ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR: NOMOFOBİA`NIN SUÇLUSU KİM

ÇOCUK YAŞADIĞINI ÖĞRENİR: NOMOFOBİA'NIN SUÇLUSU KİM?
Nomophobia, cep telefonuna ilişkin kaygıyı araştıran “UK Post Office” tarafından üretilen ve kişinin cep telefonu ile
kontağının kesilmesiyle oluşan korkuyu ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu araştırmaya göre, İngiltere’deki
cep telefonu kullanıcılarının %53’ü, telefonlarının şarjı veya kontörü bittiğinde ya da kaybettiklerinde stres yaşıyorlar.
Bu korku hiç de mantıklı değil ancak birçok insanın yaşadığı bir gerçek.
Uzmanlar, henüz bu kaygının normal mi yoksa bir bozukluk mu olduğu konusunda fikir birliğine varmış değiller. Ancak
günümüz ebeveynleri, akıllı telefonları çocuklarının hayatlarına ne kadar dâhil edebilecekleri konusunda
bilgilendirilmeye ihtiyaçları var.
Hayatımıza, televizyon, bilgisayar ve akıllı telefonların girmesiyle birlikte sahip oldukları avantajlar, sundukları
hizmetlerle sadece yetişkinleri değil çocukları da ciddi etkiliyorlar. Ancak çocuğun kontrolü ya da başka nedenle dijital
dünyaya güvenmek, güvenilmez bir ebeveynlik stratejisidir. Akıllı telefonlara uygulama üretenler hemen hemen her
yaşa inmeyi başardılar. Küçük yaştaki çocuklara renkleri, sayıları öğreten, ekranda parmaklarını kaydırarak çizmelerini
ve resimlere şekil vermelerini sağlayan, matematiği, okumayı, yazmayı, çizmeyi, tarih gibi birçok faklı konuyu her
seviyeye uygun bir şekilde öğreten uygulamalar tek bir tıkla indirilebilir oldular. Arabada ya da evde aileler,
çocuklarının davranışlarını yönetebilmek için ellerine akıllı cihazları veriyorlar, anne baba rahat rahat işini yaparken
çocuklarda uygulamaların tadını çıkarıyor, eğleniyor, öğreniyor ya da zaman geçirebiliyorlar. Diğer taraftan birçok
anne baba ve uzman çocukların gözlerine zarar verdiği, sosyal ortamdan uzaklaştıracağı ya da bağımlılık yaratacağı
için endişeliler.
Neden Akıllı Telefon?
•
İhtiyacımızı gideriyor,
•
Hepsi bir arada,
•
Çok uygulama üretiliyor,
Peki, ne yapmak lazım?
Yıllar öncesinde susam sokağı televizyonun hem öğretici hem de eğlendirici olduğunu gösterebildi. Görünen o ki
dijital teknoloji bunu çok daha iyi başaracak. Ancak hem yetişkinlerin hem de çocukların hayatlarında öyle şeyler var
ki bunların yerini asla dolduramayacak. Dengeli bir çocukluk dönemi için çokça aileyle ve akranlarıyla zaman
geçirmesi, oyun oynaması, gerçek sosyal ilişkiler yaşaması gerekiyor. Anne babalar bazı kurallara uyarlarsa dijital
dünya çocukların kâbusu olmaz, hayatlarında dengeyi sağlar ve kolaylaştırıcı bir araç haline gelebilir.
1. Cep telefonu, tablet, bilgisayar ve televizyonun gerçek sahibi ebeveyndir. İstediği zaman çocuğun veya
gencin elinden alabilir, istediği zaman bakabilir ve kontrol edebilir. Bu anlaşmayı yaparak çocuğunuzun
kullanımına bu aletleri verin. Size sorun çıkarmayacaksa kullanımına verebileceğinizi açıkça belirtin ve bu
kurala çocuk yada genç uymak istemezse bile siz uyun. Hayatının her hangi bir şeyine engel olduğunu
düşünüyorsanız elinden alın. “Bunu yapmazsan telefonunu elinden alırım” gibi asla bu cihazları ceza (ya da
ödül) aracı olarak kullanmayın.
2. Ne zaman cep telefonu alınmalı?
a. Önemli olan çocuğun nasıl bir yapıya sahip olduğu, karakterinin sorumluluğu nasıl üstlendiğidir.
b. Belli bir yaş ya da sınıfta olmak bu kararı almada çok da etkili bir faktör olamaz.
c. Çocuğunuz bağımsızlaşmaya başladıkça,
d.
Gelişimsel aşamaları tamamladığında:
i. “çocuğunuz eşyalarını kaybediyor mu?”
ii. “genelde sorumluluk sahibi mi?”
iii. “ona güvenebiliyor musunuz?”
iv. "nasıl güvenli bir biçimde kullanacağını anlayabilir mi?”
e. Kısacası “ihtiyaç mı, istek mi? Gerçekten ihtiyacı olduğunda alın.
3. Çocuğun sıkılmasına izin verin. Her sıkıldığında dijital aletlerden medet ummayın. Sıkılmak kötü bir şey
değildir aksine öğreticidir. Çocuk sabrı ve kendi kendine yetmeyi öğrenir.
4. Her çocuğun çantası olmalı, gideceğiniz yerde zamanını geçirebileceği, kullanabileceği eşyalar, oyuncaklar
vb.leri olmalı. Bu hem sorumluluk geliştirmesini kolaylaştırır hem de dijital dünyaya bağımlılığa karşı
koruyucudur.
5. “Geminin kaptanı olun”: Çocuklar ve gençler, dijital cihazlar ellerinden alındığında öfkelenirler. Önleyici olun,
olacakları önceden tahmin edin ve önlem alın örneğin, oyalanacak oyunlar öğrenin, birlikte verimli, keyifli
zamanlar geçirecek planlar yapın.
6. Yaratıcılığı öldürmeyin. Binlerce yıldır, okul öncesi çocuklar kendilerini eğlendirmek için yaratıcı oyunlar
oynadılar ve keşfettiler. Hayatın dengesini kurmasına yardımcı olun. Ne bu çağın ürünlerinden geri kalmasını
ne de her şeyin önüne geçmesine izin verin.
7. Konuşun: Çocuğunuzun izlediği film yada kullandığı uygulamalar hakkında konuşun.
Şenel Karaman
Psikolog