TOROS (LÜBNAN) SEDİRİ - İç Anadolu Ormancılık Araştırma

Transkript

Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 432
DOA Yayın No: 58
ISBN: 978-605-393-099-0
TOROS (LÜBNAN) SEDİRİ (Cedrus libani A. Rich.)
SIKLIK ÇAĞI MEŞCERELERİNDEKİ BAKIM
TEDBİRLERİNİN BELİRLENMESİ
ODC: 24; 241; 52; 53; 56
Determination of Release Cutting Treatments for Taurus
(Lebanon) Cedar (Cedrus libani A. Rich.) Stands at the Thicket
Stage
Dr. Ersin YILMAZ
Yard.Doç.Dr. Adil ÇALIŞKAN
Prof.Dr. Ünal ALPTEKİN
Dr. Sedat TÜFEKÇİ
Fatih AYTAR
Hakan KELEŞ
Abdulkadir YILDIZBAKAN
TEKNİK BÜLTEN NO: 36
T.C.
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
DOĞU AKDENİZ
ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
EASTERN MEDİTERRANEAN
FORESTRY RESEARCH INSTITUTE
TARSUS
Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 432
DOA Yayın No: 58
ISBN: 978-605-393-099-0
TOROS (LÜBNAN) SEDİRİ (Cedrus libani A. Rich.)
SIKLIK ÇAĞI MEŞCERELERİNDEKİ BAKIM
TEDBİRLERİNİN BELİRLENMESİ
ODC: 24; 241; 52; 53; 56
Determination of Release Cutting Treatments for Taurus
(Lebanon) Cedar (Cedrus libani A. Rich.) Stands at the Thicket
Stage
Dr. Ersin YILMAZ
Yard.Doç.Dr. Adil ÇALIŞKAN
Prof.Dr. Ünal ALPTEKİN
Dr. Sedat TÜFEKÇİ
Fatih AYTAR
Hakan KELEŞ
Abdulkadir YILDIZBAKAN
TEKNİK BÜLTEN NO: 36
T.C.
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
DOĞU AKDENİZ
ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
EASTERN MEDİTERRANEAN
FORESTRY RESEARCH INSTITUTE
TARSUS
YAYIN KOMİSYONU
Başkan : Dr. Ersin YILMAZ
Üyeler : Abdulkadir YILDIZBAKAN
A. Haluk TÜRKER
Celalettin DURAN
SAYFA DÜZENLEMESİ
Zeynep GÖKOĞLU
YAYINLAYAN
Doğu Akdeniz
Ormancılık Araştırma Enstitüsü
P.K.18, 33401
Tarsus/TÜRKİYE
Published by
Eastern Mediterranean
Forestry Research Institute
P.O.Box 18, 33401
Tarsus/TURKEY
Tel
: 0 (324) 6487453
Fax
: 0 (324) 6487337
E-mail : [email protected]
2010
Baskı
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER...........................................................................
ÖNSÖZ.....................................................................................
RESİMLER LİSTESİ.................................................................
EK RESİMLER LİSTESİ...........................................................
EK TABLOLAR LİSTESİ..........................................................
EK ŞEKİLLER LİSTESİ............................................................
ÖZ............................................................................................
ABSTRACT..............................................................................
1. GİRİŞ..................................................................................
1.1.
Araştırmanın Tanıtımı.............................................
1.2.
Araştırmanın Amaçları……………………….………
2. MATERYAL VE YÖNTEM.................................................
2.1.
Materyal..................................................................
2.1.1. Araştırma Alanının Tanıtımı ve Yetişme
Ortamı Özellikleri……………………………
2.2.
Yöntem...................................................................
2.2.1. Deneme Deseni……………………………..
2.2.2. İşlemler……………………………………….
2.2.3. Verilerin Toplanması………………………..
2.2.4. Verilerin Değerlendirilmesi………………….
3. BULGULAR.......................................................................
3.1. Ağaç Sayısı…………………………………………….
3.2. Göğüs Çapı Gelişmesi………………………………..
3.2.1. Göğüs Çapı Ortalamaları…………………….
3.2.2. Yıllık Göğüs Çapı Artımları…………………..
3.2.3. Toplam Göğüs Çapı Artımları……………….
3.2.4. Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı
Artımı Miktarı………………………………….
3.2.5. Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı
Artımı Yüzdesi………………………………...
3.2.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Göğüs
Çapı Artımları………………………………….
3.2.7. Bölgelere Göre Göğüs Çapı Gelişmesi…….
3.2.8. Çap Sınıfları Dağılımı………………………...
Sayfa
i
v
vi
vi
vii
xv
xxiii
xxv
1
1
3
3
3
5
6
6
7
12
12
14
14
16
16
19
21
22
23
24
25
25
Sayfa
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
Boy Gelişmesi…………………………………………
3.3.1. Boy Ortalamaları…………………………….
3.3.2. Yıllık Boy Artımları…………………………..
3.3.3. Toplam Boy Artımları……………………….
3.3.4. Periyodik Ortalama Yıllık Boy Artımı
Miktarı………………………………………..
3.3.5. Periyodik Ortalama Yıllık Boy Artımı
Yüzdesi………………………………………
3.3.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Boy
Artımları……..............................................
3.3.7. Bölgelere Göre Boy Gelişmesi…………….
3.3.8. Boy Sınıfları Dağılımı……………………….
3.3.9. Boy-Göğüs Çapı Gelişmesi………………..
Üst Boy Gelişmesi…………………………………….
3.4.1. Üst Boy Ortalamaları……………………….
3.4.2. Yıllık Üst Boy Artımları……………………..
3.4.3. Toplam Üst Boy Artımları…………………..
3.4.4. Periyodik Ortalama Yıllık Üst Boy Artımı
Miktarı………………………………………..
3.4.5. Periyodik Ortalama Yıllık Üst Boy Artımı
Yüzdesi………………………………………
3.4.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Üst Boy
Artımları………………………………………
3.4.7. Bölgelere Göre Üst Boy Gelişmesi………..
Meşcere Dayanaklılığı………………………………..
3.5.1. Boy/Çap1,30m Oranı Ortalamaları…………..
3.5.2. Birim Alandaki Ağaç Sayısı ile
Boy/Çap1,30m Oranı İlişkisi………………….
3.5.3. Göğüs Çapı ile Boy/Çap1,30m Oranı İlişkisi
Meşcere Göğüs Yüzeyi Gelişmesi…………………..
3.6.1. Meşcere Toplam Göğüs Yüzeyi…………...
3.6.2. Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımları…...
3.6.3. Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımları..
3.6.4. Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs
Yüzeyi Artımı Miktarı………………………..
26
27
29
31
32
33
33
34
35
36
36
37
38
39
40
41
41
42
43
44
46
46
47
47
49
50
51
Sayfa
Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs
Yüzeyi Artımı Yüzdesi………………………
3.6.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Meşcere
Göğüs Yüzeyi Artımları…………………….
3.6.7. Bölgelere Göre Meşcere Toplam Göğüs
Yüzeyi Gelişmesi……………………………
3.7. Değişkenler Arasındaki İlişkiler………………………
4. TARTIŞMA VE SONUÇLAR..............................................
ÖZET........................................................................................
SUMMARY...............................................................................
KAYNAKÇA..............................................................................
EKLER……..............................................................................
3.6.5.
52
53
54
54
56
64
70
76
81
ÖNSÖZ
“Toros (Lübnan) Sediri (Cedrus libani A. Rich.) Sıklık Çağı
Meşcerelerindeki Bakım Tedbirlerinin Belirlenmesi” isimli bu araştırma, 1998
ile 2010 yılları arasında Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü
liderliğinde ve İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Silvikültür Anabilim
Dalı yürütücülüğünde çalışılarak sonuçlandırılmış bir araştırma projesidir.
Çalışmaya birçok kişi ve kurumun katkısı olmuştur. Bu kapsamda 1998
yılında aday araştırma alanları gezilirken yardımları olan Adana Orman Bölge
Müdürlüğü, Feke, Saimbeyli ve Kozan Orman İşletme Müdürlükleri ile Mersin
Orman Bölge Müdürlüğü, Gülnar, Tarsus, Anamur ve Bozyazı Orman İşletme
Müdürlükleri yetkililerine teşekkür ederiz.
Araştırmada uygulanacak sıklık bakımı müdahalelerine yönelik yapılan
arazi çalışmasına katılan ve araştırmanın şekillenmesine katkıda bulunan
zamanın Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürü M. Kurtuluş
GÜRSES’e, Mersin Orman Bölge Müdürlüğünden Orman Bölge Müdür
Yardımcısı Ali SAMRAY’a, Plan ve Proje Şube Müdürü Mehmet AKSOY’a,
Silvikültür Şube Müdürü Mehmet ORUÇOĞLU’na ve Cehennemdere İşletme
Şefi Abdulgaffar YILDIRIM’a teşekkürü zevkli bir görev biliriz.
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait seçilen sabit deneme alanlarının
yerlerini gösteren haritayı özenle hazırlayan Araştırma Müdürlüğümüz Uzmanı
Dr. Celalettin DURAN’a teşekkür ederiz.
Bunun yanında arazideki ölçüm çalışmalarına katılarak özverili şekilde
çalışan başta Müdürlüğümüz Şoförü Nevzat BOSTAN olmak üzere tüm
çalışanlarımıza da teşekkürü bir borç biliriz.
Araştırmanın ölçüm ve gözlem çalışmalarının başladığı 1999 yılından
arazi çalışmalarının sonuçlandığı 2008 yılına kadar her yıl olmak üzere, her
konuda yardım ve destekleri ile yanımızda olan Mersin Orman Bölge
Müdürlüğü, Gülnar, Tarsus ve Bozyazı Orman İşletme Müdürlüğü personeline
de içten teşekkürlerimizi sunarız.
Tarsus, 2010
Proje Ekibi
RESİMLER LİSTESİ
Sayfa
Resim 1 :
Resim 2 :
Resim 3 :
Resim 4 :
Resim 5 :
Resim 6 :
Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Seçilen
Sabit Deneme Alanlarının Yerlerini Gösteren Harita:
(1) Gülnar, (2) Tarsus ve (3) Bozyazı Sabit Deneme
Alanı……………………………………………………..
Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar
Deneme Alanlarındaki Kontrol İşlem Gruplarında (a)
Dönem Başındaki (1999 Yılı) ve (b) Dönem
Sonundaki (2008 Yılı) Durumlarını Gösteren
Resimler…………………………………………………
Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı
Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Grubunun (a) Dönem Başındaki (Müdahaleden
Sonra, 1999 Yılı) ve (b) Dönem Sonundaki (2008
Yılı) Durumlarını Gösteren Resimler…………………
Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar
Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Grubunun (a) Dönem Başındaki (Müdahaleden
Sonra, 1999 Yılı) ve (b) Dönem Sonundaki (2008
Yılı) Durumlarını Gösteren Resimler………………….
Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme
Alanlarında (a) Müdahaleye Konu Olmayan Kontrol
İşlemi ile Karşılaştırıldığında (b) Mutedil Müdahale
Sıklık Bakımı İşlemlerinin Yoğunluğunu Gösteren
Resimler………………………………………………….
Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme
Alanlarında (a) Müdahaleye Konu Olmayan Kontrol
İşlemi ile Karşılaştırıldığında (b) Şiddetli Müdahale
Sıklık Bakımı İşlemlerinin Yoğunluğunu Gösteren
Resimler………………………………………………….
4
8
8
9
10
11
EK RESİM LİSTESİ
Sayfa
Ek Resim 1 :
Araştırmanın Başlangıcında (Temmuz ve
Ağustos 1998) Gezilen Sıklık Çağındaki Sedir
Meşcerelerine Ait Aday Deneme Alanlarının
Resimleri: (a ve b) Mersin-Gülnar-KuskanBolyaran Mevkii, Katran Tepesi, 1400 m, (c)
Mersin-Tarsus-Cehennemdere-Böğürtlenlik
Mevkii, 1600 m ve (d) Mersin-Anamur-AbanozBeşoluk Mevkii, 1570 m…………………………….
83
EK TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa
Ek Tablo 1 : Sabit Deneme Alanlarının Bazı Genel Özellikleri….
Ek Tablo 2 : Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık
Çağındaki
Sedir
Meşcerelerine
Ait
Yıllık
Hektardaki Ağaç Sayıları (adet/ha), Varyans
Analizi ve Duncan Testi Sonuçları…………………..
Ek Tablo 3 : Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık
Çağındaki
Sedir
Meşcerelerine
Ait
Yıllık
Ek Tablo 4 : Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık
Çağındaki
Sedir
Meşcerelerine
Ait
Yıllık
Ek Tablo 5 : Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme
Alanlarında Yıllık Hektardaki Ağaç Sayıları
(adet/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları……………………………………………….
Alanlarında Göğüs Çapı Ölçümlerine Yönelik Bazı
Belirtici İstatistikler…………………………………….
Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık
Göğüs Çapı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve
Duncan Testi Sonuçları………………………………
Alanlarında Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Değerleri
(cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları…
Ek Tablo 11 : Sıklık Çağındaki Sedir Meşceresi Deneme
Alanlarında Tüm İşlem Parselleri İçin Göğüs
Yüksekliğindeki Çapların Ortalama Değerlerindeki
Değişim Oranları………………………………………
84
86
87
88
89
92
96
97
98
99
100
Sayfa
Göğüs Çapı Artımı (cm), Toplam Göğüs Çapı
Artımı (cm) ve Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs
Çapı Artımı (cm) Değerleri, Varyans Analizi ve
Alanlarında Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı
(cm), Toplam Göğüs Çapı Artımı (cm) ve Periyodik
Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı (cm) Değerleri,
Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları………..
Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait 3’er Yıllık
Dönemlerde Ortalama Periyodik Göğüs Çapı
Artımı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve Duncan
Testi Sonuçları……………………………………….
Alanlarında 3’er Yıllık Dönemlerde Ortalama
Periyodik Göğüs Çapı Artımı Değerleri (cm),
Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçlar………...
102
103
104
105
110
110
111
111
Sayfa
Alanlarında Ağaç Boyu Ölçümlerine Yönelik Bazı
Belirtici İstatistikler…………………………………….
Ağaç Boyu Değerleri (m), Varyans Analizi ve
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Değerleri
(m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları…..
Alanlarında Tüm İşlem Parselleri İçin Ağaç
Boylarının Ortalama Değerlerindeki Değişim
Oranları…………………………………………………
Ağaç Boyu Artımı (m), Toplam Ağaç Boyu Artımı
(m) ve Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı
Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları………………………………………………
Sonuçları……………………………………………….
Sonuçları……………………………………………….
124
128
129
130
131
132
134
135
136
Sayfa
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı (m),
Toplam Ağaç Boyu Artımı (m) ve Periyodik
Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m),
Dönemlerde Ortalama Periyodik Ağaç Boyu Artımı
Sonuçları……………………………………………….
Sonuçları……………………………………………….
Sonuçları……………………………………………….
Periyodik Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans
Alanlarında Ağaç Üst Boyu Ölçümlerine Yönelik
Bazı Belirtici İstatistikler………………………………
Ağaç Üst Boyu Değerleri (m), Varyans Analizi ve
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu
Sonuçları……………………………………………….
137
142
142
143
143
157
161
162
163
164
Sayfa
Alanlarında Tüm İşlem Parselleri İçin Ağaç Üst
Boylarının Ortalama Değerlerindeki Değişim
Oranları…………………………………………………
Ağaç Üst Boyu Artımı (m), Toplam Ağaç Üst Boyu
Artımı (m) ve Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst
Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı
(m), Toplam Ağaç Üst Boyu Artımı (m) ve
Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı
Sonuçları……………………………………………….
Dönemlerde Ortalama Periyodik Ağaç Üst Boyu
Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan
Testi Sonuçları………………………………………...
Testi Sonuçları………………..……………………….
Testi Sonuçları………………………………..……….
165
167
168
169
170
175
175
176
Sayfa
Alanlarında 3’er Yıllık Dönemlerde Ortalama Ağaç
Üst Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve
Alanlarında Boy/Çap1,30m Oranı Hesaplamalarına
Yönelik Bazı Belirtici İstatistikler……………………..
Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama
Boy/Çap1,30m Oranı Değerleri, Varyans Analizi ve
Alanlarında
Ortalama
Boy/Çap1,30m
Oranı
Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları……………………………………………….
Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere
Göğüs Yüzeyi Değerleri (m2/ha), Varyans Analizi
ve Duncan Testi Sonuçları…………………………...
Alanlarında Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Değerleri
(m2/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları……………………………………………….
176
177
181
182
183
184
188
189
190
191
Sayfa
Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha), Toplam Meşcere
Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha) ve Periyodik
Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı
(m2/ha) Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları………………………………………............
2
(m /ha) Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları………………………………………...
(m2/ha) Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları………………………………………............
Alanlarında Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı
(m2/ha), Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı
(m2/ha) ve Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere
Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha) Değerleri, Varyans
Dönemlerde Periyodik Meşcere Göğüs Yüzeyi
Artımı Değerleri (m2/ha), Varyans Analizi ve
2
Artımı Değerleri (m /ha), Varyans Analizi ve
2
Artımı Değerleri (m /ha), Varyans Analizi ve
Duncan Testi Sonuçları……………………………...
195
196
197
198
203
203
204
Sayfa
Alanlarında 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik
Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerleri (m2/ha),
Ek Tablo 65 : Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar
Deneme Alanlarındaki Değişkenler Arasındaki
İlişkiler…………………………………………………..
Ek Tablo 66 : Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus
İlişkiler…………………………………………………..
Ek Tablo 67 : Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı
İlişkiler…………………………………………………..
Ek Tablo 68 : Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme
Alanlarındaki Değişkenler Arasındaki İlişkiler……...
204
205
206
207
208
EK ŞEKİLLER LİSTESİ
Sayfa
Ek Şekil 1
Ek Şekil 2
Ek Şekil 3
Ek Şekil 4
Ek Şekil 5
Ek Şekil 6
Ek Şekil 7
Ek Şekil 8
Ek Şekil 9
Ek Şekil 10
: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme
Alanlarında Yıllık Hektardaki Ağaç Sayısı
(adet/ha) Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler...
Alanlarında
1999
Yılındaki
Silvikültürel
Müdahaleler Sonucunda Çıkarılan ve Kalan
Hektardaki Ağaç Sayısı Değerlerini Gösteren
Yığmalı Çubuk Grafikler…………………………….
Alanlarında
1999
Yılındaki
Silvikültürel
Hektardaki Ağaç Sayısı Yüzdesi Değerlerini
Gösteren Yığmalı Çubuk Grafikler………………...
Alanlarında Ortalama Yıllık Göğüs Çapı
Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi Grafikler……….
Alanlarında Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı
Alanlarında 1999-2008 Yılları Arasında Toplam
Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Çubuk Grafikler……………………………………...
Alanlarında Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere
Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Çubuk Grafikler……………………………………..
Alanlarında Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı
Artımı Yüzdesi Değerlerini Gösteren Basit Çubuk
Grafikler………………………………………………
Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren Kümeli
: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar
Deneme Alanlarındaki Kontrol İşlem Grubunda
Dönem Başındaki (1999 Yılı) ve Dönem
Sonundaki (2008 Yılı) Çap Sınıfları (cm)
Dağılımlarını Gösteren Basit Çubuk Grafikler……
85
90
91
95
101
106
107
108
109
112
Sayfa
Ek Şekil 11
Ek Şekil 12
Ek Şekil 13
Ek Şekil 14
Ek Şekil 15
Ek Şekil 16
: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus
: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı
: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm
Deneme Alanlarındaki Kontrol İşlem Gruplarında
Grubunun Başlangıçtaki (Müdahaleden Önce,
1999 Yılı), Dönem Başındaki (Müdahaleden
Sonra, 1999 Yılı) ve Dönem Sonundaki
(Müdahaleden Sonra, 2008 Yılı) Çap Sınıfları
(cm) Dağılımlarını Gösteren Basit Çubuk
Grafikler………………………………………………
Grafikler………………………………………………
Gruplarının Başlangıçtaki (Müdahaleden Önce,
Grafikler………………………………………………
113
114
115
116
117
118
Sayfa
Ek Şekil 17
Ek Şekil 18
Ek Şekil 19
Ek Şekil 20
Ek Şekil 21
Ek Şekil 22
Grafikler………………………………………………
Grafikler………………………………………………
Grafikler………………………………………………
Grafikler………………………………………………
Grafikler………………………………………………
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Boyu
119
120
121
122
123
127
Sayfa
Ek Şekil 23
Ek Şekil 24
Ek Şekil 25
Ek Şekil 26
Ek Şekil 27
Ek Şekil 28
Ek Şekil 29
Ek Şekil 30
Ek Şekil 31
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı
Ağaç Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Alanlarında Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu
Artımı Değerlerini Gösteren Basit Çubuk
Grafikler………………………………………………
Alanlarında Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu
Artımı Yüzdesi Değerlerini Gösteren Basit Çubuk
Grafikler………………………………………………
Ağaç Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Kümeli
Sonundaki (2008 Yılı) Boy Sınıfları (m)
Deneme Alanlarındaki Kontrol İşlem Gruplarında
133
138
139
140
141
144
145
146
147
Sayfa
Ek Şekil 32
Ek Şekil 33
Ek Şekil 34
Ek Şekil 35
Ek Şekil 36
Ek Şekil 37
(Müdahaleden Sonra, 2008 Yılı) Boy Sınıfları (m)
Grubunda Başlangıçtaki (Müdahaleden Önce,
148
149
150
151
152
153
Sayfa
Ek Şekil 38
Ek Şekil 39
Ek Şekil 40
Ek Şekil 41
Ek Şekil 42
Ek Şekil 43
Ek Şekil 44
Ek Şekil 45
Ek Şekil 46
Ek Şekil 47
Alanlarında Yıllara Göre Ortalama Ağaç Boyu ile
Ortalama Göğüs Çapı Gelişimini Gösteren
Çakışan Serpilme Diyagramlar…………………….
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu
Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı
Ağaç Üst Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Alanlarında Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst
Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Basit Çubuk
Grafikler………………………………………………
Alanlarında Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst
Boyu Artımı Yüzdesi Değerlerini Gösteren Basit
Ağaç Üst Boyu Artımı Değerlerini Gösteren
Kümeli Çubuk Grafikler……………………………
Alanlarında Yıllara Göre Ortalama Boy/Çap1,30m
Oranı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi Grafikler.
154
155
156
160
166
171
172
173
174
180
Sayfa
Ek Şekil 48
Ek Şekil 49
Ek Şekil 50
Ek Şekil 51
Ek Şekil 52
Ek Şekil 53
Ek Şekil 54
Ek Şekil 55
Ek Şekil 56
Ek Şekil 57
Alanlarında 2008 Yılı İçin Hektardaki Ağaç Sayısı
ile Boy/Çap1,30m Oranı Arasındaki İlişkileri
Gösteren Basit Serpilme Diyagramlar…………….
Alanlarında 2008 Yılı İçin Ağaçların Göğüs Çapı
ile Boy/Çap1,30m Oranı Arasındaki İlişkilerini
Gösteren Çakışan Serpilme Diyagramlar………...
Alanlarında Yıllık Meşcere Toplam Göğüs Yüzeyi
Alanlarında
1999
Yılındaki
Silvikültürel
Meşcere Göğüs Yüzeyi Değerlerini Gösteren
Yığmalı Çubuk Grafikler…………………………….
Alanlarında
1999
Yılındaki
Silvikültürel
Meşcere Göğüs Yüzeyi Yüzdesi Değerlerini
Gösteren Yığmalı Çubuk Grafikler………………...
Alanlarında Hektardaki Yıllık Meşcere Göğüs
Yüzeyi Artımı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler………………………………………………
Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerlerini
Gösteren Basit Çubuk Grafikler……………………
Göğüs Yüzeyi Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Göğüs Yüzeyi Artımı Yüzdesi Değerlerini
Gösteren Basit Çubuk Grafikler……………………
Alanlarında 3’er Yıllık Dönemlerde Meşcere
Göğüs Yüzeyi Artımı Değerlerini Gösteren
Kümeli Çubuk Grafikler……………………………..
185
186
187
192
193
194
199
200
201
202
ÖZ
Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) gerek ülkemizdeki kapladığı alan
bakımından, gerekse sahip olduğu ekonomik, ekolojik ve koruma işlevleriyle
ülkemiz ormancılığı için önemli bir türdür. Ülkemizdeki yüksek kaliteli sedir
odun hammaddesine yönelik mevcut talebi mümkün olduğu kadar hızlı şekilde
karşılamak için, sıklık bakımına yönelik esasları da içeren, uygun bir sedir
ormanları yönetim sistemine ihtiyaç bulunmaktadır.
Ülkemizin Doğu Akdeniz bölgesinde sıklık bakımı yoluyla genç sedir
meşcerelerinin yapısını ve büyümesini iyileştirme yönünde halen önemli
yatırımlar yapılmakta ve gelecekte de bu yatırımların artarak devam edeceği
beklenmektedir. Bununla birlikte bu bölgemizdeki genç sedir meşcerelerinin
büyümesi ve hasılası üzerine farklı şiddette uygulanacak sıklık bakımı
müdahalelerinin etkileri üzerine yeterli bilgi elde mevcut değildir.
Bu araştırmanın amaçları; ülkemizin Doğu Akdeniz bölgesi
sınırlarındaki Gülnar, Tarsus ve Bozyazı yörelerinde yer alan doğal olarak
gençleştirilmiş sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde: (1) meşcerelerin yapısını
ve büyüme dinamiklerini incelemek; (2) meşcerelerin kuruluşu, büyümesi,
hasılası ve dayanıklılığı (yani göğüs çapı, boy, üst boy, göğüs yüzeyi ve
boy/çap1,30m oranı) üzerine iki farklı yoğunlukta sıklık bakımı işleminin
(Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale) 10 yıllık etkilerini belirlemek; (3)
elde edilen sonuçları, sedir meşcerelerini daha iyi yönetmek için kullanmak ve
uygulamak olarak belirlenmiştir.
Araştırma deseni, üç işlemli ve üç yinelemeli rastlantı blokları deneme
deseninden meydana gelmiştir. Bu çalışmada üç farklı işlem grubu (yönetim
seçeneği) bulunmaktadır. Bunlar (1) Kontrol, (2) Mutedil Müdahale ve (3)
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır.
Bu çalışmanın sonuçları, sıklık bakımı müdahaleleri sonucunda göğüs
çapı ortalamaları, toplam çap artımı, periyodik ortalama çap artımı, toplam boy
artımı ve periyodik ortalama boy artımının istatistiksel yönden önemli şekilde
arttığını (p<0,05) göstermektedir. Elde edilen bu bulgular, diğer bir çok
çalışmanın sonuçları ile bu çalışmada elde edilen sonuçların benzer olduğunu
ortaya koymaktadır.
Bu araştırmada elde edilen sonuçları daha da geliştirmeye yönelik
olarak, yeni araştırma projelerinin yürütülmesi gereklidir. Örneğin sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde, birbirini izleyen sıklık bakımı müdahalelerinin
zamanı ve şiddeti konusunda bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich.), Silvikültür, Orman Bakımı,
Sıklık Bakımı, Mersin İli, Doğu Akdeniz Bölgesi.
ABSTRACT
Taurus cedar (Cedrus libani A. Rich.) is a highly important species in
Turkey forestry, both in terms of the extent of its natural and artificial areas in
Turkey and because of its productive, ecological and protective functions. To
meet the current demand for high quality cedar goods in Turkey as quickly as
possible, there is a need to develop a suitable forest management system that
include the principal for release cutting.
In Eastern Mediterranean region of Turkey, considerable investments
has been allocated to improve the structure and the growth of young cedar
stands through release cutting. However, there is no enough information about
the effects of release cutting interventions with different density on growth and
yield of young cedar stands in this region of Turkey.
On the cedar stands at the thicket stage, naturally regenerated, in
Gülnar, Tarsus and Bozyazı regions of Eastern Mediterranean region of
Turkey, the objectives of this study are: (1) to examine the structure and growth
dynamics of cedar stands at the thicket stage; (2) to analyze release cutting
effects of two types of release cutting, Moderate Intervention and Heavy
Intervention, on 10-year growth, yield and stability (i.e. diameter at breast
height, height, top height, basal area and height/diameter1,30m ratio) of young
cedar stands; (3) to use and apply the results of this study to the better
management of cedar stands.
The experimental design consisted of randomized blocks, with three
treatments and three replicates. In this study, there are three different treatment
groups (management options): (1) Control, (2) Moderate Intervention, and (3)
Heavy Intervention Treatment Groups.
Based on the results of this study, arithmetic mean diameter at breast
height, total increment of diameter at breast height, periodic mean increment of
diameter at breast height, total increment of height and periodic mean
increment of height were significantly increased (p<0,05) by release cutting
interventions. These findings show that the results of many other studies were
similar to the results of this study.
The new research projects are needed to extend the results of this
research. For example, these release cutting projects should provide useful
information for the timing and intensity of consecutive release cutting
interventions.
Keywords: Taurus Cedar (Cedrus libani A. Rich.), Silviculture, Forest Tending, Release
Cutting, Mersin Province, Eastern Mediterranean Region.
1. GİRİŞ
1.1. Araştırmanın Tanıtımı
Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.), Lübnan ve Suriye’deki küçük
kalıntılar dışında, asıl yayılışını Anadolu’da yapmaktadır (BOYDAK ve
ÇALIKOĞLU, 2008a). O nedenle KAYACIK (1980) bu türe “Toros Sediri”
denilmesinin daha yerinde olacağını belirtmektedir. Toros sediri gerek
ülkemizdeki 199 167 ha normal ve 218 021 ha bozuk olmak üzere toplam 417
188 ha’lık kapladığı alan bakımından (OGM, 2006), gerekse sahip olduğu
üretim, ekolojik ve koruma işlevleriyle ülkemiz ormancılığı için önemli bir
türdür. Sedir ormanları genelde karstik alanlarda yayılış göstermekle birlikte
çok değişik anakayalar üzerinde de bulunmaktadır. Toroslarda karstik alanlarda
genelde derin ve geniş çatlaklı yapı egemendir. Karstik alanlarda derin çatlaklar
içinde, büyük ölçüde toprak oluşumu ve nem kaybının az olması nedeniyle de
kayalık alanlarda görkemli serdi ormanları oluşmaktadır (KANTARCI, 1982;
ATALAY, 1987; BOYDAK 1996). Yayılış alanlarında değişik iklim tipleri
hakimdir. Akdeniz bölgesi ve Tokat (Niksar)-Erbaa yöresinde nemli, Akdeniz
ardı bölgesinde yarı nemli-yarı kurak, İç Anadolu bölgesinde karasal, yarı kurak
iklim tipleri egemendir (ATALAY, 1987).
Sedir odunu, Mobilya, doğrama, tel direği, inşaat ve gemi kerestesi,
kağıt, lif ve selüloz odunu ile yonga levha imalinde kullanılmakta (OGM, 2008)
ve özel ürünler için kaliteli sedir gövdelerinin yüksek piyasa değeri
bulunmaktadır. Tüm bu nedenlerle ülkemizde Toros sediri, ekonomik ve
ekolojik açıdan en önemli ağaç türlerinden birisidir. Ülkemizdeki yüksek
kaliteli sedir odun hammaddesine yönelik mevcut talebi mümkün olduğu kadar
hızlı şekilde karşılamak için, bu araştırmanın konusu olan sıklık bakımına
yönelik esasları da içeren, uygun bir sedir ormanları yönetim sistemine ihtiyaç
bulunmaktadır.
Ayıklama (sıklık bakımı) işlemi, meşcere kapalılığının oluşumundan
kuvvetli doğal dal budanması ve gövde ayrılmasının başlamasına kadar devam
eden sıklık çağında uygulanan (SAATÇİOĞLU, 1971) ve gençlik bakımlarının
sona ermesinden itibaren başlayan ilk planlı kesim müdahaleleridir (ATAY,
1989). Sıklık bakımının amacı, sıklık çağındaki meşcerede istenmeyen kötü
nitelikli bireyleri uzaklaştırmak (negatif seleksiyon) ve bireyler arasındaki
rekabeti azaltmak suretiyle, en iyi bireyler için büyüme alanı bırakmaktır
(ODABAŞI ve ark., 2007). Öte yandan gençliğin meşcere özelliğine kavuştuğu
sıklık çağında uygulanacak silvikültürel müdahale tekniği, meşcere kurmanın
ilk basamağıdır (ÖZDEMİR ve ark., 1987). Bu nedenle sıklık bakımı
uygulamaları, meşcerenin uygun bir şekilde kurulmasını etkileyen önemli
kararlardır. Sedir gençlikleri yaklaşık 10-15 yaşlarından itibaren sıklık çağına
ulaşmakta ve bu çağda hem boy sınıflarında (BOYDAK, 1996) ve hem de çap
sınıflarında gruplaşmalar görülmektedir(KANTARCI ve ODABAŞI, 1990).
Ülkemizde karışık sedir ormanları ve çok bozuk sedir ormanları dışında,
doğal yayılış alanları içinde ve dışında olmak üzere doğal (109 440 ha) ve
ağaçlandırmalarla (ekim ve dikimle) oluşturulan (215 013 ha) toplam 324 453
ha genç ve yaşlı saf sedir ormanı bulunmaktadır (BOYDAK ve ÇALIKOĞLU,
2008a). Diğer yandan sedir, kızılçam’dan sonra ağaçlandırmalarda en fazla
kullanılan ağaç türü olmuştur (KONUKÇU, 2001). Bu durum günümüzde sıklık
bakımı isteyen alanların yanında, gelecek yıllarda bakıma ihtiyaç duyacak sedir
meşcerelerinin büyüklüğünü ve önemini ortaya koymaktadır.
Her ne kadar ülkemizin Batı Akdeniz bölgesinde birkaç araştırma
(KANTARCI ve ODABAŞI, 1990; ELER ve ark., 2004; ÖZÇELİK ve ELER,
2009) yapılmış olsa da, bugüne kadar Doğu Akdeniz bölgesinde sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanacak sıklık bakımı işlemlerinin ağaç ve
meşcere büyümesi ve hasılatı üzerine etkileri araştırılmamıştır. Dolayısıyla
ülkemizin Doğu Akdeniz bölgesindeki genç sedir meşcerelerinin büyümesi ve
hasılatı üzerine farklı şiddette uygulanacak sıklık bakımı müdahalelerinin
etkileri üzerine yeterli bilgi elde mevcut değildir. Oysa ülkemizin sahip olduğu
saf sedir alanının yaklaşık %10’u Mersin, %8’i Adana ve %7’si
Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğünde olmak üzere yaklaşık %25’i
Doğu Akdeniz bölgesinde bulunmaktadır (YILMAZ ve GÜRSES, 1997).
1984 yılından itibaren bozuk yaşlı sedir ormanlarında gençleştirme ve
sedire uygun yetişme ortamlarında ağaçlandırma (dikim ve karpelli tohum
ekimi) çalışmaları ivme kazanmış, bu yolla elde edilen sedir meşcereleri
binlerce hektarı bulan büyüklüğe erişmiş ve bu alanlar katlanarak artmaktadır
(BOYDAK 1996). Araştırmanın başladığı yıllarda yukarıda açıklanan yollarla
elde edilen sedir meşcereleri sıklık çağına ulaşmış olup, uygulayıcı için en
büyük sorun sıklık çağındaki bu meşcerelerde müdahalenin şiddeti veya
müdahale sonrası hektarda bırakılacak birey sayısı konusunda yeterli bilgilerin
bulunmamasıydı. Nitekim bu bilgi eksikliğinin farkında olan bölgedeki
Ormancılık Kuruluşları da, bu konuda çalışma yapılması yönünde Araştırma
Müdürlüğümüze taleplerini iletmişler ve bu araştırmanın ele alınmasında etkili
olmuşlardır.
Bu çalışma ile, iki farklı şiddette sıklık bakımı işleminin sıklık
çağındaki doğal Toros sediri meşcerelerinin göğüs çapı, boy, üst boy, göğüs
yüzeyi ve meşcere dayanıklılığı (boy/çap1,30m oranı) üzerine etkileri araştırılmış
ve hiçbir işlem yapılmayan kontrol parselleri ile karşılaştırılmıştır. Bu amaçla
Doğu Akdeniz bölgesindeki Gülnar, Tarsus ve Bozyazı yörelerinde deneme
alanları alınmıştır. Böylece Mersin ilindeki genç sedir meşcerelerinin sıklık
bakımı uygulamalarına karşı büyüme ve hasılat tepkileri konusunda bilgiler
ortaya konarak, uygulayıcıya ışık tutulması ve bu konudaki yöresel bilgi
eksikliğinin giderilmesi amaçlanmıştır.
1.2. Araştırmanın Amaçları
Ormanlarda hem biyolojik (meşcere sağlığını ve kalitesini arttırmak)
hem de ekonomik açıdan, zamanında ve tekniğine uygun silvikültürel
müdahalelerin uygulanması bir gerekliliktir. Daha önce belirtildiği üzere, Doğu
Akdeniz bölgesinde yer alan sedir meşcerelerine yönelik sıklık bakımı
müdahaleleri konusunda günümüze kadar gerçekleştirilmiş herhangi bir çalışma
bulunmamaktadır. Bu araştırma, Doğu Akdeniz bölgesinde sıklık çağındaki
sedir meşcerelerinde uygulanacak silvikültürel müdahaleler ile bu
müdahalelerin ağaç ve meşcere üzerine etkilerini ele almaktadır. Bu doğrultuda
araştırmanın amaçları şu şekilde belirlenmiştir:
Ülkemizin Doğu Akdeniz bölgesindeki Gülnar, Tarsus ve Bozyazı
yörelerinde yer alan doğal olarak gençleştirilmiş sıklık çağındaki sedir
meşcerelerinde;
- Meşcerelerin yapısını ve büyüme dinamiklerini incelemek,
- Meşcerelerin kuruluşu, büyümesi, hasılatı ve dayanıklılığı (yani göğüs
çapı, boy, üst boy, göğüs yüzeyi ve boy/çap1,30m oranı) üzerine iki farklı
yoğunlukta sıklık bakımı işleminin (Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale) 10 yıllık etkilerini belirlemek,
- Elde edilen sonuçları, sedir meşcereleri için kullanmak ve uygulamak.
2. MATERYAL VE YÖNTEM
2.1. Materyal
Araştırmanın ilk uygulama aşamasında, 1998 yılında Mersin ve Adana
Orman Bölge Müdürlüklerinden gençleştirme yolu ile elde edilen gençlik ve
sıklık çağındaki sedir meşcereleri ile ilgili bilgiler toplanmış ve daha sonra da
araştırma amaçlarına uygun niteliklere sahip olan meşcereleri tespit etmek üzere
bir inceleme gezisi yapılmıştır1. Bu kapsamda Mersin-Anamur-Abanoz’dan
başlayarak, Anamur, Gülnar, Tarsus, Adana-Kozan, Feke ve Saimbeyli İşletme
Müdürlüklerinin sedir sahalarında incelemelerde bulunulmuştur.
1
Bu gezi 15 günlük bir süre ile 1998 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında Yrd. Doç. Dr. Adil ÇALIŞKAN
ve Ersin YILMAZ tarafından gerçekleştirilmiştir. Adana-Feke-Mansurlu-Aytepe mevkii, Adana-FekeÇataloluk-Kule civarı mevkii, Adana-Saimbeyli-Katrangediği mevkii, Adana-Kozan-Meydan-Hasan Çavuş
mevkii, Mersin-Gülnar-Kuskan-Bolyaran mevkii (Ek Resim 1a ve 1b), Mersin-Tarsus-CehennemdereBöğürtlenlik mevkii (Ek Resim 1c), Mersin-Tarsus-Namrun-Kozpınarı mevkii, Mersin-Anamur-AbanozArmutkırı mevkii, Mersin-Anamur-Abanoz-Beşoluk mevkii (Ek Resim 1d), Mersin-Anamur-AbanozErmenek Asfaltı kenarı-Kozağacı mevkii ve Mersin-Anamur-Bozyazı-Kozağacı-Sarıekinlik mevkii gezilen
aday yerler olmuştur.
Bu aday sedir meşcereleri arasından sabit deneme alanları alınacak
yerler seçilirken dikkate alınan kriterler, kendi içinde arazi verimliği ve meşcere
özellikleri itibariyle homojen yapıda olması, araştırma deneme deseninin
oturtulabileceği büyüklükte olması (en az 400 m2), herhangi bir hastalık veya
zararlılara maruz kalmama, göğüs yüzeyinin en azından %90’ının sedirden
oluşması ve daha önceden sıklık bakımı müdahalesinin yapılmamış olmasıdır.
Böylece bu koşulları sağlayabilen üç bölgede, yani Mersin-GülnarKuskan-Bolyaran mevkii, Mersin-Tarsus-Cehennemdere-Böğürtlenlik mevkii
ve Mersin-Anamur-Bozyazı-Kozağacı-Sarıekinlik mevkiinde bulunan sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde sabit deneme alanları kurulmuştur (Resim 1).
Sonuçta bu çalışma, ülkemizin güneyindeki Doğu Akdeniz bölgesini temsil
eden alanlardan olan Mersin İlindeki Gülnar, Tarsus ve Bozyazı bölgelerinde
yer alan sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde yürütülmüştür. Bu deneme
alanlarında on yıl boyunca müdahale görmeyen ve değişik şiddette müdahale
gören tüm işlem parsellerindeki gelişmeler takip edilmiştir.
Resim 1: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Seçilen Sabit Deneme
Alanlarının Yerlerini Gösteren Harita.
Picture 1: The Map for the Placements of Selected Fixed Experimental Sites of
Cedar Stands at the Thicket Stage.
2.1.1. Araştırma Alanının Tanıtımı ve Yetişme Ortamı
Özellikleri
Sedir ülkemizde çok değişik yetişme ortamlarında yayılış
göstermektedir. Nitekim ATALAY (1987) tarafından sedirin ülkemizdeki
yetişme ortamları ekolojik şartlar göz önüne alınarak sınıflandırılmış ve dört ana
bölge ayırt edilmiştir. Bunlar Akdeniz üst (Akdeniz Dağ/Oromediterranean)
bölgesi, Akdeniz ardı (Akdeniz-İç Anadolu karasal iklim geçiş) bölgesi, İç
Anadolu bölgesi ve Orta Karadeniz bölgesidir. Bu ana bölgeler de lokal iklim,
bakı, vejetasyon gibi faktörler dikkate alınarak kendi içinde alt bölgelere
ayrılmıştır.
Sedir ormanları özellikle taban suyu bulunmayan, son derece çatlaklı ve
toprakların çatlaklar ve tabakalaşma zonları boyunca geliştiği, kireçtaşının
erimesi ile oluşmuş dolinlerin yaygın olduğu son derece arızalı karstik alanlarda
yayılış yapmaktadır. Bu heterojen yetişme ortamı koşulları nedeniyle de
homojen olmayan meşcere kuruluşları görülmektedir (BOYDAK, 1996).
Bu araştırmadaki sıklık bakımı denemeleri, ülkemizin güneyindeki
Doğu Akdeniz bölgesini temsil eden alanlardan olan Mersin İlindeki Gülnar,
Tarsus ve Bozyazı bölgelerinde kurulmuştur. Bu sabit deneme alanlarının bazı
genel özellikleri Ek Tablo 1’de verilmiştir. Buna göre Gülnar deneme alanı
1430-1440 m yükseltide ve muhtelif bakıda %5-25 eğimde bulunmaktadır.
Toprak yapısı itibariyle hafif tekstür, hafif alkali, çok kireçli, zengin organik
madde, besin maddesi (fosfor ve potasyum) yetersiz, tuzsuz bir yapıdadır.
Alanda bulunan asli ağaç türlerini sedir (Cedrus libani), göknar (Abies cilicica),
kızılçam (Pinus brutia), ardıç (Juniperus sp.) ve meşe (Quercus sp.)
oluşturmaktadır. Alana en yakın meteoroloji istasyonu olan Gülnar Meteoroloji
İstasyonundan 1975-2005 ölçüm dönemi için elde edilen verilere göre, alandaki
yıllık ortalama yağış 873,9 mm ve yıllık ortalama sıcaklık 12,7 oC’dir. Tarsus
deneme alanı 1700-1780 m yükseltide olup, %30-40 eğime sahiptir. Hafif-orta
tekstür, hafif-orta alkali, çok kireçli, orta düzey organik madde, besin maddesi
(fosfor ve potasyum) yetersiz ve tuzsuz özelliklere sahip bir toprak yapısı
bulunmaktadır. Bu sahadaki ormanlar fillat ve killi şist üzerinde yetişmektedir.
Sedir (Cedrus libani), karaçam (Pinus nigra), ardıç (Juniperus sp.), göknar
(Abies cilicica) ve meşe (Quercus sp.) alandaki asli ağaç türlerini
oluşturmaktadır. 1975-1986 ölçüm dönemi için, deneme alanına en yakın
meteoroloji istasyonu olan Arslanköy Meteoroloji İstasyonu verilerine göre,
alanın yıllık ortalama yağışı 663,8 mm ve yıllık ortalama sıcaklığı 9,5 oC olarak
belirlenmiştir. Bozyazı deneme alanı ise 1290-1300 m yükseltide olup, ortalama
eğimi %15-30’dur. Alanın toprak özellikleri orta tekstür, hafif alkali, çok
kireçli, zengin organik madde, besin maddesi (fosfor ve potasyum) yeterli ve
tuzsuz bir yapı göstermektedir. Alandaki asli ağaç türleri sedir (Cedrus libani),
göknar (Abies cilicica), ardıç (Juniperus sp.) ve meşe (Quercus sp.) türlerinden
oluşmaktadır. Bu deneme alanına da en yakın istasyon Gülnar Meteoroloji
İstasyonu olduğundan, iklim özellikleri itibariyle Gülnar deneme alanına
benzemektedir.
2.2. Yöntem
2.2.1. Deneme Deseni
Her bir bölgede kendi içinde mümkün olduğunca tekdüze bir yapıda
olan ve üç ayrı yinelemeyi temsil eden üçer deneme bloğu araştırmanın ilk
ölçüm ve gözlem yılı olan 1999 yılının Mayıs ve Haziran aylarında
kurulmuştur. Her blok, kendi içinde Mutedil ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları ile kontrol grubundan oluşmuştur. Her bir işlem parseli, yatay
düzlemdeki izdüşümleri 10 m x 10 m = 100 m2’lik ölçüm parseli ve
çevresindeki 10 m’lik bir tampon şerit ile toplam 20 m x 20 m = 400 m2 olan
kare şeklinde bir boyuta sahiptir. Her bir bölgede üç yinelemeli olacak şekilde
her bir işlem için toplam 1200 m2 alan ayrılmıştır. Bozyazı, Gülnar ve Tarsus
bölgelerinde üçer işlem üçer yinelemeli olmak üzere araştırmada toplam 27 adet
işlem parseli oluşturulmuştur. Böylece bu araştırmadaki sıklık çağındaki sedir
meşceresi deneme alanları toplamı 10 800 m2 olmuştur.
Araştırmanın ilk yılının (1999) Mayıs ve Haziran aylarında öncelikle
kura yoluyla her bir deneme bloğundaki deneme parsellerinde hangi işlemin
uygulanacağı belirlenmiş ve ardından deneme deseni araziye uygulanmıştır. Bu
amaçla öncelikle 10 m x 10 m boyutundaki her bir ölçüm parselinin ve 5+5
m’lik tampon şeritlerinin dört köşesi belirlenmiştir. Daha sonra ölçüm parseli ile
tampon şeritlerin köşelerine beton direkler yerleştirilmiştir. Ardından beton
direklerin üzerine yağlı boya ile ilgili blok ve parsel numarası yazılmıştır.
Ayrıca işlem parselleri ile tampon şeritlerini karşıdan kolayca görebilmeyi
sağlamak için, parsel ve şerit dışındaki sınıra en yakın ağaçlar yağlı boya ile
işaretlenmiştir. Ardından işlem parsellerindeki ağaçlarda göğüs çapı
ölçümlerinin her yıl aynı noktadan gerçekleştirmek amacıyla, her bir ağacın
gövdesi 1,30 m göğüs yüksekliğinde yağlı boya ile daire şeklinde
işaretlenmiştir. Sonrasında her bir işlem parselinde silvikültürel müdahale
öncesi ölçümler yapılmıştır. Daha sonra ilgili işlem parsellerinde silvikültürel
müdahaleler yapılarak, müdahale sonrası ölçümler tamamlanmıştır. Ardından
son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılına kadar ise, her yıl Eylül ve Ekim
aylarında işlem parsellerindeki yıllık ölçümler ve gözlemler gerçekleştirilmiştir.
Böylece bu sabit deneme alanlarında yapılan silvikültürel müdahalelerin
etkileri, on yıl boyunca izlenmiştir.
2.2.2. İşlemler
Araştırmada uygulanacak sıklık bakımı müdahalelerinin yoğunluğunu
belirlemek ve Mutedil Müdahale ile Şiddetli Müdahale işlemlerinde sahada
kalacak ve çıkarılacak ağaçların özelliklerini tespit etmek amacıyla Doğu
Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü ve Mersin Orman Bölge Müdürlüğü
elemanları ile ortak bir tatbikat yapılmıştır2. Bu tatbikatta, konu ile ilgili o
zamanki mevcut yayınlar da göz önüne alınmak suretiyle (SAATÇIOĞLU, F.,
1971; ATAY, 1989; KANTARCI ve ODABAŞI, 1990; ELER, 1994),
müdahalelerin şiddeti konusu tartışılarak karara bağlanmıştır. Sonuç olarak
uygulanan sıklık bakımı işlemlerinin sedirin biyolojisine ve meşcere kuruluş
özelliklerine uygun olmasına dikkat edilmiştir. Bu doğrultuda azman yapma
özelliği bulunmayan sedir sıklıklarında küçük dallı, düzgün gövdeli, iyi
şekillenmiş, çatallanmamış, kırılmamış veya zarar görmemiş tepesi olan,
görünürde herhangi bir hastalık veya zararlı sorunu olmayan, sağlıklı, en güçlü
ve boylu ağaçların bırakılmasına özen gösterilmiştir. Buna karşın kalacak olan
seçilmiş ağaçlarla rekabet halinde olan ve bunlara zarar verebilecek ağaçlar ile
baskı altında, büyümeden geri kalmış, mağlup, zayıf, sağlıksız, bozuk nitelikli
vb. bireylerin ise çıkarılması şeklinde bir müdahale yöntemi benimsenmiştir.
Her bir ölçüm parselinde uygulanan silvikültürel müdahaleler, bunların tampon
şeritlerinde de aynı şekilde uygulanmıştır.
Herhangi bir müdahale yapılmayan Kontrol İşlem Grubu, sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinin doğal gelişiminin göstergesi olarak hizmet etmiş
olup, araştırılan değişik şiddetteki sıklık bakımı uygulamalarıyla karşılaştırma
yapmak için kullanılmıştır. Sıklık bakımı uygulaması yapılan işlem
gruplarındaki tüm yaşayan ağaçların göğüs çapı ve boy ölçümleri, aynı şekilde
Kontrol İşlem Gruplarında da yapılmıştır (Resim 2). Mutedil Müdahale İşlem
Grubunda yukarıda genel özellikleri belirtilen en güçlü ve boylu durumdaki
galip ve müşterek galip ağaçlar yanında, çıkarıldığında boşluklar meydana
getirecek olan mağlup-üstü açık ağaçlar da bırakılmıştır. Geri kalan zayıf,
büyümeden geri kalmış, mağlup, hastalıklı, bozuk nitelikli vb. diğer tüm
bireyler çıkarılmıştır (Resim 3 ve Resim 5). Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda
ise yukarıdaki genel özelliklere sahip en güçlü ve boylu galip ağaçlar yanında,
yine çıkarıldığında boşluklar meydana getirecek olan mağlup-üstü açık ağaçlar
da bırakılmıştır. Geri kalan müşterek galip ağaçlar ile zayıf, büyümeden geri
kalmış, mağlup, hastalıklı, bozuk nitelikli vb. diğer tüm bireyler
uzaklaştırılmıştır (Resim 4 ve Resim 6).
2
Bu tatbikata zamanın Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürü M. Kurtuluş GÜRSES ve Proje Lideri
Ersin YILMAZ ile Mersin Orman Bölge Müdürlüğü mühendisleri (Orman Bölge Müdür Yardımcısı Ali
SAMRAY, Plan ve Proje Şube Müdürü Mehmet AKSOY, Silvikültür Şube Müdürü Mehmet ORUÇOĞLU,
Buladan İşletme Şefi Fatih AYTAR ve Cehennemdere İşletme Şefi Abdulgaffar YILDIRIM) katılmış ve
beraberce araştırmanın Tarsus deneme alanlarının bulunduğu yerde bir arazi çalışması gerçekleştirmişlerdir.
(a) 1999 Yılı
(b) 2008 Yılı
Resim 2: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme
Alanlarındaki Kontrol İşlem Gruplarında (a) Dönem Başındaki (1999 Yılı) ve
(b) Dönem Sonundaki (2008 Yılı) Durumlarını Gösteren Resimler.
Picture 2: The Pictures for the Situations at (a) Initial Stands (1999) and (b) the
End of the Period (2008) in Control Treatment Groups for Gülnar Experimental
Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
(a) 1999 Yılı Müdahaleden Sonra
(b) 2008 Yılı
Resim 3: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme
Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem Grubunun (a) Dönem Başındaki
(Müdahaleden Sonra, 1999 Yılı) ve (b) Dönem Sonundaki (2008 Yılı)
Durumlarını Gösteren Resimler.
Picture 3: The Pictures for the Situations at (a) the Beginning of the Period
(After Silvicultural Intervention, 1999) and (b) the End of the Period (2008) in
Moderate Intervention Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of
(a) 1999 Yılı Müdahaleden Sonra
(b) 2008 Yılı
Resim 4: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme
Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem Grubunun (a) Dönem Başındaki
(Müdahaleden Sonra, 1999 Yılı) ve (b) Dönem Sonundaki (2008 Yılı)
Durumlarını Gösteren Resimler.
Picture 4: The Pictures for the Situations at (a) the Beginning of the Period
(After Silvicultural Intervention, 1999) and (b) the End of the Period (2008) in
Heavy Intervention Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar
Stands at the Thicket Stage.
Tüm bu müdahale ilkelerine göre yapılan silvikültürel uygulamalar
sonucunda, Mutedil Müdahale İşlem Grubunda hektarda ortalama 7000-8000
adet ağaç ve Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda hektarda ortalama 5000-6000
ağaç kalmıştır. Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarına ait
silvikültürel müdahaleler, 1999 yılı Eylül ve Ekim aylarında Proje Lideri
tarafından yaptırılmıştır. Ağaçlar motorlu testere, tahra ve budama makasları
kullanılarak kök boğazı yakınından kesilmiştir. Sonraki yıllarda sahalarda
herhangi bir temizleme işlemine gerek duyulmamıştır. Bırakılan ağaçlar olarak
seçilenler esas itibariyle Toros sediri olmuştur. Ancak hiçbir sedir bireyinin
olmadığı boşluklarda, Gülnar deneme alanlarında bazen Toros göknarı (Abies
cilicica Carr.) ve kızılçam (Pinus brutia Ten.) ile Bozyazı deneme alanlarında
Toros göknarı (Abies cilicica Carr.) ve andız (Arceuthos drupacea Ant.
Kotschy.) türleri de bırakılmıştır.
(a) Müdahaleye Konu Olmayan Kontrol İşlemi
(b) Mutedil Müdahale İşlemi
Resim 5: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında (a)
Müdahaleye Konu Olmayan Kontrol İşlemi ile Karşılaştırıldığında (b)
Mutedil Müdahale Sıklık Bakımı İşlemlerinin Yoğunluğunu Gösteren
Resimler.
Picture 5: The Pictures for Release Cutting Intensity of (b) Moderate
Intervention Comparing (a) Control Treatment with no Release Cutting for the
Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
(a) Müdahaleye Konu Olmayan Kontrol İşlemi
(b) Şiddetli Müdahale İşlemi
Resim 6: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında (a)
Müdahaleye Konu Olmayan Kontrol İşlemi ile Karşılaştırıldığında (b)
Şiddetli Müdahale Sıklık Bakımı İşlemlerinin Yoğunluğunu Gösteren
Resimler.
Picture 6: The Pictures for Release Cutting Intensity of (b) Heavy Intervention
Comparing (a) Control Treatment with no Release Cutting for the Experimental
2.2.3. Verilerin Toplanması
Bütün işlem parsellerinde 1999 yılı silvikültürel müdahaleden hemen
önce ve hemen sonradan başlamak üzere 2008 yılına kadar her yıl Eylül ve
Ekim aylarında tam alanda çap ve boy ölçümleri yapılmıştır. Çaplar meyilli
arazide ağacın üst yamacından ölçülmüştür. Bu çap ölçümlerinde, mm
duyarlılığına sahip çelik kumpaslar kullanılmıştır. Silindirik ağaç gövdelerinde
bir kez çap ölçümü yapılmışken, silindirik olmayan eksantrik gövdelerde
çaprazlama iki yönlü ölçüm yapılmış ve bunların ortalaması alınmıştır. Boy
ölçmeleri, 10 cm duyarlılıkta ve ağaçların kök boğazından tepe tomurcuğuna
kadar olmak üzere boy ölçme lataları kullanılarak yapılmıştır. Boy ve çap
ölçümleri yapılırken, önceki yılların ölçüm değerleriyle karşılaştırmalar
yapılmak suretiyle, herhangi bir ölçüm hatasına engel olmaya çalışılmıştır.
Deneme alanlarının m cinsinden denizden yüksekliği, ana ve ara yönler
olarak bakıları, yüzde cinsinden eğimi, GPS yardımıyla koordinatları ve şerit
metre kullanılarak her türlü mesafe ölçümleri gerçekleştirilmiştir.
Ayrıca 2001 Ekim ve Kasım aylarında, deneme alanlarını temsil eden
yerlerden toprak örnekleri alınmıştır. Ardından Doğu Akdeniz Ormancılık
Araştırma Müdürlüğü Toprak Laboratuarında bu örnekler üzerinde Fiziksel
Analizler (tekstür ve toprak türü) ve Kimyasal Analizler (pH, toplam kireç,
organik madde, toplam azot, faydalanılabilir fosfor, potasyum ve elektriki
iletkenlik-EC) yapılmıştır. Böylece deneme alanlarının toprak özellikleri
belirlenmiştir.
2.2.4. Verilerin Değerlendirilmesi
Deneme alanlarında her yıl yapılan ölçümlere göre elde edilen verilere
yönelik olarak Ortalamalar, Standart Hata, Standart Sapma, En Küçük Değer,
En Büyük Değer ve Medyan (Ortanca) gibi belirtici istatistikler ortaya
konmuştur. Ayrıca ortalamaların %95 olasılıkla hangi aralıkta (Alt Sınır ve Üst
Sınır) olduğu da belirlenmiştir.
Bunun yanında deneme alanlarındaki ölçümlere ait ortalamaların
Değişim Katsayıları da hesaplanmıştır. Değişim katsayısı yüzde cinsinden ifade
edilmekte ve ölçü birimleri farklı olan verilerin değişkenliklerini karşılaştırmada
kullanılmaktadır (GÜRSAKAL, 2001; ÖZDAMAR, 2009). Değişim katsayısı
aşağıdaki formül ile hesaplanmaktadır:
Değişim Katsayısı (DK%)=
S
 100
x ort.
Burada
S= Standart sapma,
xort.= Aritmetik ortalama.
Gruplararası karşılaştırmalarda Değişim Katsayısı küçük olan grubun
diğerine göre daha benzeşik olduğu söylenir. Buna karşın tek bir grubun
ilgilenilen değişken bakımında benzeşik olup olmadığını karşılaştırmada %50
sınır değeri kriter olarak kabul edilmektedir. Değişim Katsayısı %50’den küçük
ise grup benzeşik, değilse ayrışık olarak yorumlanmaktadır (KÖKLÜ ve ark.,
2007).
Her bir işlem parselindeki mevcut ağaç sayısı ile hektara çevirme
katsayısı (10 000/işlem parselinin alanı) çarpılarak, o işlem parseli için
hektardaki ağaç sayısı hesaplanmıştır. Bu araştırmada, göğüs çapı ortalaması
hariç, diğer değişkenler için kullanılan “ortalama” ifadesi, “aritmetik ortalama”
anlamında kullanılmıştır.
Öte yandan bu çalışmada, ağaç boyu ve göğüs çaplarının her bir ölçüm
yılındaki değerlerini gösteren boy-göğüs çapı grafikleri de düzenlenmiştir. Aynı
zamanda deneme alanlarındaki ağaçların çap ve boy sınıflarına dağılımları ile
bunların araştırma sürecindeki değişimleri de ele alınmıştır. Meşcere üst boyuna
yönelik değerlendirmeler deneme alanlarındaki en uzun 5 ağacın ölçüm
verilerine dayalı olarak yapılmıştır.
Tek ağacın göğüs yüzeyi, ağaçların göğüs yüksekliğindeki (1,30 m)
enine kesitlerinin daire şeklinde olduğu kabul edilerek ve göğüs çapının bir
fonksiyonu olarak m2 cinsinden aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır:
2
 d1,30 

 
d1,30

4
 2 
Meşcere Göğüs Yüzeyi= 

2
Burada
d1,30= Göğüs çapı,
π = 3,14159
Ardından ilgili işlem parselindeki ağaçların göğüs yüzeyi değerleri
toplanarak, parselin göğüs yüzeyi değeri elde edilmiştir. Sonrasında bu değer
hektara çevirme katsayısı ile çarpılarak, söz konusu parselin hektardaki meşcere
göğüs yüzeyi değerine ulaşılmıştır.
Tek ağaçların ve meşcerelerin dayanıklılık gücü üzerinde etkili
faktörlerden birisi olması nedeniyle, boy/çap1,30m oranı hesaplamaları da
yapılmıştır. Dolayısıyla boy/çap1,30m oranı, ağaç ve meşcere dayanıklılığının bir
göstergesi olarak hizmet etmiştir. Bu değişken, göğüs çapı ve boy verileri
kullanılarak hesaplanmıştır. Ayrıca bu oranın diğer meşcere elemanlarıyla
ilişkileri de incelenmiştir.
Deneme alanlarındaki ölçüm ve gözlemlerden elde edilen veriler
Microsoft Office Excel 2007 programına girilerek toplanmış, düzenlenmiş ve
değerlendirilmiştir. Bu kapsamda göğüs çapı (cm), boy (m), üst boy (m),
meşcere göğüs yüzeyi (m2/ha) ve meşcere dayanıklılığı (boy/çap1,30m oranı)
ortalama değerleri ile bunların artım değerleri her bir işlem, her bir yineleme ve
her bir ölçüm ve gözlem yılı için hesaplanmıştır.
Ardından elde edilen veriler Windows programı için hazırlanmış bir
istatistik yazılım paketi olan SPSS® (Statistical Package for Social Sciences)
Version 11.5 yazılımı (SPSS Inc., 2002) kullanılarak istatistiksel açıdan analiz
edilmiştir. Meşcere değişkenlerinin Varyans Analizi yoluyla incelenip
incelenemeyeceğini belirlemek için iki temel varsayım denetlenmiştir.
Bunlardan verilerin normal dağılması gerekliliği Kolmogorov Smirnov Testi
yardımıyla sınanmıştır. Diğer varsayım olan işlem gruplarına ait varyanslarının
göreli olarak homojen (türdeş) olması ise Levene Testi uygulamasıyla
denetlenmiştir. Bu varsayımların sağlanması durumunda, farklı şiddette
uygulanan silvikültürel müdahalelerin değişkenler (göğüs çapı, boy, üst boy,
göğüs yüzeyi ve meşcere dayanıklılığı) üzerine etkilerini, her bir ölçüm ve
gözlem yılı itibariyle istatistiksel yönden incelemek amacıyla, Varyans Analizi
(ANOVA) kullanılmıştır. Varyans Analizinde silvikültürel müdahaleler sonucu
ortaya çıkan etkilerin istatistiksel açıdan önemli derecede farklı olması
durumunda, hangi işlem grupları arasında farklar oluştuğunu belirlemede ise
0,05 güven düzeyinde olmak üzere Duncan Testi kullanılmıştır (KALIPSIZ,
1994). Bunun yanında iki değişkenli ilişkiler için Korelasyon Analizi ve farklı
amaçlarla diğer istatistiksel analizler de, yine aynı program yardımıyla
gerçekleştirilmiştir.
3. BULGULAR
3.1. Ağaç Sayısı
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki yıllık
hektardaki ağaç sayıları Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 2 ve Ek Şekil
1a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 3 ve Ek Şekil 1b’de, Bozyazı
deneme alanları için Ek Tablo 4 ve Ek Şekil 1c’de, tüm deneme alanları için ise
Ek Tablo 5 ve Ek Şekil 1d’de verilmiştir. Buna karşın 1999 yılındaki
silvikültürel müdahaleler sonucu çıkarılan ve kalan ağaçların sayısı ile yüzdeleri
sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 2, Ek Şekil 2a ve Ek Şekil 3a’da,
Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 3, Ek Şekil 2b ve Ek Şekil 3b’de, Bozyazı
deneme alanları için Ek Tablo 4, Ek Şekil 2c ve Ek Şekil 3c’de, tüm deneme
alanları için ise Ek Tablo 5, Ek Şekil 2d ve Ek Şekil 3d’de sunulmuştur. Buna
göre Mutedil Müdahale İşlem Grubunda uygulanan silvikültürel müdahaleler
sonucunda Gülnar deneme alanlarında bulunan ağaçların %30,10’u (3000
adet/ha), Tarsus deneme alanlarındaki ağaçların %47,02’si (6833 adet/ha),
Bozyazı deneme alanlarındaki ağaçların %52,69’u (8800 adet/ha) ve tüm
deneme alanlarının ortalaması olarak ise ağaçların %45,23’ü (6211 adet/ha)
çıkarılmıştır. Sonuçta tüm işlem parselleri ortalaması olarak Mutedil Müdahale
İşlem Grubunda kalan ağaç sayısı 7522 adet/ha olmuştur. Yine 1999 yılı
silvikültürel müdahaleler sonucunda Şiddetli Müdahale İşlem Grubu için
Gülnar deneme alanlarındaki ağaçların %55,56’sı (6000 adet/ha), Tarsus
deneme alanlarındaki ağaçların %53,69’u (7033 adet/ha), Bozyazı deneme
alanlarındaki ağaçların %62,47’si (9766 adet/ha) ve tüm işlem parselleri
ortalaması olarak ise bu işlem grubu için ağaçların %57,67’si (7600 adet/ha)
alınmıştır. Böylece Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda kalan ağaçların sayısı,
tüm işlem parselleri ortalaması olarak 5578 adet/ha kadardır.
1999 yılı silvikültürel müdahaleler öncesinde deneme alanlarındaki
mevcut ağaçların farklı sayılarda bulunması, aynı işlem grupları arasında
müdahalelerle çıkarılan ağaç sayısında ve çıkarılan ağaç sayısı yüzdesinde
farklılığa neden olmuştur.
Her bir işlem grubundaki ağaç sayılarının Varyans Analizi yoluyla
incelenip incelenemeyeceğini belirlemek için, öncelikle iki temel varsayım
denetlenmiştir. Bu varsayımların ilki her bir işlem grubundaki ağaç sayısı
verilerinin normal dağılması gerekliliği iken, diğer varsayım göreli olarak işlem
gruplarının varyanslarının homojen (türdeş) olmasıdır. Ağaç sayısı değişkenine
ait dağılımların normal olup olmadığını belirlemek için Kolmogorov Smirnov
Testi kullanılmıştır. Buna göre tüm işlem grupları için ağaç sayısı değişkenine
ait dağılımların normal olduğu anlaşılmıştır. Ağaç sayısı verilerinin normal
dağılım gösterdiğinin kanıtlanmasının ardından, grup varyanslarının
homojenliği varsayımı sınanmıştır. Bu amaçla Levene Testi uygulanmıştır. Bu
test sonuçlarına göre başlangıçta varyansların homojen olduğu ortaya çıkmıştır
(Gülnar deneme alanları için p=0,225 > 0,05, Tarsus deneme alanları için
p=0,074 > 0,05, Bozyazı deneme alanları için p=0,055 > 0,05 ve tüm deneme
alanları için p=0,879 > 0,05). Böylece ağaç sayıları itibariyle aynı yıl içerisinde
işlem gruplarının karşılaştırılması amacıyla Varyans Analizi ve Duncan Testi
gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo
2’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 3’de, Bozyazı deneme alanları için
Ek Tablo 4’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 5’de verilmiştir. Buna göre
Gülnar, Tarsus, Bozyazı ve tüm deneme alanları için 1999 yılı silvikültürel
müdahaleler öncesi ortalaması olarak, işlemler arasında ağaç sayısı yönünden
istatistiksel açıdan önemli farklılıklar mevcut değildir. Buna karşın Gülnar
deneme alanlarında 2001 yılından, Tarsus deneme alanlarında 2003 yılından ve
tüm deneme alanlarında ise 1999 yılı müdahaleler sonrasından itibaren olmak
üzere son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılına kadar, işlemler arasında her yıl
2 farklı grup oluşmuştur. Tahmin edileceği üzere, bu gruplardan ilki Kontrol
İşlem Grubu iken, diğeri Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Gruplarıdır. Bu 2 farklı grup arasında, istatistiksel yönden önemli bir fark
mevcuttur. Buna karşın Bozyazı deneme alanlarında ise,1999 yılı müdahaleler
sonrasından son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılına kadar her bir yıl için, bu
üç işlem grubu arasında istatistiksel açıdan önemli farklılıklar bulunmuştur.
3.2. Göğüs Çapı Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki
ağaçlardan elde edilen göğüs yüksekliğindeki çap verileri aşağıda göğüs çapı
ortalamaları, yıllık göğüs çapı artımları, toplam göğüs çapı artımları, periyodik
ortalama yıllık göğüs çapı artımı miktarı, periyodik ortalama yıllık göğüs çapı
artımı yüzdesi, 3’er yıllık dönemlerde periyodik göğüs çapı artımları, bölgelere
göre göğüs çapı gelişmesi ve çap sınıfları dağılımı halinde olmak üzere ayrı alt
başlıklarda açıklanmıştır.
3.2.1. Göğüs Çapı Ortalamaları
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki ağaçların
göğüs yüksekliği çapı ölçümlerine yönelik hesaplanmış olan ortalamalar ve
diğer bazı belirtici istatistikler Ek Tablo 6’da sunulmaktadır. Yine sıklık
çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarında ortalama yıllık göğüs çapı
değerleri Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 7 ve Ek Şekil 4a’da, Tarsus
deneme alanları için Ek Tablo 8 ve Ek Şekil 4b’de, Bozyazı deneme alanları
için Ek Tablo 9 ve Ek Şekil 4c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 10 ve
Ek Şekil 4d’de sunulmaktadır. Buna göre tüm deneme alanları için Kontrol
İşlem Grubunda 1999 yılında müdahaleden önce ve sonra ağaçların göğüs
yüksekliği çapları en düşük 0,30 cm ile en yüksek 9,70 cm arasında olup,
ortalama göğüs çapı değeri 2,23 cm olarak hesaplanmıştır. Son ölçüm ve
gözlem yılı olan 2008 yılında ise tüm deneme alanlarında Kontrol İşlem
Grubundaki ağaçların göğüs yüksekliği çapları 0,30 cm ile 14,70 cm arasında
olup, çapların ortalaması 3,58 cm’dir.
Mutedil Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı müdahalenin hemen
sonrası en düşük 0,30 cm, en yüksek 14,30 cm, ortalama 3,36 cm olan göğüs
yüksekliği çapı değerleri, 2008 yılında en düşük 1,80 cm, en yüksek 19,00 cm
ve ortalama 6,23 cm değerlerine ulaşmıştır.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı müdahale sonrasında
bulunan ağaçların göğüs yüksekliği çapları en düşük 0,40 cm, en yüksek 16,80
cm ve ortalama 3,50 cm iken, 2008 yılında en düşük 0,60 cm, en büyük 23,30
cm ve ortalama 6,56 cm’dir.
Tüm işlem parselleri için ortalama çap değerlerindeki değişim oranlarını
ortaya koymak üzere, Ek Tablo 11 hazırlanmıştır. Bu tabloya göre, tüm işlem
parselleri için Mutedil Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılında müdahale
yapılmadan önceki 2,28 cm ortalama göğüs çapı değeri, 1999 yılındaki
müdahalede zayıf ve büyümeden geri kalmış bireylerin çıkarılması sonucu,
müdahale sonrası hemen 3,36 cm ortalama değerine yükselmiştir. Böylece
Mutedil Müdahale işlemi uygulanan tüm işlem parselleri için müdahale
öncesine göre müdahaleden hemen sonra ortalama çap değerinde 1,47 (%47)
oranında yükselme ortaya çıkmıştır.
Yine tüm işlem parselleri için Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 1999
yılı müdahale öncesinde 2,18 cm ortalama göğüs çapı değeri, 1999 yılı
müdahalesiyle düşük çaplı ağaçların alınması sonucunda, 1999 yılı müdahale
sonrasında 3,50 cm değerine ulaşmıştır. Sonuçta Şiddetli Müdahale
uygulamasına konu tüm işlem parsellerinde, müdahale öncesine göre
müdahaleden hemen sonra ortalama çap değeri 1,61 (%61) oranında
yükselmiştir.
Müdahaleye konu işlem parsellerinde ince çaplı ve zayıf fertlerin
alandan uzaklaştırılması işleminin göğüs çaplarına ait ortalama değeri üzerine
etkisi, dönem sonu olan 2008 yılında da görülmektedir.
Öte yandan işlem parsellerinde uygulanan silvikültürel müdahaleler
yoluyla birim alanda ağaç sayısının azaltılması sonucu da, müdahale gören
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarındaki ortalama çapta ve
çap artımında yükselme yaşanmıştır. Bu durum tüm işlem parselleri için 1999
yılı müdahaleden sonra (dönem başı) ve 2008 yılında (dönem sonu) olmak
üzere müdahale gören her bir İşlem Grubuna ait ortalama çap değerlerinin
Kontrol İşlem Grubunun ortalama çap değerlerine bölünmesiyle elde edilen ve
Ek Tablo 11’de gösterilen sonuçlardan anlaşılmaktadır. Bu tabloya göre, tüm
işlem parselleri için 1999 yılı müdahale sonrasında Mutedil Müdahale İşlem
Grubunun ortalama göğüs çapı değerlerinin Kontrol İşlem Grubunun ortalama
göğüs çapı değerine oranı 1,51 (%51) olduğu görülmektedir. Bu oran, Şiddetli
Müdahale İşlem Grupları için 1,57 (%57)’dir. Bu farklar, 1999 yılı müdahale
sonrası ortalama çap hesaplamalarına zayıf ve ince çaplı ağaçlara ait çap
değerlerinin dâhil olmamasının bir sonucudur. Yine Ek Tablo 11’e göre, 2008
yılında ise tüm işlem parsellerinde Mutedil Müdahale İşlem Grubunun ortalama
çap değerinin Kontrol İşlem Grubunun ortalama çap değerine oranı 1,74 (%74)
iken, bu oran Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 1,83 (%83) olarak
hesaplanmıştır. Bu oranlarda 2008 yılında ortaya çıkan yükselme, sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanan silvikültürel müdahalelerin, ağaçlarda
çap büyümesi ve çap artımını olumlu yönde etkilediğini göstermektedir.
Bu açıklamalara göre ortalama göğüs yüksekliği çapı değerleri,
müdahale işlemi gören Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Gruplarında öncelikle ince çaplı ve alt tabakada kalmış ağaçların çıkarılması
sonucu, bu işlem gruplarında 1999 yılı müdahale sonrası ölçümlerde hemen
büyümektedir. İlerleyen yıllarda bu etkiye ağaç sayısının azalmasıyla oluşan
artım yükselmesinin de eklenmesi sonucu, müdahale gören işlem gruplarındaki
ortalama göğüs yüksekliği çapları Kontrol İşlem Gruplarından daha büyük
değerlere ulaşmaktadır.
Öte yandan Varyans Analizinin uygulanabilmesi için temel şartlardan
biri olan değişkenlerin dağılımlarının normal olması varsayımını sınamak için
Kolmogorov Smirnov Testi uygulanmıştır. Buna göre ortalama yıllık göğüs çapı
değişkenine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal olduğu
anlaşılmıştır. Ardından varyansların homojen veya farklı olduklarına ilişkin
koşulların denetlenmesi amacıyla Levene Testinden faydalanılmıştır.
Varyansların homojenliği testi sonucunda, başlangıçta grup varyanslarının
homojen olduğu saptanmıştır (Gülnar deneme alanları için p=0,338 > 0,05,
Tarsus deneme alanları için p=0,436 > 0,05, Bozyazı deneme alanları için
p=0,054 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,695 > 0,05). Böylece ölçüm ve
gözlem yıllarında elde edilen göğüs yüksekliğindeki çap verileri Varyans
Analizi ve Duncan Testi yardımıyla değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar
Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 7’de, Tarsus deneme alanları için Ek
Tablo 8’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 9’da ve tüm deneme alanları
için Ek Tablo 10’da sunulmuştur. Buna göre Gülnar deneme alanlarındaki
ağaçlara ait ortalama yıllık göğüs çapı değerleri incelendiğinde, sadece 2008
yılında Kontrol İşlem Grubu ile Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları arasında istatistiksel yönden önemli bir fark çıktığı ve 2 farklı grubun
meydana geldiği görülmüştür. Diğer ölçüm ve gözlem yıllarında ise işlem
grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmadığı
görülmektedir. Tarsus deneme alanlarında 1999 yılı müdahalelerden
sonrasından başlamak üzere 2006 yılına kadar 2 farklı grup oluşmuş iken, 2007
ve 2008 yıllarında ise 3 farklı grup oluşmuştur. Bozyazı deneme alanlarında
1999 yılı müdahalelerden sonra, 2000, 2001 ve 2007 yıllarında ortalama yıllık
göğüs çapı değerleri açısından işlemler arasında istatistiksel yönden bir fark
mevcut değilken, diğer ölçüm ve gözlem yıllarında 2 farklı grup oluşmuştur.
Buna karşın tüm deneme alanları için sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde yer
alan ağaçların ortalama göğüs çapı değerleri açısından 1999 yılı müdahaleden
önce, 1999 yılı müdahaleden sonra, 2000, 2001, 2002 ve 2003 yıllarında
Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları arasında
istatistiksel yönden önemli bir fark bulunmamaktadır. Bununla birlikte 2004
yılından itibaren 2008 yılına kadar 2 farklı grubun oluştuğu görülmüş olup, bu
doğrultuda Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarının ortalama
göğüs çapı değerleri Kontrol İşlem Grubunun değerlerinden istatistiksel olarak
önemli derecede farklı hale gelmiştir. Tüm işlem parselleri ortalaması dikkate
alındığında, ölçüm ve gözlem yıllarında en yüksek ortalama göğüs yüksekliği
çapı değerinin Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda olduğu, bunu sırasıyla
Mutedil Müdahale ve Kontrol İşlem Gruplarının izlediği görülmektedir.
Böylece silvikültürel müdahaleler ile göğüs çapı gelişimi arasında
önemli bir ilişki olduğu görülmektedir. Diğer bazı çalışmalarda da bu bulguya
benzer sonuçlar elde edilmiştir. Nitekim Muğla yöresindeki genç kızılçam
(Pinus brutia Ten.) meşcerelerindeki ilk aralama müdahalelerinde (CEYLAN,
1986), Batı Akdeniz bölgesindeki kızılçam kültür ormanlarındaki ilk
aralamalarda (USTA, 1996), Antalya bölgesi doğal kızılçam meşcerelerindeki
aralama ve hazırlama kesimlerinde (ELER, 1988), Antalya yöresi kızılçam
ağaçlandırma alanlarındaki gecikmiş ilk aralamalarda (ELER ve KESKİN,
1989), Aladağ’da (Bolu) sıklık çağındaki sarıçam (Pinus sylvestris L.)
meşcerelerindeki bakımlarda (TOLUNAY, 2003) ve dikimle yetiştirilmiş sahil
çamı (Pinus pinaster Aiton.) ormanındaki ayıklama işlemlerinde (TECİMEN,
2005) değişik şiddette yapılan silvikültürel müdahalelerin göğüs çapı büyümesi
üzerine etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır.
3.2.2. Yıllık Göğüs Çapı Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait ortalama yıllık
göğüs çapı artımları sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 12 ve Ek
Şekil 5a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 13 ve Ek Şekil 5b’de,
Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 14 ve Ek Şekil 5c’de, tüm deneme
alanları için ise Ek Tablo 15 ve Ek Şekil 5d’de verilmiştir. Ek Tablo 15 ve Ek
Şekil 5d’ye göre tüm deneme alanları için Kontrol İşlem Grubunda 2004-2005
döneminde Mutedil ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarından daha yüksek
ortalama yıllık çap artımı gerçekleşmiş iken, 2007-2008 döneminde Şiddetli
Müdahale İşlem Grubundan daha yüksek ortalama yıllık çap artımı
gerçekleşmiştir. Diğer dönemlerde Kontrol İşlem Grubunun ortalama yıllık çap
artımı, tüm işlem parsellerinde Şiddetli Müdahale ve Mutedil Müdahale İşlem
Grubundan daha düşüktür. Yine bu değer, çoğu dönemlerde Şiddetli Müdahale
İşlem Grubunda en yüksektir.
Tüm deneme alanları için ortalama yıllık çap artımlarının en az
gerçekleştiği dönemler 2003-2004 ve 2007-2008 dönemleri iken, en fazla
gerçekleştiği dönemler 2000-2001 ve 2001-2002 dönemleridir.
Bunun yanında Varyans Analizinin uygulanabilmesi için Kolmogorov
Smirnov Testi yardımıyla değişkenlere ait dağılımların normal olması varsayımı
sınanmış ve daha sonra Levene Testinden faydalanılarak varyansların homojen
olup olmadıklarına ilişkin varsayım denetlenmiştir. Buna göre ortalama yıllık
göğüs çapı artımı değişkenlerine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal
olduğu anlaşılmıştır. Ardından varyansların homojenliği testi sonucunda,
başlangıçta grup varyanslarının homojen olduğu saptanmıştır (Gülnar deneme
alanları için p=0,057 > 0,05, Tarsus deneme alanları için p=0,103 > 0,05,
Bozyazı deneme alanları için p=0,079 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=
0,830 > 0,05). Böylece ölçüm ve gözlem dönemlerine yönelik yıllık göğüs çapı
artımlarına ilişkin veriler, Varyans Analizi ve Duncan Testi yardımıyla
değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo
12’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 13’de, Bozyazı deneme alanları
için Ek Tablo 14’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 15’de sunulmuştur.
Ek Tablo 12’de sunulan Gülnar deneme alanlarındaki ortalama yıllık çap
artımlarına yönelik veri değerlendirme sonuçları, sadece 2007-2008 döneminde
ortalama yıllık çap artımları açısından 2 farklı grubun oluştuğunu ve bu grupları
oluşturan Mutedil Müdahale İşlem Grubu ile Kontrol ve Şiddetli Müdahale
İşlem Grupları arasında istatistiksel yönden önemli bir fark meydana geldiğini
göstermektedir. Bu farklılık Tarsus deneme alanlarında 2000-2001 döneminde
ortaya çıkmıştır (Ek Tablo 13). Bozyazı deneme alanlarında ise 2000-2001
döneminde 2 farklı grup oluşmuş ve silvikültürel müdahalelerin yapılmadığı
Kontrol İşlem Grubu ile müdahalelere konu Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grupları arasında istatistiksel yönden önemli bir fark
belirlenmiştir (Ek Tablo 14).
Buna karşın Ek Tablo 15’deki tüm deneme alanlarına yönelik veri
değerlendirmelerine göre, 2000-2001 dönemindeki ortalama yıllık çap artımları
açısından Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları
arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark ortaya çıkmış ve 3 farklı grup
meydana gelmiştir. 2001-2002, 2005-2006 ve 2006-2007 dönemlerinde ise
işlem grupları arasında 2 farklı grup oluşmuş ve müdahale görmeyen Kontrol
İşlem Grubu ile müdahale gören Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları arasında istatistiksel yönden önemli bir fark ortaya çıkmıştır. Diğer
dönemlerde ise, ortalama yıllık çap artımları açısından, işlem grupları arasında
istatistiksel yönden anlamlı bir fark yoktur.
Buna göre Gülnar, Tarsus ve Bozyazı deneme alanlarında uygulanan
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale işlemlerinin, belirli dönemlerde tüm
deneme alanları için yıllık göğüs çapı büyümesi ve artımları üzerinde istatistiki
yönden önemli bir etkisi ortaya çıkmıştır. Bir başka ifadeyle, Mutedil Müdahale
ve Şiddetli Müdahale işlemlerinin göğüs çapı gelişimi üzerindeki etkisinin,
müdahalenin yapılmadığı Kontrol işlemine göre daha belirgin olduğu
belirlenmiştir.
Diğer bazı çalışmalarda da benzer sonuçlar görülmektedir. Örneğin
Kızılçam (Pinus brutia Ten.) doğal gençliklerindeki bakımlarda (CEYLAN ve
ark., 1996), Aladağ’da (Bolu) sıklık çağındaki sarıçam (Pinus sylvestris L.)
meşcerelerindeki bakımlarda (TOLUNAY, 2003) ve gençlik çağındaki sedir
meşcerelerinde (KANTARCI, 1987) uygulanan silvikültürel müdahalelerin çap
artımı üzerine olumlu etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır.
Buna karşın ELER (1990) Antalya yöresinde doğal sedir
meşcerelerindeki gecikmiş aralama kesimlerinde, çap artımında önemli bir etki
meydana gelmediğini belirtmektedir.
3.2.3. Toplam Göğüs Çapı Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait 1999-2008 yılları
arasındaki ölçüm ve gözlem yıllarında ortalama toplam göğüs çapı artımları
sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 12 ve Ek Şekil 6a’da, Tarsus
Ek Şekil 6d’de verilmiştir. Ek Tablo 15 ve Ek Şekil 6d’ye göre, tüm işlem
parselleri dikkate alındığında 10 yıllık ölçüm sonuçlarına göre en yüksek
ortalama toplam göğüs çapı artımı Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda (3,06 cm)
gerçekleşmiştir. Bunu sırasıyla Mutedil Müdahale İşlem Grubu (2,87 cm), ve
Kontrol İşlem Grubu (1,35 cm) izlemiştir. Buna göre 1999-2008 arasındaki
ölçüm ve gözlem yıllarında ortalama toplam göğüs çapı artımı, tüm deneme
alanları için müdahale gören Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Gruplarında müdahale görmeyen Kontrol İşlem Grubundan daha yüksek
düzeyde gerçekleşmiştir.
Öte yandan elde edilen verilerin Varyans Analizi yardımıyla
değerlendirilebilmesi için gerekli koşullar olan değişkenlerin dağılımlarının
normal olması varsayımını sınamak için Kolmogorov Smirnov Testi ve
varyansların homojenlik testi koşullarını denetlemek için ise Levene Testinden
faydalanılmıştır. Buna göre ortalama toplam göğüs çapı artımı değişkenine ait
dağılımların her bir işlem grubu için normal olduğu ortaya çıkmıştır. Daha
sonra varyansların homojenliği testi sonucunda, grup varyanslarının homojen
olduğu saptanmıştır (Gülnar deneme alanları için p=0,60 > 0,05, Tarsus deneme
alanları için p=0,631 > 0,05, Bozyazı deneme alanları için p=0,071> 0,05 ve
tüm deneme alanları için p= 0,312 > 0,05). Böylece elde edilen toplam göğüs
çapı artımı verilerinin Varyans Analizi ve Duncan Testi ile değerlendirilmesiyle
elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 12’de, Tarsus
deneme alanları için Ek Tablo 13’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo
14’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 15’de gösterilmiştir. Buna göre
Gülnar, Tarsus ve tüm deneme alanlarında toplam göğüs çapı artımı yönünden
işlem grupları arasında 2 farklı grup meydana gelmiştir. Bu değişken itibariyle
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları ile Kontrol İşlem
Grubu arasında istatistiksel olarak önemli bir fark oluşmuştur. Buna karşın
Bozyazı deneme alanlarında, toplam göğüs çapı artımı açısından işlemler
arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark ortaya çıkmamıştır.
3.2.4. Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı
Miktarı
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait periyodik
ortalama yıllık göğüs çapı artım miktarları sırasıyla Gülnar deneme alanları için
Ek Tablo 12 ve Ek Şekil 7a, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 13 ve Ek
Şekil 7b, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 14 ve Ek Şekil 7c, tüm deneme
Şekil 7d’deki tüm işlem parselleri için periyodik ortalama yıllık göğüs çapı
artım miktarları incelendiğinde, toplam göğüs çapı artımı sıralamasında olduğu
gibi, en yüksek periyodik ortalama yıllık göğüs çapı artımının Şiddetli
Müdahale İşlem Grubunda (0,34 cm) olduğu görülmüş, bunu sırasıyla Mutedil
Müdahale İşlem Grubu (0,32 cm) ve Kontrol İşlem Grubu (0,15 cm) izlemiştir.
Öte yandan elde edilen verilerin Varyans Analizi yoluyla
değerlendirilebilmesi için gerekli koşullar olan değişkenlere ait dağılımların
normal olması varsayımı Kolmogorov Smirnov Testi yardımıyla sınanmış ve
ardından varyansların homojen olup olmadıklarına ilişkin varsayım Levene
Testi kullanılarak denetlenmiştir. Buna göre periyodik ortalama yıllık göğüs
çapı artım miktarı değişkenlerine ait dağılımların her bir işlem grubu için
normal olduğu anlaşılmıştır. Daha sonra varyansların homojenliği testi
sonucunda, başlangıçta grup varyanslarının homojen olduğu saptanmıştır
(Gülnar deneme alanları için p=0,056 > 0,05, Tarsus deneme alanları için
p=0,653 > 0,05, Bozyazı deneme alanları için p=0,057 > 0,05 ve tüm deneme
alanları için p=0,313 > 0,05). Bu doğrultuda periyodik ortalama yıllık göğüs
çapı artımı miktarlarına ait verilerin Varyans Analizi ve Duncan Testi
vasıtasıyla yapılan istatistik değerlendirilmeleriyle elde edilen sonuçlar Gülnar
deneme alanları için Ek Tablo 12’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo
13’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 14’de ve tüm deneme alanları
için Ek Tablo 15’de gösterilmiştir. Buna göre periyodik ortalama yıllık göğüs
çapı artım miktarları açısından Gülnar, Tarsus ve tüm deneme alanlarında 2
farklı grup oluştuğu anlaşılmış ve bu grupların Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grupları ile Kontrol İşlem Grubu olduğu ortaya çıkmıştır. Bu
gruplar arasında istatistiksel yönden önemli fark bulunmaktadır. Buna karşın
Bozyazı deneme alanlarında ise periyodik ortalama yıllık göğüs çapı artım
miktarları itibariyle işlemler arasında istatistiksel yönden önemli bir fark
bulunmamaktadır.
Gülnar, Tarsus ve tüm deneme alanlarında elde edilen bu sonuçlar,
Muğla yöresindeki genç kızılçam (Pinus brutia Ten.) meşcerelerindeki ilk
aralama müdahalelerinde (CEYLAN, 1986) ve Antalya bölgesi doğal kızılçam
ormanlarındaki sıklık bakımlarında (ÖZDEMİR ve ark., 1987) elde edilen
sonuçlarla uyumludur.
3.2.5. Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı
Yüzdesi
ortalama yıllık göğüs çapı artım yüzdeleri sırasıyla Gülnar deneme alanları için
Ek Tablo 12 ve Ek Şekil 8a, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 13 ve Ek
Şekil 8b, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 14 ve Ek Şekil 8c, tüm deneme
alanları için Ek Tablo 15 ve Ek Şekil 8d’de sunulmuştur. Ek Tablo 15 ve Ek
Şekil 8d’ye göre tüm deneme alanları için periyodik ortalama yıllık göğüs çapı
artımı yüzdesi, en yüksek Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda (%10,95) olmak
üzere sırasıyla Mutedil Müdahale İşlem Grubu (%10,55) ve Kontrol İşlem
Grubu (%7,23) şeklinde sıralanmaktadır.
Öte yandan elde edilen verilere Varyans Analizinin uygulanabilmesi
için gerekli ön koşullardan olan değişkenlerin dağılımlarının normal olması
varsayımını sınamak için Kolmogorov Smirnov Testi ve varyansların
homojenlik testi koşullarını denetlemek için ise Levene Testi kullanılmıştır.
Buna göre periyodik ortalama yıllık göğüs çapı artımı yüzdesi değişkenine ait
sonra varyansların homojenliği testi sonucunda, başlangıçta grup varyanslarının
p=0,813 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,476 > 0,05). Bu doğrultuda
periyodik ortalama yıllık göğüs çapı artımı yüzdesi değerlerinin Varyans
Analizi ve Duncan Testi yardımıyla yapılan istatistik değerlendirilmeleriyle elde
edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 12’de, Tarsus deneme
alanları için Ek Tablo 13’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 14’de ve
tüm deneme alanları için Ek Tablo 15’de verilmiştir. Buna göre Gülnar deneme
alanlarında bu değişken açısından 2 farklı grubun oluştuğu ve bu grupların
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları olduğu belirlenmiştir.
Bu gruplar arasında istatistiki yönden önemli bir fark bulunmaktadır. Buna
karşın Tarsus, Bozyazı ve tüm deneme alanlarında ise periyodik ortalama yıllık
göğüs çapı artımı yüzdesi açısından işlemler arasında istatistiksel yönden
önemli bir fark olmadığı tespit edilmiştir.
Böylece periyodik ortalama yıllık göğüs çapı artımı yüzdesi
değerlerinin Varyans Analizi yoluyla değerlendirilmesi sonucunda, periyodik
ortalama yıllık göğüs çapı artımı yüzdesi açısından işlem grupları arasında
istatistiksel yönden önemli bir fark olmadığı ortaya çıkmıştır.
3.2.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Göğüs Çapı
Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait 3’er yıllık
dönemlerde ortalama periyodik göğüs çapı artımları sırasıyla Gülnar deneme
alanları için Ek Tablo 16 ve Ek Şekil 9a, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo
17 ve Ek Şekil 9b, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 18 ve Ek Şekil 9c,
tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 19 ve Ek Şekil 9d’de verilmiştir. Buna
göre 3’er yıllık dönemlerin tamamında, tüm işlem parselleri için en yüksek
ortalama periyodik göğüs çapı artımı Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda
gerçekleşmiş iken, bunu sırasıyla Mutedil Müdahale ve Kontrol İşlem Grupları
takip etmiştir.
3’er yıllık dönemlerdeki ortalama periyodik göğüs çapı artımı en
yüksek 2000-2002 döneminde gerçekleşmiş iken, bunu 2003-2005 dönemi
izlemiş ve en az periyodik göğüs çapı artımı ise 2006-2008 döneminde meydana
gelmiştir.
normal olması ve varyansların homojen olup olmadıklarına ilişkin varsayımlar
sırasıyla Kolmogorov Smirnov Testi ve Levene Testi kullanılarak
denetlenmiştir. Buna göre 3’er yıllık dönemlerdeki ortalama periyodik göğüs
çapı artımı değişkenlerine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal
olduğu ortaya çıkmıştır. Daha sonra varyansların homojenliği testi sonucunda,
Bozyazı deneme alanları için p=0,054 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=
0,397 > 0,05). Böylece verilerin Varyans Analizi ve Duncan Testi yardımıyla
değerlendirilmesiyle elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo
16’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 17’de, Bozyazı deneme alanları
için Ek Tablo 18’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 19’da sunulmaktadır.
Buna göre Gülnar deneme alanlarında 2006-2008 döneminde ve Tarsus ile tüm
deneme alanlarında 2000-2002 döneminde olmak üzere istatistiksel yönden
önemli derecede birbirinden farklılık gösteren 2 farklı grubun oluştuğu
anlaşılmaktadır. Bu gruplar Kontrol İşlem Grubu ile Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. Bu deneme alanlarına ait diğer
dönemlerde ise işlem grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark
bulunmamaktadır. Bozyazı deneme alanlarında ise hiçbir 3’er yıllık dönemde
periyodik göğüs çapı artımları yönünden işlemler arasında istatistiksel yönden
önemli bir fark ortaya çıkmamıştır.
3.2.7. Bölgelere Göre Göğüs Çapı Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki göğüs
yüksekliği çapı ölçümlerine yönelik hesaplanmış olan ortalama göğüs çapı
gelişmeleri Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 7 ve Ek Şekil 4a’da, Tarsus
Ek Şekil 4d’de sunulmaktadır. Buna göre deneme alanı yerlerine göre göğüs
yüksekliği çaplarının ortalama değerleri incelendiğinde, Kontrol İşlem Grubu
için 1999 yılı müdahaleden önce ve sonra Gülnar İşlem Parsellerinde 1,80 cm,
Tarsus İşlem Parsellerinde 1,76 cm ve Bozyazı İşlem Parsellerinde 3,14 cm olan
göğüs yüksekliği çapı ortalama değerleri, 2008 yılında Gülnar İşlem
Parsellerinde 2,98 cm, Tarsus İşlem Parsellerinde 2,29 cm ve Bozyazı İşlem
Parsellerinde 4,48 cm değerlerine ulaşmıştır.
Mutedil Müdahale İşlem Grubu için 1999 yılı müdahaleden sonraki
göğüs yüksekliği çapı ortalama değerleri Gülnar İşlem Parsellerinde 2,53 cm,
Tarsus İşlem Parsellerinde 3,01 cm ve Bozyazı İşlem Parsellerinde 4,54 cm
iken, 2008 yılında Gülnar İşlem Parsellerinde 6,09 cm, Tarsus İşlem
Parsellerinde 5,97 cm ve Bozyazı İşlem Parsellerinde 6,62 cm olmuştur.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı müdahale sonrası göğüs
yüksekliği çapı ortalama değerleri ise Gülnar İşlem Parselleri için 2,29 cm,
Tarsus İşlem Parselleri için 3,28 cm ve Bozyazı İşlem Parselleri için 4,92 cm
iken, 2008 yılında Gülnar İşlem Parsellerinde 5,35 cm, Tarsus İşlem
Parsellerinde 6,96 cm ve Bozyazı İşlem Parsellerinde 7,37 cm değerlerine
ulaşmıştır.
Öte yandan 1999-2008 yılları arasındaki toplam çap artımı ve periyodik
ortalama yıllık çap artımı miktarı, diğer iki bölgeye göre en yüksek Tarsus
İşlem Parsellerinde gerçekleşmiş olup, bunu Gülnar İşlem Parselleri izlemiş ve
Bozyazı İşlem Parsellerinde ise en düşük düzeyde meydana gelmiştir (Ek Tablo
12, Ek Tablo 13, Ek Tablo 14 ve Ek Tablo 15).
3.2.8. Çap Sınıfları Dağılımı
göğüs çapları dikkate alınarak, hektardaki ağaç sayılarına göre çap sınıfları
dağılımları incelenmiştir. Çap sınıfları genişliği ise 1,0 cm olacak şekilde
düzenlenmiştir. Buna göre Kontrol İşlem Gruplarında ilk ölçüm ve gözlem yılı
olan 1999 yılında ve dönem sonu olan 2008 yılındaki hektardaki ağaç sayısının
çap sınıflarına dağılımı sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Şekil 10a ve Ek
Şekil 10b’de, Tarsus deneme alanları için Ek Şekil 11a ve Ek Şekil 11b’de,
Bozyazı deneme alanları için Ek Şekil 12a ve Ek Şekil 12b’de ve tüm deneme
alanları için ise Ek Şekil 13a ve Ek Şekil 13b’de verilmiştir.
Buna göre Gülnar, Tarsus ve Bozyazı deneme alanları ile tüm deneme
alanları için Kontrol İşlem Gruplarında, hem 1999 yılı ilk ölçümlerde hem de
2008 yılı son ölçümlerde, hektardaki ağaç sayılarının çap sınıflarına dağılımı
“Sağa Çarpık Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılım göstermiştir. Bir başka ifadeyle
göğüs çapları kalınlaştıkça, ağaç sayısı da azalmaktadır.
Mutedil Müdahale İşlem Gruplarında elde edilen hektardaki ağaç
sayılarının çap sınıflarına dağılımları bölgeler itibariyle incelendiğinde, Gülnar
(Ek Şekil 14a; Ek Şekil 14b; Ek Şekil 14c) ve Bozyazı (Ek Şekil 15a; Ek Şekil
15b; Ek Şekil 15c) ile tüm deneme alanlarındaki (Ek Şekil 16a; Ek Şekil 16b;
Ek Şekil 16c) çap sınıfları dağılımının 1999 yılı müdahaleden önce, 1999 yılı
müdahaleden sonra (dönem başı) ve 2008 yılında (dönem sonu) olmak üzere
“Sağa Çarpık Çan Eğrisi” dağılımını koruduğu anlaşılmaktadır. Buna karşın
Mutedil Müdahale İşlem Grubu için Tarsus deneme alanlarında 1999 yılı
müdahaleden önce (Ek Şekil 17a) ve müdahaleden sonra (Ek Şekil 17b) görülen
hektardaki ağaç sayısının ince çap sınıflarından kalın çap sınıflarına doğru
gittikçe azaldığı “Sağa Çarpık Çan Eğrisi” dağılım şekli, 2008 yılında (Ek Şekil
17c) “Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılıma dönüşmüştür.
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında Tarsus (Ek Şekil 18a; Ek Şekil
18b; Ek Şekil 18c) ve Bozyazı (Ek Şekil 19a; Ek Şekil 19b; Ek Şekil 19c) ile
tüm deneme alanları (Ek Şekil 20a; Ek Şekil 20b; Ek Şekil 20c) için hem 1999
yılı müdahaleden önce ve müdahaleden sonra hem de dönem sonu olan 2008
yılında, hektardaki ağaç sayısının çap sınıfları dağılımı değişmeden “Sağa
Çarpık Çan Eğrisi” şeklinde kalmıştır. Gülnar deneme alanlarındaki çap
sınıfları dağılımı ise 1999 yılı müdahaleden önce (Ek Şekil 21a) ve
müdahaleden sonra (Ek Şekil 21b) “Sağa Çarpık Çan Eğrisi” dağılımında iken,
2008 yılı dönem sonunda (Ek Şekil 21c) “Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılım
haline gelmiştir.
3.3. Boy Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki ağaç boyu
ölçümlerinden elde edilen veriler aşağıda boy ortalamaları, yıllık boy artımları,
toplam boy artımları, periyodik ortalama yıllık boy artımı miktarı, periyodik
ortalama yıllık boy artımı yüzdesi, 3’er yıllık dönemlerde periyodik boy
artımları, bölgelere göre boy gelişmesi, boy sınıfları dağılımı ve boy-göğüs çapı
gelişmesi halinde olmak üzere ayrı alt başlıklarda açıklanmıştır.
3.3.1. Boy Ortalamaları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarındaki ağaç boyu
ölçümlerine yönelik olarak hesaplanan ortalamalar ve diğer bazı belirtici
istatistikler Ek Tablo 20’de verilmiştir. Ayrıca ortalama yıllık ağaç boyu
değerleri Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 21 ve Ek Şekil 22a’da, Tarsus
için Ek Tablo 23 ve Ek Şekil 22c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 24
ve Ek Şekil 22d’de sunulmuştur. Buna göre tüm işlem parselleri için 1999 yılı
müdahaleden önce ve sonra Kontrol İşlem Grubunda ağaç boyları en kısa 1,40
m ve en uzun 7,70 m arasında olmak üzere ortalama ağaç boyunun 2,51 m
olduğu görülmektedir. Dönem sonu olan 2008 yılında ise tüm işlem
parsellerinde Kontrol İşlem Grubu için ağaç boyları en kısa 1,40 m ve en uzun
10,60 m aralığında olup, ortalama ağaç boyu 3,88 m olarak hesaplanmıştır.
Mutedil Müdahale İşlem Grubunda tüm işlem parselleri için 1999 yılı
müdahale sonrasında bulunan ağaçların boyları en kısa 1,40 m, en uzun 8,40 m
ve ortalaması 3,20 m iken, 2008 yılında en kısa 1,80 m, en uzun 12,90 m ve
ortalaması 5,30 m olduğu saptanmıştır.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda tüm işlem parselleri için 1999 yılı
müdahale sonrasında en kısa 1,40 m, en uzun 9,80 m ve ortalama 3,28 m olan
ağaç boyu değerleri, son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008’de en kısa 1,60 m, en
uzun 14,70 m ve ortalama 5,54 m değerlerine yükselmiştir.
Tüm işlem parselleri ortalaması için ölçüm ve gözlem yıllarındaki en
yüksek ağaç boyu ortalama değerinin Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda
olduğu, bunu sırasıyla Mutedil Müdahale ve Kontrol İşlem Grubunun takip
ettiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan tüm işlem parsellerinde ağaç boylarının ortalama
değerlerindeki değişim oranları Ek Tablo 25’de sunulmuştur. Buna göre tüm
işlem parselleri için Mutedil Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı silvikültürel
müdahale öncesinde ortalama 2,49 m olan ağaç boyu değeri, müdahale yoluyla
kısa boylu ve cılız ağaçların çıkarılması sonucu, 1999 yılı müdahaleden hemen
sonra ortalama 3,20 m’ye yükselmiştir. Sonuçta Mutedil Müdahale İşlem
Grubunda tüm işlem parselleri için 1999 yılında müdahale öncesine göre
müdahaleden hemen sonra ağaçların ortalama boy değeri 1,29 (%29) oranında
büyümüştür.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda yine tüm işlem parselleri için 1999
yılı müdahale öncesi 2,44 m olan ortalama ağaç boyu değeri, aynı yıl
müdahaleden hemen sonra 3,28 m’ye ulaşmıştır. Böylece tüm işlem parselleri
için Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda müdahale öncesine göre müdahaleden
hemen sonra ağaçların ortalama boy değeri 1,34 (%34) oranında yükselmiştir.
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında kısa boylu
ve büyümeden geri kalmış ağaçların müdahaleyle alınmasının ortalama ağaç
boyuna etkisi, dönem sonu olan 2008 yılında da söz konusudur.
Öte yandan tüm işlem parselleri için dönem başı olan 1999 yılı
müdahaleden sonra ve dönem sonu olan 2008 yılında, Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarına ait ortalama ağaç boyu değerlerinin Kontrol
İşlem Grubuna ait ortalama ağaç boyu değerlerine bölünmesiyle elde edilen
sonuçlar, yine Ek Tablo 25’de verilmiştir. Buna göre işlem parsellerine
uygulanan silvikültürel müdahaleler vasıtasıyla birim alanda ağaç sayısının
azaltılması yoluyla da, müdahaleye konu Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Gruplarındaki ortalama ağaç boyunda yükselme görülmektedir.
Nitekim tüm işlem parselleri için 1999 yılı müdahale sonrasında
Mutedil Müdahale İşlem Grubunun ortalama ağaç boyu değerinin Kontrol İşlem
Grubunun ortalama ağaç boyu değerine oranı 1,27 (%27) iken, bu oran Şiddetli
Müdahale İşlem Grubu için 1,31 (%31) olarak belirlenmiştir. Ortaya çıkan bu
farklar, müdahale sonrası ortalama ağaç boyu hesaplamalarına müdahaleden
önceki kısa boylu ve cılız fertlerin dâhil olmamasından kaynaklanmıştır.
Yine tüm işlem parselleri için 2008 yılında Mutedil Müdahale İşlem
Grubunun ağaç boyu ortalamasının Kontrol İşlem Grubunun ağaç boyu
ortalamasına oranı 1,37 (%37) iken, bu oran Şiddetli Müdahale İşlem Grubu
için 1,43 (%43) değerindedir. Oranlardaki 2008 yılında meydana gelen
yükselme, sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanan silvikültürel
müdahalelerin, ağaçların boy büyümesi ve boy artımına olumlu etkisini
göstermektedir.
Tüm bu açıklamalara göre Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale
İşlem Gruplarında yapılan silvikültürel müdahalelerde öncelikle kısa boylu ve
cılız ağaçların çıkarılması sonucu, bu işlem gruplarında 1999 yılı müdahale
sonrası ölçümlerde ortalama ağaç boyu değerleri hemen artmaktadır. Sonraki
yıllarda, her ne kadar göğüs çapındaki değerler kadar belirgin olmasa da, bu
etkiye ağaç sayısının azalmasıyla oluşan artım yükselmesi de eklenmekte ve
müdahale gören işlem gruplarının ortalama ağaç boyu değerleri Kontrol İşlem
Gruplarının ortalama ağaç boyu değerlerinden daha yüksek hale gelmektedir.
Buna göre ortalama yıllık ağaç boyu değişkenine ait dağılımların her bir işlem
grubu için normal olduğu ortaya çıkmıştır. Daha sonra varyansların homojenliği
testi sonucunda ise, başlangıçta grup varyanslarının homojen olduğu
belirlenmiştir (Gülnar deneme alanları için p=0,057 > 0,05, Tarsus deneme
alanları için p=0,457 > 0,05, Bozyazı deneme alanları için p=0,067 > 0,05 ve
tüm deneme alanları için p= 0,532 > 0,05). Böylece her bir ölçüm ve gözlem
yılında elde edilen ağaç boyu verilerinin işlem grupları itibariyle
karşılaştırılması amacıyla Varyans Analizi ve Duncan Testinden
faydalanılmıştır. Bunun sonucunda elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları
için Ek Tablo 21’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 22’de, Bozyazı
deneme alanları için Ek Tablo 23’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo
24’de verilmiştir. Buna göre Tarsus deneme alanlarında 1999 yılı müdahaleler
sonrasından itibaren başlamak üzere son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılına
kadar her bir yıl, ortalama yıllık ağaç boyu değerleri açısından işlemler arasında
2 farklı grup oluşmuştur. Bu gruplar Kontrol İşlem Grubu ile Mutedil Müdahale
ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları olup, bunlar arasında istatistiksel açıdan
önemli bir fark bulunmaktadır. Buna karşın Gülnar, Bozyazı ve tüm deneme
alanlarında ise ağaçların ortalama boy değerleri açısından hiçbir ölçüm ve
gözlem yılında Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları
arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark yoktur.
Bununla birlikte sıklık çağındaki ve aralama çağındaki meşcerelerin boy
büyümesi üzerine meşcere sıklığı ve sıklık bakımı yoğunluğunun etkisi
konusunda literatürde çelişkili sonuçlar bulunmaktadır.
Nitekim Muğla yöresindeki genç kızılçam (Pinus brutia Ten.)
meşcerelerindeki ilk aralama müdahalelerinde (CEYLAN, 1986), Antalya
bölgesi doğal kızılçam meşcerelerindeki aralama ve hazırlama kesimlerinde
(ELER, 1988), Antalya yöresi kızılçam ağaçlandırma alanlarındaki gecikmiş ilk
aralamalarda (ELER ve KESKİN, 1989) ve Aladağ’da (Bolu) sıklık çağındaki
sarıçam (Pinus sylvestris L.) meşcerelerindeki bakımlarda (TOLUNAY, 2003),
bu çalışmanın sonuçlarına benzer şekilde, müdahalelerin boy büyümesi üzerine
etkisinin olmadığı yönünde sonuçlara ulaşılmıştır.
Buna karşın dikimle yetiştirilmiş sahil çamı (Pinus pinaster Aiton.)
ormanındaki ayıklama işlemlerinin ağaçların boy büyümesi üzerinde
(TECİMEN, 2005) ve Antalya yöresinde doğal sedir meşcerelerindeki gecikmiş
aralama kesimlerinin meşcere orta boyu üzerinde (ELER, 1990) anlamlı bir
etkisinin olduğu belirtilmektedir.
3.3.2. Yıllık Boy Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait ortalama yıllık
ağaç boyu artımları sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 26 ve Ek
Şekil 23d’ye göre, tüm deneme alanları için Kontrol İşlem Grubunda; 19992000 döneminde Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarından
daha yüksek ortalama yıllık ağaç boyu artımı gerçekleşmiş iken, 2002-2003
döneminde Şiddetli Müdahale İşlem Grubundan ve 2005-2006 döneminde ise
Mutedil Müdahale İşlem Grubundan daha yüksek ortalama yıllık ağaç boyu
artımı söz konusu olmuştur. Tüm işlem parselleri için diğer dönemlerde Kontrol
İşlem Grubunun ortalama yıllık ağaç boyu artımları, Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarındaki yıllık ağaç boyu artımlarından daha
azdır. Bu değer, çoğu dönemlerde Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda en
yüksektir.
Tüm deneme alanları için ortalama yıllık ağaç boyu artımları en az
2003-2004 ve 2004-2005 dönemlerinde gerçekleşmiş iken, en fazla 2006-2007
ve 2007-2008 dönemlerinde meydana gelmiştir.
Öte yandan elde edilen yıllık ağaç boyu artımları verilerinin Varyans
Analizi yoluyla değerlendirilebilmesi için gerekli koşullar olan değişkenlere ait
dağılımların normal olması ve varyansların homojen olup olmadıklarına ilişkin
varsayımlar sırasıyla Kolmogorov Smirnov Testi ve Levene Testi kullanılarak
denetlenmiştir. Buna göre yıllık ağaç boyu artımları değişkenine ait dağılımların
her bir işlem grubu için normal olduğu ortaya çıkmıştır. Daha sonra
varyansların homojenliği testi sonucunda, başlangıçta grup varyanslarının
gözlem dönemlerinde elde edilen ortalama yıllık ağaç boyu artımlarına ilişkin
veriler, Varyans Analizi ve Duncan Testi vasıtasıyla değerlendirilmiştir. Elde
edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 26’da, Tarsus deneme
tüm deneme alanları için Ek Tablo 29’da verilmiştir. Buna göre Gülnar deneme
alanları için 2001-2002 döneminde ve tüm deneme alanları için2006-2007
döneminde ortalama yıllık ağaç boyu artımları açısından, işlem grupları
arasında 2 farklı grup oluşmuştur. Bu gruplar müdahale görmeyen Kontrol
İşlem Grubu ile müdahale gören Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları olup, bunlar arasında istatistiksel açıdan önemli bir fark
bulunmamaktadır. Buna karşın Tarsus deneme alanlarında sadece 2001-2002
döneminde ortalama yıllık boy artımı yönünden işlemler arasında istatistiksel
yönden önemli bir fark ortaya çıkmıştır. Bozyazı deneme alanlarında ise 20032004 döneminde Şiddetli Müdahale İşlem Grubu ile Kontrol ve Mutedil
Müdahale İşlem Grupları şeklinde istatistiksel olarak aralarında önemli fark
bulunan 2 farklı grup oluşmuştur. Tüm bu deneme alanlarında diğer
dönemlerde, ortalama yıllık ağaç boyu artımları açısından, işlem grupları
arasında istatistiksel yönden önemli bir fark mevcut değildir.
Bu sonuçlar, kızılçam (Pinus brutia Ten.) doğal gençliklerindeki
bakımlarda (CEYLAN ve ark., 1996), Batı Akdeniz bölgesindeki kızılçam
kültür ormanlarındaki ilk aralamalarda (USTA, 1996), Antalya bölgesi doğal
kızılçam ormanlarındaki sıklık bakımlarında (ÖZDEMİR ve ark., 1987) ve
Aladağ’da (Bolu) sıklık çağındaki sarıçam (Pinus sylvestris L.)
meşcerelerindeki bakımlarda (TOLUNAY, 2003) elde edilen sonuçlar
tarafından da desteklenmektedir.
3.3.3. Toplam Boy Artımları
arasındaki ölçüm ve gözlem yıllarında toplam ağaç boyu artımları sırasıyla
Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 26 ve Ek Şekil 24a’da, Tarsus deneme
alanları için Ek Tablo 27 ve Ek Şekil 24b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek
Tablo 28 ve Ek Şekil 24c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 29 ve Ek
Şekil 24d’de verilmiştir. Ek Tablo 29 ve Ek Şekil 24d incelendiğinde, tüm
deneme alanları için 10 yıllık ölçüm sonuçlarına göre en yüksek toplam ağaç
boyu artımlarının Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında (2,26 m) gerçekleştiği
görülecektir. Bunu 2,10 m’lik toplam ağaç boyu artımıyla Mutedil Müdahale
İşlem Grubu izlemektedir. Kontrol İşlem Grubu ise 1,37 m’lik toplam ağaç
boyu artımıyla bu dönemde en az toplam ağaç boyu artımına sahip olan işlem
grubu olmuştur.
Bu durumda 1999-2008 arasındaki ölçüm ve gözlem yıllarında, tüm
deneme alanları için toplam ağaç boyu artımı, müdahaleye konu Mutedil
Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında müdahale yapılmayan
Kontrol İşlem Grubundan daha yüksek düzeyde gerçekleşmiştir.
denetlenmiştir. Buna göre toplam ağaç boyu artımı değişkenine ait dağılımların
varyansların homojenliği testi sonucunda, grup varyanslarının homojen olduğu
saptanmıştır (Gülnar deneme alanları için p=0,055 > 0,05, Tarsus deneme
tüm deneme alanları için p=0,809 > 0,05). Böylece 1999-2008 yılları arasındaki
dönemde toplam ağaç boyu artımlarına yönelik elde edilen veriler, Varyans
Analizi ve Duncan Testi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlar Gülnar
deneme alanları için Ek Tablo 26’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo
için Ek Tablo 29’da verilmiştir. Buna göre Gülnar, Tarsus ve Bozyazı deneme
alanlarında 1999-2008 yılları arasındaki dönemde, toplam ağaç boyu artımları
yönünden işlem grupları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır. Buna
karşın tüm deneme alanları için aynı dönemde 2 farklı grup meydana gelmiştir.
Bu gruplardan ilki Kontrol İşlem Grubu iken, diğeri Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. Bu gruplar arasında istatistiksel yönden
önemli bir fark bulunmaktadır.
3.3.4. Periyodik Ortalama Yıllık Boy Artımı Miktarı
ortalama yıllık ağaç boyu artımı miktarları sırasıyla Gülnar deneme alanları için
Ek Tablo 26 ve Ek Şekil 25a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 27 ve Ek
Şekil 25b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 28 ve Ek Şekil 25c’de,
tüm deneme alanları için Ek Tablo 29 ve Ek Şekil 25d’de verilmiştir. Buna göre
tüm işlem parselleri için periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımları
incelendiğinde, en yüksek değere Şiddetli Müdahale (0,25 m) İşlem Grubunun
sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bunu Mutedil Müdahale (0,23 m) İşlem Grubu
takip etmektedir. Kontrol İşlem Grubu (0,15 m) ise, en düşük periyodik
ortalama yıllık ağaç boyu artımına sahip işlem grubudur.
Buna göre periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı miktarı değişkenine ait
sonra varyansların homojenliği testi sonucunda ise, başlangıçta grup
varyanslarının homojen olduğu belirlenmiştir (Gülnar deneme alanları için
p=0,057 > 0,05, Tarsus deneme alanları için p=0,202 > 0,05, Bozyazı deneme
alanları için p=0,210 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,800 > 0,05).
Böylece periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı miktarına ilişkin verilerin
Varyans Analizi ve Duncan Testi yardımıyla değerlendirilmesi suretiyle elde
edilen sonuçlar, Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 26’da, Tarsus deneme
tüm deneme alanları için Ek Tablo 29’da sunulmaktadır. Buna göre periyodik
ortalama yıllık ağaç boyu artımı miktarı açısından Gülnar, Tarsus ve Bozyazı
deneme alanlarında işlem grupları arasında istatistiksel yönden önemli bir fark
mevcut değildir. Buna karşın tüm deneme alanlarında bu değişken açısından
işlem grupları arasında 2 farklı grup oluşmuştur. Bunlar Kontrol İşlem Grubu
ile Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. Bu gruplar
arasında istatistiksel açıdan önemli bir fark bulunmaktadır.
Benzer şekilde ÖZDEMİR ve ark. (1987), Antalya doğal kızılçam
ormanlarında uygulanan sıklık bakımı müdahalelerinin, göğüs çapındaki kadar
belirgin olmasa da, periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımını etkilediği
sonucuna varmışlardır.
3.3.5. Periyodik Ortalama Yıllık Boy Artımı Yüzdesi
ortalama yıllık ağaç boyu artımı yüzdesi sırasıyla Gülnar deneme alanları için
tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 29 ve Ek Şekil 26d’de verilmiştir. Ek
Tablo 29 ve Ek Şekil 26d’ye göre, tüm deneme alanları için en yüksek
periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı yüzdesine Şiddetli Müdahale İşlem
Grubu (%7,79) sahiptir. Bunu sırasıyla Mutedil Müdahale (%7,59) ve Kontrol
(%6,17) İşlem Grupları izlemektedir.
denetlenmiştir. Buna göre periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı yüzdesi
değişkenine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal olduğu ortaya
çıkmıştır. Daha sonra varyansların homojenliği testi sonucunda, başlangıçta
grup varyanslarının homojen olduğu saptanmıştır (Gülnar deneme alanları için
alanları için p=0,203 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p= 0,119 > 0,05).
Böylece Varyans Analizi yoluyla periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı
yüzdesine ait veriler değerlendirilmiş ve elde edilen sonuçlar Gülnar deneme
alanları için Ek Tablo 26’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 27’de,
Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 28’de ve tüm deneme alanları için Ek
Tablo 29’da verilmiştir. Buna göre Gülnar, Tarsus, Bozyazı ve tüm deneme
alanlarında bu değişken itibariyle Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grupları arasında istatistiksel açıdan önemli bir farkın olmadığı
belirlenmiştir.
3.3.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Boy Artımları
dönemlerdeki periyodik ağaç boyu artımları sırasıyla Gülnar deneme alanları
için Ek Tablo 30 ve Ek Şekil 27a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 31
ve Ek Şekil 27b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 32 ve Ek Şekil
27c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo33 ve Ek Şekil 27d’de verilmiştir.
Buna göre tüm işlem parselleri için 2000-2002 döneminde Şiddetli Müdahale
(0,86 m), 2003-2005 döneminde Mutedil Müdahale (0,61 m) ve 2006-2008
döneminde ise yine Mutedil Müdahale (0,90 m) İşlem Grupları en yüksek
periyodik ağaç boyu artımına sahip olmuştur. Kontrol İşlem Grubu ise
müdahale gören işlem gruplarına nazaran daha az periyodik ağaç boyu artımı
göstermiştir.
3’er yıllık dönemlerdeki periyodik ağaç boyu artımları en yüksek 20062008 döneminde gerçekleşmiş iken, bunu 2000-2002 dönemi takip etmiş ve en
az periyodik ağaç boyu artımı ise 2003-2005 döneminde meydana gelmiştir.
için gerekli koşullar olan değişkenlerin dağılımlarının normal olması
Buna göre 3’er yıllık dönemlerdeki periyodik ağaç boyu artımları değişkenine
ait dağılımların her bir işlem grubu için normal olduğu ortaya çıkmıştır. Daha
Böylece 3’er yıllık dönemlere ilişkin ağaç boyu artımlarına ait verilerin Varyans
Analizi ve Duncan Testi ile değerlendirilmesiyle elde edilen sonuçlar Gülnar
deneme alanları için Ek Tablo 30’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo
için Ek Tablo 33’de sunulmuştur. Buna göre sadece Tarsus deneme alanlarında
2000-2002 döneminde işlemler arasında periyodik ağaç boyu artımları
yönünden aralarında istatistiksel açıdan önemli farklılık bulunan 2 farklı grup
meydana gelmiştir. Bu gruplar Kontrol İşlem Grubu ile Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. Buna karşın Tarsus deneme alanlarının
diğer dönemleri ile Gülnar, Bozyazı ve tüm deneme alanları için 3’er yıllık
dönemlerde Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Gruplarında gerçekleşen periyodik ağaç boyu artımları arasında, istatistiksel
açıdan önemli bir fark olmadığı ortaya çıkmıştır.
3.3.7. Bölgelere Göre Boy Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki ağaç boyu
ölçümlerine dayalı olarak hesaplanmış olan ağaç boyu değerleri Gülnar deneme
alanları için Ek Tablo 21 ve Ek Şekil 22a’da, Tarsus deneme alanları için Ek
Tablo 22 ve Ek Şekil 22b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 23 ve Ek
Şekil 22c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 24 ve Ek Şekil 22d’de
verilmiştir. Buna göre Kontrol İşlem Grubu için 1999 yılı müdahaleden önce ve
sonra Gülnar işlem parsellerinde 2,07 m, Tarsus işlem parsellerinde 2,24 m ve
Bozyazı işlem parsellerinde 3,22 m olan ortalama ağaç boyu değerleri, aynı
işlem grubu için 2008 yılında Gülnar işlem parsellerinde 3,43 m, Tarsus işlem
parsellerinde 3,37 m ve Bozyazı işlem parsellerinde 4,84 m olmuştur.
ortalama ağaç boyu Gülnar işlem parsellerinde 2,62 m, Tarsus işlem
parsellerinde 3,01 m ve Bozyazı işlem parsellerinde 3,98 m iken, 2008 yılında
aynı işlem grubu için Gülnar işlem parsellerinde 5,06 m, Tarsus işlem
parsellerinde 4,87 m ve Bozyazı işlem parsellerinde 5,97 m ortalama ağaç boyu
söz konusudur.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda ise, 1999 yılı müdahaleden sonra
Gülnar işlem parsellerinde 2,52 m, Tarsus işlem parsellerinde 3,08 m ve
Bozyazı işlem parsellerinde 4,24 m ortalama ağaç boyu hesaplanmış iken, 2008
yılında aynı işlem grubunda Gülnar işlem parselleri için 4,41 m, Tarsus işlem
parselleri için 5,36 m ve Bozyazı işlem parselleri için 6,84 m ortalama ağaç
boyu değerlerine ulaşılmıştır.
Öte yandan 1999-2008 yılları arasındaki toplam ağaç boyu artımı ve
periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı miktarı açısından en büyük değerlere
Bozyazı işlem parsellerinde ulaşılmış, bunu Gülnar işlem parselleri izlemiş ve
Tarsus işlem parsellerinde ise bu dönemde en düşük toplam ağaç boyu artımı ve
periyodik ortalama yıllık ağaç boyu artımı miktarı gerçekleşmiştir (Ek Tablo 26;
Ek Tablo 27; Ek Tablo 28; Ek Tablo 29; Ek Şekil 24a; Ek Şekil 24b; Ek Şekil
24c; Ek Şekil 25a; Ek Şekil 25b; Ek Şekil 25c).
3.3.8. Boy Sınıfları Dağılımı
boy ölçümleri kullanılarak, hektardaki ağaç sayılarına göre boy sınıfları
dağılımları ortaya konmuştur. Boy sınıfları genişliği, ilk boy sınıfı için 70 cm
iken, diğer boy sınıfları 1 m olacak şekilde düzenlenmiştir. Buna göre Kontrol
İşlem Gruplarında Gülnar (Ek Şekil 28a; Ek Şekil 28b), Tarsus (Ek Şekil 29a;
Ek Şekil 29b) ve Bozyazı (Ek Şekil 30a; Ek Şekil 30b) deneme alanları ile tüm
deneme alanları (Ek Şekil 31a; Ek Şekil 31b) için hem 1999 yılı ilk ölçümlerde
hem de 2008 yılı son ölçümlerde hektardaki ağaç sayısının boy sınıflarına
dağılımı “Sağa Çarpık Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılım gösterdiği
anlaşılmaktadır. O halde Kontrol İşlem Grubunda boy uzadıkça ağaç sayısının
azaldığını ifade etmek mümkündür.
Mutedil Müdahale İşlem Gruplarında Gülnar (Ek Şekil 32a; Ek Şekil
32b; Ek Şekil 32c) ve Bozyazı (Ek Şekil 33a; Ek Şekil 33b; Ek Şekil 33c) ile
tüm deneme alanları (Ek Şekil 34a; Ek Şekil 34b; Ek Şekil 34c) için hem 1999
yılı müdahaleden önce ve müdahaleden sonra hem de dönem sonu olan 2008
yılında hektardaki ağaç sayısının boy sınıfları dağılımı değişmeden “Sağa
Çarpık Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılım göstermiştir. Buna karşın Tarsus
deneme alanlarındaki boy sınıfları dağılımı ise 1999 yılı müdahaleden önce (Ek
Şekil 35a) ve sonra (Ek Şekil 35b) “Sağa Çarpık Çan Eğrisi” dağılımında iken,
2008 yılı dönem sonunda (Ek Şekil 35c) “Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılıma
dönüşmüştür.
Buna karşın Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında hektardaki ağaç
sayısının boy sınıflarına dağılımı, Gülnar (Ek Şekil 36a; Ek Şekil 36b; Ek Şekil
36c), Tarsus (Ek Şekil 37a; Ek Şekil 37b; Ek Şekil 37c) ve Bozyazı (Ek Şekil
38a; Ek Şekil 38b; Ek Şekil 38c) ile tüm deneme alanları (Ek Şekil 39a; Ek
Şekil 39b; Ek Şekil 39c) için olmak üzere, gerek 1999 yılı müdahaleden önce ve
müdahaleden sonra ve gerekse dönem sonu olan 2008 yılında değişmeden
“Sağa Çarpık Çan Eğrisi” şeklinde bir dağılım olarak kalmıştır.
3.3.9. Boy-Göğüs Çapı Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarında her bir
ölçüm ve gözlem yılında gerçekleştirilen ağaç boyu ve göğüs çapı ölçümlerine
ait verilerin ortalamalarına dayalı olarak düzenlenmiş olan yıllara göre ortalama
ağaç boyu-göğüs çapı grafikleri Gülnar deneme alanları için Ek Şekil 40a’da,
Tarsus deneme alanları için Ek Şekil 40b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek
Şekil 40c’de ve tüm deneme alanları için Ek Şekil 40d’de sunulmaktadır. Buna
göre tüm deneme alanları için ölçüm ve gözlem yıllarına göre ağaç boyu ve
göğüs çapı gelişmesinin beraberce en iyi gerçekleştiği işlem grubu, Şiddetli
Müdahale İşlem Grubudur. Bunu Mutedil Müdahale İşlem Grupları takip
etmektedir. Ağaç boyu ve göğüs çapının birlikte en düşük gelişme gösterdiği
işlem grubunun ise, Kontrol İşlem Grubu olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan ölçüm ve gözlem yıllarında ağaç boyu ile göğüs çapının
birlikte gelişiminin deneme alanı yerleri itibariyle incelendiğinde, en iyi
gelişimin Bozyazı deneme alanlarında gerçekleştiği, bunu Tarsus deneme
alanlarının izlediği ve Gülnar deneme alanlarının ise diğer deneme alanlarına
göre daha az ağaç boyu-göğüs çapı gelişimine sahip olduğu görülmektedir.
3.4. Üst Boy Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki her bir
işlem parselinde, en uzun 5 ağacın boy değerlerinin ortalaması alınmak suretiyle
üst boylar elde edilmiştir (KALIPSIZ, 1984; CEYLAN, 1986). Bu ağaç üst
boylarına yönelik açıklamalar aşağıda üst boy ortalamaları, yıllık üst boy
artımları, toplam üst boy artımları, periyodik ortalama yıllık üst boy artımı
miktarı, periyodik ortalama yıllık üst boy artımı yüzdesi, 3’er yıllık dönemlerde
periyodik üst boy artımları ve bölgelere göre üst boy gelişmesi şeklinde ayrı alt
başlıklarda açıklanmıştır.
3.4.1. Üst Boy Ortalamaları
üst boy verilerine ilişkin ortalama değerler ile diğer bazı belirtici istatistikler Ek
Tablo 34’de verilmiştir. Yine ortalama yıllık ağaç üst boy değerleri sırasıyla
Şekil 41d’de gösterilmiştir. Buna göre tüm işlem parselleri için Kontrol İşlem
Grubunda 1999 müdahaleden önce ve sonra en kısa ağaç üst boyu 4,10 m, en
uzun ağaç üst boyu 7,70 m ve ortalama ağaç üst boyu 5,55 m iken, dönem sonu
olan 2008 yılında bu işlem grubunda en kısa ağaç üst boyu 7,60 m, en uzun
ağaç üst boyu 12,40 m ve ortalama ağaç üst boyu 9,80 m olmuştur. Tüm işlem
parselleri için Mutedil Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı müdahale
sonrasındaki ağaç üst boyu değerleri en kısa 4,90 m, en uzun 8,40 m ve
ortalama 6,08 m iken, 2008 yılındaki dönem sonunda en kısa 7,60 m, en uzun
12,90 m ve ortalama 9,45 m değerine ulaşmıştır. Tüm işlem parselleri için
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı müdahale sonrası en kısa 4,20 m,
en uzun 9,60 m ve ortalama 5,87 m olan ağaç üst boyu değerleri, 2008 yılındaki
son dönemde en kısa 7,90 m, en uzun 14,70 m ve ortalama 10,55 m değerlerine
yükselmiştir.
Öte yandan tüm işlem parselleri için ağaç üst boyu ortalamalarındaki
değişim oranları ise Ek Tablo 39’da sunulmuştur. Buna göre tüm işlem
parsellerinde 1999 yılı müdahale öncesi ve 1999 yılı müdahale sonrasında gerek
Mutedil Müdahale gerekse Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında ağaç üst boyu
ortalamalarında değişim nispeten az oranda olmuştur.
Diğer yandan tüm işlem parsellerinde dönem başı olan 1999 yılı
müdahale sonrası ve dönem sonu olan 2008 yılları için Kontrol İşlem Grubuna
ait ortalama ağaç üst boylarına göre Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale
İşlem Gruplarına ait ağaç üst boylarının değişim oranları yine Ek Tablo 39’da
verilmiştir. Buna göre tüm işlem parselleri için 1999 yılı müdahale sonrasında
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında hesaplanan ortalama
ağaç üst boyu değerinin Kontrol İşlem Grupları için hesaplanan ortalama ağaç
üst boyuna oranı nispeten düşük düzeydedir.
Buna karşın yine tüm işlem parselleri için 2008 yılındaki değişim
oranları incelendiğinde, Kontrol İşlem Grubunun ortalama ağaç üst boyuna göre
Mutedil Müdahale İşlem Grubunun ortalama ağaç üst boyunda hiçbir olumlu
değişme olmaz iken, Şiddetli Müdahale İşlem Grubunun ortalama ağaç üst
boyunda nispeten az oranda değişim yaşanmıştır.
Böylece sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanan silvikültürel
müdahalelerin, ağaçların ortalama üst boy gelişmesinde etkisinin olmadığı veya
nispeten az olduğu sonucuna varılmıştır.
denetlenmiştir. Buna göre ortalama yıllık ağaç üst boy değişkenine ait
gözlem yıllarında elde edilen ağaç üst boyu verilerinin karşılaştırılması
amacıyla uygulanan Varyans Analizi sonuçları, Gülnar deneme alanları için Ek
Tablo 35’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 36’da, Bozyazı deneme
alanları için Ek Tablo 37’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 38’de
verilmiştir. Buna göre Gülnar, Tarsus, Bozyazı ve tüm deneme alanlarındaki
sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde ağaç üst boyu değerleri açısından ölçüm
ve gözlem yıllarının hiç birisinde istatistiksel yönden anlamlı bir fark
bulunmamaktadır.
Benzer şekilde Muğla yöresindeki genç kızılçam (Pinus brutia Ten.)
meşcerelerindeki ilk aralama müdahaleleri (CEYLAN, 1986), Gördes
İşletmesindeki gecikilmiş karaçam (Pinus nigra Arnold) sıklık bakımları
(KAYMAKÇI ve ark., 2000) ve Aladağ’da (Bolu) sarıçam (Pinus sylvestris L.)
sıklık bakımları (TOLUNAY, 2003) konusunda yapılan çalışmalarda da,
silvikültürel müdahalelerin üst boy büyümesini etkilemediği sonucuna
ulaşılmıştır.
Öte yandan tüm işlem parselleri ortalaması için, çoğu ölçüm ve gözlem
yılı için en uzun ağaç üst boy değerine Şiddetli Müdahale İşlem Grubunun sahip
olduğu, bunu farklı ölçüm ve gözlem yıllarında farklı işlem gruplarının izlediği
anlaşılmıştır.
3.4.2. Yıllık Üst Boy Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarının ortalama yıllık ağaç
üst boyu artımları sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 40 ve Ek Şekil
deneme alanları için Ek Tablo 42 ve Ek Şekil 42c’de, tüm deneme alanları için
Ek Tablo 43 ve Ek Şekil 42d’de verilmiştir. Buna göre tüm deneme alanları için
1999-2000, 2000-2001, 2001-2002 ve 2005-2006 dönemlerinde en yüksek yıllık
ağaç üst boyu artımı Kontrol İşlem Grubunda gerçekleşmiş iken, diğer
dönemlerde Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda en yüksek değerde meydana
gelmiştir.
Tüm deneme alanlarında ortalama yıllık ağaç üst boyu artımları en az
2002-2003 ve 2005-2006 dönemlerinde yaşanmış iken, en fazla 2006-2007 ve
2007-2008 dönemlerinde gerçekleşmiştir.
Buna göre ortalama yıllık ağaç üst boyu artımları değişkenine ait dağılımların
varyansların homojenliği testi sonucunda ise, başlangıçta grup varyanslarının
homojen olduğu belirlenmiştir (Gülnar deneme alanları için p=0,838 > 0,05,
p=0,103 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,186 > 0,05). Bu doğrultuda
Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 40’da, Tarsus deneme alanları için Ek
Tablo 41’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 42’de ve tüm deneme
alanları için Ek Tablo 43’de sunulan ve ölçüm dönemlerindeki ortalama yıllık
ağaç üst boyu artım verilerine yönelik olarak uygulanan Varyans Analizi
değerlendirmelerine göre, ortalama yıllık ağaç üst boyu artımları açısından
hiçbir dönemde Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
Dolayısıyla uygulanan silvikültürel müdahalelerin ortalama yıllık ağaç üst boyu
artımları üzerinde istatistiksel açıdan önemli bir etkisi mevcut değildir.
3.4.3. Toplam Üst Boy Artımları
arasındaki ölçüm ve gözlem yıllarında toplam ağaç üst boyu artımları sırasıyla
Şekil 43d’de sunulmuştur. Buna göre tüm deneme alanları için 1999-2008
yılları arasında en yüksek toplam ağaç üst boyu artımı Şiddetli Müdahale İşlem
Grubunda (4,69 m) gerçekleşmiş iken, bunu sırasıyla Kontrol İşlem Grubu (4,26
m) ve Mutedil Müdahale İşlem Grubu (3,38 m) takip etmektedir.
denetlenmiştir. Buna göre toplam ağaç üst boyu artımları değişkenine ait
sonra varyansların homojenliği testi sonucunda, grup varyanslarının homojen
olduğu saptanmıştır (Gülnar deneme alanları için p=0,111 > 0,05, Tarsus
deneme alanları için p=0,154 > 0,05, Bozyazı deneme alanları için p=0,124 >
0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,369 > 0,05). Böylece 1999-2008 yılları
arasındaki toplam ağaç üst boyu artımlarına ilişkin verilerin Varyans Analizi ile
değerlendirilmesiyle elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo
40’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 41’de, Bozyazı deneme alanları
için Ek Tablo 42’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 43’de verilmiştir.
Buna göre bu deneme alanlarındaki Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Gruplarının toplam ağaç üst boyu artımları açısından,
aralarında istatistiksel yönden anlamlı bir farkın bulunmadığı ortaya çıkmıştır.
3.4.4. Periyodik Ortalama Yıllık Üst Boy Artımı Miktarı
ortalama yıllık ağaç üst boyu artım miktarı sırasıyla Gülnar deneme alanları için
tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 43 ve Ek Şekil 44d’de verilmiştir. Buna
göre tüm işlem parselleri için en yüksek periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu
artımı Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda (0,52 m) gerçekleşmiş iken, bunu
sırasıyla Kontrol İşlem Grubu (0,47 m) ve Mutedil Müdahale İşlem Grubu (0,38
m) takip etmektedir.
Buna göre periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu artım miktarı değişkenine ait
Böylece elde edilen verilerin Varyans Analizi yardımıyla ele alınmasıyla elde
edilen sonuçlar, Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 40’da, Tarsus deneme
tüm deneme alanları için Ek Tablo 43’de sunulmuştur. Buna göre bu deneme
alanlarında, periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu artımı itibariyle, işlem
grupları arasında istatistiksel açıdan önemli bir farkın olmadığı ortaya çıkmıştır.
3.4.5. Periyodik Ortalama Yıllık Üst Boy Artımı Yüzdesi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına yönelik periyodik
ortalama yıllık ağaç üst boyu artımı yüzdesi sırasıyla Gülnar deneme alanları
45c’de, tüm deneme alanları için Ek Tablo 43 ve Ek Şekil 45d’de sunulmuştur.
Buna göre tüm deneme alanları için periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu
artımı yüzdesinin en yüksek olduğu işlem grubu Şiddetli Müdahale İşlem Grubu
(%9,18) iken, bunu sırasıyla Kontrol İşlem Grubu (%8,17) ve Mutedil
Müdahale İşlem Grubu (%6,30) takip etmektedir.
denetlenmiştir. Buna göre periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu artımı
yüzdesi değişkenine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal olduğu
ortaya çıkmıştır. Daha sonra varyansların homojenliği testi sonucunda,
Bozyazı deneme alanları için p=0,992 > 0,05 ve tüm deneme alanları için
p=0,958 > 0,05). Bu doğrultuda verilerin değerlendirildiği Varyans Analizi
sonuçları, Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 40’da, Tarsus deneme alanları
için Ek Tablo 41’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 42’de ve tüm
deneme alanları için Ek Tablo 43’de verilmiştir. Bu sonuçlar, bu deneme
alanlarında periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu artımı yüzdesi açısından
işlem grupları arasında istatistiksel yönden önemli bir farkın olmadığını
göstermiştir.
3.4.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Üst Boy Artımları
dönemlerde gerçekleşen periyodik ağaç üst boyu artımları sırasıyla Gülnar
deneme alanları için Ek Tablo 44 ve Ek Şekil 46a’da, Tarsus deneme alanları
için Ek Tablo 45 ve Ek Şekil 46b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 46
ve Ek Şekil 46c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 47 ve Ek Şekil
46d’de sunulmuştur. Buna göre tüm işlem parselleri için 2000-2002 döneminde
Kontrol İşlem Grubu (1,73 m), 2003-2005 döneminde Şiddetli Müdahale İşlem
Grubu (1,57 m) ve 2006-2008 döneminde yine Şiddetli Müdahale İşlem Grubu
(1,74 m) en yüksek periyodik ağaç üst boyu artımı gerçekleştirmiştir.
Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında
3’er yıllık dönemlerdeki periyodik ağaç üst boyu artımlarının en fazla
gerçekleştiği dönem 2000-2002 dönemi iken, bunu sırasıyla 2006-2008 dönemi
ve 2003-2005 dönemi izlemektedir.
Buna göre 3’er yıllık dönemlerdeki periyodik ağaç üst boyu artımları
değişkenine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal olduğu ortaya
çıkmıştır. Daha sonra varyansların homojenliği testi sonucunda ise, başlangıçta
grup varyanslarının homojen olduğu belirlenmiştir (Gülnar deneme alanları için
Böylece aynı dönem içerisinde işlem gruplarının karşılaştırılması amacıyla
gerçekleştirilen Varyans Analizi ve Duncan Testi çözümlemelerinin sonuçları,
Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 44’de, Tarsus deneme alanları için Ek
Tablo 45’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 46’da ve tüm deneme
alanları için Ek Tablo 47’de sunulmuştur. Buna göre Bozyazı ve tüm deneme
alanları için 2003-2005 döneminde periyodik ağaç üst boy artımları açısından
işlem grupları arasında 2 farklı grubun oluştuğu görülmektedir. Bozyazı deneme
alanları için bu gruplar Mutedil Müdahale İşlem Grubu ile Kontrol ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grubu iken, tüm deneme alanları için Kontrol İşlem Grubu ile
Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. 2003-2005
döneminde bu gruplar arasında istatistiksel yönden önemli bir fark ortaya
çıkmıştır. Buna karşın Gülnar ve Tarsus deneme alanlarında 3’er yıllık
dönemlerin hiçbirisinde periyodik üst boy artımları itibariyle işlem grupları
arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark mevcut değildir.
3.4.7. Bölgelere Göre Üst Boy Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait ağaç üst boyu
verileri sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 35 ve Ek Şekil 41a’da,
Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 36 ve Ek Şekil 41b’de, Bozyazı deneme
alanları için Ek Tablo 37 ve Ek Şekil 41c’de, tüm deneme alanları için ise Ek
Tablo 38 ve Ek Şekil 41d’de verilmiştir. Buna göre Kontrol İşlem Grubunun
1999 yılı müdahaleden önce ve sonra Gülnar işlem parsellerinde 4,44 m, Tarsus
işlem parsellerinde 4,96 m ve Bozyazı işlem parsellerinde 7,24 m olan ortalama
ağaç üst boyu değerleri, 2008 yılında yine Kontrol İşlem Grubunda Gülnar
işlem parsellerinde 8,15 m, Tarsus işlem parsellerinde 9,14 m ve Bozyazı işlem
parsellerinde 12,12 m değerlerine ulaşmıştır.
Mutedil Müdahale İşlem Grubu için 1999 yılı müdahaleden sonra
Bozyazı işlem parsellerinde 7,80 m olan ortalama ağaç üst boyu değerleri, 2008
yılında aynı işlem grubu için Gülnar işlem parsellerinde 8,76 m, Tarsus işlem
parsellerinde 8,00 m ve Bozyazı işlem parsellerinde 11,60 m olmuştur.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubu için 1999 yılı müdahaleden sonra
Bozyazı işlem parsellerinde 8,24 m olan ortalama ağaç üst boyu değerleri, 2008
yılında bu işlem grubunda Gülnar işlem parsellerinde 8,68 m, Tarsus işlem
parsellerinde 8,98 m ve Bozyazı işlem parsellerinde 12,08 m değerine sahip
olmuştur.
Öte yandan 1999-2008 yılları arasındaki toplam ağaç üst boyu artımı ve
periyodik ortalama yıllık ağaç üst boyu artım miktarı yönünden Bozyazı işlem
parselleri ilk sırada yer almış, bunu sırasıyla Gülnar ve Tarsus işlem parselleri
takip etmiştir (Ek Tablo 40; Ek Tablo 41; Ek Tablo 42; Ek Tablo 43).
3.5. Meşcere Dayanaklılığı
Meşcere dayanıklılığı, ağaçların ve ağaç topluluklarının dayanıklılığı
yanında, bütün meşcerenin sürekliliğini ifade eden önemli bir kriterdir (ÇOLAK
ve PITTERLE, 1999). Meşcere dayanıklılığını ölçmek üzere “boy/çap1,30m
oranı” kullanılmaktadır. Bu oran ne kadar büyük olursa, ağaç ve ağaç
topluluklarının dayanıklılığı o kadar düşük olacaktır.
SLODICAK ve NOVAK (2006) boy/çap1,30m oranının 100’den yüksek
olması durumunda meşcerenin düşük dayanıklılığa sahip olduğunu, bazı
çalışmalarda özellikle genç meşcerelerdeki kar zararlarıyla ilgili durumlarda 90
değerinin eşik değer olduğunu ve bir diğer çalışmada en uygun boy/çap1,30m
oranının 79 ve kabul edilebilir en yüksek değerin 83 olarak belirlendiğini ifade
etmektedir. Buna karşın aynı literatürde Slovakya’da 85 deneme alanında
yürütülen ayrıntılı bir çalışmada, boy/çap1,30m oranına dayalı ladin
meşcerelerinin dayanıklılığı ≤82 mükemmel, 83-92 iyi, 93-101 tatmin edici
(orta) ve ≥102 kötü olarak sınıflandırıldığı belirtilmektedir.
Buna karşın GASSBNER (1986)’ya atfen ÇOLAK ve PITTERLE
(1999) ise boy/çap1,30m oranına dayalı meşcere dayanıklılığı sınıflandırmasını şu
şekilde belirtmişlerdir; <80 dayanıklı, 80-100 düşük dayanıklı ve >100
dayanıklı değil. Yine aynı yazarlar MERICEL (1975)’e atfen ladin
meşcerelerinde boy/çap1,30m oranının 85’den küçük olması halinde iyi nitelikli
ağaçlarda kar kırması tehlikesi olmadığını bildirmektedir.
KATO ve NAKATANI (2000)’e atfen TOPAÇOĞLU (2007) ise,
Cryptomeria japonica türü için boy/çap1,30m oranı değerinin 70’den küçük
olması durumunda kar zararının daha az olacağını belirtmektedir.
Ülkemizde yapılan bir çalışmada ise, Doğu Ladininde savaş zonundaki
meşcerelerde ortalama dayanıklılık değeri 63 iken, orman sınırında 65 olarak
belirlenmiştir (ÜÇLER ve ark., 2001).
Ülkemizdeki bir diğer çalışmada ise, savaş zonundaki meşcerelerde
ortalama dayanıklılık değerleri Göknar için 52, Ladin için 690, Titrek Kavak
için 94, Kayın için 102, Akçaağaç için 110 ve Üvez için 115 olarak tespit
edilmiştir. Bu değerler orman sınırında Ladin için 58, Kayın için 88 ve Göknar
için 62’dir. Buna karşın orman sınırının altındaki ortalama dayanıklılık değerleri
ise Ladin için yine 58, Kayın için 80 ve Göknar için 60 olarak hesaplanmıştır
(YÜCESAN, 2006).
Bu çalışmada tehlikeli dış etkenlere (kar, rüzgar vb. zararlara) karşı
sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarındaki meşcere
dayanıklılığının değerlendirilmesinde bir kriter olarak ele alınan boy/çap1,30m
oranına ait hesaplama sonuçları, aşağıda boy/çap1,30m oranı ortalamaları, birim
alandaki ağaç sayısı ile boy/çap1,30m oranı ilişkisi ve göğüs çapı ile boy/çap1,30m
oranı ilişkisi alt başlıklarında açıklanmıştır.
3.5.1. Boy/Çap1,30m Oranı Ortalamaları
Her ne kadar sedir türü için boy/çap1,30m oranına ait eşik değer
konusunda herhangi bir çalışmaya rastlanmasa da, bu alt başlıkta sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanan silvikültürel müdahalelerin
boy/çap1,30m oranını nasıl etkilediği incelenmiştir. Sıklık çağındaki sedir
meşceresi deneme alanlarının boy/çap1,30m oranı hesaplamaları ve diğer bazı
belirtici istatistikler Ek Tablo 48’de sunulmuştur. Ayrıca ortalama boy/çap1,30m
oranı değerleri Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 49 ve Ek Şekil 47a’da,
Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 50 ve Ek Şekil 47b’de, Bozyazı deneme
alanları için Ek Tablo 51 ve Ek Şekil 47c’de, tüm deneme alanları için ise Ek
Tablo 52 ve Ek Şekil 47d’de verilmektedir. Buna göre tüm işlem parselleri için
ilk ölçüm ve gözlem yılı olan 1999 yılında Kontrol İşlem Grubunun boy/çap1,30m
oranı en küçük 59,09, en büyük 566,67 ve ortalama 156,39 iken, son ölçüm ve
gözlem yılı olan 2008 yılında en küçük 7,53, en büyük 1200,00 ve ortalama
134,35 değerine sahiptir.
Tüm işlem parsellerinde Mutedil Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı
müdahale sonrası boy/çap1,30m oranı değerleri en küçük 58,24, en büyük 500,00
ve ortalama 116,41 iken, 2008 yılındaki son ölçümde en küçük 25,71, en büyük
240,00 ve ortalama 91,07 olmuştur.
Tüm işlem parselleri için Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 1999 yılı
müdahaleden sonra en küçük 56,55, en büyük 387,50 ve ortalama 110,27
değerine sahip boy/çap1,30m oranı, 2008 yılında en küçük 32,59, en büyük
266,67 ve ortalama 88,84 olmuştur.
Ek Tablo 52’de tüm deneme alanlarındaki boy/çap1,30m oranı değerleri
ölçüm ve gözlem yılları itibariyle incelendiğinde, silvikültürel müdahalelerin
yapıldığı Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarındaki
boy/çap1,30m oranı artışının, Kontrol İşlem Gruplarındaki değerlerle
karşılaştırıldığında, araştırma süresince durduğu veya önemli oranda yavaşladığı
görülmektedir. Dolayısıyla deneme alanlarında uygulanan sıklık bakımı
uygulamaları, meşcere dayanıklılığını önemli şekilde etkilemiştir.
denetlenmiştir. Buna göre boy/çap1,30m oranı değişkenine ait dağılımların her bir
işlem grubu için normal olduğu ortaya çıkmıştır. Daha sonra varyansların
homojenliği testi sonucunda, başlangıçta grup varyanslarının homojen olduğu
saptanmıştır (Gülnar deneme alanları için p=0,213 > 0,05, Tarsus deneme
tüm deneme alanları için p=0,691 > 0,05). Böylece aynı yıl içerisinde işlem
gruplarının sahip olduğu ortalama boy/çap1,30m oranı değerlerini karşılaştırmak
amacıyla Varyans Analizi ve Duncan Testinden yararlanılmıştır. Elde edilen
sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 49’da, Tarsus deneme alanları
için Ek Tablo 50’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 51’de ve tüm
deneme alanları için Ek Tablo 52’de verilmektedir. Buna göre Gülnar’da yer
alan sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarında ilk ölçüm ve gözlem
yılı olan 1999 yılından itibaren 2002 yılına kadar ve 2004 ile 2005 yıllarında,
Tarsus deneme alanlarında 1999 yılı müdahaleler öncesi ve 2005 yılında,
Bozyazı deneme alanlarında sadece 1999 yılı müdahaleler öncesinde ve tüm
deneme alanlarında ise 1999 yılı müdahaleler öncesi ve müdahaleler sonrasında
olmak üzere ortalama boy/çap1,30m oranı açısından işlem grupları arasında
istatistiksel yönden anlamlı bir fark bulunmamaktadır.
Ancak bu denem alanlarında, diğer her bir ölçüm ve gözlem yılı için,
işlem grupları arasında 2 farklı grup söz konusudur. Bunlar müdahale görmeyen
Kontrol İşlem Grubu ile müdahaleye konu Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Gruplarıdır. Söz konusu yıllarda bu 2 grup arasında istatistiksel
açıdan önemli bir fark söz konusudur.
Tüm işlem parselleri ortalaması dikkate alındığında, müdahale yapılan
1999 yılından itibaren tüm ölçüm ve gözlem yıllarında, Kontrol İşlem
Grubunun ortalama boy/çap1,30m oranı, müdahale gören Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarının boy/çap1,30m oranı değerlerinden daha
büyük olmuştur.
3.5.2. Birim Alandaki Ağaç Sayısı ile Boy/Çap1,30m Oranı
İlişkisi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarındaki işlem
parsellerinde yer alan her bir ağaç için 2008 yılı verilerine dayalı olarak birim
alandaki (hektardaki) ağaç sayısı ile boy/çap1,30m oranı ilişkisi Gülnar deneme
alanları için Ek Şekil 48a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Şekil 48b’de,
Bozyazı deneme alanları için Ek Şekil 48c’de ve tüm deneme alanları için Ek
Şekil 48d’de sunulmuştur. Deneme alanlarındaki işlem parsellerinde yer alan
tüm ağaçların boy/çap1,30m oranının hektardaki ağaç sayısına göre dağılımı
incelendiğinde, sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde birim alandaki ağaç sayısı
arttıkça, boy/çap1,30m oranında da artış görülmektedir. Dolayısıyla sedir
meşcerelerinde sıklık arttıkça, meşcerenin dayanıklılık derecesi de düşmektedir.
Böylece uygulanan silvikültürel müdahaleler sonucu birim alanda ağaç sayısı
azaltılan Şiddetli Müdahale ve Mutedil Müdahale Gruplarındaki boy/çap1,30m
oranı, Kontrol İşlem Gruplarının boy/çap1,30m oranından daha az olmaktadır.
Sonuçta birim alanda ağaç sayısının çok olduğu sık sedir meşcereleri,
müdahale gören ve seyrek sedir meşcerelerine göre, özellikle abiyotik tehlikeler
karşısında daha düşük dayanıklılık gösterecektir.
3.5.3. Göğüs Çapı ile Boy/Çap1,30m Oranı İlişkisi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarındaki işlem
parsellerinde yer alan tüm ağaçlar için 2008 yılı verilerine dayalı olarak göğüs
yüksekliğindeki çap ile boy/çap1,30m oranı ilişkisi Gülnar deneme alanları için
Ek Şekil 49a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Şekil 49b’de, Bozyazı deneme
alanları için Ek Şekil 49c’de ve tüm deneme alanları için Ek Şekil 49d’de
sunulmuştur. Buna göre ağaçların göğüs çapı arttıkça boy/çap1,30m oranı
düşmektedir. Böylece göğüs çapı ortalama değerinin daha yüksek olduğu
müdahaleye konu Şiddetli Müdahale ve Mutedil Müdahale İşlem Gruplarına ait
boy/çap1,30m oranı daha düşük olup, daha yüksek dayanıklılık değerine sahiptir.
Buna karşın ince çaplı ağaçlardan oluşan ve müdahale görmeyen Kontrol İşlem
Grubu ise, daha büyük boy/çap1,30m oranına sahiptir.
Böylece sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanacak silvikültürel
müdahaleler, ağaçların göğüs çapı değerlerini arttırarak ağaçların ve dolayısıyla
meşcerenin tehlikeli dış etkenlere karşı dayanıklılığını da arttıracaktır.
3.6. Meşcere Göğüs Yüzeyi Gelişmesi
Bir alanın mevcut yetiştirme gücü, göğüs yüzeyi miktarı ile ifade
edildiğinden dolayı, en güvenilir meşcere göstergesi olarak göğüs yüzeyi
alınmaktadır (ÖZDEMİR ve ark., 1987). Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine
ait deneme alanlarındaki meşcere göğüs yüzeyi hesaplama sonuçları aşağıda
meşcere toplam göğüs yüzeyi, yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımları, toplam
meşcere göğüs yüzeyi artımları, periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi
artımı miktarı, periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımı yüzdesi,
3’er yıllık dönemlerde meşcere göğüs yüzeyi artımları ve bölgelere göre
meşcere toplam göğüs yüzeyi gelişmesi halinde olmak üzere ayrı alt başlıklarda
açıklanmıştır.
3.6.1. Meşcere Toplam Göğüs Yüzeyi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanları için hesaplanan yıllık
meşcere toplam göğüs yüzeyi değerleri Gülnar deneme alanları için Ek Tablo
53 ve Ek Şekil 50a’da, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 54 ve Ek Şekil
50b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 55 ve Ek Şekil 50c’de, tüm
deneme alanları için ise Ek Tablo 56 ve Ek Şekil 50d’de sunulmuştur. Buna
karşın 1999 yılında silvikültürel müdahale sonucunda çıkarılan ve kalan
meşcere göğüs yüzeyi miktarları Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 53 ve Ek
alanları için ise Ek Tablo 56 ve Ek Şekil 51d’de verilmiştir. Diğer yandan 1999
yılında silvikültürel müdahale sonucunda çıkarılan ve kalan meşcere göğüs
yüzeyi yüzdeleri ise Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 53 ve Ek Şekil
ise Ek Tablo 56 ve Ek Şekil 52d’de gösterilmiştir.
Buna göre Mutedil Müdahale İşlem Grubu için uygulanan silvikültürel
müdahaleler sonucunda Gülnar deneme alanları için meşcere göğüs yüzeyinin
%6,32’si (0,33 m2/ha), Tarsus deneme alanları için meşcere göğüs yüzeyinin
%9,37’si (0,64 m2/ha), Bozyazı deneme alanları için meşcere göğüs yüzeyinin
%21,69’u (3,60 m2/ha) ve tüm deneme alanları ortalaması için ise meşcere
göğüs yüzeyinin %15,92’si (1,52 m2/ha) çıkarılmıştır.
Şiddetli Müdahale İşlem Grupları için 1999 yılında gerçekleştirilen
silvikültürel müdahale işlemleriyle meşcere göğüs yüzeylerinin Gülnar deneme
alanlarında %14,52’si (0,44 m2/ha), Tarsus deneme alanlarında %3,49’u (0,21
m2/ha), Bozyazı deneme alanlarında %19,79’u (3,27 m2/ha) ve tüm deneme
alanlarında %15,38’i (1,31 m2/ha) alınmıştır.
Deneme alanlarında 1999 yılı müdahale öncesinde farklı sayıda ağaç
bulunması nedeniyle, müdahalelerde çıkarılan ağaç sayıları ve dolayısıyla
çıkarılan meşcere göğüs yüzeyleri farklı olmuştur.
Böylece tüm işlem parselleri için dönem başı olan 1999 yılı
müdahaleden sonra Kontrol İşlem Grubunda 10,09 m2/ha olan meşcere göğüs
yüzeyi değeri, dönem sonu olan 2008 yılında 30,86 m2/ha değerine ulaşmıştır.
Mutedil Müdahale İşlem Grubunda tüm işlem parselleri için 1999 yılı
müdahaleden sonra 8,03 m2/ha olan meşcere göğüs yüzeyi değeri, 2008 yılında
26,57 m2/ha olmuştur.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubunun tüm işlem parselleri için 1999 yılı
müdahaleden sonraki meşcere göğüs yüzeyi 7,21 m2/ha iken, 2008 yılında bu
değer 23,24 m2/ha olmuştur.
Böylece tüm işlem parselleri ortalamasına göre ölçüm ve gözlem
yıllarında en yüksek meşcere toplam göğüs yüzeyi değerine sahip işlem grubu,
en fazla ağaç sayısına sahip Kontrol İşlem Grubudur. Dönem sonundaki (2008
yılı) müdahale gören işlem parselleri göğüs yüzeyi toplamına, müdahaleyle
çıkarılan göğüs yüzeyleri eklendiğinde, yine Kontrol İşlem Grubunun dönem
sonu göğüs yüzeyi değerine ulaşılamamaktadır.
Buna göre yıllık meşcere toplam göğüs yüzeyi değişkenine ait dağılımların her
bir işlem grubu için normal olduğu ortaya çıkmıştır. Daha sonra varyansların
homojenliği testi sonucunda ise, başlangıçta grup varyanslarının homojen
olduğu belirlenmiştir (Gülnar deneme alanları için p=0,112 > 0,05, Tarsus
0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,548 > 0,05). Böylece aynı yıl içerisinde
işlem gruplarının sahip oldukları meşcere toplam göğüs yüzeylerinin
karşılaştırılması amacıyla Varyans Analizi ve Duncan Testinden
faydalanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo
53’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 54’de, Bozyazı deneme alanları
için Ek Tablo 55’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 56’da verilmiştir.
Buna göre Bozyazı deneme alanlarında belirlenen meşcere göğüs yüzeyi
değerleri incelendiğinde, sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarında Kontrol İşlem
Grubu ile Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları arasında
istatistiksel açıdan önemli bir fark ortaya çıktığı görülmektedir. Buna karşın
Gülnar, Tarsus ve tüm deneme alanlarına ait sıklık çağındaki sedir
meşcerelerinde yer alan Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları arasında meşcere toplam göğüs yüzeyleri açısından istatistiksel açıdan
önemli bir fark bulunmamaktadır.
3.6.2. Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarının yıllık meşcere
göğüs yüzeyi artımları Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 57 ve Ek Şekil
ise Ek Tablo 60 ve Ek Şekil 53d’de sunulmuştur. Buna göre tüm deneme
alanları için 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002, 2003-2004 ve 2005-2006
ölçüm ve gözlem dönemlerinde en yüksek yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımına
sahip olan işlem grubu Kontrol İşlem Grubudur. Mutedil Müdahale İşlem
Grubu 2002-2003 ve 2007-2008 dönemlerinde en yüksek yıllık meşcere göğüs
yüzeyi artımına sahipken, bu değer Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda 20042005 ve 2006-2007 dönemlerinde en yüksek değerlere ulaşmıştır.
Tüm deneme alanları için en az yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımlarının
gerçekleştiği ölçüm ve gözlem dönemleri 2002-2003 ve 2003-2004 iken, bu
değerin en yüksek düzeyde meydana geldiği dönemler ise 1999-2000 ve 20052006 dönemleridir.
denetlenmiştir. Buna göre yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımları değişkenine ait
p=0,134 > 0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,156 > 0,05). Böylece deneme
alanlarına yönelik elde edilen yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımlarına ilişkin
verilerin Varyans Analizi ve Duncan Testi vasıtasıyla değerlendirilmesiyle elde
edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 57’de, Tarsus deneme
alanları için Ek Tablo 58’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 59’da ve
tüm deneme alanları için Ek Tablo 60’da sunulmuştur. Buna göre Gülnar
deneme alanları için 2002-2003 döneminde ve Bozyazı deneme alanları için
2007-2008 döneminde yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımları açısından 2 farklı
grubun meydana geldiği anlaşılmıştır. Bu grupların ilki Kontrol İşlem Grubu
iken, diğeri Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. Bu
gruplar arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark mevcuttur. Buna karşın
Tarsus ve tüm deneme alanları için ise Kontrol İşlem Grubu, Mutedil Müdahale
işlem Grubu ve Şiddetli Müdahale İşlem Grubu arasında hiçbir ölçüm ve
gözlem yılında istatistiksel açıdan anlamlı bir farka rastlanmamıştır.
Benzer şekilde Batı Akdeniz bölgesindeki kızılçam kültür
ormanlarındaki ilk aralamalarda (USTA, 1996) ve Antalya yöresinde doğal
sedir meşcerelerindeki gecikmiş aralama kesimlerinde (ELER, 1990), meşcere
göğüs yüzeyi artımı açısından uygulanan silvikültürel müdahalelerin etkisinin
bulunmadığı belirtilmektedir.
Buna karşın Gördes İşletmesindeki karaçam (Pinus nigra Arnold)
gecikilmiş sıklık bakımlarında (KAYMAKÇI ve ark., 2000), Muğla yöresindeki
genç kızılçam (Pinus brutia Ten.) meşcerelerindeki ilk aralama
müdahalelerinde (CEYLAN, 1986) ve Antalya yöresi kızılçam ağaçlandırma
alanlarındaki gecikmiş ilk aralamalarda (ELER ve KESKİN, 1989) ise farklı
silvikültürel müdahale işlemlerinin meşcere göğüs yüzeyi artımı üzerinde
önemli derecede farklı etkilere sahip olduğu tespit edilmiştir.
3.6.3. Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımları
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarında 1999-2008 yılları
arasında gerçekleşen toplam meşcere göğüs yüzeyi artımları Gülnar deneme
alanları için Ek Tablo 57 ve Ek Şekil 54a’da, Tarsus deneme alanları için Ek
Tablo 58 ve Şekil 54b’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 59 ve Ek
Şekil 54c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 60 ve Ek Şekil 54d’de
sunulmuştur. Buna göre tüm işlem parselleri için 1999-2008 yılları arasında en
yüksek toplam meşcere göğüs yüzeyi artımına sahip işlem grubu Kontrol İşlem
Grubu (20,76 m2/ha) iken, bunu sırasıyla Mutedil Müdahale İşlem Grubu (18,55
m2/ha) ve Şiddetli Müdahale İşlem Grubu (16,03 m2/ha) takip etmektedir.
Buna göre toplam meşcere göğüs yüzeyi artımları değişkenine ait dağılımların
varyansların homojenliği testi sonucunda ise, grup varyanslarının homojen
0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,922 > 0,05). Böylece ölçüm ve gözlem
yılları olan 1999-2008 yılları arasındaki dönemde toplam meşcere göğüs yüzeyi
artımına ilişkin işlem grupları itibariyle elde edilen verilerin Varyans Analizi ve
Duncan Testi yoluyla karşılaştırılmasıyla elde edilen sonuçlar Gülnar deneme
alanları için Ek Tablo 57’de, Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 58’de,
Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo 59’da ve tüm deneme alanları için Ek
Tablo 60’da verilmiştir. Buna göre Bozyazı deneme alanlarında bu değişken
açısından işlem grupları arasında 2 farklı grubun oluştuğu görülmüştür. Bu
grupları oluşturan Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları ile
Kontrol İşlem Grubu arasında istatistiksel yönden anlamlı bir fark
bulunmaktadır. Buna karşın Gülnar, Tarsus ve tüm deneme alanları için toplam
meşcere göğüs yüzeyi artımı yönünden Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farkın mevcut
olmadığı görülmüştür.
3.6.4. Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi
Artımı Miktarı
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarındaki periyodik
ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımı miktarları Gülnar deneme alanları
55c’de, tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 60 ve Ek Şekil 55d’de
verilmektedir. Buna göre tüm işlem parselleri için en yüksek periyodik ortalama
yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımı miktarına sahip işlem grubunun Kontrol
İşlem Grubu (2,33 m2/ha) olduğu anlaşılmaktadır. Bunu sırasıyla Mutedil
Müdahale (2,06 m2/ha) ve Şiddetli Müdahale (1,78 m2/ha) İşlem Grupları takip
etmektedir.
denetlenmiştir. Buna göre periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi
artımı miktarları değişkenine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal
p=0,874 > 0,05). Böylece periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımı
miktarları açısından aynı dönem içerisinde işlem gruplarının karşılaştırılması
amacıyla uygulanan Varyans Analizi ve Duncan Testi sonuçları, Gülnar deneme
Tablo 60’da sunulmuştur. Buna göre bu değişken açısından Bozyazı deneme
alanlarında 2 farklı grubun ortaya çıktığı görülmektedir. Bu gruplar Mutedil
Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Grupları ile Kontrol İşlem Grubudur. Bu
gruplar arasında istatistiksel yönden önemli bir fark mevcuttur. Buna karşın
Gülnar, Tarsus ve tüm deneme alanlarında Kontrol, Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Grupları arasında periyodik ortalama yıllık meşcere
göğüs yüzeyi artımı miktarları yönünden istatistiksel önemde bir farkın
olmadığını anlaşılmıştır.
Öte yandan Antalya bölgesi doğal kızılçam (Pinus brutia Ten.)
ormanlarındaki sıklık bakımlarında (ÖZDEMİR ve ark., 1987) ise, farklı
silvikültürel müdahalelerin periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi
artım miktarını etkilediği saptanmıştır.
3.6.5. Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi
Artımı Yüzdesi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarındaki periyodik
ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımı yüzdeleri Gülnar deneme alanları
sunulmuştur. Buna göre tüm deneme alanları için periyodik ortalama yıllık
meşcere göğüs yüzeyi artımı yüzdesinin en yüksek olduğu işlem grubu, Şiddetli
Müdahale İşlem Grubudur (%36,63). Bunu sırasıyla Kontrol (%34,66) ve
Mutedil Müdahale (%31,05) İşlem Grupları izlemektedir.
Buna göre toplam meşcere göğüs yüzeyi artımları değişkenine ait dağılımların
varyansların homojenliği testi sonucunda ise, grup varyanslarının homojen
0,05 ve tüm deneme alanları için p=0,907 > 0,05). Böylece Varyans Analizi
yoluyla işlem gruplarının sahip olduğu periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs
yüzeyi artımı yüzdeleri değerlendirilmiş ve elde edilen sonuçlar Gülnar deneme
Tablo 60’da verilmiştir. Buna göre bu değişken açısından Gülnar, Tarsus,
Bozyazı ve tüm deneme alanlarındaki Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grupları arasında, aynı dönem içerisinde istatistiksel yönden
anlamlı bir farkın bulunmadığı anlaşılmıştır.
3.6.6. 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik Meşcere Göğüs
Yüzeyi Artımları
dönemlerdeki periyodik meşcere göğüs yüzeyi artımları Gülnar deneme alanları
verilmiştir. Buna göre tüm işlem parselleri için 2000-2002 ve 2006-2008
dönemlerinde periyodik meşcere göğüs yüzeyi artımları en yüksek Kontrol
İşlem Grubunda gerçekleşmiş iken, 2003-2005 döneminde en yüksek periyodik
meşcere göğüs yüzeyi artımı Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda meydana
gelmiştir.
Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında
3’er yıllık dönemlerdeki periyodik meşcere göğüs yüzeyi artımları en yüksek
2000-2002 döneminde gerçekleşmiş iken, bunu sırasıyla 2006-2008 ve 20032005 dönemleri izlemiştir.
denetlenmiştir. Buna göre 3’er yıllık dönemlerdeki periyodik meşcere göğüs
yüzeyi artımları değişkenine ait dağılımların her bir işlem grubu için normal
p=0,821 > 0,05). Böylece aynı dönemler içerisinde işlem gruplarının
karşılaştırılması amacıyla gerçekleştirilen Varyans Analizi ve Duncan Testinden
elde edilen sonuçlar Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 61’de, Tarsus
deneme alanları için Ek Tablo 62’de, Bozyazı deneme alanları için Ek Tablo
63’de ve tüm deneme alanları için Ek Tablo 64’de sunulmuştur. Buna göre
Bozyazı deneme alanlarında 2006-2008 döneminde aralarında istatistiksel
yönden anlamlı bir farkın olduğu 2 farklı grubun oluştuğunu göstermektedir. Bu
grupların ilki Kontrol İşlem Grubu iken, diğer grup ise Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarıdır. Buna karşın Gülnar, Tarsus ve tüm
deneme alanlarında 3’er yıllık dönemlerdeki periyodik meşcere göğüs yüzeyleri
artımları yönünden Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grupları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farkın olmadığı anlaşılmıştır.
3.6.7. Bölgelere Göre Meşcere Toplam Göğüs Yüzeyi
Gelişmesi
Sıklık çağındaki sedir meşceresi deneme alanlarına ait meşcere toplam
göğüs yüzeyi değerleri sırasıyla Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 53 ve Ek
alanları için ise Ek Tablo 56 ve Ek Şekil 50d’de sunulmuştur. Buna göre
Kontrol İşlem Grubu için 1999 yılı müdahaleden önce ve sonra Gülnar işlem
parsellerinde 3,78 m2/ha, Tarsus işlem parsellerinde 5,60 m2/ha ve Bozyazı
işlem parsellerinde 10,09 m2/ha olan meşcere toplam göğüs yüzeyi değerleri,
aynı işlem grubunda son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılında Gülnar işlem
parsellerinde 20,73 m2/ha, Tarsus işlem parsellerinde 26,29 m2/ha ve Bozyazı
işlem parsellerinde 45,55 m2/ha değerlerine ulaşmıştır.
meşcere toplam göğüs yüzeyi değerleri Gülnar işlem parsellerinde 4,89 m2/ha,
Tarsus işlem parsellerinde 6,19 m2/ha ve Bozyazı işlem parsellerinde 13,00
m2/ha iken, aynı işlem grubunda 2008 yılındaki dönem sonunda Gülnar işlem
parselleri için 26,75 m2/ha, Tarsus işlem parselleri için 21,73 m2/ha ve Bozyazı
işlem parsellerinde 31,24 m2/ha olmuştur.
Şiddetli Müdahale İşlem Grubu için ise, 1999 yılı müdahaleden sonra
Gülnar işlem parsellerinde 2,59 m2/ha, Tarsus işlem parsellerinde 5,80 m2/ha ve
Bozyazı işlem parsellerinde 13,25 m2/ha olan meşcere toplam göğüs yüzeyi
değerleri, 2008 yılındaki son ölçümlerde Gülnar işlem parsellerinde 16,78
m2/ha, Tarsus işlem parsellerinde 24,91 m2/ha ve Bozyazı işlem parsellerinde
28,04 m2/ha değerlerine ulaşmıştır.
Buna karşın 1999-2008 yılları arasındaki meşcere toplam göğüs yüzeyi
artımını ve periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi artım değerlerini
gösteren Ek Tablo 60 incelendiğinde, en yüksek değerlere Bozyazı işlem
parsellerinde ulaşıldığı ve bunu sırasıyla Tarsus işlem parselleri ile Gülnar işlem
parsellerinin izlediği anlaşılmaktadır.
3.7. Değişkenler Arasındaki İlişkiler
Sıklık çağındaki sedir meşcerelerine ait deneme alanlarına yönelik iki
değişkenli ilişkilerin mevcudiyetini, gücünü ve yönünü incelemek için
Korelasyon Analizi kullanılmıştır. İşlem grupları itibariyle ölçüm ve gözlem
yıllarındaki iki değişkenli ilişkiler Gülnar deneme alanları için Ek Tablo 65’de,
Tarsus deneme alanları için Ek Tablo 66’da, Bozyazı deneme alanları için Ek
Tablo 67’de ve tüm deneme alanları için ise Ek Tablo 68’de sunulmuştur.
Aşağıda tüm deneme alanları için elde edilen sonuçlar (Ek Tablo 68)
açıklanmaktadır.
Buna göre tüm işlem gruplarında göğüs çapı ile ağaç boyu arasındaki
iki değişkenli ilişki pozitif olup, p<0,05 düzeyinde önem taşımaktadır. Bir başka
ifadeyle göğüs çapı arttıkça, ağaç boyu da artmaktadır.
Göğüs çapı ile üst boy arasındaki ikili ilişki Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında pozitif iken, Kontrol (2006 ve 2007 ölçüm
ve gözlem yılları hariç) İşlem Grubunda bu iki değişken arasındaki ilişki
istatistiksel yönden önemli değildir.
Göğüs çapı ile meşcere göğüs yüzeyi ilişkisi, beklendiği üzere tüm
işlem gruplarında ve tüm ölçüm ve gözlem yıllarında pozitif yönde olmak üzere,
istatistiksel açıdan p<0,05 düzeyinde önemlidir.
Göğüs çapı ile boy/çap1,30m oranı ilişkisi, yine tüm işlem grupları ve tüm
ölçüm ve gözlem yılları için negatif yönlü olmak üzere, p<0,05 düzeyinde
önemlidir. Yani göğüs çapının artması, boy/çap1,30m oranını düşürmektedir.
Ağaç boyu ile üst boy arasında iki değişkenli ilişki Kontrol İşlem
Grubunda, çoğu ölçüm ve gözlem yıllarında istatistiksel olarak önemli değildir.
Buna karşın Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarında bu iki
değişken arasında pozitif yönde ve istatistiksel açıdan önem taşıyan ilişki
görülmektedir.
Ağaç boyu ile meşcere göğüs yüzeyi ilişkisi, tüm işlem gruplarında ve
tüm ölçüm ve gözlem yıllarında pozitif yönde olmak üzere, p<0,05 düzeyinde
önem taşımaktadır.
Ağaç boyu ile boy/çap1,30m oranı arasındaki iki değişkenli ilişkiler, tüm
işlem gruplarında ve çoğu ölçüm ve gözlem yılları için olmak üzere, negatif
yönde ve p<0,05 düzeyinde istatistiksel açıdan önemlidir.
Üst boy ile meşcere göğüs yüzeyi ilişkisi, Kontrol (2007 yılı hariç)
İşlem Grubunda istatistiksel olarak önemli değildir. Mutedil Müdahale İşlem
Grubunda 2006 ölçüm ve gözlem yılı hariç ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grubunda 2002 ölçüm ve gözlem yılı hariç olmak üzere, bu işlem gruplarında
diğer ölçüm ve gözlem yıllarında, üst boy ile meşcere göğüs yüzeyi arasında
çoğunluğu p<0,05 düzeyinde ve pozitif yönde istatistiksel olarak önem taşıyan
ilişki saptanmıştır.
Çoğu ölçüm ve gözlem yılı için, tüm işlem gruplarında üst boy ile
boy/çap1,30m oranı arasında istatistiksel açıdan önemli bir ilişki
bulunmamaktadır.
Öte yandan meşcere göğüs yüzeyi ile boy/çap1,30m oranı arasındaki iki
değişkenli ilişkinin, tüm ölçüm ve gözlem yılları ve tüm işlem grupları için,
negatif yönde ve p<0,05 düzeyinde önemli olduğu saptanmıştır.
4. TARTIŞMA VE SONUÇLAR
Bu çalışma, silvikültürel müdahalelerin yapılmadığı Kontrol işlemi ile
karşılaştırıldığında iki farklı şiddetteki sıklık bakımı işleminin (Mutedil
Müdahale ve Şiddetli Müdahale) göğüs çapı, boy, üst boy, göğüs yüzeyi ve
meşcere dayanıklılığı (boy/çap1,30m oranı) değişkenleri üzerine etkilerini ele
almaktadır. Diğer bir ifadeyle bu çalışmada, sıklık bakımı müdahalelerinin sedir
meşcerelerinin kuruluşu, büyümesi, hasılatı ve dayanıklılığı üzerine etkileri
araştırılmıştır.
Genel olarak değerlendirildiğinde, bu araştırmada elde edilen
sonuçların, diğer ağaç türlerinde yapılan sıklık bakımı ve aralama çalışmalarının
sonuçlarıyla uyumlu olduğu belirtilebilir.
Gülnar deneme alanlarında ortalama ağaç sayısı 9900-10800 adet
arasında değişiyorken, sıklık bakımlarından sonra Mutedil Müdahale ve Şiddetli
Müdahale parsellerindeki ortalama sıklık (kalan ağaç sayısı) sırasıyla 6967 ve
4800 adet/ha’dır. Tarsus deneme alanlarında ortalama ağaç sayısı 13100-15000
adet arasında değişiyorken, bu değerler 7700 ve 6067 adet/ha ve Bozyazı
deneme alanlarında ortalama ağaç sayısı 15633-18667 adet arasında
değişiyorken, 6600 ve 5867 adet/ha olmuştur. Böylece sıklıklar, Mutedil
Müdahale İşlem Grubu için 7000-8000 adet/ha ve Şiddetli Müdahale İşlem
Grubu için 5000-6000 adet/ha ağaç olarak ortaya çıkmıştır.
Tüm işlem parselleri ortalamaları dikkate alındığında, ilk ölçüm ve
gözlem yılı olan 1999 yılı müdahaleden önce, ortalama göğüs çapı 2,23 cm
olup, 1,54 cm ile 3,14 cm arasında değişmiştir. 1999 yılı müdahaleden sonra
işlemlerin ortalama göğüs çapı 3,03 cm (1,76-4,92 cm) değerine yükselmiştir.
Tüm işlemler için, 2008 yılındaki son ölçümlerde ortalama göğüs çapı 5,63 cm
(2,98-7,37 cm) değerine ulaşmıştır. Göğüs çapında Şiddetli Müdahale ve
Mutedil Müdahale İşlem Grupları en yüksek değerleri vermişken, Kontrol İşlem
Grubu en düşük değeri vermiştir.
Tüm işlem parselleri için göğüs çapı büyümesi en fazla Şiddetli
Müdahale İşlem Grubunda gerçekleşmiş, bunu sırasıyla Mutedil Müdahale
İşlem Grubu ve Kontrol İşlem Grubu takip etmiştir. Bu durum sıklık çağındaki
sedir meşcerelerinde yapılacak ilk sıklık bakımı müdahalelerinin göğüs çapı
büyümesi üzerine olumlu etkisini göstermektedir.
Ortalama göğüs çapı değerleri için 2004-2008 yılları arasında olmak
üzere, işlemler arasında göğüs çapı itibariyle istatistiksel açıdan önemli
farklılıklar bulunmuştur.
Sıklık bakımından sonraki ilk yıl süresince (1999 yılından 2000 yılına
kadar), işlemlerin ortalama yıllık göğüs çapı artımı 0,11 ile 0,49 cm yıl-1
arasında olup, en yüksek Şiddetli Müdahale İşlem Grubunda gerçekleşmiştir.
1999-2000 döneminde göğüs çapı artımı, artan sıklık bakımı yoğunluğu ile, az
da olsa artmıştır. Bir başka ifadeyle bu dönemde, bir işlem parselindeki tüm
ağaçların ortalama göğüs çapı artımı, meşcere sıklığının azalmasıyla birlikte
artmıştır. 1999’dan sonra ortalama yıllık göğüs çapı artımları, bazı yıllarda tüm
işlemler için önemli derecede azalmıştır. 2008 yılında işlemlerin ortalama yıllık
göğüs çapı artımları sırasıyla -0,04 ile 0,84 cm/yıl ve -0,01 ile 0,86 cm/yıl
arasında değişmiştir. Bu nedenle 1999 yılına göre yıllık göğüs çapı artımlarının
alt sınırı azalmış, üst sınırı yükselmiştir.
Müdahaleye konu işlem parsellerindeki tüm ağaçların ortalama göğüs
çapı artımı, Kontrol işlem parselleriyle karşılaştırıldığında, belirgin şekilde
artmıştır. Nitekim göğüs çapındaki yıllık cari artım, Şiddetli Müdahale ve
Mutedil Müdahale işlemlerinde en yüksektir. Bu çalışmada Şiddetli Müdahale
işlem parsellerindeki ağaçların toplam göğüs çapı artımının, Kontrol işlem
parsellerindeki ağaçların hemen hemen iki katı olduğu bulunmuştur. Göğüs çapı
yıllık cari artımları, her işlemde yaş arttıkça azalmıştır.
Bu çalışma, sıklık bakımının kalan ağaçların göğüs çapı büyümesine
olumlu etkilerini ortaya koymuştur. Göğüs çapı büyümesi, sıklık bakımı
müdahalelerinden sonra hızlı ve büyük tepki göstermiştir. Büyüme, sıklık
bakımından sonra sahada kalan iyi nitelikli ağaçlara etkin şekilde dağıtılmıştır.
Araştırmanın ilk ölçüm ve gözlem yılından (1999 yılı) son ölçüm ve
gözlem yılına kadar (2008 yılı) olan süreçte Kontrol, Mutedil Müdahale ve
Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarının tamamı için, büyük çap sınıflarında
toplanan ağaç sayısında artış görülmektedir. Bu durumu Kontrol İşlem Grupları
için ağaç yaşına bağlamak mümkün iken, diğerlerinde ağaç yaşı yanında
silvikültürel müdahalelerin de etkisi söz konusudur. Zira müdahaleye konu
işlem gruplarında büyük çap sınıflarında bulunan ağaç sayıları, Kontrol İşlem
Gruplarındakinden belirgin şekilde daha fazladır.
İşlemlerin ortalama ağaç boyu, 1999 yılı müdahaleden önce ve sonra
sırasıyla 2,48 m (1,96-3,22 m) ve 3,00 m (2,07-4,24 m) olmuştur. 2008
yılındaki son ölçümlerde ise, tüm işlemler için ağaç boyu ortalaması 5,06 m
(3,37-6,84 m) değerine ulaşmıştır.
Her ne kadar Kontrol İşlem Grubunun ortalama ağaç boyu diğer işlem
gruplarından daha düşük olsa da, işlemler arasındaki ortalama ağaç boyu
istatistiksel olarak farklı değildir. Sonuçta farklı işlem parsellerindeki ağaçların
boy farklılıkları önemsiz olarak görülmüştür.
Tüm işlemler için yıllık boy artımı, 1999 yılında 0,11 ile 0,33 m/yıl
arasında ve 2008 yılındaki son ölçümlerde 0,02 ile 0,66 m/yıl arasında değişen
bir artım göstermiştir.
Öte yandan boy artımının sıklık bakımı uygulanan meşcerelerde
azalabileceği de görülmektedir. Nitekim sıklık bakımı müdahaleleriyle kalan
ağaçların göğüs çapı artımı belirgin şekilde artmış iken, boy artımında bu
durum yaşanmamıştır.
Yukarıdaki açıklamalara dayalı olarak, boy artımının sıklık bakımı
yoğunluğundan nispeten bağımsız olduğu sonucuna ulaşılabilir.
Bununla birlikte son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılında ortalama
göğüs çapında 3,60 cm’ye (%49,86) ve ağaç boyunda 2,57 m’ye (%60) kadar
olmak üzere, sıklık bakımı uygulanan işlem parsellerinde uygulanmayan işlem
parsellerine göre farklılaşma ortaya çıkmıştır.
Tüm işlemlerin ortalama üst boy değerleri ise 1999 yılı müdahale
öncesinde 5,52 m (4,16-7,58 m) iken, hemen müdahale sonrasında 5,83 m
(4,44-7,58 m) olmuştur. 2008 yılındaki son ölçümlerde ise, tüm işlemler için üst
boy ortalaması 10,15 m’ye (8,00-14,00 m) ulaşmıştır.
Ortalama üst boy için işlemler arasında hiçbir yıl istatistiksel açıdan
fark bulunmamaktadır. Tüm işlem parselleri ortalaması için, en düşük üst boy
ortalama değerleri Mutedil Müdahale İşlem Grubundadır.
Bu çalışma Kontrol parsellerindeki üst boy büyümesinin müdahale
parsellerindekiyle hemen hemen aynı olduğunu belirlemiştir.
İşlemlerin yıllık üst boy artımları 1999 yılında 0,24 ile 1,08 m/yıl
arasında iken, 2008 yılı son ölçümlerde 0,16 ile 1,30 m/yıl arasında değişmiştir.
Diğer yandan sıklık bakımı yoğunluğu, yıllık üst boy artımı üzerinde
sadece küçük bir etkiye sahiptir. Yani artan sıklık bakımı yoğunluğu ile birlikte
üst boy artımı biraz artmıştır.
Buraya kadar yapılan açıklamalara göre, bu araştırmadaki sedir
meşcerelerine yönelik sıklık bakımı denemelerinde, göğüs çapı büyümesinde
önemli farklar ortaya çıkmış iken, boy ve üst boy büyümesinde önemli bir fark
görülmemiştir. Böylece göğüs çapı büyümesinin sıklığa duyarlı olduğu
yönündeki genel görüşü destekleyen bir sonuca ulaşılmıştır.
Öte yandan toplam çap artımı ve toplam boy artımı için işlemler
arasında istatistiksel yönden önemli farklılıklar ortaya çıkmış iken, toplam üst
boy artımı için bir fark çıkmamıştır. Periyodik ortalama yıllık göğüs çapı ve boy
artımları, sıklık bakımı yoğunluğu ile pozitif olarak ilişkilidir. Bu değişkenler
itibariyle, işlemler arasında istatistiksel açıdan önemli farklar (p<0,05)
bulunmuştur. Buna karşın periyodik ortalama yıllık üst boy artımı için, işlemler
arasında istatistiksel olarak fark yoktur.
Bu çalışmada sıklık çağındaki sedir meşcerelerine yönelik sıklık bakımı
uygulamalarının, meşcere dayanıklılığı üzerine pozitif etkisi ortaya çıkmıştır.
Bir başka ifadeyle, boy/çap1,30m oranı ile ifade edilen ağaç ve meşcere
dayanıklılığı, sıklık bakımı müdahalesiyle olumlu yönde etkilenmiştir. Nitekim
boy/çap1,30m oranı, artan sıklık bakımı yoğunluğuna bağlı olarak azalmıştır.
1999 yılı sıklık bakımı müdahalelerinden önce ve sonra işlemlerin
boy/çap1,30m oranı, sırasıyla 157,51 (133,85-178,57) ve 127,69 (92,15-178,57)
olmuştur. 2008 yılındaki son ölçümlerde, tüm işlemler için boy/çap1,30m oranı
104,13’e (81,48-149,30) düşmüştür.
Boy/çap1,30m oranı için, 2000-2008 yılları arasındaki tüm ölçüm ve
gözlem yılları için olmak üzere, işlemler arasında istatistiksel yönden önemli
farklar bulunmaktadır. Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarına ait boy/çap1,30m
oranı, diğer işlem gruplarından daha düşüktür.
Sonuçta ele alınan sıklık bakımı işlemleri, deneme alanlarının
dayanıklılığını önemli şekilde etkilemiştir. Sıklık bakımı işlemleri çap artımını
teşvik etmiş ve böylece müdahaleye konu işlem parsellerinin boy/çap1,30m oranı,
Kontrol parsellerinden daha düşük düzeylere inmiştir. Silvikültürel
müdahalelerin yapılmadığı Kontrol işlemiyle karşılaştırıldığında, sıklık bakımı
müdahalelerinin yapıldığı Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale işlemleri
boy/çap1,30m oranı artışını ya durdurmuş yada önemli derecede yavaşlatmıştır.
Böylece Şiddetli Müdahale işlemi, meşcere dayanıklılığı açısından en uygun
işlem olmuştur.
Diğer yandan 1999 yılı müdahaleden önce işlemlerin meşcere göğüs
yüzeyi ortalaması 9,39 m2/ha olup, 3,03 ile 20,90 m2/ha arasında değişmiştir.
Yine 1999 yılı müdahaleden sonra, Mutedil Müdahale işlemi meşcere göğüs
yüzeyini ortalama %12,46 oranında azaltarak, 9,55 m2/ha’dan 8,03 m2/ha’a
düşürmüştür. 1999 yılı müdahaleden sonra, Şiddetli Müdahale işlemi meşcere
göğüs yüzeyini 8,52 m2/ha’dan 7,21 m2/ha’a getirerek ortalama %12,60
oranında azaltmıştır. 2008 yılı son ölçümlerde, tüm işlemler için ortalama
meşcere göğüs yüzeyi 25,94 m2/ha (23,08-30,86 m2/ha) değerindedir.
Beklendiği üzere hektardaki mevcut meşcere göğüs yüzeyi, Mutedil
Müdahale ve Şiddetli Müdahale işlem parsellerinde, artan sıklık bakımı
yoğunluğu ile birlikte azalmıştır. 10 yıl sonunda meşcere göğüs yüzeyi, iki
sıklık bakımı işleminde Kontrol işleminden daha düşük kalmıştır. Nitekim 2008
yılında Kontrol, Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale parsellerinde sırasıyla
30,86 m2/ha, 26,57 m2/ha ve 23,24 m2/ha göğüs yüzeyi tespit edilmiştir.
Bu çalışmanın sonuçları, artan sıklık bakımı yoğunluğu ile toplam
meşcere göğüs yüzeyinde önemli bir azalma yaşanacağı şeklindeki genel görüşü
desteklemektedir.
Bununla birlikte her bir ölçüm ve gözlem yılı için Kontrol İşlem Grubu
ile geri kalan diğer işlem grupları arasında, meşcere göğüs yüzeyi açısından
istatistiksel olarak fark bulunmamaktadır.
Son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008 yılına kadar Mutedil Müdahale
işlemlerindeki meşcere göğüs yüzeyinin geri kazanımı, Şiddetli Müdahale
işlemlerindekinden daha hızlı gerçekleşmiştir.
İşlemlerin 1999 ile 2000 yılları arasındaki yıllık meşcere göğüs yüzeyi
artımı 1,29 ile 4,14 m2/ha arasında iken, 2007 ile 2008 yılları arasında 0,32 ile
4,36 m2/ha değerlerine sahip olmuştur. 1999 ile 2000 yılları arasındaki
maksimum 4,14 m2/ha yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımına 5,60 m2/ha
değerindeki meşcere göğüs yüzeyinde ulaşılmıştır.
Artan yaş ve artan meşcere göğüs yüzeyi ile birlikte işlemlerin yıllık
meşcere göğüs yüzeyi artımında genel olarak bir azalma görülmüştür.
Ağaçların toplam göğüs yüzeyi artımı, artan sıklık bakımı yoğunluğuna
bağlı olarak azalmıştır. Çoğu zaman birim alan başına göğüs yüzeyi artımı, en
yüksek Kontrol işlem parsellerinde olduğu görülmüştür. Ancak işlemler
arasında toplam göğüs yüzeyi artımı açısından ortaya çıkan bu farklılık,
istatististiksel açıdan önemli değildir. Bir başka ifadeyle bu çalışma, genç ve
doğal sıklık çağındaki sedir meşcerelerindeki göğüs yüzeyi artımının sıklık
bakımı müdahale yoğunluğu ile yakından ilişkili olmadığını ortaya koymuştur.
Sonuç olarak sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanan sıklık bakımı
müdahaleleri, ağaçların hektardaki toplam göğüs yüzeyi artımını önemli oranda
arttırmamaktadır.
Öte yandan beklendiği gibi, dönem sonunda (2008 yılı) en yüksek
göğüs yüzeyi Kontrol İşlem Gruplarında ölçülmüştür. Buna karşın tüm deneme
alanları için, periyodik ortalama yıllık meşcere göğüs yüzeyi artımı yüzdesinin
en büyük olduğu işlem grubu, Şiddetli Müdahale İşlem Grubudur. Bu durumun
aynı oranda devam etmesi durumunda, sıklık çağında şiddetli silvikültürel
müdahaleler yapılmış meşcerelerin, müdahale görmemiş meşcerelere göre,
gelecekte daha yüksek meşcere toplam göğüs yüzeyine sahip olacağı
düşünülebilir. Dolayısıyla sıklık bakımı müdahalelerinin, meşcere göğüs
yüzeyinin gelişimi ve dolayısıyla uzun dönemde meşcereden elde edilecek ara
ve son hasılat yönünden de olumlu etkisi ortaya çıkmıştır.
Tüm işlem parselleri ortalaması olarak 2008 yılında Kontrol işleminde
bulunan meşcere göğüs yüzeyi 30 m2/ha düzeyindedir. Eğer ormanın yönetim
amacı bireysel ağaç büyümesini en yükseğe ulaştırmak ise, sıklık çağındaki
sedir meşcerelerinin yaklaşık olarak Gülnar için 7-10 m2/ha, Tarsus için 13-15
m2/ha, Bozyazı için 15-20 m2/ha ve tüm deneme alanları için 10-15 m2/ha
meşcere göğüs yüzeyine ulaşmaması gereklidir. Zira bu miktarların üzerinde
meşcere göğüs yüzeyine sahip sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde, ağaçlar
arasındaki rekabet artmakta ve göğüs çapı büyümesi azalmaktadır. Dolayısıyla
bu meşcerelerin sahip olduğu göğüs yüzeyi arazi verimliliğine bağlı olarak 10
m2/ha ile 20 m2/ha arası değerlere ulaştığında, yeni bir müdahaleyle meşcere
göğüs yüzeyinin azaltılması düşünülebilir.
Tüm bu yukarıda açıklanan dönem sonu 2008 yılı sonuçlarına göre,
sıklık bakımı şiddeti ne kadar büyükse, boy/çap1,30m oranının o kadar düşük ve
göğüs çapı ortalamaları, toplam çap artımı, periyodik ortalama yıllık çap artımı,
toplam boy artımı ve periyodik ortalama yıllık boy artımı değerlerinin o kadar
büyük olduğu belirlenmiştir. Nitekim bu araştırmada sedir meşcerelerinde
uygulanan sıklık bakımı müdahaleleri sonucunda, göğüs çapı ortalamaları,
toplam çap artımı, periyodik ortalama yıllık çap artımı, toplam boy artımı ve
periyodik ortalama yıllık boy artımı istatistiksel yönden önemli şekilde artmıştır
(p<0,05).
Buna karşın sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde uygulanan
silvikültürel müdahalelerin yıllık çap artımı, periyodik ortalama çap artımı
yüzdesi, ortalama boy, yıllık boy artımı, periyodik ortalama boy artımı yüzdesi,
ortalama üst boy, yıllık üst boy artımı, toplam üst boy artımı, periyodik
ortalama üst boy artımı, periyodik ortalama üst boy artımı yüzdesi, meşcere
göğüs yüzeyi, meşcere göğüs yüzeyi artımı, toplam göğüs yüzeyi artımı,
periyodik ortalama göğüs yüzeyi artımı ve periyodik ortalama göğüs yüzeyi
artımı yüzdesi üzerine etkileri istatistiksel yönden önemli değildir.
Tüm bu açıklamalar, diğer bir çok çalışmanın sonuçları ile bu çalışmada
elde edilen sonuçların benzer olduğunu ortaya koymaktadır.
Dolayısıyla bu çalışma, sıklık çağındaki sedir meşcerelerinin,
müdahaleden 10 yıl sonra Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale işlemlerine,
müdahale yapılmayan Kontrol işlem parsellerine göre, ağaç büyümesi açısından
daha olumlu cevap verdiğini göstermiştir.
Buna karşın sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde daha yüksek
sıklıklarda her bir ağacın büyümesinin gerilediği, daha düşük sıklıklarda ise
meşcere büyüme potansiyeline ulaşılamadığı belirlenmiştir. Bu durum, sıklık
çağındaki sedir meşcerelerini uygun sıklıklara ulaştıracak silvikültürel
müdahaleleri ihmal etmeden, zamanında ve tekniğine uygun şiddette yerine
getirmenin önemini ortaya koymaktadır. Zira sıklık çağındaki sedir
meşcerelerinin yönetimindeki başarıya, silvikültürel müdahalelerin ancak yoğun
ve zamanında yerine getirilmesi suretiyle ulaşılabilir. Sıklık bakımı sedir
meşcerelerinde, ağaç sayısı bakımından olabildiğince uygun ve dengeli bir
dağılımın sağlanmasına ve meşcerenin tek katlı kuruluşa doğru götürülmesine
yönelik olmalıdır (ODABAŞI ve ark., 2007).
Öte yandan orman hangi gelişme çağında olursa olsun, kendisine tahsis
edilen orman işlevi (odun hammaddesi, su üretimi, rekreasyon, biyolojik
çeşitlilik vb.) neyse, o işlevin sürekliliğini ve geliştirilmesini sağlayacak
silvikültürel müdahalelerin uygulanmasına çalışılmalıdır. Bu yüzden sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinin nasıl yönetileceği ile ilgili kararlar, mevcut
meşcere koşulları yanında, orman yönetim amaçlarına da bağlı olmalıdır.
Örneğin orman yönetim amacı olarak gelecekte odun hammaddesi satışından
gelir elde etme (üretim ormanı) şeklinde bir asli yönetim amacı (işlev) belirlendi
ise, o takdirde orman kaynakları yöneticileri sıklık bakımı uygulamalarını nasıl
yapacağını bu amaca göre kararlaştırmalıdır. Bir başka ifadeyle, yöneticiler
bireysel ve meşcere düzeyinde olmak üzere hem kalite ve hem de kantite
yönünden, odun hammaddesi üretimi için en uygun olan sıklık bakımı
uygulamalarının nasıl yapılabileceğini belirlemelidir.
Zira odun hammaddesi üretimi işlevinin asli işlev olduğu sıklık
çağındaki bir sedir meşceresinde, silvikültürel müdahalelerin yoğunluğu, elde
edilecek odun hammaddesi ürününün çeşidini etkileyecektir. Nitekim genel
olarak düşük sıklıktaki meşcerelerin kalın çaplı kereste ve yüksek kaliteli
ürünler vermesi beklenirken, daha yüksek meşcere göğüs yüzeyine sahip daha
sık meşcereler ise maksimum odun üretimi için uygun olacağı belirtilebilir.
Nitekim bu araştırmada elde edilen sonuçlar da, idare süresi sonunda
kalın çaplı endüstriyel odun üretiminin amaçlanması durumunda, sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde Şiddetli Müdahaleler yapılmasının daha uygun
olacağını göstermektedir. Ancak tehlikeli biyotik ve abiyotik zarar koşulları
bulunması halinde, silvikültürel müdahalelerin daha ılımlı şekilde
gerçekleştirilmesi yerinde olacaktır. Nitekim araştırmanın yapıldığı süre
içerisinde görülen diğer bir husus ta aşırı kar yağışı olan yıllarda oluşan çığlar
nedeni ile sedir bireylerinin dip kısımlarında kar baskısı nedeniyle eğilmeler
görülmüştür. Kar baskısı uzun süre olmamışsa, bu ağaçların birkaç yıl içinde bu
olumsuzluğu (deformasyonu) giderdikleri görülmüştür.
Buna karşın maksimum odun üretimi amacında daha mutedil bir
müdahale şiddeti düşünülebilir. Kalın çaplı kerestelik odun ile biomas üretimi
arasındaki diğer odun hammaddesi ürün üretimi amaçlarında ise değişik şiddette
müdahaleler uygulanabilecektir. Dolayısıyla odun hammaddesi üretim işlevine
sahip bir sedir meşceresindeki sıklık bakımına yönelik yönetim kararları, düşük
sıklıklardaki daha büyük göğüs çapı büyümesi ile yüksek sıklıklardaki daha
büyük göğüs yüzeyi büyümesi arasındaki dönüşümleri dikkate almalıdır. Bu
durumda uygulamacıların, yetişme ortamı koşullarını da dikkate alarak, orman
yönetim amaçları için en iyi müdahale şeklini belirlemeleri gereklidir.
Öte yandan bu araştırmada her ne kadar genel olarak sıklık bakımı
müdahalelerinin, müdahale görmeyen Kontrol işlem parselleri üzerinde belirgin
şekilde avantajları ortaya çıkmış olsa da, özellikle herhangi bir sıklık bakımı
işleminin diğerinden daha iyi olduğunu veya tek bir sıklık bakımı işlem şeklinin
“en iyi” metot olduğunu belirtmek de mümkün görülmemektedir.
Nitekim Şiddetli Müdahale işlemi, müdahaleyle çıkarılan göğüs
yüzeyini yeniden kazanmak ve bir sonraki müdahale için yeterli göğüs
düzeylerine ulaşmak için Mutedil Müdahale işleminden daha fazla zamana
ihtiyaç duyacaktır. Bir başka açıdan Şiddetli Müdahale işleminde ilk
müdahalede büyük bir göğüs yüzeyi çıkarıldığı için, sıklık çağı boyunca
Mutedil Müdahale işleminden daha az müdahaleye ihtiyaç duyulur.
Buna karşın Mutedil Müdahale seçeneği, çıkarılan göğüs yüzeyini
Şiddetli Müdahale işleminden daha hızlı geri kazanmaktadır. Bu nedenle
Mutedil Müdahale işlemi, sıklık çağında ikinci bir müdahaleye daha ihtiyaç
gösterebilir. Birbirini izleyen müdahaleler ise, daha yüksek yönetim
maliyetlerine
neden
olabilecektir.
Şiddetli
Müdahale
işlemiyle
karşılaştırıldığında Mutedil Müdahale işleminin diğer dezavantajları ise, kalan
ağaçların daha küçük göğüs çapına sahip olmaları ve meşcere dayanıklılığının
daha düşük olmasıdır.
Bununla birlikte Şiddetli Müdahalelerin de olumsuz etkilerinin
olabileceği ifade edilebilir. Nitekim bu müdahalelerin biyotik ve abiyotik
zararlara neden olma yanında, odun kalitesine de olumsuz etkileri söz konusu
olabilir. Sedirde doğal dal budanmasının oldukça zayıf ve alt dalların daha kalın
olması, sıklık bakımının fazla kuvvetli yapılmamasını ve sıklığın
gevşetilmemesini (seyreltilmemesini) gerektirir (ODABAŞI ve ark., 2007).
Öte yandan bu araştırmada uygulanan silvikültürel müdahalelerin
meşcere üzerindeki olası etkilerini uzun dönemde izlemek, ilerde yapılacak
araştırmalara veri sağlamak ve böylece sedir meşcerelerine yönelik daha sağlıklı
değerlendirmeler yapabilmek açısından, bu araştırmaya ait sabit deneme
alanlarının bugün olduğu gibi gelecekte de sürekli korunması ve izlenmesi
yararlı görülmektedir. Dahası Doğu Akdeniz bölgesinde sedirle ilgili çeşitli
araştırmaları topluca bir yerde yürütmek, araştırma sonuçlarının yörede faaliyet
gösteren uygulayıcılara demonstrasyonunu kolayca gerçekleştirmek,
araştırmaları iyi korunan alanlarda uygulamak ve çeşitli gelişme çağlarında
araştırmalara devam edilmesine imkân oluşturmak üzere, bölgesel ormancılık
sorunları da göz önüne alınarak ihtiyacı karşılayacak büyüklükte bir “Sedir
Araştırma Ormanı” kurulması da düşünülmelidir.
olarak, yeni araştırma projelerinin hazırlanması ve yürütülmesi gereklidir.
Örneğin sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde, birbirini izleyen sıklık bakımı
müdahalelerinin zamanı ve şiddeti konusundaki bilgi boşluğunun giderilmesine
ihtiyaç bulunmaktadır.
ÖZET
Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.) gerek ülkemizdeki kapladığı alan
bakımından, gerekse sahip olduğu üretim, ekolojik ve koruma işlevleriyle
ülkemiz ormancılığı için önemli bir türdür. Kaplama, kereste, döşeme, mobilya
ve özel ürünler için kaliteli sedir gövdelerinin yüksek piyasa değeri
bulunmaktadır.
Ülkemizdeki yüksek kaliteli sedir odun hammaddesine yönelik mevcut
talebi mümkün olduğu kadar hızlı şekilde karşılamak için, sıklık bakımına
yönelik esasları da içeren, uygun bir sedir ormanları yönetim sistemine ihtiyaç
bulunmaktadır.
Bu araştırmanın konusu olan sıklık bakımının amacı, ağaçlar arasındaki
rekabeti azaltmak suretiyle en iyi bireyler için büyüme alanı bırakmaktır.
Ülkemizin Doğu Akdeniz bölgesinde sıklık bakımı yoluyla genç sedir
meşcerelerinin yapısını ve büyümesini iyileştirme yönünde halen önemli
yatırımlar yapılmakta ve gelecekte de bu yatırımların artarak devam edeceği
beklenmektedir. Sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde silvikültürel müdahaleler
uzun yıllardır uygulanmasına rağmen, ya birçok soru cevapsız durumdadır veya
sıklık bakımının varsayılan etkilerinin ispatlanmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
Sonuçta bu bölgemizdeki genç sedir meşcerelerinin büyümesi ve hasılatı
üzerine farklı şiddette uygulanacak sıklık bakımı müdahalelerinin etkileri
üzerine yeterli bilgi elde mevcut değildir.
Bu araştırmanın amaçları; ülkemizin Doğu Akdeniz bölgesi
sınırlarındaki Gülnar, Tarsus ve Bozyazı yörelerinde yer alan doğal olarak
gençleştirilmiş sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde: (1) meşcerelerin yapısını
ve büyüme dinamiklerini incelemek; (2) meşcerelerin kuruluşu, büyümesi,
hasılatı ve dayanıklılığı (yani göğüs çapı, boy, üst boy, göğüs yüzeyi ve
boy/çap1,30m oranı) üzerine iki farklı yoğunlukta sıklık bakımı işleminin
(Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale) 10 yıllık etkilerini belirlemek; (3)
elde edilen sonuçları, sedir meşcerelerini daha iyi yönetmek için kullanmak ve
uygulamak olarak belirlenmiştir.
Sedir meşcerelerinde yürütülen bu sıklık bakımı araştırması, 1999
yılında başlamış ve 2008 yılında tamamlanmıştır.
Her bir bölgedeki sabit deneme alanlarının seçiminde dikkate alınan
kriterler; kendi içinde arazi verimliği ve meşcere özellikleri itibariyle homojen
yapıda olma, araştırma deneme deseninin oturtulabileceği büyüklük (en az 400
m2), herhangi bir hastalık veya zararlılara maruz kalmama, göğüs yüzeyinin en
azından %90’ının sedir türü olması ve önceden sıklık bakımı müdahalesinin
yapılmamış olması şeklinde belirlenmiştir. Araştırmada seçilen sabit deneme
alanları, bu kriterlerin tamamını karşılamıştır.
Araştırma deseni, üç işlemli ve üç yinelemeli rastlantı blokları deneme
deseninden meydana gelmiştir.
Bu çalışmada üç farklı işlem grubu (yönetim seçeneği) bulunmaktadır.
Bunlar (1) Kontrol, (2) Mutedil Müdahale ve (3) Şiddetli Müdahale İşlem
Gruplarıdır.
Her bir bölgede üç sıklık bakımı işlemi, dokuz işlem parseline tesadüfî
olarak dağıtılmıştır. İşlem parselleri 20 m x 20 m (0,04 ha) boyutunda olup,
bunun merkezinde 10 m x 10 m (0,01 ha) ölçüm parselleri yer almıştır. Yani
tampon şeritler 10 m genişliğine sahiptir.
Azman yapma özelliği bulunmayan sedir sıklıklarında küçük dallı,
düzgün gövdeli, iyi şekillenmiş, çatallanmamış, kırılmamış veya zarar
görmemiş tepesi olan, görünürde herhangi bir hastalık veya zararlı sorunu
olmayan, sağlıklı, en güçlü ve boylu ağaçların bırakılması tercih edilmiştir.
Buna karşın seçilmiş olan kalacak ağaçlarla rekabet halinde olan ve bunlara
zarar verebilecek ağaçlar ile baskı altında, büyümeden geri kalmış, mağlup,
zayıf, sağlıksız, bozuk nitelikli vb. ağaçların ise çıkarılması şeklinde bir
müdahale yöntemi benimsenmiştir.
Denemeler, değişen sıklık bakımı yoğunluğundaki iki farklı işlem
(Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale), müdahalenin yapılmadığı Kontrol
işlemiyle karşılaştırılacak şekilde planlanmıştır. Kontrol parselleri, herhangi bir
bilinçli silvikültürel işlem yapılmaksızın ve hiçbir ağaç kesilmeksizin bırakılmış
işlem parsellerinden birisidir. Bu parseller sıklık çağındaki sedir meşcerelerinin
doğal gelişiminin göstergesi olarak hizmet etmiştir. Mutedil Müdahale işlemi
nispeten ılımlı bir müdahale işlemi iken, Şiddetli Müdahale işlemi ise daha ağır
bir sıklık bakımı işlemidir. Müşterek galip ağaçlar, sadece Şiddetli Müdahale
yoğunluğundaki sıklık bakımı işlemlerinde uzaklaştırılmıştır.
1999 yılı ilkbaharında sıklık bakımı müdahalesi öncesinde, 1999 yılı
erken sonbaharındaki müdahale sonrasında ve 2008 yılına kadar her yıl yine
erken sonbaharında ölçüm parsellerindeki tüm canlı ağaçların göğüs çapı ve boy
ölçümleri yapılmıştır.
Göğüs yüksekliğindeki çap, her bir deneme alanında tüm ağaçlar için
mm duyarlılığında kumpas yardımıyla ölçülmüştür. Ağaç boyu, her bir deneme
alanında yine tüm ağaçlarda 10 cm duyarlılıkta boy latalarıyla belirlenmiştir.
Aynı zamanda yükselti, bakı, eğim, toprak ve diğer değişkenlerin
ölçümleri de yapılmıştır.
Ölçüm ve gözlemlerden elde edilen veriler Microsoft Office Excel 2007
programı kullanılarak analiz edilmiştir. Göğüs çapı (cm), boy (m), üst boy (m),
meşcere göğüs yüzeyi (m2/ha) ve meşcere dayanıklılığı (boy/çap1,30m oranı)
ortalama değerleri ile bunların yıllık cari artım değerleri her bir işlem, her bir
yineleme ve her bir ölçüm ve gözlem yılı için hesaplanmıştır. Varyans Analizi
(ANOVA), Duncan Testi, Korelasyon Analizi ve Regresyon Analizi ile diğer
istatistiksel analizler ise bir istatistik yazılım paketi olan SPSS® (versiyon 11.5)
for Windows kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Tüm işlem parselleri ortalaması olarak Kontrol işlem parselinde 14522
adet/ha, Mutedil Müdahale işlem parselinde 7089 adet/ha ve Şiddetli Müdahale
işlem parselinde 5578 adet/ha ağaç bırakılmıştır. Böylece ortalama kalan
sıklıklar, Mutedil Müdahale İşlem Grubu için 7000-8000 adet/ha ve Şiddetli
Müdahale İşlem Grubu için 5000-6000 adet/ha ağaç olarak ortaya çıkmıştır.
Ortalama göğüs çapı değerleri için 2004-2008 yılları arasında olmak
üzere, işlemler arasında göğüs çapı itibariyle istatistiksel açıdan önemli farklar
bulunmuştur. Kontrol İşlem Grubundaki göğüs çapı değerleri, diğer işlem
gruplarının göğüs çapı değerlerinden daha düşüktür.
Göğüs çapındaki yıllık cari artım, Şiddetli Müdahale ve Mutedil
Müdahale işlemlerinde en yüksektir. Şiddetli Müdahale işlem parsellerindeki
ağaçların toplam göğüs çapı artımının, Kontrol işlem parsellerindeki ağaçların
hemen hemen iki katı olduğu bulunmuştur. Göğüs çapındaki yıllık cari artımlar,
her işlemde yaş arttıkça hızla azalmıştır.
Böylece bu çalışma, sıklık bakımının kalan ağaçların göğüs çapı
büyümesine olumlu etkilerini ortaya koymuştur. Göğüs çapı büyümesi, sıklık
bakımı müdahalelerinden sonra hızlı ve büyük tepki göstermiştir. Büyüme,
sıklık bakımından sonra sahada kalan iyi nitelikli ağaçlara etkin şekilde
dağıtılmıştır.
Her ne kadar Kontrol İşlem Grubunun ortalama ağaç boyu diğer işlem
gruplarından daha düşük olsa da, işlemler arasındaki ortalama ağaç boyu
istatistiksel olarak farklı değildir. Sonuçta farklı işlem parsellerindeki ağaçların
boy farklılıkları önemsiz olarak görülmüştür.
Sıklık bakımı müdahaleleriyle kalan ağaçların göğüs çapı artımı belirgin
şekilde artmış iken, boy artımında bu durum yaşanmamıştır. Böylece boy
artımının sıklık bakımı yoğunluğundan nispeten bağımsız olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Bununla birlikte boy artımının sıklık bakımı uygulanan
meşcerelerde azalabileceği de görülmüştür.
Bu çalışma, Kontrol parsellerindeki üst boy büyümesinin müdahale
parsellerindekiyle hemen hemen aynı olduğunu belirlemiştir. Ortalama üst boy
için işlemler arasında istatistiksel açıdan fark bulunmamaktadır. Tüm işlem
parselleri ortalaması için en düşük üst boy ortalama değerleri, Mutedil
Müdahale İşlem Grubundadır.
Diğer yandan sıklık bakımı yoğunluğu, yıllık üst boy artımı üzerinde
sadece küçük bir etkiye sahiptir. Nitekim artan sıklık bakımı yoğunluğu ile
birlikte üst boy artımı biraz artmıştır.
Böylece bu araştırma, sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde kurulan
sıklık bakımı denemelerinde göğüs çapı büyümesinde önemli farklar ortaya
koymuşken, boy ve üst boy büyümesinde önemli bir fark tespit etmemiştir.
Böylece göğüs çapı büyümesinin sıklığa duyarlı olduğu yönündeki genel görüşü
destekleyen bir sonuca ulaşılmıştır.
Öte yandan toplam çap artımı ve toplam boy artımı için işlemler
arasında istatistiksel yönden önemli farklar ortaya çıkmış iken, toplam üst boy
artımı için bir fark çıkmamıştır.
Periyodik ortalama yıllık göğüs çapı ve boy artımları, sıklık bakımı
yoğunluğu ile pozitif olarak ilişkilidir. Bu değişkenler itibariyle, işlemler
arasında istatistiksel açıdan önemli farklar (p<0,05) bulunmuştur. Periyodik
ortalama yıllık üst boy artımı için ise, işlemler arasında istatistiksel olarak fark
yoktur.
Diğer yandan bu çalışmada, sıklık çağındaki sedir meşcerelerine
yönelik sıklık bakımı uygulamalarının, meşcere dayanıklılığı üzerine pozitif
etkisi de ortaya çıkmıştır. Bir başka ifadeyle, boy/çap1,30m oranı ile ifade edilen
ağaç ve meşcere dayanıklılığı, sıklık bakımı müdahalesiyle olumlu yönde
etkilenmiştir. Nitekim boy/çap1,30m oranı, artan sıklık bakımı yoğunluğuna bağlı
olarak azalmıştır. Sıklık bakımı işlemleri çap artımını teşvik etmiş ve böylece
müdahaleye konu işlem parsellerinin boy/çap1,30m oranı, kontrol parsellerinden
daha düşük düzeylere inmiştir. Böylece Şiddetli Müdahale işlemi, meşcere
dayanıklılığı açısından en uygun işlem olmuştur. Silvikültürel müdahalelerin
yapılmadığı
Kontrol
işlemiyle
karşılaştırıldığında,
sıklık
bakımı
müdahalelerinin yapıldığı Mutedil Müdahale ve Şiddetli Müdahale işlemleri,
boy/çap1,30m oranı artışını ya durdurmuş ya da önemli derecede yavaşlatmıştır.
Böylece boy/çap1,30m oranı için, 2000-2008 yılları arasındaki tüm ölçüm ve
gözlem yılları için olmak üzere, işlemler arasında istatistiksel yönden önemli
farklar ortaya çıkmıştır. Şiddetli Müdahale İşlem Gruplarına ait boy/çap1,30m
oranı, diğer işlem gruplarından daha düşüktür.
Bu çalışmanın sonuçları, artan sıklık bakımı yoğunluğu ile toplam
meşcere göğüs yüzeyinde önemli bir azalma yaşanacağı şeklindeki önceki
çalışmaların sonuçlarını desteklemektedir. Son ölçüm ve gözlem yılı olan 2008
yılına kadar Mutedil Müdahale işlemlerindeki meşcere göğüs yüzeyinin geri
kazanımı, Şiddetli Müdahale işlemlerindekinden daha hızlı gerçekleşmiştir. Her
bir ölçüm ve gözlem yılı için Kontrol İşlem Grubu ile geri kalan diğer işlem
grupları arasında, meşcere göğüs yüzeyi açısından istatistiksel olarak fark
bulunmamaktadır. Tüm işlem parselleri ortalaması için, en yüksek göğüs yüzeyi
ortalama değerine Kontrol İşlem Grubu sahiptir.
Bu çalışma, genç ve doğal sıklık çağındaki sedir meşcerelerindeki
göğüs yüzeyi artımının sıklık bakımı müdahale yoğunluğu ile yakından ilişkili
olmadığını ortaya koymuştur. Ancak yine de, çoğu zaman birim alan başına
göğüs yüzeyi artımının en yüksek Kontrol işlem parsellerinde olduğu
görülmüştür. Diğer yandan ağaçların toplam göğüs yüzeyi artımı da, artan sıklık
bakımı yoğunluğuna bağlı olarak azalmıştır. Sonuç olarak sıklık çağındaki sedir
meşcerelerinde uygulanan sıklık bakımı müdahaleleri, ağaçların hektardaki
toplam göğüs yüzeyi artımını arttırmamaktadır.
Tüm işlem parselleri ortalaması olarak 2008 yılında Kontrol işleminde
bulunan meşcere göğüs yüzeyi 30 m2/ha düzeyindedir. Eğer yönetim amacı
bireysel ağaç büyümesini en yükseğe ulaştırmak ise, sıklık çağındaki sedir
meşcerelerinin yaklaşık olarak Gülnar için 7-10 m2/ha, Tarsus için 13-15 m2/ha,
Bozyazı için 15-20 m2/ha ve tüm deneme alanları için 10-15 m2/ha meşcere
göğüs yüzeyine ulaşmaması gereklidir. Zira bu miktarların üzerinde meşcere
göğüs yüzeyine sahip sıklık çağındaki sedir meşcerelerinde, ağaçlar arasındaki
rekabet artmakta ve göğüs çapı büyümesi azalmaktadır. Dolayısıyla bu
meşcerelerin sahip olduğu göğüs yüzeyi, arazi verimliliğine bağlı olarak 10
m2/ha ile 20 m2/ha arası değerlere ulaştığında, yeni bir müdahaleyle meşcere
göğüs yüzeyinin azaltılması düşünülebilir.
Tüm bu yukarıda açıklanan dönem sonu 2008 yılı sonuçlarına göre,
sıklık bakımı şiddeti ne kadar büyükse, boy/çap1,30m oranının o kadar düşük ve
göğüs çapı ortalamaları, toplam çap artımı, periyodik ortalama yıllık çap artımı,
toplam boy artımı ve periyodik ortalama yıllık boy artımı değerlerinin o kadar
büyük olduğu belirlenmiştir. Nitekim bu araştırmada sedir meşcerelerinde
uygulanan sıklık bakımı müdahaleleri sonucunda, göğüs çapı ortalamaları,
toplam çap artımı, periyodik ortalama yıllık çap artımı, toplam boy artımı ve
periyodik ortalama yıllık boy artımı istatistiksel yönden önemli şekilde artmıştır
(p<0,05).
Buna karşın sıklık bakımı müdahalelerinin yıllık çap artımı, periyodik
ortalama çap artımı yüzdesi, ortalama boy, yıllık boy artımı, periyodik ortalama
boy artımı yüzdesi, ortalama üst boy, yıllık üst boy artımı, toplam üst boy
artımı, periyodik ortalama üst boy artımı, periyodik ortalama üst boy artımı
yüzdesi, meşcere göğüs yüzeyi, meşcere göğüs yüzeyi artımı, toplam göğüs
yüzeyi artımı, periyodik ortalama göğüs yüzeyi artımı ve periyodik ortalama
göğüs yüzeyi artımı yüzdesi üzerine etkileri, istatistiksel yönden önemli
değildir.
Elde edilen bu bulgular, diğer bir çok çalışmanın sonuçları ile bu
çalışmada elde edilen sonuçların benzer olduğunu ortaya koymaktadır.
Öte yandan sıklık çağındaki sedir meşcerelerinin nasıl yönetileceği ile
ilgili kararlar, mevcut meşcere koşullarına ve orman yönetim amaçlarına bağlı
olmalıdır. Eğer orman yönetim amacı olarak gelecekte odun hammaddesi
satışından gelir elde etme (üretim ormanı) şeklinde bir asli yönetim amacı
(işlev) belirlendi ise, o takdirde orman kaynakları yöneticileri sıklık bakımı
uygulamalarını nasıl yapacağını bu amaca göre kararlaştırmalıdır.
Bilindiği üzere silvikültürel müdahalelerin yoğunluğu, elde edilecek
odun hammaddesi ürününün çeşidini etkileyecektir. Nitekim Şiddetli Müdahale
gören meşcerelerin büyük çaplı kereste ve kaliteli ürünler vermesi beklenirken,
daha yüksek meşcere göğüs yüzeyine sahip daha sık meşcereler ise biomas
üretimi için uygundur.
Bu yüzden sıklık bakımına yönelik yönetim kararları, düşük
sıklıklardaki daha büyük göğüs çapı büyümesi ile yüksek sıklıklardaki daha
büyük göğüs yüzeyi büyümesi arasındaki dönüşümleri dikkate almalıdır.
Her ne kadar genel olarak sıklık bakımı müdahalelerinin, müdahale
görmeyen Kontrol işlem parselleri üzerinde belirgin şekilde avantajları ortaya
çıksa da, özellikle herhangi bir sıklık bakımı işleminin diğerinden daha iyi
olduğunu veya tek bir sıklık bakımı işlem şeklinin “en iyi” metot olduğunu
belirtmek de mümkün görülmemektedir.
Nitekim Şiddetli Müdahale işlemi, müdahaleyle çıkarılan göğüs
yüzeyini yeniden kazanmak ve bir sonraki müdahale için uygun göğüs
düzeylerine ulaşmak için, Mutedil Müdahale işleminden daha fazla zamana
ihtiyaç duyacaktır. Bir başka açıdan Şiddetli Müdahale işleminde ilk
müdahalede büyük bir göğüs yüzeyi çıkarıldığı için, sıklık çağı boyunca
Mutedil Müdahale işleminden daha az müdahaleye ihtiyaç duyulur.
Mutedil Müdahale seçeneği, çıkarılan göğüs yüzeyini Şiddetli
Müdahale işleminden daha hızlı geri kazanmaktadır. Bu nedenle Mutedil
Müdahale işlemi, sıklık çağında ikinci bir müdahale daha gerektirebilir.
Birbirini izleyen müdahaleler ise, daha yüksek yönetim maliyetlerine neden
olabilecektir. Şiddetli Müdahale işlemiyle karşılaştırıldığında Mutedil Müdahale
işleminin diğer dezavantajları ise, kalan ağaçların daha küçük göğüs çapına
sahip olmaları ve meşcere dayanıklılığının daha düşük olmasıdır.
Buna karşın Şiddetli Müdahalelerin de olumsuz etkilerinin olabileceği
ifade edilebilir. Nitekim bu müdahalelerin biyotik ve abiyotik zararlara neden
olma yanında, odun kalitesine de olumsuz etkileri ihtimal dâhilindedir.
olarak, yeni araştırma projelerinin yürütülmesi gereklidir. Örneğin sıklık
çağındaki sedir meşcerelerinde, birbirini izleyen sıklık bakımı müdahalelerinin
zamanı ve şiddeti konusunda bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır.
SUMMARY
Taurus cedar (Cedrus libani A. Rich.) is a highly important species in
Turkey forestry, both in terms of the extent of its natural and artificial areas in
Turkey and because of its productive, ecological and protective functions.
There is high market value for quality cedar stems in veneer, lumber, flooring,
furniture and specialty products.
To meet the current demand for high quality cedar goods in Turkey as
quickly as possible, there is a need to develop a suitable forest management
system that includes the principal for release cutting.
The aim of release cutting is to release the growing space for the best
individuals by reducing competition.
In Eastern Mediterranean region of Turkey, considerable investments
have been allocated to improve the structure and the growth of young cedar
stands through release cutting. Although silvicultural treatments in cedar stands
at the thicket stage have been applied for long years, many questions are
unanswered or the supposed effects of release cutting need to be confirmed.
However, there is no enough information about the effects of release cutting
interventions with different density on growth and yield of young cedar stands
in this region of Turkey.
On the cedar stands at the thicket stage, naturally regenerated, in
Gülnar, Tarsus and Bozyazı regions of Eastern Mediterranean region of
Turkey, the objectives of this study are: (1) to examine the structure and growth
dynamics of cedar stands at the thicket stage; (2) to analyze release cutting
effects of two types of release cutting, Moderate Intervention and Heavy
Intervention, on 10-year growth, yield and stability (i.e. diameter at breast
height, height, top height, basal area and height/diameter1,30m ratio) of young
cedar stands; (3) to use and apply the results of this study to the better
management of cedar stands.
This release cutting research implemented in cedar stands began in
1999 and ended in 2008.
The criteria for the fixed experimental area selection were uniformity
in site productivity and stand structure, an area sufficient to accommodate
approximately a minimum 400-meter square research design, a healthy stand
with no apparent disease or damage, at least 90 percent of the basal area in
cedar and a stand without release cutting previously. The selected experimental
areas in this study met all of these criteria.
The experimental design consisted of randomized blocks, with three
treatments and three replicates.
In this study, there are three different treatment groups (management
options): (1) Control, (2) Moderate Intervention, and (3) Heavy Intervention
Treatment Groups.
The three release cutting treatments were randomly assigned to nine
treatment plots on each site. Treatment plots were 20 m x 20 m (0,04 ha), in
which 10 m x 10 m (0,01 ha) measurement plots were centered, i.e. the buffer
zones were 10 m wide.
During release cutting, it was selected to leave trees that have small
branches, straight stem, no stem defects, well-formed, lack forked, unbroken or
undamaged crown, have no disease problems, healthy, strong, healthy, tall and
well-developed trees. Remove trees were suppressed, weak, loser, sickly,
damaged and bad trees or those encroaching or competing with selected leave
trees.
The experiments were planned to compare two different treatments
(Moderate Intervention and Heavy Intervention) with varying release cutting
intensity, as well as Control treatment with no release cutting. Control plot was
one of the treatment plots left without any intentional silvicultural treatment
and with no removing any tree. The control plot without treatment served as
evidence of natural development of cedar stands at the thicket stage. Codominant trees were removed in the release cutting treatments only in the case
of the Heavy Intervention intensity.
Prior to release cutting in spring, 1999, after release cutting conducted
in the early autumn of 1999 and re-measurement again in the early autumn of
each year until 2008, the diameter at breast height and tree height of all lived
trees inside the measurement plots were measured.
Diameter at breast height was measured to the nearest mm on all
individual trees in each plot using compass. Tree height was measured to the
nearest 10 cm on all individual trees in each plot using height pole.
As well as the following measurements were made: elevation, aspect,
slope, soil, and other variables.
Data obtained from measurement and observations were analyzed
using Microsoft Office Excel 2007 program. Average values of the diameter at
breast height (m), tree height (m), top height (m), stand basal area (m2ha-1) and
stand stability (height/diameter 1,30m ratio) and their corresponding current
annual increment were calculated for each treatment, on each replicate, and for
each year of measurement and observation. Analysis of Variance (ANOVA),
Duncan Test, Correlation Analysis, Regression Analysis and other statistical
analyses were carried out using the statistical software SPSS® (versiyon 11.5)
for Windows.
Three residual densities as the mean of all treatment plots were 14522
stems ha-1 in Control plots, 7089 stems ha-1 in Moderate Intervention plots and
5578 stems ha-1 in Heavy Intervention plots. Mean residual densities were
7000-8000 stems ha-1 for Moderate Intervention Treatment Group and 50006000 stems ha-1 for Heavy Intervention Treatment Group.
Significant differences in diameter at breast height of the treatments
were found for arithmetic mean diameter at breast height between 2004 and
2008, and quadratic mean diameter at breast height at 2007 and 2008. Diameter
at breast height of the Control Treatment Group was lower than the rest of the
treatments.
The current annual increment of diameter at breast height was highest
in the Heavy Intervention and Moderate Intervention treatments. The increment
of the diameter at breast height of trees in Heavy Intervention treatment plots
was almost twice that of comparable trees in Control treatment plots. The
current annual increment of diameter at breast height decreased rapidly with
increasing age in every treatment.
This study revealed that release cutting increased diameter at breast
height growth on the residual trees. Diameter at breast height growth has
shown rapid and large response after release cutting interventions. Growth was
effectively redistributed to the well-formed trees that remained after release
cutting.
The mean tree height was not statistically different between the
treatments, although the tree height of the Control Treatment Group was lower
than that of other treatments. As a result, height differences for trees in
different treatment plots were considered to be minor.
The increment of the diameter at breast height of the remaining trees
was clearly increased by release cuttings, but not the increment of the tree
height. It can be concluded that the increment of the tree height is relatively
independent of release cutting intensity. However the increment of the tree
height may decrease in stands with release cutting.
This study revealed that top height growth was nearly the same for
release cutting plots as it was for Control plots. Significant differences in the
mean top height were not found between the treatments, Moderate Intervention
Treatment Group was lower than the rest of the treatments.
On the other hand, release cutting intensity had only a small effect on
annual increment of top height, i.e. it decreased slightly with increasing release
cutting intensity.
This release cutting trial established in cedar stands at the thicket stage
found significant differences in diameter at breast height growth but not in
mean height and top height growth. These results supported the general view
that diameter at breast height growth is sensitive to density.
Significant differences were statistically found in the total increment of
diameter at breast height and total increment of height but not in the total
increment of top height among treatments.
The periodic mean annual increments of the diameter at breast height
and tree height were positively correlated with release cutting intensity.
Significant differences were statistically found in these variables among
treatments (p<0,05). Significant differences were not statistically found in the
periodic mean annual increments of the top height among treatments.
The positive effect of release cutting on stand stability of cedar stands
at the thicket stage was determined. In other words, tree and stand stability by
the height/diameter1,30m ratio was influenced by release cutting interventions
positively. Height/diameter 1,30m ratio decreased with increasing release cutting
intensity. Release cutting treatments encouraged the increment of diameter at
breast height, and therefore their height/diameter1,30m ratio reached lower levels
than the control plots with no release cutting. So the Heavy treatment was the
most suitable from the view point of stand stability. The Moderate Intervention
and the Heavy Intervention treatments didn’t stop or slowed
height/diameter1,30m ratio significantly compared to the Control treatment with
no release cutting. At each measurement and observation year, significant
differences in height/diameter 1,30m ratio of the treatments were statistically
found between 2000-2008. The height/diameter1,30m ratio of Heavy Intervention
Treatment Groups was lower than the rest of the treatments.
The results of this study confirmed the previous results that increasing
release cutting intensity results in a considerable reduction in total stand basal
area. By the final measurement at 2008, the recovery of the stand basal area
carried out at Moderate Intervention treatment was faster than those carried out
at Heavy Intervention treatment. At each measurement and observation year,
the stand basal area did not differ statistically between the Control Treatment
Group and the rest of the treatment groups. Control Treatment Group was
higher than the rest of the treatments.
This study found that the increment of the basal area in young and
natural cedar stands at the thicket stage was not closely related to intervention
intensity of release cutting. This study had shown that the increment of the
basal area per unit area was the highest in Control treatment plots. The
increment of the basal area of the trees decreased with increasing release
cutting intensity. In conclusion, release cuttings in Taurus cedar stands at the
thicket stage do not increase the increment of the total stand basal area of trees
per ha.
As the mean of the all treatment plots, at 2008, stand basal area found
in the Control plot was 30 m2ha-1. If the management objective is to maximize
individual tree growth, cedar stands at the thicket stage should not
approximately reach 7-10 m2ha-1 basal area for Gülnar, 13-15 m2ha-1 basal area
for Tarsus, 15-20 m2ha-1 basal area for Bozyazı, and 10-15 m2ha-1 basal area for
all experimental areas. Because over the amounts of these basal areas,
competition among the trees increases and the growth of diameter at breast
height decreases at cedar stands at the thicket stage. So when the stand basal
area reaches values between 10 m2ha-1 and 20 m2ha-1 depending on site quality,
it may be performed a new release cutting to reduce the stand basal area at
cedar stands at the thicket stage.
According to data and results of the end of the period, 2008, the greater
the intensity of release cutting, the lesser the height/diameter1,30m ratio and the
larger arithmetic and quadratic mean diameter at breast height, total increment
of diameter at breast height, periodic mean increment of diameter at breast
height, total increment of height and periodic mean increment of height too.
Based on the results of this study and those cited above, arithmetic and
quadratic mean diameter at breast height, total increment of diameter at breast
height, periodic mean increment of diameter at breast height, total increment of
height and periodic mean increment of height were significantly increased
(p<0,05) by release cutting interventions.
But the effects of release cutting on annual increment of diameter at
breast height, periodic mean increment percent of diameter at breast height,
mean height, annual increment of height, periodic mean increment percent of
height, mean top height, annual increment of top height, total increment of top
height, periodic mean increment of top height, periodic mean increment percent
of top height, stand basal area, increment of stand basal area, total increment of
stand basal area, periodic mean increment of stand basal area and periodic
mean increment percent of stand basal area weren’t statistically important.
These findings show that the results of many other studies were similar
to the results of this study.
Decisions regarding how to manage cedar stands at the thicket stage
are dependent on current stand conditions and forest management objectives. If
generating revenue from the sale of timber in future remains a primary
objective, forest resources managers will need to decide according to this
objective how release cutting will be performed.
As known, the density of silvicultural intervention effect to producing a
range of wood products. So stands with heavily release cutting can produce
large-diameter timber and quality products, while higher density stands may
have much more stand basal area for biomass production.
Thus management decisions of release cutting must consider the tradeoffs between greater diameter at breast height growth at low densities and
greater basal area growth at high densities.
Although release cutting interventions in general revealed distinct
advantages over Control treatment plots with no release cutting, there was no
conclusive evidence that any one release cutting treatment in particular was any
better than another or single type of release cutting treatment could be specified
as “the best” method.
Heavy Intervention treatment requires more time than the Moderate
Intervention treatment to recover the extracted basal area and to increase the
standing basal area to adequate levels for the next intervention. In the other
point of view, in Heavy Intervention intervention option, a large basal area is
extracted in the first intervention and fewer interventions than Moderate
Intervention treatment are needed over the thicket stage.
The Moderate Intervention option recovers the extracted basal area
faster than the Heavy Intervention treatment. Therefore, Moderate Intervention
treatment may require one more intervention at the thicket stage. These
consecutive interventions may result in higher management costs. The other
disadvantages of the Moderate Intervention treatment in relation to the Heavy
Intervention treatment are that the remaining trees will have smaller diameter at
breast height and stand stability will be lower than in Heavy Intervention
treatment.
On the other hand, Heavy Interventions treatment may also have
negative effects. It may result in biotic and abiotic damages, as well as have
negative effects on wood quality.
The new research projects are needed to extend the results of this
research. For example, these release cutting projects should provide useful
information for the timing and intensity of consecutive release cutting
interventions.
KAYNAKÇA
ATALAY, İ., 1987: Sedir (Cedrus libani A. Rich) Ormanlarının Yayılış
Gösterdiği Alanların ve Yakın Çevresinin Genel Ekolojik Özellikleri ile Sedir
Tohum Transfer Rejiyonlaması. Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Genel No:
663, Seri No: 61, Ankara.
ATAY, İ., 1989: Orman Bakımı (Gençlik Bakımı-Ayıklama-AralamaIşıklandırma-Alttesis-Budama). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi
Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3541, O.F. Yayın No: 400, 106 sayfa, İstanbul.
BOYDAK, M., 1986: Lübnan (Toros) Sedirinin (Cedrus libani A. Rich.)
Yayılışı, Ekolojik ve Silvikültürel Nitelikleri, Doğal ve Yapay Gençleştirme
Sorunları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, Temmuz sayısı, Sayfa: 756, Ankara.
BOYDAK, M., 1996: Toros Sedirinin (Cedrus libani A. Rich.) Ekolojisi
Silvikültürü ve Doğal Ormanlarının Korunması. Orman Bakanlığı Yayın
Dairesi Başkanlığı, Yayın No: 012, Ankara.
BOYDAK, M. ve ÇALIKOĞLU, M., 2008a: Toros Sedirinin (Cedrus libani
A. Rich.) Biyolojisi ve Silvikültürü. Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları
ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı (Ogem-Vak) Yayını, ISBN 978975-93943-5-6, Lazer Ofset Matbaası, 284 sayfa, Ankara.
BOYDAK, M. ve ÇALIKOĞLU, M., 2008b: Biology and Silviculture of
Lebanon Cedar (Cedrus libani A. Rich.). The Foundation for Supporting the
Mission of Forestry Development and Combating Forest Fires (Ogem-Vak)
Publishing, ISBN 978-975-93943-6-3, Lazer Ofset Printing, 224 pages, Ankara.
CEYLAN, B., 1986: Muğla Yöresindeki Genç Kızılçam (Pinus brutia Ten.)
Meşcerelerinde İlk Aralama Müdahaleleri Üzerine Silvikültürel Araştırmalar.
Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 196,
Gelişim Matbaası, 102 sayfa, Ankara.
CEYLAN, B., UMUT, B., KESKİN, S., DÜNDAR, M. ve ÇELİK, O., 1996:
Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Doğal Gençliklerinin Bakımı Üzerine
Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi
No: 258, Akcan Ofset Matbaacılık, 47 sayfa, Ankara.
ÇOLAK, A. ve PITTERLE, A., 1999: Yüksek Dağ Silvikültürü (Cilt I-Orta
Avrupa) Genel Prensipler. Cilt I, Orman Genel Müdürlüğü Personeli
Güçlendirme Vakfı, Ankara.
ELER, Ü., 1988: Antalya Bölgesi Doğal Kızılçam (Pinus brutia Ten.)
Meşcerelerinde Aralama ve Hazırlama Kesimlerinin Artım ve Büyüme
Yönünden Etkileri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten
Serisi No: 203, Kamer Matbaacılık, 54 sayfa, Ankara.
ELER, Ü., 1990: Antalya Yöresinde Doğal Sedir (Cedrus libani A. Rich.)
Meşcerelerinde Gecikmiş Aralama Kesimlerinin Gelişme Üzerine Etkileri.
Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi No: 44, 20
sayfa, Ankara.
ELER, Ü., 1994: Sedirin Meşcere Bakımı. Ormancılık Araştırma Enstitüsü
Muhtelif Yayınlar No: 66, El Kitabı Dizisi: 6- Sedir, Sayfa: 195-210, Ankara.
ELER, Ü. ve KESKİN, S., 1989: Antalya Yöresi Kızılçam (Pinus brutia Ten.)
Ağaçlandırma Alanlarında Gecikmiş İlk Aralamalarda Uygulanacak
Silvikültürel İşlemin Gelişme Üzerine Etkileri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü
Yayınları, Teknik Raporlar Serisi No: 36, Kamer Matbaacılık, Sayfa: 5-33,
Ankara.
ELER, Ü., ÖZÇELİK, R. ve ÇATAL, Y., 2004: Göller Yöresinde İki Genç
Doğal Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich.) Meşceresinde Gecikilmiş Sıklık
Bakımının Gelişme Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Sayı: 1, Sayfa: 1-6, Isparta.
GÜRSAKAL, N., 2001: Bilgisayar Uygulamalı İstatistik I. Uludağ
Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ekonometri Bölümü, Alfa
Yayınları, 515 sayfa, Bursa.
KALIPSIZ, A. 1981: İstatistik Yöntemler. İstanbul Üniversitesi Orman
Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 2837, O.F. Yayın No: 294, 558 sayfa,
İstanbul.
KALIPSIZ, A. 1982: Orman Hasılat Bilgisi. İstanbul Üniversitesi Orman
Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3052, O.F. Yayın No: 328, Matbaa
Teknisyenleri Basımevi, 349 sayfa, İstanbul.
KALIPSIZ, A. 1984: Dendrometri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi
Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3194, O.F. Yayın No: 354, İstanbul.
KALIPSIZ, A. 1994: İstatistik Yöntemler. İstanbul Üniversitesi Orman
Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3835, O.F. Yayın No: 427, 558 sayfa,
İstanbul.
KANTARCI, M. D., 1987: Sedir Ormanlarında Gençlik Çağındaki
Meşcerelerin Kuruluşu ve Bazı Ekolojik Değerlendirmeler. İ.Ü. Orman
Fakültesi Dergisi, Seri: A, Cilt: 37, Sayı: 2, Sayfa: 23-45, İstanbul.
KANTARCI, M.D. ve ODABAŞI, T., 1990: Doğal Sedir Meşcerelerinde
Çeşitli Gelişme Çağlarında Uygulanacak İşlemlerin Ekolojik ve Silvikültürel
Bakımdan Değerlendirilmesi. Uluslararası Sedir Sempozyumu (22-27 Ekim
1990, Antalya) Bildirisi, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Muhtelif Yayınlar No:
59, Sayfa: 492-506, Ankara.
KAYACIK, H., 1980: Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, I. Cilt,
Gymnospermae. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın
No: 2642, O.F. Yayın No: 281, Bozak Matbaası, 388 sayfa, İstanbul.
KAYMAKÇI, E., ERKULOĞLU, Ö. S. ve ERONAT, A. F., 2000: Gördes
İşletmesinde Karaçam (Pinus nigra Arnold)’da Gecikilmiş Sıklık Bakımı
Üzerine Araştırmalar. Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Yayınları, Teknik Bülten No: 15, Orman Bakanlığı Yayın No: 113, Müdürlük
Yayın No: 020, ISSN 1300-9508, 18 sayfa, İzmir.
KONUKÇU, M., 2001: Ormanlar ve Ormancılığımız. Devlet Planlama
Teşkilatı (DPT) Yayını, No: 2630, 238 sayfa, Ankara.
KÖKLÜ, N., BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. ve BÖKEOĞLU, Ö. Ç., 2007: Sosyal
Bilimler İçin İstatistik. Geliştirilmiş 2. Baskı, ISBN 675-6802-33-2, Pegem A
Yayıncılık, Öncü Basımevi, 235 sayfa, Ankara.
ODABAŞI, T., 1981: Korudağı Kızılçam Plantasyonlarında Meşcere Bakımı
Üzerine Araştırmalar. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Cilt: 34, Sayı: 1,
İstanbul.
ODABAŞI, T., ÇALIŞKAN, A. ve BOZKUŞ, F., 2007: Orman Bakımı.
İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul Üniversitesi Yayın
No: 4458, Orman Fakültesi Yayın No: 474, ISBN 975-404-703-0, İ.Ü. Basım
ve Yayınevi Müdürlüğü, 192 sayfa, II. Baskı, İstanbul.
OGM, 2006: Orman Varlığımız. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel
Müdürlüğü Yayını, 57 sayfa, Ankara.
OGM, 2008: Ormanlarımızda Yayılış Gösteren Asli Ağaç Türleri. T.C. Çevre
ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Esta Limited, 48 sayfa,
Ankara.
ÖZÇELİK, R. ve ELER, Ü., 2009: Effects of Release Cutting on the
Development of Young Natural Lebanon Cedar (Cedrus libani A. Rich.) Stands
of Western Region of Turkey. Journal of Environmental Biology, March,
Volume: 30, Number: 2, pp: 179-182.
ÖZDAMAR, K., 2009: Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-1.
Yenilenmiş 7. Baskı, Kaan Kitabevi, 609 sayfa, Eskişehir.
ÖZDEMİR, T., ELER, Ü. ve ŞIRLAK, U., 1987: Antalya Bölgesi Doğal
Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ormanlarında Ayıklama Kesimleri (Sıklık Bakımı)
ve Etkileri Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları,
Teknik Bülten Serisi No: 184, 31 sayfa, Ankara.
SAATÇIOĞLU, F., 1971: Orman Bakımı, Meşcere Yetiştirilmesine Ait
Tedbirler (IV. Baskı). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü.
Yayın No: 1636, O.F. Yayın No: 160, Sermet Matbaası, 303 sayfa, İstanbul.
SLODICAK, M. ve NOVAK, J., 2006: Silvicultural Measures to Increase the
Mechanical Stability of Pure Secondary Norway Spruce Stands Before
Conversion. Forest Ecology and Management, Volume: 224, pp: 252-257.
SPSS INC., 2002: SPSS 11.0 Guide to Data Analysis. Published by Prentice
Hall, Upper Saddle River, 637 p., New Jersey 07458, USA.
TECİMEN, H. B., 2005: Dikimle Yetiştirilmiş Sahil Çamı (Pinus pinaster
Aiton.) Ormanında Ayıklama İşlemlerinin Meşceredeki Azot Dolaşımına ve
Ağaçların Gelişimine Etkileri. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,
Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Toprak İlmi ve Ekoloji Programı,
Yayınlanmamış Doktora Tezi, 271 sayfa, İstanbul.
TOLUNAY, D., 2003: Aladağ’da (Bolu) Sıklık Çağındaki Sarıçam (Pinus
sylvestris L.) Meşcerelerinde Bakımların Madde Dolaşımına Etkileri. İ.Ü.
Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Cilt: 53, Sayı: 1, Sayfa: 47-68, İstanbul.
TOPAÇOĞLU, O., 2007: Ilgaz Dağı Kuzey Bakısındaki Orman Basamakları,
Meşcere Kuruluşları ve Silvikültürel Özellikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi,
İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Silvikültür
Programı, 174 sayfa, İstanbul.
USTA, H. Z., 1996: Batı Akdeniz Bölgesindeki Kızılçam Kültür Ormanlarında
İlk Aralamaların Artım ve Büyümeye Etkisi (5 Yıllık Sonuçlar). Batı Akdeniz
Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 5, ISBN 975-7829-47-1,
34 sayfa, Antalya.
ÜÇLER, A. Ö., DEMİRCİ, A., YAVUZ, H., YÜCESAN, Z., OKTAN, E. ve
GÜL, A. U., 2001: Alpin Zona Yakın Saf Doğu Ladin Ormanlarının Meşcere
Kuruluşlarıyla Fonksiyonel Yapılarının Tespiti ve Silvikültürel Öneriler.
TÜBİTAK Tarım, Orman ve Gıda Teknolojileri Araştırma Grubu, Proje No:
TOGTAG TARP_2215, 139 sayfa, Trabzon.
YILMAZ, E. ve GÜRSES, M. K., 1997: Doğu Akdeniz Ormancılığında Sedir.
Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayını, Orman Bakanlığı Yayın
No: 044, DOA Yayın No: 6, DOA Dergisi No: 3, ISSN 1300-8544, Yorum
Ofset, Sayfa: 63–85, Tarsus.
YÜCESAN, Z., 2006: Çamlıhemşin-Fırtına Vadisi Yüksek Dağlık Alanlardaki
Saf ve Karışık Ormanların Meşcere Dinamiklerinin Analizi. Yayınlanmamış
Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman
Mühendisliği Anabilim Dalı, 310 sayfa, Trabzon.
EKLER
(a) Gülnar
(b) Gülnar
(c) Tarsus
(d) Anamur
Ek Resim 1: Araştırmanın Başlangıcında (Temmuz ve Ağustos 1998)
Gezilen Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Aday Deneme Alanlarının
Resimleri: (a ve b) Mersin-Gülnar-Kuskan-Bolyaran Mevkii, Katran Tepesi,
1400 m, (c) Mersin-Tarsus-Cehennemdere-Böğürtlenlik Mevkii, 1600 m ve
(d) Mersin-Anamur-Abanoz-Beşoluk Mevkii, 1570 m.
Appendix Picture 1: The Pictures for the Candidate Experimental Sites of Cedar
Stands at the Thicket Stage Visited at the Beginning of the Research (July and
August, 1998): (a and b) Mersin-Gülnar-Kuskan-Bolyaran Location, Katran
Tepesi, 1400 m, (c) Mersin-Tarsus-Cehennemdere-Böğürtlenlik Location, 1600
m and (d) Mersin-Anamur-Abanoz-Beşoluk Location, 1570 m.
Ek Tablo 1: Sabit Deneme Alanlarının Bazı Genel Özellikleri.
Appendix Table 1: Selected Main Characteristics of the Fixed Experimental
Sites.
Sabit Deneme Alanının Yeri
Mevkii
Koordinatları
Enlem
Boylam
Eğim (%)
Bakı
Yükselti (m)
Orman Bölge Müdürlüğü
Orman İşletme Müdürlüğü
Orman İşletme Şefliği
Bölme Numaraları
Amenajman Planında Meşcere Tipi
Gençleştirme Yılı
Gençleştirme Metodu
1999’da Ortalama Meşcere Yaşı
1999-2008 Üst Boy Artışı (%)
Asli Ağaç Türleri
Yeri
(Enlem-Boylam)
Yükseltisi (m)
Ölçüm Periyodu
Yıllık Ort. Sıcaklık (oC)
En Sıcak Ay Ort. S. (oC)
Yıllık Or.Yağış (mm yıl-1)
Kar Yağışlı Günler Sayısı
En Yakın
Meteoroloji
İstasyonunun
İklim
Toprak Özellikleri
Gülnar
Bolyaran, Büyük
Katrandibi,
Beykocağı Yalağı,
Isırganlı Kahı
36o24’K
33o09’D
5-25
Muhtelif
Tarsus
Böğürtlenlik
Bozyazı
Sarıekinlik
37o11’K
34o30’D
30-40
Güneydoğu
1430-1440
Mersin
Gülnar
Kuskan
285
Sa
1983
Tohum Ekimi ve
Doğal Gençleştirme
1700-1780
Mersin
Tarsus
Cehennemdere
107, 116
Sab3, Sa, Sçkcd2
1982
Tohum Ekimi
Yapılmadan Doğal
Gençleştirme.
17
84,27
Sedir, Karaçam,
Ardıç, Göknar,
Andız, Meşe
Arslanköy
(37o01’K-34o17’D)
1650
1975-1986
9,475
19,9 (Temmuz)
663,8
25,8
Hafif-orta tekstür,
hafif-orta alkali, çok
kireçli, orta düzey
organik madde,
besin maddesi
(fosfor ve potasyum)
yetersiz, tuzsuz.
36o19’K
32o58’D
15-30
Kuzey, Kuzeydoğu,
Kuzeybatı
1290-1300
Mersin
Bozyazı
Kozağacı
376, 377, 416
Sa0, Sd/Sa0, OT
1984
Tohum Ekimi ve
Dikimle
16
83,56
Sedir, Göknar,
Kızılçam, Ardıç,
Meşe
Gülnar
(36o20’K-33o24’D)
925
1975-2005
12,7
29,5 (Temmuz)
873,9
7,3
Hafif tekstür, hafif
alkali, çok kireçli,
zengin organik
madde, besin
maddesi (fosfor ve
potasyum) yetersiz,
tuzsuz.
15
67,40
Sedir, Göknar,
Andız, Ardıç, Meşe
Gülnar
(36o20’K-33o24’D)
925
1975-2005
12,7
29,5 (Temmuz)
873,9
7,3
Orta tekstür, hafif
alkali, çok kireçli,
zengin organik
madde, besin
maddesi (fosfor ve
potasyum) yeterli,
tuzsuz.
(b) Tarsus
30000
25000
25000
20000
15000
İŞLEMLER
10000
Ağaç Sayısı (adet/ha)
(a) Gülnar
30000
20000
15000
İŞLEMLER
10000
Kontrol
Kontrol
5000
5000
Mutedil
Mutedil
0
0
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
Şiddetli
1999 1
2008
2000
1999 2
2007
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Yıllar
(c) Bozyazı
(d) Tüm Deneme Alanları
30000
20000
16000
14000
12000
10000
İŞLEMLER
8000
Kontrol
6000
Mutedil
4000
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
Yıllar
2006
2005
2008
2007
18000
20000
İŞLEMLER
10000
Kontrol
Mutedil
0
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Ek Şekil 1: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında
Yıllık Hektardaki Ağaç Sayısı (adet/ha) Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler.
-1
Appendix Figure 1: The Multiple Line Charts for Tree Numbers (stems ha ) for
the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ek Tablo 2: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Hektardaki Ağaç
Sayıları (adet/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
-1
Appendix Table 2: Summary of Tree Numbers (stems ha ), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Gülnar
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
S
adet/ha
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
Gülnar İşlem Parselleri Ortalaması
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
12600
12600
13500
17000
17500
19600
20700
13000
19800
22900
23900
9300
6300
3000
32,26
8100
8500
8800
9200
9400
9900
9600
10100
7900
10200
3900
6300
61,76
5000
5500
5600
5600
5900
5900
6900
6300
6200
7600
7600
10400
10900
11500
12400
13100
13700
13700
15600
15400
11200
7600
3600
32,14
7700
7700
7700
7700
7700
7700
7700
7700
7700
6500
5000
1500
23,08
6000
6000
6100
6200
6100
5200
5500
6500
6800
9500
9500
13300
15800
16100
16900
18900
18000
19000
18800
19600
9400
7000
2400
25,53
7900
7500
7900
7900
7500
7600
7900
7900
8100
15700
5500
10200
64,97
5800
5800
5700
5700
5700
5700
6000
5800
5700
1.Kontrol
9900
9900
12400
14267
15033
16300
17567
14900
17500
19100
19633
2.Mutedil
9967
6967
3000
30,10
7900
8033
8133
8267
8200
8400
8400
8567
7900
3.Şiddetli
10800
4800
6000
55,56
5600
5767
5800
5833
5900
5600
6133
6200
6233
Varyans An.***
F
p
0,078
0,926
7,900
0,021
1,395
0,303
2,141
0,217
32,333
0,001
17,582
0,003
20,207
0,002
19,291
0,002
20,333
0,002
22,390
0,002
25,885
0,001
27,753
0,001
26,078
0,001
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
S: Çıkarılan Ağaç Sayısı ve Yüzdesi.
*
1999 Yılında İşlem Parsellerine Müdahale Yapılmadan Önceki Ölçüm Verileri.
**
1999 Yılında İşlem Parsellerine Müdahale Yapıldıktan Sonraki Ölçüm Verileri.
***
Aynı Yıl İçerisinde İşlem Gruplarının Karşılaştırılması.
****
Ortalamaların Karşılaştırılması. İstatistiksel Olarak Aralarında Fark Olmayan İşlem Gruplarının Altları Çizilmiştir. 1: Kontrol İşlem Grubu, 2: Mutedil
Müdahale İşlem Grubu, 3: Şiddetli Müdahale İşlem Grubudur.
Ek Tablo 3: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Hektardaki Ağaç
-1
Appendix Table 3: Summary of Tree Numbers (stems ha ), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Tarsus
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
S
adet/ha
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
Tarsus İşlem Parselleri Ortalaması
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
12400
12400
19200
20600
20500
22000
21500
21200
22300
27700
24600
15700
7400
8300
52,87
7400
7400
7300
7400
7400
7200
7400
7400
7400
13000
6200
6800
52,31
6200
6200
6200
6300
6100
6200
6200
6000
6000
16600
16600
21000
21700
21300
22200
22500
21500
21500
22900
23000
13100
7900
5200
39,69
7800
8000
8000
8000
8000
7800
7800
7800
7800
13600
6000
7600
55,88
6000
6000
6000
6000
6100
6100
6000
6100
5900
16000
16000
18300
19100
18800
19100
18800
17000
18100
18800
18700
14800
7800
7000
47,30
8000
8000
8000
8000
8000
7800
7800
7800
7800
12700
6000
6700
52,76
6000
6100
6100
6100
6100
6000
6000
6000
6100
1.Kontrol
15000
15000
19500
20467
20200
21100
20933
19900
20633
23133
22100
2.Mutedil
14533
7700
6833
47,02
7733
7800
7767
7800
7800
7600
7667
7667
7667
3.Şiddetli
13100
6067
7033
53,69
6067
6100
6100
6133
6100
6100
6067
6033
6000
Varyans An.***
F
p
1,240
0,354
38,839
0,000
0,045
0,842
3,118
0,152
241,668
0,000
302,511
0,000
296,264
0,000
192,020
0,000
156,767
0,000
79,872
0,000
113,953
0,000
40,274
0,000
75,263
0,000
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
***
****
Ek Tablo 4: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Hektardaki Ağaç
-1
Appendix Table 4: Summary of Tree Numbers (stems ha ), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Bozyazı
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
S
adet/ha
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
Bozyazı İşlem Parselleri Ortalaması
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
19700
19700
18900
18600
18700
17900
18700
17900
20200
19300
18900
9000
6600
2400
26,67
6600
6600
6600
6400
6400
6400
6400
6400
6400
12300
5500
6800
55,28
5200
5200
5200
5200
5200
5200
5200
5200
5200
17800
17800
18200
18300
17900
16800
17400
17500
16900
17800
18200
21600
8600
13000
60,19
8100
8100
8100
8600
7900
7900
8100
8000
7900
20100
6100
14000
69,65
6100
6100
6100
6100
6100
7400
6000
6100
6100
18500
18500
18600
18500
18300
17400
18100
17700
18600
18600
18600
19500
8600
10900
55,90
8600
8600
8600
7500
8100
8200
8400
8700
8700
14500
6000
8500
58,62
6000
5900
5900
5700
5800
6000
6000
5600
5600
1.Kontrol
18667
18667
18567
18467
18300
17367
18067
17700
18567
18567
18567
2.Mutedil
16700
7900
8800
52,69
7767
7767
7767
7500
7467
7500
7633
7700
7667
3.Şiddetli
15633
5867
9766
62,47
5767
5733
5733
5667
5700
6200
5733
5633
5633
Varyans An.***
F
p
0,340
0,725
180,073
0,000
0,066
0,810
1,425
0,299
294,290
0,000
316,649
0,000
279,211
0,000
207,614
0,000
269,013
0,000
161,525
0,000
105,308
0,000
201,440
0,000
257,588
0,000
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
***
****
Ek Tablo 5: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Yıllık Hektardaki Ağaç Sayıları (adet/ha),
Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
-1
Appendix Table 5: Summary of Tree Numbers (stems ha ), Analysis of Variance and Duncan Test Results for the
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
S
adet/ha
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Gülnar İşlem Parselleri
Tarsus İşlem Parselleri
Bozyazı İşlem Parselleri
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
9900
9900
12400
14267
15033
16300
17567
14900
17500
19100
19633
9967
6967
3000
30,10
7900
8033
8133
8267
8200
8400
8400
8567
7900
10800
4800
6000
55,56
5600
5767
5800
5833
5900
5600
6133
6200
6233
15000
15000
19500
20467
20200
21100
20933
19900
20633
23133
22100
14533
7700
6833
47,02
7733
7800
7767
7800
7800
7600
7667
7667
7667
13100
6067
7033
53,69
6067
6100
6100
6133
6100
6100
6067
6033
6000
18667
18667
18567
18467
18300
17367
18067
17700
18567
18567
18567
16700
7900
8800
52,69
7767
7767
7767
7500
7467
7500
7633
7700
7667
15633
5867
9766
62,47
5767
5733
5733
5667
5700
6200
5733
5633
5633
Tüm İşlem Parselleri Ortalaması
1.Kontrol
14522
14522
16822
17734
17844
18256
18856
17500
18900
20267
20100
2.Mutedil
13733
7522
6211
45,23
7800
7867
7889
7856
7822
7833
7900
7978
7745
3.Şiddetli
13178
5578
7600
57,67
5811
5867
5878
5878
5900
5967
5978
5955
5955
Varyans An.***
F
p
0,111
0,897
10,232
0,012
0,463
0,533
3,670
0,128
20,730
0,002
36,055
0,000
53,454
0,000
60,684
0,000
126,643
0,000
52,050
0,000
157,901
0,000
82,069
0,000
157,319
0,000
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
***
****
(a) Gülnar
(b) Tarsus
12000
16000
14000
10000
12000
8000
6000
4000
10000
8000
6000
4000
2000
2000
Çıkarılan Ağaç Sayı
0
0
Kalan Ağaç Sayısı
Kontrol
Kontrol
Mutedil Şiddetli
Mutedil Şiddetli
İşlemler
İşlemler
(c) Bozyazı
20000
16000
14000
12000
15000
10000
10000
8000
6000
4000
5000
0
Kontrol
Mutedil Şiddetli
İşlemler
2000
0
Kontrol
Mutedil Şiddetli
İşlemler
1999 Yılındaki Silvikültürel Müdahaleler Sonucunda Çıkarılan ve Kalan
Hektardaki Ağaç Sayısı Değerlerini Gösteren Yığmalı Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 2: The Stacked Bar Charts for Residual and Cut Tree Numbers
(stems ha-1) at Silvicultural Interventions at 1999 for the Experimental Sites of
(b) Tarsus
120,00
100,00
100,00
80,00
80,00
Ağaç Sayısı (%)
Ağaç Sayısı (%)
(a) Gülnar
120,00
60,00
40,00
20,00
60,00
40,00
20,00
Çıkarılan Ağaç Yüzde
0,00
Kalan Ağaç Yüzdesi
0,00
Kontrol Mutedil Şiddetli
İşlemler
İşlemler
(c) Bozyazı
120,00
120,00
100,00
100,00
80,00
80,00
Ağaç Sayısı (%)
Ağaç Sayısı (%)
60,00
40,00
20,00
60,00
40,00
20,00
0,00
0,00
İşlemler
İşlemler
Hektardaki Ağaç Sayısı Yüzdesi Değerlerini Gösteren Yığmalı Çubuk
Grafikler.
Appendix Figure 3: The Stacked Bar Charts for Residual and Cut Tree Numbers
Percent at Silvicultural Interventions at 1999 for the Experimental Sites of Cedar
Ek Tablo 6: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Göğüs Çapı Ölçümlerine Yönelik Bazı
Belirtici İstatistikler.
Appendix Table 6: Some Descriptive Statistics for Measurements of Diameter at Breast Height for the Experimental Sites
of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999
Müdahale
Öncesi
1999
Müdahale
Sonrası
2000
2001
Belirtici İstatistikler
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Değişim Katsayısı (%)
En Düşük Çap (cm)
En Büyük Çap (cm)
Medyan (Ortanca) (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
1,80
2,01
1,54
0,07
0,09
0,06
1,27
1,62
1,10
70,56
80,60
71,43
0,30
0,20
0,30
8,10
9,10
8,10
1,40
1,50
1,20
1,66
1,83
1,42
1,95
2,20
1,66
1,80
2,53
2,29
0,07
0,11
0,11
1,27
1,60
1,29
70,56
63,24
56,33
0,30
0,30
0,40
8,10
9,10
8,10
1,40
2,30
2,20
1,66
2,31
2,07
1,95
2,75
2,50
1,91
2,80
2,55
0,07
0,12
0,12
1,33
1,81
1,53
69,63
64,64
60,00
0,30
0,30
0,30
6,90
9,30
9,10
1,60
2,60
2,55
1,78
0,30
2,32
2,05
3,03
2,78
2,15
3,11
2,97
0,07
0,12
0,13
1,51
1,85
1,65
70,23
59,49
55,56
0,40
0,50
0,50
9,20
9,90
10,00
1,90
2,90
2,90
2,01
2,87
2,72
2,29
3,34
3,22
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
1,76
1,92
2,01
0,06
0,06
0,06
1,29
1,33
1,27
73,30
69,27
63,18
0,30
0,30
0,30
8,80
7,00
9,00
1,40
1,60
1,80
1,64
1,79
1,88
1,88
2,04
2,13
1,76
3,01
3,28
0,06
0,10
0,10
1,29
1,50
1,36
73,30
49,83
41,46
0,30
0,50
0,60
8,80
7,00
9,00
1,40
2,90
3,10
1,64
2,81
3,08
1,88
3,20
3,48
2,05
3,42
3,77
0,06
0,10
0,10
1,47
1,57
1,40
71,71
45,91
37,14
0,30
0,40
0,90
10,10
7,50
9,90
1,70
3,30
3,60
1,93
3,21
3,56
2,17
3,62
3,97
2,26
3,78
4,33
0,06
0,11
0,11
1,53
1,62
1,44
67,70
42,86
33,26
0,40
0,60
1,40
10,80
8,10
10,80
1,90
3,70
4,10
2,13
3,57
4,12
2,38
3,99
4,54
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,14
2,90
2,98
0,11
0,09
0,10
2,10
2,06
2,08
66,88
71,03
69,80
0,40
0,30
0,30
9,70
14,30
16,80
2,80
2,60
2,50
2,93
2,72
2,80
3,36
3,08
3,17
3,14
4,54
4,92
0,11
0,15
0,16
2,10
2,11
2,14
66,88
46,48
43,50
0,40
1,00
0,70
9,70
14,30
16,80
2,80
4,20
4,60
2,93
4,25
4,60
3,36
4,84
5,24
3,47
4,78
5,34
0,16
0,14
0,17
2,24
2,13
2,21
64,55
44,56
41,39
0,30
1,40
0,80
10,40
14,80
16,80
3,00
4,50
5,10
3,13
4,51
5,01
3,59
5,06
5,68
3,68
5,16
5,77
0,12
0,15
0,18
2,39
2,28
2,35
64,95
44,19
40,73
0,30
1,50
0,80
10,90
15,70
18,30
3,20
4,90
5,50
3,44
4,87
5,42
3,93
5,46
6,13
Tüm İşlem Parselleri
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,23
2,28
2,18
0,05
0,05
0,05
1,72
1,78
1,72
77,13
78,07
78,90
0,30
0,20
0,30
9,70
14,30
16,80
1,70
1,95
1,90
2,13
2,23
2,17
2,33
2,43
2,36
2,23
3,36
3,50
0,05
0,08
0,09
1,72
1,93
1,97
77,13
57,44
56,29
0,30
0,30
0,40
9,70
14,30
16,80
1,70
3,10
3,20
2,13
3,18
3,40
2,33
3,48
3,74
2,48
3,67
3,89
0,06
0,08
0,09
2,13
2,03
2,08
85,89
55,31
53,47
0,30
0,30
0,30
10,40
14,80
16,80
2,00
3,50
3,60
2,30
3,51
3,72
2,53
3,81
4,08
2,70
4,02
4,36
0,05
0,08
0,09
1,91
2,11
2,17
70,74
52,49
49,77
0,30
0,50
0,50
10,90
15,70
18,30
2,10
3,80
4,10
2,51
3,85
4,17
2,71
4,16
4,54
Ek Tablo 6: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Göğüs Çapı Ölçümlerine
Yönelik Bazı Belirtici İstatistikler.
Appendix Table 6: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Measurements of Diameter at Breast Height for the
Ölçüm
Yılları
2002
2003
2004
2005
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,17
3,48
3,50
0,08
0,13
0,14
1,65
1,99
1,79
76,04
57,18
51,14
0,30
0,40
0,40
10,00
10,50
10,60
2,10
3,20
3,50
2,33
3,23
3,24
2,63
3,73
3,77
2,20
3,94
3,94
0,08
0,13
0,14
1,72
2,08
1,90
78,18
52,79
48,22
0,10
0,60
0,50
9,90
11,80
11,90
1,80
3,65
3,90
2,05
3,68
3,66
2,35
4,19
4,23
2,44
4,14
4,17
0,08
0,14
0,16
1,89
2,24
2,08
77,46
54,11
49,88
0,20
0,40
0,50
10,30
12,20
12,50
2,00
3,90
4,10
2,28
3,86
3,86
2,60
4,42
4,48
3,03
4,46
4,43
0,09
0,14
0,16
1,87
2,25
2,14
61,72
50,45
48,31
0,40
1,00
0,50
10,50
12,70
13,20
2,50
4,10
4,50
2,85
4,18
4,11
3,20
4,74
4,76
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,52
4,51
4,90
0,07
0,11
0,12
1,68
1,75
1,62
66,67
38,80
33,06
0,30
0,60
1,20
11,40
9,10
12,30
2,10
4,20
4,80
2,39
4,07
4,67
2,66
4,52
5,14
2,72
4,60
5,39
0,07
0,12
0,12
1,74
1,79
1,69
63,97
38,91
31,35
0,30
0,70
0,80
12,00
9,50
12,90
2,40
4,50
5,25
2,58
4,37
5,15
2,85
4,83
5,64
2,59
4,69
5,40
0,07
0,13
0,13
1,77
1,92
1,82
68,34
40,94
33,70
0,30
0,50
2,20
12,20
10,00
13,80
2,20
4,55
5,20
2,45
4,45
5,14
2,73
4,94
5,67
3,09
5,07
5,96
0,07
0,12
0,13
1,79
1,87
1,75
57,93
36,88
29,36
0,50
1,10
1,80
11,40
10,60
13,50
2,70
4,50
5,90
2,94
4,35
5,71
3,23
4,84
6,22
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,85
5,44
6,29
0,13
0,15
0,19
2,58
2,26
2,47
67,01
41,54
39,27
0,30
2,00
0,90
11,70
14,10
21,00
3,40
5,20
5,70
3,58
5,14
5,69
4,11
5,73
6,43
3,73
5,71
6,32
0,14
0,21
0,18
2,63
2,54
2,36
70,51
44,48
37,34
0,20
1,60
0,90
11,80
14,70
13,40
3,20
5,70
5,95
3,45
5,78
5,96
4,01
6,60
6,68
3,75
6,00
6,69
0,15
0,17
0,20
2,79
2,48
2,59
74,40
41,33
38,71
0,10
1,50
0,90
12,10
16,90
20,40
3,20
5,70
6,30
3,47
5,67
6,30
4,04
6,33
7,08
3,95
6,14
6,83
0,15
0,18
0,20
2,81
2,64
2,71
71,14
43,00
39,68
0,20
1,00
1,00
12,50
17,50
22,00
3,50
6,00
6,50
3,66
5,79
6,44
4,25
6,49
7,22
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,85
4,48
4,90
0,05
0,11
0,12
2,02
2,87
2,81
70,88
64,06
57,35
0,30
0,40
0,40
11,70
14,10
21,00
2,30
4,20
4,70
2,73
4,25
4,65
2,94
4,67
5,13
2,88
4,75
5,22
0,05
0,12
0,10
2,06
3,07
2,22
71,53
64,63
42,53
0,10
0,60
0,50
12,00
14,70
13,40
2,30
4,55
5,00
2,68
4,54
5,02
2,89
4,90
5,40
2,93
4,94
5,42
0,06
0,09
0,10
2,17
2,35
2,40
74,06
47,57
44,28
0,10
0,40
0,50
12,20
16,90
20,40
2,20
4,70
5,20
2,69
4,74
5,20
2,91
5,09
5,61
3,36
5,22
5,74
0,06
0,09
0,11
2,15
2,39
2,44
63,99
45,79
42,51
0,20
1,00
0,50
12,50
17,50
22,00
2,90
4,80
5,50
3,17
4,86
5,58
3,40
5,22
5,99
Ek Tablo 6: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Göğüs Çapı Ölçümlerine
Appendix Table 6: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Measurements of Diameter at Breast Height for the
Ölçüm
Yılları
2006
2007
2008
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Ortalama (cm)
Standart Hata (cm)
Standart Sapma (cm)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (cm)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (cm)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,17
4,74
4,64
0,09
0,16
0,16
1,98
2,48
2,22
62,46
52,32
47,84
0,30
0,90
0,50
11,40
16,00
13,70
2,70
4,20
4,50
3,00
4,43
4,32
3,34
5,05
4,97
3,02
5,25
5,17
0,09
0,16
0,17
2,12
2,49
2,30
70,20
47,43
44,49
0,40
0,70
0,70
11,50
15,80
14,30
2,40
4,70
5,00
2,84
4,94
4,84
3,19
5,56
5,50
2,98
6,09
5,35
0,09
0,20
0,17
2,14
2,46
2,39
71,81
40,39
44,67
0,30
2,40
0,70
11,50
14,00
14,50
2,50
5,85
5,20
2,81
5,71
5,00
3,15
6,48
5,69
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,20
5,39
6,26
0,08
0,12
0,14
1,89
1,87
1,87
59,06
34,69
29,87
0,60
1,20
3,10
14,00
11,10
15,30
2,90
5,10
6,00
3,05
4,99
5,99
3,34
5,47
6,53
3,03
5,72
6,80
0,08
0,13
0,15
2,06
2,00
1,96
67,99
34,97
28,82
0,10
1,60
1,80
14,30
11,60
15,90
2,80
5,50
6,60
2,87
5,46
6,52
3,18
5,98
7,09
3,29
5,97
6,96
0,08
0,13
0,16
2,08
2,03
2,12
63,22
34,00
30,46
0,30
1,80
0,60
14,70
12,00
16,10
2,90
5,50
6,65
3,13
5,39
6,65
3,45
5,92
7,27
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
4,14
6,37
7,15
0,16
0,18
0,21
3,10
2,65
2,76
74,88
41,60
38,60
0,30
1,60
1,00
13,80
18,30
20,90
3,30
6,00
6,70
3,82
6,00
6,73
4,46
6,69
7,57
4,25
6,53
7,31
0,17
0,18
0,22
3,19
2,76
2,91
75,06
42,27
39,81
0,20
1,60
0,90
14,00
18,10
23,00
3,50
6,10
6,90
3,93
6,17
6,87
4,58
6,89
7,75
4,48
6,62
7,37
0,17
0,19
0,23
3,35
2,85
3,02
74,78
43,05
40,98
0,30
1,80
1,60
14,60
19,00
23,30
3,70
6,10
6,90
4,14
6,25
6,91
4,82
6,99
7,83
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,50
5,50
6,02
0,06
0,09
0,11
2,32
2,46
2,52
66,29
44,73
41,86
0,30
0,90
0,50
14,00
18,30
20,90
2,90
5,10
5,80
3,31
5,24
5,78
3,55
5,60
6,21
3,43
5,83
6,43
0,06
0,09
0,11
2,45
2,49
2,58
71,43
42,71
40,12
0,10
0,70
0,70
14,30
18,10
23,00
2,80
5,60
6,20
3,19
5,63
6,18
3,43
5,99
6,61
3,58
6,23
6,56
0,06
0,10
0,12
2,52
2,50
2,67
70,39
40,13
40,70
0,30
1,80
0,60
14,70
19,00
23,30
2,90
5,80
6,30
3,33
5,93
6,30
3,58
6,32
6,75
(a) Gülnar
(b) Tarsus
7
8
7
5
4
İŞLEMLER
3
1,30 m'deki Çap (cm)
6
6
5
4
İŞLEMLER
3
Kontrol
Kontrol
2
2
Mutedil
1
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
Mutedil
1
2008
Şiddetli
1999 1
2007
2000
1999 2
2002
2001
Yıllar
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
(c) Bozyazı
8
7
7
6
6
5
İŞLEMLER
4
Kontrol
3
Mutedil
2
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2001
2002
2004
2003
Yıllar
2006
2005
2007
2008
2004
5
4
İŞLEMLER
3
Kontrol
2
Mutedil
1
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi Grafikler.
Appendix Figure 4: The Multiple Line Charts for Arithmetic Mean Values of
Annual Diameter at Breast Height for the Experimental Sites of Cedar Stands at
the Thicket Stage.
Ek Tablo 7: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Göğüs
Çapı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 7: Summary of Arithmetic Mean Values of Annual Diameter at Breast Height (cm), Analysis of Variance
and Duncan Test Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,79
1,79
1,89
2,14
2,45
2,08
2,21
3,40
3,26
2,91
2,88
1,46
1,84
2,00
2,17
2,46
2,84
2,81
3,35
3,70
4,26
5,19
1,33
1,92
1,93
2,22
2,62
2,84
2,78
3,11
3,33
3,85
4,15
2,01
2,01
2,17
2,41
2,85
2,63
3,29
3,20
3,36
3,49
3,48
2,69
3,51
4,08
4,46
4,99
5,50
5,90
6,13
6,49
6,78
7,04
1,91
2,31
2,41
2,83
3,33
3,81
4,16
4,34
4,90
4,96
4,95
1,60
1,60
1,67
1,90
1,21
1,89
1,82
2,49
2,89
2,66
2,58
1,88
2,24
2,32
2,70
2,99
3,48
3,71
3,90
4,03
4,71
6,04
2,40
2,64
3,31
3,86
4,55
5,17
5,57
5,84
5,69
6,70
6,95
1.Kontrol
1,80
1,80
1,91
2,15
2,17
2,20
2,44
3,03
3,17
3,02
2,98
2.Mutedil
2,01
2,53
2,80
3,11
3,48
3,94
4,14
4,46
4,74
5,25
6,09
3.Şiddetli
1,54
2,29
2,55
2,97
3,50
3,94
4,17
4,43
4,64
5,17
5,35
Varyans An.***
F
p
0,140
0,872
1,336
0,331
1,049
0,407
1,106
0,390
1,509
0,295
2,636
0,151
1,747
0,252
1,409
0,315
1,816
0,242
3,555
0,096
7,547
0,023
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
****
**
***
Ek Tablo 8: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Göğüs
and Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,51
1,51
1,63
1,77
1,99
2,17
2,35
2,55
2,65
2,36
2,60
2,09
3,54
3,90
4,27
5,45
5,07
5,32
4,13
6,19
6,04
6,04
1,86
2,90
3,47
4,09
4,45
5,08
5,52
5,61
6,08
6,47
6,70
1,70
1,70
2,04
2,29
2,52
2,69
2,38
3,01
3,05
3,00
3,39
1,80
2,77
3,19
3,44
3,91
4,16
3,88
5,15
5,37
5,92
5,75
2,18
3,80
4,25
4,73
5,35
5,73
5,55
6,24
6,50
7,09
7,21
2,07
2,07
2,48
2,72
3,05
3,30
3,04
3,71
3,90
3,73
3,88
1,87
2,72
3,17
3,63
4,17
4,57
4,87
5,93
4,61
5,20
6,12
1,99
3,14
3,59
4,17
4,90
5,36
5,13
6,03
6,20
6,84
6,97
1.Kontrol
1,76
1,76
2,05
2,26
2,52
2,72
2,59
3,09
3,20
3,03
3,29
2.Mutedil
1,92
3,01
3,42
3,78
4,51
4,60
4,69
5,07
5,39
5,72
5,97
3.Şiddetli
2,01
3,28
3,77
4,33
4,90
5,39
5,40
5,96
6,26
6,80
6,96
Varyans An.***
F
p
1,111
0,389
11,614
0,009
14,032
0,005
19,268
0,002
12,610
0,007
26,709
0,001
25,631
0,001
15,429
0,004
20,742
0,002
43,851
0,000
62,386
0,000
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
****
**
***
Ek Tablo 9: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Göğüs
and Duncan Test Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
3,03
3,03
3,39
3,55
3,73
3,54
3,54
3,63
3,87
4,07
4,34
5,00
6,11
6,41
6,81
6,95
7,26
7,42
7,53
8,82
7,81
7,88
3,52
5,77
6,32
6,80
6,85
6,86
7,63
7,70
8,17
8,15
8,28
3,26
3,26
3,55
3,81
3,97
3,93
3,99
4,29
4,46
4,46
4,62
2,21
3,31
3,87
4,22
4,53
5,99
5,26
5,27
5,57
5,85
6,13
2,47
4,00
4,38
4,74
5,03
5,44
5,70
5,98
6,23
6,43
6,39
3,13
3,13
3,47
3,68
3,85
3,72
3,72
3,93
4,09
4,22
4,48
1,49
4,20
4,06
4,45
4,84
3,88
5,32
5,62
4,72
5,93
5,85
2,95
4,99
5,32
5,77
5,99
6,66
6,74
6,81
7,05
7,35
7,44
1.Kontrol
3,14
3,14
3,47
3,68
3,85
3,73
3,75
3,95
4,14
4,25
4,48
2.Mutedil
2,90
4,54
4,78
5,16
5,44
5,71
6,00
6,14
6,37
6,53
6,62
3.Şiddetli
2,98
4,92
5,34
5,77
5,29
6,32
6,69
6,83
7,15
7,31
7,37
Varyans An.***
F
p
0,036
0,965
2,778
0,140
2,811
0,138
3,318
0,107
4,209
0,072
4,656
0,060
8,517
0,018
8,738
0,017
3,840
0,084
11,322
0,009
9,518
0,014
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
****
**
***
Ek Tablo 10: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Değerleri
(cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
and Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,80
1,80
1,91
2,15
2,17
2,20
2,44
3,03
3,17
3,02
2,98
2,01
2,53
2,80
3,11
3,48
3,94
4,14
4,46
4,74
5,25
6,09
1,54
2,29
2,55
2,97
3,50
3,94
4,17
4,43
4,64
5,17
5,35
1,76
1,76
2,05
2,26
2,52
2,72
2,59
3,09
3,20
3,03
3,29
1,92
3,01
3,42
3,78
4,51
4,60
4,69
5,07
5,39
5,72
5,97
2,01
3,28
3,77
4,33
4,90
5,39
5,40
5,96
6,26
6,80
6,96
3,14
3,14
3,47
3,68
3,85
3,73
3,75
3,95
4,14
4,25
4,48
2,90
4,54
4,78
5,16
5,44
5,71
6,00
6,14
6,37
6,53
6,62
2,98
4,92
5,34
5,77
5,29
6,32
6,69
6,83
7,15
7,31
7,37
1.Kontrol
2,23
2,23
2,48
2,70
2,85
2,88
2,93
3,36
3,50
3,43
3,58
2.Mutedil
2,28
3,36
3,67
4,02
4,48
4,75
4,94
5,22
5,50
5,83
6,23
3.Şiddetli
2,18
3,50
3,89
4,36
4,90
5,22
5,42
5,74
6,02
6,43
6,56
Varyans An.***
F
p
0,016
0,985
1,242
0,354
1,390
0,319
1,830
0,240
2,858
0,134
4,824
0,056
5,229
0,048
5,741
0,040
6,105
0,036
10,424
0,011
12,687
0,007
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
****
**
***
Ek Tablo 11: Sıklık Çağındaki Sedir Meşceresi Deneme Alanlarında Tüm
İşlem Parselleri İçin Göğüs Yüksekliğindeki Çapların Ortalama
Değerlerindeki Değişim Oranları.
Appendix Table 11: Rates of Changes of Arithmetic Mean Diameter at Breast
Height for All Treatment Plots of the Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
1999 Yılı Müd. Öncesi Ortalama Çap (cm)
1999 Yılı Müd. Sonrası Ortalama Çap (cm)
2008 Yılı Ortalama Çap (cm)
Aynı İşlem Grubunun 1999 Yılı Müdahale
Öncesi Ortalamasına Göre 1999 Yılı
Müdahale Sonrası Değişim Oranı
Kontrol İşlem
1999 Yılı Müdahale
Grubunun
Sonrası Değişim Oranı
Ortalamasına
2008 Yılı Değişim
Göre
Oranı
İşlem Grupları
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
Müdahale Müdahale
2,23
2,28
2,18
2,23
3,36
3,50
3,58
6,23
6,56
1,00
1,47
1,61
1,00
1,51
1,57
1,00
1,74
1,83
(a) Gülnar
(b) Tarsus
1,00
,80
,60
,60
,40
,20
İŞLEMLER
0,00
Yıllık Çap Artımı (cm)
,80
,40
,20
İŞLEMLER
0,00
Kontrol
Kontrol
-,20
-,20
-,40
2000
Mutedil
Mutedil
-,40
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2000
2008
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Yıllar
Yıllar
(c) Bozyazı
,6
,6
,5
,4
,2
İŞLEMLER
0,0
Kontrol
-,2
2000
2001
2002
2003
2004
Yıllar
2005
2006
2007
2008
,4
,3
,2
,1
İŞLEMLER
0,0
Mutedil
-,1
Şiddetli
-,2
2000
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Yıllar
Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler.
Appendix Figure 5: The Multiple Line Charts for Arithmetic Mean Annual
Increment Values of Diameter at Breast Height for the Experimental Sites of
Ek Tablo 12: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Göğüs
Çapı Artımı (cm), Toplam Göğüs Çapı Artımı (cm) ve Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı (cm) Değerleri,
Appendix Table 12: Summary of Arithmetic Mean Annual Increment Values of Diameter at Breast Height (cm), Total
Increment of Diameter at Breast Height (cm), and Periodic Mean Increment of Diameter at Breast Height (cm), Analysis of
Variance and Duncan Test Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ç.Ar.*
Ç
(cm)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,10
0,25
0,31
-0,37
0,13
1,19
-0,14
-0,35
-0,03
1,09
0,12
6,77
0,16
0,17
0,29
0,38
-0,03
0,54
0,35
0,56
0,93
3,35
0,37
20,23
0,01
0,29
0,40
0,22
-0,06
0,33
0,22
0,52
0,30
2,23
0,25
12,91
0,16
0,24
0,44
-0,22
0,66
-0,09
0,16
0,13
-0,01
1,47
0,16
8,13
0,57
0,38
0,53
0,51
0,40
0,23
0,36
0,29
0,26
3,53
0,39
11,17
0,10
0,42
0,50
0,48
0,35
0,18
0,56
0,06
-0,01
2,64
0,29
12,70
0,07
0,23
-0,69
0,68
-0,07
0,67
0,40
-0,23
-0,08
0,98
0,11
6,81
0,08
0,38
0,29
0,49
0,23
0,19
0,13
0,68
1,33
3,80
0,42
18,85
0,67
0,55
0,69
0,62
0,40
0,27
-0,15
1,01
0,25
4,31
0,48
18,14
1.Kontrol
0,11
0,24
0,02
0,03
0,24
0,59
0,14
-0,15
-0,04
1,18
0,13
7,28
2.Mutedil
0,27
0,31
0,37
0,46
0,20
0,32
0,28
0,51
0,84
3,56
0,40
15,63
3.Şiddetli
0,26
0,42
0,53
0,44
0,23
0,26
0,21
0,53
0,18
3,06
0,34
14,85
Varyans An.***
F
p
0,363
0,710
2,338
0,178
1,447
0,307
1,438
0,309
0,015
0,985
0,609
0,574
0,204
0,821
4,109
0,075
5,875
0,039
10,646
0,011
10,615
0,011
6,595
0,031
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
1
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
Ç: Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı.
*
1999-2008 Yılları Arasındaki Toplam Göğüs Çapı Artımı.
**
Aynı Dönem İçerisinde İşlem Gruplarının Karşılaştırılması.
***
Ek Tablo 13: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Göğüs
Çapı Artımı (cm), Toplam Göğüs Çapı Artımı (cm) ve Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı (cm) Değerleri,
Variance and Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ç.Ar.*
Ç
(cm)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,12
0,14
0,22
0,18
0,18
0,20
0,10
-0,29
0,24
1,09
0,12
8,02
0,36
0,37
1,18
-0,38
0,25
-1,19
2,06
-0,15
0,00
2,50
0,28
7,85
0,57
0,62
0,36
0,63
0,44
0,09
0,47
0,39
0,23
3,80
0,42
14,56
0,34
0,25
0,23
0,17
-0,31
0,63
0,04
-0,05
0,39
1,69
0,19
11,05
0,42
0,25
0,47
0,25
-0,28
1,27
0,22
0,55
-0,17
2,98
0,33
11,95
0,45
0,48
0,62
0,38
-0,18
0,69
0,26
0,59
0,12
3,41
0,38
9,97
0,41
0,24
0,33
0,25
-0,26
0,67
0,19
-0,17
0,15
1,81
0,20
9,72
0,45
0,46
0,54
0,40
0,30
1,06
-1,32
0,59
0,92
3,40
0,38
13,89
0,45
0,58
0,73
0,46
-0,23
0,90
0,17
0,64
0,13
3,83
0,43
13,55
1.Kontrol
0,29
0,21
0,26
0,20
-0,13
0,50
0,11
-0,17
0,26
1,53
0,17
9,66
2.Mutedil
0,41
0,36
0,73
0,09
0,09
0,38
0,32
0,33
0,25
2,96
0,33
10,93
3.Şiddetli
0,49
0,56
0,57
0,49
0,01
0,56
0,30
0,54
0,16
3,68
0,41
12,47
Varyans An.***
F
p
3,060
0,121
13,875
0,006
2,664
0,149
2,028
0,212
0,354
0,716
0,036
0,965
0,042
0,959
5,838
0,039
0,075
0,928
26,516
0,001
26,353
0,001
1,225
0,358
Duncan
Testi****
1
3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ek Tablo 14: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık
Göğüs Çapı Artımı (cm), Toplam Göğüs Çapı Artımı (cm) ve Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı (cm)
Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Variance and Duncan Test Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ç.Ar.*
Ç
(cm)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,36
0,16
0,18
-0,19
0,00
0,09
0,24
0,20
0,27
1,31
0,15
4,80
0,30
0,40
0,14
0,31
0,16
0,11
1,29
-1,01
0,07
1,77
0,20
3,22
0,55
0,48
0,05
0,01
0,77
0,07
0,47
-0,02
0,13
2,51
0,28
4,83
0,29
0,26
0,16
-0,04
0,06
0,30
0,17
0,00
0,16
1,36
0,15
4,64
0,56
0,35
0,31
1,46
-0,73
0,01
0,30
0,28
0,28
2,82
0,31
9,47
0,38
0,36
0,29
0,41
0,26
0,28
0,25
0,20
-0,04
2,39
0,27
6,64
0,34
0,21
0,17
-0,13
0,00
0,21
0,16
0,13
0,26
1,35
0,15
4,79
-0,14
0,39
0,39
-0,96
1,44
0,30
-0,90
1,21
-0,08
1,65
0,18
4,37
0,33
0,45
1,22
-0,33
0,08
0,07
0,24
0,30
0,09
2,45
0,27
5,46
1.Kontrol
0,33
0,21
0,17
-0,12
0,02
0,20
0,19
0,11
0,23
1,34
0,15
4,74
2.Mutedil
0,24
0,38
0,28
0,27
0,29
0,14
0,23
0,16
0,09
2,08
0,23
5,09
3.Şiddetli
0,42
0,43
0,52
0,03
0,37
0,14
0,32
0,16
0,06
2,45
0,27
5,53
Varyans An.***
F
p
0,521
0,618
16,859
0,003
0,724
0,523
0,217
0,811
0,229
0,802
0,227
0,803
0,033
0,968
0,006
0,994
1,673
0,265
0,868
0,028
7,142
0,026
0,214
0,813
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ek Tablo 15: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı
(cm), Toplam Göğüs Çapı Artımı (cm) ve Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı (cm) Değerleri, Varyans
Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Variance and Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ç.Ar.*
Ç
(cm)
(%)
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,11
0,24
0,02
0,03
0,24
0,59
0,14
-0,15
-0,04
1,18
0,13
7,28
0,27
0,31
0,37
0,46
0,20
0,32
0,28
0,51
0,84
3,56
0,40
15,63
0,26
0,42
0,53
0,44
0,23
0,26
0,21
0,53
0,18
3,06
0,34
14,85
0,29
0,21
0,26
0,20
-0,13
0,50
0,11
-0,17
0,26
1,53
0,17
9,66
0,41
0,36
0,73
0,09
0,09
0,38
0,32
0,33
0,25
2,96
0,33
10,93
0,49
0,56
0,57
0,49
0,01
0,56
0,30
0,54
0,16
3,68
0,41
12,47
0,33
0,21
0,17
-0,12
0,02
0,20
0,19
0,11
0,23
1,34
0,15
4,74
0,24
0,38
0,28
0,27
0,29
0,14
0,23
0,16
0,09
2,08
0,23
5,09
0,42
0,43
0,52
0,03
0,37
0,14
0,32
0,16
0,06
2,45
0,27
5,53
1.Kontrol
0,24
0,22
0,15
0,04
0,04
0,43
0,15
-0,07
0,15
1,35
0,15
7,23
2.Mutedil
0,31
0,35
0,46
0,27
0,19
0,28
0,28
0,33
0,39
2,87
0,32
10,55
3.Şiddetli
0,39
0,47
0,54
0,32
0,20
0,32
0,28
0,41
0,13
3,06
0,34
10,95
Varyans An.***
F
p
1,358
0,326
18,273
0,003
5,297
0,047
1,681
0,263
0,932
0,444
0,522
0,618
7,141
0,026
5,871
0,039
1,017
0,417
8,215
0,019
7,786
0,022
0,655
0,553
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
(a) Gülnar
(b) Tarsus
4,00
4,00
3,56
3,00
3,06
2,50
2,00
1,50
1,00
3,68
3,50
Toplam Çap Artımı (cm)
3,50
3,00
2,96
2,50
2,00
1,50
1,18
1,53
1,00
,50
Kontrol
Mutedil
Kontrol
Şiddetli
Mutedil
İşlemler
İşlemler
(c) Bozyazı
2,60
3,50
2,45
2,40
3,00
Şiddetli
2,20
2,08
2,00
1,80
1,60
3,06
2,87
2,50
2,00
1,50
1,40
1,35
1,34
1,00
1,20
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
1999-2008 Yılları Arasında Toplam Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren
Basit Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 6: The Simple Bar Charts for Total Increment Values of
Diameter at Breast Height between 1999-2008 for the Experimental Sites of
(a) Gülnar
(b) Tarsus
,50
,40
,40
,34
,30
,20
,10
,13
Periyodik Ortalama Çap Artımı (cm)
,50
,40
,41
,33
,30
,20
,17
,10
0,00
Kontrol
Mutedil
Kontrol
Şiddetli
(c) Bozyazı
,28
,40
,27
,26
Şiddetli
İşlemler
İşlemler
,24
,23
,22
,20
,18
,16
,14
Mutedil
,15
,12
,34
,32
,30
,20
,15
,10
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren
Appendix Figure 7: The Simple Bar Charts for Arithmetic Mean Annual Periodic
Increment Values of Stand Diameter at Breast Height for the Experimental Sites
(a) Gülnar
(b) Tarsus
13,0
16,00
15,63
14,85
14,00
12,00
10,00
8,00
Periyodik Ortalama Çap Artımı (%)
18,00
12,5
12,5
12,0
11,5
11,0
10,9
10,5
10,0
9,5
9,7
7,28
6,00
9,0
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
12,00
5,60
5,53
5,40
5,20
5,09
5,00
4,80
11,00
10,95
10,55
10,00
9,00
8,00
7,00
7,23
4,74
4,60
6,00
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Göğüs Çapı Artımı Yüzdesi Değerlerini Gösteren
Appendix Figure 8: The Simple Bar Charts for Arithmetic Mean Annual Periodic
Increment Percent of Stand Diameter at Breast Height for the Experimental
(a) Gülnar
(b) Tarsus
2,00
2,00
1,50
1,00
,50
DÖNEMLER
Çap Artımı (cm)
Çap Artımı (cm)
1,50
DÖNEMLER
,50
2000 - 2002
0,00
1,00
2000 - 2002
2003 - 2005
-,50
2003 - 2005
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
0,00
Şiddetli
2006 - 2008
Kontrol
İşlemler
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
1,60
1,60
1,40
1,40
1,20
1,20
1,00
,80
,60
DÖNEMLER
,40
Çap Artımı (cm)
Çap Artımı (cm)
Mutedil
1,00
,80
,60
DÖNEMLER
,40
2000 - 2002
2000 - 2002
,20
2003 - 2005
,20
0,00
2006 - 2008
0,00
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
2003 - 2005
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
3’er Yıllık Dönemlerde Ortalama Göğüs Çapı Artımı Değerlerini Gösteren
Kümeli Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 9: The Clustered Bar Charts for Arithmetic Mean Increment
Values of Diameter at Breast Height at Each Three Years for the Experimental
Ek Tablo 16: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait 3’er Yıllık Dönemlerde
Ortalama Periyodik Göğüs Çapı Artımı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 16: Summary of Arithmetic Mean Periodic Increment Values of Diameter at Breast Height at Each Three
Years (cm), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,66
0,95
-0,52
0,62
0,89
1,84
0,70
0,49
1,04
0,84
0,35
0,28
1,48
1,14
0,91
1,02
1,01
0,61
-0,39
1,28
0,09
0,75
0,91
2,14
1,91
1,29
1,11
1.Kontrol
0,37
0,86
-0,05
2.Mutedil
0,95
0,98
1,63
3.Şiddetli
1,21
0,93
0,92
Varyans An.*
F
p
1,586
0,280
0,080
0,924
9,709
0,013
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Ek Tablo 17: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait 3’er Yıllık Dönemlerde
Ortalama Periyodik Göğüs Çapı Artımı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Years (cm), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,48
0,56
0,05
1,91
-1,32
1,91
1,55
1,16
1,09
0,82
0,49
0,38
1,14
1,24
0,60
1,55
0,89
0,97
0,98
0,66
0,17
1,45
1,76
0,19
1,76
1,13
0,94
1.Kontrol
0,76
0,57
0,20
2.Mutedil
1,50
0,56
0,90
3.Şiddetli
1,62
1,06
1,00
Varyans An.*
F
p
8,489
0,018
0,268
0,774
2,033
0,212
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
Ek Tablo 18: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait 3’er Yıllık
Dönemlerde Ortalama Periyodik Göğüs Çapı Artımı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Years (cm), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,70
-0,10
0,71
0,84
0,58
0,35
1,08
0,85
0,58
0,71
0,32
0,33
1,22
0,74
0,86
1,03
0,95
0,41
0,72
0,08
0,55
0,64
0,78
0,23
2,00
-0,18
0,63
1.Kontrol
0,71
0,10
0,53
2.Mutedil
0,90
0,70
0,48
3.Şiddetli
1,37
0,54
0,54
Varyans An.*
F
p
2,697
0,146
1,944
0,223
0,058
0,945
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Ek Tablo 19: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında 3’er Yıllık Dönemlerde Ortalama
Periyodik Göğüs Çapı Artımı Değerleri (cm), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Years (cm), Analysis of Variance and Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,37
0,86
-0,05
0,95
0,98
1,63
1,21
0,93
0,92
0,76
0,57
0,20
1,50
0,56
0,90
1,62
1,06
1,00
0,71
0,10
0,53
0,90
0,70
0,48
1,37
0,54
0,54
1.Kontrol
0,61
0,51
0,23
2.Mutedil
1,12
0,74
0,80
3.Şiddetli
1,40
0,84
0,82
Varyans An.*
F
p
7,195
0,025
0,995
0,424
3,067
0,121
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
(a) 1999 Yılı
(b) 2008 Yılı
4000
5000
AğaçSayısı (adet/ha)
4000
3000
2000
1000
3000
2000
1000
0
0
0
,0
12
1 - 00
,0 1 ,
11 1 -1 0
,0 ,0
10 -10
01 00
9, -9,
01 0
8, -8,0
01 00
7, -7,
01 00
6, - 6,
01 0
5, -5,0
01 00
4, - 4,
01 0
3, -3,0
01 00
2, - 2,
01 0
1, -1,0
01
0,
Çap Sınıfları (cm)
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0
- 1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 - 8 -9 -1 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0
0 0
Ek Şekil 10: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme
Alanlarındaki Kontrol İşlem Grubunda Dönem Başındaki (1999 Yılı) ve
Dönem Sonundaki (2008 Yılı) Çap Sınıfları (cm) Dağılımlarını Gösteren
Appendix Figure 10: The Simple Bar Charts for the Distribution of Diameter
Classes (cm) at Initial Stands (1999) and the End of the Period (2008) in
Control Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
(a) 1999 Yılı
(b) 2008 Yılı
5000
6000
4000
5000
4000
3000
2000
3000
2000
1000
1000
0
0
0
,0
15 0
1 - ,0
,0 14 0
14 01 - 3 ,0
, 1 0
13 1 - ,0
,0 12 0
12 01 - 1 ,0
, -1
11,01 ,0 0
0
10 1-1 0
0 ,0
9, 1-9 0
0 ,0
8, 1-8 00
0 ,
7, 1-7 00
0 ,
6, -6 0
01 ,0
5, - 5 0
01 ,0
4, 1- 4 00
0 ,
3, 1- 3 00
0 ,
2, 1- 2 0
0 ,0
1, 1-1
0
0,
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0
- 1 -2 -3 - 4 -5 -6 -7 -8 - 9 -1 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0
0 0
Ek Şekil 11: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme
Control Treatment Group for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
(a) 1999 Yılı
(b) 2008 Yılı
3000
3000
2000
1000
0
2000
1000
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 - 4 - 5 - 6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
Ek Şekil 12: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme
Control Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
(b) 2008 Yılı
5000
4000
4000
(a) 1999 Yılı
5000
3000
2000
1000
3000
2000
1000
0
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 - 5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
Ek Şekil 13: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme
Alanlarındaki Kontrol İşlem Gruplarında Dönem Başındaki (1999 Yılı) ve
Control Treatment Groups for All Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
(a) 1999 Yılı Müdahaleden Önce
(b) 1999 Yılı Müdahaleden Sonra
4000
(c) 2008 Yılı
1000
1400
1200
2000
1000
800
3000
1000
800
600
400
600
400
200
200
0
0
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 - 4 - 5 - 6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0
-0 -1 -2 -3 - 4 -5 -6 -7 -8 -9 1 - 1 - 1 - 1 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 10 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,5 ,5 ,5 ,5
0 0 0 0
Çap Sınıfları
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0
Ek Şekil 14: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Grubunun Başlangıçtaki (Müdahaleden Önce, 1999 Yılı), Dönem Başındaki (Müdahaleden Sonra, 1999 Yılı) ve
Dönem Sonundaki (Müdahaleden Sonra, 2008 Yılı) Çap Sınıfları (cm) Dağılımlarını Gösteren Basit Çubuk
Grafikler.
Appendix Figure 14: The Simple Bar Charts for the Distribution of Diameter Classes (cm) at Initial Stands (Before
Silvicultural Intervention, 1999), the Beginning of the Period (After Silvicultural Intervention, 1999) and the End of the
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
4000
2000
3000
1500
(c) 2008 Yılı
1400
2000
1000
1200
1000
500
1000
800
600
400
200
0
0
0
,0
19 00
1- 8 , 0
,0 -1 ,0
18,01 -17 ,00
17,01 -16 ,00
16,01 -15 ,00
15,01 -14 ,00
14,01 -13 ,00
13,01 -12 ,00
12,01 -11 0
11,01 0,0
10 1-1,00
0 9 0
9,01-8,0
8,01- ,00
7, 1-76,00
0
6,01- ,00
5, 1-45,00
0
4,01- ,00
3, 1-23,00
0
0
2,01-1,0
1, 10
0,
0
,0
19 00
1- 8 , 0
,0 -1 ,0
18,01 -17 ,00
17,01 -16 ,00
16,01 -15 ,00
15,01 -14 ,00
14,01 -13 ,00
13,01 -12 ,00
12,01 -11 0
11,01 0,0
10 1-1,00
0 9 0
9,01-8,0
8,01- ,00
7, 1-76,00
0
6,01- ,00
5, -5 00
01 4,
4,01- ,00
3, 1-23,00
0
0
2,01-1,0
1, 10
0,
0
,0
19 00
1- 8, 0
,0 -1 ,0
18,01-17 ,00
17,01 -16 ,00
16,01 -15 ,00
15,01-14 ,00
14,01 -13 ,00
13,01 -12,00
12,01-11 0
11,01 0,0
10 1-1,00
0 9 0
9,01-8,0
0
8,01-7,0
7, 1- 6,00
0
6,01-5,00
5,01- 4,00
4,01-3,00
0
3,01-2,0
0
2,01-1,0
1, 10
0,
0
Ek Şekil 15: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Grafikler.
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
5000
(c) 2008 Yılı
1400
2000
1200
3000
2000
1500
4000
1000
500
1000
800
600
400
1000
200
0
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16 17 18
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 1 -2 -3 - 4 -5 - 6 -7 - 8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17 18 19
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0 0 0
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16 17 18
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 1 -2 -3 - 4 -5 - 6 -7 - 8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17 18 19
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16 17 18
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 - 5 -6 - 7 -8 - 9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17 18 19
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0 0 0
Ek Şekil 16: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Gruplarının Başlangıçtaki (Müdahaleden Önce, 1999 Yılı), Dönem Başındaki (Müdahaleden Sonra, 1999 Yılı) ve
Grafikler.
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Groups for All Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
3000
5000
2500
4000
3000
2000
1000
5000
4000
2000
1500
1000
0
2000
0
0
,0
12
1 - 00
,0 1 ,
11 1 -1 0
,0 ,0
10 -10
01 00
9, - 9,
01 0
8, -8,0
01 00
7, -7,
01 0
6, - 6,0
01 0
5, -5,0
01 00
4, - 4,
01 0
3, -3,0
01 00
2, -2,
01 0
1, - 1,0
01
0,
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0
0 0
3000
1000
500
0
(c) 2008 Yılı
6000
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0
-1 - 2 -3 - 4 -5 - 6 -7 - 8 -9 - 1 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0
0 0
Ek Şekil 17: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Grafikler.
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Group for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
5000
3000
1400
1200
3000
2000
1000
2500
4000
(c) 2008 Yılı
2000
1500
1000
500
0
800
600
400
200
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0
1000
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 - 2 - 3 -4 -5 -6 -7 -8 - 9 - 1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 1 - 2 -3 -4 -5 - 6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0
Ek Şekil 18: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Grafikler.
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Group for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
4000
(c) 2008 Yılı
1400
1200
2000
1000
1000
1200
3000
1000
800
600
400
0
0
,0
17 0
1 - ,0
,0 -16 00
16 01 15 ,00
,
15,01 14 ,00
14 01 13 , 0
,
- 0
13,01 12 , 0
- 0
12,01 11 ,
- 0
11,01 0,0
10 1-1,00
0
9, 1-9,00
0
8, 1-8,00
0
7, 1-7,00
0
6, 1-6,00
0
5, 1-5,00
0
4, 1- 4,00
0
3, 1- 3,00
0
2, 1-2,00
0
1, 1-1
0
0,
600
400
200
200
0
800
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 - 2 -3 -4 -5 - 6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 1 - 2 -3 -4 -5 - 6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0
Ek Şekil 19: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Grafikler.
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
3000
4000
2000
1000
1600
1600
1400
1400
1200
1200
1000
800
600
400
200
0
1000
800
600
400
200
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16 17
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 - 3 - 4 -5 -6 - 7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17 18
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0 0
(c) 2008 Yılı
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16 17
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 - 2 -3 - 4 -5 - 6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17 18
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0 0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14 15 16 17
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 1 -2 -3 - 4 -5 -6 - 7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15 16 17 18
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0 0 0 0
Ek Şekil 20: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Grafikler.
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Groups for All Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
(c) 2008 Yılı
1600
6000
1200
1400
1000
4000
3000
2000
1200
5000
1000
800
600
400
1000
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 1 - 2 - 3 - 4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
600
400
200
200
0
800
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
0
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
01 01 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-1 -2 - 3 -4 - 5 -6 -7 - 8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
Ek Şekil 21: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Grafikler.
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
Ek Tablo 20: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ağaç Boyu Ölçümlerine Yönelik Bazı
Belirtici İstatistikler.
Appendix Table 20: Some Descriptive Statistics for Measurements of Tree Height for the Experimental Sites of Cedar
Ölçüm
Yılları
1999
Müdahale
Öncesi
1999
Müdahale
Sonrası
2000
2001
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
En Kısa Ağaç Boyu (m)
En Uzun Ağaç Boyu (m)
Medyan (Ortanca) (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,07
2,22
1,96
0,04
0,05
0,03
0,66
0,82
0,58
22,22
36,94
29,59
1,40
1,35
1,40
5,10
5,30
5,20
1,80
1,90
1,80
1,99
2,13
1,90
2,14
2,31
2,03
2,07
2,62
2,52
0,04
0,06
0,06
0,66
0,90
0,72
31,88
34,35
28,57
1,40
1,45
1,40
5,10
5,30
5,20
1,80
2,50
2,50
1,99
2,50
2,40
2,14
2,74
2,64
2,32
2,80
2,63
0,04
0,07
0,07
0,74
1,05
0,86
31,90
37,50
32,70
1,40
1,40
1,40
5,00
5,85
5,60
2,20
2,60
2,60
2,24
2,67
2,50
2,39
2,94
2,76
2,46
2,97
2,83
0,04
0,07
0,07
0,85
1,12
0,95
34,55
37,71
33,57
1,40
1,40
1,40
6,10
6,30
6,00
2,30
2,80
2,80
2,38
2,83
2,69
2,54
3,11
2,97
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,24
2,36
2,34
0,03
0,03
0,03
0,65
0,69
0,63
29,02
29,24
26,92
1,40
1,40
1,40
5,70
6,20
5,70
2,10
2,20
2,20
2,18
2,29
2,28
2,30
2,42
2,40
2,24
3,01
3,08
0,03
0,06
0,05
0,65
0,86
0,66
29,02
28,57
21,43
1,40
1,40
1,50
5,70
6,20
5,70
2,10
3,00
3,00
2,18
2,90
2,98
2,30
3,12
3,18
2,46
3,24
3,38
0,04
0,06
0,06
0,85
0,93
0,74
34,55
41,52
21,89
1,40
1,50
1,70
6,90
6,70
6,45
2,30
3,20
3,30
2,39
3,12
3,27
2,53
3,36
3,48
2,60
3,51
3,74
0,04
0,07
0,06
0,92
1,01
0,77
35,38
28,77
20,59
1,40
1,50
2,00
7,10
7,20
6,60
2,40
2,53
3,60
2,52
3,38
3,62
2,67
3,64
3,85
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,22
2,90
3,03
0,07
0,05
0,05
1,27
1,16
1,19
39,44
40,00
39,27
1,40
1,40
1,50
7,70
7,80
8,00
3,00
2,60
2,70
3,09
2,80
2,92
3,35
3,00
3,14
3,22
3,98
4,24
0,07
0,09
0,10
1,27
1,34
1,33
39,44
33,67
31,37
1,40
1,90
1,50
7,70
8,40
9,80
3,00
3,65
4,00
3,09
3,79
4,04
3,35
4,17
4,44
3,54
4,16
4,57
0,08
0,09
0,10
1,45
1,32
1,38
40,96
31,73
30,20
1,45
2,00
1,60
8,40
9,25
9,60
3,30
3,90
4,45
3,39
3,99
4,36
3,68
4,33
4,78
3,84
4,52
4,95
0,08
0,09
0,11
1,63
1,36
1,48
42,45
30,09
29,90
1,40
2,10
1,60
9,20
9,50
10,00
3,70
4,30
4,85
3,68
4,35
4,72
4,01
4,70
5,17
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,51
2,49
2,44
0,03
0,03
0,03
1,04
0,98
0,99
41,43
39,36
40,57
1,40
1,35
1,40
7,70
7,80
8,00
2,20
2,30
2,25
2,46
2,48
2,45
2,58
2,59
2,56
2,51
3,20
3,28
0,03
0,05
0,05
1,04
1,18
1,20
41,43
36,88
36,59
1,40
1,40
1,40
7,70
8,40
9,80
2,20
3,00
3,10
2,46
3,09
3,22
2,58
3,28
3,43
2,77
3,40
3,53
0,03
0,05
0,06
1,15
1,24
1,30
41,52
36,47
36,83
1,40
1,40
1,40
8,40
9,25
9,60
2,40
3,20
3,30
2,66
3,31
3,42
2,78
3,49
3,64
2,97
3,67
3,84
0,03
0,05
0,06
1,27
1,34
1,40
42,76
36,51
36,46
1,40
1,40
1,40
9,20
9,50
10,00
2,50
3,60
3,60
2,81
3,56
3,71
2,95
3,76
3,95
Ek Tablo 20: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ağaç Boyu Ölçümlerine
Appendix Table 20: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Measurements of Tree Height for the Experimental Sites of
Ölçüm
Yılları
2002
2003
2004
2005
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,48
3,27
3,15
0,04
0,08
0,08
0,91
1,22
1,02
36,69
37,31
32,38
1,40
1,45
1,50
6,30
7,00
6,35
2,15
3,05
3,10
2,39
3,12
3,00
2,56
3,42
3,30
2,77
3,49
3,38
0,05
0,08
0,09
1,02
1,28
1,13
36,82
36,68
33,43
1,40
1,50
1,45
6,80
7,60
6,80
2,50
3,38
3,40
2,68
3,33
3,21
2,86
3,65
3,55
2,84
3,79
3,49
0,05
0,09
0,10
1,12
1,38
1,28
39,44
36,41
36,68
1,50
1,70
1,50
7,00
7,60
7,50
2,60
3,50
3,60
2,74
3,62
3,48
2,93
3,96
3,86
2,99
3,81
3,57
0,06
0,10
0,11
1,31
1,54
1,36
43,81
40,42
38,10
1,40
1,50
1,40
8,60
8,40
8,30
2,80
3,50
3,50
2,87
3,62
3,36
3,12
4,00
3,77
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,47
3,56
3,89
0,04
0,07
0,07
0,87
1,03
0,92
35,22
28,93
23,65
1,40
1,60
2,20
7,20
7,30
9,60
2,10
3,50
3,70
2,40
3,43
3,75
2,53
3,69
4,02
2,84
3,78
4,17
0,04
0,07
0,06
1,00
1,01
0,84
35,21
26,72
20,14
1,40
1,80
2,30
7,90
8,00
7,80
2,60
3,70
4,10
2,76
3,65
4,05
2,92
3,91
4,30
2,95
3,95
4,42
0,04
0,07
0,07
1,09
1,08
0,91
36,95
27,34
20,59
1,40
1,90
2,50
7,80
8,20
8,30
2,70
3,90
4,30
2,87
3,82
4,29
3,04
4,09
4,55
2,94
4,04
4,64
0,05
0,08
0,08
1,11
1,18
1,02
37,76
29,21
21,98
1,40
1,80
2,60
7,30
8,50
9,60
2,70
4,00
4,50
2,86
3,89
4,49
3,03
4,19
4,80
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,97
4,54
5,37
0,09
0,09
0,12
1,80
1,39
1,54
45,34
30,62
28,68
1,40
2,10
1,65
10,60
9,60
10,80
3,80
4,30
5,35
3,79
4,36
5,14
4,16
4,72
5,60
4,32
5,31
5,50
0,10
0,13
0,13
1,81
1,57
1,65
41,90
29,57
30,00
1,60
2,40
1,75
9,80
11,00
10,50
4,20
5,10
5,30
4,13
5,05
5,25
4,51
5,56
5,75
4,29
5,34
5,70
0,10
0,10
0,13
1,87
1,50
1,62
43,59
28,09
28,42
1,50
2,10
1,60
9,85
11,00
11,20
4,20
5,10
5,80
4,10
4,98
5,45
4,49
5,37
5,95
4,02
5,35
5,96
0,11
0,11
0,12
1,98
1,63
1,65
49,25
30,47
27,68
1,40
2,00
1,80
11,00
11,00
11,50
3,70
5,10
5,60
3,81
5,14
5,41
4,22
5,57
5,89
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
2,97
3,79
4,14
0,04
0,05
0,06
1,35
1,33
1,49
45,45
35,09
35,99
1,40
1,45
1,50
10,60
9,60
10,80
2,50
3,70
3,85
2,73
3,68
4,00
2,94
3,88
4,25
3,31
4,19
4,35
0,04
0,06
0,07
1,40
1,46
1,52
42,30
34,84
34,94
1,40
1,50
1,45
9,80
11,00
10,50
2,80
3,90
4,10
3,09
3,91
4,21
3,24
4,14
4,47
3,36
4,36
4,54
0,04
0,06
0,07
1,46
1,46
1,55
43,45
33,49
34,14
1,40
1,70
1,50
9,85
11,00
11,20
2,80
4,20
7,35
3,15
4,18
7,32
3,30
4,39
8,97
3,32
4,40
4,72
0,04
0,06
0,07
1,51
1,61
1,61
45,48
36,59
34,11
1,40
1,50
1,40
11,00
11,00
11,50
2,80
4,30
4,50
3,15
4,26
4,52
3,31
4,50
4,79
Ek Tablo 20: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ağaç Boyu Ölçümlerine
Appendix Table 20: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Measurements of Tree Height for the Experimental Sites of
Ölçüm
Yılları
2006
2007
2008
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,10
4,08
3,86
0,05
0,09
0,10
1,24
1,44
1,40
40,00
35,29
36,27
1,40
1,80
1,60
7,50
8,40
8,20
2,85
3,90
3,65
3,00
3,90
3,65
3,21
4,25
4,06
3,11
4,40
4,27
0,06
0,10
0,13
1,37
1,57
1,72
44,05
35,68
40,28
1,40
1,50
1,50
8,30
8,80
10,50
2,90
4,10
4,10
2,99
4,21
4,02
3,22
4,59
4,52
3,43
5,06
4,41
0,06
0,13
0,12
1,51
1,62
1,70
44,02
32,02
38,55
1,35
2,20
1,60
8,40
9,00
9,00
3,10
5,00
4,20
3,30
4,81
4,16
3,55
5,32
4,65
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,22
4,30
4,96
0,05
0,08
0,07
1,22
1,18
0,93
37,89
27,44
18,75
1,50
2,10
3,40
9,20
8,30
8,80
3,00
4,18
5,00
3,13
4,15
4,83
3,32
4,45
5,10
3,29
4,75
5,34
0,05
0,09
0,08
1,29
1,34
1,08
39,21
28,21
20,22
1,40
2,10
2,70
8,80
8,70
10,30
3,00
4,60
5,20
3,19
4,57
5,18
3,38
4,93
5,50
3,37
4,87
5,36
0,05
0,08
0,08
1,31
1,18
1,09
38,87
24,23
20,34
1,40
2,10
2,60
8,70
8,40
11,10
3,10
4,80
5,25
3,27
4,72
5,19
3,47
5,02
5,52
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
4,34
5,41
6,10
0,11
0,11
0,14
2,18
1,72
1,87
50,23
31,79
30,66
1,40
1,40
1,80
11,50
10,60
12,20
4,00
5,30
5,95
4,11
5,18
5,82
4,56
5,63
6,38
4,65
5,70
6,46
0,13
0,12
0,16
2,46
1,82
2,13
52,90
31,93
32,97
1,40
1,80
1,70
11,80
10,90
14,00
4,40
5,50
6,20
4,39
5,46
6,14
4,90
5,93
6,78
4,84
5,97
6,84
0,13
0,14
0,17
2,38
2,05
2,25
49,17
34,34
32,89
1,40
1,80
1,60
10,60
12,90
14,70
4,00
5,80
6,50
4,18
5,71
6,49
4,68
6,24
7,18
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
3,55
4,60
4,97
0,04
0,06
0,07
1,61
1,57
1,70
45,35
34,13
34,21
1,40
1,40
1,60
11,50
10,60
12,20
3,10
4,40
4,80
3,38
4,46
4,80
3,54
4,69
5,09
3,68
4,95
5,36
0,04
0,06
0,08
1,78
1,69
1,91
48,37
34,14
35,63
1,40
1,50
1,50
11,80
10,90
14,00
3,10
4,80
5,16
3,45
4,80
5,16
3,62
5,05
5,49
3,88
5,30
5,54
0,04
0,07
0,09
1,75
1,73
2,00
45,10
32,64
36,10
1,40
1,80
1,60
10,60
12,90
14,70
3,20
5,10
5,30
3,55
5,19
5,32
3,73
5,47
5,66
(b) Tarsus
6,00
5,00
5,50
4,50
5,00
4,00
4,50
Boy (m)
Boy (m)
(a) Gülnar
5,50
3,50
İŞLEMLER
3,00
4,00
3,50
İŞLEMLER
2,50
Kontrol
3,00
Kontrol
2,00
Mutedil
2,50
Mutedil
1,50
Şiddetli
2,00
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
Şiddetli
1999 1
2007
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Yıllar
(c) Bozyazı
6,00
8,00
5,50
7,00
5,00
6,00
Boy (m)
Boy (m)
4,50
5,00
İŞLEMLER
4,00
4,00
3,50
İŞLEMLER
Kontrol
3,00
Kontrol
Mutedil
2,50
Mutedil
Şiddetli
2,00
3,00
2,00
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
Yıllar
2006
2005
2008
2007
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi Grafikler.
Appendix Figure 22: The Multiple Line Charts for Mean Values of Annual Tree
Height for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ek Tablo 21: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Ağaç
Boyu Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 21: Summary of Mean Values of Annual Tree Height (m), Analysis of Variance and Duncan Test Results
for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
2,08
2,08
2,35
2,46
2,47
2,68
2,77
3,19
3,15
3,06
3,38
1,88
2,14
2,27
2,31
2,55
2,70
3,05
2,87
3,31
3,57
4,68
1,82
2,22
2,21
2,30
2,57
2,67
2,90
2,97
3,05
3,20
3,42
2,09
2,09
2,34
2,54
2,67
2,97
3,06
3,03
3,31
3,30
3,63
2,66
3,27
3,67
3,99
4,41
4,73
5,07
5,31
5,29
5,80
5,91
2,07
2,42
2,49
2,70
2,97
3,22
3,46
3,59
4,90
4,96
5,40
2,04
2,04
2,27
2,38
2,30
2,66
2,69
2,75
2,84
2,97
3,28
2,12
2,45
2,46
2,61
2,85
3,04
3,25
3,25
3,64
3,83
4,59
1,99
2,92
3,19
3,49
3,91
4,25
4,11
4,15
3,63
4,65
4,41
1.Kontrol
2,07
2,07
2,32
2,46
2,48
2,77
2,84
2,99
3,10
3,11
3,43
2.Mutedil
2,22
2,62
2,80
2,97
3,27
3,49
3,79
3,81
4,08
4,40
5,06
3.Şiddetli
1,96
2,52
2,63
2,83
3,15
3,38
3,49
3,57
3,86
4,27
4,41
Varyans An.***
F
p
0,868
0,467
1,638
0,271
0,640
0,560
0,531
0,613
1,084
0,396
0,730
0,520
1,292
0,342
0,754
0,510
1,145
0,379
1,893
0,231
3,893
0,082
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 22: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Ağaç
for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
2,11
2,11
2,20
2,26
2,16
2,44
2,55
2,51
2,72
2,76
2,97
2,54
3,31
3,57
3,83
3,84
3,94
4,06
4,25
4,46
4,57
5,00
2,28
2,92
3,28
3,64
3,78
3,96
4,22
4,48
4,79
5,04
5,67
2,22
2,22
2,45
2,60
2,46
2,80
2,86
2,85
3,13
3,22
3,30
2,24
2,75
2,93
3,07
3,15
3,32
3,46
4,53
4,80
5,10
5,60
2,43
3,33
3,61
3,91
4,01
4,26
4,47
4,64
4,99
5,21
5,23
2,39
2,39
2,73
2,94
2,79
3,28
3,44
3,46
3,81
3,89
3,84
2,30
2,97
3,22
3,63
3,69
4,08
4,33
3,34
3,64
4,58
4,01
2,31
2,99
3,25
3,67
3,88
4,29
4,57
4,80
5,10
5,77
5,18
1.Kontrol
2,24
2,24
2,46
2,60
2,47
2,84
2,95
2,94
3,22
3,29
3,37
2.Mutedil
2,36
3,01
3,24
3,51
3,56
3,78
3,95
4,04
4,30
4,75
4,87
3.Şiddetli
2,34
3,08
3,38
3,74
3,89
4,17
4,42
4,64
4,96
5,34
5,36
Varyans An.***
F
p
0,724
0,523
13,246
0,006
10,388
0,011
11,175
0,009
20,344
0,002
11,233
0,009
11,664
0,009
10,382
0,011
10,162
0,012
17,876
0,003
10,629
0,011
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 23: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Yıllık Ağaç
for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
3,16
3,16
3,43
3,76
3,74
4,21
4,12
3,87
4,07
4,30
4,22
4,21
5,14
5,36
5,70
5,59
6,09
6,10
6,38
6,13
6,47
6,85
3,38
4,89
5,25
5,70
5,97
6,29
6,48
6,17
6,81
7,40
7,62
3,28
3,28
3,64
3,93
4,21
4,43
4,48
4,17
4,66
5,02
4,65
2,56
3,26
3,57
3,96
3,99
4,73
4,78
5,01
5,27
5,50
5,69
2,64
3,56
3,83
4,06
4,29
4,47
4,78
4,79
5,11
5,34
5,78
3,22
3,22
3,55
3,83
3,96
4,32
4,27
4,02
4,29
4,63
5,65
1,93
3,54
3,55
3,90
4,04
5,11
5,14
4,66
4,83
5,13
5,37
3,07
4,27
4,63
5,09
5,85
5,74
5,84
6,92
6,38
6,64
7,12
1.Kontrol
3,22
3,22
3,54
3,84
3,97
4,32
4,29
4,02
4,34
4,65
4,84
2.Mutedil
2,90
3,98
4,16
4,52
4,54
5,31
5,34
5,35
5,41
5,70
5,97
3.Şiddetli
3,03
4,24
4,57
4,95
5,37
5,50
5,70
5,96
6,10
6,46
6,84
Varyans An.***
F
p
0,153
0,862
1,714
0,258
1,397
0,318
1,621
0,274
2,533
0,159
2,626
0,152
3,910
0,082
4,393
0,067
5,414
0,045
4,389
0,067
4,415
0,066
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 24: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Değerleri
(m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
2,07
2,07
2,32
2,46
2,48
2,77
2,84
2,99
3,10
3,11
3,43
2,22
2,62
2,80
2,97
3,27
3,49
3,79
3,81
4,08
4,40
5,06
1,96
2,52
2,63
2,83
3,15
3,38
3,49
3,57
3,86
4,27
4,41
2,24
2,24
2,46
2,60
2,47
2,84
2,95
2,94
3,22
3,29
3,37
2,36
3,01
3,24
3,51
3,56
3,78
3,95
4,04
4,30
4,75
4,87
2,34
3,08
3,38
3,74
3,89
4,17
4,42
4,64
4,96
5,34
5,36
3,22
3,22
3,54
3,84
3,97
4,32
4,29
4,02
4,34
4,65
4,84
2,90
3,98
4,16
4,52
4,54
5,31
5,34
5,35
5,41
5,70
5,97
3,03
4,24
4,57
4,95
5,37
5,50
5,70
5,96
6,10
6,46
6,84
1.Kontrol
2,51
2,51
2,77
2,97
2,97
3,31
3,36
3,32
3,55
3,68
3,88
2.Mutedil
2,49
3,20
3,40
3,67
3,79
4,19
4,36
4,40
4,60
4,95
5,30
3.Şiddetli
2,44
3,28
3,53
3,84
4,14
4,35
4,54
4,72
4,97
5,36
5,54
Varyans An.***
F
p
0,013
0,985
0,984
0,427
0,777
0,501
0,827
0,482
1,302
0,339
0,986
0,426
1,389
0,319
1,958
0,222
2,183
0,194
2,904
0,131
2,848
0,135
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
İşlem Parselleri İçin Ağaç Boylarının Ortalama Değerlerindeki Değişim
Oranları.
Appendix Table 25: Rates of Changes of Arithmetic Mean of Tree Heights for
All Treatment Plots of the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
İşlem Grupları
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
Müdahale Müdahale
1999 Yılı Müd. Öncesi Ort. Ağaç Boyu (m)
1999 Yılı Müd. Sonrası Ort. Ağaç Boyu (m)
2008 Yılı Ortalama Ağaç Boyu (m)
Aynı İşlem Grubunun 1999 Yılı Müdahale
Öncesi Ortalamasına Göre 1999 Yılı
Müdahale Sonrası Değişim Oranı
Kontrol İşlem
Grubunun
Sonrası Değişim Oranı
Ortalamasına
Göre
Oranı
2,51
2,51
3,88
2,49
3,20
5,30
2,44
3,28
5,54
1,00
1,29
1,34
1,00
1,27
1,31
1,00
1,37
1,43
(b) Tarsus
,50
,60
,40
,50
,30
,40
,30
İŞLEMLER
,20
Yıllık Boy Artımı (m)
(a) Gülnar
,70
,20
,10
İŞLEMLER
0,00
Kontrol
,10
0,00
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Kontrol
Mutedil
-,10
Şiddetli
-,20
2008
2000
Mutedil
Şiddetli
2001
2002
2003
Yıllar
2005
2006
2007
2008
Yıllar
(c) Bozyazı
,50
1,00
,80
,40
,60
,40
,20
İŞLEMLER
0,00
2004
,30
,20
İŞLEMLER
,10
Kontrol
Mutedil
-,40
2000
Kontrol
0,00
-,20
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
Yıllar
2005
2006
2007
2008
Mutedil
-,10
2000
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Yıllar
Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler.
Appendix Figure 23: The Multiple Line Charts for the Mean Annual Increment
Values of Tree Heights for the Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
Boyu Artımı (m), Toplam Ağaç Boyu Artımı (m) ve Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m),
Appendix Table 26: Summary of Arithmetic Mean Annual Increment Values of Tree Heights (m), Total Increment of Tree
Heights (m), and Periodic Mean Increment of Tree Heights (m), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Gülnar
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.B.Ar.*
(m)
B
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,27
0,11
0,01
0,21
0,09
0,42
-0,04
-0,09
0,32
1,30
0,14
6,94
0,13
0,04
0,24
0,15
0,35
-0,18
0,44
0,26
1,11
2,54
0,28
13,19
-0,01
0,09
0,27
0,10
0,23
0,07
0,08
0,15
0,22
1,20
0,13
6,01
0,25
0,20
0,13
0,30
0,09
-0,03
0,28
-0,01
0,33
1,54
0,17
8,19
0,40
0,32
0,42
0,32
0,34
0,24
-0,02
0,51
0,11
2,64
0,29
8,97
0,07
0,21
0,27
0,25
0,24
0,13
1,31
0,06
0,44
2,98
0,33
13,68
0,23
0,11
-0,08
0,36
0,03
0,06
0,09
0,13
0,31
1,24
0,14
6,75
0,01
0,15
0,24
0,19
0,21
0,00
0,39
0,19
0,76
2,14
0,24
9,71
0,27
0,30
0,42
0,34
-0,14
0,04
-0,52
1,02
-0,24
1,49
0,17
5,67
1.Kontrol
0,25
0,14
0,02
0,29
0,07
0,15
0,11
0,01
0,32
1,36
0,15
7,30
2.Mutedil
0,18
0,17
0,30
0,22
0,30
0,02
0,27
0,32
0,66
2,44
0,27
10,35
3.Şiddetli
0,11
0,20
0,32
0,23
0,11
0,08
0,29
0,41
0,14
1,89
0,21
8,33
Varyans An.**
F
p
0,722
0,524
0,240
0,794
8,612
0,017
0,456
0,654
2,507
0,162
0,369
0,706
0,091
0,914
1,232
0,356
1,660
0,267
2,606
0,153
2,656
0,149
0,981
0,428
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
B: Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı.
*
1999-2008 Yılları Arasındaki Toplam Ağaç Boyu Artımı.
**
***
Heights (m), and Periodic Mean Increment of Tree Heights (m), Analysis of Variance and Duncan Test Results for Tarsus
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.B.Ar.*
B
(m)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,09
0,06
-0,10
0,28
0,11
-0,04
0,21
0,04
0,21
0,86
0,10
4,53
0,26
0,26
0,01
0,10
0,12
0,19
0,21
0,11
0,43
1,69
0,19
5,67
0,36
0,36
0,14
0,18
0,26
0,26
0,31
0,25
0,63
2,75
0,31
10,46
0,23
0,15
-0,14
0,34
0,06
-0,01
0,28
0,09
0,08
1,08
0,12
5,41
0,18
0,14
0,08
0,17
0,14
1,07
0,27
0,30
0,50
2,85
0,32
11,52
0,28
0,30
0,10
0,25
0,21
0,17
0,35
0,22
0,02
1,90
0,21
6,34
0,34
0,21
-0,15
0,49
0,16
0,02
0,35
0,08
-0,05
1,45
0,16
6,74
0,25
0,41
0,06
0,39
0,25
-0,99
0,30
0,94
-0,57
1,04
0,12
3,89
0,26
0,42
0,21
0,41
0,28
0,23
0,30
0,67
-0,59
2,19
0,24
8,14
1.Kontrol
0,22
0,14
-0,13
0,37
0,11
-0,01
0,28
0,07
0,08
1,13
0,13
5,61
2.Mutedil
0,23
0,27
0,05
0,22
0,17
0,09
0,26
0,45
0,12
1,86
0,21
6,87
3.Şiddetli
0,30
0,36
0,15
0,28
0,25
0,22
0,32
0,38
0,02
2,28
0,25
8,23
Varyans An.**
F
p
0,838
0,477
3,989
0,079
35,529
0,000
1,058
0,404
5,103
0,051
0,112
0,896
1,091
0,394
1,454
0,305
0,031
0,970
2,730
0,144
2,690
0,147
0,797
0,493
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Heights (m), and Periodic Mean Increment of Tree Heights (m), Analysis of Variance and Duncan Test Results for
Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.B.Ar.*
B
(m)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,27
0,33
-0,02
0,47
-0,09
-0,25
0,20
0,23
-0,08
1,06
0,12
3,73
0,22
0,34
-0,11
0,50
0,01
0,28
-0,25
0,34
0,38
1,71
0,19
3,70
0,36
0,45
0,27
0,32
0,19
-0,31
0,64
0,59
0,22
2,73
0,30
6,20
0,36
0,29
0,28
0,22
0,05
-0,31
0,49
0,36
-0,37
1,37
0,15
4,64
0,31
0,39
0,03
0,74
0,05
0,23
0,26
0,23
0,19
2,43
0,27
8,28
0,27
0,23
0,23
0,18
0,31
0,01
0,32
0,23
0,44
2,22
0,25
6,93
0,33
0,28
0,13
0,36
-0,05
-0,25
0,27
0,34
1,02
2,43
0,27
8,39
0,01
0,35
0,14
1,07
0,03
-0,48
0,17
0,30
0,24
1,83
0,20
5,74
0,36
0,46
0,76
-0,11
0,10
1,08
-0,54
0,26
0,48
2,85
0,32
7,42
1.Kontrol
0,32
0,30
0,13
0,35
-0,03
-0,27
0,32
0,31
0,19
1,62
0,18
5,59
2.Mutedil
0,18
0,36
0,02
0,77
0,03
0,01
0,06
0,29
0,27
1,99
0,22
5,56
3.Şiddetli
0,33
0,38
0,42
0,13
0,20
0,26
0,14
0,36
0,38
2,60
0,29
6,81
Varyans An.**
F
p
2,221
0,190
0,852
0,472
3,067
0,121
6,531
0,031
7,671
0,022
0,889
0,459
0,340
0,725
0,244
0,791
0,144
0,868
2,837
0,136
2,937
0,129
0,331
0,731
Duncan
Testi***
1
1
1
1
3
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
1
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
2
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ek Tablo 29: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı (m),
Toplam Ağaç Boyu Artımı (m) ve Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve
Duncan Testi Sonuçları.
Heights (m), and Periodic Mean Increment of Tree Heights (m), Analysis of Variance and Duncan Test Results for the
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.B.Ar.*
B
(m)
(%)
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,25
0,14
0,02
0,29
0,07
0,15
0,11
0,01
0,32
1,36
0,15
7,30
0,18
0,17
0,30
0,22
0,30
0,02
0,27
0,32
0,66
2,44
0,27
10,35
0,11
0,20
0,32
0,23
0,11
0,08
0,29
0,41
0,14
1,89
0,21
8,33
0,22
0,14
-0,13
0,37
0,11
-0,01
0,28
0,07
0,08
1,13
0,13
5,61
0,23
0,27
0,05
0,22
0,17
0,09
0,26
0,45
0,12
1,86
0,21
6,87
0,30
0,36
0,15
0,28
0,25
0,22
0,32
0,38
0,02
2,28
0,25
8,23
0,32
0,30
0,13
0,35
-0,03
-0,27
0,32
0,31
0,19
1,62
0,18
5,59
0,18
0,36
0,02
0,77
0,03
0,01
0,06
0,29
0,27
1,99
0,22
5,56
0,33
0,38
0,42
0,13
0,20
0,26
0,14
0,36
0,38
2,60
0,29
6,81
1.Kontrol
0,26
0,19
0,01
0,34
0,05
-0,04
0,24
0,13
0,20
1,37
0,15
6,17
2.Mutedil
0,20
0,27
0,12
0,40
0,17
0,04
0,20
0,35
0,35
2,10
0,23
7,59
3.Şiddetli
0,25
0,31
0,30
0,21
0,19
0,19
0,25
0,38
0,18
2,26
0,25
7,79
Varyans An.**
F
p
0,612
0,573
1,206
0363
3,232
0,112
0,772
0,503
1,722
0,256
2,188
0,193
0,194
0,829
5,215
0,049
0,629
0,565
7,199
0,025
7,357
0,024
0,904
0,454
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
(a) Gülnar
(b) Tarsus
2,40
2,60
2,20
2,00
1,89
1,80
2,28
2,20
2,44
1,60
Toplam Boy Artımı (m)
2,40
2,00
1,86
1,80
1,60
1,40
1,20
1,13
1,40
1,00
1,36
1,20
,80
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
2,80
2,40
2,60
2,40
2,20
2,00
1,99
1,80
2,26
2,20
2,60
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
1,60
Mutedil
2,10
2,00
1,80
1,60
1,40
1,62
1,37
1,40
1,20
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
1999-2008 Yılları Arasında Toplam Ağaç Boyu Artımı Değerlerini Gösteren
Appendix Figure 24: The Simple Bar Charts for Total Increment Values of Tree
Heights between 1999-2008 for the Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
(a) Gülnar
(b) Tarsus
,26
,27
,26
,24
,22
,21
,20
,18
,16
,14
,15
Periyodik Ortalama Boy Artımı (m)
,28
,22
,21
,20
,18
,16
,14
,12
,12
,25
,24
,13
,10
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
Mutedil
İşlemler
(c) Bozyazı
,30
,26
,29
,28
,25
Şiddetli
,26
,24
,22
,22
,20
,18
,24
,23
,22
,20
,18
,16
,14
,15
,18
,16
,12
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 25: The Simple Bar Charts for the Mean Annual Periodic
Increment Values of Tree Heights for the Experimental Sites of Cedar Stands at
the Thicket Stage.
(a) Gülnar
(b) Tarsus
8,50
Periyodik Ortalama Boy Artımı (%)
11,00
10,35
10,00
9,00
8,33
8,00
7,00
7,30
8,23
8,00
7,50
7,00
6,87
6,50
6,00
5,50
5,61
5,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
6,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
8,00
6,80
6,81
6,60
6,40
6,20
6,00
5,80
7,00
7,79
7,59
7,50
7,00
6,50
6,00
6,17
5,60
5,59
5,56
Kontrol
Mutedil
5,50
5,40
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Boyu Artımı Yüzdesi Değerlerini Gösteren
Increment Percent of Tree Heights for the Experimental Sites of Cedar Stands
at the Thicket Stage.
(a) Gülnar
(b) Tarsus
1,40
,90
,80
1,20
Boy Artımı (m)
Boy Artımı (m)
,70
1,00
,80
,60
,50
,40
DÖNEMLER
,60
DÖNEMLER
,30
2000 - 2002
2000 - 2002
,40
,20
Kontrol
Mutedil
2003 - 2005
,20
2006 - 2008
,10
Şiddetli
2003 - 2005
2006 - 2008
Kontrol
İşlemler
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
1,20
1,00
,90
1,00
Boy Artımı (m)
Boy Artımı (m)
,80
,80
,60
,70
,60
,50
DÖNEMLER
DÖNEMLER
,40
,40
2000 - 2002
2000 - 2002
,20
0,00
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
2003 - 2005
,30
2006 - 2008
,20
2003 - 2005
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
3’er Yıllık Dönemlerde Ortalama Ağaç Boyu Artımı Değerlerini Gösteren
Appendix Figure 27: The Clustered Bar Charts for the Mean Increment Values
of Tree Heights at Each Three Years for the Experimental Sites of Cedar
Ortalama Periyodik Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 30: Summary of the Mean Periodic Increment Values of Tree Heights at Each Three Years (m), Analysis
of Variance and Duncan Test Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,39
0,72
0,19
0,41
0,32
1,81
0,35
0,40
0,45
0,58
0,36
0,60
1,14
0,90
0,60
0,55
0,62
1,81
0,26
0,45
0,53
0,40
0,40
1,34
0,99
0,24
0,26
1.Kontrol
0,41
0,51
0,44
2.Mutedil
0,65
0,54
1,25
3.Şiddetli
0,63
0,42
0,84
Varyans An.*
F
p
0,510
0,625
0,206
0,819
1,301
0,339
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Ortalama Periyodik Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
of Variance and Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,05
0,35
0,46
0,53
0,41
0,75
0,86
0,70
1,19
0,24
0,39
0,45
0,40
1,38
1,07
0,68
0,63
0,59
0,40
0,67
0,38
0,72
-0,35
0,67
0,89
0,92
0,38
1.Kontrol
0,23
0,47
0,43
2.Mutedil
0,55
0,48
0,83
3.Şiddetli
0,81
0,75
0,72
Varyans An.*
F
p
10,929
0,010
0,282
0,764
1,720
0,257
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
Dönemlerde Ortalama Periyodik Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
of Variance and Duncan Test Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,58
0,13
0,35
0,45
0,79
0,47
1,08
0,20
1,45
0,93
-0,04
0,48
0,73
1,02
0,68
0,73
0,50
0,99
0,74
0,06
1,63
0,50
0,62
0,71
1,58
1,07
0,20
1.Kontrol
0,75
0,05
0,82
2.Mutedil
0,56
0,81
0,62
3.Şiddetli
1,13
0,59
0,88
Varyans An.*
F
p
3,219
0,112
5,667
0,041
0,183
0,838
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Periyodik Ağaç Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
of Variance and Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,41
0,51
0,44
0,65
0,54
1,25
0,63
0,42
0,84
0,23
0,47
0,43
0,55
0,48
0,83
0,81
0,75
0,72
0,75
0,05
0,82
0,56
0,81
0,62
1,13
0,59
0,88
1.Kontrol
0,46
0,35
0,57
2.Mutedil
0,59
0,61
0,90
3.Şiddetli
0,86
0,59
0,81
Varyans An.*
F
p
2,661
0,149
1,595
0,278
1,727
0,256
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
(a) 1999 Yılı
(b) 2008 Yılı
7000
6000
5000
6000
5000
4000
3000
2000
4000
3000
2000
1000
1000
0
0
0
,0
00
5,
0
,0
-9
01
0
8,
,0
-8
01
7,
0
,0
-7
01
0
,0
-6
01
6,
5,
1-
-4
01
0
4,
3,
0
,0
00
3,
-2
1-
30
0
2,
1,
Boy Sınıfları (m)
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
01
01
30
01
01
01
01
01
-4
-6
-3
-5
-8
-2
-7
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ek Şekil 28: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme
Dönem Sonundaki (2008 Yılı) Boy Sınıfları (m) Dağılımlarını Gösteren Basit
Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 28: The Simple Bar Charts for the Distribution of Height
Classes (m) at Initial Stands (1999) and the End of the Period (2008) in Control
Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
(b) 2008 Yılı
8000
6000
6000
(a) 1999 Yılı
8000
4000
2000
4000
2000
0
0
1,
30
-2
2,
01
,0
0
-3
3,
4,
5,
6,
7,
8,
01
01
01
01
01
01
-4
-5
-6
-8
-7
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
1,
3
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
01
01
01
01
01
01
01
0-4
-7
-3
-5
-6
-9
-8
2,
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
00
0
0
0
0
0
0
0
Ek Şekil 29: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme
Çubuk Grafikler.
Treatment Group for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
(a) 1999 Yılı
(b) 2008 Yılı
5000
3000
4000
3000
2000
2000
1000
1000
0
0
0
,0
11
1,0 0 0
10 10,
01 0
9, 9,0
01 0
8, 8,0
01 0
7, 7,0
01 0
6, 6,0
01 0
5, 5,0
01 0
4, 4,0
01 0
3, 3,0
01 0
2, 2,0
0-
3
1,
0
,0
11
1,0 0 0
10 10,
01 0
9, 9,0
01 0
8, 8,0
01 0
7, 7,0
01 0
6, 6,0
01 0
5, 5,0
01 0
4, 4,0
01 0
3, 3,0
01 0
2, 2,0
30
1,
Ek Şekil 30: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme
Çubuk Grafikler.
Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
(b) 2008 Yılı
6000
5000
5000
(a) 1999 Yılı
6000
4000
3000
2000
4000
3000
2000
1000
1000
0
0
0
,0
11
1,0 0 0
10 10,
01 0
9 , 9 ,0
01 0
8 , 8 ,0
01 0
7 , 7 ,0
01 0
6 , 6 ,0
01 0
5, 5,0
01 0
4, 4,0
01 0
3, ,0
-3
01 0
2, 2,0
30
1,
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0
-2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11
0
0
0
0
0
0
0
0
0 0 ,0
0
Ek Şekil 31: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme
Alanlarındaki Kontrol İşlem Gruplarında Dönem Başındaki (1999 Yılı) ve
Çubuk Grafikler.
Treatment Groups for All Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
6000
(c) 2008 Yılı
3000
1400
1200
4000
3000
2000
5000
2000
1000
1000
1000
800
600
400
200
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
30
01
01
01
01
01
01
01
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
01
30
01
01
01
01
01
01
-2
-9
-3
-4
-5
-6
-7
-8
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
30
01
01
01
01
01
01
01
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ek Şekil 32: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Dönem Sonundaki (Müdahaleden Sonra, 2008 Yılı) Boy Sınıfları (m) Dağılımlarını Gösteren Basit Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 32: The Simple Bar Charts for the Distribution of Height Classes (cm) at Initial Stands (Before
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
7000
3000
6000
2000
5000
4000
3000
2000
2500
(c) 2008 Yılı
2000
1500
1000
1500
1000
500
500
1000
0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 - 5 -6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0
0 0 0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 - 5 -6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0
0 0 0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 - 5 -6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0
0 0 0
Ek Şekil 33: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Grubunda Başlangıçtaki (Müdahaleden Önce, 1999 Yılı), Dönem Başındaki (Müdahaleden Sonra, 1999 Yılı) ve
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
3000
5000
2500
4000
3000
2000
(c) 2008 Yılı
2000
6000
2000
1500
1000
1500
1000
500
500
1000
0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0
-2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0
0 0 0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0
-2 -3 - 4 -5 -6 -7 - 8 -9 -1 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0
0 0 0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 - 5 -6 -7 -8 -9 - 1 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0
0 0 0
Ek Şekil 34: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Groups for All Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
7000
4000
6000
3500
(c) 2008 Yılı
3000
2500
5000
4000
3000
2000
3000
2500
2000
1500
1000
2000
1500
1000
500
1000
500
0
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
30
01
01
01
01
01
01
01
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
,0
-9
01
0
8,
,0
-8
01
7,
0
,0
-7
01
6,
0
,0
-6
01
5,
0
,0
-5
01
0
4,
,0
-4
01
3,
0
,0
-3
01
2,
0
,0
-2
30
1,
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
30
01
01
01
01
01
01
01
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ek Şekil 35: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme Alanlarındaki Mutedil Müdahale İşlem
Period (2008) in Moderate Intervention Treatment Group for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
8000
(c) 2008 Yılı
3000
1600
1400
4000
2000
6000
2500
2000
1500
1000
1200
1000
800
600
400
500
200
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
30
01
01
01
01
01
01
01
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
30
01
01
01
01
01
01
01
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,
2,
3,
4,
5,
6,
7,
8,
01
30
01
01
01
01
01
01
-2
-9
-3
-4
-5
-6
-7
-8
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
,0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ek Şekil 36: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Group for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
7000
(c) 2008 Yılı
3000
4000
2500
5000
4000
3000
2000
3000
6000
2000
1000
2000
1500
1000
500
1000
0
0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0
-2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12
0 0 0 0 0
0 0
0 0 0 ,0 ,0
0
0
0
,0
12
1- 0
,0 ,0
11 -11
1
,0 ,0 0
10 -10
01 0
9, -9,0
01 0
8, 8,0
01 0
7, -7,0
01 0
6, 6,0
01 0
5, -5,0
01 0
4, -4,0
01 0
3, 3,0
01 0
2, -2,0
30
1,
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0
-2 - 3 - 4 -5 -6 -7 -8 -9 -1 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12
0 0 0
0 0
0 0
0 0 0 ,0 ,0
0
0
Ek Şekil 37: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Group for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
3000
7000
6000
2000
5000
4000
3000
2000
2500
(c) 2008 Yılı
2000
1500
1000
1500
1000
500
500
1000
0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-2 -3 -4 - 5 - 6 - 7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 -5 -6 - 7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 -5 -6 - 7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
Ek Şekil 38: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Group for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
3000
5000
2500
4000
3000
2000
1000
(c) 2008 Yılı
2000
6000
2000
1500
1000
1500
1000
500
500
0
0
0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
- 2 -3 -4 -5 -6 - 7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
0
,0
15 0
1 - ,0
,0 14 0
14 01 - 3 ,0
, 1
13 01 - ,00
, 12 0
12 01 - ,0
, 11
11 01 - ,0 0
, 0
10 1- 1 0
0 ,0
9, 1-9 0
0 ,0
8, 1-8 0
0 ,0
7, 1- 7 0
0 ,0
6, 1-6 0
0 ,0
5, 1-5 0
0 ,0
4, -4 0
01 ,0
3, 1-3 0
0 ,0
2, 0-2
3
1,
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 11 12 13 14
30 01 01 01 01 01 01 01 01 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
-2 -3 -4 - 5 - 6 - 7 -8 -9 -1 1 - 1 - 1 - 1 - 1 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0 0, 11 12 13 14 15
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ,0 ,0 ,0 ,0 ,0
0 0 0 0 0
Ek Şekil 39: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme Alanlarındaki Şiddetli Müdahale İşlem
Period (2008) in Heavy Intervention Treatment Groups for All Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
(a) Gülnar
(b) Tarsus
5,5
5,5
5,0
5,0
4,5
4,5
Boy (m)
Boy (m)
4,0
3,5
4,0
3,5
3,0
İŞLEMLER
3,0
İŞLEMLER
2,5
Şiddetli
Şiddetli
2,5
2,0
Mutedil
Mutedil
1,5
2,0
Kontrol
1
2
3
4
5
6
Kontrol
1
7
2
3
4
5
6
7
8
(c) Bozyazı
6,0
7
5,5
6
4,5
5
Boy (m)
Boy (m)
5,0
4
4,0
3,5
İŞLEMLER
İŞLEMLER
3,0
3
Şiddetli
2
2
3
4
5
6
7
8
Şiddetli
Mutedil
2,5
Kontrol
2,0
Mutedil
Kontrol
2
3
4
5
6
7
Yıllara Göre Ortalama Ağaç Boyu ile Ortalama Göğüs Çapı Gelişimini
Gösteren Çakışan Serpilme Diyagramlar.
Appendix Figure 40: The Overlay Scatterplots for the Growth of the Mean Tree
Heights and the Mean Diameter at Breast Height According to Years.
Ek Tablo 34: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ağaç Üst Boyu Ölçümlerine Yönelik
Bazı Belirtici İstatistikler.
Appendix Table 34: Some Descriptive Statistics for Measurements of Tree Top Height for the Experimental Sites of Cedar
Ölçüm
Yılları
1999
Müdahale
Öncesi
1999
Müdahale
Sonrası
2000
2001
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
En Kısa Ağaç Üst Boyu (m)
En Uzun Ağaç Üst Boyu (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
4,44
4,90
4,16
0,18
0,11
0,11
0,40
0,25
0,25
9,01
5,10
6,01
4,10
4,70
4,00
5,10
5,30
4,60
4,30
4,80
4,10
3,95
4,58
3,85
4,93
5,22
4,47
4,44
5,20
4,44
0,18
0,07
0,19
0,40
0,16
0,43
9,01
3,08
9,68
4,10
5,00
4,20
5,10
5,40
5,20
4,30
5,20
4,30
3,95
5,00
3,91
4,93
5,40
4,97
4,89
5,81
5,11
0,06
0,02
0,13
0,12
0,04
0,29
2,45
0,69
5,68
4,70
5,75
4,85
5,20
5,85
5,60
4,90
5,80
5,05
4,74
5,76
4,75
5,04
5,86
5,47
5,53
6,16
5,46
0,14
0,05
0,16
0,32
0,11
0,36
5,97
1,79
6,59
5,30
6,00
5,10
6,10
6,30
6,00
5,40
6,20
5,40
5,13
6,02
5,02
5,93
6,30
5,90
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
4,96
4,69
4,44
0,19
0,17
0,18
0,43
0,37
0,40
8,67
7,89
9,01
4,70
4,40
4,10
5,70
5,30
5,10
4,70
4,50
4,30
4,42
4,22
3,95
5,50
5,16
4,93
4,96
5,23
4,92
0,19
0,24
0,23
0,43
0,55
0,52
8,67
10,52
10,57
4,70
4,90
4,40
5,70
6,20
5,70
4,70
5,00
4,90
4,42
4,55
4,27
5,50
5,91
5,57
6,04
5,65
5,47
0,22
0,26
0,26
0,50
0,59
0,58
8,28
10,44
10,60
5,70
5,35
5,00
6,90
6,70
6,45
5,90
5,35
5,30
5,42
4,92
4,75
6,66
6,38
6,19
6,29
6,04
5,86
0,23
0,30
0,19
0,52
0,68
0,43
8,27
11,26
7,34
5,75
5,60
5,50
7,10
7,20
6,60
6,00
75,70
5,70
5,65
5,20
5,32
6,93
6,88
6,40
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
7,24
7,24
7,58
0,18
0,15
0,16
0,40
0,34
0,36
5,52
4,70
4,75
6,80
6,90
7,10
7,70
7,80
8,00
7,20
7,20
7,50
6,74
6,82
7,14
7,74
7,66
8,02
7,24
7,80
8,24
0,18
0,22
0,59
0,40
0,49
1,31
5,52
6,28
15,90
6,80
7,10
7,20
7,70
8,40
9,60
7,20
7,70
7,70
6,74
7,19
6,61
7,74
8,41
9,87
7,48
8,05
8,51
0,26
0,30
0,37
0,58
0,67
0,84
7,75
8,32
9,87
7,00
7,70
7,65
8,40
9,25
9,80
7,20
7,80
8,40
6,76
7,21
7,47
8,20
8,89
9,55
8,24
8,52
9,15
0,25
0,25
0,31
0,56
0,56
0,70
6,80
6,57
7,65
7,80
8,00
8,40
9,20
9,50
10,00
8,10
8,40
9,40
7,55
8,02
8,28
8,93
9,31
10,02
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
5,55
5,61
5,39
0,34
0,30
0,38
1,32
1,21
1,58
23,78
21,57
29,31
4,10
4,40
4,00
7,70
7,80
8,00
5,00
4,95
4,44
4,82
4,92
4,46
6,28
6,21
6,08
5,55
6,08
5,87
0,34
0,31
0,44
1,32
1,31
1,88
23,78
21,55
32,03
4,10
4,90
4,20
7,70
8,40
9,60
5,00
5,27
5,01
4,82
5,43
4,93
6,28
6,73
6,80
6,14
6,50
6,36
0,30
0,28
0,39
1,17
1,21
1,65
19,06
18,62
25,94
4,70
5,35
4,85
8,40
9,25
9,80
5,90
5,83
5,49
5,49
5,90
5,54
6,79
7,10
7,80
6,69
6,91
6,82
0,33
0,30
0,41
1,26
1,25
1,76
18,83
18,09
25,81
5,30
5,60
5,10
9,20
9,50
10,00
6,10
6,20
5,86
5,99
6,28
5,95
7,39
7,53
7,70
Ek Tablo 34: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ağaç Üst Boyu Ölçümlerine
Appendix Table 34: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Measurements of Tree Top Height for the Experimental Sites
Ölçüm
Yılları
2002
2003
2004
2005
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
5,94
6,77
5,96
0,10
0,06
0,15
0,22
0,13
0,33
3,70
1,92
5,54
5,80
6,70
5,70
6,30
7,00
6,35
5,80
6,70
5,75
5,67
6,61
5,54
6,21
6,93
6,38
6,44
7,09
6,38
0,10
0,13
0,16
0,23
0,30
0,36
3,57
4,23
5,64
6,20
6,85
6,00
6,80
7,40
6,80
6,40
7,00
6,30
6,15
6,72
5,94
6,73
7,46
6,82
6,78
7,32
6,98
0,10
0,09
0,18
0,23
0,19
0,40
3,39
2,60
5,73
6,40
7,10
6,60
7,00
7,60
7,50
6,80
7,30
6,80
6,50
7,08
6,49
7,06
7,56
7,47
7,02
8,06
7,52
0,22
0,19
0,22
0,49
0,43
0,50
6,98
5,33
6,65
6,80
7,30
7,00
7,20
8,30
8,10
7,60
8,20
7,50
7,21
7,52
6,90
8,43
8,60
8,14
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
6,62
6,30
6,32
0,25
0,27
0,68
0,57
0,61
1,52
8,61
9,68
24,05
5,80
5,70
5,90
7,20
7,30
7,60
6,00
6,10
6,30
5,50
5,54
5,11
6,90
7,06
6,89
7,00
6,71
6,76
0,31
0,33
0,30
0,69
0,74
0,68
9,86
11,03
10,06
6,30
6,15
6,20
7,80
7,50
7,80
7,20
6,50
6,40
6,14
5,79
5,92
7,86
7,63
7,60
7,18
7,16
7,18
0,16
0,26
0,31
0,35
0,59
0,69
4,87
8,24
9,61
7,00
6,80
6,70
7,90
7,60
8,30
7,00
6,90
6,80
6,75
6,43
6,32
7,61
7,89
8,04
767
7,52
8,18
0,09
0,25
0,38
0,21
0,56
0,84
2,74
7,45
10,27
7,20
7,10
7,30
8,20
7,80
8,80
7,70
7,40
7,80
7,13
6,82
7,13
8,16
8,22
8,23
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
9,28
8,73
9,48
0,37
0,29
0,39
0,82
0,66
0,87
8,84
7,56
9,18
8,50
8,20
8,70
9,60
9,60
10,20
9,30
8,40
9,10
8,27
7,69
8,40
9,29
9,31
10,56
9,38
9,00
10,08
0,26
0,50
0,14
0,59
1,12
0,32
6,29
12,44
3,17
8,60
8,40
9,30
9,80
10,80
10,30
9,60
,50
10,00
8,65
7,61
9,68
10,01
10,39
10,48
9,43
9,52
10,28
0,15
0,50
0,40
0,34
1,12
0,90
3,61
11,76
8,75
9,10
8,50
9,70
9,85
10,90
10,40
9,40
8,50
10,20
9,01
7,61
9,16
9,85
10,39
11,40
9,86
10,10
10,76
0,31
0,25
0,32
0,69
0,57
0,72
7,00
5,64
6,69
9,30
9,00
9,80
11,00
11,00
11,00
9,50
10,00
9,90
9,01
9,40
9,36
10,71
10,80
11,16
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
7,28
7,27
7,25
0,41
0,26
0,41
1,63
1,08
1,75
22,39
14,86
24,14
5,80
5,70
5,70
9,60
9,60
10,20
6,00
6,75
6,68
6,19
6,58
6,61
7,94
7,69
8,35
7,61
7,60
7,74
0,34
0,29
0,41
1,35
1,23
1,76
17,74
16,18
22,74
6,20
6,15
6,00
9,80
10,80
10,30
7,00
7,10
6,78
6,78
6,99
6,87
8,22
8,21
8,61
7,80
8,00
8,15
0,31
0,25
0,39
1,23
1,06
1,66
15,77
13,25
20,37
6,40
6,80
6,60
9,85
10,90
10,40
7,00
7,36
7,35
7,08
7,30
7,32
8,39
8,35
8,97
8,18
8,56
8,82
0,32
0,29
0,32
1,29
1,23
1,34
15,77
17,43
15,19
6,80
7,10
7,00
11,00
11,00
11,00
7,71
8,20
8,24
7,51
7,95
7,99
8,89
9,17
9,32
Ek Tablo 34: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ağaç Üst Boyu Ölçümlerine
Appendix Table 34: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Measurements of Tree Top Height for the Experimental Sites
Ölçüm
Yılları
2006
2007
2008
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Ortalama (m)
Standart Hata (m)
Standart Sapma (m)
Ort. İçin %95
Alt Sınır (m)
Güv. Aralığı
Üst Sınır (m)
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
7,22
8,27
7,64
0,10
0,17
0,18
0,22
0,39
0,40
3,05
4,72
5,24
7,00
7,50
7,30
7,50
8,40
8,20
7,30
7,80
7,50
6,95
7,42
7,15
7,49
8,39
8,13
7,82
8,52
8,28
0,19
0,12
0,54
0,43
0,26
1,21
5,50
3,05
14,61
7,40
8,20
8,10
8,30
8,80
8,40
7,80
8,60
8,10
7,29
8,20
7,47
8,35
8,84
8,09
8,15
8,76
8,68
0,06
0,11
0,09
0,14
0,25
0,20
1,72
2,85
2,30
8,05
8,50
8,50
8,40
9,00
9,00
8,10
8,80
8,70
7,97
8,44
8,43
8,33
9,07
8,93
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
8,20
7,70
8,42
0,26
0,29
0,27
0,58
0,65
0,61
7,07
8,44
7,24
7,30
7,30
7,60
8,40
7,90
9,60
8,10
7,50
7,90
7,48
7,59
7,26
8,92
8,11
9,38
8,63
7,84
8,80
0,17
0,11
0,41
0,39
0,65
0,91
4,52
8,29
10,34
7,40
7,40
7,70
8,80
8,30
10,30
8,10
7,50
8,70
7,65
7,33
7,67
8,63
7,95
9,93
9,14
8,00
8,98
0,27
0,18
0,59
0,60
0,41
1,32
6,56
5,13
14,70
7,60
7,60
7,90
9,40
8,40
11,10
7,80
8,10
8,60
7,29
7,50
7,34
8,80
8,50
10,62
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
10,76
10,16
11,26
0,25
0,31
0,38
0,56
0,69
0,86
5,20
6,79
7,64
10,20
9,50
10,40
11,50
11,20
12,20
10,50
9,60
11,10
10,07
9,09
10,20
11,45
10,72
12,32
11,46
10,30
13,02
0,09
0,23
0,28
0,21
0,51
0,63
1,83
4,95
4,84
11,30
9,80
12,30
11,80
11,40
14,00
11,40
10,10
13,00
11,20
9,66
12,24
11,72
10,94
13,80
12,12
11,60
14,00
0,06
0,44
0,24
0,13
0,98
0,55
1,07
8,45
3,93
11,80
10,70
13,40
12,40
12,90
14,70
11,90
11,00
14,10
11,76
10,38
13,32
12,09
12,82
14,68
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
8,73
8,71
9,11
0,40
0,21
0,42
1,60
0,91
1,80
18,33
10,45
19,76
7,00
7,30
7,30
11,50
11,20
12,20
7,95
8,10
7,95
7,78
7,87
8,01
9,48
8,77
9,80
9,30
8,89
10,03
0,43
0,23
0,51
1,71
0,96
2,16
18,39
10,80
21,54
7,40
7,40
7,70
11,80
11,40
14,00
8,15
8,65
9,54
8,15
8,58
9,19
9,97
9,53
11,34
9,80
9,45
10,55
0,32
0,40
0,61
1,26
1,68
2,61
12,86
17,78
24,74
7,60
7,60
7,90
12,40
12,90
14,70
8,13
8,78
8,99
8,03
8,62
9,26
9,37
10,29
11,85
(a) Gülnar
(b) Tarsus
10,00
10,00
9,00
9,00
8,00
6,00
İŞLEMLER
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
8,00
7,00
7,00
İŞLEMLER
6,00
5,00
Kontrol
Kontrol
5,00
4,00
Mutedil
3,00
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
Mutedil
4,00
2008
Şiddetli
1999 1
2007
2000
1999 2
2002
2001
Yıllar
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
(c) Bozyazı
11,00
16,00
10,00
14,00
10,00
İŞLEMLER
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
9,00
12,00
8,00
İŞLEMLER
7,00
Kontrol
Kontrol
8,00
Mutedil
6,00
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
Yıllar
2006
2005
2008
2007
6,00
Mutedil
5,00
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi Grafikler.
Appendix Figure 41: The Multiple Line Charts for Mean Values of Annual Tree
Top Height for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Üst Boyu Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 35: Summary of Mean Values of Annual Tree Top Height (m), Analysis of Variance and Duncan Test
Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
Gülnar İşlem Parselleri Değerleri
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
4,30
4,30
4,56
5,22
5,54
6,04
6,40
6,56
6,74
7,02
7,88
3,56
3,56
4,46
4,56
4,60
5,05
5,50
5,68
6,28
6,62
7,10
3,06
3,42
3,76
4,04
4,46
4,74
5,09
5,28
5,40
5,80
6,36
3,73
3,73
4,56
4,98
5,42
5,88
6,08
6,42
6,68
6,98
7,34
4,90
5,20
5,75
6,16
6,77
7,09
7,32
8,06
8,47
8,52
8,74
3,54
3,88
4,24
4,61
4,92
5,27
6,04
6,64
6,84
7,18
7,60
3,82
3,82
4,47
4,90
5,06
5,68
6,04
6,46
6,56
7,32
7,57
4,04
4,38
4,82
5,06
5,41
5,68
6,18
6,56
7,18
7,42
7,80
3,98
4,22
4,94
5,27
5,78
6,20
6,58
6,76
7,50
8,55
8,68
1.Kontrol
4,44
4,44
4,89
5,53
5,94
6,44
6,78
7,02
7,22
7,82
8,15
2.Mutedil
4,90
5,20
5,81
6,16
6,77
7,09
7,32
8,06
8,27
8,52
8,76
3.Şiddetli
4,16
4,44
5,11
5,46
5,96
6,38
6,98
7,52
7,64
8,28
8,68
Varyans An.***
F
p
1,244
0,353
0,790
0,496
1,434
0,310
0,823
0,483
0,383
0,697
0,456
0,456
0,292
0,757
0,309
0,746
0,608
0,575
0,155
0,859
0,139
0,873
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
Tarsus İşlem Parselleri Değerleri
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
4,13
4,13
5,04
5,14
5,19
5,26
5,32
5,46
5,52
5,72
6,58
4,35
4,80
5,25
5,28
5,36
5,39
5,46
5,66
5,94
6,36
6,48
4,24
4,68
5,28
5,70
6,16
6,42
6,66
7,06
7,40
7,76
8,30
4,64
4,64
5,61
5,64
5,84
6,38
6,46
6,48
6,56
6,84
7,06
3,98
4,37
4,58
4,80
5,02
5,22
5,52
7,52
7,70
7,98
8,34
4,04
4,41
4,82
5,15
5,42
5,76
6,04
6,52
6,80
6,96
7,26
4,46
4,46
5,29
5,68
5,73
6,44
6,98
7,00
7,14
7,26
7,92
4,31
4,98
5,40
5,96
6,28
6,71
6,76
6,84
6,98
7,08
7,14
3,78
4,23
4,63
5,24
5,54
6,02
6,38
6,90
6,91
7,32
8,02
1.Kontrol
4,96
4,96
6,04
6,29
6,62
7,00
7,18
7,67
8,20
8,63
9,14
2.Mutedil
4,69
5,23
5,65
6,04
6,30
6,71
7,16
7,52
7,70
7,84
8,00
3.Şiddetli
4,44
4,92
5,47
5,86
6,32
6,76
7,18
8,18
8,42
8,80
8,98
Varyans An.***
F
p
2,121
0,201
1,189
0,367
0,963
0,434
0,102
0,905
0,083
0,921
0,187
0,834
0,361
0,711
0,396
0,689
0,617
0,570
0,903
0,454
0,698
0,534
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
Bozyazı İşlem Parselleri Değerleri
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
7,22
7,22
7,48
8,24
8,52
9,28
9,31
9,68
10,34
10,52
10,82
7,24
7,80
8,05
8,22
8,50
9,00
9,51
10,10
10,15
10,28
11,58
7,14
8,00
8,16
8,75
8,84
9,26
9,66
9,94
10,48
11,96
13,28
6,28
6,28
6,90
7,60
8,22
8,62
8,94
9,00
10,08
10,18
11,16
5,26
5,40
5,73
6,28
6,56
7,30
7,62
8,00
8,78
9,04
9,48
5,24
5,39
5,99
6,24
6,55
6,64
7,16
7,38
7,82
8,06
8,12
8,22
8,22
8,56
8,88
10,10
10,24
10,54
10,90
11,86
13,68
14,38
4,96
5,32
5,69
6,32
6,66
7,02
7,38
7,84
7,94
8,84
9,50
6,99
7,08
7,62
8,38
8,84
9,36
9,72
9,88
10,66
11,94
12,86
1.Kontrol
7,24
7,24
7,48
8,24
9,28
9,38
9,43
9,86
10,76
11,46
12,12
2.Mutedil
7,24
7,80
8,05
8,52
8,73
9,00
9,52
10,10
10,16
11,30
11,60
3.Şiddetli
7,58
8,24
8,51
9,15
9,48
10,08
10,28
10,76
11,26
13,02
14,00
Varyans An.***
F
p
1,268
0,347
0,556
0,601
0,818
0,485
1,129
0,384
1,655
0,268
1,404
0,316
1,092
0,394
0,735
0,518
1,584
0,280
1,048
0,407
0,637
0,561
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 38: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu
Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
4,44
4,44
4,89
5,53
5,94
6,44
6,78
7,02
7,22
7,82
8,15
4,90
5,20
5,81
6,16
6,77
7,09
7,32
8,06
8,27
8,52
8,76
4,16
4,44
5,11
5,46
5,96
6,38
6,98
7,52
7,64
8,28
8,68
4,96
4,96
6,04
6,29
6,62
7,00
7,18
7,67
8,20
8,63
9,14
4,69
5,23
5,65
6,04
6,30
6,71
7,16
7,52
7,70
7,84
8,00
4,44
4,92
5,47
5,86
6,32
6,76
7,18
8,18
8,42
8,80
8,98
7,24
7,24
7,48
8,24
9,28
9,38
9,43
9,86
10,76
11,46
12,12
7,24
7,80
8,05
8,52
8,73
9,00
9,52
10,10
10,16
1,30
11,60
7,58
8,24
8,51
9,15
9,48
10,08
10,28
10,76
11,26
13,02
14,00
1.Kontrol
5,55
5,55
6,14
6,69
7,28
7,61
7,80
8,18
8,73
9,30
9,80
2.Mutedil
5,61
6,08
6,50
6,91
7,27
7,60
8,00
8,56
8,71
8,89
9,45
3.Şiddetli
5,39
5,87
6,36
6,82
7,25
7,74
8,15
8,82
9,11
10,03
10,55
Varyans An.***
F
p
0,014
0,986
0,073
0,930
0,044
0,957
0,014
0,986
0,000
1,000
0,007
0,993
0,039
0,962
0,132
0,879
0,053
0,949
0,252
0,785
0,169
0,848
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
İşlem Parselleri İçin Ağaç Üst Boylarının Ortalama Değerlerindeki Değişim
Oranları.
Appendix Table 39: Rates of Changes of Arithmetic Mean of Tree Top Heights
for All Treatment Plots of the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
İşlem Grupları
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
Müdahale Müdahale
1999 Yılı Müd. Öncesi Ort. Üst Boy (m)
1999 Yılı Müd. Sonrası Ort. Üst Boy (m)
2008 Yılı Ortalama Üst Boy (m)
Aynı İşlem Grubunun 1999 Yılı
Müdahale Öncesi Ortalamasına Göre
1999 Yılı Müdahale Sonrası Değişim
Oranı
Kontrol İşlem
Sonrası Değişim
Grubunun
Oranı
Ortalamasına
Göre
Oranı
5,55
5,55
9,80
5,61
6,08
9,45
5,39
5,87
10,55
1,00
1,08
1,09
1,00
1,10
1,06
1,00
0,96
1,08
(a) Gülnar
(b) Tarsus
1,20
,80
,70
,50
,40
,30
İŞLEMLER
,20
,80
,60
İŞLEMLER
,40
Kontrol
Kontrol
,20
,10
Mutedil
0,00
Şiddetli
2000
Yıllık Üst Boy Artımı (m)
1,00
,60
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Mutedil
0,00
2008
2000
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Yıllar
Yıllar
(c) Bozyazı
1,00
2,00
1,00
İŞLEMLER
,50
Kontrol
,80
1,50
,60
,40
İŞLEMLER
Kontrol
,20
Mutedil
0,00
2000
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
Yıllar
2005
2006
2007
2008
Mutedil
0,00
2000
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Yıllar
Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler.
Appendix Figure 42: The Multiple Line Charts for the Mean Annual Increment
Values of Tree Top Heights for the Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
Üst Boyu Artımı (m), Toplam Ağaç Üst Boyu Artımı (m) ve Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı
Appendix Table 40: Summary of Arithmetic Mean Annual Increment Values of Tree Top Heights (m), Total Increment of
Tree Top Heights (m), and Periodic Mean Increment of Tree Top Heights (m), Analysis of Variance and Duncan Test
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ü.Ar.*
Ü
(m)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,26
0,66
0,32
0,50
0,36
0,16
0,18
0,28
0,86
3,58
0,40
9,25
0,90
0,10
0,04
0,45
0,45
0,18
0,60
0,34
0,48
3,54
0,39
11,05
0,34
0,28
0,42
0,28
0,35
0,19
0,12
0,40
0,56
2,94
0,33
9,55
0,83
0,42
0,44
0,46
0,20
0,34
0,26
0,30
0,36
3,61
0,40
10,75
0,55
0,41
0,61
0,32
0,23
0,74
0,41
0,05
0,22
3,54
0,39
7,56
0,36
0,37
0,31
0,35
0,77
0,60
0,20
0,34
0,42
3,72
0,41
10,65
0,65
0,43
0,16
0,62
0,36
0,42
0,10
0,76
0,25
3,75
0,42
10,91
0,44
0,24
0,35
0,27
0,50
0,38
0,62
0,24
0,38
3,42
0,38
8,68
0,72
0,33
0,51
0,42
0,38
0,18
0,74
1,05
0,13
4,46
0,50
11,74
1.Kontrol
0,45
0,64
0,41
0,50
0,34
0,24
0,20
0,60
0,33
3,71
0,41
9,28
2.Mutedil
0,61
0,35
0,61
0,32
0,23
0,74
0,21
0,25
0,24
3,56
0,40
7,61
3.Şiddetli
0,67
0,35
0,50
0,42
0,60
0,54
0,12
0,64
0,40
4,24
0,47
10,61
Varyans An.**
F
p
0,306
0,747
3,408
0,103
0,249
0,787
4,663
0,060
1,004
0,421
0,274
0,769
2,225
0,189
1,366
0,325
0,275
0,768
0,172
0,846
0,234
0,798
1,144
0,379
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
U: Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı.
*
1999-2008 Yılları Arasındaki Toplam Ağaç Üst Boyu Artımı.
**
***
İstatistiksel Olarak Aralarında Fark Olmayan İşlem Gruplarının Altları Çizilmiştir. 1: Kontrol İşlem Grubu, 2: Mutedil Müdahale İşlem Grubu, 3: Şiddetli
Müdahale İşlem Grubudur.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ü.Ar.*
Ü
(m)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,91
0,10
0,05
0,07
0,06
0,14
0,06
0,20
0,86
2,45
0,27
6,59
0,45
0,03
0,08
0,03
0,07
0,20
0,28
0,42
0,12
1,68
0,19
3,89
0,60
0,42
0,46
0,26
0,24
0,40
0,34
0,36
0,54
3,62
0,40
8,59
0,97
0,03
0,20
0,54
0,08
0,02
0,08
0,28
0,22
2,42
0,27
5,80
0,21
0,22
0,22
0,20
0,30
2,00
0,18
0,28
0,36
3,97
0,44
10,09
0,41
0,33
0,27
0,34
0,28
0,48
0,28
0,16
0,30
2,85
0,32
7,18
0,83
0,39
0,05
0,71
0,54
0,02
0,14
0,12
0,66
3,46
0,38
8,62
0,42
0,56
0,32
0,43
0,05
0,08
0,14
0,10
0,06
2,16
0,24
4,82
0,40
0,61
0,30
0,48
0,36
0,52
0,01
0,41
0,70
3,79
0,42
9,96
1.Kontrol
1,08
0,25
0,33
0,38
0,18
0,49
0,53
0,43
0,51
4,18
0,46
9,36
2.Mutedil
0,42
0,39
0,26
0,41
0,45
0,36
0,18
0,14
0,16
2,77
0,31
5,88
3.Şiddetli
0,55
0,39
0,46
0,44
0,42
1,00
0,24
0,38
0,18
4,06
0,45
9,17
Varyans An.**
F
p
0,234
0,798
1,411
0,314
4,124
0,075
0,686
0,539
0,550
0,604
0,954
0,437
0,995
0,424
0,557
0,600
2,390
0,172
0,809
0,489
0,848
0,474
0,823
0,483
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ü.Ar.*
Ü
(m)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,26
0,76
0,28
0,76
0,03
0,37
0,66
0,18
0,30
3,60
0,40
5,54
0,25
0,17
0,28
0,50
0,51
0,59
0,05
0,13
1,30
3,78
0,42
5,38
0,16
0,59
0,09
0,42
0,40
0,28
0,54
1,48
1,32
5,28
0,59
7,33
0,62
0,70
0,62
0,40
0,32
0,06
1,08
0,10
0,98
4,88
0,54
8,63
0,33
0,55
0,28
0,74
0,32
0,38
0,78
0,26
0,44
4,08
0,45
8,40
0,60
0,25
0,31
0,09
0,52
0,22
0,44
0,24
0,06
2,73
0,30
5,63
0,34
0,32
1,22
0,14
0,30
0,36
0,96
1,82
0,70
6,16
0,68
8,33
0,37
0,63
0,34
0,36
0,36
0,46
0,10
0,90
0,66
4,18
0,46
8,73
0,54
0,76
0,46
0,52
0,36
0,16
0,78
1,28
0,92
5,78
0,64
9,07
1.Kontrol
0,24
0,76
1,04
0,10
0,05
0,43
0,90
0,70
0,66
4,88
0,54
7,49
2.Mutedil
0,25
0,47
0,21
0,27
0,52
0,58
0,06
0,14
1,30
3,80
0,42
5,41
3.Şiddetli
0,27
0,64
0,33
0,60
0,20
0,48
0,50
1,76
0,98
5,76
0,64
7,77
Varyans An.**
F
p
0,349
0,719
0,252
0,785
1,955
0,222
0,441
0,663
2,688
0,147
3,704
0,090
3,219
0,112
0,470
0,646
0,066
0,937
0,403
0,685
0,410
0,681
0,008
0,992
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ek Tablo 43: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı
(m), Toplam Ağaç Üst Boyu Artımı (m) ve Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans
Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.Ü.Ar.*
Ü
(m)
(%)
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,45
0,64
0,41
0,50
0,34
0,24
0,20
0,60
0,33
3,71
0,41
9,28
0,61
0,35
0,61
0,32
0,23
0,74
0,21
0,25
0,24
3,56
0,40
7,61
0,67
0,35
0,50
0,42
0,60
0,54
0,12
0,64
0,40
4,24
0,47
10,61
1,08
0,25
0,33
0,38
0,18
0,49
0,53
0,43
0,51
4,18
0,46
9,36
0,42
0,39
0,26
0,41
0,45
0,36
0,18
0,14
0,16
2,77
0,31
5,88
0,55
0,39
0,46
0,44
0,42
1,00
0,24
0,38
0,18
4,06
0,45
9,17
0,24
0,76
1,04
0,10
0,05
0,43
0,90
0,70
0,66
4,88
0,54
7,49
0,25
0,47
0,21
0,27
0,52
0,58
0,06
0,14
1,30
3,80
0,42
5,41
0,27
0,64
0,33
0,60
0,20
0,48
0,50
1,76
0,98
5,76
0,64
7,77
1.Kontrol
0,59
0,55
0,59
0,33
0,19
0,39
0,54
0,58
0,50
4,26
0,47
8,71
2.Mutedil
0,43
0,40
0,36
0,33
0,40
0,56
0,15
0,18
0,57
3,38
0,38
6,30
3.Şiddetli
0,50
0,46
0,43
0,49
0,41
0,67
0,29
0,93
0,52
4,69
0,52
9,18
Varyans An.**
F
p
0,227
0,803
0,495
0,633
0,624
0,567
1,296
0,341
1,624
0,273
1,396
0,318
2,153
0,197
2,262
0,185
0,017
0,983
2,659
0,149
2,556
0,157
4,807
0,057
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
(a) Gülnar
(b) Tarsus
4,50
4,24
4,20
4,00
3,80
3,71
Toplam Üst Boy Artımı (m)
4,40
4,18
4,00
4,06
3,50
3,00
3,60
3,56
2,77
3,40
2,50
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
4,80
6,00
5,50
5,00
4,88
4,50
4,69
4,60
5,76
Mutedil
4,40
4,20
4,26
4,00
3,80
3,60
4,00
3,40
3,80
3,38
3,50
3,20
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
1999-2008 Yılları Arasında Toplam Ağaç Üst Boyu Artımı Değerlerini
Gösteren Basit Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 43: The Simple Bar Charts for Total Increment Values of Tree
Top Heights between 1999-2008 for the Experimental Sites of Cedar Stands at
the Thicket Stage.
(a) Gülnar
(b) Tarsus
,50
,47
,46
,44
,42
,41
,40
,40
Periyodik Ortalama Üst Boy Artımı (m)
,48
,38
,46
,40
,30
,31
,20
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
,60
,64
,60
,54
,50
,42
,40
,30
,70
,45
,52
,50
,47
,40
,38
,30
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı Değerlerini Gösteren Basit
Çubuk Grafikler.
Increment Values of Tree Top Heights for the Experimental Sites of Cedar
(a) Gülnar
(b) Tarsus
10,00
10,50
10,61
10,00
9,50
9,28
9,00
8,50
8,00
7,50
7,61
Periyodik Ortalama Üst Boy Artımı (%)
11,00
9,36
9,00
9,17
8,00
7,00
6,00
5,88
5,00
7,00
Kontrol
Mutedil
Kontrol
Şiddetli
Şiddetli
İşlemler
İşlemler
(c) Bozyazı
8,00
9,50
7,77
7,50
7,49
7,00
6,50
6,00
5,50
5,41
Mutedil
9,18
9,00
8,50
8,71
8,00
7,50
7,00
6,50
6,30
6,00
5,50
5,00
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Ağaç Üst Boyu Artımı Yüzdesi Değerlerini
Increment Percent of Tree Top Heights for the Experimental Sites of Cedar
(a) Gülnar
(b) Tarsus
1,80
2,00
1,60
1,20
1,00
DÖNEMLER
Üst Boy Artımı (m)
1,50
1,40
1,00
DÖNEMLER
,80
,50
2000 - 2002
,60
2000 - 2002
2003 - 2005
,40
2003 - 2005
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
0,00
Şiddetli
2006 - 2008
Kontrol
İşlemler
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
1,80
3,50
3,00
2,00
1,50
DÖNEMLER
1,60
2,50
1,40
1,20
DÖNEMLER
1,00
2000 - 2002
,50
2000 - 2002
1,00
2003 - 2005
0,00
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
2003 - 2005
,80
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
3’er Yıllık Dönemlerde Ortalama Ağaç Üst Boyu Artımı Değerlerini
Gösteren Kümeli Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 46: The Clustered Bar Charts for the Mean Increment Values
of Tree Top Heights at Each Three Years for the Experimental Sites of Cedar
Ortalama Periyodik Ağaç Üst Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 44: Summary of the Mean Periodic Increment Values of Tree Top Heights at Each Three Years (m),
Analysis of Variance and Duncan Test Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,24
1,02
1,32
1,04
1,08
1,42
1,04
0,82
1,08
1,69
1,00
0,92
1,57
1,29
0,68
1,04
1,72
0,96
1,24
1,40
1,11
1,03
1,15
1,24
1,56
0,98
1,92
1.Kontrol
1,50
1,08
1,13
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,57
1,29
0,70
1,52
1,56
1,16
Varyans An.*
F
p
0,370
0,705
0,011
0,989
0,273
0,770
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Ortalama Periyodik Ağaç Üst Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Analysis of Variance and Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,06
0,27
1,12
0,56
0,30
0,82
1,48
0,90
1,24
1,20
0,64
0,58
0,65
2,50
0,82
1,01
1,10
0,74
1,27
1,27
0,92
1,30
0,56
0,30
1,31
1,36
1,12
1.Kontrol
1,66
1,05
1,47
2.Mutedil
1,07
1,22
0,48
3.Şiddetli
1,40
1,86
0,80
Varyans An.*
F
p
2,003
0,216
0,265
0,776
1,459
0,304
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
Dönemlerde Ortalama Periyodik Ağaç Üst Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Analysis of Variance and Duncan Test Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,30
1,16
1,14
0,70
1,60
1,48
0,84
1,10
3,34
1,94
0,78
2,16
1,16
1,44
1,48
1,16
0,83
0,74
1,88
0,80
3,48
1,34
1,18
1,66
1,76
1,04
2,98
1.Kontrol
2,04
0,58
2,26
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,93
1,37
1,50
1,24
1,28
3,24
Varyans An.*
F
p
2,157
0,197
5,726
0,041
0,529
0,614
Duncan
Testi**
1 2 3
2 1 3
1 2 3
*
**
Periyodik Ağaç Üst Boyu Artımı Değerleri (m), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Analysis of Variance and Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,50
1,08
1,13
1,57
1,29
0,70
1,52
1,56
1,16
1,66
1,05
1,47
1,07
1,22
0,48
1,40
1,86
0,80
2,04
0,58
2,26
0,93
1,37
1,50
1,24
1,28
3,24
1.Kontrol
1,73
0,91
1,62
2.Mutedil
1,19
1,29
0,90
3.Şiddetli
1,39
1,57
1,74
Varyans An.*
F
p
3,245
0,111
5,940
0,038
0,793
0,495
Duncan
Testi**
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
Ek Tablo 48: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Boy/Çap1,30m Oranı Hesaplamalarına
Appendix Table 48: Some Descriptive Statistics for Calculations of Height/Diameter1,30m Ratio for the Experimental Sites
Ölçüm
Yılları
1999
Müdahale
Öncesi
1999
Müdahale
Sonrası
2000
2001
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
En Küçük Boy/Çap1,30m Oranı
En Büyük Boy/Çap1,30m Oranı
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
156,74
170,60
172,81
4,99
7,04
4,75
85,96
121,80
85,50
54,84
71,40
49,48
62,96
16,81
57,14
1100,00
500,00
493,33
128,57
128,13
150,00
146,92
156,73
163,47
166,55
184,46
182,16
156,74
134,70
135,06
4,99
4,89
4,88
85,96
70,75
58,59
54,84
52,52
43,38
62,69
58,24
64,20
500,00
500,00
387,50
128,57
110,71
113,77
146,92
125,05
125,41
166,55
144,34
144,71
170,20
135,27
135,86
5,07
5,33
6,00
97,79
82,00
77,76
57,46
60,62
57,24
55,56
60,00
61,54
516,67
516,67
520,00
133,33
104,00
103,78
160,23
124,78
124,02
180,17
145,76
147,70
156,27
117,62
115,58
4,14
3,27
3,62
85,56
5,74
47,60
54,75
43,14
41,18
34,09
58,33
60,00
890,00
300,00
300,00
125,66
100,00
96,77
148,14
111,18
108,43
164,39
124,06
122,72
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
178,57
175,53
155,60
4,70
4,87
4,15
99,63
101,61
82,21
55,79
57,89
52,83
64,06
60,94
58,33
566,67
533,33
500,00
146,55
137,98
127,78
169,34
165,97
147,44
187,80
185,10
163,75
178,57
120,91
103,59
4,70
3,43
2,13
99,63
52,13
28,80
55,79
43,11
27,80
64,06
60,77
59,46
566,67
300,00
283,33
146,55
102,70
96,88
169,34
114,16
99,37
187,80
127,67
107,80
162,62
109,50
95,63
3,41
2,75
1,51
82,45
41,85
20,33
50,70
38,22
21,26
57,14
60,87
60,98
533,33
375,00
211,11
133,33
97,18
91,18
155,92
104,08
92,66
169,31
114,91
98,60
148,22
103,04
90,33
2,68
2,02
1,14
66,45
30,84
15,43
44,83
29,93
17,08
60,00
61,97
61,11
387,50
266,67
160,71
125,55
94,37
87,50
142,95
99,07
88,08
153,48
107,01
92,58
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
133,85
139,24
134,67
3,30
3,68
3,38
63,73
82,26
73,27
47,61
59,08
54,41
59,09
5,65
36,36
400,00
533,33
500,00
109,09
108,33
111,11
127,36
132,02
128,02
140,34
146,46
141,32
133,85
93,63
92,15
3,30
1,32
1,54
63,73
18,53
20,46
47,61
19,79
22,24
59,09
58,74
56,55
400,00
190,00
221,43
109,09
89,69
90,12
127,36
91,03
89,11
140,34
96,22
95,20
138,20
92,06
90,76
3,80
1,02
1,47
73,13
15,63
19,36
52,92
16,98
21,33
9,55
59,50
57,14
516,67
150,00
212,50
113,33
89,29
88,24
130,74
90,05
87,86
145,67
94,08
93,67
131,26
93,24
90,25
3,10
1,19
1,30
59,49
18,23
16,99
45,32
19,55
18,83
62,75
57,69
54,64
500,00
233,33
200,00
112,20
91,49
87,71
125,17
90,89
87,69
137,35
95,59
92,81
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
156,39
161,79
154,36
2,61
2,90
2,36
87,48
101,14
81,18
55,41
63,31
53,40
59,09
5,65
36,36
1100,00
566,67
500,00
128,57
122,22
125,00
152,76
154,07
147,40
163,02
165,45
156,65
156,39
116,41
110,27
2,61
2,17
1,86
87,48
54,77
41,61
55,41
46,83
38,31
59,09
58,24
56,55
566,67
500,00
387,50
128,57
100,00
96,88
152,76
112,70
104,96
163,02
121,22
112,25
157,01
112,28
107,42
2,35
2,15
2,23
85,54
56,91
51,01
54,17
50,63
47,70
9,55
59,50
57,14
533,33
516,67
520,00
126,80
96,05
92,97
153,32
108,19
102,56
162,53
116,63
111,33
145,25
104,63
98,72
1,91
1,40
1,41
71,77
37,38
32,50
49,08
35,67
32,97
34,09
57,69
54,64
890,00
300,00
300,00
121,05
94,26
89,70
142,48
102,02
95,80
149,97
107,54
101,35
Ek Tablo 48: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Boy/Çap1,30m Oranı
Hesaplamalarına Yönelik Bazı Belirtici İstatistikler.
Appendix Table 48: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Calculations of Height/Diameter1,30m Ratio for the Experimental
Ölçüm
Yılları
2002
2003
2004
2005
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
130,96
113,24
107,29
3,20
3,17
3,73
97,96
49,46
49,16
51,89
43,68
45,82
54,29
63,81
57,14
500,00
362,50
387,50
104,17
98,76
90,39
124,67
107,00
99,93
137,25
119,47
114,65
216,92
99,99
97,41
8,85
1,93
2,60
195,81
30,35
34,38
90,27
30,35
35,29
8,21
45,45
57,14
1700,00
266,67
290,00
140,91
93,75
87,88
199,52
96,19
92,28
234,32
103,78
102,54
193,73
106,78
103,45
6,89
2,79
3,47
158,13
43,84
46,13
58,45
25,48
34,53
40,00
50,00
47,78
860,00
233,33
320,00
128,00
96,00
89,13
180,20
101,28
96,61
207,26
112,29
110,29
122,23
92,56
89,77
3,38
1,49
2,39
71,44
23,58
31,00
58,45
25,48
34,53
40,00
50,00
47,78
860,00
233,33
320,00
103,67
88,57
83,10
115,59
89,64
85,04
128,88
95,49
94,49
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
126,53
89,25
83,85
2,60
1,56
1,72
64,06
23,83
23,27
50,63
26,70
27,75
52,63
8,23
56,67
533,33
275,00
246,15
104,76
84,44
80,00
121,42
86,17
80,46
131,64
92,32
87,24
129,42
88,67
80,74
2,17
1,49
1,06
54,54
22,75
14,38
42,14
25,66
17,81
50,00
53,13
50,00
500,00
257,14
187,50
112,50
84,26
78,87
125,17
85,74
78,65
133,68
91,60
82,83
150,65
92,89
86,31
3,27
2,00
1,42
81,90
30,61
19,23
32,16
27,23
19,42
46,67
54,26
46,38
320,00
208,33
213,33
125,00
87,04
83,33
144,23
88,95
83,51
157,06
96,83
89,11
109,67
94,80
80,43
1,44
1,71
1,15
35,27
25,81
15,62
32,16
27,23
19,42
46,67
54,26
46,38
320,00
208,33
213,33
100,00
88,30
77,42
106,83
91,43
78,15
112,50
98,16
82,70
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
132,21
87,67
93,39
3,41
0,96
1,77
65,20
14,58
23,16
49,32
16,63
24,80
58,49
54,68
10,45
533,33
147,83
183,33
111,83
85,71
88,89
125,51
85,79
89,91
138,91
89,55
96,88
162,97
90,18
90,81
5,81
1,57
1,27
108,18
19,19
16,60
66,38
21,28
18,28
66,99
9,88
60,10
850,00
187,50
194,44
129,17
88,64
87,93
151,55
87,08
88,30
174,39
93,28
93,32
200,50
90,79
88,97
12,36
1,01
1,22
234,81
15,13
15,97
85,92
28,02
40,94
40,00
40,00
46,82
900,00
300,00
533,33
130,77
89,73
87,80
176,20
88,80
86,56
224,81
92,78
91,38
143,29
93,72
88,13
6,54
1,75
2,65
123,11
26,26
36,08
85,92
28,02
40,94
40,00
40,00
46,82
900,00
300,00
533,33
109,29
90,00
83,59
130,42
90,27
82,91
156,16
97,17
93,35
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
129,90
96,72
94,84
1,76
1,32
1,53
65,87
35,11
35,30
50,78
36,20
37,29
52,63
8,23
10,45
533,33
362,50
387,50
105,26
87,76
86,05
126,26
94,39
91,65
133,17
99,56
97,68
169,77
92,95
89,65
3,55
1,03
1,06
134,95
25,82
24,44
81,16
27,62
27,31
8,21
9,88
50,00
1700,00
266,67
290,00
123,08
87,82
84,21
159,31
91,45
87,40
173,24
95,49
91,58
181,63
96,82
92,91
4,13
1,25
1,35
159,39
33,23
31,19
64,50
26,88
33,85
40,00
40,00
46,38
900,00
300,00
533,33
127,27
90,91
86,67
170,20
94,62
90,22
186,39
99,54
95,54
125,06
93,69
86,11
2,13
0,95
1,26
78,86
25,17
29,12
64,50
26,88
33,85
40,00
40,00
46,38
900,00
300,00
533,33
103,23
88,89
81,82
118,10
91,79
83,55
126,44
95,52
88,48
Ek Tablo 48: (Devam) Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Boy/Çap1,30m Oranı
Hesaplamalarına Yönelik Bazı Belirtici İstatistikler.
Appendix Table 48: (Cont.) Some Descriptive Statistics for Calculations of Height/Diameter1,30m Ratio for the Experimental
Ölçüm
Yılları
2006
2007
2008
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Ortalama
Standart Hata
Standart Sapma
Medyan (Ortanca)
Ort. İçin %95
Alt Sınır
Güv. Aralığı
Üst Sınır
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
117,03
96,11
94,20
1,99
1,66
2,90
45,49
26,42
39,37
38,87
27,49
41,79
42,50
22,50
53,01
533,33
220,00
400,00
105,00
92,68
85,86
113,13
92,84
88,47
120,94
99,39
99,92
129,20
90,50
87,46
2,23
1,37
1,42
53,36
21,89
19,32
41,30
24,19
22,09
20,00
22,11
26,03
400,00
242,86
221,43
113,64
87,06
83,71
124,82
87,81
84,67
133,58
93,19
90,26
149,30
86,60
88,09
3,09
1,11
1,60
74,97
14,00
21,85
50,21
16,17
24,80
22,22
58,56
49,06
1200,00
128,57
228,57
125,00
84,23
84,38
143,24
84,40
84,94
155,37
88,80
91,24
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
117,46
86,43
82,19
1,58
1,38
0,97
39,32
20,95
13,10
33,48
24,24
15,94
41,33
15,76
57,52
333,33
240,00
130,00
107,89
83,64
80,99
114,36
83,71
80,27
120,57
89,16
84,11
148,77
87,36
80,77
4,74
1,45
0,88
124,74
21,92
11,82
83,85
25,09
14,63
57,63
7,50
51,43
2000,00
256,25
116,67
116,67
84,05
80,56
139,47
84,51
79,03
158,07
90,21
82,50
125,01
91,54
81,48
2,21
1,41
1,65
56,81
21,43
22,18
45,44
23,41
27,22
40,80
27,03
34,88
833,33
240,00
266,67
110,71
89,06
80,33
120,67
88,76
78,22
129,34
94,33
84,74
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
146,33
89,39
88,56
4,51
1,26
1,11
86,90
19,02
14,60
59,39
21,28
16,49
36,19
8,26
53,11
633,33
139,39
180,00
118,18
88,61
86,12
137,46
86,92
86,37
155,20
91,87
90,76
140,39
92,41
92,09
3,47
1,43
1,64
66,88
21,76
21,26
47,64
23,55
23,09
12,00
25,00
48,84
800,00
268,75
275,00
123,08
91,30
90,00
133,56
89,59
88,86
147,22
95,23
95,32
128,73
95,06
96,95
3,21
1,29
1,34
61,74
19,57
17,46
47,96
20,59
18,01
7,53
25,71
32,59
500,00
214,29
141,18
107,89
93,40
93,62
122,42
92,51
94,30
135,03
97,60
99,60
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
126,94
90,64
88,32
1,51
0,86
1,12
58,12
22,83
26,05
46,78
25,14
29,49
36,19
8,26
53,01
633,33
240,00
400,00
109,09
88,24
84,50
121,29
89,14
86,13
127,20
92,50
90,54
139,45
90,09
86,77
2,32
0,82
0,80
93,31
21,92
18,42
67,12
24,33
21,26
12,00
7,50
26,03
2000,00
268,75
275,00
116,67
87,37
84,79
135,61
88,50
85,10
144,48
91,71
88,23
134,35
91,07
88,84
1,66
0,78
0,93
66,32
19,32
21,58
49,22
21,09
24,34
7,53
25,71
32,59
1200,00
240,00
266,67
114,09
90,00
86,73
131,47
90,06
86,31
137,98
93,11
90,49
(a) Gülnar
(b) Tarsus
120
110
100
İŞLEMLER
90
Kontrol
80
Mutedil
70
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
Ortalama Boy/Göğüs Çapı Oranı
140
2002
2001
2004
2003
2006
2005
130
120
110
100
İŞLEMLER
90
Kontrol
80
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Yıllar
(c) Bozyazı
115
115
110
105
100
İŞLEMLER
95
90
Kontrol
85
Mutedil
80
Şiddetli
1999 2
2000
1999 2
120
2000
Şiddetli
1999 1
120
1999 1
Mutedil
70
2008
2007
2002
2001
2004
2003
Yıllar
2006
2005
2008
2007
130
110
105
100
İŞLEMLER
95
90
Kontrol
85
Mutedil
80
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Yıllara Göre Ortalama Boy/Çap1,30m Oranı Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler.
Appendix Figure 47: The Multiple Line Charts for Mean Height/Diameter1,30m
Ratio for Each Treatment by Year at the Experimental Sites of Cedar Stands at
the Thicket Stage.
Ek Tablo 49: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Boy/Çap1,30m
Oranı Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 49: Summary of Mean Values of Height/Diameter1,30m Ratio, Analysis of Variance and Duncan Test
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
159,27
159,27
171,87
154,90
133,77
244,19
220,23
105,53
113,95
132,59
157,49
201,88
143,20
168,60
139,19
133,64
110,47
132,68
97,04
105,24
95,22
87,03
186,96
153,58
169,73
140,43
134,57
117,82
137,32
105,72
106,07
92,88
92,52
131,74
131,74
149,72
136,16
110,78
144,29
106,75
109,82
115,91
107,19
119,48
123,38
101,75
95,92
94,39
93,12
90,16
89,19
90,24
84,93
88,75
86,20
154,31
136,80
141,76
114,33
100,60
91,83
88,32
85,51
79,15
84,17
85,51
179,21
179,21
189,01
177,75
148,33
262,28
254,21
151,34
121,23
147,82
170,93
186,54
159,15
141,29
119,28
112,96
99,34
98,47
90,40
98,16
87,53
86,57
177,16
114,80
96,09
91,98
86,70
82,58
84,71
78,08
97,38
85,33
86,24
1.Kontrol
156,74
156,74
170,20
156,27
130,96
216,92
193,73
122,23
117,03
129,20
149,30
2.Mutedil
170,60
134,70
135,27
117,62
113,24
99,99
106,78
92,56
96,11
90,50
86,60
3.Şiddetli
172,81
135,06
135,86
115,58
107,29
97,41
103,45
89,77
94,20
87,46
88,09
Varyans An.***
F
p
0,265
0,776
0,786
0,498
1,155
0,377
3,101
0,119
0,992
0,424
9,372
0,014
3,208
0,113
3,388
0,104
4,669
0,060
10,577
0,011
15,844
0,004
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 50: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama Boy/Çap1,30m
Oranı Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
193,54
193,54
188,55
170,73
146,78
144,53
139,31
114,98
122,01
164,27
137,17
164,14
98,92
95,74
92,54
81,75
80,53
79,39
112,44
79,16
77,50
86,13
156,52
115,50
103,18
94,13
92,49
82,88
80,21
82,84
82,20
80,16
89,24
190,53
190,53
164,51
145,46
126,31
128,41
171,01
109,87
122,40
152,52
118,75
189,08
132,96
114,09
105,85
91,21
90,16
105,08
92,54
94,41
100,35
95,84
151,69
91,96
88,47
85,23
76,86
76,26
83,66
76,77
79,41
75,73
74,88
151,64
151,64
134,80
128,47
106,50
115,32
141,63
104,16
107,97
129,52
119,11
173,37
130,85
118,67
110,73
94,79
95,32
94,20
79,42
85,72
84,23
92,65
158,59
103,31
95,24
91,63
82,20
83,08
95,06
81,68
84,96
86,42
80,32
1.Kontrol
178,57
178,57
162,62
148,22
126,53
129,42
150,65
109,67
117,46
148,77
125,01
2.Mutedil
175,53
120,91
109,50
103,04
89,25
88,67
92,89
94,80
86,43
87,36
91,54
3.Şiddetli
155,60
103,59
95,63
90,33
83,85
80,74
86,31
80,43
82,19
80,77
81,48
Varyans An.***
F
p
1,952
0,222
13,228
0,006
12,147
0,008
14,827
0,005
9,454
0,014
21,507
0,002
20,928
0,002
6,086
0,036
24,941
0,001
26,417
0,001
24,866
0,001
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 51: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Ortalama
Boy/Çap1,30m Oranı Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
137,42
137,42
141,59
130,16
125,65
165,28
209,42
143,15
146,10
131,33
123,93
101,20
89,57
89,33
90,28
85,50
90,49
89,01
93,49
85,64
88,77
93,53
135,04
89,21
86,50
87,40
86,34
95,97
88,63
84,14
86,46
96,06
94,73
129,94
129,94
134,69
132,39
139,06
160,51
190,92
143,43
146,61
150,20
133,71
160,32
103,88
96,63
99,02
91,61
89,95
93,94
99,42
98,23
97,31
96,42
138,02
95,24
93,21
90,65
89,68
86,27
87,40
83,16
85,03
87,00
94,36
134,19
134,19
138,32
131,23
131,92
163,12
201,16
143,29
146,28
139,64
128,55
156,20
87,44
90,22
90,42
85,90
90,10
89,42
88,25
84,30
91,15
95,23
130,95
92,00
92,57
92,70
104,15
90,19
90,88
97,09
94,19
93,21
101,76
1.Kontrol
133,85
133,85
138,20
131,26
132,21
162,97
200,50
143,29
146,33
140,39
128,73
2.Mutedil
139,24
93,63
92,06
93,24
87,67
90,18
90,79
93,72
89,39
92,41
95,06
3.Şiddetli
134,67
92,15
90,76
90,25
93,39
90,81
88,97
88,13
88,56
92,09
96,95
Varyans An.***
F
p
0,068
0,935
48,860
0,000
158,400
0,000
140,650
0,000
36,120
0,000
532,506
0,000
380,545
0,000
90,473
0,000
118,337
0,000
53,348
0,000
74,157
0,000
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
Ek Tablo 52: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Ortalama Boy/Çap1,30m Oranı Değerleri,
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
156,74
156,74
170,20
156,27
130,96
216,92
193,73
122,23
117,03
129,20
149,30
170,60
134,70
135,27
117,62
113,24
99,99
106,78
92,56
96,11
90,50
86,60
172,81
135,06
135,86
115,58
107,29
97,41
103,45
89,77
94,20
87,46
88,09
178,57
178,57
162,62
148,22
126,53
129,42
150,65
109,67
117,46
148,77
125,01
175,53
120,91
109,50
103,04
89,25
88,67
92,89
94,80
86,43
87,36
91,54
155,60
103,59
95,63
90,33
83,85
80,74
86,31
80,43
82,19
80,77
81,48
133,85
133,85
138,20
131,26
132,21
162,97
200,50
143,29
146,33
140,39
128,73
139,24
93,63
92,06
93,24
87,67
90,18
90,79
93,72
89,39
92,41
95,06
134,67
92,15
90,76
90,25
93,39
90,81
88,97
88,13
88,56
92,09
96,95
1.Kontrol
156,39
156,39
157,01
145,25
129,90
169,77
181,63
125,06
126,94
139,45
134,35
2.Mutedil
161,79
116,41
112,28
104,63
96,72
92,95
96,82
93,69
90,64
90,09
91,07
3.Şiddetli
154,36
110,27
107,42
98,72
94,84
89,65
92,91
86,11
88,32
86,77
88,84
Varyans An.***
F
p
0,106
0,901
3,945
0,081
4,927
0,054
10,964
0,010
9,911
0,013
8,992
0,016
25,364
0,001
12,196
0,008
12,318
0,008
57,906
0,000
23,744
0,001
Duncan
Testi****
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
***
****
**
(b) Tarsus
400
350
350
300
300
Boy/Göğüs Çapı Oranı
(a) Gülnar
400
250
200
150
250
200
150
100
100
50
50
0
0
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
0
5000
20000
25000
30000
600
600
550
550
500
500
450
450
15000
(c) Bozyazı
400
350
300
250
200
400
350
300
250
200
150
150
100
100
50
50
0
2000
10000
0
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
18000
20000
22000
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
2008 Yılı İçin Hektardaki Ağaç Sayısı ile Boy/Çap1,30m Oranı Arasındaki
İlişkileri Gösteren Basit Serpilme Diyagramlar.
Appendix Figure 48: The Simple Scatterplots for the Relations of Tree Numbers
-1
(stems ha ) and Height/Diameter1,30m Ratio at 2008 for the Experimental Sites
(b) Tarsus
400
300
300
200
İŞLEMLER
100
(a) Gülnar
400
200
İŞLEMLER
100
Şiddetli
Şiddetli
Mutedil
0
Mutedil
Kontrol
0
2
4
6
8
10
12
14
0
16
Kontrol
0
Göğüs Çapı (cm)
4
6
8
10
12
14
16
18
(c) Bozyazı
300
300
200
100
İŞLEMLER
2
200
100
İŞLEMLER
Şiddetli
Şiddetli
Mutedil
Mutedil
0
Kontrol
0
10
20
30
0
Kontrol
0
10
20
30
2008 Yılı İçin Ağaçların Göğüs Çapı ile Boy/Çap1,30m Oranı Arasındaki
İlişkilerini Gösteren Çakışan Serpilme Diyagramlar.
Appendix Figure 49: The Overlay Scatterplots for the Relations of Diameter at
Breast Height and Height/Diameter1,30m Ratio at 2008 for the Experimental Sites
(b) Tarsus
30,00
25,00
25,00
20,00
15,00
İŞLEMLER
10,00
Kontrol
Göğüs Yüzeyi (m2/ha)
(a) Gülnar
30,00
5,00
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
İŞLEMLER
10,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
1999 1
15,00
5,00
Mutedil
0,00
20,00
0,00
2008
Şiddetli
1999 1
2007
2000
1999 2
2002
2001
Yıllar
2006
2005
2008
2007
Yıllar
(c) Bozyazı
50,00
40,00
40,00
30,00
30,00
İŞLEMLER
20,00
Kontrol
2004
2003
20,00
İŞLEMLER
10,00
Kontrol
Mutedil
Mutedil
10,00
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
Yıllar
2006
2005
2008
2007
0,00
Şiddetli
1999 1
2000
1999 2
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Yıllık Meşcere Toplam Göğüs Yüzeyi Değerlerini Gösteren Çoklu Çizgi
Grafikler.
Appendix Figure 50: The Multiple Line Charts for Annual Values of Stand Total
Basal Area for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ek Tablo 53: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere Göğüs
2
Yüzeyi Değerleri (m /ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
2
-1
Appendix Table 53: Summary of Annual Values of Stand Basal Area (m ha ), Analysis of Variance and Duncan Test
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2
m /ha
Ç
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
4,91
4,91
5,53
9,33
12,24
11,54
13,97
15,63
23,26
23,95
24,90
2,70
2,31
0,39
14,44
4,03
4,40
5,78
7,50
7,76
11,35
14,49
18,84
20,42
2,07
1,59
0,48
23,19
2,24
3,19
4,36
4,92
5,18
6,22
8,02
9,60
10,73
3,35
3,35
5,52
6,99
9,71
9,35
14,41
14,20
15,83
19,92
19,30
8,54
8,22
0,32
3,75
11,50
13,57
16,89
20,32
23,29
25,10
27,57
30,69
33,09
2,95
2,55
0,40
13,56
4,06
5,27
6,83
8,74
10,03
11,30
12,28
14,82
15,73
3,08
3,08
4,85
6,90
9,49
8,96
11,01
14,42
18,33
17,36
17,99
4,42
4,14
0,28
6,33
5,20
6,75
8,08
10,70
11,70
12,93
14,58
18,57
26,74
4,07
3,63
0,44
10,81
5,34
7,23
9,93
12,65
14,91
14,40
17,95
22,35
23,88
1.Kontrol
3,78
3,78
5,30
7,74
10,48
9,95
13,13
14,75
19,14
20,41
20,73
2.Mutedil
5,22
4,89
0,33
6,32
6,91
8,24
10,25
12,84
14,25
16,46
18,88
22,70
26,75
3.Şiddetli
3,03
2,59
0,44
14,52
3,88
5,23
7,04
8,77
10,04
10,64
12,75
15,59
16,78
Varyans An.***
F
p
1,015
0,417
1,066
0,402
7,723
0,050
2,411
0,195
1,105
0,390
0,817
0,486
0,748
0,513
0,643
0,559
0,464
0,650
0,497
0,631
1,229
0,357
1,185
0,368
2,323
0,179
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
Ç: Çıkarılan Meşcere Göğüs Yüzeyi ve Yüzdesi.
*
**
***
****
Ek Tablo 54: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere Göğüs
2
2
-1
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2
m /ha
Ç
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
3,57
3,57
6,48
7,96
9,71
11,96
13,42
14,61
16,78
18,18
18,73
7,64
7,14
0,50
6,54
9,78
11,53
13,48
16,12
17,72
17,88
18,87
19,67
20,69
4,95
4,66
0,29
5,86
7,00
9,35
11,19
14,51
16,40
16,95
20,07
21,82
23,65
5,99
5,99
10,70
13,17
15,56
17,86
18,64
20,16
21,63
23,90
28,77
5,17
4,50
0,67
12,96
7,99
9,35
11,74
12,12
13,79
18,68
19,97
20,56
23,36
7,01
6,88
0,13
1,85
9,29
11,39
14,50
16,61
16,22
20,06
21,41
25,74
25,85
7,24
7,24
12,04
14,75
18,38
21,93
23,41
24,90
28,64
31,03
31,37
7,68
6,93
0,75
9,77
7,97
10,11
13,36
16,58
15,74
13,48
14,65
16,98
21,14
6,07
5,86
0,21
3,46
6,78
9,20
12,59
14,99
14,03
18,52
19,54
23,69
25,23
1.Kontrol
5,60
5,60
9,74
11,96
14,55
17,25
18,49
19,89
22,35
24,37
26,29
2.Mutedil
6,83
6,19
0,64
9,37
8,58
10,33
12,86
14,94
15,75
16,68
17,83
19,07
21,73
3.Şiddetli
6,01
5,80
0,21
3,49
7,69
9,98
12,76
15,37
15,55
18,51
20,34
23,75
24,91
Varyans An.***
F
p
0,534
0,612
0,118
0,891
24,436
0,008
7,596
0,051
0,832
0,480
0,655
0,553
0,391
0,692
0,420
0,675
0,794
0,494
0,634
0,562
1,040
0,409
1,550
0,287
1,028
0,413
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
***
****
Ek Tablo 55: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere Göğüs
2
2
-1
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2
m /ha
Ç
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
21,19
21,19
24,23
26,33
29,73
26,64
29,01
27,52
37,55
39,02
42,51
22,60
21,56
1,04
4,60
24,89
28,37
29,26
31,17
33,04
34,35
35,56
36,80
38,10
18,26
16,76
1,50
8,21
18,50
21,45
38,71
21,46
26,99
28,02
30,98
31,43
32,62
20,62
20,62
25,31
29,48
31,87
30,14
32,98
37,87
40,30
43,36
48,59
11,95
4,42
7,53
63,01
10,82
12,86
14,70
16,55
19,15
19,51
22,43
24,51
26,54
13,23
8,85
4,38
33,11
10,48
12,22
13,66
15,93
17,38
19,87
20,35
22,13
21,86
20,89
20,89
23,27
27,89
30,80
35,98
30,98
32,71
38,94
41,19
45,55
15,25
13,02
2,23
14,62
14,36
17,00
19,46
20,86
22,00
25,04
27,63
29,80
29,08
18,07
14,14
3,93
21,75
16,44
18,80
4,54
23,36
24,66
30,92
27,99
28,49
29,64
1.Kontrol
20,90
20,90
24,27
27,90
30,80
30,92
30,99
32,70
38,93
41,19
45,55
2.Mutedil
16,60
13,00
3,60
21,69
16,69
19,41
21,14
22,86
24,73
26,30
28,54
30,37
31,24
3.Şiddetli
16,52
13,25
3,27
19,79
15,14
17,49
18,97
20,25
23,01
26,27
26,44
27,35
28,04
Varyans An.***
F
p
1,490
0,298
2,022
0,213
0,023
0,887
0,108
0,759
2,986
0,126
3,084
0,120
0,967
0,433
2,975
0,127
1,915
0,227
1,066
0,402
5,320
0,047
7,298
0,025
10,160
0,012
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
***
****
Ek Tablo 56: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Değerleri
2
(m /ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
2
-1
Ölçüm
Yılları
1999 M.Ö.*
1999 M.S.**
2
m /ha
Ç
%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
3,78
3,78
5,30
7,74
10,48
9,95
13,13
14,75
19,14
20,41
20,73
5,22
4,89
0,33
6,32
6,91
8,24
10,25
12,84
14,25
16,46
18,88
22,70
26,75
3,03
2,59
0,44
14,52
3,88
5,23
7,04
8,77
10,04
10,64
12,75
15,59
16,78
5,60
5,60
9,74
11,96
14,55
17,25
18,49
19,89
22,35
24,37
26,29
6,83
6,19
0,64
9,37
8,58
10,33
12,86
14,94
15,75
16,68
17,83
19,07
21,73
6,01
5,80
0,21
3,49
7,69
9,98
12,76
15,37
15,55
18,51
20,34
23,75
24,91
20,90
20,90
24,27
27,90
30,80
30,92
30,99
32,70
38,93
41,19
45,55
16,60
13,00
3,60
21,69
16,69
19,41
21,14
22,86
24,73
26,30
28,54
30,37
31,24
16,52
13,25
3,27
19,79
15,14
17,49
18,97
20,25
23,01
26,27
26,44
27,35
28,04
1.Kontrol
10,09
10,09
13,10
15,87
18,61
19,37
20,87
22,45
26,81
28,66
30,86
2.Mutedil
9,55
8,03
1,52
15,92
10,73
12,66
14,75
16,88
18,24
19,81
21,75
24,05
26,57
3.Şiddetli
8,52
7,21
1,31
15,38
8,90
10,90
12,92
14,80
16,20
18,47
19,84
22,23
23,24
Varyans An.***
F
p
0,033
0,968
0,145
0,868
0,023
0,887
0,000
0,984
0,252
0,785
0,306
0747
0,413
0,679
0,271
0,772
0,311
0,744
0,206
0,819
0,599
0,579
0,516
0,621
0,580
0,588
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
2 3
2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
***
****
(a) Gülnar
(b) Tarsus
6,00
8,00
5,00
4,00
3,00
2,00
6,00
4,00
2,00
1,00
Çıkarılan Göğüs Yüz.
0,00
0,00
Kalan Göğüs Yüzeyi
Kontrol
Kontrol
Mutedil Şiddetli
Mutedil Şiddetli
İşlemler
İşlemler
(c) Bozyazı
30,00
12,00
10,00
20,00
10,00
8,00
6,00
4,00
2,00
0,00
Kalan Göğüs Y üzeyi
0,00
İşlemler
İşlemler
Meşcere Göğüs Yüzeyi Değerlerini Gösteren Yığmalı Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 51: The Stacked Bar Charts for Residual and Cut Stand Basal
Area at Silvicultural Interventions at 1999 for the Experimental Sites of Cedar
(b) Tarsus
120,00
100,00
100,00
Göğüs Yüzeyi (%)
(a) Gülnar
120,00
80,00
60,00
40,00
20,00
80,00
60,00
40,00
20,00
Çık.Göğ.Yüz.Yüzdesi
0,00
KalanGöğ.Yüz.Yüzdesi
Kontrol
Mutedil
0,00
Şiddetli
İşlemler
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
120,00
120,00
100,00
100,00
Kontrol
80,00
60,00
40,00
20,00
80,00
60,00
40,00
20,00
0,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
0,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Meşcere Göğüs Yüzeyi Yüzdesi Değerlerini Gösteren Yığmalı Çubuk
Grafikler.
Appendix Figure 52: The Stacked Bar Charts for Residual and Cut Stand Basal
Area Percent at Silvicultural Interventions in 1999 for the Experimental Sites of
(a) Gülnar
(b) Tarsus
5,00
4,00
3,00
2,00
İŞLEMLER
1,00
Kontrol
0,00
Yıllık Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha)
5,00
4,00
3,00
2,00
İŞLEMLER
Kontrol
1,00
Mutedil
-1,00
2000
Mutedil
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
0,00
2008
2000
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Yıllar
(c) Bozyazı
5,00
6,00
5,00
4,00
3,00
İŞLEMLER
2,00
Kontrol
1,00
Mutedil
0,00
Şiddetli
2001
2002
2003
2004
Yıllar
2005
2006
2007
2008
2002
Yıllar
7,00
2000
Şiddetli
2001
4,00
3,00
2,00
İŞLEMLER
Kontrol
1,00
Mutedil
0,00
Şiddetli
2000
2002
2001
2004
2003
2006
2005
2008
2007
Yıllar
Hektardaki Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerlerini Gösteren Çoklu
Çizgi Grafikler.
Appendix Figure 53: The Multiple Line Charts for the Annual Increment Values
of Stand Basal Area per ha for the Experimental Sites of Cedar Stands at the
Thicket Stage.
Ek Tablo 57: Gülnar Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere Göğüs
Yüzeyi Artımı (m2/ha), Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha) ve Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs
2
Yüzeyi Artımı (m /ha) Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
2
-1
Appendix Table 57: Summary of the Annual Increment Values of Stand Basal Area (m ha ), Total Increment of Stand
2
-1
2
-1
Basal Area (m ha ), and Periodic Mean Annual Increment of Stand Basal Area (m ha ), Analysis of Variance and
Duncan Test Results for Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.G.Ar.*
G
(m2/ha)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
0,62
3,80
2,91
-0,70
2,43
1,66
7,63
0,69
0,95
19,99
2,22
45,24
1,72
0,37
1,38
1,72
0,26
3,59
3,14
4,35
1,58
18,11
2,01
87,11
0,65
0,95
1,17
0,56
0,26
1,04
1,80
1,58
1,13
9,14
1,02
63,87
2,17
1,47
2,72
-0,36
5,06
-0,21
1,63
4,09
-0,62
15,95
1,77
52,90
3,28
2,07
3,32
3,43
2,97
1,81
2,47
3,12
2,40
24,87
2,76
33,62
1,51
1,21
1,56
1,91
1,29
1,27
0,98
2,54
0,91
13,18
1,46
57,43
1,77
2,05
2,59
-0,53
2,05
3,41
3,91
-0,97
0,63
14,91
1,66
53,79
1,06
1,55
1,33
2,62
1,00
1,23
1,65
3,99
8,17
22,60
2,51
60,65
1,71
1,89
2,70
2,72
2,26
-0,51
3,55
4,40
1,53
20,25
2,25
61,98
1.Kontrol
1,52
2,44
2,74
-0,53
3,18
1,62
4,39
1,27
0,32
16,95
1,88
49,82
2.Mutedil
2,02
1,33
2,01
2,59
1,41
2,21
2,42
3,82
4,05
21,86
2,43
49,67
3.Şiddetli
1,29
1,35
1,81
1,73
1,27
0,60
2,11
2,84
1,19
14,19
1,58
60,88
Varyans An.**
F
p
0,554
0,602
1,473
0,302
1,108
0,389
11,978
0,008
1,806
0,243
1,043
0,409
1,202
0,364
1,635
0,271
2,504
0,162
2,681
0,147
2,680
0,147
0,413
0,679
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
G: Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı.
*
1999-2008 Yılları Arasındaki Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı.
**
***
Ek Tablo 58: Tarsus Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere Göğüs
2
2
-1
2
-1
2
-1
Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.G.Ar.*
G
(m2/ha)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
2,91
1,48
1,75
2,25
1,46
1,19
2,17
1,40
0,55
15,16
1,68
47,18
2,64
1,75
1,95
2,64
1,60
0,16
0,99
0,80
1,02
13,55
1,51
21,09
2,34
2,35
1,84
3,32
1,89
0,55
3,12
1,75
1,83
18,99
2,11
45,28
4,71
2,47
2,39
2,30
0,78
1,52
1,47
2,27
4,87
22,78
2,53
42,26
3,49
1,36
2,39
0,38
1,67
4,89
1,29
0,59
2,80
18,86
2,10
46,57
2,41
2,10
3,11
2,11
-0,39
3,84
1,35
4,33
0,11
18,97
2,11
30,64
4,80
2,71
3,63
3,55
1,48
1,49
3,74
2,39
0,34
24,13
2,68
37,03
1,04
2,14
3,25
3,22
-0,84
-2,26
1,17
2,33
4,16
14,21
1,58
22,78
0,92
2,42
3,39
2,40
-0,96
4,49
1,02
4,15
1,54
19,37
2,15
36,73
1.Kontrol
4,14
2,22
2,59
2,70
1,24
1,40
2,46
2,02
1,92
20,69
2,37
41,05
2.Mutedil
2,39
1,75
2,53
2,08
0,81
0,93
1,15
1,24
2,66
15,54
1,73
27,89
3.Şiddetli
1,89
2,29
2,78
2,61
0,18
2,96
1,83
3,41
1,16
19,11
2,12
36,61
Varyans An.**
F
p
3,705
0,090
1,282
0,344
0,075
0,928
0,316
0,740
0,571
0,593
0,574
0,592
1,458
0,305
3,327
0,107
0,513
0,623
1,969
0,220
1,920
0,227
1,168
0,373
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ek Tablo 59: Bozyazı Deneme Alanlarında Yer Alan Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Yıllık Meşcere Göğüs
2
2
-1
2
-1
2
-1
Duncan Test Results for Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.G.Ar.*
G
(m2/ha)
(%)
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
3,04
2,10
3,40
-3,09
2,37
-1,49
10,03
1,47
3,49
21,32
2,37
11,18
3,33
3,48
0,89
1,91
1,87
1,31
1,21
1,24
1,30
16,54
1,84
8,52
1,74
2,95
17,26
-17,25
5,53
1,03
2,96
0,45
1,19
15,86
1,76
10,51
4,69
4,17
2,39
-1,73
2,84
4,89
2,43
3,06
5,23
27,97
3,11
15,07
6,40
2,04
1,84
1,85
2,60
0,36
2,92
2,08
2,03
22,12
2,46
55,61
1,63
1,74
1,44
2,27
1,45
2,49
0,48
1,78
-0,27
13,01
1,45
16,33
2,38
4,62
2,91
5,18
-5,00
1,73
6,23
2,25
4,36
24,66
2,74
13,12
1,34
2,64
2,46
1,40
1,14
3,04
2,59
2,17
-0,72
16,06
1,78
13,71
2,30
2,36
-14,26
18,82
1,30
6,26
-2,93
0,50
1,15
15,50
1,72
12,18
1.Kontrol
3,37
3,63
2,90
0,12
0,07
1,71
6,23
2,26
4,36
24,65
2,74
13,10
2.Mutedil
3,69
2,72
1,73
1,72
1,87
1,57
2,24
1,83
0,87
18,24
2,03
15,59
3.Şiddetli
1,89
2,35
1,48
1,28
2,76
3,26
0,17
0,91
0,69
14,79
1,64
12,40
Varyans An.**
F
p
1,032
0,412
1,449
0,307
0,021
0,980
0,018
0,982
0,660
0,551
0,410
0,681
3,557
0,096
2,925
0,130
11,077
0,010
9,081
0,015
9,078
0,015
0,733
0,519
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
Ek Tablo 60: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı
(m2/ha), Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha) ve Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı
2
(m /ha) Değerleri, Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
2
-1
2
-1
2
-1
Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
1999-2000
2000-2001
2001-2002
2002-2003
2003-2004
2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
Top.G.Ar.*
G
(m2/ha)
(%)
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1,52
2,44
2,74
-0,53
3,18
1,62
4,39
1,27
0,32
16,95
1,88
49,82
2,02
1,33
2,01
2,59
1,41
2,21
2,42
3,82
4,05
21,86
2,43
49,67
1,29
1,35
1,81
1,73
1,27
0,60
2,11
2,84
1,19
14,19
1,58
60,88
4,14
2,22
2,59
2,70
1,24
1,40
2,46
2,02
1,92
20,69
2,37
41,05
2,39
1,75
2,53
2,08
0,81
0,93
1,15
1,24
2,66
15,54
1,73
27,89
1,89
2,29
2,78
2,61
0,18
2,96
1,83
3,41
1,16
19,11
2,12
36,61
3,37
3,63
2,90
0,12
0,07
1,71
6,23
2,26
4,36
24,65
2,74
13,10
3,69
2,72
1,73
1,72
1,87
1,57
2,24
1,83
0,87
18,24
2,03
15,59
1,89
2,35
1,48
1,28
2,76
3,26
0,17
0,91
0,69
14,79
1,64
12,40
1.Kontrol
3,01
2,76
2,74
0,76
1,50
1,58
4,36
1,85
2,20
20,76
2,33
34,66
2.Mutedil
2,70
1,93
2,09
2,13
1,36
1,57
1,94
2,30
2,53
18,55
2,06
31,05
3.Şiddetli
1,69
2,00
2,02
1,87
1,40
2,27
1,37
2,39
1,01
16,03
1,78
36,63
Varyans An.**
F
p
1,587
0,280
1,374
0,323
2,207
0,191
1,331
0,332
0,010
0,991
0,575
0,591
4,429
0,066
0,195
0,828
0,844
0,475
1,573
0,282
1,715
0,258
0,058
0,945
Duncan
Testi***
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
*
**
***
(a) Gülnar
(b) Tarsus
21,00
24,00
20,69
20,00
21,86
Toplam Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha)
22,00
20,00
18,00
16,95
16,00
14,00
19,00
19,11
18,00
17,00
16,00
15,54
14,19
15,00
12,00
14,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
22,00
26,00
24,65
21,00
Şiddetli
İşlemler
(c) Bozyazı
24,00
Mutedil
22,00
20,00
18,00
18,24
16,00
14,79
14,00
12,00
20,76
20,00
19,00
18,55
18,00
17,00
16,00
16,03
15,00
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
1999-2008 Yılları Arasında Toplam Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı
Değerlerini Gösteren Basit Çubuk Grafikler.
Appendix Figure 54: The Simple Bar Charts for Total Increment Values of Stand
Basal Area between 1999-2008 for the Experimental Sites of Cedar Stands at
the Thicket Stage.
(b) Tarsus
2,40
2,43
2,20
2,00
1,80
1,88
1,60
1,58
1,40
Kontrol
Mutedil
Periyodik Ortalama Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha)
(a) Gülnar
2,60
2,60
2,40
2,37
2,20
2,12
2,00
1,80
1,73
1,60
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
2,80
2,74
2,60
2,40
2,20
2,03
1,80
1,64
1,40
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
(c) Bozyazı
1,60
Şiddetli
İşlemler
3,00
2,00
Mutedil
2,40
2,30
2,33
2,20
2,10
2,06
2,00
1,90
1,80
1,78
1,70
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerlerini
Increment Values of Stand Basal Area for the Experimental Sites of Cedar
(a) Gülnar
(b) Tarsus
42,00
60,88
60,00
58,00
56,00
54,00
52,00
50,00
49,82
49,67
Periyodik Ortalama Göğüs Yüzeyi Artımı (%)
62,00
48,00
40,00
41,05
38,00
36,61
36,00
34,00
32,00
30,00
28,00
27,89
26,00
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
Kontrol
İşlemler
(c) Bozyazı
37,00
15,59
15,00
14,00
13,10
12,40
12,00
Şiddetli
İşlemler
16,00
13,00
Mutedil
36,63
36,00
35,00
34,66
34,00
33,00
32,00
31,00
31,05
30,00
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
Periyodik Ortalama Yıllık Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Yüzdesi
Değerlerini Gösteren Basit Çubuk Grafikler.
Increment Percent of Stand Basal Area for the Experimental Sites of Cedar
(a) Gülnar
(b) Tarsus
12,00
10,00
8,00
6,00
DÖNEMLER
2000 - 2002
4,00
Göğüs Yüzeyi Artımı (m2/ha)
9,00
10,00
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
6,00
DÖNEMLER
5,00
2000 - 2002
2003 - 2005
3,00
Şiddetli
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
İşlemler
(c) Bozyazı
9,00
14,00
12,00
8,00
10,00
8,00
6,00
DÖNEMLER
4,00
2000 - 2002
7,00
4,00
2003 - 2005
2,00
8,00
7,00
6,00
DÖNEMLER
5,00
2000 - 2002
4,00
2,00
2003 - 2005
0,00
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
İşlemler
Şiddetli
2003 - 2005
3,00
2006 - 2008
Kontrol
Mutedil
Şiddetli
İşlemler
3’er Yıllık Dönemlerde Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerlerini Gösteren
Appendix Figure 57: The Clustered Bar Charts for the Increment Values of
Stand Basal Area at Each Three Years for the Experimental Sites of Cedar
Periyodik Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerleri (m2/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Appendix Table 61: Summary of the Periodic Increment Values of Stand Basal Area at Each Three Years (m), Analysis of
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
7,33
3,39
9,27
3,47
5,57
9,07
2,77
1,86
4,51
6,36
4,49
5,10
8,67
8,21
7,99
4,28
4,47
4,43
6,41
4,93
3,57
3,94
4,85
13,81
6,30
4,47
9,48
1.Kontrol
6,70
4,27
5,98
2.Mutedil
5,36
6,21
10,29
3.Şiddetli
4,45
3,60
6,14
Varyans An.***
F
p
0,985
0,427
2,743
0,143
2,016
0,214
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Periyodik Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerleri (m2/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Variance and Duncan Test Results for Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
6,14
4,90
4,12
6,34
4,40
2,81
6,53
5,76
6,70
9,57
4,60
8,61
7,24
6,94
4,68
7,62
5,56
5,79
11,14
6,52
6,47
6,43
0,12
7,66
6,73
5,93
6,71
1.Kontrol
8,95
5,34
6,40
2.Mutedil
6,67
3,82
5,05
3.Şiddetli
6,96
5,75
6,40
Varyans An.***
F
p
1,947
0,223
0,717
0,526
0,484
0,639
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
Dönemlerde Periyodik Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerleri (m2/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi
Sonuçları.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
BLOK I
BLOK II
BLOK III
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
8,54
-2,21
14,99
7,70
5,09
3,75
21,95
-10,69
4,60
11,25
6,00
10,72
10,28
4,81
7,03
4,81
6,21
1,99
9,91
1,91
12,84
6,44
5,58
4,04
-9,60
26,38
-1,28
1.Kontrol
9,90
1,90
12,85
2.Mutedil
8,14
5,16
4,94
3.Şiddetli
5,72
7,30
1,77
Varyans An.***
F
p
0,155
0,859
0,184
0,836
17,724
0,003
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
1 2 3
*
**
Ek Tablo 64: Sıklık Çağındaki Sedir Meşcerelerine Ait Deneme Alanlarında 3’er Yıllık Dönemlerde Periyodik
Meşcere Göğüs Yüzeyi Artımı Değerleri (m2/ha), Varyans Analizi ve Duncan Testi Sonuçları.
Variance and Duncan Test Results for the Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket Stage.
Ölçüm
Yılları
2000-2002
2003-2005
2006-2008
*
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
1.Kontrol
2.Mutedil
3.Şiddetli
6,70
4,27
5,98
5,36
6,21
10,29
4,45
3,60
6,14
8,95
5,34
6,40
6,67
3,82
5,05
6,96
5,75
6,40
9,90
1,90
12,85
8,14
5,16
4,94
5,72
7,30
1,77
1.Kontrol
8,51
3,84
8,41
2.Mutedil
6,72
5,06
6,77
3.Şiddetli
5,71
5,54
4,77
Varyans An.***
F
p
2,928
0,130
0,878
0,463
0,966
0,433
Duncan
Testi****
1 2 3
1 2 3
1 2 3
**
Ek Tablo 65: Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Gülnar Deneme Alanlarındaki Değişkenler Arasındaki İlişkiler.
Appendix Table 65: Correlation between Selected Variables in Gülnar Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
İşlem
Grupları
Değişken 1
Değişken 2
Kontrol
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Mutedil
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Şiddetli
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
1999
Müd.Önce
Müd.Son.
0,968**
0,968**
0,986**
0,986**
0,940**
0,940**
-0,693**
-0,693**
0,988**
0,988**
0,916**
0,916**
-0,615**
-0,615**
0,995**
0,995**
-0,743
-0,743
-0,487**
-0,487**
0,901**
0,966**
0,081
-0,177
0,913**
0,947**
-0,617**
-0,696**
0,198
0,000
0,718**
0,898**
-0,527**
-0,645**
0,137
-0,113
-0,076
0,319
-0,401**
-0,506**
0,946**
0,956**
-0,496
-0,381
0,936**
0,940**
-0,747**
-0,763**
0,451
-0,493
0,885**
0,879**
-0,654**
-0,712**
-0,395
-0,390
0,930*
0,269
-0,542**
-0,567**
* Korelasyon 0,01 düzeyinde önemlidir.
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0,964**
-0,647
0,945**
-0,724**
-0,645
0,918**
-0,662**
-0,700
0,451
-0,523**
0,968**
-0,339
0,946**
-0,665**
-0,330
0,908**
-0,613**
-0,252
0,499
-0,472**
0,962**
0,067
0,938**
-0,711**
0,187
0,899**
-0,623**
-0,054
-0,286
-0,510**
0,957**
0,894*
0,938**
-0,698**
0,868
0,902**
-0,580**
0,976**
-0,569
-0,497**
0,954**
-0,143
0,952**
-0,732**
-0,482
0,898**
-0,643**
-0,187
-0,071
-0,551**
0965**
0,172
0,944**
-0,773**
0,063
0,899**
-0,716**
0,101
-0,250
-0,585**
0,960**
0,292
0,942**
-0,689**
0,291
0,924**
-0,569**
0,369
-0,017
-0,486**
0,952**
-0,328
0,953**
-0,687**
-0,079
0,897**
-0,592**
-0,326
0,387
-0,512**
0,962**
0,442
0,950**
-0,695**
0,159
0,907**
-0,626**
0,545
-0,209
-0,518**
0,932**
0,519
0,930**
-0,597**
0,350
0,857**
-0,530**
0,359
-0,775
-0,389**
0,938**
-0,332
0,958**
-0,708**
-0,068
0,879**
-0,570**
-0,363
0,273
-0,562**
0,939**
0,249
0,949**
-0,708**
0,225
0,870**
-0,582**
0,410
0,158
-0,542**
0,945**
0,397
0,934**
-0,631**
0,325
0,880**
-0,561**
0,348
-0,389
-0,421**
0,951**
-0,378
0,957**
-0,646**
-0,021
0,890**
-0,549**
-0,370
0,391
-0,488**
0,961**
0,782
0,948**
-0,676**
0,662
0,902**
-0,588**
0,762
-0,787
-0,492**
0,857**
0,955*
0,951**
-0,529**
0,955*
0,830**
-0,150**
0,963**
-0,730
-0,385**
0,921**
-0,575
0,961**
-0,600**
-0,449
0,868**
-0,348**
-0,606
0,559
-0,489**
0,926**
-0,331
0,950**
-0,626**
-0,164
0,876**
-0,446**
-0,403
0,190
-0,466**
0,948**
-0,057
0,951**
-0,669**
-0,089
0,885**
-0,560**
-0,110
0124
-0,509**
0,887**
-0,708
0,953**
-0,735**
0,196
0,764**
-0,553**
-0,639
0,784
-0,611**
0,920**
0,787
0,951**
-0,594**
0,759
0,859**
-0,439**
0,750
-0,788
-0,439**
0,939**
0,739
0,944**
-0,703**
0,607
0,856**
-0,601**
0723
-0,528
-0,528**
0,909**
0,015
0,960**
-0,647**
-0,425
0,835**
-0,433**
0,112
0,301
-0,534**
0,901**
-0,390
0,959**
-0,564**
-0,205
0,843**
-0,274**
-0,365
0,495
-0,449**
0,927**
0,954*
0,943**
-0,638**
0,916*
0,842**
-0,515**
0,991**
-0,623
-0,474**
0,925**
-0,330
0,976**
-0,632**
-0,102
0,888**
-0,328**
-0,325
0,154
-0,584**
0,910**
-0,543
0,960**
-0,582**
-0,393
0,851**
-0,328**
-0,342
0,836
-0,462**
**Korelasyon 0,05 düzeyinde önemlidir.
Ek Tablo 66: Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Tarsus Deneme Alanlarındaki Değişkenler Arasındaki İlişkiler.
Appendix Table 66: Correlation between Selected Variables in Tarsus Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
İşlem
Grupları
Değişken 1
Değişken 2
Kontrol
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Mutedil
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Şiddetli
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
1999
Müd.Önce
Müd.Son.
0,966**
0,966**
-0,567
-0,567
0,930**
0,930**
-0,707**
-0,707**
-0,622
-0,622
0,899**
0,899**
-0,660**
-0,660**
-0,533
-0,533
0,462
0,462
-0,477**
-0,477**
0,969**
0,961**
-0,739
0,685
0,948**
0,960**
-0,749**
-0,809**
-0,718
0,630
0,911**
0,911**
-0,725**
-0,766**
-0,738
0,739
0,597
-0,573
-0,557**
-0,641**
0,960**
0,954**
0,692
0,987**
0,943**
0,961**
-0,755**
-0,810**
0,741
0,982**
0,893**
0,901**
-0,719**
-0,745**
0,762
0,994**
-0,520
-0,927*
-0,556**
-0,662**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0,975**
-0,445
0,929**
-0,724**
-0,482
0,900**
-0,690**
-0,408
0,567
-0,493**
0,950**
-0,670
0,964**
-0,761**
-0,539
0,904**
-0,687**
-0,623
0,870
-0,611**
0,953**
0,391
0,965**
-0,804**
0,599
0,888**
-0,694**
0,333
-0,269
-0,672**
0,976**
-0,553
0,929**
-0,735**
-0,554
0,889**
-0,711**
-0,509
0,734
-0,510**
0,943**
-0,247
0,967**
-0,773**
-0,034
0,900**
-0,661**
-0,318
0,331
-0,638**
0,937**
0,450
0,970**
-0,802**
0,109
0,896**
-0,618**
0,491
-0,673
-0,698**
0,960**
-0,337
0,935**
-0,679**
-0,351
0,906**
-0,584**
-0,369
0,162
-0,469**
0,489**
-0,045
0,920**
-0,520**
0,183
0,136*
-0,537**
-0,120
0,174
-0,272**
0,775**
0,953*
0,965**
-0,601**
0,931*
0,750**
-0,065
0,976**
-0,752
-0,488**
0,954**
-0,508
0,937**
-0,720**
-0,552
0,863**
-0,656**
-0,535
0,341
-0,518**
0,921**
-0,529
0,973**
-0,747**
-0,470
0,893**
-0,562**
-0,535
0,550
-0,633**
0,924**
-0,071
0,970**
-0,741**
-0,185
0,893**
-0,538**
-0,115
-0,203
-0,626**
0,926**
0,496
0,931**
-0,653**
0,920*
0,841**
-0,555**
0,417
-0,404
-0,444**
0,906**
0,467
0,970**
-0,695**
0,401
0,877**
-0,524**
0,459
-0,546
-0,570**
0,846**
0,628
0,971**
-0,699**
0,370
0,830**
-0,276**
0,567
-0,804
-0,604**
0,932**
-0,776
0,950**
-0,703**
-0,960**
0,864**
-0,559**
-0,682
0,596
-0,541**
0,856**
0,626
0,972**
-0,656**
0,601
0,829**
-0,266**
0,593
-0,647
-0,559**
0,796**
0,085
0,976**
-0,563**
-0,101
0,780**
0,027
0,028
-0,498
-0,509**
0,919**
0,000
0,939**
-0,714**
0,516
0,844**
-0,546**
-0,045
0,501
-0,530**
0,638**
0,691
0,884**
-0,569**
0,616
0,282**
-0,317**
0,630
-0,707
-0,325**
0,882**
0,178
0,974**
-0,743**
-0,026
0,855**
-0,389**
0,118
-0,477
-0,663**
0,927**
-0,744
0,929**
-0,474**
-0,559
0,831**
-0,402**
-0,741
0,774
-0,309**
0,813**
-0,241
0,978**
-0,554**
-0,037
0,797**
-0,057
-0,278
0,634
-0,477**
0,862**
-0,541
0,973**
-0,671**
-0,453
0,830**
-0,239**
-0,548
0,394
-0,612**
0,905**
-0,374
0,937**
-0,624**
-0,358
0,799**
-0,465**
-0,391
0,343
-0,455**
0,728**
-0,964**
0,979**
-0,710**
-0,821
0,664**
-0,125
-0,956*
0,883*
-0,675**
0,685**
0,746
0,971**
-0,674**
0,895*
0,686**
-0,144
0,785
-0,356
-0,550**
Ek Tablo 67: Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Bozyazı Deneme Alanlarındaki Değişkenler Arasındaki İlişkiler.
Appendix Table 67: Correlation between Selected Variables in Bozyazı Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
İşlem
Grupları
Değişken 1
Değişken 2
Kontrol
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Mutedil
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Şiddetli
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
1999
Müd.Önce
Müd.Son.
0,960**
0,960**
0,496
0,496
0,956**
0,956**
-0,745**
-0,745**
0,708
0,708
0,912**
0,912**
-0,678
-0,678
0,627
0,627
-0,020
-0,020
-0,574**
-0,574**
0,908**
0,946**
0,760
0,795
0,936**
0,959**
-0,674**
-0,701**
0,605
0,739
0,818**
0,888**
-0,585**
-0,530**
0,836
0,812
-0,728
-0,816
-0,460**
-0,567**
0,940**
0,937**
-0,600
-0,578
0,901**
0,940**
-0,648**
-0,673**
-0,637
-0,389
0,811**
0,854**
-0,560**
-0,524**
-0,570
-0,572
0,594
0,711
-0,409**
-0,504**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0,719**
0,840
0,809**
-0,562**
0,819
0,201**
-0,658
0,883**
-0,526
-0,192**
0,952**
0,373
0,962**
-0,737**
0,385
0,895**
-0,576**
0,301
-0,457
-0,623**
0,940**
-0,591
0,949**
-0,658**
-0,323
0,861**
-0,519**
-0,579
0,787
-0,510**
0,970**
0,127
0,958**
-0,699**
0,293
0,908**
-0,667
0,048
-0,156
-0,539**
0,947**
0,542
0,963**
-0,699**
0,625
0,888**
-0,534**
0,475
-0,496
-0,586**
0,930**
-0,565
0,949**
-0,663**
-0,130
0,841**
-0,488**
-0,564
0,834
-0,530**
0,955**
0,778
0,957**
-0,663**
0,797
0,899**
-0,597
0,820
-0,605
-0,504**
0,936**
0,146
0,969**
-0,697**
0,140
0,889**
-0,467**
0,123
-0,184
-0,610**
0,516**
-0,533
0,902**
-0,581**
-0,487
0,172*
-0,161*
-0,517
0524
-0,392**
0,955**
-0,437
0,954**
-0,620**
-0,253
0,880**
-0,595
-0,554
0,143
-0,460**
0,472**
0,252
0,917**
-0,633**
-0,748
0,135
-0,333**
0,170
-0,828
-0,426**
0,909**
-0,362
0,975**
-0,605**
-0,220
0,878**
-0,304**
-0,359
0,482
-0,521**
0,959**
-0,143
0,950**
-0,495**
-0,110
0,881**
-0,511
-0,088
0,381
-0,337**
0,917**
0,252
0,967**
-0,740**
-0,748
0,855**
-0,484**
0,170
-0,828
-0,664**
0,882**
-0,281
0,954**
-0,617**
-0,531
0,799**
-0,267**
-0,314
-0,184
-0,528**
0,864**
-0,592
0,955**
-0,478**
0,287
0,817**
-0,184
-0,421
0,932*
-0,348**
0,879**
0,499
0,964**
-0,584**
-0,253
0,833**
-0,267**
0,433
-0,814
-0,479**
0,861**
-0,328
0,948**
-0,383**
-0,584
0,773**
-0,030
-0,318
0,069
-0,285**
0,944**
0,086
0,952**
-0,641**
-0,002
0,877**
-0,590
0,234
0,100
-0,471**
0,448**
-0,080
0,928**
-0,511**
-0,569
0,136*
-0,197**
-0,180
-0,729
-0,327**
0,909**
0,628
0,959**
-0,578**
0,541
0,829**
-0,287**
0,612
-0,659
-0,500**
0941**
0,821
0,955**
-0,622**
0,759
0,870**
-0,521
0,857
-0,592
-0,483**
0,878**
0,761
0,967**
-0,565**
0,328
0,824**
-0,202**
0,711
-0,818
-0,484**
0,877**
0,015
0,952**
-0,439**
0,191
0,808**
-0,053
-0,004
0,122
-0,355**
0,935**
0,116
0,954**
-0,649**
0,114
0,854**
-0,568
0,169
0,113
-0,495**
0,903**
0,709
0,965**
-0,566**
0,234
0,856**
-0,229**
0,653
-0,804
-0,480**
0,863**
-0,397
0,954**
-0,593**
-0,434
0,800**
-0,179*
-0,417
0,017
-0,501**
Ek Tablo 68: Sıklık Çağı Sedir Meşcerelerine Ait Tüm Deneme Alanlarındaki Değişkenler Arasındaki İlişkiler.
Appendix Table 68: Correlation between Selected Variables in All Experimental Sites of Cedar Stands at the Thicket
Stage.
İşlem
Grupları
Değişken 1
Değişken 2
Kontrol
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Mutedil
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
Şiddetli
Müdahale
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Göğ.Çapı (cm)
Boy (m)
Boy (m)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy (m)
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Üst Boy (m)
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Göğ.Yüz.(mm2)
Boy-Çap Oranı
Boy-Çap Oranı
1999
Müd.Önce
Müd.Son.
0,957**
0,957**
-0,017
-0,017
0,944**
0,944**
-0,667**
-0,667**
-0,102
-0,102
0,912**
0,912**
-0,579**
-0,579**
-0,052
-0,052
-0,201
-0,201
-0,469**
-0,469**
0,921**
0,962**
0,821**
0,839**
0,923**
0,930**
-0,659**
-0,671**
0,834**
0,892**
0,813**
0,887**
-0,584**
-0,605**
0,720**
0,701**
-0,500*
-0,663**
-0,433**
-0,449**
0,947**
0,957**
0,734**
0,887**
0,887**
0,921**
-0,672**
-0,673**
0,796**
0,906**
0,816**
0,870**
-0,588**
-0,597**
0,731**
0,857**
-0,411
-0,627**
-0,407**
-0,449**
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
0,833**
0,151
0,721**
-0,596**
0,155
0,265**
-0,617**
0,083
-0,111
-0,165**
0,963**
0,721**
0,934**
-0,624**
0,768**
0,888**
-0,566**
0,638**
-0,317
-0,418**
0,960**
0,856**
0,926**
-0,603**
0,905**
0,875**
-0,528**
0,830**
-0,522*
-0,390**
0,964**
-0,250
0,942**
-0,671**
-0,312
0,907**
-0,591**
-0,272
-0,266
-0,470**
0,955**
0,773**
0,936**
-0,681**
0,848**
0,872**
-0,595**
0,669**
-0,448
-0,480**
0,952**
0,846**
0,926**
-0,655**
0,878**
0,859**
-0,560**
0,864**
-0,413
-0,442**
0,935**
-0,283
0,944**
-0,625**
-0,154
0,899**
-0,469**
-0,285
0,265
-0,429**
0,726**
0,684**
0,794**
-0,540**
0,789**
0,208**
-0,517**
0,602**
-0,270
-0,191**
0,705**
0,481*
0,819**
-0,512**
0,895**
0,277**
-0,308**
0,320
-0,556*
-0,225**
0,927**
-0,431
0,938**
-0,530**
-0,451
0,869**
-0,426**
-0,380
0,336
-0,344**
0,707**
0,552*
0,806**
-0,578**
0,482*
0,222**
-0,472**
0,536*
-0,230
-0,235**
0,915**
0,770**
0,957**
-0,600**
0,894**
0,876**
-0,376**
0,768**
-0,366
-0,444**
0,936**
-0,461
0,937**
-0,515**
-0,430
0,871**
-0,441**
-0,409
0,545*
-0,332**
0,930**
0,684**
0,950**
-0,626**
0,549*
0,864**
-0,490**
0,584*
-0,340
-0,468**
0,910**
0,675**
0,936**
-0,589**
0,795**
0,828**
-0,408**
0,686**
-0,468
-0,410**
0,879**
0,345
0,948**
-0,466**
0,772**
0,837**
-0,164**
0,320
0,475*
-0,326**
0,898**
0,789**
0,953**
-0,571**
0,678**
0,837**
-0,262**
0,666**
-0,763**
-0,458**
0,885**
0,707**
0,934**
-0,453**
0,827**
0,793**
-0,146**
0,520*
-0,511*
-0,325**
0,931**
-0,497*
0,944**
-0,595**
-0,445
0,874**
-0,462**
-0,386
0,714**
-0,418**
0,584**
0,552*
0,849**
-0,520**
0,504*
0,164**
-0,361**
0,462
-0,288
-0,220**
0,911**
0,857**
0,944**
-0,524**
0,918**
0,836**
-0,326**
0,747**
-0,527*
-0,377**
0,927**
0,581*
0,940**
-0,482**
0,691**
0,862**
-0,374**
0,526*
-0,398
-0,329**
0,876**
0,675**
0,961**
-0,562**
0,692**
0,821**
-0,210**
0,633**
-0,259
-0,462**
0,884**
0,636**
0,941**
-0,465**
0,848**
0,811**
-0,095*
0,559*
0,248
-0,361**
0,925**
-0,234
0,940**
-0,610**
-0,273
0,841**
-0,484**
-0,161
0,320
-0,434**
0,865**
0,577*
0,965**
-0,580**
0,478*
0,829**
-0,158**
0,552*
-0,396
-0,498**
0,835**
0,670**
0,943**
-0,513**
0,640**
0,777**
-0,083
0,715**
-0,248
-0,394**

TOROS (LÜBNAN) SEDİRİ - İç Anadolu Ormancılık Araştırma

Transkript

Benzer belgeler

Meyva Ağacı Dip Kurtları SİDM

MARMARA VE BATI KARADENİZ - Kavakçılık Araştırma Enstitüsü

ÇOK ULUSLU, ĐŞBĐRLĐKÇĐ, SOSYAL e-ÖĞRENME

Kennametal, İstanbul`da Hızlı Müdahale Merkezi

0021 - İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Compass Deneme Çalışması

OrmanBakımı

Klinik denemelerde yanlılık kaynakları, körleme, rasgeleleştirme

Bu PDF dosyasını indir