İlköğretim İkinci Kademede Okuyan Öğrencilerin Cinsiyet Ve Okul

İlköğretim İkinci Kademede Okuyan
Öğrencilerin Cinsiyet Ve Okul Türü İle Zorbaca
Davranışlar Arasındaki İlişkinin Analizi
Dr.Ayşin SATAN
Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü
([email protected])
Ö ze t
Bu araştırmanın amacı ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin, okul türü ve cinsiyete bağlı olarak maruz kaldıkları zorbalık türleri,
zorbaca davranışların okulda ne şekilde ne sıklıkla nerelerde olduğu ve öğretmen, öğrenci ve yöneticilerin zorbaca davranışları nasıl
değerlendirdiklerini incelemek ve mevcut durumu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Akran Zorbalığı Değerlendirme anketi
uygulanmıştır. Elde edilen veriler frekans, yüzdelik ve kay-kare testleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmaya 288 kız ve 208
erkek olmak üzere toplam 496 öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerin 321'i resmi ilköğretim okullarına 175'i de özel ilköğretim okullarına
devam etmektedir. Yapılan analizlerde öğrencilerin %63.3'ü zorbalığa uğramaktadır. Cinsiyete göre kız öğrencilerin %52.2'si, erkek
öğrencilerin % 42.8'si sözel zorbalığa maruz kalmaktadır.
A n ah tar Kelimeler; Okulda zorbalık, kurban, zorba
G ir iş
Öğrencilerde görülen saldırgan davranışlar eğitim or­
tam ını bozan önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmak­
tadır. O kullarda m eydana gelen saldırganlık olaylarının bir
türü olan zorbalık, öğrencilerin fiziksel, duygusal ve sosyal
güvenliğini tehdit etmektedir. Çocuklar, gençler ve aileler
için önemli olan zorbalık sorunu, başta İskandinav ülkeleri
olmak üzere Avrupa, Amerika ve Japonya'da son 35 yılda
yapılmış pek çok çalışmada araştırılmıştır (Slee,1995;
Rigby, 1995; Graham, Juvonen, 1998; Sutton, Smith, Swettenham, 1999; VVolke, 2001; Dake, Piçe, Tellijohann, 2003;
Yoneyama, Naito,2003).
Türkiye'de ise zorbalıkla ilgili ilköğretim ve orta öğ­
retim kadem elerinde yapılan çalışmalarm son 10 yıl içinde
büyük yoğunluk kazandığım görmekteyiz (Dölek, 2002;
Satan, 2006; Atik, 2006; Sarıbeyoğlu, 2007; Arıman, 2007;
Çoşku, 2008; Öğdem, 2009).
O kulda yaşanan zorbalık, kavram olarak bir kişinin ka­
sıtlı bir şekilde başka birini rahatsız eden veya acı veren
davranışları olarak tanım lanm aktadır (01weus,2005). Litaretürde zorbalıkla ilgili yapılmış tanım lara baktığımızda
(Slee,1995; Besag,1989; Tattum,1993; Rigby,2003; Fitzgerald,1999) ortak bazı özellikleri taşıdıklarım görmekteyiz.
İlk olarak, kurban ve zorba arasm daki psikolojik ya da fi­
ziksel güç dengesizliğidir. İkincisi, bireye karşı tahrik edil­
m eden yapılan kasıtlı ve tekrarlanan olum suz davranış­
lardır.
Zorbalıkla ilgili yapılan tanımların ortak özellikleri doğ­
rultusunda zorbaca davranışları fiziksel veya ruhsal olarak
iki eşit güce sahip çocuğun kavgası, çaüşması veya m üna­
kaşası şeklinde değerlendirilmemesi gerekir. Okullardaki
zorbalık hem zorbaca davranışlara m aruz kalan kurbanlar
hem de zorbalar için yıkım ve şiddeti doğurm aktadır. Zor­
balık çok ciddi saldırgan davranışları içermektedir.
Okullarda yer alan zorbaca davranışları üç ana grupta
toplayabiliriz. Bunlar fiziksel, sözel ve ilişkisel zorbalıktır.
Fiziksel zorbalık, dövme, tekme atma, tokat atma, saç ya da
kulak çekme, dürtm e, itme, vurm a, eşyalarım zorla alma ya
da almakla tehdit etme, parasım zorla alm a ya da almakla
korkutm a gibi özellikle bedensel bakım dan güçlü olanların
güçsüzleri kasıtlı ve devamlı şekilde rahatsız etmesiyle or­
taya çıkan eylemlerdir. Sözel Zorbalık, dalga geçme, alay et­
me, kızdırma, korkutm a, kötü isim veya isimler takma, kü­
für etme, küçük düşürücü, rencide edici sözler söyleme, kişi­
nin kendisine veya ailesine hakaret etme gibi başkalarının
duygularım incitme, sözcüklerle ya da hareketlerle öz saygı­
larım sarsm akta. İlişkisel zorbalık, başkasının hakkm da
yanlış hikâyeler anlatma, yapılan faaliyet, etkinlik, oyun vb.
aktivitelerden dışlama, yok sayma, izole etme, aleyhinde
söylentiler çıkarma ve yayma, dedikodu yapm a, kişinin baş­
kalarıyla ilişkilerim bozma, dolaylı yoldan kişiyi kasıtlı bir
şekilde gruptan dışlama, yalnızlığa itmektir (Boulton, Trueman, Flemington, 2002; Dake, Piçe, Tellijohann, 2003).
O kullarda yaşanan zorbalığın sıklığım ve şiddetim orta­
ya koyan dünyada ve Türkiye'de çok sayıda araştam aya
rastlamaktayız. ABD'de yapılan bir araştırm ada 12-18 yaş­
ları arasm daki öğrencilerin % 75'inin, K anada'da 5000 ilk ve
ortaokul öğrencilerinin %38'inin bir dönem boyunca en az
birkere zorbalığa m aruz kaldıkları belirtilmektedir (Ma ve
ark., 2001; O'Connell ve ark.,1999). Norveç'te ise 84000 öğ­
renci üzerinde yapılan araştırm ada her 7 öğrenciden Tinin
zorbalıkta bulunduğu görülm ektedir (O'Connell ve ark.,
1999). İtalya'daki ilkokullarda % 40 ve ortaokullarda % 28 o­
ranında öğrenciler zorbalığa uğram aktadır (Genta ve ark.,
1996). Finlandiya'da ise, yaklaşık olarak her 10 okul çocu­
ğundan birisi okulda geçirdiği bir haftalık zam an dilimi içe­
risinde en az bir kez akranlarının zorbaca davranışlarına m a­
ruz kalm aktadır (Kaltiala-Heino ve Rimpela, 1999).
Türkiye'de yapılan çalışmalara baktığımızda ise okulla­
rım ızda yaşanan zorbalık oranlarının birbirlerine yakm ve
yüksek oldukları görülmektedir. Nevin Dölek (2002) tara­
166
fından yapılan araştırm ada elde edilen bulgular öğren­
cilerin %51.26'sı bir dönem boyunca bir iki kezden haftada
birkaç defaya kadar değişen sıklıklarda zorbaca davranışa
uğradığım, %37.9'u ise diğer öğrencilere karşı yine bir dö­
nem boyunca bir iki defadan haftada birkaç defaya kadar
varan zorbaca davranışta bulundukları belirtilmektedir.
Kapcı (2004) ilköğretim 4. ve 5. sınıf 206 öğrencilerinin katıl­
dığı araştırm asında öğrencilerin %40 oranında bedensel,
sözel, duygusal ve cinsel zorbalığa m aruz kaldıklarım açık­
lamaktadır. A kdum an'm (2010) 7-14 yaş grubunda 146 öğ­
renci ile yaptığı araştırm ada erkek öğrencilerin kız öğren­
cilere göre akran istismar puanlarının daha yüksek olduğu
görülmektedir. Bilgiç, Yurtal'm (2009) yapm ış olduğu araş­
tırmaya 157 öğrenci katılmış, bu öğrencilerden zorba dav­
ranışlara m aruz kalanların oram % 58 ve zorbaca davra­
nışta bulunanların oranı ise % 23,5 tir.
Bu tür davram şlar eğitim-öğretim faaliyetlerim olum ­
suz yönde etkilemektedir. Çocuklar üzerindeki psikolojik
ve sosyolojik etkileri sadece okul yıllarıyla sınırlı kalmayıp
yaşam ın som aki dönemlerinde de devam etmektedir. Bu
etki sadece zorbalığa m aruz kalan kurbanların değil, aym
zam anda zorbalığa tanık olanların ve zorbaca davranışları
alışkanlık haline getiren çocukların gelişimlerinde olum ­
suzluklar m eydana getirmektedir.
Bu çalışmanın amacı, ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrenci­
lerinin, okul türü ve cinsiyete bağlı olarak m aruz kaldıkları
zorbalık türleri, zorbaca davranışların okulda ne şekilde, ne
sıklıkla, nerelerde m eydana geldiğim, öğretmen, öğrenci ve
yöneticilerin zorbaca davranışları nasıl değerlendirdikleri­
ni incelemek ve m evcut durum u ortaya koymakür.
Tablo 1
Öğrencilerin Okul Türlerine Göre Dağılım ı
F
Okul Türü
Resmi
321
64.7
Özel
175
35.3
Toplam
496
100
Tablo 1 incelendiğinde, toplam 496 öğrencinin 321'i yani
%64.7'si resmi ilköğretim okullarına 175'i yani %35.3'ü özel
ilköğretim ikinci kadem e okullarına devam etmektedir.
Tablo 2
Öğrencilerin Cinsiyetlerine Göre Dağılımı
Cinsiyet
F
288
58.1
Erkek
208
41.9
Toplam
496
100
Tablo 2 incelendiğinde, toplam 496 öğrencinin 288'ni
yani %58.1'ini kız öğrenciler, 208'ni yani %41.9'unu erkek
öğrenciler oluşturm aktadır.
Tab lo 3
Öğretim Yılı içersinde O kul Türüne Göre Zorbalığa
M aruz Kalan Ö ğrencilerin Dağılım ı
Zorbalığa Uğram a Durumu
Evet
Hayır
Resmi 1.0.0
204
117
63.6
36.4
f
%
Araştırmanın evreni, İstanbul ili Anadolu yakası Kadı­
köy ilçesi sınırları içinde bulunan tüm genel öğretim veren
resmi ve özel ilköğretim ikinci kadem esinde bulunan o­
kullardır. A raştnm anın ömeklemi, yansız örnekleme yön­
temi ile 4 resmi, üç özel ilköğretim ikinci kadem ede (6., 7. ve
8. Sınıf) öğrenim gören 496 öğrencidir.
Araştırmada, Kişisel Bilgi Formu, okul türü ve cinsiyet
hakkında bilgi alm ak için hazırlanmıştır. Akran Zorbalığı
Değerlendirme Anketi içerisinde toplam 10 soru bulun­
m aktadır. Anketin amacı öm eklem içersinde yer alan o­
kullarda var olan zorbaca davranışların oluş şekillerini ve
bu davranışlara gösterilen tepkileri ortaya koymaktır.
V e r ile r in Ç ö z ü m le n m e s i
Akran Zorbalığı Değerlendirme anketi içerisinde yer a­
lan sorularla, okul türü ve cinsiyet arasm daki ilişkiyi gör­
m ek için İki Yönlü Kay-Kare testi kullanılmıştır. Bütün
istatistiksel işlemlerde en az. 05 düzeyinde anlamlılık
aranmaktadır.
%
Kız
Y ö n te m
V e r i T o p la m a A r a ç la r ı
%
Özel İ.Ö.O
Toplam
f
112
65
%
62.9
37.1
f
316
182
63.3
36.7
%
Tablo 3 incelendiğinde A kran Zorbalığı Değerlendirme
Anketinin "Bu öğretim yılında zorbalığa uğradınız mı?"
soruna verilen cevaplarm okul türleri açısından dağılımına
bak tığ ım ızd a resm i ilköğretim o k u lların d a o k u y an
öğrencilerin 204'ü yani %63.6'sı zorbalığa m aruz kalırken
117'si y an ı % 36.4'ü zo rb alığ a m a ru z k alm ad ığ ın ı
belirtm ektedir. Ö zel ilköğretim o k ullarınd a okuyan
öğrencilerin 112'si yani %62.9'u zorbalığa m aruz kalırken
6 5 'i y a n i % 37.1'i z o r b a lığ a m a ru z k a lm a d ığ ın ı
belirtmektedir.
A kran Zorbalığı Değerlendirme anketi ile okul türü ve
cinsiyet değişkenlerine göre toplanan bulgular aşağıda yer
almaktadır.
B u lg u la r
Bu bölüm de araştırm ada ele alm an amaçlar doğrul­
tusunda ilköğretim ikinci kadem e öğrencilerinin Kişisel
Bilgi form u ve A kran Zorbalığı Değerlendirme anketi ile
toplanan bulgulara yer verilmektedir.
Kişisel Bilgi Formu ile toplanan bulgular aşağıda yer
almaktadır.
167
Tablo 4
Okul Türüne Göre Bir Öğrenci veya Grup Tarafından Bu
Öğretim Yılında Zorbalığa Ne Kadar Maruz Kalma
Durumuna İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçları
Okul Türüne Göre Bir Öğrenci
Bir
Bir Haftadan
veya Grup Tarafından Bu
Haftadan
Fazla
Az
Öğretim Yılında Zorbalığa Ne
Kadar Maruz Kalma
Kız
N
43
14
Erkek
Toplam
69
55
23
6.9
33.8
27.0
11.3
N
28
32
25
18
9
%
25.0
28.6
22.3
16.1
8.0
71
46
94
73
32
22.5
14.6
29.7
23.1
10.1
N
görüldüğü üzere okul türü ile " B i r
T a b l o 5'de görüldüğü üzere cinsiyet ile "Son 6 Ay İçer­
sinde hangi Zorbalık Davranışına M aruz Kaldınız" durum ­
ları arasm da anlamlı bir ilişki vardır [x(2)=12.8, P<.05].
Ancak okul türü arasm da yoktur. Elde edilen bulgular
doğrultusunda 496 öğrencinin " S o n 6 A y İ ç e r s i n d e h a n g i
Z o r b a l ı k D a v r a n ı ş ı n a M a r u z K a l d ı n ı z " sorusuna %48.1'i
's ö z e l z o r b a l ı ğ a ', %26.9'u 'F i z i k s e l z o r b a l ı ğ a ' ve %25'i
' İ l i ş k i z o r b a l ı ğ ı ' n a m aruz kaldıklarını belirtmektedirler.
İlgili tablo incelendiğinde kız öğrencileri 'S ö z e l z o r b a l ı ğ a '
%52.2 ve ' İ l i ş k i z o r b a l ı ğ ı ' n a %28.7 oranında m aruz kalırken
erkek öğrenciler ' S ö z e l Z o r b a l ı ğ a ' %42.8 ve ' i l i ş k i
z o r b a l ı ğ ı ' n a %20.3'ü o ra n ın d a m aru z k alm ak tad ır.
Erkeköğrenciler 'F i z i k s e l z o r b a l ı ğ ı ' na %37 oranında m aruz
kalırken kız öğrenciler %19.1 oranında m aruz kalmaktadır.
Ö ğ re n c i
durum ları arasında anlamlı bir ilişki
vardır [x(2)=31.5,P<.05].. Ancak cinsiyetle arasında anlamlı
bir ilişki bulunm am ıştır. Elde edilen bulgular doğrultu­
sunda 496 öğrencinin " B i r Ö ğ r e n c i v e y a G r u p T a r a f ı n d a n
K a d a r M a r u z K a lm a "
B u Ö ğ r e t im Y ılın d a Z o r b a lığ a N e K a d a r M a r u z K a ld ın ız
sorusuna %22.5'i ' B i r h a f t a d a n a z ' %14.6'sı, ' B i r
%29.7'si ' B i r a y ', %23.1'i 'B i r a y d a n f a z l a ' ,
%10.1 ' B i r y ı l d a n f a z l a ' süre zorbalığa m aruz kaldıklarım
belirtmektedirler. İlgili tablo incelendiğinde resmi o­
kullarda zorbalığa m aruz kalm a süreleri ' B i r h a f t a d a n a z '
%21.1, 'B i r h a f t a d a n f a z l a ' %6.9 iken özel okullara göre bu
süreler ' B i r h a f t a d a n a z ' %25'e, ' B i r h a f t a d a n f a z l a '
%28.6'ya yükselmektedir. Resmi okullarda ' B i r a y ' %33.8,
' B i r a y d a n f a z l a ' %27, ' B i r y ı l d a n f a z l a ' %11.3 iken özel
okullarda bu süreler ' B i r a y ' %22.3, ' B i r a y d a n f a z l a ' %16.1,
' B i r y ı l d a n f a z l a ' %8'e düşmektedir.
m ı"
h a fta d a n fa z la ',
Tablo 5
Cinsiyete Göre Son 6 Ay do Zorbalık Davranışına
Maruz Kalma Durumuna İlişkin Kay-Kare Testi
Sonuçları
Son 6 Ay İçersinde Hangi Zorbalık
Sözel Zorbalık
Davranışına Maruz Kaldınız
Kız.
N
93
Toplam
Bir
Yıldan
Fazla
21.1
v e y a G r u p T a r a fın d a n B u Ö ğ r e tim Y ılın d a Z o r b a lığ a N e
Erkek
Bir Aydan
Fazla
%
%
T a b l o 4 ' de
Bir Ay
Fiziksel Zorbalık
İlişki Zorbalığı
34
51
%
52.2
19.1
28.7
N
59
51
28
%
42.8
37.0
20.3
152
85
79
48.1
26.9
25.0
N
%
168
Tablo 6
Cinsiyete Göre Size Zorbalık Davranışını Yapan Kişilere
İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçları
Size
Zorbalık
Yapanlar
Erkekler
Kimlerdir
Kız
N
81
Erkek
Toplam
39.3
N
87
20
32
%
62.6
14.4
23.0
N
168
47
101
%
53.0
14.8
32.2
T a b l o 7'de görüldüğü üzere okul değişkeni ile farklı sınıf
seviyesinde yapılan zorbalık durum u arasm da anlamlı bir
ilişki v ard ır [x(2)=7.29,P<.05]. Elde edilen b u lg u lar
d o ğ ru ltu s u n d a 496 ö ğ re n c in in " S i z e h a n g i s ı n ı f
s e v iy e s in d e o k u y a n ö ğ r e n c ile r d a h a ç o k z o r b a lık y a p m a k ­
sorusuna %42.5'i ' B ü y ü k s ı n ı f ö ğ r e n c is i', %21.6'sı
'A ynı sınıf seviyesindeki öğrenci' ve %35.9'u ' S ı n ı f a r k a d a ­
ş ı ' okul türüne göre zorbaca davranışlar içersinde olduğu
görülmektedir. İlgili tablo incelendiğinde " S i z e h a n g i s ı n ı f
ta d ır "
s e v iy e s in d e
N
%
Toplam
N
%
okuyan
ö ğ r e n c ile r
daha
çok
z o r b a lık
sorusu ile okul türü arasm da anlamlı bir ilişki
olduğu görülmektedir. Özel okul öğrencilerinin %49.1'i
' A y n ı s ı n ı f s e v i y e s i n d e k i ö ğ r e n c i l e r ' tarafından zorbalığa
uğrarken, resm i okullarda ise %38.9' yükselmiştir. Aynı
zam an d a resm i o kullardaki öğrenciler " A y n ı s ı n ı f
s e v i y e s i n d e " bulunan öğrenciler tarafından %38.9 yaklaşık
%40'a yakın oranda zorbalığa m aruz kalırken özel okullarda
bu oran daha fazla (%49.1)yükselmektedir.
y a p m a k ta d ır "
Tablo 7
Okul Türüne Göre Farklı Sınıf Seviyelerinde Yapılan
Zorbalık Durumuna İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçlan
Size Hangi Sınıf Seviyesindeki
Büyük Sınıf
Öğrenciler Zorbalık Yapmaktadır
Öğr.
Özel İ.Ö.O.
69
15.2
6'da görüldüğü üzere cinsiyet değişkeni ile " S i z e
arasında anlamlı bir
ilişki vardır [x(2)=10.77,P<.05]. Ancak Kay-kare testi
sonuçlarına göre okul türü ile zorbalık davranışım yapan
kişiler arasm da anlamlı bir ilişki bulunm am ıştır. Elde edi­
len bulgular doğrultusunda 496 öğrencinin " S i z e z o r b a l ı k
y a p a n l a r k i m d i r " sorusuna erkek öğrencilerin %53.0, kız
öğrencilerin %14.8'i Kız ve erkek öğrencilerin %32.2'sinin
zorbalık davram şm da bulunduğu görülmektedir. İlgili
tablo incelendiğinde kız öğrencilerin %45.5'i 'erkek',
%15.2'si de 'kızlar' tarafından zorbalığa uğram aktadır.
Erkek öğrencilerin %62.6'sı 'erkekler', %14.4'ü 'Kızlar' ta­
rafından zorbalığa uğram aktadır.
%
27
45.5
T a b lo
N
Kızlarve Erkekler
%
z o r b a lık d a v r a n ış ın ı y a p a n k iş ile r "
Resmi İ.Ö.O.
Kızlar
Sınıf Arkadaşı
79
Aynı Sınıf
Seviyesindeki
Öğr.
53
38.9
26.1
35.0
56
15
42
49.1
13.4
37.5
135
68
113
42.5
21.6
35.9
169
71
Tablo 8
Cinsiyete Göre Farklı Sınıf Seviyelerinde Yapılan
Zorbalık Durumuna İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçlan
Size Hangi Sınıf Seviyesindeki
Büyük Sınıf
Öğrenciler Zorbalık Yapmaktadır
Öğr.
Kız.
Erkek
Toplam
N
60
Aynı Sınıf
Seviyesindeki
Öğr.
43
%
33.9
24.3
41.8
N
75
25
39
%
53.6
18.1
28.3
135
68
113
42.5
21.6
35.9
N
%
T a b l o 8 ' de görüldüğü üzere cinsiyet ile farklı sınıf
seviyesinde yapılan zorbalık durum u arasm da anlamlı bir
ilişki vardır [x(2)=12.43,P<.05]. Elde edilen bulgular
d o ğ ru ltu s u n d a 496 ö ğ re n cin in " S i z e h a n g i s ı n ı f
s e v iy e s in d e
okuyan
'A y n ı
s ın ıf
sorusuna
ö ğ r e n c ile r
daha
çok
z o r b a lık
% 42.5'i,
%21.6'sı ve ' S ı n ı f
a r k a d a ş ı'
%35.9'u cinsiyet değişkenine göre zorbaca
davranışlar içersinde olduğu görülm ektedir. İlgili tablo
incelendiğinde " S i z e h a n g i s ı n ı f s e v i y e s i n d e o k u y a n
ö ğ r e n c i l e r d a h a ç o k z o r b a l ı k y a p m a k t a d ı r " sorusuna
'Büyük sınıf öğrencisi' tarafından zorbalığa uğram a oram
erkek öğrencilerde %53.6 iken kız öğrencilerin %41.8'i 'Sınıf
a rk a d a şı' ta ra fın d a n zo rb alığ a m a ru z k ald ık ların ı
belirtmektedirler.
y a p m a k ta d ır "
'B ü y ü k s ı n ıf ö ğ r e n c is i'
s e v iy e s in d e k i
ö ğ r e n c i'
T a b l o 9 ' da
görüldüğü üzere okul tü rü ile " Z o r b a l ı ğ ı n
durum u arasm da anlamlı bir ilişki vardır
[x(2)=61.28,P<.05]. Ancak cinsiyetle arasm da yoktur. Elde
edilen bulgular doğrultusunda 496 öğrencinin " O k u l d a
z o r b a l ı k e n ç o k n e r e l e r d e y a p ı l ı y o r " sorusuna %12.7'si
' O k u l K o r i d o r u ' , %35.5'i ' S ı n ı f ' , %32.9'su ' O k u l B a h ç e s i'
%10.5'i ' O k u l Y o l u ' ve % 8.5'le ' T u v a l e t ' olarak
belirtmektedir. İlgili tablo incelendiğinde " O k u l d a z o r b a l ı k
e n ç o k n e r e l e r d e y a p ı l ı y o r " sorusu ile okul türü arasm da
anlam lı bir ilişki olduğu görülm ektedir. Özel okul da %20.6
' O k u l K o r i d o r u ' n d a ve %49.1 ' S ı n ı f ' ta resmi okullarda ise
%39.3'ü ' O k u l B a h ç e s i', %15.6'sı ' O k u l Y o l u ' ve %8.7 ile
' T u v a l e t ' te zorbaca davram şlarm görülm e oranları daha
yüksektir. Bu bulgular doğrultusunda okul türüne göre
zorbaca davranışların görüldüğü yerlerin farklı olduğu
söylenebilir.
Okul
Yolu
Tuvalet
50
28
%
8.4
28.0
39.3
15.6
8.7
N
36
86
37
7
14
20.6
49.1
21.1
2.2
8.1
63
176
163
52
42
12.7
35.5
32.9
10.5
8.5
%
Toplam
74
y a p ıld ığ ı y e r"
Tablo9
Okul Türüne Göre Zorbalığın Yapıldığı Yer Durumuna
İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçları
Okulda Zorbalık
Sınıf
Okul
Okul
En Çok Nerelerde Yapılıyor.
Koridoru
Bahçesi
Resmi İ.Ö.O.
N
27
90
126
Özel İ.Ö.O.
Sınıf Arkadaşı
N
%
170
Tablo 10
Cinsiyete Göre Zorbalığın Yapıldığı Yer Durumuna
İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçları
Okulda Zorbalık
Okul
Sınıf
En Çok Nerelerde Yapılıyor.
Koridoru
Bahçesi
N
Kız
36
123
Erkek
Toplam
Okul
89
24
16
12.5
42.7
30.9
8.3
5.6
N
21
53
74
28
26
%
13.0
25.5
35.6
23.5
63
176
163
52
42
12.7
35.5
32.9
10.5
8.5
N
T a b l o 1 0 ' da görüldüğü üzere cinsiyet ile "zorbalığın
yapıldığı yer" d urum u arasında anlamlı bir ilişki vardır
[x(2)=22.85, P<.05]. Elde edilen bulgular doğrultusunda 496
öğrencinin " O k u l d a z o r b a l ı k e n ç o k n e r e l e r d e y a p ı l ı y o r "
so ru su n a cinsiyet değişkenine göre %12.7si ' O k u l
K o r i d o r u ' u n d a , %35.5'i ' S ı n ı f ' ta, %32.9'u ' O k u l
B a h ç e s i'n d e , %10.5'i ' O k u l Y o l u ' n d a ve %8.5'i ' T u v a l e t ' t e
cevabım verm ektedir. İlgili tablo incelendiğinde kız
öğrencilerin %42.7'si ' S ı n ı f ' ta, %30.9'u ' O k u l B a h ç e s i 'n d e
erkek öğrencilerin %35.6'sı ' O k u l B a h ç e s i', %25.5'i ' S ı n ı f '
ta, %23.5'i ' O k u l Y o l u ' n d a zorbaca d av ran ışla rın
olduğunu belirtmektedir.
12.5
T a b l o 1 1 ' de görüldüğü üzere cinsiyet ile öğretm en ve
yöneticilerin zorbalığı önleme durum u arasında anlamlı bir
ilişki vardır [x(2)=21.19, P<.05]. Ancak okul türü arasında
anlamlı bir ilişki bulunm am ıştır. Elde edilen bulgular
doğrultusunda 496 öğrencinin " Z o r b a l ı k o l a y l a r ı n d a
ö ğ re tm e n
ve
y ö n e tic ile r in iz
ta r a fın d a n
Sık sık
Bilmiyorum
81
80
%
30.8
29.9
28.1
27.8
N
41
58
40
46
%
14.2
27.9
19.2
22.1
105
144
121
126
18.9
32.0
22.3
26.9
N
%
m ü d a h a le
sorusuna cinsiyet değişkenine
göre %18.9 H a y ı r ' , %32.0'ı 'A rada sırada', %22.3'ü 'Sık sık'
ve %26.9'u 'Bilmiyorum ' cevabım vermiştir. İlgili tablo
incelendiğinde erkek öğrencilerin bu soruya verdikleri
cevabın ' H a y ı r ' oram %14.2 iken kız öğrencilerde bu oran %
30.8'e yükselmektedir.
ç a lış m a la r ı y a p ılıy o r m u "
Tablo 11
Cinsiyete Göre Öğretmen ve Yöneticilerin Zorbalığa
Müdahale Durumuna İlişkin Kay-Kare Testi Sonuçları
Öğretmen ve Yöneticilerin
Hayır
Arada
Sırada
Zorbalığa Müdahale Çalışmaları
Yapılıyor mu
64
Kız
N
86
Toplam
Tuvalet
%
%
Erkek
Okul
Yolu
171
A kran Zorbalığı Değerlendirm e Anketinin okul türü
[x(2)=.370, P> .05] ve cinsiyete [x(2)=2.51, P>.05] göre " B i r
ö ğ r e n c iy e z o r b a l ı k y a p ı l d ı ğ ı n d a e n g e l l e m e y e ç a l ı ş t ı n ı z
sorusuna verilen cevapların Kay-kare Testi analizi so­
nucunda anlamlı bir ilişki bulunm am ıştır. Aym zam an da
Akran Zorbalığı Değerlendirm e Anketinin okul türü
[x(2)=1.98, P> .05] ve cinsiyete [x(2)=12.8, P>.05] göre " S o n
m ı"
6 ay
iç e r s in d e
hangi
z o r b a lık
d a v r a n ış ın a
m a ru z
sorusuna verilen cevapların Kay-kare Testi ana­
lizi sonucunda anlamlı bir ilişki bulunm am ıştır.
k a ld ın ız "
T a rtış m a
A kran Zorbalığı Değerlendirme Anketinin bulguları
doğrultusunda, 496 öğrenci "Bu öğretim yılında zorbalığa
uğradınız mı" sorusuna %63.3'ü zorbalık içeren dav­
ranışlara m aruz kaldığım sadece % 36.7'si zorbalık içeren
davranışlara uğram adıklarını belirtm ektedirler (Tablo.3).
Glover ve ark. (1998) araştırm alarında bu oran daha yük­
sektir. Araştırma sonuçları öğrencilerin bir öğretim yılı içe­
risinde % 75'nin zorbalığa m aruz kaldığım göstermektedir.
Baldry ve Ferrigton (1999) da araştırm asında örneklem
grubunun %50'sinin zorbalığa uğradığım belirtmektedir.
Bu oran fazlasıyla yüksektir. Bu yargıyı destekleyecek yurt
dışm da yapılan pek çok araştırm aya rastlanm aktadır
(Nansel, 2001; Bentley ve Li, 1995; Genta ve ark, 1996). Tür­
kiye'de Yurtal ve Cenkseven (2006) tarafından yapılan a­
raştırm ada da öğrencilerin %35.1'i okulda şiddet içeren
davranışlara m aruz kalmaktadır. Kapçı'mn (2004) da araş­
tırm a sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde, ilköğ­
retim 4. ve 5. sınıfa devam eden çocukların %40'ının bir
şekilde zorbalığa m aruz kaldıkları görülm üştür.
A kran Zorbalığı Değerlendirme A nketinin "Bir öğrenci
veya grup taraf ından bu öğretim yılında zorbalığa ne kadar
süre m aruz kaldınız" sorusunun bulguları doğrultusunda
özel okullarda zorbalığa m aruz kalm a süreleri ('Bir hafta­
dan az' veya 'bir haftadan fazla') resmi okullara göre daha
kısa sürelidir (Tablo. 4). Bu durum özel okullarda uygun
fiziki koşullar, ders dışı etkinlikler, sosyal faaliyetler ve
öğrencilerin rahatlayabileceği alanlar öğrencilere farklı
davranışlar göstermesi için fırsat vermektedir. Ayrıca özel
okullarm öğrenci sayısının az ve rehberlik servisindeki uz­
m anların fazla olması öğrencilere rehberlik hizmetlerinin
bireysel veya grup olarak sunulm asını kolaylaştırm akta­
dır. Yurt dışm da yapılan çalışmalara baktığımızda zorba­
lığa m aruz kalma sürelerinin araştırm aya katılan resmi
ilköğretim ikinci kadem edeki öğrencilere göre daha düşük
olduğu görülmektedir. Eslea ve Sm ith'in (1994), DFE Sheffield Zorbalık Projesi kapsam m da İngiltere'de 1990-1992
yılları arasında toplam 657 öğrencinin katıldığı araştırm ada
ilkokullara devam eden öğrencilerin % 23.1'nin bir önceki
dönem de "bazen" ya da "daha fazla" oranda zorbalık kur­
banı, % 9.3'n ü n de "bazen" diğer öğrencilere yönelik zorba­
ca davranışlarda bulunduklarım göstermektedir. Salmon
ve Jam es'in (1998) İngiltere'de yaptıkları çalışmada öğren­
cilerin % 10'u "kim i zam an" ya da "daha sık" zorbalığa uğ­
radığım belirtirken; % 4'de "haftada en az bir kez" zorbalık
kurbam olduklarım bildirmişlerdir.
A kran Zorbalığı Değerlendirme Anketinin "Son 6 ay
içersinde hangi zorbalık davram şına m aruz kaldrmz" so­
ru sunun bulguları doğrultusunda (Tablo. 5) kız öğrenci­
lerin 'Sözel Zorbalığa' ve 'İlişki Zorbalığı'na erkek öğren­
cilerin ise 'Fiziksel zorbalık'a daha fazla uğradıkları söyle­
nebilir. A raştırm ada öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun
sözel zorbalığa m aruz kaldıkları belirtilmektedir. Pişkin
(2006) de A nkara'da 4 ilköğretim okulunda 4.5.6.7 ve8.
Sınıflarında okuyan 1154 öğrenci üzerinde gerçekleştirdiği
araştırm asında benzer sonuçlara ulaşmıştır. Zorbalık türleri
ile ilgili yapılan araştırm alarda kız öğrencilerin sözel erkek
öğrenciler ise daha fazla fiziksel zorbalığa uğram aktadır
(Boulton ve Underwood,1993; A hm ad ve Smith, 1994). Olw eus (1995)'a göre erkekler kızlara kıyasla üçte iki oranında
daha fazla zorbalık yapm aktadırlar. Kızlar genellikle sosyal
dışlanm aya m aruz kalırken, erkekler, fiziksel şiddete m aruz
kalırlar. Ayrıca erkeklerin sıklıkla birinci tür zorbalık uygu­
ladıklarım, kızların ise büyük oranda arkadaşlarım dışladık­
ları, oyuna alm adıkları ya da dalga geçtikleri görülm üştür
(Olvveus, 1995).
Akran Zorbalığı Değerlendirme Anketinin "Size zorba­
lık yapan kim dir" sorusunun bulguları doğrultusunda
(Tablo.6) H em kız hem de erkek öğrenciler daha fazla erkek
öğrenciler tarafından zorbaca davranışlara m aruz kaldıkları
söylenebilir. Bu sonuçları destekleyen yabancı ve yerli
birçok araştırm aya rastlamaktayız. Ohveus (1987) yapm ış
olduğu çalışmasmda erkek öğrencilerin büyük çoğunluğu
diğer erkek öğrenciler tarafından zorbalığa uğrarken, kız
öğrencilerin %60'ı sadece erkekler tarafından zorbalığa m a­
ruz kalm aktadır (Akt.Dölek,2002). Benzer şekilde Crick
(1996) erkek öğrencilerin açık saldırılara hedef olma açısın­
dan kız öğrencilere göre daha risk altında olduğunu belirt­
miştir. Boulton ve Undervvood (1992) de yapm ış oldukları
araştırm ada benzer sonuçlara ulaşmıştır. Araştırm alarında
erkek kurbanların %81'i erkeklerden, %9.5' i kızlardan
zorbalığa uğrarken kız kurbanların %37'si erkeklerden %
24'ü kızlardan zorbalığa uğradıklarım belirtmişlerdir. Bu
konuda literatürü inceleyen A hm ad ve Smith (1994) şu so­
nuca ulaşmışlardır; erkeklerin hem kızlara hem de erkeklere
zorbalık yaptıklarım ve erkeklerin kızlar tarafından zor­
balığa m aruz kaldıklarım açıklamada da gönülsüz ol­
duklarım ortaya çıkarmışlardır. Türkiye'deki araştırm alara
baktığımızda hem kızların hem de erkeklerin erkekler tara­
fından zorbalığa daha sık m aruz kaldıkları, erkeklerin fizik­
sel kızların ise sözlü sataşma ile zorbalık yaptıkları, kızların
diğer kızlara da belirgin düzeyde zorbalıkda bulundukları
belirtilmektedir (Dölek, 2002; Gültekin, 2003; Yurtal ve
Cenkseven, 2006;Çoskun,2008).
Akran Zorbalığı Değerlendirm e A nketi'nin "Size hangi
sınıf seviyesinde okuyan öğrenciler daha çok zorbalık yap­
m aktadır" sorusunun bulguları doğrultusunda (Tablo.7;
Tablo.8) özel okullarda 'A ym sınıf seviyesindeki öğrenciler'
tarafından zorbalığa m aruz kalma resmi okullardaki öğren­
cilerden daha yüksek bulunm uştur. Cinsiyet değişkeni açı­
sından erkek öğrencilerin 'B üyük sınıf öğrenciler' tarafından
kız öğrencilere göre daha fazla zorbalığa m aruz kaldığı gö­
rülm ektedir. Benzer sonuçlara Yurtal ve Cenkseven'nin
(2006) yapm ış oldukları araştırm ada da rastlamaktayız. Ya­
pılan çalışmalarda öğrencilerin yaşı büyüdükçe zorbalıkta
bulunm a sıklığı artm akta zorbalığa uğram a sıklığında azal­
m a görülm ektedir (Rigby ve Slee, 1991; Perry ve Kusel 1988).
Ohveus'e göre (1995) her okul seviyesinde zorbaların en ak­
tif oldukları dönem okulun son sınıfıdır. Bu görüşünü de şu
172
bulm uştur.
şekilde açıklamaktadır, son sınıf öğrencileri okulun yaşça
ve bir oranda bedence en büyükleri oldukları için gücü en
rahat kullanan kişi durum undadır.
Akran Zorbalığı Değerlendirme Anketinin "Okulda
zorbalık en çok nerelerde yapılıyor" sorusunun bulguları
doğrultusunda (Tablo. 9) özel okullarda 'Sınıf'ta daha fazla
görülürken resmi okullarda okul bahçesinde görülm ek­
tedir. Araştırmanın bulgularına paralel Karaman, Kepenekçi ve Çınkır'ın (2001) araştırm alarında öğrencilerin en
fazla sınıfta daha sonra okul koridorunda ve okul bah­
çesinde zorbalığa uğradıklarını belirtm ektedir. Alper
(2008) çalışmasında fiziksel zorbalığın en sık görüldüğü
yerin sınıf olduğunu belirtmektedir. Yabancı araştırmalara
baktığımızda da öğrencilerin daha çok okul bahçesinde
zo rb alığ a u ğ ra d ık la rı g ö rü lm e k te d ir (VVhitney ve
Smith,1993; Sharp ve Smith, 1994; Kalliotis, 2000). Bu
sorunun bulguları doğrultusunda (Tablo. 10) cinsiyet
değişkeni açısından kız öğrenciler 'Sınıf'ta erkek öğrenciler
ise 'O kul bahçesi'nde zorbaca davranışların yapıldığım be­
lirtmektedirler. Dölek (2002) çalışmasmda zorbalığa uğra­
m a ve zorbaca davram şlarda okulun türü açısından bir i­
lişki bulm am ışken sadece, devlet okullarındaki öğrencile­
rin özel okula kıyasla daha büyük bir kısmının sınıflarında
diğer çocukların zorbalığa uğradıklarım düşündüklerim
Kaynakça
Ahm ad, Y., Smith, P. K. (1994). Bulling in schools and issue of sex
difference in archer (ed) M ale Violence;Jesica Kinsley Publiskers.
Vullling. London
A kdum an G.Gültimser (2010) " 7-14 Yaş G rubu Çocuklarda Akran
İstismarı ve Kendi Çözüm Önerileri", Gazi Üniversitesi. Kuramsal
Eğitim Bilim Dergisi, 3 (2), 13-26,2010
A nm an Fatma.(2007) Sınıf Öğrencilerinin Zorbalık Eğilimleri ile
O k u l İk lim i A lg ıla rı A r a s ın d a k i İ liş k in in İn c e le n m e s i.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi. Sosyal
Bilimler Enstitsü.
Atlas, R. S., & Pepler, D. J. (1998). "Observations of bullying in the
classroom", The Journal of Educational Research, 92(2), 86-99.
Atik G., (2006) İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileri Arasmdaki
Zorbalık Davranışım Yordamada Denetin Odağı, Benlik Saygısı,
Aile Stili, Yalnızlık Ve Akadem ik Başarım Rolü. O ta Doğu Teknik
Üniversitesi. Yayınlanmamış Yüksek LisansTezi.
Baldry, A., Farrington, D.(1999). "Types of Bullying A m ong Italian
School Children", Journal of Adolescence, 22,423-426.
Bentley, K.M. ve Li, A.K.F. (1995)." Bully and victim problem s in
elem entary
schoools and students beliefs about aggression, C anadian Journal of
School
Psychology, 11:153-165.
Akran Zorbalığı Değerlendirme Anketinin "Zorbalık o­
laylarında öğretm en ve yöneticileriniz tarafından m üdahale
ç a lış m a la rı y a p ılıy o r m u " s o ru s u n u n b u lg u la rı
doğrultusunda (Tablo. 11) erkek öğrenciler zorbalığa karşı
yapılan m üdahale çalışmalarım kız öğrencilere göre daha
yeterli olduğunu düşündükleri söylenebilir. Bu düşünce­
den hareketle ilköğretim ikinci kadem ede kız öğrencilerin
erkek öğrencilere göre zorbalığa m aruz kalm a biçimleri
sosyal dışlama, dedikodu gibi dolaylı veya ilişkisel zorbalık
şeklinde gerçekleşmesi bu durum un öğretmenler tara­
fından görülmesini zorlaştırdığım düşündürm ektedir. Birkinshaw ve Eslea' ye göre öğretm enlerin fiziksel zorbalığı,
sözel ve ilişkisel zorbalığa göre daha kolay fark ettiklerini
b u n u n sonucu olarak zorbaca dav ran ışlara an ın d a
m üdahale ettiklerim belirtm ektedir (Akt. Dölek, 2002).
A raştırm anın bulgusunu destekleyecek bir başka düşünce,
öğretm enlerin okul içersinde zorbalığın miktarım tahm in
edemedikleri yönündedir. Çünkü zorbalığın m iktarından
(derecesi) habersizdirler. Bu durum da öğretm enlerin tu ­
tumları, zorbalığa karşı tepkilerinde önemli rol oyna­
m aktadır (Graig,Henderson ve M urphy, 2000; Atlas ve
Pepler; 1998; 01weus,1999).
D evelopm ental Section of the British Psychological Society.
University of Portsmouht.
Fitzgerald, D. (1999). Bullying in our schools - Understanding and
tackling the problem - A guide for schools. Dublin: Blackhall
Publishing.
Enstitüsü. Antalya
P erry ,D ,K u sel, S,. (1988). "V ictim s of P e e r a g re ssio n ".
Developmental Psychology. 24,807-814).
Craig, W.M., H enderson,K ., M urphy,G . (2000) "Prospective
Teacher's Attitudes Tow ard Bullying and Victimization". School
Psychology International. 21(1):5-21.
Pişkin, M. (2006). Akran Zorbalığı O lgusunun İlköğretim öğrencileri
Arasmdaki Yaygınlığının İncelenmesi. I. Şiddet ve Okul: O kul ve
Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler
S e m p o z y u m u , İ s ta n b u l. R e trie v e d J u ly 4, 2006, fro m
h t t p : / / iogm .m eb.gov.tr/sid d etv eo k u l/AbstractsBooklet.pdf
Graham, S., & Juvonen, J. (1998). "Self-blame and peer victimization
in m iddle school: An attributional analysis", Developmental
Psychology, 34(3), 587-599.
Rigby, K. (1995) VVhat Schools C an Do A bout Bullying. The
Professional Reading G uide for Educational Adm inistrators.
Vol.l7(l):l-5.
Genta, M.L., Menesini, E., Fonzi, A., Costabile, A. ve Smith, P.K.
(1996). "Bullies
and victims in schools in Central and Southern Italy". European
Journal of
F’sychology,
i
11:97-110.
Rigby,K. (2003)."Consequences of bullying in school ". Canada
Journal Psychiatry 48.(9).
Glover, D., Gough, G., Johnson ve M.Cartvvright, N. (1998). "Bullying
in 25 Secondary Schools: Incidence, Impact and Intervention".
Educational Research, 42(2): 141-156.
Gültekin, Z. (2003). A kran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme
Çalışması.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Rigby, K. and Slee, P.T. (1991). Bullying am ong Australian school
children: Reported behavior and attitudes tovvard victims. Journal of
Social Psychology. 131(5), 615-627.
Salmon, G. ve James, A. (1998). "Bullying in Schools: Self Reported
Anxiety, Depression and Self Esteem in Secondary School Children."
BMJ: British Medical Journal, 317:63-71
Sharp ve Smith, (1994). School Bullying: Insights a nd Perspectives.
London:Routledge.
Besag,V. (1989). Bullies a nd victims in school. M ilton Keynes,
UK:open University Press.
Kapcı (2004) Kapçı, E.G., İlköğretim öğrencilerinin Zorbalığa M aruz
Kalma T ü rü n ü n ve
Sıklığının Depresyon, Kaygı Ve Benlik Saygısıyla İlişkisi", Ankara
Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Dergisi, Ankara,
Satan, A. (2006). İlköğretim ikinci kadem e öğrencilerinin zorba
dav ram ş eğilim lerinin okul tü rü ve bazı sosyo-dem ografik
değişkenler ile ilişkisi, Yayımlanmamış doktora tezi, M armara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Bilgiç E.,Yurtal F.(2009)"Zorbalık Eğilimlerinin Sınıf İklimine Göre
İncelenmesi",Çanakkale Üniversitesi.Egitimde K uram ve Uygulama
2009,5 (2):180-194
Kaltiala-Heina, R. Ve Rimpela, M. (1999)." Bullying, Depression and
Suicidal Ideation In Finnish adolescents: School Survey." BMJ:
British Medical Joumal.319:348-351.
Sanbeyoğlu S. (2007). Lise öğrencilerinde Aile İçi Çocuk İstismarı ile
Zorbalık Arasmdaki İlişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek
L is a n s T e z i. İ s t a n b u l Ü n i v e r s i te s i . E ğ itim B ilim le r i
Enstitüsü.İstanbul.
BoultonJ., Underwood,K,. (1992). " Bully/victim Problems Among
M iddle School C h ild re n ", B ritish Jo u rn a l of E du catio n al
Psychology .62,73-87.
Karaman-Kepenekçi, Y. ve Çınkır, Ş. (2001). Lise Düzeyinde
Öğrenciler A rasm da Kabagüç. (Yayınlanmamış Araştırm a Raporu).
Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Boulton, M., Trueman, M., Flemington, I. (2002). "Associations
Betvveen Secondary School Pupils' Definitions of Bullying, A ttitudes
Tovvards Bullying, and Tendencies to Engage in Buİlying: age and
sex differences". Educational Studies. 28 (4): 353-370.
K a llio tis , P. (2 0 0 0 ). " B u lly in g a s a s p e c ia l c a s e o f
aggression-Procedures for crosscultural assessm ent". School
Psychology International, 21 (1), 47-64.
SuttonJ.,Smith,P.,Swettenham,J. (1999). "Socially undesirable need
not be incompetent". Social Development,8,132-134.
Ma, Xin., Stewin, L. (2001). "Bullying in School: N ature, effects and
Remedies". Research Papers in Education. 16(3). 247-270.
Tattum,D.(1993).What is bullying?Understanding a nd m anaging
bullying. Oxford.3-14.
Nansel (2001)."Bullying Behavior Am ong US Youths: Prevalence
A nd Association VVith Psychosocial Adjustm ent". JAMA, 285: 2094­
100,
Yoneyama, S., Naito, A. (2003) "Problem s vvith the Paradigm :the
school as a factor in understanding bullying (vvith special reference to
Japon)"
British Journal of
Sociology of Education, Vol. 24 Issue 3, p315,16p
Crick, N.R. (1996). "The Role of O vert Aggression, Relational
Aggression and
Prosocial Behavior in The Prediction of Children's Future Social
Adjustm ent". Child
Development, 67:2317-2327.
Slee,1995 Slee, P.T. (1994). "Situational and Interpersonal Correlates
of Anxiety Associated W ith Peer Victimization". Child Psychiatry
and H um an Development, 25:97-107.
Çoşku Gülsen (2008) İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin
Zorbalık Eğilimleri İle Problemli Internet Kullanımları Arasmdaki
İliş k i. Y a y ın la n m a m ış Y ü k s e k L is a n s T e z i. Y e d ite p e
Üniversitesi.Sosyal Bilimler Enstitüsü.İstanbul
0 ,Connell,P.,Pepler,D.,Craig,W. (1999). "Peer involvem ent in
bullying:Insights and challenges for intervention". Journal of
Adolescence.22.437-452.
ö lw eu s, D ., 1995, Bullying At School, Oxford:Blackwell
Yurtal, F. ve Cenkseven, F. (2006). "İlköğretim Okullarında
Zorbalığın İncelenmesi". 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde
Çocuğa Yönelik Şiddet ve Almabilecek Tedbirler Sem pozyum u
Bildiri Özetleri. İstanbul: D um at Ofset, s.14.
Dake, Piçe, Tellijohann, (2003) "The nature and extent of bullying at
school", Journal of School Health73:173-80,2003.
ölweus,(1999). Ohveus, D .,' Bullying prevention program . Boulder,
CO: Çenter for the Study and Prevention of Violence, Institute of
Behavioral Science", University of Colorado at Boulder,
VVhitney, S., (1993). "A Survey of the nature and extent of bullying in
ju n io r/m id d le and secondary schools". Educational Research. 35.
325
Olvveus, D.(2005). Bullying a t school. W hat w e knovv and vvhat vve
can do. Oxford: Blackvvell Publishing.
VVolke, D., VVoods, S., Stanford, K., Schulz, H. (2001)."Bullying and
Victimization of Prim ary School C hildren in England and Germany:
Prevalence a n d School Factors." British Journal of Psychology.
92.673-696.
Dölek, Nevin. (2002). İlk ve O rta Ö ğretim O kullarındaki öğrenciler
A rasm da Zorbaca Davranışların İncelenmesi ve 'Zorbalığı Önleme
T u tu m u G eliştirilm esi P ro g ram ı'm n E tkisinin Araştırılm ası.
Yayınlanmamış Doktora Tezi. M.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Eslea, M ike ve Smith, Peter K. (1994). Anti-Bullying VVork in Prim ary
Schoools. Poster Presented The A nnual Conference of The
ö ğ d e m 0.(2009). Okul Çağı Çocuklarında Fizksel Aktivitelerin,
Alkol, Sigara Kullanımı ve Kabadayılık-Zorbahk Üzerine Etkilerinin
İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sağlık bilimleri
173
Analysis Of Relation Between Bullying
Behaviours And Gender And School
Variety Of Students At Secondary Schools
Dr.Ayşin SATAN
Marmara University, Atatürk Faculty of Education, Department of Science of Education
([email protected])
A b stra ct
A im ofthis research is to reveal how 6th 7th and 8th degree students are exposed to bully behaviors, how and how often and ıvhere tlıese
bullying behaviors happen and kow these behaviors are evaluated by students, teachers and management. For this reason Coequal bully
behaviors Survey is applied. Results ofthis survey is evaluated by using frequency and percentage system. Two hundred eighty eight
girls and tıvo hundred eight boys participated in this survey. Three hundred tzoenty one o f these students attend official secondary
schools zvhile one hundred seventyfive o f these attend private schools. According to analysis % 63.3 o f these students are exposed to bully
behaviors. According to gender, %52.2 offemale students and %42.8 ofmale students are exposed to bully behaviors.
K ey W ords; bully behaviors at school, victim, despot.
In tr o d u c t io n
Violent behaviors w hich are seen am ong students are
im portant factors that negatively affect the education
system. Bullying which is a kind of violent behavior at
school threatens the students' physical, emotional and social securities. On bully behaviors issue, which is very im­
portant for kids, teenagers and families, m any researches
have been done in Europe, USA and Japan along with
m any Scandinavian countries in last 35 years. (Slee,1995;
Rigby, 1995; Graham, Juvonen, 1998; Sutton, Smith, Swettenham,1999;Wolke/2001;Dake,Pice,Tellijohann/2003;Yone
yama, Naito,2003).
In Türkiye, w e see that researches on bully behaviors related to prim ary and secondary schools became frequently
done in last ten years. (Dölek, 2002; Satan, 2006; Atik, 2006;
Sarıbeyoğlu, 2007; A nm an, 2007; Çoşku, 2008; Öğdem,
2009). Bully behaviors at school is described as one's intensional behaviors which physically or emotionally disturb another one. (01weus,2005). W hen we look at descriptions of bully behaviors in literatüre, (Slee,1995; Besag,1989;
Tattum,1993; Rigby,2003; Fitzgerald,1999) some common
features are seen. First one is instability of physical of
emotional pow er between victim and despot. Second one is
deliberate and iterative cynical behaviors against victim.
According to com m on descriptions of bully behaviors,
bullying should not be evaluated as fight or conflict between two students which are equal both physically and emotionally. Bully behaviors at school results in destruction
for both victims w ho are exposed to bully behaviors and
despots. Bully behaviors include very serious violent be­
haviors.
We can separate bully behaviors at school into three main groups. These are physical, oral and relational bully
behaviors. Physical bully behaviors occurs by kicking,
pulling hair, pushing, hitting, using force, im pending, scaring or taking m oney by using force, which eventually oc­
curs w hen powerful one disturbs weak student. Oral bully
behaviors are telling bad words, nicknaming, svvearing, and
dam aging one's self reliance by hurting h is/h e r emotions.
Relational bully behaviors are telling unreal things about
others, sidelining a student from game groups, isolating, chit
chatting, dam aging ones relations w ith others and even­
tually sidelining a student and m aking h e r/h im isolated.
(B oulton, T ruem an, F lem ington, 2002; D ake, Piçe,
Tellijohann, 2003).
We see m any researches in Tur key and in the w orld which reveal the level and frequency of bully behaviors at
schools.
In a research at USA, %75 of the students at the age of 12­
18 and in a research at Canada %38 of 5000 students at
prim ary and secondary schools are reported to have been
exposed to bully behaviors at least once. (Ma ve ark., 2001;
O'Connell ve ark.,1999). In a research in Norvvay on 84000
students, it is seen that one of every 7 students is exposed to
bully behaviors. (O'Connell ve ark., 1999). In Italy %40 of
prim ary school students and %28 of secondary school
students are exposed to bully behaviors. (Genta ve ark.,
1996). In Finland one of every ten students are exposed to
bully behaviors. (Kaltiala-Heino ve Rimpela, 1999).
W hen we looked through the research m ade in Tur key, it
is seen that the level of bully behaviors at schools are high
and close to each other.
According to a research done by N evin Dölek (2002) it is
seen that %51.26 of students are exposed to bully behaviors
at schools once or more in a week vvhile the other %37.9 of
the students are shovving bully behaviors on other students.
Kapcı (2004) States in his research över 206 students that %40
of 4th and 5th grade students are exposed to physical, oral,
emotional or sexual bully behaviors. According to a research
m ade by A kdum an (2010) on 146 students at the age of 7-14
shows that male students are exposed to bully behaviors
174
m ore than female students. 157 students participated in
Bilgiç Yurtals (2009) survey and %58 of these students are
exposed to bully behaviors and %23.5 of these students
show bully behaviors. This kind of behaviors negatively
affect education. Physiological and social affects of these
behaviors on students not only last över education years
but also have an effect on the rest of their life. These
behaviors affect both students who are exposed to bully
behaviors and w ho witness and vvho usually shovv bully
behaviors.
Aim of this research is to reveal hovv 6th 7th and 8th
degree students are exposed to bully behaviors, hovv and
hovv often and vvhere these bullying behaviors happen and
hovv these behaviors are evaluated by students, teachers
and management.
P ro c e s s
Research m edia are ali secondary schools including official and private ones in Kadıköy, Anatolian side of İs­
tanbul. Sample of research are 496 students (6th 7th and 8th
grades) from 4 official and 3 private schools.
D a t a C o lle c tio n T o o ls
In research, Personal Information Form is used to get information about school type and gender. There are ten
questions in Survey of Evaluation of Coequal bully beha­
viors. Aim of this sample is to reveal hovv bullying beha­
viors happen and vvhat are the reactions to these behaviors.
Table 3
Dispersion of students vvho are exposed to bully
behaviors through education year accordingto their
school type.
Being exposed to bully
Ye s
No
behav iors
204
117
Official Secondary schools
63.6
36.4
f
%
Private secondary schools
112
65
62.9
37.1
f
%
T otal
f
316
182
63.3
36.7
%
vvnen la m e 3 ıs ex a m ın ea ıt ıs seen tnat zu4 stuaents
vvhich equals %63.6 of students in official schools say that
they are exposed to bully behaviors vvhile 117 of them vvhich
equals %36.4 say that they are not exposed to bully
behaviors. 112 students vvhich equals %62.9 in private
schools say that they are exposed to bully behaviors vvhile 65
students vvhich equals %37.1 say that they are not exposed
to bully behaviors.
Diagnosis are belovv about kaleidoscopes of school type
and gender vvith Survey of Evaluation of Coequal bully
behaviors.
Table 4
Results of Tests howoften a stıriert cr a grcup is
erçosed to bully behaviors throıgh an education
term
A n a ly s is o f D a ta
To see relation betvveen school type and gender, bidirectional test is used in the survey of evaluation of coequal
bully behaviors. In ali statistical process at least 05 signifance level is required.
Hovvoften a stıdent of a group is
©posed to bully behaviors
accordngto school type.
Female
N
%
D ia g n o s is
Male
In this section, there are diagnostic information about
Personal information form and survey of evaluation of
coequal bully behaviors of the secondary school students.
Diagnosis are belovv about Personal inform ation Form
Table 1
Dispersion of students according to school types.
School type
F
Official
321
Private
175
Total
496
%
64.7
35.3
100
students vvhich equals to %64.7 of total attend to official
schools vvhile 175 of them vvhich equals to %35.3 attend to
private secondary schools.
Table 2
Dispersion of students according to gender.
Gender
F
Female
288
Male
208
Total
496
%
58.1
41.9
100
Total
N
%
N
%
Less than IVbrethana
a vveek
vveek
43
21.1
28
25.0
71
225
14
Amonth
More than
amonth
A
year
©
33.8
55
27.0
23
69
32
28.6
46
25
22.3
94
18
161
9
8.0
14.6
29.7
73
231
32
10.1
113
As seen in Table 4 there is a m eaningful relation betvveen
school type and hovv often a student or a group is exposed to
bully behaviors. [x(2)=31.5, P<.05]. But there is not a
m eaningful relation related to gender. According to
gathered information, 496 students ansvvered the question of
"Hovv long have you been exposed to bully behaviors
through the year?" and %22.5 of them said less than a vveek,
%14.6 said m ore than a vveek, %29.7 of them said one month,
%23.1 of them said more than a m onth and %10.1 of them
said m ore than a year. W hen official school results are
examined it is seen that "less than a vveek is %21.1" and
"m ore than a vveek is %6.9" these percentages increase to
"less than a vveek to %25" and "m ore than a vveek to %28.6"
in private schools. In official schools " a m onth is %33.8"
"m ore than a m onth is %27" and "m ore than year is %11.3"
vvhile in private schools these percentages decrease to "a
m onth to %22.3" "m ore than m onth to %16.1" and "m ore
than a year to %8".
students vvhich equals to %58.1 are female and 208 of them
vvhich equals to %41.9 are male students.
As seen in
175
Table 5
there is a meaningful relation
Table 5
Test results according to being exposed
behaviors related to gender
What kind of bully behaviors have
you been exposed in last 6 months
N
Female .
%
Male
Total
N
%
N
%
to bully
Oral bully
behaviors
93
52.2
Physical bully
behaviors
34
19.1
Relational bully
behaviors
51
28.7
59
42.8
152
48.1
51
37.0
85
26.9
28
20.3
79
25.0
between gender and question of W hat kind of bully
behaviors have you been exposed in last six m onths?'
[x(2)=12.8, P<.05]. But there is not a m eaningful relation
related to school type. According to gathered information
am ong 496 students, %48.1 of students stated that they are
exposed to oral bully behaviors while %26.9 of them stated
that they are exposed to physical bully behaviors and %25
of them stated that they are exposed to relational bully
behaviors. W hen table is examined it is seen that female
students are exposed to oral bully behaviors w ith a
percentage of %52.2 and relational bully behaviors w ith a
percentage of %28.7 vvhile %42.8 of male students are
exposed to oral bully behaviors and %20.3 of them are
exposed to relational bully behaviors. Male students are
exposed to physical bully behaviors w ith a percentage of
%37 while female students are exposed w ith a percentage
of %19.1
As seen in Table 6 there is a m eaningful relation betvveen
g e n d e r a n d "w h o a p p lies y o u b u lly b eh a v io rs".
[x(2)=10.77,P<.05].However according to test results there is
not a m eaningful relation betvveen school type and bullying
students. According to gathered information about the
question of "w ho applies to bully behaviors" it is seen that
%53 of male students, %14.8 of female students and %32.2 of
both male and female students show bullying behaviors.
W hen related table is examined, it is seen that %45.5 of
female students are exposed to bully behaviors by male
students vvhile %15.2 of them are exposed to bully behaviors
by females. %62.6 male students are exposed to bully
behaviors by male students and %14.4 of them are exposed
to bully behaviors by females.
Table 6
Test Results of "Who applies to bully behaviors"
accordingto gender.
Who appliesyou bully
Male
behav iors
Female
N
81
%
45.5
N
87
Male
62.6
%
Total
N
168
%
53.0
176
Female
Male and Female
27
15.2
20
14.4
47
14.8
69
39.3
32
23.0
101
32.2
Table 7
Test results related to bully behaviors of students
from different grades according to school types.
What is grade of student which
Upper Grades
appliesyou bully behaviors.
Official Secondary School. N
79
%
38.9
Same Grades
53
26.1
71
35.0
Private Secondary School. N
%
Total
N
%
15
13.4
68
21.6
42
37.5
113
35.9
56
49.1
135
42.5
As seen in Table 7 there is a meaningful relation
betvveen school type and bully behaviors applied by
d iffe re n t g ra d es. [x(2)=7.29,P<.05]. A c co rd in g to
information, %42.5 of 496 students stated that they are
exposed to bully behaviors by upper grades, %21.6 of
students stated that they are exposed to bully behaviors by
sama grades and %35.9 of students stated that they are
exposed to bully behaviors by their class mates. As seen in
table it is seen that there is a meaningful relatation betvveen
school type and grade variety of students. While %49.1 of
private school students are exposed to bully behaviors by
their class mates this rate is %38.9 in official schools.
As seen in Table 8 there is a m eaningful relation of bully
b e h a v io rs betvveen g e n d e r a n d d iffe re n t g ra d e s
[x(2)=12.43,P<.05]. According to information, %42.5 of 496
students stated that they are exposed to bully behaviors by
upper grades, %21.6 of students stated that they are exposed
to bully behaviors by sama grades and %35.9 of students
stated that they are exposed to bully behaviors by their class
mates. W hen related table is examined, it is seen that %53.6
of students are exposed to bully behaviors by upper grades
vvhile %41.8 of students are exposed to bully behaviors by
their class mates
Table 8
Test results related to bully behaviors of different
grades according to gender.
VVhich grades apply you bully
Upper Grades
behav iors
Female.
N
60
%
33.9
Male
Total
N
%
N
%
Class Mates
75
53.6
135
42.5
177
Same Grades
Class Mate
43
24.3
74
41.8
25
18.1
68
21.6
39
28.3
113
35.9
Table 9
Test results of relation betvveen school
vvhere bully behaviors are applied.
Where bully behaviors are
applied at schools.
Official Secondary Schools N
%
Private Secondary Schools. N
%
Total
N
%
type and place
School Way
WC
126
39.3
50
15.6
28
8.7
37
21.1
163
32.9
7
2.2
52
10.5
14
8.1
42
8.5
School
Corridor
27
8.4
SchoolYard
90
28.0
36
20.6
63
12.7
86
49.1
176
35.5
As seen in Table 9, there is a m eaningful relation
betvveen the place of bully behaviors and school types.
[x(2)=61.28,P<.05]. Hovvever there is not a m eaningful
relation betvveen gender. 496 students are asked the
question "vvhere bully behaviors are applied on you" %12.7
students said school corridor, %35.5 of students said
classrooms, %32.9 of students said school yard %10.5 of
them said school w ay and %8.5 of them said Wc. According
to these information places vvhere bully behaviors are
applied m ay change according to school type.
As seen in Table 10 there is a m eaningful relation
betvveen the place vvhere bully behaviors are applied and
gender. [x(2)=22.85, P<.05]. A ccording to g ath ered
information, am ong 496 students, %12.7 of them said school
corridor, %35.5 of them said class room, %32.9 of them said
school yard , %10.5 of them said school w ay and %8.5 of
them said Wc. %42.7 of female students said class room,
%30.9 of them said school yard vvhile %35.6 of male students
said school yard, %25.5 of them said class room and %23.5 of
them said that they are exposed to bully behaviors on school
way.
Table 10
Test Results according gender related to place where
bully behaviors are applied.
Where bully behaviors are
School
Class School
applied at school
corridor
yard
Female
N
36
123
89
%
12.5
42.7
30.9
Male
Total
N
%
N
%
27
13.0
63
12.7
53
25.5
176
35.5
178
74
35.6
163
32.9
School vvay
WC
24
8.3
16
5.6
28
23.5
52
10.5
26
12.5
42
8.5
personally of in group therapy.
W hen foreigner researches are evaluated, it is seen that 2nd grades
of secondary schools are exposed
Fre qu e ntly 1d o n 't knovv
to bully behaviors in lovver rates.
In Eslea ve Smith's (1994) DFE
81
80
Sheffield bully behaviors Project in
28.1
27.8
England, 657 students participated
betvveen the years 1990-1992 and it
40
46
is seen that %23.1 of students are
19.2
221
victims of bully behaviors vvhile
121
126
%9.3 stated that they sometimes
22.3
26.9
apply bully behaviors on others. In
Salmon and James' research in
England (1998), it is seen that %10
of students are exposed to bully behaviors "sometimes" or
"m ore frequently" vvhile %4 of students are exposed to bully
behaviors once every vveek. In survey of evaluating coequal
bully behaviors, according to gathered information through
the question of "vvhat kind of bully behaviors have you been
exposed in last six m onths" (table 5) it is seen that female
students are exposed to oral bully behaviors and relational
bully behaviors vvhile male stu-dents are exposed to physical
bully behaviors. In researches it is obvious that most of the
students are exposed to oral bully behaviors. Pişkin got
similar results (2006) in his re-search över 1154 students in
Ankara över 4th 5th 6th 7th and 8th grades from 4 different
schools. In researches över bully behavior types, it is seen
that female students are exposed to oral bully behaviors
vvhile male students are exposed to physical bully behaviors.
(Boulton ve Underwood,1993; Ahm ad ve Smith, 1994).
According to Olvveus (1995) male students apply bully
behaviors 2 /3 more than female stu-dents. Female students
are exposed to social isolation vvhile male students are
exposed to physical violence. A part from this, it is frequently
seen that male students apply physical bully behaviors vvhile
female students prefer to isolate their friends from their
groups. (Olvveus, 1995).
T a b le 11
T e st results a cco rd in g t o g e n d e r in te rm s of hovv
te a c h e rs a n d m ana gers in te rve n e bully b ehaviors
D o t h e m ana gers an d te ach e rs
No
So m e ti m es
t r y t o in te rve n e
N
Fem ale
%
M ale
N
%
Total
64
86
30.8
2 9 .9
41
58
14.2
2 7.9
N
105
144
%
18.9
3 2 .0
As seen in Table 11 there is a m eaningful relation
between gender and teachers and m anagers position of
preventing bully behaviors. [x(2)=21.19, P<.05]. But there is
not a m eaningful relation about school type. According to
gathered information am ong 496 students, students are
asked "do your teachers and m anagers try to intervene
bully behaviors" and %18.9 of them said "no" , %32.0 of
them said "sometimes" %22.3 of them said "frequently"
and %26.9 of them said "I don't knovv". W hen related table
is examined it is seen that %14.2 of male students ansvvered
this question as "no" vvhile this rate has increased to %30.8
am ong female students.
There is not a m eaningful relation betvveen school type
x(2)=.370, P> .05] and gender [x(2)=2.51, P>.05] according
to the question of "have you ever tried to intervene bully
behaviors". There is not a m eaningful relation either,
betvveen school type [x(2)=1.98, P> .05] and gender
[x(2)=12.8, P>.05] according to question of " have you been
exposed to bully behaviors in last six m onths".
D is c u s s io n
According to gathered information through Survey of
Evaluating the Coequal bully behaviors, %63.3 of 496
students stated that they have been exposed to bully
behaviors in last year vvhile %36.7 of them stated that they
haven't been exposed to bully behaviors. (Table 3) This rate
is higher in Glover and Ark. (1998) researches. According to
their research results it is seen that %75 of students are
exposed to bully behaviors. In Baldry and Ferrigton's
research (1999), it is seen that %50 of students are exposed
to bully behaviors. This rate is fairly high. There are many
researches vvhich supports these information (Nansel, 2001;
Bentley ve Li, 1995; Genta ve ark, 1996).
In Turkey, in Yurtal and Cenkseven's researches (2006)
it is seen that %35.1 of students are exposed to bully
behaviors at schools. W hen Kapçı's (2004) research results
are evaluated in general terms, it is seen that %40 of 4th and
5th grades of prim ary school students are exposed to bully
behaviors.
In survey of evaluating the coequal bully behaviors, pri­
vate school students are exposed to bully behaviors less than official school students. (less than a vveek of more than
a vveek). (Table 4) This situation is related to facilities provided by private schools such as physical conditions, social
activities. Besides, there are less students in private schools
and there are more advisors in private schools and this
situation makes it easier to inform students about
In survey of evaluating coequal bully behaviors, related
to question of "vvho apply you bully behaviors" (table 6) it is
seen that both female and male students are exposed to bully
behaviors by male students. There are m any research vvhich
support these results. In his research, Olvveus (1987) stated
that m ost of male students are exposed to bully behaviors by
male students vvhile %60 of female students are exposed to
bully behaviors by m ale students. (Akt.Dölek,2002).
Similarly, Crick (1996) stated that male students are in higher
risk group of being exposed to bully behaviors according to
female students. Boulton and Undervvood also got similar
results (1992) in their researches. In their research results, it is
seen that male students are exposed to bully behaviors by
%81 male and %9.5 female students vvhile female students
are exposed to bully behaviors by %37 male students and by
%24 female students. A hm ad and Smith (1994) vvho
examined this literatüre got these results; male students
apply bully behaviors to both male and female students
hovvever male students are reluctant to reveal that they are
exposed to bully behaviors by female students. W hen
researches in Turkey are evaluated it is seen that both
female and male students are exposed to bully behaviors by
male students at higher rates and male students apply bully
behaviors by physical terms and female students apply bully
179
behaviors by oral terms. (Dölek, 2002; Gültekin, 2003;
Yurtal ve Cenkseven, 2006;Çoskun,2008).
In survey of evaluating coequal bully behaviors, class
m ate bully behaviors rate is higher in private schools than
official schools. (Table 7; Table 8)
According to gender, it is seen that male students are
exposed to bully behaviors in higher rates in contrast to
female students from upper grades. Similar results are seen
in Yurtal and Cenkseven's researches (2006). In research it
is also seen that as students grow older, applying bully
behaviors rate is increased and rate of being exposed to
bully behaviors is descreased. (Rigby ve Slee, 1991; Perry ve
Kusel 1988). According to Olvveus, (1995) bullying students
are m ost active in their final years of school. He explains
this situation a s ; students in final year are older than other
students and a little bit m ore povverful than other students
so they feel themselves free to use their power.
In survey of evaluating coequal bully behaviors,
according to inform ation gathered through question
"w here bully behaviors are applied on you at school" (table
9), it is seen that in private schools bully behaviors are
applied in classrooms vvhile in official schools bully
behaviors are applied in school yar d. Parallel to these
results Karaman, Kepenekçi and Çınkır (2001) students are
exposed to bully behaviors at m ost in class rooms, school
corridors and in school yard. In his research Alper (2008)
B ibliography
stated that physical bully behaviors are applied at most in
classroom. W hen foreigner researches are evaluated it is
seen that students are exposed to bully behaviors mostly in
school yards.
(Whitney ve Smith,1993; Sharp ve Smith,
1994; Kalliotis, 2000). According to information related to
this question (table 10) it is seen that female students apply
bully behaviors in class rooms vvhile male students apply
bully behaviors in school yards. Dölek (2002) in his research
found no relation betvveen bullying behaviors and school
type vvhile he found that official school students are exposed
to bully behaviors more than private school students.
In survey of evaluating coequal bully behaviors, it is seen
that (table 11) male students think that intervening the bully
behaviors by m anagers and teachers are adequate vvhile
female students think that these interventions are not
adequate. Related to this idea, it can be said that female stu­
dents are exposed to oral bully behaviors such as isolation or
relational bully behaviors and this makes it harder for teac­
hers to detect and intervene these kinds of bully behaviors.
According to Birkinshavv and Eslea teachers and m anagers
detect physical bully behaviors easier and intervene directly.
(Akt. Dölek, 2002). Another side of this investigation States
that teachers and m anagers are not avvare of the bully
behaviors at schools. Because they don't knovv the level of
bully behaviors. Thus, teachers attitudes play im portant in
their reactions to bully behaviors (Graig,Henderson ve
M urphy, 2000; Atlas ve Pepler; 1998; Olvveus,1999).
Ahm ad, Y., Smith, P. K. (1994). Bulling in schools a n d issue of sex
difference in archer (ed) M ale Violence;Jesica Kinsley Publiskers.
Vullling. London
Eslea, Mike ve Smith, Peter K. (1994). Anti-Bullying YVork in Prim ary
Schoools. Poster Presented The A nnual Conference of The
D evelopm ental Section of the British Psychological Society.
University of Portsmouht.
and bully behaviors.
Sciences Antalya
A kdum an G.Gülüm ser (2010)" Coequal Seduction am ong 7-14 aged
students and their ow n suggestions for Solutions", Gazi University.
Magazine of Kuramsal Eğitim Bilim, 3 (2), 13-26,2010
Fitzgerald, D. (1999). Bullying in o u r schools - U nderstanding and
tackling the problem - A guide for schools. Dublin: Blackhall
Publishing.
A nm an Fatma.(2007) Examination of relation betvveen students
tendency of bully behaviors a nd school types.Inedited G rad Thesis
Yeditepe University. Institute of Social Sciences
C raig, W.M., H enderson,K ., M urphy,G . (2000) "Prospective
Teacher's Attitudes Tovvard Bullying and Victimization". School
Psychology International. 21(1):5-21.
Pişkin, M. (2006). Examination of Coequal bully behaviors am ong
prim ary school students. I. Violence and School: Sym posium of
Cautions against violence at school İstanbul. Retrieved July 4, 2006,
from h ttp :// iogm .m eb.gov.tr/sid d etv eo k u l/AbstractsBooklet.pdf
Atlas, R. S., & Pepler, D. J. (1998). "Observations of bullying in the
classroom", The Journal of Educational Research, 92(2), 86-99.
Graham, S., & Juvonen, J. (1998). "Self-blame and peer victimization
in m iddle school: A n attributional analysis",
Developmental
Psychology, 34(3), 587-599.
Atik G., (2006) Focus of Predicting Behaviors betvveen bully
behaviors and 2nd grades of secondary school students., Self respect,
Family style, isolation, and Role of Academic Success.. Ota East
Technical University. Inedited G rad Thesis
Baldry, A., Farrington, D.(1999). "Types of Bullying Am ong Italian
School Children", Journal of Adolescence, 22,423-426.
Bentley, K.M. ve Li, A.K.F. (1995)." Bully and victim problem s in
elem entary
schoools and students beliefs about aggression, C anadian Journal of
School
Psychology, 11:153-165.
Besag,V. (1989). Bullies and victims in school. M ilton Keynes,
UK:open University Press.
Bilgiç E.,Yurtal F.(2009)"Examination of bully behaviors Tendency
according to class room m edia.",Çanakkale University .Theory and
Application in Education 2009,5 (2):180-194
Boulton,J., Underwood,K,. (1992). " B ully/victim Problems A m ong
M iddle School C h ild re n ", B ritish Jo u rn a l o f E du catio n al
Psychology .62,73-87.
Boulton, M., Trueman, M., Flemington, I. (2002). "Associations
Betvveen Secondary School Pupils' Definitions of Bullying, Attitudes
Tovvards Bullying, a nd Tendencies to Engage in Bullying: age and
sex differences". Educational Studies. 28 (4): 353-370.
Crick, N.R. (19%). "The Role of O vert Aggression, Relational
Aggression and
Genta, M.L., Menesini, E., Fonzi, A., Costabile, A. ve Smith, P.K.
(1996). "Bullies
and victims in schools in Central and Southern Italy". European
Journal of Psychology, 11:97-110.
Glover, D., Gough, G., Johnson ve M.Cartvvright, N. (1998). "Bullying
in 25 Secondary Schools: Incidence, Impact and Intervention".
Educational Research, 42(2): 141-156.
Gültekin, Z. (2003). VVork of im proving the m easurem ent of
detecting coequal bully behaviors. Inedited G rad Thesis Hacettepe
University, Ankara.
Kapcı (2004) Kapçı, E.G., Relation of depression, and self respect
betvveen prim ary school students exposure to bully behaviors.,
Ankara University M agazine of Education Sciences, Ankara,
Kaltiala-Heina, R. Ve Rimpela, M. (1999)." Bullying, Depression and
Suicidal Ideation In Finnish adolescents: School Survey." BMJ:
British M edical Joumal.319:348-351.
Karaman-Kepenekçi, Y. ve Çınkır, Ş. (2001). bullying Behaviors
am ong High School students. (Inedited Research Report). Ankara:
Ankara University Faculty of Education Sciences..
K a llio tis , P . (2 0 0 0 ). " B u l ly i n g a s a s p e c ia l c a s e o f
aggression-Procedures for crosscultural assessm ent". School
Psychology International, 21 (1), 47-64.
Ma, Xin., Stevvin, L. (2001). "Bullying in School: N ature, effects and
Remedies". Research Papers in Education. 16(3). 247-270.
Inedited G rad Thesis. Institute of Health
P e rry ,D ,K u se l, S,. (1988). " V ic tim s o f P e e r a g re s s io n " .
Developmental Psychology. 24,807-814).
Rigby, K. (1995) YVhat Schools Can Do A bout Bullying. The
Professional Reading G uide for Educational Adm inistrators.
V ol.l7(l):l-5.
Rigby,K. (2003)."Consequences of bullying in school ". Canada
Journal Psychiatry 48. (9).
Rigby, K. and Slee, P.T. (1991). Bullying am ong A ustralian school
children: Reported behavior and attitudes tovvard victims. Journal of
Social Psychology. 131(5), 615-627.
Salmon, G. ve James, A. (1998). "Bullying in Schools: Self Reported
Anxiety, Depression and Self Esteem in Secondary School Children."
BMJ: British M edical Journal, 317:63-71
Sharp ve Smith, (1994). School Bullying: Insights and Perspectives.
London:Routledge.
Satan, A. (2006). Relation of some socio- dem ographic variants and
tendency of bullying behaviors am ong students of 2nd grades of
secondary schools. Inedited Doctorate Thesis M arm ara University
Institute of Education Sciences.. İstanbul.
Sarıbeyoğlu S. (2007). Examination of bully behaviors and high
school students. Inedited Grad Thesis. İstanbul University. Institute
of Education Sciences İstanbul.
Slee,1995 Slee, P.T. (1994). "Situational and Interpersonal Correlates
of Anxiety Associate
YVith P eer V ictim izatio n ". C h ild P sy c h ia try a n d H u m a n
Development, 25:97-107.
SuttonJ.,Smith,P.,Swettenham,J. (1999). "Socially undesirable need
no t be incom petent". Social Development,8,132-134.
Tattum,D.(1993).YVhat is bullying?Understanding a nd m anaging
bullying. Oxford.3-14.
Prosocial Behavior in The Prediction of C hildren's Future Social
Adjustm ent". Child Development, 67:2317-2327.
Nansel (2001)."Bullying Behavior A m ong US Youths: Prevalence
A nd A ssociation VVith Psychosocial A djustm ent". JAMA, 285: 2094­
100,
Çoşku Gülsen (2008) Relation betvveen tendency of bully behaviors
of 2nd grade of secondary school students and problematic internet
tenancy . Inedited Grad Thesis Yeditepe University. Institute of
Social Sciences
Yoneyama, S., Naito, A. (2003) "Problem s vvith the Paradigm :the
school as a factor in understanding bullying (vvith special reference to
Japon)" British Journal of Sociology of Education, Vol. 24 Issue 3,
p315,16p
O'Connell,P.,Pepler,D.,Craig,W. (1999). "Peer involvem ent in
bullying:Insights and challenges for intervention". Journal of
Adolescence.22.437-452.
Yurtal, F. ve Cenkseven, F. (2006). " Examination of bully behaviors
in Prim ary Schools . 1. I. Violence and School: Sym posium of
Cautions against violence at school. İstanbul: D um at Ofset, s.14.
Olvveus, D ., 1995, Bullying At School, Oxford:Blackvvell
YVhitney, S., (1993). "A Survey of the nature and extent of bullying in
ju n io r/m id d le and secondary schools". Educational Research. 35.
325
Dake, Piçe, Tellijohann, (2003) "The nature a n d extent of bullying at
school", Journal of School Health73:173-80,2003.
Dölek, Nevin. (2002).Examination of prim ary and secondary school
students' bullying behaviors and im proving the attitude of
preventing bullying behaviors. Inedited Doctorate. M.U. Institute of
Education Sciences.
Olvveus,(1999). Olvveus, D .,' Bullying prevention program . Boulder,
CO: Çenter for the Study and Prevention of Violence, Institute of
Behavioral Science", University of Colorado at Boulder,
Olvveus, D.(2005). Bullying at school. YVhat vve knovv and vvhat vve
can do. Oxford: Blackvvell Publishing.
Ö ğdem 0.(2009). Examination of relation betvveen alcohol, smoking
180
YVolke, D., YVoods, S., Stanford, K., Schulz, H. (2001)."Bullying and
Victimization of Prim ary School C hildren in England and Germany:
Prevalence and School Factors." British Journal of Psychology.
92.673-696.
Die Analyse Der Beziehung Zwischen Der Art Der
Schule Mit Mobbing-Verhalten Und Das Geschlecht
Der Schülern İn Der Zweiten Stufe Der Grundschule
Dr.Ayşin SATAN
Marmara Universitât, Atatürk Bildungsf akultât, Abteilung der Erziehungswissenschaften
([email protected])
Zusammenfassung
Ver Ver Zweck dieser Forschung ist die aktüelle Situation, wie die Schüler der 6. , 7. und 8. Klassen abhdngig von Schulart und
Geschlecht derArten des Mobbings ausgesetzt sind, aufmelche VVeise, wie oft und wo Mobbing zu finden ist, und wie die Lehrer, Schüler
und Leiter Mobbing bezverten zu untersuchen und in den Vordergrung zu bringen. Zu diesem Zweck wurde ein Fragebogen zu
Mobbing der Gleichaltrigen durchgeführt. Vie erhaltenen Vaten ıverden m it Flilfe von Frequenz, den Prozentsatz und Chi-QuadratTests geıvonnen und venvendet. Gesamt nahmen 496 Teilnehmer, davon 288 meibliche und 208 mannliche Studenten ,an dieser Studie
teil. 321 von diesen Studenten sind in den öffentlichen Primarschulen und 175 von ilmen studieren inprivaten Grundschulen. Nach der
Analyse sind 63,3% der Studierenden dem Mobbing ausgesetzt. Je nach Geschlecht; 52,2% der Studentinnen und 42,8% der
mannlichen Studenten erleben Mobbing in der Schule.
Schlüsselzvörter: Mobbing in der Schule, Opfer, Vespot
E in fü h r u n g
Aggressives Verhalten stört den pâdagogischen Umfeld
der Schüler, vvelches ein wichtiger Faktör ist, mit dem vvir
zu Angesicht kommen. Die Vorfalle wie Aggression und
Mobbing, die sich in Schulen ergeben, bedrohen die
physische, emotionale und soziale Sicherheit der Schüler.
Das Problem des Mobbing, vvelches für die Kinder, Jugendliche und Familien vvichtig ist, vvurde schon in skandinavischen Landern, vor allem Europa, Amerika und Japan in den letzten 35 Jahren viele Studien darüber untersucht vvorden (Slee,1995; Rigby, 1995; Graham, Juvonen,
1998; Sutton, Smith, Svvettenham, 1999; Wolke, 2001;
Dake,Piçe,Tellijohann,2003;Yoneyama,Naito,2003).
In den letzten zehn Jahren ist in der Türkei in den Schu­
len der Primar- und Sekundarstuf en, die sich mit dem Mob­
bing beschaftit haben, eine hohe Intensitât gevvonnen vvor­
den ist, zu sehen (Dölek, 2002; Satan, 2006; Atik, 2006; Sarıbeyoğlu, 2007; Anm an, 2007; Çoşku, 2008; Öğdem, 2009).
Die in der Schule erfahrene Gevvalttat, vvessen Konzept
als ein Verhalten einer Person, die bevvusst einen anderen
unangenehm sogar scherzhaft gegenüber ist, def iniert vvird
(Olvveus,2005). W enn vvir uns die Definitionen über Mob­
bing in der Literatür ansehen (Slee,1995; Besag,1989; Tattum,1993; Rigby,2003; Fitzgerald,1999), ist festzustellen,
dass es einige gemeinsame Merkmale gibt. Als erstes ist es
die psychische und physische Machtgefalle zvvischen Op­
fer und Mobber.
In Richtung der Definitionen von Mobbing sind die gemeinsamen Merkmale sollten die gevvalttatigen Reaktionen der Kinder, die zwei gleiche Leistungen vvie körperlichen oder geistigen Streit oder Kampf haben, nicht als
Konflikt bevvertet vverden. Despot an der Schule führt
dazu, dass sovvohl Opfer dem Mobbing ausgesetzt sind, als
auch, dass für Mobber die Gevvalt und Zerstörung zustan-
181
de kommen. Mobbing beinhaltet ein sehr em stes und agg­
ressives Verhalten.
Das Verhalten von Mobbing an Schulen kann m an in drei
H auptgruppen einteilen. Dies sind körperliche, verbale und
relationale Gevvalttaten. Physikalisches Mobbing, Schlage,
Tritte, Ohrfeigen, an den H aaren ziehen oder Ohr, Anstacheln, Stofien, Schlagen, m it Dingen drohen oder m it Gevvalt
zu nehm en drohen, das Geld durch Gevvalt oder Einschüchterung kom m en dann zustande, vor allem im Bezug
zum Bau des Körpers, vvenn die körperlich Stârkeren die
körperlich Schvvacheren standig stören. Verbale Gevvalt ist
Hanselei, Stichelei, Ârgem , Ângstigung, schlechte Namengebung, Beschimpfung, Flerabsetzung, Gefühlverletzende
Sprüche, Beleidigung der Person oder Ihren Familien, der
Angriff des Selbstvvertgefühls mit VVörtern oder Bevvegungen. Die relationale Gevvalt ist das Erzâhlen falscher Gerüchte über andere, Ausgrenzung anderer in Aktivitâten,
Veranstaltungen, Spiele usvv., Ignoranz, Gerüchte, die Beziehungen anderer Personen zerstören, auf einer bevvussten
VVeise, aber auf indirekten Weg eine Person von der G ruppe
ausgrenzen, vvelche dazu führen, andere in die Einsamkeit
zu drangen (Boulton, Trueman, Flemington, 2002; Dake,
Piçe, Tellijohann, 2003).
Die Flâufigkeiten von Mobbing und Gevvalt an Schulen,
die in vielen Erforschungen auftauchen, begegnen vvir auf
der VVelt und in der Türkei in einer gropen Anzâhl. In einer
Stüdie der Vereinigten Staaten sind 75 % der Sçh 1er zvvisçhen dem Âlter 12-18 ünd in Kanada sind 38% der Sçh 1er der
5000 G ründ- ünd Realsçhüle ber einen Zeitraüm mindestens einmal dem Mobbing aüsgesetzt (Mâ ve ark., 2001;
O'Çönnell ve ark.,1999). Die Befrâgüng vön ber 84000
Stüdenten in Nörvvegen zeigt, dass vön 7 Sçh lem einer dem
Mobbing aüsgesetzt ist (O'Çönnell ve ark., 1999). In Itâlien
erleben 40% der Gründsçh 1er ünd 28% der Reâlsçh 1er
Mobbing (Genta ve ark., 1996). In Finnland jedoch ist etvva
einer von 10 Schülem in der Schule mindestens im Zeitraum einer Woche einmal dem Mobbing ausgesetzt
(Kaltiala-Heino ve Rimpela, 1999).
W enn wir die Forschungenbetrachten, die in der Türkei
durchgeführt w erden, bekom m en w ir zu Gesicht, dass die
Gewalttaten, die in den Schulen erlebt werden, zueinander
sehr âhnlich un d dazu noch auch sehr hâufig sind. Die Studie, die von Nevin Dölek (2002) durchgeführt wird, trifft
stellt fest, dass 51,26% der Schüler über emen Zeitraum von
zwei W ochen m ehrm als gemobbt werden, dass 37,9% der
Schüler den anderen Schülern gegenüber nochmals in
einem Zeitraum von einer Woche m ehrm als dem Mobbing
ausgesetzt sind. Die 206 Schüler der Kapcı (2004) Grundschuler in den 4. und 5. Klassen haben an der Umfrage
teilgenommen, es ergab sich, dass 40% der Schüler der
körperlichen, verbalen, em otionalen und sexuellen Gewalt
ausgesetzt sind. In der Umfrage von A kdum an (2010), die
m an m it den 146 Schülem in den Altersgruppen von 7-14
unternom m en hat, ist festzustellen, dass die Anzahl des
Missbrauchs der gleichaltrigen Schülerinnen im Gegensatz
zu den Schülern noch höher ist. An der Umfrage von Bilgiç
Yurtal (2009) habenl57 Schüler teilgenommen, davon sind
58% der Schüler dem gevvalttâigem Verhalten ausgesetzt
und die Rate der Schüler, die sich in gevvalttâtigen
Verhalten befinden ist 23,5 %.
Diese Art von Verhalten w irkt sich auf die akademischen Tatigkeiten negativ aus. Die psychologischen und
soziologischen A usw irkungen auf die Kinder im spateren
Leben sind nicht n ur auf die Jahre an der Schule begrenzt.
Dieser Effekt bringt nicht den Mobbing ausgesetzten Opfem Nachteile m it sich, sondern auch diejenigen, die die
Zeugen vom M obbing gevvesen sind und diejeigen, die sich
dieses Verhalten als Angevvohnheit angelegt haben.
D a te n a n a ly s e
Um den Unterschied der Beziehung von Schulform und
Geschlecht zu sehen, vvurde in der Umfrage der Alters­
genossen über M obbing Fragen, wie über Schulformen und
Geschlecht, und ein doppelseitiger Test benutzt. M indestens
aile statistischen Verfahren sind auf dem Signifikanzniveau
05 erforderlich.
E n td e c k u n g e n
In diesem Teil der Forschung ist die Form der persönlichen Informationen und die Altersgenossen Umfrage über
Mobbing in Richtung der Grundschule, die sich auf der
zvveiten Stufe der allgemeinen Bildung beruhen, den gesam m elten Entdeckungen platz gemacht.
Mit dem Form ular vvurden vvie unten dargestellt folgende persönlicher Informationen erhalten.
T a b e lle 1
D i e U n t e r t e ilu n g j e n a c h S c h u la r te n d e r S c h ü le r
F
%
Öffentlich
321
64,7
Privat
175
35,3
Gesamt
496
100
W enn Tabelle 1 untersucht vvird, vvird festgestellt, dass
von 469 Schülem 321 Schüler, d.h. 64,7% der Schüler auf
öffentliche Grundschulen und 35,3% der Schüler in private
Schulen auf der zvveiten Stufe der allgemeinen Bildung
gehen.
Der Zvveck dieser Forschung ist die aktüelle Situation,
wie die Schüler der 6 ., 7. und 8. Klassen abhângig von Schulart und Geschlecht der Arten des Mobbings ausgesetzt
sind, auf vvelche Weise, wie oft und wo M obbing zu finden
ist, und wie die Lehrer, Schüler und Leiter Mobbing bevverten zu untersuchen und in den V ordergrung zu bringen.
T a b e lle 2
D i e U n t e r t e i l u n g j e n a c h G e s c h le c h t d e r S c h ü l e r
M e th o d e
Die Studie breitet sich von der Provinz İstanbul bis zur
anatolischen Seite, dem Bezir Kadıköy aus, sodass im Rahm en dieser Grenze aile öffentlichen und privaten Grundschulen, die sich in der zweiten Stufe der allgemeinen
Bildung befinden, von der Studie befragt werden.
Schulart
Geschlecht F
%
VVeiblich
288
58,1
Mânnlich
208
41,9
Gesamt
496
100
W enn Tabelle 2 untersucht vvird, vvird festgestellt, dass
von 496 der gesamten Schülem 288 Schüler, also 58,1%
vveiblich sind und 208 Schüler, also 41,9% mânnlich sind.
Die neutrale Probe der Studie w urde m it 496 Schülem,
der drei Privatgrundschulen (Klasse 6,7 und 8), die sich in
der zvveiten Stufe der allgemeinen Bildung befinden,
durchgeführt.
D ie G e râ ts c h a fte n d e r D a te n s a m m lu n g
Die Studie ist so entvvorfen, sodass Informationen wie
persönliche Informationen, die Schulform und das Gesch­
lecht verlangt werden. Es gibt insgesamt 10 Fragen in der
Umfrage der Altersgenossen über Mobbing. Das Ziel der
Umfrage ist, die in der Probe bestehenden Formen der
gevvalttâtigen Verhalten und auf diese erhaltene Reaktionen, zu zeigen und betonen.
182
T a b e lle 3
D i e V e r t e i l u n g d e r S c h ü le r , d i e j e n a c h d e r S c h u l a r t
im S c h u lja h r d e m M o b b in g a u s g e s e tz t w a r e n
Zustand des "gemobbt-seins"
Ö ffentliche G rundschule
Private Grundschule
Gesamt
Ja
Nein
t
204
117
%
63,6
36,4
t
112
65
%
62,9
37,1
t
316
182
%
63.3
36.7
âls ein Jâhr' âüf die Frâge " Wie lânge ist ein Sçh 1er öder vön
einer G rüppe dieses Sçhüljâhr dem Möbbing aüsgesetzt
vvörden?" geântvvörtet ünd die H üfigkeit ângegeben,
indem sie em möbbing âüsgesetzt sind. Beim Untersüçhen
der Tâbelle f llt âüf, dâss 21,1% der Sçh 1er, die âüf
ffentliçhe Sçhüle gehen, dem Möbbing 'vveniger âls eine
VVöçhe' ünd 6,9% 'm ehrm âls âl eine VVöçhe' âüsgesetzt sind,
vvöbei siçh dies bei den Privâtsçhülen steigert, indem 25%
der Sçh 1er 'vveniger âls einer VVöçhe', 28,6% der Sçh 1er
'M ehrm âls âls einer VVöçhe' dem Möbbing âüsgesetzt sind.
W hrend die Ângâben der ffentliçhen Sçhülen bei 33,8%
mit 'einem Mönât', 27% m it 'M ehr âls einem M önât', 11,3%
mit 'M ehr âls in einem Jâhr' liegen, sinken die VVerte der
Privâtsçhülen: 22,3% bei 'Ein Mönât', 16,1 % bei 'M ehr âls ein
Mönât', 8% bei 'M ehr âls einem Jâhr'.
W ird Tabelle 3 untersucht, ist festzustellen, dass auf die
Frage "Sind Sie dieses Jahr m it Gevvalt zu angesicht gekom m en?"der Umfrage der Altergenossen mit Rücksicht
auf die Schulart folgend beantvvortet vvorden ist, nâmlich,
dass 204 der Schüler, die auf öffentliche Schule gehen, also
63,6% dem Mobbing ausgesetzt sind, vvobei 117 Schüler,
also 36,4% davon, nicht dem M obbing ausgesetzt sind. Es
vvird au perdem ângegeben, dass 112 Sçh 1er der privaten
Gründsçhüle, âlsö davön 62,9% dem Möbbing aüsgesetzt
ünd 65 Sçh 1er, das mâçht dann 37,1 % âüs, die niçht diesem
aüsgesetzt sind.
Die Âüsvvertüng der Âltersgenössen Umfrage ünd die
gesâmmeleten Entdeçküngnen ber die nderdüng vön
Sçhülart ünd Gesçhleçht vvürden ünten âüfgef hrt.
Wie in Tabelle 4 zü sehen ist, gibt es beim Âbsçhnitt
"Wie lange ein Sçh 1er naçh der Sçhülart dieses Sçhüljâhr
dem Möbbing aüsgesetzt vvörden ist" eine signifikante
Beziehüng [x(2)=31.5, P<.05].. Âllerdings zeigte siçh kein
signifikânter Z üsam m enhang zvvisçhen diesem züm
Gesçhleçht. Nâçh den erhaltenen Ergebnissen haben 496
der Sçh 1er, n mliçh 22,5% m it 'VVeniger âls eine Wöçhe'
ünd 14,6% m it 'M ehr als eine VVöçhe', 29,7% m it 'Einem
M önât', 23,1 % m it 'M ehr âls einen Mönât', 10,1 % mit 'M ehr
Tabelle 4
Die Auswertungerı des Kay-Kare Tests wie lange ein
Schüler nach der Schulart oder aus der Seite der
Gruppe dieses Jahr dem Mobbing ausgesetzt vvorden
ist
Wie lange ein Schüler nach der
VA/eniger Mehr als eine
Schulart dieses Schuljahr dem
als eine
Woche
Mobbing ausgesetzt vvorden ist
Woche
VVeiblich
N
%
Mân nl ich
N
%
Toplam
N
%
Ein Monat
als
Mehr als
Mehr
ein Monat
ein Jahr
43
14
69
55
23
21.1
6.9
33.8
27.0
11.3
28
32
25
18
9
25.0
28.6
22.3
16.1
8.0
71
46
94
73
32
22.5
14.6
29.7
23.1
10.1
183
Tabelle 5
Die Auswertung der Kay-Kore Tests fü r den Zustand
des gemobbt-seins in den letzten 6 Monaten nach
dem Geschlecht
VVelçher Art von Gevvalt sind Sie
in den letzten 6 Monaten
ausgesetzt vvorden
VVeiblich
N
Mânnlich
Gesamt
Verbale
Gevvalt
Physikalische
Gevvalt
93
34
51
%
52.2
19.1
28.7
N
59
51
28
%
42.8
37.0
20.3
N
152
85
79
%
48.1
26.9
25.0
Wie es an der Tabelle 5 zü sehen ist, gibt es eine
besöndere B eziehüng zw isçhen dem Z üstand vöm
Gesçhleçht ü n d ' Welçhe Ârt vön Gevvâlt sind Sie âüsgesetzt
w örden'
[x(2)=12.8, P<.05]. Jedöçh ist dies bei der Sçhülârt niçht
der Fail. Nâçh den erhaltenen Ergebnissen haben vön 496
Sçh lem 48,1% m it der 'Verbâlen Gevvâlt', 26,9% m it der
Thysikalisçhen Gevvâlt' ünd 25% m it 'Relâtiönâle Gevvâlt'
âüf die Frâge "VVelçher Ârt vön Gevvâlt sind Sie inerhâlb
der letzten 6 M önâten aüsgesetzt vvörden" ângegeben. Bei
der U ntersüçhüng der Tabelle stellt siçh herâüs, dass
w h ren d d ieS çh lerinnen m it 52,2% der 'Verbâlen Gevvâlt'
ü nd m it 28,7% der 'Relâtiönâlen Gevvâlt' aüsgesetzt sind,
die Sçh 1er m it 42,8% die 'Verbâlen Gevvâlt' ünd m it 20,3%
die 'Relâtiönâlen Gevvâlt', erleben. Bei der 'Physikâlisçhen
Gevvâlt' sind 37% der Sçh 1er ünd 19,1% der Sçh lerinnen
betröffen.
Relatiönale Gevvalt
Wie m ân ân der Tâbelle 6 sehen kârın, besteht je nâçh der
nderüng des Gesçhleçhts ünd 'D er Persönen, die Ihnen
gegen ber ein gevvâltt tiges V erhalten' hâben, eine
besöndere Beziehüng [x(2)=10.77,P<.05], Jedöçh besteht
n âç h d e n E rg e b n isse n d es K ây-kâre T ests k ein e
Besönderheiten zvvisçhen der Sçhülârt ünd den Persönen,
die zü Möbing neigen. Nâçh den erhâltenen Ergebnissen
hâben vön 496 Sçh lem 53,0% m it Sçh 1er, 14,8% mit
Sçh lerinnen ünd 32,2% mit Sçh lerinnen ünd Sçh 1er âüf
die Frâge "W er sind die Persönen, die zü M obbing neigen"
ângegeben. W ird die Tâbelle üntersüçht, stellt siçh herâüs,
dâss Sçh lerinnenen zü 45,5% vön 'm nnliçhen' Persönen
ünd zü 15,2% vön 'vveibliçhen' Persönen gem öbbt vverden.
Die Sçh 1er hingegen vverden zü 62,6% vön 'm nnliçhen'
Persönen ü n d zü 14,4% vön 'vveibliçhen' Persönen'
gemöbbt.
Tabelle 6
Die Auswertung des Kay-Kare Tests nach dem
Geschlecht in Bezug auf die Person, die Mobbing
fördern
Mânnlich
Die Persönen, die Mobbing
anvv enden
VVeiblich
N
81
Mânnlich
Gesamt
VVeiblich
VVeiblich und Mânnlich
27
69
%
45.5
15.2
39.3
N
87
20
32
%
62.6
14.4
23.0
N
168
47
101
%
53.0
14.8
32.2
184
Tabelle 7
Die Auswertung des Kay-Kare Tests fü r den Zustand
des gemobbt-seins in Bezug auf die Ânderung der
Schulart und des Klassenniveaus
Von vvelçhen Schülern des
Schüler aus
Klassenniveaus vverden sie
der Oberstüfe
gemobbt
Öffentliche Grundschule
N
%
Private Grundschule
N
%
Gesamt
N
%
79
Schülerder
selben Klasse auf
dem gleichen
Niveau
53
38.9
26.1
35.0
56
15
42
49.1
13.4
37.5
135
68
113
42.5
21.6
35.9
Wie es ânhând der Tabelle 7 zü sehen ist, ergibt siçh eine
besöndere Beziehüng zür Variabilit t der Sçhüle ünd der
üntersçhiedliçhen Klâssenniveâü [x(2)=7.29,P<.05]. Nâçh den
erhâltenen Ergebnissen haben vön 496 Sçh lern 42,5% mit
'Sçh 1er der Oberstüfe', 21,6% mit 'Sçh 1er âüs dem selben
Klâssenniveâü' ünd 35,9% mit 'Klâssenkâmerâd' âüf die Frâge
"VVelçhes Klâssenniveâü hâben die Sçh 1er, die Sie möbben"
nâçh der Sçhülart ângegeben.
Tabelle 8
Die Ausvvertung des Kay-Kare Tests für den Zustand
des gemobbt-sein nach dem Geschlecht und den
unters ch ie dİich em Klass enn i vea u
Von vvelçhen Schülern mit
Schüler aus
vvelçhem Klâssenniveâü vverden
der Oberstüfe
Sie unter Druck gesestzt
VVeiblich
N
60
Mânnlich
N
%
Gesamt
N
%
71
Wie es ânhând der Tabelle 8 zü sehen ist, besteht eine
bedeütüngsvölle Beziehüng zwisçhen dem Gesçhleçht ünd
dem üntersçhiedliçhem Klâssenniveâü, in dem zü M öbbing
geneigt wird, [x(2)=12.43,P<.05]. Nâçh den erhâltenen
Ergebnissen hâben vön 496 Sçh lern zü 42,5% m it 'Sçh 1er
âüs der Oberstüfe', zü 21,6% m it 'Sçh 1er âüs dem selben
Klâssenniveâü' ünd zü 35,9% mit 'Klâssenkâm erâden' âüf
d ie F râge "V ön vvelçhen Sçh le rn m it vvelçhem
Klâssenniveâü vverden Sie ünter Drüçk gesestzt" ângegeben
ünd sömit gezeigt, dâss m it dem Einbezüg des Gesçhleçhts
nderüngen hervörkömmen. Bei der Untersüçhüng der
Tâbelle kânn m ân feststellen, dâss âüf Frâge "Vön vvelçhen
Sçh lern m it vvelçhem Klâssenniveâü vverden Sie ünter
Drüçk gesestzt" die Ângâbe der 'Sçh lern âüs der Oberstüfe'
bei den Sçh lern bei 53,6% ünd bei den Sçh lerinnen bei
41,8% liegt.
Bei der Untersüçhüng der Tabelle besteht ein Züsâmmenhâng zwisçhen der Sçhülârt ünd der Frâge 'VVelçhe Sçh 1er mit
welçhem Klâssenniveâü setzt Sie âm meisten ünter Drüçk'. W hrend die Sçh 1er der ffentliçhen Sçhü-len zü 38,9 % vön den 'Sçh 1er âüs dem selben Klâssenniveâü' ünterdr çkt werden, ist
der Wert in den Privâtsçhülen zü 49,1 % gestiegen. Zür selben Ze­
it werden Sçh 1er der ffentliçhen Sçhülen âüs der Seite der dört
befindliçhen Sçh lern zü 38,9%, âlsö çâ. 40%, ünterdr çkt, wöbei
dies in den Privâtsçhülen in einem nöçh h herem Mâpe (49,1%)
der Fâll ist.
%
Klassenkamerad
Schüler aus dem
selben
Klâssenniveâü
43
Kla ssenkamerad
74
33.9
24.3
41.8
75
25
39
53.6
18.1
28.3
135
68
113
42.5
21.6
35.9
185
Tabelle 9
Die Auswertung des Kay-Kare Tests fü r den Zustand
des gemobbt-seins nach derSchulart und dem Ort
Wo in der Schule vvird zu
Auf der
Klasse
İm
Mobbing geneigt
Flur der
Garten
Schule
der
Schule
Dieöffentliche Grundschule N
%
Die private Grundschule
N
%
Gesamt
N
%
27
90
126
50
28
8.4
28.0
39.3
15.6
8.7
36
86
37
7
14
20.6
49.1
21.1
2.2
8.1
63
176
163
52
42
12.7
35.5
32.9
10.5
8.5
Wie es ânhând der Tâbelle 9 zü sehen ist, gibt es einen besön­
dere Beziehüng zvvisçhen der Sçhülârt ünd dem "Ort des Möbbings" [x(2)=61.28,P<.05]. Jedöçh ist dies beim Gesçhleçht niçht
der Fail. Nâçh den erhâltenen Ergebnissen hâben vön 496 Sçh lern âüf die Frâge "Wö vvird in der Sçhüle zü Mobbing geneigt"
zü 12,7% mit 'Âüf der Flür der Sçhüle', zü 3,5% mit 'In der
Klâssse', zü 32,9% mit 'im Gârten der Sçhüle' ünd zü 10,5% mit
'Âüf dem Sçhülvveg', zü 8,5% mit 'Âüf der Töilette' beântvvörtet.
Bei der Untersüçhüng ist ein vviçhtiger Züsâmmenhâng zvvis­
çhen der Frâge "Wö vvird in der Sçhüle zü Mobbing geneigt" ünd
der Sçhülârt zü finden. In den Privâtsçhülen trifft mân âm
meisten zü 20,6% 'Âüf der Flür der Sçhüle' ünd zü 49,1% 'In der
Klâsse' zü, in den ffentliçhen Sçhülen vviederrüm kömmt mân
mit der Gevvâlt zü 39,3% 'im Gârten der Sçhüle', zü 15,6% 'Âüf
dem Sçhülvveg' ünd zü 8,7% 'Âüf der Töilette der Sçhüle' zü ângesiçht. Nâçh diesen Ergebnissen ünd VVerten kânn mân sâgen,
dass mân in üntersçhiedliçhen Örten bzw. R üme der Sçhüle zü
Mobbing geneigt vvird.
Wie ânhând der Tâbelle 10 zü sehen ist, gibt es eine besöndere
Beziehüng zvvisçhen Gesçhleçht ünd dem "Ort des Mobbing"
[x(2)=22.85, P<.05]. Nâçh den erhâltenen Ergebnissen hâben 496
Sçh 1er âüf die Frâge "Wö findet Mobbing âm meisten stât" nâçh
dem Gesçhleçht fölgendermâ(3en beântvvörtet, n mliçh zü 12,7%
'Âüf der Flür der Sçhüle', zü 35,5% 'In der Klâsse', zü 32,9% 'im
Gârten der Sçhüle', zü 10,5% 'Âüf dem Sçhülvveg' ünd zü 8,5%
'Âüf der Töilette'. Bei der Untersüçhüng der Tâbelle stellt siçh
herâüs, dâss die Sçh lerinnen zü 42,7% 'In der Klâsse' ünd zü
30,9% 'im Gârten der Sçhüle', bei den Sçh lern vviederrüm zü
35,6% 'im Gârten der Sçhüle', zü 25,5% 'In der Klâsse' ünd zü
23,5 %'Âüf dem Sçhülvveg' den Mobbing erleben.
Tabelle 10
Die Ausvvertung des Kay-Kare Tests für den Ort des
Mobbing nach dem Geschlecht
Klasse
Wo vvird in der Schule am
Auf der
Flur der
meisten zu Mobbing geneigt
Schule
garten
N
VVeiblich
36
123
%
Mânnlich
N
%
Gesamt
N
%
Auf der
Töilette
Auf dem
Sçhülvveg
İm
Schul-
89
Auf dem Sçhülvveg
Auf
der
Töilette
24
16
12.5
42.7
30.9
8.3
5.6
27
53
74
28
26
13.0
25.5
35.6
23.5
63
176
163
52
42
12.7
35.5
32.9
10.5
8.5
186
12.5
Tabelle 11
Die Auswertung des Kay-Kare Tests für die
Intervention
des Mobbings der Lehrer und
Administration nach dem Geschlecht
Unternehmen Lehrer und
Nein
Ab und zu
Führungskrâfte gegen Mobbing
etvvas
VVeiblich
Mânnlich
Toplam
Hâufig
leh weiss es
nicht
N
64
86
81
80
%
30.8
29.9
28.1
27.8
N
41
58
40
46
%
14.2
27.9
19.2
22.1
105
144
121
126
18.9
32.0
22.3
26.9
N
%
Wie es ânhând der Tâbelle zü sehen ist, gibt es eine
B e z ie h ü n g z w is ç h e n d e m G e sç h le ç h t ü n d d â s
U ntem ehm en der Lehrer ünd F hrüngskr fte [x(2)=21.19,
P<.05]. Jedöçh ist dies bei der Sçhülârt niçht der Fâll, bei
dem ist kein Züsâm m enhâng zü finden. Nâçh den
Ergebnissen hâben 496 der Sçh 1er âüf die Frâge " Wird vön
den Lehrern ünd F hrüngskr ften gegen Möbbing etwâs
üntem öm m en" nâçh der
nderüng des Gesçhleçhts
fölgend beântvvörtet: zü 18,9% m it 'N ein', zü 32,0% m it 'Âb
ünd zü', zü 22,3% 'H âüfig' ünd zü 26,9% m it 'Içh weiss es
niçht'. Bei der U ntersüçhüng der Tâbelle stellt siçh herâüs,
dâss w hrend bei den Sçh lern die Ângâbe 'N ein' bei
14,2% liegt, die der Sçh lerinnen âüf 30,8% zünim m t. Bei
der Umfrâge der denn gleiçhâltrigen Möbbing nâçh
Sçhülârten [x(2)=.370, P> .05]
ünd dem Gesçhleçht
[x(2)=2.51, P>.05] w ürde ânhând der Kây-Kâre Ânâlyse, die
dürçh die Ântw örten der Frâge "Flâben Sie versüçht bei
einem Fâll, indem ein Sçh 1er gemöbbt vvürde, etwâs
dâgegen zü üntem ehm en, üm es zü verhindern", keine
Züsâm m enh ngen gefünden.
Z ür gleiçhen Zeit w ürde âüçh bei der Âüsvvertüng der
M einüngsüm frâge ber die gleiçhâltrigen M öbbing nâçh
der Sçhülârt [x(2)=1.98, P> .05] ünd dem Gesçhleçht
[x(2)=12.8, P>.05] ânhând der Ânâlyse des Kây-kâre Tests,
die dürçh die Ântvvörten der Frâge "VVelçher Ârt vön
Gewâlt w âren Sie in den letzten 6 M önâten âüsgesetzt",
keine Züsâm m enh nge gefünden.
D i e A u s e in a n d e r s e tz u n g
Nâçh der  üsw ertüng der M einüngsüm frâge ber
M öbbing der Âltersgenössen, hâben vön 496 Sçh 1er âüf
die Frâge "H âben Sie dieses Sçhüljâhr Möbbing erlebt" zü
63,3% ângegeben, dâss sie gevvâltt tige Verh ltnisse erlebt
hâben. N ür zü 36,7% der 496 Sçh 1er sind sölçhen
gevvâltt tigen Verh ltnissen niçht zü ângesiçht gekömmen
(Tâbelle 3). Bei den Försçhüngen der Glöver ünd ârk. sind
diese Verh ltnisse nöçh h her. Die Ergebnisse der
Försçhüng zeigen ân, dâss in einem Sçhüljâhr zü 75% der
Sçh 1er dem Möbbing âüsgesetzt sind. In der Försçhüng ön
Bâldry ünd Ferringtön (1999) meinen zü 50% der Pröbe
Grüppe, dâss sie den Möbbing erlebt h tten. Diese Ângâbe
ist ziem liçh höçh. M ân b eg e g en et v ieler sö lçh er
Försçhüngen, die diese Züst ndigkeit ünterst tzen (Nânsel,
2001; Bentley ve Li, 1995; Gentâ ve ârk, 1996). In der
Meinüngsümfrâge, die in de T rkei vön Yürtâl ünd
Çenkseven (2006) dürçhgef hrt vvürde, kâm herâüs, dâss zü
35,1% der Sçh 1er den gevvâltt tigen Reâktiönen âüsgesetzt
sind. Âüçh bei der Âüsvvertüngen der Umfrâge vön Kâp ı
(2004) ist generell festzustellen, d ass K inder, d er
Grundschule vviterhin noch in den 4. und 5. Klassen zu 40%
dem M obbing ausgesetzt sind.In der U m frage des
gleiçhâltrigen Mobbings m it der Frage " Wie oft sind Sie von
einem Schüler oder einer G ruppe in diesem Schuljahr
gemobbt vvorden" ist die Hâufigkeit des Mobbings in den
Privâtsçhülen ('VVeniger als eine Woche' oder 'M ehr als eine
Woche') geringer anzutreffen als in den öffentlichen Schulen
(Tabelle 4). In solchen Situationen dieser physikalischen
Bedingungen neigen die Studierenden in Privâtsçhülen bei
aufierschulische Aktivitâten, soziale Aktivitâten un d in
R âum en, in d en en sie sich au sru h e n kö nnen, zu
unterschiedlichen Verhaltensvveisen. Au ferdem f hr es zü
einer Erleiçhterüng, vvenn die Sçh lerzâhl ân Privâtsçhülen
gering ünd die Ânzâhl der Experten f r die Berâtüng m ehr
ist, denn dânn besteht die M gliçhkeit den Sçh lern âls
Einzelpersön öder in G rüppen beserse Berâtüngsângeböte
zü bieten. W enn vvir üns die Försçhüngen ânsçhâüen, die im
Âüslând dürçhgef hrt vvürden sind, ist festzühâlten, dâss
die Teilnâhme der Sçh 1er, der ffentliçhen G ründsçhülen
m it der âllgem einen zvveiten Bildüngsstüfe, bei der
Försçhüng ber die H üfigkeit des gemöbbt-seins ziemliçh
gering ist. Dâs vön Esleâ ünd Smith (1994) dürçhgef hrte
DFE Sheffield Möbbing Pröjet, fând in Englând, in den
Jâhren 1990-1992 stâtt. Ân der Försçhüng nâhm en 657
Sçh 1er der förtfâhrenden Gründsçhüle teil, zü 23,1% der
187
vöherigen Phâse gâben an, dass sie 'M ânçhm âl' öder âüçh
'M ehrm als' Opfer des Möbbings gewesen sind. Zü 9,3%
der Sçh 1er gâben ân, dâss sie 'M ânçhm âl' gegen ber den
ânderen Sçh lem siçh gevvâltt tig verhalten hâben. In der
Försçhüng vön Sâlmön ünd Jâmes (1998), die in Englând
dürçhgef hrt vvürde, w ürde ângegeben, dâss w hrend zü
10% der Sçh 1er 'm ânçhm âl' öder âüçh ' fter' Opfer vön
M obbing w ürden, zü 4% der Sçh 1er 'M eindestens eirtmâl
dieVVöçhe' Opfer vön Mobbing vvürden.
Bei d e r  ü s w e rtü n g d e r U m frâg e
b er d e n
gleiçhâltrigen M obbing kânn m ân sâgen, dâss âüf die Frâge
"VVelçher Ârt vön Gevvâlt sind Sie in den letzten M önâten
âüsgesetzt vvörden" nâçh den erhâltenen VVerten (Tâbelle
5) die Sçh lerinnen âm meisten die 'Verbâlen Gevvâlt' ünd
die 'Relâtiönâlen Gevvâlt', die Sçh 1er vviederrüm die
'Physikâlisçhen Gevvâlt' erleben. Es vvird ângegeben, dâss
die M ehrzâhl der Sçh 1er der verbâlen Gevvâlt âüsgesetzt
sind. Pişkin (2006) hat in Ankara in 4 Grundschulen, in den
Klassen 4, 5, 6, 7 und 8 dei der Umfrage m it den 1154
Schüler âhnliche Schlussfolgerungen erlangt. In den
Studien über die Arten der Gevvalt sind die Schülerinnen
d er v erb âlen Gevvalt u n d die Schüler m ehr der
p h y s ik â lis ç h e n G evvalt a u s g e s e tz t (B o u lto n ve
Undervvood,1993; Ahm ad ve Smith, 1994). Nach Olvveus
(1995) neigen mânnliche Persönen, im Vergleich zu den
vveibliçhen Persönen, um zvvei Drittel m ehr zu Mobbing.
M âdchen sind in der Regel zu sozialer A usgrenzung und
Jungs sind eher zur körperlichen Gevvalt. Au perdem stellt
siçh herâüs, dâss Jüngs h üfiger zür ersten Ârt der Gevvâlt
greifen,w hrend es siçh bei den M d çh en zü m g r ptenTeil
üm dâs Âüsgrenzen ünd Herâbsetzüng ihrer Freünde
hândelt (Olvveüs, 1995).
Bei der Âüsvvertüng der Umfrâge ber den gleiçhâlt­
rigen M obbing vvird âüf die Frâge "W er ist die Persön, vön
dem Sie gemöbbt vverden" fölgenden Werte er hâl ten
(Tâbelle 6), n mliçh, dâss sövvöhl Sçh lerinnen âls âüçh
Sçh 1er meistens vön Sçh lem gemöbbt vverden.
Diese Ergebnisse vverden vön âüsl ndisçhen ünd
ini ndisçhen Försçhüngen ünterst tzt, mit denen m ân sehr
öft zü begegnen ist. In der Försçhüng, die vön Olvveüs
(1987) ünternöm m en vvürde, sind zü 60% der M âdçhen vön
Sçh 1er âüsgesetzt, w hrend die Meehrzâhl der Sçh 1er
vön ânderen Sçh lem gemöbbt vverden. Âüf die selbe
VVeise beriçhtet Çriçk (1996) im Hinbliçk dârâüf, dâss Ziele
der Jüngs Ângriffe sind, befinden siçh M dçhen in einer
nöçh gr peren Gefâhr. Âüçh in der Försçhüng, die vön
Böültön ünd Undervvööd (1992) dürçhgef hrt vvörden
sind, erhielt m ân dieselben Ergebnisse. In ihrer Försçhüng
vvürde bestimmt, dâss zü 81% der Sçh 1er Opfer vön
ânderen Sçh lern, zü 9.5% der Sçh 1er Opfer vön
Sçh lerinnen sind, die vön ihnen gemöbbt vverden,
zü 37% der Sçh lerinnen sind Opfer vön Sçh lern ünd
zü 24% der Sçh lerinnen sind Opfer vön Sçh lerinnen.
A hm âd ün d Smith (1994), die zü diesem Themâ die
Literâtür üntersüçht hâben, hâben züm Sçhlüss fölgendes
erreiçht n mliçh dâss, sövvöhl Jüngs âls âüçh M dçhen ,
âüçh dâss Jüngs zü Mobbing neigen ünd âüçh diese âüs
Seite vön M dçhen zü M obbing âüsgesetzt sind. Sie hâben
ângek ndigt, dâss sie dieses zü ver ffentliçhen gez gert
hâtten.VVenn vvir üns die Försçhüngen ângüçken, die in der
T rkei dürçhgef hrt vvörden sind, ist festzüstellen, dâss
sövvöhl Frâüen âls âüçh M nner fter âüs der Seite der
M nner züm Mobbing âüsgesetzt sind, dâss die M nner zür
physikâlisçhen Gevvâlt ünd die Frâüen zür verbâlen Gevvâlt
neigen, dâss M dçhen zü M dçhen ebenfâlls gevvâltt tige
Ereignisse zü erleben sind (D lek, 2002; G ltekin, 2003;
Yürtâl ve Çenkseven, 2006; öskün,2008).
Bei der Âüsvvertüng der Umfrâge ber dâs gleiçhâltrige
Mobbing m it der Frâge "Vön vvelçhen Sçh lem mit
vvelçhem Klâssenniveâü vvürden sind züm M obbing
âüsgesetzt" vvürde bestimmt, dâss nâçh den erhâltenen
VVerten (Tâbelle 7; Tâbelle 8) die Ântvvört 'Sçh 1er im selben
Klâssenniveâü' in den Privâtsçhülen h her âls in den
ffentliçhen Sçhülen ângegeben vvürde. In Betrâçht zü der
Vâriâbilit t des Gesçhleçhts ist ânzüsehen, dâss Sçh 1er âüs
Seite der 'Sçh 1er âüs der Oberstüfe' h üfiger zü Mobbing
âüsgesetzt sind âls bei den Sçh lerinnen. Sölçher hnliçhen
Ergebnissen begegnen vvir üns âüçh bei den Försçhüngen
vön Yürtâl ünd Çenkseven (2006). In den dürçhgef hrten
Försçhüngen stellt siçh herâüs, dâss je İter die Sçh 1er sind,
destö h üfiger befinden sie siçh zü Ângesiçht mit dem
Mobbing (Rigby ve Slee, 1991; Perry ve Küsel 1988). Nâçh
Olvveüs (1995) ist die âktivste Neigüng zü Mobbing in den
Klâssen dâs letzte Sçhüljâhr. Diese Âüffâssüng besçhreibt er
fölgendermâpen, n mliçh die Sçh 1er der letzten Klâsse sind
in der Sçhüle vöm Âlter ünd vöm K rperâüfbâü her die
entvviçkeltesten, södâss sie in der Lâge sind ihre Krâft âm
einfâçhsten ünd beqüemsten zü nützen.
Bei der Âüsvvertüng der Umfrâge ber dâs gleiçhâltrige
Mobbing m it der Frâge "Wö findet Mobbing in der Sçhüle
âm h üfigsten stâtt" nâçh den erhâltenen Ângâben (Tâbelle
9) findet in den Privâtsçhülen h üfig 'In den Klâssen' stâtt,
dâgâgen trifft m ân dem Mobbing in den ffentliçhen
Sçhülen h üfiger im Gârten der Sçhüle zü. Pârâlel zü den
Försçhüngsergebnissen vön Kârâmân, Kepenk i ün d ınkır
(2001) vvird ângegeben, dass die Schüler am m eisten in der
Klasse, danach auf der Flur und im Garten der Schule
gemöbbt vverden. In der M einungsumfrage von Alper (2008)
vvird angezeigt, dass der O rt der physikâlisçhen Gevvalt am
meisten in der Klasse ist. Auch vvenn vvir uns an die frem den
Försçhüngen vvenden, ist zu sehen, dass die Schüler oft im
G arten der Schule dem Mobbing ausgesetzt sind (VVhitney
ve Smith,1993; Sharp ve Smith, 1994; Kalliotis, 2000). In der
Richtigkeit der Ergebnissen dieses Problems (Tabelle 10) ist
nach der Variabilitât des Geschlechts zu unterscheiden, dass
Schülerinnen 'In der Klasse', Schüler hingegen 'im Garten
der Schule' gemöbbt vverden. VVâhrend in der Arbeit von
Dölek (2002) kein Zusam m enhang zvvisçhen den Schularten
über dem Zustand des gemobbt-seins und -vverdens
gefünden vvürde, stellt sich aus der Vorstellung heraus, dass
die Schüler der staatlichen Schulen im Vergleich zu den der
Privatschule in einer hohen Anzahl von ânderen Kindem
gemöbbt vverden.
Bei der Âüsvvertüng der Umfrage über das gleiçhâltrige
Mobbing mit der Frage "VVerden aus der Seite der
Lehrkrâfte und Führungskrâfte etvvas gegen den Mobbing
untem om m en" ist nach der Richtigkeit der Ergebnisse
(Tabelle 11) zu sagen, dass der Eingriff gegen den Mobbing
bei den Schülem im Gegensatz zu den Schülerinnen
188
ausreichend ist. Mit dieser Einstellung sollte m an sich
G edanken darüber m achen, dass es schwieriger gevvorden
ist, aus der Seite der Lehrer zu sehen, dass die Schülerinnen
der Grundschule m it der zw eiten Bildungstufe schneller
sozial ausgegerenzt, zu Hetzereien anfangen und dem
M obbing ausgesetzt bleiben als bei den Schülern. Nach
Birkinshaw un d Eslea bem erken Lehrer die physikalische
Gewalt im Vergleich zur verbalen u n d relationalen Gewalt
einfacher un d dies ist letzendlich der Punkt, dass sie sich
B ibliographie
A hm ad, Y., Smith, P. K. (1994). Bulling in schools and
issue of sex difference in archer (ed) M ale Violencejesica
Kinsley Publiskers. Vullling. London
sofort dam it auseinandersetzen (Akt. Dölek, 2002). Ein
anderer Gedanke, dass die Ergebnisse der Försçhüngen
unterstützt ist, dass die Lehrer in der innerhalb der Schule in
der Rolle der Personen sind, die keine Kenntnisse über den
Mobbing, der in der Schule stattf indet, haben. Denn Ihnen ist
der Betrag (Grad) des Mobbings nicht bevvusst. In diesem
Fail ist die Rolle der Lehrer sehr vvichtig für die Reaktionen
gegen den Mobbing (Graig,Henderson ve M urphy, 2000;
Atlas ve Pepler; 1998; 01weus,1999).
Fitzgerald, D. (1999). Bullying in our schools - İncelenmesi. I. Şiddet ve Okul: O kul ve Çevresinde
U nderstanding and tackling the problem - A guide for Ç ocuğa Yönelik Şiddet ve A lınabilecek Tedbirler
Sem pozyum u, İstanbul. Retrieved July 4, 2006, from
schools. Dublin: Blackhall Publishing.
Craig, W.M., H enderson,K ., M urphy,G . (2000) h ttp ://io g m .m e b .g o v .tr/sid d e tv e o k u l/ AbstractsBookle
"Prospective Teacher's A ttitudes Tovvard Bullying and t.pdf
A kdum an G .G ülüm ser (2010) " 7-14 Yaş G rubu
Rigby, K. (1995) W hat Schools C an Do A bout
Çocuklarda A kran İstismarı ve Kendi Ç özüm Ö nerileri", Victimization". School Psychology International. 21(1):5B u lly in g . T h e P ro fe ss io n a l R e a d in g G u i d e for
Gazi U niversitât. K uramsal Eğitim Bilim Dergisi, 3 (2), 13­ 21.
26,2010
Graham , S., & Juvonen, J. (1998). "Self-blame and Educational A dm inistrators. V ol.l7(l):l-5.
Rigby,K. (2003)."Consequences of bullying in school
A nm an Fatma. (2007) Sınıf Öğrencilerinin Zorbalık peer victim ization in m iddle school: A n attributional
". C anada Journal Psychiatry 48.(9).
Eğilimleri ile O kul İklimi A lgılan A rasındaki İlişkinin analysis", Developm ental Psychology, 34(3), 587-599.
İncelenm esi. Y ayınlanm am ış Y üksek Lisans Tezi.
Rigby, K. and Slee, P.T. (1991). Bullying am ong
Genta, M.L., M enesini, E., Fonzi, A., Costabile, A. ve
Yeditepe U niversitât. Soziahvissenschaften Institution.
Smith, P.K. (1996). "Bullies and victims in schools in A ustralian school children: Reported behavior and
attitudes tovvard victims. Journal of Social Psychology.
Atlas, R. S., & Pepler, D. J. (1998). "O bservations of central and Southern Italy". European Journal of
131(5), 615-627.
bullying in the classroom", The Journal of Educational
Psychology, 11:97-110.
Research, 92(2), 86-99.
Glover, D., G ough, G., Johnson ve M.Cartvvright, N.
A tik G., (2006) İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileri (1998). "Bullying in 25 Secondary Schools: Incidence,
A rasındaki Zorbalık Davranışını Yor dam ada D enetin Im pact and Intervention". Educational Research, 42(2):
O dağı, Benlik Saygısı, Aile Stili, Yalnızlık Ve A kadem ik 141-156.
B aşa rın ı R o lü . O ta D o ğ u T e c h n ik U n iv e rs itâ t.
G ültekin, Z. (2003). A kran Zorbalığım Belirleme
Nichtveröffentlichte yüksek Lisanz Theorie.
Ö lçeği G eliştirm e Ç alışm ası. N icht veröffentliches
Baldry, A., Farrington, D.(1999). "Types of Bullying Yüksek Lisanz Theorie, H acettepe Universitât, Ankara.
A m ong Italian School C hildren", Journal of Adolescence,
Kapcı (2004) Kapçı, E.G., İlköğretim Ö ğrencilerinin
22,423-426.
Z o rb alığ a M a ru z K alm a T ü rü n ü n v e S ıklığının
Bentley, K.M. ve Li, A.K.F. (1995)." Bully an d victim Depresyon, Kaygı Ve Benlik Saygısıyla İliskisi", A nkara
problem s in elementary
Universitât Zeitschriften der Bildungsvvissenschaften,
schoools an d students beliefs about aggression, Ankara,
C anadian Journal of School Psychology, 11:153-165.
Kaltiala-Heina, R. Ve Rimpela, M. (1999)." Bullying,
Besag,V. (1989). Bullies an d victims in school. M ilton D epression and Suicidal Ideation In Finnish adolescents:
School Survey." BMJ: British M edical Joumal.319: 348­
Keynes, UK:open University Press.
351.
Bilgiç E.,Yurtal F.(2009)"Zorbalık Eğilimlerinin Sınıf
Karaman-Kepenekçi, Y. ve Çınkır, Ş. (2001). Lise
İklim ine Göre İn c e le n m esi",Ç a n a k k ale
U niversitât.Egitim de K uram ve U ygulam a 2009,5 (2):180- D ü z e y i n d e Ö ğ r e n c i l e r A r a s ı n d a K a b a g ü ç .
(Yayınlanmamış A raştırm a Raporu). Ankara: A nkara
194
Universitât Bildungvvissenschaften Fakultât.
Boulton,J., Underwood,K,. (1992). " B ully/victim
Kalliotis, P. (2000). "Bullying as a special case of
Problems A m ong M iddle School Children", British
aggression-Procedures for crosscultural assessment".
Journal of Educational Psychology.62,73-87.
School Psychology International, 21 (1), 47-64.
Boulton, M., Truem an, M., Flemington, I. (2002).
Ma, Xin., Stevvin, L. (2001). "Bullying in School:
"A sso ciatio n s Betvveen Seco n d ary School P u p ils'
Definitions of Bullying, A ttitudes Tovvards Bullying, and N ature, effects and Remedies". Research Papers in
T endencies to Engage in Bullying: age a n d sex Education. 16(3). 247-270.
differences". Educational Studies. 28 (4): 353-370.
N ansel (2001)."B ullying Behavior A m ong US
Crick, N.R. (1996). "The Role of O vert Aggression, Youths: Prevalence A nd Association W ith Psychosocial
Relational Aggression an d Prosocial Behavior in The A djustm ent". JAMA, 285:2094-100,
Prediction of C hildren's Future Social Adjustm ent".
O 'C o n n e ll,P .,P e p le r,D .,C ra ig ,W. (1999). "P eer
Child
involvem ent in bullying:Insights and challenges for
intervention". Journal of Adolescence.22.437-452.
D evelopm ent, 67:2317-2327.
Ç oşku G ülsen (2008) İlköğretim İkinci Kademe
Ö ğrencilerinin Zorbalık Eğilimleri İle Problem li İnternet
Kullanımları A rasm daki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek
L isans Tezi. Y ed itep e U n iv e rsitâ t.In stu titio n d e r
Sozialvvissenschaften.İstanbul
Dake, Piçe, Tellijohann, (2003) "The n atu re and
extent of bullying at school", Journal of School Health73:
173-80,2003.
D ölek, N ev in . (2002). İlk v e O rta Ö ğ re tim
O k u l l a r ı n d a k i Ö ğ r e n c ile r A r a s ı n d a Z o r b a c a
D avranışların İncelenmesi ve 'Z orbalığı Ö nlem e Tutum u
Geliştirilmesi Program ı'm n Etkisinin Araştırılması. N icht
veröffentliches D oktorarbeit Theorie. M.Ü. Institution der
Bildungsvvissenschaften.
Salmon, G. ve James, A. (1998). "Bullying in Schools:
Self Reported Anxiety, Depression and Self Esteem in
Secondary School Children." BMJ: British Medical
Journal, 317:63-71
Sharp ve Smith, (1994). School Bullying: Insights and
Perspectives. London:Routledge.
S atan, A. (2006). İlk ö ğ retim ik in c i k a d em e
öğrencilerinin zorba davranış eğilimlerinin okul tü rü ve
bazı sosyo-demografik değişkenler ile ilişkisi,
Nicht
veröffentliches D oktorarbeit These, M arm ara U niversitât
Institution der Bildungsvvissenschaften. İstanbul.
Sanbeyoğlu S. (2007). Lise Ö ğrencilerinde Aile İçi
Ç ocuk İstism arı ile Z orbalık A rasm daki İlişkinin
İncelenmesi. N icht veröffentliches yükses Lisanz These.
İsta n b u l U n iv e rs itâ t. In s titu tio n für
Bildungsvvissenschaften.İstanbul.
Slee,1995 Slee, P.T. (1994). "S itu atio n al a n d
Interpersonal Correlates of Anxiety Associated
W ith Peer Victimization". C hild Psychiatry and
H um an Developm ent, 25:97-107.
SuttonJ.,Smith,P.,Svvettenham,J. (1999). "Socially
u n d e s ir a b le n e e d n o t be in c o m p e te n t" . Social
Developm ent,8,132-134.
Tattum ,D .(1993).W hat is bullying?U nderstanding
and m anaging bullying. Oxford.3-14.
Yoneyama, S., Naito, A. (2003) "Problem s vvith the
Paradigm :the school as a factor in understanding bullying
(vvith special reference to Japon)" British Journal of
Sociology of Education, Vol. 24 Issue 3, p315,16p
Yurtal, F. ve Cenkseven, F. (2006). "İlköğretim
O kullarında Zorbalığın İncelenmesi". 1. Şiddet ve Okul:
O kul v e Ç ev resin d e Ç ocuğa Y önelik Ş id d e t ve
O lvveus, D . , 1995, B u lly in g A t S ch o o l , Alınabilecek Tedbirler Sem pozyum u Bildiri Özetleri.
İstanbul: D um at Ofset, s.14.
Oxford:Blackvvell
VVhitney, S., (1993). "A Survey of the nature and
Olvveus,(1999). Olvveus, D. ,' Bullying prevention
program . Boulder, CO: Çenter for the Study and extent of bullying in ju n io r/m id d le and secondary
Prevention of Violence, Institute of Behavioral Science", schools". Educational Research. 35.325Wolke, D., YVoods,
S., Stanford, K., Schulz, H . (2001)."B ullying and
U niversity of C olorado at Boulder,
Victimization of Prim ary School C hildren in England and
Olvveus, D.(2005). Bullying at school. W hat vve knovv G ermany: Prevalence and School Factors." British Journal
an d vvhat vve can do. Oxford: Blackvvell Publishing.
of Psychology. 92.673-696.
Ö ğdem 0.(2009). O kul Çağı Ç ocuklarında Fizksel
Aktivitelerin, Alkol, Sigara Kullanımı ve KabadayılıkZ o rb alık Ü z erin e E tk ilerin in İncelenm esi. N ic h t
veröffentliche Theorie der Yüksek Lisans.Institution für
Gesundheitsvvissenschaften. Antalya
P e rry ,D ,K u se l, S,. (1988). "V ictim s of Peer
Eslea, Mike ve Smith, Peter K. (1994). Anti-Bullying agression". D evelopm ental Psychology. 24,807-814).
W ork in Prim ary Schoools. Poster Presented The A nnual
Pişkin, M. (2006). A kran Zorbalığı O lgusunun
Conference of The Developm ental Section of the British
İlk ö ğ re tim Ö ğ re n c ile ri A ra sm d a k i Y a y g ın lığ ın ın
Psychological Society. University of Portsmouht.
189