Pamuk ve Küresel Isınma

PAMUK VE KÜRESEL ISINMAYLA İLGİLİ FAKTÖRLER
Andrew G. Jordan, Ph.D.
Artan küresel sıcaklıkların oluşturduğu
tehdit konusunda, kamuoyunun endişesi
gittikçe artmaktadır. Bilimsel belirsizlikler
bunun sebeplerinin ortaya çıkarılmasını
güçleştirmesine rağmen, pek çok uzman
dünyanın geri döndürülemez bir iklim
değişiminin sınırında olduğu tahmininde
bulunmaktadır.
Bilim adamları bunda insanların sorumlu
olduğu paya katılmamakla birlikte, sera
gazlarının artan miktarda güneş enerjisini
hapsedebileceğini ve bundan dolayı da
ısıyı yerkürenin yüzeyine yakın olarak
tutabileceğini kabul etmektedir. Ayrıca,
atmosferdeki karbondioksit (CO2) seviyesinin endüstriyel çağın başındaki yaklaşık 280 ppm’den (milyonda bir
parça sayısı) günümüzde 375 ppm’in üzerine çıktığı görüşüne de katılmaktadırlar. Metan ve azot oksit gibi
diğer sera gazları da aynı oranda artmaktadır. Duyarlı bir yönetim sergilendiği takdirde, sera gazlarının
azaltılmasıyla hem yaşadığımız ortamın daha iyi olmasına katkıda bulunulabilir, hem de ekonomik, çevresel
ve sosyal yararlar elde edilebilir.
Sera gazlarını azaltmanın en iyi yolu fosil yakıtların kullanılmasından kaynaklanan emisyonları azaltmaktır.
Bunun için getirilebilecek öneriler arasında, araç yakıt verimi standartlarını yükseltmek, kömürlü enerji
santrallerindeki CO2’yi ortadan kaldırmak ve düşük emisyonlu yakıtların araştırılmasına ve geliştirilmesine fon
ayırmak sayılabilir. Rüzgar, güneş, bio-dizel ve etanol gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının benimsenmesini
teşvik etmek de sera gazı yükünü azaltacaktır.
Medyanın gaz emisyonlarına dikkat çekmesiyle birlikte pek çok insan, sağlıklı tarım ve ormancılık
uygulamalarındaki fotosentez yoluyla atmosferden milyonlarca ton CO2’nin çekilebileceğini görmektedir.
Büyüyen bitkiler, yanan yakıtların ürettiği CO2’nin dengelenmesine yardımcı olur. Küresel olarak, fotosentez
ve solunum, geçmişte CO2’yi kontrol altında tutmuştur ve fotosentez, bilim adamlarının ve politikacıların fosil
yakıtların emisyonlarının nasıl kesileceği konusunda bir fikir birliğine varmasının çok öncesinde CO2’nin
giderilmesinde rol oynamaya devam edecektir.
Bütün canlı bitkiler havadan CO2 çeker. Bitkisel ürünler, genelde hayvan yemi olarak kullanılmakta veya
toprak mikroorganizmaları tarafından tüketilmektedir. Her iki durum doğal karbon çevrimini tamamlamakta ve
CO2’yi atmosfere geri vermektedir. Oysaki, odunun ve pamuğun ana bileşenlerinden biri olan selüloz bir dev
karbon çukuru olarak düşünülebilir, çünkü selülozdaki karbon, tekstil ve ahşap ürünlerinde uzun yıllar
kalmaktadır.
Pamuk bitkisinin geniş yaprakları, yararlı ürünler üretmek için güneşin enerjisini kullanarak bir fabrika görevi
görür. Gerçekte, bir pamuk yaprağı, küçük fotosentez hücreleriyle dolu bir güneş kolektörü olarak görülebilir.
Fotosentezin ham maddeleri olan su ve CO2 yaprağın hücrelerine girer, şeker ve oksijen salınır. Şekerler
bitkinin çeşitli parçalarına giderek köklerin, sapların ve meyvelerin yapı taşlarını oluşturur. Oksijen tekrar
atmosfere salınır. Pamuğun “pamuk kozası” olarak adlandırılan meyvesi hasat yapılır ve tekstil için elyaf; yağ,
protein ve karbonhidratlar için çekirdek; gübre, toprak artıkları ve organik toprak karbonu için de atık ürünler
gibi çeşitli kısımları ayrılır.
Üzerinde Durulması Gereken Faktörler:
 Bir yılda, tipik bir pamuk tarlasındaki pamuk bitkileri elyaf, yağ, protein ve diğer bitki parçalarını yapmak
için hektar başına yaklaşık 11.000 kg CO2 çeker.
 Bu 11.000 kg CO2’nin havadan alınan yaklaşık 1.100 kg’ı pamuk elyafı üretmede kullanılır ve yaklaşık
205 kg’ı da 77 kg civarında bitkisel yağ üretmek üzere çekilir. Pamuk tohumu yağı, bütün bitkisel yağlar
gibi zengin bir enerji kaynağıdır ve gıda, bio-yakıt veya endüstriyel ürünler için kullanılabilir. Pamuk
üretiminde pozitif bir enerji dengesi temin eder.
 Bir hektarda, 8.000 kg oksijen atmosfere geri salınır ve bu da 5 kişilik bir ailenin solunum ihtiyacını 5 yıl
süreyle karşılayabilecek düzeydedir.
 Protein ve karbonhidratlar da dâhil olmak üzere bitkinin diğer kısımları ineklere ve diğer çiftlik
hayvanlarına yedirilir, aynı zamanda altlık olarak kullanılır. Diğer hasat artıkları, toprak parçacıklarının
rüzgâr ve su erozyonuna karşı korunması ve toprağa organik madde eklenmesi için yüzeyde bırakılır.
Artan toprak karbonu, besinleri bitkiler için hazır hale getirir, nemi muhafaza eder ve köklerin toprakta
kolay ilerlemesini sağlar.
 2005’de dünya pamuk tekstil elyafı üretimi 25 milyar kg’a ulaşmıştır. Çoğunluğu giysi, mobilya döşemesi
ve endüstriyel ürünlerde kullanılmıştır.
 Elyaflardaki selülozu oluşturmak için atmosferden 35 milyar kg’dan fazla CO2 çekilmiştir. Yetiştirme
sezonunda pamuk bitkileriyle 450 milyar kg’dan fazla CO2 çekilmekle birlikte, bunun çoğu tekrar toprakta
depolanmıştır. Kalan 35 milyar kg’ı önemli bir süreyle lifler içinde bağlanmıştır.
 ABD Çevre Koruma Ajansı, tipik bir ABD binek otomobilinin yılda 5.041 kg CO2 saldığını rapor
etmektedir. Dünyada bir yıldaki pamuk üretimi içinde yer alan karbon miktarı, karayollarından 7,25 milyon
binek otomobilin çıkarılmasına eşdeğer miktarda petrol kullanımındaki azalmaya karşılık gelir.