Böbrek Kanseri var - Kidney Cancer Association

Transkript

2011 Baskısı
Böbrek Kanseri Derneği
Sunar...
Bizde
Böbrek Kanseri var
Hastalar ve aileleri için pratik bir rehber.
KidneyCancer.org
®
ÖNSÖZ
Hastalar, aileleri ve bakıcıları için hazırlanmış olan "Böbrek Kanserimiz Var"
dergisinin en son basımını sunmaktan memnuniyet duyuyorum.
Böbrek kanseri tanısı zor ve bunaltıcı olabilir. Bu kitap böbrek kanseri tanısının zorlukları ile
uğraşan kişilere yardımcı olmak amacıyla çoklu kaynaklar hakkında bilgi sağlarken,
ayrıca bir kılavuz olarak hizmet eder ve böbrek kanserinin esaslarını anlamanıza yardımcı olur.
Son yıllarda, böbrek kanseri için birçok yeni tedavi FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu)
tarafından kabul edilmiş olup diğerleri ise geliştirilme aşamasındadır. Adanmış bilim adamları,
doktor ve hemşirelerce yapılan heyecan verici yeni araştırma, böbrek kanseri hastalarının
hayatlarına yeni bir umut sunan tedavi bilgilerini mümkün kılmaktadır.
Ben bir medikal onkolog olarak çalışmaya başladığımda, hastalar için mevcut tedavi seçenekleri
oldukça sınırlı idi. Bugün, pek çok ümit verici seçenek var ve bu kitabın genişletilmiş içeriği,
bizim yapmış olduğumuz ilerlemeleri yansıtıyor. Bu yeni basım için Önsöz sunmaktan şeref
duyuyorum.
Sizin ve ailenizin şu anda geçirdiği süreci çoktan yaşamış ve böbrek kanserinden kurtulmuş biri,
çok iyi bir bilgi ve ilham kaynağıdır. Bu kitapta yer alan kurtulanların tanıklıklarını lütfen
mutlaka okuyun. Onların sözleri, iyileşme yolunda sizlere yardımcı olabilir. Yıllar boyunca pek
çok hastanın tedavisinde çalıştıktan sonra, kişinin, böbrek kanseri tanısına rağmen, iyi bir yaşam
kalitesine sahip olabileceğini biliyorum.
Bu kitabın kapsamlı ve eksiksiz olmasıyla beraber, böbrek kanseri cemiyetinin en güvenilir bilgi
kaynağı olan web sitemiz www.kidneycancer.com adresinde, diğer faydalı kaynakları da
bulabilirsiniz.
Dr. Ronald M. Bukowski,
Yönetim Kurulu Başkanı
1
TeĢekkürler
Diğer hastalara yardımcı olmak amacıyla,bu kitabı gözden geçirip tavsiyelerini sunan böbrek kanseri
hastalarının harcadıkları değerli zaman ve sundukları düşüncelerden dolayı içten teşekkürlerimizi borç biliyoruz.
Çabalarınızı derinden takdir ediyoruz.
Bu kitabı gözden geçirip yorumda bulunan aşağıda adı geçen kişilere de teşekkür etmek istiyoruz:
Yayın Yönetmenleri
Yönetim Kurulu
Böbrek Kanseri Derneği Personeli
William P. Bro
Başkan
Nancy Moldawer, RN, MSN
Cedars-Sinai Tıp Merkezi
Laura Wood, RN, MSN, OCN
Cleveland Kliniği Taussig Kanser Enstitüsü
Hemşire İstişare Heyeti
Nancy Ainslie, RN, BSN
M.D. Anderson Kanser Merkezi
Laurie Appleby, MS, APRN, BC
Dana-Farber Kanser Enstitüsü
Patricia A Creel, RN, BSN, OCN, CCRP
Duke Üniversitesi Tıp Merkezi
Patty Fischer, RN, MSN, OCN
Memorial Sloan-Kettering Kanser Merkezi
Beth Manchen, MS, RN, OCN
Chicago Üniversitesi Tıp Merkezi
Nancy Moldawer, RN, MSN, EĢ BaĢkan
Cedars-Sinai Tıp Merkezi
Lynda Pyle, SRN, Onkoloji Önlisans, FETC
The Royal Marsden Hastanesi, Londra
Jon Smith, RN, BSN
Seattle Kanser Bakımı Birliği
Laura Wood, RN, MSN, OCN, EĢ BaĢkan
Cleveland Kliniği Taussig Kanser Enstitüsü
Paula E. Bowen, Direktör
Emekli Üniversite Yöneticisi, New York
Dr. Ronald M. Bukowski, BaĢkan
Bukowski Danışma, A.Ş. Ohio
Eric D. Perakslis,PhD, Direktör
Centocor Araştırma ve Geliştirme, Pennsylvania
Bay David Perry, Direktör
Avukat, K & L Gates LLP, Kaliforniya
Juby Chacko
Uluslararası Etkinlikler Koordinatörü
Carolyn E. Konosky
Geliştirme ve Halkla İlişkiler Başkan Yardımcısı
Donna Yesner
Hasta Eğitim Hizmetleri Müdürü
William J. Perry, BaĢkan Yardımcısı ve Sayman
Başkan, GGF, A.Ş. Gıda İşleme Şt., Kaliforniya
Lois Stulberg, Direktör
Topluluk Lideri, Michigan
Dr. David A. Swanson, Direktör
Üroloji Departmanı, M. D. Anderson Kanser
Merkezi, Teksas
Peter Telford, Direktör
Avukat, İngiltere
Dr. Nicholas J. Vogelzang, Direktör
Comprehensive Kanser Merkezleri, Nevada
Sarah Wise Miller, Direktör
Kanser Avukatı, New York
Dr. Christopher G. Wood, Direktör
Üroloji Departmanı, M. D. Anderson Kanser
Merkezi, Teksas
Tıbbi Danışma Kurulu
Metin Hakkında Notlar
Hem bilim hem de teknoloji hızla değişiyor ve
bu kitabın yayınlanmasını takip eden yıllarda,
böbrek kanseri tedavisinde gelişmeler olması
muhtemeldir. Bu metini, belki daha az güncel yapacaktır.
Daha güncel bilgiler İnternet ortamında
mevcut olabilir. Adreslerde, telefon numaralarında,
ve bu kitapçıkta belirtilen kuruluşların internet
sitelerinde değişiklikler olabilir, ve bu değişikliklerin neden
olabileceği herhangi bir rahatsızlıktan dolayı özür dileriz.
Bu yayın için kullanılan fonların bir kısmı,
aşağıdaki şirketler tarafından karşılanmıştır:
Bayer Healthcare–Onyx Pharmaceuticals
Genentech Biyo-Onkoloji
Novartis Onkoloji
Dr. Michael B. Atkins
Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi
Pfizer Onkoloji
Dr. Ronald M. Bukowski, BaĢkan
Cleveland Kliniği Taussig Kanser Merkezi
Dr. Steven Campbell
Cleveland Kliniği Taussig Kanser Merkezi
Dr. Bernard Escudier
Institut Gustave-Roussy, Villejuif
Thomas Hutson, DO, PharmD, FACP
Baylor Üniversitesi Tıp Merkezi
Dr. Walter Stadler
Chicago Üniversitesi Tıp Merkezi
Dr. Christopher G. Wood
M.D. Anderson Kanser Merkezi
BAŞYAZI: Paul Larson İletişim
TASARIM: McGuire Associates
03-2011 1-M
2
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1
GĠRĠġ
BÖLÜM 2
BÖBREK KANSERĠNĠ ANLAMA
13
BÖLÜM 3
CERRAHĠ TEDAVĠ
27
BÖLÜM 4
ĠLERLEMĠġ BÖBREK KANSERĠ ĠÇĠN
TEDAVĠLER
41
BÖLÜM 5
KLĠNĠK DENEMELER
59
BÖLÜM 6
HASTANIN
YETKĠLENDĠRĠLMESĠ
65
BÖLÜM 7
KANSER ĠLE GÜNLÜK YAġAM
73
BÖLÜM 8
DUYGUSAL REFAH
89
BÖLÜM 9
HASTALAR VE AĠLELERĠ ĠÇĠN
KAYNAKLAR
99
5
BÖBREK KANSERĠ DERNEĞĠ HAKKINDA 107
KAYNAKLAR
108
®
KidneyCancer.org
1234 Sherman Ave. Suite 203
Evanston, IL 60202
Telefon: 1-800-850-9132
www.kidneycancer.org
[email protected]
© 2011 Böbrek Kanseri Derneği. Tüm Hakkı Saklıdır.
3
Kendinize bir Taahhütte Bulunun
Hasta: Rob
Yaş: 45
"Benim için önce ilk şokun tam ortasında - dehşet ve uyuşukluğun ortasında öyle bir an geldi ki - bu benim iyileşmemin yolunu
açtı. Bu an, benim tüm fiziksel ve zihinsel enerjimi bu hastalığın üstesinden gelmek için kullanacağıma dair bilinçli bir karar
verdiğim andı. Aslında bu kör bir iyimserlik değildi, daha ziyade, yaşamaya, hastalığım hakkında eğitimli hale gelmeye,
kendimi pozitif ve destekleyici seslerle çevirmeye ve benim için mevcut olan en iyi tıbbi kaynakları bulmaya yönelik bir
karardı. Bu anla karşı karşıya gelmemiş olsaydım ve bu tutuma kendimi adamasaydım, bugün hayatta olur muydum emin
değilim.
Bana 3. Evre böbrek kanseri teşhisi konmuştu ve 6 ay içinde her iki akciğerime ve beynime metastaz yapmıştı.
Bu oldukça korkutucu bir durumdu. Ama daha o zaman kendimi mücadele etmem gerektiğine ikna etmiştim. Pes etmeyecektim.
Beni gamma bıçağı tedavisine, IL2 (interlökin) tedavisine ve bir klinik deneye yönlendiren bir uzman bulduğum için
şanslıydım. Teşhisim beş yıl evvel konmuştu ve ben şimdi remisyondayım.
Bir kere kontrolü elinize alıp hastalıkla aktif olarak savaşmaya karar verdiğinizde, kendinizi daha fazla pozitif enerji ile
hareket eder bulursunuz ve mümkün olduğunu düşündüğünüzden daha fazla seçenek olduğunu fark edersiniz. Bana tanı
konulduktan sonra, tam iki gün boyunca durmadan böbrek kanseri hakkında bilebileceğim herşeyi öğrenmek amacıyla
İnternette araştırma ve arama yaparak geçirdim. Ve beni nihayet tekrar sağlığıma kavuşturan tedavilere yönlendiren uzmanı
bu sayede buldum.”
4
BÖLÜM 1. GİRİŞ
BÖLÜM 1
GİRİŞ
"Böbrek kanserim var. Şimdi ne olacak?"
Doktorunuz size kanser olduğunuzu söyledi. Zihniniz bir duygu fırtınası halinde.
Birdenbire bir sağlık krizi ile karşı karşıyasınız. Duygularınızın yoğunluğuna
rağmen, şimdi her zamankinden daha fazla net bir şekilde düşünmeniz
gerekiyor.
Bu kitap, böbrek kanserini anlamak ve tedavi etmek konusunda uzman
olan bilim adamlarından, doktorlardan, ve diğer sağlık uzmanlarından bilgiler
içerir. Bu kitabın amacı, sizleri daha bilgili hale getirerek, böbrek kanserine meydan
okumanıza yardımcı olmaktır.
Düşünme, bilgileri kullanma ve tedavi konusunda seçim yapma yeteneğiniz,
durumu kendi lehinize çevirmenize yardımcı olabilir. Bu kitabı okumak ilk
adımdır.
Bu bölüm, size böbrek kanseri ile ilgili kısa referans bilgisi ve yararlı olabilecek
acil kaynakları sağlar. Takip eden bölümler, güncel cerrahi ve tedavi
yaklaşımlarından tutun, gündelik yaşamda kanserle ilgili pratik
tavsiyelere varan detaylı bilgiler sunar.
Sağlığınızı düzeltmek şimdi başlıyor!
Yalnız Değilsiniz
Böbrek kanserinin ilk teşhisi zor olabilir. Ancak destek ve
iyi bilgiyle bu sorunla başedebilirsiniz.
BÖLÜM 1. GİRİŞ
2008 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde,
1,4 milyondan fazla yeni kanser teşhisi konulduğu tahmin
edildi.1 Amerikan Kanser Derneğinin tahminlerine göre her
yıl A.B.D.'de 54.000 tane böbrek kanseri teşhisi koyulan
hasta var.2 Buna rağmen, hala umut var: Şu anda yaklaşık
100.000 ile 200.000 kişi Amerika'da böbrek kanserinden
kurtulmuş olarak yaşıyor.3 Son zamanlarda tanısal alanda,
cerrahi işlemlerde ve tedavi seçeneklerinde yapılan
gelişmeler, daha fazla sayıda hastanın normal yaşam
programlarını ve tarzlarını koruyarak bu hastalıkla
yaşamasına izin verecektir.
5
2005, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA)'nın bu hastalığın tedavisi için iki tane
oral yolla alınan ilacı kabul etmesiyle, böbrek kanseri hastaları için çok önemli bir
dönemin başlangıcını belirledi. Üçüncü bir ilaç 2007 yılında kabul edildi ve üç ek
ilaç daha 2009 yılında kabul edildi. Bu kitapta daha sonra tartışılan bu ilaçlar,
kanser hücrelerini daha evvel böbrek kanserini tedavi etmek için kullanılan
ilaçlardan farklı bir şekilde hedef alıyor ve bunun pek çok hasta için olumlu bir
etkisi olacak. Devam eden araştırma çabaları, bu hastalıkla ilgili anlayışımızı daha
da geliştirecek ve böbrek kanseri ile mücadele için mevcut seçenekleri artıracak.
Böbrek kanseri tanısı konulan her bir kişi, bu hastalığa sahip olduklarının
söylenmesinin şokunu yaşar. Bu zor bir deneyimdir. İnanamama, yalnızlık,
yabancılaşma, korku, hayal kırıklığı, öfke ve acı gibi duygular, her hayati tehlikesi
olan hastalığın doğal parçalarıdır. Bu duygulara sahip olmak, ağlamak ve üzgün
olmak normaldir.
Tanınız konulduktan sonra, sıra iyileşmeye başlamakta. Duygularınızın ve
kanserinizin, aile hayatınıza veya yaşamınızdaki önemli insanlarla olan
ilişkilerinize zarar vermesine izin vermeyin. Onlar da siz ve kendileri için
korkarak, içten içe acı çekiyor olabilirler. Kanser vurduğunda, bütün aileye çarpar.
Arkadaşlarınız ve aileniz, bu hastalıkla savaşınızda önemli bir rol oynayacaktır.
BaĢlayalım
Bazen böbrek kanseri, tıbbi adıyla renal hücreli karsinom olarak adlandırılır.
'Renal' kelimesi Latince böbrekler için kullanılan bir sözcük olan renalis'den gelir.
Böbrek kanseri, berrak hücreli, papiller, sarkomatoid, transizyonel hücreli,
ve diğerleri de dahil olmak üzere çeşitli formlarda görünür. Bunlar kitabın ilerleyen
bölümlerinde daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
Bazı hastaların tanısı, kanser vücudun diğer bölgelerine metastaz yapmadan
(yayılmadan) önce konulur, diğer hastalardaysa ilk kanser teşhisi koyulduğunda
metastatik yayılma oluşmuştur. Eğer hastada metastatik yayılma varsa, hastanın
durumuna bağlı olarak, ya ameliyat yada sistematik tıbbi tedavi - yani tedavi ya
kana yapılan enjekte yoluyla, yada ağızdan ilaçla - tavsiye edilebilinir. Eğer ilk
olarak ameliyat yapılırsa, metastatik yayılmayı tedavi etmek ya da kanserin
dönüşünü geciktirmek için, ek tedaviler tavsiye edilebilir.
Seçilen tedavi yöntemi, tedavinin nerede uygulandığı, kontrollerin sıklığı,
ve hastalığınızın yönetimindeki pek çok durum, sizin verilerinizle belirlenir. Ne
kadar çok bilirseniz o kadar iyi karar verir ve hastalığınız üzerinde kontrol sahibi
olduğunuzu hissedersiniz. Hastalığınız hakkında daha fazla bilginizin olması,
doktor ve hemşirenizle daha iyi iletişimde olmanıza fayda sağlayacak ve aldığınız
tedavi hakkında kendinize olan güveninizi artıracaktır. Böbrek kanseri konusunda
akıllanmak, hastalığınızla etkin bir şekilde savaşmanız için önemli bir adımdır.
6
BÖLÜM 1. GİRİŞ
Böbrek Kanseri Hakkında Daha Fazla Nasıl
Bilgi Edinilir
Doktorunuz
Hastalığınız ve tedavisi hakkında, kendi doktorunuz en iyi bilgi kaynaklarından
biri olabilir. Onkologlar, kanser tedavisinde uzmanlaşmış doktorlar olarak bilinir.
Ilk tanı yapıldıktan sonra, doktorunuzun pek çok soru sormaktan korkmayın.
Ayrıca böbrek kanseri uzmanı başka bir doktordan ikinci bir görüş almayı
düşünmelisiniz. Bir uzman adı bilmiyorsanız, Böbrek Kanseri Derneğinden
(talebinizi e-posta ile Derneğin web sitesi olan, www.kidneycancer.org adresinden
veya 1-800-850-9132 numaralı telefondan çağrı ile gönderebilirsiniz) isimleri
alabilirsiniz. İkinci bir görüş isterseniz doktorunuz rahatsız olmamalıdır. Bu yaygın
bir uygulamadır. Aslında, doktorunuz da çoğunlukla, diğer hastalara ve
meslektaşlarına ikinci bir görüş sunar. Testleri tekrar yaptırmanız gerekmeyebilir,
çünkü genellikle bir önceki testinizin sonuçları ikinci doktora gönderilebilir.
Nadiren ikinci bir görüş tanıyı değiştirir, ancak size tedavi alternatifleri hakkında
yararlı bilgiler ve taze bir anlayış gösterebilir. Buna ek olarak, sigorta şirketiniz,
ikinci bir görüş isteyebilir. Eğer bir sağlık bakım organizasyonuna üye (HMO)
iseniz, onların ikinci görüş ile ilgili politikası hakkında bilgi edinmelisiniz. Bu
kitapçığın "Hasta Yetkilendirme" bölümünde doktorunuz ile çalışma hakkında daha
fazla bilgi bulabilirsiniz.
Böbrek Kanseri Derneği, hastalık, tedavi seçenekleri ve kaynakları üzerine yazılı
bilgilerin sağlanması da dahil olmak üzere birçok yolla size yardımcı olmak için
mevcuttur. Böbrek Kanseri Derneği ile 1-800-850-9132 numaralı telefondan
ulaşabilirsiniz yada web sitelerini www.kidneycancer.org adresinde ziyaret
edebilirsiniz. Böbrek Kanseri Derneği'nin web sitesi, okuyabileceğiniz,
yazdırabileceğiniz veya aileniz ve arkadaşlarınızla paylaşabileceğiniz değerli
bilgiler içermektedir.
Bu kitap hakkında özel bir not
“Böbrek Kanserimiz Var," böbrek kanseri hastaları için vazgeçilmez bir kaynaktır.
Kitap şimdi dördüncü baskında olup, birkaç yılda bir güncellenir. Bu kitap,
basıldığı zaman böbrek kanseri ile ilgili en güncel bilgileri sunarken, kitabın bu
basımında yer almayan yeni bilgi ve tedavilerin şimdi mevcut olması mümkündür.
BÖLÜM 1. GİRİŞ
7
Bu nedenle, Böbrek Kanseri Derneği web sitesini her zaman önemli olabilecek en
son bilgiler ve güncellemeler için kontrol etmek için iyi bir fikirdir. "Böbrek
Kanserimiz Var" kitapçığının elektronik bir versiyonu, web sitesinde mevcuttur
ve kitabın herhangi bir güncelleştirilmiş bölümü açıkça işaretlenmiştir.
Diğer Hastalar
Böbrek kanseri hastaları, birbirlerinden çok şey öğrenebilir. Bunu yapmanın en iyi
yolu, yerel hastaneniz tarafından desteklenen Böbrek Kanseri Derneği ya da yine
yerel hastaneniz tarafından desteklenen destek gruplarına katılmanızdır. Destek
grupları, diğer hastalar ve profesyonel danışmanlar arasında samimi bilgi alışverişi
için mükemmel açık ortamlar sağlar.
Ulusal Kanser Bilgi Servisi
Amerika Birleşik Devletleri'nin neresinde yaşıyor olursanız olun, 1-800-4CANCER ücretsiz aramalı telefon numarasından Ulusal Kanser Danışma Servisi'ni
arayabilirsiniz. Ayrıca bilgi servisi ile http://cis.nci.nih.gov/ web sitesi aracılığıyla
irtibata geçebilirsiniz. Bu bilgi hizmeti, Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin (NIH) bir
parçası olan Ulusal Kanser Enstitüsü tarafından sağlanmaktadır. Ulusal Sağlık
Enstitüsü, A.B.D. Sağlık ve İnsani Hizmetler Bölümü tarafından işletilmektedir.
Buradan çeşitli ücretsiz kitapçıkları isteyebilirsiniz.
Diğer Web Siteleri
Hastalık ve tanısı, tedavi seçenekleri, hastalıkla ve tedavinin yan etkileri ile başa
çıkma, iş, ve hayatı tehlikeye atan bir tanı ile başa çıkmayı anlamanıza yardımcı
olacak pekçok web sitesi var. Güvenilir web sitelerinin listesi (Bölüm 9) daha
sonra bu kitapta yer almaktadır. Internet üzerindeki bazı tıbbi bilgiler profesyonel
olmayan şahıslarca gönderilmiştir ve güvenilir değildir, bu sebeple dikkatli olmak
gerekir. Sağlanan herhangi bir bilgi kaynağı hakkında daha fazla bilgi için daima
siteyi kontrol edin. İnternette, iyi bilinen, sağlam kaynakları arayın ve sadece bir
web sitesinin doğruluğuna güvenmeyin. Hastalar için güvenilir bilgi içeren ile
saygın web siteleri bazen "Health on the NET" (İnternette Sağlık) gibi bir yönetim
organı tarafından akredite edilmiş (onaylanmış) olabiliyor. Her durumda, çevrimiçi
materyalleri göz önüne aldığınızda, sağduyulu olun ve siteleri dikkatle
karşılaştırın.
8
BÖLÜM 1. GİRİŞ
Kütüphaneler
Hastalığınız hakkında temel bir anlayışa sahip olduktan sonra, kütüphaneye gidip,
tıp kitapları ve dergileri içinde bir araştırma yapmak isteyebilirsiniz. Bilim
adamları ve doktorlar, hastaları tedavi ve iyileştirme kabiliyetlerini geliştirmek için,
böbrek kanserinin nasıl geliştiği ve yayıldığı hakkında artık daha fazla araştırma
yapıyor. Hemşirelik literatürü, tedavi seçeneklerini ve yan etkilerin yönetimini
anlamak için yararlı olabilir.
Basit bir cep tıbbi sözlük, böbrek kanseri hakkında daha fazla bilgi edinirken
karşılaşacağınız birçok terim ve kısaltmaları anlamanıza yardımcı olabilir. Yerel
kitabevlerini kontrol edin.
Konferanslar ve Toplantılar
Geçtiğimiz beş yıl içinde, ulusal ve uluslararası hekim ve hemşirelik
konferanslarında sunulan araştırmalar ve yayınlanan araştırma sonuçlarının
miktarı önemli ölçüde artmıştır. Eğitim ve açık diyaloğa adanmış pek çok
toplantılar yapılıyor ve araştırmacılar böbrek kanseri ile ilgili sürekli yeni bilgiler
keşfediyor. Doktor ve hemşireler, tedaviniz süresince tedavi seçenekleri ve
bakımı tartışırken sizi de bilgilendirecektir.
Böbrek Kanserinize Ne Sebep Oldu?
Kanserlerin çoğu şans eseri oluşur. Tek hücre üzerindeki mutasyonlar, düzensiz
hücre büyümesi sonucunu doğurur. Ancak, aynı zamanda sigara ve obezite gibi
bazı dış faktörler, böbrek kanserinin meydana gelmesinde yüksek bir olasılığa
neden olmuştur. "Neden ben?" sorusunu cevaplama girişimiyle bazı kişiler, kendi
kanserine neden olan faktörleri tespit etmeye çalışırlar. İnsanlar için, hangi
faktörlerin ya da davranışların böbrek kanseri riskini yükselttiğini bilmek önemli
olsa da, geçmiş davranışlar için kendinizi suçlamak ne yararlı ne de iyileştiricidir.
Kişinin sigara içmek gibi davranışları, bir risk faktörü içerse bile, mutlaka kansere
yol açan sebep olduğu anlamına gelmez.
Irsi Böbrek Kanseri
Genetik faktörler böbrek kanserine yakalanma riskinin artmasıyla
ilişkilendirilmiştir. Örneğin, von Hippel-Lindau (VHL) adı verilen bir genetik
bozukluk hastalığı, böbrek kanserinin oluşmasında yüksek risk yaratır.4
Bilimadamları VHL hastalığından sorumlu geni izole ettiler, ve bu buluş bazı
böbrek kanseri türlerinin gelişmiş tanısında ve tedavisinde ilerisi için heyecan
verici olanaklar sunar.5
BÖLÜM 1. GİRİŞ
9
RCC ile ilgili olduğu düşünülen diğer bir genetik mutasyon, tüberosklerozdur.
Ciltte sayısız şişliklere neden olan kan damarlarında küçük tümörlerle, mental
retardasyon, nöbetler, böbreklerde, karaciğer ve pankreasta kistlerle karakterize
bir hastalıktır.6 Birt-Hogg-Dube sendromu ise, böbrek kanseri ile ilişkili başka bir
hastalık olup, burun, yanaklar, alın, kulaklar ve boynu örten cilt üzerinde çok
küçük yumruların (nodül) varlığı ile karakterize bir hastalıktır.7
Bilgi ve Korku
Bazı hastalar, hastalıkları hakkında aktif olarak bilgi aramanın hiçbir işe
yaramayacağını düşünür. Bilmek istedikleri yada bilmeleri gereken tek şeyin
doktorları ne derse o olduğunu düşünürler. Diğerleri ise böbrek kanseri hakkında
daha fazla bilgi edinmekten korkarlar. Hayatta kalma istatistikleri hakkındaki
bilgiler, özellikle onları korkutuyor. Ancak bu istatistiklerin, nüfus ortalamalarını
temel aldığını ve genellikle basıma girene kadar birkaç yıllık eski bilgiler olduğunu
hatırlamak önemlidir.Bu nedenle, tedavinin risklerini etkileyen faktörler ve
tedavinin yararları ile ilgili en güncel bilgiler henüz yayınlanmamış olabilir.
Doktor ve hemşireniz size bu bilgileri verecektir. Sorular sormak korku ve endişeyi
azaltmak için çok önemli bir yoldur ve aynı zamanda böbrek kanserinin tedavisiyle
ilgili en iyi kararları almakta kendinizi yetkilendirmek için tek yoldur.
Bazı hastalar, karmaşık tıbbi terimlerle sunulan böbrek kanseri ile ilgili bilgileri
anlayamayacaklarına inanırlar. Ama bu kitapta tavsiye edilen kaynaklar da dahil
olmak üzere bilgilerin büyük bir çoğunluğu anlamak için özel bir eğitim
gerektirmeyen kolay-okuma diliyle özel olarak hastalar için yazılmıştır.
Doktorlar ve hemşireler, sorularınızı cevaplamak için çok istekli olacaklar, çünkü
siz daha iyi anladıkça, sağlık bakım ekibinizin daha aktif bir üyesi olarak
katılmanız mümkün olacak.
Biz, hastalık ve tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edinmenizin
size yardımcı olacağını düşünüyoruz. Tarih, kanserin üstesinden gelmek için
aktif olarak çalışan iddialı hastaların, hayatta kalma ihtimallerini çoğunlukla
artırdıklarını, daha uzun yaşadıklarını ve hayattan daha fazla tad aldıklarını
göstermiştir. Ya pasif bir mağdur ya da aktif bir savaşçı olabilirsiniz. Seçim sizin.
Bizim tavsiyemiz ise savaşmanızdan yanadır. Teslim olmayın!
10
BÖLÜM 1. GİRİŞ
Böbreklerin ĠĢlevi
Böbrekler, kaburga kafesinin alt kısmında arkaya doğru, vücudunuzun her iki tarafında yer almaktadır.
Böbrekler, tampon ve koruma görevi yapan yağ dokusu ile çevrilidir.
Her böbreğin üst kısmında bir adrenal bezi yer almaktadır. Böbrekler çift olarak gelir
ancak tek bir böbrekle normal bir hayat yaşamak mümkündür.
Her bir böbrek, yaklaşık 8 ons (yaklaşık 227 gram) ağırlığında ve 4 ila 5 inç (yaklaşık 10-12,5 cm) uzunluğunda ve 2 ila
3 inç (yaklaşık 5 ila 7,6 cm) genişliğindedir. Bir yetişkinin böbreği, barbunya fasulyesi gibi kavisli olup, merkezinde
Renal (nefrik) arter, renal toplardamar ve üreter bağ için bir girinti bulunur. Kan, böbreğe renal arter yoluyla girer ve
renal toplardamar yoluyla da çıkar. Böbreğin ana görevi, kanı filtrelemek ve üre, aşırı tuz ve diğer maddeler gibi atık
ürünlerden vücudu temizlemektir. Böbreklerin ifraz ettiği ve bu çözünmüş atık ürünleri içeren sıvıya idrar denir. Idrar,
üreter adı verilen ve böbreği mesaneye bağlayan ince uzun bir tüp aracılığıyla boşaltılır.
Böbrek kapsül adı verilen bir zar kaplıdır. Bu zarı esnektir ve böbrek içinde bir tümör oluştuğunda gerilir. Eğer erken
teşhis edilirse, tümör kapsülün içinde kalmaya devam edip, daha kolay bir şekilde böbreğin cerrahi olarak çıkarılması
ile tedavi edilebilir. Böbrek kanserinin belirtileri bilmek ve mümkün olduğunca çabuk doktorunuza görünmek,
erken teşhise yardımcı olmaktadır.
Alt ana toplardamar
Aort
Böbreküstü bezi
Böbrek atardamarı
Böbrek
Böbrek toplardamarı
Böbreklerin vücutta
bulunduğu yer
İdrar yolu
İdrar torbası
Üretra
Prostat (sadece erkeklerde)
Telif Hakkı 1991 Tim Peters and Company Inc.
POB 370, Peapack, NJ 07977 Her Hakkı Saklıdır
www.timpetersandcompany.com
BÖLÜM 1. GİRİŞ
11
Bulabileceğiniz en iyi tıbbi ekibi bulun
Hastabakıcı: Dru
Hastabakıcı : Drukıcı: Dru
"Doğru tıbbi ekibi bulmak büyük bir fark yaratır. Eşime teşhis koyulduğunda hepimiz şok olmuştuk. Doktorumuz,
muhtemelen yapabileceği çok az şey olduğunu söyledi, çünkü kanser çok ilerlemişti ve kocamın yaşamak için
dokuz ayı olduğunu tahmin etti. Ama bizi böbrek kanseri hakkında daha fazla bilgisi olan başka bir doktorla
iletişime geçirdi ve bu da bizim şu anki tıbbi ekibimizi bulmamızın başlangıcı oldu.
İkinci doktor bizi, çok büyük ve böbrek kanseri konusunda uzmanlaşmış ünlü bir tıp kliniğine sevk etti.
Ameliyatla böbreği alındıktan sonra, kocam haftada üç kez yüksek doz İnterlökin 2 ve Peg-Intron iğnelerini içeren
klinik deneylere başladı. 18 ay boyunca durumu istikrarlı idi, ama tümörleri yeniden büyümeye başladı, bu yüzden
ikinci bir deneye gitti. Bu tedavilerin etkinlikleri durduğunda da başka bir deneye girdi. Tıbbi ekip onun yeni
klinik deneylere girmesine yardımcı oldular ve harikaydılar.
Emekli bir hemşire olarak, tıbbi bakımda endişeye neden olabilecek şeyleri biliyorum. Ancak doğru ekip ve
doğru hastane varsa, bunlar endişenizi gidermeye yardımcı olur. Ekibimiz, bize her şeyi açıklıyor ve tedavi işe
yaramazsa, her zaman başka bir seçenek veriyor. Kocamı çok yakından izliyorlar ve tüm sorularımızı
cevaplıyorlar; bu da kendimizi çok daha iyi hissetmemizi sağlıyor."
12
BÖLÜM 2. BÖBREK KANSERİNİ ANLAMA
BÖLÜM 2
BÖBREK KANSERİNİ ANLAMA
Türlerine, belirtilerine, tedavilerine, ve diğer pekçok şeye daha kapsamlı
bir bakış ... Böbrek kanserinizin durumu hakkında doktorunuza soru
hazırlamak için bu bölümü kullanın.
Amerikan Kanser Cemiyetine (ACS) göre, her yıl Amerika Birleşik Devletleri'nde
bir milyondan fazla yeni kanser vakası teşhis edilir.8 Son yıllarda, böbrek kanserini
oluşturan vakaların oranı, toplam vakaların %4'ünden az bir kısmını oluşturuyor.9
ACS, 2008 yılında, böbrek kanseri tanısı almış 54.000 'den fazla şahsın olacağını
tahmin ediyor.10
Böbrek kanseri, erkeklerde kadınların iki katı kadar sıklıkla görülür, ancak bu ara
kapanmaktadır. 2008 yılında tahminen 13.000 kişi bu hastalıktan öldü.11 Ancak,
aynı zamanda Amerika Birleşik Devletlerinde şu anda 100.000 ve 200.000 arasında
kişinin böbrek kanserinden kurtulmuş olarak yaşadığı tahmin edilmektedir.12 Bu
istatistikler hem yetişkinleri hem çocukları ve aynı zamanda tüm böbrek kanseri
türlerini içermektedir.
Renal hücreli karsinom (BHK), böbrek kanseri, en sık görülen
tipidir. Tüm kanserler açısından, Renal hücreli karsinom, nispeten nadir
görülür. Genelde ilk önce cerrahi bir müdahale ile tümörün çıkarılması yoluyla
tedavi edilir. Eğer erken dönemde yakalanmışsa, geri gelme şansı düşüktür. Ne
yazık ki, erken aşamalarında birkaç belirtisi vardır, bu sebeple genellikle ya tanı
konulmamıştır ya da yanlış teşhis koyulmuştur ve tümör oldukça büyüyene kadar
tespit edilememiştir. Bu noktada, yakındaki organlara sıçrayarak belirtiler
göstermeye başlamıştır. Sıklıkla, pek çok böbrek (renal) tümörleri, tümör ya da
olası semptomlarıyla alakası olmayan nedenlerden dolayı, röntgen veya ultrason
görüntülemeleri sırasında tesadüfen bulunmuştur.
Böbrek kanseri gelişimi ile ilişkili birkaç risk faktörü vardır. Bunlar, kişinin
riskini hemen hemen ikiye katlayan sigara; obezite; asbest, kadmiyum, ve petrol
yan ürünleri (örneğin benzin) gibi toksik kimyasal maddelere maruz kalmayı
içerir. Böbrek kanseri olan aile üyelerin olması da kişinin riskini arttırır.
Böbrek kanserinin en yaygın belirtisi, hematüri olarak bilinen idrardan ağrısız bir
şekilde kan gelmesi durumudur. Bu belirti hastaların %20 ila %25'inde meydana
gelir. Çoğunda, idrarda kan belki bir gün vardır ve diğer günse yoktur.
13
(Idrarda kanın, böbrek kanserinin yanı sıra, böbrek taşı ya da enfeksiyon gibi diğer
hastalıklara da işaret edebileceğini unutmayın. İdrarda kan olduğunda, bir doktor
bu belirtileri hemen değerlendirmelidir.)
Böbrek kanserinin diğer sık görülen belirtileri, karında şişkinlik, sert bir şişlik veya
deri altında tümör büyüdükçe görülebilen ya da hissedilebilen kalınlaşma veya
şişmedir. Sırt veya böğürde ağrı ya da basınç olabilir. Böbrek kanseri en sık 40 ile
60 yaş arasındaki kişilerde ortaya çıkar. Sırt ağrısı 40 yaş üzeri insanlar arasında
yaygın olduğu için, bu ağrı genellikle gözardı edilir ve bu yüzden de böbrek
kanserinin varlığı genellikle tespit edilmez.
Eğer tümör uzak organlara yayılmışsa, belirtiler etkilenen organa göre değişebilir
ve hastalar, açıklanamayan kilo kaybı, ateş, anemi veya yüksek tansiyon gibi
belirtiler farkedebilir.
Kanser, böbrekte başlayıp diğer organlara yayılsa bile, yine de böbrek kanseri
olarak kabul edilir. Aşağıdaki liste, hastaların teşhisi sırasında bulunan semptom
ve işaretleri içerir. Bazı hastaların hiçbir belirti göstermediğine dikkat çekeriz:
İdrarda kan
Karında şişlik
Sırt yada böğürde ağrı
Kilo kaybı
Düşük kan sayımı (anemi)
Röntgende tümör kireçlenmesi
Metastaz belirtileri
Ateş
Kanda yüksek kalsiyum
Renal Hücreli Karsinom'un (RCC) Alt Tipleri
Böbrek kanserlerinin hepsi aynı değil. Klinisyenler ve araştırmacılar arasında,
RCC'nin farklı alt tiplerinin hem hastada ne kadar agresif olduğuna hem de
tedaviye nasıl yanıt verdiklerine dair birbirinden oldukça farklı olduğu bilinci
artmaktadır. On ya da on beş yıl önce, bir böbrek kanseri hastasından gelen pataloji
raporunun sadece "Renal Hücreli Karsinom" olarak ifade edilmesi normaldi.
Günümüzde, bu basit tanının eksik olduğu düşünülmektedir. Böbrek kanserinin
belirli bir alt tipi ya da hücre tipinin (histoloji) tanımlanması, iyileşme şansını
14
belirlemek (prognoz) açısından, RCC‟nin safha ve derecesini bilmek kadar önemli
olabilir.
Doktorunuz size, böbrek kanserinizin histolojisi, aşaması, ve evresi ile ilgili bilgi
vermelidir. Eğer bu bilgiler verilmediyse, tedavi planlamasının önemli bir parçası
olduğu için, bu bilgileri rahat bir şekilde istemelisiniz.
RCC'nin alt tipleri, hücrenin görünüşü ve diğer karakteristik
özelliklerinin tanımından gelir. Bunlar şöyledir:
Berrak Hücreli (konvansiyonel) RCC
Bu en sık görülen böbrek kanseri şeklidir ve tüm vakaların %66 ila %75'i arasında
bir rakamı temsil eder. Berrak hücreli RCC, kalıtsal bir böbrek kanserindeki von
Hippel-Lindau (VHL) gen mutasyonu ile ilişkili hücre tipidir. Aslında, kalıtsal
olmayan berrak hücreli RCC vakaların yaklaşık %70'inde de bir VHL mutasyonu
vardır. Lokal olarak ilerlemiş, yada matastatik hastalığı olan hastalar için, yeni
etkin tedavileri belirlemeye çalışan günümüzde yapılan araştırmaların çoğu,
RCC'nin en yaygın türü olduğundan dolayı bu hastalığın alt tipinde odaklanmıştır.
Tümör yayılmamışsa, bir cerrahi eksizyonun (tümörün çıkarılması) ardından,
prognoz çok iyi olabilir. Hasta için Prognoz, hem kanserin evresi (tümör
büyüklüğü ve büyüme hızı) hemde aşaması (tümör hücre yapısı özellikleri) ile
doğrudan ilişkilidir. Hem evreleme hem de aşamalandırma daha sonra bu bölümde
açıklanmıştır. Metastatik berrak hücreli RCC'si - veya tümörü vücudunun diğer
yerlerine yayılmış - olan hastalar daha zayıf bir prognoza sahiptir.
Papiler RCC
Bu vakaların yaklaşık %15'ini oluşturup, böbrek kanserinin ikinci en sık görülen
şeklidir. Papiller RCC'de hücre görünümü dayalı olarak iki alt tipe ayrılmıştır: 1.
Tip (%5) ve 2. Tip (%10). Zenci kökenli Amerika'lılar arasında papiller RCC
ve bu alt tip ile ilişkili (her iki böbreği de içeren) bilateral hastalığın artmış bir
insidansı vardır. Hem 1.Tip hemde 2. Tip papiller RCC'nin kalıtsal formları da
vardır. Papiller RCC yayılmamış ise, cerrahi müdahaleyle tümörün çıkarılması
genellikle mükemmel bir prognoz ile sonuçlanır. Ancak, papiller RCC vücuttaki
başka yerlere metastaz olmuşsa, RCC için mevcut olan geleneksel tedavilerin çoğu
etkisizdir.
Kromofob RCC
Bu ender rastlanan böbrek kanseri, tüm RCC vakalarının yaklaşık %5'ini
temsil eder. Bu tür RCC'nin renal Onkositom (aşağıya bakınız) .
15
oluşturan aynı hücre tipinden geldiği düşünülmektedir. Kromofob RCC ve böbrek
onkositom özellikleri içeren hibrit tümörler de teşhis edilmiştir.(Böbrek onkositom
ile bağlantılı) Kromofob RCC'nin ailesel veya kalıtsal bir formu olan Birt-HoggDube sendromu, aynı zamanda genetik bir mutasyonla ilgilidir. Kromofob RCC,
kliniksel seyrinin sonlarına gelene kadar nadiren metastaz olur ve hatta lokalize
yada lokal olarak ilerlemiş hastalık bile ameliyatla çıkarıldıktan sonra, genellikle
mükemmel bir prognoza prognoza sahiptir. Metastatik kromofob RCC oldukça
nadirdir ve herhangi bir standart tedavi şu anda mevcut değildir.
Böbrek Onkositom
Bu, tüm böbrek tümörlerinin yaklaşık %5'ini oluşturan iyi huylu bir böbrek
tümörüdür. Bu tümörler metastaz yapmaz, bunla beraber, büyüyerek böbrekteki
lokal yapıyı istila edip, ameliyat gerektiren semptomlara neden olabilirler.
Kromofob RCC ile ilgili oldukları düşünülür ve bu ikisini ayırt etmek oldukça zor
olabilir. Tümör, böbreğin kısmen ya da tam olarak çıkarılması ile tedavi edilir.
SınıflandırılmamıĢ RCC
Renal hücreli karsinomun, %1'den azı sınıflandırılamayan bir türüdür. Bunlar,
RCC'nin yukarıda listelenen daha yaygın alt tiplerinden birine uymaz. Mikroskop
altında incelendiğinde, bu sınıflandırılamayan kanser hücrelerinin, daha yaygın
RCC alt tiplerinin tanımlarıyla eşleşmeyen bir yapı ve genetik özellikleri olduğu
görülür. Bu kategori genellikle RCC için geleneksel tedaviye yanıt vermeyen
agresif tümörler içerir.
Toplayıcı Sistem Karsinom
Bu vakaların %1'inden daha azını temsil eden nadir bir böbrek kanseri olup çok
agresif bir çeşididir. RCC'nin bu formu, tanı koyulduğunda genelde metastatikdir
ve genç bireylerde daha sık görülür. Transizyonel hücreli karsinom (aşağıya
bakınız) tedavisinde kullanılan kemoterapi tabanlı rejimanlar gibi tedaviler
kullanılır çünkü bu tümörler, immünoterapi gibi geleneksel RCC terapilerine
yanıt vermez.
Medüller RCC
Bu da çok nadir olan ve agresif bir böbrek kanseri çeşididir, toplayıcı sistem
karsinomunun bir varyantı olduğu düşünülmektedir. Yaygın olarak orak hücre
16
özelliği ile ilişkilendirilir ve bu yüzden zenci Amerikalı nüfusta daha sık görülür.
Tüm böbrek kanserleri tanılarının %1'inden daha azını temsil ediyor. Kemoterapi,
bu hastalığın tedavisi için ana odak noktası olmaya devam etmektedir.
Sarkomatoid RCC
Bu durum kötü diferansiye tip tümör ile karakterize olup, herhangi bir sıradan
RCC alt tipleri ile oluşabilir. Bu terim RCC hücrelerinin - bir mikroskop altında
bakıldığında - sarkom hücrelerinin görünümüne sahip olduğu olgusuna işaret eder.
Sarkomatoid farklılaşma yüzdesi, genellikle tümörün patoloji raporunda yansıtılır
ve tümör saldırganlığı ile ilgilidir. Sarkomatoid RCC ile ilişkili prognozun üniform
olarak kötü olduğu düşünülüyordu, ancak şimdi yeni ilaçların mevcut olmasından
dolayı tedavi için daha fazla umut var. Bu durum, böbrek kanseri yaygın bir şekilde
metastaz olmuş hastalarda sık görülür. Bu form, böbrek kanseri, bazen kemoterapi
ile tedavi edilir.
Transizyonel Hücreli Böbrek Kanseri
Transizyonel Hücreli Böbrek Kanseri (TTK), nadir ve potansiyel olarak çok agresif
bir tümör olup, gerçek bir böbrek kanseri olarak düşünülmemelidir, ancak bunun
yerine mesane kanseri ile gruplandırılmalıdır. Eğer kanser yayılmamışsa,
ameliyatla her iki böbreğin ve üreterin cerrahi olarak çıkarılması yoluyla tümör
tedavi edilir, ama TKK'nin mesanede nüks etmesi yaygın bir durumdur. Tümör
büyükse veya metastaz olmuşsa, prognoz zayıftır ve tedavi seçenekleri metastatik
mesane kanserinde olan tedavilere benzer olup buna kemoterapi de dahildir.
Tespit, Tanı ve Evreleme
Böbrek kanseri vücudun diğer bölümlerine yayılabilir olduğu için, bunun
varlığını tespit etmek için yapılan testlerin çok kapsamlı olması önemlidir.
Tüm yaklaşımlar, dikkatli bir fizik muayene ile başlayıp, geçmiş ve mevcut
tıbbi sorunların tam bir tartışmasıyla birleştirilir. Doktorunuz, kanser derecesini
belirlemek ve tedavi planı geliştirmek için aşağıdaki testlerin bir kısmının veya
tamamınının yapılmasını isteyebilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Bir BT taraması, genellikle "CAT" tarama olarak adlandırılan, iç organlar
görselleştirmek için kullanılan ve vücudun belirli bölgelerinin çok hatasız bir
resmini sağlayan son derece uzmanlaşmış bir testtir. RCC'nin değerlendirmesini
17
yapmak için kullanılan temel görüntüleme araçlarından biridir.
Tümörün ilk belirtisi başka nedenler sebebiyle çekilen bir röntgende tespit edilen
yada bir fizik muayene sırasında görülen yada hissedilen böbrek alanında bir kitle
ya da kalınlaşma ise, ardından genellikle bir BT taraması istenir.
CT taramaları, sıradan röntgen çekiminden daha detaylıdır;
organlarınızın resimlerini her seferinde farklı açılardan bir ince kesit olarak detaylı
bir şekilde çeker. Sonra bir bilgisayar, herhangi bir anormalliğin boyutunu ve yerini göstermek
için bu görüntüleri bir araya getirir. Karın içi organların imajını geliştirmek için, bir baryum
solüsyonu (ağız yoluyla) taramadan önce alınabilir. Ek kontrast boya enjekte etmek için,
damar yoluyla enjeksiyon da yerleştirilmiş olabilir. Genellikle BT taraması ile ilgili herhangi bir ağrı yoktur,
ama (intravenöz kontrast olarak da adlandırılan)
intravenöz boya, sıcak, ateş basması hissine yol açabilir.
Özellikle iyot alerjisi olan bazı insanlar intravenöz
boyaya karşı alerjik bir reaksiyon gösterebilir.
Görüntülen vücudun bir parçasına bağlı olarak,
işlemden önce belirli perhiz kısıtlamaları gerekli
olabilir. Kreatinin düzeyine bağlı olarak,
eğer böbrek fonksiyonu belli bir aralık içinde
değilse intravenöz kontrast verilmez. Bazı
radyoloji departmanları, intravenöz kontrast
yönetimi için yeterli böbrek fonksiyonu olup
olmadığını belirlemek amacıyla tahmini glomerüler
filtrasyon hızı (eGFR) kullanır.
Tipik bir BT tarayıcı. Böbrek Kanserinin tanısında, Manyetik
Rezonans Görüntüleme (MRG) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT)
.
yaygın olarak kullanılırlar.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
MRG, BT taramasına benzeyen, kemikler, beyin, ya da omurga gibi vücudun belirli
alanlarını değerlendirmek için daha uygun olan, ve son derece uzmanlaşmış bir
tarayıcıdır. Vücuttaki belirli organların, katman katman incelemelerini sağlamak
için, hatasız önkesit resmini oluşturur. MRG normalde ağrı veren bir prosedür
değildir. Görüntüleri üretmek için güçlü bir mıknatıs kullandığından dolayı,
vücudunda protez kalça, kalp pili veya metal plaka gibi protezi olan insanlar, MRG
taraması yapılmadan önce, bu durumu doktor ve MRG teknisyeni ile tartışmalıdır.
Bu test, genelde hastanın uzun bir süre kapalı ve dar bir alan içinde hareketsiz
yatmasını gerektirebilir; kapalı alanlarda kalmaktan rahatsız olan kişiler için bu
durum zor olabilir. MRG taramaları genellikle BT taramalarının vücudun belli bir
alanını yeterince net bir şekilde görüntüleyemediği durumlarda kullanılır. MRG
taramaları için kullanılan intravenöz kontrast türü gadolinyumdur ve böbrek
fonksiyonu için aynı uyarılar geçerlidir.
18
Kemik Taraması
Bir kemik taraması, kanserin kemiklere yayılıp yayılmadığını kontrol etmek
için kullanılabilir. Bu da, özel bir radyoaktif maddenin küçük miktarlarda damardan
kana enjekte edilmesi yoluyla yapılır. Bu madde, kemiğe taşınır ve kemik
aktivitesinin çok olduğu alanlarda toplanır. Bu test hem de kanser ve hem de
kanser olmayan hastalıkları tespit edebilir, ama test tek başına kullanıldığında,
kanser ve artrit gibi diğer koşullar arasında ayrım yapamaz. Bazı durumlarda,
kemikteki RCC, kemik taramasında görülmez.
Bu nedenle, röntgren ya da BT taramaları gibi diğer testler gerekli olabilir.
Pozitron Emisyonu Tomografisi (PET) Taraması
PET taraması, hücrelerin belirli etkinliklerine dayanarak kanserin ne kadar geniş bir
şekilde yayıldığı hakkında bilgi sağlayan çok uzmanlaşmış bir tanı çalışmasıdır.
PET taramaları genellikle meme, kolorektal, over kanseri, lenfoma, akciğer,
melanom, baş ve boyun kanseri için kullanılır. PET taramalarının böbrek kanseri
için etkinliği konusunda hala çalışılmaktadır.
İç organların yada diğer yapıların resimlerini üreten
BT ve MRG taramalarının aksine, PET taramaları bir hücrenin
metabolizmasında meydana gelen kimyasal ve fizyolojik değişikliklere dayanan
görüntüler üretir. Dokularda yapısal değişiklikler görülmeden önce,
hücrelerde kimyasal ve fizyolojik değişiklikler meydana geldiği
için bu önemlidir. Sonuç olarak, PET taramaları kötü huylu tümörleri iyi
huylu tümörlerden ayırt etmeye yardımcı olur ve doktorların kanserin hastada
hangi evrede olup ne kadar yayıldığını belirlemelerine yardımcı olur. PET
taramaları ayrıca tedavi terapilerinin işe yarayıp yaramadığını ölçer. PET
taramaları , daha çok BT ve MRG taramaları ile birlikte kullanılır. PET taraması,
taranan vücut alanına göre 15 dakika ile iki saat arası sürebilir.
Ultrasonografi (Ultrason yada US)
Ultrason testi, böbrek kanseri tanısında yardımcı olmak için
kullanılabilinir.
İdrarda kan varsa, böbrekler, üreterler,
ve mesaneye özel dikkat veren karın ultrasonu
yaptırılması istenebilir. US, aynı zamanda bir kist ve
solid kitle arasında ayrım yapmakta yardımcı olmak
için kullanılabilir. Genellikle bu test için hiçbir hazırlığa gerek
yoktur ve rahatsız edici de değildir. İç organların görüntülerini
oluşturmak için ses dalgalarını kullanarak, radyoloğun mevcut
olabilecek kitleleri tespit etmesine yardımcı olur. Transdüser adı
verilen bir çubuk cildin üzerinden geçirilir ve yaydığı
19
ses dalgaları iç organlardan yansıdıkça algılanır. Böbrek tümörü tarafından
meydana getirilen eko-desen görüntüleri normal böbrek dokusundan farklı görünür.
Bu test, böbrekte bir kitlenin ilk tanısını yapmak için ya da ince iğne biyopsisi
yapıldığında (aşağıdaki Biyopsi Prosedürüne bakınız) bir kitleyi görselleştirmek
için kullanılabilir.
Ġntravenöz Pyelogram (IVP)
Bir İVP testi kullanılabilir. Genellikle koldan olmak üzere, özel boya bir kan
damarına enjekte edilir. Boya, böbrekler de dahil olmak üzere vücudun farklı
organlarını kan yoluyla dolaşır. Boya böbreklerde dolaşırken, böbreklerin Röntgeni
çekilir. Bu, böbrek içinde herhangi bir anormalliği tespit edecektir. Ultrason veya
IVP testlerinden biri anormal ise, BT tarama yapılması istenebilir.
Göğüs Röntgeni
Kanserin akciğerlere yayılıp yayılmadığını tespit etmek için, göğüs röntgeninin
çekilmesi istenebilir. Eğer röntgende bir şey görülürse, doktor bunun ne olduğunu
belirlemeye yardımcı olmak için göğüs BT tarama yapılmasını isteyebilir.
Biyopsi Prosedürü
Tanı testleri tamamlandıktan sonra, böbrekteki kitlenin kanser (kötü huylu) olduğu
doğrultusunda güçlü bir klinik şüphe var ise, böbreğin tamamının (nefrektomi) veya
bir parçasının cerrahi olarak alınması hemen gerçekleştirilecektir. Bazı durumlarda
kitleye biyopsi yapılır ama bu pek yaygın değildir. Biyopsi işlemi sırasında,
kitleden küçük bir doku örneği alınır ve bunun iyi huylu veya kötü huylu olup
olmadığını belirlemek için incelenir. Böbrek kitlesi biyopsisi yapmak için çeşitli
yollar vardır, ancak bunun en yaygın yöntemi, ince iğne aspirasyon (İİAB) veya
ince iğne biyopsisi denilen bir prosedürdür. Doktor, yol göstermesi için ultrason
veya bir BT tarayıcı kullanarak, deri yoluyla kitleye doğrudan, uzun, ince bir iğne
sokar ve örnek dokuyu alır. Bir patolog da alınan biyopsi dokusunu mikroskop
altında, iyi veya kötü huylu olup olmadığını belirlemek için değerlendirecektir.
Kötü huylu ise, patolog, histoloji, ya da hücre tipini belirleyecektir.
Böbrek kitlesinin keşfi zamanında yaygın metastaz olduğuna dair açık bir kanıt
varsa, böbrekten biyopsi almak yerine metastaz olan alandan bir biyopsi
alınabilinir. Eğer metastatik alan böbrekten daha kolay erişilebilir ise, kanama
riskini azaltmak için tavsiye edilebilir. Tanı söz konusu olmasa bile, biyopsi, bir
sonraki terapi ve tedavi seçeneklerini planlamakta yardımcı olabilir.
20
Diğer Testler
Yukarıda tanımlanan testlere ek olarak, doktorunuz aşağıdaki labaratuvar
testlerinden bir ya da birden fazlasını değerlendirme yapmak için isteyebilir.
Ġdrar Tahlili
Idrar tahlili, genellikle tam bir fizik muayenenin bir parçasıdır.
Çıplak gözle görülmeyen küçük miktarlardaki kan ve diğer maddeleri tespit
edecek, mikroskopik ve kimyasal testler yapılır.
Renal hücreli kanseri olan tüm hastaların yaklaşık yarısının idrarında
kan olacaktır.
Kan testleri
Tam kan sayımı ve kimyasal kan testi, RCC ile ilişkili bulguları tespit edebilir.
Anemi (çok az sayıdaki kırmızı kan hücreleri) çok yaygındır. Bu böbrek
kanserlerinden bazıları, kemik iliğindeki kırmızı kan hücreleri üretimi artıran bir
hormon (eritropoietin) ürettiği için, eritrositoz da (çok fazla kırmızı
kan hücreleri) oluşabilir.
Bazen, (bilinmeyen nedenlerden dolayı) kandaki karaciğer fonksiyon enzimleri
yüksek düzeylere gelebilir ve hiperkalsemi (yüksek kalsiyum düzeyleri)
meydana gelir.
Evreleme ve AĢamalandırmanın Rolü
Kanserin evrelendirilmesi kanserin ne kadar yayıldığını sınıflandıran süreç iken,
derecelendirilmesi ise kanser hücrelerinin özelliklerini ve donanımını belirler. İki
sistemin farklı rolleri vardır, ama hem evreleme hem de derecelendirme, hastalığın
seyrinin ve tedavinin etkinliğinin (prognoz) önemli habercileridir.
Bunlar, uygun tedaviyi ve tedavinin başarı şansının ne kadar olduğunu belirlemede
faydalıdır.
Evreleme
BT ve MRG taramaları da dahil olmak üzere bazı görüntüleme testleri,
kanserin belirli organlara yayılıp yayılmadığını belirlemekte ve evresini tespit
etmekte yardımcı olabilir. Genel sağlığınızı değerlendirmek için kan testleri de
yapılacaktır.
Bir evreleme sistemi, kanser bakım ekibinin kanserin ne boyutta olduğunu
tanımladığı standart bir yoldur. En sık kullanılan evreleme sistemi, Amerikan
Kanser Ortak Komitesi (AJCC) tarafından geliştirilmiştir.
21
Amerikan Kanser Ortak Komitesi (AJCC) TNM Evreleme Sistemi
AJCC evreleme sistemi, böbrekteki tümörün boyutu (T), lenf nodlarının sayısı (N)
ve metastazın (M) derecesine dayanır. T, N ve M bileşenlerinin
değerlendirilmesini, bir evre gruplandırılması takip eder.
T bileĢeni primer tümörün büyüklüğü ile ilgilidir.Sayısal değer, tümörün boyutu
ve yayılma derecesi ile artar. T harfini takiben gelen 0 ila 4 arasında bir sayı,
tümörün büyüklüğü ve yakındaki dokulara yayılmasını ifade eder. Bu sayılardan
bazıları, T1a ve T1b gibi harflerle daha da alt bölümlere ayrılmıştır. Yüksek T
sayıları, büyük tümör ve / veya böbrek yakınındaki diğer dokulara daha geniş
yayılma olduğuna işaret eder.
N bileĢeni, yakındaki lenf bezlerinde tümör varlığını ya da yokluğunu tayin eder.
Lenf düğümleri, enfeksiyonlarla ve kanserle savaşmaya yardımcı bağışıklık
hücreleri (lenfositler) yığını olan yapılardır. N harfini takip eden 0 ila 2 arasındaki
bir sayı, kanserin böbrek yakınındaki lenf bezlerine yayılıp yayılmadığını belirtir
ve eğer yayılmışsa kaç tanesinin etkilendiğini gösterir.
M bileĢeni, kanserin primer tümörden ne kadar uzağa yayıldığını tanımlar. M
harfini takip eden 0 veya 1 sayısı, kanserin akciğerler veya kemikler gibi
uzaklardaki organlara veya vücudun diğer bölgelerindeki lenf düğümlerine yayılıp
yayılmadığını gösterir.
T, N ve M Kategorilerinin Detaylı Tanımları
Primer Tümör (T):
TX: Primer tümör tespit edilemiyor (bilgi mevcut değildir).
T0: Primer tümörün varlığını gösteren bir kanıt yok.
T1a: Tümör çapı yaklaşık 4 cm (yaklaşık 1 inç) çapında yada daha küçük
ve böbrek ile sınırlıdır.
T1b: Tümör, 4 cm'den daha geniş ama 7 cm'den (2 inç) daha küçüktür
ve böbrekte sınırlıdır.
T2: Tümör 7 cm'den büyüktür, ama yine de böbrekte sınırlıdır.
T3a: Tümör, böbreküstü bezine veya böbrek etrafındaki yağ dokusuna
yayılmıştır, ama Gerota fasya adı verilen böbreği ve etrafındaki yağ dokusunu
çevreleyen fibröz dokudan ötesine yayılmamıştır.
T3b: Tümör böbrek'ten çıkan büyük vene (renal ven) yayılmıştır ve / veya kasık
içindeki kalbe giden büyük venin (vene kava) bir kısmına yayılmıştır.
22
T3c: Tümör göğüs içindeki vena kava'nın bir kısmına ulaşmıştır
veya vena kava duvarını sarmıştır.
T4: Tümör Gerota fasyası (böbrek ve böbrek yanındaki yağ dokusunu çevreleyen
fibröz doku) ötesine yayıldı.
Bölgesel lenf düğümleri (N):
NX: Bölgesel lenf düğümleri tespit edilemiyor. (Bilgi mevcut değildir).
N0: Bölgesel lenf nodu metastazı yok.
N1: Bir bölgesel (yakın) lenf nodunda metastaz.
N2: Birden fazla bölgesel (yakın) lenf nodu metastazı.
Metastazın Kapsamı (M):
MX: Uzak metastaz varlığının olup olmadığı değerlendirilemez
(bilgi mevcut değildir).
M0: Uzak metastaz yok.
M1: Uzak metastaz mevcuttur; bölgesel olmayan (böbreğe yakın olmayan)
lenf düğümlerine ve / veya diğer organlara (akciğer, kemik veya beyin gibi)
metastaz da içerir.
Renal Hücre Kanser TNM Evre Gruplama
T, N ve M kategorileri tespit edildikten sonra, bu bilgiler hastanın hastalığın genel
evresini belirlemek için bir gruplamada birleştirilir. Bu, Evre I 'den (ciddiyeti en
az olan ya da en erken evre) Evre IV'e (en ciddi veya en ileri evre) kadar olup,
Roma rakamları ile ifade edilir.
Evre I: T1a-T1b, N0, M0. Tümör 7 cm veya daha küçüktür
böbrekte sınırlıdır. Lenf düğümlerine veya uzak organlara
yayılmamıştır.
Evre I
Evre II
Evre III
Evre IV
b
23
Evre II: T2, N0, M0. Tümör 7 cm'den büyüktür, ama yine de
böbrekte sınırlıdır. Lenf düğümlerine veya uzak organlara
yayılmamıştır.
Evre III: T1a-T3b, N1, M0 veya T3a-T3c, N0, M0. Bu aşamada, T ve N
kategorilerinin çeşitli kombinasyonları yer almaktadır. Bunlar, sadece yakındaki
bir lenf noduna sıçramış, ama diğer organlara sıçramamış tümörü kapsar. Evre III
ayrıca, lenf nodlarına yada uzak organlara yayılmamış, ama böbreküstü bezlere,
böbreğin etrafındaki yağ dokusuna, ve/veya böbrekten kalbe giden büyük
toplardamara (vena kava) yayılmış tümörleri de içerir.
Evre IV: T4, N0-N1, M0 veya herhangi T, N2, M0 veya herhangi bir T, herhangi
bir N, M1. Doğrudan yağ dokusuna ve böbreği çevreleyen fibröz doku Gerota
fasya'nın ötesine yayılmış her kanser de dahil olmak üzere, T, N ve M
kategorilerinin çeşitli kombinasyonları bu evrede yer almaktadır. Evre IV ayrıca
böbreğin yakınındaki birden fazla sayıdaki lenf bezine yayılmış ya da böbrekten
uzaktaki herhangi bir lenf bezine veya akciğerler, kemik, beyin gibi herhangi bir
uzaktaki organa yayılmış kanserleri de içerir.
AĢamalandırma
Kanser hücrelerinin özelliklerini belirlemek için kullanılan sisteme Fuhrman
aşamalandırması denir. Fuhrman derecesi, tümörün hücresel ayrıntılarını
gözden geçirecek bir patalog tarafından belirlenir. Bu derece, kanser hücresinin
çekirdeğinin (DNA'nın saklandığı bir hücre parçası) normal bir böbrek hücresinin
çekirdeğine ne kadar benzediğine bağladır.
Böbrek kanserleri genellikle 1 ile 4 arasındaki bir Fuhrman ölçeğinde
derecelendirilir. 1. Derece böbrek kanseri hücresinin çekirdeği, normal bir böbrek
hücresinin çekirdeğine çok benzer. Bu kanserler genellikle yavaş büyür ve vücudun
diğer bölgelerine yavaş yayılır. Onlar genelde iyi bir seyire (prognoz) sahip olma
eğilimindedir. Fuhrman skalasının üst ucundaki 4. Derece böbrek kanseri, normal
böbrek hücrelerinden oldukça farklı görünür ve daha az olumlu bir seyre sahiptir.
Genel olarak, Fuhrman derecesi ne kadar yüksekse, hastalığın seyri de o derece
olumsuzdur.
Tahminlerde derecelendirme ve evreleme baz alınsa da, I. Evre ve çoğunlukla IV.
Evrede bile hastalığın seyri geniş ölçüde değişebilir. Hastalığınızın seyri hakkında
doğru bir değerlendirme sağlamaya yardımcı olacak dokturunuza her zaman
danışmalısınız.
24
NOTLAR
25
Cerrahi ve Gelişmiş Tedavi Takibi ile Umut Var
Hasta: Beverly
Yaş: 67
"14 yıl önce nefrektomi oldum. O zaman ben ve eşim Filipinler'de yaşıyorduk. Amerika Birleşik
Devletleri'ne geri geldim ve burada, Johns Hopkins'de ameliyat oldum.
Ameliyatın kendisi çok kolay idi. Radikal bir nefrektomi oldum ve neyse ki tümör metaztaz yapmadığı için iyi bir
sonuç aldım.
İyileşme süresince biraz sinirliydim, çünkü benim kattaki diğer hastalardan farklı olarak, hemen ayağa kalkıp
etrafta yürüyememiştim. İlk birkaç gün çok sancım vardı. Göğüs kafesim çok hassastı. Ama oldukça kısa bir
sürede içinde ayağa kalkıp hareket edebildim ve kızlarım beni her gün biraz daha egzersiz yapmaya ittiler.
Sanırım bu iyileşme yolunda bana yardımcı oldu. Yemek yemek için masada oturmak bir süre için biraz zor
oldu, ama yavaş yavaş bu ağrı da gitti. Altı hafta içinde Filipinler'e geri dönebildim.
Şimdi, böbrek kanseri hastası savunucusu olarak ve oturduğum şehrin tıp merkezinde Kanser Hastaları Eğitim
Programı'nda bir gönüllü olarak çalışıyorum. Böbrek kanseri hastaları için tavsiyem, her zaman umutlu
kalmaları olmuştur,
ancak son birkaç yıl içinde meydana gelen yeni ilaç gelişmeleri, her zamankinden daha umutlu olmaları için
nedenler yarattı. Yeni onaylanan ilaçlar sayesinde nihayet etkili bir tedavinin oldğunu bilmek, iyimserliğe çok
büyük bir kapı açıyor. Artık böbrek kanserinin, eskiden olduğu gibi dehşeti bir seyrinin olmasına gerek yok.”
26
BÖLÜM 3. CERRAHİ TEDAVİ
BÖLÜM 3
CERRAHİ TEDAVİ
Böbrek kanserinin en sık görülen formu için çeşitli
cerrahi yaklaşımları anlamak
Ameliyat, çoğu böbrek kanseri için birincil tedavi olarak kabul
edilir. Tümörün boyutu, hastalığın yaygınlığı ve hastanın genel
fiziksel durumuna bağlı olarak çeşitli cerrahi işlemler mevcuttur.
Doktorunuz sizin için uygun olan cerrahi seçenekleri tartışacaktır.
Geleneksel Cerrahi: Böbreğin tamamının yada bir Parçasının
Alınması
Çoğu böbrek kanserlerinin tedavisi, nefrektomi adı verilen bir
operasyon olan, primer tümörün çıkarılması ile başlar. Bazı durumlarda
bu, böbreğin tümüyle alınmasını gerektirir; diğer durumlarda ise, sadece
böbreğin bir parçası alınır. Ameliyatın amacı, primer tümörün ve ilgili dokunun
böbrekten çıkarılmasıdır. Kanser yayılmış olsa bile, nefrektomi hala yararlı
olabilir, çünkü doktorunuzun ameliyattan sonra size tavsiye edeceği tedavilerde
vücudunuzun mücadele etmesi gereken daha az kanser olacak.
Aslında, ameliyat edilebilir metastatik böbrek kanseri olan 245
hastada üzerinde yapılan bir çalışmada, interferon-alfa ile sistemik
tedaviden önce nefrektomi uygulanan hastalarda, yalnızca interferonalfa ile tedavi edilen hastalara oranla, hayatta kalma oranının daha
yüksek olduğu görülmüştür.13
Tam yada kısmi nefrektomi, böbrek kanserinin birçok
çeşidinin ana tedavi yöntemi sayılır.
Nefrektomi iyi tanımlanmış ve yaygın bir cerrahi operasyondur.
Her yıl, böbrek kanseri ve bunun yanısıra diğer hastalıklar için de
binlerce nefrektomi yapılmaktadır. Büyük bir ameliyat olmasına rağmen,
potansiyel riskleri iyi tanımlanmıştır ve bir kalp hastalığı ya da karaciğer
hastalığı gibi altta yatan hastalıklarınız yoksa, genellikle oldukça
güvenlidir. Ölüm oranları genellikle kanseri metastaz yapmamış hastalar
için %1'den az ve metastatik olanlar içinse %1 civarındadır. Renal ven
veya inferior vena kava (bacak ve iç organlarınızdan kalbe dönen kanı
taşıyan büyük damar), yada böbrek dışına uzanan tümörler hariç, tumor
lokal olarak ilerlemiş olmadığı sürece, komplikasyonlar yaygın değildir.
27
Tümörün damar içine uzanması, tümörü ve hatta tüm damarı çıkarmak için kan
damarı ameliyatı gerektirir. Bu sorun iyi anlaşılmıştır, ancak bu ameliyatı uzatır ve
çoğunda kan nakline ihtiyaç vardır. Kan nakli, genellikle küçük, lokalize tümörler
için gerekli değildir.
Nefrektomi böbrek kanseri için en sık uygulanan tedavi yöntemi olmasına rağmen,
bazı durumlarda uygun olmadığına dikkat etmek önemlidir. Doktorunuz,
nefrektomiye devam edip etmeme kararını etkileyen faktörleri açıklayacaktır.
Böbrek kanseri için nefrektominin iki temel tipi vardır. Açık parsiyel nefrektomide
cerrah, sadece tümörün bulunduğu böbrek kısmını alır. Açık bir radikal
nefrektomi, tüm böbreğin alınmasını içerir ve genellikle, böbreğin üst kısmında
bulunan böbreküstü bezi, çevresindeki yağ dokusu, ve böbreğin bitişiğindeki lenf
büyümüş lenf düğümlerini de içerir.
Cerrah, çoğu zaman radikal bir nefrektomi gerçekleştirecektir, çünkü
kanseri ortadan kaldırmak için daha etkilidir. Ancak, genellikle küçük ve
orta ölçekli kanseri olan hastalarda parsiyel nefrektomi de sıklıkla aynı
sonuçları elde edebilir. Parsiyel nefrektomi, özellikle, böbrek yetmezliği
ya da diğer böbrekte bir problemi olan hastalarda endikedir.14 Tümörün
boyutu da parsiyel nefrektomi olup olmamasını belirleyebilir. Parsiyel
nefrektominin bazen, böbreğin geçici olarak faaliyetini durdurması yada
idrarın uzun süre drenaj yapması gibi kendine has komplikasyonları
vardır, ancak bu genellikle tümörün boyutu ve konumu ile ilgilidir.
Geçmişte, bir hastanın soliter (tek) böbreği varsa,
parsiyel nefrektomi kullanılırdı ancak, şimdi diğer
tarafta normal bir böbreği olan bir hasta için
yeterince güvenli bir uygulama olarak kabul
ediliyor. Aslında, böbrek kanseri olan birçok
hastanın görüldüğü akademik ve diğer tıp
merkezlerinde, parsiyel nefrektomiler,
toplam nefrektomilerden sayıca daha fazla olabilir.
Bununla beraber, parsiyel nefrektomi, cerrahi beceri
gerektirir. Önemli ölçüde bir deneyime sahip
ve birçok parsiyel nefrektomi ameliyatı
gerçekleştiren bir cerrah aramalısınız.
Yukarıda belirtilen laparoskopik cerrahi gibi "minimal invaziv"
prosedürler, hastanede kalma ve iyileşme süresinde daha kısa
süreler sağlar.
28
Radikal bir nefrektomi, daha kapsamlı bir ameliyatı gerektirir.
Böbreğin hemen üzerinde yer alan adrenal bez, genellikle radikal
bir nefrektomi sırasında alınır. Özellikle tümör nispeten küçük ya da
böbreğin alt kısmında ise, böbreküstü bezinin alınmaması uygun
olabilir. Ameliyat sırasında lenf düğümlerinin kısmen veya tümüyle
alınması, tümörün yayılıp yayılmadığını belirlemek için yararlı olabilir,
ancak yine bu karar da çeşitli faktörlere bağlıdır. Bir patolog, lenf
düğümleri ve böbreküstü bezini mikroskop altında inceleyecek, ve bu
dokularda böbrek kanseri hücreleri olup olmadığına bakacaktır.
Laparoskopi ve Böbrek Kanseri
Daha az invazif cerrahi teknikler geliştirilmiştir ve büyük ölçüde
kullanılmaktadır. Bunlara günümüzde „minimal invasiv ameliyatlar‟
denir ve karın duvarındaki bir dizi küçük kesikten veya delikten
(port) girerek kullanılan laparoskopla yapılırlar. Laparoskopi, hem
radikal hem de parsiyel nefrektomiler için kullanılır ve geleneksel
cerrahi tekniklerindeki aynı şeyleri başarır.
Diğer açık nefrektomilerle kıyaslanınca, laparoskopik olarak
yapılan radikal ya da parsiyel nefrektomi, daha az kan
kaybına, daha kısa süre hastanede kalmaya, narkotik ağrı kesicilere
daha az ihtiyaca, ve kısa bir iyileşme sürecine neden olur.15
Tıp merkezlerinin birçoğu ve birçok cerrah, laparoskopik radikal
nefrektomi sunar. Ama laparoskopik aletin tek başına kullanımı
teknik olarak zor olabilir. Bu nedenle, el-yardımlı teknikler belirli
durumlarda işlemi kolaylaştırmak için geliştirilmiştir.16 Cerrahlar,
portlardaki aletle birlikte bazen laparoskopik manevralara yardımcı
olmak amacıyla bir eli sokabilmek için bir kısa bir kesik yaparlar.
El-yardımlı laparoskopi, minimal invaziv cerrahinin faydalarını
korurken, laparoskopik nefrektomiyi daha yaygın olarak
kullanılabilinir hale getirebilir.
Laparoskopik parsiyel nefrektomiler de yapılabilir, ancak gerekli
teknik uzmanlık ve deneyim nedeniyle, şu anda daha az sayıda
cerrah tarafından yapılmaktadır. Ayrıca, onlar sadece tek bir küçük
tümörü olan seçilmiş hastalarda uygulanabilir.
Robotik Yardımlı Laparoskopik Parsiyel Nefrektomi
Robotik yardımlı laparoskopik parsiyel nefrektomi, farklı uygulamalarda olan
hastalara yeni tanıtılmıştır. Robotik alet kullanımı, prostat kanseri
29
tedavisi için birkaç yıldır kullanılıyor olmasına rağmen, bunun böbrek kanserini
kısmen alınması için kullanılması yeni bir uygulamadır. Robotik alet kullanımı,
temelde laparoskopik prosedürü gerçekleştirmeyi cerrah için daha kolay hale getirir.
Cerrahi robotun iki bileşeni vardır - robotik bileşeni ve cerrah konsolu. Robotun,
laparoskopik kamerayı kontrol eden bir kolu ve minyatür laparoskopik aletleri
kontrol edip çeşitli fonksiyonları yerine getiren iki ila üç kolu vardır. Cerrah, alanın
üç boyutlu bir görünümünü sağlayan ve robotik aletleri kontrol eden bir konsolda
oturur. Standart laparoskopi sırasında, güvenli bir şekilde tümörü çıkarmak,
böbrek içindeki kan damarlarını dikmek, ve böbreği dikip kapatmak için önemli
ölçüde bir deneyim gereklidir. Robot, cerrahın laparoskopik parsiyel nefrektomiyi
gerçekleştirmesini kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır. Ancak bu oldukça yeni
olduğu için şu anda bu yöntem ile ilgili çok az bilgi mevcuttur. Bunun, "altın
standart" kabul edilen laparoskopik veya açık parsiyel nefrektomiden daha etkili
olup olmadığı bilinmemektedir. Cerrahınıza, laparoskopik parsiyel nefrektomi ya da
robotik cerrahide ne kadar deneyimi olduğunu sormanız önemlidir.
Ablatif Tedaviler
Laparoskopi ayrıca seçilmiş hastalarda küçük böbrek tümörlerini yok etmek için,
kriocerrahi denilen bir teknik ile başarıyla birleştirilmiştir.17 Krıyocerrahi yada
kriyoablasyon dondurucu soğuklukları kullanır (sıvı azot yada argon gazı)
kullanarak hastalıklı doku yok edilir. Radyofrekans ablasyon (RFA) küçük
tümörleri yok etmek için kullanılan başka bir tekniktir. RFA tümörleri
termal enerji (sıcaklık) ile yok eder. Seçilmiş hastalarda, küçük probları deriden
direk olarak, x-ışını rehberliği altında kesim yapmadan tümöre sokarak, bu
işlemlerin her ikisi de uygulanabilinir.
Bu cerrahi olmayan ablasyon tekniklerinin uzun vadeli faydaları daha
belirlenecektir. Bu nedenle, bu teknikler hala gelişimsel yaklaşımlar
olarak kabul edilir. Sizin kişisel durumunuz için hangi cerrahi tekniğin en iyi
olduğu konusunda doktorunuza danışın.
ĠlerlemiĢ Hastalıkta Nefrektominin Rolü
Nefrektomi, hastaların metastatik böbrek kanserinin yönetiminin ayrılmaz bir
parçası haline gelmiştir. Geçmişte nefrektomi sadece belirli durumlarda bu
düzenlemede yapılırdı - bazen ağrıyı dindirmek için ya da bazen böbrekte meydana
gelen zorlu bir kanamaya mühadele etmek için kullanılırdı. Nefrektomiyi takiben
bazı hastalarda metastazın beklenmedik şekilde gerilemesinin görülmesi ve primer
tümörün sistemik tedaviye pek nadiren cevap verdigi gerçeği, nefrektominin
metastatik durumu olan hastaların yönetimine entegrasyonunu yaygın hale
getirmiştir.
30
Böbrek alınmışsa hastalar, sistemik tedavilere, özellikle immünoterapiye
iyi yanıt verir.
Ancak, ileri böbrek kanseri hastalarında nefrektomi yapmak risksiz
değildir. Ameliyat sonrasındaki dönemde metastatik hastalığın
ilerlemesi yada ameliyat öncesi, ameliyat sürecinde yada ameliyat
sonrasında meydana gelebilecek komplikasyonların çok gerçek
bir potansiyel olmalarından dolayı, bu durumlar postoperatif
dönemdeki sistematik terapinin uygulanmasını geciktirebilir ya da
engel olabilir. Ameliyat için uygun hasta seçimi, başarı için kritik
kalır. Hastalar ameliyat için iyi bir aday olmalıdır ve tümörün
güvenle ve tamamen ameliyatla alınabilir olması gerekir.Karaciğerde,
beyinde yada kemiklerde yaygın metastaz gibi zorlaştıran faktörleri
olan hastalar, genel kötü prognozlarından dolayı ameliyat için iyi
adaylar olmayabilirler.
Arteriyel Embolizasyon
Arteryel embolizasyon adı verilen bir prosedür, tam nefrektomiyi
kolaylaştırmak için, bir ameliyattan önce sadece özel durumlarda
yapılır. Özel bir jelatin sünger ya da diğer bir maddenin küçük
parçaları, tümör içeren böbreği besleyen arteri bloke etmek için
bir kateter aracılığı ile enjekte edilir. Bu prosedür, tümörü büyümek
için ihtiyacı olduğu oksijen ve besinden mahrum eder, ve en
önemlisi operasyon sırasında kanamayı azaltabilir. Yoğun kötü
sağlık ya da diğer nedenlerden dolayı tümörün cerrahi olarak
çıkarılması seçenek dışıysa, ağrı veya kanamadan rahatlama sağlamak
için kullanılır.
Tümörünüz Hakkında Nasıl
DüĢünmelisiniz
Tümör ve çıkarılan doku, hem size hasta olarak, hemde genel olarak
kanser araştırmalarına faydalı olabilir. Çıkarılan tümör ve diğer
dokular, belirli kanseriniz hakkında doktorunuza, relaps riskini
hesaplamasına, ilerki tedavilere yol göstermesi konusunda potansiyel
olarak önemli bilgiler sağlarlar ya da araştırmaya katkıda bulunurlar.
Örneğin tümör, vücudunuzun kanserle mücadele etmesi için topladığı,
beyaz kan hücrelerinin ve bağışıklık sisteminin çeşitli diğer
bileşenlerinin bir deposudur. Bazı durumlarda, her zaman bir
araştırma protokolünün bir parçası olarak, tümör çıkarılmadan önce
31
yazılı olarak dokunun bir aşı hazırlamak için, yada başka amaçlar
için saklanacağını onaylamanız gerecektir. Kriyocerrahi veya RFA
tarafından tümör yok edilmiş ise doku mevcut olmayacaktır,
ancak biyopsi bu tedavilerden önce yapılmalıdır.
Bazı geliştirilmekte olan tedaviler, ameliyatla çıkarılan tümörden alınan maddeyi
kullanarak, geride kalan kötü huylu hücrelerle savaşır. Örneğin aşı tedavisi gibi bu
tedaviler araştırmasal olup, sonuçların hala belirsiz olduğuna dikkat etmek
önemlidir. Ameliyattan önce, doku çıkarıldıktan sonra en uygun kullanımın ne
olması gerektiğini doktorunuzla konuşmalısınız. Ancak Ģu anda, dokuyu rutin
olarak saklamak için hiçbir sebep olmadığını hatırlamalısınız. Ameliyatın
yapılacağı kurumdan sunulan onaylı bir araştırma protokolünün parçası olmadığı
sürece herhangi bir doku sonraki tedaviler için saklanamaz. Bir tavsiye için
doktorunuza danışmanız gerekir.
Ameliyattan Önce
Doktorunuz nefrektomi tavsiye ediyorsa, muhtemelen pek çok soru ve endişeleriniz
olacaktır. Bunları mutlaka doktorunuzla paylaşın. Ameliyatın nerede yapılacağını
ve cerrahın kim olacağını bilmek isteyeceksiniz. Ameliyatınız, böbrek kanseri
konusu ile ilgili deneyimi olan bir hastane veya tıp merkezinde yapılmalıdır.
Cerrahınız, tıbbi kurul sertifikalı bir ürolojik cerrah olmalıdır. Hastane veya
doktorunuzun bu gereksinimleri karşılıyor olup olmadığını bilmiyorsanız, ameliyat
olmayı kabul etmeden yada ameliyat randevusu yapmadan önce sorular sorun. Hiç
kimse ihtiyatlı olduğunuz için rahatsız olmayacaktır. Ayrıca ameliyat sonrası
kendinizi nasıl hissedeceğinizi ve yaşayabileceğiniz herhangi bir ağrının nasıl ele
alınacağını bilmek isteyebilirsiniz. Hastaneden ne zaman taburcu olacağınızı,
normal faaliyetlerinize ne zaman devam edebileceğinizi ve ne tür bir tedavi
takibinin planlandığını bilmek isteyeceksiniz. Bu soruların cevapları, rahatlamnıza
ve kaygılarınızı hafifletmeye yardımcı olabilir, böylelikle siz de iyileşmenize ve
kanserinizle savaşmaya odaklanabilirsiniz.
Ameliyattan Bir Gün Önce
Ameliyattan önce bazı basit nihai testler yapılacaktır; genellikle anestezisti
gördüğünüzde, bu bilgiyle ameliyat sırasında size ne kadar anestezik gaz vermesi
gerektiği hakkında bilgi sahibi olacaktır. Aynı zamanda, bağırsaklarınızı boşaltıp
temizlemeniz için bir müshil almanız ve sıvı içmeniz gerekebilir. Ameliyat sırasında
enfeksiyon riskini azaltmak amacıyla, doktorunuz, mide ya da bağırsaklarınızda
herhangi bir şey olmasını istemez. Ayrıca vücudunuzu özel bir antibakteriyel sabun
ile yıkamanız istenebilir. Erkeklerin bir gece önceden tıraş olmaları tavsiye edilir.
Ameliyattan sonra birkaç gün tıraş olmak için bir imkanınız olmayacaktır,
32
bu nedenle kaşıntılı bir sakal veya yüzünüz olması için bir
neden yoktur.
Deliksiz bir uykunuz olsa bile, muhtemelen ameliyattan bir
gece önce biraz endişeli olacaksınız. Ameliyat öncesi iyi
bir gece uykusunuzu olmasından emin olmak için size bir
uyku ilacı sunulabilir. Endişe duymadan alın.
Ameliyat Günü
Hastaların çoğu ameliyat günü hastaneye gelir. Ameliyat günü
"operasyon öncesi" alanında geldiğinizde, anestezist sizi ameliyat
için hazırlayacaktır. Sizi ağrısız tutmak için farklı anestezi teknikleri
kullanılabilinir. Bir ortak teknik, anestezikin sinir sisteminize doğrudan
akışını yönetmek için epidural kateter kullanımınını gerektirir.Bu süreç,
genellikle sırt içine lokal anestezik enjeksiyonu ile başlar ve bunu
takiben omurga arkasına, hemen böbreklerin üzerinde bir kateter
yerleştirilir. Kateter, herhangi bir ağrıyı önlemek için küçük enjeksiyonlar
halinde anestezi verecek olan ince bir plastik tüp ile bir pompaya bağlanır.
Anestezistiniz, sık sık, düzenli aralıklarla, küçük, belirli bir dozla anestezi
vererek, hem daha fazla güvenli olmayı, hemde ağrı giderimini
sağlar. Daha az anestezi uygulanır ve, eğer mevcutsa, daha az
yan etkileri vardır. (Bu sistem aynı zamanda doğum
için de yaygın olarak kullanılır.)
Ameliyat odasına taşınacaksınız ve
anestezist, anestezik gazların bir
kombinasyonunu kullanarak sizi uyutacaktır.
Ameliyat başlayacaktır. Tamamen uyuyor olacaksınız
ve ameliyat sırasında hiçbir ağrının bilincinde
olmayacaksınız.
Ameliyattan sonraki ilk birkaç gün boyunca, tümörün tipini
belirleyecek, başka yerlere yayılıp yayılmadığı ve diğer önemli
bilgileri sağlayacak pataloji testleriniz hakkında, tıbbi ekip
daha fazla bilgi sağlayacaktır.
Cerrah prosedürü tamamladıktan sonra ve kesi kapatılıp
sargılandıktan sonra, cerrahi ayılma odasında biraz vakit
geçireceksiniz. Dikkatle izlenileceksiniz ve anestezik
gazların etkileri gittikçe de yavaş yavaş uyanacaksınız.
Ayrıca cerrahi ağrıyı kontrol etmek için kullanılan ilaçlardan dolayı
çok "rahatlamış" olacaksınız. Cerrahınız, mümkün olduğunca az ağrınız
olmasını isteyecek, çünkü eğer rahatsanız, daha kolay iyileşeceksiniz.
Dinlenmeye ve uyumaya çalışın.
Ameliyatınız kapsamlı ise, birkaç gün için iyileşmenizin daha yakından takip
edileceği yoğun bakım odasına konulacaksınız.
33
Muhtemelen, ameliyatı ya da ayılma odasına gittiğinizi hatırlamayacaksınız.
İlk hatırladığınız şey muhtemelen hastane odasında ya da yoğun bakımda
uyanmanız olacak.
Uyandığınız zaman yoğun bakımdaysanız, eğer daha önce bir yoğun bakım
odası görmediyseniz şaşırabilirsiniz. Serum şişeleri, oksijen tüpleri, elektronik
kalp monitörleri ve diğer araç gereçlerin orada olmasının tek bir nedeni var güvenli bir şekilde iyileşmeniz. Rahatsız edici olmalarına rağmen,
iyileşmenizde önemli bir rol oynamaktadırlar.
Yoğun bakım ünitesinde, hemşire ve doktorlar tarafından yakından
izleneceksiniz. Bazı hastanelerde, günün 24 saati size özel olarak
atanmış hemşireler bile olabilir. Tansiyonunuz ve ateşiniz saat başı
kontrol edilecektir. Sık sık kan örnekleri alınacaktır. Güvenli bir
şekilde iyileşmenize yardımcı olmak için bazı ilaçlar verilebilir.
Eğer bir şey istiyorsanız veya kendinizi rahatsız hissediyorsanız,
hastane personeline iletin. Onların görevi size yardım etmektir. Hastane
ve durumunuza bağlı olarak yoğun bakımda iken, ziyaretçilerinizin
gelmesine izin verilebilinir. Genellikle, ziyaretler yakın aile fertleri ile
sınırlandırılır ve sadece belli saatlerde yapılmasına izin verilir. Ancak,
ilaçlarınızın bir sonucu olarak, ziyaretçileriniz sizin sohbet etmenizi
beklememeleri gerekir. Yoğun bakım ünitesinde iken konuşmalarınızın
detayları hatırlamanızı beklemeyin. Yoğun bakımı ziyaret etmek bazı
aile fertleri için üzücü olabilir, çünkü tüm mevcut tüplerin ve
kabloların sizin iyileşmenize yardımcı olmaları ve tıbbi bir amaca
hizmet etmeleri için mevcut olduklarını anlamayabilirler. En iyi politika,
kendini iyi hissedene kadar, hastane personeline ziyaretçi sayısını
kısıtlamalarını söylemek olabilir.
Ameliyattan Birkaç Gün Sonra
Ameliyattan iki ya da üç gün sonraki iyileşme programınız, ne tür bir
ameliyat olduğunuza bağlıdır. Çeşitli tüpler ve diğer destek ekipmanları
çıkarılacaktır. Daha fazla ziyaretçinizin olmasına izin verilebilir. Kitap
okumanız, müzik dinlemeniz, televizyon izlemeniz, ve telefon görüşmeleri
yapmanız mümkün olacaktır.
Doktorlarınız, tıbbi durumunuzu kontrol etmek için düzenli olarak sizi ziyaret
edecektir. Tıbbi personel kesinizi kontrol edecek ve bandajı değişecektir.
İyileştikçe, size ağrı kesici ilaçlarının verilme şekli değişecektir ve
sırtınızdaki epidural kateteri çıkarılacaktır. Daha hafif ağrı kesici ilaçlar
intravenöz enjeksiyon ve / veya oral yoldan verilebilir. Bu ilaçların bazıları,
34
özellikle ağızdan alınan ağrı kesiciler, kabızlığa neden olabilir.
Eğer öyleyse, bu sorundan doktorunuza söz edin. Doktorunuz,
ilacınızı değiştirebilir yada kabızlığı giderici birşey verebilir.
Egzersiz iyileşmenin önemli bir parçasıdır. Dolaşım ve solunumu
geliştirir ve bacaklarda kan pıhtılaşmasını önlemeye yardımcı olur.
Ameliyattan bir gün sonra, yataktan kalkmanız ve hatta belki de
biraz yürüyüş yapmanız istenecektir. İlk başta yataktan kalkmak kolay
olmayabilir, ama buna rağmen yürümek ya da ayaklarını sürüyerek
hareket etmek sorun olmayabilir. Yatağa girp çıkmak zordur, çünkü,
tam, açık nefrektomi sırasında, cerrahın böğür kaslarınızı kesmesi
gerekebilir. Bir ya da daha fazla kaburga kemiğinizi çıkarmış olabilir.
Herhangi bir rahatsızlığınız olsa bile, yataktan kalkın ve yürüyün.
Bu size iyi gelecektir. Laparoskopik prosedür olmuşsanız, cerrahi
sonrası iyileşme sürenizin daha kısa olabileceğini aklınızda tutun.
Genel olarak, laparoskopik hastaların daha erken taburcu edilmesi
mümkün olabilir.
Gastrointestinal sisteminiz hazır olduğunda, bazı katı yiyecek
yiyebileceksiniz. Iyi yemeye özen gösterin. Vücudunuz, kas ve
diğer dokuları yeniden inşa ediyor olacaktır. İyi beslenme, iyileşme
sürecine yardımcı olur.
Eve DönüĢ
Eğer açık bir cerrahi işlem olduysanız, ameliyattan sonra yaklaşık bir
hafta – ya da daha kısa bir sürede - cerrahi zımba veya dikişler kesiden
alınacaktır. Bu dikiş alma işlemi acı vermez. Kesi, hafifçe sargılı
olacaktır. Hastaneden tahliye edilirsiniz ve evinize iyileşmek için
gönderilirsiniz. Hala ağrılarınızdan kurtulmak için ağrı kesici ve
gece uyumanıza yardımcı olmak için ise reçeteli uyku ilaçlarınızı
alıyor olacaksınız. Hala tek başınıza yatağa girip çıkmakta zorluk
çekeceksiniz, çünkü sırt kaslarınız hala iyileşiyor. Oturmanıza, ve
ayağa kalkmanıza yardımcı olacak özellikle kuvvetli kolları olan
yumuşak bir sofada oturmayı ve hatta uyumayı rahat bulabilirsiniz.
Her gün biraz yürüyüş egzersizi yapmak iyi bir fikirdir. Herhangi
bir şekilde fiziksel olarak çalışmanız veya fazla ağırlık kaldırmanız
mümkün olmayacaktır. Bu süreden dinlenerek faydalanın. Iyileşme
sürecini hızlandırmak için yapabileceğiniz pek fazla birşey yoktur,
bu yüzden kendinizi yormayın. Bir uyarı - gerçek bir kahkaha zarar
verebilir, bu yüzden aşırı mizah ve komik filmlerde dikkatli olun.
Hapşırma ve öksürme de acı verici olabilir.
35
Kesiyi bandajlamak için kullanılan pansumanın türüne bağlı olarak, duĢ
almanız mümkün olabilir. Eğer duĢ almak mümkün değilse, düzenli bir
Ģekilde sünger banyosu yapın. Kendinize iyi bakmaya çalıĢın. Bu,
kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır.
Doktorunuz muhtemelen, eve gittikten yaklaĢık iki hafta sonra onu ofisinde
ziyaret etmenizi isteyecektir. Bu ziyaretin amacı, kesinin iyileĢmesini kontrol
etmek, komplikasyonların olup olmadığını takip etmek, kan ve idrar testleri
yapmak ve ameliyattan sonraki sağlığınızı kontrol etmektir. Ayrıca,
doktorunuzun patoloji raporunun nihai sonuçlarını sizinle paylaĢmasının ve
onkolojik bakım takibini sizinle tartıĢmasının zamanıdır. Herhangi bir sorun
yaĢıyor yada bir Ģeyin doğru gitmediğini hissediyorsanız, bu endiĢelerinizi
mutlaka doktorunuzla paylaĢın.
YaklaĢık üç hafta sonra, kendinizi iyi hissediyorsanız, doktorunuzun izni
ile iĢinize dönebilirsiniz. Ama yine de herĢeyi ağırdan almanız gerekir.
Kaslarınızın iyileĢmesi ve gücünüzü yeniden kazanmanız tam üç ay sürer.
Ameliyatınızdan yaklaĢık iki ay sonra, daha fazla egzersiz yapmaya
baĢlayabilirsiniz. Etkili bir Ģekilde farklı kasları çalıĢtıran ama rahat ettiğiniz
bir egzersiz seviyesi oluĢturun. Egzersiz, kas tonunuzu ve enerji düzeyinizi
geri getirmeye yardımcı olacaktır.
Yukarıda açıklanan düzelme süreci, açık radikal nefrektomiye özgüdür.
Yeni laparoskopik prosedürler ile, düzelme süreci daha kısa olabilir.
Örneğin bir çalıĢmada, hastalar açık cerrahiye kıyasla laparoskopik
cerrahide, normal, çok yorucu olmayan aktivitelere dönüĢte %64 oranında
daha hızlı dönüĢ yaĢadılar.18 Cerrahi sonrası egzersize baĢlamadan önce
doktorunuza danıĢmanız her zaman iyi bir fikirdir. Doktorunuzun diğer
doktorlardan farklı bir prosedürü olabilir ve bu ameliyatınızın kapsamına
bağlı olabilir.
Prognoz (Hastalığın seyri)
Ameliyatı takip eden ilk günler ya da haftalar boyunca, doktorunuz sizinle
patoloji raporu ile ilgili tüm ayrıntıları ele alacaktır. Prognozunu
etkileyecekleri için, bu bilgiler tümörün tipini, tümörün lenf düğümlerine veya
diğer komĢu organlara yayılıp yayılmadığını ve sizin açınızdan bilinmesi
önemli olan diğer durumların detaylarını içerebilir. Tümörünüzün türü
(histoloji), evresi ve derecesi de dahil olmak üzere, rapor ile ilgili soruları
sormakta kendinizi rahat hissetmelisiniz.
Haberin iyi tarafı, tüm kanser türlerinde olduğu gibi, böbrek kanseri için
hayatta kalma oranları yükseldi. Uzun vadede hayatta kalma olasılığı,
36
BÖLÜM 3. CERRAHĠ TEDAVĠ
evreyle tanımlandığı Ģekilde, özellikle tümörün ne kadar yayılmıĢ
olduğu gibi belirli faktörlerin bir kombinasyonuna bağlıdır.
Tüm hastaların yaklaĢık yarısında lokalize hastalık (Evre I veya II) vardır
ve uzun vadeli hayatta kalmak için mükemmel bir seyre sahiptirler.
Tümörünüzün TNM evresinin yanı sıra, hayatta kalma, derece seviyesine
göre de etkilenir. Derece seviyesi, kanser hücrelerinin normal böbrek
hücrelerine ne kadar yakından benzediğini gösterir. Tümör derecesi,
patolojik mikroskopik değerlendirme tarafından muhakeme edildiği gibi,
kanser hücresinin çekirdeğinin büyüklüğü ve yoğunluğu ile tanımlanır.
Renal hücreli kanserler, 1 ile 4 arasındaki bir ölçekte derecelendirilir.
Böbrek kanserinin evrelendirilmesi ve derecelendirilmesi hakkında daha
fazla bilgi, bu kitabın 2. Bölümünde bulunabilir.
1. Derece hücreler, normal hücrelere en çok benzeyenlerdir. Bunlar
genellikle yavaĢ büyür ve 1. Derece hücreleri olan hastalar genellikle iyi bir
prognoza sahiptir. Diğer ekstrem 4. Derece hücreler ise normal hücrelerden
çok farklıdır. Onlar daha invazivdir ve metastaz olasılığı daha yüksektir.
Tümör yayılması arttıkça, lenf nodu tutulumu ve kötü huylu hücrelerin
vücudun diğer bölgelerine taĢınması olasılığı artacaktır.
Sağkalım üzerine istatistiksel bir araĢtırma olmasına rağmen, ortalama
hayatta kalma özetlerini kendi durumunuza karĢı genelleĢtirmemeye dikkat
edin. Hayatta kalma istatistikleri çalıĢmadan çalıĢmaya değiĢir. Sağkalım
çalıĢmalarının birçoğu, küçük örnekleri kullanmıĢ olduğu için, büyük hasta
popülasyonları için geçerli olmayabilir. Ayrıca, hiçbir böbrek kanseri vakası
sıradan değildir. Her vaka tektir. Bu gerçekler, siz hastaya, ne kadar çok
vurgulansa o kadar azdır.
Uzun vadeli hayatta kalma olasılığınız, aynı zamanda yaĢ ve fiziksel durum,
nefrektomi sonrası ne çeĢit bir takip ve tedavi izlediğiniz ve bir dizi diğer
tümör ile iliĢkili faktörlere bağlıdır. Sağkalım seyrini doktorunuz ile
konuĢmanız gerekir çünkü o, sizin vakanızın tekil karakteristik özelliklerine
en aĢina olan kiĢidir. Ama doktorunuz size kesin bir cevap vermek için
isteksiz ise ĢaĢırmayın. Doktorunuz, hayatta kalımı etkileyebilecek pek çok
değiĢken olduğunun farkındadır ve kesin bir yanıt olmadığını bilir.
Ayrıca bu son düĢünceyi aklınızda tutmalısınız: hastalıklı yada hastalıksız
ne kadar uzun süre hayatta kalırsanız, yeni ve daha etkili tedavi alma
Ģansınız daha yüksek olur. Geçtiğimiz yirmi yıl içinde önemli ilerlemeler
kaydedilmiĢtir ve Ģu anda çok heyecan verici araĢtırmalar yapılıyor.
Hayatta kalmaya devam ettiğiniz sürece, bu klinik araĢtırmalardan daha
fazla fayda alabilirsiniz.
37
Tıbbi Takip
Nefrektomi sonrası, sık sık sağlık kontrolleri olmalısınız. Tanınız
zamanındaki durumunuza, tümörünüzün patalojisine ve diğer faktörlere
bağlı olarak, hangi testlerin ve ne sıklıkla yapılacakları doktorunuz
tarafından belirlenecektir. Doktorunuz düzenli aralıklarla tanı testleri
randevusu verebilir. Birkaç yıllık bir dönemden sonra artık kanser yoksa,
doktorunuz bu testlerin sıklığını azaltmaya karar verebilir.
Kanserinizin evresinin (I, II, III veya IV), sağlık ekibiniz tarafından tedavi
seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olduğu gibi, aynı zamanda ilk
tedavinizden sonra takibi tedavilerinizi de etkileyecektir.
Genel olarak, ilk tedavi zamanında kanseriniz ne kadar yüksek bir Evrede
ise, takibi bakım da o kadar agresif olacaktır. Örneğin, III. Evre hastalarının
yapacakları doktor ziyaretlerinin sıklığı, I. Evre hastalara nazaran daha
yüksek olacaktır. Takip iĢlemleri de daha yoğun olabilir; örneğin, erken
evredeki hastalar için muayenelerde basit bir göğüs röntgeni yeterli iken
daha ileri evredeki hastaları içinse bir BT taraması gerekli olabilir.
Genellikle I. Evre ve II. Evre hastalarda yakın takip bakımı dıĢında baĢka
bir tedavi verilmez. III. Evre hastalığı olan hastalara ise, daima kliniksel
deneme kapsamında bir ek tedavi türü (adjuvan tedavi olarak da bilinir)
içeren daha agresif takibi tedavi uygulanır. IV. Evre hastalığı olan hastalar
ise hemen hemen her zaman, düzenli olarak bir tür ek olarak planlanan
takibi tedaviler alırlar.
Takip altında olduğunuz süre boyunca, hastalığı ilk fark ettiğinizde
meydana gelen benzersiz belirti ve semptomların var olup olmadığını
gözlemlemelisiniz. Bazı insanlar için, bazı belirtiler veya kan testi
anormallikleri tekrarlayan hastalığı iĢaret eden yararlı göstergeler olabilir.
Ayrıca yaĢadığınız ağrıları ve diğer fiziksel rahatsızlıkları not aldığınız bir
günlük tutmalısınız. Kontrole gittiğinizde günlüğünüzü getirin.
Kontrolleriniz arasında herhangi bir olağandıĢı ağrı veya semptomlar
yaĢıyorsanız, doktorunuzu arayın. Eğer yanlıĢ bir Ģey varsa, daha çabuk
yardım alırsınız. Herhangi bir sorun yoksa, doktorunuzla konuĢtuktan
sonra içiniz rahat eder. Hastalık seyriniz mükemmel olsa bile, siz ve
doktorunuz ihtiyatlı olmalısınız. Eğer herhangi bir metastaz varsa, sorunu
erken yakalayıp derhal tedavi etmek istersiniz çünkü bu sağkalımı uzatır.
38
Kontroller Arasında Bakılması Gereken Şeyler
Doktorunuz size sağlıklı tutmak tek baĢına çalıĢmaz. O, herhangi bir
sorununuz olduğunda bunları tartıĢmak için size güvenir. Eğer aĢağıdaki
sorunlardan herhangi birini yaĢarsanız, hemen doktorunuzun bu konuda
dikkatini çekin: kilo kaybı, iĢtah kaybı, halsizlik, baĢ ağrısı, ruhsal
durumunuzda değiĢiklikler, ateĢ ya da yüksek ateĢ, karın veya iskelet
ağrıları, öksürük, nefes darlığı, lenf bezlerinde büyüme, ya da idrarda kan.
Dikkatli olun. Hastalık belirtilerini önemsiz saymayın. Doktorunuz, aĢırı
ihtiyatlı davrandığınız için eleĢtirmeyecektir.
Tedavi Hususları
Nefrektominizin sonrasında metastaza dair herhangi bir kanıt yoksa,
doktorunuz Ģu andaki mevcut tıbbi bilgilere dayanarak, tıbbi kontroller
dıĢında herhangi bir ek tedavinin gerekli olup olmadığına karar verebilir.
Ancak, nefrektomi sonrası (bu konuda daha fazla bilgi bir sonraki bölümde
açıklanıyor) – tekrar etmesi "yüksek risk" kategorisine giriyorsanız, adjuvan
tedavi olarak bilinen ek tedaviden yararlanabilirsiniz. Bu tedaviler, bir
diğerinden oldukça farklı olabilir. ġu anda herhangi bir standart adjuvan
tedavi önerilmiyor, ancak klinik çalıĢmalarda böyle bir tedavinin muhtemel
faydaları araĢtırılıyor.
Birçok hasta, böbrek kanserlerinin tedavisinde, radyasyon veya kemoterapi
kullanımını soruyorlar. Tipik böbrek kanserinin diğer kanser türleri gibi bu
tedavilere duyarlı olmadığını not etmek önemlidir; bu nedenle radyasyon ve
kemoterapi, primer tedavi olarak kullanılmaz.
Bu tedaviler hakkında daha fazla bilgi, "ĠlerlemiĢ Böbrek Kanseri Ġçin
Tedaviler" bölümünde içerilmiĢtir.
Özet
Böbrek kanserli hastaların çoğu için, tam veya parsiyel nefrektomi tedavi
planının bir parçası olacaktır. Bu ameliyat her yıl binlerce kez yapılır ve
oldukça güvenli ve etkilidir. Cerrahi teknikte yeni ilerlemeler, daha az
invazif cerrahi formları sunar ve hasta hastanede daha kısa bir süre kalır.
Kanseriniz, cerrahi yoluyla yeterince erkenden tedavi edilirse,
komplikasyonlar az sayıdadır ve prognoz iyi olabilir. Daha ileri evre kanseri
olan hastalar için, ek tedavi gerekli olabilir; yine de, bu hastaların çoğu için,
cerrahi önemli bir rol oynar.
39
Oral ilaçlar bir tedavi olarak birçok avantaj sağlar
Hasta: Steve
Yaş: 61
2004 yılının YılbaĢı Günü, bana böbrek kanseri tanısı konuldu. Benim ailemden de ırsi olarak geldiği için bir
böbrek taĢı nöbeti oluyorum zannetmiĢtim. Ancak röntgen, tek kalan böbreğimde büyük bir tümör olduğunu
gösterdi. Parsiyel nefrektomi olmuĢtum ve ardından hayatıma devam ettim.
Ama o yılın Aralık ayında çekilen baĢka bir röntgen, aortumun arkasındaki lenf bezlerinde geniĢleme olduğunu
gösterdi. Bana kanserimin yayılmıĢ olduğunu söylediler. Bu da bende oldukça duygusal bir gerilemeye neden oldu.
Bana, yaĢamak için muhtemelen yaklaĢık 6 ayım olduğunu söylendi. Ama, üroloğum bir seçeneğim olduğunu belirtti
- bu seçenekte, baĢka bir eyalette, bir klinikte deneysel oral ilaçlarla bir araĢtırma denemesine katılmaktı. Bu yüzden
program için baĢvurdum.
Sevgililer Gününde, bu deneme için uygun olup olmayacağımı öğrenmek amacıyla kliniğe gittiğim günü asla
unutmayacağım. HemĢire geldiğinde gülümsedi ve bana deneyin bir parçası olarak kullanmam gereken hapları
bana teslim ettiği an, büyük bir andı. Tanım konulduktan bu yana bir çok iniĢler ve çıkıĢlar yaĢadım, ama bu benim
için gerçekten en büyük çıkıĢ noktalarından biriydi.
2005 yılı ġubat ayında oral tedaviyi almaya baĢladım ve altı ay içinde tümörlerin ikisi gitmiĢti ve bu durumla ilgili en
büyük lenf düğümü ise küçülerek orijinal boyutuna döndü. Ben hala, Ģu anda artık kabul edilmiĢ ve reçete ile
alınabilen, bu klinik denemede kullandığım ilaçlarımı alıyorum ve Ģu anda bende hiçbir tümör kalmadı.
Her ilaçta olduğu gibi, bununda bazı yan etkileri var. Ellerimde ve ayaklarımda bazı rahatsızlıklar oldu - kolayca
kabarcıklar oluĢuyor. Ve zaman zaman bazı mide bulantısı var. Ama zamanla ayak uydurabildim. Hangi yemekleri
yiyip, hangilerinden kaçınılması gerektiğini öğreniyorsunuz ve yan etkilere yardımcı olmak için yapabileceğiniz baĢka
Ģeyler de var. Bazen bazı Ģeyleri yaparken, kabarcıkları önlemeye yardımcı olmak için, örneğin eldiven giyiyorum.
Yan etkiler yaĢam tarzınızı biraz değiĢtiriyor, ama o kadar fena değil. Ben, hastanede tedavi olmak yerine, evde ilaç
aldığım için gerçekten müteĢekkirim. Bu benim için tam anlamıyla bir hayat kurtarıcı oldu.
Bence, böbrek kanseri ile mücadelenin anahtarı: bunun sizi durdurmasına izin vermeyin. Plan yapmaya ve
hayatınızı yaĢamaya devam edin, hangi düzeyda olursa olsun, kendinizi aktif olmaya itin. ġu anda sahip olduğunuz
yaĢama odaklanın. Pozitif kalın ve size verilen her günün keyfini çıkarın. Ben bugün daha iyi bir insansam, kanseri
yaĢadığım içindir. Hayatta neyin önemli olduğunu biliyorum ve bu deneyimden dolayı daha iyi bir insanım. "
40
BÖLÜM 4. ĠLERLEMĠġ BÖBREK KANSERĠ ĠÇĠN TEDAVĠLER
BÖLÜM 4
İLERİ BÖBREK KANSERİ
İÇİN TERAPİLER
Cerrahi müdahale, böbrek kanserinizin tedavisinde tek baĢına
kullanılmayabilir. Son derece baĢarılı olabilecek, bir dizi diğer
sistemik tedaviler de mevcuttur.
Böbrek kanseri için bazen cerrahi tedavi tek baĢına yeterli değildir. Tanınız
koyulduğunda, Metastatik hastalığınız varsa (diğer organlara yayılmıĢ olan
kanser) yada nefrektominizden beri metastatik kanser oluĢtuysa, doktorunuz
büyük olasılıkla ek bir tedavi önerecektir. Böbrek kanseri için en sık
kullanılan tedaviler, "hedefe yönelik tedavi"nin çeĢitli formları veya
immünoterapidir. Kanseri hücresel düzeyde "hedef" aldığı için, bunlara
hedefli tedaviler adı verilir - bunlar, böbrek kanserini tedavi etme
seçeneklerini geniĢletti.
Diğer geleneksel, ancak daha az sıklıkla kullanılan tedaviler radyasyon
tedavisi ve kemoterapi içerir. AĢı tedavisi de dahil olmak üzere, birçok
araĢtırma tedaviler de mevcuttur.
Hedefe Yönelik
Tedavi
Son yıllardaki en heyecan verici yeni geliĢmelerden biri, kanser hücrelerinin
moleküler düzeyde büyümesini engelleyen ilaçlar giriĢ olmuĢtur. Belirli
moleküler büyüme yolları üzerinde odaklanarak, bu ilaçlar hücre
büyümesini, hücre çoğaltmasını engelleyebilir ya da hücreye giden kan
akımı kaynağını bozabilir.
Dünya çapında pek çok araĢtırma yoldadır; hedefe
yönelik yeni terapileri ve çalıĢma yollarını ortaya
çıkarmaktadır. Hücre yolları hakkında daha fazla bilgi
edinildikçe, daha yeni tedavilerin ve ilaçların sunulması
muhtemeldir.
Böbrek kanseri hücrelerinin büyümesini engelleyebilen
ilaçların tanıtımı, hastalara son yıllarda, yeni bir umut
verdi.
41
Anjiyogenez (Damar Oluşumu) İnhibitörleri
Kötü huylu tümörlerin büyümeleri ve metastaz olmaları için, anjiyogenez
olarak adlandırılan bir süreçte yeni kan damarları oluĢturabilmiĢ olmaları
gereklidir. Tümörler, oksijen ve besin sağlamak için, yeni kan damarlarının
geliĢimini teĢvik eden "büyüme faktörleri"ni aĢırı Ģekilde üretirler. Bunlar
"vasküler endotelyal büyüme faktörü" (VEGF) ve "trombosit kökenli büyüme
faktörü"dür (PDGF). Bu büyüme faktörleri, yeni kan damarlarının geliĢmesi
de dahil olmak üzere, belirli bazı tirozin kinazları adı verilen kanser hücreleri
içindeki hücre fonksiyonları açısında önemli olan proteinleri aktifleĢtirir. Bu
da, tümörlerin büyümesini ve vücudun diğer bölgelerine metastaz yapmasını
sağlar.
2005 ve 2006 yıllarında, ABD Gıda ve Ġlaç Ġdaresi (FDA) on yıldan fazla bir
süredir ilk defa, böbrek kanseri tedavisinde kullanmak için yeni ilaçlar
onayladı: Nexavar (yada Sorafenib) ® (sorafenib tosilat) ve Sutent ®
(sunitinib malat). Bu ilaçların her ikiside, anjiyogenez iĢlemini bozar. 2009
yılında FDA, Intron (interferon) ile birlikte verilen, Votrient ® (Pazopanib),
Avastin (bevacizumab) olarak adlandırılan iki ek anjiyogenez inhibitörleri
onayladı.
Sorafenib, sunitinib ve Pazopanib, tirozin kinaz inhibitörü yada TKI olarak
bilinir. Bu ilaçlar, kanser hücrelerinin içindeki proteinlere müdahale eder,
böylece belirli hücre fonksiyonlarına müdahale etmiĢ olur. Bu ilaçların her
üçü de, ağızdan alınıyor ve böbrek kanseri hastaları için büyük umut
vaadediyor. Bu ilaçlar "multi-kinaz inhibitörleri" olarak bilinmektedir çünkü,
hem tümör hücrelerini hem de tümör kan damarı yapılarını hedef alır.
Bunlar, kontrolsüz bir Ģekilde büyümeye ve bölünmeye çalıĢan kanser
hücrelerinin üremelerine müdahale etmeye çalıĢır.
Bu ilaçlar ile tedavinin amacı, kanserin büyüme hızını yavaĢlatmak ve
mümkünse, mevcut tümörlerin boyutunu küçültmektir. Bazı hastalar,
vücutlarındaki kanser miktarında önemli ölçüde bir düĢüĢ yaĢayabilir. Bazı
hastalar ise tümörlerin boyutunda bir küçülme elde edemeyebilir, ancak
uzun bir süre hastalıkları "istikrarlı" olabilir. (Bu bölümden sonra gelen
"Terapiden Beklentilerinizi Yönetme" baĢlıklı bölüme bakınız). Bazı
hastalarda, üç yıldan fazla bir süredir sorafenib tosilat veya sunitinib malat
kullanmıĢlardır. Devam eden araĢtırma çabaları ("Klinik AraĢtırmalar"
baĢlıklı beĢinci bölüme bakınız), böbrek kanseri tedavisinde etkili olacak ek
ilaçların peĢinde. Doktorunuz sizinle, kanserinizin tedaviye nasıl yanıt
veriyor olduğunu tartıĢıp, gerektiğinde tedavi için ek seçenekleri göz önüne
alacaktır.
42
Bazı hastaların bu ilaçlardan herhangi bir yarar elde etmeyeceğini belirtmek
gerekir. Bazı durumlarda, hastanın kanser tedavisinde etkili bir ilaç, iĢe
yaramamaya baĢlayabilir ve bu durumda diğer tedavi seçenekleri dikkate
alınmalıdır.
Nexavar® (sorafenib tosylate)
Nexavar ® (sorafenib tosilat), bir tümörün büyümesi için ihtiyacı olan
oksijen ve besini taĢıyan kan akımından mahrum etmeyi hedefleyen bir
ilaçtır. Nexavar ®, vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEGF) ve
trombosit-kökenli büyüme faktörünü (PDGF) bloke ederek, tümör
hücresinin kendisine kan akımını artırma yeteneğini etkileyebilir. Nexavar
®, Rafkinase yolunu bloke ederek, tümör hücre büyümesi ve çoğalmasını
engelleyebilir. Klinik çalıĢmalar, tümörlerin ilerlemesini önemli ölçüde
yavaĢlattığını göstermektedir. FDA'in Nexavar'ı® onayına yol açan III. Evre
denemenin gösterdiğine göre, plasebo alan hastalarla karĢılaĢtırıldığında,
Nexavar ® alan hastalarda tümör geliĢimi için medyan süre iki katına
çıkmıĢtır.19
Nexavar ® 200 mg tablet olarak mevcuttur. Nexavar ® için onaylı doz,
yaklaĢık 12 saat arayla günde iki kez alınan (iki adet 200 mg tablet) 400
mg'dır. Gıda, Nexavar'ın ® emilimini etkileyeceği için, yemek yemeden bir
saat önce veya yemek yedikten iki saat sonra bu ilacı almak önemlidir.
Nexavar ® tipik bir tedavi "döngüsü" olarak ele alınıp dört haftalık doz ile,
her gün düzenli bir Ģekilde alınır. Bazı ilaçlar ve ücretsiz tedaviler
Nexavar'ın ® emilimini etkileyebilir, bu nedenle hastaların aldıkları ilaçlar,
vitaminler, ve tamamlayıcı tedaviler konusunda, doktor ve diĢ hekimlerini
bilgilendirmeleri çok önemlidir. Nexavar'ın® etkinliğini azaltmasını önlemek
ya da ilaç etkileĢimleri nedeyle bu ilaçla ilgili yan etkileri azaltmak için,
ilaçlar değiĢtirebilir.
Nexavar'ın ® sık görülen yan etkileri, ciltte kızarıklık, ishal, yorgunluk,
tansiyonun yükselmesi, ağız yaraları, deride kızarıklık, ağrı, ĢiĢme veya
nasıra benzer oluĢumların ve elde avuç içlerinde yada ayak tabanlarında
basınç noktalarında meydana gelmesidir. Bu genellikle "el-ayak derisi
reaksiyonu" olarak adlandırılır. Doktorunuz ve hemĢireniz Nexavar'ın®
kullanılıĢı ve tedavi sırasında Nexavar'ın® meydana gelebilecek yan
etkilerinin nasıl yönetileceği hakkında ek bilgiler verecektir. Hangi yan
etkilerin oluĢacağı ve ne kadar ciddi bir hale geleceği hastadan hastaya
değiĢir. Bu yan etkiler meydana gelir gelmez, doktor ya da hemĢirenize
bildirmeniz çok önemlidir; çünkü bu Ģekide tedavisi hızlı bir Ģekilde
baĢlatılabilir.
43
Yan etkilerin erken saptanması, bunların Ģiddetini azaltmaya yardımcı
olabilir, yan etkilerin yaĢam tarzınızda ve yaĢam kaliteniz üzerindeki
olumsuz etkilerini azaltmaya ve tedavinin etkili olması için en iyi fırsatı
tanımaya yardım edebilir. Eğer ciddi yan etkiler ortaya çıkarsa, doktorunuz
Nexavar® tedavisine ara verebilir ya da dozunuzu azaltabilir.
Sutent® (sunitinib malat)
Sutent ® (sunitinib malat), VEGF ve PDGF sinyalizasyon yolları ile
müdahale ederek, tümör hücrelerini, büyümek için ihtiyaçları olan kan ve
gerekli besinlerden mahrum bırakır. Sutent ® ilk olarak tümörlerinin
boyutunu küçültme kabiliyeti nedeniyle, böbrek kanseri hastaları için 2006
yılında FDA tarafından onaylanmıĢtır. Klinik çalıĢmalar, metastatik böbrek
kanseri olan hastalar içinde, immünoterapiyi takiben tümör seyrinde olumlu
bir yanıt oranı gösterdi.20 Sutent ® ve Ġnterferon arasında yapılan ilk sıra
çalıĢmasının verileri temel alınarak metastatik böbrek kanseri olup da daha
önce tedavi görmemiĢ hastalar üzerine yapılan çalıĢmaya bağlı olarak,
Sutent ® 2007 yılı ġubat ayında, ilerlemiĢ renal hücreli karsinom tedavisi
için tam onay aldı.
Sutent ® (50 mg, 25 mg ve 12.5 mg) birkaç farklı kapsül etki derecesiyle
mevcuttur. Doktorunuz, günlük dozunuza göre, uygun kapsül derecesini
reçete olarak yazacaktır. Sutent ® ile baĢlangıç tedavisi için onaylanmıĢ
doz, günde bir kez olarak alınan 50mg'dır, bunun süresi ise 28 gündür; bu
sürecin ardından, 14 günlük bir dinlenme süreci (hiçbir Sutent ® ilacı
alınmaz) gelir. bu sürecin ardından, 14 günlük bir dinlenme süreci (hiçbir
Sutent ® ilacı alınmaz) gelir. Sutent ® ile tedavi "döngüsü" 6 haftalık bir süre
olarak kabul edilir; yani 28 gün boyunca Sutent® alınır ve 14 gün boyunca
ise dinlenilir. Bu bir "periyodik bir dozaj programı" olarak kabul edilir.
Sutent'in® dozu, hastanın tedavi sırasında yaĢadığı yan etkilere dayalı
olarak ayarlanabilir. Diğer bazı ilaçlar ve tamamlayıcı tedaviler,
Sutent'in® emilimini etkiler; bu yüzden hastaların, aldıkları ilaçları,
vitaminleri, ve ücretsiz tedavileri hakkında doktor ve diĢ hekimlerini
bilgilendirmeleri çok önemlidir. Sutent® ile etkileĢimleri nedeniyle yan
etkilerini önlemek ve Sutent'in® azalan etkinliğin önüne geçmek nedeniyle,
ilaçlar değiĢtirilebilir.
Sutent'te® sık görülen yan etkiler, ishal, ağızda tahriĢ, değiĢen tat, bulantı,
halsizlik, yorgunluk, yüksek tansiyon, kanama (en sık hafif burun
kanamaları), ĢiĢme, el-ayak sendromu, ve deride geçici renk değiĢikliğini
(bronzlaĢmıĢ gibi bir görünüm) içerir. Doktorunuz ve hemĢireniz Sutent'in®
idaresi ile ilgili ve Sutent'in® (sunitinib) tedavi sırasında ortaya çıkabilecek
yan etkilerinin nasıl idare edilmesi gerektiği konusunda ek bilgi
sağlayacaktır.
44
Hangi yan etkilerin meydana geleceği ve bunların ne kadar ciddi olacağı,
hastadan hastaya değiĢir. Bu yan etkiler oluĢtuğunda, doktorunuza ya da
hemĢirenize bildirmeniz, tedavisine baĢlanması açısından çok önemlidir.
Yan etkilerin erken tanımlanması, yan etkilerin Ģiddetini azaltmak, yan
etkilerin yaĢam tarzınız ve yaĢam kalitesiniz üzerine olan olumsuz etkilerini
azaltmak ve etkili olabilecek en iyi tedaviyi alabilme Ģansınızı artırmak için
önemlidir. Doktorunuz, tedavinize ara verebilir, Sutent'in ® dozunu
azaltabilir, yada bir sonraki "döngünün" baĢlamasını yan etkilere dayalı
olarak geciktirebilir.
Votrient® (pazopanib)
Votrient ® (Pazopanib), ileri böbrek kanseri tedavisi için 2009 yılı Ekim
ayında kabul edildi. Sutent ve Nexavar gibi, tümör hücrelerinin kan ve
büyümek için gerekli besinlerden yoksun bırakmaktadır. Klinik çalıĢmalar,
metastatik böbrek kanseri olan hastalarda olumlu bir yanıt oranı gösterdi.
Votrient ® ağızdan alınan bir ilaç olup ve tavsiye edilen baĢlangıç dozu
günde bir kez olmak üzere 800 mg'dır ve aç karına alınmalıdır (yemekten
en az 1 saat önce veya yemekten sonra 2 saat). Sizde eğer ciddi yan
etkiler ortaya çıkarsa, onkoloğunuz, geçici olarak tedavinize ara verebilir
ve / veya Votrient® dozunuzu azaltmayı önerebilir. Doktorunuz size bu
tavsiyede bulunduktan sonra, karaciğer fonksiyonu azalmıĢ olan hastalar,
günde bir kez olmak üzere 200 mg ile baĢlamalıdır.
Votrient® ile tedavi edilen araĢtırmaya katılan gönüllülerin yüzde 20'den
daha fazlasında ortaya çıkan ve en sık görülen yan etkiler, ishal,
hipertansiyon, saç renginde değiĢiklikler, bulantı, anoreksi ve kusmayı
içerir. Diğer advers olaylar, anormal karaciğer fonksiyonu, halsizlik, karın
ağrısı, transaminaz artıĢı, hiperglisemi, lökopeni, hiperbilirubinemi,
nötropeni, hipofosfatemi, trombositopeni, lenfositopeni, hiponatremi,
hipomagnezemi ve hipoglisemiyi içerir. Nadir, ancak ciddi yan etkilere
ise, karaciğer yetmezliği, inme ve gastrointestinal perforasyon da
dahildir.
Votrient®, 2009 yılının Ekim ayında, FDA tarafından onaylanmıĢtır.
Votrient® hakkında güncel bilgi için, www.gsk.com GlaxoSmithKline'ı
ziyaret ediniz.
45
mTOR İnhibitörleri
Rapamisin memeli Hedef (mTOR), besin maddeleri ve büyüme
faktörlerine hücresel yanıtın düzenlenmesinde yer alan bir
enzimdir. mTOR, hücre büyüme ve çoğalmasının temel
regülatörlerinden biridir.21-23 MTOR'un düzenlenmesi için birden
çok yol vardır.24-25 Farklı kanserlerde mTOR'u aktifleĢtiren
sinyalizasyon yolları değiĢir ve tümörün büyümesini etkiler.
RCC'de kullanılan iki mTOR inhibitorü, TORISEL® (temsirolimus)
ve Afinitor'dur® (everolimus).
Torisel® (temsirolimus)
TORISEL® (temsirolimus), ilerlemiĢ böbrek kanseri olan
hastaların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. TORISEL® özellikle,
hücrelerde hücre çoğalmasını, hücre büyümesini ve hücre
yaĢamını düzenleyen önemli bir protein olan mTOR (rapamisin
memeli hedef) kinazı önler. Üç-kollu III. Faz klinik çalıĢmada, daha
önce hiçbir sistematik tedavi almamıĢ 626 ileri evre böbrek
kanseri ve kötü prognoz faktörü olan hastada, interferon alfa ile
karĢılaĢtırıldığında TORISEL®, medyan genel sağkalımı önemli
ölçüde arttırmıĢtır. Bu çalıĢmanın sonuçları baz alınarak,
TORISEL® FDA tarafından onaylandı. Ġlaç haftalık serum
infüzyonu Ģeklinde uygulanır. TORISEL'in® en sık görülen yan
etkileri Ģunlardır: aĢırı duyarlılık ya da infüzyon reaksiyonu,
kızarıklık, asteni / yorgunluk, mukozit, bulantı, ödem, anoreksi,
anemi, hiperglisemi, hiperlipemi, hiper tricliseridemi, yüksek serum
kreatinin. Hastaların tedavilerine devam etmelerine izin vermek
için, yan etkilerin bazıları ek ilaçlarla tedavi edilebilir. Ġlk veya bir
sonraki infüzyonun arkasından aĢırı duyarlılık yada infüzyon
reaksiyonu oluĢabilir. Ürtiker, göğüste tıkanıklık, nefes darlığı
yada hırıltı ile karĢılaĢabilirsiniz. Her bir infüzyondan 30 dakika
önce, infüzyon reaksiyonuna yakalanma riskini azaltmak için size
Benadryl (difenhidramin) verilecektir. Eğer bu belirtiler oluĢursa
size ek ilaçlar verilecektir ve hastaların çoğu tedavilerine bu
Ģekilde devam edebilir.
Afinitor® (everolimus)
Afinitor® (everolimus), III. Evre çalıĢmaya dayalı olarak, sunitinib,
sorafenib, bevacizumab, interlökin-2, yada interferon ile tedavi
sırasında hastalığı daha da kötüleĢen ileri evre böbrek kanseri
olan hastalar için onaylanmıĢ oral bir mTOR önleyicidir. Klinik
denemelerin gösterdiğine göre, Afinitor® kullanmayan hastalar
arasında bir kıyaslama yapıldığında, Afinitor® kullanan hastalarda
böbrek kanserinin büyüme ve yayılmasının geciktiği görüldü.
Afinitor'da® en sık görülen yan etkiler, ağız iltihabı, enfeksiyonlar,
46
BÖLÜM 4 ĠLERLEMĠġ BÖBREK KANSERĠ ĠÇĠN TEDAVĠLER
asteni, yorgunluk, öksürük ve ishali içerir. Diğer yan etkileri ise, mukozit, deri kızarıklığı, ağız
ülseri, pnömoni, hipofosfatemi, hiperglisemi, hiper tricliseridemi, hiperkolesterolemi,
trombositopeni, anemi ve karaciğer fonksiyon testlerininde yükselmeyi (KFT) içerir.27 Afinitor®
alan hastalarda, pnömoni, diğer bakteriyel enfeksiyonlar ve aspergillozis veya kandidiyazis gibi
envazif mantar enfeksiyonları da dahil olmak üzere, lokalize ve sistemik enfeksiyonları içeren
yan etkiler meydana gelmiĢtir.
Afinitor ® ile tedavi sırasında, canlı aĢıların kullanımı ve canlı aĢı yaptırmıĢ kiĢiler ile yakın
temas kaçınılmalıdır. Afinitor'un® hamile kadınlar üzerindeki etkileri konusunda yapılmıĢ yeterli
ve iyi kontrollü çalıĢmalar yoktur. Ancak, Afinitor® etki mekanızması, hamile kadınlara
verildiğinde fetusa zarar verebilir. Bu konuda çocuklar üzerine çalıĢma yapılmamıĢtır.
Afinitor® bir tablet olarak ağızdan alınır. Afinitor® için önerilen doz 10 mg olup, her gün aynı
saatte, günde bir kez alınmalıdır. Afinitor®, dozunuzu alma zamanı gelene kadar, ıĢık ve
nemden korumak için orijinal ambalajında muhafaza edilmelidir ve asla ağızda çiğnenmemeli
veya ezilmemelidir. Afinitor'un® dozu, ciddi yan etkileri nedeniyle günde 5 mg'a indirilebilinir.
Monoklonal Antikorlar
Bir antikor, vücuda giren mikroplara ve yabancı maddelere karĢı mücadele eden, vücudun
bağıĢıklık sistemi tarafından üretilen bir proteindir. Monoklonal antikorlar, birbirlerinin özdeĢ
kopyaları olan genetik olarak tasarlanmıĢ antikorlardır. Bunlar, çeĢitli tıbbi tanı testlerinde
kullanılırlar ve metastatik böbrek kanseri tedavisinde kullanımı olasılığı üzerine aktif olarak
çalıĢılmaktadır. Monoklonal antikorlar, bir tümörün belirli bölgelerine tutunmak için tasarlanmıĢtır
ve tanı amaçlı görüntüler üretmek, yada büyük bir özgüllükle, tümöre anti-kanser ilaçları
ulaĢtırmak amaçları için kullanılabilirler.
Avastin® (Bevacizumab)
Avastin® (bevacizumab) hem kolon kanseri hemde böbrek kanseri için, aynı zamanda meme
kanseri, akciğer kanseri ve glioma için de, FDA tarafından onaylanmıĢtır.
Bu ilaç, çeĢitli klinik denemelerle araĢtırılmıĢtır. Avastin®, kan dolaĢımındaki VEGF molekülünü
hedefler ve VEGF'nin yeni kan damarlarının oluĢumunu stimüle etmesini önler. ÇeĢitli klinik
denemeler, Avastin'in® böbrek kanseri tedavisinde, interferon alfa ile kombine olarak
kullanılmasının potansiyel yararını göstermiĢtir.
47
(Ġnterferonlar hakkında daha fazla bilgi edinmek için, aĢağıdaki
“Ġnterferonlar” bölümüne bakınız.) Ġnterferon alfa'yı tek baĢına almıĢ
olanlarla karĢılaĢtırıldığında, bu kombinasyonun sonucu olarak,
hastaların hastalıkları üzerinde kontrol veya iyileĢme kaydettiğini
gösteren birçok klinik çalıĢma tamamlanmıĢtır.
Avastin'in® potansiyel yan etkileri, burun kanamalarını, baĢ ağrısını,
burun tahriĢini, idrarda proteini, ağızda tat değiĢikliğini, cilt
kurumasını, rektal kanamayı, gözyaĢı üretimi bozukluğunu, sırt
ağrısını, deride iltihaplanmayı, gastrointestinal perforasyonu,
ameliyat ve yaraların iyileĢmesinde problemleri, Ģiddetli kanamayı,
gastroinstestinal olmayan fistül oluĢumunu, felç veya kalp
sorunlarını, yüksek tansiyonu, sinir sistemi ve görme bozukluklarını
içerir; Avastin® hamile kalmaya çalıĢan kadınlar için de sorunlara
neden olabilir. Bebeğini emziren anneler, Avastin® kullanırken
emzirmeyi bırakmalıdır.
İmmünoterapi
Vücudunuzun bağıĢıklık sistemi, sizi virüs, bakteri, ve kanser
hücrelerinden korumakla sorumludur. Bazen biyolojik tedavi olarak da
adlandırılan Ġmmünoterapi, vücudun kendi bağıĢıklık sistemini
güçlendiren bir tedavi Ģeklidir. Ġleri evre metastatik hastalığı olan
böbrek kanseri hastaları için, immünoterapi, standart tedavi
seçeneklerinden biri olarak kabul edilir.
Ġyi belgelenmiĢ, ancak çok nadir rastlanan metastatik hastalığı olan
böbrek kanseri hastalarda görülen lezyonların spontan regresyon
vakaları, bağıĢıklık sisteminin bu hastalığın kontrolü ve tedavisinde,
potansiyel olarak önemli bir rol oynayabildiğini önerir.28
Immünoterapinin yapı taĢları, biyolojik yanıt değiĢtiricilerdir (BRM'ler).
Bunlar, vücudun bağıĢıklık sistemini güçlendiren ve kanserle
mücadele kabiliyetini artıran maddelerdir. BRM'ler, bağıĢıklık
tepkilerinin Ģiddetini ve süresini düzenleyerek görevlerini yerine
getirirler. BRM, ya yapay bir ilaç olabilir yada vücut tarafından üretilen
doğal bir madde olabilir.
Birkaç BRM, vücudun doğal bağıĢıklık sistemi artırabilir.
Sitokinler, Ġnterlökin-2 (IL-2) ve Ġnterferonları içeriyor olup, önemli
bir BRM ailesidir. Bunlar böbrek kanserinin tedavisinde standardı
temsil edip, ya tek baĢlarına yada kombinasyon olarak
kullanılabilirler.
48
İnterlökin-2
Ġnterlökin-2, ilerlemiĢ böbrek kanseri tedavisinde kullanılır. Ġki tür beyaz kan
hücrelerinin büyümelerini stimüle eder: Bunlar, T hücreleri ve "doğal öldürücü"
(NK) hücrelerdir. T hücreleri, vücudunuzun kansere karĢı mücadelesi için çok
önemlidir, çünkü bu hücreler kanser hücrelerini tanıyacak ve vücudu alarma
geçirecektir. NK hücreleri, bu alarm yanıt verir ve kanser hücrelerini yok etme
yeteneğine sahip olan lenfokin-aktifleĢtirilmiĢ öldürücü (LAK) hücrelere
dönüĢürler.
Ġnterlökin-2, metastatik renal hücreli karsinom tedavisi için, 1992 yılında FDA
tarafından onaylanmıĢtır. Genetik olarak değiĢtirilmiĢ bir ürün olan rekombinant
IL-2, Novartis tarafından imal edilip, Proleukin® adı altında satılır. ÇeĢitli tedavi
rejimleri için kullanıma hazırdır.
Birçok farklı uygulama yollarıyla kullanılıyor olabilir: bu yollar, IV bolus, subkutan
(SC), ve kesintisiz IV infüzyondur (CIV). Bunlar ek olarak, yüksek doz (IV bolus)
veya düĢük doz (SC ve CIV) olarak sınıflandırılır. "Yüksek doz veya IV bolus"
tabiri, terapötik yanıtı hızlandırmak yada artırmak amacıyla, (IL-2) ilacının
nispeten yüksek dozlarda intravenöz olarak 15 dakikalık bir infüzyon halinde, her
8 saatte bir, maksimum 14 enfüzyon olarak verilmesini ifade eder. Bu Ģekilde
uygulandığında, hastalar tedavi döngüsü süresince hastaneye yatırılır ve
yakından takip edilir.
Yüksek doz IL-2 ile tedavi edilen, metastatik renal hücreli karsinomu olan
seçilmiĢ hastalarda, uzun süreli sağkalım ile ilgili son istatistikler, bu tedavinin
etkin olduğunu gösteriyor. ÇalıĢmalar, en çok yararı hangi hastaların gördüğünü
belirlemekte.
Bu sonuçlar, immünoterapinin, metastatik renal hücreli karsinomda, küratif bir
potansiyele sahip olduğu öncülünü teyit ediyor. Bazı durumlarda, IL-2 tedavisi,
tedavi edilen hastaların küçük bir yüzdesinde (10 yıldan fazla devam eden)
"uzun süreli tam yanıt" olarak bilinen sonuçlara yol açıyor; bu da böbrek
kanseri tedavisinde önemli bir kilometre taĢını temsil ediyor.
Ciddi toksisiteler, IL-2 tedavisi ile iliĢkilidir. Yan etkiler arasında bulantı, kusma,
hipotansiyon, böbrek yetmezliği, kardiyak aritmi, ishal, iĢtah kaybı,
gastrointestinal kanama, kızarıklıklar, oryantasyon bozukluğu, halüsinasyonlar,
ateĢ ve titreme yer alır. Bu yan etkilerin çoğu ilaç uygulamasının kesilmesi ile
tamamen geri dönüĢümlüdür, ancak Ģiddetli olabilirler. Tedavi eden doktorun, IL2 kullanımı konusunda deneyimli olması ve tedavi sırasında hastanın özenli
klinik izlemini sağlaması son derece önemlidir.
49
İnterferonlar
Ġnterferonlar, böbrek kanserini tedavi etmek için, tek baĢına veya diğer
ilaçlarla kombinasyon halinde yaygın olarak kullanılmıĢtır. Ġnterferon tedavisi
genellikle, deri altına enjeksiyon ile haftada birkaç kez hastanın kendisi
tarafından uygulanır. Ġnterferonlar, kanser hücrelerinin içindeki yaĢam
süreçlerine "müdahale" ederek, onların büyümesini engeller ve bağıĢıklık
sisteminin diğer elemanları tarafından gerçekleĢtirilecek saldırılarda, kanserli
hücreyi zarar görmeye daha elveriĢli hale getirir.
Üç ana tip interferon mevcuttur - Alfa, beta ve gama - ancak, böbrek
kanseri tedavisinde en yaygın olarak interferon alfa üzerinde çalıĢılmıĢtır.
Birçok interferon alfa ürünleri, Amerika BirleĢik Devletleri'nde mevcuttur ve
böbrek kanseri tedavisinde kullanılmıĢtır. Intron® A, Schering ġirketi’nin bir
ürünü olup, interferon alfa-2b olarak belirlenmiĢtir.
Birkaç düzine klinik çalıĢmada, interferon alfa ile yaklaĢık %13 gibi bir genel
yanıt oranı elde edilmiĢtir.29 Aynı zamanda hormon veya kemoterapi ile tedavi
olanlar ile karĢılaĢtırıldığında, interferon alfa alan hastalarda, sağkalım
oranlarının yükseldiği kabul edilmektedir. Interferon alfa'ya yanıt, tümörlerin
yavaĢ bir Ģekilde gerilemesi ile karakterize edilir; tedavi baĢlangıcından
itibaren tümörün küçülmesine kadar geçen ortalama süre üç ile dört ay
arasıdır.30
Interferon tedavisinin en sık görülen yan etkileri, tabiatıyla gribe benzerdir.
Bunlar, ateĢ, titreme, kas ağrıları, baĢ ağrısı, iĢtah kaybı ve yorgunluğu içerir.
Genellikle, tedaviye devam ettikçe, bu belirtilerin Ģiddeti azalır. AkĢamdan
interferon'u kullanmak ve daha sonra reçetesiz ağrı kesici ilaç almak, bu
belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak, interferon'un uzun süreli
kullanımı ile ortaya çıkabilen diğer belirtiler olabilir; bunlara kilo kaybı, düĢük
beyaz kan hücre sayımı, ekstra kalp atıĢları, cinsel ilgi kaybı, zihinsel
karıĢıklık, ve depresyon da dahildir. Ciddi yan etkileri, tedavinin
durdurulmasını gerektirebilir. Neyse ki, interferon'un yan etkileri kalıcı
değildir. Günde 5 ila 20 milyon ünite interferon alfa dozunun maksimum
etkinliği olduğu belirlendi ve bu Ģekilde daha yüksek dozlarla iliĢikli daha ciddi
toksisitelerden kaçınılmıĢ olunur.31 Bugün, interferon daha düĢük bir dozda
tavsiye edilir, ancak daha aralıklı olarak uygulanan dozlama benzer etkinliğe
sahiptir ve daha iyi toleransa yol açar.
50
Diğer Tedaviler
Radyasyon Tedavisi
Birincil bir tedavi biçimi olarak kabul olmasa da, kemik, beyin yada omurgaya metastaz yapan
böbrek kanseri tedavisinde radyasyon kullanılabilinir. Örneğin, ağrıyı dindirmek gibi belirtileri
kontrol etmek için kullanılabilir.
Radyasyon tedavisinin pek çok farklı türleri vardır, ama temel ilke aynıdır: kanser hücrelerini
öldürmek ya da büyüme hızını yavaĢlatmak için yüksek enerjili radyasyon kullanılır.
Radyasyon tedavisi "bölgesel" bir tedavi olup, mümkün olduğunca net bir Ģekilde tümörün
belirli bir bölgesini hedef alır. Radyason
tedavisi, kanser hücresi içindeki DNA moleküllerine zarar verir ve böylece onların büyümelerine
ve bölünmelerine engel olur. Genellikle bu tedavi, bir hastane veya klinikte ayakta, günübirlik
yapılır. Kullanılacak radyasyon tipi, tümörün
vücutta bulunduğu yere göre belirlenir.
Eksternal Radyoterapi
Bu tip radyasyon tedavisi, hasta bir masa üzerine
yatırıldıktan sonra, bir makineden tümöre, deri
yoluyla bir radyasyon ıĢını vererek uygulanır. En
yaygın kullanılan makineye lineer hızlandırıcı
denir. IĢının "vuracağı" tam yer, radyasyon
tedavisinin baĢlatılmasından önce yapılan
"simülasyon" ziyareti sırasında hesaplanır.
Radyasyon, her biri yaklaĢık 30 dakika süren
randevularla birkaç gün içinde, (genellikle 4 ve
14 gün arasında) verilir. Radyasyonun bir
dozunun uygulanma süresi saniyelerle
dakikalar arasında olsa bile, sizi ve makineyi
hazırlayıp doktorunuzun emrettiği tam doz
radyasyonu uygulamak biraz zaman alır. Toplam
gün sayısı, doktorunuzun kullanmak istediği
Birincil form bir tedavi biçimi olarak kabul
radyasyon
miktarına göre belirlenir. Vücudun bazı
edilmemesine rağmen, çeşitli türlerdeki
radyasyon tedavisi, böbrek kanserindeki bazı
bölgeleri daha duyarlıdır ve diğer bölgelere gerekli
durumları tedavi etmek için kullanılır.
olduğu kadar radyasyon gerekmeyebilir. Eksternal
radyasyon tedavisi, kemik metastazınından dolayı meydana gelen ağrı yada kemiğin kanserden
dolayı zayıflamıĢ bölgelerini tedavi etmek için (kemiğin kırılmasını önlemek için) yaygın olarak
kullanılır. Bu bölgeler, kaburgaları, femuru (üst bacak kemiği), humerusu (üst kol kemiği) ve
vertebrayı
51
(omurgaları) içerir. Bir çatlak oluĢursa, radyasyon terapisi kemikteki
kanser hücrelerini öldürmek için kullanılabilir, ve bu da çatlayan kemiğin
iyileĢmesine izin verir. Böbrek kanseri femur veya humerusa yayılmıĢsa,
cerrahi yoluyla kemiği stabilize etmek için bir metak çubuk eklenebilir ve
ameliyatın ardından radyasyon tedavisi yapılır.
Radyasyon Tedavisinin Yan Etkileri
Ne yazık ki, radyasyon aynı zamanda sağlıklı, ve normal dokuya da
zarar verebilir. Radyason tedavisinin yan etkileri, tedavi edilen ve "ıĢıma
alanı" olarak adlandırılan bölgede oluĢur. Bu yan etkiler geçicidir ve
tedavi edilen vücut alanına göre değiĢir. En sık görülen yan etkilerden
biri, kuru, tahriĢ olmuĢ (kızarmıĢ) ve hassas cilttir. Radyasyon
onkoloğunuz veya hemĢireniz, cilt bakımı ve radyasyon tedavinize özgün
diğer yan etkilerle ilgili yazılı bilgileri size sağlayacaktır. Cildinizin
normale dönmesi 6 ila 12 ay arası sürebilir.
Eğer bağırsaklar "ıĢıma alanında" ise kabızlık yada ishal ortaya
çıkabilir. Pelvis kemikleri veya femura radyasyon tedavisi alıyorsanız,
anemi (düĢük hemoglobin), nötropeni (düĢük beyaz kan hücre sayısı)
ve trombositopeni (düĢük trombosit sayımı) oluĢabilir. Bulantı, kusma
ve idrarda rahatsızlık da oluĢabilir.
Bazı yan etkiler radyasyon tedavisi süreci içinde, yada tedavi
tamamlandıktan sonra baĢlarken, diğer yan etkiler radyasyon tedavinizi
bitirdikten haftalar sonra ortaya çıkabilir. Tedavinizin sonlarına doğru
yada tedaviniz bittikten kısa bir süre sonra yorgunluk meydana gelebilir.
Fiziksel bitkinlik alıĢılmadık bir durum değildir, ancak doktorlarınız ve
hemĢireleriniz ile bitkinliğinizin süresi ve Ģiddetini tartıĢmanız için
önemlidir. Dinlenmek önemlidir, ancak doktorlar genellikle hastalarının
mümkün olduğunca aktif kalmalarını tavsiye eder.
Tedavilerinizin etkin olması, yan etkilerinin en minimal olması, ve
meydana gelebilecek yan etkilerin erken tedavisi için, tedaviniz
baĢlamadan önce, randevularınızda, ve radyasyondan iyileĢmeye
baĢladığınız süreç içinde sorular sormanız önemlidir. Bütün bu faktörler,
tedavinin yan etkileri ve komplikasyonlarını en aza indirmenize yardımcı
olacaktır.
Radyocerrahi
Radyocerrahi, beyine metastaz yapmıĢ kanserin tedavisi için kullanılan
cerrahi olmayan bir yöntemdir. Doktorlar, yüksek doz radyasyon
ıĢınlarını tümörlere doğrultur. Bu, diğer radyasyon türlerine göre daha
kesin ve yoğun bir tedavi sağlar.
52
BÖLÜM 4
ĠLERLEMĠġ BÖBREK KANSERĠ ĠÇĠN TEDAVĠLER
Radyocerrahi kullanma kararı, metastatik lezyonların sayı ve
büyüklüğüne dayanır.
Radyocerrahi formlarından biri, beyin metastazı için gamma knife
tedavisidir. Bu ayakta tedavi, oturtulmuĢ bir kafa çerçevesi ve
hem BT hemde MRG tarayıcısı kullanarak, özel bir gamma knife
tesisinde yapılan bir prosedürdür. Hasta, oturtulmuĢ Ģövalman
(kask) giyerek, gamma knife makinesine sokulan bir yatağa
uzanır. Radyasyon, kaskın içindeki portlardan, ıĢınlar tümörde
kesiĢecek Ģekilde verilir.
Kemoterapi
Kötü huylu hücreleri öldürmek yada geliĢmelerini yavaĢlatmak için
kullanılan kimyasal maddeler hariç, kemoterapi, radyasyon
terapisi ile aynı ilkelerle iĢlev görür. Seçilen kemoterapi türü,
metastazın yeri, tipi ve tümörün derecesi ve ayrıca hastanın
fiziksel durumuna bağlıdır. Kemoterapi programlarının pek çoğu,
tek bir ilaca dirençli olabilen kötü huylu hücreleri öldürmek için,
birkaç farklı ilacı birleĢtirir. Kemoterapi bir hastanede veya ayakta
tedavi kapsamında uygulanabilir. Ġlaçlar ağız yoluyla, intravenöz
infüzyon ya da basit bir enjeksiyon ile alınabilir.
Katı tümörlerin çoğu için kemoterapinin standart tedavi olmasına
rağmen, böbrek kanseri genellikle kemoterapiye dirençlidir.32
Böbrek kanseri hücrelerinin kemoterapiye neden dirençli olduğu
tam olarak anlaĢılamamıĢtır. Ancak günümüzde, böbrek kanseri
hücrelerinin çeĢitli kemoterapötik ajanları reddetmek için, aĢırı
miktarda ilaç direnci ile iliĢkili protein ürettiği bilinmektedir.
Böbrek kanseri için Ģu anda mevcut olan en etkili kemoterapötik
ajan, 5-Fluorourasil (5FU) olarak görünüyor, ancak yanıt oranları
sadece %5 ile %8 aralığında.33, 34 Bu nedenle, Ģu anda kemoterapi
genellikle diğer tedavi yöntemleri ile kombine olarak kullanılır,
yada yeni ajanları test etmek için yapılan klinik çalıĢmalara giren
hastalara ve immünoterapiye yanıt vermemiĢ hastalar için
ayrılmıĢtır.35 AraĢtırmacılar, yeni ilaçları, yeni ilaç
kombinasyonlarını ve yeni tedavi yaklaĢımlarını incelemeye
devam ediyor.
Radyasyon tedavisimde olduğu gibi, kimyasal maddeler, normal
hücrelere zarar verebilir. Sonuç olarak hastalar, bulantı, kusma,
ishal, döküntü, alerjik reaksiyonlar, ve düĢük beyaz kan hücre
sayımı gibi yan etkileri görülebilir. Bu yan etkilerin Ģiddeti dozaja,
kullanılan belirli ilaca, hastaya, tedavinin seyrine, ve diğer
faktörlere bağlıdır. Bu etkiler birkaç saatten birkaç güne kadar
sürebilir.
BÖLÜM 4
ĠLERLEMĠġ BÖBREK KANSERĠ ĠÇĠN TEDAVĠLER
53
Araştırma Tedaviler
Aşı Tedavisi
AĢı tedavisi, hastanın kendi tümör hücreleriyle veya tümör ile iliĢkili
ürünlerle hastayı aĢılamak için kullanan deneysel bir tedavi
yöntemidir. Amacı, kanserle savaĢmak için vücudun bağıĢıklık
sistemini kuvvetlendirmektir. Önleyici olan diğer aĢıların aksine,
kanser aĢıları tedavi edicidir; yani, bunlar hastalığı önlemek yerine,
tedavi ederler. Bir tümörü ameliyatla aldırdıktan sonra, bunun bir
kısmı, daha sonra vücudun içine yeniden tanıtılmak üzere bir aĢı
yaratmak için kullanılır. Bu Ģekilde, doğal oluĢumlu kimyasal
maddelerin, yeniden ortaya çıkan ve örjinal tümörün genetik kodunu
taĢıyan her yeni hücreye saldırarak, bağıĢıklık sistemini stimüle
edeceği ümit edilmektedir. Tümör hücreleri kullanılarak yapılan aĢı
tedavisi, eğer yapılması planlanmıĢsa, nefrektominizden önce
uygulanacak bir tedavi seçeneği olarak ele alınmalıdır.
AĢı tedavisi, devam eden çok sayıda araĢtırma programları ile, hala
araĢtırmasal aĢamadadır. Ġlk elde edilen sonuçlar karıĢıktı, ama
teknikler geliĢtikçe, sonuçlar daha umut verici hale geldi.
Adjuvan Tedavi
Adjuvan denemeleri, kanserin nüksetme riskini azaltmak amacıyla,
tedavilerin etkinliğini test eder. Primer cerrahinizin ardından, adjuvan
tedaviyi test etmek için bir denemeye katılabilirsiniz.
Primer böbrek tümörü ameliyatla çıkarıldıktan sonra yapılan BT
taramalarında hiçbir kanser belirtisi olmayan hastalar, adjuvan klinik
çalıĢmalara katılmak için aday olabilir. Bir hastanın adjuvan bir klinik
çalıĢmaya katılmaya "uygun" olması için belirli kriterlerin yerine
getirilmiĢ olması gerekir ve bu deneylere ameliyatınızdan sonra iyileĢir
iyileĢmez baĢlanır. Ameliyat öncesi bir adjuvan deneme seçeneği
hakkında konuĢmanız yerindedir; bu Ģekilde muhtemel adjuvan tedavi
fırsatlarını kaçırmamıĢ olursunuz.
Bu çalıĢmalar önemlidir, ve artık yeni adjuvan çalıĢmalar dünya
çapında yer alıyor. Nexavar'ın® (sorafenib tosilat), Sutent'in®
(sunitinib malat) ve Votrient'in® (Pazopanib) tanıtımları ile yeni klinik
denemeler Ģu anda böbrek kanseri hastaları için mevcuttur.
Monoklonal antikorlar, aĢılar ve adoptif immünoterapi gibi tedaviler ile
denemeler de mevcut olabilir.
54
Kombinasyon / Araştırmasal Tedaviler
Ġki ilaç ilk kez bir araya getirildiğinde, bu bir araĢtırma yaklaĢımı olarak kabul edilir. Bu tipik
olarak, bir araĢtırma kurumunda / ortamında, klinik bir deneme olarak yapılır. Bu çalıĢmalar
daha iyi yanıt oranları arar, ama aynı zamanda hasta güvenliğini sağlamak için, yan etkileri de
yakından izler.
Böbrek kanserine faydası açısından yeni araĢtırmasal tedaviler dikkate alınıyor; bunlar birinci
aĢama deney olarak kabul ediliyor.
Kök Hücre Transplantasyonları
Kanın kök hücreleri, kemik iliğinde bulunur ve vücuda kırmızı kan hücrelerini, beyaz kan
hücrelerini, ve trombositleri devamlı olarak ikmal ederek kritik bir rol oynar. Kök hücreler ve TLenfositler nakledildiklerinde, belirli koĢullar altında bir anti-tümör etkisi ortaya çıkarabilirler.36
Bu son derece deneysel bir prosedürdür ve standart tedaviye yanıt vermemiĢ, ilerlemiĢ
metastatik kanseri olan hastalar, periferik kan kök hücreleri nakli ile tedavi edilir.37 Bu
yaklaĢımın sonuçları deneysel kalır. Bazı hastalar tarafından yaĢanan yan etkiler ciddi olabilir
ve prosedürün daha geliĢtirilmesi ve hastaların seçimi gereklidir. Bu konuyu doktorunuza
danıĢın.
Tedavi Beklentilerinizin Yönetimi
Tıbbi ekibiniz ve siz, burada listelenen tedaviler de dahil olmak üzere tüm seçenekleri dikkate
aldığınızda, bu seçeneklerin tümünü belli bir perspektif içinde tutmanız önemlidir. Doktorunuz
bir dizi faktöre dayalı olarak bir öneride bulunacaktır. Neden belirli bir tedavinin seçildiğini
anlamak önemlidir, bu yüzden mutlaka sorular sorun.
Hastalığınızın durumunu, planlanan BT taramalarının kullanımı ile takip edilecektir.
Doktorunuz, testlerinizin stabilizasyon ("stabil hastalık" olarak da bilinir), kısmi yanıt, tam yanıt,
yada hastalıkta ilerlemeyi gösterip göstermediğini belirten sonuçları sizinle tartıĢacaktır.
ĠĢte bu terimlerin tanımları:
Tam Yanıt: Tüm tümörlerin kaybolmuĢ olması.
Kısmi Yanıtı: Tümörlerin boyutunda en az yüzde 30 azalma olması. (Not: Dünya Sağlık
Örgütü, tümörlerin boyutunda yüzde 50 oranında bir azalmayı "kısmi" yanıt tanımlar.)
55
İlerleyici Bir Hastalık: Tümörlerin boyutunda en az yüzde 20
artıĢ olması yada yeni tümörler ortaya çıkması. (Not: Dünya
Sağlık Örgütü, "ilerleyici" bir hastalığı, tümörlerin büyüklüğünde
yüzde 25 artıĢ olarak tanımlar.)
Stabil Hastalık: Tümörlerde meydana gelen küçülme, ne kısmi
yanıt olarak sınıflandırmak için yeterlidir ne de tümörlerde
ilerleyen hastalık olarak sınıflandırmak için yeterince bir büyüme
vardır.
Doktorunuz, büyüme ya da küçülmeleri belirlemek için BT
taramaları ve / veya MRGler ile tümörlerin boyutunu ölçer.
Her birimizin yardım edileceğimize ve her ne tedavi
kullanılıyorsa onun sayesinde ''iyileĢeceğimize'' inanmaya ve
bunu istemeye ihtiyacımız var. Test sonuçlarından aldığımız
bilgi, hayal kırıklığına neden olabilir. Ancak, "kısmi yanıt" ve
"stabil hastalık" gibi terimlerin anlamını tam olarak idrak etmek
için doktorunuzla konuĢun. Bunlar baĢarısızlık olarak değil, kısmi
baĢarılar olarak görülmelidir. "Stabil hastalık" ifadesinin anlattığı
durumda ise, yani verilen bir tedaviye herhangi bir yanıt yoksa
bile, yeni bir tedavi ya da klinik araĢtırma mevcut olana kadar bu
sizi bir bekleme paternine koyabilir.
Böbrek kanseri, ne yapacağı önceden kestirilemeyen bir
hastalıktır ve tedavileri çok yenidir, bu nedenle "stabil hastalık"
ya da "kısmi yanıt"tan dolayı, mücadelenize son
vermemelisiniz. O nedenle hayal kırıklığının, sizin
kararlılığınızı yada yaĢama isteğinizi elinizden çalmasına izin
vermemeniz çok önemlidir. Sadece deneyimlerinizden ders
alın ve hayatınıza devam edin.
56
Teknoloji harikası bir tesis arayın
Hasta:
Greg
Hasta:
Greg
Yaş: 58
YaĢ: 58
2004 yılının Haziran ayında, ben sadece kafa derimin üzerinde bir kist olduğunu
düĢündüğüm için doktora gittim. Bir dizi testler yaptırdıktan sonra, doktorlar,
metastazlaĢmıĢ ve akciğerimde birçok sayıda tümörde dahil olmak üzere, ilerlemiĢ böbrek
kanserim olduğunu belirledi. Doktorum bana Noel Bayramını (25 Aralık) bile görecek kadar
süreyi içeren bir yaĢama olasılığımın olmadığını söyledi.
Yerel bir ürolog, böbrek kanserinde uzman olan baĢka bir eyaletteki bir kliniği ziyaret etmemi
önerdi, bu vesileyle bende önerilen kliniğe gittim, ve Ağustos ayında, belki bana yaĢamam
için 19 ay daha verebilir diye, doktorlar böbreklerimden birini aldırlar. O sıralarda böbrek
kanseri için tedavi seçenekleri hakkında Ġnternette bir araĢtırma yaptım ve üzerinde klinik
çalıĢmalar yapılan yeni ilaçlar olduğunu (sorafenib tosilat ve sunitinib malat) okumaya
baĢladım. En yakın çalıĢma bizden iyi eyalet uzaktaydı, ama yine de ben onları aradım ve
kalifiye olup olamayacağımı sordum. Ġki hafta içinde, bu denemenin bir parçası olarak ilk
haplarımı alıyordum. Ġlacın birkaç döngüsünden sonra, akciğer tümörlerim yüzde 60 oranında
azalmıĢtı ve altı ay sonra doktorlar bu tümörleri artık göremiyordu. Tanım koyulduğundan bu
yana altı yıl oldu ve ben hala hayattayım. Bazı yan etkileri oldu ama idare edilebilirdi.
Benim için en zor Ģey, terminal kanser olarak ilk tanının koyulması idi. Size, yaĢamak için altı
ayınız var dediklerinde, insanın çevrede olanlara ilgisini yitirmesi çok kolay. Böyle birĢey
insanı yerle bir ediyor. Diğer seçenekleri aramak için gerekli gayreti bulmak zor, ama her
nasılsa ben yaptım.
Benim için gerçek bir dönüm noktası, geliĢmiĢ uzmanlığı olan bir kliniğe nefrektomimi
yaptırmak için gitmek olmuĢtu. Doktorum son derece sevecen ve ilgili idi ve onun bilgisine
güvendim. Proaktif olarak bir klinik deneme bulmaya gayret etmek de çok önemliydi.
ÇalıĢmaya katılımımla, diğer birçok insana yardımcı olabileceğimi hissediyordum, bu
yüzden kendimi çok iyi hissettim.
Böbrek kanseri hastaları için tavsiyem, öncelikle hastalığın durumu hakkında kendinizi
eğitmeniz; çünkü bu alan çok hızlı değiĢiyor, ve ardından teknoloji harikası bir tesis
bulmanız. Böbrek kanseri üzerine gerçek uzmanlığa sahip bir onkolog bulmanız ise bu
durumda en önemli unsurdur."
57
Bir Klinik Denemeye Katılmayı Düşünün
Hasta:
Eugene
Hasta:
Eugene
Yaş: 68
YaĢ: 68
2002 yılının Mart ayında, aile hekimime, yıllık tepeden tırnağa sağlık kontrolümü yaptırmak
için "turp gibi" olduğumu hissederek gittim. Yerel bir spor salonuna katılmıĢtım ve ağırlıklarla
egzersiz yapıyordum ve ayrıca günde iki mil (yaklaĢık 3 km) yürüyordum. Muayenem
sırasında doktorum, dalağımın büyümüĢ olduğunu hissetti ve bir tarama yaptırmamı istedi.
Üç gün sonra metastazlı böbrek kanseri olduğumu öğrendim. Ben ve ailem tam bir Ģok
içindeydik. Kendini çok iyi hisseden birisi, nasıl bu kadar hasta olabilirdi? Aile hekimim,
dünya iĢlerimi bir tanzime koymamı tavsiye etti. Bana ameliyat yada kemoterapi bile tavsiye
etmedi, çünkü kanserim çok ilerlemiĢti. Ama bir cerrah ile görüĢtükten sonra agresif tedavi
yolunu seçtim. Nefrektomim sorunsuz geçti ve cerrahım o zaman bir klinik deneme için iyi
bir aday olacağımı söyledi.
Ameliyatımın tarihinden itibaren altı hafta içinde, bana Ġnterlökin ile bir klinik deneme
sunuldu. Tedavi zor idi, ama kanserimi istikrarlı düzeyde tuttu. Daha sonra, o zamandan bu
yana FDA tarafından onaylanmıĢ bulunan, böbrek kanseri için yeni ilaçlardan biri ile III. Faz
denemeye katıldım. EĢim ve ben tedirgindik, çünkü bu "kör" bir deneme idi. Ġlacın bana
verilip verilmeyeceğini bilmemek, ve kanserimin ilerliyor olması olasılığı sinir bozucuydu,
ama doktor altı hafta içinde taranacağımı ve eğer kanserim daha kötü ise denemeden
çekilebileceğimi açıkladı. Bir klinik çalıĢmaya katılan herkes, hastalıklarında ilerleme olmaya
devam ederse yada yan etkilere tahammül edemezlerse, katılımlarını sonlandırma
seçeneğine sahiptir. Birkaç yan etkisi olan bir haptan günde iki tane aldım ve altı hafta
içinde, taramalarım tümörlerimin küçülmüĢ olduğunu gösterdi. Karım, neredeyse tedavi
içerisinde olan bir böbrek kanseri hastası olduğumu kendine hatırlatması gerektiğini söyledi.
Ta ki ufak bir büyüme tespit edilene kadar, deneme ilaçlar kanserimi aylarca kontrol
altında tuttu. On sekiz ay sonra doktorum bana baĢka bir deneme teklif etti, ki ben de
seve seve katıldım.
Klinik denemeleri Ģiddetle desteklemeye devam ediyorum. Dürüstçe söyleyebilirim ki, bu
klinik çalıĢmalar bana, iyi, kaliteli bir yaĢam için yeni bir Ģans verdi. Doktoruma, tavsiye
edeceği herhangi bir klinik çalıĢmaya memnuniyetle katılacağımı söyledim. Katılmaları uygun
olan hastaların, klinik denemelere katılmalarını kuvvetle öneririm. Olumlu bir tutum edinin ve
teslim olmayın."
58
BÖLÜM 5. KLĠNĠK DENEMELER
BÖLÜM
5 5
BÖLÜM
KLİNİK DENEMELER
Böbrek kanseri araştırmalarına, bir denek olarak katılma
hakkında bilmeniz gerekenler
Onkoloğunuzun size önerebileceği tedavi seçeneklerinden biri klinik
denemedir. Klinik denemeler, yeni ilaçların, ilaç kombinasyonlarının,
cerrahi tekniklerinin, veya tıbbi cihazların etkinliği ve güvenliği ile ilgili belirli
sorulara yanıt veren, dikkatle tasarlanmıĢ araĢtırma çalıĢmalarıdır. Özel
sağlık koĢulları olan insan gönüllüler üzerinde, bu test çalıĢmaları sırasında
test edilen yeni yaklaĢımların etkinliği araĢtırılır. Bir klinik denemeye
katılmayı göz önünde bulundurursanız iyi olur. Çoğu zaman denemeler,
umut verici yeni tedavi seçeneklerini dıĢarıda genel olarak kullanım için
mevcut olmadan önce sunar.
Bazı klinik çalıĢmalar "kontrollü"
koĢullarda yapılır; yani test edilen
katılımcı bir grup tedaviyi alırken diğer bir
grup almaz. Daha sonra, iki gruptan gelen
sağlık bilgileri, yeni tedavinin herhangi bir
etkisi olup olmadığını belirlemek için
karĢılaĢtırılır. Bu klinik çalıĢmalarda
anahtar iĢlem "randomizasyondur,"
yani hasta grupları, o tedavi yada bu
tedaviyi almak için rastgele seçilir, bu
Ģekide bulgularda taraflılık önlenir.
Bir klinik denemeye katılarak, böbrek
kanserine karşı savaşmak için gereken
bilgilerin ilerlemesine yardımcı olabilirsiniz.
Yapılan klinik denemenin cinsine ve kaydolan
katılımcı sayısına bağlı olarak, klinik denemeler
bireysel kurumlar (araĢtırmacı tarafından
baĢlatılan çalıĢmalar olarak da adlandırılır)
tarafından yada çeĢitli kurumların (çoklu
kurumsal çalıĢmalar olarak da adlandırılır)
iĢbirliği ile yürütülür. Klinik çalıĢmalar, ilaç
firmaları ve Ulusal Kanser Enstitüsü gibi kamu
araĢtırma kuruluĢları ile iĢbirliği içinde organize
edilir.
59
Katılmalı mısınız?
Klinik çalıĢmalar, böbrek kanseri tedavisinde son yıllardaki önemli ilerlemelerden büyük ölçüde
sorumludur. Onların baĢarılarının temeli, uygun insan gönüllüler bulmalarına bağlıdır. Katılarak,
yenilikçi tedavilere eriĢimi elde edebilirken, aynı zamanda araĢtırmacıların böbrek kanseri
anlayıĢlarını ilerletmelerine yardımcı olursunuz. Klinik araĢtırmalarda gönüllüler, hastalığa bir
çare bulma yolunda önemli bir rol oynamaktadırlar.
Klinik denemeler, Gıda ve Ġlaç Ġdaresi tarafından büyük ölçüde denetlenmekte ve izlenmektedir.
Bilimsel mantığın geçerli olması ve hasta risk ve faydaları üzerine adil bir deneme olduğunu
garantiye almak amacıyla, titiz, yoğun bir değerlendirme yapılana kadar baĢlayamazlar. Yine
de, klinik çalıĢmaların dikkatli bir Ģekilde düzenlemelerine rağmen, klinik denemeye katılımının
potansiyel faydalarına ek olarak, potansiyel dezavantajlarının olduğunu farkında olmalısınız.
Ulusal Kanser Enstitüsü, klinik çalıĢmalara katılmayı düĢünen Ģahıslar için, aĢağıdaki
potansiyel avantaj ve dezavantajlarını listeliyor.38
Potansiyel Faydaları
Kanser araĢtırmaları alanında önde gelen doktorlar tarafından sağlanan yüksek kalitede
sağlık hizmeti alacaksınız.
Yaygın olarak bulunmayan yeni ilaçlara ve müdahalelere önceden eriĢiminiz olacaktır.
Sağlığınız, tedavi ile ilgili herhangi bir yan etki ile birlikte yakından takip edilecektir.
Kendi sağlık hizmetlerinizde daha aktif bir rol oynayacaksınız.
ÇalıĢılan yaklaĢımın yararlı olduğu tespit edilirse, yararlanan ilk kiĢilerden biri olabilirsiniz.
Deneme, kanser araĢtırmaları için değerli bir katkı yapmanız için bir fırsat
sağlayacaktır.
AraĢtırmaya bağlı olarak, bazı tıbbi bakım ya da çalıĢma sırasında gerekli testlerin bir
kısmını, deneme sponsoru ödeyebilir.
Potansiyel Riskler
Yeni ilaçlar ve prosedürlerin doktorlarca bilinmeyen yan etkileri ya da riskleri olabilir.
Deneysel bir ilaç ya da tedaviye iliĢkin istenmeyen yan etkiler ve olumsuz reaksiyonlar olabilir.
Bunlar hafif, ciddi veya yaĢamı tehdit eden türden olabilirler. Denemeler
60
standart tedavilerden daha kötü de olabilir. Deneysel tedaviler, ani ve uzun vadeli yan etkileri
açısından değerlendirilir.
Yeni ilaçlar ve yöntemler, etkisiz olabilir yada güncel yaklaĢımlardan daha az etkili olabilir.
Yeni bir yaklaĢımın faydaları olsa bile, bu sizin için iĢe yaramayabilir.
Bazı sağlık sigorta planları, klinik deneme kapsamlarını yasaklıyor yada kısıtlıyor. "Kanser ile
Günden Güne YaĢam" adlı bölümün "Sağlık Sigortası" baĢlıklı kısmına bakınız.
Deneme uygunluk kriterlerinde istenen belirli gereksinimlere uygun olmak zorundasınız. Klinik
denemelerin tedavi zamanlama çizelgeleri, bu denemeleri yapan tıp merkezini birden fazla kez
ziyaret etmenizi gerektirebilir. Bu da bir hastanın, tedavi sürecinde çok sıkı bir takvim takip
etmesini gerektirip, fazla esnekliğe izin vermez.
Klinik Deneme Türleri
Clinik denemeler, çeĢitli kategorilere ayrılır.
I. Faz Denemeler
I. Faz Denemeler, yeni bir ilaç, ilaç kombinasyonu veya tedaviye en güvenli dozu belirlemek için
yapılan ilk çalıĢmalardır. Onlar, bir ilacın farklı dozlarda güvenliğini değerlendirir ve daha fazla
klinik çalıĢmalara ihtiyaç olup olmadığını belirler. I. Faz çalıĢmalara katılan hastaların çoğu,
kanserleri için daha önceden birçok değiĢik tedavi almıĢtır. I. Faz denemeler, güvenliğini
değerlendirme ve uygun dozu bulma ve birçok farklı türdeki kanser için bir ilaç veya tedavi
takvimi belirlemek amacıyla, çeĢitli kanser tanıları olan hastaları içerebilir.
II. Faz Denemeler
II. Faz Denemeler, anti-tümör aktivitesini ve bir ilaç yada tedavinin güvenliğini daha tanımlı bir
grup hastada standart bir doz ve zamanlama çerçevesinde değerlendirir. Bu çalıĢmalar, aynı
kanser tipi ve evresinde olan hastaları içerir ve katılmasına izin verilenlerin daha önceki
tedavilerinin türü ve sayısı çok özgüldür. ÇalıĢmaya giriĢte, bazı II. Faz klinik denemeler, daha
önce herhangi bir tedavi verilmiĢ olmasına izin vermez, ve diğerleri ise, sadece belirli bir tedavi
türünün verilmiĢ olmasını gerektirir.
III. Faz Denemeler
III. Faz Denemeler, belki 1000 tane kadar hastayı içeren çok geniĢ bir hasta kitlesinde, iki yada
daha fazla tedavinin etkinliği ve güvenliğini karĢılaĢtırır. Bu çalıĢmalar, katılan hastaların
sayısına göre çoğunlukla uluslararası çalıĢmalardır.
61
III. Faz çalıĢmalarda, yeni ilaçlar ya da tedaviler, böbrek kanserini tedavide kullanılan bir
"standart" tedavi ile karĢılaĢtırılır.
"Randomize" klinik denemeler, genellikle III. Faz denemelerde ve bazende II. Faz denemelerde
yapılır. Onlar, iki veya daha fazla tedaviyi karĢılaĢtırır ve bir plasebo grubu da içerebilir.
Randomize denemeler, genellikle bilgisayar tarafından rastgele seçim teknikleri kullanılarak,
hastaları tedavi kategorilerden birine yöneltilen çok sayıdaki hastalarda yapılmaktadır. Bu da,
denemelerin sonuçlarının geçerliliğini sağlar.
II. Faz ve III. Faz denemelere, yeni ilaç ile karĢılaĢtırılacak standart bir tedavi olmadığında, bir
"plasebo grubu" koyulabilinir. Plasebo grubu da, yeni tedavinin etkinliği değerlendirilirken,
kanser için aynı bakımı ve tedavi ile iliĢkili bulguları alır. Eğer size tavsiye edilen tedavi bir
plasebo grubu içeriyorsa, onkoloğunuz size bunu daha ayrıntılı olarak açıklayacaktır.
IV. Faz Denemeler
Denemenin en geniĢ çaplı fazı (genellikle ilaçtan sonra / tedavi piyasada mevcut olduktan / FDA
tarafından onaylandıktan sonra) IV. Faz'dır. Bu denemeler, ilacın / tedavinin yan etkilerini
değerlendirmeye, ilacın farklı yararlarını araĢtırmaya, doz cetvelini geliĢtirmeye, ilacı farklı
Ģekillerde vermeye, ve ilacı diğer ajanlarla birleĢtirip yeni ve etkili yöntemler bulmaya devam
ediyor.
Uygunluk Kriterleri
Böbrek kanserinizin olması, sizi otomatik olarak bir klinik denemeye katılmaya seçilir kılmaz.
Deneme uygunluk kriterlerinde istenen belirli gereksinimlere uygun olmak zorundasınız.
Klinik denemelerin uygunluk kriterleri, tedavi edilen hasta grubunun aynı tip, evre ve yaygınlıkta
kanserleri olduğunu garantiye almak için dikkatli bir Ģekilde seçilir. Bunlar, "dahil" yada "hariç"
kriteri olarak adlandırılıp, bir denemeye kaydolmaya seçilebilir olmak için yerine getirilmeleri
gerekli unsurlardır. Cerrahi öncesi ve tedavi gereksinimleri ile ilgili belirli kriterler listelenmiĢtir.
Bazı denemeler, hastaya daha önceden nefrektomi (böbrek tümörünün ameliyatla çıkarılması)
yapılmıĢ olmasını gerektirirken, diğerleri gerektirmez. Tedavinin uygunluğunu sağlamak için
organ fonksiyonu baz alınarak ek kriterler kullanılır. Bunlar, deneklerin güvenliğini sağlamak
için, laboratuvar, kalp ve akciğer fonksiyonlarını ve radyoloji testlerini içerir.
62
Klinik Bir Deneme Seçme
Klinik denemenin ne olduğunu, neden yapıldığını, ve ilgilendiğiniz
denemeler hakkında nasıl fazla bilgi toplayabileceğinizi anlamanız
önemlidir. Onkoloğunuz ve hemĢirenizle, denemeyi ayrıntılarıyla tartıĢın
ve tedavi ve olası katılımınız hakkında tüm sorularınızı sorun.
Her an, böbrek kanseri konusunda onlarca klinik çalıĢma mevcut olabilir.
Siz ya da doktorunuz, 1-800-4-CANCER (1-800-422-6237) numaralı
telefonu arayarak, mevcut klinik çalıĢmaların bir listesini elde
edebilirsiniz, yada Ulusal Kanser Enstitüsü'nün www.cancer.gov adresli
web sitesinden klinik çalıĢmaların açıklamalarını görebilirsiniz. Böbrek
Kanseri Derneği'nin web sitesi www.kidneycancer.org, klinik çalıĢmalar
hakkında bilgi sunan çeĢitli web sitelerine bağlanmanız için ücretsiz bir
servis sunar. Listeler, her denemenin tanımını, uygunluk kriterlerini,
klinik çalıĢmayı yapan doktorun adını, adresini ve telefon numarasını
verir. Belirli bir deneme hakkında bilgi edinmek için doktorunuzundan,
deneme yapan doktor veya hemĢire ile temas kurmasını isteyebilirsiniz,
yada kendiniz çalıĢma yapılan yeri doğrudan arayabilirsiniz.
MEDLINE gibi çevrimiçi veri tabanları, doktorlar tarafından okunan
dergilerde yayınlanan makalelerin özetlerini içerir. Yerel kütüphaneciniz
bu özetleri bulmanıza yardımcı olabilir, ancak bu bilgilerin son derece
teknik olduğunu unutmayın, bu nedenle doktorunuzdan bunları sizinle
birlikte gözden geçirmesini isteyebilirsiniz. Ayrıca, veri toplamanın,
araĢtırma makalesi hazırlamanın, ve bunu yayınlamanın zaman alması
nedeniyle, incelemek istediğiniz tedavi üzerine herhangi bir yayınlanmıĢ
sonuç olmayabilir. Buna karĢın, çalıĢmaya katılmak için nihai bir karar
vermeden önce, bir böbrek kanseri uzmanına danıĢabilirsiniz. Böbrek
Kanseri Derneği, böbrek kanseri konusunda uzmanlaĢmıĢ bir onkolog
bulma konusunda size yardımcı olabilir. Böbrek Kanseri Derneği'ni 1800-850-9132 numaralı telefonla aramanız yeterlidir.
Bir klinik araĢtırmaya katılımı da dahil eden tedavi seçenekleri hakkında
size bilgi verildikten sonra, bu bilgileri dikkatlice gözden geçirin. Tedavi
seçenekleri, olası yan etkiler ve polikliniğe hangi sıklıkta gidileceği ile
ilgili herhangi bir sorunuz varsa, bunları denemenin doktoruna (BaĢ
AraĢtırmacı) ve lisanslı hemĢiresine (AraĢtırma HemĢiresi) yönlendirin.
Doktorlarınız ve hemĢireleriniz, ekibin aktif bir üyesi olmanızda size
yardımcı olmak ister ve tedaviniz ile ilgili bilinçli bir karar vermenize
yardım edecek bilgileri sağlayabilirler.
63
Kendi savunucunuz olun ve tüm seçenekleri
araştırın
Hasta:
Rick
Hasta:
Rick
Yaş: 55
YaĢ: 55
"Böbrek kanseri sayesinde kendi savunucum olmanın ne kadar önemli olduğunu
öğrendim. Tanı koyulduktan sonra pek çok seçeneğiniz mevcut olabilir ve kendinizi
eğitmeniz ve sizin durumunuza en uygun bakımı almanız için elinizden gelen herĢeyi
yapmalısınız. Bilgi kuvvettir.
Benim ilk radikal nefrektomimden sonra, cerrahım (tümörlerin) "hepsini aldığı" söylendi.
Kariyer ve aile ile meĢgul, 50 yaĢındaki bir adam olarak yaĢamıma geri döndüm. 18 ay
sonra ise, akciğerlerimde tümörler bulundu ve IV. Evre metastatik renal hücreli kanserle
yaĢayan biri oluvermiĢtim. Onkoloğumun, ikinci tanıdan sonraki eylem planı tereddütlü
görünüyordu, ama baĢka bir doktora gitmekte yada ikinci bir fikir almakta tereddüt ettim,
çünkü doktoruma karĢı sadakatsiz davranmak istemedim.
Karımın eylem ve etkisi sayesinde, ülkemizdeki iki önde gelen uzmanı ile kendi
eyaletimizde bulunan bir kanser merkezindeki onkoloğa danıĢtık. Kanser merkezindeki
onkolog IL2 önerdi ve diğer iki uzman da onunla aynı fikri paylaĢtı. Bu durum ise bana,
doğru olanı yaptığımız itimadını verdi. Yüksek doz IL2 tedavisi oldum ve bu tedavinin beĢ
yıldır hayatta olmam için etken olduğunu hissediyorum.
Kanser tedavisinin istikrarlı olmadığını ve standardize olmadığını öğrendim. Tanım
konulduğunda, üzerimde böyle duygusal bir sis vardı ve ilk baĢta gerçekten bilgi ve
alternatifler aramaya motive değildim. Karım sayesinde üstümden letarjiyi atarak harekete
geçmeyi baĢardım. Eğer bugün hayattaysam bunun nedeni, hem yetkilendirme hemde aynı
zamanda doğru onkoloğu, doğru hastaneyi ve doğru tedaviyi bulmak için proaktif bir
araĢtırma yapmak olduğuna inanıyorum."
64
BÖLÜM 6. HASTAYI YETKĠLENDĠRME
BÖLÜM
6 6
BÖLÜM
HASTANIN YETKİLENDİRİLMESİ
Böbrek kanseri ile yüz yüze gelen hastaların ve ailelerinin, hakları, sorumlulukları ve
pek çok seçenekleri vardır. Tanınınzdan sonra, sizi yetkilendirecek aşağıdaki girişimlerde
bulunmalısınız.
Böbrek kanseri tanısı koyulduktan sonra hayatta kalma Ģansınızı artırmanın bir yolu,
bakımınızın tüm aĢamalarında kendi kendinizin güçlü bir öz-savunucusu olmanızdır.
Adım adım kanseriniz ile uğraĢırken, sizin ve ailenizin, seçenekleri, hakları, aynı zamanda
sorumlulukları olduğunu unutmayın. Seçeneklerinizi, haklarınızı ve sorumluluklarınızı yerine
getirirken, yetkilendirilmiĢ olacaksınız ve sağlam kararlar verebileceksiniz. Bu Ģekilde
huzurunuz artacak.
Yetkilendirmek ve hayatta kalma olasılığınızı artırmak için yapabileceğiniz temel adımlar
aĢağıda belirtilmiĢtir.
Öz Savunuculuk
Acele Etmeyin
Kanserinizin belirli türü hakkında bazı temel gerçekleri öğrenmeden hemen ameliyat veya
tedaviye koĢmayın. Doktorunuz ve duygularınız size hızlı hareket etmenizi söylüyor olabilir.
Ama aylardır, belki yıllardır tümörünüz sizin bir parçanız haline geldi. Kanser türlerinin hepsi
hızlı büyüyen cinsten değil. Bilinçli kararlar verebilmeniz için, birkaç temel gerçeği öğrenmeye
zaman ayırın. Atacağınız ilk adımlar, hastalığın seyrini veya gelecekteki tedavi seçeneklerini
etkileyebilir. Zaman önemlidir, ancak, doğru tedaviyi almak, bir kaç günden veya bir haftadan
tasarruf etmekten daha da önemlidir.
Gerçekleri Öğrenin
Tanınız ve seçenekleriniz hakkında mümkün olduğunca erken bilgi sahibi olmak önemlidir. Iyi
bir ilk adım, hastalık hakkında kütüphanelerde yada Ġnternette bilgi aramaktır. Hastanede yatan
65
hasta kütüphanesini yada bir tıp fakültesi kütüphanesini ziyaret edin. Teknik konuda bir
eğitiminiz varsa, tıbbi dergileri okuyun. Veya hastalığınız hakkında bilgi bulmak amacıyla
bilgisayarlı bir literatür taraması yaptırmak için yerel halk kütüphanesinize gidin. Kütüphanelerin
birçoğu, sizin için bu araĢtırmayı ücretsiz olarak yapacaktır. En çok araĢtırmayı hangi
doktorların yaptığını görebilirsiniz ve tedavi seçenekleri ile ilgili ikinci bir görüĢ almayı
düĢünebilirsiniz. Bu kitapta yer alan hasta kaynakları bölümünü mutlaka gözden geçirin.
Ġnternet büyük bir bilgi kaynağıdır, ama bulduğunuz bilgilerin bazıları yanlıĢ olabilir. Bağlam
dıĢına kullanılmıĢ veya sizin durumunuzla ilgili olmayan bilgiler bulabilirsiniz. Bu tür bilgiler hem
boĢ beklentiye hemde yersiz korkuya yol açabilir. Arama yaparken, doğru, güvenilir bilgi
sağladığı bilinen sitelere güvenin. Her hasta bir bireydir ve hastalığınızın seyri, diğer hastalarınki
ile birebir aynı olmayacaktır. Ġnternette arama yaparken, kendinizle aynı tanı koyulan diğerleri
arasındaki karĢılaĢtırmalar yapmaktan sakının. Verilen bilginin doğruluğunu kontrol etmek ve
kavranılanı doğrulamak önemlidir.
Hasta Örgütünüzle İletişime Geçin
Böbrek Kanseri Derneği (KCA), böbrek kanseri hastalarına hizmet eder ve sizin için faydalı
olabilecek bilgiler sunar. Bu kitaba ek olarak, KCA, Böbrek Kanseri Haberleri adında, aylık
ücretsiz bir e-posta haber bülteni dağıtır. Üç ayda bir yayınlanan Böbrek Kanseri Dergisi,
doktorların muayenehanelerine dağıtılır ve www.kidneycancer.org adresindeki KCA'nın web
sitesinden de ulaĢılabilinir.
Ayrıca, Amerikan Kanser Derneği ile 1-800-AKS-2345 numaralı telefondan temasa
geçebilirsiniz. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi web sitesi (www.cdc.gov), kanser
bilgi hatlarının bir listesini yayınlar.
Son olarak, yerel bir kanser hastası destek grubu yada hasta savunuculuğu toplantısı arayın ve
katılın. 1-800-850-9132 numaralı telefondan Böbrek Kanseri Derneği'ni arayarak veya
www.kidneycancer.org web sitesini ziyaret ederek, bir böbrek kanseri destek grubu veya
toplantıları bulma konusunda daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
İkinci Bir Görüş Alın
Sizde mevcut olan kanser türünde uzmanlaĢmıĢ bir doktor bulmanız iyi bir fikirdir. Doktorunuz
mükemmel bir doktor olabilir, ama bazı tür kanserler o kadar nadir görülür ki, doktorunuz,
hastalığınızın tedavisinde baĢarılı olmak için yeterli sayıda vaka görmediği için sizin
hastalığınızı tedavi edecek kadar iyi olmayabilir. Tıpta, pratik yaptıkça mükemmelleĢirsiniz.
66
Doktorunuzdan ikinci bir görüĢ için, sevk isteyerek baĢlayın. Bu adımı
atmakta tereddüt etmeyin - doktorlar ikinci bir görüĢ aldınız diye kızmazlar,
ve bu sizin hak ve sorumluluğunuzdur.
Kanser Bilgi Servisi'nde bir uzman doktor bulabilirsiniz veya Böbrek Kanseri
Derneği'nden, bölgenizdeki uzmanların isimlerini ve telefon numaralarını
öğrenebilirsiniz. Bir ya da iki uzman doktoru arayın ve onları görmek için
randevu alın. Bazen, bu "süper doktorlar" çok yoğun olurlar bu yüzden bir
kanser hastası kurumundan sevk gerekebilir. Bu yardımı talep edin.
Sorumluluklarınız
Kayıtlarınızı İyi Tutun
Doktorları veya diğer sağlık uzmanlarını ziyaret ettiğinizde, raporlarınızı ve
kayıtlarınızı alma alıĢkanlığı edinin ve herĢeyi düzenli tutun. Ameliyatlar
ve/veya biyopsilerden gelen tüm pataloji raporlarını, taramalardan gelen
raporları ve görüntüleri ve diğer testleri içeren CD'leri ve verilen tedavilerin
kayıtlarını tutmanız gerekecektir. Sağlık bilgilerinizi, ve tıbbi veya cerrahi
raporlarınızı, bölmeli bir klasörde düzenlemeniz idealdir.
Bu kayıtlarınızı tüm randevularınıza, özellikle de ikinci
bir görüĢ almak için gittiğiniz randevuya getirin. En son
taramalarınızı içeren filmlerinizi yada CD'lerinizi
randevunuza götürün (doktor sizden istemediği sürece,
bunları orada bırakmayın.) Kullandığınız tüm ilaçların
güncel, okunaklı bir listesini hazırlayın ve bunun bir
kopyasını doktorunuza verin. Kullandığınız "reçetesiz"
ilaçları ve tamamlayıcı tedavilerin hepsini buraya
eklemeyi unutmayın. Tıbbi, cerrahi ve patoloji
kayıtlarınızın kopyalarını alma hakkına sahipsiniz.
Bir hasta olarak yapabileceğiniz en önemli şeylerden birisi,
tıbbi kayıtlarınızı düzenli ve eksiksiz tutmanız. Kişisel, tıbbi
bir günlük de yardımcı olabilir.
Doktorunuz, röngenleriniz için bir makbuz
imzalamanızı isterse yada belgelerin kopyalarını
ücrete tabi tutarsa, hiç ĢaĢırmayın. Bir makbuz
sadece, talep ettiğiniz maddelerin verildiğine dair
yazılı bir kayıttır. Kayıtlarınızı istemekte tereddüt
etmeyin. Bunları almakta bir sorun yaĢıyorsanız,
hastanenin bağımsız gözetmenine baĢvurun.
Uzman Birini Seçin
Sizi tedavi etmesi için en kalifiye doktoru seçin. "Doktorun hastaya
yaklaĢımını" gerçek uzmanlık ile karıĢtırmayın. Onun cazibesine kapılmak
değil, en uygun tedaviyi almak istiyorsunuz.
67
Özellikle nadir görülen bir kanser türü için, bir üniversitenin tıp merkezine bağlı, kapsamlı bir
kanser merkezinde uzman bir doktor bulmanız çok daha olasıdır. Ancak, yerel hastanelerde de
birçok mükemmel doktor mevcuttur. Hastalığınızın türüyle ilgili deneyimleri varsa, bu doktorlar
tarafından tedavi edilmekte tereddüt etmeyin. Doktorunuza, sadece Ģu son 12 ay içinde, sizin
kanser türünüzü taĢıyan kaç tane hastayı tedavi ettiğini sorun. Sonra bu sayıyı, araĢtırdığınız
diğer doktorlarla karĢılaĢtırın.
Bazı tıp merkezleri ünlüdür. Ancak, nadir bir kanser söz konusu olduğunda, daha az bilinen
bir kanser merkezi daha modern bir bakım sunabilir ve kanserinizin türünde uzman daha
fazla doktoru mevcut olabilir.
Cerrahi baĢarıları ölçen istatistikler, morbidite ve tedavilerle ilgili komplikasyonlar hakkında
sorular sorun.
Doktorunuz ile Profesyönel İletişim
Doktorunuz ile iyi iletiĢim kurmak iyi bir sonuç için Ģarttır ve iyi iletiĢim ise ortak bir
sorumluluktur. Ġlk önce tüm kayıtlarınızı ziyaretinizden evvel fakslayın ve aynı zamanda
kayıtlarınızı yanınızda götürün. Son ziyaretinizden beri, sağlık durumunuzda herhangi bir
değiĢikli olduysa, doktorunuza bir mektup yada faks ile bunları bildirin. Ağrılar, kanama gibi
belirtiler, soğuk algınlığı gibi yeni herhangi bir rahatsızlık, ve iĢinize son verilmesi gibi kiĢisel
hayatınızda yaĢadığınız herhangi bir krizi de ekleyin. Doktorunuzdan, sorularınızı yanıtlaması
için ofisinden bir "irtibat kiĢisi" rica edin ve bu kiĢi ile hangi metotla iletiĢimde bulunabileceğinizi
öğrenin - bu metotlar e-posta, faks, telefon vb. olabilir.
Eğer doktorunuz yada hemĢirenizle telefon aracılığı ile iletiĢim kuruyorsanız ve bir mesaj
bıraktıysanız, makul bir süre içinde herhangi bir cevap alamamıĢsanız, proaktif olun ve onları
yeniden arayın. Bazen telefon mesajları kayda girmeyebilir, yada sesli posta pek net olmayabilir,
ve bu yüzden mesajınızı duymamıĢ olabilirler. Mesajınızı göz ardı ettiklerini farz etmeyin.
Mesajınızı iletmek için yeniden arayın. Eğer sesli posta yoluyla bir mesaj bırakırsanız, elinizden
geldiği kadar tanımlayıcı bilgiler verin. Büyük kliniklerin pek çok hastası mevcuttur, bunların bir
kısmının isimleri sizinkine benzer olabilir. Mesajınızda ne kadar fazla tanıtıcı bilgi verirseniz,
hemĢireniz veya doktorunuz sizi o kadar kolay tanıyacak ve soru ve endiĢelerinize o kadar kısa
sürede cevap verecektir.
Ziyaretinizden önce, sorularınızı yazıya dökmeniz her zaman iyi bir fikirdir. Sorularınızda
dürüst ve açık olun ve doktorunuzla tüm
68
iletiĢiminizde açık sözlü olun. Dürüst, açık bir Ģekilde yanıt bekleme hakkına
sahipsiniz. Mümkünse, not alması ve size destek olması amacıyla, sizin
hakkınızı koruyan birini yanınızda götürün.
Bu adımları alarak, doktorunuzla tanıĢmak için daha hazılrlıklı olacaksınız.
Doktorunuz sorularınıza cevap verebilmeli ve sizin için en iyi tedavi planının
belirlenmesinde aktif bir katılımcı olmanızı anlayıĢlı karĢılamalı. Bu sistematik
yaklaĢım, doktorunuzun size saygı duymasını sağlayacaktır. Aynı zamanda
doktor-hasta iliĢkisinin gidiĢatını belirleyecektir. Eğer doktorunuz sorulara
cevap vermeyecekse, baĢka bir doktor bulun. Açık iletiĢim hakkına sahipsiniz.
Şüpheci Olun
Cerrahınızın "hepsini aldım" deyip garanti vermesi mümkün değildir. Eğer
cerrahi bir tedavi gördüyseniz, böyle bir iddiaya karĢı Ģüpheli olmalısınız.
Cerrahınızın asıl demek istediği Ģey, görülebilir durumdaki tümörün hepsini
çıkarmıĢ olduğudur. Eğer cerrahınız görmediyse, alınmadı demektir.
Bazı tümörlerin, çok sayıda kan damarları var. Küçücük tümör parçaları veya
hatta birkaç kanser hücresi, kan dolaĢımına girerek sürüklenebilir ve
vücudunuzun baĢka bir yerine yerleĢebilir. Birincil tümörünüz alındıktan yıllar
sonra, bu hücreler yeni tümörler oluĢturabilir ve sizi öldürebilir. Düzenli olarak
tıbbi kontroller yaptırmanız gerekecektir. Yeni bir tümör baĢlarsa, bu tümörü
erkenden yakalamak ve derhal tedavi ettirmeniz gerekecektir. Asla tedbiri
elden bırakmayın. Düzenli olarak tedavi sonrası bakım yaptırın.
Tedavi Sonrası Bakımınız için Üzerinize Düşen Sorumluluğu
Yerine Getirin
Doktorunuzun muayenehanesinden birinin tedavi takibinizden sorumlu
olacağını varsaymayın. Tedavi takibi için randevuyu alıp bu doktor ziyaretini
yerine getirmek sizin sorumluluğunuzdur.
Düzenli olarak yaptıracağınız tedavi takibi testleriniz BT taramalarını, kemik
taramalarını ve kan testlerini içerebilir. Bu testlerin sonuçları yazılı olarak
alın ve anormal bulgular içinse bir sevk isteyin veya bu konuda bir uzmanla
görüĢün. Doktorunuzun tedavi etmediği anormal bulgulardan rahatsızlık
duyuyorsanız, gidip ikinci bir görüĢ alın.
İtiraz ve Taviz Vermeme
Günümüzün sağlık sigortası sistemi karmaĢık olabilir. Ayrıca, hak ve
seçenekleriniz ama aynı zamanda sorumluluklarınız olduğunu hatırlayın.
Önemli bir ilk adım, bakımınızla ilgili faturaları gönderecek olan kuruluĢta
69
(hastane, sıhhiye grubu, vb.) bir finansal temsilciyi yada finansal müsteĢarı bulmaktır. Sizin en
iyi müttefikiniz olabilecek bu kiĢi ile açık ve profesyönel bir iletiĢim kurun. Tüm faturalama ve
ödeme yapan taraflarla birlikte çalıĢarak, süregelen makul ödeme planları hazırlatırsınız ve bu
Ģekilde kredinizin korunmuĢ olduğundan emin olabilirsiniz.
Reddedilen tüm sigorta tazminat taleplerini temyiz edin. En modern bakıma sahip olma yetiniz,
sigortanızın kapsamından etkilenebilir. Eğer bir sigorta tazminat talebiniz reddedildiyse,
yeniden gönderin. Sigorta Ģirketinizdeki baĢka bir eleĢtirmen, tazminat talebinizi baĢka bir
Ģekilde değerlendirebilir ve ödeme yapılmasına izin verebilir. Israrcı olun.
Her sigorta Ģirketinin, sigorta taleplerine belirli temyiz süreci vardır. Temyizleriniz
reddedilmeye devam ediyorsa, eyaletinizin sigorta komisyonu ve hasta organizasyonuyla
irtibata geçerek yardım isteyebilirsiniz. Bazen, bir hasta organizasyonunun, sigorta Ģirketinin
tıbbi direktörüne bir telefon etmesi, tazminatınızın ödenmesine yardımcı olabilir.
Makul olun. Sigorta Ģirketinizin, ödenmiĢ bir tazminatın ikinci kez ödenmek için sunulmasına,
sahte tazminat taleplerine, poliçeniz kapsamı dıĢında olan tazminatlara yada kanıtlanmamıĢ
tedaviler için ödeme yapmasını beklemeyin. Poliçe sahibi siz olduğunuz için, sigorta Ģirketiniz
bu tazminatları sizin paranızla öder. Sigorta Ģirketinizin mantıksız değil, adil bir gözden
geçirme süreci olmasını beklemelisiniz.
Doktor Rolünü Oynamayın
Doktorunuza danıĢmadan vitamin, bitkisel preparatlar veya diğer ilaçları almayın. Hastaların
çoğu kendilerine yardım etmek ister. Vitamin takviyelerinin ve iyi beslenmenin kanser
tedavisinde oynadığı bir rolü olabilir. Ancak, bazı takviyelerin yüksek dozlarda alınması, bazı
ilaçlara veya radyasyon tedavisine müdahale edebilir. Doktor bile olsanız, kendi kendinizi ilaçla
tedavi etmeye kalkmayın. Amerikan Kanser AraĢtırma Enstitüsü'nde mükemmel beslenme
bilgileri mevcuttur.
Herhangi bir tıbbi ispatı olmayan tedaviler için paranızı sokağa atmayın. Bazı alternatif tedaviler,
sağlam kuramlara dayanıyor. Ancak, bilimsel bilgi ve tahkik detayları olmadan, bunların
hangilerinin geçerliliği olduğunu ve hangilerininse savunmasız hastaları sömürmeye çalıĢtığını
bilmeniz mümkün olmaz.
Eğer kanseriniz ilk tedavilere yanıt vermezse, doktorunuzla bu konuyu görüĢün ve bir sonraki
tedavi yöntemine geçin. Her kanser türü için birçok geçerli tedavi vardır. Yeni yöntemler
sürekli olarak geliĢtirilmektedir.
70
Katılın ve Aktif Olun
Kanserinizin türünde uzmanlaĢmıĢ bir kanser hastası kuruluĢuna katılın. KuruluĢların pek çoğu,
kanser hastaları için manevi destek sağlar. Ama yalnızca manevi destekle yetinmeyin. Sadece
duygusal olarak kendinizi iyi hissetmek, değil aynı zamanda kanseri yenmek de istiyorsunuz.
Kanser hakkındaki popüler kitapları okursanız, manevi destek konusundaki asıl mesaj aklınızda
bulunsun: "Fiziksel açıdan sağlıklı olmak için, ruhen de sağlıklı olmak gerekir." Ancak, güdümlü
imgeleme, meditasyon, rahatlama, yada baĢka türlü bir kendine yardım tekniği ile
uğraĢıyorsunuz diye, tümörlerin birdenbire yok olmasını beklemeyin.
En iyi kuruluĢların, hastalarını sürekli bilgilendirme programları vardır. Örneğin, Böbrek Kanseri
Derneği, aylık bir e-bülten yayınlıyor ve hastalar ile doktorlar için konferanslar veriyor.
Bilim, pek çok kanser türleri üzerine muazzam bir ilerleme kaydediyor. Bunlardan haberdar
olun. Bunlara dahil olun. Diğer aydın hastalarla tanıĢın. Kanser türünüz konusunda gerçek
uzman olan doktorlar ve bilim adamları ile tanıĢın. Hastalığınız yeniden nüksederse, tedavi
seçeneklerinizin ne olduğunu ve size en iyi bakımı kimin vereceğini bileceksiniz. Bir aktivist
olun; hasta kuruluĢuna desteğinizi gösterin ki, onlarda size destek olsun. Kendi çıkarlarınız
çerçevesinde hareket edin.
Arayın ve Sorun
Sürekli olarak bilgi edinin. Doktorunuz, bir tümörün ameliyat edilmez olduğunu söylerse, gidin
ikinci bir görüĢ alın. Kanser Bilgi Servisini arayarak, kanser türünüz ile ilgili klinik denemelerin
bir listesini alın. Listeyi aldığınzda, bunu doktorunuzla gözden geçirin. Önerilen denemenin
sizin için neden en iyisi olduğunu sorun. Size önerilen tedaviyi olmuĢ olan diğer hastalarla
konuĢun, bu Ģekilde sizi neler beklediğini öğrenebilirsiniz. Yan etkileri varsa, tüm hastaların
bu yan etkilerin hepsini yaĢamadığını aklınızda tutun. Doktorunuzdan, yan etkileri kontrol
etmek için neler yapabileceğini sorun.
Özet
Hasta olarak yetkilendirme, hastalığınızı daha iyi anlamaya, kanseriniz üzerinde daha güçlü
bir kontrol hissine sahip olmanıza, ve böbrek kanserinizi tedavi etmek için en iyi yaklaĢıma
yol açar. Sizi ve ailenizi tanınıza alıĢtırmak için pek çok kaynak mevcuttur. Bunlar hakkında
soru sormaktan çekinmeyin.
Tedavi planınız hakkında karar veren takımın bir parçasısınız. Bir hasta olarak hak ve
sorumluluklarınız var. Bakımınızı en üst düzeye çıkarmak ve sizin için mevcut kaynakları
kullanabilmek için, doktorunuz ve sağlık ekibinizin geri kalan üyeleri ile birlikte çalıĢmalısınız.
71
Aileler fark yaratabilir
Jason
Jason
Yaş: 34
YaĢ: 34
[Jason'ın babasına 2005 yılında böbrek kanseri teĢhisi kondu]
"Tanısı koyulduğundan bu yana, babam böbreğini aldırdı. ġu anda bir klinik denemede, ve durumu
iyi.
Kanser teĢhisi, bir aile için tam bir mücadele. Babamın tıbbi terimleri ve talimatları anlayabilmesi
için yardıma ihtiyacı vardı, bu nedenle birinin her randevusunda yanında gitmesi gerekiyordu. Ve
babam için tüm tıbbi kayıtlarını düzenlemek zorunda kaldık. En çok koordinasyon yapan kiĢi ben
oldum, çünkü diğer kardeĢlerim iĢlerinden fazla uzaklaĢma imkanına sahip olamadılar.
Böbrek kanseri olan birine yardım eden aile fertleri için benim tavsiyem: süper bir Ģekilde son
derece organize olun. Yanları fermuarlı ve taĢıma sapı olan büyük bir ressam portföyü satın
aldık ve babamın röntgenlerini ve tıbbi kayıtlarını bunun içine koyduk. Bunu bizimle birlikte
her randevuya götürdük. Ve her yapılan konuĢmanın detaylı kayıtlarını bir deftere yazdım.
Herkesin isimlerini, tarihleri ve saatleri ve toplantılarda neler dediklerini yazdım. Tıbbi bir
toplantıda herĢey oldukça hızlı hareket edebilirler ve detayları unutmak kolaydır.
ĠĢin pratik tarafının ötesinde, kanser ile uğraĢan ailelerin birbirleriyle sık sık konuĢmalarının
çok önemli olduğunu düĢünüyorum. Aile içinde birinin hasta olduğu gerçeğini kabul etmeniz
gerek ve duygularınız hakkında açık açık konuĢmalısınız. Birbirinize yakın olmaya çalıĢın ve
bir sorun olduğunda, bu konuda hakkında konuĢun. Bazen erkekler duygularını o kadar
göstermek istemiyor, ama sizinde boĢalmaya ihtiyacınız var.
En büyük zorluk, kanserin nüks olup olmayacağını bilmemek; bu nedenle umutlu olmak çok
önemli bir hale geliyor. TeĢhis konulduktan sonra ileriye gitmek ve pozitif Ģeylere konsantre
olmak zorundasınız. Negatif Ģeyler üzerinde odaklanırsanız, üstesinden gelemezsiniz. Benim
için bunun anlamı dine/manevi konulara ihtiva etmekti. Diğerleri baĢka bir yolda umut
bulabilir, ama bunu bir yerden bulmak zorundasınız."
72
BÖLÜM 7. BUGÜN KANSER ĠLE YAġIYOR OLMAK
BÖLÜM
7 7
BÖLÜM
KANSER İLE GÜNDEN GÜNE YAŞAM
Böbrek kanserinin hayatınız üzerinde olan etkisi karmaşıktır. Aşağıda
belirtilenler, istihdam konularından tutun sağlık sigortasına, diyetten,
yaşam tarzına ve aile ilişkilerine kadar beklemeniz gereken şeyler
hakkında tavsiyelerimizdir.
Böbrek kanseri hakkında daha fazla bilgi edindikçe ve belki de diğer
böbrek kanseri hastaları ile karĢılaĢınca göreceksiniz ki, tanınız
koyulduktan sonra, dolu dolu ve tatmin edici bir hayat yaĢamak
mümkün. Ancak tabiki, ilk tedavileriniz sırasında ve iyileĢme
döneminizde hayatınız bir sarsıntı geçirecektir.
Destekleyici Bakım
Tanınıza alıĢmaya çalıĢırken, fiziksel, duygusal ve pratik konularda
güçlük oluĢturabilecek bir takım sorunlarla uğraĢmanız gerekebilir. Bu
meselelerle uğraĢmanın, genel bakımınızın merkezi bir parçası
olduğunu aklınızda tutmanızda yarar var ve size bu konularda yardımcı
olmak içinse kaynaklar mevcuttur. Genel sağlık planınızın bu
bileĢenine Destekleyici Bakım adı verilir ve yaĢam kalitesinizi
desteklemeyi hedefleyen tüm bakım yöntemlerini kapsar.
Böbrek kanserinin ev hayatınız üzerinde önemli bir
etkisi olabilir. Açık iletişim ve destek atmosferi
yaratmak, hastanın iyileşme yolunda ilerlemesine
yardımcı olur.
Destekleyici Bakımın önemli psikososyal destek
unsurları arasında bulantı, ağrı, yorgunluk, beslenme,
egzersiz ve fizik tedavi, aile hayatı ve sağlık sigortası
gibi pratik konuların yönetimi bulunur. Destekleyici
Bakım planı oluĢturmaya baĢlarken, ne zaman
kendinizi endiĢeli yada kararsız hissederseniz,
doktorunuz ve sağlık ekibinizle ne yapmanız gerektiği
konusunda açık açık konuĢun. Uzman bir onkoloji
ekibi bu konuların hepsini ele alabilmeli, bakımı
sağlayabilmeli yada yardım alabilmeniz için sizi
gereken yere sevk edebilmelidir. (Hayatın sonu ile
ilgili konulardaki bilgiler, palyatif bakım ve ölümcül
hastaların bakıldığı darulaceze hakkında bilgiler
"Duygusal Refah" bölümünde yer almaktadır).
Hastalığınızla uğraĢmayı öğrenirken, her cins
73
kanserin kendine has özellik ve belirtileri olduğunu unutmayın. BaĢka bir
tür kanseri olan bir hastaya verilen tavsiye ve destek, böbrek kanseri
olan biri için yararlı olmayabilir.
Bulantı, Ağrı ve Yorgunluk
Birçok sebepten dolayı, kanser hastaları genellikle bulantı, ağrı, ve
yorgunluk ile uğraĢmak zorunda kalıyor. Bunların bazıları kanser ile
doğrudan iliĢkili olsa da, diğerleri böbrek kanseri hastalarına verilen
tedaviden dolayı meydana gelir. Bu semptomlar herkeste meydana
gelmez, ancak baĢınızdan geçerse, bunların tedavileri mevcuttur.
Bulantı. Bulantının, sistemik tedavi (immünoterapi, kemoterapi, hedefli
tedavi) veya radyasyon tedavisi, tümör büyümesi, yada hastalık
hakkında endiĢeleriniz de dahil olmak üzere, bir takım nedenleri olabilir.
Ufak porsiyonlarda ve sıklıkla yemek yemek ve içecek almak, ve çeĢitli
gevĢeme alıĢtırmaları yapmak gibi, bulantıyı azaltmayı amaçlayan
birtakım stratejiler denenebilinir. Bu teknikler etkili değilse, doktorunuz,
bulantı önleyici ilaç reçetesi yazabilir. Antiemetik olarak da bilinen
bulantı giderici ilaçlar, genellikle ağızdan alınır ve bulantı semptomlarını
önemli ölçüde azaltabilir. Birçok çeĢidi mevcuttur ve baĢarılı bir sonuç
elde edene kadar çeĢitli cinsleri veya kombinasyonları denenebilinir.
Ağrı. Hissetiğiniz ağrılara böbrek kanseriniz yada size uygulanan
tedaviler sebep olabilir. Eğer ağrınız varsa, bunu sağlık ekibinize her
zaman açık ve dürüst bir Ģekilde bildirmelisiniz. Ağrı kalitesinin
tanımlanması - 0 ila 10 arasındaki bir ölçeğin (0 "ağrı yok" demek ve 10
ise "hayal edilebilecek en kötü ağrı" anlamında) hangi konumunda?
Herhangi bir hareket ağrınızı arttırıyor yada azaltıyormu? (ör. yatmak,
oturmak kalkmak gibi vücut pozisyonundaki bir değiĢim; ağrı olan
bölgeye sıcaklık yada soğukluk uygulanması gibi.)
Doktor ve sağlık ekibinizle çalıĢarak, ağrı yönetimi için hedefler
saptayabilirsiniz. Hayat kalitenizi artırmak için neler yapmanız gerektiğini
göz önünde bulundurun (örneğin çocuklarınızın ödevlerine okul
sonrasında yardımcı olmak gibi). Ağrı kontrolü için hem reçeteli hemde
reçetesiz birçok ilaç mevcuttur. Not: Ağrı kesici ilaç bağımlılığı korkusu,
gereksiz sıkıntıya, acıya ve sizin için önemli olan Ģeyleri yapamamanıza
yol açabilir. Kanser hastaları söz konusu olunca çok az sayıda
"bağımlılık sorunu" olduğu için, bu korku da geçersizdir. Doktorunuz ve
hemĢirenizle, ağrı kesici ilaçlarla ilgili, bu ve diğer kaygılarınızı
tartıĢmanız son derece önemlidir.
74
Bazı kanserli hastalar, kendilerine ağrı kesici ilaçlar verildiği için, hayatlarının
sonunun yakın olduğu anlamına geldiğini düĢünür. Bu her zaman doğru
değildir. Böyle bir endiĢe ya da kaygınız varsa, lütfen bunu doktorunuza
bildirin; doktorunuz ağrı kesici ilaçların, iyileĢtirme planınızdaki kullanımlarını
açıklayabilir. Ağrı kesici ilaçlar, ilave olarak kullanılabilinir yada bazı
durumlarda meditasyon ve rahatlama terapileri gibi tıbbi olmayan
müdahalelerle değiĢtirilebilinir.
Yorgunluk. Kanserinin en üzücü yan etkilerinden biri olan yorgunluk,
hayatınızı önemli ölçüde etkileyebilir. Depresyon, uykusuzluk, anemi, kanser
tedavisinin etkileri ve kanseriniz yüzünden meydana gelen metabolik
bozukluklar da dahil olmak üzere, birçok faktör yorgunluğa neden olabilir.
Tedavi nedeniyle meydana gelen yorgunluk, oldukça yaygındır.
Yorgunlukla mücadele etmek için, hastalara, faaliyetlerini belirli bir tempoda
yürütmeleri ve bu faaliyetleri önem sırasına göre düzenleyerek enerjilerini
harcamaları tavsiye edilir. DüĢük enerji düzeylerinize yardımcı olmak için, ev
ve iĢ ortamlarınızı organize edebilir ve böbrek kanseri tedavisinden önce,
tedavi sırasında ve tedavi sonrası fiziksel taleplerinizi sınırlandırabilirsiniz.
Anemi (kırmızı kan hücrelerinin normalin altı düzeylerinde olması) için
tedavi, aynı zamanda egzersiz rejimleri, beslenme ve stres yönetimi
teknikleri de yardımcı olabilir. Bazen yorgunluk için ilaç tedavisi de kullanılır.
Yorgunluk düzeyinizi, sağlık bakım ekibinizle tartıĢmayı unutmayın.
Kabızlık. Kanser hastalarının kabız olmaları alıĢılmadık bir durum değildir.
Buna katkıda bulunan faktörler, ağrı kesici ilaçlar, kanser tedavisi, egzersiz
eksikliği ve yetersiz beslenmedir. Pek çok durumda, beslenmede düzeltmeler
ve biraz daha fazla miktarda su içmek de çok yararlı olabilir. Diğer
yaklaĢımlar da mevcuttur; yeniden tekrar etmek gerekirse, sağlık bakım
ekibinizle konuĢmak önemli bir ilk adımdır.
Depresyon. Kanser hastalarının depresif olmaları alıĢılmadık bir durum
değildir. Mevcut düĢük doz antidepresanlar güvenlidir, iyi tolere edilir ve etkin
bir tedavi sunar. Antidepresanların kullanımı bir zayıflık iĢareti olarak
düĢünülemez - bunlar, bazı hastaların genel bir tedavi planının önemli bir
parçasıdır.
Beslenme Biçiminin Rolü
Beslenme biçimi ve böbrek kanseri arasındaki iliĢkinin ne olduğu tam olarak
bilinmemektedir. Ancak, beslenme biçimi, tüm kanserlerin yaklaĢık %35'inin
nedensel bir faktörü olduğu tahmin ediliyor.39 Bazı insanlar, yüksek proteinli
bir diyetin bir risk faktörü olabileceğini düĢünüyor. Aynı zamanda obezite de,
diğer kanserlerde olduğu gibi, böbrek kanserinde önemli bir rol oynayabilir.40
Ancak, beslenmede yapılabilecek değiĢikliklerin, kanserin tekerrür etmesine
engel olacağına, yada kanseri tedavi edeceğine dair bir kanıt yoktur.
75
Sağlıklı, iyi dengelenmiĢ bir diyet, hastanın gücünü korumasına yardımcı
olur, vücut dokularının parçalanmasını önler, enfeksiyonu önler, ve normal
dokuların yenilenmesini teĢvik eder. Kanser tedavisi oluyorsanız, doğru
beslenme özellikle önemlidir. Birçok gıdalar faydalı olabilir; örneğin,
diyetisyenler, lif açısından zengin gıdaları, bol bol meyve, sebze, ve tam
tahılları yemenizi tavsiye eder. Iyi beslenmeyi öğrenmek için vakit ayırın ve
faydalı buluyorsanız, profesyonel bir diyetisyene danıĢın.
Bazı hastalarsa vejetaryen olurlar veya makrobiyotik bir diyet benimserler.
Böyle bir diyet, dengeli olduğu ve beslenme ihtiyaçlarınızı karĢıladığı sürece
yararlı olabilir. Belirli bir diyet rejimine bağlı olmak, hastalığınız üzerinde
daha fazla "kontrolünüz" var gibi hissetmenize neden olabilir. Ama diyet
değiĢiminin kanserin büyümesini etkilediğine dair çok az kanıt olduğu gibi,
bazı diyetler zararlı yada enerjinizi kanserinizle savaĢmak için harcamanız
gerekirken dikkat dağıtıcı da olabilir.
Eğer kilolu iseniz, herhangi bir zayıflama programına baĢlamadan önce,
onkoloğunuzla kilonuz hakkında konuĢmayı unutmayın; çünkü eğer
hastalığınızın ve tedavinizin belirli zamanlarında zayıflama planına girerseniz,
doktorunuz bunun zararlı olduğunu düĢünebilir.
Hastalar, böbreklerinden biri alındıktan sonra, alkol alıp alamayacaklarını
merak ederler. Bunun cevabı "evet'tir." Bir spor etkinliğinde bir bira yada özel
bir yemekte bir kadeh Ģarap gibi, arada bir sosyal durumlarda içkinin zararı
olmaz. Bu durumu doktorunuzla tartıĢmanız gerekiyor, çünkü tedavi
sırasında belirli zamanlarda tavsiye edilmeyebilir. Kanseri hayatınızı
kesintiye uğrattıktan sonra, bu tür basit zevkler, biraz daha anlamlı hale gelir.
Hatta, bazı tıbbi araĢtırmaların sunduğu belirli kanıtlara göre, düzenli olarak
bir kadeh Ģarap içmenin sağlık açısından yararları olabileceği
düĢünülmektedir. Ayrıca belki alkolsüz birayı da beğenebilirsiniz. Kepekli
tahıllardan yapılan içeceklerin besin değeri olabilir.
Ġndirilebilir broĢüler ve kitapcıklar da dahil olmak üzere, beslenmenin kanser
üstündeki rolu hakkında daha fazla bilgi, Amerikan Kanser AraĢtırma
Enstitüsü'nün web sitesinde (www.aicr.org) bulunabilir. Ayrıca, Ulusal
Kanser Enstitüsü'nün web sitesinden (www.cancer.gov) ve diğer muhtelif
web sitelerinden aradıklarınızı bulabilirsiniz. Bu kitabın sonundaki Kaynaklar
bölümüne bakın.
Kendi Kendine İlaç Alma
Kanser hastalarının birçoğu, gıda ve besinsel destekleyiciler ile
76
kendi kendilerine ilaç veriyorlar. Örneğin bazı hastalar, hastalıklarının tekerrürünü
önlemek amacıyla yada kanserlerine tedavi olacağı inancıyla, mega dozlarda vitamin
alırlar. Kendi kendine bu Ģekilde ilaç vererek, doğrudan olarak tekerrürü yada tedaviyi
etkilediğine dair pek fazla araĢtırma kanıtı yoktur.
Hastalar vitamin kullanırken son derece dikkatli olmalıdır. ÇalıĢmalar, A vitamini ve E
vitamini gibi bazı vitaminlerin mega dozlarda alınmasının sağlık için zararlı
olabileceğini göstermektedir.
A vitamini içeren suplemanlar, bazı ilaçlarla etkileĢim yapıp istenmeyen toksisite yan
etkiler yaratabilir. Ayrıca retinoidler ile birlikte alındığında, karaciğer toksisitesine yada
hasara neden olabilir.
Nefrektomi geçiren hastalarda genellikle çalıĢan tek bir böbrek mevcuttur ve normal
böbreğin yarı kapasitesinde iĢlev görürler. Doktorunuza her zaman tek bir böbreğinizin
olduğunu bildirin, çünkü bu durum gelecekte size yazılabilecek ilaç reçetelerini
etkileyecektir.
Hastalar ayrıca, sağlıklı gıda mağazalarında satılan besin takviyelerinin ABD Gıda ve
Ġlaç Ġdaresi (FDA) tarafından denetlenmediğini akıllarında tutmalıdır. ABD'de satılan
tüm iĢlenmiĢ gıda ürünleri, reçeteli ilaçlar, reçetesiz ilaçlar FDA tarafından denetlenir.
Aynı zamanda bu ürünlerin için üretim tesisleri de FDA tarafından denetlenir.
Besin takviyeleri imal eden birçok iyi üretici olmasına rağmen, besin takviyelerinin
kalitesinden emin olmazsınız. Örneğin, tüm reçeteli ilaçlar tarih kodludur ve etkinliklerini
ve güvenliklerini sağlamak amacıyla belli bir süre sonra satıĢları yasaktır. Besin
takviyeleri ise mutlaka tarih kodlu olmayabilir ve bu nedenle sağlık gıda maddeleri satan
bir mağazadaki ürünün taze olup olmadığından emin olamayız. Aynı zamanda bu
ürünlerin imalathaneleri de FDA tarafından denetlenmez.
Ilk önce doktorunuzla konuşmadan, vitaminleri, yeni vitaminleri, veya diğer besin
takviyelerini mega dozlarda almaya başlamayın. Bazı hastalar, onaylanmayacağı
korkusuyla, kendi kendilerine ilaç alma davranıĢlarından doktorlarının haberdar olmasını
istemezler. Aslında, her deneyimli doktorun takviye alan hastası olmuĢtur. Eğer
beslenme takviyeleri almak isterseniz, doktorunuz bu duruma ĢaĢırmayacaktır.
Doktorunuzun bir beslenme uzmanı olmamasına rağmen, kendisiyle samimi bir
tartıĢma yapmanız, sizin ciddi bir hata yapmanızı yada tehlikeli bir ilaç etkileĢimini
önlemenize yardım eder. Beslenme
77
stratejileri takip etmek istiyorsanız, beslenme araĢtırmasında uzman bir doktor
bulmanız yerinde olur.
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (CAM)
Bazı hastalar, "geleneksel" tıbbın kanserlerini tedavi etmeyeceğine inanır. "Toksik"
tedavilerin, kendilerinin bağıĢıklık sistemine zarar vereceğini düĢünür. Bu hastalar
immünoterapinin nasıl çalıĢtığını yada bilimsel kanser bakımının ne kadar geliĢmiĢ
olduğunu takdir etmezler.
Köpekbalığı kıkırdağının kanser tedavisinde kullanıldığını duymuĢ olabilirsiniz.
Köpekbalığı kıkırdağını yemenin iĢe yaradığını gösteren hiçbir araĢtırma kanıtı
yoktur. Aynı Ģey, baĢka bir alternatif olarak verilen sığır kıkırdağı için de geçerlidir.
Bazı hastalar Essiac çayı adı verilen, ağaç kabuğu ve bazı aktariyeler ile demlenmiĢ
bir çayı denerler. Essiac bazı ilginç kimyasallar içerir, fakat bunun kanseri tedavi
ettiğine yada tekrarını önlediğine dair herhangi bir araĢtırma kanıtı yoktur.
ġifalı bitkiler, yüzyıllar boyunca tıp alanında kullanılmaktadır. Aslında, çoğu
farmasötik preparatlar önceden 1950'lere kadar bitkilerden yapılıyordu; organik
kimyanın geliĢmesi, kimyasal biliĢime ve doğal olarak meydana gelen kimyasalların
imalatına yol açtı. Yumurtalık kanseri tedavisinde kullanılan bir ilaç olan Taxol,
sentetize edilene kadar, ilk baĢlarda Pasifik Porsuk ağacının kabuğundan
üretilmiĢtir.
Aktariyelerin çoğu, öyle basitçe yenmez. Bunların etken bileĢenlerini salıvermeleri
ve bu bileĢenleri vücutta biyolojik olarak mevcut kılmaları için, belirli bir hazırlıktan
geçirilmeleri gereklidir. Ayrıca, bazı aktariyeler, ilaçlarla etkileĢimde bulunabilir.
Yeterli bilgi olmadan, kendinize zarar verebilirsiniz.
Bazı hastalar, Meksika'da, Bahamalar'da, yada Avrupa'da kanser kliniklerinde
gitmeyi dener. Bu kliniklerde mevcut tedavilerin, Amerika BirleĢik Devletleri'ndeki
kanser merkezlerinde kullanılan tedaviler üzerinde herhangi bir terapötik avantaj
sağladığına dair hiçbir kanıt yoktur. Ayrıca, sigorta Ģirketinizin, bu kliniklerden
aldığınız tedavinin masraflarını da size geri ödemesi olası değildir. Bunlardan
bazıları da etik olmayan ve tehlikeli tıbbi uygulamalarda bulunabilirler.
Örneğin, hastaları "detoks" yapmak için kullanılan kahve lavmanları, ciddi enfeksiyon
ve ölümle sonuçlanan, kolon rüptürlerine neden olmuĢtur. Kullanılan baĢka bir kür,
tüberküloz ile ilgili nadir bakteriler ile kontamine olmuĢ çıngıraklı yılan eti içeriyordu.
Bu ilaç yüzünden birçok hasta öldü.
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp hakkında daha fazla bilgi için,
78
Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (www.nccam.nih.gov) Merkezi internet
sitesinden edinilebilir. Diğer ilgili bilgiler için, bu kitabın sonundaki Kaynaklar
bölümüne bakınız.
Sigara İçmek
Eğer sigara içiyorsanız, içmeyi bırakın ve asla bir daha sigara içmeyin. Sigara
içmiĢ bir geçmiĢinizin olması, böbrek kanseri için risk faktörlerinden biridir.
Doktorunuzdan bir sigara bırakma programını tavsiye etmesini rica edip, profesyönel
yardım alın. Kilo alma konusunda endiĢeleriniz varsa, sigarayı yinede bırakın ve kilo
alırsanız, bu sorunu diyet ve egzersiz ile düzeltin. Çevrenizdeki insanları, özellikle
gençleri, sigarayı bırakmaya veya hiç baĢlamamalarına teĢvik edin.
Egzersiz
Egzersiz sizin için iyidir. Ameliyattan sonra, mütevazi miktarda egzersiz, kas
tonunun yeniden yerine gelmesine ve kesilen kasların onarımına yardımcı olabilir.
Egzersiz, kilo vermeyi kolaylaĢtırdığı için, diyeti tamamlayabilir.
Gün aĢırı en az yarım saat egzersiz yapmayı deneyin. Hareketli yürüyüĢ, koĢu,
yüzme veya iyi kardiyovasküler sağlığı destekleyen baĢka bir aerobik egzersiz,
yüksek tansiyonu düĢürmeye yardımcı olabilir. YürüyüĢ, düzenli olarak yapıldığı
sürece, mükemmel bir egzersiz Ģeklidir.
Egzersiz ise stresi azaltmak ve yönetmek için iyi bir yoldur. Düzenli egzersizin aynı
zamanda yaĢlanma sürecini yavaĢlattığı düĢünülmektedir. Ne yazık ki modern
toplumda birçok insan, hareketsiz iĢlerde çalıĢmakta, bu nedenle, çoğu zaman
yeterince hareket etmiyoruz. Düzenli egzersiz yapmak için zaman ayırmaya ve bunu
yaĢam tarzınızın bir parçası haline getirmeye çalıĢın.
Önce yavaĢ ve kolay egzersizlerle baĢlayıp, hedefinize ulaĢana kadar yavaĢ yavaĢ
miktarını artırabilirsiniz. Bir egzersiz rejimanına başlamadan önce daima
doktorunuza danışın; bu şekilde yorgunluk düzeylerinde meydana gelen
değişiklikler doğru bir şekilde izlenebilir ve narin kemikler ve/veya kaslar stres
olmaz.
Aile Hayatı
Böbrek kanserinin evinizdeki yaĢam üzerinde muhtemelen önemli bir etkisi olacaktır.
Ailenin bir ferdinde böbrek kanseri varsa, bu sanki ailenin tüm fertlerinde böbrek
kanseri varmıĢ gibidir. Aile fertlerinin sevgi ve desteği, tanı ve tedavinin her
aĢamasında önemlidir. Hastalığa ilk teĢhis konulduğunda, aile hastayı teselli eder.
Hasta, hastaneye yattığında, aile bireyleri sık sık hemşirelere ek olarak hasta
79
bakıcılığı yapar. Hasta, hastaneden eve geldiğinde, aile fertleri hastaya
bakar. Tedavi takibi devam ettiğinde, aile fertleri bu iĢlemi kolaylaĢtırır.
Deneyimli doktorlar ailenin üzüldüğünü bilir ve aileye yardımcı olmak,
hastaya yardımcı olmanın baĢka bir yoludur. Ve doktor hasta ile bir bağ
oluĢtururken çoğunlukla hastanın ailesi ile de bir bağ oluĢturur. Doktorhasta ailesi iliĢkisi, genellikle tanı zamanında baĢlar. Çoğu doktor,
hastanın tanısı ve hasta için plan hakkında, hasta ile birlikte aile
fertlerinide bilgilendirmek isteyecektir. Bu brifingin tek bir seferde
yapılmasının nedenleri, tüm aile fertlerinin aynı Ģeyleri hep birlikte
duyacak olmalarıdır ve herkesin soracağı soruları da bu Ģekilde ailenin
diğer tüm fertleri iĢitmiĢ olacaktır.
Nefrektomi yapılırsa, cerrah, operasyonun nasıl gittiğini bekleyen aile
üyelerine haber verdirebilir. Ameliyattan sonra cerrah, hastanın durumu
hakkında aileyi bilgilendirecektir. Hasta, hastanede iyileĢirken, aile
fertleri muhtemelen doktor ve hemĢirelerle görüĢme yapacaktır. Bu
temas, aileye soru sormaları ve bilgi edinmeleri için bir fırsat sağlayabilir.
AraĢtırmaların gösterdiğine göre, kanser ile yaĢayan bir kiĢi, doktorun
muayenehanesini ziyareti sırasında verilen bilgilerin sadece kısıtlı bir
miktarını hatırladığını ortaya çıkarmıĢtır. Bunun nedeni, hastanın aynı
anda birçok bilgiyi iĢlemden geçirmeye çalıĢıyor olması, ve insanlar
stresli bir durumla uğraĢırken, daha az hatırlıyor olmasına dayanır.
Doktor-hasta iletiĢimini artırmak için, randevunuza gelmeden önce
cevaplanmasını istediğiniz sorularınızı bir kağıda yazın. Tüm tıbbi
randevularınızda size eĢlik etmek isteyecek bir aile ferdi yada bir
arkadaĢ bulun. Doktorun muayenehanesinde iken bu kiĢi not alabilir ve
daha sonra bazı bilgileri açıklığa kavuĢturmakta yardımcı olabilir. Eğer
isterseniz, bu Ģahıs hakkınızda endiĢe eden, hayatınızdaki diğer önemli
kiĢilere bilgi sağlamak için bir kontak kiĢi olarak hizmet edebilir.
Hastaların, hastalıklarının seyri hakkında sevdiklerine defalarca bilgi
vermeye çalıĢmaları yorucu olabilir. Bu yaklaĢım aynı zamanda farklı aile
üyelerinin, hastanın durumu hakkında bilgi almak için doktor ile ayrı ayrı
temas kurmaya çalıĢmalarından vazgeçirir. Sevdikleriniz arasında bilgi
alıĢveriĢi için iyi düĢünülmüĢ bir planın olması önemlidir.
Böbrek kanseri yaĢayanlar, iyileĢmelerindeki en önemli faktörlerden
birinin aile olduğu farkederler. Aynı zorlukları yaĢamıĢ diğer aileler
ile bağlantı kurmak çok yararlı
80
olabilir. Böbrek Kanseri Derneği, hastalar ve aileleri için, kendi web sitesinde
(www.kidneycancer.org) bir sohbet odası sürdürür, ve diğer sohbet odaları,
mesaj panoları, ve kanser teĢhisi ile yüzyüze gelen aileler için destek
grupları internette yaygındır. Ailelere iliĢkin diğer konular ve kaynaklar
hakkında daha fazla bilgiyi "Duygusal Refah" bölümünde okuyabilirsiniz.
Sağlık Sigortası
Diğer her önemli hastalıkta olduğu gibi, kanser tedavisinin
maliyeti yüksek olabilir. Eğer iĢvereniniz vasıtasıyla sağlık
sigortası kapsamınız varsa, tüm bilgi broĢürlerini ve poliçe
ayrıntılarınızın hepsini okumalısınız. Kapsama alanı
koĢulları ve sigorta tazminatı baĢvurularının
prosedürlerine aĢina olun. ĠĢvereniniz büyük çaplı bir
Ģirketse, Ģirketin yararlar yöneticisi ve/veya tıp direktörü
ile görüĢün. Bu kiĢiler size yardımcı olabilir. Aynı
zamanda, bir arkadaĢ veya aile ferdinin, hastane
faturalarını, sigorta tazminat taleplerini, ödeme ve geri
ödemeleri gözden geçirmeye yardımcı olması iyi bir
fikirdir.
Sigortada dahil olmak üzere, sağlık planları, federal ve
Sağlık sigortası ve işiniz ile ilgilenmek, aklınız
eyalet yasalarına göre düzenlenir ve bu yasalar
kanserinizdeyken zor olabilir. Sigortanızın ve işveren
değiĢebilir. Eyaletinizdeki yasaları öğrenmek için
ilkelerinin detaylarını yakından öğrenmeniz çok önemli
bir hale gelir.
ödevinizi yapmaya hazırlıklı olun.
Klinik Denemeler için Sigorta Kapsamı
AraĢtırma AĢamasındaki Tedaviler üzerine olan klinik denemeler (böbrek
kanseri için FDA tarafından onaylanmamıĢ olanlar), ileri böbrek kanseri olan
hastalar için sık sık kullanılan tıbbi seçeneklerdir. Genellikle, sigorta Ģirketleri
sadece tedavinin kabul görülen standart formları için ödeme yapar. Bu
nedenle, belirli bir tedaviye başlamadan önce, sigorta şirketinizin geri
ödeme poliçelerini kontrol etmeniz önemlidir.
ġu anda tedavi görüyorsanız ve sigorta Ģirketiniz, sigorta tazminat
taleplerinden birini reddettiyse, yapabileceğiniz birkaç Ģey var. Öncelikle,
sadece sigorta tazminat talebini yeniden gönderebilirsiniz. Genellikle, baĢka
bir eleĢtirmen tarafından iĢleme alınabilir ve onaylanabilir. Ġkincisi, birçok
sigorta Ģirketinin, usule uygun sigorta tazminatı temyizi süreçleri var. Sigorta
tazminat talebinizi temyize götürüp yeniden gözden geçirtebilirsiniz. Üçüncü
olarak, sunulan bir sigorta tazminat talebi reddedildiyse ve büyük bir Ģirkette
81
çalıĢıyorsanız, bu durumu iĢveren yararlar yöneticisine, kurumsal tıp
direktörününe, yada sendika yararlar temsilcisine bildirmelisiniz. Onlar
önerilerde bulunabilirler yada sigorta tazminat talebini sizin için yeniden
gönderebilirler. IĢvereniniz, sigorta Ģirketinin bir müĢterisi ve sigorta Ģirketi,
müĢterilerini mutlu tutmak isteyecektir. IĢvereniniz sizin adınıza aracılık
ederse, sigorta tazminat talebiniz ödenebilir. Ġyi bir Ģirket bu uygulamayı
yapacaktır, çünkü Ģirket Personel Sağlık Sigortası Programına bir sürü para
ödüyor. Ödenen primlerin karĢılığında değer elde etmek istiyecektir.
Dördüncü olarak, eyaletinizin sigorta vekiline bir mektup yazıp, bunun bir
nüshasını da sigorta Ģirketinize gönderebilirsiniz. Sigorta, hükümet denetimi
altında olan bir endüstridir ve çoğu eyalette, o eyalet içinde faaliyet gösteren
sigorta Ģirketlerini denetleyen bir komisyon yada hükümet temsilcisi vardır.
Sigorta Ģirketiniz, bir komisyon soruĢturmasına yanıt vermektense, sigorta
tazminatını ödemeye karar verebilir. Sigorta Ģirketi hala yanıt vermiyorsa,
eyaletinizin sigorta komisyona resmi bir Ģikayette bulunabilirsiniz. Sigorta
Ģirketinizi aradığınızda, konuĢtuğunuz kiĢinin adını ve konuĢtuğunuz tarihi bir
yere kaydedin.
Böbrek Kanseri Derneği, sigorta tazminat taleplerindeki sorunları çözmek için
cepheleĢmeyi bir taktik olarak kullanma savunucusu değildir. Ġyi niyetli
insanlara kanser ve diğer bir dizi hastalıklar için sahte tedaviler sunulduğu
geçmiĢte görülmüĢtür. Bazı Ģahıslar sahte sigorta tazminat taleplerinde
bulundu ve diğerleri ise sigorta kapsamlarını kötüye kullandı. Sigorta
Ģirketlerinin, sigortalıların fonları konusunda dikkatli olmaları yerindedir.
Sigorta tazminat taleplerini ödemekte gösterilen sağduyu, sigorta
masraflarını aza indirir ve bu Ģekilde sigortayı tüm hastalar için daha
ekonomik hale getirir.
Eğer doktorunuzun ve diğer doktorların desteği varsa, ve bu tedavi büyük bir
üniversiteye ait olan üniversite hastanesinde veriliyorsa, ve tedavinin size
faydalı olacağına iĢaret eden bu tedavi ile ilgili deneyiminiz varsa, deneysel
bir tedavinin masrafının geri ödenmesi için daha iyi bir Ģansınız vardır. Bu tür
Ģeyler, sigorta tazminat talebinin anlamsız olmadığını ve bu kanıtlanmamıĢ
olsa bile, sigorta Ģirketine tedavinin uygun olduğunun güvencesini verir.
Sigorta Ģirketinden destek almakta zorluk çekiyorsanız, doktorunuzu ve
hastane tedavi merkezinizi iĢin içine sokun. Hastanede tedavi alıyorsanız,
hastanedeki mali danıĢman ile görüĢün - onlar, sigorta tazminatlarının doğru
Ģekilde faturalandığından, doğru "kodların" kullanıldığından emin olabilirler ve
masrafları açıklayabilirler. Doktor ziyaretleri, testler ve prosedürlerin ücretleri,
böbrek kanseri olan bir hasta için "standart bakım" olarak kabul edilip
edilmediğine bağlı olarak belirlenir. "AraĢtırma" için özel olarak yapılan
testlerin ücretleri genellikle klinik deneme, araĢtırma sponsoru tarafından
82
ödenirken, sigorta Ģirketi "standart bakım" ücretlerini öder. Sağlık ekibiniz
yada mali danıĢman, tedavi faturaları ve sigorta sorunları konularında
size yardımcı olabilir.
Mali danıĢmanlar aynı zamanda sigorta primine yardım konusunda ve
diğer faturalandırma sorunlarındaki ihtiyaçlarda yardımcı olabilir. 2010
yılında, yeni bir federal sağlık reformu yasasının kabulü ile, sigorta
kapsamı politikaları ve prosedürlerinin değiĢmesi mümkündür; bu yüzden
sigorta Ģirketinizden bunu kontrol etmeniz iki kat daha önemlidir.
Medicare ve Medicaid
Böbrek kanseri hastaları, Medicare ve Medicaid altında tedavi olmaya
hak sahibi olabilirler. Bunu öğrenmenin kolay bir yolu, sosyal hizmetler
dairesine yada hastanenizin kabul memuruna, sağlık yardımlarınız
hakkında sorabilirsiniz. Hastanenizinde bu tür hükümet programları ile
ilgili tüm bilgiler mevcuttur. Bu sağlık yardımları, eyaletten eyalete
değiĢebilir. Ayrıca, ABD Sağlık ve Ġnsani Hizmetler Bakanlığı (HHS)
yerel ofisi ile iletiĢim kurun veya daha fazla bilgi için www.medicare.gov
adresindeki Medicare web sitesini ziyaret edin, ve Medicare'i kapsayan
aĢağıdaki ABD hükümeti yayınlarıdan birini alın:
“Medicare ve Siz.”
Size sunulan Medicare sağlık yardımları, ve sağlık planı seçenekleri
hakkında detaylı bilgiler içerir. Yayın sayısı 10050.
“Medicare ve Evde Sağlık Bakımı.”
Bu broĢür, Medicare kapsamında evde sağlık hizmetleri hakkında
bilgi sağlar. Yayın sayısı 10969.
“Medicare Darülaceze Yararları.”
Darülaceze bakımı, ölümcül hastalar için mevcut olan özel bir bakım
türüdür. Nasıl Darülaceze programları bulacağınızı ve nereden bilgi
alacağınızı öğrenin. Yayın sayısı 02154.
"Medicare Önleyici Hizmetleri, Sizi Sağlıklı Tutmaya Yardım Eder."
Kanser, grip, zatürree, diyabet, vb. riskini azaltmak için bu kılavuzu
kullanın. Yayın sayısı 10110.
“Medicare Sorularınızı Nerede Cevaplandırabilirsiniz.”
Bu kılavuz, önemli terimlerin tanımları da dahil olmak üzere, kolay
anlaĢılabilir bir soru-yanıt biçimindeki formatta en yeni bilgileri sağlar.
Yayın sayısı 02246.
83
“Medicare Sağlık Yararlarınız.”
Bu broĢür, sağlık planınızın neleri kapsadığını hakkında bilgi sağlar.
Ayrıca, bu yayınları 1-888-878-3256 numaralı telefonu ücretsiz olarak arayarak,
Federal VatandaĢ Bilgi Merkezi, Department WWW, Pueblo, CO 81009
adresinden posta ile isteyerek, yada http://www.pueblo.gsa.gov web sitesini
ziyaret ederek temin edebilirsiniz.
Medicaid programı hakkında özel sorular için,
www.cms.hhs.gov/home/medicaid.asp adresini ziyaret edin.
Sosyal Güvenlik Engellilik Yardımları
Sosyal Güvenlik Kurumu (SSA), Sosyal Güvenlik ve Ek Güvenlik Geliri'ni (SSI)
denetleyen devlet kurumudur. Bazı kanser hastaları, engellilik standartlarına
uyarlarsa Sosyal Güvenlik Kurumu'dan (SSA) aylık bir gelir alabilirler.
SSA'dan gelen Yardımlar, çalıĢıp, sosyal güvenlik vergilerini ödemiĢ olan ve Ģu
anda engelli kabul edilen kanser hastaları için mevcuttur: Yani, daha önce
yaptıkları iĢi yapamaz durumdadırlar ve engelliliklerinin en az bir yıl sürecek
olması veya ölümle sonuçlanabilir olması bekleniyordur.
Engelinizi belirlerken, SSA, bir dizi faktörü dikkate alacaktır. Süreç hakkında
daha fazla bilgi edinmek ve yardımlar için seçilebilir olup olmadığınızı öğrenmek
için SSA web sitesini www.ssa.gov adresinde ziyaret edebilirsiniz yada 800-7721213 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
Hayat Sigortası
Kanser olduktan sonra hayat sigortası almayı düĢünmek yada mevcut hayat
sigortasının miktarını artırmak garip gelebilir. Ancak, hayat sigortası almak veya
mevcut olanın miktarını artırmanızı gerektirebilecek pek çok neden vardır.
Örneğin, borç para almak isterseniz yada bir ev ipoteği yaptırmak isterseniz,
bankanız, kendisinin müstefit olduğu bir hayat sigortası poliçenizin yürürlükte
olmasını gerektirebilir. Eğer bir iĢ sahibi iseniz veya iĢ ortaklarınız varsa,
Ģirketinizin, ölümünüz halinde hisse senetlerinizi geri satın almak amacıyla sizin
üzerinizden bir hayat sigortası poliçesi taĢıması gerekebilir.
Giderek artan sayılarda kanser hastaları, hastalıklarından sağ olarak
kurtulabiliyor. Daha uzun süre hayatta kaldıkça, iyıleĢme olasılığınız daha da
yüksek olur ve sigorta Ģirketleri tarafından daha kabul edilebilir bir risk olarak
görülürsünüz. Kanser hastaları artık hastalıktan kurtulmuĢ
84
görünüyorsa ve ilk tedavi ve tanıdan sonra uygun bir süre geçmiĢse, bu
kiĢilere kapsam sağlamaya hazır sigorta Ģirketleri mevcuttur.
Hayat sigortası almak yada sigorta kapsamınızı artırmak istiyorsanız,
nelerin mevcut olduğunu araĢtırmak için yetkili bir sigorta acentası ile
konuĢun. Yüksek risk sınıfına atanıp, hiç kanser geçirmemiĢ biri ile
kıyaslanınca daha yüksek miktarda bir ücret ödemek zorunda
olabileceğinizden haberiniz olsun.
İstihdam ve İş
ĠĢvereniniz böbrek kanseri olduğunuzu muhtemelen öğrenecektir, çünkü
nefrektomi olduğunuz zaman birkaç hafta iĢe gidemeyeceksiniz. Bazı
klinik denemelere yada tedaviler katılacak olursanız yine iĢe
gidemeyeceksiniz. Ayrıca, sigorta tazminat talep baĢvurularının,
iĢvereniniz tarafından imzalanmıĢ olması gerekebilir.
IĢiniz ile olan iliĢkiniz, yaĢam kalitenizde çok önemli bir faktördür. Eğer
iĢinizden memnun değilseniz, kanseriniz, iĢ değiĢtirmeniz konusunda
düĢünmek için motivasyon olarak hizmet edebilir. Yüksek stresli bir iĢiniz
varsa veya bir sürü ekstra zamanınızı gerektiren yada kapsamlı seyahat
talepleri olan bir iĢse, aynı Ģirket içinde baĢka bir pozisyona geçmeyi
isteyebilirsiniz.
Kanseriniz tedavi edilmiĢ olsa bile, bir iĢveren sizi riskli yada
sigortalaması daha pahalı olacak bir çalıĢan, yada izine ihtiyacı olacak bir
eleman olarak algılayabilir. Bununla birlikte, sizi ayrımcılığa karĢı korumak
için mevcut yasalar var. Engelli Amerikalılar Kanunu, kanserli bir geçmiĢi
olan insanlara karĢı iĢ ayrımını önleyen Federal bir yasadır. ERISA,
iĢveren sağlık yararlarını yöneten bir Federal yasadır. Medicare ve
Medicaid programları da Federal yasalar tarafından yönetilir.
Yeni bir iĢ arıyorsanız, sağlık durumunun da bir faktör olacaktır. Çoğu
iĢveren, iĢ adaylarını istihdam öncesi bir sağlık muayenesinden geçirme
politikası güder. Sağlık kayıtlarınız da herhangi bir iĢverenin sigorta
uygulamasının bir parçası olacaktır ve iĢvereniniz bu formları sigorta
Ģirketine onaylatmak için gönderildiğinde imzalamak zorunda olabilir.
İşte Ayrımcılık Yapma
Kanseriniz nedeniyle size iĢ verilmediyse, federal hükümete bir Ģikayette
bulunmayı düĢünebilirsiniz. 1973 Rehabilitasyon Yasasına göre, $50.000
Dolar yada daha fazla para alan, 50 yada daha fazla sayıda çalıĢanı olan
85
herhangi bir ABD hükümet yüklenicisi yada taĢeron, engelliler için EĢit
Ekonomik Fırsatlara Yönelik Programlar hazırlayıp sürdürmek
zorundadır. Ayrıca bir iĢveren, Sağlık ve Ġnsan Hizmetleri
Bakanlığından para almıĢsa, (Ģirketin) büyüklüğü yada alınan paranın
miktarına bağlı olmaksızın, bu tür programları sağlamak zorundadır.
Kanser hastaları bu kanuna göre engelli olarak sınıflandırılır. Kanseriniz
nedeniyle iĢte ayrımcılığına maruz kaldıysanız, ABD ÇalıĢma Bakanlığı,
Federal Kontrat Uyumu Programları'nın Rehabilitasyon Yasasının 503.
Bölümü altında, bir Ģikayette bulunabilirsiniz. Eğer Ģikayetiniz Sağlık ve
Ġnsan Hizmetleri Bakanlığı’na hizmet eden bir yükleniciyi kapsıyorsa, o
zaman bu yasanın 504. Bölümü altına girecek ve Ģikayetinizi, Sağlık ve
Ġnsan Hizmetleri Bakanlığı'ndaki, Sivil Hakları Bürosuna vermeniz
gerekecektir. Eyaletinizin ÇalıĢma Bakanlığı yada Sivil Haklar Bürosu,
kanser geçmiĢi olan insanlara yapılan ayrımcılığa karĢı eyalet yasalarını
uygulamaktan sorumlu olabilir. Özürlü sayılan kiĢileri korumaya yönelik
kanunlar birçok eyalet tarafından yürürlüğe koyuldu.
Kanser Yasal Kaynak Merkezi (CLRC), Engelli Hakları Yasal Merkezi ve
Loyola Hukuk Fakültesi'nin ortak bir programıdır. CLRC, kanserden
kurtulanlara, bakıcılara, sağlık uzmanlarına, kanserle ilgili yasal
konularda çeĢitli ücretsiz kaynaklar sunar. Bu kaynaklar hakkında daha
fazla bilgi edinmek için, www.disabilityrightslegalcenter.org web sitesini
ziyaret edin.
İstihdam Hakları
ĠĢin iyi tarafı, 1973 Rehabilitasyon Yasası altında, federal hükümet
tarafından engelli olarak kabul edildiğiniz için, sizi iĢe alan bir iĢveren,
federal ve eyalet iĢ kredileri, eğitim bursu ve diğer tür finansal yardım
almaya uygun olabilir. Daha fazla bilgi edinmek için, yeni bir iĢ aramadan
önce, ÇalıĢma Bakanlığına baĢvurun.
Eğer Ģirketiniz federal, eyalet ya da Ģehir hükümeti ile ticaret yapıyorsa,
kontrat ihalelerinde tercihli uygulama için uygun olabilir. Federal yüklenici
yada taĢeron olan Ģirketlerde, özürlü kiĢilere ait tedarikçilerine öncelik
tanıyabilirler çünkü bu davranıĢ onların federal yasalar çerçevesinde
yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olur. Kanserinizden kar
elde etmek garip bir durum olarak görünebilir, ama kanser olmaya siz
karar vermediniz ve özürlü kiĢilere iliĢkin yasaları da siz yazmadınız.
86
Yasaların Kanserli Hastalar Üzerindeki Etkisi
Kanunlar, bir toplumu idare eden resmi kurallardır. Çok sayıda
federal ve eyalet yasaları bir kanser hastası olarak sizi etkiler.
ABD Gıda ve Ġlaç Ġdaresi, Kongre tarafından yetkilendirilmiĢtir
ve yine, Kongre tarafından onaylanan kanunlarca yönetilir.
Ulusal Kanser Enstitüsü bütçesi, her yıl Kongre tarafından
kabul edilen ödenekler yasası tarafından ayarlanır.
Bu yasalar, bakımınız için ne ödemeniz gerektiğini, sağlık
hizmetlerinin kalitesi ve bulunabilirliğini ve bakımınızın pek çok
diğer yönlerini etkiler. ÇeĢitli yasalar altında, haklarınızı ve
kısıtlamalarınızı bilmeniz önemlidir.
Böbrek Kanseri Derneği, hasta hakları ve hasta bakımı ile ilgili
önemli hukuki geliĢmeleri izler. Dernek aynı zamanda, böbrek
kanseri hastalarının ihtiyaçları hakkında Kongre üyelerini,
hükümet kuruluĢlarını, ve diğer kuruluĢları aydınlatır. Örneğin
Dernek, Kongre üyeleri ile hastalar arasında toplantılar
düzenledi. Dernek ayrıca, hastaların ihtiyaçları hakkında
Kongre'de kapalı oturumlarda daha önce ifade vermiĢtir.
Derneğin hasta hakları ve hasta bakımı ile ilgili çalıĢmaları
hakkında daha fazla bilgi edinmek için, www.kidneycancer.org
web sitesini ziyaret edin.
87
Destek Almak İçin Başkalarına Uzanın
Hasta:
Julia
Hasta:
Julia
Yaş: 65
YaĢ: 65
"Sağ böbreğime 2000 yılında tümör tanısı konuldu. Taramalarıma iki farklı doktor daha
baktı ve baĢka bir Ģey görmedi, ancak dördüncü bir doktor, benim sol böbreğimde de
baĢka bir tümör tespit etti. Bende nadir olarak rastlanan bilateral tümör vardı. Bilateral
tanıdan sonra Ģoktaydım, ama üçüncü ve en invaziv ameliyatımla, 2003 yılında kaburga
kemiğimin alınıp, açık parsiyel nefrektomi olana kadar umutlu idim. Ondan sonra
depresyona girdim.
Tam umudumu yitirmiĢtim ki, yaklaĢan bir böbrek kanseri konferansı ile ilgili postada bir
bildirim geldi. Kocam bildirimi gördü ve gitmemizi önerdi, ama ben direndim. EĢimin ısrarıyla
sonunda "Tamam, gidiyorum", dedim. O zamana kadar hastalığımla kendimi yapayalnız
hissettim, ama konferansa gidince, diğer birçok böbrek kanseri olan kiĢilerle bağlantı
kurdum ve kendimi daha iyi hissetmeye baĢladım. Konferansta verilen bilgiler çok iyiydi ve
belki de bu bilgileri baĢkaları ile paylaĢmam gerektiğini düĢünmeye baĢladım. Böbrek
Kanser Derneği, beni baĢka konferanslara da katılmaya teĢvik etti, bu da dolayısıyla benim
yerel böbrek kanseri hastalarının toplantılarında bir ev sahibi olmama yol açtı. Ġlk toplantıda
30 yada daha fazla kiĢi vardı ve oda doluydu.
ġimdi sık sık konuĢmak için bir doktor getirerek, yılda üç yada dört kez bir araya geliyoruz.
Konferanslar, çalıĢmalar ve araĢtırmalardan topladığımız yeni bilgileri paylaĢırız. Yeni
tedaviler nelerdir? Ameliyatlarda herhangi bir yeni geliĢme var mı? Falan filan. Toplantılar
çok eğitici- biz orada kendi kendimize acımak için değil, bilgi alıĢveriĢi yapmak için
bulunuyoruz. Bu toplantı bir saat kadar sürüyor. Ġçecek filan sunarız ve ardından herĢey
devam eder.
Diğer hastalar arasındaki etkileĢim harika. Ben bunun bir sonucu olarak yeni dostluklar kurdum bazen öğle yemeği ve kahve için buluĢuruz ve genellikle birbirimize destek oluruz. Diğerlerini,
bulundukları yerel bölgede bir toplantı organize etmeyi düĢünmeye son derece teĢvik ediyorum.
Yapacağınız ilk adım, size tavsiye ve baĢlamanız için yardımda bulunabilecek Böbrek Kanseri
Derneğini aramanız. Bu konuya girmiĢ olmak beni son derece canlandırdı. Ben diğer insanlarla
tanıĢmaya devam ediyorum, çünkü pek çok insan kendini izole hissediyor, bende onlardan
biriydim. Onlar toplantıya geldiklerinde, ben birilerine yardımcı olduğumu biliyorum - ve
onlarda genellikle içlerinde bir umutla geri dönüyorlar."
88
BÖLÜM 8. DUYGUSAL REFAH
BÖLÜM
8 8
BÖLÜM
DUYGUSAL REFAH
İyi bir ruh sağlığı iyi bir fiziksel sağlık ile el ele gider. Ruhsal durumunuz,
böbrek kanseri ile mücadelenin önemli bir parçasıdır.
Ruh Sağlığı
Kanseri yaĢadıkça, olumlu bir zihinsel tutum, samimi ve sevgi dolu
iliĢkiler, stresi azaltma, görüntüleme, meditasyon diğer rahatlama
teknikleri savunan kitaplar ve makalelerle karĢılaĢacaksınız.
Bu yazılarda verilen asıl mesajı, zihinsel süreçler ve
ruhsal durumlar, kanser hastalarının hayatta
kalmalarına ve iyileĢmlelerine katkıda bulunabilir.
Kısacası, iyi bir ruh sağlığı, iyi bir fiziksel sağlık ile elele gider. Olumlu bir zihinsel tutum ücretsizdir. Bir
doktor, yada bir hastane, yada bir sigorta Ģirketi
gerektirmez.
Psikolojik süreçlerin ve merkezi sinir sisteminin,
bağıĢıklık sistemi ile nasıl etkileĢimde bulunduğuna
dair bir yığın araĢtırma var. DüĢünce süreçleri, beyin
ve merkezi sinir sisteminde, nöronlar arasında
kimyasal iletiĢim içerir. ÇeĢitli fonksiyonları
gerçekleĢtirmek için bağıĢıklık sistemi de, merkezi
sinir sistemi ile kimyasal iletiĢim kurar.
İyi bir ruh sağlığı iyi bir fiziksel sağlık ile el ele gider.
Duygusal refahınıza dikkat edin.
AraĢtırmalar, stresin bağıĢıklık sisteminin
fonksiyonunu değiĢtirebildiğini gösteriyor. O halde,
bağıĢıklık sistemi fonksiyonu, tümör
büyümesi ve yantını değiĢtirebilir. Hastalık ve
tedavi stres yaratıcıdır, ve bu stres de bağıĢıklık
fonksiyonuna değiĢiklik yapabilir. Stres azaltma,
görüntüleme ve görselleĢtirme tekniklerinin, bu bağ
nedeniyle kanser tedavisinde yararlı oldukları
düĢünülmektedir.
89
Kanser Sağlığı
Kanserle sağlıklı yaĢam, kanseri olanlar ve onlara yakın kiĢiler için
mevcut, genel refah promosyonudur. Sağlık dört düzeyde çalıĢır:
fiziksel, fonksiyonel, duygusal ve sosyal.
Kanserin fiziksel durumu, diğer üç seviyeye hükmeder. Bir tümörünüz
yada hastalığınız olmasaydı, kanser sağlığı diye bir sorun olmazdı.
Kanserin fiziksel yanı, belirtiler ve tedavilerden doğan olası yan etkiler
ile kendini göstermektedir. Fiziksel durumunuz, iĢ, eğlence, ve günlük
yaĢamınızdaki normal olarak iĢlev görme yeteneğinizi sınırlayabilir. Ev
iĢlerinden tutun da uyumaya kadar performansınız etkilenebilir.
Eğer fonksiyonel performans azalırsa, bu durum duygusal sıkıntıya,
hayal kırıklığına ve refah kaybına yol açabilir. Hayatınızın manevi yanı
etkilenebilir ve kiĢilik değiĢimine neden olabilir. SosyalleĢme düzeyi,
cinsel yakınlık ve aile iĢlevselliği de azalabilir. Aile içinde gerginlik
arttıkça, stresli aile çatıĢmaları ortaya çıkabilir. Bunlar, duygusal ve
sosyal kırıklığın belirtileridir ve danıĢmanlık yoluyla ortadan kaldırılabilir
veya azalatılabilir.
Kanser hastaları genellikle üç tür psikolojik zorluk yaĢarlar: "Demokles'in
Sendromu," kiĢinin sağlığı ve kanserin geri gelebileceği korkusu
hakkında belirsizlik anlamına gelir; hastaların yeniden sağlıklı, üretken bir
dünyaya döndüklerinde normal olarak muamele edilmelerinde
yaĢadıkları zorluklara "Lazarus Sendromu" adı verilir; "Artakalan Stres
Sendromu" ise, kiĢi kanser geçirmiĢ olduğu için yaĢanan anksiyete
verilen addır. Bunlar kanserin normal sonuçlarıdır. Kısmen, ameliyat
sonrası nasıl fiziksel bir yara izi kalıyorsa, kanser deneyimi sonrası ise
"zihinsel bir yara" izi kalır.
Siz veya aileniz, böbrek kanserinden dolayı alıĢılmadık bir sıkıntı
yaĢıyorsanız, bu konuda profesyonel danıĢmanlık almanız gerekebilir.
Bu hizmetler, sigortanız tarafından karĢılanıyor olabilir. Doktorunuz sizi
bir ruh sağlığı uzmanına sevk edebilir. Birçok kanser merkezlerinde,
kanser hastaları ve ailelerine yardım konusunda uzmanlaĢmıĢ
psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları mevcuttur. Bu hizmetleri
kullanmak ayıp değildir. Birçok aileler yardım aradıkları için bunun büyük
faydalarını görmüĢlerdir.
Kendinize Yardımcı Olmak
Kanser hastaları ile çalıĢan bir klinik psikoloğu olan David F. Cella, PhD,
sekiz yaygın inançtan ve sekiz niteleyiciden
90
oluĢan bir doktrin geliĢtirdi.41 Kanserden iyileĢmeye çalıĢırken, bu sekiz
değiĢtiriciyi aklınızda tutmalısınız:
Sağlığım benim sorumluluğum altındadır. (Ama hastalığıma ben neden
olmadım.) Görevinizi üstlenin, ama kendinizi suçlamayın. Belli bir böbrek
kanseri vakasına, hangi durumun neden olduğunu hiç kimse bilemez.
Her zaman umutlu olacağım. (Ama ne umut ettiğim zamanla değiĢebilir.)
Hedefler ve arzular, kanseriniz olmasa bile yaĢam boyunca değiĢir.
Doktorum ve ben ortağız. (Ġkimizinde öğrenecek Ģeyleri var.) Yeni fikirlere
açık olun ve tedavinize aktif olarak katılın.
Ölüm başarısızlık değildir. (KiĢisel haysiyet ve yaĢam kalitesi baĢarı
ölçülerimdir.) Hayatınızı daha iyi hale getirmek için çalıĢın.
Kanser bana bir fırsat sağlar. (Ama bunun için minnettar olmak zorunda
değilim ve bunu ihtiyacım yoktu.) Kanser deneyimini sevmemek normaldir,
ama mevcut durumu en iyi Ģekilde değerlendirmenin faydaları var.
Stresle başa çıkma yolumu değiştirebilirim. (Ben önemli kılmadıkça
geçmiĢ önemli değildir.) AĢırı stresten kaçının ve gelecekteki zevkleri ve
deneyimleri dört gözle bekleyin.
Kanser bir aile hastalığıdır. (Bu nedenle, aileminde ilgiye ihtiyacı var.)
Aile iliĢkinizin kıymetini bilin. IliĢkilerinizde yeni boyutlar oluĢturun.
Kendi bakımımda bir fark yaratabilirim. (Doğru yönü bulmak için kendi
içime bakmalıyım.) Kendiniz için gerçekten doğru olanın ne olduğunu
biliyorsunuz. Dikkatle ilerleyin ve kendinize güvenin.
Destek Grupları
Destek gruplarının kanser hastaları ve hasta yakınlarının anksiyete
düzeylerini azaltmakta faydalı olduğu tespit edilmiĢtir. Hasta ve aile fertleri,
gruplara beraber katılabilir veya kendi özel ihtiyaçlarını karĢılamak için
tasarlanmıĢ ayrı ayrı gruplara katılabilirler. Hastalığına yeni teĢhis koyulmuĢ
hastalar ve onların destekçileri, sık sık yararlı bilgiler almak için benzer bir
tedaviden geçmiĢ kanserden kurtulan biri ile konuĢarak manevi destek
alabilirler ve kendi deneyimlerini paylaĢabilirler. Bu grupların sağlayabileceği
manevi yararlar kayda değerdir. Destek grupları, kanser tanısı almıĢ birçok
kiĢinin yaĢam kalitesini önemli ölçüde iyileĢtirilmiĢtir.42
91
Böbrek kanseri ile yaĢayan bir kiĢi, bir grup seçerken, seçici olmalıdır.
Kanser nadirdir ve önerilen tedaviler genellikle diğer kanserler için
olandan farklı olduğundan, böbrek kanseri hastası, gereken bilgiyi elde
etmekte zorluk çekebilir, yada farklı tür kanserden kurtulanlarla bir bağ
kuramayabilir. Böbrek Kanseri Derneği, böbrek kanseri hastasının özel
ihtiyaçlarını karĢılamak için, ülke çapında büyük Ģehirlerde hasta
toplantıları yapar. Buna ek olarak, Derneğin bölgesel hasta
konferansları da, diğer birçok kanserden kurtulanlar hastalar ve
aileleriyle tanıĢmak ve yeni tedaviler ve klinik çalıĢmalar hakkında bilgi
edinmek için iyi bir yerdir. Daha çabuk bilgi edinmek için Derneği (1-800850-9132) numaralı telefondan arayın ve baĢkalarıyla konuĢmak için
kanserden kurtulmuĢ bir gönüllüyle yada kurtulan birinin gönüllü olan bir
aile ferdiyle konuĢmak istediğinizi söyleyin.
Çocuklarla, Kanser ve Tedavisi Hakkında Konuşmak
Bu çok zor bir konu olabilir, çocuklarla kanser hakkında dürüst ve açık
olmak önemlidir. Çocukları bir randevuya "neyin nasıl iĢlediğini"
görmeleri için getirerek tıbbi ekibinizle tanıĢmaları, kanser tanınızı
anlamaya çalıĢmalarında çok yardımcı olabilir. Çocukları tıbbi bir
randevuya getirilirse, onların duygularını paylaĢmaları ve soru sormaları
için bir fırsat meydana gelecek. Çocukları bir günlüğüne okuldan almak
gerekebilir, ama sonuç çok olumlu olabilir; bu Ģekilde çocuklar olayın
dıĢında bırakılmak yerine, bir Ģeylerin parçası olduklarını hissedecekler.
Ayrıca, sizin ve diğer aile fertlerinin, tanı ve tedavi süreci boyunca,
çocukların ihtiyaçlarıyla uğraĢmanız gerektiğini hatırlamanıza yardım
eder.
Çevrimiçi Destek Bulmak
Bilgisayarınız ve Ġnternete eriĢiminiz varsa, aynı zamanda çevrimiçi
destek gruplarına, mesaj panolarına, sohbet odalarına katılabilirsiniz
veya bireysel blogları okuyabilirsiniz. Çevrimiçi mesaj panosu, bireysel
katılımcıların fikir ve sorularını, bu panoda fikir ve sorularını paylaĢan bir
grup insana yöneltmesine olanak verir. Yeni mesajlar gün boyunca
yayınlanır. Böbrek Kanseri Derneği, web sitelerinde, hastaların bilgi
paylaĢabileceği bir mesaj panosu sunar.
Sohbet odaları da katılımcıların, gerçek zamanlı çevrimiçi buluĢmalarına
izin veren yararlı bir araçtır. Böbrek Kanseri Derneği sohbet odası da,
katılımcıların yazdıkları mesajları daha mesajlar yazılırken gösterir ve
bu Ģekilde katılımcıların birbirleri
92
ile "konuĢmalarını" sağlar. Sohbet odasında her zaman açıktır ve grubun biri
haftada bir buluĢur. Böbrek Kanseri Derneği mesaj panosu veya sohbet odası
hakkında daha fazla bilgi edinmek için, www.kidneycancer.org web sitesini
ziyaret edin.
Bireysel bloglar da, böbrek kanseri olan bir bireyin kiĢisel deneyimlerini vermesi
açısından yararlı olabilir.
Böbrek Kanseri Derneği web sitesi, ziyaretçilerinin direk olarak Derneğin ofisi ile
iletiĢim kurabilmelerini sağlar ve böbrek kanseri tedavisi hakkında bilgi sahibi olan
kiĢi ile temasa geçiren bir canlı destek özelliği de sunuyor. Bu hizmet, Pazartesi'den
Cuma'ya kadar mesai saatleri içinde kullanılabilir. Ayrıca Derneğin ofisi ile 1-800850-9132 numaralı telefonu arayarak irtibata geçebilirsiniz.
Her zaman olduğu gibi, Ġnternet üzerinde bulunan her Ģeyin güvenilir bir kaynaktan
gelmediğini aklınızda tutun. Herhangi bir sonuca ulaĢmadan önce, web sitesinin
güvenilirliğini dikkatlice göz önünde bulundurun. Bu kitabın Kaynaklar bölümü,
güvenilir bir dizi web siteleri sunuyor.
Palyatif Bakım ve Darülaceze
Hayat, bütün sorunlara rağmen değerlidir. Ancak, ölüm hakkında da düĢünmeden,
hayatı gerçek bir Ģekilde kutlayamayız. Ölüm yaĢamın doğal bir parçasıdır ve
hepimiz bu deneyimi paylaĢacağız. Dünyaya girdiğimiz andan itibaren, onu terk
edeceğimiz de kesindir. Önemli olan, bu yol boyunca yaptığımız yolculukluktur.
Palyatif bakım, kanser hakkında, ağrı kontrolü ve belirtileri rahatlatmayı vurgulayan
bir yaklaĢımdır. Ġhtiyaçlarınızı karĢılaması için, bunu doktorunuz ile görüĢün. Palyatif
bakım seçeneklerini geliĢtirme yolunda son yıllarda büyük adımlar atılmıĢtır. Sizin
için neyin önemli olduğunu iletin ve bu konuda herhangi bir suçluluk duygusuna
kapılmayın.
Böbrek kanserini yaĢayan birinin, hastalığından dolayı ölme olasılığını düĢünmesi
gayet normaldir. ġunu da unutmamak gerekiyor ki, böbrek kanseri hastaları, kazalar
ve baĢka yollarla da ölüyorlar. Ölüm olasılığına tepki vermenin doğru yada yanlıĢ bir
yolu yok. Öfke, korku, hayal kırıklığı ve geniĢ bir duygu yelpazesi normaldir. Aile
bireyleri ölümü tartıĢmak istemeyebilir yada siz bunu tartıĢmak istemeyebilirsiniz.
Ama bunun açık açık tartıĢılıyor olması, herkes için, özellikle aile fertleri için daha
sağlıklı olabilir.
Kanser olduğunuzu yada ölüm olasılığınızı inkar etmek iyi değildir. Gerçekleri
reddetmeniz, gerçeklerle dürüstçe yüzyüze gelmenizden daha fazla sorunlara ve
strese neden olabilir. Durumunuzdan hoĢnut olmayabilirsiniz, ama en azından
durumunuzu anlamak ve yapılabileceğin en iyisini yapmak için
93
çalıĢmalısınız. Kanseriniz var diye, ne hayattan nede yaĢamaktan
vazgeçmelisiniz. Hayatın tadını çıkarın ve her anın zevkine varın. Yeni
hedefler belirleyin ve onlara ulaĢmak için çalıĢın.
Kendi ölümünüzün bilincinde olmanız, değer sisteminizin kaymasına neden
olabilir. Bir zamanlar çok önemli olan Ģeyler daha az önemli hale gelebilir ve
değerini fazla bilmediğimiz Ģeyler ise daha önemli bir konuma ulaĢabilir.
Değerlerdeki bu değiĢim normaldir. Hayatın değiĢmekte olduğunu kabul edin
ve henüz gelecek olan değiĢiklikler için de hazır olun. Eğer sizi rahatsız
eden, henüz "bitmemiĢ bir iĢiniz" varsa, zamanınız varken bunu bitirin, ama
ölüm olasılığınızın, hayatınızdaki tek itici güç olmasına izin vermeyin.
Darülaceze. Hastalığınızı belli bir noktasında, çok daha fazla anti-kanser
tedavisi yaptırmak yerine, daha kaliteli bir yaĢam ve konfor bakımına
odaklanmaya geçiĢ konusunda bir karar vermek gerekebilir. Bu karar,
doktorunuz ve ailenizle iĢbirliği içinde sizin tarafınızdan verilen bir karardır.
Darülaceze ve "YaĢam Sonu Bakım'ın" odak noktası, ölümcül hastalık ile
karĢı karĢıya olan hastalar ve aileleri için, psikolojik, ruhsal, ve sosyal destek
vurgusuyla, semptomları kontrol altına almaktır. Darülaceze geriye kalan
zamanınızı, miktarda değilde, kalitede bir vurgu ile, en iyi Ģekilde
değerlendirmenize yardımcı olur.
Ölüm kaçınılmaz ise, doktor ve ailenize, yaĢam sonu kaygılarınızı mutlaka
iletin. Örneğin, hastanede mi kalmak istiyorsunuz yoksa geriye kalan
zamanınızı evinizde mi harcamak istiyorsunuz. Tedavinizin amacı rahatlatma
önlemleri ise, hastanede yatmaktan kaçının. Doktorunuza yada hastane
sosyal hizmetler uzmanına bir Darülaceze programı hakkında sorun, veya
Ulusal Darülaceze ve Palyatif Bakım TeĢkilatı ile, National Hospice and
Palliative Care Organization, 1700 Diagonal Road, Suite 625, Alexandria, VA
22314; telefon 1-703-837-1500; web sitesi: www.nhpco.org iletiĢim
noktalarından biri aracılığıyla temasa geçin. Ayrıca 1-800-331-1620 numaralı
telefondan Hospicelink'i (Darülaceze'yi) arayabilirsiniz veya Hospicelink at
Three Unity Square, P.O. Box 98, Nachiasport, Maine 04655-0098 adresine
yazabilirsiniz.
Kendiniz için zaman yaratın ve düzeltmek istediğiniz Ģeylere yardımcı
olacağına inanıyorsanız, kendinize bir manevi danıĢman bulun. Dikkate
alınması gereken önemli bir nokta, sevdiklerinizin her biriyle özel vakit
harcamanız. Bu özel zaman, onlar için kalıcı anılar oluĢturabilir.
YaĢam ve ölüm, benzersiz ve kiĢisel deneyimlerdir. Arada bir ortak paydası
olsada, hiçbirimizin deneyimi bir baĢkasınınki ile tamı tamına aynı olmaz. Hiç
kimse bizim yerimize yaĢayamaz. Hiç kimse bizim yerimize ölemez. Gönül
rahatlığımız olduğunda, baĢarılı olmuĢuz demektir- kendimiz ile baĢımız
rahatsa ve etrafımızdaki dünya ile uyum içindeysek, yine baĢarılı
94
olmuĢuz demektir.
Eğer bu konu hakkında daha fazla rehberlik isterseniz, Böbrek Kanseri
Derneği, "DüĢünceler: YaĢam Sonu Sorunları Kılavuzu," (Reflections: A
Guide to End of Life Issues) adında, bir doktor ve böbrek kanseri
hastası olan Dr. Roger C. Bone tarafından yazılan bir kitabı sunar. Bu
kitap, www.kidneycancer.org adresinden indirilebilir.
Yasal Konular
En basitinden, eğer bir vasiyetnameniz yoksa, bunu hazırlamak için
uygun bir zamandır. Eğer vasiyetiniz mevcutsa, bir avukatla bunu
gözden geçirin. Bir avukatınız yoksa, yardım için Amerikan Barolar
Birliği'nin bir Ģubesini arayın yada Adli Müzaheret Camia'sına baĢvurun.
ABD Yargıtay'ı, ölümle sonuçlansa bile yaĢam desteği de dahil olmak
üzere tıbbi bakımı reddetme hakkını size anayasal bir hak olarak
tanımıĢtır. Ancak ölme hakkınız, eyalet yasalarına tabi olup kiĢisel istek
ve arzularınızın ispatını gerektirebilir. Ġki tür yasal belge dileklerinizi ifade
etmek için kullanılabilinir: "Ön Direktif" olarak da bilinen Sağlık
Vekaletnamesi, ve (YaĢamla Ġlgili Karar olarak da bilinen) Yan Vasiyet.
Sağlık Vekaleti, genellikle bir eĢ yada diğer yakın bir akraba gibi baĢka
bir Ģahısa, sağlık hizmetleriniz üzerinde karar verme yetkisi veren genel
bir belgedir. Sağlık Vekaletnamesi, tayin ettiğiniz vekile, hastaneye
yatıĢ, kiĢisel bakım ve tıbbi tedavi yetkisinin yanı sıra, herhangi bir tıbbi
tedaviyi kesme veya geri çekmek yetkisi verir. Örneğin, Sağlık
Vekaletnamesi tayin ettiğiniz vekile, belirli koĢullar altında ve istekleriniz
doğrultusunda, gıda ve su vermeme yada yaĢam destek ünitelerini
kapattırma yetkisi verir. Bunu, tıbbi durumunuzun bir sonucu olarak
yapamıyorsanız, tıbbi ekibinizin belirli konuları tartıĢabilmesi için
atanmıĢ bir kiĢinin olmasında yarar var.
Yan Vasiyetname, doktorunuza ve ailenize, Ģuurunuzu yitirip medeni
ehliyetinizden yoksun olduğunuzda ve isteklerinizi daha sonra ifade
edemeyecek durumda olduğunuz hallerde neler yapılması gerektiği
hakkında talimat veren basit bir belgedir. Yan Vasiyetnameniz
vasıtasıyla, hayattaysanız, ancak kendi adınıza konuĢamayacak
durumdaysanız, doktorunuz ve ailenize nasıl tedavi edilmek istediğinizin
talimatlarını verebilirsiniz. Örneğin, bir "ölümcül" durumda iseniz ve ölüm
kaçınılmazsa, doktorunuza ölümü geciktiren tedaviden feragat etmesi
talimatını verebilirsiniz.
95
Gerekli belgelerin hazırlanmasında profesyonel bir miras
planlama avukatından hukuki danıĢmanlık alın. Ġsteklerinizi açık
ve güçlü bir Ģekilde ifade ederek, ailenizi ve sevdiklerinizi,
bakımınızla ilgili çok zor kararlar vermekten kurtarabilirsiniz.
Doğru kararlar verip vermediklerini merak etmeyecekler ve kaygı
yada suçluluk hissetmeyeceklerdir. Onlar sadece sizin
isteklerinizi, belirttiğiniz Ģekilde yerine getireceklerdir.
Umudun Önemi - ve Pozitif Duygular
Böbrek kanseri tanısı siz ve aileniz için travmatik olabilir. Yeni
ilaçlar ve tedaviler hızla ilerliyor ve böbrek kanseri hastaları için
verilen prognoz, sadece birkaç yıl öncesine kıyasla bugün daha
iyidir - bu nedenle her zaman umut olduğunu hatırlayın. Tanınız
konduktan sonra, iyileĢmenize yardımcı olmak için, ameliyattan
terapötik bakıma kadar pekçok seçenek sunulacaksınız. Bu
araçların en önemlilerinden birisi, kendi ruhsal halinizdir - sizi
sağlığınıza geri getirme gücünü göz ardı etmeyin.
96
NOTLAR
97
Doğru doktoru seçin ve pozitif bir
düşünce tarzı edinin
Hasta: Keith
Hasta:
Yaş:
63 Keith
YaĢ: 63
"Bana Cumartesi günü böbrek kanseri tanısı koyuldu ve hemen ertesi ÇarĢamba bir
nefrektomi oldum. Yani durumum bu kadar acildi. Bu yüzden hastalık hakkında araĢtırma
yapmak için çok zamanım olmadı. Çok hızlı hareket etmek zorundaydık.
Benim belirtim omzumda kas ağrısı idi. Egzersiz yaparken kendi kendimi yaraladığımı
düĢündüm ve doktorumun ilk tedavisi bir anti-inflamatuar almamdı. Ancak ağrı devam etti,
ve MRG omurgam üzerinde bir büyüme olduğunu gösterdi. Böbrek kanserim, boyun
omuruna metastaz etmiĢti. Önce omurungamda laminektomi oldum, sonra da IL2 yapıldı.
Daha sonra, çoğunlukla internette bilgi aramak için epey vakit harcayarak, pek çok Ģey
öğrendim. Ġnternet üzerinde bir bilgi zenginliği var. IL2 tedavisine hazırlandığım için bu
önemliydi. IL2 tedavimi tamamladığımdan bu yana, normal bir hayat yaĢıyorum. Çoğunlukla
laminektomiden dolayı bazı Ģeylere alıĢmak zorunda kaldım, ama genel olarak bakmak
gerekirse herĢey yolunda.
Diğer böbrek kanseri hastaları için tavsiyem, herĢeyden önce kesinlikle doğru onkoloğu
bulduğunuzdan emin olun. Gerekirse, üç yada dört tanesi ile görüĢme yapın. Hastalığınız
üzerinde gerçekten uzmanlaĢmıĢ birini bulun. Bulabileceğinizin en iyisini arayın.
IL2, ya da baĢka herhangi bir adjuvan tedavi geçirmeniz gerekiyorsa, olumlu bir bakıĢ açısı
yaratmaya çalıĢın. Ben, tedavim sırasında pozitif bakıĢ egzersizleri yaptım ve iyileĢmeniz için
son derece önemli, zihinsel ve duygusal durumunuzu pozitif açıdan etkilemeye yarayan pek
çok yol var. Bu göz ardı edilmemelidir. Hem olumlu bir zihinsel tutuma ve hemde tedaviye
ihtiyacınız var. Bu ikisi birlikte çalıĢır." Ve, tabiki harika ve destekleyici bir karımın olması
yardımcı oldu. Güçlü bir aile desteği, iyileĢmenin önemli bir parçası olabilir."
98
BÖLÜM 9. HASTALAR VE AĠLELERĠ ĠÇĠN KAYNAKLAR
BÖLÜM
9 9
BÖLÜM
HASTALAR VE AİLELERİ İÇİN KAYNAKLAR
Daha fazla bilgi edinin, ve bağlantılar kurun - belki siz de kendinizden
başka birine yardımcı olabilirsiniz.
Bu kitap, böbrek kanseri tanısının temellerini anlamanıza yardımcı olmak için gerekli
zemini sağlar. Ama çok daha detaylı bilgiler, baĢka çeĢitli kaynaklardan edinilebilir.
Bu bölümü bilginizi artırmak için kullanın.
Anjiyogenez ve Anti-Anjiyogenez Tedaviler
www.Newfrontierincancer.org
Kanser Kuruluşları
Yayınlar, hasta toplantıları, hasta konferansları, çevrimiçi destek, videolar, ebülten: Böbrek Kanseri Haberleri.
Telefon: 1-800-850-9132
Web sitesi: www.kidneycancer.org
E-posta: [email protected]
Ulusal Kanser Enstitüsü
Telefon: 1-800-4-CANCER (1-800-422-6237)
Web sitesi: http://cis.nci.nih.gov
Böbrek Kanseri Web Sitesi: http://web.ncifcrf.gov/research/kidney
Klinik Denemeler Web Sitesi: http://cancertrials.nci.nih.gov
Amerikan Kanser Derneği
Yerel bürolar ağı aracılığıyla eğitim programları ve destek grubu bilgileri.
Malzemeler, kitapçıkları, videoları ve kasetleri içerir; bunların çoğu Ġspanyolca
olarak da mevcuttur.
Telefon: 1-800-ACS-2345
Web sitesi: www.cancer.org
Kanserden Kurtulanların Ulusal Koalisyonu
Yayınlar arasında, 'Takım ÇalıĢması: Kanser Hastasının Doktoru ile KonuĢma
Klavuzu' ve hastayı yetkilendirmek için sesli bir program olan, 'Kanser'den
Kurtulma Araç Kutusu' mevcuttur.
Telefon: 1-877-622-7937
Web sitesi: http://www.canceradvocacy.org
99
Kanser Hakkında Bilgilendirme Hizmetleri
Ulusal Kanser Enstitüsü'nün Kanser Bilgi Servisi, önemli bir bilgi
kaynağı olabilir. Özel olarak eğitilmiĢ olan personel, size kanserin her
yönü hakkında bilgi verebilir. Yukarıda da belirtildiği gibi, Kanser Bilgi
Servisinine 1-800-4-KANSER telefonunundan ulaĢabilirsiniz.
YaĢadığınız yeri kapsayan, bölgesel bir merkeze bağlanacaksınız.
Ulusal Kanser Enstitüsü, mevcut kanser tedavi literatürünü belirli tedavi
tavsiyelerine göre özetleyen ve sınıflandıran Doktor Veri Sorgulama
(PDQ)'u yönetir. PDQ veritabanı, kanser için mevcut standart ve
deneysel tedavileri ve kanser tedavisi ve araĢtırmasına katılan
doktorların ve kuruluĢların geniĢ kapsamlı bir listesini içerir. PDQ
baĢlangıçta doktorlar için tasarlanmıĢ olmasına rağmen, Ģu anda hasta
beyanları da verilir. PDQ hakkında daha fazla bilgi almak için, 1-800-4CANCER numaralı telefonu arayın.
Kanser Bilgi Servisi, klinik denemeler hakkında da bilgi içerir.
Kanser Merkezleri
Kanser DanıĢma Müdürlükleri, özellikle Kapsamlı Kanser Merkezleri
olan birçok hastanenin bir parçasıdır. Bu merkezler, araĢtırma ve tedavi
konusunda uzmanlaĢmıĢtır ve Ulusal Kanser Enstitüsü tarafından
tanınırlar. Size en yakın merkezin isim, adres, ve telefon numarası için,
1-800-4-CANCER numaralı telefondan Kanser Bilgi Servisi'ni arayın.
Klinik Denemeler Hakkında Bilgi
www.clinicaltrials.gov
KCA Ulusal Tıp Kütüphanesi Böbrek Kanseri Araştırma Aracı
http://kidneycancertrials.com
KCA Klinik Deneme Hasta Eşleştirme Aracı
http://kidneycancerhelp.com
NexCura Böbrek Kanseri Profilleyici
www.cancerprofiler.nexcura.com
Cancer411.org
www.Cancer411.org
www.EmergingMed.com
100
Sağlık Bakım Ekibinizle İletişim
Kanserden Kurtulanların Ulusal Koalisyonu
AĢağıda verilen web sitesinden, iletiĢim becerileri CD'leri ile ücretsiz bir
Kanserden Kurtulma Araç Kutusu'nu koalisyondan sipariĢ edin:
www.canceradvocacy.org.
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (CAM)
Zihin-Beden Tıp Merkezi
www.cmbm.org, ardından “AraĢtırma ve Kaynaklar” kısmını tıklatın
Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi
http://nccam.nih.gov
Şarlatanlara Dikkat
www.quackwatch.com
İlaç Tedavisi/Hasta Bilgisi
Afinitor® (Everolimus)
www.afinitor.com/index.jsp
Anti-anjiyogenez web sitesi
www.newfrontierincancer.org
Avastin® (Bevacizumab)
www.avastin.com
Intron A® (Interferon)
www.introna.com
Nexavar® (Sorafenib)
www.nexavar.com
Proleukin® (Interleukin-2)
www.proleukin.com
Roferon® (Interferon)
www.rocheusa.com/products/roferon
Sutent® (Sunitinib)
www.sutent.com
Torisel® (temsirolimus)
www.wyeth.com/hcp/torisel/resources/patient
Votrient® (Pazopanib)
www.gsk.com
101
Manevi Destek Kaynakları
Cancercare
www.cancercare.org
Cancer Net (hastalar ve aileleri için ASCO sitesi)
www.cancer.net/Cancer/cancer.html
4. Melek Angel Rehberlik Programı
www.clevelandclinic.org/cancer/scottcares/4thangel/about.asp
Sağlıklı Yaşam Topluluğu
www.thewellnesscommunity.org
Gilda'nın Klübü
www.gildasclub.org
Coping Magazini (Başa Çıkma)
www.copingmag.com
Genel Kanser Bilgisi
Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği
www.aacr.org
ChemoCare.com
www.chemocare.com
Lance Armstrong Vakfı
www.laf.org
www.cancer.gov
Medlineplus
www.medlineplus.gov
Oncolink
www.oncolink.upenn.edu
Genel Tedavi Bilgileri
www.caring4cancer.com
www.Cancer.gov
Sağlık Sigortası Sorunları, Temyiz ve Rehberlik
Hasta Koruma Vakfı
www.patientadvocate.org
102
Neşe ve Umut
CancerMed’in Neşe/Umut
http://www.cancer.med.umich.edu/share/1share.htm
Uluslararası Böbrek Kanseri Sempozyumu
Böbrek Kanseri Derneği, Uluslararası Böbrek Kanseri Sempozyumu ve
Avrupa Uluslararası Böbrek Kanseri Sempozyumuna ev sahipliği yapıyor. Bu
toplantılar, ürologlar, onkologlar, araĢtırmacılar, hemĢire ve diğer sağlık
profesyonelleri için, böbrek kanseri alanındaki ve aynı zamanda yeni tedavi
maddeleri hakkındaki yenilikleri öğrenmek için bir forum sağlar. Video
sunumları ve slayt gösterileri de dahil olmak üzere, Uluslararası Böbrek
Kanseri Sempozyumunun tam konferans içeriği www.kidneycancer.org
web sitesinde mevcuttur.
Kütüphane Servisleri
Medline. Ulusal Tıp Kütüphanesi, MEDLINE servisi yoluyla eriĢilebilen
tıbbi konular hakkında geniĢ çapta bilgiler sunuyor. MEDLINE, dünyanın her
yerinde tıbbi dergilerde yayınlanmıĢ yüzbinlerce makaleden alıntılar ve
özetler içeren bir veritabanıdır. Bir bilgisayarınız ve Ġnternete eriĢiminiz
varsa, http://www.ncbi.nlm.nih.gov web sitesinde bir online arama
yapabilirsiniz ve PubMed seçeneğine gidebilirsiniz.
Kamu, üniversite, hastane, ve kurumsal kütüphaneler de, sizin için
MEDLINE ve diğer veritabanlarına eriĢebilir ve cüzi bir ücret karĢılığında,
böbrek kanseri ile ilgili makaleleri içeren kapsamlı bir listenin dökümünü
çıkarabilir. Bu makalelerin kopyaları kütüphane aracılığı ile sipariĢ edilebilir.
Ulusal Tıp Kütüphanesi aynı zamanda, MEDLARS adı verilen bilgisayarlı bir
kütüphane bilgi servisi iĢletir. MEDLARS sayesinde, CANCERLINE'a
eriĢebilirsiniz ve 4.000 'den fazla klinik denemeleri içeren bir veri tabanı olan
CANCERLIT'te arama yapabilirsiniz. MEDLARS sayesinde, aynı zamanda
PDQ'ya eriĢebilirsiniz. MEDLARS'ı kullanmak için, en yakın tıp fakültesinin
kütüphanesine baĢvurun.
Kamu, üniversite ve hastane kütüphaneleri. Böbrek kanseri ile ilgili
yazılar bulmak için, yerel halk kütüphanenize gidin ve Dergi Kaynakçaları
için Okuyucular Rehberi'ni kullanın. Tıp dergileri için, Hekim İndeksi'ni
(Index Medicus) deneyin. Yerel halk kütüphanenizde mevcut değilse, en
yakın tıp fakültesi veya üniversitesinin kütüphanesinde arayın. Bazı
hastanelerde de mevcut olabilir.
103
Beslenme
Amerikan Kanser Araştırmaları Enstitüsü (AICR)
www.aicr.org
Amerikan Kanser Derneği
www.cancer.org
Kanser hastaları için beslenme ipuçları: yemek öncesinde, esnasında ve
tedaviden sonra
www.cancer.gov/cancerinfo/eatinghints
Boost Takviye Edici Gıda
www.boost.com
Ensure Takviye Edici Gıda
www.ensure.com
Hasta Haklarını Savunan Örgütler
Hasta Koruma Vakfı
Hem eyalet ve hemde federal kurumlar yoluyla, sigorta kapsamı reddi yada istihdam
ayrımcılığı ve/veya kamu destek programları için müzakere desteğine ihtiyacı olanlara,
hukuki danıĢmanlık ve yönlendirme hizmetleri sağlar.
Telefon: 1-800-532-5274
Web sitesi: www.patientadvocate.org
Reçeteli İlaç Bilgileri ve Destek Programları
Reçeteli İlaçlara Yardım için Ortaklık
www.pparx.org/Intro.php
Reçeteli İlaç Veritabanı
www.rxlist.com
Together Rx'e Ulaşım
www.togetherrxaccess.com/Tx/jsp/home.jsp
Yayınlar ve Yayıncılar
Böbrek Kanseri Derneği Yayınları
Böbrek kanseri yayınlarından sipariĢ hakkında daha fazla bilgi www.kidneycancer.org
adresinde mevcuttur.
"DüĢünceler: Aileniz ve Sizin Ġçin Hayatın Sonu ile ilgili Konularda bir Klavuz"
"Wilms Tümörü: ġimdi Ne Olacak? Wilms Tümörü olan Çocukların Ebeveynleri
için Partik bir Klavuz"
104
Böbrek Kanseri Dergisi
www.kidneycancerjournal.org
Hasta Odaklı Klavuzlar
www.patientcenters.com
NCI Yayınları
Ulusal Kanser Enstitüsü'nün Kanser Bilgi Servisi, kanserin farklı yönleri hakkında geniĢ bir
broĢür yelpazesi yayınlar. Bunlar kanser hastalarına ücretsiz olup, 1-800-4-CANCER
numaralı telefondan, yada https://cissecure.nci.nih.gov/ncipubs/ web sitesinden, yada
aĢağıdaki adrese yazarak elde edilebilinir:
ĠletiĢim Bürosu
Building 31, Room 10-A-31
Bethesda, MD 20892
AĢağıdaki broĢürler (NIH yayın sayıları da verilmiĢtir) böbrek kanseri hastalarını önemli
ölçüde ilgilendirir:
"Böbrek Kanseri Hakkında Bilmeniz Gerekenler" (P023)
"Neden Sigara Ġçiyorsunuz?" (P145)
"ĠlerlemiĢ Kanser: Her Günü YaĢamak" (P084)
"Kemoterapi ve Siz: Tedavi Sırasında Kendinize Yardım Kılavuzu" (P117)
"Kanserli Hastalarda Beslenme Ġpuçları: Tedaviden Önce, Tedavi Sırasında ve
Sonrasında" (P118)
"Radyasyon Tedavisi ve Siz: Kanser Tedavisi Sırasında Kendinize Yardım Kılavuzu"
(P123)
"Çocuğunuzla Kanser Hakkında KonuĢmak" (P130)
"Kanser Nüksettiğinde: Yeniden Zorluklarla KarĢılaĢmak" (P129)
"Ailenizden Birinde Kanser Varsa" (P619)
"Zaman Ayırmak: Kanserli Insanlara Destek Olun" (P126)
"Klinik Denemelerde Yer Almak: Kanserli Hastaların Bilmesi Gerekenler" (P353)
Media America, A.Ş.
Dergi, Coping with Cancer® (Kanserle Başa Çıkma) adlı magazini hastalar ve aileleri için
yayınlamaktadır.
Telefon: 1-615-790-2400. Web adresi: www.copingmag.com
105
Özürlülük İçin Destek
Sosyal Sigortalar Kurumu
Web sitesi: www.ssa.gov
Telefon: 772-800-1213
Özürlü Hakları Hukuk Merkezi
www.disabilityrightslegalcenter.org
Çeşitli Böbrek Kanseri Subtiplerine
Destek
VHL Aile İttifakı (Global Destek)
http://vhl.org/support/intlsprt.htm#affiliates
Tüberöz Skleroz İttifakı
www.tsalliance.org
106
Böbrek Kanseri Derneği Hakkında
1989 yılında, bir grup böbrek kanseri hastası buluĢmaya, kendi deneyimlerini ve kendi hastalıkları
hakkında bilgi eksikliğini tartıĢmaya baĢladı. Bu toplantılar sonucu Böbrek Kanseri Derneği kuruldu ve
resmi olarak 1990 yılının Mart ayında, kar amacı gütmeyen bir organizasyon olarak tüzel bir kiĢilik
kazandı.
Derneğin, üç temel amacı vardır. Birincisi, hastalar ve hekimler için bilgi sağlar. Bu kitap, örneklerden
biridir. Dernek, aynı zamanda bölgesel hasta toplantıları yoluyla ve www.kidneycancer.org adresinde
bulunan kendi web sitesi aracılığıyla diğer bilgileri sağlayabilir. Ġkincisi, Dernek, böbrek kanseri ile ilgili
araĢtırmalara destek olur ve baĢkalarını da hastalık hakkında araĢtırma yapmaya teĢvik eder. Tüm kanser
vakalarının sadece yüzde 2 ile 3 arası böbrek kanseridir. Diğer daha yaygın kanserlerle
karĢılaĢtırıldığında, böbrek kanseri ile ilgili çok az bir araĢtırma yapılır. Üçüncü olarak, Dernek, böbrek
kanseri hastaları ve aileleri adına bir savunucusu olarak görev yapar. Dernek, kamuya açık oturumlarda
konuĢmalar yaparak, kanser hastalarının bakım ve tedavilerini artıracak ilkelere destek verir.
Nasıl Katılabilirsiniz
Hastalar, aileleri, doktorlar, hemĢireler, diğer sağlık profesyonelleri, Ģirketler ve kamu geneli, telefonla
arayarak yada aĢağıda belirtilen merkez ofisin adresine yazılı olarak bildirerek Böbrek Kanseri
Derneği katılabilir:
1234 Sherman Ave. Suite 203
Evanston, IL 60202
1-800-850-9132
Sadece adınızı, adresinizi, telefon numaranızı ve e-posta adresinizi bırakın. Ayrıca,
www.kidneycancer.org web sitesini ziyaret ederek ve "GiriĢ" (Login) üzerini tıklayarak üye olabilirsiniz.
Derneğin e-posta listesine ekleneceksiniz ve Derneğin, Böbrek Kanseri Haberleri e-bültenini
alacaksınız. Derneğin toplantı ve diğer etkinlikleri hakkında duyurular da alacaksınız.
Amacına ulaĢmak için, Böbrek Kanseri Derneği, üyeleri ve diğer kuruluĢlardan (kurumsal sponsorlar)
bağıĢ rica eder. Minimum miktardaki bağıĢı yapma gücünüz yoksa bile, yinede Derneği katılabilirsiniz. Hiç
kimse geri çevrilmiyor. Ancak, Dernek tarafından desteklenen hizmetler ve araĢtırmalar paraya maloluyor,
bu nedenle lütfen çok cömert olun. Hastaların ihtiyaçlarına cevap verebilmemizin tek yolu bu.
Dernek ayrıca, ölen böbrek kanseri hastalarının adına yakınları tarafından yapılan onursal ve fahri bağıĢ
kabul eder. Örneğin, Böbrek Kanseri Derneği'ni vasiyetinize bir varis olarak ekleyebilirsiniz. Bu tür bir
bağıĢta bulunmak isterseniz, lütfen bizi arayınız.
Böbrek Kanseri Derneği ile iĢtirakınız, size, ailenize ve diğer böbrek kanseri hastalarına fayda sağlayacak.
Kendi çıkarlarınız ve baĢkalarının yararı doğrultusunda hareket edin.
Bize bugün katılın!
Doktorlar için Özel Not
Doktorları, memnuniyetle Derneğin üyeleri olarak aramızda görmeyi özellikle bekliyoruz. Dernek,
doktorlar için yıllık Uluslararası Sempozyuma sponsor olmaktadır, ve doktorlar ve bilim adamları için
araĢtırma bursları sunmaktadır. Dernek, konsültasyon için hazır olan, önde gelen onkologlar ve
ürologlardan oluĢan bir Tıbbi DanıĢma Kurulu tarafından yönlendirilir.
BÖBREK KANSERI DERNEĞI HAKKINDA
107
KAYNAKLAR
Bölüm 1: Giriş
1. Amerikan Kanser Derneği, Tüm Bölgelerde Cinsiyete Göre AyrılmıĢ Tahmini Yeni Kanser Vakaları ve
Ölümler, 2008, www.cancer.org adresinde mevcuttur
3. Ulusal Kanser Enstitüsü, Gözetim, Epidemiyoloji ve Sonuç Bulguları (SEER), Böbrek ve Böbrek Havuzcuğu
kanseri, http://seer.cancer.gov/statfacts adresinde mevcuttur
4. Neumann HP, Bender BU, Berger DP, ve diğerleri Von Hippel-Lindau hastalığında renal hücreli
karsinomun yaygınlığı, morfolojisi ve biyolojisinin, Sporadik renal hücreli karsinomla karĢılaĢtırılması. J
Urol. 1998; 160:1248-1254.
5. Gnarra JR, Lerman MI, Zbar B, Linehan WM. Böbrek hücreli karsinomun genetiği ve böbrek tümörijenezde
von Hippel-Lindau'nun kritik bir rolü olduğuna dair delil. Semin Oncol. 1995;22:3-8.
6. Üroloji Forum; Böbrek Kanseri;
http://www.urologychannel.com/kidneycancer/benign.shtml adresinde mevcuttur. 6
Ocak 2007 tarihinde eriĢim yapıldı.
7. Zbar B. Böbrek kanseri ve cilt tümörleri: Birt Hogg Dube sendromu. Böbrek Kanseri Haberleri. 2000;XI:
5.
Bölüm 2: Böbrek Kanserini Anlama
12. Ulusal Kanser Enstitüsü, Gözetim, Epidemiyoloji ve Sonuç Bulguları (SEER), Böbrek ve Böbrek
Havuzcuğu kanseri, http://seer.cancer.gov/statfacts adresinde mevcuttur
Bölüm 3: Cerrahi Tedavi
13. Flanigan RC, Blumenstein BA, Salmon S, ve diğerleri. Metastatik böbrek kanseri sitoredüksiyon
nefrektomi: güneybatı onkoloji grubu deneme 8949 (özet) sonuçları. J Urol. 2000;163:154. Özet 685.
14. Fergany AF, Hafez KS, Novick AC. Lokalize renal hücreli karsinom için nefron koruyucu cerrahinin uzun
dönem sonuçları: 10-yıllık takip. J Urol. 2000; 163:442-445.
15. Gill IS, Schweizer D, Hobart MG, Sung GT, Klein EA, Novick AC. Retroperitoneal laparoskopik radikal
nefrektomi: Cleveland Kliniği deneyimi. J Urol. 2000;163:1665-1670.
16. Wolf JS JR, Seifman BD, Montie JE. Malignite Ģüphesiyle Nefron koruyucu cerrahi: açık cerrahinin, seçici
el yardımlı lapraskopi kullanımıyla karĢılaĢtırılması. J Urol. 2000;163: 1659-1664.
17. Rodriguez R, Chan DY, Bishoff JT, ve diğerleri. Periferik renal kitleleri olan seçilmiĢ hastalarda, böbrek
ablatif kriyocerrahi. Üroloji. 2000;55:25-30.
18. Wolf JS JR, Seifman BD, Montie JE. Malignite Ģüphesiyle Nefron koruyucu cerrahi: açık cerrahinin, seçici
el yardımlı lapraskopi kullanımıyla karĢılaĢtırılması. J Urol. 2000;163: 1659-1664.
108
KAYNAKLAR
Bölüm 4: Gelişmiş Böbrek Kanseri için Tedaviler
19. Escudier B, Szczylik C, Eisen T, ve diğerleri: Raf kinaz ve ilerlemiĢ renal hücreli karsinomu
(RCC) olan hastalarda VEBFR inhibitörü sorefenib (BAY 43-9006) ile randomize III. Faz
deneme. J Clin Oncol 23: 1093s, 2005 (Özel Sayı; özet 4510)
20. Motzer RJ, Michaelson MD, Racman, BG, ve diğerleri: SU11246'nın etkinliği, metastatik renal
hücreli karsinomu olan hastalarda, vasküler endotelyal büyüme faktörü reseptörü ve trombosit
kaynaklı büyüme faktörü reseptörünün çok hedefli bir inhibitörü. J Clin Oncol 24:16-24. 2006.
Motzer RJ, Rini BI, Bukowski, RM, ve diğerleri: metastatik renal hücreli karsinomu olan hastalarda
Sunitinib. JAMA 295-2516-2524, 2006.
21. Averous JJ, Proud CCG. MTOR hikayesi; Çeviri, dönüĢümle karĢınca. Oncogene.
2006;25(48):6423-6435.
22. Easton JJB, Houghton PPJ. mTOR ve kanser tedavisi. Oncogene. 2006; 25(48):6436-6446.
23. Wullschleger S, LoewithR, Hall MN. Büyüme ve metabolizmada TOR sinyalizasyonu. Hücre
2006; 124 (3), 471-484.
24. Bjornsti ve Houghton. Nat Rev Kanser. 2004;4:335-348.
25. Crespo ve Hall. Microbiol Mol Biol Rev. 2002;66:579-591.
26. Huang ve diğerleri. Kanser Biol Ther.2003;2:222-232.
27. Speca JC, Mears AL, CreelPA, diğerleri. PTK/ZK222584'ün (PTK / ZK) I. Faz ÇalıĢması, ve
geliĢmiĢ katı tümörleri olan hastalar için Rad001, ve renal hücreli karsinomlu hastalar için doz
ekspansiyonu. J Clin Oncol (Toplantı Özetleri). 2007:25 (18s): Özet #5039.
28. Bukowski RM. Renal hücreli karsinomda Ġmmünoterapi. Onkoloji (Huntingt). 1999; 13:801-810;
tartıĢma 810, 813.
29. Coppin C, Porzsoit F, Awa, A ve diğerleri: ĠlerlemiĢ renal hücreli kanser için immünoterapi.
Cochrane Veritabanı Syst Rev: CD001425, 2005.
30. Coppin C, Perzsek F, Avvo A ve diğerleri: ĠlerlemiĢ renal hücreli kanser için immünoterapi.
Cochrane Veritabanı Syst Rev: CD001426, 2005.
31. Krown SE. Renal hücreli karsinom için Ġnterferon tedavisi: mevcut durumu ve geleceğinden
beklentiler. Kanser. 1987;59:647-651.
32. Yagoda A, Abi-Rached B, Petrylak D. IlerlemiĢ renal hücreli karsinom için kemoterapi:
1983-1993. Semin Oncol. 1995;22:42-60.
33. Elias L Blumenstein BA, Kish J, ve diğerleri: ĠlerlemiĢ renal hücreli karsinomu olan hastalarda,
interferon-alfa ve 5-fluorourasil'in II. Faz bir denemesi: Güneybatı Onkoloji Grubu çalıĢması.
Kanser 78:1085-1088, 1996
34. Hartmann JT, Bokemeyer C. Renal hücreli karsinom için kemoterapi. Antikanser ArĢ.
1999;19:1541-1543.
35. Figlin RA. Renal hücreli karsinom: ilerlemiĢ hastalık yönetimi. J Urol. 1999; 161:381-386
tartıĢma 386-387.
36. Moscovitch M, Slavin S. Allojenik kemik iliği transplantasyonunun (NZB X NZW) spontan
lenfosarkomlu F1 hibritlerinin anti-tümör etkileri. J Immunol. 1984;132:997-1000.
37. Childs RW, Clave E, Tisdale J, Plante M, Hensel N, Barrett J. Metastatik renal hücreli
karsinomun, nonmiyeloablatif allojeneik periferik kan progenitör hücre nakli ile baĢarılı bir Ģekilde
tedavisi: J Clin Oncol. 1999;17:2044.
Bölüm 5: Klinik Denemeler
38. Ulusal Sağlık Enstitüleri. Klinik AraĢtırmalara Katılım: Kanserli Hastaların Bilmesi Gerekenler.
Washington, DC: Ulusal Kanser Enstitüsü, 1998. Yayın 98-4270.
Bölüm 6: Hasta Yetkilendirme
Referans yok
REFERANSLAR
109
Bölüm 7: Günden Güne Kanser ile Yaşam
Schapira DV. Beslenme ve kanseri önleme. Temel Bakım.
39. 1992; 19:481-491.
40.Carroll KK. Bazı kanser türleri için obezitenin risk faktörü
olması. Lipidler. 1998;33:1055-1059.
Bölüm 8: Duygusal Refah
41.Cella DF. Onkoloji'de Sağlık promosyonu: kanserle sağlıklı
yaĢam doktrini. J Psychos Oncol. 1990;8:17-31.
42.Amerikan Kanser AraĢtırma Derneği web sitesine, Ocak 2009
tarihinde eriĢildi. http://www.aacr.org
110
KAYNAKLAR
NOTLAR
REFERANSLAR
111
NOTLAR
112
KAYNAKLAR
Böbrek Kanseri Derneği®
KidneyCancer.org

Böbrek Kanseri var - Kidney Cancer Association

Transkript

Benzer belgeler

Yüksek Riskli Kadına Yaklaşım

Meme Kanseri Risk De¤erlendirmesi: 5000 Olgu

Genç Kanser Hastalarının Hastalık Anlatılarının Güçlendirme

Yeni Üroloji Dergisi Cilt: 9 Sayı: 2

İletişim: info@t bd.org.tr Sayı: 3

tıklayınız. - 4. Ulusal Minimal İnvaziv Üroloji Cerrahi Kongresi

Asistan Platformu, Eylül 2014 tarihinde DETAE genç ara

1-ın sayfalar

ekinoks proje danışmanlık hibe ve teşvik proje referansları