Metisilin Dirençli S.aureus (MRSA)

Metisilin Dirençli S.aureus (MRSA)
(Korunma ve Kontrol)
Giriþ
KOLONÝZASYON: Staphylococcus aureus (S.aureus) gibi infeksiyon yapýcý özgül bir mikroorganizma
açýs ýndan kültür sonucu pozitif bulunan, fakat söz konusu mikroorganizmanýn neden olabileceði has talýklarda
görülen semptom veya bulgular bulunmayan kiþilerde, o mikroorganizmanýn k olonize olduðu kabul edilir.
Mikroorganizmanýn kaynaðý bir hasta veya herhangi bir saðlýklý insan olabilir.
TAÞIYICI: Kalýcý kolonizasyon saptanan kiþidir. Bu durumda örneðin; burun, perine ve boðaz gibi bir
veya birden çok vücut bölgesinde özgül bir mikroorganizmaya karþý kültür pozitifliði saptanýr. Ancak
infeksiyona ait bulgu ve belirtiler yoktur.
KOHORT: MRSA gibi hastane infeksiyonu etkeni olarak büyük önem taþýyan özel bir mikroorganizma
ile kolonize veya infekte olan iki veya daha çok kiþinin, ayný mikroorganizmayý taþýmayan diðer hasta veya
kiþilerden ayrý odalara veya servislere ayrýlmasýdýr.
DEZENFEKSÝYON: Cansýz yüzeylerdeki mikroorganizmalarýn hastalýk yapan formlarýnýn, kimyasal
veya fiziksel (ýsý) yöntemlerle ortadan kaldýrýlmasýdýr.
ENDEMÝK: Hastane gibi bir saðlýk kuruluþunda kolonizasyonun veya infeksiyonun hýzý ya da
frekansýdýr.
ÝNFEKSÝYON: Mikroorganizmalarýn, normalde steril olan konak dokularýnda bulunmasýdýr. Bir
mikroorganizma vücuda girip dokularda çoðaldýðýnda; ateþ, cerahatli akýntý, inflamasyon veya doku
hasarlanmasý gibi hastalýk belirtileri ortaya çýkabileceði gibi, o kiþide infek siyona iliþkin klinik bulgu ve
belirtiler olmaksýzýn baðýþýklýk geliþebilir.
MORFOLOJÝ: Mikroorganizmalarýn þekil ile ilgilenen bilim dalýdýr.
EKZOTOKSÝN: Bazý mikroorganizmalar tarafýndan üretilen ve hastalýk oluþturma özellik lerini arttýran
zehirli maddelerdir.
Tarihsel önemi
Stafilokok lar 100 yýldan uzun bir süredir en önemli infeksiyon etkenlerinden biri olarak týp dünyasýný
meþgul etmek tedir. Ýlk kez 1878 yýlýnda Robert Koch tarafýndan tanýmlanan ve 1881 yýlýnda Alexander
Ongston tarafýndan fare ve kobaylarda hastalýk yaptýðý gösterilen stafilokoklar; o dönemlerde ins anlarda çok
aðýr seyreden, tedavis i güç, ölümcül infeksiyonlara neden olmaktaydý. Alexander Fleming’in 1928 yýlýnda
penisilini bulmasýný takiben 1940 yýlýnda bu antibiyotiðin k linik kullanýma girmesi ile birlik te stafilokok
infeksiyonlarýnýn tedavisinde önemli baþarýlar saðlanmýþ týr. Bununla birlikte, penisilinin çok yaygýn
kullanýlmasýnýn sonucunda, penisilini parçalayan stafilok ok suþlarý (türleri) ortaya çýkmaya baþlamýþtýr.
Stafilokok larda penis ilin direnci 1940’lý yýllarýn ortalarýndan itibaren gittikçe artmýþ, 1950’li yýllarda penisilinin
yanýsýra tetras iklin, eritromisin ve streptomisin gibi diðer antibiyotiklere de direnç geliþimine tanýk olunmuþtur.
Akýllý insanoðlu, 1960 yýlýnda metisilini, daha sonra da stafilokoklar tarafýndan üretilen penisilini
parçalayan enzimlere (penisilinaz) dayanýk lý penisilin türlerini geliþtirmiþtir. Bu sayede, stafilokok
infeksiyonlarýnýn tedavisinde ikinci büyük baþarý kazanýlmýþtýr. Ancak bu baþarýnýn üzerinden henüz bir yýl
geçmiþken (1961), stafilokoklarda metisilin direnci tanýmlanmýþ ve 1970’li yýllarýn sonu ile 1980’li yýllarýn
baþlarýndan itibaren de MRSA suþlarýnda çoklu antibiyotik direnci ortaya çýkmaya baþlamýþtýr. Günümüzde
direnç sorununun giderek yaygýnlaþmasý ile birlikte MRSA tüm dünyada hastane infeksiyonu salgýnlarýna
yolaçan çok ciddi bir sorun haline gelmiþtir.
Baþlangýçta MRSA infeksiyonlarýnýn yalnýzca tedavisine yönelik çalýþmalar yapýlmýþ, kýsýtlý kontrol
önlemleri dýþýnda, korunma yöntemlerine çok az baþvurulmuþ, etkenin eradikasyonu (tamamen ortadan
kaldýrýlmasý) ise hiç düþünülmemiþtir.
Bunda biraz da küçük çaplý hastanelerde MRSA infeksiyonu görülmemesinin rolü olmuþtur. Bindokuzyüz
doksanlý yýllarýn baþlarýndan itibaren MRSA infeksiyonlarýnýn hastane ortamýnda yayýlmasýnýn
Nönlenmesindeki zorluklar fark edilmeye baþlanmýþtýr. Bunun üzerine; söz
konusu infeks iyonlarýn kontrol altýnda tutmasý ve hastane ortamýnda yayýlmasýnýn en aza indirilmesine
yönelik olarak yoðun çalýþmalar baþlatýlmýþtýr ve halen sürdürülmektedir. Bugün bir çok hastanede bu
amaçla; hastanenin iþlev v e özelliklerine uygun olarak, hastalarýn k esin izolas yonu da dahil olmak üzere her
türlü önleme baþvurulmakta, hastanenin k endi iþlev ve özelliklerine uygun ve özgün korunma politikalarý
geliþtirilmeye çalýþýlmaktadýr.
Metisilin dirençli S.aureus (MRSA) Nedir?
Staphylocococus aureus, normal insan florasýnýn bir bölümünü oluþturan gram pozitif bir bakteridir.
MRSA ise adýndan da kolayca anlaþýlabileceði gibi Staphylococcus aureus’un bir suþudur. Metisilin;
stafilokoklara etkili, ancak ýsý ve benzeri fiziksel etkenlere olduk ça duyarlý bir antibiyotiktir. Örneðin antibiyotik
duyarlýlýk testi sýrasýnda test ortamýnda 2 °C’lik bir ýsý deðiþimi olmasý, test sonuçlarýnýn yanlýþ
deðerlendirilmesine (duyarlý ? dirençli gibi) sebep olabilmek tedir. Bu nedenle, mikrobiyoloji laboratuarlarýnda
metisilin yerine, ayný amacý karþýlayan daha stabil bir antibiyotik olan oksas ilin k ullanýlmaktadýr. Uygun
laboratuar koþullarýnda test edildiðinde oksasilin direnci; bir Staphylococcus aureus suþunun metis ilin dirençli
(MRSA) olduðunu gös terir.
MRSA infeksiyonlarý neden tehlikelidir?
MRSA infeksiyonlarýnýn, yukarýda da kýsaca deðinildiði gibi, ölümcül infek siyonlara neden olmasýnýn
dýþýnda diðer bir ürkütücü yaný da; penisilinaz enzimine dirençli tüm penis ilinlere (metisilin, oksasilin, nafsilin,
kloksasilin ve dikoloksasilin), sefalos porinlere, ayrýca klindamisin, eritromisin, tetrasiklin ve aminoglikozidler
gibi daha birçok antibiyotiðe dirençli olmasýdýr. Baþka bir anlatýmla; MRSA infeksiyonlarýnda tedav i seçeneði
olarak çok sýnýrlý sayýda antibiyotik bulunmaktadýr. Günümüzde MRSA ile infek te olgularýn tedavisi ancak;
nadiren etkili olan birkaç antibiyotik dýþýnda, glikopeptid grubu olarak adlandýrýlan ve sadece damar içi yoldan
uygulanabilen vankomisin ve teik oplanin adlý iki antibiyotikle mümkün olabilmektedir. Diðer önemli bir husus
ise, uygun dozda k ullanýlsa bile vankomisinin, hastada mevc ut MRSA kolonizasyonunu ortadan tamamen
kaldýramamasýdýr; yani MRSA infeksiyonu olduðu için etkin olarak tedavi edilen bir has tanýn tedavi
bitiminden sonra da bu bakteri ile kolonize olma olasýlýðý bulunmaktadýr. Diðer taraftan, k ontrol edilemeyen,
örneðin açýk akýntýlý yara gibi, bir MRSA infeksiyonu olan ya da kötü hijyenik alýþkanlýklarý nedeniyle bir
hastanýn izolasyona alýnmas ý zorunluluðu; has ta kadar yakýnlarýný da rahatsýz eden ve sýkýntýya sokan
önemli bir sosyal problem olarak k arþýmýza çýkmaktadýr. Bu nedenle de hangi hastalarýn izole edilmesi
gerektiði iyi bilinmeli, daha doðrusu bir protok olle belirlenmelidir.
S.aureus’un Özellikleri
Þekil: Kok
Morfoloji: Üzüm salkýmý þeklinde k ümeler
Gram reaksiyonu: Pozitif
Kültür özellikleri: Klinik örneklerden alýnan materyallerde 35°C’de 16-18 saat içinde gözle görülebilir
koloniler oluþ turur. Üretilmesi için en yaygýn olarak kanlý agar kullanýlýr.
Koagülaz aktivitesi: Tavþan plazmasýný koagule etmesiyle diðer stafilokok türlerinden ayrýlýr Dezenfektan
ve antiseptiklere duyarlýlýk: Staphylococcus aureus antibiyotiklere karþý çoðul direnç
gösterse de, dezenfektan ve antiseptiklere duyarlýdýr.
Örneðin MRSA ile infekte hastalarýn yattýðý odalar
“Düþük Seviyeli Dezenfeksiyon” amacýyla kullanýlan kuarterner amonyum klorür bileþik leri ile etkin bir þekilde
dezenfekte edilebilir. Ayrýca MRSA suþlarý alkol ve iyot bileþikleri gibi antiseptiklere de olduk ça duyarlýdýr.
Önemli not: Bir hastadan izole edilen stafilok ok suþunun metisine duyarlý (MSSA) ya da dirençli
(MRSA) olduðu klinik olarak birbirinden ayýrt edilemez. Bu nedenle kültür ve antibiyotik duyarlýlýk tes tlerinin
yapýlmasý þarttýr.
Þekil- 1: Gram boyamada gram pozitif hücre içi koklarýn görünümü.
Þekil-2: Kanlý agar besiyerinde S.aureus kolonilerinin görünümü.
Þekil-3: Koagülaz testi (k onvansiyonel metod) negatif test (üstte), Pozitif test (altta)
Toksinler ve Enzimler : Stafilokok lar çeþitli hastalandýrýc ý etk inlikleri olan birç ok toks in ve enzim
üretirler. Her stafilokok suþunun, aþaðýda belirtilen toksin ve enzimleri üretme özelliðine sahip
olmadýðýný unutmamak gerekir.
Koagülaz : Fibrinojeni pýhtýlaþtýran enzimdir. Tüm S.aureus suþlarý bu enzimi üretir.
Hemolizin : Eritrositleri eriten enzimdir. Tüm S.aureus suþlarý bu enzimi üretir.
Hyaluronidaz : Bað dok usunun önemli bir yapý taþý olan hiyalüronik asidi parçalayan enzimdir.
Lökosidin : Lökositleri tahrip eden enzimdir.
Lipaz : Yað asitlerini tahrip eden enzimdir.
Enterotoksin : S.aureus’un bes in zehirlenmesine neden olan toksinidir.
Nükleaz : Nükleik asitleri tahrip eden enzimdir.
Eksfoliatin : Derinin yüzey tabak alarýnýn dökülmesine neden olan maddedir.
En sýk rastlanan S.aureus infeksiyonlarý
1. Follikülit: Kýl folikülünün infeksiyonudur. Yüzeyel follikülit temelde stafilok okal bir impetigodur.
Baþlangýçta kýl kökünün etrafýnda eritemli bir bölge oluþur. Sonuç ta kubbe þeklinde püstül geliþir
2. Karbonkül: Deri ve deri altý dokunun, derin yerleþimli, cerahatli infeksiyonudur
3. Ýmpetigo: Stafikokoklarýn ve Streptococcus pyogenes’in oluþturduðu çok bulaþýcý, yüzeyel bir
piyodermidir.
Bulaþýcý yüzeyel piyodermi olarak da anýlmaktadýr. Ýnfeksiyon yüzeyel, gevþek vezikül þeklinde baþlar ve
vezikülün yýrtýlmasý sonucunda kalýn sarýmsý kabuk oluþur. En sýk yüzde görülür.
4. Mastit (Meme inflamasyonu) : Emziren annelerin %1-3’ünde görülür. Etkeni sýklýkla S.aureus’tur.
5. Yara infeksiyonlarý
6. Osteomyelit: Kemik infek siyonu.
7. Besin Zehirlenmesi: Staphylococcus aureus ile k ontamine olmuþ; kremalý pasta, patates salatasý,
dondurma gibi yüksek k arbonhidratlý besinlerin yenmesini takip eden 2-6 saat içinde oluþur. Þiddetli mide
aðrýsý, bulantý ve kusma baþlýca yakýnmalardýr.
8. Toksik Þok Sendromu: Ani baþlayan yüksek ateþ, þiddetli sulu ishal ve kas aðrýlarýný takiben
hipotansiyon
ve ciddi olgularda þok ile karak terize infeksiyon tablosudur. Tipik olarak 15-25 yaþ arasý ve menstruasyon
sýrasýnda tampon kullanan genç kadýnlarda görülür. Mensturasyon esnas ýnda aniden baþlar.
9. Kavlanmýþ (Haþlanmýþ) Deri Sendromu: En çok çocuk ve yenidoðanlarda görülür. Aniden aðýz
çevresinde
eritem ve 2-3 gün içinde hýzla güneþ yanýðýna benzer parlak k ýrmýzý bül (çevresi belirgin, büyük vezikül)
tarzýnda döküntü ile baþlar. Lokal lezyonu deri kavlamasý izler. Deskuamas yon 5 gün içinde oluþur.
10. Septisemi/Endokardit.
11. Pnömoni: Nadir olmakla birlikte Ýnfluenza pnömonilerini ya da aspirasyonu takiben ortaya çýkabilir.
12. Neonatal deri lez yonlarý: Zaman zaman hastane bakýmý sýrasýnda görülür. Hastane çalýþanlarýndan
(ellerin gereðince yýk anmamas ý sonucunda) veya vaginal k olonizasyonu olan annelerden yenidoðan
bebeklerine bulaþýr.
Ýnkübasyon Periyodu
Ýnk übasyon periyodu; bir mikrorganizmanýn bir konakçýya (hastaya) girmesinden, semptomlarýn ya da
infeksiyonun ilk bulgu/larýnýn ortaya çýkmasýna kadar geçen süredir. MRSA infeksiyonlarýnýn ink übasyon
periyodu deðiþkendir, çoðu zaman belirsizdir. Sýklýkla 4-10 gün kadardýr.
Ýnfeksiyon kaynaklarý
Stafilokok infek siyonlarýnda (MRSA dahil) ortak kaynak insanlardýr. Ýnfeksiyon zincirinde diðer
hayvanlar nadiren rol alýr.
Kültür Yöntemleri
Ön burun delikleri: Hastaya uygulanacak iþlem anlatýlýr. Sonra Serum Fizyolojik ile ýslatýlmýþ ek üvyon
sol burun deliði ön kýsmýna (nares) sokulur, 3-5 saniye hafifç e çevrilir. Ayný eküvyonla, ayný iþlem sað burun
deliðinde tekrarlanýr. Eküvyon kültür transport vasatý içine yerleþtirilir. Laboratuvar istek formuna MRSA için
kültür alýndýðý mutlak a yazýlýr.
Ýnfekte bölgeler: Süpüratif (cerahatli) bir lezyondan en uygun örnek alma yöntemi, doku biyopsisi veya
sývý aspirasyonudur. Bunlar mümkün deðilse, eküvyon kullanýlýr. Bununla birlikte, ek üvyon ile bu tipte
materyal alýnmasýnýn; yüzey k ontaminasyonu ihtimali ve az materyal (<0.2 ml) alýnabilmes i gibi
dezavantajlarý vardýr. Ýnfeksiyon þüphes i bulunan alan, Serum Fizyolojikle ýslatýlmýþ steril gaz bez ile silinerek
dekontamine edilir.
Drenaj bölgesinden ik i eküvyon yardýmýyla ve ek üvyonlar hafifçe çevrilerek mümkün olan en çok miktarda
materyalin eküvyon pamuðu tarafýndan emilmesi saðlanýr. Eküvyonlardan biri transport vasatýna yerleþtirilir,
diðeri ise Gram boyasý uygulamak için kullanýlýr.
Kültür alýnmasý sýrasýnda infekte materyalle bulaþma tehlikesinin bulunduðu durumlarda eldiven
tak ýlmalý ve önlük giyilmelidir. Mask e giyilmesi ise gerekli deðildir. Hasta materyalleri ile bulaþmýþ (kirlenmiþ)
tüm malzemeler plastik bir torba içine konmalý, torbanýn aðzý sýkýca kapatýldýktan sonra hasta odasýndan
çýkarýlarak atýklarýn yok edileceði alana taþýnmalýdýr. Bu uygulamada, hastanenin týbbi atýk imha
politikalarýnýn ek siksiz uygulanmasý çok önemlidir.
Bulaþma Yolu
Staphylococcus aureus en sýk burun deliklerinin ön k ýsmýnda kolonize olur. Genel popülasyonun % 3040’ý S.aureus’un burun taþýyýc ýsýdýr. Bu nedenle, oto-infeksiyon (kiþinin kendini infekte etmesi) sýk görülür.
Pürülan drenajý olan hastalar, en önemli epidemik bulaþma kaynaðýdýr. Solunum yolu ile ve cansýz maddeler
yoluyla bulaþma nadirdir. El yýkama ve eldiven giyme gibi genel hijyenik kurallara uymayan saðlýk personeli
sýklýkla bulaþmalardan sorumludur. Stafilok oklarýn burun dýþýnda en sýk kolonize olduklarý vücut bölgeleri ise;
nazofarinks, koltuk altlarý, kasýklar ve gas trointestinal sistemdir.
Yüksek risk grubunu oluþturan hastalar
Staphylococcus aureus infeksiyonlarý, etkeninin dok uyu istila etmes i sonucunda geliþir. Cerrahi yaralar,
santral kateterler gibi invaziv cihazlarýn uygulandýðý vücut bölgeleri ve yumuþak doku yaralarý S. aureus
infeksiyonlarýnýn en sýk görüldüðü alanlardýr.
• Transplantasyon hastalarý, kronik böbrek yetmezliði olanlar, Ýnsan Ýmmünyetmezlik Virusu (HIV)
infeksiyonlular ve kanser hastalarý gibi baðýþýk lýk sis temleri bozulmuþ hastalar,
• Çoklu antibiyotik kullanan, steroid veya kemoterapi gören hastalar,
• Cerahi ya da yoðun bakým hastalarý,
• Yaþlý ve kötü beslenmiþ has talar; S.aureus infeksiyonu geliþmesi bakýmýndan yük sek risk
gruplarýný oluþtururlar.
Sorumluluklar
Hastane ortamýnda MRSA infeksiyonlarý ile etkin bir þekilde mücadele edilebilmesi ve yayýlýmýnýn
asgari düzeylere indirilebilmesi için multidisipliner çalýþma ve eþgüdüm gerekmektedir. Bu konuda görev
alacak ünite ve saðlýk personelinin sorumluluklarý aþaðýdaki gibidir:
Mikrobiyoloji Laboratuvarýnýn sorumluluðu:
(1) Mevcut en iyi araþtýrma metotlarýný k ullanarak, hýzlý ve zamanýnda raporlama yapmak.
(2) Eðitimsel formlar hazýrlamak.
(3) Kültür materyalinde MRSA izole edildiðinde ilgili saðlýk personelini haberdar etmek.
Hekimin sorumluluðu:
(1) Laboratuvara uygun örnek/lerin gönderilmesini saðlamak.
(2) Kolonize hastalarda vankomisin veya teikoplanin kullanmamak.
(3) Kendisi infeksiyonun kaynaðý imiþ gibi çok dikkatli hareket etmek.
Hemþirenin sorumluluðu:
(1) Mikrobiyoloji raporlarýný yorumlama bilgi ve becerisine sahip olmak.
(2) Kolonizas yon ve infeksiyonun arasýndaki farký bilmek .
(3) Sonuc u mümkün olan en kýsa sürede hekime bildirmek .
Ýnfeksiyon Kontrol Önlemleri
El Yýkama: Saðlýk personeli eldiven giysin veya giymesin, hasta ile temastan önce ve sonra
mutlaka ellerini yýkamalýdýr. Antimikrobiyal içeren sabunlarýn kullanýlmasýnýn yararlarý halen tartýþmalýdýr.
Esas önemli olan ellerin ne ile yýkandýðý deðil, ne zaman ve nasýl yýkandýðýdýr.
Maske takýlmasý: MRSA pnömonili bir hastadan, damlacýk infeksiyonu yolu ile bulaþmayý önlemek
amacýyla (tüberkulozda olduðu gibi) maske takýlabilir. Ancak stafilokoklarýn aerosoller içinde damlacýk
infeksiyonu tarzýnda taþýndýðýna dair çok kýsýtlý veri bulunmaktadýr. Bu nedenle MRSA pnömonili ya da
yanýk hastalarýnda maske tak ýlmasý genellikle tavsiye edilmemektedir.
Temizlik Uygulamalarý: MRSA ile infekte bir hastanýn bulunduðu odanýn temizliðinde genel çevre
temizliði kurallarý uygulanýr. Genel temizlik için kuarterner amonyum bileþ ikleri kullanýlabilir. Fenollerin ya da
hipoklorit solüsyonlarýnýn kullanýmý gereksizdir.
Havanýn Temizlenerek Arýn Hale Getirilmesi: MRSA’nýn solunum yoluyla bulaþma risk ini önlemek için
solunan havanýn iyon yüklü olmasý gerekmektedir.
Çamaþýrlarýn ve MRSA ile infekte hastalarýn kiþisel giyecekleri: Ýnfekte MRSA hastasýnýn yara
akýntýsý ile bulaþmýþ yatak çarþ af takýmlarý ve hasta giysilerinin diðer çamaþýrlardan ayrý olarak yýkanmasýna
gerek yok tur. Uygun su sýcaklýðý, deterjan kullanýmý, hafif asidite saðlanmasý, çalkalama ve kurutma gibi
normal yýkama prosedürleri MRSA’larýn ortadan k aldýrýlmasý için yeterlidir. Ancak bu tür malzemeler,
hastanýn odasýndan aðzý k apalý torbalar içinde çýkarýlmalýdýr.
Yemek Kaplarý: MRSA ile infekte kiþiler için “tek kullanýmlýk yemek kaplarýnýn” kullanmasýna gerek
yok tur. Tabaklarýn normal yýkama iþlemine tabi tutulmasý mikroorganizmayý ortadan kaldýrýr.
Ortak Kullanýlan Malzemeler: MRSA infeksiyonlu hastalar, jakuzi ya da ayak banyolarý gibi
hizmetlerden mahrum býrakýlmamalýdýr. Bu tür etkinlikleri; diðer hastalarýn en önce kullanmasýnýn
saðlanmasý, MRSA’lý hastalara verilecek hizmetin gün sonu veya hafta sonuna ertelenmesi þeklinde
planlamaya da gerek yok tur. MRSA ile infekte hastalar, ortak kullanýlmasý gerek en aletleri diðer hastalarla
randevu sýrasýna göre ayný gün içinde k ullanabilirler. Her alet üretici firmanýn tavsiye ettiði þekilde
temizlendiði sürece, bulaþma söz k onusu deðildir.
Mikrobiyolojik Kültürler: Ortamda MRSA bulunup bulunmadýðýný saptamak amacýyla çevresel
kültürlerin alýnmasý ve laboratuvara gönderilmesi, gereksiz bir uygulamadýr. Bulaþmanýn çevresel k aynaklý
olduðu doðru ve kesin epidemiyolojik bilgilerle destek lenmediði sürece, çevresel kültürler alýnmamalýdýr.
Hasta Ýzolasyonu: MRSA ile infekte bir hastanýn izolasyona alýnmasýnda, aþaðýdaki kriterler
kullanýlmalýdýr;
• Ýnfeksiyon uygun pansuman uygulamasý ile kontrol edilebilir mi?
• Hastanýn hijyeni konusunda sorun var mý ?
• Hastanýn mental durumu uygun mu ?
• Hasta uygun el yýkama pros edürünü uygulayabiliyor mu ?
• Personel standart önlemleri alabiliyor mu ?
Oda Düzenlenmesi: MRSA ile infek te hastalarýn özel bir odada izolasyona alýnmalarý gereklidir. Ancak
özel bir oda temin edilememesi durumunda; MRSA’lý hastalarýn diðer hastalar ile ayni odayý paylaþmasýnýn
(k ohort) mümkün olup olmadýðýnýn belirlenmesinde, aþaðýdaki özellik lerin araþtýrýlmasý önerilmektedir.
Ýzolasyon Sistemleri: MRSA ile infekte has talara temas izolasyonu uygulanmas ý tercih edilen
yöntemdir. Özellikle MRSA izole edilmiþ , akýntýlý yarasý olan ve akýntý mayiinin dýþ ortamla temasý
önlenemeyen hastalar ile, kiþis el hijyeni bozuk hastalarýn temas izolasyonuna alýnmasý gerekir.
MRSA Taþýyýcýsý Saðlýk Personeli: Burun delikleri veya kývrým yerleri gibi vücudunun baþka bir
yerinde MRSA taþýyýcýsý durumunda olan saðlýk personelinin, altta yatan has talýðý, stafilokoksik deri
lezyonlarý olmadýkça ve hijyen k urallarýna uyumda sorunu bulunmadýðý sürece çalýþmalarýnda bir sakýnca
olmadýðý bildirilmektedir.
Dekolonizasyon: Bazý hastalarda MRSA, tekrarlayan infeksiyonlara neden olur. Böyle durumlarda
kombinasyon tedavisi ile kolonizasyonun ortadan kaldýrýlmasý denenebilir. Ancak sonuç her zaman baþarýlý
olmayabilir. Ayrýca, bu þekilde çoklu antibiyotik kullanýmý sonucunda normal flora elemanlarýnýn ortadan
kalkmasý veya daha dirençli mik roorganizmalarla infeksiyon geliþmesi (Clostridium difficile neden
pseudomembranöz kolit vb.) olasýlýðý ortaya ç ýkabilir.
Mini özet
MRSA genellikle temas yoluyla bulaþan bir bakteridir. Standart önlemlerin (esk iden Üniversal
Önlemler olarak bilinirdi) uygulanmasý ile infek siyonun yayýlýmýnýn büyük ölçüde önlenmesi mümkün
olabilecektir. Saðlýk kuruluþlarýnda hasta bakým hizmeti veren tüm saðlýk çalýþanlarý; Staphylococcus aureus
ve vankomisine dirençli enterokok (VRE) türleri gibi çoðul antibiyotik dirençli hastane infeksiyonu
etk enlerinden haberdar olmalý, bunlarýn epidemiyolojisi ve k orunma yöntemleri hakk ýnda yeterli bilgiye sahip
bulunmalýdýr.
Kaynaklar
1. Center for Diseases Control (CDC), 1998 Ýnternet.
2. Boyce, JM. Et al., Methicillin resistant Staphy lococccus aureus (MRSA): a briefing for acute c are
hospitals and nursing facilities. Ýnfection Control and Epidemiology. 15(2): 105-115, 1994.
3. Gorbach LS, et al. Ýnfectious diseases, 2nd Ed. W.B. saunders ,1992, 631-32
4. Wenzel R.P, et all. Methicillin-resistant Staphylococcus autbreak:A cons ensus panel’s defination
and management quidelines. American Journal of Infection Control. 26 (2):102-110.1998.
5. Benanson A. Control of Communicible Diseases Manual. 16th Ed.American Public Health
Association, 428-438
Edirne'de Týp Fakültesi ha sta nesinde beþ günde sekiz bebeðin ölmesi dikkatleri hastane enfe ksiyonlarýna
yöneltti. Hijyen sorunuyla orta ya çýkan 'MRSA' adlý bakteri Türk iye'de de birçok ölüme neden oldu.
Hastanelerde hijyen sorunuyla orta ya çýkan ve halk arasýnda 'hastane mikrob u' olarak bilinen MRSA, yani stafilo-kok
bakterisi Dünya Saðlýk Örgütü verilerine göre hastaneye yatan her 10 hastadan birinde enfeksiyona neden oluyor.
Personel yetersizliði ve hijyen eksikli ði sebebiyle Türkiye'de de birçok hasta, hastane mikrobu nedeniyle ya hayatýný
kaybetti ya da uzun süre tedavi altýnda kaldý.
Veysel Aksoy:
Örneðin Ulaþtýrma eski Bakaný Veysel Atasoy, Gazi Üniversitesi Hastanesi'nde yapýlan biyopsi sonrasý kaptýðý
enfeksiyon nedeniyle Ýbni Sina Hastanesi 'ne yatýrýldý. Atasoy, 20 g ün so nra hastane mikrobu nedeniyle hayatýný kaybetti.
Mehmet Oran:
Ýstanbul Týp Fakültesi Genel Dahi liye B ölümü Baþkaný Prof. Dr. Mehmet Oran da 66 yaþýnda bir kal p ameliyatýndan
sonra ihmal sonucu komaya girip h ayatýný kaybetti.
Üstün Korugan:
Prof. Dr. Üstün Korugan (64), Prag’taki bi r bilimsel toplantýda kaptýðý ‘stafilokok’ bakterisinin, kalp kasýnda iltih ap ve
sonrasýnda da akciðer embolisine yol açmasý nedeniyle yaþamýný yitirdi.
Serpil Akyýl:
Ressam Serpil Akyýl, geçtiðimiz yýl 16 ameliyathanesi ölümcül mikroplar nedeniyle geçici olarak kapa týlan Þiþl i Etfal
Hastanesi'nde geçirdiði ameliyatta hastane mikrobu kapmýþtý.
Yasemin Balsu:
Bir þirkette ihracat müdürü olarak çalýþa n 31 yaþýndaki Yasemin Balsu da burun ameliyatý olmak için gittiði Gaziante p
Amerikan Hastanesi'nde hayatýný kaybetmiþti.
Üç yýl önce dokuz bebek öldü
Üç yýl önce de Trabzon'da Karadeniz Teknik Üniversitesi Farabi Hastanesi'nde dokuz beb ek hastane enfeksiyonu
nedeniyle ölmüþtü.
Edirne'de son durum
Edirne'deki Trakya Üniversitesi Edirne Týp Fakültesi Hastanesi'nde ölen bebeklerin sayýsý sekize yükseld i.
Yeni Doðan Ünitesi'nde bulunan dokuz bebekten biri daha gece g eç saatlerde hayatýný kaybetti.
Bebek ölümleriyle ilgili olarak Cumh uri yet Baþsavcýlýðý'nýn ve Sað lýk Bakanlýðý komisyonunun baþlattýðý soruþturma
sürüyor.
Ailelerden resmi þikayet yok
Bu arada bebeði ölen ailelerd en henüz resmi þikayette bulunan olmadýðý açýklandý. Hastane Ba þhekimi Armaðan Altun,
ünitede bulunan diðer bebeklere, tespit edilen bakteriye uygun antibiyotik uygulandýðýný söyledi.
TÜ Týp Fakültesi Hastanesi'nde bugüne kadar sekiz bebek hayatýný ka ybetti. Þu an hastanede sekiz bebek yoðun
bakýmda.
TÜ Týp Fakültesi Hastanesi'nde, 18-19 haziranda altý bebeðin ölmesi, üç bebe ði n ise durumlarýnýn aðýr olmasý üzerine
yeni doðan ünitesine hasta kabulü durdurulmuþ, ölen üç bebeðin cesedi, otopsi yapýlmak üzere Ýstanbul Adli Týp
Kurumu'na gönderilmiþti. Dün bir bebek daha hayatýný kaybetmiþti.
ÝNGÝLTERE
·
Türkiye'deki hastane enfeksiyonunun bir benzeri de Ýngiltere'de yaþanýyor. Ülk ede 12 kiþinin ölümüne neden olan enfeksiyon nedeniyle
Ýngiltere'deki saðlýk kurumlarý alarma geçti.
·
Baþkent Londra'daki Stoke Mandeville Hastanesi'nde son 18 ay içinde 300 vakaya rastlandý.
'Clostridium difficile' adlý virüsün yol açtýðý belirlenen bakteriyel enfek siyon daha çok yaþlý insanlarý etkiliyor. Virüsten ölenlerin yaþ
ortalamasý 85.
·
Bilimadamlarý en çok görülen hastane enfeksiyonlarýndan biri olan 'clostridium difficile'ýn, daha önce de ABD ve Kanada'da görüldüðünü
belirtiyor.
·
Saðlýk Korumu Ajansý ve Stratejik Saðlýk Merkezi ekipleri enfeksiyonu kontrol altýnda tutma çalýþmalarýný sürdürüyor.
·
Enfek siyona yakalananlar uzun süreli antibiyotik tedavisine cevap verebiliyorlar. Ancak kolaylýkla bulaþan virüsün izlerinin tamamen
silinmesi mümkün olamayabiliyor.
·
Uzmanlar virüsten korunmanýn en etkin yolunun hastanýn belli bir yerde tutulmasý ve söz konusu bölgenin iyice defenfekte edilmesi
olduðunu belirtiyor.
·
Ýstatistikler 1990 yýlýndan geçtiðimiz yýla kadar 40 bine yakýn potansiyel vakaya rastlandýðýný gösteriyor. 2003 yýlýnda ise 934 ölüm
gerçekleþti. Buna yakýn bir ölüm oranýna da MRSA virüs ü neden oldu.
·
Ýngiliz baðýmsýz s aðlýk müfettiþleri, hükümeti MRSA bakterisine karþý alýnacak önlemler konusunda yavaþ davranmakla suçluyor.
·
Kirli hastanelerde oluþan bakterinin saðlýk sektörünü tehdit ettiðini kaydeden müfettiþler, hastanelerin temizlenmesinin vaktinin çoktan
geldiðini belirtiyor.
·
Baðýmsýz Saðlýk Komisyonu, bakteriyle mücadele için bu konuda 'kötü ün'e sahip hastaneleri açýklamayý planlýyor. Hijyen koþullarýný
düzelten hastaneler ise tekrar rapor edilecek.
·
Bir yýlda ortalama bin k iþinin yaþamýna malolan MRSA bak terisi, son beþ yýlda büyük bir hýzla yayýlmaya baþladý.
·
MRSA virüsünün hastane odalarýndaki Ýncil'lerden bile insanlara geçme olasýlýðý, hastanelerdeki Ýncillerin kaldýrýlmasý tartýþmalarýný
gündeme getirmiþti.
Panik! Et yiyen bakteri...
ABD'nin Atlas Okyanusu kýyýsýndaki Flo rida eyaletinde balýkçý ve sörfçüler, et yiyen bakteri paniði yaþýyor.
Florida'nýn Local 6 televizyo nunun bildirdiðine göre, son iki ayda, çok sayýda balýkçý ve sörfçü ''methicillin resistant
staphyloco ccus aureus'' (MRSA) adý verilen ve tüm vücutta krater gibi acýlý ve derin yaralar oluþmasýna neden olan
enfeksiyondan ötürü tedavi altýna alýndý.
Ormond Beach b ölgesinden Deri Hastalýklarý uzmaný Dr Jeff Parks, sadece kendisinin 8 balýkçý ile bir sörfçüyü
tedavi ettiðini belirterek, durumu ciddi olan 2 balýkçýnýn hastanede tedavilerinin sürdüðünü kaydetti.
Sörfçü Gerald Harbrodt'un annesi Jonelle Harbrodt da oðlunun ok yanusta yüzerken açýk bir yarasýndan g iren
bakterinin, bir gün içinde tüm vücudunda enfeksiyonlara neden olduðunu anlattý.
Balýkçý Jim Freeman da yerel televizyona, enfeksiyonun önce beyaz sivilce þeklinde baþladýðýný, ancak sivilce
patladýðýnda iþin ciddi bir hal aldýðýný söyledi. Freeman, ''Enfeksiyon kemiðe doðru gidiyor. Doktorlar, eðer kemiðe
giderse kolu ya da bacaðý kesmenin gerektiðini söylüyorlar'' diye konuþtu.
MRSA'ya yol açan enfeksiyon henüz hekimlerce bilinmezken, doktorlar, bu tip en feksiyonun derhal tedavi edilmesi
gerektiðini vurguluyorlar.
MÝLLÝYET 23.1 0.2003