1. - World Bank
Transkript
1. - World Bank
Public Disclosure Authorized E4152v 8 Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized TUZ GÖLÜ YERALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA PROJESİ 0 ..-..-.. Onay İçin Gönderilen A.S.Y / B.E. Z.H.G. M.Ş. E 27-03-13 İnceleme İçin Gönderilen A.S.Y / B.E. Z.H.G. M.Ş. D 28-02-13 İnceleme İçin Gönderilen A.S.Y / B.E. Z.H.G. M.Ş. C 28-12-12 İnceleme İçin Gönderilen B.K. / B.E. Z.H.G. M.Ş. B 11-12-12 Disiplinler Arası Denetim B.K. / B.E. Z.H.G. M.Ş. A 10-12-12 Disiplin İçi Denetim B.K. / B.E. Z.H.G. M.Ş. İMZA Rev.No. Public Disclosure Authorized C.A./H.A. Tarih Tanımlama Hazırlayan Kontrol Eden ORJİNALİNİ HAZIRLAYAN Onaylayan BOTAS KATILIMCILAR BOTAS BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. Doküman Başlığı TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Doküman No. Orj. Kod Dok. Cinsi Disip. Kodu İlgi Alanı Ser. No. CNR PLN ENM EMP 13/001 Rev. No. E Toplam Sayfa (Ekler Hariç) 42 BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI ÇINAR MÜHENDİSLİK MÜŞAVİRLİK A.Ş. ÖVEÇLER HUZUR MAHALLESİ 1139. SOKAK ÇINAR APT. NO: 6/3 06460 ÖVEÇLER / ANKARA Telefon : 0 (312) 472 38 39 (pbx) Faks : 0 (312) 472 39 33 Web : www.cinarmuhendislik.com e-posta : [email protected] 2013 / ANKARA TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE İÇİNDEKİLER TABLOLAR ....................................................................................................................... İ KISALTMALAR ................................................................................................................ İİ 1. ETKİ AZALTMA PLANI ................................................................................................. 1 İNŞAAT FAALİYETLERİ ........................................................................................... 1 İŞLETME ................................................................................................................16 DEVREDEN ÇIKARMA............................................................................................18 2. İZLEME PLANI ............................................................................................................20 3. KURUMSAL DÜZENLEMELER ...................................................................................32 4. YEREL HALK VE PROJEDEN ETKİLENEN TARAFLAR İLE İSTİŞARE ......................34 5. İLGİLİ YASA VE YÖNETMELİKLER ............................................................................40 TABLOLAR TABLO 3.1. ORGANİZASYON ŞEMASI ......................................................................33 TABLO 5.1.1. EVSEL ATIKSU DEŞARJ STANDARTLARI ..............................................40 TABLO 5.3.1. İNŞAAT SAHALARI İÇİN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ LİMİT DEĞERLERİ .......40 TABLO 5.3.2. ENDÜSTRİYEL TESİSLER İÇİN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ LİMİT DEĞERLERİ ............................................................................................41 EKLER EK-I 04.02.2013 Tarihli Hirfanlı Barajı Revize Baraj Güvenlik Raporu EK-II Mart 2013 Tarihli Hirfanlı Barajı İşletme ve Bakım Talimatı i TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE KISALTMALAR ÇŞB : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇGDYY : Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ÇED : Çevresel Etki Değerlendirme ÇYP : Çevre Yönetim Planı BOTAŞ : BOTAŞ Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. BOİ : Biyolojik Oksijen İhtiyacı KOİ : Kimyasal Oksijen İhtiyacı AKM : Askıda Katı Madde dB :Desibel Bkz. :Bakınız ii TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE 1. ETKİ AZALTMA PLANI Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ Kazı Çalışması BORU HATTI VE YERÜSTÜ TESİSLERİ Su Sağlama Tuzlu Su Deşarjı Doğal Gaz Branşman Hattı Kazı, malzeme depolanması, taşıma ve transfer sonucu toz oluşumu. Kazı malzemesi çukur, hendek dolgusu ve alan yenilemesi için tekrar kullanılacaktır. Dolgu malzemesi her günün sonunda yerine konulacak ve gece boyunca herhangi ibr güvenlik tehlikesi olmaması için açık çukur ve hendek olmaması sağlanacaktır. Arazi ön hazırlık ve inşaat çalışmaları sırasında sıyrılan bitkisel ise toprak sahalarda depolanacak (yağış nedeniyle toprak kaybına karşı geotextile veya membran ile örtülerle örtülerek) ve peyzaj bütünlüğünü sağlayacak şekilde serilerek topografyaya uygun hale getirilecektir. Hafriyat malzemesi rüzgar ve yağmurdan korunacaktır (örneğin naylon örtüler kullanarak ve bağlayıcı maddeleri ile sıkıştırılarak) Hafriyat malzemesi taşıyan tüm vasıtaların üstleri branda ile örtülecektir. Taşıtların asfaltlanmamış yollardaki hızları 30 km/saat’le sınırlandırılacaktır. Toza maruz kalan tüm açık alanlar (örneğin yollar) düzenli olarak su ile nemlendirilecektir (özellikle sıcak, kuru, rüzgarlı hava koşullarında). SAYFA 1 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ Şantiye Sahasında Katı Atık Oluşumu Şantiye Sahasında Atıksu Oluşumu Evsel katı atıklar toplanıp en yakın Belediyenin lisanslı Katı Atık Bertaraf Sahası’nda bertaraf edilecektir. İnşaat atıkları toplanıp en yakım belediyenin lisansı depolama sahasında bertaraf edilecektir. Evsel atıksular toplanıp şantiye paket arıtma tesisine gönderilecektir. Endüstriyel atıksu oluşmayacaktır. Çesitli yıkama suları (sadece akm, yağ ve gres içerenler) ayrı bir hatla toplanacaktır. AKM, yağ ve gresin giderilmesinden sonra yeşil alanların sulanmasında kullanılacaktır. Hidrotest suları (askıda katı madde ve iri parçacık ihtiva ederler) en yakındaki su kütlesine desarj edilecektir. Makine ve araç yağ değişimi sonrasında oluşan atık ve kullanılmış yağlar sahada ayrı olarak uygun şekilde depolanacak ve ÇŞB tarafından lisanslandırılmış firmalara verilecektir. SAYFA 2 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ Saha Hazırlama ve İnşaat Aktiviteleri Nedeniyle Oluşan Gürültü ve Titreşim. Taşıma 1 İnşaat aktiviteleri sırasında patlayıcı kullanılmayacaktır. Kullanılması gerektiğinde bölge halkı 5 gün önceden bilgilendirilecektir. Gürültü oluşturan çalışmalar 07:00 – 19:00 arasında gerçekleştirilecektir. Çalışma günlerinde 19:00’dan sonra ve resmi tatillerde, gerekli önlemler alınarak gürültüye sebepl olmayan proje çalışmaları yürütülecektir. Personel gürültüye karşı özel başlık, kulaklık veya kulak tıkacı kullanacaktır. İnşaat faaliyetleri süresince, işçilerin maruz kalabilecekleri maksimum gürültü seviyesine ulaşılmayacaktır.(1) Gerekmedikçe ve BOTAŞ tarafından onay verilmedikçe erişim yolları açılmayacaktır. Genel olarak mevcut erişim yolları kullanılacaktır. İlgili doküman; İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu ve Gürültü Seviyeleri SAYFA 3 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ BERN Konvansiyonu ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı’na göre korunan ve hassas olarak nitelendirilen türlerin bulunması halinde Saha Düzenlemeleri Nedeniyle Flora Üzerine Etkiler bu türlerin koruma yönetimi Bern Konvansiyonu kararlarına göre hassas bir şekilde yapılacaktır. Bu türlerin tohumları toplanarak benzer habitatlara taşınacak veya botanik bahçelerinde (Bölüm C’de verildiği gibi İzleme Firmasının denetimi altında) dış alanlara ve üniversitelerin kontrolü altındaki yetiştirme alanlarına taşınacaktır. Saha civarındaki bu türler açık bir şekilde işaretlenmiş, temizlenmiş ve kökleri çıkarılmış olacaktır. Alandan alınacak bitkiler, genetik kirlenmeden korunmak için aynı yaşam alanı özelliklerine sahip ve inşaat koridorunun (boru hattı, EİH, erişim yolları, vb.) yakınındaki alanlara taşınacaktır. İnşaat çalışmaları inşşaat sınırı içinde yapılacaktır. SAYFA 4 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Merkezi Av Komisyon kararları uygulanacaktır. (Eklere bakınız) İnşaat çalışmaları inşşaat sınırı içinde yapılacaktır. Nadir bulunan ve tehlike altında olan türlere ulusal ve uluslararası yönetmeliklere ve antlaşma hükümlerine göre koruma yönetimi uygulanacaktır. İnşaat faaliyetleri göçmen kuşların sahaya yerleşmediği zamanlarda (Mart – Temmuz arası) yapılacaktır. Bu alana giren 15 km ‘lik tuzlu su deşarj hattı ile ilgili çalışmalar yılın geri kalan aylarında yapılacaktır. İnşaat faaliyetlerinin izlemek için yüklenici tarafından fauna uzmanı istihdam edilecektir. Fauna uzmanı, gözlenen etkilerin giderilmesi ve kabul edilebilir seviyelere getirilmesi için çalışmalar yapacak ve İzleme Firması ile iletişim halinde olarak bilgi verecektir. Önerilen herhangi bir etki azaltma çalışması, izleme firması, yüklenici ve yüklenici fauna uzmanının karşılıklı anlaşarak ortak kanaate varması sonucu gerçekleştirilecektir. Detaylar eklerde verilmiştir. Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ İnşaat Faaliyetleri Süresince Fauna Üzerine Olacak Etkiler. SAYFA 5 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ Sağlık Emniyet Riskleri Olabilecek iş kazaları ve tehlikeli durumlara karşı sahaya uyarı işaretleri yerleştirilecektir. İşçiler tarafından, İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Kanunu’na göre (30.06.2012 tarihli, 28339 sayılı Resmi Gazete) gerekli ekipmanlar (kırılmaz iş gözlüğü, koruyucu iş ayakkabısı, vb.) kullanılacaktır. Alan tel örgü ile çevrilecek ve inşaat sahasına giriş çıkışlar korunaklı veya kilitli olacaktır. Tel örgü üzerinde özellikle çocukları olmak üzere yöre halkın tehlikeli sahalara karşı uyaracak tehlike uyarı işaretleri olacaktır. Acil durum müdahale planları oluşturulacak ve gerekli eğitimler verilecektir. (İnşaat çalışmaları başlamadan önce detaylı bir şekilde yüklenici tarafından hazırlanacak ve BOTAŞ tarafından onaylanacaktır.) SAYFA 6 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ Patlayıcı/Tehlikeli ve Toksik Malzemelerin Kullanımı Dreajlar (Yerüstü Tesisleri için) Kültürel ve Doğal Varlıklara Etkiler Olası patlayıcı maddeler uygun şekilde etiketlenmiş, kilitli konteynırlar içinde muhafaza edilecektir. İş makinelerinde kullanılacak olan yakıtlar işletme izinleri olan onaylı firmalardan satın alınacaktır. Eğer depolama gerekirse, yakıt ve tehlikeli sıvılar sızmayı önleyici beton, vb. havuzlarında içine yerleştirilmiş tanklarda depolancaktır. Tank üzerinde uyarı işaretleri olacaktır. İnşaat alanında drenaj sistemleri binaların temel seviyesinde, ızgara kanalları ve menholleri ile bilirkte inşa edilecektir. İnşaat faaliyetleri bir arkeolog tarafından sürekli izlenecektir. Olası arkeolojik kalıntı tespitinde Türk Prosedürleri takip edilip uygulanacaktır. Turkish procedures will be followed in case archaeological remains are found by chance (Ör: Müzeye haber verilip çalışma durdurulacaktır, müze yetkililerinin kararlarına göre hareket edilecektir. ) SAYFA 7 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Konu Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ ENERJİ İLETİM HATLARI (EİH), ERİŞİM YOLLARI VE POMPA İSTASYONLARI, TATLI SU DEPOLAMA TANKLARI Kazı Çalışmaları Kazı, malzeme depolanması, taşıma ve transfer sonucu toz oluşumu. Kazı malzemesi çukur, hendek dolgusu ve alan yenilemesi için tekrar kullanılacaktır. Dolgu malzemesi her günün sonunda yerine konulacak ve gece boyunca herhangi ibr güvenlik tehlikesi olmaması için açık çukur ve hendek olmaması sağlanacaktır. Arazi ön hazırlık ve inşaat çalışmaları sırasında sıyrılan bitkisel ise toprak sahalarda depolanacak (yağış nedeniyle toprak kaybına karşı geotextile veya membran ile örtülerle örtülerek) ve peyzaj bütünlüğünü sağlayacak şekilde serilerek topografyaya uygun hale getirilecektir. Hafriyat malzemesi rüzgar ve yağmurdan korunacaktır (örneğin naylon örtüler kullanarak ve bağlayıcı maddeleri ile sıkıştırılarak) Hafriyat malzemesi taşıyan tüm vasıtaların üstleri branda ile örtülecektir. Taşıtların asfaltlanmamış yollardaki hızları 30 km/saat’le sınırlandırılacaktır. Toza maruz kalan tüm açık alanlar (örneğin yollar) düzenli olarak su ile nemlendirilecektir (özellikle sıcak, kuru, rüzgarlı hava koşullarında). SAYFA 8 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Maliyeti Etki Azaltma Önlemi Konu Sorumluluk Başlama Tarihi İNŞAAT FAALİYETLERİ Direklerin inşaat aşamasında, direk ayaklarının hafriyat çalışmalarında; üst örtü toprağı, düzgün şekilde yapısı bozulmadan sıyrılacak ve direk ayak kenarlarına depolanacaktır. BERN Konvansiyonu ve Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı’na göre nitelendirilen korunan türlerin ve hassas bulunması olarak halinde bu türlerin koruma yönetimi Bern Konvansiyonu Saha Düzenlemeleri Nedeniyle Flora Üzerine Etkiler kararlarına göre hassas bir şekilde yapılacaktır. Bu türlerin tohumları toplanarak benzer habitatlara taşınacak veya botanik bahçelerinde (Bölüm 3’de verildiği gibi İzleme Firmasının denetimi altında) dış alanlara ve üniversitelerin kontrolü altındaki yetiştirme alanlarına taşınacaktır. Saha civarındaki bu türler açık bir şekilde işaretlenmiş, temizlenmiş ve kökleri çıkarılmış olacaktır. Alandan alınacak bitkiler, genetik kirlenmeden korunmak için aynı yaşam alanı özelliklerine sahip ve inşaat koridorunun (boru hattı, EİH, erişim yolları, vb.) yakınındaki alanlara taşınacaktır. İnşaat faaliyetleri inşaat koridoru ile sınırlı olacaktır. SAYFA 9 / 42 Yüklenici İnşaat Süresince BOTAŞ İşletme Süresince Minör Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi İNŞAAT FAALİYETLERİ İnşaat Faaliyetleri Süresince Fauna Üzerine Olacak Etkiler Merkezi Av Komisyon kararları uygulanacaktır. (Eklere bakınız) İnşaat çalışmaları inşşaat sınırı içinde yapılacaktır. Nadir bulunan ve tehlike altında olan türlere ulusal ve uluslararası yönetmeliklere ve antlaşma hükümlerine göre koruma yönetimi uygulanacaktır. İnşaat faaliyetleri göçmen kuşların sahaya yerleşmediği zamanlarda (Mart – Temmuz arası) yapılacaktır. Bu alana giren 15 km ‘lik tuzlu su deşarj hattı ile ilgili çalışmalar yılın geri kalan aylarında yapılacaktır. İnşaat faaliyetlerinin izlemek için yüklenici tarafından fauna uzmanı istihdam edilecektir. Fauna uzmanı, gözlenen etkilerin giderilmesi ve kabul edilebilir seviyelere getirilmesi için çalışmalar yapacak ve İzleme Firması ile iletişim halinde olarak bilgi verecektir. Önerilen herhangi bir etki azaltma çalışması, izleme firması, yüklenici ve yüklenici fauna uzmanının karşılıklı anlaşarak ortak kanaate varması sonucu gerçekleştirilecektir. SAYFA 10 / 42 Minör Yüklenici İnşaat Süresince Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Evsel katı atıklar toplanıp Sultanhanı Belediyesi Katı Atık Depolama Alanı’na bertaraf edilecektir. Enerji iletim hattı güzergahında katı atıkları TEDAŞ tarafından yapılan bakım ve tamir çalışmaları sonucunda oluşur. Hasar görmüş parçalar bakım süresince yenileri ile değiştirilecektir. Eski parçalar hurda olarak depolanacak ve lisanslı firmalara verilecektir. Minör Yüklenici İnşaat Süresince Minör Yüklenici İnşaat Süresince İNŞAAT FAALİYETLERİ Atık Oluşumu SONDAJ FAALİYETLERİ Yağlı Atıksular Petrol türevli ve yağ gibi atıkların sudan ayrılması için jeomembran ile uygun şekilde inşa edilmiş atıksu havuzunun giriş kanalı önüne yağ tutucu yerleştirilecektir. Yağ ve gresin sunda ayrılmasından sonra bu atıklar ÇŞB tarafından lisanslandırılmış firmalara verilecek ve temizlenmiş sular analizleri yapıldıktan sonra yeşil alanların sulamasında kullanılacaktır. SAYFA 11 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Sondaj boyunca uygun formasyona ulaşana kadar sondaj deliğinin dış kalıbı beton ile kaplanacaktır. Sondaj çalışmaları bu beton kalıp içinde yürütülecektir. Sadece su bazlı bentonit kil kullanılacak ve sondaj çamuru herhangi bir toksik malzeme içermeyecektir. Minör Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Minor Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Konu İNŞAAT FAALİYETLERİ Sondaj Çamurunun Sızması Nedeniyle Yeraltı Suyuna Olacak Etkiler Çamur Formasyon Atıkları ve Sondaj Çamurları çukurları, formasyon atıklarının ve sondaj çamurlarının toplandığı geçici depolama alanına aktarılacak ve bu atıklar katılaştırma (kurutma) işlemi tamamlandıktan sonra lisanslı firmalar tarafından kaldırılacaktır. Sondaj Alanı ve çamur çukurlarının etrafı tel örgü ile çevrilecek, girişi kilitlenecektir. Giriş kısmına uyarı işaretleri konulacaktır. SAYFA 12 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Su Teminin Hirfanlı Baraj Gölü Üzerine Etkileri Eritme işlemleri sırasında kullanılacak olan su Hirfanlı Barajı’ndan sağlanacak olup, konuyla ilgili DSİ’nin kurum görüşü alınmıştır. DSİ’nin kurum görüşünde talep edilen su miktarının sağlanmasının bir sorun olmayacağı ve buna ek olarak barajdan, mevcut ve gelecekte olabilecek enerji ve sulama amaçlı taleplerin olumsuz yönde etkilenmeyeceği bildirilmiştir. Ayrıca, bu kapsamda Hirfanlı Barajı Baraj Güvenlik Raporu ve İşletme ve Bakım Talimatı 2013 yılında DSİ tarafından revize edilmiştir(2). Bu dokümanlar, ÇYP eklerinde sunulmuştur. Minör Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Tuzlu Su Çökeltme Tankı Çamuru Katı partiküller (200 m) çökeltme tankında toplanacaktır. Çamur 15 günde bir manuel olarak temizlenip, mobil konteynırlara aktarılacak ve yönetmelikleri uygun alanlarda bertaraf edilecektir. Minör Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Tuzlu Su Deşarjının Göl Su Kalitesi Üzerine Etkileri Deşarj noktası; ekolojik karakter, tarımsal çalışmalar ve tuz üretimi açısından herhangi bir faaliyetin yapılmadığı, kullanılmayan, çorak bir alandadır. (Resmi haritalar ve saha çalışmaları esas alınmıştır.) Deşarj suyunun bir kısmının eritme işlemi tamamlandıktan sonra bu çorak alanda kalacağı tahmin edilmektedir. Bunun geçerliliğini araştırmak için deşarj işlemi sürekli kontrol edilecektir. Minör Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Konu İNŞAAT FAALİYETLERİ ERİTME İŞLEMLERİ 2 DSİ tarafından Hirfanlı Barajı, Baraj Güvenlik Raporu Şubat 2013’te revize edilmiş olup, İşletme ve Bakım Talimatı ise Mart 2013’te güncellenmiştir. SAYFA 13 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Tuzlu Su Deşarjının Göl Yüzeyi Üzerine Etkileri Tuzlu suyun Tuz Gölü'ne deşarj edilmesi sonucunda, sürekli olarak su kaybına maruz kalan Tuz Gölü’nün bu durumdan olumsuz yönde etkilenmeyeceği ve buna ek olarak eritme işlemleri için ihtiyaç duyulan birim zamandaki tatlı su miktarının artmasına paralel olarak deşarj edilecek olan tuzlu su miktarının artışının da Tuz Gölü üzerinde olumsuz bir etki yaratmayacağı öngürülmektedir. Ayrıca, tuzlu su direk Tuz Gölü’ne deşarj edilmeyecektir. Bu sebeple göl yüzeyi üzerinde herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir. Minör Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Deşarj Noktasının Tuz Gölü Kurak Alanına Etkileri Deşarj noktası; ekolojik karakter, tarımsal çalışmalar ve tuz üretimi açısından herhangi bir faaliyetin yapılmadığı, kullanılmayan, çorak bir alanda bulunduğundan ve oluşacak tuzlu su karakterinin (anyon ve katyon dengesi bakımından) deşarj alanı ile aynı karakterde olması dolayısıyla, tuzlu su deşarjının alanın mevcut karakterine olumsuz bir etkisi olması beklenmemektedir. Deşarj suyunun eritme işlemleri süresince bu çorak alanda birikeceği tahmin edilmektedir. Deşarj birikintisi ve çorak alan bu tahminlerin geçerliliğini görmek için torak ve su uzmanları tarafından sürekli izlenecektir. Minör Yüklenici Sondaj Faaliyetleri Süresince Konu İNŞAAT FAALİYETLERİ SAYFA 14 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Gürültü (Pompa, kompresörler, vb.) Soğutma fanlarının giriş ve çıkışlarına susturucu yerleştirilecektir. Düşük ses yayan motor, pompa ve kompresörler satın alınacaktır. Gerektiğinde araç transferleri sadece gündüz gerçekleştirilecek şekilde sınırlandırılacaktır Gürültü seviyeleri Türk Standartlarına (Ekte verilmiştir.) uygun olacaktır. Minör BOTAŞ İşletme Süresince Yangın Yangın koruma sistemleri sahada mevcut olacaktır. (Yangına karşı sahada, ısı, duman ve aleve duyarlı yangın dedektörleri, otomatik olmayan yangın söndürme sistemleri bulunacaktır.) Minör BOTAŞ İşletme Süresince Konu İNŞAAT FAALİYETLERİ SAYFA 15 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Basınç, sıcaklık ve akış debisi gibi parametreler kaverna ve hat üzerinde bazı yerlerde (Sondaj başında ve hatta ait vanalarda) sürekli olarak izlenecektir. Anormal durumlar (Ör: ani başınç düşmesi) yetkililere rapor edilecektir. Ani basınç düşmelerine karşı hat üzerinde bulunan vanalar otomatik olarak kapanacak şekilde hassas olacaktır. Minör BOTAŞ İşletme Süresince Minör BOTAŞ İşletme Süresince Konu İŞLETME Kazalar ve Sabotaj Sağlık ve Güvenlik Saha güvenliği Çevreyi Koruma İlk yardım Yangınla mücadele Sağlık ve İş Güvenliği Risk değerlendirmesi konularında personele eğitim verilecektir. SAYFA 16 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Sızıntı ve Patlama (Boru Hattında) Doğal gaz sızıntısı olması durumunda (Tutuşma ve patlama olasılığı bulunan birikmiş gaz bulutu), alan uluslararası en iyi pratiklere göre derhal havalandırılacak (Ör: Havalandırma fanları, parlamasız motorlar) Minör BOTAŞ İşletme Süresince Acil Durumlar BOTAŞ, gaz depolanmasına başlamadan önce mülki amirleri ve belediye yetkililerini bilgilendirecek ve acil müdahale planlarını onlarla paylaşacaktır. (ÇED Raporu, Bölüm 8.2.2) Minör BOTAŞ İşletme Süresince Atık Oluşumu Evsel katı atıklar toplanıp Sultanhanı Belediyesi Katı Atık Depolama Alanında bertaraf edilecektir. Atıksular kanalizasyon sistemi ile toplanıp paket atıksu arıtma tesisine gönderilecektir. Arıtılmış atıksular yeşil alanların sulaması için kullanılacaktır. Minör BOTAŞ İşletme Süresince Konu İŞLETME SAYFA 17 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi Tüm yerüstü tesisleri kaldırılacaktır. Tehlikeli pozisyonda bulunan tüm kullanılmış alanlar temizlenecektir. Depolanmış gazı çekilen tüm kavernalar su doldurularak bırakılacaktır. Kırılma olasılığına karşı kavernalar dolu şekilde kapatılacak ve ağzı tıkaç malzemesi ve beton ile dolrurulacaktır. Terkedilmiş boru hatları doldurulup mühürlenecektir. Tüm çukurlar, arklar ve yerüstü tesislerinin kaldırılması sonrasında oluşan diğer yerüstü oyukları doldurulacaktır. (ÇED Raporu, Bölüm 6). Minör BOTAŞ Devreden Çıkarma Süresince DEVREDEN ÇIKARMA Saha Restorasyonu SAYFA 18 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Konu Etki Azaltma Önlemi Etki Azaltma Maliyeti Sorumluluk Başlama Tarihi BOTAŞ Devreden Çıkarma Süresince (Kapatma işlemini takip eden 60 gün içinde.) BOTAŞ Devreden Çıkarma Süresince DEVREDEN ÇIKARMA . Saha Restorasyonu Kaverna ve sondajların kapatılması, Petrol Kanunu’nun 12(c) fıkrası ve Karada Petrol Araması ve Üretim Faaliyetleri Kaynaklanan Kirliliğin Kontrolü İlişkin Yönetmeliğin (28 Aralık 1995 tarihinde Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan) 27. maddesi tarafından çıkarılan bir zorunluluktur Minör Bu yönetmeliğe göre, sondaj kuyusu ile ilgili kapatma raporu onaylanması için Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulacaktır. Dolgu ve düzenleme çalışmalarından sonra peyzaj programına göre proje sahasında rekreasyon çalışmaları başlatılacaktır. Rehabilitasyon Çalışmaları Minör Saha çevresindeki bitki örtüsü ile uyumlu ağaçlandırma, vb. çalışmalar yapılacaktır. SAYFA 19 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE 2. İZLEME PLANI Safha Boru Hattı ve Yerüstü Tesislerinin İnşaatı Parametrenin İzleneceği Yer Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Üst Toprak Depolaması Yüklenici tarafından belirlenip ve kullanımı için BOTAŞ tarafından onaylanmış üst toprak depolama alanı Görsel İnşaat Süresince Haftalık Olarak Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Kazı malzemesinin depolanması ve bertarafı Yerüstü tesislerinde ve boru hattı güzergâhı boyunca dizayn edilmiş bertaraf alanları Görsel İnşaat Süresince Haftalık Olarak Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince İnşaat Faaliyetleri Süresince İnşaat Faaliyetleri Süresince İzlenecek Parametre Kanal Dolgusunun Günlük Olarak Yapılması Kanal Alanı Kazı Malzemesi Taşıyan Araçların Üstünün Kapatılması Yüklenin yapıldığı faaliyet alanları sınırlarında Görsel Günlük Minör Çevresel İzleme Firması Görsel Rastgele, Fakat Ortalama İnşaat Süresince Haftalık Olarak Minör Çevresel İzleme Firması SAYFA 20 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Parametrenin İzleneceği Yer Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı İnşaat Süresince Haftalık Olarak Sıcak, Kuru Ve Rüzgarlı Havalarda Daha Sık (Haftada 2-3 kez) Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Görsel Başlangıçta Haftada Bir Kez, Initially Once A Week, Uygunsa Aylık Olarak Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Toz Seviyesi Kazı, malzeme depolama ve taşıma alanlarında Katı Atık (Toplama, depolama ve bertaraf) Şantiye alanı içinde (katı atık depolama alanında) Evsel Atıksu Yönetimi Laboratuvar ve Atıksu Arıtma Tesisinde (Atıksu arıtma tesisinin deşarj suyu çıkışında) Sızıntılar Görsel Olarak (Ani Seviye Düşüşü) Haftalık Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Yıkama Suyu Yönetimi AKM, yağ and gress Yıkama suyu arıtma alanının çıkışında (AKM, yağ ve gress giderimi için) AKM için Gravimetrik analiz Yağ ve gress için hekzan çözünürlük testi Haftalık Uygunsa Aylık Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Görsel SAYFA 21 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Parametrenin İzleneceği Yer Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Görsel Hidrotest suyu bertarafı (Deşarj öncesi AKM ve diğer iri maddeler çökeltilip ayrıştırılarak) Deşarj öncesi hidrotest suyunun toplandığı tankta Atık/Kullanılmış yağın toplanması ve bertarafı Atık Yağ Konteynerlerinde (Ya da ayrı olarak toplanıp ÇŞB tarafından lisanslı firma tarafından alındığında) Gürültü Seviyesi dBA Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Boru hattı güzergahı ve yerüstü tesisleri inşaat alanları boyunca (Fiziksel ve Kimyasal Analiz Gerekli Değil) Deşarj Öncesi Görsel Haftada Bir Kez Firma almadan sertifikayı / lisans tarihini kontrol et. Gürültü ölçüm cihazı ve ölçümlendirme metotları ile gürültü ölçümü (sabit, yavaş, değişken gürültü ve anlık gürültü) Aynı zamanda ses basınç seviyesi (SBS) ölçümü Büyük İnşaat Faaliyetleri Süresince ve Eğer Bölgesel Şikâyet Varsa. SAYFA 22 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Sağlık ve Emniyet İşçiler tarafından gürültüye karşı ekipmanların kullanılması Uyarı İşaretleri Çalışanların güvenlik ekipmanları Güvenlik kurallarına uyum (saha güvenliği, kazı, iskele ve ağır araçlar, etc.) Çalışma sahası emniyeti (tel örgü, girişler ve çıkışların kontrol altında tutulması, özellikle çocuklar olmak üzere bölgesel halkı tehlikelere veya açık çukurlara karşı uyaran tehlike uyarı işaretleri olması ) Parametrenin İzleneceği Yer Çalışma Sahası içinde ve sahaya girmeden önce Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Görsel Rastgele Fakat Ortalama Haftada Bir Kez. Eğer İhlal Gözlenirse Daha Sık. Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince SAYFA 23 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Parametrenin İzleneceği Yer Patlayıcı malzemelerin depolanması (kilitli konteynırlarda) Depolama Alanı Yakıt ve tehlikeli akışkanların depolanması Depolama Tankı (Sızdırmaz yüzeyli bant içinde bulunan uygun şekilde dizayn edilmiş tankların içinde) Yakıt Alımı (Lisanslı Firmalardan) Tanka dolum yapılmadan önce Yerüstü tesis alanlarının drenajı ve saha içi yolların geçirgenliği Tesislerin Alanı Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Görsel Görsel Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Rastgele Fakat Ortalama Haftada Bir Kez. Eğer İhlal Gözlenirse Daha Sık. Depolama Tesislerinin İlk Kullanımından Önce Sızıntı İçin Aylık Kontrol Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Görsel (Sertifikayı Kontrol Et) Saha Girişinde Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Görsel Tesislerin Saha Hazırlama ve İnşaatı Süresince (Yağmurlu Havalarda Kontrol Et.) Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince SAYFA 24 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Koruma Altındaki Flora Koruma altındaki fauna, kışlama ve göçmen kuşlar için inşaat dönemleri Parametrenin İzleneceği Yer Boru hattı boyunca ve yerüstü tesisleri alanında Boru hattı boyunca ve yerüstü tesisleri alanında Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAŞ tarafından onaylanacak) İnşaat faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAŞ’ın kararı ile daha sık) Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAŞ tarafından onaylanacak) İnşaat faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAŞ’ın kararı ile daha sık) Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince SAYFA 25 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Enerji İletim Hatları, Erişim Yolları, Pompa İstasyonları ve Su Depo Tankları İnşaat Alanları İzlenecek Parametre Kazı malzemesinin depolanması ve bertarafı Gürültü Seviyesi dBA Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Enerji İletim Hatları, Erişim Yolları, Pompa İstasyonları ve Su Depo Tankları İnşaat Alanları güzergâhı boyunca dizayn edilmiş bertaraf alanları Görsel İnşaat Süresince Haftalık Olarak Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Enerji İletim Hatları, Erişim Yolları, Pompa İstasyonları ve Su Depo Tankları İnşaat Alanları güzergâhı boyunca Gürültü ölçüm cihazı ve ölçümlendirme metotları ile gürültü ölçümü (sabit, yavaş, değişken gürültü ve anlık gürültü) Aynı zamanda ses basınç seviyesi (SBS) ölçümü Büyük İnşaat Faaliyetleri Süresince ve Eğer Bölgesel Şikâyet Varsa. Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Parametrenin İzleneceği Yer SAYFA 26 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Koruma Altındaki Flora Koruma altındaki fauna, kışlama ve göçmen kuşlar için inşaat dönemleri Sondaj Faaliyetleri Yağlı atıksuyun toplanması ve depolanması Yağlı atıksuyun lisanslı firmalar tarafından uzaklaştırılması Parametrenin İzleneceği Yer Enerji İletim Hatları, Erişim Yolları, Pompa İstasyonları ve Su Depo Tankları İnşaat Alanları güzergâhı boyunca Enerji İletim Hatları, Erişim Yolları, Pompa İstasyonları ve Su Depo Tankları İnşaat Alanları güzergâhı boyunca Atıksu Havuzu (Hat ve yağ tutucunun uygun çalıştığı) Tesis alanı Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAŞ tarafından onaylanacak) İnşaat faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAŞ’ın kararı ile daha sık) Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince İnşaat faaliyetleri süresince haftalık olarak (Eğer gerekli ise BOTAŞ’ın kararı ile daha sık) Minör Çevresel İzleme Firması İnşaat Faaliyetleri Süresince Görsel Haftalık veya sorun gözlendiyse günlük olarak Minör Çevresel İzleme Firması Sondaj Faaliyetleri Süresince Görsel İnşaat faaliyetleri öncesinde bertaraf planına göre belirlenecek Minör Çevresel İzleme Firması Sondaj Faaliyetleri Süresince Ekoloji uzmanı tarafından görsel izleme, kayıt ve raporlarma (BOTAŞ tarafından onaylanacak) SAYFA 27 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Parametrenin İzleneceği Yer Sondaj çamuru sızıntılarına karşı muhafaza kullanımı Sondaj Alanı Formasyon atıkları ve sondaj çamuru depolama ve uzaklaştırma. Sızıntılar için çamur havuzu Çamur havuzu alanına controllü giriş Lisanslı firma tarafından bertaraf Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Hızlı bir düşüş olup olmadığını görmek için sondaj muhafazası basınç izlemesi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Sondaj faaliyeti boyunca sürekli olarak Minör Çevresel İzleme Firması ve Sondaj Faaliyeti ve sondaj suyu basıncını her kim izliyorsa Sondaj Faaliyetleri Süresince Haftalık Minör Çevresel İzleme Firması Sondaj Faaliyetleri Süresince Görsel Sertifikayı Kontrol Et Firma başlamadan önce lisans tarihini kontrol et. SAYFA 28 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha Eritme İşlemleri İzlenecek Parametre Eritme Suyu Kalitesi Tuzlu su kalitesi, alınan su kalitesi, (tuz içeriği, pH, ağır metaller) Parametrenin İzleneceği Yer Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Eritme suyunun alınacağı noktadan periyodik olarak numune alınarak ölçümler yapılacak ve Hirfanlı Baraj Gölü su kalitesi üzerinde etki olup olmadığı tespit edilecektir. Kilit parametrelere bakılacaktır. Difüzör alanında Tuz Gölü bölgesinde (tuzlu su deşarjı) ölçümler difüzörün su geliş ve su akış yönünde ve her iki tarafında olacaktır. Ölçümler tuzlu su deşarj birikintisini karakterize etmek ve zaman göre nasıl dağılımı olup verimsiz alanda ne kadar kalacağını karşılaştırmak için yapılacaktır. - İletkenlik Ölçer - pH metre - Atomic Adsorbsiyon – Kilit parametreler – Verimsiz bölgeye gelen suyun karşılaştırılması. SAYFA 29 / 42 Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Haftalık Minör Çevresel İzleme Firması Eritme Faaliyetleri Süresince Aylık Minör Çevresel İzleme Firması Eritme Faaliyetleri Süresince Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Parametrenin İzleneceği Yer Deşarj Noktasında (Tuz Gölü’nün Kurak Alanı) Deşarj Noktası Deşarj Suyu İşletme Kompresör İstasyonlarından Kaynaklanan Gürültü Proje sahalarındaki kompresör istasyonları Yerleşim alanlarının yakınları Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi Haftalık Minör Çevresel İzleme Firması Eritme Faaliyetleri Süresince Operasyonun başlangıcında ölçüm ve sonrasında yerel halktan gelen herhangi bir şikayet geldiğinde ölçüm Minör BOTAŞ İşletme Süresince Kurak alandan alınacak toprak numunelerinin analizleri yapılacaktır. Deşarj suyunun elektrik iletkenliği, tuzluluk ve anyon-katyon parametlerine göre analizleri yapılacaktır. Gürültü ölçüm cihazı ve ölçümlendirme metotları ile gürültü ölçümü (sabit, yavaş, değişken gürültü ve anlık gürültü) Aynı zamanda ses basınç seviyesi (SBS) ölçümü SAYFA 30 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Safha İzlenecek Parametre Evsel Atıksular Parametrenin İzleneceği Yer Atıksu arıtma tesisi çıkışı Yangın Koruma Sistemi Yerüstü Tesisleri Alanında Sızıntı ve Patlama Gaz depolama alanı, yerüstü tesisleri Parametrenin Nasıl İzleneceği / İzleme Ekipmanının Tipi Parametrenin Ölçüleceği Zaman Sıklığı Maliyet Sorumluluk Başlangıç Tarihi İlk olarak haftalık işletme deşarj parametrelerinin resmi deşarj izinlerine ulaşıp stabil hale gelmesinden sonra aylık olarak Minör BOTAŞ İşletme Süresince Görsel ve düzenli programlı tatbikatlarla İlk olarak aylık problem gözlenmedi ise 3 aylık periyotlarda Minör BOTAŞ İşletme Süresince Metan dedektörleri Sürekli Minör BOTAŞ İşletme Süresince Temel kalite parametreleri (pH, BOD, AKM) ile çıkış suyu analizleri SAYFA 31 / 42 Bitiş Tarihi TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE 3. KURUMSAL DÜZENLEMELER Organizasyonun Genel İncelemesi Etkili bir koordinasyon sağlamak için, BOTAŞ, İnşaat Yüklenicileri BOTAŞ tarafından tutulacak bağımsız bir Çevresel İzleme Firması (ÇINAR Mühendislik Müşavirlik A.Ş.) T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB), ÇŞB’nın ÇED İzleme ve Çevre Denetimi Bölümü ve ilgili birimleri, teknik ve idari konularda işbirliği içinde çalışmalıdır. BOTAŞ ve Yüklenicilerin sorumlu grupları ve bilgi akışı Organizasyon Tablosu’nda verilmiştir (Tablo 3.1). Bu Çevre Yönetim Planı referans alınarak (ÇYP), izleme ve kontrol, proje uygulamaları boyunca çevresel etkilerin azaltılmasında kritik önem taşır. BOTAŞ Yönetimi (bkz. organizasyon şeması) ile birlikte inşaat faaliyetlerinden sorumlu birim, yüklenici tarafından gerçekleştirilen tüm inşaat faaliyetlerinin ÇYP’ye uygun şekilde olmasını sağlayacaktır. Bunun için BOTAŞ, yüklenicinin saha faaliyetlerini ve performansını düzenli olarak denetçiler aracılığıyla izleyip değerlendirecektir. Yeraltı Depolama Müdürü ile direk bağlı BOTAŞ Çevre Mühendisi izleme faaliyetlerinin koordinasyonu ve denetlemesinden sorumlu olacaktır. Aynı zamanda BOTAŞ bağımsız bir denetim programını Çevresel İzleme Firması vasıtasıyla yürütecek ve izleme firması yüklenicinin saha faaliyetlerini denetleyecek ve doğrudan BOTAŞ’a rapor edecektir. Roller ve Sorumluluklar BOTAŞ’ın Yüklenicileri inşaat faaliyetleri sırasında ÇYP’nin uygulanmasını kabul ederek, ÇYP’nında belirtilen tüm önlemlerin uygulanmasından sorumlu olacaktır. Yüklenicilerin projenin çevresel standartları ve ÇYP’na uygun olarak faaliyetlerini sürdürmesi gerekmektedir. Bunu gerçekleştirmek için, BOTAŞ’ın Yüklencileri düzenli iç denetimler ve denetim programı dahil olmak üzere bir oto-kontrol/izleme mekanizması belirleyecek ve kendi yönetim planını oluşturacak olup, bu plan inşaat faaliyetleri öncesinde ÇYP’na uygunluk açısından BOTAŞ tarafından incelenecek ve BOTAŞ’ın onayına tabi olacaktır. BOTAŞ Yüklenicileri, tam zamanlı bir “Çevre Mühendisi” görevlendirerek, izleme planı bazında, ilgili dönem içinde tamamlanan işlerin detayını, ölçümlerin ve denetimlerin sonuçlarını ve sahada karşılaşılan problemlerin yönetimini gösteren ilerleme raporlarını haftalık olarak hazırlayacak ve BOTAŞ’ın Çevre Mühendisi ile doğrudan bağlantıda olacaktır. Bu ilerleme raporları aynı zamanda bir sonraki dönem için bir çalışma çizelgesi de içerecektir. SAYFA 32 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Tablo.3.1. Organizasyon Şeması BOTAŞ YÖNETİMİ Genel Müdür Genel Müdür Yardımcısı Mühendislik ve Sözleşmeler Daire Başkanı Yeraltı Depolama Müdürü Çevre Mühendisi Çevre İzleme Firması Çevre Sorumlusu Yüklenici (ler)’nin bağımsız olarak denetimi Çevre İzleme Firması’nın Sahadaki Çevre Grubu Yüklenicinin Çevre Sorumlusu Yüklenicinin Sahadaki Çevre Grubu BOTAŞ, Yüklenicilerin faaliyetlerinin bağımsız bir kanaldan da denetlenmesi ve izlenmesi için bağımsız Çevre İzleme Firması tutacaktır. Çevre İzleme Firması, Yüklenici tarafından hazırlanan ve sunulan haftalık raporları haftalık olarak inceleyip yorumlayacak, şantiye sahalarını denetleyecek, projenin çevresel performansını ve Yüklenicinin sahadaki faaliyetlerini gözden geçirecek, ÇYP’nda belirtildiği şekilde çevresel kontrol analizlerini ve veri toplamayı gerçekleştirecek ve bulguları haftalık bazda Yüklenicinin Çevre Mühendisine bildirecek ve BOTAŞ’ın Çevre Mühendisine rapor olarak verecektir. Bu raporlar sahada karşılaşılan çevresel problemleri, koruma önlemlerindeki eksiklikleri ve çözüm önerilerinin detaylarını içerecektir. Söz konusu tavsiye edilen önlemlerin inşaat programını etkileyecek olması veya paraya tekabül etmesi halinde rapor edilen problemlerin çözülmesi ve yüklenicinin rapor edilen yetersizliklerinin düzeltilmesinin sorumluluğu BOTAŞ onayını gerektirebilir. Çevre İzleme Firması bu çalışmalara saha ziyaretleri ve çevresel kontrol analizlerini eklemeli ve sahada karşılaşılan sorunlar için çözümler sunmalıdır. SAYFA 33 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Çevre İzleme Firmasının haftalık ve aylık raporları, incelenmek ve onaylanmak üzere, toplanan verileri ve analizleri değerlendirecek, ihtiyaç duyulduğunda inşaat ve işletme faaliyetleri sırasında doğrulama ziyaretleri gerçekleştirecek ve gerektiğinde faaliyetlerin ve tavsiye edilen aktivitelerin özetini içeren aylık nihai raporları hazırlayacak olan BOTAŞ’ın Çevre Mühendisine sunulacaktır. Önemli bir aktivite gerektiğinde (inşaatının durdurulması veya para ihtiyacı gibi), BOTAŞ yönetimi bilgilendirilecektir. Denetim ve kontroller sırasında belirlenen ÇYP’na uygunluk ve uygunsuzluk, Çevre İzleme Firması tarafından kaydedilecek ve hemen BOTAŞ’a bildirilecektir. BOTAŞ yönetimi bu durumda gerekli önlemleri alacak, Yüklenicinin ÇYP’ye uymaması durumunda faaliyetleri durduracak ve düzeltici faaliyetleri yapacaktır. BOTAŞ, üç aylık dönemlerde Dünya Bankasına, gerçekleştirilen faaliyet ve alınan önlemleri ve hatta projenin ilerlemesini anlatan Özet Rapor sunacaktır. İzleme prosesi, ÇŞB’nın katkısını içermelidir. Çevre İzleme Firması, inşaat faaliyetleri sırasında, istenen zaman dönemlerinde ve formatta periyodik olarak ÇŞB’na raporlama yapacaktır. 2872 sayılı Çevre Kanunu yasal çerçevesinde, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ÇED Yönetmeliği 18. Maddesi gereğince, çevresel izleme ve denetimler, proje için uygun görülüp atanan konunun hakimi mühendis ve uzmanlar tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan ÇED Olumlu Kararı almış projenin inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerinde yapılacak ve bu hükümlere proje kapsamında da uyulacaktır. Bu bakımdan, Nihai ÇED Raporu kapsamında yapılan uygulamalar hazırlanacak bir raporla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na 6 aylık dönemlerde sunulacaktır. Projenin işletme safhasında, BOTAŞ’ın işletmeden sorumlu olacak birimi, faaliyetlerin izlenmesinden ve raporlamadan tamamen sorumlu olacaktır. Bu aşamada BOTAŞ ya inşaat safhasında izlemeyi gerçekleştiren Çevre İzleme Firması ile çalışmaya devam edecek ya da izleme planının işletme safhasında belirtildiği şekilde gerekli ölçümleri yapmak ve ölçüm sonuçlarını BOTAŞ’a raporlamak üzere başka bir firma tutacaktır (zaman bazında ödeme temelinde). Projenin işletmesinden sorumlu bölümün Çevre Mühendisi bu sonuçları inceleyip değerlendirecek ve önerilen faaliyetleri içeren üç aylık raporu BOTAŞ yönetimine hazırlayacaktır. 4. YEREL HALK VE PROJEDEN ETKİLENEN TARAFLAR İLE İSTİŞARE Proje değişiklikleri hakkında ÇED sürecinden sonra halkı bilgilendirmek için Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Projesi kapsamında 2 farklı Halk Katılım Toplantısı yapılmıştır. İlk Halk katılım toplantısı Sultanhanı Belediyesi Toplantı Salonu’ndan 27.03.2003 tarihinde yapılmıştır. İkinci Halk Katılım Toplantısı Sultanhanı Belediyesi Toplantı Salonu ve Ağaçören Belediyesi Toplantı Salonu’nda 24.03.2005 tarihinde yapılmıştır. Bununla birlikte ÇED II. Ek Raporu kapsamında son Halk Katılım Toplantısı, bölge halkını proje değişiklikleri ve süreci hakkında SAYFA 34 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE bilgilendirmek için sondaj alanına en yakın ilçe olan Sultanhanı Belediyesi Toplantı Salonu’nda 01.02.2013 tarihinde yapılmıştır. Konu, tarih, saat, yer, katılımcılar, vb. bilgileri içeren toplantı tutanakları aşağıda verilmiştir. PROJEDEN ETKİLENEN TARAFLAR İLE İSTİŞARE DUYURU Toplantı duyurusu Sultanhanı Belediyesi tarafından toplantıdan önceki hafta boyunca (Şubat, 01-02) birkaç defa hoparlörle anons edilmiştir. Toplantı Tarihi 01.02.2013, 15:00 Yer Sultanhanı Belediyesi Toplantı Salonu Katılımcılar - Arsa Emlak ve Kamulaştırma Dairesi Başkan Yardımcısı Süleyman Lala - Konya Ofis Temsilcisi Zübeyir Dönmez - Avukat İlayda Yanarateş - Harita Mühendisi Şule Karatatar Çiçek - Yerel Halk (28 kişi, Ekte verilmiştir.) Toplantı Programı/Zamanlaması Halk Katılım Toplantısı saat 15:00 da Sultanhani Belediyesi Toplantı Salonu’nda gerçekleştirildi. BOTAŞ Temsilcileri, katılımcılara projenin önemi hakkında kısaca bilgi verdi. Toplantı boyunca aşağıda listelenen konular görüşüldü; - Arazi edinimi, sosyal ve çevresel konular - Fiyat belirleme komisyonu ve fiyatların belirlenmesi - Anlaşma/Anlaşmazlık Raporu - Mahkeme süreci - Arazi sahiplerinin paralarını alacakları tarih ve para alma koşulları - Mirasçı belgeleri ve mirasçılar ile ilgili sorunlar - Arazi ediniminin yasal süreci SAYFA 35 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Sunumun Kısa Özeti: - Arazi edinim prosedürü - Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Projesi’nin olası çevresel etkilerinin minimize edilmesi kapsamında etki azaltma ve izleme planlarını içeren bir Çevre Yönetim Planı hazırlanmıştır. BOTAŞ yönetimi ile birlikte Yeraltı Gaz Depolama Dairesi, alt yükleniciler dahil olmak üzere yüklenici tarafından gerçekleştirilen tüm inşaat faaliyetlerinin ÇYP’ye uygun şekilde olmasını sağlayacaktır. Bunu başarmak için BOTAŞ, yüklenicinin saha faaliyetlerini ve performansını düzenli olarak denetçiler ve danışman firma (ÇINAR Mühendislik Müşavirlik ve Proje Hizmetleri Ltd. Şti. Türkiye) aracılığıyla izleyip değerlendirecektir. Yerel Halk Tarafından Sorulan Sorular ve Cevaplar: Soru 1: Mülkiyet uzmanları nasıl seçiliyor ve uzmanlar arazi fiyatını nasıl belirliyor? Cevap: BOTAŞ fiyat belirleme komisyonu arazi değeri belirlenmesi konusunda eğitimli, BOTAŞ’ta deneyimi olan ve kendi alanında uzman kişilerden oluşmaktadır Ziraat Mühendisleri Odası ve Değer Belirleme Uzmanları her yıl mahkeme heyeti tarafından görevlendirilir. Soru 2: Uzun süreli irtifak hakkı için arazi kullanım kısıtlamaları nelerdir? Cevap: Her türlü tarım arazisine izin verilir; sadece dikilmiş ağaç ve binalara izin verilmemektedir. Soru 3: Arazi edinimi ve uzun süreli irtifak hakkı fiyatları neden farklıdır? Cevap: Arazi edinimi bütün alanın kullanımı içindir, bununla birlikte uzun dönem irtifak hakkı dikili ağaç ve kurulu binalar için kısıtlı olup arazi sahibi arazisini tarımsal faaliyetler için kullanabilir. Soru 4: Enerji İletim Hattı (EİH) altındaki alanların tarımsal faaliyetler için kullanılması uygun mudur? Cevap: EİH inşaatının tamamlanmasından sonra alan tarımsal kullanım için uygun olacaktır. Bu direk alanlarını içermez. Soru 5: Sulama kanalları etkilenecek mi? Cevap: Sulama kanalları da dahil tüm su kanalları için özel geçit teknikleri uygulanacaktır. Herhangi bir hasar durumunda yüklenici tarafından eski haline getirilecektir. SAYFA 36 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Soru 6: Projede kaç personel çalışıyor, proje ne kadar sürecek? Cevap: 100’den fazla personel çalışıyor. Proje 7,5 yıl sürecek. Soru 7: İnşaat ve işletme süresince, proje yerel halk için istihdam sağlayacak mı? Cevap: Mevcut durumda proje 50 yerel personel istihdam etmiştir. Bu kişiler değişik işlerde hizmet vermektedir. İş sağlamanın yanından iş becerilerinin geliştirilmesi de sağlanmaktadır. Soru 8: Hayvancılık, gürültü ve patlamadan etkilenecek mi? Gürültünün önlenmesi için hangi önlemler alındı? Cevap: Çevresel Gürültü Mevzuat Yönetimi sıkı bir şekilde uygulanacaktır; tesislerin erişilebilir her noktasında maksimum limit değerleri aşılmayacaktır. yapılmayacaktır. Alınan önlemlerden bazıları; - Düşük gürültü emisyonu olan ekipmanlar alınacaktır, - Uygun yerlere susturucu montaj edilecektir, - Kamyon taşımacılığı sadece gündüz saatleri ile sınırlandırılacaktır. Katılımcı Listesi: Aşağıda verilmiştir; SAYFA 37 / 42 Patlatma TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Son Halk Katılım Toplantısı Katılımcı Listesi SAYFA 38 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE SAYFA 39 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE 5. İLGİLİ YASA VE YÖNETMELİKLER 5.1. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği /Tablo 21.2 Tablo 5.1.1. Evsel Atıksu Deşarj Standartları Deşarj Limtleri Parametreler 2 saatlik kompozit numune 24 saatlik kompozit numune BOİ5 (mg/L) 50 45 KOİ (mg/L) 160 110 AKM (mg/L) 60 30 pH 6-9 6-9 BOİ: Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı KOİ: Kimyasal Oksijen İhtiyacı AKM: Askıda Katı Madde Sınıf 2: Kirlilik yükü ham BOİ olarak 60-600 kg/gündür. 5.2. İş Güvenliği ve İşçi Sağlığı Tüzüğü/Madde 22 Ağır ve tehlikeli işlerin yapılmadığı yerlerde, gürültü derecesi 80 desibeli geçmeyecektir. Daha çok gürültülü çalışmayı gerektiren işlerin yapıldığı yerlerde, gürültü derecesi en çok 95 desibel olabilir. Ancak, bu durumda işçilere başlık, kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun koruyucu araç ve gereçler verilecektir. 5.3. Çevresel Gürültü Değerlendirme ve Yönetimi Üzerine Mevzuat (Tablo 4&5) 27601 sayı, 04.06.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan ÇGDYY (Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği) Ek-7 Tablo-5’de verilen İnşaat sahasında oluşacak çevresel gürültü limit değerleri Tablo 2.’de verilmiştir. Tablo 5.3.1. İnşaat Sahaları için Çevresel Gürültü Limit Değerleri Faaliyet Cinsi (İnşaat, yıkım and tamir) Lgündüz (dBA) Binalar 70 Yol 75 Diğer Kaynaklar 70 Çevre Kanunu’na göre, İzinler ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik kapsamında tesislerin gürültü yönetimi için gerekli izinleri alması tanımlanmıştır. Buna göre, Yeraltı Gaz Depolama Projesi çevre izinler kapsamında gürültü kontrol ile ilgili hükümlerinden muaftır. Bununla birlikte ilgili yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almayan bu tesisler, açma ve çalışma izinlerinin tanımlandığı 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Tesislerin Açma ve Çalışma İzinleri Mevzuatı’na göre, yetkili idare tarafından çevresel gürültü açısından incelenir. Gerekli görüldüğü takdirde çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu talep edilir ve bu raporda yetkili idarenin olumlu görüşleri temel alınır. SAYFA 40 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE Bu nedenle proje kapsamında kullanılacak olan makine ve ekipmanla ilişkin, 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Açık Alanlarda Kullanılan Ekipmanlardan Oluşan Çevresel Gürültü Emisyonları Yönetmeliği’ne uyulacaktır. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde yer alan endüstriyel tesislerin işletme safhalarında gündüz, akşam ve gece zaman dilimlerindeki bazı limit değerler tanımlanmıştır. Bu tesisler proje alanının hassasiyetine göre dört gruba ayrılmıştır. Bu proje, “Evlerin iş merkezleri ile birlikte yoğun olarak bulunduğu gürültüye hassas alanlar” başlığındaki sınır değerlere tabidir (Tablo 3). Proje işletme süresince asla verilen limit değerlerini aşmamalıdır. Tablo 5.3.2. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Limit Değerleri Kategori Alanı Evlerin iş merkezleri ile birlikte yoğun olarak bulunduğu gürültüye hassas alanlar Lgündüz (dBA) Lakşam (dBA) Lgece (dBA) 65 60 55 5.4. Merkezi Av Komisyonu Kararları 11.07.2003 tarih ve 25165 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra yürürlüğe giren 4915 sayılı Karasal Avcılık Kanunu’nca türleri koruma durumları tanımlanmıştır. Kanun, yıllık alınan Merkezi Av Komisyonu kararları ile bazı özel alanlar için koruma statüsünü genişletmiş, bazı alanları geçici veya kalıcı olarak avlanmaya kapatmıştır. Karasal Avcılık Kanunu tarafından koruma altına alınan alanlar Yaban Hayatı Koruma Alanları ve Yaban Hayatı Geliştirme Alanları’dır. Bununla birlikte, 2012-2013 Avlanma Dönemi için 07.06.2012 tarih ve 28316 sayılı Resmi Gazete ile Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yürürlüğe alınan Merkezi Av Komisyonu Kararları tabloda verilmiştir. 2012-2013 Avlanma Dönemi için 07.06.2012 tarih ve 28316 sayılı Resmi Gazete ile Türkiye Cumhuriyeti Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yürürlüğe alınan Merkezi Av Komisyonu Kararları’na göre; 79 kuş türü “Orman ve Su İşleri Bakanlığı Koruma Altındaki Yabani Türler” Ek1 listesinde, 16 kuş türü “Merkezi Av Komisyonu Koruma Altındaki Av Hayvanları” Ek-2 listesinde ve 18 kuş türü “Belirli Periyotlarda Avlanmasına Merkezi Av Komisyonu Tarafından İzin Verilen Av Hayvanları” Ek-3 listesinde yer almaktadır. SAYFA 41 / 42 TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇEVRESEL İZLEME VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÇALIŞMALARI Belge Başlığı: TUZ GÖLÜ DOĞAL GAZ YERALTI DEPOLAMA PROJESİ ÇED RAPORU II. EK RAPORU ÇEVRE YÖNETİM PLANI Belge no: CNR-PLN-ENM-EMP-13-001-RevE 5.5. Bern Sözleşmesi Bern Sözleşmesi kapsamında, Ek II’de belirtilen yaban hayvanı türlerinin özel koruması hususundaki 6. Maddede, bu türler için aşağıdakiler özellikle yasaklanacaktır: a) Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme sekilleri; b) Üreme veya dinlenme alanlarına kasıtlı olarak zarar verilmesi veya bunların tahrip edilmesi, c) Yabani faunayı, bu Sözleşmenin amacına ters düsecek şekilde, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek; d) d) Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak; e) Bu madde hükümlerinin etkinliğine katkı sağlayacak hallerde, tahnit edilmiş hayvanlar ve hayvandan elde edilmis kolayca tanınabilir herhangi bir kısım veya bunun kullanıldıgı malzeme dahil, bu hayvanların canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti. Ek III’te belirtilen yaban hayvanı türlerinin özel koruması hususundaki 7. Maddede, alınması gereken önlemler: a) Kapalı av mevsimlerini ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esasları, b) Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulastırmak amacıyla, uygun durumlarda, isletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanmasını, c) Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun sekilde düzenlenmesi hususlarını içerecektir. SAYFA 42 / 42 EKLER EK-I 04.02.2013 TARİHLİ HİRFANLİ BARAJI REVİZE BARAJ GÜVENLİK RAPORU T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HİRFANLI BARAJI VE HES Baraj Emniyeti Çalışmaları BARAJLAR VE HES DAİRESİ BAŞKANLIĞI 04.02.2013 DSİ Genel Müdürlüğü 1. Raporun Amacı (3) 2. Karakteristik Bilgileri (3 - 4) 3. Eylem Planında Yapılması Öngörülen Çalışmalar (5 -35) 3.1. Baraj Stabilitesi ve Sızma (5 -12) 3.2. Dolusavak Bakımı (13 -16) 3.3. Tasarım Taşkınlarının Güncellenmesi (16 - 30) 3.4. Küresel Hareketlerin İzlenmesi (31 - 35) 3.5. İşletme Bakım Talimatının Güncellenmesi (35) 2 1. RAPORUN AMACI BOTAŞ tarafından Dünya Bankası kredisiyle yürütülen “Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Projesi” kapsamında yılda 10 milyon m3 su alınması planlanan Hirfanlı Barajının baraj emniyeti yönünden incelenmesi Dünya Bankası tarafından talep edilmiş ve istenen çalışmalar 05.09.2005 tarih ve 3813 sayılı yazı ile Kurumumuzca uygun bulunmuştur. 17.09.2012 tarihinde DSİ, BOTAŞ, EÜAŞ yetkilileri ile birlikte Hirfanlı Barajında incelemelerde bulunulmuş ve 2005 yılında yapılan gözlemlerde gerekli güncellemeleri yapmak amacıyla bir eylem planı kararlaştırılmıştır. Bu raporda kararlaştırılan eylem planı doğrultusunda yapılan çalışmalar anlatılmaktadır. 2. BARAJIN KARAKTERİSTİK BİLGİLERİ Hirfanlı Barajı inşaatı 1953 yılında başlanarak 1959 yılında tamamlanmıştır. Akarsuyu : Kızılırmak Amacı : Enerji + Taşkın Kontrolu 3 Tipi : Eğik Kil Çekirdekli Kaya dolgu Gövde Hacmi : 2 000 000 m3 Kret Kotu : 860 m Kret Uzunluğu : 364 m Temelden Yükseklik : 83 m Talvegden Yükseklik : 78 m Maksimum Su Kotu : 856.55 m Normal Su Kotu : 851 m Normal Su Kotunda Göl Hacmi : 5 980 000 hm3 Normal Su Kotunda Göl Alanı : 263 km2 DOLUSAVAK Dolusavak Tipi : Karşıdan alışlı,kontrolsüz Kret Kotu : 851 m Kret Uzunluğu : 107,86 m Proje Taşkın Piki : 8000 m3/sn Maksimum Deşarj : 2300 m3/sn SANTRAL Ünite Adedi: 4 Ünite Gücü: 32 MW Kurulu Güç: 128 MW Yıllık Enerji Üretimi:400 GWh 4 3. EYLEM PLANINDA YAPILMASI ÖNGÖRÜLEN ÇALIŞMALAR 3.1 BARAJ STABİLİTESİ - SIZMA: DSİ 5. Bölge Müdürlüğü (ANKARA) sınırları içerisindeki Hirfanlı Barajı ve HES ile ilgili baraj emniyeti kapsamında yürütülecek çalışmalara ilişkin 06-08.09.2012 tarihleri arasında 2 Boyutlu (2B) Jeofizik Rezistivite (Tomografi) çalışmaları yapılmıştır. Tomografi çalışmalarında 8 Kanallı Yer Özdirenç/IP aleti (SuperSting R8/IP) ile tek hatta (kret üzerinde) yer elektrik özdirenç ölçüleri alınmış olup, 2 boyutlu kesiti oluşturulmuştur. Bu etütte, 8 kanallı yer özdirenç/IP aleti (SuperSting R8/IP) ve çoklu elektrot sistemi (84 adet sabit elektrot) ile REZİSTİVİTE metodu kullanılmıştır. Bu metotta, Dipole-Dipole, Schlumberger ve Wenner elektrot dizilimleriyle ölçüler alınmıştır. Alınan bu ölçüler, EARTHIMAGER Görüntüleme Programı (Earthimager 2D Resistivity Inversion Software) ile bilgisayarda en küçük kareler (sonlu eleman ve sonlu farklar) yöntemi kullanılarak değerlendirilmiş ve 2 Boyutlu Jeofizik Rezistivite (Tomografi) kesitleri elde edilmiştir. Kayaçların yatay veya düşey yöndeki elektriksel iletkenlik farklarından yararlanılarak jeolojik yapının ortaya konulması, elektrik özdirenç yöntemlerinin uygulamasındaki temel amaçtır. 2 Boyutlu (2B) Jeofizik Rezistivite yöntemlerinin uygulanması son yıllarda yöntemin etkinliğini arttırmıştır. 2B etütlerin uygulanması, çözünürlük gücünün artmasına paralel olarak ölçülerin süratle alınması ve değerlendirilmesi konusunda Jeofizik Mühendislerine önemli kolaylıklar sağlamaktadır. Özdirenç, bir materyalin elektrik iletkenliğini gösteren öz iletkenliğin tersidir ve birimi ohmm dir. Özdirenç yöntemleri; yere verilen suni bir akımın, yer altında yarattığı elektrik alanın potansiyelini ölçerek, potansiyel-akım şiddeti bağıntısından yeraltındaki katmanların özdirenç (rezistivite) ve kalınlık değerlerinin hesaplanması prensibine dayanır. ρa = k ( ΔV / Ι ) Burada k = Geometrik Faktör (m), ΔV = Ölçülen potansiyel farkı (mV), I = Yere verilen akım (mA), ρa = Görünür özdirenç (ohmm) dir. Yöntem maden, petrol, su, jeotermal, arkeolojik aramalar ve mühendislik jeolojisi problemlerinin çözümünde kullanılır. Bu çalışmada Çok Elektrotlu Özdirenç (2B Özdirenç Tomografi) ölçü yöntemi kullanılmıştır. 2B Elektrik Özdirenç yönteminde, kret üzerinde alınan ölçülerle görünür özdirenç değerlerinden, baraj gövdesinin Jeofizik Rezistivite kesitine ulaşmak hedeflenmektedir. 5 Çok elektrotlu özdirenç yöntemi, eşit aralıklı (bu çalışmada; 4 m) olarak ve bir hat boyunca çakılmış elektrotlar ile bunların bağlantısını sağlayan çoklu (birçok tel içeren) kablodan oluşmaktadır. Elektrot sayısı, yapılacak çalışmanın amaç ve kapsamına göre farklı olabilir. Üreticiler genel olarak 28, 56, 84 ve 112 elektrotlu veya 20, 30, 50 elektrotlu düzenekler üretmektedirler. Kullanılan elektrotlar ise, paslanmaz çelik elektrotlardır. Özdirenç ölçü cihazında elektrotları, önceden tanımlanan ölçü alım sıralamasına göre değiştiren ve alınan ölçüleri saklayan bir hafıza (akım ve gerilim elektrotlarının belirlenen bir sistemde numaralandırıldığı bir dosya) vardır. Akım (A,B) ve gerilim (M,N) elektrotlarının çeşitli kombinasyonları ile karmaşık bir sondaj profil kesiti, kablonun toplam boyuna bağlı olan en büyük araştırma derinliği ile elde edilmektedir. Çeşitli elektrot dizilimleri (WennerSchlumberger, Dipole- Dipole vb.) kullanılabilir. Çok elektrotlu yöntemde, ölçü cihazı bilgisayar kontrollüdür. Hirfanlı Barajında yapılan çalışmada 84 elektrotlu düzenek kullanılmış, cihaz 3.2. nolu başlık altında tanıtılmıştır. Alınan ölçülerde maksimum penetrasyon derinliğini sağlamak ve en iyi sonucu almak için Dipole-Dipole, Schlumberger ve Wenner elektrot dizilimleri kullanılmıştır. Tercih edilen elektrot düzenekleri Şekil-2 de basit bir şekilde gösterilmiştir. Şekil-2: Kullanılan Elektrot Düzenekleri 6 Kullanılan Aletler : SuperSting sekiz kanallı (SuperSting R8/IP) veya tek kanallı (SuperSting R1/IP) yer özdirenç aleti olarak üretilmektedir. Yapılan çalışmada sekiz kanallı cihaz kullanılmıştır. Sekiz kanallı SuperSting’de sekiz alıcı vardır. Dolayısıyla, her akım uygulandığında, dokuz elektrot arasında oluşan elektrik gerilim eş zamanlı olarak ölçülebilir. Böylece, toplam ölçü süresi çok daha kısa olur. Cihaz ile manuel ölçü (4 kablo kullanarak) veya çok-elektrotlu kablo sistemi ile çok sayıda elektrot kullanarak (genellikle 28-224 elektrot) ölçü alınabilir. Çalışmada 84 elektrotlu düzenek kullanılmıştır (Fotoğraf-1 ve Fotoğraf-2). Fotoğraf-1: Çalışmada Kullanılan SuperSting R8 Cihazı Fotoğraf-2: Çok Elektrotlu Özdirenç Aleti ile Arazide Ölçü Alımı 2 BOYUTLU JEOFİZİK REZİSTİVİTE (TOMOGRAFİ) ÇALIŞMALARI 06-08.09.2012 tarihleri arasında belirtilen çalışma sahasında tek hatta ölçüm yapılmıştır. Alınan ölçülerde maksimum penetrasyon derinliğini sağlamak ve en iyi sonucu almak için Dipole-Dipole, Schlumberger ve Wenner elektrot dizilimleri kullanılmıştır. Yapılan çalışmalarda 4 m elektrot aralığı ile 84 elektrotlu düzenek kullanılmıştır. Profil uzunluğu 332 m dir. Tomografi hattı Baraj gövdesi üzerinde atılmıştır (Şekil-3). Elektrotların koordinatları Tablo-2 de verilmiştir. Dipole-Dipole Tomografi Kesiti: Elektrot Sayısı: 84 m Elektrot Aralığı: 4 m 7 Profil Uzunluğu: 332 m Elektrot Dizilimi: Dipole-Dipole Hattın Lokasyonu: Kret üzerinde Yapılan çalışmada elde edilen verilerin yorumlaması sonucu oluşan Dipole-Dipole 2B yer elektrik kesiti Şekil-4 de yer almaktadır. Yapılan çalışmada elde edilen verilerin yorumlaması sonucu oluşan Dipole-Dipole 2B yer elektrik kesiti Şekil-4 de yer almaktadır. Şekil-4: Dipole-Dipole 2B Yer Elektrik (Tomografi) Kesiti Schlumberger Tomografi Kesiti: Elektrot Sayısı: 84 m Elektrot Aralığı: 4 m Profil Uzunluğu: 332 m Elektrot Dizilimi: Schlumberger Hattın Lokasyonu: Kret üzerinde Yapılan çalışmada elde edilen verilerin Earthimager 2B programıyla değerlendirilmesi sonucu elde edilen Schlumberger 2B yer elektrik kesiti Şekil-5 de yer almaktadır. 8 Şekil-5: Schlumberger 2B Yer Elektrik (Tomografi) Kesiti Wenner Tomografi Kesiti: Elektrot Sayısı: 84 m Elektrot Aralığı: 4 m Profil Uzunluğu: 332 m Elektrot Dizilimi: Wenner Hattın Lokasyonu: Kret üzerinde Yapılan çalışmada elde edilen verilerin Earthimager 2B programıyla değerlendirilmesi sonucu elde edilen Wenner 2B yer elektrik kesiti Şekil-6 da yer almaktadır. Şekil-6: Wenner 2B Yer Elektirik (Tomografi) Kesiti 9 2 boyutlu rezistivite çalışmaları sonucunda baraj gövdesi mansap şevi topuğunda su seviyesinin gözlenmesi amacıyla koordinatları aşağıda belirtilen 2 adet sondaj kuyusu önerilmiştir. Bu kuyuların koordinatları: Önerilen Sondaj Yeri Enlem Boylam Koordinatları 434 72 94 N 544 711 E Yukarıda belirtilen gözlem kuyusu açılmış olup bu kuyulardan alınan okumalar aşağıdaki tutanakda görülmektedir. Açılan gözlem kuyusunda Yeraltı Su Seviyesi gözlenmemiştir. 10 11 Ayrıca, 08.10.2012 tarihinde Hirfanlı Barajı ve HES te yapılan inceleme neticesinde; baraj ve tesislerinde periyodik olarak yapılan kontrollerde de baraj gövde ve tesislerinde herhangi bir hasar bulunmadığı tespit edilmiştir. 12 3.2 DOLUSAVAK BAKIMI : Dolusavakda yaklaşım kanalında bulunan bitki örtüsü temizliği ve boşaltım kanalını temizliği yapılmıştır. Aşağıda sunulan resimlerde bu çalışmalardan görülmektedir. Şekil 1: Dolusavak Eski Hali 13 Şekil 2:Dolusavak Temizliği Şekil 3:Dolusavak Temizliği 14 Şekil 4:Dolusavak Temizliği Şekil 5:Dolusavak Temizliği 15 Şekil 6:Boşaltım Kanalı Temizliği 3.3 TASARIM TAŞKINLARININ GÜNCELLENMESİ : Hirfanlı Barajı’na ait taşkın hidrograflarının hesaplanabilmesi için öncelikle Bayramhacılı-Hirfanlı Barajları ara havzasına ait taşkın hidrograflarının hesaplanmıştır. Bayramhacılı Barajı (A=18 930 Km2) ile Hirfanlı Barajı (A= 26 200 Km2) ara havzası 7 270 km2 dir.İşletmede bulunan tesislerin toplam drenaj alanı 5 880.30 Km2 olarak hesaplanmıştır. Bu drenaj alanı kullanılmak suretiyle BayramhacılıHirfanlı barajları ara havzası taşkınları noktasal taşkın yineleme analizi(NTYA), bölgesel taşkın yineleme analizi(BTYA) ve sentetik yöntemlerle elde edilmiştir. Memba tesislerine ait hidrografların tek tek hesaplanmasından ve bunların Hirfanlı Barajına ulaşıncaya kadar sönümlenip sönümlenmeyeceğinin kontrolünden sonra bu hidrograflar Hirfanlı Barajına taşınmış ve ara havza hidrograflarına ilave edilmiştir.Ara havzaya ait bu hidrograflar ile Bayramhacılı Barajı hidrograflarının süperpoze edilmesi ile Hirfanlı baraj yeri hidrografları elde edilmiştir. Bu çalışma sonucunda Snyder Metodu uygun bulunmuştur. Hirfanlı Barajı yinelemeli taşkın çıkış hidrografları,Bayramhacılı Barajı yinelemeli taşkın hidrograflarının taşınarak Bayramhacılı16 Hirfanlı barajları ara havzası hidrograflarına eklenmesiyle elde edilmiştir. Hidrograf pik değerleri aşağıda verilmiştir. Yineleme Periyodu (Yıl) Maksimum Debi(m3/s) 2 483 5 697 10 892 25 1198 50 1463 100 1761 Hirfanlı Barajının dolusavağı kapaksız olduğundan elde edilen yinelenmeli taşkın hidrograflarının rezervuarda ötelenmesi uygun görülmüştür. Çalışma sonucuna göre Hirfanlı Barajı ve HES çıkışında yinelenmeli taşkın hidrograflarına ait pik debiler aşağıda belirtilmiştir. Yineleme Periyodu (Yıl) Maksimum Debi(m3/s) 2 296 5 326 10 356 25 412 50 474 100 550 Snyder yöntemiyle elde edilen ve piki 8263 m3/solan kadastrofal debi çıkışta 3609 m3/s ‘e kırılmakta diğer bir değişle giriş hidrografının yaklaşık %56’sı Hirfanlı Rezervuarında sönümlenmektedir. 17 Olası En Büyük Taşkın Hidrografı Öteleme Çalışması Sonuçları Eşik Genişliği Ayak Adedi Eşik Seviyesi Eşik Yüksekliği Saat 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 4.00 4.50 5.00 5.50 6.00 6.50 7.00 7.50 8.00 8.50 9.00 9.50 10.00 10.50 11.00 11.50 12.00 12.50 13.00 13.50 14.00 14.50 15.00 15.50 16.00 16.50 17.00 17.50 18.00 18.50 19.00 19.50 20.00 20.50 Giren Hacim 884.65 914.18 943.72 973.26 1002.80 1046.61 1090.42 1134.23 1178.04 1229.74 1281.44 1333.15 1384.85 1441.53 1498.21 1554.88 1611.56 1670.11 1728.66 1787.21 1845.76 1905.23 1964.70 2024.17 2083.64 2140.56 2197.49 2254.41 2311.34 2368.28 2425.22 2482.16 2539.10 2597.94 2656.78 2715.63 2774.47 2994.13 3213.80 3433.46 3653.13 3808.33 = = = = Hacim Artışı 0.80 1.65 1.70 1.75 1.81 1.88 1.96 2.04 2.12 2.21 2.31 2.40 2.49 2.59 2.70 2.80 2.90 3.01 3.11 3.22 3.32 3.43 3.54 3.64 3.75 3.85 3.96 4.06 4.16 4.26 4.37 4.47 4.57 4.68 4.78 4.89 4.99 5.39 5.78 6.18 6.58 6.85 107.90 m 8 851.00 m 4.0 m Toplam Hacim 5750.00 5752.44 5754.14 5755.89 5757.69 5759.58 5761.54 5763.57 5765.69 5767.90 5770.20 5772.59 5775.07 5777.65 5780.33 5783.12 5786.00 5788.98 5792.07 5795.26 5798.55 5801.95 5805.45 5809.05 5812.75 5816.56 5820.46 5824.46 5828.56 5832.75 5837.04 5841.43 5845.91 5850.49 5855.18 5859.96 5864.84 5870.10 5875.76 5881.80 5888.22 5894.92 Kot 851.00 851.01 851.02 851.02 851.03 851.04 851.04 851.05 851.06 851.07 851.08 851.09 851.10 851.11 851.12 851.13 851.14 851.15 851.16 851.17 851.18 851.20 851.21 851.22 851.24 851.25 851.27 851.28 851.30 851.32 851.33 851.35 851.37 851.38 851.40 851.42 851.44 851.46 851.48 851.50 851.53 851.55 Çıkan Debi 0.04 0.21 0.46 0.79 1.18 1.64 2.17 2.76 3.43 4.18 5.01 5.93 6.93 8.03 9.23 10.52 11.93 13.44 15.07 16.82 18.68 20.67 22.79 25.05 27.44 29.98 32.65 35.47 38.43 41.55 44.83 48.24 51.84 55.59 59.52 63.62 67.90 72.61 77.80 83.46 89.64 96.22 Giden Hacim 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01 0.01 0.02 0.02 0.02 0.02 0.03 0.03 0.03 0.04 0.04 0.05 0.05 0.05 0.06 0.06 0.07 0.07 0.08 0.09 0.09 0.10 0.11 0.11 0.12 0.13 0.14 0.15 0.16 0.17 Kalan Hacim 5750.80 5752.44 5754.14 5755.89 5757.69 5759.57 5761.53 5763.57 5765.68 5767.89 5770.19 5772.58 5775.06 5777.64 5780.32 5783.10 5785.98 5788.96 5792.04 5795.23 5798.52 5801.91 5805.41 5809.00 5812.71 5816.50 5820.40 5824.40 5828.49 5832.67 5836.96 5841.34 5845.82 5850.39 5855.07 5859.84 5864.71 5869.97 5875.62 5881.65 5888.06 5894.74 18 21.00 21.50 22.00 22.50 23.00 23.50 24.00 24.50 25.00 25.50 26.00 26.50 27.00 27.50 28.00 28.50 29.00 29.50 30.00 30.50 31.00 31.50 32.00 32.50 33.00 33.50 34.00 34.50 35.00 35.50 36.00 36.50 37.00 37.50 38.00 38.50 39.00 39.50 40.00 40.50 41.00 41.50 42.00 42.50 43.00 43.50 44.00 44.50 45.00 45.50 46.00 46.50 3963.52 4118.72 4273.92 4467.09 4660.27 4853.45 5046.63 5498.14 5949.64 6401.15 6852.65 6926.36 7000.06 7073.77 7147.48 7171.83 7196.18 7220.53 7244.88 7256.09 7267.31 7278.52 7289.74 7308.68 7327.62 7346.56 7365.50 7417.01 7468.51 7520.02 7571.52 7652.91 7734.30 7815.68 7897.07 7966.45 8035.83 8105.22 8174.60 8196.62 8218.64 8240.65 8262.67 8252.32 8241.96 8231.60 8221.25 8204.80 8188.36 8171.91 8155.47 8146.20 7.13 7.41 7.69 8.04 8.39 8.74 9.08 9.90 10.71 11.52 12.33 12.47 12.60 12.73 12.87 12.91 12.95 13.00 13.04 13.06 13.08 13.10 13.12 13.16 13.19 13.22 13.26 13.35 13.44 13.54 13.63 13.78 13.92 14.07 14.21 14.34 14.46 14.59 14.71 14.75 14.79 14.83 14.87 14.85 14.84 14.82 14.80 14.77 14.74 14.71 14.68 14.66 5901.88 5909.10 5916.60 5924.43 5932.59 5941.08 5949.90 5959.52 5969.92 5981.12 5993.11 6005.20 6017.40 6029.70 6042.10 6054.51 6066.94 6079.38 6091.83 6104.26 6116.69 6129.10 6141.50 6153.89 6166.28 6178.67 6191.06 6203.50 6216.00 6228.55 6241.16 6253.87 6266.69 6279.61 6292.64 6305.74 6318.93 6332.20 6345.55 6358.89 6372.22 6385.55 6398.86 6412.11 6425.30 6438.41 6451.46 6464.43 6477.32 6490.13 6502.86 6515.52 851.58 851.61 851.63 851.66 851.70 851.73 851.76 851.80 851.84 851.88 851.93 851.97 852.02 852.07 852.11 852.16 852.21 852.25 852.30 852.35 852.40 852.44 852.49 852.54 852.59 852.63 852.68 852.73 852.77 852.82 852.87 852.92 852.97 853.02 853.07 853.12 853.17 853.22 853.27 853.32 853.37 853.42 853.47 853.52 853.57 853.62 853.67 853.72 853.77 853.82 853.87 853.92 103.23 110.67 118.56 127.01 136.01 145.60 155.77 167.13 179.70 193.58 208.80 224.53 240.78 257.56 274.81 292.48 310.51 328.91 347.69 363.84 383.09 402.65 422.48 442.63 463.10 483.63 504.35 525.44 546.91 568.75 590.96 613.64 636.80 660.42 684.53 709.07 734.04 759.42 785.27 811.36 837.73 864.37 891.26 918.24 945.39 972.62 999.97 1027.46 1055.01 1082.66 1110.33 1138.08 0.19 0.20 0.21 0.23 0.24 0.26 0.28 0.30 0.32 0.35 0.38 0.40 0.43 0.46 0.49 0.53 0.56 0.59 0.63 0.65 0.69 0.72 0.76 0.80 0.83 0.87 0.91 0.95 0.98 1.02 1.06 1.10 1.15 1.19 1.23 1.28 1.32 1.37 1.41 1.46 1.51 1.56 1.60 1.65 1.70 1.75 1.80 1.85 1.90 1.95 2.00 2.05 5901.69 5908.91 5916.39 5924.20 5932.34 5940.82 5949.62 5959.21 5969.60 5980.77 5992.73 6004.80 6016.96 6029.23 6041.60 6053.99 6066.38 6078.78 6091.20 6103.61 6116.00 6128.37 6140.74 6153.09 6165.45 6177.80 6190.15 6202.56 6215.02 6227.53 6240.10 6252.77 6265.54 6278.42 6291.40 6304.47 6317.61 6330.83 6344.13 6357.43 6370.71 6383.99 6397.26 6410.46 6423.59 6436.66 6449.66 6462.58 6475.42 6488.18 6500.86 6513.47 19 47.00 47.50 48.00 48.50 49.00 49.50 50.00 50.50 51.00 51.50 52.00 52.50 53.00 53.50 54.00 54.50 55.00 55.50 56.00 56.50 57.00 57.50 58.00 58.50 59.00 59.50 60.00 60.50 61.00 61.50 62.00 62.50 63.00 63.50 64.00 64.50 65.00 65.50 66.00 66.50 67.00 67.50 68.00 68.50 69.00 69.50 70.00 70.50 71.00 71.50 72.00 72.50 8136.94 8127.67 8118.41 8107.42 8096.42 8085.43 8074.44 8064.31 8054.18 8044.05 8033.92 8028.38 8022.85 8017.31 8011.77 8022.15 8032.52 8042.90 8053.28 8039.26 8025.24 8011.23 7997.21 7977.52 7957.83 7938.14 7918.46 7899.00 7879.55 7860.10 7840.65 7800.83 7761.01 7721.19 7681.37 7636.10 7590.83 7545.57 7500.30 7448.45 7396.60 7344.76 7292.91 7240.69 7188.46 7136.23 7084.01 7030.10 6976.18 6922.27 6868.36 6814.24 14.65 14.63 14.61 14.59 14.57 14.55 14.53 14.52 14.50 14.48 14.46 14.45 14.44 14.43 14.42 14.44 14.46 14.48 14.50 14.47 14.45 14.42 14.39 14.36 14.32 14.29 14.25 14.22 14.18 14.15 14.11 14.04 13.97 13.90 13.83 13.74 13.66 13.58 13.50 13.41 13.31 13.22 13.13 13.03 12.94 12.85 12.75 12.65 12.56 12.46 12.36 12.27 6528.12 6540.65 6553.12 6565.51 6577.83 6590.09 6602.27 6614.38 6626.42 6638.40 6650.30 6662.15 6673.93 6685.65 6697.31 6708.93 6720.53 6732.09 6743.62 6755.07 6766.44 6777.74 6788.96 6800.09 6811.13 6822.09 6832.96 6843.75 6854.45 6865.06 6875.59 6886.00 6896.28 6906.45 6916.49 6926.40 6936.19 6945.84 6955.36 6964.75 6973.99 6983.10 6992.07 7000.89 7009.58 7018.13 7026.55 7034.82 7042.96 7050.95 7058.81 7066.53 853.96 854.01 854.06 854.11 854.15 854.20 854.25 854.29 854.34 854.38 854.43 854.47 854.52 854.56 854.61 854.65 854.70 854.74 854.78 854.83 854.87 854.91 854.96 855.00 855.04 855.08 855.12 855.17 855.21 855.25 855.29 855.33 855.37 855.40 855.44 855.48 855.52 855.55 855.59 855.63 855.66 855.70 855.73 855.76 855.80 855.83 855.86 855.89 855.92 855.95 855.98 856.01 1165.92 1194.00 1222.15 1250.32 1278.56 1306.82 1335.12 1363.47 1391.82 1420.25 1448.71 1477.19 1505.69 1534.22 1562.80 1591.43 1620.18 1648.98 1677.86 1706.74 1735.54 1764.32 1793.06 1821.69 1850.22 1878.59 1906.94 1935.17 1963.28 1991.31 2019.25 2047.02 2074.52 2101.83 2128.96 2155.84 2182.45 2208.80 2234.90 2260.75 2286.29 2311.53 2336.45 2361.09 2385.42 2409.46 2433.17 2456.54 2479.63 2502.32 2524.76 2546.86 2.10 2.15 2.20 2.25 2.30 2.35 2.40 2.45 2.51 2.56 2.61 2.66 2.71 2.76 2.81 2.86 2.92 2.97 3.02 3.07 3.12 3.18 3.23 3.28 3.33 3.38 3.43 3.48 3.53 3.58 3.63 3.68 3.73 3.78 3.83 3.88 3.93 3.98 4.02 4.07 4.12 4.16 4.21 4.25 4.29 4.34 4.38 4.42 4.46 4.50 4.54 4.58 6526.02 6538.50 6550.92 6563.26 6575.53 6587.73 6599.86 6611.93 6623.92 6635.84 6647.69 6659.49 6671.22 6682.89 6694.49 6706.07 6717.61 6729.12 6740.60 6751.99 6763.32 6774.56 6785.73 6796.81 6807.80 6818.71 6829.53 6840.27 6850.91 6861.48 6871.96 6882.31 6892.55 6902.66 6912.66 6922.52 6932.26 6941.86 6951.34 6960.68 6969.88 6978.94 6987.86 6996.64 7005.29 7013.80 7022.17 7030.40 7038.49 7046.45 7054.27 7061.95 20 73.00 73.50 74.00 74.50 75.00 75.50 76.00 76.50 77.00 77.50 78.00 78.50 79.00 79.50 80.00 80.50 81.00 81.50 82.00 82.50 83.00 83.50 84.00 84.50 85.00 85.50 86.00 86.50 87.00 87.50 88.00 88.50 89.00 89.50 90.00 90.50 91.00 91.50 92.00 92.50 93.00 93.50 94.00 94.50 95.00 95.50 96.00 96.50 97.00 97.50 98.00 98.50 6760.12 6706.00 6651.88 6598.89 6545.90 6492.91 6439.92 6388.04 6336.16 6284.29 6232.41 6181.72 6131.04 6080.35 6029.66 5980.58 5931.50 5882.41 5833.33 5785.44 5737.55 5689.67 5641.78 5594.44 5547.11 5499.77 5452.44 5404.77 5357.10 5309.43 5261.76 5215.08 5168.40 5121.73 5075.05 5031.48 4987.91 4944.34 4900.77 4860.83 4820.90 4780.96 4741.03 4703.42 4665.81 4628.21 4590.60 4554.88 4519.17 4483.45 4447.73 4414.72 12.17 12.07 11.97 11.88 11.78 11.69 11.59 11.50 11.41 11.31 11.22 11.13 11.04 10.94 10.85 10.77 10.68 10.59 10.50 10.41 10.33 10.24 10.16 10.07 9.98 9.90 9.81 9.73 9.64 9.56 9.47 9.39 9.30 9.22 9.14 9.06 8.98 8.90 8.82 8.75 8.68 8.61 8.53 8.47 8.40 8.33 8.26 8.20 8.13 8.07 8.01 7.95 7074.12 7081.57 7088.88 7096.05 7103.10 7110.01 7116.79 7123.45 7129.97 7136.37 7142.64 7148.78 7154.80 7160.70 7166.48 7172.13 7177.67 7183.09 7188.39 7193.58 7198.66 7203.62 7208.46 7213.20 7217.82 7222.34 7226.74 7231.04 7235.22 7239.30 7243.27 7247.13 7250.89 7254.55 7258.10 7261.55 7264.90 7268.16 7271.32 7274.40 7277.38 7280.28 7283.08 7285.81 7288.45 7291.01 7293.49 7295.89 7298.21 7300.46 7302.63 7304.72 856.04 856.07 856.10 856.13 856.15 856.18 856.20 856.23 856.26 856.28 856.30 856.33 856.35 856.37 856.39 856.42 856.44 856.46 856.48 856.50 856.52 856.54 856.55 856.57 856.59 856.61 856.62 856.64 856.66 856.67 856.69 856.70 856.72 856.73 856.74 856.76 856.77 856.78 856.79 856.80 856.82 856.83 856.84 856.85 856.86 856.87 856.88 856.89 856.90 856.90 856.91 856.92 2568.60 2589.99 2611.11 2631.82 2652.26 2672.33 2692.07 2711.48 2730.56 2749.36 2767.77 2785.84 2803.62 2821.05 2838.14 2854.93 2871.41 2887.55 2903.37 2918.84 2934.05 2948.90 2963.48 2977.70 2991.65 3005.24 3018.55 3031.54 3044.21 3056.61 3068.63 3080.37 3091.83 3102.89 3113.62 3124.12 3134.30 3144.19 3153.84 3163.17 3172.30 3181.10 3189.67 3198.00 3206.09 3213.94 3221.55 3228.87 3236.00 3242.89 3249.58 3255.99 4.62 4.66 4.70 4.74 4.77 4.81 4.85 4.88 4.92 4.95 4.98 5.01 5.05 5.08 5.11 5.14 5.17 5.20 5.23 5.25 5.28 5.31 5.33 5.36 5.38 5.41 5.43 5.46 5.48 5.50 5.52 5.54 5.57 5.59 5.60 5.62 5.64 5.66 5.68 5.69 5.71 5.73 5.74 5.76 5.77 5.79 5.80 5.81 5.82 5.84 5.85 5.86 7069.50 7076.90 7084.18 7091.32 7098.33 7105.20 7111.95 7118.57 7125.06 7131.42 7137.66 7143.77 7149.76 7155.62 7161.37 7167.00 7172.50 7177.89 7183.17 7188.33 7193.37 7198.31 7203.13 7207.84 7212.44 7216.93 7221.31 7225.58 7229.74 7233.80 7237.75 7241.59 7245.33 7248.96 7252.49 7255.93 7259.26 7262.50 7265.65 7268.70 7271.67 7274.55 7277.34 7280.05 7282.68 7285.23 7287.69 7290.08 7292.39 7294.62 7296.78 7298.86 21 99.00 99.50 100.00 100.50 101.00 101.50 102.00 102.50 103.00 103.50 104.00 104.50 105.00 105.50 106.00 106.50 107.00 107.50 108.00 108.50 109.00 109.50 110.00 110.50 111.00 111.50 112.00 112.50 113.00 113.50 114.00 114.50 115.00 115.50 116.00 116.50 117.00 117.50 118.00 118.50 119.00 119.50 120.00 120.50 121.00 121.50 122.00 122.50 123.00 123.50 124.00 124.50 4381.71 4348.69 4315.68 4284.29 4252.91 4221.52 4190.13 4160.04 4129.95 4099.85 4069.76 4041.35 4012.94 3984.52 3956.11 3928.69 3901.26 3873.84 3846.41 3819.54 3792.67 3765.80 3738.93 3714.85 3690.77 3666.69 3642.61 3619.14 3595.68 3572.22 3548.76 3525.79 3502.82 3479.85 3456.88 3435.06 3413.25 3391.44 3369.62 3348.43 3327.23 3306.03 3284.84 3264.14 3243.43 3222.73 3202.03 3181.33 3160.63 3139.94 3119.24 3099.17 7.89 7.83 7.77 7.71 7.66 7.60 7.54 7.49 7.43 7.38 7.33 7.27 7.22 7.17 7.12 7.07 7.02 6.97 6.92 6.88 6.83 6.78 6.73 6.69 6.64 6.60 6.56 6.51 6.47 6.43 6.39 6.35 6.31 6.26 6.22 6.18 6.14 6.10 6.07 6.03 5.99 5.95 5.91 5.88 5.84 5.80 5.76 5.73 5.69 5.65 5.61 5.58 7306.75 7308.70 7310.59 7312.41 7314.16 7315.85 7317.47 7319.02 7320.52 7321.95 7323.32 7324.63 7325.88 7327.07 7328.21 7329.29 7330.32 7331.29 7332.20 7333.06 7333.87 7334.63 7335.33 7335.99 7336.59 7337.16 7337.67 7338.14 7338.57 7338.95 7339.29 7339.58 7339.83 7340.04 7340.20 7340.33 7340.41 7340.46 7340.46 7340.43 7340.36 7340.25 7340.11 7339.92 7339.71 7339.45 7339.16 7338.83 7338.47 7338.08 7337.64 7337.18 856.93 856.94 856.94 856.95 856.96 856.96 856.97 856.97 856.98 856.99 856.99 857.00 857.00 857.01 857.01 857.01 857.02 857.02 857.03 857.03 857.03 857.03 857.04 857.04 857.04 857.04 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.06 857.06 857.06 857.06 857.06 857.06 857.06 857.06 857.06 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.05 857.04 3262.25 3268.27 3274.04 3279.67 3285.06 3290.25 3295.29 3300.09 3304.69 3309.10 3313.36 3317.38 3321.25 3324.97 3328.49 3331.81 3334.99 3338.02 3340.85 3343.53 3346.02 3348.36 3350.54 3352.58 3354.47 3356.21 3357.81 3359.30 3360.59 3361.79 3362.83 3363.73 3364.53 3365.17 3365.67 3366.07 3366.32 3366.47 3366.47 3366.37 3366.17 3365.82 3365.37 3364.83 3364.13 3363.33 3362.44 3361.44 3360.29 3359.05 3357.71 3356.26 5.87 5.88 5.89 5.90 5.91 5.92 5.93 5.94 5.95 5.96 5.96 5.97 5.98 5.98 5.99 6.00 6.00 6.01 6.01 6.02 6.02 6.03 6.03 6.03 6.04 6.04 6.04 6.05 6.05 6.05 6.05 6.05 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.06 6.05 6.05 6.05 6.05 6.05 6.04 6.04 7300.88 7302.82 7304.70 7306.51 7308.25 7309.92 7311.53 7313.08 7314.57 7315.99 7317.35 7318.66 7319.90 7321.09 7322.22 7323.29 7324.31 7325.28 7326.19 7327.04 7327.85 7328.60 7329.30 7329.95 7330.56 7331.12 7331.63 7332.10 7332.52 7332.90 7333.23 7333.52 7333.77 7333.98 7334.14 7334.27 7334.35 7334.40 7334.40 7334.37 7334.30 7334.19 7334.05 7333.87 7333.65 7333.40 7333.11 7332.78 7332.42 7332.03 7331.60 7331.14 22 125.00 125.50 126.00 126.50 127.00 127.50 128.00 128.50 129.00 129.50 130.00 130.50 131.00 131.50 132.00 132.50 133.00 133.50 134.00 134.50 135.00 135.50 136.00 136.50 137.00 137.50 138.00 138.50 139.00 139.50 140.00 140.50 141.00 141.50 142.00 142.50 143.00 143.50 144.00 144.50 145.00 145.50 146.00 146.50 147.00 147.50 148.00 148.50 149.00 149.50 150.00 150.50 3079.09 3059.01 3038.93 3016.81 2994.69 2972.57 2950.45 2932.02 2913.59 2895.16 2876.74 2858.92 2841.11 2823.30 2805.49 2788.17 2770.85 2753.53 2736.21 2719.73 2703.24 2686.76 2670.27 2654.40 2638.53 2622.67 2606.80 2591.42 2576.05 2560.67 2545.30 2531.17 2517.04 2502.92 2488.79 2475.33 2461.87 2448.41 2434.94 2422.01 2409.08 2396.15 2383.22 2375.18 2367.14 2359.10 2351.06 2345.21 2339.35 2333.50 2327.64 2323.52 5.54 5.51 5.47 5.43 5.39 5.35 5.31 5.28 5.24 5.21 5.18 5.15 5.11 5.08 5.05 5.02 4.99 4.96 4.93 4.90 4.87 4.84 4.81 4.78 4.75 4.72 4.69 4.66 4.64 4.61 4.58 4.56 4.53 4.51 4.48 4.46 4.43 4.41 4.38 4.36 4.34 4.31 4.29 4.28 4.26 4.25 4.23 4.22 4.21 4.20 4.19 4.18 7336.68 7336.15 7335.58 7334.98 7334.34 7333.67 7332.96 7332.22 7331.45 7330.65 7329.82 7328.97 7328.09 7327.18 7326.24 7325.28 7324.29 7323.28 7322.24 7321.18 7320.09 7318.98 7317.85 7316.69 7315.52 7314.32 7313.09 7311.85 7310.59 7309.30 7308.00 7306.68 7305.34 7303.98 7302.60 7301.21 7299.80 7298.37 7296.93 7295.47 7294.00 7292.51 7291.00 7289.49 7287.98 7286.46 7284.93 7283.40 7281.87 7280.33 7278.79 7277.26 857.04 857.04 857.04 857.04 857.03 857.03 857.03 857.03 857.02 857.02 857.02 857.01 857.01 857.01 857.00 857.00 856.99 856.99 856.99 856.98 856.98 856.97 856.97 856.97 856.96 856.96 856.95 856.95 856.94 856.94 856.93 856.93 856.92 856.92 856.91 856.91 856.90 856.90 856.89 856.89 856.88 856.87 856.87 856.86 856.86 856.85 856.85 856.84 856.83 856.83 856.82 856.82 3354.72 3353.08 3351.34 3349.45 3347.46 3345.37 3343.19 3340.90 3338.52 3336.03 3333.45 3330.82 3328.09 3325.31 3322.39 3319.41 3316.34 3313.21 3310.04 3306.72 3303.36 3299.94 3296.43 3292.87 3289.26 3285.55 3281.80 3277.94 3274.04 3270.09 3266.10 3262.00 3257.91 3253.72 3249.48 3245.20 3240.87 3236.49 3232.06 3227.59 3223.07 3218.50 3213.94 3209.28 3204.66 3200.01 3195.30 3190.65 3185.95 3181.30 3176.61 3171.91 6.04 6.04 6.03 6.03 6.03 6.02 6.02 6.01 6.01 6.00 6.00 6.00 5.99 5.99 5.98 5.97 5.97 5.96 5.96 5.95 5.95 5.94 5.93 5.93 5.92 5.91 5.91 5.90 5.89 5.89 5.88 5.87 5.86 5.86 5.85 5.84 5.83 5.83 5.82 5.81 5.80 5.79 5.79 5.78 5.77 5.76 5.75 5.74 5.73 5.73 5.72 5.71 7330.64 7330.11 7329.55 7328.95 7328.32 7327.65 7326.94 7326.20 7325.44 7324.65 7323.82 7322.97 7322.10 7321.19 7320.26 7319.31 7318.32 7317.32 7316.28 7315.23 7314.15 7313.04 7311.92 7310.77 7309.60 7308.40 7307.19 7305.95 7304.70 7303.42 7302.12 7300.81 7299.47 7298.12 7296.75 7295.37 7293.96 7292.54 7291.11 7289.66 7288.19 7286.71 7285.22 7283.72 7282.21 7280.70 7279.18 7277.65 7276.13 7274.60 7273.08 7271.55 23 151.00 151.50 152.00 152.50 153.00 153.50 154.00 154.50 155.00 155.50 156.00 156.50 157.00 157.50 158.00 158.50 159.00 159.50 160.00 160.50 161.00 161.50 162.00 162.50 163.00 163.50 164.00 164.50 165.00 165.50 166.00 166.50 167.00 167.50 168.00 168.50 169.00 169.50 170.00 170.50 171.00 171.50 172.00 172.50 173.00 173.50 174.00 174.50 175.00 175.50 176.00 176.50 2319.39 2315.27 2311.14 2308.02 2304.90 2301.77 2298.65 2296.22 2293.80 2291.38 2288.95 2288.28 2287.61 2286.94 2286.26 2282.98 2279.69 2276.41 2273.12 2269.83 2266.55 2263.26 2259.97 2256.65 2253.32 2249.99 2246.66 2243.33 2240.00 2236.68 2233.35 2230.02 2226.69 2223.36 2220.04 2216.71 2213.38 2210.05 2206.72 2202.25 2197.77 2193.29 2188.82 2184.34 2179.87 2175.39 2170.91 2166.44 2161.96 2157.48 2153.01 2148.53 4.17 4.17 4.16 4.15 4.15 4.14 4.14 4.13 4.13 4.12 4.12 4.12 4.12 4.12 4.12 4.11 4.10 4.10 4.09 4.09 4.08 4.07 4.07 4.06 4.06 4.05 4.04 4.04 4.03 4.03 4.02 4.01 4.01 4.00 4.00 3.99 3.98 3.98 3.97 3.96 3.96 3.95 3.94 3.93 3.92 3.92 3.91 3.90 3.89 3.88 3.88 3.87 7275.72 7274.19 7272.66 7271.13 7269.60 7268.08 7266.56 7265.04 7263.52 7262.01 7260.51 7259.01 7257.52 7256.03 7254.56 7253.08 7251.61 7250.13 7248.67 7247.20 7245.73 7244.27 7242.81 7241.35 7239.89 7238.44 7236.98 7235.53 7234.08 7232.64 7231.19 7229.75 7228.31 7226.87 7225.43 7223.99 7222.56 7221.12 7219.69 7218.26 7216.83 7215.40 7213.97 7212.54 7211.10 7209.67 7208.24 7206.80 7205.37 7203.94 7202.50 7201.07 856.81 856.80 856.80 856.79 856.79 856.78 856.78 856.77 856.76 856.76 856.75 856.75 856.74 856.74 856.73 856.72 856.72 856.71 856.71 856.70 856.70 856.69 856.68 856.68 856.67 856.67 856.66 856.66 856.65 856.65 856.64 856.64 856.63 856.62 856.62 856.61 856.61 856.60 856.60 856.59 856.59 856.58 856.57 856.57 856.56 856.56 856.55 856.55 856.54 856.54 856.53 856.53 3167.22 3162.53 3157.89 3153.21 3148.57 3143.94 3139.31 3134.69 3130.11 3125.53 3120.96 3116.39 3111.87 3107.40 3102.89 3098.42 3093.96 3089.54 3085.05 3080.56 3076.13 3071.69 3067.21 3062.78 3058.41 3053.98 3049.56 3045.18 3040.76 3036.39 3032.03 3027.66 3023.30 3018.94 3014.58 3010.22 3005.91 3001.61 2997.26 2992.96 2988.66 2984.31 2980.02 2975.72 2971.38 2967.09 2962.81 2958.47 2954.19 2949.86 2945.58 2941.25 5.70 5.69 5.68 5.68 5.67 5.66 5.65 5.64 5.63 5.63 5.62 5.61 5.60 5.59 5.59 5.58 5.57 5.56 5.55 5.55 5.54 5.53 5.52 5.51 5.51 5.50 5.49 5.48 5.47 5.47 5.46 5.45 5.44 5.43 5.43 5.42 5.41 5.40 5.40 5.39 5.38 5.37 5.36 5.36 5.35 5.34 5.33 5.33 5.32 5.31 5.30 5.29 7270.02 7268.50 7266.97 7265.45 7263.93 7262.42 7260.90 7259.40 7257.89 7256.39 7254.89 7253.40 7251.92 7250.44 7248.97 7247.50 7246.04 7244.57 7243.11 7241.65 7240.20 7238.74 7237.29 7235.84 7234.39 7232.94 7231.49 7230.05 7228.61 7227.17 7225.73 7224.30 7222.86 7221.43 7220.00 7218.57 7217.15 7215.72 7214.30 7212.88 7211.45 7210.03 7208.60 7207.18 7205.75 7204.33 7202.90 7201.48 7200.05 7198.63 7197.20 7195.77 24 177.00 177.50 178.00 178.50 179.00 179.50 180.00 180.50 181.00 181.50 182.00 182.50 183.00 183.50 184.00 184.50 185.00 185.50 186.00 186.50 187.00 187.50 188.00 188.50 189.00 189.50 190.00 190.50 191.00 191.50 192.00 192.50 193.00 193.50 194.00 194.50 195.00 195.50 196.00 196.50 197.00 197.50 198.00 198.50 199.00 199.50 200.00 200.50 201.00 201.50 202.00 202.50 2144.06 2139.58 2135.10 2130.63 2126.15 2121.67 2117.20 2112.72 2108.24 2103.77 2099.29 2094.71 2090.12 2085.53 2080.94 2076.36 2071.77 2067.18 2062.60 2058.30 2054.01 2049.71 2045.42 2041.13 2036.83 2032.54 2028.25 2023.95 2019.66 2015.36 2011.07 2006.78 2002.48 1998.19 1993.90 1991.90 1989.90 1987.90 1985.91 1983.91 1981.91 1979.91 1977.92 1975.92 1973.92 1971.92 1969.93 1967.93 1965.93 1963.93 1961.93 1959.94 3.86 3.85 3.84 3.84 3.83 3.82 3.81 3.80 3.79 3.79 3.78 3.77 3.76 3.75 3.75 3.74 3.73 3.72 3.71 3.70 3.70 3.69 3.68 3.67 3.67 3.66 3.65 3.64 3.64 3.63 3.62 3.61 3.60 3.60 3.59 3.59 3.58 3.58 3.57 3.57 3.57 3.56 3.56 3.56 3.55 3.55 3.55 3.54 3.54 3.54 3.53 3.53 7199.63 7198.20 7196.76 7195.32 7193.89 7192.45 7191.01 7189.58 7188.14 7186.70 7185.26 7183.82 7182.39 7180.95 7179.50 7178.06 7176.62 7175.18 7173.74 7172.30 7170.85 7169.41 7167.97 7166.52 7165.08 7163.64 7162.20 7160.75 7159.31 7157.87 7156.43 7154.98 7153.54 7152.10 7150.65 7149.21 7147.78 7146.35 7144.92 7143.50 7142.08 7140.67 7139.25 7137.85 7136.44 7135.04 7133.65 7132.25 7130.87 7129.48 7128.10 7126.72 856.52 856.51 856.51 856.50 856.50 856.49 856.49 856.48 856.48 856.47 856.47 856.46 856.45 856.45 856.44 856.44 856.43 856.43 856.42 856.42 856.41 856.41 856.40 856.39 856.39 856.38 856.38 856.37 856.37 856.36 856.36 856.35 856.34 856.34 856.33 856.33 856.32 856.32 856.31 856.31 856.30 856.30 856.29 856.29 856.28 856.27 856.27 856.26 856.26 856.25 856.25 856.24 2936.98 2932.66 2928.34 2924.07 2919.75 2915.49 2911.17 2906.87 2902.61 2898.30 2894.00 2889.70 2885.44 2881.15 2876.85 2872.56 2868.27 2863.98 2859.69 2855.40 2851.12 2846.84 2842.56 2838.28 2834.01 2829.73 2825.46 2821.19 2816.93 2812.66 2808.40 2804.14 2799.88 2795.62 2791.37 2787.12 2782.91 2778.66 2774.46 2770.27 2766.12 2761.97 2757.83 2753.69 2749.55 2745.45 2741.36 2737.28 2733.19 2729.16 2725.12 2721.09 5.29 5.28 5.27 5.26 5.26 5.25 5.24 5.23 5.22 5.22 5.21 5.20 5.19 5.19 5.18 5.17 5.16 5.16 5.15 5.14 5.13 5.12 5.12 5.11 5.10 5.09 5.09 5.08 5.07 5.06 5.06 5.05 5.04 5.03 5.02 5.02 5.01 5.00 4.99 4.99 4.98 4.97 4.96 4.96 4.95 4.94 4.93 4.93 4.92 4.91 4.91 4.90 7194.34 7192.92 7191.49 7190.06 7188.63 7187.20 7185.77 7184.34 7182.91 7181.48 7180.05 7178.62 7177.19 7175.76 7174.33 7172.89 7171.46 7170.02 7168.59 7167.16 7165.72 7164.29 7162.85 7161.42 7159.98 7158.55 7157.11 7155.68 7154.24 7152.81 7151.37 7149.94 7148.50 7147.06 7145.63 7144.20 7142.77 7141.35 7139.93 7138.51 7137.10 7135.69 7134.29 7132.89 7131.49 7130.10 7128.71 7127.33 7125.95 7124.57 7123.19 7121.82 25 203.00 203.50 204.00 1957.94 1955.94 1955.94 3.52 3.52 1.76 7125.35 7123.98 7120.86 856.24 856.23 856.22 Toplam Hidrograf Hacmi Ulaşılan Maksimum Su Seviyesi Maksimum Çıkış Debisi 2717.06 2713.07 2703.95 3057.44 857.06 3366.47 4.89 4.88 4.87 7120.46 7119.10 7115.99 3 hm m 3 m /s Taşkın Öteleme çalışmalarına göre muhtemel maksimum feyezan debisinde baraj göl su kotu 857.06 metre olmaktadır. Kati projesine göre, barajın kret kotu 860 metre olup muhtemel maksimum feyezanda 2.94 metre bir hava payı bulunmaktadır. Bu değerin, dolgu tipinde inşa edilen bir baraj için, tasarım kriterleri doğrultusunda yeterli olduğu görülmektedir. 1957 yılı Haziran ayında hazırlanan Tasarım Analizi Raporunda hesap edilen hava payı miktarı 3,45 metre olup kati projesinde baraj kret kotu 860 metre olarak verilmiştir. Ancak, mevcut durumda baraj kret kotu 860,83 metre olup bu durumda hava payı 860,83 - 857,06 = 3,77 metre’dir. Dolayısıyla; hidrolojinin güncellenmesi neticesinde hava payı miktarında meydana gelen azalmaya rağmen, kret kotunun yüksek yapılması nedeniyle tasarım raporunda öngörülen 3.45 metrelik hava payı hali hazırda fazlasıyla muhafaza edilmektedir. Taşkın Öteleme çalışmalarında kullanılan giriş akımları ve eğriler aşağıda sunulmuştur. 26 27 28 29 30 3.4 KÜRESEL HAREKETLERİN İZLENMESİ : Baraj gövdesi memba şevinde 10 adet harici çökme röperi yerleştirilmiştir. Ancak Barajın 1959 yılında tamamlanmış olması sebebiyle tasarım okumaları temin edilememiştir. Harici Çökme röperleri yerleştirilip referans okumaları alınmış ve değişik tarihlerde de 2 adet okuma alınmıştır. Bu okumalar aşağıda tablo halinde sunulmaktadır. Referans okumalar ile alınan okumalar arasında bir fark ölçülememiştir. Barajın 1959 yılında tamamlanmış olması sebebiyle deformasyonunu tamamladığı düşünülmektedir. 31 32 33 34 3.5 İŞLETME BAKIM TALİMATININ GÜNCELLENMESİ : İşletme Bakım Talimatı Güncelleme çalışmalarına 04.02.2013 tarihi itibariyle devam edilmektedir. 35 EK-II MART 2013 TARİHLİ HİRFANLİ BARAJI İŞLETME VE BAKIM TALİMATI İçindekiler İçindekiler.............................................................................................................................. II 1. AMAÇ ................................................................................................................ 1 2. TESİS VE TESİS ÜNİTELERİNİN TANITIMI..................................................... 1 2.1. Genel Bilgiler .............................................................................................. 1 2.2. Tesisten Beklenen Fayda ........................................................................... 2 2.3. Tesisin Memba ve Mansabında yer alan Depolama Tesisleri..................... 2 2.4. Tesisin Kapsadığı Üniteler ve Karakteristikleri............................................ 2 TESİS ÜNİTELERİNİN İŞLETİLMESİ ............................................................... 5 3. 3.1. BARAJ GÖLÜ ............................................................................................. 5 3.2. BARAJ GÖVDESİ ....................................................................................... 5 3.3. TEHLİKE VANASI VE CEBRİ BORU.......................................................... 7 3.4. DİPSAVAK AYAR VANASI ......................................................................... 8 3.5. DOLUSAVAK .............................................................................................. 8 3.6. ELEKTRİK DAĞITIM ŞEBEKESİ ................................................................ 9 3.7. ELEKTROJEN (DİZEL JENERATÖR) ........................................................ 9 4. BAKIM VE ONARIM .......................................................................................... 9 4.1. GENEL İLKELER ........................................................................................ 9 4.2. TESİS ÜNİTELERİNİN MUAYENE VE KONTROLLERİNE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR .................................................................................................. 11 İŞLETME ve BAKIM TEŞKİLATI ..................................................................... 14 5. 5.1. İşletme ve Bakım Mühendisinin Görevi..................................................... 14 5.2. İşletme Teknisyenlerinin Görevleri ............................................................ 14 5.3. Baraj Sorumlusunun Görevleri (Rasatçı veya Hidrolog Yardımcısı) ......... 15 6. KORUMA ESASLARI ...................................................................................... 15 7. BARAJDA İŞLETME VE BAKIM İÇİN BULUNMASI GEREKLİ MALZEME VE TEÇHİZAT ........................................................................................................................ 15 8. 7.1. Demirbaş Malzemeler ............................................................................... 15 7.2. Sarf Malzemeleri ....................................................................................... 16 EKLER ............................................................................................................ 17 II 1. AMAÇ DSİ 5. Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde yer alan Hirfanlı Barajının, planlama raporunda öngörülen işlevini eksiksiz olarak yapması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması için iş güvenliği hususlarını da dikkate alarak işletilmeleri ile bakım ve onarım hizmetlerinin sağlıklı bir biçimde yürütülmesine yönelik işletme ve bakım ilkelerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. 2. TESİS VE TESİS ÜNİTELERİNİN TANITIMI 2.1. Genel Bilgiler - İli : Ankara - Bölgesi : DSİ 5. Bölge Müdürlüğü - Şubesi : 51. Şube Müdürlüğü - İşletme Ünitesi : İşletme Bakım Başmühendisliği - Ulaşım : Ankara Bala ilçesine bağlantılı 140 km - Koordinat Enlem (N) : 39° 16' 22.43'' - Koordinat Boylam (E) : 33° 31' 06.84'' - Drenaj Alanı : 26 176 km2 - Akarsu : Kızılırmak Müteahhit Müşavir İnşaatın Başladığı Tarih : George Wimpey and Compony, London Knappen Tippets Abbets Engineers, New York/ABD Mccarting : 1953 - Tesisin Kabul Tarih : 1959 - Su Tutmaya Başladığı Tarih : 1957 - Maliyet (2011) : 926 691 000 TL 1 2.2. Tesisten Beklenen Fayda - Tesisin Maliyet Taksimine : Esas Hizmet Hissesi Oranları Enerji % 77.5 Sulama % 10.6 Taşkın % 11.9 2.3. Tesisin Memba ve Mansabında yer alan Depolama Tesisleri 2.3.1. Membaında Yer alan Depolama Tesisinin; - Adı : Bayramhacılı Barajı - Mesafesi : 155 km - Membadan bırakılan Suyun : 119 saat Baraja Ulaşma Süresi 2.3.1. Mansabında Yer alan Depolama Tesisinin; - Adı : Kesikkörprü Barajı - Mesafesi : 25 km - Bırakılan Suyun Mansapdaki : 19 saat Baraja Ulaşma Süresi 2.4. Tesisin Kapsadığı Üniteler ve Karakteristikleri 2.4.1. Rezervuar - Maksimum Depolama Hacmi : 5980 hm3 - Normal Su Kotu Depolama : 263 km2 Alanı - Maksimum İşletme (Su) Kotu : 851 m - Minimum İşletme (Su) Kotu : 842 m - Minimum İşletme Alanı : 263 km2 2 - Ölü Hacim : 3705,3 hm3 - Aktif Depolama Hacmi : 2044,7 hm3 - Kadastrofal Feyezan Piki : 8263 m3 / s - Deşarj Kapasitesi : Dolusavak deşarj kapasitesi: 2500 m3/s 4 Ünitenin çalışması durumunda türbinlenen su : 61 X 4 = 244 m3/s 2.4.2. Gövde - Tipi : Kaya Dolgu - Hacmi : 2 hm3 - Kret Kotu : 860 m - Kret Genişliği : 10 m - Kret Uzunluğu : 364 m - Temel Kotu : 777 m - Temelden Yüksekliği : 83 m 2.4.3. Dolu Savak - Yeri : Sağ Sahilde - Yapı Tipi : Karşıdan alışlı, kapaksız - Dolu Savak Eşik Kotu : 851 m - Dolu Savak Maksimum Deşarj : 2500 m3/s Kapasitesi - Boşaltım Kanalı Uzunluğu : Serbest Akışlı Yatak 60 m - Yapıların Cinsi : Doğal Yatak (Karşıdan Alışlı) 3 2.4.4. Su Alma Ağzı Yapısı - Yeri : Gövdenin memba şevinin 70 m aşağısında yer almaktadır. - Çapı, yapısı : 6,03 m (9 adet ızgara ve 5 pano şeklinde) 2.4.5. Dipsavak - Yeri : Dipsavak bölümü 4 nolu cebri borunun bitim noktası ile deşarj valf vanasının bulunduğu bölüm arasıdır. - Çapı : Deşarj borusu 2,2 m çapında olup, iç ve dış yüzeyleri boyalıdır. Dipsavak deşarj eğrisi (Ek 4) 2.4.6. Ölçüm Tesisleri - Harici çökme röperlerinin yeri : Baraj gövdesinin memba yüzünde 10 adet ve adedi hariçi çökme röper noktası sağ ve sol sahil yamaçlarda da 2 adet sabit röper noktası bulunmaktadır. 4 3. TESİS ÜNİTELERİNİN İŞLETİLMESİ 3.1. BARAJ GÖLÜ Hirfanlı Barajı enerji üretimi ve taşkın kontrolü amaçlı yapılmış barajdır. Baraj gölü drenaj alanı 26,2 km2 olup Kızılırmak nehri üzerinde bulunmaktadır. Göle gelen yıllık akım 81,15 m3/s olup, ortalama 15 yıllık meteoroloji buharlaşma değeri de 1,277 m’dir. Geçmiş yıllarda gerçekleşen en yüksek giriş akımı 7 Nisan 1940 da 923,7 m3/s’dir. Maksimum göl seviyesinde (851,00 m), maksimum göl hacmi 5750 hm3, minimum göl seviyesinde (842,00 m) minimum göl hacmi 3705,3 hm3’tür. 3.1.1. Yıllık İşletme Programı Rezervuar aybaşı seviyeleri her yıl düzenli olarak hazırlanan ve ekte detayları verilen “Yıllık İşletme Programı”na göre belirlenir. İşletme programları EÜAŞ ile birlikte koordineli olarak yürütülür. (Ek 7 ) 3.1.2. Taşkın Anında İşletme Kızılırmak havzasında memba barajı olarak 2076 hm3 depolama kapasitesine sahip Yamula Barajı 30.07.2005 tarihinde işletmeye alınmıştır. Yamula Barajının işletmeye açılmasıyla birlikte havzanın taşkın riski Yamulama Barajında ötelenmeye başlamıştır. Dolayısıyla Hirfanlı Barajı yıl içerisinde 848,00 – 850,00 m aralığında optimum faydayı sağlayacak şekilde işletilmeye başlanmıştır. (Ek 7) 3.1.3. Baraj Gölü Çevresinde Hareketlilik Baraj göl alanı çevresinde maksimum su seviyesine ( 851,00) kadar 6 aylık dönemlerde fiziki gözlemler yapılarak. heyelan / toprak hareketinin olup olmadığı gözlenecektir. 3.2. BARAJ GÖVDESİ 3.2.1. Baraj Kreti Mevcut Kullanım Durumu Baraj Kreti, Karayolları ulaşım ağında olup trafiğine açık bir şekilde hizmet vermektedir. Kret üzerinde trafik güvenliğini sağlamak üzere çelik bariyerler bulunmaktadır. Bu bariyerlerin bakımı 1 (bir) yıllık periyotlar halinde yapılır. 3.2.2. Baraj Gövdesinde Bulunan Ölçü Tesisleri 3.2.2.1. Harici Çökme Röperleri Baraj gövdesinin memba yüzünde ve kret eksenine 6,00 m mesafede, 860 kotlarında betondan yapılmış koordinatları ve fotoğrafları ekte verilen 10 adet harici çökme röperi yerleştirilmiştir. (Ek 8) 5 - Referans röperinden çökme röperine kot taşınır; bir önceki okumaya göre farkı o röperin düşey çökmesini verir. İki referans röperinin yatay hareketleri bir teodolit işlemiyle tetkik edilir. Röperlerin düşey ve yatay ölçümleri föylere işlenerek gerekli yerlere gönderilir. Bu işlemler ayda bir tekrarlanır. Baraj yerinde ve yakın çevresinde magnitüdü>4.0 ve üzeri bir depremin meydana gelmesi durumunda barajda derhal deformasyonların kontrolü amacıyla okumalar yapılacaktır. 3.2.2.2. Gözlem Kuyuları Baraj gövdesindeki sızıntıları takip etmek için ekteki fotoğrafta görülen 2 adet gözlem kuyusu açılmıştır. 1 nolu Gözlem Kuyusu: Kuyu derinliği 2,50 m olup yüzeysel su sızıntıları takip edilir. 2.Nolu Gözlem Kuyusunın açılmasına başlanılmış olup ana kaya seviyesinin 1.5-2.0 metre aşağısına kadar delgisi tamamlanıp standpipe piezometer boru içine yerleştirilecektir. - Boruların içerisine sarkıtılan ve ucunda bir düdük bulunan şerit metre işlemiyle suyun derinliği ve boru ağzı kotuna olan mesafe ölçülür. Tespit edilen ölçüm değerleri Ek 3 de verilen föye işlenerek Bölge ve Dairesine gönderilir. Gözlem kuyularında ölçümler ayda bir defa olmak üzere gerçekleştirilir. Özel durumlarda daha sık gözlem yapılır. 3.2.3. Su Alma Ağzın Kapatılması; - Ambardaki kapak, su alma yapısında hazır olan portal vinçle alınarak ihtiyaç halinde kullanıma sokulabilir. Su alma ağzı "Tehlike ve Tamir Kapağı" ile kapatılırken cebri boruda su akışı olmamalıdır. 3.2.4. Su Alma Ağzının Açılması; - Tehlike kapağını su alma yapısından çıkarmak için, kapağın üstünde bulunan su ve hava vanaları açılarak tünel su ile doldurulur, her iki tarafta eşit basınç sağlanınca yine sal üzerindeki vinç ile tehlike kapağı yukarı alınır, sal ile kıyıya oradan da vinç ile ambara götürülerek muhafaza edilir. 3.2.5. Su Alma Ağzında Göl Su Seviyesi; - Su alma ağzında göl su seviyesi kotu 842 m’nin altına düşürülmemelidir. Su kotu 842 m 'ye geldiğinde boşaltım vânası kapatılmalıdır. 6 3.3. TEHLİKE VANASI VE CEBRİ BORU Dipsavak tüneli içerisinde gerçekleştirilecek çalışmalar öncesinde aydınlatma ve havalandırma ünitelerinin çalıştığından emin olunmalıdır. Çalışmalar esnasında iş emniyeti ve güvenliği maksadıyla gerekli tedbirler alınmalıdır. Rezervuarın kirlilik baskısı altında olması durumunda, dipsavak tüneline giren personelin alması gereken tedbirler ilave edilmelidir. (Gaz ölçüm cihazı, kaçış maskesi vs) 3.3.1. Tehlike Vanasının İşletilmesi Tehlike vanası (Kelebek Vana) ya tam açık ya da tam kapalı konumda çalıştırılmalıdır. Kesinlikle ayar vanası olarak kullanılmamalıdır. Rezervuarın kirlilik baskısı altında olması durumunda zehirli ve patlayıcı gaz mevcudiyetine karşı dipsavak içerisinde gerekli tedbirler alınır. Havalandırma vanası hava çıkışının atmosfere (açık hava) tahliyesi sağlanmalıdır. 3.3.1.1. Tehlike Vanasının Kumandası Tehlike vanasının kumandası elle ve elektrikle olmak üzere iki türlüdür. Elle kumanda : Elektrik motoru ile ilişiği kesen kol, “Elle” konumuna getirilir. Vana simiti el ile döndürülerek hareket ettirilir. Vananın konumu göstergeden kontrol edilir. Elektrik motoru ile kumanda: Elektirik motoru ile ilişkiyi kuracak kol “Elektrik” konumuna getirilir. Kumanda panosunda bulunan açma ve kapama (Stop) butonlarına basılarak vananın hareketi sağlanır. Gösterge üzerinde bulunan limit kontaklar tam açma ve kapamalarda motoru durdurur. 3.3.1.2. Tehlike Vanasının Açılması - Sulama ve dip savak üzerinde bulunan havalandırma vanaları açılır. By-pass vanası açılır. Cebri borunun dolması beklenir. Hava vanasından suyun fışkırdığı görülünce hava vanası kapatılır. Tehlike vanasının açma yönündeki butonuna basılarak vananın tam açılması beklenir (elektrikli ise). Vana göstergesinin limiti çalışarak vana tam açık konuma gelindiğinde vananın açılması durur, bu durumda tam açılmış olur (elektrikli ise). Vana mutlaka tam açık konumda çalıştırılmalıdır. 3.3.1.3. Tehlike Vanasının Kapatılması - Tehlike vanası kapatılmadan önce ayar vanası kapatılır. Tehlike vanası kapatma butonuna basılır. 7 - Kapatma yönündeki göstergenin limiti çalışarak vanayı tam kapalı konumda durdurur, bu durumda tam kapanmış olur. Vana mutlaka tam kapalı konumda çalıştırılmalıdır. 3.3.1.4. Cebri Borunun Boşaltılması Cebri boru içerisinde bulunan suyun boşaltılması gerektiğinde aşağıda belirtilen işlemler sırası ile ve eksiksiz olarak uygulanır. - - - - Tehlike vanası yukarıda belirtilen talimatlar uygulanarak kapatılır. Su ayar vanası kapatılır Cebri boru içerisinde bulunan suyun boşaltılması maksadıyla mansapda yer alan 15 cm lik su boşaltma vanası açılmadan önce, söz konusu vananın açılması halinde oluşacak su akışının dipsavak tünelinden tahliye şartları kontrol edilerek varsa engeller bertaraf edilir. Önce Cebri boru havalandırma vanası açılarak boşaltma esnasında oluşacak negatif basınç önlenir. Cebri borunun mansabında altta yer alan 15 cm lik boşaltma vanası açılarak, cebri boru içerisindeki su boşaltılır. Cebri boru içerisindeki suyun tamamen boşaldığından emin olunduğunda, boşaltma vanası kapatılır. Önemli: Cebri boru içerisindeki suyun ani boşaltılması tehlike oluşturabileceğinden (cebri boruda negatif basınç nedeniyle büzülme) kesinlikle su ayar vanası kullanılmamalıdır. Su tahliye vanasından önce, havalandırma vanası açık konuma getirilmelidir. 3.4. DİPSAVAK AYAR VANASI 3.4.1. Dipsavak Vanasının İşletilmesi; - Baraj gölünden su tahliyesi ya da tünel ve cehri borunun boşaltılması gerektiğinde dip savak vanasında belirtilen ilkelere göre istenilen miktar açılıp kapatılır. Dip savak (boşaltma) vanasının kumandası elle ve elektrikle olmak üzere iki türlüdür. Talimatın ekinde verilen "Hirfanlı Barajı Daimi Teçhizat İşletme ve Bakım İlkeleri" bir çerçeve içerisinde işletme ve bakım personelinin her zaman görüp yararlanacağı uygun yerlere asılır. 3.5. DOLUSAVAK Hirfanlı Barajının dolusavağı, karşıdan alışlı, kapaksız, boşaltım kanalı kaplamasız yatak şeklindedir. Dolusavağa gelen su dar bir boğazdan geçirilip yaklaşık 40 m yi bulan 8 kayalık düşülerden sonra nehir yatağına ulaşır. Kontrol kısmı betonarme ve kavisli bir yapıya sahip olup, dolusavak eşik kotu 851,00 m dir. Dolusavak genişliği 107,86 m olup, dolusavak köprüsü bu genişliği 99 m’ye indirir. Dolusavağın su giriş kısmı ve su kontrol duvarı betonarme yapılmak suretiyle kaplamasız olan boşaltım kanalının aşınması önlenmiştir. Azami deşarj kapasitesi 2500 m3/sn dir. Dolusavak deşarj eğrileri ekte verilmiştir. (Ek 9 – 4 nolu proje ) Boşaltım kanalında yetişen vejatatif ve yamaç akıntılarından kaynaklanan rüsubi temizlik düzenli olarak 5 yılda bir yapılır. 2012-2013 bakım onarım mevsiminde ekte fotoğrafları verilen temizlik çalışması yapılmıştır. (Ek 10) 3.6. ELEKTRİK DAĞITIM ŞEBEKESİ Gerekli görülen baraj ünitelerindeki aydınlatma ve vanaların açılıp kapatılmasının sağlayan elektrik motorlarının çalıştırılması için tesis edilen elektrik dağıtım şebekesinde atan sigortaların zamanında düzeltilmesi, arızalanan ampul ve anahtarların değiştirilmesi, hatlarda kısa devre olup olmadığı hususları 3 ayda bir kontrol edilir. Bu işler için 3 üncü sınıf ehliyetli bir elektrikçi görevlendirilir. 3.7. ELEKTROJEN (DİZEL JENERATÖR) Elektrik enerjisi olmadığı ve gereksinme duyulduğu zamanlarda dizel Jeneratör devreye sokulur. Bunun için dizel jeneratörünün akaryakıtı ve yağı her zaman tam ve her an çalışmaya hasır olmalıdır. 4. BAKIM VE ONARIM 4.1. GENEL İLKELER Tesislerin en uygun işletme düzeyinde tutulması için yapılan bakım onarım faaliyetleri; muayene, planlama-programlama ve uygulama olmak üzere üç safhada yürütülür. 4.1.1. Muayene Safhası Baraj üniteleri ve ilgili daimi teçhizatın bakım onarım, revizyon ve yedek parça gereksinimleri günlük, haftalık, üç aylık, altı aylık ve yıllık periyodik muayenelerle saptanır. 9 4.1.1.1. Günlük ve Haftalık Kontroller Günlük ve haftalık bakımlar barajdan sorumlu olan işletme personeli tarafından göz, kulak, burun, el gibi duyu organlarıyla yapılır. Kontroller neticesinde saptanan gevşemeler, anormal titremeler, sızdırmalar, aşınmalar, azalmalar, anormal gürültüler, kokular vb. olaylar zamanında değerlendirilerek gerekli önlemler anında alınır. Bu koruyucu bakımla ilgili çok önemli hususları kapsayan ve ilişikte yer alan “Hirfanlı Barajı Daimi Teçhizat İşletme ve Bakım İlkeleri” işletme personelinin her an görebileceği uygun bir yere asılır. Bu kontrollerde, işletme ünitesince giderilemeyecek arızaların varlığı saptanırsa, konu arıza raporu ile en kısa zamanda makine ikmal ünitelerine iletilir ve arızanın birlikte giderilmesi sağlanır. Netice, tesis muayene ve bakım onarım kartlarına işlenir. 4.1.1.2. Aylık, 3 aylık, 6 aylık Periyodik Muayeneler Aylık, periyodik muayeneler İşletme Teknisyeni tarafından, 3 aylık ve 6 aylık periyodik muayeneler ise (Ek:1) muayene takvimine göre işletme ve bakım ünitesinin koordinatörlüğü altında Makine ve İkmal ünitesi ile birlikte yapılır. Saptanan arızalar ivedi ve olanaklı ise hemen, olanaksız ise özel bakım ekibince en kısa zamanda giderilir. Şubece giderilemeyen arızalar için bölgeden, oda gideremez ise Makine ve İkmal Dairesi Başkanlığından teknik yardım talep edilir. Arıza giderildikten sonra yapılan işler muayene ve kartına işlenir. Saptanan ancak işletmeyi aksatmayacağı için yapılmayan bakım onarım gereksinmeleri de yıllık muayenede dikkate alınmak üzere muayene ve bakım onarım kartlarına işlenir. Baraj gölü işletmesinin bir gereği olarak Mart ayı başında göl su seviyesi minimum işletme kotunda olacağından su alma ağzı, işletme mühendisi tarafından her yılın Mart ayı başında muayene ve kontrol edilerek bakım onarım gereksinmeleri saptanır. Her 5 yılda bir göl su seviyesinin minimum işletme kotunda olduğu Mart ayı başında, Tünel ve Cebri boru boşaltılarak işletme ve makine ikmal ünitesi ile birlikte muayene edilerek bakım onarım gereksinmesi saptanır. 4.1.1.3. Yıllık Muayeneler Yıllık muayeneler, “Bakım Onarım Yönergesi” doğrultusunda, Bölge İşletme ve Bakım Ünitesi tarafından saptanan ve Bölge Müdürü tarafından onaylanan muayene heyetince (Ek:1) muayene takviminde görüldüğü gibi Ekim ayında yapılır. Tesisin özelliği nedeni ile İşletme ve Bakım, Makine ve İkmal, Barajlar ve HES, Proje ve İnşaat ünitelerinden tecrübeli inşaat, makine ve elektrik mühendisleri muayene heyetine dahil edilir. Muayene heyeti, periyodik muayenelerde saptanan ve acil olmadığı için giderilmeyerek bakım onarım kartlarına işlenen arızaları da dikkate alarak tesis ünitelerini talimatta belirtilen ilkelere göre muayene ederek, bakım onarım gereksinimleri boyutları ile birlikte saptanır. Ayrıca saptanan bakım onarım gereksinimlerinin tekerrür edip etmediği, tekerrür ediyorsa nedenleri, tesisin işlevini tam ve mükemmel yapmasına engel teşkil eden tesis noksan ve yetersizlikleri, tesisin işletmesi sırasında meydana gelen zararlar ve ikaz, 10 ihbar ve tanıtma levhalarının durumları, can ve mal güvenliği ile ilgili emniyet önlemleri, yedek parça takım ve avadanlık gereksinimleri incelenerek gerekli önlemler saptanır. 4.1.2. Planlama ve Programlama Safhası Bir yıl önceki muayene raporu incelenerek türlü nedenlerle yapılmayan Bakım Onarım gereksinmeleri varsa gerekçeleri ile birlikte muayene raporunda yer verilir. Bakım Onarım gereksinimlerinden hangilerinin ne şekilde yapılacağı da muayene raporunda belirtilir. 4.1.3. Uygulama Safhası 4.1.3.1. İvedi Bakım Onarımları Tesislerin günlük, haftalık, aylık, 3 aylık ve 6 aylık periyodik muayenelerinde saptanan işletmeyi aksatabilecek veya gecikmesi halinde büyük boyutlara ulaşabilecek bakım onarım gereksinmeleri programda olup olmadığına bakılmaksızın işletme, şube, bölge veya Makine ve İkmal Dairesinin olanakları ile hemen giderilmelidir. Şayet bu işler için ek ödenek gereksinmesi söz konusu ise gereği yapılır. 4.1.3.2. Normal Bakım Onarımlar Yıllık muayene neticesinde saptanan ve Hirfanlı Baraj Tesislerine ait muayene raporunda yer alan bakım onarım gereksinmeleri, yıllık uygulama programının kesinleşmesinden sonra 6200 sayılı kanun’un 34. maddesi esasları ve emanet işleri yönetmeliği ilkelerine göre giderilir. Uygulama sırasında tesis ünitelerinin proje kesitleri ve profilleri olduğu gibi korunur. Elektromekanik teçhizat bakım onarım sırasında ikaz ve uyarı kartları asılır, gerekli emniyet önlemleri alınır. Cebri borunun boyanmasında önce kum püskürtme veya uygun bir metotla yüzeyler iyice temizlenir ve “DSİ BOYA EL KİTABI” ında belirtilen uygun tipteki boya ile boyanır. 4.2. TESİS ÜNİTELERİNİN MUAYENE VE KONTROLLERİNE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 4.2.1. Baraj Gölü - Baraj gölü için kamulaştırılan sahaya müdahalelerin olup olmadığı, Göl sahasına yamaç ve yan dere erozyonlarının yaptığı zararlar, Baraj gölü kirlenmesine dolayısıyla balık yaşamına ve baraj güvenliğine olumsuz etki yapabilecek çevre kirlenmesinin olup olmadığı incelenir. Müdahale ya da kirlilik tespiti durumunda “DSİ Tesislerine Görülen Müdahale ve Kirlenmeler ile Bunların Önlenmesine Dair Rehber” uyarınca gerekli işlemler yapılır. 11 4.2.2. Baraj Gövdesi - - Ripraplardaki bozulmalar, Şevlerde çeşitli erozyon nedeni ile oluşan yarıklar, yığılmalar ve zararlı olan derin köklü ağaçların varlığı, Gövdeden anormal sızmalar ve kaymalar, Kretin düzgünlüğü, stabilizesinin yeterli olup, olmadığı, iki tarafında bulunan beton baba ve tel halatlar ile tretuvarda çatlak ve kırıklıklar, referans ve çökme röperlerinden kontrol edilmelidir. Topuk drenleri kontrol ve ölçüm kuyularında rüsup birikimi ile ızgaraların paslanma ve boya gereksinmesi incelenir. 4.2.3. Dolu Savak - Gövde, orifısler, enerji kırma havuzu ve dolu savak yatağında kırık, çatlak, çökme ve oyulmalar, Dolu savak yatağı ve banketlerde rüsup birikimi, Dolu savak yatağı mansabında bulunan anroşmandaki bozulma ve azalmalar incelenir. 4.2.4. Su Alma Ağzı - Betonarme olan giriş yapısında çatlaklar, kopmalar, Kapak yuvaları ve ızgaralarda paslanma, boya gereksinimi, eğilme, kopma ve tıkanmalar, Tehlike kapağının paslanma, boya gereksinimi, gres yağı ile yağlı olup olmadığı incelenir. 4.2.5. Tünel ve Cebri Boru - Tünel iç yüzeyindeki aşınma ve oyulmalar, Çevreden tünele girebilecek sular nedeni ile enjeksiyon gereksinimi, Tünelle cebri borunun birleşme yerindeki çatlama ve oyulmalar, Cebri borunun ekseninden kayma durumu, Cebri boru mesnet temellerinde oturma ve kırılma, Cebri boru iç ve dış yüzeylerinde paslanma, boya gereksinimi ve genleşme contasının işlevini yapıp yapmadığı incelenir. 4.2.6. Tehlike ve Dip Savak Ayar Vanaları - Vanaların oturduğu beton blokta çatlak ve çöküntüler, Vana bağlantısı sağlayan somunlarda gevşeme saplama ile beton arasında titreşimle oluşan boşluklar, Vanalarda su sıkıntıları, sızdırmazlık contaları ve salmastraların durumu, Vanalarda paslanma durumu ve boya gereksinimi, 12 - Vanaların dişli, çalışan ünitelerin gresle yağlama durumu, Dip savak vanasının ( Sürgülü Vana ) rahat çalışıp çalışmadığı, şayet rahat çalışmıyorsa kızak, kayıt ve helezoni dişli milinin temiz olup olmadığı, Vanaların millerine eğiklik, dişlerinde aşınma olup olmağı incelenir, 4.2.7. Ölçüm Tesisleri - Çökme röperleri beton kitlelerin durumu, üzerindeki kotları yazılı pirinç levhalar, Su seviyesi ölçümleri için kullanılan eşellerin durumu incelenir. 4.2.8. Elektrik kumanda panosu ve elektrik motorları - - Kumanda panosunun temizliği, iletkenlerde kısa devre, kopukluk izolasyon, kontak yaylarında kırılma, düzelme, Bütün gösterge ve lambaların sağlam olup olmadığı,( Rezistansların, Reostaların, Redresörleri ve Trafolarında) yanıklık, küflenme ve izolasyon bozukluğu, Rölelerin hareket eden kısımlarının, sargıların ve kontaklarının normal olup olmadığı, Elektrik motorlarının temizliği, gürültüsüz normal çalışması, motora ait ölçü aletlerinin sağlamlığı ve doğru çalışması, Motor bağlantısında gevşeme olup olmadığı, motorun normal çalışıp çalışmadığı, motor yataklarının gresle yağlanma durumu, gövdenin toprakla bağlantısı, izolasyon direnci, kutup başlarını tutan cıvataların durumu incelenir. 4.2.9. Elektrojen Grubu ( Dizel Motor) - - Yakıt tankının paslanma boya ve ikmal durumu, Motorun normal çalışıp çalışmadığı, karterde yağ servisi, silindir, kapak contaları, yağlama ve soğutma donanımı, fitreler, subaplar, hız regülatörü, şasi bağlantısı, revizyon gereksinimi, Motor odasının boyama badana, havalandırma ve emniyet durumu incelenir. 4.2.10. - Enerji Dağıtım Şebekesi Enerji nakil hattının topraklanması, direklerin ve izolatörlerin durumu, hatlarda genleşme nedeni ile oluşan tehlikeli sarkma ( sehim) incelenir. 4.2.11. Bina ve Servis Yolları -“DSİ Tesisleri Bakım Onarım Yönergesi”nde belirlenen ilkelere göre incelenir. 13 5. İŞLETME ve BAKIM TEŞKİLATI Hirfanlı Barajının işletme, bakım ve onarım çalışmaları DSİ 5. Bölge Müdürlüğü 51. Şube Müdürlüğünce” nce yürütülür. 5.1. İşletme ve Bakım Mühendisinin Görevi - - Barajla ilgili bütün dokümanları toplar muhafaza eder, inceleyerek tesisi bütün ayrıntıları ile öğrenir. Baraj özel İşletme ve Bakım talimatına göre tesisin işletme, bakım ve onarım işlerini yürütür. Kamulaştırma sahalarına vaki tecavüzleri ve çevre kirlenmesini saptayarak gerekli yasal işlemleri yapar. Sulama mevsiminde, bitki desen ve miktarlarını dikkate alarak yapılan Su Dağıtım Planlamasına göre barajdan alınacak günlük su miktarlarını, talimat ilkelerine göre tahliye edilecek su miktarını saptar ve kontrol eder. Baraja gelen barajdan çıkan sularla, baraj ölçü tesislerine ait rasatların zamanında ve doğrulukla alınmasını ve gerekli yerlere gönderilmesini sağlar Taşkın mevsimine gelmeden tesisi gözden geçirerek işletmeyi aksatacak hususların olup olmadığını inceler ve gerekli önlemleri alır. Barajdan sorumlu olan işletme ve bakım personelinin görev alanlarını sık sık kontrol eder ve gerekli önlemleri alır. Tesisin üç ve altı aylık periyodik muayenelerinde Makine ve İmalat Ünitesi elemanlarının iştirakini sağlar. Sulama Tesisleri Bakım Onarım Talimatına uygun olarak yıllık muayene heyetlerine katılır. Barajla ilgili her türlü istatistiki verileri toplar ve değerlendirir. Baraj gövdesinde gelişen ağaç, yabancı ot veya oyucu kemirici hayvanlarla müdahale işlerini yürütür ve sonuçlarını kontrol eder. Barajdaki balıkçılık, ulaşım, park ve rekreasyon işlerini yürütür. 5.2. İşletme Teknisyenlerinin Görevleri - - - Barajda sulama ve boşaltım için bırakılan günlük su miktarını kontrol eder, kayıtlarını tutar. Bütün rasatların zamanında ve doğrulukla yapılmasını sağlar Barajın işletme, bakım ve onarımının talimat ilkelerine göre yapılıp yapılmadığını her hafta kontrol eder, saptanan aksaklıkları işletme mühendisine iletir. Taşkına neden olabilecek yağışlarda barajı kontrol eder, feyezan hallerini ve feyezandan dolayı oluşan arıza ve bozukluklar hakkında işletme mühendisine bilgi verir. Barajdaki balıkçılık, ulaşım, park ve rekreasyon işlerini ilkelerine uygun olarak yürütür. 14 - Amirin vereceği diğer işleri yapar. 5.3. Baraj Sorumlusunun Görevleri (Rasatçı veya Hidrolog Yardımcısı) - - - Tesisin emniyetini sağlar, İşletme Mühendisi veya İşletme Teknisyeni tarafından verilen talimata göre günlük sulama suyu gereksinimlerini sulama vanasından, boşaltılacak suyunda dip savak vanasından talimat ilkelerine göre verilmesini sağlar, Barajda günlük ve haftalık kontrolleri yapar, gücü dahilindeki koruyucu bakım işlerini yürütür, saptadığı ancak yapamayacağı işler hakkında İşletme Teknisyenine veya İşletme Mühendisine bilgi verir, Dizel jeneratörünün elektrik kesildiğinde derhal devreye girebilmesi için akaryakıtının ve yağının her zaman tamam olmasını sağlar, Talimatta belirtilen ilkelere göre baraj ölçü tesislerinin rasatların zamanında ve doğru olarak yapar, föylerini işler, Barajda yapılacak Bakım Onarım işlerine yardımcı olur, Tesisteki, balıkçılık, ulaşım, park ve rekreasyon işlerine yardımcı olur, Feyezan halleri ve feyezan nedenleri ile oluşan arızalar hakkında amirine bilgi ulaştırır, Amirlerinin vereceği işleri yapar. NOT : Tesisin özelliğine göre, İşletme Teknisyeni, Su dağıtım Teknisyeni, Hidrolog, Hidrolog yardımcısı veya Rasatcı pozisyonlarından bir veya birkaç eleman olabilir. 6. KORUMA ESASLARI - - Tesis güvenliğini sağlamak ve herhangi bir can ve mal kaybını önlemek için uygun yerlere “Yüzmek Tehlikeli ve Yasaktır.” Şeklinde ikaz ve ihtar levhaları “DSI Tesislerinde Kullanilacak Tanitma ve Uyari Levhalari” kitabında belirtilen esaslara göre hazırlanır ve yerleştirilir. başlangıçta konulan bu uyarı levhaları hırsızlık nedeniyle kaybolmuş olup baraj güvenliği takip işlemi EÜAŞ tarafından kameralı sistemle izlendiği için yeni uyarı levhası tesisine ihtiyaç duyulmamıştır. Barajın sabotaja karşı korunması, EÜAŞ tarafından yürütülmektedir. 7. BARAJDA İŞLETME VE BAKIM İÇİN BULUNMASI GEREKLİ MALZEME VE TEÇHİZAT 7.1. Demirbaş Malzemeler - 1 Adet İngiliz anahtarı 15 - 1 Adet Pense 1 Adet Kontrol kalemi 1 Adet Orta, 1 Ad. Büyük boyda tornavida 1 Adet Yassı, 1 Ad. Yuvarlak, 1 Ad. Üçgen eğe 1 Adet Gres pompası 1 Adet Yağdanlık 1 Adet 1 kg.lık çekiç 1 Adet Ağaç testere 1 Adet Demir testere 1 Adet Kürek 1 Adet Kazma 1 Adet Gemici Feneri Malzemeler eksiksiz olarak Dipsavak vana ayar odasında muhafaza edilmelidir. 7.2. Sarf Malzemeleri - Yağlar ( Koruyucu Bakım İçin Yeteri Kadar) 1 Teneke Gaz Üstübi (Yeteri Kadar) Elektrik sarf malzemeleri (örn 5 Adet) NOT :Bütün bu malzemeler barajda uygun niteliğe sahip koltuk ambarında muhafaza edilirler. 16 8. EKLER 1. Barajının Periyodik Muayene Takvimi 2. Röper Okumaları Formu 3. Gözlem Kuyusu Okumaları Formu 4. Dipsavak Deşarj Eğrisi 5. Dolusavak Deşarj Eğrisi 6. Genel Vaziyet Planı 7. Yıllık İşletme Programları 7.1. Hirfanlı Barajı 7.2. Bayramhacılı Barajı 7.3. Yamula Barajı 8. Harici Çökme Röpreleri Yerleşim Planı 9. Baraj Kati Proje Suretleri 10. 2012-2013 bakım onarım mevsiminde yapılan dolusavak temizlik çalışmasına ait fotoğraflar 17