Türkiye Elektrik Dağıtım Sektörü Özelleştirmesi

BİLGİ DÖKÜMANI
Türkiye Elektrik Dağıtım Sektörü
Özelleştirmesi
Bilgi Dokümanına İlişkin Hukuki Açıklamalar
İşbu Bilgi Dokümanı’nda (“Bilgi Dokümanı”) yer alan tahminler ve projeksiyonlar, önemli sübjektif
yargı ve analiz unsurları içermektedir ki, bunların doğruluğu garanti edilmemektedir. ÖİB, TEDAŞ ve
sahibi olduğu dağıtım şirketlerinden herhangi biri, Lazard veya doğrudan veya dolaylı hissedarları
veya danışman, üye, memur, çalışan veya acenteleri Bilgi Dokümanı’nda yer alan bilgi ve verilerin
gerçekliğine, geçerliliğine, doğruluğuna veya eksiksizliğine ilişkin (açık veya örtük) herhangi bir
garanti ve güvence vermemektedir ve herhangi bir sorumluluk üstlenmemektedir ve Bilgi
Dokümanı’nda yer alan herhangi bir hata, eksiklik veya ihmalden kaynaklanan doğrudan ya da dolaylı
zarar, hasar veya masrafın yükümlülüğünü üstlenmeyeceklerdir.
Bilgi Dokümanı’nda yer alan ekonomik değerlemeler, kısa süre içerisinde önemli derecede değişiklik
gösterebilecek olan mevcut piyasa koşullarına dayanmaktadır. Bu nedenle, Bilgi Dokümanı’nın
hazırlanma tarihi sonrasında gerçekleşecek olaylar ve piyasa şartları, bu belgede yer alan çıkarımların
ve sonuçlarının geçerliliğini etkileyebilir. ÖİB, TEDAŞ ve sahibi olduğu dağıtım şirketleri, Bilgi
Dokümanı’nı veya bu dokümanın dayandığı bilgi ve verileri güncelleme ve/veya revize etme
yükümlülüğünü üstlenmemektedir.
Bilgi Dokümanı, bir teklif değildir ve TEDAŞ ve sahibi olduğu dağıtım şirketlerinin varlıkları veya
hisselerinin satışı veya alımına yönelik herhangi bir nitelik vaadi, teklif veya davet içermez. Bilgi
Dokümanı ve bu dokümanda yer alan bilgiler, herhangi bir anlaşma veya bağlayıcı bir teklifin
temelini veya kendisini teşkil etmez. Katılımcıların, son teklif verme tarihinden önce, TEDAŞ ve
sahibi olduğu dağıtım şirketlerini ve bunların mevcut durumunu incelemeleri esastır. Buna göre;
Katılımcıların TEDAŞ ve sahibi olduğu dağıtım şirketleri ve bunların mevcut ve fiilî durumu
hakkında, ihalenin her aşamasında ve Hisse Satış Sözleşmenin imzalanması sırasında tam bilgi sahibi
olduğu ve bu bilgi dâhilinde teklif vererek, Hisse Satış Sözleşmesini imzaladığı kabul edilir.
Katılımcılar ve satış işlemi sonrasında Alıcı; basiretli bir tacir gibi davranmak suretiyle TEDAŞ ve
sahibi olduğu dağıtım şirketleri ile ilgili gerekli gördüğü her türlü teknik, hukukî, finansal, vergisel ve
diğer incelemeler ile tesis ziyaretlerini yaptığını veya yaptırdığını ve TEDAŞ ve sahibi olduğu dağıtım
şirketlerinin Hisse Satış Sözleşmesi tarihi itibarıyla mevcut ve fizikî durumunu bilerek dağıtım
şirketlerinin hisselerini devir ve teslim aldığını, Bilgi Dokümanı’nda ve/veya başka bir dokümanda
yer alan bilgi, beyan ve/veya açıklamaların gerçeğe aykırı, yanlış ve/veya hatalı olduğu veya benzeri
iddiaları ileri sürmeyeceğini, buna dayanarak dağıtım şirketlerinin hisselerinin devrinin
gerçekleşmesinin ardından, ayıba karşı tekeffül veya mevzuattaki diğer hükümler kapsamında, ÖİB
veya diğer herhangi bir kamu kurumundan talepte bulunamayacağını beyan, kabul ve taahhüt eder.
İçindekiler
1.
TEDAŞ ÖZELLEŞTİRMESİ - GİRİŞ
1
2.
DAĞITIM ÖZELLEŞTİRMESİNDE ANA ESASLAR
3
A.
İHS MODELİ
3
B.
TARİFELERDE GENEL ESASLAR
3
C.
ENERJİ SATIŞ ANLAŞMALARI
6
D.
YATIRIM YÜKÜMLÜLÜKLERİ
6
3.
YATIRIM DEĞERLENDİRMESİ
8
4.
TÜRKİYE ELEKTRİK SEKTÖRÜ
10
5.
EKLER
15
1. TEDAŞ ÖZELLEŞTİRMESİ - GİRİŞ
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (“ÖİB”), kamuya ait
elektrik dağıtım şirketi Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (“TEDAŞ”)’nin özelleştirilmesi sürecine
başlamıştır. Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (“TEDAŞ”) ve sahibi olduğu dağıtım şirketleri1,
elektrik dağıtımıyla, elektriğin tüketicilere perakende satışıyla ve tüketicilere perakende satış
hizmeti verilmesiyle iştigal eden Türk hukukuna göre kurulmuş, anonim şirket statüsündeki
iktisadi devlet teşekkülleridir. 2005 yılında, yaklaşık 28 milyon müşterisi, toplam 93 milyar
kWh elektrik satışı ve elektrik dağıtımında ülke genelinde %98’lik pazar payı ile TEDAŞ ve
sahibi olduğu dağıtım şirketleri, topluca Türkiye’nin en büyük organizasyonlarından birini
oluşturmaktadırlar.
ÖİB, aşağıda isimleri verilen bölgelerde faaliyet gösteren üç şirketin aynı anda ihale
edilmesiyle, Türk elektrik dağıtım sektörünün özelleştirilmesine ilişkin işlemlerin
başlatılmasına karar vermiştir:
„
Bölge 9: Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. (“BAŞKENT”)
„
Bölge 14: İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş. (“AYEDAŞ”)
„
Bölge 15: Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. (“SEDAŞ”)
Dağıtım özelleştirilmesinde İşletme Hakkı Devri (“İHD”)’ne dayalı Hisse Satış Modeli
uygulanacaktır (“İHS modeli”). Bu modele göre yatırımcı, özelleştirilen ve ilgili bölgedeki tek
elektrik dağıtım lisansının sahibi olan dağıtım şirketinin hisselerinin sahibi olacaktır; ancak,
yatırımcının işletme hakkını devraldığı dağıtım tesisleri ve bu tesislerin işletilmesinde varlığı
zorunlu unsurlarının mülkiyeti TEDAŞ’ın uhdesinde kalmaya devam edecektir. Yatırımcı,
dağıtım şirketinin hisselerinin sahibi olarak, TEDAŞ ile imzalanmış olan İşletme Hakkı Devir
Sözleşmesi (“İHD Sözleşmesi”) çerçevesinde dağıtım varlıklarının işletme hakkını elde
etmektedir.
Elektrik Piyasası Kanunu’na göre, dağıtım sektörü, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
(“EPDK”) tarafından verilen dağıtım lisanslarıyla bölgesel tekeller olarak işletilecektir. Enerji
sektöründe liberalleşme çalışmaları çerçevesinde Türkiye’nin dağıtım şebekesi coğrafi yakınlık,
yönetimsel yapı, enerji talebi ve diğer teknik/mali etkenler dikkate alınarak 21 dağıtım
bölgesine bölünmüştür. ÖİB, TEDAŞ’ın özelleştirme programına alınmasının ardından,
TEDAŞ’ın sahibi olduğu 20 bölgenin her birinde dağıtım şirketi kurmuştur. Dağıtım
bölgelerinin coğrafi kapsamı aşağıda sunulmaktadır. Halen özel bir şirket tarafından işletilen
tek dağıtım bölgesi, işletme hakkı 1990 yılında KCETAŞ’a devredilen Kayseri’dir (Bölge 18).
1 Strateji Belgesi’ne göre Türkiye’nin elektrik dağıtım şebekesi 21 dağıtım bölgesine bölünmüş ve bunlardan 20’sinin sahibi olan TEDAŞ
özelleştirme programına alınmıştır. Özelleştirme programına alınan bölgelerin her birinde anonim şirket statüsünde dağıtım şirketi kurulmuştur.
TEDAŞ, bu dağıtım şirketlerinin halihazırda sahibi konumundadır.
1
DAĞ IT IM B Ö LG EL ER İ COĞRAF İ KAP SAM I
Özel
Kırklareli
13
Edirne
Tekirdağ
Boğaziçi
17
Bartın
. İstanbul And. Yk.
14
Yalova
12
Çanakkale
Kastamonu
Zonguldak
Kocaeli
1Düzce
5
Sakarya
Bursa
Bilecik
Balıkesir
9
Ankara
Eskişehir
Çankırı
Kırıkkale
Amasya
18
İzmir
Konya
Denizli
19
Isparta
Aksaray
8
Niğde
Burdur
Antalya
Malatya
Nevşehir Kayseri
10
Karaman
Mersin
Elazığ
20
K.Maraş
Adana
Osmaniye
7
Kars
Erzurum
3
Iğdır
Ağrı
Erzincan
Sivas
Tunceli
Afyon
Uşak
Muğla
6
Yozgat
Kırşehir
Ardahan
4
Trabzon
Gümüşhane
Bayburt
Tokat
16
Manisa
Aydın
Giresun
Ordu
21
Çorum
Kütahya
11
Artvin
Rize
Samsun
Karabük
Bolu
Sinop
Gaziantep
5
Bingöl
Muş
58,04
Bitlis
Diyarbakır
Siirt
Batman
Adıyaman
1
Mardin
Şırnak
Şanlıurfa
Kilis
Hatay
1.
Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.
11.
2.
Vangölu Elektrik Dağıtım A.Ş.
12.
Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş.
3.
Aras Elektrik Dağıtım A.Ş.
13.
Trakaya Elektrik Dağıtım A.Ş.
4.
çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş.
14.
İstanbul Anadolu Yakasi Elektrik Dağıtım A.Ş.
5.
Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş.
15.
Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş.
6.
Çamlıbel Elektirk Dağıtım A.Ş.
16.
Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş.
7.
Toroslar Elektric Dağıtım A.Ş.
17.
Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.
8.
Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.
18.
Kayseri ve Civari Elektrik T.A.Ş.
9.
Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş.
19.
Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.
10.
Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş.
20.
Göksu Elektrik Dağıtım A.Ş.
21.
Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş.
Kaynak: ÖİB
2
Gediz Elektrik A.Ş.
2
Van
Hakkari
2. DAĞITIM ÖZELLEŞTİRMESİNDE ANA ESASLAR
A. İHS MODELİ
İHS (veya İHDHS) modelinin amacı, yatırımcıya, işler durumdaki bir dağıtım şirketini
devretmektir. Dağıtım şirketinin kurulması, İHD Sözleşmesi’nin imzalanması, dağıtım ve
perakende satış lisansının alınması ve Enerji Satış Anlaşmalarının imzalanması işlemleri, İHS
modelinin uygulanabilmesi için gerekli adımları oluşturmaktadır. Bu işlemlerin tamamı ihale
ilanı öncesinde tamamlanmış durumdadır.
İHS modelinde, mevcut varlıklar ile özelleştirme sonrası yatırımcı tarafından gerçekleştirilecek
yatırımlar sonucu oluşacak yeni varlıkların mülkiyeti TEDAŞ’ta kalırken, yatırımcı, dağıtım
tesislerinin ve bu tesislerin işletilmesinde varlığı zorunlu diğer unsurların işletme hakkı ile
birlikte tüm yeni yatırımları gerçekleştirme yükümlülüğünü üstlenmektedir. Özelleştirme
amaçları ve yatırımcı beklentileri doğrultusunda:
„
Mevcut varlıklar ve yatırımcı tarafından yapılan yatırımlarla ortaya çıkan yeni varlıkların
mülkiyeti TEDAŞ’a ait olacaktır. İHD Sözleşmesinin imzalanmasından önce, mevcut
varlıklara ilişkin olarak doğmuş bulunan yasal yükümlülükler (örneğin kamulaştırma)
TEDAŞ tarafından üstlenilecektir.
„
Yatırımcı, dağıtım varlıklarının işletme haklarını elinde bulunduran bir şirketin hisselerini
satın alarak şirketin dağıtım tesislerinin ve bu tesislerin işletilmesi için varlığı zorunlu
unsurların (örneğin binalar, araçlar, makineler) işletme hakkını, ve söz konusu bölgedeki
elektrik dağıtım ve perakende lisanslarını devralmış olacaktır.
„
Tüm yatırımlar, yatırımcı tarafından gerçekleştirilecek ve yatırım bedelleri, tarifeler
üzerinden geri kazanılacaktır. Sözleşme süresinin bitmesi veya sözleşmenin feshi
durumunda tarifeler üzerinden henüz geri kazanılmamış yatırımlar, yatırımcının
kusurunun söz konusu olduğu durumlar haricinde, TEDAŞ tarafından yatırımcıya geri
ödenecektir.
B. TARİFELERDE GENEL ESASLAR
Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi’nde2 (“Strateji Belgesi”) yer
alan temel esaslara göre Türkiye elektrik piyasası, üretim ve dağıtımı içeren, kapsamlı bir
düzenleme ve yeniden yapılandırma sürecinden geçmiştir. Bu süreç çerçevesinde, planlanan
yapısal gereksinimlere cevap vermesi amacıyla yeni bir tarife metodolojisi geliştirilmiştir.
Elektrik piyasasında hedeflenen liberal yapının temel amacı, sistemin verimliliğini artırarak
tarifelerin düşürülmesini sağlamaktır. Bu bağlamda, tarifeler, maliyet tabanlı olarak,
kayıp/kaçağa ve işletme verimliliğine ilişkin önceden belirlenmiş ve iyileştirme öngören
hedefler çerçevesinde belirlenmiştir.
2
3
17.3.2004 Tarih ve 2004/3 Sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı
2006-2010 yılları arasındaki ilk uygulama dönemi (veya geçiş dönemi), 2010 yılından itibaren
uygulanmaya başlayacak olan tamamen maliyete dayalı tarife yapısına geçiş süreci olarak
belirlenmiştir. Dağıtım bölgeleri için geçiş döneminde uygulanacak olan son kullanıcı tarifeleri
ve bu tarifelerin hesaplanmasına esas oluşturan gelir gereksinimleri, özelleştirme öncesinde
EPDK tarafından onaylanmış durumdadır. Söz konusu gelir gereksinimleri dağıtım ve
perakende hizmetleri için öngörülen giderleri karşılamakta ve hedef kayıp/kaçak miktarı için
bir karşılık içermektedir. Dağıtım şirketleri, geçiş döneminin sona erdiği 2010 yılından sonra
Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği’ne ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak tarifeleri
maliyete dayalı olarak kendileri belirleyecekler ve EPDK’nın onayına sunacaklardır.
İlk uygulama dönemi, maliyet tabanlı olmayan mevcut tarife sisteminden, hedeflenen maliyet
tabanlı yapıya sorunsuz ve aşamalı bir geçiş sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. 2010 yılına
gelindiğinde, abone gruplarının büyük çoğunluğunda maliyet tabanlı tarifelere geçilmiş olacak
ve abone grupları mesken, sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma olmak üzere
beşe indirilecektir.
Tarifeyi meydana getiren dört bileşen3; (a) perakende satış, (b) dağıtım, (c) perakende hizmet
ve (d) iletim tarifeleri; Elektrik Piyasası Kanunu, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ve
ilgili düzenlemeler uyarınca birbirinden ayrıştırılmıştır. Buna göre, perakende satış tarifesi,
dağıtım şirketi tarafından satın alınan enerjinin ortalama fiyatını yansıtan bir “fiyat tavanı”na
sahiptir. Dağıtım ve perakende hizmet tarifeleri ise dağıtım ve perakende hizmetlerine ilişkin
işletme giderlerini ve yatırım harcamalarını karşılamaya yönelik “gelir tavanı” ihtiva eder.
İletim tarifesi kamuya ait iletim şirketi tarafından fatura edilen ve tüketiciye tamamen
yansıtılan iletim maliyetlerinden oluşur.
SON KULLANICI TAR İFELERİN İN Y A P I SI
Vergi ve diğer
kesintiler
İletim tarifesi
Müşteriler
• Mesken
• Ticari
• Sanayi
• Tarımsal
Dağıtım sistem
kullanım tarifesi
Perakende hizmet
tarifesi
Yatırımların itfası
ve sermaye
maliyeti bileşeni
İHD bedeli
Diğer*
Dağıtım şir keti
Perakende satış
tarifesi
İşletme marjı
ƒ Pass-thru enerji
Referans elektrik
fiyatı
* Çift-terimli tarife bileşenleri: güç bedeli, güç aşım bedeli, reaktif enerji bedeli
Kaynak: TEDAŞ
4
gideri
Dağıtım işletme
gideri bileşeni
Son kullanıcı
tarifesi
3
ƒ Pass-thru iletim
Kayıp/kaçak tarifesi
sulama
• Aydınlatma
TEİAŞ
Vergi ve diğer kesintiler bileşeni hariç
TETAŞ
tedarik gideri
Strateji Belgesi’nde belirtildiği üzere, “bölgesel tarife” uygulaması söz konusu olduğunda
ortaya çıkacak olan fiyat eşitsizliği nedeniyle ilk uygulama döneminde “ulusal tarife”
sisteminin devam etmesi öngörülmüştür (mevcut durumda, elektrik kayıp/kaçak
parametresinin bölgeler arasında yüksek değişkenlik göstermesi, maliyet tabanlı tarifelerin
birbirinden çok farklı olması neticesini doğurmuştur). Sonuç olarak geçiş dönemi süresince
ulusal tarifenin uygulanması sonucu bazı bölgeler, belirlenmiş olan gelir tavanlarının üzerinde
gelir elde ederken, diğerleri gelir tavanının altında gelir elde edeceklerdir. EPDK, uygulamaya
koyduğu fiyat eşitleme mekanizması sayesinde bölgeler arası gelir transferi yaparak elde edilen
gelir ile hedeflenen gelir tavanı arasındaki farkı ortadan kaldıracaktır.
G EÇ İ Ş D Ö N EMİ UL USAL TAR İFELER İ * (Krş /KW h )
2006
2007
2008
2009
201 0
Sanayi - OG
11.98
11.87
11.75
11.64
11.53
Sanayi - AG
11.98
11.98
11.98
11.98
11.98
Ticarethane
15.20
14.94
14.58
14.29
14.03
Mesken
12.78
12.78
13.03
13.28
13.53
Tarımsal Sulama
11.53
11.53
11.53
11.53
11.53
Aydınlatma
12.33
12.36
12.40
12.43
12.47
* Tek zamanlı, tek terimli tarife; KDV ve Belediye vergisi hariç; yıllar boyunca uygulanacak düzeltme bileşenlerini (örneğin enflasyon
düzeltmeleri) ve perakende satış fiyatlarında olabilecek değişiklikleri yansıtmamaktadır
Kaynak: TEDAŞ
2006-2010 yılları arası geçiş dönemi tarifeleri belirlenmiş ve onaylanmış durumdadır; fakat
mevcut düzenlemelere göre, onaylanan tarifeler üzerinde aşağıdaki revizyonların yapılması
hususunda EPDK’nın ilgili tebliğlerini yayınlaması beklenmektedir.
„
Gelir tavanı: Gelir tavanının, dağıtım bölgesinde gerçekleşecek olan tüketim miktarından
bağımsız olarak dağıtım şirketine garanti edilmesi planlanmaktadır. Buna göre, dağıtım
şirketinin tüketimdeki olası azalmadan dolayı gelir tavanında öngörülenden daha düşük
bir gelir elde etmesi durumunda ortaya çıkan gelir eksikliği bir sonraki dönemde
uygulanacak olan son kullanıcı tarifelerinin EPDK denetimi altında düzeltilmesiyle
giderilmiş olacaktır. Buna ek olarak EPDK tarafından onaylanmış olan 2006-2010 yılları
gelir tavanlarına, yine EPDK tarafından yayımlanacak olan Enerji Piyasası Endeksi
(“EPE”) bazında enflasyon düzeltmesi yapılması planlanmaktadır.
„
Perakende fiyat tavanı: Dağıtım şirketi, enerji tedarikinde gerçekleşen referans maliyet
değişikliklerini doğrudan tarifelere ve dolayısıyla tüketicilere yansıtacaktır.
Tarifelere ek olarak, dağıtım şebekesine ilk bağlantı kurulumu ücreti ve kesinti veya yeniden
bağlama gerektiğinde alınan kesme/bağlama bedeli dağıtım şirketinin diğer gelir kalemlerini
oluşturacaktır. Tarife hususlarındaki detaylı tüm kural ve düzenlemeler; EPDK’nın onayladığı
bölgesel tarifeler, tarife metodolojisi ve tarife usul ve esasları dokümanlarında yer almaktadır.
5
C. ENERJİ SATIŞ ANLAŞMALARI
Strateji Belgesi’nde, 2006-2010 yılları arasındaki geçiş döneminde, dağıtım şirketlerinin,
dağıtım bölgelerindeki serbest olmayan tüketicilerin4 toplam elektrik enerjisi talebinin %85’ini
TETAŞ’tan ve EÜAŞ’ın bölünmesiyle ortaya çıkan portföy üretim şirketlerinden temin
edecekleri belirtilmiştir. Dolayısıyla, her dağıtım şirketi, TETAŞ ve EÜAŞ portföy şirketleri ile
özelleştirme öncesinde imzalanmış olan ve elektrik ihtiyacını geçiş döneminde büyük ölçüde
garanti altına alan Enerji Satış Anlaşmaları’nı elinde bulundurmaktadır. Enerji Satış
Anlaşmaları, düzenlenmiş fiyatlar üzerinden yapılmıştır ve Strateji Belgesi’nde öngörüldüğü
üzere geçiş dönemini kapsamaktadır. Dağıtım şirketi, bu sözleşmelerin sürelerinin bitiminde,
serbest piyasa şartlarına tabi olarak istediği kaynaklardan, örneğin, dikey entegrasyon, spot
piyasa ve ikili anlaşmalar yoluyla enerji tedarik edebilecektir. Yakın zaman önce TEİAŞ
tarafından işlerlik kazandırılmış olan piyasa mali uzlaştırma mekanizması, günlük piyasa
dengesizliklerini giderme hedefini gözetecektir.
EÜAŞ portföy şirketleri ile yapılan sözleşmelerde yer alan enerji alım miktarının bir kısmı
opsiyonludur; dağıtım şirketi, bu opsiyonlu miktarı almama hakkına sahiptir. Bu esneklik,
bölgesel tüketimde beklenmeyen bir düşüş riskine karşı dağıtım şirketini korumakla
kalmayacak; şirkete alternatif tedarik kaynaklarından daha ucuza enerji temin edebilme
fırsatını da sunacaktır.
D. YATIRIM YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Özelleştirmenin öncelikli amaçlarından biri de dağıtım sistem ve şebekesi üzerinde
gerçekleştirilmesi gereken yatırımların özel sektör tarafından karşılanması ve bu sayede devlet
bütçesi üzerindeki yükün azaltılmasıdır. Elektrik dağıtımında sürekliliğin ve yüksek hizmet
kalitesinin sağlanması açısından yatırımlar büyük önem taşımaktadır.
İlk tarife uygulama dönemi olan 2006-2010 yılları boyunca, 20 dağıtım bölgesinin her birinde
gerekli olan yıllık genişleme, yenileme ve iyileştirme yatırım harcamaları tarife metodolojisinin
hazırlanması esnasında belirlenmiştir. Buna göre 20 dağıtım bölgesinde toplam 2,750 milyon
YTL yatırım yükümlülüğü geçiş dönemi yıllarına eşit olarak paylaştırılmıştır. Söz konusu
yatırımlar, EPDK onaylı tarifelerin içine dahil edilmek suretiyle, dağıtım şirketine zaman
içerisinde geri kazandırılacaktır. Belirlenmiş olan yatırım tutarlarının düzeltme bileşenleri
yoluyla EPDK tarafından her yıl ayarlanması söz konusu olabilecektir.
Yatırım harcamaları üç bileşenden oluşmaktadır:
4 Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca, serbest olmayan müşteriler kendi bölgelerinde faaliyet gösteren dağıtım
şirketinden elektrik satın alacaklardır. Buna mukabil, serbest müşteriler, kendi tedarikçilerini seçme konusunda
özgürdürler. Serbestlik kriteri, bu aşamada EPDK tarafından 6.0 GWh olarak sabitlenmiştir.
6
„
Genişleme yatırımları ve kamulaştırma maliyeti: Mevcut şebekenin kapasitesinin
artırılması için gerekli yatırım harcamaları ve bunlara bağlı olarak ödenmesi gereken
kamulaştırma ve geçiş hakkı bedelleri
„
Yenileme yatırımları: Mevcut şebekede ekonomik ömrünü tamamlamış varlıkların
yenilenmesi için gerekli yatırım harcamaları
„
İhalesi yapılmış ve halen devam eden yatırımlar: Halen yapımı devam etmekte olan ve
ihalesi özelleştirme süreci öncesinde yapılmış projelerin tamamlanması için gerekli yatırım
harcamaları
Dağıtım şirketleri, 2010 yılından sonra her tarife uygulama dönemi için yapacakları tüketim
tahminleri, gerçekleştirecekleri şebeke genişleme gereksinimi çalışmaları ve diğer teknik
parametreler çerçevesinde senelik yatırım planları hazırlayacaklardır. Söz konusu planlar
EPDK’ya onay için sunulacak ve dağıtım şirketleri, onay sonrasında yatırımları
gerçekleştirmekle yükümlü olacaklardır. Yükümlenilen yatırımların olması gereken miktarda
ve şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, EPDK ve dağıtım şirketleri işbirliğinde
gerçekleştirilecek olan yatırım denetim ve kalite ölçüm mekanizmaları yoluyla denetlenecektir.
7
3. YATIRIM DEĞERLENDİRMESİ
EPDK tarafından halihazırda onaylanmış olan tarifeler, dağıtım şirketinin, gerçekleştireceği
perakende satış ve elektrik dağıtım aktiviteleri ile yapılması öngörülen yatırımlar üzerinden
makul bir getiri kazanmasını sağlayacak seviyede belirlenmiştir. Buna ek olarak, yatırımcılar,
kayıp/kaçak ve işletme verimliliği gibi performans parametrelerinde belirlenen hedeflerin
ötesinde bir iyileştirme sağlayarak öngörülen makul seviyenin üzerinde değer yaratma
imkanına sahiptirler. Yatırımcı açısından yeni sistemin sunduğu fırsatlar ve imkanlar aynı
zamanda enerji sektörünün gelişimine de önemli katkı sağlayacaktır. Bu fırsat ve imkanlar şu
şekilde özetlenebilir:
„
Yatırımcı, kayıp/kaçağın EPDK tarafından onaylanmış olan hedeflerden daha iyi bir
performans göstermesiyle ortaya çıkan ek geliri elde tutma hakkına sahiptir. Bu sayede,
Türkiye’de çok uzun yıllardır ciddi bir değer kaybına yol açan kayıp/kaçak oranı tek
haneli rakamlara indirilebilecektir.
„
Yatırımcı, geçiş dönemi süresince, belirlenen referans elektrik tedarik fiyatından daha
düşük bir seviyeden elektrik tedarik ettiği takdirde aradaki farkı elde tutma hakkına
sahiptir. Bu sayede, düşük maliyetli santrallerin kurulması teşvik edilecektir.
„
Yatırımcı, işletme verimliliğinin EPDK tarafından onaylanmış olan hedeflerin altına
indirilmesiyle ortaya çıkan ek geliri elde tutma hakkına sahiptir. Böylece, elektrik
dağıtımında verimlilik tetiklenecektir.
„
Özellikle 2010 yılından sonra, dağıtım şirketleri elektrik üretim alanına entegre olup,
serbest piyasada enerji satışı ve dolayısıyla gelir elde edebilecektir. Bu sayede, elektrik
sektöründe serbest piyasanın oluşması sağlanacaktır.
Dağıtım şirketlerinin genel işletme verimliliği; faturalama, tahsilat gibi ana süreçlerin
optimizasyonu, bölümler arası koordinasyonun etkinleştirilmesi, bilişim sistemlerinin ve
altyapının geliştirilmesi ve çalışanların verimliliğinin artırılması yoluyla mevcut duruma oranla
önemli ölçüde iyileştirilebilir.
Daha genel bir açıdan bakıldığında, hızlı ve istikrarlı büyüyen enerji sektörü ve stratejik
konumu ile Türkiye, Avrupa’nın en önemli elektrik pazarlarından biri konumundadır. Sağlam
bir piyasa yapısının oluşturulması ve etkin düzenleme mekanizmalarının devreye girmesi
sayesinde elektrik sektörünün gelecek yıllardaki büyüme potansiyeli daha da artmıştır.
Sektörün yeniden yapılandırılması aşamasında Türkiye’de Avrupa ülkelerindekine benzer bir
elektrik sektörü yapısı öngörülmüş, bağımsız düzenleyici kurum EPDK tarafından yönetilen
şeffaf bir sistem ortaya konmuştur. Bunlara ek olarak, elektrik sektöründe dağıtımdan sonra
üretimde devam edecek olan özelleştirme ve liberalleşme çalışmaları yatırımcılar açısından
yeni fırsatlar yaratacaktır.
Bugün Türkiye ekonomisi, uygulanmakta olan istikrarlı ekonomiye geçiş programı şemsiyesi
altında gerçekleştirilen reformlar ve devam etmekte olan AB entegrasyonu sayesinde büyük
8
ölçüde istikrara kavuşmuş durumdadır. GSYİH 2004 yılında %8.9 ve 2005 yılında %7.4
oranında büyümüş, enflasyon oranı 2005 yılı sonunda %7.7 ile geçmiş 35 yıldaki en düşük
seviyesine gerilemiştir. Düzelmekte olan makroekonomik görünüm, yabancı yatırımcıların,
mali durumu ve borç yapısı güçlenen (Mayıs 2006’da 22 yıl sonra ilk kez fazla veren kamu
maliyesini de dikkate alarak) Türkiye’de geniş ölçekli yatırımlar yapmalarını ve daha yüksek
seviyede risk almalarını sağlamıştır. Ekonomik reformların hızla uygulamaya konması
durumunda, önümüzdeki yıllarda Türkiye’deki doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının da
ciddi oranlarda artması beklenmelidir.
9
4. TÜRKİYE ELEKTRİK SEKTÖRÜ
Elektrik sektörü, Türkiye ekonomisinin büyük ve hızlı gelişim gösteren sektörleri arasında yer
almaktadır. Mevcut tüketici fiyatlarında yaklaşık 12 milyar ABD$ satış hasılasıyla elektrik
sektörü ülke ekonomisinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Geçmiş dönemlerde yılda
ortalama %8 artış gösteren elektrik talebi, sektörün Türkiye ekonomisinden aldığı payın
önemli ölçüde artmasını sağlamıştır. Elektrik tüketimindeki büyüme hızı, Türkiye’deki diğer
önemli sanayi dallarına ve ülke ekonomisindeki genel büyümeye oranla oldukça yüksek bir
seviyede seyretmektedir.
2004 yılında, Türkiye’deki toplam elektrik tüketimi brüt 151 milyar kWh (2005 yılında 161
milyar kWh) ve net 121 milyar kWh (dağıtım/iletim kayıpları ve iç tüketim hariç) olarak
gerçekleşmiştir. Sanayi müşteriler, tüketimin yaklaşık yarısını gerçekleştirirken, mesken
tüketiciler %23’lük pay ile abone grupları arasında ikinci sıradadır. Üçüncü sırada yer alan
ticari müşteriler abone grubunun toplam tüketimdeki payı ise (kamu kuruluşları hariç) %13
olarak gerçekleşmiştir.
2004 yılı itibariyle 19.8 milyar kWh seviyesinde olan sistem kayıp ve kaçakları uluslararası
standartlara oranla oldukça yüksek bir seviyede bulunmaktadır. Bu nedenle, elektrik
sektöründe gerçekleştirilmekte olan reformların ana hedeflerinden biri kayıp ve kaçağın
OECD ülkeleri seviyesine indirilmesi olarak belirlenmiştir.
2004 yılında Türkiye’deki elektrik üretimi, ithalat ve ihracatı, sistem kayıp ve kaçakları ile önde
gelen abone gruplarının tüketimleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
ÜR ET İM VE N ET T ÜK E Tİ M * , 2004
ÜRETİM
ÜRETİM
150.7
150.7 TWh
TWh
İÇ
İÇ TÜK
TÜKETİM
ETİM
5.6
5.6 TWh
TWh
TOPLAM
TOPLAM GİRDİ
GİRDİ
151.2
151.2 TWh
TWh
İTHALAT
İTHALAT
0.5
0.5 TWh
TWh
İHRACAT
İHRACAT
1.1
1.1 TWh
TWh
İLETİM
İLETİM K
KAYBI
AYBI
3.4
3.4 TWh
TWh
DAĞITIM
DAĞITIM K
KAYBI
AYBI
19.8
19.8 TWh
TWh
Sanayi
Sanayi
59.6
59.6 TWh
TWh
Mesken
Mesken
27.6
27.6 TWh
TWh
Ticari
Ticari
15.7
15.7 TWh
TWh
Diğer
Diğer
Toplam
Toplam tüketim
tüketim
*
Rakamlar TWh olarak verilmiştir; 1 TWh = 1 milyar kWh
Kaynak: TEDAŞ, TEİAŞ
10
18.3
18.3 TWh
TWh
1121
21.1.1 TW
TWhh
Geçmişe yönelik veriler değerlendirildiğinde, elektrik tüketiminin genel olarak ekonomideki
dalgalanmalardan nispeten az etkilendiği gözlemlenir. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 1980-2004
yılları arasında yılda ortalama %4 hızında artmış ve %4.7’lik bir standart sapma ile yüksek
seviyede değişkenlik göstermiştir. Aynı zaman zarfında elektrik sektöründe tüketim artış hızı
yaklaşık %8 olarak gerçekleşmiş ve bu artış ekonominin geneline oranla daha az değişkenlik
göstermiştir (standart sapma: %3.2). Aşağıdaki grafikten de görülebileceği üzere, son 25 yılda
Türkiye’deki elektrik tüketiminde sadece tek bir yılda azalma yaşanmıştır.
ELEKTR İ K TÜK ET İ Mİ VE G SYİH BÜYÜMES İ KAR ŞIL AŞ TIRMASI, 1980-2004
GSYİH büyüme hızı (% )
25
20
15
10
5
0
-5
-10
1980
1984
1988
1992
1996
2000
Ortalama
büyüme =
%4.2
Standar t
sapma:
% 4.7
Ortalama
Standar t
sapma:
% 3.2
2004
Elektr ik tüketimi büyüme
hızı (% )
25
20
15
10
5
0
-5
-10
1980
büyüme =
%7.7
1984
1988
1992
1996
2000
2004
Kaynak: TEDAŞ, TÜİK
Hızlı talep artışına rağmen Türkiye’de mevcut 2,090 kWh olan ortalama kişi başına brüt
tüketim miktarı ortalama tüketimin 6,460 kWh olduğu AB ülkelerine oranla oldukça düşük bir
seviyede bulunmaktadır. Brüt talepte yıllık %7.7 seviyesinde bir büyüme öngören Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı (“ETKB”) projeksiyonlarına göre, kişi başı tüketimin 2020 yılına
kadar 5,700 kWh’e ulaşması beklenmektedir.
Buna göre, 1980’li yıllar boyunca tüketim artış hızı tüm abone grupları için yaklaşık %8
civarında gerçekleşmiştir. Ancak 1990’lardan itibaren, mesken ve ticari müşterilerin tüketim
artışı sanayi müşterileri önemli ölçüde geride bırakmıştır. Buna rağmen, sanayi abone grubu
tüketimi günümüzde halen toplam tüketimin yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Abone
gruplarının son 25 yıldaki tüketim artışı bir sonraki grafikte gösterilmektedir.
11
T ÜK ET İC İ GRUPLAR I BA ZINDA N ET ELEKTR İK T Ü KET İM İ , 1 980 - 2 00 4 (TWh )
1 21 .1 TWh
15%
98.3 TWh
Büyüme
hızı: 7.7%
17%
10%
67.4 TWh
20.4 TWh
6% 9%
22%
64%
1980
29.7 TWh
5% 10%
19%
66%
1985
Sanayi
46.8 TWh
13%
5%
20%
62%
1990
Mesken
0.9
1 .7
3.5
TAHMİNİ SEK TÖR GELİRİ (milyar ABD$)
16%
6%
13%
23%
24%
22%
50%
56%
1995
Ticarethane
5.1
49%
2000
2004
7.7
1 1 .5
Diğer*
* Resmi kurumlar, aydınlatma,tarımsal sulama ve okul, hastane gibi kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kullanılan elektrik
Kaynak: TEDAŞ, TEİAŞ
Yüksek talep artışı beklentisinin ardında yatan temel faktörler, ekonomide beklenen genel
büyüme, nüfus artışı, günlük hayatta elektrik kullanımının artması ve sanayi üretiminde
genişlemedir. Kamuya ait iletim şirketi TEİAŞ’ın üretim ve yurt içi toplam tüketim artış
tahminlerine göre 2009 yılına kadar elektrik üretiminde arz fazlası olacağı öngörülmektedir.
Bu tarihten sonra ihtiyaç duyulan kapasite artışı yatırımlarının öncelikle özel sektör tarafından
karşılanması hedeflenmiştir. Özel sektör yatırımlarının yeterli olmaması durumunda, Strateji
Belgesi’nde belirtildiği üzere, gerekli yatırımları kamunun gerçekleştirmesi, ithalatın arttırılması
ya da mevcut tesislerin iyileştirilmesi gibi bir takım önlemler alınacaktır.
Türkiye’de elektrik sektörü yakın zamana kadar kamuya ait tekel konumundaki Türkiye
Elektrik Kurumu (“TEK”)’nun kontrolü altında kalmıştır. 1993 yılında, piyasa liberalleşme ve
özelleştirme hedefleri doğrultusunda TEK; TEAŞ (üretim, iletim ve toptan satış) ve TEDAŞ
(dağıtım) olmak üzere ikiye ayrılmış; daha sonra, 2001 yılında Elektrik Piyasası Kanunu’nun
yürürlüğe girmesiyle, TEAŞ; EÜAŞ (üretim), TETAŞ (toptan satış) ve TEİAŞ (iletim) olmak
üzere üçe bölünmüştür. Bu çerçevede:
12
„
EÜAŞ’ın, TEAŞ’tan termik santrallerin ve Devlet Su İşleri’nden hidroelektrik santrallerin
mülkiyetini ve işletmesini devralması öngörülmüştür. EÜAŞ’a, özel sektör üretim
yatırımlarını dikkate almak suretiyle ve EPDK onaylı üretim kapasite projeksiyonu
uyarınca, gerektiğinde yeni üretim tesisleri kurma, kiralama ve işletme hakkı da verilmiştir.
„
TETAŞ, mevcut enerji alım ve satış anlaşmalarını TEAŞ’tan ve TEDAŞ’tan devralarak
toptan satış işlemlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla kurulmuştur. Ayrıca, TETAŞ’ın, Yap
İşlet (“Yİ”), Yap İşlet Devret (“YİD”) ve İHD üretim sözleşmeleri ile ortaya çıkan
maliyetlerin karşılanmasını da üstlenmesi öngörülmüştür.
„
TEİAŞ, kamu mülkiyetindeki tüm iletim tesislerini devralmıştır ve kurulması öngörülen
yeni iletim tesisleri için iletim yatırım planının hazırlanmasından, yeni iletim tesislerinin
kurulmasından ve işletilmesinden ve piyasa mali uzlaştırma sisteminin çalıştırılmasından
sorumludur.
1 993 öncesi
P İYA SA YAP IS IN IN GEL İ Şİ Mİ
TEK
TEK
Bugün
1 993 - 2003
(üretim,
(üretim, iletim
iletim ve
ve dağıtım)
dağıtım)
TEAŞ
TEDAŞ
TEDAŞ
(üretim ve iletim)
EÜAŞ
EÜAŞ
(üretim)
(üretim)
TEİAŞ
TEİAŞ
(iletim)
(iletim)
(dağıtım)
(dağıtım)
TETAŞ
TETAŞ
(toptancı)
(toptancı)
21
21 ŞİRK
ŞİRKET
ET
((dağıtım)
dağıtım)
Kaynak: ÖİB
Kamunun elektrik sektörü üzerindeki hakim konumu günümüzde hala devam etmektedir.
2004 yılı itibariyle, EÜAŞ ve bağlı ortaklıkları, Türkiye’de kurulu toplam elektrik üretim
kapasitesinin %59’una sahiptir ve üretimin %45’ini gerçekleştirmektedir. İletim ve toptan
satışta, TEİAŞ ve TETAŞ kamuya ait şirketler olarak faaliyet göstermektedirler. TEDAŞ ve
sahibi olduğu dağıtım şirketleri, mevcut 21 dağıtım bölgesinin 20’sinde dağıtım faaliyetlerini
gerçekleştirmekte ve dağıtımda %98, perakende satışta %71 pazar payıyla sektöre hakim
konumda bulunmaktadırlar.
13
ELEKTR İ K S EK TÖRÜ TEDAR İK Zİ NC İR İ
ENERJ İ SEK TÖRÜ
TEDARİK ZİNCİRİ
ÜRETİM
K AMU/ÖZEL
SEK TÖR
MÜLK İYETİ
„
Halen kamu ağırlıklı
olmasına karşı son 5
yılda özel sektörün payı
artmaktadır
EÜAŞ ve bağlı
ort.
İLETİM
„
Tamamen devlet
kontrolündedir
TEİAŞ
Özel üreticiler*
DAĞITIM
„
Henüz 21 dağıtım
bölgesinin 20’ si devlet
kontrolünde
bulunmaktadır
KCETAŞ
2%
PERAK ENDE
„
Serbest müşteriler
TEDAŞ dışındaki
kanallardan elektrik
alabilir konumdadır
TEİAŞ
müşterileri ve
diğer
Oto7%
prodüktörler
39%
45%
21 %
1 00%
1%
98%
KCETAŞ
1 6%
Oto-prodüktörler
TEDAŞ
Kam u Şirke tle ri
*
Yİ, YİD, İHD Sözleşmeleri çerçevesinde elektrik üreten özel şirketler ve mobil üreticiler
Kaynak: TEİAŞ, TEDAŞ
14
TEDAŞ
71 %
5. EKLER
A B ON E SAY IS I ( ‘ 0 0 0) , 2 0 05
# BÖLGELER
1 Dicle EDAŞ
2 Vangölü EDAŞ
3 Aras EDAŞ
4 Çoruh EDAŞ
5 Fırat EDAŞ
6 Çamlıbel EDAŞ
7 Toroslar EDAŞ
8 Meram EDAŞ
9 Başkent EDAŞ
10 Akdeniz EDAŞ
11 Gediz EDAŞ
12 Uludağ EDAŞ
13 Trakya EDAŞ
14 AYEDAŞ
15 Sakarya EDAŞ
16 Osmangazi EDAŞ
17 Boğaziçi EDAŞ
19 Menderes EDAŞ
20 Göksu EDAŞ
21 Yeşilırmak EDAŞ
TOPLAM
Mesken
Ticar ethane Resmi Dair e
755.0
103.8
5.3
314.4
34.5
3.8
561.7
73.9
7.9
801.3
89.7
7.0
501.5
63.7
5.4
589.6
62.0
5.0
2,043.4
316.9
10.9
1,140.6
159.3
12.4
2,333.6
324.4
18.1
1,000.8
164.4
7.5
1,800.7
301.9
9.3
1,721.5
254.9
12.5
598.3
90.1
5.3
1,510.1
319.6
1.7
1,060.7
164.4
4.6
964.5
141.0
7.6
2,786.5
558.2
5.0
1,081.0
155.3
7.2
371.3
40.3
3.6
1,149.0
148.9
9.5
23,085.4
3,567.4
1 49.7
Sanayi
4.1
2.8
3.3
5.6
3.2
7.6
12.0
12.9
36.1
7.5
11.7
14.5
6.5
13.6
9.3
11.8
84.0
30.9
7.3
4.3
Tar ımsal
Sulama
12.7
0.9
0.7
1.7
20.4
3.2
52.0
35.1
8.6
63.4
53.3
14.4
2.0
0.4
2.3
14.2
0.2
40.5
7.2
23.4
Diğer
17.4
4.3
26.0
21.4
6.3
14.0
30.8
48.7
29.6
30.8
35.3
41.0
12.7
9.4
19.1
22.1
87.9
31.2
7.1
29.3
TOPLAM
898.3
360.8
673.5
926.7
600.5
681.3
2,466.1
1,409.0
2,750.4
1,274.4
2,212.2
2,058.8
714.9
1,854.8
1,260.4
1,161.2
3,521.9
1,346.2
436.8
1,364.4
289.1
356.7
524.4
27,972.6
Sanayi
818
83
100
441
608
576
4,340
1,180
1,901
465
3,493
2,209
1,538
1,244
1,646
1,573
3,103
1,041
1,461
1,020
Tar ımsal
Sulama
441
7
12
1
92
61
403
933
93
156
403
101
87
0
4
121
4
132
99
39
Diğer
1,162
185
265
164
163
191
1,151
477
986
414
1,078
656
366
442
529
353
645
662
177
359
TOPLAM
4,003
757
1,326
1,664
1,644
1,560
10,034
4,320
8,041
4,035
9,447
5,970
3,040
6,315
4,134
3,418
14,074
4,050
2,370
2,994
28,839
3,1 89
1 0,423
93,1 96
Kaynak: TEDAŞ
T ÜK ET İM ( G W h) , 2 0 05
#
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
19
20
21
BÖLGELER
Dicle EDAŞ
Vangölü EDAŞ
Aras EDAŞ
Çoruh EDAŞ
Fırat EDAŞ
Çamlıbel EDAŞ
Toroslar EDAŞ
Meram EDAŞ
Başkent EDAŞ
Akdeniz EDAŞ
Gediz EDAŞ
Uludağ EDAŞ
Trakya EDAŞ
AYEDAŞ
Sakarya EDAŞ
Osmangazi EDAŞ
Boğaziçi EDAŞ
Menderes EDAŞ
Göksu EDAŞ
Yeşilırmak EDAŞ
TOPLAM
Kaynak: TEDAŞ
15
Mesken
Ticar ethane Resmi Dair e
1,023
285
274
291
74
117
559
143
247
710
219
129
470
145
166
512
131
90
2,626
1,056
459
1,144
428
158
2,989
1,427
645
1,209
1,412
379
2,810
1,278
385
1,923
821
260
695
242
112
2,851
1,633
145
1,137
626
191
892
348
132
5,090
4,882
350
1,223
807
187
407
159
67
1,130
316
129
29,690
1 6,431
4,623
K A Y IP V E K A ÇA K , 2 00 5
#
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
19
20
21
BÖLGELER
Dicle EDAŞ
Vangölü EDAŞ
Aras EDAŞ
Çoruh EDAŞ
Fırat EDAŞ
Çamlıbel EDAŞ
Toroslar EDAŞ
Meram EDAŞ
Başkent EDAŞ
Akdeniz EDAŞ
Gediz EDAŞ
Uludağ EDAŞ
Trakya EDAŞ
AYEDAŞ
Sakarya EDAŞ
Osmangazi EDAŞ
Boğaziçi EDAŞ
Menderes EDAŞ
Göksu EDAŞ
Yeşilırmak EDAŞ
TOPLAM
Kaynak: TEDAŞ
16
Alınan Elektrik
(GW h)
11,219
1,998
1,942
1,943
1,918
1,738
11,547
4,652
9,045
4,447
10,174
6,643
3,375
7,049
4,712
3,670
16,804
4,453
2,653
3,393
Satılan Elektr ik
(GW h)
4,003
757
1,326
1,664
1,644
1,560
10,034
4,320
8,041
4,035
9,447
5,970
3,040
6,315
4,134
3,418
14,074
4,050
2,370
2,994
K ayıp ve K açak
(GW h)
7,216
1,241
615
279
274
178
1,513
332
1,004
412
727
674
336
734
578
252
2,730
403
283
399
K ayıp ve K açak
(% )
64.3%
62.1%
31.7%
14.4%
14.3%
10.3%
13.1%
7.1%
11.1%
9.3%
7.1%
10.1%
9.9%
10.4%
12.3%
6.9%
16.2%
9.1%
10.7%
11.8%
1 1 3,376
93,1 96
20,1 81
1 7.8%