«VBTBN, MiLLBT SUAR DEYlL, AMAL OLSA...»
Transkript
«VBTBN, MiLLBT SUAR DEYlL, AMAL OLSA...»
10 xazeR xaBeR 01.12.2001. NI 15 «VBTBN, M i L L B T SUAR D E Y l L , A M A L OLSA...» HAMLET iSAXANLININ "TBZADLAR" KITABININ TOQDlMAT MBRASlMl ziya ^irketlerinin niknaymdeleri edirdilar. i§tirak *** "Bayati-Siraz" sadalari altinda "Ser yolu" saslanir. 2001-ci il noyabrm 15-dd Xdzor UniMarasimin aparicilan - Azarbaycanin versitosi kon^ans markozindo (Be§ir amakdar artistlari Lalozar Mustafayeva va Sefaroglu, 122) professor Hamlet tsaxanflham Osgarov\^t\rak<ii\an salamlayirlar hnm "Tezadlar" §erldr kitabmm tdqdimat B z i z qonaqlar, mehriban dostlar! mdrasimi keqirildi. Morasimdo olkdmizin B u giin biz buraya §ohratli riyaziyyatQitaninmi§ elm, meddniyyot xadimldri, §amiz v a ziyalimiz Hamiet Isaxanlmm irldr, bdstdkarlar, mugermiler, §ersevdr'Tazadlar" adli §erlar kitabmm taqdimat ler, universitd amekda§lan, tolobelor, marasimina topla§mi§iq. kQtldvi informasiya vasiteleri vo televi- 01.12.2001. N115 xezaR xaeaR Hamlet Isaxanli poeziyasinm nuruna, i§igma yigi§mi§iq. Deyirlor, hoyatda yoUar Qoxdur. B u yoUar arasinda an (^atini va on ^orotlisi omiir yoludur. Acili-§irinli, sevincli-kadarli, da§li-kasakli, eni§Ii-yoxu§lu olur omur yolu... / Omiir yolu muemmali, Osrarongiz bir cahandir. Omur yolu yol deyil ki.., Omiir yolu birca andir. M i n bir naxi^li, m i n bir ilmali xaliya banzadirlar omiir yolunu. Omur xalismi kimisi bir, kimisi min bir rangla naxi^layir. "Birca an" adiandirdigi omiir yolunu min bir rangla toxuyub, min bir rangla iimalayib Hamlet isaxanli... Hamlet Abduila oglu Isayev... Hamlet Isaxanli... Omiir kitabi zangin oian bir insan. M i i o l l i m . A l i m . Qurucu. Yaradici. Indi isa galin Hamlet Isaxanlmin omiir kitabini qisaca da olsa voroqloyak. Fizika-riyaziyyat elmlari doktoru. Professor. 11 Diinyamn an niifuzlu elmi jurnailannda dare olunmu^ asarlarinda bir sira miiasir riyazi nazariyyolarin yaradicisi va oz adi i l a adlanan teoreniionn iniiallifi. B i r sira elmi jurnallarm va elmi macmualarin redaktoru. Darsliklar v a monoqrafiyalar muoUifi. X a z a r Uiiversitasinin tosisQisi v a rektoru. Onlarla niifuzlu beynalxalq ta§kilatlarin iizvii. Y u s i f Mommadaliyev vo Beynalxalq Q l o bal Kcyfiyyat Menecmenti miikafatlari laureati. V a nahayat... "Tazadlar" adli poetik toplunun miiallifi. Aparici - aktyor llham Bsgarov "Tazadlar" kitabmdan bir yarpaq - " D i i y m o c i y i n olaydim" §erini ifa edir. Soz "Tazadlar" kitabinin redaktoru vo on soziin muellifi, falsafa elmlari doktoru, professor Carnal Mustafayeva verilir. Carnal Mustafayev: B i z i m bu gozal ziyali maclisimizda haminizi samimi salamlayiram. B i z i bu gozal ziyafata 12 x e z e R toplayan manovi isteyimiz, §er8, sanete mehebbBtimizdir. Ssmod Vurgunun hBmi§9 xalirlanan bir kelamini yenidan dile gatirmak istayiram: Bizde §er do var, sonot do vardir, Sairo, sonotd hdrmot do vardir. Bunun iiQun Hamlet Isaxanlmm manali "Tazadlar" §erlar kitabmm taqdimati alqiglanmaga layiq bir tadbirdir. B u miinasibatla Hamlet miiallimi samimi tabrik edir, ona an xo§ arzulanmi bildiriram. "Tazadlar" artiq §ersevar oxuculann diqqotini calb edib. Onun ehtiva etdiyi §erlardan bazilarina musiqi bastalanibdir. B i r netjasini isa xarici dillarda saslandiriblar. E y n i zamanda §erlar Canubi Azarbaycanda da diqqati ozvina calb edib. Bas hamin kitabm bu qadar geni§ aks-sada dogurmasim §artlandiran nadir? B u suala qisaca cavab vermak olar. M i i x t a l i f janrli §erlarda badii axtari§larin, poetik fikrin orijinalligidir. Burada mahabbatdan ba§lami§ diinya miiammalarina qadar movzularm tacassiimu, mana, uslub xiisusiyyati farqlanir. Hamlet muallimin yaradiciliq sirrini neca agmaq olar? Hamlet Isaxanli az sozda vaznli fikir ifada etmak ustaligma malik §airdir. Onun ma§hur riyaziyyatQi, tahsil qurucusu oldugu diinyaya ballidir. Indi isa badii ictimaiyyat onu §air olaraq tanidi. Hamlet miiallimin kitabmm adi "Tazadlar"dir. Movzularm i§lanmasi va segilmasi haqiqi manada dunyamn miiammalanni, hayat haqiqatlarinin tazadlarini QOX yax§i ifada edir. x a B 9 R 01,12.2001. N115 Gol eyhoyat, homdomimson, Horn domimsoB, ham qomimson, Qox du§undum, noson, kimson, Ol gekmodim bu xulyadan, Ba§ agmadim bu dunyadan. Hamlet miiallim haqiqatan haddindan artiq hassas, haddindan artiq zarif, insana, tabiata qaygike§ bir §axsiyyatdir. Y a q i n o, tabiatin qoynunda boyiidiiyuna gora beladir. Tabiatda olan tazadli, faciali hadisalarin oziinii daxilan ya§amaq boyiik insani keyfiyyat, ham da §airUya maxsus zariflikdir. Belaca, tazadlar, tazadlar... Kitabin biitiin mazmununu va falsafi mahiyyatini mahz tazadlar ta§kil edir. B i r daha Hamlet miiallimi tabrik edir, Hamlet miiallima cansagligi arzu ediram, ham tahsil quruculugunda, ham elm yaradiciliginda, ham da §er yaradicihginda ugurlar dilayiram. *** Meclis da vain edir. Soz aparicilanndir: Hamlet Isaxanli yalniz tadqiqatQi deyil, ham da ta§kiIatQi alimdir. E l m va tahsil ta§kilatQisi, qurucusudur. O, kegmi^ S S R i - d a ilk ozal va ingilisdilli universitani yaratdi. i Banzarsiz bir tahsil ocagidir X a z a r U n i versitasi. E l m , tahsil, bilik, madaniyyat, mahabbat danizidir X a z a r Universitasi. O z himni, ramzlari var " X a z a r " i n . " X a z a r Universitam" adh mahninin musiqisi gorkamli 01.12.2001. N115 X9Z8R X8B8R bBstakanmiz, xalq artisti Ramiz Mustafayev V9 Vasif Adigozelovun, sozlari isa albatta, Hamlet isaxanlmmdir. XdZddmin sahilindd, szenidtli Bakimda Dunyamiza §dfog sagarXezer Universitdm. Ser, s&Ddt, insaniyyet ddrsldrinddn pay veror, Kainatm sinin agarXezer Universitam. Olkamizdan Q O X - Q O X uzaqlarda - Avropa v a Amerikada boyiik niiftiz sahibidir, adi hormatla Qakilir " X a z a r " i n . Yiizlarla xarici alim v a miitaxassislarin dars dediyi bir elm mabadidir X a z a r Universitasi. M i i a l l i m v a talabalari dunyani dola§ir "Xazer"in. "Xazar" miixtalif dillarda - Azarbaycan, fars, arab, fransiz, rus, gin, ispan, ingilis dillarinda sarbast dani§ir. Bu maqamda Hamlet Isaxanlmm X a z a r U n i versitasinin miiallimlari tarafindan miixtalif dillara tarcuma edilmi§ " X a z a r i m i n soraginda" §erini talabalar ustaliqla ifa edirlar. Sonra X a z a r Universitasinin xoru " X a z a r i min soraginda" (sozlari Hamlet Isaxanlmm, musiqisi Ramiz Mustafayevindir) mahnisini ifa edir, talabalar vals oynayirlar. *** Apancilar Hamlet Isaxanlmm rUbailorini oxuyurlar: • Ba§qa fozalarda gordiim yerimi, •" Aglatdim, sizlatdim ^erpdrimi. Aghn gozii Slgub-bigmesin deya, fgimdo gizlatdim §erlorimi. Qayda yaradanam, qayda pozanam, Sufiyem, Dorvi^om, Deli Ozanam. Sairlik sevdasi yoxdur ba§imda, Mdhdbbat co§anda §eryazanam. 13 Hamlet Isaxanli sazli-sozlii Qarayazida goz aQib diinyaya. Qarayazida parvari§ tapib, ilhamimn odunu bu ocaqdan alib. Dordiincii sinifdan §er yolunun yolQusudur Hamlet Isaxanli. Hisslarini, duygularini, qalbindan siizuliib galanlari ag varaqlara koQurub. Serlar duziib-qo§ub. Hardanbir nasr yazib, hardanbir dram... Dare etdirmayib §erlarini. Sair olmaq istamayib. Yaratdiqlarini ne^a illarda iireyina, urayini isa §erlarina yazib. Konliinii §era verib, misra-misra, damladamla yazib-yaradib o. B u damlalar axib sellara-sulara - "Tazadlar" adli poetik topluya gevrilib. Nahayat k i ...yaxinlann, dostlann xahigi i l a "Tazadlar" kitabi i§iq iizii goriib. Saysiz koniillari hayacanlandirdi bu sanat incisi - "Tazadlar" kitabi. Zangin poeziyasi var §airin. Ce§idli movzulardan soz agilir bu kitabda. Soz diinyasi mahabbat havasi iiste koklanib Hamlet Isaxanlmm. Saf mahabbat mahak da§idir onun yaradiciliginin. Hamlet Isaxanli §erlarinda sevgi! Hamlet Isaxanli ba§dan-ba§a sevgidan yogrulub k i , §air olub. M a h z "Sani sevdim QOX sadaca" §eri da bu xamirdan kiindalanib. Hamlet Isaxanli ilhamina qanad taxan, onu bela gozal §erlar yazmaga sovq edan, §er yolunda ona qol-qanad veran xanimi N a i l a isayevadir. Har dafa qalbini, iirayini sindiran zaman §erla onun urayini alir, konliinii ox§ayir Hamlet Isaxanli. xez9R xasap 14 O, bu §eri de mahz N a i l a xanima hasr edib. Naila xanim da §era musiqi bastalayib. "Sani sevdim QOX sadsco" §ermi Lalazar xanim ifa edir. Sonra "Sani sevdim QOX sadaca" ferine Naila xanim Isayevanin bastaladiyi mahnini gozal, §irin nagmalari ila iiraklari riqqata gatiran IlqarMuradov ifa edir *** Aparicilar Hamlet Isaxanlmm rubailarini oxuyurlar: Duneni ya§adim, dunanda bitdi, U§aqliq qaygilar dinanda bitdi. Qisqancliq, Qilgmliq dolu sahnalar Omrumuzpayiza donanda bitdi. Gozallik seyrino dalmaq uQiindisr, Mahabbat iirokda qalmaq iiQOnduT. Hayat harakotdir, galib-gedandir. dmalhayatdan bac almaq ugundur. *** Soz millat v a k i l i , §air Zalimxan Yaquba verilir. Zalimxan Yaqub: Boyiik §airimiz Nariman Hasanzada deyir: Sanatda na OIQII, na sarhad olur, Birqelbin sasinimin qalbyayanda. Millet vataninda nabalad olur, Oz boyiik oglunu tanimayanda. B u ax§amki maclisin badii dayari, poetik Qakisi, falsafi yiikii, i§igi, ozayi, mahiyyati onunla baglidir k i , Azarbaycan xalqinin QOX maraqli, Q O X i§iqli ziyalilari poeziya adh miiqaddas i§igin atrafma topla§iblar. OguUar 01.12.2001. NHS var k i , oziimuzii oziimiiza tanidir, ogullar var oziimiizii ozgalara tanidir, ogullar da var k i , ham oiiziimiizii oziimiiza, ham da oziimuzii ozgalara tanidir. Hamlet ozuniin boyiik elmi potensiali i l a , riyaziyyatimizda yaratdigi poeziyasi i l a , poeziyasinda yaratdigi gozalliyi ila, "elmsiz ^er, asassiz divar kimidir" deyan m6hta§am, ulu Fiizuli babasinin vasiyyatina miiqaddaslikia amal elayan, xalqimizin qalbinda heykalla§an, adi diinyada faxrla Qakilan, elmi faaliyyati naticasinda Baki kimi bir §ahari riyaziyyat elminin markazina Qeviran, hamimizin sevdiyimiz boyiik bir §axsiyyatdir. M a n 6z-6ziima bazan sual veriram. Hamlet babasi Isaxan ki§i haqqinda boyiik bir tarixi harakatla bagh QOX m 6 h t a § a m bir asar yazdi. Hamlet biitiin diinya riyaziyyatQilarmi heyratlandiran gozal riyazi asarlar yazdi. Hamlet Azarbaycan iiQun, ham da ozu iiQiin §ah asar olan, X a z a r sahilinda "Xazar"a Qevrilan bir ali maktab yaratdi. Hamlet bu ali maktabin iQarisinda boyiik elmi potensiala v a badii dayara malik boyiik elm diinyasi yaratdi va Hamlet biitiin dillari X a z a r Universitasina gatirib, X a z a r Universitasini Azarbaycanin §axsinda butun dillarda dani§dirdi. Sual veriram: halalik QOX az omiir ya§ayib Hamlet, bu e§qi, bu enerjini, bu ilhami, bu sevgini, bu vaxti haradan alir Hamlet? Cavabini harda tapim, manim qarda§im?! U§aqliqdaki o QaraxaQ yaylaqlarinda, Ba§keQid yaylaqlannda, Sir-§ir bulagin ba§inda agsaqqallarla, ozanlarla daglarda, da§larda, eniglarda, yoxu^larda, a§irimlarda, baralarda, gadiklarda gazanda, 01.12.2001. N115 X e Z 9 R tabietin gozslliyini seyr edanda aydin olur k i , Hamlet Isaxanli tobioti oz varligina neca koQurmii^diir va bu giic haradan galir? B u giic Azarbaycan torpagindan, Qarayazi torpagindan, Borgali torpagindan galir. B u guc sagliginda afsanala^an, qirmizi imperiyaya sina garon babasi Isaxan ki§inin mardliyindan galir. Onun Qaryazi, Borgali, Azarbaycan torpagina, turkiin ruhuna miiqaddas mahabbatindan galir. M a n i m aziz qarda§im, maclisa baxanda Azarbaycanin faxri olan na qadar boyiik §axsiyyatlar goriiram. Bunlarm har biri ayriliqda Azarbaycan tarixi iiQiin bir inki§af marhalasidir. Birdan-bira bu qadar adami bu maclisa yigmaq ozun uQiin, torpagm iiQiin, xalqin iiQiin, sani yetiran ocaq iiQiin QOX boyiik bir garafdir. Soziimii babam Fiizulinin sozlari ila bitiriram: ^ Elmld, edabld tapilar §ewf, Mirvah olmasa no lazim sddef? Elmini da opiiram, adabini da opiiram, §arafini da opiiram, kitabmi da opiiram. "Sani sevdim QOX sadaca". Samad Vurgunun " E l bilir ki, san manimsan!" sozlari sada v a gozaldir, hamtya tani§dir. 15 X 8 B 9 R A n a mahabbati, ana sevgisi ozunamaxsus boyalarla naxi§lanir Hamlet Isaxanli ^erlarinda. Sanki bir rassam gozu i l a poetik bir tablonu xatirladir bu §erlar. **Susma, dani§, ay ana!" §erini tibb elmleri fakultesinin t&lab&si Aygun Huseynova ifa edir. *** Soz §air, amakdar elm xadimi Nariman Hasanzadaya verilir. Neriman Hessnzada: M a n bu moclisda Qoxdan gormadiyim samimi adamlan goriiram. S i z na gozal insansmiz, Hamlet miiallim! Sizinla iizbaiiz oturan, Sizin dogmaniz olan Camal miiallimin gozal bir sozii var: "Ziyalilar arasmda bir nafas yaxinligi var, o da soyuyur". Siz qoymursunuz onu soyumaga. Buradu oxunan §erlara, manim sizinla g6ru§larima gora oziimii xo^baxt sayiram. insani insan mualica edinni^, biza darmanlar lazim deyil, xastaliyi mualica etmak ugiin bela gorii§lar, bela mii nasi bat lar, poeziya kifayat edir. Darman iQmak avazina bela adamlarla g6rii§maya Qali§in, bela §erlar oxuyun. M a n i m §air dostum Zalimxan QOX gozal "Dedim-dedi" §enni aparicilar ifa edirlar dedi, babaniz Isaxan Qarayazida boyiik bir Hamlet Isaxanli axtara-axtara §erin §ahrah usyan qaldirib. B i z da orada b6yiimii§iik, yoluna galib Qixib. Onu bu yola aparan cigirlari Qarayazida. B i z tarciimeyi-halda manan ozii salmi§dir. qohumuq, dogmayiq, Hamlet miiallim! Sizin 6 z allari i l a , ilhamli sozu, §erlari i l a , "Ana" §eriniz anaya yazilmi§ an samimi giiclii §air fantaziyasi ila... §erlardan biridir. Gozal §erlar yaradir ilhamimn odu i l a , 9ksar §erlari oxumu§am. Hamisi xo§uma §era Qevirir iQinda saslanan hazin nagmalari. galir. Camal Mustafayev QOX dogru deyir, bu Bunu "Etiraf' §eri da tasdiqlayir. poeziya folsafi poeziya, qam poeziyasidir. Siz "Etiraf §erini Isaxan Isayev ifa edir. §erlarinizda riyaziyyatin poeziyasini aQirsmiz. 16 xazaR xaeap Adam Sizi tez-tez gormak istoyir. A d a m var, hcQ bir dafa da gormayi arzulamirsan. A m m a Sizinla gorii^makdan, dani§maqdan doymaq olmur. B i z i m iirayimizin sigala ehtiyaci var, Hamlet miiallim! B i z i bu sigal, bu mehriban munasibat ya§adir. Sizin diinya miqyasmda ali riyaziyyat sahasindaki ugurlarmiz mani heyran edir. S i z yeni hadisasiniz, yeni meynasiniz, yeni bir Qinar agacismiz, yeni bir bitkisiniz Azarbaycanda, ma§allah! M a n bunu ba§qa ciir ifada eda bilmiram, Hamlet miiallim. Siz neca sada, neca da alicanabsimz! B u yaxmlarda b i z Hamlet miiallimla bir maclisda idik. O maclisa Beynalxalq Elmlar Akademiyasmm prezidenti da galmi§di. Hamlet Isaxanli hamin akademiyaya haqiqi iizv segildi. Hamlet o qadar sadadir k i , orada goza goriinmiirdu. Siz dahisininz, adilikda boyiiksiiniiz, insanparvarsiniz, insansevarsiniz, Hamlet muallim. Belinski deyir k i , Sekspirin Hamleti sarayda ne bir i§ gora bilir, na gevrili? eda bilir. Hamletin sahvi ondadir k i , o langiyir. Urayimda b i z i m Hamlet muallimin §anina bir §er yarandi: Sekspir dahidir §Bksiz-§ubbBsiz, Hamleti Hamletd benzor yaratdi. Lakin langimedi Borgali prins, Xazer sabilinde "Xazar"yaratdi. Hamlet miiallim, na yax§i k i , siz §er yaza bilirsiniz. Bela adamiann §er yazmagi gozal bir igdir. N a yax§i A l l a h iirayiniza i§iq sahb, §er yazirsimz, Hamlet miiallim. Bela olmasaydi, S i z i tez-tez gormazdik. M a n 01.12.2001. NHS QOX §adam k i , manim yanimda siz varsiniz. M a n oziimu Camal muallimin yaninda, Sizin yaninizda xo§baxt hiss ediram. M a n sizin §eriniza, insanhginiza, dostlariniza, universitaniza da vurgunam. Hamlet miiallimin X a z a r Universitasi alamda ma§hurdur. tlk dafa X a z a r Universitasina galirdim. Y o l d a soru§dum k i , haradadir X a z a r Universitasi? Dedilar gedin a§agi, an gozal bina gorsaniz, o X a z a r Universitasi dir. Siz har §eyi gozal gorursunuz. S i z yiiksak saviyyali alimlari, miiallimlari, miitaxassislari oz ba§iniza toplayibsiniz. B e l a yiiksak saviyy a l i miitaxassislar hayatda tazadlara rast galacaklar, Hamlet miiallim. Siz tamiz, saf insanlar yeti§dirirsiniz. Ancaq onlar bu hayatin tazadli miihitina uygunla§a bilmayacaklar, Hamlet muallim. Sizda ata-babalardan qalma boyiiya, kiQiya hormat var, Hamlet miiallim. M a n Camal miiallimin yaninda oziimii kigik hesab eladiyim kimi, san da bizim yanimizda oziinii kiQik apanrsan. Hamlet, var ol, manim azizim! *** Soz apancilanndir: Qazalyonlu yazilarda da qalamini sinayib Hamlet Isaxanli. Satirlari mugam listiinda oxunur onun. HcQ kasin a l apara b i l m a d i y i , adi diinyamn hay-kiiyiindan, tantanasindan, dabdabasindan, yalanindan uzaq ulvi bir bucaq - §airin taklik dunyasi... "Tak qalmaq istayir^m" §erini tibb elmlari fakiiltasinin talabasi Nubar Memmadova ifa edir. xezaR xeeap 01.12.2001. N115 X e z o r Universiatsinin miiellimi Firangiz Nasirovanm ingilis dilina Qcvirdiyi bu §eri Xazar Universitasinin mazunu Perviz Tehmezov'xf-d edir. Laldzarxanim is9 ''Dunya"§eriniifa edir. Hamlet Isaxanlmm " B a § agmadim bu dunyadan" §erina Elza Seyidcahanm bastaladiyi mahnmi bastakar - muganni Elza Seyidcaiian ifa edir. hliam Osgorov "Mociizs gecd" §erini ifa edir. Hamlet Isaxanli poetik tarciimaya hasr edib yaradicihq faaliyyatinin bir hissasini. O, V . A . Jukovski, F. I.Tutgev, A . Fet, N . S. Qumilyov, A . Axmatova, S. Yesenin kimi §airlarin asarlarindan niimunalari dilimiza Qevirib. Onun tarciimalarinda ana dilimiizin §irinliyi boy gostarir har misrada. Hamlet Isaxanlmm tarcuma etdiyi F.I.TutQevin "Son mahabbat" §erini humanitar elmlar fakiiltasinin talabasi Fariz MemmedovHa. edir. Laldzar xanim "Dumalar" §erini ifa edir. *** Saz iistiinda, saz havasi ovqatindadir Hamlet Isaxanli poeziyasi. Onun §erlari agiqlan cu§a gatirir, telli sazi dillandirir. Karvan IcoQiir, yola salmaq vaxtidir, Kusmu§dm, koniumu almaq vaxtidir. Lay las 1 askikdir nazik dmriimun, Qal, a§iq, gal, qarda§, galmaq vaxtidir. X a l q mahnilarimizin, mugamlanmizm avazsiz ifaQisi, xalq artisti, X a z a r Universitasinin miiallimi Arif Babayev Hamlet Isaxanliya ugurlar arzulayir v a onun "Oldu" qazalini mugam iista oxuyur. 17 Sevimh miigannimiz, amakdar artist Brilyant Dada§ovaya soz verilir. O, deyir: " M a n Hamlet miiallima v a N a i l a xanima ugurlar arzulayiram. Hamlet miiallim, Naila xanim, S i z QOX gancsininz, Sizin bir-biriniza mohkam, samimi mahabbatiniz var. A l l a h sizi bir-biriniza QOX gormasin! M a n bu maclisda i§tirak edan boyiik v a hormatli sanatkarlarimizi, A r i f Babayevi, Oqtay miiallimi salamlayiram. M a n bilmiram sizdan sonra sahnada neca oxumaq olar, na oxumaq olar?!" Sonra o, Hamlet Isaxanlmm sozlarina N a i l a xanim Isayevanm bastaladiyi " L a l a " mahnisini ifa edir. Brilyant xanim sozunii davam etdirerek deyir: "Hamlet miiallim, indi isa man siza V a qif Garayzadanin xastaxanada sizin sozlariniza bastaladiyi v a hcQ bir yerda oxunmayan yeni bir mahnini siirpriz etmak istayiram". Brilyant Dada§ova Hamlet Isaxanlmm "Hicran" §erina V a q i f Garayzadanin bastaladiyi mahnini, sonra Hamlet Isaxanlmin sozlarina, Naila xanim Isayevanin bastaladiyi 'TnciQiQayi" mahnisini oxuyur. X a z a r Universitasi raqs ansamblimn qizlan "InciQiQayi" raqsini ifa edirlar. Soz yaziQi Vidadi Babanliya verilir. Vidadi Babanli: B i z garak, xalq dili i l a desak, goziimiiza su verak. Sizin ilk kitabimzin taqdimat marasiminin bela tamtaraqla, bu cur §an-§6hratla kcQmasi bizim iiQiin farahdir. B i z farahlanirik k i , bizdan sonra sanata galanlarin bela muvaffoqiyyati var. B u Sizin uzariniza bir az da boyiik masuliyyat qoyur. Masuliyyat qoyur k i , Sizin i l k kitabimz bela §6hratla taqdim 18 xazaR xaeaR 01.12.2001, NHS olunursa, Siz bundan sonra daha yax§i yazasiniz. Bunun Sizin elmi yaradiciligmiza xalol gotirib-gBtirmayBceyini deye bilmoram. A r z u ediram k i , i k i qo§a qanad kimi har ikisi Sizi daha yiiksaklara qaldirsm. H a m elm sahasinda, ham poeziya, §er, sanat sahasinda Siza ugurlar arzulayiram. M a n bu maclisda bir §eya qibta eladim k i , bir ailanin qismatina i k i istedad du§ub: §air, ahm v a bastakar. Bela hadisaya man hala tasadiif etmami§am. Dogrudan da, N a i l a xanimin bastaladiyi mahniiari e§idanda adam iftixar hissi kcQirir. Sizin har ikiniza cansagligi, yaradiciligmizda boyiik ugurlar arzulayiram. A r z u ediram ki, tesin "Don Kixot" asarini miizakira edib deyirlar k i , axi neca olub k i , biitiin diinyada bu qadar ma§hurla§ib? Nahayat, bela qarara galirlar k i , Don Kixot ela bir obrazdir, ela bir insandir k i , agar min ilda Don Kixot kimi 10 nafar adam diinyaya galmasa,. dunya ya§amaz Hamlet miiallim, manim azizim, Siz da qeyriadi adam kimi diinyaya galibsiniz. M a n Sizi tabrik ediram, ailaniza xo§baxtlik arzulayiram, xalq mahnilarindan ibarat yeni diskimi Siza bagi§layiram. Kitabinizi taza aldigim iigiin onunla birba§a bagli musiqi nomrasi taqdim eda bilmiram. Sagliq olsun! M a c l i s i n sonunda soz §aira - Hamlet isaxanliya verilir. Hamlet miiallim, Sizin galacak kitablarimz daha geni§ maclislarda taqdim edilsin, oxuculann iirayina yol tapsin. E l m d a boyuk nailiyyatlar qazandigimz k i m i , sanatda da, poeziyada da ela ugurlar §azanasiniz! Ecazkar sasi i l a qalblari fath edan xalq artisti Alim Qasimov "Ba§ agmadim bu diinyadan" mahnisini ifa edir. Soz S S R I xalq artisti Liitfiyar imanova verilir. Lutfiyar tmanov: M a n QOX §adam k i , bu maclisda i§tirak ediram. Hamlet miiallim haqqinda, onun §erlari haqqinda QOX sozlar dani§dilar. M a n Hamlet miiallimi Qoxdan taniyiram. Hamlet haqqinda bir soz demak istayiram. B i r ha§iya Qixim: hamimiz Servantesin "Don Kixot"unu xatirlay i n q . Filosoflar bir maclisa yigilirlar. Servan- Hamlet Isaxanli: M a n i m kitabimin bir balaca boyu var, amma dam dolusu toyu oldu. B u giin iiQun man bir QOX insanlara, o ciimladan sizlara bocluyam. M a n i m kttab Qap etdirmak ftkrim olmayib. A m m a hami§a §er yazmi§am. M a n ixtisasca riyaziyyatQiyam. Riyaziyyat miirakkab, darin va gozal elmdir. A m m a riyaziyyatda hisslari, sevgini, samimiyyati, kadari, qami ifada etmak miimkiin deyildir. Hayatda da insan oz iQ diinyasinda oldugu kimi ola bilmir. Insan tak oziindan asili deyil, atraf miihitdan, alamdan, dunyadan asilidir. Ona gora da §er va musiqi vasitasila insanin manavi alamina, oz IQ diinyasina ba§ vurmaq olar. Miimkiindur k i , bu sababdan da man u§aq vaxtlanmdan §er yazmi§am. Bununla yanasi dram asarlari, hekayalar da yazmigam. 01.12.2001. Nil5 ^ XezeR X8B9R B i r dafa men kand mtiollimi olan atamla Bakiya galdim. O, mani adabiyyat§unas-alim Bliyar Qarabaglmm yanma apardi. A t a m manim §era, adabiyyata havasim oldugunu, adabiyyatQ! olmaq istadiyimi soyladi. Onun zarafatla "Hamletin monoloqu"nu de" sozlarina cavab olaraq man dogrudan da sevdiyim monoloqu soyladim. A x i r d a 91iyar muallim mani tarifladi. Dedi k i , "Bala, atamn gozal sanati var, riyaziyyat. Ser, adabiyyat beladir k i , adabiyyat fakiiltasinda oxumaq lazim deyil. Ser yaza bilirsansa, yaz, riyaziyyatQi olmagm buna heQ bir maneagiliyi yoxdur". M a n da riyaziyyati QOX sevdiyima gora bu ixtisasla ma§gul oldum. M a n a hami§a ela galib k i , §er yazmaga manavi huququm yoxdur. Ciinki miitalia etdiyim boyuk, klassik § a i r l a r i m i z d a n , masalan, Samad Vurgundan va bu giin maclisimizda i§tirak edan ma§hur, pe§akar §airlardan sonra §er yazmaga adam casarat etmir. Kitabgamm on tarixi haqqinda bu qadar. Sonra bela oldu k i , bazi §erlar yava§-yava§ liza Qixdi. Serlarin bazilarina Ramiz Mustafayev, V a s i f Adigozalov, Naila xanim musiqi bastaladilar. Sanatkar dostlar bazi §erlari televiziyada oxudular. Serlar iiza Qixandan sonra manim va bu maclisda ayla§an bir dasta insanin manavi atasi olan hormatli Camal Mustafayev §erlarin gap olimmasini maslahat gordu. • . M a n QOX utandim, ela indi da utaniram. Camal muallimin takidi naticasinda va N a i l a xanimin istayi va amoyi i l a $er!ar 19 yigilmaga ba§ladi. Sonra mana redakta uQiin verildi. M a n §erlari qisaltmaga ba§ladim. Ser hiss, hayacandi. C o x qariba i§dir §eri redakta etmak. Hassi, ehtirasi aglin siizgacindan keQirmak. Ser taravatini itira bilardi. Qalmi§dim bela. Sonra Qapdan Qixanda dostlarimdan bazilari dedi k i , avvalki variant daha yax§i idi. Carnal muellimd. Nails xanima, bilavasita kitabin na§ri iizarinda Qali§an insanlara: Isaxan Isayevd, Fuad Ofondiyevd, Azarbaycan dilinin ke§iyinda duran Elza Ismayilovaya, Xezer Universitdsi nd§riyyati dmdkda^larma, Zakir Nabiyevo, dizayuQi-rassam Raiig Obdulrobmanova ta§akkurumu bildiriram. Tasadiifi deyil k i , kitab Na§irlar Assosiasiyasinin " 9 n yax§i dizayn" nominasiyasi uzra qalib adina layiq goriildii. Har asarin, har hekayanin oz ya§ami, hayat tarixQasi var. B u hekayanin - "Tazadlar" kitabmm ba§langici - dogumu barada na deya bitaram? M a n §eri aslinda oxucular iiQiin yazmami§am, onlar iigiin nazarda tutmami5dim. O z hisslarimi hardanbir, ilhama banzarbir §ey galanda, samimi §akilda ifada etmi§am. M i i x t a l i f formalarda: sarbast, qo§ma, qazal, riibai, bayati va s. B g a r na§r fikri Camal miiallima maxsusdursa, §erlarin yayilmasi sanat dostlarima maxsusdursa, masuliyyat oz uzarimdadir. Biitiin uygunsuzluqlar, noqsanlar, standartlardan kanara Qixmalar manim amalimdir. Ser va mahni, poeziya va musiqi! B u giin an gozal izdivacin §ahidi olduq. M a n har §eri, hatta sarbast vaznda olanlan, tarcumalari ziimzuna eda-eda, mahni kimi oxuya-oxuya yaziram. M a l u m xalq mahnisi, 20 xezaR xaeaR bostskar mahnisi, bir ariya, mugam, a§iq mahmsi va ya ozumiin uydurdugum sada melodiya ita... M a n burada i§tirak edan gorkamli incasanat xadimlarina bazi §erlara musiqi bostaladiklarina va yazilmi§ mahnilari ifa etdiklarina gora miimatdarhgimi bildiriram. Ser beladir k i , musiqila birlaganda tamam yeni ruh alir, ba§qa §5kilda meydana Qixir. Duzdur, onda §er oz yaradicisindan — §airdan uzaqla§ir, bastakarm malma Qevrilir. A m m a o, bastakarda da QOX qalmir, tezlikla muganni ifa edir va miiganninin repertuarinda yer tutub onun halal mahna Qevrilir. B u cahatdan da manim baxtim gatirdi. Azarbaycanin QOX istedadli bastakarlari §erlara musiqi yazdilar, onlar ifa olundu. Musiqiya qida veran §er yazmaq ozii xo§baxtlikdir. B u yerda bir arab yaziQisinm bir hekayasinin qisa mazmununu sizin nazariniza Qatdirmaq istayiram: o deyir k i , bir giin avtobusda yol gedirdim, gordum k i , qabaq siralarda bir gozal qiz oturmu§dur. Y a n torafdan ona baxirdim, o isa mani gdrmiirdii. M a n onu ba§danayaga siizmaya ba^ladim. X a y a l mani uzaqlara apardi. Sanki xayalimda manim allarim daraq olub onun saQlarmda gazirdi. Xayalimda bu qiz daha da gozalla^di. B u zaman onun yanmdaki adam durdu, du§dii. M a n qeyri-ixtiyari yrimdan qalxdim k i , gedim onun yaninda oturum. B u damda onun ozu ya§inda bir cavan oglan mani qabaqlayib qizm yaninda ayla§di. Cavan oglan aylagan kimi bir kitab Qixartdi va ba§ladi 01.12.2001. NHS oxumaga. Gordiim k i , oglan kitabt oxumur, maqsadi qizin diqqatini calb etmak idi. Q i z da eyni tarzda kitaba baxirdi. Onlar §airin manim adimi gakdilar. Q i z dedi k i , o §airi man ^ QOX seviram. M a n bir tarafdan sevinirdim k i , man seviliram, o biri tarafdan taassiif hissi kcQirirdim, tazadli bir diinyada qaldim. Onlar dii^dular va birlikda getdilar. M a n qaldim tak... Sairin dardi, goz ya§lari ancaq ba§qalarini : dii§iindiirmak, sevindirmak iigiindiir. O noqteyi-nazardan §erin §airdan uzaqla§ib bastakar va mugannilarin va xalqin malina Qevrilmasi §airin, ^er yazanin xo^baxtliyidir. Buradaki biitiin bastakarlara, musiqiQilara gostardiklari bu diqqat iiQiin boyiik ta§akkiirlarimi bildiriram. Bnanaya gora bura Qixanda garak bir §er • oxuyasan. B i z i m QOX gorkamli i k i sanatkar — Lalazar xanim va llham Qsgarov "Tazadlar" kitabmdan §erlari Q O X gozal oxudular va talabalarimiz da §erlari QOX gozal ifa etdilar. M a n i m bu §erlari yenidan ifa etmayima ehtiyac ^ yoxdur. Yarimgiq §airlarin Q O X I U yarimQiq §erlari ~ olur. M a n bu yaxinlarda yazdigim va yanmQiq qalan bir §er var, bilmiram o bitacak, ya bitmayacak, onu oxumaq istayiram. M a n teztez dogma kanda gediram, bazan tak qalmaq UQiin, bazan dogmalarimi - anami, qarda§imi, qohumlarimi, el-obam ziyarat elamak iiQiin ora gediram. Dogma yurd hami§a mani maqnit kimi oziina calb edir. Gedib-galanda bir da gorursan k i , bir §er yarandi. E l a N a i l a xanimin 01.12,2001. N115 xezaR bastaladiyi v a Brilyant xanimin bu giin QOX gozal ifa etdiyi "Lala" §eri da keQan i l Camal muallimla Giirciistana gedarkan yolda yarandi. Y a z idi, magindan du§diik, gordiik k i , atraf lalazardi. Baxi§larda heyrat vardi, Qunki gozallik goriirdiik. Digar tarafdan bir hasrat da qalbimizi yandirirdi, zarifliya toxunmaq olmazdi. Lalani daranda gozallikdan asar-alamat qalmir... Onu da qeyd edim k i , bu §er "Tazadlar" kitabina dii§mayib, hatta gap olunmayib, amma goriirsuniiz k i , musiqi ila qovugub... Icaza verin bu yaxinlarda kandimiza gedibgalandan soru"a yaranan §eri diqqatiniza gatdirim: ZiYAReT ^ Doguldugum, boy atdigim Gecalsria sevdala§ib, Saharlsri oyatdigim Dogma elda, obadayam... Qoribedir kohno adam... Sanki sski zamanlan, Agilmayan dumanlan Yarib gslmi? sas-sedayam, El8 bil ki, royadayam... Dindiriram porda-parda Oten gQniJn havasini, Hazin-hazin nagmalarda Tapdim ruhun sevdasini. k Duygu hakim oldu biza, • Sevgi ozu ibadatdir, §ukur, galdik kandimiza, Bu na gozal ziyaratdir! GiJllar tani§, qoxu tani§, Goy otiann goxu tani§, Ocaq tani§, tustu tani§, Kandin alti, ustij tan!§... Bas nadan qarib kimiyam, Vena yol gakir gozlarim? xaeeR Niya bela fikirliyam, Pari§andir nagmalarim? Omrumuzdan kegan iliar Bahsa girdi xeyiria §ar, 9yrilara ba§ aymayan Dogru yolda oda du§du, "Ogul, haqqa sigin» deyan Boyuklarim yada du§du, Canim yena oda du§du. Atam comard bir insandi, El-obaya yara§andiAgli iti, qalbi yum^aq, Tez yeti§di, tez da yandi; Bazan tale haqqi dandiAgn gakdi nega u§aq, Ruzgan sart, qalbi yum§aq. Man qapiya yeti§anda Q ar§ilardi nanam ozu. Qucaqla§ib 6pu§anda Nur sagardi qamar ijzu. ; Sinasina doya-doya, «Atam-anam sansan» deya, Dona-dona yalvarardi, Malakmisal lutfij vardi. Keganlara min-min rahmat, ' Soldu nega qaddi-qamat, Onlar geri donan deyil. Kulli-ba§ar etsa minnat, Ba§imiza yagsa nemat, Can yangisi sonan deyil, Gedan geri donan deyil. ^ Kand dursa da, ruh dayi§ib, Qara zurna goza daymir; Goran a§iq kimdan kusiJb, Saz sinada dastan demir? ' Ana torpaq, sasia bizi, TiJkanmaz ilhann ge§masi. 21 xezaR xaeaR 22 Kolga du§8n qalbimizi isidacek nagme sasi. Bu busata hay veracak Qayalardan axan su tak Saf, d u m - d u r u el nafasi. Doguldugum boy atdigim, A r z u l a r l a qucaqla§ib Oz dijnyami yaratdigim Dogma elda-obadayam. Yigilibdir xeyli adam, Bu ulfata man da §adam, Uz-gozlarda hormat, izzat, Har damlaya darya qiymat... Bu yerlara gox galmi^am, Galdikca da k6yralmi§am, Na§a qamla goru^ubdur, Sevincima xal dij§ijbdur. Ey tanndan aldigim nur, San gostaran yol dogrudur, De, kegml^danmi galmi§am, Y a man ozijm k6hnalmi§am? V 01.12.2001. Nil I Serii-nagmeli, sozlii-sohbotli toqdimat mBrasimini aparicilar bela yekunlagdirirlar: Yuxusuz gecelarin, yorgun illorin behresidir "Tezadlar" kitabi. Gargin bir omriin sehifslari var bu kitabin iQinda... Kitab §airin dogma od-ocagidir,deyirlar. Biz da bu ocaga iiz tutduq. Bu ocaqda hararat duyduq, §air urayinin oduna qizindiq. inaniriq k i , galacak gozal §erlorin miiqaddimasi olacaq "Tazadlar" kitabi. Hamlet muallim, sizin lezzatii, dadlidadli §erlorinizi gozlayacayik. Arzu edirk k i , §erleriniz kokdan, nagmelariniz avazdan dii^masin. Qoy sizin bu gerlariniz atirli gi^ak dastalarina doniib, biitun Azarbaycan torpagina sapelansin... Elza tSMA YILOVA, VahidOMdRLt Fotolar Fend QBDIRO VUNDUR