Ġklim DeğiĢikliğinin Etkileri, Etkilenebilirlik ve Uyum ÇalıĢtayı

TÜRKİYE’NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİMİNİN
HAZIRLANMASI PROJESİ
Ġklim DeğiĢikliğinin Etkileri,
Etkilenebilirlik ve Uyum ÇalıĢtayı
29 Haziran 2011
Ankara
Dr. Öznur Oğuz Kuntasal
İçerik
I. İklim Değişikliğinin Etkileri, Etkilenebilirlik ve UyumGenel Yaklaşım
I. Ulusal Bildirim Nedir?
II. Proje Bilgileri
III. İkinci Ulusal Bildirim Taslak İçerik ve Kapsam
1
2
Ġklim DeğiĢikliğinin Beklenen Etkileri
• 2070 yılında dünyadaki büyük liman şehirlerinde yaşayan yaklaşık
140 milyon insan ve 35.000 milyar$ yatırım nüfus artışı,
şehirleşme, ekonomik büyüme ve deniz seviyesi yükselmesi
nedeniyle sel önlemlerine gerek duyabilecek. (OECD, 2007)
• 2020 yılında Afrika’daki 75-250 milyon insan su kıtlığı ile karşı
karşıya kalabilir ve sulu tarım %50 oranında azalabilir. (UNDP,
2009)
• Altyapı yatırımları, su ve ulaştırma planlamaları, bina
tasarımı, şehir ve arazi kullanımı planlamalarında iklim
değişikliği göz önüne alınarak tasarlanmadığında etkilerin
maliyeti daha fazla olacaktır. (UNDP, 2009)
3
Ġklim DeğiĢikliğinin Beklenen Etkileri
• İklim değişikliğinin etkileri her yörede coğrafi ve mevcut
•
•
iklim yapısına bağlı olarak çeşitlilik gösterir.
Farklı yörelerde aşırı iklim olaylarına (fırtına ve şiddetli
yağış), sıcaklık artışına, yağış düzenin değişmesine veya iklim
şartlarının çok değişkenlik göstermesine sebep olabilir.
Etkisi her ne şekilde olursa olsun, iklim şartlarının değişmesi
doğal kaynaklardan sosyo-ekonomik yapıya kadar insana
dair birçok alanı etkilemektedir. Bunlar arasında su
kaynakları, tarım ve gıda güvenliği, halk sağlığı, ekosistemler
ve biyolojik çeşitlilik sayılabilir.
4
4
Ġklim DeğiĢikliğinin Beklenen Etkileri
• Yağış düzeninin değişmesi su sıkıntısı ve/veya sellere yol
açabilecek
5
5
Ġklim DeğiĢikliğinin Beklenen Etkileri
• Su, toprak gibi doğal kaynaklara dayanan tarımsal yapı ve
ürün deseni etkilenebilecek
• Doğaya dayalı tarım ve hayvancılık gibi sektörlerde çalışan
kesimlerin geçim kaynakları tehdit altına girebilecek ve bu
göçü artırabilecek
6
6
Ġklim DeğiĢikliğinin Beklenen Etkileri
• Artan sıcaklıklar nedeniye
• bitkisel üretim dönemlerini değiştirip gıda güvenliğini tehdit
edebilecek
• bulaĢıcı hastalıklara neden olan etkiler artabilecek
• hassas ekosistemlerin ve türlerin yok olmasına sebep olabilecek
• orman yangınlarının sıklığı artabilecek
• kar yağış ve erime dönemlerinin değişimi nedeniyle sel ve taşkın gibi
doğal afetler artabilecek
7
7
Ġklim DeğiĢikliğinin Beklenen Etkileri
• Deniz seviyesinin yükselmesi kıyı
bölgelerinde özellikle deltalara zarar
verebilecek
8
8
Ġklim DeğiĢikliğine Ġnsanoğlunun Tepkileri
Azaltım (mitigasyon)
İklim değişikliğine neden olan insan kaynaklı sera
gazlarının kontrol altına alınması, azaltılması ve
tutulmasına yönelik önlemler.
Uyum (adaptasyon)
İklim olaylarının (risklerinin) etkileriyle mücadele etmek,
fayda sağlamak ve etkileri yönetebilmek için stratejilerin
güçlendirilmesi, geliştirilmesi ve uygulanması süreci...
Çözümler genel olarak sürdürülebilir kalkınma
doğrultusunda iklimsel riskleri en aza indirebilecek
tedbirlerin alınmasında yatar…
9
9
İklim Değişikliğine Uyum Gerekliliği
•İklim değişikliğine sebep olan kaynaklar azaltılsa ve hatta hemen
şimdi kesilse bile atmosferde kalan sera gazları, iklim olaylarını
değiştirmeye devam edecektir
•İklim değişikliğinin etkilerinden en fazla etkilenecek gruplar yoksullar
ve yoksul bölgelerdir
•Bu nedenle, ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri ve riskleri en aza
indirmek için iklim değişikliğine uyum sağlamak gerekmektedir
•“Sera gazı salımlarının azaltılması ve uyum çalışmalarının ekonomik
maliyeti, iklim değişikliğinin vereceği zararın maliyetinden çok daha
düşük olacak.”(Dördüncü IPCC Raporu, 2007)
10
10
ULUSAL BİLDİRİM NEDİR?
11
Ulusal Bildirim Nedir?
• Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi
(BMİDÇS) Tarafları, Sözleşmenin uygulanmasına dair
Ulusal Bildirimlerini Taraflar Konferansına (TK) sunmakla
yükümlüdürler. (Madde 4 ve 12)
• EK-I Taraflarının ulusal bildirimlerini periyodik olarak TK
tarafından belirlenen tarihlerde sunmaları gerekmektedir.
• Taraflar, ulusal bildirimlerini Sözleşme raporlama
kılavuzuna göre hazırlar ve Bonn’daki Sözleşme
Sekretaryası’na sunarlar.
• O andan itibaren söz konusu bildirim kamuya açık olur.
1212
Birinci Ulusal Bildirim
• Türkiye, BMİDÇS’ne taraf olmasından doğan
yükümlülükleri gereği olarak Birinci Ulusal Bildirimi’ni
2007 yılında Sözleşme Sekretarya’sına sunmuştur.
• Birinci Ulusal Bildirim, Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre
Yönetimi Genel Müdürlüğü'nün eşgüdümünde, Küresel
Çevre Fonu (GEF) tarafından finansal olarak
desteklenen ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı
(UNDP)’nın uygulayıcı kuruluş olduğu bir proje
kapsamında hazırlanmıştır.
• Sekretarya tarafından görevlendirilen Uzman
Değerlendirme Ekibi, Eylül 2008 – Ağustos 2009
tarihleri arasında Birinci Ulusal Bildirimi incelemiş ve
ayrıntılı değerlendirme raporunu Aralık 2009 tarihinde
Sekretarya’ya sunmuştur.
1313
PROJE BİLGİLERİ
14
Proje Bilgileri
Bütçe
Nakdi Destek:
GEF
ÇOB
UNDP
Ayni Destek:
ÇOB
500,000 USD
110,000 USD
15,000 USD
1,100,000 USD
Proje Paydaşları:
Yürütücü Kurum:
T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı
Fon Sağlayan Kurum:
Küresel Çevre Fonu (GEF)
Uygulayıcı KuruluĢ:
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
Süre: 18 ay
15
Proje Yönetimi
GEF
ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ
KOORDĠNASYON
KURULU
16
İDKK
İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu
Üyeleri:
• Çevre ve Orman Bakanlığı
• Dışişleri Bakanlığı,
• Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı,
• Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
• Tarım ve Köy işleri Bakanlığı,
• Bayındırlık ve İskân Bakanlığı,
• Ulaştırma Bakanlığı,
• Maliye Bakanlığı,
•
•
•
•
•
Sağlık Bakanlığı,
DPT Müsteşarlığı,
Hazine Müsteşarlığı,
Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliği (TOBB) ve
Türk Sanayicileri ve
İşadamları Derneği
(TÜSİAD)
17
İDKK- Teknik Çalışma Grupları
İDKK-Teknik Çalışma Grupları
• ÇG 1: İklim Değişikliğinin Etkilerinin Araştırılması -Devlet
Meteoroloji İşleri Gn.Md
• ÇG 2: Sera Gazları Emisyon Envanteri- Türkiye İstatistik Kurumu
• ÇG 3: Sanayi, Konut, Atık Yönetimi ve Hizmet Sektörlerinde Sera Gazı azatlımı-Enerji ve
Tabi Kaynaklar Bakanlığı
ÇG 4: Enerji Sektöründe Sera Gazı Azaltımı- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
ÇG 5: Ulaştırma Sektöründe Sera Gazı Azaltımı- Ulaştırma Bakanlığı
•
•
• ÇG 6: Arazi Kullanımı, Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormancılık-Orman Genel Müdürlüğü
• ÇG 7: Politika ve Strateji Geliştirme- Çevre ve Orman Bakanlığı
• ÇG 8: Eğitim ve Kamuoyunu Bilinçlendirme- Çevre ve Orman Bakanlığı
• ÇG 9: İklim Değişikliğine uyum- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
• ÇG 10: Finansman ve Teknoloji Transferi- Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı
• ÇG 11: Karbon Piyasaları- Çevre ve Orman Bakanlığı
18
Projenin Amacı
Projenin Temel Hedefleri
• Bu projenin amacı Ġkinci Ulusal Bildirimi (ĠUB)
hazırlayarak Türkiye Cumhuriyeti’ne Sözleşme
kapsamındaki taahhütlerini yerine getirme konusunda
destek vermektir.
• Projenin somut çıktısı İkinci Ulusal Bildirimin hazırlanması
ve Sekretarya’ya sunulması olacaktır.
19
İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİM
TASLAK İÇERİK VE KAPSAM
20
TASLAK İÇERİK
Ulusal Şartlar
1. GĠRĠġ
2. ULUSAL ġARTLAR
2.1. Hükümet Yapısı
2.2. Nüfus
2.3. Coğrafik Yapı
2.4. İklim Yapısı
2.5. Ekonomi
2.6. Enerji
2.7. Ulaştırma
2.8. Sanayi
2.9. Atık
2.10. Binalar ve Şehirleşme
2.11. Tarım
2.12. Ormancılık
2.13. Su Kaynakları
2.14. Turizm
2.15. Türkiye’nin Özel Şartları
21
TASLAK İÇERİK
Sera Gazı Emisyon ve Yutak Envanteri
3. SERA GAZI EMĠSYON VE YUTAK ENVANTERĠ
3.1. Envanter Özeti
3.2. Sekrörel Emisyon Eğilimleri
3.2.1. Enerji
3.2.2. Endüstriyel Prosesler
3.2.3. Çözücü ve Diğer Ürünlerin Kullanımı
3.2.4. Tarım
3.2.5. Arazi Kullanımı, Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormancılık
3.2.6. Atık
3.3. Sera Gazı Emsiyon Eğilimleri
3.3.1. Karbon Dioksit
3.3.2. Metan
3.3.3. Nitröz Oksit
3.3.4. HFCs, PFCs ve SF6
3.4. Emisyon Eğilimlerini Etkileyen Faktörler
3.5. Mevcut ve Önceki Envanterin Karşılatırılması
3.6. Ulusal Sistem
3.6.1. Kalite Güvencesi ve Kalite Kontrolü
3.6.2. Belirsizlikler
22
TASLAK İÇERİK
Politika ve Önlemler
4. POLĠTĠKA VE ÖNLEMLER
4.1. Giriş
4.2. Politika Geliştirme Süreci
4.3. İzleme ve Değerlendirme
4.4. Çerçeve Politikalar ve Kesişen Sektörel Önlemler
4.4.1. Ekonomik Araçlar
4.4.2. Araştırma ve Geliştirme Desteği
4.4.3. Yasal Enstrümanlar
4.4.4. Karbon Kayıt Sistemi
4.4.5. Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi
4.4.6. Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı
4.5. Sektörel Politika ve Önlemler
4.5.1. Enerji
4.5.2. Ulaştırma
4.5.3. Sanayi
4.5.4. Tarım
4.5.5. Ormancılık
4.5.6. Atık
4.5.7. Bina Stoku ve Kentsel Yapı
4.6. Sürdürülebilir Kalkınmayı Destekleyen Diğer Politika ve Önlemler
4.7. Politika ve Önlemlerin Uzun Vadeli Eğilimlere Etkisi
4.8. Yürürlükten Kalkan Politika ve Önlemler
23
TASLAK İÇERİK
Projeksiyonlar ve Politika ve Önlemlerin Toplam Etkisi
5. PROJEKSĠYONLAR VE POLĠTĠKA VE ÖNLEMLERĠN TOPLAM ETKĠSĠ
5.1. Giriş
5.2. Projeksiyon Yöntemi
5.3. Sektörel Projeksiyonlar (Mevcut Önlemler İle)
5.3.1. Enerji
5.3.2. Ulaştırma
5.3.3. Sanayi
5.3.4. Tarım
5.3.5. Atık
5.3.6. Diğer
5.3.7. Havacılık ve Deniz Yoluyla Petrol Taşımacılığı
5.3.8. Arazi Kullanımı, Arazi Kullanım Değişikliği ve Ormancılık
5.3.9. Bina Stoku ve Kentsel Yapı
5.4. Sera Gazı Bazında Projeksiyonlar (Mevcut Önlemler İle)
5.5. Önlem Gözetilmeyen Projeksiyonlar
5.6. Politika ve Önlemlerin Etkisi
24
TASLAK İÇERİK
Finans ve teknoloji
7. FĠNANS VE TEKNOLOJĠ
7.1. Türkiye’deki Çevre Finansmanı Politikaları ve Uygulamaları
7.1.1. Ulusal Finans Kurumları
7.1.2. Yeni ve İlave Finans Kaynakları
7.1.3. Tahsis Edilen ve Planlanan Finansal Kaynaklar
7.2. Uluslararası Finans Kaynakları
7.3. Teknoloji
7.3.1. Teknoloji İhtiyaç Analizi
7.3.2. Teknoloji Transferi
25
TASLAK İÇERİK
Araştırma ve Sistematik Gözlem
8. ARAġTIRMA VE SĠSTEMATĠK GÖZLEM
8.1. Araştırma ve Sistematik Gözlem Politikası ve Finansmanı
8.2. Araştırma
8.3. Sistemaktik Gözlem
8.3.1. Atmosfer ve Meteoroloji Gözlemleri
8.3.2. Hava Kirleticileri Ölçümleri
8.3.3. Okyanus Gözlemleri
8.3.4. Karasal Gözlemler
8.3.5. Uzay Gözlem Programları
26
TASLAK İÇERİK
Eğitim, Öğretim ve Halkın Bilinçlendirilmesi
9. EĞĠTĠM, ÖĞRETĠM VE HALKIN BĠLĠNÇLENDĠRĠLMESĠ
9.1. Eğitim, Öğretim ve Halkın Bilinçlendirilmesi Gelen Politikaları
9.2. İlköğretim, Lise ve Yüksek Eğitim
9.3. Halkı Bilinçlendirme Kampanyaları
9.4. Eğitim Programları
9.5. Kaynak ve Bilgi Merkezleri
9.6. Kamu ve STKların Katılımı
9.7. Uluslararası Aktivitelere Katılım
27
TASLAK İÇERİK
İkim Değişikliği Etkileri, Etkilenebilirlik ve Uyum Tedbirleri
6. ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ ETKĠLERĠ, ETKĠLENEBĠLĠRLĠK VE UYUM TEDBĠRLERĠ
6.1. Genel Durum
6.1.1. Eğilim Analizi
6.1.2. İklim Senaryoları
6.1.3. Deniz Seviyesi Yükselmesi Senaryoları
6.1.4. Sosyo-Ekonomik Senaryolar
6.2. Beklenen Etkiler, Etkilenebilirlik ve Uyum Tedbirleri
6.2.1. Su Kaynakları
6.2.2. Tarım ve Gıda Güvencesi
6.2.3. Doğal Afetler
6.2.4. Ekosistem Hizmetleri
6.2.5. Kıyı Alanları
6.2.6. Sağlık
6.2.7. Yerleşimler ve Turizm
6.3. Uyum Kapasitesinin Geliştirilmesi
6.4. Uyum Politikası
28
KAPSAM
6. İklim değişikliği etkileri, etkilenebilirlik ve iklim
değişikliğine adaptasyonun gözden geçirilmesi ve
güncellenmesi
Faaliyet 6.1.
İklim değişikliği açısından ülke genelinde sektörel etkilenebilirlik
değerlendirilmesinin tamamlanması.
Faaliyet 6.2.
Türkiye’de iklim değişikliğinin beklenen etkilerinin Türkiye’deki bilimsel iklim
değişikliği etki araştırması sonuçlarını içerecek şekilde gözden geçirilmesi ve
güncellenmesi.
Faaliyet 6.3.
Mevcut veya başlayacak ulusal iklim değişikliği projeleri ile bu kapsamda
tamamlanan ve planlanan boşluk analizlerinden faydalanmak üzere yakın iş birliği
ve uyumun sağlanması.
Faaliyet 6.4.
İklim değişikliğine uyum alanında ulusal faaliyet ve önlemlerin belirlenmesi (MDG F
1680 projesine atıfta bulunulacak.)
Faaliyet 6.5.
Etkilenebilirlik değerlendirmesinin çıktılarını, iklim değişikliği etkilerini ve uyum
önlemlerini tartışmak üzere toplantıların organize edilmesi.
Faaliyet 6.6.
Raporun ilgili bölümünün derlenmesi ve taslak olarak hazırlanması.
29
Teşekkürler.
Dr. Öznur Oğuz Kuntasal
Proje Yöneticisi
[email protected]
Serkan Tekneci
Proje Sorumlusu
[email protected]
Eser Ekin Orhan
Proje Asistanı
[email protected]
30