raporu indirmek için tıklayınız

Küreselden Yerele Türkiye Grubu
RAPOR
NÜKLEERENERJİ
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
GİRİŞ
Dünyanın en hızlı büyüyen 2. Ekonomisi konumundaki Türkiye enerji kaynakları bakımından kısıtlı bir potansiyele sahiptir ( Grafik 2 ). Büyümenin getirdiği talep karşılığında enerji arzını ithalata dayalı olarak karşılamak zorunda olan Türkiye’nin kısıtlı sayıda kaynağa veya
tedarikçiye bağlı olmasının getirdiği büyük riskler bu konudaki karar alıcıları enerji üretimini çeşitlendirme konusunda adımlar atmaya
zorunlu kılmıştır (Grafik 1 ). Enerji üretiminde Dünya’da %13,8 ‘lik bir paya sahip olan Nükleer enerji Türkiye’nin enerji üretiminde alternatif
bir kaynak olarak tercih edilmiştir.
Nükleer enerji ile ilgili kamuoyunda oluşturulan olumsuz algı ve enerjipolitik baskılara rağmen AKParti hükümeti bundan önceki hükümetler
gibi geri adım atmamış, Nükleer Enerji projelerini başlatmıştır.
Peki Nükleer Enerji gerçeği nedir? Türkiye için neden önemlidir ?
Grafik 1 : Türkiye’de Enerji Arz ve Talebinin Gelişimi
Grafik 2 : Toplam Enerji Talep Artışı (2000-2009)
2
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
www.kureseldenyerele.org | [email protected]
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
Türkiye’nin Enerji Görünümü
Enerjinin Kesintisiz, Kaliteli ,Ucuz ,Temiz , Verimli ve Çeşitlendirilmiş kaynaklardan sağlanması Türkiye’nin 10 büyük ekonomi hedefine
ulaşması için bir gerekliliktir.
Türkiye’nin 2011 yılında elektrik talep artışı %8,19 olarak gerçekleşmiştir. Mevcut kurulu güç 2011 yılı itibariyle 52.235,38 MW ‘a ulaşmış
olup, mevcut büyüme hızıyla elektrik ihtiyacının 2023’te iki katına çıkması beklenmektedir (Grafik 3). Ayrıca Gelişmekte olan bir ülke olan
Türkiye’nin gelişmiş ülkelere göre kişi başı elektrik tüketiminde hala geride olduğu, gelir seviyesinin artması ile kişibaşı elektrik tüketiminin
de artacağını gözardı etmemek gerekmektedir ( Tablo 1 ). EPDK 2010-2030 yılları arası oluşacak enerji talebine karşılık gerekli enerji
yatırım miktarını 220-300 Milyar USD olarak tahmin etmektedir.
Grafik 3 : ETKB Elektrik Talep Tahmini
ÜLKELER
Kişi Başına Tüketim (kWh)
Dünya Ortalaması
Gelişmekte olan Ülkeler Ort.
ABD
Türkiye
2.500
2.900
12.322
3.099
Tablo 1 : Dünyada Kişi Başına Elektrik Tüketimi
2010 yılı verilerine göre Türkiye’nin ithal enerji bağımlılığı %71,5 olup, 1990 yılında bu yana enerji talep artış hızı %4,6’dır,aynı dönemde
AB ülkeleri yıllık talep artışı %1,6 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye OECD ülkeleri arasında son 10 yılda Enerji Talep artışı en hızlı gelişen
ülke konumundadır. Türkiye 2020 yılına kadar elektrik talep artışı düşük senaryoya göre %6,7, yüksek senaryoya göre ise %7,5 olarak
tahmin edilmektedir. Ortaya çıkan bu rakamlara göre Türkiye artan enerji ihtiyacına karşı enerjiyi çeşitlendirerek çözümler üretmek zorunda, hem talebi karşılamak hem de ortaya çıkan ciddi boyuttaki gerekli yatırım yükünü de devletin üzerine almadan yaymak zorundadır.
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
[email protected] | www.kureseldenyerele.org
3
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
Grafik 4 : Türkiye’nin Enerji İthalat Bağımlılığı
Dünyada Nükleer Enerji
Dünyada 30 ülkede 437 Nükleer santral ile enerji üretmektedir, 68 Nükleer santral ise inşaat halindedir ( Grafik 5 ). Kurulu santrallerin
yaklaşık yarısı ABD, Fransa, Japonya gibi gelişmiş ülkelerde bulunmaktadır. Dünyada üretilen elektrik enerjisinin %13,8’i Nükleer enerjiden
karşılanmaktadır. Fransa ise Elektrik ihtiyacının %75’ini Nükleer enerjiden karşılamaktadır.
Grafik 5 : Dünya’da Nükleer Santraller
Türkiye’de Nükleer Enerj
Türkiye’de ilk olarak 1956 yılında Cenevre konferansını takiben başbakanlığa bağlı “ Atom Enerjisi Komisyonu” kurulmuş,1957 yılında
da Atom Enerjisi Ajansı (UEAE)’nin üyesi olunmuştur. Kurulması planlanan nükleer enerji santrali ile ilgili ilk etüdler 1967 yılında başlamış,
5 yıllık kalkınma planlarında bir çok kez hedefler koyulmuş fakat ancak 1976 yılında Akkuyu için yer kararı verilmiştir.1984-85 yıllarında
iki defa Almanya ve Kanada firmaları ile sona gelinen aşamalar olumlu sonuçlanmamıştır. 1993’te Akkuyu nükleer santral projesi
resmi gazetede yayınlanarak yatırım programına alınmıştır. Çeşitli ihaleler yapılmış fakat 2000’de bakanlar kurulu kararı ile proje iptal
edilmiştir. Çeşitli süreçlerden sonra 2008 yılında tekrar Nükleer santral yatırımı resmi gazetede yayınlanmış ve yapılan ihale sonucunda
12 Mayıs 2010 tarihinde Rusya ile anlaşma imzalanmıştır.
Türkiye 2023 yılına kadar 2 nükleer santrali devreye almayı planlamaktadır. Mersin Akkuyu’daki santral inşaatı 2014 yılında başlayacak,
devreye 2019 yılında girecektir. Akkuyu ve Sinop nükleer enerji santralleri çalışırsa yılda 80 Milyar kWh elektrik üreteceklerdir. Bunun
yakıt maliyeti 720 Milyon USD’dir. 80 Milyar kWh elektrik Doğalgaz ile üretildiği takdirde ise 7,2 Milyar USD yakıt maliyeti oluşacaktır.
4
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
www.kureseldenyerele.org | [email protected]
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
Diğer Enerji Kaynaklakları
Türkiye’de rüzgar enerjisi potansiyeli 48.000 MW civarındadır. Şu ana kadar çalışan, inşa halinde olan ve lisan almış kapasite ise
9.454 MW’tır. Rüzgar enerjisinin yaklaşık %80’i değerlendirilmeyi beklemektedir. Türkiye’de tahmin edilen jeotermal enerji kapasitesi
31.500 MW civarındadır, Elektrik çıktısı olarak potansiyel ise 4078 MW’tır. Güneş enerjisi elektrik kurulu güç potansiyeli yaklaşık 50.000
MW civarındadır.
Grafik 6: Türkiye’nin Enerji Talebi ve Yenilenebilir Enerji Potansiyeli
Yenilebilir
Kaynaklar Türleri
Hidro
Rüzgar
Güneş
Jeotermal
Biyokütle
TOPLAM
Toplam kurulu güç Kurulu güç
potansiyeli (MW)
(MW)
36.000
48.00018
50.00019
600
2.000
136.600
19.609
2.260
162
44
22.075
Kapasite
faktörü
2023 Hedefi
(MW)
Ortalama üretim potansiyeli
(milyar kWh7yıl)
% 44
% 30
% 70
% 84
% 80
-
36.000
20.000
3.000
600
2.000
61.600
144,0
60,0
7,5
4,4
14,0
229,90
Tablo 2:
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
[email protected] | www.kureseldenyerele.org
5
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
NÜKLEER ENERJİ SANTRALİ GEREKLİ MİDİR?
Rü
Nü
kl
ee
r
Gü
ne
ş
zg
ar
Hid
ro
lik
• Türkiye’de her yıl elektrik talep artış ortalaması %7 civarındadır.
• Elektrik üretiminde kullanılan Doğalgazın tamamı kömürün ise %30’u ithaldir.
• Baz yük santrali olan Nükleer Enerji Santralleri diğer baz yük (petrol, kömür, doğalgaz) santrallerine göre düşük ve istikrarlı yakıt maliyeti, arz güvenliği ve çevreye etkisi açısından çok daha avantajlıdır.
•Türkiye’nin 2023 yılına kadar gerekli kurulu güç kapasitesinin 53.000 MW’dan 130.000 MW’a çıkacağı öngörülmektedir.
• 2012 yılı elektrik tüketimi 240 Milyar kWh iken 2023’te bu talebin 500 Milyar kWh olacağı tahmin edilmektedir.2023’te Yenilenebilir
hedefine ulaşılsa bile elde edilecek elektrik 230 Milyar kWh olacaktır ve talebin ancak yarısını karşılayabilecektir.
• Yenilenebilir enerji kaynakları iklim koşullarına bağlı alternatif kaynaklar iken Nükleer enerji santralleri Baz güç santrali olarak kullanılırlar.
• Yılda 8760 saatin, 8000 saatinde nükleer santral, 4000 saatinde hidrolik santral, 3000 saatinde rüzgar santrali ve 2500 saatinde
güneş santrali fiili olarak çalışabilir.
• Enerjiyi depolayabilme sorunu nedeni ile yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerji Ülkenin toplam ihtiyacının belli bir yüzdesini
geçtiğinde (Ör: Rüzgarda %20 ) şebeke problemleri, Enerji arz problemleri yaşanacaktır.
• 10.000 MW nükleer santrale karşılık kapasite faktörünü göz önüne alırsak, 30.000 MW rüzgar 38.000 MW güneş santrali kurulması
gerekmektedir.
• Nükleer güç santrali enerji üretimi için tedarik çeşitliliğine katkı sağlayarak, Enerji arz güvenliğini artıracaktır.
• Akkuyu ve Sinop santralleri ile üretilecek 80 Milyar kWh elektrik için nükleer yakıta 720 Milyon USD, Doğalgaza ise 7,2 Milyar USD
harcanacaktır.
• Nükleer teknolojiye sahip olabilmek için hem belirli bir zaman çalışmak hem de nükleer santral projesine başlamak gerekmektedir.
• Nükleer santralle başta CO2 olmak üzere sera gazı emisyonlarına sebep olmazlar.
• Nükleer santraller uzun vadede elektrik fiyatlarında kararlılığın korunmasına neden olacaklardır.
• Nükleer Enerji Santralleri diğer kaynaklara göre çok daha düşük kurulum alanına ihtiyaç duymaktadır.
~ 1 km2
~ 500 km2
~ 600 km2
~ 2400 km2
Şekil 1 : Enerji kaynaklarına göre kapladıkları alan karşılaştırmaları
6
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
www.kureseldenyerele.org | [email protected]
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
SONUÇ
Türkiye artan enerji ihtiyacını karşılamak için enerji çeşitliliğini enerji arz güvenliği açısından sağlamak
zorundadır. Nükleer Enerji Santrali çevreye yayılan Sera gazı emisyonu açısından yenilenebilir enerji santrallerinden daha iyi durumdadır. En büyük risk olarak görülen soğutma sistemlerinin devre
dışı kalmasına karşı radyoaktif sızıntı olması olasılığına karşı 3.Nesil Nükleer Enerji Santralleri son
derece güvenlidir. Kaldı ki Türkiye’nin kendi topraklarına 400 km mesafe uzaklığında olan bir çok
komşusunda eski tip Nükleer Enerji Santralleri bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerin tamamı diğer enerji
kaynakları ile beraber Nükleer Enerji Santralini de kullanarak enerji ihtiyaçlarını karşılamada çeşitlilik
sağlamaktadırlar. İlk yatırım maliyetleri yüksek olan Nükleer Enerji Santrallerinin yakıt maliyetleri ise
muadillerine göre çok çok düşüktür. Nükleer Santrallerin çalışması esnasında ölçülen radyasyon
insanlar için belirlenen sınır değerin 1/100’ü civarındadır. Nükleer Enerji Santralleri dolaylı yolları da
düşünüldüğünde ekonomik anlamda ciddi katkılar sağlamaktadır.
1970’lerde nükleer enerjiyi devlet politikası haline getiren Japonya, G.Kore, Fransa gibi ülkeler dünya devi olmuşlar Türkiye ise 1956’da çıktığı bu yolda ortaya kararlılık koyamamış ve bu teknolojide
söz sahibi olamamıştır.
Türkiye diğer enerji türleri ile beraber Nükleer Enerjiyi de çeşitlilik, Strateji , enerji bağımlılığı açısından
beraber düşünerek değerlendirmek zorundadır. Nükleer teknoloji ile ilgili çalışmalara başlamak ve
ilerlemek için yola nükleer santral ile başlanması gerekmektedir.
Türkiye’nin enerji ihtiyacını karşılamak için ithal yollarla temin ettiği yakıtların politik, coğrafi ya da
başka bir sebeple kesilmesi durumunda ciddi ekonomik kaoslara sürüklenmesi mümkündür. Bu sebeple enerji arz çeşitliliğinin sağlanması karar vericilerin en büyük görevlerinden biridir ve nükleer
enerjide bu çeşitliliği sağlayacak en önemli alternatiflerden biridir.
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
[email protected] | www.kureseldenyerele.org
7
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
BİZ KİMİZ ?
Küreselden Yerele Türkiye Grubu insan merkezli tüm coğrafyalarda, hukuk ve adaleti temel alan, yerel ve küresel değerleri önemseyen,
farklılıkları zenginlik olarak algılayan, küresel barışı hedefleyen ve bugünden geleceği gören ve sorun değil çözüm üreten bir algının
temsilcisidir.
VİZYONUMUZ
• Zamanın ruhunun farkında,
• Bilgi üreten,
• Paylaşan,
• Tarihiyle barışık,
• Zenginlik adelet ve özgürlük üreten
• Geleceği aydınlatıcı Vizyon
MİSYONUMUZ
Türkiye ve dünyada gelişen siyasal, sosyal ve ekonomik dönüşümleri araştırmak, öngörülerde bulunmak, toplumsal duyarlılığı artırmak
ve toplumsal gelişime destek vermek derneğimizin misyonudur.
PROJELERİMİZ
• Küresel Fikir Tartışmaları
• ‘Türkiye’yi Konuşuyoruz’ Söyleşileri
• ‘Nasıl Bir Türkiye İstiyoruz’ Konferansları
• ‘Yerel Yönetimler’ çalışmaları
• ‘Sosyal Medya’ faaliyetleri
• Gençlik Çalışmaları
TÜZÜĞÜMÜZDE NELER VAR ?
Adalet ile yükselme kültürü
Sivilleşme
Bilgi toplumu
Demokrasi
Lider Ülke Türkiye
Bireyin Sesi
Üretim ve Yetenek
Strateji Kültürü
Milli ve Manevi Değerler
Kaliteli Eğitim
8
Diyalog
Tarih Bilinci
Taban Siyaseti
Entelektüel Sermaye
Kültürel Gelişim
Gençlik
Düşünce Üretimi
İnsan Kaynağı
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
www.kureseldenyerele.org | [email protected]
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
KONUKLARIMIZ • 2003 - 2013
• Tarık El HAŞİMİ
• Cengiz CEYLAN
• Esat ÖZ
• Yaşar ONAY
• Yusuf HALAÇOĞLU
• Deniz Ülke ARIBOĞAN
• Nihat Ali ÖZCAN
• Mazlum UYAR
• Cemil ÇİÇEK
• Soli ÖZEL
• Emin GÜRSES
• Stuart SMITH
• Fikri SAĞLAR
• Mehmet ÖĞÜTÇÜ
• Altay ÜNALTAY
• Altay ÜNALTAY
•Nasuhi GÜNGÖR
• Tarık RAMAZAN
• Etyen MAHÇUPYAN
• Mustafa AYDIN
• Osman OSMANOĞLU
• Zeyno BARAN
• Ahmet ÖZCAN
• Hasret ÇOMAK
• Egemen BAĞIŞ
• Yusuf TUNA
• Can BAYDAROL
• Lütfullah KARAMAN
• Şenol ÖZBEK
• Cengiz AKTAR
• Ali BAYDAROĞLU
• Ferhat KENTEL
• Mehmet ELKATMIŞ
• Matthew J. BRYZA
• Mahir KAYNAK
• Eser KARAKAŞ
• Hasan KÖNİ
• Fuat KEYMAN
• Durmuş HOCAOĞLU
• Yasin AKTAY
• Cengiz AKTAR
• Şükrü KARATEPE
• Gencer ÖZCAN
• Cemil ERTEM
• Yaşar ERDİNÇ
• Müztaz’er TÜRKÖNE
• Harun ÖZDEMİR
• Naci BOSTANCI
• Sadettin TANTAN
• Gökhan ÇETİNSAYA
• Meral AKŞENER
• Alev Erkilet BAŞER
• Zülfi DİCLELİ
• Numan KURTULMUŞ
• Zekeriya AKÇAM
• Fulya ATACAN
•Süleyman ORAKÇIOĞLU
• Cüneyt ÜLSEVER
• Beril DEDEOĞLU
• Ali BULAÇ
• Altan TAN
• Yiğit BULUT
• Salih AKDEMİR
• Suat PARLAR
• Hasan Celal GÜZEL
• Bülent ORAKOĞLU
• Eckart KUNTZ
• Mehmet ALTAN
• Adil GÜR
• Aydoğan VATANDAŞ
• İbrahim KARAGÜL
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
[email protected] | www.kureseldenyerele.org
9
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
BİLGİ, ZENGİNLİK VE ÖZGÜRLÜK ÜRETEN,
ADALETİ ESAS ALAN TÜRKİYE
10
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
www.kureseldenyerele.org | [email protected]
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
ÖZ GEÇMİŞ
M. Altuğ KARATAŞ Kimdir?
Enerji Uzmanı
2000 yılında Yıldız teknik üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Ana Bilim Dalından mezun olmuştur. 2001 yılında
dil eğitimi için ABD’de bulunduktan sonra 2001 yılında Türkiye’ye dönerek enerji ve basınçlı kaplar sektöründe çalışmaya
başlamıştır. Almanya,ABD,İtalya,Romanya,Rusya,Irak,Suriye,BAE,Mısır,Azerbaycan,Bulgaristan,Yunanistan,Pakistan,Bangladeş
gibi ülkelerde enerji ve buhar sistemleri konulu fuar ve satış organizasyonu faaliyetlerini yürütmüştür.
2006 yılında Türkiye’nin İlk Enerji servis ve Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketinde Genel Müdür Yardımcısı olarak çalışmaya
başlamış, Türkiye’de bir çok ve ilk enerji verimliliği ve enerji tesisi projelerine imza atmış ve projeleri ödüller almıştır. Enerji
yönetimi ve Enerji geri kazanımı konusunda ülkemizin bir çok endüstriyel şirketinde danışmanlık ve denetleme faaliyetleri
yürütmüş ve halen Türkiye’nin Enerji yoğunluğunun düşürülmesi üzerine çalışmalarını yürütmektedir. Altuğ Karataş aynı amanda
Küreselden Yerele Türkiye Grubu Genel sekreteri görevini de yürütmektedir.
Kaynakça:
- Enerji ve Tabi kaynaklar bakanlığı çalışmaları
- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu çalışmaları
- World Energy Outlook – 2012
- American Nucleer Society
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
[email protected] | www.kureseldenyerele.org
11
Küreselden Yerele Türkiye Grubu
RAPOR
NÜKLEERENERJİ
12
Çakmak Mh. Baraj Sk. Kat:3 D:4 , ÜMRANİYE
Tel: 0 216 526 62 54 | Faks: 0 216 526 62 44
www.kureseldenyerele.org | [email protected]