buraya! - Seyahatperest

life_klasikoto:Layout 1
2/20/12
5:38 PM
Page 2
FORBES
LIFE - KLASİK OTOMOBİLLER
Garaj Güzeli
Bir otomobil fuarını, her defasında daha büyük heyecan ve tutkuyla
gezdiniz mi? Essen’deki klasik otomobil fuarı, bu ‘oyuncaklara’ olan ilginizi
had safhaya taşıyabilir. ÖZGE ALTINOK LOKMANHEKİM
G
özünüzde şöyle bir yer
canlandırmaya çalışın:
Dört günde yaklaşık 180
bin kişinin gezdiği, 130
bin metrekareyi kaplayan 20 salon ve dört açık alana yayılan, her
biri 1886’dan 1980’lerin ortasına kadar
üretilmiş 2 bin 500’ün üzerinde nadide
otomobil… 1920’lerin arabalarının projektör büyüklüğündeki, önü kafes telle
kaplı farlarını, 1930’lar sosyetesinin deri
kayışla arabanın arkasına bağladığı seya-
hat setini, 1950’lerin Grand Prix yarışçılarının kıyafetlerini, 1970’lerin oyuncak
arabalarını satan 100’ün üzerindeki sergiyi de ekleyin bu görüntüye…
Ya da gözünüzde canlandırmakla uğraşmayın, onun yerine 21 - 25 Mart arasında Almanya’nın Essen şehrinde bu yıl
24’üncüsü yapılacak dünyanın en büyük klasik otomobil fuarı Techno Classica’ya gitmek için Düsseldorf uçağında hemen yer ayırtın. Essen, Düsseldorf Havaalanı’ndan arabayla yaklaşık yarım saat sürüyor. Essen’deki favori otelim, hemen fuar alanının yanındaki Atlantic
Congress Hotel Messe. Zira bu küçük şe-
hirde hem fuara yakın hem de lüks ve konforlu otel bulmak zor. Techno Classica’nın
yüzde doksanı kapalı alanda gerçekleştiği için havayı dert etmenize gerek yok.
Ama nedense ben ne zaman Techno
Classica’ya gitsem -mart sonu, nisan başında- Essen’de hep şahane bir bahar
havası ile karşılaştım. Perşembe sabahı gidiş, pazar öğleden sonra dönüş uçağına yer
ayırtıyorum ve böylece Techno Classica’yı
hakkıyla gezecek vaktim oluyor.
Bu fuar, dev bir oyuncakçı dükkanına girmiş hissi veriyor. Dergilerde resimlerini gördüğünüz efsanevi modellerle ilk defa orada keşfedeceğiniz model
BMW 328
210
|
FORBES
MART, 2012
life_klasikoto:Layout 1
2/20/12
5:38 PM
ve markaları bir anda yanı başınızda bulunca gerçek dünya ile bağlantıyı tekrar
kurmak biraz zaman alabilir. Ferrari 250
GTO, Mercedes 300 SL Gullwing gibi efsanelere bakmakla saatler harcamayıp
fuar alanını planlı bir şekilde gezmeye başlamak aslında zor iş. Hafta içinde sabah
dokuz - akşam yedi arası açık olan fuar,
hafta sonları ise bir saat erken ziyarete kapanıyor. Ertesi gün fuar alanına gittiğinizde, bir önceki gün gördüğünüz arabaların büyük bölümünü bulmak pek
mümkün değil haberiniz olsun. Bu arabalar ya satılmış ya da yerine sergilenmek
üzere başka araba getirilmiş oluyor. O yüzden “Nasılsa yarın bakarım” diyerek aklınızı çelen bir modeli es geçmemekte fayda var.
Peki bu kadar çok ve çeşitli araba nereden geliyor? Fuarda bulunan dört adet
açık alan, daha ziyade arabasını satmak
için gelenlere ayrılmış durumda. Salonlardaki arabaların büyük çoğunluğu ise
H&H Classics, The Gallery Brummen ve
E. Thiesen gibi Avrupa’nın önde gelen klasik otomobil galerileri tarafından sergileniyor. Salonların geri kalan kısmını ise
-ağırlık Alman markalarında olmak üze-
Page 3
KLASİK OTOMOBİL PİYASASI KAZANDIRIYOR
OTOMOBİL
2001 FİYATI
2011 FİYATI
ARTIŞ (%)
Citroen Deux Chevaux (2CV)
2.500
9.200
268
VW Golf GTI 1977
4.000
11.200
180
Porsche 911 1973
22.000
46.000
109
274.000
735.000
168
8.000.000
17.000.000
112
Lamborghini Miura 1971
Ferrari 250 GTO 1962
re- otomobil üreticileri dolduruyor. Bunların arasında Mercedes Benz’in baskın olduğunu söyleyebilirim. Tek bir markaya
tahsis edilen en büyük salon genelde
Mercedes’inki oluyor. Bu yıl, ilk üretildiği
1954’ten bu yana her modeli ile dizayn, kalite, ve performans açısından büyük rağbet görmüş, piyasa değerini daimi bir şekilde arttırması nedeniyle “otomobilin Reşat altını” denilebilecek Mercedes SL’in
60’ıncı yıldönümü. Dolayısıyla Mercedes
salonunun merkezinde bir “SL festivali”
beklenebilir.
Fuarın en merkezi kapısı olan Doğu
Kapısı’ndan girdiğinizde ilk salon genelde BMW’ye ayrılmış oluyor. BMW’nin II.
Dünya Savaşı öncesi efsanevi otomobili
328’in ve sadece 1978 - 1981 arasında üretilmiş olan M1’in şirketin müzesinden ge-
tirilen mükemmel örneklerini umarım bu
yıl da görmek mümkün olur. Bu yıl
150’nci yaşına bastığını hesaba katarsak
Opel’in de fuara damga vuracak markalardan olması muhtemel.
Techno Classica, klasik otomobil galerileri için gövde gösterisi yapmak adına
biçilmiş kaftan. Galeriler, sadece yolda kullanabileceğiniz klasik spor veya binek
arabaları sergilemekle kalmıyor, 1970
Model Ford Escort Mexico gibi ralli ve
1973 BMW Batmobile gibi pist arabaları klasiklerini de satışa sunuyorlar. Klasik
otomobil rallileri, pist yarışları hatta
Grand Prix’leri ve geçen yıl ülkemizden bir
Anadol A1’in de katıldığı Pekin - Paris gibi uzun yol yarışları dünyada giderek
yaygınlaştığından müşteri bulmakta da
zorlanmıyorlar. Techno Classica ayrıca
Corvette 1963
MART, 2012
FORBES | 211
life_klasikoto:Layout 1
2/20/12
5:38 PM
Page 4
FORBES
LIFE - KLASİK OTOMOBİLLER
Auto Union
Bentley Big & Small
Packard
Porsche 917
Mercedes Silver Arrow Carrier
DeLorean
Rolce Royce, Silver Ghost 1917
212
|
FORBES
MART, 2012
life_klasikoto:Layout 1
2/20/12
5:38 PM
epeydir otomobil dünyasında var olmayan Isotta Fraschini, Jensen, Allard, Bizzarini, Delahaye, Tatra gibi markaları
anmak, bunları bir çırpıda görmek için de
iyi bir fırsat.
Neyse ki Techno Classica’daki alışveriş imkanlarınız 16 milyon euro’luk Ferrari 250 GTO, 500 bin euro’luk Mercedes
Gullwing, 700 bin dolarlık Duesenberg
Model J veya genel olarak klasik otomobillerle sınırlı değil. Eğer 1940’lardan kalma Mobil yağ tenekesi veya 1920’lerdeki
yarışçıların kullandığı yarış gözlükleri gibi otomobil ile ilgili aksesuarlara, model
ya da oyuncak arabalara, kitaplara veya kataloglara merakınız varsa ya da klasik arabanızın orijinal radyo / kasetçalarını
(evet, kaset!) ya da inch ölçüsünde tamir
takımları arıyorsanız Techno Classica
bunlar için de cennet sayılır. Techno
Classica’ya bir ziyaret, doldurulmak üzere boş bavulla seyahate çıkmanın veya gittiğiniz yerden bavul alıp gelmenin nasıl bir
his olduğunu tattırabilir.
Techno Classica, dünyadaki klasik
otomobil sektörünün önemli buluşmalarından sadece bir tanesi. Bu çapta organizasyonlar sayılı. Ama orta ve küçük
çaptaki fuarları, yarışları, gösterileri ve
özellikle ABD’de düzenlenen ve her biri
şölen havasında geçen müzayedeleri de he-
Page 5
saba katarsanız klasik otomobillerin sadece
bir hobi değil, aslında ciddi birer yatırım
aracı olduğu da ortaya çıkar. Hagerty Collector Car Index gibi kaynaklar (www.hagerty.com), klasik otomobile -üstelik sadece Porsche, Ferrari gibi üst sınıf markalara değil, 1966 model VW Beetle gibi
erişilebilecek modellere- yapılacak yatırımlar hakkında fikir verebilir. Son yıllarda
EFG ve Credit Suisse gibi bankaların
(özellikle portföy ve yatırım danışmalığı
hizmeti veren bölümlerinin), Sotheby’s gibi müzayede evlerinin ve sigorta şirketlerinin sektöre olan ilgisi kayda değer. Bu
ilginin “duygusal” olduğunu söylemek
herhalde pek gerçekçi olmaz. Geçen yıl, efsanevi Pink Floyd grubunun bateristi ve
önde gelen bir klasik otomobil koleksiyoncusu olan Nick Mason’ın danışmanlığını yaptığı bir yatırımcı grubu, sadece
klasik otomobillere yatırım yapmak üzere, yılda yüzde 15 getiri taahhüt eden, 150
milyon ABD Doları tutarında bir yatırım
fonu oluşturmak için harekete geçti. Peki herkesin global ekonomik krizden
bahsettiği bu yıllarda klasik otomobile yatırım gözüyle bakmak gerçekten mümkün
mü? Bu soruya, Almanya’da aylık olarak
yayınlanan MotorKlassik dergisinin yaptığı bir istatistikle cevap verelim. Yapılan
çalışmada çeşitli sınıflardan klasik oto-
mobiller seçilmiş ve son 10 yıl zarfında piyasa değerlerinin nereden nereye geldiği
incelenmiş (Bkz. Klasik Otomobil Piyasası
Tablosu). Bu değerler müzayede ortamında daha da yukarı çekilebiliyor. Örneğin, Gooding & Company adlı müzayede şirketinin Florida’daki Amelia Island
2011 müzayedesinde tabloda da yer alan
Lamborghini Miura’nın satış rakamı 1
milyon 230 bin euro’yu bulup marka
için rekor kırarken yine aynı müzayedede 1.1 milyon ABD Doları maksimum fiyat tahmini ile satışa sunulan 1951 model
Ferrari 212, tahminlerin epey üstüne,
tam 1 milyon 870 bin ABD Doları’na satıldı. Klasik otomobile yatırım yapmanın
özellikle orta-uzun vadede insanın cebini ısıtacağı aşikar. Bunun yanına bir de içinizi ısıtacak klasik otomobil kullanma
(hatta bazıları için sadece sahip olma) zevkini de eklerseniz klasik otomobilin yatırım aracı olma özelliği daha da artacaktır. Basit bir karşılaştırma yapalım: Hiç
borsadan satın aldığınız hisse senedine
şöyle bir bakıp ona sahip olduğunuz için
gurur duyduğunuz oldu mu? Peki, garajınıza klasik bir Porsche 911 koyduğunuz
gün, haftada bir onu en azından “görmeye
gitmemek” mümkün olacak mı? ƒ
Leontine
MART, 2012
FORBES | 213