Rapor - Teknolojik Kazalar Bilgi Sistemi

Transkript

TÜRK‹YE’N‹N ENERJ‹S‹...
Faaliyet Raporu 2005
‹çindekiler
Kurum Profili 01
K›saca TÜPRAfi 04
Yat›r›mlar 40
Devam Eden Projeler
Finansal Göstergeler 06
Motorin ‹yilefltirme ve Benzin Verimlili¤i 42
Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj› 08
Benzin ‹yilefltirme 43
Yönetim Kurulu 10
Di¤er Modernizasyon ve Yenileme Yat›r›mlar› 44
Genel Müdür’ün Mesaj› 12
‹nsan, Toplum ve Çevre Sa¤l›¤› 48
Üst Yönetim 14
Kalite 50
2005 Y›l› Faaliyetleri
Personel ve E¤itim 51
Rafinaj 18
Kurumsal Yönetim ‹lkeleri Uyum Beyan› 54
Petrokimya 32
TÜPRAfi’›n ‹MKB Performans› 60
Deniz Tafl›mac›l›¤› (D‹TAfi) 35
Kâr Da¤›t›m Önerisi 61
Denetim Kurulu Raporu 62
Ba¤›ms›z Denetim Raporu, Finansal Tablolar ve Dipnotlar› 63
Amac›m›z
De¤erlerimiz
Petrol sektöründe
performans›na ve insan
kayna¤›na özenilen,
güvenilir ve etkin bir
küresel oyuncu olmakt›r.
Ülkemizin petrol ürünleri
ihtiyac›n› karfl›larken,
sektörel geliflimde öncü
ve etkin rol oynayarak,
hissedarlar›m›z, ifl
ortaklar›m›z ve toplum
için de¤er yaratmakt›r.
Dürüst, fleffaf ve etik;
insana sayg›l›; çevreye
duyarl›; yarat›c› ve
yenilikçi; müflteri odakl›;
çal›flanlar›n›n geliflimini
destekleyen; tak›m
çal›flmas›na önem
veren.
01
Faaliyet alanlar›m›z
Rafinaj
Petrokimya
Deniz ‹flletmecili¤i
27,6 milyon ton/y›l
hampetrol iflleme
kapasitesiyle, Türkiye’nin
petrol ürünleri ihtiyac›n›n
büyük bir k›sm›n›
karfl›layan TÜPRAfi, 2005
y›l›nda %92,4 kapasite
kullan›m›yla 23,9 milyon
ton ürün üretmifltir.
1970 y›l›nda faaliyete
geçen Körfez Petrokimya
Kompleksi, 3 proses
ünitesi ile altyap›
tesislerinden oluflmaktad›r.
Üretim kapasitesi y›lda 93
bin ton olan kompleks,
2005 y›l›nda yaklafl›k 55
bin ton petrokimya ürünü
üretmifltir.
Bir TÜPRAfi ortakl›¤› olan
Deniz ‹flletmecili¤i ve
Tankercili¤i A.fi.,
hampetrol ve petrol
ürünlerinin yurtiçi ve
d›fl›nda deniz yolu ile
tafl›nmas›n›n yan› s›ra,
sektörde faaliyet gösteren
firmalara arac›l›k ve liman
hizmetleri vermektedir.
Kurum Profili
fiirket Unvan›
Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim fiirketi
Kurulufl Tarihi
16.11.1983
fiirket Merkezi
Körfez / Kocaeli
Kay›tl› Sermaye
500 milyon YTL
Ç›kart›lm›fl Sermaye
250,4 milyon YTL
2005 Kâr› (Vergi Sonras›)
658,4 milyon YTL
Halka Aç›kl›k Oran›
%49
Hampetrol ‹flleme Kapasitesi
27,6 milyon ton/y›l
Petrokimya Üretim Kapasitesi
93 bin ton/y›l
Hampetrol Depolama Kapasitesi
2,0 milyon m3 (Brüt)
Ürün ve Ara Ürün Depolama Kapasitesi
2,7 milyon m3 (Brüt)
Faaliyet Raporu TÜPRAfi 2005
Hedefimiz
TÜRK‹YE’N‹N
GÜVEN‹L‹R ENERJ‹S‹
TÜPRAfi
Rafinaj kapasitesi itibariyle Avrupa'n›n en büyük 7. flirketi
olan TÜPRAfi, Türk Silahl› Kuvvetleri'nin tek yak›t ikmalcisi,
Türk sanayisinin tek madeni ya¤ tedarikçisi ve ülkenin tek
asfalt üreticisi konumundad›r. TÜPRAfi, yüksek hampetrol
ve petrol ürünleri stoklama kapasitesi ve altyap›s› ile ülkenin
enerji kayna¤› güvencesidir.
K›saca TÜPRAfi
Ülkemizin toplam rafinaj kapasitesinin tamam›na sahip olan TÜPRAfi’›n %51’lik
hissesi, 1990 y›l›nda bafllayan özellefltirme serüveninin ard›ndan, 26 Ocak 2006
tarihinde Koç-Shell Ortak Giriflim Grubu’na devredilmifltir.
Tüm enerjisiyle Türkiye için
çal›flan bir kurulufl...
04
TÜPRAfi, ‹ktisadi Devlet Teflekkülü ve
Kamu ‹ktisadi Kurulufllar› hakk›ndaki 19
Ekim 1983 tarih ve 2929 say›l› kanun
uyar›nca 16 Kas›m 1983 tarihinde
kurulmufltur. Ülkemizdeki Kamu ‹ktisadi
Teflekkülleri’nin daha verimli çal›flmalar›n›
sa¤lamak amac›yla yap›lan bu
düzenlemeler kapsam›nda, kamuya ait
rafinerilerin bir çat› alt›nda toplanmas›
kararlaflt›r›lm›flt›r. Bu amaçla, 1961 y›l›ndan
beri faaliyet gösteren ‹PRAfi’›n (‹stanbul
Petrol Rafinerisi A.fi.) Ana Sözleflmesi, 25
Ekim 1983 tarihinde yap›lan Ola¤anüstü
Genel Kurul Toplant›s›’nda TÜPRAfi
(Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.) Ana
Sözleflmesi’ne dönüfltürülmüfltür. ‹PRAfi’›n
‹zmit Körfezi’nin Tütünçiftlik bölgesinde
yapt›rm›fl oldu¤u ‹zmit Rafinerisi’nin yan›
s›ra o tarihe kadar Türkiye Petrolleri A.O.’ya
ba¤l› olarak faaliyet gösteren ‹zmir ve
Batman Rafinerileri ile yap›m› devam eden
K›r›kkale Rafinerisi de yeni kurulan
TÜPRAfi’a devredilmifl, böylelikle dört
petrol rafinerisine sahip büyük bir kurulufl
meydana gelmifltir.
Özellefltirme Yüksek Kurulu’nun 5 Ekim
2001 tarih, 2001/54 say›l› karar› ile Petkim
Petrokimya Holding A.fi.’nin kurdu¤u ilk
kompleks olan Yar›mca Tesisleri TÜPRAfi’a
devredilmifl ve Körfez Petrokimya ve
Rafineri Müdürlü¤ü ad›n› alm›flt›r. Halen
komplekste Emülsiyon Stiren Butadien
Kauçuk (SBR), Solüsyon Butadien Kauçuk
(CBR) ve Karbon Siyah› (KS) Fabrikalar›
üretime devam etmektedir.
Kuruldu¤u günden bu yana ülkemizin en
büyük sanayi flirketi olan TÜPRAfi’›n ana
faaliyetleri; ülkemizin petrol ürünleri
ihtiyac›n› karfl›lamak için gerekli
hampetrolü tedarik etmek, rafine etmek,
gerekti¤inde petrol ürünleri ithal ve ihraç
etmek, bu maksatla yurtiçinde ve
yurtd›fl›nda petrol rafinerileri ve yeni üniteler
kurmak, sat›n almak ve iflletmektir.
Güçlü bir altyap› ve lojistikle
desteklenen kapasite
TÜPRAfi’›n kuruluflunda 17,2 milyon ton/y›l
olan hampetrol iflleme kapasitesi, ‹zmir
Rafinerisi Darbo¤az Giderme Projesi’nin
son bölümünün 1984 y›l›nda
tamamlanmas› sonucunda 17,6 milyon
ton/y›la yükselmifltir. Ayr›ca yap›m›
tamamlanan 5 milyon ton/y›l kapasiteli
K›r›kkale Rafinerisi’nin 1986 y›l›nda, yine
5 milyon ton/y›l kapasiteli ‹zmir Rafinerisi
Tevsii Projesi’nin 1987 y›l›nda devreye
al›nmas›ndan sonra TÜPRAfi’›n hampetrol
iflleme kapasitesi 27,6 milyon ton/y›la
ulafl›rken, Türkiye’nin toplam hampetrol
iflleme kapasitesi 32,0 milyon ton/y›l
olmufl, ancak ATAfi Rafinerisi’nin 2004
Eylül ay›nda üretime son vermesiyle
Türkiye toplam rafinaj kapasitesi, tamam›
TÜPRAfi’a ait olmak üzere 27,6 milyon
ton/y›la düflmüfltür. TÜPRAfi hampetrol,
LPG ve di¤er petrol ürünleri d›flal›m› için
mükemmel altyap›s› ve güçlü bir lojistik
deste¤iyle öne ç›kmaktad›r.
Kuruma ve sektöre de¤er katan
ortakl›k
10 Temmuz 1990 tarihinde
özellefltirilmesine karar verilen TÜPRAfi’›n
sermayesi T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme
‹daresi Baflkanl›¤›’na devredilmifltir.
1991 y›l›nda TÜPRAfi’›n birinci halka arz›
gerçeklefltirilerek sermayesinin %2,5’i
oran›nda A grubu hisse senedi halka arz
edilmifltir. 1999 y›l› sonu itibariyle TÜPRAfi
hisselerinin yaklafl›k %3,58’i ‹stanbul
Mevcut Sermaye Yap›s› (YTL)
Hissedarlar
Grup
Türü
Ç›kar›lm›fl
%
Enerji Yat›r›mlar› A.fi.
A grubu
Hamiline
127.713.792,221
51
Ö.‹.B.
C grubu
Nama
0,001
Di¤er Ortaklar (Halka Aç›k)
A grubu
Hamiline
122.705.407,778
49
250.419.200,000
100
TOPLAM
TÜPRAfi’›n kamuya ait %51 oran›na
tekabül eden hisselerinin blok sat›fl› için
Ö‹B taraf›ndan 12 Eylül 2005 tarihinde
yap›lan ihaleyi 4 milyar 140 milyon ABD
dolar› ile Koç-Shell Ortak Giriflim Grubu
kazanm›flt›r. ‹hale sonucu, 7 Kas›m 2005
tarih ve 2005/1128 say›l› Özellefltirme
Yüksek Kurulu karar› ile onaylanm›flt›r. Bu
do¤rultuda 26 Ocak 2006 tarihinde Hisse
Sat›fl Sözleflmesi imzalanarak hisse devri
gerçekleflmifltir.
‹hale flartnamesi gere¤i, TÜPRAfi
hisselerini devralmak üzere söz konusu
Ortak Giriflim Grubu taraf›ndan Enerji
Yat›r›mlar› A.fi. ad›nda bir anonim flirket
kurulmufltur. fiirketin hisseleri, Koç Holding
A.fi. %75, Aygaz A.fi. %20, OPET
Petrolcülük A.fi. %3, Shell Overseas
Investment B.V. %1,9 ve The Shell
Company of Turkey Ltd. %0,1 oran›nda
da¤›lm›flt›r.
05
Güçlü Sermaye Yap›s›
22 Kas›m 1990 tarihinde Kay›tl› Sermaye
Sistemi’ne geçen TÜPRAfi’›n 15 Ekim 2001
tarihinde yap›lan Ola¤anüstü Genel Kurul
Toplant›s›’nda kay›tl› sermayesi 100 milyon
YTL’den 500 milyon YTL’ye yükseltilmifl
olup, 24 Ekim 2001 tarih, 5410 say›l›
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan
edilmifltir.
20 Haziran 2001 tarihinde TÜPRAfi’›n
ç›kar›lm›fl sermayesi, bedelsiz olarak %235
art›flla 250,4 milyon YTL’ye yükseltilmifltir.
Yönetim Kurulu Karar›, 3 Eylül 2001 tarih,
5373 say›l› Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesi’nde yay›mlanm›flt›r.
Ba¤l› Ortakl›¤›m›z
TÜPRAfi’›n %79,98’ine sahip oldu¤u
D‹TAfi, bir hampetrol, bir ürün tankeri ve
petrol tafl›mac›l›¤›ndaki deneyimi ile
TÜPRAfi’a operasyon ve maliyet avantaj›
sa¤lamaktad›r.
Kilometre Tafllar›
1955
Güneydo¤u Anadolu Bölgesi’nde
“Türkiye’nin ilk modern petrol rafinerisi”
s›fat›n› tafl›yan Batman Rafinerisi devreye
al›nd›.
1961
‹zmit Körfezi’nde 1,0 milyon ton/y›l rafinaj
kapasiteli ‹zmit Rafinerisi devreye al›nd›.
Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem
görmekte, hisselerin kalan %96,42’lik
bölümü ise Özellefltirme ‹daresi
Baflkanl›¤›’n›n elinde bulunmaktayd›. 2000
y›l› Nisan ay›nda TÜPRAfi hisselerinin ikinci
halka arz›n›n tamamlanmas›yla ‹stanbul
ve Londra Menkul K›ymetler Borsalar›nda
ifllem gören A grubu hisselerin toplam
sermayeye oran› %34,24’e yükselmifltir.
‹MKB Toptan Sat›fllar Pazar›’nda, 4 Mart
2005 tarihinde TÜPRAfi hisselerinin
%14,76’s› uluslararas› fonlara sat›larak,
halka aç›kl›k oran› %49’a yükselmifltir.
Finansal Göstergeler
Finansal Veriler
06
Brüt Sat›fllar (milyon $)
Net Sat›fllar (milyon $)
Esas Faaliyet Kâr› (milyon $)
Vergi Öncesi Kâr (milyon $)
Vergi Sonras› Kâr (milyon $)
Net Çal›flma Sermayesi (milyon $)
Finansal Borçlar (milyon $)
Net Borç (milyon $)
Yat›r›m Harcamas› (milyon $)
Ç›kar›lm›fl Sermaye (bin YTL)
Hisse Bafl›na Kâr (YTL)
Hisse Bafl›na Temettü Brüt (YTL)
Hisse Bafl›na Temettü Net (YTL)
2001
2002
2003*
2004*
2005**
8.997
5.196
194
232
154
219
267
29
142
250.419
0,740
10.318
5.157
91
171
116
480
353
(11)
57
250.419
0,694
16.393
7.853
314
547
350
821
290
(405)
84
250.419
1,880
16.104
8.559
557
695
491
808
268
(565)
186
250.419
2,630
20.014
11.071
605
657
491
957
357
(376)
254
250.419
2,629
0,556
0,533
0,599
0,575
1,423
1,280
2,125
1,912
1,936
1,750
* Enflasyona Göre Düzeltilmifl Konsolide Mali De¤erlerdir.
** SPK 11/25 Tebli¤i Uyar›nca Enflasyona Endekslenmemifl Konsolide Mali De¤erlerdir.
Bilanço Özeti
Dönen Varl›klar
Duran Varl›klar
Aktif Toplam›
K›sa Vadeli Borçlar
Uzun Vadeli Borçlar
Ana Ortakl›k D›fl› Paylar
Özkaynaklar
Pasif Toplam›
2001
2002*
2003*
934
577
1.511
715
290
506
1.511
1.717
1.502
3.219
1.237
346
8
1.628
3.219
2.035
1.678
3.713
1.214
335
13
2.151
3.713
2004 (yeniden
düzenlenmifl)**
1.990
1.876
3.865
1.182
343
14
2.327
3.865
2005**
2.304
1.972
4.275
1.347
490
14
2.424
4.275
07
* Enflasyona Göre Düzeltilmifl Konsolide Mali De¤erlerdir.
** SPK 11/25 Tebli¤i Uyar›nca Enflasyona Endekslenmemifl Konsolide Mali De¤erlerdir.
TÜPRAfi'›n Son Befl Y›lda ‹flletme ve Ticari Faaliyetleri
(bin ton)
2001
2002
2003
2004
2005
‹fllenen Hampetrol
22.784
23.322
23.937
24.508
25.495
Üretim
21.183
21.572
22.200
22.701
23.889
Toplam Sat›fllar
24.760
24.046
23.749
23.805
24.965
Ürün D›flsat›m›
1.989
2.829
3.002
3.376
4.609
Ürün D›flal›m›
3.071
2.423
1.638
986
1.052
1971
‹zmit Rafinerisi 1. Tevsii Projesi
tamamlanarak hampetrol iflleme
kapasitesi 5,5 milyon ton/y›la yükseltildi.
1972
Ege Denizi k›y›s›nda 3,0 milyon ton/y›l
rafinaj kapasiteli ‹zmir Rafinerisi devreye
al›nd›.
(milyon $)
Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj›
Hedefimiz, kapasite art›r›mlar› ve modernizasyon çal›flmalar›na a¤›rl›k
vererek, TÜPRAfi'›n baflar› grafi¤ini yükseltmek ve sadece Türkiye’nin
de¤il dünyan›n önemli oyuncular›ndan biri yapmakt›r.
08
TÜPRAfi Ailesinin De¤erli Üyeleri,
Say›n Hissedarlar›m›z ve ‹fl
Ortaklar›m›z,
Dünyada ve Türkiye'de son derece
önemli geliflmelerin yafland›¤› bir y›l›
daha geride b›rak›rken, geçti¤imiz y›la
damgas›n› vuran ekonomik geliflmeleri
de¤erlendirmekte fayda görüyorum.
2004 y›l›nda rekor bir büyüme
seviyesine ulaflan dünya
ekonomisindeki geliflme trendi, 2005
y›l›nda sürmeye devam etmifltir. 2005’i
%4,3 oran›nda bir büyümeyle kapad›¤›
öngörülen dünya ekonomisinde
öncülü¤ü, baflta Çin ve Hindistan
olmak üzere geliflmekte olan Asya
ekonomileri yapm›flt›r. Yabanc›
sermaye yat›r›mlar› ve artan ihracat› ile
%9,5’e ulaflan rekor bir büyüme oran›
yakalayan Çin ve %7,1’e ulaflan
büyüme oran›yla Hindistan’›n yan›nda,
Türkiye de %7,6 büyüme h›z›yla ön
s›ralarda yer alm›flt›r. ABD’de %3,6
Japonya’da ise %2,2 oran›nda
gerçekleflen büyüme h›z›, 2005 y›l›nda
referandum krizleri, iflsizlik ve birçok
sosyal sorunla karfl› karfl›ya kalan
Avrupa Birli¤i ülkelerinde ise %1,1
seviyesinde kalm›flt›r.
ABD’nin rekor düzeydeki cari ifllemler
aç›¤›, bu aç›¤›n Asya ülkelerince
fonlanmas›n›n sürdürülmesi, dünyan›n
farkl› bölgelerine ait ekonomilerin
büyüme h›zlar› aras›ndaki büyük
de¤ifliklikler, dünya para politikas›n›
flekillendiren temel unsurlar›n bafl›nda
gelmektedir. 2005 y›l›nda FED'in k›sa
vadeli dolar faizini yükseltmeye devam
etmesi ve Euro'ya duyulan güvenin
azalmas›, ABD dolar›na di¤er para
birimleri karfl›s›nda de¤er
kazand›rm›flt›r. De¤iflen para
yönetimlerince de vurgulanan
enflasyon ve büyümeye iliflkin veriler
faiz art›r›mlar›na ve buna ba¤l› olarak
global düzeyde dalgalanmalara sebep
olabilece¤i için, 2006 y›l›nda bu
göstergelerin seyri dikkatle izlenmesi
gereken faktörler olarak karfl›m›za
ç›kmaktad›r.
Globalleflen dünya ekonomisinde
özellikle Çin ve Hindistan baflta olmak
üzere Asya piyasas›ndan düflük
fiyattan sa¤lanan ara ve nihai tüketim
mallar›, geliflmifl ekonomilerde
maliyetlerin kontrol edilebilmesine
olanak sa¤lamaktad›r. Dünyada
mevcut likidite bollu¤u, merkez
bankalar›n›n faiz hadlerini daha düflük
oranlarda tayin edebilmelerine imkân
sa¤lamakta, böylelikle hampetrol ve
di¤er hammadde fiyatlar›ndaki art›fl ile
enflasyon aras›ndaki iliflki geçmifl
y›llara nazaran daha zay›f hale
gelmektedir. Yükselen petrol fiyatlar›,
enflasyonu yukar› çekmekten ziyade
flirketlerde öncelikle verimlilik art›fl›yla
karfl›lanmaya çal›fl›lmakta, rekabetin
yo¤unlu¤u da düflünüldü¤ünde, enerji
maliyetleri sineye çekilerek nihai
fiyatlara ayn› oranda yans›t›lmamakta
ve enflasyonist bask›n›n oluflumu
engellenmektedir. Dolay›s›yla,
hampetrol fiyatlar›ndaki art›fl›n dünya
ekonomik büyümesine olan negatif
etkisi geçmifl dönemlerdeki kadar
büyük olmay›p, sürdürülebilir global
büyümeye paralel olarak rafinaj
sektörünün kârl› konumunu
önümüzdeki y›llarda da devam
ettirmesi beklenmektedir.
2005 y›l›, Türkiye ekonomisi için de
hedeflerin tutturuldu¤u, baflar›l› bir y›l
olmufltur. 2002-2005 y›llar›n› kapsayan
son 4 y›ll›k dönemde yakalanan yüksek
büyüme oranlar›n›n yan›nda,
enflasyonun tek haneli rakamlara
inmesi ile yakalanan ekonomik istikrar
ortam›nda geçti¤imiz y›l yeni para
birimi Yeni Türk Liras›’na geçilmifltir. 3
Ekim’de Avrupa Birli¤i ile tam üyelik
müzakerelerinin resmen bafllamas› da,
2005’i ülkemiz için bir milat
yapmaktad›r. Kavuflulan istikrarl›
büyüme ortam› ile h›z kazanan
do¤rudan yabanc› sermaye yat›r›mlar›,
baflar›l› özellefltirmeler ve bir önceki
y›la gore %14,7 oran›nda artan d›fl
ticaret hacmi ile son derece baflar›l›
bir tablo çizen Türkiye’nin gelece¤ine
umutla bak›yoruz.
Ülkemizde bu olumlu ekonomik
geliflmeler yaflan›rken, Toplulu¤umuz
da 2005 y›l›nda baflar›l› hamleler
yapmaya devam etmifltir. 2005 y›l›nda
Yap› Kredi ve Tansafl'›n ço¤unluk
hisselerini sat›n alan Koç Toplulu¤u,
TÜPRAfi'›n özellefltirilmesi ihalesini
kazanarak özel sektördeki lider
konumunu pekifltirmifl ve dünyan›n en
büyük flirketleri s›ralamas›nda da üst
basamaklarda yerini alm›flt›r.
TÜPRAfi'›n Koç Ailesine kat›lmas›,
Toplulu¤umuzu enerji sektörünün en
önemli oyuncusu yapm›flt›r.
Ülkemizin tek rafinaj kuruluflu olan
TÜPRAfi, 4 rafinerisi, Petrokimya tesisi,
deniz tafl›mac›l›¤› flirketi, y›ll›k 27,6
milyon ton hampetrol iflleme kapasitesi,
20,0 milyar dolar brüt ve 11,1 milyar
dolar net cirosu ile Cumhuriyet
Türkiye'sinin meydana getirdi¤i. en
büyük sanayi kurulufludur.
‹thalat›n ve ürün fiyatlamas›n›n
tamamen serbest b›rak›ld›¤› 2005
y›l›nda yurtiçi ana akaryak›t ürünleri
tüketiminde yaflanan daralmaya
ra¤men, akaryak›t da¤›t›m flirketlerine
olan sat›fllar›n artmas›, TÜPRAfi’a olan
arz güvenini teyit etmifltir. TÜPRAfi
akaryak›t da¤›t›m sektörüyle olan
ba¤lar›n› daha da güçlendirmeyi
hedeflemektedir.
TÜPRAfi’›n faaliyet gösterdi¤i rafinaj
sektöründe sahip oldu¤u deneyim ve
yarataca¤›m›z sinerji ile
uygulayaca¤›m›z yeni stratejiler
sayesinde, fiirketimizi gelmifl oldu¤u
noktadan daha ileri seviyelere
tafl›yaca¤›m›za inan›yoruz. Hedefimiz,
kapasite art›r›mlar› ve modernizasyon
çal›flmalar›na a¤›rl›k vererek,
TÜPRAfi'›n baflar› grafi¤ini yükseltmek
ve sadece Türkiye’nin de¤il dünyan›n
önemli oyuncular›ndan biri yapmakt›r.
fiirketimiz stratejik hedeflerine
ulaflmas›n› sa¤layacak devam eden
yat›r›mlar› süratle tamamlamay›
hedeflemektedir. Bu amaçla ‹zmit ve
K›r›kkale Reformer ve Dizel Kükürt
Giderme Üniteleri, ‹zmit Rafinerisi
Benzin Kükürt ve Benzen Giderimi
Üniteleri ile ‹zmir Rafinerisi Benzin
Kükürt Giderme Ünitesi yat›r›mlar›n
tamamlanmas› için gerekli olan 455
milyon Amerikan dolar› tutar›nda yat›r›m
harcamas›n›n 309 milyon dolarl›k k›sm›,
2006 y›l›nda gerçeklefltirilecektir. Bu
harcama tutar›na çevre mevzuat›na
uyum için harcanmas› planlanan 25
milyon dolar dahil de¤ildir. Bunlar›n
yan› s›ra, fiirketin ileriye yönelik yat›r›m
ihtiyac›n›n belirlenmesi amac›yla,
Batman Rafinerisi’nin ürün kalitesinin
iyilefltirilmesi ve kapasite kullan›m›n›n
art›r›lmas›; Körfez Petrokimya
Tesisleri’nin mevcut çal›flma
imkânlar›n›n de¤erlendirilmesi
konular›nda çal›flmalara bafllanm›flt›r.
Bunlar›n yan›nda, yönetimimizce
TÜPRAfi’›n insan kaynaklar› politikas›
da de¤erlendirilerek, hem yeni
kurulacak ünitelerde istihdam edilecek
hem de ‹zmit ve ‹zmir Rafinerilerinde
kalifiye eleman aç›¤›n› kapatmak üzere
yeterli say›da kapsam içi ve kapsam
d›fl› personelin istihdam›
kararlaflt›rm›flt›r.
TÜPRAfi mevcut temettü verimi
bak›m›ndan ‹MKB’de ifllem gören
sanayi kurulufllar› aras›nda ilk s›ralarda
yer almaktad›r. Rakip Do¤u Avrupa ve
Karadeniz ülkeleri petrol sektörü
flirketleri aras›nda da en yüksek temettü
da¤›tan flirket olan TÜPRAfi, yerli ve
yabanc› pay sahiplerine kâr pay›
ödemesine iliflkin olarak genel
politikas›n› net bir flekilde çizmifltir. Kâr
pay› da¤›t›m stratejileri belirlenirken,
flirketin faaliyet performans›, finansal
durumu, nakit pozisyonu ve Türkiye'de
uygulanmakta olan ilgili Sermaye
Piyasas› Kurulu Mevzuat› hükümleri
göz önüne al›nm›flt›r. Geçmifl y›llarda
oldu¤u gibi 2006 y›l›nda da fiirketimizin
güçlü finansal yap›s›n› yans›tan düzenli
ve yüksek kâr pay› da¤›t›m politikas›
sürdürülecektir.
TÜPRAfi tüm faaliyetlerinde kalite,
çevre, toplum ve çal›flan sa¤l›¤›na olan
duyarl›l›¤›n›n göstergesi olarak, ISO
9001:2000 Kalite, ISO 14001 Çevre ve
OHSAS 18001 ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i
Yönetim Sistemleri’ne uygunluk için
gerekli çal›flmalar› tüm tesislerinde
tamamlam›fl ve yetkinlik belgelerini
alm›flt›r. Toplam Kalite Yönetimi
konusundaki uygulamalar›m›z, fiirket
baflar›s›n› ve müflteri memnuniyetini
art›rarak rekabet gücümüzü
yükseltecek ve iyilefltirmelerin
devaml›l›¤›n› sa¤layacakt›r.
Bu anlay›fl›n bir yans›mas› olarak
Toplulu¤umuz, Birleflmifl Milletler Genel
Sekreteri Kofi Annan taraf›ndan
önerilen “Küresel ‹lkeler Sözleflmesi”ni
imzalam›flt›r. Sözleflme, flirketlerin
sadece kâr hedefi ile çal›flmalar›n›n
d›fl›nda, toplumsal ve sosyal alanlarda
da sorumluluk üstlenmelerine davet
niteli¤indedir. 80 y›lda oluflturdu¤umuz
güçlü kurumsal kimli¤imiz, ortak
kültürümüz ve sahip oldu¤umuz
de¤erler ile sürekli geliflerek
sektörümüzde ulusal liderli¤imizi
korurken, di¤er taraftan da uluslararas›
piyasada h›zla geliflen bir dünya flirketi
olma yolundaki çal›flmalar›m›z›
kararl›l›kla sürdürece¤iz.
Baflar›lar›m›zda en önemli etken
flüphesiz ki nitelikli insan
kayna¤›m›zd›r. Bu vesile ile tüm
TÜPRAfi çal›flanlar›na teflekkür etmek
istiyorum. Ülkemiz için daha müreffeh
bir gelecek kurma hedefimizde
desteklerini her zaman yan›m›zda
hissetti¤imiz siz de¤erli
hissedarlar›m›za, ifl ortaklar›m›za ve
müflterilerimize flükranlar›m›
sunuyorum.
Mustafa Vehbi Koç
Yönetim Kurulu Baflkan›
Yönetim Kurulu
10
26 Ocak 2006 tarihinden itibaren seçilmifl Yönetim Kurulu’dur.
01 Mustafa Vehbi Koç Yönetim Kurulu Baflkan›
02 Mehmet Ömer Koç Yönetim Kurulu Baflkan› Vekili
03 Temel Kamil Atay Yönetim Kurulu Üyesi
04 Fevzi Bülend Özayd›nl› Yönetim Kurulu Üyesi
05 Erol Memio¤lu Yönetim Kurulu Üyesi
06 Cüneyt A¤ca Yönetim Kurulu Üyesi
07 Hasan Köktafl Ö‹B C Grubu Temsilcisi
Denetim Kurulu*
08 Ali Tar›k Uzun Denetçi
09 ‹brahim Murat Ça¤lar Denetçi
10 fiükrü Dilaver Denetçi
* Denetim Kurulu Üyeleri foto¤rafta yer almamaktalard›r.
04
07
02
01
03
05
06
1960 do¤umlu Mustafa Vehbi Koç, 1984 y›l›nda
George Washington Üniversitesi ‹fl ‹daresi
Bölümü’nden mezun oldu. Profesyonel ifl
yaflam›na ayn› y›l Tofafl Oto A.fi.’de Sat›fl Eleman›
olarak bafllad›. 1986-1989 y›llar›nda ‹sviçre’deki
Kofisa Trading Company’de Sat›fl Müdürü, 19891992 aras›nda Ram D›fl Ticaret A.fi. Genel Müdür
Yard›mc›s›, 1992-1994 y›llar›nda Koç Holding
A.fi. Sanayi-Enerji-Ticaret fiirketleri Baflkan
A.fi. ‹nflaat ve Maden Grubu Baflkan Yard›mc›s›,
1996-2003 y›llar›nda Koç Holding A.fi. ‹nflaat
ve Maden Grubu Baflkan› olarak çal›flt›. Nisan
2003’ten bu yana Koç Holding A.fi. Yönetim
Kurulu Baflkan› olarak görev yapan Mustafa
Vehbi Koç, çok iyi seviyede ‹ngilizce ve Almanca
bilmektedir. Mustafa Vehbi Koç, ‹stanbul Sanayi
Odas› üyesi, Türk Sanayicileri ve ‹fladamlar›
Derne¤i Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s›, D›fl
Ekonomik ‹liflkiler Kurulu üyesi ve Young
Presidents’ Organization üyesidir. Türk-Amerikan
‹fl Konseyi’nin eski Baflkan› olan Koç, 2005
y›l›ndan itibaren de Baflkan Vekili olarak görevini
sürdürmektedir. Ayr›ca, Vehbi Koç Vakf› Yönetim
Kurulu ile E¤itim Gönüllüleri Vakf› Mütevelli
Heyeti üyesidir. Haziran 2004 tarihinde JP
Morgan International Council’a kat›lm›flt›r. Koç,
evli ve iki çocuk babas›d›r.
Mehmet Ömer Koç
Yönetim Kurulu Baflkan Vekili
1962 do¤umlu Mehmet Ömer Koç, lisans
e¤itimini Columbia Üniversitesi Ancient Greek
Bölümü’nde tamamlam›fl ve ayn› üniversiteden
‹fl Yönetimi Yüksek Lisans derecesi ile mezun
olmufltur. ‹fl yaflam›na 1985 y›l›nda, ‹sviçre’deki
Kofisa Trading Company’de Sat›fl Memuru olarak
bafllayan Mehmet Ömer Koç, 1989-1990 y›llar›
aras›nda New York’ta Ramerica Int. Inc.’dae
Sat›fl Memuru olarak görev yapm›flt›r. 19911992’de Gazal A.fi.’de Müdür olarak görev alan
Koç, daha sonra s›ras›yla 1992-1996 y›llar›nda
Koç Holding A.fi. Finansman Koordinatörü,
1996-2000 y›llar›nda Koç Holding A.fi. Enerji
Grubu Baflkan Yard›mc›s›, 2000-2004 y›llar›nda
Koç Holding A.fi. Enerji Grubu Baflkan›
görevlerinde bulundu. 2004 Nisan’›ndan bu
yana Koç Holding A.fi. Yönetim Kurulu Üyesi
olan Koç, ‹ngilizce ve Frans›zca bilmektedir.
Temel Kamil Atay
Yönetim Kurulu Üyesi
1940 do¤umlu Temel Kamil Atay, ‹TÜ Makina
Mühendisli¤i ve Wayne Eyalet Üniversitesi
‹flletme Bölümü mezunudur. ‹fl yaflam›na 1965
y›l›nda Chrysler Sanayi’de Ürün Gelifltirme
Mühendisi olarak bafllayan Atay, 1966-1969
y›llar›nda Otosan A.fi. Mamul Gelifltirme Müdürü,
1969-1972 y›llar›nda Ford Motor Co. U.S.A.
Mamul Gelifltirme Mühendisi, 1972-1974
y›llar›nda Koç Holding A.fi. Otomotiv Koordinatör
Yard›mc›s›, 1974-1981 y›llar›nda Otoyol Sanayi
A.fi. Genel Müdürü, 1981-1994 y›llar›nda Tofafl
Türk Otomobil Fab. A.fi. Genel Müdürü olarak
görev çal›flm›flt›r. 1992 y›l›ndan itibaren ayn›
zamanda Koç Holding A.fi. Teknik Projeler
Baflkan Yard›mc›s› görevini de üstlenen Atay,
1994-1996 y›llar› aras›nda Koç Holding A.fi.
Tofafl Grubu Baflkanl›¤› yapm›fl ve 1996 y›l›nda
Koç Holding A.fi. Yönetim Kurulu Üyesi olmufltur.
1996-1998 y›llar›nda Topluluk Yürütme Kurulu
Baflkan Vekili ve Di¤er Otomotiv Grubu fiirketleri
Baflkan› görevlerini üstlenen Atay, 1998-2000
y›llar›nda Koç Holding A.fi. Yönetim Kurulu
Baflkan Vekili ve Uygulamadan Sorumlu Yönetim
Komitesi Üyesi, 2000-2001 y›llar› aras›nda ise
bu görevlerine ek olarak Koç Holding A.fi.
CEO’lu¤unu üstlenmifltir. Atay, 2003 y›l›ndan bu
yana Koç Holding A.fi. Yönetim Kurulu Baflkan
Vekili ve Koç Holding A.fi. Aile Ofisi Sorumlusu
olarak görev yapmaktad›r. Atay ‹ngilizce
bilmektedir.
Fevzi Bülend Özayd›nl›
1949 do¤umlu Fevzi Bülent Özayd›nl›, 1971
y›l›nda Beyrut Amerikan Üniversitesi’nden mezun
olmufltur. Profesyonel ifl hayat›na 1972 y›l›nda
Oyak ‹fltirakler Müdür Yard›mc›s› olarak bafllayan
Özayd›nl›, kariyerine 1976-1979 y›llar› aras›nda
Motorlu Araçlar Tic. A.fi. (Oyak) Bölge Müdürü,
1979-1987 y›llar›nda Oyak ‹fltirakler ve
Yat›r›mlardan Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s›
olarak devam etmifltir. 1987 y›l›nda Migros Türk
T.A.fi. Yat›r›mlar Koordinatörü olarak sorumluluk
üstlenen Özayd›nl›, 1988-1990 y›llar›nda Maret
A.fi.’de Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür
Yard›mc›s›, 1990-2000 y›llar›nda Migros Türk
T.A.fi. Genel Müdürü, 2000-2001 y›llar›nda Koç
Holding A.fi. CEO Vekili ve Fiat Grubu Baflkan›
olarak görev yapm›flt›r. 2002 y›l›ndan bu yana
Koç Holding A.fi. Yönetim Kurulu Üyesi ve
CEO’su olan Özayd›nl›, ‹ngilizce bilmektedir.
Erol Memio¤lu
1954 do¤umlu Erol Memio¤lu, Orta Do¤u
Teknik Üniversitesi Petrol Mühendisli¤i
mezunudur. ‹fl yaflam›na 1979 y›l›nda TPAO’da
Uzman-Baflmühendis olarak bafllayan
Memio¤lu, 1990 y›l›na kadar sürdürdü¤ü
bu görevinin ard›ndan ayn› kurumda Üretim
Müdürü olmufl ve 1994-1999 y›llar› aras›nda
Yurtd›fl› Projeler Grup Baflkan› ve Turkish
Petroleum Overseas Co. Baflkan› olarak görev
yapm›flt›r. Kariyerine 1999-2003 y›llar›nda Koç
Holding A.fi. Enerji Grubu Baflkan Yard›mc›s›,
2003-2004 y›llar›nda Koç Holding A.fi. Enerji
Grubu ‹cradan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi
olarak devam eden Memio¤lu, 2004 May›s’›ndan
bu yana Koç Holding A.fi. Enerji Grubu
Baflkan›’d›r. Memio¤lu ‹ngilizce bilmektedir.
Cüneyt A¤ca
1962 do¤umlu Cüneyt A¤ca, lisans ve yüksek
lisans e¤itimini Texas Üniversitesi Petrol
Mühendisli¤i Bölümü’nde tamamlam›fl ve 19851987 y›llar› aras›nda bu üniversitede Araflt›rma
Asistan› olarak çal›flm›flt›r. Profesyonel ifl
yaflam›na 1987 y›l›nda TPAO Üretim Grubu
Baflkanl›¤›’nda K›demli Mühendis olarak
bafllayan A¤ca, 1995 y›l›nda bu kurumda Yurtd›fl›
Projeler Grup Baflkanl›¤› Proje Müdürü olarak
göreve getirilmifl ve 1997’de Yurtd›fl› Projeler
Grup Baflkan Yard›mc›s› olmufltur. 2000 y›l›na
kadar sürdürdü¤ü bu görevin ard›ndan Koç
Holding A.fi. Enerji Grubu Koordinatör Yard›mc›s›
görevine gelen A¤ca, 2002 y›l›ndan bu yana
Koç Holding A.fi. Enerji Grubu Koordinatörü’dür.
A¤ca ‹ngilizce bilmektedir.
Hasan Köktafl
Ö‹B C Grubu Temsilcisi
1963 do¤umlu Hasan Köktafl, 1988 y›l›nda ODTÜ
Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olmufltur.
Hasan Köktafl, çal›flma hayat›na Türkiye ‹fl
Bankas› Kambiyo Bölümü’nde bafllad›. Daha
sonra s›ras›yla Family Finans Fon Yönetim
Bölümü’nde fief, Belko’da Genel Müdür,
Vak›fbank’ta Yönetim Kurulu Üyesi, Anadolu
Finans’ta Müdür ve Bel Plas A.fi.’de Yönetim
Kurulu Baflkanl›¤› görevlerinde bulundu. Hasan
Köktafl halen T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme
‹daresi Baflkanl›¤›’nda Baflkan Yard›mc›s›’d›r.
Köktafl ‹ngilizce bilmektedir.
Ali Tar›k Uzun
Denetim Kurulu Üyesi
1964 do¤umlu Ali Tar›k Uzun, lisans e¤itimini
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
‹ktisat Bölümü’nde tamamlam›fl ve Koç
Üniversitesi’nde ‹fl Yönetimi Yüksek Lisans›
yapm›flt›r. 1985-1992 y›llar›nda Maliye Bakanl›¤›
Hesap Uzmanlar› Kurulu Baflkanl›¤›’nda Hesap
Uzman› olarak görev yapan Uzun, 1992-1996
y›llar›nda Koç Holding A.fi. Denetim ve Mali
Grup Baflkanl›¤› Mali ‹fller Koordinatör
A.fi. Denetim ve Mali Grup Baflkanl›¤› Mali ‹fller
Koordinatörü olarak çal›flm›flt›r. 2004 y›l›ndan
bu yana Koç Holding A.fi. Denetim Grubu
Baflkan› olan Uzun, çok iyi seviyede ‹ngilizce
bilmektedir. Uzun, evli ve iki çocuk babas›d›r.
‹brahim Murat Ça¤lar
1973 do¤umlu ‹brahim Murat Ça¤lar, Bilkent
Üniversitesi, ‹ktisadi ‹dari Bilimler Fakültesi ‹ktisat
Bölümü mezunudur. ‹fl yaflam›na 1997 y›l›nda
Pricewaterhouse Coopers’da Denetim ve
Dan›flmanl›k Hizmetleri Müdürü olarak bafllayan
Ça¤lar, 2005 y›l›ndan bu yana Koç Holding A.fi.
Denetim Grubu Baflkanl›¤› Koordinatör
Yard›mc›s› olarak görev yapmaktad›r.
fiükrü Dilaver
1965 do¤umlu Karadeniz Üniversitesi ‹ktisadi
ve ‹dari Bilimler Fakültesi mezunu olan Dilaver,
‹stanbul Bilgi Üniversitesi’nde ‹fl Yönetimi Yüksek
Lisans› yapm›flt›r. Profesyonel ifl yaflam›na
1989’da Hesap Uzman Yard›mc›s› olarak
bafllad›. 1991 Hesap Uzman›, 2000’de Baflhesap
Uzman› oldu. 2000 Mart ay›nda Bo¤aziçi
Kurumlar Vergi Dairesi’ne geçti. 2001 Mart
ay›nda ‹stanbul Defterdar Yard›mc›s›, 2004 Ocak
ay›nda Kocaeli Defterdar›, 2005 y›l›nda ‹stanbul
Defterdar› oldu.
11
Mustafa Vehbi Koç
Yönetim Kurulu Baflkan›
Genel Müdür’ün Mesaj›
Türk sanayisinin en köklü ve en güçlü grubu olan Koç Toplulu¤u’nun
hedefi TÜPRAfi’› petrol sektöründe performans›na ve insan kayna¤›na
özenilen, güvenilir ve etkin bir küresel oyuncu yapmakt›r.
De¤erli Hissedarlar›m›z ve ‹fl
Ortaklar›m›z,
12
Türkiye'nin lider sanayi kuruluflu
TÜPRAfi'›n %51 hissesi, Özellefltirme
‹daresi Baflkanl›¤›'n›n aç›k art›rma
usulü yapt›¤› baflar›l› bir özellefltirme
ihalesinin ard›ndan, 26 Ocak 2006
tarihinde Koç-Shell Ortak Giriflim
Grubu'na devredilmifltir. Dokuz
uluslararas› ve yerli grubun kat›ld›¤›
ve rekabetçi bir ortamda gerçekleflen
ihalede, Koç Holding, Aygaz, Opet,
Shell Ortakl›¤› 4,14 milyar ABD dolar›
ile en yüksek teklifi vererek ihaleyi
kazanm›flt›r. ‹hale bedelinin tamam›
Ö‹B'ye nakden ve defaten ödenmifl,
hisse devir ifllemlerinin ard›ndan yeni
Yönetim Kurulu oluflturulmufltur. Yeni
Yönetim Kurulu, 6 fiubat tarihinde
gerçeklefltirdi¤i ilk toplant›s›nda,
TÜPRAfi'›n mevcut yat›r›m
program›na devam etmesine ve ek
olarak rafinerilerde 2006 y›l›nda
yaklafl›k 70 milyon dolar tutar›nda
ilave yat›r›m yap›lmas›na karar
vermifltir. Türk sanayisinin en köklü
ve en güçlü grubu olan Koç
Toplulu¤u’nun hedefi, TÜPRAfi’›
petrol sektöründe performans›na ve
insan kayna¤›na özenilen, güvenilir
ve etkin bir küresel oyuncu
yapmakt›r.
Dünya ekonomik büyümesinin
ivmesini korumas› ve hampetrol
fiyatlar›n›n yüksek seyretmesine
ra¤men, petrol ve ürünlerine olan
talep 2005 y›l›nda da artmaya devam
etmifltir. Son y›llarda yetersiz kalan
yat›r›mlarla dünya rafinaj
kapasitesinde sa¤lanan s›n›rl› art›fl,
dünya petrol ürünleri tüketim art›fl›n›n
sadece üçte birini karfl›layacak
düzeyde kalm›flt›r. Bu nedenle
ekonomik büyümeye paralel artan
petrol ürünü talebi, daha çok mevcut
rafinerilerin zaten yüksek olan
kapasite kullan›mlar›n› art›rma
çabalar›yla karfl›lanmaya çal›fl›lm›flt›r.
Do¤al afet, politik kaos, terörist
sald›r›lar ve uzun süreli durufllara
neden olan operasyonel kazalardan
kaynaklanan kapasite kay›plar›,
dünya rafinaj kapasitesindeki mevcut
hassas dengenin bozulmas›na ve
fiyat dalgalanmalar›na yol
açmaktad›r.
Petrol ürünlerine olan talebin
yüksekli¤inin yan›nda yat›r›mlar›n
dünya rafinaj aç›¤›n› kapayacak
düzeyde olmamas› ve yeni rafineri
yat›r›mlar›n›n yar›s›n›n Uzakdo¤u
piyasas›nda olmas› nedeniyle,
bölgemizdeki pazar konumunda
önemli bir de¤ifliklik
beklenmemektedir. Bir yandan
ülkemizin AB standard›nda ürün
gereksinimi ve net ithalatç› konumu,
di¤er yandan Do¤u Avrupa
ülkelerinde önümüzdeki 10 y›ll›k
dönemde çevre standartlar›na uygun
benzin ve motorin talebinde
beklenen art›fllar›n bu ülkelerden
ithalat› zorlaflt›racak olmas›
nedeniyle, fiirketimizin stratejik önemi
daha da artmaktad›r.
2002 y›l›ndan bu yana dünya
ekonomisinde devam eden pozitif
görünüme paralel olarak petrol ve
rafinaj sektörünün büyümesini
sürdürmesi, Avrupa’daki rakipleri
gibi TÜPRAfi’›n performans›n› olumlu
yönde etkilemifltir.
2005 y›l›nda TÜPRAfi %92 kapasite
ile çal›flarak 25,5 milyon ton
hampetrol ifllemifltir. Toplam üretim
miktar› %4,6 oran›nda (1,1 milyon
ton) artarak 23,9 milyon ton’a
ulaflm›flt›r. Yurtiçi sat›fllar %0,4
gerilerken, ihracattaki %94 oran›nda
art›fla ba¤l› olarak toplam sat›fllar bir
önceki y›la göre %5 oran›nda
artm›flt›r. Ulafl›lan operasyonel
hedefler do¤rultusunda 2005 y›l›
esas faaliyet kar› bir önceki y›la göre
%8,4 oran›nda artarak 810,6 milyon
YTL seviyesinde gerçekleflmifltir.
TÜPRAfi olarak operasyonel
hedeflerin flirket kârl›l›¤›na tam olarak
yans›t›lmas› amac›yla, 2006 y›l›nda
sat›fllar›m›z› ihracata göre daha kârl›
ve avantajl› olan iç piyasaya
yönlendirmeyi hedeflemekteyiz.
Kuruluflundan bu yana Türkiye’nin
en önde gelen petrol ürünü
tedarikçisi olan TÜPRAfi’›n 2005
y›l›nda Türkiye akaryak›t (araç
yak›tlar›) ve fuel oil pazar›ndaki pay›
yaklafl›k %73,7’dir. Ürünler baz›nda
ise motorinde %63,3 olan pay›,
benzinlerde %75,2 jet yak›t› ve
asfaltta ise %100 düzeyindedir.
TÜPRAfi motorin üretiminin tümünü
iç piyasaya satmas› durumunda dahi
tüketimin ancak %70’ini
karfl›layabilirken, artan otogaz
kullan›m› nedeniyle tüketimi azalan
benzinde ise 2005 y›l› üretim
rakamlar›na göre Türkiye tüketiminin
%30 fazlas›n› karfl›layabilmektedir.
Artan ithalat nedeniyle TÜPRAfi’›n
LPG pazar›ndaki pay› bir önceki y›la
göre %7,8 düflerek %37,8 oran›na
gerilemifltir. TÜPRAfi, Türkiye petrol
ürünleri pazar›ndaki lider konumunu,
güçlü üretim kapasitesi ve rafine
ürün ithalat› alan›nda yerleflik bir
altyap›ya sahip olmas›na borçludur.
Nitekim 50 ppm motorin
fiyatland›rmas› için gerekli vergi
(ÖTV) düzenlemelerin henüz
tamamlanmamas› nedeniyle, Eylül
2005’te devreye al›nan ‹zmir
Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme
Ünitesi’nde Avrupa Birli¤i
standardlar›nda (10/50 ppm) üretilen
motorinin yurtd›fl›na ihraç
edilmesiyle, 2004 y›l›na göre 462 bin
ton artan motorin ihracat› ve yüksek
kükürtlü motorin ithalat›ndan yurtiçine
yap›lan sat›fllar›n 200 bin ton
art›r›lmas›n›n da toplam sat›fllar›m›z›n
yükselmesinde etkisi büyüktür.
Da¤›t›m flirketlerine yap›lan sat›fllar
2004 y›l›nda 13,7 milyon ton iken,
tam liberasyon ortam›ndaki 2005
y›l›nda %6,7 oran›nda bir art›fl
göstererek 14,6 milyon tonu aflm›fl
ve TÜPRAfi rekabet üstünlü¤ünü
kan›tlam›flt›r.
2006 y›l›nda ise 25,0 milyon ton
hampetrol ifllenmek suretiyle, ihracat
dahil toplam 24,7 milyon ton ürün ve
21,3 milyar ABD dolar›n›n üzerinde
bir ciro elde edilmesi hedeflenmifltir.
devam eden yat›r›mlar›n da
tamamlanmas›yla motorin, kurflunsuz
benzin, jet yak›t› ve LPG üretim miktar
ve/veya kalitesindeki art›fllardan ilave
iflletme kâr› elde edilecektir.
TÜPRAfi, 2,14 milyar dolarl›k Yat›r›m
Master Plan› çerçevesinde, 2005
y›l›nda toplam 340 milyon YTL (253,6
milyon ABD dolar›) yat›r›m harcamas›
gerçeklefltirmifltir. Y›lda 3 milyon ton,
Avrupa Birli¤i standartlar›nda düflük
kükürtlü (10/50 ppm) motorin
üretecek olan ve 139 milyon dolara
malolan ‹zmir Rafinerisi Dizel Kükürt
Giderme Ünitesi, 1 Eylül 2005
tarihinde devreye al›nm›flt›r. ‹zmit,
‹zmir ve K›r›kkale Rafinerilerinde
devam eden toplam 735 milyon dolar
bedelli yat›r›mlarda, finansman ve
di¤er giderler dahil kalan harcama
tutar› 2005 sonu itibariyle 455 milyon
dolar olup, bunun 309 milyon dolarl›k
k›sm›n›n 2006 y›l› içerisinde
harcanmas› programlanm›flt›r.
72 milyon dolarl›k sigorta de¤erine
sahip tankerleriyle, edinme de¤erinin
çok üzerinde bir bilanço de¤erine
sahip olan D‹TAfi’›n, TÜPRAfi’›n
tafl›ma maliyetlerini kontrol alt›nda
tutmas›n› sa¤layan önemli bir stratejik
güç oldu¤unu düflünmekteyiz. Bu
düflünce çerçevesinde TÜPRAfi,
denizcilik alan›ndaki yat›r›mlar›n›
gelecekte art›rmay› ve tafl›ma
maliyetlerini daha da düflürmeyi
hedeflemektedir.
TÜPRAfi, 2006 y›l›nda, mevcut
Yat›r›m Master Plan›’na ilave olarak
Hampetrol Blending Sistemi, LPG ve
ürün sat›fl sistemlerinin
modernizasyonu ve operasyonel
verimlili¤i art›racak birçok projeden
oluflan 70 milyon dolar tutar›nda yeni
yat›r›m projeleri gerçeklefltirecektir.
Bu kapsamda AB Çevre
Mevzuatlar›na tam uyumu
sa¤layacak projelerin bulundu¤u 23
milyon dolarl›k çevre uyum yat›r›mlar›
da programa eklenmifltir. Bu
yat›r›mlar›n tamamlanmas› ile birlikte
rekabet gücünü art›racak ve çevre
ile ilgili yükümlülüklerini eksiksiz
biçimde yerine getirecek olan
TÜPRAfi, en son teknolojilerin
kullan›ld›¤› ve Avrupa Birli¤i'nin 2009
normlar›nda üretim yapan bir rafineri
flirketi konumuna gelecektir.
‹zmir Dizel Kükürt Giderme
Ünitesi’nin devreye al›nmas›n›n yan›
s›ra, ‹zmit ve K›r›kkale Rafinerilerinde
TÜPRAfi rafinerilerinde ortak kalite,
çevre ve çal›flan sa¤l›¤› bilinci
oluflturulmas› amac›yla
çal›flmalar›m›z da tüm h›z›yla devam
etmektedir. TÜPRAfi rafinerilerinde
2005 y›l›nda ISO 14001:1996 Çevre
Yönetim Sistemi’nin yeni versiyonu
olan ISO 14001:2004 Çevre Yönetim
Sistemi’nin gereklilikleri yerine
getirilmifl, BSI Eurasia Yönetim
Sistemleri Belgelendirme Ltd. fiti.
taraf›ndan yap›lan ilk takip
denetimleri sonucunda belgeler
yenilenmifltir.
Batman Rafinerisi'nde de entegre
yönetim sisteminin kurulmas› ve
belgelendirilmesi çal›flmalar›
tamamlanm›flt›r. 6 fiubat 2006
tarihinde Yönetim Kurulumuzun ald›¤›
karar do¤rultusunda, çevreye ve
topluma sayg›n›n bir göstergesi
olarak Batman Rafineri
Müdürlü¤ü’nde çevre yat›r›mlar› ve
iyilefltirmeleri de h›zla bafllat›lm›flt›r.
BSI Eurasia Yönetim Sistemleri
Belgelendirme Ltd. fiti. taraf›ndan
yap›lan denetimler baflar›yla
sonuçlanm›fl olup, Batman Rafineri
Müdürlü¤ü’nün ISO 9001:2000
Kalite, ISO 14001 Çevre, OHSAS
18001 ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i
Yönetim Sistemleri belgelendirilmifltir.
AB ile tam üyelik müzakereleri
sürecinde, Türk kurulufllar›n›n uyum
sürecini h›zland›rmalar› ve kurum ve
kurulufllar›m›z›n Avrupa baz›nda veya
küresel düzeydeki rekabet ortam›nda
ayakta kalabilmeleri ve ileriye
gidebilmeleri için, yönetim kalitelerini
daha üst seviyelere ç›karmalar›
gerekmektedir. Bu amaç
do¤rultusunda, Kalder’in
organizasyonuyla, 103 flirketin
kat›ld›¤› Ulusal Kalite Hareketi ‹yiniyet
Bildirgesi’ni fiirketimiz de
imzalayarak Ulusal Kalite Hareketi’ne
kat›lm›flt›r.
Yetkinlik ve özverileri ile fiirketimizin
bugünlere ulaflmas›nda en büyük
paya sahip olan ve gelecekte de
bugün oldu¤u gibi TÜPRAfi'› ilerilere
tafl›yacaklar›ndan emin oldu¤um tüm
mesai arkadafllar›ma, desteklerini
her zaman arkam›zda hissetti¤imiz
Yönetim Kurulumuza ve de¤erli
hissedarlar›m›za bir kez daha
teflekkür ve sayg›lar›m› sunar›m.
Yavuz Erkut
Genel Müdür
Üst Yönetim
14
01 Yavuz Erkut Genel Müdür
02 Gürol Acar Genel Müdür Yard›mc›s›
03 Y›lmaz Bayraktar Genel Müdür Yard›mc›s›
04 Hasan Tan Genel Müdür Yard›mc›s›
05 ‹brahim Yelmeno¤lu Genel Müdür Yard›mc›s›
5
4
2
1
3
Y›lmaz Bayraktar
Genel Müdür Yard›mc›s›
‹brahim Yelmeno¤lu
1955 do¤umlu Yavuz Erkut, Bo¤aziçi
Üniversitesi Kimya Mühendisli¤i Bölümü’nü
1976 y›l›nda, yüksek lisans e¤itimini ise Wales
Üniversitesi Makine Mühendisli¤i Bölümü’nde,
1978 y›l›nda tamamlam›flt›r. ‹fl yaflam›na 1979
y›l›nda ‹prafl Rafinerisi’nde Proses Mühendisi
olarak bafllam›flt›r. 1979-1990 y›llar› aras›nda
Ünite fiefi, Baflmühendis, ‹flletme Müdür
Yard›mc›s› görevlerinde bulunmufltur. 1990
y›l›nda TÜPRAfi Genel Müdürlü¤ü’ne D›fl Ticaret
Müdürü olarak atanm›flt›r. 1994-1997 y›llar›
aras›nda Petrol ‹kmal ve Ticaret Daire
Baflkanl›¤› göreviyle Hampetrol ‹kmal, Akaryak›t
Sat›fl, Fiyatland›rma, D›fl Ticaret, ve LPG ‹kmal
ve Sat›fl Müdürlüklerini yönetmifltir. 1998-2000
döneminde ise ayn› bölümlerden sorumlu Daire
Baflkanl›¤› ve Genel Müdür Yard›mc›l›¤›
görevlerinde bulunmufltur. 2000 y›l›nda
Opet Petrolcülük A.fi.’ye transfer olmufltur.
2000-2006 y›llar› aras›nda çeflitli dönemlerde
Opet Petrolcülük A.fi’de Yönetim Kurulu
Üyesi ve Genel Müdürlük görevinden sonra
27 Ocak 2006 tarihi itibari ile TÜPRAfi Genel
Müdürlü¤ü’ne atanm›flt›r. Erkut, evli ve iki çocuk
babas›d›r. ‹ngilizce bilmektedir.
1954 do¤umlu Y›lmaz Bayraktar, Bo¤aziçi
Üniversitesi Kimya Mühendisli¤i Bölümü’nde
1976 y›l›nda, yüksek lisans›n› ise Wales
Üniversitesi Makine Mühendisli¤i Bölümü’nde
“Endüstri ‹çin Dizayn ve ‹fl ‹daresi” bafll›kl›
programda tamamlam›flt›r. ‹fl yaflam›na 1979
y›l›nda ‹prafl Rafinerisi’nde Enerji ve Ekoloji
Mühendisi olarak bafllam›flt›r. 20 y›ll›k rafineri
çal›flmas› süresince, s›ras›yla Kuvvet Santral›,
Buhar Üretim, Elektrik Üretim, Pompa Transfer
ve At›k Su Ar›tma Üniteleri fieflik ve
Baflmühendisliklerinde, ve daha sonra s›ras›yla
Yard›mc› Tesisler ‹flletme Müdür Yard›mc›l›¤›,
Üretim Üniteleri ‹flletme Müdürlü¤ü ve 1997
y›l›ndan itibaren Rafineri Müdür Yard›mc›l›¤›
görevlerinde bulunmufltur. 1999-2006
döneminde SIEMENS Power Generation
“‹flletme ve Bak›m” anlaflmas› alt›ndaki BOSEN
Enerji Elektrik Üretim A.fi. kombine çevrim
santral›nda SIEMENS ad›na Tesis Müdürü
olarak görev yapt›ktan sonra 27 Ocak 2006
itibari ile TÜPRAfi Genel Müdür Yard›mc›s›
olarak atanm›flt›r. Evli ve bir çocuk babas› olan
Bayraktar ‹ngilizce bilmektedir.
1971 do¤umlu ‹brahim Yelmeno¤lu, Ankara
Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni 1991
y›l›nda, Illinois Üniversitesi Yüksek Lisans
program›n› 2003 y›l›nda tamamlam›flt›r. ‹fl
yaflam›na 1987 y›l›nda Maliye Bakanl›¤›’nda
bafllam›flt›r. 1992 y›l›nda Hesap Uzmanlar›
Kurulu’nda görev alm›flt›r. 2004 y›l›nda Koç
Holding Denetim Grup Baflkanl›¤›na transfer
olan Yelmeno¤lu 2004-2006 döneminde Koç
Holding A.fi. Denetim Grubu Koordinatörü
olarak görev yapm›flt›r. TÜPRAfi’›n Koç
Holding’e %51 hisse devrinden sonra 27 Ocak
2006 tarihi itibariyle Mali ‹fllerden Sorumlu
Genel Müdür Yard›mc›l›¤› görevine atanm›flt›r.
Evli ve iki çocuk babas› olan Yelmeno¤lu
‹ngilizce bilmektedir.
Gürol Acar
1953 do¤umlu Gürol Acar, Ortado¤u Teknik
Üniversitesi Kimya Mühendisli¤i Bölümü’nü
1976 y›l›nda bitirmifltir. ‹fl yaflam›na 1977 y›l›nda
‹prafl Rafinerisi’nde Proses Mühendisi olarak
bafllam›fl, çeflitli mühendislik pozisyonlar›nda
görev alm›flt›r. TÜPRAfi ‹zmit Rafinerisi ve Genel
Müdürlük yönetim kademelerinde çeflitli
görevlerde bulunmufltur. TÜPRAfi’ta çal›fl›rken
Devlet Planlama Teflkilat›’n›n haz›rlad›¤› 7. ve
8. dönem befl y›ll›k kalk›nma planlar›nda Petrol
Ürünlerinden Sorumlu Komisyonun Baflkanl›¤›n›
yürütmüfltür. K›r›kkale Rafineri Müdürü olarak
çal›fl›rken Ekim 2000 tarihinde Opet Petrolcülük
A.fi.’de Terminal ve Teknik Servisler Müdürü
olarak ifle bafllam›flt›r. Aral›k 2004 tarihinden
itibaren Opet Petrolcülük A.fi. Terminal ve
Teknik Servisler Genel Müdür Yard›mc›s› olarak
görev yapan Acar, 27 Ocak 2006 tarihi itibari
ile TÜPRAfi Teknik ‹fllerden Sorumlu Genel
Müdür Yard›mc›s› olarak atanm›flt›r. Evli ve bir
çocuk babas› olan Acar ‹ngilizce bilmektedir.
Hasan Tan
1964 Ankara do¤umlu Hasan Tan, Ortado¤u
Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisli¤i
Bölümü’nü 1986 y›l›nda, Pennsylvania
Üniversitesi ‹fl Yönetimi Yüksek Lisans
program›n› 1990 y›l›nda tamamlam›flt›r. ‹fl
yaflam›na 1990 y›l›nda TÜPRAfi’ta D›fl Ticaret
departman›nda Mühendis olarak bafllam›fl ve
Motorin ve LPG ‹thalat›ndan Sorumlu ‹thalat
fiefi olarak devam etmifltir. 1995 y›l›nda
Hampetrol ‹kmal Departman›na hampetrol
anlaflmalar› ve kârl›l›k analizlerinden sorumlu
Koordinatör olarak atanm›flt›r. 1999-2004 y›llar›
aras›nda LPG ‹kmal ve Sat›fl Müdürü olarak
görev yapm›flt›r. Ocak 2005’ten bu yana Opet
Petrolcülük A.fi. ‹kmal Genel Müdür Yard›mc›s›
olarak görev yapan Tan, 27 Ocak 2006 tarihi
itibariyle TÜPRAfi’›n özellefltirilmesinden sonra
Ticari ‹fllerden Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s›
olarak atanm›flt›r. Evli ve bir çocuk babas› olan
Tan ‹ngilizce bilmektedir.
15
Yavuz Erkut
Genel Müdür
TÜRK‹YE’N‹N
YAfiAM ENERJ‹S‹
TÜPRAfi
TÜPRAfi’›n uzun dönem stratejilerinin ana unsuru enerji
sektöründeki lider konumunu güçlendirmektir. Hedef, sadece
petrol rafinaj alan›nda de¤il, petrokimya ve enerji üretimi,
do¤al gaz ve gerekti¤inde akaryak›t da¤›t›m› gibi alanlarda
da güçlü bir biçimde yer almakt›r.
Rafinaj
Petrokimya
Hampetrol Temini
Hampetrol Temini
(milyon ton)
olup, 2005 y›l›nda rafinerilerinin
8,6
23,5
22,3
21,5
anlaflmalar yoluyla gerçeklefltirmekte
22,2
hampetrol flirketleriyle yapt›¤› y›ll›k
20,2
870
hampetrol ihtiyac› ‹ran, Rusya, Libya,
5,6
Suudi Arabistan, Irak, Suriye gibi
ülkelerden, spot piyasadan ve
3,3
3,8
4,2
719
yurtiçinden karfl›lanm›flt›r. ‹kmal edilen
hampetrollerin çeflitlili¤i ile arz
2,2
1,9
2,3
503
güvenli¤i art›r›lm›flt›r.
1,8
18
Hampetrol Temini
TÜPRAfi hampetrol al›mlar›n› ulusal
2,3
D‹TAfi
fiirketimiz 2005 y›l›nda 8,6 milyar ABD
dolar› karfl›l›¤›, 23,5 milyon ton
2001
hampetrol ithalat› gerçeklefltirmifltir.
2005 y›l›nda ithal edilen hampetrolün
2002
2003
2004
2005
424
434
2000
2001
2002
‹thal
‹thal (milyar $)
Yerli
Yerli (milyon YTL)
2003
2005
ortalama FOB birim fiyat› 50,0 ABD
dolar›/varil olmufltur. 2005 y›l› ithalat›
bir önceki y›l ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda
miktar olarak %5,5, tutar olarak ise
hampetrol fiyatlar›nda dünya çap›nda
yaflanan yükselmeden dolay› %52,9
referans hampetrol (brent) ile yüksek
kükürtlü ve a¤›r hampetroller
aras›ndaki fiyat makas› nedeniyle ilave
marj avantaj› sa¤lamaktad›r. 2005
y›l›nda bu de¤er referans hampetrole
oran›nda artm›flt›r.
göre yerli hampetrol dahil olmak
2005 y›l›nda yurt içinden temin edilen
üzere 4,98 dolar/varil olarak
2,2 milyon ton yerli hampetrole 42,2
ABD dolar›/varil birim maliyet olmak
üzere 870 milyon YTL (643,3 milyon
2005 y›l›nda yüksek kükürtlü a¤›r
hampetrol temin oran› tabloda
ABD dolar›) ödeme yap›lm›flt›r.
görüldü¤ü üzere %30, orta
TÜPRAfi, yüksek kükürtlü ve a¤›r
kükürtlü a¤›r hampetrolün oran›
hampetrol iflleyebilme kabiliyeti ve
ise %50’dir.
Rafineri Marjlar› ve Ürün
Fiyatland›rmas›
Petrol ürünlerinin yurtiçi sat›fl fiyatlar›
belirlenirken Akdeniz piyasas› ürün
fiyatlar› baz al›nd›¤›ndan, TÜPRAfi’›n
rafineri marjlar› Akdeniz piyasas› ile
do¤rudan iliflkilidir. 2005 y›l› ortalama
Akdeniz Ural Kompleks rafineri marj›
5,31 ABD dolar› düzeyinde
gerçekleflmifltir. TÜPRAfi’›n 2005 y›l›
brüt rafineri marj› ortalamas› 2004 y›l›na
göre %15,3 art›flla 5,70 dolar/varil
düzeyine yükselmifl ve Akdeniz Ural
Kompleks Rafineri marjlar›n›n 39
cent/varil üzerinde gerçekleflmifltir.
Hampetrol Temini
Yüksek Kükürtlü
Orta Kükürtlü
Düflük Kükürtlü
A¤›r Hampetrol
A¤›r Hampetrol
Hafif Hampetrol
ton
%
brent ile fark›
%
brent ile fark›
ton
%
Brent ile fark›
2004
7.003.492
28,6
-6,58
11.816.271 48,2
ton
-4,09
5.704.648
23,3
-0,83
2005
7.785.490
30,3
-8,19
12.838.216 50,0
-4,16
5.057.217
19,7
-2,30
TÜPRAfi, yüksek rafineri marj›na
ulaflabilmesini sa¤layan afla¤›daki
avantajlara sahiptir.
• Hampetrol ikmal kaynaklar›na
yak›nl›¤› sayesinde elde etti¤i tafl›ma
maliyet avantaj›,
• Yüksek rafinaj kapasitesine ba¤l›
olarak hacimli al›m›n getirdi¤i fiyat
avantaj›,
Brüt Rafineri Marj›
19
TÜPRAfi & Akdeniz Rafineri Marj› Karfl›laflt›rmas›
$ / Varil
12
11
10
9
8
7
6
• Daha yüksek kükürtlü ve a¤›r
hampetrolleri iflleyebilme esnekli¤i,
5
4
3
• TÜPRAfi’›n yüksek kapasitede
çal›flabilmesine olanak sa¤layan
altyap›.
Petrol Piyasas› Kanunu’nun 1.1.2005
tarihinde yürürlü¤e giren ilgili
maddesine göre (geçici madde 1),
akaryak›t ürün fiyatlar›n›n
hesaplanmas›nda kullan›lan 98/10745
say›l› Bakanlar Kurulu Karar›
yürürlükten kald›r›larak rafineriler,
da¤›t›m flirketleri ve bayilerin ürün fiyat›
tespitleri serbest b›rak›lm›flt›r. TÜPRAfi,
serbest piyasa döneminde de rafineri
ç›k›fl fiyatlar›n›n belirlenmesinde 1998
y›l›ndan bu yana uygulanan ve o
dönemde Otomatik Fiyat Mekanizmas›
(OFM) olarak an›lmakta olan sistemi
devam ettirmektedir.
Bu fiyatland›rma mekanizmas›, tüm
Akdeniz ülkelerinin baz ald›¤› Platt’s
European Marketscan bülteninde
yay›mlanan CIF Akdeniz
(Genova/Lavera) ürün fiyatlar›n›n
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas›
USD döviz sat›fl kuru ile çarp›m›ndan
elde edilen parite fiyatlar›n 7 gün süre
ile takibi, 7 günlük parite fiyat (TL/Ton)
ortalamas›n›n bir önceki fiyat
2
1
0
-1
1Ç
-2
2Ç
3Ç
4Ç
1Ç
2Ç
2002
3Ç
4Ç
1Ç
2003
2Ç
3Ç
4Ç
1Ç
2Ç
2004
TÜPRAfi Brüt Rafineri Marj›
Akdeniz Kompleks
3Ç
4Ç
2005
Akdeniz Basit
Kaynak: IEA, REUTERS, TÜPRAfi
2005 y›l› ikinci yar›s›nda motorin fiyat
oluflumu grafi¤inde görüldü¤ü üzere
motorin fiyat› bir ay› aflk›n süre sabit
kalabilmekte veya FOB fiyat›n alt›nda
oluflabilmektedir.
ayarlamas›na baz al›nan befl günlük
ortalama fiyat›n %3’ün alt›na inmesi
veya üstüne ç›kmas› durumunda, son
5 günlük ortalama CIF fiyat ile USD
döviz sat›fl kurunun çarp›m›ndan elde
edilen rakam›n %3 fazlas›n›n al›nmas›
ile yeni fiyat›n hesaplanmas›ndan
ibarettir.
TÜPRAfi’›n geçmifl ve yürürlükte olan
döneme ait petrol ürünleri rafineri ç›k›fl
fiyatlar›, TÜPRAfi web sitesinde
mevcuttur.
Motorin Fiyat Oluflum Mekanizmas›
(2005 Y›l› 2. Dönem) YTL / ton
920
880
840
800
760
720
680
640
2-Tem-05
2-A¤u-05
Rafineri Ç›k›fl Fiyat›
1-Eyl-05
1-Eki-05
CIF Fiyat (+%3)
1-Kas-05
FOB Fiyat
1-Ara-05
2005 y›l›nda TÜPRAfi rafinerilerinde 23,4 milyon tonu ithal (%92),
2,1 milyon tonu yerli (%8) olmak üzere toplam 25,5 milyon ton
hampetrol ifllenmifltir.
Rafinaj
Petrokimya
D‹TAfi
20
2005 y›l›nda TÜPRAfi rafinerilerinde
23,4 milyon tonu ithal (%92), 2,1 milyon
tonu yerli (%8) olmak üzere toplam
25,5 milyon ton hampetrol ifllenmifltir.
(milyon ton)
10,9
9,7
‹fllenen 25,5 milyon ton hampetrolün
10,3 milyon tonu ‹zmit, 10,7 milyon
tonu ‹zmir, 3,6 milyon tonu K›r›kkale,
0,9 milyon tonu Batman Rafinerisi’nde
ifllenmifl olup, kapasite kullan›m› %92,4
olarak gerçekleflmifltir.
TÜPRAfi’›n beyaz - siyah ürün
verimlili¤ini inceledi¤imizde, 2004
y›l›nda %67 olan beyaz ürün verimlili¤i
2005 y›l›nda %65,9’a düflmüfltür. Beyaz
ürün verimlili¤inde meydana gelen
düflmenin ana nedenlerini plans›z ünite
durufllar›, ifllenen hampetrolün
API’s›nda 2004 y›l›na göre 0,30 API’l›k
düflüfl ve hedeflenen flarja ulafl›lmas›
için dönüflüm ünitelerinin kullan›m›n›n
düflük gerçekleflmesidir.
9,7
10,3
9,3
3,7
3,6
3,3
0,9
0,9
2003
‹zmit
10,7
0,9
2004
‹zmir
K›r›kkale
2005
Batman
TÜPRAfi Rafinerilerinde Kapasite Kullan›m›
(%)
84
97
73
95
84
93
67
84
89
107
72
81
Üretim
2005 y›l›nda ifllenen hampetrolden 9,8
milyon tonu ‹zmit, 10,1 milyon tonu
‹zmir, 3,3 milyon tonu K›r›kkale, 0,8
milyon tonu Batman Rafinerisi’nde
olmak üzere toplam 23,9 milyon ton
sat›labilir ürün üretilmifltir.
2003
‹zmit
‹zmir
2004
K›r›kkale
2005
Batman
TÜPRAfi Rafinerileri Üretimleri (bin ton)
Ürünler
2004
2005
De¤iflim %
LPG
719,3
764,1
6,2
Nafta
1.545,5
1.387,7
(10,2)
Benzinler
3.206,8
3.547,8
10,6
Jet Yak›t› / Gazya¤›
1.809,0
2.012,8
11,3
Motorin
7.193,0
7.566,2
5,2
Fuel Oil'ler
6.034,2
6.310,9
4,6
Asfaltlar
1.390,6
1.761,6
26,7
Makine Ya¤lar›
291,6
341,5
17,1
Di¤er
511,3
196,2
(61,6)
22.701,3
23.888,8
5,2
Toplam
Nafta
Makine Ya¤›
(bin ton)
(milyon ton)
(bin ton)
623
654
686
719
764
341,5
1,5
1,4
2001
2002
2003
2004
2005
Jet Yak›t› - Motorin
(Orta Distilat)
2001
2002
1,3
2003
6,8
298,3
1,4
279,7
291,6
2003
2004
248,0
2004
2005
Benzinler
2001
2002
2005
Fuel Oil’ler - Asfalt
(Siyah Ürünler)
(milyon ton)
(milyon ton)
(milyon ton)
6,6
21
2,0
1,8
7,2
7,2
7,6
2,5
2,3
3,2
1,1
2,6
1,1
1,2
4,8
1,2
1,1
4,5
1,4
1,1
1,4
0,9
5,2
0,8
5,5
4,7
1,3
1,6
1,6
1,8
1,8
1,0
2,0
0,9
0,6
0,3
2001
2002
2003
2004
2005
2001
2002
2003
2004
2005
2001
2002
2003
Motorin
Kurflunsuz Süper Benzin
Asfaltlar
Jet Yak›t›/Gazya¤›
Süper Benzin
Kalorifer Yak›t›
Fuel Oil’ler
2004
2005
LPG
Rafinaj
Petrokimya
D‹TAfi
Sat›fllar
22
2005 y›l›nda yurtiçi sat›fllar› 20,4 milyon
ton olarak gerçekleflmifl olup, 4,6
milyon ton d›flsat›m›n ilavesi ile toplam
sat›fllar geçen y›la göre %4,9 oran›nda
art›flla 25,0 milyon ton olarak
TÜPRAfi Rafinerileri Sat›fllar› (bin ton)
Ürünler
2004
2005
De¤iflim %
LPG
1.605,7
1.397,3
(13,0)
Nafta
1.088,3
822,3
(24,4)
Pazar Pay›
Benzinler
2.111,9
2.010,0
(4,8)
Jet Yak›t› / Gazya¤›
1.809,1
2.003,8
10,8
TÜPRAfi, 2005 y›l›nda 20,4 milyon ton
ürünü yurtiçinde pazarlayarak, ülke
tüketiminin %70’ini aflk›n bir k›sm›n›
karfl›lam›flt›r.
Motorin
6.847,0
7.044,8
2,9
Fuel Oil'ler
5.145,8
4.820,1
(6,3)
Asfaltlar
1.389,3
1.753,0
26,2
Makine Ya¤lar›
309,4
339,1
9,6
TÜPRAfi’›n benzinlerdeki pazar pay›
%0,25 artarak %75,2, motorindeki
pazar pay› da %0,13 artarak %63,3
olmufltur. (Kaynak: PETDER)
Di¤er
127,5
164,4
29,0
20.433,9
20.354,9
(0,4)
3.370,7
4.609,7
36,8
23.804,6
24.964,7
4,9
Toplam Yurtiçi Sat›fllar
D›fl Sat›m
Toplam Sat›fl
Toplam Sat›fl
(milyon ton)
24,8
2,0
22,8
2001
24,0
2,8
23,7
23,8
25,0
3,0
3,4
4,6
21,2
20,7
20,4
20,4
2002
2003
2004
2005
Yurtiçi Sat›fl
‹hracat
TÜPRAfi, gelifltirdi¤i teknolojik yap› ile
üretti¤i nitelikli ürünleri rekabetçi dünya
pazar›na da sunarak son y›llarda
giderek artan oranda ihracat ve müflteri
potansiyeline kavuflmufltur. Yurtiçi
piyasan›n ekonomik ve pazar
koflullar›na ba¤l› olarak darald›¤›
dönemlerde ortaya ç›kan tüketim
fazlas› ürünlerin alternatif piyasalara
sunulmas›, üretim ve stok maliyetlerinin
ciddi flekilde afla¤› çekilmesine
yard›mc› olmaktad›r.
fiirketimiz 2005 y›l›nda yurtiçi ürün
taleplerinin tamamen karfl›lanmas›ndan
sonra, üretim/tüketim fazlas› ürünleri
ihraç etmifltir. Petrol ürünlerinin yurtd›fl›
piyasaya sat›lmas›n›n ana
nedenlerinden biri ise k›fl koflullar›n›n
getirdi¤i mevsimsel talep
daralmas›ndan kaynaklanmaktad›r.
Bunun en iyi örne¤i motorin ve fuel oil
ihracatlar›nda görülmektedir. ‹zmir
Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme
Ünitesi’nin Eylül 2005’te devreye
girmesinden sonra, Türkiye’de henüz
pazar imkan› bulamayan 319,9 bin ton
50 ppm motorinin ihracat›
TÜPRAfi 2005 y›l›nda 608,6 bin ton
nafta, 1.298,2 bin ton kurflunsuz
benzin, 1.412,4 bin ton foil, 241,7 bin
ton izomerat, 319,9 bin ton düflük
kükürtlü motorin, 371 bin ton yüksek
kükürtlü motorin, 97,8 bin ton HVGO,
18,1 bin ton jet A-1 olmak üzere toplam
4.367,8 bin ton petrol ürün ihracat›
yaparak 1,8 milyar ABD dolar› döviz
geliri elde etmifltir.
Ayr›ca Kuzey K›br›s Türk
Cumhuriyeti’ne 120,1 milyon dolar
tutar›nda 241,9 bin ton petrol ürünü
sat›lm›flt›r.
TÜPRAfi’›n 2005 y›l› petrol ürünleri
ihracat›, 2004 y›l›na göre miktar olarak
%35,1, de¤er olarak %92,3 art›fl
göstermifltir.
TÜPRAfi iç piyasadaki ürün aç›klar›n›
ve mevsimsel talep de¤iflikliklerini
karfl›layabilmek için ürün d›flal›m›
yapmaktad›r.
TÜPRAfi 2005 y›l›nda 659,9 bin ton
LPG, 293,6 bin ton yüksek kükürtlü
motorin, 6,0 bin ton makine ya¤›, 23,2
bin ton bütadiene 1.3, 20,9 bin ton
aromatik ya¤, 2,2 bin ton stiren olmak
üzere toplam 510,9 milyon ABD dolar›
de¤erinde 1,0 milyon ton petrol ve
petrokimya ürün ithalat› yapm›flt›r.
Yap›lan ihracat dolay›s›yla yurtiçi
yüksek kükürtlü motorin ihtiyac›n›
karfl›lamak üzere 293,6 bin ton 0.2
kükürtlü motorin ithal edilmifltir.
4,6
1.907
3,1
3,4
2,8
3,0
2,4
981
2,0
735
1,6
771
583
1,0
327
558
466
368
2001
2002
2003
2004
2005
2001
2002
2003
Miktar (milyon ton)
Miktar (milyon ton)
De¤er (milyon $)
De¤er (milyon $)
2004
1,0
511
2005
23
TÜPRAfi’›n 2005 y›l› petrol ürünleri ihracat›, 2004 y›l›na göre miktar
olarak %35,1 de¤er olarak ise %92,3 art›fl göstermifltir.
‹zmit Rafinerisi 1961 y›l›nda 1,0 milyon ton/y›l
hampetrol iflleme kapasitesi ile üretime
bafllam›fl ve zaman içinde gerçekleflen
önemli kapasite art›r›mlar› ve modernizasyon
çal›flmalar› neticesinde, kapasitesi 1982’de
11,5 milyon ton/y›l’a ulaflm›fl böylece
Akdeniz co¤rafyas›ndaki en büyük ve
kompleks rafinerilerden biri haline gelmifltir.
31 Aral›k 2005 itibariyle 205'i geçici iflçi
olmak üzere Rafineri’de toplam 1.324
personel çal›flmaktad›r.
2005 y›l›nda Rafineri, yaklafl›k 10,3 milyon
ton hampetrol ifllemifl ve a¤›rl›kl› olarak LPG,
nafta, kurflunsuz benzin, jet yak›t›, gaz ya¤›,
motorin, HVGO, kalorifer yak›t›, fuel oil ve
asfalttan oluflan yaklafl›k 9,8 milyon ton
petrol ürünü üretmifltir. Rafineri’nin Nelson
Kompleksite Endeksine göre 31 Aral›k 2005
itibariyle kompleksitesi tasar›m kapasitesine
göre 6,17'dir. Planlanan yat›r›mlar›n 2006’da
tamamlanmas›ndan sonra ‹zmit Rafinerisi’nin
Nelson kompleksite endeksinin, 7,78’e
ç›kmas› beklenmektedir.
LPG MEROX
LPG %2.8
BENZ‹N+NAFTA
%22,1
‹ZOMER‹ZASYON (1 ÜN‹TE)
H
A
M
P
E
T
R
O
L
NAFTA
SPLITTER
UNIFINER
REFORMER
1+1 (2006)
HAMPETROL
D‹ST‹LASYON
(3 ÜN‹TE)
BENZEN G‹DER‹M‹
1/ (2008)
JET YAKITI
+GAZYA⁄I
%9,0
KERO / D‹ZEL
KÜKÜRT
G‹DERME
2+1 (2006)
MOTOR‹N
%28,7
FCC (1 ÜN‹TE)
FCC BENZ‹N‹ KÜKÜRT
G‹DERME 1 / (2008)
VAKUM
D‹ST‹LASYON
(3 ÜN‹TE)
Mevcut
HYDROCRACKER
(1 ÜN‹TE)
Devam Eden
Ürünler ve 2005 y›l›
Ort. Üretim Yüzdeleri
ASFALT + FUEL OIL
%31,9
Hampetrol ve Ara Ürün ‹flleme Kapasiteleri
Kapasite
Hampetrol Üniteleri
39.200 m3/gün
Vakum Üniteleri
14.000 m3/gün
FCC Ünitesi
2.200 m3/gün
3
Lisansör
UOP
Hydrocracker Ünitesi
3.650 m /gün
UOP
Reformer Üniteleri
3.225 m3/gün
UOP
‹zomerizasyon Ünitesi
2.628 m3/gün
UOP
Desulfurizer Üniteleri
8.250 m3/gün
UOP
Kükürt Üretim Üniteleri
137 ton/gün
Yard›mc› Tesisler
Endüstriyel At›k Su Ar›tma Ünitesi
1.000 m3/saat
Balast Su Ar›tma Ünitesi
750 m3/saat
Evsel At›k Su Ar›tma Ünitesi
550 m3/gün
Elektrik Üretim Ünitesi
45 MW (4)
Hampetrol ve Ürün Depolama Kapasiteleri
Hampetrol Depolama
Brüt 875.490 m3 (14 tank)
Ürün ve Ara Ürün Depolama
Brüt 841.283 m3 (85 tank)
25
‹zmit Rafinerisi
‹zmir Rafinerisi
2005'de Rafineri, yaklafl›k 10,7 milyon ton
hampetrol ifllemifl ve a¤›rl›kl› olarak LPG, nafta,
kurflunsuz benzin, jet yak›t›, motorin, kalorifer
yak›t›, fuel oil ve asfalttan oluflan yaklafl›k 10,1
milyon ton petrol ürünü üretmifltir. Rafineri
ayr›ca, petrokimya sanayi hammaddesi de
üretmekte olup, Türkiye'de makine ya¤lar›
üretim kompleksi bulunan tek rafineridir.
Rafineri’nin y›ll›k tasar›m kapasitesi 330 Kt'dur.
‹zmir Rafinerisi’nin spindle oil, hafif neutral,
a¤›r neutral ve bright stok ürünlerinden oluflan
makine ya¤lar› üretimi, 2005 y›l›nda Türkiye
tüketiminin %48'ini karfl›lam›flt›r.
‹zmir Rafinerisi master plan çerçevesinde Eylül
ay›nda tamamlanan yat›r›mlar sonras› Nelson
kompleksitesi 6,44’ten 7,66’ya yükselmifltir.
27
LPG %3,4
‹ZOMER‹ZASYON
(1 ÜN‹TE)
BENZ‹N+NAFTA %19,6
NAFTA
SPLITTER
H
A
M
P
E
T
R
O
L
UNIFINER /
REFORMER
(2 ÜN‹TE)
JET YAKITI+GAZYA⁄I
%8,4
KERO / D‹ZEL
KÜKÜRT
G‹DERME
(3 ÜN‹TE)
HAMPETROL
D‹ST‹LASYON
(2 ÜN‹TE)
MOTOR‹N
%30,2
FCC BENZ‹N‹
KÜKÜRT G‹DERME
1 / (2008)
FCC (1 ÜN‹TE)
VAKUM
D‹ST‹LASYON
(2 ÜN‹TE)
HYDROCRACKER
(1 ÜN‹TE)
MADEN‹ YA⁄LAR
%3,2
MADEN‹ YA⁄ ÜN‹TELER‹
VISBREAKER (1 ÜN‹TE)
MEVCUT
ASFALT + FUEL OIL
%27,1
DEVAM EDEN
ÜRÜNLER VE 2005 YILI
ORT. ÜRET‹M YÜZDELER‹
Vakum Üniteleri
FCC Ünitesi
Reformer Üniteleri
Visbreaker Ünitesi
Madeni Ya¤ Üniteleri
Kapasite
Lisansör
36.000 m3/gün
12.672 m3/gün
UOP
2.200 m3/gün
UOP
2.616 m3/gün
UOP
4.668 m3/gün
1.908 m3/gün
UOP
12.480 m3/gün
3.100 m3/gün
Lummus
330 bin ton/y›l Texaco/BP
292 ton/gün
Endüstriyel At›k Su Ar›tma Ünitesi
Balast Su Ar›tma Ünitesi
Evsel At›k Su Ar›tma Ünitesi
2x600 m3/saat
2x260 m3/gün
150 m3/saat
44 MW (4)
Hampetrol Depolama
Brüt 595.843 m3 (10 tank)
Brüt 1.085.636 m3 (146 tank)
Türkiye’de artan petrol ürünleri talebini
karfl›lamak amac›yla ‹zmir Alia¤a yöresinde 3,0
milyon ton/y›l hampetrol iflleme kapasitesi ile
1972 y›l›nda üretime bafllam›flt›r. ‹zmir Rafinerisi,
o tarihten bu yana, önemli kapasite art›r›mlar›
ve modernizasyonlar ile Türkiye'nin en büyük
ikinci rafinerisi olmufl ve mevcut tasar›m
kapasitesi 10,0 milyon ton/y›l’a ulaflm›flt›r.
Rafineri’de, 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle 207
geçici iflçi dahil olmak üzere toplam 1.199
K›r›kkale Rafinerisi
Y›lda 5 milyon ton hampetrol iflleme
kapasitesine sahip olan Rafineri’nin hampetrol
ikmali, BOTAfi’›n Ceyhan Terminali’nden,
Ceylan-K›r›kkale boru hatt› ile yap›lmaktad›r.
2005 y›l›nda, Rafineri’de, yaklafl›k 3,6 milyon
ton hampetrol ifllenmifl ve a¤›rl›kl› olarak LPG,
benzin, jet yak›t›, gaz ya¤›, motorin, fuel oil ve
asfalttan oluflan yaklafl›k 3,3 milyon ton petrol
ürünü üretilmifltir. Rafineri’nin Nelson
kompleksite endeksine göre mevcut
kompleksitesi 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle
tasar›m kapasitesine göre 5,32 olup, planlanan
yat›r›mlar›n 2008'de tamamlanmas›ndan sonra
6,32’ye ç›kmas› beklenmektedir.
29
LPG
%3,0
LPG THIOLEX
BENZ‹N+NAFTA
%13,6
‹ZOMER‹ZASYON
İzomerizasyon
(1 ÜNITE)
(1 Ünite)
NAFTA
SPLITTER
H
A
M
P
E
T
R
O
L
UNIFINER / REFORMER
1 (2008)
HAMPETROL
D‹ST‹LASYON
(1 ÜN‹TE)
KERO / D‹ZEL
KÜKÜRT G‹DERME
1+1 (2008)
BENZEN
G‹DER‹M‹
1 / (2008)
JET YAKITI + GAZYA⁄I
%5,3
MOTOR‹N
%34,6
Vakum
VAKUM
D‹ST‹LASYON
Distilasyon
(1 ÜN‹TE)
(1 Ünite)
HYDROCRACKER
(1 ÜN‹TE)
ASFALT+FUEL OIL
%35,4
MEVCUT
DEVAM EDEN
Hampetrol Ünitesi
Kapasite
Lisansör
18.000 m3/gün
Vakum Üniteleri
4.800 m3/gün
Reformer Üniteleri
3.200 m3/gün
3
IFP
1.435 m /gün
2.700 m3/gün
IFP
2.305 m3/gün
UOP
60 ton/gün
Parsons
At›k Su Ar›tma Ünitesi
630 m3/saat
24 MW (2)
Hampetrol Depolama
Brüt 489.845 m3 (5 tank)
Brüt 631.070 m3 (82 tank)
UOP
Baflta Ankara olmak üzere Orta Anadolu ve
Do¤u Karadeniz Bölgesi’ndeki birçok ilin petrol
talebini karfl›lamak amac›yla kurulan K›r›kkale
Rafinerisi, 1986’da faaliyete geçmifltir. Rafineri
o tarihten bu yana Hydrocracker ve
‹zomerizasyon ünite ilaveleri ile gelifltirilmifl
olup, Akdeniz standartlar›na göre orta ölçekli
bir rafineridir. Rafineri’de 31 Aral›k 2005 itibariyle
119'u geçici iflçi olmak üzere toplam 1.041
Batman Rafinerisi
Yönetim Kurulu’nun ald›¤› karar çerçevesinde,
Batman Rafinerisi’nde Avrupa Birli¤i normlar›nda
ürün üretmek için gerekli yat›r›mlara yönelik fizibilite
çal›flmalar› yap›lmaktad›r.
Rafineri 2005'te, yaklafl›k 888 bin ton hampetrol
ifllenmifl ve a¤›rl›kl› olarak motorin, fuel oil ve
asfalttan oluflan 825 bin ton ürün üretilmifltir.
Rafineri’nin Nelson kompleksite endeksine göre
31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle mevcut kompleksitesi
tasanm kapasitesine göre 1,83'tür.
LPG
%0,5
31
CAUSTIC TREATMENT
BENZIN+NAFTA
%8,3
NAFTA SPLITTER
H
A
M
P
E
T
R
O
L
UN‹F‹NER / REFORMER
HAMPETROL
D‹ST‹LASYON
(2 ADET)
CHEMICAL TREATMENT
GAZYA⁄I
%0,04
MOTOR‹N
%14,7
ASFALT+FUEL OIL
%69,4
MEVCUT
Kapasite
Vakum Üniteleri
340 m3/gün
Reformer Üniteleri
215 m3/gün
At›k Su Ar›tma Ünitesi
290 m3/saat
19 MW (4)
Hampetrol Depolama
Lisansör
3.500 m3/gün
Brüt 31.500 m3 (4 tank)
Brüt 122.500 m3 (71 tank)
UOP
Türkiye’nin ilk rafinerisi olan Batman Rafinerisi,
y›lda 330 bin ton kapasiteyle, 1955 y›l›nda iflletmeye
aç›lm›flt›r. 1960'ta bir darbo¤az giderme projesi
uygulanm›fl ve 1972'de yeni bir hampetrol iflleme
ünitesi iflletmeye al›nm›flt›r. Akdeniz standartlar›na
göre küçük ölçekli, kompleksitesi düflük bir rafineri
olup, y›ll›k hampetrol iflleme kapasitesi 1,1 milyon
ton/y›l’d›r. 31 Aral›k 2005 itibariyle rafineride 125'i
geçici iflçi olmak üzere toplam 552 personel
çal›flmaktad›r.
Rafinaj
Petrokimya
D‹TAfi
Körfez Petrokimya Kompleksi
32
TÜPRAfi, ‹zmit-Yar›mca’da yer alan ve
petrokimya sanayisinde faaliyet
gösteren bir kamu kuruluflu olan
PETK‹M’e ait Yar›mca Petrokimya
Kompleksi’ni Kas›m 2001’de
devralarak, petrokimya alan›nda
faaliyetlerine bafllam›flt›r. Körfez
Petrokimya Kompleksi, ‹zmit
Rafinerisi’nin yan›nda, 1,36 milyon m 2
arazi üzerine kuruludur. Kompleksin
arazisi rafineri ve petrokimya
Petrokimya
Kompleksinin
Proses Üniteleri ve
Tasar›m Kapasiteleri
genifllemesinde liman›, iskelesi, ambar›
ve atölye imkanlar›, do¤algaz ve su
eriflimi ile uygun bir altyap›ya sahiptir.
Körfez Petrokimya Kompleksi,
faaliyetine 1970’de bafllam›flt›r.
Polistiren ve BDX Fabrikalar› ekonomik
nedenlerle, Yönetim Kurulu kararlar›na
istinaden 2005 y›l› içinde kapat›lm›flt›r.
Mevcut durumda bu kompleks 3
proses ünitesi ile altyap› tesislerinden
oluflmakta olup, üretim kapasitesi 93
bin ton/y›l’d›r. 31 Aral›k 2005 itibariyle
Üniteler
Kurulufl Y›l›
Kapasite
Orijinal Proses
Lisansörleri
Proses Üniteleri
Stiren Bütadien Kauçuk Ünitesi
1975
33.000 ton/y›l
Polysar
CIS Polibütadien Kauçuk Ünitesi
1975
20.000 ton/y›l
Polysar
Karbon Siyah› Ünitesi
1974
40.000 ton/y›l
Phillips
Buhar Üretim Ünitesi
1969
500 mt/saat
BW.CE
At›k Giderme Ünitesi
1992
Lurgi
Ya¤l› At›k Su
500 m3/saat
Kimyasal At›k Su
700 m3/saat
Evsel At›k Su
Körfez Petrokimya Kompleksi faaliyetine
1970’de bafllam›flt›r. Mevcut durumda bu
kompleks 3 proses ünitesi ile altyap›
tesislerinden oluflmakta olup, üretim
kapasitesi 93 bin ton/y›l’d›r.
75 m3/saat
Komplekste 157 geçici personel dahil
toplam 841 personel çal›flmaktad›r.
‹zmit-Yar›mca’da kurulu bulunan
Kompleks, ‹zmit Rafinerisi’ne bitiflik
olup, ço¤unlukla yurtiçi piyasaya ürün
sa¤lamaktad›r. Petrokimya Kompleksi
2005 y›l›nda yaklafl›k 81 bin ton
hammadde iflleyerek, Polistiren, Stiren
Bütadien Kauçuk, CIS PoliBütadien
Kauçuk, Bütadien 1,3 ve Karbon Siyah›
ihtiva eden yaklafl›k 55 bin ton
petrokimya ürünü üretmifltir.
Petrokimya
Kompleksi Üretim
Miktarlar› (2002-2005)
Bafll›ca Üniteler ve Kapasiteler
Körfez Petrokimya Kompleksi Proses
Üniteleri ve Yard›mc› Tesisler olmak
üzere iki k›s›mdan oluflmaktad›r. Proses
Üniteleri; Stiren Bütadien Kauçuk, CIS
Polibütadien Kauçuk ve Karbon
Siyah›’ndan oluflmaktad›r. Yard›mc›
Tesislerde ise, Buhar Üretim Ünitesi
yer almaktad›r.
33
Proses ve Sat›fllar
Körfez Petrokimya Kompleksi’nin
kapasite kullan›m oran›, 2005 y›l›nda
yaklafl›k %36,2 olarak gerçekleflmifltir.
Ürünler (ton)
Polistiren
2002
2003
2004
2005
4.229
6.881
2.208
373
Stiren Bütadien Kauçuk
21.065
21.118
30.345
14.686
CIS Polibütadien Kauçuk
14.455
13.739
14.206
9.665
Karbon Siyah›
37.174
39.642
32.686
26.820
Butadien 1.3
Toplam
25.392
23.698
25.421
3.903
102.315
105.078
104.866
55.447
1974
Türkiye’nin tek madeni ya¤ üretim
kompleksi ‹zmir Rafinerisi’nde devreye
al›nd›.
1982
‹zmit Rafinerisi 2. Tevsii Projesi
tamamlanarak hampetrol iflleme
kapasitesi 11,5 milyon ton/y›la yükseltildi.
‹zmit-Yar›mca’da kurulu Petrokimya Kompleksi, 2005 y›l›nda
55 bin ton petrokimya ürünü üretmifltir.
Rafinaj
Petrokimya
D‹TAfi
34
Tipik hammadde al›mlar› aras›nda C4,
Aromatik Ya¤, Geniflletici Ya¤,
Bütadien 1.3 ve Stiren yer almaktad›r.
Körfez Petrokimya Kompleksi’nde,
2005 senesinde ifllenen hammaddenin
yaklafl›k %53,7’si Türkiye’de üretilmifl
olup, bunun %4’ü (geniflletici ya¤) ‹zmir
Rafinerisi’nde üretilmifltir.
Karbon Siyah›, SBR ve CBR
Fabrikalar›nda, pazar durumu ve
hammadde fiyatlar›n›n artmas› ve
temininde yaflanan güçlükler nedeniyle
yap›lan durufllar üretimi k›s›tlam›flt›r.
Petrokimya
Kompleksi Sat›fl
Miktarlar› (2002-2005)
Bu nedenle, 2005 ve 2004 y›llar›
karfl›laflt›r›ld›¤›nda, 2005 y›l›nda
üretimler %52,8 oran›nda azalm›flt›r.
2005 y›l›nda, Körfez Petrokimya
Kompleksi’nin miktar baz›nda toplam
sat›fllar›n›n %99,98’i yurtiçine
gerçeklefltirilmifltir.
Uzakdo¤udan yap›lan lastik
ithalat›ndaki art›fl sektörde rekabetin
artmas›na sebep olmufl, bunun
sonucunda 2005 y›l›nda toplam sat›fllar›
miktar olarak %42, de¤er olarak ise
%41 düflmüfltür.
Ürünler (ton)
2002
2003
2004
Polistiren
4.912
7.879
2.461
537
Stiren Bütadien Kauçuk
19.433
22.870
29.584
11.930
Polibütadien Kauçuk
11.936
12.821
13.513
7.896
Karbon Siyah›
36.604
37.878
32.885
28.507
Di¤er
‹ç Sat›fl Toplam›
‹hraç Kay›tl› Sat›fl Toplam›
Genel Toplam
2005
637
0
45
42
73.522
81.448
78.488
48.912
2.398
207
125
0
75.920
81.655
78.613
48.912
Rafinaj
Petrokimya
Deniz ‹flletmecili¤i ve Tankercili¤i A.fi.
(D‹TAfi) Türkiye’nin önde gelen tanker
ve denizcilik flirketidir. D‹TAfi Mart
1974’te, hampetrol ve petrol ürünlerinin
yurtiçi ve uluslararas› deniz
tafl›mac›l›¤›nda kullan›lmak üzere çeflitli
deniz tafl›tlar› almak, kiralamak ve
çal›flt›rmak amac› ile kurulmufltur.
‹PRAfi’›n D‹TAfi’taki %29,0 hissesi 1983
senesinde, tüm kamu rafinerileri
TÜPRAfi alt›nda yeniden organize
edilip grupland›¤› zaman TÜPRAfi’a
devredilmifltir. TÜPRAfi, Ö‹B’nin elinde
bulunan %50,98 oran›nda D‹TAfi
hissesini Ekim 2002’de 16,5 milyon
ABD dolar›na sat›n alarak D‹TAfi
hisselerinin toplam %79,98’ine sahip
olmufltur.
D‹TAfi’›n
Sermaye Yap›s› (*)
Operasyon ve Hizmetler
D‹TAfi, tafl›mac›l›k, denizcilik ifllemleri
ile arac›l›k, liman ve dan›flmanl›k
hizmetleri vermektedir.
Tafl›mac›l›k ‹fllemleri
D‹TAfi, TÜPRAfi’a, PETK‹M’e ve
Türkiye’de petrol sektöründeki di¤er
flirketlere, sahip oldu¤u iki tanker ve
kiralad›¤› di¤er tankerlerle hizmet
sa¤lamaktad›r.
D‹TAfi 5015 say›l› Petrol Piyasas›
Yasas› uyar›nca Enerji Piyasas›
Düzenleme Kurumu’na yapt›¤› baflvuru
neticesinde 6 Aral›k 2004 tarihinden
itibaren 30 y›l süre ile tafl›ma faaliyeti
Hissedar
yapmak üzere Tafl›ma Lisans› (Deniz
yolu) ve 24 Mart 2005 tarihinden
itibaren 1 y›l süre ile Serbest Kullan›c›
Lisans› alm›flt›r.
fiirket, D‹TAfi ve Cumhuriyet tankerleri
ile merkez ofisi için ISO 9001-2000
Kalite Yönetimi, ISO 14001 Çevre
Yönetimi ve ISPS Code (Uluslararas›
gemi ve liman güvenlik kurallar›)
sertifikalar›na sahiptir.
2005 y›l›nda hampetrol tafl›malar›
TÜPRAfi rafinerilerinin ihtiyac›
do¤rultusunda yap›larak 24,9 milyon
tona ulaflm›flt›r. Petrol ürünleri
tafl›malar› ise 650,3 bin ton olmufltur.
Hisse Say›s›
%
TÜPRAfi
7.998.000.000
%79,98
Türk Silahl› Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf›
2.000.000.000
%20,00
2.000.000
%0,02
10.000.000.000
%100,00
‹stanbul Gübre Sanayi A.fi.
Toplam
* 31.12.2005 tarihli sermaye yap›s›d›r.
1983
Kamuya ait rafinerilerin tek bir çat› alt›nda
yeniden yap›lanmas› amac›yla TÜPRAfi
kuruldu.
35
D‹TAfi
Rafinaj
Petrokimya
D‹TAfi
D‹TAfi Taraf›ndan Tafl›nan
Hampetrol ve Petrol
36
Ürünleri (2001-2005)
(milyon ton)
27,2
25,0
25,5
25,6
22,6
Arac›l›k Hizmetleri
Römorkör ve Palamar ‹flletmecili¤i
D‹TAfi yerli ve yabanc› tankerleri
kiralayarak, gemi sahipleri ile
hampetrol veya petrol ürünlerinin ithalat
veya ihracatç›lar› aras›nda arac›l›k
görevi yapmaktad›r.
D‹TAfi, 2005 y›l›nda TÜPRAfi
rafinerilerinde hizmet veren römorkör
ve palamar botlar›n›n iflletmesini
üstlenmifltir. Bu sayede terminallerin
ve yanaflan tankerlerin teknik
emniyetlerini sa¤lamaktad›r.
Liman Hizmetleri
D‹TAfi k›lavuzluk, acentelik ve di¤er
r›ht›m hizmetlerini verme hakk›na
sahiptir.
2001
2002
2003
2004
2005
Hampetrol
Petrol Ürünleri
D‹TAfi’›n Tankerlerine
Genel Bak›fl
Tanker Tipi
M/T Cumhuriyet
M/T D‹TAfi
Hampetrol
Petrol Ürünleri
2001
1982
Yap›m Y›l›
Kargo Kapasitesi (Slop Dahil)
177.380 m
3
18.420 m3
DWT
164.859 ton
14.805 ton
Brüt Tonaj
84.476 ton
8.763 ton
Net Tonaj
53.710 ton
5.366 ton
274,2 m
143,1 m
Uzunluk
2005 y›l›nda hampetrol tafl›malar› TÜPRAfi
rafinerilerinin ihtiyac› do¤rultusunda yap›larak
24,9 milyon tona ulaflm›flt›r.
Cumhuriyet Tankeri
1986
Orta Anadolu Bölgesi’nde 5,0 milyon
ton/y›l kapasiteli K›r›kkale Rafinerisi
devreye al›nd›.
1987
‹zmir Rafinerisi Tevsii Projesi
tamamlanarak, rafinaj kapasitesi
10 milyon ton/y›la yükseltildi.
37
ÜRETEN TÜRK‹YE’N‹N
ENERJ‹S‹ TÜPRAfi
TÜPRAfi, Cumhuriyet Türkiye'sinin meydana getirdi¤i en
önemli ekonomik varl›klardan birisidir. Ülkemizin en büyük
sanayi kuruluflu olan TÜPRAfi, daha müreffeh bir Türkiye için
yat›r›mlar›na kararl›l›kla devam etmekte ve üreten Türkiye’nin
bir numaral› enerji kayna¤› olarak baflar› grafi¤ini sürekli
yükseltmektedir.
Yat›r›mlar
TÜPRAfi’›n özellikle K›r›kkale Dizel
Kükürt Giderme ve Reformer Ünitesi
Modernizasyonu ve ‹zmir ve ‹zmit
Benzin Spesifikasyonlar› ‹yilefltirme
Projelerinin temel mühendislik, proje ve
kredi onay safhalar›nda, blok sat›fl
yöntemiyle özellefltirme sürecinde
yaflanan belirsizlikler nedeniyle
gecikmeler olmufltur.
TÜPRAfi’›n Master Yat›r›m Plan›
kapsam›nda 2.135 milyon ABD dolar›n›
bulan toplam yat›r›mlar›n›n 2005 y›l› sonu
itibariyle 1.400 milyon dolarl›k bölümü
tamamlanm›fl olup, 735 milyon dolarl›k
bölümü devam etmektedir.
Yat›r›mlar
340,3
(milyon YTL)
2001
238,5
2005 y›l› içinde TÜPRAfi, 323.814 bin
YTL’si Master Plan› kapsam›ndaki
yat›r›mlar için olmak üzere, toplam
340.315 bin YTL (253,6 milyon ABD
dolar›) nakdi yat›r›m harcamas›
gerçeklefltirmifltir.
Benzinde, Avrupa Birli¤i’ne üye
ülkelerde yeni standartlara göre 2005
y›l›ndan itibaren aromatik içeri¤i
288,8
TÜPRAfi’›n Master Yat›r›m Plan›
kapsam›nda 2.135 milyon ABD dolar›n›
bulan toplam yat›r›mlar›n›n 2005 y›l›
sonu itibariyle 1.400 milyon dolarl›k
bölümü tamamlanm›fl olup, ‹zmit ve
K›r›kkale Rafinerilerinde devam eden
735 milyon ABD dolar› bedelli
yat›r›mlar›nda ise finansal ve
operasyonel giderler dahil kalan
harcama tutar› 455 milyon ABD
dolar›d›r.
Avrupa Birli¤i’ne üye ülkelerde yeni
standartlara göre 2005 y›l›ndan itibaren
motorinde kükürt içeri¤i a¤›rl›kça
maksimum 50 ppm’dir. 1 Ocak 2005
tarihinden itibaren a¤›rl›kça maksimum
10 ppm kükürt içeren motorinin yeterli
miktarlarda piyasada bulunmas› ve 1
Ocak 2009 tarihinden itibaren üye
ülkelerde yaln›z a¤›rl›kça maksimum 10
ppm kükürt içeren motorinin
sat›labilmesi hükümleri yer almaktad›r.
Avrupa Birli¤i uyum çal›flmalar›
kapsam›nda Enerji Piyasas› Düzenleme
Kurulu taraf›ndan 30 Aral›k 2005
tarihinde Resmi Gazete’de yay›mlanan
TS 3082 EN 590 Otomotiv Yak›tlar› Dizel
Standard› uyar›nca bu
spesifikasyonlar›n, 1 Ocak 2007 y›l›ndan
itibaren Türkiye’de uygulanmas›
planlanm›flt›r. Bunun yan› s›ra K›r›kkale
Dizel Kükürt Giderme ve Reformer
Ünitesi Modernizasyonu ve Benzin
‹yilefltirme Projelerinin gecikmesine
ba¤l› olarak, K›r›kkale Rafinerisi’ne 1
Temmuz 2008 tarihine kadar azami
kükürt içeri¤i 5000 ppm kükürt de¤erini
aflmayacak flekilde motorin üreterek
sat›fl›na izin verilmesi fiirketimizce talep
edilmifltir.
249,9
• Çevre kirlili¤inin önlenmesi ve insan
sa¤l›¤›n›n korunmas›d›r.
138,3
• Enerji tasarrufu sa¤lanmas›,
125,6
• Ürün kalitesinin iyilefltirilmesi ve
Avrupa Birli¤i spesifikasyonlar›na
ulafl›lmas›,
120,0
40
86,0
• Düflük de¤erli siyah ürünlerin yüksek
de¤erli beyaz ürünlere dönüfltürülmesi,
Master Yat›r›m Plan› kapsam›ndaki Dizel
Kükürt Giderme Ünitesi Projelerinin en
önemli hedefi, Avrupa Birli¤i 10 ppm
kükürt içeren motorin standartlar›na
uygun üretim yapmakt›r. 2005 y›l› Eylül
ay›nda ‹zmir Rafinerisi Dizel Kükürt
Giderme Ünitesi’nin devreye al›nmas›yla
3,1 milyon ton düflük kükürtlü motorin
üretim kapasitesi elde edilmifltir.
S›ras›yla Kas›m 2006 tarihinde ‹zmit
Rafinerisi’nde ve 1 Temmuz 2008
tarihinde K›r›kkale Rafinerisi’nde Dizel
Kükürt Giderme Ünitelerinin
tamamlanmas›yla da Avrupa Birli¤i’nde
2009 y›l›ndan itibaren zorunlu olacak
olan 10 ppm (a¤›rl›kça %0,001) kükürt
oran› önceden yakalanm›fl olacakt›r.
173,6
Master Yat›r›m Plan›’n›n temel
amaçlar›:
TÜPRAfi’›n yeni yönetimi gecikmeleri
telafi etmek için kalan harcama tutar›n›n
%70’inin 2006 y›l›nda gerçeklefltirilmesini
planlam›flt›r. Bu amaçla devam eden
yat›r›mlar›n 309,2 milyon ABD dolarl›k
k›sm› 2006 y›l›nda harcanarak, Temmuz
2008 tarihine kadar tamamlanmas›
planlanm›flt›r. Bu yat›r›mlar›n
tamamlanmas›yla TÜPRAfi motorin ve
benzin speklerine iliflkin iyilefltirmeleri
yerine getirerek rekabet gücünü daha
da art›rm›fl olacak ve en son
teknolojilerin kullan›lmas› sonucunda
da üretilen yüksek kaliteli ürünler
sayesinde Avrupa Birli¤i’nin
önümüzdeki y›llar için hedefledi¤i ürün
standartlar›na ulafl›lm›fl olacakt›r.
152,8
TÜPRAfi, rafinerilerini modernize etmek,
Avrupa Birli¤i çevre standartlar›nda
ürün üretmek ve böylece flirketin
kârl›l›¤›n› ve rekabet gücünü art›rmak
için uygulad›¤›, 1989-2008 dönemini
kapsayan Master Yat›r›m Plan›’n›n son
aflamas›na gelmifltir.
2002
2003
Yat›r›m Ödenekleri
Yat›r›m Harcamalar›
2004
2005
hacimce maksimum %35, benzen
içeri¤i hacimce maksimum %1, kükürt
içeri¤i ise a¤›rl›kça maksimum 50
ppm’dir. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren
a¤›rl›kça maksimum 10 ppm kükürt
içeren benzinin yeterli miktarlarda
piyasada bulunmas› ve Ocak 2009
tarihinden itibaren üye ülkelerde yaln›z
a¤›rl›kça maksimum 10 ppm kükürt
içeren benzinin sat›labilmesi hükümleri
yer almaktad›r. Avrupa Birli¤i uyum
çal›flmalar› kapsam›nda Enerji Piyasas›
Düzenleme Kurulu taraf›ndan 5 Ocak
2006 tarihinde Resmi Gazete’de
yay›mlanan TS EN 228 Kurflunsuz
Benzin Standard› uyar›nca, bu
spesifikasyonlar›n, 1 Ocak 2007 y›l›ndan
itibaren Türkiye’de de aynen
uygulanmas› planlanm›flt›r. Blok sat›fl
yöntemiyle özellefltirme sürecinde
yaflanan belirsizlikler, benzin
spesifikasyonlar›na iliflkin yat›r›mlar›n
gecikmesine neden olmufltur. TÜPRAfi
rafinerilerinde planlanan takvimden
önce, 1 Ocak 2006 tarihinde tamamen
kurflunsuz benzin üretimine
geçilmesinin yan›nda kükürt, benzen
ve aromatik içeriklerinde geçerli Avrupa
Birli¤i spesifikasyonlar›nda üretim
yap›labilmesi için gerekli yat›r›m projeleri
1 Temmuz 2008 tarihinde
tamamlanacakt›r. Bu nedenle 1 Ocak
2007 olan uygulama tarihinin, flirketimiz
taraf›ndan 1 Temmuz 2008 olarak
de¤ifltirilmesi, Enerji Piyasas›
Düzenleme Kurulu’ndan talep edilmifltir.
41
1993
‹zmir ve K›r›kkale Rafinerilerinde modern
Hydrocracker kompleksleri devreye
al›nd›.
1997
‹zmit Rafinerisi Hydrocracker & CCR
Kompleksi devreye al›nd›.
TÜPRAfi rafinerilerini modernize etmek, standartlar›n› ve kârl›l›¤›n›
art›rmak amac›yla kapsaml› bir yat›r›m program› bafllatm›flt›r.
Devam Eden Projeler
Motorin ‹yilefltirme ve Benzin Verimlili¤i
Benzin ‹yilefltirme
Di¤er Modernizasyon ve Yenileme Yat›r›mlar›
42
‹zmit Rafinerisi Yeni Reformer ve
Dizel Kükürt Giderme Ünitesi Tesisi
Projesi
Projenin amac› motorinde istenilen
kükürt de¤erlerinin sa¤lanmas› olup,
proje kapsam›nda Rafineri benzin
paçal›n›n oktan›n› art›rmak için yeni bir
CCR Reformer Ünitesi de kurulacakt›r.
Proje kurflunsuz benzin üretimini
art›r›rken, kurulan Reformer
Ünitesi’nden elde edilen hidrojen Dizel
Kükürt Giderme Ünitesi’nin ihtiyac›n›
da karfl›layacakt›r.
Dizel iflleme kapasitesi 8.500 m3/gün,
CCR reformer flarj kapasitesi ise 4.500
m 3/gün olarak belirlenen tesislerin
Kas›m 2006 y›l›nda tamamlanmas›
planlanm›fl olup, toplam yat›r›m tutar›
327,6 milyon ABD dolar›d›r.
K›r›kkale Rafinerisi Dizel Kükürt
Giderme ve CCR Reformer Ünitesi
Modernizasyonu Projesi
Projenin Yeni Reformer ve Dizel Kükürt
Giderme Ünitelerine ait temel
mühendislik ve garanti anlaflmas› UOP
firmas› ile yap›lm›flt›r. Detay
mühendislik, sat›n alma ve
inflaat/montaj iflleri ihalesi
sonuçland›r›larak Tecnicas Reunidas
(‹spanya), Alarko (Türkiye)/Akfen
(Türkiye) konsorsiyumu ile 13 Kas›m
2002 tarihinde sözleflme imzalanm›flt›r.
Projenin amac› motorinde istenilen
kükürt de¤erlerinin sa¤lanmas› olup,
ayr›ca proje kapsam›nda mevcut semiregen Reformer Ünitesi yerine Rafineri
benzin paçal›n›n oktan›n› art›rmaya
yönelik yeni bir CCR Ünitesi’nin
kurulmas› planlanmaktad›r. Proje
kurflunsuz benzin üretimini art›r›rken,
AB 2009 kurflunsuz benzindeki benzen
standartlar›n› sa¤layan proses yat›r›m›n›
da içermektedir. Kurulan CCR
Reformer Ünitesi’nden elde edilen
hidrojen, Dizel Kükürt Giderme
Ünitesi’nin ihtiyac›n› karfl›layacakt›r.
Kreditör HSBC ve BNP Paribas
Bankalar› ile 29 Temmuz 2003’te kredi
anlaflmalar› imzaland›ktan sonra, inflaat
ve montaj iflleri 05 Kas›m 2003’te
bafllam›flt›r.
Dizel iflleme kapasitesi 4.500 m 3/gün
olarak belirlenen, Dizel Kükürt Giderme
Ünitesi’nin lisans ve temel mühendislik
paketi ABB firmas›ndan temin
edilmifltir. Projenin toplam yat›r›m tutar›
332,4 milyon ABD dolar› olup, Temmuz
2008’de tamamlanmas› planlanm›flt›r.
Proje kapsam›ndaki CCR Reformer
Ünitesi’nin kapasitesi 3.600 m3/gün
olup, 101 RONC oktan kalitesine
ulaflacak flekilde yüksek oktanl›
reformate üreterek Rafinerinin
kurflunsuz benzin üretimi art›r›lacakt›r.
CCR ünitesi lisans ve temel
mühendislik paketi AXENS firmas›ndan
temin edilmifl olup, proje kapsam›nda
ayr›ca 20 MW kapasiteli bir adet buhar
türbini de tesis edilecektir.
Projenin detay mühendislik, sat›n alma
ve inflaat/montaj iflleri ihalesi
sonuçland›r›larak LG Engineering
(Güney Kore), Tecnicas Reunidas
(‹spanya)/Gama (Türkiye)/Alarko
(Türkiye) konsorsiyumu ile 07 Temmuz
2004 tarihinde sözleflme imzalanm›flt›r.
Kreditör HSBC ve BNP Paribas
Bankalar› ile 19 Ekim 2004’te kredi
anlaflmalar› imzalanm›fl olup, projenin
protokolü 20 Ocak 2005 tarihinde
imzalanarak bafllat›lm›flt›r.
Benzin Verimlili¤inde Art›fl
‹zmit ve K›r›kkale Rafinerilerindeki CCR
reformer yat›r›mlar›n›n
tamamlanmas›yla TÜPRAfi’›n
kurflunsuz benzin verimlili¤i Akdeniz
kompleks rafinerileri düzeyine
yükselecektir. 2001 y›l›ndan itibaren
ard› ard›na devreye al›nan ‹zmir
Rafinerisi CCR-Reformer ve
‹zomerizasyon Üniteleri ile ‹zmit
Rafinerisi ‹zomerizasyon Ünitesi
sayesinde, TÜPRAfi’›n kurflunsuz
benzin üretim kapasitesi 2002 y›l›nda
1,6 milyon ton artm›fl ve toplam benzin
üretim kapasitesi 4,7 milyon tona
yükselmifltir. Devam eden yat›r›mlar›n
tamamlanmas›yla da 2008 y›l›nda
kurflunsuz benzin üretim potansiyeli
5,8 milyon tona yükselecektir.
‹zmir Rafinerisi Benzin
Spesifikasyonlar› ‹yilefltirme
Çal›flmalar›
Bu projenin amac› üretilen kurflunsuz
benzinde, 1 Ocak 2009 tarihinden
itibaren Avrupa Birli¤inde geçerli
olacak kükürt içeri¤inin maksimum 10
ppm olmas› ve aromatik de¤erinin
maksimum %35 oran›na
indirgenmesidir. Bu özelliklerde benzin
üretiminin gerçeklefltirilebilmesi için,
kükürt içeri¤i yüksek olan FCC
benzininde kükürt giderme tesisinin
kurulmas› ve benzin paçal›nda
oxygenate kullan›lmas› planlanm›flt›r.
1 Temmuz 2008’de tamamlanmas›
planlanan projenin toplam yat›r›m tutar›
22,8 milyon ABD dolar›d›r.
giderme tesislerinin kurulmas› ve
benzin paçal›nda oxygenate ilavesi
planlanm›flt›r.
Projenin lisans ve temel mühendislik
paketi temini için 11 Ocak 2005
tarihinde Axens firmas› ile anlaflma
imzalanm›flt›r. Lisans ve temel
mühendislik ile ilgili koordinasyon
çal›flmalar› tamamlanm›fl olup, temel
mühendislik dizayn paketleri Temmuz
ay›nda firma taraf›ndan gönderilmifltir.
Aromatik spesifikasyonu ise benzine
oxygenate kat›lmas› ile
sa¤lanabilecektir. Oxygenate olarak
da MTBE kullan›m› planmaktad›r. Konu
ile ilgili olarak 30.000 m3 nominal
kapasiteli 2 adet tank, boflaltma,
enjeksiyon, transfer ve paçallama
sistemleri tesisi projelendirme
çal›flmalar› devam etmektedir.
Aromatik spesifikasyonu ise benzine
oxygenate kat›l›m› ile sa¤lanabilecektir.
Oxygenate olarak da MTBE kullan›m›
planlanmaktad›r. Konu ile ilgili olarak
30.000 m 3 nominal kapasiteli 2 adet
tank, boflaltma, enjeksiyon, transfer ve
paçallama sistemleri tesisi
projelendirme çal›flmalar› devam
etmektedir.
‹zmit Rafinerisi Benzin
Spesifikasyonlar› ‹yilefltirme
Çal›flmalar›
Bu projenin amac›, üretilen kurflunsuz
benzinde 1 Ocak 2009 tarihinden
itibaren Avrupa Birli¤inde geçerli
olacak kükürt içeri¤inin maksimum
10 ppm olmas› ve aromatik de¤erinin
maksimum %35, benzen içeri¤inin de
maksimum %1 oran›na indirgenmesidir.
Hedeflenen özelliklerde benzin
üretiminin gerçeklefltirilebilmesi için,
kükürt içeri¤i yüksek olan FCC
benzininde kükürt giderme, benzen
içeri¤i yüksek olan reformatta benzen
2004 y›l›nda DPT’ye teklif edilen ancak
yat›r›m program›na al›nmayan ‹zmit
Rafinerisi yat›r›mlar›ndan “Plt.-7 FCC
Benzininin (WCN) Kükürt Giderimi” ve
“Benzen Giderimi Ünitesi Tesisi” adl›
iki ayr› proje ile ilgili lisans ve temel
mühendislik anlaflmalar› Axens
firmas›yla 17 May›s 2005 tarihinde
imzalanm›flt›r. Bu iki proje ‹zmit
Rafinerisi “Benzin ‹yilefltirme Projeleri“
ad›yla birlefltirilmifltir. Lisans ve temel
mühendislik ile ilgili koordinasyon
çal›flmalar› tamamlanm›fl olup, temel
mühendislik dizayn paketleri Aral›k
ay›nda firma taraf›ndan gönderilmifltir.
Ancak projenin 2005 y›l› yat›r›m
program›na dahil edilmesi için DPT’ye
yap›lan baflvurular, flirketimizin
özellefltirme sürecinin tamamlanmak
üzere olmas› göz önüne al›narak uygun
görülmemifltir. Bu durum projenin
takviminde aksamalara neden olmufl
ve 1 Temmuz 2008 tarihinde
tamamlanmas› planlanm›flt›r. Projenin
yat›r›m tutar› 57 milyon ABD dolar›d›r.
2000
‹kinci halka arz›n›n tamamlanmas›yla
TÜPRAfi hisseleri, ‹stanbul ve Londra
Menkul K›ymetler Borsalar›’nda ifllem
görmeye bafllad›.
43
Devam Eden Projeler
44
‹zmir Rafinerisi Enstrüman ve
Elektrik Sistemlerinin
Modernizasyonu Projesi
Proje kapsam›nda Makine Ya¤lar›
Kompleksi, 7000-7500 Hampetrol
Ünitesi, FCC Ünitesi ve kazanlar›n
DCS’e geçirilmesi ifli ile 6,3 kV elektrik
sisteminin rehabilitasyonu
gerçeklefltirilecektir.
6,3 kV sistem analizi planlama ve
projelendirme ifli Siemens firmas›
taraf›ndan tamamlanm›fl ve elektrik
sisteminin rehabilitasyonu ile ilgili
anlaflma ayn› firma ile imzalanm›flt›r.
7000-7500 Hampetrol Ünitesi, FCC
Ünitesi ve Makine Ya¤lar›
Kompleksi’nin enstrüman sistemlerinin
modernizasyonu tamamlanm›fl, DCS
devreye al›nm›fl ve kesin kabuller
yap›lm›flt›r.
Elektrik Da¤›t›m Sistemi
Modernizasyonu için 14 Mart 2002
tarihinde sözleflme imzalanm›flt›r.
TE‹Afi ile TÜPRAfi aras›nda 18 fiubat
2004 tarihinde Sistem Kullan›m ve
2 Mart 2004 tarihinde Ba¤lant›
Anlaflmalar› imzalanm›flt›r. Ba¤lant›
Anlaflmas› eki Özel Tip Tesis
Sözleflmesi ise 12 A¤ustos 2004
tarihinde imzalanarak yürürlü¤e
girmifltir. TE‹Afi ile yap›lan anlaflmalar
ve EPDK’n›n enerji temini hakk›ndaki
görüfl ve kararlar› do¤rultusunda 28
Eylül 2005 tarihinde Gediz Elektrik
Da¤›t›m A.fi. ile perakende enerji temin
anlaflmas› yap›lm›fl, 28 Ekim 2005
tarihinde Rafineride gerekli test ve
kontroller yap›ld›ktan sonra Rafineri
Elektrik Da¤›t›m Merkezi 34,5 kV ile
enerjilendirilmifltir.
Mevcut turbo jeneratörlere ait AVR
(Otomatik Voltaj Regülatörleri)
sistemlerinin yenilenmesi iflinde ihaleye
ç›k›lm›fl ve yeterli teklif olmad›¤› için
ihalenin yenilenmesine karar verilmifltir.
2005 y›l›nda 3.600 bin YTL ödene¤e
karfl›l›k 1.041 bin YTL harcama yap›lm›fl
ve %29 nakdi gerçekleflme
sa¤lanm›flt›r. Projenin 2007 y›l›nda
tamamlanmas› planlanmaktad›r.
‹zmit Rafinerisi Enstrüman
Sistemlerinin Modernizasyonu
Projesi
Bu projenin amac› 1972 ve 1982
y›llar›nda devreye al›nan ünitelerin
mevcut anolog kontrol sistemlerinin
dijital kontrol sistemlerine (DCS)
dönüfltürülmesidir. Proseslerin daha
hassas kontrol edilerek ürün
kalitelerinin iyilefltirilmesi ile ünitelerin
verim ve kârl›l›klar›n›n art›r›lmas›
amaçlanm›flt›r.
Proje kapsam›nda Plt-7/8, Plt-25/36,
Plt-47/48 ve Plt-26 Ünitelerine DCS
tesisi tamamlanm›fl ve devreye
al›nm›flt›r. Ayr›ca, ünitelerde günümüz
teknolojisinin gerektirdi¤i enstrüman
sistemleri modernizasyonu
gerçeklefltirilmifltir.
2005 y›l›nda 1.683 bin YTL harcama
yap›lm›fl ve %91 nakdi gerçekleflme
sa¤lanm›flt›r. Projenin 2007 y›l› ilk
yar›s›nda tamamlanmas›
planlanmaktad›r.
45
2001
Petkim Yar›mca Kompleksi devral›nd› ve
unvan› Körfez Petrokimya ve Rafineri
Müdürlü¤ü olarak de¤ifltirildi. TÜPRAfi’›n
kay›tl› sermayesi 100 trilyon TL’den 500
trilyon TL’ye yükseltildi. ‹zmir Rafinerisi
CCR Reformer ve ‹zomerizasyon
Üniteleri devreye al›nd›.
TÜPRAfi, üretim faaliyetlerini yürüttü¤ü tüm tesislerde sürekli
yenileme ve modernizasyon çal›flmalar› yapmaktad›r.
Devam Eden Projeler
‹zmit Rafinerisi Ambar Sahalar›n›n
Islah›
46
Bu proje mevcut ambarlarda daha iyi
koflullarda yeterli stoklama
kapasitesine ulafl›lmas› ve
malzemelerin hava flartlar›ndan
olumsuz etkilenerek korozyona
u¤ramas›n›n önlenmesini
amaçlamaktad›r. Proje 2007 y›l›nda
tamamland›¤›nda, Rafineri’deki kapal›
ambar sahalar›n›n malzeme stoklama
kapasitesi yeterli düzeye ç›kar›lm›fl
olacakt›r.
2005 y›l›nda 480 bin YTL ödene¤e
karfl›l›k 476 bin YTL harcama yap›lm›fl
sa¤lanm›flt›r.
‹zmir Rafinerisi Ürün Haz›rlama ve
Sat›fl Sistemi Modernizasyonu
Rafineride üretilen petrol ürünlerinin
sat›fl›n›n daha sa¤l›kl› uygulanabilmesi
için, deniz dolum, kara dolum ve boru
hatlar› ile sat›fl hatlar› üzerine sayaç
sistemleri planlamas› kapsam›nda,
tanklara katk› maddesi ve ürün
kar›flt›rma sistemi tesisi, üçü yüzer
tavanl› olmak üzere 5 adet (3x1000 m3
ve 2x3000 m3) tank tesisi ve ürün sat›fl
hatlar›na sayaç sistemi tesisi
düflünülmektedir.
Rafinerinin güncel ihtiyaçlar› da göz
önüne al›narak, proje de¤erlendirme
çal›flmalar› sonuçland›¤›nda ihale
aflamas›na geçilecektir.
2005 y›l›nda 2.847 bin YTL ödene¤e
karfl›l›k 1.486 bin YTL harcama yap›lm›fl
sa¤lanm›flt›r.
‹zmir Rafinerisi Kazan ve F›r›nlarda
Burner Modernizasyonu
‹zmir Rafinerisi’nde do¤al gaz kullan›m›
ile temel olarak, Hava Kalitesinin
Korunmas› Yönetmeli¤i’nde yer alan
emisyon limitlerinin tutturulmas›
amaçlanmaktad›r. Ayr›ca bu yak›t›n
kullan›lmas›yla f›r›n ve kazanlarda
yüksek kükürtlü a¤›r yak›tlar›n
kullan›lmas›ndan kaynaklanan, so¤uk
uç korozyonu, tüp cidarlar›nda k›fl›r
(V 2O 5 vb) oluflmas› gibi problemlerin
ortadan kald›r›lmas›yla, Rafineri yakma
tesislerinin verimlerinde ve kesintisiz
çal›flma sürelerinde art›fl ve Rafineri
bak›m giderlerinde azalma olacakt›r.
Bu proje ile Rafineride yak›t tüketimi
fazla ve bak›m onar›m masraflar›
nispeten yüksek olan burner’lar›n
de¤ifltirilerek, yanma veriminin
art›r›lmas›, baca emisyonlar›n›n
azalt›lmas›, sistemin bütünüyle
modernize edilmesi planlanmaktad›r.
47
2003
TÜPRAfi’›n Blok Sat›fl Yöntemiyle
Özellefltirilmesi için gerekli çal›flmalar
bafllat›lm›flt›r.
TÜPRAfi, mevcut yat›r›m projelerinin tamamlanmas›yla 2008 y›l›nda
her anlamda Avrupa Birli¤i normlar›nda üretim yapan bir rafineri
flirketi konumuna gelecektir.
‹nsan, Toplum ve Çevre Sa¤l›¤›
48
TÜPRAfi, önleyici emniyet önlemlerini
almak ve sürekli e¤itim sa¤lamak
suretiyle, iflyeri kazalar› ve meslek
hastal›klar›n›, uluslararas› çapta kabul
edilir seviyelerde muhafaza etmeyi
hedeflemektedir. Bu nedenle,
personelin, iflçi sa¤l›¤› ve iflyeri
emniyetine iliflkin standart, tüzük ve
talimatlara uygun olarak çal›flmas›n›
temin etmektedir. Personeline,
ilkyard›m konusunda yetkili
kurulufllardan ve yetkili flirket
doktorlar›ndan teorik ve pratik ilkyard›m
e¤itimleri ald›rmakta, y›ll›k periyodik
sa¤l›k kontrolleri yap›lmaktad›r. Özel
muayene ve tetkik gerektiren ünitelerde
çal›flanlar›n kontrolleri ile portör
muayeneleri yap›lmakta, radyasyon
riski olan yerlerde çal›flanlar›n
dozimetreleri periyodik olarak kontrol
edilmektedir.
TÜPRAfi rafinerileri her y›l emniyet,
çevre ve sa¤l›k standartlar›
çerçevesinde denetlenmektedir.
TÜPRAfi rafinerilerinde ifl güvenli¤i ve
iflçi sa¤l›¤›, standart, tüzük ve
yönetmeliklerle sürekli kontrol alt›nda
tutulmaktad›r.
Teknik Emniyet
TÜPRAfi, faaliyetlerini “Önce Emniyet”
yaklafl›m› ile gerçeklefltirmektedir.
Personelin sa¤l›k ve emniyeti,
yöneticilerin en önemli görevleri
aras›ndad›r. fiirket en yüksek sa¤l›k ve
emniyet standartlar›na riayet etmeyi
amaçlamaktad›r. Bu amaç
do¤rultusunda Genel Müdürlük, ‹zmit,
‹zmir, K›r›kkale, Batman ve Körfez
Petrokimya ve Rafinerileri için OHSAS
18001 belgesini alm›flt›r.
TÜPRAfi’ta, tüm personelin yang›n ve
ifl güvenli¤i konular›nda e¤itilmesini ve
bilinçlenmesini sa¤lamak amac›yla
Emniyet Haftas› düzenlenmektedir. Bu
süreçte bir resim yar›flmas› organize
edilerek personelin etkinliklere kat›l›m›
sa¤lanmakta ve dereceye giren
resimler sergilenmektedir. Ayr›ca,
ünitelerin temizlik ve düzen
kontrollerinin yan› s›ra bir y›l içinde
yapm›fl olduklar› ifl kazalar›
de¤erlendirilerek, ilk üç dereceye giren
üniteler ödüllendirilmektedir.
Sürekli verilen e¤itimler ve düzenli
olarak uygulanan önleyici planlarla ifl
kazalar›n›n ve meslek hastal›klar›n›n
TÜPRAfi rafinerileri her y›l emniyet, çevre
ve sa¤l›k standartlar› çerçevesinde
denetlenmektedir.
en alt seviyede tutulmas›
amaçlanmaktad›r.
Teknik emniyet ve yang›nla mücadele
sistemleri, en son teknoloji ürünü
yang›n arazözleri, yang›n pompas›
(seyyar, dizel) ve di¤er ekipmanlarla
modernize edilmifl, böylelikle yang›n
ve do¤al afetlerin do¤urabilece¤i
riskler en aza indirgenmifltir. Yang›n
e¤itimleri her ay tekrarlanmakta,
de¤iflik senaryolara göre düzenli olarak
yang›n tatbikatlar› yap›lmaktad›r.
TÜPRAfi ‹zmit, ‹zmir ve Körfez
Petrokimya ve Rafinerilerinde, denizde
meydana gelebilecek mahsul
kaçaklar›na etkin bir flekilde müdahale
edilebilmek için ‹ngiltere’de bulunan
Oil Spill Response Ltd. (OSRL)
fiirketi’nin Mart 2000’den bu yana
üyesidir.
Çevrenin Korunmas›
Çevre koruma konusuna büyük önem
veren TÜPRAfi’ta at›k sular fiziksel,
kimyasal ve biyolojik ar›tmalardan
geçirilerek, yönetmeliklerde belirtilen
limitlerin alt›nda deflarj edilmektedir.
Deflarj izinleri periyodik olarak
al›nmaktad›r. TÜPRAfi’ta, iskelelerde
ve gemilerde meydana gelebilecek
yang›n ve mahsul kaçaklar›na
müdahale edebilecek su ve köpük
püskürtme sistemleri ile donan›ml›
römorkörler mevcuttur. Akaryak›t
dökülmelerini kontrol alt›na almak ve
toplamak için yüzer bariyerler ve s›y›r›c›
pompalar her an kullan›ma haz›rd›r.
"TÜPRAfi Rafinerilerinin Çevresel
Yükümlülüklerinin De¤erlendirilmesi
‹fli" 4 Mart 2005 tarihinde sözleflme
imzalanarak ICC Golder EEIG-ENSR
Konsorsiyumu’na yapt›r›lm›flt›r.
Rafinerilerde bacalar›n birlefltirilmesi,
yükseltilmesi ve kükürt oran› %1,5’in
alt›nda olan düflük kükürtlü yak›tlar›n
kullan›lmas› sayesinde, hava kirlili¤i ile
mücadele çal›flmalar›nda ve baca gaz›
emisyon izinlerinin al›nmas› konusunda
önemli geliflmeler kaydedilmifltir.
‹zmit Rafinerisi’nde Benzen Giderimi
ve Kükürt Giderimi projeleri ile ilgili
”ÇED gerekli de¤ildir” belgesi
al›nm›flt›r. Rafineri yeni üniteleri için
(Plt-33, Plt-47/48, ‹nsineratör ve yeni
tanklar) ek iflletme belgesi al›nm›flt›r.
Kocaeli Çevre ve ‹mar Koruma Birli¤i
ile 2005 y›l› T›bbi At›k Protokolü
imzalanm›flt›r. Rafineri için ‹zmit
Büyükflehir Belediye’sinden ‹fl Yeri
Açma ve Çal›flma Ruhsat› al›nm›flt›r.
Emisyon ölçümleri tamamlanm›fl olup,
emisyon izni için haz›rlanan dosya
Valili¤e gönderilmifltir. Çamur Yakma
‹nsineratörüne lisans al›m› için deneme
yakmas› yap›lm›fl, haz›rlanan dosya
Valili¤e gönderilmifltir. Üç y›ll›k tahmini
At›k Yönetim Plan› yap›lm›fl olup, ‹l
Çevre ve Orman Müdürlü¤ü’ne
gönderilmifltir. ‹ZAYDAfi’a 812.849 kg
at›k gönderilmifl ve 483.102 YTL
bertaraf ücreti ödenmifltir. Tüm yüzer
tavanl› tanklara seal yang›nlar›n›
alg›layarak kontrol odas›na sinyal
gönderen lineer ›s› dedektörü montaj›
yap›lm›flt›r.
‹zmir Rafinerisinden ‹ZAYDAfi’a
552.025 kg tehlikeli at›k gönderilmifl
ve 250.254 YTL bertaraf ücreti
ödenmifltir. 14 Eylül 2005 tarihinde
‹zmir Büyükflehir Belediyesi’nden
rafineri için ‹fl Yeri Açma ve Çal›flma
Ruhsat› al›nm›flt›r. Baca gaz› emisyon
ölçümleri ve ortam hava kalitesi
ölçümleri Dokuz Eylül Üniversitesi
Çevre Mühendisli¤i Bölümü’ne
yapt›r›lm›fl, Endüstriyel Kaynakl› Hava
Kalitesinin Korunmas› Yönetmeli¤i
emisyon limitlerine uygun de¤erlerin
elde edildi¤i görülmüfl ve haz›rlanan
rapor ve aksiyon planlar› Valili¤e
gönderilmifltir. ‹l Çevre ve Orman
Müdürlü¤ü’nden Geçici At›k Depolama
‹zin Belgesi; 18 A¤ustos 2005 tarihinde
ise ‹zmir Büyükflehir Belediyesi’nden
‹tfaiye Uygunluk Belgesi al›nm›flt›r.
Emisyon izinlerinin al›nabilmesi için
K›r›kkale Rafinerisi’nde do¤al gaza
geçme ifllemleri tamamlanm›flt›r.
Emisyon izni için haz›rlanan dosya
Valili¤e gönderilmifltir. Rafineri için ‹fl
Yeri Açma ve Çal›flma Ruhsat›
al›nm›flt›r. ‹ZAYDAfi’a 377.364 kg
tehlikeli at›k bertaraf edilmek üzere
gönderilmifltir.
Körfez Petrokimya ve Rafinerisi KB
(Karbon Siyah›) Fabrikas›’n›n baca gaz›
emisyonlar›n› azaltmak için CO kazan
yap›lmas› 2006 Yat›r›m Program›na
al›nm›flt›r. Fabrika sahalar›nda geçmifl
y›llardan kalan tehlikeli at›klar bertaraf
edilmek üzere ‹ZAYDAfi’a
gönderilmifltir. 26 Temmuz 2005
tarihinde ‹zmit Büyükflehir
Belediyesi’nden Körfez Petrokimya
tesisleri için Çal›flma Ruhsat› al›nm›flt›r.
2004
ISO 9001:2000 Kalite, ISO 14001 Çevre
ve OHSAS 18001 ‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i
Yönetim Sistemleri belgeleri eflzamanl›
al›nd›, böylece TÜPRAfi’›n toplam kalite
anlay›fl› resmi olarak da kan›tland›. Mart
ay›nda 98 oktan (RON) kurflunsuz benzin
üretimine geçildi. Aral›k ay›nda 50 ppm
motorin üretimi için haz›rl›klar
tamamland›.
49
TÜPRAfi, çevre, sa¤l›k ve emniyet standartlar›n› her zaman için ticari
kayg›lar›n önünde tutmufltur.
Kalite
TÜPRAfi, uluslararas› standartlarda üretim yaparken, toplum ve
çevre sa¤l›¤›na da ayn› duyarl›l›k çerçevesinde yaklaflmaktad›r.
50
TÜPRAfi tüm aktivitelerinde kalite,
çevre, toplum ve çal›flan sa¤l›¤›na olan
duyarl›l›¤› çerçevesinde ISO 9001:2000
Kalite, ISO 14001 Çevre, OHSAS 18001
‹fl Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i Yönetim
Sistemleri belgelerini eflzamanl› olarak
almay› baflarm›flt›r.
TÜPRAfi Genel Müdürlü¤ü, ‹zmit,
Körfez Petrokimya ve Rafineri
Müdürlü¤ü’nde ISO 9001:2000 Kalite,
ISO 14001 Çevre, OHSAS 18001 ‹fl
Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i Yönetim Sistemleri
belgelendirme denetimleri, BSI Eurasia
Yönetim Sistemleri Belgelendirme Ltd.
fiti. taraf›ndan yap›lan de¤erlendirme
sonucunda her üç belgenin de 3 fiubat
2004 tarihinde verilmesi uygun
görülmüfltür. ‹zmir ve K›r›kkale Rafineri
Müdürlü¤ü’nde entegre yönetim
sistemleri kapsam›nda yap›lan
çal›flmalar› neticesinde ise ayn› flirket
taraf›ndan Ekim 2004 tarihinde
K›r›kkale, Aral›k 2004 tarihinde ise ‹zmir
Rafineri Müdürlü¤ü belgelendirilmifltir.
TÜPRAfi Rafinerilerinde ortak kalite,
çevre ve çal›flan sa¤l›¤› bilinci
oluflturulmas› amac›yla Batman
Rafinerisi’nde de entegre yönetim
sisteminin kurulmas› ve belgelendirilme
çal›flmalar› da tamamlanm›flt›r. 6 fiubat
2006 tarihinde Yönetim Kurulumuzun
ald›¤› karar do¤rultusunda çevreye ve
topluma sayg›n›n bir göstergesi olarak
Batman Rafineri Müdürlü¤ü’nde çevre
yat›r›mlar› ve iyilefltirmeleri h›zla
bafllat›lm›flt›r. BSI Eurasia Yönetim
taraf›ndan yap›lan denetimler baflar›yla
sonuçlanm›fl olup, Batman Rafineri
Müdürlü¤ü’nün ISO 9001:2000 Kalite,
ISO 14001 Çevre, OHSAS 18001 ‹fl
Sa¤l›¤› ve Güvenli¤i Yönetim Sistemleri
belgelendirilmifltir.
Ege Bölgesi Sanayi Odas› Çevre
Dan›flma Konseyi taraf›ndan TÜPRAfi
‹zmir Rafineri Müdürlü¤ü’ne ISO 14001
Çevre Yönetim Sistemi belgesi alm›fl
olmas›ndan dolay› "2005 Y›l› Ahmet
Pirifltina Çevre Ödülü" verilmifltir.
TÜPRAfi mükemmelli¤in temel
kavramlar›n› benimseme ve yaflama
geçirme konusundaki kararl›l›¤›n›n
göstergesi olarak KalDer’in (Türkiye
Kalite Derne¤i) Ulusal Kalite
Hareketi’ne kat›lma karar› vermifltir. Bu
do¤rultuda KalDer ile karfl›l›kl› olarak
Ulusal Kalite Hareketi ‹yiniyet Bildirgesi,
Genel Müdür Yavuz Erkut ve KalDer
ad›na Yönetim Kurulu Baflkan› Hasan
Subafl› taraf›ndan 4 Nisan 2006
tarihinde imzalanm›flt›r.
TÜPRAfi Genel Müdürlü¤ü ve
Rafinerilerinde 2005 y›l›nda ISO
14001:1996 Çevre Yönetim Sisteminin
yeni versiyonu olan ISO 14001:2004
Çevre Yönetim Sistemi’nin gereklilikleri
yerine getirilmifl, BSI Eurasia Yönetim
taraf›ndan yap›lan ilk takip denetimleri
sonucunda belgeler yenilenmifltir.
TÜPRAfi mükemmelli¤in temel
kavramlar›n› benimseme ve yaflama
geçirme konusundaki kararl›l›¤›n›n
göstergesi olarak, 4 Nisan 2006 tarihinde
KalDer ile Ulusal Kalite Hareketi ‹yiniyet
Bildirgesi’ni imzalanm›flt›r.
2005 y›l› için öngörülen, 4.593 kiflilik
kadroya karfl›l›k, y›l sonu itibariyle
personel say›s› 4.302 olmufltur. Buna
göre fiili personel say›s›n›n onaylanm›fl
kadroya göre oran› %93,7 olmufltur.
Y›l içinde 30 personel ifle al›nm›fl, 57
personel iflten kendi istekleri ile
ayr›lm›flt›r.
TÜPRAfi kuruldu¤undan itibaren
çal›flanlar›n›n e¤itimine büyük önem
vermektedir. fiirket, mevkii
gözetmeksizin tüm çal›flanlar›na
mesleki anlamda geliflimlerine katk›da
bulunmak amac›yla her türlü e¤itim
imkân›n› sunmaktad›r.
2005 y›l›nda 644 personel yurtiçinde,
167 personel ise yurtd›fl›nda
sempozyum, inceleme, araflt›rma, kurs
ve konferanslara kat›lm›flt›r. Toplam
8.096 personele teknik emniyet, sivil
savunma, operatör oryantasyonu
konular›nda flirket içi e¤itim
sa¤lanm›flt›r. Bunlara ilaveten, flirket
d›fl› çeflitli kurulufllardan gelen 7.721
kifliye e¤itim verilmifltir.
51
2005
‹zmir Rafinerisi’nde 139 milyon ABD
dolar›na mal olan Motorin Kükürt
Giderme Ünitesi tamamlanarak devreye
girdi ve 50 ve 10 ppm kükürtlü motorin
üretimine baflland›.
Personel ve E¤itim
TÜRK‹YE’N‹N
ÇEVREC‹ ENERJ‹S‹
TÜPRAfi
Türkiye’nin en köklü sanayi kurulufllar›ndan olan TÜPRAfi,
sahip oldu¤u kurumsal de¤erleri ve kurum kültürünü yaz›l›
hale getirerek, bugün ve gelecekte kendisine yol gösterecek
olan ilkelerini belirlemifltir. TÜPRAfi, hesap verebilen, fleffaf,
adil, ifl eti¤i çerçevesinde faaliyet gösteren, çevresel ve sosyal
sorumluluklar›n›n bilincinde bir kurum olman›n gereklerini,
her zaman en üst düzeyde yerine getirmifltir.
Kurumsal Yönetim ‹lkeleri Uyum Beyan›
1. Kurumsal Yönetim ‹lkeleri'ne Uyum
TÜPRAfi Yönetim Kurulu, Kurumsal
Yönetim ‹lkeleri'ne tam uyumun
sa¤lanmas› amac›yla çal›flmalar›n›
sürdürmektedir.
BÖLÜM I: PAY SAH‹PLER‹
2. Pay Sahipleri ile ‹liflkiler Birimi
54
‹kinci global halka arz ile halka aç›kl›k
oran›n›n %34,24'e ç›kmas› dolay›s›yla
yerli ve yabanc› hissedarlar›n tek
kaynaktan düzenli bir flekilde
bilgilendirilmesi amac›yla 2000 y›l› Haziran
ay›nda Yat›r›mc› iliflkileri Müdürlü¤ü
oluflturulmufltur. Mali ‹fller Müdürlü¤ü
bünyesinde kurulu Sermaye Hareketleri
bölümü ile koordineli olarak pay
sahiplerine ve yerli ve yabanc› kurumsal
yat›r›mc›lara hizmet verilmektedir.
Ticari s›r niteli¤inde olmayan tüm sorulara
eflitlik ilkesi gözetilerek Yat›r›mc› ‹liflkileri
ve Bilgi Yönetimi Müdürlü¤ü (YBY)
taraf›ndan cevap verilmekte ve bu sayede
pay sahiplerinin yönetim ile aktif iletiflimi
gerçeklefltirilmekte, do¤ru ve güncel
bilgiyi kayna¤›ndan elde etmeleri
sa¤lanmaktad›r. YBY, Mali ‹fllerden
Sorumlu Genel Müdür Yard›mc›s›’na ba¤l›
olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
YBY ve Sermaye Hareketleri
Koordinatörlü¤ü’nün Bafll›ca Faaliyetleri
Sermaye Hareketleri Koordinatörlü¤ü:
a) Sermaye piyasas› faaliyetlerini
yürütmek (SPK ve ‹MKB iliflkileri,
sermaye art›r›m›, temettü ödemeleri
vb.),
b) Genel Kurul toplant›lar›n›n yürürlükteki
mevzuata, esas sözleflmeye uygun
yap›lmas›n› sa¤lamak,
c) Kamuoyunu ayd›nlatma ile ilgili her
türlü hususu gözetmek ve izlemek.
Yat›r›mc› ‹liflkileri ve Bilgi Yönetimi
Müdürlü¤ü:
a) TÜPRAfi hisse senetlerinin kote oldu¤u
‹stanbul ve Londra Menkul K›ymetler
Borsalar›'na yasal yükümlülüklerden
do¤an, düzenli, zaman›nda ve eksiksiz
bilgi ak›fl›n›n yerine getirilmesi için
fiirket'in finansal, operasyonel ve
yönetsel boyutlardaki önemli
de¤iflikliklerini, yerli/yabanc›
yat›r›mc›lara tek kaynaktan ve
zaman›nda ulaflt›r›lmas› hususunda
gerekli dokümanlar› haz›rlamak ve
yat›r›mc›lar›n bilgilendirilmelerini
sa¤lamak,
b) fiirket'in uluslararas› yat›r›m alan›nda
tan›n›rl›l›¤›n› ve tercih edilebilirli¤ini
art›rmak, eflde¤er konumdaki rafinaj
kurulufllar› ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda
avantajl› yönlerini ön plana ç›karmak
ve geliflmekte olan piyasalarda yat›r›m
yapan kurulufllar için TÜPRAfi'› di¤er
flirketlere göre daha tercih edilebilir
konuma getirme hususunda gerekli
roadshow, telekonferans, e-mail, faks,
analist sunumlar›, direkt bilgilendirme
ve aç›klama/duyuru gibi çeflitli
enstrümanlar› kullanmak veya
kullan›lmas›n› sa¤lamak,
c) fiirket'in sermaye art›r›m›, kâr pay›
da¤›t›m› ve Genel Kurul toplant›lar›
gibi direkt olarak hisse senedini
ilgilendiren konularda, Londra
Borsas›'nda ifllem gören hisse senetleri
için takas ifllemlerini gerçeklefltiren
yabanc› bankaya söz konusu
operasyonlarla ilgili prosedürleri
bildirmek, bu ifllemlerin eksiksiz ve
tam olarak yap›lmas› ve takibi
hususunda gerekli çal›flmalar› yapmak,
d) Petrol sektöründe yer alan analistlerin
raporlama ve modellemelerinde ihtiyaç
duyduklar› finansal ve operasyonel
verileri temin etmek ve raporlar›n
yay›mlanmas›ndan önce kontrol
edilmesini sa¤lamak,
e) TÜPRAfi'›n mevcut hissedarlar›n›n
da¤›l›m›n› ç›karmak, yat›r›mc›lar›n
detay bilgilerinden oluflan bir veri
taban› haz›rlamak, söz konusu veri
taban›n›n belirli sürelerde revizyonunu
gerçeklefltirmek ve potansiyel
yat›r›mc›lar›n ortaya ç›kar›lmas› için
flirket d›fl› imkanlar da dahil her türlü
enstrüman›n kullan›lmas›n› sa¤lamak
ve ‹MKB'de ifllem gören TÜPRAfi
hisselerindeki yabanc›/yerli
kompozisyonunu, ifllem hacmindeki
önemli de¤ifliklikleri takip ederek,
gerekti¤inde üst makama bilgi ve öneri
sunmak,
f) fiirket'in yurtiçi/yurtd›fl› tan›t›m ve
bilgilendirme toplant›lar› için gerekli
sunumlar›n haz›rlanmas› ve
güncellenmesini sa¤lamak, ilgili
toplant›larda yat›r›mc›lardan
gelebilecek muhtemel sorulara yan›t
oluflturabilecek belgeleri ilgili birimlerle
birlikte koordinasyon içinde
haz›rlamak.
3. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme
Haklar›n›n Kullan›m›
2005 y›l›nda Yat›r›mc› ‹liflkileri ve Bilgi
Yönetim Müdürlü¤ü’nü ziyaret eden veya
Müdürlü¤ün yurtd›fl› toplant›lar›nda
ulafl›lan 11 yerli yat›r›m kuruluflundan 14,
bunun yan›nda 55 yabanc› yat›r›m
kuruluflundan 88 olmak üzere toplam 66
yat›r›m kuruluflu ve fondan 102 fon
yöneticisi ve analist ile bire bir toplant›lar
yap›lm›flt›r. Bu toplant›larda ilgili kifli ve
kurumlar›n TÜPRAfi hakk›nda
bilgilenmeleri ve de¤iflikliklerden
haberdar olmalar› sa¤lanarak, TÜPRAfi
hisse senedine yat›r›mlar›n›n sürdürülmesi
konusunda çaba gösterilmifltir.
Pay sahiplerinin "Bilgi Edinme Haklar›n›
Kullanmalar›" ilkesi do¤rultusunda yap›lan
toplant›lar›n yan› s›ra 2005 y›l› içinde
fiirket'e genellikle kâr pay› tutar›, ödeme
yeri ve zaman›, sermaye art›r›m›na yönelik
sorular› kapsayan çok say›da e-mail ve
telefonla yap›lan baflvurular ve bilgi
‹S‹MLER VE DETAYLAR
Ad› ve Soyad›
Unvan›
Tel. No.
T. Tuncay Önbilgin
Yat›r›mc› ‹liflkileri ve Bilgi Yönetim Müdürü
0 (262) 316 32 16
E-mail Adresi
[email protected]
Pay sahipleri, Genel Kurul Toplant›s›
hakk›nda gerek bas›n, gerekse fiirket
taraf›ndan düzenlenen davet mektuplar›
ile bilgilendirilmifllerdir. Ayr›ca Sermaye
Piyasas› Kurulu (SPK) tebli¤i uyar›nca,
‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›'na
(‹MKB) ve Londra Borsas›'na yap›lan Özel
Durum Aç›klamalar› (ODA) ile hak
sahiplerinin fiirket hakk›nda bilgilenmesi
sa¤lanm›flt›r. Tüm bu ifllemler fiirket'in
web sayfas›nda kamuoyunun
de¤erlendirmelerine aç›kt›r.
al›nabilece¤i belirtilmifltir. Bu ba¤lamda,
Türk Silahl› Kuvvetleri'nin akaryak›t
ihtiyac›n›n karfl›lanmas›n› k›s›tlayacak
ve/veya karfl›lanmas›na engel olacak
nitelikte, rafinerilerden herhangi birinin
kapat›lmas›, sat›lmas›, herhangi bir
takyidat ile s›n›rland›r›lmas› veya
kapasitesinin %10'dan fazla azalt›lmas›na,
ya da fiirket'in bölünmesi veya baflka bir
flirket ile birleflmesi ve/veya fiirket'in
tasfiyesi gibi konularda karar al›nabilmesi
için Özellefltirme ‹daresi'nin temsil etti¤i
C Grubu hissenin Yönetim Kurulu'nda
olumlu oy kullanmas› gerekmektedir.
Yukar›da say›lan hususlar›n d›fl›nda kalan
konularda karar al›nmas›, ilgili konunun
Yönetim Kurulu'nda görüflülmesini takiben
Genel Kurul'da görüflülüp karara
ba¤lanmas› ile mümkün olmaktad›r.
fiirket'in Genel Kurul toplant›lar› medyaya
aç›kt›r. Yap›lmakta olan çal›flmayla Genel
Kurul toplant›lar›n›n, söz hakk› ve oy hakk›
olmaks›z›n menfaat sahipleri ve medya
dahil kamuya aç›k olarak yap›labilece¤i
hususunda esas sözleflmeye yeni bir
hüküm konulmas› planlanmaktad›r.
Ayr›ca Ana Sözleflme’nin yeniden
düzenlenmesi ile Ana Sözleflme’de özel
denetçi atanmas› talebi bireysel bir hak
olarak düzenlenecektir.
TÜPRAfi web sitesinde Genel Kurul
tutanaklar›, hazirun cetveli, gündemler
ve ilanlar tüm yat›r›mc›lar›n
de¤erlendirmelerine sunulmufltur.
4. Genel Kurul Bilgileri
5. Oy Haklar› ve Az›nl›k Haklar›
2005 y›l› içinde fiirket'in Ola¤an Genel
Kurul Toplant›s› yap›lm›fl ve bu toplant›da
kat›l›m oran› %72,67 olarak gerçekleflerek
gerekli toplant› nisab› temin edilmifltir.
Toplant›n›n pay sahiplerine ve kurumsal
yat›r›mc›lara duyurulmas›n› teminen
‹MKB'ye yap›lan özel durum aç›klamas›n›
takiben Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi
(TTSG) ve ayr›ca iki yüksek tirajl› gazete
ile Genel Kurul toplant›lar›na davet
tekrarlanm›flt›r. Genel Kurullarda fiirket'in
y›ll›k performans›n› ve finansal tablolar›n›
içeren kitapç›klar da¤›t›lm›flt›r. Pay
sahipleri soru sorma haklar›n› kullanm›fl
olup, gerekli de¤erlendirmeler yap›lm›flt›r.
Ana Sözleflme'de de tan›mlanan
Özellefltirme ‹daresi'nin temsil etti¤i C
Grubu imtiyazl› hissenin (Alt›n Hisse'nin),
Genel Kurul Bilgileri bafll›¤› alt›nda
belirtilen hususlar ve fiirket'in tasfiyesine
iliflkin kararlar d›fl›nda oy hakk› üzerinde
imtiyaz› bulunmamaktad›r.
fiirket'in Ana Sözleflmesi’nde fiirket'in
bölünme, önemli tutarda mal varl›¤› sat›m›,
al›m› veya kiralanmas› gibi önemli
nitelikteki kararlar›n, C Grubu (imtiyazl›)
hissenin olumlu oy kullanmas›yla
Az›nl›k pay sahiplerinin Yönetim Kurulu’na
temsilci göndermelerini teminen, Ana
Sözleflme’de birikimli oy kullanma
yöntemine yer verilmesinin fiirket'in
ahenkli yönetim yap›s›n›n bozaca¤›
düflüncesiyle bir düzenleme
yap›lmam›flt›r.
Bu konu ilgili yasalarla düzenlenip
az›nl›¤›n birikimli oy hakk›n› kötüye
kullan›m› engellendi¤inde konu Genel
Kurul taraf›ndan de¤erlendirmeye
al›nacakt›r.
6. Kâr Da¤›t›m Politikas› ve Kâr Da¤›t›m
Zaman›
Kâr da¤›t›m›nda, Kurumsal Yönetim
‹lkelerine uygun olarak pay sahipleri ve
flirket menfaatleri aras›nda dengeli ve
tutarl› bir politika izlenmektedir.
‹gili mevzuat ve yat›r›m ihtiyaçlar›m›z ile
finansal imkanlar›m›z olanak verdi¤i
sürece, Yönetim Kurulu taraf›ndan
fiirketimiz da¤›t›labilir kâr›n›n tamam›n›n
da¤›t›lmas› Genel Kurul onay›na
sunulacakt›r.
fiirketimiz kâr da¤›t›m›, TTK'ya ve SPK'ya
uygun flekilde ve yasal süreler
içerisinde gerçeklefltirilmektedir. fiirket
kâr›na kat›l›m konusunda Ana
Sözleflmemizde imtiyaz
bulunmamaktad›r.
7. Paylar›n Devri
Enerji Yat›r›mlar› A.fi.’ne ait A Grubu
hamiline yaz›l› hisselerin devri 26 Ocak
2009 tarihine kadar Özellefltirme
‹daresi’nin onay›na tabidir. Di¤er A Grubu
hamiline yaz›l› hisselerin devri ile Enerji
Yat›r›mlar› A.fi.’ne ait A Grubu hamiline
yaz›l› hisselerin 26 Ocak 2009 tarihinden
sonra devri herhangi bir k›s›tlamaya tabi
de¤ildir.
Nama yaz›l› C Grubu hisse senedi, 4046
say›l› Kanunun T.C. Baflbakanl›k
Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›'na verdi¤i
yetkilerle esas itibariyle ayn› yetkileri haiz
bir baflka Türk kamu kurulufluna
devredilebilir. Bu durumda devir Yönetim
Kurulu karar›n› gerektirmeksizin derhal
pay defterine ifllenir.
55
istekleri karfl›lanm›flt›r. S›kça sorulan
sorulara cevap niteli¤inde olacak flekilde
çeflitli belge ve dokümanlar haz›rlanarak
TÜPRAfi web sitesi Yat›r›mc› ‹liflkileri
sayfas›na konulmufltur. Ayr›ca 2005 y›l›
içinde fiirket'e, yeni pay alma kuponu,
kâr pay› kuponu haklar›n› ve hisse senedi
de¤iflimi için baflvurmufl olan pay
sahiplerine 761 adet kâr pay› kuponu
ifllemi, 193 adet yeni pay alma kuponu
ifllemi ve 98 adet hisse senedi de¤iflim
ifllemi olmak üzere toplam 1.052 adet
ifllem yap›larak haklar› tam olarak teslim
edilmifltir.
BÖLÜM II: KAMUYU AYDINLATMA
VE fiEFFAFLIK
8. fiirket Bilgilendirme Politikas›
56
fiirket’te SPK Kurumsal Yönetim
‹lkeleri’nde belirtildi¤i flekli ile bilgilendirme
politikas› yer almaktad›r. Bu politika
gere¤i, SPK Seri: VIII, No. 39 Tebli¤i
uyar›nca kamuya yap›lan aç›klamalar›n
d›fl›nda afla¤›da gerekli görülen konularda
da, gerekti¤inde kamunun
bilgilendirilmesi gerçeklefltirilmektedir.
a) Kurul’ca kabul edilen uluslararas›
derecelendirme kurulufllar›na yapt›r›lan
derecelendirmenin sonuçlar› ve
gerekçe raporu.
b) Rafinaj sektörüne iliflkin mevzuat
de¤ifliklikleri nedeniyle ortakl›¤›n
faaliyetlerinin ve/veya mali durumunun
önemli ölçüde de¤iflece¤inin ortaya
ç›kt›¤› durumlar.
c) Ortakl›¤›n hisse fiyat›n› etkileyebilecek
di¤er de¤ifliklikler.
Özel durum aç›klamalar›n›n yan› s›ra
fiirket'in Yat›r›mc› ‹liflkileri Müdürlü¤ü
taraf›ndan "Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme
Haklar›n›n Kullan›m›" ana bafll›¤› alt›nda
gerçeklefltirilen faaliyetlere ek olarak, her
çeyrek dönem faaliyetlerine ve mali
sonuçlar›na iliflkin analiz ve aç›klamalar
yay›mlanmaya çal›fl›lmaktad›r. fiirket'in
web sitesinde yat›r›mc› üye kay›t sayfas›
yoluyla üye olanlar da dahil olmak üzere
fiirket'in yat›r›mc› veri taban›nda kay›tl›
bütün üyelere söz konusu raporlar
gönderilmektedir. Ayr›ca fiirket'in web
sitesinde fiirket kârl›l›¤›n›n en temel
göstergesi olan "Brüt Rafineri Marjlar›" ve
"Akdeniz Bölgeleri Marjlar›" ile
karfl›laflt›rmal› veriler ayl›k olarak
yay›mlanmaktad›r.
9. Özel Durum Aç›klamalar›
2005 y›l›nda SPK Seri: VIII, No. 39 Tebli¤i
uyar›nca 35 adet özel durum aç›klamas›
yap›lm›flt›r. Bu özel durum aç›klamalar›yla
ilgili SPK ve ‹MKB taraf›ndan ek aç›klama
istenmemifltir.
fiirket, Nisan 2000 tarihinden beri Londra
Menkul K›ymetler Borsas›'nda ifllem gören
GDR hisselerine iliflkin özel durum
aç›klamalar› yükümlülü¤ünü ‹MKB ile
paralel yürütmektedir. Londra Borsas›'na
gönderilip de yurtiçine yap›lmayan hiçbir
aç›klama bulunmamaktad›r. fiirket
yükümlülüklerinin s›n›rlar› çerçevesinde
özel durum aç›klamalar›n›n, eflzamanl›
olarak her iki borsada yer almas›na ve
duyurulmas›na dikkat sarf edilmektedir.
2005 y›l› içinde, özel durum
aç›klamalar›n›n zaman›nda yap›lmamas›
nedeniyle SPK fiirket'e herhangi bir
yapt›r›m uygulamam›flt›r.
Web sitesinde s›kça sorulan sorular
bölümü bulunmamakla beraber Tan›t›m
Dokümanlar› bölümüne konulan belgeler
fiirket'e s›kça sorulan sorular›n cevab›
niteli¤indedir. Sermaye piyasas›
araçlar›n›n de¤erine etki edebilecek
Yönetim Kurulu toplant› tutanaklar›n›n
web sitesinde yay›mlanmas› çal›flmalar›
devam etmektedir.
11. Gerçek Kifli Nihai Hakim Pay
Sahibi/Sahiplerinin Aç›klanmas›
10. fiirket Web Sitesi ve ‹çeri¤i
fiirket'in web sitesi www.tupras.com.tr
adresinde bulunmaktad›r. SPK Kurumsal
Yönetim ‹lkeleri'nde bahsedilen bilgilerin
büyük k›sm› web sitesinde
yay›mlanmaktad›r.
Web sitesi, 2002 y›l›nda kuruldu¤u tarihten
beri SPK yönetmeliklerinde yeni
tan›mlanan bilgi veya dokümanlar› farkl›
isimler alt›nda da olsa bulundurmaktad›r.
Web sitesinde bulunmas› istenen bilgiler
afla¤›daki web sitesi haritas› üzerinde
gösterilmifltir:
Kurumsal Yönetim ‹lkeleri’nde yer almas›
gereken bütün bilgiler TÜPRAfi web
sitesinde Genel Tan›t›m, Yat›r›mc› ‹liflkileri,
Medya ‹liflkileri bölümlerinin alt›nda
derlenmifltir.
fiirket'in ve ifltiraklerinin sermayesinde
%5 ve üzerinde paya sahip olan gerçek
kifliler bulunmamaktad›r. Bunun yan›nda
kurumsal olarak fiirket sermayesinin
da¤›l›m›na iliflkin bilgiler web sitesinin
"Sermaye Yap›s›" bölümünde yer
almaktad›r.
12. ‹çeriden Ö¤renebilecek Durumda
Olan Kiflilerin Kamuya Duyurulmas›
fieffafl›k ile fiirket ç›karlar›n›n korunmas›
aras›ndaki dengeyi sa¤lamada tüm fiirket
çal›flanlar›n›n içeriden ö¤renilen bilgilerin
kullan›m›yla ilgili kurallara dikkat etmesine
çok önem verilmektedir.
Mustafa Vehbi KOÇ
Yönetim Kurulu Baflkan›
Mehmet Ömer KOÇ
Yönetim Kurulu Baflkan Vekili
Temel Kamil ATAY
F. Bülend ÖZAYDINLI
Erol MEM‹O⁄LU
Cüneyt A⁄CA
Hasan KÖKTAfi
Ö‹B C Grubu Temsilcisi
Ali Tar›k UZUN
Denetçi
‹brahim Murat ÇA⁄LAR
Denetçi
fiükrü D‹LAVER
Denetçi
Yavuz ERKUT
Gürol ACAR
Y›lmaz BAYRAKTAR
Hasan TAN
‹brahim YELMENO⁄LU
Cengiz DEM‹RTÜRK
Suphi ERGEÇ
Tuncay ÖNB‹LG‹N
Genel Müdür
Genel Müdür Yard›mc›s› (Üretim)
Genel Müdür Yard›mc›s› (‹nsan Kaynaklar›)
Genel Müdür Yard›mc›s› (Ticaret)
Genel Müdür Yard›mc›s› (Mali)
Muhasebe Müdürü
Mali ‹fller Müdürü
Yat›r›mc› ‹liflkileri ve Bilgi Yönetimi Müdürü
‹çeriden ö¤renebilecek durumda olan
kiflilerin listesi kamuya duyurulmufltur.
BÖLÜM III: MENFAAT SAH‹PLER‹
13. Menfaat Sahiplerinin
Bilgilendirilmesi
fiirket'in menfaat sahipleri Genel Kurul
toplant›lar›ndan, toplant› davetiyesi
gönderilmek suretiyle, gazetelerden ve
‹MKB'ye yap›lan aç›klamalarla haberdar
edilmektedir. fiirket'in web sitesinde yer
alan bilgiler, menfaat sahiplerinin de
bilgilenece¤i düflünülerek, konferans,
bas›n ve yay›n organlar›na yap›lan
aç›klamalar ve sunumlarla genifl
tutulmaya çal›fl›lmaktad›r.
Çal›flanlar, bir yandan her vesileyle
yönetim taraf›ndan elektronik posta ve
bas›l› belge olarak yay›mlanan duyurularla
bilgilendirilirler.
14. Menfaat Sahiplerinin Yönetime
Kat›l›m›
Menfaat sahiplerinin yönetime kat›l›m›
konusunda bir model oluflturulmam›flt›r.
15. ‹nsan Kaynaklar› Politikas›
Koç Toplulu¤u’nun di¤er flirketlerinde
oldu¤u gibi Türkiye Petrol Rafinerileri
A.fi.’de de, " en de¤erli sermayemiz insan
kayna¤›m›zd›r" felsefesi ‹nsan Kaynaklar›
Politikas›n›n özünü oluflturmaktad›r.
fiirketimizce benimsenen insan kaynaklar›
politikas›n›n esaslar› afla¤›da belirtilmifltir:
a) Görev tan›mlar› ve da¤›l›mlar› ile
performans kriterleri fiirket yönetimi
taraf›ndan belirlenmifl olup, çal›flanlara
duyurulmufltur.
b) ‹fle al›m kriterleri yaz›l› olarak
belirlenmekte, duyurulmakta ve ifle
al›mlarda bu kriterlere uyulmaktad›r.
c) E¤itim, tayin ve terfi kararlar›nda,
objektif verilerin kullan›lmas›na ve
fiirket menfaatlerinin göz önünde
bulundurulmas›na özen
gösterilmektedir.
d) Çal›flanlar›m›z›n gerek mesleki bilgi
ve becerilerinin, gerekse kiflisel
yeteneklerinin gelifltirilmesine yönelik
e¤itimlerin gerçeklefltirilmesine büyük
önem verilmektedir.
e) Çal›flanlar›m›z için güvenli çal›flma
ortam›, koflullar› sa¤lanmakta ve sürekli
iyilefltirilmesine yönelik çal›flmalar
yap›lmaktad›r.
f) Çal›flanlar›m›z ile ilgili olarak al›nan
kararlar veya onlar› ilgilendiren
geliflmeler, çal›flanlar›m›za
duyurulmaktad›r.
g) fiirketimizde befl ve kat› hizmet y›l›n›
dolduran çal›flanlar›m›z
ödüllendirilmekte, nitelikli, e¤itimli ve
deneyimli personelin hizmete devam›
teflvik edilmektedir.
h) fiirketimiz çal›flanlar› aras›nda hiçbir
konuda ayr›mc›l›k yoktur. TÜPRAfi
çal›flanlar› taraf›ndan üst yönetime
ayr›mc›l›k konusunda herhangi bir
flikayet gelmemifltir.
i) Çal›flanlar›m›z ile iliflkileri yürütmek
üzere temsilci atanmas› uygulamas›
bulunmamaktad›r.
16. Müflteri ve Tedarikçilerle ‹liflkiler
Hakk›nda Bilgiler
Müflteri ‹liflkileri:
TÜPRAfi, Kalite, Çevre, ‹fl Sa¤l›¤› ve
Güvenli¤i Yönetim Sistemleri Politikas›'nda
müflteri memnuniyetini en üst düzeyde
tutmay› taahhüt etmektedir.
TÜPRAfi Genel Müdürlü¤ü, yönetim
sistemleri performans› ölçme
kriterlerinden biri olan müflteri flartlar›n›
ne dereceye kadar karfl›lay›p
karfl›lamad›¤› hakk›ndaki müflteri
alg›lamas› ile ilgili bilgiyi izlemekte olup,
bu bilgiyi elde etmek ve gelecekteki
hedeflerinde kullanmak için metotlar
belirlemifltir. Bu amaçla müflteri anketleri
düzenlenmekte, anketler
de¤erlendirilmekte ve sonuçlar›na göre
hedefler belirlenmektedir.
Tedarikçi ‹liflkileri:
TÜPRAfi Genel Müdürlü¤ü, ürün veya
hizmet tedarikçilerine ve sat›n al›nan
ürünlere uygulanan kontrolün tip ve içeri¤i
do¤rultusunda, sat›n ald›¤› ürünlerin veya
hizmetlerin sat›n alma flartlar›na
uygunlu¤unu saptamakta, ayr›ca sat›n
al›nan ürün ve hizmetlerin bir sonraki ürün
gerçeklefltirmesine olan etkisini veya nihai
ürüne olan ba¤›ml›l›¤›n› araflt›rmaktad›r.
TÜPRAfi Genel Müdürlü¤ü, tedarikçilerini
TÜPRAfi'›n flartlar›n› karfl›layan ürün
sa¤lama yetene¤i temelinde
de¤erlendirmekte ve seçmektedir.
Seçme, de¤erlendirme ve tekrar
de¤erlendirme için kriterler oluflturmufltur.
TÜPRAfi, de¤erlendirme sonuçlar›n› ve
bu sonuçlar do¤rultusunda yap›lmas›
gereken faaliyetlerin kay›tlar›n› muhafaza
etmektedir.
17. Sosyal Sorumluluk
TÜPRAfi sosyal ve çevresel
sorumluluklar›n› yerine getirerek petrol
sektöründeki lider konumunu sürdürmeyi
hedeflemektedir.
E¤itimin, uluslar›n geliflimi için büyük
önem tafl›d›¤› yads›namaz bir gerçektir.
Bu noktadan hareketle TÜPRAfi,
bulundu¤u illerde "E¤itime Katk› Projesi"
çerçevesinde okullar yapt›rm›fl ve e¤itim
donan›m›n› sa¤lam›flt›r. TÜPRAfi'›n dört
ilde yap›m›n› tamamlayarak e¤itime açt›¤›
toplam derslik say›s› 92 olup, bu okullarda
yaklafl›k 3.300 ö¤renci e¤itim
görmektedir.
Bunun yan› s›ra TÜPRAfi, Rize'de bir
kütüphane ve ‹zmir'de bir Halk E¤itim
Merkezi yapt›rm›flt›r. Kullan›m fazlas› olan
bilgisayar ve yaz›c›lar yine TÜPRAfi'›n
bulundu¤u illerdeki okullara
ba¤›fllanmaktad›r.
57
Bu do¤rultuda, TÜPRAfi Yönetim Kurulu
Baflkan› ve Üyeleri, Denetçileri, Yat›r›mc›
‹liflkileri ve Mali ‹fller Müdürlü¤ü tüm
personeli ve bunlar›n d›fl›nda
mesleklerinden dolay› görevleri süresi
içinde bilgi sahibi olabilecek durumda
olanlar›n bu bilgileri kendilerine veya
üçüncü kiflilere menfaat sa¤lamak
amac›yla kullanmalar› yasakt›r.
TÜPRAfi üniversite ve devlet
hastanelerine araç ve teçhizat yard›m›
yapmas›n›n yan› s›ra, yo¤un bak›m
üniteleri kurulmas› için gerekli deste¤i
sa¤lamakta, ayr›ca bölgedeki büyük
yang›nlar›n söndürülmesinde her türlü
araç, gereç ve personel deste¤ini
esirgememekte, böylece sosyal ve
çevresel sorumlulu¤unun gere¤ini en üst
düzeyde yerine getirmektedir.
58
BÖLÜM IV : YÖNET‹M KURULU
18. Yönetim Kurulu'nun Yap›s›,
Oluflumu ve Ba¤›ms›z Üyeler
Yönetim Kurulu, Genel Kurul taraf›ndan
seçilen yedi üyeden oluflmaktad›r.
Yönetim Kurulu'nun yedi üyesinden alt›
üyesinin A Grubu hissedarlar›n Genel
Kurul'da kendi aralar›nda yapt›klar›
seçimde en çok oy alan adaylardan ve
bir üyesinin de C Grubu hissedar›n
gösterece¤i adaydan seçilmesi
zorunludur. Yönetim Kurulu'nun bir üyenin
ölüm, istifa veya üyeli¤in düflmesi gibi
nedenlerle boflalmas› halinde, boflalan
üyelik Yönetim Kurulu'nun Türk Ticaret
Kanunu'nun 315. Maddesi uyar›nca
yapaca¤› seçimle doldurulur. Yönetim
Kurulu, A Grubu hisseleri temsilen
seçilmifl bir üyeli¤in boflalmas› halinde,
yine A Grubu hisseleri temsilen Yönetim
Kurulu'nda bulunan üyelerin gösterece¤i
adaylar aras›nda yapaca¤› seçimle
boflalan üyeli¤i doldurur. C Grubunca
belirlenen üyeli¤in yukar›da say›lan
nedenlerle boflalmas› halinde, boflalan
üyelik C Grubu hissedar›n gösterdi¤i aday
ve adaylar aras›ndan Yönetim Kurulu'nca
seçim yap›larak doldurulur.
19. Yönetim Kurulu Üyelerinin Nitelikleri
fiirket'in Yönetim Kurulu üyesi seçiminde
arad›¤› asgari nitelikler, SPK Kurumsal
Yönetim ‹lkeleri IV. Bölümü'nün 3.1.2. ve
3.1.5. Maddelerinde yer alan niteliklerle
örtüflmektedir.
Ana Sözleflme'nin 11. Maddesinde de
yer ald›¤› gibi Yönetim Kurulu üyeli¤ine
seçilebilmek için hacir alt›na al›nmam›fl
olmak, kendisinin veya yönetiminde
bulundu¤u flirketin iflas etmemifl olmas›,
aciz haline düflmemifl olmak, fiirket'te
pay sahibi olmak ve yüz k›zart›c›
suçlardan mahkum olmamak
gerekmektedir. Pay sahibi olmayan
kimseler üye seçildikleri takdirde, pay
sahibi s›fat›n› kazand›ktan sonra ifle
bafllayabilirler. Türk Ticaret Kanunu'nun
334. ve 335. Maddelerinde öngörülen
durumlar için Genel Kurul izin verebilir.
fiirket'in Yönetim Kurulu üyesi seçiminde
arad›¤› asgari nitelikler, SPK Kurumsal
Yönetim ilkeleri IV. Bölüm 3.1.1 Maddesi
kapsam›nda fiirket Ana Sözleflmesi'nde
belirtilmemifltir.
20. fiirket'in Hedef, Amaç ve De¤erleri
Hedefimiz
Petrol sektöründe performans›na ve insan
kayna¤›na özenilen, güvenilir ve etkin bir
küresel oyuncu olmakt›r.
Amac›m›z
Ülkemizin petrol ürünleri ihtiyac›n›
karfl›larken, sektörel geliflimde öncü ve
etkin rol oynayarak, hissedarlar›m›z, ifl
ortaklar›m›z ve topluma de¤er yaratmakt›r.
De¤erlerimiz
• Dürüst, fleffaf ve etik,
• ‹nsana sayg›l›,
• Çevreye duyarl›,
• Yarat›c› ve yenilikçi,
• Müflteri odakl›,
• Çal›flanlar›n›n geliflimini destekleyen,
• Tak›m çal›flmas›na önem veren.
21. ‹ç Kontrol Mekanizmas›
Yönetim Kurulu, iç kontrol ve denetime
iliflkin faaliyetleri, esas itibariyle
denetimden sorumlu komite vas›tas›yla
gözetir. Denetim Komitesi, bu fonksiyonu
yerine getirirken, ‹ç Denetim
Müdürlü¤ü’nden gelen raporlar›
ayr›nt›lar›yla inceler, de¤erlendirir, fiirket
yönetimine gereken talimatlar› verir ve
gerekti¤i durumlarda Yönetim Kurulu’nun
bilgi ve onay›na sunar. ‹ç Denetim
Müdürlü¤ü 2006 y›l›nda kurulmufl olup,
Yönetim Kurulu Denetim Komitesi
bünyesinde ve koordinasyonunda faaliyet
göstermektedir.
‹ç Denetim Müdürlü¤ü, fiirket’in bütün ifl
süreçlerini gözden geçirir, bunlara iliflkin
denetim mekanizmalar›n›n yerindeli¤i,
etkinli¤i ve uygulama düzeylerini test
eder, varsa eksiklerin giderilmesi için
al›nacak önlemleri operasyonel birimlerle
birlikte belirler ve çal›flma sonuçlar›n›
Denetim Komitesi’ne raporlar.
22. Yönetim Kurulu Üyeleri ile
Yöneticilerin Yetki ve Sorumluluklar›
Yönetim Kurulu, fiirket'in temsil ve idare
organ›d›r. Yönetim Kurulu, Kanun ve Ana
Sözleflme ile Genel Kurul'a verilmifl olanlar
d›fl›ndaki tüm görevler ile yükümlü olup,
bu görevlerin gerektirdi¤i bütün yetkilere
sahiptir.
Yönetim Kurulu, Türk Ticaret Kanunu'nun
319. Maddesi hükmünce idare ve temsil
yetkilerinin bir bölümü veya tamam›n›
üyelerden birine veya birkaç›na, bir
Yönetim Kurulu üyesi ile birlikte Yönetim
Kurulu üyesi olmayan genel müdür,
müdür veya müdürlere b›rakabilece¤i
gibi, bu görev ve yetkileri kullanmak üzere
kendi içinden veya d›fl›ndan icra
komiteleri oluflturabilir.
23. Yönetim Kurulu'nun Faaliyet
Esaslar›
Yönetim Kurulu toplant›lar›nda konulara
iliflkin tüm görüfller, toplant› tutanaklar›
fleklinde karar zapt›na geçirilmektedir.
SPK Kurumsal Yönetim ‹lkeleri'nin IV.
Bölümü'nün 2.17.4. Maddesinde yer alan
konularda Yönetim Kurulu üyelerinin
toplant›lara fiilen kat›l›m› sa¤lanmaktad›r.
Bununla birlikte, yasal zorunluluklar
nedeniyle aciliyet gerektiren konularda
bu kurala uyulmamaktad›r. Bu konular›n
d›fl›nda Yönetim Kurulu, en az befl üyenin
kat›l›m› ile toplanmakta ve kararlar befl
üyenin olumlu oyu ile al›nmaktad›r.
Yönetim Kurulu'nca izinli say›lmaks›z›n
veya hakl› bir sebebe dayanmaks›z›n
arka arkaya dört toplant›ya kat›lmayan
üye istifa etmifl say›l›r.
Ana Sözleflme de¤iflikli¤i yap›lana kadar,
Yönetim Kurulu fiirket'in iflleri gerektirdikçe
ve her halde en az ayda bir defa
toplanmaktad›r. Toplant› yeri fiirket
Yönetim Kurulu, y›lda en az dört kez bütün
üyelerin kat›l›m›yla düzenli toplant›
yapmaktad›r. Bu toplant›larda fiirket’in
bütün faaliyetleri gözden geçirilmekte ve
önemli konularda karar al›nmaktad›r. Söz
konusu düzenli toplant›lara ilave olarak,
gerekli görülen hallerde özel konulara
iliflkin karar almak üzere, Yönetim Kurulu
salt ço¤unlu¤u sa¤layacak üye say›s› ile
toplanmakta veya Türk Ticaret
Kanunu’nun 330/2 Maddesi uyar›nca fiilen
toplant› yapmadan karar alabilmektedir.
Düzenli toplant›lar›n gündemi Yönetim
Kurulu sekreteryas› taraf›ndan daha önce
al›nan kararlar ve karar al›nmas›n›
gerektiren konular göz önünde tutularak
ve üyelere dan›fl›larak haz›rlanmaktad›r.
Di¤er toplant›lar›n gündemini ise, yasal
zorunluluklar nedeniyle karar al›nmas›n›
gerektiren hususlar belirlemektedir.
Yönetim Kurulu’nun sekreterya görevi
Mali ‹fllerden Sorumlu Genel Müdür
Yard›mc›s› (Mali) taraf›ndan
yürütülmektedir.
Ana Sözleflme’de, Yönetim Kurulu
üyelerine a¤›rl›kl› oy veya veto hakk›
tan›nmam›flt›r.
24. fiirket'te Muamele Yapma ve
Rekabet Yasa¤›
Türk Ticaret Kanunu'nun 334. ve 335.
Maddelerinde öngörülen durumlar için
Genel Kurul izin verebilir.
25. Etik Kurallar
fiirket'in ifl ahlaki kurallar› mevcuttur.
a) Tüm fiirket içi ve d›fl› iliflkilerde dürüst
ve samimi davran›r›z.
b) fiirket Anayasa, yasa ve tüzüklere
uygun hareket eder.
c) TÜPRAfi'›n bulundu¤u sektör veya
ticaret yapt›¤› ülkelerdeki veya ülkeler
birli¤indeki geliflim çal›flmalar›na aktif
olarak kat›l›r›z.
d) Sat›c›, müteahhit ve müflterilerle ilgili
faaliyetlerde TÜPRAfi'›n kurumsal
kimli¤ine yak›flacak flekilde hareket
ederiz.
e) En son geliflmeleri takip ederek
yönlendirici ve giriflimci oluruz.
f) TÜPRAfi çal›flanlar› olarak fiirket'in
kârl›l›k hedeflerine ulaflmas›n› sa¤lar›z.
g) Müflteri ve tedarikçilerden elde edilen
bilgilerle geliflerek, entelektüel
sermayeyi art›r›r›z.
h) ‹çinde bulunulan süreç veya süreçlerle
ilgili karar al›rken tecrübelerimizi
kullanarak, zaman, yetkinlik, çevre
koflullar› aç›s›ndan en uygun alternatifi
seçeriz.
i) Müflteri flikayet ve beklentilerine duyarl›
olarak, h›zl› ve kal›c› çözümlerle yüksek
seviyede müflteri memnuniyeti
olufltururuz.
j) Ba¤l› bulundu¤umuz kurulufllar›n, içinde
bulundu¤u toplumun de¤er yarg›lar›yla
ters düflmesine sebep olabilecek
davran›fllardan kaç›n›r›z.
k) Kiflisel beklenti ve tercihler sebebiyle
kurumun yarar›na olan hizmetleri
reddetmekten, fiirket'e kazanç
sa¤layacak kararlar› yavafllatmak veya
almamaktan kaç›n›r›z.
l) Irk, din, dil, cinsiyet ve ayr›mc› di¤er
unsurlar› karar mekanizmalar›na
sokmay›z.
m) TÜPRAfi'›n paydafllar› üzerindeki
etkisini ve imaj›n› art›r›c› faaliyetlere
destek veririz.
26. Yönetim Kurulu'nda Oluflturulan
Komitelerin Say›, Yap› ve Ba¤›ms›zl›¤›
Yönetim Kurulu'nun görev ve
sorumluluklar›n› sa¤l›kl› olarak yerine
getirmek amac›yla Denetim Komitesi
kurulmufltur. Denetim Komitesi’nin d›fl›nda
baflka komite oluflturulmam›flt›r.
Kurumsal Yönetim Komitesi’nin kurulmas›
hususu yak›n gelecekte
de¤erlendirilecektir.
27. Yönetim Kurulu'na Sa¤lanan Mali
Haklar
Yönetim Kurulu üyeleri'ne sa¤lanan her
türlü hak, menfaat ve ücret fiirket Genel
Kurulu'nda belirlenmektedir.
Yönetim Kurulu üyelerine ve yöneticilerine
herhangi bir flekilde borç veya kredi
verilmemifltir.
59
merkezidir. Yönetim Kurulu karar› ile
baflka bir yerde de toplan›labilir.
Toplant›larda görüflülecek ifllerin bir
gündem ile tespit edilmifl olmas› ve bu
gündemin toplant› gününden önce
üyelere tebli¤ edilmesi gerekir. Yönetim
Kurulu toplant›lar›na davet toplant›
gününden en az üç gün önce yap›l›r.
TÜPRAfi’›n ‹MKB Performans›
Borsa Bilgisi
Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. hisse senetleri ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas› (‹MKB)’de "TUPRS" sembolü, Londra Menkul
K›ymetler Borsas›’nda "TPRD" sembolü ile ifllem görmektedir. Hisse senetlerine iliflkin bilgiler günlük gazetelerin ekonomi
sayfalar›nda yer almaktad›r.
Yat›r›mc› ‹liflkileri
Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.
Yat›r›mc› ‹liflkileri Müdürlü¤ü
41790 Körfez-Kocaeli
Tel: (0262) 316 32 16 Faks: (0262) 316 30 10
Y›ll›k Ola¤an Genel Kurul
Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.’nin 2005 y›l›na iliflkin Y›ll›k 46. Ola¤an Genel Kurulu 26 Nisan 2006 tarihinde fiirket Genel Merkezi’nde
yap›lacakt›r.
Ba¤›ms›z Denetçi
Denetim Serbest Mali Müflavirlik A.fi.
Member firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU
Yap› Kredi Plaza, Büyükdere Cad. B Blok Kat 5
Levent 80620 ‹stanbul
Hisse Senedinin Fiyat Seyri
2005 y›l›nda ‹MKB-100 endeksi %59 oran›nda artarken, TÜPRAfi hisse fiyat› %105 oran›nda yükselmifltir. Böylece TÜPRAfi hisse
de¤eri ‹MKB-100 endeksine göre %77 daha iyi performans göstermifltir.
TÜPRAfi’›n ‹MKB Performans› (%)
TÜPRAfi
‹MKB 100 Endeksi
220
200
180
160
140
120
100
Aral›k 05
Kas›m 05
Ekim 05
Eylül 05
A¤ustos 05
Temmuz 05
Haziran 05
May›s 05
Nisan 05
Mart 05
80
fiubat 05
60
Ocak 05
Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.’nin y›ll›k faaliyet raporlar› ücretsiz olarak afla¤›daki adresten temin edilebilir.
Kâr Da¤›t›m Önerisi
Say›n Ortaklar›m›z,
fiirketimiz mali tablolar›n›, SPK’nun Seri XI, No: 25 say›l› tebli¤i uyar›nca UFRS’ye uygun olarak haz›rlamaktad›r.
fiirketimiz Sermaye Piyasas› Kanunu ve Sermaye Piyasas› Kurulu düzenlemelerine gore, 2005 y›l› faaliyetlerinden 658.440.381
YTL konsolide vergi sonras› net kâr, yasal kay›tlara göre ise 532.102.947,30 YTL vergi sonras› net kâr elde etmifltir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 466. Maddesi uyar›nca ayr›lmas› gereken %5 kanuni ihtiyat, önceki y›llarda ayr›lan tutar tavan› aflt›¤›
için cari y›lda ayr›lmam›flt›r.
Sermaye Piyasas› Kanunu ve Sermaye Piyasas› Kurulu düzenlemelerine göre, yasal kay›tlarda da¤›t›labilir cari dönem kâr›,
Sermaye Piyasas› Kanunu ve Sermaye Piyasas› Kurulu düzenlemelerine göre haz›rlanan mali tablolardaki da¤›t›labilir cari dönem
kâr›ndan daha düflük oldu¤undan, da¤›t›ma esas al›nacak kâr, yasal kay›tlarda yer alan 532.102.947,30 YTL’d›r.
Buna göre, yasal cari dönem kâr›ndan;
484.868.221,18 YTL
47.234.726,12 YTL
hissedarlara temettü,
%10 II. tertip ihtiyat
ayr›lmas›n› teklif ediyoruz.
Yasal kay›tlar›m›z esas al›narak;
da¤›t›lacak 484.868.221,18 YTL nakit temettünün;
17.550.062,66 YTL
467.318.158,52 YTL
cari y›l istisna kazançlar›ndan,
cari y›l istisna olmayan kazançlardan
karfl›lanmas›,
- Tam mükellef kurumlar ile Türkiye’de bir iflyeri veya daimi temsilci arac›l›¤› ile kâr pay› elde eden dar mükellef kurum ortaklar›m›za,
%193,62 nispetinde ve 1,00 YTL nominal de¤erde bir adet hisse senedine 1,9362 YTL brüt=net nakit temettü ödenmesi;
- Di¤er hissedarlar›m›za %193,62 nispetinde ve 1,00 YTL nominal de¤erde bir adet hisse senedine 1,9362 YTL brüt, 1,7496 YTL
net nakit temettü ödenmesi;
ve temettü da¤›t›m tarihi bafllang›c›n›n 31 May›s 2006 Çarflamba günü olarak belirlenmesi hususlar› Genel Kurul’un onay›na
sunulmaktad›r.
2006 y›l›n›n ülkemize ve flirketimize hay›rl› olmas› dile¤iyle sayg›lar sunar›z.
Mustafa V. Koç
Yönetim Kurulu Baflkan›
61
On befl gündür tetkikinize haz›r tutulan 2005 y›l› faaliyet sonuçlar›n› gösteren ve UFRS’ye göre düzenlenen bilanço ve gelir
tablomuzun incelenmesinden de görülece¤i üzere;
TÜPRAfi TÜRK‹YE PETROL RAF‹NER‹LER‹ A.fi.
DENET‹M KURULU RAPORU
(01.01.2005-31.12.2005)
Unvan›
TÜPRAfi Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.
Merkezi
Körfez – KOCAEL‹
Sermayesi
a) Kay›tl› Sermaye
500.000.000.-YTL
b) Ç›kar›lm›fl Sermaye
250.419.200.- YTL
Faaliyet Konusu
Yurtiçinde ve yurtd›fl›nda petrol rafinerileri ve ek tesisleri ile her türlü yard›mc› ve tamamlay›c›
tesisleri kurmak, sat›n almak, bu tesislere ifltirak etmek ve gerekti¤inde tevsi etmek,
Her çeflit hampetrol ve petrol ürünlerini temin ve rafine etmek, ihraç ve ithal etmek, depolamak,
yurtiçinde ve yurt d›fl›ndaki rafinerilerde hampetrol ifllemek veya iflletilmesini sa¤lamak,
Yurt içinde ve yurtd›fl›nda faaliyet konular› ile iglii ifltirakler kurmak, kurulmufl veya kurulucak
ifltiraklerin kendisine ait hisseleri üzerinde tasarrufta bulunmak,
62
Petrokimya ve enerji ile ilgili sanayi alanlar›nda tesisler kurmak ve iflletmek,
‹lgili mevzuat hükümleri dahilinde her türlü tahvil ve menkul k›ymet ç›karmak,
Amac›n›n tahakkuku için her türlü hukuki, s›nai ve ticari faaliyetlerde bulunmak, gerekli araç,
gereç, malzeme, tafl›n›r ve tafl›nmaz mal› temin ve tedarik etmek.
DENETÇ‹ VEYA DENETÇ‹LER‹N
ADI GÖREV SÜRELER‹ ORTAK
OLUP OLMADIKLARI
fiükrü D‹LAVER
09.03.2004 - 21.05.2004 (12.07.2004 - Devam ediyor)
Murat ‹brahim ÇELEB‹
13.12.2004 - 26.01.2006
Ahmet YAMAN
13.12.2004 - 31.12.2005
Ali Tar›k UZUN
26.01.2006 - Devam ediyor
‹brahim Murat ÇA⁄LAR
26.01.2006 - Devam ediyor
Not: Denetçilerin ortakl›klar› bulunmamaktad›r.
KATILAN YÖNET‹M KURULU VE
YAPILAN DENET‹M KURULU
TOPLANTI SAYISI
2005 y›l› içinde, 28 Ocak, 28 fiubat, 28 Mart, 12 Nisan, 09 May›s, 20 Haziran, 15 Temmuz, 19
A¤ustos, 19 Eylül, 17 Ekim, 18 Kas›m, 16 Aral›k tarihlerinde toplam 12 adet Yönetim Kurulu
Toplant›s›na ifltirak edilerek yönetime yard›mc› olmak amac›yla gündemdeki konularla ilgili görüfl
sunularak temennilerde bulunulmufltur.
Denetçiler ara karar d›fl›nda 2005 y›l› içinde yap›lan tüm toplant›lara kat›lm›fllard›r.
TÜRK T‹CARET KANUNUN 353.
MADDES‹N‹N 3 VE 4 NUMARALI
BENDLER‹ GERE⁄‹NCE YAPILAN
SAYIM VE ‹NCELEME
SONUÇLARI
2005 y›l› içinde muhtelif zamanlarda fiirketin, fiirkete ba¤l› Rafineriler ve Körfez Petrokimya
Tesislerinin kay›t ve ifllemleri örnekleme suretiyle incelenmifl, herhangi bir usulsüzlü¤e rastlanmam›flt›r.
‹NT‹KAL EDEN fi‹KAYET VE
YOLSUZLUKLAR ‹LE BUNLAR
HAKKINDA YAPILAN ‹fiLEMLER
Denetim Kurulumuza 2005 y›l› içerisinde intikal eden her hangi bir flikayet ve yolsuzluk konusu
bulunmad›¤›ndan, idari ve hukuki yönden yap›lacak bir ifllemin bulunmad›¤› kanaat ve sonucuna
var›lm›flt›r.
fiirketin kasa say›mlar› esnas›nda yap›lan kontrollerde teslim al›nan ve kasada saklanmakta olan
k›ymetli evrak›n kay›tlara uygun oldu¤u görülmüfltür.
Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.’nin 01.01.2005 - 31.12.2005 dönemi hesap ve ifllemlerini, Türk Ticaret Kanunu, fiirket Ana Sözleflmesi
ve di¤er mevzuat ile genel kabul görmüfl muhasebe ilke ve standartlar›na göre incelemifl bulunmaktay›z.
Tetkiklerimiz sonuçlar›na göre, içeri¤ini benimsedi¤imiz ekli 31.12.2005 tarihi itibariyle düzenlenmifl bilanço, fiirketin an›lan tarihteki mali
durumunu, 01.01.2005 - 31.12.2005 dönemine ait gelir tablosu da an›lan döneme ait faaliyet sonuçlar›n› yans›tmaktad›r.
Yüksek Denetleme Kurulu Denetçileri ile di¤er denetim ve teftifl elemanlar› taraf›ndan yap›lacak denetim sonuçlar› sakl› kalmak kayd›yla,
bilançonun ve gelir tablosunun onaylanmas›n› ve Yönetim Kurulu’nun ibras›n› arz ederiz.
Sayg›lar›m›zla,
DENET‹M KURULU ÜYELER‹
fiükrü Dilaver
Ahmet Yaman
Murat ‹brahim Çelebi
Denetçi
Denetçi
Denetçi
TÜRK‹YE PETROL RAF‹NER‹LER‹ A.fi.
VE BA⁄LI ORTAKLI⁄I
31 ARALIK 2005 TAR‹H‹ ‹T‹BAR‹YLE
KONSOL‹DE MAL‹ TABLOLAR
TÜRK‹YE PETROL RAF‹NER‹LER‹ A.fi.
VE BA⁄LI ORTAKLI⁄I
1 OCAK - 31 ARALIK 2005 HESAP DÖNEM‹NE A‹T
BA⁄IMSIZ DENET‹M RAPORU
1. Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. ("fiirket") ve ba¤l› ortakl›¤›n›n (birlikte “Grup”) 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle haz›rlanan konsolide
bilançosu ile ayn› tarihte sona eren y›la ait konsolide gelir, özkaynak de¤iflim ve nakit ak›m tablolar›n› incelemifl bulunuyoruz.
‹ncelememiz, genel kabul görmüfl denetim ilke, esas ve standartlar›na uygun olarak yap›lm›fl ve dolay›s›yla hesap ve ifllemlerle
ilgili olarak muhasebe kay›tlar›n›n kontrolü ile gerekli gördü¤ümüz di¤er denetim yöntem ve tekniklerini içermifltir. Haz›rlanan bu
mali tablolardan Grup yönetimi sorumludur. Bizim sorumlulu¤umuz, yapt›¤›m›z denetime dayanarak bu mali tablolar üzerinde
görüfl bildirmektir.
2. Görüflümüze göre, söz konusu konsolide mali tablolar, Grup’un 31 Aral›k 2005 tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte
sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu, mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarl› bir flekilde uygulanan
Sermaye Piyasas› Kurulu taraf›ndan yay›mlanm›fl muhasebe standartlar›na (Not 2) uygun olarak do¤ru bir biçimde
yans›tmaktad›r.
3. Görüflümüzü etkilememekle birlikte afla¤›daki hususa dikkat çekilmesi gerekli görülmüfltür:
Ekli mali tablolar ilk kez 31 Mart 2005 tarihi itibariyle SPK’n›n “Sermaye Piyasas›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤i”
ve bu tebli¤e de¤ifliklik getiren tebli¤lere uygun olarak haz›rland›¤›ndan dolay› gelir, özkaynak de¤iflim, nakit ak›m tablolar› ve
ilgili dipnotlar karfl›laflt›rmal› olarak verilmemifltir.
DENET‹M SERBEST MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K A.fi.
Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU
Selçuk Ürkmez
Sorumlu Ortak Bafldenetçi
‹stanbul, 11 Nisan 2006
TÜRK‹YE PETROL RAF‹NER‹LER‹ A.fi. VE BA⁄LI ORTAKLI⁄I
31 ARALIK 2005 VE 2004 TAR‹HLER‹ ‹T‹BAR‹YLE
KONSOL‹DE B‹LANÇOLAR
(Tutarlar aksi belirtilmedikçe, Yeni Türk Liras› [YTL] olarak belirtilmifltir).
66
Not
31 Aral›k 2005
YTL
(Yeniden Düzenlenmifl)
31 Aral›k 2004
YTL
4
5
7
8
9
10
11
12
13
14
15
983.758.694
744.681.370
7.180.582
227.626
1.319.395.790
35.866.403
1.118.559.093
549.472.615
6.900.685
436.316
987.426.176
7.952.428
3.091.110.465
2.670.747.313
54.176
3.265
1.398
2.318.297.781
1.766.920
325.591.049
54.246
4.525
1.398
(3.655.672)
2.232.654.347
1.753.207
286.321.387
Cari Olmayan/Duran Varl›klar Toplam›
2.645.714.589
2.517.133.438
TOPLAM VARLIKLAR
5.736.825.054
5.187.880.751
CAR‹/DÖNEN VARLIKLAR
Haz›r de¤erler
Menkul k›ymetler (net)
Ticari alacaklar (net)
Finansal kiralama alacaklar› (net)
‹liflkili taraflardan alacaklar (net)
Di¤er alacaklar (net)
Canl› varl›klar (net)
Stoklar (net)
Devam eden inflaat sözleflmelerinden alacaklar (net)
Ertelenen vergi varl›klar›
Di¤er cari/dönen varl›klar
Cari/Dönen Varl›klar Toplam›
CAR‹ OLMAYAN/DURAN VARLIKLAR
Ticari alacaklar (net)
Finansal kiralama alacaklar› (net)
‹liflkili taraflardan alacaklar (net)
Di¤er alacaklar (net)
Finansal varl›klar (net)
Pozitif/negatif flerefiye (net)
Yat›r›m amaçl› gayrimenkuller (net)
Maddi varl›klar (net)
Maddi olmayan varl›klar (net)
Ertelenen vergi varl›klar›
Di¤er cari olmayan/duran varl›klar
7
8
9
10
16
17
18
19
20
14
15
Ekteki dipnotlar bu mali tablolar›n tamamlay›c› bir parças›d›r.
KISA VADEL‹ YÜKÜMLÜLÜKLER
Finansal borçlar (net)
Uzun vadeli finansal borçlar›n
k›sa vadeli k›s›mlar› (net)
Finansal kiralama ifllemlerinden borçlar (net)
Di¤er finansal yükümlülükler (net)
Ticari borçlar (net)
‹liflkili taraflara borçlar (net)
Al›nan avanslar
Devam eden inflaat sözleflmeleri hakedifl bedelleri (net)
Borç karfl›l›klar›
Ertelenen vergi yükümlülü¤ü
Di¤er yükümlülükler (net)
Not
31 Aral›k 2005
YTL
31 Aral›k 2004
YTL
6
-
-
6
8
10
7
9
21
13
23
14
10
73.795.884
1.019.890.727
16.055.268
8.554.099
135.074.770
553.636.771
70.714.524
681.876.311
7.787.165
16.066.868
163.817.905
645.781.128
1.807.007.519
1.586.043.901
405.442.995
114.212.570
100.537.205
37.700.401
288.958.322
92.257.834
76.212.728
3.478.181
657.893.171
460.907.065
K›sa Vadeli Yükümlülükler Toplam›
UZUN VADEL‹ YÜKÜMLÜLÜKLER
Finansal borçlar (net)
Finansal kiralama ifllemlerinden borçlar (net)
Di¤er finansal yükümlülükler (net)
Ticari borçlar (net)
‹liflkili taraflara borçlar (net)
Al›nan avanslar
Di¤er yükümlülükler (net)
Uzun Vadeli Yükümlülükler Toplam›
6
8
10
7
9
21
23
14
10
67
31 Aral›k 2005
YTL
19.410.682
31 Aral›k 2004
YTL
18.487.796
250.419.200
1.762.992.615
171.969
1.762.820.646
222.398.141
222.398.141
-
250.419.200
1.762.992.615
171.969
1.762.820.646
168.272.000
168.272.000
-
658.440.381
358.263.345
616.851.106
323.907.068
Özsermaye Toplam›
3.252.513.682
3.122.441.989
TOPLAM ÖZSERMAYE VE YÜKÜMLÜLÜKLER
5.736.825.054
5.187.880.751
Not
24
ANA ORTAKLIK DIfiI PAYLAR
68
ÖZSERMAYE
Sermaye
Karfl›l›kl› ifltirak sermaye düzeltmesi
Sermaye yedekleri
Hisse senedi ihraç primleri
Hisse senedi iptal kârlar›
Yeniden de¤erleme fonu
Finansal varl›klar de¤er art›fl fonu
Öz sermaye enflasyon düzeltmesi farklar›
Kâr yedekleri
Yasal yedekler
Statü yedekleri
Ola¤anüstü yedekler
Özel yedekler
Sermayeye eklenecek ifltirak hisseleri
ve gayrimenkul sat›fl kazançlar›
Yabanc› para çevirim farklar›
Net dönem kâr›/zarar›
Geçmifl y›llar kâr/zararlar›
25
25
26
27
28
31 ARALIK 2005 TAR‹H‹NDE SONA EREN YILA A‹T
KONSOL‹DE GEL‹R TABLOSU
Esas Faaliyet Gelirleri
Sat›fl gelirleri
Sat›fllar›n maliyeti (-)
Hizmet gelirleri
Esas faaliyetlerden di¤er gelirler
Not
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
36
36
36
36
14.844.803.951
(13.823.212.627)
12.670.970
11.013.237
Brüt Esas Faaliyet Kâr›/Zarar›
1.045.275.531
Faaliyet giderleri
37
Net Esas Faaliyet Kâr›/Zarar›
(234.656.352)
810.619.179
Di¤er faaliyetlerden gelir ve kârlar
Di¤er faaliyetlerden gider ve zararlar (-)
Finansman giderleri (-)
Faaliyet Kâr›/Zarar›
Net Parasal Pozisyon Kâr›/Zarar›
Ana ortakl›k d›fl› kâr/zarar
Vergi Öncesi Kâr/Zarar
Vergi Gideri
Net Dönem Kâr›/Zarar›
38
38
39
40
24
41
Hisse Bafl›na Kazanç (YKr)
42
296.390.001
(215.557.763)
(6.907.591)
884.543.826
(4.203.362)
880.340.464
(221.900.083)
658.440.381
2,62935
69
KONSOL‹DE ÖZKAYNAK DE⁄‹fi‹M TABLOSU
Sermaye
YTL
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle
70
Emisyon
Primi
YTL
Yasal
Yedekler
YTL
Özsermaye
Enflasyon
Düzeltmesi
Farklar›
YTL
(Yeniden
Düzenlenmifl)
Birikmifl
Kârlar
YTL
Toplam
YTL
250.419.200
171.969 168.272.000 1.762.820.646
956.345.247 3.138.029.062
Yeniden düzenleme etkisi (Dipnot 44)
1 Ocak 2005 tarihi itibariyle
250.419.200
171.969 168.272.000 1.762.820.646
(15.587.073)
(15.587.073)
940.758.174 3.122.441.989
Negatif fierefiye Düzeltme
etkisi (Dipnot 3.h ve 17)
-
-
-
-
Kâr da¤›t›m›
Yasal Yedekler
Temettü
-
- 54.126.141
-
-
Net dönem kâr›
-
-
-
31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle
250.419.200
-
3.655.672
3.655.672
(54.126.141)
(532.024.360) (532.024.360)
658.440.381
658.440.381
171.969 222.398.141 1.762.820.646 1.016.703.726 3.252.513.682
KONSOL‹DE NAK‹T AKIM TABLOSU
Not
YATIRIM FAAL‹YETLER‹NDEN KAYNAKLANAN NAK‹T AKIMI
Maddi duran varl›k al›mlar›
Maddi olmayan duran varl›k al›mlar›
Yat›r›m faaliyetlerinde kullan›lan nakit
658.440.381
19
20
19
19
23
12
6
38
38
41
247.460.842
719.197
(15.748.783)
5.379.846
922.886
30.271.957
23.690.640
(6.509.142)
20.854.582
(10.281.317)
(25.098.968)
24.837.658
221.900.083
1.176.839.862
43
23
19
20
(220.046.413)
(325.460.472)
(279.897)
(27.913.975)
208.690
363.268.909
8.268.103
(7.512.769)
14.051.282
(92.299.883)
(5.046.340)
884.077.097
(264.060.663)
(8.317.221)
(18.041.620)
593.657.593
(322.735.339)
(732.910)
(323.468.249)
F‹NANSMAN FAAL‹YETLER‹NDEN KAYNAKLANAN NAK‹T AKIMI
Al›nan yeni krediler
Geri ödenen krediler
Ödenen temettü
Finansal faaliyetlerinde kullan›lan nakit
191.772.429
(64.737.812)
(532.024.360)
(404.989.743)
KASA VE BANKALARDAK‹ NET DE⁄‹fi‹M
(134.800.399)
DÖNEM BAfiI NAK‹T VE NAK‹T BENZERLER‹
4
1.118.559.093
DÖNEM SONU NAK‹T VE NAK‹T BENZERLER‹
4
983.758.694
71
‹fiLETME FAAL‹YETLER‹NDEN KAYNAKLANAN NAK‹T AKIMI
Net dönem kâr›
Net dönem kâr›n› iflletme faaliyetlerinde kullan›lan nakit ak›m›na getirmek için yap›lan düzeltmeler:
Maddi duran varl›klar›n amortisman›
Maddi olmayan duran varl›klar›n itfa paylar›
Maddi duran varl›klarda de¤er düflüklü¤ü karfl›l›¤›
Elden ç›kar›lan maddi duran varl›lar›n net defter de¤eri
Ana ortakl›k d›fl› paylardaki de¤iflim
K›dem tazminat› karfl›l›¤›
Di¤er karfl›l›klar
Stok de¤er düflüklü¤ündeki de¤iflim
Finansman maliyeti
Finansal borçlara iliflkin kur farklar›
Reeskont faiz gelirleri
Reeskont faiz giderleri
Parasal kazanç ile netlefltirilmifl vergi karfl›l›¤›
‹flletme sermayesindeki de¤iflim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit ak›m›
‹flletme sermayesinde gerçekleflen de¤iflimler
Ticari alacaklar
Stoklar
‹liflkili taraflardan alacaklar
Di¤er cari/dönen dönen varl›klar
Di¤er alacaklar
Ticari borçlar
‹liflkili taraflara borçlar
Al›nan avanslar
Di¤er yükümlülükler
Duran varl›klar ve uzun vadeli yükümlülüklerdeki de¤iflimler
Faaliyetlerden elde edilen nakit
Ödenen vergiler
Ödenen k›dem tazminat›
Ödenen faizler
‹flletme faaliyetlerinden elde edilen nakit
2005
YTL
KONSOL‹DE MAL‹ TABLOLARA ‹L‹fiK‹N D‹PNOTLAR
1. GRUP’UN ORGAN‹ZASYONU VE FAAL‹YET KONUSU
Grup, ana ortakl›k olan Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. (“TÜPRAfi” veya “fiirket”) ve %79,98 sahiplik oran› ile kontrol etti¤i ba¤l›
ortakl›¤› Ditafl Deniz ‹flletmecili¤i ve Tic. A.fi. (D‹TAfi)’den oluflmaktad›r.
fiirket’in ticari unvan›: Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.
Merkez adresi: PK: 211-212 41002 ‹zmit/Kocaeli
72
‹fllem gördü¤ü borsa: ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas› Ulusal Pazar
Ana ortakl›¤›n fiili faaliyet konusu:
•
Ham petrol tedarik ve rafine etmek ve gerekti¤inde petrol ürünlerini ithal ve ihraç etmek ve bu maksatla yurt içinde ve d›fl›nda
petrol rafinerileri kurmak ve iflletmek,
•
Petrokimya sanayii ve ilgili di¤er sanayii alan›nda fabrikalar, tesisler kurmak ve iflletmek,
•
Petrokimyasal maddeler ve ilgili di¤er maddelerin elde edilmesi için gerekli hammaddeler ve yard›mc› maddeler, malzeme ve
kimyasal maddeleri tedarik ederek ifllemek veya bu maddeleri üretmek ve bu maddelerin ticaretini yapmak,
•
Üretim faaliyetinin her aflamas›nda elde edilecek ürünleri ambalajlamak ve bunun için ambalaj endüstrisi kurmak, at›k, yan ve
standart d›fl› maddeleri de¤erlendirmek ve/veya satmak, de¤erlendirme olana¤› bulunmayan maddelerin yok edilmesi için
gerekli tesisleri kurmak ve iflletmek,
•
Yasa ve yönetmelikler çerçevesinde, her türlü enerji ve enerji ile ilgili sanayi alan›nda santraller, tesisler kurmak ve iflletmek.
Bunun için gerekli her türlü ekipman, malzeme ve kimyevi tedarik ederek kullanmak ve bu maddelerin ticaretini yapmakt›r.
•
Her türlü petrol ürünleri, LPG ve do¤algaz›n yurtiçi, yurtd›fl› toptan ve perakende al›m›, sat›m›, ithali, ihrac›, depolanmas›,
pazarlanmas› ve da¤›t›m›n› yapmak, yapt›rmak, bu ürünlerin perakende sat›fl›n› teminen akaryak›t istasyonlar› ve bak›m
tesislerini kurmak, iflletmek ve ifllettirmek, devralmak, devretmek veya kiralamak, bayilik vermek, kendisine ait veya kiralayaca¤›
tafl›ma araçlar› ile nakliye hizmeti yapmak, bu amaç ve konularda k›smen ya da tamamen faaliyet göstermek üzere di¤er
gerçek ve tüzel kiflilerle da¤›t›m ve pazarlama flirketi veya benzeri di¤er ortakl›klar kurmak veya mevcut ortakl›klar›n hisse
senetlerini ve hisseyi temsil eden evraklar›n› temellük etmek, gerekti¤inde satmak, ifltirak paylar›n› almak veya devretmektir.
Konsolide edilen ba¤l› ortakl›¤›n faaliyet alanlar›:
•
Ham petrol ve petrol ürünleri tafl›mac›l›¤› yapmaktad›r.
Ortakl›k yap›s›: 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle Grup’un ana orta¤› %51 oranla T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’d›r.
Kategori itibariyle y›l içinde çal›flan personelin ortalama say›s›:
Dönem
31 Aral›k 2005
31 Aral›k 2004
Kapsam içi
3.515
3.525
Kapsam d›fl›
787
804
Geçici
851
858
Grup’un ba¤l› ortakl›klar›: fiirket’in 31 Aral›k 2005 itibariyle D‹TAfi d›fl›nda konsolide olmayan ba¤l› ortakl›¤› ve ifltiraki
bulunmamaktad›r.
Toplam
5.153
5.187
2. MAL‹ TABLOLARIN SUNUMUNA ‹L‹fiK‹N ESASLAR
Uygulanan Muhasebe Standartlar›
SPK, Seri: XI, No: 25 say›l› “Sermaye Piyasalar›nda Muhasebe Standartlar› Hakk›nda Tebli¤” ile kapsaml› bir muhasebe ilkeleri seti
yay›nlam›flt›r. Bu Tebli¤, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra sona eren ilk ara mali tablolardan geçerli olmak üzere yürürlü¤e girmifltir.
An›lan Tebli¤e de¤ifliklik getiren Seri: XI, No: 27 say›l› Tebli¤in 5. maddesi, iflletmelerin Uluslararas› Finansal Raporlama
Standartlar›n› (“UFRS”) uygulamalar›n›n Seri: XI, No 25 say›l› Tebli¤de öngörülen düzenleme ve ilan yükümlülüklerinin yerine
getirilmesi hükmünde oldu¤unu belirtmektedir. ‹liflikteki mali tablolar, yukar›da bahsedilen SPK’n›n izin verdi¤i alternatif uygulama
çerçevesinde UFRS’ye göre haz›rlanm›fl olup mali tablolar ve dipnotlar, SPK taraf›ndan 20 Aral›k 2004 tarihli duyuru ile
uygulanmas› zorunlu k›l›nan formatlara uygun olarak sunulmufltur. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde alm›fl oldu¤u bir kararla, Türkiye’de
faaliyette bulunan ve SPK Muhasebe Standartlar›’na uygun mali tablo haz›rlayan flirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren
geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamas›n›n gerekli olmad›¤›n› ilan etmifltir. Bu do¤rultuda Grup, 1 Ocak 2005 - 31
Aral›k 2005 dönemine iliflkin mali tablolar›n› haz›rlarken Uluslararas› Muhasebe Standard› 29 “Yüksek Enflasyonist Ekonomilerde
Finansal Raporlama”ya göre uygun olan düzeltmeleri 1 Ocak 2005-31 Aral›k 2005 dönemi için uygulamam›flt›r.
1 Ocak 2005 Tarihi Öncesi Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar›n Düzeltilmesi:
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle Grup’un mali tablolar› Uluslararas› Muhasebe Standartlar› 29’a (UMS 29) göre enflasyon etkilerinin
düzeltilmesini ve Türk Liras›’n›n cari sat›n alma gücündeki de¤iflimlerini içermektedir. UMS 29, hiperenflasyonist ekonomilerin para
birimi ile haz›rlanan mali tablolar›n›n bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini öngörmektedir.
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle enflasyona göre yap›lan düzeltmeler, Devlet ‹statistik Enstitüsü (D‹E) taraf›ndan yay›mlanan toptan
eflya fiyat endeksi (TEFE) endeksleri kullan›larak endekslenmifltir.
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle ekte sunulan mali tablolar›n düzeltilmesinde kullan›lan endeks ve katsay›lar afla¤›da belirtilmifltir:
31
31
31
31
Aral›k
Aral›k
Aral›k
Aral›k
Endeks
4.951,7
6.478,8
7.382,1
8.403,8
2001
2002
2003
2004
Katsay›
1,6972
1,2971
1,1384
1,0000
Yeni Türk Liras›’n›n ABD Dolar› karfl›s›ndaki y›ll›k de¤ifliminin, Türkiye’deki toptan eflya fiyat endeksiyle karfl›laflt›r›lmas› afla¤›daki
gibidir:
Y›llar:
ABD Dolar› de¤iflim oran›
TEFE enflasyon oran›
2005
(%0,02)
%4,54
2004
(%3,9)
%13,8
2003
(%14,6)
%13,9
2002
%13,6
%30,8
2001
%114,3
%88,6
31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas› taraf›ndan aç›klanan dolar kuru 1 ABD Dolar› = 1,3418 YTL’dir
(31 Aral›k 2004: 1 ABD Dolar› = 1,3421 YTL).
73
Grup yasal defterlerini ve kanuni mali tablolar›n› Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) ve vergi mevzuat›nca belirlenen muhasebe ilkelerine
uygun olarak tutmakta ve haz›rlamaktad›r.
Endeksleme ifllemlerinin ana hatlar› afla¤›daki gibidir:
74
•
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle sat›nalma gücü ile gösterilenler d›fl›ndaki tüm kalemler 31 Aral›k 2004 tarihli toptan eflya fiyat
endeksi (TEFE) katsay›lar› kullan›larak endekslenmifltir.
•
31 Aral›k 2004 tarihli mali tablolardaki parasal aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihinde cari olan sat›n alma gücü ile ifade
edildiklerinden endekslemeye tabi tutulmam›fllard›r. Parasal kalemler nakit para ve nakit olarak al›nacak veya ödenecek
kalemlerdir.
•
31 Aral›k 2004 tarihli mali tablolardaki parasal olmayan aktif ve pasifler sat›n alma veya ilk kayda al›nma tarihinden bilanço
tarihine kadar olan süre içerisinde genel fiyat endeksinde meydana gelen de¤iflikliklerin al›m maliyetlerine ve birikmifl
amortisman tutarlar›na yans›t›lmas› suretiyle yeniden ifade edilmifltir. Böylece maddi ve maddi olmayan varl›klar ve benzeri
aktifler piyasa de¤erlerini geçmeyecek flekilde al›m de¤erleri üzerinden endekslenmifltir. Amortismanlar da benzeri flekilde
yeniden düzeltilmifllerdir. Özkaynaklar›n içerisinde yeralan tutarlar flirkete kat›ld›¤› veya flirket içerisinde olufltu¤u dönemlerdeki
toptan eflya fiyat endekslerinin uygulanmas› neticesinde yeniden düzeltilmifltir.
•
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle, gelir tablosunda yeralan tüm kalemler, gelir ve gider hesaplar›n›n mali tablolara ilk olarak
yans›t›ld›klar› dönemler üzerinden hesaplanan katsay›lar ile endekslenmifltir. 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle, parasal olmayan
bilanço kalemlerinin düzeltilmesine ba¤l› amortisman, sabit k›ymet sat›fl kâr›/(zarar›) gibi özellik tafl›yan gelir tablosu kalemleri
endekslenmifl de¤erleriyle gelir tablosunda yer al›r.
•
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle net parasal pozisyon üzerinden genel enflasyon neticesinde oluflan kazanç veya kay›p, parasal
olmayan aktiflere, özkaynak kalemlerine ve gelir tablosu hesaplar›na yap›lan düzeltmelerin fark›d›r. Net parasal vaziyet
üzerinden hesaplanan bu kazanç veya kay›p net kâra dahil edilmifltir.
Yeni Türk Liras›
5083 say›l› Türkiye Cumhuriyeti’nin Para Birimi Hakk›nda Kanun’un yürürlük tarihi 1 Ocak 2005 olarak belirlenmifl olup, bu tarihten
itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni para birimi “Yeni Türk Liras›”(YTL) ve alt birimi ise “Yeni Kurufl” (YKr) olarak tan›mlanm›flt›r. ‹lgili
Kanun’un 2.maddesi ile Türk Liras› yeni para birimi olan Yeni Türk Liras›’na dönüfltürülmüfl ve Türk Liras›’ndan alt› s›f›r kald›r›larak,
bir milyon Türk Liras› eflittir bir Yeni Türk Liras› (1.000.000 TL= 1 YTL) de¤iflim oran›nda yeni bir de¤er getirilmifltir. Sermaye
Piyasas› Kurulu’nun MSD-10/832 -43399 say›l› ve 1 Aral›k 2004 tarihli yaz›s›nda aç›kland›¤› üzere, 2005 y›l› içerisinde kamuya
aç›klanacak olan hesap dönemlerine iliflkin mali tablolar›n, karfl›laflt›rma amac›yla kullan›lacak olan bir önceki döneme ait finansal
veriler de dahil olmak üzere, YTL cinsinden sunulmas› gerekmektedir. Bu sebeple ekli mali tablolar YTL cinsinden haz›rlanm›flt›r.
Konsolidasyon Esaslar›
Konsolide mali tablolar; fiirket ve ba¤l› ortakl›klar›n›n hesaplar›n› afla¤›daki “ba¤l› ortakl›klar” maddesinde belirtilen flekilde
yans›tmaktad›r.
a- Ba¤l› Ortakl›klar
Ba¤l› ortakl›klar do¤rudan flirket taraf›ndan kontrol edilen iflletmelerdir. Kontrol gücü, fiirket’in do¤rudan veya dolayl› olarak
flirketlerin finansal ve faaliyet politikalar›n› yönetmesini ve bundan yarar elde etmesini ifade eder. Ba¤l› ortakl›klar›n mali tablolar›
yönetim kontrolünün bafllad›¤› tarihten kontrolün sona erdi¤i tarihe kadar konsolide mali tablolara dahil edilir.
b- Konsolidasyonda Eliminasyon ‹fllemleri
Konsolide mali tablolar, fiirket ve ba¤l› ortakl›klar› aras›ndaki ifllemlerden dolay› oluflan tüm bakiye ve ifllemler ve gerçekleflmemifl
her türlü gelirden ar›nd›r›lm›flt›r. Grupiçi ifllemlerden kaynaklanan gerçekleflmemifl zararlar da, de¤er düflüflüyle ilgili kan›t olmad›¤›
hallerde, gerçekleflmemifl kârlar›n silinmesinde kullan›lan yöntemle silinmifltir.
Yeni ve Güncellefltirilmifl Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›n›n Uyarlamas›:
Bu mali tablolar›n onayland›¤› tarihte, afla¤›da belirtilen standartlar ve yorumlar yay›nlanm›fl olmas›na ra¤men yürürlükte de¤ildi:
UFRS 6
UFRS 7
UFRYK 4
UFRYK 5
UFRYK 6
UFRYK 7
UFRYK 8
Mineral Kaynaklar›n Araflt›r›lmas› ve De¤erlendirilmesi
Finansal Araçlar: Aç›klamalar
Bir Anlaflman›n Finansal Kiralamay› Kapsay›p Kapsamad›¤›n›n Belirlenmesi
Faaliyetlere son verme, yenileme ve çevresel onar›m fonlar›
Belirli Bir Piyasaya Kat›l›m Sonucunda Kaynaklanan Yükümlülükler - Kullan›lm›fl Elektrikli ve Elektronik Aletler
UMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlamada Endeksleme Yaklafl›m›n›n uygulanmas›.
UFRS 2’nin kapsam›
fiirket yönetimi, gelecek dönemler için bu standartlar›n ve yorumlar›n uyarlanmas›n›n fiirketin mali tablolar› üzerinde önemli bir etkisi
olmayaca¤›n› tahmin etmektedirler.
Karfl›laflt›rmal› bilgiler ve önceki dönem tarihli mali tablolar›n düzeltilmesi:
Mali tablolarda yer alan bütün tutarlar için karfl›laflt›rmal› bilgiler, önceki döneme iliflkin dipnotlarda aç›klanm›flt›r. Mali tablolar›n
sunumu veya hesaplar›n s›n›flamalar› de¤iflti¤i takdirde, önceki dönem cari dönem esas al›narak düzeltilir.
Netlefltirme/mahsup:
Finansal varl›klar ve yükümlülükler, yasal olarak netlefltirme hakk› var olmas›, net olarak ödenmesi veya tahsilinin mümkün olmas›,
veya varl›¤›n elde edilmesi ile yükümlülü¤ün yerine getirilmesinin efl zamanl› olarak gerçekleflebilmesi halinde, bilançoda net
de¤erleri ile gösterilirler.
3. UYGULANAN DE⁄ERLEME ‹LKELER‹/MUHASEBE POL‹T‹KALARI
Ekteki mali tablolar›n haz›rlanmas›nda kullan›lan önemli de¤erleme ilkeleri afla¤›daki gibidir:
a. Has›lat
Gelirler, al›nan veya al›nacak olan bedelin gerçe¤e uygun de¤eri ile ölçülür ve iflin normal ak›fl› içinde mal ve hizmet sat›fl›na iliflkin
iskontolar ve sat›fl ile ilgili vergiler düflüldükten sonra kalan alacak tutar›n› ifade eder.
Mallar›n sat›fl›, mallar teslim edildi¤inde ve mallar›n mülkiyeti sat›n alana geçti¤inde gerçekleflir.
Faiz geliri, kalan anapara bakiyesi ve ilgili finansal varl›ktan beklenen ömrü boyunca elde edilecek tahmini nakit girifllerini söz
konusu varl›¤›n net defter de¤erine getiren efektif faiz oran›na, göre ilgili dönemde tahakkuk ettirilir.
Ba¤l› ortakl›ktan elde edilen temettü geliri, hissedarlar›n temettü alma hakk› do¤du¤u zaman kayda al›n›r.
b. Stoklar
Stoklar, maliyetin ya da net gerçekleflebilir de¤erin düflük olan› ile de¤erlenmektedir. Stoklara dahil edilen maliyeti oluflturan
unsurlar direk malzeme ve ilgili durumlarda stoklar› mevcut durumuna getirmek için kullan›lan direk iflçilik ve genel üretim giderlerini
kapsamaktad›r. Maliyet a¤›rl›kl› ortalama yöntemine göre hesaplan›r. Net gerçeklefltirilebilir de¤er, ola¤an ticari faaliyet içerisinde
oluflan tahmini sat›fl fiyat›ndan tahmini tamamlanma maliyeti ve sat›fl› gerçeklefltirmek için gerekli tahmini pazarlama, sat›fl ve
da¤›t›m giderlerinin toplam›n›n indirilmesiyle elde edilen tutard›r.
75
Grup bu y›l içinde faaliyetlerine iliflkin olan ve 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle bafllayan hesap dönemleri için geçerli olan Uluslararas›
Muhasebe Standartlar› Kurulu (“UMSK”) taraf›ndan ç›kar›lan tüm yeni ve güncellefltirilmifl standartlar› ve UMSK’nun Uluslararas›
Finansal Raporlama Yorumlama Komitesinin (“UFRYK”) tüm yorumlar›n› uyarlam›flt›r.
Malzeme Stoklar›n›n Endekslenmesi
Stoklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce sat›n al›nan kalemler için 31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle enflasyonun etkilerine göre düzeltilmifl
maliyet de¤erlerinden ve 2005 y›l›nda al›nan kalemler için sat›n al›m maliyet de¤erlerinden muhasebelefltirilir. fiirket’in rafinerileri
farkl› tarihlerde kuruldu¤u için özellikle malzeme stoklar›n›n izlenmesi her rafineriye göre de¤ifliklilik arz edebilmektedir. Bu husustan
dolay› malzeme stoklar› enflasyona göre endekslenirken farkl› metodlar izlenmifltir:
‹zmit Rafinerisi:
76
‹zmit rafinerisi flu anda kulland›¤› stok takip sistemine 1 Ocak 2000 tarihinde geçmifltir. Bu tarihten sonraki al›mlar›n birim maliyeti,
al›fl tarihinden ekteki bilanço tarihine kadar oluflan endekse göre hesaplanm›flt›r. Bu tarihten sonra sat›n al›m› ve fatura bilgisi
olmayan malzemelerin birim maliyeti, 31 Aral›k 1999 tarihi itibariyle oluflan ortalama fiyata göre endekslenerek düzeltilmifltir.
Enflasyona göre endekslenmifl birim maliyetler elde kalan stok miktar› ile çarp›larak enflasyona göre düzeltilmifl toplam malzeme
stok maliyeti hesaplanm›flt›r.
‹zmir Rafinerisi:
‹zmir rafinerisinde 31 Aral›k 1990 tarihinden önceki malzeme giriflleri bu tarih itibar›yle oluflmufl olan ortalama birim maliyetleri
kullan›larak, bu tarihten sonraki al›mlar ise son girifl tarihinden itibaren bilanço tarihine kadar oluflan endekslere göre
hesaplanm›flt›r. Malzeme stoklar›n›n bilanço tarihi itibariyle toplam endekslenmifl de¤eri, bilanço tarihi itibariyle elde bulunan
malzeme adedinin endekslenmifl ortalama birim maliyeti ile çarp›lmas›yla hesaplanm›flt›r.
K›r›kkale Rafinerisi:
K›r›kkale rafinerisinde malzeme stoklar›n›n düzeltilmesinde ilk giren ilk ç›kar metodu esas al›nm›flt›r. 31 Aral›k 2005 tarihinden
bafllanarak elde kalan stok adedine ulafl›lana kadar geriye dönülerek stoklar›n girifl tarihleri, girifl maliyetleri ve girifl miktarlar›na
göre 31 Aral›k 2004 tarihine kadar endekslenerek bilanço tarihindeki cari de¤erlerleri hesaplanm›flt›r. K›r›kkale rafinerisi flu anda
kulland›¤› stok takip sistemine 30 Haziran 2000 tarihinde geçmifl oldu¤undan bu tarihten önce elde kalan stok adedi ve oluflmufl
olan ortalama maliyetler 30 Haziran 2000 devir bakiyelerine göre hesaplanm›flt›r. Bu tarihten sonra sat›n al›m› ve fatura bilgisi
olmayan malzemelerin birim maliyeti, 30 Haziran 2000 tarihi itibariyle oluflan ortalama fiyata göre endekslenerek düzeltilmifltir.
‹zmit, ‹zmir ve K›r›kkale’de rafineler aras› transferler ve stok aktarma giriflleri gibi fatural› bir al›m› ifade etmeyen girifller bir önceki
fatural› al›mda oluflan birim maliyete göre endekslenmifltir.
Batman Rafinerisi:
Batman rafinerisi malzeme endekslemesinde 31 Aral›k 1992 tarihi baz al›nm›fl ve bu tarihten önceki malzeme giriflleri bu tarih
itibariyle oluflmufl olan ortalama birim maliyetleri kullan›larak, bu tarihten sonraki al›mlar ise son girifl tarihinden itibaren bilanço
tarihine kadar oluflan endekslere göre hesaplanm›flt›r. Endekslenmifl ortalama birim maliyetlerin bilanço tarihi itibariyle elde bulunan
stok adediyle çarp›lmas›yla malzeme stoklar›n›n bilanço tarihi itibariyle toplam endekslenmifl de¤eri hesaplanm›flt›r.
Körfez Rafinerisi:
Körfez rafinerisi 30 Kas›m 2001 tarihi itibariyle PETK‹M’den sat›n al›nm›flt›r. Ekteki bilanço tarihleri itibar›yle, malzeme stoklar›n›n 30
Kas›m 2001 tarihinden sonra al›m› tespit edilmemiflse, ortalama birim maliyetler 30 Kas›m 2001’den endekslenerek düzeltme
ifllemine tabi tutulmufltur. Al›m› tesbit edilen malzeme stoklar›n›n ortalama birim maliyetleri son girifl tarihinden itibaren bilanço
tarihine kadar endekslenmifltir. Bilanço tarihi itibariyle elde kalan stok miktar›n›n düzeltilmifl birim maliyetlerle çarp›m› sonucu
toplam malzeme stoklar›n›n bilanço tarihi itibariyle cari de¤erleri hesaplanm›flt›r.
c. Maddi Duran Varl›klar
Maddi duran varl›klar›n elden ç›kart›lmas› ya da bir maddi duran varl›¤›n hizmetten çekilmesi sonucu oluflan kâr ve zararlar sat›fl
has›lat› ile varl›¤›n defter de¤eri aras›ndaki fark olarak belirlenerek, gelir tablosuna dahil edilirler.
Sabit k›ymetlerin tamir, bak›m ve onar›m› için harcanan tutarlar gider kaydedilmektedir.
d. Maddi Olmayan Varl›klar
Maddi olmayan duran varl›klar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce sat›n al›nan kalemler UMS 29’a göre endekslenmifl tarihi sat›n al›m
maliyetlerinden ve 2005 y›l›nda sat›n al›nan kalemler sat›n al›m maliyeti de¤erinden, birikmifl itfa ve tükenme paylar› ile kal›c› de¤er
kay›plar› düflülmüfl olarak gösterilir. Sat›n al›nan maddi olmayan duran varl›klar, özellikle yaz›l›mlar, befl y›ll›k faydal› ömürleri
üzerinden do¤rusal amortisman yöntemi kullan›larak itfa edilir.
e. Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü
fiirket, her bilanço tarihinde maddi ve maddi olmayan duran varl›klar›n›n, maliyet de¤erinden birikmifl amortismanlar düflülerek
bulunan defter de¤erine iliflkin de¤er kayb›n›n oldu¤una dair herhangi bir gösterge olup olmad›¤›n› de¤erlendirir. E¤er böyle bir
gösterge mevcutsa, de¤er düflüklü¤ü tutar›n› belirleyebilmek için o varl›¤›n geri kazan›labilir tutar› tahmin edilir. Varl›¤›n tek bafl›na
geri kazan›labilir tutar›n›n hesaplanmas›n›n mümkün olmad›¤› durumlarda, o varl›¤›n ait oldu¤u nakit üreten biriminin geri
kazan›labilir tutar› hesaplan›r.
Geri kazan›labilir tutar, sat›fl maliyetleri düflüldükten sonra elde edilen gerçe¤e uygun de¤er veya kullan›mdaki de¤erin büyük
olan›d›r. Kullan›mdaki de¤er hesaplan›rken, gelece¤e ait tahmini nakit ak›mlar›, paran›n zaman de¤erini ve varl›¤a özgü riskleri
yans›tan vergi öncesi iskonto oran› kullan›larak bugünkü de¤erine indirilir.
Varl›¤›n (veya nakit üreten birimin) geri kazan›labilir tutar›n›n, defter de¤erinden daha az olmas› durumunda varl›¤›n (veya nakit
üreten birimin) defter de¤eri, geri kazan›labilir tutar›na indirilir. Bu durumda oluflan de¤er düflüklü¤ü kay›plar› gelir tablosunda
muhasebelefltirilir, ancak, ilgili varl›¤›n yeniden de¤erlenmifl olmas› durumunda, de¤er düflüklü¤ü kayb› yeniden de¤erleme
fonundan indirilir.
De¤er düflüklü¤ünün iptali nedeniyle varl›¤›n (veya nakit üreten birimin) kay›tl› de¤erinde meydana gelen art›fl, önceki y›llarda de¤er
düflüklü¤ünün mali tablolara al›nmam›fl olmas› halinde oluflacak olan defter de¤erini (amortismana tabi tutulduktan sonra kalan net
tutar) aflmamal›d›r. De¤er düflüklü¤ünün iptali gelir tablosuna kay›t edilir ancak ilgili varl›¤›n yeniden de¤erlenmifl olmas› durumunda
iptal edilen de¤er düflüklü¤ü kayb› yeniden de¤erleme fonuna ilave edilir.
f. Borçlanma Maliyetleri
Kullan›ma ve sat›fla haz›r hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varl›klar söz konusu oldu¤unda, sat›n al›nmas›, yap›m› veya
üretimi ile direkt iliflki kurulabilen borçlanma maliyetleri, ilgili varl›k kullan›ma veya sat›fla haz›r hale getirilene kadar varl›¤›n maliyetine
dahil edilmektedir. Yat›r›mla ilgili kredinin henüz harcanmam›fl k›sm›n›n geçici süre ile finansal yat›r›mlarda de¤erlendirilmesiyle elde
edilen finansal yat›r›m geliri aktiflefltirmeye uygun borçlanma maliyetlerinden mahsup edilir.
Di¤er tüm borçlanma maliyetleri, olufltuklar› dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir.
77
Maddi duran varl›klar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce sat›n al›nan kalemler UMS 29’a göre endekslenmifl sat›n al›m maliyetlerinden
ve 2005 y›l›nda sat›n al›nan kalemler sat›n al›m maliyeti de¤erinden, birikmifl amortisman ile kal›c› de¤er kay›plar› düflülmüfl olarak
gösterilir. Maddi duran varl›klar, arazi ve yap›lmakta olan yat›r›mlar›n d›fl›nda maliyet veya de¤erleme yap›lm›fl tutarlar› üzerinden
beklenen faydal› ömürlerine göre do¤rusal amortisman yöntemi kullan›larak, amortismana tabi tutulur.
g. Finansal Araçlar
Finansal aktif ve pasifler, fiirket’in bu finansal araçlara hukuki olarak taraf olmas› durumunda Grup’un bilançosunda yer al›r.
Ticari ve Di¤er Alacaklar
78
Ticari ve di¤er alacaklar, ilk kay›t tarihinde rayiç de¤erleri ile muhasebelefltirilmektedirler. ‹lk kay›t tarihinden sonraki raporlama
dönemlerinde, etkin faiz yöntemi kullan›larak iskonto edilmifl maliyeti üzerinden gösterilmifllerdir. Ödenmesi gereken mebla¤lar›n
tahsil edilemeyecek oldu¤unu gösteren bir durumun söz konusu olmas› halinde ticari alacaklar için tahmini tahsil edilmeyecek
tutarlar› için karfl›l›k ayr›larak kâr zarar hesab›na kay›t edilir. Söz konusu bu karfl›l›¤›n tutar›, alaca¤›n kay›tl› de¤eri ile tahsili mümkün
tutar aras›ndaki farkt›r. Tahsili mümkün tutar, ilgili alaca¤›n kay›tl› de¤eri ile nakit ak›fllar›n›n, ticari alaca¤›n olufltu¤u tarihteki etkin
faiz oran› esas al›narak iskonto edilen de¤eridir. fiirket yöneticileri ticari alacaklar ile di¤er alacaklar›n bilançodaki mevcut
de¤erlerinin, tahmini gerçe¤e uygun de¤erleri oldu¤unu belirtmektedirler.
Nakit ve Nakit Benzerleri
Nakit ve nakit benzeri kalemler, nakit para, vadesiz mevduat ve sat›n al›m tarihinden itibaren vadeleri 3 ay veya 3 aydan daha az
olan, hemen nakte çevrilebilecek olan ve önemli tutarda de¤er de¤iflikli¤i riskini tafl›mayan yüksek likiditeye sahip yat›r›mlard›r. Bu
varl›klar›n defter de¤eri gerçe¤e uygun de¤erlerine yak›nd›r.
Banka Borçlar›
Faizli banka borçlar› bafllang›çta gerçe¤e uygun de¤erleri ile kay›tlara al›n›r ve sonradan etkin faiz oran› yöntemi kullan›larak itfa
edilmifl de¤erleri ile de¤erlenir. Banka borçlar›ndan elde edilen nakit ile (ifllem maliyetleri düflüldükten sonra) ile banka borçlar›n›n
geri ödemesi veya kapanmas› için ödenen tutarlar aras›ndaki fark fiirket’in borçlanma maliyetleri (yukar›ya bak›n›z) ile ilgili
muhasebe politikas›na uygun olarak borcun vadesi süresince kayda al›n›rlar.
Ticari ve Di¤er Borçlar
Ticari ve di¤er borçlar bafllang›çta gerçe¤e uygun de¤erleri ile kay›tlara al›n›r, ve sonradan etkin faiz oran› yöntemi kullan›larak itfa
edilmifl de¤erleri de¤erlenir. Yöneticiler, ticari ve di¤er borçlar›n defter de¤erinin gerçe¤e uygun oldu¤unu belirtmektedirler.
Kredi riski
Grup’un esas finansal varl›klar› banka bakiyeleri nakit, ticari ve di¤er alacaklar›d›r.
Taraflar›n yüksek kredi derecelendirmeli bankalar olmas› likit fonlar üzerindeki kredi riskini s›n›rlam›flt›r.
Tahsilat riski
Grup’un tahsilat riski esas olarak ticari alacaklar›ndan do¤abilmektedir. Ticari alacaklar, Grup yönetimince geçmifl tecrübeler ve
cari ekonomik durum gözönüne al›narak de¤erlendirilmekte ve uygun oranda flüpheli alacak karfl›l›¤› ayr›ld›ktan sonra bilançoda
net olarak gösterilmektedir.
Fiyat riski
Grup, faaliyet konusu nedeniyle yabanc› para birimlerinin Türk Liras› karfl›s›ndaki de¤erlerinin de¤iflimlerine ba¤l› olarak kur
dalgalanmalar›na maruz kalmaktad›r. Grup’un ihracatlar› ve ithalatlar› yabanc› para cinsinden yap›lmaktad›r. Kullan›lan kredilere
iliflkin faiz oranlar›n›n bir bölümü piyasada oluflan faiz oranlar›na paralel olarak de¤iflmektedir. Bu nedenle, Grup, iç ve d›fl
piyasalarda faiz dalgalanmalar›na da maruz kalmaktad›r.
Likidite riski
h. ‹flletme Birleflmeleri
fierefiye
UFRS 3, 31 Mart 2004 tarihinde ya da o tarihten sonra yap›lan iflletme birleflmeleri anlaflmalar› için uygulanmaktad›r. Standard›n
geriye dönük s›n›rl› uygulama opsiyonu uygulanmam›flt›r, böylece önceki iflletme birleflmelerini yeniden düzenleme ihtiyac›
do¤mam›flt›r. Yeni standard›n bu ifllemin muhasebelefltirilmesi üzerindeki en önemli etkisi bir önceki standarda göre, UMS 22,
flerefiyeden ayr› olarak kayda al›nmayan flarta ba¤l› borçlar›n kayda al›m› olmufltur. Bu yükümlülüklerin kayda al›m›n›n dönem
sonuçlar› üzerinde önemli bir etkisi yoktur.
UFRS 3, gözden geçirildikten sonra, sat›n alan›n sat›n al›nan ba¤l› ortakl›¤›n tan›mlanabilen varl›k, yükümlülük ve flarta ba¤l›
borçlar›n›n gerçe¤e uygun de¤erinde elde etti¤i pay›n sat›n al›m maliyetini aflan k›sm›n› do¤rudan kâr veya zarar içinde kayda
al›m›n› öngörür. UFRS 3, negatif flerefiyenin bilançoya yans›t›lmas›na izin vermemektedir.
Daha önceleri, negatif flerefiyenin kaynakland›¤› durumlar›n analizlerine dayanarak negatif flerefiye, Grup taraf›ndan UMS 22’ye
göre (UFRS 3 taraf›ndan yürürlükten kald›r›lm›flt›r), dönemler itibariyle gelir olarak kaydedilmifltir. Negatif flerefiye bilançoda
varl›klardan mahsup edilerek raporlanm›flt›r.
UFRS 3’ün geçifl kurallar›n›n öngördü¤ü üzere, Grup güncellefltirilmifl muhasebe politikas›n› ileriye dönük olarak 1 Ocak 2005
tarihinden itibaren uygulamaya bafllad›¤›ndan dolay› raporlanan 2004 y›l› veya daha önceki dönem tutarlar›nda bu de¤iflikli¤in
önemli bir etkisi olmam›flt›r.
Negatif flerefiyenin defter de¤eri 1 Ocak 2005 itibariyle geçifl tarihinde kay›tlardan ç›kar›ld›¤›ndan dolay›, 1 Ocak 2005 tarihinde
geçmifl y›l kârlar›na ve negatif flerefiyeye 3.655.672 YTL’lik bir düzeltme yap›lm›flt›r.
Daha önceki muhasebe politikas›na göre, 2005 y›l› içinde 174,080 YTL’lik negatif flerefiyenin gelire itfa edilmesi durumunda 31
Aral›k 2005 tarihi itibariyle 3.481.634 YTL’lik bir negatif flerefiye bakiyesi kalacakt›. Böylece 2005 y›l›ndaki muhasebe politikas›ndaki
de¤iflikli¤in etkisi 2005 y›l› faaliyet giderlerinde 174.080 YTL tutar›nda azalma olarak ve 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle net varl›klarda
174.080 YTL tutar›nda bir art›fl olarak yans›t›lm›flt›r.
›. Kur De¤ifliminin Etkileri
Grup’un mali tablolar›, iflletmenin faaliyette bulundu¤u temel ekonomik çevrede geçerli olan para birimi ile sunulmufltur. fiirket’in
faaliyet sonuçlar› ve mali durumu, iflletmenin fonksiyonel para birimi ve mali tablolar için sunum Para birimi olan YTL cinsinden
ifade edilmifltir.
Grup’un yasal kay›tlar›nda, yabanc› para cinsinden (YTL d›fl›ndaki para birimleri) muhasebelefltirilen ifllemler, ifllem tarihindeki kurlar
kullan›larak Yeni Türk Liras›’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize ba¤l› parasal varl›k ve borçlar bilanço tarihinde geçerli olan
kurlar kullan›larak Yeni Türk Liras›’na çevrilmifllerdir. Gerçe¤e uygun de¤erden ölçülen yabanc› para birimindeki parasal olmayan
kalemler gerçe¤e uygun de¤erin belirlendi¤i tarihteki döviz kurlar› kullan›larak çevrilir. Tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabanc› para
birimindeki parasal olmayan kalemler yeniden çevrilmezler.
Parasal kalemlerin çevriminden ve dövizli ifllemlerin tahsil ve tediyelerinden kaynaklanan kambiyo kârlar› ve zararlar› gelir
tablosunda yer almaktad›r.
79
Grup genellikle k›sa vadeli finansal enstrümanlar›n› nakite çevirerek; örne¤in alacaklar›n› tahsil ederek, menkul k›ymetlerini elden
ç›kararak, kendisine fon yaratmaktad›r. Bu enstrümanlardan elde edilen tutarlar gerçe¤e uygun de¤erleri ile kay›tlarda yer
almaktad›r.
i. Hisse Bafl›na Kazanç
Konsolide gelir tablosunda belirtilen hisse bafl›na kazanç, net kâr›n, y›l boyunca piyasada bulunan hisse senetlerinin a¤›rl›kl›
ortalama say›s›na bölünmesi ile bulunmufltur.
j. Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
80
Bilanço tarihinden sonraki olaylar, bilanço tarihi ile bilançonun yay›nlanmas› için yetkilendirme tarihi aras›nda, fiirket lehine veya
aleyhine ortaya ç›kan olaylar› ifade eder. ‹ki tür olay tan›mlanmaktad›r:
-
bilanço tarihi itibariyle mevcut olan olaylara iliflkin yeni deliller ve/veya aç›kl›klar getiren (bilanço sonras› düzeltme gerektiren
olaylar)
-
ilgili olaylar›n bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kt›¤›n› gösteren geliflmeler (bilanço sonras› düzeltme gerektirmeyen olaylar)
‹liflikteki mali tablolarda, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olaylar kayda al›nm›flt›r ve bilanço sonras› düzeltme
gerektirmeyen olaylar dipnotlarda gösterilmifltir.
k. Karfl›l›klar, fiarta Ba¤l› Yükümlülükler ve fiarta Ba¤l› Varl›klar
Geçmifl olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülü¤ün bulunmas› ve yükümlülü¤ün yerine getirilmesinin muhtemel olmas›
durumunda karfl›l›k mali tablolarda ayr›l›r. Karfl›l›klar, bilanço tarihi itibariyle yükümlülü¤ün yerine getirilmesi için yap›lacak
harcaman›n Grup yönetimi taraf›ndan yap›lan en iyi tahminine göre hesaplan›r ve etkisinin önemli oldu¤u durumlarda bugünkü
de¤erine indirmek için iskonto edilir.
Geçmifl olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti iflletmenin tam olarak kontrolünde bulunmayan bir veya daha fazla kesin olmayan
olay›n gerçekleflip gerçekleflmemesi ile teyit edilebilmesi mümkün yükümlülükler flarta ba¤l› yükümlülükler olarak de¤erlendirilir ve
mali tablolara dahil edilmezler. Çünkü, yükümlülü¤ün yerine getirilmesi için, ekonomik fayda içeren kaynaklar›n iflletmeden ç›kma
ihtimali azd›r veya yükümlülük tutar› yeterince güvenilir olarak ölçülememektedir. Grup ekonomik fayda içeren kaynaklar›n
kullan›m›na iliflkin olas›l›¤›n düflük olmas› haricinde flarta ba¤l› yükümlülüklerini dipnotlar›nda göstermektedir.
Geçmifl olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti iflletmenin tam anlam›yla kontrolünde bulunmayan bir veya daha fazla kesin
olmayan olay›n gerçekleflip gerçekleflmemesi ile teyit edilecek olan varl›k, flarta ba¤l› varl›k olarak de¤erlendirilir. Ekonomik fayda
içeren kaynaklar›n iflletmeye girme ihtimalinin yüksek bulunmas› durumunda flarta ba¤l› varl›klar mali tablo dipnotlar›nda aç›klan›r.
l. Muhasebe Politikalar›, Muhasebe Tahminlerinde De¤ifliklik ve Hatalar
Muhasebe politikalar›nda yap›lan önemli de¤ifliklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hatalar› geriye dönük olarak uygulan›r ve
önceki dönem mali tablolar› yeniden düzenlenir. Muhasebe tahminlerindeki de¤ifliklikler, yaln›zca bir döneme iliflkin ise, de¤iflikli¤in
yap›ld›¤› cari dönemde, gelecek dönemlere iliflkin ise, hem de¤iflikli¤in yap›ld›¤› dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik
olarak uygulan›r.
m. Kiralama ‹fllemleri
Mülkiyete ait risk ve faydan›n önemli bir k›sm›n›n kirac›ya ait oldu¤u kiralama ifllemi, finansal kiralama olarak s›n›fland›r›l›r. Di¤er
kiralamalar iflletme kiralamas› olarak s›n›flan›r.
Finansal kiralamayla elde edilen varl›klar, kiralama tarihindeki varl›¤›n makul de¤eriyle ayn› tutarda asgari kira ödemelerinin bugünkü
de¤erinden düflük olan› kullan›larak aktiflefltirilir. Kiralayana karfl› yükümlülük, bilançoda finansal kiralama yükümlülü¤ü olarak
gösterilir. Finansal kiralama ödemeleri, finansman gideri ve finansal kiralama yükümlü¤ündeki azal›fl› sa¤layan ana para ödemesi
olarak ayr›l›r ve böylelikle borcun geri kalan ana para bakiyesi üzerinden sabit bir oranda faiz hesaplanmas›n› sa¤lar. Finansal
giderler, fiirketin genel borçlanma politikas› kapsam›nda ilgili varl›klara aktiflefltirmenin haricinde gelir tablosuna kaydedilir.
Kiralayandan ticari iflleminin gerçekleflebilmesi için al›nan veya al›nacak olan teflviklerde kira dönemi boyunca do¤rusal yöntem ile
gelir tablosuna kaydedilir. Faaliyet tipi kiralamalar için yap›lan ödemeler, kira dönemi boyunca do¤rusal yöntem ile gelir tablosuna
kaydedilir.
Ekteki mali tablolarda Grup’un hissedarlar› ve bu hissedarlar taraf›ndan sahip olunan flirketlerle, bunlar›n yöneticileri ve iliflkili
olduklar› bilinen di¤er gruplar, iliflkili taraflar olarak tan›mlanm›fllard›r.
o. Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanmas›
Grup’un ana faaliyet konusu ham petrol tedarik edip rafine etmek suretiyle petrol ürünleri üretmektir. Bununla birlikte ham petrol
ürünlerinin tafl›mac›l›¤› ve petrokimya ürünlerinden oluflan gelirleri ve yurtd›fl› sat›fllar› toplam gelirin yüzde 10’nundan daha az
oldu¤u için endüstriyel veya co¤rafi bölümlere iliflkin raporlamas› bulunmamaktad›r.
ö. ‹nflaat Sözleflmeleri
Yoktur.
p. Durdurulan Faaliyetler
Yoktur.
r. Devlet Teflvik ve Yard›mlar›
Grup makul de¤erleri ile izlenen parasal olmayan devlet teflvikleri de dahil olmak üzere tüm devlet teflviklerini, elde edilmesi için
gerekli flartlar›n Grup taraf›ndan yerine getirilece¤ine ve teflvi¤in iflletme taraf›ndan elde edilebilece¤ine dair makul bir güvence
olufltu¤unda mali tablolara al›n›r.
Devlet teflvikleri nakden veya devlete karfl› olan bir yükümlülü¤ün azalt›lmas› fleklinde elde edilmifl olsa dahi ayn› flekilde mali
tablolarda gösterilir.
s. Yat›r›m Amaçl› Gayrimenkuller
Yoktur.
fl. Kurum Kazanc› Üzerinden Hesaplanan Vergiler
Vergi gideri, cari vergi ve ertelenen verginin toplam›ndan oluflur.
Cari y›l vergi yükümlülü¤ü, dönem kâr›n›n vergiye tabi olan k›sm› üzerinden hesaplan›r. Vergiye tabi kâr, di¤er y›llarda
vergilendirilebilen veya indirilebilen gelir veya gider kalemleri ile vergilendirilemeyen veya indirilemeyen kalemleri hariç tuttu¤undan
dolay›, gelir tablosunda belirtilen kârdan farkl›l›k gösterir. fiirketin cari vergi yükümlülü¤ü bilanço tarihi itibariyle yasallaflm›fl ya da
önemli ölçüde yasallaflm›fl vergi oran› kullan›larak hesaplanm›flt›r.
Ertelenen vergi yükümlülü¤ü veya varl›¤›, varl›klar›n ve yükümlülüklerin mali tablolarda gösterilen tutarlar ile yasal vergi matrah›
hesab›nda dikkate al›nan tutarlar› aras›ndaki geçici farkl›l›klar›n bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin yasalaflm›fl vergi oranlar›
dikkate al›narak hesaplanmas›yla belirlenmektedir. Ertelenen vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir.
81
n. ‹liflkili Taraflar
Ertelenen vergi yükümlülü¤ü veya varl›¤›, varl›klar›n ve yükümlülüklerin mali tablolarda gösterilen tutarlar ile yasal vergi matrah›
hesab›nda dikkate al›nan tutarlar› aras›ndaki geçici farkl›l›klar›n bilanço yöntemine göre vergi etkilerinin yasalaflm›fl vergi oranlar›
dikkate al›narak hesaplanmas›yla belirlenmektedir. Ertelenen vergi yükümlülükleri vergilendirilebilir geçici farklar›n tümü için
hesaplan›rken, indirilebilir geçici farklardan oluflan ertelenen vergi varl›klar›, gelecekte vergiye tabi kâr elde etmek suretiyle bu
farklardan yararlanman›n kuvvetle muhtemel olmas› flart›yla hesaplanmaktad›r. fierefiye veya iflletme birleflmeleri d›fl›nda varl›k veya
yükümlülüklerin ilk defa mali tablolara al›nmas›ndan dolay› oluflan ve hem ticari hem de mali kâr veya zarar› etkilemeyen geçici
zamanlama farklar›na iliflkin ertelenen vergi yükümlülü¤ü veya varl›¤› hesaplanmaz.
82
Ertelenen vergi varl›¤›n›n kay›tl› de¤eri, her bir bilanço tarihi itibariyle gözden geçirilir. Ertelenen vergi varl›¤›n›n bir k›sm›n›n veya
tamam›n›n sa¤layaca¤› faydan›n elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kâr elde etmenin muhtemel olmad›¤› ölçüde,
ertelenen vergi varl›¤›n›n kay›tl› de¤eri azalt›l›r.
Ertelenmifl vergi, varl›klar›n olufltu¤u veya yükümlüklüklerin yerine getirildi¤i dönemde geçerli olan vergi oranlar› üzerinden
hesaplan›r ve gelir tablosuna gider veya gelir olarak kaydedilir. Bununla birlikte, ertelenen vergi, ayn› veya farkl› bir dönemde
do¤rudan öz sermaye ile iliflkilendirilen varl›klarla ilgili ise do¤rudan öz sermaye hesap grubuyla iliflkilendirilir.
Ödenecek cari vergi tutarlar›, peflin ödenen vergi tutarlar›yla, iliflkili oldu¤undan netlefltirilmektedir. Ertelenmifl vergi alaca¤› ve
yükümlülü¤ü de ayn› flekilde netlefltirilmektedir.
t. Çal›flanlara Sa¤lanan Faydalar/K›dem Tazminatlar›
Türkiye’de mevcut kanunlar ve toplu ifl sözleflmeleri hükümlerine göre k›dem tazminat›, emeklilik veya iflten ç›kar›lma durumunda
ödenmektedir.
‹liflikteki mali tablolarda Not 23’te detayland›r›ld›¤› gibi, Uluslararas› Muhasebe Standard› No:19 “Personele Sa¤lanan Faydalar”
uygulanm›flt›r
u. Emeklilik Planlar›
Yoktur.
ü. Tar›msal Faaliyetler
Yoktur.
v. Nakit Ak›m Tablosu
Grup net varl›klar›ndaki de¤iflimleri, finansal yap›s›n› ve nakit ak›mlar›n›n tutar ve zamanlamas›n› de¤iflen flartlara göre yönlendirme
yetene¤i hakk›nda mali tablo kullan›c›lar›na bilgi vermek üzere, nakit ak›m tablolar›n› düzenlemektedir.
31 Aral›k 2005
YTL
5.190
939.739.224
44.014.280
983.758.694
Kasa
Vadesiz mevduat
Vadeli mevduat
31 Aral›k 2004
YTL
1.966
1.067.268.516
51.288.611
1.118.559.093
Vadesiz mevduat›n 774.964.152 YTL’si kamu bankalar›nda tutulan at›l fonlardan oluflmaktad›r. Grup at›l fonlardan günlük faiz
kazanmaktad›r. 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle at›l fonlar›n ortalama faiz oran› %11,35’tir. 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle vadeli
mevduat›n faiz tahakkuku olan 98.280 YTL vadeli mevduat›n üzerine eklenmifltir.
Vadeli Mevduat:
Para cinsi
YTL
Faiz oran›
%16,50
Vade
17.01.2006-03.02.2006
31 Aral›k 2005
YTL
44.014.280
44.014.280
Para cinsi
YTL
USD
Faiz oran›
%13,00-23,00
%4,00
Vade
03.01.2005-29.03.2005
17.06.2005
31 Aral›k 2004
YTL
50.872.124
416.487
51.288.611
5. MENKUL KIYMETLER (NET)
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle menkul k›ymet bulunmamaktad›r.
6. F‹NANSAL BORÇLAR ve UZUN VADEL‹ F‹NANSAL BORÇLARIN KISA VADEL‹ KISIMLARI
Uzun vadeli kredilerin k›sa vadeli anapara taksitleri ve faizleri
Uzun vadeli kredilerin faiz tahakkuklar›
Toplam K›sa Vadeli Mali Borçlar
Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli k›sm›
Toplam Mali Borçlar
31 Aral›k 2005
YTL
67.443.615
6.352.269
73.795.884
405.442.995
479.238.879
31 Aral›k 2004
YTL
67.202.543
3.511.981
70.714.524
288.958.322
359.672.846
31 Aral›k 2005
YTL
73.795.884
95.129.486
104.024.267
65.766.756
35.340.020
105.182.466
479.238.879
31 Aral›k 2004
YTL
70.714.524
72.781.011
88.695.729
70.294.231
29.594.969
27.592.382
359.672.846
Finansal borçlar›n geri ödeme vadeleri afla¤›daki gibidir:
1 y›l içinde ödenecekler
1-2 y›l içinde ödenecekler
(*) 224.714.638 USD ve 14.641.411 EUR tutar›ndaki banka kredisi (324.765.341 YTL) de¤iflken faiz oranlar›ndan oluflmakta ve
Grup’u faiz oran› riskine maruz b›rakmaktad›r. Grup taraf›ndan kullan›lan kredilerin 102.720.464 USD ve 3.684.855.480 JPY
tutar›ndaki (175.837.671 YTL) k›sm› için hazine garantisi bulunmaktad›r.
83
4. HAZIR DE⁄ERLER
Vade
Ocak 2006-Kas›m 2006
Nisan 2006- Haziran 2006
Mart 2006-Ekim 2006
Döviz
Miktar›
33.641.772
23.872
2.510.302.947
Cinsi
USD
EUR
JPY
Faiz
Oran›
Libor+%0,25-Libor+%4,75
Euribor+%0,04-Euribor+%4,0
%4,4-%5,2
84
Tahakkuk
Eden Faiz
YTL
6.061.138
37.896
253.235
6.352.269
Anapara
YTL
39.079.393
28.364.222
67.443.615
31 Aral›k
2005
YTL
45.140.531
37.896
28.617.457
73.795.884
Tahakkuk
Eden Faiz
YTL
Anapara
YTL
31 Aral›k
2004
YTL
2.999.788
549.664
3.549.452
31.075.613
36.089.459
67.165.072
34.075.401
36.639.123
70.714.524
Döviz
Miktar›
Cinsi
Faiz
Oran›
29.831.717
2.837.382.708
USD
JPY
Libor+%0,25 -Libor+%4,75
%4,4-%5,2
Vade
fiubat 2005-Kas›m 2005
Mart 2005-Ekim 2005
Uzun Vadeli Krediler:
Döviz
Miktar›
274.669.902
14.641.411
1.196.765.820
Cinsi
USD
EUR
JPY
Vade
fiubat 2008 - Mart 2016
Mart 2010 - Mart 2016
Ekim 2007
Faiz Oran›
%4,4-%5,2
405.442.995
31 Aral›k 2005
368.556.624
23.243.240
13.643.131
Döviz
Miktar›
172.815.162
5.167.809
3.684.855.483
Cinsi
USD
EUR
JPY
Vade
fiubat 2008-Mart 2016
Mart 2010-Mart 2016
Ekim 2007
Faiz Oran›
%4,4-%5,2
31 Aral›k 2004
231.935.230
9.440.553
47.582.539
288.958.322
7. T‹CAR‹ ALACAKLAR ve T‹CAR‹ BORÇLAR (NET)
Ticari alacaklar (*)
Alacak senetleri
Di¤er ticari alacaklar
Ticari alacaklar ve alacak senetleri reeskontu
Verilen Depozito ve Teminatlar
fiüpheli ticari alacaklar
fiüpheli ticari alacaklar karfl›l›¤›
31 Aral›k 2005
YTL
747.001.104
4.603.800
300.704
(7.224.427)
189
24.164
(24.164)
744.681.370
31 Aral›k 2004
YTL
550.130.897
5.137.723
233.019
(6.029.024)
24.164
(24.164)
549.472.615
(*) Ticari alacaklar içerisindeki 3.811.437 YTL, ihraç kay›tl› sat›fllar›n Özel Tüketim Vergisi (“ÖTV”) ve Katma De¤er Verigisi’nden
(“KDV”) oluflmaktad›r ve karfl›l›¤› pasifte ödenecek ÖTV ve KDV içerisinde yer almaktad›r. Müflteriler sat›n ald›klar› mamullerin
ihraç edildi¤ini gümrük müdürlüklerine belgeledikleri zaman ticari alacaklar ve ödenecek ÖTV ve KDV içerisindeki tutarlar
karfl›l›kl› mahsuplafl›lmaktad›r (bkz. not 10).
UZUN VADEL‹ T‹CAR‹ ALACAKLAR (NET)
Verilen depozito ve teminatlar
31 Aral›k 2005
YTL
54.176
54.176
31 Aral›k 2004
YTL
54.246
54.246
31 Aral›k 2005
YTL
983.504.275
18.631.387
(2.826.135)
1.236.320
19.344.880
1.019.890.727
31 Aral›k 2004
YTL
669.199.120
72.844
(1.369.422)
1.170.527
12.803.242
681.876.311
KISA VADEL‹ T‹CAR‹ BORÇLAR (NET)
K›sa vadeli ticari borçlar
Borç senetleri
Ticari borçlar ve borç senetleri reeskontu
Al›nan depozito ve garantiler
Di¤er ticari borçlar
8. F‹NANSAL K‹RALAMA ALACAKLARI ve F‹NANSAL K‹RALAMA ‹fiLEMLER‹NDEN BORÇLAR
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle finansal kiralama alaca¤› ve finansal kiralama ifllemlerinden borçlar
bulunmamaktad›r.
85
KISA VADEL‹ T‹CAR‹ ALACAKLAR (NET)
9. ‹L‹fiK‹L‹ TARAFLARDAN ALACAKLAR VE BORÇLAR (NET)
Personelden Alacaklar (K›sa vadeli)
Personelden Alacaklar (Uzun vadeli)
86
Personele Borçlar
31 Aral›k 2005
YTL
7.180.582
3.265
7.183.847
31 Aral›k 2004
YTL
6.900.685
4.525
6.905.210
16.055.268
7.787.165
10. D‹⁄ER ALACAKLAR, D‹⁄ER YÜKÜMLÜLÜKLER ve D‹⁄ER F‹NANSAL YÜKÜMLÜLÜKLER
KISA VADEL‹ D‹⁄ER ALACAKLAR
Di¤er Çeflitli Alacaklar
fiüpheli Di¤er Alacaklar
fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl. (-)
31 Aral›k 2005
YTL
227.626
1.804.411
(1.804.411)
227.626
31 Aral›k 2004
YTL
436.316
1.627.628
(1.627.628)
436.316
31 Aral›k 2005
YTL
84.337.498
444.131.531
17.003.608
8.164.134
553.636.771
31 Aral›k 2004
YTL
109.284.666
519.304.000
16.600.456
592.006
645.781.128
KISA VADEL‹ D‹⁄ER YÜKÜMLÜLÜKLER
Ödenecek KDV (*)
Ödenecek ÖTV (*)
Di¤er Vergi ve Yükümlülükler
Di¤er
(*) Ödenecek KDV içerisindeki 1.536.460 YTL ve Ödenecek ÖTV içerisindeki 2.274.977 YTL, ihraç kay›tl› sat›fllar›n ÖTV ve
KDV'sinden oluflmaktad›r ve karfl›l›¤› ticari alacaklar içerisinde yer almaktad›r. Müflteriler sat›n ald›klar› mamullerin ihraç
edildi¤ini gümrük müdürlüklerine belgeledikleri zaman ticari alacaklar ve ödenecek ÖTV ve KDV içerisindeki tutarlar karfl›l›kl›
mahsuplafl›lmaktad›r (bkz.not 7).
Tesise Kat›l›m Paylar›
Gelir Pay› (*)
31 Aral›k 2005
YTL
3.223.887
34.476.514
37.700.401
31 Aral›k 2004
YTL
3.478.181
3.478.181
(*) 5015 say›l› Petrol Piyasas› Kanunu’nun 16. maddesi gere¤ince süreklili¤in sa¤lanmas›, kriz veya ola¤anüstü hallerde risklerin
önlenmesi ve uluslararas› anlaflmalar gere¤i ola¤anüstü hal petrol stoklar› ile ilgili yükümlülüklerin ifas› amaçlar›yla bir önceki y›l
günlük ortalama kullan›m›n›n içindeki net ithalat›n en az doksan günlük miktar› kadar petrol sto¤un tutulmas› gereklili¤i üzerine
ulusal petrol sto¤unun tamamlay›c› k›sm›n›n muhafazas›ndan rafinericiler sorumlu tutulmufltur. Kanuna göre tamamlay›c› k›sm›n
edinilmesi nedeniyle oluflabilecek kaynak ihtiyac›, finansman giderleri ve bu k›s›m stoklar›n depolama ve idame maliyeti, tüketici
fiyatlar›na ilâve edilen, kurul taraf›ndan azami 10 ABD Dolar/ton'a kadar belirlenecek olan ve rafinericilerin kullan›m›nda kalan
gelirler ile karfl›lan›r. 17 Haziran 2004 tarihinde Resmi Gazete’de yay›mlanan Petrol Piyasas› Lisans Yönetmeli¤i Madde 50’de
gelir pay› akaryak›t için beher metrik ton veya eflde¤eri hacim bafl›na 1,5 YTL (1.500.000 TL) olarak belirlenmifl olup ek olarak
hesaplamalarda ton kesirlerinin dikkate al›nmayaca¤› belirtilmifltir. Rafinericilerin haricinde ithalat durumunda ise bu gelir
rafinericiye ithalatç› taraf›ndan ödenir. Grup yönetmeli¤in ilgi maddesinin yürürlü¤e girdi¤i tarih olan 1 Ocak 2005’ten itibaren
akaryak›t sat›fllar› ve rafineri harici akaryak›t ithalat› üzerinden gelir pay› toplamaktad›r.
Grup, akaryak›t üzerinden toplanan gelir pay›na ek olarak 16 Eylül 2005’ten itibaren ayn› tarihli Resmi Gazete’de yay›mlanan
S›v›laflt›r›lm›fl Petrol Gazlar› (LPG) Piyasas› Yönetmeli¤i Madde 40 gere¤ince LPG için de ton bafl›na 3 YTL (3 Milyon TL) gelir pay›
toplamaktad›r.
Ulusal Petrol Sto¤u Komisyonu’nun 6 May›s 2005 tarihinde yap›lan 2005/2 say›l› toplant›s›nda, gelir paylar›n›n T.C. Ziraat Bankas›
nezdinde “Gelir Pay› Hesab›” açt›r›larak bu hesaba en geç müteakip ay›n 20’sine kadar yat›r›lmas›, hesaba yat›r›lan gelir paylar›n›n
Komisyon Sekreterya’s›na bildirilmesi, toplanan gelir paylar›n›n muhasebesinin Tüprafl Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan yürütülmesi ve
hesapta biriken tutar›n gecelik repo ile de¤erlendirilmesi karar› al›nm›flt›r.
Bu kararlara istinaden 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle hesaplanan 34.476.514 YTL tutar›nda gelir paylar› Uzun Vadeli Di¤er
Yükümlülükler içerisinde “Gelir Pay›” ve hesaplanan Gelir Pay›’na iliflkin olarak bankalarda bloke edilen 32.253.844 YTL Di¤er Cari
Olmayan /Duran Varl›klar içerisinde Bloke Banka Mevduatlar› (bkz.not 15) hesaplar›nda muhasebelefltirilmektedir.
11. CANLI VARLIKLAR
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle canl› varl›k bulunmamaktad›r.
12. STOKLAR
‹lk madde ve malzeme
Yar› mamuller
Mamuller
Ticari mallar
Yoldaki mallar - Ticari mallar
Yoldaki mallar - ‹lk madde
Verilen siparifl avanslar›
Di¤er stoklar
Stok de¤er düflüklü¤ü karfl›l›¤›
31 Aral›k 2005
YTL
493.261.979
118.831.915
426.046.469
35.659.765
36.048.123
211.378.728
4.356.299
68.445
1.325.651.723
(6.255.933)
31 Aral›k 2004
YTL
340.055.500
128.549.473
360.323.387
5.833.399
22.282.845
130.057.429
13.051.852
37.366
1.000.191.251
(12.765.075)
1.319.395.790
987.426.176
87
UZUN VADEL‹ D‹⁄ER YÜKÜMLÜLÜKLER
2005 ve 2004 y›llar› için stok de¤er düflüklü¤ü hareketi afla¤›daki flekildedir:
88
Aç›l›fl bakiyesi
Dönem gideri
Konusu kalmayan karfl›l›k
Parasal kazanç/(kay›p)
Kapan›fl bakiyesi
31 Aral›k 2005
YTL
(12.765.075)
(10.267.451)
16.776.593
(6.255.933)
31 Aral›k 2004
YTL
(6.235.802)
(7.287.396)
758.123
(12.765.075)
13. DEVAM EDEN ‹NfiAAT SÖZLEfiMELER‹NDEN ALACAKLAR
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle devam eden inflaat sözleflmelerinden alacaklar bulunmamaktad›r.
14. ERTELENEN VERG‹ VARLIKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLER‹ ve VERG‹LEND‹RME
Grup vergiye esas yasal mali tablolar› ile UFRS’ye göre haz›rlanm›fl mali tablolar› aras›ndaki farkl›l›klardan kaynaklanan geçici
zamanlama farklar› için ertelenmifl vergi aktifi ve pasifini muhasebelefltirmektedir. Söz konusu farkl›l›klar genellikle baz› gelir ve gider
kalemlerinin vergiye esas tutarlar› ile UFRS’ye göre haz›rlanan mali tablolarda farkl› dönemlerde yer almas›ndan kaynaklanmakta
olup afla¤›da aç›klanmaktad›r.
Ertelenmifl vergiye baz teflkil eden zamanlama farkl›l›klar›:
Maddi duran varl›klar
Yararlan›lacak yat›r›m indirimi
Stoklar
Di¤er
31 Aral›k 2005
YTL
615.699.816
(114.212.570)
(41.355.338)
(152.302.416)
307.829.492
31 Aral›k 2004
YTL
490.983.680
(92.257.834)
(49.385.436)
(959.214)
(126.933.161)
221.447.035
Ertelenmifl vergi oran› yat›r›m indirimi hariç %30’dur (2004: %30). Yat›r›m indirimine iliflkin vergi oran› %10,2’dir (2004: %10,2).
Ertelenmifl vergi (aktifleri)/pasifleri:
Maddi duran varl›klar
Yararlan›lacak yat›r›m indirimi
Stoklar
Di¤er
31 Aral›k 2005
YTL
184.709.94
(34.263.771)
(4.218.244)
(45.690.725)
100.537.205
31 Aral›k 2004
YTL
147.295.104
(27.677.350)
(5.037.314)
(287.764)
(38.079.948)
76.212.728
1 Ocak, aç›l›fl bakiyesi
Parasal kazanç
Ertelenmifl vergi karfl›l›¤›
31 Aral›k, kapan›fl bakiyesi
2005
YTL
76.212.728
24.324.477
100.537.205
2004
YTL
37.313.119
(4.536.378)
43.435.917
76.212.728
89
15. D‹⁄ER CAR‹/DÖNEN VARLIKLAR ve D‹⁄ER CAR‹ OLMAYAN/DURAN VARLIKLAR
D‹⁄ER CAR‹/DÖNEN VARLIKLAR
Peflin ödenen personel giderleri
Peflin ödenen sigorta ve di¤er giderler
Peflin ödenen vergi, resim ve harç giderleri
Peflin ödenen katalist bedeli
‹fl avanslar›
Personel avanslar›
Verilen depozito ve teminatlar
Bloke banka mevduatlar› (*)
Di¤er çeflitli dönen varl›klar
31 Aral›k 2005
YTL
1.852.379
3.110.721
234.423
2.059.169
42.593
128.169
28.404.555
34.394
35.866.403
31 Aral›k 2004
YTL
1.801.827
3.458.634
513.905
828.630
363.632
9.711
202.153
689.683
84.253
7.952.428
(*) ‹thal edilecek malzemenin mal bedeli karfl›l›¤› olarak kullan›lmak üzere 31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle 21.168.994 ABD Dolar›
karfl›l›¤› 28.404.555 YTL bankalarda bloke mevduat olarak tutulmaktad›r (31 Aral›k 2004: 7.947.853 ABD Dolar› karfl›l›¤›
10.666.814 YTL verilen siparifl avans›, 513.885 ABD Dolar› karfl›l›¤› 689.683 YTL bloke banka mevduat›).
D‹⁄ER CAR‹ OLMAYAN/DURAN VARLIKLAR
Bloke banka mevduatlar› (*)
Peflin ödenen katalist bedeli
Peflin ödenen sigorta bedeli
Yedek parça ve di¤er malzemeler
31 Aral›k 2005
YTL
32.253.844
10.555.540
392.394
282.389.271
325.591.049
31 Aral›k 2004
YTL
3.063.639
283.257.748
286.321.387
(*) 31 Aral›k 2005 itibariyle bloke mevduat içerisinde bulunan 32.253.844 YTL “Gelir Pay›” tutar›na iliflkindir (bkz.not 10).
Ertelenmifl vergi (aktifi)/pasifi hareketleri:
16. F‹NANSAL VARLIKLAR
Grup’un 31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle ifltirakindeki sermaye tutar› ve oran› afla¤›daki gibidir:
Pay›
%
<1
31 Aral›k 2004
YTL
1.398
2005
YTL
2004
YTL
Maliyet bedeli
1 Ocak itibariyle
Negatif flerefiye düzeltme etkisi (*)
31 Aral›k itibariyle
4.177.910
(4.177.910)
-
4.177.910
4.177.910
Birikmifl amortisman
1 Ocak itibariyle
31 Aral›k itibariyle
(522.238)
522.238
-
(348.158)
(174.080)
(522.238)
-
3.655.672
fiirket unvan›
Borsada ifllem görmeyen
90
Pay›
%
<1
31 Aral›k 2005
YTL
1.398
17. NEGAT‹F fiEREF‹YE (NET)
31 Aral›k itibariyle net defter de¤eri
(*) Önceki dönemlerde gerçekleflen iktisaplardan kaynaklanan negatif flerefiyenin net kay›tl› tutar› ilk defa 31 Mart 2004 tarihinde
veya bu tarihten sonra bafllayan ilk y›ll›k hesap döneminin bafl›ndan itibaren uygulanmaya bafllanan UFRS 3 (“iflletme
birleflmeleri”) gere¤ince “Geçmifl Y›llar Kârlar›” hesab›na s›n›flanm›flt›r (Dipnot 3.h).
18. YATIRIM AMAÇLI GAYR‹MENKULLER
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle yat›r›m amaçl› gayrimenkul bulunmamaktad›r.
31 Aral›k 2005 itibariyle
net defter de¤eri
28.031.999
197.965.983
(1.634.273)
-
Varl›klarda de¤er
düflüklü¤ü-31 Aral›k 2005
12.618.219
674.323.033
28.031.999
- (430.043.117)
- (45.255.276)
575.616
- (474.722.777)
663.177.447
(1.472.633)
Yeralt› ve
Yerüstü
Düzenleri
YTL
28.179.056
(147.057)
Arazi ve
Arsalar
YTL
Birikmifl amortismanlar
1 Ocak 2005 aç›l›fl bakiyesi
Dönem gideri
Sat›fllar
31 Aral›k 2005 kapan›fl bakiyesi
Maliyet de¤eri
Al›mlar
Sat›fllar
Yap›lmakta olan
yat›r›mlardan transfer
19. MADD‹ VARLIKLAR ( NET )
105.304.389
(2.138.349)
(113.424.400)
(10.551.510)
200.662
(123.775.248)
5.275.932
231.217.986
226.544.780
(602.726)
Binalar
YTL
1.394.656.182
(5.941.465)
(2.982.122.136)
(182.948.198)
15.623.974
(3.149.446.360)
184.556.449
4.550.044.007
4.385.030.497
11.304
(19.554.243)
Tesis,
Makine
ve
Cihazlar
YTL
288.782
61.561.510
61.392.930
11.275
(131.477)
Demirbafllar
YTL
84.110.274
(64.611)
6.258.459.283
- (202.800.382)
237.461 504.398.281
27.025
-
(166.873)
(43.563)
(210.436)
504.398.281
-
2.318.297.781
(9.791.220)
- (3.699.437.730)
(247.460.842)
16.528.290
- (3.930.370.282)
5.957.632.080
322.735.339
(21.908.136)
384.485.903
322.712.760
-
237.461
-
Toplam
YTL
91
3.803.648
(12.522)
(119.218.340) (54.462.864)
(5.251.781) (3.410.514)
128.038
(124.470.121) (57.745.340)
61.000
208.645.006
208.584.006
-
Tafl›tlar
YTL
Yap›lmakta
Olan
Yat›r›mlar
ve Verilen
Avanslar
YTL
Di¤er
Maddi
Duran
Varl›klar
YTL
net defter de¤eri
28.179.056
228.674.920
(4.459.410)
-
663.177.447
28.179.056
Varl›klarda de¤er düflüklü¤ü31 Aral›k 2004
5.127.353
-
- (385.367.256)
- (44.680.852)
4.991
- (430.043.117)
658.055.085
(4.991)
28.179.056
-
Yeralt› ve
Yerüstü
Düzenleri
YTL
Dönem gideri
Sat›fllar
Maliyet de¤eri
Al›mlar
Sat›fllar
Yap›lmakta olan
yat›r›mlardan transfer
31 Aral›k 2004
kapan›fl bakiyesi
Arazi ve
Arsalar
YTL
108.417.230
(4.703.150)
(103.240.988)
(10.183.412)
(113.424.400)
226.544.780
14.376.680
212.168.100
-
Binalar
YTL
1.386.707.586
(16.200.775)
(2.803.925.520)
(179.384.209)
1.187.593
(2.982.122.136)
4.385.030.497
10.166.899
4.376.070.735
30.125
(1.237.262)
61.392.930
518.781
61.013.785
67.774
(207.410)
Demirbafllar
YTL
89.217.305
(148.361)
6.901.759
(28.307)
(113.534.381) (51.217.554)
(5.683.994) (3.452.375)
35
207.065
(119.218.340) (54.462.864)
208.584.006
273.351
208.310.690
(35)
Tafl›tlar
YTL
70.588
-
(123.310)
(43.563)
(166.873)
237.461
-
237.461
-
Di¤er
Maddi
Duran
Varl›klar
YTL
Yap›lmakta
Olan
Yat›r›mlar
ve Verilen
Avanslar
YTL
5.957.632.080
-
5.738.428.251
220.653.527
(1.449.698)
Toplam
YTL
384.485.903
-
2.232.654.347
(25.540.003)
- (3.457.409.009)
(243.428.405)
1.399.684
- (3.699.437.730)
384.485.903
(30.463.064)
194.393.339
220.555.628
-
92
Tesis,
Makine
ve
Cihazlar
YTL
Binalar
Yeralt› ve yerüstü düzenleri
Makine ve cihazlar
Tafl›tlar
Döfleme ve demirbafllar
(%)
2-10
2-10
4-25
4-20
5-20
93
20. MADD‹ OLMAYAN VARLIKLAR (NET)
Haklar
YTL
Di¤er maddi olmayan
duran varl›klar
YTL
Toplam
YTL
Maliyet de¤eri
Al›mlar
Sat›fllar
929.754
40.791
970.545
2.540.351
692.119
(45.362)
3.187.108
3.470.105
732.910
(45.362)
4.157.653
Dönem gideri
Sat›fllar
(487.963)
(191.287)
(679.250)
(1.228.935)
(527.910)
45.362
(1.711.483)
(1.716.898)
(719.197)
45.362
(2.390.733)
291.295
1.475.625
1.766.920
Haklar
YTL
Di¤er maddi olmayan
duran varl›klar
YTL
Toplam
YTL
Maliyet de¤eri
Al›mlar
Sat›fllar
856.871
72.883
929.754
2.001.740
633.247
(94.636)
2.540.351
2.858.611
706.130
(94.636)
3.470.105
Dönem gideri
Sat›fllar
(312.397)
(175,566)
(487.963)
(880.907)
(410.098)
62.070
(1.228.935)
(1.193.304)
(585.664)
62.070
(1.716.898)
441.791
1.311.416
1.753.207
31 Aral›k 2005 itibariyle net defter de¤eri
31 Aral›k 2004 itibariyle net defter de¤eri
Maddi varl›klar için amortisman oranlar› afla¤›daki gibidir:
21. ALINAN AVANSLAR
Al›nan avanslar
31 Aral›k 2005
YTL
8.554.099
8.554.099
31 Aral›k 2004
YTL
16.066.868
16.066.868
22. EMEKL‹L‹K PLANLARI
94
Grup’un bilançosunda emeklilik planlar›n› kapsayan herhangi bir yükümlülü¤ü bulunmamaktad›r.
23. BORÇ KARfiILIKLARI
Kurumlar vergisi karfl›l›¤›
Di¤er k›sa vadeli borç karfl›l›klar›
K›sa vadeli borç karfl›l›klar›
Uzun vadeli borç karfl›l›klar›
31 Aral›k 2005
YTL
32.561.984
102.512.786
135.074.770
31 Aral›k 2004
YTL
99.047.041
64.770.864
163.817.905
114.212.570
249.287.340
92.257.834
256.075.739
(Yeniden
Düzenlenmifl)
‹zin
ücretleri
karfl›l›¤› (*)
19.106.384
1.214.217
20.320.601
10.089.147
(3.231.830)
(247.928)
26.929.990
Çevre
yükümlülü¤ü
karfl›l›¤›
11.490.505
11.490.505
12.272.895
(9.802.283)
(1.987.112)
11.974.005
9.390.301
3.732.359
(1.297.949)
(67.120)
11.757.591
K›deme
teflvik
karfl›l›¤› (**)
9.390.301
7.887.804
7.887.804
335.933
8.223.737
(Yeniden
Düzenlenmifl)
Vergi
cezas›
karfl›l›¤›
1.533.297
1.533.297
Navlun
fark›
karfl›l›¤›
18.886.758
64.770.864
54.376.144
(14.332.062)
(2.302.160)
102.512.786
1.213.853
1.213.853
1.213.853
830.165
830.165
(Yeniden
Düzenlenmifl)
Toplam
45.884.106
Tank
(Yeniden
dibi Düzenlenmifl)
firesi IOPC kat›l›m
karfl›l›¤› pay› karfl›l›¤›
-
(*) Grup, çal›flanlar›n›n dönem sonu itibariyle tahakkuk eden izinleri için UMS 19’a göre karfl›l›k ay›rm›flt›r.
(**) K›deme Teflvik Primi çal›flanlar›n ifllerine ve iflyerlerine ba¤l›l›klar›n› teflvik etmek amac›yla 5 y›ll›k k›demi olanalara 45 günlük, 10 y›ll›k k›demi olanlara 55 günlük, 15 y›ll›k
k›demi olanlara 70 günlük, 20 y›ll›k k›demi olanlara 80 günlük, 25 y›ll›k k›demi olanlara 90 günlük ve 30 y›ll›k k›demi olanlara 100 günlük ç›plak ücretleri tutar›nda ve her
k›dem kademesi için bir defaya mahsus olmak üzere k›demlerini doldurduklar› ay›n ücretleriyle birlikte ödenmektedir. UMS 19’a göre gelecekte ödenecek K›deme Teflvik
Primlerinin dönem sonlar›nda tahakkuk etmifl k›sm› için fiirket karfl›l›k ay›rmaktad›r.
Yeniden düzenleme
etkisi (bkz Not 44)
8.570.884
1 Ocak 2005 itibariyle
14.467.800
Dönem içinde ayr›lan karfl›l›k
25.582.348
Dönem içinde iptal edilen
Dönem içinde yap›lan ödemeler
40.050.148
(Yeniden
Düzenlenmifl)
Dava
karfl›l›klar›
5.896.916
D‹⁄ER KISA VADEL‹ BORÇ KARfiILIKLARI
95
UZUN VADEL‹ BORÇ KARfiILIKLARI
K›dem Tazminat› Karfl›l›¤›
96
31 Aral›k 2005
YTL
114.212.570
114.212.570
31 Aral›k 2004
YTL
92.257.834
92.257.834
Türkiye’de mevcut kanunlar çerçevesinde, fiirket’te bir y›ll›k hizmet süresini dolduran ve herhangi bir geçerli nedene ba¤l›
olmaks›z›n ifline son verilen, askerlik hizmeti için göreve ça¤r›lan, vefat eden, erkekler için 25 kad›nlar için 20 y›ll›k hizmet süresini
dolduran yada emeklilik yafl›na gelmifl (kad›nlarda 58, erkeklerde 60 yafl) personele k›dem tazminat› ödemesi yap›lmak zorundad›r.
Mevzuat›n 8 Eylül 1999 tarihi itibar›yla de¤iflmesinden dolay› emeklili¤e ba¤l› hizmet süresi ile ilgili belirli geçifl yükümlülükleri vard›r.
31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle ödenecek k›dem tazminat›, her hizmet y›l› için bir ayl›k maafl üzerinden 1.727,15 YTL (2004:
1.574,74 YTL) tavan›na tabidir.
K›dem tazminat› yükümlülü¤ü zorunluluk olmad›¤›ndan dolay› herhangi bir fonlamaya tabi de¤ildir.
K›dem Tazminat› yükümlülü¤ü, flirketin çal›flanlar›n emekli olmas›ndan do¤an gelecekteki olas› yükümlülü¤ün bugünkü de¤erinin
tahminine göre hesaplan›r. UFRS, flirketin yükümlülüklerini tan›mlanm›fl fayda planlar› kapsam›nda aktüeryal de¤erleme yöntemleri
kullan›larak hesaplanmas›n› öngörür. Buna uygun olarak, toplam yükümlülüklerin hesaplanmas›nda kullan›lan aktüeryal varsay›mlar
afla¤›da belirtilmifltir.
Esas varsay›m, her hizmet y›l› için olan azami yükümlülü¤ün enflasyona paralel olarak artmas›d›r. Dolay›s›yla, uygulanan iskonto
oran›, gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel faiz oran› ifade eder. Sonuçta, 31 Aral›k 2005 tarihi
itibariyle, ekli mali tablolarda yükümlülükler, çal›flanlar›n emeklili¤inden kaynaklanan gelece¤e ait olas› yükümlülü¤ünün bugünkü
de¤eri tahmin edilerek hesaplan›r. Bilanço tarihindeki karfl›l›klar y›ll›k %6,175 enflasyon oran› ve %12 iskonto oran› varsay›m›na
göre, yaklafl›k %5,49 gerçek iskonto oran› ile hesaplanm›flt›r.
2005
2004
YTL
YTL
1 Ocak itibariyle karfl›l›k
92.257.834
84.760.268
Hizmet maliyeti
25.666.786
19,740,219
Faiz maliyeti
4.605.171
4,090,464
Dönem içinde yap›lan ödemeler
(8.317.221)
(5.765.112)
Parasal kay›p/kazanç
(10.568.005)
31 Aral›k itibariyle karfl›l›k
114.212.570
92.257.834
24. ANA ORTAKLIK DIfiI PAYLAR
1 Ocak itibariyle bakiye
Ana ortakl›k d›fl› kâr/zarar
Ana ortakl›k d›fl› temettü pay›
31 Aral›k itibariyle bakiye
2005
YTL
18.487.796
4.203.362
(3.280.476)
19.410.682
25. SERMAYE
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle sermaye yap›s› afla¤›daki gibidir:
Orta¤›n Ad›
T.C Baflbakanl›k
Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›
Di¤er Ortaklar
Enflasyon düzeltme etkisi
Yeniden düzenlenmifl sermaye
31 Aral›k 2005
Pay
Sermaye Pay
Oran› %
Tutar› YTL
51,00
49,00
100,00
127.713.792
122.705.408
250.419.200
1.344.242.642
1.594.661.842
31 Aral›k 2004
Pay
Sermaye Pay
Oran› %
Tutar› YTL
65,76
34,24
100,00
164.683.491
85.735.709
250.419.200
1.344.242.642
1.594.661.842
31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle fiirket’in sermayesi tamam› 1 YKr nominal de¤erli 25.041.919.199 adet A grubu ve Özellefltirme
‹daresi Baflkanl›¤›’na ait bir adet C grubu imtiyazl› hisse senedinden oluflmaktad›r. fiirket ana sözleflmesinin gere¤i olarak Yönetim
Kurulu’nda C grubu hissedar›n gösterece¤i 1 üye bulundurmak zorundad›r. Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu karar› al›nmas› C
grubunu temsil eden üyenin olumlu oy kullanmas›na ba¤l›d›r:
a) fiirket Ana Sözleflmesinde, Yönetim Kurulu toplant› ve karar nisab› ile “‹mtiyazl› Hisse”ye ait haklar› etkileyecek de¤ifliklikler ile
Türk Silahl› Kuvvetlerinin akaryak›t ihtiyac›n›n öncelikle karfl›lanmas›na yönelik yükümlülü¤ü ve bu yükümlülü¤e iliflkin ‹mtiyazl›
Hisseye tan›nan haklar› do¤rudan veya dolayl› yoldan etkileyecek her türlü Ana Sözleflme de¤iflikli¤i yap›lmas›na,
b) Türk Silahl› Kuvvetlerinin akaryak›t ihtiyac›n›n bu tür akaryak›tlar›n üretim kabiliyetinin ve nakil ile ilgili sistemlerinin sa¤lanmas›,
korunmas› da dahil- öncelikli olarak istenilen kalitede, zamanda ve miktarda emsallerine uygun piyasa fiyatlar›nda karfl›lanmas›
esas olup, söz konusu akaryak›tlar›n istenilen kalitenin, zaman›n ve miktar›n d›fl›nda ve/veya emsallerine uygun piyasa fiyatlar›n›n
üstünde karfl›lanmas›na,
c) Türk Silahl› Kuvvetlerinin akaryak›t ihtiyac›n›n karfl›lanmas›n› k›s›tlayacak ve/veya karfl›lanmas›na engel olacak nitelikte,
•
fiirket’in sahip oldu¤u rafinerilerden herhangi birinin kapat›lmas›, sat›lmas›, herhangi bir takyidat ile s›n›rland›r›lmas› veya
rafinerinin kapasitesinin %10’dan fazla azalt›lmas›na, ya da
•
fiirket’in bölünmesine veya baflka bir flirket ile birleflmesine
d) fiirket’in tasfiyesine iliflkin kararlar.
97
TÜPRAfi:
26. SERMAYE YEDEKLER‹
Öz sermaye enflasyon düzeltmesi farklar›
Sermaye
Yasal yedekler
98
31 Aral›k 2005
YTL
31 Aral›k 2004
YTL
1.344.242.642
2.727.473
415.850.531
1.762.820.646
171.969
1.762.992.615
1.344.242.642
2.727.473
415.850.531
1.762.820.646
171.969
1.762.992.615
27. KÂR YEDEKLER‹
31 Aral›k 2005 ve 31 Aral›k 2004 tarihleri itibariyle kâr yedeklerinin nominal tutarlar› afla¤›daki gibidir:
Yasal yedekler
31 Aral›k 2005
YTL
222.398.141
222.398.141
31 Aral›k 2004
YTL
168.272.000
168.272.000
Yasal yedekler, Türk Ticaret Kanunu’na göre ayr›lan birinci ve ikinci tertip yasal yedeklerden oluflmaktad›r. Birinci tertip yasal
yedekler, ödenmifl sermayenin %20’sine eriflene kadar, kanuni net kâr›n %5 oran›nda ayr›l›r. ‹kinci tertip yasal yedekler, ödenmifl
sermayenin %5 ‘ini aflan da¤›t›lan kâr›n %10 ‘udur.
28. GEÇM‹fi YILLAR KÂRI/ZARARI
Geçmifl y›llar kârlar›
Yeniden düzenleme etkisi (Dipnot 44)
31 Aral›k 2005
YTL
354.607.673
3.655.672
358.263.345
(Yeniden
Düzenlenmifl)
31 Aral›k 2004
YTL
338.435.113
(14.528.045)
323.907.068
(*) Önceki dönemlerde gerçekleflen iktisaplardan kaynaklanan negatif flerefiyenin net kay›tl› tutar› ilk defa 31 Mart 2004 tarihinde
veya bu tarihten sonra bafllayan ilk y›ll›k hesap döneminin bafl›ndan itibaren uygulanmaya bafllanan UFRS 3 (“iflletme
birleflmeleri”) gere¤ince mali tablolardan ç›kar›larak “Geçmifl Y›llar Kârlar›” içerisinde muhasebelefltirilmifltir. (Dipnot 3.h ve 17)
29. YABANCI PARA POZ‹SYONU
Döviz Tutar›
Kuru
YTL
USD
USD
USD
USD
USD
105.494.433
49.416.806
21.168.994
464.614
(50.942)
1,3418
1,3418
1,3418
1,3418
1,3418
141.552.430
66.307.470
28.404.556
623.419
(68.353)
Yabanc› Para Borçlar
Krediler
Krediler
Krediler
Toplam
USD
EUR
JPY
(308.311.674)
(14.665.283)
(3.707.068.767)
1,3418
1,5875
0,01140
(413.697.158)
(23.281.137)
(42.260.584)
(479.238.879)
Ticari Borçlar
Ticari Borçlar
Ticari Borçlar
USD
EUR
GBP
(632.355.011)
(18.420)
(774)
1,3418
1,5875
2,3121
(848.493.954)
(29.242)
(1.790)
(848.524.986)
Ticari borçlar ve borç senetleri reeskontu
Di¤er Borç ve Karfl›l›klar
USD
USD
GBP
1.349.761
(35.719.814)
(525.000)
1,3418
1,3418
2,3121
1.811.110
(47.928.846)
(1.213.853)
(49.142.669)
Yabanc› Para Varl›klar
Banka Mevduatlar›
Ticari Alacaklar
Di¤er cari /dönen varl›klar
Alacak Senetleri
Alacak Senetleri Reeskontu
Net Yabanc› Para Pozisyonu
(1.138.275.932)
99
31 Aral›k 2005 tarihi itibariyle:
31 Aral›k 2004 tarihi itibariyle:
100
Döviz Tutar›
Kuru
YTL
USD
USD
USD
EUR
GBP
128.178.402
14.767.432
7.947.853
171.425
22.330
1,3421
1,3421
1,3421
1,8268
2,5765
172.028.233
19.819.370
10.666.814
313.159
57.533
11.037.506
Alacak Senetleri
Alacak Senetleri Reeskontu
USD
USD
530.864
7.385
1,3421
1,3421
712.473
9.911
Yabanc› Para Borçlar
Krediler
Krediler
Krediler
Toplam
USD
JPY
EUR
(198.176.856)
(6.522.238.191)
(5.167.809)
1,3421
0,012913
1,8268
(265.973.158)
(84.221.662)
(9.440.553)
(359.635.373)
Ticari Borçlar
Ticari Borçlar
Ticari Borçlar
Toplam
USD
EUR
GBP
(442.365.902)
(2.207)
(138)
1,3421
1,8268
2,5765
(593.699.277)
(4.032)
(356)
(593.703.665)
Al›nan Depozito-Teminatlar
USD
USD
(8.561.586)
(62.843)
1,3421
1,3421
(11.490.505)
(84.342)
Yabanc› Para Varl›klar
Banka Mevduatlar›
Ticari Alacaklar
Verilen Siparifl Avanslar›
Toplam
Net Yabanc› Para Pozisyonu
(761.306.392)
30. DEVLET TEfiV‹K VE YARDIMLARI
Yoktur.
31. KARfiILIKLAR, fiARTA BA⁄LI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
Gümrüklere verilen teminat mektuplar›
Di¤er teminat mektuplar›
Gümrüklere verilen garanti çekleri
31 Aral›k 2005
YTL
212.165.235
60.614.616
272.779.851
31 Aral›k 2004
YTL
303.660.000
2.492.475
9.662.001
315.814.476
Davalar:
Çevre Kirlili¤i:
fiirket’in çevre kirlili¤i ile ilgili dan›flman firmas›n›n 2005 Haziran ay› içerisinde yapt›¤› incelemeler sonucunda sundu¤u raporda her
bir çevresel konuya iliflkin olarak üç maliyet senaryosu gelifltirilmifltir. Maliyet senaryolar› Türkiye’deki genel piyasa koflullar› ve Türk
ve Avrupa Birli¤i mevzuat› gereklilikleri do¤rultusunda haz›rlanm›fl olup belirli konulara ait teknik çözümlerin fiyatlar›n›
yans›tmaktad›r. Maliyet senaryolar› fiyat tahminleri bak›m›ndan “en iyi durum”, “normal durum” ve “en maliyetli durum” olarak
tan›mlanm›flt›r. Maliyet senaryolar›, tavsiye edilen zaman aral›¤›n›n belirlenmesi ile ele al›nan konunun ve ilgili yat›r›m›n önceli¤i
bak›m›ndan ise “acil”, “orta vade” ve “uzun dönemli” gelifltirme ve yat›r›mlar›n tespit edilmesi sonucunda tamamlanmaktad›r.
Senaryolar genel olarak afla¤›daki flekilde tan›mlanm›flt›r:
-
“En iyi durum” senaryosu; aksi belirtilmedikçe, bir çevresel durumun oluflmad›¤›n› varsayar veya etki azalt›c› faaliyetlerin
maliyet aral›¤›n›n en düflük halidir. Genel olarak, halihaz›rda planlanm›fl olan ve bütçesi ayr›lm›fl olan çal›flmalara yöneliktir;
-
“Normal durum” senaryosu; suya doymam›fl toprak bölgelerinin (vadoz zone) kirlenmifl olmas› (s›n›rl› etkiler) durumuna iliflkindir
veya etki azalt›c› faaliyetlerin maliyet aral›¤›n›n orta k›sm›nda yer almaktad›r. Genel olarak, dan›flman firman›n ziyareti s›ras›nda
tespit edilen durumlara ve görünür temizleme ve azalt›c› faaliyetlere yöneliktir; ve
-
“En maliyetli durum” senaryosu; yeralt› suyuna ulaflan ciddi etkiler ve çeflitli al›c› ortamlara ar›t›lmadan yap›lan deflarjlar gibi
durumlara iliflkindir veya azalt›c› faaliyetlerin maliyet aral›¤›n›n en yüksek halidir.
Dan›flman firman›n haz›rlad›¤› raporda çevre yükümlülüklerine iliflkin harcanmas› “acil” olarak belirtilmifl maliyetler “en iyi durum”,
“normal durum” ve “en maliyetli durum” fiyat tahminlerine göre s›ras›yla 7.205.000 ABD Dolar›, 9.150.000 ABD Dolar› ve
15.848.000 ABD Dolar›’d›r. fiirket yönetimi sözkonusu harcamalar›n normal durum senaryosuna göre gerçekleflece¤ini düflünerek
ilk defa 30 Haziran 2005 tarihi itibariyle 9.150.000 ABD Dolar› karfl›l›¤› 12.272.895 YTL tutar›nda karfl›l›k ay›rm›flt›r. 31 Aral›k 2005
tarihi itibariyle yap›lan harcamalar sonucunda ayr›lan karfl›l›k 11.974.005 YTL olarak gerçekleflmifltir ve Di¤er Borç ve Gider
Karfl›l›klar› hesab›nda muhasebelefltirilmifltir. Sözkonusu raporda fiirket’in acil tan›m›nda yapmas› gerekli çevresel yükümlülüklere
iliflkin sabit k›ymet yat›r›m ve gelifltirme tutar› 6.100.000 ABD Dolar’d›r.
Ayr›ca ayn› rapora göre, fiirket’in, gelecekteki çevre standartlar›n›n de¤iflmesine ba¤l› olarak (Avrupa Toplulu¤u’nun belirledi¤i
standartlara uygunluk sa¤lamak gibi) ve yürürlükteki baz› yönetmeliklere göre orta ve uzun vadede gerçeklefltirmesi gereken
harcamalar veya sabit k›ymet yat›r›mlar›na iliflkin karfl› karfl›ya kalabilece¤i toplam çevre yükümlülü¤ü tutar› en iyi durum tahminine
göre 11.640.000 ABD Dolar›, normal durum tahminine göre 23.810.000 ABD Dolar› ve en maliyetli durum tahminine göre
36.458.000 ABD Dolar›’d›r.
101
K›y› Emniyeti ve Gemi Kurtarma ‹flletmeleri taraf›ndan Ditafl aleyhine aç›lan 4.000.000 ABD Dolar› tutar›ndaki dava bilanço tarihi
itibariyle Yarg›tay’da çözüm aflamas›nda oldu¤u ve söz konusu gemi sigortal› oldu¤u için mali tablolarda söz konusu dava ile ilgili
karfl›l›k ayr›lmam›flt›r.
32. ‹fiLETME B‹RLEfiMELER‹
Yoktur.
33. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA
Yoktur.
34. B‹LANÇO TAR‹H‹NDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR
102
Özellefltime Yüksek Kurulu’nun 7 Kas›m 2005 tarihli ve 2005/128 no’lu karar› uyar›nca fiirket’in %51 oran›ndaki ‹dare hissesi için
4.140.000.000 ABD Dolar› bedelle en yüksek teklifi veren Koç-Shell Ortak Giriflim Grubu’na ihale flartnamesi uyar›nca sat›lmas›na
karar verilmiflti. 26 Ocak 2006 tarihinde Koç-Shell Ortak Giriflim Grubu’nun ihale flartnamesi gere¤ince kurmufl olduklar› Enerji
Yat›r›mlar› A.fi. taraf›ndan al›m bedeli olan 4.140.000.000 ABD Dolar› Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na nakden ve defaten
ödenmifl ve Tüprafl hisseleri teslim al›nm›flt›r.
27 Ocak 2006 tarihinde fiirket yönetim kurulu üyeliklerine Enerji Yat›r›mlar› A.fi’yi temsilen yönetim kurulu baflkan› olarak Mustafa
Vehbi Koç, yönetim kurulu baflkan vekili olarak Mehmet Ömer Koç, yönetim kurulu üyesi olarak Fevzi Bülent Özayd›nl›, Temel
Kamil Atay, Erol Memio¤lu ve Cüneyt A¤ca; denetim kurulu üyeliklerine Ali Tar›k Uzun ve ‹brahim Murat Ça¤lar atanm›fllard›r.
fiirket hisselerinin al›nmas› ile ilgili olarak Enerji Yat›r›mlar› A.fi.'nin kullanm›fl oldu¤u 1.800.000.000 ABD Dolar› tutar›ndaki kredi için
fiirket hisselerinin %51'i üzerinde kredi veren ilgili bankalar lehine rehin tesis edilmifltir.
Petrol-‹fl Sendikas› taraf›ndan, fiirket’in %51’ine tekabül eden kamu hissesinin özellefltirilmesine iliflkin olarak haz›rlanan ihale
flartlar› belgesinin yürütmesinin durdurulmas› ve iptali talebiyle aç›lan davada, Dan›fltay 13. Dairesi taraf›ndan verilen davac›n›n dava
konusu ifllemin yürütmesinin durdurulmas› talebinin reddi karar›na karfl› yap›lan itiraz üzerine, itiraz› inceleyen Dan›fltay ‹dari Dava
Daireleri Kurulu taraf›ndan verilen 2 fiubat 2006 tarih ve 2005/864 esas say›l› karar ile “itiraz›n kabulüne ve dava konusu ifllemin
yürütülmesinin durdurumas›na” karar verilmifltir.
Dan›fltay ‹dari Dava Daireleri Kurulu taraf›ndan verilen 2 fiubat 2006 tarih ve 2005/862 esas say›l› karar ile yukar›da aç›klanan
2005/864 karar sonucu ihale flartnamesinin yürütmesinin durdurulmas›na karar verildi¤inden fiirket’in özelllefltirmesine iliflkin
yap›lan ihaleyi sonuçland›ran 12 Eylül 2005 tarihli ‹hale Komisyonu Karar›n›n dayanaks›z kald›¤› tespit edilmifl ve bu sebepten
yürütülmesinin durdurulmas›na karar verilmifltir.
26 Ocak 2006 tarihli ve 412 say›l› yönetim kurulu karar› uyar›nca “Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. Genel Müdürlü¤ü Kapsam D›fl›
Personel Yönetmeli¤i’nin” iptaline karar vermifltir. Bu nedenle fiirket, 27 Ocak 2006 tarihinde kapsam d›fl› personele eski
yönetmelik uyar›nca hak kazand›klar› 2.074.243 YTL tutar›ndaki k›deme teflvik ikramiyesini ödemifltir.
29 Mart 2006 tarihinde Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› yapm›fl oldu¤u aç›klama ile fiirket’in sat›fl›nda Dan›fltay’›n vermifl oldu¤u
yürütmeyi durdurma karar›n›n uygulan›p uygulanmayaca¤›n› ihale sonucunu onaylam›fl olan Özellefltirme Yüksek Kurulu karar›na
b›rak›ld›¤›n› aç›klam›flt›r.
35. DURDURULAN FAAL‹YETLER
Yoktur.
SATIfi GEL‹RLER‹
Yurtiçi sat›fllar
Yurtd›fl› sat›fllar
Di¤er gelirler
Di¤er indirimler (-)
Net sat›fllar
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
24.277.330.495
2.558.957.884
942.634
(11.992.427.062)
14.844.803.951
SATIfiLARIN MAL‹YET‹
‹lk madde ve malzeme giderleri
Direkt iflçilik giderleri
Genel üretim giderleri
Amortisman giderleri
Yar› mamul kullan›m›
Mamul stoklar›ndaki de¤iflim
Stok de¤er düflüklü¤ündeki de¤iflim
Sat›lan mamullerin maliyeti
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(12.548.106.027)
(79.480.305)
(268.366.177)
(228.470.935)
(9.721.623)
65.723.082
6.509.142
(13.061.912.843)
Ticari mallardaki de¤iflim
Ticari mal al›mlar›
Sat›lan ticari mallar›n maliyeti
43.591.644
(655.341.629)
(611.749.985)
Di¤er hizmet maliyetleri
Sat›lan hizmet maliyeti
(3.442.679)
(146.086.249)
(149.528.928)
Di¤er sat›fllar maliyeti
Sat›fllar›n maliyeti
(20.871)
(13.823.212.627)
103
36. ESAS FAAL‹YET GEL‹RLER‹
H‹ZMET GEL‹RLER‹
Tafl›mac›l›k gelirleri
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
12.670.970
ESAS FAAL‹YETLERDEN D‹⁄ER GEL‹RLER/FA‹Z+TEMETTÜ+K‹RA
104
Müflterilerden al›nan faiz gelirleri
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
11.013.237
37. FAAL‹YET G‹DERLER‹
Araflt›rma ve gelifltirme giderleri (-)
Pazarlama sat›fl ve da¤›t›m giderleri (-)
Genel yönetim giderleri (-)
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(111.243)
(52.839.066)
(181.706.043)
(234.656.352)
Araflt›rma ve gelifltirme giderlerinin detay› afla¤›daki gibidir:
Personel giderleri
Endirekt malzeme giderleri
D›flardan sa¤lanan fayda ve hizmetler
Vergi, resim ve harçlar
Di¤er
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(69.122)
(2.068)
(3.803)
(17.768)
(18.482)
(111.243)
Personel giderleri
Di¤er
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(19.920.612)
(5.223.776)
(21.283.822)
(150.182)
(4.896.230)
(1.364.444)
(52.839.066)
Genel yönetim giderlerinin detay› afla¤›daki gibidir:
Personel giderleri
Di¤er
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(104.986.533)
(4.187.220)
(10.790.146)
(25.328.154)
(4.382.394)
(32.031.596)
(181.706.043)
38. D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN GEL‹R/G‹DER VE KÂR/ZARARLAR
D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN GEL‹R ve KÂRLAR
Kira gelirleri
Konusu kalmayan karfl›l›klar
Mevduat faiz gelirleri
Kambiyo kârlar›
Reeskont faiz gelirleri
Tazminat ve ceza gelirleri
Di¤er
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
1.292.462
30.183.368
97.536.652
132.355.513
25.098.968
4.949.677
4.973.361
296.390.001
105
Pazarlama sat›fl ve da¤›t›m giderlerinin detay› afla¤›daki gibidir:
D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN G‹DER ve ZARARLAR (-)
106
Yasal davalar karfl›l›k giderleri
‹zin ücretleri karfl›l›k giderleri
K›deme teflvik karfl›l›k gideri
Çevresel yükümlülük karfl›l›k giderleri
Vergi cezas› karfl›l›¤›
Navlun fark› karfl›l›¤›
Di¤er karfl›l›k giderleri
Komisyon giderleri
Kambiyo zararlar›
Reeskont faiz giderleri
Çal›flmayan k›s›m giderleri
Çal›flmayan k›s›m amortisman giderleri
Tazminat ve ceza giderleri
Di¤er
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(25.582.348)
(10.089.147)
(3.732.359)
(12.272.895)
(335.933)
(1.533.297)
(328.498)
(303.461)
(96.968.294)
(24.837.658)
(20.734.529)
(6.987.801)
(5.085.914)
(6.765.629)
(215.557.763)
39. F‹NANSMAN G‹DERLER‹
K›sa vadeli borçlanma giderleri
Uzun vadeli borçlanma giderleri
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
(2.793)
(6.904.798)
(6.907.591)
40. NET PARASAL POZ‹SYON KÂR/ZARARI
Sermaye Piyasas› Kurulu’nun 17 Mart 2005 tarih ve 11/367 say›l› toplant›s›nda yüksek enflasyon döneminin sona erdi¤i; ayr›ca
yüksek enflasyon döneminin devam›na iliflkin di¤er emarelerin de büyük ölçüde ortadan kalkt›¤› hususlar› çerçevesinde, 2005
y›l›nda mali tablolar›n enflasyona göre düzeltilmesi uygulamas›na son verilmesine karar verilmifltir. Bu nedenle, 31 Aral›k 2005 tarihli
ekli mali tablolarda net parasal pozisyon kâr›/zarar› bulunmamaktad›r.
41. VERG‹LER
1 Ocak-31 Aral›k
2005
YTL
Vergi gideri:
Cari vergi gideri
Ertelenmifl vergi gideri
197.575.606
24.324.477
221.900.083
Vergi karfl›l›¤›n›n mutabakat›:
Vergi ve parasal kazanç/(kay›p) öncesi kâr/(zarar)
Parasal kazanç/(kay›p)
Parasal kazanç/(kay›p) sonras› ve vergi öncesi zarar
31 Aral›k
2005
YTL
884.543.826
884.543.826
Etkin vergi oran› ile (2005:%30) hesaplanan vergi
265.363.148
Kanunen kabul edilmeyen giderlerin vergi etkisi
Temettü ve di¤er vergiden muaf gelirlerin vergi etkisi
Yararlan›lan yat›r›m indirimlerinin vergi etkisi
Vergiden muaf parasal kazançlar›n/(kay›plar›n) vergi etkisi
28.739.723
(14.398.704)
(36.216.189)
(21.587.895)
Vergi
221.900.083
Kurumlar Vergisi
Vergiye tabi kurum kazanc› üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oran›, ticari kazanc›n tespitinde gider yaz›lan vergi
matrah›ndan indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve yurtiçinde yerleflik flirketlerden al›nan temettüler, vergiye tabi olmayan gelirler ve
kullan›lan yat›r›m indirimleri düflüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktad›r.
2005 y›l›nda uygulanan efektif vergi oran› %30 (2004: %33)’dur.
Türkiye’de geçici vergi üçer ayl›k dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 2005 y›l› kurum kazançlar›n›n geçici vergi
dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aflamas›nda kurum kazançlar› üzerinden %30 oran›nda geçici vergi hesaplanm›flt›r (2004: %33).
Zararlar, gelecek y›llarda oluflacak vergilendirilebilir kârdan düflülmek üzere, maksimum 5 y›l tafl›nabilir. Ancak oluflan zararlar
geriye dönük olarak, önceki y›llarda oluflan kârlardan düflülemez.
Türkiye’de vergi de¤erlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaflma prosedürü bulunmamaktad›r. fiirketler ilgili y›l›n hesap
kapama dönemini takip eden y›l›n 15 Nisan tarihine kadar vergi beyannamelerini haz›rlamaktad›r. Vergi Dairesi taraf›ndan bu
beyannameler ve buna baz olan muhasebe kay›tlar› 5 y›l içerisinde incelenerek hatal› ifllem tespit edilirse de¤ifltirilebilir.
Gelir Vergisi Stopaj›
Kurumlar vergisine ek olarak, da¤›t›lmas› durumunda kâr pay› elde eden ve bu kâr paylar›n› kurum kazanc›na dahil ederek beyan
eden tam mükellef kurumlara ve yabanc› flirketlerin Türkiye’deki flubelerine da¤›t›lanlar hariç olmak üzere kâr paylar› üzerinden
ayr›ca gelir vergisi stopaj› hesaplanmas› gerekmektedir. Gelir vergisi stopaj› 24 Nisan 2003 tarihinden itibaren tüm flirketlerde %10
olarak ilan edilmifltir. Da¤›t›lmay›p sermayeye ilave edilen kâr paylar› gelir vergisi stopaj›na tabi de¤ildir. 2002 ve öncesinde
kurumlar vergisinden istisna edilen baz› kazançlar üzerinden da¤›t›ma ba¤l› olmaks›z›n yap›lan istisna kazanç stopaj› genel olarak
kald›r›lm›flt›r. Ancak, 24 Nisan 2003 tarihinden önce al›nm›fl yat›r›m teflvik belgelerine istinaden yararlan›lan yat›r›m indirimi tutar›
üzerinden hala %19.8 vergi tevkifat› yap›lmas› gerekmektedir. fiirketlerin vergilendirilebilir kazançlar› yat›r›m indirimi istisnas›na konu
olabilecek tutara ulafl›ncaya dek, bu indirimden yararlan›labilir. fiirketlerin kâr etmemesi ya da zararda olmas› durumunda bu
indirim hakk› sonraki y›llarda elde edilecek vergilendirilebilir kazançlardan düflülmek üzere sonraki y›llara tafl›nabilir
Enflasyona Göre Düzeltilmifl Vergi Hesaplamalar›
2003 y›l› ve önceki dönemlerde, sabit k›ymetlerin ve buna ba¤l› olarak amortismanlar›n›n senelik olarak yeniden de¤erlemeye tabi
tutulmalar› haricinde; vergiye esas dönem kâr› enflasyona göre düzeltilmifl tutarlar› üzerinden hesaplanmamaktayd›. 30 Aral›k 2003
tarih ve 25332 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanan 5024 say›l› Kanun ile Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulamas›n›n 2004 y›l›
ve sonraki dönemlerde geçerli olacak flekilde; enflasyon oran›n›n kanunda belirlenen s›n›rlara ulaflmas› durumunda uygulanmas›n›
gerektirmektedir. Vergi mevzuat›ndaki enflasyon muhasebesi ilkeleri UMS 29 “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal
Raporlama” standard›ndaki hükümlerden önemli ölçüde farkl›l›k göstermemektedir. 2004 y›l› için enflasyon belirli kriterleri aflt›¤› için
5024 say›l› kanuna gore fiirket enflasyon düzeltmesi yapm›fl ve bu bakiyeler 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle aç›l›fl bakiyesi olarak
al›nm›fl olup, 2005 y›l›nda kanunun belirledi¤i kriterler gerçekleflmedi¤i için Enflasyon Muhasebesi uygulanmam›flt›r.
42. H‹SSE BAfiINA KÂR
31 Aral›k 2005 tarihinde sona eren y›la iliflkin olarak birim hisse bafl›na kâr hesaplamas›, ç›kar›lan bedelsiz hisselerin etkisi
gözönüne al›narak yap›lm›flt›r. 2005 y›l› için ayr›ca di¤er mali enstrümanlara iliflkin hisse bafl›na kâr hesaplanmas›n› gerektirecek,
baflka bir mali enstrüman bulunmamaktad›r.
31 Aral›k 2005 tarihinde sona eren y›l için Grup hisselerinin a¤›rl›kl› ortalamas› ve birim hisse bafl›na kâr hesaplamalar› afla¤›daki gibidir:
Dönem içinde tedavülde bulunan hisse senedinin a¤›rl›kl› ortalama adedi
Net dönem kâr› (YTL)
Hisse bafl›na kâr (Ykr)
1 Ocak-31 Aral›k 2005
25.041.920.000
658.440.381
2,62935
107
Grup, Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir.Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlar›na iliflkin tahmini vergi yükümlülükleri
için ekli mali tablolarda gerekli karfl›l›klar ayr›lm›flt›r.
43. NAK‹T AKIM TABLOSU
Nakit ak›m tablosu ekli mali tablolar ile birlikte verilmifltir. Dipnotlarda aç›klanacak baflkaca bir hususa rastlanmam›flt›r.
44. MAL‹ TABLOLARI ÖNEML‹ ÖLÇÜDE ETK‹LEYEN YA DA MAL‹ TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANAB‹L‹R, VE
ANLAfiILAB‹L‹R OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKL‹ OLAN D‹⁄ER HUSUSLAR
108
Grup’un 2002, 2003 ve 2004 y›llar›na ait olarak hesaplad›¤› kurumlar vergisi karfl›l›¤›, 2005 y›l› içinde vergi dairesi ile var›lan
mutabakat sonucu düzeltilmifl olup, 2002 y›l›na ait olan 7.887.804 YTL tutar›ndaki eksik ödenen kurumlar vergisi 13 Mart 2006
tarihinde ödenmifltir. Buna iliflkin olarak ekli mali tablolarda 1 Ocak 2005 aç›l›fl bakiyeleri düzeltilmifltir.
Grup 7 Ekim 2005 tarihili “‹dari Koordinasyon Toplant›s›”’nda al›nan karar uyar›nca, geçici personelin sendika üyeli¤i öncesi
müteahhit firmalardaki çal›flma dönemine ait y›ll›k izinlerinin kay›t alt›na al›nmas›na karar vermifltir. Bu nedenle 2005 y›l› içinde
yürütülen çal›flmalar sonucunda Grup geçici iflçilerin Grup’ta ifle bafllad›klar› tarih ile sendikaya üye olduklar› tarih aras›nda hak
kazand›klar› y›ll›k izin günleri için de karfl›l›k ayr›m›flt›r. Bu duruma iliflkin olarak ekli mali tablolarda 1 Ocak 2005 aç›l›fl bakiyeleri
düzeltilmifltir.
Grup’un 2004 y›l›na iliflkin y›ll›k 150.000 tonun üzerinde petrol ürününün kabotaj hatt›nda tafl›nmas›na istinaden 2005 y›l›nda
1.213.853 YTL tutar›nda ödeme yapm›flt›r. Yap›lan bu ödemeye iliflkin olarak ekli mali tablolarda 1 Ocak 2005 aç›l›fl bakiyeleri
düzeltilmifltir.
Grup 2005 y›l›nda alm›fl oldu¤u karar uyar›nca aleyhine aç›lm›fl olan davalar iliflkin olarak gelecekte olas› faiz yükümlülü¤ünü
hesaplam›fl ve kay›tlar›na alm›flt›r. Bu nedenle dava karfl›l›klar›n›n 1 Ocak 2005 aç›l›fl bakiyesi düzeltilmifltir.
Sonuç olarak afla¤›daki rakamlar 2004 y›l›nda önceden raporlanan ile yeniden düzenlenmifl de¤erleri göstermektedir:
31 Aral›k itibariyle:
Birikmifl kârlar
2004
Daha önce raporlanan
YTL
2004
Yeniden düzenlenmifl
YTL
144.931.147
79.512.344
956.345.247
163.817.905
76.212.658
940.758.174
Yeniden düzenleme etkisi
YTL
18.886.758
(3.299.686)
(15.587.073)
-
Finar Kurumsal ‹letiflim © 2006 0212 259 43 11
Genel Müdürlük
41790 Körfez, Kocaeli
Tel: (0262) 316 30 00 (20 hat)
Faks: (0262) 316 30 10 - 316 30 11
Teleks: 33316 tprg tr - 33317 prgm tr
E-posta: [email protected]
www.tupras.com.tr
‹zmit Rafineri Müdürlü¤ü
Tel: (0262) 316 30 30
Faks: (0262) 316 37 24
Teleks: 33316 tprg tr - 33317 prgm tr
‹zmir Rafineri Müdürlü¤ü
34800 Alia¤a, ‹zmir
Tel: (232) 616 1250(5 hat)
Faks: (0232) 616 22 49 - 616 12 49 - 616 23 83
Teleks: 51704 iraf tr - 51708 tpra tr
K›r›kkale Rafineri Müdürlü¤ü
71001 K›r›kkale
Tel: (0318) 266 91 00 (20 hat)
Faks: (0318) 266 91 37-266 91 38
Teleks: 44924 oraf tr - 44691 toar tr
Batman Rafineri Müdürlü¤ü
72100 Batman
Tel: (0488) 213 42 30 (10 hat)-215 02 18 (10 hat)
Faks: (0488) 213 39 19
Teleks: 72309 btup. tr
Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü¤ü
Tel: (0262) 317 20 00
Faks: (0262) 317 20 20- 317 22 22
Ankara ‹rtibat Bürosu
Atatürk Bulvar›, Atayurt Iflhan›,
No: 169/64 06680 Bakanl›klar, Ankara
Tel: (0312) 417 12 05(5 hat)
Faks: (0312) 417 75 12
www.tupras.com.tr
www.tupras.com.tr

Rapor - Teknolojik Kazalar Bilgi Sistemi

Transkript

Benzer belgeler

Sami ÜNLÜ 1973 İstanbul Fatih doğumludur. Pertevniyal Lisesini

MB5002 NÜMER K ANAL Z QUIZ I

KRAV MAGA sporu yükseliyor K›rkp›nar flampiyonu Recep Kara