açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939

Transkript

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÇIKLAMALI
YÖNETİM ZAMANDİZİNİ
1929 – 1939
Birgül A. GÜLER (Editör)
Tekin AVANER
M. Murat BASKICI
Sonay BAYRAMOĞLU
Tayfun ÇINAR
Bülent DURU
Nuray E. KESKİN
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ozan ZENGİN
(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)
Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 2
Ankara, 2007
Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi
Nuray Ertürk KESKİN Araştırma Yönetici Yrd.
Yrd. Doç. Dr. M.Murat BASKICI
Yrd. Doç. Dr. Sonay BAYRAMOĞLU
Dr. Tayfun ÇINAR
Dr. Bülent DURU
Tekin AVANER
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ozan ZENGİN
ISBN: 978-975-482-743-9
1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini
I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939
Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı
Kapak Tasarım: Fikret Sarı
Baskı Yeri:
Ankara Üniversitesi Basımevi
İncitaşı Sokak No:10 06510 Beşevler / ANKARA
Tel: 0 (312) 213 66 55
Basım Tarihi: .29/ 06/ 2007
Yayın Yeri:
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
KAYAUM Müdürlüğü
Cebeci – Ankara
Tel: (0312) 595 12 85
Eposta: [email protected]
Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr
Bu çalışma
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş
ve Temmuz 2005 – Kasım 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Yönetim Zamandizini
II
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar..........................................................................................................v
Sunuş................................................................................................................. vii
Otuzlu Yıllarda Yönetim....................................................................................1
Birgül A. GÜLER
1929: Yönetimde Merkeziyetçiliğin İnşası......................................................21
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
1930: Muhalefet ve Belediyeler Yılı...............................................................107
Nuray Ertürk KESKİN
1931: Tasarruf Yılı: Tek Partili Dönemin Başlangıcı..................................229
Bülent DURU
1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş ........................303
Tayfun ÇINAR
1933: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş............................................413
Ceren KALFA
1934: Devletçilik İçin Örgütlenme Yılı .........................................................521
Menaf TURAN
1935: Personel Sisteminde Barem Tartışmaları...........................................617
Tekin AVANER
1936: Parti ile Devletin Bütünleşmesi ...........................................................705
Ozan ZENGİN
1937: Anayasal Yenilenmeler ve Siyasi Müsteşarlık ...................................811
Barış ÖVGÜN
1938: Bekleyiş ve Endişe.................................................................................895
M.Murat BASKICI
1939: Yerde ve Yönetimde ‘Deprem’............................................................979
T. AVANER, N. E. KESKİN, B. ÖVGÜN, M. TURAN
Genel Kaynaklar...........................................................................................1075
Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1083
Dizin ...............................................................................................................1091
III
1936 Yılı
1936: PARTİ İLE DEVLETİN BÜTÜNLEŞMESİ YILI
Ozan ZENGİN∗
İtalya’nın Habeşistan’ı, Almanya’nın Ren’i işgal ettiği ve Avrupa’nın karışmaya başladığı savaşın arefesi bir dönemde Türkiye Cumhuriyeti Devleti,
Atatürk’ün önderliğinde, cumhuriyetin ilanıyla her alanda başlayan gelişme
hamlelerine devam etmektedir. 1936 yılı iktisadi, toplumsal, siyasi ve kültürel
yönleri kapsayıcı bütüncül kalkınma politikasının, hız kesmeden uygulamaya
konulduğu bir yıl olmuştur.
Ekonomik Alan
1929 buhranının ortaya çıkması ve ülkede yeterli sermaye birikimin bulunmayışı gibi zorlayıcı nedenlerin etkisiyle 1930’larda benimsenen devletçilik politikası, 1936 yılında da kendini göstermiştir. 1933 yılında başlanan I. Beş Yıllık
Sanayi Planı takip edilmiş, II. Beş Yıllık Sanayi Planı’nın esasları 1936 yıl içerisinde kabul edilmiştir. 1936 yılında, kömür, cam, bez, kağıt, gülyağı fabrikaları
açılmış; merinos, ipek, mensucat, bakır fabrikalarının inşasına devam edilmiş ve
Karabük’te büyük demir sanayi fabrikalarının kurulması için yabancı kuruluşlarla sözleşme imzalanmıştır. Mevcut bulunan dört şeker fabrikası tam randımanla
üretim yapmaktadır. İktisadi kalkınma noktasında bunlara ek olarak Ege Bölgesi’nde tütün piyasasını kontrol için bir şirket kurulmuş, pamuk ve yün üretimine
yönelik fabrikaların kurulmasına önem verilmiştir.
Tarım sektörü de dahil olmak üzere ancak ağırlıklı olarak madencilik1,
enerji gibi sanayi sektörlerinde, devlet asli yatırımcı ve üretici olarak karşımıza
çıkmaktadır.2 Bu yılda, metalurji, demir-çelik, kağıt gibi yatırım malı ve ara malı üreten modern birçok fabrika kurulmuş ya da kurulu olanlar üretimlerine istenen düzeylerde devam etmişlerdir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bu yılda çeşitli
alanlarda yürüttüğü faaliyetler sonucunda edindiği birikimi sanayi alanına aktarmayı tercih etmiştir. Ekonomide atılan adımlar sonucunda, bu dönemde pek
çok kapitalist ülkenin milli gelirinde düşme yaşanırken milli gelirde artma gözlenmiş, dış ticaret fazlası verilmiştir. Bunun üzerine ithalattaki kontenjan rejimi
gevşetilerek, genel ihracat rejimine geçilmiştir.
∗
1
2
Ar. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi.
Madencilik, devlet için önemli bir sanayi koludur. 1936 yılı içerisinde madenlerin tespiti ve
tespit edilenlerin işletilir hale getirilmesi için yoğun çabalar harcanmaktadır. Ayrıca, madencilik, başlıca döviz kaynağı olarak görülmektedir.
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi: 1908-1985, 6. Baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1998,
s. 54.
705
1936 Yılı
Kendi öz kaynaklarıyla ilerleyen bu kalkınma hamleleriyle aynı zamanda
kapitalizm, devlet aracılığıyla ülke içerisinde yerleşiklik kazanmaya başlamıştır.
Devlet eliyle gerçekleşen bu sanayileşme faaliyetleri, çeşitli alanlardaki
millileştirme uygulamalarıyla el ele gitmiştir. Millileştirme uygulamaları, özellikle ağı yurt çapında giderek yaygınlaşan, birincil ulaşım aracı demiryollarında
yoğun bir şekilde görülmüştür. Şark demiryolunun imtiyazının da alınmasıyla
demiryollarında yabancı işletmeci kalmamıştır.
Millileştirmelerle sürekli gündemde olan demiryolunda, hizmet ağının
mümkün olduğunca genişletilmesi isteği, bu yılki demiryolu siyasetinin özünü
oluşturmaktadır. 1936 yılında pek çok yeni demiryolu hattı bitirilmiş, yeni hatların inşasına başlanmıştır.
Ulaşımda demiryollarında yaşanan gelişmelere, hava ulaşımındaki ve denizyollarındaki gelişmeler eşlik etmiştir. Ankara-İstanbul arasında ilk hava seferi başlamıştır. Denizyollarında ise 1936 yılında pek çok düzenleme yapılmıştır.
Kurumsal açıdan bir güçlendirme söz konusudur. Deniz Ticaret Müdürlüğü, genel müdürlük haline getirilmiş; liman teşkilatları genişletilmiştir.
Telefon ağı, ülke içinde program dahilinde yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır.
Vatandaşların tasarruf yapmaya yönlendirilmeleriyle bankalarda mevduat
hesaplarının sayısı artış göstermiş, mali sektörü düzenlemek için bankalar kanunu çıkarılmıştır.
Topraksız köylüler sorunu 1936 yılı içerisinde devlet tarafından çok önemsenen bir konu olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü, özellikle yılın
sonlarına doğru bunu meclis ve ülke gündemine taşımıştır. Çiftçilerin tamamının
en az geçinebileceği ve çalışabileceği kadar toprağa malik olması, ulaşılması arzulanan bir hedeftir.
Ekonomik alanla ilişkilendirebileceğimiz diğer önemli bir konu da ilk iş
kanununun bu sene içerisinde çıkarılmasıdır. Kendinden önceki birçok farklı tasarıdan beslenen 3008 sayılı İş Kanunu, devletçilik politikalarının hakim olduğu
bir dönemde karşımıza çıkmaktadır. 1929 buhranından sonra dünyada ve Türkiye’de etkili olan ekonomik ve siyasi anlayış işgücü sorununa daha fazla eğilmeye başlamıştır. Dönemin koşulları, Türkiye’de ilk iş kanunun oluşması için gerekli altyapıyı hazırlamıştır.
İş kanunu, piyasa olgusuna sıcak bakan devletçi anlayışın gereksinmelerine
uygun hazırlanmıştır. Başlıca amacı, işçinin korunmasından çok toplum yararına
uygun çalışma koşullarının oluşturulmasıdır.3 Çünkü, bu dönemde sınıf diye bir
olgudan hiç bahsedilmemekte; sınıfa dair herhangi bir söyleme hiddetle karşı çıkılmaktadır. Egemen anlayışa göre Türkiye, sınıflı bir toplum yapısına sahip değildir; aksine Türkiye’de uyumlu, işbirliği halinde farklı kesimler bulunmaktadır. Planlı sanayileşme çabalarının, muhtemel bir sınıf çatışması nedeniyle en3
Alpaslan Işıklı, İş Hukuku, 4. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2002, s. 18.
706
gellenmesi, dönemin yöneticilerinin başlıca kaygısıdır. Bu nedenle, iş kanunuyla
işçi-işveren ilişkilerinde devlete koyu müdahaleci bir rol tanınmış; sendika hakkından hiç bahsedilmemiş, grev yasaklanmıştır.4
1936 yılında sosyal güvenlikle ilişkilendirebileceğimiz önemli bir gelişme
de pek çok kamu kuruluşunun, çalışanları için emeklilik ve yardım sandığı kurmalarıdır.
Bu yılda dikkati çeken bir nokta da toplumun farklı kesimlerini (köylüyü,
tüccarı, esnafı v.b.), çeşitli mekanizmalar aracılığıyla kalkınma sürecine aktif
olarak dahil etme çabasıdır. Devlet yöneticileri, farklı toplumsal kesimlerle ilişki
kurmaya çalışmaktadır. İlişkinin önemli bir boyutu bilgilendirmeye ve yönlendirmeye yönelik olsa da kalkınmaya dönük toplumsal potansiyelin ortaya çıkarılması temel amaçtır.
1936 yılının iktisadi görünümü bütçe verileriyle noktalanırsa, 30.5.1936 tarihli Muvazenei Umumiye Kanunu’na göre devlet bütçesine dahil dairelerin giderleri için 212 755 580 liralık tahsisat verilmiştir. Giderlere karşılık gelir ise
212 764 000 lira olarak tahmin edilmiştir.5 Giderler içerisinde en dikkat çekici
kalemlerden bir tanesi, giderlerin %21’ni oluşturan Düyunu Umumiye’dir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Osmanlı borçlarından kurtulabilmiş değildir; önceki
dönemin borçlarını sırtında yük olarak taşımaya devam etmektedir. Diğer göze
çarpan gider kalemi Milli Savunma Bakanlığı’na ait olandır. Kara, hava ve deniz
kısımlarına ayrılan tahsisat toplamı giderlerin yaklaşık %30’nu oluşturmaktadır.
Emniyet ve Jandarmaya ayrılan %6’lık payı da düşündüğümüz zaman devletin,
iç ve dış güvenlik üzerinde ne kadar önemle durduğunu anlayabilmekteyiz. Nafıa (Bayındırlık) Bakanlığına ayrılan yaklaşık %7 payla da devletin, ülkenin
imar ve bayındırlık işleriyle yoğun bir şekilde uğraştığını görebilmekteyiz. Bu
bakanlıkların harcamalarını Maarif, Adliye ve Ziraat Bakanlıklara ait harcamalar
izlemektedir.
Kültürel Alan
Kültür alanında da pek çok gelişme yaşanmaktadır. Ünlü yabancı bilim insanlarının da katılımıyla Güneş-Dil Teorisi merkezli 3. Dil Kurultayı düzenlenmiştir. Yüksek öğretimde yeni eğitim kurumları oluşturulmuştur. 1936 yılında,
Ankara’da, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve İstanbul’da İktisat Fakültesi
açılmıştır. Bu kurumlara ek olarak yine Ankara’da olmak üzere Devlet Konservatuarı açılmıştır. Aynı zamanda bu yılda, Devlet Tiyatrosunun kurulması için
de yoğun çabalar harcanmaktadır. Yeni kurumların oluşturulmasının yanında
bazı var olan kurumlar da Ankara’ya taşınmaktadır. Bu yıldan itibaren Harbiye
Mektebi ve Siyasal Bilgiler Okulu/Mülkiye’nin mekanı Ankara olmuştur.
Bu tür belirgin gelişmelerin haricinde, CHP yönlendirmeli olarak halkevleri, yoğun bir şekilde yurdun dört bir yanında çeşitli kültürel faaliyetler yürüt4
5
a. k., s. 18.
Tüm kalemler için bakınız Ek 1.
707
1936 Yılı
mektedir. Dönemin farklı niteliklere sahip pek çok toplumsal örgütü de etkinliklerde bulunmaktadır. Cemiyetler, birlikler, odalar kendi alanlarına ilişkin yaptıkları etkinlikler ve topluma yönelik bilgilendirme çabalarıyla toplumsal görevlerini etkili bir şekilde yerine getirmektedir.
Siyasi (Uluslararası) Alan
1936 yılında uluslararası alanda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bunlardan
ilki Montreux’ta Boğazlar Konferansı’nın toplanması ve başarı timsali sayılabilecek aynı adlı antlaşmanın imzalanmasıdır. İkincisi, Hatay sorununun şiddetlenmesidir. Uluslararası alanla ilişkili sayabileceğimiz üçüncü gelişme, uluslararası ortamın hareketlenmeye başlamasıyla ordunun tedbiri elden bırakmayarak
kendini olası savaşa karşı hazırlama girişimleridir. Diğer önemli gelişme, Türkiye-İngiltere yakınlaşmasıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin içeride yaşadığı olumlu gelişmeler, etkisini uluslararası platformda da göstermiştir. Birçok devlet, Türkiye’nin gelişimini
takip etmekte ve takdirle birlikte saygı duymaktadır. Türkiye ile ilişki kurmaya
çalışmakta, siyasi ve ticari birlikteliklere gitmektedirler. Türkiye, barışçıl dış politikasıyla ülkelerin dostluğunu peş peşe kazanmaktadır. Gün geçtikçe güçlenen
ve olumlu politikalar güden Türkiye, 1936 yılında siyasi arenada bu duruşunun
mükafatını Montreux’ta Boğazlar Konferansı’nda almıştır.
Uluslararası ortamın gerilmeye başlaması ve ülkelerin silahlanma yarışına
girmesi Türkiye Cumhuriyeti'ni güvenlik açısından tedirgin etmektedir. Lozan
Anlaşması'yla askerden arındırılan ve birçok ülkenin katılımıyla oluşturulan
komisyona teslim edilen boğazların, durumunun, değişen uluslararası ortam nedeniyle Türkiye lehine değiştirilmesi gerekmektedir. Bu tür gelişmelerden dolayı Türkiye Cumhuriyeti, boğazları kontrolü altına almak ve askerileştirmek için
ilgili devletlere toplantı çağrısı yapmıştır. Gelen olumlu tepkiler sonucunda İsviçre'nin Montreux şehrinde toplanılmıştır. Toplantı, taleplerimizi tamamıyla
karşılayan Montreux Antlaşmasıyla sonuçlanmıştır. Bu anlaşmayla boğazlardan
geçiş ve gemi taşıyıcılığı serbestliği esası pekiştirilmiştir. Muhtemel bir savaş
durumunda, Türkiye Cumhuriyeti, gerekli görürse bütün savaş gemilerine boğazları kapatabilecektir. Boğazlar bölgesi, Türkiye tarafından askerileştirilebilecektir.6
Ancak, uluslararası camiada her şey istendiği gibi de gelişmemektedir. Savaş çanının yavaş yavaş çalmaya başlamasıyla, özellikle Avrupalı ülkeler, askeri
hazırlıklar yapmaya başlamışlar, ordularını güçlendirmişlerdir. Türkiye, barış
yanlısı politikasına rağmen gelişmelerden tedirgin olmuştur ve askeri hazırlık
kamplarına Türkiye de girmiştir. Ordu, her açıdan çağın gereklerine uygun hale
getirilmeye çalışılmaktadır. Hükümet, bu hususta orduya önemli bir tahsisat
ayırmıştır. Donanma, yeni gemilerle güçlendirilmiştir. Hava hakimiyetinin önem
6
Mahmut Goloğlu, Tek Partili Cumhuriyet: 1931-1938, Kalite Matbaası, Ankara 1974, s. 180185.
708
kazandığı, savaş uçaklarının çok etkin hale geldiği bu dönemde, Türk Hava Kurumu ve Türkkuşu şubeleriyle pilot yetiştirmeye hız verilmiştir. Tüm bu gelişmelere binaen ordu, Trakya ve İzmir’de kapsamlı askeri tatbikatlar yapmıştır.
Sorun olarak belirmeye başlayan diğer önemli konu, Hatay (Antakyaİskenderun Sancağı) meselesidir. 1921 anlaşması ve gözetim şartıyla Fransız
mandasına bırakılmış olan Hatay’ı, Fransa’nın Eylül ayında Suriye’ye bırakmasıyla sorun şiddetlenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne sempati duyan Hatay halkı, bu duruma başkaldırmıştır. Ancak, bu başkaldırı karşılıksız kalmamıştır. Fransız sömürge yönetimi, şiddet içeren ve ölümlerle sonuçlanan uygulamalara başlamıştır. 1936 yılının son çeyreğinde Atatürk, bu soruna el atmış ve Hatay sorununu gündeme taşımıştır. 1936 yılı sonu itibarıyla Hatay sorunu, Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür.
Türkiye, 1936 yılında büyük devletlerden İngiltere ile sıcak temas içinde
olmuştur. Karabük’te kurulacak demir-çelik fabrikası için İngiltere’den ilk defa
kredi alınmıştır. Eylül ayında ilişkiler yoğunluk kazanmıştır. Eylül ayının başlarında Türkiye ile İngiltere arasında ticaret ve kliring anlaşması imzalanmıştır;
ayrıca Kral VIII. Edward Türkiye’ye gelmiştir. İngiltere Kralı’nın Türkiye ziyaretinden ve İngiltere ile imzalan ticaret anlaşmasından sonra İngiliz ve Amerikan
sermayedarları da Türkiye’ye gelmeye başlamıştır. Eylül ayının sonunda Fransız
frangının altın esasından ayrılmasından sonra Türk lirasının kıymeti İngiliz sterlinine bağlanmıştır.
Yönetsel Alan
Yönetim alanında da önemli gelişmeler yaşanmıştır. Devletin genel ve siyasi hayatında belirlediği amaçları daha iyi şekilde gerçekleştirmek ve Cumhuriyet
Halk Partisi’ni güçlendirmek maksadıyla ‘Parti-Devlet’ modeline gidilmiştir.
1936 yılı öncesi de ‘Parti-Devlet’ modelini işaret eden pek çok söz söylenmiş,
faaliyette bulunulmuşsa da bu modelin resmen gerçeklik kazanması 1936 yılında
olmuştur.
Parti ile devletin kaynaşmasına yönelik ilk karar CHP’nin 1935 yılındaki 4.
Kurultayı’nda alınmıştır. Bu kurultayda belirlenen esaslar doğrultusunda parti
ile devletin kaynaştırılması girişimleri kurultayı izleyen 1936 yılında uygulamaya dökülmüş; 1937 yılında da parti ilkelerinin anayasaya alınmasıyla tamamlanmıştır.7
CHP Genel Yönetim Kurulu kararı ve Genel Başkan Vekili İsmet İnönü’nün genelgesiyle Dahiliye Vekili (İçişleri Bakanı), partinin genel sekreteri
olmuş; illerde ise valiler, parti il başkanları olmuşlardır. 1936 yılının ikinci yarısından itibaren valiler, bütün devlet işleriyle beraber parti faaliyetlerinden de sorumlu tutulmuşlardır. Umumi müfettişler, bölgeleri içinde, bütün devlet işlerinin
yanında parti çalışmalarının ve örgütlerinin de denetimlerinden ve teftişlerinden
sorumlu kılınmışlardır. İllerde, parti il yönetim kurullarınca seçilmiş bulunan
7
Hikmet Bila, CHP ve Sonrası, 2. Baskı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1987, s. 93-94.
709
1936 Yılı
başkanların ve üye durumunu almış, atanarak ya da bölgelerince seçilerek başkanlığa getirilmiş milletvekillerinin görevlerine son verilmiştir.8
Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren devlet ile parti birlikte hareket etmiştir.
Bu birliktelik uygulamada hep olagelmiştir; bir anda 1930’ların ortasında patlak
vermiş bir gelişme değildir. Ancak 1936 yılı, işin resmiyet kazandığı, birinin diğerinden baskın hale geldiği bir yılı temsil eder. ‘Parti-Devlet’ bütünleşmesi aslında devletin, partiyi yutması olarak değerlendirilebilir. Parti başkanları vali
değil valiler parti başkanı olmuş; parti genel sekreterliğini Dahiliye Vekili üstlenmiştir.9
1927 yılında başlanan umumi müfettişlik uygulamasına 1936 yılında da devam edilmiştir. Dördüncü Umumi Müfettişlik kurulmuş, Üçüncü Umumi Müfettişlik yoğun bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır. Yeni kurulmuş Türkiye
Cumhuriyeti Devleti, yekpare bir ülke, yekpare bir devlet idealine sahipti; ancak, yurdun dört bir yanının Ankara’yla bağlantısını kurmak, asayişi sağlamak10
ve kalkınmayı tüm yurda yaymak konusunda bazı sıkıntılar yaşamaktaydı. Ankara’ya uzak illerin, yakın yönetimine ihtiyaç duyulmaktaydı. Bu ihtiyaç, yurdun belli yerlerine kurulmuş olan, oralarda yönetim olarak Ankara’yı temsil
eden, valiliklerden fazla yetkilerle donatılmış umumi müfettişliklerle giderilmeye çalışılmaktadır.
İdarenin iç işleyişine ayrıntılı şekilde değinilirse, 1936 yılında farklı memurluklara, makamlara pek çok atama yapılmıştır. Bakanlıkların taşra teşkilatları ve Umumi Müfettişliklere bağlı kadrolar, yılın farklı zamanlarında atamaya
konu olmuştur. Bu yılda toplu diyebileceğimiz 2 kez vali, 10 kez kaymakam, 2
kez emniyet müdürü ataması söz konusudur. Hariciye Vekaleti’nde 3 kez, Adliye
Vekaleti’nde de 6 kez toplu atama olmuştur. Bu toplu atamalar dışında yıl içerisinde çok fazla münferit atamaya rastlanılmaktadır.
Çalışmanın yöntemi
Yöntem açısından bu çalışma, bazı temel kabul edilebilecek yayınların
okunmasının ardından birincil kaynaklara ulaşılarak yapılmaya çalışılmıştır.
1936 yılının resmi belgeleri, esas olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri’nden
edinilmiştir. Yılı, daha iyi anlamak için gazete taraması yapılmıştır. Taramalar,
öncelikle Cumhuriyet ve Son Posta gazeteleri üzerinden yapılmıştır. Gazete taraması için TBMM ve Siyasal Bilgiler Fakültesi kütüphanesine gidilmiştir. Bunların haricinde birçok önemli kaynaktan yararlanılarak, çalışma şekillendirilmiştir.
8
9
10
a. k., s. 190-191.
Resmi olarak ‘Parti-Devlet’ bütünleşmesinin ortaya çıkmasında bu gelişmeye kadar parti genel
sekreteri olan Recep Peker ile Atatürk arasında yaşanan husumetin etkili olduğu iddia edilmektedir. Bu iddiaya göre husumet, idari işleyişe ilişkin fikir uyuşmazlığından kaynaklanmaktadır.
Kazım Özalp ve Teoman Özalp, Atatürk’ten Anılar, İş Bankası, Ankara 1992, s. 63, 64.
Cemil Koçak, Umumi Müfettişlikler: 1927-1952, İletişim, İstanbul 2003, s. 53-55.
710
EK-1: 1936 YILI BÜTÇESİ
A-Cetveli (Giderler)
Sıra No:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
Dairesi
Büyük Millet Meclisi
Riyaseti Cumhur (Cumhurbaşkanlığı)
Divanı Muhasebat (Sayıştay)
Başvekalet (Başbakanlık)
Şurayı Devlet (Danıştay)
İstatistik Umum Müdürlüğü
Diyanet İşleri Başkanlığı
Maliye Vekaleti
Duyunu Umumiye
Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü
Gümrük ve İnhisarlar (Tekel) Vekaleti
Dahiliye (İçişleri) Vekaleti
Matbuat Umum Müdürlüğü
Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü
Jandarma Umum Komutanlığı
Hariciye (Dışişleri) Vekaleti
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti
Adliye Vekaleti
Maarif (Eğitim) Vekaleti
Nafıa (Bayındırlık)Vekaleti
İktisad Vekaleti
Ziraat Vekaleti
Milli Müdafaa Vekaleti (Kara Kısmı)
Milli Müdafaa Vekaleti (Hava Kısmı)
Milli Müdafaa Vekaleti (Deniz Kısmı)
Milli Müdafaa Vekaleti (Deniz Kısmı)
Harita Umum Müdürlüğü
TOPLAM:
711
Lira
2 901 480
400 100
589 590
1 211 240
220 900
312 200
607 630
17 715 158
45 728 100
1 248 990
5 101 160
4 724 622
136 390
4 573 790
8 871 980
3 195 790
5 458 180
8 798 880
10 270 690
14 670 790
4 180 900
8 040 830
46 314 500
7 909 470
5 761 780
3 065 270
745 170
212 755 580
%
1,36
0,18
0,27
0,56
0,10
0,14
0,28
8,32
21,49
0,58
2,39
2,22
0,06
2,14
4,17
1,50
2,56
4,13
4,82
6,89
1,96
3,77
21,76
3,71
2,70
1,44
0,35
100
1936 Yılı
B-Cetveli (Gelirler)
Sıra No: Varidatın Nev’i
Lira
%
Birinci Kısım
İrad ve Servet Vergileri
1.
2.
3.
4.
5.
Hayvanlar Vergisi
Kazanç Vergisi
Veraset ve İntikal Vergisi
Madenler Rüsumu
Hususi Ormanlar Rüsumu
Birinci Kısım Toplam:
İkinci Kısım
İstihlak ve Muamele Vergileri
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
Gümrük Vergileri
Muamele Vergisi
Dahili İstihlak Vergileri
Oyun Aletleri Resmi
Kara ve Deniz Av Vergileri
Nakliyat Vergisi
Sefineler Rüsumu
Damga Resmi
Tapu Harçları ve Kaydiyeler
Mahkeme Harçları
Pasaport ve Kançılarya
Noter Harçları
Diğer Harçlar
Hayvan Sağlık Zabıtası Resmi
İkinci Kısım Toplam:
Üçüncü Kısım
İnhisarlar Safi Hasılatı
Tütün, Tuz, İspirto ve İspirtolu İçkiler, Revolver,
Fişek ve Mevaddı İnfilakiye
2460 Numaralı Kanun Mucibince Tütün ve
Müskirattan Alınacak Müdafaa Pulu Vergisi
Kibrit ve Çakmak
Oyun Kağıdı
Üçüncü Kısım Toplamı:
Dördüncü Kısım
Devlete Aid Emval ve Emlak Hasılatı
Devlet Ormanları
İşletilen Emlak Hasılatı
Emval ve Emlak Satış Hasılatı
Dördüncü Kısım Toplamı:
712
15 500 000
20 200 000
400 000
600 000
100 000
36 800 000
7,28
9,49
0,18
0,28
0,04
17,29
37 650 000
19 150 000
15 150 000
30 000
350 000
750 000
200 000
6 250 000
1 150 000
1 550 000
900 000
500 000
250 000
100.000
83 980 000
17,22
9,00
7,12
0,01
0,16
0,35
0,09
2,93
0,54
0,72
0,42
0,23
0,11
0,04
39,47
32 100 000
15,08
3 350 000
1,57
1 110 000
50 000
36 610 000
0,52
0,02
17,20
1 830 000
230 000
1 001 000
3 061 000
0,86
0,10
0,47
1,43
Sıra No: Varidatın Nev’i
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
Lira
Beşinci Kısım
Devletçe İdare Edilen Müesseseler
Devlet Demiryolları ve Limanları
Posta, Telgraf ve Telefon
Darphane Hasılatı
5 000
Resmi Matbaalar Hasılatı
25 00
Umumi Mektebler Hasılatı
14 600
Diğer Müesseseler Hasılatı
63 200
Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hasılatı
200 000
Mülga Vergiler Bakayasından
100 000
Konya Ovası Sulama İdaresi Hasılatı
61 200
Beşinci Kısım Toplamı:
469 000
Altıncı Kısım
Umumi Müesseseler ve Şirketler Hasılatından Devlet
1 056 000
Hissesi
Altıncı Kısım Toplamı:
1 056 000
Yedinci Kısım
Müteferrik Varidat
6 062 000
Cezalar
1 400 000
Müteferrik Hasılat
2 851 000
İstanbul Üniversitesi Hasılatı
75 000
Yedinci Kısım Toplamı: 10 388 000
Sekizinci Kısım
Mukavelenamesi Mucibince Musul Petrollarından
800 000
Teberruat
İktisadi Buhran Vergisi
12 000 000
Muvazene Vergisi
17 000 000
Hava Kuvvetlerine Yardım Vergisi
4 000 000
Buğdayı Koruma Vergisi
6 600 000
Sekizinci Kısım Toplamı:
40 400 00
Nazım Varidat
Genel Toplam: 212 764 000
713
%
0,01
0,01
0,03
0,09
0,05
0,03
0,22
0,49
0,49
2,84
0,65
1,33
0,04
4,88
0,37
0
5,64
7,99
1,88
3,10
18,98
0
100
1936 Yılı
1936 YILINDA YÖNETİM
G.
A.
Olay/Mevzuat
1
Ocak
İstanbul'daki vapur idarele- İş henüz araştırma safhasındadır. Hükümetle idare C, 1
ri devletleştirilmek istenanlaşmaya çalışmaktadır. (O zaman Boğaz, Haliç ve İkincikanun
mekte.
Anadolu sahillerinde münakalat hakkı İstanbul Bele- 1936
diyesi'ne aitti.)
1
Ocak
Üsküdar-Kadıköy su şirketinin iki aydır devam eden
muamelatının tetkik edilmesinin son bulması.
1
Ocak
Kadıköy Su şirketinin satın Kadıköy Su şirketinin satın alındıktan sonra ne suret- C, 1
alınmasına ilişkin rapor hale idare edileceğine dair bir komisyon kurulmuştu. İkincikanun
zırlandı.
Raporu bu komisyon hazırlamıştır. Rapor şarbaylık 1936
makamına verilmiştir; daha sonra Nafıa Vekaletine
gönderilecektir.
1
Ocak
Kadıköy Halkevinde resim
sergisi açılması.
1
Ocak
Dışişleri Bakanı Tevfik
Rüştü Aras, Sofya'dan
döndü.
Sofya İstasyonu'nda Yunan, Rumen ve Yugoslav se- SP, 1
firlerle görüştü. Ancak, Bulgar hükümeti tarafından İkincikanun
1936
hiç kimse bakanımızı karşılamaya gelmemiştir.
1
Ocak
Türkiye ile İspanya arasında Madrid'te ticaret anlaşması imzalandı.
Anlaşma süresi iki senedir. Yeni sözleşmeye göre İs- C, 2
panya'da transit buzhanesinde bulunan 1500 sandık İkincikanun
yumurta derhal İspanya piyasasına çıkarılacak, buna 1936
mukabil gümrüklerimizde bulunan İspanyol eşyaları
da İstanbul piyasasına arz edilecektir.
1
Ocak
İzmir'de Kültür Parkı'nın
temel atma töreni yapıldı.
Törende konuşma yapan Dr. Behçet Uz, parkın yal- C, 2
nızca halkın, temiz ve bol hava alması, moral bulma- İkincikanun
sı açısından değil kültürel açıdan da gelişmesine kat- 1936
kıda bulunması amacıyla açıldığını belirtti. Uz, parkın içerisinde bir sağlık müzesinin ve Atatürk Devrim Müzesi'nin Kurulacağını söyledi.
2
Ocak
İkinci Umumi Müfettişlikle
Müşavirliklerinin Teşkilat
Kadroları Hakkında 2883
Sayılı Kanun
2
Ocak
Moskova'da ilk Türk Resim sergisi açıldı
2
Ocak
Turizm işlerini esaslı bir
Geniş bir turizm teşkilatı yapılanmaktadır. Başta C, 2
şekle bağlamak üzere bir
Turing Kulüb olmak üzere turizm işleri uğraşan üç İkincikanun
kanun projesi hazırlanması. müessese bulunmaktadır. Bu kulübler ülkeye, turist 1936
çekmek için uğraşmaktadır. Ancak, otel, yolsuzluk
gibi noksanlar, gelişmeye köstek olmaktadır.
Açıklamalar
Kaynak
Müfettişlerin raporları sonucunda şirketin senelerden C, 1
beri hükümet vergisi ile beraber kanunen safi hasıla- İkincikanun
tından belediyeye vermeye mecbur olduğu hisseden 1936
para kaçırıldığı anlaşılmıştır. Yolsuzluk meblağı 1820 bin lira civarıdır.
C, 1
İkincikanun
1936
BULMAÇ
Açılış töreninde, Sovyet Kültür Bakanı Bubnof ve re- C, 2
fikaları, sefaret erkanı, hariciye temsilcileri, kordip- İkincikanun
lomatik ve basın erkanı hazır bulunmuştur. İbrahim 1936
Çallı ve Rus sanatkarı Profesör Graber de açılışta,
son on iki yılda Türkiye'de güzel sanatlar alanında
büyük ilerlemeler olduğunu ifade etmiştir.
714
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
2
Ocak
2884 Sayılı Tunceli Vilaye- Bu kanunun 1. maddesine göre Tunceli Vilayeti'ne GB; UM,
ti'nin İdaresi Hakkında Ka- ordu ile irtibatı baki kalmak ve rütbesinin s. 228.
nun yayımlandı.
selahiyetini haiz bulunmak üzere korgeneral rütbesinde bir zat, vali ve kumandan seçilmektedir. Vali
olarak bir komutanın atanmasında 1930'lu yılların ilk
yarısında Dersim bölgesinde meydana gelen sürekli
ve geniş kapsamlı isyanların etkisi büyüktür. Tunceli
Vilayeti'nin bu tarihte kurulması da Dersim olaylarından sonradır.
2
Ocak
2882 Sayılı Hava Kuvvetlerine Yardım Vergisi Kanunu.
3
Ocak
2849 Sayılı Kanunun 4.
Maddesi mucibince 2490
Sayılı Artırma, Eksiltme ve
İhale Hükümleri Haricinde
Kalan Göçmenlerin Yerleştirilme ve Beslenme ve Tedarikleri İçin Acele Tedariki İktiza Eden Malzeme İle
Bunların Ne Yolda Tedariki Lazım Geldiği Hakkındaki 2/3711 Sayılı Talimatname (Yönetmelik)
Bu yönetmeliğe göre her türlü inşaat levazım ve bun- RG
ların imaliyesi; çift hayvanları ve koşum malzemesi;
ziraat aletleri ve teferruatı; hayvan yemi; her tülü gıda maddeleri ve bunların ihzarı; ilaçlar ve pansuman
malzemesi (Kızılay'da bulunmayanlar için); çadır ve
teferruatı; hastane tesisat ve malzemesi; tıbbi aletler;
arazi ıslahı masrafları; inşaat levazımı tesisatı; tephir
ve tathir levazımı; her türlü nakil ve celb işleri merkezde ve vilayetlerde 2490 sayılı kanunun 28. maddesi gereğince teşekkül etmiş olan komisyonlar tarafından yapılacaktır. Vilayet merkezlerinde bu komisyonlara bu işler için Sıhhat ve İçtimai Muavenet
memurları da katılacaktır. Kazalarda da bu işler komisyonlarca yapılacaktır. Bu komisyonlara hükümet
ve bulunmadığı takdirde belediye tabipleri iştirak
edecektir.
3
Ocak
Tunceli vilayeti halkının
affına ilişkin bir kanun tasarısı hazırlandı.
Bu tasarı, yeni teşkil edilen Tunceli vilayetinden olup C, 3
da zamanında nüfus ve askerlik şubelerine, müracaat- İkincikanun
la kayıtlarını yaptırmamış saklılar yoklama kaçağı, 1936
bakaya ve izinsizlerin yazımı ve cezalarının affına
yöneliktir.
3
Ocak
Arazi ve Bina Vergilerinin
vilayet hususi idarelerine
(İl Özel Yönetimleri) terki
hakkında kanunun uygulanması için vilayete Maliye Vekili tarafından bir
izahatname gönderilmesi.
Bu işe ilişkin valinin reisliğinde bir komisyon kuru- C, 3
lacaktır. Vali, defterdar ve özel idare müdürlerinden İkincikanun
oluşan bu komisyon, özel idarelere devredilecek olan 1936
memurların tayin ve tespit işleriyle ilgilenecektir.
Arazi ve bina vergisi muamelelerinin ve bu muamelelere ait bilumum evrak ve defterlerin özel idarelere ne suretle devredileceği ise diğer önemli konudur.
3
Ocak
1. Umum Müfettişliği kadrosuna memur alınması.
100 lira ücretle on beş katib alınması düşünülmekte- C, 3
dir. Adayların en aşağı muallim mektebi veya orta İkincikanun
mekteb mezunu olması gerekmektedir. Daktilo bil- 1936
meleri şarttır. Talib olanlar İstanbul Vilayeti'ne de
müracaat edebilmektedirler.
3
Ocak
Atatürk'e suikasd tahkikatı
karar hakimi, ilk hüküm
olarak maznunlardan 8 kişi
için men'i muhakeme hükmü verdi.
Diğer sekizi hakkında son tahkikat açılmaktadır.
Kaynak
BULMAÇ
715
SP, 4
İkincikanun
1936
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Ocak
Üniversite komün bilgileri
konferansları başladı.
Hukuk Fakültesi sosyoloji ordinaryüs profesörü C, 4
Kessler, Türklerin step süvariliğinden ve fatihlikten İkincikanun
fevkalade süratle şehir imarcısı ve sakini vaziyetine 1936
geçmeleri gerektiğini ifade etmiştir. 19. yy'dan sonra
Avrupa'da şehir, kale ve surların, park ve seyyah ziyaretgahı haline geldiğini söyleyen Kessler, Türkiye'de İstanbul, İznik ve Kayseri şehirlerinin tarihi
eserlerinin önemle imar edildiği takdirde ileride turizm bakımından fevkalade önem kazanacağını iddia
etmiştir. Türkiye'de gelecekte yer tutacak olan şehir
tipinin, ferah bir tarzda inşa edilmiş kasabalar olacağını söyleyen Profesör, örnek olarak Ankara ve Mersin'i göstermiştir.
3
Ocak
Birinci Umumi Müfettişlikçe Güneydoğu Anadolu'daki hudut kaçakçılık
durumu hakkında sunulan
tezkere.
Bu tezkerede Birinci Umumi Müfettiş, birçok kaçakçılık olayının işitildiğini ama bunu önleyecek mekanizmalar açısından yetersiz kalındığını belirtmiştir.
İnsan kaçakçılığına ve sınırlarda köylülerin maddimanevi rahatsız edilmelerine dikkat çekmektedir.
Bunları önlemek için Umumi Müfettiş, gümrük idaresi ve gümrük muhafaza teşkilatı üzerinde denetim
yetkisine sahip bir müfettişin emirleri altına verilmesini istemektedir.
4
Ocak
Yeniden Dokuz Kaza ve
Beş Vilayet Teşkiline ve
Bunlarla Otuz İki Nahiyeye
Ait Kadrolar Hakkında
2885 Sayılı Kanun
Borçka, Artvin, Şavşat, Hopa kazaları ile Erzurum BULMAÇ,
Vilayeti'nin Yusufeli Kazası'nı ihtiva etmek ve mer- RG
kezi Artvin olmak ve Çoruh Vilayeti adı ile anılmak
üzere yeni bir vilayet kurulmuş ve o günkü Çoruh
Vilayeti'nin Rize ve Pazar kazalarından ibaret kalan
kısmına merkezi Rize olmak üzere Rize vilayeti adı
verilmiştir. Şemdinli Hakari, Gevar kazaler ile Siirt
Vilayeti'nin Beytüşşebab Kazası'ndan teşekkül etmek
ve merkezi Çölemerik Kasabası olmak üzere Hakari
Vilayeti Kurulmuştur. Muş Vilayeti'nin Bitlis, Mutki
ve Van Vilayeti'nin Ahlat kazaları ile Hizan ve Kotum kazalarından teşekkül etmek ve merkezi Bitlis
Kasabası olmak üzere Bitlis Vilayeti kurulmuştur.
Muş Vilayeti'nin Çapakçur, Genç, Solhan ve Bingöl
kazaları ile Erzincan Vilayeti'nin Kiğı Kazası'ndan
teşekkül etmek ve merkezi Çapakçur Kasabası olmak
üzere Bingöl Vilayeti kurulmuştur. Erzincan Vilayeti'nin Plümür Kazası ile Elaziz Vilayeti'nin Nazımiye, Hozat, Mazgird, Ovacık, Pertek, Çemişkezek kazalarından teşekkül etmek üzere Tunçeli Vilayeti kurulmuştur. İcra Vekilleri Heyeti'nce görülecek lüzuma göre başka mahalle nakledilmek üzere bu vilayetin merkezi şimdilik Elaziz Kasabası'dır. Muş Vilayeti'nin Sason Kazası Siirt Vilayeti'ne ve Ağrı Vilayeti'nin Malazgird Kazası Muş Vilayeti'ne bağlanmıştır.
4
Ocak
Ziraat Bankası teavün sandığı tasfiye edildi.
4
Ocak
Turing Kulüb, turizmi geTuring Kulüb, bu raporu, muhtelif vekaletlerle C, 4
liştirmek amacıyla bir rapor Türkofis ve kendi delegelerinden oluşan turizm İkincikanun
1936
hazırladı.
umum komisyonuna sunmuştur.
Kaynak
BCA:
030.10/
70.458.1/
77A.96
C, 4
İkincikanun
1936
716
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Ocak
Fransa ve İsviçre gümrüklerinin tetkikatına dair rapor hazırlandı.
C, 4
İkincikanun
1936
4
Ocak
Mülkiye Müfettişliği'ne
Abidin Erener'in tayini.
BCA:
30.11.1/
101.1.5/
11881
4
Ocak
Kartal ve Kulp kaymakamları Hamdi ile Hüseyin'in
merkeze alınması.
BCA:
30.11.1/
101.1.4/
11880
4
Ocak
Evkaf Umum Müdürlüğü
Memurları Aylıklarının
Tevhit ve Teadülü Hakkındaki Kanuna Bağlı Cetvelin
Değiştirilmesine Dair 2880
Sayılı Kanun.
Bu kanunla Evkaf Umum Müdürlüğü memurlarının BULMAÇ,
aylıklarının tevhid (birleştirilmesi) ve teadülü (denk- RG
liği) hakkındaki 2221 sayılı kanunun 2. maddesine
bağlı cetvel yerine bu kanuna bağlı cetvel konulmuştur. Tek memurlu kazalarda ve 17, 18, 19. derecelerden açılacak yerlerde kadrolarındaki maaş emsal hasılı kısmen veya tamamen ücret olarak verilmek üzere memur kullanılabilecektir.
4
Ocak
Umumi Muvazeneye Giren
Vekalet ve Daireler ile Vakıflar Umum Müdürlüğü
Arasındaki Bütün Alacak
ve Vereceklerin Karşılıklı
Olarak İbrasına Dair 2879
Sayılı Kanun.
Bu kanunla Umumi Muvazene (bütçe) dahilindeki BULMAÇ,
vekalet ve dairelerle Vakıfla Umum Müdürlüğü ara- RG
sında 1934 yılı sonuna kadar sakıt veya Milli Hükümet zamanlarına ait tahakkuk etmiş ve edecek ilamlı
veya ilamsız bütün alacak ve verecekler karşılıklı
olarak terkin ve iki tarafın zimmetleri bu borçlardan
am ibra olunmuştur.
4
Ocak
Muhasebei Umumiye Kanunun 99. Maddesini Değiştiren 2586 Sayılı Kanun
Hükmünün Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı
Askeri Kurumlar Hakkında
da Tatbikine Dair 2875 Sayılı Kanun
Bu kanunla 1050 Sayılı Muhasebe-i Umumiye Ka- BULMAÇ,
nunu'nun 99. maddesini değiştiren 12.11.1934 tarih RG
ve 2586 sayılı kanun hükmü, Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı'na bağlı askeri kurumlar hakkında
da uygulanacaktır.
4
Ocak
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair
Olan 1219 Sayılı Kanuna
Eklenen 2182 Sayılı Kanuna Ek 2876 Sayılı Kanun
Bu kanunla Ankara Nümune Hastanesinde vazife BULMAÇ,
görmek ve dışarıda hekimlik etmemek, hizmet süresi RG
beş yılı geçmemek şartı ile üç yabancı hekim getirilecektir.
4
Ocak
1935 mali yılı Umumi Muvazene Kanununa bağlı
bütçelerde değişiklik yapılmasına dair 2872 Sayılı
Kanun
Bu kanunun kabul tarihi 25.12.1935'dir. Bu kanunla, RG
1935 mali yılı Umumi Muvazenesi giren bir kısım
daire bütçelerinin 1 numaralı cetvelde yazılı fasıllarından 63 417 lira indirilmiştir. İndirilen paralardan
50 425 lirası 2 numaralı cetvelde gösterilen tertiblere
ilave edilmiş ve 5 000 lirası Adliye Vekaleti bütçesinin Ankara Leyli Hukuk Fakültesi masrafı faslında
geliri müsait olmayan gündüzlü öğrencinin iaşe masrafları adı altında açılan 3. maddeye ve 7 992 lirası
da Milli Müdafaa Vekaleti kara kısmı bütçesinde
1934 mali yılında ödenmesi lazım gelip ödenemeyen
tekaüd (emeklilik) ikramiyesi adı altında yeniden açılan 809. fasla tahsisat olarak konulmuştur.
717
Kaynak
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
5
Ocak
Turizme ilişkin kabul edilen kanunla bu alanda
önemli gelişmelerin olmasının beklenmesi.
Bu kanunun, turizm sahasındaki birçok sorunu C, 5
hallededeceği ümit edilmektedir. Hükümet tarafından İkincikanun
Kamutaydan (Genelkurul) geçirilen bu kanunla li- 1936
manlarımıza gelecek özel yatlarla ticari muamelatta
bulunmayan turizm vapurları ve ilmi tetkikata memur gemileri, vize, müruriye, şamandıra, demir resimler ile kılavuz ve romörker ücretlerinden muaf tutulmuş, bu gibi vapurlar için sıhhıya, fener, rıhtım resim ve ücretlerinin yüzde elliye indirilmiştir.
5
Ocak
Kızılay Kurumu, memleketimize gelen muhacirlerin
doyurulması ve hastalıklarının tedavisi için aşevleri
ve seyyar hastaneler açtı.
C, 5
İkincikanun
1936
5
Ocak
Halkevi köycülük komitesi
Alaşehir Halkevi bünyesinde köylülerle beraber
eğlence düzenledi.
C, 5
İkincikanun
1936
5
Ocak
Mali Müşavirler ve
Murakkibler Cemiyeti işe
başladı.
C, 5
İkincikanun
1936
5
Ocak
Ticaret Odası sayesinde
Bursa'nın ticaret sahasının
genişlemesi.
C, 5
İkincikanun
1936
6
Ocak
Atatürk'ün Çankaya'da Afgan Hariciye Vekili Feyz
Muhammed Han'ı kabulü
ATCTK
6
Ocak
La Turquie Moderne Dergisi'ne yayın hakkı verilmesi.
BCA:
490.1/
568.2262.2
/ 2.Büro
6
Ocak
Dördüncü Umumi
Müfettişlik'in kurulması.
7
Ocak
Devlet deniz müesseselerinin memur ve gemi adamlarının tekaüdlük kanunun
Devlet Şurası umumi heyetinden geçmesi.
7
Ocak
Adana Halkevinin dil sava- Halkevi, Çukurova'da bundan sonra yalnız Türkçe C, 7
İkincikanun
şı açması.
konuşulması için mücadele içine girmiştir.
Dördüncü Umumi Müfettişlik, Orta Anadolunun doğu kısımlarında ve bilhassa Doğu halkının yoğun bulunduğu Dersim çevresinde idare ve güvenlik işlerinin esaslı surette düzenlenmesi ve hükümet kontrolünün daha yakından ifasını temin için kurulmuştur.
Yeniden kurulacak Bingöl, Tunceli ve Birinci Umumi Müfettişlik mıntıkasından ayrılacak Elaziz vilayeti, bu umumi müfettişlik kapsamında yer alacaktır.
(Daha sonra Erzincan ili de bu müfettişliğe katılacaktır.) Umumi Müfettişlik'e Korgeneral Abdullah
Alpdoğan atandı.
Kaynak
BCA:
030.18.1.2/
61.1.8/
2\3823/
77-4\4;
UM,
s. 231.
C, 7
İkincikanun
1936
1936
718
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
7
Ocak
Paris-Soir gazetesine yardım yapılması.
Paris-Soir gazetesinin yurtdışında siyasi propagan- BCA:
damızı yapmak üzere talep ettiği yardım karşılanmış- 030.10/
84.555.3/
tır.
Kaynak
85.212
8
Ocak
Karabük'te kurulması önceden kabul edilen demir
fabrikasının inşası için hazırlıklara başlanması.
Demir ve çelik endüstrisinin memlekete 9 milyon C, 8
İkincikanun
döviz kazandırması beklenmektedir.
1936
8
Ocak
Tapu ve Kadastro nizamnamesinin yürürlüğe girmesi.
C, 8
İkincikanun
1936
8
Ocak
Yurtdışı talebi nedeniyle
tiftik piyasası yükselmesi.
C, 8
İkincikanun
1936
8
Ocak
Kağıt ve cam gümrüğünün
yüksek hadde çıkarılması.
C, 9
İkincikanun
1936
8
Ocak
Klering esasına istinad
Madrid'te iki senelik Türkiye-İspanya Ticaret anlaşması imzalandı.
C, 9
İkincikanun
1936
9
Ocak
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi açıldı
TTY
9
Ocak
Atatürk'e suikast hazırlamak suçundan sanık 8 kişinin Ankara Ağır Ceza
Mahkemesi'nde duruşmaları başladı
TCSYK
9
Ocak
Türk Tüberküloz Cemiyeti
uyardı.
9
Ocak
Bafra Halkevi açıldı.
9
Ocak
Balkan Anlaşması Daimi
Konseyi'nce Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya Posta, Telgraf ve
Telefon İdareleri arasında
posta ve telekomünikasyon
alanında birlikte çalışmak
için uzlaşma sağlanmıştır.
10
Ocak
Umum müfettişlikler teşkilat kanunu İstanbul Vilayeti'ne tebliğ edildi.
10
Ocak
Birinci Umumi Müfettiş,
İkinci Umumi Müfettiş ve
Veremin çok fazla yaygınlık kazanması üzerine Türk C, 9
Tüberküloz Cemiyeti, aylık toplantısı sonucunda ül- İkincikanun
kede yeterli teşkilatlanmaya gidilmediğini ve önlem- 1936
lerin alınmadığını belirtti.
C, 9
İkincikanun
1936
Adı geçen ülkeler posta, telekomünikasyon ve radyo RG
yayını konularında ortak hükümler bulma çabasındadır. Uluslararası düzenlemeler etrafında çeşitli kriterler belirlenmiştir ve komiteler kurulmuştur.
C, 10
İkincikanun
1936
Umumi müfettişler, görüşlerini, çıkartılması düşünü- BCA:
len bir kanunun düzgün bir şekilde çıkarılması için 030.10/
719
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Üçüncü Umumi Müfettişin
umumi müfettişlerin kanuni yetkileri hakkındaki görüşleri.
Başvekalete göndermişir. Bu görüşler, nahiye mü- 70.463.3;
dürlerinin tasdiki, belediye reislerinin nasp ve azille- UM,
ri, valilerin vekalet emrine alınması talebi, mıntıka s. 180-185.
dahilinde hakimler harici memurların nakil ve vekalet emrine alınması, hudut gümrük muhafaza ve
gümrük teşkilatında kontrol tesisi gibi konular üzerinedir. Umumi müfettişler, yetkilerinin idari hiyerarşi
içinde tanımlanması ve mümkünse de genişletilmesini istemektedir. Bu istemlerini, ortak bir proje haline
getirmişlerdir. (Umumi müfettişliklerin görüşünü
Başvekile ileten Üçüncü Umumi Müfettiş'tir. Devlet
içi resmi yazışmalar incelendiğinde umumi müfettişlerin Başbakan ya da bakanlarla irtibatını sağlamada
Üçüncü Umumi Müfettiş Tahsin Uzer ön plana çıkmaktadır. Umumi Müfettişleri temsil konusunda
Üçüncü Umumi Müfettiş bu sorumluluğu yüklenmiş
gibi gözükmektedir.)
Kaynak
10
Ocak
Türk parasının kıymetini
koruma hakkındaki 11 sayılı Para Kararnamesi'ne
bağlı ihtiyaç listesinin 4.
maddesine bir fıkranın ilavesi.
İlave olunan (A) fıkrası şudur: navlun, sigorta ücreti,
komisyon vesaire gibi herhangi bir hizmet mukabilinde verilen ücretleri serbest dövizle vermeyen
memleketlerin bu kabil alacaklarına karşı aynı suretle
mukabele olunmak üzere bu alacaklar Cumhuriyet
Merkez Bankası'nda bloke bir hesaba kaydettirilir.
BCA:
030.18.1.2/
61.2.9/
2\3844/
2\4013;
3207 Sayılı RG
10
Ocak
Tunceli Valiliği'ne Korgeneral Hüseyin Abdullah
Alpdoğan'ın tayini.
Aynı zamanda Dördüncü Umumi Müfettiş de olan
Alpdoğan, valiyi aşan yetkileri haiz kılınmıştı. Vilayetin yönetiminde ve burada görev yapan memurlar
üzerinde bakanların yetkisine sahipti. Gerekli gördüğünde, vilayeti oluşturan kaza ve nahiyelerin sınır ve
merkezlerini değiştirebilmekte ve sadece durumu
Dahiliye Vekaleti'ne bildirmekle yükümlüdür.
BCA:
030.18.1.2/
61.2.12/
2\3847/
71-408;
UM,
s. 228.
10
Ocak
Türklüğe hakaret eden İstanbul'da Nazik (Takuhi)
hakkında tatbikat yapılması.
Bu yılda Türklüğe hakaretten dolayı 71 kişi hakkında BCA:
030.10/
tatbikat yapılmıştır.
41.261.4/
30.1737
10
Ocak
1935 Mali yılı Umumi
Muvazene Kanununa bağlı
bütçelerde değişiklik yapılmasına dair 2886 sayılı
kanun
Bu kanunla 1935 mali yılı umumi muvazenesine gi- RG
ren bir kısım daire bütçelerinin ilişik cetvelde gösterilen fasılları arasında 176 452 liralık aktarma yapılmıştır.
11
Ocak
İktisat Vekaleti Teşkilatına
Dahil İdarelerinin İş ve
Vazifeleri Hakkında
2/3810 Sayılı Nizamname
(Kararname)
İktisad Vekaleti, bu kararnameyle vekalet ve deniz BULMAÇ,
ticareti olarak iki müsteşarlığa; hususi kalem müdür- RG
lüğüne, müşavirlere, Türk ve yabancı uzmanlara;
mütercimlere; teftiş ve murakabe heyetlerine; iç ticaret umum, iç ticaret, şirketler ve sigortalar, kredi işleri, standardizasyon, muamelat, tarife işleri, ihracatı
teşkilatlandırma, sanayi umum, maadin umum, limanlar umum, deniz nakliyatı umum, deniz mahsulleri ve avcılığı şubesi, zat işleri, levazım, umum evrak müdürlüklerine; ticari tahliller laboratuvarına; tarifeler bürosuna; sanayi tetkik heyetine; iş ve işçiler
bürosuna; deniz ticareti fen heyeti reisliğine; hukuk
müşavirliğine; yazı işlerine sahip bir teşkilat yapısına
sahip kılınmıştır.
720
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Ocak
Evkafta değişiklik yapıldı.
Evkafta, yeni teşkilat mahiyetinde İstanbul'da bir C, 11
başmüdürlük, Kadıköy ve Beyoğlu'nda birer müdür- İkincikanun
1936
lük ihdas edilmiştir.
12
Ocak
15.000 kilo ayfon ihracına
ilişkin İtalya ile ticari anlaşma yapılması.
C, 12
İkincikanun
1936
13
Ocak
Tunceli Vilayeti Halkından
Olup da Nüfus ve Askerlik
Kanunlarına Göre Kendilerine Verilmesi Lazımgelen
Bazı Cezaların Affına ve
Nüfus Yazımı ile Askerlik
İşlerine Dair 2887 Sayılı
Kanun
Bu kanunla Tunçeli Vilayeti halkından olup da her BULMAÇ,
ne sebeple olursa olsun şimdiye kadar nüfus kütükle- RG
rine yazılmamış veya doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve kayıp vakalarını yazdırmamış olanlar hakkında 2576 sayılı kanun hükümlerine göre tayin edilen cezalar affolunmuştur. Bu kanuna göre 2576 sayılı kanunun pulsuz ve cezasız tescile dair hükümleri
Tunçeli Vilayeti halkı hakkında iki yıl müddetle tatbik olunacaktır. Ayrıca, yoklama kaçağı, bakaya,
saklı, firari ve izinsizlerden iki yıl içinde askerlik şubelerine başvuranların bu suçlarından dolayı haklarında takip yapılmaz. Bu kanun yayım tarihinden itibaren iki yıl müddetle geçerlidir. Bu kanunu İcra Vekilleri Heyeti yürütür.
13
Ocak
Sayım vergisi indirildi.
5 milyon lira kadar tenzil edildi.
14
Ocak
Tekaüt Kanununun 25.
Maddesi Mucibince Tekaüt
Edilen veya Tekaüt Edilmek Hakkını Haiz Bulunanların Yetimlerine Yetim
Maaşı Tahsis Olunacağına
Dair 923 Sayılı Heyeti
Umumiye Kararı
BULMAÇ
14
Ocak
Kırklareli Valisi Faik Üstün'ün vekalet emrine
alınması.
BCA:
030.18.1.2/
61.3.8/2\38
63/ 71-410
14
Ocak
Resmi daireler ve elçiliklere ait otomobillerin plaka
taşımaları ve sürat haddi
tayini için Dahiliye Vekaleti'ne yetki verilmesi.
BCA:
030.18.1.2/
61.3.10/
2\3865/
236-61
14
Ocak
Açık olan Maliye Vekaleti'nin Memurin Müdürlüğü'ne, Ziraat Vekaleti Muhasebe Müdürü Cemal'in
terfian tayin edilmesi.
RG
15
Ocak
Balkan Ekonomi Konseyi'ne katılmak için heyetimiz
Bükreş'e gitti.
Gündemde, Balkan hava nakliyatı ve posta, telgraf SP, 16
İkincikanun
anlaşmaları vardır.
"Kültür Haftası" adlı yeni
bir kültür mecmuası çıkmaya başladı.
Yazarları, Yahya Kemal, Mustafa Şekib, Ahmed C, 15
Ağaoğlu, Ahmed Hamdi, Peyami Safa, Münir Sevim, İkincikanun
Faruk Nafiz, Cahid Sıtkı, Mahmud Ragıb, Sabri Ander, 1936
Mes'ud Cemil, Nizameddin Nazif ve Elif Naci'dir.
15
Ocak
Kaynak
C, 14
İkincikanun
1936
1936
721
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
15
Ocak
Prag Elçiliği'ne Yakup
Kadri Karaosmanoğlu'nun
tayini.
BCA:
030.18.1.2/
61.3.13/
2\3868/
107-93
15
Ocak
Türkiye-Norveç Kontenjan
ve Takas Anlaşması'nda
değişiklik yapılması.
BCA:
030.18.1.2/
61.3.14/
2\3869/
2\4155
15
Ocak
11.3.1931 tarih ve 10776
sayılı kararnameye ek olarak Devlet Demiryolları
İdaresi'ne senelik ihtiyaç ve
harb stoku olarak alınması
gerekli görülen kömürlerin
vaktinde alınabilmesini temin için 1.12.1935 tarihinden başlamak üzere en çok
dört ay müddetle mutaber
olmak ve lüzumu halinde
bu müddet İktisad Vekilliğince kısaltılmak kaydı ile
Zonguldak Limanı'nda kömür yükleme işine ilişkin
3662 Sayılı Kararname.
16
Ocak
Üçüncü Umumi Müfettişlik
Başmüşavirliğine Yahya
Sezai'nin tayini.
BCA:
030.18.1.2/
61.2.11/
2\3846;
RG
16
Ocak
Giresun Valiliği'ne Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü Muavini Feyyaz
Basot'un tayini.
BCA:
030.18.1.2/
61.2.13/
2\3848/
71-409;
RG
16
Ocak
"Yeni Kültür" adlı bir terbiye mecmuası Ankara'da
çıkmaya başladı.
Mecmuanın sahibi, Manisa saylavı (milletvekili) Ka- C, 16
zım Nami Duru'dur. Ordu saylavı Selim Sırrı Tarcan, İkincikanun
Afyon saylavı Haydar Çerçel, Kültür Bakanlığı 1936
mekteb müzeleri direktörü İsmail Hakkı, İlk Tedrisat
şube direktörlerinden Hıfzırrahman Raşid, Fuad,
Hayrullah daimi yazarlarıdır.
16
Ocak
TBMM'ye hakaret eden
Çorum'da Zehir Ali hakkında tatbikat yapılması.
Bu yılda Meclis'e hakaretten dolayı 17 kişi hakkında BCA:
030.10/
tatbikat yapılmıştır.
Dördüncü Umumi
Müfettişlik'in yoğun bir şekilde faaliyetlere girişmesi
ve Dördüncü Umumi
Müfettişlik'e tepkiler gelmesi.
Dördüncü Umumi Müfettişlik'in kurulmasının ardın- GB
dan bölgede yollar ve köprüler yapılmasına ve karakollar kurulmasına başlandı. Bu faaliyetlere en başta
Hasanan Aşiretinden Seyit Rıza ve Koçgiri Aşiretinden Alişer karşı durmuştur. İzleyen aylarda bölgede
ciddi bir gerginlik doğmuş ve bu gerginlik bazı askeri tedbirle bastırılmıştır.
16
Ocak
Açıklamalar
Kaynak
Bu kararnameyle Zonguldak Limanı'nda süratli şe- RG
kilde kömür yüklemeye mahsus vinçlerden karaya
yakın olan ile çabuk yükleme aleti, iç piyasada harcanacak kömürlerin yüklenmesinde kullanılacaktır;
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum
Müdürlüğü için kömür almaya gelen vapurlar, biraz
önce bahsedilen vasıtalardan tercihan yararlanacaktır.
41.261.9/
30.1742
722
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
16
Ocak
Dahiliye Vekaleti'nde bazı
atamalar yapıldı.
3848 sayılı kararnameyle açık olan Mahalli İdareler RG
Umum Müdürlüğü Muavinliği'ne Vize Kaymakamı
İzzettin, Nüfus İşleri Umum Müdürlüğü Muavinliği'ne Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişlerinden Muzaffer,
Birinci Umumi Müfettişlik Umuru Tahririye Müdürlüğü'ne Hasankale Kaymakamı Halis tayin edilmiştir.
16
Ocak
Eti Bank Genel Direktörlü- Aylık ücret 550 liradır.
ğü Maden İşler Muavinliği'ne, İktısad Vekilliği
Maadin Genel Direktörü
Bedri Bekiroğlu'nun tayini.
17
Ocak
Ereğli Kömür Havzası Maden Ocaklarında Çalışan
Amelelerin İhtiyaçlarının
Teminine Dair 2/3811 Sayılı Nizamname
17
Ocak
Şark Demiryolu istasyonla- Kadastro İdaresi, Şark Demiryolunun istasyonlarının C, 17
rına ilişkin kadastro işleri. işgal ettiği arazi ve binalar ile atelyeler ve bizzat hat- İkincikanun
1936
tın geçtiği arazinin kadastrosunu yapmaya başladı.
17
Ocak
Ali Türkgeldi'nin 1. sınıf
elçiliğe tayini.
18
Ocak
Hudud ve Sahiller Sıhhat
Bu kanunun kabul tarihi 10.1.1936'dır. Bu kanunu RG
Umum Müdürlüğü 1935
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili uygulayacaktır.
senesi Bütçe Kanunu'nun 5.
maddesi ile sarfına mezuniyet verilmiş olan 300 000
liranın 450 000 liraya iblağına dair 2888 sayılı kanun.
18
Ocak
İkinci Beş Senelik Sanayi
Programının hazırlanması.
Büyük komisyon toplantıya çağırıldı.
18
Ocak
Üçüncü Umumi Müfettişi
Tahsin Uzer, Doğu vilayetlerinde yeni bir hayatın
uyanışına ilişkin icraatlar
yapılacağını söylemiştir.
Şark şimendifer yolu (demiryolu) bitirilecek, Sovyet
Rusya ile müşterek yapılan
Sedarıabad barajı Iğdır
Ovası'nın sulayacak hale
getirilecek, Trabzon'da 170
yataklı bir nümune hastanesi yapılacak, İran transit
yolu yeniden ihya edilecektir. Üçüncü Umumi
Müfettişiliğinin merkezi
olan Erzurum'da müfettişlik dairesi, kolordu dairesi,
küçük, büyük zabitlere ve
Müfettişi umumilik kadrosu tamamlanmıştır. C, 18
Başmüşavirliğe Giresun Valisi Yahya Sezai Uzer, İkincikanun
Maliye
müşavirliğine
İstanbul
Maliye 1936
murakıblarından Hüsnü, Sağlık ve İçtimai Muavenet
müşavirliğine müfettişlerden doktor Ahmed Enver,
Bayındırlık müşavirliğine mühendis Mehmet Nuri,
İktisad müşavirliğine Vekalet küçük sınıflar müdürü
Saffet, askeri müşavirliğine Erkanıharb kaymakamı
Ahmed Cevad, Emniyet müşavirliğine Mithat, Ziraat
ikinci müşavirliğine baytar Kemal, Asayiş müşavir
muavinliğine Hendek kaymakamı Sadeddin tayin
edilmişlerdir. Adliye, Kültür, asayiş müşavirleri sonradan seçileceklerdir. Müdürler ve memurlar kadrosu
kıymetli gençlerden tamamlanmıştır. Üçüncü Umumi
müfettişlik kadrosundaki maaşlı ve ücretli memuriyetler kamilen kapatılmıştır.
Kaynak
RG
Bu tüzük esas olarak Ereğli kömür havzası maden BULMAÇ,
ocaklarında çalışan amelenin sıhhi ihtiyaçlarının te- RG
minine yöneliktir. Tüzük, ayrıntılı olarak hasta olan
ve kazaya uğrayan işçilerin tedavisini ve işçi ailelerinin tedavisini düzenlemiştir.
BCA:
30.11.1/
101.2.12/
11909
723
C, 18
İkincikanun
1936
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
memurlara yirmişer veya
apartman yapılacaktır. Bu
meyanda bir Halkevi, bir
Halk Partisi evi, bir inhisarlar dairesi, posta, telgraf ve
telefon binası yapılacaktır.
Doğu vilayetlerinin kendi
aralarında ve ecnebi memleketlerle telefon bağlantısı
kurulacaktır.
18
Ocak
Artvin Valiliğine Mülkiye
müfettişlerinden Orhan tayin edildi.
18
Ocak
İstanbul hava tehlikesine
Tedbirlerin bir an önce tatbik edilmesi için çeşitli C, 18
İkincikanun
karşı müdafaasına ait alına- kollardan faaliyete geçildi.
1936
cak tedbirler tamamen tespit edildi.
18
Ocak
Artvin'in, Çoruh iline merkez olması.
18
Ocak
Halkevlerinin Arkitekt adlı
mecmuaya abone olması.
19
Ocak
Öğretici filmler için bir kanun layihası (tasarı) hazırlandı.
19
Ocak
Türk köylüsünün seviyesini Teklifi yapan Kırklareli saylavı (milletvekili) doktor C, 20
yükseltmek için bir kanun Fuad'tır. Bu kanun teklifinin esaslarına göre her vila- İkincikanun
teklif edildi.
yet merkezinde köylerin imarı, köylülerin kültür, 1936
sağlık ve sosyal işlerinin tanzim ve temin için Valinin reisliği altında bir yardım heyeti kurulacaktır.
20
Ocak
İkinci Beş Yıllık Sanayi
Planı'nın esasları Ankara'da
toplanan Endüstri Kongresi'nde kabul edildi.
AY
20
Ocak
Denizyolları ve A.K.A.Y.
İşletmeleri ile Fabrika ve
Havuzlar teşkilatı hakkında
2248 numaralı kanunun 8
ve 9. maddelerine tevfikan
Büyük Millet Meclisi Bütçe, İktisad ve Divanı Muhasebat Encümenlerinden
mürekkeb Umumi Heyetçe
tetkik ve tasdik olunan Denizyolları İşletme ve
A.K.A.Y. ve Fabrika ve
Havuzlar Müdürlüklerinin
1936 Senesi bütçesi.
Denizyolları İşletmesi Müdürlüğü'nün 1936 yılının RG
gelir bütçesi 900 739 lira, masraf bütçesi 746 380 lira, muhassasatın nev'i 900 663 liradır. A.K.A.Y. İşletmesi Müdürlüğü'nün 1936 yılı gelir bütçesi 647
859 lira; masraf bütçesi 645 219 lira olarak tespit
edilmiştir. Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü'nün 1936
yılı gelir bütçesi 119 416, masraf bütçesi 119 400 liradır.
C, 18
İkincikanun
1936
Artvin halkı büyük bir sevinç tezahüratı göstermiştir. C, 19
İkincikanun
1936
BCA:
490.1/
3.14.9/
1.Büro
Sinemalar esas filmle beraber bir de öğretici film C, 20
göstermeğe mecbur edilecek, bu filmler seyyar ma- İkincikanun
1936
kinelerle köylere kadar götürülecektir.
724
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Ocak
Adana Belediyesi, temiz ve
modern su tesisatının kurulmasına yönelik olarak
Belediyeler Bankası'ndan
on senelik bir istikraz
(borç) yaptı.
21
Ocak
3737 sayılı kararnameyle
3737 sayılı kararnameyle Sarıyer Kaymakamlığı'na RG
kaymakam atamaları yapıl- Silivri Kaymakamı Rauf, Kartal Kaymakamlığı'na
dı.
Bursa emniyet Müdürü Salahattin, Silivri Kaymakamlığı'na Savur Kaymakamı Raşid, İnebolu Kaymakamlığı'na Nizip Kaymakamı Şemsettin, Nizip
Kaymakamlığı'na staj müddetini bitiren Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü'nde Mülkiye mezunu Arif,
Eceabat Kaymakamlığı'na Mahalli İdareler Umum
Müdürlüğü'nde Mülkiye mezunu Hikmet, Kulp
Kaymakamlığı'na Mülkiye mezunlarından Dumlu
Nahiyesi Müdürü Ekrem, Of Kaymakamlığı'na Ankara Maiyet Memuru Mahmud, Çorlu Kaymakamlığı'na Gelibolu Kaymakamı Niyazi, Gelibolu Kaymakamlığı'na Çorlu Kaymakamı Tevfik, Turul Kaymakamlığı'na Kağızman Kaymakamı Celal, Kağızman
Kaymakamlığı'na Turul Kaymakamı İhsan, Çıbık
Kaymakamlığı'na Ankara Maiyet Memuru Ekrem,
Pazar Kaymakamlığı'na Milas Kaymakamı Ahmed,
Hasankale Kaymakamlığı'na Solhan Kaymakamı
Avni, Solhan Kaymakamlığı'na Suşehri Kaymakamı
Alaaddin, Suşehri Kaymakamlığı'na Pazar Kaymakamı Şakir, Vize Kaymakamlığı'na eski kaymakamlardan Necati, Burhaniye Kaymakamlığı'na Arapgir
Kaymakamı İbrahim, Arapgir Kaymakamlığı'na Hadım Kaymakamı Celal, Hadım Kaymakamlığı'na
Memurin Kanununun 77. maddesine tevfikan Of
Kaymakamı Hazım, Savur Kaymakamlığı'na Çıbık
Kaymakamı Ahmed Fevzi naklen ve yeniden tayin
edilmiştir.
21
Ocak
Hususi mektebler talimatnamesini hazırlamakla
meşgul bulunan komisyon
vazifesini bitirerek talimatnameyi hazırladı ve Kültür
Bakanlığı'na gönderdi.
21
Ocak
Sivas Saylavı Hüsrev Gerede, Tokyo Büyük Elçiliği'ne tayin edildi.
RG
21
Ocak
Gebze'de Ticaret ve Sanayi
Odası şubesi açıldı.
C, 21
İkincikanun
1936
21
Ocak
Dördüncü Umumi Müfettişlik Başmüşavirliği'ne
Fuad Baturay'ın nakli.
BCA:
030.18.1.2/
61.5.12/
2\3907/
77-8
Kaynak
C, 20
İkincikanun
1936
Hususi mekteblerin (özel okulların) her birine ayrı C, 21
talimatnameler uygulaması, tedrisatın murakabesini İkincikanun
ve programların kontrolünü güçleştirmektedir. Bu 1936
yüzden Maarif Vekaleti, İstanbul Kültür Müdürlüğü,
hususi mekteblerde tedrisi vahdeti için yeni bir talimatname hazırlıklarına girmiştir.
725
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
21
Ocak
Antalya'nın Tekirova köyünde bulunan krom madeni imtiyazının Tekfurova
Madenleri Limited Şirketi'ne devri.
22
Ocak
Vilayetler İdaresi
Şube Müdürlüğü'ne Adıyaman Kaymakamı Abdullah Şükrü tayin edilmiştir.
22
Ocak
Kabul tarihi, 7.1.1936
Birinci Umumi Müfettişlik
Yabancı İşler Müdürlüğü'ne İstihbarat Müdürü Cem'i
Duyan ve Emniyet Müşavirliği'ne Asayiş Müdürü
M. Nuri Onural tayin edilmiştir.
23
Ocak
İstanbul'da yeni bir mali
teşkilat kurulmaktadır.
Mevcut maliye erkanı Umumi Müfettişliklerde mü- C, 23
İkincikanun
şavir olmaktadır.
İtalya ile tüm ticari münasebetler durduruldu.
Bunun en önemli sebebi İtalya'nın uluslararası cami- C, 23
İkincikanun
ayı dinlemeden Habeşistan'a savaş açmasıdır.
23
Ocak
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
030.18.1.2/
61.5.14/
2\3909/
194-133
Kabul tarihi, 15.1.1936
RG
RG
1936
1936
24
Ocak
İki yabancı Türk vatandaşlığına alındı.
Yabancı devlet tebaasından olduklarını söyleyerek RG
vatandaşlığa alınmalarını isteyen ve yapılan tahkikatta Türkiye'de beş sene oturma müddetini doldurdukları ve vatandaşlığa alınmalarına mani kötü bir halleri
olmadığı anlaşılan Zonguldak Kömür Şirketi elektrik
işlerinde çalışan Jozef Oğlu Klazer Josef (Ahmed
Ferdi) ile karısı Sofya (Feriha)'nın 1312 sayılı kanunun 5. maddesine göre Türk vatandaşlığına alınmaları Dahiliye Vekaletinin tezkeresi üzerine İcra Vekilleri Heyeti'nce onaylanmıştır. Bunların haricinde
yıl boyunca vatandaşlığa başka alınmalar olmuştur.
18 Şubat tarihinde 6 kişi, 24 Şubat'ta yedi kişi, 3
Mart'ta 1 kişi, 12 Mart'ta 2 kişi, 21 Mart'ta 4 kişi, 23
Mart'ta 2 kişi, 8 Nisan'da 1 kişi; 14 Nisan'da 1 kişi,
17 Nisan'da 1 kişi, 18 Nisan'da 2 kişi, 2 Mayıs'ta 1
kişi, 11 Mayıs'ta 2 kişi, 10 Haziran'da 2 kişi, 26 Haziran'da 1 kişi, 18 Temmuz'da 2 kişi, 30 Temmuz'da
1 kişi, 6 Ağustos'da 1378 kişi, 19 Ağustos 1 kişi, 1
Eylül'de 3 kişi, 2 Eylül'de 2 kişi, 17 Eylül'de 6
kişi, 16 Kasım'da 1 kişi, 18 Kasım'da 2 kişi, 9 Aralık'ta 3 kişi, 12 Aralık'ta 1 kişi vatandaşlığa alınmıştır.
24
Ocak
Dahiliye Vekaleti kapsamında bazı atamalar yapıldı.
3766 sayılı kararnameyle İzmir Vali Muavinliği'ne RG
Hukuk Müşavirliği Muavini Cavid Ünver ve Hukuk
Müşavirliği Muavinliği'ne Trakya Umumi Müfettişliği İskan Müşaviri Sabri Adal, Kızılcahamam Kaymakamlığı'na Hususi Kalem Şefi Alaeddin tayin edilmiştir.
726
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Ocak
İkinci Beş Yıllık Plan'ı (sanayileşme programını) hazırlayacak büyük komisyon
çalışmalarını bitirdi. Hazırlanan raporlar okundu ve
plan için seçilen yatırımların daha da ayrıntılı biçimde incelenmesi için raportörler belirlendi. Böylece
hazırlanan raporlar İktisat
Bakanlığı'nca toparlanarak
İkinci Beş Yıllık Sanayi
Projesi olarak basılıp ilgililere dağıtıldı.
Bu yeni plandaki tesisler için toplam 1012 milyon li- GB
ralık yatırım yapılması gerekeceği ve toplam olarak
yüz kadar tesisin hizmete sokulacağı düşünülmektedir. Bu planda yatırım yapılacak başlıca alanlar şöyle
saptanmıştır: 1-Madencilik, 2-Maden kömürü ocakları, 3-Mıntıka elektrik santralları, 4-Ev yakacak
sanayii ve ticareti, 5-toprak sanayii, 6-Gıda maddeleri sanayii ve ticareti, 7-Kimya sanayii, 8-Makine
sanayii, 9-Denizcilik.
24
Ocak
Emniyet Müşavirliği'ne
Midhat'ın tayini.
BCA:
30.11.1/
101.3.2/
11921
25
Ocak
İstanbul'da Vapurculuk
Şirketi ile bütün kabotajın
Denizyolları İdaresi'ne
geçmesini sağlayan sözleşme imzalandı.
TCSYK
25
Ocak
Karagöz Gazetesi'nin alacaklarına yardımcı olunması.
BCA:
490.1/
3.12.5
25
Ocak
Deniz Yolları İşletme İdaresi Nizamnamesinin Bazı
Maddelerini Değiştiren
2/3882 Sayılı Nizamname
(Tüzük).
25
Ocak
Subaylara ve Askeri Memurlara Verilecek Elbise
ve Teçhizat Bedeli Hakkında 2893 Sayılı Kanun.
25
Ocak
Artırma, Eksiltme ve İhale
Kanunu'nun 41. Maddesine
Bir Fıkra Eklenmesine Dair
2892 Sayılı Kanun
Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu'nun 41. maddesi- BULMAÇ,
ne şu fıkra eklenmiştir: E-Mahalli tarife bedeli ile RG
kıymeti beş bin lirayı geçmeyen dikili, devrik, kesik,
terkedilmiş, imal edilmiş ağaçlarla her çeşit orman
mahsulatı ve her hangi bir şekilde idarece
zeptedilmiş mallar.
26
Ocak
Devletle kısmen veya tamamen alakadar bulunan
ve devletten yardım gören
imtiyazlı şirketlerle mali
müesseseler memurlarının
da bir bareme tabi tutulmaları kararlaştırıldı.
Devletçe bir kanun projesi hazırlanmaktadır. Alaka- C, 26
dar müesseselerin mümessilleri tarafından da karar İkincikanun
1936
üzerine bir proje hazırlanmıştır.
26
Ocak
Metruk arazilerin halka ve
memurlara tavzi işi durduruldu.
C, 26
İkincikanun
1936
Kaynak
Değişiklikler, müdür başkanlığındaki encümene, ida- BULMAÇ,
RG
renin kuruluşuna ve işletme bölümüne ilişkindir.
BULMAÇ
727
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Ocak
Askeri mütekaidler (emekliler) kongrelerini, Türk
Hekimleri Dostluk ve Yardım Kurumu ise düzenli
toplantısını yaptı.
C, 27
İkincikanun
1936
27
Ocak
Samsun tütün ameleleri
yevmiyelerinin artmamasından dolayı grev yaptı.
C, 27
İkincikanun
1936
27
Ocak
Bina Vergisi Hakkındaki
1837 Sayılı Kanunun Bazı
Hükümlerinin Değiştirilmesine Dair 2898 Sayılı
Kanun.
Bu kanunla 1837 Sayılı Bina Vergisi Kanunu'nun 3. BULMAÇ,
maddesinin 9. fıkrası ile 8, 15, 18, 21, 22, 23 ve 27. RG
maddeleri ve 28. maddenin 2. fıkrası ile 33, 37 ve 41.
maddeleri değiştirilmiş ve 19 ve 20. maddeleri hükümleri kaldırılmıştır.
28
Ocak
Trakya'nın kalkınması için
bir plan yapıldı.
Köylüyü terfih etmek maksadı ile zirai kredi koope- C, 28
İkincikanun
ratifleri kurulmaya başlandı.
Kaynak
1936
28
Ocak
Evkaf Umum Müdürü (Vakıflar Genel Müdürü), yirmi senelik icarelerin ödenmesinde birçok kolaylık
gösterileceğini söyledi.
C, 28
İkincikanun
1936
28
Ocak
Kabotaj inhisarı kurulurken
denizyolları kadrosunun
genişletilmesi.
C, 28
İkincikanun
1936
28
Ocak
Taşınması yasak olmayan
silahların alım ve satımı
hakkındaki tüzük yürürlüğe
konuldu.
29
Ocak
2909 Sayılı Kanunla 30
Ekim 1930'da Ankara'da
İmzalanan Türkiye ile Yunanistan Arasındaki İkamet, Ticaret ve Seyrisefain
Mukavelenamesine Zeyil
TTOMAR
29
Ocak
Ordu Valiliği'ne Hayri'nin
asaleten tayini.
BCA:
030.18.1.2/
61.6.14/
2\3909/
71-411
29
Ocak
Asayiş Müşavirliği'ne Celal'in tayini.
BCA:
30.11.1/
101.3.19/
11938
29
Ocak
Trakya İkinci Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne
Dr. Hasan Sabri Erbil'in tayini.
BCA:
30.11.1/
101.4.2/
11941
3932 sayılı bu tüzük, yasak olmayan silahların alım
satımının iznini, silah satın almak için gerekli şartları, mevcut silahların kaydını, silah taşıma vesikasını,
yaptırımları düzenler.
728
BCA:
030.18.1.2/
61.6.17/
2\3932/
2\6537;
3239
Sayılı RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
29
Ocak
2897 Sayılı Hayvanlar
Vergisi Kanunu.
Bu kanuna göre Türkiye Cumhuriyeti sınırları içeri- BULMAÇ,
sinde bulunan koyun, kılkeçi, tiftik keçi, sığır, man- RG
da, at (idiş, aygır, kısrak), katır, deve, eşek ve domuzlar bu kanun mucibince vergiye tabidir. Vergi
mükellefiyeti her yıl kayıd müddetinin girmesi ile ertesi mali yıl için başlar. Mali yıl girdikten sonra yabancı memleketlerden Türkiye'ye ithal edilen hayvanlardan o yıl için vergi alınmaz.
30
Ocak
Sıhhıye Vekaleti'nin, göçmen işleri hakkında bir
proje hazırlaması.
Proje dahilinde, göçmen sayısı belirlenmekte, gele- C, 30
İkincikanun
cekler için konut planları yapılmaktadır.
Kaynak
1936
30
Ocak
Bir yıldan beri durmuş
olan İspanya ile ticaret
normal şekilde tekrar başladı.
C, 30
İkincikanun
1936
31
Ocak
Fatih kazasının Rami
Keyfiyet dün Belediye'ye bildirildi.
Yenimahallesi'ne bağlı
Küçükköy'ün bu adla
başlıbaşına bir köy olarak,
Bakırköy kazasına bağlı
Ambarlı ve Evciler köylerinin birleştirilerek Evciler
adile bir köy haline konulması hakkında Belediye
Daimi Encümenince verilen karar, Dahiliye Vekaleti
tarafından tasvib edildi.
C, 31
İkincikanun
1936
31
Ocak
Trakya'da, köydeki verimi Bu büro Trakya Umumi Müfettişliği'ne bağlıdır.
ve iş kudretini artırmak için
bir köy bürosu kuruldu.
C, 31
İkincikanun
1936
31
Ocak
Bazı ilçelerde 6 yeni nahiye kurulması ve Elaziz'in
Palu İlçesi'ne bağlı Sivan
Nahiyesi'nin köyleriyle birlikte Bingöl'ün Genç İlçesi'ne bağlanması.
BCA:
030.11.1/
101.4.8/
11947
31
Ocak
Subaylar Heyetine Mahsus
Terfi Kanunu'nun Bazı
Maddesinin Değiştirilmesine Dair 2900 Sayılı Kanun.
31
Ocak
2901 Sayılı Arazi Tahrir
Kanunu.
1833 sayılı ve 27.6.1931 tarihli kanun mucibince BULMAÇ,
arazi vergisine tabi bulunan arazi ve arsaların tahriri RG
(kaydedilmesi) ve kıymetlerinin takdiri bu kanun hükümleri dairesinde yapılacaktır.
1
Şubat
Devlet Demiryolları ve
Limanları İşletme Umumi
İdaresi Memurları Tekaüt
Sandığı Hakkında 2454
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum BULMAÇ,
Müdürlüğü bütçesinden aylık alan ve sicille kayıtlı RG
bulunan ve 2454 numaralı kanunla teşkil eden tekaüd
(emekli) sandığına dahil olan daimi memur ve müs-
Malazgirt Kazası'nda Karahasan, Çapakçur'da Sancak ve Fahran, Bulanık'ta Karaağıl, Solhan'da Canut
ve Genç Kazası'nda Valir adları ile 6 nahiye kurulmuştur.
BULMAÇ
729
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Sayılı Kanuna, 2847 Sayılı
Ek Kanun
tahdemlere bu kanun hükümlerine göre malüliyet veya tekaüd aylığı bağlanacak veya tazminat verilecektir. Bunların dul ve yetimlerine bağlanacak ayılıklar
veya verilecek tazminat da bu kanun hükümlerine
göre hesap ve tediye edilecektir. Daimi müstahdemlere gün veya saat hesabı ile verilen paranın 2847 sayılı kanun mucibince tespit edilen aylık tutarı da bu
kanunda yazılı aylık mefhuma dahildir.
Kaynak
1
Şubat
Başmüşavir Fon der
Porten'in, İktisad Vekaleti'ne bağlı müesseselerin
esaslı bir şekilde tensik
(düzenlemek) ve ıslahına
matuf tatkikat etmesi.
C, 1 Şubat
1936
1
Şubat
Konya ovasının sulanması
için Sarı Su barajı kanalının yapılması.
BCA:
030.10/
158.110.3/
164.16
1
Şubat
2903 Sayılı Pamuk Islahı
Kanunu.
2
Şubat
Türk Mürettibler Cemiyeti
Kongresi yapıldı.
C, 17
İkincikanun
1936
2
Şubat
Saylav, profesör, Parti ve
Halkevi reisleri, muharrirlerden oluşan üç kafilenin
bütün memleketi dolaşarak
istiklal ve inkılab mevzuları üzerinde konferanslar
vermeye başlaması.
C, 2 Şubat
1936
2
Şubat
İkinci Umumi Müfettişlik
mali müşavirliğine Maliye
müfettişi Saffet tayin edildi.
C, 2 Şubat
1936
3
Şubat
Polis Teşkilatı Hakkındaki
2049 Sayılı Kanuna Bağlı
Cetvele Eklenecek Kadro
Hakkında 2905 Sayılı Kanun
Polis Teşkilatı hakkındaki 30 Haziran 1932 tarih ve BULMAÇ,
2049 sayılı kanunun 44. maddesine bağlı cetvele de- RG
rece, sayı ve maaşları bu kanuna bağlı birinci sınıf
emniyet memuru, sivil üçüncü komiser, üniformalı
birinci komiser, üniformalı üçüncü komiser, polis
memuru, muamelat memuru kadroları eklenmiştir.
3
Şubat
Maliye Vekaleti'nden toprak dağıtılacağına ilişkin
açıklama.
Milli arazi içinde veya civarında toprağa muhtaç zi- C, 3 Şubat
raat erbabı mevcut ve bu toprakların alımına da talip 1936
iseler de buradaki milli araziyi artırma ile satmak uygun olamayacağı, tercih şartları gözetilmek suretiyle
ziraat erbabına takdiri bedelle toprak tevzi edileceği
Maliye Vekaletinden vilayetlere bildirildi.
3
Şubat
Halkın Sesi gazetesine imkan nisbetinde yardım yapılması.
Kanun, pamuk çeşitlerini, ekilecek yerleri, alım- BULMAÇ,
satım ilkelerini, cezaları v.b. ni Ziraat Vekilliği so- RG
rumluluğunda düzenlemektedir.
BCA:
030.10/
84.555.4/
85.213
730
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Şubat
Başbakanın direktifi doğrultusunda Giresun Vilayeti'ne bağlı köylerdeki
kahvanelerin kapatılarak
yerlerine spor kulübü açıldığının bildirilmesi.
3
Şubat
Hakkındaki 2490 Sayılı
Kanunun 28. Maddesine
2902 Sayılı Kanun
Artıma, Eksiltme ve İhale Kanununun 28. maddesine BULMAÇ,
şu paragraf eklenmiştir: damızlık hayvanlar, lüzum RG
görüldüğü takdirde, Ziraat Vekaleti tarafından mütehassıs kimseler arasından seçilecek en çok üç kişiden
mürekkeb gezici bir komisyon vasıtası ile ve pazarlık
sureti ile alınabilir. Damızlıkların yabancı memleketlerden alınması lazım geldiği takdirde bu komisyon
İcra Vekilleri Heyeti'nce teşkil olunur.
4
Şubat
Belediye müstahdemi teavün sandığı için hazırlanmakta olan projenin bitmesi.
Bu projeye göre sandığa sermaye olmak üzere müs- C, 4 Şubat
tahdeminin maaşından % 5 nisbetinde para kesile- 1936
cektir. Sandık kurulduktan sonra ihtiyar veyahut sakat müstahdemler emekli edilecektir.
4
Şubat
Hariciye Vekaleti'nde merkeze nakiller, tayinler ve
yükseltmeler yapılması.
Varşova Büyük Elçiliği Müsteşarı Kadri Rıza, Paris RG
Büyük Elçiliği Müsteşarı Zeki Nebil, Moskova Büyük Elçiliği Başkatibi Nureddin Pınar, Üçüncü Katib
Şemsettin Arif, Cidde Kançıları Feridun dereceleri
ile merkeze nakil; Moskova Büyük Elçiliği Müsteşarlığına Nureddin Ferruh, İkinci Katibliğine Hilmi
Kamil, Varşova Büyük Elçiliği Müsteşarlığına Basri
Reşit, Cidde Maslahatgüzarlığı konsolosluk işlerinde
çalışmak üzere Talat Acar dereceleri ile tayin kılınmış; merkezde 7. derece memurlarından Atıf, Fikret,
Hamit Aral, İsmail Safa 6. dereceye, 9. derece memurlarından Konsolos Hasan Rıfat, Başkatib Bedri
Tahir, Cenevre'de Cemiyeti akvam işlerini görmeğe
memur Bern Elçiliği Katibi Nedim Veysel, Roma
Büyük Elçiliği Katiblerinden Ekrem İsmail, Atina
Elçiliği Katiblerinden Kemal Nejat, Gümülcine Konsolosu İzzettin Tuğrul, Milano Konsolosu Münür
Pertev 8. dereceye yükseltilmişlerdir. Merkezde 2.
sınıf Elçi Ali Türkgeldi 1. sınıf Elçiliğe yükseltilmiştir. Tokyo Maslahatgüzarı Orta Elçi Nebil Tiran
Maslahatgüzarlığına ve Prag Maslahatgüzarı Vasfi
Menteş merkeze dereceleri ile nakil ve tayin edilmiştir.
4
Şubat
Üçüncü Umumi Müfettişli- Üçüncü Umumi Müfettişlik kadrosundaki 80 lira asli RG
ğe atamalar yapıldı.
maaşlı İktisad Müşavirliğine 2865 sayılı kanunun 2.
maddesi mucibince bu müşavirliğe muhassas 80 lira
maaş karşılığı gösterilmek suretiyle 70 lira asli maaşla İktisad Vekaleti Sanayi Umum Müdürlüğü El
San'atlar ve Küçük San'atlar Müdürü Saffet atanmıştır.
4
Şubat
Kültür Bakanlığı'nın on bir
yeni kitap bastırması.
Kaynak
BCA:
030.10/
145.36.
M.15/
148.73.M
Bunların hepsi tercümedir. Bunların bir kısmı lise ta- C, 4 Şubat
lebesinin felsefe bilgilerini kuvvetlendirmek, bir 1936
kısmı da gerekli malumat temin etmek için yazdırılmıştır. Kitaplar şunlardır: Ulukoğlu Farabi, Hayatın
Tekamülü, Tıbda Tecrübe Usulünün Tetkine Giriş,
Etika, Kanttan Parçalar, Mistiklik ve Mantık, Beşeri
Bilginin Prensipleri, Monadoloji, İlim ve Filozofi,
Hayatın Mihaniki Telakkisi, Pastörün Hayatı.
731
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
5
Şubat
Askerlik Kanunu'nun 36.
Maddesinin Tadili Hakkında 2907 Sayılı Kanun
RG
5
Şubat
2862 sayılı kanunla ilga
edilen ve Askeri Ceza Kanunu'nun bazı maddelerini
değiştiren 22/12/1934 tarih
ve 2632 sayılı kanunun 5.
maddesinden başka diğer
maddeleri hükümlerinin
meriyetinin iadesine dair
2908 sayılı kanun
BULMAÇ
5
Şubat
Sahte damgalı ölçü ve tartı
aletlerinin piyasaya dağıldığı ortaya çıktı ve soruşturma başlatıldı
BÜK
5
Şubat
Türk-İtalyan Ticaret anlaşması 20 Kasım tarihinden
itibaren üç ay müddetle
uzatıldı.
C, 6 Şubat
1936
5
Şubat
1. Umumi Müfettişlik Sıhhi
Müşavirliği'ne Dr. Sadreddin
Hattuza'nın tayini
BCA:
30.11.1/
101.4.13/
11953
5
Şubat
Bitlis'in Mutki İlçesi'nde
İğik Nahiyesi kurulması ve
bazı köylerin bu nahiyeye
bağlanması.
Bu köyler, İğik Cemani, İğik (nahiye merkezi),
Kerho, Silint, Hersan, Turhi, Dilek, Ziyaret, Zender,
Züan, Tiphi, Kolanis, Dölek, Kurtiyan, Mezraa, Kaşan, Sisar, Kayseran ve Av Harat'tır.
5
Şubat
2906 Sayılı Nebatları Hastalık ve Zararlı Böceklerden Koruma Kanunu.
Bu kanun, memlekete giren veya çıkan nebatların BULMAÇ,
(bitkilerin) tabi tutulacağı muameleye, memlekette RG
yetişen nebat ve ürünlerin korunmasına ilişkin düzenlemeleri içerir.
6
Şubat
İstanbul Çiçek Borsası Şişhane'de açıldı
BÜK
6
Şubat
Kiev'de modern Türk resim
sergisi açıldı.
C, 7 Şubat
1936
6
Şubat
Rize Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü
doktor Kemal İkizer sınıf
ve derecesi maaşı ile Denizli Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğü'ne naklen tayin edildi.
RG
6
Şubat
Münhal İstanbul Posta,
Telgraf ve Telefon Baş
Müdür Vekili mühendis
Mazhar asaleten, ondan boş
kalacak mühendisliğe Fen
Müşavere azasından Fuad
naklen ve onun yerine Seyhan Posta ve Telgraf Baş
Müdürü Bekir Vefa maaşları ile tayin edildi.
RG
Açıklamalar
732
Kaynak
BCA:
30.11.1/
101.4.16/
11956
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
6
Şubat
Birinci, Üçüncü ve Dördüncü Müfettişliklerle müşavirliklerinin teşkilat kadroları hakkındaki kanunun
ikinci maddesini değiştiren
bir layiha (tasarı) hazırlanarak Meclis'e verildi.
Layiha maddeyi şu şekilde değiştirmektedir: müşa- C, 7 Şubat
virliklere, icabında müfettişler de tayin olunabilir. Bu 1936
takdirde emrinde oldukları umumi müfettişliğin merkezi, bu müfettişlerin mıntıka merkezi sayılır. Umumi müfettişler teşkilatına dahil maaşlı memuriyetler
için tesbit olunan dereceler azami olup icab ettiği
takdirde bu vazifelere kadrodaki maaşlar karşılık
gösterilmek suretile daha aşağı derecelerden memur
tayini caizdir. Bu takdirde kendilerine 1452 numaralı
kanunun müsadi olduğu derece maaşı verilir. Bahsi
geçen hükümler, Trakya Umumi Müfettişlik teşkilatı
maaş, ücret ve masrafları hakkındaki 2393 sayılı kanunun birinci maddesine bağlı bir numaralı cetvele
dahil maaşlı memurlara da şamildir.
6
Şubat
Doğu illerinde kış sporları
teşkilatı kurulması için
yardım talebinin kabulü.
BCA:
030.10/
70.463.5/
77B.22
7
Şubat
Hariciye Vekaleti 1935 ma- Münakale (aktarım) miktarı, 13 000 liradır.
li yılı bütçesinde münakale
yapılmasına dair 2911 sayılı kanun.
RG
7
Şubat
Milli Müdafaa Vekaleti deniz kısmı 1935 mali yılı
bütçesinde yeniden açılacak fasla tahsisat konulmasına ve 1936 yılına sari
taahhüdat icrasına dair
2912 sayılı kanun.
7
Şubat
4. Umumi Müfettişlik Maliye Müşavirliği'ne Amir
Süden'in tayini.
BCA:
30.11.1/101
.5.6/11966
8
Şubat
Atatürk, Ankara'dan trenle
İstanbul'a hareket etti.
ATCTK
8
Şubat
Üçüncü Umumi Müfettiş
tarafından bölgenin genel
durum ve ihtiyaçları ile yapılacak işler hakkında sunulan rapora Adliye Bakanlığı'nı ilgilendiren kısımların incelendiği.
Üçüncü Umumi Müfettiş, bakanlıkların vilayetlerle
yapılan haberleşmelerinde umumi müfettişliğin aracı
olmasını istiyordu. Ancak, Adliye Vekaleti, bu istemi
reddetmiştir. Umumi müfettişliklerin aracı konumunun, işleri geciktireceğini düşünmektedir.
8
Şubat
Maliye Vekaleti'ne bağlı
Tapu Müdürlüklerinde tayinler yapıldı.
Bingöl Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Murat Akgün, RG
Tunçeli Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Celal Tuna, Çoruh Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Osman Ünver, Bitlis Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Hayri Akkök, Hakkari Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Tahsin Erdem, Giresun Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Lütfi Taşçı, Çorum Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Lütfi Senyücel, Erzurum Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Şükrü Bilge,
Kayseri Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Cemal Ünal,
Muş Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Ali Muhsin
Bayrakal, Samsun Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Asım
Kağan, Bolu Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Tevfik
Sungur, Gümüşhane Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne
Hasan Fehmi Tekin tayin edilmiştir.
Kaynak
Tahsisat miktarı, 2 100 000 liradır. Bu kanunla 1935 RG
mali yılı Milli Müdafaa Vekaleti deniz kısmı bütçesinin 866. faslının gemi tamir ve inşaatla ilgili maddesine konmuş olan tahsisatın bir misline kadar 1936
mali yılına sari taahhüde girişilmesi için Milli Müdafaa Vekiline mezuniyet verilmiştir.
733
BCA:
030.10/
70.463.6/
77B.23;
UM,
s. 176.
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
8
Şubat
İnkılapların korunması için
parti ile hükümetin işbirliği
yapması.
BCA:
490.1/
3.12.9
8
Şubat
Hava Kurumu'na yardım
edilmesi.
BCA:
490.1/
3.14.18/
1.Büro
8
Şubat
Parti Büyük Kurultayı'nın
aldığı kararlar.
9
Şubat
Memleketin her tarafında
ölçü ve tartı aletleri sahtekarlığı gözlemlenmesi.
SP, 9
Şubat 1936
9
Şubat
Hariciye Vekili Tevfik
Rüştü Aras, Balkan
Andlaşması Reisliğine seçildi.
C, 10
Şubat 1936
10
Şubat
Adana'da köy mümessillerinin iştiraki ile pamuk
kongresi toplandı.
C, 10
Şubat 1936
10
Şubat
İzmit'te kurulan Bayındırlık
ve Kültür Birliği, köylerden gelen murahhasların
iştiraki ile köylüyü yükseltmek için ilk toplantısını
yaptı.
C, 10
Şubat 1936
10
Şubat
Beyoğlu Kaymakamlığı'nın
tezkeresi doğrultusunda,
İstanbul Belediyesi, umumi
evlerin açılırken bir defaya
mahsus olmak üzere üç sınıf halinde küşad ruhsatiyesi istenmesine karar verdi.
C, 11
Şubat 1936
10
Şubat
Bazı illeri teftişe çıkan
CHP milletvekillerinin işçi
ve esnafın durumuna dair
verdikleri raporların hulasası.
Açıklamalar
Kararlar, ulusal bünyeyi kuvvetlendirme amacı doğrultusunda alınmıştır. Kurultayda, tuzun ucuzlatılması, şeker fiyatının indirilmesi, çiftçi borçlarının taksitlendirilmesi, arazinin yeniden yazılması, bina vergisinin azaltılması, hayvanlar vergisinin indirilmesi ve
tarım kredi kooperatifleri ile alacakların taksitlendirilmesi kararları alınmıştır. Bu kararlara 1935 ve
1936 yılında mecliste resmiyet kazandırılmıştır.
Aydın saylavının hazırladığı raporda Antalya ve
Konya inceleme konusu yapılmıştır. Bu rapora göre
Antalya ilinde toplu halde işçi yoktur; esnafın durumu da normaldir, teşkilata bağlanmışlardır. Konya'da
işçi azdır; esnaf teşkilatlandırılmıştır. 23 esnaf cemiyeti vardır. Ancak, saylava göre bu cemiyetlerin faydaları, faaliyetleri görülememiştir. Malatya saylavının hazırladığı başka bir raporda Çanakkale, Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne ele alınmıştır. Bu rapora
göre Çanakkale'de, Kırklareli'nde ve Edirne'de işçi
kitlesi yoktur; esnaf ve diğer zümrelerin de teşekkülleri yoktur. Tekirdağ'da önemli oranda amele çalışmaktadır. Ancak, yoğunlaşma mevsime bağlıdır. Esnafın aralarında yardım kurumları yoktur; esnaf ufak
734
Kaynak
BCA:
490.1/
3.12.11; C,
8 Şubat
1936
BCA:
490.1/
726.485.1/
4.Büro
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
krediye muhtaçtır. Bu hüküm diğer iller için de geçerlidir. Gaziantep saylavı, Isparta hakkında bir rapor
hazırlamıştır. Rapora göre Isparta'da sabahtan akşama kadar çalıştırılan yüzlerce işçi vardır ve bunların
hepsi kadın ve çocuktan ibarettir. Çalışanların sıhhat
ve gündelik durumları iyi değildir. Trabzon saylavı,
Yozgat, Sıvas, Tokat ve Amasya illerine ilişkin rapor
hazırlamıştır. Bu rapora göre Yozgat'ta çok farklı esnaf cemiyetleri vardır fakat faaliyet ve faydaları gözlenememiştir. Amele kitlesi yoktur. Sivas'ta esnaf
teşkilatı yoktur. Demiryolu inşaatında çalışan çok
sayıda amele vardır. Sağlık durumları iyi değildir;
çok çalıştırılmaktadırlar. İşçileri çalıştıran şirket işçileri istismar etmektedir. Tokat'ta şeker fabrikasında
amele vardır; esnaf teşkilatı yoktur. Amasya'da doğrudan doğruya ameleliği iş edinmiş kimse yoktur;
esnaf teşkilatı yoktur. Bu iller haricinde, Ordu, Giresun, Çoruh illerine ilişkin de rapor hazırlanmıştır.
11
Şubat
Yüksek maaşlı kadrolara
memur bulunmadığı.
Bu kadrolar Üçüncü Umumi Müfettişlik bünyesinde BCA:
bulunmaktadır. Üçüncü Umumi Müfettiş, bu konuda 030.10/
şöyle yakınmaktadır: "… sekiz binlik yabancı işler 70.463.7
müdürlüğüne, yedi binlik istatistiğe, beş bin beş yüzlük yazı işlerine, yedişer bin kuruşluk bayındırlık
müşavirliklerine başta barem ve 1700 numaralı kanunlar olduğu halde umum mevzuatı kanuniyeden
dolayı adam bulamıyoruz."
12
Şubat
Şehir ve kasabaların imar
planlarının hazırlanması ve
hava fotoğraflarının alınması amacıyla bir komisyon kurulması
12
Şubat
Umumi müfettişliklerin
müşavirliklerine atamalar
yapılması.
12
Şubat
Askeri memurlara mesken
tazminatının derece maaşları üzerinden verilmesi gerektiği.
BCA:
030.10/
132.948.10
/ 116.34
12
Şubat
Tunçeli Vali Muavinliğine
Muğla Valisi Cevad
Ökmen tayin edildi.
RG
12
Şubat
Muğla'da maden işletme
ruhsatı.
BCA:
030.10/
81.533.11/
83.11
Birinci Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine İstan- RG
bul Tahakkuk Müdürü Talat, Üçüncü Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine İstanbul Maliye murakıbı
Hüsnü tayin edildi.
Muğla Üzümlü'de Etibank Genel Müdürlüğü, Stanley BCA:
Paterson ile B. Cemal Hünal'a verilen krom madeni 310.10.48/
2133.2916/
işletme ruhsatı.
531.54
13
Şubat
yapılması.
Birinci Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet müfettişle- RG
rinden doktor Ahmed Enver Akman Üçüncü Umumi
Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne, yine Sıhhat ve İçtimai Muavenet müfettişlerinden doktor Sadrettin
Hattuza Birinci Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne tayin edilmiştir. Maaş 80 liradır.
735
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
13
Şubat
Emniyet müdürlüklerine
tayinler yapıldı.
Tunceli Vilayeti Emniyet Müdürlüğü'ne Faik Köksal, RG
Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü Dördüncü Şube
Müdürlüğü'ne Celal Tevfik, Bursa Emniyet Müdürlüğü'ne Mahmud, Sivas Emniyet Müdürlüğü'ne Hami, Elaziz Emniyet Müdürlüğü'ne Kadri İbrahim,
İçel Emniyet Müdürlüğü'ne Şükrü Ahmed, İstanbul
Emniyet Müdürlüğü Dördüncü Şube Müdürlüğü'ne
Fikri terfian tayin edilmiştir.
14
Şubat
İstanbul Daimi Encümeni'nin kabul ettiği veçhile İtfaiye umumi hizmetlerden
para alınmaması.
C, 14
Şubat 1936
15
Şubat
2/4002 sayılı kararnameyle
Çoruh Valiliği'ne eski
Konya Saylavı Refik tayin
edilmiştir.
RG
15
Şubat
Üçüncü Umumi Müfettişlik Maaş 55 liradır.
Sıhhat Müşavir Muavinliği'ne Hendek Kaymakamı
Sadettin, terfian tayin
edilmiştir.
RG
15
Şubat
İstanbul ve İzmir Liman İşleri Müdürlüklerinin Vazifelerine ve Bunların
Murakebesine Dair Nizamnamenin 18. Maddesini
Değiştiren 2/4001 Sayılı
Nizamname
BULMAÇ
17
Şubat
Atatürk'e suikast hazırlamak suçundan sanık 8 kişi,
delil yetersizliğinden beraat
ettiler.
TCSYK
17
Şubat
Belediye Memurları YarBu cemiyet, vefat eden belediye memurlarının ailele- C, 12
Şubat 1936
dım Cemiyeti senelik kong- rine yardım etmek üzere kurulmuştur.
resini yaptı.
17
Şubat
Kooperatifçilik Cemiyeti
yıllık kongresini Ankara
Halkevinde yaptı.
C, 18
Şubat 1936
17
Şubat
Çorum Valiliği'ne Niğde
Valisi Ziya Tekeli'nin ve
Muğla Valiliği'ne Tokat
Valisi Recai Güreli'nin
naklen tayinleri.
4073 sayılı kararname 3.3.1936 tarihinde Resmi Ga- BCA:
030.18.1.2/
zete'de yayımlanmıştır.
Kaynak
62.13.19/
2\4073/
71-413
18
Şubat
Vakıf kayıtlarının İstanbul
evkaf ambarlarından Ankara'ya götürülmesi.
C, 18
Şubat 1936
18
Şubat
Deniz Ticaret Müdürlüğü'nün umum müdürlüğü olacağına dair kanun layihası
Başvekalete geldi.
Bu layihayla İstanbul Deniz Ticaret Müdürlüğü'nün C, 19
kadrosu genişletilmiş, Umum Müdürlük'e bağlı 79 Şubat 1936
limandaki teşkilatın aleddevam murakebesi için iki
müfettişlik ihdas edilmiş, Yüksek Deniz Ticaret
Mektebi'nin kadrosu mümasil yüksek mektebler derecesine çıkarılmıştır.
736
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
18
Şubat
yapılması.
Dördüncü Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine RG
Üsküdar tahsil müdürü Amir Süden, Dördüncü
Umumi Müfettişlik Müşavirliğine Fuat Yersel'in,
müşavir muavinliğine Tevfik Dündar'ın terfian tayinleri onanmıştır.
18
Şubat
Etibba Odası'nda açılan
kurslarda hükümet ve belediye doktorlarına zehirli
gazlar dolayısıyla konferanslar verilmeye başlandı.
18
Şubat
koruma hakkındaki 11 sayılı Kararname'nin 39.
maddesine bir fıkra eklenmesi.
Eklenen fıkra şudur: işbu maddede mevzuubahis döviz yerine altın getirilmesi de caizdir. Şu kadar ki
döviz yerine altın getirmek isteyenler, bunun hariçten
ithal edilmekte olduğunu memleket dahilinde salahiyettar makama tasdik ettirdikten sonra o tasdike müsteniden Kambiyo Müdürlüğünün veyahut maliye dairesinin bir irsaliyesi ile mezkur altınları Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasına veyahut onun göstereceği muhabire, resmi rayiç üzerinden satmağa
mecburdurlar. Kararnamenin gerek bu maddesinde
gerek diğer maddelerinde ihracat dövizlerine aid olarak mevcud ahkam altınlar hakkında da cari olacaktır. Bu değişiklik, 27.2.1936 tarih 3243 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanmıştır.
19
Şubat
2/4014 Sayılı Kabuklu
Yumurta İhracatı Nizamnamesi
Bu tüzük, yumurta ihraç edilecek iskele ve istasyon- BULMAÇ,
lar, yumurta ihraç edecek tacirler ve yumurta işlene- RG
cek yerleri; ihraç edilecek yumurtaların vasıfları ve
nevilerini; yumurta sandıklarını; kontrol komisyonları ve kontrolün nasıl yapılacağını düzenlemektedir.
19
Şubat
Nafıa Vekaleti, şose ve
köprüler layihasına ek olarak hazırlamakta olduğu
layihayı tamamlamıştır.
Vekalet, bu layihada yol vergisini mal kudretine C, 20
nisbet edilen bir şekle şekle koymuştur. Mevcut yol Şubat 1936
vergisi şeklinde esas bedeni mükellefiyeti nakden
ödemeye çevirmiştir. Milletvekili, hakim, doktor gibi
çeşitli mesleklerde ve işlerde çalışan ve kazanç vergisi veren kadınlardan yol vergisi kesilmesi de layihada yer almaktadır.
19
Şubat
Üçüncü Umumi Müfettişliğin, bölgenin genel durum
ve ihtiyaçları hakkında
sunduğu rapor üzerine ilgili
kısımların Maliye Bakanlığı tarafından incelenmesi.
BCA:
030.10/
70.463.9/
77B.26
19
Şubat
Başmüşavirliğine Naci
Kıcıman'ın tayini.
BCA:
030.18.1.2/
62.14.3/
2\4078/
77-9
20
Şubat
Açık olan Varidat Umum
Müdürlüğü Birinci Şube
Müdürlüğü'ne Reşad'ın tayin olması.
RG
20
Şubat
Nafıa Vekaleti, büyük bir
yol projesi hazırladı.
Kaynak
C, 19
Şubat 1936
BCA:
030.18.1.2/
62.13.20/
2\4075/
2\4393;
RG
Nafıa Vekaleti, on beş senede 160 milyon lira harca- C, 21
Şubat 1936
narak 17 bin kilometre yol yapımı hedeflemektedir.
737
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Şubat
İstanbul Üniversitesi Tıp
Fakültesi için Almanya'dan
Profesör Helman'ın getirilmesine karar verildi.
21
Şubat
İzmir Havagazı Şirketi imtiyaz ve tesisatının İzmir
Belediyesi'ne devri.
Devir bedeli 50 liradır.
21
Şubat
Arazi Vergisi Nizamnamesinin Muvakkat 4. Maddesinin Son Fıkrasının Tavzihine Dair Kararname.
Arazi Vergisi Nizamnamesinin muvakkat 4. madde- BULMAÇ,
sinin son fıkrasının tavzihine dair Maliye Vekilliği'n- RG
den yazılan tezkere üzerine Şurayı Devlet Reisliği'nin 5.2.1936 tarih ve 2144 sayılı tezkere ile gönderilen Tanzimat Dairesi ile Heyeti Umumiye mazbataları İcra Vekilleri Heyeti'nce 4011 sayılı kararnameyle
onanmıştır.
22
Şubat
Bazı nahiyeler kaldırıldı.
Bu nahiyeler, Hakkari'nin Şemdinan, Bitlis'in Hizan, BCA:
Van'ın Havasor, Ağrı'nın Patnos, Diyarbakır'ın Eğil 30.11.1/
101.4.18/
ve Bismil nahiyeleridir.
Kaynak
C, 21
Şubat 1936
BCA:
030.18.1.2/
62.14.17/
2\4092/
162-72
11958; RG
22
Şubat
Manisa'da idari taksimat.
Manisa'nın Turgutlu İlçesi'ne bağlı Kerpiçli, BCA:
Horozan, Veliler ve Süleymanlar köyleri İzmir'in 30.11.1/
101.4.17/
Ödemiş İlçesi'ne bağlanmıştır.
11957; RG
22
Şubat
1935 Senesi Bütçesinin
Bu yönetmelik, tevziatın bütçeye konulan 1000 lira- BULMAÇ,
702. Faslına Mevzu Gece
lık tahsisatını geçmemek şartı ile İcra Vekilleri Heye- RG
Mesai Ücreti Tahsisatının
ti'nce onaylanmıştır.
Liman Memurlarına Sureti
Tevziine Dair 2/4032 Sayılı
Talimatname
23
Şubat
Halkevlerinin 5. yıldönümü.
24
Şubat
Asırlardan beri sur içinde
mahsur kalan Diyarbekir'in
istasyonla sur arasındaki
sahada yeniden kurulması
planlanması.
24
Şubat
Türk parası kıymetini koBu kararname, 20.11.1935 tarih ve 2/3569 sayılı ka- RG
ruma hakkında 11 sayılı
rarnameye ektir.
kararnameye bağlı ihtiyaç
listesinin yeni tadilatının
tediye muvazenesi esasına
müstenid Klirinkli memleketlerde tatbik olunmaması
ve ihtiyaç listesine bazı ilaveler yapılmasına ilişkin
hazırlanan 4013 sayılı kararname.
24
Şubat
Hükümet, uluslararası sergilere resmen iştiraklare
dair karar verdi.
Halkevlerinin 5. yıldönümü münasebetiyle memleke- C, 24
tin her tarafındaki Halkevlerinde merasim düzenlendi Şubat 1936
ve birçok kazada 32 Halkevi açıldı.
C, 24
Şubat 1936
Buna ilişkin İktisad Vekaleti, bütçeye icap eden tah- C, 25
Şubat 1936
sisatları koymaya başlamıştır.
738
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Şubat
Teşvik-i Sanayi Kanunu
Yönetmeliği'nin 21 ve 40.
maddelerinin değiştirilmesi.
BCA:
030.18.1.2/
62.15.20/
2\4115/
174-28
25
Şubat
Açılacak fabrikalarla sanayi müesseselerine konan
makine, motör, inbik, kazan ve sair muharrik kuvvetler için İstanbul Belediyesince yeni bir talimatname hazırlandı.
Bu talimatnameye göre sanayi müesseseleri üç kısma C, 25
Şubat 1936
ayrıldı.
25
Şubat
Türk Hava Yolları beynelmilel (uluslararası) seferler
yapmağa başladı.
Efransla müşterek çalışmak üzere bir mukavele im- C, 26
Şubat 1936
zalandı.
25
Şubat
Kambiyo müsaadesi.
Sıhhi ve ticari sebeplerle, tahsil ve araştırma maksat- C, 26
ları haricinde kalarak, fakat meşru ve zaruri sebeple Şubat 1936
yapıldığı bittetkik anlaşılan ve aciliyet arzeden
seyahatlar için de Maliye Vekaleti makamının malumat ve tesbiti ile icab eden kambiyo müsaadesi verilmeye başlanmaktadır.
25
Şubat
Askeri kadroların Maliye
Vekaleti'ne ne suretle verileceği.
BCA:
030.18.1.2/
62.17.11/
2\4146/
39-144
25
Şubat
Evkaf Heyeti Teftişiyesine
aid talimatnamenin 6.
maddesinin değiştirilmesine ilişkin 4035 sayılı kararname.
6. maddenin yeni şekli şudur: Muvazzaf müfettiş BULMAÇ,
olabilmek için evkafta akalli bir sene müfettiş mua- RG
vinliği etmek şarttır. Şu kadar ki bu müddet ikmal
edilmezden evvel tayin edilecek müfettişler muavinlerden veya diğer memuruni vakfiyeden en ziyade
haizi ehliyet olanlardan tayin edilebileceği gibi yüksek tahsil görmüş ve devlet hizmetinde bulunmuş
olmak şartı ile hariçten de alınır. Bütçelerle tahsisat
alındıkça müfettişlerin adedi tezyid ve üç sınıf üzerine tertib edilecektir.
26
Şubat
Lyon Fahri Konsolosluğuna 4022 sayılı kararnameyle Albert Routier'in tayini
İcra Vekilleri Heyetince
onaylandı.
Tayin tarihi, 12.2.1936'dır.
27
Şubat
Elaziz İline bağlı Palu İlçesi merkezinin Kovancılar
Köyü'ne nakledilmesi.
27
Şubat
Bingöl'de idari taksimat.
Kaynak
RG
BCA:
030.11.1/
101.4.5/
11944; RG
Bingöl'ün Genç İlçesi merkezi Kupar Köyü'ne nakle- BCA:
030.11.1/
dilmiş ve Yayla adıyla yeni bir nahiye kurulmuştur.
101.4.6/
11945; RG
27
Şubat
Diyarbakır'da idari taksimat.
Diyarbakır'da Hezan, Çünküş, Yağun, Bahamdan, BCA:
Cikse, Başnik ve Zengetil adlarında 7 nahiye kurul- 030.11.1/
101.4.7/
muştur.
11946; RG
739
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
27
Şubat
Türkiye ile İsveç arasında
imzalanan Ticaret ve
Kriling Anlaşması.
2/5752 Sayılı Kanun'la onaylanmıştır.
TCAMA
27
Şubat
İçel'de krom ruhsatı.
İçel Sıraç'da Mersin Üçoklar Ltd. Şti.'ne verilen BCA:
310.10.33/
krom madeni işletme ruhsatı.
1278.1800/
523.4.4144
28
Şubat
Müşavirliği'ne Mustafa
Reşid'in tayini.
BCA:
30.11.1/
101.5.17/
11977; RG
28
Şubat
Hava Tehlikesine Karşı
Korunma Komisyonu, İstanbul Vali Muavini Hidayet'in riyasetinde toplandı.
C, 29
Şubat 1936
29
Şubat
Van'da idari taksimat.
Van'ın merkez kazası içinde Erçek, Şatak kazasında
Narlı, Bitlis'in Sasun kazasında Casas ve Hakkari'nin
Beytüşşebap kazası içinde Gerür adlarıyla yeni nahiyeler kurulmuş ve Van'a bağlı bazı köyler Muradiye
İlçesi ve Taşrumi Nahiyesi'ne bağlanmıştır.
BCA:
30.11.1/
101.4.9/
11948; RG
29
Şubat
Diyarbekir'de idari taksimat.
Diyarbekir'e bağlı Devegeçidi Nahiyesi'nin kaldırılması ile Pirinçlik, Akpınar, Hani ve Bismil nahiyelerinde ve merkeze bağlı köylerde idari düzenleme yapılmıştır.
BCA:
30.11.1/
101.4.10/
11949; RG
29
Şubat
Haftalık siyasi gazete Kaynak çıkmaya başladı.
Başyazarı, Ahmed Emin Yalman'dır.
C, 18
Şubat 1936
29
Şubat
Çamaşır, şapka ve hazır elbiselerden istihlak vergisi
alınması için vilayetlere
emir verildi.
C, 29
Şubat 1936
29
Şubat
Devlet Tiyatrosunun kurulması için beynelmilel
(uluslararası) şöhrete sahip
sahne yazarlarından Karl
Ebert İstanbul'a geldi.
Karl Ebert, sonra Ankara'ya geçip Hükümetle temasa C, 29
geçecek ve yeni devlet tiyatrosunun esaslarını tespit Şubat 1936
edecektir. Bunun haricinde, yeni tiyatronun ilk ana
kadrosunu teşkil için artistlerimizden bir kadın ve bir
erkek ve Ankara Halkevi amatör san'atkarlarından da
kezalik bir kadın, bir erkek staj ve tetkikat yapmak
için Avusturya, Almanya ve Fransa'ya gönderilecektir.
1
Mart
Vali tayinlerinde yeni bir
şekil tatbik edilmeye başlandı.
Şimdiye kadar mevcut valilerin ekseriyesini Mülkiye C, 1 Mart
mezunları ve meslekten yetişenler teşkil etmektedir. 1936; RG
Bunun dışında önceden askerlik etmiş olanlarla hukuk mezunlarından bir iki kişi de vali olmuşlardır.
Bu şekle göre her Vekalet birer namzed göstermekte
Başvekalet bunlardan birini seçmektedir. Bu yeni şekil etrafında, Bingöl Valiliğine mülkiye müfettişlerinden Şefik, Hakari Valiliğine Van Vali Muavini
Muhtar Kemal tayin edilmiştir. Tokat Valisi Recai,
Muğla Valiliğine tayin olmuştur. Tokat Valiliğine
Diyarbekir Valisi Faiz'in, Diyarbekir'e adliye müfettişlerinden Ferid'in, Çorum'a Niğde Valisi Niyazi'nin,
Niğdeye'de Kırklareli Valisi Faik'in tayinleri kararlaştırılmıştır. Bu tayinler 9.3.1936 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
740
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Mart
Modern satış mağazacılığı.
İnhisarlar İdaresi tarafından, İstanbul'da Beyoğlu, C, 1 Mart
Beyazıd, Bahçekapı ve Karaköy'de açılan modern sa- 1936
tış mağazalarından diğer büyük şehirlerde de açılması kararlaştırıldı.
1
Mart
Trakya'ya yerleştirilecek 70
bin muhaciri toprak sahibi
etmek için bu mıntıkanın
kadastrosu yapılmaya başlandı.
1
Mart
Sebze Halinde bir hakem
heyeti kuruldu.
Bu hakem heyeti, esnafla aracı komisyoncular ara- C, 1 Mart
sında ortaya çıkacak ihtilafları halletmek üzere ku- 1936
rulmuştur.
2
Mart
Mektupçuluklara tayinler
yapılması.
Van'a, Erzincan'a Tokat'a, Niğde'ye, Burdur'a, Ma- RG
latya'ya, Ağrı'ya, Kars'a, Sivas'a, Urfa'ya, Gümüşhane'ye, Bitlis'e birer mektubcu atanmıştır. Ayrıca,
Borçka Kaymakamlığı'na Sivas Mektubcusu Fahri
tayin edilmiştir.
3
Mart
İkinci Umumi Müfettişliğe
atamalar.
Gazi Terbiye Enstitüsü Tabiiye Öğretmeni ve eski RG
Ziraat Umum Müdürü Zihni İkinci Umumi Müfettişlik Müşavirliğine; Tekirdağ Baytar Müdürü Şevki
Özer de adı geçen Müşavirlik Muavinliğine terfian
tayin edilmiştir.
6
Mart
Dördüncü Umumi Müfettişlik İktisat Müşavirliği'ne
Mesud'un tayini.
6
Mart
Urfa'ya bağlı 10 yeni nahiye kurulması
Bu nahiyeler, Siverek Kazası içerisinde Dağbaşı,
Çaylarbaşı ve Şekerli; Birecik Kazasında Büyük
Göğlü; Harran Kazasında Akçakale; Hilvan Kazasında Gölcük ve Ovacık; Viranşehir Kazasında Demirci;
Yaylak Kazasında Kanlıavşar ve Suruç Kazasında
Mürşidpınar'dır.
BCA:
30.11.1/
102.9.18/
12060;
6258
Sayılı RG
9
Mart
Iğdır Kazası'nda yapılan
iskan ve toprak dağıtımı ve
temlik işinin sonuçları.
Merkez kasabasında 326 evde 1639 nufüsa 134 ev,
48 ev yeri, 10 dükkan, 8 dükkan yeri, 13503 dekar
arazi ve kazanın diğer köylerinde 623 evde 3473 nüfusa 673 ev, 58 ev yeri, 27 dükkan, 33523 dekar toprak tevzi ve temlik edilmiştir. Ayrıca tapular doldurularak verilmektedir.
BCA:
030.10/
70.463.10/
77B.27
9
Mart
Adli makamlara (reislik,
hakimlik, müddeiumumilik
v.b.) toplu atama yapılması.
90 lira maaşlı Diyarbekir Ceza Hakimliği'ne Ömer RG
Cemil Güzey, 70 lira maaşlı Ceza Hakimliğine Hamdi Ünsalan, 45 lira maaşlı Ceza Hakimliklerine
Mehmet Arıkan ve Aşir Aksu, 80 lira maaşlı Hukuk
Hakimliğine Ahmet Galip, 40 lira maaşlı Müddeiumumi Muavinliklerine Fahri, Cemal ve Muhsin, 30
lira maaşlı Müstantikliğe Mehmet Sadık, Tunçeli Vilayeti Müddeiumumiliğine 80 lira maaşla Yusuf
Hatemi tayin edilmişlerdir. 11 Mart'ta 102, 28 Eylül'de 101, 19 Aralık'ta 256, 21 Aralık'ta ise 28 atama
daha yapılmıştır.
9
Mart
Ereğli Kömür Havzası'ndaki işçilerden 1936 yılında
Amele Birliğine % 2 aidat
kesilmesi.
Kaynak
C, 1 Mart
1936
BCA:
30.11.1/
102.9.14/
12056; RG
BCA:
030.18.1.2/
62.18.10/
2\4165/
2\6251
741
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Mart
Fındık İhracatının Murakabesine Dair Teşrinisani
1931 Tarihli Nizamnamenin Bazı Maddelerini Değiştiren 2/4116 Sayılı Nizamname
Bu tüzük, 29.1.1936 tarih ve 2/78 sayılı kararnameye BULMAÇ,
ektir. Tüzüğün, 3, 5, 7, 8, 10, 11, 15, 16, 17, 18, 19, RG
20, 30 ve 32. maddesi değiştirilmiştir.
13
Mart
Toplu kaymakam ataması.
Hizan, Sivrice, Şirvan, Milas, Beypazarı, Arapsun, RG
Haymana, Kotum, Ermenak, Malkara, Torbalı, Çine,
Lapseki, Karakoçan, Silvan, Hendek, Ladik, Araç,
Bismil, Siverek, Eminönü, Geyve, Adıyaman, Viranşehir, Gemlik, Karasu, Tosya, Kavak, Kuşadası, Kula, Yenişehir, Bergama, Salihli, Fatsa, Uluborlu, Gördes, Bozkır, Mustafa Kemal Paşa, Silifke, Orhaneli,
Eğil kaymakamlıklarına tayinler yapılmıştır.
13
Mart
Halkevlerine Hikmet Gür'ün eserinin gönderildiği.
14
Mart
Dahiliye Vekaleti kapsamında bazı atamalar yapıldı.
Diyarbekir Vali Muavinliğine Kazım, Seyhan Umuru RG
Hukukiye Müdürlüğüne Dilaver, İzmir Umuru Hukukiye Müdürlüğüne Seyfettin, Edirne Umuru Hukukiye Müdürlüğüne Hilmi tayin edildi.
14
Mart
Mülkiye müfettişliklerine
bazı atamalar yapıldı.
Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliklerine Şemsettin, RG
Rauf Cavid, Hayri, Gani ve Halis tayin edilmiştir.
14
Mart
Bazı atamalar.
Üçüncü Sınıf İspekterliğe İstanbul Kültür RG
Yardirektörü Şevket Süreyya, Birinci Genel
İspekterlik Müşavirliğine Salim, Balıkesir Kültür Direktörlüğüne Emin atandı.
14
Mart
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Bingöl Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür- RG
Vekaleti kapsamında atama. lüğüne Dr. Cemal Turhan atandı.
14
Mart
Emniyet müdürlüklerine
toplu atama yapılmıştır.
16
Mart
Nafia Müşavirliği'ne
Mehmed Nuri'nin tayini
BCA:
30.11.1/
102.8.4/
12025; RG
16
Mart
Düyun-u Umumiye kuponlarının kağıt para esası üzerinden tediyesi.
BCA:
030.10/
137.980.2/
128.52
16
Mart
İstanbul'da yayımlanan Bü- Derginin ikinci nüshasında Almanya devlet başkanı
tün Dünya adlı mecmuanın aleyhine çıkan karikatürlerden dolayı dergi yasaksatışının yasaklanması.
lanmıştır. Almanya'yla devlet ilişkilerinin bozulmasından çekinilmiştir. Yasak edilme işlemi, Matbuat
Kanunu'nun 51. maddesine dayanılarak yapılmıştır.
BCA:
030.18.1.2/
62.20.11/
2\4206/
86-214
16
Mart
İstanbul'da Süreyya Paşa
Mensucat Fabrikası'nda
600 işçi greve gitti.
GB
Kaynak
BCA:
490.1/
3.12.2/
1.Büro
Hakari, Bitlis, Bingöl, Çoruh, Zonguldak, Samsun, RG
Rize, Edirne, Konya, Diyarbekir, Kastamonu, Seyhan, Manisa ve Çanakkale illerine emniyet müdürleri
atanmıştır.
742
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
17
Mart
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Rize Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlü- RG
Müdürlüklerinde atamalar ğüne Dr. Saim Orhan, Niğde Vilayeti Sıhhat ve İçtiyapıldı.
mai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Saffet Köksal, Erzincan Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Cudi, Samsun Vilayeti Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne Dr. İbrahim Sağın atanmıştır.
17
Mart
Kars, Iğdır, Erzurum, Erzincan sularının 1936 senesinde isalelerini başlatabilmek için projelerinin
tamamlanması.
18
Mart
2818 sayılı kanunun 5.
maddesine göre devlete intikal etmiş olan bazı maddelerin 2805 sayılı kanun
hükmüne göre Eti Banka
devredilmesine ilişkin 4160
sayılı kararname.
Bu madenler şunlardır: Muğla Vilayetinin Fethiye RG
Kazasının Günlükbaşı Kariyesinde olup işletme imtiyazı 2.11.1931 tarihli kararname ile Ahmed Kemal
ve Salih Zeki uhdesine geçen ve bunlar tarafından da
Fethiye Şirketi Madeniyesi Türk Anonim Şirketine
icar edilen krom madeni; Muğla Vilayetinin Fethiye
Kazasının Boynuz Köyünde bulunan ve işletme imtiyazı Türk Krom Anonim Şirketine icar eden krom
madenidir.
19
Mart
Bingöl ili belediye reisliği
görevinin Bingöl Valisi'ne
verilmesi.
Çabakcur kazası merkezinde kurulan Bingöl Vilayeti BCA:
Belediye Reisliği, 1580 Sayılı Kanunun 94. maddesi 030.18.1.2/
63.21.1/
mucibince vali uhdesine verilmiştir.
BULMAÇ
Kaynak
BCA:
030.10/
70.463.12/
77B.29
2\4216/
82-52
19
Mart
Askeri Muallim ve Hakim
Yetiştirilmesi Hakkındaki
Talimatnamenin 10. Maddesinin Değiştirilmesine
Dair Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan
Yönetmelik.
19
Mart
Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine
atamalar yapılmıştır.
Kayseri Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür- RG
lüğüne Dr. Mustafa Zühtü Ergün, Hakari Vilayeti
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Vasfi
Öztelli, Bitlis Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet
Müdürlüğüne Dr. Ali Remzi Tınas, Malatya Vilayeti
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr.
Ahmed Ali Tatar, Ordu Vilayeti Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne Dr. Reşid Emre, Çorum Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr.
Halid Karakaya, Balıkesir Vilayeti Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne Dr. Muhlis Süner tayin
edilmiştir.
20
Mart
atamalar yapılmıştır.
Urfa Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlü- RG
ğüne Dr. Fazıl Gökçeören, Bilecek Vilayeti Sıhhat ve
İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Saffet Öney,
Mardin Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Nihad Eroğlu, Tunçeli Vilayeti Sıhhat ve
İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Mahir Önbilgin
tayin edilmiştir.
743
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Mart
Rusya'dan komünistlik
propagandası yapması için
gönderilen ve yurt için zararlı olduğu anlaşılan Ahmet'in Niğde'ye nakli.
BCA:
030.18.1.2/
63.21.12/
2\4228/
95-70
20
Mart
Şavşat Kaymakamı Hayri'nin Bakanlık emrine alınması.
BCA:
30.11.1/
103.11.2/
12085
21
Mart
Memurin Kanununun Bazı 788 Sayılı Memurin Kanununun 13, 25, 64. maddele- BULMAÇ,
RG
Maddeleri ile Buna
ri değiştirilmiştir.
Müzeyyel Olan 1777 Sayılı
Kanunun 3. Maddesinin
Tadili Hakkında 2919 Sayılı Kanun
21
Mart
atamalar yapılması.
23
Mart
Birinci Umumi Müfettişin
yol, yapı, kültür tahsisatına
dair Başbakanlığa yazdığı
yazı.
23
Mart
Bazı il kültür direktörlükle- Erzurum Kültür Direktörlüğüne Hamdi Keskin, RG
rine atamalar yapıldı.
Hakari Kültür Direktörlüğüne Nurettin, Çoruh Kültür
Direktörlüğüne Lütfi tayin edilmiştir.
23
Mart
Samsun Nafıa Direktörlüğüne Mahmut Cemil atandı.
RG
25
Mart
Hariciye Vekaleti 1935 ma- Münakale miktarı 41 000 liradır.
li yılı bütçesinde münakale
yapılmasına dair 2922 sayılı kanun.
RG
25
Mart
Afyon-Karakuyu ve Bozanönü-Isparta demiryolu
hatları hizmete açıldı.
TCSYK
26
Mart
Mardin'de yeni nahiye.
Kaynak
Çoruh Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür- RG
lüğüne Dr. Mustafa Sabri, Elaziz Vilayeti Sıhhat ve
İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Hikmet Fırat,
Kars Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Derviş Kuntman, Afyonkarahisar Vilayeti
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Remzi
Başkan, Manisa Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet
Müdürlüğüne Dr. Zühtü Güven tayin edilmiştir.
BCA:
030.10/
70.458.3/
77A.98
Mardin'in Cizre İlçesi'ne bağlı Amirin köyünde Dicle BCA:
30.11.1/
adıyla yeni bir nahiye kurulmuştur.
102.9.15/
12057; RG
26
Mart
Siirt'te yeni nahiye.
Siirt'in Beşiri İlçesi'nde İluh ve Şimis, Pervari İlçe- BCA:
si'nde ise Harhur adlarıyla üç yeni nahiye kurulmuş- 30.11.1/
102.9.16/
tur.
12058; RG
27
Mart
İkinci Umumi Müfettişlik
Sıhhi Müşavir Muavinliği'ne Sırrı'nın tayini.
BCA:
30.11.1/
102.9.13/
12054; RG
744
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
27
Mart
161 sayılı kararnameye
bağlı üç talimatnameden
"şehadetnameli kaptan ve
çarkçıların Türk sancağını
hamil sefain ve merakipte
derecat ve menatıkı
istihtamlarına dair talimatname" ile 2729 sayılı kararnameye bağlı "muayene
ve mesahai sefain talimatnamesi"nin vesaiti tahlisiye
faslını teşkil eden (106132) maddelerinin
mer'iyetten kaldırılmasına
dair 4203 sayılı kararname.
27
Mart
"Projektör" adlı mecmuanın toplattırılmasına dair
4205 sayılı kararname.
İstanbul Bozkurt Matbaasında basılarak Sabiha Zeke- RG
riya'nın mes'uliayeti altında çıkarılan ve muzır yazıları taşıdığından ötürü bu mecmua toplattırılmıştır.
Bu toplattırma işlemi, Matbuat Kanunu'nun 51. maddesine göre yapılmıştır. Yine aynı kanunun 50. maddesini göre de muvakkaten tatil edilmiştir.
28
Mart
Saatlerin Doğru Olarak Bir
Yerden Ayarlanabilmesi
İçin İstanbul Rasathanesince Hazırlanan Talimatname
ve Merbutlarının Tasdikine
Dair 2/4196 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik.
Bu yönetmeliğe göre İstanbul Rasathanesi, Osmaniye BULMAÇ;
telsiz merkezi ile her gün saat 11'de uluslararası saat BÜK; RG
işaretlerini yayımlayacaktır. Bunun haricinde yönetmelik, telsiz merkezleri arasında telsiz hattının kurulmasını, işaretlerin kontrolünü de düzenlemektedir.
30
Mart
Suriye'de Türklerin ve
Bir sene uzatılmıştır. 4.4.1936 Tarihli 3271 Sayılı TTOMAR;
RG
Türkiye'de Suriyelilere Ait Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Olan Emlakine Müteallik
Mukavele Müddetinin Uzatılması Hakkında 2929 Sayılı Kanun
30
Mart
2921 Sayılı İnhisarlar
Umum Müdürlüğü Tekaüt
(Emekli) Sandığı Kanunu.
30
Mart
Hayvanlar Vergisi misil
zamlarının kesri munzam
hesabına ithal edilmemesi
lazım geldiğine dair 932
sayılı TBMM kararı.
Kaynak
RG
Bu kanunla İnhisarlar Umum Müdürlüğü kadrosuna BULMAÇ,
dahil olup bütçeden aylık olarak ücret alan müseccel RG
daimi memur ve müstahdemler için tekaüd sandığı
kurulmuştur. Bunlara ve bunların dul yetimlerine
bağlanacak aylık veya verilecek tazminat bu kanun
hükümlerine göre hesap olunarak tahsis ve ita olunacaktır. Bu sandık, hükmi şahsiyeti haiz olup Gümrük
ve İnhisarlar Vekili'nin nezaret ve murakebesi altında
bir idare meclisi tarafından yönetilir. Sandıktan bağlanacak aylıklar her ay peşin olarak verilir. Emeklilik
aylığına sahip olmak için 35 sene çalışmış olmak gerekmektedir.
RG
745
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Nisan
Van'da yeni nahiye.
Van'ın Erciş Kazası içindeki Ağı köyünde Kocapınar BCA:
adıyla yeni bir nahiye kurulmuş ve bazı köyler bu 30.11.1/
102.9.17/
nahiyeye bağlanmıştır.
Kaynak
12059; RG
1
Nisan
Umum Müdürlüğü'nün
1935 mali yılı bütçesinde
münakale yapılmasına dair
Münakale miktarı 86 010 liradır.
1
Nisan
İstanbul Üniversitesi'nin
Umumi muvazeneye alınmasına dair olan 2467 sayılı kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair 2928 sayılı kanun.
Bu kanuna göre yalnız diploma ve suret harçları ha- RG
ricinde para alınmaz. Bu kanunla 70 lira maaşlı 20,
55 lira maaşlı 22, 45 lira maaşlı 28, 40 lira maaşlı 32
doçentlik konmuştur. Bidayeten doçentliğe tayin
olanlar 40 lira maaş alacaklardır. Asistanlara kıdemlerine göre 20-30 lira, baş asistanlara 35 lira, Tıp Fakültesi asistanlarına 50-60 lira, laboratuvar asistanlarına 75 lira maaş verilir.
1
Nisan
895 Numaralı Kanun Hükümlerine Göre Teşekkül
Eden Askeri Fabrikalar Teavün ve Sigorta Sandığı
Talimatnamesine Bir Madde Eklenmesine Dair
2/4217 Sayılı Kanun.
3
Nisan
Bazı illerde yeni teşkil edi- Bunlar, Van Vilayeti içerisinde Gürpınar, Hakari'de RG
len altı kazanın hudutlarını, Şemdinli, Diyarbekir'de Bismil, Eğil, Elaziz Vilayebu kazalara bağlanacak na- ti'nde Sivrice ve Karakoçan kazalarıdır.
hiye ve köyler üzerinden
tayin ve tespit eden 2/3974
sayılı kararname.
4
Nisan
Konya Kültür Direktörlüğü'ne Hüsnü Uluğ'un, Bingöl Kültür Direktörlüğü'ne
Bahri'nin atanması.
RG
4
Nisan
Polis evleri dolaşarak vatandaşların soyadı almakta
acele etmesini istedi.
BÜK
6
Nisan
Evkaf Umum Müdürlüğü
1935 mali yılı bütçesinde
değişiklik yapılmasına dair
31 000 liralık münakale yapılmıştır.
7
Nisan
Bazı illerde yeni teşkil edilen üç kazanın hudutlarını,
bu kazalara bağlanacak nahiye ve köyler üzerinden
tayin ve tespit eden 4200
sayılı kararname.
Bunlar, Ağrı Vilayeti içinde Patnos, Bitlis Vilayeti RG
içinde Hizan ve Kotum'dur.
8
Nisan
Halkevlerinin çoçuk konulu konferanslar vermesi.
RG
BULMAÇ
RG
BCA:
490.1/
3.12.20/
1.Büro
746
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Nisan
Çeşitli cemiyetlerin halkev- O dönemde halkevleri dışında gençler birliği, musiki BCA:
leri bünyesinde toplanması. cemiyeti, kültür evi gibi çeşitli cemiyetler halkevleri 490.1/
bünyesine katılmaya çalışılmaktadır. Çünkü, farklı 3.12.23
kurumların birbirinden ayrı şekilde çalışılması istenmemektedir. Bu tür toplumsal kurumların halkevi
çatısı altında daha verimli çalışacakları ve cumhuriyet
ülküsüne daha sıkı bağlı olacakları düşünülmektedir.
8
Nisan
Bazı illerin kültür direktörlüklerine atama yapılması.
Çankırı Kültür Direktörlüğü'ne Fazıl, Burdur Kültür RG
Direktörlüğü'ne Kaşif, Bolu Kültür Direktörlüğü'ne
İhsan, Bitlis Kültür Direktörlüğü'ne Hamdi, Tunçeli
Kültür Direktörlüğü'ne Kadri Güney atanmıştır.
8
Nisan
İstanbul Limanı Nizamnamesinin 55. Maddesini Değiştiren 2/4279 Sayılı Nizamname
Tüzük şu şekilde değiştirilmiştir: kılavuzların sıhhi BULMAÇ,
pratika almadan evvel gemilere girmeleri caiz ise de RG
bulaşık yerlerden geldiği anlaşılan gemilerin tabi olacakları sıhhi tedbirlere bu kılavuzlar da tabi olurlar.
9
Nisan
İstanbul Telefon Şirketi
devletçe satın alındı.
TTY
9
Nisan
Mütehassıs Tabipler, Kimyagerler ve Sair Sıhhıye
Memurlarının Vesika, Ruhsatname ve Şahadetnameleri Tescil Harçlarıyle Para
ile Hasta Bakan Hususi
Hastanelerin Açılma Ruhsatnameleri Harçları Hakkında 2935 Sayılı Kanun.
BULMAÇ
9
Nisan
Artırma, Eksiltme ve İhale Eklenen fıkra şudur: belediyelere ait artırma, eksilt- RG
me ve ihale bu kanunun hükümleri içinde doğrudan
doğruya belediye encümenlerince yapılır.
2931 Sayılı Kanun
9
Nisan
Gümrük Tarife Kanuniyle
1895 Sayılı Kanunda Yazılı
Gazoil Hakkında 934 Sayılı
Heyeti Umumiye Kararı
BULMAÇ
10
Nisan
Askeri ve Mülki Tekaüt
Kanunun Bazı Maddelerinin Tadiline ve Bazı Maddelerine Fıkra Eklenmesine
Dair 2936 Sayılı Kanun
1683 Sayılı Askeri ve Mülki Tekaüd Kanunu'nun 7. BULMAÇ,
maddesine mülki memurlar hakkındaki kısmına şu RG
fıkra eklenmiştir: "zabitlerle askeri ve mülki memurlardan ahlak noktasından hükmen veya nizamnamesi
mucibince sicillen tekaüd edilenler devlet, hususi
idare ve belediye hizmetlerinde ve hususi kanunlarla
teşkil edilen veya sermayesinin en az yarısı devlete
aid olan banka ve müesseselerde ve menafii
umumiyeye hadim cemiyetlerde istihdam edilmezler." 13. maddesi şu şekilde değiştirilmiştir: "zabitlerle askeri memurlardan hükmen veya sicillen tekaüde
sevk edilenlerin hizmet müddetleri 5 sene veya daha
fazla olursa bu müddet nisbetinde tekaüd maaşına
müstahak olurlar. Bu gibilerin hizmet müddeti 15 seneden aşağı ise beher hizmet senesi için birer aylık
hesabı ile son aldıkları maaşın emsali hasılı defaten
verilerek alakaları kesilir."
747
Kaynak
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
11
Nisan
Ankara Hükümeti ilgili
devletlere birer nota göndererek Boğazlar Sözleşmesi'nin değiştirilmesini istedi
TTY
11
Nisan
2997 sayılı kanunla Tapu
Kadastro Genel Müdürlüğü
kuruldu.
TTY
11
Nisan
2/4281 Sayılı Tütün Eksperleri Nizamnamesi.
13
Nisan
"Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Umumi Kongresi"nin (Spor Kongresi) Ankara'da açılışı.
ATCTK
13
Nisan
Uyuşturucu Maddeler İnhi- Kadro maaş 600 liradır.
sarı Direktörlüğü'ne Hamza
Osman'ın tayin edilmesine
ilişkin 2/4212 sayılı kararname.
RG
13
Nisan
2767 sayılı kanun mucibin- 1.7.1935 tarih ve 2/2911 sayılı kararnameye ektir.
ce monopol hakkı Kızılay
Cemiyeti'ne verilmiş olan
ilaçlar listesine Medobis
adındaki müstahzarın da
katılmasına ilişkin 2/4301
sayılı kararname.
RG
13
Nisan
Tunceli Valisi'ne verilen
Dördüncü Umumi Müfettişliği yetkilerinden bazılarının Üçüncü Umumi Müfettişliğe verilmesi teklifinin çeşitli bakanlıklar tarafından kabul edilmediği.
BCA:
030.10/
70.463.18/
77B.35
13
Nisan
Halkevlerinin Çığır ve Varlık Mecmuası'na aboneliği.
BCA:
490.1/
3.12.24-25/
1.Büro
13
Nisan
Damızlık merinos koçları
satın almak üzere Almanya
ve Macaristan'a heyet gönderilmesi.
BCA:
030.18.1.2/
63.28.9/
2\4364/
238-242
14
Nisan
Hadım Kazası'na bağlı
Pirlerkondu Nahiyesi'nin
adının, Taşkend olması.
RG
Açıklamalar
Kaynak
Bu tüzük, tütün eksperlerinin alması gereken ehliyet- BULMAÇ,
nameyi düzenlemektedir. Ehliyetnamesi olmayanlar RG
tütün alım ve satımı muayenelerini, tütünlerin vasıf,
değer ve nevilerinin tayini işlerini yapamazlar ve tütün işletmesini idare edemezler. Eksper olmak için,
Türk olmak; medeni haklarını kullanmağa ehil bulunmak ve amme hizmetlerini ifadan menedilmemiş
olmak; en az orta mekteb tahsili görmüş olmak; İnhisar Umum Müdürlüğünde staj yapmak; imtihanı
geçmek gerekmektedir.
Maliye, Kültür, Adliye, Nafıa, Dahiliye, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletleri istisnai ve belirli bir zaman dilimi içerisinde valiye verilen yetkilerin umumi
müfettişliğe verilmesinin uygun olmadığı, valilikçe
yerine getirilen hizmetlerin umumi müfettişlikçe ifa
edilmesinin mümkün olmadığı, yetkilerin çakışacağı
gibi gerekçelerle teklifi reddetmiştir.
748
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
14
Nisan
Bazı kaymakamlıklara
atama yapılması.
Torbalı Kaymakamlığına Halid, Çine Kaymakamlı- RG
ğına Cevdettin, Akhisar Kaymakamlığına Halil, Tefenni Kaymakamlığına Bedri, İnebolu Kaymakamlığına Ahmed Baha, Şebinkarahisar Nuri, Beşiri Kaymakamlığına Rahmi, Küre Kaymakamlığına
Abdurrahman tayin edilmiştir.
15
Nisan
Elazığ'ın Sivan Nahiyesinin
köyleriyle birlikte Bingöl'ün Genç İlçesine bağlanması.
16
Nisan
Tahsin Uzer'in Erzurum
bayındırlık işleri ve baş
müşavirliğe atanan Yahya
Sezai Uzer'in maaşı hakkında yazmış olduğu mektup.
Uzer, bu mektubu, çok samimi bir uslupla Başvekalet Özel Kalem Müdürü Vedid Uzgören'e yazmıştır.
Uzer, bütçenin kabulünden sonra çalışmalara başlanacağını söylüyordu. Karayolu yapımında ilerlemeler
kaydedilmiştir; ancak, Uzer'e göre önemli olan Doğu
ilinin dava başı olarak gördüğü Erzurum'dan demiryolu hattının geçirilmesidir.
16
Nisan
Vatandaşlıktan çıkarma
olayları.
1929'dan beri konsolosluğa kaydını yaptırmayan ve RG
resmi izin almadan yabancı devlet tabiiyetine geçtiği
anlaşılan Ali Nafiz vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Bunun dışında Hacı Abdürrezzak Kermo Zade, 17 Nisan'da vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Bunlardan başka
24 Nisan'da 1 kişi vatandaşlıktan çıkarılmıştır.
17
Nisan
Genel bütçeye Ziraat
Enstitiüsü, Yüksek Mühendis Okulu ile İmar Müdürlüğü'nün alınması.
20
Nisan
Askeri ve Mülki Tekaüd
Kanununa 2941 Sayılı Ek
Kanun
1683 Sayılı Askeri ve Mülki Tekaüd Kanunu'nun 23. BULMAÇ,
maddesine şu fıkralar eklenmiştir: a) mesleki memu- RG
riyet olup mebusluğa seçilenlerden gerek mebus olmazdan evvel gerek mebusluğu sırasında tekaüd
müddetini dolduranlara tahsis olunacak tekaüd maaşının hesabında 125 lira asli maaş esas tutulur; b)
mesleki memuriyet olup tekaüd müddetini doldurmadan mebusluktan ayrılanlar tekrar memuriyete tayin olundukları takdirde haklarında 1683 sayılı kanunun 6. maddesi hükmü tatbik olunur ve memuriyete tayin olunmayanların kendileri veya yetimleri
hakkında hizmet müddetlerine göre 125 lira asli maaş
esas tutularak yine mezkur kanunun hükümleri dairesinde muamele yapılır. Ayrıca Memurin Kanununun
73. maddesi kaldırılmıştır.
20
Nisan
Türkiye ile İtalya Ticaret
Mukavelenamesi İle
Tediyatın Tanzimine Dair
İtilafnamenin Temdidi
Hakkında 20 Nisan 1936
Tarihli Mektuplar.
1 Şubat 1937 tarihinde 3109 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR
lanmıştır. 10 Şubat 1937 Tarihli 3530 Sayılı Resmi
Gazete yayımlanmıştır.
20
Nisan
2942 sayılı Hudud ve SaHudud ve Sahiller Umum Müdürlüğü'nün 1936 mali RG
hiller Umum Müdürlüğü
yılı masrafları 466 791 lira, varidatı (gelirleri) 682
1936 mali yılı Bütçe Kanu- 300 liradır.
nu.
Kaynak
BCA:
30.11.1/
103.11.11/
12094, RG
BCA:
030.10/
70.463.21/
77B.38;
UM, s.
186.
BCA:
030.10/
132.945.14
/ 115.43
749
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Nisan
12650 Sayılı Kararname ile
Kapatılmış Olan Uzunköprü Ticaret ve Zahire Borsasının Yeniden Açılması ve
Merbutu Talimatnamesinin
Tatbikine Dair 2/4276 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik.
Uzunköprü Ticaret ve Zahire Borsası, geliri giderini BULMAÇ,
karşılayamadığı için 24.4.1932 tarihinde kapatılmış- RG
tır. Uzunköprü Ticaret ve Zahire Borsası'nda zahire,
hububat, un ve diğer mahsulatı arziye üzerine muamele yapılacaktır. Bilahire borsanın teşkilatı geliştirilerek ticaret ve sanayi odası meclisinin kararı ve
İktisad Vekaleti'nin uygun görüşü ile her nevi emtiai
ticariye ve bilumum mamulat, masnuat (san'atkarane
yapılan şeyler) ve mensucat muamelatı ifa olunacaktır.
22
Nisan
Kanunun Tahsiliye Umum
Müdürlüğü Memurlarına
Dahi Teşmili Hakkındaki
9/12/1993 Tarih ve 2348
Sayılı Kanuna Ek 2945 Sayılı Kanun
BULMAÇ
22
Nisan
2946 sayılı Tahsiliye
mali yılı bütçe kanunu.
Tahsiliye Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı masrafla- RG
rı için 329 659 lira tahsisat verilmiştir. Gelir ise 390
000 lira tahmin edilmiştir.
24
Nisan
Türk Ticaret Gemi Adamları Talimatnamesi.
Bu yönetmelik, geminin her türlü işlerini gören çalı- BULMAÇ,
şanları/gemi adamlarını tanımlar, sayı ve derecelerini RG
gösterir.
24
Nisan
Rize ve Erzincan'a yardım
ödeneği isteği.
Üçüncü Umumi Müfettiş, Başvekalet'e çektiği telgrafta Çoruh Vilayeti'nin kurulması üzerine Pazar Kazası'ndan ibaret kalan Rize Vilayeti'nin okulları, sıhhi
müesseseleri v.b. işleri yerine getirmekte aciz kaldığını; kırk bin lira yardıma ihtiyacı olduğunu dile getirmiştir. İki kazasını Bingöl ve Tunç Eli vilayetlerine veren Erzincan Vilayeti'nin de yardıma ihtiyaç
duyduğunu belirtmiştir.
25
Nisan
Türk Ticaret Gemilerinde
Bulunması İcap Eden Can
Kurtaran Vasıtalarile
Alınması Muktazi Can
Kurtaran Tedbirleri Hakkında Talimatname
Bu yönetmelik, can kurtarma vasıta ve tertibatını BULMAÇ,
açıklamakta; Türk ticaret gemilerinin bu konuda uy- RG
ması gereken kuralları belirtmektedir.
27
Nisan
Tahsin Uzer'in bölgesindeki genel durum ve valiler
hakkında görüşlerini bildiren yazı.
Tahsin Uzer, Atatürk'e gönderdiği bu yazıda, Doğu
Anadolu ve Karadeniz bölgesinde yer alan illere ilişkin idari ve topluma yönelik görüşlerini bildirmektedir. Uzer'e göre halk, bazı istisnai dönemlerde yanlışa düşse de cumhuriyet rejimine, Atatürk yoluna sıkı
sıkıya bağlıdır. Uzer, bölgedeki valilerin bir kısmının
halktan kopuk olmasından yakınır. Aynı zamanda,
bazı valileri, isteksiz ve ilgisiz olmalarından (özellikle yaşı fazla olanları) dolayı da eleştirir.
27
Nisan
Erzurum'da çıkarılacak gazete için ödenek isteği.
BCA:
030.10/
70.463.25/
77B.42
27
Nisan
3. Sınıf Mülkiye Müfettişliği'ne Sami'nin tayini.
BCA:
30.11.1/
103.14.7/1
2151
750
Kaynak
BCA:
030.10./
70.463.23/
77B.40
BCA:
030.10/
70.463.24/
77B.41
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
27
Nisan
2949 sayılı Vakıflar Umum Vakıflar Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı masrafları RG
Müdürlüğü 1936 mali yılı
için 2 649 242 lira tahsisat ayrılmıştır. Gelir, 2 469
bütçe kanunu.
300 lira tahmin edilmiştir.
27
Nisan
Vakıf Mallarının Taksitle
Satılması ve Kiraya Verilmesi ve Satış Paralarının
Kullanılması ve Emaneten
İdare Edilen Mülhak Vakıflardan İdare ve Tahsil Masrafı Alınması Hakkındaki
2950 Sayılı Kanun.
28
Nisan
Yeniden teşekkül eden valiliklere adli ve mülki memurlarla kültür direktörlerinin gitmeleri ve görevlerine başlamaları.
28
Nisan
Toplu hakim ve müddeiumumi (savcı) ataması.
28
Nisan
Rize Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Saim
İshak Orhan'ın istifası kabul edildi.
Kaynak
Bu kanuna göre 2762 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 10 BULMAÇ,
ve 12. maddelerinde yazılı hayrat vakıflar ile mazbut RG
ve mülhak vakıflara ait akar ve topraklardan kıymetleri 2 000 liradan fazla olanları, bedeli azami beş senede alınmak üzere taksitle de satılabilir. Bu takdirde
satılan mal, bedeli tamamen ödeninceye kadar evkaf
lehine birinci derece ve sırada ipotek gösterilir. Mazbut ve mülhak vakıflara aid satış bedelinden 200 000
lirasının hayrat vakıflar satış bedeli faslına nakli ile
abidatın esaslı tamirlerinde sarfına umum müdürlük
mezundur. Vakıflar kanunun hükümleri doğrultusunda Vakıflar Umum Müdürlüğü tarafından niyabeten
idare edilecek mülhak vakıfların emaneten idare
edildiği müddet zarfındaki tahsilatın % 10 idare ve
tahsil masrafı alınarak umum müdürlükçe irad olunur.
BCA:
030.10/
66.441.7/
73.49
Bursa Asliye Hukuk Hakimliğine; Biga Asliye Ceza RG
Hakimliğine; Sivas, Antalya Adli İhtisas Mahkemesi
Müddeiumumiliklerine; Giresun, Bandırma, Düzce,
Bartın, Aksaray, Biga, Mustafakemalpaşa, Sarıkamış, Ilgın, Trabzon, Vize, Nallıhan, Merzifon, Sürmene, Gelibolu, Gönen, Kırklareli, Çatalca, Kırkağaç, Boldan, İskilip, Nazilli, Çeşme, Çubuk, Ulukışla, Tirebolu, Sandıklı, Kalecik, Burdur Müddeiumumiliklerine; Tokat, Aksaray, Mustafakemalpaşa,
Bandırma, Eskişehir, Gelibolu, Biga, Fethiye, Çanakkale, Düzce, Bartın, Gönen, Ürgüp, Zonguldak,
Ünye, Mecitözü Hukuk Hakimliklerine; Balıkesir,
Bolu, Zonguldak, Mustafakemalpaşa, Gelibolu, Düzce, Bartın, Aksaray, Gönen, Keskin, Edremit, Boğazlıyan, Bandırma, Diyarıbekir, Tarsus Ceza Hakimliklerine; Bursa, Çanakkale, Senirkent, Düzce, Feke,
Tarsus, Bandırma, Niğde Sulh Hakimliklerine; Temyiz Mahkemesi Raportörlüğüne; İskilip, Pınarbaşı,
Gaziantep, Siirt, Düzce, Sorgun, Menemen, Saideli,
İslahiye, Mucur, Haymana, Ceyhan, Saray, Dursunbey, Tavas, Fethiye, Kemalpaşa, Bayındır, Sultaniye,
Gürün, İnebolu, Mardin, Cizre, Pazarcık, Reşadiye,
Ilgaz, Çiçekdağı, Diyarıbekir, Tefenni, Kars, Artvin,
Ayvacık, Cihanbeyli, Darende, Gümüşhacıköy, Dinar, Erganimadeni, Haymana, Saimbeyli Sorgu Hakimliklerine 143 hakim atanmıştır.
RG
751
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Nisan
Kemal Emin'in,
Musahipzade Celal'in, M.
Ferit Karslı'nın, İffet Halim'in, Ali Canip'in, Nasuhi
Baydar'ın, Hikmet Tuna'nın, Gaffar Tataysalgır'ın,
Nazım Yücelt'in, Kerim
Ömer'in, Avni Candar'ın
eselerinin halkevine gönderildiği.
BCA:
490.1/
3.12.4151, 53/
1.Büro
29
Nisan
Umumi meclis ve daimi
encümen azalarının ücretlerinin artırılması.
BCA:
490.1/
3.12.43/
1.Büro
29
Nisan
Yunus Balıklarının ve Bun- Bu kanuna göre Türkiye kara sularında avlanan yu- BULMAÇ,
lardan Çıkarılan Balık Yağ- nus balıklarından ve bunlardan çıkarılacak balık yağ- RG
larının Av Vergisinden İs- larından av vergisi alınmaz.
tisnasına Dair 2956 Dair
Kanun.
29
Nisan
2395 Sayılı Kazanç Vergisi Bu kanuna göre Türkiye'de yerleşmiş olmayan ya- BULMAÇ,
Kanununa Ek 2957 Sayılı
bancı müesseselerle hükümet arasında 2395 Sayılı RG
Kanun.
Kazanç Vergisi Kanunu'nun mer'iyeti tarihinden önce yapılmış sözleşmeler gereğince ifa olunan taahhüd
bedellerinden kazanç vergisi kesilmez.
30
Nisan
Düyunu Umumiye taksitle- İmzalanan mukaveleye göre yarım taksit olan 42,5 C, 1 Mayıs
1936
rinin ödenme şekli hakkın- milyon frank malla ödenecektir.
da Paris'te yapılan müzakereler başarıyla sonuçlandı.
1
Mayıs
Türkiye Dış İşleri Bakanlığı Genel Sekreteri Numan
Menemencioğlu, Moskova'ya gitti.
1
Mayıs
Ereğli Bez Fabrikası'nın
imarı bitti.
Binası ve makine montajı tamamıyla ikmal edilmiş C, 1 Mayıs
olan yeni fabrika, yakında işe başlayacak ve 1500 iş- 1936
çi çalıştıracaktır. Bu gelişme beş yıllık planın yeni
bir zaferi olarak değerlendirilmektedir.
1
Mayıs
Adana, Mersin, Tarsus şehirlerine içme suyu getirilmesi işi Dahiliye Vekaleti
Belediyeler İmar Heyeti
kararı ile ihale edildi.
Bunlardan başka nüfusu 10000'den yüksek diğer 59 C, 1 Mayıs
şehir ve kasabalarının da su işleri de yaptırılmaktadır 1936
1
Mayıs
raporu.
Bu rapor, Karadeniz ve Doğu illerinde ortaokul ihti- BCA:
030.10/
yacı hakkındadır.
Kaynak
C, 1 Mayıs
1936
70.464.1/
77B.44
2
Mayıs
Hariciye Vekili T. Rüştü
Aras'ın, Atina'da bulunması.
Dışişleri Bakanı, Belgrad Balkan Konseyi'ne Yuna- C, 2 Mayıs
nistan temsilcisi Başvekil Metaksas ile beraber trenle 1936
gitmiştir.
2
Mayıs
Gümrüklerde ıslahat yapılması.
Manifesto memurlarının halkla teması kesildi.
752
C, 2 Mayıs
1936
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
2
Mayıs
İstanbul Belediyesi, hem
Bunun için alakadar ve uzman kişilerden oluşan bir C, 2 Mayıs
1936
seyyah celbetmek hem de
komisyon kuruldu.
İstanbul'u, Türkiye ve Balkan memleketlerinin yazlık
bir sayfiyesi haline getirmek için geniş bir program
hazırladı.
2
Mayıs
Modern Alman San'atı sergisi Ankara'da açıldı.
C, 3 Mayıs
1936
2
Mayıs
Zürih Üniversitesi amme
hukuku profesörü F. Fleiner
İstanbul'a geldi.
İstanbul ve Ankara'da üç konferans vermek üzere İs- C, 3 Mayıs
1936
tanbul Üniversitesi tarafından çağrılmıştır.
2
Mayıs
Celal Hazım, derecesi (4.
derece) ile ve orta elçi unvanı ile Paris Büyük Elçiliği Müsteşarlığına tayin
edildi.
RG
2
Mayıs
Üçüncü Umumi Müfettişin Bu yol, İsmet İnönü'nün talimatı olan İstanbul-Hopa
Karadeniz'e sahil yolu hak- sahil yoludur. Tahsin Uzer, bu yolun elden ve gözden
kında görüşleri.
idaresi için sahil vilayetlerindeki yol elemanlarından
oluşan bir fen heyetinin kurulmasını istemiştir. Bu
isteğinin kabulü halinde yolun, iki sene içinde bitirileceğini düşünmektedir.
BCA:
030.10/
70.464.2/
77B.45;
UM, s.
208-209.
2
Mayıs
Erzurum'a okul ve hastane
yapılması isteği hakkında.
BCA:
030.10/
70.464.3/
77B.46;
UM, s.
209.G381"
3
Mayıs
Gümrüklerde kontenjan ve
Galata ambarı Manifesto
servisleri birleştirildi.
C, 3 Mayıs
1936
3
Mayıs
Ergani bakır şirketi tamamen millileştirildi.
C, 3 Mayıs
1936
4
Mayıs
Türkkuşu İstanbul Şubesi
açıldı.
Türk Hava Kurumu, tüm mekteblileri Türkkuşunun C, 1 Mayıs
kanatları altına çağırmaktadır. Hava Kurumu, Türk 1936
çocuklarına hitaben şu beyanda bulunmuştur: "Bütün
dünya milletleri kanadlandı. Devlet adamları hiç
durmadan haykırıyorlar: 'Göklerimizi koruyalım.
Havalardan gelecek tehlikelere karşı hazır ve uyanık
duralım'"
4
Mayıs
Romanya'daki Türklerin
1933 ve 1934 yıllarında
yaptıkları göç bugün gelen
1600 göçmenle hız kazandı.
4
Mayıs
2958 sayılı İnhisarlar
mali yılı bütçe kanunu
Kaynak
Tahsin Uzer, bu raporunu Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Refik Saydam'a yazmıştır. Erzurum hastanesinde sorun olduğunu belirtmektedir. Erzurum hastanesine yapılacak olan bölümlerin yetersiz bir mekanda olacağını söylemektedir. Erzurum'da bir türlü
bitirilemeyen okul yerinin hastane, hastanenin da
okul olmasını önermektedir. O'na göre mevcut tahsisatın durumu da bunu gerektirmektedir.
TCSYK
İnhisarlar İdaresinin 1936 mali yılı masrafları için 7 RG
421 028 lira verilmiştir. Geliri ise 43 740 000 lira
tahmin edilmiştir.
753
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
4
Mayıs
Sanayi Birliği'nin yerli
malların ucuz satılmasına
ilişkin toplantı yapması.
C, 4 Mayıs
1936
4
Mayıs
Trakya Umum Müfettişliğince Trakya'da arıcılık
san'atının ilerlemesi için
alınmakta olan tedbirlerin
tatbikatına başlanması.
C, 4 Mayıs
1936
4
Mayıs
Kaymakamlar arasında yeni becayiş ve tayinler.
Açık olan Elvari Kaymakamlığına Söke kaymakamı C, 5 Mayıs
İsmail Hakkı, Söke'ye Osmaniye kaymakamı Gafur, 1936
Osmaniye'ye Ceyhun kaymakamı Celal, Ceyhun'a
Çumra kaymakamı Nureddin, Çumra'ya Küçükkuyu
nahiyesi müdürü Hamza, Dörtyol Kaymakamlığına
Erzin nahiye müdürü Adil, Mecidözü Sındıran nahiye müdürü Sadık Silivri Kaymakamlığına Başviran
nahiye müdürü İzzeddin, Savşat Kaymakamlığına
eski Kulb kaymakamı Hüseyin tayin edildi.
4
Mayıs
Üçüncü Umum Müfettişlik
kadrosuna yeni tayinler.
İstanbul Lisesi müdürü Celal Ferdi Üçüncü Umum C, 5 Mayıs
Müfettişlik kültür müşavirliğine, Çanakkale Ziraat 1936
müdürü Reşad da ziraat müşavirliğine tayin edilmiştir.
4
Mayıs
Kıbrıs Milletvekili Necati
Özkan'ın Kıbrıs Adası
Türkleri hakkında verdiği
bilgi.
Bu belgeye göre Kıbrıs'ta 1936 yılı itibarıyla 300 bin
Rum, 65 bin Türk ve 4 bin Ermeni yaşamaktadır.
Mecliste, 12 Rum, 3 Türk ve 9 İngiliz aza bulunmaktadır. Eğitim konusunda sıkıntılar yaşanmaktadır;
eşitsiz muamele yapılmaktadır. Vakıflara Türkler tek
başlarına sahip olamamaktadırlar. Hükümet, Türklerin taleplerini dikkate almamaktadır. Necati Özkan'ın
raporuna göre sıkıntılarla boğuşan ve istediklerini
yapamayan Türkler adadan göç etmeyi düşünüyor.
Türk ahalisi, adada kalmanın iktisadi açıdan güçlendirilmek ile mümkün olabileceğini ifade etmektedir.
Necati Özkan, Türklerin adada rahat bir şekilde yaşayabilmesi için Türklere ait fabrikaların kurulmasını, İş Bankası'nın şube açmasını, Sümer Bank'ın yerli
mallar pazarı kurmasını, iş imkanlarının oluşturulmasını, tam kadrolu bir lisenin açılmasını, İngilizlerle
geliştirilen dostluğun hükümete yansıtılması için çaba
gösterilmesini Hariciye Vekaleti'ne tavsiye etmektedir.
5
Mayıs
İktisad Vekaleti Müfettişlerince yapılan tahkikatlar
sonucunda Föniks Sigorta
Şirketini takiben Milli Sigorta Şirketi'nin de açığı
olduğu anlaşıldı.
5
Mayıs
Tütün Satışı Müttehid Şir- Ziraat ve İş Bankaları ile İnhisarlar tarafından kuru- C, 5 Mayıs
keti'nin, kadrosunu tamam- lan tütün satış limited şirketi Haziran'a kadar kadro- 1936
laması.
sunu tamamlamayı hedeflemektedir. Tütün mevsimi
geçmiş olduğundan şirket gelecek mevsimde esaslı
surette faaliyete başlayacaktır.
5
Mayıs
Dört Balkan devletinin murahhasları, bir anlaşmayla
Balkan Antantını bitirdi.
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
030.10/
124.886.14
/ 104.37
C, 4 Mayıs
1936
C, 6 Mayıs
1936
754
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
5
Mayıs
Şeref Erdoğdu'nun, Hilmi
Malik Evrenol'un, Kemal
Ömer'in, Osman Bayat Tekin'in, Yusuf Şerif'in,
Mehmed Halid'in, Fuat
Pura'nın eserlerinin halkevine gönderildiği.
5
Mayıs
5
Mayıs
Reşad Atala, Üçüncü
Atala'nın maaşı 80 liradır. Atala, eskiden Çanakkale RG
Umumi Müfettişlik Ziraat
Ziraat Müdürüydü.
Müfettişliğine terfian atandı.
5
Mayıs
Türkiye'de Havagazı Sayaçları Ayarına ve Tamirine Elverişli Hususi Ayar
İstasyonları ve Atelyeleri
Tesisi İçin Talimatname.
Bu yönetmelik, yazılı havagazı ayar istasyonları sant- BULMAÇ,
ralinde, depolarında, dağıtma ağında ve abonelerinde RG
1000'den fazla havagazı sayaçları bulunduran müesseseleri ilgilendirmektedir.
5
Mayıs
Seferberlik Müdürlüğü'ne
Hüsamettin atandı.
Hüsamettin, eski emniyet müfettişidir.
5
Mayıs
Türkiye'de Su Sayaçları
Ayarına ve Tamirine Elverişli Hususi Ayar İstasyonları ve Atelyeleri Tesisi
İçin Talimatname.
Bu yönetmelik, yazılı su sayaçları ayar istasyonları BULMAÇ,
santralinde, depolarında, dağıtma ağında ve abonele- RG
rinde 600'den fazla su sayaçları bulunduran müesseseleri ilgilendirmektedir.
6
Mayıs
Adliye Vekaleti tarafından
Avukatlık Kanun Layihası
hazırlandı.
C, 6 Mayıs
1936
6
Mayıs
Tüm sigorta şirketlerinin
teftişine karar verildi.
Föniks ve Türkiye Milli Sigorta Şirketlerinin, mer- C, 6 Mayıs
kezlerinin açık vermesi üzerine acze düştükleri anla- 1936
şılınca bütün sigorta şirketlerinin yeniden denetlenmesi kararlaştırıldı.
6
Mayıs
1935 mali yılı Umumi Muvazene Kanununa bağlı
bütçelerde değişiklik yapılmasına dair 2959 sayılı
kanun.
1935 mali yılı Umumi Muvazenesine giren bir kısım RG
daire bütçelerinin ilgili fasıllarında 63 600 liralık
münakale yapılmıştır.
6
Mayıs
İnhisarlar İdaresinin memleket içindeki satış teşkilatını düzenlemek için çalışmalar yapılması.
C, 6 Mayıs
1936
6
Mayıs
İnhisarlar Umum Müdürlü- Münakale miktarı, 10 000 liradır.
ğü 1935 Mali Yılı Bütçesinde Münakale Yapılmasına Dair 2960 Sayılı Kanun.
RG
Kaynak
BCA:
490.1/
3.12.63,
65, 66,
68-71/
1.Büro
Pervari Kaymakamlığına İsmail Hakkı, Feke Kay- RG
makamlığına Gafur, Osmaniye Kaymakamlığına Celal, Ceyhan Kaymakamlığına Nureddin, Çumra
Kaymakamlığına Hamza, Dörtyol Kaymakamlığına
Adil, Mecitözü Kaymakamlığına Sadık Sıtkı, Silivri
Kaymakamlığına Hayri, Genç Kaymakamlığına İzzettin, Şavşat Kaymakamlığına Hüseyin naklen ve
yeniden tayin edilmiştir.
755
RG
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
6
Mayıs
Dahiliye Vekaleti, tarihi
abidelerin tahrip edilmeyeceğine ilişkin tüm vilayetlere tamim gönderdi.
6
Mayıs
İstanbul Liman İşleri
Mali Yılı Bütçesinde Münakale Yapılmasına Dair
2961 sayılı Kanun.
6
Mayıs
Müteahhidler için ehliyet
ve sicil defteri açılmasına
yönelik bir talimatname
hazırlandı.
C, 7 Mayıs
1936
6
Mayıs
Ilgaz Kaymakamı Sıtkı
Uluğ, bakanlık emrine
alındı.
RG
6
Mayıs
Sular Umum Müdürü Süleyman, Trakya Umum
Müfettişliği Nafıa müşavirliğine tayin edildi.
C, 7 Mayıs
1936
7
Mayıs
Midyat Kaymakamı Rifat
Kökel'in Bakanlık emrine
alınması.
BCA:
30.11.1/
103.14.14/
12158, RG
7
Mayıs
Nafıa İşlerine Ait Eksiltmelere Girmek İsteyenlerden
Maddesinin (f) Fıkrası Mucibince Aranacak Ehliyet
Vesikaları Hakkında Talimatname
Nafıa Vekaletine bağlı merkez ve taşra teşkilatı ve BULMAÇ,
mülhak umum müdürlükler ile müesseseler tarafın- RG
dan yapılacak alelumum Nafıa inşaat ve mubayaatı
taahhüdlerine girecek isteklilerden 2490 sayılı kanunun 10. maddesinin (f) fıkrası mucibince aranacak
ehliyet vesikası bu yönetmeliğe göre verilir. Bu vesikalar, ehemmiyet ve aidiyetine göre ya Nafıa Vekaleti veyahut Nafıa Vekaleti'nin taşra teşkilat müdürlükleri ve mülhak umum müdürleri ile müesseseleri tarafından verilir. Nafıa Vekaleti'nin merkez teşkilatı tarafından yapılacak eksiltmeler ile taşra teşkilatında
ve mülhak müdürlükler ile müesseselerde keşif bedeli 10 000 liradan yukarı olan alelumum nafıa işlerine
aid ehliyet vesikaları Nafıa Vekaleti tarafından verilir.
8
Mayıs
Belediye suçlarından dolayı yarım lira para cezasına
çarpılıp da bu parayı veremeyecek bir halde bulunanların, bir gün hapis yatacaklarına ilişkin keyfiyet,
bütün belediye şubelerine
iletildi.
C, 8 Mayıs
1936
8
Mayıs
İş randımanları yüksek olan
inhisar memurlarına ikramiye verildi.
C, 8 Mayıs
1936
Açıklamalar
Kaynak
C, 6 Mayıs
1936
Münakale miktarı, 7 500 liradır.
756
RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Mayıs
Sümer Bank'ın Karabük'te
kuracağı demir sanayii için
birçok yabancı firma İktisad
Vekaleti'ne başvuruda bulundu.
8
Mayıs
Sümer Bank tarafından Iğ- Bu fabrika hakkında yapılmakta olan etüdler bitiril- C, 8 Mayıs
1936
dır'da bir pamuklu fabrikası mektedir.
açılması kararlaştırıldı.
8
Mayıs
Ankara Fen heyeti müdürü Asım, şehircilik ve belediyecilik noktasında en fazla C, 9 Mayıs
1936
Asım'ın, Amerika ve Avru- Washington'u beğenmiştir.
pa'da şehircilik hakkında
tetkikatta bulunması.
8
Mayıs
Balıkçılığın gelişmesi için
İktisad Vekaleti yeni tedbirler almaktadır.
8
Mayıs
Orman Kanunu layihasının
bu sene bitirilemeyerek gecikmesi ihtimali üzerine Ziraat Vekaleti, ormanda
devlet işletmesini tesis
eden yeni bir proje hazırlayarak Meclis'e gönderdi.
C, 9 Mayıs
1936
8
Mayıs
Gençlerin Doğu'yu tanımaları maksadıyla bir gençlik
seyahati tertip edilmesi
hakkında Üçüncü Umumi
Müfettişin yazdığı yazı.
BCA:
030.10/
70.464.4/
77B.47
8
Mayıs
Mübadele ve Tefviz İşlerinin Kati Tasfiyesi ve İntacı
Hakkındaki Kanunun 4.
Maddesinin 220 Sayılı Tefsiri
BULMAÇ
9
Mayıs
Kalpazanlığa karşı uluslararası sözleşme kabul edildi.
10
Mayıs
Hükümet tarafından Emlak Bu kişi aynı zamanda banka müdür ve şeflerini hazır- C, 10
Bankası'nın faaliyet sahası- lamak amacı ile açılmış olan Mali Tedrisat Yüksek Mayıs
1936
nı genişletip tanzim etmek mektebinin umumi katibidir.
için Fransa Kredi Fonsiye
müdürlerinden mütehassıs
M. Hanri Gotran celbedildi.
10
Mayıs
İpek fiyatları düşmeğe baş- Fiyatları tutmak için Bursa'da bir Birlik kuruldu.
ladı.
C, 10
Mayıs 1936
10
Mayıs
Üçüncü Umumi Müfettiş,
Başbakanlık'a umumi müfettişlerin görev ve yetkileri
konusunda rapor yazdı.
BCA:
030.10/
68.452.2/
77.2
Kaynak
C, 8 Mayıs
1936
Boğazlar ve Marmara havzası haricinde sürtme ağlarla C, 9 Mayıs
balık avlanmasına izin verilmesi düşünülmektedir. 1936
Ancak, bu mıntıkaları İktisad Vekaleti tayin edecektir.
Bu kabul, kalpazanlığın cezalandırılmasına dair 20. RG
4.1920 tarihinde Cenevre'de tanzim ve imza edilmiş
olan uluslararası sözleşme ile mertubu protokol ve
nihai senede iltihak edilmesi hakkındaki 2963 sayılı
kanunla olmuştur.
Bu raporda, o günkü vaziyetin, müfettişliklerin ihdasına uygun olmadığı belirtilmiş; müfettişliklerin mıntıkalarındaki vilayetlerin merci olması, vilayetlerin
müfettişliklere bağlı olması ve hususi idarelerin müfettişliklere göre düzenlemesi gerektiğini belirtilmiştir.
757
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
11
Mayıs
Urfa Valiliği'ne Mardin
Belediye Başkanı emekli
Albay Atıf'ın tayini.
BCA:
030.18.1.2/
63.27.12/
2\4347/
71-415;
RG
12
Mayıs
Türkiye ile Çekoslavakya
arasında Prag'ta "Ticaret
Anlaşması" imzalanması.
ATCTK
12
Mayıs
Maarif (Eğitim) Vekaleti,
bütün okullarda öğrencilerin ne suretle imtihan edileceğine dair imtihan talimatnamesi hazırladı.
C, 13
Mayıs
1936
12
Mayıs
Ülkemizde afyon imalatı
için fabrika kurulması ve
fabrika yapımı için verilecek tekliflerin, heyetlerce
incelenmesi.
BCA:
030.10/
178.230.10
/ 202.10
12
Mayıs
Nutuk'un halkevlerine gönderildiği.
BCA:
490.1/
3.12.73
13
Mayıs
Ticaret Mukavelesi ve
Mödüs Vivendi
Akdedmiyen Devletler Ülkesinden Türkiye'ye Yapılacak İthalata Memnuiyetler veya Tahdit veya
Takyidler Tatbikine Dair
Olan 2294 Sayılı Kanuna
Müzeyyel 2967 Sayılı Kanun.
13
Mayıs
Nahiye müdürlerinin polis
komiserlerinden tayin
edilmesi usulüne geçilmesi.
13
Mayıs
Çok Taraflı Yeknesak Bir
Deniz Balizaj Sistemine
Mütedair Anlaşma imzalandı.
14
Mayıs
Atatürk'ün Çankaya'da İran
Elçisi Halil Fahimi'yi kabulü.
14
Mayıs
11 sayılı para kararnamesinin 48. maddesinin değiştirilmesi.
Açıklamalar
Kaynak
Ticaret mukavelesi ve mödüs vivendi akdedmiyen BULMAÇ,
devletler ülkesinden Türkiye'ye yapılacak ithalata RG
memnuiyetler veya tahdit veya takyidler tatbikine dair olan 1873 sayılı kanuna müzeyyel (ek) 2294 sayılı
kanunun 5. maddesinde gösterilen geçerlilik süresi
1.7.1938 tarihine kadar uzatılmıştır.
C, 13
Mayıs
1936
27 0cak 1939 tarihinde 3592 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR
lanmıştır. 15 Şubat 1939 Tarihli 4133 Sayılı Resmi
Gazetede yayımlanmıştır.
ATCTK
48. maddeye ek yapılmıştır: muayyen vadesinde
hükmü infaz edilmediğinden dolayı takibata tevessül
olunmak üzere Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nca kambiyo idarelerinde tevdi edilen taahhütnamelerin hükmünün temini infazı için paranın Türkiye
Cumhuriyeti Merkez Bankası'na yatırılması lüzumu
Kambiyo İdaresi tarafından taahhütname sahibine
tebliğ olunur. Bu değişiklik, 27.5.1936 tarihinde
2/4580 sayılı kararnameyle onanmıştır.
758
BCA:
030.18.1.2/
64.39.5/
2\4580/
2\5153;
RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
15
Mayıs
İktisad Vekaleti tarafından
bütün deniz müesseselerinin tabi olacağı 'Denizbank'
adlı bir bankanın kurulması
için bir layiha hazırlandı.
C, 15
Mayıs
1936
15
Mayıs
Türkiye ile Brezilya arasındaki kahve mukavelesi
yeniden uzatıldı.
C, 15
Mayıs
1936
15
Mayıs
Dahiliye Vekaleti Mahalli
İdareler Umum Müdürlüğü
üçüncü şube şefliğine hukuk mezunlarından Kemal
tayin edildi.
C, 15
Mayıs
1936
15
Mayıs
Dahiliye Vekaleti, hususi
muhasebe müdürleri hakkında vilayetlere bir tamim
gönderdi.
Tamim, vilayet muhasebe müdürlerinin maaşlarını, C, 15
umumi meclislerinin artırması usulüne son vermek- Mayıs
tedir. Tamimle, muhasebe müdürlerinin maaşlarının 1936
artırılması ve terfi ettirilmesi ancak, gelirlerine göre
derecesi yüksek olan bir vilayete atanmasıyla söz konusu olacaktır.
16
Mayıs
Fransız Büyükelçisi
Ponsot'un Çankaya'da itimatnamesini takdimi.
16
Mayıs
Artırma ve eksiltme kanunu hakkında İstanbul Belediyesi, bütün şubelere bir
tamim gönderdi.
Tamimde, ihale, eksiltme ve artırma muamelelerinin, C, 16
bademe münhasıran Belediye Daimi Encümeni tara- Mayıs
fından yapılmasının kanunen gerektiği, bunun için 1936
şubelerin ve mülhak bütçe ile idare edilen müesseselerin ihtiyaçlarını gösterir bir liste ile encümene müracaat etmeleri ve aynı zamanda ihtiyaçları hakkında
piyasadan da tahkikat yaparak encümene bildirmeleri
beyan edilmektedir.
16
Mayıs
Ziraat Vekaleti, beş senelik
bir zirai san'atlar programı
hazırladı.
C, 16
Mayıs
1936
16
Mayıs
Reisicumhur İngiliz ve
Her iki elçi de itimadnamelerini takdim etti.
Fransız elçilerini kabul etti.
C, 17
Mayıs
1936
17
Mayıs
Memleketin mühim bir
serveti olan ormanların
muhafazası için bilhassa
resmi dairelerde kışın sobalarda odun yakılmamasına
ilişkin İstanbul Vilayeti'nden alakadarlara tebliğ yapıldı.
C, 17
Mayıs
1936
17
Mayıs
Yeni memurin kanunu mucibince Başvekalette bir sicil müdürlüğü ihdas edildi.
Tayinleri İcra Vekilleri Heyeti kararı ile çıkan me- C, 17
murların sicilleri bu müdürlüğe ve alakadarlara bildi- Mayıs
rilmiştir. Bunların sicillerine, vali, mahrem olarak 1936
mütaleasını yazacak bu mütalealarla birlikte siciller
Ankara'ya gönderilecektir. 80 liradan az maaşı olan
memurların da ayrıca iki kıt'a sicil defteri tutularak
bir nüshası Vilayette kalacak, bir nüshası da Başvekalete gönderilecektir.
Kaynak
ATCTK
759
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
17
Mayıs
Bursa'da Türkkuşu şubesi
açıldı.
C, 18
Mayıs
1936
18
Mayıs
Erzurum-Sivas demiryolu
hattının temeli atıldı.
TCSYK
18
Mayıs
2/1735 Numaralı Kararname ile Meriyete Konulmuş
Olan Talimatname Yerine
Konmak Üzere İktisad Vekaletince Yeniden Hazırlanan "Muntazam Posta Seferleri Yapan Vapurlarla
veya Münhasıran Toplu
Asker ve Muhacir Nakledecek Gemilerle Yapılacak
Nakliyata Dair 2/4548 Sayılı Talimatname"
Bu yönetmelik, muntazam posta seferlerini yapan BULMAÇ,
vapurlarla muhacir ve asker naklinde aranacak şartla- RG
rı, münhasıran toplu asker veya muhacır taşıyacak
gemilerde aranılacak şartları düzenlemektedir.
19
Mayıs
Türkiye, kıyıların ışıklanması ve işaretlenmesi konusundaki 1930 Lizbon
Konferansı kararlarına katıldı.
Bu katılım, 2968 sayılı kanunla gerçekleşmiştir.
CK; RG
19
Mayıs
9 ilde bulunan adli ihtisas
mahkemesinin 2/4560 sayılı kararnameyle kaldırılması.
Kaldırılan ihtisas mahkemeleri, işlerinin miktar ve
mahiyetine göre idamelerine lüzum kalmadığı anlaşılan Sivas, Trabzon, Balıkesir, İzmir, Muğla, Antalya,
Malatya ve Adana ihtisas mahkemeleri ile İstanbul'daki sekizinci ihtisas mahkemesidir.
BCA:
030.18.1.2/
64.38.5/
2\4560/
54; RG
19
Mayıs
Türkiye-Almanya arasında
imzalanan 27.05.1930 tarihli Ticaret mukavelesine
müzeyyel ikinci itilaf.
19
Mayıs
Trabzon'da çarşaf ve peçe
kalkmaktadır. Belediye
Meclisi'nin verdiği son
mühlet bitti.
Belediye Meclisi, peçe ve çarşafların kaldırılmasına C, 19 Maönceden karar vermiş, ancak kararın tatbiki için üç yıs 1936
aylık bir mühlet bırakmıştı.
19
Mayıs
İnhisarlar İdaresi'nde yeni
bir teknik teşkilat vücuda
getirildi.
Bu teknik teşkilatla beraber tütün imalathane ve de- C, 19
Mayıs
polarına da yeni bir vaziyet verilmektedir.
Kaynak
BULMAÇ,
düstur 3.
Tertip, cilt
20
1936
19
Mayıs
Önceden Paris'te akdedilen
anlaşmaya binaen Fransa'dan yeni bir istikraz yapılması.
Osmanlı Bankası müdürü M. Boissier ile Düyunu C, 20
Umumiye Meclisi idare reisi M. Deklajier Paris'ten Mayıs
müzakare için Ankara'ya geldiler. Görüşmeler sonu- 1936
cunda istikraz, beş senede ödenmek üzere 120 milyon franktır.
19
Mayıs
İstanbul'un planını yapacak
olan mimar Prost İstanbul'a
geldi.
C, 20
Mayıs
1936
19
Mayıs
Türk-Alman Ticaret mukavelesi imzalandı.
C, 20
Mayıs 1936
760
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Mayıs
1055 sayılı Teşvik-i Sanayi
Kanunu'nun 30 ve 36.
maddelerinin değiştirilmesi.
BCA:
030.18.1.2/
65.41.9/
2\4624/
K.3220
20
Mayıs
Muvakkaten kapalı olan
Sağır, Dilsiz ve Körleri Koruma Kurumu yeniden faaliyete geçti.
C, 22
Mayıs
1936
21
Mayıs
Nusret Kemal Köymen'in
"Amerika'daki Köy Çalışmalarının Türkiye İçin
Ehemmiyeti" başlıklı raporu.
Recep Peker'e sunulan raporda, "süratli bir sanayileşme ile az zamanda dünyanın, sanayide en ileri ve
en kalabalık şehirlerine malik bir memleketi haline
geldikten sonra bugün yeniden köycülüğü ele almakta olan" Amerika'da öğrenilecek birçok şeyler olduğu
belirtilmektedir.
22
Mayıs
2969 Sayılı Kanun
Eklenen fıkra şudur: şehid olarak öldüğü iddia olu- BULMAÇ,
nan kimselerin maaşı müstahik (hak sahibi) mirasçı- RG
ları tarafından maaş tahsisi talebi ile vaki olacak müracaatlarında mahkemelerden aldıkları veraset vesikaları ile Hazine muvacehesinde olmayarak yapılmış
muhakeme neticesinde aldıkları ilamlarda gösterilmiş
olan şehidlik keyfiyeti resmi kayıdlara göre hakikate
uygun değilse Hazine, bu vesika veya ilamdaki ölümün şehiden vukuuna dair olan hüküm ve kararın iptalini o mahkemeden taleb ve davaya salahiyetlidir.
22
Mayıs
koruma hakkındaki 11 sayılı kararnamenin 32. maddesinin değiştirilmesi.
Değişiklik 2/4579 sayılı kararnameyle olmuştur. Buna göre, Türkiye'ye aldığından fazla mal satan ve
Türkiye ile bir clearing veya benzeri anlaşması olmayan memleketlerden birine yapılacak ihracat mukabilinde aynı memleketten mer'i umumi ithalat rejiminde ve F.O.B. kıymeti ihracatın F.O.B. kıymetine
müsavi (denk) ithalat yapılabilir. Bu memleketleri
İktisad Vekaleti tayin eder.
23
Mayıs
Tüccar ve ekicilerin iştiraki
ile İstanbul, İzmir ve Samsun'da üç tütün ofisinin kurulmasına karar verildi.
C, 23
Mayıs
1936
23
Mayıs
Tahsin Uzer'in Başbakan'a
çektiği şahsi telgraf.
BCA:
030.10/
70.464.7/
77B.50
23
Mayıs
Köy Düğünü adlı esri halkevlerine gönderildiği.
BCA:
490.1/
3.12.86/
1.Büro
24
Mayıs
Üçüncü Umumi müfettişi,
doğu illerinde kalkınma hareketleri doğrultusunda şimendifer inşaatlarının hız
kazanacağını ve İran transit
yolunun bitirileceğini beyan etti.
C, 24
Mayıs
1936
761
Kaynak
BCA:
490.01/570
.2268.3/1.
Büro
BCA:
030.18.1.2/
64.39.4/
2\4579/
2\5152;
RG
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Mayıs
Dahiliye Vekaleti müsteşarlığına İbrahim Sabri Çıtak'ın tayini.
İbrahim Sabri Çıtak, Vehbi Demirel'in istifası dolayı- BCA:
30.11.1/
sıyla boşalan kadroya atanmıştır.
Ziraat Vekaleti 1. Umumi
müfettişlik Müşavirliğine
Mustafa Faik'in terfian tayini.
Mustafa Faik, Ziraat Vekili Müfettişiyken 55 lira BCA:
30.11.1/
maaş almaktaydı. Şu an ise 80 lira maaş alacaktır.
Eklenen fıkra şudur: mecburi hizmet mükellefiyeti BULMAÇ,
sebebi ile 2919 numaralı kanunun neşrinden evvel RG
ücretli olarak istihdam edilmiş olanların da bu suretle
geçen hizmet müddetleri namzedlik müddetine ve
mecburi hizmetlerine mahsub edilir.
26
Mayıs
Kaynak
103.15.19/
12183; RG
103.15.14/
12178; RG
26
Mayıs
Memurin Kanunun Muaddel 64. Maddesine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 2978
Sayılı Kanun.
26
Mayıs
Ankara-İstanbul hava seferleri başladı.
C, 26
Mayıs
1936
26
Mayıs
Zonguldak'ta büyük bir
elektrik santrali açıldı.
C, 27
Mayıs
1936
26
Mayıs
Hariciye Vekaleti Vekili
Şükrü Saraçoğlu diplomasimizin başarılarına dair
olarak "Sulha hizmet ederken kuvvetlenmeği ihmal
etmiyoruz" şeklinde önemli
bir izahat verdi.
C, 27
Mayıs
1936
26
Mayıs
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içindeipekböceği tohumu yetiştirilmesi, muayenesi ve satılması.
BCA:
030.18.1.2/
65.43.19/
2\4674/
19-28
26
Mayıs
Edirne Kadıgevren'de Salih
Mehmet Dağlı'ya verilen
linyit işletme ruhsatı.
BCA:
310.10.22/
919.1330/
814.1.2
27
Mayıs
İstanbul Maliyesi bina ve
arazi vergisi ile birlikte Belediyeye devredilen Maliye
memurları yeni vazifelerini
tebliğe başladı.
C, 28
Mayıs
1936
27
Mayıs
Belediyelerde defter tutulması.
28
Mayıs
İstanbul Vilayeti dahilinde
nahiye müdürlerinin yerine
komiserler tayin edildi.
Belediye riyaseti tarafından yapılması istenen işlerin C, 28
yanlış anlaşılmasına mahal kalmamak üzere bu gibi Mayıs
işler hakkında daire amirlerinin birer defter tutmaları 1936
ve bunlar hakkında Belediye Reisine malumat vermeğe geldikleri vakit bu defterleri de beraberlerinde
getirme lüzumuna dair Belediye şubelerine bir tamim
gönderildi.
C, 28
Mayıs
1936
762
G.
A.
Olay/Mevzuat
28
Mayıs
Askeri Hastahanelere Alınacak Ahali ve Fukara
Hakkındaki 2/1/1937 Tarih
ve 480 Sayılı Nizamnamenin 2. Maddesinin Tadiline
Dair 2/4634 Sayılı Nizamname.
29
Mayıs
İktisad Vekaleti, ihracat
Bunun için Ticaret Odalarına bir tamim gönderdi; ta- C, 29
mallarımız meyanında
cirlerin bu husustaki noktai görüşlerinin süratle öğre- Mayıs
1936
önemli bir mevki işgal
nilerek bildirilmesini istedi.
eden yapağılarımızı standardize etmeğe ve ihraç
edilecek yapağıların tam
bir standardizasyonuna tabi
tutulmuş olarak çıkarılmasına karar verdi.
29
Mayıs
Atatürk'ün nezaretinde büyük bir askeri tatbikat yapıldı.
29
Mayıs
Tahsin Uzer'in bölgesiyle
ilgili verdiği bilgiler.
30
Mayıs
İnhisarlar Tekaüt Sandığı
Nizamnamesi'nin yürürlüğe
konması.
BCA:
030.18.1.2/
65.45.17/
2\4712/
2\6282
30
Mayıs
Demir İşletmeleri Genel
Müdürlüğü kuruldu.
CK
30
Mayıs
2985 sayılı 1936 mali yılı
Muvazenei Umumiye Kanunu.
31
Mayıs
İktisad Vekaleti, bir yaban- Denizyolları İdaresi'nde yapılan yeni teşkilat C, 31
cı uzman istihdam etmeye meyanında idare işletmesini yeni esaslara göre kur- Mayıs
başladı.
mak ve idare etmek üzere İktisad Vekaleti, Kip is- 1936
minde bir mütehassısı angaje etti.
31
Mayıs
İnhisar memurlarına mahsus 5. Kurs devresi tedrisatı
yapıldı.
31
Mayıs
Sofya Türk-Bulgar Cemiyeti toplandı.
1
Haziran
Açıklamalar
Kaynak
BULMAÇ
C, 30
Mayıs
1936
Umumi Müfettiş, Başvekile yazdığı metinde, Erzurum demiryoluna başlanmasından; Erzurum, Kars
proje ve planlarının hazırlanmakta olduğundan; İran
transit yolu emniyetinin temini için tedbirler alındığından; Erzurum'daki vakıfların ıslahından; acz içinde olan belediyeye 50 bin lira yardım edilmesi gerektiğinden bahsetmiştir.
BCA:
030.10/
70.464.9/
77B.52
Bu kanuna göre devlet bütçesine dahil dairelerin RG
1936 mali yılı masrafları için 212 755 580 liralık tahsisat verilmiştir. Gelir ise 212 764 000 lira tahmin
edilmiştir.
C, 31
Mayıs
1936
İki memleket arasındaki dostluğun takviyesine karar C, 1
Haziran
verildi.
1936
Malatya-Yazıhan demiryolu hattı işletmeye açıldı.
TCSYK
763
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Haziran
Limanları İşletme Umum
Müdürlüğü 1936 mali yılı
2991 sayılı bütçe kanunu.
Bu müdürlüğün 1936 mali yılı masrafları için 23 364 RG
657 lira tahsisat verilmiştir. Gelir ise 23 370 000 lira
tahmin edilmiştir.
1
Haziran
Konya Ovası Sulama İdaBu kurumların şahsiyeti hükmiyeleri kaldırılmıştır.
resiyle Yüksek Mühendis
Mektebi ve Ankara Yüksek
Ziraat Enstitüsünün
Muvazenei Umumiyeye
Alınmasına Dair 2984 Sayılı Kanun.
1
Haziran
Bina ve arazi vergilerinin
Muhasebei Hususiye'ye
geçmesine karar verildi.
Bu sebeple Maliye memurlarından 286 kişi bugün- C, 1
den itibaren Muhasebei Hususiye emrinde çalışacak- Haziran
lardır. Maliye'de uzun seneden beri çalışan ve yeni 1936
teşkilatla İstanbul Belediyesi'ne geçmiş olan bu memurlar eski haklarını muhafaza etmektedir.
1
Haziran
Türk Maarif Cemiyeti'nin
Ankara'da bir kolej tesis
etmesi.
C, 2
Haziran
1936
1
Haziran
mali yılı 2990 sayılı bütçe
kanunu.
1
Haziran
Cumhuriyet Merkez Bankası, Hazine tahvillerinin
umumi ödenmesine başladı.
1
Haziran
Ankara Şehri İmar Müdürlüğü 1936 mali yılı 2989
sayılı bütçe kanunu.
2
Haziran
İstanbul'da içtimaları yapılan Balkan Ekonomi Konseyi müzakereleri bitti.
C, 3
Haziran
1936
2
Haziran
Muşlu Hilmi Yıldırım tarafından yazılıp Şam'da yayımlanan Une Voix de
Kürdistan adlı kitabın yasaklanması.
BCA:
030.18.1.2/
65.46.12/
2\4727/
86-222
2
Haziran
İstanbul'da yayınlanan Akbaba adlı mizah gazetesinin
125. sayısının toplatılması.
BCA:
030.18.1.2/
65.46.14/
2\4729/
86-223
2
Haziran
Elazığ Güleman ve Alacakaya'da Etibank Genel
Müdürlüğü'ne verilen krom
madeni işletme ruhsatı.
BCA:
310.10.23/
967.1384/
548
3
Haziran
Fazıl Hüsnü'nün Mecitözü
Kaymakamlığı'nda kalması, Ilgaz Kaymakamlığına
Sadık Sıtkı'nın tayini.
BCA:
30.11.1/
104.16.5/
12189; RG
Kaynak
BULMAÇ,
RG
Bu müdürlüğün 1936 mali yılı masrafları için 6 374 RG
016 lira tahsisat verilmiştir. Gelir de aynı miktarda
beklenmektedir.
C, 2
Haziran
1936
Ankara Şehri İmar Müdürlüğü 1936 mali yılı masraf- RG
ları için 160 457 lira tahsisat verilmiştir. Gelir de 160
lira tahmin edilmiştir.
764
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Haziran
Necmeddin'in, Malatya İli
Nafıa Direktörlüğüne, Hulusi'nin de Niğde İli Nafıa
Direktörlüğüne tayin olması.
RG
3
Haziran
Dr. Osman Oğuz Civelek
Çoruh Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne,
Dr. Muhlis Köknar da
Edirne Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne
tayin edildi.
RG
3
Haziran
Türk-Sovyet kültürel temasların artırılmasına ilişkin Ankara'da bir komisyon kuruldu.
C, 4
Haziran
1936
3
Haziran
Her hangi bir hava taarruzu
ihtimaline binaen Türk ordusu bir muharebe tatbikatı
yaptı.
C, 4
Haziran
1936
4
Haziran
Memurin Kanunun 85.
Maddesinin Son Fıkrası İle
148 ve 201 Sayılı Tefsirlere Dair 947 Sayılı Heyeti
Umumiye Kararı
BULMAÇ
4
Haziran
İstanbul'da Belediye namına esnaftan 'afişaj' ücreti
toplandığı ortaya çıktı.
BÜK
4
Haziran
İstanbul Üniversitesi bünyesinde fizik ve kimya enstitüsünün inşasına başlandı.
C, 4
Haziran
1936
4
Haziran
Halkevlerinde müzik faaliyetlerinin artırılması ve
Türk dili çalışmalarına
ağırlık verilmesi.
BCA:
490.1/
3.12.90,
91/ 1.Büro
5
Haziran
2996 Sayılı Maliye Vekale- Bu kanun Maliye Bakanlığı'nın merkez ve taşra teş- BULMAÇ;
ti Teşkilat ve Vazifeleri
kilatını düzenleyen temel kanundur. İstanbul Maliye TTY; RG
Hakkında Kanun.
teşkilatı ayrıca düzenlenmiştir. Umumi Müfettişlikler
Müşavirlikleri de bu kanun kapsamında hukuki gerçeklik kazanmıştır. Merkez teşkilatı şu birimlerden
oluşur: hususi kalem, bütçe ve mali kontrol umum,
muhasebat umum, varidat umum, nakid işleri umum,
muntazam borçlar umum, milli emlak, darphane ve
damga matbaası, tahsilat, zat işleri, levazım ve kıymetli evrak müdürlükleri; teftiş, mali tetkik heyetleri;
itiraz ve temyiz komisyonları. İllerde ise defterdarın
idaresi altında varidat, tahsilat ve muhasebe müdürleri ile ehemmiyetli olan illerde muhakemat ve milli
emlak müdürlükleri bulunur. Bu kanunla, Maliye
Vekaleti, teşkilatını mevcut muhasebe kanun ve usul-
765
Kaynak
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
leriyle uyumlaştırmıştır. Maliye Vekaletine düşen
vazifelerin genişliği ve çokluğu, özellikle Hazine işleri ile maliye işlerinin ayrı ayrı uzmanlık sahibi kişiler tarafından görülmesi mecburiyetinden dolayı Vekalete, iki müsteşarlık ihdas edilmiştir. Bu kanunla
tetkik büro genişletilmiş, defterdarlara daha fazla görev verilmiş, memura ait hükümlerde de değişiklikler
yapılmıştır.
5
Haziran
Türk Tütün Limited Şirketi
hazırlığını bitirerek faaliyete geçti.
5
Haziran
Tapu ve Kadastro Umum
Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında 2997 Sayılı Kanun.
Bu kanuna göre Tapu Kadastro Umum Müdürlüğü, RG
gayrımenkul mallara aid akidlerle bilumum tescil,
kadastro ve tapu tahrir işlerinin kanunlarına ve nizamnamelerine göre yapılmasını temin ve idare ile
mükellef Maliye Bakanlığı'na bir teşekküldür. Tapu
Kadastro Umum Müdürlüğü, kanunu medeni ile tapu
ve kadastro ve alakalı diğer kanunların hükümleri ve
idari işlerde bağlı bulunduğu Maliye Bakanlığı'ndan
alacağı direktifler dahilinde gayrimenkul malların tapu, tescil, kadastro ve tapu ve tahrir işlerini emniyetle yaptırmak vazıfesi ile mükelleftir. Bu kanun kurucu kanun olarak merkez ve taşra teşkilatını düzenler;
memurlarda aranacak şartları belirler.
5
Haziran
2994 Sayılı Türk Bayrağı
Kanunu.
Bu kanun, yapım şeklini ve ölçülerini tayin etmekte- BULMAÇ,
dir. Ayrıca kullanım şekillerini ayrıntılı olarak dü- RG
zenlemektedir. 5.7.1936 Tarihli 3348 Sayılı Resmi
Gazete'de düzeltmesi vardır.
6
Haziran
Yugoslav Nazırı Şevki
Behmen Ankara'ya geldi.
6
Haziran
Ziraat Vekaleti, ormanların
korunması ve maden kömürü kullanımını artırmak
amacıyla Dahiliye Vekaleti'ne istekte bulundu.
Ziraat Vekaleti, hem ormanları tahribattan korumak C, 6
hem de memlekette maden kömürü istihlakini artır- Haziran
mak maksadı ile devlet müesseseleri nezdinde lazım 1936
gelen teşebbüste bulunması isteğini Dahiliye Vekaleti'ne bildirmesi üzerine Vekalet'in, İstanbul Belediyesi'ne gönderdiği bir tamimde bu hususun temini için
şimendifer uğrağı olmayan köylere bile hiç olmazsa
kamyon ve sair nakil vasıtaları ile maden kömürü
nakil ve sevkini bildirilmiştir.
6
Haziran
Balkan Antantı Ekonomik
Konseyi Eksper Komitesi'nin kararı.
Balkan Antantı Ekonomik Konseyi Eksper Komite- C, 6
si'nin kararı üzerine Antant'a dahil memleketlerin li- Haziran
man vergilerinde cibayet tarzı itibarı ile kolaylıklar 1936
gösterilecek, muhtelif liman rüsumu bir yere verilecektir, deniz hatlarında iş ortaklığına gidilecektir.
6
Haziran
Atatürk'ün, Bursa gezisi.
6
Haziran
Bazı hakimliklere atamalar
yapılması.
C, 5
Haziran
1936
C, 6
Haziran
1936
AYG
Ürgüp Hukuk Hakimliğine; İnegöl Ceza Hakimliği- RG
ne; Kemaliye, Çermik Hakimliklerine; Balıkesir,
Ödemiş Azalıklarına; Çanakkale, Polatlı, Aydın,
Düzce Sulh Hakimliklerine; Söğüt, Tavas Ceza Hakimliklerine atamalar yapılmıştır.
766
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
8
Haziran
Van İli Gürpınar İlçesi
Kığzı köyünde Hasasor
adıyla yeni bir nahiye kurulması ve 15 köyün bu nahiyeye bağlanması.
İlgili köyler şunlardır: Kığzı, Norkuh, Hindistan,
Asbaşin, Hik, Akçoranis, Nanik, İremir, Gelbelesan,
Harnik, Yukarımijinğir, Aşağımijinğir, Enğuştanis,
Hosp ve Dimkosni.
BCA:
30.11.1/
104.17.5/
12209; RG
8
Haziran
İstanbul'da basılan Yahudilik ve Masonluk adlı kitabın toplattırılması.
BCA:
030.18.1.2/
65.49.11/
2\4787/
86-225
8
Haziran
Antalya İli Nafıa Direktörlüğüne Hıfzı Muhtar atandı.
RG
9
Haziran
İhracatçı Birlikleri kuruldu.
TTY
9
Haziran
Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı Teşkilatı ve Memurin Kanunu genişletildi.
TTY
9
Haziran
Atatürk'ün Eskişehir'de Belediye ve Hükümet dairelerini ziyareti, Uçak Mektebini teftişi ve uçuşları seyretmesi.
ATCTK
9
Haziran
Başvekalet İstatistik Umum Bu istatistiğe göre 76.273.600 hektar olan Türkiye C, 9
Müdürlüğü yaptığı bir ista- topraklarının 10.491.191 hektarında ziraat yapılmak- Haziran
1936
tistikle Türkiye'de ziraat
tadır.
yapılan yerleri tespit etti.
9
Haziran
Cumhurbaşkanlığını korumakla görevli polis teşkilatının vazifelerine ve istihdam şekillerine dair talimatnamenin, Başbakanlığa
sunulması.
9
Haziran
6 Ağustos 1928 Tarihli ve 7 Aralık 1936 tarihinde 3075 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR
Türk-Sovyet Hudut İhtilaf- lanmıştır. 22 Aralık 1936 Tarihli 3488 Sayılı Resmi
ları Mukavelesinin Temdi- Gazetede yayımlanmıştır.
dine Mütedair Moskova
Büyük Elçiliğimizle Sovyet
Hariciye Komiserliği Arasında Teati Edilen Nota.
9
Haziran
Avni Doğan'ın Recep Peker'e sunduğu köy kalkınma projeleri.
BCA:
490.1/
569.2264.5
/ 2.Büro
9
Haziran
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde çalıştırılacak
yabancı uzmanlara ait kadronun tasdiki.
BCA:
030.18.1.2/
65.49.12/
2\4788
9
Haziran
Kara Ordusunda çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait
kadronun tasdiki.
BCA:
030.18.1.2/
65.49.13/
2\4789/
241-106
BCA:
030.10/
1.7.3
767
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
9
Haziran
2999 Sayılı Bankalar Kanunu.
Türk kanunlarına göre kurulmuş ve kurulacak banka- GB, RG
lar ile ecnebi memleketlerde teşekkül etmiş olup
Türkiye'de şube açmak suretiyle faaliyette bulunan
veya bundan sonra Türkiye'de şube açarak faaliyete
geçecek olan bankalar bu kanuna tabidir.
11
Haziran
Polis Kıyafeti Hakkında
2/4739 Sayılı Nizamname.
Bu tüzük, derece ve sınıflara göre merkez ve vilayet- RG
lerdeki polis mensublarının kıyafetleri ve taşıyacakları teçhizatı belirtmektedir. 19.6.1936 Tarihli ve
3334 Sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır.
11
Haziran
Dahiliye Vekaleti'nin,
tekaüd, dul ve yetim aylıklarına aid yoklama ilmühaberlerine ilişkin tebliğde
bulunması.
Tekaüd, dul ve yetim aylıklarına aid yoklama ilmü- C, 11
haberlerinin belediyelerce tasdik edilmesi ve bu işin Haziran
polis veya nahiye müdürleri vasıtası ile yapılarak 1936
halkın müşkülata maruz kalmaması Dahiliye Vekaleti'nden alakadarlara tebliğ edildi.
11
Haziran
2/4712 Sayılı İnhisarlar
Tekaüt Sandığı Nizamnamesi.
Bu tüzük sandığın idaresini, sandığın hesaplarını, RG
sandık sermayesinin nemalandırılmasını, tazminat ve
aylıkların tahsis ve tasdiki muamelelerini, sandığın
murakabesini düzenlemektedir.
12
Haziran
Atatürk'ün Çankaya'da Polonya Elçisi Michel
Sokolnicky ve Bulgaristan
Elçisi Todor christov'un
itimatnamelerini kabulü.
ATCTK
12
Haziran
Subay Heyetine Mahsus
Terfi Kanunun Bazı Maddelerini Değiştiren 2753
Sayılı Kanunun 2. Maddesinin Değiştirilmesine Dair
Olan 2900 Sayılı Kanunun
Muvakkat Maddesi Hakkında 949 Sayılı Meclis
Kararı.
BULMAÇ
13
Haziran
3005 Sayılı Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu.
Adliye teşkilatı olan yerlerdeki belediye sınırları RG
içinde ve panayırlarda işlenen ve faili o sırada veya
pek az sonra yakalanan: a) ağır ceza mahkemelerinin
vazifeleri dışındaki meşhud cürümler, b) Türk Ceza
Kanunun 529, 534, 539, 545, 548, 551, 565, 567,
568, 571, 573, 574, 575 ve 576. maddeleri ile 534,
540 ve 547. maddelerinin ikinci fıkralarında yazılı
meşhud olarak işlenen kabahatlar hakkında takip ve
duruşma, bu kanun hükümlerine tabidir.
13
Haziran
Polis Teşkilatı Hakkındaki
Cetvelde Değişiklik Yapılmasına Dair 3000 Sayılı
Kanun.
Bağlı cetvel, emniyet müfettişliklerine ilişkindir.
13
Haziran
İstanbul'da Yapılacak Devrim Anıdı Hakkında 3002
Sayılı Kanun.
Belediye bütçesinden ödenmek üzere İstanbul'da bir RG
devrim anıdı yapılacaktır. Anıdın yerinin tayini, şeklinin ve projesinin tesbiti belediyenin ve sanat noktasından Maarif Vekilliği'nin mütaleası alınmak şartı
ile Dahiliye Vekaletine aittir.
768
Kaynak
RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
13
Haziran
Endüstriyel Mamulatın
Maliyet ve Satış Fiyatlarının Kontrolü Tespiti Hakkında 3003 Sayılı Kanun.
Bu kanuna göre İktisad Vekilliği, endüstri şubeleri RG
mamulatından lüzum gördüklerinin maliyet ve toptan
satış fiyatlarını kontrol ve tespit etmeğe ve bu maksatla işletme ve idare şartlarını, umumi iktisadi vazıyetlerini ve buna dair evrak ve vesikalarını tetkike
yetkilidir. Tespit edilen satış fiyatları ilan olunur.
13
Haziran
İskelelerin Ne Suretle İdare Bu kanuna göre vilayet hususi idareleri ile belediye- RG
Edileceğine Dair 3004 Sa- lerin ve köylerin elinde bulunan iskele ve rıhtım ve
yılı Kanun.
umumi seyrüsefere yarayan kanal, kayık ve sallardan
kanunlara müsteniden alınmakta olan müruriye resim
ve ücretlerine dair tarifeler, İktisad Vekaletince tetkik
ve İcra Vekilleri Heyeti tarafından tasdik edildikten
sonra tatbik olunur.
15
Haziran
İş Kanunu kabul edildi.
15.6.1937 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İş kanunu, TTY; İH,
mahiyeti itibarı ile yolunda işleyebilmesi için günde s. 18.; RG
en az 10 işçi çalıştırmayı icab ettiren işyerlerine ve
buralarda çalışan işçilerle bunların işverenlerine uygulanır. İş akdini, işin tanzimini, işçilerin sağlığını
koruma ve iş emniyetini, iş ve işçiyi bulmayı, iş ihtilaflarının çözümünü, iş hayatının murakabe ve teftişini, cezaları düzenler. Bu kanun, bundan önce hazırlanmış olan tasarıların ve uluslararası sözleşme ve
alakadar bütün dairelerin kendi alanlarındaki işçilik
durum ve ihtiyaçları üzerinde yaptıkları projelerin
uygulaması ile vücuda gelmiştir. İş kanunu, piyasa
olgusuna olumlu bakmaya başlayan, devletçi dönemin gereksinimlerine uygun olarak hazırlanmıştır.
Başlıca amacı, işçinin korunmasından çok toplum
yararına uygun çalışma koşullarının oluşturulmasıdır.
Planlı sanayileşme çabalarının, muhtemel bir sınıf
kavgası nedeniyle engellenmesi bu dönemin yöneticilerinin başlıca kaygısıdır.
15
Haziran
Gümrük Muhafaza Genel
Komutanlığı Emrindeki
Deniz Teşkilatının Askerileştirilmesi Hakkında 3015
Sayılı Kanun.
Bu kanun dolayısıyla Gümrük Muhafaza Deniz Teş- RG
kilatı, askeri usullere göre tensik, teşkil, talim ve terbiye edilir. Deniz kaçakçılığının men, takip ve tahkiki ve karasularımızın muhafazası ve emniyeti için
Türkiye Cumhuriyeti kıyıları deniz mıntıkalarına ayrılır. Her mıntıkada çalışan deniz vasıtaları ile bunların tamirat atelyesi ve güverte, makine, inşaiye subaylarından mürekkeb fen heyeti; deniz mıntıka komutanı adını alan bir denizsubayı emrindedir.
15
Haziran
Yeniden Dokuz Kaza Teşkiline ve Kadrolarda Bazı
Değişiklik Yapılmasına
Dair 3012 Sayılı Kanun.
Ankara'da Çankaya, Antalya'da Gündoğmuş, Balıke- RG
sir'de Manyas, Burdur'da Yeşilova, İstanbul'da Eyüp,
Kastamonu'da Karğı, Kocaeli'de Gölcük, Çanakkale
Yenice, Ordu'da Gölköy kazaları teşkil edilmiştir.
1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu'nun 58. maddesi
mucibince yeniden bir vilayette idare heyeti kurulmuş, beş vilayette vali muavinliği ve 25 maiyet memurluğu ihdas olunmuştur.
15
Haziran
Cumhuriyet Merkez BanYeni teşkilatta bilhassa bazı devletler için ayrı kliring C, 15
Haziran
kası'nın muameleleri artmış servisleri kurulacaktır.
1936
olan Ankara ve İstanbul
şubeleri teşkilatlarının genişletilmesine karar verildi.
769
Kaynak
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
15
Haziran
Recep Peker'in parti genel
sekreterliğinden ayrılmasına dair.
BCA:
490.1/
3.12.10.3/
1.Büro
15
Haziran
Memurin Kanunu'nda yapılacak değişiklikler hakkında tamim.
BCA:
490.1/
3.12.10.4/
1.Büro
15
Haziran
Satılan Kinin Bedelinin
Sıhhat ve İçtimai Muavenet
Vekaleti 1936 Bütçesinde
Açılacak Fasla Tahsisat
Kaydına Dair 3019 Sayılı
Kanun.
BULMAÇ
15
Haziran
Ticarette Tağşişin Men'i ve
İhracatın Murakabesi ve
Korunması Hakkındaki
1705 Sayılı Kanuna Ek
Bu kanuna göre ihracat ticareti ile meşgul olmak is- RG
teyen tacirler İktisad Vekaleti'nden ruhsat almaya
mecburdur. Bu ruhsatnameler üç sene müddetle muteber olup müddet bitince yenilenmesi lazımdır. Bu
kanun ayrıca ruhsatnameleri ayrıntılı olarak düzenlemektedir. 3018 Sayılı Kanun 7. maddesi itibarıyla
ihracatçı birliklerinin kurulmasının temeli sayılmaktadır. 7. maddeye göre hükümet, gerekli görülen bölgelerde belirli malların ihracıyla uğraşan ruhsatlı tacirlerin birlikler kurmasını isteyebilir.
15
Haziran
Riyaseticumhur Dairesi
Teşkilatı Hakkındaki 2180
Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine
2180 sayılı kanunun 6. maddesi değiştirilmiştir. Bu RG
madde, kalemi mahsusa ilişkindir. Kalemi mahsus,
bir müdür, dört birinci ve dört ikinci katibden meydana gelir. Bu kalem, reisicumhurun resmi ve hususi,
mahrem bütün muhabereleri nitemin ve yazı işlerini
ifa eder.
15
Haziran
Denizyolları ve Akay İşletmeleriyle Fabrika ve
Havuzlar Teşkilatı Hakkındaki 2248 Sayılı Kanunun
8. Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında 3014 Sayılı
Kanun.
15
Haziran
(A) Fıkrasının Değiştirilmesine ve 50. Maddesine
Bir Fıkra Eklemesine Dair
15
Haziran
Muhasebei Umumiye Kanunun 83. Maddesinin (H)
Fıkrasının Tadiline Dair
Açıklamalar
Kaynak
BULMAÇ
46. maddenin 6. fıkrası şu şekilde değiştirilmiştir: ar- RG
tıma ve eksiltmeye konulması faydalı görünmeyen
müteferrik alımlarla menkulat satışları ve küçük tamirler ve posta nakil işleri (bunların miktarı kazalar
için 200, vilayetler için 500 ve merkez için 1000 liradır). Bu miktarlar, İcra Vekilleri Heyeti kararı ile
cüzütam halindeki kıtalar için 5000liraya, acele ve
mühim hallerde askeri alış verişler için 10 000 liraya
kadar artırılabilir. 50. maddesine ise şu fıkra eklenmiştir: muhammen bedeli 2000 lirayı geçmeyen ve
derhal icrası zaruri görülen veya eksiltme ve pazarlık
sureti ile ihalesinin faydalı olmayacağı anlaşılan posta nakil işleri ile muhammen bedeli 1000 lirayı geçmeyen posta nakil vasıtalarının tamiri.
BULMAÇ
770
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
16
Haziran
İstanbul ve İzmir Limanlarının Sureti İdaresi Hakkında 3023 Sayılı Kanun.
2521 sayılı kanunla hükmi şahsiyeti haiz ve Maliye RG
Vekaleti'ne bağlı olarak İstanbul'da (İstanbul Liman
İşletmeleri Umum Müdürlüğü) ve İzmir'de (İzmir
Liman İşletmeleri Umum Müdürlüğü) adı ile kurulmuş bu idareler bu kanunla İktisad Vekaleti'ne raptedilmiştir. Ayrıca bu kanun İstanbul ve İzmir limanları sınırlarında bu kurumlara verilen hizmetleri ayrıntılı olarak belirtmektedir.
16
Haziran
3007 Sayılı Kültür Bakanlığına Bağlı Ertik Okulları
Öğretmenleri Hakkında
Kanun
Bu kanun ertik okullarına atanacak öğretmenlerin ta- RG
şıması gerekli özellikleri tanımlamakta ve çalışma
koşullarını düzenlemektedir.
16
Haziran
Vilayet İdaresi Kanunun 2.
ve 71 maddelerini değiştiren 3001 Sayılı Kanun
1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu'nun 2. maddesi şu RG
şekilde değiştirilmiştir: vilayet teşkili veya mevcud
vilayetlerden birinin kaldırılması veyahut vilayet
merkezinin veya adının değiştirilmesi Devlet Şurası'nın mütaleası alınarak kanunla yapılır. Kaza teşkili,
kaldırılması veya bir kazanın başka bir vilayete bağlanması vilayet idare heyeti ve umumi meclislerin
mütaleası alındıktan sonra kanunla yapılır. Vilayet
sınırlarının, kaza merkez, sınır ve adlarının değiştirilmesi, nahiye teşkili veya kaldırılması veya bunların merkez ve sınırlarının değiştirilmesi, bir kazadan
başka bir kazaya bağlanması alakalı vilayetler idare
heyetlerinin ve umumi meclislerinin mütaleası alındıktan sonra Dahiliye Vekaleti'nin kararı ve Reisicumhur'un tasdiki ile yapılır. Nahiye ve köy adlarının
değiştirilmesi, yeniden köy teşkili, köylerin birleştirilmesi, ayrılması veya bir nahiyeden başka bir nahiyeye bağlanması vilayet idare ve umumi meclislerinin mütaleası alındıktan sonra Dahiliye Vekaleti'nin
tensibi ile vilayetçe yapılır. 71. madde ise şu şekilde
değiştirilmiştir: bu kanunun hükümlerini icraya İcra
Vekilleri Heyeti memurdur.
16
Haziran
Maradit, Rize ve Pazar'a
yaptığı seyahatla ilgili intibaları.
BCA:
030.10/
70.464.14/
77B.57
16
Haziran
Maden Tetkik ve Arama
Enstitüsü Hakkında 2804
Numaralı Kanunun 11.
Maddesinin Değiştirilmesine Dair 3016 Sayılı Kanun
BULMAÇ
17
Haziran
3025 Sayılı Van gölü İşletmesi Kanunu
Kaynak
Bu kanunla, Van Gölü'nde her nevi makineli ve ma- RG
kinesiz yapılacak alelumum yük ve yolcu nakliyatı
ve bu maksadla göl çevresinde iskele, mendirek, rıhtım ve antrepolar inşa etmek ve işletmek hakkı devlet
inhisarına alınmış ve bu inhisarı işletmek üzere hükmi şahsiyeti haiz olmak, İktisad Vekaleti'ne bağlı bulunmak ve merkezi İktisad Vekaleti'nce tayin olunmak üzere Van Gölü İşletmesi İdaresi kurulmuştur.
Van Gölü İşletmesi İdaresi ticari usullere göre idare
olunacaktır. Bu idarenin bütün muamelat ve sarfiyatı
Muhasebei Umumiye, Artırma, Eksiltme ve İhale
kanunları hükümlerine ve Divanı Muhasebat'ın vize
ve murakabesine tabi değildir.
771
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
17
Haziran
İstanbul'da Telefon Tesisa- Bu kanuna ek olarak İstanbul Telefon Tesisatı'nın sa- RG
tının Satın Alınmasına Dair tın alma sözleşmesi verilmiştir.
Hükümetle Şirket Arasında
Aktedilen Mukavelenin
Tasdiki Hakkında 3026 Sayılı Kanun.
17
Haziran
Devlet Kitapları Mütedavil Devlet kitapları mütedavil sermayesi hakkındaki RG
Sermayesi Hakkındaki
1.4.1933 tarih ve 2133 sayılı kanunun 4. maddesi
hükmü 1938 mali yılı sonuna kadar uzatılmıştır.
Maddesi Hükmünün Üç Yıl
Uzatılması Hakkında 3033
Sayılı Kanun.
18
Haziran
Valilerin CHP İl Başkanlığı
görevi yapacaklarına ilişkin
CHP Genel İdare Kurulu
kararı açıklandı.
Vilayet Parti Başkanlıklarında bulunan mebusların
vazifelerine son verildi. Her vilayette bu başkanlıkları valiler üstlenecektir. Parti başkanlığının ilbaya
devredilmesi hususunda bir tamim yayımlanmıştır.
Bu kararın çıkmasında, Atatürk'ün, Parti Genel Sekreteri Recep Peker özelinde Parti'nin gereksiz yere
devlet işlerine karışmasını düşünmesinin etkisinin
büyük olduğu söylenmektedir.
18
Haziran
Başbakan ve CHP Genel
Başkanı Vekili İsmet İnönü'nün -Parti teşkilatına, vilayetler ve umumi müfettişliklere- beyannamesi
CHP'nin memleketin umumi ve siyasi hayatında güt- ATCTK
tüğü yüksek maksatların gerçekleşmesini kolaylaştırmak ve Parti'nin inkişafını artırmak ve hızlandırmak için bundan sonra Parti faaliyeti ile Hükümet
İdaresi arasında daha sıkı bir yakınlık ve daha ameli
bir beraberlik temin edilmesine karar verilmiştir. Bu
maksatla Dahiliye Vekili, Genel Yönetim Kurulu
üyeliğine alınmış ve kendisine Parti'nin Genel Sekreterlik vazifesi verilmiştir.
18
Haziran
Recep Peker görevden alınarak Dahiliye Vekili Şükrü Kaya CHP Genel Sekreteri oldu.
TCSYK;
TPDCHP,
s. 83.
18
Haziran
Parti başkanlık ödevlerine
dair.
BCA:
490.1/
3.12.10.5/
1.Büro
18
Haziran
Temyiz Mahkemesi Rapor- Bu kanuna göre Temyiz Mahkemesi'nde daire reisi- RG
törleri Hakkında 3032 Sa- nin kendilerine vereceği dava dosyalarını tetkik ve
yılı Kanun.
telhis ile yazacağı raporları heyete takrir ve izah etmek üzere lüzumu kadar raportör bulunacaktır. Raportörler, 2. ve 3. sınıf hakim ve müddeiumumiler
arasından doğrudan doğruya Adliye Vekilliği'nce seçilerek milli irade ile tayin olunur.
18
Haziran
Hariciye Vekaleti Teşkilatı
Kanuna Bağlı Cetvelde
18
Haziran
Hazineden Taksitle Gayrimenkul Mal Satın Almış
Olanların Taksit Bedelleri-
Açıklamalar
Kaynak
TTY;
TPDCHP,
s. 83-84.;
BCA:
490.1/
3.12.10.7/
1.Büro
25 Mayıs 1933 tarih ve 2223 numaralı kanuna bağlı RG
1 numaralı cetvelin 2. derecesinde yazılı Başhukuk
Müşavirliği, cetvelin 1. derecesine çıkarılmıştır.
BULMAÇ
772
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
nin Tecili Hakkındaki 1773
Numaralı Kanunu Tadil
Eden 2222 Numaralı Kanuna Ek 3031 Sayılı Kanun
19
Haziran
Yahudileri küçük düşürücü
resimleri bulunan kartpostalların satışları men edilerek toplattırılması ve yurda
sokulmasının yasak edilmesi.
19
Haziran
Kızılay Kurumu'na Bin
Ton Buğday Verilmesi ve
Ziraat Bankasına Yatırılmış
Olan Buğdayı Koruma
Vergisi Hasılatı Bakiyesinin Mahsubu Hakkında
20
Haziran
Türkiye ile Finlandiya arasında Ankara'da "Ticaret
Sözleşmesi" imzalanması.
20
Haziran
Belediye İmar Heyetinin
Fen İşleri Teşkilatına Dair
3042 sayılı kanun
20
Haziran
Devlet Müesseseleriyle
Türkler ve Türk Sermayesiyle Müteşekkil Şirketler
Tarafından Satın Alınan
Buharlı Gemilerle Memlekette Yapılan Mümasilleri
İçin Getirtilecek Eşyanın
Gümrük Resminden İstisnasına Dair 3044 Sayılı
Kanun
20
Haziran
Maaş Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine
20.6.1927 tarih ve 1108 sayılı Maaş Kanunu'nun 13i RG
24 ve 25. maddeleri değiştirilmiştir.
20
Haziran
Doyçe Bank Elinde Bulunan Ergani Bakır Türk
Anonim Şirketi Hisse Senetlerinin Satın Alınmasına
Bu kanunla Ergani Bakır Türk Anonim Şirketi'nin RG
Doyçe Bank und Diskonto Gezelşaft elinde bulunan
1 500 000 lira itibari kıymetindeki hisse senetlerinin
850 000 liraya kadar satın alınmasına dair hükümetle
banka arasında mukavele akdine salahiyet verilmiştir.
20
Haziran
1702 ve 1880 Sayılı Kanunların tadiline dair olan
2517 Sayılı Kanunu'nun 2.
maddesinde sözü geçen çizelgenin değiştirilmesi
hakkında 3043 Sayılı Kanun.
BCA:
030.18.1.2/
66.53.7/
2\4863/
86-226
Muhacirlere ve muhtaç çiftçilere ödünç olarak to- RG
humluk ve yemeklik dağıtılması hakkındaki 2661 sayılı kanunun 1. maddesinde yazılı bir milyon liralık
haddin 2863 sayılı kanunla iki milyon iki yüz elli bin
liraya çıkarılan kısmından bin ton buğday muhtaçlara
yemeklik olarak bila bedel tevzi edilmek üzere Kızılay Kurumu'na verilmiştir.
ATCTK
2763 sayılı kanun mucibince teşekkül eden Belediye RG
İmar Heyetinin fen işlerine bakmak ve bu heyete
merbut olmak üzere kullanılacak uzman mühendis,
mimar, memur ve müstahdemlerin ücret ve harcırahları Belediyeler Bankası Kanunu ve tüzük mucibince
belediyelere dağıtılacak temettü hisselerinden verilir.
BULMAÇ
BULMAÇ
773
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Haziran
İstanbul Telefon Tesisatının Tesellüm ve İşletme
Muamelelerine Dair 3054
Sayılı Kanun.
Bu kanunla satın alınan İstanbul telefon tesisatının RG
satın alma mukavelesindeki şartlara göre tesellüm
muameleleri ile bu mukaveleden doğan hak, menfaat
ve vecibelerin yerine getirilmesi ve telefon tesisatının
fenni şekilde işletilmesine hadim bütün muamele ve
teşebbüslerin ifası Nafıa Vekili'nin kontrolü altında
olmak üzere Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü'ne verilmiştir. İstanbul telefon servisi,
Umum Müdürlüğe bağlı bir müdürlük tarafından yerine getirilir.
20
Haziran
Dahiliye Vekaleti Merkez
Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki 1624 Numaralı
Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve
Kanuna Bazı Hükümler
İlavesine Dair 3046 Sayılı
Kanun
1624 sayılı kanunun 7. maddesi değiştirilmiştir. Bu RG
madde, Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü'nün oluşumuna ilişkindir. Ayrıca, Nüfus İşleri Umum Müdürlüğü'ne ilişkin 8. madde, Vilayetler İdaresi Umum
Müdürlüğü'ne ilişkin 10. madde değiştirilmiştir. Evrak Müdürlüğü kurulmuştur.
20
Haziran
Büyük Millet Meclisi Azasının Tahsisat ve Harcırahları Hakkındaki 1757 Sayılı
Kanuna Ek 3050 Sayılı
Kanun.
BULMAÇ
20
Haziran
Bir Numaralı Çizelgenin
Değiştirilmesi Hakkında
BULMAÇ
22
Haziran
Montreux Boğazlar Konferansı toplandı.
Uluslararası ortamın gerilmeye başlaması ve ülkele- TTY, TPC
rin silahlanma yarışına girmesi Türkiye Cumhuriyeti'ni güvenlik açısından tedirgin etmektedir. Lozan
Anlaşması'yla askerden arındırılan ve birçok ülkenin
katılımıyla oluşturulan komisyon teslim edilen boğazların, durumunun, değişen uluslararası ortam nedeniyle Türkiye lehine değiştirilmesi gerekmektedir.
Bu tür gelişmelerden dolayı Türkiye Cumhuriyeti,
boğazları kontrolü altına almak ve askerileştirmek
için ilgili devletlere 29.5.1936 tarihinde toplantı çağrısı yapmıştır. Gelen olumlu tepkiler sonucunda İsviçre'nin Montreux şehrinde toplanılmıştır.
22
Haziran
Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne
Dair Olan 1452 Sayılı Kanuna Bağlı Cetvelin Dahiliye Vekaleti Kısmında
BULMAÇ
22
Haziran
Cumhurbaşkanlığı Filarmonik Orkestrası Teşkilatı
ve Orkestra Mensuplarının
Terfi ve Tecziyeleri Hakkında 2021 Sayılı Kanun.
Kaynak
Bu kanun Cumhurbaşkanlığı Filarmonik Orkestrası RG
üyelerinden bahsetmekte; üyelerinin derecelerini ve
maaşlarını, terfi ve cezaları düzenlemektedir.
774
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
22
Haziran
Başvekil ve Parti Genel
Sekreteri tarafından Parti
işleri hakkında görüşülmek
ve kendilerine direktif verilmek üzere valiler Ankara'da toplandı.
C, 23
Haziran
1936
22
Haziran
Denizyolları ve Akay İşletmeleriyle Fabrika ve
Havuzlar Teşkilatı Hakkındaki 2248 Sayılı Kanunun
15. Maddesine Ek 3048
Sayılı Kanun.
BULMAÇ
22
Haziran
Kanununa Bazı Hükümler
Eklenmesine Dair 3028
Sayılı Kanun.
23
Haziran
TCK'ya 141. ve 142. maddeler eklendi.
23
Haziran
Vilayetler İdaresi Kanunu'nda değişiklik yapıldı.
23
Haziran
Birinci Beş Senelik Endüst- Bu mukavele, Osmanlı İmparatorluğu dahil olmak C, 24, 26
ri Programı'na dahil olup
üzere İngiltere'nin Türkiye'ye bir ticaret işi için ver- Haziran
1936
Sümer Bank tarafından bu diği ilk kredidir.
sene Karabük'te kurulmasına başlanacak Demir-Çelik
fabrikaları ile mütemmimi
bazı sanayiin kurulmasına
talib olmuş olan H. A.
Brassert And Co-Ltb.
London şirketleri ile İngiltere Credit Export
Guerrantee Departman dairesi mümessilleri ve Sümer
Bank arasında cereyan etmekte olan müzakerelerin
iki taraf arasında mutabakatla neticelenmesi ve bu
babda vücude getirilmiş
mali anlaşma imzalanması.
23
Haziran
3017 Sayılı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti
Teşkilat ve Memurin Kanunu.
Kaynak
Bu kanun, önceden emeklilik hakkına sahip devlet RG
memurluklarında istihdam edilmiş olanlardan Devlet
Demiryolları ve İnhisarlar Umum Müdürlüklerinde
ve mülga Tütün, Müskirat ve Barut İnhisarlarının
devletçe idare edildiği devrelerde bu idarelerde kayıtlı ve sürekli görevlerde ücretle istihdam edilenlerin
emeklilikleri hakkında hükümler içermektedir.
TCSYK
Bu tadilat ile vilayet teşkili veya mevcut vilayetler- C, 24
den birinin kaldırılması ve yahut vilayet merkezinin Haziran
veya adının değiştirilmesi Devlet Şurası'nın 1936
mütaleası alınarak kanunla yapılacaktır. Kaza teşkili,
kaldırılması veya bir kazanın vilayetten başka bir vilayete bağlanması Vilayet İdare Heyeti ve Umumi
Meclislerinin mütaleası alındıktan sonra kanunla yapılacaktır.
Bu kanuna göre Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekale- RG
ti, görevlerini yapmak için kendi bütçesi ile Hudud
ve Sahiller Sıhhat Umum Müdürlüğü ve İskan
Umum Müdürlüğü bütçeleri içinde ve hususi idarelerle belediye ve Evkaf Umum Müdürlüğü bütçelerinin tayin edilen hadleri dahilinde olmak üzere lüzum
775
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
görülecek yerlerde tıbbi, sıhhi, içtimai teşkiller ve
müesseseler yapar ve bunlara lazım olan tababet ve
şuabatı sanatları mensublarını, eczacı ve kimyagerleri ve diğer memurları tayin eder ve lüzum görülürse
ecnebi tabip, hemşire, kimyager ve teknisyenler kullanır. Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekilliği'nin ve
buna bağlı olarak mülhak bütçe ile idare olunan
Hudud ve Sahiller Sıhhat Umum Müdürlüğü'nün teşkilatı bu kanuna göre yapılır ve memurları hakkında
bu kanunun özel hükümleri tatbik olunur.
23
Haziran
3039 Sayılı Çeltik Ekimi
Kanunu.
23
Haziran
Türk Ceza Kanunu'nun Ba- Toplam 143 maddede değişiklik yapılmıştır.
zı Maddelerini Değiştiren
24
Haziran
Belediye kanun, nizam ve
talimatnamelerinde yer
alan değişiklikleri ve belediye işlerinde meydana gelen gelişmeleri kapsayan
bir kitabın Halid Bayrı tarafından "Belediye İşleri
Kılavuzu" adıyla yazılması
ve Ramzi Kitabevi tarafından basılması.
Bu kitaptan önce belediye işlerine ilişkin en önemli C, 24
yayın, İstanbul Vilayeti Mektubcusu Osman Ergin'in Haziran
yazdığı beş ciltlik "Mecellei Umuru Belediye" eseri- 1936
dir.
24
Haziran
Yeni Parti teşkilatı mevzusunda valilere, vazifelerine
dair bir talimatname gönderildi. Bu talimatnameyle vilayetlerde iş bölümü yapılırken halkın dileklerine
geniş yer ayrılacaktır.
Bu talimatnameye göre, kararnamenin tebliği tari- C, 25
hinden itibaren Parti teşkilatı olan vilayetlerde o vi- Haziran
layetlerin valilikleri, Parti Nizamnamesi'nin 89. 1936
maddesinde yazılı olduğu gibi, Umumi İdare Heyeti
kararı ve genbaşkurun onaylaması ile mansub Parti
başkanı sıfat ve salahiyetini almıştır. Parti nizamnamesinin Vilayet İdare Heyeti başkanlarına vermiş olduğu bütün vazifeleri ifa ile mükelliftirler. Nizamnamenin 81. maddesine göre Vilayet İdare Heyetince
seçilmiş meb'us başkanlarının başkanlık ve azalık
vazifeleri nihayet bulmuştur. Başkanlık vazifeleri nihayet bulan mansub ve meb'us başkanlar arasında
ayni zamanda Halkevi başkanlığı vazifesini de ifa
edenler varsa, bunların yerine talimatına uyularak Vilayet İdare Heyeti azasından bir başkan seçilecektir.
Valiler, Parti vazifelerine yakından ilgili olacak ve
Parti binasında çalışarak Parti işleri ile meşgul olacaktır. Umum müfettişler, mıntıkaları dahilinde bütün devlet işlerinin olduğu gibi, Parti faaliyet ve teşkilatının da yüskek murakıbı ve müfettişidir. Valiler,
Parti işlerinde Genel Sekreterlikle muhabere edecekler ve mühim gördükleri meseleleri bilgi olarak genel
müfettişliklere bildirecektir.
24
Haziran
Madenlerin Eti Bank'a dev- Ereğli kömür havzasının Kozlu mevkiindeki 361 C, 25
ri.
numaralı kömür ocağı Eti Bank'a devredildi. Ergani Haziran
civarında Buleman'da meydana çıkarılan krom ma- 1936
deni de Eti Bank'a ihale edildi.
Bu kanun çeltik komisyonlarından, bu komisyonun RG
üyelerinin kimlerden oluşacağından, komisyonun
yetkilerinden bahsetmiştir. Ayrıca, mutemed heyetini, çeltik ekenlerin mükellef oldukları hükümleri düzenlemektedir.
776
RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Haziran
Florya'nın İstanbul Belediyesince istimlaki ve burada
bir şehir kurulmasına başlanması üzerine sayfiye halini alan Bakırköy'e tabi
Kalikırtya Köyü'nün İstanbul Belediyesi hududlarına
alınması.
C, 25
Haziran
1936
24
Haziran
Pamuk ipliği fiyatlarının
İktisad Vekaleti tarafından
belirlenmesi müstehlikler
lehine olumlu sonuçlar doğurması.
Endüstriyel mamülatın maliyet fiyatlarını tetkik ve C, 25
toptan tespit kanununa istinad eden bu fiyat tayini, Haziran
küçük dokuma sanayii lehine bir hareket olarak de- 1936
ğerlendirilmektedir.
24
Haziran
2/4732 Sayılı Muvazzaf
Deniz Subayları Yetiştirme
ve Deniz Subaylarına Yüksek İktidar ve Tahsil Verme Talimatnamesi.
Bu yönetmelikte muharib ve muavin deniz subayı RG
yetiştiren kurumlardan bahsedilmiştir. Bu kurumların
vereceği eğitimi ve eğitimler sonucunda öğrencilerin
ne gibi unvanlara sahip olacağı ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.
25
Haziran
Arazi ve Bina Vergilerine
Ait Kayıtların ve Bakaya
Hesaplarının Hususi İdarelere Devri ve Matbu Evrak
ve Mefruşat İhtiyacının
Temini ve Devredilen Kayıtlara Maliyenin Müracaat
Şekli Hakkında 2/4772 Sayılı Nizamname.
BULMAÇ
25
Haziran
Şirketihayriye, Boğazı canlandırmak için boğazın her
iki sahilinde de modern evler ve eğlence yerleri yapmaya karar verdi.
C, 25
Haziran
1936
25
Haziran
Bir zamanlar Avusturya'nın Ulus Gazetesi Basımevi'nden çıkan bu eser Bürhan C, 25
Haziran
Ankara Elçiliği Müşaviri
Belge tarafından dilimize çevrilmiştir.
1936
olan Norbert Bischoff,
Türk İnkılabı ve Türk milletinin tarih içerisindeki
ilerleyişi hakkında "Ankara: Türkiye'de Yeni Oluşun
Bir İzahı" adlı bir yapıt
meydana getirdi.
25
Haziran
Bina vergisinin belediyelere geçmesi üzerine bu vergilerin istinaf işleriyle
meşgul olmak üzere 9 komisyon teşkil edildi.
25
Haziran
Trabzon Limanı'nda fırtına
sonucu bir posta kayığının
batması üzerine Üçüncü
Umumi Müfettişin alınması
gerekli tedbirlerle ilgili yazısı ve Başbakanlığın İktisat ve Bayındırlık bakanlıklarına tamimi.
Kaynak
Komisyon azaları Vilayet idare heyetine gelerek C, 26
vazıfelerini layıkı ile ifa edeceklerine, halkın ve Haziran
memleketin menfaatlerini koruyarak hareket edecek- 1936
lerine dair yemin etmiştir.
BCA:
030.10/
71.464.17/
77B.60
777
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Haziran
Dördüncü Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne
Sait Akkirman'ın terfian
tayini.
Maaş 80 liradır.
BCA:
30.11.1/
104.17.4/
12208; RG
26
Haziran
Balıkesir'e bağlı Giresun
nahiyesinin adı Savaştepe
olarak değiştirilmesi.
BCA:
30.11.1/
104.17.20/
12224; RG
26
Haziran
Zararlı İlaçlar Gayrımeşru
Ticaretinin Men-i Hakkında Beynelmilel Mukavelename.
TCAMA
26
Haziran
Güneş-Dil teorisinin esaslarını tetkik eden bir eser
yayımlandı.
26
Haziran
Hükümete hakaret eden
Kastamonu'da Ermeni
Kabik hakkında takibat yapılması.
BCA:
030.10/
42.266.4/
30.1837
27
Haziran
Romanya'dan 1000 Türk
göçmen Türkiye'ye göç etti.
TCSYK
29
Haziran
2154 numaralı kanunun
halkevlerine gönderildiği.
Bu kanun, halkevleri getirtilecek radyo, amplifikatör
ve sinema makinesi ile inikas fenerleri hakkındadır.
CHP Genel Sekreteri, bu kanunun sağladığı muafiyetlerden yararlanılması için bu yazıyı halkevlerine
göndermiştir. Yazı, muafiyetlerden yararlanmak için
gerekli belgeleri belirtmektedir.
BCA:
490.1/
3.13.1/
1.Büro
29
Haziran
Vakıflar Umum Müdürlüğü'nün Varidat ve Tahsilat
Müdürlüğü'ne Cemal Gezmen tayin edildi.
Maaş 55 liradır.
RG
29
Haziran
Balıkesir ve Kayseri belediye başkanlıkları için seçim yapılması.
BCA:
030.18.1.2/
66.55.13/
2\4909/
82-55
30
Haziran
Atatürk'ün -Tekir köyünden 6 kişiyle beraber- Silifke Ziraat Bankası'na,
bölgede "Tarım Kredi Kooperatifi" kurmak istediklerini bildiren dilekçesi.
ATCTK
30
Haziran
İstanbul Üniversitesi'nde
huzursuzluk yaşanması.
İbrahim Necmi Dilmen, dillerin ana kaynağı sorunu- C, 26
nu incelediği ve Türk Güneş-Dil teorisinin esaslarını Haziran
tetkik ettiği "Türk Dil Bilgisi Dersleri" adlı eser, An- 1936
kara Tarih, Dil, Coğrafya Fakültesi yayını olarak neşredildi.
İstanbul Üniversitesi'nde çalışan yabancı profesörler, C, 30
Türk profesör, doçentlerinin ve asistanlarının yerine Haziran
Avrupa'dan adam getirilmesini istemektedir. Bu istek 1936
tepki çekmektedir.
778
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Temmuz 1933-1935 yıllarına ait
Mevduatı Koruma Kanunu'nca toplanan, bankalardaki mevduatı gösterir mukayeseli istatistik.
1
Temmuz Dahiliye Vekaleti'nin, köylerin kalkınması için beş
senelik plan hazırlaması.
1
Temmuz Dahiliye Vekili ve Parti
Genel Sekreteri Şükrü Kaya,
valiler ve Parti idare heyeti
azalarıyla Parti işlerini görüşmek üzere Trakya'ya
gitti.
C, 2
Temmuz
1936
1
Temmuz İstanbul Liman İdaresi, bu
tarihten itibaren İktisad
Vekaleti'nin emrinde yeni
kadro ve bütçesi ile çalışmaya başladı.
C, 2
Temmuz
1936
2
Temmuz 2848 ve 2510 Sayılı Kanunlar Mucibince Göçmenlerle Nakledilen Kimselerin
İaşesine ve 2661 Sayılı
Kanuna Göre Bunlara Verilecek Yemeklik ve Tohumluk Buğdaya Dair 2/4843
Sayılı Talimatname.
2
Temmuz Birleşik şeker fabrikaları
Bunun için Almanya'dan iki mütehassıs (uzman) ge- C, 2
Temmuz
idaresi, şeker sanayiini
tirtilmiştir.
1936
esaslı bir ıslahata tabi tutmak için çalışmalara başladı.
3
Temmuz 8. Yerli Mallar Sergisi İstanbul'da açıldı.
C, 3
Temmuz
1936
3
Temmuz Türkiye, Fransa, İngiltere
ve Rusya'nın temsilcilerinin Cenevre'de, Boğazlar
Konferansı'nda bazı ihtilafları mucib olan noktalar
üzerinde görüşmesi.
C, 4
Temmuz
1936
4
Temmuz 19 Mayıs'ın spor bayramı
olarak kutlanması.
BCA:
490.1/3.13.
6/ 1.Büro
4
Temmuz Almanya'da Heidelberg
Üniversitesi Başbakan İsmet İnönü'ye fahri doktorluk verdi.
GB
Kaynak
BCA:
030.10/
24.137.10
Dahiliye Vekaleti, nüfusun % 78'ini temsil eden ve C, 1
adedi 40 bini geçen köylerimizin kalkınması için be- Temmuz
şer senelik mıntakavi mesai planı çizilmesi hakkında 1936
vilayetlere bir tamim göndermiştir.
Bu yönetmeliğe göre muhacirlerle mültecilerden ih- RG
tiyacı olanlar ve hükümet kararı ile getirilen bilümum
muhacirler ülkeye geldikleri günden itibaren bir yıl
devam etmek üzere misafirhanede, yolda veya
müretteb mahallerinde meccanen iaşe edilirler. Tohumluk buğday 2510 sayılı kanun mucibince toprak
dağıtılmış olan veya ekim yeri gösterilmiş bulunan
ailelere verilir. 2661 sayılı kanun mucibince ve bu
kanun usullerine göre dağıtılan yemeklik ve tohumluk buğdaylar Ziraat Bankalarınca her aile reisine
veya köy ihtiyar heyetlerince tasdikli salahiyet sahibi
mutemedlerine teslim olunur.
779
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
4
Temmuz 1936 Mali Yılı Bütçesinin
765. Faslına Mevzu Gece
Mesai Ücreti Tahsisatının
Liman Memurlarına Sureti
Tevziini Gösterir 2/4862
7
Temmuz Maliye Vekaleti teşkilatının vazifelerini gösteren
tüzüğün yürürlüğe konulması.
7
Temmuz Türk Ocakları'nın Maliye'ye olan borçlarının ödenmesi.
BCA:
490.1/
3.13.5
8
Temmuz Büyük Millet Meclisi arkası için Jansen tarafından
hazırlanan 3276 Sayılı
Plan'ın tasdiki.
BCA:
030.18.1.2/
66.58.19/
2\4975/
101-55
9
Temmuz 3023 Sayılı Kanunun 19.
Maddesine Göre Hazırlanan İstanbul ve İzmir Limanları İşletme Müdürlüklerinin Teşkilat ve Sureti
İdaresi Hakkında 2/4896
9
Temmuz Feridun Fazıl'ın eserinin
halkevine gönderildiği.
BCA:
490.1/
3.13.7/
1.Büro
10
Temmuz II. Dünya Savaşı'nın Türk
ve Dünya ekonomisine
yaptığı etkilere dair rapor.
BCA:
030.10/
166.155.5/
174.46
10
Temmuz Vilayetlerde parti işlerini
valilerin yürütmesi.
BCA:
490.1/
3.13.4
13
Temmuz Türk Ocakları'ndan kalan
emlakların değerlendirilmesi.
BCA:
490.1/
3.13.11/
1.Büro
Açıklamalar
Kaynak
BULMAÇ
Bu tüzükle Maliye Vekaleti'nin görevleri, umumi
masrafları karşılayacak gelir menbalarını bulmak ve
gelirleri toplamak, bu masrafların tediyelerini temin
etmek, para ve kredi işlerinin umumun menfaatine
hadim şekilde idare eylemek, umumi ve mülhak bütçelere bağlı daire ve müesseselerle vilayet ve belediye gibi resmi teşekkülleri, sermayesinin tamamı veya
bir kısmı devlete aid müesseselerle imtiyazlı şirketler
ve alelumum cemiyetleri mali bakımından murakabe
altında bulundurmak, devletin mali idaresini, memleketin iktisadi kalkınmasına aid mesai ile hemahenk
olarak yürütmek şeklimde tanımlanmıştır. Bu tüzük
Maliye Vekaleti'nin merkezdeki birimlerinin ve vilayetler, kazalar, İstanbul Maliye teşkilatının ayrıca
umumi müfettişlikler müşavirliklerinin görevlerini
ayrıntılı olarak düzenlemektedir.
BCA:
030.18.1.2/
66.55.7/
2\4903;
RG
3023 sayılı kanun mucibince, hükmi şahsiyeti haiz RG
olmak ve ticari usullerle idare olunmak üzere İstanbul'da İstanbul Liman İşletme İdaresi ve İzmir'de İzmir Liman İşletme İdaresi adı ile teşkil edilmiş ve
İktisad Vekaletine raptedilmiş olan idarelerin teşkilatı ile memur ve müstahdemlerinin sureti tayinleri,
vazife ve salahiyetleri, idarelere ait bilcümle muamelelerin ifa tarzları bu yönetmelik de düzenlenmiştir.
780
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
14
Temmuz Isparta Maarif Direktörlüğü'ne Nazım atandı.
Maaş 45 liradır.
RG
14
Temmuz Silifke bölgesinde "Tarım
Kredi Kooperatifi"nin kurulmasına ilişkin işlemlerin
tamamlanması.
14
Temmuz Çankırı İli Nafıa Direktörlüğü'ne Nusret atandı.
16
Temmuz Takas heyetlerinin vekalete İktisad Vekaleti'nin hazırladığı bir proje doğrultu- C, 16
bağlanması.
sunda takas heyetlerinin doğrudan doğruya İktisad Temmuz
1936
Vekaleti teşkilatına bağlanmasına karar verildi.
16
Temmuz Adli makamlara (hakimlik,
müddeiumumilik, azalık
v.b.) toplu atama yapılması.
RG
17
Temmuz Karaköse, Sarıkamış ve
Kağızman'daki okul ve eğitim sıkıntısı.
BCA:
030.10/
71.464.26/
77B.68
18
Temmuz 2/4903 Sayılı Maliye Vekaleti Teşkilatının Vazıfelerini
Gösterir Nizamname'nin
düzeltilmesi.
BULMAÇ
18
Temmuz Valiler arasında yapılan
değişiklikler ve yeni tayinler.
Sivas Valiliği'ne Kayseri Valisi Nazmi Toker, Kayseri Valiliği'ne Maraş Valisi Adil Bayram, Maraş Valiliği'ne Bolu Valisi Salih Cemal Gülen, Bolu Valiliği'ne Balıkesir Valisi Salim Gündoğan, Balıkesir Valiliği'ne Yozgad Valisi Baran tayin edilmiştir.
20
Temmuz Boğazlar Rejimi hakkında
Montreux'ta anlaşma imza
edildi.
31 Temmuz 1936 tarihinde 3056 Sayılı Kanunla TTOMAR,
onaylanmıştır. 5 Ağustos 1936 Tarihli 3374 Sayılı TPC
Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu anlaşmayla boğazlardan geçiş ve gemi taşıyıcılığı serbestliği esası
pekiştirilmiştir. Muhtemel bir savaş durumunda,
Türkiye, gerekli görürse bütün savaş gemilerine boğazları kapatabilecektir. Boğazlar bölgesi, Türkiye
Cumhuriyeti tarafından askerileştirilebilecektir.
20
Temmuz Milli Musiki hakkında tetkikat yapan mütehassıs
profesör Hindemitd''in halk
koroları teşkiline dair raporu Kültür Bakanlığı'nca
tetkik edilmeye başlandı.
C, 21
Temmuz
1936
20
Temmuz Çoruh'un 6 aylık vaziyet
raporu.
BCA:
030.10/
65.434.4/
72.71
21
Temmuz Montreux Antlaşmasını takiben ordumuzun Çanakkale
ve İstanbul Boğazları bölgesindeki gayri askeri sahayı tamamen işgal etmeleri.
ATCTK
ATCTK
Maaş 70 liradır.
781
RG
BCA:
030.18.1.2/
67.61.19/
2\5035/
71-417
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
21
Temmuz Çanakkale'de milli merasim tertip edildi.
C, 22
Temmuz
1936
22
Temmuz İstanbul Defterdarlığı'na
Maliye murakıbı Kazım tayin edildi.
C, 22
Temmuz
1936
22
Temmuz Diyarbekir Vilayeti'nin Ergani Kazası'na Bağlı
Guleman Köyü'ndeki Krom
Madeni İmtiyazını Eti
Bank'a İhalesine İlişkin
4730 Sayılı Kararname.
RG
22
Temmuz Polis Teşkilatı.
BCA:
030.18.1.2/
67.65.13/
2\5109/
K.3201
23
Temmuz Türkiye ile Avusturya arasında ticaret ve kliring anlaşması imzalandı.
SP, 25
Temmuz
1936
23
Temmuz İki tayin.
Vekalet Evrak Müdürlüğü'ne Vilayetler İdaresi RG
Umum Müdürlüğü Üçüncü Şube Müdürü Ahmed,
Hukuk müşavirliği Muhakemat Kısmı Müdür Muavinliği'ne Oltu Kaymakamı İzzet tayin edildi.
24
Temmuz Borsa Ünitürk fiyatlarında
önemli bir yükselme kaydedildi.
Montreux Mukavelesinden kaynaklı siyasi başarımı- C, 24
zın bir tesiri olarak yükselmenin gerçekleştiği düşü- Temmuz
1936
nülmektedir.
25
Temmuz Manipüle edilmemiş üzüm
ihracatının yasak edilmesine ilişkin 2/4958 sayılı kararname.
Üzümlerimizin yabancı memleketler üzümleri ile ka- RG
rıştırılarak yeni bir tip yapılmasını önlemek ve rekabetten korunmasını temin etmek için bu kararname
hazırlanmıştır.
27
Temmuz Konya İli Bayındırlık Direktörlüğü'ne Cevdet atandı.
Maaşı 80 liradır.
28
Temmuz İstanbul'da ve Anadolu'da
pamuk ipliği buhranının
yaşanması.
Bütün fabrikalar ve münferid tezgahlar ipliksizlikten C, 28
faaliyetlerini durdurmuşlardır. Bu tezgahlarda çalışan Temmuz
1936
ekserisi kadın olan binlerce işçi de işsiz kalmıştır.
28
Temmuz Gaziantep Belediyesi'nin
şehri imar etmesi.
Su ve elektrik işlerinde ilerlemeler kaydedilmekte; C, 28
Temmuz
mezbaha ve buz fabrikası ıslah edilmektedir.
28
Temmuz Ticaret ve Sanayi Müzesi'nin, Ankara'ya taşınması.
Eşyalarının nakline başlanmıştır.
28
Temmuz İstanbul Vilayeti'ne
ikinci bir vali muavinliği
kadrosu.
İstanbul Vilayeti'nin daimi ve idari işlerinden başka C, 28
şehrin transit merkezi olması yüzünden gelen giden- Temmuz
lerin teşrifat işleri ile meşgul olmak üzere ikinci bir 1936
vali muavinliği ihdası yapıldı.
Açıklamalar
Kaynak
RG
1936
782
C, 28
Temmuz
1936
G.
A.
Olay/Mevzuat
28
Temmuz Cebeci için yeniden hazırlanan imar planının onayı.
29
Temmuz Bazı nahiyeler kaldırıldı.
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
030.18.1.2/
67.64.12/
2\5088/101
Balıkesir'in Manyas, Denizli'nin Erle, İstanbul'un BCA:
Eyüp, Kastamonu'nun Kargı, Ordu'nun Gölköy ve 30.11.1/
105.22.19/
Kocaeli'nin İhsaniye nahiyeleri kaldırılmıştır.
12325; RG
29
Temmuz Posta İdaresi'nde
değişiklik yapılmasına ilişkin hazırlıklara başlandı.
Bu doğrultuda başmüdürlükler kaldırılarak yerlerine C, 29
Temmuz
62 müdürlük teşkil edilmektedir.
1936
29
Temmuz İstanbul'da yeni Tapu ve
Kadastro Teşkilat Kanunu'na tevfikan 9 sicil muhafızlığının ihdas edilmesi.
C, 29
Temmuz
1936
29
Temmuz Maliye Teftiş Heyeti Reisi
Cezmi Erçin, Mali Tetkik
Heyeti Reisliği'ne, Üçüncü
Umumi Müfettişlik Maliye
Müşaviri Hüsnü ve Birinci
Sınıf Maliye Müfettişi Esad
Maliye Müsteşar Muavinliğine tayin edildi.
RG
29
Temmuz Maarif Vekaleti, kitap satışları için bir talimatname
hazırladı.
29
Temmuz Eskişehir Maarif Direktör- Hamdi Akman'ın maaşı 40 lira, Şevket Aydın'ın ma- RG
lüğü'ne Hamdi Akman, Or- aşı 30 liradır.
du Maarif Direktörlüğü'ne
Şevket Aydın atandı.
30
Temmuz Türk inkılabı hakkında Tekin
Alp tarafından "Kemalizm"
adlı bir eserin yazılması.
C, 30
Temmuz
1936
30
Temmuz Atatürk'ün nezaretinde
Meclis, Boğazlara dair kanunların müzakeresini yaptı.
C, 30
Temmuz
1936
30
Temmuz Valiler arasında becayişler
oldu.
Bundan sonra, Vekaletçe basılan mekteb kitapları ve C, 29
mecmuaların satışı tek bayi inhisarından kaldırılmak- Temmuz
1936
ta ve bütün kitapçılar satış yapabilmektedir.
Erzurum Valisi Balıkesir'e, Kayseri Valisi Nazmi C, 31
Temmuz
Sıvas'a, Maraş Valisi de Kayseri'ye tayin edildi.
1936
30
Temmuz Tapu Kadastro Umum Mü- Türkkan'ın maaşı 90 lira, Korur'un maaşı 80 liradır.
dürlüğü Fen Müşavirliğine
Halit Ziya Türkkan, Fen
Başmüfettişliğine Ahmed
Korur tayin edildi.
RG
31
Temmuz Montreux Antlaşması münasebetiyle "Meclis'in, Atatürk'e minnet ve teşekkürlerinin iletilmesi" ve "Kahraman orduya saygı ve selamlarının bildirilmesi"
hakkında TBMM kararları.
ATCTK
783
1936 Yılı
G.
A.
31
Temmuz Montreux Antlaşması'nın
imzalanması münasebetiyle
Vekiller Heyeti'ne TBMM'de
güvenoyu verilmesi.
ATCTK
31
Temmuz Suriye'de Türklere ve Tür- 5.8.1936 Tarihli 3374 Sayılı RG
kiye'de Suriyelilere Ait
Emlak Hakkında Olup
2089 Sayılı Kanunla Tasdik Olunan 27 Teşrinevvel
1932 Tarihli İtilafnamede
Derpiş Edilip 2402, 2565,
2694 ve 2929 Sayılı Kanunlarla Uzatılan Müddetlerin
Üç Ay Daha Uzatılmasına
TTOMAR
31
Temmuz Eskişehir Valisi Talat Öncel'in Amasya, Amasya
Valisi Kadri Üçok'un Eskişehir Valiliği'ne naklen tayinleri.
BCA:
030.18.1.2/
67.65.14/
2\5110/
71-418
1
Ağustos
Ankara Sigorta Şirketi kuruldu.
TTY
1
Ağustos
İtalyan Turizm mecmuasının Faşizm propagandası
yaptığı için yurda sokulmaması.
BCA:
030.10/
86.568.2/
86.41
1
Ağustos
2/5042 Sayılı Vakıflar Nizamnamesi.
2
Ağustos
2/5202 Sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü
Tekaüt Sandığı Nizamnamesi.
2
Ağustos
İstanbul'da "Kırk Gün Kırk
Gece Şenlikleri" başladı.
Şenliğin başladığına ilişkin beyanatı Vali ve Beledi- SP, 2
Ağustos
ye Reisi Muhiddin Üstündağ vermiştir.
koruma hakkındaki 11 sayılı Kararname'nin 27.
maddesine bir fıkra eklenmesi.
Eklenen fıkra şudur: 11 numaralı kararnamede yazılı
hükümlere aykırı harekette bulunanlara 1567 numaralı kanun mucibince hüküm olunacak para cezaları
mahkemelerce tecile tabi tutulduğu ve fakat kaçırılırken tutulan para ve esham ve tahvilatın müsaderesi
ile irad kaydedilmesine mahkemelerce karar verildiği
takdirde müsaderesine karar verilen para ve esham ve
tahvilat kıymetlerinden azami nısfına kadar olan
kısmını ikramiye olarak muhbirlerine vermeğe Maliye Vekili mezundur.
3
Olay/Mevzuat
Ağustos
Açıklamalar
Kaynak
Vakıfların idare ve temsili ve vakıf mallarının ve RG
mimari veya tarihi değeri olup idaresi vakfa aid olan
eserlerin muhafaza ve imarı ve vakfa aid müesseselerin gayelerine göre yaşatılması ve vakıf paralarının
nemalandırılması ve mütevellilerin tayin ve icabında
azilleri hususunda Vakıflar Umum Müdürlüğüne kanunla verilen vazifeler bu nizamname dairesinde görülür.
BULMAÇ
1936
784
BCA:
030.18.1.2/
67.62.17/
2\5053/
2\5152;
RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Ağustos
Valiler arasında nakil ve
tayinler oldu.
Erzurum Valisi Ekrem Balıkesir'e, Balıkesir Valisi RG; C, 2
Salim Gündoğan Bolu'ya, Bolu Valisi Cemal Güler Ağustos
Maraş'a, Maraş Valisi Mustafa Adli Kayseri'ye, Kay- 1936
seri Valisi, Nazmi Sivas'a, Yozgad Valisi Baranda
Erzurum'a nakledilmiştir.
3
Ağustos
Aydabir Mecmuası çıktı.
Yazarları: Mehmed Akif, Mithat Cemal, Faruk Nafiz, C, 3
Orhan Seyfi, Halid Fahri, Sadri Ertem, Sabahaddin Ağustos
Ali, Ahmed Refik, Reşid Saffet, Nurullah Ata, Ka- 1936
zım İsmail, İzzet Melih'tir.
3
Ağustos
Dr. Nihat Tarla'nın eserinin
halkevine gönderildiği.
BCA:
490.1/
3.13.36/
1.Büro
4
Ağustos
Türkiye ile Romanya arasında münakit Dobruca'daki
Türk Ahalisinin Muhaceretini tanzim eden Mukavelename.
TCAMA
5
Ağustos
Doktor Hafız Cemal'in teşebbüsü ile teşekkül eden
Türkiye San'at Mektebleri
Mezunlar Cemiyeti, bilfiil
çalışmaya başladı.
C, 5
Ağustos
1936
5
Ağustos
İstanbul Vilayeti dahilinFatih Kaymakamı Haluk Ankara'da yeni tesis edilen C, 5
deki kaymakamlıklarda de- Çankaya Kaymakamlığı'na, Sarıyer Kaymakamı Ra- Ağustos
ğişiklikler yapıldı.
uf Fatih Kaymakamlığı'na, Silifke Kaymakamı Recai 1936
Sarıyer Kaymakamlığı'na, Beşiktaş Kaymakamı Şevket Adalar Kaymakamlığı'na, Bolvadin Kaymakamı
Rıza da Beşiktaş Kaymakamlığı'na atandı.
5
Ağustos
Rüsumu Sıhhiye Hakkındaki 500 Numaralı Kanunun 1. Maddesine Bir Fıkra
Eklenmesine Dair 3057
Sayılı Kanun.
Eklenen fıkra şudur: boğazlardan transit olarak geçen RG
gemilerin İstanbul limanında yalnız zaruri ihtiyaçlarını temin veya acentaları ile temas etmek üzere talimatnamelerdeki hükümlere uygun olarak kısa bir
zaman kalmaları bu gemilerin transit sıfatını bozmaz.
5
Ağustos
Rüsumu Sıhhiye Hakkındaki 500 Sayılı Kanuna Ek
500 sayılı kanunun 1. maddesine üç fıkra eklenmiş- RG
tir.
5
Ağustos
24 Temmuz 1936 Tarihinde Lozan'da İmza Edilen
"Boğazların Tabi Olacağı
Usule Dair Mukavelename'nin Yerine Kaim Olmak
Üzere 20 Temmuz 1936
Tarihinde Montreux'ta İmza Edilmiş Bulunan Yeni
Mukavelenamenin Tasdikine Dair 3056 Sayılı Kanun.
Bu kanuna ek olarak 20.7.1936 tarihinde Boğazlar RG
Rejimi hakkında Montreux'da imza edilmiş sözleşme
bulunmaktadır. 13.8.1936 tarihli 3381 Sayılı Resmi
Gazete'de düzeltmesi vardır.
6
Ağustos
Uyuşturucu Maddeler İnhi- İdarenin, çiftçinin menfaatine aldığı bu kararlarla C, 6
sarı'nın, aracıyı ortadan
aracılar kaldırıldı. Ayrıca, bundan sonra mahsülün Ağustos
1936
kaldırarak yeni mahsulü
daha temiz hazırlanacağı beklenmektedir.
785
Kaynak
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
doğrudan doğruya müstahsilden mubayaa etmek üzere tedbirler alması ve Ziraat
Bankası ile bazı esaslar
üzerinde mutabık kalması.
6
Ağustos
bölgesindeki ziraat ve hayvancılıkla ilgili ihtiyaçlar
ve bir silo yapılması isteği.
Tahsin Uzer, İsmet İnönü'nün Doğu'ya ilişkin görüşlerine atıfta bulunarak Doğu'da zirai açıdan gelişmelerin olacağına inanmaktadır. Ancak, Ziraat Vekaleti'nin Doğu diyarında mütemadiyen ihmal ettiğini, bir
şey yapmadığını ve yapmak istemediğini söylemektedir. Bu durumun değişmesi için Uzer, Ziraat Vekaletinden birkaç silo yapılmasını istemektedir.
BCA:
030.10/
71.464.31/
77B.73;
UM, s.
199.
6
Ağustos
Daimi posta müraselatı ve
hizmetleri ile telgraflardan
alınacak ücretleri gösteren
5046 sayılı kararname.
Bir ay sonra yürürlüğe girecektir.
RG
7
Ağustos
Mareşal Fevzi Çakmak nezaretinde "Trakya Manevraları"nın başlaması.
Dünyadaki olağanüstü gergin savaş atmosferi içinde ATCTK,
Türkiye'nin askeri hazırlıkları özel bir önem kazan- GB
mıştır. O sıralar Trakya'ya muhtemel bir Alman saldırısından korkuluyordu.
8
Ağustos
koruma ile ilgili 11 Sayılı
Kararname'nin 32. maddesinin değiştirilmesi.
BCA:
030.18.1.2/
67.67.16/
2\5152/
2\5204
10
Ağustos
Atatürk'ün, Yalova gezisi.
AYG
10
Ağustos
Kaymakamlıklara atamalar
yapılması.
RG
Kemah Kaymakamlığı'na Azmi,
Midyat Kaymakamlığı'na Akif Rahmi Kocaman,
Uşak Kaymakamlığı'na Adil Özelçi,
Hekimhan Kaymakamlığı'na Hüsnü,
Arpaçay Kaymakamlığı'na Suphi Akta,
Ardahan Kaymakamlığı'na Cemal Gökta,
Gündoğmuş Kaymakamlığı'na Said Yüce,
Pertek Kaymakamlığı'na Sabri Berke,
Yenice Kaymakamlığı'na Hamdi,
Eyup Kaymakamlığı'na Haşim Günay,
Kuşadası Kaymakamlığı'na Nail,
Manyas Kaymakamlığı'na Talat Babaoğlu,
Gölcük Kaymakamlığı'na Rebii Karatekin,
Menemen Kaymakamlığı'na Emin Ergüven,
Meriç Kaymakamlığı'na Niyazi Kızılışık,
Osmaniye Kaymakamlığı'na Şefik Yaşar,
Çermik Kaymakamlığı'na Hakkı,
Beyşehir Kaymakamlığı'na Adnan Sancak,
Göynük Kaymakamlığı'na Salahaddin Kıpcak,
Ilgın Kaymakamlığı'na Bedri,
Sarıyer Kaymakamlığı'na Recai Türeli,
Adalar Kaymakamlığı'na Şevket Altınalev,
Kangal Kaymakamlığı'na Gün,
Ünye Kaymakamlığı'na Mahmud Nedim,
Tire Kaymakamlığı'na Celal,
Fatih Kaymakamlığı'na Rauf Demirtaş,
Beşiktaş Kaymakamlığı'na Rauf Ünal,
Çivril Kaymakamlığı'na Nureddin Akkoyunlu,
786
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Muradiye Kaymakamlığı'na Eşref Ergut,
Patnos Kaymakamlığı'na Muzaffer Güven,
Karaburun Kaymakamlığı'na Vasfi Bağatur,
Ahlat Kaymakamlığı'na Mazlum Yegülü,
Datça Kaymakamlığı'na Ata Şükrü Aksoy,
Garzan Kaymakamlığı'na Esad Onat,
Erdek Kaymakamlığı'na Bedri Özer,
Beytüşşebap Kaymakamlığı'na Eşref Oykur,
Aksaray Kaymakamlığı'na Cenap Aksuyu,
Karğı Kaymakamlığı'na Selahhaddin,
Eleşgirt Kaymakamlığı'na Cevdet Özgür,
Korkuteli Kaymakamlığı'na Pertev Balmumucun,
Gümüşhacıköy Kaymakamlığı'na Kemal,
Bozdoğan Kaymakamlığı'na Akif Altınay,
Siverek Kaymakamlığı'na Salahaddin Erçin,
Elmalı Kaymakamlığı'na Cemal Babaç,
Pazarcık Kaymakamlığı'na Nureddin Aydın,
Gediz Kaymakamlığı'na Nafi Gürocak,
Çarşamba Kaymakamlığı'na Zeki Özener,
Bayburt Kaymakamlığı'na Hamdi Onat,
Söke Kaymakamlığı'na Yahya Ömer Eryetkin,
Finike Kaymakamlığı'na Hüseyin Papubççuoğlu,
Hizan Kaymakamlığı'na Şahap Tarım,
Alaca Kaymakamlığı'na Kamil Yıldırım,
Suruç Kaymakamlığı'na Rifat Köker,
Çankaya Kaymakamlığı'na Haluk Nihad Pepeyin,
Adıyaman Kaymakamlığı'na Şevket naklen ve yeniden tayin edilmiştir.
10
Ağustos
Dahiliye Vekaletine ilişkin
farklı makamlara atamalar
yapılması.
RG
Samsun Vali Muavinliği'ne Orhan Samim,
Malatya Vali Muavinliği'ne Kudrettin,
Kastamonu Vali Muavinliği'ne Abdülkadir Şükrü,
Konya Vali Muavinliği'ne Feridun atanmıştır. Bunun
haricinde Manisa, Sivas, Adana İdare Heyeti Azalıklarına atamalar yapılmıştır.
10
Ağustos
Bazı kaymakamlıklara ve
mektupçuluklara atamalar
yapılması.
RG
Divriği Kaymakamlığı'na Hayri,
Yeşilova Kaymakamlığı'na Sırrı,
Gölköy Kaymakamlığı'na Murad Nihad,
Taşköprü Kaymakamlığı'na Kemal,
Zara Kaymakamlığı'na Bedii,
Lüleburgaz Kaymakamlığı'na Suphi,
Mahalli İdareler Köycülük Şubesi Müdürlüğü'ne Baha,
İskilip Kaymakamlığı'na Necib,
Tutak Kaymakamlığı'na Muzaffer,
Silifke Kaymakamlığı'na Vasfi,
Doğubayazıt Kaymakamlığı'na Ömer Fuad,
Seydişehir Kaymakamlığı'na Celal,
Kartal Kaymakamlığı'na Bahir,
Şile Kaymakamlığı'na İhsan,
Bolvadin Kaymakamlığı'na Feyzi,
Kocaeli Mektupçuluğu'na Fehmi,
Giresun Mektupçuluğu'na Aziz,
Afyonkarahisar Mektupçuluğu'na Aziz,
Muğla Mektupçuluğu'na Hayri,
Çoruh Mektupçuluğu'na Cemal,
Rize Mektupçuluğu'na Mes'ut Kani naklen ve yeniden tayin edilmiştir.
787
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
11
Ağustos
Mareşal Fevzi Çakmak nezaretinde "Trakya Manevraları"nın sona ermesi.
ATCTK
11
Ağustos
Kırklareli Valiliği'ne Hasib
Koyla'nın 2/5004 sayılı kararnameyle tayin edilmesi.
RG
12
Ağustos
Edirne'ye 35 km mesafede
Hasköy dolaylarında ordumuzun büyük geçit resmi.
ATCTK
12
Ağustos
Trakya'da bir köy kalkınma Bu projeyi öneren Trakya Umumi Müfettişi'dir. Probankası kurulması ile ilgili jeyle iyi durumda olmayan köylerimizi iktisadi ve
proje hakkındaki görüşler. toplumsal bir an önce kalkındırılması amaçlanmaktadır. Dağınık ve küçük çaplı sermayelere istinad edilerek iktisadi refaha yönelik bir şey yapmanın pek
mümkün olmadığı, bunun devlet eliyle sabit sermayenin tesis edilerek yapılabileceği önerilmektedir.
Bankanın asli sermayesinin, köylüden toplanan ve
toplanacak paralarla oluşturulması düşünülmektedir.
Umumi Müfettiş, projesinde, o ana kadar toplanan
paralardan iktisadi bir şekilde istifade edilemediğini
belirtmiş ve bunu sağlamak için bir belediyeler bankasının kurulmasını önermiştir. Bu proje hakkında
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili ve Ziraat Vekili
mütalaa vermiştir.
BCA:
030.10/
73.477.1/
77D.37
12
Ağustos
2/4732 Sayılı Muvazzaf
Deniz Subayları Yetiştirme
ve Deniz Subaylarına Yüksek İktidar ve Tahsil Verme Talimatnamesi'nin 190
ve 12. Maddelerine Yapılan Düzeltmelere Dair
2/5086 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe
Konulan Yönetmelik.
BULMAÇ
12
Ağustos
Amasya Valiliği'ne Talat
Öncel'in ve Eskişehir Valiliği'ne Kadri Üçok'un tayin
edilmesi.
RG
13
Ağustos
2/5092 Sayılı Sinema Film
ve Senaryolarının Kontrolüne Dair Talimatname.
Matbuat Umum Müdürlüğü teşkilatına ve vazifeleri- RG
ne dair olan 2444 sayılı kanunun 1. maddesinin (j) ve
2. maddesinin (i) fıkraları ile 2559 sayılı Polis Vazife
ve Salahiyet Kanunu'nun 6. maddesi mucibince sinema senaryo ve filmlerinin muayene ve tetkikleri ile
halka gösterilmesine izin verilmesi işbu yönetmelik
hükümlerine bağlıdır.
14
Ağustos
Türkiye'de dokunan bazı
ipekli kumaşların standardına ilişkin 2/5113 sayılı
kararname.
Bu kararname memleketin esaslı sanayilerinden biri C, 28
olan ipekçliliğin yersiz bir rekabetin tesiri altında Temmuz
kaldığı ve bu rekabetin kalite bozukluğu doğurmakta 1936; RG
olduğu anlaşılmasına ve ipekçilik sanayiini bu tehlikeden kurtararak yerli ipeklerin sürümünü artırmak
ve aynı zamanda istenilen nitelikte ve kalitede mal
yapılmasını temin etmek için rekabetten en ziyade
Açıklamalar
788
Kaynak
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
müteessir olan kısmının standardize edilmesi lüzumlu görülmesine binaen hazırlanmıştır. Piyasada var
olan hakiki, sun'i ve ot elyaflı karışık ipek kumaşların oluşturduğu kargaşalığı önlemek istenmektedir.
Ayrıca, bu kararname doğrultusunda sun'i ipeğin
"sun'i ipek", halis ipeğin "ipek", karışık dokumanın
da "karışık" namı altında ve behemehal damgalanarak satışa çıkarılmasını mecburi kılınmıştır.
15
Ağustos
Hudut ve Sahiller Genel
Müdürlüğü kuruldu.
18
Ağustos
İzmir Sergisi'nin uluslararası fuar haline getirilmesi.
9 Eylül Panayırı olarak anılan Sergi, bundan sonra BCA:
490.1/
İzmir Enternasyonel Fuarı adını almıştır.
CK
3.13.43/
1.Büro; AA
18
Ağustos
Sümerbank'ın İngiltere'ye
olan borcunun ödenmesi.
Ödene borç, 7376 sterlindir.
18
Ağustos
Maliye Vekaleti'ne ilişkin
makamlara atamalar yapılması.
Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü Teftiş Heyeti RG
Reisliği'ne 80 lira maaşla Hakkı Erbilen, Muamele
Müdürlüğü'ne 80 lira maaşla Osman Yurderi, Tapu
Sicilleri Müdürlüğü'ne 70 lira maaşla Mehmed Ali
Eryılmaz, Ankara Tapu Sicil Müdürlüğü'ne 70 lira
maaşla Celal Uyanık, Merkez Kadastro Müdürlüğü'ne 70 lira maaşla Safyeddin, 1. sınıf müfettişliğe 70
lira maaşla Agah, Bursa Tapu Sicil Müdürlüğü'ne 70
lira maaşla Lütfü Canın, Samsun Tapu Müdürlüğü'ne
45 lira maaşla Emin Güvencin ve Seyhan Tapu Müdürlüğü'ne 55 lira maaşla Fevzi Özin tayin edilmişlerdir. Bunların haricinde Mali Tetkik Heyeti 100 lira
maaşlı azalıklarına Hulusi Aykent ve Kenan Yılmaz;
90 lira maaşlı azalıklara Celal Siren, Zeki Sidarman;
Teftiş Heyeti Reisliğ'ne Rüştü Koray; Bütçe ve Mali
Kontrol Umum Müdürlüğü'ne Cemal Yeşil; Umum
Müdür Muavinliği'ne Hadi Hüsman ve Fahri Denkel;
Şube Müdürlüğü'ne İbrahim Balkan; Muhasebat
Umum Müdürlüğü'ne İhsan Pınar; Varidat Umum
Müdürlüğü'ne İsmail Hakkı Ülkmen; Nakid İşleri
Umum Müdürlüğü'ne Halid Nazmi Kişmir; Muntazam Borçlar Umum Müdürlüğü'ne Emin Ginkök;
Milli Emlak Müdürlüğü'ne Kazım Sargın; Zat İşleri
Müdürlüğü'ne Şefik Güran; Ziraat Vekaleti Muhasebe Müdürlüğü'ne Cemal Tümer; İstanbul Vilayeti
Defterdarlığı'na Kazım Görkay kadro maaşları ile tayin edilmiştir.
19
Ağustos
Eleşkirt Kaymakamlığından Korkuteli Kaymakamlığına nakledilen Pertev'in
Merkeze alınması.
BCA:
30.11.1/
106.27.8/
12415; RG
19
Ağustos
İktisat Vekaleti'nde çalıştırılacak yabancı uzmanlara
ait kadronun onayı.
BCA:
030.18.1.2/
67.69.20/
2\5199/
243-239
789
BCA:
030.18.1.2/
67.70.8/
2\5207/
257-179
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Ağustos
Bazı emniyet müdürlüklerine atamalar yapılması.
Afyon, İstanbul, Erzincan, Eskişehir, İzmir, Trabzon, RG
Urfa, Maraş Emniyet Müdürlüklerine; Emniyet İşleri
Umum Müdür Muavinliği'ne; Emniyet İşleri Umum
Müdürlüğü İkinci Şube Müdürlüğü'ne tayinler yapılmıştır.
19
Ağustos
İzmir Vilayeti Defterdarlığı'na Nazif Köken'in, Tahsilat Müdürlüğü'ne Şevket
Adalan'ın tayin edilmeleri.
RG
19
Ağustos
İkinci Sınıf Elçi Avni Karagülle Birinci Sınıf Elçiliğe terfi edilmesi.
RG
19
Ağustos
Tekirdağ İli Bayındırlık Di- Maaş 70 liradır.
rektörlüğü'ne Adli'nin
atanması.
RG
19
Ağustos
Nevşehir Kaymakamlığı'na
Besim'in, Seferihisar Kaymakamlığı'na Şerif'in tayin
edilmesi.
RG
19
Ağustos
Mahalli İdareler Umum
Müdürlüğü'ne Faik Türeli'nin ve Nüfus Umum Müdürlüğü'ne Muhtar
Akman'ın tayin edilmesi.
RG
21
Ağustos
Ankara Merkez İlçesine
bağlı Keçiören Nahiyesinin
kurulması.
BCA:
30.11.1/
106.27.10/
12417; RG
21
Ağustos
Ankara'nın Çankaya İlçesine bağlı Dikmen ve Cebeci
nahiyelerinin kurulması.
BCA:
30.11.1/
106.27.11/
12418; RG
22
Ağustos
Atatürk'ün Dolmabahçe Sarayı'nda -3. Dil Kurultayı'na gelen- yabancı dil bilginlerini kabulü ve söyledikleri
22
Ağustos
Türk Spor Kurumu'nun
CHP'ye bağlanması.
BCA:
490.1/
3.13.46/
1.Büro
24
Ağustos
"Üçüncü Türk Dil Kurultayı"nın Atatürk'ün huzurlarında Dolmabahçe Sarayı
Salonunda toplanması.
ATCTK
24
Ağustos
Hariciye Vekaleti'ne ilişkin 6. dereceye Kemal Aziz, Sedad Zeki, Nebil Süreyya RG
atamalar yapıldı.
Akçer; 7. dereceye Fuad Aktan, Muhiddin Erdoğan,
Salahaddin Arbel, Rüşdü Demirel; 8. dereceye Hüseyin Zati, İdris Çora, Fevzi, Hilmi Kamil; 9. dereceye
Bekir Sıdkı Pedis, Şakir Emin Bengütaş, Tarık Emin
Kaynak
"Dünya dil alimlerinin Türk alimleriyle beraber ça- ATCTK
lışmaları dil ilminin şimdiye kadar halledemediği
birçok güçlüklerin hallini kolaylaştıracaktır. Bundan,
büyük hakikatler de meydana çıkacaktır."
790
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Yeniçay, Ekrem Delangil, Arif Hikmet, Furuzan Selçuk, Fatin Rüşdü Zorlu, Nihad İrfan, Rıdvan Sefa
Bora, Muharrem Nuri Birgi, Ahmed Cemil Miroğlu,
Abdülahad, Şadi Celal Kavur, Abdullah Arıç,
Nureddin Vergin, Settar İksel, Burhaneddin Işın,
Mennan Tebelen, Hikmet Hayri, İrfan Niyazi
Karasar; 10. dereceye Haydar İskende, Şemsettin
Arif Mardin, Arif Hortaç, Zeki Cemil Karaca, Ali
Rıza Yiğitbaşıoğlu yükseltilmiştir.
25
Ağustos
Kırklareli Defterdarlığı'na
Ruhsar'ın tayin edilmesi.
26
Ağustos
Atatürk'ün Türkiye İş bankasının 10. kuruluş yıldönümünde demeci: "İş Bankası kurumu, Cumhuriyet
tarihinde ekonomi bakımından başlıbaşına yer alacaktır."
27
Ağustos
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Hıfzısıhha İşleri Dairesi Reisliği'ne Dr. Asım İsmail RG
Vekaleti'ne ilişkin atamalar Arar; Hıfzısıhha İşleri Dairesi Reis Muavinliği'ne Dr.
yapılması.
Şerafettin Atamanoğlu; Dr. Zihni Ülgen müfettişliğe;
Başmüfettişlik'e Dr. Süleyman Enveri Kuman; Teftiş
Heyeti Reisliği'ne Dr. Fuat Sorağman; Dr. Faik Yargıcı 2. sınıf müfettişliğe atanmışlardır. Bunların haricinde 4. Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne 30 tayin yapılmıştır. Maaş, 55 liradır.
27
Ağustos
Dahiliye Vekaleti Teftiş
Heyeti Reisliği'ne Tevfik
Talat Hitay'ın tayini.
28
Ağustos
3. sınıf Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüklerine
23 tayin yapıldı.
28
Ağustos
İşleri Dairesi Reisliği'ne
Dr. Faruk Uluğ'un,
Vekaleti Başmüfettişliği'ne
Dr. Burhaneddin Binzet'in
terfian tayin edilmeleri.
RG
29
Ağustos
Haliç üzerindeki ikinci
köprünün (Atatürk Köprüsü) temeli atıldı.
TTY
29
Ağustos
Sıhhat ve İçtimai Muavenet 1. sınıf müfettişliğe İsmail Hakkı Yeşilyurt; 2. Sınıf RG
Vekaleti'ne ilişkin atamalar Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Ali
yapılması.
Rıza Baysun, Dr. Kemal İkizer, Dr. Fehmi Çankırlı,
Dr. Hayri, Dr. Şahap Akın; İçtimai Muavenet İşleri
Dairesi Reis Muavinliği'ne Dr. Salih Tezcaner; 1. Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Ali
Kemal Sargut, Dr. Nazmi Bİlgin, Dr. Şükrü Maral
tayin edilmiştir.
RG
ATCTK
BCA:
30.11.1/
107.32.15/
12522
Maaş 70 liradır.
791
RG
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
31
Ağustos
Üçüncü Türk Dil Kurultayı
sona erdi.
31
Ağustos
Vakıflar umum Müdürlüğü
Teftiş Heyeti Riyaseti'ne
Hayri Otacı'nın atanması.
31
Ağustos
Denizyolları İşletme İdaresi Nizamnamesinin 7. ve 8.
1
Eylül
Türk parası kıymetini koBu kararname, 11 sayılı kararnameye bağlı ihtiyaç RG
ruma hakkındaki 11 sayılı listesinin 4. maddesinin 2. fıkrası yerine kaim olacak
kararnameye ilişkin 2/5204 esasları belirtir.
sayılı kararname.
1
Eylül
Küşad resmini İsmet İnönü'nün yaptığı beynelmilel
İzmir Sergisi büyük bir merasimle açıldı.
1
Eylül
Şeker sanayiimize ilişkin
olarak Alman uzmanların
çalışmaya başlaması
2
Eylül
Türkiye ile İngiltere arasında Londra'da "Ticaret ve
Kriling Antlaşması" imzalanması.
ATCTK
2
Eylül
Merkez kazaların teşkili.
BCA:
490.1/
3.13.50/
1.Büro
2
Eylül
Adalet Vekaleti'nin farklı
makamlarına (reislik, hakimlik, müddeiumumilik,
azalık v.b) 21 atama yapılması.
RG
2
Eylül
Vekaleti Sağlık Propagandası ve Tıbbi İstatistik
Umum Müdürlüğü'ne Dr.
Zeki Nasır Barker'ın, 1. sınıf müfettişliğe Dr. Ziya
İnam'ın terfian tayin edilmesi.
RG
2
Eylül
Devlet Demiryolları
Tekaüd Sandığı nizamnamesi Vekiller Heyetince
tasdik 2/5202 sayılı
kararnemeyler edildi.
Açıklamalar
Kaynak
ATCTK
Maaş, 90 liradır.
RG
BULMAÇ
C, 1 Eylül
1936
Alman mütehassıslar milli şeker sanayiimiz üzerinde C, 1 Eylül
tetkikatta bulunmak ve önceden Türk mütehassısları 1936
tarafından hazırlanmış olan proje ve raporlar hakkında mütalaalarını bildirmek üzere hükümet tarafından
davet edilmiştir.
Bu tüzük, sandığın idaresini, sermayesini ve muha- RG; C, 9
sebesini; aylıkların tahsis ve tasdikı muamalesini; Eylül 1936
maluliyeti düzenlemektedir.
792
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Eylül
Üçüncü Umumi Müfettişlik Hayri'nin maaşı 80 liradır.
Mali Müşavirliğine Hayri'nin ve Varidat Umum Müdürlüğü Muavinliğine
Nihad Ali Üçüncü'nün
atanması.
RG
3
Eylül
Burdur İli Bayındırlık Direktörlüğü'ne Kazım'ın
atanması.
RG
4
Eylül
İngiltere Kralı Edward VIII
Türkiye'ye geldi.
TTY
4
Eylül
Nafıa Vekaleti'nin emri ile
İstanbul Radyosu'na hükümetçe vazıyed edildi.
C, 4 Eylül
1936
4
Eylül
Doğu Bayazıt ve Patnos
kazaları belediye reisliklerinin kaymakamlar uhdesine verilmesi.
BCA:
030.18.1.2/
64.34.19/
2-4494/
82-53
5
Eylül
İşçi murahhaslarına izahat
verildi.
6
Eylül
İstanbul "Kırk Gün Kırk
Gece Şenlikleri" bitti.
SP, 6 Eylül
1936
7
Eylül
Harbiye Mektebi İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.
TCSYK
8
Eylül
2819 Numaralı Kanunun
21. Maddesi Hükmüne Göre Tanzim Edilen E.İ.E.
İdaresinin Dahili 2/4898
Sayılı Talimatnamesi.
9
Eylül
2. Umumi Müfettişlik Maliye Müşavirliğine Talat
Erdil'in tayini
9
Eylül
Türkiye Fransa'ya bir nota
verdi.
Fransa ile Suriye arasında imzalanan anlaşmada San- GB, AY
cak'ın (Hatay'ın) özel statüsünün dikkate alınmamış
olması bu natonun sebebidir. Türk Hükümeti, Antakya-İskenderun sancağına bağımsızlık verilmesini istemektedir.
9
Eylül
Bazı Tapu Müdürlüklerine
atamalar yapıldı.
Bu iller, Kırklareli, Maraş, Tokat, Ordu, Rize, Van, RG
Diyarbekir, Kastamonu, Gümüşhane, Bitlis ve Muş'tur.
Kaynak
İş İdaresi Reisi Behic, İstanbul Ticaret Odası'nda, C, 6 Eylül
muhtelif fabrikalardan gelen işçi murahaslarına iş 1936
kanunu ve işçilerin hakları konusunda izahat verdi.
Bu yönetmeliğe göre Elektrik İşleri Etüd İdaresi, bü- RG
tün muamelelerinde 2819 sayılı kanun mucibince ticari usullere göre idare olunur. Bu idarenin sarfiyat
ve muamelatı Muhasebei Umumiye, Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunlarına ve Divanı Muhasebat'ın
izin ve murakabesine tabi değildir. E.İ.E. İdaresinin
görevi, memleketin her tarafına bol ve ucuz elektrik
vermeyi temin için etüdler yapmak ve projeler hazırlamaktır. Bu yönetmelik, bu idarenin görevlerini ayrıntılı olarak, personel sistemini, mallarını, teşkilat
yapısını düzenlemektedir.
RG; BCA:
30.11.1/
107.31.13/
12500
793
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Eylül
Yeni nahiyeler kuruldu.
Tunceli'nin Mazgirt ve Ovacık kazaları dahilinde BCA:
Kahmut, Kalan ve Havaçor adlarında üç nahiye ku- 30.11.1/
107.31.5/
rulmuş ve bazı köyler bu nahiyelere bağlanmıştır.
Kaynak
12492; RG.
12
Eylül
Nahiyelerde değişiklik.
14
Eylül
Buğday fiyatlarının yüksekliğinden dolayı Ziraat Bankası'nca Erzurum'da bir alım
merkezinin kurulamayacağı.
14
Eylül
Bazı illere vali ataması yapıldı.
15
Eylül
Tunceli'nin Hozat Kazası
Germil Nahiyesinin köyleri
ile birlikte Ovacık Kazasına bağlanması ve adının
Demir olarak değiştirilmesi.
15
Eylül
Van'da idari taksimat.
Gebze Kazası Taşköprü nahiyesi kaldırılarak Tavşancıl adında bir nahiye kurulmuş ve 9 köy İzmit
merkez kazasına, Kargalı ve Duraklı köylerinin ise
Mollafenari nahiyesine bağlanmıştır.
BCA:
30.11.1/
107.31.4/
12491;
RG.
BCA:
030.10/
71.465.4/
77B.77
Manisa Valiliği'ne Kütahya Saylavı Dr. Lütfi Kırdar, RG
Kastamonu Valiliği'ne Yozgad Saylavı Avni Doğan,
Yozgad Valiliği'ne Üçüncü Umumi Müfettişlik
Başmüşaviri Yahya Sezai Uzer, Ordu Valiliği'ne Erzurum Valisi Baran tayin edilmiştir.
BCA:
30.11.1/
107.31.3/
12490;
RG+G729
Van'ın Gevaş Kazası Mukus Nahiyesinin köyleri ile BCA:
30.11.1/
birlikte Siirt'in Pervari Kazasına bağlanmıştır.
107.31.2/
12489; RG
16
Eylül
Kayseri Bez Fabrikası kuruldu.
TTY
17
Eylül
Ermeni vakıfları, Evkaf tarafından vazıyed edildi.
C, 17
Eylül 1936
18
Eylül
İstanbul Belediyesi Levazım
Şubesi Müdürü Mahmud
İnebolu Kaymakamlığı'na,
Muvazene Şubesi Müdürü
Cemal, Tire Kaymakamlığı'na tayin edildi.
C, 18
Eylül 1936
18
Eylül
Halkevlerinde sünnet düğünlerinin yapılması.
BCA:
490.1/3.13.
58/ 1.Büro
18
Eylül
Maliye Müşavirliğine
Rüşdü'nün tayini.
18
Eylül
23.9.1936 gün ve 3416 sayılı Resmi Gazete'de ya- BCA:
30.11.1/
yımlanmıştır.
107.33.20/
12547; RG
TBMM, Akdeniz'de son
zamanlarda artan korsanlığı
önleme amacıyla 10 Eylül
1936'da İsviçre'nin Nyon
şehrinde düzenlenen uluslararası konferans sonucunda ortaya çıkan anlaşmayı görüşüp onayladı.
GB
794
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
19
Eylül
Evkaf Umum Müdürlüğü,
Evkaf Bankası adında bir
bankanın teşkiline karar
verdi.
Banka, 30 milyon sermayeli olacaktır.
C, 19
Eylül 1936
20
Eylül
Boğazlara ilişkin kararname.
Çanakkale ve Karadeniz Boğazlarındaki askeri mın- C, 20
tıkayı tespit eden ve bu mıntıkalardan geçecek kara, Eylül 1936
deniz ve hava vasıtaları hakkında esasları muhtevi
bulunan kararname Vekiller Heyetince tasdik olundu.
20
Eylül
2. Türk Tarih Kongresi İstanbul'da toplandı.
21
Eylül
Bazı defterdarlıklara atamalar yapıldı.
21
Eylül
İl yönetim kurulu başkanla- Bu, CHP Genel Sekreteri'nin isteğidir. Genel Sekre- BCA:
rının halkevlerine başkan- ter, aynı zamanda İlbay olan parti başkanlarının hal- 490.1/
lık yapmamaları.
kevleri başkanlığını da üstlendiği zaman haddinden 3.13.24
fazla meşgul olacaklarını ve bunun asıl işlerini aksatacağını düşünmektedir.
22
Eylül
Diyarbakır'ın Eğil Kazasına
bağlı Güleman köyünün
Elaziz'in Erganimadeni
Kazasına bağlanması.
22
Eylül
atamalar yapıldı.
23
Eylül
İçel Kültür Direktörlüğü'ne
Receb Nuri'nin atanması.
RG
24
Eylül
Urfa Kültür Direktörlüğü'ne Receb'in, Ağrı Kültür
Direktörlüğü'ne Hüseyin
Avni'nin atanması.
RG
25
Eylül
Harp Okulu öğrencilerinin
Ankara'ya gelişi ve törenle
karşılanışı.
ATCTK
25
Eylül
Kayseri Belediye Reisliği'ne azadan Hayrullah tayin
edildi.
C, 26
Eylül 1936
26
Eylül
Malatya İplik ve Bez Fabrikaları Türk Anonim Şirketi kuruldu.
TTY
GB
İstanbul, Amasya, Kırşehir, Eskişehir, Antalya, Edir- RG
ne, Balıkesir, İçel, Samsun, Tunceli, Çanakkale, Aydın, Erzurum, Kayseri, Isparta, Ordu, Gaziantep, Bilecik ve Diyarbekir illerine atamalar yapılmıştır.
BCA:
30.11.1/
107.33.11/
12538; RG
RG
Eruh Kaymakamlığı'na Avni Dümer,
Nazmiye Kaymakamlığı'na Hami Arıkan,
Ovacık Kaymakamlığı'na Abdülkadir Sözer,
Bulancak Kaymakamlığı'na Şevket Gürkan,
Keskin Kaymakamlığı'na Ekrem Anıt,
Kızılcahamam Kaymakamlığı'na Vasfi Kulçak,
Niksar Kaymakamlığı'na Pertev Balmumcu,
Mutki Kaymakamlığı'na Zeki Şükrü Uğurtan,
Alanya Kaymakamlığı'na Fazıl Özsoy naklen veya
yeniden tayin edilmiştir.
795
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Eylül
Üniversite'ye yeni yabancı
profesörler geldi.
Edebiyat Fakültesi Romanoloji Profesörü Spisterin C, 26
yerine Almanya'dan Profesör Avarba, Fen Fakültesi Eylül 1936
Jeooji Profesörlüğüne de İsviçre'den Profesör Parsjas
getirildi.
26
Eylül
Türkiye ile İngiltere arasında imzalanan yeni ticaret anlaşması üzerine İngiliz ve Amerikan sermayedarları Türkiye'ye geldi.
Türkiye ile İngiltere arasındaki siyasi münesabatın C, 27
tedrici inkişafı ve mütekabil emniyetin gün geçtikçe Eylül 1936
daha artması ve Kral S. M. Edward'ın Türkiye ziyaretinin memnuniyet uyandırması İngiltere'de Türkiye'ye karşı derin bir alaka başgöstermiştir.
26
Eylül
Türk lirasının yabancı paralar karşısındaki değerinin
düşürülmemesi gerektiği.
BCA:
030.10/
207.414.1/
250.60
27
Eylül
Yeni Bina Kanunu'yla, binaların deniz seviyelerine
göre yapılması usulüne geçildi.
C, 27
Eylül 1936
27
Eylül
Ekonomi Postası adlı esere
halkevlerinin abone kaydedildiği.
BCA:
490.1/
3.13.69/
1.Büro
28
Eylül
Avni Doğan'ın Kastamonu
Valiliği görevine başlaması.
ATCTK
28
Eylül
Dahiliye Vekaleti, yabancı
uzmanlara ilişkin bir talimatname hazırladı.
28
Eylül
Fransız frangının altın esa- Hatay konusunda Fransa ile sorun yaşanması ve buna C, 29
sından ayrılmasından sonra ek olarak İngiltere'yle kurulan yakın ilişkiler bu deği- Eylül 1936
Türk lirasının kıymetinin
şiklikte etkili olabilir.
İngiliz sterlinine bağlanması.
29
Eylül
Halkevinin Yeni Kültür
Mecmuası'na abone kaydedildiği.
30
Eylül
Bazı bucaklarda idari taksimat.
Elaziz'in Karakoçan kazasına bağlı Zintek, Sefer ve
Çemizeyni köyleri Kiğı'nın Gönek bucağına, Mazgirt
kazasının Muhundu bucağına bağlı Kalemezin,
Karasakal, Gölemiş, Mezraaikale, Kalan ve Çalakas
köyleri ise Karakoçan kazasının Tepe bucağına bağlanmıştır.
2
Ekim
Limanları İşletme Umum
Müdürlüğü Memur ve
Müstahdemlerine Verilecek
Harcırah, Tazminat ve
Tahsisatlar Hakkında
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum RG
Müdürlüğü memur ve müstahdemlerine bu tüzük
mucibince verilecek harcırah üç şekilde tayin olmuştur: yol masrafı, yevmiye, aile masrafı. Tüzük, harcırahı ayrıntılı açıkladıktan sonra fazla mesai ücretini,
hizmet tahsisatlarını, lojman hakkını, hizmet tazminatını v.b. düzenlemektedir.
Kaynak
Bu talimatname, memleket dahilinde devlet ve bele- C, 28
diye hizmetlerinde çalışan yabancı uzmanların ne gi- Eylül 1936
bi muameleye tabi tutulacakları ve kendilerine vazife
harici ne gibi kolaylıklar gösterileceğini düzenlemektedir.
BCA:
490.1/
3.13.70/
1.Büro
796
BCA:
30.11.1/
107.35.13/
12580; RG
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
2
Ekim
Dublin'de müstakil İrlanda
ile ticaret anlaşması imzalandı.
6
Ekim
Yeni nahiyeler kuruldu.
7
Ekim
IV. Balkan Tıp Kongresi'nin İstanbul'da Yıldız Sarayı'nda açılışı.
ATCTK
7
Ekim
Osmanlı Devleti'nin son
sadrazamı Tevfik Paşa İstanbul'da öldü.
TCSYK
7
Ekim
bölgesinin iktisadi durumu,
Murgul, Kuvarsan Maden
fabrikalarının çalışması,
Serdarabat barajı ve şeker
fabrikası kurulması.
Bu belge, Tahsin Uzer'in resmi bir toplantıda söylediklerini içermektedir. Müfettişliğin kuruluş öncesi
ve sonrası bir durumu karşılaştırmaktadır. İftaharla,
umumi müfettişliğin iyi işler yaptığından bahsetmiştir. Gereken mıntıkalarda müfrezeler tertibinin yapıldığına, istihbarat tedbirlerinin alındığına, kaçakçılığın önlendiğine değinmiştir. Hükümet binalarının da
acilen elden geçirilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
BCA:
030.10/
71.465.6/
77B.79;
UM, s.
201.
9
Ekim
Türkiye, İskenderun ve Antakya Türk ahalisinin mukadderatı hakkında Fransa
Hükümeti'ne bir nota verdi.
Milletler Cemiyeti Konseyi'nde Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras tarafından ve Fransa Hariciye Müsteşarı M. Vienot tarafından yapılan beyanata işaret edilerek Fransa Hükümetinin Suriye ve Lübnan ile
yapmakta olduğu anlaşmalara benzeyen bir anlaşmanın İskenderun ve Antakya mıntıkaları Türk ahalisi
ile de müzakereye Fransa'nın amade olup olmadığı
hakkında nota verilmiştir.
C, 10
Birinciteşrin
1936;
3.12.1936
tarihli RG.
10
Ekim
Kars'ta idari taksimat.
Kars'ın Göle Kazası Hoçuvan Nahiyesi'nin Ardahan BCA:
30.11.1/
Kazası'na bağlanmıştır.
Kaynak
C, 3
Birinciteşrin
1936
Samsun'un merkez kazasında Gaman, Bafra'da Darboğaz, Çarşamba'da Ayvacık ve Vezirköprü'de
Mezraa adları ile dört nahiye kurulmuş ve bazı köyler bu nahiyelere bağlanmıştır.
BCA:
30.11.1/
107.35.14/
12581; RG
107.35.19/
12586; RG
12
Ekim
11/6/1936 Tarih ve 3039
Sayılı Çeltik Ekimi Kanunu'nun Sureti Tatbikine
Dair 2/5532 Sayılı Talimatname.
Bu yönetmelik çeltik komisyonunun özelliklerini, RG
hukuki durumunu, nasıl çalışacağını, görevlerini; çeltik ekimi şartlarını ve şeklini düzenler.
13
Ekim
İzmir'de ordu manevralarının başlaması.
15'inde bitmiştir.
ATCTK
15
Ekim
Bafra Kaymakamlığı'na Nedim,
Göle Kaymakamlığı'na Yusuf Acar,
Sason Kaymakamlığı'na Cemal Şaşıoğlu,
Bismil Kaymakamlığı'na M. Ali Öncel,
Lice Kaymakamlığı'na Faik Türegün,
İspir Kaymakamlığı'na Cevdet Tuncer,
Şiran Kaymakamlığı'na Sıtkı,
Şemdinli Kaymakamlığı'na Sabri Günesen,
Gürpınar Kaymakamlığı'na Halim,
Oltu Kaymakamlığı'na Fevzi Hamurculu,
Savur Kaymakamlığı'na Nazım Günesen,
RG
797
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Erciş Kaymakamlığı'na Nadir Tüzün,
Şatak Kaymakamlığı'na Cemal Tanıl,
Göksun Kaymakamlığı'na Hulusi,
Eğil Kaymakamlığı'na Rüştü Günday,
Alaşehir Kaymakamlığı'na İhsan Ediz,
Sungurlu Kaymakamlığı'na Kazım,
Vakfıkebir Kaymakamlığı'na Zeki Paşık,
İskilip Kaymakamlığı'na Mümtaz,
Ereğli Kaymakamlığı'na Refik,
Sındırgı Kaymakamlığı'na Rıdvan Akmensoy,
Hozat Kaymakamlığı'na Cemal,
Kadirli Kaymakamlığı'na Hakkı Baran,
Akhisar Kaymakamlığı'na Rifat Yenal naklen ve yeniden tayin edilmiştir.
18
Ekim
Atatürk'ün Ankara Hipodromu'nda at yarışlarını izlemesi.
ATCTK
19
Ekim
Atatürk'ün Türk Dil Kurumu'nu ziyareti ve ilgililerle
dil işleri üzerinde görüşmesi.
ATCTK
19
Ekim
Ege bölgesinde tetkikler
O dönemlerde tekstil fabrikaları inşa etmiş ve etmek- GB
yapan Başbakan İsmet İnö- te olan Türkiye için pamuk üretimi büyük önem kanü yörede pamuk üretimini zanmıştır.
artıracak tedbirleri ilgililerle görüştü.
20
Ekim
Atatürk'ün Afgan Harbiye
Vekili Mareşal Mahmut
Han'ı Çankaya'da kabulü.
20
Ekim
9 Temmuz 1922 Tarihli
7 Mayıs 1937 tarihinde 3171 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR
Demiryolları Mukavelesi- lanmıştır. 14 Mayıs 1937 Tarihli 3604 Saylı Resmi
nin 16. ve 12. Maddelerini Gazetede yayımlanmıştır.
Tadilen ve Tefsiren Moskova'da Akdedilen Anlaşma.
22
Ekim
Deniz İşlerinde Çalıştırıla- 25.5.1959 Tarihli 7293 Sayılı Kanunla Onaylanmış- ATCTK
cak Çocukların Asgari Yaş tır. 2.6.1959 Tarihli 10220 Sayılı RG
Haddinin Tesbiti Hakkında
Cenevre'de İmzalanan 58
Sayılı Çok Taraflı Sözleşme.
24
Ekim
Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müfettişliğine
Sıddık'ın, Mersin Gümrük
Başmüdürlüğüne Ali Kemal'in atanmaları.
RG
26
Ekim
Ankara'nın imar planları.
BCA:
030.10/
122.869.4/
10137
28
Ekim
Atatürk'ün Çankaya'da Yugoslav Başbakanı
Stoyadinoviç'i kabulü.
ATCTK
ATCTK
798
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Ekim
Türkiye ile Yugoslavya
arasında Ankara'da "İkamet, Ticaret ve Seyrisefain
Sözleşmeleri" imzalanması.
ATCTK
1
Kasım
Atatürk, Toprak Kanunu'nun çıkarılmasını istedi.
TTY
1
Kasım
Ankara Devlet
Konservatuvarı kuruldu.
TCSYK
1
Kasım
TBMM Başkanlığı'na Başkan Vekilliklerine Bursa milletvekili Refet ATCTK
yeniden Çankırı milletveki- Canıtez, Gaziantep milletvekili Nuri Conker, Konya
li Abdülhalik Renda'nın se- milletvekili Tevfik Fikret Sılay seçildi.
çilişi.
1
Kasım
Eskiköy-Çetinkaya ve Yazıhan-Hekimhan demiryolu
hatlarının işletmeye açılışı.
ATCTK
1
Kasım
TBMM, Atatürk'ün konuşmasıyla açıldı. Atatürk
konuşmasında ilk kez Hatay sorununa değindi.
GB
1
Kasım
Ankara Devlet
Konservatuvarı "Musıki
Muallim Mektebi
Konservatuvar Sınıfları"
adıyla öğretime başladı.
2
Kasım
Ankara'da Hıfzıssıhha
Mektebi'nin Sıhhat Vekili
Dr. Refik Saydam'ın söylevi ile açılması.
2
Kasım
Atatürk, Meclis'in açılışında verdiği nutukta, İskenderun-Antakya ve havalisi
mukedderatı üzerinde bütün milletin hassasiyetinin
olduğunu, belirtti.
Kaynak
Konservatuvarın ilk yönetici-eğitici kadrosunda Paul GB
Hindemitz, Bela Bartok, Carl Ebert ve Ernst
Praetarius gibi ünlü isimler bulunuyordu.
ATCTK
Atatürk'ün nutkunun bu kısmı Meclis'in coşkun SP, 2
İkinciteşrin
tezahütratıyla karşılandı.
1936
3
Kasım
Ankara'da, Türkiye'nin ilk
betonarme barajı olan Çubuk Barajı açıldı.
3
Kasım
Konya'da hızlı bir imar faa- Belediye yolları tamir ettirmekte, yeni inşaatlar ya- SP, 3
İkinciteşrin
liyetine girişilmesi.
pılmakta, İstanbul'la telefon irtibatı sağlanmaktadır.
TCSYK
1936
4
Kasım
İş Dairesi'ne ilişkin 2/5375
sayılı kararname.
İş Dairesi, İş Kanunun 9. teşkilat faslının 141, 142 ve RG
143. maddeleri hükümlerine göre kurulması gerekli
görülmüştür. 1936 mali yılı bütçesinden İktisad Vekaleti aid masraflardan 100 000 liralık tahsisat ayrılmıştır. Bu kararname ayrıntılı şekilde teşkilat kadrosunu belirlemiş; teşkilatın faaliyetlerini usule bağlamış ve bölgeler tespit edilmiştir.
799
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Kasım
Bazı valiliklere atamalar
yapıldı.
Erzurum Valiliği'ne Haşim İşcan, Tekirdağ Valiliği'- RG
ne Sakıp Baygon, Siirt Valiliği'ne Mithat Kemal,
Hakari Valiliği'ne Raif Tekin atanmıştır.
5
Kasım
Siyasal Bilgiler Okulu'nun
İstanbul'dan Ankara'ya
nakli.
Öğrenciler Haydarpaşa'dan törenle uğurlandı. Bir ATCTK
gün sonra da törenle Ankara'da karşılandı.
6
Kasım
İzmit Birinci Kağıt ve Karton Fabrikası açıldı; ikinci
kağıt fabrikasının temeli
atıldı.
TCSYK
6
Kasım
Bayındırlık işleri genel
Bu şartname, kendisini tatbik edecek idareyi, inşaat RG
şartnamesini belirtir 2/4869 ve imalata ait projeleri, müteahhidlerin görevlerini,
sayılı kararname.
işçilerin haklarını, mukaveleleri düzenlemektedir.
6
Kasım
Macar musiki bilgini Bela
Bartok'un Ankara Halkevi'nde konferansı.
ATCTK
6
Kasım
Ticaret Gemilerine Karşı
Denizaltı Gemilerinin Hareketlerine Dair İmzalanan
Proserverbal.
TCAMA
9
Kasım
Montreux Antlaşması resmen yürürlüğe girdi.
ATCTK
9
Kasım
atamalar yapıldı.
10
Kasım
9 Ekim 1936 tarihli Antakya-İskendurun'la ilgili Türk
notasına Fransız Hükümetinin cevabı notası.
11
Kasım
Hariciye Vekaleti'ne ilişkin Merkeze Şadan Erman, Kemal Koç, Fuat Ertem; RG
atamalar yapıldı.
Moskova Büyük Elçiliği Katibliğine İdris Sabih
Gezmen; Tahran Büyük Elçiliği Katibliğine Kenan
Gökart; Prag Elçiliği Başkatibliğine Nuri Sabit Akçe;
Berlin Büyük Elçiliği Katibliğine İrfan Sabit; Bükreş
Elçiliği Katibliğine İzzet Tahsin; Hamburg Konsolosluğu Kançılarlığına Ömer Lütfi; Moskova Büyük
Elçiliği Konsolosluk Şubesi Müdürlüğüne Cemal
Gönen; Moskova Büyük Elçiliği Konsolosluk Şubesi
Kançılarlığına Mehmed Nuri; Londra Büyük Elçiliği
Katibliğine Galib Mübarek Eldem ve Fatin Zorlu 7.
dereceye ve Hukuk Müşavir Muavinliğine tayin
edilmiştir.
12
Kasım
Ankara'da "Birinci Küçük
Sanatlar ve Elişleri Kongresi"nin Ekonomi Bakanı
Celal Bayar'ın söylevi ile
açılışı.
Kaynak
Edirne'ye Dr. Hüseyin Enver, Amasya'ya Dr. Şerif RG
Özbey, Kütahya'ya Dr. Muhlis Göktan, Tekirdağ'a
Dr. Fehmi Çankırılı atanmıştır. Kütahya Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Nazif Seçkin ise Üçüncü Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müfettişliğine
tayin edilmiştir.
ATCTK
ATCTK
800
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Kasım
2/5378 Sayılı Mersin Hay- Mersin Hayvan Borsası, İktisad Vekaleti'nin nezaret RG
van Borsası Talimatnamesi. ve denetimi altında olmak ve hududu şarkan Seyhan
Vilayeti ile Alata Çayı arasındaki ovalık ve dağlık
sahası ile belirlenmiştir. Borsanın idaresi bu yönetmeliğe göre yapılacaktır. Mersin Hayvan Borsasında
şimdilik koyun, kuzu, keçi, oğlak, sığır, manda, deve,
beygir, eşek, katır, deniz kaplumbağası, kümes hayvanatının ve yavrularının ve bu hayvanat etlerinin
toptan alım, satım, mukavele ve taahhüd muameleleri
cereyen eder. Yönetmelik, borsa haricinde muamele
memnuiyetini, aboneliği, borsaya kayıt şartlarını,
borsa idare heyeti ve vazife ve salahiyetlerini, borsa
memur ve komiserlerini, borsa kayıt ücretlerini düzenlemektedir.
12
Kasım
2/5378 Kars Hayvan Borsası Talimatnamesi.
14
Kasım
Suriye'de seçimler yapılBu tavır, Türk, Kürt ve Çerkeslerden oluşan Sancak SP, 15
İkinciteşrin
makta; ancak, Sancak halkı halkının istiklal isteğinin bir ifadesidir.
1936
seçime iştirak etmedi.
14
Kasım
2/4596 sayılı kararnameyle
onanmış olan Ordu Ticaret
ve Zahire Borsası Talimatnamesi.
15
Kasım
Ankara-Çubuk yolunda
Çubuk deresi üzerindeki
Çubuk Köprüsü'nün bitirilişi.
ATCTK
16
Kasım
Türk Donanmasından bir
filonun Malta ve Yunanistan'ı ziyaret etmek üzere törenle İstanbul'dan ayrılışı.
ATCTK
16
Kasım
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Üçüncü Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müfettişli- RG
Vekaleti'ne ilişkin atamalar ğine Dr. Rıfat Dedeoğlu, Üçüncü Umumi Müfettişlik
yapılması.
Sıhhi Müşavir Muavinliğine Dr. Tevfik Güney,
Üçüncü Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliğine Dr.
Haşim Sirman atanmıştır
Kaynak
Kars Vilayeti hududları ile sınırlı bulunan hayvan RG
borsası bu yönetmeliğe göre idare olunur. Borsada
başlıca ihraç maddelerimizden olan koyun, keçi,
öküz, manda, inek hayvanlarının ve yavrularının ve
bu hayvanat etlerinin ve hayvan mahsulleri olan yün,
av derileri, ham deriler, barsak, peynir ve yağ maddelerinin toptan ve parekende alım, satım, mukavele ve
taahhüd muameleleri cereyan edecektir. Yönetmelik,
borsa haricinde muamele memnuiyetini, aboneliği,
borsaya kayıt şartlarını, borsa idare heyeti ve vazife
ve salahiyetlerini, borsa memur ve komiserlerini,
borsa kayıt ücretlerini düzenlemektedir.
Ordu Ticaret ve Sanayi Odası'nın idaresinde olmak RG
üzere Ordu'da açılacak Ticaret ve Zahire Borsası
umum borsalar hakkında 10 Receb 1303 ve 3 Nisan
1302 tarihli nizamnameye tabi olup yalnız Borsanın
iç işleri işbu talimatnameye uygun olacaktır. Ordu
Ticaret ve Zahire Borsası'nda fındık, fındık içi, ceviz,
ceviz içi, fasulye ve her nevi ürün alım-satım mukavele ve taahhüd işleri yapılacaktır. Bu yönetmelik,
Ordu Ticaret ve Zahire Borsası'nın teşkilat ve sureti
idaresini, borsa kayıt ücretlerini, borsa muamelatının
sureti cereyanını, borsanın geliri ve hesabatını, cezalarını düzenlemektedir.
801
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
17
Kasım
Antakya-İskenderun'la ilgili 10 Kasım 1936 tarihli
Fransız notasına Türk Hükümetinin cevabı.
17
Kasım
2/5470 Sayılı kararnameyle
onanmış olan Elaziz Ticaret ve Zahire Borsası Talimatnamesi.
18
Kasım
Atatürk'ün Çankaya'da Alman İktisat Nazırı Dr.
Şaht'ı kabulü.
ATCTK
18
Kasım
Filyos-Çatalağzı demiryolu
hattının işletmeye açılışı ve
ilk kömür treninin Ankara'ya gelişi.
ATCTK
20
Kasım
Hatfa Tatili Kanunu'nun 5.
maddesini tadil eden 1936
sayılı kanunun 4. maddesinin değiştirilmesi hakkında
Madde şu şekilde değiştirilmiştir: fırıncılar, kasaplar, RG
yalnız sebze ve tütün ve yaş meyve satanlar, nalbantlarla alat ve edevatı ziraiye tamircileri, müesseselerini 4. maddedeki müesseseler gibi açık bulundurabilirler.
23
Kasım
Kırklareli Kültür Direktörlüğü'ne Elaziz Kültür Direktörü Cemal'in atanması.
Maaş 45 liradır.
24
Kasım
atamalar yapıldı.
Hafik Kaymakamlığı'na Receb, Kiği Kaymakamlı- RG
ğı'na Hayri, Şarköy Kaymakamlığı'na Fazıl, Yenişehir Kaymakamlığı'na Şakir, Söğüt Kaymakamlığı'na
Edip Saib, Korkuteli Kaymakamlığı'na Said, Gündoğmuş Kaymakamlığı'na Adil, Develi Kaymakamlığı'na İhsan, Ayancık Kaymakamlığı'na Halil naklen
ve yeniden tayin edilmiştir.
24
Kasım
Kayseri İli Nafıa Müdürlü- Maaşı 80 liradır.
ğü'ne Nafıa Müfettişi
Üçüncü Sınıf Başmühendis
Seyfi'nin atanması.
25
Kasım
Bazı kaza ve nahiyelerde
idari taksimat.
Açıklamalar
Kaynak
ATCTK
Elaziz'de kurulan Ticaret ve Zahire Borsasının sınırı RG
belediye sınırı ile Elaziz Vilayeti'nin 1-4 km yakınında bulunan Zafral, Sursuri, İgiki, Kesrik,
Mornink, Huseynik, Hırkık ve Perçenç köylerini de
ihtiva etmektedir. Borsanın idaresi bu yönetmeliğe
göre olunacaktır. Elaziz Ticaret ve Zahire Borsası'nda her türlü zahire hububat ve unun, diğer mahsulatı
arziye ve hayvaniyenin, mamulat ve masnuat, mensucat gibi her nevi emtia ticariyenin alım-satım, mukavele ve taahhüd muameleleri, berren (kara yolu)
emval ve eşyayıticariye nakliyatı ve nakliyat sigorta
mukavele ve taahhüd muameleleri icra olunur. Yönetmelik, teşkilatı, aboneleri, mübayaacıları, simsarları, borsa kayıt ücretlerini ve işleyişi düzenlemektedir.
RG
RG
Hozat Kazası'na bağlı Balıkuşağı Nahiyesi'nin RG
Balikan, Elgazi, Mamlis, Halitpınarı köyleri bu nahiye ve kazadan alınarak Ovacık Kaza merkezine;
Ovacık Kazası'na bağlı Demir Nahiyesi'nin
Ballımezraası, Haçili, Halvori, Halvorivangı, İstiran
köyleri bu nahiye ve kazadan alınarak Hozat'ın Sin
Nahiyesi'ne ve Ovacık Kazası'nın Kıramazraası, Ha-
802
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
nife, Danziiulya, Kavga, Tıtınik köyleri de bu kazadan alınarak Hozat Kazası'nın Kakbir Nahiyesi'ne
bağlandı.
26
Kasım
3063 Sayılı 1932 Mali Yılı
Hesabı Kat'i Kanunu.
!932 mali yılı umum masrafı 211 988 413 lira, umum RG
geliri 214 365 254 liradır. Devri meşrut olup 9 250
264 lira gelecek yıla devrolunmuştur. 1932 mali yılı
içinde sarfolunmayan 7 405 079 lira tahsisat artığı iptal olunmuştur.
28
Kasım
Ereğli Kömür İşletmesi satın alındı.
TTY
30
Kasım
Ankara-Kızılcahamam yolunda Ovaçay ırağı üzerindeki Ovaçay Köprüsü'nün
bitirilişi.
ATCTK
30
Kasım
Askeri ve Mülki Tekaüd
Sayılı Kanun.
1
Aralık
Fransız Hükümeti'nin Antakya-İskenderun'la ilgili- Türk Hariciyesine notası.
ATCTK
1
Aralık
Hastaneler Talimatnamesinin 23. Maddesinin Değiştirilmesine Dair 2/5598 Sayılı Kanun.
BULMAÇ
1
Aralık
2. madde şu şekilde değiştirilmiştir: tekaüde istihkak RG
müddeti aşağıdaki fıkralarda gösterilen tarihten başlar; 1-Kara ve Deniz Harbiye Mekteblerinden çıkanlar için bu mekteblere duhul (giriş) tarihinden, Harita
Ahzü Tersim Mektebinden yetişenler yarsubaylığa
nasıbları tarihinden, 2-Askeri Tıbbiye Mektebi tahsilini bitiren tabiblerin subay nasbından dört sene evvelki tarihten, 3-Askeri eczacılar, kimyager, diş tabipleri ve baytarların subay nasbından üç sene evvelki tarihten, 4-Kıtadan yahut mülga Sanayi Mektebinden yetişmiş olan subayların duhul tarihlerinden, 5Evvelce mevcud ikinci sınıf ihtiyat subayları ile sonradan yetiştirilen ihtiyat subaylarının askerlik hizmetine ilk girdikleri tarihten, 6-Evvelce Harbiye Mektebi muadili olarak deniz talebesi unvanı ile çıkmış bulunanlar için deniz talebeliğine terfi eyledikleri tarihten, 7-Evvelce Çarkçı Ameliyat Mektebi'nden çıkmış
olanların bu mektebin birinci şakirdan sınıfına geçtikleri tarihten, 8-Mülki ve askeri memurların maaşa
geçtikleri tarihten, subayların gerek kendi hesabına
ve gerek hükümet namına olarak ecnebi memleketlerde staj veya tahsilde geçirdikleri müddet bilffil
hizmetten sayılır. Mülki memurların yalnız staj müddeti, fiili hizmet hesabına katılır.
Afyon Defterdarlığına Zihni, Hakari Defterdarlığına RG
Nihad, Erzincan Defterdarlığına Vehbi, Tokat Defterdarlığına Mazhar Müfid, Urfa Defterdarlığına Sabri, Yozgat Defterdarlığına Nejat, Niğde Defterdarlığına Remzi naklen ve terfian tayin edilmiştir.
803
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Aralık
İktisat Vekaleti'nin nezaretinde Balıkçılar Cemiyeti,
Balıkçılık Kongresi düzenledi.
Balıkçılık, kalkınma açısından önemli potansiyele SP, 2
Birinci
sahip bir sektör olarak görülmektedir.
Kaynak
kanun
1936
1
Aralık
22/1/1935 Tarihli
Fıkra şu şekilde değiştirilmiştir: reisin A serisine ve RG
Kefalet Sandığı Nizamna- azaların en aşağı yedinci dereceye dahil memurlarmesinin 1. Maddesinin 3.
dan olması gerektir.
Fıkrasını Değiştiren 2/5597
Sayılı Nizamname.
2
Aralık
Düyun-u Umumiye konusunu incelemek için kurulacak komisyon.
2
Aralık
Türk Parasının Kıymetini
Koruma Hakkındaki 1567
Numaralı Kanunun 4.
Maddesini Değiştiren 3070
Sayılı Kanun.
4. madde şu şekilde değiştirilmiştir: Türk parası kıy- RG
metinin korunması için İcra Vekilleri Heyeti'nce ittihaz (kabul) olunan kararlara aykırı hareket eden veya
ettiren banka yahut müesseselerin müdürleri ve alakalı memurları ile bunlardan başka şahıslar üç aydan
bir seneye kadar hapis cezası ile çarptırılırlar. Kararnameye aykırı olan fiil, ecnebi paralarını ve her türlü
esham ve tahviller ile yabancı memleketler üzerine
çekilmiş çek ve poliçeleri izinsiz memleket dışına çıkarmak veya kaçırmağa teşebbüs etmek sureti ile işlemiş ise failleri yukarıki fıkrada yazılı hapis cezası ile
mahkum edilmekle beraber zaptedilen yabancı paralar,
esham ve tahvillerin müsaderesine de hükmolunur...
3
Aralık
Bazı mektupçuluklara atamalar yapıldı.
İçel Mektupçuluğuna Hüseyin Turhan, Erzurum RG
Mektupçuluğuna Yaver Soydaş, Çankırı Mektupçuluğuna Hikmet Turay, Siirt Mektupçuluğuna Kazım
Boydoğan, Tokat Mektupçuluğuna Sadettin Sönmez,
Muş Mektupçuluğuna Hüseyin Baltacı, Kırşehir
Mektupçuluğuna Behçet, Urfa Mektupçuluğuna
Abdurrahman Ergün, Niğde Mektupçuluğuna Agah
tayin edilmiştir.
4
Aralık
Türk Hükümeti'nin, 1 Aralık 1936 tarihli Fransız notasına cevabi notası.
ATCTK
4
Aralık
Ankara'da, Siyasal Bilgiler
Okulu'nun 60. kuruluş yıldönümünün kutlanışı ve
Başbakan İsmet İnönü'nün
söylevi
"Mülkiyeliler! Kurulmakta olan Türkiye'nin ikbali, ATCTK
şevketi sizin aşkla, idealle vücudunuzu memlekete
vakfetmenize bağlıdır."
4
Aralık
2/5616 Sayılı Denizyolları
ve Akay İşletmeleriyle
Fabrika ve Havuzlar İdareleri Müşterek Kefalet Sandığı Nizamnamesi.
2489 sayılı Kefalet Kanunu'nun 13. maddesine RG
tavfikan Denizyolları ve Akay İşletmeleri ile Fabrika
ve Havuzlar İdarelerinde para ve menkul kıymetleri
ve her nevi ayniyatı alıp veren ve ellerinde tutan
memur ve müstahdemler için müteselsil kefalet usulünü tatbik etmek maksadı ile Denizyolları ve Akay
İşletmeleri ile Fabrika ve Havuzlar "D.A.F." İdareleri
Kefalet Sandığı namı ile müşterek bir sandık kurulmuştur. Bu sandık hükmi şahsiyeti haiz ve İktısad
Vekaleti'ne bağlı olup muamelatı İktısad Vekaleti'nce
tayin olunacak bir idare heyeti tarafından tedvir (ida-
BCA:
030.10/
137.980.4/
128.53
804
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
re) olunur. Sandığın idare merkezi Denizyolları İşletme İdaresi'ndedir. Bu tüzük, idare heyetini, bu
heyein görevlerini, kefalete bağlı olanları, sandığın
sermayesini, bütçesini düzenlemektedir.
7
Aralık
1. Umumi Müfettişlik İkti- Ziya Yazıcı, 1777 Sayılı Kanunu değiştiren 2919 Sasat Müşavirliğine tayin edi- yılı Kanunun 3. maddesine tevfikan Bakanlık emrine
len Ziya Yazıcı'nın Bakan- alınmıştır.
lık emrine alınması.
BCA:
30.11.1/
109.41.7/
12696; RG.
7
Aralık
Mülkiye Müfettişi Sabit
Şeren'in Bakanlık emrine
alınması.
BCA:
30.11.1/
108.40.10/
12678; RG.
7
Aralık
Seyhan Nehrinin taşması
sonucunda Adana ve çevresinde büyük hasar meydana
geldi.
TCSYK
7
Aralık
Dahiliye Vekili'nin reisliği
altında dört Umumi Müfettiş Ankara'da ilk toplantılarını yaptı.
7
Aralık
Yüksek Sıhhat Şurası Azalığı'na Erzurum Mebusu
Prof. Dr. Saim Ali Dilemre
tayin edildi.
8
Aralık
Atatürk'ün Kızılay'a 10 bin
lira bağışta bulunması.
Atatürk'ün Adana ve çevresindeki su basması sebe- ATCTK
biyle zarar gören vatandaşlara yardım için Kızılay'a
bağışta bulunmuştur.
8
Aralık
Türkiye-İngiltere-Irak arasında 5.6.1926 tarihinde
münakit Huhud ve Münasebatı Hasenei Hemcivarı
Muahedesinin ikinci faslı
hükümlerinin Türkiye ile
Irak arasında NATO teatisi
sureti ile uzatılması.
TCAMA
8
Aralık
Muntazam Posta Seferleri
Yapan Vapurlarla veya
Münhasıran Toplu Asker
ve Muhacir Nakledecek
Bu toplantıya, Birinci Umumi Müfettişi Abidin Özmen, İkinci Umumi Müfettişi General Kazım Dirik,
Üçüncü Umumi Müfettişi Tahsin Özer, Dördüncü
Umumi Müfettişi General Abdullah Alp Doğan ile
Jandarma Umum Kumandanı General Naci Tınaz,
Gümrük Umum Muhafaza Kumandanı General Seyfi
Düzgören, Emniyet Umum Müdürü Şükrü
Sökmensüer, Matbuat Umum Müdürü Vedat Tör ve
Vilayetler İdaresi Umum Müdürü Fazıl Özekçi katıldılar. Toplantıda şu konular sırasıyla ele alındı: 1Mıntıkadaki asayiş, 2-Kaçakçılık, 3-Haydut, 4-Her
umumi müfettişliğin kültür, bayındırlık, ekonomik
tarım ve sağlık gibi sahalarda yapacakları işler programı, 5-Umumi müfettişlerin salahiyetleri, 6-Her müfettişliğin mıntıkasındaki hususi idareler, belediyeler
ve imar işleri, 7-Siyasi kısım, 8-Nüfus siyaseti, 9Cumhuriyet Halk Partisi'nin teşkilatı ve halkevleri.
C, 8
Birinci
kanun
1936; UM,
s. 251-258.
RG
Madde: havzai fahmiyeden veya muhtelif limanlar- RG
dan havzai fahmiyeye toplu bir halde nakledilecek
ameleler için de işbu talimatname hükümlerine tevfikan muamele ifa edilir.
805
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Gemilerle Yapılacak Nakliyata Dair Olan Talimatnameye Dair Olan Talimatnameye Bir Madde Eklenmesine Dair 2/5647 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik.
10
Aralık
Zonguldak'ta Türk Antrasit
Fabrikası açıldı.
TTY
10
Aralık
Sivas'ta köy kalkınma
programı yapıldı.
SP, 10
Birinci
kanun 1936
11
Aralık
atamalar yapıldı.
Sivas Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. RG
Mehmed Şerif Kayı, Trabzon Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Mahir Rasih Önbilgin, Siirt
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Zühdü
Güven, Kocaeli Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Mehmed Fuad Şahinler, Diyarbekir Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. İbrahim
Hatunoğlu naklen tayin edilmiştir.
12
Aralık
Nafıa Vekaletinin Teşkilat
ve Vazıfelerine Dair Olan
2443 Sayılı Kanuna, 3074
sayılı ek kanun.
Bu kanun Teknik okula ilişkindir. Bu kanunla 2443 RG
sayılı kanunun 22. maddesinde yazılı Nafıa Fen
Mektebi, sureti idaresi ile bir nizamname ile tayin
edilmek üzere Teknik Okula kalbedilmiştir. Kanuna
göre Teknik Okul, mühendis ve fen memurları yetiştirmek üzere iki kısma sahip olup her kısımda Nafıa
Vekaleti'nce lüzum görülecek ihtisas şubeleri açılabilir.
12
Aralık
Artırma ve Yerli Malı Haftasının yedincisi İsmet İnönü'nün nutkuyla açıldı.
12
Aralık
atamalar yapıldı.
13
Aralık
Raif Tek'in Mülkiye Müfettişliğine tayini.
BCA:
30.11.1/
109.43.2/
12731
14
Aralık
Sivas Salnamesi adlı eserle
Kemalizm adlı eserin halkevine gönderildiği.
BCA:
490.1/
3.14.61,
64/ 1.Büro
14
Aralık
Antalya İli Defterdarlığına Galib, Çoruh İli Defter- RG
darlığına Nurullah Lami atanmıştır.
14
Aralık
İstanbul İktisat Fakültesi
açıldı.
CK
15
Aralık
Ankara'da 19 Mayıs Stadyumu Başbakan İsmet İnönü'nün söylevi ile açıldı.
SP, 13
Birinci
kanun
1936
Giresun Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne RG
Dr. Cemil Şencan, Muğla Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Kazım atanmıştır.
"..Türkiye'yi idare edenler, stadyumu en kıymetli ATCTK
mektep gibi her yerde kurmaya çalışacaklardır. Türkiye'nin istikbalini idare edecek olan genç nesil, açık
havada, açık meydanlarda yetişecektir"
806
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Aralık
Bursa-Karaköy yolunda
Hasanpaşa Köprüsü'nün bitirilmesi.
ATCTK
21
Aralık
Türkiye Cumhuriyeti ile
Hollanda Krallığı arasında
imzalanan Ticaret ve
Kriling Anlaşmalarıyla
merbutlarının tasdiki hakkında 3020 Sayılı sayılı
kanuna müzeyyel 3219 Sayılı Kanun.
TCAMA
23
Aralık
Mühendislik ve Mimarlık
Kanuna Ek 3077 Sayılı
Kanun.
Bu kanuna göre mühendislik ve mimarlık hakkındaki RG
19.5.1927 tarih ve 1035 sayılı kanunun 1. maddesinde yazılı diploma ve ruhsatnameyi haiz olan mühendis ve mimarlara (yüksek mühendis) ve (yüksek mimar) ve Teknik Okulu ile buna muadeleti salahiyetli
makamlarca kabul olunan ecnebi teknik okullarından
mezun olan mühendislere de sadece (mühendis) unvanı verilir.
23
Aralık
3078 Sayılı Tuz Kanunu.
Bu kanuna göre Türkiye'de her ne suretle olursa ol- RG
sun tuz ihraç ve istihsali devletin inhisarı altındadır.
Tuz, 140 santigrat derecede kurutulduğu takdirde en
aşağı %95 klorusodyomu ihtiva eden ve zehirli
mürekkebattan ari bulunan maddedir. Kimyevi tasfiyeye ihtiyaç massetmeksizin alelade vesaitle de ihtiva ettiği klorusodyomun tefriki kabil olan ve
klorusodyom oranı %20'den fazla bulunan topraklar
ve kayalar ile 4 bomeden fazla bome derecesini irae
eden klorusodyom mahlulleri tuz addolunur. Bu kanun, tuz fiyatlarını ve satışlarını, tuz satış ve nakliye
tezkerelerini düzenlemektedir.
24
Aralık
Hakari Valiliği'ne Basri
Konyar'ın tayini.
24
Aralık
atamalar yapıldı.
24
Aralık
Hariciye Vekaleti'ne ilişkin 6. dereceye Nureddin Ferruh Alkend; 7. dereceye RG
atamalar yapıldı.
Rıfkı Refik Passin, Faik Zihni Akdur, Selim Feyzi,
Muzeffer Kamil; 8. dereceye Halil Ali Ramazanoğlu,
Fikret Şefik Özdoğancı, Reşat Hakkı Karabuda; 9.
dereceye Ahmed Umar, Mahmud Meri, Hulusi Tamer, Selahaddin, Salih Behçet, Nusret Şahinbaş yükseltilmiştir.
25
Aralık
Şark Demiryolları imtiyaİmtiyaz, 6 milyon liraya satın alınmıştır.
zının devlet tarafından satın
alınması.
BCA:
030.10/
147.51.4/
15174
25
Aralık
Tiran Elçiliğine Ali
Türkgeldi'nin tayini.
RG
Kaynak
RG
Karaman Kaymakamlığı'na Celaleddin, Gerze Kay- RG
makamlığı'na Hikmet, Tosya Kaymakamlığı'na
Mümtaz, Lice Kaymakamlığı'na Fikret, Vize Kaymakamlığı'na Nureddin, Tarsus Kaymakamlığı'na
Mehmed Ali, Koçhisar Kaymakamlığı'na Şevket,
Bahçe Kaymakamlığı'na Remzi, Silivri Kaymakamlığı'na Vakkas Ferid naklen tayin edilmiştir.
807
1936 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
25
Aralık
Burdur Vilayeti merkez kazasına bağlı Cinbilli, Kavacık, Müslimler ve İnar köylerinin bu kazadan alınması
ve evvelce Erle Nahiyesi'ne
bağlı iken bu nahiyenin
lağvı dolayısıyla açıkta kalan Yazır, Çardak ve Bek
köyleri ile birlikte Yeşilova
Kazası'na bağlanması.
25
Aralık
Mülkiye müfettişliğine
atamalar yapıldı.
Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliğine Bahçe Kayma- RG
kamı Nuri, Silivri Kaymakamı Hayri, Tarsus Kaymakamı Hıfzı, Trakya Umumi Müfettişliği Yazı İşleri Müdürü Raşid tayin edilmiştir.
27
Aralık
İstanbul'da kurulan "Hatay
Erginlik Cemiyeti" genel
merkez binasına törenle
yeni Hatay bayrağını çekti.
Cemiyet, Antakya dışındaki Hataylılar arasında birlik ATCTK
temini amacıyla bayrak çekmiştir.
27
Aralık
İsmet İnönü, CHP kurulta- İsmet İnönü, özetle şunları söyledi: "…Yurdumuzda GB
yında topraksız çiftçiler
topraksız çiftçinin sayısı her tasavvurun üstündedir.
konusunu gündeme getirdi. En ziyade toprağı taksim edilmiş yerlerimizde bile
köylünün yarısına yakını topraksızdır. Başkalarına ait
topraklar üstünde, pek fena şartlar içinde ve çok verimsiz olarak çalışmak mecburiyetindedir. hiçbir vakit, hiçbir adamın malını cebren zaptetmek fikrinde
değiliz. Fakat, hiçbir surette köylüyü ilelebet topraksız kalmaya mahkum eden bir çerçeve içinde bırakmaya razı olamayız..."
29
Aralık
Atatürk'ün Çankaya'da
Romanya Elçisi Alexandre
Telemaque'ın itimatnamesini kabulü.
ATCTK
29
Aralık
Türkiye ile İtalya arasında
Roma'da "Ticaret ve
Seyrisefain Antlaşmaları"
imzalanması.
TCAMA
29
Aralık
Başmüşavirliği'ne Nizamettin Ataker'in tayini.
BCA:
030.18.1.2/
70.97.20/
2\5763
30
Aralık
İdaresi Teşkilat ve Vazifelerine Ait 2822 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin
Sayılı Kanun.
BULMAÇ
30
Aralık
Subay ve Askeri Memurların Tekaüdü İçin Rütbe ve
Sınıflarına Göre Tayin
Olunan Yaşları Bildiren
BULMAÇ
Açıklamalar
Kaynak
RG
808
KAYNAKÇA
AYDEMİR, Şevket Süreyya, İnkılap ve Kadro, Remzi Kitabevi, İstanbul 1986.
BİLA, Hikmet, CHP ve Sonrası, 2. Baskı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1987.
Boğaziçi Üniversitesi Kronolojisi, http://www.boun.edu.tr
BORATAV, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974.
BORATAV, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi: 1908-1985, 6. Baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1998.
IŞIKLI, Alpaslan, İş Hukuku, 4. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2002.
KİLİ, Suna, Türk Devrim Tarihi, Kültür Yayınları, İstanbul 2005.
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938,
Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1988.
KOÇAK, Cemil, Umumi Müfettişlikler: 1927-1952, İletişim, İstanbul 2003.
KORKUT, Refik, Cumhuriyet Kronolojisi, Türkiye Fikir Ajansı, Ankara 1964.
ÖKÇÜN, A. Gündüz, Türkiye’nin Taraf Olduğu Milletlerarası Anlaşmalar Rehberi
(1920-1961), Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası, Ankara 1962.
ÖKÇÜN, A. Gündüz; Ökçün, Ahmet R., Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü.
SBF Yayınları, Ankara 1974.
ÖNDER, Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1975.
ÖZALP, Kazım; ÖZALP, Teoman, Atatürk’ten Anılar, İş Bankası, Ankara 1992.
ÖZŞEN, Tayfur, Bulmaç Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920-23 Nisan 1996), Cilt 1-2,
TAKAV, Ankara 1996.
TİMUR, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Kitabevi, Ankara 1993.
Türkiye Cumhuriyeti 80. Yıl Kronolojisi, Anadolu Ajansı, Ankara 2005.
ULUATAM, Özhan, Geçmişe Bakmak: Cumhuriyet Dönemi İktisadi, Mali, Siyasi Olaylar Kronolojisi: 1920-2000, İmaj Yayıncılık, Ankara 2001.
UYAR, Hakkı, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, Boyut Kitapları, İstanbul
1999.
YAVUZ, Ahmet (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar,
(20 Nisan 1920-1 Temmuz 1976), Dışişleri Bakanlığı, Ankara 1976.
Gazeteler
Cumhuriyet Gazetesi
Son Posta Gazetesi
Arşiv
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Toprak İskan Müdürlüğü Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Bayındırlık Bakanlığı Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı, Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu.
809
1936 Yılı
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu, 4. Cilt, 1933-1937.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Müşterek Kararnameler Kataloğu (Kronolojik), 1930-1937.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu (1924-1949), Ankara, 1999.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı Kataloğu
1870-1951, Ankara, 2001.
810

açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939

Transkript

Benzer belgeler

Yeni Gemi NCL Escape İle Doğu Karayipler Rota

devam

5 Yıldızlı Liberty of the Seas ile BATI AKDENİZ * DÜNYANIN EN

İstanbul, 10 Haziran 2014 Değerli katılımcılar, Cendere Vadi

24.06.2015

01 - 04 Haziran Louis Olympia ile Yunan Adaları ve Atina