SOSYAL VE EKONOMİK DESTEK HİZMETİ

Transkript

SOSYAL VE EKONOMİK
DESTEK HİZMETİ
(SED)
İDARECİLERE VE
MESLEK ELEMANLARINA
YÖNELİK EL KİTABI
SOSYAL VE EKONOMİK
DESTEK HİZMETİ
(SED)
İDARECİLERE VE
MESLEK ELEMANLARINA
YÖNELİK EL KİTABI
Ekim 2015
HAZIRLAYANLAR
Nusret SOYLU / Aile Yanında Destek Hizmetleri Daire Başkanı
Hakkı BİLGİÇ / Araştırmacı
Engin ASLAN / Birim Yöneticisi (SHU)
Huriye YILDIRIM / Sosyal Çalışmacı
Fırat KARAKAYA / ASP Uzman Yardımcısı
Çetin Serkan UĞUR / ASP Uzman Yardımcısı
Çiğdem DÖNMEZ / Bilgisayar İşletmeni
ÖNSÖZ
Sosyal devletin en öncelikli ve önemli görevlerinden biri; ülkenin
geleceği olan genç nesilleri yetiştirmesi, koruması ve geleceğe
hazırlamasıdır. Bu açıdan çocuklara yönelik yapılan koruyucu ve
önleyici her hizmet geleceğimize yapılan yatırım demektir.
Gelişmiş ülkelerde, sosyal ve ekonomik destek hizmet uygulamaları
ile ailenin ve çocuğun korunması konusu, üzerinde hassasiyetle
durulan öncelikli bir sosyal hizmet uygulaması olarak dikkat
çekmektedir. Özellikle ailelerin desteklenerek aile bütünlüğünün
korunması ve çocuğun aile ortamında sağlıklı bir birey olarak
yetiştirilmesi Bakanlığımızın genel politikası olup bu anlayış çocuk
politikasının da temelini oluşturmaktadır.
Kuruluş bakım hizmetini, çocuk bakım hizmeti alternatiflerinin
en sonuncusu olarak görmekteyiz. Çocuk açısından sakınca
oluşturmadığı sürece kesinlikle aile yanında bakımı önceliyoruz.
Çünkü her çocuğun sağlıklı bir aile ortamında yaşama hakkı var ve
bu hakkı çocuklarımıza sağlama yükümlülüğümüz bulunmaktadır.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren
Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün önemli hizmetlerinden
biri olan Sosyal ve Ekonomik Destek hizmeti çocuk odaklı hale
getirilmiştir. Bu kapsamda hazırlanan Sosyal ve Ekonomik Destek
Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 03.03.2015 tarih ve 29284 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
www.cocukhizmetleri.aile.gov.tr
5
Yönetmelik ile ailelerde ekonomik güçlüğün yanında, yaşanan
diğer sosyal sorunların çözümüne ilişkin de sosyal hizmet desteği
kavramı geliştirilmiştir. Bu kapsamda, gençlerin ve ailelerin
psikolojik ve sosyal sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesi, hayat
standartlarının yükseltilmesi, kendi kendine yeterli duruma gelmesi,
sorunlarını çözme becerisi kazanması amaçlanmaktadır.
Merkez ve taşra teşkilatlarımızda özveri ile bu hizmetleri yürüten
yönetici ve meslek elemanlarına rehberlik etmesi amacıyla hazırlanan
"Sosyal Ekonomik Destek Hizmeti" el kitapçığında hizmetin çocuğa
ve aileye katkısı, genel esasları, amacı, sıklıkla sorulan sorular
ve cevaplar ile Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında
Yönetmelik, Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetine İlişkin
Genelge, Genel Müdürlüğümüzün rehberlik edici yazı ve görüşleri
yer almaktadır.
Bakanlığımızın aile odaklı hizmet anlayışına önem vererek çalışan
merkez ve taşra teşkilatındaki yönetici ve meslek elemanlarına,
ülke genelinde uygulama birliği sağlanması ve hizmetlerde niteliğin
artırılması için çalışan ve bu kitapçığın hazırlanmasında emeği
geçenlere verdikleri katkılardan dolayı teşekkür eder, başarılı
çalışmalarının devamını dilerim.
Prof. Dr. Ayşen GÜRCAN
Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanı
6
Her Çocuğun
Aile Yanında
Yaşama Hakkı
Vardır...
7
SED
SOSYAL VE EKONOMİK
DESTEK HİZMETİ
Sosyal ve Ekonomik
Destek Hizmeti
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti (SED) Nedir?
• Yardıma muhtaç olduğu tespit edilen ailelerin çocuklarına,
• Kuruluş bakımından yararlanmakta olup desteklendikleri takdirde
ailesi yanına döndürülebilecek çocuklara,
• Haklarında korunma/bakım tedbiri kararı alınmış ve reşit olarak
sosyal hizmet kuruluşlarından ya da koruyucu aile yanından ayrılan gençlere,
kendi sosyal ortamından koparılmadan bakımının sağlanmasına
veya ekonomik olarak ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik verilen
sosyal hizmet desteği ile nakdi olarak yapılan ekonomik destek ödemesidir.
SED Hizmetinin Amacı
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımızca son yıllarda üzerinde durulan en önemli yaklaşım, aile birliğinin korunması yaklaşımıdır. Bu
yaklaşımla çocuğun kendi aile ortamında desteklenmesi ve bakımı
hedeflenmektedir.
Bu bağlamda Bakanlığımıza bağlı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünce verilen sosyal ve ekonomik destek hizmeti ile;
9
Korunmaya muhtaç çocukların kuruluş bakımı son tercih olarak değerlendirilmekte olup ihmal ve istismar riski bulunmadığı değerlendirilen çocukların ekonomik veya sosyal hizmet desteği ile öz ailesi
veya yakını yanında yaşamasına imkan sağlanmaktadır.
Ayrıca kuruluş bakımından ayrılan ve ekonomik desteğe ihtiyaç duyan gençlerin bir süre desteklenerek toplumda muhtaç duruma düşmeden hayatlarını sürdürmeleri amaçlanmaktadır.
SED Hizmetinin Genel Esasları Nelerdir?
a) Ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan ve kontrolleri
dışında oluşan maddi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine yönelik, aile ve çocuklarla mesleki çalışmalar yapılması,
b) Gençlerin ve ailelerin ihtiyaçlarının karşılanması sürecinde sosyal sorunlarının tespiti ve çözümlenmesinde gerekli rehberlik ve
desteğin sağlanarak hayat standartlarının yükseltilmesi,
c) Yardım faaliyetlerinde bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile
gönüllü kuruluşlar arasında koordinasyon ve işbirliği tesis edilerek
güç birliğinin sağlanması, kamu veya özel kurumların sosyal yardım
amaçlı veri tabanı kullanılarak mevcut kaynaklara en verimli şekilde
işlerlik kazandırılması,
ç) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinin uygulanmasında korunmaya muhtaç çocuk ve gençlere öncelik tanınması, ekonomik destek
talebinin bütçe imkânları ile karşılanamayacak derecede fazla olması halinde; aciliyet durumu, muhtaç olma derecesi ve müracaat sırası
esas alınarak öncelikli olarak değerlendirilmesi,
d) Muhtaç durumda bulunan çocuğun ailesi veya yakınları ile ekonomik desteğe ihtiyaç duyan gençlerin, en kısa sürede kendi imkânlarıyla yaşamlarını sürdürebilecekleri koşullara kavuşturulması,
e) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinin sosyal güvenlik sisteminin boşluklarını dolduracak şekilde planlanıp geliştirilmesine özen
gösterilmesi,
10
f) Sosyal ve ekonomik desteğin muhtaçlık kriteri ve çocuğun üstün
yararı ilkesi doğrultusunda yapılması, izlenmesi ve rehberlik edilmesi,
g) Ekonomik destek talebinde bulunanlardan, çalışmasına engel özel
bir durumu veya sağlık ile ilgili bir engeli yoksa meslek edinme kursuna veya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne müracaat etmiş
olması,
ğ) Durumu uygun olan çocukların bakım tedbiri kararı alınmadan ailesi veya yakınları yanında desteklenmesi, bunlardan doğumla çoğul
bebek sahibi olanlar ile sağlık sorunu olan çocukların durumlarının
öncelikle değerlendirilmesi,
h) Sosyal hizmet kuruluşlarında korunma altında bulunan çocuklardan, sosyal ve ekonomik destekle ailesi yanına döndürülmeleri uygun olanların bakım tedbiri kararlarının kaldırılarak aile ortamında
bakılması ve desteklenmesi,
ı) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlananlardan ve zorunlu eğitim kapsamında olup çeşitli nedenlerle eğitimine devam
edememiş çocukların okula devamlarının sağlanması,
i) Müracaatçı veya ailesi hakkında edinilen bilgi ve belgelerin, gizlilik ilkesine dikkat edilerek işlem yapılması ve kişisel verilerin korunması,
j) Sosyal hizmet desteği ve ekonomik desteğin verilmesinde Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi çerçevesinde insan haysiyeti ve vakarına yaraşır şekilde hareket edilmesi, özel hayatın gizliliğinin korunması, kişilik haklarının ihlal edilmemesi, çocuk hakkında
alınacak her türlü karar ve yapılacak işlemlerde düşüncesinin alınarak öncelikle yararının gözetilmesi,
hizmet esasları olarak belirlenmiştir.
11
SED Hizmetinden Kimler Yararlanabilir?
• Haklarında bakım tedbiri/korunma kararı verilerek sosyal hizmet
kuruluşlarında bakılan ve desteklendikleri takdirde ailesi veya yakınları yanına verilebilecek çocuklar.
• Ekonomik yoksunluk nedeniyle, desteklenmedikleri takdirde korunmaya muhtaç duruma düşecek olanlardan haklarında bakım
tedbiri kararı alınmaksızın sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılarak ailesi veya yakınları tarafından bakılabilecek çocuklar.
• Korunma/Bakım tedbir kararı bulunmakta iken yaş sınırlarını tamamlamaları nedeniyle, sosyal hizmet kuruluşlarından veya koruyucu aile yanından ayrılanlardan iş ve meslek edinme kursuna
veya eğitimlerine devam eden veya bir iş ve meslek sahibi olamayıp desteklenmedikleri takdirde muhtaç duruma düşecek olan
gençler.
• Olağanüstü bir felaket, tabii afet, hastalık veya kaza geçirerek belirli bir süre kendisinin ve geçindirmekle yükümlü bulunduğu aile
fertlerinin temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olanlar
ile hayati tehlike arz eden ve ameliyat gerektiren durumlarla karşılaşan veya vefat eden kişilerin çocukları.
Bu hizmet kapsamındadır.
SED Hizmetinin Mevzuat Dayanağı
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri, 2828 sayılı kanununun 10
uncu maddesi gereğince kurulan mülga Sosyal Yardım Hizmetleri
Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülmekte iken 633 sayılı Kanun
Hükmünde kararname ile Aile Yanında Destek Hizmetleri Dairesince yürütülmesi uygun bulunmuştur. 03.06.2011 tarihinde yürürlüğe
giren 633 Sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 2 nci maddesinin (g) bendinde, “öncelikle çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve
desteklenmesi için aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal desteklerle
güçlendirmek” Bakanlığımızın görevleri arasında sayılmaktadır.
Söz konusu kararnamenin Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün
12
Görevleri konulu 8.maddenin (a) ve (b) bentlerinde çocuğa yönelik
koruyucu önleyici geliştirici hizmetler ile politikaların oluşturulması
yer almaktadır.
2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 26 maddesi “Korunmaya, bakıma, yardıma muhtaç aile, özürlü, yaşlı ve diğer kişilerin
tespiti, incelenmesi ve bunların sosyal hizmetlerden yararlandırılmasına ilişkin esaslar bir yönetmelikle düzenlenir.” Şeklinde
düzenleme yapılmıştır.
Ayrıca Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 3 Mart 2015 tarihli 29284 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiş olup hizmete ilişkin uygulamanın esas ve usulleri
yeniden düzenlenmiştir.
SOSYAL EKONOMİK DESTEK HİZMETİNİN
ÇOCUĞA VE AİLEYE KATKISI NEDİR?
1- Çocukların kurum bakımına alınmadan (2015 Eylül itibariyle toplam 91.685 kişi) aile yanında desteklenmesi sağlanmaktadır.
2- Çocuğun ailesi yanında giderlerinin karşılanması suretiyle ailedeki önemi arttırılmaktadır.
3- Ekonomik nedenlerle ailenin parçalanmasının önüne geçilmektedir.
4- Kurum bakımı hizmetinin asgari düzeyde tutulmasını sağlayan
önemli bir hizmettir.
5- Kriz durumunda olan ailelerin geçici yardımlarla desteklenmesi
sağlanmaktadır.
6- Daha önce Kurum bakımında olan toplamda 2.616 çocuk Eylül
2015 itibariyle ailesi yanında desteklenmektedir.
7- Parçalanmış ailelerde özellikle çocuğuna bakmak isteyen annelerin desteklenmesi sağlanmaktadır.
8- Ailenin yaşadığı olumsuz koşullara karşı kurumsal destek sağlanarak yalnız olmadığı hissettirilmektedir.
13
9- Kuruluş bakımından ayrılan ve ekonomik desteğe ihtiyaç duyan
çocuk ve gençler desteklenmektedir.
10- Çocuklara yapılan yardımlar devam ettiği sürece alınan yardımların çocukların yararına kullanılıp kullanılmadığı, çocuğun uygun
koşullarda bakılıp bakılmadığı en geç 6 aylık sürelerle izlenmekte,
gerekli mesleki çalışma ve mesleki müdahaleler yapılması sağlanmaktadır.
11- Kurumsal personel ihtiyacı ve mali yükün azalması sağlanmaktadır.
12- Verilen hizmet ile sorunlar derinleşmeden çözülebilmektedir.
Ekonomik Destek Tutarı
En yüksek devlet memuru aylığı olup ek gösterge dahil bu miktar,
memur maaş katsayılarındaki değişime göre artış göstermektedir.
Süreli ekonomik destek tutarı, eğitim durumları için belirlenen oranlar dahilinde yapılmaktadır.
EĞİTİM GURUPLARI
OKUL ÖNCESİ ÇOCUK
İLKÖĞRETİME DEVAM EDEN ÇOCUK
ORTA ÖĞRETİME DEVAM EDEN ÇOCUK
ORTA ÖĞRETİM SEVİYESİNDE OLUP OKULA
DEVAM ETMEYEN ÇOCUK İÇİN
YÜKSEK ÖĞRETİME DEVAM EDEN ÇOCUK
YETİŞKİNLER İÇİN
Çeyiz Yardımı
Oranlar %
50
75
80
2015 Temmuz - Aralık
Sosyal yardım Tutarı
394,65
591,97
631,44
50
90
40
394,65
710,37
315,72
1.183,95
Aileye Dönüş Uygulaması
03.06.2011 tarihinde yürürlüğe giren 633 Sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 2. maddesi (g) bendinde, “öncelikle çocuğun
aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi için aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal desteklerle güçlendirmek” Kurumumuzun görevleri arasında sayılmaktadır.
Aile korunması zorunlu olan bir sosyal kurumdur. Ailenin insan ya14
şamında vazgeçilmez bir önemi vardır. Yapılan araştırmalar kurum
bakımının çocuklar üzerinde olumsuz etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun bir sonucu olarak, ülkemizde de politika ve mevzuat
değişikliğine gidilerek; aile odaklı çalışmalar ile kurum bakımındaki
çocukların öz aileleri yanlarında bakımlarına öncelik verilmiştir.
Ekonomik nedenlerle kuruluş bakımına alınan çocukların ailesi veya
yakınları yanında ekonomik destek sağlanarak bakılması ve kurumumuzca periyodik olarak izlenmesi amacıyla 2005 yılında Aileye Dönüş uygulaması başlatılmıştır. Böylece çocukların maliyeti yüksek
kurum bakımının olumsuzluklarından uzak kalması ve aile sevgisi
içinde daha az maliyetle ailesi yanında bakımları sağlanmaktadır.
2002 yılında 268 çocuk, ailesi yanına döndürülmüş iken bu sayı Eylül 2015 itibariyle toplamda 10 bin 935 çocuğa ulaşmıştır. Çocukların ailesine döndürülme çalışmaları devam etmekte olup halen Eylül
2015 itibariyle 2616 çocuğun ailesi yanında desteklenmesine devam
edilmektedir.
Korunma altında İken ailesi yanına döndürülerek desteklenen çocuklar
6.000
5.174
5.000
5.216
5.133
5.267
5.361
4.825
4.640
4.861
4.131
4.000
3.617
3.000
2.000
2.616
1.886
1.347
1.000
0
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015 (Eylül)
2015 Eylül verisi hariç yıllık toplam yararlanan sayılarını vermektedir.
Korunma Altına Alınmaksızın Desteklenen Çocuklar
Aile, çocukların ihtiyaçlarının ve temel davranış özelliklerinin kazanıldığı ve üyelerinin birbirleriyle ilişki kurmayı öğrendiği, ilk sosyal
deneyimlerini öğrendiği en doğal ve sağlıklı ortam aile ortamıdır.
Çocuğun gelecekte kendine ve dünyaya nasıl bakacağının temelleri,
büyük ölçüde yaşamın ilk yılında yaşadığı bu tür etkileşimin kalitesiyle belirlenmektedir. Aile toplumun en küçük ancak en temel birimi olduğundan, toplumun sağlıklı bir şekilde ilerlemesi, gelişmesi,
toplumsal huzur ve barışın sağlanabilmesi açısından çocukların aile
yanında yetişmelerinin desteklenmesi son derece önemlidir.
15
Bu kapsamda;
Yıllar İtibariyle Sosyal ve Ekonomik Destek Yapılan Kişi Sayısı
Ekonomik yoksunluk nedeniyle, desteklenmedikleri takdirde korunmaya muhtaç duruma düşecek olan çocuklar, aileleri yanında
ekonomik olarak desteklenmesi sağlanmaktadır. Böylece çocukların
yüksek maliyetli kurum bakımı hizmetine alınmaksızın, kendi ailesi
veya yakını yanında bakılması, sağlıklı ortamda yetişmesi, peryodik
izlemelerle gelişimlerinin takip edilmesi sağlanmaktadır.
100.000
91.685
90.000
80.375
80.000
70.000
62.256
60.000
49.461
50.000
41.778
40.000
30.000
28.681
27.319
21.817
19.735
2004
2005
35.756
30.909
35.298
Bu kapsamda Bakanlığımızca korunma altına alınmaksızın desteklenen çocuklara ilişkin hizmet boşluğu hızla doldurulmuştur. Bu kapsamda yıllara göre desteklenen çocuklar aşağıda yer almaktadır.
20.000
13.253
10.000
0
2003
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015 (Eylül)
Korunma Kararı Alınmadan Ailesi Yanında Desteklenen Çocuklar
84.897
90.000
80.000
73.164
70.000
55.087
60.000
50.000
43.482
34.982
40.000
30.000
20.000
5.995
10.000
0
0
2003
2004
10.225
14.632
26.667
22.225
18.081
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015 (Eylül)
Bu grafik yıl içinde bu hizmetten yararlanan (ekonomik desteği sona erenler dahil) toplam kişi sayısını belirtmektedir.
6.000
SED Hizmeti Kapsamında Yıllara Göre Kullanılan
Bütçe Yararlanan Çocuk Sayıları
5.174
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
5.133
5.267
5.361
4.825
4.640
4.861
4.131
3.617
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti koruyucu ve önleyici bir hizmet
olarak önem verilen bir hizmettir. Bu kapsamda hizmet alanındaki
boşluğun giderilmesi, çocukların ailesi yanında desteklenmesi ve bakımı amacıyla yıllar itibariyle bütçe kaynakları artırılmıştır.
3.317
1.886
1.347
Bütçe kaynaklarının arttırılması ihtiyaç gurubu olan çocukların tespiti
ve destek verilerek müdahalesine imkan sağlanmış ve daha çok çocuğun koruyucu önleyici hizmetler kapsamında korunması ve desteklenmesi sağlanmaktadır.
2003
16
5.216
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015 (Eylül)
Sed Hizmetine Ayrılan Kaynağın Yıllara Göre Gelişimi
457.079.000
342.370.725
263.381.284
199.161.500
140.736.482
94.804.977
78.421.542
59.269.506
47.756.686
36.739.093
2008
15.236.957
2007
10.348.186
2006
8.403.428
2005
2004
2003
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Yıllar İtibariyle Sosyal ve Ekonomik Destek Yapılan Kişi Sayısı
100.000
91.685
90.000
80.375
80.000
70.000
62.256
60.000
49.461
50.000
41.778
40.000
30.000
20.000
21.817
19.735
2004
2005
27.319
28.681
30.909
2006
2007
2008
35.756
35.298
2009
2010
13.253
10.000
0
2003
2011
2012
2013
2014
2015 (Eylül)
Bu grafik yıl içinde bu hizmetten yararlanan (ekonomik desteği sona erenler dahil) toplam kişi sayısını belirtmektedir.
Korunma Kararı Alınmadan Ailesi Yanında Desteklenen Çocuklar
90.000
80.000
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
84.897
Ay Bazında Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti İle Aile Yanında Destek Verilen Kişi Sayısı
YÖNETMELİK MADDESİNE GÖRE (EYLÜL 2015 )
(6a) Korunma Kararlı
55.087
(6b) Korunma Kararı Alınmadan Ailesi Yanında Desteklenen
(6c) Yetiştirme Yurdundan Ayrılan
43.482
Diğer 34.982
26.667
GEÇİCİ YARDIM ALAN 22.225
18.081
TOPLAM
14.632
5.995
10.000
0
0
2003
2004
73.164
2.616
69.026
244
79
379
72.344
10.225
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015 (Eylül)
17
Yönetici ve Meslek
Elemanlarının Dikkat Etmesi
Gereken Hususlar
18
SOSYAL VE EKONOMİK DESTEK HİZMETLERİ ALANINDA ÇALIŞAN YÖNETİCİ VE MESLEK ELAMANLARININ
DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
• Ekonomik destek ödemelerinde sosyal adalet ve hak temelli yaklaşımın esas alınması,
• Muhtaçlık kriterlerinin bölgesel koşullar göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi,
• Sosyal adalet duygusunu zedeleyecek yaklaşım ve davranışlardan
kaçınılması,
• Yapılan yardımların maaş statüsünde bir kazanım olmadığının
müracaatçılara özellikle vurgulanması,
• Akraba ve yakınları yanında desteklenen korunma kararlı çocukların korunmasını gerektiren koşullar devam ediyorsa Koruyucu
Aile Hizmetinden yararlandırılması,
• Yardım alan kişilerin kendi kendine yeterli hale gelmesi için diğer kurumlara (İş-Kur, meslek edindirme kursları, SYD Vakıfları
gibi) yönlendirilmesi,
• Çocuğun yaşadığı sosyal çevrede risk durumunun analiz edilerek
gerekli koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınması,
• Yardıma ihtiyacı olan kişilerin doğrudan il müdürlüklerine yada
sosyal hizmet merkezlerine başvurmaları beklenmeksizin, yardıma ihtiyacı olduğu duyulan, tespit edilen ya da basında yer alan
haberler ihbar kabul edilerek ilgililer hakkında ivedi olarak gerekli işlemlerin başlatılması,
19
• Müracaatçı grubunun güç koşullar altında yaşamını sürdüren hedef kitle olması nedeniyle yapılan iş, işlem ve görüşmelerde gerekli hassasiyetin gösterilmesi,
• Mesleki etik ilkeler çerçevesinde, insan haysiyeti ve vakarına yaraşır şekilde hareket edilmesi,
• Resmi ve özel kurumlarca açılmış olan (nüfus, ikametgah, sabıka,
sosyal güvenlik, sosyal yardım ödemeleri vb.) verilerden yararlanılması, bunlarla ilgili müracaatçılardan ayrıca belge istenmemesi,
• Periyodik izlemelerde aile ve çocuk açısından sorunların tespiti
için görüşme, gözlem ve çevre araştırması yapılması,
• Yapılan yardımların amacına ve çocukların yararına kullanılıp
kullanılmadığının tespiti için kesinlikle en geç 6 ay aralıklarla izlemelerin yapılması,
Gerekir.
Çocukların korunması ailesi yanında desteklenmesi amacıyla bütçe
imkanlarının arttırılması ile birlikte desteklenmesine ihtiyaç duyulduğu değerlendirilen çocuklar bu hizmet kapsamında desteklenmiş,
kurum bakımına alınmaksızın ailesi ortamında bakımları sağlanmıştır.
20
SED
Sosyal ve Ekonomik Destek
Hizmetine İlişkin
İl Müdürlüklerine
Gönderilen Talimat Yazıları
21
T.C.
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI
Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı:
31907591-206.99-67522
Konu: Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti
Uygulamaları ve YBS Düzenlemesi.
29/04/2015
81 İL VALİLİĞİNE
İlgi
: a)03/03/2015 tarihli ve RG.29284 sayılı Sosyal ve Ekonomik Destek
Hizmetleri Hakkında Yönetmelik.
b)Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 09/03/2015 tarihli ve 31907591206.99 -37906 sayılı Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında
Yönetmeliğin Uygulanması konulu yazısı.
c)Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 27/02/2015 tarihli ve 31907591206.99 -33435 sayılı 2015 Mali Yılı SED Hizmeti ve Ödeneklerin
Fonksiyonel kullanımı konulu yazısı.
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik çocuk odaklı olarak
yeniden düzenlenmiş, 3 Mart 2015 tarihli ve 29284 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
İlgi (b) ve (c) yazılarımızda Yönetmeliğin uygulamasında dikkat edilecek konular
belirtilmiştir. Ancak il müdürlüklerimizce bildirilen ve Genel Müdürlüğümüzce tespit edilen
bazı hususlara açıklık getirilmesi gerekli görülmüştür.
Bu nedenle;
Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlanacak olan muhtaç kişi ve ailelerin
belirlenmesinde ilgili Yönetmeliğin 4. Maddesinin (l) bendinde yer alan muhtaçlık tanımına
uygun bir değerlendirme yapılabilmesi için, aile bireylerinin gelir düzeyleri, ailenin çok
çocuklu olması, kira ve ısınma gideri, icra vb. kesintileri, ailenin sağlık ve eğitim harcamaları,
diğer kurum ve kuruluşlardan aldıkları yardımlar ile akraba ve yakınlarından elde ettikleri
gelirler öncelikle göz önünde bulundurulup, özellikle bölgesel koşullar dikkate alınarak aile
birliğinin ve çocuğun sağlıklı gelişimini sosyal ve ekonomik destek hizmeti almadan
sürdürüp sürdüremeyeceğinin meslek elemanları tarafından değerlendirilmesi,
İl müdürlükleri veya sosyal hizmet merkezi müdürlüklerine yapılan müracaatlardan
Yönetmeliğin 6. Maddesi kapsamında olmadığı değerlendirilen ancak ekonomik desteğe
ihtiyaç duyanların ikametine en yakın sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına
yönlendirilmesi,
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti ile ilgili inceleme ve izlemelerde; sosyal hizmet,
psikoloji, çocuk gelişimi, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, sosyoloji alanlarında lisans
eğitimi veren kurumlardan mezun olan meslek elemanlarının görevlendirilmesi,
İl Müdürlüklerince SED kapsamında yapılan nakdi yardımların amacına uygun ve
çocukların yararına kullanılıp kullanılmadığının izlenmesi için gerekli planlamanın yapılması
ile periyodik izlemelerde meslek elemanlarının belirtilen sürelere riayet etmeleri, ayrıca
Bu evrak 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'na göre elektronik olarak imzalanmıştır.
Adres : Eskişehir Yolu Söğütözü Mahallesi 2177.Sokak No:10/A
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
e-posta : [email protected]
22
Ayrıntılı Bilgi : E. ASLAN Birim Yöneticisi
Fax : 0312 705 50 60
Elektronik Ağ: www.aile.gov.tr
T.C.
meslek elemanlarının
görevlendirilmesi,
sağlıklı
değerlendirme
yapabilecekleri
sayıda
dosya
ile
Kamu kurumlarından elektronik ortamda elde edilebilecek belgelerin (nüfus kayıt
örneği, ikamet belgesi, SOYBİS bilgileri vb.) müracaatçıdan ayrıca istenmemesi,
Ekonomik destek ödemelerinde sosyal adalet ve hak temelli yaklaşımın esas alınması,
bölgesel koşullar göz önünde bulundurularak muhtaçlık durumlarının değerlendirilmesi,
sosyal adalet duygusunu zedeleyecek yaklaşım ve davranışlardan kaçınılması,
Müracaatçının can güvenliği nedeniyle adres ve MERNİS kayıtları mahkeme kararı ile
gizlenen vakalarda, kişinin güvenliği için ikamet şartına bakılmaksızın işlem yapılması,
gerekli hallerde adresinin İl Müdürlüğü olarak gösterilmesi,
2828 sayılı Kanunun 22 nci Maddesi 6/2/2014 tarihli ve 6518 sayılı Kanun ile
“Korunmaya ihtiyacı olan çocukların reşit oluncaya kadar bu Kanun hükümlerine göre
Kurumca kurulan sosyal hizmet kuruluşlarında bakılıp yetiştirilmeleri ve bir meslek sahibi
edilmeleri hususundaki gerekli tedbir kararı 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma
Kanununa göre yetkili ve görevli mahkemece alınır.” olarak yeniden düzenlenmiştir.
Değişikliğin yapıldığı tarihten itibaren 2828 sayılı Kanunun 22 nci maddesi gereği korunma
kararı alınamayacak olup, 5395 sayılı Kanun gereği bakım tedbir kararı alınabilecektir. Ancak
geçmiş yıllarda 2828 sayılı Kanun gereği korunma altına alınan ve ailesi yanında
desteklenmesine devam edilen çocukların durumlarının titizlikle izlenmesi, korunma kararı ve
ekonomik destek ödemesinin sürdürülmesi gereken çocuklara ilişkin yardım onaylarının
süresi tamamlanmadan değerlendirilmesi ve geriye dönük ödemelerden kaçınılması,
Bakım tedbir kararı bulunan çocukların, akraba veya yakınlarını koruyucu aile hizmeti
kapsamında değerlendirilerek koruyucu aile hizmetinden yararlandırılması,
5395 sayılı Kanun gereği “Bakım tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimsenin
herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi hâlinde, çocuğun resmî veya özel bakım
yurdu ya da koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılması veya bu kurumlara
yerleştirilmesine,” olarak tanımlanmaktadır. Bakım tedbiri kararı, kurum bakımı veya
koruyucu aile yanına yerleştirilmesine yönelik hüküm içermektedir. Bu nedenle mahkemece
aksine bir karar verilmediği sürece bakım tedbiri kararı kaldırılmadan sosyal ve ekonomik
destek hizmetinden yararlandırılarak çocukların ailesine döndürülemeyeceğinden vakaların bu
kapsamda değerlendirilmesi,
Süreli yardım yapılması uygun görülen çocuk için öncelikle 1 yıllık onay alınmak
suretiyle ekonomik destek ödemesi yapılması, ekonomik destek ödemesine devam edilmesi
uygun görülmesi halinde 2 yıllık süreler ile onay alınması,
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 12 nci maddesinin 1
inci fıkrasının (a) bendi gereği on iki aya kadar süreli ekonomik destek ödemeleri ile geçici
ekonomik destek ödemelerinin; illerde il müdürünün, ilçelerde ise sosyal hizmet merkezi
müdürünün onayı ile yapılır. Ancak sosyal hizmet merkezi bulunmayan merkez veya merkez
dışındaki ilçelerde ise söz konusu müracaat sorumluluk bölgesi dikkate alınarak vakayı
değerlendiren ve incelemesini yapan il müdürlüğü/sosyal hizmet merkezi müdürlüğünün
onayı ile yapılması,
Sosyal hizmet merkezinin sorumlu olduğu ilçelerdeki müracaatçılara ilişkin uzun süreli
yardımlarda il valiliğince başka bir planlama yapılmamış ise sosyal hizmet merkezi
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
Fax : 0312 705 50 60
23
T.C.
müdürlüğünün sorumluluk bölgesindeki yardımları, bulunduğu ilçede kuruluşun bağlı olduğu
mülki amirin (kaymakam) onayı ile yapılması,
Sosyal ve ekonomik destek hizmetlerinin il müdürlüklerinin koordinasyonunda
yürütülmesi ve tahakkukların yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar il müdürlüklerince
gerçekleştirilmesi, ayrıca sosyal hizmet merkezlerinin ekonomik destek vereceği kişi
listelerini her ayın sonunda il müdürlüklerine bildirmesi,
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2 nci Maddesinde "Bu
Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan ekonomik destek
tutarı 1/1/2014-31/12/2014 döneminde 791 Türk Lirası olarak uygulanır." hükmü
bulunmaktadır. Sadece 2014 yılında sosyal ve ekonomik destek yardımından yararlananlara
yönelik olarak 8.1 oranında artış yapılmış olması nedeniyle geriye dönük ödeme yapılması
gerekmektedir. Maliye Bakanlığından talep edilen ödeneğin 2015 Mayıs ayında gönderilmesi
planlanmakta olup il müdürlüklerince geriye dönük fark ödemeleri için gerekli hazırlıkların
yapılması,
Yürürlükteki ilgi (a) yönetmelik gereğince YBS modülünde aşağıdaki düzenlemeler
yapılmış olup Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (f) bendinde geçen “Geçici ekonomik destek
ödemelerinin, Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b), (c) ve (ç) bentlerinde
sayılanlara geçici yardım yapılabilmesine ilişkin YBS modülünde düzenleme yapılmıştır. Bu
kapsamda geçici yardımların kriz durumundaki (müracaatçının acil gereksinim duyduğu kira,
ısınma, sağlık, yangın, tabii afet, temel ihtiyaç maddeleri, öğrenim vb.) vakalar bazında
değerlendirilmesi, bu yardımın asli bir uygulama olarak değerlendirilmemesi,
Ayrıca Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentleri
kapsamında ekonomik destek sağlanması uygun görülenlere süreli ekonomik desteğin
yapılabileceği yönünde YBS modülünde düzenleme yapılmış olup yönetmeliğe uygun olarak
YBS girişlerinin yapılması,
Açıköğretime devam eden çocukların öğrenimine göre eğitimine devam eden çocuk
olarak YBS girişlerinin yapılması,
Genel Müdürlüğümüzce, kayıt altına alınan tüm verilere zamanında ve eksiksiz olarak
ulaşılabilmesi amacıyla SED hizmetlerine başvuru nedenlerinin net olarak belirtilmesi, bilgi
sistemi verilerinin güncel tutulması ve istatistiki verilere dönüştürülebilmesi için YBS
girişlerinde “diğer” dışındaki gerçek nedenlerin seçilmesi,
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereği desteklenen gençlere
ekonomik destek tutarının YBS sisteminde yetişkin kriteri seçilerek (%40 oranı üzerinden)
desteklenmesi,
İlgi (a) Yönetmeliğin 21 inci maddesinde “sosyal hizmet desteğine” ilişkin çalışmalara
yer verilmiş olup ailelerle veya çocuklarla yapılacak her türlü mesleki çalışma ve rehberliğin
mesleki raporlar bölümüne işlenmesi,
İlgi (a) Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereği ekonomik
destek alanların en geç 6 aylık sürelerle izlenmesi hüküm altına alınmış olup bu kapsamda
izleme raporlarının meslek elemanlarınca sisteme girilmesinin sağlanması,
Sosyal ve ekonomik destek hizmetini yürüten idarecilerce, YBS Sosyal ve Ekonomik
Destek Modülündeki raporlar kısmından ödemesi tamamlananlara ilişkin kayıtların her ay
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
24
Fax : 0312 705 50 60
T.C.
gözden geçirilmesi, yardımlar sonlanmadan gerekli incelemelerin tekrar yapılmasının
sağlanması,
Başvuruda bulunan kişilerden çalışmasına engel özel bir durumu veya sağlık ile ilgili
bir engeli olmayanların meslek elemanlarınca gerekli rehberlik yapılarak öncelikle İş-Kur ve
meslek kurslarına yönlendirilmesi ve ilgili yerlere başvurduğuna dair belgelerin istenmesi,
sağlık sorunu veya özel bir engeli bulunup çalışamayacak durumda olanların bu durumlarını
belgelemeleri, ikamet ettiği yerde İş-Kur ve meslek kursları bulunmayanlar ile çocukların
üstün yararı doğrultusunda çocuğun bakımı ve gözetiminden sorumlu olan ev hanımlarının bu
hükmün dışında tutulması,
Yönetmelik ile ailelere ekonomik güçlüğün yanı sıra yaşanan diğer sosyal sorunların
çözümüne ilişkin sosyal hizmet desteğinin sağlanması hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda
yapılan inceleme sonucu ihtiyaç duyulan vakalarda; gençlerin ve ailelerin psikolojik ve sosyal
sorunlarının önlenmesi ve çözümlenmesi, hayat standartlarının yükseltilmesi, kişilerin kendi
kendine yeterli duruma gelmesi, sorunlarını çözme becerileri kazanması amacıyla mesleki
destek ve rehberlik hizmetlerinin verilmesi,
Sosyal ve ekonomik destek hizmetiyle ailesi yanına döndürülen çocukların spor, güzel
sanatlar vb. sosyal etkinliklere yönlendirilmeye devam edilmesi ve bu durumun periyodik
izlemelerde değerlendirilmesi ve kayıt altına alınması,
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti sunulan ailelerde kötü alışkanlıkları bulunan ve
sağlık sorunları olan bireylerin tedavi ve rehabilite edilmeleri amacıyla İl Sağlık Müdürlükleri
ile koordineli çalışma yapılması,
Okula devam eden çocukların okula devam durumları hakkında bilgi edinilmesi,
akademik başarıları düşük olan çocuklar için sosyal hizmet desteği kapsamında okul ve aile
odaklı rehberlik çalışmaları yapılması, gerekirse il milli eğitim müdürlüğü ile iş birliği
yapılması, izlemelerde çocukların okul devamının ve başarı durumlarının meslek elemanı
tarafından takibinin yapılması,
Mili Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda yatılı olarak öğrenim gören ve yaz tatili
süresince aileleri yanında kalan çocuklara, yaz tatilinde üç ay süre ile sosyal ve ekonomik
destek yardımı verilebileceği, kriz durumları hariç Mili Eğitim Bakanlığı yatılı okullarında
kaldığı süre içerisinde çocuk için başka bir ödeme yapılmaması,
Korunma/bakım tedbiri kararlı olup Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrası (a)
bendi gereği desteklenen ve yükseköğrenime yeni kayıt yaptıran ve devam eden öğrencilerin
kayıt ve harç giderlerinin belirlenen tarifeler üzerinden ödenmesi ve YBS sistemine girilmesi,
İlgi (c) Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi kapsamında yer alıp
korunma altında bulunan kardeş çocukların sayısının ikiden fazla olması halinde ailenin
ekonomik durumu göz önüne alınarak, çocukların öncelikli yararı doğrultusunda öğrenim
durumu yüksek olanlardan başlamak üzere 1 inci 2 inci, 3 üncü ve 4 üncü çocuk olarak YBS
isteminde otomatik değerlendirilecek olup ödemelerde bu hususa dikkat edilmesi,
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunun 29 uncu maddesinde korunmaya ve yardıma
ihtiyacı olan aile ve kişilere yapılacak ödemeler ve sağlanacak yardımlar başkasına
devredilemez, temlik ve haciz edilemez hükmü yer almakta olup bu kapsamda müracaatçılara
gerekli rehberlik ve desteğin sağlanması, ihtiyaç duyulması halinde ilgili kurumlarla gerekli
yazışmanın yapılması,
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
Fax : 0312 705 50 60
25
T.C.
Süreli ekonomik destek almakta iken süresi dolmadan sonlandırılması gereken
yardımların, onayı veren makamın onayı ile iptal edilmesi,
Ekonomik destek almakta iken farklı bir ile taşınan ailelerin yönetmeliğin 17 nci
maddesinin ikinci fıkrası gereği 2 ay süre ile desteklenmesine devam edilebilecek olup son
yararlandırılacağı ay ödemesi belirtilerek ilgili il müdürlüğünden yardımın devam ettirilip
ettirilmeyeceğinin değerlendirilmesinin yazışma ile talep edilmesi, yardım ödemesi
tamamlanmadan YBS üzerinden dosya naklinin yapılmaması, yardımın kesileceği ay
itibariyle yapılması, dosya kabulü yapan il müdürlüklerince yardımın kesintisiz sürdürülmesi
için gerekli tedbirlerin alınması,
Yönetmeliğin etkili bir şekilde uygulanması ve il müdürlüklerimizce çocukların ailesi
yanında desteklenmesine yönelik olarak hizmet verilen müracaatçı grubunun güç koşullar
altında yaşamını sürdüren kişiler olması nedeniyle yapılan iş, işlem ve görüşmelerde
hassasiyet gösterilmesi, müracaatçılarla yapılan ön görüşme, mülakat, sosyal inceleme, izleme
süreçlerindeki iletişimde, mesleki etik ilkeler çerçevesinde insan haysiyeti ve vakarına yaraşır
şekilde hareket edilmesi, hizmet kapsamında görev yapan yönetici, meslek elemanı, memur
ve diğer personele bu hususların sözlü ve yazılı olarak bildirilmesi,
Yardıma ihtiyacı olan kişilerin doğrudan il müdürlüklerine ya da sosyal hizmet
merkezlerine başvurmaları beklenmeksizin, yardıma ihtiyacı olduğu duyulan, tespit edilen ya
da basında yer alan haberlerin ihbar kabul edilerek ilgili müracaatçılar hakkında gerekli
işlemlerin derhal başlatılması,
Ayrıca yukarıda belirtilen konuların ilgili personele tebliği ve gereken özenin
gösterilmesi hususunda,
Gereğini önemle rica ederim.
Temindar AYTEKİN
Bakan a.
Genel Müdür
DAĞITIM :
D Planı - 81 İl Valiliği
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
26
Fax : 0312 705 50 60
T.C.
ACELE
Sayı:
31907591-206.99-33435
Konu: 2015 Mali Yılı SED Hizmeti ve
Ödeneklerin Fonksiyonel Kullanımı
27/02/2015
81 İL VALİLİĞİNE
İlgi
: 26/05/2014 tarihli ve 31907591-206.99-77859 sayılı yazı
Bakanlığımızın öncelikli hizmet politikası gereği kuruluş bakım odaklı hizmetler
yerine aile yanında bakım odaklı hizmetlere ağırlık ve öncelik vermektedir. Çocuk Hizmetleri
Genel Müdürlüğümüzce yürütülen bu hizmet çocukların ailesi yanında bakımı ve
desteklenmesine yönelik önemli bir sosyal hizmet modeli olarak görülmektedir.
2014 Mali Yılında bu hizmet kapsamında il müdürlüklerimizce muhtaçlık kavramına
uyan vakalara yönelik etkili çalışmalar yapılmış olup yılı içinde toplam 80.375 çocuk, genç ve
yetişkinin ailesi yanında desteklenmesi sağlanmıştır. İl Müdürlüklerimizin aile yanında
bakım hizmeti çalışmaları takdirle karşılanmaktadır. Söz konusu çalışmaların etkin bir
şekilde sürdürülmesi, yapılan yardımların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının
titizlikle takip edilmesi gerekmektedir.
Bu nedenle;
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti için ayrılan ödeneğin muhtaçlık kavramı
çerçevesinde değerlendirilerek sosyal ve ekonomik destek hizmeti ödemeleri için gönderilen
nakdi yardım ödeneğinin fonksiyonel kullanılması,
Sosyal ve Ekonomik Destek Yönetmeliğinin 6. Maddesinin (a) ve (b) bentlerinde
sayılan korunmaya muhtaç çocukların öncelikle yararlandırılması, Yönetmeliğin (d), (e), (f)
ve (g) maddesinde belirtilen kişilerin ise öncelikle iliniz sosyal yardımlaşma ve dayanışma
vakıflarınca desteklenmesi için yönlendirilmesi, ancak vakaya özel durumlar gereği mutlaka
sosyal ekonomik destek hizmetinden yararlandırılması gerektiği değerlendirilen vakaların
işleme konulması,
2015 Mali Yılı Bütçesinde; sosyal ve ekonomik destek hizmeti için ayrılan ödeneğin
bütçe olanakları çerçevesinde verimli bir şekilde kullanılması için sosyal incelemelerin
titizlikle gerçekleştirilmesi, ihtiyaç sahiplerinin tespitinde Yönetmelikte yer alan kriterlere ve
“Sosyal ve Ekonomik Destek Uygulamaları” konulu 2011/5 sayılı Genelge hükümlerine
dikkat edilmesi,
Genel Müdürlüğümüzce bebeklerin sağlıklı gelişimine, korunmasına ve ailesi yanında
bakımına özellikle önem verilmektedir. Bu kapsamda çoğul gebelik sonucu ikiz ve üçüz vb.
bebek sahibi olan vakaların titizlikle değerlendirilmesi,
Eşi vefat eden veya eşi cezaevine giren, ailesi veya akrabası yanına çocukları ile
birlikte sığınan ailelerin, çocuklarının bakım, eğitim ve giyim gibi temel giderlerinin yeterince
karşılanmadığı değerlendirilen durumlarda Yönetmelik kapsamındaki çocukların kısmen veya
geçici süreyle desteklenmesi,
Düzenli bir geliri olan çok çocuklu ailelerin, çocuklarının bakımlarını asgari düzeyde
karşılayamadığı, çocukların sağlıklı gelişimlerini sağlayamadığı ve desteklenmedikleri
takdirde muhtaç duruma düşecekleri Yönetmelik kapsamında değerlendirilen kriz
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
Fax : 0312 705 50 60
27
T.C.
durumundaki vakalarda, durumlarını belgelendirmesi şartıyla desteklenmelerinin
değerlendirilmesi,
Kuruluşlarımızdan reşit olarak ayrılan, ayrıldıktan sonra üniversiteyi kazanan
gençlerimizden yapılan inceleme sonucu desteklenmesi uygun bulunanların Yönetmeliğin 6.
Maddesinin (c) bendi gereği yetişkinlere verilen (% 40 oranı) oran üzerinden desteklenmesi,
Korunma altında olup sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılan
çocukların kuruluşlardan il müdürlüklerine nakillerinin (YBS ve dosya nakli) yapılması, il
müdürlüğünde oluşturulan kütük defterlerine kayıtlarının yapılarak İl /SHM Müdürlüğünce
izlemelerinin yapılması,
İllere gönderilen ödeneklerin zamanında müracaatçıların hesabına aktarılabilmesi için
YBS girişlerinin en geç her ayın 22'si itibariyle tamamlanması,
Aylık ödeme işlemlerinde verilerin sistem üzerinden alınması, ilgi Genelgemiz
doğrultusunda her ayın 7 sine kadar tahakkuklarının hazır hale getirilerek ödemelerin hak
sahiplerinin hesaplarına aktarılması ve mağduriyetlerin yaşanmaması için gerekli titizliğin
gösterilmesi,
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti kapsamında yapılan nakdi yardımların amacına
uygun ve çocukların yararına kullanılıp kullanılmadığının 6 aylık süreler ile izlenmesi için il
müdürlüklerince gerekli planlamanın yapılması, ihtiyaç duyulması halinde başka birimlerden
meslek elemanı görevlendirilmesi hususlarında;
Bilgilerinizi ve gereğini önemle rica ederim.
Nesrin ÇELİK
Bakan a.
Müsteşar
DAĞITIM :
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
28
Fax : 0312 705 50 60
T.C.
ACELE
ACELE
Sayı:
31907591-206.99- 37906
Konu: Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri
Hakkında Yönetmeliğin Uygulanması
09/03/2015
06/03/2015
DAĞITIMLI
İlgi : a) 3 Mart 2015 tarihli ve 29284 sayılı Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri
Hakkında Yönetmelik.
b) 27.02.2015 tarih ve 31907591-206.99-33435 sayılı 2015 Mali Yılı SED Hizmeti
ve Ödeneklerin Fonksiyonel Kullanımı konulu yazı.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının kurulması ile birlikte hizmet alanına ilişkin
mevzuatın yeniden düzenlenmesi çalışmaları kapsamında Çocuk Hizmetleri Genel
Müdürlüğünce yürütülen sosyal ve ekonomik destek hizmeti çocuk eksenli olarak yeniden
düzenlenmiştir.
Bu kapsamda hazırlanan ''Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında
Yönetmelik'' 3 Mart 2015 tarihli ve 29284 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir. Yönetmeliğin etkili bir şekilde uygulanması ve il müdürlüklerimizce çocukların
ailesi yanında desteklenmesine yönelik olarak hizmet verilen müracaatçı grubunun güç
koşullar altında yaşamını sürdüren hedef kitle olması nedeniyle yapılan iş, işlem ve
görüşmelerde hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir. Bu nedenle müracaatçılarla yapılan ön
görüşme, mülakat, sosyal inceleme, izleme ve iletişimde mesleki etik ilkeler çerçevesinde,
insan haysiyeti ve vakarına yaraşır şekilde hareket edilmesi gerekmektedir. Hizmet
kapsamında görev yapan meslek elemanı ve diğer personele etik ilkeler çerçevesinde iş ve
işlemlerin yürütülmesi için gerekli bilgilendirmenin yapılması,
Yardıma ihtiyacı olan kişilerin doğrudan il müdürlüklerine ya da sosyal hizmet
merkezlerine başvurmaları beklenmeksizin, yardıma ihtiyacı olduğu duyulan, tespit edilen ya
da basında yer alan haberler ihbar kabul edilerek ilgililer hakkında gerekli işlemlerin
başlatılması,
2015 Mali Yılı SED hizmeti ve ödeneklerin fonksiyonel kullanımına ilişkin ilgi (b)
yazımızda belirtilen hususların ilgi (a) Yönetmelik hükümleri doğrultusunda dikkate alınması,
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılan
ödemeler için;
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi kapsamında korunma kararlı
olup ailesi yanındaki kardeş çocuklardan; üç kardeş ve üzeri çocuğun bulunup
bulunmadığının kayıtlarınızdan araştırılarak tespit edilmesi,
Aynı aile yanında üç kardeş ve üzeri çocuğun desteklendiklerinin tespit edilmesi
halinde, Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin 3 üncü fıkrası çerçevesinde iki çocuk için öğrenim
durumlarına göre belirlenen ekonomik destek miktarının tamamı, ailenin ve çocukların
Çankaya/ANKARA
Telefon : 7055181
Ayrıntılı Bilgi : H. YILDIRIM Sosyal Çalışmacı
Fax :
29
T.C.
ihtiyaçları göz önünde bulundurularak hizmeti yürüten birimin önereceği çocuklar için ek
onay alınarak üçüncü çocuk için öğrenim durumuna göre belirlenen ekonomik destek
miktarının % 40’ı, dört ve üzeri çocukların her biri için öğrenim durumuna göre belirlenen
ekonomik destek miktarının % 30’u tutarında yardım yapılması,
Geçici ekonomik destek yardımı, yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra ekonomik
destek tutarının üç katına kadar yapılabileceğinden ihtiyaç duyulan vakalar bazında
değerlendirilmesi,
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 32 nci maddesi gereği yapılacak evlenme
yardımının, evlilik kaydının ibrazına istinaden il müdürünün onayı ile yapılarak ödeme
bilgilerinin YBS sistemine girişlerinin yapılması,
Süreli ekonomik destek almakta iken onsekiz yaşını dolduran gençlere yönelik
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 2 nci fıkrası çerçevesinde işlem yapılması,
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (c) bendi gereği desteklenen gençlere ekonomik destek
tutarının YBS sisteminde yetişkin kriteri seçilerek (% 40 oranı üzerinden) desteklenmesi, bu
süreçte çocukların iş ve meslek edinmeleri ve kendi kendine yeterli hale gelmeleri için gerekli
rehberliğin yapılması,
inci fıkrasının (a) bendi gereği oniki aya kadar süreli ekonomik destek ödemeleri ile geçici
ekonomik destek ödemelerinin illerde il müdürünün, ilçelerde ise sosyal hizmet merkezi
müdürünün onayı ile il müdürlüğünün koordinasyonunda yapılması, sosyal hizmet merkezi
bulunmayan merkez veya merkez dışındaki ilçeler için il müdürünün onayı ile yapılması,
inci fıkrasının (b) bendinde, “12 aydan uzun süreli ekonomik destekler vali veya kaymakamın
onayı ile yapılır.” hükmü yer almaktadır. Sosyal hizmet merkezleri illerimizde mülki idare
amirinin gözetiminde hizmetlerini yürütmektedir. Görev alanında yer alan ilçelerdeki
müracaatçılara ilişkin uzun süreli yardımlarda iliniz valiliğince, başka bir planlama
yapılmamış ise sosyal hizmet merkezi müdürlüğünün bulunduğu ilçede bağlı olduğu mülki
amirin onayı ile yapılması,
Sosyal ve ekonomik destek hizmetlerinin il müdürlüklerinin koordinasyonunda
yürütülmesi ve tahakkukların yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar il müdürlüklerince
gerçekleştirilmesi,
Sosyal hizmet merkezlerinin ekonomik destek vereceği kişi listelerini her ayın
sonunda il müdürlüklerine bildirmesi,
Yönetmeliğin geçici 1 inci maddesi gereği “yürürlükten kaldırılan yönetmelik
hükümlerine göre başlatılmış olan süreli ekonomik destek yardımlarının verilme gerekçesi
ortadan kalkmamış ise yardım ödemelerine devam edilir.” düzenlemesi yapılmıştır. Bu
kapsamda; yürürlükten kaldırılan SED Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi (d),(e) ve (f) fıkraları
gereği yapılan yardımlara onay süresi tamamlanıncaya kadar devam edilmesi, yardım
süresinin bitiminde sosyal ekonomik destek hizmetleri hakkında yeni yönetmelik hükümlerine
uymayan vakaların sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına yönlendirilerek gerekli
rehberliğin yapılması,
Ayrıca;
Çankaya/ANKARA
Telefon : 7055181
30
Fax :
T.C.
Yönetmeliğin 11 inci maddesinin 1 inci fıkrası gereği, yardımın bitiş tarihinden önce,
başvuruya gerek kalmaksızın, müracaatçının durumunun en az bir ay önce yeniden
değerlendirilmesi ve yardımın amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının en geç 6 aylık
süreler ile izlenmesi için il müdürlüklerince gerekli tedbirlerin alınması,
İzlemelerde çocuklar ile de görüşme yapılarak yardımların çocuğun yararına kullanılıp
kullanılmadığı hususunda gözlem ve değerlendirme yapılması,
Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılan ve zorunlu eğitim
kapsamındaki çocuklara ilişkin izlemelerde öğrenim belgesinin ibrazının talep edilmesi,
Korunma kararlı olup ailesi yanında desteklenen çocuklara yardım sürecinde hizmetin
kesintisiz verilebilmesi için durumlarının titizlikle izlenmesi,
Yönetmelik ile ailelere ekonomik güçlüğün yanı sıra yaşanan diğer sosyal sorunların
çözümüne ilişkin sosyal hizmet desteğinin sağlanması hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda
yapılan inceleme sonucu ihtiyaç duyulan vakalarda; gençlerin ve ailelerin psikolojik ve sosyal
sorunlarının önlenmesi, ve çözümlenmesi, hayat standartlarının yükseltilmesi, kişilerin kendi
kendine yeterli duruma gelmesi, sorunlarını çözme becerisi kazanması” amacıyla meslek
elemanlarınca mesleki destek ve rehberliğin yapılması,
Yardım yapılan ailelerin bağımlı bireyler olmaması için ekonomik destek talebinde
bulunanlardan, çalışmasına engel özel bir durumu veya sağlık sorunu olmayan bireylerin
meslek edinme kursuna veya çalışma ve iş kurumu müdürlüklerine müracaat etmelerinin
sağlanması,
Ekonomik ve sosyal hizmet desteğinin verilmesinde, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları
Sözleşmesi çerçevesinde insan haysiyeti ve vakarına yaraşır şekilde hareket edilmesi, çocuk
hakkında alınacak her türlü karar ve yapılacak işlemlerde çocuğun düşüncesinin alınarak
öncelikli yararının gözetilmesine özen gösterilmesi,
Genel Müdürlüğümüzce bebeklerin sağlıklı gelişimine, korunmasına ve ailesi yanında
bakımına özellikle önem verilmektedir. Bu kapsamda doğumla çoğul bebek sahibi olan (ikiz
ve üçüz vb.) vakaların titizlikle değerlendirilmesi, bebeklerin ihtiyaçlarının bekletilemeyeceği
göz önünde bulundurularak muhtaçlık kriterine giren vakaların mutlaka desteklenmesi,
Eşi vefat eden veya cezaevine giren, ailesi veya akrabası yanına çocukları ile sığınan
vakalarda, çocukların bakım, eğitim ve giyim gibi temel giderlerinin yeterli ölçüde
karşılanmadığının değerlendirilmesi halinde kısmen veya geçici süreyle desteklenebilecekleri,
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi kapsamında akraba ve yakını
yanında desteklenen çocuklardan durumu koruyucu aile mevzuatına uygun olanların koruyucu
aile bakım modellerinden yararlandırılması,
İllerinize gönderilen ödenek miktarlarının sağlıklı planlanabilmesi, müracaatçıların
hesabına zamanında aktarılabilmesi için YBS girişlerinin en geç her ayın 22'si itibariyle
tamamlanması, gönderilen ödeneklerin tahakkuklarının her ayın ilk günlerinde hazır hale
getirilmesi ve her ayın 15’ine kadar hak sahiplerinin hesaplarına aktarılmasının sağlanması,
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti kapsamında yapılan nakdi yardımların amacına
uygun ve çocukların yararına kullanılıp kullanılmadığının izlenmesi için il müdürlüklerince
gerekli planlamanın yapılması,
Çankaya/ANKARA
Telefon : 7055181
Fax :
31
T.C.
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik hükümleri ve yukarıdaki
açıklamalar doğrultusunda iş ve işlemlerin yapılması ile ilgililere tebliğinin sağlanması
hususlarında;
Bilgilerinizi ve gereğini önemle rica ederim.
Temindar AYTEKİN
Bakan a.
Genel Müdür
DAĞITIM :
Çankaya/ANKARA
Telefon : 7055181
32
Fax :
SED
Hizmetine İlişkin Genelge
2015 / 5
33
T.C.
Sayı:
31907591-010.06-145560
Konu: Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetine
İlişkin Genelge
06/10/2015
GENELGE
GENELGE
(2015 /...........)
(2015
/ 05)
İlgi: a) 03.03.2015 tarih ve 29284 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sosyal ve Ekonomik
Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik,
b) Sosyal ve Ekonomik Destek Uygulamaları konulu 22.04.2011 tarih ve 2011/05
sayılı Genelge,
“Sosyal ve Ekonomik Destek Uygulamaları” konulu 22.04.2011 tarih ve 2011/05 sayılı
ilgi (b) genelge yürürlükten kaldırılmıştır.
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik çocuk odaklı olarak
yeniden düzenlenerek 3 Mart 2015 tarih ve 29284 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir. Söz konusu hizmetlerin aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde
yürütülmesi büyük önem arz etmektedir.
1. Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri ile Sosyal Hizmet Merkezi
Müdürlüklerine başvuruda bulunan ailelerin, çocuklarının korunma altına alınma isteminin
sadece ekonomik yoksunluktan kaynaklandığının belirlenmesi durumunda, bu çocuklar için
bakım tedbiri kararı alınmaması, sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılması,
ihtiyaç duyulması halinde diğer koruyucu ve destekleyici tedbir kararlarının alınması,
2. Sosyal ve ekonomik desteğe ihtiyacı olduğu öğrenilen, basın-yayın kuruluşlarında
yer alan veya tespit edilen vakaların ihbar kabul edilerek, kişilerin doğrudan il müdürlüklerine
ya da sosyal hizmet merkezlerine başvurmaları beklenmeksizin ilgililer hakkında gerekli
işlemlerin derhal başlatılması,
3. Müracaatçının talebinin incelemeyi yapacak birimin kayıtlarına girdiği tarihten
itibaren en geç bir ay içerisinde müracaatçının ikametinde, gerek görülmesi halinde okul,
işyeri ve toplumsal çevresi hakkında sosyal ve ekonomik durumlarını kapsayan ayrıntılı
sosyal incelemenin yapılması,
4. Aile hakkında yapılan inceleme ve değerlendirme sonucu sadece aciliyet görülen
vakalarda, çocuğun bakım, barınma, beslenme, giyim gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması
amacıyla, yardım onayının ivedilikle alınarak uygun görülecek süreli veya geçici ekonomik
desteğe ilişkin işlemlerin ödeme dönemi beklenilmeksizin 7 iş günü içinde yapılması,
5. 2828 sayılı Kanun gereği daha önce korunma altına alınan ve Yönetmeliğin 6 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ailesi yanında desteklenmesine devam
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
34
Fax : 0312 705 50 60
T.C.
edilmesi gerektiği değerlendirilen çocukların ilgili diğer mevzuat uyarınca herhangi bir hak
kaybı yaşanmaması için süresi içinde titizlikle izlenmesi, ekonomik destek onayı alınır iken
reşit olacağı ay dahil işlem yapılması ve geriye dönük ödemelerden kaçınılması,
6. 5395 sayılı Kanun gereği “Bakım tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan
kimsenin herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi hâlinde, çocuğun resmî veya özel
bakım yurdu ya da koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılması veya bu kurumlara
yerleştirilmesi,” olarak tanımlanmaktadır. Bakım tedbiri kararı, kurum bakımı veya koruyucu
aile yanına yerleştirilmesine yönelik hüküm içermektedir. Bu nedenle bakım tedbiri kararı
kaldırılmadan sosyal ve ekonomik destek hizmeti kapsamında çocuğun ailesi yanına
döndürülmemesi,
7. Reşit olması nedeniyle tedbir kararı sonlandırılan gençlerden ekonomik olarak
desteklenmesine ihtiyaç duyulanların, Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamında mutlaka desteklenmesi, YBS sisteminde yetişkin olarak seçilerek
ekonomik destek tutarının %40’ı oranında ödeme yapılması,
8. Öğrenimini açık öğretimde sürdüren ve sınavlarına düzenli olarak girdiği anlaşılan
çocukların öğrenim durumlarına göre, engelli olup gündüzlü özel rehabilitasyon
merkezlerinden yararlandırılan çocukların ise yaşına uygun eğitim grubuna göre,
Yönetmelikte belirtilen oranlar dahilinde sosyal ve ekonomik destek hizmetinden
yararlandırılması,
9. Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) veya (ç) bendi kapsamında olup
ekonomik desteğe ihtiyaç duyan çocuklardan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı yurtlarda yatılı
olarak öğrenim gören ve yaz tatili süresince aileleri yanında kalanlara üç ay süre ile sosyal ve
ekonomik destek yardımı yapılması,
10. Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ailesi
yanında desteklenen kardeş çocukların sayısının ikiden fazla olması halinde, çocukların
öncelikli yararı doğrultusunda öğrenim durumu yüksek olanlardan başlamak üzere 1 inci ve 2
nci çocuk için verilen ekonomik destek tutarının tamamı, 3 üncü çocuk için % 40’ı ve 4 üncü
çocuk için %30’u oranında ödeme yapılması,
11. 2828 sayılı Kanun gereğince korunma altında olup Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi gereğince ailesi yanında desteklenen çocukların kuruluştan
nakillerinin il müdürlüklerine yapılması, il müdürlüklerinde veya il müdürlüğü adına
görevlendirilecek sosyal hizmet merkezinde bu çocuklara yönelik kütük kayıt defteri
tutulması, çocukların kayıtlarının titizlikle takip edilmesi,
12. Kuruluş bakımında olup, ailesine döndürülmesi amacıyla il içinde veya iller arası
talep edilen sosyal incelemelerin bir ay içerisinde sonuçlandırılması ve iller arası nakil
işlemlerinin 07.05.2012 tarih ve 2012/15 sayılı Genelgeye göre yapılması,
13. Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereği on iki aya kadar
süreli ekonomik destek ödemeleri ile geçici ekonomik destek ödemelerinin; İl merkezinde il
müdürünün, merkez ilçelerde il müdürünün veya sosyal hizmet merkezi müdürünün, merkez
dışındaki ilçelerde ise sosyal hizmet merkezi müdürünün onayı ile yapılması,
14. Sosyal hizmet merkezi bulunmayan merkez veya merkez dışındaki ilçelerde ise söz
konusu müracaatların ilde yapılan planlama dâhilinde yürütülmesi, müracaatları kabul eden ve
işlemlerini yapan müdürlüğün (il müdürlüğü/sosyal hizmet merkezi müdürlüğü) hangisinin
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
Fax : 0312 705 50 60
35
T.C.
sorumluluk bölgesinde ise sosyal incelemelerin ve ekonomik destek onaylarının o müdürlükçe
alınması,
15. Sosyal hizmet merkezinin sorumlu olduğu ilçelerdeki müracaatçılara ilişkin uzun
süreli (iki yıla kadar) yardımların il valiliğince başka bir planlama yapılmamış ise sosyal
hizmet merkezi müdürlüğünün bulunduğu ilçenin bağlı olduğu mülki amirin (kaymakam)
onayı ile yapılması,
16. İllere gönderilen ödenek miktarlarının sağlıklı planlanabilmesi, müracaatçıların
hesabına zamanında aktarılabilmesi için YBS girişlerinin en geç her ayın 22'si itibariyle
tamamlanması, gönderilen ödeneklerin her ayın 7’sinden başlayarak en geç ayın 13’üne kadar
müracaatçılara ödenecek şekilde tahakkuklarının düzenlenmesi ve her ayın 15' ine kadar hak
sahiplerinin hesaplarına aktarılmasının sağlanması,
17. Müracaatçının can güvenliği nedeniyle adres ve MERNİS kayıtları mahkeme kararı
ile gizlenen vakalarda, kişinin güvenliği için ikamet şartına bakılmaksızın bulunduğu ilde
işlem yapılması, gerekli hallerde adresinin il müdürlüğü olarak gösterilmesi,
18. Meslek elemanlarının sağlıklı değerlendirme yapabilecekleri sayıda dosya ile
görevlendirilmesi,
19. Çocuklara yönelik süreli ekonomik destek hizmetinden yararlandırılanların
izlenmesinde ekte yer alan “Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti Çocuklara İlişkin 6
Aylık Periyodik İzleme Formu”nun kullanılması,
gerekmektedir.
Çocukların korunması ve ailesi yanında desteklenmesi kapsamında, sosyal ve
ekonomik destek hizmetinin etkin, hizmet amacına uygun, çocukların yüksek yararı da
dikkate alınarak yürürlükteki mevzuat ve yukarıda belirtilen talimatlar doğrultusunda
hassasiyetle yürütülmesi ve herhangi bir aksaklığa meydan verilmemesi hususunda;
Gereğini önemle rica ederim.
Prof. Dr. Ayşen GÜRCAN
Bakan
EKLER :
1-Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti Çocuklara
İlişkin Periyodik izleme Formu
Çankaya/ANKARA
Telefon : 0312 705 50 62
36
Fax : 0312 705 50 60
(SED)
Hizmetleri Hakkında
Yönetmelik
SOSYAL VE EKONOMİK
DESTEK HİZMETLERİ HAKKINDA
YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, yoksulluk içinde olup temel ihtiyaçlarını karşılayamayan ve hayatını sürdürmekte güçlük çeken
çocuk ve gençlerin bakımı konusunda ailelerin desteklenmesi amacıyla verilecek sosyal ve ekonomik destek hizmetine ilişkin esas ve
usullerin düzenlenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Genel Müdürlük tarafından yardıma muhtaç olduğu tespit edilen ailelerin çocukları ile haklarında
korunma/bakım tedbiri kararı alınmış ve reşit olarak sosyal hizmet
kuruluşlarından ayrılan gençlere yapılan sosyal ve ekonomik destek
hizmetleri ile evlenme yardımına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı
Sosyal Hizmetler Kanununun 26 ncı maddesine ve 3/6/2011 tarihli
ve 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinin
birinci fıkrasının (c) ve (g) bentleri ile 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
38
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanını,
b) Bakanlık: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığını,
c) Bakım tedbiri kararı: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun
22 nci maddesinin birinci fıkrası ile 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendi kapsamında, görevli ve yetkili mahkeme tarafından çocuk
hakkında alınan kararı,
ç) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile, onsekiz yaşını doldurmamış kişiyi,
d) Ekonomik destek: Sosyal inceleme raporu sonucunda müracaatçının ihtiyacına göre geçici veya süreli olarak verilen para yardımını,
e) Ekonomik destek tutarı: En yüksek devlet memuru aylığının, ek
gösterge dahil tutarını,
f) Geçici ekonomik destek: Yardıma muhtaç olduğu tespit edilen ailelerin çocukları ile gençlere, sosyal ve ekonomik bir sorunun giderilmesi amacıyla yılda bir, zaruri hallerde en çok iki defaya mahsus
olmak üzere ekonomik destek tutarının en fazla üç katına kadar yapılacak yardımları,
g) Genç: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 22 nci maddesi
ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi gereğince, hakkında korunma/bakım tedbiri kararı alınmış olup sosyal hizmet kuruluşlarından veya koruyucu aile
hizmetinden yararlanıp reşit olarak ayrılanlardan yönetmelik kapsamında desteklenen kişileri,
ğ) Genel Müdürlük: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
39
h) İl müdürü: Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürünü,
ı) İl müdürlüğü: Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünü,
i) Korunmaya muhtaç çocuk: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ve 5395 sayılı
Çocuk Koruma Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendinin birinci alt bendinde tanımlanan çocuğu,
j) Mesleki çalışma: Belirli bir alanda en az lisans düzeyinde eğitim
alan ve bu eğitim sonucu mesleğini icra edenlerin, mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve yöntemleri kullanarak gerçekleştirdiği çalışmaları,
k) Meslek elemanı: Sosyal hizmet, psikoloji, çocuk gelişimi, psikolojik danışmanlık ve rehberlik, sosyoloji alanlarında eğitim veren
kurumlardan mezun meslek mensuplarını,
l) Muhtaçlık: Kendisini, eşini ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarını ve diğer aile bireylerini, bulundukları mahallin hayat şartlarına
göre asgari seviyede geçindirmeye yetecek geliri, malı veya kazancı
bulunmama halini,
m) Sosyal hizmet desteği: Gençlerin ve ailelerin kendi bünye ve
çevre şartlarından doğan ve kontrolleri dışında oluşan psikolojik ve
sosyal sorunlarının önlenmesini ve çözümlenmesini, hayat standartlarının yükseltilmesini, kişilerin kendi kendine yeterli duruma gelmesini, sorunlarını çözme becerisi kazanmasını amaçlayan mesleki
çalışmaları,
n) Sosyal hizmet kuruluşları: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 3 üncü maddesinin (f) bendinde tanımlanan ve 633 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (g)
bendinde belirtilen esaslara uygun olarak çocuk alanında faaliyette
bulunan veya işlemleri yürüten kuruluşları,
o) Sosyal hizmet merkezi: Sosyal hizmet müdahalesinin ve takibinin
gerçekleştirildiği il müdürlüklerine bağlı merkezleri,
40
ö) Sosyal ve ekonomik destek hizmeti: Yönetmelik kapsamında çocuk, genç ve ailelere sağlanacak ekonomik destek ile sosyal hizmet
desteğini,
p) Süreli ekonomik destek: Yardıma muhtaç olduğu tespit edilen ailelerin çocukları ile gençlere, sosyal ve ekonomik bir sorunun giderilmesi amacıyla, Bakanlığın bütçe imkânları ölçüsünde, belirlenen
süre ve oranlar dâhilinde gençler ve çocuklar için aylık ödemeler
şeklinde yapılacak yardımı,
r) Yakını: Anne ve baba dışında, kan bağı bulunan akrabalar ile bunların bulunmaması veya ilgilenmemesi durumunda çocuğun sosyal
çevresinde iletişim içinde olduğu ve tanıdığı kişileri,
ifade eder.
Genel esaslar
MADDE 5 – (1) Sosyal ve ekonomik destek hizmetine ilişkin olarak;
a) Ailelerin kendi bünye ve çevre şartlarından doğan ve kontrolleri
dışında oluşan maddi ve sosyal yoksunluklarının giderilmesine yönelik, aile ve çocuklarla mesleki çalışmalar yapılması,
b) Gençlerin ve ailelerin ihtiyaçlarının karşılanması sürecinde sosyal
sorunlarının tespiti ve çözümlenmesinde gerekli rehberlik ve desteğin sağlanarak hayat standartlarının yükseltilmesi,
c) Yardım faaliyetlerinde bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile
gönüllü kuruluşlar arasında koordinasyon ve işbirliği tesis edilerek
güç birliğinin sağlanması, kamu veya özel kurumların sosyal yardım
amaçlı veri tabanı kullanılarak mevcut kaynaklara en verimli şekilde
işlerlik kazandırılması,
ç) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinin uygulanmasında korunmaya muhtaç çocuk ve gençlere öncelik tanınması, ekonomik destek
talebinin bütçe imkânları ile karşılanamayacak derecede fazla olma-
41
sı halinde; aciliyet durumu, muhtaç olma derecesi ve müracaat sırası
esas alınarak öncelikli olarak değerlendirilmesi,
d) Muhtaç durumda bulunan çocuğun ailesi veya yakınları ile ekonomik desteğe ihtiyaç duyan gençlerin, en kısa sürede kendi imkânlarıyla yaşamlarını sürdürebilecekleri koşullara kavuşturulması,
e) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinin sosyal güvenlik sisteminin
boşluklarını dolduracak şekilde planlanıp geliştirilmesine özen gösterilmesi,
f) Sosyal ve ekonomik desteğin muhtaçlık kriteri ve çocuğun üstün
yararı ilkesi doğrultusunda yapılması, izlenmesi ve rehberlik edilmesi,
g) Ekonomik destek talebinde bulunanlardan, çalışmasına engel özel
bir durumu veya sağlık ile ilgili bir engeli yoksa meslek edinme kursuna veya Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne müracaat etmiş
olması,
ğ) Durumu uygun olan çocukların bakım tedbiri kararı alınmadan ailesi veya yakınları yanında desteklenmesi, bunlardan doğumla çoğul
bebek sahibi olanlar ile sağlık sorunu olan çocukların durumlarının
öncelikle değerlendirilmesi,
h) Sosyal hizmet kuruluşlarında korunma altında bulunan çocuklardan, sosyal ve ekonomik destekle ailesi yanına döndürülmeleri uygun olanların bakım tedbiri kararlarının kaldırılarak aile ortamında
bakılması ve desteklenmesi,
ı) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlananlardan ve zorunlu eğitim kapsamında olup çeşitli nedenlerle eğitimine devam
edememiş çocukların okula devamlarının sağlanması,
i) Müracaatçı veya ailesi hakkında edinilen bilgi ve belgelerin, gizlilik ilkesine dikkat edilerek işlem yapılması ve kişisel verilerin korunması,
42
j) Sosyal hizmet desteği ve ekonomik desteğin verilmesinde Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi çerçevesinde insan haysiyeti ve vakarına yaraşır şekilde hareket edilmesi, özel hayatın gizliliğinin korunması, kişilik haklarının ihlal edilmemesi, çocuk hakkında
alınacak her türlü karar ve yapılacak işlemlerde düşüncesinin alınarak öncelikle yararının gözetilmesi,
esastır.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulamaya İlişkin Esaslar
Sosyal ve ekonomik destekten yararlanacaklar
MADDE 6 – (1) Sosyal ve ekonomik destek hizmetlerinden yararlanacaklar şunlardır:
a) Haklarında bakım tedbiri kararı verilerek sosyal hizmet kuruluşlarında bakılan ve desteklendikleri takdirde ailesi veya yakınları yanına verilebilecek çocuklar.
b) Ekonomik yoksunluk nedeniyle, desteklenmedikleri takdirde
korunmaya muhtaç duruma düşecek olanlardan haklarında bakım
tedbiri kararı alınmaksızın sosyal ve ekonomik destek hizmetinden
yararlandırılarak ailesi veya yakınları tarafından bakılabilecek çocuklar.
43
c) Bakım tedbir kararlı iken yaş sınırlarını tamamlamaları nedeniyle,
sosyal hizmet kuruluşlarından veya koruyucu aile yanından ayrılanlardan iş ve meslek edinme kursuna veya eğitimlerine devam eden
veya bir iş ve meslek sahibi olamayıp desteklenmedikleri takdirde
muhtaç duruma düşecek olan gençler.
ç) Olağanüstü bir felaket, tabii afet, hastalık veya kaza geçirerek belirli bir süre kendisinin ve geçindirmekle yükümlü bulunduğu aile
fertlerinin temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olanlar ile
hayati tehlike arz eden ve ameliyat gerektiren durumlarla karşılaşan
veya vefat eden kişilerin çocukları.
(2) Çocuklar, sosyal ve ekonomik destek hizmetinden en fazla onsekiz yaşını tamamlayıncaya kadar yararlandırılır. Ancak onsekiz
yaşından sonra ekonomik destek verilmesine aşağıdaki esaslar çerçevesinde devam edilebilir:
a) Birinci fıkra kapsamında ekonomik destek almakta iken onsekiz
yaşını dolduranlardan, desteklenmedikleri takdirde eğitimine devam
edemeyecek durumda olan orta öğretim öğrencileri yirmi yaşına kadar.
b) Ekonomik destek almakta iken onsekiz yaşını dolduran çocukların meslek edinme kursuna devam etmesi halinde, kurs süresince en
fazla bir yıla kadar.
c) Bakım tedbiri kararı uzatılanlardan yükseköğrenime devam edenler ise yirmi beş yaşına kadar.
ç) Birinci fıkranın (c) bendi kapsamında olan gençlerden, iş ve meslek sahibi olamayan ve öğrenime devam etmeyenlere süreli ekonomik destek hizmetinden en fazla iki yıl süresince, ön lisans veya
lisans eğitimine devam edenlere ise öğrenim süresi boyunca.
(3) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden birinci fıkranın (a) ve
(b) bentlerinde sayılanlar öncelikle yararlandırılır. Birinci fıkranın
diğer bentlerinde sayılanlardan, bütçe ödeneklerinin yeterliliği ölçüsünde yıl içinde hangilerine öncelik verileceğine Genel Müdürlükçe
karar verilir.
44
Müracaat ve ilk görüşme
MADDE 7 – (1) Meslek elemanı, sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlanma talebinde bulunanlar ile bir ön görüşme yapar. Görüşme neticesinde, ekonomik ve sosyal olarak desteklenmesi
kanaatine varıldığı takdirde müracaatçı için dosya açılır ve gerekli
incelemelere başlanır.
Sosyal inceleme
MADDE 8 – (1) Meslek elemanları tarafından sosyal hizmet etiği
ve müdahale yöntemleri çerçevesinde, müracaatçının ikametinde,
gerek görülmesi halinde okul, işyeri ve toplumsal çevresi hakkında
sosyal ve ekonomik durumlarını kapsayan kapsamlı inceleme yapılarak sosyal inceleme raporu düzenlenir.
Sosyal inceleme raporu
MADDE 9 – (1) Meslek elemanları tarafından yapılan mesleki çalışmalar neticesinde düzenlenen sosyal inceleme raporunda; muhtaç
durumdaki ailelerin ve kişilerin geçmişteki yardım talepleri, daha
önce yapılan ekonomik destekler, durumlarındaki değişimler, kişisel
ve ailevi bilgileri, hizmetten yararlanacak çocuğun talebi ve görüşü,
sosyal ve ekonomik durumları, mahalli imkânları, yerleşim yeri adresi ve konut durumu ile birlikte, ekonomik destek veya sosyal hizmet desteğinin hangisinden faydalandırılacağı, ekonomik desteğin
türü, miktarı, süresi ve şekline dair varılan kanaat açıkça belirtilir.
(2) Sosyal inceleme raporu, kişisel nitelikteki gizli belge olup, kişilere ait veriler ve mesleki kanaat ile görüşleri içerdiğinden, mesleki
gizlilik ilkesine dikkat edilerek düzenlenir ve korunur; nakdi ödemede esas belge olarak ibraz edilemez ve edilmesi istenemez.
Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden faydalanma
MADDE 10 – (1) Bakanlıkça yapılacak ekonomik destekler karşılıksızdır. Ekonomik desteklerden, bu Yönetmelikte belirtilen esaslar
çerçevesinde, bakım tedbiri kararına bakılmaksızın öncelikle muhtaç
çocuklar faydalanır. Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yarar-
45
lanacakların kapsamı ile destek tutarının belirlenmesinde, kişilerin
her türlü kaynaklardan elde ettikleri yardımlar ve gelirleri dikkate
alınır.
(2) Ekonomik destek verilmesi uygun görülenlere onayda belirtilen
aydan geçerli olmak üzere ekonomik yardım yapılır.
(3) İtiraz edilen veya tereddüde düşülen vakalar hakkında, bir idareci
ve asgari iki meslek elemanından oluşacak bir komisyon tarafından
değerlendirme yapılarak karar verilir. İtirazlarda, incelemeyi yapan
meslek elemanı dışında bir veya birden fazla meslek elemanınca gerekirse yeniden sosyal inceleme yapılır ve komisyonca karar verilir.
(4) Sosyal ve ekonomik destek yapılması uygun bulunmayanlara her
türlü elektronik bilgi iletişim aracı ortamında veya resmi yazı ile bilgi verilir.
(5) Reddedilen ve yardımı sonlandırılan vakalarda müracaatçı, şartlarının değiştiğine ilişkin yeni bilgi ve belge ibraz etmeden hakkında
üç aydan önce tekrar sosyal inceleme yapılmaz. Müracaatçının talebine bu maddenin dördüncü fıkrası kapsamında bilgi verilir.
(6) Yardımların yapılmasında ve muhtaçlık tespitinde yardımlardan
daha önce faydalanmış olmak bir hak doğurmaz.
İzleme ve değerlendirme
MADDE 11 – (1) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlananlar aşağıdaki esaslar dâhilinde izlenir ve değerlendirilir:
a) Süreli ekonomik destek ödemesinden yararlandırılan müracaatçılar, yardımın amacına uygun kullanılıp kullanılmadığının değerlendirilmesi amacıyla, en geç altı aylık sürelerle izlenir.
b) Yardımın bitiş tarihinden önce, başvuruya gerek kalmaksızın, müracaatçının durumunun en az bir ay önce yeniden değerlendirilmesi
esastır.
c) Zorunlu eğitim kapsamında olan sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılan çocukların eğitimine devamı izlenir.
46
ç) Periyodik izlemelerde ihtiyaç duyulması halinde, tespit edilen sorunların çözümlenmesi amacıyla sosyal hizmet desteği kapsamında
mesleki çalışmalar yapılır.
(2) İzlemeye ilişkin usul ve esaslar genelge ile düzenlenir.
Ekonomik destek yapmaya yetkili makamlar
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen esas ve kriterlere göre
süreli ekonomik destek ödemeleri ile geçici ekonomik destek ödemeleri aşağıda belirtilen makamın onayı ile yapılır:
a) On iki aya kadar süreli ekonomik destek ödemeleri ile geçici ekonomik destek ödemeleri illerde il müdürünün, ilçelerde sosyal hizmet merkezi müdürünün onayı ile yapılır.
b) On iki aydan uzun süreli ekonomik destekler, vali veya kaymakamın onayı ile yapılır.
(2) Onayda, geçici ekonomik desteğin kaç katı verileceği, süreli ekonomik destek yardımının ise iki yılı aşmayacak şekilde süresi belirtilir.
(3) On iki aydan uzun süreli ekonomik desteklerin illerde il müdürünün, ilçelerde sosyal hizmet merkezi müdürünün onayı ile yapılması
hususunda vali veya kaymakamca yetki devrinde bulunulabilir.
Süreli ekonomik destek
MADDE 13 – (1) 6 ncı maddede tanımlanıp süreli ekonomik desteğe ihtiyacı olduğu belirlenenlere iaşe, ibate, eğitim, giyecek, harçlık,
servis desteği karşılığı olarak aşağıda belirtilen şartlara ve ekonomik
destek tutarının oranlarına göre;
a) Okul öncesi çocuklar ile okula devam etmeyen çocuklar için ekonomik destek tutarının % 50’si,
b) 1 ila 8 inci sınıfa devam edecek çocuklar için ekonomik destek
tutarının % 75’i,
47
c) 9 ila 12 nci sınıfa devam edecek çocuklar için ekonomik destek
tutarının % 80’i,
ç) Bakım tedbiri kararı uzatılanlardan yükseköğrenime devam edenler için ekonomik destek tutarının % 90’ı,
d) Bakım tedbir kararlı iken yaş sınırlarını tamamlamaları nedeniyle,
sosyal hizmet kuruluşlarından veya koruyucu aile yanından ayrılanlar için ekonomik destek tutarının % 40’ı,
oranında aylık ödeme yapılır.
(2) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kişiler
dışında, aynı ailede ikiden fazla kişiye ekonomik destek yardımı yapılmaz.
(3) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında yer alıp
korunma altında bulunan çocuklardan, iki çocuk için öğrenim durumlarına göre belirlenen ekonomik destek miktarının tamamı,
üçüncü çocuk için öğrenim durumuna göre belirlenen ekonomik
destek miktarının % 40’ı, dört ve üzeri çocukların her biri için öğrenim durumuna göre belirlenen ekonomik destek miktarının % 30’u
tutarında yardım yapılır.
(4) Hak sahiplerine verilen ekonomik destek tutarı kesintisiz ve peşin olarak her ayın onbeşine kadar ödenir.
(5) Korunma/bakım tedbiri kararlı olup yükseköğrenime devam edecek olan veya devam eden öğrencilerin kayıt ve harç giderleri belirlenen tarifeler üzerinden ödenir.
(6) Engelli evde bakım ödemesinden yararlanan çocuk için süreli
ekonomik destek yardımı aynı anda yapılmaz.
Geçici ekonomik destek
MADDE 14 – (1) 6 ncı maddede sayılanlardan, kişi ve ailenin yaşamış olduğu ekonomik ve sosyal bir sorunun veya kriz durumunun,
geçici ekonomik destek ödemesi ile çözülebileceği ve böylece ço-
48
cuklarının aile içinde korunması ve bakımı sağlanabileceği sosyal
inceleme ile tespit edilenlere, Yönetmelikte belirlenen yetkili makamın onayı ile geçici ekonomik destek yardımı yapılır.
(2) Geçici ekonomik desteğin kaç katı tutarında verileceği, sosyal
inceleme raporunda yer alan öneri üzerine yetkili makamın onayı ile
belirlenir.
(3) Geçici ekonomik destek ödemesi ile süreli ekonomik destek ödemeleri aynı anda verilmez.
Ekonomik desteğe hak kazanma
MADDE 15 – (1) Süreli ekonomik desteğe, yetkili makamın onayında belirtilen aydan itibaren hak kazanılır. Muhtaçlık durumunun
değişmesi veya ölüm halinde ödenen ekonomik desteğin iadesi talep
edilmez.
(2) Çocuğun ailesi yanında desteklenmesi amacıyla çocuk adına yapılan ekonomik destek ödemeleri bakım ve gözetimini sağlayan kişilere, onsekiz yaşını dolduranların ise kendisine veya ailesine yapılır.
(3) Süreli ekonomik destek ödemesi, yardım veren makamın onayında belirtilen ay itibariyle verilmeye başlanır. Onay alınmasına
rağmen hak sahiplerine ödeme yapılamamış ise bilgi ve belge ile
gerekçelendirilerek yetkili makamın onayına sunulur. Geriye dönük
ödemeler üç aylık süreyi aşamaz.
Süreli ekonomik desteğin kesilmesi
MADDE 16 – (1) Süreli ekonomik destek ödemesi yapılan çocuğun ve ailenin durumu takip edilir ve muhtaçlık durumu ile yardımın
amaca uygun kullanıp kullanılmadığı hususlarında ayrıntılı bilgi ve
belge toplanır. Yardım yapılan kişilerin yardım almadan hayatını
sürdürebileceği maddi şartlara sahip olduğunun veya yardımın amacı dışında kullanıldığının tespiti halinde izleyen aybaşından itibaren
ekonomik destek ödemesi sonlandırılır. Çocuk durumuna uygun hizmet modelinden faydalandırılır.
49
(2) Süreli ekonomik destek almakta iken süresi dolmadan sonlandırılması gereken yardımlar, yetkili makamın onayı ile iptal edilir.
İkamet edilen il dışındakilere yapılacak ekonomik destek
MADDE 17 – (1) Ekonomik destek yardımlarının amacına ulaşıp
ulaşmadığının araştırılabilmesi ve gerekli rehberliğin yapılabilmesi
bakımından mahallinde yardım yapılmasına öncelik verilir ve ikamet şartına dikkat edilir. Ancak, ikamet edilen il dışında hastalık,
kaza veya herhangi bir olağan dışı durum nedeniyle yardım alma
ihtiyacındaki çocuk ve gençlere de durumlarına uygun şartlarda ve
imkânlar ölçüsünde geçici ekonomik destek veya süreli ekonomik
destek yardımı on iki ayı geçmemek üzere yapılabilir. Bu yardımlardan faydalanan kişiler hakkında yerleşim yeri adresinin bulunduğu
il müdürlüklerine bilgi verilir.
(2) Süreli ekonomik destek almakta iken farklı bir vilayete taşınanların dilekçelerinde belirtilen tarihten itibaren iki ay süresince yardım
verilmesine devam edilir. Bu süreçte ikamet ettiği il müdürlüğüne
dosya nakli yapılır ve yardımın kesileceği tarih belirtilerek ailenin
durumunun bulunduğu il müdürlüğünce tekrar değerlendirilmesi istenir.
Evlenme yardımı
MADDE 18 – (1) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 32 nci
maddesi gereği Bakanlığa ait sosyal hizmet kuruluşlarında korunma
kararı devam eden kız çocuklarından evlenenlere çeyiz ihtiyaçlarını
karşılamak ve bir defaya mahsus olmak üzere en yüksek Devlet memuru aylığının bir buçuk katı tutarında evlenme yardımı yapılır. Bu
yardım hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir.
(2) Evlenme yardımı, evlilik kaydının ibrazına istinaden il müdürünün onayı ile yapılır.
Bilgi ve belge toplanması
MADDE 19 – (1) Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılacaklardan aşağıdaki belgeler istenir:
50
a) T.C. Kimlik Numarası beyanı,
b) Öğrenci belgesi,
c) İl müdürlüğü veya sosyal hizmet merkezleri tarafından gerekli
görülmesi halinde sağlık raporu, mahkeme kararları gibi bilgi ve belgeler.
(2) İl müdürlükleri ve sosyal hizmet merkezleri, muhtaç kişilerle ve
çocukları ile ilgili başka bilgi ve belgeleri elde edebilmek amacıyla
talebi gereği mal varlığı, sosyal güvencesi, ekonomik geliri, ikamet
ettiği yer, okula devamı, çalıştığı işyeri ile çevre koşulları gibi hizmete uygun başka araştırmalarda da bulunabilir.
(3) Bakanlığın imkânları ile kamu kurumlarından elektronik ortamda elde edilebilecek belgeler ayrıca müracaatçıdan talep edilmez.
(4) Müracaatçının can güvenliği nedeniyle adresi ve mernis kayıtları
mahkeme kararı ile gizlenen vakalarda, kişinin güvenliği için ikamet şartına bakılmaksızın işlem yapılır. Kişinin bilgilerinin gizliliği
sağlanır.
Gelişmelerin kaydedilmesi
MADDE 20 – (1) Sosyal ve ekonomik destek hizmetlerinin yürütülmesinde uygulamanın devamlı takibi esastır. Yardımda bulunulan
kişilerle ilgili bilgi ve veriler korunur.
Sosyal hizmet desteği
MADDE 21 – (1) Meslek elemanları, sosyal ve ekonomik destek
hizmeti talebiyle müracaat eden kişi ve aileleri ekonomik durumlarını düzeltici faaliyetlere; iş ve meslek edinmeleri için ilgili kurumlara
yönlendirmekle, kendi kendilerine yeterli hale gelmeleri için rehberlik ve yönlendirmede bulunmakla yükümlüdür.
(2) Koruyucu önleyici hizmetler kapsamında ihtiyaç duyulan vakalara yönelik meslek elemanları, sosyal hizmet desteği sağlanması
amacıyla mesleğinin gerektirdiği bilgi, beceri ve yöntemleri kullanarak aşağıda belirtilen veya uygun görülen mesleki çalışmaları yapabilirler:
51
a) Aile içi sorunların çözümlenmesine destek olmak.
b) Ailenin ve çocuğun çevreye uyumunu sağlamak.
c) Çocuğun okula uyumu ve eğitime devamı için aileye rehberlik
yapmak.
ç) Kriz durumu yaşayan aileye psiko-sosyal destek sağlamak ve rehberlik yapmak.
d) Bireyin sosyal işlevselliğini tekrar kazanması, tekrar iş ve meslek
edinmesi ve üretkenliğini harekete geçirmek için mesleki müdahale
ve rehberlik yapmak.
e) Müracaatçıya toplumsal kaynaklar ve hizmetler konusunda rehberlik yapmak, gerekirse uygun birim veya kuruma havale etmek.
(3) Genç, çocuk ve aileyle yapılan mesleki çalışmalar raporlaştırılır
ve gizlilik ilkesi çerçevesinde dosyasında muhafaza edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Merkezi kayıt, takip ve kontrol sistemi
MADDE 22 – (1) İl müdürlükleri ve sosyal hizmet merkezleri, sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlandırılan çocuk, ailesi ve
yakınları ile ilgili bilgi ve belgeleri düzenli olarak tutmak, muhafaza
etmek ve Genel Müdürlükçe istenen bilgi ve belgeleri istenilen zamanda göndermekle yükümlüdür.
52
(2) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlığın kayıt altına alınan tüm
verilere zamanında ve eksiksiz olarak ulaşılabilmesi amacıyla bilgi
sistemi verilerinin güncel tutulması sağlanır.
Cezai işlemler
MADDE 23 – (1) Yalan beyanda bulunarak, resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirerek veya sahte evrak düzenleyerek
ekonomik destek alan kişi ve aileler hakkında genel hükümlere göre
işlem yapılır. Bu işlemler sonucunda tahsil edilen tutarlar, genel bütçeye gelir kaydedilir.
Haciz, devir ve temlik ayrıcalığı
MADDE 24 – (1) 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 29 uncu
maddesi gereğince korunmaya ve yardıma ihtiyacı olan aile ve kişilere yapılacak ödemeler ve sağlanacak yardımlar başkasına devir,
temlik ve haciz edilemez.
Ödenek ve bütçe işlemleri
MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yapılan yardımlar,
ekonomik destek yapılacak kişi sayısı, yılı bütçe ödeneklerini aşmayacak ve ilave ödenek gerektirmeyecek şekilde tespit edilmek şartıyla Bakanlık tarafından gönderilen ödenek ile karşılanır.
Yürürlükten kaldırılan Yönetmelik
MADDE 26 – (1) 28/9/1986 tarihli ve 19235 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Sosyal
ve Ekonomik Destek Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevcut süreli ekonomik destekler
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce
başlatılmış olan süreli ekonomik destek yardımının verilme gerekçesi ortadan kalkmamış ise yardım ödenmesine devam edilir.
53
(2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce başlatılmış olan süreli
ekonomik destek ödemeleri, yayımı tarihinden itibaren bu Yönetmelikte belirlenen kriterlere göre yapılır.
İlgili mali yılın ödemeleri
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan ekonomik destek tutarı
1/1/2014-31/12/2014 döneminde 791 Türk Lirası olarak uygulanır.
Yürürlük
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı yürütür.
54
SOSYAL VE EKONOMİK DESTEK
HİZMETİNE İLİŞKİN SIKÇA
SORULAN SORULAR VE CEVAPLAR
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti nedir?
Yönetmelik kapsamında çocuk, genç ve ailelere sağlanacak ekonomik destek ile sosyal hizmet desteği kapsamında yapılan yardımlardır.
Ekonomik destek hizmeti ne şekilde yapılır?
Ekonomik destekler süreli ve geçici olmak üzere nakdi olarak yapılmaktadır.
Süreli ekonomik destek hizmeti onayı kaç yıllık süreler ile alınır?
Muhtaç kişilere karşılaştıkları hayat güçlüklerini gidermek amacıyla
Kurumun bütçe imkanları ölçüsünde yapılacak 1 yıl ve daha uzun
süreli yardımları kapsamaktadır. Aileler periyodik olarak izlenmekte
yardım alma durumları ortadan kalkmadığı sürece 2 yıllık süreçler
halinde yardımları devam etmektedir.
55
SED kapsamında müracaatçılardan istenecek belgeler nelerdir?
• Dilekçe,
• T.C. Kimlik Numarası beyanı,
• Gerektiğinde alınacak sağlık raporu, öğrenci belgesi
• İş-Kur ve meslek kurslarına başvurduğuna dair belge
İl ve İlçe müdürlükleri, muhtaç kişilerle ilgili başka bilgi ve belgeleri
elde edebilmek amacıyla başka araştırmalarda da bulunabilir.
İl Müdürlüğü ve SHM Müdürlüğünce doğrudan inceleme başlatacağı durumlar nelerdir?
Yardıma ihtiyacı olan kişilerin doğrudan il müdürlüklerine ya da
sosyal hizmet merkezlerine başvurmaları beklenmeksizin, yardıma
ihtiyacı olduğu duyulan, tespit edilen ya da basında yer alan haberlerin ihbar kabul edilerek ilgili müracaatçılar hakkında gerekli işlemler derhal başlatılır.
Sosyal ve ekonomik destek hizmetleri ile ilgili görevliler kimlerdir?
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti ile ilgili inceleme ve izlemelerde; sosyal hizmet, psikoloji, çocuk gelişimi, psikolojik danışmanlık
ve rehberlik, sosyoloji alanlarında lisans eğitimi veren kurumlardan
mezun olan meslek elemanları görevlendirilir.
Başvurular hangi kıstaslara göre değerlendirilir?
Daha sonra muhtaçlık durumunun belirlenmesinde kişi ve aile bireyleri hakkında araştırma ve yaşadığı mahallinde yapılan sosyal inceleme sonucunda karar verilmektedir.
Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelikte yer
alan muhtaçlık tanımına uygun bir değerlendirme yapılabilmesi için,
aile bireylerinin gelir durumu, ailenin gideri, sağlık durumları, eğitim harcamaları, diğer kurum ve kuruluşlardan aldıkları yardımlar ile
akraba ve yakınlarından elde ettikleri gelirler öncelikle göz önünde
56
bulundurulup, özellikle bölgesel koşullar dikkate alınarak aile birliğinin ve çocuğun sağlıklı gelişimi için ihtiyaç duyacağı destekler
ile sorunlarla baş etme gücü değerlendirilerek Sosyal ve Ekonomik
Destek Hizmetinden yararlandırılıp yararlandırılmayacağına karar
verilir.
Ekonomik destek ödemesi aynı hanede kaç kişiye verilmektedir?
Sosyal ekonomik destek hizmeti kapsamında çocukları korunma altına alınmaksızın yararlandırılanlara aynı haneden en fazla 2 çocuk
için yardım yapılmaktadır. Hakkında korunma yada tedbir kararı
alınmış, sosyal hizmet kuruluşlarının himayesine bırakılan, desteklendikleri takdirde ailesi veya yakınları tarafından yanlarına alınabilecek özellikleri taşıyan ve kurum bakımından ailesine döndürülen
çocuklar için bir sınırlandırma bulunmamaktadır.
Süreli verilen ekonomik destek ödemesi nasıl kesilir?
Süreli ekonomik destek alan kişilerin periyodik olarak takipleri yapılır.Yardım yapılmasını gerektiren nedenin ortadan kalkması veya
hayatını kendi geçimiyle sürdürebileceği kanaatinin oluşması halinde süreli nakdi yardımlar durdurulur.
Müracaatçıların İş-Kur ve Meslek kurslarına başvurmuş olmaları
zorunlu mudur?
Başvuruda bulunan kişilerden çalışmasına engel özel bir durumu
veya sağlık ile ilgili bir engeli olmayanların, meslek elemanlarınca gerekli rehberlik yapılarak öncelikle İş-Kur ve meslek kurslarına
yönlendirilmesi ve ilgili yerlere başvurduğuna dair belgelerin istenmesi, sağlık sorunu veya özel bir engeli bulunup çalışamayacak durumda olanların bu durumlarını belgelendirmeleri, bulunduğu yerde
İş-Kur ve meslek kursları bulunmayanlar ile çocukların üstün yararı
doğrultusunda çocuğun bakımı ve gözetiminden sorumlu olan ev
hanımlarının bu hükmün dışında tutulabilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
57
Sosyal inceleme raporunun hazırlanmasında dikkat edilecek hususlar nelerdir?
Sosyal inceleme raporunda; muhtaç durumdaki ailelerin ve kişilerin
geçmişteki yardım talepleri, daha önce yapılan ekonomik destekler,
durumlarındaki değişimler, kişisel ve ailevi bilgileri, hizmetten yararlanacak çocuğun talebi ve görüşü, sosyal ve ekonomik durumları,
mahalli imkânları, yerleşim yeri adresi ve konut durumu ile birlikte,
ekonomik destek veya sosyal hizmet desteğinin hangisinden faydalandırılacağı, ekonomik desteğin türü, miktarı, süresi ve şekline dair
varılan kanaat açıkça belirtilip, özellikle kamu kaynaklarının sınırsız
olmadığı gerçeği göz önünde bulundurularak ikamet ettiği ildeki ortalama yaşam standardına göre değerlendirmelerde bulunulur.
Yabancı uyruklular ve sığınmacılar sosyal ve ekonomik destek hizmetinden yararlanabilir mi?
Geçici kimlik numarası bulunan sığınmacıların Sosyal ve Ekonomik
Destek Hizmetlerinden yararlandırılmalarında herhangi bir engel
bulunmamakla birlikte AFAD ve Kızılay Derneğince iaşeleri sağlanan kamplarda kalanlara yardım yapılamayacaktır.
Kamplarda kalmayan sığınmacıların yaptıkları başvurularda ise diğer kurumlardan aldıkları yardımlar değerlendirilmeli, desteklenmedikleri takdirde kurum bakımına alınmaları gerekli görülen çocukların üstün yararı dikkate alınarak, çocuklar ailesi yanında Sosyal ve
Ekonomik Destek Hizmetinden yararlandırılabilir.
Geçici ekonomik destek yardımı ne kadardır?
Yeni yönetmelik hükümlerine göre geçici ekonomik destek yardımı
ekonomik destek tutarının en fazla 3 katına kadar yapılabilir. Yılda
bir, zaruri hallerde en çok iki defa olmak üzere yapılabilir. Ailenin
sorununun geçici ekonomik destek ile çözümlenecek vakalar bazında değerlendirilmesi, bu yardımın asli bir uygulama olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir.
58
Öğrenimini Açıköğretim’de sürdüren çocuklar için yapılacak ekonomik destek oranı nedir?
Öğrenimini Açıköğretim’de aktif olarak sürdüren çocukların, örgün
eğitime devam eden çocuklar gibi öğrenim durumlarına göre Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında belirtilen oranlar
dahilinde sosyal ve ekonomik destek yardımından yararlandırılır.
Ekonomik destek hizmetinden yararlanan çocuklar ve aileleri ne sıklıkla izlenmektedir?
Ekonomik destek verilen çocukların durumları ve aileleri ASPB İl
Müdürlükleri veya bağlı birimi olan sosyal hizmet merkezlerinde
Sosyal Çalışmacı, psikolog, çocuk gelişimcisi, psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmeni ve sosyolog olarak görev yapan meslek
elemanları tarafından yönetmelik gereği en geç 6 aylık süreler ile
izlenmesi gerekmektedir.
Engelli evde bakım ödemesinden yararlanan çocuk için süreli ekonomik destek yardımı yapılabilir mi?
Engelli evde bakım ödemesinden yararlanan çocuklar için aynı anda
süreli ekonomik destek yardımı yapılamaz; ancak aynı ailede başka
bir bireyin engelli evde bakım hizmetinden yararlanması ekonomik
destek yardımı yapılmasına engel teşkil etmez. SED yardımı için ailenin elde ettiği gelir ve muhtaçlık kriteri göz önünde bulundurulur.
Korunma kararı alınmadan desteklenen çocuklardan yatılı olarak
yurtlarda kalanlar için ekonomik destek yardımı yapılabilir mi?
Korunma kararı alınmadan desteklenen çocuklardan Milli Eğitim
Bakanlığına bağlı yatılı yurtlarda kalıp öğrenim görenlere ve yaz
tatili süresince aileleri yanında kalanlara üç ay süre ile sosyal ve
ekonomik destek yardımı verilebilir. İlgili ailelere çocukların yurtta
kaldığı süre içerisinde başka bir ödeme yapılmaz.
59
Can güvenliği nedeniyle mahkeme kararı ile adres bilgileri gizlenen
müracaatçılar hakkında işlemler nasıl yürütülür?
Müracaatçının can güvenliği nedeniyle adresi ve MERNİS kayıtları
mahkeme kararı ile gizlenen vakalarda, kişinin güvenliği için ikamet
şartına bakılmaksızın işlem yapılması, gerekli hallerde adresinin İl
Müdürlüğü olarak gösterilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.
Farklı bir ilçeye taşınan vatandaş için onay iptali gerekir mi?
Yönetmeliğin 17 maddesinin 2 fıkrasında il dışına taşınan müracaatçılar için 2 ay süre ile ekonomik destek ödemesine devam edileceğine ilişkin işlemleri içermektedir.
Aynı il içinde farklı bir ilçeye taşınarak ikamet değiştiren müracaatçıların ise ekonomik destek onayları iptal edilmez, sadece dosyası
izlenmesi amacıyla sorumluluk bölgesinde bulunan SHM müdürlüğüne resmi yazı ile gönderilir.
Çoğul bebek sahibi olanlar desteklenebilir mi?
Sosyal ve ekonomik destek hizmetlerinden yararlanmak için başvuru yapanlardan, çoğul bebek sahibi olanlar ve kriz durumunda olduğu değerlendirilen vakaların, muhtaçlık tanımı kapsamında değerlendirilebilecektir.
Ekonomik yardımlar dışında müracaatçılara psiko- sosyal destek ve
rehberlik yapılmakta mıdır?
Meslek elemanları; sosyal ve ekonomik destek hizmeti talebiyle müracaat eden kişi ve aileleri, ekonomik durumlarını düzeltici faaliyetlere, iş ve meslek edinmeleri için ilgili kurumlara havale etmeleri,
yönlendirmeleri ve rehberlik yapmaları gerekmektedir.
Yapılan inceleme ve değerlendirme sürecinde aile içinde tespit edilen sorunların çözümü amacıyla mesleki çalışmalar müracaatçının
kabul etmesi halinde yapılması gerekmektedir.
Örneğin,
60
• a) Aile içi sorunların çözümlenmesi,
• b) Ailenin ve çocuğun çevreye uyumu,
• c) Çocuğun okula uyumu ve eğitime devamı
• ç) Kriz durumundaki kişilere psiko-sosyal destek sağlamak gibi
sorunlara mesleki müdahalelerle yaşadıkları sorunun çözümü,
Çocuk adına kişiye yapılan bu yardımlar haciz edilebilir mi?
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 29 uncu maddesi gereğince korunmaya ve yardıma ihtiyacı olan aile ve kişilere yapılacak
ödemeler ve sağlanacak yardımlar başkasına devir, temlik ve haciz
edilemez.
Banka tarafından bu yönde işlem yapılmak istediğinde müracaatçılarımıza 2828 sayılı Kanununun 29 uncu maddesini belirterek yardım ödemesine ilişkin haciz işleminin iptalinin istenmesi gerekirse,
ilgili kuruma yazı yazılması gerekmektedir.
Bu hizmet kapsamında yapılan yardım sürekli bir maaş mıdır?
Sosyal ve ekonomik destek hizmeti ödemeleri maaş ödemesi değildir. Ailenin ekonomik koşullarınızı iyileştirme ve değiştirme çabalarını desteklemesi, çocuklarının bu süreçte zarar görmeden bakımı
ve ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla geçici süre ile yapılmaktadır.
Daha önce yardım verilmiş olması kişiye bir hak doğurmaz.
Mesleki çalışmalar ve izleme raporları modüle kaydedilecek mi ?
Yönetmeliğin 21 inci maddesinde Sosyal Hizmet Desteğine ilişkin
çalışmalara yer verilmiş olup ailelerle veya çocuklarla yapılacak her
türlü mesleki çalışma ve rehberliğin mesleki raporlar bölümüne işlenmesi gerekmektedir.
Yönetmeliğin 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereği
61
il müdürlükleri ile sosyal hizmet merkezi müdürlüklerince, yapılan
yardımların amacına uygun ve çocukların yararına kullanılıp kullanılmadığının asgari 6 aylık sürelerle izlenmesi için YBS sistemi Sosyal ve ekonomik Destek Hizmeti Modülünde gerekli düzenlemeler
yapılmıştır. İzleme formunun değerlendirme bölümünün meslek elemanlarınca YBS modülüne girilmesi gerekmektedir.
Ekonomik destek almakta iken farkı bir vilayete taşınan ailelere ne
kadar süre ödeme yapılır?
Ekonomik destek almakta iken farklı bir ile taşınan ailelerin yönetmeliğin 17 nci maddesinin ikinci fıkrası gereği 2 ay süre ile desteklenmesine devam edilebilecek olup son yararlandırılacağı ay ödemesi belirtilerek ilgili il müdürlüğünden yardımın devam ettirilip
ettirilmeyeceğinin değerlendirilmesinin yazışma ile talep edilmesi,
yardım ödemesi tamamlanmadan YBS üzerinden dosya naklinin yapılmaması, yardımın kesileceği ay itibariyle yapılması, dosya kabulü yapan il müdürlüklerince yardımın kesintisiz sürdürülmesi gerekmektedir.
62
Çocuklarımız
ailelerininin
aileler bizim
çatımız altında

SOSYAL VE EKONOMİK DESTEK HİZMETİ

Transkript

Benzer belgeler

Anne-babalara yanlış yaptıran inanışlar

Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik

EK-3 4-6 YAŞ GRUBU SINIFI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Fiziksel

TV VE BİLGİSAYAR KONUSUNDA UYARILAR Bilişsel Gelişime

Telefonun İcadı Alexander Graham Bell

2012/DK-59/19 18 Ocak 2012 TTNet AŞ Hakkında

ANKA Çocuk Destek Programı Uygulama Yönergesi

Bülteni İndir - Çilek Mobilya

1 `Bulut mu olsam, gemi mi yoksa, balık mı olsam, yosun

Flyer auf türkisch