DÖVİZ DERGİSİ`NDE
Transkript
DÖVİZ DERGİSİ`NDE
PİYASA GELİŞMELERİNİ İLK SİZ TAKİP EDİN döviz dergisi 1 nİSAN pazartesİ - SAYI NO : 11 BİRÇOK ANALİZ PİYASA İLE İLGİLİ GELİŞMELER DÖVİZ DERGİSİ’NDE ANALİZ www.dovizdergisi.com İÇİNDEKİLER A N A L İ Z L E R H A B E R L E R • PETROL ANALİZ SAYFA 4 • ŞEKER ANALİZ SAYFA 5 • EUR/USD ANALİZ SAYFA 6 • GBP/USD ANALİZ SAYFA 6 • USD/JPY ANALİZ SAYFA 7 • USD/TRY ANALİZ SAYFA 7 • GÜNEY KIBRIS’I KURTARMA OPERASYONU ACISINI SLOVENYA’DAN ÇIKARIYOR SAYFA 8 • OECD AMERİKAN EKONOMİSİNDEN UMUTLU SAYFA 11 • BASINDAN HABERLER SAYFA 15 • 2013’ÜN OTOMOBİLİ VOLKSWAGEN GOLF SAYFA 21 • AB VE İNGİLTERE ARASINDA YENİ BİR BÜTÇE ÇATIŞMASININ AYAK SESLERİ SAYFA 21 • AB VE JAPONYA, SERBEST TİCARET MÜZAKERELERİNE BAŞLIYOR SAYFA 21 • AB, GENİŞ BANT İNTERNETİ UCUZLATMAK İSTİYOR SAYFA 22 • ANASTASİADİS EURO BÖLGESİ BİZİ DENEYLERİNE ALET ETTİ SAYFA 23 • BERSANİ ŞU ANDA SADECE BİR AKIL HASTASI İTALYA’YI YÖNETMEK İSTEYEBİLİR SAYFA 23 • BM’NİN KİMYASAL RAPORU BİR AY SONRA SAYFA 24 • BRICS NEDEN DÜŞÜK VİTESLE İLERLİYOR SAYFA 24 • BRICS ÜLKELERİ’NE “YENİ EMPERYALİZM” SUÇLAMASI SAYFA 25 • BRICS, İSRAİL’İ ELEŞTİRDİ SAYFA 26 • BULGARİSTAN, ENERJİ SEKTÖRÜNDE REFORM İÇİN ABD’DEN YARDIM İSTEDİ SAYFA 27 • BÜTÇE KESİNTİLERİ TOPLUMUN EN KIRILGAN KESİMİNİ VURACAK SAYFA 27 • ÇİNLİ MÜHENDİS AMERİKAN İSTİHBARATINI MAHKEMELİK ETTİ SAYFA 28 • DİJSSELBLOEM KIBRIS’LA BİRLİKTE EURO BÖLGESİ’NDE İŞLER DEĞİŞECEK SAYFA 28 • DÜNYANIN EN EKONOMİK ELEKTROMOBİLİ JAPONYA’DA SAYFA 29 • ECB YÖNETİCİSİNDEN EUROGROUP BAŞKANI’NIN TARTIŞMALI “KURTARMA” MODELİNE DESTEK SAYFA 29 • GAZPROM AVRUPA’YA İHRACAT HIZLA BÜYÜYOR SAYFA 30 • GOOGLE İSVEÇÇE BİR KELİME OLMAK İSTEMİYOR SAYFA 30 • GAZPROM AVRUPA’YA İHRACAT HIZLA BÜYÜYOR SAYFA 30 • IRAK’TA HALK ALTYAPI EKSİKLİĞİNDEN ŞİKAYETÇİ SAYFA 31 • KAYA GAZI ANLAŞMASI, AB’DE ENERJİ DEVRİMİNİ GETİRMEYEBİLİR SAYFA 31 • KIBRIS KRİZİ SIRADA HANGİ EURO ÜLKESİ VAR SAYFA 33 • LAVROV RUSYA’NIN DIŞ POLİTİKASINI AYDINLATTI SAYFA 34 • LETONYA KORKMAYIN, KIBRIS’TAN KAÇAN PARALAR BİZE GELMİYOR SAYFA 34 • LÜKSEMBURG FİNANS SEKTÖRÜMÜZE GÖZ DİKTİ SAYFA 35 • MAKEDONYA’DA YEREL SEÇİM SAKİN GEÇTİ, AB UMUTLARI GÜÇLENDİ SAYFA 35 • MOSCOW CİTY’DE RUSYA KULESİ’Nİ TÜRKLER İNŞA EDECEK SAYFA 36 • OTOMATİK KESİNTİLERİN ETKİLERİ HİSSEDİLİYOR SAYFA 36 • POLONYA BAŞBAKANI’NDAN “EURO REFERANDUMUNA” DESTEK SAYFA 36 • POLONYALILAR EURO’YA GEÇMEK İSTEMİYOR SAYFA 37 • PORTEKİZ HÜKÜMETİ DÜŞEBİLİR SAYFA 37 • RUSYA BAŞKANI VE MISIR CUMHURBAŞKANI BULUŞTU SAYFA 37 • RUSYA KİMYASAL SİLAHLARINI İMHA EDİYOR SAYFA 38 • RUSYA VE ÇİN STRATEJİK ORTAKLIĞI GENİŞLETECEK SAYFA 38 • RUSYA VE GÜNEY AFRİKA ORTAK HELİKOPTER ÜRETECEK SAYFA 38 • RUSYA-ÇİN-ABD ÜÇGEN DİYALEKTİĞİ SAYFA 38 • SİLAH ANLAŞMASINA İRAN, K.KORE VE SURİYE’DEN ENGEL SAYFA 39 • TÜRKİYE’DEN KIBRIS DOĞALGAZI İÇİN ÜÇ ALTERNATİFLİ TEKLİF SAYFA 40 • ZUCKERBERG POLİTİKAYA MI ATILIYOR SAYFA 40 2 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com NEDEN DÖVİZ DERGİSİ ? Dünyanın en büyük piyasasında işlem yapmak ve yaptığınız işlemler için bilgi almak istiyorsunuz. Döviz dergisini okuyorsunuz çünkü yurt dışı piyasalardaki gelişmelerin hayatımızı daha çok etkilediği bugünlerde, başta ekonomik olmak üzere, politik, sosyal, çevresel ve teknolojik oluşumları daha yakından takip etmek ve yurt dışı spot parite (fx), vadeli işlemler, opsiyon ve CFD piyasaları aracılığıyla yatırım portföyünüzü çeşitlendirmek istiyorsunuz. 2001 ve 2007 yılında yaşanan ekonomik krizler sonrasında, ülkemizde önce döviz dalgalanmalarının serbest bırakılması, ardından faizlerin hızla gerileyerek cazibesini kaybetmesi, yatırımcıların alternatif yatırım araçlarına yönelmesine neden olmuştur. Yatırımcıların kaldıraçlı yatırım enstrümanlarına olan talebi, uzun bir süredir Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş’nin faaliyete geçmesini sağlamış, zamanla aynı şekilde çalışan yurt dışı piyasalara ilgi daha da artmıştır. Bu ilgi, yatırımcıların tek bir borsa ve geleneksel enstrümanlar yanında, farklı yatırım alternatiflerine duydukları ihtiyacı işaret etmektedir; bu durum aynı zamanda ülkemizdeki yatırımcıların daha nitelikli ve bilinçli olmaları yolunda güzel bir trendin başladığının da işaretidir. Döviz Dergisi bu trende paralel olarak, yatırımcıların yurt dışı piyasalara güvenilir ve etkin bir kaynaktan erişimlerini sağlamak üzere kurulmuştur. DÖVİZ DERGİSİ İLETİŞİM Telefon : 0(212) 505 37 69 E-Posta : [email protected] Adres : Galataderesi Cd. 27/6 Şişli - İstanbul Sitemizde zengin kapsamlı strateji bültenlerimize erişebileceksiniz. Döviz Dergisi ile edindiğimiz tecrübelerimizi ve bilgilerimizi sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz. Günlük yazılı ve görüntülü bültenlerimiz yanında, şirketimizin tecrübesinden birebir komünikasyonla faydalanabilme ayrıcalığının size katma değer olacağına inanıyoruz. Spot parite (fx), vadeli işlemler, opsiyon ve CFD piyasalarında onlarca parite, metal, emtia, hisse senedi, hazine bonosu yatırımları yaparken profesyonel desteğe ihtiyaç duyacağınızı düşünüyorsanız, gelin birlikte çalışalım. Kişiye özgün ve 7/24 hizmetlerimizden faydalanma imkânına gerçek anlamda ilk defa ulaşma fırsatını yakalayın. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 3 EMTİA ANALİZ PETROL (CRUDE OİL) ANALİZ Kıbrıs’ta yaşanan kriz ve İtalya’da süren politik belirsizlik global ekonomi hakkında endişelere yol açarken,EAI raporu petrol fiyatlarında yükselişi tetikledi. Geçtiğimiz hafta petrol stoklarının ABD’de 3,3 milyon arttığını gösteren rapor petrol rafinerilerinin Ocak’dan beri en yüksek oran olan 85,7% kapasiteyle (bir önceki haftaya göre 2,2% daha fazla) çalıştığını gösteriyor. EAI verileri gösteriyor ki, ABD Aralık ayında petrol ihtiyacının 88%’ini kendisi üretmiş. Bu rakam 1987’den beri en yüksek oranı temsil ediyor. 94.4 destek seviyesinin altında kalıcı kalmayan petrol 94.4 desteginin üzerinde fiyatlanmaya devam ediyor. 97.5 direnç seviyesinin üzerine çıkma dinamiğine çıkacak gelişme bu haftaki NFP ve işsizlik verisi olacaktır. Gelecek endişe verecek rakamlar petrolü tekrar 94.4’e geriletebilir. 97.5 ve 98.8 önemli direnç noktalarıdır. 97.5’in üzerinde 97.9 önemsiz direnç seviyesi olarak görünse bile bizler 97.9’dan 94.4 hedefli 99.1 stop kullanarak satış öneriyoruz. 4 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com EMTİA ANALİZ ŞEKER (SUGAR) ANALİZ Mayıs vadeli şeker fiyatları gerilemeye devam ediyor.Vadeli işlemler raporuna göre yatırımcılar alım pozisyonlarını korurken satış yapan yatırımcılar ise çok makul miktarda satışlarını kapattığını gözlemliyoruz. 36p seviyesinden gerilemeye başlayan şeker fiyatları haftayı 17.6p’den kapatmıştı. Bizler uzun vade şeker fiyatlarının artık toparlanmaya başlayacağını düşünüyoruz. Fakat alım yapılacak olur isek mayıs vadeli tercih etmeyiz. Mayıs vadeli büyük ihtimal mayıs başına kadar gerilemeye veya yatay hareket etme dinamiğini koruyor görüntüsünü görüyoruz. Bu nedenle kısa sürede aniden yükselecek bir şeker fiyatı beklemiyoruz. Kısa vade satışlarda çok kısa stop kullanılmalıdır. 17.45p’nin altında kısa vade kalıcı fiyatlanma görebiliriz. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 5 PARİTE ANALİZ EUR / USD ANALİZ Pazartesi günü açıklanan Çin’den imalat sektörü büyüme verisi dolara destek olurken, ABD’den gelen imalat endeksi verisi ile dolar değer kaybetti. Hafta içi FED yöneticilerin açıklamaları ve ABD’den gelecek ADP,NFP verileri dolar üzerinde büyük değişimlere yol açabilir. EURUSD paritesi 1.285 seviyesinden işlem görmeye devam ederken 1.292 direnç seviyesini test etmek için dinamik oluşturduğunu görüyoruz. Parite hafta içi 1.292 direnç seviyesine yükselebilir. Bu seviyenin hemen üzerinde güçlü direnç 1.299’da yer almaktadır. Parite her iki direnç seviyesine yükselebilir. Fakat paritede kalıcı bir yükseliş için bu hafta 1.292’in üzerinde günlük ortalama görmeliyiz ki parite 1.34’e yükseliyor diyebilelim. Paritede haftalık işlem yapan yatırımcılar 1.283’dan 1.292 ve 1.299 hedefli 1.279 stop kullanarak alım öneriyoruz. GBP / USD ANALİZ G.Kıbrıs sorunu ve ingiltere’nin notunun düşürüleceği görüşleri pariteyi yükseltti. Sebebi ise AB üye olan bir ülkenin farklı para birimi değerlenirdi. GBPUSD paritesi 1.523’dan işlem görüyor. 1.537 direnç seviyesini test etmek üzere fiyatlanıyor. 1.515’den 1.537 hedefli 1.51 stop kullanarak alım öneriyoruz. İşlem gören seviyelerden de makul hacimde yatırım yapılabilir. 6 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com PARİTE ANALİZ USD / JPY ANALİZ Parite 93.4 seviyesinden fiyatlanıyor. Bizler makul hacimde 91.4 hedefli satış öneriyoruz. USD / TRY ANALİZ S&P, Türkiye ekonomisinin güçlü mali performansı bozmadan yeniden dengelendiğini ve ekonominin sermaye girişlerindeki değişiklikler karşısında daha güçlü olduğunu belirterek, Türkiye’nin kredi notunu BB’den BB+’ya yükseltmişti. Diğer gelişmekte olan ülkelerden pozitif ayrılan TRY’ye gelen alımlarla USDTRY paritesi 1,82 seviyesinden 1,81 seviyesine kadar gerilemişti. Şubat ayı Dış Ticaret verileri açıklandı. 2013 yılı Şubat ayında ihracat 2012 yılının aynı ayına göre %5,8 artarak 12,4 Milyar Dolar seviyesine yükseldi. İthalat ise %9 artarak 19,4 Milyar dolar oldu. İthalat beklentilerden düşük artınca Şubat ayı Dış Ticaret açığı 8,7 Milyar Dolar olan beklentilerin altında 6,96 Milyar olarak gerçekleşmiş oldu. Verinin pariteye etkisi sınırlı olsa da, piyasanın beklentisinden daha düşük gelmesi, USDTRY paritesinin 1,8080 seviyesine gerilemesine neden oldu. Artan ticaret hacmi, 2013 yılında 2012 yılına göre beklentiler paralelinde daha yüksek ekonomik büyüme olabileceğini teyit ediyor. Kurda geçtiğimiz hafta 1.821 seviyesinden satış önermiştik. Satış pozisyonlarınızı tutmanızı tavsiye ediyoruz. 1.795 ve 1.788 önemli destek noktalarıdır. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 7 GÜNEY KIBRIS’I KURTARMA OPERASYONU ACISINI SLOVENYA’DAN ÇIKARIYOR Avrupalı yetkililer, Güney Kıbrıs’ın kurtarılmasının ‘özel bir durum’ olduğunu söylüyor. Ancak Güney Kıbrıs’a uygulanan reçete, acısını bankacılık sektörü büyük baskı altında olan bir başka küçük Euro Bölgesi olan Slovenya’dan çıkarıyor. USD/TRY Slovenya’nın borçlanma faizleri Perşembe günü neredeyse yüzde 7 seviyesine ulaştı. Slovenya 19 aydır ilk tahvil ihracını geçtiğimiz Ekim ayında yapmıştı ve hükümeti düşen Başbakan Janez Jansa, ülkenin 6 Haziran’da bir tahvil ihracına daha gitmesi gerektiğini söylemişti. Güney Kıbrıs’ta Pazartesi günü anlaşmaya varılan, mevduat hesaplarından da kesintiler öngören kurtarma programının Euro Bölgesi’nde sebep olduğu sarsıntı, Slovenya’nın işini zorlaştırdı. Başbakan Alenka Bratusek’in kurduğu yeni hükümet, borçlanma planlarıyla ilgili bir açıklamada bulunmaktan kaçındı. Ancak hükümetin, bu yıl ortasında vadesi gelecek 2 milyar Euro’luk borç için önümüzdeki aylarda tekrar piyasalara başvurması bekleniyor. Ancak uzmanlar, Güney Kıbrıs’ın kurtarılmasının ardından ortaya çıkan piyasa şartlarının, Slovenya’nın borçlanma planlarına gölge düşürdüğünü söylüyor. Reuters anketine katılan ekonomistler, gelecekte Euro Bölgesi’nin gerçekleştireceği olası bir kurtarma programının yeni müşterisinin büyük bir ihtimalle İspanya ya da Slovenya olacağını söylemişti. Slovenya’nın yakın bir zamanda siyasi bir krizle yüzleşmesi ve hükümet değişikliği yaşamasına rağmen geçtiğimiz haftaya kadar ülkenin durumu o kadar kötü görünmüyordu. Ülkenin borç yükü ve bankacılık sektörü, diğer sıkıntılı Euro Bölgesi ülkelerinden daha küçük. Hükümet, Slovenya’nın borç yükünün ekonomisine büyüklüğünün oranının 2012 yılında yüzde 53.8 olarak gerçekleşmesini bekiyor. Bu oran İspanya’da yüzde 84 oranında seyrederken Güney Kıbrıs’ta ise kurtarma programından önce yüzde 80 civarındaydı. Ancak emlak balonunun patladığı Slovenya’daki sorunlar, bankacılık sektörünün büyüklüğünden çok, bankaların elindeki varlıkların kalitesiyle ilgili. Çoğu devlet kontrolünde olan bankaların elinde 7 milyar Euro kadar şüpheli alacak bulunuyor. Bu da GSYİH’nın yüzde 20’si kadar. AUD/USD Yunanistan, Portekiz ve İrlanda, borçlanma faizlerinin yüzde 7’nin üzerine çıkması üzerine uluslararası yardım talep etmek zorunda kalmıştı. 8 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 9 10 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com OECD AMERİKAN EKONOMİSİNDEN UMUTLU Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’na göre dünyanın en gelişmiş ekonomilerindeki büyüme güçlendi. Uluslarası ekonomik araştırma örgütü, büyümede Amerika ve Japonya’nın gelişmiş ekonomilere önderlik edeceğini, Avrupa’nın ise bu sürecin gerisinde kalacağını öngörüyor. Yeni hükümet verilerine göre Amerikan ekonomisi önceki tahminlerden daha hızlı bir büyüme gerçekleştirdi. 2013’te ise durumun daha da iyi olması bekleniyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı OECD’ye göre, dünyanın en büyük ekonomisi olan Amerika, Nisan’dan Haziran’a kadar yüzde 2 yavaşlayacak ve 2013’ün ilk üç ayında yaklaşık yüzde 3,5 yıllık büyüme oranına ulaşacak. Tahminlerde Amerika’yı, Ocak Ayı’ndan Mart’a kadar yüzde 3.2, ikinci çeyrekte ise yüzde 2.2’lik büyüme ile Japonya izliyor. OECD’nin son tahminlerini baş ekonomist Pier Carlo Padoan açıkladı: “Bu rapor, küresel ekonomiye özellikle de Amerika ve Japonya’daki gelişmeye dikkat çekiyor. Bu ilerlemenin, Euro bölgesindeki etkisi daha az.” Avrupa, Euro bölgesi krizine neden olan bir dizi sorunu başarıyla halletmiş olsa da, Padoan’a göre bu 17 ülkenin görünümü, Euro bölgesini toparlamak için yeterli görünmüyor. Padoan, “Almanya ilk çeyrekte yüzde 2’nin üzerinde sağlıklı bir büyüme sergiliyor. Bu iyi haber. Ancak Avrupa’nın ikinci en büyük ekonomisi Fransa’da muhtemelen hiç büyüme görülmeyecek ve Fransa ancak 2. çeyrekte durgunluktan kurtulacak. İtalya’da ekonomik durgunluk azalsa ve 2013 sonunda büyüme ihtimali olsa da, ülke resesyonda kalmayı sürdürecek,” şeklinde konuştu. Merkezi Paris’teki teşkilatın hazırladığı ayrı bir raporda ise Çin ve gelişen pazar ekonomileri için daha olumlu bir tablo çiziliyor. Gelecek yıllardaki potansiyel çevresel ve finansal güçlüklere ragmen, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Çin için bu yıl yüzde 8 ile 9 arasında bir büyüme öngörüyor. Uluslararası örgüte göre, eğer Çin bu hızla giderse, 2016’ya kadar Amerika’yı geçerek dünyanın en büyük ekonomisi haline gelebilir. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 11 12 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 13 14 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com BASINDAN HABERLER Bonn’da yayımlanan General-Anzeiger gazetesi, Kıbrıs’a ilişkin yardım paketi sürecinde Almanya’nın güven kaybına uğradığı görüşünü savunuyor: “Alman hükümetinin, Kıbrıs için kurtarma paketi görüşmelerinde sert pozisyonunda diretmesi doğruydu. Kendisine sunulan çözüm önerilerini ısrarlı bir biçimde reddeden ve bir süreliğine Euro Grubu’nu hiçe sayarak, Ruslarla bile paralel temaslarda bulunan bir ülkeye diplomatik yoldan etkide bulunmak mümkün değildi. Varılan son noktada Kıbrıs Cumhuriyeti ya kendisine sunulan önerileri kabul edecek, ya da çökecekti. Peki ama Almanya acaba Kıbrıs’tan daha büyük bir ülke aynı konumda bulunsaydı, bu sert pozisyonunda böyle ısrarcı olabilir miydi? Daha şimdiden AB içinde Almanya’ya karşı bugüne kadar hiç olmadığı kadar eleştirel görüşler dile getirilmeye başlamış bulunuyor.“ Straubinger Tagblatt gazetesinin yorumu da Kıbrıs için hazırlanan kurtarma paketi ekseninde ele alınmış: “Brüksel’den yapılan açıklamalarda, mevduat sahiplerinin yükümlülük üstlenmesinin bir defaya mahsus bir girişim olduğu bıkıp usanılmadan tekrarlansa da halk arasında büyük bir güvensizlik yaratılmış oldu. Önümüzdeki günler ve haftalarda İtalyanların ve İspanyolların da paralarını bankalardan çekmesi söz konusu olabilir. Bu ülkelerde de malî krize büyük ölçüde bankalar sebep olmuştu ve Kıbrıs ile bu ülkeler arasında o kadar da büyük farklar yok! Eğer mevduat sahipleri gerçekten paralarını çekmek üzere bankalara koşacak olursa, o takdirde İspanyol ve İtalyan bankaları muhtaç durumdaki işletmelere kredi yardımı için ihtiyaç duydukları o kısıtlı dayanağı da yitirmiş olurlar. Kriz de kendini böylece kalıcılaştırmış olur.” Sağ liberal İspanyol gazetesi El Mundo, “AB’nin Kıbrıs’taki kötü kriz yönetimi” başlıklı yorumunda şu görüşlere yer veriyor: “Euro Bölgesi bakanlarının toplantısında Kıbrıs krizindeki kötü yönetimin Avrupa binasının inşaatına zarar verdiği belirgin biçimde ortaya çıktı. AB’nin ekonomik gücünün sadece yüzde 0,2’lik bir bölümünü oluşturan bir ülkenin kurtarılması operasyonu birleşik Avrupa inşaatının çok daha büyük bir tamire ihtiyacı olduğunu da kanıtlamış oluyor. AB yetkililerinin kötü politikaları nedeniyle küçük Kıbrıs, AB finans sistemi için tehlike haline geldi. Kıbrıs’ın 2011 sonbaharından bu yana sermaye piyasalarında varlık gösterediği söyleniyordu. Öyleyse neden bir buçuk yıl sonra ve baş-göz yararak sorunu çözme yoluna gidildi?” Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 15 BASINDAN HABERLER Belçika gazetesi De Standaard aynı konudaki yorumunda, “Kıbrıs kendi sorumluluğunun bilincine varmadan dayanışma göremez” diyor ve yorumuna şöyle devam ediyor: “Görünen o ki Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis ülkenin en büyük bankalarının tasfiye edilmesini önleyemeyecek. Ancak Avrupa’nın ilk aşamada 100 bin euronun altındaki tasarrufları da vergilendirmeye dahil etmek istemesi ve tüm Euro Bölgesi’ndeki mevduat sahiplerini alarma geçirmesi büyük bir gaf olarak belleklerde kalacak. Kıbrıs kendi sorumluluğunun bilincine varmadan dayanışma oluşması mümkün değil. Bu nedenle önce banka sektörü ile zenginlerin ödeme yapması gerekir, çünkü şimdiye kadar en çok bu kesimler kâr sağlamıştı. Öte yandan finans krizinin ortaya çıkmasından beş yıl sonra banka dünyası hâlâ tam olarak derlenip toparlanmış değil. Ve Avrupa halkı bu durumun düzeltilmek istendiği konusunda şüpheli.” Sağ liberal İtalyan gazetesi Corriere della Sera’dan seçtiğimiz yorum, Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck’un hafta sonunda İtalya’yı resmî ziyareti ile ilgili. Gazete, Gauck’un İkinci Dünya Savaşı sırasında SS birliklerinin Sant’Anna’da katlettiği 400 kurbanı anmasının büyük sembolik anlamı olduğunu vurguluyor: “İtalya Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano normal olarak sakinliğini hiç kaybetmeyen bir kişi olarak tanınır. O yüzden duygulanması, hislerini kamu önünde göstermesi nadirdir. Pazar günü Sant’Anna di Stazzema kentinde geçmişte yaşanmış iki olay nedeniyle duygusal anlar yaşandı. Birinci neden, buradaki 560 kişinin Naziler tarafından katledilmesiydi. İkincisi ise Almanya Cumhurbaşkanı Gauck’un Berlin’den gelerek burada Napolitano’ya eşlik etmesi, İtalyanların acısına ortak olması, bu katliamdan (ve benzerlerinden) duyduğu utancı açıkça sergilemesiydi ve bunun büyük sembolik anlamı vardı. İki devlet başkanının birbirini uzun süre kucaklamaları, anı levhası önünde ellerini birleştirmeleri, bunlar insanların hafızalarında kalacak görüntüler. Çünkü bunlar, geçmişin yaralarını sarma açısından söylenilen birçok sözden daha etkili.” 16 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com BASINDAN HABERLER Sol eğilimli Macar gazetesi Nepszava, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in eski siyasî hasmı ve eski oligarşlarından Boris Berezovski’nin ölümü ile ilgili yorumunda şu satırlara yer veriyor: “İntihar mı, zehirlenme mi, yoksa kalp krizi mi? Sebep ne olursa olsun, bu ölümle birlikte bir dönemin kapandığı aşikâr. Berezovski, Sovyetler Birliği döneminden sonra Rusya’daki vahşi kapitalizmin ilk döneminin meyvelerini yedi. İş adamı Berezovski o dönemki Rusya Devlet Başkanı Yeltsin ve özellikle onun kızı Tatyana ile iyi ilişkilerinden dolayı Yeltsin ailesi tarafından dolgun iş anlaşmaları ile ödüllendirildi. Yeltsin döneminin önemli çehrelerindendi ve Yeltsin’in ölmesinden sonra da toplum içindeki popülerliği devam etti. Rusların çoğunluğunun hafızasında 1990’lı yıllar pek iyi çağrışım yapmasa da, o dönemden bugüne hükümetin yönetim metotlarında da fazla bir değişim olmadı. Bugün de yine üst makamlara yakın duran kişiler ihaleleri kapıyor.” Almanya’nın önde gelen gazetelerinden Frankfurter Allgemeine, mali krizle mücadele eden Kıbrıs’ın son anda iflastan kurtarılmasını şöyle değerlendiriyor: “Kıbrıslıların önünde şimdi meşakkatli bir yol bulunuyor. Ülkenin artık kaldıramayacağı ekonomik modeline son veriliyor. Bu nedenle doğal gaz ve petrol fışkırana kadar Ada’nın Rum kesimini zor bir dönem bekliyor. Brüksel’in çözümünü adil olarak değil aksine bir zorunluluk olarak algılayan Kıbrıslıların bu yeni paketten büyük bir memnuniyet duymaması, kesinlikle anlaşılabilir. Yine de sorunun çözümü için ülkeyi derin bir uçuruma sürükleyenlerin sorumluluğu üstlenmesi doğrudur. Kıbrıslılar kendilerini birer kurban olarak görebilir, ama ülkelerindeki karışıklık Avrupalı ortaklarının suçu değil. Tüm yardım paketleri karşısında, ama belki de o nedenle, Avrupalılar arasındaki yabancılaşma ve hoşnutsuzluğun ne kadar büyüdüğünü, Kıbrıs olayı da bir kez daha gözler önüne serdi.” Stuttgarter Zeitung’un aynı konuya ilişkin yorumunda ise şu satırları okuyoruz: “Vergi mükellefleri tarafından kurtarılmaktansa, iflas etmiş bir bankanın kapatılması çok daha iyi. Yatırımcılar yıllar boyu çekici koşullardan büyük oranda istifade etti ve şimdi de bu yüksek riskin hesabını ödüyorlar. Bu küçük ve özel Kıbrıs örneğinden yola çıkılarak gelecekte yeni bir kural oluşturulup oluşturulmayacağı ise şüpheli. Mesuliyet olgusu, ancak Avrupa kurumları tarafından bir içi doldurulmuş bir çözüm ortaya konduğu zaman, yeniden tesis edilecek. O zamana kadar da bankacılar, özellikle de büyük euro ülkelerindeki bankacılar, kartlarını daima sistemin anlamına göre oynayacaktır.” Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 17 BASINDAN HABERLER Münchener Merkur gazetesi ise Kıbrıs krizi bağlamında, neden Başbakan Angela Merkel’in birçok ülkede sert eleştirilere maruz kaldığını irdeliyor: “Kıbrıs uzlaşmasında, dayanışmanın da bir bedeli olduğu ve bu bedeli ilk, daha önce en çok fayda sağlayanların ödemesi gerektiği mesajı hedeflenebilirdi. Bu da reform hevesinden yoksun İtalyanları düşünmeye teşvik edecek bir konu oluyordu. Maalesef kurtarıcı Avrupalılar, Kıbrıs hükümeti küçük mevduat sahiplerinin hesaplarına el atmasına izin verdiklerinde bu şansı iyi kullanamadı. Kıbrıs Parlamentosu’nun ve halkın isyanı, Tanrı çok iyi biliyor ki, önceden kestirilebiliyordu. Neyin insanı daha fazla şüpheye düşürdüğünü söylemek güç: Kurtarıcıların acemiliği mi, yoksa yaptıkları işe bir açıklama getiremeyenlerin isteksizliği ve beceriksizliği mi? Alman vergi mükellefleri Kıbrıs ve Yunan bankalarının kefili olmasına rağmen nasıl olur da, Almanya Başbakanı Angela Merkel birçok ülkede günah keçisi ilan edilir?” Sol liberal Polonya gazetesi Gazeta Wyborcza, Kıbrıs’ın kurtarılması için varılan uzlaşmayı “Kıbrıs neredeyse kurtarıldı” başlığıyla yorum sütununa taşımış: “Kıbrıs uzlaşması gerçi krizin üstesinden gelmek için yeni fırsatlar sunuyor ama adanın borç batağında boğulup gitmeyeceğini kimse şimdiden öngöremez. Kıbrıs’taki bankalar yeniden açıldığında küçük mevduat sahiplerinin nasıl davranacağını bilemiyoruz. Öte yandan Avrupa Merkez Bankası’nın Kıbrıs bankalarında likidite sorunu olmayacağını açıklaması bu kesimleri ne ölçüde sakinleştirecektir? Ekonomisinin yarısı finans sektörüne bağımlı olan Kıbrıs ekonomisinin geleceğini de sorgulamak gerekir. Bu sektör olmadan ekonomi nasıl işleyecek?” Avusturya gazetesi Der Standard aynı konuda kaleme aldığı yorumunda, krizi iyi yönetme yeteneğine sahip kadroların eksikliğinden yakınıyor: “Çok sayıda mevduat sahibi ve Avrupalı vergi mükellefi açısından üzerinde varılan bu uzlaşma bir öncekinden daha adil. Çünkü Kıbrıs bankalarının iyileştirilmesi için ortaya çıkacak masrafların faturası -İrlanda’da olduğu gibi- genele çıkartılmıyor. Peki ama sorunların tamiri neden bir haftadan fazla zaman aldı? Euro Bölgesi bakanları bu konuda bir hayli deneyim kazanmış olmalarına rağmen, gelişmelere tepki göstermede neden bu kadar süreye ihtiyaç duydular? Bu, Euro Bölgesi’nin yeni başkanı Jeroen Dijsselbloem’un henüz çok tecrübeli bir bakan olmamasından da kaynaklanıyor olabilir. Bir kez daha ortaya çıkan o ki, Avrupa’nın güçlü yönetici kadroları eksik. Kriz sırasında AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso’nun esamesi okunmuyordu.” 18 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com BASINDAN HABERLER Hollanda gazetesi Volkskrant, Kıbrıs’ın kurtarılmasının riskleri olduğuna dikkat çektiği yorumunda şu satırlara yer veriyor: “Kıbrıs’ın kurtarılması, önceden kestirilmesi zor bir dizi riske bağlı. Öncelikle Avrupa’nın önemli ticaret ortağı olan Rusya ile ortaya çıkan siyasî kavga var. Moskova ile baş gösteren ihtilaf Avrupa’nın başını daha da ağrıtabilir. Zengin mevduat sahiplerinin hayal kırıklığı, diğer zenginlerin ürkek davranmasına yol açabilir. Ayrıca, kırılgan konumdaki Euro ülkelerinden sayılan Slovenya ya da İspanya’ya çok miktarda para park etmiş olanlar, sıkıntılı bir durum sezdiklerinde paralarını hızla çekeceklerdir. Bankalara bu tür bir hücum finans sistemini sarsabilir. Zaten Kıbrıs sakin bir ortamdan henüz epeyce uzak. Finans sisteminin ıslahı çalışmaları ülkeyi kısa vadede büyük bir krize sürükleyecektir. Bu durumda Euro ülkeleri yeni kredilere ihtiyaç duyulacağının hesabını da yapmak zorunda.” İsviçre gazetesi Neue Zürcher Zeitung, Avrupa Merkez Bankası’nın Euro Bölgesi’ndeki bankaları denetleme konusundaki yeni işlevini yorum sütununa taşımış: “Avrupa Merkez Bankası’nın Kıbrıs vakasında banka sektörüne doğrudan müdahale edecek araçları henüz bulunmuyordu. Ama Avrupa Merkez Bankası Yönetim Konseyi dolaylı olarak yeni sorumluluğunu üstlenerek sorunun çözümünde gaza bastı. Avrupa Merkez Bankası ileride bankaların denetiminde farklı araçlar kullanacak, ancak hedef aynı kalacak. Devamlılığı olmayan modellere sahip bankalar tasfiye edilecek, sermayesi az olan bankalara sermaye kazandırılacak ve yeniden yapılandırılacak. Ancak Avrupa Merkez Bankası’nın yeni görevinin, bankanın adına gölge düşürme riskleri de bulunuyor. Ulusal denetim mekanizmalarının başarısız kaldığı göz önünde tutulduğunda, güçlü bir Avrupa denetim makamının, ulusal bazı nedenlerle ağırdan alan makamların tersine, zayıf konumdaki bankalara sert müdahalede bulunmasını acil bir gereklilik olarak dayatıyor.” Muhafazakâr Fransız gazetesi Le Figaro ise yorumunda Fransa’da işsizliğin yeniden tırmanışa geçişini irdeliyor ve her alanda silbaştan yapılması gerektiğini belirtiyor: “Yeni istihdamı kolaylaştırmak üzere çalışma hukukumuzu tıpkı komşu ülkelerdeki gibi reformdan geçirsek acaba nasıl olurdu? Ve para kazanma olanağı az olan her türlü işin, tamamen işsiz olmaktan daha iyi olduğu düşüncesini bir benimseyebilsek acaba nasıl olurdu? Cumhurbaşkanı François Hollande, yarın halka hitaben yapacağı konuşmasında, başlıca hedefinin işsizliğin azaltılması olacağını söyleyecektir. Ancak bu hedefe ulaşabilmek için her şeyin altüst edilmesi gerektiğini de halka anlatmak durumunda. Ve üç milyondan fazla yeni işsizin doğmasına yol açacak sözde sosyal bir modelin bu nitelemeyi hak etmediğini de halka izah etmek zorunda. Peki ama acaba Cumhurbaşkanı Hollande bunları anlatma cesaretini gösterebilecek mi?” Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 19 BASINDAN HABERLER Brezilya, Rusya, Çin, Güney Afrika ve Hindistan’ın oluşturduğu BRICS ülkelerinin Güney Afrika’daki zirvesi basında geniş yer buluyor. Rusya’dan Kommersant gazetesi zirveyi şöyle yorumluyor: “Batı dünyasına ait olmayan beş büyük ülkenin liderleri beşinci zirvelerinde, daha önce yüksek sesle dile getirdikleri açıklamalar ve imzalanan belgelere rağmen, diyalog çerçevesinin ötesine geçemediler. Zirvede asıl görevleri olan, stratejik işbirliğini sağlayacak tam teşekküllü bir mekanizma kurma yönünde somut bir adım atamadılar. Durban’daki zirvede de Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu’nun sahip olduğu üstünlüğü kıracak bir BRICS Kalkınma Bankası kurma girişimi başarısız oldu. Katılımcılar bunun için daha çok çaba harcamaları gerektiğini itiraf etmek zorunda kaldı.” Fransız Le Monde gazetesi ise aynı konuyla ilgili, “BRICS ülkeleri henüz siyasi bir güç değil” başlıklı yorumunda şu satırlara yer veriyor: “BRICS ülkelerinin bir kalkınma bankası kurma yönündeki projeleri, grup içindeki ülkeler arasındaki derin anlaşmazlıkların üzerini örtüyor. BRICS ülkelerinin stratejik bir blok kurmalarının önünde çok farklı çıkarlara sahip olmaları engeli yatıyor. Görüş birliği içinde oldukları tek konu, devletlerin egemenliklerini korumaları. BRICS ülkeleri bir ülkenin içişlerine dışarıdan yapılacak bir müdahaleyi reddediyor. Bunun dışında aralarında çok esaslı görüş farklılıkları var: Güney Afrika, Çin’in Afrika’da sevilmediğini biliyor. Rusya; Çin ve Hindistan’ın yayılmacı politikasının Pekin’le stratejik rekabet tartışmasına neden olmasından endişe ediyor. BRICS ülkelerinden örneğin Çin, bugüne dek yararlandığı uluslararası ekonomik düzeninin tartışmaya açılmasına karşı. BRICS ülkeleri ekonomik bir güç ama henüz siyasi bir güç değil.” Avusturya’dan Der Standard İtalya Başbakanı Mario Monti’ye ayırıyor yorum sütunlarını. “Monti’nin geleceği” başlıklı yorumda şu satırlar dikkat çekiyor: “Hindistan’da cinayet şüphesiyle İtalyan deniz piyadelerinin tutuklanmasıyla baş gösteren krizdeki sergilenen kötü yönetim, Mario Monti’nin itibarının son kırıntılarını berbat etti. Sağ ittifak şimdi Monti’nin senatör olarak istifasını ve ömrü boyunca bu görevden uzak kalmasını talep ediyor. Monti buna rağmen Pier Luigi Bersani’nin başbakanlığındaki olası bir hükümette Dışişleri Bakanı olabilir. Bu ilk bakışta garip gibi gelse de aslında hiç de kötü bir çözüm değil: Kendini beğenme eğiliminde olan ekonomist Monti iç politikada kendisine duyulan sempatiyi çoktan kaybetti. Daha önce AB Komisyonu’nun rekabetten sorumlu üyesi olarak görev yapmış olan Monti, yurtdışında hâlâ önemli bir politikacı olarak görülmenin tadını çıkarıyor. Bunun yanı sıra İtalya’daki en derin krizde Silvio Berlusconi’nin yerine başbakan olması nedeniyle Monti’nin hâlâ oyuna dâhil olduğu hesapları yapılıyor.” 20 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Komisyon’un talebinin 27 AB ülkesi ve Avrupa Parlamentosu tarafından da görüşülmesi gerekiyor. Ancak bir yandan AB ekonomide küçülme ve rekor işsizlikle mücadele ederken, talebin hararetli tartışmalara yol açacağı kesin gibi. 2014-2020 bütçesinde İngiltere’nin baskısıyla AB tarihinde ilk kez yedi yıllık bütçede kesintiye gidilmesi üzerinde anlaşılmıştı. Avrupa Komisyonu ve AP, büyüme ve istihdam sağlayacak 2013’ÜN OTOMOBİLİ VOLKSWAGEN GOLF harcamalar sebebiyle bütçenin, en azından dondurulmamasını istemişti. Sonuç olarak AP, bütçeyi reddetmişti. New York şehrinde başlayan Uluslararası Otomobil AB’nin 2013 yılı için bütçe planında 143 milyar Euro harcama Fuarı’nda 2013 yılının en iyi otomobili (World Car Awards) öngörülüyor. Ancak üye ülkelerin katkıları 132 milyar Euro’da olarak Volkswagen Golf seçildi. kalıyor. Yılın En İyi Spor Arabası kategorisini Porsche Boxster kazanırken, Tesla Model S en çevreci araç olarak kabul edildi. En İyi Tasarım ödülü ise Jaguar F-Type’a gitti. Geçtiğimiz sene, en iyi otomobil ödülünü Volkswagen Up kazanmıştı. Golf, Alman üreticisinin en başarılı modeli oldu ve en çok satılan üç araba arasında yer alıyor. En İyi Otomobil unvanı, 2003 yılından bu yana her sene New York Uluslararası Otomobil Fuarı’nda sahibini buluyor. AB VE JAPONYA, SERBEST TİCARET MÜZAKERELERİNE BAŞLIYOR Avrupa Birliği ve Japonya, serbest ticaret anlaşması için müzakerelere başlama kararı aldı. Gümrük Birliği sebebiyle Türkiye’yi de yakından ilgilendiren anlaşmaye Avrupalı otomotivciler ise karşı çıkıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel barroso ve Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy’un Pazartesi AB VE İNGİLTERE ARASINDA YENİ BİR BÜTÇE ÇATIŞMASININ AYAK SESLERİ günü Tokyo’da Japonya Başbakanı Şinzo Abe ile bir araya İngiltere’nin hazineden sorumlu Devlet Bakanı Greg Clark, ertelendi. Bunun yerine liderler telefonda görüştü. gelmesi planlanıyordu. Ancak Güney Kıbrıs’taki krizle ilgili olarak Brüksel’de düzenlenen görüşmeler sebebiyle ziyaret talebin pek çok AB ülkesi kamu harcamalarını azaltmak için zor kararlar almaya çalışırken geldiğinin altını çizdi Abe, Van Rompuy ve Barroso, yayımladıkları ortak mesa- ve ‘Bu, kesinlikle kabul edilemez bir talep’ dedi. AB’nin jda ‘Liderler, siyasette, dünyada ve sektörel bazda işbirliğini istediği miktar, Güney Kıbrıs’ı kurtarmak için verilen mik- kapsayan bir anlaşma için müzakereleri başlatma kararı aldı. tardan daha büyük. Liderler, müzakerelerin Nisan ayında başlayacak olmasını memnuniyetle karşıladı ve bu anlaşmaların olabildiğince erken Avrupa Komisyonu’nun bütçeden sorumlu üyesi Janusz tamamlanması için kararlılıklarını ifade etti’ dedi. Lewandowski, istenen talebin sürpriz olmaması gerektiğini, AB ülkelerinin son yıllarda AB bütçesine katkılarını azalttığını Avrupa Birliği ve Japonya birlikte, dünyadaki tüm ekonomik söyledi. faaliyetlerin üçte birini gerçekleştiriyor. Lewandowski, ‘Önceki yıldan ödenmeyen borçlar bir sonraki Üç yıl kadar sürmesi beklenen resmi görüşmelerin ilk turu yıla erteleniyor. Kafanızı kuma gömmek uzun vadede çözüm önümüzdeki ay gerçekleşecek. Japonya, otomotiv ve elek- değil. Ödemeleri ertelemek faturayı ortadan kaldırmıyor’ dedi. tronik ürünlerinin 500 milyon nüfuslu AB pazarına daha kolay erişmesini istiyor. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 21 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Avrupalılar ise Japonya’nın gıda ve demiryolu gibi sektörler- Avrupalı liderler, borç yükü altındaki telekomünikasyon inde kendine yer arıyor. şirketlerinin yatırım yapmadaki yavaşlığının, Avrupa’daki altyapıyı zaman içinde güçsüzleştireceğinden endişe edi- Japonya, AB’den gelen pek çok ürüne halihazırda sıfır düzey- yor. inde ya da çok düşük gümrük vergileri uyguluyor. Bu sebeple Avrupa’nın anlaşmadan esas kazancı, düzenlemelerdeki Yeni tasarı, yenilenmiş binaların genişbant altyapısını farklılıkların üstesinden gelmek olacak. desteklemesini şart koşuyor, kablo kanalları ve diğer altyapı unsurlarının telekomünikasyon şirketleri arasında adil ve Geçtiğimiz Aralık ayında göreve gelen Abe, iki Avrupalı şirketin makul şartlarda paylaşımını ve lisans sürecini hızlandırmayı demiryolu ihalelerine katılmasına izin vererek jest yapmıştı. hedefliyor. Araç üreticileri ise Tokyo’nun, pazarlarını dışarıya ne kadar açacağı konusunda şüpheli. Tasarıda aynı zamanda su, elektrik ve doğalgaz şirketlerinin yeraltı kanallarını telekomünikasyon şirketleriyle paylaşması Reuters’a konuşan Ford Uluslararası Devlet İşleri Başkanı isteniyor. Stephen Biegun, ‘İçinde bulunduğumuz durum şüpheden de öte. Şu anda Japonya’da tek bir yabancı araç üreticisi bile yok. Komisyon, fiber kablo döşemek için yolları kazmanın, yeni Yani aslında pazara girme fırsatı yok’ dedi. ağ kurma maliyetlerinin yüzde 80’ini oluşturduğunu ve yeni düzenlemelerin 60 milyar Euro tasarruf sağlayacağını söyledi. İlk bakışta AB pazarı ise Japonya’dan daha kapalı. Japonya’dan Avrupa’daki fiber ağlar, Asya ve ABD’nin bazı bölgelerinin ger- ithal edilen binek araçlarına yüzde 10, kamyonlara ise yüzde isinden geliyor. Avrupa’daki 5.95 milyon olan fiber ağ kullanıcı 22 vergi uygulanıyor. sayısı, Asya’daki 58 milyon kullanıcı sayısının çok altında. Ancak Avrupalı araç üreticileri, ihracatın önünde bazı engellerin Avrupalıların yarıya yakını halen saniyede 30 megabite kadar bulunduğunu söylüyor. Bunlardan biri de, Japonya’nın, AB’nin destek sunan ADSL gibi teknolojileri kullanıyor. Fiber ağlar ise de kabul ettiği uluslararası çevre ve güvenlik standartları yer- 100 megabit ve üzerini destekliyor. ine kendi standartlarını kullanıyor olması. Bu da onay sürecini masraflı ve uzun kılıyor. Büyük telekomünikasyon firmaları ise, meyvelerini ancak yıllar sonra alabilecekleri fiber ağlara milyarlarca Euro yatırım yap- Bir diğer konu ise Japonya’da kabul edilen ‘hafif’ araç kat- maktan çekiniyor. egorisi. Bu tür araçlar vergi indirimlerinden faydalanıyor. Ancak Avrupalı çoğu küçük araç bu kategoriye girmiyor. Telekomünikasyon alanındaki bir diğer engel de 27 AB Bu gibi konular özellikle otomotiv sektörleri küçük araçlarda ülkesindeki bölük pörçük düzenlemeler. Reuters’a konuşan yoğunlaşan Fransa ve İtalya’nın canını sıkıyor. Üreticiler, bir Komisyon yetkilisi, tekliflerinin merkezi planlamaya yönelik içeride azalan talebin yanı sıra dışarıdan gelen rekabetle de olmadığını, farklı uygulamaları birbiriyle daha uyumlu hale get- mücadele ediyor. Şubat ayında Avrupa’da araç satışları, 23 irmeyi amaçladığını söyledi. yılın en düşük seviyesine geriledi. Avrupa Komisyonu’nun dijital gündemden sorumlu üyesi Neelie AB tarafının müzakerecilerine, Japonya’nın ‘gümrük ver- Kroes, ‘Çoğu durumda bugünkü düzenlemeler Avrupa’nın rek- gisi dışındaki engelleri’ kaldırmak için yeterli istekliliği göster- abet gücüne zarar veriyor. Herkesin hızlı geniş bant bağlantıya memesi halinde görüşmeleri durdurma talimatı verildi. ulaşabilmesi gerek. Buna ulaşmamıza engel olan bürokrasiyi yok etmek istiyorum’ dedi. Teklifler, Komisyon’un telekomünikasyon hizmetleri için bir ortak pazar oluşturmaya yönelik paketinin içinde yer alacak. Komisyon’un tekliflerini Ekim ayına kadar sunması bekleniyor. AB, GENİŞ BANT İNTERNETİ UCUZLATMAK İSTİYOR 22 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Ancak Anastasiadis, ‘Euro’dan ayrılmak gibi bir niyetimiz yok. Ülkemizin geleceğini deneylere alet etmeyeceğiz’ diye de ekledi. Avrupa liderleri, Güney Kıbrıs’ta özel bir durumun söz konusu olduğunu ve burada alan önlemlerin sadece bir defalık olduğunu söyledi. ANASTASİADİS EURO BÖLGESİ BİZİ DENEYLERİNE ALET ETTİ Ancak Euro Bölgesi maliye bakanlarından oluşan Eurogroup’un Başkanı Hollanda Maliye Bakanı Jeroen Dijsselbloem’in daha Güney Kıbrıs’ta bankaların açılmasının ardından sonra hafiflettiği, ‘Kıbrıs’ın ardından gelecekteki krizlerde açıklamalarda bulunan Rum lider Nikos Anastasiadis, farklı bir yaklaşımın söz konusu olacağı’ sözleri paniğe neden iflas riskinin önüne geçildiğini, Euro’dan çıkmak gibi bir olmuştu. niyetlerinin olmadığını söyledi. Anastasiadis’in hedefinde ise ‘geleceklerini, deneylerine malzeme ettiği’ gerekçesi- Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun Hollandalı yle Euro Bölgesi vardı. üyesi Klaas Knot ise Cuma günü yaptığı açıklamalarda, Dijsselbloem’un değerlendirmelerinde ‘pek de yanlış bir şey Güney Kıbrıs’ta mevduat sahiplerinin hücumunun önüne olmadığını’ söyledi. geçmek için neredeyse iki gün boyunca kapalı kalan bankaların açılmasından bir gün sonra konuşan Anastasiadis, sermaye Hollandalı Het Financieele Dagblad gazetesinin aktardığına akışına getirilen sınırlamaların zamanla kaldırılacağını söyledi, göre Knot, ‘Bu açıklamalar, Avrupa’da bir süredir masada ancak bir takvim vermedi. olan bir yaklaşımla örtüşüyor. Bu yaklaşım, Avrupa likidasyon politikasının bir parçası olacak’ dedi. Güney Kıbrıs’taki kriz Euro Bölgesi’nde şok dalgalarına yol açtı. Sermaye akışına getirilen katı kısıtlamalarla paranın Avrupa’daki diğer kurtarma operasyonlarının aksine Güney adada hapsedilmesi de ekonomistlerin, ‘ikinci sınıf bir ‘Kıbrıs Kıbrıs’ta ilk kez mevduat hesaplarına da dokunuldu. Euro’su ortaya çıkarabileceği uyarılarına yol açtı. Perşembe günü bankaların açılmasıyla yaşanmasından endişe Kamu görevlilerine seslenen Anastasiadis, 10 milyar Euro’luk duyulan hücum ise gerçekleşmedi. kurtarma planı çerçevesinde kapatılmasına karar verilen Halk Bankası’na paraların yığılmasına izin verdikleri gerekçesiyle Rum ve Avrupalı bankacılık otoritelerini eleştirdi. Anastasiadis, ‘Batmış bir bankanın mümkün olan en yüksek seviyede finanse edilmesine izin veren yetkililer işini ne kadar ciddi yapıyordu acaba? Daha fazla konuşmak istemiyorum. Suçun kimde daha çok, kimde daha az olduğundan bahsetmenin zamanı değil’ dedi. Anastasiadis’in Pazartesi sabah erken saatlerinde Brüksel’de, BERSANİ ŞU ANDA SADECE BİR AKIL HASTASI İTALYA’YI YÖNETMEK İSTEYEBİLİR kurtarma programı için vardığı anlaşmanın faturası Rumların İtalya’da kördüğümle sonuçlanan seçimde oyların dörtte öfkesini çekti. Anlaşma çerçevesinde Güney’deki en büyük birini alan düzen karşıtı 5-Yıldız Hareketi, hükümeti kur- ikinci banka Kıbrıs Halk Bankası’nın (Laiki) kapatılması ve 100 makla görevlendirilen merkez solun lideri Pier Luigi bin Euro’nun üzerindeki mevduatlarda kesintiler öngörülüyor. Bersani’nin işbirliği çağrısını reddetti. Bersani, ‘Şu anda Anlaşma çerçevesinde Rumları ciddi iş kayıpları da bekliyor. yalnızca bir akıl hastası yönetimde olmak isteyebilir’ dedi. “DENEYLERİNE ALET ETTİLER” 5-Yıldız Hareketi’nin daha önce hiçbir partiye destek Bir ay önce göreve gelen Rum lider, Euro Bölgesi’ni, ‘Kıbrıs’ı bir vermeyeceğini açıklayan eski komedyen Beppe Grillo, deney haline gelmeye mecbur eden, eşi benzeri görülmemiş beklendiği üzere Bersani’nin teklifini reddetti. taleplerde bulunmakla’ suçladı. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 23 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Hareketin Senato’daki lideri Vito Crimi, Bersani ile bir araya BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, “Araştırma heyeti, Suriye geldikten sonra yaptığı açıklamada ‘Bu partilerden oluşan bir hükümetinin dikkat çektiği olayla ilgilenmeli.” diye açıklamıştı. hükümete hiçbir şartta güvenoyu vermeyeceğiz çünkü güvenilirlik sahibi değiller’ dedi. Crimi, merkez sola hükümet dışından destek vermeyi de kabul etmedi. Bersani ise ‘Şu anda yalnızca bir akıl hastası yönetimde olmak için yanıp tutuşabilir. Şunu açıklığa kavuşturmak istiyorum: Büyük bir sorumluluk almaya hazırım, ancak diğerlerinin de biraz sorumluluk almasını istiyorum’ dedi. BRICS NEDEN DÜŞÜK VİTESLE İLERLİYOR Seçimde sandıktan birinci sırada çıkan Bersani liderliğindeki BRICS’in henüz yeni bir örgütlenme olduğuna işaret eden Demokratik Parti Parlamento’nun alt kanadında kontrolü ele akademisyen Barış Adıbelli, BRICS’in yavaş ilerlemesinin geçirmiş, ancak Senato’da çoğunluğu sağlayamamıştı. nedeninin, Rusya ve Çin’in, sadece ekonomi değil siyasi ve öteki sorunlarla ilgilenen bir örgüt istemelerinden Bersani, seçimde ikinci sırada gelen eski Başbakan Silvio kaynaklandığını ifade etti. Berlusconi liderliğindeki merkez sağla koalisyona gitmeyi ise reddetmişti. Rusya, Brezilya, Çin, Güney Afrika ve Hindistan’ın oluşturduğu BRICS ülkelerinin Güney Afrika’daki zirvesi dün sona erdi. Bersani’nin hükümeti kurmak için bir anlaşmaya varamaması Brics ülkeleri, 2 gün boyunca, küresel meseleleri masaya halinde Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano’nun siyaset yatırdı. dışından bir teknokrat hükümet ataması gündeme gelebilecek. Bunun da başarısız olması halinde İtalya’nın tekrar seçime BRICS ülkeleri Durban zirvesinde kurulması hedeflenen BRICS gitmesi söz konusu olacak. Kalkınma Bankası’nın finansmanı, görevi ve yeri konusunda anlaşamadı. Planlanan bankanın sadece başlangıç sermayesi belirlendi. Buna göre, uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası’na alternatif olması planlanan banka, üye ülkeler tarafından verilecek 100 milyar dolarlık başlangıç sermayesi ile kurulacak. Kalkınma Bankasının kesin olarak ne zaman ve nerede kurulacağı gelecek BRICS zirvelerinde belirlenecek. Bu arada bankaya destek vereceklerini belirten Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise bankanın piyasa ilkelerine göre çalışmasını şart koştu. BM’NİN KİMYASAL RAPORU BİR AY SONRA BRICS zirvesi, 2014 yılında Brezilya’da 2015 yılında ise Birleşmiş Milletler’in Suriye’de kimyasal silah kullanılıp Rusya’da düzenlenecek. Ardından sırasıyla Hindistan, Çin ve kullanılmayacağını araştıracak özel heyete başkanlık eden Güney Afrika gelecek zirvelere ev sahipliği yapacak. İsveçli akademisyen Prof. Dr. Ake Sellström, çalışmaların önümüzdeki hafta başlayacağını bildirdi. “KALKINMA BANKASI KONUSUNDA ACELE KARAR ALINMADI” BM Radyosu’na demecinde, hazırlık aşamasının 3-4 gün Peki “Kalkınma Bankası”nın kurulması konusunda anlaşma alacağını söyleyen Sellström, aynı sürenin denetimler için sağlansa ne olurdu? BRICS neden düşük viteste ilerliyor? gerektiğini, ardından 2-3 haftanın kimyasal analizler ve rapo- Bu sorunun yanıtını, Dumlupınar Üniversitesi’nden aka- run hazırlanması için harcanacağını belirtti. demisyen Barış Adıbelli RS FM’de verdi. İsveçli akademisyen, “Önce uzun bir hazırlık çalışması bizi Barış Adıbbelli: Düşük vitesli ilerlemesinin bana göre ana bekliyor. Ayrıca, güvenlik durumunun bu görev için ne kadar nedeni BRİCS’in henüz yeni bir örgütlenme olmasıdır. BRİCS’e uygun olduğunu dikkate almalıyız.” dedi. bakarken bunun 50 yıllık bir örgütmüş gibi değerlendirilmesi de biraz sorunlu. 24 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Yani BRİCS Rusya’da 2009’daki zirveden itibaren etkin bir Bu bağlamda böyle küresel bir örgütün etkin olması için ekono- şekilde dünya kamuoyunun önüne çıktı. Bu arada ağır bir mi ve siyasi boyutu kuvvetli olması lazım. Ekonomik aygıtların ekonomik krize girdi ve bu krizin özellikle BRİCS’in üyelerin- da Kalkınma Bankası’nı Dünya Bankası’yla yarıştıracak, ve den Brezilya ve Hindistan üzerinde yoğun bir etkisi oldu. Hatta onun alternatifi haline getirecek olursanız bunun bir siyasi kimi yazarlar, “BRİCS yakında dağılır” dedi ama ekonomik boyutu olmalı ve bir de güvenlik boyutu olmalı. Bu üçünü bira- boşlukları Çin’in ve Rusya’nın güçlü ekonomisi doldurdu. raya getirdiğiniz zaman alternatif bir merkez olursunuz. Hatta anladığım kadarıyla Rusya ve Çin, BRİCS’in çok da hızlı yükselen bir yapı olmasını istemiyorlar. Ağır, emin adımlarla ve dünya sorunlarıyla ilgili, sadece ekonomik değil siyasi ve öteki sorunlarla ilgilenen bir örgüt olmasını istediklerinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla Kalkınma Bankası konusunda da çok acele bir karar almadı. Yapılan açıklamaları izlediğimizde bugün bu zirvede bu kararı alamadık ama biz bu konu üzerinde çalışacağız. Çünkü hala üzerinde tartışılması gereken noktalar var. Dünya Bankası’nın alternatifi olarak siz bir yapı kuruyorsunuz ve küresel bir mücadele içerisine girecekseniz eğer, bu kuracağınız yapı üzerinde oldukça ince düşünmeniz ve iyi planlamanız lazım. BRICS ÜLKELERİ’NE “YENİ EMPERYALİZM” SUÇLAMASI Kuruluşunun beşinci yılını dolduran BRICS bloku bu yıl Güney Afrika’nın Durban kentindeki toplantısında, “RUSYA VE ÇİN BRİCS’İN ARTIK ÖRGÜT OLMASINI İSTİYOR” üye ülkelerin Afrika’yla ekonomik ilişkileri nedeniyle eleştiriliyor. BRİCS’le Şanghay İşbirliği Örgütü’nün bir şekilde organik bağı kuracağı açıktır” diyen Barış Adıbelli, “Çin ve Rusya Reuters ajansının verdiği bir haberde, Durban kent merkez- BRİCS’in artık örgüt olmasını istiyorlar” dedi. indeki bir kiliseye asılı pankartta “BRICS, Afrika’yı parselleme,” yazıyor. Slogan 19. Yüzyıl’a bir gönderme. Berlin BRİCS’le Şanghay İşbirliği Örgütü’nün bir şekilde organik Konferansı’nda büyük sömürgeci güçlerin Afrika’yı aralarında bağı kuracağı açıktır. Zaten Brics toplantı sırasında Rusya paylaşmalarını tarihçiler, dönemin vahşi kapitalizminin zirve Devlet Başkanı Putin,BRİCS’in sadece ekonomik boyutuyla noktası olarak tanımlıyor. değil küresel politikalarla, jeo politikayla ilgilenen boyutunu da öne çıkardı. Zaten son Rusya ziyaretinde Çin Devlet Afrika’nın sömürgeci ülke yönetimlerinden kurtulmalarından BaşkanıXi Jinping,BRİCS’e atıfta bulunarak özellikle küresel yıllar sonra sıranın BRICS üyeleri Brezilya, Rusya, Çin, politikadaki siyasi rolüne önem verdiklerini söyledi. Yani Çin ve Hindistan ve Güney Afrika’ya geldiği düşünülüyor. Bu dev- RusyaBRİCS’in artık örgüt olmasını istiyorlar. letler, “Kalkınma için Ortaklık, Entegrasyon ve Sanayileşme” sloganını kullansa da asıl amaçları mercek altına alınmış BRICS ÜLKELERİ SİYASİ ETKİ Mİ YARATMAK İSTİYOR? durumda. BRICS zirvesinden İran ve Suriye’ye askeri müdahaleye de “hayır” kararı çıktı. Peki Rusya, Çin, G.Afrika, Hindistan Başta Çin olmak üzere BRICS ülkeleri bugün Afrika’nın en ve Brezilya’dan kurulu teşkilat, ekonomik olduğu kadar büyük ticaret ortaklarını ve en büyük yatırımcılarını oluşturuyor. siyasi bir etki yaratmayı mı amaçlıyor? Barış Adıbelli’nin Ticaret hacminin 2015 yılında 500 milyar doları geçmesi yanıtı şöyle: bekleniyor. Bu rakamın yüzde 60’ını Çin’in gerçekleştireceği tahmin ediliyor. Bir siyasi örgüte dönüşecek, yani bunda artık bir kuşku yok. Ancak bir siyasi örgüte dönüşecekse BRICS muhakkak bu “ALT - EMPERYALİST GÜÇLER” BRICS isminden, yapısından kurtulacak veya bu BRICS’i Dünya nüfusunun yüzde 40’ını ve küresel ekonominin yüzde ekonomik aygıt olarak devam ettirecek. Kanaatim benim 20’sini oluşturan bloğun liderleri amaçlarını “küresel güne- ikinci seçenek, çünkü İş Konseyi kuruldu. Kalkınma Bankası yin küresel güneyle” ortaklığı olarak göstermeye çalışsa kuruluyor, daha ekonomik yapılar üzerinden gidiyor Brics. da KwaZulu Natal Üniversitesi sivil toplum merkezinden Muhtemelen BRICS’le bir başka yapı birleştirilerek küresel bir Profesör Patrick Bond, Afrika ülkelerinin aldıkları yatırımlara ve örgüt kurulması yönünde bir adım atılacak. Belki tür olarak yardımlara dikkat etmesi gerektiğini söylüyor. Avrupa Birliği’yle muadil olmaz ama Avrupa Birliği’ne yakın bir küresel örgüt kurma amacı taşıyor. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 25 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Bond kardeşlik söylemlerinin ötesine bakıldığında, 19. Ancak Makokera yardımlara yaklaşıma bakıldığında hız Yüzyıl’dan çok farklı olmayan düzensiz bir emperyalist avantajı olmasına rağmen, BRICS ülkelerinin işçi hakları ve rekabetin gözlemlenebileceğini ve BRICS üyelerinin Afrika çevre standartları konusunda daha gevşek olduğunu söylüyor. kaynaklarını sömürürken, sanayileşmeye ve iş yaratımına yeterince katkıda bulunmadığını söylüyor. Buna bir örnek Brezilya madencilik devi Vale. Kar amacı gütmey- en İsviçreli Kamu Gözü grubu şirketi çevre ve insan haklarına Bond ayrıca, 21 Mart’ta allAfrica.com sitesinde kaleme aldığı en duyarsız şirket olarak belirledi. Mozambik’te kömür çıkaran yazısında BRICS ülkelerinin “alt-emperyalist” güçler olup şirket ülkede şiddetli gösterilere sahne oldu. Halk, zorla evinden olmadığını sorguluyor. Bond, Güney Afrika Cumhurbaşkanı atılanlara yardım edilmesini ve bölge insanının yatırımlardan Jacob Zuma’nın liderliğini yaptığı Afrika Ulusal Kongresi pay sahibi olmasını istiyor. Şirketin Afrika operasyonlarının üyeleriyle konuşurken, partisinden “disiplinli bir sol güç,” olarak başında bulunan Ricardo Saad ise suçlamaları reddediyor ve bahsetmesine, ama Davos’ta konuşurken Güney Afrika’nın sözleşmelerle ve hükümetlerle anlaşarak yapılan yatırımların, yatırıma açık olduğunu söylemesine dikkat çekiyor. Bond’a sömürgecilikle karşılaştıramayacağını söylüyor. göre BRICS üyeleri küresel sistemin “yerel şerifleri” gibi çalışıyor. Grant- Makokera BRICS üyelerinin kalkınmakta olan ülkelere farklı fırsatlar sunduğunu düşünüyor ve şimdilik en azından Bu kaygı Afrika halkları tarafından da paylaşılmaya başlandı. oyuncuların çeşitlenmesinin bile avantajlı olduğunu düşünüyor. Gine, Nijerya, Zambiya ve Mozambik, Brezilya, Rusya, Kalkınmış ekonomilerdeki durgunluk sürerken gelişmekte Hindistan, Çin ve Güney Afrika şirketleriyle milyarlarca dolarlık olan BRICS ülkelerinin Afrika’daki etkinlikleri artmaya devam petrol, madencilik ve altyapı anlaşmaları imzaladı. ediyor. Kaynak arayan Komünist Parti yönetimindeki Çin’in ise küreselleşmedeki rolü arttıkça emperyalizm suçlamaları Bu projelerin bazıları hammadde üretimine yoğunlaştıkları, artacağa benziyor. Bu orta gelirli ülkelerin, az gelişmiş ülkel- şeffaf olmadıkları, oldukları ülkelerde yeterince istihdam erde bırakacağı etki yıllarca tartışılmaya devam edebilir. yaratmadıkları ve dolayısıyla kalkınmaya destek vermedikleri eleştirileriyle karşı karşıya geldiler. Geçmişte Batılı şirketler de Kaynak : VOA bu tarz eleştirilere hedef oluyordu. Bu yüzden yoksullukla mücadele eden eylemciler de BRICS şirketlerinin Batılı şirketlerden farklı olmadıklarını söylüyor. Afrika’nın yeni emperyalizme karşı karşıya olduğunu söyleyen Nijerya Merkez Bankası Başkanı Lamido Sanusi Çin’i Afrika’nın sanayisini daha da kötü hale getirmek ve az gelişmişliği artırmakla suçladı. Sanusi 11 Mart’ta Financial Times’a yazdığı makalede Çin’in Afrika’dan temel ürünler aldığını ve karşılığında sanayi ürünleri sattığını ve bunun sömürgecilik tanımının özü olduğunu söyledi. BRICS, İSRAİL’İ ELEŞTİRDİ Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın oluşturduğu BRICS ülkeleri, İsrail’in işgal ettiği Filistin topraklarında inşa edi- BRICS temsilcileri ise bu iddialara şiddetle karşı çıkıyor. Çin’in len yerleşimlerden derin bir endişe duyduğunu açıkladı. 5’inci Afrika özel temsilcisi Zhong Jianhua Çin’in Batılı güçlerden BRICS Zirvesi’nde kabul edilen Ethekwini Beyannamesinde, farklı olduğunu çünkü kendilerinin de geçmişte sömürgecile- “Yerleşimlerin inşası, uluslararası hukuka aykırı ve barış süre- rin baskısına uğradıklarını söylüyor. Zhong’a göre bu ortak cine zarar vermekte.” sözlerine yer verildi. geçmiş Çin için bir avantaj. Çinli firmaların kendi işçilerini kullandığı eleştirisine karşı Zhong Çinli şirketlerin Afrikalı Ortadoğu barış sürecinde ilerlemenin eksikliği konusunda işçileri eğitmesi gerektiğini söylüyor. endişelerini dile getiren BRICS ülkeleri, çözüme yönelik çabalarında hem İsrail hem de Filistin’e yardım sağlanması için Güney Afrika Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nden Catherine uluslararası topluma çağrıda bulundu. Çözümün, 4 Haziran Grant-Makokera BRICS ülkelerinin Batı’yla aynı olmadığını 1967 tarihli sınırlara dayanan, uluslararası toplumun tanıdığı söylüyor. Makokera kıtadaki bu yeni oyuncuların altyapı sınırlar içinde, İsrail ile barışçıl bir şekilde yan yana yaşayan, yatırımlarında daha istekli olduğunu ve finansman sağlama ya ekonomik açıdan yaşayabilir bir Filistin devleti olmak üzere iki da yardımlar konusunda farklı olduklarını söylüyor. devletin varlığını öngörmesi gerektiği belirtildi. 26 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Maryland Takoma Park’taki Tekerlekli Yemekler ekibi ve gönüllüleri, bölgedeki 30 ila 40 kadar yaşlı ve engelli Amerikalı’ya günde iki öğün sıcak yemek veriyor. Gönüllülerin arasında yaşlılar ağırlıkta. Yemek dağıtımı için kendi otomobillerini kullanıyorlar. BULGARİSTAN, ENERJİ SEKTÖRÜNDE REFORM İÇİN ABD’DEN YARDIM İSTEDİ Joan Debrule Tekerlekli Yemekler’den yardım alanlardan. Sevdiği yemeklerin çıktığı günleri iple çekiyor. Bulgaristan hükümetinden yapılan açıklamada, geçi- Joan, Tekerlekli Yemekler sayesinde aç kalmıyor: “Dizimde ci hükümetin Başbakanı Marin Raykov’un Brüksel’de bir problem var ve ayakta durup yemek yapamıyorum. Eğer Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy ile Tekerlekli Yemekler olmasaydı ne yapardım bilemiyorum. gerçekleştirdiği görüşme sırasında Avrupa Komisyonu’nun Belki bakım evine yatırılırdım.” ilgili birimleri Enerji ve Rekabet Genel Müdürlükleri’nden uzman birimler talep ettiği bildirildi. Katherine Yowell de aynı şekilde düşünüyor: “Gönüllülerle zaman geçirmek çok güzel. Ekip liderleri de çok düşünceli. Trud gazetesinin aktardığına göre Raykov aynı zamanda Özel gün ve bayramlarımızda küçük sürprizlerle bizi sevindiri- Bulgaristan’daki gerginliklere yol açan sorunları anlayabilmek yorlar.” için enerji sektöründe fiyat sabitleme faaliyetlerinin uluslararası analizini istedi. Tekerlekli Yemekler ülke genelinde faaliyet gösteriyor. Hem kamu hem de özel sektörün finanse ettiği bir program . Ellie Ocak ayında gelen elektrik faturalarının bir önceki aykinden iki Hollander Tekerlekli Yemekler Derneği’nin Direktörü. kat fazla olması üzerine enerji tekellerine karşı haftalar süren protestolar gerçekleşmişti. Kamuoyu baskısı, geçtiğimiz ay Hollander, “Programlarımızın çoğu federal devletten alınan hükümetin düşmesine yol açmıştı. para desteğine bağlı. Devlet parasıyla finanse edilen programların bütçesini %5,1 oranında küçültmek; ülke gene- Bulgaristan, enerji dağıtım pazarlarını serbestliğe kavuşturamadığı gerekçesiyle sık sık eleştirilere maruz kalıyor. linde 41 milyon dolarlık bir kesinti yapmak demektir - ki bu da önemli bir miktar,” şeklinde konuşuyor. Avrupa Komisyonu, Ocak ayında Bulgaristan’daki durumu Avrupa Adalet Divanı’na taşımıştı. Mahkemenin ihlal tespit Hollander bu kesintinin, yaşlılara verilen 19 milyon öğünün etmesi halinde AB, gün başına kesilecek cezalar öngörüyor. azaltılması veya kaldırılması anlamına geldiğini belirtiyor: “Biz sadece gıda yardımı yapmıyor aynı zamanda bu yaşlılara sosyalleşme imkanı yaratıyoruz. Bu da insanları güçlü ve bağımsız kılmak için çok önemli.” Başkan Obama, bütçe kesintilerinin toplumdaki en kırılgan kesimi vuracağı uyarısında bulunarak, Kongre’yi kesintileri önlemeye çağırıyor. Cumhuriyetçilerse, başkanın kesintileri BÜTÇE KESİNTİLERİ TOPLUMUN EN KIRILGAN KESİMİNİ VURACAK durdurmak için yeterince çabalamadığı görüşünde. Joan Debrule, bazı yaşlıların Kongre karşısında kendilerini güçsüz hissettiğini söylüyor: “Kongre’nin insafına kaldık ama 1 Mart günü yürürlüğe giren bütçe kesintileri nedeni- Kongre üyeleri bizim durumumuzda değil. Hepsinin işi var ve yle birçok Amerikalı işinden çıkarılma, maaş kesinti- maaşlarını da Amerikalılar ödüyor.” sine uğrama veya sosyal hizmetler alanındaki devlet yardımlarını kaybetme endişesi taşıyor. Bütçe kesintilerin- Tekerlekli Yemekler mutfağında herkes, Başkan ve Kongre’nin den ağır şekilde etkilenmesi beklenenler arasında, ülke otomatik bütçe kesintileri yerine belli alanlara odaklanan bütçe genelinde Meals on Wheels - Tekerlekli Yemekler adıyla tedbirleri geçirmesini umuyor. bilinen yardım örgütü sayesinde her gün sıcak yemek yiyen düşük gelirli yaşlı Amerikalılar da var. Kaynak : VOA Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 27 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Bu diasporanın bir çok üyesi Amerikan yüksek teknoloji kuruluşları ile ilgililer ve bunlarla işbirliği yapıyorlar. Diaspora yanı sıra ABD’de geçici olarak çalışan Çinliler de bulunuyor. Bunlar ya yurtseverlik düşüncelerinden hareket ederek ya da anavatandan gelen ısrarlı talepler nedeniyle casusluk ya da siber casusluk olarak adlandırılabilecek bazı işlere karışma riski alıyorlar. ABD bu tür olayların son zamanlarda sıklaşması ÇİNLİ MÜHENDİS AMERİKAN İSTİHBARATINI MAHKEMELİK ETTİ sorunu ile karşı kaşıya. Çin lehine çalışan yerleşiklerin faaliyetleri yüzünden son yıllarda zarar gören Amerikan şirketleri arasında Northrop Grumman, Boeing, Ford ve Dow Chemical bulunuyor. Benzeri olaylardan biri mart ayında ortaya çıkarıldı. ABD istihbaratı, bir Çin vatandaşının askeri teknolojileri ABD ordusundan ayrılma subay Benjamin Pierce Bishop’a çalması olayını gözden kaçırdı. FBI’ın başı bu işten çok aşk ilişkisi yaşadığı bir Çinli kadına askeri sırları açtığı için ağrıyacak, ancak olan oldu, ABD’de gizli olan askeri suçlamada bulunuldu. Bishop, kız arkadaşına nükleer silah- bilgilerin Çin’de iki yıldan bu yana bilindiği ortaya çıktı. lar, düşman balistik füzelerinin tespit edilmesi ve erken uyarı Çin kökenli elektronik mühendisi Steve Lü ise Çin lehine sistemlerinin konuşlandırılmaları ile ilgili bilgiler vermişti. Yani casusluk yaptığı için hemen hemen altı yıla yakın hapis Çin diasporası ABD istihbarat kuruluşlarına gittikçe daha cezası aldı. fazla başağrısı oluyor. Demidov sistemsel bir sorun olduğunu söylüyor. Demidov sözlerine şöyle devam etti: Çinli Steve Lü’nün ceza hükmü New Jersey mahkemesi tarafından verildi. 49 yaşındaki Çinli Pentagon’un ana Bu tür olaylar açık bir şekilde Amerikalıları korkutuyor. Bu taşaronu olan bir şirkette çalışıyordu. Mühendis uzay ve navi- nedenle tabii ki güvenlik tedbirlerinde belli bir sıkılaştırmaya gasyon konularında yapılan çalışmalara erişim hakkına sahip- gidileceği beklenebilir. Diğer yandan sistemsel seviyede bu ti. 2009’da da eski anavatanına giderek bir dizi ders vermişti. sorunu ortadan kaldıracak bir yöntem şimdilik yok gibi gözüküy- Giderken de yanında insansız hava araçlarının uydu bağlantısı or, bir bilgiyi tamamen gizli tutmak mümkün olmuyor. Amerikan olmadan hedef vurmasını sağlayan bir cihazın binlerce gizli bilim insanlarının ve mühendislerinin Çinli meslektaşları ile teknik dosyasını ve bilgilerini de götürmüştü. Mühendis Çin’de işbirliği yapmalarının ve herhangi bir gizli bilgiyi birbirlerine üniversitelerde ve hükümet tarafından düzenlenen konferans- aktarmalarına tamamen engel olmak da mümkün gözükmüyor. larda Amerikan insansız hava araçları teknolojilerini detaylı bir Çin-Amerikan ilişkilerinde yaşanan casusluk skandalları şekilde anlatmıştı. Çin’in ABD’den teknolojik bakımdan geri kalmışlığını ortadan kaldırma çabaları ilerledikçe daha da aratacak. Görülen o ki Bu teknik ağırlıklı konferanslara anlaşıldığı kadarı ile Çin’de de ortaya çıkarılan yeni casusları beklemek mümkün. Amerikan istihbaratından da katılanlar olmuştu. Çünkü kimse Pekin bu alanda da Washington’un kendisini geçmesine Washington’a ve FBI’ya Pentagon’un gizli bilgilerinin Çin’de müsaade etmez. satışa çıkarıldığını bildiremezdi. Steve Lü, bu bilgileri kullanarak Çin’de iyi bir iş bulmayı planlıyordu deniyor. Ancak nasıl olduysa oldu 2010 sonbaharında ABD’ne geri döndü ve havaalanında FBI ajanları tarafından yakalandı. Yapılan araştırma mühendis tarafından gizli bilgilerin Çin istihbarat kuruluşlarına verildiğine dair bir sonuca ulaşmadı. Ancak mahkeme yine de mühendisin ABD’nin ulusal güvenliğini tehdit altında bıraktığına hükmetti. Washinton Post’un verdiği bilgilere göre Pentagon’un bu DİJSSELBLOEM KIBRIS’LA BİRLİKTE EURO BÖLGESİ’NDE İŞLER DEĞİŞECEK teknoloji hırsızlığından uğradığı zarar yüzlerce milyon dolar Eurogroup Başkanı Jeroen Dijsselbloem, Güney Kıbrıs için olabilir. Son dört yıl içinde ABD’de Çin lehine casusluk yapan varılan kurtarma anlaşmasının ardından Euro Bölgesi’nde yaklaşık 100 kişi tutuklandı. Daha birçok benzeri olay ise gizli bankacılık sektöründe yaşanan sorunları çözmek için tutuluyor. Siber Güvenlik PIR Merkezi uzmanı Oleg Demidov artık yeni bir yaklaşım söz konusu olacağını ve diğer bu insanlar ABD’de geniş bir şekilde yaygın Çin diasporası ile ülkelerin de bankacılık sektörlerini yeniden yapılandırması bağlantılı diyor. Demidov sözlerine şöyle devam etti: gerekebileceğini söyledi. 28 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Hollanda Maliye Bakanı ve Euro Bölgesi maliye bakanlarından oluşan Eurogroup’un Başkanı Jeroen Dijsselbloem, Güney Kıbrıs için anlaşmaya varılmasının ardından Financial Times gazetesi ve Reuters’a açıklamalarda bulundu. Dijsselbloem, ‘Eğer bir bankada risk varsa, ilk sorumuz ‘Peki, bu bankayla ilgili olarak ne ne yapacaksınız? Sermayesini güçlendirmek için kendiniz ne yapabilirsiniz?’ olacak. Eğer banka yapamayacaksa, o zaman hissedarlarla konuşacağız ve kendilerinin, gerekirse sigortasız hesap sahiplerinin de, DÜNYANIN EN EKONOMİK ELEKTROMOBİLİ JAPONYA’DA banka sermayesinin güçlendirilmesine yardımcı olmasını Japonya’nın en önemli eğitim kurumlarından Keio Üniversitesi isteyeceğiz’ dedi. nezdinde araştırma geliştirme çalışmalarını yürüten bir şirketin uzmanları, dünyanın en ekonomik elektrikli otomobilini üretm- Rum yönetimi için varılan anlaşma çerçevesinde bir yandan eye başardı. Kıbrıs Bankası yeniden yapılandırılırken sigortasız hesaplar dondurulacak. Bankayı güçlendirmek için gereken kaynaklar, Alınan bilgiye göre tam dolu şarj ile 320 kilometre yol gidebilen 100 bin Euro’nun üzerindeki hesaplardan karşılanacak. AB’nin yeni iki koltuklu araç, saatte 100 kilometre hıza 4 saniyede bu yaklaşımı, banka hesaplarına dokunulmamasını temel alan çıkabiliyor. önceki yaklaşımdan oldukça farklı. Kilometrede sadece 2 iyen (35 kuruş) yakan elektromobil, Dijsselbloem, ‘Eğer sağlıklı, sağlam bir finans sektörüne sahip henüz test aşamasında bulunuyor. olmak istiyorsanız o zaman diyeceksiniz ki; ‘Bak, orada risk aldın, o yüzden onun üstesinden gelmelisin. Eğer üstesinden gelemeyecektiysen, o riski almamalıydın’ şeklinde konuştu. Lüksemburg ve Malta gibi ekonomisinin tamamına kıyasla fazlasıyla büyük finans sektörüne sahip ülkeler ve Slovenya gibi bankacılık sektöründe sorun yaşanan diğer ülkeler hatırlatılan Dijsselbloem, bu ülkelerin de bankalarını küçültmesi gerektiğini söyledi. Eurogroup Başkanı, ‘Başınız belaya girmeden sorunu çözün ECB YÖNETİCİSİNDEN EUROGROUP BAŞKANI’NIN TARTIŞMALI “KURTARMA” MODELİNE DESTEK diyoruz. Bankalarınızı güçlendirin, gelir gider hesaplarınızı Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu Üyesi Klaas düzeltin. Eğer bir banka tehdit altındaysa artık otomatik Knot, olarak gelip sorunu çözmeyeceğiz. Sorunu öteleyeceğiz. İlk tartışma yaratan ‘Güney Kıbrıs’ı kurtarma anlaşması, gel- yapmamız gereken bu, sorunu ötelemek. Çözecek olan siz- ecekteki kurtarma programlarında yeni yaklaşım olacak’ siniz’ dedi. açıklamalarına destek verdi. Euro Bölgesi, bankalar ve devletler arasındaki borç döngüsünü Euro Bölgesi maliye bakanlarından oluşan Eurogroup’un kırabilmek için kalıcı kurtarma fonu ESM’nin, gerektiği Başkanı Hollanda Maliye Bakanı Jeroen Dijsselbloem, Güney zaman bankalara doğrudan destek vermesini planlıyordu. Kıbrıs için anlaşmaya varılan, mevduat hesaplarından da Dijsselbloem ise hedefin, ESM’nin hiçbir zaman kullanılması kesintilerin öngörüldüğü anlaşmanın gelecekteki krizlerde de olduğunu söyledi. model olacağını söylemişti. Dijsselbloem, ‘Yaklaşımımızın, ‘bankalarla, kamu kaynakları Dijsselbloem daha sonra sözlerini düzeltse de açıklamaları ya da kamudan gelen diğer araçlar yerine önce banka içinde piyasalarda şok etkisi yapmış ve Avrupa’da pek çok yetkiliden ilgilenelim’ olması gerektiğini düşünüyorum. Bankaların ken- tepki gelmişti. Eurogroup Başkanı Jeroen Dijsselbloem’un dilerini kurtarabiliyor olması gerekiyor. En azından kendilerini mümkün olduğunca yeniden yapılandırmaları ya da sermayel- Ancak Dijsselbloem gibi Hollandalı olan Knot, Eurogroup erini güçlendirebilmeleri gerekiyor’ dedi. Başkanı’nın açıklamalarında ‘pek de bir yanlış bulunmadığını’ söyledi. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 29 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER GAZPROM AVRUPA’YA İHRACAT HIZLA BÜYÜYOR Rus enerji devi Gazprom, Avrupa’ya ihraç edilen günlük GAZPROM AVRUPA’YA İHRACAT HIZLA BÜYÜYOR doğalgaz hacimlerinin mart ayında sürekli büyüdüğünü ve İngiltere Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı, Rum tarafında maksimum değerlere yaklaştığını açıkladı. yaşayan bütün emekli İngiliz vatandaşlarına; bütün Rum bankalarına emekli maaşı havalelerini durdurduğu bilgi- Şirketin basın dairesinden yapılan yazılı açıklamada, “Bugün sini verdi. Gazprom, yabancı ülkelere, mart ayı sonu için rekor bir hacim olan günlük 520 milyon metreküp doğalgaz tedarik edecek. Bakanlık vatandaşlardan maaşlarını alabilmeleri için ya Büyük Bu rakam, bir yıl önceki aynı güne göre 1,6 kat daha fazla.” Britanya Bankası’nda hesap açmaları veya yine aynı banka- ifadelerine yer verildi. daki hesap numaralarını (veya güvendikleri bir kişinin hesap numarasını) vermelerini istedi. Gazprom, 2012 yılında gaz ihracatını yüzde 8 oranında azalttı. Bir tek, gaz alımını yüzde 4 oranında artarak 26 milyar Kıbrıs Rum Kesiminde yayınlanan gazetelerden Haravgi; metreküpe ulaştıran Türkiye piyasası büyüdü. “İngiltere’den Kıbrıs Bankalarına Engel. Kıbrıs’ta Daimi Yaşayan Emeklilerini, Maaş Alabilmek İçin İngiltere’de Hesap Açmaya Rus şirketi, bu sene Avrupa’ya gaz ihracatının yüzde 9,4 Çağırdı” başlıklı haberinde, ilgili bakanlığın, Güney’de yaşayan oranında artarak 151,8 milyar metreküpe ulaşacağını tahmin İngiliz vatandaşlarına Müdür Graeme Wallace imzasıyla ediyor. gönderdiği mektupta, kendilerine sunulan iki seçenekten birini tercih etmemeleri halinde, Rum bankalarına güven yeniden tesis edilene kadar hak ettikleri maaşların gönderilmeyeceğini bildirdiğini yazdı. Euro Grubu’nun, Rum bankacılık sistemini “bir gecede dağıtan” kararının büyük boyutlar kazanmakta olduğu yorumunu yapan gazete, İngiltere Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı tarafından alınan kararın Güney’de yaşayan binlerce İngiliz vatandaşını GOOGLE İSVEÇÇE BİR KELİME OLMAK İSTEMİYOR ve yıllarca İngiltere’de çalıştıktan sonra Güney’e kesin dönüş yapan Rumları ilgilendirdiğini belirtti. Google, İsveç Dili Konseyi’ne yeni kelimeler listesine Gazete, bu talimatın derhal değişmemesi halinde Rum tur- ‘ogooglebar’ (‘Google’da bulunamayan’) kelimesinin izmini de kaçınılmaz olarak olumsuz etkileyeceğini belirtti. eklenmesi nedeniyle protesto çekti. İngiltere’den kesin dönüş yapan bir Rum’un kaynak gösterildiği haberde, adı belirtilmeyen Rum’un, Güney’deki bankaların Şirket ticari markası ve bundan türetilen tüm kelimeler ile ilgili dün yeniden açıldığını hatırlatarak, kararın yeniden gözden haklarını hatırlattı. Konsey Internet devinin şikayetlerini cidiye geçirilmesini istemesi üzerine İngiltere Çalışma ve Emeklilik aldı ve “ogooglebar” kelimesini kaldırdı. Bakanlığı’ndan olumsuz cevap aldığı kaydedildi. Dil konseyi üyeleri şirket ile uzun sürecek muhtemel bir mah- Gazete, İngiltere’nin Güney Kıbrıs için önemli bir turizm keme sürecinden çekindiklerini ifade ettiler. pazarı olduğun, son yıllarda binlerce İngiliz vatandaşının Rum tarafından ev satın aldığını ve bu evleri ya daimi ikamet için veya yazlık olarak kullandığını haberine ekledi. 30 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Amerika’nın yeniden yapılanma programındaki hile iddialarını soruşturan Stuart Bowen’a göre asıl sorun, yolsuzluklar: ”Yolsuzlukların üzerine gidilmeli. Bu, hükümetin sorumluluk ve denetim mekanizmalarında reform yapmasıyla sağlanabilir. Bütçe oluşturma süreci oldukça ilkel. Bu nedenle bütçedeki milyarlarca doların nasıl harcandığı bilinmiyor.” Bowen’a göre, Amerika’nın 60 milyar dolarlık yeniden IRAK’TA HALK ALTYAPI EKSİKLİĞİNDEN ŞİKAYETÇİ yapılandırma programının 8 milyar doları hala kayıp. Yolsuzlukla mücadele eden Iraklı üst düzey bir yetkili, her hafta 800 milyon doların gizlice yabancı banka hesaplarına İstatistiklere göre Irak ekonomisi, Saddam Hüseyin’i aktarıldığını doğruluyor. deviren savaşın başlamasından 10 yıl sonra büyüme kaydediyor. Ancak birçok Iraklı ekonominin gelişmeye Birçok uzmana göre, Irak, dünyanın en çok yolsuzluk yapılan başlamasının bir yararını görmediklerini söylüyor. ülkelerinden biri. Bağdat Borsası, Saddam Hüseyin devrildikten bir yıl sonra, Kaynak : VOA kar amacı gütmeyen özel bir kuruluş olarak devlete ait Irak Borsası’nın yerine açılmıştı. Borsa yöneticisi Taha Ahmet El Rubayi, Irak’ta 125 özel firmayla kamu-özel ortak girişimi olduğunu söylüyor. Ekonominin büyüklüğüne göre bu sayının, 5-10 kat daha fazla olması gerekiyor. Irak’ta ekonomi hala devlet kontrolu altında ve reform yapılması zor. Taha Ahmet El Rubayi, ”Anayasada Irak’ın sermaye piyasasına geçmesi gerektiği yazılı. Pazar ekonomisinin gelecekteki KAYA GAZI ANLAŞMASI, AB’DE ENERJİ DEVRİMİNİ GETİRMEYEBİLİR temelleri atılmalı. Yeni şirketlerin açılmasını sağlamadan özel İngiltere Başbakanı David Cameron, önde gelen bir sektörü kamu sektörüyle yanyana işletmeyi başaramazsınız,” İngiliz enerji şirketinin imza attığı bir anlaşmayı, enerji diyor. güvenliğinin teminine yönelik önemli bir adım olarak değerlendirdi. Ancak bir yandan Avrupa Komisyonu 2030 Irak ekonomisi yılda yüzde 9 oranında büyüyor. Petrol üretimi, iklim ve enerji politikalarını tartışmaya açarken, AB’nin günde 3 milyon varil. Irak, Suudi Arabistan ve Rusya’dan sonra gelenekel olmayan fosil yakıtlarla ilgili hangi yönde git- dünyanın üçüncü en büyük petrol ihracatçısı. mesi gerektiği yönünde fikir ayrılıkları yaşanıyor. Raflarda pahalı ürünler sergileyen mağazalar, tüketici İngiliz Centrica ve ABD’li sıvı doğalgaz (LNG) tedarikçisi harcamalarının yükseldiğini gösterir. Cheniere arasında imzalanan, Avrupa’da türünün ilk örneği olan anlaşma sayesinde İngiltere’de yaklaşık iki milyon ev, Ancak hala zorluk çeken birçok Iraklı için durum çok farklı. ABD’den gelen kaya gazı ile ısınacak. İntizar Fadıl, yiyecek fiyatlarının aşırı yüksek olmasından şikayetçi: ”Saddam döneminde bundan milyon kere daha iyi İngiltere’nin en büyük doğalgaz şirketi Centrica, Cheniere’den durumdaydık.” aldığı LNG’yı tekrar gaza çevirerek İngiliz tüketicilere dağıtacak. Konfeksiyoncu Latif Salih’e göre siyasi istikrarsızlık geçim ABD şu ana kadar kaya gazı ihracatı konusunda elini sıkı sıkıntısı yaratıyor: ”Çarşıda ne zaman bir patlama olsa tutuyordu. Ancak bir yandan uluslararası sorunlar geleneksel müşteriler kaçıyor, çok sayıda polis olsa da herkes alışverişe tedarik zincirlerini sekteye uğratırken atılan bu adım, Avrupa’ya çıkmaya korkuyor.” ucuz ve güvenilir doğalgaz tedariki beklentisini oluşturuyor. Birçok Iraklı, hükümetin yolları, elektrik hatlarını ve içme suyu tesislerini yeniden kuramamasından şikayetçi. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 31 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Cameron, anlaşmayı ‘enerji güvenliği için bir müjde’ olarak Simon, ABD’nin, üretim maliyetlerini yönetilebilir seviyelerde değerlendirdi ve ‘Gelecekte ABD’den gelecek doğalgaz, enerji tutmayı başaramadığı için kaya gazına dışarıda pazar ara- kaynaklarımızı çeşitlendirmemize yardımcı olacak ve İngiliz maya başladığını da ekledi. tüketicilere yeni, uzun vadeli, güvenli ve hesaplı yakıt kaynağı BELİRSİZLİK sağlayacak’ dedi. Geçtiğimiz Ekim ayında İngiltere Maliye Bakanı George Avrupa Komisyonu, 27 Mart’ta sunduğu raporda Avrupa’nın Osbourne, iç pazarda kaya gazı için vergi indirimleri 2030 için enerji ve iklim hedeflerini ortaya koydu. Komisyon’un getirilebileceğini açıklamıştı. Aynı ay Polonya da kaya gazını enerjiden sorumlu üyesi Günther Oettinger ise kaya gazından teşvik ederek, 2020’ye kadar arama faaliyetleri için 12.5 milyon yana bir tavır alarak, ‘Başta güvenlik ve doğalgaz fiyatlarını Euro yatırımda bulunacaklarını söylemişti. Ancak geniş ölçekte düşürmek için, kaya gazı üretiminden yanayım. Büyük bir kaya üretimin zor olduğunun anlaşılması üzerine Avrupalı ülkeler ve gazı üreticisi olan ABD’de doğalgaz, Avrupa’dakinden dört kat büyük enerji şirketleri, arama faaliyetlerini ya askıya aldı ya da ucuz’ dedi. durdurdu. Ancak yüksek üretim maliyetleri, arama faaliyetlerinin iptal- Talisman Energy Polonya Müdürü Tomasz Gryzewski, 12 leri ve çevreyle ilgili devlet düzeyindeki meseleler, sektörün Mart’ta yaptığı açıklamalarda Polonya’da kaya gazı arama Avrupa’da büyümesini engelledi. faaliyetlerinden çekilebilecekleri sinyalini verdi. Bir yıl önce ABD’li ExxonMobil firması, kaya gazı potansiyelindeki belirsi- ABD ÖRNEĞİ ABD Eyaletlerarası Petrol ve Doğalgaz Sözleşmesi Komisyonu zlikler sebebiyle Polonya’daki araştırma testlerine son verme kararı aldı. üyesi David Neslin geçtiğimiz hafta Brüksel’i ziyaret ederek AB politika üreticilerine, ABD’de kaya gazının büyük ExxonMobil CEO’su Rex Tillerson, ‘Yatırdığımız bütün parayı ölçekte araştırılmasına izin veren kanunlarından bazı şeyler kaybediyoruz. Hiç para kazanmıyoruz, hep eksideyiz’ demişti. öğrenebileceklerini söyledi. İngiliz enerji şirketi Cuadrilla yetkilileri de bu ay, çevre etki değerlendirme raporlarını bekledikleri için İngiltere’de sondaja Colorado eyaletinde fosil yakıt düzenlemelerini gözeten bir yıl ara vereceklerini açıkladı. Neslin, ‘Düzenlemeleri, bir yandan petrol ve doğalgaz sondajı yaygınlaşırken çevrenin korunmasını, şeffaflığı ve verimliliği Fransa ise kaya gazı sondajını askıya almış durumda. Simon’a artıracak şekilde kapsamlı olarak güncelledik’ dedi. göre ABD’deki patlamanın Avrupa’da da tekrarlanması bazı sebeplerden ötürü olası değil. Bunlar arasına ekipman ve Neslin, doğalgazın kömür gibi diğer fosil yakıtlardan daha altyapı eksikliği, daha katı çevre düzenlemeleri, jeolojik yapı düşük emisyona yol açtığının kanıtlarını göstererek, kaya ve coğrafya da yer alıyor. Kaya gazı yatırımlarını mercek altına gazının düşük emisyonlu bir ekonominin yapı taşlarından biri alan bir KPMG araştırması, Avrupa’da üretim maliyetlerinin olduğunu söyledi. Neslin, ‘Doğalgaz, daha temiz enerjinin ABD’dekinden yüzde 40 oranında daha fazla olacağını ortaya geleceği için köprü olabilir. Yenilenebilir enerji kaynakları biraz koyuyor. zaman alabilir’ dedi. Simon, ‘Avrupa’nın jeolojik yapısı, sondajı ABD’den daha zor Ancak Friends of the Earth Avrupa’nın sondaj sektörü hale getiriyor. Avrupa’da kaya gazı rezervleri yüzde 50 daha kampanyalarından sorumlu olan Antoine Simon, EurActiv’e derinde. Dolayısıyla ısı da daha fazla. Bu nedenle ekipmanın yaptığı açıklamalarda ABD’deki kaya gazı patlamasının kısa bozulma riski de daha yüksek. Daha yüksek güvenlik önemleri ömürlü olacağını ve ülkedeki rezervlere rağmen enerji güvenliği gerekiyor ve bunun da sondaj maliyetinde doğrudan etkisi var. ve ucuz yakıt konusunda kalıcı bir çözüm sunamayacağını Gazlaştırma fabrikaları kurulması gerekiyor ve bunların da söyledi. maliyeti çok yüksek’ dedi. Simon, ‘Şu anda [kaya gazı] ucuz, çünkü şirketler üretim Avrupa Komisyonu’nun iklimden sorumlu üyesi Connie miktarlarını korumak için sürekli sondaj yapmak zorundalar. Hedegaard da bu görüşlere destek veriyor. Kaya gazının Doğalgaz fiyatları, temel üretim maliyetinden üç-dört kat daha Avrupa’da durumu ABD’deki kadar ciddi bir biçimde düşük. ABD’nin yüz yıllık enerji güvenliği iddialarına ters düşen değiştiremeyeceğini belirten Hedegaard, Komisyon raporunun veriler var. Önümüzdeki iki üç yılda üretimin zirve yapacağı, sunumunda ‘Avrupa’da bunun o kadar olay olmayacağını daha sonra on-yirmi yıl içinde keskin bir düşüşe geçeceğini düşünüyoruz. Jeolojik şartlar farklı, çevre kanunları ve toprak gösteriyorlar’ dedi. faaliyetleri de öyle’ dedi. 32 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER SAĞLIK ENDİŞELERİ Brüksel’de saatler süren pazarlıklar sonucunda yeşil ışık Colorado Üniversitesi’nin 2012 yılında, hava emisyonlarının yakılan paket aslında Euro Bölgesi ülkelerindeki bankacılık insan sağlığı üzerinde oluşturduğu riske dair yaptığı bir sektörüyle bağlantılı krizi yeni bir aşamaya taşımış olmasıyla değerlendirme, hidrolik kırma kuyularına yarım milden (0.8 km) da dikkat çekiyor. daha yakın yerlerde yaşayan insanların, sağlık sorunlarıyla karşılaşma oranının, yarım milden daha uzakta yaşayanlardan Tablonun geneline bakıldığında, Kıbrıs’ı izleme potansiyeli daha fazla olduğunu ortaya koymuştu. taşıyan ülkeleri iki gruba ayırmak mümkün. Politika üreticiler, toksik kimyasal kullanımının sağlıkla ilgili “BİZ KIBRIS’A BENZEMİYORUZ” endişeler ortaya çıkarması sebebiyle kaya gazını Avrupa’da İlk grupta bankacılık sektörü ciddi düzeyde olumsuz sinyal destekleme konusunda çekinceli davrandı. Zira Avrupa’daki veren ülkeler, ikinci grupta ise ekonomik modeli benzerlik nüfus yoğunluğu, Colorado’dakinin çok üstünde. gösterdiği için öne itilmeye çalışılan ülkeler yer alıyor. AB standartlarına göre nispeten düşük bir nüfus yoğunluğuna Son grupta yer alan ülkelerin, “Biz Kıbrıs’a benzemiyoruz” sahip olan Polonya’da kilometrekare başına düşen insan mesajı vermek için yoğun çaba içinde olmaları da dikkat çeki- sayısı Colorado’dakinden 10 kat daha fazla. yor. Neslin, Colorado’da kuyu kaplama ve yer altı suyu İlk grup için İspanya ve Slovenya akla gelen ilk ülkeleri numunelendirmeyi düzenleyen katı kurallar getirildiğini, ancak oluşturuyor. Bankacılık sektörü için daha önce destek alan sızıntının önüne geçmenin zor olduğunu söyledi. Colorado İspanya son dönemde belli bir istikrar seviyesi yakalamış olsa Petrol ve Doğalgaz Muhafaza Komisyonu’nun yaptığı bir da henüz tehlike çemberinin dışına çıkmış değil. araştırma, sızıntıların yüzde 43’ünün yer altı sularında kirliliğe yol açtığını ortaya koydu. İspanya Maliye Bakanı Luis de Guindos, uluslararası yardım için başvurma opsiyonunu kesinlikle ihtimal dışı gördüğünün Simon, ABD’de her yıl 20 bin yeni kuyuda sondaj yapıldığını altını çizse de, daha önce bankacılık sektörüne yapılan söyledi ve ‘Avrupa’da bunun mümkün olmadığı açık’ dedi. yardım için de aynı kesinlikte açıklamaların yapıldığını gözden kaçırmamak gerekiyor. Slovenya ise gerek siyasi istikrarın gerekse bankacılık sektöründen gelen sinyallerin sorunlu olması nedeniyle olası bir pakete daha yakın bir konumda. Sorunlu kredilerin miktarının Sloven ekonomisi açısından KIBRIS KRİZİ SIRADA HANGİ EURO ÜLKESİ VAR oldukça yüksek olması ve uluslararası derecelendirme Euro Bölgesi’nin, Uluslararası Para Fonu IMF destekli riski artırsa da İspanya örneğinde olduğu gibi Sloven yetkililer beşinci kurtarma paketini Kıbrıs için devreye sokma kararı de iddialı açıklamalar yapmayı sürdürüyor. kuruluşlarının ülkenin önemli bankalarının notlarını düşürmesi alması akıllara ister istemez, “Daha kaç ülke kurtarma paketine ihtiyaç duyacak?” sorusunu getiriyor. Bunun son örneğini Slovenya’nın Kıbrıs örneğini kesinlikle izlemeyeceğini söyleyen Sloven Merkez Bankası Başkanı Bu soruya verilebilecek tek net cevap ise Kıbrıs’ın kurtarılmak Marko Kranjec’in açıklamaları oluşturdu. zorunda kalan son Euro Bölgesi ülkesi olmayacağı. Avrupa Birliği kulislerinde başka bir ülkenin daha kurtarılmaya ihtiyaç MALTA VE LÜKSEMBURG SAVUNMADA duyup duymayacağından çok, hangi ülkenin, ne zaman kur- Ekonomi çevreleri siyasi istikrar sorunu yaşayan İtalya’yı tarma paketine ihtiyaç duyacağı tartışılıyor. da yakın takipte tutmayı sürdürüyor. Kıbrıs’taki gelişmelerin ardında savunma durumuna geçmek zorunda kalan ülkeler ise Kıbrıs’ın güneyi için gündeme getirilen kurtarma paketi 10 Malta ve Lüksemburg. milyar euro düzeyindeki kapsamı açısından Euro Bölgesi için “sorun yaratmayan” ancak devreye soktuğu yeni şartlar nedeni- Malta Merkez Bankası Başkanı Josef Bonnici, ülkesindeki yle bundan sonraki paketler açısından örnek oluşturabilecek bankacılık sistemiyle Kıbrıs’takinin karşılaştırılmasının doğru bir içeriğe sahip. olmayacağını söyledi. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 33 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Buna gerekçe olarak ise Rum bankalarının Yunan bankalarıyla olan bağını gösterdi. “Kıbrıs’a benzemiyoruz” tezinin ana unsurlarından birini de bankacılık sektörünün yapısı ve kapasitelerinin farklı olması oluşturuyor. Son gelişmelerin ardından savunma pozisyonunu güçlendiren bir diğer ülke ise Lüksemburg. Kıbrıs’ın bankacılık sektörü gayrisafi yurt içi hasılasının sekiz katı büyüklüğünde. LETONYA KORKMAYIN, KIBRIS’TAN KAÇAN PARALAR BİZE GELMİYOR Güney Kıbrıs’ta neredeyse iki hafta aradan sonra Lüksemburg’un bankacılık sektörü ise yirmi kat daha büyük. bankaların açılmasının ardından Letonya Maliye Bakanı Lüksemburg, Kıbrıs’ın bankacılık sektörünün yapısal denge- Andris Vilks, ‘Kıbrıs’tan gelen çok, çok az bir para akışı sizlikler içerdiği kendisi için ise böyle bir sorunun bulunmadığı söz konusu. Eğer yabancıların hesaplarından bahsedecek görüşünde. olursak, Kıbrıs menşeili hesaplar yalnızca yüzde 10-15 civarında’ dedi. Dikkatlerin, kişi başına düşen gelir açısından Avrupa Birliği’nin en zengin ülkesi konumundaki Lüksemburg’a çevrilmesinde Güney Kıbrıs’ta bankalar Perşembe günü açılsa da, bankaların Euro Bölgesi Başkanı Jeroen Dijsselbloem’un bankacılık sek- boşaltılmasının önüne geçmek için sermaye akışına ciddi törleri aşırı büyük olan ülkelerle ilgili uyarıları da etkili oldu. kısıtlamalar getirildi. Kaynak : BBC Türkçe Açıklanan son veriler, Letonya’daki banka hesaplarında yabancıların parasının Şubat-Ocak döneminde yalnızca yüzde 0.4 oranında arttığını ortaya koyuyor. Avrupa Komisyonu’nun Haziran ayında, Letonya’nın önümüzdeki yıl Euro Bölgesi’ne katılmaya hazır olup olmadığı yönünde görüş bildirmesi bekleniyor. Letonya, bankalarının AB kurallarına tam olarak uyduğunu LAVROV RUSYA’NIN DIŞ POLİTİKASINI AYDINLATTI savunuyor. Ancak Güney Kıbrıs’taki kriz, gözleri finans sektörü ekonomis- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkesinin, kapasi- inin geri kalanına oranla çok büyük olan Letonya, Lüksemburg tesini sadece küresel istikrar koşullarında geliştirebildiği ve Malta gibi ülkelere çevirdi. için ortak barışın ve güvenin sağlanmasının, aynı zamanda, hem küresel bir oyuncunun, BM Güvenlik Konseyi Letonya’da ana dili Rusça olan büyük bir nüfusun bulunması daimi üyesinin sorumluluğu, hem de çıkarlarının anahtar da ülkeye halihazırda Rusya ve diğer eski Sovyet ülkelerinden konusu olduğunu ifade etti. ciddi miktarda para akmasına yol açıyor. “Uluslararası Yaşam” dergisi mart sayısı için kaleme aldığı Letonya’da finans sektörünü düzenleyen kuruluş FKTK’nın makalede Bakan Lavrov, Rus dış politikasının, şubat ayında Başkanı Kristaps Zakulis, ‘İstatistiklere baktığımızda şu anda Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından sunulan güncel kon- bir hareket görmüyoruz. septinin kilit hükümlerini açıkladı. Letonya’da on milyonlardan (Rus parası) bahsediyorBu belgede, yalnızcılık politikasına zerre kadar bir imanın uz. Kıbrıs’ta ise on milyarlardan. Bu rakamlar birbiriyle olmadığını belirten Lavrov, aksine Rusya’nın, ortak sorunlara karşılaştırılamaz’ dedi. cevap bulmak amacıyla uluslararası toplumun kolektif eyleminin organizasyonu için çabalarına hız verdiğini vurguladı. 34 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Makedonya’da son aylarda yaşanan etnik ve siyasi gerilime rağmen yerel seçimler olaysız geçti. Seçimlerin sakin geçmesi, küçük Balkan ülkesinin bu yıl Avrupa Birliği’ne katılım müzakerelerine başlama umutlarını güçlendirdi. Geçtiğimiz yıllarda Makedonya’daki seçimlere usulsü- zlük iddiaları ve başta Makedonlar ve Arnavutlar arasında yaşananlar olmak üzere şiddet olayları damgasını vuruyordu. Seçimin ardından açıklamalarda bulunan İçişleri Bakanı LÜKSEMBURG FİNANS SEKTÖRÜMÜZE GÖZ DİKTİ Gordana Jankuloska, ‘Sanırım şu ana kadarki en iyi ve Güney Kıbrıs tartışmaları sırasında, Euro Bölgesi’nde dedi. en temiz seçimleri gerçekleştirdik. Hepimiz gururlanmalıyız, çünkü Makedonya’nın Avrupa Birliği’ndeki yerini gösterdik’ aşırı büyümüş finans sektörlerinin ekonomik büyüklükle orantılı hale getirilecek şekilde küçültülmesi konusunun Seçimleri 400 uluslararası gözlemci takip etti. Resmi sonuçlar gündeme gelmesi, Lüksemburg’un tepkisini çekti. hafta içinde açıklanacak. Lüksemburg Başbakanı ve eski Eurogroup Başkanı Jean- Makedonya’nın AB ve NATO’ya üyelik süreci, Yunanistan Claude Juncker, ‘Kıbrıs’taki kriz keskinleşmeye başladıktan ile yaşadığı isim anlaşmazlığı sebebiyle tıkanmış durum- sonra yapılan açıklamaların kendilerini kaygılandırdığını’ da. Yunanistan, kuzeydeki bir vilayetiyle aynı ismi taşıyan söyledi. Makedonya’nın, ismini değiştirmesini istiyor. Özellikle ‘finans sektörünün GSYİH’ya oranı ve ekonomik Ancak bölgedeki istikrarsızlık riski karşısında AB, Makedonya ve mali istikrara ilişkin risklerle ilgili iddiaların reddedildiği’ ile bu yıl isim anlaşmazlığına bir çözüm bulunmadan da katılım belirtildi. müzakerelerini başlatabileceği sinyali vermişti. Açıklamada, ‘Lüksemburg finans sektörünün yatırımları çeker- Son aylarda yaşanan gerginlikler ise katılım müzakerelerinin ek Euro Bölgesi’ne bir kapı oluşturduğu, bu sayede tüm üye başlaması umutlarını gölgelemişti. ülkelerin rekabet gücüne katkı sağladığı’ belirtildi. Geçtiğimiz Aralık ayında yaşanan bir arbede sırasında milJuncker’in yerine Eurogroup başkanlığına gelen Hollanda letvekilleri Parlamento’dan çıkarılan ana muhalefet, iki ay Maliye Bakanı Jeroen Dijsselbloem, Kıbrıs’taki finans sek- boyunca Parlamento’yu boykot etmişti. törünün ekonominin toplam büyüklüğüne oranla fazlasıyla şiştiğini, benzer durumdaki ülkelerin de sorunlar baş göster- Sosyal Demokratlar, uluslararası camianın baskısı sonucunda meden bu sektörleri küçültmesi gerekeceğini söylemişti. 1 Mart’ta Parlamento’ya dönmeyi ve yerel seçime katılmayı kabul etmişti. Güney Kıbrıs’a verilen 10 milyar Euro’luk kurtarma paketi karşılığında ülkenin ikinci büyük bankasının ikiye bölünerek Eski bir Arnavut militanın Savunma Bakanlığı’na atanması da kapatılması kararlaştırılmıştı Makedonyalıları sokağa dökmüştü. Arnavutların da buna karşı protestolar düzenlemesi, göstericilerle polisin çatışmasına ve 20’nin üzerinde kişinin yaralanmasına yol açmıştı. Üsküp sokaklarında bir otobüs ve birkaç araba ateşe verilmiş, dükkanlar zarar görmüştü. MAKEDONYA’DA YEREL SEÇİM SAKİN GEÇTİ, AB UMUTLARI GÜÇLENDİ Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 35 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER ”Elemanlarımızın çalışma saatlerinde kesinti yapmak zorunda kaldık. Herkes haftada dört gün çalışıyor. Kimilerinin çalışma süresi haftada üç güne indi. Yakında bazı elemanlarımızı işten çıkarmak zorunda kalacağız.” Davis Interiors, Virginia’nın doğusunda ülkenin en büyük donanma üssüne hizmet veren taşeron firmalardan sadece biri. Bu şirketler toplam 40 bin kişi çalıştırıyor. MOSCOW CİTY’DE RUSYA KULESİ’Nİ TÜRKLER İNŞA EDECEK Magnitogorsk Metalurji Fabirkası’nın Savunma Bakanlığı’nın 90 bin elemanını zorunlu ücretsiz izne çıkarma planı yerel ekonomiyi henüz etkilemedi. Ancak sahibi Viktor Raşnikov Moscow City isimli Uluslararası İş Merkezi’nde Norfolk’taki 11 geminin bakım-onarım sözleşmelerinin iptal edilmesi, David Interiors gibi şirketleri zora sokuyor. Rusya Kulesinin inşaatı için ortak-eş yatırımcı bulmayı başardı. 25 yıldır Davis Interiors’ta çalışan David Williams, iki yılda ikinci kez bütçe kesintileri yüzünden işleri yavaşlatmak zorunda RBK Daily gazetesi, maliyeti yaklaşık 1 milyar dolar olan bu kaldıklarını söylüyor: ”Kaygılıyım çünkü hala son bütçe kesin- projenin gerçekleştirilmesiyle Türk Renaissance Construction tilerinin etkilerini atlatmaya çalışıyorum. Faturalarımı ödemek Şirketi’nin ilgileneceğini bildirdi. Gazetenin haberine göre için çok zorlanıyorum.” taraflar, taahhüt inşaatını yapan Renaissance Construction’un Moscow City’de proje gerçekleştirmesine imkan verecek Whitney Metzger, Irak ve Afganistan’daki savaşların sona sözleşmeyi Nisan sonunda açıklayacak. ermesiyle ordu harcamalarının azalacağını bildiklerini, ancak ani harcama kesintilerinin iflasa yol açabileceğini söylüyor: ”Ne Şu an Türk şirket Rusya’nın başkentinde sadece biri Moscow olacağını bilmiyoruz. Daha önceden yaptığımız sözleşmeler City’de toplam olarak 17 inşaat projesi üzerinde çalışmalarını var. Ancak bu sözleşmeler tamamlanıp sona erdikten sonra sürdürmektedir. Moscow City’de Renaissance Construction yenileri yapılmayacak.” toplam alanı 169 bin metre kare olan Evolution Tower (Evrim Kulesi) isimli çok amaçlı merkezi inşa etmektedir. Bölgede savunma sektörüne hizmet eden taşeron firmalar otomatik harcama kesintilerinin etkilerini ilk hissedenler. İktisatçılara göre kesintiler devam ederse Virginia eyaleti ciddi bir ekonomik gerilemeye girebilir. Kaynak : VOA OTOMATİK KESİNTİLERİN ETKİLERİ HİSSEDİLİYOR Amerika’da bütçe açığını kapatmak amacıyla devreye giren otomatik harcama kesintileri 10 yıl içinde 1 trilyon 200 milyar dolar tasarruf sağlamayı amaçlıyor. Amerika’nın en büyük donanma üssüne sahip Virginia eyaletiyse otomatik kesintiler devredışı kalmazsa ekonomik durgunluk yaşayabilir. POLONYA BAŞBAKANI’NDAN “EURO REFERANDUMUNA” DESTEK Euro Bölgesi’ne katılmak, 2007 göreve geldiğinden bu Davis Interiors, Virginia’nın Norfolk kentinde donanma gemile- yana Başbakan Tusk’ın önemli hedeflerinden biri. Tusk, rine mobilya üreten küçük bir şirket. Şirket yöneticisi Whitney ortak para birimine katılmamanın ülkeyi Avrupa siyas- Metzger, otomatik harcama kesintilerinin etkilerini hissetmeye etinin kıyısında bırakacağını savunuyor. başladıklarını söylüyor: 36 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Tusk, Polonya anayasasında ülkenin para birimi olarak yalnızca Cumhurbaşkanı Bronislaw Komorowski geçtiğimiz ay, Euro zlotinin kullanılabileceğine dair maddenin değiştirilmesine Bölgesi’ne katılıp katılmama kararını 2015 yılında düzenle- yönelik olarak AB karşıtı muhalefetle vardığı anlaşma çer- necek genel seçimin ardından vereceklerini söylemişti. çevesinde, konuyla ilgili referandum düzenlenmesine vetosunu kaldırdı. 2004 yılında AB’ye katılan Polonya’nın katılım antlaşması gereğinde Euro Bölgesi’ne de katılması gerekiyor. Ancak Tusk, ‘Anayasada değişiklik için, Euro Bölgesi’ne katılım bunun için bir tarih belirtilmiyor. referandumunun da düzenleneceği bir anlaşmadan yanayım’ dedi. Anketler ise, geçtiğimiz dört yılda Yunanistan, İrlanda ve Portekiz’in yaşadığı sıkıntıları gören Polonyalıların büyük kısmının ise Euro Bölgesi’ne katılmaya hayır diyeceğine işaret ediyor. Bu sebeple Tusk’ın hamlesi riskli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bir yandan Güney Kıbrıs’taki kriz devam ederken diğer Euro Bölgesi ülkeleri de, AB’ye katılan eski Sovyet ülkelerinin en PORTEKİZ HÜKÜMETİ DÜŞEBİLİR büyüğü olan Polonya’yı ortak birimine kabul etmek için isteksiz Publico gazetesi, ‘Başbakan’ın Sosyal Demokrat Parti davranabilir. daimi komisyonuna, mahkemeden gelecek olum- suz bir karar halinde bunları telafi edecek alternatifler Zlotinin esnekliği, ekonomik kriz diğer AB ülkelerinin küçül- bulamayacağını söylediğini’ yazdı. mesine yol açarken Polonya’nın yirmi yıl boyunca gmsterdiği büyümeyi sürdürmesine de katkıda bulundu. Reuters’ın aktardığına göre hükümet, iddiayla ilgili yorumda bulunmaktan kaçındı. AB üyesi olan eski Sovyet ülkelerinden Slovakya, Slovenya ve Estonya Euro Bölgesi’ne katıldı. Letonya da ortak para Anayasa Mahkemesi önümüzdeki haftalarda, bu yılın büyük birimine katılım başvurusunda bulunurken Litvanya, 2015’te vergi artışları içeren bütçesi hakkında karar bildirecek. Euro’ya geçebileceğini söylüyor. Mahkemenin 2 milyar Euro gelir sağlaması beklenen vergi artışları aleyhinde görüş bildirmesi halinde bu yılki tasarruf önlemlerinin yarıya yakını boşa çıkmış olacak. Coelho, olası bir iptal kararıyla ilgili yorumda bulunmadı, ancak ‘Mahkeme, kararlarının ve ülke üzerinde yapabileceği etkilerin sorumluluğunu almalıdır’ dedi. Portekiz POLONYALILAR EURO’YA GEÇMEK İSTEMİYOR hükümetinin düşmesi, ülkenin AB kurtarma programından çıkmaya giden yolunda engel teşkil edebilir. Sonuçları Rzeczpospolita gazetesinde yayımlanan ankete katılanların yalnızca yüzde 32’si Euro Bölgesi’ne katılmak istediklerini söyledi. Yüzde 62’lik kesim ise Euro’ya geçmeye karşı çıkıyor. Homo Homini şirketinin 22 Mart’ta, bir yandan Güney Kıbrıs AB’den kurtarma programı almaya çalışırken düzenlediği ankete bin 67 kişi katıldı. Polonya, Euro Bölgesi’ndeki mali kriz karşısında konuyla ilgili kararını erteleme kararı almıştı. RUSYA BAŞKANI VE MISIR CUMHURBAŞKANI BULUŞTU Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 37 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Rusya ve Mısır arasındaki ilişkiler her zaman farklıydı Konuyla ilgili açıklama yapan Çin Savunma Bakanlığı ve Rusya Mısır halkına karşı “farklı duygular besliyor”. Sözcüsü Yang Yujun, hâlihazırda iki ülke arasında bu alanda BRICS zirvesi çerçevesinde Mısır meslektaşı Muhammed sağlıklı gelişim eğiliminin korunduğunu belirtti. Yang Yujun, Mursi ile Durban’da gerçekleştirdiği görüşmesinde Putin Çin Cumhurbaşkanı Şi Jinping’in Rusya Silahlı Kuvvetler böyle açıklamalarda bulundu. Operasyonel Kontrol Merkezi’ni ziyaretinin, ülkeler arasındaki yüksek düzeydeki ilişkilerine en iyi kanıt olduğunu kaydetti. RF Başkanı, “Dünya ekonomisi problemleri dahil, mevcut problemlere rağmen, artış gösteren ticaret hacmimiz son iki Sözcüye göre, iki ordunun temasları, iki ülke arasında ilişkilerin yılda % 70 büyüdü” dedi. Putin’e göre, Moskova ve Kahire önemli bir temeli ve Çin-Rusya stratejik ortaklığının en iyi arasında işbirliği açısından son derece perspektifli alanlar var. göstergesi. Putin meslektaşına, “Sizinle buluşma ve tüm işbirliği konularını görüşme imkanı bulduğum için son derece memnunum” dedi. Mısır Cumhurbaşkanı görüşme esnasında Rusya’ya bir ziyaret gerçekleştirmeyi çok arzu ettiğini şu sözlerle ifade etti: “Bugünkü görüşmemizi sizinle ilk görüşme sayıyor ve gerçekleştirmeyi en kısa sürede arzu ettiğim Rusya ziyaretimin bir mukaddimesi olarak değerlendiriyoruz”. RUSYA VE GÜNEY AFRİKA ORTAK HELİKOPTER ÜRETECEK Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, Güney Afrikalı meslektaşı Jacob Zuma ile gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada Rusya ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin, Ansat helikopterleri ve MS-21 yolcu uçaklarının ortak üretimini düşündüklerini belirtti. RUSYA KİMYASAL SİLAHLARINI İMHA EDİYOR Putin konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Rusya ile Güney Rusya, bu sene, kimyasal silahsızlanma programı için 20,8 Afrika’nın inovasyon, uçak sanayi ve bioteknoloji alanlarındaki milyar ruble (yaklaşık 1,2 milyar TL) harcayacak. işbirliği gelişiyor. Ansat tipi yolcu helikopterlerinin ortak üretimi planlanıyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilisi Viktor Holstov, bu güne kadar Rusya’nın, Johannesburg’da, Rusya yapımı Mı-17 helikopterlerinin bölge kimyasal silah stoklarının yüzde 70’ini imha ettiğini kaydetti. teknik servis merkezi faaliyetlerine başladı. Güney Afrika’ya, Rusya yapımı MS-21 yolcu uçaklarının satışı konusundaki Federal programa göre, kimyasal silah stoklarının imhasının, görüşmeler devam ediyor”. 31 Aralık 2015 tarihine kadar tamamlanması gerekiyor. RUSYA VE ÇİN STRATEJİK ORTAKLIĞI GENİŞLETECEK RUSYA-ÇİN-ABD ÜÇGEN DİYALEKTİĞİ Bazı Amerikan politikacılarının tepkilerine ve basın-yayın Çin ve Rusya, karşılıklı yarar temelinde askeri işbirliğini organlarında çıkan haberlere bakacak olursak ABD açık genişletmeye devam edecek. bir şekilde Çin ve Rusya’yı kıskanıyor 38 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Gerçekten de bu üç devletin çıkarları bir çeşit üçgen meydana getiriyor. Ancak bu bir aşk üçgeni değil, jeopolitik bir üçgen. ABD ve Çin, Rusya’nın desteğini alma çabaları içinde rekabet ediyorlar. Bu haftalık Amerikan The Nation dergisinde çıkan makalelerden birinin vardığı sonuç. Yazar, füze savunma sistemi konusunda Rus-Amerikan diyaloğunun belli bir şekilde canlandığı dönemde Çin’in yeni liderinin Moskova’ya yaptığı ziyaret yeni muhafazakarların ve ABD üst tabakasındaki Ancak ABD’de Moskova, Pekin yakınlaşmasına ilk tepki ünlü SİLAH ANLAŞMASINA İRAN, K.KORE VE SURİYE’DEN ENGEL ‘şahin’ Zbigniyev Brzezinskiy’den geldi. Brzezinskiy Çin lideri İran, Kuzey Kore ve Suriye yıllık 70 milyar doları değerindeki Hi Jinping’in ilk yurtdışı resmi ziyaretini Moskova’ya yapmış küresel konvansiyonel silah ticaretini düzenleyen ve bu alanda olmasının çok kötü olduğuna emin ve Çin öncelikle ABD ile bir ilk olan anlaşmayı engelledi. diğer Rus karşıtı şahinlerin etkisini azaltıyor görüşünde. daha yakın işbirliği yapmaya yönelmeli diyor. Taslak uzlaşma metninde, insan hakları ihlallerinde kullanılması Tabii ki Moskova-Pekin-Washington üçgeninde her köşe önce- durumunda, konvansiyonel silahların ilgili ülkelere satılması likle kendi politik ve ekonomik çıkarlarından hareket ediyor. yasaklanıyor. Anlaşmayı destekleyenler, 193 Birleşmiş Milletler üyesi ülkenin de taslak metne destek vermelerini umuyordu. Çin ve ABD çok sıkı bir şekilde ticari-ekonomik çıkarlar ağı ile birbirine bağlı. Rusya ve ABD arasında ise önemli bir Şimdiyse uzlaşmanın BM Genel Kurulu’na taşınması ve bura- ticari-ekonomik işbirliği yok ve yakın bir gelecekte de olacağa da da büyük bir oy çoğunluğuyla kabul edilmesi bekleniyor. benzemiyor. Bu nedenle Rus ekonomik çıkarları açısından Çin Diplomatlar, denetimsiz silah akışına engel olmak için on yıla Moskova için ABD’den çok daha önemlidir. yakın süredir bu anlaşma üzerinde çalışıyordu. Üçgenin politik köşelerine gelince buradaki entrika daha da Uzlaşma, anlaşmaya taraf ülkelerin silah ambargolarının ihlal karmaşık. Amerikan füze savunma sisteminin Uzak Doğu’ya eden, ya da soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ya çevrilmesi Çin’i Rusya ile aynı safa koydu, çünkü Washington da terörde kullanılabilecek konvansiyonel silah ihraç etmesini ek füze savunma sistemleri kurulması konusunda Çin ile de yasaklıyor. Ayrıca silahların karaborsaya düşmesine engel istişarede bulunmuyor. olma şartı getiriliyor. Diplomasi Akademisi Doğu Araştırmaları Merkezi Yöneticisi İranlı temsilci Muhammed Hazai, anlaşmanın ‘siyasileştirilmeye Andrey Volodin, ABD, bizzat bugünkü seviyeye çıkmasında ve ayrımcılığa çok açık’ olduğunu söyledi. yardımcı oldukları Çin’i nötralize etmek istiyor diyor. Volodin sözlerine şöyle decam etti: Hazai ayrıca anlaşmanın, isyancı grupları kast ederek ‘saldırganlık yapanlara’ silah satışının engellemediğini Amerikalıların çıkarları çok basit. En önemli olanı 2003’de vurguladı. Irak’a müdahale ile ortadan kalkan tek kutuplu bir dünyaya geri dönmek. Çin’in Rusya ile ilgili çıkarları ülkeyi ABD’ne Suriyeli Büyükelçi Beşar Caferi de anlaşmanın “silahlı terör karşı bir karşı denge unsuru olarak kullanmak. Çünkü Çinlilerin gruplarına ya da devlet olmayan aktörlere’ silah tranferine düşüncesine göre ABD Asya-Pasifik Bölgesi’nde Çin’in önünü engel olmadığnıı söyledi. kesmek istiyor. Bu ilişkilerin zorlu bir diyalektiği ve Rusya bu diyalektiği dikkate alıyor. Bu Suriye’de olduğu gibi ABD Caferi, “Maalesef ulusal kaygılarımız dikkate alınmadı’ dedi. ile açık anlaşmazlıklara girmekten kaçınarak net bir şekilde İngiliz yardım kuruluşu Oxfam’ın silah denetimi uzmanı çıkarlarını gözetme şeklinde ortaya çıkıyor. Rusya ve Çin’e Anna Macdonald da anlaşmanın çerçevesinin dar olduğunu gelince aralarında yakın, güvene dayalı ilişkiler vardır. Ancak vurguladı. bu yakın müttefiklerin değil, partnerlerin ilişkileridir. Objektif bazı süreçler vardır. Bu nedenle de Çin ve ABD ilişkilerindeki rekabet unsurlarını Rusya’nın dış politik çıkarlarının hayata geçirilmesi için uygun bir faktör olarak görüyoruz. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 39 DÖVİZ DERGİSİ HABERLER Haberlere göre bu konuda görüş alışverişleri bir aydan uzun bir süredir devam ediyor. Zuckerberg’in aklındaki politik grup için milyonlarca doları gözden çıkardığı, hatta kendi servetinden 20 milyon dolarlık bir rakamı hazırladığı ifade ediliyor. Silikon Vadisi’nin diğer yöneticilerinin de destek vereceği belirtilen oluşumun kar amacı gütmeyeceği de iddialar arasında. Grubun özellikle ileri teknoloji konusunda uzman kişilere vize kolaylığı sağlanması için lobicilik faaliyeti yapacağı söyleniyor. TÜRKİYE’DEN KIBRIS DOĞALGAZI İÇİN ÜÇ ALTERNATİFLİ TEKLİF Mart ayı başında Zuckerberg ile birlikte 100’den fazla teknoloji Güney Kıbrıs’ın, mali sıkıntılarına çare bulmak için Rusya yöndeki iddiaları destekler nitelikte. firması yöneticisinin Başkan Barack Obama’ya göçmenlik reformuna desteklerini bildiren bir mektup göndermesi bu ile gerçekleştirdiği görüşmelerde Akdeniz’deki tartışmalı doğalgaz ve petrol yataklarının da pazarlık masasına Artan dedikodular karşısında tepkisi merakla beklenen sürdüğü haberlerinin üzerine Dışişleri Bakanı Ahmet Facebook yetkililerinden ise konu hakkında henüz bir açıklama Davutoğlu, bu doğal kaynakların kullanımıyla ilgili olarak yapılmadı. üç alternatifli bir öneri sunduklarını söyledi. Gürcistan temasları için Tiflis’e giderken uçakta basına açıklamalarda bulunan Davutoğlu, Star gazetesinin aktardığına göre alternatiflerden ilkinin Birleşmiş Milletler misyonunun hızlandırılması ve doğal kaynakların birleşik Kıbrıs’ın olması, Türklerin de ortak olduğu yeni devletin bu kaynakları kullanması olduğunu söyledi. Ahmet Davutoğlu, ikinci yolun ise çözüm süreci için müzakereler sürerken ortak bir komite oluşturulması ve doğal kaynakların çıkarılmasını iki tarafın birlikte yönetmesi olduğunu söyledi. Davutoğlu, bunlar olmuyorsa üçüncü yol olarak ise ‘iki devletli çözümü’ müzakere etmeye hazır olduklarını, daha sonra bu iki devletin AB’de bir araya geleceğini söyledi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, planı “Ya çözüm, ya taksim” ifadesiyle özetledi ZUCKERBERG POLİTİKAYA MI ATILIYOR ABD basınında Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in başta göçmenlik olmak üzere ekonomi, eğitim ve vergi sistemi gibi konularda çalışmalar yapacak politik bir grup oluşturacağı iddia ediliyor. 40 • Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com YASAL UYARI Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti; aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapor ABD’de dağıtılmak için hazırlanmamıştır. Döviz piyasasındaki ticaretin sabit vadeleri ve garantileri yoktur ve bu da likiditeyi ve her an hareket etme olanağını piyasanın ana karakteristiği yapmaktadır. Buna yüksek oynaklık ve özellikle de şeffaflık eklenebilir. Döviz veya yabancı para ticaretindeki temel unsur ise ”kaldıraç etkisi” ile işlem yapma olanağıdır. Başka bir deyişle çok az sermayeyle çok daha yüksek bir miktarı hareket ettirmek mümkündür. Döviz ticaretinde ki normal kaldıraç oranı 1:100’dür. Başka bir deyişle, işlem yapmak istediğiniz döviz miktarının %1’i kadar bir teminat ile işlem yapabilirsiniz. Örneğin; 1.000 Euro yatırarak 100.000 Euro değerinde işlem gerçekleştirebilirsiniz. Bu durumda satın aldığınız döviz sizin lehinizde sadece yüzde 0.5 oranında bir hareket gerçekleştirdiğinde pozisyonu kapatırsanız 500 Euro’luk bir gelir elde edersiniz. 1.000 Euroluk yatırımınızda göz önüne alındığında, bu yüzde 50 oranında bir gelir demektir. Döviz kurları genellikle gün içinde yüzde 1 oranında aşağı veya yukarı dalgalanma gösterirler. Döviz işlemlerinin çekiciliği, küçük fiyat hareketlerinde bile anında önemli kazançlar elde edebilme şansında yatmaktadır. Ancak bu kazanç şansının yanı sıra aynı oranda kaybetme riski de vardır ve bunu, daha önce de altını çizdiğimiz gibi, kesinlikle unutmamalısınız.Gerekli finansal koşullara sahip ”spekülatif kişiler” için döviz işlemleri; hızı, yüksek likiditesi ve özellikle de kaldıraç etkileriyle eşsiz bir ortam oluşturmaktadır. Şeffaflık ve günün 24 saati güncel koşullara cevap vermek de diğer avantajları arasındadır. Kaldıraçlı spot parite ve vadeli işlemler piyasaları doğaları gereği yatırımcıların hesaplarında bulunan teminatların ortalama 50 kattı büyüklüğünde pozisyonların açılmasına olanak verir. Yatırım yaparken kaybetmeyi göze alabileceğiniz büyüklükteki sermayelerle çalışmalısınız. Hiçbir suretle borç alarak bu piyasalarda işlem yapmamalı veya hayat standardınızı etkileyecek büyüklükte riskler almamalısınız Dergimizde Altın, Gümüş analizleri paylaşılmamaktadır. Bu analizlerimize www.dovizgazetesi.com’dan günlük olarak ulaşabilirsiniz. Döviz Dergisi • www.dovizdergisi.com • 41