Dünya Bankası`nın en

Dünya Bankası’nın en
yoksul ülkeler
için sağladığı
fon
The World Bank’s Fund for the Poorest I IDA
1818 H Street, N.W.
Washington, D.C. 20433
USA
www.worldbank.org/ida
www.facebook.com/ida.wbg
www.youtube.com/worldbank
Uluslararası Gelişme Birligi
IDA hakkında daha fazla bilgi için lütfen www.worldbank.org/ida ve
www.facebook.com/ida.wbg adresini ziyaret edin.
Bu bilgiler aşağıdaki kuruluş tarafından
yayınlanmaktadır:
Concessional Finance & Global Partnerships
Vice Presidency of the World Bank
1818 H Street, N.W.
Washington, D.C. 20433
www.worldbank.org/ida
www.facebook.com/ida.wbg
www.youtube.com/worldbank
Haziran 2012
Fotoğraflar:
Cover, Arne Hoel/World Bank, Ghana.
p.2, Romel Simon/World Bank, Artık temizleme görevlileri Haiti’de12 Ocak 2010 tarihinde meydana gelen depremde yok olan yüzbinlerce evden ve binadan geriye kalan yıkıntıları
temizliyorlar.
p.3, World Bank—Vietnam’daki Sahil Kentlerdeki Sanitasyon Projesi’nin etkisini gösteren ‘önce’ ve ‘sonra’ görüntü.
p.4, Simone D. McCourtie/World Bank—Hindistan’ın Aurnagabad kentindeki bir halk toplantısı.
p.5, Stephan Bachenheimer/World Bank—Liberya’da çocuklar Dünya Bankası Küresel Gıda Krizine Yanıt Programı’nın bir bölümü olarak okulda yemek alıyorlar.
p.6, Arne Hoel/World Bank—Solar paneller Bangladeşli Shati ve Towhid adlı iki çocuğun gece ders çalışmalarını mümkün kılıyor.
p.7, Getty Images
p.8, Jonathan Ernst/World Bank—Winston Mills-Compton Gana’nın Cape Coast kentinde Mfantsipim Erkek Okulu’nda matematik dersi veriyor.
p.9, Dang Thanh Lan—Vietnam’da işçiler erozyonla mücadele için Binh Thuan Eyaleti’ndeki Mui Ne plajında bir koruyucu tampon inşa ediyorlar.
p.10, UNICEF—Somalili bir kuraklık kurbanı göçmen Kenya’nın Dadaab kentinde eğitim, aşı ve yiyecek alıyorlar.
p.11, Getty Images
p.13, Bill Lyons/World Bank—Yemen’in Sana kentindeki Kardi Okulu’nda öğrenciler yıl sonu sınavlarını alıyorlar.
p.14, Jonathan Ernst/World Bank—Gana’nın Takoradi bölgesinde işçiler termal enerji santralında bakım yapıyorlar.
p.15, Arne Hoel/The World Bank—Gana’da bir hidroelektrik enerji santralı.
p.17, World Bank—Deprem sonrası Haiti’de 210.000’den fazla çocuk aldıkları okul parası bursu sayesinde okula gidip kitaplar, sıcak yemek ve sağlık hizmetleri alabildi.
p.18, Simone D. McCourtie/World Bank—Hindistan’ın Maharashtra kentinde bir kadın işçi tarım ürünlerini sunuyor.
p.19, iStockPhoto
p.20, World Bank—Fildişi Kıyısı’ndaki eski savaşçılar yardıma gereksinimi olan gençlere yönelik iş eğitimi ve yeniden topluma kazandırma programları kapsamında silahlarını teslim ediyorlar.
Tasarım:
Lloyd Greenberg Design, LLC.
Biz Kimiz?
Uluslararası Gelişme () Birligi (IDA) Dünya
Bankasının dünyanın en yoksul ülkelere yardım
eden bölümüdür. 1960 yılında kurulmuş olan
IDA ekonomik büyümeyi arttıran, eşitsizlikleri
azaltan ve insanların yaşam koşullarını
iyileştiren programlar için borçlar (krediler adı
verilen) ve hibe şeklinde yardımlar temin etmek
yoluyla yoksulluğu azaltmayı amaçlar.
IDA, Dünya Bankasının ana borç temin etme
aracı olan Uluslararası Yeniden Yapım ve
Gelişme Bankasına (IBRD) yardımcı olur.
IBRD kendi kendine faaliyet gösterebilecek bir iş birimi olarak kurulmuş olup orta
gelirli ve kredi alabilecek ülkelere krediler ve kalkinma icin ekonomik ve sosyal
politika onerilerinde bulunur. IBRD ve IDA
aynı merkezden ve aynı personelle faaliyet
göstermekte olup, mevcut projeleri aynı sıkı
standartlara uygun olarak değerlendirirler.
IDA, 39’u Afrika ülkelerinde olmak üzere
dünyanın en yoksul 81 ülkesine yardım eden
en büyük kaynaklardan biri olup bu ülkelerdeki temel sosyal hizmetlerin sağlanması
için gerekli bağış fonlarının en büyük
kaynağıdır. IDA tarafından mali kaynak
sağlanan faaliyetler 2,5 milyar insanın
yaşamında olumlu değişiklikler yaratmakta
olup bunların çoğunluğu günde 2 doların
altında bir miktarla geçinmektedirler.
IDA son derece uygun koşullarda borç temin eder. IDA kredileri sıfır veya son derece
düşük faizle sunulmakta olup geri ödemeler
25-40 yıl arasında bir süreye yayılmakta ve
5-10 yıllık bir ödemesiz süre sağlanmaktadır.
IDA aynı zamanda borç ödemede güçlük
çeken ülkelere de hibe şeklinde yardımlarda
bulunmaktadır.
Rakamlarla…
2000-2010 arasındaki önemli IDA başarıları
3 milyondan
fazla
310
milyon
113 milyondan
fazla
öğretmen işe alındı ve/
veya eğitildi - bu rakam
Fransa’daki ilkokul ve ortaokul
öğretmenlerinin sayısının dört
katından fazladır.
çocuğa aşı yapıldı – bu
rakam ABD’deki çocuk
sayısının dört katına eşittir.
kişinin geliştirilmiş su kaynaklarına
erişimine olanak sağlandı. Su ve
temizlik alanlarında yapılan her 1
dolarlık yatırım, 8 dolar getiri yarattı.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
1
IDA uygun koşullarda sunulan borçlara ve
hibe tipi yardımlara ek olarak Aşırı Borçlu
Yoksul Ülkeler Girişimi (HPIC) ve Çok Taraflı
Borçtan Kurtarma Girişimi (MDRI) yoluyla
büyük düzeylerde borçtan kurtarma faaliyetlerinde bulunmaktadır.
IDA kuruluşundan bu yana 108 ülkede faaliyetlere destek sunmaktadır. Yıllık taahhütleri
giderek artmakta olup geçtiğimiz üç yıl içinde
15 milyar doları aşmıştır ve bunun da %50’si
Afrika ülkelerine gitmiştir. 30 Haziran 2011
tarihinde sona eren mali yıl içinde IDA taahhütleri 230 yeni faaliyet kapsamında 16,3
milyara varmıştır. Bu toplamın %17’si hibe
şeklindeki yardımlara ayrılmıştır.
Ne yaparız?
Rakamlarla…
2000-2010 arasındaki önemli
IDA başarıları
sıtma hastalığını önlemek için
33
milyon
sivrisinekten korunma cibinliği
satın alındı ve/veya dağıtıldı.
2 milyondan
fazla
dershane inşa edildi veya tamir edildi,
bundan her yıl 105 milyon çocuk
yararlandı.
2
Dünyanın en yoksul ülkeleri en acil gereksinimlerine destek olacak yeterli kapitali ozel
piyasalardan sağlamakta sık sık güçlük çekmeleri nedeniyle önemli fon kaynağı olarak
resmi yardım akışına dayanırlar.
IDA büyük farklılıkta gelişme faaliyetlerini
destekleyen birden fazla alanda faaliyet
gösteren bir kuruluş olup bunlar arasında ilk
öğretim, temel sağlık hizmetleri, arıtılmış su
ve temizlik hizmetleri, çevre korumaya yönelik tedbirler, tarım, iş ortamının geliştirilmesi,
altyapı ve kurumsal reformlar konuları
bulunmaktadır. Bu projeler eşitlik, ekonomik
büyüme, istihdam yaratma, gelir arttırımı ve
yaşam koşullarının yükseltilmesi konularında
yolu açmaktadır. IDA halen dört alana önem
vermektedir: Cinsiyet (kadin-erkek esitligi),
iklim değişikliği, istikrarsız ve çatışmalardan
etkilenen ülkeler ve krize yanıt (Daha fazla
bilgi için bu konulara ait bölümlere bakınız).
Gelişmekte olan ülkelerin karşı
karşıya oldukları sorunların çoğu sınır
tanımamaktadır. IDA bu sorunlara yanıt
vermek yoluyla saglanan mali kaynaklarin
himayesini yani amacina uygun kullanilmasini destekler, çevre ve sağlık konularındaki
endişelere destek sağlar ve bu tehditlerin
global sorunlar hale gelmelerini engeller.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
IDA’ye yapılan bağışların bir havuzda
toplanması nedeniyle belli bir amaca
taahhüt edilmemiş büyük miktarda para
kaynağının özellikle kriz dönemleriyle zor
ve zayıf ortamlarda kritik ülkelerin gereksinimlerine yöneltilmesini sağlar ve bu destek
diger kaynaklardan ilave kaynak getirmede
ulkelere yardimci olur.
Yoksulluğu azaltma politikalarının
tasarımlarını destekleyen analitik çalışmalar
IDA’nın finansal ve diger faaliyetlerini tamamlayici rol oynar. . IDA, ekonomik büyümenin tabanını genişletmek ve yoksulların
ekonomik şoklardan korunmalarını sağlamak
amacıyla hükümetlere danışmanlık yapar.
IDA ayrıca borç ödemelerini yönetemeyen
yoksul ülkelere yardımcı olmak amacıyla
yapılan bağışları koordine eder ve hibe
şeklindeki yardımların borçlarını ödemekte güçlük çekme riskine bağlı olarak
dağıtılmasını sağlayan ve bu ülkelerin borç
ödemelerini sürdürülebilmesini temin eden
bir sisteme sahiptir.
IDA gelişme çabalarını etkileme konusuna
önem verir ve sonuç elde etmede şeffaf
ve az masraflı bir platform olarak kabul
edilir. (Sonuçların ölçülmesi konusundaki
bilgileri aşağıda okuyabilirsiniz). Örneğin,
IDA tarafından 2000-2010 yılları arasında
sağlanan kaynaklar sayesinde 310 milyon çocuğa aşı yapıldı, 113 milyon kişiye
iyileştirilmiş su kaynağı için erişim sağlandı,
26 milyon kişiye yılın 12 ayı ulaşıma açık
yol temin edildi, 47 milyondan fazla insana sağlık, beslenme ve doğum kontrolü
konularında yardım edildi ve her yıl 100
milyondan fazla çocuğa daha iyi eğitim
olanakları sağlandı.
Yaptıklarımız konusunda daha fazla bilgi
almak ve bağışta bulunanların ve diğerlerinin
bizim hakkımızda söylediklerini görmek için
internet sitemizi www.worldbank.org/ida
veya www.youtube.com/worldbank adresini
ziyaret edin.
@WorldBank IDA tarafından finansman sağlanan projeler,
çoğu günde 2 doların altında bir parayla geçinen 2,5
milyar insanın yaşamında olumlu değişiklikler sağladı.
Twitter’da tartışmak için #AidEffectiveness
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
3
IDA Nasıl Çalışır?
IDA’nın fon kaynağı ve yapısı. IDA’nın
çalışmaları üyesi ve ortağı olan 172 ülke
ve bir denetleyici Guvernörler Kurulu
tarafından denetlenmektedir. IDA’nin günlük
geliştirme çalışmaları Banka çalışma görevlileri, hükümetler ve uygulayıcı kuruluşlar
tarafından yönetilir.
IBRD fon kaynaklarının çoğunu dünya mali
piyasalarından toplarken, IDA büyük oranda
ona üye olan ülkelerin hükümetlerinin
yardımlarıyla fonlanır. Ek fonlar IBRD’den
ve Uluslararası Finansman Kuruluşu (IFC)
tarafından (IDA-16’da 3 milyar dolar)
sağlanır ve daha önceden IDA’den borç
alan ülkelerin yaptıkları geri ödemelerden
kaynaklanır (IDA-16’da 14,6 milyar dolar).
Bağış yapanlar her üç yılda bir toplanarak
IDA kaynaklarını yenilerler ve politikalarının
çerçevelerini gözden geçirirler. IDA
kaynaklarının yenilenmesi en son olarak
2010 yılının Aralık ayında tamamlanmış
(16. yenilenme çalışması - IDA-16) ve 30
Haziran 2014 tarihinde sona eren üç yıllık
süreli projelerin finansmanı için 49,3 milyar
gibi rekor bir miktarda kaynak yenilenmesi
sağlanmıştır. Bağışlar IDA fonlarının en
büyük bölümünü oluşturmakta olup IDA16’nın yaklaşık %65’ini sağlamıştır (31,7
milyar dolar).
Kaynak yenileme süreci tipik olarak bir yıl
içerisinde yapılan dört resmi toplantıdan
oluşur. 50’nin üzerinde sayıda üye ülke
hükümetlerinden resmi görevlilerine (“IDA
temsilcileri ” olarak adlandırılırlar) ek olarak,
borç alan ülkelerin temsilcileri de katılmaya
davet edilerek IDA’nin politika çerçevesinin
ülkelerin gereksinimlerine yanıt vermesi
temin edilir.
Kaynak yenileme görüşmeleri esnasında
tartışılan politika raporları halka da açıklanır
ve kaynak yenileme anlaşmasının taslağı
halkın yorumda bulunabilmesi için son yenileme toplantısından önce internete koyulur.
IDA temsilcileri de i de sürekli olarak
dünyanın her tarafında Sivil Toplum Örgütleri
ile (CSO) ile temasta bulunurlar.
Bağış yapan ülkeler 2012 yılının
sonbaharındaki Dönem Ortası
Değerlendirme Toplantısında IDA-16’nın
gidişatını değerlendirmek amacıyla
toplanacaklardır.
IDA’dan Borç Alanlar
IDA’den yardım alabilmesi için herşeyden önce ülkenin
göreceli yoksulluğuna bağlı olup bunun hesaplanması
kişi başına gayrisafi milli gelirin saptanmış sınırın ne
kadar altında kaldığına bakarak yapılır ve bu sınır her
yıl güncelleştirilir.
IDA ayrıca bazı küçük ada ülke ekonomileri de dahil
olmak üzere bu sınırın üzerinde kalan ancak IBRD’den
borç almaya yeterli kredi notuna sahip olmayan ülkelere
de destek sağlamaktadır.
Hindistan ve Pakistan gibi bazı ülkeler kişi başına
düşen milli gelir düzeyleri bazında borç almaya yeterli
olduğu gibi aynı zamanda IBRD borçlanması için de
yeterli kredi notuna sahiptirler. Bu ülkelere ‘karma
standartlı’ ülkeler adı verilmektedir.
4
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
Halen 81 ülke IDA fonlarından borç alabilmek için
yeterlilik göstermektedir. Bu ülkelerde toplam 2,5
milyar kişi yaşamakta olup bu rakam gelişmekte olan
ülkelerdeki nüfusun yarısını oluşturur. Bu ülkelerde
yaklaşık 1,8 milyar kişinin günde 2 doların altında bir
miktarla geçindiği tahmin edilmektedir.
IDA’dan borç alan
ülkelerin en son
listesini
www.worldbank.
org/IDA/borrowers
adresinde
görebilirsiniz
IDA fonları nasıl dağıtılıyor. IDA’dan
yardım almaya aday 81 ülke uygun
koşullarda borç almalarını gerekli kılan son
derece acil ihtiyaçlara sahiptirler. Ancak
eldeki mali kaynaklar bağışta bulunan
ülkelerin taahhütte bulundukları miktarlar
olarak belirlenir ve bu toplam ülkelerin
mevcut ihtiyaçlarının altındadır. Bu nedenle
IDA’nın eldeki kısıtlı fon kaynaklarının borç
alabilecek ülkeler arasında ne şekilde
dağıtılacağı konusunda karar vermesi
gerekir. (Borç alanlar hakkındaki kutuya
bakın.) Fon sağlama kararları bir dizi unsura
bağlı olup, bunlar arasında ülkelerin gelir
düzeyleri ile kendi ülke ekonomilerini ve
mevcut IDA projelerini ne şekilde yönettikleri
konusundaki performans degerlendirmeleri ı
bulunmaktadır.
Borç alabilme kriterine dahil olabilmek için
ülkelerin öncelikle aşağıdaki kriterlere uyması
gerekir:
IDA kriz sırasında ülkenin ihtiyacı olan
yardımı sağlayabilmek için büyük bir
sermayeyi idare etmektedir #FoodCrisis
#FinancialCrisis #DisasterResponse
• Kişi başına düşen GNI olarak tanımlanan
göreceli yoksulluk rakamlarının
saptanan sınırın altında olması ve her yıl
güncellenmesi gerekir (2012 mali yılında
1,175 dolar).
• Piyasa koşullarında borç alabilecek kredi
notuna sahip olmayıp bu nedenle ülkenin
gelişme programlarına kaynak sağlamak
için uygun koşullarda finansman
kaynağına ihtiyaç olması durumu.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
5
IDA 2011 yılında “Ne Bulursan Bas”
(Publish What You Find) tarafından
küresel yardım konusunda şeffafflık
lideri olarak kutlanmıştır - 58 kuruluş
arasında 1. sırada gelmiştir #OpenDev
#AidEffectiveness #IATI
Bunu takiben ülkeler ekonomik büyüme ile
yoksulluğu azaltma konularında ilerleme
sağlayan politikaları uygulamaya alma konusunda ne ölçüde başarılı olduklarına gore
değerlendirilirler. Bu değerlendirme Ülke
Politikası ve Kurumsal Değerlendirme kriterleri altında gerçekleştirilir. Bu değerlendirme
uygulanmakta olan IDA projeler portföyu
performansı ile birlikte IDA Ülke Performans
Değerlendirmesi Notunu (ÜPN) oluşturur.
ÜPN’ye ek olarak, nüfus ve kişi başına gelir
de IDA dağıtımının kararlaştırılmasında
6
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
kullanılır. Bu notlar IDA internet sitesinde yer
almaktadır: www.worldbank.org/ida.
Sahra-altı Afrika bölgesinde ekonomik
ve sosyal gelişmenin hızlandırılmasının
IDA’nın öncelikleri arasında en başta
gelmesi nedeniyle, IDA-16 Anlaşması’nda
bu ülkelerin performanslarının başarısına
bağlı olarak IDA kaynaklarının en az %50’sini
almaları tavsiye edilmiştir.
Borçlandırma koşulları. Borçlandırma
koşulları gelir düzeylerine ve borç durumlarını
bağlı olarak farklı IDA üyelerine gore
değişir. IDA, IDA-16 sırasında gerçekleşen
görüşmeler ve değerlendirmelere bağlı
olarak ekonomik açıdan daha gelişmiş
ülkelere ait borçlandırma koşullarında bir
ayarlamaya gitmiş ve onlara ait borçlandırma
koşullarını bir ölçüde “sertleştirmiş” (daha
kısa vadeli ve ek faizli) olmakla beraber borç
koşullarının uygunluklarını bir ölçüde devam
ettirmiştir.
Niçin IDA?
Dünya Bankası olarak da tanınan Uluslararası Yeniden
Yapım ve Gelişme Bankası, Avrupa’nın 2. Dünya
Savaşı’nın yarattığı yıkımdan kurtulmasına yardımcı
olmak amacıyla 1944 yılında kurulmuştur. Bu girişimin
başarısı Bankanın bir kaç yıl içinde gözlerini gelişmekte
olan ülkelere döndürmesine yol açmıştır. 1950’lerde
ise gelişmekte olan en yoksul ülkelerin büyümek için
gereksinimleri olan anaparayı borç alabilmek için Banka
tarafından sunulan koşullardan daha elverişli “yumuşak”
koşullara ihtiyaçları olduğu ortaya çıktı.
Günümüzde IDA bireysel bağış yapanların
eşleştiremeyecekleri i i düzeylerde dönüştürücü etkiye
sahip bir global kuruluş olarak tanınmaktadır. IDA
aşağıdaki nedenlerden dolayı gerçek anlamda kendine
özgün bir kuruluştur:
• Talebe bağlı ve ülke bazında bir modele dayalıdır,
IDA finansmanı konusundaki öncelikliklerini ülkelerin
kendileri saptar.
• İkili ve çok-taraflı kaynakları koordine etmeleri ve
hedeflemeleri ve kısıtlı yardım kaynaklarını değişik
sektörler arasında maksimize etmeleri konularında
ülkelere yardımcı olacak son derece hayati bir platform
temin eder; yapılan her 1 dolarlık IDA yardımı ortalama
2 dolarlık ilave kaynak getirir.
• Küresel düzeyde uygulanan en iyi uygulamalara ve
sonuçlarına ait bilgiler yaratır ve bunları paylaşır.
• Belirli konulara yönelik yardımların daha etkili bir şekilde
dağıtılması için kapasite arttırımını ve önemli sistemlerin
ve kurumların geliştirilmesini destekler.
• Ulusal gelişim programları bünyesinde küresel öncelikleri destekler.
• Acil olarak desteklenmesi gereken stratejik alanlara
odaklanır: İklim, cinsiyet (kadin-erkek esitligi), zayıf ve
çatışmalardan etkilenmiş ülkeler; doğal afetler; gıda krizi
ve mali krizlere veya başka türden krizlere müdahale.
• 2002 yılından beri sürekli olarak sonuç ölçme sistemini
sürekli olarak iyileştirmektedir.
• Mali kaynaklarin himayesini yani saglanan kaynaklarin
amacina uygun kullanilmasi ve sorumluluk ölçme
sistemleri mekanizmalarini destekleyerek sürdürülebilir
ve başarılı bir yönetim sağlar.
• Hemen hemen her IDA ülkesinde bulunan personeli ile
sunulan desteğin hedefine erişmesini ve iyi bir şekilde
gözlemlenmesini sağlar.
IDA ayrıca şeffaflık konusunda bir küresel lider olup
herhangi bir uluslararası kuruluş tarafından yapılan
en sıkı değerlendirmelere tabi tutulur. Örneğin, 2006
yılında IDA merkezi İngiltere’de bulunan ve yönetim,
yardımın etkililiği ve bilgiye erişim konularında çalışan
sivil toplum kuruluşlarından oluşan bir koalisyon olan
“Ne Bulursan Bas” (Publish What You Fınd) tarafından
küresel yardım konusunda şeffafflık lideri olarak
kutlanmıştır. IDA bu endekste yardımda bulunan 58
kuruluş arasında 1. sırada gelmiştir.
Aynı şekilde, 2001 yılında Küresel Gelişme Merkezi
tarafından yapılan ve kaynak yardımı sağlayan ülkelerden ve kuruluşlardan yapılan yardımın kalitesi üzerine yapılan bir değerlendirmede IDA’nın, birkaç diğer
uluslararası çok-taraflı fon ile birlikte, yardım parasını
çok-taraflı fonların çoğundan daha “akıllı” bir şekilde
harcadıkları ve daha istikrarlı, güvenli ve zengin bir
küresel sistem oluşturma sürecinde harcanan paralardan
yüksek oranda değer yarattıklarını göstermiştir.
Ayrıca, İngiltere’nin gelişme alanındaki kolu olan
DFID tarafından yakın zaman önce yapılan çok taraflı
yardıma ait bir değerlendirmede IDA’nın sonuç yaratmaktaki yeteneklerinden ve şeffaflık konusundaki
“büyük kültürel değişiminden” bahsedilmiş ve bu
davranışı “diğer finansman kuruluşlarının izleyeceği
yüksek bir standart” olarak tanımlamıştır.
Yardımda bulunan ülkelerin mali durumlarının da zor
durumda olduğu bir ortamda, yardımda bulunan ülkelerin çok uluslu kanalları daha etkili ve başarılı bir şekilde
kullanmaları zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu kanallar
arasında IDA en önde gelmektedir.
Rakamlarla…
2000-2010 arasındaki önemli IDA başarıları
47 milyondan
fazla
118,000 km’den
fazla
kişiye (İngiltere nüfusunun üçte ikisine
eşit) temel sağlık, gıda veya halka dönük
hizmetler sağlandı.
yol yapıldı veya tamir edildi (dünyanın etrafını
yaklaşık üç defa saracak kadar) ve
134.000 km’den fazla yol tamir edildi.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
7
IDA 10 yıldır son derece güçlü bir sonuç değerlendirme
sistemine sahiptir #AidEffectiveness #Value4Money
8
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
IDA’nın başarılı
olduğunu nereden
biliyoruz?
IDA on yılı aşkın bir süredir ülkelerin büyümelerindeki ve yoksullukların
azaltılmasındaki rolünü ölçmekte olup
saglanan fonlarin gelismede ne derecede
etkili olduğu konusunda onlara bilgi vermektedir. Sonuç Ölçme Sistemi (SÖS) tüm
IDA ülkelerindeki toplam sonuçları gösterecek şekilde tasarımlanmıştır. SÖS,milli
düzeydeki yoksulluk azaltma programlarının
önceliklerini ve süreçlerini yansıtır, IDA’nın
geliştirme sonuçlarına olan katkısını
değerlendirir ve Binyıl Geliştirme Amaclari
çerçevesiyle bağlantılıdır.
SÖS ülkedeki toplam gelişmeye ait
sonuçları ve IDA’nin bu sonuçlara olan
katkısını ölçer. Bu sistem IDA-16 Anlaşması
uyarınca genişletilerek bir “IDA Rapor Kartı”
eklenmiş olup bu kart IDA’nın operasyonel
ve yönetimsel etkinliğinin göstergelerinin
üzerinde anlaşmaya varılan IDA-16 performans standartlarına olan uygunluğunu
ölçer, yeni göstergeleri takip eder ve yedi
ana sektördeki (eğitim, sağlık, bilişim ve
iletişim teknolojisi, mikro, küçük ve orta
boy girişimler, yollar, kentsel gelişme ve su
kaynakları) çıktılarıni ve sonuçlarıni rapor
eder.
IDA’nın geleceği
Günümüzün mali ortamı borç alan ülkelerden Sivil Toplum Örgütlerine kaynak temin
eden ülkelere kadar gelişme konusunda ilgili
herkes için zorluklar yaratmaktadır. Buna ek
olarak, iklim değişiklikleri, zayıf konumdaki
ülkeler ve ülkelerin gelecekteki krizlere yanıt
verebilmek için hazırlıklı olmaları gerekliliği
gibi konulara da yanıt verilmesi gerekmektedir. Her ne kadar bazı ülkelerin gelecek onyıl
içinde IDA tarafından saptanan kişi başına
milli gelir sınırının üzerine çıkması bekleniyorsa da, şurası açıkça görülmektedir ki bu
ülkeler milyonlarca yoksul kişinin yaşamakta
olduğu ülkeler olmaya devam edecek olup
büyük oranda yardıma ihtiyaçları olacaktır.
Bu ortam gözönüne alınırsa, bazı çalışma
grupları IDA’nın gelecekteki ek fonlama
mekanizmaları da dahil olmak üzere
büyüme, sonuç elde etme, zayıf ülkeler ve
IDA’nın mali sürdürebilirliğinin arttırılması gibi
konular üzerinde çalışmaktadır.
Rakamlarla…
2000-2010 arasındaki önemli
IDA başarıları
300
milyon
ders kitabı satın alındı veya
dağıtıldı – New York Halk
Kütüphanesi’ndeki kitap
sayısının 15 katı
IDA Temsilcilerinin ayrıca bu ortamda yardım
fonlarının en avantajlı şekilde kullanılmasını
temin etmek için gelişme önceliklerini
ayarlamaları gerekmektedir.
SÖS daha önce sunulan proje, ülke ve sektör alanındaki sonuçlara ek detaylar sunar
ve ülke, sektör, tema ve proje düzeylerinde
sayısal değerlendirmelere yardımcı bilgiler
ve ayrıntılar sağlar.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
9
IDA Kenya ve Etiyopya’da Somali sınırındaki bölgelerde yaşayan ve
kuraklıktan kaçan yarım milyon göçmene yiyecek, sağlık ve temizlik
hizmetleri sunmaktadır #CrisisResponse #SocialSafetyNet
10
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
IDA’nin ‘Öncü’ Konulara Odaklanması
IDA-16 kaynak yenileme süreci sırasında IDA Temsilcileri
ve borç alan ülke temsilcileri IDA’nin gelişme konusunda
sonuçlar yaratmak konusuna odaklanması ve özellikle
de cinsiyet (kadin-erkek esitligi), iklim değişikliği,
zayıf ve çatışmalardan etkilenen ülkeler ve krize yanıt
konularına odaklanması gerektiği konusunda karar
birliğine varmışlardır. Bu ‘öncü’ konuların seçilmesinin
nedeni, bunların ülkelerin hedef alınan 2015 yılına kadar
Binyıl Gelişme Hedefleri’ne erişmelerine yardımcı olmada
kritik derecede önem taşımaları ve geçtiğimiz on yıl içinde
gelişme alanındaki kazançların tehlikeye atılmamasını
temin etmektir.
Aşağıda IDA’nın bu konulara yaklaşımının ve alınan
sonuçlarına özet bir bakış sunulmaktadır.
Cinsiyet—
Kadin-Erkek eşitliliği ve
güçlendirmenin desteklenmesi
ve teşvik edilmesi
En yoksul ülkelerde cinsiyet alanındaki
eşitsizlikler kız çocukların ve kadınların
fırsatlarını büyük oranlarda azaltmaktadır.
Cinsiyet alanında eşitlik sağlanması ve kız
çocukların ve kadınların güçlendirilmesi
yoksulluk, açlık ve hastalıklarla mücadele ve
gerçek anlamda sürdürülebilir düzeylerde
gelişme teşvik sağlanması alanlarında en
etkili yöntemlerdir.
IDA cinsiyet açısından eşitlik konusunda
ülke bazında destek sağlamak konusunda
son derece özgün bir şekilde yapılandırılmış
olup, verdigi destek birden fazla sektördeki analizleri biraraya getirir ve i ve bu
çabaların uzun dönemde sürdürülebilmesini gerektirir. IDA kız çocuklarının eğitim
olanaklarına erişimini genişletmek ve
onların güçlendirilmesi için diğer fırsatların
yaratılması konularında çalışmalarda
bulunmaktadır. Düşük gelirli ülkelere
uygun koşullarda kredi temini konusunda en büyük kaynak olan IDA
kadın sağlığı ve eğitimi konularıyla
kadınların ekonomik fırsatlara
erişiminde koşulların eşitlenmesi
alanlarında son derece kritik rol
oynamaktadır.
Cinsiyet farklılığı alanındaki
anahtar göstergeler
konusundaki ilerlemeler, örneğin
kız çocuklarının
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
11
009 Children
Rakamlarla…
2000-2010 arasındaki önemli
IDA başarıları
5,8 milyon
kişinin yaklaşık 600.000
geliştirilmiş temizlik tesislerine
erişimi sağlandı. Temizlik
sağlanınca okula giden kız
çocuğu sayısında %11 artış
sağlanıyor.
okula yazılması ve bitirme oranları, annelerin
doğumda ölümlerinin engellenmesi, istihdam
gücüne katılım ve malvarlığına sahip olma
gibi faktörler de su kaynakları, temizlik,
ulaşım ve taşıma, üretim varlıkları ve mali
hizmetlere erişim konularına bağlıdır. Eğitim
ve sağlık alanlarında cinsiyet farklılıkları konusu her ne kadar bazı kuruluşlar tarafından
ele alınmaktaysa da, bunlarden çok azı
IDA’nın altyapı, özel sektör geliştirilmesi,
tarım ve finansman hizmetleri sunumu
alanındaki etkililiğine eşdeğerdedir. Bunların
hepsi kadınların ekonomik fırsatlarını
genişletmek için şart olan faktörler olup IDA
üyesi ülkelerde cinsiyet alanında eşitliğin
ilerletilmesinin temel taşıdırlar.
Sonuçlar: IDA’nın çabaları faaliyetsel alanda sonuçlar vermekte olup gelişmekte
olan ülkelerde somut etkiler göstermektedir.
Bankanın Cinsiyet Konusunda Faaliyet Planı
yoluyla desteklenen cinsiyet konusunda
farkındalığın ve teşviklerin desteklenmesi
çabaları IDA faaliyetlerine giren ekonomik
sektörlerde cinsiyet konularının daha fazla
oranda gündeme getirilmesine ve kapsama
alınmasına katkıda bulunmuştur.
IDA ülkelerinde erkek ve kız çocukları
arasındaki farklılık açısından bakılırsa, 20002010 yılları arasında ilkokula kayıt oranı
kaydolan her 100 erkek çocuğa karşı 91 kız
çocuğundan 96 kız çocuğuna, ve orta eğitime
kaydolan her 100 erkek çocuğa karşı 88 kız
çocuğundan 95 kız çocuğuna yükselmiştir.
yaklaşık 20.000 sağlık görevlisi eğitim
görüp göreve atanmış olup, bu personelin
atanması aile planlamasına erişimi arttırarak
çocukların aşılanmasını hızlandırmıştır.
IDA destekli Sıtma Kontrolünü Arttırma
projesi 2007 yılından bu yana beş yaşının
altındaki çocukların ve hamile kadınların
korunması için Benin genelinde 2 milyon
adet uzun süre etkisini sürdüren sivrisinekten koruyucu ilaçlı cibinlik dağıtmıştır. Ek
kaynaklar sayesinde 1,2 milyon ek sivrisinek
cibinlik alınacaktır.
Bu arada kadınlar ilk defa olarak elektriğe
kavuşmaktadır. Lao’da Yoksullara Elektrik
(P2P) projesi evin reisi yoksul veya kadın
olan ailelere faizsiz borç temin ederek
elektrisizlik nedeniyle para kazanamayan
ve elektrik şebekesine bağlanmak için
yeterli ekonomik gücü olmayan bu insanlara
yardımcı olmaktadır. 2008 ile 2010 yılları
arasında yaklaşık 10.000 ek ev elektrik
şebekesine bağlanmış olup bu durum bu
insanların yaşamlarını değiştirmiştir. Bu
sonuçlar bize proje tasarımı ve uygulaması
aşamalarında cinsiyet konularına duyarlı
yaklaşımların projenin başarısını ne ölçüde
arttırdığını göstermektedir.
Cinsiyet projeleri aynı zamanda iş yaratma ve güçlendirme konularını da hedef
almaktadırlar. Haiti’de Gender projects
also target job creation and empowerment. Haiti’de, fon kaynağı Cinsiyet Hareket
Planı adlı program tarafından sağlanan
Kadın Tarım Üreticileri için Ekonomik
Sağlık alanında da büyük gelişmelere
Uzbekistan’daki kadınların
Güçlendirmenin Desteklenmesi Projesi
görünmektedir. Örneğin, fon kaynağı IDA
010 Mothers
011 Disease
012
Environment
013
Partnership
ise politikalarını kadınların alınan ürün
tarafından karşılanan sağlık hizmetleri
miktarını arttırmaları, piyasalara erişimleri
Afganistan’ın kırsal kesimlerinde yaşayan
ve gelirlerini çoğaltmaları için teknik ve mali
milyonlarca insanın ilk defa temel sağlık
2008 yılında doğum öncesi hizmet
alanlarda gereken becerileri kazanmalarına
hizmetlerine erişmesine olanak sağlamıştır.
sağlandı, bu rakam 2004 yılında
yardımcı olmaya yöneltmektedir. Alınan
Hamile kadınlara sunulan sağlık hizmetleri
%79 idi.
önemli sonuçlar arasında kadın üreticiler ve
de genişletilmiş olup, 2003 ile 2008 yılları
gereksinimleri konusunda bir danışmanlık
arasında eğitimli sağlık personeli tarafından
raporu, hükümetlerin kapasite arttırımı geryapılan doğum oranı %6’dan %23’e
eksinimlerinin ölçülmesi ve kadınların tarım
çıkarken, en azından bir defa doğum öncesi
sektörüne dahil edilmesinin gözlemlenmesi
sağlık ziyareti alan kadınların sayısı da
için önproje göstergelerinin saptanması
8.500’den 188.670’e yükselmiştir. Tüm
sayılabilir.
Afganistan genelinde yarısı kadın olan
%86’sına
12
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
IDA tarafından 2008 ve 2009 yıllarında sunulan koşullu nakit
transferi programları sayesinde Yemen’de 30.000 kız çocuğu okula
gidebildi #GirlsEducation #ThinkEqual
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
13
IDA 2009-2010 yıllarında yenilenebilir enerji ve enerji
verimliliği konularındaki yatırımlarını ikiye katlamıştır
#ClimateAdaptation
14
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
İklim—
Önlenemeyen durumun
yönetimi. Yönetilemeyen
durumun önlenmesi
İklim değişmesi her ülkede yaşayan
insanların iyi bir yaşam sürmelerine yönelik ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Bu
endişenin nedeni gelişmekte olan ülkelerin
çoğunun gelir kaynağı açısından tarıma
ve iklim değişikliklerine hassas diğer doğal
kaynaklara bağımlı olmalarından ve aynı
zamanda giderek artan iklim kaynaklı riskleri
yönetmek ve iyi bir yaşam sağlamak için
gerekli mali ve teknik yeteneklere sahip
olmamalarından kaynaklanmaktadır.
IDA ülkeleri kuraklık, sel, kıyı bölgelerde
görülen fırtınalar ve tarımsal üretimde görülen değişikliklerden kaynaklanan risklerden
en fazla etkilenen ülkelerdir. Bu risklerle baş
edecek gerekli önlemleri almak için gerekli
uyarlamalar ve duzenlemeler yapılması bu
ülkelerde bugün iklim açısından karşılaşılan
en büyük zorluktur. IDA ülkeleri aynı zamanda düşük karbonlu çözümlerin planlanması
ve yatırım yapılması alanında da zorluklarla
karşı karşıyadır.
IDA ülkelerinde önümüzdeki 10 yıl için bu
önlemlerin alınmasının tahmini masrafı 2426 milyon dolar arasındadır. Bu masrafın
2050 yılına kadar 40 milyon dolara çıkması
beklenmektedir.
İklim değişikliklerine çözüm bulmak konusu
IDA’nın politika çerçevesinin en önemli
temel taşlarından birini oluşturmakta olup
bu konunun en yoksul kesimlerin varlığına
olan tehditlerin ve Binyil Gelisme Amaclarina
(MDG)’lere erişmenin artan masraflarının
bilincine varılması gerekir. Bu nedenle,
IDA bilgi, stratejik ağ, yatırım ve politik
destek konularının entegrasyonu ile başka
kaynaklardan finansman sağlamak yoluyla
iklim değişikliklerine karşı önlem alacak
gelişmeleri desteklemektedir.
Sonuçlar IDA yeni iklim finansmanı ve ortaya çıkan bilgilerin en etkili şekilde kullanarak
bir platform oluşturmak yoluyla uye ulkelerin
gelişme stratejilerindeki iklim kaynaklı risklere
yanıt verme çabalarını desteklemektedir.
Daha da önemlisi, IDA iklim değişikliği konusunda acil bir şekilde ihtiyaç duyulan mali
kaynakları bir dizi kaynak arasından bulup
temin etmek yoluyla ihtiyaç duyan ülkelerin bu
kaynakları etkili bir şekilde kullanmalarını sağlar.
Yenilenebilen enerji ve verimli enerji kullanımı
IDA ülkelerinde tehlikeyi azaltıcı tedbirlerin
temel taşlarını oluşturmaktadır. Bu faaliyetlere
yönelik temel fonlama amaçlı yatırımlar 20092010 döneminde ikiye katlanarak 103 milyon
dolardan 233 milyon dolara yükselmiştir.
İklim konusundaki bilgi ürünlerin sayısında da
artış görülmektedir. 2009-2010 döneminde özellikle iklim değişikliklerine uyarlanma ve onlardan etkilenme konularıyla ilgili 20 adet analitik
ve danışmanlık yardımı ürünü sağlanmış olup,
IDA-14 döneminde (2006-2008 mali yılları) bu
rakam yılda ortalama iki ürün idi.
Örneğin, IDA yaklaşık on yıldır Bengaldeş’te
Kırsal Elektriklendirme ve Yenilenebilir Enerji
Geliştirme Projesinde aktif olarak çalışmaktadır.
Bu proje 630.000 müşteriyi şebekeye
bağlamıştır. Bu proje şebekeden elektrik tedarik
etmenin ekonomik açıdan kazançlı olmadığı
uzak bölgelerdeki kırsal alanlarda elektriğe alternatif olarak uygulanması kolay ve az masraflı
Güneş Enerjili Ev Sistemleri sağlamıştır.
Uzak bölgelerde bulunan yaklaşık 750.000
eve ve dükkana Güneş Enerjili Ev Sistemleri
sunulmuştur. Ayrıca, bu proje kapsamında üst
talebi azaltmak amacıyla mevcut elektrik ampulleri 10 milyon enerji kullanımlı Kompakt Floresan Ampul ile değiştirilmiştir.
Deniz seviyesine yakın bir ada ülkesi olan
Kiribati’de ise IDA değişen iklim koşulları
karşısında Kiribati vatandaşlarına güvenli
su sağlamak ve kıyılarının alt yapısını korumak amacıyla Kiribati Uyum Programı
aracılığıyla çalışmaktadır. Bu program denizden koruma setleri inşa ederek ve öncelikli
alanlara fundalıklar ekerek
kıyı kesimlerde erozyona
karşı adayı korumaktadır.
Bu program 2016 yılında
tamamlandığında bundan 100.000’den
fazla insan
yararlanacaktır.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
15
Kriz—
Büyük şokların etkilerinin
azaltılması
IDA ülkeleri ekonomik ve sosyal gelişme
çabalarını baltalayacak çeşitli krizlerle ve
acil durumlarla karşı karşıyadırlar. Bunlar arasında gıda, yakıt ve mali krizler gibi
ekonomik şoklar ile kuraklık, deprem, sel ve
tsunami gibi doğal felaketler bulunmaktadır.
Sınırlı kapasiteleri, altyapılarındaki boşluklar,
sınırlı ekonomik farklılaştırma, çevresel konulardaki zayıflıklar, geniş çapta yaygın yoksulluk ve resmi güvenlik ağlarının çoğunlukla
gelişmiş olmaması gibi nedenlerle IDA
ülkelerinin bu krizlerin etkilerine yanıt verme
kapasiteleri sınırlı kalmaktadır.
verme konusundaki çalışmalarının değeri,
son 60 yılın en fena kuraklığının yaşandığı
ve yaklaşık 12,5 milyon kişinin yaşadığı
Afrika Boynuz’u diye anilan cogu dogu
Afrika ulkelerinde acikca açıkça görülebilir.
Açlık, ölümler, insanların yaşaması için
gerekli ürün ve hayvanların kaybı her tarafa
yaygındı. Bu durum ayrıca gıda fiyatlarındaki
büyük artışlarla daha da kötüleşirken göçmenlerin sayısı Afrika Boynuz’u ulkelerindeki i gıda piyasalarına ek baskı yaratmaya
başlamıştı.
Bu etkileri azaltmak için IDA, normal
IDA ülke yardım kotasına ek olarak,
Krize Müdahale Penceresi yoluyla Afrika Boynuzu’ndakiulkelere 250 milyon
dolarlık yardımda bulundu, bu yardım
IDA’nın krize yanıt verme konusunda
Banka Grubu’nun orta dönemde düzeldiğerlerine oranla sahip olduğu ana
menin desteklenmesi ve uzun dönemde
avantajları şunlardır: Kriz etkilerini kısa
kuraklıkla mücadele amacıyla yarattığı 1,88
dönemde azaltma çabalarını uzun vadeli
milyar dolarlık desteğin bir parçasıydı. Krize
amaçlarına bağlayabilme yeteneği, diğer
Rakamlarla…
müdahale finansman programı ayrıca BM
kuruluşlarla
(özellikle Birlesmis Milletler BM
Millennium
Development
Goal Icons
2000-2010 arasındaki
önemli
Göçmenlere Yardım Yüksek Komiserliği
ve Uluslarasi Para Fonu ve ( IMF) ) yakından
IDA başarıları
tarafından idare edilen 30 milyon dolarlık
ve işbirliği içinde çalışma kapasitesi, ve daha
bir yardım yoluyla Kenya ve Etiyopya’nın
önce gerçekleştirilen analitik araştırmalar ile
Somali sınırına yakın yaşayan yarım milyonuygulamada olan portföy projeleri üzerine
dan fazla insana bölge bazında gıda, sağlık
kurulu çalışmalarda bulunabilmesi.
ve temizlik hizmetleri sunmaktadır. Krize
Tacikistan’da gıda sıkıntısı çeken
müdahale kaynaklarının
006 Hunger
007 Education
008 Gendermüdahale 009 Children
010 Mothers kalan kısımları
011 Disease
2007 yılında, acil durumlara
ülke
bazındaki
çabaları
hedef
almakta
olup
projelerinin daha hızlı bir şekilde hazırlanıp
onaylanmasını sağlamak amacıyla acil
bunlara Etiyopya, Kenya ve Cibuti’deki yeni
durumlara müdahale politikasının çeraile buğday tohumu ve gübre
ve mevcut faaliyetler de dahildir. Bu çabalar,
012
Environment
013 Partnership
dağıtımından
yararlandı.
çevesi değiştirilmiştir. IDA-15’te bir pilot
ürün güvenliği ağı desteğinin yanı sıra sağlık
çalışma olan Krize Müdahale Penceresi’nin
ve iş olanakları, tarım, su, temizlik ve suya
kabul edilmesi ve IDA-16’da bu konuya
erişim alanlarında da destek sağlamaya
adanmış bir pencere oluşturulması yoluyla
odaklanmıştır.
acil durum politika çerçevesi bir finansman
mekanizması ile desteklenmiştir.
IDA’nın krize müdahale çalışmalarına diğer
71,000
011 Disease
11
milyon
kişi IDA kaynaklı sosyal
güvenlik programları tarafından
sağlanan iş ve nakit transferi
programlarından yararlandı.
IDA’nın bir kriz veya acil durumdan hemen
sonra destek verme kapasitesini arttırmak
amacıyla 2011 yılında bir Anında Destek
t Mekanizması kabul edilmiştir. Bu mekanizma, katılan IDA ülkelerinin bir kriz veya
acil durum anında IDA projeleri portföylerindeki harcanmamış kısımların bir bölümüne
erişebilmelerine olanak sağlar ve böylece
krize müdahale süresini kısaltabilir.
Sonuçlar IDA’nın krizlerin etkilerine yanıt
16
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
bir örnek olarak da Haiti gösterilebilir. IDA
burada 2010 yılındaki depremden sonra
temel idari işlevlerin restore edilmesi için
anında destek sağlamış olup, aynı zamanda gelişme alanında faaliyet gösteren
ortak kuruluşlar ile işbirliği yaparak Felaket
Sonrası İhtiyaçların Değerlendirmesi sürecinin koordine edilmesinde önde gelen bir rol
oynamıştır.
Haiti’de IDA tarafından desteklenen eğitim
programları sayesinde çocuklar parasız
012 Environmen
IDA sayesinde 210.000 Haitili çocuk parasız okula gitme hakkı kazanmış
ve 75.000 çocuğa bedava yemek temin edilmiştir #CrisisResponse
#DisasterResponse
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
17
okula gitmekte, eğitim malzemeleri ve
yemek alabilmektedirler. Depremden bu
yana 210.000 çocuğa parasız eğitim olanağı
ve 75.000 yemek sağlanmıştır. IDA’nın
yardımıyla 200.000’den fazla bina İmar ve
İskan Bakanlığı’nın sorumluluğu altındaki
hasarlı bina değerlendirme insiyatifi yoluyla
kontrolden geçirilmiştir. Bu değerlendirme
yeniden inşa planlarının yapılmasında çok
önemlidir.
IDA ayrıca 2008-2009 yıllarında yaşanan
gıda fiyatlari krizi sırasında da Dünya
Bankası’nın Küresel Gıda Krizine Müdahale
Programı ( GFRP) aracılığıyla ve acil finansman yoluyla 836 milyon dolarlık yardımla
acil müdahalede bulunmuştur. Bu program
IDA acil yardım fonu aracılığıyla yoksulların
acil gıda sorunlarına yardımcı olurken tarım
sistemlerini ve politikalarını bu tip tehditlerin
ileride oluşmasına karşı tedbir almaya teşvik
18
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
etmektedir.
Etiyopya hükümetine hibe ve kredi şeklinde
Gübre Destekleme Projesi altında 250 milyon dolarlık bir IDA yardımı olarak sağlanan
döviz kaynakları sayesinde 2009 yılı üretim
dönemi için gerekli gübre ithalatına olanak
sağlanmıştır. Bu IDA finansmanı ile 2009
yılında 510.000 ton gübre satın alınmıştır.
Nepal’de ise ‘işe karşılık yemek ve para’
programı yoluyla 168.263 kişi Sosyal Güvenlik Ağı projesi tarafından işe alınmış olup
yardıma ihtiyacı olan 28 bölgede 940.000
kişiye yiyecek sağlanmıştır. Kasım 2008
ile Haziran 2009 arasında programdan
yararlananların %94’ü yiyecek konusundaki
güvenlerinde artış olduğunu belirtmiştir.
Çatışma Sonrası:
Çatışma - Yoksulluk
döngüsünün kırılması
Çatışmalar ekonomik gelişmeyi baltalayarak
yoksulluğa neden olurlar. Kişisel güven duygusunu ortadan kaldırarak idareyi zayıflatır
ve uyuşturucu, silah ve insan kaçakçılığı
gibi suçlar da dahil olmak üzere şiddetli suç
oranı artar. Gerek ulusal gerekse bölgesel
düzeyde istikrarı bozar.
1.5 milyondan fazla insan istikrarsız
ve çatışmalardan etkilenen ülkelerde
yaşamaktadır. Bu insanlar için Binyıllık
Gelişme Hedeflerine erişmek çok uzak bir
hedeftir. Bu ülkelerdeki siyasi istikrarsızlık ve
silahlı çatışmalar sadece komşuları olan ülkelerde gelişmeyi kısıtlamakla kalmayıp aynı
zamanda göçmenlere, sınırötesi suçlara, insan kaçakçılığına ve terörizme yol açmakta,
bölgesel ve olası küresel alanda etkileri
görülmektedir.
IDA’nın bu ülkelere desteği barış sağlamak
ve devlet yaratmak amaçları taşımakta olup
bu hedefler halen Binyıllık Gelişme Hedefleri
veya ülke performans değerlendirmeleri
tarafından takip edilmemektedir. IDA devlet kurumlarının yeniden inşa edilmesi ve
insanların barış ve yapıcılık içinde yaşamaya
devam edebilmesi için gereken altyapının
geliştirmesi için gerekli finansmanı sağlar.
Borç alabilecek kritere sahip ve
çatışmalardan etkilenen ülkeler IDA’dan
özel kotalar alırlar ve IDA’nin borçtan
kurtulma programlarından büyük ölçüde
yararlanmışlardır.
IDA Haziran 1999’dan bu yana istikrarsız ve
çatışmalardan etkilenen ülkelere borçların
silinmesi de dahil olarak toplam 18,8 milyar
dolardan fazla taahhütte bulunmuş olup
bunun 11,3 milyar doları çatışmadan çıkan
ülkelere sunulmuştur.
IDA, IDA-16 süresi boyunca geçen bir kaç
yıl içinde özellikle proje tasarımının ve
uygulamalarının genişletilmesi, araştırma ve
bilgi arttırımı alanlarında yapılan reformları
devam ettirmekte; işbirliği ve yardım koordi-
nasyonunu ilerletmekte, birden fazla sayıda
bağış yapana sahip tröst fonlarının etkililiğini
arttırmakta, personelin ve karar verme yetkisinin merkezden uzaklaştırılması ve yeddi
emin prensiplerine uyum sağlamaktadır.
Sonuçlar 2000-2010 yılları arasında IDA
çatışmadan çıkan sekiz ülkede 441.000 eski
savaşçının silahtan arındırılması ve yeniden
sivil topluma katılması çabalarına finansman
sağlamıştır. IDA buna ek olarak suya, yola
ve diğer temel altyapılara erişimi yeniden
sağlamak veya yaratmak yoluyla 17 milyon
kişi/günlük istihdam yaratmıştır.
IDA 15 yıllık çatışmanın insanların
yaşamlarını, kurumları ve ülkedeki altyapıyı
yok ettiği ve ekonominin gidişini tamamen durdurduğu Liberya’nın düzelmesi
çabalarına büyük destek sağlamıştır.
IDA, Liberya’nın borcunu %90’dan fazla bir
oranda azaltan borçtan kurtulma çabalarına
büyük yardımda bulunmuş ve 750 milyon dolar (borçların silinmesi de dahil)
sağlamıştır. IDA teknik yardım ve politik
danışmanlık sunmanın yanısıra, ülkenin
temel altyapı hizmetlerinin düzeltilmesi
ve devlet kaynaklarının şeffaf ve etkili
kullanımı ve temel hizmetlerin sunulması
da dahil olmak üzere, önemli devlet
kuruluşlarının yeniden kurulmasına yardımcı
olmuştur. IDA’dan ve diğer bağış yapan
donör ülkelerden alınan destek Liberya’nın
çatışma sonrası kriz konumundan daha
uzun dönemli bir gelişme sürecine girmesine olanak sağlamış ve enerji, eğitim ve
gençlerin istihdamı gibi stratejik sektörlere
odaklanmıştır.
Sri Lanka’da 30 yıldır devlet
güçleriyle Tamil Kaplanları
arasında süregelen savaş
Kuzey ve Doğu eyaletlerinde yaşayan halkın yaklaşık
üçte ikisine felaket getirmiştir.
Yaşamın büyük bölümü zarar
görmüş olup bunlar arasında insanların evlerinden olmaları, kuruluşların çözülerek yok
olması ve temel sulama sistemlerine zarar
gelmesi sayılabilir.
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
19
IDA çatışmadan çıkan sekiz ülkede 441.000 eski
savaşçının silahtan alınması ve yeniden sivil
topluma katılması çabalarına finansman sağlamıştır
#Reconstruction
IDA köylerin yeniden yapılması ve
geliştirilmesi ile sulama sistemlerinin önemli
ölçüde tamiri için 64,7 milyon dolarlık Halkın
İyiliği projesini desteklemiştir. Bugüne kadar 200.000 aile gelirlerinde %50’ye varan
oranlarda artış görmüş, bölgede yaşayanlar
köy ekonomisine gelir getiren yatırımlarda
bulunmuş ve 1.500 gence iş becerileri
alanında eğitim sağlanmış olup bunlar şu
anda iş sahibidirler.
Çatışmalar ve yaygın yoksulluk dolu bir
geçmişe sahip olan Burundi barış ve güvenlik yaratmak, kamu maliyesi alanlarının modernizasyonu, temel hizmetlerin sunulması
20
| I D A | Dünya Bankası’nın en yoksul ülkeler için sağladığı fon |
ve tarım sektörünün güçlendirilmesi
konularında IDA ile birlikte çalışmaktadır.
İçinde bulunduğu zayıf mali durum ve
borçlarının yarattığı yüksek risk nedeniyle
IDA tarafından Burundi’ye 2000 yılından bu
yana hibe şeklinde yardımlar yapılmaktadır.
IDA bir dizi acil operasyonlarla başlayarak
ekonominin istikrara kavuşturulmasını ve
ulusal bir reform programının başlatılmasını
desteklemiştir. Burundi bu süre zarfında
bütçe disiplini, verimlilik, ekonomik altyapının
rehabilitasyonu veya yaratılması alanlarında
ilerlemeler göstermiştir.
Dünya Bankası’nın en
yoksul ülkeler
için sağladığı
fon
The World Bank’s Fund for the Poorest I IDA
1818 H Street, N.W.
Washington, D.C. 20433
USA
www.worldbank.org/ida
www.facebook.com/ida.wbg
www.youtube.com/worldbank
Uluslararası Gelişme Birligi
IDA hakkında daha fazla bilgi için lütfen www.worldbank.org/ida ve
www.facebook.com/ida.wbg adresini ziyaret edin.