Dalyan_finalrapor_20.10.2012 son

T.C. ÇEVRE ve ŞEHĐRCĐLĐ
ĐLĐK
BAKANLIĞI
TABĐAT
AT VARLIKLARINI KORUMA
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
KÖYCEĞĐZ-DALYAN
DALYAN ÖZEL ÇEVRE KORUMA
BÖLGESĐ TÜR VE HABĐTAT
HAB
ĐZLEME
ZLEME PROJES
PROJESĐ
KAPSAMINDA
KÖYCEĞĐZ-DALYAN
DALYAN KUMSAL ALANINDA DENĐZ
KAPLUMBAĞASI
ĞASI ((Caretta
Caretta caretta, Chelonia mydas) VE
NĐL
L KAPLUMBA
KAPLUMBAĞASI (Trionyx
Trionyx trıunguis)
trıunguis
POPÜLASYONLARININ ARAŞTIRILMASI
TIRILMASI
ĐZLENMESĐĐ VE KORUNMASI PROJESĐ
PROJES -2012
PROJE SONUÇ RAPORU
Pamukkale Bilim Merkezi Derneği
Danışmanlık
şmanlık ve Organizasyon Đktisadi Đşletmesi
Raporu Hazırlayan
Prof. Dr. Yakup KASKA (Proje Yürütücüsü)
Doç. Dr. Serdar DÜŞEN
Çiğdem FAK
Hesna YAKA
© MUĞLA, EKĐM 2012
1
ÖZET
1
Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde yer alan Dalyan-Đztuzu
Kumsalındaki deniz kaplumbağaları ve Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağasının üreme ve
yuva bilgileri 2012 yaz sezonunda araştırılmıştır.
Deniz kaplumbağa yuvalarının tamamı Đribaş deniz kaplumbağasına (Caretta caretta)
ait olup Dalyan Kumsalında saptanan 828 adet C.caretta çıkışının %33,57’si (278) yuva ile
sonuçlanırken %66,43’ü (550) ise yuvasız çıkış olarak sonuçlanmıştır. Yuvalı ergin
çıkışlarının GPS kayıtları alınarak denizden uzaklıkları ölçülmüş ve kaydedilmiştir. 2012 yaz
sezonunda ortalama yuva yoğunluğu 61,7 yuva/km olarak hesaplanmıştır.
Yuva yapan bireylerden 49 adedi markalanmış ve bunların 19 adeti tekrar ikinci
yuvada, 7 adeti de üçüncü yuvalarında tekrar görülmüştür ve daha önceki yıllarda
markalanmış 15 adet birey de gözlenmiştir. Dalyan Kumsalında 2012 yılında markalanan
ergin C.caretta bireylerinin ortalama Düz Karapaks Boyu (DKB) 72,21cm, Düz Karapaks Eni
(DKE) 53,33cm, Eğri Karapaks Boyu (EKB) 77,08cm, Eğri Karapaks Eni (EKE) 67,87 cm
olarak ölçülmüştür.
2012 yaz sezonu içerisinde tespit edilen toplam 278 yuvanın 33 adedi tamamen tilkiler
tarafından predasyona uğrarken 47 adedi de kısmen predasyona uğramıştır. Toplam 26
(%9,35) adedi kafeslenemeden predasyona uğramıştır. Ana pradatör olarak 69 yuvada tilki
iken, 13 yuvada porsuk olmuştur. Toplam 234 (%84,17) yuvadan yavru çıkışı gerçekleşmiştir.
Predasyona karşı çözüm arayışları çerçevesinde toplam 250 (%89,92) adet yuva kum altı
kafeslerle kafeslenmiş, bu yuvalardaki kafesler 50 cm’lik metal çubuklarla sağlamlaştırılmış
ve yuva altı tel kafeslerin tüm kenarları 20cm derinlikte yan tel kafeslerle kuşatılmıştır.
Böylelikle tam predasyonla biten yuvalar dışında kalan 245 yuvanın, 234 adedinden
yavru çıkışı gözlemlenmiştir. Kontrol açışlarının sonucunda toplam yumurta sayısı 19813,
döllenmemiş yumurta sayısı 1289, ölü embriyoların sayısı 3427, predasyonla tahrip edilmiş
yumurta sayısı 2841 ve yavru çıkışı gerçekleşmiş boş kabuk sayısı 12302 olarak bulunmuştur.
Yavru çıkış başarısı % 61,9 olarak hesaplanmıştır.
Toplam 12302 yumurtadan çıkmış yavruların 11874 (%96,52)’i denize ulaşmayı
başarmıştır. Yuvaların ortalama derinlikleri 50,39 (31-66) cm, ortalama çapları 18,46 (10-35)
cm, ortalama kuluçka süreleri 49,5 (42-66) gün, yuvalara bırakılan ortalama yumurta sayısı
ise 71,43 (8-133) olarak bulunmuştur.
Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis)’na ait yuvaların büyük
çoğunluğu predasyona uğramıştır. Bu türe ait toplam 42 adet ergin izi gözlemlenmiştir. Bu
2
çıkışlardan 16 adedi yuvasız iz olarak kaydedilmiş ancak 26 adet yuva tespit edilmiştir,
bunlardan 24 adeti predasyonla tamamen tahrip edilmiş, 2 adedinden yavru çıkışı
gerçekleşmiş olup yuvalardaki toplam 62 yumurtadan 27 yavru çıkışı gerçekleşmiştir.
Dalyan Kumsalında Deniz Kaplumbağa Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi
(DEKAMER)’nde bakım ve tedavisi yapılan 20 adet deniz kaplumbağasının 4 adedi denize
bırakılmış olup, 8 adedi ölmüş 8 adedi de halen bakım altındadır. 2012 yılı içerisinde
DEKAMER’de tedavisi biten 1 dişi 3 erkek toplam 4 kaplumbağaya uydu cihazı takılarak
Akdeniz’de göç yolları takip edilmektedir.
Kumsaldaki koruma ve izleme çalışmaları yanında, bilgilendirme çalışmaları da
devam etmiştir. Bu çerçevede, hazırlanmış 3 farklı bigilendirme afişi, hem Boğaz
bölgesindeki bilgilendirme ofisi (3 adet) ve büfelerdeki (3 adet) , hem Đztuzundaki
bilgilendirme ofisindeki (3 adet) hem de kamp ortamındaki konteynerlera asılmış olan afişler
yenilenmiştir. Yerel halktan da katılan gönüllüler ve projede görev alan görevlilerce
bilgilendirme çalışmaları kumsaldaki bilgilendirme ofislerinde ve DEKAMER’de yapılmıştır
ve yaklaşık 35.000 kişiye birebir bilgi verilmiş ve halen bilgilendirme çalışmalarına devam
edilmektedir.
3
ABSTRACT
Breeding and nesting activities of Sea Turtles and Soft Shelled Nile Turtle on DalyanĐztuzu Beach, which take place in Köyceğiz-Dalyan Special Environmental Protection Area,
were studied in 2012 nesting season.
A total of 828 emergences, all of which belongs to loggerhead sea turtles, occurred in
2012, of which 278 (33,57 %) nests were deposited and the remaining 550(66,43 %) nonnesting emergences were recorded. GPS records of the nests were taken and the distances of
emergences from the sea were also measured. Mean nesting density was 61,7 nests/km in
2012.
A total of 49 nesting females were tagged, 19 of them reobserved during their second
nesting, 7 of them reobserved during their third nesting and 15 remigrant turtles that tagged in
previous studies were observed. The mean of straight carapace lengths (SCL) and widths
(SCW) of the females tagged were 72,21 and 53,33 cm respectively and the curved carapace
lengths (CCL) and widths (CCW) were 77,08 and 67,87 cm respectively.
A total of 33 nests completely and 47 nests were partly predated mainly by foxes. 26
(9,35%) nests were predated without screening. The main predator was foxes in 69 nests,
badgers in 13 nests. A total of 250 (89,92%) nests were screened against predation and these
screens were fixed with long metal hooks from corners for additional safety. Also, site cages
(20 cm depth) were attached arround the nest site.
Hatching was observed in 234 nests. After excavating the nests, a total of 19859 eggs
were counted, of which 1289 of them were unfertilised, 3427 dead in shell embryos, 2841
predated eggs and 12302 empty eggshells that produced hatchlings. The hatching success was
calculated as 61,9%.
From the total of 12302 hatchlings, 11874 (96,52 %) of them were able to reach the
sea. Mean depth of the nests was 50,39 (31-66) cm, diameter of egg chamber was 18,46 (1035) cm. The mean incubation period was 49,5 (42-66) days and mean clutch size was 71,43
(8-133) eggs.
Almost all soft shelled Nile turtle (Trionyx triunguis) nests were destroyed and
protections via screening were not successful. 42 adult tracks were observed during 2012
breeding season. Of these, 16 tracks were non-nesting emergences and 26 of them resulted in
nests. 24 of the total 26 nests were completely destroyed by foxes. Hatching only occurred in
2 nests. There were 62 eggs in these 2 nests and 27 of them produced hatchlings.
The Sea Turtle Rescue and Rehabilitation Centre (DEKAMER) on Dalyan beach were
recieved 20 injured turtles in 2012. 4 of these released back to the sea and 8 are stil under
rehabilitation but 8 of them unfortunately died. Four loggerhead sea turtles (one rescued
4
female and three rescued male which were treated in Dekamer), were attached to a satellite
transmitter and their migration routes are being followed.
In addition to the monitoring and conservation studies held on the beach, public
awareness and information were also given to visitors. For his purposes three different posters
were renewed and put on the walls of the information offices and huts at the both end of the
beach and rehabilitation unit at the camping site. Project stuff together with the volunteers
from local people were gave information at the information offices and DEKAMER to
approximately 35.000 visitors, and information studies have been continuned all the years.
5
ĐÇĐNDEKĐLER
ÖZET ..................................................................................................................................................................... 2
ABSTRACT ........................................................................................................................................................... 4
ŞEKĐLLER VE TABLOLAR LĐSTESĐ .............................................................................................................. 7
1. GĐRĐŞ ................................................................................................................................................................. 8
1.1. DENĐZ KAPLUMBAĞALARI .......................................................................................................................... 8
1. 1. 1. Türkiye Sahillerinde Yapılan Bazı Çalışmalar .................................................................................. 10
1. 2. YUMUŞAK KABUKLU NĐL KAPLUMBAĞASI ĐLE ĐLGĐLĐ ÇALIŞMALAR ..................................................... 13
2. MATERYAL METOD ................................................................................................................................... 19
2. 1. DENĐZ KAPLUMBAĞALARI ĐLE ĐLGĐLĐ ÇALIŞMA YÖNTEMĐ .................................................................... 19
2.2. TRĐONYX TRĐUNGUĐS (YUMUŞAK KABUKLU NĐL KAPLUMBAĞASI) ĐLE ĐLGĐLĐ ÇALIŞMA YÖNTEMĐ ..... 21
3. BULGULAR .................................................................................................................................................... 22
3.1. DENĐZ KAPLUMBAĞASI ĐLE ĐLGĐLĐ SONUÇLAR......................................................................................... 22
3.1.1. Ergin Çıkışları, Zamansal ve Mekansal Dağılımı ............................................................................... 22
3.1.3. Yuva ve Yuvalarla ilgili ölçümler ........................................................................................................ 39
3.1.4. Sıcaklık Çalışması ............................................................................................................................... 41
3.2. YUMUŞAK KABUKLU NĐL KAPLUMBAĞASI ĐLE ĐLGĐLĐ SONUÇLAR .......................................................... 46
3.3. BĐLGĐLENDĐRME VE DEKAMER’DE YAPILAN ÇALIŞMALARI ................................................................. 47
4. DEĞERLENDĐRME SONUÇ VE ÖNERĐLER ........................................................................................... 49
4.1. DENĐZ KAPLUMBAĞALARI ĐLE ĐLGĐLĐ SONUÇLARIN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ ............................................ 49
4.2. NĐL KAPLUMBAĞALARI ĐLE ĐLGĐLĐ DEĞERLENDĐRME ............................................................................. 51
4.3. ÖNERĐLER .................................................................................................................................................. 52
5. KAYNAKLAR ................................................................................................................................................ 55
EK-1 ..................................................................................................................................................................... 64
6
ŞEKĐLLER VE TABLOLAR LĐSTESĐ
ŞEKĐLLER
ŞEKİL 1. TÜRKİYE’DEKİ ÖNEMLİ DENİZ KAPLUMBAĞA ÜREME KUMSALLARI. BÜYÜK HARFLE YAZILANLAR ÖNEMLİ KUMSALLARI, KÜÇÜK
HARFLE YAZILANLAR İKİNCİ DERECE ÖNEME SAHİP KUMSALLARI, İTALİK YAZILAN KUMSALLAR DA SONRADAN İLAVE EDİLEN
POTANSİYEL ÖNEME SAHİP KUMSALLARI GÖSTERMEKTEDİR (TÜRKOZAN VE KASKA, 2010). ............................................... 12
ŞEKİL 2. TRİONYX TRİUNGUİS’İN TÜRKİYE’DEKİ DAĞILIMI .................................................................................................... 18
ŞEKİL 3:DENİZ KAPLUMBAĞALARININ ÖLÇÜM VE MARKALAMA İŞLEMLERİ. ............................................................................. 20
ŞEKİL 4:YUVA KORUMADA KULLANILAN KAFESLEME ÇALIŞMALARI: KUM ALTI (SOLDA) VE KUM ÜSTÜ (SAĞDA) KAFESLERİ. ................ 20
ŞEKİL 5:T. TRİUNGUİS YUVASININ BULUNMASI, KAFESLENMESİ VE KONTROL AÇILIŞI. ................................................................. 21
ŞEKİL 6. DALYAN KUMSALINDA 2012 YILINDA KAPLUMBAĞA ÇIKIŞLARININ ZAMANSAL DAĞILIMI. ............................................... 23
ŞEKİL 7. DALYAN KUMSALINDA 2012 YILINDA KAPLUMBAĞA ÇIKIŞLARININ MEKANSAL (DENİZDEN UZAKLIĞINA GÖRE) DAĞILIMI. ...... 23
ŞEKİL 8. DALYAN KUMSALINDA 2012 YILINDA KAPLUMBAĞA ÇIKIŞLARININ MEKANSAL (KUMSAL ÜZERİNDEKİ DAĞILIMINA GÖRE)
DAĞILIMI. ......................................................................................................................................................... 23
ŞEKİL 9. DALYAN KUMSALINDA 2012 YILI YUVALARININ HARİTA ÜZERİNDE İŞARETLENMESİ. ...................................................... 36
ŞEKİL 10:DALYAN KUMSALINDA 2012 YILINDAKİ YUVA VE YUMURTALARIN DURUMLARINI GÖSTEREN GRAFİKLER........................... 40
ŞEKİL 11. DALYAN KUMSLAINDA 2012 YILINDA YAVRULARIN DENİZE ULAŞMA ORANLARI.......................................................... 41
ŞEKİL 12:SICAKLIK VERİLERİ İLE İLGİLİ GRAFİKLER ............................................................................................................... 43
ŞEKİL 13. UYDU TAKİBİ YAPILAN 6 ADET DENİZ KAPLUMBAĞASININ GÖÇ YOLLARINI GÖSTEREN HARİTALAR. ................................... 48
ŞEKİL 14. DALYAN KUMSALI'NDA YILLARA GÖRE YUVA SAYILARININ KARŞILAŞTIRILMASI. ........................................................... 49
ŞEKİL 15: YILLARA GÖRE PREDASYONLU YUMURTA SAYILARI VE YÜZDELERİ ............................................................................. 51
ŞEKİL 16: TOPLAM YUMURTA SAYISI VE BU YUMURTALARDAN ÇIKAN YAVRULARIN DENİZE ULAŞMA BAŞARISININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI
...................................................................................................................................................................... 51
TABLOLAR
TABLO 1. DALYAN KUMSALINDA YILLARA GORE TESPİT EDİLEN YUVA SAYILARI. (A: GELDİAY VE ARK. 1982; B: CANBOLAT, 1991; C:
ERK’AKAN, 1993; D: BARAN VE ARK, 1992; E: CANBOLAT, 2004; F: YERLİ VE DEMİRAYAK, 1996; G: BARAN VE ARK, 1996; H:
ILGAZ VE BARAN, 2001; İ: YERLİ VE CANBOLAT, 1998; J: CANBOLAT, 2001; K: CANBOLAT, 2002; L: CANBOLAT, 2003; M:
TÜRKOZAN VE YİLMAZ BASKIDA; N: CANBOLAT, 2006A; O: CANBOLAT, 2007; P: KASKA VE ARK. 2008; R:DURMUŞ VE GÜÇLÜ,
2009);S: KASKA VE ARK. 2010; Ş: KASKA VE ARK. 2011. .......................................................................................... 12
TABLO 2. 2012 YILINDA DALYAN KUMSALI’NDA TESPİT EDİLEN YUVALARA AİT ÖZET BİLGİLER.................................................... 25
TABLO 3. DALYAN KUMSALI’NDA MARKALANAN DENİZ KAPLUMBAĞALARI İLE İLGİLİ BİLGİLER .................................................. 37
TABLO 4: SICAKLIK ALETİ KULLANILAN YUVALARIN BİLGİLERİ ................................................................................................ 44
TABLO 5. DALYAN KUMSALI’NDAKİ TRİONYX TRİUNGUİS YUVALARIN GPS KOORDİNATLARI ...................................................... 46
TABLO 6: UYDU TAKİBİ YAPILAN KAPLUMBAĞALARA AİT BİLGİLER VE WEB ADRESLERİ................................................................ 48
TABLO 7: SON 5 YILA AİT VERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI .................................................................................................. 50
7
1. GĐRĐŞ
1.1. Deniz Kaplumbağaları
Dünyadaki 8 tür deniz kaplumbağası: Dermochelys coriacea (Deri Sırtlı Deniz
Kaplumbağası), Chelonia mydas (Yeşil Deniz Kaplumbağası), Chelonia agassizii (Siyah
Deniz Kaplumbağası), Caretta caretta (Adi Deniz Kaplumbağası veya Đribaş Deniz
Kaplumbağası), Ertmochelys imbricata (Atmaca Gagalı Deniz Kaplumbağası), Lepidochelys
olivace (Zeytin Yeşili Deniz Kaplumbağası), Lepidochelys kempii (Gündüz Yuvalayan Deniz
Kaplumbağası) ve Natator depressus (Düz Kabuklu Deniz Kaplumbağası)’dur (Lutz ve
Musick, 1997). Bu türlerden ikisi (C. caretta ve C. mydas) Türkiye’nin Akdeniz sahil şeridi
boyunca 17 kumsala çıkarak yumurta bırakmaktadır (Hathaway, 1972; Başoğlu, 1973;
Geldiay ve Koray, 1982; Geldiay, 1983,1984; Groombridge, 1990; Baran ve Kasperek,1989;
Baran, 1990; Canbolat, 1991; Baran ve ark. 1991; Lutz ve Musick, 1997). Bern sözleşmesi ile
koruma altına alınan bu iki türden C. caretta nesli tehdit altında, C. mydas ise nesli tehlike
altında olan türler arasında gösterilmiştir.
Çok uzun yıllardan beri dünya sularında yaşayan deniz kaplumbağalarının yuvalama
yaptıkları kumsallar yavaş yavaş yok olmaktadır. Bu yok olmanın en büyük nedeni insan
aktivitelerinin yoğunlaşmasıdır. Bu nedenle Akdeniz populasyonu için Türkiye’de bulunan
kumsallar büyük önem taşımaktadır. Türkiye kumsallarının genel olarak belirtilmesine
karşılık (Başoğlu ve Baran, 1982; Baran ve Kasparek, 1989; Baran, 1990; Baran ve ark.,
1992) söz konusu kumsallarda detaylı çalışmalar çok azdır.
Dünya denizlerinde yaşayan deniz kaplumbağası türlerinin hepsi yayılış alanlarının
tamamında veya önemli bir bölümünde nesli yok olma tehlikesinde olan "Tehlike Altındaki
Türler" ya da yakın gelecekte muhtemelen tehlike altında olacak "Tehdit Altındaki Türler"
kategorisinde bulunmaktadır. Uluslararası Doğal Hayatı Koruma Birliği (IUCN) tarafından
yayınlanan kırmızı listede Türkiye'nin Akdeniz sahillerinde düzenli olarak yuva yapan iki
türden Chelonia mydas ve Caretta caretta "tehdit altında" olan hayvanlar olarak
tanımlanmaktadır, çünkü bu tür deniz kaplumbağalarının populasyonları, insan aktivitelerinin
bir sonucu olarak farklı derecelerde büyük oranda azalmıştır.
Deniz kaplumbağalarının neslinin devamı, öncelikle üremek için kullandıkları
kumsalların, çiftleşme, beslenme, kışlama ve göç alanlarının doğal durumlarında
korunabilmesine bağlıdır. Bu durumda deniz kaplumbağalarının korunması yalın bir tür
koruması olmaktan çıkmakta, karasal ve denizel habitatların kesiştiği kıyı ekosisteminin
8
korunabilmesiyle mümkün olabilmektedir. Kıyı ekosistemini olumsuz etkileyebilecek her
türlü faaliyet diğer canlı türlerine olduğu gibi deniz kaplumbağalarına da zarar verecektir.
Deniz kaplumbağalarının etleri insan tüketiminde evrensel kıymet görmüş,
yumurtaları besin olarak veya afrodizyak özelliğine sahip olduğuna inanılarak yenilmiş,
yağları kozmetiklerde, kabukları süs eşyaları veya gözlük çerçeveleri yapımında
kullanılmıştır. Kaplumbağaların büyük oranlarda katledilmesi ve yuvalarının yağmalanması,
populasyonlarının azalmasında baş sebep olarak kalmıştır. Çoğu yuvalama alanları, kıyı
alanlarına insan populasyonlarının yavaş yavaş tecavüzüyle birer birer kaybolmuştur. Deniz
kaplumbağası populasyonlarındaki bir diğer azalma, kişisel veya ticari amaçlarla kontrolsüz
avcılık ve balıkçılık faaliyetlerindeki tesadüfi ölümler nedeniyle meydana gelmiştir.
Türk
Hükümeti
imzalamış
olduğu
çeşitli
uluslararası
sözleşmelerle
deniz
kaplumbağaları ve üreme alanlarının korunmasında yasal sorumluluk üstlenmiştir.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) gözetiminde yürütülen çalışmalarla, 1975
yılında 16 Akdeniz ülkesi tarafından Akdeniz Eylem Planı (AEP) adı altında Akdeniz'in
korunması için bir eylem planı prensip olarak onaylanmış, 1976 yılında ise Avrupa Topluluğu
ile birlikte aynı ülkeler tarafından Barselona'da Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması
Sözleşmesi (Barcelona Sözleşmesi) imzalanarak AEP'ye yasal boyut getirilmiştir. 1982'de bu
ülkeler tehlikedeki Akdeniz bitki ve hayvanları ile bunların yaşam alanlarının korunmasını
hedefleyen ve Barcelona Sözleşmesi’nin eki protokollerinden olan "Akdenizde Özel Koruma
Alanlarına Đlişkin Protokol"ü imzaladılar. Türkiye'de 1988 yılında yürürlüğe girmiş olan bu
protokol sonrasında aralarında Dalyan ve Patara'nın da bulunduğu önemli bazı deniz
kaplumbağası üreme alanları "Özel Çevre Koruma Bölgesi" ilan edilmiştir.
AEP'e taraf olan ülkelerce 1989 yılında "Akdeniz'deki Deniz Kaplumbağalarının
Korunması Đçin Eylem Planı" adı altında bir eylem planı kabul edilerek yürürlüğe girmiş ve
deniz kaplumbağalarının korunması için uygulamada dikkate alınması gereken öncelikler şu
başlıklar halinde sıralanmıştır;
•
Yuvalama ve kışlama alanlarının korunması ve yönetimi,
•
Tesadüfi yakalanmaların en aza indirilmesi ve bu nedenle ortaya çıkacak
kullanımların yasaklanması,
•
Yeni yuvalama alanlarının araştırılması,
•
Türlerin yuvalama alanlarının araştırılması,
•
Türlerin davranışı hakkında daha fazla bilgi.
Avrupa Doğal Hayatı ve Doğal Ortamların Korunmasına ilişkin "Bern Sözleşmesi",
Avrupa Ekonomik Topluluğu ve 19 ülke tarafından 1982'de imzalanmış ve bu sözleşme
Türkiye'de 1984 yılında yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeyi imzalayan taraflar, doğal flora ve
9
aralarında deniz kaplumbağalarının da bulunduğu fauna populasyonlarını korumak ve göçmen
olarak gelen tehlike altındaki türler de dahil olmak üzere tüm hayvanların korunmasına ilişkin
özel bir çaba sarf etmekle yükümlüdür.
Barcelona Sözleşmesi ve eki Protokoller ile Bern Sözleşmesi Türk Hükümeti
tarafından da imzalanmıştır. T.C. Anayasası'nın antlaşmalarla ilgili 90. maddesi uyarınca
"usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletler arası antlaşmalar kanun hükmündedir".
Dolayısıyla taraf olduğumuz diğer antlaşma ve protokoller gibi bu sözleşmeler de ulusal
mevzuatımızın bir parçasıdır.
Caretta caretta ve Chelonia mydas Akdeniz kıyılarında düzenli olarak yuvalayan iki
tür deniz kaplumbağasıdır. Dermochelys coriacea, Eretmochelys imbricata ve Lepidochelys
kempii ise Akdeniz havzasında gözlenen ancak düzenli yuvalamaları saptanamamış diğer
deniz kaplumbağalarıdır. Akdenizdeki Caretta caretta’nın önemli yuvalama alanları
Yunanistan ve Türkiye'de, düşük oranda da Kıbrıs'ta bulunmakta, Chelonia mydas
yuvalamaları ise esas olarak Türkiye'nin doğu Akdeniz sahillerinde gerçekleşmektedir. Bu
nedenle Türkiye, Akdeniz'deki deniz kaplumbağası populasyonlarının geleceği için önemli bir
sorumluluk taşımaktadır.
Türkiye'nin Akdeniz kıyı kuşağı tarihi ve doğal zenginlikleriyle haklı bir üne
kavuşmuş, bununla birlikte kıyı bölgelerindeki hızlı nüfus artışı ile bölgenin canlı ve cansız
kaynakları üzerindeki baskı da artmıştır. Son yıllarda giderek gelişen turizm ile ortaya çıkan
yoğun yapılaşma, insanların kıyı bölgelerindeki aşırı yığılması, kötü arazi kullanımı,
endüstriyel veya tarımsal kaynaklı kirleticilerin denize ulaşması kıyı habitatlarının ve
ekosistemlerinin farklı ölçeklerde bozulması sonucunu doğurmuştur.
1. 1. 1. Türkiye Sahillerinde Yapılan Bazı Çalışmalar
Türkiye sahillerindeki ilk çalışma Hathaway tarafından yapılmış ve C. caretta (Đribaş
Deniz Kaplumbağası) ve C. mydas (Yeşil Deniz Kaplumbağası)’ın Türkiye sahillerinde
yumurtladığı ve kara sularında bulunduğu belirtilmiştir. Başoğlu (1973) tarafından yapılan
çalışmada, Đzmir bölgesinden iki ve Köyceğiz’den sahilinde bir sırt kabuğu tespit etmiş ve
bunların C. caretta’ya ait oldukları saptanmıştır. Başoğlu ve Baran (1982), Ege Üniversitesi
Sistematik Zooloji Kürsüsü koleksiyonlarında bulunan C. caretta hakkında bilgi vermektedir.
Geldiay ve Koray (1982), Geldiay ve ark. (1982), Geldiay (1983, 1984) Türkiye’nin Ege ve
Akdeniz kumsallarına yumurtlayan C. caretta ve C. mydas deniz kaplumbağalarının
populasyonları ve bu kaplumbağaların korunmaları ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Baran ve
Kasparek (1989), Baran (1990), deniz kaplumbağalarının Türkiye kıyılarındaki önemli yuva
10
yapma yerlerini ve bu bölgelerin sorunlarını saptamışlardır. Bu çalışmalarda ülkemiz
sahillerinde yuvalama yoğunluğu açısından önemli 17 bölge tespit edilmiştir. Ayrıca bu
kumsallardan 13 tanesinin birinci derece öneme sahip olduğu belirtilmektedir. Bu kumsallara
Alata, Çıralı ve Yumurtalık kumsallarının da eklenmesi ile deniz kaplumbağa üreme
kumsallarının sayısı 20 olarak ifade edilmekte ve kumsallar hakkında da ayrıntılı bilgiler
verilmektedir (Kaska, 2007). Son olarak Ağyatan kumsalının da eklenmesiyle kusmaların
sayısı 21 olarak ifade edilmiştir (Türkozan ve Kaska, 2010). Bu kumsallar aşağıdaki Şekil
1’de verilmektedir.
Canbolat (1990, 1991, 1997, 1999), Erk'akan ve Canbolat (1990) ve Erk'akan (1993)
Dalyan Kumsalı’ndaki, Yerli (1990) Patara Kumsalı’ndaki, Kaska (1993) Kızılot ve Patara
Kumsalları’ndaki, Baran ve ark. (1991) Mersin-Kazanlı bölgesindeki, Baran ve ark. (1992)
Dalyan, Patara, Kumluca, Kızılot, Anamur ve Kazanlı Kumsallarındaki, Piggelen ve
Strijbosch (1993) Göksu Deltası'ndaki, Türkozan ve Baran (1996) Fethiye Kumsalı'ndaki,
Baran ve ark. (1996, 1997), Canbolat (2000 a, b, c) Belek bölgesinde, Yerli ve Canbolat
(1998 a, b) ile Yerli ve ark. (1998) ise tüm Akdeniz kıyısı boyunca deniz kaplumbağası
yuvalama alanlarında düzenli araştırmalar gerçekleştirmişlerdir. Canbolat (1999) Dalyan ve
Patara'daki
deniz
kaplumbağası
yuvalama
alanlarında
düzenli
araştırmalar
gerçekleştirmişlerdir. Canbolat (2000a,b); Canbolat (2001a,b; 2002), Belek bölgesinde ve
Canbolat (2001c) Dalyan Bölgesinde araştırmalar yapmıştır.
Selin Đnşaat Turizm Müşavirlik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ise 2004 ve 2005 yıllarında
Dalyan, Fethiye, Patara, Belek ve Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgelerinde çalışmalar
yapmıştır (Selin Đnşaat, 2004 ve 2005).
Ekolojik Araştırmalar Derneği Đktisadi Đşletmesi tarafından 2006 ve 2007 yıllarında
Dalyan ve Fethiye kumsallarında çalışmalar yapılmıştır (Canbolat, 2006, 2007). 2008 yılında
Pamukkale Bilim Merkezi derneği tarafından (Kaska ve ark., 2008) ve 2009 yılında da
Tarımsal Kalkınma Vakfı tarafından koruma ve izleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir
(Durmuş ve Güçlü, 2009). 2010 ve 2011 üreme sezonlarına ise Kaska ve arkadaşları koruma
ve izleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir (Kaska ve ark., 2010, 2011)
Bu çalışmalar ve yapılan 4 ulusal sempozyum sonucunda ortaya çıkan raporlara ve
basılmış yayınlara bakıldığı zaman, Akdeniz’deki bütün kumsallarda yıllık ortalama yuva
sayısı 5031 yuva/sezon olarak verilirken bunların 1366 adedi (%27,2) Türkiye kumsallarında
yer aldığı belirtilmiştir (Margaritoulis ve ark. 2003). Türkozan ve ark. (2003) bu sayıyı bütün
kumsalları değerlendirerek 1267 (663-1991) iribaş deniz kaplumbağa yuvası olduğunu
belirtmişlerdir. Canbolat (2004) ise 2000 (1547-2485) yuva yuva yapan dişi sayısını da 500
ile 800 arasında rapor etmiştir. Kaska ve ark. (2005) ise basılmış ve basılmamış raporları
11
dikkate alarak 178,4 km olan toplam kumsal uzunluğu içerisinde 1360-2710 yuva yapıldığını
ve bu yuvaların 700-1150 dişi kaplumbağa tarafından yapıldığını belirtmişlerdir. Her ne kadar
yıldan yıla gösterilen bu farklılıklar deniz kaplumbağa yuva sayılarındaki yıldan yıla
farklılıklar olabileceği gibi farklı yıllarda farklı araştırmacıların rapor ettiği yuva bilgilerinde
de kaynaklanabilmektedir. Ancak bu rakamlar bile dikkate alındığında ve çok küçük
kumsallar dahil edilmediği için kesin yuva sayıları bu rakamların üzerinde olduğu da kesindir
(Türkozan ve Kaska, 2010).
Şekil 1. Türkiye’deki önemli deniz kaplumbağa üreme kumsalları. Büyük harfle yazılanlar önemli
kumsalları, küçük harfle yazılanlar ikinci derece öneme sahip kumsalları, italik yazılan kumsallar da
sonradan ilave edilen potansiyel öneme sahip kumsalları göstermektedir (Türkozan ve Kaska, 2010).
Tablo 1. Dalyan kumsalında yıllara gore tespit edilen yuva sayıları. (a: Geldiay ve ark. 1982; b: Canbolat,
1991; c: Erk’akan, 1993; d: Baran ve ark, 1992; e: Canbolat, 2004; f: Yerli ve Demirayak, 1996; g: Baran
ve ark, 1996; h: Ilgaz ve Baran, 2001; i: Yerli ve Canbolat, 1998; j: Canbolat, 2001; k: Canbolat, 2002; l:
Canbolat, 2003; m: Türkozan ve Yilmaz baskıda; n: Canbolat, 2006a; o: Canbolat, 2007; p: Kaska ve ark.
2008; r:Durmuş ve Güçlü, 2009);s: Kaska ve ark. 2010; ş: Kaska ve ark. 2011.
Yıl
1979 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
Yuva sayısı
330
146
235
57
271
217
235
86
-
107
135
Kaynak
a
b
c
d
e
e
e
f
-
g
h
Tablo 1’devamı
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
193
276
264
197
286
232
223
221
269
274
277
291
354
341
i
e
j
j
k
l
m
m
n
o
p
rs
s
ş
12
1. 2. Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası ile Đlgili Çalışmalar
Trionyx triunguis Türkiye’de bulunan dört tür tatlı su kaplumbağasından birisidir. T.
triunguis büyüklüğü ve siniye benzer bir yapı göstermesinden dolayı bazı bölgelerde halk
arasında siniba olarak bilinir. Đngilizce olarak “Soft-shelled Nile turtle” olarak adlandırılan bu
kaplumbağa dilimize “Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası” veya “Nil Yumuşak
Kabuklusu” olarak çevrilmiştir. Tipik yaşam yeri Nil olduğu için Nil kaplumbağası olarak da
adlandırılır. Ayrıca deniz kaplumbağası gibi uysal olmayıp balık ağlarına zarar verdikleri için
bazı bölgelerde halk arasında gâvur kaplumbağa olarak da bilinir.
T. triunguis büyük, koyu renkli ve yumuşak kabuklu üsten bastırılmış görünümdedir.
Büyüklükleri, plastron boyu, karapas boyu, karapas eni ve en geniş karapas düzlemi ölçülerek
bulunur. Plastron boyu (PB) kaplumbağanın ventral yüzeyinin en anterior bölgesinden
plastronun posterior ucuna kadar olan ve orta ventral hattı takip eden maksimal, düz hat
şeklindeki ölçümdür. Karapas boyu (CB) nuchal bölgeden karapasın serbest kenarının en
posterior bölgesine kadar uzanan ve orta dorsal hattı takip eden maksimal düz hat şeklindeki
ölçümdür. Karapasın lateral kenarları arasındaki maksimal düz hat şeklindeki ölçüm karapas
enini (CE) verir. Karapas serbest kenarının en posterior bölgesinden en geniş karapas seviyesi
yahut düzleminin orta dorsal hattı kestiği noktaya kadar olan maksimal, düz hat şeklindeki
ölçüm ise en geniş karapas düzlemini (EGCD) verir. Başın lateral kenarları arasında kalan
maksimal ölçüm baş genişliği (BG), burun ucundan gözler arasındaki en dar sahayı birleştiren
çizgi ortasına kadar alınan ölçüm rostrum boyu (RB) olarak adlandırılır. Karapas boyu
yetişkin bireylerde 800 mm geçer (Boulenger, 1889) ve bazen 950 mm ye ulaşabilir (Dumeril,
1860). Yavrularda ise karapas boyu 48-51 mm olarak Atatür (1979) tarafından ölçülmüştür.
Atatür (1979) T. triunguis erginlerinde büyümeye paralel olarak CB değeri artımı, PB değeri
artımından gittikçe daha fazla olduğunu kaydetmiştir.
Coğrafi dağılışı ve taksonomi konular dışında Trionyx triunguis ile ilgili çalışmalar
oldukça sınırlıdır. Rafetus euphraticus’da olduğu gibi başın ucunda bir hortum bulunur ve
burun delikleri bu hortumun ucundadır. Ergin T. triunguis’lerin karapas, baş, boyun, ön ve
arka üyeler ile kuyruk dorsallerinin rengi koyu kahverengidir. Genç bireylerde bu renk daha
açıktır. Vücut dorsalinde bu zemin rengi üzerinde çoğunlukla koyu sarı, bazen açık sarı olan
benekler vardır. Ekstremiteler ve boyun üzerindeki beneklerin sayısı baş ve karapas
üzerindekilere göre daha az ve seyrektir. Genç fertlerle ergin bireyleri ayırt etmede beneklerin
13
sayısı ve büyüklüğü rol oynar. Genç fertlerde daha iri, daha seyrek ve çok belirgin olan bu
benekler yaşlı fertlere doğru gidildikçe sayıca artar, boyları küçülür ve belirsizleşir. Erginlerin
ventral kısmında beyaz renk hâkimdir, nadiren de olsa zemin rengi üzerinde benekler
görülebilir. Ekstremitelerde koyu kahverengi renktedir. Yumurtadan yeni çıkan yavruların
vücutlarının dorsal kısmı ergin bireylere göre daha açık kahverengidir. Vücutlarında sarı
renkte benekler mevcuttur. Vücut dorsaline dağılan sarı benekler erginlerdekine oranla çok
daha büyük ve seyrektir.
Ergin erkeklerde bireylerin kuyrukları daha kalın yapılı ve daha uzundur. Yavru
erkeklerde böyle belirgin bir durum söz konusu değildir. Yaşları ilerledikçe kuyruk büyür
böylece kloak açıklığı karapasın dışında kalır. Dişilerde ise kuyruk daha kısa olduğu için
kloak açıklığı karapas posterior kenarının önünde yer alır (Atatür, 1979).
Ergin fertlerle ilgili olarak eşeysel dimorfizmin sadece kuyruk boyuna inhisar ettiği
saptanmıştır. Ergin erkeklerde kuyruğun prekloakal bölgesi, kloak açıklığını karapaks
posterior kenarı dışında bırakacak şekilde uzun, dişilerde ise kısadır. Erginlerle juvenillerin
renk ve desen durumu farklıdır. 1,5-2 yaşına gelmiş juvenillerde çok belirli olan desen,
hayvan yaşlandıkça yavaş yavaş kaybolur ve genellikle, koyulaşan zemin rengi hakim duruma
geçer. Juvenillerde çok belirgin olan kirli zeytin yeşil-kahverengi zemin üzerindeki açık sarı
benekler, yaşlanma ile boyca küçülürler, sayıları artar, belirsizleşirler ve hatta kaybolurlar.
Bu türün beslenmesi karakteristik olarak karnivordur. T. triunguis’lerin mide ve
bağırsakları içerikleri incelenmiş su yılanı olan Natrix natrix’e ve Gammarus sp. ve
Gambusia affinis gibi çeşitli omurgasız canlılara rastlanmıştır (Atatür, 1979).
Tipik yeri Nil olan T. triunguis ülkemizde de dağılım göstermektedir. Trionychidae
familyasına ait olan T. triunguis (Forskal, 1775) türü hakkında ve diğer türler hakkında
yapılmış olan çalışmalar genelde dağılım bölgeleri hakkındadır. Gray (1855) T. niloticus
türünün dağılım bölgelerine Kuzey Afrika, Nil, Mısır, Habeşistan ve Batı Afrika’yı dahil
etmiştir. Lortet (1883) Anadolu’da, Birecik civarında Fırat nehrinden toplanmış T.
aegyptiacus
(T.
triunguis)
şeklinde
sınıflandırmış,
yanlış
olan
bu
sınıflandırma
Bodenheimer(1944) tarafından T. euphratica olarak değiştirilmiştir. Boulenger (1889) türün
yayılış alanı olarak Afrika’da Nil, Kongo, Senegal ve aralarında akarsu sistemleri ile
Suriye’yi göstermiştir. Anderson (1898)’a göre tür Aşağı ve Yukarı Mısır Nil’inde, Nil
deltasının batısında kalan Natrun Vadisi’ndeki göller sisteminde, Mısır haricindeki tüm Nil
sisteminde, Somaliland’dan Senegambia’ya kadar Afrika’nın nehir sistemlerinde ve
Suriye’nin bazı akarsularında mevcuttur. Siebenrock (1913) Afrika haricinde kesin
olmamakla beraber, Ürdün ve Suriye’de de rastlanabileceğini kaydetmiştir. Gadow (1923)
türün dağılımını Senegal ve Kongo’dan Nil sistemine kadar ve Suriye olarak vermiştir.
14
Flower (1933) türün dağılım sahası olarak Afrika’da Senegal ve Kongo’dan Nil’e kadar olan
tropik su sistemlerini vermiştir. Kaplumbağaların Nil’e taşınmaları ile, tesadüfi olarak, Filistin
sahillerine ve Akdeniz’e bakan nehirlere ulaştıkları düşüncesindedir. Deraniyagala (1948)
Afrika’da yeni bir lokalitede, Rudolf Gölü’nde T. triunguis varlığını rapor etmiştir.
Numunelerin tipik formdan karapas ve plastron ile ilgili bazı karakterlerce farklı olduğunu
ileri sürerek numuneleri T. triunguis rudolfianus ssp. nov. olarak isimlendirmiştir. Fakat bu
alttür daha sonra T. triunguis’in sinonimi olarak değiştirilmiştir (Wermuth ve Mertens, 1961).
Flower (1933)’ın T. triunguis’in Doğu Akdeniz sahil sularında bulunuşunu, Nil sisteminde
zaman zaman olan taşmalarla kaplumbağaların bu bölgelere göçüne bağlamıştır ancak Haas
(1951) bu fikre katılmamaktadır. Çünkü Filistin’in çeşitli bölgelerinden çok sayıda numune ve
yumurta örneği almıştır. Schmidt ve Ingler (1957)’e göre de tür Nil sisteminde, Kongo ve
Filistin’in bazı küçük sahil derelerinde bulunduğunu belirtmiştir. Bu iki araştırmacı,
kaplumbağaların çenelerindeki alveolar yüzey genişliklerinde rastlanan uyumsuzluğu
beslenme farlılıklarından doğan bir dimorfizme bağlamaktadır. Lanza ve Sassi (1966)’ye göre
tür Mısır’dan Habeşistan’da Eritre’ye, Somali’ye, Rudolf Gölü’ne, Kongo’dan Angola’ya
kadar dağılmıştır. Bir küçük koloni de Đsrail’de vardır. Marx (1968) türün dağılım sahasını
Mısır’dan güneyde Rudolf Gölü’ne, güneybatıda Angola’ya, kuzeybatıda Senegal’e kadar
uzatmış fakat Filistin’i dahil etmemiştir. Grzimek (1975) de ”Animal Life Encyclopedia”
sının VI cildinin 112. sayfasında verdiği T. triunguis dağılım haritasında sadece Afrika’yı
dikkate almıştır. Đsrail sürüngenlerinin taksonomik bir listesini veren Hoofien (1972) türün
genel anlamda Đsrail’de mevcut olduğunu belirtmiştir. Yunanistan’da görülen tek tür Kos
Adası’nda kaydedilmiştir (Taşkavak ve ark., 1999).
Yumuşak kabuklu Nil kaplumbağası ilk Nil Nehrinde Testudo trionyx olarak Forskal
(1775) tarafından isimlendirilmiştir. Geoffroy (1890) cins ismini Trionyx olarak adlandırmış
ve türün isimi Trionyx aegyptiacus olarak değiştirilmiştir. Gray (1831) Trionyx niloticus
olarak türü yeniden adlandırmıştır. Gray (1844,1864, 1869, 1873) daha sonra Yumuşak
kabuklu Nil kaplumbağasının Nil nehrinin kuzey kısmında bulunanlarını Tyree nilotica,
güney kısmına bulunanları Fordia africana olarak adlandırmıştır. Yukarı Nil kollarında
yaşayan Trionychid’lerin sadece spesifik olarak değil, cins olarak da Aşağı Mısır
kaplumbağasından farklı olduğunu savunmuş ve 1869 da Hartum populasyonunu,
çenelerindeki alveolar yüzeylerin farklı olduğunu savunarak Fordia africana olarak
adlandırmıştır (Gray, 1873). Deraniyagala (1948) Afrika’da yeni bir lokalitede, Rudolf
Gölü’nde T. triunguis varlığını rapor etmiş, numunelerin tipik formdan karapas ve plastron
ile ilgili bazı karakterlerce farklı olduğunu ileri sürerek Trionyx triunguis rudolfianus ssp.
15
nov. olarak isimlendirmiştir. Fakat bu alttür daha sonra bir taxon sayılmayıp T. triunguis’in
sinonimi yapılmıştır (Wermuth ve Mertens, 1961).
Başoğlu (1973) ilk olarak, Afrika ve Filistin kompleksi haricinde kalan bir bölgeden,
Güneybatı Anadolu’dan Trionyx triunguis kaydetmiştir. Güney Anadolu’da Trionyx
triunguis türünün mevcut olduğu biotoplar oldukça farklı özellikler gösterirler. Türkiye’de en
kuzeybatıda Köyceğiz Gölü- Dalyan’dan başlayıp doğuya doğru Muğla’da: Dalaman Çayı
Kükürtlü ve Kargın Gölleri, Eşen Çayı, Antalya- Belek- Manavgat bölgeleri, Göksu Nehri,
Çukurova Deltası, Asi Nehri olarak türün dağılış alanları belirlenmiştir (Atatür, 1979;
Gramentz, 1990; Kasparek ve Kinzelbach, 1991). Kasparek (1999)’in yaptığı sınıflandırmaya
göre Türkiye’de 15 bölgede bu tür bulunmaktadır. Bu sınıflandırmada Dalaman bölgesi ve
Seyhan Nehri en yoğun populasyona sahip olup en fazla korunması gereken bölgeler olarak
tespit edilmiştir (Kasparek, 1999). Kasparek (1999)’e göre; Dalyan, Aksu/Acısu, Anamur,
Göksu, Berdan Nehri, Tuzla Drenaj Kanalı, Karataş Drenaj Kanalı ve Ceyhan Nehri diğer iki
bölgeye nazaran daha az populasyonu barındıran ve korunması gereken bölgeler olarak
sınıflandırmıştır. Patara, Fethiye, Köprü Çayı, Bozyazı ve Asi Nehri az sayıda populasyona
sahip olup, bu az sayıdaki türün korunmasını gerektirdiğine dikkat çekmiştir. Türkiye’de
Trionyx triunguis’in bulunduğu bölgeler Şekil 2’de verilmiştir (Gidiş ve Kaska, 2004).
Türkiye’de T. triunguis ile ilgili ilk çalışmalar genellikle bu türün Türkiye’de
bulunduğuna dair yapılan çalışmalardır. Başoğlu (1973)’nun yapmış olduğu çalışmada, Afrika
ve Filistin dışında Güneybatı Anadolu’da da bu türün bulunduğunu belirtmiştir. Atatür (1979)
bu türle ilgili olarak doktora tez çalışması yapmıştır. Tezinde türün morfolojisi ve osteolojisi,
Anadolu’daki biotop ve dağılışı üzerine araştırmalar yapmıştır. Berk ve ark. (1988)
Cheloniidae ve Trionychidae familyalarına ait türlerin Çukurova bölgesindeki dağılımlarını
araştırmışlardır. Gramentz (1990, 1993, 1994) populasyon statüsü ve koruma ile ilgili çalışma
yapmıştır. Kasparek (1990, 1999, 2001) yayınlamış olduğu makalelerde, Türkiye’de T.
triunguis’in hangi bölgelerde yoğun olarak bulunduğunu ve nerelerde hangi koruma
önlemlerinin alınması gerektiğine değinmiştir. Doğu Akdeniz bölgesindeki türün dağılımı
Kasparek ve Kinzelbach (1991) tarafından incelenmiştir.
Tipik yeri Nil olan Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası ülkemizde de dağılım
göstermektedir. Trionychidae familyasına ait olan Trionyx triunguis (Forskal, 1775) cinsi
hakkında ve diğer türler hakkında yapılmış olan çalışmalar genelde dağılım bölgeleri
hakkındadır. Gray (1885) Trionyx niloticus türünün dağılım bölgelerine Kuzey Afrika, Nil,
Mısır, Habeşistan ve Batı Afrika’yı dahil etmiştir. Lortet (1883) Anadolu’da, Birecik
civarında Fırat nehrinden toplanmış Trionyx aegyptiacus (T. triunguis) şeklinde
sınıflandırmış, yanlış olan bu sınıflandırma Bodenheimer(1994) tarafından Trionyx
16
euphratica olarak değiştirilmiştir. Boulenger (1889) türün yayılış alanı olarak Afrika’da Nil,
Kongo, Senegal ve aralarında akarsu sistemleri ile Suriye’yi göstermiştir. Anderson (1898)’a
göre tür Aşağı ve Yukarı Mısır Nil’inde, Nil deltasının batısında kalan Natrun Vadisi’ndeki
göller sisteminde, Mısır haricindeki tüm Nil sisteminde, Somaliland’dan Senegambia’ya
kadar Afrika’nın nehir sistemlerinde ve Suriye’nin bazı akarsularında mevcuttur. Siebenrock
(1913) Afrika haricinde türe, kesin olmamakla beraber, Ürdün ve Suriye’de de
rastlanabileceğini kaydeder. Gadow (1923) türün dağılımını Senegal ve Kongo’dan Nil
sistemine kadar ve Suriye olarak vermiştir. Flower (1933) türün dağılım sahası olarak
Afrika’da Senegal ve Kongo’dan Nil’e kadar olan tropik su sistemlerini verir.
Kaplumbağaların Nil’e taşınmaları ile tesadüfi olarak, Filistin sahillerine ve Akdeniz’e bakan
nehirlere ulaştıkları düşüncesindedir. Deraniyagala (1948) Afrika’da yeni bir lokalitede,
Rudolf Gölü’nde Trionyx triunguis varlığını rapor etmiştir. Numunelerin tipik formdan
karapas ve plastron ile ilgili bazı karakterlerce farklı olduğunu ileri sürerek numuneleri
Trionyx triunguis rudolfianus ssp. nov. olarak isimlendirmiştir. Fakat bu alttür daha sonra
Trionyx triunguis’in sinonimi olarak değiştirilmiştir (Wermuth ve Mertens, 1961). Haas
(1951), Flower (1933)’ın Trionyx triunguis’in Doğu Akdeniz sahil sularında bulunuşu,
zaman zaman Nil sisteminde olan taşmalarla kaplumbağaların bu bölgelere göçüne bağlıdır
şeklindeki fikrine katılmamaktadır. Çünkü Filistin’in çeşitli bölgelerinden çok sayıda numune
ve yumurta örneği almıştır. Schmidt ve Ingler (1957)’e göre de tür Nil sisteminde, Kongo ve
Filistin’in bazı küçük sahil derelerinde mevcuttur. Bu iki araştırmacı, kaplumbağaların
çenelerindeki alveolar yüzey genişliklerinde rastlanan uyumsuzluğu beslenme farlılıklarından
doğan bir dimorfizme bağlamaktadır. Lanza ve Sassi (1966)’ye göre tür Mısır’dan
Habeşistan’da Eritre’ye, Somali’ye, Rudolf Gölü’ne, Kongo’dan Angola’ya kadar dağılır. Bir
küçük kolonide Đsrail’de vardır. Marx (1968) türün dağılım sahasını Mısır’dan güneyde
Rudolf Gölü’ne, güneybatıda Angola’ya, kuzeybatıda Senegal’e kadar uzatmış fakat Filistin’i
dahil etmemiştir. Grzimek (1975) de “Animal Life Encyclopedia”sının VI cildinin 112.
sayfasında verdiği Trionyx triunguis dağılım haritasında sadece Afrika’yı dikkate almıştır.
Đsrail sürüngenelriin taksonomik bir listesini veren Hoofien (1972) türün genel anlamda
Đsrail’de mevcut olduğunu belirtmiştir. Yuanistan’da görülen tek tür Kos Adası’nda
kaydedilmiştir (Taşkavak ve ark., 1999).
Daha önceki yıllarda rapor edilen verilere göre Dalyan Kumsalı’nda 2006 yılında 41
adet, 2007 yılında ise 28 adet Nil kaplumbağası yuvası tespit edilmiştir (Canbolat, 2006,
2007). 2008 yılındaki yuva sayısı 29 (Kaska ve ark. 2008), 2009 yılındaki yuva sayısı 35
(Durmuş ve Güçlü, 2009) ve 2010 yılındaki yuva sayısı 15 olarak rapor edilmiştir (Kaska ve
ark. 2010, 2011).
17
Şekil 2.
2 Trionyx triunguis’in Türkiye’deki dağılımı
En yoğun
un olduğu
olduğ bölgeler: 1 Dalaman;; 2 Seyhan Nehri ve Tuzla Drenaj Kanalı
Daha az yoğun olduğuu bölgeler: 3 Dalyan; 4 Aksu Nehri; 5 Anamur; 6 Göksu Nehri; 7 Berdan Nehri; 8
Ceyhan Nehri ve Karatas Drenaj Kanalı
En az bulunduğuu bölgeler: 9 Patara; 10 Fethiye; 11 Köprü Çayı; 12 Bozyazi; 13 Asi Nehri
Ergin T. triunguis’lerin
’lerin karapaks, baş,
ba , boyun, ön ve arka üyeler ile kuyruk
dorsallerinin rengi koyu kahverengidir. Genç bireylerde bu renk daha açıktır. Vücut
dorsalinde bu zemin rengi üzerinde çoğunlukla
ço unlukla koyu sarı, bazen açık sarı olan benekler
bene
vardır.
Ekstremiteler üzerindeki beneklerin çapı; baş,
ba , boyun ve karapaks üzerindekilerin çapından
daha büyük, benekler ise yok denecek kadar seyrektir. Genç fertlerle ergin bireyleri ayırt
etmede beneklerin sayısı ve büyüklüğü
büyüklü rol oynar. Genç fertlerdee daha iri, daha seyrek ve çok
belirgin olan bu benekler yaşlı
yaş fertlere doğru
ru gidildikçe sayıca artar, boyları küçülür ve
belirsizleşir.
ir. Erginlerin ventral kısmında beyaz renk hakimdir, nadiren de olsa zemin rengi
üzerinde benekler görülebilir. Ekstremitelerde
Ekstremitelerde koyu kahverengi renktedir. Yumurtadan yeni
çıkan yavruların vücutlarının dorsal kısmı ergin bireylere göre daha açık kahverengidir.
Vücutlarında sarı renkte benekler mevcuttur. Vücut dorsaline dağılan
dağılan sarı benekler
erginlerdekine oranla çok daha büyük ve seyrektir.
Ergin erkeklerde kuyruk daha kalın yapılı ve daha uzundur. Kloak açıklığı
açıklı karapas
posterior kenarının dışında
ında kalır. Dişilerde
Di
ise kloak açıklığıı karapas posterior kenarını
anteriorundadır. Erkeklerdeki durumun yaşla
ya bir ilgisi olduğu kesindir
dir çünkü yavru bireyler
arasında böyle bir fark yoktur. Cinsel olgunluğa
olgunlu erişen
en erkek fertlerde prekloakal bölgenin
dişilerinkine
ilerinkine oranla daha fazla uzaması sonucunda bu durum ortaya çıkmaktadır.
18
2. MATERYAL METOD
2. 1. Deniz Kaplumbağaları Đle Đlgili Çalışma Yöntemi
Daha önce ön raporda literatür taraması yapılarak basılmış yada basılmamış makale,
rapor ve tezler araştırılmış farklı çalışma yöntemleri incelenmiş ve bu inceleme sonucu
sahillerde çalışma yöntemlerinin bazen araştırıcıya göre değiştiği gözlenmiştir. Ancak yapılan
çoğu çalışmada da ortak yöntemlerin kullanıldığı da görülmüştür. Ortaya çıkan bu verilere
göre standart bir çalışma yöntemi çıkarılmıştır. Farklı araştırıcılar ve farklı kurumlarca
yapılan çalışmaların bir çatıda toplanması için T.C. Orman ve Su Đşleri Bakanlığı Deniz
Kaplumbağa Bilim Komisyonu’nun ön raporda verilen standart veri formlarının kullanılması
önerilmektedir. Yuva tespiti ve yuvaların kaydedilmesi ve yuva sıcaklıklarının kaydedilmesi
daha önce sonuçları yayınlanan çalışmalara göre yapılmıştır (Kaska ve Ark., 1998; Başkale ve
Kaska, 2005).
Ön raporda verilen yuva ve iz veri formlarına sabah 06:00-12:00 saatleri arasında
yapılan alan çalışmalarında, ergin birey çıkışlarının yuva ile sonuçlanıp-sonuçlanmadığı, bu
çıkışların tarihleri, denize olan uzaklıkları, DIA (Devamlı Islak Alan) ve YIA (Yarı Islak
Alan) uzaklık ve konumları ile kumsal üzerinde bırakılan izlerin tipleri ve şekilleri formlara
günlük olarak kaydedilmiş ve GPS kayıtları alınmıştır. Sabah çalışmaları sırasında tüm
yuvaların birebir kayıtları yapılmıştır. Bu çalışmalar sırasında ergin bireylerin yuvalarını
tespit için yuva yüzeyindeki ilk yumurtalar görününceye kadar yuva yüzeyindeki kum 10 cm
çapındaki genişlikte açılarak elle alınmış, yuva sıcaklık ve nemliliğinde değişiklikler
olmaması için yuva yüzeyi, çıkartılan kum ile tekrar kapatılmıştır. Tespit edilmiş yuvalar kum
yüzeyine ve kumun altına konulan ve üzerinde yuva tarih ve numaraları bulunan çubuklarla
işaretlenmiştir. Ergin yuvalama zamanında saptanamamış ancak yuva olma olasılığı bulunan
izler de benzer şekilde işaretlenerek daha sonraki predasyonlar veya yavru çıkışı zamanında
kontrol edilmektedir.
Gece çalışmalarımızda görülen ergin deniz kaplumbağalarının düz ve eğri karapaks
ölçüleri kumpas ve mezüre kullanılarak kaydedilmiştir (Şekil 3). Neural plak, costal plak,
nuchal plak, subcaudal plak ve marjinal plak sayıları ön raporda belirtilen metoda uygun bir
şekilde kaydedilmiştir.
Ergin bireylerin markalanması amacıyla yapılan gece çalışmalarında National Band
and Tag Co'nun metal markaları kullanılmıştır. Bu markaların bir yüzeyinde TR-Y0001...TRY1000 serisi diğer yüzeyinde haberleşme adresi olarak “Çevre ve Orman Bakanlığı, AnkaraTurkey” bulunmaktadır.
19
Şekil 3:Deniz kaplumbağalarının ölçüm ve markalama işlemleri.
Yuvaların vejetasyona uzaklığı ölçülmüştür ve yuvalar predatörlere karşı kafeslenmiştir
(Şekil 4). Kafesleme işleminde uzunluğu bir metre olan kare kafesler kullanılmış, köşeleri
kuvvetlendirici kazıklar ile güçlendirilmiştir. Yuva kenarlarına 15 cm derinliğindeki yan
kafesler konularak yuvalar koruma altına alınmıştır. Eğer bulunan yuvalar insan
faaliyetlerinin fazla olduğu bölgelerde ise bu yuvalara kum üstü kafesler de eklenmiştir (Şekil
4).
Şekil 4:Yuva korumada kullanılan kafesleme çalışmaları: kum altı (solda) ve kum üstü (sağda) kafesleri.
Sabah yapılan arazi çalışmalarında kumsalda daha önce yapılmış bütün yuvalar
kontrol edilmektedir. Predasyona uğramış bir yuva bulunmuş ise hangi yuvanın predasyona
uğradığı, predasyonun tarihi, predasyonda tahrip edilmiş yumurta sayısı ve yuvada yumurta
kalıp-kalmadığı belirlendikten sonra yuva tekrar kapatılmıştır. Predasyona uğramış bir
yuvadaki predasyonda tahrip edilmiş yumurta sayısı, predasyon sonrası yuva etrafındaki
kabukların sayılması ile gerçekleştirilmiştir.
Yavru çıkışlarının tamamlanmasından belli bir süre sonra yuvalar kontrol amacıyla
açılarak ve yuva içinde kalan (ölü ve canlı) yavru sayıları, yumurtadan çıkmış yavru sayıları
(yavru çıkışı olmuş boş yumurta kabukları), bozulmuş yumurta sayıları ve bunların
embriyonik gelişme durumları belirlenmiştir. Kontrol açışları sırasında yavru çıkışı olmuş
yumurta kabuklarının sayılmasıyla hangi yuvadan kaç tane yavrunun çıktığı saptanmaktadır.
20
Bölgeyi kullanan kişilerinin deniz kaplumbağaları ve korunmaları konusunda
bilinçlendirilmesi ve bilgilendirmesi amacıyla Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve
Rehabilitasyon Merkezi’nde (DEKAMER) bilgilendirme çalışmaları yapılmaktadır.
Yaralı deniz kaplumbağalarının bakım ve tedavileri de yine DEKAMER’de
gerçekleştirilmektedir. Yaralı kaplumbağaların bakımı ve tedavileri yanında 4 deniz
kaplumbağasına da uydu takip cihazı takılmıştır.
2.2. Trionyx triunguis (Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası) Đle Đlgili Çalışma Yöntemi
Kaplumbağa yuvası ve çıkışla ilgili materyal ve metod deniz kaplumbağası ile ilgili
bölümde verildiğinden tekrar edilmemiştir, benzer yöntem uygulanmıştır (Gidiş ve Kaska,
2004). Sadece gece gözlemleri göl kenarları sabah erken saatlerde izler için kontrol edilmiştir
(Şekil 5).
Şekil 5:T. triunguis yuvasının bulunması, kafeslenmesi ve kontrol açılışı.
21
3. BULGULAR
3.1. Deniz Kaplumbağası ile Đlgili Sonuçlar
Dalyan Kumsalı’nda deniz kaplumbağası izleme ve koruma çalışmalarına, proje
ihale süreci başlamadan önce DEKAMER ekibi olarak Nisan ayı başında ön ziyaretler
şeklinde başlanmış ve 01 Mayıs 2012 tarihinden itibaren kumsal düzenli olarak gece ve
gündüz arazileriyle kontrol edilmiştir. Rapor düzeni açısından projenin başlangıcı dikkat
alınmadan bütün sezon boyunca elde edilen bilgiler verilmiştir. Deniz kaplumbağalarından
sadece Đribaş deniz kaplumbağa yuvalarına rastlandığı için sadece bu türe ait bilgiler
verilmiştir. Bu çerçevede kumsalda elde edilen toplam yuva ve bu yuvalara ait bilgiler özet
olarak aşağıdaki tabloda verilmiştir (Tablo 2). Teknik şartnamede belirtilen yuvalarla ilgili
özellikler bu tabloda verilmiştir. Bu verilerden elde edilen bilgiler ilave grafiklerle takip eden
bölmlerde verilmiştir.
3.1.1. Ergin Çıkışları, Zamansal ve Mekansal Dağılımı
Çalışma döneminde 2012 yılında 828 adet deniz kaplumbağası çıkışı olmuş,
bunlardan 278 adeti yuva ile sonuçlanmıştır. Kaydı alınan bu 278 adet yuvanın tamamı
Caretta caretta türüne aittir. Bu yuva ve izlerin büyük çoğunluğu Haziran ayında
gerçekleştirilmiştir (Şekil 6). Buna göre Mayıs ayındaki yuva sayısı 36 (%12,9), Haziran’da
158 (%56,8), Temmuz’da 84 (%30,3), Ağustos’ta ise yuvaya rastlanmamıştır. Mayıs ayındaki
yuvasız çıkışların sayısı 131 (%23,8), Haziran’da 288 (%52,4), Temmuz’da 131 (%23,8),
Ağustos’ta ise çıkışa rastlanmamıştır.
Denizden uzaklıklar söz konusu olduğunda yuvaların büyük çoğunluğu(%94,9) 10
ile 35. metreler arasında yoğunlaşırken, yuvasız çıkışların büyük çoğunluğunun(%78) 0 ile
20. metreler arasındaki bölgede olduğu tespit edilmiştir (Şekil 7). Yuva ve izler kumsal
üzerinde enlemesine değerlendirildiğinde büyük çoğunluğunun 101 ile 300. kazıklar arasında
olduğu tespit edilmiştir (Şekil 8). Kumsal kazık numaraları Boğaz tarafından başlayıp Đztuzu
kumsalına doğru artmaktadır. Buradan da görüleceği üzere yuva ve yuvasız çıkışların
çoğunluğu kumsalın orta bölgesinde gerçekleşmektedir.
22
Yuva ve Yuvasız çıkış Sayısı
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
Yuva Sayısı
Yuvasız Çıkış Sayısı
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Aylar
Yuva ve Yuvasız Çıkış Sayısı
Şekil 6.. Dalyan Kumsalında 2012 yılında kaplumbağa çıkışlarının
larının zamansal dağılımı.
da
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Yuva sayısı
Yuvasız Çıkış Sayısı
0-5
5
5-10
10-15 15-20 20-25 25-30 30-35 35-50
Denize Uzaklık (m)
Şekil 7. Dalyan Kumsalında 2012 yılında kaplumbağa çıkışlarının
larının mekansal (denizden uzaklığına
uzaklı
göre)
dağılımı.
Yuva ve yuvasız Çıkışsayısı
400
350
300
Yuvasız Çıkış Sayısı
250
Yuva sayısı
200
150
100
50
0
0-100 101-200
101
201-300 301-400 401-450
Göl
Küçük
kumsal
Kumsal Bölümü (Kazıklar)
Şekil 8.. Dalyan Kumsalında 2012
201 yılında kaplumbağa çıkışlarının
larının mekansal (kumsal üzerindeki
dağılımına göre) dağılımı.
23
Yuvalar denize olan uzaklıklarına göre değerlendirildiğinde ise, 112 adeti 20 metre
mesafe içerinde olup bunlardan denize yakın olan ilk 15 metre içerisindeki 80 yuvanın yerleri
değiştirilerek daha uzak mesafeye taşınmıştır. 136 adet yuva ise 20-30 m aralığında olup
sadece 30 adet yuva 30 metreden daha uzak bölgeye yapılmıştır (Şekil 7).
Deniz kaplumbağaları, yuvalarını kumsal topografyasının en fazla yavru çıkışına
olanak sağlayan alanlarında yapma eğilimindedir. Bu nedenle kumsallardaki dalga etkisi ile
devamlı yıkanan alan ve zaman zaman yüksek dalgalar etkisinde kalarak ıslanan yarı ıslak
alan uzunlukları, yuvaların denizden ne kadar uzaklıkta yapılması gerektiğini etkileyen
önemli bir parametredir. Dalyan Kumsalında, 2012 yılı üreme sezonunda devamlı ıslak alan
(DIA) uzunlukları 5 metre; devamlı ıslak alan ile yarı ıslak alan toplam (DIA+YIA)
uzunlukları ise ortalama olarak yaklaşık 15 metredir. Her yuvanın bu uzaklıkları Tablo 2’de
verilmiştir. Buradan da görüleceği üzere gerek Boğaz bölgesindeki yuvalarda ve gerekse
Đztuzu bölgesinde devamlı ıslak alan ve Yarı ıslak alan mesafe toplamları fazla olmaktadır.
Bu da yuvaların ıslak bölgede kalarak bozulmalarına yol açmaktadır. Bu bölgelerde sezon
başında denize 25 metre uzaklıktaki yuvalar dahi su altında kalarak bozulduğu gözlenmiştir.
Denize olan uzaklıkları 15 metre ve daha az olanlar ile yarı predasyona uğrayıp geri kalan
yuvalar olmak üzere toplam 80 yuvanın yeri değiştirilmiştir.
Bütün yuvaların, denize olan, ıslak ve yarı ıslak mesafeleri ölçülmüş, GPS kayıtları
alınmış ve kazıklara olan mesafeleri ölçülmüştür. Her yuvayla ilgili özet bilgiler aşağıda
verilmiştir. Bu yuvaların yavru çıkış bilgileri, predasyon durumları ve yavru çıkış başarıları da
aynı tabloda özetlenmiştir (Tablo 2).
24
9
21.05.12
10
23.05.12
11
23.05.12
12
23.05.12
13
23.05.12
14
24.05.12
15
24.05.12
16
24.05.12
17
24.05.12
18
24.05.12
19
25.05.12
20
25.05.12
21
25.05.12
-
38,36,590 E
36,47,675 N
-
-
28,37,015 E
36,47,659 N
19.07.2012
60
28,36,517 E
36,47,963 N
18.07.2012
59
28,36,837 E
36,47,768 N
-
-
28,37,236 E
36,47,508 N
-
-
28,37,830 E
36,47,310 N
20.07.2012
60
28,36,620 E
36,47,907 N
-
-
28,46,900 E
36,47,407 N
-
-
28,37,448 E
36,47,316 N
-
-
28,37,297 E
36,47,458 N
-
-
28,37,139 E
36,47,351 N
-
-
28,37,626 E
28,37,523 E
36,47,123 N
36,47,246 N
-
-
28,37,465 E
36,47,300 N
-
-
28,37,971 E
36,47,576 N
19.07.2012
56
28,36,984 E
36,47,688 N
19.07.2012
55
28,37,315 E
36,47,653 N
19.07.2012
55
28,37,004 E
36,47,668 N
20.07.2012
56
28,36,982 E
38,47,685 N
2
4
16
YOK
YOK
5
0
0,5
5,5
YOK
YOK
0,00
13,00
6,00
19,0
YOK
VAR
TAM
7,00
3,00
5,00
15,0
YOK
VAR
TAM
7,50
10,00
8,50
26,0
YOK
YOK
10,00
5,00
3,00
18,0
YOK
VAR
YARI
7,00
5,00
2,00
14,0
YOK
VAR
TAM
7,00
5,00
2,00
14,0
YOK
VAR
TAM
20,00
6,00
2,00
28,0
VAR
YOK
16,00
6,00
2,00
24,0
YOK
VAR
TAM
6,00
9,00
3,00
18,0
YOK
VAR
TAM
6,00
11,00
3,00
20,0
YOK
VAR
TAM
0,00
7,00
3,00
10,0
YOK
VAR
TAM
6,00
8,00
3,00
17,0
YOK
VAR
11,00
14,00
5,00
30,0
YOK
2,00
4,00
4,00
10,0
0
6,00
0
17,00
6,00
17,00
18,00
10,00
9,50
Yavru Çıkış Başarısı (%)
10
Toplam Yumurta Sayısı
56
Döllenmemiş Yumurta Sayısı
1
TAM
Toplam Ölü Embriyo
YARI
VAR
Geç Embriyo
VAR
YOK
18
16
5
0
46
7
6
59
6
89
18,0
0
0
0
0
0
0
0
0
45
0,0
Orta Embriyo
21.05.12
-
YOK
14,0
Erken Embriyo
8
36,47,647 N
18,0
4,00
Yuva Đçi Ölü Yavru
21.05.12
36,47,590 N
28,37,171 E
1,00
3,00
Yuva Đçi Canlı Yavru
7
28,37,345 E
66
4,00
7,00
Boş Kabuk Sayısı
20.05.12
66
17.07.2012
13,00
Yuva Çapı (cm)
6
17.07.2012
Yuva Derinliği (cm)
20.05.12
36,47,498 N
Kafes Durumu
17.05.12
5
28,37,654 E
Predasyon Özelliği (Tam/Yarı)
4
-
Predasyon Durumu
16.05.12
-
Taşınma Durumu
3
36,47,213 N
Denize Uzaklık (m)
12.05.2012
28,37,542 E
Islak (m)
252
66
Yarı Islak (m)
12.05.2012
17.07.2012
Kuru (m)
251
Yuva Koordinatları Kuzey
12.05.12
Yuva Koordinatları Doğu
12.05.12
2
Kuluçka Süresi
Yuva Tarihi
1
Đlk Yavru Çıkış Tarihi
Sıra No
Tablo 2. 2012 yılında Dalyan Kumsalı’nda tespit edilen yuvalara ait özet bilgiler.
46
20
76
10
2
2
2
2
6
4
86
88,4
49
16
79
0
0
0
0
2
2
0
81
97,5
0
0
0
0
0
0
0
0
17
0,0
0
0
0
0
0
0
0
0
47
0,0
1
42
17
72
10
0
5
0
1
6
1
79
91,1
1
48
17
65
3
0
0
8
0
8
6
82
79,3
0
0
0
0
0
0
0
0
80
0,0
0
0
0
0
0
0
0
0
18
0,0
88
6
0
9
0
4
13
12
113
77,9
0
0
0
0
0
0
0
0
51
0,0
0
0
0
0
0
0
0
0
58
0,0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
80
0,0
0
0
0
0
0
0
0
0
18
0,0
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
81
0,0
VAR
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
55
0,0
YOK
VAR
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
22
0,0
6,0
YOK
VAR
TAM
0
0
0
0
0
0
0
0
22
0,0
5,00
28,0
YOK
VAR
YARI
1
60
0
0
0
1
0
1
16
104
57,7
2,00
37,0
VAR
VAR
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
70
0,0
14,00
2,00
26,0
YOK
VAR
YARI
1
33
22
44
1
1
3
1
0
4
22
76
57,9
15,50
3,00
28,0
YOK
VAR
YARI
1
51
15
56
7
0
13
1
9
23
5
87
64,4
1
58
43
24
17
25
22
25.05.12
25
26.05.12
26
26.05.12
23
27.05.12
24
27.05.12
27
27.05.12
28
29.05.12
29
29.05.12
30
29.05.12
31
29.05.12
33
30.05.12
32
31.05.12
34
31.05.12
35
02.06.12
36
02.06.12
37
02.06.12
38
02.06.12
39
02.06.12
40
02.06.12
41
02.06.12
42
03.06.12
43
03.06.12
44
03.06.12
45
03.06.12
46
04.06.12
47
04.06.12
48
04.06.12
49
04.06.12
50
04.06.12
51
04.06.12
52
04.06.12
21.07.2012
57
28,36,522 E
36,47,966 N
22.07.2012
57
28,37,418 E
36,47,346 N
20.07.2012
55
28,36,933 E
36,47,710 N
27.07.2012
61
28,37,254 E
36,47,499 N
23.07.2012
20.07.2012
57
55
28,36,750 E
28,37,329 E
36,47,825 N
36,47,437 N
22.07.2012
54
28,37,403 E
36,47,351 N
23.07.2012
55
28,36,685 E
36,47,869 N
29.07.2012
61
28,37,574 E
36,47,183 N
22.07.2012
54
28,37,011 E
36,47,666 N
23.07.2012
54
28,37,033 E
36,47,646 N
22.07.2012
54
28,37,283 E
36,47,469 N
22.07.2012
55
28,37,303 E
36,47,465 N
21.07.2012
49
28,36,736 E
36,47,838 N
27.07.2012
55
28,36,288 E
36,48,068 N
27.07.2012
55
28,37,243 E
36,47,507 N
28.07.2012
56
28,37,248 E
36,47,497 N
28.07.2012
55
28,37,268 E
36,47,492 N
28.07.2012
54
28,37,231 E
36,47,505 N
21.07.2012
49
28,36,563 E
36,47,944 N
30.07.2012
57
28,37,558 E
36,47,215 N
02.08.2012
60
28,37,530 E
36,47,230 N
29.07.2012
56
28,37,321 E
36,47,437 N
24.07.2012
51
28,37,051 E
36,47,634 N
28.07.2012
53
28,37,432 E
36,47,328 N
28.07.2012
54
28,37,556 E
36,47,207 N
24.07.2012
50
28,36,735 E
36,47,837 N
23.07.2012
49
28,36,681 E
36,47,874 N
26.07.2012
52
28,36,625 E
36,47,910 N
26.07.2012
52
28,36,806 E
36,47,795 N
26.07.2012
53
28,36,860 E
36,47,831 N
15,00
14,00
3,00
32,0
VAR
VAR
YARI
1
49
16
45
0
0
2
1
2
5
6
123
36,6
7,00
14,00
3,00
24,0
YOK
VAR
YARI
1
49
22
15
0
0
4
2
2
8
1
126
11,9
17,00
3,00
3,00
23,0
YOK
YOK
1
52
92
14
4
12
1
21
34
7
133
69,2
10,00
1,00
4,00
15,0
YOK
YOK
1
48
18
56
1
0
2
0
1
3
0
59
94,9
12,00
4,00
4,00
20,0
YOK
VAR
YARI
1
52
19
58
1
0
17
2
1
20
28
125
46,4
22,00
4,00
2,00
28,0
VAR
YOK
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
107
0,0
10,00
2,00
2,00
14,0
YOK
YOK
2
2
9
7
68
76,5
25,00
2,00
2,00
29,0
YOK
VAR
56,9
11,00
8,00
5,00
24,0
YOK
VAR
14,00
7,00
3,00
24,0
YOK
YOK
14,00
6,00
1,00
21,0
YOK
VAR
12,00
4,00
3,00
19,0
YOK
VAR
1
54
20
52
0
2
5
YARI
1
52
18
41
2
0
2
3
6
11
9
72
YARI
1
42
18
2
2
0
0
0
0
0
4
72
2,8
1
56
19
95
0
0
0
0
4
4
11
110
86,4
YARI
1
45
20
31
0
0
0
0
6
6
41
88
35,2
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
50
0,0
19,00
6,00
2,00
27,0
YOK
VAR
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
68
0,0
15,00
2,00
2,00
19,0
YOK
VAR
YARI
1
60
19
105
33
2
2
0
0
2
5
128
82,0
23,00
2,00
4,00
29,0
YOK
YOK
1
48
20
92
16
8
4
0
2
6
1
99
92,9
15,00
4,00
3,00
22,0
YOK
VAR
0
0
0
0
0
0
0
0
65
0,0
TAM
1
8,00
6,00
3,00
17,0
YOK
YOK
29
0
1
3
0
2
5
25
59
49,2
21,00
6,00
3,00
30,0
VAR
VAR
TAM
1
1
39
17
0
0
0
0
0
0
0
0
118
0,0
15,00
7,00
3,00
25,0
YOK
TAM
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
96
0,0
28,00
5,00
3,00
36,0
VAR
YOK
12,00
17,00
2,00
31,0
YOK
VAR
15,00
4,00
3,00
22,0
YOK
20,00
7,00
3,00
30,0
YOK
23,00
5,00
4,00
32,0
YOK
YOK
16,00
3,00
4,00
23,0
YOK
VAR
TAM
1
20,00
5,00
3,00
28,0
YOK
VAR
YARI
1
51
12,00
2,00
3,00
17,0
YOK
YOK
1
12,00
13,00
7,00
32,0
YOK
YOK
1
4
31
17
71
11
0
0
1
0
1
2
74
95,9
YARI
1
55
19
9
0
0
9
0
0
9
6
66
13,6
VAR
YARI
1
52
20
16
2
0
7
0
0
7
19
76
21,1
VAR
YARI
1
49
21
26
0
3
11
0
8
19
0
110
23,6
1
49
21
39
5
0
0
0
2
2
2
43
90,7
0
0
0
0
0
0
0
0
35
0,0
16
26
0
1
13
0
0
13
60
132
19,7
53
19
100
9
8
0
0
4
4
1
105
95,2
46
19
65
20
16
0
0
8
8
4
77
84,4
8,00
6,00
5,00
19,0
VAR
YOK
1
52
17
47
0
1
1
1
4
6
1
54
87,0
13,00
6,00
5,00
24,0
YOK
YOK
YARI
1
46
18
31
0
0
37
0
6
43
2
90
34,4
5,00
0,00
0,00
5,0
YOK
VAR
YARI
1
40
20
0
0
0
0
0
0
0
74
77
0,0
26
53
05.06.12
54
05.06.12
55
05.06.12
56
06.06.12
57
06.06.12
58
06.06.12
59
06.06.12
60
06.06.12
61
07.06.12
62
07.06.12
63
07.06.12
64
07.06.12
65
07.06.12
66
07.06.12
67
07.06.12
68
08.06.12
69
08.06.12
70
08.06.12
71
08.06.12
72
08.06.12
73
08.06.12
74
08.06.12
267
08.06.2012
75
10.06.12
76
10.06.12
77
10.06.12
78
10.06.12
79
11.06.12
80
11.06.12
81
11.06.12
82
11.06.2012
24.07.2012
49
28,36,584 E
36,47,922 N
25.07.2012
50
28,36,740 E
27.07.2012
53
28,37,432 E
36,47,832 N
36,47,525 N
27.07.2012
51
28,37,306 E
36,47,453 N
30.07.2012
54
28,36,876 E
36,47,744 N
23.07.2012
47
28,36,815 E
36,47793 N
28.07.2012
52
28,36,545 E
36,47,944 N
29.07.2012
53
28,36,595 E
36,47,379 N
28.07.2012
51
28,37,068 E
36,47,620 N
28.07.2012
51
28,,36,722 E
36,47,802 N
26.07.2012
49
28,36,644 E
36,47,890 N
29.07.2012
52
28,36,527 E
3647,953 N
01.08.2012
55
28,36,289 E
36,,48,063 N
28.07.2012
28.07.2012
51
51
28,36,381 E
28,37,,255
36,48,030 N
36,47,499 N
28.07.2012
50
28,36,808 E
36,47,792 N
03.08.2012
56
28,36,476 E
36,47,980 N
27.07.2012
49
28,36,731 E
36,47,838 N
27.07.2012
28.07.2012
50
50
28,36,525 E
28,37,433 E
36,47,784 N
36,47,349 N
27.07.2012
49
28,36,990 E
36,47,669 N
27.07.2012
51
28,37,123 E
36,47,357 N
25.07.2012
47
28,38,225 E
36,46,053 N
28.07.2012
52
28,37,630 E
36,47,105 N
28.07.2012
51
28,37,876 E
36,47,321 N
29.07.2012
49
28,37,146 E
36,47,584 N
28.07.2012
48
28,36,651 E
36,47,894 N
29.07.2012
49
28,37,117 E
36,47,585 N
23.07.2012
42
28,36,718 E
36,47,718 N
01.08.2012
51
28,36,846 E
36,47,772 N
01.08.2012
51
28,37,058 E
36,47,664 N
18,00
3,00
2,00
23,0
YOK
VAR
15,00
6,00
2,00
23,0
YOK
YOK
12,00
2,00
2,00
16,0
YOK
VAR
8,00
13,00
1,00
22,0
YOK
YOK
12,00
6,00
2,00
20,0
YOK
VAR
1
42
18
10
19,00
3,00
5,00
27,0
YOK
YOK
1
54
16
81
12,00
3,00
6,00
21,0
YOK
YOK
1
54
13
77
22,00
6,00
5,00
33,0
VAR
YOK
1
56
18
11,00
2,50
3,00
16,5
YOK
VAR
1
47
21
11,00
2,00
4,00
17,0
YOK
YOK
1
45
18,00
2,00
2,00
22,0
YOK
YOK
1
12,00
5,00
2,00
19,0
YOK
YOK
1
18,00
2,50
2,50
23,0
YOK
YOK
15,00
6,00
2,00
23,0
YOK
YOK
16,00
2,00
2,00
20,0
YOK
VAR
20,00
5,00
3,00
28,0
YOK
13,00
3,00
2,00
18,0
13,00
4,00
3,00
20,0
20,00
5,00
7,00
32,0
VAR
VAR
25,00
3,00
5,00
33,0
YOK
15,00
4,00
4,00
23,0
YOK
7,00
1
47
18
43
2
0
24
2
1
27
4
82
52,4
1
58
20
99
3
7
3
0
6
9
0
108
91,7
0
0
0
0
0
0
0
0
42
0,0
57
20
78
14
1
2
0
2
4
3
86
90,7
6
0
22
2
3
27
1
53
18,9
21
0
1
0
10
11
2
94
86,2
1
0
0
0
3
3
1
81
95,1
68
5
2
13
0
22
35
10
113
60,2
81
0
1
0
0
1
1
1
105
77,1
26
63
2
1
0
1
5
6
7
76
82,9
48
19
62
9
1
0
0
6
6
4
72
86,1
54
20
41
1
0
22
12
10
44
4
89
46,1
1
56
22
62
8
0
0
2
4
6
9
77
80,5
1
56
17
77
7
0
2
0
4
6
5
88
87,5
1
53
19
50
0
0
14
0
1
15
2
77
64,9
YOK
1
44
18
71
2
3
0
0
1
1
0
72
98,6
VAR
YOK
1
51
14
74
0
0
0
1
1
2
4
80
92,5
YOK
YOK
1
36
16
106
2
1
5
0
2
7
7
120
88,3
YARI
1
48
17
1
0
0
0
0
0
0
53
72
1,4
VAR
TAM
1
0
0
0
0
0
0
0
0
60
0,0
VAR
YARI
1
14
14
114
54,4
TAM
7,0
YOK
VAR
25
3
7
35
YOK
YOK
7,00
2,00
3,00
12,0
YOK
YOK
15,00
YARI
TAM
1
YARI
YARI
YARI
15,0
20,00
4,00
2,00
26,0
YOK
YOK
14,00
16,00
2,00
32,0
YOK
YOK
21,00
4,00
3,00
28,0
YOK
YOK
17,00
3,50
2,00
22,5
VAR
YOK
16,00
4,00
5,00
25,0
VAR
YOK
16,00
4,00
3,00
23,0
YOK
YOK
1
40
17
62
2
0
4
1
9
0
0
0
0
0
0
0
0
43
0,0
46
17
48
0
2
6
0
4
10
3
61
78,7
1
50
13
18
0
0
2
1
1
4
2
24
75,0
1
46
19
0
0
0
67
0
0
67
0
67
0,0
1
54
18
74
17
0
0
0
9
9
0
83
89,2
1
63
17
52
0
3
20
1
7
28
3
83
62,7
0
0
0
0
0
0
0
0
60
0,0
13
20
2
107
79,4
TAM
YARI
1
45
23
85
8
1
3
4
1
53
18
40
1
0
43
10
6
59
31
130
30,8
1
48
17
29
6
0
15
4
3
22
9
80
36,3
27
83
11.06.2012
84
11.06.2012
85
12.06.2012
86
12.06.2012
87
12.06.2012
270
12.06.2012
88
13.06.2012
89
13.06.2012
271
13.06.2012
272
13.06.2012
90
14.06.2012
91
14.06.2012
92
14.06.2012
93
14.06.2012
94
14.06.2012
275
14.06.2012
95
15.06.2012
96
15.06.2012
97
15.06.2012
98
15.06.2012
99
15.06.2012
100
15.06.2012
101
15.06.2012
273
15.06.2012
102
16.06.2012
103
16.06.2012
104
16.06.2012
105
16.06.2012
106
16.06.2012
107
16.06.2012
108
16.06.2012
03.08.2012
53
28,37,262 E
36,47,472 N
03.08.2012
45
28,37,624 E
36,47,124 N
28.07.2012
46
28,36,874 E
36,47,751 N
28.07.2012
46
28,36,393 E
36,48,026 N
05.08.2012
54
28,37,831 E
36,46,645 N
30.07.2012
48
28,36,398 E
36,48,081 N
30.07.2012
47
28,37,150 E
36,47,575 N
03.08.2012
47
28,37,657 E
36,47,674 N
01.08.2012
49
28,37,456 E
36,47,245 N
01.08.2012
49
28,36,500 E
36,47,970 N
02.08.2012
49
28,37,314 E
36,47,441 N
31.07.2012
47
28,37,051 E
36,47,633 N
02.08.2012
49
28,37,030 E
36,47,645 N
04.08.2012
51
28,37,133 E
36,47,573 N
05.08.2012
52
28,37,166 E
36,47,553 N
02.08.2012
49
28,35,922 E
36,48,066 N
05.08.2012
51
28,37,401 E
36,47,357 N
05.08.2012
51
28,37,311 E
36,47,451 N
07.08.2012
53
28,37,165 E
36,47,556 N
03.08.2012
49
28,36,380 E
36,48,029 N
08.08.2012
54
28,36,400 E
36,48,022 N
03.08.2012
49
28,37,089 E
36,47,610 N
10.08.2012
56
28,37,485 E
36,47,274 N
03.08.2012
49
28,35,971 E
36,48,097 N
04.08.2012
49
28,37,819 E
36,46,707 N
04.08.2012
49
28,37,414 E
36,47,339 N
09.08.2012
54
28,37,097 E
36,47,612 N
04.08.2012
49
28,36,719 E
36,47,854 N
04.08.2012
49
28,36,686 E
36,47,867 N
02.08.2012
47
28,36,647 E
36,47,892N
07.08.2012
52
28,36,631 E
36,47,893 N
9,00
3,00
2,00
14,0
YOK
YOK
10,00
7,00
4,00
21,0
VAR
VAR
1
46
20,00
4,00
2,00
26,0
VAR
YOK
1
58
12,00
4,00
3,00
19,0
YOK
YOK
1
48
15,00
1,00
2,00
18,0
VAR
YOK
1
4
0
0
4
YOK
YOK
25,00
3,00
3,00
31,0
VAR
YOK
9,00
2,00
3,00
14,0
YOK
VAR
17
5
2
24
YOK
YOK
14
36
0
0
4
0
8
12
4
52
69,2
0
0
0
0
0
0
0
0
60
0,0
19
61
11
11
2
0
1
3
1
65
93,8
19
72
12
5
0
0
4
4
9
85
84,7
45
17
3
3
0
2
0
89
91
0
94
3,2
56
19
74
0
0
0
0
1
1
1
76
97,4
57
35
67
6
0
16
0
3
19
14
100
67,0
0
0
0
0
0
0
0
0
20
0,0
48
17
93
27
1
0
0
3
3
0
96
96,9
TAM
1
TAM
18
7
3
28
YOK
YOK
56
19
56
2
0
2
0
15
17
0
73
76,7
18,20
21,10
15,00
54,3
YOK
YOK
1
52
13
79
0
3
0
0
0
0
0
79
100,0
16,00
4,00
3,00
23,0
YOK
YOK
1
46
17
32
0
2
6
5
1
12
0
44
72,7
14,00
5,00
5,00
24,0
YOK
YOK
1
35
22
87
25
0
7
2
2
11
9
107
81,3
14,00
7,00
2,00
23,0
YOK
YOK
1
56
21
74
6
0
0
0
1
1
0
75
98,7
14,00
1,00
2,00
17,0
YOK
VAR
1
48
17
9
1
1
0
0
3
3
4
32
28,1
5
3
1
9
YOK
YOK
46
21
0
0
0
26
0
0
26
12
38
0,0
12,00
4,00
2,00
18,0
YOK
VAR
YARI
61
17
40
1
0
3
0
6
9
18
71
56,3
20,00
5,00
2,00
27,0
VAR
VAR
TAM
0
0
0
0
0
0
0
0
63
0,0
16,00
2,50
2,00
20,5
YOK
YOK
1
54
20
56
6
0
11
5
0
16
18
90
62,2
18,00
4,00
2,00
24,0
YOK
YOK
1
56
16
72
9
0
0
0
0
0
1
73
98,6
18,50
6,00
2,00
26,5
YOK
YOK
1
65
17
36
2
2
24
0
4
28
6
70
51,4
14,00
4,00
3,00
21,0
YOK
YOK
1
60
21
108
7
0
19
1
3
23
0
131
82,4
12,00
3,00
2,00
17,0
YOK
VAR
1
48
20
10
1
0
8
0
1
9
22
86
11,6
19
4
4
27
YOK
YOK
52
18
55
0
0
1
0
5
6
1
62
88,7
41
15
8,00
2,00
3,00
13,0
VAR
YOK
12,00
3,00
4,00
19,0
YOK
VAR
24,00
3,00
2,00
29,0
VAR
YOK
22,00
4,00
3,00
29,0
YOK
VAR
18,00
2,00
4,00
24,0
YOK
22,00
4,00
3,00
29,0
11,00
0,00
4,00
15,0
YARI
YARI
1
1
TAM
0
0
0
19
0
0
19
13
32
0,0
0
0
0
0
0
0
0
0
35
0,0
77,6
1
48
19
52
3
4
8
2
3
13
2
67
1
57
24
31
1
1
5
2
7
14
17
72
43,1
YOK
1
44
19
59
1
1
2
0
3
5
1
65
90,8
VAR
YOK
1
47
20
85
8
3
7
0
9
16
0
101
84,2
YOK
YOK
1
54
20
38
0
1
31
7
2
40
1
79
48,1
YARI
28
109
16.06.2012
110
16.06.2012
111
17.06.2012
112
17.06.2012
113
17.06.2012
114
18.06.2012
115
18.06.2012
116
18.06.2012
117
18.06.2012
118
18.06.2012
119
19.06.2012
120
19.06.2012
121
19.06.2012
122
19.06.2012
123
19.06.2012
124
19.06.2012
125
19.06.2012
126
20.06.2012
127
20.06.2012
128
20.06.2012
129
20.06.2012
130
20.06.2012
274
20.06.2012
276
20.06.2012
277
20.06.2012
131
21.06.2012
132
21.06.2012
133
21.06.2012
134
21.06.2012
135
22.06.2012
136
22.06.2012
06.08.2012
51
28,36,420 E
36,48,007 N
03.08.2012
48
28,36,414 E
36,48,015 N
04.08.2012
48
28,36,520 E
36,47,957 N
04.08.2012
48
28,36,773 E
36,47,807 N
09.08.2012
53
28,37,768 E
36,46,902 N
06.08.2012
49
28,36,889 E
36,47,735 N
07.08.2012
50
28,36,823 E
36,47,776 N
04.08.2012
47
28,36,616 E
36,47,911 N
07.08.2012
50
28,36,602 E
36,47,915 N
08.08.2012
51
28,36,523 E
36,47,654 N
07.08.2012
49
28,36,601 E
36,47,915 N
08.08.2012
50
28,36,751 E
36,47,832 N
05.08.2012
47
28,36,416 E
36,48,012 N
15.08.2012
57
28,37,841 E
36,46,624 N
11.08.2012
53
28,36,517 E
36,47,926 N
06.08.2012
48
28,36,646 E
36,47,887 N
08.08.2012
50
28,37,057 E
36,47,634 N
08.08.2012
49
28,37,336 E
36,47,423 N
09.08.2012
50
28,36,933 E
36,47,711 N
08.08.2012
49
28,36,782 E
36,47,804 N
06.08.2012
47
28,36,839 E
36,47,770 N
06.08.2012
47
28,37,006 E
36,47,665 N
08.08.2012
06.08.2012
48
47
28,35,914 E
28,35,879 E
36,48,083 N
36,48,050 N
06.08.2012
47
28,35,654 E
36,46,100 N
06.08.2012
47
28,37,693 E
36,47,033 N
11.08.2012
51
28,37,153 E
36,47,559 N
06.08.2012
46
28,37,136 E
38,47,584 N
07.08.2012
47
28,36,305 E
36,48,061 N
11.08.2012
09.08.2012
50
48
28,37,414 E
28,36,640 E
36,42,342 N
36,47,898 N
12,00
2,00
3,00
17,0
YOK
YOK
1
42
16
90
18
14
11
0
4
15
0
105
85,7
22,00
3,00
5,00
30,0
VAR
YOK
1
46
18
76
6
1
0
0
6
6
4
86
88,4
21,00
1,00
4,00
26,0
VAR
YOK
1
52
14
57
1
0
20
1
3
24
8
89
64,0
14,00
1,00
4,00
19,0
YOK
YOK
1
56
18
54
3
4
2
0
0
2
0
56
96,4
18,00
1,00
3,00
22,0
VAR
VAR
1
53
15
4
0
0
8
0
1
9
10
39
10,3
6,00
5,00
5,00
16,0
YOK
YOK
1
52
18
105
2
3
1
0
5
6
0
111
94,6
8,50
3,00
6,00
17,5
YOK
YOK
1
55
16
80
0
1
1
0
7
8
2
90
88,9
25,00
3,00
4,00
32,0
YOK
YOK
1
44
19
7
6
1
3
0
13
16
0
23
30,4
16,00
4,50
2,00
22,5
YOK
YOK
1
57
20
56
6
0
5
0
7
12
6
74
75,7
YARI
11
4
3,00
18,0
YOK
YOK
1
57
17
86
0
1
6
0
3
9
0
95
90,5
19,00
3,00
4,00
26,0
YOK
YOK
1
52
24
87
0
0
3
3
0
6
0
93
93,5
16,00
12,00
2,00
30,0
YOK
YOK
1
59
20
62
2
0
0
0
3
3
0
65
95,4
21,00
5,00
4,00
30,0
YOK
VAR
1
59
19
69
0
3
5
0
0
5
0
102
67,6
16,00
1,00
1,00
18,0
VAR
YOK
1
50
16
0
0
0
12
66
15
93
8
101
0,0
22,00
5,00
3,00
30,0
VAR
YOK
1
47
16
73
4
7
4
0
15
19
0
92
79,3
16,00
4,00
5,00
25,0
YOK
YOK
1
55
12
73
2
0
0
0
0
0
2
75
97,3
24,00
3,00
4,00
31,0
YOK
VAR
YARI
1
58
15
18
0
0
19
0
2
21
0
54
33,3
19,00
2,00
2,00
23,0
YOK
VAR
YARI
1
53
18
20
1
1
13
0
3
16
6
42
47,6
12,00
2,00
3,00
17,0
YOK
YOK
1
56
25
61
26
4
4
0
8
12
1
74
82,4
16,00
3,00
2,00
21,0
YOK
YOK
1
53
16
72
1
0
3
0
3
6
0
78
92,3
15,00
3,00
1,00
19,0
YOK
YOK
1
52
22
61
17
3
5
0
17
22
83
73,5
15,00
3,00
3,00
21,0
YOK
YOK
1
50
18
51
14
1
5
0
11
16
19
86
59,3
25
5
3
33
YOK
YOK
50
19
120
0
5
0
0
3
3
5
128
93,8
15
5
1
21
YOK
YOK
52
19
0
0
0
19
2
0
21
8
29
0,0
50
24
70
9
3
0
0
14
14
2
86
81,4
0
0
0
0
0
0
0
0
68
0,0
9,00
14,00
2,00
25,0
YOK
TAM
YARI
TAM
1
9,00
3,00
2,00
14,0
YOK
YOK
1
43
19
31
1
0
34
3
3
40
2
73
42,5
25,00
2,00
2,00
29,0
VAR
YOK
1
45
16
71
15
9
1
0
7
8
10
89
79,8
26,00
3,00
2,00
31,0
VAR
YOK
1
45
16
47
12
0
4
0
11
15
2
64
73,4
10,00
4,00
3,00
17,0
YOK
YOK
1
46
23
23
2
2
16
0
3
19
6
48
47,9
23,00
4,00
5,00
32,0
YOK
YOK
1
50
20
91
3
11
1
0
3
4
0
95
95,8
29
137
22.06.2012
138
22.06.2012
139
23.06.2012
140
23.06.2012
141
23.06.2012
142
23.06.2012
143
23.06.2012
144
23.06.2012
145
23.06.2012
146
24.06.2012
147
24.06.2012
148
24.06.2012
149
24.06.2012
150
24.06.2012
151
24.06.2012
152
24.06.2012
153
25.06.2012
154
25.06.2012
155
25.06.2012
156
25.06.2012
157
25.06.2012
158
25.06.2012
159
25.06.2012
160
25.06.2012
161
25.06.2012
162
25.06.2012
163
26.06.2012
164
26.06.2012
165
26.06.2012
166
26.06.2012
167
26.06.2012
10.08.2012
49
28,36,400 E
36,48,020 N
10,08.2012
49
28,37,479 E
36,47,290 N
13.08.2012
51
28,37,007 E
38,47,665 N
08.08.2012
46
28,36,004 E
36,47,665 N
09.08.2012
47
28,36,909 E
36,47,790 N
12.08.2012
50
28,36,513 E
36,47,975 N
11.08.2012
49
28,37,114 E
36,47,598 N
09.08.2012
47
28,37,735 E
36,46,922 N
15.08.2012
53
28,37,840 E
36,46,607 N
10.08.2012
47
28,37,867 E
36,46,543 N
11.08.2012
48
28,36,898 E
36,47,735 N
12.08.2012
49
28,36,812 E
36,47,784 N
14.08.2012
51
28,36,809 E
36,47,789 N
12.08.2012
14.08.2012
49
51
14.08.2012
14.08.2012
28,36,517 E
36,47,956 N
28,36,313 E
36,48,058 N
28,37,339 E
36,46,619 N
28,37,340 E
36,47,424 N
13.08.2012
49
28,37,307 E
36,47,452 N
13.08.2012
49
28,37,178 E
36,47,556 N
15.08.2012
51
28,37,122 E
36,47,594 N
11.08.2012
47
28,37,115 E
36,47,590 N
15.08.2012
51
28,36,634 E
36,47,892 N
16.08.2012
52
28,36,659 E
36,47,886 N
09.08.2012
45
28,36,607 E
36,47,912 N
13.08.2012
49
28,36,333 E
36,48,048 N
14.08.2012
50
28,37,709 E
36,47,007 N
12.08.2012
47
28,37,180 E
36,47,557 N
16.08.2012
51
28,36,894 E
36,47,737 N
12.08.2012
47
28,37,725 E
36,47,835 N
10.08.2012
45
28,36,669 E
36,47,880 N
15.08.2012
50
28,36,392 E
36,48,023 N
16,00
4,00
5,00
25,0
YOK
YOK
16,00
4,00
4,00
24,0
VAR
VAR
1
16,00
4,00
2,00
22,0
YOK
YOK
1
48
24
16
11
1
1
0
5
6
1
23
69,6
15,00
3,00
2,00
20,0
YOK
YOK
1
64.
16
49
12
0
6
0
11
17
0
66
74,2
24,00
2,00
2,00
28,0
VAR
YOK
1
61
18
89
6
0
3
0
5
8
0
97
91,8
26,00
2,00
1,00
29,0
VAR
YOK
1
53
15
42
2
3
5
0
7
12
0
54
77,8
25,00
1,00
3,00
29,0
VAR
YOK
1
52
17
44
1
2
6
0
2
8
1
53
83,0
14,00
2,00
2,00
18,0
YOK
VAR
1
55
17
21
1
0
10
0
10
20
9
65
32,3
18,00
3,00
2,00
23,0
VAR
YOK
1
58
12
3
0
0
2
52
3
57
1
61
4,9
15,00
3,00
2,00
20,0
YOK
YOK
1
53
19
48
0
0
0
0
0
0
0
48
100,0
7,50
6,00
4,50
18,0
YOK
YOK
1
42
23
81
0
1
0
0
0
0
3
84
96,4
5,40
4,50
6,00
15,9
YOK
YOK
1
52
16
73
4
0
1
0
5
6
0
79
92,4
11,00
4,50
2,00
17,5
YOK
YOK
1
52
20
80
7
0
3
0
17
20
1
101
79,2
8,00
7,00
4,00
19,0
YOK
YOK
1
60
16
34
0
0
11
1
21
33
1
68
50,0
27,00
2,00
2,00
31,0
VAR
YOK
1
57
17
65
5
1
5
0
5
10
1
76
85,5
12,00
2,00
3,00
17,0
1
55
19
0
0
0
0
0
0
0
43
43
0,0
0
0
0
0
0
0
0
0
52
0,0
44
21
53
6
0
0
0
5
5
1
59
89,8
TAM
YARI
TAM
49
13
1
1
57
6
3
5
1
6
12
2
71
80,3
0
0
0
0
0
0
0
0
75
0,0
20,50
4,00
4,00
28,5
YOK
VAR
21,00
2,00
4,00
27,0
VAR
YOK
23,00
7,00
4,00
34,0
YOK
YOK
1
53
24
78
1
1
2
0
0
2
1
81
96,3
25,00
5,00
4,00
34,0
VAR
YOK
1
50
20
48
10
9
3
0
18
21
1
70
68,6
14
5
4
23,0
YOK
YOK
1
47
18
65
15
2
4
0
7
11
3
79
82,3
14
4
5
23,0
YOK
YOK
1
43
22
53
2
1
0
0
7
7
0
60
88,3
24
5
4
33,0
VAR
YOK
1
60
16
64
2
1
1
0
1
2
1
67
95,5
16
4
5
25,0
YOK
YOK
1
49
11
87
0
10
6
2
12
20
2
109
79,8
16
4
5
25,0
YOK
YOK
1
54
18
53
6
0
0
0
1
1
0
54
98,1
18
4
5
27,0
VAR
VAR
1
66
25
45
36
0
10
0
8
18
3
84
53,6
23
2
3
28,0
VAR
YOK
1
56
18
61
26
0
18
0
1
19
0
80
76,3
15
3
3
21,0
YOK
YOK
1
44
14
0
0
0
20
0
5
25
2
27
0,0
13
2
3
18,0
YOK
YOK
1
46
16
49
5
0
1
0
12
13
0
62
79,0
1
YARI
25
2
1
28,0
VAR
YOK
1
46
17
70
13
2
6
0
16
22
1
93
75,3
5
2
2
9
YOK
YOK
1
40
18
47
2
0
2
0
13
15
4
66
71,2
30
168
27.06.2012
169
27.06.2012
170
27.06.2012
171
27.06.2012
172
27.06.2012
173
27.06.2012
174
27.06.2012
175
28.06.2012
176
28.06.2012
278
28.06.2012
177
29.06.2012
178
29.06.2012
179
29.06.2012
180
29.06.2012
181
29.06.2012
182
29.06.2012
183
01.07.2012
184
01.07.2012
269
01.07.2012
185
01.07.2012
186
02.07.2012
187
02.07.2012
188
02.07.2012
189
02.07.2012
190
02.07.2012
191
02.07.2012
192
02.07.2012
193
02.07.2012
194
02.07.2012
195
02.07.2012
196
03.07.2012
17.08.2012
51
28,37,446 E
36,47,320 N
16.08.2012
50
28,37,235 E
36,47,519 N
16.08.2012
50
28,37,068 E
36,47,629 N
17.08.2012
51
28,36,926 E
36,47,718 N
18.08.2012
52
28,36,802 E
36,47,791 N
16.08.2012
50
28,36,501 E
36,47,965 N
13.08.2012
47
28,36,952 E
36,47,696 N
11.08.2012
44
28,37,464 E
36,47,305 N
14.08.2012
47
28,36,568 E
36,47,938 N
12.08.2012
45
28,37,456 E
36,47,467 N
17.08.2012
49
28,37,658 E
36,47,083 N
15.08.2012
47
28,36,889 E
36,47,803 N
17.08.2012
49
28,36,731 E
36,47,840 N
19.08.2012
51
28,36,588 E
36,47,923 N
13.08.2012
45
28,36,421 E
36,48,010 N
15.08.2012
47
28,37,648 E
36,47,086 N
15.08.2012
46
28,36,719 E
36,47,845 N
13.08.2012
44
28,36,583 E
36,47,930 N
12.08.2012
13.08.2012
43
43
28,36,896 E
28,36,340 E
36,47,729 N
36,48,050 N
18.08.2012
47
28,37,211 E
36,47,535 N
17.08.2012
46
28,36,863 E
36,47,761 N
17.08.2012
46
28,36,738 E
36,47,835 N
17.08.2012
46
28,36,730 E
36,47,839 N
16.08.2012
45
28,36,704 E
36,47,862 N
17.08.2012
46
28,36,409 E
36,48,024 N
19.08.2012
48
28,36,653 E
36,47,887 N
19.08.2012
20.08.2012
48
49
28,36,947 E
28,36,974 E
36,47,702 N
36,47,690 N
19.08.2012
48
28,36,995 E
36,47,675 N
22.08.2012
50
28,37,162 E
36,47,563 N
14
3
2
19
VAR
YOK
24
5
2
31
VAR
VAR
23
4
3
30
VAR
YOK
1
47
12
4
5
21
YOK
YOK
1
49
YARI
1
49
18
19
4
0
8
0
0
8
1
28
67,9
1
59
17
34
2
0
2
0
1
3
0
55
61,8
18
57
18
0
7
3
14
24
1
82
69,5
17
57
3
0
2
1
11
14
0
71
80,3
7
3
3
13
YOK
YOK
1
50
19
20
0
0
33
0
9
42
6
68
29,4
12
4
2
18
YOK
YOK
1
45
16
45
1
1
9
0
17
26
0
71
63,4
11
2
3
16
YOK
YOK
1
61
26
70
9
3
3
0
7
10
1
81
86,4
16
4
5
25
VAR
YOK
1
51
19
50
0
0
0
0
0
0
0
50
100,0
21
4
5
30
VAR
YOK
1
42
23
78
7
0
2
0
3
5
4
87
89,7
64
20
84
33
19
2
0
13
15
0
99
84,8
18,8
2
2
22,8
VAR
YOK
1
44
22
35
1
1
2
0
1
3
0
38
92,1
11
2
5
18
YOK
YOK
1
42
25
74
2
1
4
0
11
15
0
89
83,1
12
2
4
18
YOK
YOK
1
81,7
15
2
4
21
YOK
YOK
18
2
4
24
YOK
YOK
13
4
3
20
YOK
14
4
3
21
25
6
2
33
10
2
3
14
5
22
49
19
58
3
1
10
0
3
13
0
71
42
18
1
1
0
0
0
7
7
0
8
12,5
1
52
23
76
10
7
5
4
9
18
4
98
77,6
YOK
1
47
20
69
14
1
5
0
3
8
6
83
83,1
YOK
YOK
1
51
22
64
7
1
1
1
15
17
0
81
79,0
YOK
YOK
1
52
20
71
18
8
3
0
4
7
2
80
88,8
15
YOK
YOK
1
50
15
8
2
1
4
1
8
13
0
23
34,8
2
21
VAR
YOK
1
51
13
0
0
0
26
0
0
26
45
71
0,0
3
3
28
VAR
YOK
1
57
16
64
7
2
1
1
4
6
1
71
90,1
22
3
3
28
VAR
YOK
1
54
15
67
2
0
0
0
13
13
2
82
81,7
12
2
2
16
YOK
YOK
1
43
17
85
9
6
4
0
7
11
0
96
88,5
8
2
2
12
YOK
YOK
1
46
18
60
2
0
5
0
6
11
0
71
84,5
27
2
3
32
YOK
VAR
21
3
2
26
YOK
YOK
19
1
2
22
VAR
YOK
11,36
3
4
18,36
YOK
VAR
15
2
2
19
VAR
19
2
2
23
26
5
2
33
YARI
YARI
1
48
17
15
15
0
13
1
36
50
81
18,5
1
47
27
76
7
3
2
0
1
3
0
79
96,2
2
91
64,8
64
46,9
1
61
17
59
3
0
25
0
5
30
1
44
23
30
0
0
0
0
4
4
YOK
1
61
19
73
1
2
1
0
3
4
1
78
93,6
YOK
YOK
1
47
19
57
3
1
7
0
12
19
0
76
75,0
VAR
YOK
1
59
18
69
1
1
2
1
3
6
0
75
92,0
YARI
31
197
03.07.2012
198
03.07.2012
199
03.07.2012
200
03.07.2012
201
04.07.2012
202
04.07.2012
203
04.07.2012
204
04.07.2012
205
04.07.2012
206
04.07.2012
207
04.07.2012
208
04.07.2012
209
04.07.2012
210
05.07.2012
211
05.07.2012
212
05.07.2012
213
06.07.2012
214
06.07.2012
215
06.07.2012
216
06.07.2012
217
06.07.2012
222
06.07.2012
218
07.07.2012
219
07.07.2012
220
07.07.2012
221
07.07.2012
223
08.07.2012
224
08.07.2012
225
08.07.2012
226
09.07.2012
227
09.07.2012
20.08.2012
48
28,37,343 E
28,36,528 E
36,47,418 N
20.08.2012
48
36,47,953 N
21.08.2012
49
28,37,470
36,47,296 N
22.08.2012
50
28,37,532 E
36,47,221 N
27.08.2012
54
28,37,027 E
36,47,648 N
19.08.2012
46
28,37,121 E
36,47,583 N
23.08.2012
50
28,37,385 E
36,47,368 N
19.08.2012
46
28,36,724 E
36,47,837 N
21.08.2012
25.08.2012
48
52
28,36,707 E
28,36,306 E
36,47,857 N
36,48,055 N
26.08.2012
53
28,36,317 E
36,48,055 N
17.08.2012
44
28,36,396 E
36,48,021 N
19.08.2012
46
28,37,803 E
36,46,805 N
23.08.2012
27.08.2012
49
53
28,36,538 E
28,37,010 E
36,47,954 N
36,47,664 N
22.08.2012
48
28,36,674 E
36,47,868 N
29.08.2012
54
28,37,305 E
36,47,458 N
25.08.2012
50
28,36,743 E
36,47,835 N
23.08.2012
48
28,36,447 E
36,47,994 N
22.08.2012
47
28,37,655 E
36,47,079 N
21.08.2012
46
28,37,702 E
36,47,002 N
17.08.2012
42
28,36,715 E
36,47,852 N
19.08.2012
43
28,36,603 E
36,47,914 N
18.08.2012
42
28,36,292 E
36,48,060 N
19.08.2012
43
28,37,287 E
36,47,469 N
19.08.2012
43
28,36,361 E
36,47,404 N
21.08.2012
44
28,36,982 E
36,47,684 N
24.08.2012
47
28,36,996 E
36,47,669 N
22.08.2012
45
28,36,822 E
36,47,783 N
21.08.2012
43
28,37,624 E
36,47,123 N
21.08.2012
43
28,36,747 E
36,47,828 N
18
4
3
25
YOK
YOK
1
49
22
19
13
0
16
0
0
16
19
54
35,2
11,5
4,5
3
19
YOK
YOK
1
58
16
74
1
2
4
0
5
9
5
88
84,1
17
5
2
24
YOK
YOK
1
42
20
32
0
9
0
0
0
0
0
32
100,0
10
5
2
17
YOK
VAR
1
56
23
0
0
0
3
36
1
40
1
53
0,0
13
4
5
22
YOK
YOK
1
47
15
35
0
0
3
0
7
10
1
46
76,1
YARI
3
1
4
8
YOK
YOK
1
59
20
46
3
6
3
1
21
25
1
72
63,9
10
4
3
17
YOK
YOK
1
66
19
33
0
0
2
0
1
3
0
36
91,7
9
3
2
14
YOK
YOK
1
51
10
99
1
6
3
1
20
24
8
131
75,6
20
2
4
26
YOK
YOK
1
42
16
81
2
2
4
0
12
16
2
99
81,8
12
4
2
18
YOK
YOK
1
48
18
0
0
0
0
0
0
0
32
32
0,0
18
4
2
24
YOK
VAR
1
61
15
0
0
0
3
0
0
3
57
76
0,0
13,5
4
5
22,5
VAR
YOK
1
50
16
88
0
0
19
1
1
21
6
115
76,5
17
4
5
26
VAR
YOK
1
51
18
63
2
8
0
0
8
8
0
71
88,7
19
3
2
24
VAR
YOK
1
63
22
61
8
0
3
0
3
6
0
67
91,0
6
6,5
4
16,5
YOK
YOK
1
53
19
40
0
0
37
0
4
41
10
91
44,0
8
2
4
14
YOK
YOK
1
51
19
96
2
2
0
0
3
3
1
100
96,0
YARI
18
3
4
25
VAR
YOK
1
55
20
9
5
0
36
4
5
45
5
59
15,3
9
1
2
12
VAR
YOK
1
52
17
72
8
0
3
0
8
11
8
91
79,1
17
5
2
24
YOK
YOK
1
55
18
35
2
1
6
5
0
11
0
46
76,1
13
5
2
20
YOK
VAR
1
57
17
4
0
0
0
0
0
0
0
41
9,8
5
7
2
14
YOK
YOK
1
51
18
45
3
0
4
0
4
8
4
57
78,9
10
10
5
25
VAR
VAR
1
45
15
15
0
0
60
0
0
60
11
86
17,4
14
2
6
22
YOK
YOK
1
35
15
62
13
0
5
0
6
11
1
74
83,8
YARI
YARI
5
4
2
11
YOK
YOK
1
45
19
0
0
0
26
0
0
26
12
38
0,0
10
7
3
20
YOK
YOK
1
45
21
46
1
0
2
0
3
5
0
51
90,2
20
2
5
27
VAR
VAR
0
0
0
0
0
0
0
0
36
0,0
68,2
TAM
1
18
1
1
20
YOK
YOK
1
53
20
58
9
1
10
1
15
26
1
85
12,5
1
2
15,5
YOK
YOK
1
55
20
68
4
0
1
1
8
10
2
80
85,0
20
3
3
26
YOK
YOK
1
46
16
41
2
1
1
0
0
1
42
97,6
14
2
4
20
VAR
YOK
1
50
22
21
2
0
2
0
1
3
5
29
72,4
13
1
4
18
YOK
YOK
1
49
17
62
11
0
0
0
11
11
4
77
80,5
32
228
09.07.2012
229
10.07.2012
230
10.07.2012
231
11.07.2012
232
12.07.2012
233
12.07.2012
234
12.07.2012
235
14.07.2012
236
14.07.2012
237
14.07.2012
238
14.07.2012
239
14.07.2012
240
14.07.2012
241
14.07.2012
242
14.07.2012
243
15.07.2012
244
15.07.2012
245
15.07.2012
246
15.07.2012
247
15.07.2012
248
15.07.2012
249
16.07.2012
250
17.07.2012
253
18.07.2012
254
18.07.2012
255
18.07.2012
256
18.07.2012
259
18.07.2012
257
19.07.2012
258
19.07.2012
260
20.07.2012
27.08.2012
49
28,37,090 E
36,47,616 N
26.08.2012
47
28,36,566 E
36,47,930 N
29.08.2012
50
28,37,700 E
36,47,036 N
26.08.2012
46
28,36,317 E
36,48,055 N
27.08.2012
27.08.2012
46
46
28,36,887 E
28,36,538 E
36,47,738 N
36,47,950 N
27.08.2012
46
28,36,616 E
36,47,906 N
28.08.2012
45
28,37,505 E
36,47,258 N
27.08.2012
44
28,37,020 E
36,47,649 N
29.08.2012
46
28,36,699 E
36,47,854 N
27.08.2012
44
28,36,768 E
36,47,819 N
26.08.2012
43
28,37,233 E
36,47,510 N
30.08.2012
47
28,36,553 E
36,47,946 N
29.08.2012
46
28,37,285 E
36,47,475 N
27.08.2012
44
28,37,553 E
36,47,201 N
29.08.2012
45
28,37,288 E
36,47,475 N
03.09.2012
50
28,36,821 E
36,47,781 N
31.08.2012
47
28,36,840 E
36,47,777 N
31.08.2012
47
28,36,360 E
36,47,941 N
30.08.2012
46
28,36,540 E
36,47,154 N
31.08.2012
47
28,36,378 E
36,48,038 N
31.08.2012
46
28,37,641 E
36,47,093 N
05.09.2012
50
28,37,102 E
36,47,606 N
04.09.2012
48
28,37,210 E
36,47,538 N
04.09.2012
48
28,36,822 E
36,47,784 N
02.09.2012
46
28,36,583 E
36,47,918 N
03.09.2012
47
28,37,272 E
36,47,494 N
12.09.2012
02.09.2012
56
45
28,37,123 E
28,37,304 E
36,47,654 N
36,47,443 N
04.09.2012
47
28,36,413 E
36,48,018 N
05.09.2012
47
28,37,089 E
36,47,620 N
22
1
3
26
VAR
YOK
1
56
18
57
0
3
7
0
2
9
11
5
3
19
VAR
YOK
1
49
17
24
1
1
2
0
0
2
22
2
2
26
VAR
YOK
1
55
16
45
3
1
0
0
0
0
18
4
2
24
VAR
YOK
1
41
15
14
0
1
7
1
5
13
16
3
3
22
YOK
YOK
1
38
21
80
6
1
1
0
4
5
18
3
2
23
0
YOK
1
49
16
0
0
0
46
0
4
15
3
2
20
YOK
YOK
1
49
21
65
0
0
0
0
1
3
69
82,6
26
92,3
0
45
100,0
26
53
26,4
0
85
94,1
50
2
52
0,0
1
1
67
97,0
17
2
3
22
YOK
YOK
1
47
15
38
1
0
12
0
9
21
16
75
50,7
9
3
4
16
YOK
YOK
1
53
18
45
5
0
2
2
17
21
0
66
68,2
12
0
4
16
YOK
VAR
1
58
21
31
0
4
3
0
6
9
0
53
58,5
18
3
4
25
VAR
YOK
1
47
19
59
1
0
2
1
14
17
0
76
77,6
12
1
1
14
YOK
YOK
1
52
21
2
2
0
5
0
10
15
17
11,8
21
7
4
32
VAR
YOK
1
50
17
60
3
1
3
0
3
6
0
66
90,9
25
4
3
32
YOK
YOK
1
53
18
54
0
0
3
0
0
3
0
57
94,7
1
53
21
49
1
0
2
2
2
6
0
55
89,1
1
49
18
36
1
4
7
1
0
8
0
80
45,0
YARI
13
2
2
17
YOK
YOK
11,5
2
2
15,5
YOK
VAR
11,5
2
2
15,5
YOK
YOK
1
55
19
47
3
0
6
0
6
12
0
59
79,7
22
3
3
28
VAR
YOK
1
52
20
46
1
0
0
0
0
0
0
46
100,0
15
1
2
18
VAR
YOK
1
54
15
70
2
0
3
0
5
8
1
79
88,6
17
4
3
24
VAR
YOK
1
40
16
54
2
0
12
0
4
16
6
76
71,1
9
4
4
17
YOK
YOK
1
52
16
62
0
0
2
0
2
4
0
66
93,9
10
2
2
14
YOK
YOK
1
54
19
37
0
0
3
0
0
3
0
40
92,5
17
5
7
29
VAR
YOK
1
42
18
9
0
1
21
1
2
24
1
34
26,5
19
3
3
25
VAR
YOK
1
45
26
26
0
0
12
1
7
20
4
50
52,0
15
5
6
26
VAR
YOK
1
53
20
88
7
0
0
0
7
7
3
98
89,8
8
4
3
15
YOK
YOK
1
47
15
38
1
0
12
0
9
21
16
75
50,7
21
5
3
29
VAR
YOK
1
56
22
18
0
0
0
0
5
5
3
26
69,2
14
2
1
17
VAR
YOK
1
45
17
29
4
1
16
5
28
49
4
82
35,4
14
3
3
20
YOK
VAR
1
46
17
20
1
1
0
0
1
1
2
46
43,5
20
2
1
23
VAR
YOK
1
42
23
25
1
0
13
2
3
18
8
51
49,0
22
2
5
29
VAR
YOK
1
47
18
60
1
0
1
0
7
8
1
69
87,0
YARI
YARI
33
261
20.07.2012
262
21.07.2012
263
23.07.2012
264
24.07.2012
265
25.07.2012
266
25.07.2012
268
27.07.2012
13.09.2012
55
28,37,847 E
36,46,551 N
06.09.2012
47
28,36,828 E
36,47,782 N
10.09.2012
49
28,36,499 E
36,47,965 N
08.09.2012
46
28,36,547 E
36,47,949 N
08.09.2012
45
28,36,851 E
36,47,765 N
11.09.2012
48
10.09.2012
45
28,36,852 E
28,37,577 E
14
3
4
21
14
2
4
20
VAR
YOK
1
48
16
5
0
0
13
7
63
83
2
90
5,6
1
47
17
69
3
0
2
0
3
5
1
75
92,0
12
2
2
16
YOK
YOK
1
46
14
0
0
0
8
0
0
8
1
9
0,0
20,5
2
4
26,5
VAR
YOK
1
61
17
80
17
3
8
1
8
17
0
97
82,5
15
2
3
20
VAR
YOK
1
44
19
40
4
0
3
0
8
11
0
51
78,4
19
2
4
25
VAR
YOK
1
44
16
37
0
0
1
0
3
4
8
49
75,5
13
16
12
41
YOK
VAR
1
56
20
27
0
0
1
0
1
2
2
38
71,1
18,46
12302
36,47,768 N
36,47,183 N
TOPLAM
YARI
50,38
1085
337
1699
316
1412
3427
1289
19859
71,435252
ORTALAMA
49,5598
15,1086
4,226
3,17216
22,3
50,39
18,46
44,57
3,9312
1,221
6,1558
1,1
5,1159
12,41667
4,774074
MĐNĐMUM
42
0
0
0
22,36313
31
10
0
0
0
0
0
0
0
0
8
MAKSĐMUM
66
28
21,1
15
54,3
66
35
120
36
19
67
66
89
93
74
133
61,9
34
Gece arazileri esnasında yuva ve izlerin kayıtları tutularak yuvaların
korunması için taşıma ve kafesleme çalışmaları da devam ettirilmiştir. Gece
arazilerinin yoğunluğu hem markalanan deniz kaplumbağa sayısını artırmıştır hem de
predasyona uğrayan yuva sayısında da önceki yıllara göre yüzde olarak azalma
sağlanmıştır. Yuva kafeslemede kullanılan kum altı kafeslerin 1 m olması, kum altı
kafeslerin köşelerinin kuvvetlendirici kazıklar ile güçlendirilmesi ve bu yıl
geliştirilen yuva kenarlarına 20 cm derinlikte yan tel kafeslerin yerleştirilmesi 2012
yılı yuvalama sezonunda predasyona karşı koruma da başarıyı artıran faktörler
olmuştur.
Dalyan Kumsalında 2012 yaz sezonunda tespit edilen yuvaların GPS
kayıtları dijital harita olarak işlenmiş ve küçük ölçekli olarak aşağıda verilmiş olup,
1:25000 ölçekli olarak elektronik ortamda da sunulmuştur (Şekil 9).
35
Şekil 9. Dalyan Kumsalında 2012 yılı yuvalarının harita üzerinde işaretlenmesi.
36
3.1.2. Ergin Bireyler ve Morfometrik ölçümler
Yuva yapan bireylerden 49 adedi markalanmış ve bunların 19 adeti tekrar
ikinci yuvada 7 adeti ise üçüncü yuvalarında görülmüştür ve daha önceki yıllarda
markalanmış 15 adet birey de gözlenmiştir. Dalyan Kumsalında 2012 yılında
markalanan ergin C.caretta bireylerinin ortalama Düz Karapaks Boyu (DKB) 72,21
cm, Düz Karapaks Eni (DKE) 53,33 cm, Eğri Karapaks Boyu (EKB) 77,08cm, Eğri
Karapaks Eni (EKE) 67,87 cm olarak ölçülmüştür. Bu kaplumbağalarla ilgili
morfometrik ölçümler ve marka numaraları Tablo 3’de verilmiştir. Tablo 3 te boş
bırakılmış bazı markalama tarihleri daha öncelerden markalanan hayvanlar oldukları
için bilinmemektedir.
Tablo 3. Dalyan Kumsalı’nda Markalanan Deniz Kaplumbağaları Đle Đlgili Bilgiler
Marka No
Markalama
Tarihi
Markalama
Yeri
DKB
DKE
EKB
EKE
1.
Görülme
Tarihi
2. Görülme
Tarihi
TR-C0207
05.06.2012
SAĞ
74
54
78
67
05.06.2012
07.07.2012
TR-Y0221
08.06.2012
SAĞ
68
49
71
66
08.06.2012
02.07.2012
TR-Y0249
22.06.2012
SAĞ
65,5
47,5
70
59
22.06.2012
04.07.2012
TR-Y0248
21.06.2012
SAĞ
76,5
56,5
81
73,5
21.06.2012
05.07.2012
TR-Y0243
25.06.2012
SAĞ
73
57
76
74
25.06.2012
07.07.2012
TR-Y0253
24.06.2012
SAĞ
72
55
79
68
24.06.2012
09.07.2012
TR-Y0210
29.05.2012
SAĞ
72
54
77
72
29.05.2012
12.06.2012
TR-Y0097
02.06.2012
SAĞ
77
58
84
74
02.06.2012
14.06.2012
TR-C2074
18.06.2008
SAĞ
73
35
79
69
05.06.2012
16.07.2012
17.07.2012
TR-C2037
Önceki yıllrda
SAĞ
71,5
55
79
70,5
09.07.2012
17.07.2012
21.07.2012
TR-Y0016
24.06.2010
SAĞ
77
56
83
72
05.07.2012
18.07.2012
TR-Y0217
05.06.2012
SAĞ
75,5
56,5
80
71
05.06.2012
19.06.2012
TR-Y0212
30.05.2012
SAĞ
70
51,5
74
58
30.05.2012
19.06.2012
TR-C2086
26.06.2008
SAĞ
73
55
77
70
07.06.2012
20.06.2012
16.07.2012
TR-Y0232
11.06.2012
SAĞ
72
50
75
64
11.06.2012
22.06.2012
03.07.2012
TR-Y0209
26.05.2012
SAĞ
75
62
78
67
26.05.2012
22.06.2012
TR-Y0213
23.06.2012
SAĞ
77
55
87
65
21.06.2012
23.06.2012
TR-Y0233
13.06.2012
SAĞ
65
47
70
63
13.06.2012
25.06.2012
TR-Y0215
02.06.2012
SAĞ
71
54
75
61
02.06.2012
27.06.2012
TR-Y0216
02.06.2012
SAĞ
71
56
73
67
02.06.2012
TR-Y0218
05.06.2012
SAĞ
74
54
77
70
05.06.2012
TR-Y0214
06.06.2012
SAĞ
80
52
83
73
06.06.2012
TR-Y0219
07.06.2012
SAĞ
74
56
77
69
07.06.2012
3. Görülme
Tarihi
13.07.2012
03.07.2012
14.07.2012
37
TR-Y0231
08.06.2012
SAĞ
70,5
53,5
76
69
08.06.2012
TR-Y0220
08.06.2012
SAĞ
74
55
78
70
08.06.2012
TR-Y0223
08.06.2012
SOL
71
51
74
64
08.06.2012
TR-Y0265
08.07.2012
SAĞ
70
51,5
76
66
08.07.2012
TR-Y0268
10.07.2012
SAĞ
70
51
73,5
66
10.07.2012
TR-Y0275
10.07.2012
SAĞ
65
51
73
66
10.07.2012
TR-Y0266
12.07.2012
SAĞ
68
53
74
67,5
12.07.2012
TR-Y0238
14.06.2012
SAĞ
72
52
79
70
14.06.2012
TR-Y0235
14.06.2012
SAĞ
71
49
74
61
14.06.2012
TR-Y0272
14.07.2012
SAĞ
74
54
77
67,5
14.07.2012
TR-Y0273
14.07.2012
SAĞ
71
52
76
65
14.07.2012
TR-Y0003
15.07.2012
SAĞ
71
51
75
64
15.07.2012
TR-Y0239
18.06.2012
SAĞ
80
60
86
76
18.06.2012
TR-Y0236
18.06.2012
SAĞ
71
51
74
66
18.06.2012
TR-Y0290
18.07.2012
SAĞ
77
55
83
69,5
18.07.2012
TR-Y0246
19.06.2012
SAĞ
68
50
71
63,5
19.06.2012
TR-Y0278
19.07.2012
SAĞ
66
53
72
67
19.07.2012
TR-Y0247
20.06.2012
SAĞ
66,5
50,5
70
64
20.06.2012
TR-Y0280
20.07.2012
SAĞ
64
48
68
62
20.07.2012
TR-Y0242
22.06.2012
SAĞ
77
58,5
80,5
71,5
22.06.2012
TR-Y0241
22.06.2012
SAĞ
72,5
54
78
70
22.06.2012
TR-Y0252
23.06.2012
SAĞ
70
53
80
70,5
23.06.2012
TR-Y0251
23.06.2012
SAĞ
69
53,5
74,5
67
23.06.2012
TR-Y0250
23.06.2012
SAĞ
70
50,5
73,5
66
23.06.2012
TR-Y0291
23.07.2012
SAĞ
75
58
78
70
23.07.2012
TR-Y0277
25.07.2012
SAĞ
72
54
75
71
25.07.2012
TR-Y0257
26.06.2012
SAĞ
68
61
76
67
26.06.2012
TR-Y0245
26.07.2012
SAĞ
75
55
79
72
26.06.2012
TR-Y0261
28.06.2012
SAĞ
70
51
75
71
28.06.2012
TR-Y0211
29.05.2012
SAĞ
70
52,5
73
66
29.05.2012
TR-Y0005
30.06.2012
SAĞ
75
57
82
70
30.06.2012
TR-Y0061
27.06.2012
SAĞ
71
58
83
74
27.06.2012
TR-Y0001
Önceki yıllrda
SAĞ
79
57
81
71
26.05.2012
TR-A0470
Önceki yıllrda
SAĞ
85
55
88
76
02.06.2012
TR-Y0069
10.06.2012
SAĞ
71
51
87
66
10.06.2012
TR-Y0215
15.06.2012
SAĞ
73
57
76
69
15.06.2012
TR-Y0010
04.06.2010
SAĞ
77
55
83
69,5
18.06.2012
Önceki yıllrda
SAĞ
73,5
52
78
67
21.06.2012
TR-261
TR-Y0240
07.07.2012
SAĞ
68
53
72
66
07.07.2012
TR-961
Önceki yıllrda
SAĞ
70,5
51
77
65
18.07.2012
38
3.1.3. Yuva ve Yuvalarla ilgili ölçümler
2012 yaz sezonu içerisinde tespit edilen toplam 278 yuvanın 33 adedi
tamamen tilkiler tarafından predasyona uğrarken 47 adeti de kısmen predasyona
uğramıştır. Toplam 26 (%9,35) adedi kafeslenemeden predasyona uğramıştır (Şekil
10a). Ana pradatör olarak 69 yuvada tilki iken, 13 yuvada porsuk olmuştur. 198 yuva
ise predasyondan tamamen korunabilmiştir. Ancak, yuvalardan 9 tanesinde yavru
çıkışı gözlenmemiştir. Bununla beraber 2 yuva ise dalgaların aşırı yükselmesi sonucu
su baskınına maruz kalmış ve bunun sonucu olarak yavru çıkışı gözlenmemiştir.
Böylelikle toplam 278 yuvanın 234 tanesinde yavru çıkışı gerçekleşmiştir.
Predasyona karşı çözüm arayışları çerçevesinde toplam 250 (%89,92) adet yuva kum
altı kafeslerle kafeslenmiş, düz, kapaklı ve köşelerinden metal kazıklarla çakılmış ve
yuva altı tel kafeslerin tüm kenarları 20cm derinlikte yan tel kafeslerle kuşatılmıştır.
Dalyan Kumsalı’nda predasyonlardan sonra 2841 (%14,3) adet deniz kaplumbağası
yumurtası tahrip olmuştur (Şekil 10b). Ana predatör tilki olsa da az sayıda porsuk
predasyonuna rastlanmıştır.
Toplam 234 yuvadan yavru çıkışı gözlenmiş, kontrol açışlarının sonucunda
toplam yumurta sayısı 19859, döllenmemiş yumurta sayısı 1289, ölü embriyoların
sayısı 3427, predasyonla tahrip edilmiş yumurta sayısı 2841 ve yavru çıkışı
gerçekleşmiş boş kabuk sayısı 12302 olarak bulunmuştur. Yavru çıkış başarısı %61,9
olarak hesaplanmıştır (Şekil 10b).
Toplam 12302 yumurtadan çıkmış yavruların 11874 (%96,52)’i denize
ulaşmayı başarmıştır (Şekil 10d). Yuvaların ortalama derinlikleri 50,39 (31-66) cm,
ortalama çapları 18,46 (10-35) cm, ortalama kuluçka süreleri 49,5 (42-66) gün,
yuvalara bırakılan ortalama yumurta sayısı ise 71,4 (8-133) olarak bulunmuştur.
Yukarıdaki
grafiklerden
de
görüleceği
üzere
yumurtaların
%61,94
(12302)’undan yavru çıkışı gerçekleşmiştir. Yavru çıkışı önceki yıllarla göre
yüksektir. Ancak, yine de bu başarıyı etkileyen en büyük faktör yumurta predasyon
oranının çok yüksek oluşudur (2841 yumurta, %14,3 oranında). Yumurtalardaki
embryonik ölümler genel olarak düşüktür ve oranları %7-36 arasında değişmektedir
(Şekil 10c).
39
a) 2012 Yılı Yuvaların Durumu
b)Yumurtalar
Sağlam Yuva
Sayısı, 198,
71%
Döllenmemiş
Yumurta,
1289, 7%
Tam
Predasyon,
33, 12%
c)Yumurtaların bozulma durumları-Embriyo
Embriyo ölümleri
Orta Dönem
Embriyo, 316,
7%
Boş kabuk,
12302, 62%
Predasyonlu
Yumurta,
2841, 14%
Yarı
Predasyon,
47, 17%
Geç Dönem
Embriyo,
1412, 30%
Toplam
Embriyo,
3427, 17%
d)Yavruların durumu
Yuva yüzeyine
ulaşabilen
yavrular,
11217, 89%
Döllenmemiş
Yumurta,
1289, 27%
Erken Dönem
Embriyo,
1699, 36%
Yuva içinden
çıkarılan canlı
yavrular, 1085,
8%
Yuva içinde
sıkışarak ölen
yavrular, 337,
3%
Şekil 10:Dalyan
:Dalyan kumsalında 2012 yılındaki yuva ve yumurtaların durumlarını gösteren grafikler
40
Yumurtadan çıkan toplam 12302 yavrunun, 1422 adeti
ade yuva içerinde
bulunmuş ve 1085 (%96)
(%
adeti yuva içinden canlı olarak
rak çıkarılırken, geri kalan 337
(%3)) yavru ise yuva içeirinde ölü
öl olarak bulunmuştur. Ayrıca 91(%1)
91(%1 yavru denize
giderken yengeç, martı, porsuk ve otlara takılma gibi nednelerden dolayı denize
ulaşamamıştır (Şekil
ekil 11).
11
Yolda ölen
yavrular, 91,
1%
Yuvada ölen
yavrular, 337,
3%
Denize ulaşan
yavrular,
11874, 96%
Şekil 11.. Dalyan Kumslaında 2012 yılında yavruların denize ulaşma oranları.
3.1.4. Sıcaklık Çalışması
2012 yuvalama sezonunda yumurtadan çıkan yavruların cinsiyetinin tahmin
edilmesine yönelik olarak 49 yuvaya sıcaklık ölçer yerleştirilmi
yerleştirilmiş bunların 48
adetinden sağlıklı
lıklı sıcaklık verileri alınmış
alınmı ve bir adetinden de predasyon sebebiyle
veri kaydedilememiştir.
kaydedilememiştir. Ayrıca kumsalın genel sıcaklık profilinin belirlenmesi
açısından kumsalda belli aralıklarla kum sıcaklığı
sıcaklı ölçülmüştür.
tür. Ölçümlerin tamamı
“TĐNYTALK”
NYTALK” adı verilen
veri
data loggerlarla yapılmış ve grafikler elde edilmiştir(Şekil
edilmi
12a,b,c,d). Şekil
ekil 12a ve 12b de Dalyan 17 nolu yuvaya ait sıcaklık grafikleri
verilmiştir.
Cihazlar yuvalara ve kumsala yerleştirilmeden
yerle tirilmeden önce her 45 dakikada bir,
günde toplam 32 ölçüm alacak şekilde programlanmıştır.
tır. Genel olarak yuvalama
sezonu boyunca da kuluçka sıcaklığında bir artış görülmektedir. Yuvanın derinliği
derinli 43
ile 64 cm arasında değişirken
değ
bu yaklaşık
ık 20 cm derinlik farkı yaklaşık
yakla 1 oC sıcaklık
farkı göstermekte olup, ancak yuvanın genel sıcaklığı
sıcaklı ı kuluçkanın ortadaki 1/3 lük
döneminde ise 29 oC’nin üzerinde
üzeri
seyretmiştir.
41
Yuvaların kuluçka sürelerinin tamamı boyunca sıcaklık ortalaması 31,47+1,3 °C,
kuluçka süresinin 1/3 ‘lük periyottaki sıcaklık ortalaması ise 31,69+0,5 °C olarak
hesaplanmıştır. Dişi ve erkek oluşumundaki kritik eşiğin 29 ˚C olduğu göz önünde
bulundurulduğunda kuluçka süresinin ortadaki 1/3’lük kısmında etkili olan sıcaklık
ortalamalarını kullanmak suretiyle Dalyan Kumsalı’nda yumurtadan çıkan yavruların
%91,43 (%77,26-%100) oranında dişi olduğu saptanmıştır. Bu yuvalara ait olarak
özet bilgiler Tablo 4’de verilmiştir. Bu yuvalardaki ortalama yumurta sayısı 71 olup,
yavru çıkış başarıları da %62 olarak hesaplanmıştır.
Yuva sıcaklıkları yanında kum sıcaklıkları da yuva derinliklerinde denizden
farklı mesafelerde kaydedilmiştir. Grafik şekil 12c de görüleceği gibi denizden
uzaklaştıkça kum sıcaklığı artmaktadır. Örnek olarak Şekil 12d’deki kum sıcaklıkları
4 gün süreyle karşılaştırılmıştır. Buradan da görüleceği üzere kumsal üzerinde
denizden karaya doğru ilerlendikçe kum sıcaklıklarında bir artış söz konusudur ve
genel olarak sezon boyunca farklı sıcaklıklar kaydedilmesine rağmen, özellikle
birinci ve ikinci bölgede her 10 metrelik mesafede yaklaşık 1oC lik bir ısınma söz
konusudur; ancak diğer iki bölgede yine sıcaklık artsada artış 1oC den daha azdır
(Şekil 12 d).
42
a)
b)
Sıcaklık (oC)
29.5
29
28.5
28
10m
27.5
20m
27
30m
26.5
Bölge-1 Bölge-2 Bölge-3 Bölge-4
c)
Kumsal Bölümü (Her 1 km için)
d)
Şekil 12:Sıcaklık verileri ile ilgili grafikler
43
Tablo 4: Sıcaklık aleti kullanılan yuvaların bilgileri
yuva sıra no
yuva no
yuva tarihi
taşıma
denize uzaklık
(m)
kuluçka süresi
(gün)
yuva derinliği
(cm)
yumurta
sayısı
yavru çıkış başarısı
(%)
kulıçka süresinin tamamında
sıcaklık
std sapma
minimum
kuluçka süresinin ortadaki 1/3 ünde
maksimum
sıcaklık
std sapma
minimum
cinsiyet (%
dişi)
maksimum
1
DY-92
12.06.2012
VAR
26
46
58
65
93,85
31,58
1,78
27,72
34,50
31,66
1,24
30,30
34,11
2
DY-94
12.06.2012
VAR
18
54
45
94
3,19
31,38
1,39
27,06
33,64
32,19
0,96
30,38
33,64
3
DY-95
13.06.2012
VAR
31
47
57
100
67,00
31,17
1,63
27,19
33,27
31,28
0,90
30,21
32,89
4
DY-119
17.06.2012
YOK
19
48
56
56
96,43
31,07
1,33
28,80
32,70
31,30
0,99
29,56
32,61
5
DY-118
17.06.2012
VAR
26
48
52
65
87,69
31,58
1,43
28,38
33,35
32,10
0,97
30,18
33,32
6
DY-125
18.06.2012
YOK
34
51
57
95
90,53
31,39
1,49
28,28
34,05
31,97
0,62
30,07
32,94
7
DY-177
27.06.2012
VAR
30
50
47
58
98,28
32,31
1,17
29,93
34,11
32,64
0,27
32,19
33,34
8
DY-122
18.06.2012
YOK
17,5
50
55
90
88,89
31,10
1,67
28,45
33,34
31,40
1
29,56
32,57
9
DY-123
18.06.2012
YOK
32
47
44
7
100
31,94
1,63
29,02
34,06
32,29
1,10
30,32
33,80
10
DY-124
18.06.2012
YOK
22,5
50
57
74
75,68
31,20
1,44
28,76
33,17
31,56
0,88
29,77
32,58
11
DY-126
19.06.2012
YOK
26
49
52
93
93,55
31,86
1,58
29,17
34,04
32,18
0,94
30,23
33,35
12
DY-127
19.06.2012
YOK
30
50
59
65
95,38
31,31
1,38
29,06
33,25
31,53
0,76
29,87
32,45
13
DY-128
19.06.2012
YOK
30
47
59
102
67,65
31,22
1,32
28,45
32,95
31,70
0,76
29,93
32,57
14
DY-134
20.06.2012
YOK
17
50
56
74
82,43
31,06
1,46
28,25
33,62
31,39
0,64
29,59
32,10
15
DY-133
20.06.2012
YOK
23
49
53
42
47,62
32,32
1,33
28,17
35,21
32,99
0,78
31,44
34,57
16
DY-139
21.06.2012
YOK
14
51
43
33
93,94
30,94
1,21
28,36
32,90
31,46
0,37
30,28
31,95
17
DY-140
21.06.2012
VAR
29
46
45
81
87,65
31,87
1,44
28,82
33,73
32,14
0,66
30,68
32,95
18
DY-142
22.06.2012
YOK
17
50
46
29
79,31
32,13
1,86
22,60
36,12
32,43
0,50
30,88
33,44
19
DY-143
22.06.2012
YOK
32
48
50
91
100
30,91
1,57
28,45
32,95
31,17
0,74
29,56
32,19
20
DY-146
23.06.2012
YOK
22
51
48
23
69,57
30,96
1,02
29,19
32,57
31,40
0,28
30,68
31,81
21
DY-147
23.06.2012
YOK
20
46
64.
66
74,24
31,38
1,21
28,82
34,11
31,87
0,41
30,68
32,57
22
DY-148
23.06.2012
VAR
28
47
61
97
91,75
32
0,96
29,94
33,56
32,41
0,35
31,41
32,99
23
DY-154
24.06.2012
YOK
18
48
42
84
96,43
31,65
1,38
29,26
33,77
31,95
0,45
30,76
32,63
24,
DY-155
24.06.2012
YOK
15,90
49
52
73
100
31,15
1,71
28,45
34,11
31,21
0,39
30,30
32,19
91,46
99,02
86,24
86,44
97,63
95,90
100
87,82
100
90,09
98,80
89,76
92,10
87,78
100
88,70
98,30
100
84,70
87,85
94,44
100
95,53
85,22
44
25
DY-182
28.06.2012
VAR
25
44
51
50
100
31,05
1,43
23,04
36,47
31,08
0,23
30,34
31,61
26
DY-165
25.06.2012
YOK
23
51
43
53
100
30,85
1,30
28,08
32,95
31,12
0,25
30,68
31,81
27
DY-174
26.06.2012
YOK
9
50
40
66
71,21
30,25
0,87
28,45
31,43
30,77
0,34
29,93
31,43
28
DY-170
26.07.2012
VAR
28
17
56
61
100
31,53
1,14
29,46
33,37
31,80
0,16
31,37
32,10
29
DY-183
28.06.2012
VAR
30
47
42
87
89,66
31,24
1,46
28,82
33,76
31,22
0,29
30,71
31,97
30
DY-188
29.06.2012
YOK
24
45
52
80
95
32,59
1,09
29,92
34,62
32,66
0,37
31,91
33,47
31
DY-185
29.06.2012
YOK
18
47
42
89
83,15
31,80
1,26
29,56
34,11
31,94
0,31
31,43
32,95
32
DY-186
29.06.2012
YOK
18
49
49
71
81,69
31,45
1,13
28,93
33,48
31,75
0,23
31,30
32,32
33
DY-190
30.06.2012
YOK
21
46
51
81
79,01
30,87
1,18
28,45
32,95
30,88
0,26
30,68
31,43
34
DY-191
30.06.2012
YOK
33
44
52
80
88,75
32,07
1,42
29,56
34,51
32,07
0,27
31,68
33
35
DY-195
02.07.2012
YOK
16
46
43
85
100
32,09
1,25
29,28
34,48
32,15
0,38
31,60
33,01
36
DY-193
02.07.2012
VAR
28
47
57
71
90,14
31,41
1,03
29,21
33,29
31,34
0,24
31
31,83
37
DY-194
02.07.2012
VAR
28
46
54
82
81,71
32,20
1,08
29,97
34,25
32,21
0,30
31,74
32,89
38
DY-192
01.07.2012
VAR
21
çıkış yok
51
71
0
30,53
0,69
28,75
31,56
30,64
0,13
30,43
31,04
39
DY-203
03.07.2012
VAR
33
50
59
75
92
30,92
1,04
28,45
32,95
30,90
0,36
30,30
32,19
40
DY-205
03.07.2012
YOK
19
48
58
79
93,67
31,68
1,16
28,83
33,83
31,46
0,35
30,86
32,47
41
DY-209
04.07.2012
YOK
8
46
59
72
63,89
32,08
1,14
28,54
34,19
31,71
0,46
30,88
32,94
42
DY-212
04.07.2012
YOK
26
48
42
83
97,59
31,86
1,22
29,04
34,07
31,83
0,53
31,18
33,30
43
DY-211
04.07.2012
YOK
14
46
51
131
75,57
31,80
1,09
28,98
33,65
31,92
0,68
31,07
33,58
44
DY-217
05.07.2012
VAR
24
49
63
67
91,04
31,13
1,15
28,75
33,06
31,29
0,79
30,37
33,02
45
DY-218
05.07.2012
YOK
16,50
53
53
91
43,96
31,45
0,98
29,13
33,50
31,73
0,80
30,86
33,50
46
DY-219
05.07.2012
YOK
14
48
51
100
96
31,32
1,33
28,74
33,58
31,26
0,85
30,38
33,43
47
DY-220
06.07.2012
VAR
25
54
55
59
15,25
31,16
0,48
29,56
32,20
31,33
0,39
30,85
32,20
48
DY-221
06.07.2012
VAR
12
50
52
91
79,12
31,85
0,93
29,27
33,64
31,92
0,62
31,32
33,50
83,43
83,91
79,02
93,54
85,37
100
95,45
92,81
80,65
97,31
98,43
82
99,19
77,26
80,87
88,77
92,18
93,89
95,18
86,37
92,49
85,88
86,95
95,17
45
3.2. Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası ile Đlgili Sonuçlar
2012 yılında 42 adet Trionyx triunguis çıkışından 26 adet yuvalı çıkış tespit
edilmiş, bu yuvaların 24 adedi tilki predasyonuna uğramış olup 2 adeti korunmuştur. Bu
yuvaların büyük çoğunluğu Sülüngür Gölü-kumsal bağlantı noktasına yakın bölgede
yoğunlaşmıştır (Tablo 5). Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağasına ait yuvaların büyük
çoğunluğu predasyona uğramıştır. Bu türe ait toplam 42 adet ergin izi gözlemlenmiştir. Bu
çıkışlardan 16 adedi yuvasız iz olarak kaydedilmiş ancak 26 adet yuva tespit edilmiştir,
bunlardan 24 adeti predasyonla tamamen tahrip edilmiş, 2 adetinden yavru çıkışı
gerçekleşmiş olup yuvalardaki toplam 61 yumurtadan 27 yavru çıkışı gerçekleşmiştir.
Yuvaların göle olan ortalama uzaklığı 8,2 (min:3-max:14) m’dir. Çıkış olan
yuvalarda tespit edilen kuluçka süresi ortalama 53,5 (Min:55, Maks:52) gündür.
Tablo 5. Dalyan Kumsalı’ndaki Trionyx triunguis Yuvaların GPS Koordinatları
Sıra No
Yuva Tarihi
Yuva Koordinatları
Doğu
Yuva Koordinatları
Kuzey
1
12.05.2012
28,37,459 E
36,47,503 N
2
12.05.2012
28.37,103 E
36,47,909 N
3
13.06.2012
28,57,382 E
36,47,526 N
4
14.06.2012
28,37,323 E
36,47,583 N
5
15.06.2012
28,37,453 E
36,47,448 N
6
17.06.2012
28,37,459 E
36,47,503 N
7
18.06.2012
28.37,103 E
36,47,909 N
8
19.06.2012
28,37,587 E
36,47,348 N
9
19.06.2012
28,37,389 E
36,47,353 N
10
21.06.2012
28,37,055 E
36,47,849 N
11
21.06.2012
28,57,395 E
36,47,535 N
12
22.06.2012
28,57,405 E
36,47,553 N
13
22.06.2012
28,37,455 E
36,47,459 N
14
23.06.2012
28,57,395 E
36,47,535 N
15
23.06.2012
28,57,390 E
36,47,540 N
16
23.06.2012
28,37,459 E
36,47,653 N
17
23.06.2012
28,57,400 E
36,47,545 N
18
24.06.2012
28,37,330 E
36,47,585 N
19
20.062.012
28,37,074 E
36,47,805 N
20
20.062.012
28,57,540 E
36,47,330 N
21
21.062.012
28,37,340 E
36,47,300 N
46
22
01,06,2012
28,37,303 E
46,47,519 N
23
10,06,2012
28,37,056 E
36,47,738 N
24
23,05,2012
28,37,340 E
36,47,300 N
25
23,05,2012
28,37,177 E
36,47,641 N
26
25,05,2012
28,37,340 E
36,47,300 N
3.3. Bilgilendirme ve DEKAMER’de yapılan çalışmaları
Dalyan Kumsalında Deniz Kaplumbağa Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi
(DEKAMER)’nde bakım ve tedavisi yapılan 20 adet deniz kaplumbağasının 4 adedi denize
bırakılmış olup, 8 adedi ölmüş 8 adedi de halen bakım altındadır. 2012 yılı içerisinde
DEKAMER’de tedavisi biten 1 dişi 3 erkek toplam 4 kaplumbağaya uydu cihazı takılarak
Akdeniz’de göç yolları takip edilmektedir (Tablo 6). Bu kaplumbağaların takip ettikleri
yolları gösterir haritalar aşağıda verilmiştir (Şekil 13).
47
Şekil 13. Uydu takibi yapılan 6 adet deniz kaplumbağasının göç yollarını gösteren haritalar.
Tablo 6: Uydu takibi yapılan kaplumbağalara ait bilgiler ve web adresleri
Kaplumbağa
adı
Yıl
Harita ve diğer bilgiler için ilgili bağlantılar
Mustafa
2012
http://www.seaturtle.org/tracking/index.shtml?tag_id=120042
Đrfan
2012
http://www.seaturtle.org/tracking/index.shtml?tag_id=120043
Osman
2012
http://www.seaturtle.org/tracking/index.shtml?tag_id=120044
Bodrum
Karya
2012
http://www.seaturtle.org/tracking/index.shtml?tag_id=120041
Kumsaldaki koruma ve izleme çalışmaları yanında, bilgilendirme çalışmaları da
devam etmiştir. Kumsla gelen turistlere Türkçe, Đngilizce ve Rusça olarak hazırlanan
broşürler dağıtılmıştır. Broşüre ait bilgiler ön ve arka sayfa olarak EK-1 de verilmiştir.
Ayrıca bu bilgilerden hazırlanmış 3 farklı bigilendirme afişi, hem Boğaz bölgesindeki
bilgilendirme ofisi (3 adet) ve büfelerdeki (3 adet) , hem Đztuzundaki bilgilendirme
ofisindeki (3 adet) hem de kamp ortamındaki konteynerlera asılmış olan afişler
yenilenmiştir. Yerel halktan da katılan gönüllüler ve projede görev alan görevlilerce
bilgilendirme çalışmaları kumsaldaki bilgilendirme ofislerinde ve DEKAMER’de
yapılmıştır ve yaklaşık 35.000 kişiye birebir bilgi verilmiştir.
48
4. DEĞERLENDĐRME SONUÇ VE ÖNERĐLER
4.1. Deniz Kaplumbağaları ile ilgili sonuçların Değerlendirilmesi
Dalyan Kumsalı’nda yıllara göre elde edilen yuva sayıları Şekil 14’te verilmiştir.
Dalyan Kumsalındaki Yıllık Yuva Sayıları
400
Sezondaki yuva sayısı
350
300
250
200
150
100
50
1979
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
0
Yıllar
Şekil 14. Dalyan Kumsalı'nda yıllara göre yuva sayılarının karşılaştırılması.
Genel olarak son 6 yıl verileriyle karşılaştırıldığında yuva sayılarında önemli bir
artış olduğu görülmektedir. Bu normal olarak yıllar arasındaki dalgalanmalardan
olabileceği gibi, sezon boyunca bütün yuvaların kaydının yapılmasından veya uzun yıllar
süren koruma çalışmalarının ürünü olan populasyona yeni anaçların katılmaları şeklinde de
açıklanabilmektedir.
2012 yılında, Dalyan Kumsalında Deniz kaplumbağa yuvalarının tamamı iribaş
deniz kaplumbağasına ait olup Dalyan Kumsalında saptanan 828 adet C. caretta çıkışının
%33,57’si (278) yuva ile sonuçlanırken %66,43 (550) ise yuvasız çıkış olarak
sonuçlanmıştır. Yuvalı ergin çıkışlarının GPS kayıtları alınarak denizden uzaklıkları
ölçülmüş ve kaydedilmiştir. 2012 yaz sezonunda ortalama yuva yoğunluğu 61,7 yuva/km
olarak hesaplanmıştır.
Bu sonuçlar önceki yıllarla karşılaştırıldığında 2011 yılında toplam 918 çıkışın 341
(% 37,14) adedi yuva ile sonuçlanmıştır. 2010 yılında toplam 1005 çıkıştan 354 (%35,22)
tanesi yuva ile sonuçlanmıştır (Kaska ve ark, 2010). 2009 yılında ise toplam 685 adet
C.caretta çıkışının 291 (% 42.48) tanesi yuva ile sonuçlanmıştır (Durmuş ve Güçlü, 2009).
49
2008 yılında 798 adet C.caretta çıkışının %35’i (277) yuva ile sonuçlanırken %65’i (521)
ise yuva ile sonuçlanmamıştır (Kaska ve Ark., 2008) ve 2006 ve 2007 yıllarında da benzer
sonuçlar verilmiştir (Canbolat, 2007). 2005 yılında ise 605 çıkışın 221’i yuva ile
sonuçlandığı rapor edilmiştir (Selin Đnşaat, 2005).
Çıkan yavru sayıları da yıllara göre farklılıklar gösterse de genel olarak düşüktür.
Örneğin 2005 yılında bu değerler toplam 17065 yumurtadan toplam 11272 yavrunun
çıktığı rapor edilirken (Selin Đnşaat, 2005), 2006 yılında 269 adet C. caretta yuvasında
21028 adet bırakılan yumurtadan denize ulaşan yavru sayısı 4044 (%19,2) olarak verilirken
yuvaların %48,3’ünün predasyonla tahrip edildiği bildirilmiştir. 2007 yılında ise 274
yuvada 21031 yumurtanın 4215 (%20) den yavru denize ulaşabilmiş olup %49 oranında
predasyon ve %16,2 bozulma oranlarının yüksekliği rapor edilmiştir (Canbolat, 2006;
2007). 2008 yılında da 2006 ve 2007 yıllarındakine paralel olarak toplam 18051
yumurtadan 8477 yavru çıkmış olup toplam predasyonla tahrip edilmiş yumurta sayısı
6922 olarak rapor edilmiştir (Kaska ve ark., 2008). 2009 yılında ise 15593 yumurtadan
5349 (%34.30) yavru çıkmış ve 8578 (%55.01) tanesi tilki ve porsuklar tarafından
predasyona uğradığı rapor edilmiştir (Durmuş ve Güçlü, 2009). 2010 yılında genel yuva
sayısındaki artışa paralel olarak bu değerler yüksektir ve toplam 26682 yumurtadan 14782
yavru çıkarken, predasyonla tahrip edilmiş yumurta sayısı 10496 olarak bulunmuştur
(Kaska ve ark, 2010). 2011 yılında 25561 yumurtadan 17632 yavru çıkarken, predasyonla
tahrip edilen yumurta sayısı 4004 olarak bulunmuştur (Kaska ve ark, 2011). 2012 yılında
ise 19859 yumurtadan 12302 yumurtadan yavru çıkarken, predasyonla tahrip edilen
yumurta sayısı 2841 olarak bulunmuştur (Tablo 7,Şekil 15 ve 16).
Tablo 7: Son 5 yıla ait verilerinin karşılaştırılması
Yıllar
Toplam
Çıkış
Yuva
Sayısı
Đz
Sayısı
Yuva
yoğunluğu
(yuva/km)
Toplam
Yumurta
Sayısı
Ya v r u
Sayısı
Denize
Ulaşan
Ya v r u
Sayısı
Predasyonlu
Yumurta
Sayısı
Markalanan
Birey Sayısı
2008
2009
2010
2011
2012
798
685
1005
918
828
277
291
354
341
278
521
394
651
577
550
61,5
64,6
78,6
72,5
61,7
18051
15593
26682
25491
19859
8374
5349
14782
17632
12302
7782
5227
13815
17176
11874
6922
8578
10496
4004
2841
34
47
60
43
49
50
YILLARA GÖRE PREDASYONLU YUMURTA SAYILARI VE YÜZDELERİ
Yumurta Sayısı
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Toplam Yumurta
21028
21031
18051
15593
26682
25491
19859
Predasyonlu Yumurta Sayısı
10151
10305
6922
8578
10496
4004
2841
48.3
49
38.3
55.01
39.3
15.66
14.3
Predasyonlu Yumurta Yüzdesi
(%)
Şekil 15: Yıllara göre predasyonlu yumurta sayıları ve yüzdeleri
Yumurta ve Yavru Sayısı
30000
25000
20000
15000
10000
5000
0
2006
2007
2008
2009
Toplam Yumurta
2010
2011
2012
21028
21031
18051
15593
26682
25491
19859
Denize Ulaşan Yavru Sayısı
4044
4215
7782
5227
13815
17176
11874
Denize Ulaşma Başarısı (%)
19.23
20.04
43.11
33.52
51.78
67.38
59.8
Şekil 16: Toplam yumurta sayısı ve bu yumurtalardan çıkan yavruların denize ulaşma başarısının
yıllara göre dağılımı
4.2. Nil Kaplumbağaları ile ilgili Değerlendirme
2012 yılında Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis)’na ait
yuvaların büyük çoğunluğu predasyona uğramıştır. Bu türe ait toplam 42 adet ergin izi
gözlemlenmiştir. Bu çıkışlardan 16 adedi yuvasız iz olarak kaydedilmiş ancak 26 adet yuva
tespit edilmiştir, bunlardan 24 adedi predasyonla tamamen tahrip edilmiş, 2 adedinden
51
yavru çıkışı gerçekleşmiş olup yuvalardaki toplam 62 yumurtadan 27 yavru çıkışı
gerçekleşmiştir.
2011 yılında, T. triunguis’na ait yuvaların büyük çoğunluğu predasyona uğramıştır.
Bu türe ait toplam 65 adet ergin izi gözlemlenmiştir. Bu çıkışlardan 34 adedi yuvasız iz
olarak kaydedilmiş ancak 31 adet yuva tespit edilmiştir, bunlardan 29 adeti predasyonla
tamamen tahrip edilmiş, 2 adetinden yavru çıkışı gerçekleşmiş olup yuvalardaki toplam 67
yumurtadan 52 yavru çıkışı gerçekleşmiştir. 2010 yılında, T. Triunguis’e ait yuvaların
büyük çoğunluğu predasyona uğramıştır. Bu türe ait toplam 60 adet ergin izi
gözlemlenmiştir. Bu çıkışlardan 45 adedi yuvasız iz olarak kaydedilmiş ancak 15 adet yuva
tespit edilmiştir, bunlardan 12 adeti predasyonla tamamen tahrip edilmiş, 3 adetinden
yavru çıkışı gerçekleşmiş olup yuvalardaki toplam 55 yumurtadan 41 yavru çıkışı
gerçekleşmiştir (Kaska ve ark, 2010). 2009 yılında ise Araştırma periyodu süresince
Dalyan Kumsalı’nda T. triunguis türüne ait toplam 72 çıkış tespit edilmiş ve bunlardan 35
tanesi (%52.38) yuva ile sonuçlanmıştır. Toplam 29 yuvadan 703 yumurta sayılmıştır. 703
yumurtadan 575 tanesi tilki predasyonu sonucunda tahrip olduğu rapor edilmiştir (Durmuş
ve Güçlü, 2009). 2008 yılında da T. triunguis’e ait yuvaların büyük çoğunluğu predasyona
uğramış olup, yuvaların yerinde kafesle korunması başarısız olduğu için yuva yerlerinin
değiştirilerek korunması ve stryfoam kutulara taşınarak korunması yöntemleri test amaçlı
olarak başlatılmıştır. Bu türe ait toplam 67 adet ergin izi gözlemlenmiştir. Bu çıkışlardan
38 adeti yuvasız iz olarak kaydedilmiş ancak 29 adet yuva tespit edilmiştir, bunlardan 22
adeti predasyonla tamamen tahrip edilmiş, 3 adetinden yavru çıkışı gerçekleşmiş olup 4
yuva ise stryfoam kutuda gelişmeye bırakılarak bu yuvalardaki toplam 58 yumurtadan 44
yavru çıkışı gerçekleşmiştir (Kaska ve ark., 2008). 2006 yılında 41 adet Nil kaplumbağası
yuvasından sadece bir adetinden 4 yavru çıkışı olduğu (Canbolat, 2006) ve 2007 yılında da
12 adet yuvanın tamamı predasyona uğradığı (Canbolat, 2007) ve benzer sonuçlar daha
önceki yıllarda rapor edilmiş olup T. triunguis yuvalarında da yüksek oranlı predasyon
dikkati çekmektedir.
4.3. Öneriler
Bu sebeplerden dolayı yuvaların hem yerlerinin değiştirilmesi hemde 1 metrelik kafeslerle
kafeslemelerin ve köşelerinden 4 adet kazıkla sağlamlaştırılması ve yuva altı tel kafeslerin
tüm kenarları 20cm derinlikte yan tel kafeslerle çevrilmesi yöntemlerinin devam etirilmesi
52
ve çalışmaların Mayıs ayı içeirinde başlanması önerilmektedir. Bütün yuvaların
kafeslenmesi önerilmektedir.
Yavru çıkış döneminde zaman zaman Çandır Köyü’nden ve Kaunos Antik kent
harabelerinden kaynaklanan ışık problemi nedeniyle yavrular yanlış yönelebilmektedirler.
Kaplumbağa besin kaynaklarından olan mavi yengeçlerin ışık ile geceleri Dalyan
kanalında ve kumsalın arka planındaki göllerde yakalanması hem ışık problemi
oluşturmakta hem de mavi yengeç populasyonunun hızla azalmasına neden olmakta olduğu
için
2010
yılında
yengeç
avcılığının
yasaklanması
önemli
bir
adım
olarak
değerlendirilmektedir. Bu uygulamanın devamının sağlanması, kaplumbağaların soyunun
devamı açısından en büyük temennimizdir.
Yakalanan bu mavi yengeçlerle deniz kaplumbağaları turistik amaçlı olarak elle
beslenmektedir. Bazı turizm şirketleri kaplumbağa gösterme vaadi verdikleri turistler için
bu gösteri beslemelerini yapmakta ve kaplumbağalar da bu duruma alışarak o bölgede
sürekli olarak dolaşmaktadırlar. Bu olay türün göç mekanizmasını, beslenme düzenini
değiştirebilmekte, bazen de yengeç yerine tavuk eti ve derisi ile beslenmeleri sonucu diyet
özellikleri bozulabilmektedir. Bu beslenme alışkanlığını kazanan deniz kaplumbağası
denizde yüzen kişilerin ellerini ve ayaklarını da yengeç verecekmiş gibi yaklaşarak
ısırabilmektedirler.
Gerek tilki ve gerekse domuzların da yuvalarda predasyona neden olmaları sadece
düz kafesle korunamayacağı anlaşılmıştır. Kafeslerin kazıklarla sağlamlaştırılmaları ve
predatörleri hem tespit edecek kumsalda gece görüş kameraları deneme amaçlı olarak 2010
yılında başlanmıştır. 2011 ve 2012 yılında da gerçekleştirilen bu çalışmaların sonraki
yıllarda da devam ettirilmesi önerilmektedir.
Yıllardır süregelen turizm aktiviteleri sonucu kumsalın doğal yapısı bozulmuş ve
zemin sertleşmiştir. Đnsan etkisiyle bu hale gelen kumsalın yine insan etkisiyle eski doğal
haline getirilmesi gerekmektedir. Turizmin olmadığı kış döneminde kumsal sürülerek
yumuşatılmalıdır. Zeminin eğimi de doğal haline getirilmelidir. Kumsalda mevcut doğal
bitkilerin bu ortamda da geliştirilerek kum tutulması ve doğal yapısının kazanılmasına
yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
Kumsal boyunca uygulanan kazıklama sistemi devam ettirilmeli, kazıklarla ilgili
eksiklikler sezon öncesinde tamamlanmıştır. Gelecek yıllarda bu kazıkların kontrolünün
sağlanması ve eksiklerin en kısa sürede tamamlanması sağlanmalıdır.
53
Koruma çalışmaları ve DEKAMER çalışmaları bir bütünlük içerisinde devam
ettirilmelidir. Uzun yıllardan bu yana, 2010, 2011 ve 2012 üreme döneminde Mayıs ayının
ilk haftası itibarıyla arazi çalışmalarına başlanmıştır. Bununla birlikte 2010 yılında 354,
2011 yılında 341 ve 2012 yılında 278 yuva kaydedilmişir. Son yıllardaki yuva sayısının
yüksek çıkmasının sebebi diğer yıllarda çalışmaların genellikle Haziran ayı başlarında
başlaması sonucu sezon başında yapılan ve tamamen predasyona uğrayan yuvaların
kaydedilememiş olması da etkili faktörlerden birisi olduğu düşünülmektedir. Her ne kadar
yıllar arasında dalgalanmalar olsa da son 20 yıllık koruma çalışmalarında bundan sonraki
yıllarda da yüksek sayıda yuva sayılarının elde edilmeye devam edilmesi koruma
çalışmalarının etkinliğini ve ilk yıllarda korunan yavruların erginleşerek populasyona
katılmaya başladıklarının da bir açıklaması olabilecektir.
54
5. KAYNAKLAR
Atatür, M.K. (1979), Investigation on the Morphology and Osteology, Biotope and Distribution
in Anatolia of T. triunguis (Reptilia, Testudines), with Some Observations on its Biology
(in Turkish). Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Monograf. Đzmir Ser. No., 18, 1-75.
Atatür, M.K., 1992, Türkiye deniz kaplumbağaları biyolojileri ve korunmaları, TKB Yayınları,
A-8, Bodrum, 55 s.
Auth, D.L. (1975), Behavioural Ecology of Basking in the Yellow-Bellied Turtle, Chrysemys
scripta (Schoepff), Bulletin of Florida State Museum Biology of Science, 20, 1-45S.
Bang P. ve Dahlstom P., (1990), Animal Tracks and Signs, Collins, London, 50-51 pp.
Baran, Đ. and Kasparek, M., 1989, Marine turtles Turkey, status survey 1988 and
recommendations for conservation and management, Max Kasparek Verlag, Heidelberg,
123 p.
Baran, Đ. ve Atatür, M.K. (1998), Türkiye Herpetofaunası (Kurbağa ve Sürüngenler), Çevre
Bakanlığı, ISBN 975-7347-37-X, Ankara, 214 s.
Baran, Đ., 1990, Sea turtles in Turkey, MTN, 48, 21-22.
Baran, Đ., Durmuş, H. and Atatür, M. K., 1991, On Chelonia mydas (L.) (Reptilia : Chelonia)
population of Mersin-Kazanlı region, Doğa Tr. J. of Zoology, 15, 185-194.
Baran, Đ., Durmuş, H., Çevik, E., Üçüncü, S. ve Canbolat, A.F., 1992, Türkiye deniz
kaplumbağaları stok tesbiti, Doğa-Tr. J. of Zoology, 16, 119-139.
Baran, Đ., Kumlutaş, Y., Kaska, Y. and Türkozan, O., 1994, Research on the amphibia, reptilia
and mammalia species of the Köyceğiz-Dalyan special protected area, Tr. J. of Zoology,
18, 203-219.
Baran, Đ., O. Türkozan, Ç. Ilgaz, Kaska, Y., S. Sak, 1996, Research on the marine turtle
populations of Dalyan, Fethiye, Patara and Belek Beaches, Final Report, Đzmir, 44 p.
Baran, Đ., O. Türkozan, Ç. Ilgaz, S. Sak, N. Taşkın, 1997, Research on the marine turtle
populations of Dalyan, Fethiye, Patara and Belek Beaches, Final Report, Đzmir, 39 p.
Başkale, E., ve Y. Kaska (2005). Sea turtle nest conservatıon techniques on Southwestern
beaches in Turkey. Israel Journal of Zoology, 51, 13-26.
Başoğlu, M. (1973), A Preliminary Report on a Specimen of Soft-Shelled Turtle from
Southwestern Anatolia, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Đlmi Rapor Ser. No., 172, 1-11.
Başoğlu, M. ve Baran, Đ., 1982, Anadolu sahillerinde toplanan deniz kaplumbağası materyali
üzerine kısa bir rapor, Doğa, Temel Bilimler, Seri A, 6, 2, 69-71.
Başoğlu, M., 1973, Sea turtles and the species found along the coasts of neighboring countries,
Türk Biyoloji Dergisi, 23, 12-21.
Berk, V.M. Van Den Langeveld, M.J. ve Sarıgül, G. (1988), Observation of Cheloniidae and
Trionychidae along the Çukurova Coast, Southern Turkey, Spring 1986 and 1987 167-171.
In: T. M. Van Der Have, Van Den Berk, V. M., Cronau, J. P. ve Langeveld, M. J. (1988),
South Turkey Project, WIWO report 22, 1-217.
Bishop, C.A., Brooks, R.J., Carey, J.H., Ng, P., Norstrom, R.J. ve Lean, D.R.S. (1991), The Case
for a Cause-Effect Linkage Between Environmental Contamination and Development in
Eggs of the Common Snapping Turtle (Chelydra serpentina) from Ontario, Canada.
Journal Toxicology Environment Health, 33, 521–547.
Bodenheimer, F.S. (1944), Introduction into the Knowledge of the Amphibia and Reptilia of
Turkey, Rev- Facult Science University Đstanbul, 9 (B), 1-83.
Borneff, I., Engelhardt, K. ve Griem, W. (1968), Carcinogenic substances in water and soil,
XXII. Mouse drinking study with 3,4-benzpyrene and potassium chromate, Archiv Für
Hygene, 152, 45-53.
55
Boulenger, G.A. (1889), Catalogue of Chelonians, Rhynchocephalians and Crocodiles in the
British Museum, Taylor and Francis, London.
Burger J. ve Gibbons J.W. (1998) Trace elements in egg contents and egg shells of slider turtles
(Trachemys scripta) from the Savannah River Site. Archives of Environmental
Contamination and Toxicology, 34:382–386.
Canbolat, A.F., 1990, Dalyan Kumsalı'nda yuva yapan deniz kaplumbağası, Caretta caretta
(LINNAEUS 1758) üzerine incelemeler, Master Tezi, H.Ü.F.B.E., Ankara, 52 s.
Canbolat, A.F., 1991, Dalyan Kumsalı (Muğla, Türkiye)'nda Caretta caretta (LINNAEUS 1758)
populasyonu üzerine incelemeler, Doğa-Tr. J. of Zoology, 15, 255-274.
Canbolat, A.F., 1997, Dalyan ve Patara Caretta caretta (Lınnaeus 1758) Deniz Kaplumbağası
Populasyonlarının Biyolojisi, DOKTORA TEZĐ, HÜ FBE, Ankara, 454 sayfa.
Canbolat, A.F., 1999, Köyceğiz-Dalyan ve Patara Özel Çevre Koruma Bölgeleri'ndeki
kumsallarda deniz kaplumbağalarının populasyonlarının araştırılması, ÖÇKKB Sonuç
Raporu, Ankara, 73 s.
Canbolat, A.F., 2000a, Belek Deniz Kaplumbağalarının Korunması, Sonuç Raporu, Belek
Turizm Yatırımcıları Birliği, Ankara, 142 s.
Canbolat, A.F., 2000b, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde Deniz Kaplumbağalarını Đzleme
Projesi, Sonuç Raporu, Çevre Bakanlığı-Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Ankara,
132 s.
Canbolat, A.F., 2000c, Antalya-Belek Kumsalı Deniz Kaplumbağalarının Korunmasına Yönelik
Ekolojik Araştirma II. Alt Projesi, Gelişma Raporu, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel
Müdürlüğü- BETUYAB A.Ş., Ankara, 130 s.
Canbolat, A.F., 2001a, Antalya-Belek Kumsalı Deniz Kaplumbağalarının Korunmasına Yönelik
Ekolojik Araştirma II. Alt Projesi, Sonuç Raporu, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel
Müdürlüğü- BETUYAB A.Ş., Ankara, 180 s.
Canbolat, A.F., 2001b, Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde Deniz Kaplumbağalarını Đzleme
Projesi, 2001 Yılı Proje Sonuç Raporu, Çevre Bakanlığı-Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığı, Ankara, 116 s.
Canbolat, A.F., 2001c, Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde 2000 ve 2001 Üreme
Sezonundaki Deniz Kaplumbağası Populasyonunun Araştırılması, Sonuç Raporu,
Hacettepe Üniversitesi-Biyoloji Bölümü, Ankara, 68 s.
Canbolat, A.F., 2002, Belek ve Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Deniz
Kaplumbağaları Đzleme Projesi, 2002 Yılı Sonuç Raporu, Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığı Ankara, 152 s..
Canbolat, A.F., 2006a, Köyceğiz-Dalyan ve Fethiye Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Deniz
Kaplumbağası (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis)
Popülasyonlarının Araştırılması ve Korunması Projesi Hizmet Alımı Đşi Projesi.
Destekleyen, Çevre ve Orman Bakanlığı-Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Muğla
Özel Çevre Koruma Müdürlüğü, Muğla, 148 s.
Canbolat, A.F., 2007 Köyceğiz-Dalyan ve Fethiye Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Deniz
Kaplumbağası (Caretta caretta, Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis)
Popülasyonlarının Araştırılması ve Korunması Projesi Hizmet Alımı Đşi Projesi.
Destekleyen, Çevre ve Orman Bakanlığı-Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, Muğla
Özel Çevre Koruma Müdürlüğü, Muğla, 148 s.
Carr, A., 1987, Impact of nondegradable marine debris on the ecology and survival outlook of
sea turtles, Marine Pollution Bulletin, 18, 6B, 352-356.
Conley, W.J. and Hoffman, B.A., 1987, Nesting activity of sea turtles in Florida, Florida Sci.,
50, 4, 201-210.
56
Connell, D. W. ve G. J. Miller. (1984) Chemistry and Ecotoxicology of Pollution, ISBN: 0-47186249-5, Hardcover, 464.
Davenport, J. ve Wrench, J. (1990), Metal Levels in a Leatherback Turtle, Marine Pollution
Bullettin, 21, 40-41.
Demirsoy, A. (1998), Yaşamın Temel Kuralları, Omurgalılar, Amniyota, Cilt 3, Kısım 2, ISBN
975-7746-02-9, Ankara, 941 s.
Deraniyagala, P.E.P. (1948), Trionyx triunguis rudolfianus, Spoila Zeylan, Colombo, 25, 2-30.
DHKD-WWF, 1996, Belek Management Plan 1995, DHKD, Đstanbul, 84 s.
Díaz-Paniagua, C., Marco, A., Fernández, M. ve Hernández, L.M. (2002), Lead, PCBs and Other
Environmental Pollutants on Chameleon Eggs in Southern Spain, Fresenius Environmental
Bulletin, 11(9), 631-635.
Dodd, C. K., 1988, Synopsis of the biological data on the loggerhead sea turtle Caretta caretta
(Linnaeus 1758), U.S. Fish Wildl. Serv., Biol. Rep. 88(14), 110 p.
Dumeril, A.H.A. (1860), Reptiles et poissons de l’Afrique Occidentale, Annales du Muséum
d'Histoire Naturelle, Paris,10, 137-240.
Durmuş, H., ve Güçlü, Ö. (2009). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi, Dalyan
(Đztuzu) Kumsal Alanında 2009 Yılı Đçin Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia
mydas) Ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Korunması Ve
Đzlenmesi Projesi. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığı, Ankara.
Egemen, Ö. (2000), Çevre ve Su Kirliliği, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:
42, ISBN 975-483-175-0, Đzmir, 120 s.
Eisler, R. (1985), Cadmium Hazards to Fish, Wildlife, and Invertebrates: a Synoptic Review,
U.S. Fish Wildlife Server Biology Report, 85, 46 pp.
Eisler, R. (1986), Chromium Hazards to Fish, Wildlife, and Invertebrates: a Synoptic Review,
U.S. Fish Wildlife Server Biology Report, 85, 60 pp.
Eisler, R. (1988), Lead Hazards to Fish, Wildlife, and Invertebrates: a Synoptic Review, U.S.
Fish Wildlife Server Biology Report, 85, 134 pp.
Engel, D.W., Sunda, W.G. ve Fowler, B.A. (1981), Factors Affecting TraceMetal Uptake and
Toxicity to Estuarine Organisms, I. Environmental Parameters, In Biological Monitoring
of Marine Pollutants, Academic Pres.
Erk'akan, F. and Canbolat, A.F., 1990, The investigation on the biology of loggerhead sea turtle
which use Dalyan Beach for nesting places and their protection from environmental
effects, Littoral 1990 (9-13 Julliet 1990, Marseilla), Eurocoast, France, 405-410.
Erk'akan, F., 1993, Nesting biology of loggerhead turtles Caretta caretta L. on Dalyan Beach,
Muğla-Turkey, Biological Conservation, 66, 1-4.
Erk'akan, F., Yerli, S.V., Canbolat, A.F., Çalışkan, M., Gündoğdu, N. ve Temel, A., 1990,
Köyceğiz Dalyanı, Eşen Çayı Deltası (Patara) ve Dalaman Çayı Deltası (Sarıgerme)'nda
yuva yapan deniz kaplumbağalarının biyolojik incelenmesi, bunları etkileyen çevre
faktörlerinin araştırılması ve korunmaları ile ligili önlemlerin belinlenmesi projesi,
Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı-H. Ü. Yer Bilimleri Uyg. ve Arş. Merkezi, Ankara, 146 s.
Flower, S.S. (1933), Notes on the Recent Reptiles and Amphibians of Egypt with a List of the
Species Recorded from that Kingdom, Process of Zoology Society, London, 753-55.
Forskal, O. (1775), Descriptiones Animalium, Avium, Amphibiorum, Piscium, Insectorum,
Vermium, Quae in Itinere Oriental Observavit, Hauniae, 1775, Mölleri.
Frazer, N.B., 1983. Survivorship of adult female loggerhead sea turtles, Caretta caretta, nesting
on Little Cumberland, Georgia, USA, Herpetologica, 39, 436-447.
Frazer, N.B., 1986. Survival from egg to adulthood in a declining population of loggerhead
turtles, Caretta caretta, Herpetologica, 42, 47-55.
57
Frazier, J., 1990, Biology and conservation of sea turtles in the Indian Ocean, in: Proceedings of
the Centenary Seminar of the Bombay Natural History Society, J.C. Daniel and J.S. Serrao
(eds.), 364-386.
Gadow, H. (1923), Amphibia and Reptiles, MacMillan and Co., Ltd., St. Martin’s Street,
London, 313-410.
Geldiay, R. ve Koray, T., 1982, Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında yaşayan deniz
kaplumbağalarının (Caretta c. caretta L. ve Chelonia m. mydas L.) populasyonları ve
korunmaları ile ilgili tedbirler üzerine araştırmalar, TÜBĐTAK, Proje no; WHAG-431, 121
s.
Geldiay, R., 1983, Deniz kaplumbağalarının (Caretta c. caretta L. ve Chelonia m. mydas L.)
korunmasında temel bilimler yönünden takip edilecek stratejinin önemi, E. Ü. Fen Fak.
Dergisi, Seri B, 1, 328-349.
Geldiay, R., 1984, Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında yaşayan deniz kaplumbağalarının
(Caretta c. caretta L. ve Chelonia m. mydas L.) populasyonları ve korunması ile ilgili
araştırmalar, Doğa Bilim Dergisi, A2, 8, 1, 66-75.
Geldiay, R., Koray, T. and Balık, S., 1982, Status of the sea turtle population (Caretta c. caretta
ve Chelonia m. mydas ) in the Northern Mediterranean Sea, Turkey. p. 424-435, in: K.A.
Bjorndal (Ed.), Biology and Conservation of Sea Turtles, Washington, DC, 583 p.
Geoffroy, S.T. Ve Hilaire, E.F. (1809), Sur Les Tortues Molles, Nouveau Genre Sous le Nom de
Trionyx et Sur la Formation des Carapaces, Annales du Muséum d'Histoire Naturelle,
Paris, 14, 1-20.
Gidis, M. ve Kaska, Y. (2004), Population Size, Reproductive Ecology and Heavy Metals in
Eggshells of the Nile Soft-Shelled Turtle (Trionyx Triunguis) Around Thermal Lake
Kükürtlü (Sulphurous), Muğla-Turkey, Fresenius Environmental Bulletin, 13 (5), 405-412.
Gons, C. ve Billet, F. (1985), Biology of the Reptilia, Volume 15, John Wiley and Sons, New
York.
Gramentz, D. (1990), Beobachtungen an der Afrikanischen Weichschildkröte T. triunguis
(Forskal, 1775) in der Türkei, Herpetofauna 12, 22-25.
Gramentz, D. (1993), Beobachtungen und Untersuchungen zur Ethologie und Ökologie von T.
triunguis in Western Anatolien, Salamandra, 29 (1), 16-43.
Gramentz, D. (1994), Zur Thermoregulation von T. triunguis am Kükürtlü Gölü in WestAnatolien, Salamandra, 30 (2), 143-154.
Gray, J.E. (1831), Synopsis Reptilium or Short Descriptions of the Species of Reptiles, Part 1,
Cataphracta, Tortoises Crocodiles and Enaliosaurians, London, Treütel, Würtz and Co., 78
pp.
Gray, J.E. (1844), Catologue of the Tortoises, Crocodiles and Amphisbaenians in the Collection
of the British Museum, London, Taylor and Francis, 80 pp.
Gray, J.E. (1855), Catologue of Shield Reptiles in the Collection of the British Museum, Part 1,
Testudinata, London, British Museum, 82 pp.
Gray, J.E. (1864), Revision of the Species of Trionychidae Found in Asia and Africa, with the
Description of Some New Species, Process Zoology Society, London, 76-98.
Gray, J.E. (1869), Notes on the Families and Genera of Tortoises and on the Characters Afforted
by the Study of Their Skulls, Process Zoology Society, London, 1869, 165-225.
Gray, J.E. (1873), Notes on Mud-Tortoises (Trionyx, Geoffroy) and on the Skulls of the
Different Kinds, Process Zoology Society, London, 1873, 38-73.
Groombridge, B., 1990, Marine turtles in the Mediterranean; distribution, population status,
conservation, A report to the Council of Europe, World Concervation Monitoring Centre,
Cambridge, UK, 72 p.
58
Grzimek, B. (1975), Grzimek’sAnimal Life Encyclopedia, Volume 6, Van Nostrand Reinhold
Company, New York.
Gündoğdu, N., Erk'akan, F., Yerli, S.V. ve Canbolat, A.F., 1988. Dalyan (Köyceğiz) sahilinde
yuva yapan deniz kaplumbağalarının (Caretta caretta) biyolojik incelenmesi ve bunların
çevresel etkenlerden korunmasının araştırılması projesi, Başbakanlık Çevre MüsteşarlığıH.Ü. Yer Bilimleri Uyg. ve Arş. Merkezi, Ankara, 220 s.
Haas, G. (1951), On the Present State of Our Knowledge of the Herpetofauna of Palestin,
Bulletin of the Research Council of Israel, Vol. 1, No 3. 67.
Hathaway, R.R., 1972, Sea turtles, unanswered questions about sea turtles in Turkey, Balık ve
Balıkçılık, 20, 1, 1-8.
Henwood, T.A., 1987. Movements and seasonal changes in loggerhead turtle Caretta caretta
aggregations in the vicinity of Cape Canaveral, Florida (1978-84), Biological
Conservation, 40, 191-202.
Heyer, W.R., Donelly, M.A., McDiarmid, R.W., Hayek, L.C. ve Foster, M.S. (1994), Measuring
and Monitoring Biological Diversity: Standard Methods for Amphibians, Smithsonian
Institution Press, London, 364 pp.
Hoofien, J.H. (1972), Reptiles of Israel, Dept. of Zoology, Tel Aviv University, Israel.
Husain, M.M. ve Kaphalia, B.S. (1990), Bioconconcentration of Cadmium, Manganese and Lead
is Some Common Species of Wild Birds from Lucknow city, Journal Environment
Biology, 11,193-201.
Janus, J.A. ve Krajnc, E.I. (1990). Integrated Criteria Document Cromium, Effects: Appendix.
Bilthoven, Netherlands, National institute of Public Health and Environmental Protection.
Kaska, Y. ve Downie R. (1999), Embryonic Development of Sea Turtles in the Mediterranean,
Zoology in the Middle East, 19, 55-69.
Kaska, Y., 1993, Kızılot ve Patara Caretta caretta populasyonunun araştırılması, Master Tezi,
D.E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Đzmir, 28 s.
Kaska, Y., 2007, Đkinci Deniz Kaplumbağaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Editör). 25-27
Ekim 2007 Dalyan, Muğla.
Kaska, Y. ve Başkale, E. (2001), Conservation and Research Aspects of Hatchery Practices.
First Mediterranean Conference on Marine Turtles, Roma-Italy, 24-28 Ekim 2001.
Kaska, Y., I. Baran, Ç. Ilgaz, O. Turkozan, M. Oz ve A. Erdogan, “An estimation of the total
nesting activity of sea turtles in Turkey”, Pp. 204-205 In: Coyne M.S., and Clark, R.D.
(Compilers).
Proceedings of the Twenty-First Annual Sea Turtle Biology and
Conservation. NOAA Technical Memorandum NMFS-SEFCS-528, 368 pp. Miami, 2005.
Kaska, Y., Sözbilen, D. ve Sarı, F. (2008). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi,
Dalyan (Đztuzu) Kumsal Alanında 2008 Yılı Đçin Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta,
Chelonia mydas) Ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Korunması
Ve Đzlenmesi Projesi. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığı, Ankara. 978-9944-0847-1-0.
Y. Kaska, S. Düşen, E. Başkale, F. Sarı, ve A. S. Ulubeli, (2010). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre
Koruma Bölgesi, Dalyan (Đztuzu) Kumsal Alanında Deniz Kaplumbağası (Caretta caretta,
Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Populasyonlarının Korunması
ve Đzlenmesi, 2010. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığı,
Kaska, Y., Başkale, E., Fak, Ç. (2011). Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi, Dalyan
(Đztuzu) Kumsal Alanında 2010 Yılı Đçin Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta, Chelonia
mydas) Ve Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis) Popülasyonlarının Korunması Ve
Đzlenmesi Projesi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
59
Kasparek, M. (1990), Zur Herpetofauna des Beckens von Köycegiz, Turkei (Dalyan Region),
Salamandra 26, 155-164.
Kasparek, M. (1999), An Assessment on the Status of the Nile Soft-Shelled Turtle (T. triunguis)
in Turkey with Recommendations for Conservation, Testudo, 5 (1), 40-50.
Kasparek, M. (2001), Priorities for the Conservation of the Nile Soft-Shelled Turtle, Trionyx
triunguis in the Mediterranean, Testudo, The Journal of the British Chelonia Group, 5 (3),
49-59.
Kasparek, M. ve Kinzelbach, R. (1991), Distribution and Bionomics of the Nile Soft-Shelled
Turtle, T. triunguis, in the Eastern Mediterranean, Zeitschrift für angewandte Zoologie, 78
(2), 137-159.
Lutz, P.L. ve Musick, J.A. (1997), The Biology of Sea Turtles, CRC Press, New York, 432 pp.
MacKenzie, R.D., Byerrum, R.U., Decker, C.F., Hoppert, C.A. ve Langham, R.F. (1958),
Chronic toxicity studies, II. Hexavalent and Trivalent Chromium Administered in Drinking
Water to Rats, Archives of Industrial Health, 18, 232-234.
Margaritoulis D, Argano R, Baran Đ, Bentivegna F, Bradai MN, Camiňas JA, Casale P, De
Metrio G, Demetropoulos A, Gerosa G, Godley BJ, Haddound DA, Houghton J, Laurent L,
Lazar B (2003) Loggerhead turtles in the Mediterranean Sea: Present knowledge and
conservation perspectives. In: Bolten AB, Witherington BE (eds), Loggerhead sea turtles,
Washington, USA, pp.175-198
Marigomez, J.A., Vega, M.M, Cojaraville M.P. ve Angulo E. (1989), Quantitative Response of
the Digestive Lysosomal System of Winkles to Sub Lethal Concentration of Cadmium,
Cellular and Molecular Biolgy, 35, 555-562.
Marx, H. (1968), Checklist of the Reptiles and Amphibians of Egypt, Special publication, U.S.
Navy med. Res. Unit. No. 3, Cairo, Egypt.
Meylan, P.A. (1987), The phylogenetic Relationships of Soft-Shelled Turtles (Family
Trionychidae), Bulletin American Museum National History, 186, 1-101.
Mrosovsky, N., 1983, Conserving Sea Turtles, The British Herpetological Society, London, 176
p.
Mutluay, H. ve Demirak, A. (1996), Su Kimyası, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., Đstanbul, 8384 s.
Nelson, D. A., 1988. Life history and environmental requirements of loggerhead turtles, U. S.
Fish Wildl. Serv. Biol. Rep. 88(23), U.S. Army Corps of Engineers, TR EL-86-2(Rev.), 34
p.
Ozaner, S., 1991, Çarpık yapılaşma ve aşırı kum alımının Türkiye'nin Akdeniz kıyı kuşağındaki
kıyı dengesi ve deniz kaplumbağaları üzerindeki olumsuz etkileri, Jeomorfoloji Dergisi,
19, 151-158.
Öz, M., Düşen, S., Tunç, M.T., Kumlutaş, Y., Durmuş, H. Ve Kaska, Y. (2004), A
Morphological and Taxonomical Study on the Subspecies of the Lycion Salamander,
Mertensiella lushani, Turkish Journal of Zoology, 28, 237-244.
Özer, A. ve Karakoç, G., 1992. Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi, ÖÇKK Yayın No
: 92-13, Ankara, 110 s.
Özer, A. ve Sevim, F, 1994, Özel Çevre Koruma Bölgesi BELEK, ÖÇKKB Yayınları, No: 29,
99 s.
Özhan, E., 1988. Flow regimes and dynamics equilibrum of morfological changes at Köyceğiz
Lake inlet Turkey, Coastal Engineering, 12, 109-132.
Öztürk, M. ve Öztürk, M. (1994), Karadeniz’in Sinop Kıyılarından Toplanan Deniz
Salyangozlarında (Rapana venosa Valenciennes, 1846) Bazı Ağır Metal Düzeyleri,
Turkish Journal of Zoology, 18, 193-198.
60
Piggelen, D.C.G and Strijbosch, H., 1993, The nesting of sea turtles, (Caretta caretta and
Chelonia mydas) in the Göksu Delta, Turkey, June-August, 1991, Doğa-Tr. J. of Zoology,
17, 137-149.
Pritchard, P.C.H. (2001), Observations on Body Size, Sympatry and Niche Divergence in
Softshell Turtles (Trionychidae), Chelonian Conservation and Biology, 4, 5-27.
Ross, J. P. and Barwani, M. A., 1982. Review of sea turtles in the Arabian Area, p. 373-383 in
K. Bjorndal (ed.), Biology and Conservation of Sea Turtles, Smithsonian Institution Press,
Washington, DC, 583 p.
Sakai, H., Ichihashi, H., Suganuma, H. ve Tatsukawa, R. (1995), Heavy Metals Monitoring in
Sea Turtles Using Eggs, Marine Pollution Bulletin, 30, 347-353.
Sakai, H., Saeki, K., Ichihashi, H., Suganuma, H., Tanabes, S. ve Tatsukawa, R. (2000), SpeciesSpecific Distribution of Heavy Metals in Tissues and Organs of Loggerhead Turtle
(Caretta caretta) and Green Turtle (Chelonia mydas) from Japanese Coastal Waters,
Marine Pollution Bulletin, Volume 40, 8, 701-709.
Salmon, M. and Wyneken, J., 1987, Orientation and swimming behavior of hatchling loggerhead
sea turtles (Caretta caretta L.) during their off-shore migration, J. Exp. Mar. Biol. Ecol.,
109, 137-153.
Schmidt, K.P. ve Ingler, R.F. (1957), Living Reptiles of the World, London.
Schmitt, C.J. ve Brumbaugh, W.G. (1990), National Contaminant Bio Monitoring Program:
Concentrations of Arsenic, Cadmium, Copper, Lead, Mercury, Selenium and Zinc in U.S
Freshwater Fish, 1976-1984, Archives of Environmental Contamination and Toxicolology,
19, 731-747.
Schroder, H.A. ve Mitchener, M. (1971), Scandium, Cromium (VI), Gallium, Yttrium, Rhodium,
Palladium, Đndium in Mice Effects on Growth and Life Span, Journal of Nutrition,
101,1431-1438.
Schuhmacher, M., Bosque, M.A., Domingo, J.L. ve Corbella, J. (1990), Lead and Cadmium
Concentration in Marine Organisms from the Tarragona Coastal Waters, Spain, Bulletin of
Environmental Contamination and Toxicology, 44, 784-789.
Selin Đnşaat, 2004, Deniz Kaplumbağası ve Nil Kaplumbağası Populasyonlarının Araştırılması
ve Korunması Projesi, ÖÇKKB Kesin Raporu, 84 s.
Selin Đnşaat, 2005, Deniz Kaplumbağası ve Nil Kaplumbağası Populasyonlarının Araştırılması
ve Korunması Projesi, ÖÇKKB Kesin Raporu, 74 s.
Siebenrock, K.F. (1913), Schildkröten aus Syrien und Mesopotamien, Ann. Naturhist.
Hofmuseums, Wien, XXVII. Bande, 209-225.
Simkiss, K. ve Taylor, M. (1981), Cellular Mechanisms of Metal Ion Detoxification and Some
New Indices of Pollution Aquatic Toxicology, 1, 279-290.
Skoog, D.A., Holler, F.J. ve Nieman, T.A. (1998), Principles of Instrumental Analysis, Bilim
Yayıncılık, 849 s.
Stoneburner, D.L., Nicora, M.N. ve Blood, E.R. (1980), Heavy Metals in Loggerhead Sea Turtle
Eggs (Caretta caretta) Evidence to Support the Hypothesis that Demes Exist in the
Western Atlantic Population, Journal of Herpetology, 14 (2), 171-175.
Storelli, M.M., Ceci, E. Ve Marcotrigino, G.O. (1998), Distribution of Heavy Metal Residues in
Some Tissues of Caretta caretta Specimen Beached Along the Adriatic Sea (Italy),
Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 60, 546-552.
Taşkavak E. (1998), Comparative Morphology of the Euphrates Soft Shelled Turtle, Rafetus
euphraticus in Southeastern Anatolia, Amphibia-Reptilia, 19: 281-291.
Taşkavak E. ve Atatür M.K. (1998), Distribution and Habitats of the Euphrates Softshell Turtle,
Rafetus euphraticus, in Southeastern Anatolia, Turkey, with Observations on Biology and
Factors Endangering its Survival, Chelonian Conservation and Biology, 3 (1): 20-30.
61
Taşkavak, E. (2003), Nil Yumuşak Kabuklu Kaplumbağası’nın, Trinoyx triunguis (Forskal,1775)
Kıyılarımızdaki Son Durumu ve Türü Korumaya Yönelik Alternatif Bir Tedbir, Türk Sucul
Yaşam Dergisi, 62-68.
Taşkavak, E. ve Reimann, M.J. (1998), The Present Status of Emys orbicularis in Southern
Central Anatolia, Mertensiella, 10: 267-278.
Taşkavak, E., Reimann, M.J. ve Polder, W.N. (1996), First Record of T. triunguis from Kos
Island, Greece with Comments on its Occurrence in the Eastern Mediterranean, Chelonian
Conservation and Biology, 3, 510-512.
Terhivuo, J., Pankokoshi, E., Hyvarinen, H. ve Koivisto, I. (1994), Pb Uptake by Ecologically
Dissimilar Earthworm (Lubricidae) Species Near a Lead Smelter in South Finland,
Environmental Pollution, 85, 87-96.
Türkozan, O. and Baran, Đ., 1996. Research on the loggerhead turtle, Caretta caretta, of Fethiye
Beach, Tr. J. of Zoology, 20, 183-188.
Türkozan, O. ve Kaska, Y. (2010). Turkey: In: Sea Turtles in the Mediterranean: Distribution,
Threats and conservation priorities (Casale and Margaritoulis (Eds)). Gland. Switzerland,
IUCN, p 257-294.
Ugurtas, Đ. H., Papenfuss, T.J. ve Orlov, N.L. (2001), New Record of Walterinnesia aegyptia
Lataste, 1887 (Ophidia: Elapidae: Bungarinae) in Turkey, Russian Journal of Herpetology,
8(3), 239-245.
Vazquez G.F., Reyes, M.C., Fernandez, G., Aguayo, J.E.C. ve Sharma, V.K. (1997),
Contamination in Marine Turtle (Dermochelys coriaca) Eggs Shells of Playon de
Mexiquillo, Michoacan, Mexico, Bulletin of Environmental and Contamination
Toxicology, 58, 326-333.
Venizelos, L., 1996, Mediterranean loggerheads are thriving in Libya, MTN, 72, 2.
Villar, C., Stripeikis, J., Colautti, D., D’Huicque, L., Tudino, M ve Bonetto, C. (2001), Metals
Contents in Two Fishes of Different Feeding Behaviour in the Lower Parana River and Rio
de la Plata Estuary, Hydrobiolgia, 457, 225-233.
Way, C.A. ve Schroder, G.D. (1982), Accumulation of Lead and Cadmium in Wild Populations
of the Commensal Rat, Rattus norvegicus, Archives of Environmental Contamination and
Toxicology, II, 407-417.
Wermuth, H. ve Mertens, R. (1961), Schildkröten, Krokodile, Brückennechse, Veb Gustav
Fischer Veriag Jena.
Witherington, B.E. and Bjorndal, K.A., 1991, Influences of artificial lighting on the seaward
orientation of hatchling loggerhead turtles Caretta caretta, Biol.Conserv., 55, 139-149.
Yerli, S.V, A.F. Canbolat, 1998a, Doğu Akdeniz Bölgesi'ndeki Deniz Kaplumbağalarının
Korunmasına Yönelik Yönetim Planı Đlkeleri, Çevre Bakanlığı, ÇKGM Yayınları, ISBN
975-7347-44-2, Ankara, 88 p.
Yerli, S.V, A.F. Canbolat, 1998b, Özel Çevre Koruma Bölgeleri'nde (Köyceğiz-Dalyan, Patara,
Fethiye-Çalış, Belek ve Göksu Deltası) Deniz Kaplumbağalarının Korunmasına Yönelik
Yönetim Planı Đlkeleri, Çevre Bakanlığı, ÖÇKKB Yayınları, ISBN 975-7347-43-4,
Ankara, 82 p.
Yerli, S.V, A.F. Canbolat, Uluğ, H., Doğan, O., 1998, Batı Akdeniz Bölgesi'ndeki Deniz
Kaplumbağalarının Korunmasına Yönelik Yönetim Planı Đlkeleri, Çevre Bakanlığı, ÇKGM
Yayınları, ISBN 975-7347-45-0, Ankara, 90 p.
Yerli, S.V., 1989, Köyceğiz Lagün sistemi ekonomik balık türleri üzerine incelemeler, Doktora
Tezi, H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 287 s.
Yerli, S.V., 1990, Patara Kumsalı (Antalya)'na yuva yapan deniz kaplumbağaları (Caretta
caretta Linnaeus) üzerine incelemeler, Hacettepe Fen ve Müh. Bil. Dergisi, 11, 133-143.
62
Yerli, S.V., F. Demirayak, 1996, Türkiye'de Deniz Kaplumbağaları ve Üreme Kumsalları
Üzerine Bir Değerlendirme '95, DHKD-Kıyı Yönetimi Bölümü 96/4, Đstanbul, 129 s.
Zug, G.R. (1993), Herpetology, An Introductory Biology of Amphibians and Reptiles, Academic
Press, 527 s.
63
EK-1- Bilgilendirme broşürü (ön sayfa)
64
EK-1- Bilgilendirme broşürü (arka sayfa)
65