Galatasaray Üniversitesi Medya Çalışmaları Araştırma ve Uygulama

Transkript

Galatasaray Üniversitesi Medya Çalışmaları
Araştırma ve Uygulama Merkezi
ÇOCUKLARIN MEDYAYI ALIMLAMA
VE KULLANIM BİÇİMLERİ
ARAŞTIRMASI
Nisan 2013
Araştırma Ekibi
Doç.Dr.Hülya UĞUR TANRIÖVER
Doç.Dr.Banu KARSAK
Doç.Dr.Özlem DANACI YÜCE
Yard.Doç.Dr.Feyza AK AKYOL
Yard.Doç.Dr.Nazlı AYTUNA
Öğr.Gör.Dr.Gülsün GÜVENLİ
Ar.Gör.Doğu TOKSÖZ
Ar.Gör.Dr.Barış KARA
Neşe ÖZTEMİR
Aylin SUNAM
Galatasaray Üniversitesi
Medya Çalışmaları Araştırma ve Uygulama
Merkezi
Amaç ve Kapsam
• “Medya çocuklara ne yapıyor ? Değil
Çocuklar “medya ile ne yapıyor ?”
- Neleri seviyorlar, neden seviyorlar ?
- Medya hangi ihtiyaçlarını karşılıyor ?
- Nasıl, niçin, nerede izliyor, kullanıyorlar ?
- Yaş, cinsiyet, sosyal sınıf farkları, kent, anne
mesleği medya kullanımını nasıl şekillendiriyor ?
- Medya / öğrenme / toplumsallaşma ilişkileri
nasıl kuruluyor ?
Kuramsal çerçeve
•
•
•
•
Medya sosyolojisi
Alımlama Kuramları
Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı
Kültürel Çalışmalar
Yöntem
1. Niteliksel yöntem
* Derinlemesine görüşmeler
* Odak grup tartışmaları
* Etnografik gözlem çalışmaları
2. Metin çözümlemeleri
* Tematik
* Anlatısal
* Sosyolojik
Araştırma Evreni ve örneklem
• 5-9 ve 10-14 yaş arası kentli çocuklar
İstatistiksel temsiliyet hedefli değildir
• Niteliksel temsiliyet : çeşitlilik, farklı eğilimleri
görebilme amaçlı
Klasik değişkenler : Yaş, cinsiyet, kent
Stratejik değişkenler : Okul türü, anne mesleği,
okul dışı aktiviteler (spor, sanat, vb.)
Örneklem bilgileri
İstanbul, Ankara, İzmir, Gaziantep
kent merkezlerinde :
- 5-9 ve 10-14 yaş arası
- Kız ve oğlan
- A, B, C1,C2 ve D grubuna mensup
- Devlet okulu ve özel okula giden
- Tek çocuk, 1,2, 3 ve daha fazla kardeşi olan
- Toplam : 268 çocuk
Örneklem Detayları
GÖRÜŞME YAPILAN İLLER
CİNSİYET DAĞILIMI
Toplam Görüşme: 268
Örneklem Detayları
GÖRÜŞÜLEN ÇOCUĞUN
YAŞ GRUBU
Toplam Görüşme: 268
SOSYO-EKONOMİK
STATÜ
Medya
•
•
•
•
Televizyon
Kitap ve çocuk dergileri
Cep telefonu
İnternet
Araştırma Takvimi
• Hazırlık, masabaşı çalışma :
1 Şubat – 7 Mart 2013
• Saha çalışması :
5 Mart – 25 Mart 2013
• Değerlendirme – rapor
20 Mart – 12 Nisan 2013
BULGULAR
•
•
•
•
•
•
•
•
Gündelik yaşam ve medya
Farklı medyalar nasıl algılanıyor ?
Televizyon kullanımı
Kitap ve dergi okuma
Cep telefonu kullanımı
İnternet kullanımı
Boş zamanların değerlendirilmesi
Hayaller, idealler, modeller
Gündelik Yaşam ve Medya
- Medya gündelik yaşamın olmazsa olmaz bir
parçasıdır
- Çocukların gündelik yaşamı tamamen okul
odaklıdır : okul + ev ödevleri + sınav hazırlıkları
dinlenmelerine pek az zaman bırakır
Birer “ders-ödev-sınav makinesi”dirler
- Evlerindeki ve yakın çevrelerindeki medya
kullanım alışkanlıklarına sahiptirler
Çocuklar ….
• çok televizyon izliyor …
yetişkinler çok televizyon izliyor !
• az kitap okuyor …
yetişkinler az kitap okuyor !
bu durum cep telefonu, internet için de
kısmen geçerli
En gözde medya
• En çok izlenen / en çok izlemek istedikleri
İzlenen
: Televizyon
İzlenmek istenen
: İnternet
Ne ifade ediyor ?
Televizyon :
- dinlenme
- eğlenme
- anne/baba/kardeşlerle birlikte olma
- arkadaşlarla içerikleri konuşma, tartışma,
oyun oynama
Televizyon
• Ders aralarında dinlenmek için
• Yemek sırasında ve / ya sonrasında aileyle
birlikte
• Belli programları yorumlayarak, eleştirerek,
bazen taklit ederek.. sohbetle bir arada
izleniyor
rahat koltuklarda, yaşa göre anne/babaya
sarılarak, meyve-yemiş yiyerek..
Televizyon
Yaşla birlikte … ergenliğe geçiş :
- Bireysel tercihler : “benim” programım
- Yalnızlık ihtiyacı : “odamda” izleme
- Zaman planına göre “telafi” : internetten
kaçırılan dizi bölümleri / film izleme
Hangi kanallar, hangi programlar ?
• Küçük yaşlarda : çocuk kanalları
TRT Çocuk çok seviliyor (orta sınıflarda ve
Anadolu’da daha çok)
• Hemen her yaşta :
- yerli diziler
- yarışma programları
- filmler
- yabancı film ve diziler
Kanal ve program tercihleri…
• Ailelerin tercihi egemen …
ama “müzakere”li seçim
• Herkese hitap eden içerikler
• Kanal / program seçiminde ideolojik etkenler
Programlar
Çocuk :
- Köstebekgiller
- Keloğlan
- Beyblade
Genel :
- Pis Yedili
- Muhteşem Yüzyıl
- Arka Sokaklar
- Ben Bilmem Eşim Bilir
- Yetenek Sizsiniz
- Kim 500 Milyar ister
Televizyon : kurallar, yasaklar
Evdeki medya tüketimine ilişkin kurallar :
“ders / ödev” odaklı
- Tüm yaşlarda : süre / saat sınırları
- Küçük yaşlarda (kısmen) : içerik sınırları
(RTÜK – akıllı işaretler + saat düzenlemesi)
Katı yasaklara karşı :
delme / direnme / “anlama” stratejileri
Televizyon
Özellikle :
- Yoksul ve orta sınıflarda
- Annenin ev kadını olduğu ailelerde
“Duvar” konumunda : sürekli açık
Çocuklar televizyona maruz kalıyor
Ne ifade ediyor ?
• Cep telefonu :
- büyümek
- iletişim
- oyun
Cep telefonu
• Ekonomik farkların hissedildiği alan
• Okul yasakları kullanımda etkili
• Bütçe kısıtlamaları :
en “zengin”ler dahil ailelerin çözümü
- biten kontörler
- “sim kartsız” telefonlar
Cep telefonu
Özenme / paylaşma :
Annenin, babanın, ağabeyin, ablanın..
--- dayının, amca kızının, vb. telefonu
Cep telefonu
Yaş ve cinsiyet farkı :
- Küçük yaşlar + oğlanlar ------ oyun
- Büyük yaşlar + kızlar ----------- iletişim
Ne ifade ediyor ?
Bilgisayar = internet
- oyun
- araştırma / ödev
- sosyal ağlar
Bilgisayar / İnternet
Ev yaşamında
önemli
Okul yaşamında
sınırlı
aktivite
Bilgisayar/İnternet
Okul yaşamındaki sınırlandırmalar
•
•
•
•
31
Bilgisayar, projeksiyon, internet bağlantısı gibi
donanımların eksiklikleri
Sosyo-ekonomik değişkenlerden bağımsız çocuğun
internet kullanımına ilişkin geliştirilen çekinceler
Sosyal paylaşım siteleri kullanımına getirilen
kısıtlamalar
Eğitmenler ve çocuklar arasında deneyim paylaşımının
eksikliği
Medya Çalışmaları Araştırma
ve Uygulama Merkezi
İnternet
Ekonomik “uçurum” un simgesi :
erişim eşitsizliği :
- Erişimi olmayanlarda : ideal : “büyülenme”
- Erişimi olanlarda :
* işlevsel kullanım
* kısmen : doyma / kanıksama
İnternet
• Oyun :
- ortak oyunlar
- oyun / içerik paylaşma – üzerine konuşma
- rekabet – performans geliştirme
Bilgisayar / İnternet
Dijital Oyunlar (Çevrimiçi - Çevrimdışı)
Oyun seçiminde değişkenler:
- Yaş
- Cinsiyet
Medya Çalışmaları Araştırma
ve Uygulama Merkezi
İnternet
• Sosyal ağlar – paylaşım siteleri
erişimi yeni – kısıtlı olanlar ve küçük yaşlarda :
cazibe odağı
erişimi “gündelik”leşmiş çocuklarda
ve üst sosyo-ekonomik sınıflarda :
kanıksama + eleştirel yaklaşım
İnternet
Eğitsel kullanım :
sosyo-ekonomik sınıf ve özel/ devlet okulu farkı
İnternet - bilgisayar
Özel okullarda : kurumsal
- Akıllı tahta
- Derste kullanım
- Ev ödevlerinde kullanım : daha yaygın
Devlet okullarında : bireysel
- Özel dersliklerde erişim kısıtlı (belli sınıf + saat)
- Öğretmenlerin bireysel girişimi :
“kendi laptop”ı
Okuma alışkanlıkları
• Kitap : az okunuyor
- küçük yaşlarda : “ders”
- tüm yaşlarda :
aile + çevre faktörü belirleyici
• Dergi : çok az okunuyor
- “süreli yayın” işlevi yok
- aile girişimiyle : bilim dergileri
- hediye-oyuncak etkeni
- “tatil – boş zaman” çağrışımlı
- “özel alan” odaklı (basketbol, bilgisayar, moda)
Medya kullanımı : ödül / ceza
Aileler çocukların medya kullanımını özellikle
ceza
amaçlı kısıtlıyorlar
televizyon artık büyük ölçüde ceza konusu değil
kötü karne / yaramazlık ----- internet yasak
cep telefonu yasak
Boş zamanların değerlendirilmesi
• Spor ve fiziksel aktiviteler :
“Formel aktiviteler” : ekonomik koşullara bağlı
Enformel aktiviteler :
- teneffüste : spor ve fiziksel aktivite nitelikli
çocuk oyunları : çok yaygın
okullarda cep telefonu + akıllı cihaz yasağı
- evde, bahçede, sokakta kardeş ve
arkadaşlarla oyunlar : kentsel doku uygunluğu
Sanatsal ve kültürel etkinlikler
Aktif katılım : çok düşük
- varsıl/eğitimli aileler
+ aile geleneği (piyano, resim, vb.)
Sanatsal ve kültürel etkinlikler
İzleme :
- varsıl/eğitimli aileler
- Öğretmenlerin bireysel girişimi
• Sinema : görece daha yaygın
• Tiyatro, konser, sergi
- “aileyle gitme” : orta ve yoksul sınıflarda
algı’sı bile yok !
- hiç gitmemiş, görmemiş çocuklar çoğunlukta
Aileyle, arkadaşlarla
“gezme, eğlenme”
=
AVM
AVM
• Küçükler için :
oyun ve oyuncaklar
• Büyükler için :
arkadaşlarla buluşma
• Herkes için :
- yemek yeme
- alış-veriş yapma
- dükkan/vitrinlere bakma
Hayaller, idealler, modeller
Hayaller :
gerçekçi : markalar, arzulanan hediyeler..
İdealler : (meslekler)
• Çevre ve doğrudan deneyimle bağlantılı
örnek : annesi çalışmayan çocuklar
• Medya : daha büyük yaşlarda örnek sunuyor
örnek : savcı olmak isteyen kız, pilot olmak
isteyen oğlanlar
• Cinsiyetçi algılar egemen (kızlar öğretmen /
erkekler polis)
Modeller :
• Televizyon, kitap, dergi içeriklerinde en belirgin model :
- kategorik bir didaktik ifade
- basmakalıp kız-oğlan / kadın-erkek ayrımına dayalı
cinsiyetçi model
genel söylem de bunu destekliyor :
- ezberlenmiş : “elimi yıkarım, dersime çalışırım”
- kızdırtıcı : “kızlar dedikodu yapar” /
“oğlanlar yaramazdır” ( yaramaz = hareketli)
• “yıldızlar”ın çekiciliği .. başarı + parıltı
kızlarda kalıpları kıran, isyankar modeller
Çocuklar…
Televizyon izliyor
Cep telefonu kullanıyor
İnterneti (yetişkinlerden daha iyi !) kullanıyor..
Ancak…
Doğrudan deneyimleme cazibesini koruyor :
okul gezileri, tatiller, tanık olunan ilginç-komik
olaylar
ve araştırmacılarla ilişkiler
“Angry birds”
(Y., 5 yaş, kız, A grubu, 2 kardeş, İstanbul)
…
“bugün ne yaptın ?” sorusunun ilk cevabı :
Ne Angry Birds, ne de Pepee’ydi
“Biliyor musun biz bugün okula giderken ne
gördük ? Cenaze gördük..”

Galatasaray Üniversitesi Medya Çalışmaları Araştırma ve Uygulama

Transkript

Benzer belgeler

RME Istanbul Atolyesi

SOSYAL MEDYA YÖNETİMİ ve SOSYAL MEDYADA REKLAM

Cep Telefonu, Tele vizyon, Bilgisayar

Sosyal Medya Kullanımı - Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü

KONULU ULUSLARARASI PANEL 07

FastBooking Sosyal Medya

Ahmet Durul - Kurumsalhaberler.com

Program - BİLGİ Eğitim