Beşliler Çemberi İlerleyişi

BEŞLİLER ÇEMBERİ İLERLEYİŞİ*
Tonal müzikteki en doğal ve en sık kullanılan armonik gelişim araçlarından olan “beşliler çemberi
ilerleyişi”, armonizasyon ve analiz çalışmalarında yol gösterici olacağı için hakkında bilgi sahibi
olmamızın çok faydası olacaktır.
Başlangıç olarak herhangi bir tonun 1. derecesinden başlayarak beşliler halinde yukarıya çıkarız.
Yazdığımız her notanın altına tonun kaçıncı derecesi olduğunu da yazarız. Örnek olarak, Do majör
tonunu ele alalım:
Chapter Seven
100
The III Chord
Harmonic Progression and the Sequence
Example 7-8
Another 5th backward brings us to the iii chord, far removed from the tonic triad.
Elde ettiğimiz bu yapının ilk beş derecesi sondan başa doğru bize beşliler çemberi ilerleyişini verir:
iii
vi
I
V
ii
Bu derecelendirme sisteminde tonun majör akorları büyük romen rakamları ile, minör akorları ise
küçük romen rakamları
ile gösterilir.
Tonun
7. compare
derecesi it
üzerindeki
eksilmişversion
beşli akoru
iseprogression
vii° şeklindein
Play Example
7-8 and
then
with Beethoven’s
of this
Beginning
theory
oftenok,
assume
that the iii
chord
is frequently encountered and
belirtilir.
I’den sonra
gelenstudents
kesik
çizgili
bu dereceden
sonra
herhangi
Example
7-9. Here
Beethoven
uses a ii 65 instead
of a ii6. bir derece akorunun
that they
shouldgelir.
be sure to include at least one iii chord in each exercise they write. This is
gelebileceği
anlamına
not at all the case, at least not in the major mode. When 3̂ is found in a major-mode bass
Repertuarda
en sık
karşılaştığımız
armonik
ilerleyişler
I. dereceye
yakın
V–I
ve ii–V–I
line, the
chord
above it is almost
always
a I6 rather
than a iii.
Theolanlar,
iii chordyani
does
occur
ocExample
7-9eserin
Beethoven,
Minuet
yapılarıdır.
Bu yapıyı
birçok When
klasik
ilk cümlesinde
casionally,
of course.
it follows
the natural bulabiliriz:
descending 5ths progression, it will go
to vi, as in Example 7-12. The III chord in minor is used more frequently and is discussed
DISC 1 : TRACK 12
further on p. 105.
07_095-113.indd 101
5/16/12 6:37 AM
L. v. Beethoven, Mi bemol Majör Menüet, WoO82, Ölçü 1-8
The VI Chord
One more step in the circle of fift hs brings us to the vi chord.
vi
ii
V
I
Put in root position, this progression illustrates an ostinato (repeated) bass pattern often
found in popular tunes. Play Example 7-10 and see whether it sounds familiar.
W. A. Mozart, Si bemol Majör Piyano Sonatı, KV 333, 1. Bölüm, Ölçü 1-4
Example
7-10
* İng. circle-­‐of-­‐fifths progression. Bkz. Stefan Kostka, Dorothy Payne, Byron Almén, “Harmonic Progression and the Sequence”, Tonal Harmony, 7th Edition, McGraw-­‐Hill, New York. Klasik Armoni I
© Oğuz Usman
1
accurate
picture
of
most often found in tonal music. However, to
I
D:
I
IV theviichord
°6 progressions
make our chart of chord functions more complete, we must include two commonly encountered exceptions to the norms discussed so far.
The IV Chord1. V–vi (the deceptive progression, introduced on p. 88)
2. iii–IV (see Ex. 7-13)
Still
missinginfrom
our chord
below the tonic. Most
Differences
the Minor
Mode diagram is the IV chord, which lies a P5
105
。
Şimdi ilk
aşamada
bıraktığımız
vii°
vemoving
IV akorlarını
da
armonik
dahil
edelim.
Th
additions
are included
in
the
following
diagram,
which
may
be
considered
complete
oftese
en,
IV hasdışarıda
a pre-dominant
function,
directly
to
V or
viiilerleyişe
, or
it may
prolong
theV ile
6. In
birliktefor
“dominant”
işlevini
vii°,
iiiadeğil
de
olacağından,
V
ile proceed
aynı
the normative
functions
keys.
Remember
that
linegrup
aftto
eriçinde
pre-dominant
areaharmonic
bypaylaşan
moving
first gideceği
to iiinormajor
iiyer
very
diffIerent
role,the
IV dotted
may
değerlendirilirler.
Tıpkı
gibi
genellikle
dominantı
olan
IV de
ileIV
aynı
the
I chordsometimes
meansii that
any
chord
may
followhazırlayıcı
it. Likewise,
when
vi uses
substitutes
temporarily
a I chord,
called
a plagal
progression.
These işlevi
common
ofiithe
aresıradadır.
sumBunun for
dışında
dominant
öncesi
alanı
amacı by
ile any
ii’yechord.
gidebileceği
gibi “plagal”
olarak
I in aIV,
deceptive
progression,
it genişletmek
might be followed
To see some
examples
marized
in
the
following
chord
diagram:
adlandırılan
bir
ilerleyişle
V
yerine
I’e
de
gidebilir.
Bunların
sonucunda
aşağıdaki
şemayı
elde
ederiz:
of this, turn ahead to Examples 8-5 (p. 117) and 8-20 (p. 126), where vi is followed by V 6
The Ichord
diagram on page 103 includes all the diatonic triads and gives a reasonably
6, respectively.
and
accurate picture of the chord progressions most often found in tonal music. However, to
make our chart of chord functions more complete,viiwe
must include two commonly en°
IV
countered exceptions to the norms discussed so far.
Common Exceptions
iii
I
vi
V
ii
1. V–vi (the deceptive progression, introduced
on p.
IV
vii88)
°
iii
vi
2. iii–IV (see Ex. 7-13)
V
ii
I
Son olarak,
ilerleyişteki
oldukça yaygın
kullanımadiagram,
sahip ikiwhich
özel duruma
Thesebuadditions
are included
in the following
may be değinmek
consideredgerekir:
complete
for the normative harmonic functions in major keys. Remember that the dotted line after
1. V–vi: V, I yerine vi’ya giderek şaşırtıcı bir ilerleyiş ortaya koyar. Bu durumda vi’dan sonra
the I chord means that any chord may follow it. Likewise, when vi substitutes temporarily
herhangi bir derece gelebilir.
for I in a deceptive progression, it might be followed by any chord. To see some examples
2. iii–IV: iii, vi’yı atlayarak IV’e gider.
6
of this, turn ahead to Examples 8-5 (p. 117) and 8-20 (p. 126), where vi is followed by V5/16/12
6
and I , ilişkin
respectively.
Majör tonlara
şemamızın son hali aşağıdadır:
Most chords function the same way in minor as in major. However, the mediant triad, so
seldom found in the major mode, is a common feature of the minor mode: it represents the
relative major key, and minor-mode music has a decided tendency to drift in that direction.
In addition, the variability of 6̂ and 7̂ will
IV occasionally
vii° produce chords of different quality and function. The iii
most important
of
these
are
the
following:
I
vi
Differences in the Minor Mode
07_095-113.indd 103
6:37 AM
V
ii
1. The subtonic VII, sounding like the V in the key of the relative major—that is,
a V of III.
2. The minor v, usually v6, after which the b7̂ will move to b6̂, usually as part of a iv6
chord.daha
The ender
minorkullanılmasına
v chord does not
haveminör
a dominant
Majör tonlarda
karşın
tonlardafunction.
sıkça rastladığımız III akorunun, bu
akorun dominantı olarak duyulan VII, yani doğal minör dizisinin 7. derecesi üzerindeki majör akor ile
The first of these possibilities is included in the following chord diagram.
hazırlanması da oldukça yaygındır. Şemamızı minör tonlara uyguladığımızda aşağıdaki sonucu alırız:
Most chords function the same way in minor as in major. However, the mediant triad, so
seldom found in the major mode, is a common feature of the minor mode: it represents the
relative major key, and minor-mode music has a decided tendency to drift in that direction.
vii°
iv
In addition, the variability of 6̂ and 7̂ will occasionally produce chords of different quali
VII
III
VI
V
° the following:
ity and function. The most important of these iiare
Differences in the Minor Mode
1. The subtonic VII, sounding like the V in the key of the relative major—that is,
a V of III.
2. The minor v, usually v6, after which the b7̂ will move to b6̂, usually as part of a iv6
6 is illustrated
AşağıdakiTh
kesit
minör
tonlardaki
VII–III
güzel
bir function.
örnektir:
e second
possibility,
v 6 –iv
in Example
7-18. Here the v 6 is clearly a
chord.
The minor
v chord
does, kullanımına
not have a dominant
passing chord that connects the tonic chord to the pre-dominant iv6.
The first of these possibilities is included in the following chord diagram.
VII
07_095-113.indd 105
III
VI
iv
vii°
ii °
V
i
5/16/12 6:37 AM
The second possibility, v 6 –iv 6, is illustrated in Example 7-18. Here the v 6 is clearly a
Mendelssohn,
Şarkılar,to
Op.19b
No.6, Ölçü 1-7 iv 6.
passing chord thatF.connects
the Sözsüz
tonic chord
the pre-dominant
07_095-113.indd 105
5/16/12 6:37 AM
Klasik Armoni I
© Oğuz Usman
2