‹Ç‹NDEK‹LER

‹Ç‹NDEK‹LER
SUNUfi
10
B‹R‹NC‹ BÖLÜM
PEK‹N
Ç‹N: DÜN VE GELECEK
12
‹K‹NC‹ BÖLÜM
fiANGHAY
KAP‹TAL‹ZM YOLUYLA MODERNLEfiME
38
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KUZEYDO⁄U
SOVYET SANAY‹ M‹RASI
66
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
fiANGHAY’IN GÜNEY‹
ÖZEL G‹R‹fi‹MC‹L‹K
98
BEfi‹NC‹ BÖLÜM
‹NC‹ NEHR‹ DELTASI
KÖYDEN KENTE GÖÇ
128
ALTINCI BÖLÜM
ORTA Ç‹N
TARIMSAL YAfiAM VE REFORMLARIN BAfiLANGICI
160
YED‹NC‹ BÖLÜM
SAYFA 2–3
Çin bir yandan
ekonomik
geliflmeye yelken
açarken zenginle
fakir aras›ndaki
uçurum
—fianghay’da
çekilen bu
foto¤raftaki gibi—
hiç bu kadar
büyük olmam›flt›.
YUNNAN EYALET‹
Ç‹N’DE ÇEVRE
194
SEK‹Z‹NC‹ BÖLÜM
Ç‹N VE DÜNYA
224
KARfiI SAYFA
Komünist Çin’i
demokratik bir
gelecek
bekliyor mu?
7
Ülke sınırı
Eyalet sınırı
Tartıflmalı sınır
BEEE
R
0
KAZAKİSTAN
100
200
300
M
400
200
300
U
R
K
I
U
N
S
H
N
N
I
S
M
Q
N
G
H
A
Hu
ang ( arı)
S
I
A
G
N
gt
ze
)
IN
Three
Gorges
Dam
Hangzhou
CH
E
Ningbo
E
Wenzhou
JIANGXI
ı
H U N A N
ÇİN
ZH EJIA N G
Dongting
Hu
Liuyang
E
)
ze
gt
D O G U
DENİZİ
Yiwu EE
Dongyang
ha
g
n g J i an
O
Wuhan EC
FUJIAN
G UIZHOU
Quanzhou E
Xiamen E
(Amoy)
Kunming
E
GUANGXI
ZHUANGZU
Y U N N A N
GUANGDONG
Dongguan
Guangzhou E E
E
Shantou
(Swatow)
(Canton)
EShenzhen
Zhuhai E E
Macau E Hong Kong
VİETNAM
)
EJDER fiAHLANIYOR
Q
MACAU
(AOMEN),
S.A.R.
Tonkin
K¨o rfezi
TAYVAN
Çin Halk Cumhuriyeti, adanın 23. Eyaleti
oldu˘gunu ¨one s¨urerken, Tayvan iki farklı
siyasi varlık olduklarına dair iddiasını ısrarla
savunuyor.
HONG KONG (XIANGGANG), S.A.R.
Zhu (İnci)
D
HAINAN
TAYVAN
İ
ey
¨u n
G
Dian
Chi
L A O S
8
N
g
M
kara mili
R
Mandalay E
Shigu EELijiang
n
nca g)
La ekon
(M
Spratly Adaları
Yulongxue Shan
K
5596 m
Baoshan
E
Ruili
E
A
E
Z
Çi
BANGLADEŞ
U
Songjiang E SHANGHAI SHI
Haining E
ANHUI
İ
n D
eniz
i
HİNDİS.
O K YANUS U
1600
hou
E
Yangz
E
E
ai Nanjing
Hu
EŞanghay
Hefei E
H U B E I
G
Chongqing E
EZhongdian
Tiger
Leaping
Gorge
(Hutiao
Xia)
U
kilometre
800
e
Bengbu EE njia
n
Fengyang
N
BUTAN
H
Ya
n
R
Çin
tarafından
iddia edilen sınır
C
Jins
ha
(
N
A
(B
1600
Zh
HENAN
U
TA
L
I
)
İS
n)
ee
ND
S
ong
ek
N E P A LA
J A P O N Y A
J
Zhengzhou
(Chengchow)
G
)
M
g(
can
0
800
N
E
g
N
T
R
MA
MYAN
0
DENİZ
S
E
w
al
(S
Malakka Bo˘gazı
SARI
G
A
B
PA SİF İK
O K YA N U S U
Panlong
N
İ
Nu
Hİ
HİNT
SH A N D O N G
E
A
Z
(T
Lan
I
Y
Do˘gu
Çin
Denizi
GÜNEY
KORE
I
U
L
X
A
B
Ç İ N
(Tientsin)
n
Hua
E
A
Pekin
Tianjin BO HAI
SH A N X I
Jinghua E
Xi'an
Çin
tarafından
iddia
edilen
sınır
KUZEY
KORE
E
Taiyuan
NINGXIA
HUIZU
N
yan
g
E
H EB EI
Gaoyang E
(Y
an
İ
A
İ
B
Pekin
(Beijing)
EPianguan
ng
d od a o
z
L
Hindistan
tarafından
iddia edilen sınır
Ç
EShenyang
L I A O NEI N
EG
Anshan Eao Benxi
a
H
N
O
M
A
U
HİNDİS.
Ç
S H A
A N
X I
PA KİS TAN
N
İ
E
N
G
A
B
O
G
P E N
l a
m a
D İ
k a n
Ç ¨o l
¨u
AFGAN.
T
g˘
G
S
JILIN
o
Y
İ
L
B ai a o
n
U
L
u
B
G
O
T a y
v a
n
N
G
Ü
L
¨O
w
)
A
O
A
Son
g
Changchun E
(Y
el
lo
I
M
Y
g
J
T A
R I
T a
M
k
E
Urumci
N
R
400
Fen
N
A
U
a
I
Ç
Li
X
TACİKİSTAN
Ş
A
HEILO NG JIANG
G
100
Y
hu
KIRGIZİSTAN
N
E
Y
İ
N
Harbin E Songh
kara mili
T
A
kilometre
0
S
L
Pendi ................................................ Havza
S.A.R. .............................. Özel ‹dare Bölgesi
Shamo .................................................. Çöl
Shan ................................................ Da¤lar
U
a
RUSYA
Yerleflimler
O
EJDER fiAHLANIYOR
Y
N E
G Ü
Ç
İ N
E
FİLİPİNLER
SUNUfi
ekin Baflkent Havaalan›’ndan beni alan taksi floförü, “Ne
dersiniz, yetifliyor muyuz?” dedi. E¤er yabanc›, hele Bat›’dan gelen bir yabanc›ysan›z, Çin’in heryerinde karfl›laflaca¤›n›z soruydu bu.
Genelde böyle sorular› iltifat ederek nazikçe yan›tlard›m, bu sefer duraksad›m. Bu kitap için araflt›rma yapmak amac›yla birkaç ayd›r yollardayd›m; sa¤lam bir fikir belirtmenin zaman› gelmiflti.
“Yetiflmekten kast›n›z nedir?” diye karfl›l›k verdim. “Modern olmaktan ne kastetti¤inize ba¤l› çünkü.”
“E, flu yeni binalara, yollara ve arabalara baksan›za,” dedi beriki gururla. “Amerika veya ‹ngiltere kadar geliflkin olmam›z ne kadar
sürecek?”
Geçen on iki y›l boyunca Pekin’in altyap›s› de¤iflmiflti. Döküntü Ortaça¤ kenti silinmifl, yerini cam ve çelik bloklardan bir orman
alm›flt›. Yollar par›lt›l› yeni arabalarla doluydu; her yan› yeni bilgisayarlar›, cep telefonlar›n› ve villalar› duyuran reklam panolar› sarm›flt›.
fioför sohbeti sürdürüyordu. “Ne kadar kazan›yorsunuz? Çin’de
halk hâlâ yoksul. O kadar az kazan›yoruz ki…”
“Mesele s›rf para de¤il,” diyerek sorusunu bir daha savuflturdum. Yozlaflmas›yla nam salm›fl ve cesaretle sesini yükselten insanlarla görüfltü¤üm Kuzeydo¤u Çin’deki Shenyang flehrinden dönüyordum. “fiimdiki hükümet uzaya insan yollayabiliyor, ama hâlâ hapse
girmeden ses ç›karam›yorsun. 20 y›l önce geldi¤imde de aynen böyleydi.”
fioförün yorumum üzerine düflünmesiyle sohbet bir süre kesildi. Aç›k sözlülü¤ümden rahats›z de¤ildi. Dediklerim do¤ruydu, çünkü Pekin’deki taksi floförleri sahiden çok az kazan›yordu ve benzin
fiyatlar› f›rlad›¤› için mesafe ücretlerinin artt›r›lmas› gerekiyordu. Greve gitmeleri halindeyse tutuklanma riskiyle karfl› karfl›yayd›lar.
P
10
EJDER fiAHLANIYOR
“Çin di¤er ülkeler gibi de¤il,” dedi biraz s›kk›n. “Haberlerde
Fransa veya Almanya’da halk›n nas›l protestolar yapt›¤›n› görüyoruz.
O ifller burada zaman alacak biraz.”
Evimin önünde dostça ayr›ld›k ya, gaddar davrand›¤›m› düflünerek suçluluk duydum. Sanki onca çabaya ra¤men Çin halk›n›n s›navda çakt›¤›n› aç›klam›flt›m. “Aferin. Ama daha çok çal›flmal›s›n.”
Mesela neden Kanada de¤il de Çin hakk›ndaki tart›flmalar›n (ve
kitaplar›n) bu flekilde çerçevelendi¤i iflte tam bu yüzden aç›klamay›
hak ediyor. Çinliler kendilerini büyük ve kadim bir uygarl›¤›n yeniden canland›r›lmas› ve modernlefltirilmesi yolunda görüyor. Oysa bir
yüzy›l›n sonunda, yolculuklar›, modernleflmenin tüm ülkeye yay›lmas›ndan çok uzakta. Bu kitab›n ilk bölümü son imparatorluk hanedan›ndan sonra tutulan yolu sunuyor. Sonraki bölüm ise Çin flehirlerini dönüfltürme ve piyasa ekonomisi yaratmadaki yo¤un çabay› incelemek üzere fianghay’a geçiyor.
Halihaz›rdaki modernleflme u¤rafl›n›n Çin toplumunun her kesimine de¤iflim getirdi¤i yads›namaz, ama kaybeden ve kazananlar›n
varl›¤› da son derece bariz. ‹zleyen bölümlerde, Kuzeydo¤u’nun devasa sosyalist fabrikalar›ndaki iflçiler, Yangtze Nehri deltas›ndaki özel
giriflimcilerin zenginleflmesi, güneydeki ihracat ürünleri fabrikalar›nda çal›flan k›zlar ve orta Çin’deki çiftçilerin çetin yaflamlar› inceleniyor.
Çin’in büyük bir üretim ve ihracat makinesi olarak ortaya ç›k›fl›, inan›lmaz enerji ve hammadde tüketimi güneybat›daki Yunnan
Eyaleti bölümünde inceleniyor. Son bölüm ise daha güneye inerek
flahlanan ejderin Myanmar (eski Burma) gibi küçük komflular›n› ve
genelde dünyay› nas›l etkiledi¤ine bak›yor.
— JASPER BECKER
SUNUfi
11
B‹R‹NC‹ BÖLÜM
odern Çin bir gizemle bafllar. 1900 yaz›nda dul imparatoriçe Cixi, ülkelerindeki yabanc› etkisine isyan
eden asilerden kurulu Boxer ordusu* temsilcilikler
mahallesinde s›k›fl›p kalm›fl yabanc›lara sald›r›rken, Yasak fiehir’de
yafl›yor ve d›flar›dan gelen top gümbürtüleriyle tüfek seslerini dinliyordu. 12 temsilcili¤e mensup 900 kadar yabanc› ve H›ristiyanl›¤›
seçmifl 3.000 Çinli, 14 A¤ustos’a kadar, tam 55 gün boyunca Boxerlar’a karfl› savaflt›. Sald›rganlara sevecenli¤ini göstermek amac›yla taze meyve göndermekle beraber, dul imparatoriçe, yabanc›lar› yok etmek veya kurtarmak için haz›r bekleyen birliklerine emir vermedi.
Sadece bekledi. Bunun nedenini kimse aç›klayamad›; ama karars›zl›¤› hanedan için ölümcüldü.
76 yabanc› ve binlerce Çinlinin hayat›na malolan iki ayl›k süre
içinde savafla ne denli yak›n oldu¤unu kavramak zor de¤il: Göksel
Bar›fl Kap›s›’ndan ‹ngiliz temsilcili¤ine 15 dakikadan k›sa bir sürede
yürünebiliyor. Bugün, ‹ngiliz temsilcili¤i binas›n› Güvenlik Bakanl›¤›
kullan›yor, ama giriflteki aslan ve tekboynuz amblemi hâlâ yerinde.
Duvar›n üzerinden, Kraliçe Victoria’n›n ellinci y›ldönümü onuruna
dikilen fl›k çan kulesi hâlâ görülebiliyor. Tam karfl›s›ndaysa, bugün
Çin Komünist Partisi’nin ve Pekin askeri garnizonunun merkezi olan
büyük Japon temsilcili¤i bulunuyor. 1900’lerde Frans›z temsilcili¤inin
giriflini süsleyen iki aslan da hâlâ yerinde. Hemen yak›nlar›nda eski
M
Çin ‹mparatorlu¤u
teknik aç›dan imparator Puyi’nin
tahttan indirilmesiyle sona erdi;
ama günümüzde,
Halk Cumhuriyeti
k›l›¤›nda hâlâ
yafl›yor.
ÖNCEK‹ SAYFALAR
Çin kuvvetlerinin
1900’de yabanc›lar taraf›ndan afla¤›lanmas› bugün
hâlâ devam eden
askeri güç saplant›s›na yol açt›.
* Dövüfl sanatlar›yla u¤raflmalar›ndan dolay› bu ad› alm›fl gizli örgüt (ç.n.).
PEK‹N
15
Frans›z k›fllalar› ve Aziz Michel kilisesinin yan›ndaki Frans›z Okulu
bulunuyor.
O y›llarda dünya imparatorluklara bölünmüfltü; Temsilcilikler
Mahallesinin yerleflimi de bunu yans›t›yordu. Frans›zlar, ‹ngilizler,
Avusturya-Macaristan ‹mparatorlu¤u, Belçikal›lar, Hollandal›lar, Portekizliler ve Ruslar; hepsi orada, kendi yerlerindeydi. Almanlar, ‹talyanlar ve Japonlar kendilerine bir yer talep ediyordu. Amerikal›lar, Karayipler ve Latin Amerika’da çöken ‹spanyol ‹mparatorlu¤u’nun yerini
al›yor ve Filipinler’i iflgale haz›rlan›yordu.
Çin de bir imparatorluk, belki dünyadaki en büyük imparatorluktu. Düzinelerce ›rktan 350 küsur milyon insan ve pek çok bölge
dul imparatoriçeye ba¤l›l›k bildirmiflti. Dul imparatoriçe Cixi, Çinlilere hükmedebilmifl iki kad›ndan biriydi; aslen bir Mançu odal›¤› olmas›na ra¤men, yar›m yüzy›l boyunca ülkeyi “perde arkas›ndan” demir
yumru¤uyla yönetmeyi bilmiflti ve kelimenin gerçek anlam›yla perde
arkas›nda oturarak, kocas› imparator Xianfeng’in ölümünden sonra
yerini alacak imparatorlarla ilgili bütün ifllemleri yönetmiflti.
Tianjin’den itibaren savaflarak vatandafllar›n› kurtarmaya gelen
sekiz yabanc› ordunun gücüyle kuflatma kald›r›l›nca, 65 yafl›ndaki dul
imparatoriçe k›l›k de¤ifltirerek kaçt›. Yabanc› ordular›n Yasak fiehir’de
zafer geçidi yapmalar›ndan sonra Qing ‹mparatorlu¤u’nun çökmesi ve
bölünmesinin kaç›n›lmazl›¤› anlafl›ld›. Mançular yabanc› bir hanedanl›kt› ve boyunduruklar›n›n simgesi olarak tüm Çinli erkeklerin saçlar›n› uzat›p örmesi veya atkuyru¤u yapmas› zorunluydu. 1911’deki devrim, hem Çin’i 1644’te iflgal eden Mançulara karfl› bir isyan, hem de
Çin milliyetçili¤inin iflbafl› yapmas›yd›.
1900’de bir Avrupal› için, yüz y›l içinde Çin hariç tüm imparatorluklar›n tarihe kar›flaca¤› fikri akla yatk›n de¤ildi. Çin bugün kendini
bir imparatorluk olarak tan›mlam›yor, ama Çin Halk Cumhuriyeti halen Mançular taraf›ndan fethedilmifl bütün topraklar üzerinde hak iddia ediyor ve bir milyar 350 milyon insan›n kaderlerini elinde tutuyor.
Bu durum, en parlak döneminde Britanya ‹mparatorlu¤u’nun ulaflt›¤›
yerden de ötededir.
‹mparatorluk yönetim sistemi günümüzden 2.000 y›l öncesine,
Çin’in ilk imparatoru Qin Shi Huangdi’ye dayan›r. Bugünkü Xian yak›nlar›ndaki küçük bir askeri devletin kral›, komflular›n› zapt etmifl ve
16
EJDER fiAHLANIYOR
merkezi bir imparatorluk kurarak totaliter yöntemlerle hükmetmiflti.
Söz konusu yap›lanma ölümünden sonra çökünce, yerine geçen Han
hanedan›, daha müflfik bir felsefeyi, Konfüçyüsçülü¤ü mürflit belleyerek gaddar yönetim sistemini de¤ifltirmiflti.
Ömür boyu sivil hizmet hakk› kazanmak isteyenler üç günlük
“cehennem s›nav›”ndan geçmek zorundayd›. Bu bilgelerin Konfüçyüs üzerine denemelerini yazd›klar›, Yasak fiehir’in bir buçuk kilometre bat›s›nda, Çin Sosyal Bilimler Akademisi’nin karfl›s›nda yer alan
kulübeler, 1920’lerde hâlâ varl›klar›n› sürdürüyordu. Bu bilge-memurlar›n en yeteneklileri flehrin kuzeybat› köflesindeki Konfüçyüs Tap›na¤›’n›n yan›ndaki ‹mparatorluk Akademisi’nde e¤itiliyordu. Son s›navlar 1905’te yap›ld› ve tap›nak müzesindeki tablet s›ralar›n›n üzerinde yüzy›llar boyu gelip geçmifl en baflar›l› memurlar›n oyulmufl
isimleri hâlâ görülebilmektedir.
PEK‹N
Dul imparatoriçe
Cixi, yabanc› güçlerin imparatorlu¤un kudretini parçalad›¤› 20. Yüzy›l’›n debdebeli
bafllang›ç döneminde hüküm
sürdü.
17
Türkiye, Balkanlar ve Ortado¤u’da hüküm sürmüfl Osmanl› ‹mparatorlu¤u gibi, Çin de, teknolojik ve ticari üstünlü¤ünü hayat›n her
yönünde gösteren Bat›’n›n bask›s›na maruz kald›. Türkiye’nin I. Dünya Savafl›’nda kaybeden tarafta yer almas›ndan sonra, bafl›n› Mustafa
Kemal Atatürk’ün çekti¤i reformcu “Jön Türkler” imparatorlu¤u y›kt›
ve yeni Türk ulusunu yaratmak için zorlay›c› bir modernleflme program›n› uygulamaya koydu.
Oysa Çin’de, kendine yar› flaka yar› ciddi “Yafll› Buda” ad›n› takan dul imparatoriçe de¤iflim bask›lar›na direndi. ‹mparatoriçe, en
yak›n dan›flman› yoz ve s›ska bir harema¤as› Li Lianying olan cahil
ve kibirli bir kad›nd›; Bat›’n›n meydan okumas›na dayanacak donan›ma sahip de¤ildi.
Bat›’dan gelen ilk misyonerler Pekin’e Ming hanedan›n›n ilk dönemlerinde ulaflt›. Bugün flehrin bat› kesimindeki Komünist Parti e¤itim kurumunun ortas›nda bulunan Büyük Cizvit Matteo Ricci’nin mezar› ziyarete aç›kt›r. Saray, yabanc›lar›n fazla etki kazanmas› konusunda her daim gönülsüz olmufl ve Çin’in onulmaz üstünlü¤üne dair inanç, 20. yüzy›l›n bafllar›nda, Çin’e ait herfleyin afla¤› oldu¤una
dair ayn› güçte bir di¤er inançla tersyüz edilene kadar varl›¤›n› korumufltur.
Dul imparatoriçe Qing saray›na kat›ld›¤›nda, Qing ‹mparatorlu¤u muhtemelen tarihinin en kanl› savafl›yla, bu misyonerlerin ö¤retileri sayesinde atefl alan Taiping ‹syan›’yla u¤rafl›yordu. ‹syan 1850’de,
kendini Hz. ‹sa’n›n kardefli ilan eden Hong Xiuquan taraf›ndan bafllat›ld› ve 20 ila 30 milyon insan›n can verdi¤i 15 y›l›n sonunda bitti.
Güneybat›daki Müslüman az›nl›klar›n ve güneydeki Yunnan ve Guizhou eyaletlerindeki di¤er az›nl›k baflkald›r›lar›n›n da aralar›nda bulundu¤u di¤er ayaklanmalar, imparatorlu¤u daha da zay›flatt›.
1763’ten 1795’e kadar hüküm süren büyük Mançu imparatoru
Qianlong, Mo¤ol ‹mparatorlu¤u’ndan toprak alarak imparatorlu¤unun büyüklü¤ünü ikiye katlam›flt›. 1741 ile 1851 aras›nda nüfus 143
milyondan 432 milyona yükselmiflti. Qianlong, gücünün zirvesindeyken, 1793’te Pekin’e, yan›nda mekanik saatler gibi teknolojik mucizelerle gelen Britanya elçisi Lord Macartney’i tüm haflmetiyle kabul
edip geri çevirmiflti. Britanya, Çin pazar›na girme umudu tafl›yan imparatorluklardan sadece biriydi. Ama Qing mandarinleri, tüccarlar›
18
EJDER fiAHLANIYOR
imparatorlu¤un güney ucunda bulunan Kanton’daki küçük bir adaya
(bugünkü Guangzhou) hapsettirmeye devam etti.
Avrupa, sofistike sanattan hükümet sistemine kadar Çin’e ait
herfleye hayranl›k besliyordu. Voltaire’den Gottfried Leibnitz’e pek
çok Avrupal› filozof Çin’i iyicil despotizme örnek gösterip etkin bürokrasisi ve dinsel hoflgörüsüne hayranl›klar›n› ifade ediyordu. Avrupal› aristokratlar, mutlu ve endiflesiz Çinlileri resmeden porselenleri
hevesle topluyordu. ‹mparatorlu¤un her aç›dan en müreffeh flehri Pekin, Londra veya Paris standartlar›na göre muhteflemdi. 1700’de Pekin’de bir milyon kifli yaflarken Londra’n›n nüfusu 100.000’den fazla
de¤ildi.
Lord Macartney sadece ticareti bir anlaflmayla sa¤lamlaflt›rmay›
de¤il, Pekin’de kal›c› bir temsilcilik kurmay› da umuyordu. Bu fikrin
önemli bir engel oldu¤u ortaya ç›kt›: Çünkü göklerin o¤lu s›fat›n› tafl›yan Çin imparatoru, Yerküre üzerinde hiçbir hükümdar› dengi görmüyordu. Britanya kral› III. George, imparatorun sadece vergi ödeyen tebaas› say›labilirdi. Lord Macartney, bu durumun kabulünü sa¤layacak töreni yapmay› tüm gururuyla reddetti.
Ç›kar çat›flmalar›, Birinci Afyon Savafl›’na (1840–1842) ve Qing
‹mparatorlu¤u’nun yenilgisine yol açt›. ‹lkin, Çinlilerin “Eflitsiz Anlaflmalar” ad›n› verdi¤i anlaflmalarla Qing hanedan›, yabanc› tüccarlara
befl “anlaflma liman›” açmay› ve Britanya’n›n baflkentte temsilcilik
kurmas›n› kabul etti. Yabanc› tüccarlar sözlerin tutulmad›¤›na dair flikâyetlerde bulununca, ‹ngilizlerle Frans›zlar güçlerini birlefltirip ‹kinci Afyon Savafl›’n› bafllatt›. 1860’da, Lord Elgin komutas›ndaki birleflik
güçler Pekin’e girdi ve Yazl›k Saray’› ele geçirdi. ‹mparator Xianfeng,
cariyesi Yi’yi —gelece¤in dul imparatoriçesi Cixi— barbarlarla anlaflmak üzere geride b›rakarak kaçt›. Qing ‹mparatorlu¤u bu sefer Hong
Kong adas›n› Britanya’ya b›rakt› ve nihayet Britanya ve Fransa’n›n Pekin’de temsilcilik açmas›na izin verildi.
Bu olay, Temsilcilikler Mahallesi’nin temelini att›. Fransa, güçten düflen Mançu soylular›n›n harap saraylar›n› alarak Qin Dukal›¤›’n›
kurdu. ‹ngilizler, imparator Kangxi’nin 36 o¤lundan biri olan Prens
Chun’un saray›n›, her Çin Yeni Y›l›’nda gönderilen bir araba dolusu
gümüfl külçelik kira karfl›l›¤›nda ald›. Ruslar›n, bugün Büyük Halk
Meclisi’ne ev sahipli¤i yapan, bir temsilcili¤i ise zaten mevcuttu.
PEK‹N
19