KÖPEĞİN TEMEL DAVRANIŞ PSİKOLOJİSİNİ ANLAMAK Köpek

KÖPEĞİN TEMEL DAVRANIŞ PSİKOLOJİSİNİ ANLAMAK
Köpek eğitiminde doğru bir diyaloğ için yol arkadaşınızın davranış psikolojisini iyi derecede bilmek
gerekiyor…böylece iletişim denen şey ve tarafların birbirini anlamaları çok daha kolay olacaktır.doğru
beraberliklerin temeli daha güçlü olacağından sorunlar ve çözüm yollarına da kolayca ulaşmak
mümkündür.
Bir köpeğin davranışlarına, yapılan hareketlere karşı vermiş olduğu reaksiyonlara birçok faktör etki
eder. Bunlardan bazıları şunlardır;
a. Soya çekim
Köpeğin ataları çalışıyorsa,;yani görev köpeği olarak insanlara eşlik ediyorlarsa sonraki
jenarasyonda çalışkan ve kolay eğitilen yeni bir nesil ürer.örneğin yavrunun anne ve babası
çoban köpeği olarak görev yapıyor bu yavrunun yüzde yetmiş çok başarılı bir çoban köpeği
olacağını gösterir.
b. İçgüdüler
İçgüdü birçok köpekde doğal olarak son derece gelişmiştir,özellikle yaşantılarında
karşılaştıkları bazı durumların üstesinden kolayca gelebilirler.
c. Temel duyular
Duyma ,görme ve koku gibi çok önemli duyuları içerir.
d. Geçmişten gelen deneyimler , İnsan tarafından uygulanan değişiklikler
Gerek köpeklerin kendi aralarındaki iletişimleri gerekse insanlar ve çevresel faktörlerin
deneyimleri öğretilebilirliği önemli ölçüde etkiler.
Hassasiyet: Bu terim köpeğin belli bir etkiye karşı gösterdiği tepkinin türü ve derecesini açıklar.
Ses ve dokunma etkenlerine karşı hassasiyet birbirinden tamamen ayrı olaylardır.Bu nedenle silah
sesi köpeği oldukça rahatsız edebilir, ama aynı köpeğe dokunulsa hiç de rahatsız olmayabilir. Bazı
kişiler bir sesin tonunu veya uzaklığını uygun olarak kestiremezler ve bu sebeple köpeklerin işitme
duyularının başarılı bir şekilde kulanılmasında faydalı olamazlar. Bunlarla birlikte aynı kişiler bu
köpeğin elle idaresinde kasların güçlülüğünden dolayı son derece başarılı olabilir.
Çok hassas köpekler küçük bir dürtü ile irkilirler. Halbuki hassas olmayan köpekler böyle bir dürtüye
aldırış bile etmezler. Fazla hassas köpeklerin gösterdiği tepki çoğu kere korku veya çekingenlikdir.
Hassas olmayan köpekler ise aynı etkiye karşılık sadece şöyle bir başlarını çevirerek veya hiç bir tepki
göstermezler.Bir köpeğin çeşitli etkilere karşı gösterdiği tepkileri değerlendirmede hiç bir zorluk
çekilmemelidir ve uygulama açısından bu değerlendirme oldukça yararlıdır. insanlar köpeğinin ses ve
dokunma etkilerine karşı gösterdiği tepki hakkında zamanla kesin bir fikir edinebilir. Orta derecede
hassasiyete sahip bir köpeğin görevindeki başarısı tamamiyle sahibin maharetine kalmıştır.
(1) Fazla hassas köpekler: Eğer bir köpek belli bir dürtüye karşı aşırı bir tepki gösteriyorsa bu köpek
fazla hassas bir mizaca sahip olabilir.. Muhtemelen zekasını yararlanabilecek şekilde ortaya koyamaz.
Sese veya dokunmaya veya her ikisine karşı fazla hassas olan köpeklerin eğitilmeleri zordur. Sese karşı
fazla duyarlı olan bir köpek yüksek bir ses işittiğinde ok gibi yerinden fırlayabilir. Dokunmaya karşı
fazla duyarlı olan bir köpek ise okşandığında sanki korkmuş gibi yere uzanıp titreyebilir.
(2) Hassas olmayan köpekler: Sese veya dokunmaya karşı duyarsız olan köpekleri eğitmek zordur.
Böyle hayvanlara ödül veya uyarı vermek birşey ifade etmez. Sese karşı duyarlı olmayan bir köpek
sert bir tonla söylenen ‘Hayır’ gibi bir uyarı sözüne hiç aldırış etmeyebilir. Eğer dokunmaya karşı
duyarsız ise sahibin okşamalarına hiçbir reaksiyon göstermeyebilir.
(3)Orta derecede hassas köpekler: Böyle bir köpek sese veya dokunmaya karşı biraz hassastır. Yeterli
ve uygun bir eğitimle sesli ve hareketli komutlara istenilen şekilde cevap verebilir. Verilen komutlara
itaat etmeye hazır,istekli ve güvenilirdir.Görevdeki başarısını eğiticisinin maharet ve zekasına
bağlıdır.Yöntemli ve yeterli bir eğitim verilebilirse bu köpek görevler için ideal bir hayvandır.
(Enerji):Köpekler yanlız hassaslık açısından değil gösterdikleri güç açısındanda farklılıklar arz eder. Bir
köpeğin sahip olduğu enerji onun davranışlarından hemen belli olur. Gayret (enerji) kelimesi burada,
köpeğin bazı emirlere verdiği yanıt bakımından değil, kendi bedensel hareketlilik derecesini
keşfetmek için kulanılmaktadır.
Köpekleri gayretlilik açısından değerlendirmek diğer özellikleri açısından değerlendirmekten daha
kolaydır. Köpekler bu yönden iki ayrı kısımda toplanabilir Bazıları uyuşuk ve tembel hayvanlar olup
gerekli olmadıkça yerlerinden kımıldamazlar : diğerleri ise devamlı oynamak hareket etmek isterler.
Bu iki zıt kutup arasında orta derecede hareketli bir köpek verilen görevi gönüllü olarak yapar ancak
devamlı olarak çalışmak istemez.
köpeğin özellikle vasatın üzerinde enerjik olması beklenmez. Ancak böyle bir enerjiye sahip bir
köpeğin eğitimi bu fazla enerjiyi kontrol altına alabilecek şekilde düzenlenir. Güçsüz ve hareketsiz bir
köpeğin eğitimi nisbeten daha zordur.
Saldırganlık:Enerjik ve güçlü bir köpeğin mutlaka fazla saldırgan olması gerekmez.Genel olarak üç
türlü saldrganlık derecesi vardır;Aşırı saldırgan köpekler,az saldırgan köpekler ve orta derece
saldırgan köpekler köpek saldırganlık derecesine göre sınıflandırılmalıdır.Böylece bir köpeğin
saldırganlığını azaltmak, arttırmak veya belli bir derecede tutmak için ne gibi hareketlerin yapılması
gerektiği belirlenir.
Aşırı saldırgan köpekler : Bu tür köpekler bir tahrikciyi gördüğü zaman genellikle fazla heycanlanır,
eğitim kayışını sert çekerler,kayışının müsade ettiği oranda saldırır,havlar hatta tahrikçi gözden
kaybolsa bile havlamaya devam eder. Böyle aşırı saldırgan köpeklere karşı aşırı dikkatli olmak gerekir.
Çünkü kızdığı ve heycanlandığı süre içerisinde ulaşabildiği herhangi bir kişiyi ıssırmaya
kalkışabilir.Eğitim yöntemleri aşırı saldırganlılığı arttırmaktan ziyada, kontrol altına alabilmek üzere
düzenlenir.
Az saldırgan köpekler(uysal köpekler):Bu tür köpekler tahrikçi yaklaştığı zaman arzu edilenin tersine
hareket ederler. Olduğu yerde durur, kuyruğunu sallar, kendisini yere atar veya tahrikçiden kaçmaya
çalışır. Eğitim yöntemleri köpeğin kendisine olan güven ve cesaretini arttırmak için çeşitli uygulamalar
yapmak üzerine düzenlenir.
Orta derece saldırgan köpekler:İdeal olan saldırganlık derecesi budur. Bu köpeklerin eğitilmeleri
kolaydır. Yabancı gördüğü zaman dikkatini onun üzerine yoğunlaştırır, şüphelendiğini belli eder ve
onun üzerine doğru yürüme arzusu gösterir.
bekçi köpeklerinin çoğu bu kategoriye girer ve normal eğitim yöntemleri bu tür saldırganlığa dayanır.
Zeka:Eğitilecek köpeklerin başarısını etkileyen en önemli özelliktir. Hayvanlar arasında köpeğin zeka
düzeyi oldukça yüksektir. Bir köpeğe çok sayıda emre karşı doğru cevap vermesi öğretilebilir olağan
çalışma koşullarında 10- 12 kelime yeterlidir. Fakat bazı köpeklerin 100 den fazla komutu yaptıkları
bilinmektedir.
Bir köpeğin zekasının değerlendirilmesi öğrenme hızı ve öğrendiği şeyleri kullanma ve başarma
yeteneğiyle ölçülür. Tecrübelerden umulanın üstünde yararlanabilen bir köpek, yüksek zekalı olarak
değerlendirilebilir. Yüksek zekalı bir köpek belki sadece kendisini seven bir insan ile çalışma yaptığı
zaman başarılı olabilir. Gönülden bağlı olmadığı bireylerle çalıştığı zaman gönüllü olmayabilir ve bu
sizi asla aldatmamalıdır.anlaşabilen bu iki canlının uyumu çok önemlidir.
İsteklilik: Bu terim köpeğin sahibinin emirlerine karşı gösterdiği reaksiyonu kastetmek için kullanılır.
Bir köpeğin verilen bir emri yerine getirme şekli ve görevleri öğrenme sırasında gösterdiği çaba ve
kolaylıklar için kullanılır. Köpek bir emri doğru yaptığında veya tamamen farklı bir hareket yaptığında,
her ikisindede emri yerine getirmek için heyecanlı bir girişimde bulunuyorsa bu köpek istekli olarak
kabul edilir.
Bir köpek verilen emri yerine getirdikten sonra hemen ödül verilmiş olsa veya görevi başarıyla yerine
getirmedikten sonra hemen uyarı verilmiş olsa dahi elinden gelen bütün gayreti gösteriyorsa bu
köpek çok istekli demektir. Köpeğin isteklilik derecesinin tesbitinde gerekli zekaya ve güce sahip olup
olmadığına veya verilen görevi başarıp başarmadığına bakılmaz. Eğer bir köpeğin görevini tam olarak
yapması için görevden önce sahibin devamlı olarak dil dökmesi veya uyarıda bulunması gerekiyorsa
bu köpek isteksiz olarak kabul edilir. Köpeklerin büyük bir kısmı gerekli hareketleri mükemmel bir
şekilde yapacak yeteneğe sahiptir fakat bu yeteneklerini her zaman kullanmak istemeyebilirler.
İsteksiz köpekler görevle oyun arasındaki farkı biliyor gibi görünebilir.
Yol arkadaşınız ile her vakit gülmeniz dileğiyle .. .
Erkan dişoğlu