docTürkçe-İngilizce - Conseil de l`Europe
download 
Şikayet Transkript
Türkçe-İngilizce - Conseil de l`Europe
COUNCIL OF EUROPE English-Turkish Turkish-English CONSEIL DE L’EUROPE Avrupa Ýnsan Haklarý Sözleþmesi Glossary of the European Convention on Human Rights Lügatçesi Ýngilizce-Türkçe Türkçe-Ýngilizce 100 95 75 H R C A D 2 0 0 7 25 5 0 HRCAD (2006) 4 TR English-Turkish, Turkish-English Glossary of the European Convention on Human Rights Avrupa Ýnsan Haklari Sözleþmesi Lügatçesi Türkçe-Ýngilizce, Ýngilizce-Türkçe Human Rights Co-operation and Awareness Division Directorate General of Human Rights Council of Europe 2007 English-Turkish A abduction insan kaçýrma absence of a public hearing duruþmanýn alenî yapýlmamasý adversarial trial/adversarial hearing taraflarýn hazýr olduðu duruþma after conviction mahkumiyet sonrasý absence of right to compensation zararý tazmin hakkýnýn olmamasý age of criminal responsibility cezaî sorumluluk yaþý aim amaç absentia [in] absentia [in] alienate temlik absolutely necessary mutlak biçimde zorunlu allegation iddia, itham, isnat absolute rights mutlak haklar allowance tazminat abuse of the right of petition dilekçe hakkýnýn kötüye kullanýlmasý alternative civil service alternatif sivil hizmet appeal on a point of law access to court mahkemeye eriþim yasal bir sorun temelinde temyiz access to information bilgiye eriþim appellant temyiz eden/temyize giden access to relevant files ilgili dosyalara eriþim applicability uygulanabilirlik accessibility eriþilebilirlik applicable provisions uygulanabilir hükümler acquittal at first instance ilk derece mahkemesinde beraat application for release from detention tutukluluðun sona ermesi için baþvuru action for damages uðranýlan zarar için dava açmak apprehension tutuklama arbitrariness actio popularis actio popularis keyfî/haksýz eylem/iþlem arbitrary action adequate facilities yeterli kolaylýklar keyfi hareket arbitrary arrest/detention adequate time yeterli zaman keyfi yakalama/tutuklama adjourn the case davayý ertelemek arbitrary deprivation of liberty özgürlüðün keyfî biçimde kýsýtlanmasý administrative detention idari tutukluluk arguable claim administrative practice idari uygulama (belli delillerle) savunulabilir iddia administrative proceedings idari davalar arrest yakalama, tutuklama admissibility criteria kabul edilirlik kriteri arrest warrant tutuklama emri admissible/ility/decision kabul edilir/lik/kararý assault saldýrý admit (evidence) (delil) kabul etmek asylum seeker sýðýnma baþvurusu yapan adoption of a judgment (mahkemenin) bir kararý vermesi/kabulü award compensation/ damages tazminat vermek/tazminata hükmetmek B-D ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY B bailiff mübaþir bankruptcy iflas biased taraflý bill of indictment iddianame binding judgment baðlayýcý karar bringing before competent authority yetkili makama sunmak bringing before competent legal authority yetkili yasal makama sunmak brought promptly before judge or other officer authorised by law to exercise judicial power derhal yargýç veya yargý yetkisi kullanmaya kanunen yetkili baþka bir memur önüne getirilmiþ/ çýkarýlmýþ C capital punishment ölüm cezasý competent legal authority yetkili yasal makam case-law (=jurisprudence) içtihat complaint þikâyet/dava cassation appeal temyiz compulsory zorunlu causal link illiyet baðý compulsory labour angarya change religion or belief din veya inanç deðiþtirmek concurring opinion uyuþan/mutabýk görüþ charged with criminal offence suç ile itham edilmiþ conditional release þartlý tahliye charges masraflar conditions of detention tutukluluk koþullarý child born out of wedlock evlilik dýþý doðmuþ çocuk confidentiality gizlilik circumstances of the case dava konusu olayýn koþullarý conscientious objection vicdanî ret civil proceedings hukuk davalarý conscientious objector vicdanî retçi civil rights and obligations medenî hak ve yükümlülükler constitutional proceedings anayasal yargý constitutionality anayasallýk civilian substitute service (askerlik yerine) ikame sivil hizmet continued detention devam eden tutukluluk continuing situation süregiden durum civil service memuriyet control of use of property claim dava etmek mülkün kullanýmýnýn denetlenmesi coercion (administrative) (idarî) baský conviction mahkûmiyet collective complaint toplu þikayet/toplu dava costs and expenses masraf ve giderler collective exercise of freedom of expression ifade özgürlüðünün toplu kullanýmý Court holds … Mahkeme, … karar verir collective punishment toplu ceza court of appeal istinaf mahkemesi common ground ortak zemin criminal charge suç isnadý comparable situation karþýlaþtýrýlabilir durum criminal offence suç compatibility with the Convention Sözleþme’ye uygunluk criminal proceedings cezaî davalar custody of children çocuklarýn vesayeti compensation tazminat custody record nezarethane kayýt defteri competent court yetkili mahkeme custody suite nezarethane odasý defence through legal assistance adlî yardým yoluyla savunma defend in person bizzat veya vekilsiz savunma yapmak D date of lodging of a complaint þikâyet tarihi death penalty ölüm cezasý default interest temerrüt faizi/gecikme faizi defamation hakaret degrading punishment aþaðýlayýcý ceza defence from unlawful violence hukuka aykýrý þiddetten sakýnma/koru(n)ma degrading treatment aþaðýlayýcý muamele D-E ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY delays in payment of compensation for expropriation kamulaþtýrma bedelinin ödenmesindeki gecikmeler delays in the proceedings yargýlama usulündeki gecikmeler deliver a judgment hüküm vermek democratic society demokratik toplum demonstration gösteri denial of access to lawyer avukata eriþimin reddi deprivation of liberty özgürlükten yoksun býrakmak diplomatic assurances diplomatik güvence directly imputable to the local yerel makamlara doðrudan authorities isnat edilebilir disability pension sakatlýk ödeneði/maluliyet ödeneði (enforced) disappearance (mahkemece karar verilmiþ) gaiplik disclosure of identity kimliðin ifþasý discrimination ayrýmcýlýk dismissal azil/iþten çýkarma dismissal from civil service memuriyetten çýkarma dismissal of appeal on points of law temyizin usulî açýdan reddi dispute uyuþmazlýk/ihtilaf dissemination yayýlma/yayým deprivation of possession malvarlýðýndan yoksun býrakmak deprivation of property mülkiyetten yoksun býrakmak derogable rights and freedoms sýnýrlanabilen hak ve özgürlükler derogation önceden belirlenmiþ koþullar çerçevesinde bir hakkýn kullanýmýna getirilen geçici sýnýrlama dissenting opinion karþý oy yazýsý/muhalefet þerhi dissolution (of an association, political party, etc.) fesih (þirketin, siyasi partinin vb.) savaþ zamanýnda veya diðer olaðanüstü hallerde önceden belirlenmiþ koþullar çerçevesinde bir hakkýn kullanýmýna getirilen geçici sýnýrlama documentary evidence yazýlý delil domestic legislation iç hukuk double jeopardy ayný suçtan ikinci kere mahkemeye çýkarýlmak/ ayný suçtan tekrar ceza kovuþturmasý yapýlmasý duties and responsibilities görevler ve sorumluluklar duty solicitor devletçe re’sen atanan avukat derogation in time of war or other public emergency destruction of possessions and home eþyanýn ve evin tahribi detention on remand tutukluluk determination mahkeme kararý E educational supervision eðitici denetim effect lawful arrest hukuka uygun tutuklama yapmak effective access to a court mahkemeye etkili eriþim effective domestic remedy etkili iç hukuk yolu effective remedy examination of circumstances (olay) koþullarýnýn gözden geçirilmesi examination of witnesses tanýklarýn sorgulanmasý examine the second set of proceedings ikinci davanýn incelenmesi excessive length of proceedings davanýn ölçüsüz uzunluðu etkili yol effectiveness of investigation into … kovuþturmanýn etkililiði exclusion of press enforceable judicial decision icraya konulabilir hukukî karar basýnýn (duruþma salonundan) dýþarý çýkarýlmasý exclusion of public halkýn (duruþma salonundan) dýþarý çýkarýlmasý execution infaz exercise the jurisdiction yargýlama yetkisinin kullanýlmasý enforcement proceedings icra usulleri elections by secret ballot gizli oylamayla yapýlan seçimler equality before the law kanun önünde eþitlik equality of arms silahlarýn eþitliði equitable basis hakkaniyet temeli exemption from exhaustion of iç hukuk yollarýnýn domestic remedies tüketilmesinden muafiyet established by law yasa ile kurulmuþ exhaust domestic remedies iç hukuk yollarýný tüketmek E-H ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY exhaustion of domestic remedies iç hukuk yollarýný tüketmekten muafiyet extent strictly required by situation durumun kesin biçimde gerektirdiði kapsam expel sýnýr dýþý etmek extensive kapsamlý / þümullü expiry of time-limit tanýnan sürenin dolmasý extradition (suçlunun) iade(si) expropriation kamulaþtýrma / istimlak extraterritorial jurisdiction bölge dýþý yargý yetkisi expulsion sýnýr dýþý etme extend the detention on remand tutukluluk hâlini uzatmak F fair hearing adil yargýlama freedom of movement dolaþým özgürlüðü fairness of proceedings yargýlamanýn adilliði freedom of opinion fikir özgürlüðü family life aile hayatý feeling of fear, anguish and inferiority korku, ýstýrap ve aþaðýlýk duygusu freedom of peaceful assembly þiddet içermeyen nitelikte/ barýþçý toplantý özgürlüðü freedom of religion din özgürlüðü final domestic decision son iç hukuk kararý freedom of the press basýn özgürlüðü forced evacuation zorunlu tahliye freedom of thought düþünce özgürlüðü forced labour angarya adlî uzman freedom to choose a place of residence ikametgâh seçme özgürlüðü forensic expert form/join trade unions iþçi sendikasý kurmak/iþçi sendikasýna katýlmak freedom to impart ideas fikirleri yayma özgürlüðü öngörülebilirlik freedom to impart information bilgiyi yayma özgürlüðü foreseeability found a family bir aile kurmak freedom to manifest religion free assistance of an interpreter bir çevirmenin ücretsiz yardýmý dinini açýða vurma özgürlüðü freedom to receive ideas fikirleri alma özgürlüðü free elections serbest seçimler ücretsiz hukukî yardým freedom to receive information bilgi alma özgürlüðü free legal assistance freedom of association örgütlenme özgürlüðü friendly settlement dostane çözüm freedom of conscience vicdan özgürlüðü fundamental freedoms temel özgürlükler freedom of correspondence haberleþme özgürlüðü freedom of expression ifade özgürlüðü fundamental values of a democratic society demokratik toplumun temel deðerleri G general interest genel menfaat grant legal aid hukukî yardým saðlamak general principles of international law uluslararasý hukukun genel ilkeleri gross violations aðýr ihlâller group of individuals birey grubu general principles of law recognised by civilised nations hukukun medenî uluslarca kabul görmüþ genel ilkeleri guarantees to appear for trial mahkemeye çýkmak konusunda verilen garantiler grant applicant’s claim baþvurucunun iddiasýný kabul etmek dilekçe hakkýnýn uygulanmasýný engellemek H harassment taciz has not sufficient means elveriþli araçlardan yoksun hinder the exercise of the right of petition heavier penalty daha aðýr ceza holding facility tutma imkâný home mesken/bulunulan yer H-L ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY humiliating punishment aþaðýlayýcý ceza I ill-treatment of detainees/in custody tutuklulara/hapishanede kötü muamele illegal detention yasadýþý tutuklama impartial tribunal tarafsýz mahkeme impartiality of a judge individual application/petition bireysel baþvuru/dilekçe ineffectiveness of remedies kanun yollarýnýn etkisizliði information in detail ayrýntýlý bilgi bir yargýcýn tarafsýzlýðý information in language understood anlaþýlan dilde bilgi imposition of fine para cezasý kesilmesi information on charge suçlama hakkýnda bilgi imprisonment mahpusluk/hapse atma impunity kiþisel dokunulmazlýk/ cezadan baðýþýklýk information on nature and cause of accusation suçlamanýn niteliði ve gerekçesi hakkýnda bilgi imputability yüklenebilirlik information on reasons for arrest tutuklanma sebepleri hakkýnda bilgi in accordance with law hukuka uygun olarak inhuman punishment insanlýk dýþý cezalandýrma in force yürürlükte inhuman treatment insanlýk dýþý muamele in the capacity of sýfatý ile inter-State case devletler arasý baþvuru interests of justice adaletin menfaati interests of members üyelerin menfaatleri interests of society as a whole bir bütün olarak toplumun menfaati interference müdahale inability to secure compliance mahkeme kararýna with the judgment uyulmasýný saðlayamamak inadmissibility kabul edilmezlik inapplicability uygulanmazlýk incitement to hatred and hostility kin ve düþmanlýða tahrik indemnification tazminat interim measure ara önlem independent tribunal baðýmsýz mahkeme interrogation sorgu individual birey(sel) intimidation yýldýrmak/gözdaðý vermek iþçi sendikalarýna üye olmak judicial review yargý denetimi jurisprudence içtihat (= case-law) joint opinion ortak görüþ just satisfaction adil tazminat judge or other officer exercising judicial power yargýç veya yargý yetkisi kullanan baþka memur justified by the public interest in a democratic society judgments are essentially declaratory in nature mahkeme kararlarý esasen bildiricidir (izharîdir) temelini demokratik bir toplumdaki kamu yararýnda bulan justify the interference müdahaleyi haklý kýlmak judicial officer adlî memur juvenile delinquency çocuk suçlarý J join trade unions L lack of a public hearing açýk duruþma olmamasý lawful arrest or detention lack of effective access to a tribunal bir mahkemeye etkili eriþimin olmamasý hukuka uygun yakalama veya tutuklama lawful order of a court lack of effective remedy/ investigation/oral hearing etkili hukuk yollarýnýn/ soruþturmanýn/sözlü duruþmanýn olmamasý bir mahkemenin hukuka uygun emri lawful restrictions hukuka uygun sýnýrlamalar lawfulness of proceedings lack of promptness of information bilginin yeterince hýzla yerine ulaþmamasý yargýlamanýn hukuka uygunluðu lawyer hukukçu/avukat language which an accused understands bir sanýðýn anladýðý dil legal aid or assistance adlî yardým L-N ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY legal obligation hukukî yükümlülük life yaþam legality of detention tutuklamanýn hukukîliði life of the community cemiyetin yaþamý legitimate aim meþrû hedef life of the nation ulusun yaþamý legitimate purpose meþrû amaç life sentence müebbet hapis cezasý length of civil/criminal proceedings hukuk/ceza yargýlamalarýnýn uzunluðu limitation on use of restrictions on rights haklarýn kullanýmýnýn kýsýtlanmasý length of detention on remand tutukluluðun uzunluðu limitations to protect democratic society demokratik toplumu koruma amaçlý kýsýtlamalar length of pre-trial detention yargýlama öncesi tutukluluðun uzunluðu limitations to protect the rights of others diðerlerinin haklarýný koruma amaçlý kýsýtlamalar level of jurisdiction yargý yetkisinin düzeyi limited jurisdiction sýnýrlý yargý yetkisi liability sorumluluk living instrument yaþayan hukukî araç liable under the Convention Sözleþme çerçevesinde sorumlu local needs and conditions yerel ihtiyaç ve koþullar lodge an application bir baþvuru sunmak liberty of movement hareket özgürlüðü loss of property mülkiyet kaybý liberty of person kiþinin özgürlüðü licensing of broadcasting, television and cinema enterprises televizyon ve sinema kuruluþlarýna yayýncýlýk ruhsatý vermek merits of individual application/inter-state application bireysel/devletler arasý baþvurunun esasý merits of the complaint þikayetin esasý military service askerlik hizmeti minimum degree of protection to which citizens are entitled under the rule of law in a democratic society bir demokratik toplumda hukukun üstünlüðü ilkesi çerçevesinde vatandaþlarýn yararlandýðý asgari koruma düzeyi M make financial award malî (sonuç yaratan) hüküm vermek maintaining the authority and mahkemenin yetkesini/ impartiality of the judiciary saygýnlýðýný ve tarafsýzlýðýný korumak manifestly ill-founded açýkca temelden yoksun manifest religion or belief din veya inanç açýklamak margin of appreciation takdir payý material damage maddi zarar measures similar to expropriation kamulaþtýrmaya benzer önlemler minimum level of severity asgarî aðýrlýk/vehamet düzeyi media medya minority azýnlýk members of a minority group bir azýnlýk grubu üyeleri minors küçükler members of administration idarenin mensuplarý moderate physical punishment fiziksel cezayý hafifletmek members of armed forces silahlý kuvvetlerin mensuplarý members of police polis teþkilatýnýn mensuplarý monitoring of prisoners’ correspondence/ telecommunications/ telephones mahpuslarýn yazýþmalarýnýn denetlenmesi/telefon konuþmalarýnýn dinlenmesi memorial dilekçe moral damage manevî zarar mental anguish/suffering manevi acý/elem morals ahlâk N narrow interpretation dar yorumlama national law ulusal hukuk national authority ulusal makam national minority ulusal azýnlýk national court ulusal mahkeme national origin ulusal köken N-P ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY national security ulusal güvenlik non-official summary resmî olmayan özet nationalisation kamulaþtýrma non-pecuniary damage maddi olmayan zarar nature of punishment cezanýn niteliði normal civic obligations nature of interference müdahalenin niteliði olaðan vatandaþlýk yükümlülükleri ne bis in idem/non bis in idem principle ne bis in idem/non bis in idem ilkesi (ayný suçtan …) notification tebligat notification of a derogation necessary in a democratic society demokratik bir toplumda gerekli bir (hakkýn kullanýmýna getirilen geçici) sýnýrlamanýn tebliði null and void negative obligation yapmama yükümü hükümsüz / geçersiz/yok hükmünde negotiations müzakere nulla poena sine lege non-derogable rights and freedoms sýnýrlanamayan hak ve özgürlükler nulla poena sine lege (kanunsuz ceza olmaz) nullum crimen sine lege non-enforcement icra edilmez/icrasýz non-exhaustion tüketilmemesi non-exhaustion of domestic remedies iç hukuk yollarýnýn tüketilmemesi nullum crimen sine lege (iþlenmesinden önce unsurlarý yasayla belirlenmiþ olmayan bir fiil suç sayýlmaz) non-governmental organisation sivil toplum kuruluþu officer authorised by law to exercise judicial power yargý yetkisi kullanmaya kanunla ehil kýlýnmýþ memur Ombudsman ombudsman O objective and reasonable justification nesnel ve makul gerekçe obligation of performing military service askerlik hizmetini yapma yükümü obligation prescribed by law kanunda öngörülmüþ yüküm oral hearing sözlü duruþma oral submission sözlü savuma observance kanuna uymak order release tahliye emri vermek obtain attendance of witnesses tanýklarýn duruþmada hazýr bulunmasýný saðlamak ordinary courts olaðan mahkemeler of his own choosing kendi seçimiyle other status sair durum outstanding interest vadesi gelen faiz P parental authority ebeveynin çocuklarýnýn kiþiliðine ve mallarýna dair yetkisi/velâyet periodic review of the continuing lawfulness of detention parents’ religious and philosophical convictions ebeveynin dinî ve felsefî inancý sürmekte olan gözaltý durumunun hukuka uygunluðunun düzenli aralýklarla denetlenmesi permit for a demonstration bir gösteri için izin vermek particular circumstances of the case davanýn kendine özgü þartlarý persons of unsound mind temyiz kudreti olmayan kiþiler particular level of severity þiddetin kayda deðer düzeyi physical integrity vücut bütünlüðü peaceful assembly asayiþi bozmayan toplantý physical liberty and security fizikî özgürlük ve güvenlik peaceful enjoyment of possessions mülkiyetin çekiºmesiz kullanýmý physical punishment bedensel ceza physical suffering bedensel eziyet pecuniary damage maddi tazminat plea of inadmissibility kabul edilmezlik def’i penalty ceza plot of land arsa parseli pluralism in education eðitimde çoðulculuk police surgeon polis tabibi P-Q ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY political activity siyasî etkinlik prompt judicial control hýzlý yargýsal kontrol political asylum siyasî sýðýnma prompt trial hýzlý yargýlama political or other opinion siyasî (veya diðer) görüþ promptly hýzlý bir þekilde political party siyasî parti promptly informed political rights siyasî haklar yeterince hýzlý tebellüð etmiþ/bilgilendirilmiþ positive obligations yapma yükümü/pozitif yükümlülükler proof beyond reasonable doubt makul þüphenin ötesinde kanýt possessions mülkiyet property mülkiyet power of attorney vekâletname proportionality ölçülülük power to overturn decision of the court üst mahkemenin davayý alt mahkemeye iade yetkisi proportionate to the legitimate aim pursued hedeflenen meþrû amaçla orantýlý practical and effective protection elveriþli ve etkili koruma protection of health saðlýðýn korunmasý protection of juveniles çocuklarýn korunmasý pre-trial detention yargýlama öncesi tutukluluk protection of morals ahlâkýn korunmasý preliminary objection/ investigation ön itiraz/soruþturma preparation of defence savunmanýn hazýrlanmasý prescribed by law kanunla öngörülmüþ present-day conditions günün koþullarý presidential pardon devlet baþkaný affý press basýn pressing social need acil toplumsal gereksinim protection of the reputation of üçüncü kiþilerin þöhretinin others korunmasý presumed paternity babalýk karinesi protection of the rights presumption of innocence masumiyet karinesi prevent disorder kargaþayý önlemek proved guilty according to law kanuna göre ispatlanmýþ suçluluk prevent escape kaçýþý önlemek provided by law kanunda öngörülmüþ prevent unauthorised entry into country ülkeye izinsiz giriþi önlemek provisional measure geçici önlem psychiatric evidence psikiyatrik delil prevention of crime suçun önlenmesi public alenî, açýk prevention of disorder kargaþanýn önlenmesi public authority resmi makam prevention of spreading of infectious diseases bulaþýcý hastalýklarýn yayýlmasýnýn önlenmesi public emergency toplumsal bir aciliyet durumu preventive detention önleyici tutukluluk prima facie public hearing prima facie kamuya açýk duruþma prisoner mahpus public interest kamusal çýkar private life özel hayat public judgment alenî yargýlama procedural defect usulî eksiklik public opinion kamuoyu procedural guarantees of review temyizin usulî güvenceleri public order kamu düzeni public safety kamu güvenliði procedure prescribed by law kanunca öngörülmüþ usul public service kamu hizmeti prohibition of (…) yasaðý publicity aleniyet prohibition of abuse of rights haklarýn kötüye kullanýlmasý yasaðý pursue amaçlamak pursue a legitimate aim prompt and detailed information hýzlý ve ayrýntýlý bilgi meþrû bir amacý hedeflemek protection of private life of the taraflarýn özel hayatýnýn parties korunmasý Q qualified rights nitelikli haklar protection of property mülkiyetin korunmasý protection of public order kamu düzeninin korunmasý protection of the rights and freedoms of others üçüncü kiþilerin hak ve özgürlüklerinin korunmasý haklarýn korunmasý Q-S ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY quell riot or insurrection isyan veya ayaklanma bastýrmak R racial discrimination ýrk temelinde ayrýmcýlýk reputation reasonable and objective justification makul ve nesnel gerekçe required by interests of justice Adalet yararýna gerekli reasonable intervals makul aralýklar reasonable relationship of proportionality makul ölçülülük iliþkisi reasonable suspicion makul þüphe reasonable time makul süre reasonableness of pre-trial detention yargýlama öncesindeki tutukluluðun makullüðü reasonably necessary to prevent fleeing kaçmayý önlemek üzere gerekliliði makul olan reasonably necessary to prevent offence suçu önlemek için oldukça gerekli respondent state’s jurisdiction devletin yargý yetkisine ve and responsibility sorumluluðuna saygý reasoning muhakeme, akýl yürütme restitutio ad integrum receive and impart information and ideas bilgi ve fikir alýþveriþi restitutio ad integrum (eski hale iade) restitution of property mülkiyetin iadesi rectify the shortcomings eksiklikleri gidermek redress tamir, ýslah restriction on freedom of movement hareket özgürlüðüne iliþkin sýnýrlama referral to Grand Chamber Büyük Daire’ye havale etmek restrictive interpretation dar yorum retrial yeniden yargýlama refugee mülteci refusal red cevabý retroactive application of criminal/civil law regardless of frontiers sýnýrlar gözönünde bulundurulmaksýzýn ceza hukukunun/medenî hukukun geriye yürür uygulanmasý retroactivity geriye yürüme reimbursement geri ödeme reunion of family aile birleþmesi rejection of appeal temyizin reddi review by a court release pending trial tutuksuz yargýlanmak üzere tahliye etmek bir mahkemenin temyizen incelemesi tutuklamanýn yasallýðýnýn gözden geçirilmesi þöhret/ün/itibar residence ikametgah respect for correspondence haberleþmeye saygý respect for family life aile hayatýna saygý respect for home eve saygý respect for parents’ philosophical convictions ebeveynlerin felsefî inancýna saygý respect for parents’ religious convictions ebeveynlerin dinî inancýna saygý respect for private life özel hayata saygý relevant domestic law ilgili iç (ulusal) hukuk review of lawfulness of detention relevant domestic practice ilgili iç uygulama revision of an earlier judgment önceki hükmün tashihi religion din right of access to -e eriþim hakký religious community dinî cemaat right of petition to -e dilekçe hakký religious instructions dinin gerekleri right to individual application bireysel baþvuru hakký religious practice dinî uygulama/ibadet right to liberty/security özgürlük/güvenlik hakký remand iade etmek rights of defence savunma haklarý remand in custody tutuklu tutmak rule of law hukukun üstünlüðü rendition yorumlamak ruling on an equitable basis reopen the proceedings yargýlamanýn yenilenmesi hakkaniyet temelinde karar vermek scope of court review temyiz incelemesinin kapsamý S scheme for free legal aid ücretsiz hukukî yardým düzeni S-V ECHR: ENGLISH-ROMANIAN GLOSSARY secrecy of correspondence haberleþmenin gizliliði sick leave hastalýk izni secret ballot kapalý oylama six-month period/rule altý aylýk süre kuralý secret surveillance gizli nezaret slavery kölelik social origin sosyal köken social security sosyal sigorta secure fulfilment of obligation kanunun öngördüðü prescribed by law yükümlülüðün icrasýný saðlamak secure the payment of contributions or penalties vergi veya cezalarýn ödenmesinin saðlanmasý special circumstances özel þartlar speediness of review temyizin hýzlýlýðý security of person kiþinin güvenliði stand for election seçimde aday olmak seizure of -nýn haczi/-nýn müsaderesi statute-barred zamanaþýmýna uðramýþ self-defence meþrû müdafaa strictly necessary kesin biçimde gerekli separate set of proceedings birbirinden baðýmsýz bir dizi kovuþturma strictly proportionate tam anlamýyla ölçülü service exacted in case of emergency acil durumda talep edilen hizmet substitute service ikame hizmet supplementary opinion ek görüº service of a military character askerî nitelikli hizmet surrender teslim olmak servitude kölelik summon the witness tanýðý davet etmek olaðanüstü hal T take proceedings kovuþturmayý devralmak time of emergency taken alone müstakilen ele almak taking of property mülkiyetin elinden alýnmasý time when the act or omission fiilin iþlendiði veya ihmalin committed gerçekleþtiði an tax penalty vergi cezasý torture iþkence taxation vergilendirme torture in police custody gözaltýnda yapýlan iþkence territorial integrity ülke/toprak bütünlüðü transfer of the property mülkiyetin devri testify at trial duruþmada tanýklýk etmek treatment davranýþ, muamele third party müdahil taraf trial within a reasonable time makul bir sürede yargýlama threat to applicant’s life baþvurucunun hayatýna tehdit tribunal established by law kanunla kurulmuþ mahkeme threat to the life of the nation ulusun hayatýna tehdit U unanimously oybirliðiyle unlawfulness kanunsuzluk unfairness of proceedings kovuþturmanýn adaletsizliði unidentified perpetrator kimliði belirlenmemiþ fail unreasonably long (procedure) makul olmayan derecede uzun (yargýlama) uniform law herkese þamil hukuk use of force/violence güç/þiddet kullanýmý universal suffrage genel seçim hakký use of property mülkiyetin kullanýmý unlawful detention kanunsuz tutuklama violation ihlâl vulnerability savunmasýzlýk/ hassasiyet V values of a democratic society bir demokratik toplumun deðerleri victim maðdur W-W ECHR: ENGLISH-TURKISH GLOSSARY W waiver of the court fees mahkeme masraflarýndan muafiyet witness tanýk wording kanunun lafzý war or other public emergency threatening the life of the nation ulusun hayatýný tehdit eden savaþ veya diðer genel olanaðanüstü hal work required of detainee tutukludan istenen çalýþma work required to be done during conditional release withdrawal of parental rights velayet hakkýnýn elinden alýnmasý þartlý salýverme süresince yapýlmasý istenen çalýþma worship ibadet without prejudice to the provisions of Article … Madde …’nin hükümlerine halel getirmeksizin Türkçe-Ýngilizce A absentia [in] absentia [in] anayasal yargý constitutional proceedings acil durumda talep edilen hizmet service exacted in case of emergency anayasallýk constitutionality angarya compulsory labour acil toplumsal gereksinim pressing social need actio popularis actio popularis angarya forced labour açýk duruþma olmamasý lack of a public hearing anlaþýlan dilde bilgi information in language understood açýkca temelden yoksun manifestly ill-founded Adalet yararýna gerekli required by interests of justice ara önlem interim measure arsa parseli plot of land adaletin menfaati interests of justice asayiþi bozmayan toplantý peaceful assembly adil tazminat just satisfaction asgarî aðýrlýk/vehamet düzeyi minimum level of severity adil yargýlama fair hearing askerî nitelikli hizmet adlî memur judicial officer service of a military character adlî uzman forensic expert askerlik hizmeti military service adlî yardým legal aid or assistance adlî yardým yoluyla savunma defence through legal assistance askerlik hizmetini yapma yükümü obligation of performing military service civilian substitute service aðýr ihlâller gross violations (askerlik yerine) ikame sivil hizmet ahlâk morals aþaðýlayýcý ceza degrading punishment ahlâkýn korunmasý protection of morals aþaðýlayýcý ceza humiliating punishment aile birleþmesi reunion of family aþaðýlayýcý muamele degrading treatment aile hayatý family life avukata eriþimin reddi denial of access to lawyer aile hayatýna saygý respect for family life public judgment alenî, açýk public aleniyet publicity ayný suçtan ikinci kere mahkemeye çýkarýlmak/ayný suçtan tekrar ceza kovuþturmasý yapýlmasý double jeopardy alenî yargýlama alternatif sivil hizmet alternative civil service ayrýmcýlýk discrimination altý aylýk süre kuralý six-month period/rule ayrýntýlý bilgi information in detail amaç aim azil/iþten çýkarma dismissal amaçlamak pursue azýnlýk minority B-Ç AÝHS: LÜGATÇESÝ TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE B babalýk karinesi presumed paternity baðlayýcý karar binding judgment baðýmsýz mahkeme independent tribunal basýn press basýn özgürlüðü freedom of the press basýnýn (duruþma salonundan) exclusion of press dýþarý çýkarýlmasý baþvurucunun hayatýna tehdit threat to applicant’s life bir demokratik toplumda hukukun üstünlüðü ilkesi çerçevesinde vatandaþlarýn yararlandýðý asgari koruma düzeyi minimum degree of protection to which citizens are entitled under the rule of law in a democratic society bir demokratik toplumun deðerleri values of a democratic society bir gösteri için izin vermek permit for a demonstration grant applicant’s claim bir mahkemenin hukuka uygun emri lawful order of a court baþvurucunun iddiasýný kabul etmek physical punishment bir mahkemenin temyizen incelemesi review by a court bedensel ceza bedensel eziyet physical suffering (belli delillerle) savunulabilir iddia arguable claim bir mahkemeye etkili eriþimin olmamasý lack of effective access to a tribunal bir sanýðýn anladýðý dil bilgi alma özgürlüðü freedom to receive information language which an accused understands bir yargýcýn tarafsýzlýðý impartiality of a judge bilgi ve fikir alýþveriþi receive and impart information and ideas birbirinden baðýmsýz bir dizi kovuþturma separate set of proceedings bilginin yeterince hýzla yerine ulaþmamasý lack of promptness of information birey grubu group of individuals bilgiye eriþim access to information birey(sel) individual bilgiyi yayma özgürlüðü freedom to impart information bireysel baþvuru hakký right to individual application bir (hakkýn kullanýmýna getirilen geçici) sýnýrlamanýn tebliði notification of a derogation bireysel baþvuru/dilekçe individual application/ petition bir aile kurmak found a family bireysel/devletler arasý baþvurunun esasý bir azýnlýk grubu üyeleri members of a minority group merits of individual application/inter-state application bizzat veya vekilsiz savunma yapmak defend in person bölge dýþý yargý yetkisi extraterritorial jurisdiction bulaþýcý hastalýklarýn yayýlmasýnýn önlenmesi prevention of spreading of infectious diseases Büyük Daire’ye havale etmek referral to Grand Chamber bir baþvuru sunmak lodge an application bir bütün olarak toplumun menfaati interests of society as a whole bir çevirmenin ücretsiz yardýmý free assistance of an interpreter C cemiyetin yaþamý life of the community cezaî davalar criminal proceedings ceza penalty cezaî sorumluluk yaþý ceza hukukunun/medenî hukukun geriye yürür uygulanmasý retroactive application of criminal/civil law age of criminal responsibility cezanýn niteliði nature of punishment çocuklarýn vesayeti custody of children Ç çocuk suçlarý juvenile delinquency çocuklarýn korunmasý protection of juveniles D-E AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE D daha aðýr ceza heavier penalty devletler arasý baþvuru inter-State case dar yorum restrictive interpretation dar yorumlama narrow interpretation diðerlerinin haklarýný koruma amaçlý kýsýtlamalar limitations to protect the rights of others dava etmek claim dilekçe memorial dava konusu olayýn koþullarý circumstances of the case davanýn kendine özgü þartlarý particular circumstances of the case dilekçe hakkýnýn kötüye kullanýlmasý abuse of the right of petition dilekçe hakkýnýn uygulanmasýný engellemek hinder the exercise of the right of petition din religion adjourn the case din özgürlüðü freedom of religion davranýþ, muamele treatment din veya inanç açýklamak manifest religion or belief (delil) kabul etmek admit (evidence) din veya inanç deðiþtirmek change religion or belief demokratik bir toplumda gerekli necessary in a democratic society dinî cemaat religious community dinî uygulama/ibadet religious practice demokratik toplum democratic society dinin gerekleri religious instructions demokratik toplumu koruma amaçlý kýsýtlamalar limitations to protect democratic society dinini açýða vurma özgürlüðü freedom to manifest religion demokratik toplumun temel deðerleri fundamental values of a democratic society diplomatik güvence diplomatic assurances dolaþým özgürlüðü freedom of movement derhal yargýç veya yargý yetkisi kullanmaya kanunen yetkili baþka bir memur önüne getirilmiþ/ çýkarýlmýþ brought promptly before judge or other officer authorised by law to exercise judicial power dostane çözüm friendly settlement durumun kesin biçimde gerektirdiði kapsam extent strictly required by situation devam eden tutukluluk continued detention duruþmada tanýklýk etmek testify at trial devlet baþkaný affý presidential pardon devletçe re’sen atanan avukat duty solicitor devletin yargý yetkisine ve sorumluluðuna saygý respondent state’s jurisdiction and responsibility davanýn ölçüsüz uzunluðu davayý ertelemek excessive length of proceedings duruþmanýn alenî yapýlmamasý absence of a public hearing düþünce özgürlüðü freedom of thought E -e dilekçe hakký right of petition to elveriþli araçlardan yoksun has not sufficient means -e eriþim hakký right of access to elveriþli ve etkili koruma practical and effective protection eriþilebilirlik accessibility eþyanýn ve evin tahribi destruction of possessions and home etkili hukuk yollarýnýn/ soruþturmanýn/sözlü duruþmanýn olmamasý lack of effective remedy/ investigation/oral hearing ebeveynin çocuklarýnýn kiþiliðine ve mallarýna dair yetkisi/velâyet parental authority ebeveynin dinî ve felsefî inancý parents’ religious and philosophical convictions ebeveynlerin dinî inancýna saygý respect for parents’ religious convictions ebeveynlerin felsefî inancýna saygý respect for parents’ philosophical convictions etkili iç hukuk yolu effective domestic remedy etkili yol effective remedy eðitici denetim educational supervision eve saygý respect for home eðitimde çoðulculuk pluralism in education evlilik dýþý doðmuþ çocuk child born out of wedlock ek görüþ supplementary opinion eksiklikleri gidermek rectify the shortcomings F-H AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE F fesih (þirketin, siyasi partinin vb.) dissolution (of an association, political party, etc.) fiilin iþlendiði veya ihmalin gerçekleþtiði an time when the act or omission committed fikir özgürlüðü freedom of opinion fikirleri alma özgürlüðü freedom to receive ideas fikirleri yayma özgürlüðü freedom to impart ideas fizikî özgürlük ve güvenlik physical liberty and security fiziksel cezayý hafifletmek moderate physical punishment G geçici önlem provisional measure gizlilik confidentiality genel menfaat general interest görevler ve sorumluluklar duties and responsibilities genel seçim hakký universal suffrage gösteri demonstration geri ödeme reimbursement gözaltýnda yapýlan iþkence torture in police custody güç/þiddet kullanýmý use of force/violence günün koþullarý present-day conditions geriye yürüme retroactivity gizli nezaret secret surveillance gizli oylamayla yapýlan seçimler elections by secret ballot H haberleþme özgürlüðü freedom of correspondence hýzlý yargýlama prompt trial haberleþmenin gizliliði secrecy of correspondence hýzlý yargýsal kontrol prompt judicial control haberleþmeye saygý respect for correspondence hukuk davalarý civil proceedings hakaret defamation hakkaniyet temeli equitable basis hukuk/ceza yargýlamalarýnýn uzunluðu length of civil/criminal proceedings hakkaniyet temelinde karar vermek ruling on an equitable basis hukuka aykýrý þiddetten sakýnma/koru(n)ma defence from unlawful violence haklarýn korunmasý protection of the rights hukuka uygun olarak in accordance with law haklarýn kötüye kullanýlmasý yasaðý prohibition of abuse of rights hukuka uygun sýnýrlamalar lawful restrictions effect lawful arrest haklarýn kullanýmýnýn kýsýtlanmasý limitation on use of restrictions on rights hukuka uygun tutuklama yapmak lawful arrest or detention halkýn (duruþma salonundan) dýþarý çýkarýlmasý exclusion of public hukuka uygun yakalama veya tutuklama hukukçu/avukat lawyer hareket özgürlüðü liberty of movement hukukî yardým saðlamak grant legal aid hareket özgürlüðüne iliþkin sýnýrlama restriction on freedom of movement hukukî yükümlülük legal obligation hastalýk izni sick leave hukukun medenî uluslarca kabul görmüþ genel ilkeleri hedeflenen meþrû amaçla orantýlý proportionate to the legitimate aim pursued general principles of law recognised by civilised nations hukukun üstünlüðü rule of law herkese þamil hukuk uniform law hüküm vermek deliver a judgment hýzlý bir þekilde promptly hükümsüz / geçersiz/yok hükmünde null and void hýzlý ve ayrýntýlý bilgi prompt and detailed information Ý-K AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE Ý iade etmek remand iflas bankruptcy ibadet worship ihlâl violation icra edilmez/icrasýz non-enforcement ikame hizmet substitute service icra usulleri enforcement proceedings ikametgah residence ikametgâh seçme özgürlüðü freedom to choose a place of residence ikinci davanýn incelenmesi examine the second set of proceedings ilgili dosyalara eriþim access to relevant files ilgili iç (ulusal) hukuk relevant domestic law ilgili iç uygulama relevant domestic practice icraya konulabilir hukukî karar enforceable judicial decision iç hukuk domestic legislation iç hukuk yollarýný tüketmek exhaust domestic remedies iç hukuk yollarýný tüketmekten exhaustion of domestic muafiyet remedies iç hukuk yollarýnýn tüketilmemesi non-exhaustion of domestic remedies iç hukuk yollarýnýn tüketilmesinden muafiyet exemption from exhaustion of domestic remedies ilk derece mahkemesinde beraat acquittal at first instance içtihat case-law (=jurisprudence) illiyet baðý causal link içtihat case-law, jurisprudence infaz execution idarenin mensuplarý members of administration insan kaçýrma abduction (idarî) baský coercion (administrative) insanlýk dýþý cezalandýrma inhuman punishment idari davalar administrative proceedings insanlýk dýþý muamele inhuman treatment idari tutukluluk administrative detention istinaf mahkemesi court of appeal idari uygulama administrative practice allegation isyan veya ayaklanma bastýrmak quell riot or insurrection iddia, itham, isnat iddianame bill of indictment iþçi sendikalarýna üye olmak join trade unions ifade özgürlüðü freedom of expression form/join trade unions ifade özgürlüðünün toplu kullanýmý collective exercise of freedom of expression iþçi sendikasý kurmak/iþçi sendikasýna katýlmak iþkence torture K kabul edilir/lik/kararý admissible/ility/decision kamuoyu public opinion kabul edilirlik kriteri admissibility criteria kamusal çýkar public interest kabul edilmezlik inadmissibility kamuya açýk duruþma public hearing kabul edilmezlik def’i plea of inadmissibility kanun önünde eþitlik equality before the law kaçmayý önlemek üzere gerekliliði makul olan reasonably necessary to prevent fleeing kanun yollarýnýn etkisizliði ineffectiveness of remedies kaçýþý önlemek prevent escape kanuna göre ispatlanmýþ suçluluk proved guilty according to law kamu düzeni public order kanuna uymak observance kamu düzeninin korunmasý protection of public order kanunca öngörülmüþ usul kamu güvenliði public safety procedure prescribed by law kamu hizmeti public service kanunda öngörülmüþ provided by law kamulaþtýrma nationalisation kanunda öngörülmüþ yüküm obligation prescribed by law kamulaþtýrma/istimlak expropriation kanunla kurulmuþ mahkeme tribunal established by law kamulaþtýrma bedelinin ödenmesindeki gecikmeler delays in payment of compensation for expropriation kanunla öngörülmüþ prescribed by law kanunsuz tutuklama unlawful detention kamulaþtýrmaya benzer önlemler measures similar to expropriation kanunsuzluk unlawfulness kanunun lafzý wording K-M AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE kanunun öngördüðü yükümlülüðün icrasýný saðlamak secure fulfilment of obligation prescribed by law kapalý oylama secret ballot kapsamlý / þümullü extensive kargaþanýn önlenmesi prevention of disorder kargaþayý önlemek prevent disorder kin ve düþmanlýða tahrik incitement to hatred and hostility kiþinin güvenliði security of person kiþinin özgürlüðü liberty of person kiþisel dokunulmazlýk/cezadan impunity baðýþýklýk karþý oy yazýsý/muhalefet þerhi dissenting opinion korku, ýstýrap ve aþaðýlýk duygusu feeling of fear, anguish and inferiority kovuþturmanýn adaletsizliði unfairness of proceedings kovuþturmanýn etkililiði effectiveness of investigation into … kovuþturmayý devralmak take proceedings karþýlaþtýrýlabilir durum comparable situation kendi seçimiyle of his own choosing kesin biçimde gerekli strictly necessary keyfi hareket arbitrary action keyfi yakalama/tutuklama arbitrary arrest/detention keyfî/haksýz eylem/iþlem arbitrariness kölelik servitude kimliði belirlenmemiþ fail unidentified perpetrator kölelik slavery kimliðin ifþasý disclosure of identity küçükler minors mahpuslarýn yazýþmalarýnýn denetlenmesi/telefon konuþmalarýnýn dinlenmesi monitoring of prisoners’ correspondence/ telecommunications/ telephones M Madde …’nin hükümlerine halel getirmeksizin without prejudice to the provisions of Article … maddi olmayan zarar non-pecuniary damage maddi tazminat pecuniary damage mahpusluk/hapse atma imprisonment maddi zarar material damage makul aralýklar reasonable intervals maðdur victim makul bir sürede yargýlama mahkeme kararlarý esasen bildiricidir (izharîdir) judgments are essentially declaratory in nature trial within a reasonable time mahkeme kararý determination makul olmayan derecede uzun (yargýlama) unreasonably long (procedure) makul ölçülülük iliþkisi reasonable relationship of proportionality makul süre reasonable time makul þüphe reasonable suspicion makul þüphenin ötesinde kanýt proof beyond reasonable doubt makul ve nesnel gerekçe reasonable and objective justification malî (sonuç yaratan) hüküm vermek make financial award malvarlýðýndan yoksun býrakmak deprivation of possession manevi acý/elem mental anguish/suffering manevî zarar moral damage masraf ve giderler costs and expenses masraflar charges mahkeme kararýna uyulmasýný inability to secure saðlayamamak compliance with the judgment mahkeme masraflarýndan muafiyet waiver of the court fees Mahkeme, … karar verir Court holds … (mahkemece karar verilmiþ) gaiplik (enforced) disappearance (mahkemenin) bir kararý vermesi/kabulü adoption of a judgment mahkemenin yetkesini/ saygýnlýðýný ve tarafsýzlýðýný korumak maintaining the authority and impartiality of the judiciary mahkemeye çýkmak guarantees to appear for konusunda verilen garantiler trial mahkemeye eriþim access to court masumiyet karinesi presumption of innocence mahkemeye etkili eriþim effective access to a court medenî hak ve yükümlülükler civil rights and obligations mahkûmiyet conviction medya media mahkumiyet sonrasý after conviction memuriyet civil service mahpus prisoner memuriyetten çýkarma dismissal from civil service M-Ö AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE mesken/bulunulan yer home mülkiyet property meþrû amaç legitimate purpose mülkiyet kaybý loss of property meþrû bir amacý hedeflemek pursue a legitimate aim meþrû hedef legitimate aim mülkiyetin çekiºmesiz kullanýmý peaceful enjoyment of possessions meþrû müdafaa self-defence mülkiyetin devri transfer of the property muhakeme, akýl yürütme reasoning mülkiyetin elinden alýnmasý taking of property mutlak biçimde zorunlu absolutely necessary mülkiyetin iadesi restitution of property mutlak haklar absolute rights mülkiyetin korunmasý protection of property mübaþir bailiff mülkiyetin kullanýmý use of property müdahale interference mülkiyetten yoksun býrakmak deprivation of property müdahalenin niteliði nature of interference control of use of property müdahaleyi haklý kýlmak justify the interference mülkün kullanýmýnýn denetlenmesi müdahil taraf third party mülteci refugee müebbet hapis cezasý life sentence müstakilen ele almak taken alone mülkiyet possessions müzakere negotiations N ne bis in idem/non bis in idem ilkesi (ayný suçtan …) ne bis in idem/non bis in idem principle nesnel ve makul gerekçe objective and reasonable justification nezarethane kayýt defteri custody record nezarethane odasý custody suite nitelikli haklar qualified rights -nýn haczi/-nýn müsaderesi nulla poena sine lege (kanunsuz ceza olmaz) seizure of nulla poena sine lege nullum crimen sine lege nullum crimen sine lege (iþlenmesinden önce unsurlarý yasayla belirlenmiþ olmayan bir fiil suç sayýlmaz) O olaðan mahkemeler ordinary courts ombudsman Ombudsman olaðan vatandaþlýk yükümlülükleri normal civic obligations ortak görüþ joint opinion ortak zemin common ground olaðanüstü hal time of emergency oybirliðiyle unanimously (olay) koþullarýnýn gözden geçirilmesi examination of circumstances Ö ölçülülük proportionality önleyici tutukluluk preventive detention ölüm cezasý capital punishment örgütlenme özgürlüðü freedom of association ölüm cezasý death penalty özel hayat private life ön itiraz/soruþturma preliminary objection/ investigation özel hayata saygý respect for private life özel þartlar special circumstances önceden belirlenmiþ koþullar çerçevesinde bir hakkýn kullanýmýna getirilen geçici sýnýrlama derogation özgürlüðün keyfî biçimde kýsýtlanmasý arbitrary deprivation of liberty özgürlük/güvenlik hakký right to liberty/security önceki hükmün tashihi revision of an earlier judgment özgürlükten yoksun býrakmak deprivation of liberty öngörülebilirlik foreseeability P-S AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE P para cezasý kesilmesi imposition of fine prima facie prima facie polis tabibi police surgeon psikiyatrik delil psychiatric evidence polis teþkilatýnýn mensuplarý members of police restitutio ad integrum (eski hale iade) restitutio ad integrum regardless of frontiers R red cevabý refusal resmi makam public authority resmî olmayan özet non-official summary S saðlýðýn korunmasý protection of health sair durum other status sýnýrlar gözönünde bulundurulmaksýzýn sakatlýk ödeneði/maluliyet ödeneði disability pension sýnýrlý yargý yetkisi limited jurisdiction son iç hukuk kararý final domestic decision saldýrý assault sorgu interrogation sorumluluk liability sosyal köken social origin sosyal sigorta social security Sözleþme çerçevesinde sorumlu liable under the Convention Sözleþme’ye uygunluk compatibility with the Convention sözlü duruþma oral hearing sözlü savuma oral submission suç criminal offence suç ile itham edilmiþ charged with criminal offence savaþ zamanýnda veya diðer derogation in time of war olaðanüstü hallerde or other public emergency önceden belirlenmiþ koþullar çerçevesinde bir hakkýn kullanýmýna getirilen geçici sýnýrlama savunma haklarý rights of defence savunmanýn hazýrlanmasý preparation of defence savunmasýzlýk/ hassasiyet vulnerability seçimde aday olmak stand for election serbest seçimler free elections silahlarýn eþitliði equality of arms silahlý kuvvetlerin mensuplarý members of armed forces suç isnadý sivil toplum kuruluþu non-governmental organisation criminal charge suçlama hakkýnda bilgi information on charge siyasî (veya diðer) görüþ political or other opinion suçlamanýn niteliði ve gerekçesi hakkýnda bilgi siyasî etkinlik political activity information on nature and cause of accusation (suçlunun) iade(si) siyasî haklar political rights extradition siyasî parti political party suçu önlemek için oldukça gerekli reasonably necessary to prevent offence siyasî sýðýnma political asylum suçun önlenmesi prevention of crime sýðýnma baþvurusu yapan asylum seeker süregiden durum continuing situation sýfatý ile in the capacity of sýnýr dýþý etme expulsion sýnýr dýþý etmek expel periodic review of the continuing lawfulness of detention sýnýrlanabilen hak ve özgürlükler derogable rights and freedoms sürmekte olan gözaltý durumunun hukuka uygunluðunun düzenli aralýklarla denetlenmesi sýnýrlanamayan hak ve özgürlükler non-derogable rights and freedoms Þ-T AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE Þ þartlý salýverme süresince yapýlmasý istenen çalýþma work required to be done during conditional release þikâyet tarihi date of lodging of a complaint þartlý tahliye conditional release þikâyet/dava complaint þiddet içermeyen nitelikte/ barýþçý toplantý özgürlüðü freedom of peaceful assembly þikayetin esasý merits of the complaint þöhret/ün/itibar reputation þiddetin kayda deðer düzeyi particular level of severity T taciz harassment temyizin hýzlýlýðý speediness of review tahliye emri vermek order release temyizin reddi rejection of appeal takdir payý margin of appreciation temyizin usulî açýdan reddi tam anlamýyla ölçülü strictly proportionate dismissal of appeal on points of law tamir, ýslah redress temyizin usulî güvenceleri tanýðý davet etmek summon the witness procedural guarantees of review tanýk witness teslim olmak surrender tanýklarýn duruþmada hazýr bulunmasýný saðlamak obtain attendance of witnesses toplu ceza collective punishment toplu þikayet/toplu dava collective complaint tanýklarýn sorgulanmasý examination of witnesses toplumsal bir aciliyet durumu tanýnan sürenin dolmasý expiry of time-limit public emergency taraflarýn hazýr olduðu duruþma adversarial trial/adversarial hearing tutma imkâný holding facility tutuklama apprehension taraflarýn özel hayatýnýn korunmasý protection of private life of the parties tutuklama emri arrest warrant tutuklamanýn hukukîliði legality of detention taraflý biased tarafsýz mahkeme impartial tribunal tutuklamanýn yasallýðýnýn gözden geçirilmesi review of lawfulness of detention tazminat allowance, compensation, indemnification tutuklanma sebepleri hakkýnda bilgi information on reasons for arrest tazminat vermek/tazminata hükmetmek award compensation/ damages tutuklu tutmak remand in custody tebligat notification tutukludan istenen çalýþma work required of detainee televizyon ve sinema kuruluþlarýna yayýncýlýk ruhsatý vermek licensing of broadcasting, television and cinema enterprises tutuklulara/hapishanede kötü muamele ill-treatment of detainees/in custody temel özgürlükler fundamental freedoms tutukluluðun sona ermesi için baþvuru application for release from detention temelini demokratik bir toplumdaki kamu yararýnda bulan justified by the public interest in a democratic society tutukluluðun uzunluðu length of detention on remand tutukluluk detention on remand temerrüt faizi/gecikme faizi default interest tutukluluk hâlini uzatmak temlik alienate extend the detention on remand temyiz cassation appeal tutukluluk koþullarý conditions of detention temyiz eden/temyize giden appellant tutuksuz yargýlanmak üzere tahliye etmek release pending trial tüketilmemesi non-exhaustion temyiz incelemesinin kapsamý scope of court review temyiz kudreti olmayan kiþiler persons of unsound mind U-Y AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE U uðranýlan zarar için dava açmak action for damages ulusal azýnlýk ulusal güvenlik national minority ulusun hayatýný tehdit eden savaþ veya diðer genel olanaðanüstü hal war or other public emergency threatening the life of the nation national security ulusun yaþamý life of the nation ulusal hukuk national law usulî eksiklik procedural defect ulusal köken national origin uygulanabilir hükümler applicable provisions ulusal mahkeme national court uygulanabilirlik applicability ulusal makam national authority uygulanmazlýk inapplicability uluslararasý hukukun genel ilkeleri general principles of international law uyuþan/mutabýk görüþ concurring opinion uyuþmazlýk/ihtilaf dispute ulusun hayatýna tehdit threat to the life of the nation Ü ücretsiz hukukî yardým free legal assistance ülke/toprak bütünlüðü territorial integrity ücretsiz hukukî yardým düzeni scheme for free legal aid ülkeye izinsiz giriþi önlemek üçüncü kiþilerin hak ve özgürlüklerinin korunmasý protection of the rights and freedoms of others prevent unauthorised entry into country üçüncü kiþilerin þöhretinin korunmasý protection of the reputation of others üst mahkemenin davayý alt mahkemeye iade yetkisi power to overturn decision of the court üyelerin menfaatleri interests of members V vadesi gelen faiz outstanding interest vergilendirme taxation vekâletname power of attorney vicdan özgürlüðü freedom of conscience velayet hakkýnýn elinden alýnmasý withdrawal of parental rights vicdanî ret conscientious objection vicdanî retçi conscientious objector vergi cezasý tax penalty vücut bütünlüðü physical integrity vergi veya cezalarýn ödenmesinin saðlanmasý secure the payment of contributions or penalties reasonableness of pre-trial detention Y yakalama, tutuklama arrest yapma yükümü/pozitif yükümlülükler positive obligations yargýlama öncesindeki tutukluluðun makullüðü delays in the proceedings yapmama yükümü negative obligation yargýlama usulündeki gecikmeler yargý denetimi judicial review exercise the jurisdiction yargý yetkisi kullanmaya kanunla ehil kýlýnmýþ memur officer authorised by law to exercise judicial power yargýlama yetkisinin kullanýlmasý yargýlamanýn adilliði fairness of proceedings yargý yetkisinin düzeyi level of jurisdiction lawfulness of proceedings yargýç veya yargý yetkisi kullanan baþka memur judge or other officer exercising judicial power yargýlamanýn hukuka uygunluðu yargýlamanýn yenilenmesi reopen the proceedings yasa ile kurulmuþ established by law yasadýþý tutuklama illegal detention (…) yasaðý prohibition of yargýlama öncesi tutukluluðun length of pre-trial detention uzunluðu yargýlama öncesi tutukluluk pre-trial detention Y-Z AÝHS: LÜGATÇESI TÜRKÇE-ÝNGÝLÝZCE yasal bir sorun temelinde temyiz appeal on a point of law yaþam life yaþayan hukukî araç living instrument yayýlma/yayým dissemination yazýlý delil documentary evidence yeniden yargýlama retrial yerel ihtiyaç ve koþullar yerel makamlara doðrudan isnat edilebilir yeterince hýzlý tebellüð etmiþ/ bilgilendirilmiþ promptly informed yeterli kolaylýklar adequate facilities yeterli zaman adequate time yetkili mahkeme competent court yetkili makama sunmak bringing before competent authority yetkili yasal makam competent legal authority yetkili yasal makama sunmak bringing before competent legal authority local needs and conditions yorumlamak rendition directly imputable to the local authorities ýrk temelinde ayrýmcýlýk racial discrimination yüklenebilirlik imputability yürürlükte in force yýldýrmak/gözdaðý vermek intimidation Z zamanaþýmýna uðramýþ statute-barred zorunlu compulsory zararý tazmin hakkýnýn olmamasý absence of right to compensation zorunlu tahliye forced evacuation 100 95 75 D i r e c t o r a t e G e n e r a l o f H u m a n R i g h t s C o u n c i l o f E u r o p e F 6 7 0 7 5 S t r a s b o u r g C e d e x 25 5 0