AĞAÇ KARDEŞLİĞİ

AĞAÇ KARDEŞLİĞİ
ÇOCUKLAR İÇİN AĞAÇLANDIRMA VE DOĞA EĞİTİMİ PROJESİ
Haziran, 2015
1
Projenin Gerekçesi ve Amacı
Ormanların sağlamış olduğu ekosistem fonksiyonlarının doğanın dengesinde ve yaşamın
sürdürülebilirliğinde çok büyük önemi bulunmaktadır. Dünyanın akciğeri olan ormanlar, yaşam
kaynağımız olan toprağı tutan, yağış rejimini düzenleyen ve canlılar için hayati öneme sahip olan suyu
sağlayan ekosistemlerdir. Sadece bir ağaç topluluğu olarak değerlendirilmemesi gereken ormanlar, çok
sayıda canlının beraber yaşadığı ve çevre koşullarıyla canlılar arasında etkileşimin bulunduğu yaşam
ortamlarıdır. Ormanlar; küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğinin temel sebebi olan karbondioksitin
depolandığı alanlardır. Erozyonla mücadele ve toprak kaymalarında en etkin mücadele yöntemi
ağaçlandırma çalışmalarıdır. Dünyadaki karasal alanın yaklaşık olarak %30’u ormanlarla kaplı olup,
ormanların gezegenimize sunduğu tüm bu hizmetlere rağmen dünyada her yıl 13.5 milyon hektar orman
alanının tahrip edildiği bilinmektedir. Türkiye'de ise 21.7 milyon hektar ile karasal alanın %27.6’sı
ormanlarla kaplı olup bu oran dünya ortalamasının altındadır. Türkiye ormanlarının yaklaşık olarak
%47’si ise bozuk karakterde olup ormanlardan beklenen fonksiyonları tam olarak yerine getirmekten
uzaktır ve bu alanlarda şiddetli erozyon meydana gelmektedir.
Topraklarımızı tehdit eden erozyon ve çölleşme tehlikesini Türkiye’nin öncelikli çevre sorunlarından biri
olarak kabul eden TEMA Vakfı, erozyonu önlemek, orman varlığımızı artırmak ve ormanların sunduğu
ekosistem hizmetlerini geliştirmek amacıyla ağaçlandırma çalışmaları gerçekleştirmektedir. Ayrıca,
gelecek nesilleri doğayı tanıma, anlama, sorunlarını bilme ve sorunlara çözüm bulma konusunda
yetiştirmeyi de önemsemektedir.
Doğal varlıklar üzerindeki tahribatın ve baskının azaltılmasında en önemli ve etkili yöntemlerden biri
çevre/doğa eğitimleri yardımıyla doğayı bilen, doğanın bir parçası olduğunu içselleştirmiş, günlük
hayattaki tercihlerinin doğaya etkilerinin farkında olan ve çevre/doğa sorunlarına karşı harekete geçen
ekolojik okuryazar bireyler oluşmasına katkıda bulunmaktır. Doğaya temas eden ve içselleştiren nesiller,
sürdürülebilir yaşamın sağlayıcısı ve savunucusu olacaktır. Oysa, geleceğimizin güvencesi olan çocuklar
hızla artan kentleşme nedeniyle daha az doğaya çıkmakta ve doğa ile ilişkileri giderek azalmaktadır. Bu
durum, çocukların ruhsal ve fiziksel sağlığını olumsuz etkilemekte, doğaya ve doğal süreçlere tanık
olmalarına, doğayı doğadan ve gözlemleyerek öğrenme fırsatını yakalamalarına engel olmaktadır.
Bu noktadan hareketle, TEMA Vakfı “Ağaç Kardeşliği” projesi kapsamında oluşturulacak “Adım Adım Çocuklar Hatıra Ormanları” ile ağaçlandırma ve erozyonla mücadeleye katkı sağlamayı hedeflemekte,
çocuklara sunulacak doğa eğitim programıyla da çocukların doğada yaparak yaşayarak öğrenmelerine
destek olarak doğa ile giderek azalan ilişkilerini güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Hedefler
Bu amaçlara ulaşmak için projenin hedefleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
 Oluşturulacak “Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanları” ile orman varlığımızın korunması ve
geliştirilmesine katkı sağlamak,
 “Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanları”na çocuklar adına dikilecek fidanlar ve projeye katılan
çocuklara bu kapsamda armağan edilecek fidan bağış sertifikaları ile çocuklara ağaç ve doğa
sevgisi yanında erozyonla mücadele ve doğa koruma bilinci kazandırmak,
2
 Doğa eğitim programıyla çocukların doğayı keşfetmelerine fırsat yaratarak doğada yaparak
yaşayarak öğrenmelerine katkıda bulunmak,
 Çocukların, TEMA Vakfı tarafından adlarına dikilecek fidanlarla ve bunun yanı sıra katılacakları
doğa eğitim programıyla; hissederek, dokunarak ve gözlemleyerek, tohumdan fidana kendi
fidanlarını yetiştirmelerine imkân vererek doğanın bir parçası olduklarının farkına varmalarına
katkı sağlamak,
 Bakımını üstlendikleri fidan aracılığıyla doğayla anlamlı bir bağ kurmalarına katkıda bulunmak
Kapsam
Proje, Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde belirlenen illerde uygulanacaktır. 1 Kasım 2015 - 1 Kasım 2016 ve
1 Kasım 2016 - 1 Kasım 2017 aralığında iki yıl süreyle uygulanacak projede, iki farklı ağaçlandırma
sahasında Adım Adım isminin doğada yaşamasını sağlayacak toplam 4.000* fidanlık “Adım Adım Çocuklar Hatıra Ormanları” oluşturulması, 4.000 çocuğa doğa eğitim programıyla ulaşılması ve doğa
eğitim programı kapsamında her çocuğun kendi fidanını yetiştirmesi hedeflenmektedir.
* Projenin ilk yılı Hatıra Ormanı 2.000 fidan - Doğa Eğitim Programı kapsamında 2.000 çocuk ve
çocukların kendilerinin yetiştirecekleri 2.000 fidan - Toplam 2.000 çocuk, 4.000 fidan
* Projenin ikinci yılı Hatıra Ormanı 2.000 fidan - Doğa Eğitim Programı kapsamında 2.000 çocuk ve
çocukların kendilerinin yetiştirecekleri 2.000 fidan - Toplam 2.000 çocuk, 4.000 fidan
Hedef Kitle
Uygulayıcılar: “Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanları”nın oluşturulması TEMA Vakfı Genel Merkezi
tarafından, doğa eğitim programı ise Türkiye’nin dört bir yanında başta yaşam üreten toprak olmak
üzere tüm doğal varlıklara sahip çıkan TEMA İl Temsilcileri, İlçe Gönüllü Sorumluları, Genç TEMA
Toplulukları ve gönüllüleri tarafından yürütülecektir.
Hedef Kitleler;


Projenin birincil hedef kitlesi, Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde öğrenim gören ilkokul
öğrencileridir.
Projenin ikincil hedef kitlesi ise; doğa eğitim programı sınıflarda öğretmenlerin gözetiminde
uygulanacağı için öğretmenler ve velilerdir. “Ağaç Kardeşliği” projesi ile sadece çocuklarımız
değil, öğretmenlerimiz de doğaya yönelik bilgi ve becerilerini güçlendirme olanağı bulacaktır.
Çocukların kendi yetiştirecekleri fidanlara bakım süreci evde de devam edeceği için aile katılımı
da teşvik edilmiş olacaktır.
Etkinlikler
Proje hedeflerine, 3 adımda gerçekleştirilecek etkinliklerle ulaşılacaktır.
1. Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanları’nın Oluşturulması


Projenin ilk yılı Çanakkale il sınırları içerisinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından TEMA
Vakfı’na tahsis edilen orman arazilerinde 2.000 adet fidanın toprakla buluşacağı “Adım Adım
- Çocuklar Hatıra Ormanı”nın oluşturulması,
Çocukların ve Adım Adım Koşucularının katılımıyla Çanakkale il sınırları içerisinde temsili
fidan dikimi töreninin gerçekleştirilmesi,
3

Fidan dikimini takip eden 3 yıl boyunca sahada yapılacak olan çalışmalar ile fidan
gelişimlerinin izlenmesi,
* Projenin ikinci yılı farklı bir ağaçlandırma sahasında 2.000 fidanın toprakla buluşacağı ikinci
“Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanı” oluşturulacaktır. İkinci hatıra ormanının
oluşturulacağı ağaçlandırma sahası projenin ilerleyen aşamalarında belirlenecektir.
2. Proje Koordinasyon Eğitimlerinin Verilmesi


Yerelde projeyi uygulayacak İl Temsilcilerine ve İlçe Gönüllü Sorumlularına online, Genç
TEMA’lara ise yüz yüze proje koordinasyon eğitimlerinin verilmesi,
Proje Koordinasyon Eğitimleri sonrası ilk yıl 200, ikinci yıl 200 olmak üzere toplam 400 TEMA
Gönüllüsünün “Ağaç Kardeşliği” proje gönüllüsü olmasının sağlanması
3. “Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanları” Fidan Sertifikalarının Çocuklara Ulaştırılması ve Doğa
Eğitim Programı’nın Uygulanması




Çocukların isimlerine özel hazırlanacak “Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanı” fidan
sertifikalarının iki yıl süreyle Türkiye’nin dört bir yanında projeye katılan toplam 4.000
çocuğa ulaştırılması ve çocuklara ağaç ve doğa sevgisi kazandırılması,
TEMA Gönüllüleri tarafından okullarda gerçekleştirilecek 'Orman Ekosistemi ve Yaşamın
Çeşitliliği' konulu doğa eğitim programına çocukların yıl boyunca katılması,
Çocukların yaparak yaşayarak öğrenmelerini ve doğayla tekrar temas etmelerini sağlamak
amacıyla “gözlem kutusu1” gibi destekleyici materyallerle doğada etkinliklerin
gerçekleştirilmesi,
TEMA Vakfı tarafından Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde yöreye uygun doğal türlerdeki
tohumların ve fidan yetiştirme tüplerinin sağlanması, tohumların çocuklar tarafından
ekilmesi, fidanların gelişimlerinin çocuklar tarafından izlenmesi, çocukların izlenimlerini
gözlem defteri tutarak kayıt altına alması ve fidanların yetişmesinin ardından TEMA
Gönüllülerinin koordinasyonunda çocuklar tarafından yerelde uygun alanlara dikilmesi,
Not 1: İstanbul’daki uygulamalara temsili olarak Adım Adım Koşucuları’nın katılması ve doğa
eğitim programı çerçevesinde gönüllü olarak çocuklarla buluşması sağlanabilecektir.
Not 2: Projeye destek veren bağışçıların isimleri ve projeye katılan çocukların isimleri proje
soysal medya hesabında oluşturulan uygulama ile güncel olarak paylaşılacaktır.
1
Gözlem kutusu çocukların sınıf ortamında ve doğada canlı-cansız varlıkları daha yakından gözlemleyerek
tanımalarına fırsat sunan bir eğitim materyalidir.
4
Ölçme ve Değerlendirme Planı
Kantitatif Başarı Kriterleri:






2 yıl sonunda toplam 4.000 adet fidanlık “Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanları”nın
oluşturulması
Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanı sahalarının ağaçlandırma çalışmalarının sürdüğü 3 yıllık
dönemde, dönemlik olarak kontrolleri ve yılsonu fidan yaşama yüzdelerinin belirlenmesi
4.000 çocuğa Adım Adım - Çocuklar Hatıra Ormanı fidan sertifikalarının ulaştırılması,
Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinden iki yıl sonunda toplam 4.000 çocuğun 'Orman Ekosistemi
ve Yaşamın Çeşitliliği' konulu doğa eğitim programına katılması
4.000 çocuğun yerel tohumlar ile kendi fidanlarını yetiştirmeleri
Proje sonunda hazırlanacak, projeden yararlanan çocukların ve gönüllülerin etkinlik,
deneyim, paylaşım ve hikâyelerinden oluşan “Ağaç Kardeşliği” Proje Raporları
Kalitatif Başarı Kriterleri:




Çocukların ağaç, orman ve doğa sevgisi kazanması
Çocukların doğayla ilişkilerinin güçlenmesi ve doğa ile anlamlı bir bağ kurmalarının
sağlanması
Çocukların bir fidanı yetiştirirken, canlı yaşamla empati kurması ve sorumluluk bilinçlerinin
gelişmesi
Fidanın yetişmesi için gerekli ihtiyaçları karşılarken doğal döngüleri yaşayarak öğrenmesi
Ölçme Değerlendirmede Kullanılacak Yöntemler:



Proje Koordinasyon Eğitimleri ve proje faaliyetlerinin sonunda gönüllülere uygulanacak
değerlendirme anketleri,
Projeye katılan çocuklardan alınacak sözlü ve yazılı geribildirimler,
Projeye katılan öğrencilerin öğretmenlerine uygulanacak değerlendirme anketleri
5