docKalkınma Ajansları - Turizm Yatırım Dergisi
download 
Şikayet Transkript
Kalkınma Ajansları - Turizm Yatırım Dergisi
sayı 02 ÖN KAPAK İÇİ ilanı İÇİNDEKİLER 06 22 72 36 46 58 tedarikçiler oteller Büyüyen Renovasyon Pazarı Otelcileri Düşündürürken, Tedarikçileri Umutlandırıyor.......... 6 Röportaj: Hilton Worldwide / Micheal Collini.......... 36-37 Röportaj: İdea Mimarlık / Mimar Mehmet Güngör......... 8 Görüşler............................................................................... 10-19 Haber.................................................................................... 20-21 Haber.................................................................................... 38-44 acenteler Daralan yurtdışı pazarı, iç turizme yaradı................ 46 Görüşler............................................................................... 50-54 yatırım Haber.................................................................................... 55-57 Antalya Yatırıma Doydu, Yatırımlar Ege’ye Kayıyor............................................... 22 kalkınma ajansları Görüşler............................................................................... 26-27 Röportaj: Asteria Hotels / Hikmet Arabacı..................... 28 Anadolu, Turizmde Kalkınma Ajanslarıyla Büyüyor................................... 58 Haber.................................................................................... 30-35 Görüşler............................................................................... 62-71 diğer sektör haberleri......................................... 72-82 İstatistikler................................................................ 83-84 Yetkin Medya Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi Adına Yazı İşleri Tel: 0 212 278 77 41 pbx Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Sebahattin Ercan [email protected] Reklam Tel: 0 212 278 77 42 pbx Faks: 0 212 278 77 68 Genel Koordinatör Bülent Büyükaras Baskı Özgün Ofset [email protected] Editör Özlem Kasa [email protected] Tasarım ve Grafik Uygulama Peruze Gamze Yılmaz [email protected] Tel: 0 212 280 00 09 Issn: 2147-2300 Adres Yetkin Medya Yayıncılık Emniyetevler Mah. Bornova Sk. No: 5/B, 4. Levent Kağıthane / İstanbul [email protected] Abonelik 12 aylık abonelik bedeli 90 TL’dir. Abone olmak isteyenler için hesap numarası: Yetkin Medya Yayıncılık Ltd. Şti. Türkiye İş Bankası, 4. Levent-İstanbul Şubesi, İBAN: TR57 0006 4000 0011 1400 7932 49 (Dekont ve adres bilgilerinizi 0 212 278 77 68 nolu faksa gönderiniz) Yayın Türü Yerel, süreli, aylık Baskı Yeri ve Tarihi İstanbul, Eylül 2012 SUNUŞ Konaklamada arz-talep dengesizliği ve renovasyonlar G eçen yıl Arap Baharı’nın da etkisiyle iyi bir sezon geçiren Türkiye, 2012 yılını geçen yıla göre biraz daha sancılı geçiriyor. Türkiye’ye gelen turist sayısı yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,9 düşüş gösterdi. Bu düşüşün etkileri ise odalarını dolduramayan otelcilerin dikkatini arz-talep dengesizliğine çekiyor. Bilindiği gibi özellikle Antalya’da son yıllarda, son derece lüks ve yüksek oda ve yatak sayılarına sahip tesisler açılıyor. Antalya’da yılda ortalama 20 bin yeni yatak faaliyete geçiyor. Açılan bu yeni tesisler mevcut turist pastasından pay alıyor. Geçen yıl 31 milyon turist ile yakalanan başarı nedeniyle pazara giren bu kadar yatak arzı çok dikkat çekmemişti. Ancak bu yıl Rusya ve Avrupa pazarlarındaki durgunluk nedeniyle yaşanan düşüş, yatak arzı sorununu da gözler önüne serdi. Biz de Turizm ve Yatırım Dergisi’nin ikinci sayısında bu konuyu ele alarak, bu konuda turizmcilerin görüşlerine yer verdik. Bu kapsamda yatırımların yeni rotası Ege’nin yatırım profilini ortaya çıkarmaya çalıştık. Ege, kitle turizmine girmek isteyen yatırımcıların yeni gözdesi olarak parlıyor. Ancak, bu bölgedeki yatırımların özellikleri Antalya’dan farklı seyrediyor. Yatırımlarla ilgili önemli bir konuda renovasyonlar. 1980’lerde başlayan yatırım atağının üzerinden 32 yıl geçti. Dolayısıyla genç tesisleriyle övünen Türkiye’nin tesislerinin bir kısmı artık eskisi kadar genç değil. Bu noktada renovasyon yatırımları öne çıkıyor. Özellikle Antalya’nın Side, Kemer, Alanya gibi bölgelerinde ciddi renovasyon yatırımlarına ihtiyaç duyuluyor. Son yıllarda yatırım ivmesi artan Anadolu ve İstanbul’daki otel yatırımları ise Antalya’ya göre daha genç kalıyor. Önemli bir Pazar haline gelmesi beklenen renovasyonları bu sayımızın kapak konusunu olarak belirledik. Arz talep dengesizliği konusuyla da bağlantılı olan renovasyon dosyasında, hem otelcilerin hem de tedarikçilerin görüşlerine başvurduk. Renovasyon pazarıyla ilgili maalesef ciddi bir veri bulunmuyor. Ancak önümüzdeki yıllarda bu alana ilişkin çalışmaların artacağı kanısındayız. Bu sayıda ele aldığımız bir diğer konu da Kalkınma Ajanslarının turizm sektörüne verdiği destek oldu. Kalkınma Ajanslarının yaptığı çalışmaları incelediğimizde Anadolu’nun turizmde büyüme hamlesini Kalkınma Ajanslarının ciddi anlamda yüklendiğini gördük. 5449 sayılı Kalkınma Ajansları yasasına göre faaliyet gösteren bu ajanslar, Anadolu’daki bölge, il, ilçe ve beldelerin turizm hareketlerine ciddi oranda hem parasal hem teknik hem de danışmanlık anlamında destekliyor. Bu çalışmalar da unutulmaya yüz tutmuş ancak yüzünü turizme dönmüş şehirlerin yeniden gün yüzüne çıkarılmasında etkili oluyor. Keyifle okumanız dileğiyle... Turizm ve Yatırım Dergisi 4 turizm&yatırım 09’2012 TEDARİKÇİLER I DOSYA Büyüyen Renovasyon Pazarı Otelcileri Düşündürürken, Tedarikçileri Umutlandırıyor Özlem Kasa K onaklama yatırımlarından 1980’lerden bu yana önemli bir yol kat eden Türkiye, bugüne kadar rakiplerine göre genç tesisleri ve kaliteli-fiyat dengesiyle uluslararası pazardan pay aldı. Ancak yeni ve lüks yatırımların devam ettiği Akdeniz çanağında 80’ler ve 90’larda yapılan tesislerin yaşlanmaya başlaması renovasyon talebini gündeme getiriyor. 80’lerden bugüne yaşanan Pazar değişimleri, yeni inşaat teknikleri ve gelişen teknoloji otellerde renovasyonu zorunlu hale getiriyor. Türkiye’nin en büyük rakiplerinden İspanya’nın yaşlı tesislerini yenilemesi ve kaybettiği pazarları geri çekmesi, eski otellerin yenilenmesi gerekliliğini ortaya çıkarıyor. 6 turizm&yatırım 09’2012 Renovasyon yatırımları ciddi bir potansiyel oluşturacak Kitle turizminin yoğun olarak yapıldığı Antalya’da ilk tesislerin yapıldığı Side, Kemer gibi beldeleri ile Fethiye, Marmaris, Kuşadası, Bodrum ve Didim gibi destinasyonlarda renovasyon zamanı gelen birçok tesis bulunuyor. Bu bölgelerdeki tesisler, yenileme çalışmalarına yavaş yavaş da olsa başlatıyorlar. Öte yandan İstanbul, Marmara Bölgesi, İzmir, Ankara, Kocaeli gibi yoğun şekilde kullanılan şehir otelleri de yenileme çalışmalarına hız veriyor. Renovasyonların, yatırım anlamında önümüzdeki 5 yıl içinde ciddi bir potansiyel oluşturması bekleniyor. Renovasyonlar satış-pazarlama gücünü artırıyor Her yıl yeni ve ultra lüks tesislerin devreye girmesi kıyı otellerindeki rekabeti artırıyor. Son yapılan tesislerin, inşaat kalitesi yüksek bir alt yapıya sahip olması, kullanılan ekipmanların hem teknolojik yeniliği hem de enerji verimliliğini esas alması, hepsinden önemlisi turistlerin beğenilerine ve taleplerine hitap etmesi bu tesislerin kataloglarda öne çıkmasını sağlıyor. Satış-pazarlama gücünü artırmak isteyen daha eski tesisler de uluslararası pazardan pay alabilmek için tesislerini komple yenileme yolunu seçiyorlar. Renovasyon yapan tesis fiyatlarını artırabildiği gibi tur operatörlerinin kataloglarında daha ön sıralara çıkabiliyor. Kaliteli ekipmanlar tercih ediliyor Otellerde ortalama 8 ile 10 yılda bir komple renovasyon yapılması bekleniyor. Renovasyon süresi otelin kullandığı ekipmanların ve malzemelerin kalitesine göre de değişiyor. Ucuz ekipman kullanılan tesislerde ürünlerin ömrü çabuk bittiği veya bozulduğu için yenileme süresi daha çabuk geliyor. Bu nedenle tesisler, yenilemelerde daha kaliteli ekipman kullanmaya özen gösteriyorlar. Oteller, komple yenilemelerde artan enerji maliyetlerini azaltmak için otelin ekipmanlarını değiştiriyorlar. Bu durum hem otelin geri dönüş süresini yükseltiyor hem de maliyetine olumlu yansıyor. Konsept değişikliğini müşteri profili belirliyor Öte yandan tesislerin komple yenilemeleri daha çok konsept değişikliğini içeriyor. Oteller, müşterilerinin beklentilerine uyum sağlamak için değişen trendleri ve teknolojiyi takip ediyorlar. Değişen müşteri profili de bunda etken oluyor. Otelini daha önce Avrupalılara göre yapan bir tesis bugün Rus pazarını da dikkate alarak yenileme yapabiliyor. Çünkü her iki pazarın da gitmek istedikleri tesis özellikleri farklı olabiliyor. Ya da daha önce aile konseptine sahip olan bir şehir oteli, müşteri profilinin değişmesi nedeniyle tesisini iş insanlarına yönelik olarak yenileyebiliyor. Renovasyonlarda ek yatırımlar devreye giriyor Otellerde 10 yılda bir yapılan konsept değişikliğin yanı sıra değişen müşteri taleplerine göre ek yatırımlar da yapılıyor. Otellerde yapılan yenilemelerde, öne çıkan turizm ürünlerini de bünyelerine Büyüyen renovasyon pazarı, otelcileri düşündürürken, tedarikçi firmaları umutlandırıyor. Otelciler, satışpazarlama gücünü artırmak için komple yenilemelerde yeni bir otel maliyeti kadar bütçe ayırıyor. Tedarikçilerin ise hızla artan renovasyon pazarıyla ilgili beklentileri yüksek. katmak isteyen otelciler, otel bünyesine yeni üniteler ekliyorlar. Bunlar arasında toplantı salonları, SPA, wellness ve fitness salonları öne çıkıyor. Kıyı otelleri toplantı ve kongre pazarından pay almak için, tesislerine büyük toplantı salonları eklerken, şehir otelleri, talebin küçük salonlara yönelmesi üzerine büyük toplantı ve kongre salonlarının yanı sıra küçük toplantı salonları yapmaya başladılar. Yine neredeyse tüm 5 ve 4 otellerde, SPA ve wellness merkezi oluşturdular. Yine teknolojinin gelişmesiyle birlikte internet odası, business katlar bu yatırımlar arasında yer alıyor. Kısmi yenilemeler her zaman yapılıyor Kıyı otellerinde kışın yapılan şehir otellerinde ise yıla yayılan komple renovasyon çalışmalarının yanı sıra oteller ufak çaplı yenilemeleri her yıl yapıyorlar. Otelde es- kiyen, kırılan ya da bozulan ürünler hemen değiştirildiği gibi otelin boya-badana gibi işleri her yıl yapılıyor. Renovasyonlar en çok otelin odalarında gerçekleştiriliyor. Oda mobilyalarından banyo ekipmanlarına, halılardan asansörlere, mutfak ekipmanlarından masa üstü ekipmanlarına, aydınlatma, sandalye, masa ve bahçe mobilyaları gibi mobilyalardan teknolojik ürünlere kadar birçok kalemde değişiklik yapılıyor. Kullanılan ürünlerin hem modaya uygun olması hem de fonksiyonel olmasına dikkat ediliyor. Renovasyonun maliyeti yeni yatırımlara yaklaşıyor Ciddi bir bütçeyle yapılan renovasyonların maliyeti bazen yeni bir otele eş değer olabiliyor. Uzun süre yenilemeye yapmayan tesisler, oteli komple soyup, baştan ayağa yenileyebiliyor. Hal böyle olunca renovasyon bütçesi otel için önemli bir masraf kalemi haline geliyor. Tesislerin eskimesinin Türkiye’nin genç yatak imajına zarar vereceğini ve rekabet şansının azalacağını belirten otelciler, devletin renovasyon yatırımlarında da katkı sunmasını bekliyorlar. Eski otellere sahip İspanya’nın yenilendiğine işaret eden otelciler, özellikle Antalya’da yeni yatırımlar yapılması yerine renovasyon yatırımlarına ağırlık verilmesi gerektiğini düşünüyorlar. Otelciler, bakanlıktan bu konuda destek bekliyorlar. Bu sayımızda turizm yatırımlarında önümüzdeki yıllarda önemli bir paya sahip olması beklenen renovasyon yatırımlarını ele aldık. Renovasyon yatırımlarının tarafları olan otelciler ve tedarikçi firmalar, renovasyon projeleriyle ilgili Turizm ve Yatırım Dergisi’nin sorularını yanıtladılar. >> 09’2012 turizm&yatırım 7 TEDARİKÇİLER I RÖPORTAJ Mimar Mehmet Güngör I İdea Mimarlık Renovasyon Talebi Akdeniz’de Artıyor O tel dekorasyonları ve mimarisi otelin çalıştığı pazara göre değişiklik gösteriyor. Ortalama 10 yılda bir komple yenilenen otellerde kullanılan ekipmanlarda enerji verimliliği, dayanıklılık ve modernlik ön plana çıkıyor. Yaklaşık 20 yıldır otel projelerine yönelik çalışma yapan İdea Mimarlık’ın kurucusu Mimar Mehmet Güngör, otel mimarisi ve dekorasyonlarında yaşanan hızlı değişikliklere dikkat çekerek, özellikle Akdeniz’de renovasyon talebinin arttığına işaret ediyor. Öncelikle sizi ve firmanızı kısaca tanıyabilir miyiz? Hangi alanlarda çalışmalar yapıyorsunuz? Ben mimarlık eğitimi aldım ancak daha çok iç mimarlık alanında çalışmalar yapıyorum. 1993 yılında kurduğum İdea Mimarlık, iç mimarlık projelerinde hizmet veriyor. Biz İdea Mimarlık olarak sadece otel projeleriyle ilgileniyoruz. Konut işi yapmıyoruz ama ticari binalar olursa, onlarla ilgileniyoruz. karını korumak adına tesislerinde yenileme yapmak zorunda kalıyorlar. Genç tesislere sahip olan Türkiye’nin bazı bölgelerinde renovasyon ihtiyacı artmaya başladı. Renovasyonlarla yeni yatırımları karşılaştırdığınızda geçmişten bu güne neler değişti? Peki, renovasyonlarda geçmişten bugüne kıyasladığınızda bir artıştan söz edilebilir mi? Aslında her dekorasyon projesinin veya uygulanmasının bir ömrü var. Genel mekanlar için bu ömür yaklaşık 8 yıl civarında. Odalar için ise 10 yıldır. Her yeni yapılan otel, eski tesisleri yenileme yapmaya zorlar. Çünkü aynı bölgede, aynı kum, aynı sahil, aynı güneşi paylaşıyorsunuz. Kim kimden daha pahalı satabilirse o kadar iyidir. Bunun 3-4 tane kriteri bulunuyor. Birincisi hizmettir: Verdiğiniz yemeğin kaliteli olması, personelin güler yüzlü olması vb. çok önemli. Bir de tesislerin fiziksel çevresi daha güzel olmalı. Oteller Ben şirketim adıma söyleyebilirim. Örneğin biz yılda 5 proje çiziyorsak, bunun iki tanesi tadilat projesi oluyor. Orantılı olarak bunun 3-4 tanesi de yeni yatırım projesi ama piyasada baktığınızda her yıl o kadar çok fazla otel renove edilmeye başladı ki, ciddi bir artıştan söz etmek mümkün. Yani, otel sayımız arttıkça renovasyon da artacak. Çok ciddi anlamda bir potansiyel var bu alanda diyebilirim. Renovasyonlarda otelciler tarafından mimari ofislerle çalışma talebinde bir değişiklik var mıdır? Eskiden otelciler, otelde yapmak istedikleri değişiklikleri tedarikçi ile konuşup, “Piyasada baktığınızda her yıl o kadar çok otel renove edilmeye başladı ki, ciddi bir artıştan söz etmek mümkün. Yani, otel sayımız arttıkça renovasyon da artacak. Çok ciddi anlamda bir potansiyel var bu alanda diyebilirim.” 8 turizm&yatırım 09’2012 düzenlemesini yapıyorlardı. Ama bu son yıllarda değişti. Mimarlık ofisleriyle çalışmak ağırlık kazandı. Hatta yüzde 100 diyebilirim. Peki, siz renavosyonlar çalışmalarında tedarikçilerle nasıl bir işbirliği gerçekleştiriyorsunuz? Biz, projenin ihale dosyalarını hazırlarız. Satın alma kararını otelciye bırakırız. Eğer otelci bize kullanılacak ürünleri nereden alacağını sorarsa, alternatifli firmaları söyleriz. Bu biraz hassas bir konu aslında… Diyelim ki bir otel için şu bataryayı ve şu lambayı seçtim. Müşteriye bu ürünleri al desem, bundan çıkar sağlıyorum diye kafasında soru işareti uyanabilir. Çünkü seçtiğiniz lambadan 1000 tane alınması gerekiyor. Ya da bir duvar kağıdı beğeniyorsunuz, 20 bin metrekare alınıyor. Bu nedenle herhangi bir şaibe olmasın diye biz sadece ihale dosyalarını hazırlar, veririz. Satın alma işini otele bırakırız. Otellerde bir komple yenilemeler var, bir de küçük tadilat projeleri… Size gelen taleplerde otellerde en çok nereleri yenileniyor? Otelciler 10 yılda bir odaları komple yenilemek zorundalar. 5 yılda bir örneğin banyolarda, otel tekstilinde modernizasyona gidebilir. Her şeyin bir ömrü, yıpranma süreci var. Kaldı ki bir de görsel etkisi var. Kıyafetteki moda gibi yani… Her şey o kadar çabuk değişmeye başladı ki… Renovasyonlara tüketici eğilimleri nasıl yansıyor peki? Bu çok ilginç bir kriter. Otelde ağırlıklı konaklayan Rus mu Avrupalı mı çok önemli… Çünkü bu pazarların otel tercihleri ve dekorasyon beğenileri farklı oluyor. Yani, bir Rus’un beğendiğini bir İskandinav asla beğenmez. Örneğin, İskandinav turist varaklı, oymalı, saray vari dekorasyonu olan bir otelde kalmaz. Hangi Pazar hangi mimari ve dekorasyonu tercih ediyor? Ruslar genelde, daha şaşalı, gösterişli, saray vari otelleri tercih ediyor. Avrupalı turistler ile Alman ve İngiliz turistler biraz ayrışıyor ama genelde çok abartılı ol- mayan klasik mimarileri tercih ediyorlar. Yani Neo-klasik mimari… İskandinavlar olabildiğince sadedir. Gerçek anlamda minimalist mimariyi severler. Herşeyin azı, sadesini isterler. Ruhlarında sakinlik, durgunluk vardır. Geçmişten bugüne otel mimarisinde ne tür değişiklikler var? Bu noktada çalıştığınız pazarlar ve oda fiyatları öne çıkıyor. Otelin hitap ettiği segment belirleyici oluyor. Kiminde havuz ön plana çıkıyor. Ama otel denize sıfırsa devasa bir havuza ihtiyacınız yok. İkinci bant bir otelseniz, havuza ihtiyacınız var. Lokasyona da bağlı tabii. Siz şehir otelleriyle de çalışıyor musunuz? Renovasyonlarda hangi bölgeler öne çıkıyor? Fazla olmamakla beraber, şehir oteli de yaptım. Biz aslında Antalya’da bile bölge seçiyoruz. Mesela Side bölgesinde daha yoğun çalışıyoruz. Ama Bursa’da, Ankara’da da, Kayseri’de de otel yaptım. Anadolu’da renovasyon yapacak bir otel yok. Hepsi yeni yapılıyor. Bursa’da bile 3 sene öncesine kadar 2 tane otel vardı. Şimdi 10 tane otel oldu. Sayı anlamında da baktığımızda, Antalya bölgesi öne çıkıyor. Örneğin Belek’teki tesisler bile 10. Yılına girdi. Teker teker renovasyon yapıyorlar. Peki, 5 yıldızlı bir oteli komple yenilediğimizi düşünürsek ortalama bütçesi nedir? Ben size sıfırdan otel yapmak ne kadar onu söyleyebilirim. 500-600 odalı bir otel yapmaya kalktığınızda, arsa hariç, oda başı maliyeti 40 bin ila 75 bin avro arasında değişir. Bunun yüzde 40’ı kaba inşaatı, yüzde 60’ı ise kalanını oluşturuyor. Otellerde kullanılan ekipmanlarda ne tür değişiklikler söz konusu? İnsanlar problemsiz ürün istiyor, netice itibariyle. Otelci parasının karşılığında, alabileceği en iyi ürünü almaya çalışıyor. Yani, onu daha az uğraştıracak, tekniği daha az meşgul edecek, ona az problem çıkaracak ürünler… En pahalısını değil de, en optimumunu bulmaya çalışıyorlar. Ama kullanılacak üründe en çok iler- “Ruslar genelde, daha şaşalı, gösterişli, saray vari otelleri tercih ederken, Avrupalı turistler çok abartılı olmayan neoklasik mimarileri tercih ediyorlar. İskandinavlar ise çok sadedir, gerçek anlamda minimalist mimariyi seviyorlar.” de problem yaratır mı, yaratmaz mı diye bakıyorlar. Örneğin bir klima alırken, A ve B segmentli klima arasında 500 bin avro yatırım maliyeti var. Alınan klima kaç yılda geri dönüyor, ne kadar enerji tüketiyor tüm bunlar hesaplanıyor. Özetle, makine, cihaz ya da komple sistem ne kadar süre problemsiz çalışıyor, onu kaç yıl sonra değiştirmem lazım bunlara bakılıyor. Kullanılan ürünlerde aydınlatma da olsun, geri dönüş sistemleri olsun, enerji verimliliği son yıllarda ön planda. Maliyetleri çok arttı çünkü. 09’2012 turizm&yatırım 9 GÖRÜŞLER Nurkaya Gündoğdu I Majesty Club Tuana Park Genel Müdürü Avrupalılara göre yapılan tesisler, Ruslara göre değiştiriliyor A ntalya çanağında her yıl birçok otel açılıyor. Bu oteller gündemi yakalayan oteller. Bir de bununla mücadele eden 1980 sonrası yapılan oteller var. Bu oteller, yaşlılığından dolayı renovasyona gidiyorlar. Komple renovasyonlar orta- lama 8-10 yılda bir yapılıyor. Antalya’da yapılan oteller daha çok Avrupalıya göre yapılmıştı. Çoğunlukla kulüp havasındaydı. Bugün Ruslar ve Doğu bloku ülkeleri yoğun olarak geliyorlar. Bu pazardaki misafirlerin beklentileri; ana bina ve büyük bir giriş, büyük oturma grupları tarzında. Misafir profiline endeksli otellerde ister istemez bu renovasyonları yapıyorlar. Renovasyonlarda binanın iskeletini değiştiremediğiniz için binanın ön tarafı, odalardaki duşa kabin, fayans, mobilyalar, halılar gibi kısımlar değiştiriliyor. Özellikle otellerin ilk yapıldığı bölgelerden Kemer, Side bölgesindeki otellerde fiziki renovasyonun yanı sıra otelin boru ve makine teçhizatını içeren alt yapı aksamları da değiştiriliyor. Örneğin merkezi sistemde müthiş enerji harcayan soğutma grupları yer alıyor. Hem enerji tasarrufu yapan ekipmanlar hem de modern asansörler, otomatik kapılar gibi görselliğe dayalı tadilatlar yapıyorlar. Sonuçta satış pazarlama bir yarışmadır ve o yarıştan iyi çıkabilmek için tesisinizin eski olmaması gerekiyor. Bu kapsamda renovasyona ihtiyaç oluyor. Renovasyonlar turizm sektörü için önemli yatırımlar. Bence devletin bu tür renovasyonlar için yatırımcıyı teşvik edecek bir takım kriterler getirmesi gerekiyor. Bir dönem yüzde 40’lara varan KDV iadeleri ve teşvikler vardı. Renovasyonu da buna sokmak lazım. Biz Majesty Tuana’da 2008’de yenileme yaptık. Majesty Mirage Park’ta geçen yıl odaları değiştirdik, bu yıl da genel mekânları değiştireceğiz. Geçen yıl 3,8 milyon avro harcadık. Bu yıl da 2 milyon dolar civarında bir para ayırdık. Erol Akın I Papillon Hotels Genel Koordinatörü Renovasyon, satış-pazarlama gücünü artırıyor P apillon grup olarak bizim 3 otelimiz var. Normalde 5 yılda bir renovasyon yapıyoruz. Yeni açılan bir tesiste bu 10 yıla çıkabiliyor. Renovasyon süresi kullandığınız malzemeye ve kullanma sıklığına göre değişiyor. Oteller; teknolojik yenilik, tüketici beğenilerinde yaşanan değişiklikler, moda, yıpranma gibi nedenlerden dolayı renovasyona giriyor. Mobilyanız çok iyidir ama modası geçtiği için değiştirmeniz gerekebilir. Akdeniz iklimi de yenilemeleri gerekli kılıyor. Biz önümüzdeki yıl otellerimizde komple renovasyon yapacağız. Ufak çaplı renovasyonlar zaten hep vardı. İki otel için toplam 12 milyon avro renovasyon bütçesi ayırdık. Otellerde renovasyon genellikle odalarda, mobilya ve dekorasyonda 10 turizm&yatırım 09’2012 yapılıyor. Ama teknolojik gelişmelerde etkiliyor. Alakart rezarvasyon siparişinden tutun interaktif televizyon sistemine ve iletişime kadar birçok yenilik mevcut. Artık çok daha geniş bir kesim teknolojiyi kullanıyor. Renovasyonları daha çok kışın yapıyoruz. Renovasyon yapan otelci, otelini daha yüksek fiyatla satabiliyor. Genellikle otelin satışları artırılması için renovasyon yapılıyor. Bu da otelin geri dönüşüne olumlu yansıyor. Renovasyon bütçesi de yüksek oluyor. Bakanlığın otelcilere her konuda destek olması gerektiği gibi bu konuda da destek olması lazım… Otellerin yenilenmesi demek turistlerin Türkiye’ye ve bölgeye ilginin artması anlamına geliyor. Çünkü insanlar artık yıpranmış tesislere gelmek istemiyorlar. Herhangi bir katkı veya teşvik, yatırımcıyı harekete geçirecektir, hızlandıracaktır. Eskiden İspanya’daki tesislere eski derdik. Şimdi İspanya yenileniyor, biz eskiyoruz. GÖRÜŞLER Oğuz Kabadayı I Side Star Hotels Genel Koordinatörü Devletin renovasyon yatırımlarına destek vermesi lazım G enel olarak otellerde 5 ila 8 yıl arasında yenileme yapılıyor. Bu süreyi otelin ilk yapıldığındaki kalitesi belirliyor. Antalya’da ilk yaptığımız tesisler daha az teknolojik ve daha ucuz tesislerdi. Bu tesislerin yenileme süresi daha kısa sürede geldi. Ancak son dönemde yapılan oteller çok kaliteli. Bunların yenileme süreleri 12 yıla bile çıkabilir. Otel yaşlandıkça da yenileme süresi kısalıyor. Yatak, yorgan gibi şeyler sürekli kullanılıyor ve yıpranıyor. O nedenle sık değiştirilmesi gerekiyor. Ama mobilya, musluklar gibi kalıcı de- mirbaşların değiştirilmesi 8 yılı buluyor. Artık rekabet çok fazla olduğu için rekabet şansını artırabilmek için yeni şeyler kullanmak gerekiyor. Daha çok teknolojik yenilemeler yanı sıra konsept değişimi ve yıpranma nedeniyle yenileme yapılıyor. Otel yenilenirken tüm bölümler aynı anda yenileniyor. Lobiden başlayıp katlar, restoran, genel mekanlar vb. hepsi yapılıyor. Zaman içinde bakanlığın yaptığı yıldızlama standartları değişiyor. Bu standartlara göre ek bölümler veya ek inşaatlar da yapabiliyoruz. Bundan 10 yıl önce otellerde bu kadar SPA bölümleri ve toplantı kongre salonları yaygın değildi. Şimdi tüm otellerde mevcut… Biz en son geçen yıl bir otelimizi yeniledik. 16 milyon avroluk bütçesi vardı. Yeni bir otel yapmış gibi olduk. Yeni yatırıma göre renovasyonlarda bütçe olarak çok fark yok gibi. Sadece kaba inşaatı yapmamış oluyorsunuz. Renovasyonlarda devletin kredi desteği vermesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü rekabet gücümüzü artıracak yatırımlar olacak. Oteli yenilediğinizde odaları daha yüksek fiyata satabiliyoruz. Bu da yatırımın geri dönüş süresine olumlu yansıyor. Çalıştığımız acenteler de olumlu yaklaşıyor bu duruma. Ali İmdat Uçar I The Madison Hotel Genel Müdürü Şehir otelinde renovasyon daha zor B izim otelin renovasyonu biteli 6 ay oldu. Biz şehir oteli olduğumuz için tesisi kapatmamız mümkün değil. O nedenle renovasyonu parça parça yaptık. Çalışmalara genelde 15 Kasım’da başlayıp mart başı gibi bırakıyoruz. Zaten komple renovasyon bir yılda bitmiyor. Çünkü çalışmalara saat 11.00’den önce başlayamıyoruz. Akşamda 16.00’da bitirmek durumunda kalıyoruz. Otelde uyuyan biri varsa da çalışmayı durduruyorsunuz. Bizim çalışmamız 1,5 yıl sürdü. Bundan 15 yıl önceki konsept aile konseptiydi. Örneğin odalarda makyaj masası ve aynası vardı. Şimdi konsept değişti. Ağırlık iş insanlarına kaydı. Oteldeki konaklamaların yüzde 5556’sı single konaklamaya döndü. Böyle olunca konsept değişikliği yapmamız kaçınılmaz oldu. Şehir otelleri sürekli açık ve kullanılıyor. Örneğin her yıl boya-badana yaparsınız, 3-4 yılda bir halıları de- 12 turizm&yatırım 09’2012 ğiştirirsiniz, 3 yılda bir perdeyi değiştirirsiniz. O nedenle otellerde sürekli bir değişim vardır. Ama ortalama 10 yılda bir konsept değişikliğine gidiliyor. Müşterilerin ve pazarların taleplerine göre ek yatırımlar da yapılıyor. Bugün gelenlerin çoğu iş insanı olunca otellerde onların yorgunluklarını atacakları alanlar tasarlıyorsunuz. O yüzden SPA bölümleri öne çıkıyor. İnternet odası, toplantı odaları gündeme geliyor. Mesela bir dönem oteller çok büyük toplantı salonları yapıyordu ama şimdi orta ve küçük toplantı salonlara daha çok ihtiyaç duyuluyor. Biz son yenilemede toplantı salonumuzu ikiden beşe çıkardık. GÖRÜŞLER Ata Eremsoy I The Marmara İstanbul Hotel Genel Müdürü Sadece otellerimizi değil kurumsal kimliğimizi de yeniledik B iz de uluslararası zincirlerle rekabet eden bir Türk markası olarak rekabetteki konumumuzu daha da güçlendirmek ve turizm sektörüne yaptığımız katkıları daha da ileriye götürmek için sürekli kendimizi geliştirmek ve yenilemek üzere projeler geliştiriyoruz. Bu doğrultuda 2011 yılında otellerimizde başlattığımız reno- vasyon çalışmaları da The Marmara ve bünyesindeki tüm ürünlerin yenilikçi olma misyonuna hizmet eden önemli bir proje oldu. Bunun yanı sıra marka konumlandırması konusunda da bir dizi çalışma yürütüldü. Londra merkezli dünyanın en büyük ajanslarından biri olan Dragon Rouge ile birlikte The Marmara markasının kurumsal kimliği de yenilendi. 2011 yılında başta The Marmara Taksim daha sonra da The Marmara Pera, Şişli, Bodrum, Antalya, Manhattan ve Esma Sultan olmak üzere renovasyon çalışmalarını başlattık. Renovasyon çalışmalarına Taksim’in simgesi olan “The Marmara Taksim” ile başladık. Buradaki hedefimiz otelin hem yeni İstanbul’u yansıtması hem de Türk misafirperverliğinin ve kültürünün en iyi örneği olmasını sağlamaktı. The Marmara Taksim, Taksim’in tam ortasında ve şehrin simgesi olarak konumlanıyor. Dolayısıyla otelimizin taşıdığı bu özelliklere yakışır bir mimarinin ortaya çıkması gerekiyordu. 3 fazdan oluşan ve ilk iki fazı tamamlanan renovasyon kapsamında; The Marmara Taksim’in giriş katını, lobisi, restoran alanı, toplantı ve balo salonları ile giriş katta yer alan çikolata dükkânı yenilendi. 3. Faz çalışmalarına ise 2012 yılsonuna doğru başlanacak. The Marmara olarak kurum politikamız gereği renovasyon çalışmalarımız sırasında misafirlerimize herhangi bir olumsuzluğun yansımaması için özel tedbirler aldık. Buradaki hedefimiz renovasyon sürecinde de misafir memnuniyetinin üst düzeyde sağlanmasıydı. Gökhan Bahadır I Dentaş Avize ve Aydınlatma Renovasyonlarda Antalya ilk sırada geliyor B iz 1981 yılından beri aydınlatma alanında imalat ve ithalat yapıyoruz. Son 10 yıldır da profesyonel olarak otel projelerinde hem yeni yatırımlarda hem de renovasyonlarda yer alıyoruz. Çalışmalarımızda yeni yatırımlar daha fazla. Yeni yatırımlarla renovasyonların oranı yüzde 70’e yüzde 30 diyebiliriz. Ama renovasyon yatırımlarında 10 yıl öncesine göre artış olduğu söylenebilir. Renovas- 14 turizm&yatırım 09’2012 yonlarda bazen mimarlık firmalarıyla bazen de otellerle doğrudan çalışıyoruz. Bir otelin yenileme süresi o otelin kullanım sıklığına bağlı. Renovasyonlar 5 ila 10 yıl arasında değişiyor. Çok kullanıldığı için daha çok odalar yenileniyor. Ama genel mekanlarda da teknolojiyi ve modayı takip etmek için de yenileme yapılıyor. Yeni yatırımlarla renovasyon karşılaştırdığımızda şöyle diyebilirim. Bir şeyi değiştirmek, yeniyi yapmaktan daha zor oluyor. Dolayısıyla yeni yatırımlar bizim için daha kolay oluyor. Antalya renovasyonlarda birinci sırada geliyor. Onun dışında İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerde küçük ölçekli otellerde yenileme çalışmaları çok oluyor. Çünkü 4, 3, 2 yıldızlı otellerde sirkülasyon çok oluyor. Tadilatlarda şehir otellerini parça parça yapıyoruz. Renovasyon zamana yayılıyor ve hareketimizi kısıtlıyor. Ama biz duruma hazırlıklı olduğumuz için ona göre ekip kuruyoruz. Renovasyonların bütçesi otele göre değişiyor. Demirbaş ürünler kalıp üzerindeki malzeme değişiyorsa bütçesi daha düşük oluyor. Ama ürünü komple değiştiriyorsa o zaman bütçesi artıyor. Yeni yatırımlarla renovasyonların bütçesi karşılaştırıldığında daha düşük kalıyor. Cumhur Ünaldı I Samur Halıları Renovasyon oranı yeni yatırımları geçti Rafet Polat I LG Electronics Tic. A.Ş. B2B Satış Müdürü Renovasyonlarda teknik altyapı da değiştiriliyor L Y aklaşık 15 yıldır halı üreticisi olarak turizm sektöründe faaliyet gösteriyoruz. Otel projelerinde butik işler yapıyoruz. Otellerin yüzde 90’ından fazlası için özel desen çalışıyoruz. Renovasyon çalışmalarında da yer alıyoruz ve şu anda renovasyonların oranı yeni yatırımlardan daha yüksek. Bizde renovasyonların oranı yüzde 65 iken, yeni yatırımların oranı yüzde 35’e düştü. Artık Antalya bölgesine yeni yatırım sayısı daha az. Oteller, ortalama 5 yılda bir halı değiştiriyor. Bu bazen 9 yıla çıkabiliyor. Daha çok odalarda, kat koridorlarında ve toplantı salonları gibi genel mekanların halıları değiştiriliyor. Renovasyonların bütçesi yeni yatırımlara göre biraz daha düşük oluyor. Yeni bir yatırıma 10 bin metrekare halı veriyorsak, renovasyonda bu 5-6 bin metrekareye düşüyor. Renovasyon çalışmalarının bizim için artıları da oluyor. Örneğin, daha önce halılarını bizden almayan bir otel renovasyonda bizden alabiliyor. Renovasyon yapan otellerde marka oteller olunca bizim referans listemize girmiş oluyor. Geçmişte teknoloji daha eski olduğu için yün halılar yaygındı. Kaliteli olmasına rağmen yün halının birçok dezavantajı var. Doğal bir ürün olduğu için koku ve çekme problemleri vardı. Teknoloji ve yatırımlar geliştikçe polyemik bazlı ürünler öne çıktı. Bunlar daha dayanıklı, daha sıhhi ve daha kullanışlı halılar. Anti bakteriyel ve alev almayan ürünler… Artık onları kullanıyoruz. Yün halı kullanımı yüzde 1’lere düştü diyebiliriz. Renovasyonlarda şehir otelleri biraz daha konfora yönelik ürünleri tercih ediyorlar. Resort otellerde daha uygun fiyatlı ürünler tercih ediliyor. Şehir otellerinin dezavantajı, otel çalışırken yenileme yapmanız gerekiyor. Bu da süreyi uzatıyor. G Türkiye, 2008 Nisan ayı itibarıyla faaliyetlerine başladı. Ancak LG olarak daha öncede Türkiye pazarında bilinen ve talep edilen bir markayız. Türkiye’de turizm alanında faaliyet gösteren birçok tesis var. Ürün gamı olarak her türlü segmente hitap edebilmemize rağmen, verimlilik açısından daha ziyade piramidin üst kısmında yer alan segment daha çok ilgimizi çekiyor. Bu segmentte hem renovasyon yapan hem de yeni proje aşamasında olan ciddi şehir otelleri yer alıyor. Bir kaç yıl içinde 200’ün üzerinde yeni tesisin hayata geçmesi bekleniyor. Özellikle kıyı otellerinde renovasyon planlamaları var. Renovasyon yapacak oteller de yine mümkün olduğu kadar alt yapılarını son teknoloji trendlerine göre yapmaya çalışıyorlar. Ancak teknoloji yatırımı açısından bakıldığında kıyı otellerinin şehir otellerine göre oranı daha az. Renovasyon planı olan otellerde diğer yapısal ve görsel yenileme dışında teknik altyapı ve TV ünitelerinin de değişimi söz konusu… TV tarafında genellikle öngörülen yenileme periyodu 5-7 yıl olsa da, hızlı gelişen teknoloji bu süreyi de kısaltıyor. Ancak burada önemli olan faktör otelin bu değişime olan uyumu ve ayırdığı bütçe… Ancak öte yandan hala (CRT) tüplü televizyon kullanan oteller var. İlk olarak bunların değişmesi gerekiyor. TV değişimine bağlı olarak kablolama ve Head-End altyapısının da değişimine bütçe ayrılması önemli. Gelişen IP ve dijital teknolojisi, TV kadar bu altyapıların da değişimini gerektiriyor. LG olarak bu anlamda hem yeni projelere hem de renovasyon yapan otellere hitap eden ürünlerimiz ve çözümlerimiz mevcut. Örneğin, TV ürün gamımızdaki bir modelimiz ile bu kablo altyapısını değiştirmeden, Coax kablolamaya sahip mevcut oteller Full Interaktif sistemin bir parçası olarak bizim TV ünitelerini IP TV olarak kullanabilecekler. Yine LG olarak bu yıl sunacağımız “Stream Generator” ile kendilerine göre uyarlanmış bir Interaktif Sistem kullanıyor olabilecekler. Bunu mevcut RF kablolama üzerinden yapabilecekleri gibi, sistem maliyeti olarak da inanılmaz derecede bir avantaj sağlayacaklar. Bu sistemle daha ziyade, Interaktif Sistem düşünmeyen 3-4 yıldızlı otel gruplarını veya kıyı otel gruplarını hedefliyoruz. Bu açıdan bakıldığında bu yeni sistem ile renovasyon planı olan oteller de bir bakıma hedef kitlemizi oluşturuyor. 09’2012 turizm&yatırım 15 GÖRÜŞLER Yalım Yönter I Ar Yıldız Renovasyonlar sezonun durumuna göre değişiyor A r Yıldız olarak 1948’den beri kurulu Türkiye’nin en büyük üretici firmasıyız. Otellere 22 yıldır ürün veriyoruz. Biz de renovasyon çalışmalarında yer alıyoruz ve renovasyonlarda son yıllarda artış yaşanıyor. Yenilemeler, sezonun nasıl geçtiğine çok bağlı olarak değişiyor. Örneğin geçen yıl sezon çok iyiydi, renovasyon oranı artmıştı. Çünkü ona göre kullanım oranı artıyor ve oteller yenilemeye gidiyor. Bizim bağlı bulunduğumuz Galeri Kristal’in 14 tane oteli var. O nedenle yakinen biliyoruz. Bu yıl Akdeniz Bölgesinde 8 tane, Marmara Bölgesinde 4 tane, Doğu tarafında da iki oteli biz yapıyoruz. Biz renovasyon dışında otellerdeki eksik ürünleri de tamamlıyoruz. Bu yıl gerçek anlamda renovasyon yapanların sayısı çok az. Oteller eksik tamamlayarak yılı geçiştirdi. Oteller komple renovasyonlarda minimum 7 ila 10 yıl arasında değişim yapıyor. Yeni yatırımlarla renovasyon için ayrılan bütçe fark ediyor. Renovasyonda daha uygun fiyatlı ürünler tercih ediliyor. Tabi bu oteline göre değişiyor. Ar Yıldız son iki yıldır Galeri Kristal ile birlikte gastronomi HORECA’da çok ciddi atılım içinde. Sıtkı Yılmaz I Öpçin Mobilya Otellerde dönüşüm var, renovasyonlar arttı Ş irketimiz 20 yıldır var ama biz 1976’dan beri bu işi yapıyoruz. Yüzde 90-95 oranında turizm sektörüyle çalışıyoruz. A’dan Z’ye mobilya üretimi yapıyoruz ama grubumuzda ki tedarikçilerimiz sayesinde otellere seramik, mermer, aydınlatma gibi birçok ürün de veriyoruz. Geçtiğimiz yıllara göre renovasyonlarda bir artış söz konusu. Türkiye’de bir 16 turizm&yatırım 09’2012 değişim var ve özellikle turizm sektörü kendini ciddi anlamda geliştirdi. Bundan dolayı renovasyonlar da ön planda. Şuan yeni yatırımlar da çok fazla. Eskiden Türkiye’de bu kadar fazla lüks otel yatırımı yoktu. Son 5-6 yıldır lüks yatırımlar ön planda. Ama oran olarak en büyük pay yeni yatırımlarda… Yenilemelerde odalar komple yenileniyor. Çünkü yenilemelerin çoğu konsept değişikliği nedeniyle yapılıyor. Bizim verdiğimiz ürünler ömürlük ürünler aslında. Bu nedenle ürünlerimizde kırılma, yıpranma vb. olmuyor. Dolayısıyla yeni yatırımlarla renovasyonlar arasında bütçe, fiyat farkı olmuyor. Öte yandan şehir otelleriyle turizm bölgelerindeki otellerin renovasyonu farklı oluyor. Şehir otellerinde iş insanları kalıyor. Resort otellerde ise her kesimden insan oluyor. O nedenle konsept ve kullanılan malzeme de farklı oluyor. Bir de şehir otelleri renovasyon sürecinde kapatılmıyor. Hilton grubuyla anlaştık. Hilton’un dünyadaki tüm otellerine hitap etmeyi düşünüyoruz. Şu anda Dubai’ye ve Rusya’ya çok ciddi ihracatımız var. Biz son yıllarda otel konseptine göre butik ürün yapıyoruz. Otel tasarımına uyum sağlıyoruz. GÖRÜŞLER Bora Pehlivanlı I Özen Tasarım Renovasyonlar önemli bir Pazar haline gelecek 1 6 yıldır turizm sektörüne hizmet veriyoruz. Renovasyonlar Türkiye’de çok önemsenmiyordu ama son yıllarda gündeme gelmeye başladı. Özellikle büyük ve lüks tesislerin devreye girmesiyle yenileme oranı arttı. Şuan yüzde 70 yeni yatırımlar, yüzde 30 ise renovasyonlara yönelik çalışmalar yapıyoruz. Biz, önümüzdeki yıllarda renovasyon oranının artarak önemli bir pazar haline gelmesini bekliyoruz. Çünkü rekabetin artması nedeniyle müşteriler artık eski otellerde kalmak istemiyorlar. Kullandığı yataktan sandalyeye kadar her şeyin yeni, lüks ve rahat olmasını bekliyorlar. Biz otel ekipmanlarında hareketli mobilya yapan bir firmayız. Ürün gamımızda banket sandalyeleri, katlanır banket masaları, bar sandalyesi, kokteyl masası gibi birçok ürün mevcut. Son bir yıldır Zen Konsept markasını oluşturduk. Bu markayla dış mekan mobilyaları, bahçe mobilyaları yapıyoruz. Özen Tasarım olarak gelen taleplere yüzde 100 müşteri memnuniyetiyle yaklaşıyoruz. Renovasyonda olsa her projeye yeni bir bakış açısıyla yaklaşıyoruz. Uzman bir ekip ve mimari grubumuz var. Biz ürünlerimizi 10 yıl garantili olarak satıyoruz ama müşterilerin değişim beklentisi 5 yıl. Son yıllarda toplantı kongre turizmi yaygınlaştı. Bu noktada bizde devreye giriyoruz. Bütçe anlamında bizim için renovasyonlarla yeni yatırımlar arasında bir fark yok. Renovasyonlarda Akdeniz bölgesi birinci sırayı alıyor. Ege bölgesi geride kalıyor. Son dönemlerde Marmara bölgesinde özellikle İstanbul’daki şehir otelleri geliyor. Bir yenilenme çabası, sektörel gelişime ayak uydurma eğilimini gözlemliyoruz. İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yeni yeni başlıyor. Mahmut Şengül I Viva Bilgi Teknolojileri Şehir otelleri teknolojiyi daha yakın takip ediyor V iva Bilgisayar olarak HP Microsoft’un partneriyiz. Biz otellerle 6-7 yıldır çalışıyoruz. Dedeman Grubu, Ramada Plaza İzmit, Cevahir Hotels, Welborn Luxury Hotel, Mercure Hotel gibi birçok tesisle çalışıyoruz. Bizim yaptığımız iş diğer firmalardan farklı. Bazı firmalar günü kurtarmak adına otellere iki yıl ömrü olan sistemler kuruyorlar. Biz öyle yapmıyoruz. Otele verdiğimiz ürünler o oteli 5-6 yıl sorunsuz götürüyor. Otellere yönelik çalışmalarda uzmanlaştık ve onların ihtiyaçlarını biliyoruz. Biz yeni yatırımların yanı sıra renovasyonlarda da yer alıyoruz. Bilgisayar sisteminden memnun ol- 18 turizm&yatırım 09’2012 mayan veya değiştirmek isteyen otellerin renovasyon projelerinde yer alıyoruz. Ama kıyaslamak gerekirse yeni yatırımlar ağırlıkta. Oran olarak yüzde 40’a yüzde 60 diyebiliriz. Elektronik sistemlerin genel olarak 4-5 yıl ömrü oluyor. Ama biz güçlü ürünler verdiğimiz için bu süreyi de aşabiliyoruz. Bilgisayar sistemini kurduğumuz oteller, bizim teknik hizmetlerimizden memnun oldukları için yenileme çalışmalarında da bizi tercih ediyorlar. Yeni yatırımlara göre renovasyonlar daha zor çünkü yeni yatırımları istediğimiz gibi şekillendirebiliyoruz. Ama renovasyonlarda oturmuş bir yapı olduğu için mevcut yapıyı devam ettirmek durumundayız. Şehir otelleri daha çok iş amaçlı kullanıldığı için bilgisayar teknolojileri onlar için daha önemli. Resort oteller o kadar çok ihtiyaç duymuyorlar. Zincir otellerde ise standartlar olduğu için hem şehir hem de resort otellerinde bir değişiklik olmuyor. Yeni yatırımlarla renovasyonlarda bütçe olarak da fark var. Bu otelin oda sayısına ve kullanıcı sayısına, alanına göre değişiyor. Bir otelde 5 bin dolarlık iş yapıyorsak, başka bir otelde 100 bin dolarlık iş yapıyoruz. Emin Çetin I Elist Mühendislik Oteller renovasyonlarda minimum enerji maliyeti istiyorlar T ürkiye’de otel ve kongre turizmi yatırımları devam ediyor. Bu da bizim toplam iş kapasitemizin yüzde 70’ini bu alana kaydırmamızı sağladı. Firma olarak renovasyon projelerinde de yer alıyoruz. Daha öncesinde yeni yapılan bir tesis için yenileme süresi 10 yıl civarındaydı. Fakat teknolojik gelişmeler, revizyon yapılma süresini 6-7 yıla çekti. Renovasyonlarda projenin günümüz teknolojisine uyarlanıp enerji maliyetlerinin minimuma düşürülmesi gibi taleplerle karşılaşıyoruz. Komple soyularak yeniden giydirilecek üretildiği için belli sınırlar içinde hareket etmek zorunda kalmıyoruz. Renovasyon projelerinde hareket kabiliyetimiz dar olduğu için daha fazla emek harcamamızı gerektiriyor. Şehir otelleri gerek ürün çeşitliliği açısından (SPA, Toplantı, Balo vs) gerekse teknolojik açıdan binaların gerekse teknolojik açıdan binaların yenilenmesi daha kapsamlı renovasyon sürecini içeriyor. Tatil turizmine yönelik yapılan renovasyonlar daha kısmi ve çoğu zaman otel teknik personelinin gözetiminde destek alınarak yapılıyor. bir 5 yıldızlı otel projesinde maliyet metrekarede 110 dolar ile 150 dolar arasında değişiyor. Bu rakamların altındaki bir maliyet standartlardan ödün vermeyi gerektiriyor. Daha üst maliyetlerde harcanacak olan bütçenin konfor koşullarını 5 yıldız standartlarının üzerine çıkıyor. Yeni yatırım ve renovasyon projelerini karşılaştırdığımızda; yeni projeler ihtiyaçlara göre Nilüfer Leblebicioğlu I Talya Bilişim Otellerden renovasyon talebi oldukça yüksek T alya Bilişim olarak otellere; Elektra Otel Yönetim Sistemi ile 20 yılı aşkın süredir hizmet sunuyoruz ve 2300’den fazla otel referansımız bulunuyor. Talya ekibi olarak otellerde bir renovasyon gerçekleştiğinde öncelikli hedefimiz bu süreç içeresinde yazılımsal olarak tüm ihtiyaçlarına çözüm sunmak, sonrasında ise personelin yazılımsal olarak yapılan ye- niliklere en kısa sürede uyum sağlaması için gerekli çalışmaların sürdürülmesi oluyor. Son dönemlerde misafir memnuniyetini arttırmak adına tüm bölgelerdeki otellerimiz renovasyona giriyor. Ancak kıyı bölgelerdeki otellerimizde grup rezervasyonların ve yabancı turist ağırlama sayılarının sayısı düşünüldüğünde şehir otelciliğinden daha çok renovasyona ihtiyaç duyulduğu söylenebilir. Renovasyonlarda otellerde en çok karşılaştığımız taleplerden biri oda sıcaklıklarının ve TV yayınlarının önbüro programından kontrol edilme- sinin sağlanması. Aynı zamanda online rezervasyon ve uluslararası satış kanallarına bağlantı sağlanması konusunda oldukça yoğun taleplerimiz var. Talya Bilişim ekibi olarak her zaman kullanıcılarımızın en ileri teknoloji ile çalışmaları için gerekli olanakları sağlıyoruz. Yenileme çalışmalarında şehir otelleri ve resort oteller arasında elbette bazı farklılıklar bulunuyor. Şehir otellerinde oda konforu öne çıkarken, resort otellerde tesis içeresinde geçirilecek zamanın daha kaliteli geçmesi için çalışmalar yapılıyor. Bu da yazılımsal olarak bazı farklı uygulamalara gitmemizi gerektiriyor. Yazılım ekibimiz, teknolojik yenilikleri ve kanuni düzenlemeleri sürekli olarak takip ediyor ve mevcut programa uyarlıyoruz. 09’2012 turizm&yatırım 19 TEDARİKÇİLER I HABER Kleo, kompresör sistemli minibarların çıtasını yükseltiyor Minibar sektöründe 20 yıldır üretim yapan Kleo, 10 yıl önce başladığı kompresör sistem minibar üretimini A++ enerji seviyesinden A+++ enerji seviyesine taşıyacak. Enerji tasarrufu özelliği ve çevre dostu olması ile dikkat çeken kompresör sistemli minibarlar, zincir otellerden yoğun ilgi görüyor. 1 992’den beri absorbe sistem minibar üretimi yapan Kleo, 10 yıl önce müşterilerden gelen talep ve ürün çeşitliliği amacıyla kompresör sistem minibar üretimine geçti. Dünyada sadece 3 fabrikanın ürettiği bu sistemin Türkiye’deki tek üreticisi olan Kleo, ürünlerini Türkiye genelinde 230 yetkili servis desteği ile 3 yıl garantili olarak satışa sunuyor. A++ olan ve standart absorbe sistemlere göre yüzde 70 tasarruflu olan kompresör sistem minibarlar, 43 derece çevre şartlarında bile +2 /+8 derece arası soğutma yapabiliyor. Çevre dostu C-Pentane izolasyon teknolojisine sahip kompresör sistem minibar ürünleri, 38dB ses düzeyi ile dünya otel odası ses standartlarına da uygun şekilde tasarlanıyor. 2012 sonunda tamamlanacak R600 Gazı yatırımı ile A+++ enerji seviyesine ulaşacak bu ürünler özellikle son 3 yıldır zincir otellerden yoğun ilgi görüyor. Engelli pazarındaki fırsat kaçıyor E ngellilere yönelik mobilite çözümleri üreten Lamira Easy Life Genel Müdürü Sertel Şen, engellilerin tatil yapabileceği alan ve düzenlemelerin yetersizliğinden dolayı yaklaşık olarak 100 milyar avroluk turizm fırsatının kaçtığını söyledi. Engellilere uygun konaklama tesislerinin yetersizliğine vurgu yapan Sertel Şen, şunları kaydetti: “Dünyada 850 milyona, ülkemizde ise 9 milyona yakın engelli yaşıyor. İngiliz Üniversitesi Surrey tarafından yapılan araştırmaya göre Avrupa’daki 46 milyon engellinin turizm harcaması 80 milyar avronun üzerinde. Engellilere yönelik konaklama alanları ve tatil imkanları Türkiye’ye göre çok daha fazla gelişmiş olsa da, bunlar Avrupa’da da yeterli değil, ancak bu ihtiyacı karşıla- Sertel Şen 20 turizm&yatırım 09’2012 yabilmek için Türkiye’de belli yatırımların yapılması gerekiyor.” Engelliler için plaj ve havuz çözümleri ürettiklerini açıklayan Şen, “Lamira olarak son yıllarda engelli ve hareket kısıtlaması olan kişilerin plajlarda ve konaklama alanlarındaki havuzlarda kullanımı için geliştirdiğimiz çözümleri de ekledik” dedi. 3R Design Factory, termal köy projelerine odaklanacak 3 Qalaalti Hotel - Azerbaycan R Design Factory firması, Amerika’daki Spa ve otel tasarımı deneyimlerini, Türkiye’de, dünyada yeni bir trend haline gelen termal köy projeleriyle taşıyacak. Termal geleneğini modernize eden çalışmalar yapan 3R Design Factory, Bursa’da hizmet veren Crowne Plaza’da 3500 m²’lik bir alan üzerinde konumlandırılan termal tesisin çözüm ortağı oldu. Teknolojik gelişmelerin ışığında, kolay yaşanır mekânlar tasarlarken aynı anda zaman tasarruflu estetik çözümler de sunan 3R Design Factory, Bursa’nın yanı sıra Kırşehir Makissos Termal Hotel, Kaz Dağları Butik Termal Hotel gibi projelere de imza atacak. Firma aynı zamanda Azerbaycan-Qalaalti Hotel’in en büyük termal tesisini tasarlıyor Crowne Plaza - Bursa 3R Design Factory, Amerika’daki tecrübesini Türkiye’ye taşıdı tasarlarken zaman tasarruflu estetik çözümler sunuyor. Firma konut, residence, turizm yatırımları, ticari mekânlar, sosyal yapılar ve benzeri alanların fiziksel gereksinimlerini ön görerek projelendirme yapıp mekanların zemin-duvar-tavan ilişkisi içinde aydınlatma, tekstil, aksesuar gibi dekoratif unsurlar ile birlikte iç mekan mobilyalarının tasarım ve üretim sürecinde de hizmet veriyor. Makissos Termal Hotel - Kırşehir 30 yılı aşkın süredir aile şirketi olarak Amerika’da inşaat sektöründe faaliyet gösteren ve 2008 yılından İstanbul’da faaliyet göstermeye başlayan 3R Design Tasarım Factory, teknolojik gelişmelerin ışığında, kolay yaşanır mekân ve mobilya Protel otellere yönelik akıllı telefon Ustay’ı geliştirdi A kıllı telefon kullanımının öneminin artması firmaları bu alana yöneltiyor. Yazılım firması Protel, otellere özel mobil uygulama çözümü olan Ustay’ı geliştirdi. Firma, Ustay ile otellere kendi kurumsal kimliklerini yansıtabilecekleri şablonlarını ve uygulama içeriğini yönetebilecekleri bir sistem sunuyor. Akıllı telefon sistemi Ustay, Suite8 ve OPERA Otel Yönetim Sistemi ile entegrasyonu sayesinde, misafirler uygulama üzerinden müsaitlik durumunu gerçek zamanlı olarak görüp rezervasyon yapabiliyor. Böylece oteller mobil uygulamaları üzerinden gelir sağlayabiliyor. Ustay aynı zamanda misafirlerin 7/24 otel yönetimine ulaşabilecekleri yapısı ve uygulama üzerinden gönderilen anlık bildirimlerle otellerin misafirleriyle olan ilişkilerini güçlendiriyor. İşletmeler anlık bildirimler yoluyla müşterilerine özel teklifler sunarak pazarlama kampanyaları yürütebiliyorlar. 09’2012 turizm&yatırım 21 YATIRIM I DOSYA Antalya Yatırıma Doydu, Yatırımlar Ege’ye Kayıyor T ürkiye’nin turizm başkenti olarak bilinen Antalya’da ardı ardına açılan yüksek yataklı 5 yıldızlı lüks tesisler, özellikle kitle turizminde yatak arzı fazlası sorununu gündeme getirdi. Her yıl ortalama 20 bin yatağın hizmete girdiği bölgede otelciler, Antalya’nın konaklama yatırımlarına doyduğunu vurguluyorlar. Otelciler, Antalya’da yeni otel yatırımları yerine, turistlerin ilgisini çekecek çevre düzenlemesi, ulaşım, eğlence ve yiyecekiçecek mekânları yapılması gerektiğine işaret ediyorlar. Yatak arzı fazlası oda fiyatlarını düşürüyor Antalya’da Bakanlık belgeli yatak sayısı, 2010’da 351 iken bu sayı 2011’de 384 bine ve 2012’de de 412 bini geçti. Bölgede ayrıca belediye belgeli 110 bin yatak yer alıyor. Türkiye’de 2012’in ilk altı ayında 38 bin yatak için 139 tesisin teşvik belgesi aldı. Bu teşviklerde yüzde 12 ile Antalya ikinci sırada yer alıyor. Yılsonuna kadar Antalya’ya 22 turizm&yatırım 09’2012 Antalya’nın yatırıma doyması, yatırımların Ege’ye kaymasına yol açtı. Zengin ürün çeşitliliğine sahip bölgenin yatırım planlarında, Antalya’ya göre daha küçük, butik ve ‘her şey dahil’ sistemle çalışmayan oteller ön plana çıkıyor. Bölge, zengin ve nitelikli turist hedefliyor. verilen teşviklerle yatak sayısının 20 bini bulması bekleniyor. Her yıl ortalama 20 bin yatağın hizmete girdiği Antalya’da özellikle Kemer, Side gibi bölgelerde sahil kesimine paralel üçüncü bantta yüksek yatak sayısına sahip oteller yapılmaya başlandı. Bölgelerin altyapı yetersizliğine çok da bakılmadan yapılan bu yatırımların, bölgede otel fiyatlarının düşmesine yol açabileceği belirtiliyor. Öte yandan yatırım yapacak arazilerin azlığı bölgedeki otel yatırım maliyetlerini bir hayli yükseltiyor. Yataklar sadece 3 ay doluyor Antalya’da artan yatak arzına rağmen 2012’de Antalya’ya gelen turist sayısının birçok pazarda düşüş göstermesi, sorunun iyice gün yüzüne çıkmasına yol açtı. Rusya, Ukrayna ve İngiltere pazarlarından gelen turist sayısındaki düşüş, Avrupa’nın bazı ülkelerinde de kendini gösterdi. 2012’de İsrail, İran ve Suriye pazarının tamamen bitmesi, otellerin yataklarının geçen yıla göre boş kalmasına yol açtı. Düşüşle birlikte çok sayıda yatağın boş kaldığına dikkat çeken otelciler, otellerde sadece yüksek sezon olarak bilinen haziran-temmuz ve ağustosta yatakların tam dolduğunu, ön ve arka sezonu kapsayan 9 ayda ise yatakların satılamadığını belirtiyorlar. ANTALYA İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ Kültür ve Turizm Bakanlığından Belgeli Tesislerin İlçeler Bazında Dağılım Tablosu İŞLETME BELGELİ TESİSLER YATIRIM BELGELİ TESİSLER TOPLAM Tesis OdaYatakTesis OdaYatakTesisOdaYatak SayısıSayısıSayısıSayısıSayısıSayısı SayısıSayısıSayısı MANAVGAT 154 46.633 100.950 46 10.020 21.871 200 56.653 122.821 ALANYA 235 38.040 79.857 39 8.784 18.990 274 46.824 98.847 70 24.852 53.322 16 3.959 9.032 86 28.811 62.354 123 26.988 56.577 16 2.356 4.895 139 29.344 61.472 AKSU 18 8.407 18.093 5 2.312 5.883 23 10.719 23.976 KONYAALTI 47 8.561 18.831 5 879 1.945 52 9.440 20.776 MURATPAŞA 51 6.861 14.267 5 420 869 56 7.281 15.136 0 0 0 5 959 2.015 5 959 2.015 SERİK KEMER DEMRE KAŞ 17 659 1.352 3 206 478 20 865 1.830 KUMLUCA 4 500 1.227 2 192 452 6 692 1.679 FİNİKE 1 297 598 0 0 0 1 297 598 KEPEZ 4 269 530 0 0 0 4 269 530 GAZİPAŞA 0 0 0 1 99 200 1 99 200 DÖŞEMEALTI 1 15 44 0 0 0 1 15 44 725 162.082 345.648 143 30.186 66.630 868 192.268 412.278 TOPLAM Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü / 08.06.2012 (Veriler geçicidir.) Antalya’da ardı açılan lüks oteller, bölgenin arz-talep dengesini bozdu. Son üç yıldır açılan yüksek yatak sayısına sahip 5 yıldızlı lüks oteller, gelen turist sayısının altında kalınca yatak arzı fazlasını gündeme getirdi. Arz fazlası, otel fiyatlarını düşürdüğü gibi, odaların boş kalmasına da neden oluyor. Antalya’da yaşam tarzına yönelik yatırımlar yapılmalı Antalya’da konaklama yatırımları yapmak yerine başka yatırımlar yapmak gerektiğini dile getiren sektör temsilcileri, bölgede turistlerin ilgisini çekecek eğlence mekânları, kaliteli restoranlar, temalı parklar, çevre düzenlenmesi, ulaşım ve şehir altyapısının düzenlenmesine yönelik yatırımlar yapılması gerektiğini söylüyorlar. Antalya çevresinde turistin otel dışında vakit geçirecek bir yer bulamadığına işaret eden otelciler, artık ‘life style’ yatırımların ön plana çıkması gerektiğini belirtiyorlar. Antalya’da ilk yapılan tesislerin eskidiğine de işaret eden sektör temsilcileri, renovasyon yatırımların da gündeme getirilmesini istiyorlar. Yatak arzı fazlası ilgili tartışmalarına katılan Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Çetin Osman Budak, Antalya’da yatak üretiminin artık dur- masını istiyor. Budak, “Antalya’da 5 yıl yeni yatırım tatili uygulanmalı ve sadece nitelikli yatırımlar ve modernizasyon yatırımları teşvik edilmeli. Yatak arzının bu şekilde gitmesi, Antalya turizminin başına sorun çıkaracak, kaliteyi düşürecektir. Son 10-12 yıldır Türkiye’de yılda ortalama 20 bin yatak kapasiteli yeni tesis hizmete giriyor. Bunların yarısı da Antalya’da” diyerek, çözüm arayışını belirtiyor. >> 09’2012 turizm&yatırım 23 YATIRIM I DOSYA Yatırımlar Ege’ye kayıyor Öte yandan Maliye Bakanlığı tarafından verilen yatırım teşviklerinde Antalya hala ilk sıralarda yer alsa da kıyı otelleri yatırımlarında Ege ön plana çıkıyor. Son yıllarda birçok otel yatırımcısının ilgi alanına giren Ege, yılın ilk 6 ayında teşvik alan 139 projeden yüzde 15 ile üçüncü sırada yer aldı. Yine yapılan araştırmalara göre 2012’de Ege bölgesinde daha önce yapılan tahsisleri de içeren 40 tesisin açılması planlanıyor. Farklı büyüklüklerde ve konsepte planlanan bu tesislerin bazılarının açılışı ise 2013’e kayacak. Ege kendine has bir destinasyon olarak öne çıkıyor Ege’de işletme belgeli 653 otelde 72.353 oda ve 152.040 yatak bulunuyor. Ege’de yatak kapasitenin artırılması tur operatörlerinin de dikkatini çekiyor. 50-150 arasında değişen oda sayısı ve çok yüksek katlı olmayan tesislerle öne çıkan Ege’de yatırım eğiliminin bu şekilde devam etmesi bekleniyor. Butik otellerin ve oda kahvaltı, yarım pansiyon konseptinin yaygın olduğu bölge, daha çok yerli turistler ve zengin kesim tarafından tercih ediliyor. Denizgüneş-kum ve kültür turizminin yanı sıra yat, kruvaziyer ve termal turizm ile de ön plana çıkan bölgede, yatak kapasitesi her geçen yıl artıyor. Ürün çeşitliliği çok olan bölge, doğayla iç içe, daha küçük otelleri, kültür, eko ve gurme turizmi tercih eden kesimlerin tercih edeceği bir bölge olma yolunda ilerliyor. Ege’de yatırımcılar sıraya girdi Otel yatırımı az olduğu için bakir alanları çok olan ancak, birçok bölgesi doğal ve tarihi sit alanı içerisinde bulunan Ege’de yatırım için bekleyen birçok grup bulunuyor. Örneğin yatırım izni alamadığı için Çeşme’ye otel yapmak için 5 yıldır bekleyen Rus işadamı Mikhail Dmitrievitch Prokhorov, 150 milyon dolarlık yatırımın temelini yılsonunda atmayı planlıyor. Trabzonspor eski Başkanı Mehmet Ali Yılmaz, Zigana Otel’i kurmak için hazırlıklarını sürdürürken, Solto Otel’in sahibi Ege Bölgesi Sanayi Odası Meclis Üyesi Mehmet Akdede Altınkum’da kuracağı otel için hazırlık yapıyor. Alaçatı’da Gaziantepli Yaşar Grubu’nun Başkanı Yaşar Çilkız otel yatırımına başlarken, İzmir’in önde gelen işadamlarından olan ve Pasaport’ta Key oteli işleten Erdoğan Özgörkey de Çeşme’de otel satın almak için çalışmalarını sürdürüyor. Dilek Sabancı For Seasons Oteli’nin temelini kısa süre içinde atmayı planlıyor. Zorlu Holding’in 24 turizm&yatırım 09’2012 EGE’DEKİ TESİS ve YATAK SAYISI İLLER TesisYatak SayısıKapasitesi Aydın İzmir Muğla Denizli Toplam 95 141 391 225 852 27.444 128.113 89.889 17138 262.584 patronu Ahmet Nazif Zorlu da yatırım için planların tamamlanmasını beklerken, bir Alman grubunun da Çeşme’de yatırım için hazırlık yaptığı belirtiliyor. Ege’de yatırım maliyeti daha düşük Ege’de yatırım maliyetlerinin Antalya’ya göre düşük olduğu belirtiliyor. Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, Ege’deki yeni yatırımlarda Bodrum’un yanı sıra Didim, Seferihisar, Çeşme’nin öne çıktığını belirtiyor. İşler, İzmir’in Expo 2020’yi almasıyla birlikte İzmir’in 45 bin olan yatak sayısının 150-200 binlere çıkacağını kaydediyor. Diğer yandan arazi tahsisleri yapılan Mersin Taşucu ve Gazipaşa Havalimanı’nın açılmasının ardından hareketlenmesi beklenen Alanya Gazipaşa da yatırım yapılacak bölgeler arasında yer alıyor. 2012’nin ilk 6 ayında teşvik alan 139 projenin illere göre dağılımı (%) İller İstanbul Antalya Muğla İzmir Van Adana Mardin Denizli Diyarbakır Hatay Trabzon Mersin Diğer (27 il) Payı 16,95 11,86 8,47 7,63 4,24 3,39 3,39 3,39 3,39 3,39 2,54 2,54 28,81 YATIRIM I RÖPORTAJ Hikmet Arabacı I Asteria Hotels Genel Koordinatörü Arabacı: “Antalya Konaklama Yatırımlarına Doydu” A ntalya’da ardı ardına açılan 5 yıldızlı lüks tesisler, yatak sayısı 412.278’i bulan kentte arz fazlasına yol açıyor. Antalya’ya gelen turist sayısının geçen yıla oranla düşmesinin gün yüzüne çıkardığı yatak arzı fazlası, Antalya’nın konaklama yatırımlarına doyduğu sonucunu çıkarıyor. Antalya’da son günlerin tartışma konusu olan arz-talep dengesizliğini turizmcilerle konuştuk. Deneyimli turizmci Hikmet Arabacı, konuyla ilgili Turizm & Yatırım Dergisi’nin sorularını yanıtladı. Son günlerde Antalya bölgesinde yatak arzı fazlası tartışılıyor. Sizce Antalya’da yatak arzı fazlası var mıdır? Antalya’da yatak arzı sınırına gelindi. Şu anki yataklar yalnızca üç aylık sezonda doluyor ve onun arkasındaki ön ve arka sezonlarda boş kalıyor. Dolayısıyla artık bundan sonra sınırdayız ve yeni yatak izninin özellikle Manavgat-Lara bandında kısıtlanması gerekiyor. Hatta Kemer’de bunun içine konulabilir. Buralarda ikinci-üçüncü bant oteller oluştu. Bu ikinci-üçüncü bant oteller, insanların daha ucuza tatil yapmasına imkan verirken ülkenin de satılabilir fiyatının düşmesine sebep oluyorlar. Antalya konaklama yatırımlarına doydu. Yatak arzı, turist sayısı artışıyla paralel gitmiyor mu? Yatak arzının artması demek 12 ay boyunca stabil olarak yatak sayısının artması anlamına geliyor. Turist sayısının arttığı dönemlere bakıldığında bu hep Haziran-Eylül arasında oluyor. 12 aylık yatak yapıyorsunuz ama bunu 3 ay dolduruyorsunuz. Dolayısıyla ön ve arkada bulunan 9 ayda bu yataklar tamamen çöpe atılan para anlamına geliyor. Yatırımcıların bu açıdan bakması gerekiyor. 26 turizm&yatırım 09’2012 Side bölgesinde ikinci bant bitti, üçüncü banda otel yapılıyor. Altyapı yetersiz. Çevre düzenlemesi yok. Etrafta insanların gidebileceği kaliteli cafe, restoran, bar yok. Esnaf, turist dışarı çıkmıyor diye ağlıyor ama turiste dışarı çıkabileceği bir şey sunarsanız turist ‘her şey dahil’de kalsa bile çıkar. Peki neden bu kadar yatak yapılıyor? Yatırımcılar bunu fark edemiyorlar mı? Bu durum geçen yılda vardı ama Arap Baharı’nın etkisiyle çok fazla hissedilmedi. Özellikle bu yıl patlayan Arap Baharı’nın ‘git’ etkisiyle (gel-git hareketi yaşandı) turistlerin beklenenden de fazla çekilmesi, turistlerin düşük fiyat veren Mısır’ı, Yunanistan’ı ve İspanya’yı seçmesi nedeniyle misafir sayımız azaldı. Gelen turist sayısı geçen yıla göre mayıs sonuna kadar yüzde 15 düştü. Ama temmuz sonunda bu eksi yüzde 4’e düştü. Fakat eylülden itibaren yine azalmaya başlayacak. Bu da demek oluyor ki 9 ay boyunca oteliniz boş kalacak. Ama siz her halükarda personel çalıştırıyorsunuz. Türkiye’de bir trend olduğu zaman herkes bunun arkasına takılıyor. Şuanda hesapsızca yatırımlar yapılmaya başlandı. Ön banttaki arsa fiyatları tahsislerde 10 milyon avro, 20-25 dönüm tapulularda 20 milyon avroya çıkmış durumda. Bir de bunun üzerine otel yapmaya kalktığınızda minimum 20-30 milyon avro para koymak zorundasınız. Dolayısıyla bir otel yapmak 50 milyon avro demek. Ne tür yatırımlar yapmak gerekiyor peki? Side bölgesinde ikinci bant bitti, üçüncü banda otel yapılıyor. Altyapı yetersiz, arıtmalar yeterince çalışmıyor. Etrafta ciddi anlamda life-style diyebileceğimiz insanların gidebileceği kaliteli cafe, restoran, bar yok. Gittikleri yerler uyduruk barlar ve imatasyon ürünlerin satıldığı dükkanlar… Antalya olarak bizim insanların yaşam stillerini geliştirecek, onlara daha güzel imkanlar sunabilecek dış mekanlarda yaşamalarını getirecek yerler yapmamız gerekiyor. Çevre düzenlememiz yok bizim. Hala insanlara kaliteli hizmet verecek restoran ve barlar sunamıyoruz. Bunlar olmadığı sürece insanlar oteli bırakıp dışarı çıkmazlar. Bir taraftan da esnaf, turist dışarı çıkmıyor diye ağlıyor. Halbuki turiste dışarı çıkabileceği bir şey sunarsanız turist ‘her şey dahil’ kalsa bile çıkar. Bu tarz yatırımlar hiç mi yapılmıyor? Aslında bir proje var. Belek’te Rixos Grubu’nun eğlence parkı projesi var. Ama bu projenin şu anda gerçekleştirilebilmesi için raylı sistemin Antalya’dan Boğazdağ’a kadar olan bölümde bağlanmasını ve Kundu karayolunun yine Boğazdağ kadar Belek bölgesinde bağlanmasını bekliyorlar. Eğer bu proje gündeme gelip de hayata geçirilirse Antalya turizminde çok ciddi bir ivme yakalanacak. Otellerdeki turistler raylı sistemle şehir merkezine taşınıp oralardaki kültürel değerleri görmeleri sağlanacak. Bu çok önemli… Bu proje turist çekecek bir proje ama iyi olan tarafı o projeye gelen insanlarla birlikte aynı sistemi diğer otellerdeki müşteriler de kullanarak şehir merkezine ulaşabilecek. Bu da gelen turistin Antalya’yla turistlerle buluşmasını sağlayacak ve şikâyetleri ortadan kaldırabilecek. Bu durumda yeni yatırımlar nereye kayacak? Ege’ye kayar. Ege’yle birlikte Mersin bölgesi var biliyorsunuz, Mersin Kazanlı. Bir de yeni havalimanının açılmasıyla birlikte belirli bir kapasite de Alanya’nın doğusunda var. Gazipaşa-Anamur arası var. Oralara da Antalya benzeri yatırımlar mı yapılmalı, yoksa farklı yatırım mı olmalı? Akdeniz çanağı tamamen mas turizm dediğimiz minimum 12 gün kalış süresine sahip, ‘her şey dahil’ sistemiyle yürüyen, insanların geldiklerinde ceplerinden kaç para harcayacaklarını bildikleri, aile ve kitle turizmine uygun yerler. Dolayısıyla Antalya’da olduğu gibi Mersin ve Gazipaşa’da da bu tarz ürünlerin yapılması gerekiyor. Bodrum merkez ve civarı, Alaçatı, Çeşme gibi yerlerde butik oteller teşvik edilebilir çünkü daha uygun. Bu bölgeye yatlarıyla zengin insanlar gidiyor. Ege bölgesinde bu denli büyük yatırımlar olmamalı. Orada daha elit, 50-150 oda arasında değişen kapasite ile yetinilmeli. Daha altına inildiğinde para kazanılmaz zaten… Oteller normalde odadan para kazanır. Ekstraların iş yaptığı yer Ege olduğu için oda dışında yiyecek-içecek ünitelerinden de para kazanılır. Akdeniz çanağında da minimum 300 odalı aileye uygun yerler yapılmalı. Burada tamamen odadan para kazanılıyor. Aslında yatırımların Ege’ye yöneldiğini görüyoruz. Yatırımların yanı sıra Pazar kayması da beklenebilir mi Ege’ye? Yok, çok olmaz. Antalya’nın müşterisi Ege’ye çok gitmez. Ege’nin kendine has bir müşteri kitlesi var. Bir kere zaman olarak Ege sorunlu… Ege’deki 2,5 aylık yatak kapasitesinin neredeyse yüzde 7580’ini yerli turistler dolduruyor. Dolayısıyla Ege Antalya’dan çok müşteri alamaz. Antalya’nın müşterisi Ege’ye gidebilir ama yüksek sezonda çok alternatifi yok çünkü yatırım az. Biraz da Asteria grubun yatırımlarıyla ilgili bilgi verir misiniz? Gelecek planlamalarınız da neler var? Biz Asteria olarak yakın tarihte yeni bir yatırım planlamıyoruz. Dünyadaki kriz konjonktürü ve bizim gidişatla ilgili öngörülerimiz önümüzdeki iki yılda piyasaların çok rahat olmayacağını gösteriyor. Çok zor olmayacak ama yatırım yapmak için de risk alınmayacak yıllar olacak. Bizim Didim Güllüdal bölgesinde 142 dönümlük tahsisli bir arazimiz var. 2015 yılında belki kazmayı vurabiliriz. Ama şu anda o da kesinleşmiş değil. Eğer bir büyüme hedefimiz olursa Manavgat-Lara bölgesinde ve onun dışında da şehirlerde büyümeyi düşünüyoruz. Şehir otelciliğine girmek istiyoruz. Fakat İstanbul’da değil de başka şehirlerde düşünüyoruz. Biraz daha esnek, hızlı davranan, hizmet-servis ilişkisini resort otelciliğin mantığı içerisinde çözdüğü bir yatırım şekli düşünüyoruz. Ama şu an onun içinde beklemedeyiz. 09’2012 turizm&yatırım 27 YATIRIM I GÖRÜŞLER Osman Ayık I Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Türkiye’deki Tüm Yatırımların Planlanması Gerekiyor T ürkiye’de genel anlamda bölge bölge tüm yatırımların planlanması gerekiyor. 5, 4, 3, 2 yıldız ve pansiyon, tatil köyü tarzındaki otellerin dağılımına bakmak lazım. Biz 2011’de 31 milyon rakamını aştık, 2012’de de biz bu rakamın üstüne çıkacağımızı umuyoruz. Ama bizim 2023’te 50 milyon turist hedefimiz var. Bu, ilave 20 milyonluk yeni potansiyel yaratmamız demek. Bu 20 milyonun profiline uygun bir ürün yapısına gitmemiz lazım. Şu an öyle gitmiyor. Ama bununla ilgili ciddi bir envanter de yok. Bu konuda TÜROFED olarak bir çalışma yapıyoruz. Antalya’da kontrolsüz bir artış söz konusu… Bu yıl 20 bin civarında bir yatak devreye girdi. Önümüzdeki yıl muhtemelen 20 bin yatak daha girecek. Bu yataklara ilave 600 binle 1 milyon arasında yeni turist potansiyeli yaratılmasını gerektiriyor. Yatak arzı gelen turist sayısına paralel büyümüyor. Bu da fiyat istikrarsızlığı getiriyor. İç rekabet şartları oluşturuyor. İspanya’daki otelci yerine kendi kendimizle rekabet eder hale geldik. Otel yapmak yerine insanların konaklama te- sislerinin dışındaki alanlarda hoş vakit geçirecekleri temalı parklar, eğlence mekanları, restoran gibi yeme-içme alanları gibi yatırımlar yapmak gerekiyor. Biz son 20 yılda hep bir inşaat hamlesi içindeyiz. Gelen misafirler buraları sürekli inşaat halinde görüyor. Bir oturmuşluk söz konusu değil. Bunu sağlamamız lazım. İnsanlar geldiğinde düzenli tozsuz bir kaldırımda yürümeli, yeşillendirilmiş bir parkta dolaşmalı. Öte yandan bundan sonraki yatırımlarda bölge ve yöre seçimi yapmalıyız. Ege’de yatırıma ihtiyaç var. Fethiye’den Ayvalık’a kadar çıktığınız zaman o bölgede tesis sayısı az. Ürün kompozisyonuna çok dikkat edilmesi lazım… Ege’de kıyılara yakın yerlerde yatırım maliyeti düşük, geri dönüşü hızlı olan tesislere yönelmek gerekiyor. Daha büyük yatırımlara gittiğinizde ister istemez yüksek fiyattan satma eğiliminde oluyorsunuz. Ama tüketicilerin böyle bir eğilimi yok. Öte yandan İstanbul’da yatırımlar devam ediyor. İstanbul’a önümüzdeki 5 yılda 12 milyon turisti bulacak. Ama açılacak tesis anlamında inanılmaz bir kapasite geliyor. Oluşacak yatak kapasitesi gelen turist sayısını doyurabilir mi bilmiyoruz. İyi hesaplanması gerekiyor. Ayrıca İstanbul’daki esas sorun çok fazla 5 yıldızlı otel yapılması. Büyük metropollerin hepsinde kapasitenin tamamı 5 yıldız değildir ki… İstanbul’a iş için gelirsiniz veya kısa dönemli kültür turu için gelirsiniz. Geldiğinizde ille de 5 yıldızlı otelde kalmazsınız. Sınırlı sayıda insan gidip 5 yıldızda kalır. Gülçin Güner I Alanya Turistik İşletmeciler Derneği Başkanı Yeni Yatırımları Rantabl Bölgelere Kaydırmak Lazım B akanlığın rakamlarına göre Muğla, Antalya, İzmir ve İstanbul’da 38 bin yatak teşvik belgesi almış. Alanya bölgesinde bakanlık belgeli yaklaşık 2011’den 28 turizm&yatırım 09’2012 2012’ye 4900’ü aşkın yatak devreye girmiş. 2013’te de 5 bin civarında yatak girecek. Çoğunluğu ise 5 yıldızlı olacak. Alanya 3 yıldızlı otel ağırlıklıydı. Sonra 4 yıldızlı oteller yapılmaya başlandı. Son yıllarda da 5 yıldızlı otel yatırımları ağırlık kazanmaya başladı. Antalya’da bu yıl 25 bin yatak devreye girdi. Ama baktığınızda turist sayısı, Pazar payları bu kadar artmıyor. Bilakis düşme var. Rusya’dan Türkiye’ye girişler azaldı. Fransa, Ukrayna düştü. Suriye, İsrail, İran tamamen bitti. Talepte düşüş varken arzda artış zaten kendi içinde kat sayısından daha fazla boşluk yaratıyor. Belki bu yatak arzını rantabl bölgelerde kullandırmak lazım. Sağlık turizmi, spor turizmi, eko turizm olarak bunları değerlendirebiliriz. Yeni açılacak olanları kademelendirme ve çeşitlendirme yaparak belki yönlendirme şansı olabilir. Bakanlık İzmir’de yapılacak tesisleri yönlendiriyor. Bilinçli yatırımlar gerekiyor. Yatırım yeri, yatırımın çeşidi ve hacmi konusunda dikkat etmek lazım. Büyük yatırımlar yapılıyor. Ama son yıllarda butik otellerde arttı. Ege’ye kayış söz konusu… Bakanlık yeni tahsislerde Ege’yi gözetiyor. Tur operatörleri de o bölgelerde operasyonlara başladı. Artık eğlenceye, dinlenceye yatırım yapmak lazım. Otel kalitesini artırmak gerekiyor. Bu noktada renovasyon da bir yatırımdır. Bunların da teşvik edilmesi lazım… Eski oteller rekabette yerini alabilmek için renovasyona ağırlık veriyorlar. Rekabette yer almak için renovasyon şart. Mehmet İşler I Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği Başkanı Ege, 21. Yüzyılın Konseptine Uygun Ürünlere Sahip E ndüstriye dönüşmüş turizm sektörünün ilk çıkış noktası Ege’dir. Ege gerek kültürel gerek doğal değerleri ile en önemlisi de üstünde yaşayan insanın karakterinin ve ruhunun turizme son derece uyumlu olmasının avantajını da kullanarak bugüne kadar geldi. Yeni yüzyılda artık ağaç boyunu geçmeyen binalarda doğayla iç içe, doğanın bir parçası olan ve kendini özel hissedebileceği butik tarzda, en fazla 150 odaya sahip otellere talep artıyor. Ege 21. Yüzyılın şu anki konseptine yaklaşan mimari ve aynı zamanda doğa ve çevreyle uyumlu olan tesis yapımı için son derece uygun bir yer durumuna geldi. Antalya’nın tahsisli arazileri nedeniyle dezavantajlı durumuna düşen Ege, bu dezavantajı piyasaların önümüzdeki 50 yıllık beklentisi doğrultusunda bugün avantaja çevirmiştir. Avrupa’da yaşlanan turist var ve bu kesime yönelik ayrı bir ürün koymamız gerekiyor. Bu anlamda Ege, kültür turizmi, termal tesisleri nedeniyle sağlık turizmi ve doğal organik gıdaları nedeniyle gurme turlarında da öne çıkıyor. Ayrıca Ege kruvaziyer turizminde de ‘Home Port’ olma yolunda ilerliyor. Bir taraftan yat turizmi gelişiyor. Baktığımızda hem turistler hem de yatırımcılar Ege’ye yöneliyor. Antalya’da arz-talep dengesi de doldu. Orada yatırım yapma maliyeti çok arttı. Ege bakir bir alan olduğu için buradaki maliyetler daha düşük oluyor. Sonra burası yatırıma aç bir bölge. Ege’deki yatırımlarda ilk etapta Didim öne çıkıyor. Kuşadası’nda doyum noktasına gelindiği için Seferihisar’a yönelme var. Ancak Çeşme en büyük potansiyeli taşımasına rağmen yatırım yapma konusunda çok ağır ve geç ilerliyor. İzmir’de sıçramayı yapacak etken Expo 2020 olacak. Bunu almak için ciddi bir yatırım ortamına girdik. Bunu alırsak 45 bin olan yatak kapasitemizi 150 -200 bine çıkaracağız. Bu süreci yakalayamazsak bile İzmir’in 45 bin yatak kapasitesinin 100 binlere çıkmasını bekliyoruz. En önemli yatırım bölgeleri ise Kuşadası’nın arka kısımlarında golf alanları da olan Seferihisar, Didim öne çıkıyor. Çeşme’de yatırım planları uygulanabilirse hepsinin önüne geçer. İzmir Dikili, Doğanbey ve Salihli tarafında ise termal yatırımlar mevcut. Geçen yıl Ege yüzde 20 artış gösterdi. Bu yüzde 20’nin yüzde 45’ini kruvaziyer turizmi oluşturdu. Bekir Akkaş I Sirene Belek Resort Tesislerin Çok Büyük Olması Sıkıntı Yaratıyor A ntalya’da yatak arzı yüksek… Teşvik planlamasında Antalya ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye’de bu tür konularda bir ar-ge çalışması yapılmadığı için ne kadar turist gelecek, ne kadar yatak lazım bunu kimse bilmiyor. Şimdi sıkıntı çıktığı için çözüm bulmaya çalışıyoruz ve yatak arzı yapılmasın diyoruz. Ama şu an inşaat halinde olanlar var. Türkiye’de her şeyden önce envanter listesi çıkarmak gerekiyor. Öncelikle belediyelerin, ticaret odalarının yapması gerekiyor. Yatak arzındaki sıkıntı yerel yönetimlerden kaynaklıyor. Bakanlık bence sadece denetlemeli… Bu yıl Antalya’da tahminen 25.000 yatak açıldı. Bu yatakların dolması için artı 25 bin turiste ihtiyaç var. Ama bu yıl Antalya bırakın artı- yı, yıl genelinde ağustos itibariyle yüzde 5 geride gidiyor. Antalya’daki en büyük sıkıntı tesislerin çok büyük olması… Zamanında modaydı, iyi para kazanıldı. Ama şimdi tek yetkilik dönemine girildi. Tek bir acentenin oteli tamamen doldurması çok zor… Tesisler çok büyük ve durmadan da gizli yatak kapasitesi var. Yatırımların başka bölgelere kaymasında bakanlık etkin rol oynayabilir. Ege öne çıkıyor ama Ege olarak sadece Bodrum var. Bodrum moda oldu, herkes orada yatırım yapıyor. Çeşme hala sıkıntılı… Kuşadası’nda sıkıntı var. Pamucak’ta biz yıllardır uğraşıyoruz bir türlü yasal mevzuatı geçemedik. Marmaris ve Fethiye’de de yatırım yok. Ege’de yasal mevzuatlar ve sit bölgeleri yatırımlara engel oluyor. Ege’de tesisler küçük. Çünkü arazi kü- çük… O nedenle büyük otel yapılamıyor. Bodrum’da yeni yeni büyük tesisler yapılıyor. 09’2012 turizm&yatırım 29 YATIRIM I HABER Akfen, otel sayısını 16’ya çıkaracak ‘ Şehir otelciliği’ konseptiyle Türkiye ve Rusya’da büyümeyi hedefleyen Akfen GYO, 2011 yılında temeli atılan Ibis Otel Adana’yı hizmete açtı. Tesisin 165 oda ve 330 yatak kapasitesi bulunuyor. Akfen GYO Genel Müdürü Orhan Gündüz, Ibis Otel Adana ile birlikte Akfen GYO’nun faaliyetteki otellerinin 10’u Türkiye’de, 2’si Rusya’da ve 1’i ise KKTC de olmak üzere toplam 13’e, oda sayısının 2 bin 314’e, yatak sayısının ise 4 bin 677’ye ulaştığını söyledi. Önümüzdeki 9 ay içinde 2’si Türkiye’de 1’i Rusya’da olmak üzere 3 Ibis otel açılışı daha planladıklarını belirten Gündüz, bu projeler de tamamlandığında faal otel sayısının 16, oda sayısının 2 bin 777 yatak sayısının ise 5 bin 603 olacağını kaydetti. Karaköy Rıhtım Caddesi üzerindeki eski Kozluca Han olarak bilinen arazi üzerine yapılacak otel için çalışmalara hız verildiğini söyleyen Gündüz, “Karaköy’de inşa edilecek otelin inşaat ruhsatını aldık. Otel, 200 oda kapasiteli olacak ve bu yıl içinde inşaata başlayacağız. 2015 yılı başında da oteli hizmete açmayı hedefliyoruz” dedi. Otel yatırımlarına 215 milyon avro harcandı Bugüne kadar tamamlanan oteller için 215 milyon avroyu aşkın yatırım yapıldığını belirten Gündüz, “Stratejik ortağımız Accor Grubu ile yatırımlarımıza ara vermeden devam ediyoruz. Hedefimiz Türkiye ve çevre coğrafyada uluslararası standartlarda inşa edilmiş ve işletilen otel projelerine sahip en büyük otel yatırımcılarından biri olmak” dedi. Elite World Van Hotel, açıldı E lit Turizm’in Van’da yaptığı Elite World Van Hotel, 1 Eylül’de hizmete açıldı. 35 milyon dolarlık yatırımla hizmete giren otel, grubun üçüncü oteli oldu. İstanbul Taksim’de 102 oda kapasitesi ile 4 yıldızlı Elite World Prestige ve 245 odalı, 5 yıldızlı Elite World İstanbul otelleri ile hizmet veren Elit Turizm, üçüncü otelini Van’da hizmete açtı. Van merkezde yer 30 turizm&yatırım 09’2012 alan tesisin 3 suit, 2 kral dairesi olmak üzere toplam 230 odası bulunuyor. Tesiste son teknolojiyle donatılmış 1200 kişi kapasiteli, 7 toplantı salonu ve 450 m2 büyüklüğünde balo salonu, “Executive Floor”, “Elite World Club Lounge” ve “Business Center” bulunuyor. Tesiste ayrıca Fit Life SPA & Health Center, “Tepe Ocakbaşı Restaurant”, “Coffee Company” ve “One Bar” da hizmet verecek. YATIRIM I HABER İstanbul Gönen Hotel, misafir ağırlamaya başladı G önen Şirketler Grubu, İstanbul’daki ikinci otelini Yenibosna’da yapıyor. Ekim 2012’de resmi açılışı yapılacak olan 5 yıldızlı İstanbul Gönen Hotel’in genel müdürlüğüne Ahmet Arıcasoy getirildi. Turizm faaliyetlerine 1989 yılında Laleli Gönen Hotel ile başlayan Gönen Şirketler Grubu, İstanbul’daki yeni otel yatırımı olan Yenibosna’daki 5 yıldızlı oteli İstanbul Gönen Hotel’i Ekim 2012’de hizmete açacak. 450’in üzerinde oda ve 950 yatak kapasitesi bulunan Gönen Otelcilik’in yeni otelinde 299 oda ve 6 süit bulunuyor. İstanbul Gönen Hotel, 700 m2’lik büyük balo salonu ile yuvarlak masa oturma düzeninde 500 kişilik toplantı, kongre ve düğün organizasyonlarını ağırlamayı planlıyor. Son teknolojik ekipmanlar ve ücretsiz internet ile donatılmış 12 toplantı salonu bulunan tesisin 3300 m2’lik Güzellik ve SPA Merkezi’de bulunuyor. Yatırımlarına Taksim Gönen Hotel ve İstanbul Gönen Hotel ile devam eden Gönen Şirketler Grubu, yeni tesisi İstanbul Gönen Hotel’in başına deneyimli isim Ahmet Arıcasoy’u getirdi. Profesyonel iş hayatına ilk olarak 1992 yılında İstanbul Maçka Otel’de Ön Büro Müdürü olarak Ahmet Arıcasoy başlayan Arıcasoy, en son Dedeman Hotels & Resorts’da Genel Müdürlük görevini yürütüyordu. 1992 yılında Marmara Üniversitesi Otel Yönetimi Bölümü’nden mezun olan ve çok iyi derecede İngilizce bilen Ahmet Arıcasoy, evli ve 2 çocuk babası. Lucis Global, İstanbul’a iki otel yapacak A çtığı Mejor Costa Otel ile Maldivler’deki düğün konseptini Bodrum’a taşıyan Lucis Global Başkan Yardımcısı İsmet Ömer Öztanık, biri Avrupa diğeri Anadolu Yakası’nda olmak üzere İstanbul’a iki yeni otelin açılacağını açıkladı. Demir çelik sektöründe faaliyet gösteren Ziya Eren’in de mülk ortağı olduğu projenin inşaatının 5 ayda tamamlandığını anlatan Öztanık, “Aile olarak Bodrum’da 12 yıllık otel işletmeciliği deneyimine sahibiz. Kardeşim Cenk Öztanık ile Bodrum’da ilk otelimiz açmış olduk. İstanbul’da da yatırımlarımız devam edecek. Rumeli Caddesi’nde 200 yataklı bir otel projemiz var. İki yabancı firma ortaklık teklif etti. İsmet Ömer Öztanık 32 turizm&yatırım 09’2012 Kozyatağı’nda da yine bir otel yatırımımız olacak. Rumeli Caddesi’ndeki otel için 75 milyon dolar, Kozyatağı için 150 milyon dolarlık bir yatırım düşünüyoruz” diye konuştu. Mejor Costa Otel Costa, Türkiye’ye yatırım yapacak L okomotif şirketi Costa Construction olan grup alışveriş merkezi, konut, ofis ve otel projelerinin temel müteahhitlik hizmetlerini üstlenen Türk sermayeli grup şirketi Costa Group, İzzet Çalgüner Türkiye’de yatırım yapmaya hazırlanıyor. Costa Group Yönetim Kurulu Başkanı İzzet Çalgüner, “Artık ülkemize yatırım yapmanın zamanının geldiğine karar verdik. İlk etapta İstanbul’da bir rezidance, Antalya’da ve Bodrum’da ise butik oteller ve villa projesi yapmak için arazi arıyoruz” dedi. Türkiye’de enerji santrali yapmayı planladıklarını da dile getiren Çalgüner, GO!SPRESSO markasıyla dünyada Türk kahve zinciri kuracaklarını açıkladı. Önemli lokasyonlarda arazi arayışlarının sürdüğünü dile getiren Çalgüner, İstanbul’da residance için arazi aradıklarını Bodrum ve Antalya’da ise butik otel ve villa projesi için yer baktıklarını kaydetti. Çalgüner, “Arazinin doğru bir yerde olması ve mal sahibinin yapılacak işin konsepti ve kalitesi konusunda bizimle hemfikir olması çok önemli. Antalya ve Bodrum’da yapacağımız butik oteller, daha önce İtalya’da Forte Dei Marmi’de inşaatına başladığımız ve 2013’ün Mayıs ayında açılacak ultra lüks butik otellerin benzeri olacak. Bu konseptin Türkiye’de bir benzeri yok” diye konuştu. Ataköy’de yeni bir Ramada açıldı İ stanbul Bakırköy’de Tunç Turizm & Otelcilik tarafından yapılan Ramada Hotel & Suites İstanbul - Ataköy açıldı. 102 odalı tesis ağırlıklı iş insanlarına hizmet verecek. Harbiye ve Sultanahmet’te 2 otel yatırımı daha bulunan Tunç Turizm & Otelcilik, Wyndham Hotels Group’un markalarından biri olan Ramada ile frenchising sözleşmesi yaptı. Buna göre tesisi Tunç Turizm & Otelcilik işletecek. Otelin genel müdürlüğünü ise Recep Özdemir yapacak. 09’2012 turizm&yatırım 33 YATIRIM I HABER Mar Yapı Dubaili yatırımcılarla Güneşli’ye otel yapacak G üneşli’deki rezidans projesi G Plus’ın işletmesi için Divan Grubu ile anlaşan Mar Yapı, Basın Ekspres Yolu üzerindeki Ala projesi için Dubaili bir grupla görüşüyor. İnşaat yatırımlarına İstanbul Güneşli’de ağırlık veren ve G Plus projesinde Divan Grubu ile el sıkışan Mar Yapı, Güneşli’de 2013’ün ilk çeyreğinde başlamayı planladığı 100 milyon dolar yatırım değerine sahip iki projesi Basın Ekspres yolu üzerindeki Ala Güneşli projesi için Türkiye’ye ilk kez girecek Dubaili bir grupla görüşü- yor. Mar Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Münir Özkök aynı bölgedeki ikinci projesi için de yerli bir grupla görüştüklerini belirtti. G Plus projesinde 140 odalı otel yaptıklarını hatırlatan Münir Özkök, “Otel, gelecek eylül ayında faaliyete geçecek. Divan ilk kez bu projede rezidans işletmeciliğine girdi. Bir ilki başlattık. Aramızda bölgesel olarak anlaşma var. Bu bölgede herhangi bir projeye girerlerse bizden başkasıyla olmayacaklar.” Bölgeye yeni projeler geliyor leştireceğiz. Avrupalı bir fon bu projeye ilgi gösterdi. Bir de Türkiye’ye ilk kez girecek Dubaili merkezli bir otel zinciri ile 5-6 aydır görüşmelerimiz sürüyor. Projede otel yapmak istiyorlar. Bu zincirin Körfez ülkelerinde yaklaşık 43 oteli bulunuyor ve halka açık. Türkiye’ye de çok sıcak bakıyorlar.” Özkök ayrıca, Güneşli’deki ikinci karma projelerinin 2013’ün ilk çeyreğinde başlayacağını belirterek, bu projeyle ilgili yerli bir otel zincirleri ile görüştüklerini açıkladı. Basın Ekspres yolu üzerinde iki yeni projeye başlayacaklarını söyleyen Münir Özkök, projeler hakkında şu bilgileri verdi: “Ala Güneşli, rezidans ve ofis ünitelerinden oluşacak karma bir proje olarak tasarlandı. Henüz netleştirmedik. MNG’nin kiracısı olarak bulunduğu 17.5 dönümlük araziyi 8 ay önce arazi sahibinden satın aldık. Projeyi hasılat paylaşımı gerçek- Doğuş Grubu, İtalya’da otel alacak Yeme-içme sektöründe yaptığı yatırımlarla öne çıkan Doğuş Grubu, İtalya’nın güneyinde Napoli’ye yakın Capri Adası’nda bulunan Capri Palace’a ortak olmak üzere görüşmeler yapıyor. D ünya sosyetesinden önemli isimleri ağırlayan otelin 11 tanesi ultra lüks süit olan ve çoğunluğunun özel havuzu bulunan 79 odası bulunuyor. Tesis, 150 metrekarelik ‘penthouse’larıyla da biliniyor. 34 turizm&yatırım 09’2012 Öte yandan Capri Palace otelinin sahibi Tonino Cacace’nin Türkiye’de otel ve restoran yatırımı yapmaya hazırlandığı bildirildi. Şubat ayında Türkiye’yi ziyaret eden Cacace, Türkiye’de otel ve restoran yatırımları için fırsat kolladığını açıkla- mıştı. Capri Palace’ta 2 tane Michelin yıldızlı restoranı bulunan Cacace bu deneyimini Türkiye’ye de taşımak istiyor. Bu hedef doğrultusunda Doğuş Grubu’yla ortaklık yapabileceği belirtiliyor. Emaytaş’tan Kozyatağı’na 150 milyon Dolarlık Yatırım Emaytaş Turizm Gayrimenkul, Anadolu yakasında yaptığı ilk otel için Hilton Worldwide ile frenchise anlaşması imzaladı. Hilton’un ana markasıyla Anadolu yakasındaki ilk oteli olan Hilton İstanbul Kozyatağı Konferans Merkezi ve SPA, 150 milyon dolarlık bir yatırımla 2013’ün üçüncü çeyreğinde hizmete açılacak. E mlakçılık ve gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren Emaytaş’ın ilk turizm yatırımı olan Hilton İstanbul Kozyatağı Konferans Merkezi ve SPA, Hilton Worldwide’ın Türkiye’deki 22. Tesisi olacak. Hilton, 2015’e kadar Türkiye’de 40 tesise ulaşmayı planlıyor. Anlaşması Hilton İstanbul Hotel’de düzenlenen bir basın toplantısında imzalanan Hilton İstanbul Kozyatağı Konferans Merkezi ve SPA’nın toplam 317 odası, 2 balo salonu ve 15 toplantı odasından ve 24 saat açık bir business center oluşan konferans merkezi bulunacak. E5 üzerinde Kozyağı ve Göztepe arasında yer alacak tesiste ayrıca SPA merkezinin yanı sıra restoranlar yer alacak. Emaytaş Turizm Gayrimenkul Yönetim Hizmetleri Sanayi ve Tic A.Ş, Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Çağlar, 1,5 yıldır Hilton’la görüştüklerini açıklayarak, “Hem Anadolu yakasına artan ziyaretçi ilgisinden hem de dünya çapında tanınan Hilton isminden yararlanmak istiyoruz” dedi. Rota Tekstil ilk otelini Güneşli’de açıyor Rota Tekstil firması, İstanbul otel yatırımlarında öne çıkan bölgelerden biri olan Güneşli’de ilk otelini Ekim ayında hizmete açıyor. The Royal Chambers İstanbul Hotel adıyla hizmete girecek tesis, toplam 169 odadan oluşuyor. R ota Tekstil’in turizm alanındaki ilk yatırımı olan Royal Chambers Istanbul Hotel, Ekim ayında hizmete girecek. Yatırımı ve inşaatı Rota Tekstil tarafından Güneşli’de gerçekleştirilen Royal Chambers İstanbul, 106’sı standart, 37’si suit, 26’sı club room olmak üzere toplam 169 oda ve 246 yatak kapasitesine sahip olacak. Tesisin toplam 1470 kişi kapasiteli 13 toplantı salonu bulunuyor. 09’2012 turizm&yatırım 35 OTELLER I RÖPORTAJ Micheal Collini I Hilton Worldwide Türkiye, Rusya ve Doğu Avrupa Geliştirmeden Sorumlu Başkan Yardımcısı Hilton Türkiye’de Her Segmentte Büyüyecek “Türkiye, büyüme stratejimizin bir parçası durumunda. Yani, sadece İstanbul’da değil Anadolu’nun çeşitli kentlerinde de aynı anda farklı markalarla farklı segmentlerde büyümeyi hedefliyoruz. Bu nedenle, lüksten ekonomiye kadar bütün alanlarda markalarımızla Türkiye pazarında yer alıyoruz.” D ünyada 80 ülkede 3.800 oteli bulunan Hilton Worldwide, Türkiye’de büyüme kararı aldı. Türkiye’de 22 otelle hizmet veren zincir, bu sayıyı 2015’e kadar 40’a çıkaracak. Hilton, Türkiye’nin her yerinde resort, şehir oteli, üst, orta ve ekonomi segmenti olmak üzere her segmentte yer alacak. Grup, Türkiye’de özellikle ekonomi segmentinde önemli bir potansiyel görüyor. Son olarak Hilton Kozyatağı Konferans Merkezi & SPA oteli için Emaytaş Turizm ile franchise anlaşması imzalayan Hilton Worldwide Türkiye, Rusya ve Doğu Avrupa Geliştirmeden Sorumlu Başkan Yardımcı Micheal Collini, Turizm ve Yatırım dergisinin sorularını yanıtladı. Hilton’un Türkiye’deki yatırımlarıyla ilgili bilgi alabilir miyiz? Türkiye’de büyüme stratejiniz nedir? Hilton’un en son yatırımı Hilton Kozyatağı Konferans Merkezi&SPA oteli oldu. Franchise anlaşması yaptığımız bu yatırımı, Emaytaş Turizm Gayrimenkul şirke- 36 turizm&yatırım 09’2012 tiyle gerçekleştireceğiz. Hilton Kozyatağı projesi, bizim Türkiye’de portföyümüze dahil olan 40’ıncı proje olacak. Şu anda, açık ve faal durumda olan 22 otelimiz var. 18 tanesi de inşaat ya da geliştirme aşamasında. Özetle, ifade etmek gerekirse Türkiye’deki geliştirme faaliyetlerimiz ve yatırımlarımız son derece hızlı ve güçlü bir şekilde devam ediyor. Türkiye’nin bizim durumumuz açısından çok büyük bir potansiyel taşıdığına inanıyoruz. Ve şunu netleştirmek istiyorum, biz doğrudan yatırım yapmıyoruz otellere. Aslında iki tane modelimiz var: Biri, işletme anlaşması. Bu modelde herhangi bir yatırımcı ya da otel sahibiyle ‘management’ işletme anlaşması imzalıyoruz. Bir diğeri ise isim hakkı anlaşması olarak da işlev gören franchise anlaşmaları modeli. Böylelikle, markalarımızın kullanım hakkını vermiş oluyoruz. Doğrudan yatırım yapmıyor olsak da aslında yatırımlarımız dolaylı olarak devam ediyor. Dolaylı yatırımlar derken kast ettiğim de, biz geliştirme kaynaklarına yatırım yapmaya devam ediyoruz. Hilton Grup olarak tüm otellerinizi göz önüne aldığımızda hiçbir yerde otel yatırımı yapmıyor musunuz? Eskiden doğrudan otel yatırımları yaptık. Ama bu işletme modeli artık değişti. Doğrudan yatırım yerine, daha önce bahsettiğim gibi, işletme sözleşmelerine ve franchise anlaşmalarıyla dolaylı yatırım yapıyoruz. Bugün Türkiye’de 22 oteliniz hizmet veriyor. 40’a çıkaracağınızı belirttiniz. Diğer tesisler nerelerde olacak? Yatırımlarınızda İstanbul öne çıkıyor mu? Açık olan otellerimizde dahil olmak üzere Türkiye’nin her yerinde projelerimiz devam ediyor. Bildiğim kadarıyla 14 ya da 15 tane proje İstanbul’da. Geri kalanları ise Türkiye’nin çeşitli şehirlere dağılmış durumda. Bodrum ve Dalaman’da 2 tane de resort otel projemiz var. Bu bizim Türkiye’deki büyüme stratejimizin bir parçası olarak gerçekleştiriliyor. Yani, sadece İstanbul’da değil Anadolu’nun çeşitli kentlerinde de aynı anda farklı markalar farklı segmentlerde büyümeyi hedefliyoruz. Bu nedenle, lüksten ekonomiye kadar bütün alanlarda markalarımızla Türkiye pazarında yer alıyoruz. Türkiye bizim açımızdan stratejik olarak büyüme hedefi koyduğumuz pazarlardan bir tanesi. Ve bu büyüme hedefi doğrultusunda da adımlarımızı atmaya devam ediyoruz. “Şu anda uyguladığımız franchise modeli gerçekten kusursuz bir model. Franchise anlaşmalarında sunduğumuz paketin içinde satış, rezervasyon ağı, müşteri sadakat programı gibi birçok detay var. Bütün bunları düşündüğünüz zaman hem franchise hem de otel sahipleri açısından son derece ideal bir paket haline gelmiş oluyor.” Mersin HiltonSA Türkiye’de açacağınız diğer 18 tesisin ne zaman açılması planlanıyor? Bu yılın sonuna kadar 3 tane daha yeni proje hayata geçirilmiş olacak. Önümüzdeki yıl 8 ila 10 otelin daha tamamlanmasını hedefliyoruz. 2014 yılında da geri kalan projeler tamamlanmış olacak. Dolayısıyla, toplam da bakılacak olursa; 2015’e kadar yani önümüzdeki 3 yıl içinde şu anda geliştirilme aşamasında olan bütün projelerimizin tamamlanmasını öngörüyoruz. Örneğin Hilton Kozyatağı projesi 2013’ün üçüncü çeyreğinde açılmasını hedefliyoruz. Hilton, son dönem Türkiye yatırımlarında ekonomi segmentini ön planda tutuyor. Bundan sonraki yatırımlar bu segment üzerinden mi devam edecek yoksa lüks segment için de yatırımlarınız olacak mı? Aslında, tek bir marka ya da segmente öncelik vermiyoruz. Fırsatların bize açtığı yoldan ilerliyoruz. Hangi segmentte fırsat varsa o segmente öncelikli olarak yatırım yapıyoruz. Ancak Türkiye’de şu anda ekonomi segmentinde büyük bir potansiyel gördüğümüz bir gerçek. Ekonomi segmentinden bizim sistemimize dahil olmak isteyecek pek çok otel ortaya çıkıyor. Tabii bu da bizim açımızdan cazip bir fırsat oluyor. Ama genel olarak üst, orta ve ekonomi segment olmak üzere bütün alanlarda Türkiye’de yatırıma açığız. Türkiye bizim için stratejik Hampton by Hilton Bursa bir pazar. Dolayısıyla, burada fırsatlar doğrultusunda yatırımlarımıza devam edeceğiz. Birçok uluslararası marka Türkiye’ye öncelik veriyor. Bu durum, yerli yatırımcılarla yaptığınız anlaşmalara nasıl yansıyor? Franchise modeline yerli yatırımcılar nasıl yaklaşıyorlar? Rekabeti her zaman memnuniyetle karşılıyoruz. Çünkü artan rekabet kalitenin arttırması bakımından tüketici açısından da otel sahipleri açısından da son derece olumlu sonuçlar doğuruyor. Biz Hilton markası olarak, şu anda uygulamakta olduğumuz franchise modelinin gerçekten kusursuz bir model olduğuna inanıyoruz. Çünkü bu model ABD’de yıllar içerisinde geliştirmiş ve olgunlaştırılmış bir model. Franchise sistemiHilton İstanbul nin aslında Türkiye için çok iyi bir fırsat olduğunu düşünüyoruz. Tabii, franchise teklifimizin ticari detaylarını burada vermem mümkün değil. Şu kadarını söyleyebilirim, franchise anlaşma portföyümüze bakıldığı zaman gerçekten geniş bir yelpazede farklı markalar konumlandırdığımızı görüyorsunuz. Bu farklı markalar çok net bir şekilde segmente edilmiş. Franchise anlaşmalarında sunduğumuz paketin içinde satış, rezervasyon ağı, müşteri sadakat programı gibi birçok detay var. Bütün bunları düşündüğünüz zaman hem zincirler hem de otel sahipleri açısından son derece ideal bir paket haline gelmiş oluyor. Bildiğiniz gibi Ortadoğu’da Arap Baharı, Suriye Krizi gibi bir takım siyasi istikrarsızlıklar yaşanıyor. Bu durum sizin Türkiye politikalarınıza nasıl yansıyor? Büyüme stratejimiz açısından bölgedeki gelişmeler bizim planlarımızı etkilemedi. Çünkü biz hala Türkiye pazarındaki fırsatları görüyoruz. Ticari fırsatlar mevcut olduğu sürece, yatırımların devam etmesini umuyoruz. Hala Türkiye’de kaliteli otel alanında bir eksiklik var. Bu da bizim açımızdan bir yatırım fırsatı demek. Aynı zamanda, biz Türkiye’yi uzun vadeli yatırımların bir parçası olarak görüyoruz. Kısa vadeli kararlar almıyoruz. O nedenle, geleceğe yönelik büyüme potansiyeli gördüğümüz için yatırımlarımızda bir değişiklik yaratmadı. 09’2012 turizm&yatırım 37 OTELLER I HABER IHG, Avrupa’ya Holiday Inn ve Holiday Inn Express otelleriyle geliyor D ünyanın en büyük otel zincirlerinden InterContinental Hotel Group (IHG), Avrupa’da Holiday Inn ve Holiday Inn Express markalarıyla yayılmayı sürdüreceğini açıkladı. 60’ıncı yılını kutlayan grup, 2012’nin ilk yarısında dünya çapında 16 yeni Holiday Inn ve Holiday Inn Express’in projesini tamamlarken, 10 yeni otel için de kontrat imzaladı. Böylece Avrupa’da sayıları 500’e yaklaşan Holiday Inn ve Holiday Inn Express otellerinin sayısı, bu yeni açılacak otellerle birlikte 550’yi aşacak. Dünya genelinde ise 700 tanesi inşaat halinde olmak üze- Dünyanın en tanınmış otel zincirlerinden InterContinental Oteller Grubu (IHG), Avrupa’da Holiday Inn ve Holiday Inn Express markalarıyla yayılıyor. Grup, Londra, Berlin, Paris, Lizbon, Amsterdam ve Kiev gibi büyük Avrupa şehirlerinin yanı sıra İstanbul’da da bu iki markayla büyüyecek. re toplamda 4 bine yakın Holiday Inn ve Holiday Inn Express oteli bulunuyor. Büyüme stratejisinde İstanbul da var Yeni açılan Holiday Inn otelleri, İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya, Ukrayna ve Polonya’da faaliyetlerine başlıyor. Türkiye’de de 13 otelle yoluna devam eden grup, Avrupa’da yayılma stratejisine paralel olarak, İstanbul’da her iki markadan da birer tane yeni otel açacak. Bu amaç doğrultusunda şehirde yeni bir Holiday Inn’in projesi tamamlanırken, grup Holiday Inn Express oteli için de kontrat imzaladığını açıkladı. Şu anda Türkiye’de 5 tane Holiday Inn ve 2 tane Holiday Inn Express otelleri bulunduğunu da ekleyelim. Yeni açılacak oteller için kontratların imzalandığı diğer ülkeler ise, İngiltere, Cezayir ve Azerbaycan olarak sıralanıyor. IHG’nin Türkiye dışında, İngiltere ve Hollanda’da da Holiday Inn Express açmak için kontrat imzaladığı belirtiliyor. Zaf Grubu iki otel satın aldı A ntalya Lara’daki Concorde Deluxe Hotel’in sahibi Zaf Grubu, Antalya Belek’teki Attaleia Ho- liday Village ve 5 yıldızlı Shine Luxury Hotel’i satın aldı. Faik Akdil’e ait iki tesis bankaya olan kredi borcu nedeniyle icra yoluyla 166 milyon liraya satıldı. sahası, 1 büyük havuz, büyük havuz yanında 2 jakuzili havuz, 1 çocuk havuzu bulunuyor. 5 yıldızlı tatil köyü olan Attaleia Holiday Village, 1996 yılında 100 dönüm alan üzerine hizmete açıldı. 5 yıldızlı Shine Hotel ise 70 dönüm alan üzerine 2008 yılında hizmete açılmıştı. Tatil köyü ile birlikte toplam 455 metre kumsal plajı bulunan otelin içerisinde 16 tenis kortu, 1 mini, 1 normal futbol Attaleia Holiday Village 38 turizm&yatırım 09’2012 Attaleia Shine Luxury Hotel OTELLER I HABER Ataköy Turizm Kompleksi satışa çıkarılıyor TOKİ İstanbul Emlak Dairesi Başkanı Karaoğlu, DATİ ile mutabakat sağladıkları açıkladı. TOKİ’nin arazi sahibi olduğu kompleksin kullanım hakkı 2038 yılına kadar DATİ Holding’e aitti. Buna göre Ataköy Turizm Kompleksi, üzerindeki varlıklarla birlikte ihale yoluyla satışa çıkarılacak. DATİ Holding şirketini satma kararı aldıklarını belirten Kıran, “Biz hisselerimizi satıyoruz, TOKİ mülkünü satıyor. İkisi üst üste oturduğu zaman DATİ’nin hissesini alan alıcı işleyen bir sisteme giriyor. Bugüne kadar Türkiye’de örneği olmayan bir model’’ dedi. İ stanbul Ataköy’de yer alan TOKİ ve DATİ Holding, 670 bin metrekarelik Ataköy Turizm Kompleksi için satış kararı aldı. Kompleks, 1,2 milyar dolara satışa çıkarıldı. Ataköy Turizm Kompleksi’nin geçici teminat bedeli 10 milyon dolar olarak belirlendi, dosya bedeli ise 25 bin dolar olarak açıklandı. Marmaris’te otel inşaatına mahkemeden ‘dur’ kararı M artı Grubu’nun Marmaris’in Kızkumu Plajı’nda bulunan marinanın büyütülmesinin iptali ve otel inşaatını durdurulması için açılan iki davanın köylülerin ve çevrecilerin lehine sonuçlandığı bildirildi. Martı Grubu ise yaptığı açıklamada hukuki sürecin devam ettiğini söyledi. Marmaris Çevre ve Turizm Gönülleri Grubu Başkanı Filiz Ersan, bazı köylüler ve avukatları Mehmet Hasbioğlu basın toplantısı düzenleyerek, Orhaniye Martı Marina hakkında mahkemenin verdiği kararı kamuoyuna duyurdu. Martı Marina ile ilgili köylüleri temsilen idari yargıya başvurarak iki dava açtıklarını belirten Hasbioğlu, “İlk dava, marinadaki otel inşaatının imar yasasına aykırı olarak yapıldığı iddiasıydı. Davayı adına açtığımız köylü vatandaşımız davadan feragat etti. Ancak idari yargı bu feragati hukuka uygun bulmadı ve o vatandaşın açmış olduğu davada inşaat ruhsatının iptaline karar verdi. Şu anda yapılmış olan otel imar hukukuna göre kaçak” dedi. Muğla İl Özel İdaresi’nin yaptığı planla marinaya genişleme hakkı da tanıdığına işaret eden Hasbioğlu, ikinci davayı da bunun iptal edilmesi için açtıklarını söyledi. Martı: “Hukuki süreç devam ediyor” Marmaris Martı İşletmeleri ise konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Konuyla ilgili dava yıllar önce kıyı kenar çizgisine ilişkin kamu- 40 turizm&yatırım 09’2012 ya açılmış bir davadır. Şu an hukuki süreç devam etmekte olup dava temyiz aşamasındadır, ortada kesin bir karar yoktur. Martı Marina tesisimizin ve içinde yer alan birimlerin işleyişine etki eden bir durum söz konusu değildir.” Açıklamada ayrıca, “Turmepa işbirliği ile Hisarönü Körfezi’nin temizliğini üstlenen, Mavi Bayrak ödüllü Martı Marina, çevreye duyarlı yaklaşımı ile iki biyolojik arıtma tesisi yanında, Kimyasal Arıtma tesisine de yer veren ilk ve tek marinadır. Martı Marina’nın denizciliğe ve ülke turizmine kattığı değer ve işletme hizmetleri tüm birimlerince kesintisiz devam etmektedir” denildi. The Ritz-Carlton, Viyana’da otel açtı R itz-Carlton Hotel Company, L.L.C.’nin Avusturya’daki ilk oteli, Viyana’da açtı. 202 oda ile hizmet verecek beş yıldızlı tesis, şehir merkezinde yer alıyor. altından müzik yayını yapılan 18m’lik kapalı çelik yüzme havuzu bulunuyor. Otelde toplam 900 m2’lik konferans alanı yer alıyor. Spa merkezi ile kadın ve erkekler için iki ayrı sağlık merkezi bulunan otelin tam donanımlı fitness merkezi ve su Ritz-Carlton Viyana, şirketin Avrupa’daki sekizinci oteli olarak hizmet verecek. Best Western Şile Gardens, toplantı turizmini hedefliyor B est Western Şile Gardens Hotel, kongre ve toplantı turizminden daha fazla pay almak için çalışmalarını hızlandırdı. Toplantı ve kongre için salonlarının kapasitesi artıran tesis 9 toplantı salonu ve 2 bin kişilik yeşil alanı ile hizmet verecek. 1000 kişilik balo salonuna ek olarak değişik ebatlardaki 8 adet toplantı salonu, Artene Restaurant, Hoku’s Brasserie & Bar, D’Light Lobby Lounge, 500 kişilik Havuz Bar ve fuaye seçeneklekleri bulunan tesis, misafirlerine 2 bin kişilik yeşil alanda barbekü partisi gibi organizasyonlara da ev sahipliği yapıyor. Best Western Şile Gardens; paintball, ATV, binicilik, tenis gibi faaliyetler yer alıyor. Otelin, 167 oda, 12 kabana, 130 superrior, 16 deluxe, 6 suit ve 1 kral dairesi bulunuyor. 09’2012 turizm&yatırım 41 OTELLER I HABER Grubun İlk Şehir Oteli Martı İstanbul Açıldı Ege ve Akdeniz bölgesinde toplam 5 otel ve marinayla hizmet veren Martı Grubu’nun ilk şehir oteli, Martı İstanbul Hotel açıldı. Taksim Talimhane’de yer alan otelin açılışına; Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik, Martı Grubu Onursal Başkanı Halit Narin ve Martı Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Oya Narin’in yanı sıra sektörün üst düzey temsilcilerinden çok sayıda isim katıldı. 2 012’nin Martı Grubu için bir atılım dönemi olduğunu açıklayan Martı Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Oya Narin, ilk şehir oteli Martı İstanbul’un grubun yüzde 60 büyümesine katkı sağlayacağını belirterek, “2012 yılı bizim için dönüm noktası oldu. Yeni yatırımlara hız verdik. Hızlı ve istikrarlı büyümemizi sürdüreceğiz” dedi. Antalya ve Marmaris’te bulunan tüm otellerinin renove edildiğini dile getiren Narin, Bakan Günay’a söz verdikleri Afrodisyas’ta yapmayı planladıkları butik oteli gelecek yıl açacaklarını kaydetti. Sanat, otel standartlarına girecek Martı Grubu’nun 30 yılda 30 odadan 3 bin odaya yükseldiğini ifade eden Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, otelin dekorasyonunda yer alan sanatçılara dikkat çekerek, şunları kaydetti: “Kültür eşittir sanattır. Sanat eşittir turizmdir. Son zamanlarda Bakanlık olarak bunu öngörüyoruz. Yakın bir gelecekte bunu sınıflandırma şartları altına alacağız. Madem ki bu kadar güzel tesisler yapıyorsunuz bu tesislerin koridorlarında, duvarlarında ve salonlarında kataloglara girmiş büyük Türk sanatçılarının imzaları da mutlaka bulunmalıdır. Kültür sanatı destekleye- Oya Narin cek, sanat turizmi destekleyecek ve turizmin bereketi hepimizi destekleyecek.” Martı İstanbul’da Zeynep Fadıllıoğlu imzası Açılışta konuşan Martı İstanbul Hotel’in Genel Müdürü Sedat Nemli ise 37’si suit toplam 270 odası bulunan tesisin tasarımını ünlü tasarımcı Zeynep Fadıllıoğlu’nun yaptığına işaret ederek, “Otelin modern mimarisi içinde Selçuklu’dan ve Osmanlı’dan geleneksel motifleri taşıyor. Otel 10 kat üzerinde, farklı kategorilerde lüks döşendi ve 37’si suit 270 odası bulunuyor. Otelin dekorasyonda The Carnegie Prize sahibi ve The Turner Prize’a aday gösterilen dünyaca ünlü sanatçı Kutluğ Ataman’ın, “Su” ve “Hiç” adlı iki eseri yer alıyor. Devrim Erbil’in İstanbul resimleri de odalara ayrı bir renk katıyor” dedi. 42 turizm&yatırım 09’2012 Dedeman Rize yenilendi Rixos Sungate’e “Quality Selection” Ödülü Rixos Sungate, HolidayCheck ve Hotel Consulting Service’in ölçümlemeleri ve kriterleri sonucunda belirlenen “Quality Selection” ödülüne layık görüldü. Rixos Sungate ödülünü otelde düzenlenen törenle Hotel Consulting Service Baş Denetmeni Dominic Niehoff’un elinden aldı. T urizm sektörüne kazandırdığı ilklerle adından söz ettiren Rixos Sungate ödüle doymuyor. 2012 yılı içerisinde Holiday Check tarafından en iyi aile ödülüne layık görülen otel bu kez de “Quality Selection” ödülüne layık görüldü. D edeman Grubu’nun Doğu Karadeniz’deki tesisi Dedeman Rize, yenilendi. Otelde yapılan renovasyon kapsamında otelin toplantı salonlarından odalarına, genel alanlarından restoranına pek çok alanı komple yenilendi. Yenileme çalışmalarına Eylül 2011’de başladıklarını açıklayan Dedeman Rize Genel Müdürü Cantuğ Beşgür, tesisin bireysel seyahat eden iş insanları ve turistlerin tercih ettiği bir otel olmasının yanı sıra, yaz aylarında turlarla gelen gruplar tarafından tercih edildiğini söyledi. Otelde farklı büyüklükte dört ayrı salonu bulunduğunu belirten Beşgür, otelde kalanların gün içinde şehir turu yapabildikleri gibi karayolu ile 1,5 saat mesafede yer alan Gürcistan’ın Batum şehrine de gidip gelebildiklerini kaydetti. Rixos Sungate Genel Müdürü Cem Uzan’a ödülünü Hotel Consulting Service Baş Denetmeni Dominic Niehoff verdi. Eski Şişli Adliyesi otel oldu İ stanbul Şişli’de yer alan Eski Şişli Adliyesi binası otel oldu. Taksim Hill, Art Otel, Kafkasya Otel, Panorama Health Club ve Florya Konağı Oteli bünyesinde bulunduran Gevrekli Turizm’in sahibi Hüseyin Yüksel, 1 yıl önce bir yatırımcıdan satın aldığı eski Şişli Adliyesi’ni 4 yıldızlı bir otele dönüştürdü. Bade Hotel adıyla hizmete girecek olan 10 katlı tesiste, toplam 128 oda, restoran, kahvaltı salonu, kış bahçesi, toplantı salonları ve otopark yer alıyor. 09’2012 turizm&yatırım 43 OTELLER I HABER OTIUM Eco Club Side’ye kalite sertifikası OTIUM Eco Club Side, dünyanın en büyük otel değerlendirme web sitelerinden biri olan www.holidaycheck.com’da misafirlerin oylaması sonucu ‘HolidayCheck Quality Selection 2012’ kalite sertifikasına layık görüldü. Ç evreye duyarlı ekolojik çalışmaları ile ön plana çıkan ve OTI Holding bünyesinde faaliyet gösteren OTIUM Eco Club Side, tatilcilerin oteller hakkında değerlendirmelerini paylaştığı www.holidaycheck.com’dan kalite belgesi aldı. Dünyadaki enerji kaynaklarını korumak ve çevreye zarar vermemek amaçlı atık yönetimi, güneş enerjisi kullanımı ve geri dönüşümlü malzeme gibi özel uygulamaları ile OTIUM Eco Club Side, aynı zamanda Side bölgesinin ilk ve tek Yeşil Yıldızlı oteli. Rixos Sungate Vega Kongre Merkezi yenilendi 6 bin kişilik kapasitesiyle Antalya’nın en büyük kongre merkezlerinden birine sahip olan Rixos Sungate Vega Kongre Merkezi misafirlerine daha iyi bir hizmet sunabilmek için yenilendi. A ntalya’da 6 bin kişilik kapasitesiyle hizmet veren Rixos Sungate Vega Kongre Merkezi’nde yenileme çalışmaları tamamlandı. Toplantı, konferans ve seminer için ileri teknolojik ekipmanlarla donatılmış 15 toplantı odası, 1 amfitiyatrosu, 3 kongre salonu, 3 büyük fuaye alanı, 1 sinema sa- 44 turizm&yatırım 09’2012 lonu bulunan Vega Kongre Merkezi, komple yenilendi. Kongre merkezinin mermerleri, yalıtımı, dekorasyonu, halıları, döşeme ve perdeleri, duvarları ve ahşap konstrüksiyonu ve tüm kumaş kaplı yüzeyleri yenilendi. ACENTELER / HAVAYOLLARI I DOSYA Daralan yurtdışı pazarı, iç turizme yaradı Daralan yurtdışı pazarı nedeniyle iç turizmde beklenenin de üzerinde bir büyüme yaşandı. Otellerin fiyat indirmesi ve iç pazara ayırdıkları kontenjan sayısını artırmaları iç pazarda çalışan acentelerin yüzünü güldürdü. Aşırı sıcakların da yükselttiği satışlar nedeniyle acenteler, yılbaşında yaptıkları, 2012 hedeflerini yükselttiler. 46 turizm&yatırım 09’2012 H er geçen yıl büyüyen iç turizm pazarı, bu yılda büyüme trendini devam ettirdi. 2012’nin başlarında erken rezervasyon kampanyasının oturmasıyla belli bir ivme yakalayan iç turizm, Avrupa ve Rusya pazarından Türkiye’ye gelen turistlerin sayısının azalması nedeniyle otelcilerin can simidi oldu. Boş odalarını doldurmak isteyen otelciler, sezon başında iç Pazar için belirledikleri fiyatlarını düşürdükleri gibi, iç pazara ayırdıkları kontenjanı da artırdılar. Durumu fırsata çeviren acenteciler ise 2012 yılı hedeflerini revize ederek yükselttiler. Daralan yurtdışı pazarı, otelcileri iç pazara yöneltti İç pazarda faaliyet gösteren hemen her acente, 2012’de geçen yıla göre büyüme yaşıyor. Yılı çok iyi geçiren ve Ramazan Bayramı tatili nedeniyle satışlarını daha da artıran acenteler, yılsonunda ortalama yüzde 15 ile 30 arasında değişen bir büyüme bekliyorlar. Daralan yurtdışı pazarı nedeniyle paket tur fiyatlarına sene başında yapılan fiyatların geri alındığını ve otelcilerin iç pazara yönelik kontenjan artırımına gittiklerine dikkat çeken acenteciler, yaptıkları kampanyalarla iç pazarı daha da canlandırdıklarını kaydettiler. İç pazardaki artışa paralel olarak döviz kurlarındaki düşüş nedeniyle yurtdışı turları da yükseliş gösterdi. Yurtdışında tatile çıkan kesim genişlerken, pahalı turlara ilgi de arttı. Yurtdışı turlarında İtalya ilk sırayı alırken, Orta Avrupa ikinci, İspanya ve Balkanlar da üçüncü sırayı aldı. Aşırı sıcaklar, tatil satın alanları artırdı İç pazarda paket tur satışlarını artıran bir başka nokta da havaların çok sıcak gitmesi oldu. Acenteciler, temmuz ayında yaşanan aşırı sıcakların insanları tatile yönlendirdiğini ifade ediyorlar. Tatilcilerin aşırı sıcaklar nedeniyle Antalya yerine Ege’yi tercih ettiğine işaret eden acente yöneticileri, Ege’deki yatak kapasitesinin azlığı nedeniyle Antalya’yı tercih edenlerin oranının da yüksek olduğunu kaydediyorlar. Diğer yandan iç Pazar satışlarının artmasında bir diğer neden de ekonomik istikrarın devam etmesi olarak gösteriliyor. Bayram satışları artırdı Ramazan ayının yüksek sezona denk gelmesi, tatil satışlarını etkilemediği gibi bayram tatili nedeniyle satışlar daha da yükseldi. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başaran Ulusoy, bayram rezervasyonlarında geçen yıla göre yüzde 25 artış olduğunu belirterek, özellikle 4 gecelik tur paketlerinin yoğun ilgi gördüğünü belirtiyor. Tatilcilerin Antalya başta olmak üzere Kemer, Lara, Belek, Bodrum, Fethiye, Side, Alanya ve Kıbrıs’a yöneldiklerini dile getiren Ulusoy, yurtdışında ise Dubrovnik, Roma, Floransa, Viyana, Budapeşte, Prag, Orta Avrupa ve Balkan turlarıyla Yunan adalarının tercih edildiği kaydediliyor. Bayramda 250 bin kişi tatile gitti ETS Yurtiçi Turlar Müdürü Suat Özbek ise Bayram turlarıyla ilgili olarak, tatilcilerin dört gün olan Bayram tatilini izinleriyle birleştirdiklerini belirterek, “Bayram haftasını olduğu gibi tatil olarak kullanıyorlar. Başta Antalya olmak üzere Bodrum, Marmaris ve Kuşadası’na yoğun talep alıyoruz. Geçen yılın yüzde 15 üzerindeyiz” diye konuşuyor. Özbek, ETS’nin bayramda 50 bin kişiye ulaştığın, toplamda tur şirketleri ile tatile gidenlerin sayısının 100 bine ulaşacağını ifade ediyor. Özbek, kendi imkânlarıyla tatile gidecekler ve yurtdışına çıkanlarla birlikte toplam tatile gidenlerin sayının 250 bine ulaştığını söylüyor. >> Harcama türlerine göre seyahat harcamaları, I.Dönem Konaklama türü 2011 2012 Toplam Paket tur harcaması Kişisel harcamalar 2.207.9072.241.204 77.537 51.554 2.130.370 2.189.650 Yeme-içme 523.332 521.319 Konaklama 147.237 157.741 Sağlık 146.815 143.351 Ulaştırma 758.289 780.671 Giyecek ve hediyelik eşya 381.216 375.388 Diğer harcamalar 144.265 165.888 Seyahat öncesi yapılan harcamalar (giyecek, ilaç, çanta, kamera, film vb.) 29 217 45 292 Kaynak: TÜİK Hanehalkı Yurtiçi Turizm Araştırması, 2011-2012 Not: Rakamlar yuvarlamalardan dolayı toplamı vermeyebilir. İç turizm pazarı ne kadar büyüdü? D iğer alanlarda yaşandığı gibi iç turizm alanında doğru istatistik bulmak zor. Bu konuda tek çalışma yapan Türkiye İstatistik Enstitüsü’nün (TÜİK) yaptığı Hanehalkı Yurtiçi Turizm Araştırması’na göre 2012 ilk döneminde yurtiçinde ikamet edenler, bir ve daha fazla gecelemeli olarak 11 milyon 58 bin seyahat gerçekleştirdi. Bu oran geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,3 azalarak 11 milyon 58 bine indi. Seyahate gidenler, yüzde 71,7 ile “Yakınları ziyaret”, yüzde 11,6 ile ”Sağlık”, ise yüzde 8,4 ile “Gezi, eğlence, tatil” amacıyla çıkış yaptı. Yılın ilk döneminde toplam 78 milyon 805 bin geceleme yapıldı. Bu dönemde ortalama geceleme sayısı 7,1 olurken seyahat başına yapılan ortalama harcama ise 203 TL oldu. Seyahate çıkanlar toplamda, 2 milyar 241 milyon 204 bin TL harcadı. Seyahat harcamaları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,5 artarak 2 milyar 241 milyon 204 bin TL’ye çıktı. TÜİK verilerine göre aynı dönemde paket tur harcamaları yüzde 2,3 ile 51 milyon 554 bin TL olurken, kişisel harcamalar yüzde 97,7 ile 2 milyar 189 milyon 650 bin TL olarak gerçekleşti. 09’2012 turizm&yatırım 47 ACENTELER / HAVAYOLLARI I DOSYA Bir ve daha fazla geceleyenlerin, seyahat ve geceleme sayısı ile harcamaları (2011-2012) Dönemler Seyahat sayısı (Bin) Geceleme sayısı (Bin) Ortalama geceleme sayısı Toplam harcama (Bin TL) Seyahat başına ortalama harcama (TL) 2011 I. Dönem 11.549 81.339 7,0 2.207.907 191 II. Dönem 13.433 95.266 7,1 3.041.386 226 III. Dönem 27.494 296.690 10,8 7.508.717 273 IV. Dönem 13.377 84.975 6,4 2.883.252 216 Yıllık Toplam 65.854 558.270 8,5 15.641.262 238 2012 11.058 78.805 7,1 2.241.204 203 I. Dönem Yurtdışı turlarında bütçe de kalite de arttı Öte yandan yurtdışı turları da geçen yılla göre yükseliş gösteriyor. Yurtdışı turlarında talep ucuz turlardan pahalı turlara kayıyor. Diğer yandan fiyatların çok yüksek olmaması nedeniyle yurtdışına giden kesim her geçen yıl genişliyor. Yurtdışı tatillerinin özelikle bayram gibi resmi tatillerinde yapıldığına dikkat çeken acente yöneticileri, döviz kurunun düşük seyretmesi nedeniyle bu yıl yurtdışı paket turlarının fiyatlarında yükselme olmadığını için satışların arttığına işaret ediyorlar. Seyahat sebeplerine göre seyahat ve geceleme sayısı, I. Dönem 2011 48 2012 Seyahat sebebi Seyahat Geceleme Ortalama Seyahat Geceleme Ortalama sayısı sayısıgecelemesayısı sayısı geceleme (Bin) (Bin)sayısı(Bin) (Bin) sayısı Toplam 11.549 81.339 7,0 11.058 78.805 7,1 Gezi, eğlence, tatil 1.057 3 738 3,5 930 3.558 3,8 Kültür Yakınları ziyaret 59 187 3,2 79 212 2,7 8.431 64.583 7,7 7.927 61.601 7,8 Sağlık 937 8.435 9,0 1.288 9.450 7,3 Toplantı, konferans, kurs, seminer 274 1.098 4,0 213 880 4,1 Ticari ilişkiler, fuar 216 596 2,8 188 526 2,8 Diğer 575 2.703 4,7 433 2.578 6,0 Kaynak: TÜİK Hanehalkı Yurtiçi Turizm Araştırması, 2011-2012 Not: Rakamlar yuvarlamalardan dolayı toplamı vermeyebilir. turizm&yatırım 09’2012 Son yılların yükselen trendi kruvaziyer turları, bu yıl da en hızlı artışı gösterdi. Firmalar arası rekabet nedeniyle fiyatların düşmesi tüketicilere olumlu yansıdı. Ancak birçok firmanın bu alana girmesi pazarda arz fazlası sorununu gündeme getirdi. Pronto Tours’tan Sarp Özkar, yurtdışı turlarına ilginin her geçen yıl arttığına işaret ederek, yurtdışında tatil yapanların hem sayısının arttığını hem de tercih edilen turların kalitesinin yükseldiğini kaydediyor. Arap Baharı nedeniyle Ortadoğu’da yer alan Mısır, Tunus gibi destinasyonlara yönelik hiç satış olmadı. Bu destinasyonları kapattıklarını belirten acente temsilcileri, Ortadoğu’ya gitmek isteyenlerin Dubai’yi tercih ettiğini belirttiler. Bu yıl serin yerler öne çıktı Kruvaziyer turları patladı Yurtdışına gidenler en çok İtalya’yı tercih ederken, Orta Avrupa, İspanya ve Balkanlar da en çok tercih edilen destinasyonlar arasında yer aldı. Havaların aşırı sıcak gitmesi yurtdışı turlarında da etkisini gösterdi. Tatilciler Prag, Budapeşte, Rusya gibi daha serin yerleri tercih ederken, Türkiye’de yeni gelişen bir alan olmasına rağmen ciddi ivme yakalayan kruvaziyer turları bu yıl da büyümesini sürdürdü. Erken rezervasyon kampanyalarında çok yüksek talep gören kruvaziyer turları, yurtdışına yönelik tur yapan birçok acentenin ürün gamına girdi. Kruva- ziyer firmaları arasında artan rekabet nedeniyle gemi sayılarının artması fiyatların düşmesini beraberinde getirdi. 2-3 yılda bir 3 bin 4 bin kişilik gemileri suya indiren kruvaziyer firmaları, hem arzın fazla olması hem de sene başında Costa gemisinin yaşadığı kaza nedeniyle fiyatlarını ciddi oranda indirdiler. Bu da gemi turlarını seven tatilcileri bu alana yöneltti. Pazarda arz fazlası mı var? Kruvaziyer turlarının Türkiye’de ilgi görmesi nedeniyle Cruise Holidays firmasının ardından Etstur da gemi kiralayarak Yunan Adaları turlarına başladı. Birçok gemi firmasının da Türkiye’ye ayırdığı kontenjanı artırması ‘pazarda arz fazlası var’ tartışmalarını gündeme getirdi. Bununla birlikte İstanbul, İzmir gibi büyük şehirlerde yaşayan tatilcilerden talep alan kruvaziyer turları, hem gemilerdeki aktivitelerin artması hem de fiyatların düşmesi nedeniyle gençlerden, çocuklu ailelere kadar geniş bir kesim tarafından tercih edilmeye başlandı. Seyahatlerde kalınan konaklama türüne göre seyahat ve geceleme sayısı, I.Dönem 2011 2012 Seyahat Geceleme Ortalama Seyahat Geceleme Ortalama Konaklama türü sayısı sayısıgecelemesayısı sayısı geceleme (Bin) (Bin)sayısı(Bin) (Bin) sayısı Toplam Otel Pansiyon 100 287 2,9 65 132 2,0 Kendi evi 344 3.789 11,0 275 3.056 11,1 Arkadaş, akraba evi 9.250 69.029 7,5 8.889 68.091 7,7 Diğer 425 3.881 9,1 561 3.875 6,9 Kaynak: TÜİK Hanehalkı Yurtiçi Turizm Araştırması, 2011-2012 Not: Rakamlar yuvarlamalardan dolayı toplamı vermeyebilir. 11.549 81.339 7,0 11.058 78.805 7,1 1.431 4.352 3,0 1.268 3.651 2,9 09’2012 turizm&yatırım 49 ACENTELER / HAVAYOLLARI I GÖRÜŞLER İç pazar ve outgoing ile ilgili kim ne dedi? Veli Çilsal I Anı Tour Yönetim Kurulu Başkanı Sıcak havalar satışları yükseltti İ ç Pazar her yıl artarak devam ediyor. Bu yılda geçen yıla göre yüzde 15 civarında büyüme var. Yılsonunda ise toplam büyüme yüzde 13 olur diye tahmin ediyorum. Ciroda da sayıya eşdeğer bir artış olur diye bekliyoruz. Paket tur fiyatlarında artış olmadı. Türkiye’deki tesislerin yüzde 90’ına yakınını yurtdışından gelenler dolduruyor. Yurtdışından gelenler azalınca iç pazara bir arz söz konusu oluyor. Talep de bu anlamda arttı. Incoming pazarının durgun geçmesi nedeniyle otelciler iç pazara indirimli fiyatlar vermeye başladılar. Ramazan kampanyası yaptılar ve satışları artırmaya çalıştılar. Sadece Ramazan bay- ramında yüzde 30 artış yaşadık. Bu sezon sıcakların aşırı olması da satışları etkile- Figen Erkan I Jolly Tours Genel Müdürü İç pazarda geçen yıla göre yüzde 35 artış var B u yıl erken rezervasyon kampanyasından Haziran ayına kadar yoğun bir dönem geçirdik. Mayıs ayı biraz durgundu ama onun dışındaki aylar oldukça iyiydi. Şu an itibariyle geçen yılın yüzde 35 üzerindeyiz. Otellerin fiyat politikaları ve havaların çok sıcak gitmesi satışları etkiledi. Birçok kampanya yaptık ve bu da insanları tatile yönlendirdi. Jolly Tours olarak bu yıl 320 bini iç turizm olmak üzere toplamda 450 bin kişi hedefliyoruz. Bu hedefleri tutturabileceğimizi hatta geçeceğimizi düşünüyoruz. Yurtiçi paket tur fiyatlarında geçen yıla göre 50 turizm&yatırım 09’2012 yüzde 10 düşüş var. Otelciler kurun yüksek olacağı düşüncesiyle başta fiyatları yüksek tutmuştu. Ancak kur onların beklentileri çerçevesinde gerçekleşmedi. Hem bu nedenle hem de yurtdışından talebin azalması nedeniyle oteller fiyatlarını düşürdü. Ancak Haziran ve Temmuz ayında çok fazla fiyat kırılmadı. Ramazan Bayramı döneminde daha çok yurtdışına yönelme oldu. Yurtdışı turlarına da çok talep alıyoruz. Avro düşük olduğu için fiyatlar cazip… Yurtdışı talebinde geçen yıla göre yüzde 20 artıştan bahsedebiliriz. Tüm turlarımız doldu. Kurban bayramı programlarını yaptık. di. Akdeniz çok sıcak olunca Ege bölgesini daha çok sattık. Yurtdışı turlarında ise bu bayram biraz zayıf geçti ama genel olarak iyi gidiyor. Yurtdışında kültür turları yapılıyor. Bayram çok sıcaklara rastlayınca yurtdışı kültür turlarında düşüş oldu. Avrupa ülkeleri ağırlıklı tercih ediliyor. Orta Avrupa, Fransa, İtalya, İspanya, Benelux ve İskandinav ülkeleri en çok tercih edilen destinasyonlar arasında yer alıyor. THY’nin fiyat politikası yurtdışı satışlarını artırdı diyebiliriz. Arap Baharı ve Suriye ile yaşanan olaylar bizim Ortadoğu turlarımızı etkiledi. Mısır’ı artık satmıyoruz. Biz Avrupa, İran, Rusya pazarlarından incoming de yapıyoruz. Bu pazarlardaki satışlarımızda da yüzde 5 düşüş var. Kaan Karayal I Tatilsepeti.com Yönetici Ortak Sayılar yükselse de kar marjları hala düşük B u yıl özellikle erken rezervasyon döneminde geçen yıla oranla ciddi büyüme kaydettik. Ramazan ayının başlaması ile taleplerde ufak bir düşüş yaşanmasına rağmen bayram tatilinde doluluk oranları yüzde 100’lere yaklaş- tı. Yaptığımız araştırmaya göre bayram haftasında yurtiçinde tatile çıkanlar konaklama ücreti olarak yaklaşık 75 milyon TL harcadı. Bayram tatilinde en çok Antalya, Bodrum, Çeşme, Kuşadası ve Kıbrıs tercih edildi. Daha çok 30-40 yaş arasındaki kişilerin tatile çıktığını söyleyebiliriz. Ayrıca, evli ve çocuklu olan kişiler daha çok her şey dahil konseptli tesisleri tercih ederken, bekarlar genellikle eğlence mekanlarının yoğun olduğu yerlerde konakladılar. Geçen yıl bayram döneminde daha çok yurtdışı tatilleri tercih edilirken bu yıl çoğunlukla yurtiçi seçenekleri talep gördü. Yabancı turist sayısında azalma oldukça Türk turistler için otel seçimlerinde müsaitlik anlamında daha çok alternatif ve daha çok kampanya bulma şansı veriyor. Bu yıl öyle oldu. Yılsonu itibariyle geçen yıla oranla yüzde 30 civarında büyüme hedefliyoruz. Büyüme trendi böyle devam ederse ciro artışı da yüzde 30’u bulur. Ancak sektörün kronik sorunu olan düşük kar marjında bir iyileşme olacak gibi gözükmüyor. Geçen yıl gerçekleşen yolcu sayısı yaklaşık 200 bin civarında iken bu yıl bu rakamı arttırmak için çalışıyoruz. İç pazardaki tur fiyatlarının geçtiğimiz yıla oranla yüzde10 civarında arttığını söyleyebiliriz. Ancak bazı otellerde belli dönemlerde bu artış yüzde 20’lere ulaştı. Akın Akar Aksu I Odeon Tours İç Pazar Müdürü Otellerin yüzde 20 zammı tüketicilerden kabul görmedi İ ç pazarda bu yıl geçen yıla nazaran talepte düşüş mevcut. Bunun en önemli sebebi de otellerin iki yıldır düzenli olarak yaptıkları ortalama yüzde20 zam. Tüketiciler bu artışları kaldıramadı. Özellikle Antalya Bölgesi fiyat artışında başı çekti. Tüketici Ege’ye kaydı ve pansiyon, motel tarzı daha uygun bütçeli konaklama tercih edildi. Biz bu yıl geçen yıla yüzde 30’luk bir büyüme öngörüyoruz. 2012 yılını yaklaşık 68-70.000 pax’la kapatmayı hedefliyoruz. Geçen yıl toplamda 50 bin pax gerçekleştirdik. Ancak yurt dışı talebin düşük olması, iç pazar beklentilerinin artması nedeniyle rekabet artıyor ve buna bağlı düşük kar marjları da en düşük seviyelerde seyrediyor. Ancak yine de yılsonunu karlı kapatacağız ve bütçemizi tutturacağız diye düşünüyoruz. Bu yılki rezervasyonlarda Ege Bölgesi satışları dikkat çekti. Öte yandan Kurban Bayramı tatili için Kıbrıs rezervasyonlarında ciddi artış bekliyoruz. Avrupa’da özellikle Yunanistan bölgesinde yaşanan durgunluk Türk tur operatörlerine ve Türk gezginlere olumlu yansıdı. Yunanistan-Makedonya gibi noktalara THY’nin tarifeli uçuşları ve sınır kapıları üzerinden otobüsler ile seyahat paketleri oluşturuldu. Rusya ile Türkiye arasında karşılıklı olarak vizelerin kaldırılması Türkiye’den Rusya’ya yapılan outgoing turlarda ciddi bir artış sağladı. Yurtdışı turları Türkiye pazarında daha çok resmi ve dini tatillerde yapılıyor. Hazırladığımız ekonomik tur paketleri, ürün çeşitliliği, vizesiz seyahat olanakları, döviz kurunun düşmesi ve yerel havayolu şirketlerinin birçok noktaya uçması nedeniyle geçen yıla göre yüzde 50 artış yaşandı. Ortadoğu’da yaşanan politik olaylar Mısır ve Tunus destinasyonlarına düzenlediğimiz turları olumsuz yönde etkiledi. Özellikle Mısır’da; yoğun alarak çalıştığımız ve başarılı tur operasyonları gerçekleştirdiğimiz Sharm El Sheikh ve Hurghada gibi noktalara ilgi azaldı ve satış hacminde daralma oldu. Bu pazarları tekrar canlandırabilmek için Odeon Tours olarak verdiğimiz destek devam ediyor. Öte yandan Lübnan’da Beyrut’a düzenlediğimiz turlar olumsuz etkilenmedi. 09’2012 turizm&yatırım 51 ACENTELER / HAVAYOLLARI I GÖRÜŞLER Sarp Özkar I Pronto Tour Yurtdışı Turlar Müdürü Yurtdışı turlarının kitlesi ve bütçesi genişliyor Y urtdışı turları bu yıl bayağı iyi gidiyor. Bu yıl için yüzde 15 büyüme hedeflemiştik ama aşağı yukarı yüzde 30 büyüdük. Bu artışı ekonomik istikrara bağlıyoruz. Ayrıca döviz kuru nedeniyle yurtdışı tur fiyatları da yükselmedi. Bu yılki hedefimiz 60 bindi. Yılsonunda yüzde 15-20 büyümeyle kapatırız diye düşünüyoruz. Yurtdışı turlarında ilk sırayı İtalya, ikinciliği Orta Avrupa, üçüncü sırayı ise Balkanlar ve İspanya aldı. Gemi turları bu yıl atak yaptı. Yüzde 155 artış ile erken rezervasyonun açık ara şampiyonu oldu. Bu yıl ilginç olansa; havalar çok sıcak gittiği için Ramazan bayramında İskandinavya, Baltık ve Rusya gibi daha serin yerler satılmaya başlandı. İnsanların satın alma refahı arttı. Bundan iki yıl önce bizden tur alan insanlar ortalama 650 avro ödüyordu. Geçen yıl 670 avroydu, bu yıl 720 avroya çıktı. Pahalı olan turlara rağbet arttı. 3 yıldız turların fiyatlarında bir artış yok zaten 299 avro ama onun 4 yıldız ve şehir merkezindeki otelleri almaya başladılar insanlar. Son birkaç yıldır yeni bir kitle katılmaya başladı. 5-6 yıl önce turlara hep aynı kişiler katılırdı. Şimdi devamlı yeni müşteriler geliyor. Çünkü 12 taksit imkanı, erken rezervasyon indirimleri vb. var. Artık herkesin ulaşabileceği noktada… Uçak fiyatları çok etkili oldu. Biz artık tüm turlarımızı THY ve tarifeli seferlere çevirdik. THY ile çok büyük protokol anlaşmalarına girdik. Acente olarak kapasitemiz yükseldikçe THY ile yüksek volümlü ve daha avantajlı anlaşmalar yapabiliyoruz. Tarifeli seferlere kayarak yüzde 30’a yakın bir avantaj yakaladık. Arap Baharı nedeniyle Mısır destinasyonu bitti. Tunus geçen yıl tamamen bit- mişti, bu yıl biraz düzeldi. Fas, yüzde 90 kayıp yaşamıştı, bu yıl iki yıl önceki potansiyelinin yüzde 50’sine gelebildi. Yavaş yavaş düzeliyor. Bu yıl Dubai’de artış gözlendi. Kruvaziyer pazarında son durum Y ıllık 120 milyar dolarlık bir hacme ulaşan kruvaziyer turizmi kapsamında lüks yolcu gemileri Türkiye’de; aralarında İstanbul, Kuşadası, İzmir, Marmaris’in de bulunduğu 26 limana uğruyor. Öte yandan kru- vaziyer turist sayısı da 7 milyondan, 22 milyona çıktı. Kruvaziyer turizminde Kuzey Amerika 11,6 milyon yolcu ile en büyük pazarı oluşturuyor. Avrupa pazarı 6,2 milyon yolcu ile ikinci sırada. 2024 yılında Avrupa yüksek büyüme hızı ile birinci pazar haline gelecek. 2003 yılında Türkiye’ye 821 gemi seferi ile yaklaşık 332 bin kruvaziyer yolcusu geldi. 2011 yılında ise gelen gemi sayısı 1.633, yolcu sayısı da 2,2 milyon oldu. Bu yılın ilk 6 ayında kruvaziyer (lüks yolcu gemileri) turizmi kapsamında 300 gemi ile 353 bin 520 yolcu geldi. Liman İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre Türkiye’de en çok kruvaziyer yolcusunu üç liman alıyor. Yolcu trafiği ve büyüklük bakımından Kuşadası Limanı ilk sırada yer alırken, Kuşadası’nı İstanbul ve İzmir limanları izliyor. 52 turizm&yatırım 09’2012 Tolgar Bıyıklı I Golden Bay Gemi turlarında fiyatlar düşünce talep arttı K ruvaziyer turları genel anlamda oldukça iyi gidiyor. Şu anda rezervasyonlar geçen yılların yüzde 30-40 üzerinde… Bu artışta fiyatların düşmesinin etkisi büyük… Rekabetten dolayı her gemi firmasının satması gerekenden daha fazla kabini mevcut… Öyle olunca fiyatlar da otomatik olarak düşüyor. Paket turların genel ortalaması kişi başı 15001700 avro civarında. Costa gemi şirketinin Ocak ayında yaşadığı kazadan sonra tüm gemi şirketleri, dünya genelinde çok erken tarihte fiyat indirdiler. İnsanlar da bunu anında rezervasyon çevirdiler. Avrupa’daki ekonomik krizin de etkisi var, müşteriler daha ağır hareket ediyorlar. Türkiye’de bir yılda Yunan Adaları dahil toplam 40 bin kişilik müşteri potansiyeli mevcut. Geçen yıla göre bu yıl yüzde 10-15’lik artıştan söz edilebilir. Biz bu yıl yaklaşık 7-8 bin arası kişiyi tatile götüre- ceğiz. Geçen yıl bu rakam 6 bin civarındaydı. Turlara genelde orta yaş üstü emekliler yani 50 yaş ve üzeri yolcular katılıyor. Sömestr ve yaz dönemlerinde çocuklu ailelerde geliyorlar. Yaz döneminde Avrupa’ya turlar yapıyoruz, kış döneminde uzak destinasyonlara, kıtalar arası turlar yapıyoruz. Yazın İstanbul çıkışlı turlar da düzenliyoruz. Turlara katılımda Türkiye’den Marmara bölgesi ve İstanbul ilk sırada yer alıyor. Sonra Ege ve İzmir geliyor. Daha sonra da Ankara ve büyük şehirler geliyor. KKTC’den de belli dönemlerde rezervasyon alıyoruz. Genel olarak kruvaziyer turizmi çok hızlı büyüyor. Bir geminin suya inmesi demek 700 milyon dolarlık yatırım demek. Bir gemide 3 bin kişi çalışıyor. Yatırımın maliyeti 1 milyar doları buluyor. Her gemi şirketi 2-3 yılda bir gemi suya indiriyor. Dolayısıyla bu maliyeti kurtarmak için agresif fiyat politikaları uyguluyorlar. Yeni destinasyonlar ekliyorlar. Gemi turlarını sevenler her destinasyona gidiyor. Türk müşterisi de çok memnun. Fiyatlar da düşünce herkes açısından çok avantajlı oldu. Dünya genelinde önü açık bir alan… Orhan Üstündağ I Cruise Holidays Genel Müdür Yardımcısı Kruvaziyerde bu yıl fazla arz oluştu da yükseliş var. Geçen yılın üzerinde bir planlama yaptık ama o planlamaya yaklaşamıyoruz. Geçen yıl gemimiz 550-600 kişi ortalamasıyla hareket ederken, bu yıl 500 kişi ortalamasıyla hareket ediyor. Bunun dışında Akdeniz ve Kuzey Avrupa turlarında geçen yıla göre biraz daha azalma var. Ama bu azalma piyasadaki ürün sayısının çok fazla olmasından kaynaklı. B u yıl Ocean Majesty ile Yunan Adaları ve Dalmaçya Kıyıları turlarına devam ettik. Satışlar geçen yılla aynı gidiyor. Ben açıkçası Türkiye’de gizli bir kriz olduğunu düşünüyorum. Ekonomik durgunluk var diyebiliriz. Çünkü taksitli satışlar- Kruvaziyer de fazla arz var. Bu yıl Etstur’da gemi kiralama işine girdi. Onların da güzel gidiyor diye biliyorum. Onun dışında MSC, Royal Carabbian gibi diğer firmalarda fazla arz oluştu. Costa Türkiye pazarında biraz daha agresifleşti. İstanbul çıkışlı turlar koydu ve yeni bir arz oluştu. O nedenle biraz yavaş gidiyor. Fiyatlarda artış yapmadık, hatta bazı tarihlerde promosyonlar da çıkıyoruz. Bizim beklentilerimiz daha fazlaydı ama beklentimizin altında kaldı. Ortadoğu’da yaşanan olaylar Doğu Akdeniz turlarını etkiliyor. Ama bizi etkilemiyor çünkü bizim o tarafa turlarımız yok. Geçen yıl genel toplamda 50-60 bin kişi kruvaziyer turuna katıldı. Bu yıl Etstur’un da bu işe girmesiyle bu yıl 80 bin civarına ulaşır. Turlara en çok ilgi İstanbul’dan geliyor. İzmir çıkışlı olduğumuz için İzmir ve Ege bölgesi büyük bir Pazar. Adana, Antalya, Konya gibi yerlerden güzel dönüşler alıyoruz. Bu yıl nehir turları biraz daha ilgi görmeye başladı. Geçen yıl başlamıştı, bu yıl da artıyor. Özellikle Avrupa nehirlerinde Ren Nehri dikkat çekiyor. Geçen yıl bir iki tur yaparken bu yıl 7-8 tur yaptık. Volga Nehri her zaman çok satıyor ve ilgi çekiyor. 09’2012 turizm&yatırım 53 ACENTELER / HAVAYOLLARI I GÖRÜŞLER Nejla Tuncer I MSC Cruises Türkiye Cruise firmalarındaki rekabet, tatilciye yarıyor T ürkiye’de kruvaziyer turizmi yeni yeni gelişmeye başladı. MSC Cruises olarak ilk 2005 yılında İstanbul ve İzmir’den binen toplam 1.500 Türk yolcuyu gemilerimizde ağırladık. Yedi yılda yolcu sayımızı yaklaşık 10 katına çıkardık. 2011 yılında filomuzdaki 11 ayrı gemide toplam 13 bin Türk yolcuyu ağırladık. Bu yıl ise MSC Divina’nın katılmasıyla, filomuzdaki gemi sayısı 12’ye ulaştı. 2012 hedefimiz 16 bin. MSC olarak 2012 yılında yüzde 25 büyüme hedefliyoruz. Türkiye’de ise kruvaziyer turizmi son 10 yılda yüzde 556 büyüdü. Her yıl yurtdışına seyahat edenlerden 50 bini kruvaziyer turlarını tercih ediyorlar. 8 yıl önce bu rakam 2 bin 500 kişi idi. Türk yolcularının Türkiye’den gemi seyahatine katılma imkanı olmadığı için, Pazar maalesef gelişemedi. Nüfusa göre halen payı istenilen seviyede olmasa da yine de çok hızlı büyüyen bir alan. Son yıllarda yapımlarına hız verilen ve her şirketin her 1-2 yıl içinde yeni bir gemi yaptırmasıyla birlikte, gemi firmaları arasında ciddi bir rekabet oluştu ve fiyatların düşmesine sebep oldu. Hatta Avrupa’daki krizden etkilenmeyen alanlar arasında yer alıyor. Önceki yıllarda gemilerin sayıları az, tur süreleri uzun ve fiyatları pahalı olduğu için turlara daha çok varlıklı ve yaş ortalaması yüksek yolcular katılıyordu. Son yıllarda yapılan gemilerin, her yaşa hitap eden aktiviteleri ve rekabetten dolayı düşen fiyatları nedeniyle her yaşa ve her kesime hitap ediyoruz. Yeşim Özaltay I Setur Yurtdışı – Yurtiçi Turlar Müdürü Kruvaziyer turlarına da yurtdışı turlarına da ilgi arttı K 54 turizm&yatırım 09’2012 ruvaziyer turizmi artık her kesime hitap ettiği için her yıl yüzde 10 civarında artış gösteriyor. Eskiden üst segmentlere hitap ederken, bugün her tür gelir seviyesinde tüketici tarafından tercih ediliyor. Fiyatlar düştükçe de rağbet artıyor. Türk tatilciler vizesiz yurt dışı turlarını tercih ediyorlar. Öte yandan Yunanistan, İtalya ve İspanya başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesi turizm gelirlerini artırmak için otel fiyatlarında indirime gitti. Fiyatlardaki bu düşüş de yurtdışı turlarına ilgiyi artırdı. Dünya kruvaziyer pazarının yaklaşık yüzde 10’luk kısmı Türkiye tarafından gerçekleştiriliyor. Bu alanda 2012 yılında bir önceki seneye göre yüzde 30 artış hedefledik. Ama yılsonunu bu üstünde kapatacağımızı rahatça söyleyebilirim. Biz bu yıl yurtdışı turlarında da artış yaşadık. Son dönemde İç pazarda ise fiyatların geçen yıla göre fazla artmaması ve ödeme kolaylıkları nedeniyle yüzde 50 büyüme gerçekleştirdik. Tur fiyatlarında bu yıl geçen yıla oranla yüzde 7’lik bir artış gözlendi. Bu artış ise sezon içinde yapılan aksiyonlarla misafirlere yansıtılmadı. ACENTELER / HAVAYOLLARI I HABER Iraklılar Antalya’yı sevdi H avayolu şirketlerinin Erbil’den kalkan uçakları Antalya’ya da yönlendirmesiyle Irak’tan gelen turist sayısı yüzde 41 arttı. İlk 7 ayda 5 milyondan fazla turist çeken Antalya’ya Iraklı Kürtler yoğun ilgi gösterdiler. THY ve Atlasjet gibi havayolu şirketlerinin Erbil’den Antalya’ya sefer düzenlemesi talebi canlandırdı. Irak’tan Antalya’ya tatile giden Iraklıların sayısı yılın ilk 6 ayında 190 bini aştı. Konuyla ilgili açıklama yapan TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, Türkiye’den Irak’a giden turist sayısının da arttığını belirterek, iş için gidenlerin bunda önemli rol oynadığını kaydetti. THY yetkilileri ise “Özellikle Antalya seferlerinin de başlamasıyla birlikte Türkiye’ye Irak’tan çok fazla turist gelmeye başladı. Bilet fiyatları da yükseldi. Antalya Iraklı tatilcilerin gözde mekanları arasında. Aktarmalı uçuşlarda Antalya çok fazla tercih ediliyor” denildi. Erbil uçuşlarında yüzde 90’a yakın doluluk oranlarına ulaştıklarını açıklayan Atlasjet Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ersoy şunları kaydetti: “Iraklı turist Türkiye pazarına hızlı giriş yaptı. Erbil uçuşlarımız başarılı bir performans sergiliyor. Ramazan’da aşırı sıcaklar Iraklıları Türkiye’ye yönlendirdi, diyebiliriz. Türkiye’nin çeşitli noktalarında tatil yapıyorlar. Bizim için önemli bir pazar haline geldi. Bu alandaki çalışmalarımız devam ediyor. Daha fazla turist çekmek için çalışacağız.” Türkiye spesiyalisti İngiliz Enjoy Holidays iflas bayrağını çekti İ ki yıldır kan kaybeden İngiliz pazarında Türkiye spesyalisti olarak çalışan Enjoy Holidays de iflas bayrağını çekti. Özellikle Antalya bölgesine turist gönderen Enjoy Holidays’in bünyesinde 5 seyahat acentesi bulunuyordu. şirket müşterilerinin yüzde 80’inin güvence altında olduğunu belirtirken, şirketin Seyahat Sigorta Sistemi ATOL (Air Travel Organisers’ Licensing) güvencesi de bulunduğu ifade edildi. Aralık 2012’de ayakta kalabilmek için Anex Tour ile ortaklık kuran Enjoy Holidays’in patronu Ronnie Findlay, Travelweekly adlı internet sitesine yaptığı açıklamada Türk ortağının kendilerini yarı yolda bıraktığını iddia etti. Findlay, “Anex Tour’u bizi sonuçlarını da hesaba katmadan istenmeyen bir oyuncak gibi bir kenara attı” suçlamasında bulundu. Anex Tour’dan yapılan açıklamada ise Enjoy Holidays yetkililerinin şirketle ilgili kendilerine doğru bilgi vermediği için ortaklıktan çekildiği söylendi. Öte yandan İngiliz Seyahat Acentaları Birliği (ABTA) Enjoy Holidays’in faaliyetlerini durdurduğunu doğruladı. ABTA 09’2012 turizm&yatırım 55 ACENTELER / HAVAYOLLARI I HABER THY, 9 yıldır karda T HY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, THY’nin yılın ilk çeyreğinde pek çok havayolu gibi zarar açıkladıklarını ancak yılsonu bilançosuna bakıldığında 9 yıldır kârda olduklarını söyledi. CHP İstanbul milletvekili Umut Oran’ın verdiği soru önergesini yanıtlayan THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, THY’nin 9 yıldır hiç zarar açıklamadığını kaydetti. THY’nin 2011 yılında 7 milyar dolar ciro ve 11 milyon dolar kâr açıkladığını belirten Topçu, Bosna Hersek Havayolları ortaklığında 5 yılda 20 milyon avro zarar ettikleri için ayrılma kararı aldıklarını söyledi. Yabancı personel yüzde 1’i geçmeyecek THY’nin yabancı personelle çalışması konusunda da bilgi veren Topçu, “THY global bir marka. Uçuş ekibimiz yabancı dil olarak sadece İngilizce biliyor. Japonya, Kore, Çin gibi ülkelere uçuşlarda zaten o dilleri konuşan bir personel koyuyoruz. Bu alımları personel açığından yapmıyoruz ki. Hizmetimize değer katacağı için yapıyoruz” dedi. THY’nin yolcularının yüzde 50’den fazlasının yabancı olduğuna işaret eden Topçu, yabancı kabin ekibi oranının toplamda yüzde 1’i geçmeyeceğini kaydetti. “İşten atılanlarla tekrar çalışamayız” Grev yasağı kararı nedeniyle işten atılan personelle ilgili soruları da yanıtlayan Hamdi Topçu, “Hava-İş Sendikasıyla grev kararı çıkmadan bir kez sözleşme imzalayamadık. Sendikanın yaptığı ekonomik değil ideolojik bir hareketti. THY üzerinden hükümeti sıkıştırmaya çalıştılar” diye konuştu. THY çalışanlarına getirilen grev yasağı konusunda fikir belirtmek istemeyen Topçu, mahkeme kararının çalışanlar lehine sonuçlansa bile işten atılan 305 kişiyle çalışmayacaklarını ifade etti. 56 turizm&yatırım 09’2012 FTI Touristik, Türkiye’de otelciliğe giriyor T ürkiye’de yılda 500 bin turist getiren FTI Touristik, Türkiye’de otel işletmesine girecek. FTI’nin Kuşadası’ndaki 1000 yataklı Ephesus Princess otelinin yarısına ortak olmak için harekete geçtiği bildirildi. Türkiye’ye yılda 500 bin turist getiren Almanya merkezli tur operatörü FTI Touristik, Kuşadası’ndaki bin yataklı Ephesus Princess otelinin yarısına ortak olmak için harekete geçti. FTI Touristik, Büyük Otel Faselis Turistik işletmeleri şirketi ile Meeting Point International markasıyla görüşmeler yürüttüğü öğrenildi. Kuşadası’nda 1992 yılından bu yana faaliyet gösteren Ephesus Princess, National Holding çatısı altında bulunuyor. Holding daha önce 2010 yılında yapımını kendilerinin gerçekleştirdiği, Bodrum Princess Deluxe Resort & SPA’yı yaklaşık 100 milyon dolara Azerbaycan’ın önde gelen işadamlarından ISR Holding’in de sahibi İskender Halilov’a satmıştı. TAV, Havaş’ın tamamını aldı H avalimanlarında yer hizmetleri veren Havaş’ın yüzde 65 hissesine sahip olan TAV Havalimanları, Havaş’taki hisselerin kalan yüzde 35’ini İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. ve HSBC Investment Bank Holdings’den toplam 80 milyon Avro karşılığında satın aldı. TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, “Bugün, Türkiye’de 23 havalimanında hizmet veren, Havaş’ın gelecekteki performansından beklentilerimiz çok daha artmış durumda. Bu sebeple, Havaş’ın hisselerinin tamamını satın almaktan büyük memnuniyet duymaktayız. HSBC Investment Bank Holdings ve İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. ile olan ortaklığımız gerçekten de çok verimli bir ortaklık oldu” dedi. IATI ürün gamını genişletiyor Tez Tour Yönetim Kurulu’ndan ayrılarak IATI’yı (International Air Travel Index) kuran Levent Aydın acentenin ürün gamına otelleri de ekliyor. 2 010 yılında kurulan online seyahat satış sistemi olan IATI, Türkiye’deki otellerden başlayarak dünyadaki tüm otelleri portfolyosuna ekliyor. Böylelikle artık IATI sisteminden hem uçak bileti, hem otel, hem transfer, hem de diğer seyahat hizmetlerini satın almak mümkün olacak. Levent Aydın tarafından kurulan IATI sistemi, 2 sene içerisinde 14 ülkede ve 10 binden fazla profesyonel tarafından kullanılır hale geldi. IATI sistemi aynı zamanda AEROBİLET markası ile de internet ile son kullanıcıya ulaşıyor. AEROBILET, 27 farklı ülkede kullanıcıların kendi dili ve para birimi ile müşterilerine hizmet veriyor. IATI sistemi ile dinamik paket dönemi başlıyor Artık kullanıcılar tüm seyahat ürünlerini tek bir platform üzerinden satın alabiliyor. Uçak bileti, otel, transfer gibi hizmetleri ayrı ayrı seçip kendi isteğine göre şekillendiren müşteri hem daha esnek hem daha şeffaf bir seyahat planlaması yapabiliyor. Google, online seyahat acentesi Frommer’s’ı satın aldı U luslararası arama motoru Google, online seyahat sitesi Frommer’s’ı satın aldı. Böylelikle internet devi ABD’li seyahat rehberi Frommer’s’ı satın alarak turizm sektörüne girdi. John Wiley&Sons tarafından satışa çıkartılan Frommer’s’ı yaklaşık 25 milyon dolara satın alan Google, hızla büyüyen online turizm sektöründe rol almayı hedefliyor. ABD’de online turizm satışları son bir yıl içinde yüzde 40 artış gösterdi. Google site ziyaretçilerini Google Map’a da yönlendirerek, turizm sayfasında yer alacak reklam fiyatlarını artırmayı hedefliyor. Google’ın turizm sektörü kaynaklı yıllık reklam geliri 2-3 milyar dolar arasında değişiyor. Şirketin 2011 yılı toplam reklam geliri ise 37,9 milyar dolar oldu. Google Frommer’s markasını yine geçen yıl 151 milyon dolara satın aldığı gastronomi sitesi Zagat ile birleştireceği bildirildi. Google bundan iki yıl önce de, TripAdvisor, Kayak gibi büyük şirketlere uçak bileti rezervasyonu teknolojisi sunan ITA Sofware’i 700 milyon dolara satın almıştı. Yeni satın almalarla Google’ın TripAdvisor ve Yelp gibi sitelerle rekabete girmesi bekleniyor. Levent Aydın 09’2012 turizm&yatırım 57 DOSYA HABER I KALKINMA AJANSLARI Yarattığı istihdam ve katma değer ile birçok bölgenin ilgi odağı olan turizm sektörü, Kalkınma Ajanslarının da öncelikli desteklediği sektörler arasına girdi. 18 Kalkınma Ajansı son 3 yılda 686 turizm projesini başarılı bularak destek verdi. Bu projelere verilen toplam destek ise 168 milyon 619 bin 725 TL’ye ulaştı. Anadolu, Turizmde Kalkınma Ajanslarıyla Büyüyor Özlem Kasa H em açtığı iş alanlarıyla hem sağladığı katma değerle hem de yarattığı istihdamla günümüzün en gözde sektörleri arasında yer alan turizm sektörü, yerel yönetimler ve kalkınma ajanslarının da parlayan yıldızı oldu. Gerek bölgelerin gelişimi gerekse tanıtımı için bölgelerinin turizm potansiyelini ortaya çıkarmaya çalışan kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimler, turizmden aldığı payı artırmak için uzun zamandır çalışma yürütüyorlar. Bu nedenle turizm sektörü, bölge ve illerin gelişmişlik 58 turizm&yatırım 09’2012 düzeyinin artırılması ve istihdam yaratması açısından öncelikli sektörler arasında yer alıyor. Bu çalışmalara özellikle son 3 yıldır aktif olarak katılan kalkınma ajansları da, illerin ve bölgelerin kalkınma hamlesini üzerlerine alarak, bölgelerin turizm potansiyeline göre turizm sektörüne destek vermeye devam ediyor. Amaç bölgelerin gelişmişlik düzeyini artırmak “5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkın- da Kanunu” çerçevesinde kurulan Kalkınma Ajansları, Türkiye’nin her bölgesinde; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla faaliyet gösteriyorlar. Bölgelerin kalkınma hamlesi Kalkınma Ajanslarıyla yürüyor Faaliyet yürüttükleri bölgelerin öncelikli sektörlerini belirleyerek her bölge için ‘Eylem Planı’ hazırlayan ajanslar, öne çıkan sektörlerle ilgili birçok projeye gerek mali destek gerekse de teknik ve danışmanlık desteği veriyorlar. Aynı zamanda bölgelerinin tanıtımı, markalaşması için çalışmalar yürüten ajanslar, bölgenin gelişmişlik düzeyini artırmak için bölgelerinin analizini içeren raporlar, kitapçıklar, rehberler hazırladıkları gibi çeşitli çalıştaylar ve eğitim programları düzenliyor, uluslararası alanda düzenlenen fuarlara katılıyor ve ziyaretler gerçekleştiriyorlar. Ajanslar yaptıkları birçok çalışmayı ise valilik, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde yapıyorlar. Türkiye genelinde Ajans sayısı 26’ya çıktı Kalkınma Bakanlığına bağlı olarak çalışan Kalkınma Ajansları, ilk olarak 2006 yılında faaliyet göstermeye başladılar. Türkiye’deki tüm illeri kapsayan bir planlamayla 2 ila 4 ili içine alarak ve bölgeler oluşturularak kurulan ajanslarının sayıları hızla artarak, 2006’da 2, 2008’de 8, 2009’da 16 olmak üzere toplam 26’ya çıktı. Kalkınma Bakanlığı’ndan alınan bilgilere göre Ajanslara 2008 yılından bu yana merkezi bütçeden toplam 791 milyon TL para aktarıldı. Ajanslar 4000’den fazla projeye 786 milyon TL’ye yakın destek sağladı. Bu projelerden yaklaşık 500’ünü doğrudan turizm odaklı mali destek programları oluşturdu. Bölgelerin gelişmişlik düzeyine göre bütçe verilen ajansların bütçesi her yıl değişiyor. Ajanslara aktarılan bütçe, bölgelerin nüfusuyla ve ajansın performansıyla doğru, sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyiyle ters orantılı olarak dağıtılıyor. >> Kalkınma Ajansları 2009-2012 Turizm Destek Projeleri Kalkınma Ajansı Yıl Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı Toplam Turizm Desteklenen Yönelik Proje Kabul Edilen Sayısı Proje Sayısı 2010299 2011 Turizme Verilen Toplam Hibe 9 356 2.030.000 28 5.472.550 Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı 2010174 6 2011 6 Bursa Eskişehir Bilecek K.A. 201064 Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı 201091 6 2.876.299 2011 4 Dicle Kalkınma Ajansı 2010122 2011 2011 142 1.259.73 2.156.638 20 4.720.000 65 71 1.451.043 4 142 980.977 15 3.385.751 2010251 86 14.500.000 Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı 2011251 53 6.350.000 2012 17 1.000.000 33 201053 3 247.869,77 Fırat Kalkınma Ajansı 201191 23 6.081.829 2012 Güney Marmara Kalkınma Ajansı 201067 İpekyolu Kalkınma Ajansı 201176 19 4.435.560 2012 83 43 2011 53 3 9 1.686.000 122 2010 98 İstanbul Kalkınma Ajansı 2011 41 2012 132.747 10 772.940 10.419.350 18 2009300 11.789.223 53 16.000.000 İzmir Kalkınma Ajansı 2010 2011 Karacadağ Kalkınma Ajansı 2010104 28 10.800.000 2011 20 201087 15 1.828.858 2011 15 Kuzeydoğu Anadolu K.A. (KUDAKA) 99 75 20106 Kuzey Anadolu K.A. (KUZKA) 201118 2012 6 7.000.000 3.977.291 3 85.797 12 2.726.864 3 85.797 2009 46 41.235.842,72 Mevlana Kalkınma Ajansı 2010 76 151.048.576,32 2011 34 99 200979 3.021.899,40 5 Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı 201047 36 18.000.000 2011107 10 2012 15 1 201060 4 2.000.000 Orta Anadolu Kalkınma Ajansı 201171 18 5.500.000 2012 Serhat Kalkınma Ajansı TOPLAM 15 201046 2011 108 4209 3 150.000 8 4.219.000 17 686 09’2012 11.432.000 168.619.725 turizm&yatırım 59 DOSYA HABER I KALKINMA AJANSLARI Kalkınma Ajansları, son 3 yılda 686 turizm projesine destek verdi Turizm & Yatırım Dergisi olarak bu sayımızda Anadolu turizminin gelişmesine katkı veren Kalkınma Ajanslarını sayfalarımıza taşıdık. Bu kapsamda Kalkınma Ajanslarının turizm politikaları ile bölgelerin turizm sektöründe geldikleri aşamayı görmek istedik. 18 Kalkınma Ajansı’nın katıldığı bu çalışmada, dikkat çeken nokta turizm sektörünün tüm bölgelerde öncelikli desteklenen sektörler arasına girmesi oldu. Bu ajanslar son 3 yılda 4209 projeye mali destek verdi. Bu projelerden 686’sını turizm sektörüne yönelik projeler oluşturdu. Ajanslar, 686 proje için toplam 168 milyon 619 bin 725 TL hibe etti. Turizm öncelikli sektörler arasına girdi Elde edilen verilere göre ajanslar, bölgenin konaklama kapasitesinin artırılmasından, envanter çıkarılmasına, potansiyel ve alternatif turizm çeşitlerinin belirlenmesinden, bu turizm çeşitlerine yönelik projelerin desteklenmesine, tanıtım çalışmalarından markalaşma çalışmalarına kadar bir dizi çalışma gerçekleştiriyorlar. Ajanslara gelen proje teklifleri, ‘ön inceleme ile teknik ve mali değerlendirmeden geçiyor. ‘Proje başvuru sahiplerinin uygunluğu’ ve ‘ortaklık- 60 turizm&yatırım 09’2012 Kalkınma Ajansları, bölgelerin turizm potansiyellerini açığa çıkardığı gibi, bölgenin ulusal uluslararası alanda tanıtımını üstleniyorlar. Markalaşma çalışmaları da yürüten Ajanslar, çalışmalarını bölgelerindeki kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ve sivil toplum örgütleriyle birlikte gerçekleştiriyor. lar ve ortakların uygunluğu’ inceleniyor. Proje tekliflerinin teknik ve mali değerlendirmesi, ajans personeli olmayan bağımsız değerlendiriciler ve değerlendirme komiteleri tarafından yapılıyor. Bu süreçte başvuru sahibinin mali ve yönetim kapasitesi, projenin teklif çağrısının hedefleriyle ve öncelikleri ile ilgililiği, uygulamada kullanılacak yöntem, projenin sürdürülebilirliği, projenin bütçe ve maliyet etkinliği gibi kriterler göz önünde bulunduruluyor. İki bağımsız değerlendirici tarafından verilen puanlar arasında 15’ten fazla puan farkı varsa, proje üçüncü bağımsız değerlendirici tarafından tekrar puanlanıyor. Bu puanların ortalaması 65 ve üstü olan projeler başarılı kabul ediliyor. Son olarak Ajans Yönetim Kurulu’nun onayından geçen başarılı projeler ile sözleşme imzalanarak uygulama, izleme ve değerlendirme aşamasına geçiliyor. Ajansların turizme desteği her geçen yıl artıyor Bu kapsamda birçok projeyi başarılı bularak mali destek veren kalkınma ajansları, bölgelerin turizm altyapısının gelişmesine olanak tanıyor. Ajanslar, düzenledikleri, eğitim toplantıları, çalıştaylar, bölge rehberleri, teknik destek ve danışmanlık hizmetleriyle turizm sektörüne doğrudan ve dolaylı destek oluyorlar. Farklı sektörlere de destek veren ajansların turizm sektörüne verdiği destek her geçen yıl artıyor. Ajanslar arasında Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı, İzmir Kalkınma Ajansı, İpekyolu Kalkınma Ajansı ve Mevlana Kalkınma Ajansı’nın verdiği projelerle turizm sektörüne ağırlık vermeleri ise dikkat çekiyor. KALKINMA AJANSLARI I GÖRÜŞLER Kalkınma Ajansları turizme yönelik ne tür çalışmalar yapıyor? Tuncay Engin I Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı BAKA zengin turisti bölgeye çekmeye çalışıyor B atı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) olarak, “Mutlu Yaşam Bölgesi: Batı Akdeniz” sloganıyla Antalya, Isparta ve Burdur illerinin kalkınmasını sağlamak amacıyla Temmuz 2010’da faaliyetlerimize başladık. BAKA, yatırımcılara hibe desteği, faiz desteği ve faizsiz kredi desteklerinde bulunuyor. Bölgeye yerli ve yabancı yatırımcılar ile zengin turistleri çekmek amacıyla yurt içi ve yurt dışında tanıtım çalışmaları yapıyor, yatırımcılara yönelik danışmanlık ve destek hizmetleri yürütüyoruz, yatırımcı eşleştirmesi yapıyoruz. Bölgeye gelen yatırımcılara yatırım öncesi ve sonrasında bürokratik süreçlerinde yardımcı oluyoruz. Sanayi, tarım ve turizm sektörlerine yönelik hibe desteği veriyoruz. Isparta’nın ilk 5 yıldızlı oteli BAKA’nın çabalarıyla gerçekleşti. Isparta’nın diğer bir 5 yıldızlı oteli olacak yatırımının önündeki engel de BAKA’nın devreye girmesiyle çözüldü. Görev alanımız Antalya, Isparta, Burdur illerinde kamu kuruşları, yerel yönetimler ve STK’larla koordinasyonu sağlamaya, yatırımcı kurumlar arasında iş birliğini artırmaya çalışıyoruz. Özellikle sağlık turizmi, kongre ve fuar turizmi, spor turizmi ve eko turizm alanında çalışmalar yapıyoruz. Yine Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Mısır, Kuveyt, Ürdün ve Irak’tan 69 iş adamını iş insanlarıyla buluşturduk. Ayrıca 40 Hintli iş insanı bölgemize getirdik ve yaklaşık 8,5 milyon dolarlık iş bağlantısı yapıldı. Bu ülkelere yönelik turizm çalışması başlattık. Japonya’da 2011 JATA Turizm Fuarı’nda stant açtık. Gülümüzü tanıtmak için Japonya’ya çalışma ziyareti gerçekleştirdik. Turizmle ilgili turizm sezonunun uzatılmasını ve alternatif turizmin yaygınlaştırılmasını amaçlıyoruz. 2010 yılında kar amacı gütmeyen kuruluşlara 7 milyon TL, kar amacı güdenlere ise 3 milyon olmak üzere toplam 10 milyon bütçe ayırdık. Burdur, Isparta ve Antalya illerinden 97’si kamu olmak üzere, toplam 356 proje başvurusu gerçekleşti. 356 projeden 27’si KOBİ, 11’i de kamu olmak üzere toplam 38 projeyi destekledik. 2011 yılında ise 20 milyon TL bütçe ile 82 projeye destek verdik. Son üç yılda turizm sektörüne yönelik 37 proje desteklendi. Bu projelerin toplam tutarı ise 7 milyon 500 bin TL oldu. Fuat Özkan I Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı – Muş Yatırım Destek Ofisi Desteklenen projelerin değer ve istihdam yaratması gerekiyor D AKA olarak ulusal hedef ve stratejilerle uyumlu olarak bölge planları hazırlıyoruz. En son 2011-2013 bölge planını hazırladık. Ajans olarak son 3 yılda 162 projeyi destekledik. Bunlardan 10 tanesi turizm sektörüyle ilgili oldu. Bu projelerin toplam tutarı ise 4.327.729 TL oldu. Bölgemizde kültür, doğa, rekreasyonel turizm çeşitleri ile endemik bitki türlerinin fazla oluşu nedeniyle eko turizm ön plana çıkıyor. Turizm sektörünün canlandırılması için; bölgenin turizm değerlerinin tanıtılması, turizm üstyapısının nitelik ve nicelik açısından iyileştirilmesi, turizm alanlarında çevre ve restorasyonların gerçekleştirilmesi 62 turizm&yatırım 09’2012 gibi stratejileri hayata geçirmeye çalışıyoruz. Turizm sektörüne yönelik destek verdiğimiz projeler, bölge planında belirtilmiş olan amaçlarla uyumlu olması, katma değer yaratıyor olması ve istihdam ağırlıklı olması gibi kıstaslar temel alınarak belirleniyor. Bu sektörle ilgili yaptığımız çalışmalarda, İl Kültür ve turizm Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü, Valilik, Yurt-Kur, Dernekler, Acenteler, İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü ile birlikte çalışıyoruz. Faruk Tezel I Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı BAKKA turizmi çeşitlendirerek geliştirecek B AKKA olarak 2010 yılından beri sektör kısıtlaması yapmadan KOBİ projelerine destek oluyoruz. 2011’de bir daraltma yaparak KOBİ’lerde imalat ve turizm sektörlerine mali destek sağladık. 2012 yılı için toplam bütçemiz 31 milyon 212 bin 546 TL oldu. 2010–2013 Batı Karadeniz Bölge Planı’nda “İçselleştirdiği Girişimcilikle Sektörel Çerçevesini Genişleterek Yeni İstihdam Alanları Yaratmış ve Yaşam Kalitesini Yükseltmiş Rekabetçi Bir Bölge Olmak” için 6 temel hedef belirledik. Bu hedefler arasında, turizmin çeşitlendirilerek geliştirilmesi ve turizm potansiyelinin tanıtımı yer alıyor. Bölgedeki rekreasyon ve turizm konusundaki eksikliklerin giderilerek cazibesinin arttırılması, çevre kirliliğinin ortadan kaldırılması, bölge ulaşılabilirliğinin arttırılması, bölgede bulunan antik kentlerin turizme kazandırılması ile turizmde markalaşma becerilerinin ve çeşitliliğin arttırılmasını hedefliyoruz. Yüzde 63’ü ormanlarla kaplı bölgede, turizm konusunda öne çıkan pek çok unsur bulunuyor. Doğa turizminin yanı sıra kültür-tarih-kongre ve kıyı turizmi için de elverişli. Ayrıca mağara turizmi, botanik turizmi, su altı dalış turizmi, deniz turizmi, eko turizm, akarsu turizmi, kültür turizmi, kelebek gözlemciliği, gastronomi turizmi öne çıkıyor. UNESCO listesinde yer alan Safranbolu ile tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlü Amasra turizmde markalaşmış bölgelerimiz arasında bulunuyor. Bölgede, Bülent Ecevit, Bartın ve Karabük Üniversiteleri ile ortak olarak “Zonguldak, Karabük ve Bartın İlleri Turizm Sektör Analizi”ni gerçekleştirdik. 2011 yılı Avrupa’nın Seçkin Destinasyonları (EDEN) Yarışmasına “Safranbolu Eski Çarşı ve Kıranköy” projesine katıldık ve ilk 5 finalist destinasyon ödülü alındı. Ajansımız 2010 yılından beri destek programları uyguluyor ve bugüne kadar ajansımıza başvuran 120 projeye destek verirken, 11 projeyi doğrudan destekledik. Turizmle ilgili olarak 2010 ve 2011 yıllarında altışar adet olmak üzere toplam 12 adet KOBİ projesine destek verdik. 2010 yılında turizme yönelik projelerinin toplam bütçesi 1 milyon 259 bin 573 TL oldu. Firmaların BAKKA’dan aldıkları destek tutarı ise 626.661 TL’yi buldu. 2011’de ise 2 milyon 156 bin 638 TL tutarında bütçe ayırdık. BAKKA’dan aldıkları destek tutarı ise 1 milyon 049 bin 595 TL oldu. 2012 yılında desteklenecek teknik destek ve doğrudan faaliyet destekleri çalışmalarımız ise devam ediyor. Mehmet Saik Cülfik I Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı BEBKA turizmde büyük işler yapıyor A jans olarak 2010-2013 Bursa Eskişehir Bilecik Bölge Planında, vizyonumuzu “Yaşayan tarihi, kültürü ve doğasıyla turizmde çekim merkezi; girişimci ruhuyla lider; yenilikçi ve bilgi odaklı sanayi ve tarımıyla Avrupa’nın en rekabetçi üretim merkezi; çevreye ve insana duyarlı müreffeh bir bölge” olarak belirledik. Bu kapsamda 2010 yılı Mali Destek Programı çerçevesinde 12 milyon TL tahsis ettik. Bölgeye özgü turizm çeşitlerinin geliştirilmesi, etkin tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin yürütülmesi ile hizmet kalitesinin artırılması yoluyla turizm potansiyelinin en üst seviyede değerlendirilmesini amaçladık. Bölgemiz tarih ve kültür mirası ile birlikte doğal zenginlikleri açısından çeşitlilik gösteriyor. Özellikle kış turizmi, sağlık ve termal turizmi, kültür ve tarih turizmi, inanç tu- rizmi ve doğa turizmi alanlarında ciddi potansiyeli bulunuyor. Aynı zamanda yat, golf, spor, gastronomi, alışveriş, akarsu (rafting) turizmi için de potansiyel mevcut. Ajans olarak “Turizmde Çeşitlilik” konusuna ağırlık veriyoruz. 2010 yılında 297 projeden 64 proje desteklendi. Bunlardan 4 milyon 720 bin TL bütçeye sahip 20 proje turizmle ilgili oldu. Bu tutarın 3 milyon 167 binini BEBKA karşıladı. 2011’de ise başvuru yapan 368 projeden toplam 65 projeye hibe verdik. Ayrıca 19 kurum ve kuruluş araştırma, planlama ve fizibilite projelerini BEBKA desteğiyle yaptı. Bölgemizdeki sivil ve kamu kuruluşlarıyla birlikte birçok çalışma yaptık. Arap Birliği Turizm Teşkilatı’nın Bursa’yı 2013 yılında Turizm Ana Destinasyonu seçmesiyle birlikte 22 Arap ülkesinin turizm bakanları, turizm yatırımcıları, acenteler, tur operatörlerinin katıldığı 1. Türk-Arap Buluşması’nı gerçekleştirdik. Ayrıca, Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 09’2012 turizm&yatırım 63 KALKINMA AJANSLARI I GÖRÜŞLER Tabip Gülbay I Dicle Kalkınma Ajansı ”3 yılda 19 turizm projesini destekledik” M ardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerini kapsayan Dicle Kalkınma Ajansı, 2008’de kuruldu. Ajans, mali ve teknik olmak üzere iki kısımda destek veriyor. Bunları; küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin geliştirilmesi ve kapasitelerinin artırılmasına yönelik destekler ile bölgedeki kamu kurum ve kuruluşlarının fiziki ve sosyal altyapı eksikliklerinin giderilmesine yönelik destekler oluşturuyor. Desteklenen sektörlerin başında sanayi, turizm, inşaat ve inşaat malzemeleri, lojistik, madencilik, yenilenebilir enerji, hayvancılık ve tarım geliyor. Ajansımızın 2010 yılında 18 milyon 940 bin TL, 2011 yılında 18 milyon, 2012 yılında ise 1 milyon 826 bin 96 TL bütçesi vardı. 2010 yı- 19’u turizm alanında oldu. 19 projenin toplam bütçesi ise yaklaşık 4 milyon 366 bin 128 TL’yi buldu. lında 122, 2011’de 142, 2012 yılında ise 10 proje ile sözleşme imzaladık. Son üç yılda toplam 274 proje desteklendi. Bunların 2010 Yılı Kobi Mali Destek Programı’nda Başvuru Rehberi’nin özel amaçlarından biri “turizmde hizmet kalitesini geliştirme, kapasite artırma ve ürün çeşitlendirme yoluyla bölgenin rekabet edebilirliğini artırmak” oldu. 2011’de ise desteklenecek sektörlerden biri “turizm” olarak belirledik. Yine aynı yıl Kentsel Yaşam Kalitesinin İyileştirilmesi Mali Destek Programı’nda “turistik potansiyeli olan ve bölge turizminde öne çıkan alanların, altyapı ve çevre düzeni açısından iyileştirilmesi” programını özel amaç olarak belirledik. Çetin Oktay KALDIRIM I Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı Doğu Karadeniz, ağırlığı turizme veriyor tarıma dayalı sanayi sektörüne yönelik çalışmalar yapıyoruz. Doğu Karadeniz’in tarihi, doğal ve kültürel potansiyelinin harekete geçirilmesi, turizmin çeşitlendirilmesi, alternatif turizm modellerinin geliştirilmesi, sürdürülebilir turizm altyapısının ortaya çıkarılmasını hedefliyoruz. A jans olarak 2010-2013 Bölge Planında belirtilen önceliklere göre, başta turizm sektörü olmak üzere 64 turizm&yatırım 09’2012 Bölgenin ve illerinin markalaştırılması, gelen turistin ortalama kalış sürelerini artırılmasını ve turizmin tüm yıla yayılmasını da amaçlıyoruz. Yurt dışında bölgenin aktif olarak tanıtımını yapıyoruz. Bölgemiz özellikle alternatif turizm konusunda çok cazip imkânlar sunuyor. Bölgemizde turizm sektöründe özellikle yayla turizmi, rafting, trekking, kayak, heliski gibi faaliyetler yanında son zamanlarda özellikle çiftlik turizmi ve dalış turizmi gelişmeye başladı. Bizde alternatif turizm modelleri geliştirerek daha elit turist kitlesinin bölgeye çekilmesi yönünde çalışıyoruz. Ajansımızın yıllık toplam bütçesi 43 milyon 889 bin 637 TL’yi buluyor. Yıl içerisinde değişiklik göstermekle birlikte ortalama olarak 110 projeye destek veriyoruz. Bu güne kadar toplam 335 projeyi destekledik. Bu projelerden 21 milyon 850 bin TL’lik bütçe ile 156 turizm projesine destek olduk. 2012’deki projelerde eklendiğinde turizm projelerine toplam 25 milyon TL bütçe ayırdık. Ahmet Yıldıray Ata I Fırat Kalkınma Ajansı Fırat Kalkınma Ajansı’nda turizm projelerinin oranı artıyor B ingöl, Elazığ, Malatya ve Tunceli illerinde faaliyet gösteren ajansımız 2009 yılında kuruldu. Bölgedeki beklentileri ve bölge içi gelişmişlik farklarını dikkate alarak, kurumsal yapının hızla tamamlanması ve bölge içindeki tanınırlığı azami düzeye çıkarma çalışmaları yapıyoruz. Bölgedeki uygulayıcı kuruluş ve yerel aktörleri desteklemenin yanında hem bölgedeki bu aktörlerin kendi aralarında, hem de bölge aktörleriyle ulusal ve uluslararası kurum/kuruluşlar arasında koordinatör ve organizatör olma görevine yönelik çalışmalar yürütüyoruz. Bugüne kadar; ambalaj sanayi, bilgi ve iletişim teknolojileri, bitkisel üretim, gıda ürünleri imalatı ve tarıma dayalı sanayi, hayvancılık, kimya sanayi, makine ve ekipman imalatı, mermer ve yapı malzemeleri imalatı, su ürünleri, tekstil, tıbbi malzemeler ve medikal ürünlere yönelik sanayi ve turizm alanında hibe desteği verdik. Turizm alanında bölgenin yol haritasını belirlemeye yönelik ‘Sürdürülebilir Turizm Stratejisi ve Eylem Planı’ hazırladık. Özellikle; kültür, inanç ve doğa turizmi bölgemizde öne çıkıyor. 2010 yılında 53, 2011’de 90, 2012’de ise 28 projeyi destekledik. Geçen yıl “Geleneksel ve Kültürel Sanatlar Fuar ve Sergi Alanı Düzenlenerek Turizm Cazibe Merkezi Oluşturulması” projesine 1 milyon 674 bin TL kaynak sağladık. 2010’da toplam 132.747 TL tutarında 3 turizm projesine hibe verirken, 2011’de 6 milyon 829 TL bütçeli 23, 2012’de ise 247 bin 869 TL bütçeli 3 turizm projesine hibe verdik. Böylece son üç yılda turizme 6 milyon 462 bin 446 TL bütçe ayırmış olduk. Mustafa Gündoğan I Güney Marmara Kalkınma Ajansı Güney Marmara, turizmde konaklama süresini uzatmaya ve çevreye önem veriyor A jans olarak bölgenin kırsal ve yerel kalkınmasıyla ilgili kapasitesinin geliştirilmesine yönelik projelere katkı sağlıyoruz. Bölgemizde öncelikli sektörler ile iş ve yatırım imkânlarının tanıtımını yapmak amacıyla ulusal ve uluslararası dü- zeyde çeşitli fuar ve organizasyonlara katılıyoruz. 2012 yılı gelir bütçemiz yaklaşık olarak 31 Milyon TL oldu. 2010 yılında 12 Milyon TL’lik kaynak ile toplam 67 projeye destek sağlanırken, 2011 yılında ise 15,2 Milyon TL’lik kaynak ile toplam 73 projeye destek verildi. Kaynağımız yüzde 25 artarken proje sayımız sadece yüzde 10 kadar arttı. Bunda proje başına verdiğimiz kaynak miktarını bir önceki yıla göre artırmamız etkili oldu. 2 yılda toplam 189 proje ve faaliyet, yaklaşık 28 Milyon TL tutarında destek almaya hak kazandı. Bölgemizde Balıkesir’de Edremit, Ayvalık, Erdek, Gömeç, Burhaniye, Güre ve Akçay; Çanakkale’de Ayvacık, Gökçeada, Bozcaada, Lapseki ve Ezine en önemli kıyı turizmi destinasyonlarımızı oluşturuyor. Deniz turizmi dışında bölgemiz kültür turizmi, termal turizm, doğa turizmi ve dalış turizmi gibi alternatif turizm imkânlarına sahibiz. Turizm İhtisas Komisyonumuz düzenli toplantılarla bölgemizin turizmdeki nabzını tutuyor. Alternatif turizm olanaklarının çoğaltılması, tanıtımın artırılması, ulaşım ve çevre altyapısının iyileştirilmesi ve bölgeye nitelikli yatırım çekerek turizmin rekabet gücünün yükseltilmesini hedefliyoruz. Bu kapsamda 2010 yılında 9, 2011 yılında ise 10 olmak üzere 2,5 Milyon TL bütçe ile 19 turizm projesine destek olduk. Bu tüm projelerin yüzde 10’unu oluşturuyor. Ajans olarak turizmde konaklama süresinin artırılması ve çevrenin korunması önceliklerimiz arasında yer alıyor. 09’2012 turizm&yatırım 65 KALKINMA AJANSLARI I GÖRÜŞLER Bülent Özkan I İpekyolu Kalkınma Ajansı İpekyolu Kalkınma Ajansı’nın desteklediği 4 sektörden biri turizm İ pekyolu Kalkınma Ajansı, 2010 yılında faaliyete geçti. Gaziantep, Adıyaman ve Kilis illerini temsil eden ajansımız, bölgenin üretken faktörlerini ve dinamiklerini bir araya getirerek; üretim ve istihdamı artırmayı, sahip olduğu kültürel miras ile turizm zenginliği tanıtmayı amaçlıyor. Geçmişten gelen ticaret birikimiyle Orta Doğu’da lojistik merkezi haline gelmeyi, tarımdaki çeşitliliği ve sanayideki rekabet gücünü geliştirerek ve sürdürülebilir kalkınmanın öncüsü olmayı hedefliyoruz. Bu kapsamda kendimize lojistik, tarım, turizm sanayinin geliştirilmesini hedef olarak belirledik. Turizmde destinasyon merkezi olmayı amaçladık. Bu nedenle bölgede yer alan kültürel, tarihi ve doğal varlıkların turizme kazandırılması, geceleme sayısının artırılması, turizmcilik bilinci artırılması ve alternatif turizm çeşitlerinin geliştirilmesi alanlarında çalışma yapıyoruz. Nemrut Dağı gibi zengin bir tarihi mirasa sahip bölgemizde kül- tür turizminin yanı sıra inanç, kongre ve fuar, yayla ve sağlık turizmi gibi alternatif turizm potansiyeli mevcut. Turizm desteklenecek alanlardan biri olduğundan 2011’de toplam projelerin yüzde 25’i turizm sektörü ile alakalı projeler oluşturdu. Ajansımızın ortalama yıllık bütçesi 25 milyon 993 bin 277 TL’yi buluyor. Desteklediği proje sayısı değişiklik gösterse de toplamda 2011 yılında 76; 2012 yılında ise 83 projeye destek verdik. 2012’de ise bu oranın yüzde 50’nin üzerine çıkmasını bekliyoruz. 2011’de 19, 2012’de 43 olmak üzere toplam 62 turizm projesini destekledik. Turizm projelerine 4 milyon 435 bin 560 TL’si 2011’de 10 milyon 419 bin 350 TL’si ise 2012 yılında olmak üzere toplam tutarı 14 milyon 854 bin 910 TL bütçe ayırdık. Abdülmecit Karataş I İstanbul Kalkınma Ajansı Projeler İstanbul’un marka şehir olması için A jans olarak öncelikli alanlarda gelişmelerin ortaya çıkmasını sağlayacak nitelikteki projeleri desteklemek amacıyla hibe programları yürütüyoruz. İstanbul’un özellikle küresel rekabet edebilirliğini artırmak amacıyla İstanbul’un turizmde küresel cazibe merkezi olmasını hedefliyoruz. İstanbul’un marka kent olması için uluslararası düzeyde tanıtım çalışmaları yapıyoruz. İstanbul için önemli ihtiyaçlar arasında turizmi İstanbul’un tamamına ve 12 aya yayarak, çeşitliliğinin artırılması geliyor. Ortalama kalış süresinin artırılmasının yanı sıra turizm hizmetlerinde 66 turizm&yatırım 09’2012 kalite ve erişilebilirliğin artırılması öncelikli konular arasında yer alıyor. 2010 yılı için 70 milyon TL, 2011 yılı için 51 milyon TL ve 2012 yılı için 97,5 milyon TL’yi bütçe ayırdık. Bugüne kadar 2010 ve 2011 yılı mali destek programları kapsamında 139 projeyi destekledik. 2012 yılında 18 proje başarılı bulundu. Bu 18 projenin bütçelerinin toplamı 11 milyon 789 bin 223 TL’dir. Bu tutarın 10 milyon 470 bin974 TL’si İSTKA tarafından hibe edildi. Ajans olarak turizm sektörüyle ilgili TÜRSAB, TUROB, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili birimleriyle ortak çalışıyoruz. KALKINMA AJANSLARI I GÖRÜŞLER Ergüder Can I İzmir Kalkınma Ajansı Desteklenen projelerde amaç İzmir’e katkı sağlamak meleri sonucunda hazırlanan İzmir Bölge Planı’nı çerçevesinde belirlenen sektörlere göre hibe veriyoruz. İZKA olarak ilk desteği vermeye başladığımız 2009 yılından bugüne kadar 300’den fazla projeye karşılıksız mali destek sağladık. Bugüne kadar ilan ettiği 7 mali destek programından ikisini turizm konusuna ayırdık. A jans olarak hibe desteği sağladığı sektörler kapsamlı paydaş görüş- Bunlardan biri Turizm ve Çevre Mali Destek Programı, diğeri ise doğrudan turizm sektöründe yer alan firmaların desteklendiği Turizmde Rekabet Edebilirlik Mali Destek Programı idi. Her iki programda toplam 53 proje desteklendi. Bu iki program netice- sinde 16 Milyon TL’den fazla bir tutar hem turizm altyapısına hem de sektördeki firmalara aktarıldı. Ajans olarak her destek programında temel kriterlerimizi ilan ediyoruz ve bu kriterler ilgili programın özelliklerine göre değişiklik gösterebiliyor. Ancak temel olarak projelerden beklentimiz ilan edilen programın amaç ve öncelikleri ile uyumlu olması, destek almaya hak kazanması durumunda uygulanabilecek ve İzmir’e katkı sağlayabilecek olması ve destek sona erdikten sonra da sürdürülebilecek olmasıdır. İlhan Karakoyun I Karacadağ Kalkınma Ajansı Karacadağ Kalkınma Ajansı için turizm öncelikli sektör K aracadağ Kalkınma Ajansı olarak, Şanlıurfa ile Diyarbakır’ın ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkı sağlamak için 5 Aralık 2009’dan bu yana çalışıyoruz. Diyarbakır-Şanlıurfa’nın doğal ve kültürel mirasını koruyarak turizm potansiyelini değerlendiren, kaynaklarını üretim ve istihdama dönüştürerek yaşam kalitesini artıracak, Ortadoğu’nun gelişen ticaret merkezi olmasını amaçlıyoruz. Onlarca medeniyetin izlerini taşıyan zengin tarihi ve kültürel değerleri gün yüzüne çıkararak bölgemizde turizm altyapısını geliştirmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda “turizm”, “sanayi” ve “tarıma dayalı sanayi” sektörlerine öncelik verdik ve bu sektörlerde üretim yapan işletmelerin (KOBİ’ler) projelerine yüzde 50’ye kadar mali destekler sağladık. Toplamda 203 projeye hibe desteği verdik. Ayrıca, 55 kurum ve kuruluş 68 turizm&yatırım 09’2012 ile STK’ya çeşitli teknik destekler sağladık. Bu mali ve teknik desteklerin mali büyüklüğü 42 milyon 291 bin 430 TL oldu. Bu projelere, proje sahipleri de 37.943.429,53 TL eş finansman katkısı sağladılar. Dolayısıyla, uygulanan projelerle bölgeye toplam 80 milyon 234 bin 860 TL yatırım kazandırıldı. Diyarbakır’da da özellikle tarihi sur ve burçlar ile sur içi bölgesinin korunarak turizme kazandırılması için projeler hazırlandı. 2011-2013 döneminde Diyarbakır ve Şanlıurfa’ya yaklaşık 120 milyon TL kaynağın aktarılması planlanıyor. Son birkaç yılda Diyarbakır’da da tarihi ve kültürel varlıkların turizme kazandırılması yolunda, önemli adımlar atılıyor. Ajans olarak bölgede turizm altyapısının iyileştirilmesi için 2 yılda 38 projeye destek verdik. Hilar Mağaraları, Hasuni Mağaraları ve Çayönü Harabeleri’nin turizme ka- zandırılması, tarihi kale, sur ve burçların restorasyonu ve işlevlendirilmesi çalışmaları yürütülüyor. 2 yılda Diyarbakır’da 4 ve Şanlıurfa’da 5 konaklama tesisine hibe desteği verdik. Turizme yönelik hibe desteği 17,8 milyon TL’ye ulaştı. Talha Bekir Özmen I Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı Kuzey Anadolu’nun turizm değerleri ön plana çıkarılıyor kapasiteleri; ürün ve hizmet çeşitlilik ve kalitelerini artırmaya yönelik destek sağlıyoruz. Bu sektörlerde faaliyet gösteren kamu kurumu, belediyeler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları desteklenerek bölgede yatırım cazibesi oluşturacak alt yapı geliştiriliyor, bölge ekonomisinin gelişmesine ve refah düzeyinin yükselmesine katkı sağlanıyor. K uzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA), Erzurum, Erzincan, Bayburt bölgesinde faaliyet gösteriyor. Mali destek programları kapsamında tarım, turizm ve sanayi sektörlerinde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelere istihdam, satış ve pazarlama 4000 yılı aşkın tarihi geçmişi, özgün iklimi ve coğrafi yapısı, zengin su kaynaklarının başlangıç noktasında bulunması ve termal kaynakları nedeniyle zengin bir turizm potansiyeline sahip. Oldukça geniş bir yelpazede turizm değer ve varlık potansiyeline sahip bölgemizde; kış ve spor turizmi, macera ve doğa sporları turizmi, tarih ve kültür mirası turizmi, kongre ve fuar turizmi, medikal ve sağlık turizmi, eko turizm ve agro turizm öne çıkıyor. Bölgedeki kamu, STK ve özel sektör temsilcileriyle, “Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi İnovasyona Dayalı Turizm Stratejisi ve Eylem Planı”nı hazırladık. Bu kapsamda, turizm sektöründe faaliyet gösteren kurumları destekledik. Turizm potansiyelinin ve kış sporları altyapısının ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtılması, pazarlanması ve bölgenin önemli bir turistik destinasyon haline gelmesi amacıyla, yurt içi ve yurt dışında fuarlara katıldık. Tur operatörleri ve seyahat acentelerini bölgede ağırladık. Ajansımızın 2011 yılı için gerçekleşen toplam gelir bütçesi 27 milyon 451 bin 057 TL’ye toplam gider bütçesi ise 18 milyon 781 bin 712 TL’ye ulaştı. 2010’da 15 milyon TL ile 77 proje, 2011 yılında 16 milyon TL ile 65 proje ile desteklenen proje sayısı 162’ye çıktı. Bunlar içinde 5 milyon 806 bin 149 TL tutarında 30 turizm projesi bulunuyor. Hüseyin Şen I Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı KUZKA, bölge ekonomisinde turizmin ağırlığını artırmak istiyor A jansımız 2010’da kuruldu. Çankırı, Kastamonu ve Sinop illerinden oluşan bölgemizin yenilikçilik ve girişimcilik kapasitesini geliştirmeye yönelik iş geliştirme ve teknoloji geliştirme merkezleri, teknoparklar gibi bölge için önemli olabilecek çalışmaların başlatılmasına yönelik doğrudan mali destek sağlıyoruz. Bu doğrultuda düzenlenen yerel yönetimler, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, meslek kuruluşları, STK’lar, birlikler ve kooperatifler ile birlikte hareket ediyoruz. Desteklediğimiz sektörler arasında yer alan turizmin, bölge ekonomisindeki ağırlığının artırılmasını hedefliyoruz. Bu kapsamda bölgenin turizm ternatif turizm alanlarını (eko, kış, spor ve inanç turizmi) öne çıkacak yatırım ve faaliyetler yapmak, konaklama tesislerinin yenilenmelerine yönelik faaliyetler gerçekleştiriyoruz. Sinop’un kruvaziyer gemileri için cazip hale getirecek çalışmalar planlıyoruz. potansiyelinin tespiti, yatırımcıların bölgeye çekilmesi, ulusal ve uluslararası fuar ve organizasyonlara katılım gibi çalışmalar yapıyoruz. Al- 2010 yılında desteklediğimiz 6 projeden 3 tanesini turizm projeleri oluşturdu. 2011’de değişik sektörlerden 54 proje desteklendi. Bunlardan toplam 13 tanesi turizm sektörüne yönelik oldu. Yine aynı yıl 18 küçük ölçekli altyapı projesine destek verdik. 2012 yılı bütçesi yaklaşık 29 milyon TL. 09’2012 turizm&yatırım 69 KALKINMA AJANSLARI I GÖRÜŞLER Ahmet Akman I Mevlana Kalkınma Ajansı Mevlana Kalkınma Ajansı, turizme profesyonel yaklaşıyor K onya tarihi ve doğal zenginlikleri ile taşıdığı önemli potansiyele rağmen turizmden yeterince pay alamıyor. Ancak Konya merkezde hızla artan otel yatırımları mevcut talebi karşılama noktasında iyileşme gösteriyor. Konya’daki mevcut yatak sayısı 5 bin 238’e çıktı ve 2023’te 15 bine ulaşması hedefleniyor. Bölge genelinde turizm faaliyetleri merkezlerde toplanmış ve kırsal alana yayılamamış. Bunun nedeni, diğer merkezlerin altyapı ve tanıtım eksiklikleri olarak görülmesine karşın turizmde kapsamlı bir markalaşma ve buna bağlı pazarlama stratejisine dayanmayan yaklaşımlar olduğu söylenebilir. Tur operatörleri ile bütüncül bir pazarlama stratejisi ve koordinasyon kurulamıyor. Konya’ya ilişkin iki strateji hedefledik ve eko-turizm bölgesi olmasını amaçladık. İlk stratejimiz, zengin kültürel ve doğal değerlere sahip kentlerimizin markalaştırılarak, turistler için bir çekim noktası haline getirmek. İkinci strateji, alternatif turizm türlerinden öncelikli olarak sağlık ve termal, kış, golf, deniz, eko ve yayla, kongre ve fuar turizminin geliştirilmesi olacak. Kong- re turizmine yönelik planlama ve tahsis çalışmaları yapılarak, yatırımcılara teşvik edici politikalar geliştirilecek. Öte yandan turizm gelişim bölgelerinde yerel ve bölgesel kalkınmada turizmin güçlü bir araç olarak kullanılması stratejisi kapsamında Türkiye’de 9 tematik bölge önerildi. Bunlar arasında Konya ili VI. Göller Bölgesi Eko-Turizm Gelişim Bölgesi kapsamında yer alıyor. 2009 yılında 4 tanesi turizmle ilgili toplamda 46 proje başarılı oldu. Toplam 10 milyon TL destek verilmiş ve bu desteğin yaklaşık 1 milyon 235 bini turizme verildi. 2010 yılında toplam 76 projeden turizm ile ilgili 15 projeye 1 milyon 48 bin 576 TL destek verildi. 2011 yılında turizm ile ilgili 34 proje onaylandı ve toplam 3 milyon 21 bin 899 TL destek verildi. Ayrıca EMITT Fuarına Konya ve Karaman Turizm ve Kültür İl Müdürlükleri ile katıldık. Mevlüt Özen I Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı Orta Karadeniz 36 turizm projesine destek verdi O rta Karadeniz Kalkınma Ajansı olarak Amasya, Çorum, Samsun, Tokat bölgesinde faaliyet gösteriyoruz. Üç yıl içinde 56 Milyon lirası ajans desteği olmak üzere yaklaşık 111 Milyon liralık toplam yatırım bütçesi oluşturduk. Bu bütçeler ve hibeler sayesinde bölgemizde önemli projeler tamamlandı. 2012 yılına ait bütçe 51 milyon 719 bin 724 TL oldu. Turizmle ilgili yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, kentsel dokuların korunması, geliştirilmesi ve restorasyonu, turizm, üretim ve ticarete yönelik kentsel altyapının iyileştirilmesi ile çevresel sorunların sürdürülebilir bir yaklaşımla çözülmesi gibi konularda çalışma yapıyoruz. Bölgemizdeki Amasya, bilinen 7500 yıllık tarihi geçmişe ile adeta bir açık hava müzesi gibi. Bu özelliğiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen Marka Kent Projesi kapsamın- 70 turizm&yatırım 09’2012 da yer alıyor. Ayrıca termal turizmde de adını duyurdu. Çorum, UNESCO’nun Dünya mirası listesinde yer alan, Türkiye’deki 9 kültür mirasından biri olarak seçilen Hattuşa’ya sahip. 2023 Türkiye Turizm Stratejisi, 9 tematik bölgenin 7’cisi, HİTİT Kültür ve Turizm Gelişim Bölgesi ilan edildi. Samsun ise Türkiye Cumhuriyet’inin kuruluşuna giden yolda, büyük önder Atatürk’ün ilk adımı attığı şehir... Tokat da 6 bin yıllık tarihi geçmişinde 15 devlete ev sahipliği yapmış, tarihi derinliğin doğal güzellikleriyle buluştuğu yer. OKA olarak 2010’da 36 turizm projesine 18 milyon TL katkı sağladık. Diğer mali destek programları kapsamında gerçekleştirilen projeler ile de turizme dolaylı yoldan katkı sağladık. Paydaşlarımızla birlikte “Turizm Çalıştayı”nı düzenledik. Ayrıca illerimizin turistik değerlerinin tanıtımı amacıyla da faaliyet yürüttük. İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri ile işbirliği ile Türkçe ve İngilizce “İl Gezi Rehberleri” bastık. Ayrıca EMITT, ITB Berlin ve MITT Moskova fuarlarına katıldık. H. Mustafa Palancıoğlu I Orta Anadolu Kalkınma Ajansı ORAN’ın desteklediği 20 sektör arasında turizm de var O rta Anadolu (ORAN) Kalkınma Ajansı 2009’da kuruldu. ORAN çok farklı konularda/sektörlerde faaliyetler ger- çekleştiriyor. Bölge Planı kapsamında “Tarım, Hayvancılık ve Gıda”, “Turizm ve Sosyal Altyapı”, “Sanayi ve Ticaret” ve “Enerji ve Madencilik” sektörlerine yönelik çalışma gruplar oluşturduk. Yapılan analizlerde “lider sektörler” olarak tanımladığımız mobilya, çelik kapı, tekstil, gıda sanayii, jeotermal, madencilik ve turizm gibi sektörler ile “stratejik sektörler” olarak tanımladığımız savunma sanayi, medikal sanayi, enerji ekipmanları sanayi ve gıda sanayi olmak üzere toplam 20 sektöre yönelik 2010 ve 2011 yıllarında 119 hibe verdik. Ajans olarak bölgemizdeki turizm değerlerimizin öne çıkan değerlerimiz olduğunu düşünüyoruz. Bölgemizde kış, termal, sağlık ve doğa turizmi öne çıkıyor. Bu kapsamada Kayseri, Sivas ve Yozgat’ta çalışmalar yürütüyoruz. Geçen yıl turizm altyapısının iyileştirilmesi için Turizm Altyapısının Geliştirilmesi Mali Destek Programı adı altında tamamen turizme yönelik bir destek programı hazırladık. 2010 yılında 60 proje başvurusu, 2011 yılında 59 proje başvurusu ajanstan mali destek aldı. Ayrıca Doğrudan Faaliyet Desteği programı kapsamında 2011 ve 2012 yıllarında toplam 17 proje ve 2012 yılında Teknik Destek kapsamında 8 projeye mali destek verdik. Turizm alanında bugüne kadar toplam 25 projeye 7 milyon 650 bin TL hibe verdik. Kapadokya ve Erciyes Dağı potansiyelini Selçuklu eserleri ile birlikte değerlendiren bir turizm eylem planı hazırlık çalışmalarımız devam ediyor. Hüseyin Tutar I Serhat Kalkınma Ajansı Serhat Kalkınma Ajansı kış turizmini yükseltecek A ğrı, Ardahan, Iğdır ve Kars illerini kapsayan ajansımız 2009 yılında kuruldu. Bölgemizde ticaret, lojistik ve turizm alanlarında önemli bir potansiyele sahip… 2010–2013 için hazırladığımız bölge planında, hayvancılık, sınır ticareti, turizm ve lojistik sektörlerinde çalışmalar yürütmeyi hedefledik. Bölgemiz, kış, doğa, kültür, inanç, sağlık turizmi potansiyeline sahip. Ayrıca sahip olduğu zengin biyo çeşitlilik içeren ekosistemler ile zengin flora ve fauna yapısı, doğa gezisi, avcılık, kuş gözlemciliği, balık tutma gibi faaliyetlerini içeren ekoturizm faaliyetlerini olanaklı kılıyor. Sağlık turizmi, bölgede yer alan tuz mağaraları ve termal kaynaklarıyla dikkat çekiyor. Kış turizmi bölge için çok önemli. Sarıkamış Kış Sporları Turizm Merkezi ile gelişim sürecinde olan Ardahan Yalnızçam Kış Sporları Turizm Merkezi ile Ağrı Dağı, Pamuk Dağı gibi diğer unsurlar büyük bir potansiyel arz ediyor. Ayrıca, Kars Kent Merkezi tarihi yapıları, Ani Antik kenti, İshak Paşa Sarayı ve tabii ki Ağrı Dağı bölgemizin öne çıkıyor. Ancak bölgemizin büyük bir turizm potansiyeli rasyonel anlamda kullanılamıyor. Bu nedenle turizm potansiyelini harekete geçirerek bölgenin markalaştırılması, turizm gelirlerinin arttırılması ve işletmelerin yönelik çalışmalar gibi birçok çalışma yapıyoruz. Ajans olarak bugüne kadar 5 ayrı mali destek programına çıktık ve toplam kamu kesimi, özel sektör ve sivil top- lum kuruluşlarımıza 154 projeye 27 milyon TL destek sağladık. Turizm sektöründe toplam 25 projeye ise 15 milyon 651 bin TL destek sağladık. 2012 yılı bütçemiz 32,5 milyon TL’dir. 09’2012 turizm&yatırım 71 HABERLER 2013 tanıtım bütçesi açıklandı K ültür ve Turizm Bakanlığı, 2013 yılı yurtdışı tanıtım programını açıkladı. Bakanlık 2013 yılında yurtdışı tanıtımlarına ayırdığı ilk dönem bütçesini 48 milyon dolara çıkardı. İki bölümde gerçekleştireceği ihalenin ilk bölümü için geçen yıl 43,7 milyon dolarlık bütçe ayrılmıştı. grupta bulunan Ortadoğu ve Kuzey Afrika için 2 milyon 550 bin dolar tanıtım bütçesi öngörüldü. Son grupta yer alan Uzakdoğu ve Hindistan 4 milyon 450 bin dolar tanıtım bütçesi verilmesi planlanıyor. İsrail ve Suriye’ye tanıtım bütçesi yok Bakanlığın 2013 tahmini tanıtım bütçesinde bazı pazarların payı yükseltilirken, bazı pazarlara ise pay ayrılmadı. Suriye ve İsrail’e hiç tanıtım bütçesi ayrılmazken, İran’a ayrılan pay 500 bin dolardan 200 bin dolara düşürüldü. Türkiye’nin tanıtılacağı pazarları 6 gruba ayıran bakanlık, ilk grupta yer alan Amerika için 4 milyon 250 bin dolar bütçe ayırdı. Orta ve Kuzey Avrupa için 21 milyon 50 bin TL tanıtım bütçesi öngören bakanlık, üçüncü grupla yer alan Güney Avrupa ve Balkanlar’ın bütçesini 7 milyon 200 bin dolara çıkardı. Dördüncü grupta yer alan Doğu Avrupa ve Türk Cumhuriyetleri için tahmini tanıtım bütçesi 8,5 milyon doları bulurken, beşinci En yüksek pay Almanya’nın Öte yandan Çin, İngiltere ve Hindistan’ın 2013 yılı tanıtım bütçesi artırıldı. Bakanlık bu ülkelerin tanıtım bütçesini 500’er bin dolar artırdı. 2013 Yılı Hedef Pazar Grupları ve Bütçe Dağılımı 1. GRUP << AMERİKA New York ABD 4.250.000 Los Angeles Washington Kanada Meksika Ödemeden Sorumlu Büro Görev Alanına Giren Ülkeler 4.250.000 2. GRUP << ORTA ve KUZEY AVRUPA Berlin Almanya7.500.000 Frankfurt Lahey Hollanda1.600.000 VarşovaPolonya 1.000.000 Zürihİsviçre 1.100.000 Avusturya1.250.000 Viyana Çek Cumh. Macaristan Slovakya Birleşik Krallık 5.000.000 İrlanda Londra İzlanda Güney Afrika İsveç 1.200.000 Stokholm Norveç KopenhagDanimarka 1.200.000 Finlandiya1.200.000 Estonya Helsinki Litvanya Letonya >> Grup 1 - 2 - 3 21.050.000 2013 Yılı Tahmini Bütçesi ($) Toplam ($) >> 3. GRUP GÜNEY AVRUPA ve BALKANLAR Romaİtalya 1.200.000 Malta İspanya 1.300.000 Portekiz Madrid Şili Brezilya Arjantin Fransa1.250.000 Monako Paris Fas Tunus Cezayir 7.200.000 Belçika 1.000.000 Brüksel Lüksemburg Saray Bosna Bosna Hersek 250.000 Bulgaristan1.500.000 Sofya Romanya Yunanistan Sırbistan 450.000 Hırvatistan Belgrad Slovenya Karadağ Makedonya250.000 Üsküp Arnavutluk Kosova >> 72 turizm&yatırım 09’2012 Rusya, ABD, Kazakistan ve BAE’nin bütçeleri ise geçen yıla göre 250’şer bin dolar artırıldı. Fransa, İspanya, İsveç, Danimarka’nın bütçeleri de artırılırken, Almanya, Ukrayna, Belçika, Japonya, Malezya, Suudi Arabistan ve Mısır gibi ülkelerin bütçelerinde geçen yıla göre bir değişiklik olmadı. Bakanlık 2013 yılı tanıtım bütçesinden 7,5 milyon dolar en büyük payı Almanya’ya ayırırken, Rusya’ya 5 milyon 250 bin dolar bütçe ayırdı. 2013 Yılı Hedef Pazar Grupları ve Bütçe Dağılımı >> Grup 4 - 5 - 6 4. GRUP << DOĞU AVRUPA ve TÜRK CUMHURİYETLERİ Rusya Fed. 5.250.000 Moskova Belarus Ukrayna1.750.000 Kiev Moldova Kazakistan1.500.0008.500.000 Azerbaycan Gürcistan Almatı Özbekistan Kırgızistan Türkmenistan 2013 yılı tanıtım bütçesinden 7,5 milyon dolar ile en büyük pay Almanya’ya ayrılırken, Suriye ve İsrail’e pay ayrılmadı. İran’ın payı ise 500 bin dolardan 200 bin dolara düşürüldü. Ödemeden Sorumlu Büro Görev Alanına Giren Ülkeler 2013 Yılı Tahmini Bütçesi ($) Toplam ($) >> 5. GRUP ORTA DOĞU ve KUZEY AFRİKA Tacikistan 6. GRUP << UZAK DOĞU HİNDİSTAN PekinÇin 1.750.000 Japonya1.000.000 Tokyo Güney Kore Malezya 700.000 Singapur 4.450.000 Tayland Kuala Lumpur Endonezya Brunei Avustralya Yeni Zelanda Yeni Delhi Hindistan 1.000.000 B.A.E. 1.600.000 Bahreyn Kuveyt Dubai Katar Ürdün Lübnan İslamabadPakistan to be announced S. Arabistan 500.000 Riyad Umman Yemen KahireMısır 250.000 Tahranİran 200.000 Suriye to be announced Şam Irak Tel Aviv İsrail to be announced 09’2012 2.550.000 turizm&yatırım 73 HABERLER 3. Havalimanı 10 milyar liraya mal olacak İ stanbul’da yapılması planlanan üçüncü havalimanının 10 milyar liraya mal olacağı açıklandı. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, en az 10 milyar TL’ye mal edilecek İstanbul’a üçüncü havalimanı projesine birçok yerli ve yabancı talipli olduğunu söyledi. Havalimanı için kamulaştırma çalışmalarının başladığını, Yüksek Planlama Kurulu kararının çıkmasını beklediklerini belirten Yıldırım, eylül ayında ihale ilanına çıkmayı planladıklarını belirtti. Yıldırım, “İhaleye katılım için iki ay süre veririz. Hedefimiz bu yıl bitmeden ihaleyi sonuçlandırmak” dedi. İhaleye birçok ülkeden talep var Havalimanı inşasına Almanya, Çin, Fransa, Katar, Dubai ve Japonya’dan birçok talip olduğunu söyleyen Yıldırım, “Yerli yatırımcılar da var. İnşallah bunu da Türk şirketi alır” dedi. Havalimanının yılda 150 milyon yolcuya hizmet verecek kapasiteye sahip olacağını anlatan Yıldırım, “İlk etap öncelikle 80-90 milyon yolculu olacak. 750 bin metrekare kapalı alanı var. 60 metre eninde, 3 bin 570 metre uzunluğunda, dev Airbus A380 uçaklarının ineceği pistler yapılacak. Tamamlandığında dünyanın 3’üncü büyük meydanı olacak” diye konuştu. TAV da talip İstanbul’da Ağaçlı Köyü tarafında yapılması düşünülen üçüncü havalimanına talip olduklarını açıklayan TAV Havalimanları CEO’su Sani Şener, “İhaleyi alamazsak kötü olur” dedi. Şener, “Üçüncü havalimanı ihalesini biz 2017 yılı gibi başlayıp 2021 gibi tamamlanacağını düşünüyorduk. Ancak sanırım Atatürk Havalimanı’ndaki sorunlar bu planın erkene alınmasına neden oldu. Bu yıl ihaleye çıkılacağı açıklandı. Şartname açıklanmasa da bana göre havalimanı üç yılda biter” diye konuştu. 74 turizm&yatırım 09’2012 7 Ayda 141 Yeni Turizm Yatırımı Teşvik Belgesi aldı E konomi Bakanlığı, yılın ilk 7 ayında 161 tesise teşvik belgesi verdi. Buna göre yılın ilk 7 ayında turizm sektörüne 35 bini yeni yatağı içeren toplam 141 turizm yatırımı için 2,1 milyar TL’lik teşvik verildi. Haziran ve temmuz aylarında verilen teşviklerle yatak sayısına 48 proje ile 11 binin üzerinde yatağın eklenmesi bekleniyor. Yılın ilk 7 ayında yenileme, modernizasyon ve komple yeni yatırım gibi amaçlarla teşvik alan proje sayısı Ocak-Temmuz döneminde 161’e ulaştı. Komple yatırımları içeren 141 projeyle sektöre 35 bin yeni yatak kazandırılması bekleniyor. Teşviklerde 8 bin 817 kişiye de istihdam olanağı sağlayacak. Teşviklerde en büyük payı yüzde 32 ile 4 yıldızlı oteller alırken onu yüzde 29 ile 3 yıldızlı oteller izledi. 5 yıldızlı oteller ile butik ve özel tesislerin toplamdan aldıkları paylar da yüzde 15’lerde kaldı. Bu teşviklerde, ilk sırayı yüzde 16 ile İstanbul, ikinciliği ise yüzde 11 ile Antalya aldı. Teşvik alan illeri sırasıyla Muğla, İzmir, Van, Adana, Diyarbakır, Hatay, Mardin, Denizli ve Trabzon gibi iller takip etti. HABERLER HAZİRAN 2012’de Teşvik Belgesi Alan Firmalar YATIRIMIN YERİ FİRMA YATIRIMIN CİNSİ YAT.TUTARI YILDIZ MUGLA ÖZİL İNŞAAT TİCARET LTD. ŞTİ. YENİ 7,198,090 4 YATAK İZMİR ONUR İNŞAAT TİCARET VE SANAYİ A.Ş. YENİ 14,126,809 4 HATAY BAYAZIT BUTİK TURİZM OTELCİLİK İNŞ. TAŞ. GIDA TAAH.SAN.VE TİC.LTD. ŞT YENİ 2,684,396 3 70 ESKİŞEHİR GENÇER AKARYAKIT İNŞAAT TURİZM TİCARET VE SANAYİ LT YENİ 13,655,645 4 196 HATAY AKÇALI TİCARET - İBRAHİM AKÇALI YENİ 5,802,100 4 ANTALYA HAYAT RENT A CAR TURİZM OTOMOTİV İNŞ.SAN. VE YENİ 3,254,656 BUTİK YALOVA TOPALOĞLU TURİZM YATIRIM VE TİCARET A.Ş. YENİ 6,946,300 4 KARS CEMAR İNŞAAT TURİZM HAYVANCILIK GIDA SANAYİ V YENİ 6,307,314 3 174 İSTANBUL EBETA OTELCİLİK TURİZM İNŞAAT PETROL TAŞIMACILIK KUYUMCULUK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. YENİ 3,543,488 4 130 KAYSERİ ÜÇBEY YAPI MÜHENDİSLİK TURİZM NAKLİYE SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YENİ 3,529,693 BUTİK 100 İZMİR KÖSTEM ÖZEL SAĞLIK SPOR EKOLOJİK TARIM SAN. VE TİC. A.Ş. YENİ 1,398,600 3 22 İZMİR RİFAT GÜNGÖR YENİ 11,687,375 3 MERSİN MERTUR MERSİN TURİZM İNŞAAT TARIM SAN. VE TİC. A.Ş. MUĞLA YAZKIR YAPI TURİZM A.Ş. AKSARAY 164 YENİ 13,230,845 4 YENİLEME 21,860,056 3 120 603 KUZUCU ORTAKLIĞI AHMET-M.ORHAN-MEHMET KUZUCU YENİ 7,312,404 4 194 DÜZCE ATAYOL OTELCİLİK İŞL.TURİZM İNŞ. VE TİC.A.Ş. YENİ 19,262,306 4 466 İSTANBUL MARTI OTEL İŞLETMELERİ A.Ş YENİ 36,081,766 5 309 DİYARBAKIR SEVERLER PETROL ÜRÜNLERİ İNŞ. TUR. NAK. VE MADENCİLİK SAN. TAAH. İTH. İHR. VE TİC. LTD. ŞTİ. YENİ 2,381,825 3 TRABZON ZİTAŞ ZİGANA TURİZM VE TİCARET A.Ş. YENİLEME 1,306,937 3 120 ÇANAKKALE KÖŞDERE TURIZM YATIRIMLARI VE İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. YENİ 58,095,321 5 572 İSTANBUL ORYATAŞ İNŞAAT VE TİCARET A.Ş. YENİ 42,256,052 5 392 ELAZIĞ FIRAT ÖZGÜR AKAR YENİ 9,070,516 LOKANTALI OTEL 120 MERSİN HASAN URAS : NİXE OTEL YENİLEME 999,954 3 İSTANBUL UMER MÜHENDİSLİK TEMİZLİK HİZMETLERİ İNŞAAT TURİZM GIDA PAZARLAMA SANAYİ YENİ 16,490,769 4 TEMMUZ 2012’de Teşvik Belgesi Alan Firmalar MARDİN MERDİN KALE OTELCİLİK TURİZM ALIŞVERİŞ MERKEZİ İŞLETMECİLİĞİ VE YATIRIMLARI A.Ş YENİ 99.693.511 5 1052 HATAY ANEMON TURİZM VE İNŞAAT TİC. A.Ş. YENİ 17.825.870 3 143 iSTANBUL GÜR-AY İNŞAAT VE TAAHHÜT LTD. ŞTİ. YEN 10.000.173 BUTİK 176 MUĞLA BYT PEYZAJ HAFRİYAT İNŞAAT VE TURİZM YATIRIMLARI SANAYİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ YENİ 41.643.540 4 480 UŞAK CEYLANLAR OTELCİLİK TURİZM SAĞLIK HİZMETLERİ TEKSTİL SANAYİ VE TİCARET LTD.ŞTİ. YENİ 8.290.648 3 300 VAN SCF MENUA TURİZM AŞ. YENİ 9.880.380 4 100 AKSARAY AĞAÇLI TURİZM VE TİC.A.Ş. YENİLEME 8.949.930 3 182 ANKARA ASKA OTOMOTİV VE PETROL ÜRÜNLERİ TİC.A.Ş. YENİ 15.449.410 4 296 ANTALYA RUBİ OTELCİLİK VE TURİZM A.Ş. YENİ 69.821.982 5 802 İSTANBUL GENÇOĞLU MAÇKA OTELCİLİK TURİZM İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. YENİ 4.206.800 BUTİK 60 BOLU SOYLU BOLU UNLU MAMÜLLER GIDA SANAYİ TURİZM İNŞAAT TİCARET LTD.ŞTİ. YENİ 4.577.566 3 156 BATMAN EMN GROUP TURİZM NAKLİYAT İNŞAAT PETROL MADENCİLİK TAAH. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. YENİ 7.925.273 4 164 MUĞLA BEYAZ EV TURİZM ÖZEL EĞİTİM TAŞIMACILIK İNŞAAT YEDEK PARÇA SAN. VE TİC. İTH. İHR. LTD. ŞTİ. YENİ 2.874.772 BUTİK 40 GAZİANTEP TEYMUR TEKSTIL SAN.VE TIC.A.Ş. YENİ 19.908.651 5 325 ADANA KÜÇÜKLER TEKSTİL KONFEKSİYON İNŞAAT İTHALAT İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ YENİ 4.712.793 4 84 KOCAELİ NAR EĞİTİM VE DANIŞMANLIK MERKEZİ LTD.ŞTİ YENİ 2.129.458 3 20 ŞANLIURFA DNR AKARYAKIT İNŞAAT TEKSTİL GIDA MADEN SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. YENİ 24.739.500 5 302 ANTALYA AYTUR TURİZM VE TİCARET LTD.ŞTİ. YENİ 28.491.651 3 760 AMASYA ANEMON TURİZM VE İNŞAAT TİC. A.Ş. YENİ 12.637.890 4 198 TRABZON SEDA MAKİNA İNŞAAT VE DIŞ TİCARET LTD. ŞTİ. YENİ 5.067.145 3 144 ANKARA ÖMER OSMAN ADIGÜZEL-ADIGÜZEL TİCARET YENİ 3.490.723 3 148 MUĞLA YALI ÇAPKINI BUTİK OTEL- TURGAY ÇOLAKOĞLU YENİ 1.218.569 BUTİK DİYARBAKIR ARI MADENCİLİK İNŞAAT TURİZM TİC.VE SAN.LTD.ŞTİ. YENİ 23.101.000 364 MARDİN ASİL GIDA TURİZM PLASTİK OTELCİLİK SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. YENİ 9.506.000 ÖĞR. YURTLARI 600 BURSA GEMLİK PAŞA OTEL TURİZM KUYUMCULUK İNŞAAT GIDA SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ. YENİ 12.658.049 3 120 İSTANBUL NİZİPLİOĞLU OTELCİLİK EMLAK İNŞAAT TAAHHÜT TURİZM SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. YENİ 34.681.822 5 204 09’2012 22 turizm&yatırım 75 HABERLER Bakanlık 2013’te 134 turizm fuarına katılacak K ültür ve Turizm Bakanlığı, 2013 yılı fuar takvimini açıkladı. Buna göre bakanlık 2013 yılında yurtdışında toplam 134 fuara katılacak. Bakanlık, fuar takviminde bulunan 109 fuara özel sektör kamu işbirliğiyle ka- tılım gösterirken, 25 fuara ise yurtdışı temsilcilikleri aracılığıyla katılacak. Bakanlığın açıkladığı fuar takviminde büyüklük ve önem derecesine göre ilk 7 sırayı, Utrech Turizm Fuarı, Fitur Turizm Fuarı, BIT Milano Turizm Fuarı, ITB Berlin Turizm Fuarı, MITT Moskova Turizm Fuarı, Dubai’de düzenlenen Arabian Tourism Market ve İngiltere’de düzenlenen World Travel Market alıyor. Bakanlığın katılacağı ilk 7 fuarın listesi ise şöyle: 2013 YILINDA KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI’NIN KATILACAĞI İLK 7 TURİZM FUARI NO FUARIN ADI ÜLKE ADI ŞEHİR ADI FUAR TARİHİ MÜŞAVİR. / ATAŞELİK 01 UTRECH TURİZM FUARI 744 M2 HOLLANDA UTRECH 08 - 13 OCAK 2013 Lahey K.ve T.Müşavirliği 02 FİTUR TURİZM FUARI 590 İSPANYA MADRİD 30 OCAK - 03 ŞUBAT 2013 Madrid K.ve T.Müşavirliği 03 BIT MİLANO T.F. 320 İTALYA MİLANO 14 - 17 ŞUBAT 2013 Roma K.ve T.Müşavirliği 04 ITB BERLİN TURİZM FUARI 3079 ALMANYA BERLİN 06 - 10 MART 2013 Berlin K.ve T. Müşavirliği 05 MITT MOSKOVA 1254 RUSYA MOSKOVA 20 - 23 MART 2013 Moskova K.ve T.Müşavirliği 06 ARABIAN TRAVEL MARKET 612 B.A.E. DUBAİ 06 - 09 MAYIS 2013 Dubai K.ve T.Müşavirliği 07 WORLD TRAVEL MARKET 966 İNGİLTERE LONDRA 5 - 08 KASIM 2013 Londra K.ve T.Müşavirliği 183 ülke Türkiye’den şartsız gayrimenkul alabilecek C umhurbaşkanı Abdullah Gül’ün onayladığı Mütekabiliyet Yasası ile 183 ülke vatandaşı Türkiye’den şartsız gayrimenkul alabilecek. Bu ülkeler arasında ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, Belçika, İtalya, Güney Kore ve Monaco yer alıyor. Düzenlemede Türkiye’nin ilişkilerini dondurduğu Suriye, Ermenistan, Kuzey Kore gibi ülkeler ise şartsız gayrimenkul 76 turizm&yatırım 09’2012 alabilecek ülkeler listesinin dışında tutuldu. Yabancı yatırımlarda ciddi artış yaratması beklenen düzenlemeyle Çin ve İsrail gibi ülkeler için “bir mesken” sınırlaması getirildi. Avrupa’ya ve Araplara şart yok Rusya, Gürcistan, Yunanistan ve Bulgaristan gibi ülkeler ise sahil ve sınır ille- rinden olmamak kaydıyla ülkemizden gayrimenkul alabilecek. İran ve Irak gibi ülkeler de özel izinle gayrimenkul edinebilecek. Zengin körfez sermayesinin olduğu Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt’in yanı sıra Azerbaycan, Türkmenistan gibi ülke vatandaşları için de mütekabiliyet şartı aranmayacak. HABERLER Atatürk Havalimanı Avrupa’da 7. sıraya yükseldi D evlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Temmuz 2012 iç hat yolcu trafiği rakamlarını açıkladı. Türkiye genelinde iç hat uçak trafiği, bir önceki yılın temmuz ayına göre, yüzde 0,6 artışla 58.229, dış hat uçak trafiği yüzde 4 artışla 57.536’ya ulaştı. Üst geçiş (owerfilght) uçak trafiği ise 26.179 olarak gerçekleşti. Toplam uçak trafiği ise yüzde 2,3 artışla 141.949 oldu. 2012 Temmuz sonu itibariyle ise; Türkiye geneli iç hat uçak trafiği yüzde 4 artışla 343.363, dış hat uçak trafiği yüzde 5 artışla 270.085, overflight (üstgeçiş) trafiği 161.920 olurken, Toplam uçak trafiği yüzde 3 artışla 775.268 olarak gerçekleşti. Yolcu sayısı yüzde 10 arttı Temmuz Ayı’nda 33.226 uçağın iniş kalkış yaptığı İstanbul Atatürk Havalimanı, Avrupa Havalimanları günlük kalkış trafiği sıralamasında Temmuz Ayı’nda günlük 520 kalkış ortalaması ile 7. sıraya yükseldi. Türkiye ise Avrupa hava sahasına günde eklediği 82 ilave trafik ile Avrupa hava sahasına trafik ekleyen ülkeler arasında 5. oldu. 78 turizm&yatırım 09’2012 Türkiye geneli havalimanlarından 2012 yılı temmuz ayında toplam 14.831.203 yolcu hizmet aldı. Geçen yılın temmuz ayına göre yolcu sayısı iç hatlarda yüzde 3,9 artışla 6.290.603, dış hatlarda ise yüzde 7,2 artışla 8.540.600 oldu. 2012 Temmuz sonu itibariyle; Türkiye geneli dış hat yolcu sayısı yüzde 10,1 artışla 36.716.867, iç hat yolcu sayısı yüzde 8,8 artışla 35.238.816, toplam yolcu sayısı ise direkt transit yolcu dâhil yüzde 9,3 artışla 72.285.235’e ulaştı. Temmuz ayı itibariyle yolcu ve uçak trafiğindeki artışlara paralel olarak yük taşımacılığı, yüzde 7,6 artışla 281.757 ton olarak gerçekleşti. HABERLER Otelcilere KDV iadesi geliyor B akanlar Kurulu kararı ile 2008 yılında önü kesilen otellerin Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlere (ATİK) Ait Katma Değer Vergisi’nin iade edilmemesine ilişkin hüküm mahkemeden döndü. Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren yeni Bakanlar Kurulu kararı ile otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerini işletenler, indirimli oranlı satışlarından kaynaklanan iade hesaplarına 14.02.2012 tarihinden itibaren bina, tesis, makine vb. gibi amortismana tabi iktisadi kıymetlerin alımı için ödenen katma değer vergisini dahil edebilecek. IKEA da, turizme giriyor A vrupa’nın bilinen mobilya ve perakende üreticisi, IKEA, düşük bütçeli oteller açarak turizm sektörüne girecek. Avrupa genelinde bir otel zinciri yaratmayı hedefleyen şirket, 100 otel açmayı planlıyor. Avrupa’da toplamda 100 tane otel açması beklenen şirketin, otelin işletmesi için de ayrı bir şirket kuracağı belirtildi. Otele kendi markasını verecek olan IKEA, hızlı büyüyen bir pazar olan bütçeli otelleri ilk etapta İngiltere, Hollanda, Polonya ve Almanya’da açacağını açıkladı. Türkiye 2012’de 30 milyon ziyaretçi ağırlayacak G eçen yıl 31,5 milyon ziyaretçi ağırlayan Türkiye, bu yıl düşüş yaşıyor. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, Suriye, İran ve İsrail ile ilgili sıkıntıların ve Avrupa ekonomisinin daralmasının Türkiye’nin turizmini olumsuz etkilediğini belirterek, “Bu yılı 30 milyon turistle kapatacağız” dedi. Günay, “2010’dan bu yana, sadece İsrail’den 400 bin kadar kaybımız var. Hükümetler arası gerginlik, İsrail halkına yansıdı” dedi. ‘İran’da reklam yasağı’ Suriye ile ciddi gerginlik yaşandığını vurgulayan Günay, şunları kaydetti: “Suriye’den 750 bin kişi geliyordu. İran’la siyasi bir sıkıntımız var. İran, Türkiye’nin reklamlarını tamamen engelledi. İran’dan 1,5 milyon kişi geliyordu. İsrail’den gelenlerin kaybını da bu rakamlara eklediğimizde en az 2 milyon kaybımız olduğu görülür.” 09’2012 turizm&yatırım 79 HABERLER Hatay’da 500 bin TL’lik turizm projesi durduruldu T ürkiye ve Suriye arasındaki yaşanan gerginlik turizm yatırımlarına olumsuz yansıyor. Hatay Valiliği ve DOĞAKA tarafından yapılacak olan 500 Bin TL’lik turizm yatırımı olaylar nedeniyle askıya alındı. Hatay’ın Yayladağı ilçesi sınırlarında bulunan Kara Mağara bölgesinde, Hatay Valiliği ve Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA) tarafından yapılması planlanan Bungol Evler Projesi durduruldu. Türkiye Suriye sınırının sıfır noktasında Keldağ eteklerinde bulunan şifalı suyu, ismi gibi kara olan mağarası, tertemiz denizi, yeşil ile mavinin buluştuğu eşsiz doğa güzelliklerine sahip bölge, uğrak noktası olması nedeniyle turizme açılacaktı. Konuyla ilgili bilgi veren Kara Mağara Sosyal Tesisleri Sorumlusu Selehattin Ağca, “Valilik ve DOĞAKA tarafından burası için 500 bin TL ödenek çıkartıldı, güzel hizmetler yapılacaktı ama Suriye’de yaşanan olaylar yüzünden iptal edildi. İnsanlar buraya geliyorlar, Samandağ Çevlik’ten buraya tekne turları yapılıyor. Bu bölgenin değerlendirilerek turizme kazandırılması gerekir” dedi. B Duayen turizmci Muhammet Ümmet Tülbentçi, hayatını kaybetti AB Turizm ve Cactus Otellerinin sahibi Muhammet Ümmet Tülbentçi hayatını kaybetti. Ten Tour’un kurucusu ve Onur Air’in eski ortaklarından olan duayen turizmci 2009 yılında TBMM tarafından ‘Üstün Hizmet Madalyası’ ile ödüllendirilmişti. Turizme ve eğitime de katkıları bulunan Muhammet Ümmet Tülbentçi’ye Allahtan rağmet, ailesine, sevenlerine ve turizm camiasına baş sağlığı ve sabır diliyoruz. Ekin Grubu, “Türkiye Gezi Parkurları”nı yayınladı E kin Grubu, “Türkiye Gezi Parkurları” kitabını yayınladı. Kitapta Türkiye’nin doğal ve tarihi güzellikleri yanı sıra tatil yapılabilecek yerler tanıtılıyor. Ekin Grup Yönetim Kurulu Başkanı Halim Bulutoğlu’nun hazırladığı “Türkiye Gezi Parkurları” kitabı, grubun gezi ve turizm yayıncılığında 30 yıla yaklaşan deneyiminin ve birikiminin ürünü olarak raflardaki yerini aldı. Günübirlik turlardan, haftalık ya da 15 günlük Anadolu turlarına kadar 1000’e yakın parkur içeren kitap, seçilen noktaya varıştan gezi süresine kadar faydalı bilgiler içeriyor. Ayrıca her bir parkur içinde ayırdığınız zamana göre gezinizi uzatmak ya da kısaltmak için gerekli öneriler de sunuluyor. Kitapta bine yakın parkur yer alıyor “Türkiye Gezi Parkurları”nda Kaz Dağları’nın eteklerinden Artvin yaylalarına, Silifke’den Mudurnu, Fethiye, Marmaris’e kadar Türkiye’nin olağanüstü güzelliklere sahip farklı köşeleri, ören yerleri, doğal, tarihi ve kültürel zenginlikleri çarpıcı detaylarla anlatılıyor. 324 sayfalık rehber kitap hem kendi başına bir doğa ve kültür gezisi yapmak isteyen gezginler hem de turizm alanındaki profesyoneller için kompakt bilgiler içeriyor. 80 turizm&yatırım 09’2012 HABERLER Londra’ya gelen turist sayısı 15 milyonu aştı B u yıl olimpiyatlara ev sahipliği yapan İngiltere’nin başkenti Londra’ya giden ziyaretçi sayısı 15 milyonu geçti. İngiliz Milli İstatistik Kurumu (ONS)’un açıkladığı verilere göre yapılan seyahat harcamaları da geçen yıla göre yüzde 6,5 arttı. En az bir gece konaklama yapıldığı belirtilerek, “Turistlerin tercihleri şehirler bazında incelendiğinde, geçen yıl olimpiyat hazırlıklarının devam ettiği Londra birinci sırada yer alırken, onu Edinburgh, Manchester, Birmingham ve Liverpool izledi.” Geçen yıl İngiltere’ye giden turistler milliyetine göre incelendiğinde ise 3,6 milyonla Fransa ilk sırada yer alırken, Almanya 2,9 milyon, ABD de 2,8 milyonluk ziyaretçi sayılarıyla ikinci ve üçüncü sırayı paylaştı. Rapora göre, İngiltere seyahatleri sırasında kişi başı 828 Pound harcayan ABD’li turist bu kategoride birinci oldu. Avrupalı turistlerin kişi başı seyahat harcamaları da neredeyse ABD’lilerin yarısına denk gelen 433 Pound harcama yaptı. İran vize muafiyetini askıya aldı T ürkiye ve Suriye arasında yaşanan olaylar nedeniyle İran’ın Türk vatandaşlarına yönelik vize uygulamasını değiştirerek, ‘vize muafiyetini’ geçici olarak askıya aldığı belirtildi. İran, ülkede gerçekleştireceği 16. Bağlantısızlar Hareketi Zirvesi’ni gerekçe göstererek Türk vatandaşlarının “1 Eylül’e kadar” vize almadan ülkeye giriş yapamayacağını bildirdi. Tahran yönetimi, halen yürürlükte olan ve vize muafiyeti olarak tanımlanan; karşılıklı ülke vatandaşlarının vizesiz olarak seyahatini sağlayan uygulamayı 5-31 Ağustos arasında kaldırdığını açıkladı. Böylelikle, söz konusu tarihler arasında, “umuma mahsus pasaport sahibi” olup Türkiye’den İran’a gidecek Türk vatandaşları ile İran’dan Türkiye gelecek İran vatandaşlarının vize olmaksızın girişleri yasaklandı. İran yönetimi, söz konusu uygulamayı askıya almasına gerekçe olarak ülkede gerçekleştirilecek 16. Bağlantısızlar Hareketi Zirvesi’ni gösterdi. Ancak İran, 2008’de yine Tahran’da düzenlenen ve dönemin Dışişleri Bakanı Ali Babacan’ın katıldığı 15. Bağlantısızlar Hareketi toplantısı için herhangi bir ülke için benzer bir uygulama yapmamıştı. İstanbul otellerinde her odaya Kuran’-ı Kerim konacak T uristik Otelciler İşletme ve Yatırımcılar Derneği (TUROB), Müftülük ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü işbirliği ile otellerin her odasına birer kuran ve namaz kılmak için kıbleyi gösteren işaretler konulacak. İngilizce tercüme edilmiş 20 bin adet Kuran-ı Kerim basıldı. TUROB’a ise 17 bin Kuran-ı kerim talebi geldi. İstanbul Müftülüğü ve İstanbul İl Kültür Turizm Müdürlüğü’nün desteğiyle odalara ücretsiz konulacak Kur’an-ı Kerim’lere ek olarak kıble yönü işareti de konulacak. Arap turistlerin istekleri arasında ilk sırayı ise Kur’an-ı Kerim ve kıble yönü işareti alıyordu. İstanbul Müftülüğü’nün onayıyla İngilizce tercüme edilmiş 20 bin adet Kuran-ı Kerim basıldı. Arapça ve İngilizce metnin yer aldığı Kuran-ı Kerim çevirileri, talep eden otellere oda sayısı kadar verilecek. 09’2012 turizm&yatırım 81 HABERLER Tınaz, Renaissance İstanbul Bosphorus’un başına getirildi G eçtiğimiz ay açılan Renaissance İstanbul Bosphorus Hotel’in Genel Müdürlüğüne Anıl Boydaş Tınaz atandı. Turizm sektöründe 20 yılı aşkın bir süredir deneyime sahip olan Anıl Boydaş Tınaz, 1990 yılında Strasbourg’daki Schiller International Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Intra Turizm’de Satış Temsilcisi olarak iş hayatına başladı ve 1994 yılına kadar bu görevini sürdürdü. 1994 yılından 1997 yılına kadar Conrad İstanbul’da Kıdemli Satış Müdürlüğü yapan Boydaş Tınaz, 1997 yılında Polat Turizm Grubu’na katıldı. Grup bünyesinde çeşitli görevlerde bulunan Tınaz, 2012 yılı itibariyle Renaissance İstanbul Bosphorus Hotel’in Genel Müdürü oldu. İngilizce, Fransızca ve İtalyanca bilen Anıl Boydaş Tınaz, 2 çocuk sahibi. Adam & Eve Hotels’de Yeni Genel Müdür Yardımcısı A ntalya Belek’te hizmet veren Adam & Eve Hotel’in genel müdür yardımcılığına Hakan Şahin getirildi. 3 yıldır Adam & Eve Hotels ailesinde farklı birimlerde çalışan ve son olarak Odalar Bölümü Müdürü olarak görev yapan Hakan Şahin, 1 Ağustos 2012 tarihinden itibaren, Genel Müdür Yardımcısı oldu. İstanbul Gönen Hotel’e Deneyimli Genel Müdür Yardımcısı T urizm ve Otelcilik sektöründe 20 yıllık tecrübeye sahip bir isim olan Bülent Öven, İstanbul Gönen Hotel Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve başladı. Kariyerine ilk olarak 1993 yılında Monaco Otel’de Önbüro Şefi olarak başlayan Öven, 1997-2000 yılları arasında Eresin Hotels İstanbul’da Toplantı ve Grup Satış Yetkilisi olarak çalıştı. Öven, sonraki iki yıl ise İstanbul Prince Hotel’de Satış Müdürlüğü görevinde bulundu. Yeni görevine atanmadan önce 2002 yılından bu yana Ceylan Intercontinental İstanbul’da Satış Müdürlüğü görevini yürüten Öven, Boğaziçi Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü’nü 1992 yılında bitirdikten sonra, 1996 yılında İstanbul Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Bölümü’nden mezun oldu. Öven, çok iyi derecede İngilizce ve Yunanca biliyor. 82 turizm&yatırım 09’2012 MasterCard’tan seyahat ödemelerine yeni çözüm MasterCard Worldwide ve eNett International, sanal hesap numarası (VAN) kullanımıyla seyahat sektörüne yenilikçi ödeme çözümleri getiren bir ortaklığa imza attı. İlk etapta 5 yıl olarak planlanan ortaklığa göre, turizm sektöründe gerçekleştirilen yüksek hacimli ödemeler ekstra güvenli ve rahat hale geliyor. İş birliği kapsamında MasterCard, Avrupa’da açılan tüm eNett sanal hesap numaraları için ödeme ortağı haline geliyor. M asterCard ve eNett tarafından gerçekleştirilen iş birliği kapsamında, turizm sektörü ödemeleri bundan sonra sanal hesap numarası (VAN) ile yapılabilecek. eNett Ödeme Platformu belirli bir miktar ya da limit için 16 haneli bir MasterCard sanal hesap numarası üretecek. Bu sanal hesap numarası ile gerçekleştirilen işlemler karşılığında ise tedarikçilere ödemeleri yapılacak. Tedarikçi işlem yaptığında ise, sanal hesap numarası herhangi bir MasterCard kartı olarak çalışacak. Kullanıcılara ekstra güvenlik sağlayan sanal hesap numaraları, web siteleriyle, GDS ve tüketicilerin kendi rezervasyonlarını kendilerinin yaptığı her türlü sistemle tam uyumlu olarak çalışıyor. Sanal hesap numaraları seyahat sektörünün, daha hızlı ve daha güvenli ödeme yöntemlerine duyduğu ihtiyacı karşılamasının yanı sıra, fatura mutabakatı için gelişmiş bir ödeme çözümü sağlıyor. ICF Airports’ta atama I CF Airports Antalya Havalimanı’nın Eş Genel Müdürü Alexander Laukenmann, Frankfurt merkezde Fraport grubunun Strateji bölümünün başına (Head of Strategy Fraport Group) getirildi. Eş Genel Müdürlük görevine ise, Fraport tarafından işletilen Bulgaristan Burgas & Varna Havalimanları’nı yöneten Fraport Twin Star Havalimanı Yönetimi’nin CEO’su Dirk Schusdziara getirildi. Schusdziara görevine Ekim 2012 itibariyle başladı. Dirk Schusdziara Bulgaristan’daki görevinden önce Fraport iştiraki olan Cairo (Mısır) ve Manila (Filipinler) de görev almıştı. Alexander Laukenmann Dirk Schusdziara İSTATİSTİKLER TÜRKİYE AĞUSTOS AYINI DA DÜŞÜŞLE KAPATTI T ürkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı Ocak-Ağustos 2012 ayları arasında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,87 düşüş göstererek 17 milyon 295 bin 367 kişiye indi. Temmuz ayında yaşanan düşüş ise geçen yılına aynı ayına göre yüzde 0,57 olarak gerçekleşti. Türkiye’ye gelen ziyaretçilerin yüzde 38’i Antalya’ya yüzde 21,14’ü İstanbul’a, yüzde 13,35’i Muğla’ya, yüzde 9,25’i Edirne’ye ve yüzde 5,24’ü ise İzmir’e geldi. Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara Ve Aylara Göre Dağılımı OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS YILLAR 2010 2011 % Değişim Oranı 2012* 2011/20102012/2011 809.974 975.723 981.611 953.848 1.079.505 997.571 1.414.616 1.617.7821.460.563 1.744.628 2.290 722 2.168.715 3.148.337 3.283.1253.232.926 3.500.024 3.780.6373.882.592 4.358.275 4.597.4754.571.389 3.719.180 4.076.783 EYLÜL 3.486.319 3.923.546 EKİM 2.840.095 3.039.754 KASIM 1.491.005 1.596.295 ARALIK 1.165.903 1.194.729 TOPLAM 28.632.20431.456.076 7 AYLIK TOP. 15.929.70217.624.96917.295.367 20,46 0,60 13,17 -7,59 14,36 -9,72 31,30 -5,33 4,28 -1,53 8,02 2,70 5,49 -0,57 9,62 12,54 7,03 7,06 2,47 9,86 10,64 -1,87 (*): Veriler geçicidir. İSTANBUL’A 7 AYDA GELEN YABANCI ZİYARETÇİ SAYISI %16 ARTTI İ stanbul’a gelen yabancı ziyaretçi sayısı 2012 yılı ocaktemmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16 arttı. İstanbul İl Kültür Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre bu dönemde gelen yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 16 artışla 5 milyon 197 bin 756’ya yükseldi. Böylece İstanbul Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin yüzde 33,3’ünü ağırladı. İlk üç sırayı yüzde 11,6 ile Almanlar, yüzde 5,8 ile Ruslar ve yüzde 4,7 ile Fransızlar paylaştı. Diğer ülkelerin oranı ise şöyle: İngilizler: %4.6, İranlılar: %4.4, İtalyanlar:%4.2, Hollandalılar:%3.0, Libyalılar:%2.2, Iraklılar: %2.1, Ukraynalılar:%2.1, İspanyollar: %2.0, Japonlar:%2.0, Azeriler:%1.9, Suudi Arabistanlılar: %1.9, Diğer ülkeler: 42,2. İstanbul’a 2012’de Gelen Yabancı Ziyaretçi Sayıları (Ocak-Ağustos) 2011’e Göre 2011’e Göre TÜRKİYE İSTANBUL DeğişimDeğişim 2011 2012 2011 2012 Oranı (Aylık) (Kümülâtif) OCAK 975.723981.611378.380451.66219,4 ŞUBAT 1.079.505997.571431.481494.12414,5 MART 1.617.782 1.460.563556.113659.82618,7 NİSAN 2.290.722 2.168.715694.959818.78817,8 MAYIS 3.283.125 3.232.926729.860867.51118,9 HAZİRAN 3.780.637 3.882.592733.092939.50821,5 TEMMUZ 4.597.475 4.571.389916.486966.337 5,4 AĞUSTOS 4.076.783 ?737.020950.06228,9 21.701.7525.217.3916.147.818 19,4 16,8 17,5 17,6 18 18,7 16 17,8 09’2012 turizm&yatırım 83 İSTATİSTİKLER ANTALYA’DA DÜŞÜŞ DEVAM EDİYOR A ğustos ayını yüzde 2,9 düşüşle kapatan Antalya, ilk 8 ayda 7 milyon 346 bin yabancı ziyaretçi ağırladı. Rusya’da ortalama yüzde 1,5 düşüş yaşandı. Geçen yıl aynı dönemde 2 milyon 140 bin kişi ağırlayan Antalya, bu yıl ilk 8 ayda 2 milyon 109 bin Rus’u ağırladı. Almanya pazarından ise yüzde 4 büyüme ile 1 milyon 819 bin kişi geldi. Hollanda, İsveç, Ukrayna, Fransa, Avusturya, Polonya ve Danimarka pazarlarında ise düşüş devam etti. İngiltere pazarında yaşanan gerileme ise yüzde 12,5’e ulaştı. İran pazarından yüzde 45 gerilemeyle gelen sayısı 60 bine düştü. Antalya’ya Gelen Yabancı Ziyaretçi Sayısı (Ocak-Temmuz) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRANTEMMUZAĞUSTOS TOPLAM MİLL.PAYI (%) RUSYA FEDERASYONU 14.192 11.028 17.167 92.414 414.291 511.224 512.904 536.179 2.109.399 28,71 ALMANYA 55.839 83.591 142.219 204.449 312.571 293.988 339.962 386.619 1.819.238 24,76 HOLLANDA 6.136 7.366 9.956 68.701 64.363 50.678 106.061 68.950 382.211 5,20 İNGİLTERE 4.417 7.424 15.478 29.795 49.837 56.422 63.122 66.364 292.859 3,99 339 2.160 6.755 24.305 48.417 54.347 51.587 56.485 244.395 3,33 UKRAYNA 1.859 1.938 2.551 18.839 52.171 57.265 52.949 55.955 243.527 3,31 NORVEÇ 2.241 5.209 12.428 16.154 30.511 51.296 66.346 38.317 222.502 3,03 173 122 302 1.500 23.785 51.417 57.474 55.626 190.399 2,59 FRANSA 3.365 13.131 16.586 34.185 21.654 22.144 34.350 41.101 186.516 2,54 BELÇİKA 2.385 3.790 9.224 19.371 21.816 27.184 49.989 42.876 176.635 2,40 AVUSTURYA 3.389 6.851 9.893 10.592 16.700 35.743 51.008 41.991 176.167 2,40 İSVEÇ KAZAKİSTAN 2012 İzmir İli Sınır Kapılarından Giriş Yapan Turistlerin Ülkelerine Göre Dağılımı OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRANTEMMUZ TOPLAM ALMANYA İTALYA 8.29714.71321.23924.60232.88441.12252.044194.901 1.132 841 1.968 6.37312.81317.97122.876 63.974 FRANSA HOLLANDA BELÇİKA İNGİLTERE 1.074 2.551 4.11017.33715.77313.17021.405 75.420 1.152 1.528 1.397 6.08611.73210.01418.501 50.410 258 323 5902.6586.7519.174 17.71137.465 830 766 1.628 5.24712.84115.51317.432 54.257 POLONYA 141 229 284 7323.1485.2218.26518.020 A.B.D. 655 5161.2082.5356.3999.4577.71128.481 İRLANDA 46 44 4701.4245.4536.9517.11021.498 İSVİÇRE 214 327 4752.2801.4882.2175.61212.613 YABANCI TOPLAM 18.822 27.856 42.310 89.817138.727179.949239.681 737.162 TÜRKİYE 27.09522.69039.42037.46040.89557.85468.097293.511 GENEL TOPLAM 45.917 50.546 81.730127.277179.622237.803307.778 1.030.673 İZMİR İLK 7 AYDA %13,62 ARTIDA İ zmir’e gelen yabancı ziyaretçi sayısı Ocak-Temmuz ayları arasında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,62 oranında arttı. Ziyaretçilerin yüzde 65’i havayolu, yüzde 35’i ise deniz yoluyla geldi. İzmir’in hedef pazarlarında ise Almanya yüzde 5,67, İngiltere yüzde 5,76, Fransa yüzde 12,2 ve İtalya yüzde 14,87 oranında düşüş yaşandı. Muğla 2012 Yabancı Ziyaretçi Oranları MUĞLA YÜZDE 3 EKSİDE Y ılın ilk 8 ayında Muğla’ya gelen yabancı ziyaretçi sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3 düşerek, 2 milyon 284 bin 532’ye geriledi. Aynı dönemde Muğla’nın en önemli pazarlarından İngiltere’de yüzde 9, Fransa pazarında yüzde 15 düşüş yaşandı. Öte yandan Hollanda’da yüzde 18, Rusya’da yüzde 5, Almanya’da ise yüzde 12 yükseliş kaydedildi. 201020112012 (Ocak-Ağustos)(Ocak-Ağustos)(Ocak-Ağustos) ALMANYA 120.635116.898131.941 AMERİKA 13.39714.66113.692 AVUSTRALYA5.7076.4327.975 AVUSTURYA15.68215.05310.494 BELÇİKA 84.93688.62189.173 BEYAZ RUSYA 5.8085.1748.930 BOSNA HERS. 442369326 BULGARİSTAN 3.1254.4983.812 ÇEK CUMHU.11.51613.43013.090 DANİMARKA37.33544.63455.004 YERLİ TURİST 63.83686.19485.146 TOPLAM 2.281.9342.350.4072.284.532 DEĞİŞİM ORANI- 3%-3% 84 turizm&yatırım 09’2012 sayı 02 ARKA KAPAK İÇİ ilanı sayı 02 ARKA KAPAK ilanı
