Altın Faktör Güncel Konular

Transkript

ALTINFAKTÖR
HAZİRAN 2014
GÖRSELLEŞTİRİLMİŞ GÜNCEL BİLGİLER
2014 Lisans kpss’de çıkan güncel konular baz alınarak hazırlanmıştır. Genel kültür bilgilerinden ve
güncel bilgilerden oluşan içerik için sadece internet kaynakları kullanılmıştır.
Lütfen indirmek için sadece orijinal kaynağı kullanın
İndirme Adresi : http://6nfaktor.blogspot.com/2014/07/kpss-guncel-bilgiler-pdf-2014.html
Adresini ziyaret edebilirsiniz ya da akıllı telefonunuzla QR kodu okutarak indirebilirsiniz.
Türkiye’nin Kurucusu Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
Birleşmiş Milletler (BM)
Avrupa Konseyi
Avrupa Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
İslam Konferansı Teşkilatı (İKT)
Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO)
Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ)
Türk Kültür ve Sanatları Ortak Yönetimi (TÜRKSOY)
İslam Kalkınma Bankası (İKB)
Gelişmekte Olan 8 Ülke (D-8 Ülkeleri)
Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
Türkiye’nin Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
Asya Kalkınma Bankası (ASDB))
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Konseyi (KEI)
Gümrük İşbirliği Konseyi (CCC)
Avrupa Konseyi (CE)
Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı (CERN)
Avrupa Ekonomik Konseyi (ECE)
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO)
Ticaret ve Gümrük Tarifeleri Genel Anlaşması (GATT)
Uluslararası Atom Enerji Kurulu (IAEA)
Uluslararası imar ve Kalkınma Bankası (IBRD)
Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)
İslam Kalkınma Bankası (IDB)
Uluslararası Enerji Kuruluşu (IEA)
Uluslararası Para Fonu (IMF)
Uluslararası Telekomünikasyon Uydu Teşkilatı (INTELSAT)
Uluslararası Polis Teşkilatı (INTERPOL)
Uluslararası Göçmen Teşkilatı (IOM)
Kuzey Atlantik İşbirliği Konseyi (NACC)
Kuzey Atlantik Savunma Parkı (NATO)
Nükleer Enerji Kurulu (NEA)
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD)
İslam Konseyi (ICO)
Birleşmiş Milletler (BM)
BM Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO)
BM Endüstri ve Gelişme Teşkilatı (UNIDO)
Evrensel Posta Sendikası (UPU)
Batı Avrupa Konseyi (WEU)
Dünya Ticaret Sendikası Federasyonu
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WPO)
Dünya Ticaret Teşkilatı (WTO)
1
Türkiye’nin Üye Olmadığı Kuruluşlar
Avrupa Birliği (AB)
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC)
Arap Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OAPEC)
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA)
Latin Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (LAFTA)
Gelişmiş 8 Ülke (G-8 Ülkeleri)
Avrupa Serbest Mübadele Birliği (EFTA)
Nordik Konseyi
Arap Para Fonu (AMF)
BM (BİRLEŞMİŞ MİLLETLER)
2. Dünya Savaşı’ndan sonra birçok
insanın ölmesi sonucu barış ve güvenliği
sağlamak amacıyla 1945 yılında
kurulmuştur. 193 üyesi bulunan
Birleşmiş Milletlerin merkezi New York,
Avrupa’da ise merkez Cenevre’dir.
Genel Sekreter: Ban Ki Moon
Türkiye kurucu üye
En son üye ülke: Güney Sudan
Genel Kurul: Silahsızlanma, barış ve
güvenliği sağlamak, bozulan iyi ilişkiler için barışçıl çözüm üretmek genel kurulun görevleri
arasındadır. Birinci karar alma organıdır.
Güvenlik Konseyi: Birleşmiş milletler yürütme organıdır. Daimi üyesi olan ABD, Çin, İngiltere,
Fransa ve Rusya’nın veto hakları bulunmaktadır. 10 tane geçici üye vardır ve bunlar her iki
yılda bir seçilmektedir. Türkiye de 2009 yılından beri geçici üye olarak görev almaktadır bu
konseyde ancak Türkiye’nin diğer geçici üyeler gibi veto hakkı yoktur.
Güvenlik konseyinin amacı BM’nin amaçlarına uygun barışı korumak, silahsızlanmayı
denetleyici planlar hazırlamak, barışa karşı oluşabilecek tehditleri ortadan kaldırmak ve bu
durumları soruşturmak, barışı bozanlara karşı askeri birlik kurarak onlara karşı tedbir
almaktır.
Ekonomik Sosyal Konsey
Genel Sekreterlik:
Uluslararası Adalet Divanı: Birleşmiş Milletler yargı organıdır. Hollanda Lahey’dedir.
Uluslararası sorunları ve savaş suçlularını yargıç kararıyla yargılamaktadır.
Notlar: Bm San Fransico konferansıyla son halini almıştır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Bm
bünyesinde kabul edilen bildiridir. Filistin BM’ye üye değildir. Gözlemci devlet statüsündedir.
BM YARDIMCI KURULUŞLAR
* Unesco (BM eğitim, bilim ve kültür örgütü)
- Kapadokya ve Göreme Milli Parkı, İstanbul’daki tarihi yerler, Divriği Ulu Camii, Darüşşifa,
Hitit başkenti Hattuşaş, Nemrut Dağı, Pamukkale, Ksantos-Letoon, Safranbolu tarihi şehri ve
Truva Unesco’nun Türkiye’deki Dünya Kültür Mirası olarak saydığı yerler arasındadır.
* Unicef (BM Çocuk Fonu) 2014′te Tuba BÜYÜKÜSTÜN ”Barış Elçisi” olarak seçilmiştir.
* Dünya Bankası (WB): Gelişmekte olan ülkelerin uzun vadeli kredi finansmanın sağlanması
* Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
* Dünya Ticaret Örgütü (WTO)
* Gıda ve Tarım Örgütü (FAO):
* Uluslararası Çalışma Teşkilatı(ILO)
* BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)
* BM Kalkınma Programı (UNDP)
*BM Çevre Programı (UNEP)
* IMF (Uluslararası Para Fonu): Merkezi Washington olan İMF 1944 yılında kurulmuş, Türkiye
de 1947 yılında üye olmuştur. Türkiye hazine müsteşarlığı aracılığıyla IMF ile ilişkilerini
sürdürmektedir.
Başkanı: Christine Lagarde
AVRUPA BİRLİĞİ (EU)
Merkezi: Bürksel / Belçika
28 Üyesi vardır. 18 tanesi Euro para birimini
kullanıyor. Hırvatistan son üyedir. Letonya Euro
para birliğine katılan son üyedir.
Avrupa Birliği Organları
* Avrupa Zirvesi
* Avrupa Parlamentosu (Birliğin tek demokratik
organı)
* Avrupa Komisyonu
* Bakanlar Konseyi
* Adalet Divanı
Brüksel’de 18 Nisan 1951 yılında 6 Avrupa
ülkesi
(Belçika, Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda,
Lüksemburg) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu’nu kurmuştur. İlk somut adım.
1957’de Roma’da imzalanan anlaşma ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AEK) kurulmuştur.
1958 yürürlüğe girmiştir.
1992 MASTRICH Antlaşmasıyla AB adını almıştır.
AB BAŞKANI: Belçika eski başkanı Herman Van Rompuy
Türkiye – AB İlişkileri
*1959 AET’ye başvuru.
*1963 AET Ankara Antlaşması
*1996 Gümrük Birliği
*2005 AB Müzakereleri
*2011 AB Bakanlığının kurulması
*AB Baş müzakerecimiz Mevlüt Çavuşoğlu
Norveç hem AB üyesi değildir, hem de Avro kullanmaz.
Ukrayna hem AB üyesi değildir, hem de Avro kullanmaz.
Lihtenştayn hem AB üyesi değildir, hemnde Avro kullanmaz.
Grönland hem AB üyesi değildir, hem de Avro kullanmaz.
İskoçya hem AB üyesi değildir, hem de Avro kullanmaz.
İzlanda hem AB üyesi değildir, hem de Avro kullanmaz
AVRUPA KONSEYİ (CE)
Merkezi Strazburg'dadır. Belarus, Kazakistan,
Kosova ve Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri
üyedir. Organları: Bakanlar Komitesi,
Parlamenterler Asamblesi, Avrupa Yerel ve
Bölgesel Yönetimler Kongresi, Sekreterlik. 1949'da
kurulmuştur.
Resmî dilleri İngilizce ve Fransızca'dır. Merkezi
Strazburg'dadır.
Avrupa insan Hakları Mahkemesi Avrupa
Konseyine bağlıdır.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi konseyin
bünyesindedir.
KUZEY ATLANTİK ANTLAŞMASI PAKTI (NATO)
Genel Sekreter Andres Fogh Rasmussen
Merkezi Brüksel – Belçika
Üyeleri Arnavutluk, Belçika, Bulgaristan, Kanada,
Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya,
Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda,
İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Hollanda,
Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya,
Slovenya, İspanya, Türkiye, Birleşik Krallık, Amerika
Birleşik Devletleri
Almanya, Japonya, Çin, Rusya kurucu üye değildir.
En son üye Kosova’dır
ÇIKMAMIŞ SORULAR:
1- Üyelerinin güvenliğini sağlamak ve
istikrarın gelişmesine katkıda bulunmak
amacıyla, 4 Nisan 1949 tarihinde kurulan
uluslararası kuruluş aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Uluslararası Para Fonu (IMF)
B) Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)
C) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
(OECD)
D) Avrupa Konseyi (CE)
E) Kuzey Atlantik Örgütü (NATO)
2-“Üye devleterden birine yapılmış bir
sldırı tüm üye ülkelere yapılmış sayılır”
maddesi ile üye ülkelerin güvenliğini tüm
üye ülkelerle güvene alan ve Sovyet
Rusya’nın yayılmacı politikasına karşı
kurulan örgüttür.
A-Bağdat Paktı
B-Sadabat Paktı
C-Nato
D-AB
E-BM
Soruların cevabı Nato’dur.
G7
ABD Japonya Almanya İngiltere Fransa İtalya Kanada
Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden dolayı G-8'den atılmıştır 2014 yılı toplantısı Brüksel'de
yapılmıştır.
Çin,İsviçre,Kanada G-7 üyesi değildir
AGİT (Avrupa Güvenlik İşbirliği Teşkilatı)
1970′li yılların başında soğuk savaş
koşullarındaki Avrupa’nın bölünmüşlüğüne
son vermek, güvenlik ve istikrarın
kazanılmasını sağlamak amacıyla 1973 tarihinde Helsinki’de çalışmalara başlanmış ve
1975′de 33 Avrupa ülkesi, ABD ve Kanada tarafından Helsinki Nihai Senedi’nin
imzalanmasıyla sonuçlanmıştır.
Ekonomik İşbirliği Örgütü (EİT)
Merkezi Tahran/İran
Üye devletler arasında kültürel ticari ve ekonomik gelişmeyi
hedeflemektedir.
1985 yılında Türkiye, İran ve Pakistan arasında kurulmuştur.
Sonradan Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan,
Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın katılımıyla 10 üyeli
bir teşkilat haline gelmiştir.
G-20 (Ekonomisi Gelişmiş ve Gelişmekte Olan 20 Ülke)
2014 Dönem Başkanı Avusturya
2015 Dönem Başkanı Türkiye
Küresel ekonomi ve mali
sistemin daha fazla
geliştirilmesini sağlamak
ve küresel krizlere karşı
önlem almak amacıyla
1999 yılında
kurulmuştur. G-20
üyeleri; Arjantin,
Avustralya, Brezilya,
Kanada, Çin, Fransa,
Almanya, Hindistan,
Endonezya, İtalya,
Japonya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Türkiye, İngiltere, ABD ve Avrupa
Birliğinden oluşmaktadır.
G-20 maliye bakanları ve merkez bankası başkanları düzeyinde toplanır. Sadece 8 kez devlet
başkanları düzeyinde toplanmıştır.
OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü)
Merkezi Paris
Türkiye’nin üye olduğu uluslararası kuruluşlar arasında olan OECD,
1947 ile 1960 yılları arasında faaliyet gösteren Avrupa İktisadi
İşbirliği Teşkilatı (OEEC) yerine oluşturulmuş bir örgüttür. OECD
1961 yılında resmen faaliyete başlamıştır
Gelişmiş ülkekler arasında ekonomik uyumu az gelişmiş ülkelerde
kalkınmayı desteklemek için kurulmuştur.
Dünya Ekonomik Forumu 1971
Merkezi: İsviçre
Dünyaca ünlü siyasetçilerle her yıl toplanır. İlk toplantısı Davos’ta yapıldığı için Davos Zirvesi
adıyla anılır.
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ)
25 Haziran 1992 tarihinde Türkiye’nin
öncülüğünde İstanbul Zirvesi Bildirisi
ile kurulmuştur. KEİ üyeleri;
Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan,
Ermenistan, Gürcistan, Moldova,
Romanya, Rusya, Sırbistan, Türkiye,
Ukrayna ve Yunanistan olmak üzere 12
üyeden oluşmaktadır. Merkezi
İstanbul’dadır.
Karadenize kıyısı olmamasına rağmen
Yunanistan ve Arnavutluk kurucu
üyedir.
Gelişmekte Olan 8 İslam Ülkesi (D-8)
Merkezi Türkiye
2014 zirvesi İstanbul
Gelişmekte olan 8 ülkeyi ifade
eder.
Türkiye’nin üye olduğu
uluslararası kuruluşlar dâhilinde
olan, ilk adımlarını Necmettin
Erbakan’ın attığı D-8, Türkiye, İran,
Pakistan, Bangladeş, Malezya,
Endonezya, Mısır ve Nijerya’nın
katılımıyla 1997 yılında İstanbul’da
yapılan Devlet/Hükümet Başkanları Zirvesi ile resmen kurulmuştur.
Irak Suriye üye değildir.
İslam İşbirliği Örgütü (İİT)
1969′da Fas’ta kurulmuş olup merkezi Cidde’dedir. Türkiye dahil 57 üyesi bulunmaktadır.
BRICS Ülkeleri
2050 yılında dünyanın en gelişmiş ülkeleri olacağı
düşünülen ülkelerdir. Dünya Bankasına alternatif
olarak ekonomik büyümeyi hızlandırmak için 50
milyar bütçeli yatırım bankası kurdu.
Brics ülkeleri: Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney
Afrika
SHANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ
1996'da Çin'in girişimleriyle Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan Şanghay Beşlisi'ni
oluşturdu. Ancak 2001'de Özbekistan'ın katılımıyla örgüt Şanghay Beşlisi olan adını genişleme
vizyonuyla Şanghay İşbirliği Örgütü olarak değiştirdi.
ŞİÖ'nün kuruluş amacı öncelikle sınırlarda karşılıklı askeri güven tesisi ve sınır kuvvetlerinin
tedrici olarak azaltılması olarak belirlendi. Potansiyel iç karışıklıklarda bölücü unsurlara karşı
ortak hareket etmek, iki öncü üyesi yakın tarihte iç karışıklarla mücadele eden Rusya ve Çin
olan örgütün 'oy birliğiyle' belirlediği bir diğer amaçtı.
Türkiye diyalog ortağıdır.
ULUSLAR ARASI AF ÖRGÜTÜ (AI) 1961
Merkezi Londra /İngiltere
İnsan haklarını savunmayı ve teşvik etmeyi amaçlar.
Tüm uluslar arası kuruluşlar bağımsız çalışan bir kuruluştur.
TÜRKSOY-1993
Merkezi Ankara
Uluslar arası Türk Kültürü Teşkilatı
2014 yılı Mahtumkulu Firaki yılıdır.
ARAP BİRİĞİ – 1945
Arap Ligi Arap ülkeleri arasında ekonomik kültürel ve sosyal ilişkileri düzenlemeyi
amaçlamıştır.
Türkiye daimi gözlemcisidir.
OPEC – PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER
Merkezi Viyana Avusturya
Türkiye üye değildir
Mısır Tunus ve Suriye Opec üyesi değildir.
Dünya petrol fiyatlarını dengelemek amacıyla kurulmuştur.
Katar (1961), Libya (1962), Endonezya (1962), Birleşik Arap Emirlikleri (1967), Cezayir (1969),
Nijerya (1971), Ekvator (1973-1992) ve Gabon (1975-1994)
Mısır ve Suriye OPEC üyesi değildir.
OAPEC – PETROL İHRAÇ EDEN ARAP ÜLKELERİ
Cezayir
Bahreyn
Irak
Kuveyt
Libya
Suudi Arabistan
Suriye
Tunus
Birleşik Arap Emirlikleri
Mısır
Katar
Sorular
1- Aşağıdakilerden hangisi BM’nin
uzmanlık kuruluşları arasında yer almaz?
A) Dünya Sağlık Örgütü
B) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
C) Gıda ve Tarım Örgütü
D) Bilim ve Kültür Örgütü
E) Uluslararası Çalışma Örgütü
2- Birleşmiş Milletler Bildirisi hangi yıl
imzalanmıştır?
A) 1945
B) 1944
C) 1942
D) 1951
E) 1953
1-B 2-A 3-C 4-E
3- Dünya Bankası’nın merkezi aşağıdaki
kentlerden hangisindedir?
A) Cenevre
B) Viyana
C) Washington
D) Londra
E) Sidney
4- Aşağıdakilerden hangisi kolektif
güvenlik örgü-tüdür?
A) Uluslararası Af Örgütü
B) AGİT
C) İslam İşbirliği Örgütü
D) Avrupa Konseyi
E) NATO
ULUSAL KURULUŞLAR
Merkez Bankası: 1930 yılında kurulmuştur. Merkezi Ankara’dadır.
Merkez Bankasının temel görevi fiyat istikrarını sağlamaktır.
Merkez Bankası Türkiye’de banknot ihracı
imtiyazına sahip ve bu kanunda yazılı görev ve
yetkileri haiz anonim şirket olarak kurulmuştur.
Türkiye'de banknot ihracı imtiyazına sahip
bulunan kurumdur. Anonim Sirket niteliğindedir ve özel hukuk hükümlerine tabidir.
Merkez Bankasının temel amacı fiyat istikrarını
sağlamaktır. Merkez Bankası fiyat istikrarını
sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve
kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan
kendisi belirler.
Merkez Bankası, fiyat istikrarını sağlamak için
hükümetin büyüme ve istihdam politikasını
desteklemektedir. Dolayısıyla bu fiyat istikrarını sağlarken hükümet ile çelişmemelidir.
Merkez Bankasın temel görev ve yetkileri aşağıda listelenmiştir.
1. Açık piyasa işlemleri yapmak.
2. Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç dış değerlerini korumak için gerekli tedbirleri
almak.
3. Ülkenin altın ve döviz rezervlerini yönetmek.
4. Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı, para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici
tedbirleri almak.
5. Faiz oranlarını belirlemek gibi.
6. Mali piyasaları izlemek
7. Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma
hesaplarının vadelerini belirlemek.
Ulusal kuruluşlar içinde yer alan Merkez Bankasının başkanı 5 yıllığına Bakanlar Kurulu
teklifiyle seçilmektedir. 2011 Nisan ayında başkanlığa Erdem Başçı seçilmiştir.
Hazine Müsteşarlığı: Başkanlığa bağlı bir kuruluştur. İç ve dış borçlanmaya karar verir.
Madeni para basma yetkisi hazine
müsteşarlığına bağlı darphanede basılır.
(madeni para dolaşımdaki paranın yaklaşık
olarak %1’i kadardır)
Madeni paralarda banknotlar gibi ödemelerde
ödeme aracı olarak kabul edilme zorunluluğu
vardır ancak madeni paraların üzerinde yazan
değerin 50 katına kadar kabul zorunluluğu
vardır bu değerin üzerindeki ödemeler için
karşı tarafın ödemeyi kabul etmesi şarttır. (1 tl
madeni parayla en fazla 50 tl’ye kadar bozuk
para ile ödeme yapabilirsiniz)
Banknot basma yetkisi Merkez Bankasında,
madeni para basma yetkisi hazine müsteşarlığındadır.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK): Sermaye Piyasası Kurulu, tasarrufların menkul kıymetlere
yatırılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak ve
sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve
yararlarının korunmasını düzenlemek ve denetlemek amacıyla 1981 yılında kurulmuştur.
Kurulun temel amaçları;
1. Sermaye piyasalarının ve
kurumlarının işleyiş kurallarını
belirlemek,
2. Piyasadan fon kullanan
şirketlerin belli kurallara uygun olarak
en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak,
3. Sermaye piyasasına yatırım
yapan tasarruf sahiplerinin hak ve
yararlarını korumak,
4. Piyasaların adil ve etkin
çalışmasını sağlamaktır.
RTÜK ( Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ): Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, radyo ve
televizyon faaliyetlerini düzenlemek ve denetlemekle görevlidir.
RTÜK Anayasanın 133. maddesi kapsamında üyeleri TBMM Genel Kurulunca seçilen özerk ve
tarafsız bir kamu tüzel kişiliğidir.
RTÜK, TBMM tarafından seçilen 9 üyeden oluşur. Görev süreleri 6 yıl olan RTÜK üyelerinin
üçte biri 2 yılda bir yenilenir. Üst kurul üyeleri, kendi aralarından bir başkan ve bir başkan
vekili seçer. Başkanlık süresi 2 yıldır.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK): BDDK 1999 yılında kurulmuştur.
Bankacılık tasarrufu sahiplerinin hak ve
menfaatlerini korumak, mali piyasalarda güven ve
istikrarı sağlamak amacı gütmektedir.
Ekonomik kalkınmanın gereklerini dikkate alarak
kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlar.
Bankaların kuruluş, yönetim, çalışma, devir,
birleşme, tasfiye ve denetlemelerine ilişkin esasları
düzenlemek için çalışmaktadır. BDDK üyelerini
Bakanlar Kurulu seçer.
Bankaların kurulmasına BDDK izin verir.
Rekabet Kurumu: Rekabet Kurumu 1994 yılında kurulmuştur.
Mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve
uygulamaları önlemek amaçlı kurulmuştur.
Piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önler ve bunun
için gerekli düzenleme ve denetimleri yapar.
Rekabetin korunmasını sağlamak, birleşme ve devralmaları kontrol etmek için çalışır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK): 2001 yılında kurulmuştur.
Elektrik, doğalgaz ve petrolün yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir
şekilde tüketicilerin kullanımına sunulmasını sağlar.
Rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü,
istikrarlı ve şeffaf bir enerji piyasası oluşturmayı hedefler.
Enerji piyasasında bağımsız bir düzenleme ve denetim sağlamak için çalışır.
Borsa İstanbul (BİST): Türkiye'de 1985 yılında ilk olarak İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
adıyla açılan 2013'te Borsa İstanbul olan, sermaye piyasasında faaliyet gösteren Türk ve
yabancı kaynaklı bankalara, aracı
kurumlara saklama ile takas hizmeti verir.
5 Nisan 2013 tarihinde ise İstanbul
Menkul Kıymetler Borsası olan adı, "Borsa
İstanbul" olarak değiştirilmiştir. Ayrıca
Yatırıma değer! Resmi slogan olarak kabul
edilmiştir.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF)
Tasarruf mevduatının ve katılım fonlarının sigorta edilmesi, BDDK tarafından kendisine
devredilen bankaların yeniden yapılandırılması, mali bünyelerinin
güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, satışı ve tasfiyesi bu
bankaların üçüncü kişilere devredilmesi ile görevli bir kamu tüzel
kişisidir. Bankalara yatırılan paraya verilen mevduat güvencesi
miktarını TMSF belirlemektedir. Türkiye’de şu anda bir bankaya
yatırılan 100 bin tl’ye kadar para TMSF tarafından devlet güvencesi
altındadır. Daha yüksek miktar devlet TMSF mevduat güvencesi
almak için farklı bankalara yatırmak yeterlidir. Bir bankadaki güvence
miktarı 100 bin tl’nin üstünde olamaz.
TARİHE YÖN VEREN KİŞİLER
BİLİM ADAMLARI
THALES
MÖ 624 – ö. MÖ 546
Bertrand Russell'e göre Felsefe Thales'le başlamıştır.
Thales maddenin ilk öğesi (arkhe) olarak suyu ileri sürmüştür.
İlk öğe olduğundan dolayı toprağın suyun üzerinde
bulunduğunu ve dünyanın su tarafından taşındığını
söylemiştir. (Dünya bir gemi gibi hareket ediyormuş ve suyun
hareketliliği nedeniyle sallandığı zaman insanlar deprem
oluyor sanıyormuş.)
Herodot'a ve Eudemos'a göre (28 Mayıs MÖ 585'te gerçekleştiği
kabul edilen) Güneş tutulmasını önceden hesaplayıp haber
vermiştir. Astronomi ile uğraşan ve gün dönümlerini önceden
hesaplayan biri olarak astronomdur. Gölgemizin bizimle aynı uzunlukta olduğu zamanı
gözleyerek, piramitleri gölgelerine bakarak ölçmüştür. Aynı zamanda Nil nehrinin
yükselmesinin rüzgara bağlı olduğunu bulmuştur. (Etesios rüzgarları nehrin tersine eserek
onun denize dökülmesini engelliyorlarmış ve sular da taşıyormuş.)
PLATON (EFLATUN)
MÖ 427 - MÖ 347
Batı dünyasındaki ilk yüksek öğretim kurumu olan Atina
Akademisinin kurucusudur.
Platon, akıl hocası Sokrates ve öğrencisi Aristoteles ile birlikte
bilim ve Batı felsefesinin temellerini attı
Platon'a göre dört ana erdem

 Bilgelik: Yöneten kesimlerin erdemidir.
 Cesaret ve yiğitlik: koruyucu kesimin erdemidir.
 Ölçülülük: Üreten kesimlerin erdemidir.
Adalet: Bütün sınıflarla ilgili bir erdemdir.
PİSAGOR
MÖ 570 - MÖ 495
"Sayıların babası" olarak bilinir. Pisagor ve öğrencileri her şeyin
matematikle ilgili olduğuna, sayıların nihai gerçek olduğuna,
matematik aracılığıyla her şeyin tahmin edilebileceğine ve
ölçülebileceğine inanmışlardır.
Pisagorcuların bilim alanında en büyük başarıları astronomidedir. İlk
defa olarak yeri, evrenin merkezi olmaktan çıkarmışlar, onu küre
şeklinde düşünmüşler, yerin, evrenin ortasındaki görünmeyen
merkezi ateşin etrafında dolandığını söylemişlerdir.
Pisagor'un en büyük başarısı müziğin 1, 2, 3, 4 sayılarının orantılı
aralıklarına dayandığını keşfetmesidir. Pisagor evrenin bu sayıların
toplamı olan 10 sayısına (1+2+3+4=10) dayandığını söylemiştir.
ÖKLİD
MÖ 330 – 275
Geometrinin babası olarak bilinir.
HİPOKRAT
d. MÖ 460, ö. MÖ 370
Kendisine göre tıbbın ilk kuralı “Primum non nocere” (Önce zarar verme!) ilkesidir.
ARŞİMET
(MÖ 287, MÖ 212)
Bir hamamda yıkanırken bulduğu iddia edilen suyun kaldırma kuvveti bilime en çok bilinen
katkısıdır. Bu kuvvet cismin batan hacmi, içinde bulunduğu sıvının yoğunluğu ve yerçekimi
ivmesinin çarpımına eşittir. Ayrıca, pek çok matematik tarihçisine göre integral hesabın
kaynağı da Arşimet'tir.
İlk defa denge prensiplerini ortaya koyan bilim adamı da Arşimet'tir. Bu prensiplerden
bazıları şunlardır:
Eşit kollara asılmış eşit ağırlıklar dengede kalır.
Eşit olmayan ağırlıklar eşit olmayan kollarda aşağıdaki koşul sağlandığında dengede kalırlar:
f1 · a = f2 · b
Bu çalışmalarına dayanarak söylediği "Bana bir dayanak
noktası verin Dünya'yı yerinden oynatayım." sözü
yüzyıllardan beri dillerden düşmemiştir.
Arşimet, kendi adıyla tanınan sıvıların dengesi kanununu da
bulmuştur. Söylendiğine göre, bir gün Kral II Hieron yaptırmış
olduğu altın tacın içine kuyumcunun gümüş karıştırdığından
kuşkulanmış ve bu sorunun çözümünü Arşimet'e havale
etmiş. Bir hayli düşünmüş olmasına rağmen sorunu bir türlü
çözemeyen Arşimet, yıkanmak için bir hamama gittiğinde,
hamam havuzunun içindeyken ağırlığının azaldığını hissetmiş
ve "evreka, evreka" diyerek hamamdan fırlamış. Arşimet'in
bulduğu şey; su içine daldırılan bir cismin taşırdığı suyun
ağırlığı kadar ağırlığını kaybetmesi ve taç için verilen altının taşırdığı su ile tacın taşırdığı su
mukayese edilerek sorunun çözülebilmesi idi.
EL – HAREZMÎ
780 yılında Harzem bölgesinin Hive şehrinde dünyaya gelmiştir.850 yılında Bağdat'ta vefat
etmiştir.Müslüman matematikçi.
Sembollerden oluşan sayı sistemini batı dünyasına tanıtmıştır.
Bugünkü bilgisayar sisteminin temeli olan 2'li sayı sistemi ve ve sıfırı bulmuştur. Cebir
kelimesini matematiğe kazandırmıştır.
EL_KİNDÎ
801?-866?
İslam dünyasının Einstein'i olarak bilinir
Mekân ve hareketin izafi olduğun-u, zamanın cisim ve hareketten ayrı düşünülemeyeceğini
söylemiştir. "Yavaş dediğimiz şey, uzun zaman içinde belli bir mesafenin kat edilmesidir.
Hızlılık ise kısa zaman içinde aynı mesafenin kat edilmesidir"
El-Kindi, kriptoloji biliminde Jül Sezar(MÖ 50) tarafından bulunan ve uygulanan tek alfabeli
yerine koyma şifreleme yöntemini geliştirerek frekans analizini bulan ilk kişidir.
Kindi astronomi konusundaki açık düşüncelerini, içerisinde soruların ve cevapların, "Hava
değişimi", "Güneş Tutulması", "Yıldızların Işınları" tezlerinin bulunduğu 40 bölümden oluşan
"Yıldızlardaki Kanun" adlı kitabında toplamıştır.
BATTANÎ
858- 929
Battani'nin astronomideki en çok bilinen başarılarından biri
Güneş Yılını 365 gün, 5 saat,46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmüş
olmasıdır.
Battani'nin Zij adı verilen çalışması Johannes Kepler, Tycho Brahe
gibi Avrupalı astronomlar üzerinde büyük bir etki yaratmıştır.
Nicolaus Copernicus,Zij üç defa Latince'ye çevrilmesine rağmen,
O'ndan yaklaşık 700 yıl önce yaşamış Battani ne yazdıysa
eserlerinde tekrar etmiştir.
Battani, matematikte trigonometride günümüzde kullanılan
formüller üretmiştir:
İBN HEYSEM
965-1040
İbn Heysem, aydınlatılmış bir alandaki her nokta ya da
nesnenin her doğrultuda ışık ışınları yaydığını, ama bu
ışınlardan yalnızca birinin göze dik olarak çarptığını ve
ancak bunu görebildiğimizi söyler. Diğer ışınlar farklı
açılarda yayılırlar ve görünmezler. Gölge, tutulma
olayları ve gökkuşağı gibi çeşitli fiziksel görüngülere
ilişkin kuramları geliştirmeye çalıştığı eserlerinde, ışığın
büyük ama sonlu bir hıza sahip olduğunu ve ışığın
kırılması olayının ışığın farklı maddeler (ortamlar)
içindeki hızlarının farklı olmasından kaynaklandığını
duyumsatan ifadelere yer vermiştir.
İbn Heysem'den önce batılılar insanların nesneleri gözlerinden çıkan ışınlarla gördüğüne
inanırdı.
Gökkuşağının nasıl oluştuğunu açıklayan ilk bilim adamıdır.
Ay üzerine inen astronomlar aydaki kraterlerden birine onun adını vermiştir.
EL-BİRÛNİ
973-1048
Harezm Devleti'ni yıkınca Bîrûnî de Gazni şehrine gelerek burada
Gazneliler'in himayesine girdi. Sarayda büyük itibar gördü.
Bîrûnî'nin matematikçi yönü, en çok bilinen yönüdür. Yaşadığı
yüzyılın en büyük matematikçisi olan Bîrûnî, trigonometrik
fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olarak kabul edilmesini öneren ilk
kişi olup sinüs ve kosinüs gibi fonksiyonlara sekant, kosekant ve
kotanjant fonksiyonlarını ilave etmiştir. Bîrûnî’nin bu yönü Batı Dünyası tarafından ancak iki
asır sonra keşfedilip kullanılabilmiştir.
Bîrûnî, "Kitâbü’l-Camahir fi Mârifeti'l-Cevâhir" (Türkçe: Cevherlerin özellikleri üstüne) adlı
yapıtında 23 katı maddenin ve altı sıvının özgül ağırlıklarını bugünkü değerlerine çok yakın
olarak saptamıştır.
Tıp alanında da birçok eser veren Birûni, döneminde bir kadını sezaryenle doğum yaptırmayı
başarmıştır.
İBN-İ SİNA
980-1037
Aristotelesçi felsefe anlayışını islama göre yorumlamıştır.
İbni Sînâ, tıp araştırmaları yaparken bazı hastalıkların bulaşmasında göze görünmeyen
birtakım yaratıkların etkisi olduğunu, yani mikropların varlığını sezmiş ve bu bilinmeyen
mahlûklardan eserlerinde sık sık bahsetmiştir.
Buharla damıtmayı ilk defa kullandığı için Aromaterapinin babası kabul edilir.
ÖMER HAYYAM
1048-1131
Binom Açılımını ilk kullanan bilim insanıdır.
Hayyam, bir cebir eserinde bilinmeyen sayıyı göstermek için Arapçadaki şey terimini
kullanmış; İspanyolların ilmi eserlerine Xay olarak geçen bu kelime zamanla kısaltılıp x harfine
indirgenmiş, sonra da x tüm dünyada bilinmeyen sayının simgesi haline gelmiştir.
EL CEZERİ
1136-1206
Britannica Ansiklopedisi’ne göre Leonardo da Vinci çalışmalarında El-Cezeri’den
etkilenmiştir.El-Cezeri’nin yaptığı en ilgi çekici cihazlardan biri su gücü ile hareket eden
tavuskuşudur. Ayrıca hidrolik güç ile hareket eden ilk otomatik kapıları da kendisi yapmıştır.
Hatta bu mekanizmaları birleştirerek çeşitli işlevleri bir araya getirmiştir.
El-Cezeri kam milini ilk defa 1206 yılında otomatik su saatinde ve su kaldıracında kullanmıştır.
Kam mili daha sonra Avrupa’da, ancak 14. yüzyıl mekanizmalarında görülebilmiştir.
El-Cezeri; robotlar, saatler, su makineleri, şifreli kilitler, kasalar, termos, otomatik çocuk
oyuncakları, otomatik yüzen kayık, su tulumbaları gibi çok sayıda buluşa imza attı. ElCezerî'nin yaptığı makinelerin çoğu su ile çalışır. Mekanizmaların su temelli çalışmasının ise
basit bir nedeni vardır. Henüz elektrik keşfedilmemiştir. Her mekanizma çalışabilmek için
süreklilik arz eden güce ihtiyaç duyacaktır. Özellikle saatler, çalgılar gibi sistemlerde iç
denetim mekanizmaları ve sibernetik en önemli konudur. El-Cezeri aradığı kesintisiz güç
kaynağını su ile oluşturmuştur. Su yalnız enerji kaynağı değil, zaman ölçü birimi, akış hızıyla
melodi verici ve hatta abdest alma robotunda olduğu gibi bir kişisel bakım robotunun ana
çalışma nedenidir.
NİCOLAUS COPERNİCUS
1473-1543
Kopernik, dünyanın ve diğer gezegenlerin güneş etrafında döndükleri kuralını açıklamıştır.
Heliosentrik (güneş merkezli) teori bugün Kopernik teorisi olarak da adlandırılır. Yeni
astronominin kurucusu kabul edilen Kopernik, ileri sürdüğü fikirleri ancak ömrünün
sonlarında açıklayabilmiştir. Sebepleri ise kendisinin
bunların doğru olduğuna yeterince emin olmaması ve
din adamı olması sebebiyle kiliseden çekinmesidir.
Ömrünün sonlarına doğru sağlık problemleri yaşayan
Kopernik'in bu din adamlarından korkusu kalmamıştı.
Artık fikirlerini rahatça açıklayabilir, yazdığı kitabını
ortaya çıkarabilirdi. Papa'ya kitabını göndererek şu
mektubu yazdı: "Aziz peder, kitapta yazılanları
okuyanların hemen reddedeceklerini biliyorum. Ben
ömrüm boyunca çevremin düşüncelerine aldırmayan,
fikirlerini savunan biri olamamışımdır. Etrafın
tepkisinden, başladığım hususlardan vazgeçmeye
niyetlendiğim olmuştur. Fakat çekingenliği üzerimden atarak çalışmalara devam ettim.
Yazdıklarımı tenkit edenler olursa onlara aldırmayacağım ve saçma kabul edeceğim..."
Yunanlı astronom Batlamyus'un yanlış olan teorisini dünyaya anlatarak bilime büyük
hizmette bulundu.Yani dünya evrenin merkezi değildi. 24 Mayıs 1543 yılında Frombork'ta
öldü.
PARACELSUS
1493
Paracelsus modern tıbbın yanında, modern farmakolojinin (ilaçbilimi) de kurucusu olarak
nitelendirilebilir. Pek çok kimyasal madde üzerinde araştırmalar yapmış ve antimonu
bulmuştur ki, daha sonra 17. ve 18. yüzyıllarda antimon, iatrokimya görüşlerini
destekleyenler tarafından sıkça ilaç olarak ya da ilaç karışımları içinde kullanılmıştır; bu tip
ilaçlara arkana tipi ilaçlar denir.
JOHANNES KEPLER
1571-1630
Gezegenlerin dairesel değil elips şeklinde yörüngesi olduğunu bulmuştur.
Gezegenlerin periyotlarının karelerinin, Güneş'e olan uzaklıklarının küplerine oranı birbirine
eşit olduğunu bulmuştur.
Evrendeki tüm cisimlerin en yücesi en büyüğü olarak güneşi görmüştür.
Gözün ve teleskopun çalışmasını inceleyerek kendi adıyla anılan teleskop geliştirmiştir.
Bilim kurgunun ilk örneği sayılan Düş isimli eserinde Ay'a yapılan yolculuktan bahsetmiştir.
GALİLEO GALİLEİ
1564-1642
Galileo hem yüzyıllardır hakim olan Aristoteles akımından, hem de
Kutsal Kitap'tan şüphe duyarak Orta Çağ'daki bilim anlayışında
devrim yaratmıştır.
Galileo, kendisinden önce Copernicus'un öne sürdüğü güneş
merkezli evren kuramını benimsemiş ve bu nedenle Vatikan kilisesi
tarafından iki defa yargılanmıştır. Kilise dünya merkezli bir evren
anlayışını savunuyordu ve Copernicus teorisini dine aykırı
buluyordu. 1614'te ilk mahkemesinde görüşlerini yayması ve
öğretmesi yasaklanmış, 1632'de yazdığı bir kitap nedeniyle yargılanması sonucu ömür boyu
ev hapsine mahkum edilmiştir. Bu olaylar nedeniyle Galileo tarihte bilim ve din çatışmasının
bir sembolü haline gelmiştir.
Galileo Roma'da Engizisyon mahkemesi önünde sorguya çekildi. Engizisyon toplandı ve
sonunda Galileo'nun teorisinin asılsız ve dine aykırı olduğu kararını verdiler. 1616 yılında
Galileo'nun bu kuramları desteklemesi ve öğretmesi kilise tarafından yasaklandı. Galileo
idam edilirken söylediğini inkâr etmesi şartıyla idamının iptali belirtilirken Galileo
"Görmedim, Duymadım ve Bilmiyorum" diyerek kendini idam sehpasından kurtarmıştır.
ISAAC NEWTON
1642-1727
Newton ilk yansıtmalı teleskopu geliştirmiş, beyaz ışığın bir prizmaya tutulduğunda farklı
renklerden bir tayf yaratması gözlemi sonucu bir renk kuramı oluşturmuştur.
Newton'ın hareket yasaları, evrenin bir düzen içinde ve deterministik olduğu sonucuna
varmış ve sonrasında felsefeyi oldukça etkilemiştir
Başına düşen elma ile yerçekimini bulduğunu savunan teoriyi Voltaire ortaya atmıştır.
JOHN DALTON
1766-1844
Tıp dilinde Daltonizm olarak bilinen ve kendisinin renk körü olmasından yola çıkarak yaptığı
araştırmalarıyla tanınır.
Atom enerjisine ilişkin buluşların temelini oluşturan çalışmaları vardır. Maddenin elektriksel
olduğu düşüncesini de Dalton ortaya atmıştır.
MİCHAEL FARADAY
1791-1867
Elektriği günlük yaşamda ilk defa kullanmıştır.
Elektromanyetik indüklemeyi, manyetik alanın ışığın kutuplanma düzlemini döndürdüğünü
buldu. Elektrolizin temel ilkelerini belirledi. Klor gazını sıvılaştırmayı başaran ilk kişidir ve
elektrik motorunu icat etmiştir.
Elektrolizde geçen "elektrot", "anot",
"katot", "elektrolit", "iyon" vb. terimleri
de ona borçluyuz.
Faraday Kafesi: Elektriksel metal ile
kaplanmış kafes içerideki hacmi elektrik
akımından korumaktadır.
GREGOR MENDEL
1822-1884
Kalıtım biliminin öncüsü botanikçi, bitkiler üzerine yaptığı çalışmalarda, bir türün
özelliklerinin kalıtım yoluyla sonraki kuşaklara aktarıldığını bulmuştur. Mendel'in öne
sürdüğü ilkeler, 20. yüzyılın başlarında yapılan deneylerle doğrulandıktan sonra, kalıtım
kuramının bütün canlılar için geçerliliği saptanarak, biyolojinin temel ilkelerinden biri haline
gelmiştir.
LOUİS PASTEUR
1822-1895
İnsanlığı kuduz belasından kurtarmıştır.
Pasteur, mayalanma olayında ve bulaşıcı hastalıklarda mikroorganizmaların sorumlu
olduğunu kanıtladı. Kendiliğinden türeme teorisini çürüttü. Bu sayede şarap, bira, süt, meyve
suyu gibi mayalanabilir sıvıların uzun süre bozulmadan saklanabilmelerini sağlayan
"pastörizasyon" adlı konserve yönteminin gelişmesini sağladı. Bu yöntem, sütü 63 °C'de otuz
dakika süreyle ısıtmak ve daha sonra sütü hızlı bir biçimde soğuttuktan sonra kapalı ve
sterilize edilmiş şişelere koyarak uygulanıyordu.
JAMES CLERK MAXWELL
1831-1879
1999'un sonlarında 100 ileri gelen fizikçiyle gerçekleştirilen milenyum oylamasında Maxwell,
tüm zamanların en iyi fizikçileri arasında Einstein ve Newton'dan sonra 3. sırayı almıştır.
Maxwell ayrıca gazların kinetik teorisini istatistiksel olarak açıklayan Maxwell-Boltzmann
Dağılımı'nın geliştiricilerinden biridir. Bu iki buluş modern fizikte yeni bir çağın başlamasına
neden olmuş, özel görelilik ve kuantum mekaniğinin başlamasına katkıda bulunmuştur.
Maxwell ayrıca 1861'de ilk gerçek renkli fotoğrafı yaratması ve birçok köprünün yapısını
oluşturan çubuk-mafsal sistemlerinin esnemezliği (Rijitlik) konusundaki temel oluşturan
çalışmalarıyla bilinir.
Elektromanyetik alanında yaptığı buluşlar radyo, televizyon ve radar gibi araçların icat
edilmesinde yardımcı olmuştur.
DİMİTRİ MENDELEYEV
1834-1907
Düzenlilikleri araştırmak için, elementleri özeliklerine göre sıraladı. Böylece kimyacıların
sessiz bilgisayarı olan periyodik cetveli elde etti. Bu cetvelden yola çıkarak o zaman henüz
bilinmeyen bazı elementlerin bulunacağını ve onların bazı özelliklerini öngördü.
Varlığını bildirdiği elementlerden bazıları birkaç yıl sonra bulununca periyodik tablonun
önemi anlaşıldı ve Mendeleyev, büyük bir bilgin olarak tanındı.
THOMAS EDİSON
1847-1931
1879'da Edison bir elektrik ampulü icat etti
Ampul camdı ve içinde kömürleştirilmiş bir flaman bulunuyordu. Swan, ampulün içindeki
havayı boşaltdı; çünkü havasız ortamda flaman yanıp tükenmiyordu. Bu iki bilim adamı
güçlerini birleştirmeye karar vererek Edison ve Swan Elektrikli Aydınlatma Şirketi’ni kurdular.
Menlo halkı tarafından Menlo Park’ın Büyücüsü olarak adlandırılmıştır.
MARİE CURİE (MADAM CURİE)
1867-1934
Uranyumla yaptığı deneyler sonucu radyoaktiviteyi keşfetti. Toryumun radyoaktif özelliğini
buldu ve radyum elementini ayrıştırdı. 1903 Nobel Fizik ödülü, 1911 Nobel Kimya ödülü
sahibi ve radyoloji biliminin kurucusudur. Çalışmalarıyla bir çığır açan Curie, Nobel Ödülü'nü
alan ilk kadın, bu ödülü iki kere alan ilk bilim insanı olmuştur.
Radyumdan çıkan ışınların kanserin bazı çeşitlerinde tümörü iyi ettiği ortaya çıkınca kanser
tedavisinde uygulanan tekniğe soy isminden ilham alınarak Curieterapi (Kemoterapi) adı
verilmiştir.
ALBERT EİNSTEİN
1879-1955
İzafiyet teorisiyle nükleer santrallerde kullanılan atom enerjisinin kapıların aralamıştır. Ancak
aynı zamanda atom bombasının ve hidrojen bombasının bulunmasına da neden olmuştur.
Birçok bilimsel teoriye sahiptir. Zamanın göreceliğini teorisini ortaya atmıştır.
STEPHEN HAWKİNG
1942- Halen yaşıyor
Stephen Hawking 1960'ların başında 21 yaşındayken tedavisi
olmayan Amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalığına
yakalandı. Motor nöronların zamanla yüzde seksenini
öldürerek sinir sistemini felç eden; ancak beynin zihinsel
faaliyetlerine dokunmayan bu hastalık, Hawking'i tekerlekli
sandalyede yaşamaya mahkûm etti. Ünlü bilim insanı, 1985
yılından bu yana sesini de yitirmiş olduğu için, koltuğuna
yerleştirilmiş, yazıları sese dönüştürebilen bilgisayarı
sayesinde insanlarla iletişim kurabiliyor. Şu anda Hawking,
bilimsel uğraşlarında ve günlük yaşantısında çevresinden ve
ailesinden büyük destek almaktadır. Konuşmak istediği anda,
elindeki elekronik aleti sıkarak, sandalyesine bağlı özel
bilgisayarının ekranına, dakikada ortalama 10 kelimeyi
sıralayabilmektedir. Bu sessiz konuşan dehanın, özel bilgisayarının hafızasında yaklaşık 2600
kelime bulunmaktadır. Böylece herhangi bir kelimeyi söylemek istediğinde ekrana
yazabilmektedir. Sağlıklı insanların konuşmalarında kullandığı kelime sayısı da 2500
civarındadır. Dolayısıyla Hawking, duygularını ifade etmede kelime sıkıntısı çekmemektedir.
Kuantum fiziği ve karadelikler üzerine teorileriyle ses getirdi.
210 IQ seviyesi ile dünyanın en zeki insanı kabul edilmektedir.
ASKERLER
SUN TZU
(M.Ö 544-M.Ö 496)
"En iyi strateji savaşmadan kazanmaktır"
BÜYÜK İSKENDER
(Alexander the Great)(M.Ö 356-323)
Kendin büyük ordularla girdiği bütün savaşları kazanmıştır ve bilinen dnyayı hakimiyeti altına
almak isteyen hükümdardır.
KARTACALI GENERAL HANNIBAL
(M.Ö 247-183)
Günümüzde savaş taktikleri askeri akademilerde okutulmaktadır. Aklındakileri savaş
esnasında uygulayarak askeri strateji geliştirmeyi başarmıştır.
HALİD BİN VELİD
(592-642)
Seyfullah (Allah’ın kılıcı) olarak da bilinen Halid bin Velid, yedinci yüzyıldaki
Müslüman fetihlerinin en ünlü iki Arap generalinden biridir.
SULTAN ALPARSLAN
(1029-1072)
Alparslan Malazgirt’te elde ettiği zaferle, Hıristiyanlığın doğudaki kalesi kabul edilen Bizans
İmparatorluğu’nun hâkimiyetini sınırladı. Hıristiyanlık âlemi buna karşılık vermek zorunda
kaldı
ve neticede Haçlı Seferleri başladı.
İktidarı sırasında İmam-ı Gazali, İmam-ül-Haremeyn Cüveyni, Ebu İshak Eş-Şirazi,İmam-ı
Serahsi, Abdülkerim
Kuşeyri gibi İslam alimleri yetişmiştir.
SULTAN SELÂHADDİN EYYUBİ
(1138-1193)
Batılar kendisini çoğunlukla, ‘Zeki Selâhaddin’ anlamına gelen ‘Saladin the Wise’ olarak
isimlendirmiştir.
Kudüs’ü elinde tutmak için savaştığı düşmanı Kral I. Richard ile savaş esnasında
hediyeleşmeleri, Doğu-Batı ilişkileri açısından ilginç bir noktadır. Selâhaddin, Richard’a at
hediye edip meyve göndermiş, Richard ise buna karşılık, avcılıktan hoşlandığını bildiği Sultana
iki adet şahin hediye etmiştir.
CENGİZ HAN (TİMUÇİN)
(1162-1227)
Savaş meydanlarındaki başarısında casusları ve habercileri sistematik şekilde
kullanmasının payı büyüktür.
Hayatı boyunca 20 milyon kişiyi öldürdüğü iddia edilir. Batılılara göre
‘Ortaçağ Hitleri’olarak kabul edilir.
FATİH SULTAN MEHMET
(1432 –1481)
İstanbul fatihidir. Başarılı bir asker ve yönetici olmasının yanında şairdir.
Venedik Krallığı tarafından planlanan 14 suikast girişiminden sağ kurtulmayı başardı.
Ölümünün ardından Papa, kutlama amacıyla üç gün boyunca gece gündüz durmaksızın kilise
çanlarını çaldırdı.
BARBAROS HAYREDDİN PAŞA
(1467-1546)
Korsanlıktan Kaptanıderyalığa yükselmiştir. Haçlılarla mücadelede etkili olmuştur.
Latincede ‘Kızıl sakal’ manasına gelen Barbarossa lakabı, ilk önce Barbaros’un abisi Oruç
Reis’e takılmıştır.
DELİ PETRO
1672-1725
Batıda Büyük Petro olarak bilinir.
Rus ordusunun belkemiği sayılan özel nişancı birliklerini (Streltsy) batılılaşma hareketi
esnasında işlevini yitirdiği için 1720’de tamamen ortadan kaldırmıştır.
Rusya'yı imparatorluk haline getirmiştir.
GEORGE WASHINGTON
(1732-1799)
Yerlilerle, Fransızlarla, İngilizler için ve İngilizlere karşı savaştı; Amerika’nın ilk başkanı
olmuştur.
Amerika'nın diğer ulusların sömürgeci tutumlarından kurtarmış ve Amerikayı bağımsız bir
devlet haline getirmiştir. Washington’da oturmayan tek Amerikan başkanıdır.
Hiçbir zaman hazır olmadıkça ordusunu cepheye sürmemiştir. Bu yüzden
İngiliz General Charles Cornwallis ‘ihtiyar tilki’ lakabını takmıştı
NAPOLYON BONAPARTE
(1769-1821)
Direkt düşmanı hedefleyen savaş stratejisi ile savaşlarında toprak ya da ganimetin ötesinde
düşmanı yok etmeyi hedeflemiştir.
Kendi ordusundan büyük orduları yenmiştir ve Avrupa'nın büyük kısmına yayılmıştır.
AMİRAL ISOROKU YAMAMOTO
(1884-1943)
Pearl Harbor'un fikir babasıdır.
‘First Air Fleet’ modeli donanma, (Merkezde bir uçak gemisi ve çevresinde onu koruyan savaş
gemileri) Yamamoto’nun tasarımıdır. Bu model, Amerikalılar tarafından halen
kullanılmaktadır.
ADOLF HİTLER
(1889-1945)
Almanya’nın ‘Yaşam sahası’ (Lebensraum) ve ‘Tek
Millet, Tek Devlet ve Tek Rehber’ (Ein
Volk, ein Reich, ein Führer) politikalarını hayata
geçirmek için dünyayı ateşe verdi.
Alman vatandaşlığından çıkarılmasına dönük siyasi
girişimler olsa da, Alman Anayasası, başka hiçbir
ülkenin vatandaşlığına sahip olmayan kişilerin
vatandaşlıktan çıkarılmasına izin vermediği için
vatandaşlıktan çıkartılamamıştır.
SON YÜZYILDA BİLİM VE TEKNOLOJİ
1900
Mendel yasalarının doğruluğu deneylerle kanıtlandı. 1822'de Avusturya'da doğan Gregor
Mendel 1856 yılında kalıtımla ilgili çalışmalarına başlamıştı. Bezelyelerle yaptığı deneyler
sonunda kalıtımın yasalarını ortaya atan Mendel, kalıtımbilimin (genetiğin) doğmasına olanak
sağlamıştır.
1900
İlk radyonun yapılışı. Elektromanyetik dalgaların varlığını 1864 yılında James Clerk Maxwell
ortaya koymuştu. Guglielmo Marconi'yse dalgaları ilkin 9 m, sonra da 275 m ve 3 km'lik
uzaklıklara iletmeyi başardı. 1901'de de Atlas Okyanusu'nun ötesine ilk mesajını ulaştırdı.
1900
Günümüzde Planck Sabiti olarak adlandırılan eylem kuantumunu, Alman fizikçi Max Planck
buldu. Işıma olgusunda enerjinin sürekli biçimde değil, enerji paketleri biçiminde kesikli
olarak ortaya çıktığı varsayımını yapan Planck, herbiri belirli bir enerji miktarını içeren
paketlere kuantum adını verdi ve bir kuantumun enerjisinin ışınımın frekansıyla orantılı
olduğunu öne sürdü. Bu teori fizikte bir devrim niteliği taşıyordu ve 20. yüzyıla damgasını
vuran kuantum mekaniğinin başlangıcı oldu.
1901
Emekli bir Alman subayı olan Ferdinand Zeppelin'in tasarladığı hava gemisi "Zeplin"lerden ilki
2 Temmuz'da Almanya'da Friedrichshafen yakınlarında bir göldeki yüzer hangardan
havalandığı Sivil havacılıkta ve yolcu taşımacılığında büyük başarılar elde edecek olan bu
araçlar, uçaklarla rekabete dayanamayıp gelecekte göklerden silinecekti.
1901
Karl Landsteiner, alyuvarlarda hücre zarının dış katmanına yapışan antijen adlı bir maddenin
türüne bağlı olarak insanda en az üç temel kan grubu olduğunu gösterdi; bu grupları A, B ve 0
olarak adlandırdı. Bir yıl sonra da A ve B artijenlerinin ikisini birden taşıyan AB grubu
bulundu.
1901
Karl Landsteiner, alyuvarlarda hücre zarının dış katmanına yapışan antijen adlı bir maddenin
türüne bağlı olarak insanda en az üç temel kan grubu olduğunu gösterdi; bu grupları A, B ve 0
olarak adlandırdı. Bir yıl sonra da A ve B artijenlerinin ikisini birden taşıyan AB grubu
bulundu.
1902
ABD'li genetik bilgini Walter Sutton, Columbia'da öğrenciliği sırasında kromozomların kalıtsal
bilgiyi taşıdıgını ve ayrı çiftler halinde bulunduğunu ilk kez ortaya koymuş. Sonraki yıllarda
yaptığı çalışmalarla kalıtımla ilgili kromozom kuramının temelini atmıştır
1903
Motorlu ilk uçuş yapıldı-Orville Wright'ın pilotluğunu yaptığı Flyer adındaki ilk uçak 17 Aralık
1903'te havalanıp yerden üç metre yükseldi, 12 saniye havada kalan uçak sonra sert bir
biçimde yere indi. Wilbur ve Orville Wright kardeşler aynı gün iki uçuş daha yaptılar. En uzun
uçuş 59 saniye sürdü 260 m’lik bir uzaklığı aştı.
1903
Bayliss ve Starling, sindirime yardımcı pankreas sıvısının salgılanmasında uyarıcı maddeyi
bularak ilk kez hormon kavramını ortaya attılar. Sekretin adını verdikleri bu madde gibi
salgılandığı organdan uzakta başka bir organı uyaran bu tür kimyasal maddeleri "uyarmak"
anlamındaki Yunanca hormon sözcüğünden türetilmiş hormon terimiyle adlandırmayı da
Bayliss ve Starling yaptı.
1903
Hollandalı fizyolog Willem Einthoven, kendi adıyla anılan ilk telli galvanometreyi tasarladı.
Galvanometre, kalp kasının kasılmasıyla ortaya çıkan değişiklikleri ölçüyor ve kağıt üzerine
kaydediyordu. Einthoven bu yönteme elektrokardiyografi adını verdi.
1904
Ivan Petroviç Pavlov, Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü'nü kazandı.
Hayvanlar üzerinde yaptığı deneylerle şartlı refleks kavramını geliştiren Pavlov, bu ödülü,
sindirim salgıları üzerindeki araştırmaları nedeniyle kazanmıştı.
1904
Ernest Rutherford, Radyoaktiflik adını verdiği kitabını yayımladı. İngiliz fizikçi kitabında, bu
konudaki çalışmalarının sonuçlarını anlatıyor ve radyoaktif etkinliğin dış koşullardan
etkilenmediğini, radyoaktif süreçlerde kimyasal tepkimelere oranla daha fazla miktarda ısı
açığa çıktığını ortaya koyuyordu. Ayrıca bu yapıtında radyoaktif dönüşüm sonucunda
kimyasal nitelikleri farklı yeni ürünlerin ortaya çıktığını ileri sürüyordu.
1905
IQ testi uygulandı. Alman psikolog Wilhelm Stern'in ortaya koyduğu IQ (Intelligence
Quotient) kavramı Lewis Terman tarafından Stanfort-Biret testinde kullanılmak üzere
uyarlandı. Zeka yaşının kronolojik yaşa bölümünün 100'le çarpılmasıyla sonuç elde edilir.
Ortalama IQ sayısı 100 olarak kabul edilmiştir. 1 30'un üzerindeki değerler üstün zekalı, 70'in
altındakilerse geri zekalı olarak nitelendirilir.
1905
Albert Einstein, özel görelilik kuramına ilişkin "Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği" adlı
makaleyi yayımladı. Bu makale fizikte devrim niteliği taşır.
1906
Lee de Forest, elektronları salan elektrot (katot) ile toplayan elektrot (anot) arasına ızgara adı
verilen kafes biçimli bir üçüncü elektrot yerleştirerek üç elektrotlu ilk elektronik lambayı
(triyot) gerçekleştirdi. Izgaraya uygulanan gerilimin değiştirilmesiyle katot ile anot arasındaki
elektron akımının azalıp çoğalması sağlanıyordu. Böylece de triyot lamba yükselteç olarak
kullanılabiliyordu. Telsiz iletişimi ve radyonun gelişmesinde triyot lambanın büyük katkısı
olmuştur.
1907
Bertrand Boltwood radyometrik tarihleme yöntemini buldu. 1905 yılında uranyumla
başlayan radyoaktif bozunumların son ürününün kurşun olduğunu gösteren bilim adamı,
1907'de içlerindeki kurşun-uranyum oranına bakarak bazı kayaçların yaşını ölçme yöntemini
geliştirdi. Bu yöntem sayesinde Dünya'nın yaşının tahmin edilmesinde önemli adımlar atıldı.
Bu yöntem ayrıca arkeolojide de kullanıldı.
1908
Jean Perrin sıvı içinde asılı halde bulunan çok küçük parçacıkların Brown hareketlerini
inceleyerek maddenin atomlardan oluştuğunu kanıtladı.
1908
Hans Geiger ilk radyasyon dedektörünü, bugün kullandığımız adıyla Geiger sayacını, yaptı.
Manchester Üniversitesi'nde Ernest Rutherford'un yardımcılığını yapan Geiger, yaptığı
deneylerle Rutherford'un çekirdeğin atomun merkezinde çok küçük bir yer kapladığını
anlamasına yardımcı olmuştu.
1908
Ford firması "T" modeli denen otomobili piyasaya sürdü. Bu model, bir at almaya parası
yeten herkesin alabileceği ucuzluktaydı. Böylece otomobiller yalnızca zenginlerin oyuncağı
olmaktan çıkıp günlük yaşamda kullanılmaya başladılar. Kısa bir süre sonra ilk üretim bandını
da devreye sokarak seri üretime geçen ilk firma yine Ford olacaktı.
1909
ABD'li bir kaşif olan Robert Edwin Peary kuzey kutbuna ulaşmayı başaran ilk insan oldu.
1909
Leo Hendrik Baekeland bakaliti buldu. Baekeland 1905'te doğal bir reçine olan gomalakın
yerini tutabilecek bir maddeyi sentez yoluyla üretebilmek için araştırmalara başladı.
Araştırmaları formaldehit ile fenolün yüksek sıcaklık ve basınç altında yoğunlaşma ürünü olan
ve ısıtıldığında yumuşamayan plastik maddelerin ilk örneği olarak çığır açan bakaliti
bulmasıyla sonuçlandı.
1911
Norveç'li kaşif Roald Amundsen, 14 Aralık 1911 günü kendisine eşlik eden 4 kişi ve 54
köpekle güney kutbuna ulaştı.
1911
Süperiletkenler keşfedildi. Hollandalı fizikçi Heike Kamerlingh Onnes, belirli şartlarda cıvanın
süperiletken olduğunu buldu. Sonradan iki düzineden fazla elementin ve binlerce metal
alaşımının da süperiletken olabileceği bulundu.
1911
Ernest Rutherford, atom modelini geliştirdi. Alfa parçacıklarının ince metal levhalardan
geçişini inceleyen Rutherfort, alfa parçacığı artı yüklü olduğundan levhadan geçişi sırasında
metal atomlarındaki artı yüklerin itici etkisiyle sapmaya uğrayacağını ama parçacığın kütlesi
çok büyük olduğu için sapmanın küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan deneylerde alfa
parçacıklarının gerçekten de genel olarak küçük sapmalar gösterdiği fakat büyük açılarda
sapan parçaların da bulunduğu, hatta bazen bir parçacığın yönünü değiştirip geri döndüğü
gözlendi. Bu durum o günlerde geçerli olan atom modeline uymuyordu. Böylesine büyük
kütleli alfa parçacığını bu denli saptırabilmesi için atomdaki bütün artı yüklerin ve kütlenin
çok küçük bir hacimde yoğunlaşmış olması gerekiyordu.. Rutherford, bu fikirden yola çıkarak
geliştirdiği atom modelinde atomun, çok kuçük hacimli, yoğun ve artı yüklü bir çekirdek ile
bunun çevresinde dönen küçük kütleli ve eksi yüklerden oluştuğunu ortaya koydu.
1911
Polonyalı kimyager Casimir Funk, parlatılmamış pirinçte bulunan ve beriberiyi önleyen
maddenin bir tür amin olduğunu belirleyerek buna vitamin adının verilmesini önerdi. Bütün
vitaminlerin yapısının birbirine benzediği düşünüldüğünden bu terim kısaca bütün yardımcı
maddeler için kullanıldı.
1912
Kıtaların kayması kuram ortaya atıldı. Aslında bir meteorolog olan Alman bilim adamı Alfred
Wegner, başlangıçta tüm kıtaların Pangea adında tek bir kıta olduğu, sonradan parçalanıp
dağılarak zamanla günümüzdeki yerlerine ulaştığı görüşüne dayanan kıtaların kayması
kuramını ortaya attı.
1913
Niels Bohr atomun yapısını açıklığa kavuşturdu ve bunu anlattığı ünlü makalesini yayımladı.
Bohr'un atom modeli, özellikle hidrojen atomunun yapısını belirleyen modeli, önceki klasik
modellerden köklü biçimde farklıydı. Bu model, kuantum modelini hesaba katan ilk modeldi
ve tümüyle kuantum mekaniğine dayanan modellerin öncüsüydü.
1916
Einstein "Genel Görelilik Kuramı" olarak bilinen çalışmasını yayımladı. Bu çalışma bilim
dünyasını sarsan görüşler içeriyordu. Kuramın öngörülerinin deneysel kanıtlarıysa ancak
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Mayıs 1919'da Gine Körfezi'ndeki Principe adasında ve
Brezilya Sobral'de gerçekleştirilen Güneş tutulması gözlemleri sonucu elde edildi.
1916
Kara deliklerin varlığına dair ilk varsayım ortaya atıldı. Alman gökbilimci Karl Schwarzschield,
yeterli kütleye sahip cisimlerden kaçış hızının ışık hızına yaklaşabileceğini, bu nedenle
doğrudan gözlemlenemeyeceklerini kanıtlamak amacıyla, genel denklemlerden yararlanarak
karadelik kuramının temellerini attı. Çekimlerinden ışık dahil hiçbir şeyin kaçamayacağı bu
cisimlere karadelik adının verilmesi yaklaşık 50 yıl sonra olacaktı.
1917
Sonar kullanılmaya başladı. Ses dalgaları yoluyla cisimlerin yerini saptayan bu aracın temel
ilkeleri Fransız fizikçi Paul Langevin tarafından oraya atılmıştı. Gemilerde ve denizaltılarda
genel kullanım alanı bulan sonar, deniz yolculuklarını daha güvenli kıldı.
1918
Tarımda benzin motorlu traktörler kullanılmaya başladı. Üretimin artmasıyla birlikte çiftçiler
yalnız kendi gereksinimlerini karşılamak için değil, piyasaya mal satmak için de çalışmaya
başladılar.
1920
ABD'de düzenli radyo yayınları başladı. Aynı yıl İngiltere'de de radyo yayınları başlamıştı.
1921
Soğutucular gündelik yaşamda. Üretilmeye başlayan elektrikli buzdolapları yiyeceklerin
saklanmasında yeni bir çığır açtı.
1921
Hermann Rorschach, kendi adıyla anılan ve yansıtma tekniğine dayanan psikolojik testler
uygulamaya başladı.
1921
Robot sözcüğü ilk kez kullanıldı. Çek oyun yazarı Karel Capek, Rossum's Universal Robots
(Rossum'un Evrensel Robotları) adını verdiği oyununda verilen emirleri düşünmeden yerine
getiren makineleşmiş insanlardan söz ediyordu. Robot sözcüğü Çek dilinde angarya iş
anlamına geliyordu.
1921
Kanadalı bilim adamları Frederick G. Banting ve Charles H. Best, pankreas özütünden insülin
elde ettiler. Bu buluş, şeker hastalığı tedavisinde çığır açtı.
1922
Tutankamon'un mezarı bulundu. Mumyanın bulunduğu odaya ilk kez İngiliz kazıbilimci
(arkeolog) Howard Carter girdi. Mısır'da 19. sülale döneminde "Amarna kralları" olarak
bilinen Ahenaton, Smenhkare, Tutankamon ve Ay'ın adları firavunlar listesinden silindiği için
mezarın yeri unutulmuştu. Bu sayede özgün haliyle, bozulmadan bulunan mezar, birçok
arkeolojik bulgu sağladı.
1923
Arthur Compton, X ışınlarının elektronlarla çarpışması durumunda dalgaboylarının değiştiğini
belirleyerek bunun nedenini açıkladı. Bu buluş, elektromanyetik dalgaların hem dalga hem
de parçacık niteliği taşıyan ikili yapısına ilişkin görüşü doğrulamıştır.
1923
İsviçreli psikolog Jean Piaget, çocukların derslerde yaptığı yanlışların gelişigüzel olmadığını,
belli yaş gruplarında özgün yanlışların yapıldığını ortaya koydu. Böylece çocuğun
yetişkinliğine değin bir dizi zihinsel gelişim evresinden geçtiği sonucuna ulaştı.
1924
Fransız fizikçi Louis de Broglie, ışığın hem dalga hem de parçacık davranışı gösterdiğini
kanıtlayan deneysel bulgulardan yola çıkarak, parçacıkların da parçacık özelliklerine ek olarak
dalga özelliklerine sahip olabileceği düşüncesini ileri sürdü.
1925
Alman fizikçi Werner Heisenberg, kuantum mekaniğinin matris biçimini geliştirdi. Heisenberg
tutulduğu saman nezlesi nedeniyle dinlemeye çekildiği Helgoland adasında, harmonik
olmayan salınıcıda kesikli enerji durumlarının açıklanmasıyla ilgili bir problemi çözerek
atomun kuantum mekaniğinin geliştirilmesine yönelik programlı araştırılmaların başlangıcını
oluşturdu.
1926
Rusbilim adamı Vlademir Vernadski, canlı süreçlerin atmosfere katkılarını inceledi ve
atmosferdeki azot, oksijen ve karbon dioksiksitin canlılarca üretildiğini belirledi. Biyosfer
kavramını ortaya atan da Vernadskidir.
1926
bilim adamı Robert Goddard ilk başarılı roket deneyini gerçekleştirdi. Massachussets'e bağlı
Auburn kenti yakınlarında bir çiftlikte gerçekleştirdiği deneyde, Goddard'm bir rampadan
ateşlediği sıvı yakıtlı roket 30 m yükseldi ve 2,5 saniye havada kalarak 60 metre yol aldı.
1927
George Paget Thomson, bir elektron demetinin kristal yapılı bir maddeden geçerken kırınıma
uğradığını belirledi. Böylece Louis de Broglie'nin, bir parçacığın, Planck sabitinin parçacık
momentumuna bölünmesiyle elde edilen dalga boyunda bir dalga davranışı göstereceği
yolundaki öngörüsünü doğruladı.
1927
Sesli sinema filmi yapıldı. 1895 yılında Lumiere kardeşlerin ilk filmi göstermelerinden beri
sessiz sinema gündemdeydi. 1927'den sonraysa sessiz filmler yerlerini yavaş yavaş sesli
filmlere bıraktılar.
1927
Büyük patlama kramı ortaya atıldı. Belçikalı gökbilimci Georges Lemaître'in ortaya attığı
kurama göre evren başlangıçtaki bir "süperatomun" genleşmesi sonucu oluşmuştur. Bu
kuram sonradan George Gamov tarafından geliştirildi.
1928
C vitamini keşfedildi. Özellikle uzun gemi yolculuklarında ortaya çıkan İskorbit hastalığının
tedavisinde C vitaminin etkili olduğu anlaşıldı.
1928
Alexander Fleming, penisilini buldu. Bu antibiyotik ilaçla tedavide yeni bir dönem başlattı.
1929
Ünlü gökbilimci Edwin Hubble, Evren'in genişlediği fikrini ortaya attı. Hubble'a göre Evren,
gökadaların birbirlerinden uzaklaşma hızları ile birbirlerine olan uzaklıkları arasındaki oran
sabit kalacak şekilde genişlemektedir.
1930
Plüton gezegeni keşfedildi. Astronom Clyde Tombaugh, Lowell gözlemevinde çalıştığı
sıralarda çektiği bir dizi fotoğrafta küçük gezegenlerden daha yavaş hareket eden bir
gökcismi saptadı. Bu gök cismi uzun süredir orada olduğundan kuşku duyulan Plüton
gezegeniydi.
1930
İngiliz fizikçi Paul Dirac, antimadde kavramını ortaya attı. Dirac, elektronların enerji düzeyleri
konusundaki çalışmaları sırasında elektronun karşıt parçacığının varlığını ileri sürdü. Bu
çalışma, elektrik yükü dışında her yönüyle elektronun özdeşi olan bir parçacığın
laboratuvarda üretilmesiyle sonuçlandı. Bu maddeye pozitron adı verildi.
1931
Alman bilim adamı Ernst Ruska ilk elektronik merceği geliştirdi. Bu mercek elektronları ışık
gibi odaklayan bir elektromıknatıstan oluşuyordu. Ruska, seri halde birkaç elektron merceği
kullanarak ilk elektron mikroskopunu 1933 yılında yaptı.
1931
Avusturyalı fizikçi Wolfgang Pauli, nötrinoların varlığı tezini ileri sürdü. Pauli, nötrinonun
varlığını, radyoaktif beta bozunumuna ilişkin varsayımla enerjinin ve momentumun
korunumu yasalarının uyum içinde olmasını sağlamak amacıyla öngörmüştü. Nötrino adı bu
parçacığa ünlü İtalyan fizikçi Enrico Fermi tarafından verildi.
1931
Karl Jansky, Güneş Sistemi'nin dışından gelen radyo dalgaları keşfetti. 1928 yılında New
Jersey'de bulunan Bell Laboratuvarlarında çalışmaya başlayan Jansky, burada telefon
haberleşmesini etkileyen çeşitli parazitlerin kaynağını araştırmakla görevlendirildi.
Yönlendirilebilir doğrusal bir anten kurarak biri dışındaki tüm girişim kaynaklarını belirledi.
Aylar süren çalışmalardan sonra 1931'de, bir türlü saptanamayan bu girişim kaynağının
yıldızlar olduğunu buldu. Birkaç ay sonra da bu kaynağın Yay takımyıldızı doğrultusunda
olduğunu keşfetti.
1932
James Chadwick atomun içinde elektrik yükü olmayan bir parçacık olduğunu keşfetti. Bu
parçacığa nötron adını verdi.
1932
ABD'li birfizikçi olan Edwin Herbert Land, fotoğafların banyo ve baskı işlerinin tek aşamada
yapılmasını sağlayan bir yöntem geliştirdi. Işığın kutuplanmasıyla ilgilenen Land,
mikroskopaltı boyutlardaki iyodokinin sülfat kristallerini belirli bir doğrultuda yönelmiş halde
dizmeyi ve bu dizileri ince plastik bir katman üzerine aktarmayı başardı. Bu çalışmaları
sonucunda geliştirdiği ve Polaroid 3 kağıdı olarak adlandırdığı kutuplayıcı kısa sürede yaygın
kullanım alanı buldu.
1933
A. N. Kolmogorov, olasılıklar hesabının aksiyomatik kuramının temellerini attı. Bu,
günümüzde de kullanılan olasılık kuramının başlangıcıdır.
1934
Frederick ve Irene Joliot-Curie, çeşitli elementleri polonyum atomundan salınan alfa
parçacıkları (artı yüklü helyum çekirdekleri) bombardımanına tutarak ilk yapay radyoaktifliği
elde ettiler.
1934
ABD'li kimyacı Wallace Carothers naylonu buldu. 1938'de ticari üretimine geçilen naylon,
bileşim yoluyla hazırlanan ilk sentetik polimer lifi olmuş ve yapay elyaf sanayisinin doğuşunu
hazırlamıştır.
1935
Japon fızikçi Hideki Yukawa, atom çekirdeğindeki parçacıkları bir arada tutan kuvvetin
taşıyıcısı olarak mezon adlı parçacığın varlığını öngördü ve bu parçacığın niteliklerini kuramsal
olarak belirledi.
1935
ABD'li deprembilimciler Charles Richter ve Beno Gutenberg, deprem ve öteki sismik olayların
büyüklüklerini belirlemek için bir öiçek hazırladı.
1935
Radarın bulunuşu. İngiliz bilim adamı Robert Alexander Watson-Watt, uçaklara radyo
dalgaları gönderip, yansıyan dalgayı alarak ve dalgaların gidiş dönüş süresini ölçerek uçağın
varlığını ve uzaklığını 110 km mesafeden belirleyebilen bir sistem geliştirdi. Bu, o güne değin
yapılmış ilk pratik radar sistemiydi.
1938
Fisyonun bulunuşu. Otto Hahn, Strassman'la birlikte uranyumun ürünlerinden birinin, daha
hafif olan radyoaktif baryum elementi olduğunu buldular ve bunun, uranyum atomunun
daha hafif iki atoma bölündüğünü kanıtladığını anladılar.
1939
Igor Sikorsky, 1939 yılının başında yapımına başladığı VS-300 adlı helikopterin yapımını eylül
ayında bitirdi ve ilk başarılı helikopter uçuşunu gerçekleştirdi.
1939
DDT (diklorodifeniltrikloroetan) ilk kez böcek ilacı olarak kullanıldı. İlk kez 1874 yılında
üretilen DDT'nin böcek öldürücü etkisi ilk kez İsviçreli kimyacı Paul Hermann Müller
tarafından keşfedilmiştir. Bu ilacın kullanımı ileriki yıllarda çevreye ve insanlara da zarar
verdiği gerekçesiyle yasaklanacaktır.
1940
ABD'de ilk renkli TV yayınları başladı.
1940
Millan ve Abelson, uranyumu nötron bombardımanına tutarak ilk yapay element olan
neptünyumu elde ettiler.
1940
Fransa'da dört genç rastlantısal olarak Lascaux Mağarası'nı keşfetti. Mağaranın önemi
binlerce yıl öncesinden kalma duvar resimleriyle dolu olmasıydı.
1940
Karl Landsteiner kandaki Rh faktörünü keşfetti. İlk kez tespit edildiği bir maymun türünün
(Rhesus) adını taşıyan bu faktör, anne ve dölütün kanında bir dizi tepkimeye yol açarak
düşük, ölü doğum ve yeni doğan bebekte öldürücü bir hastalığa neden oluyordu.
1941
Helene Taussig ve Alfred Blalock "mavi bebek sendromu" olarak bilinen bozuklukla doğan
bebekler için cerrahi tedavi yöntemi geliştirdiler. Bu bebeklerin cildi kanda yeterli oksijen
olmadıgı için mavi-mor bir renk alıyordu. İlk ameliyatı 1944 yılında uygulayan Blalock, bu
yöntemle birçok yaşam kurtardı.
1941
Albert Lipmann canlı hücrede enerji aktarımı kuramını açıkladı ve ATP(adenozintrifosfat)'nin
oynadığı temel rolü kanıtladı. Buna göre canlı sistemlerdeki biyokimyasal tepkimeler,
termodinamik yasaların dışında değildir; enerji yoktan var edilemez. Hücreler enerji
bakımından zengin moleküller taşıdığı için enerji tüketen tepkimeler oluşur. Bu moleküllerin
en bilineni de ATP'dir.
1942
3 Aralık'ta Enrico Fermi, Chicago Üniversitesi'nde atom pili adıyla tanınan uranyum- yakıtlı
grafitli ilk nükleer reaktörü yaptı.
1942
Wernher von Braun ilk başarılı roket deneyini yaptı. Von Braun'un çalışmaları Almanya'da
askeri amaçlı roketlerin yapımında kullanıldı. İleriki yıllarda ABD'de kurulan NASA da uzay
çalışmaları için gereksinim duyduğu roket teknolojisini Von Braun'un çalışmalarından elde
edecektir.
1943
Selman Waksman, verem hastalığının tedavisinde etkili ilk antibiyotik olan streptomisini
buldu. Waksman aynı zamanda antibiyotik terimini kullanan ilk kişiydi.
1942
ABD, atom bombası yapımına yönelik olarak gizli Manhattan projesini başlattı. Robert
Oppenheimer'ın başkanlıgında yürütülen proje 1945 yılında sonuçlandı. İlk atom bombası 16
Temmuz 1945'te Albuquerque'te bulunan bir hava üssünde denendi. Ani bir şok dalgası,
yoğun ışık yayılması ve sıcaklık dalgalarının ardından gelen mantar şeklinde bir duman bu
patlamanın sonuçlarındandı. Bombanın açığa çıkardığı enerji 15 bin ton TNT'ninkine eşitti. Bu
denemeden 1 ay sonra Japon kentleri Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atıldı.
1944
İsviçreli farmakolog Daniel Bovet, histamin etkisini engelleyerek vücudun alerji tepkilerini
yatıştırabilen antihistaminik ilaçların ilk örneği olan prilamini elde etti.
1945
İngiliz Arthur C. Clarke, yereksenli uyduların Dünya'da birbirinden uzakta yer alan noktalar
arasındaki iletişim için röle (aktarma) istasyonu olarak görev yapabileceklerini gösterdi.
1945
J. presper Eckert ve John W. Mauchly ilk otomatik elektronik sayısal bilgisayarı yaptılar. Ertesi
yıl John Ragazzini ve yardımcıları ABD Ulusal Savunma Araştırma Komitesi için ilk genel
amaçlı tümüyle elektronik prototipi geliştirdiler.
1946
ABD'li biyokimyacı Melvin Calvin, yeşil bitkilerin ışık enerjisini, karbondioksiti ve suyu
büyümeleri içit gerekli olan bileşiklere dönüştürdükleri fotosentez olayındaki kimyasal
tepkimeleri ortaya çıkardı.
1947
Frank Willard Libby, kazıbilimciler, insanbilimciler ve yerbilimciler için çok değerli olan
radyoaktif karbonla (karbon-14) tarihleme yöntemini geliştirdi.
1947
John Bardeen, W. Brittain ve W. Shockley transistörü buldular. Elektrik sinyallerinin
yükseltilmesini, denetlenmesini ya da üretilmesini sağlayan bu buluşlarından dolayı üç bilim
adamı 1956'da Nobel Fizik Ödülü'nü aldılar. Artık seri halde üretilebilen ve daha az yer
kaplayan elektronik aletler yapmak mümkündür.
1947
"Sesduvarı" aşıldı. ABD'li pilot Chuck Yeager, roketlerle takviye edilmiş Bell X-1 adlı uçağıyla
saatte 1190 kilometreyi aşmayı başardı. Bu uçuşun ardından birçok havacılık firması sesten
hızlı gidebilen uçaklar üretti. Sesten hızlı sivil uçakların ilkiyse uçuşlarına 1976 yılında
başlayan İngiliz-Fransız ortak yapımı Concorde oldu.
1948
Macar asıllı bilim adamı Dennis Gabor, holografi düşüncesini geliştirdi. Mercek
kullanmaksızın üç boyutlu bir görüntü oluşturma yöntemi olan holografi, uzun yıllar kuramsal
olarak kalacak, ancak lazerin icadından sonra gerçekleştirilecektir.
1948
Richard Feynman, kuantum mekaniği ve elektrodinamik kuramlar üzerine yaptığı
çalışmalarını tamamladı. Feynman bu çalışmasıyla eski kuantum elektrodinamik kuramının
kimi zaman anlamsız sonuçlara yol açan yanlarını da çözüme kavuşturmuş oldu.
Aynı alanda çalışan ABD'li julian Schwinger ve Japon Tomonaga Siniçiro'yla birlikte 1965
yılında Nobel Fizik Ödülü'nü paylaştı.
1952
ABD'li doktor Jonas Salk çocuk felci aşısını geliştirdi.
1952
İlk hidrojen bombası denemesi yapıldı. Büyük Okyanus'taki Biikini atolünde gerçekleştirilen
denemede atom bombasından çok daha fazla enerji açığa çıktı.
Füzyonbombası, termonükleer bomba ya da H bombası olarak da bilinen bilinen bu bombayı
Edward Teller geliştirdi.
1953
J. D. Watson ve F.H. C. Crick tarafından DNA'nın molekül yapısı tanımlandı. Bu modele göre
DNA, birbiri çevresindesarılan iki merdivene benzer ikili sarmal biçimindeydi. Bu ikilı sarmal,
birbiri çevresinde sarılan iki şeker-fosfat zincirinden ve bu zincirleri birbirine bağlayan baz
çiftlerinden oluşuyordu.
1954
George G. Devol, programlanabilir bir robotun patentini aldı. 1961 yılında bu patentlere
dayanarak Unimation firması Unimate adlı ilk sanayi robotunu hizmet soktu.
1955
Owen Chamberlain ve Emilio Segre karşıt protonu keşfetti. Varlığı kuramsal olarak bilinen
karşıt protonu üretmek amacıyla güçlü bir parçacık hızlandırıcısı olan bevatron kullanan
Chamberlain ve Segre, 1956'da karşıt nötronun varlığını da doğruladılar.
1956
Bilgisayarlar için bilimsel hesaplamaya yönelik ilk yüksek düzeyli dil olan FORTRAN (FORmula
TRANslator) geliştirildi. Bunu 1960 yılında geliştirilen Algol 60 (Algorithmic Language) izledi.
Algol 60 kesin olarak tanımlanmış ilk programlama diliydi. Aynı yıl, yönetim konusunda
uzmanlaşmış bir dil olan COBOL (COmmon Business Oriented Language) ve liste işleme dili
olan Lisp (List processor) de kullanılmaya başladı.
1957
Sputnik-1 uzayda. 4 Ekim 1957'de fırlatılan Sputnik-1, yörüngeye yerleştirilen ilk uydu olmuş
ve uzay çağını başlatmıştı. Dünya çevresinde bir tam dolanımını 96 dakikada tamamlayan
Sputnik-1, 1958 yılında atmosfere girerek yanmıştı.
1958
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) kuruldu. Rusların 1957'de Sputnik uzay
aracını fırlatmasının ardından ABD kongresi tarafından 1915 yılında kurulmuş olan Ulusal
Havacılık Danışma Komitesi çerçevesinde oluşturuldu.
1959
Christopher Cockerell ilk hoverkraftı yaptı. Bir hava yastığı üzerinde yol almak üzere
tasarlanmış bu araçlann hem karada hem de denizde gidebilme gibi bir avantajları vardı. Ne
var ki, kullanımındaki bazı güçlüklerden dolayı hoverkraftlar kendilerinden bekleneni
veremediler.
1960
T. H. Maiman, yakuttan bir çubuk kullanarak ilk lazer aygıtını yaptı. Bu konuda daha önceden
de çalışmalar olmasına karşın bugün anladığımız anlamıyla yaplan ilk lazer Maiman'a aittir:
1961
ABD'li fizikçi Murray Gell-Man ve israilli fizikçi Yuval Ne'eman, parçacıkların
sınıflandırılmasına ilişkin ve sekizli sınıflama ya da SU(3) denen bir sınıflama şeması önerdiler.
Bu şema, kuvvetli etkileşime giren parçacıkların daha temel parçacıklardan oluştuğunu
öngörüyordu. 1964 yılında Gell-Mann, bu şemanin fiziksel temeli olarak kuark kavramını
ortaya attı. Fizikçi parçacıklara-bu adı verirken james-Joyce'un Finnegans Wake romanında
geçen uydurma bir isimden esinlenmişti.
1961
İnsanlı ilk uzay uçuşu 12 Nisan'da SSCB tarafından gerçekleştirildi. Kozmonot Yuri Gagarin,
Vostok-1 adlı uzay aracıyla Dünya'nın çevresini 108 dakikada dolaştı.
1964
Uluslararası uydularla telekomünikasyon örgütü Intelsat kuruldu. Bu tarihten sonra ilk
uydusunu fırlatan Intelsat böylece 240 komünikasyon devresi ve 1 televizyon kanalının
gereksinimini karşılayabiliyordu.
1965
Arno Penzias ve Robert Wilson, evrende 3 kelvinlik artık bir ısıl enerjiye karşılık gelen bir fon
ışıması (Cosmic Backround Radiation) keşfettiler. Günümüzde bunun evrenin milyarlarca yıl
önceki oluşumu sırasında gerçekleşen başlangıç patlamasından günümüze ulaşan bir artık
fon ışınımı olduğu görüşünde birleşilmektedir.
1967
İlk kalp nakli gerçekleştirildi. Güney Atrikalı cerrah Christiaan Barnard, tedavi olanağı
kalmamış ağır bir hastanın kalbini bir trafik kazasında ağır yaralanarak hastahaneye getirilen
ve ölmek üzere olan birinin kalbiyle değiştirdi.
1967
İngiliz gökbilimciler Antony Hewish ve Jocelyn Bell ilk pulsarı keşfettiler. Hewish ve Bell, bu
buluşlarının radyo dalgalarındaki hızlı ve ani oynamaları kaydetmek amacıyla özel olarak
tasarlanmış bir radyoteleskop yardımıyla gerçekleştirdiler.
1969
21 Temmuz'da ABD'li astronotlar Neil Armstrong ve Edwin Aldrin Ay'a ayak basan ilk insanlar
oldular.
1969
ABD Savunma Bakanlıgı ARPANET (Advanced Research Projects Agency) projesini başlattı.
1965 yılında MIT Lincoln Laboratuvarlarında ilk kez iki bilgisayar birbirine bağlanmış ve
karşılıklı veri alış verişinde bulunmuşlardı. ARPANET projesi kapsamındaysa dört
üniversitenin bilgisayarları, araştırma, eğitim ve hükümet uygulamalarını yürütmek için
birbirine bağlandı. Hükümet bu projeye başlarken olası bir düşman saldırısı ardından
iletişimin kesilmesi durumunda klasik iletişim yollarına alternatif olacağı düşüncesini
taşıyordu. Bu proje günümüzde kullanılan internetin başlangıcı niteliğindeydi.
1970
Kömür, petrol gibi fosil yakıtların kullanılmaya başlamasından sonra gösterilen ilginin azaldığı
rüzgar enerjisi yeniden gündeme geldi. Tüm dünyada fosil yakıt rezervlerinin sınırlı ve gittikçe
tükeniyor olması buna seçenek oluşturacak enerji kaynakları bulmayı gerektiriyordu. Binlerce
yıldır insanlığın mekanik amaçlarla kullandığı rüzgar enerjisi artık enerji üretmek için de
kullanılmaya başlıyordu.
1971
Amerikan sondası Mariner-9 Mars gezegeni çevresinde yörüngeye girdi ve yaklaşık bir yıl
boyunca gezegenin yüzey haritasını çıkardı.
1971
İlk uzay istasyonu olan Salyut-1 Ruslar tarafından Dünya yörüngesine oturtuldu. Bilimsel
gözlem ve araştırmalar yapacak olan Salyut uzay istasyonu, oldukça yakın bir yörüngeye
oturduğundan giderek Dünya'ya yaklaştı ve altı ay sonra atmosfere girdi.
1972
İlk Mikroişlemci (Intel 4004) yapıldı. Bu, üzerine 2300 transistör yerleştirilmiş 7 mm x 7 mm
boyutlarında, kare biçiminde silisyum bir plaktı. 4 bit değerinde kelime işleme gücü vardı.
1972
@
Elektronik posta (e-mail) geliştirildi.
1973
İlk mikrobilgisayar üretildi. Önceki bilgisayarlara göre daha küçük olduğu, tek bir kullanıcıya
hizmet verdiği için bu bilgisayarlara mikrobilgisayar adı verilmişti. Fransız R2E şirketi
tarafından piyasaya sürülen bu mikrobilgisayarın adı Micral'di.
1974
Amerikan sondası Mariner-10 Merkür gezegenine yaklaştı ve gezegenin yüzey haritasını
çıkarttı.
1975
Apple-1 bilgisayarlar piyasada. Apple Inc. firmasından Steve Woznaik ve Steve Jobs'un
tasarladığı
Apple-1, 1976'dan itibaren insanlar tarafından benimsenerek önemli bir ticari başarı sağladı.
1976
Uzay sondaları Voyager-1 ve Voyager-2 fırlatıldı. Güneş sisteminin dış bölümündeki
gezegenleri gözlemleyen ve bu gezegenler hakkında Dünya'ya bilgiler yolayan uzay araçları
Güneş Sistemi'nin hiç bilinmeyen yönlerini de ortaya çıkardı.
1978
İlk tüp bebek dünyaya geldi.
İngiltere'de yapay dölleme sonucu hamile kalan bir kadın doğum yaptı. Bu tarihten sonra
yapay dölleme yoluyla doğan tüm çocuklara tüp bebek denmeye başlandı.
1981
IBM PC (Personal Computer) kişisel bilgisayarlar piyasada. Mikrobilgisayarların gündelik
yaşama girmesi büyük ölçüde bu bilgisayarların ve Microsoft firmasının hazırladığı MS/Dos
işletim sistemi sayesinde olmuştur.
1981
ABD uzay mekiği programını başlattı. İlk uzay mekiği olan Columbia 12 Nisan 1981'de ilk
yolculuğuna çıktı. Columbia aslında ilk mekik değildi. Uzay yolu adlı bilimkurgu dizisine atfen
1977 yılında yapılan deneme mekiği, Enterprise olarak adlandırılmıştı; ama bu mekik uzaya
hiç çıkamadı.
1983
Bagışıklık yetersizliğine yol açan AIDS (Acquired Imnune Deficiency Syndrome) virüsü ilk
olarak 1983'te Paris Pasteur Enstitüsü'nde, 1984'te ABD'de belirlendi. 1986'da Batı Afrika'da
HIV 2 adı verilen benzer bir virus keşfedildi.
1984
Üst kuarkın varlığı deneysel olarak belirlendi. Üst kuark ön görülere uygun olarak +2/3
elektrik yüküne sahiptir. Bu kuarkın eşi olan alt kuarkın yüküyse -1/3'tür. ın kütlesinin 30 ile
50 milyuar elektronvolt (GeV) arasında olduğu tahmin edilmektedir. Böylece bu kuarkın en
büyük kütleye sahip olan kuark anlaşılmaktadır.
1984
Apple firması ilk Macintosh bilgisayarları piyasaya sürdü. Bu makineler, her şeyin grafik
olarak çözümlenmesinden dolayı bilişimle kolay uygulanabilirliğin bağrlaştırılabileceğini
kanıtladı. Kullanılan küçük ikonlar yardımıyla istediği işlemi yapabilen kullanıcılar, ekran
üzerindeki imleci, üzerinde küçük bir düğme bulunan "fare" yardımıyla ikonlara
ulaşabiliyorlardı. 1988 yılından itibaren IBM marka bilgisayarlar da benzer bir işletim sistemi
olan Windows ve Presentation Manager gibi programlarla donatıldı.
1985
Paul Crutzen, Mario Molina ve Sherwood Rowlan ozon tabakasında delik olduğunu ortaya
koydu. Güneşten gelen zararlı morötesi ışınları süzen ozon tabakası, deodorant yapımında ve
soğutma sistemlerinde de kullanılan kloroflorokarbon gazlarının atmosfere karışması
yüzünden en ince olduğu kuzey kutbu üzerinde delindi.
1987
Phjlips firması ilk kompakt diski (CD) tanıttı. Aslında 1979 yılından beri var olan diskler,
başlangıçta yalnızca müzik ve diğer sesler için tasarlanmıştı. Günümüzdeyse CD'ler bilgisayar
oyunları, filmler, müzik albümleri ya da bilgisayar programları gibi birçok değişik amaç için
kulanılmaktalar.
1989
Amerikan uzay sondası Galileo, uzay mekiği Atlantis tarafından Jüpiter'i incelemek üzere
uzaya gönderildi.
1989
Montreal Mc Gill Üniversitesi'nden Peter Deutsch, interneti indekslemek için ARCHI adında
bir arşiv yarattı. Bu arşiv net üzerindeki FTP sitelerini kapsıyordu. Bir süre sonra Tim Berners
internet üzerinde bilgiyi daha rahat dağıtma, kulanıcılara farklı yerlerde bulunan bir belgeden
diğerine geçmede büyük kolaylıklar sağlayan World Wide Web'i (WWW) geliştirdi.
1990
Hubble Uzay Teleskopu uzaya gönderildi. İngiliz gökbilimci Edwin Hubble'ın adını taşıyan bu
dev teleskop, NASA ve ESA'nın ortak projesi olarak yürütülmüştü. Teleskopun 15 milyar ışık
yılı öteyi gözlemleyebilmesi hesaplanmıştı.
1992
Büyük patlama kuramının kanıtları bulundu. Lawrence Berkeley Laboratuvarları ve California
Üniversitesi'nin ortak yürüttüğü bir projede, George Smoot başkanlığındaki bir grup
araştırmacı, COBE (Cosmic Backround Explorer) uydusunun evrendeki fon ışımasındaki ısı
dalgalanmalarının büyük patlamadan kaldığını keşfettiler.
1993
En yaşlı dinozor bulundu. Arjantin'de And Dağları eteğindeki Ischigualsto doğal parkında
bulunan bu dinozorun bir evoraptor olduğu açıklandı. 1 metre boyunda, 11 kilo ağırlığında
olduğu anlaşılan bu dinozorun yaklaşık 225 milyon önce yaşadığı açıklandı. Arka ayakları
üzerinde yürüyen evoraptorlar, etobur canlılardı.
1994
Jüpiter'e kuyrukluyıldız çarpışı gözlendi. 4.8 milyon kilometre uzunluğundaki kozmik dev
kuyrukluyıldızın adı, onu keşfeden gökbilimcilere atfen Shoemaker-Levy 9'du. 16 Temmuz'da
başlayan çarpışma günlerce sürmüş ve 21 Temmuz'da sona ermişti.
1994
Kara deliklerin varlığına ilişkin kanıtlar bulundu. Hubble uzay teleskopunun verilerine göre 52
milyon ışık yılı ötede bir kara delik gözlendi. Kardeliklerin varlığı Albert Einstein tarafından
genel görelik kuramı kapsamında öngörülmüştü. M87 adı verilen bu kara delik, Einstein'ın
öngörüsünün bir kanıtı niteliği taşıyor.
1995
Bilim adamları gezegen sistemine sahip güneş benzeri yıldızlar keşfetti. İki grup gökbilimci üç
ay arayla çevresinde gezegenler olan yıldızlar buldular. Aslında 1994 yılında Güneş sistemi
dışında da gezegenler bulunmuştu. Ne var ki bunlar ölü yıldızların, pulsarların çevresinde
dönüyorlardı. Dünya'dan 42 ışık yılı uzaklıkta bulunan yeni gezegenlerse güneşimiz benzeri
yıldızların çevresinde dönüyorlar.
1995
İki ayağı üzerinde yürüyebilen insansıların en eski örneği bulundu. Prof. Mealakey ve çalışma
arkadaşları Kenya'nın kuzeyinde yürüttükleri çalışmalarda Austrolopithecus anemensis adını
verdikleri bir insansı kalıntısı buldular. 4,2 ile 3,9 milyon yıl önce yaşamış olan bu insansı,
türün bilinenden 500000 yıl önce ayağa kalktığını gösteriyordu.
1996
Uzay Teleskopu milyarlarca yeni gökada keşfetti. Her gökadanın yaklaşık 50-100 milyar yıldız
içerdiğini söyleyen gökbilimciler bunların bilinen gökada biçimlerinden farklı olduğunu da
açığa çıkardılar. Bu bulgularda spiral ya da eliptik olmayan, daha önce görülmemiş şekillerde
yeni gökadalar da vardı.
1997
Güneş sisteminde Dünya dışında bir yaşam olasılığı, Jüpiter'in 16 uydusundan biri olan
Europa'da olabileceği bulundu. Galileo uzay sondasının gönderdiği ayrıntılı Europa yüzey
görüntülerinde gezegende buz tutmuş bir okyanus gözlemlendi. Bu da yaşam için gerekli olan
suyun varlığını gösteriyordu.
1997
Viking uzay sondalarından yıllar sonra Pathfinder, Mars'a inen ilk araç oldu. Dünya'dan 1996
yılında fırlatılan araç, yaklaşık 500 milyon kilomtre yol aldıktan sonra Mars'a "düşürüldü."
Pathfinder, Vikinglerin kaldığı yerden Mars hakkında bilgiler iletti dünyaya.
2010
Son yıllarda uzayda temiz enerji kaynakları ve uzayda su varlığının araştırılması gibi dünya
geleceğini ilgilendiren temel sorunlar üzerine araştırmalar yoğunlaşmıştır.
ATATÜRK KRONOLOJİSİ
1908 – 1918 II. Meşrutiyet Dönemi
1908 Reval Konferansı (Rusya-İngiltere)
1908 Bulgaristan Bağımsız oluyor
1908 Girit Yunanistan’a veriliyor
1908 Bosna Hersek Elden çıkıyor
1909 31 Mart Ayaklanması: II. Abdülhamit tahttan indi V.Mehmet Reşat tahta çıktı, rejime
karşı ilk ayaklanma, harekât ordusu bastırdı.
1911 Trablusgarp Savaşı: M. Kemal Derne -Tobruk,
1911 M. Kemal Genel Kurmay Başkanı oldu
1912 I.Balkan Savaşı:
1913 Londra Antlaşması: Midye-Enez, Makedonya Yunanistan’a
1913 Arnavutluk Bağımsız
1913 Babıâli Baskını: İttihat ve Terakki Yönetime el koyuyor
1913 II. Balkan Savaşı:
1913 Bükreş Antlaşması: Bulgaristan ile balkan devletleri arasında
1913 İstanbul Antlaşması: Bulgaristan – Osmanlı, Meriç sınır
1913 Atina Antlaşması: Yunanistan – Osmanlı, Ege adaları Yunanistan’a
1914 I.Dünya Savaşı
4 Ağustos: Alman savaş gemilerine izin verilmesi(Yavuz-Midilli, Goben-Breslav)
22 Aralık: Sarıkamış Harekâtı(Kafkas Cephesi): Taarruz
1915 Tehcir Kanunu
1915 Çanakkale Zaferi
1916 M. Kemal Muş – Bitlisi Ruslardan geri aldı
1917 Bolşevik Devrimi
1917 ABD Savaşa Giriyor
1918 Mustafa Kemal Yıldırım orduları grup komutanı oluyor (Suriye cephesinde)
1918 Wilson İlkeleri: Savaş tazminatı yok, toprak yok
1918 Mondros Ateşkes Antlaşması: Rauf Bey
3 Kasım: İngilizlerin Musul’u işgali
13 Kasım: İstanbul un işgali
1919 Gelişmeleri
18 Ocak: Paris Barış Konferansı
30 Nisan: M. Kemal 9. Ordu Müfettişi oldu
15 Mayıs: İzmir’in İşgali
19 Mayıs: M. Kemal Samsuna çıkıyor
28 Mayıs: Havza Genelgesi: Miting ve Protesto
22 Haziran: Amasya Genelgesi: Gerekçe, Yöntem, program, Temsilciler kurulu temelleri
27 Haziran: Balıkesir Kongresi
8 Temmuz: M. Kemal askerlikten istifa ediyor(Erzurum sınırı içinde)
23 Temmuz: Erzurum Kongresi: Temsilciler kurulu, manda ret, azınlıklara ayrıcalık
yok,mebusan meclisi toplanmalı, dış yardım alınabilir,Albayrak gazetesi çıkartılıyor.
6 Ağustos: Nazilli Kongresi: Celal Bayar
16 Ağustos: Alaşehir Kongresi: mandacı zihniyet
4 Eylül: Sivas Kongresi: Ali Galip olay, temsil heyeti tüm yurdu kapsıyor, manda kesinlikle
reddediliyor, irade-i milliye, Ali Fuat batı komutanı.
20 Eylül: General Harbour M. Kemal ile görüşüyor
30 Eylül: Damat Ferit Paşa istifa ediyor
11 Ekim: Amiral Bristol Raporu: İzmir’de Yunanlar haksız
20 Ekim: Amasya Görüşmeleri: M. Kemal – Salih paşa
27 Aralık: Temsil Heyetinin Anakaraya gelmesi
1920 Gelişmeleri
12 Ocak: Son Osmanlı mebusan meclisinin toplanması: misak-ı milli, seçim kabul
28 Ocak: Misak-ı milli ilanı:
3 Mart: Salih paşa kabinesi kuruluyor
16 Mart: Anlaşma devletleri İstanbul’u işgal ediyor(fiili)
5 Nisan: Damat Ferit paşa kabinesi kuruluyor
23 Nisan: TBMM’nin Kuruluşu
24 Nisan: M. Kemal’in meclise önergesi
29 Nisan: Hıyanet-i Vataniye kanunu: İsyanlara karşı
10 Ağustos: Sevr Barış Antlaşması: Tevfik paşa
11 Eylül: Firariler Kanunu, İstiklal Mahkemeleri: İsyanlara karşı
14 Ekim: Gediz Taarruzu (Ali Fuat Paşa)
8 Kasım: Düzeli Ordu kuruluyor
9 Kasım: Batı cephesi ikiye ayrılıyor: Batı(İsmet bey),Güney (Refet bey)
3 Aralık: Gümrü Antlaşması (Kars-Iğdır-Sarıkamış Türkiye’de)
5 Aralık: Bilecik Görüşmeleri: M. Kemal – Salih Paşa
1921 Gelişmeleri
6-10 Ocak: I.İnönü Muharebesi: İsmet bey general
20 Ocak: Teşkilat-ı Esasiye kanunu(21 Anayasası):
23 Ocak: Londra Konferansı: Bekir Sami Bey
23 Şubat: Batum Antlaşması: Artvin-Ardahan-Batum Türkiye’ye verildi
1 Mart: Türk Afgan dostluk antlaşması: kültürel ve askeri
12 Mart: İstiklal Marşının Kabulü: Milli eğitim bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver okuyor,
Beste Zeki Üngör, Kastamonu da Açıksöz gazetesinde yayımlandı
16 Mart: Moskova Antlaşması: Batum Gürcistan’a bırakıldı(ilk taviz)
23 Mart: II.İnönü Muharebesi:İngiltere Malta’da 40 türkü serbest , Fransa Zonguldak
boşl.,”siz orada yalnız düşmanı değil….”
8 Nisan: Aslıhanlar – Dumlupınar taarruzu: henüz taarruz gücüne ulaşılamadı
5 Temmuz: İtalyanlar Anadolu’dan geri çekilmeye başladı
10 Temmuz: Eskişehir – Kütahya Muharebeleri
5 Ağustos: M. Kemal Başkomutan (3 ay)
7 Ağustos: Tekâlifi Milliye Emirleri(Meclisin onayı yok, M. Kemal’in özel yetkisi ile)
23 Ağustos: Sakarya Meydan Muharebesi: “hattı müdafaa yoktur…”,Ukrayna dostluk,
İngiltere esir ant.
19 Eylül: M. Kemal’e gazi ve mareşal rütbesi
13 Ekim: Kars Antlaşması: (Ermenistan, Gürcistan, Azerbaycan, Nahcivan’a muafiyet,
boğazlar açık)
20 Ekim: Ankara Antlaşması: Hatay ve İskenderun dışarıda, Caber kalesi Türkiye’de
1922 Gelişmeleri
26 Ağustos: Büyük Taarruz
11 Ekim: Mudanya Ateşkes Antlaşması: İstanbul-boğazlar-doğu Trakya savaşsız alındı: İsmet
Paşa
1 Kasım: Saltanatın Kaldırılması: Osmanlı Devleti Resmen sona erdi, I.TBMM’nin tek inkılâbı.
1923 Gelişmeleri
17 Şubat: İzmir İktisat Kongresi
24 Temmuz: Lozan Konferansı: İsmet paşa
11 Ağustos: II. TBMM’nin Açılması
9 Eylül: Cumhuriyet Halk Fırkasını kurulması
13 Ekim: Ankara’nın Başkent yapılması
29 Ekim: Cumhuriyetin ilanı: Kabine sistemi
30 Ekim: İsmet İnönü Başbakan
1 Kasım: Fethi Okyar TBMM Başkanı
1924 Gelişmeleri
3 Mart: Halifeliğin Kaldırılması
- Şeriyye ve Evkaf vekâletinin kaldırılması: yerine diyanet işleri, vakıflar açıldı
- Erkan-ı Harbiye vekâletinin kaldırılması: Genelkurmay başkanlığı kuruldu
– Osmanlı hanedanın yurt dışına çıkarılması
– Tevhidi Tedrisat kanunu
20 Nisan: 24 anayasası: din İslam, başkent Ankara, dil Türkçe, seçme yaşı 18,seçilme yaşı
30,cumhurbaşkanı 4 yıllığına
19 Mayıs: Haliç(İstanbul) Konferansı: Musul sorunu için ikili görüşme, başarısız
7 Ağustos: Nasturi İsyanı(İngiltere Musul için destekliyor)
26 Ağustos: İş Bankası Açıldı
17 Kasım: Terakki Perver Cumhuriyet Fırkası Kuruldu: yerinden yönetim, tek dereceli seçim,
liberalizm, başkanı Kazım Karabekir
19 Aralık: Ordunu Siyasetten ayrılması kanunu
1925 Gelişmeleri
13 Şubat: Şeyh Sait İsyanı: Diyarbakır da oldu, İngiltere Musul için destekliyor, seferberlik ilan
edildi
17 Şubat: Aşar vergisi kaldırıldı
4 Mart: Takrir-i Sükûn: Şeyh Sait isyanını bastırmak için
5 Haziran: Terakki Perver Cumhuriyet fırkasının kapatılması
25 Kasım: Kılık Kıyafet İnkılâbı, Şapka kanunu
30 Kasım: Tekke-Zaviye-Türbelerin kapatılması
26 Aralık: Uluslararası Saat ve Takvim Kabulü
- Locarno Antlaşması: İngiltere-Almanya-Fransa arasındaki saldırmazlık antlaşması
- Sanayi ve Maadin Bankası açıldı
1926 Gelişmeleri
17 Şubat: Türk Medeni Kanununun kabulü: isviçre, patrikhanelerin yetkileri alındı, tek eş,
nikâh, velayet, ceza=İtalya, ticaret =Almanya
22 Nisan: Türkiye İran Dostluk Antlaşması
2 Mart: Maarif Teşkilatı Kanunu: yabancı okullardaki ayrıcalık kalkıyor(Fransa),MEB izinsiz
okul açılamaz, dış politikada ilk başarı
5 Haziran: Ankara Antlaşması: Musul, İngiliz mandası ırak’a bırakıldı, Türkiye para aldı(3.
taviz)
16 Haziran: İzmir Suikastı: İstiklal mahkemelerinin son görevi,”Benim naciz vücudum elbet bir
gün toprak olacaktır…”, ittihatçı zihniyete son
1 Temmuz: Kabotaj Kanunu
- Bozkurt Lotus Olayı: Fransız-Türk gemilerinin ege denizinde çarpışması, Kabotaj kanununun
çıkmasını hızlandırdı
1927 Gelişmeleri
15 Ekim: M. Kemal Nutuk’u okuyor (1919-1927 yıllarını kapsar)
16 Ekim: Teşvik-i Sanayi Kanunu
1928 Gelişmeleri
10 Nisan: Anayasadan “Devletin dini islamdır” ibaresinin çıkarılması
24 Nisan: Uluslararası Rakamların Kabulü
1 Kasım: Türk Harflerinin Kabulü
24 Kasım: Millet Mekteplerinin Açılması: M. Kemal başöğretmen
- Tarım Kredi Kooperatifleri kuruldu
- Brian Kellog Paktı: ABD-Fransa öncülüğünde dünya barışına katkı sağlamak
1929 Gelişmeleri
- Gümrük Tarife Kanunu Değişti: Yerli tüccarın korunması
- Topraksız köylüye toprak dağıtılması hakkında kanun
- Litvinov Protokolü: Sovyet Rusya dünya barışı
- Adana – Mersin demiryolu sorunu (Fransa)
1930 Gelişmeleri
20 Şubat: Türk Parasını koruma kanunu
3 Nisan: Kadınlara Belediye Seçimlerine Katılma hakkı verilmesi
10 Haziran: Nüfus Mübadelesi(Etabli) Antlaşması: İstanbul Rumları, batı Trakya Türkleri
yerleşik sayıldı, Yunanistan’la arası düzeldi
11 Haziran: Merkez Bankasının kurulması: Para politikası, Türk parasını korumak
12 Ağustos: Serbest Cumhuriyet Fırkası Kuruluyor(Fethi Okyar): milliyetçi, laik, tek derece,
teşviki sanayi uygulanacak, yabancı sermaye girecek, kadınlara siyasi hak, liberalizm
18 Kasım: Serbest Cumhuriyet Fırkasının kendini fesh Etmesi
23 Aralık: Menemen Olayı: Nakşibendî tarikatı, rejime karşı, Derviş Mehmet, asteğmen
Kubilay, divan-ı harpte yargılandılar
- Hıfzıssıhha enstitüsü
- Osmanlı Borçları sorunu: düşük faizli taksitle 1954 e kadar ödendi, Fransa ile problem
yaşandı
1931 Gelişmeleri
26 Mart: Ölçüler kanunun kabulü
15 Nisan: Türk Tarih Kurumunun açılması
1932 Gelişmeleri
19 Şubat: Halk Evlerinin açılması
12 Temmuz: Türk Dil Kurumunun açılması
18 Temmuz: Milletler Cemiyetine Giriş: ispanya temsilcisinin önerisi,Almanya ve İtalya’nın
yayılmacı politikalarına karşı, Cemal Hüsnü T.
- Zirai Donatım Kurumu açıldı
1933 Gelişmeleri
- Kadınlara Muhtar seçilme hakkı
- I. Beş yıllık kalkınma planı
- Yüksek Ziraat Enstitüsü kuruldu
- Sümerbank’ın açılması (sanayiciye kredi)
- Razgrad Olayı: Bulgaristan’da Türk-Müslüman mezarlarının tahrip edilmesi
- Wagon Litz Olayı: İstanbul’daki Fransız demiryolu şirketinde türk çalışanların işlerine türkçe
konuştukları için son verilmesi
- Bursa Olayı: Türkçe Ezan
1934 Gelişmeleri
9 Şubat: Balkan Antantı: (Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya), Almanya ve İtalya’nın
yayılmacı politikasına karşı, Arnavutluk İtalya etkisinde, Bulgaristan Yayılmacı politika
izliyor(Dobluca-ege denizi) katılamadılar
21 Haziran: Soyadı Kanunu: (milliyetçilik-halkçılık-laiklik):Osmanlıdan kalma rütbe-nişanlar,
ağa, bey, paşa, derviş,-ayrıcalığı önlemek-resmi işlemleri kolaylaştırmak)
5 Aralık: Kadınlara Milletvekili seçilme hakkı
1935 Gelişmeleri
- Hafta Tatilinin Cumadan Pazara alınması
- MTA kurulması
-Etibank’ın Açılması(Maden için kredi)
1936 Gelişmeleri
- Montrö Boğazlar Sözleşmesinin: Ticaret gemilerine açık, Savaş gemileri 15 gün önceden izin,
Türkiye iki tarafta asker bulundurabilir, Boğazlar komisyonu kaldırıldı, Almanya-İtalyanın
yayılmacı politikası, Tam egemenlik
- Akdeniz Paktı: (İngiltere, Türkiye,Yugoslavya,Yunanistan) , İtalya’nın Akdeniz de oluşturduğu
tehdit
- Ankara dil ve tarih coğrafya fakültesi açıldı.
1937 Gelişmeleri
- Atatürk İlkelerinin Anayasaya girmesi
- Denizbank’ın açılması (deniz için kredi)
- Sadabat Paktı: (Türkiye, Irak,İran,Afganistan) ,İtalya’nın Asya-Afrika da yayılmacı
politikası,Suriye katılmadı(Hatay), Doğu sınırı güven altına alındı.
Nyon sözleşmesi imzalanarak Akdeniz de korsanlara karşı Akdeniz ülkeleri önlem aldı.
1938 Gelişmeleri
-10 Kasım: Atatürk’ün vefatı
-11 Kasım: İsmet İnönü Cumhurbaşkanı.
-Toprak Mahsulleri Ofisi açıldı.
1939 Gelişmeleri
29 Haziran: Hatay’ın Anavatana Katılması: İsveç-Sandler Raporu, En son belirlenen sınır.
Misakı Milli büyük oranda gerçekleştirildi.,Atatürk’ten sonra
1940 Köy Enstitüleri: İsmet İnönü zamanında köylerde öğretmen yetiştirmek, köylünün bilgi
ve becerilerini artırmak için kuruldu. Adnan Menderes döneminde kapatıldı.
1940 Milli Korunma Kanunu: Bazı fabrikaların devletleştirilmesi amaçlandı. Hükümete
ekonomik hayatı düzenleyici çok geniş imkânlar sağlamaktaydı. Üretim, dağıtım ve tüketim
ilişkileri devlet kontrolüne alındı. Devlet gerektiğinde üretimi aksatan işletmelere el
koyabilecekti. Kanuna dayanarak Petrol Ofisi, Et ve Balık Kurumu gibi kurumlar oluşturuldu.
1943 Casablanca Konferansı: Roosevelt ve Churchill arasında yapılan görüşmedir.
Görüşmeye göre mihver devletleri ile teslim dışında antlaşma yapılmayacak. Barış koşulları
mihver halklarına açıklanmadan önce bu ülke liderleri yenilgiyi kabul edecek. Sicilya’ya
çıkarma yapılarak Almanya üzerinde baskı yapılacak. Türkiye’nin savaşa katılması için hazırlık
yapılacak.
1943 Adana Görüşmeleri: Churchill ile İsmet İnönü arasında yapılmış, İnönü Türkiye’yi
savaştan uzak tutmuştur.
1943 Washington Konferansı: Kuzey Afrika cephesinin kapanması üzerine Churchill ve
Roosevelt arasında yapılan görüşmedir. Görüşmeye göre İtalya işgal edilip savaş dışı
bırakılacak, 1944’te Fransa’da yeni cephe açılacak, Türk hava alanlarından yararlanma için
hazırlıklar yapılacak. Savaş sonrası barışın sorumluluğu ABD, SSCB, İngiltere ve Çin’e
verilecek. Avrupa’da Tuna, Balkan, İskandinav federasyonlarını kapsayan bir konfederasyon
oluşturulacak, Türkiye balkan federasyonuna dâhil edilecek.
1943 Qebec Konferansı: İtalya’da Mussolini’nin düşmesi üzerine ikinci cephe meselesini
yeniden ele almak amacıyla Churchill, İngiliz Genelkurmayı ve Amerikan Genelkurmayı
arasında yapılan görüşmedir. Görüşmede Churchill ikinci cephenin Fransa yerine Türkiye’de
açılmasını savunmuş ama kabul ettirememiştir.
1943 Moskova Konferansı: Konferans 2. Dünya Savaşı’ndan sonra oluşacak düzen için
yapılan ilk toplantıdır. Konferansa İngiltere, ABD, SSCB ve Çin katılmıştır.
1943 Tahran Konferansı: Roosevelt, Stalin ve Churchill arasında yapılmıştır. Türkiye’nin
savaşa girmesi kararı alınmıştır.
1944 Kahire Görüşmeleri: Roosevelt, Churchill ve İnönü arasında yapılmıştır. İsmet İnönü
Türkiye’nin savaşa hazır olmadığını belirtmiştir.
1945 Yalta Konferansı: ABD, İngiltere ve SSCB tarından yapılmıştır. Konferansta; Birleşmiş
Milletler kurulacak, Almanya işgal bölgelerinden ayrılacak, boğazların statüsünün SSCB lehine
değiştirilmesi kararları alınmıştır.
1945 San Francisco Konferansı: Birleşmiş Milletleri kurmak için Türkiye’nin de bulunduğu 51
devletin temsilcisinin katılımıyla toplanmıştır.
1945 Potsdam Konferansı: İngiltere, ABD ve Sovyet Rusya’nın yaptığı son büyük konferanstır.
Barışın nasıl sağlanacağı görüşülmüştür.
1945 Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu: Toprak reformu.
1945 Birleşmiş Milletler Kuruldu: Dünya barışını ve güvenliğini sağlamak, uluslararası kültür,
sosyal ve ekonomik işbirliği sağlamak için Türkiye’nin de kurucu üyeler arasında yer aldığı
kuruluştur.
1947 Truman Doktrini: ABD başkanı Truman tarafından Sovyet tehdidine karşı komünizm
tehlikesi altındaki devletlere mali ve askeri yardımı içeren doktrindir. Türkiye’ye 100 milyon
dolar, Yunanistan’a 300 milyon dolar yardım yapılmıştır.
1947 Marshall Planı: Savaştan zarar görmüş Avrupa ülkeleri için ABD başkanı Marshall
tarafından hazırlanan programdır. 12 Temmuz’da Türkiye, İngiltere, Fransa, Belçika, İtalya,
Portekiz, İrlanda, Yunanistan, Hollanda, Lüksemburg, İsviçre, İzlanda, Avusturya, Norveç,
Danimarka ve İsveç’in katılımıyla toplanan 16’lar Konferansı 22 Eylül’de ABD’ye sunulmak
üzere Avrupa Ekonomik Kalkınma Programı hazırlamıştır. Bu program üzerine ABD 3 Nisan
1948’de Dış Yardım Kanunu çıkararak 16’lara 6 milyar dolarlık yardım yapmış, bu yardımlar
daha sonra da devam etmiştir. Marshall’a karşılık Sovyet Rusya da kendi uydularına yardım
için Molotov Planı çıkarmıştır. Türkiye Molotov’a üye değildir.
1949 NATO Kuruldu: Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı’na üye ülkeler askeri güçlerimi
birleştirme amacı ile kurmuşlardır.
1950 Kore'ye Asker gönderildi
1952 Nato'ya Üye olduk
1955 Bağdat Paktı: Türkiye ve Irak arasında Orta Doğu’da Barış ve Savunma Teşkilatı adı ile
kurulmuş, iki ülkenin birbirlerinin içişlerine karışmaması, anlaşmazlıkların barış yoluyla
çözülmesi kararları alınmıştır. Daha sonra İran, Pakistan ve İngiltere de katılmıştır. ABD
Arapların tepkisini çekmemek için resmen üye olmamış ama üyelere askeri, teknik ve mali
alanda destek vermiştir.1959’da Irak Bağdat Paktı’ndan çekilmiş ve merkez Ankara’ya
taşınmıştır. 1959’da paktın adı Merkezi Antlaşma Örgütü yani CENTO adını almıştır. 1979’da
pakt dağılmıştır.
1955 Varşova Paktı: SSCB’nin öncülüğünde Arnavutluk, Bulgaristan, Macaristan, Polonya,
Romanya, Çekoslovakya ve Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin katılımıyla NATO’ya karşı
kurulmuştur. 1991’de dağılmıştır.
1974 Kıbrıs Harekâtı: 1959’da NATO’nun araya girmesiyle bağımsız bir Kıbrıs Cumhuriyeti
Devleti kurulması kararlaştırılmıştır. Yine 1959’da Londra’da Türkiye, İngiltere, Yunanistan ve
Kıbrıs Rum ve Türk Kesimi temsilcileri arasında imzalanan antlaşmaya göre Kıbrıs Devleti
İngiltere, Türkiye ve Yunanistan garantörlüğüne kurulacaktır. 15 Temmuz 1974’te
EOKA’cıların(Kıbrıslıların Millî Mücadele Örgütü-Yunanistan’ın Kıbrıs’ta kurduğu bir silahlı
örgüttür) yaptığı ihtilal, Türklere karşı etnik arındırma politikası isleyen Başpiskopos
Makarious’un ve yönetiminin devrilmesine neden olmuştur. Türkiye 14 Ağustos 1974’te
Kıbrıs’a askeri hareket düzenlemiş, 13 Kasım 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti, 15 Kasım
1983’te de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulmuştur.
ATATÜRK GÜNLÜĞÜ
● Atatürk’ün en sevdiği yazarlar Tevfik Fikret, Namık Kemal, Ziya Gökalp
● Atatürk 1902 yıılnda harp okulundan teğmen olarak mezun olmuştur. I. Dünya savaşında
gösterdiği başarıdan dolayı 1916 yılında tüm general olmuştur. 1921 yılında TBMM
tarafından Başkomutan olarak atanmış aynı yıl gazi ve mareşal unvanını almıştır.
● Atatürk’ün hayvanları “Foks” adını verdiği köpeği, “Sakarya” adında bir atı bunların dışında
kuşları vardı.
● Atatürk Milletlerarası İlk Kadın Kongresinin 1935 yılında toplanmasına öncülük etmiştir. Bu
durum Atatürk’ün aileye ve kadına verdiği değeri göstermektedir.
● Atatürk’ün ilk olarak katıldığı savaş Trablusgarp Savaşıdır (1911-1912. Son olarak katılduığı
savaş 1922 yılındaki Türk Milleti’nin Kurtuluş Savaşı Büyük Taarruzdur.
● Atatürk Fransızca ve Almanca bilirdi.
● Atatürk’ün manevi çocuklarından Afet İnan ülkenin önemli tarih profesörlerinden
olmuştur. Sabiha Gökçen ise ülkenin ilk kadın pilotudur.
● Atatürk’ün cenazesi önce Etnografya müzesine yerleştirildi. Anıtkabir’in tamamlanmasıyla
birlikte 10 Kasım 1953 yılında Anıtkabir’e getirildi.
● Anıtkabir’in tasarımı Prof. Emin Onat ve Doç. Dr. Ahmet Orhan Arda adlı mimarlara aittir.
Anıtkabir’de Atatürk dışında İsmet İnönü de yatmaktadır.
KURTULUŞ SAVAŞINI KONU ALAN KİTAPLAR






















Vurun Kahpeye (Halide Edip Adıvar)
Ateşten Gömlek (Halide Edip Adıvar)
Yaban(Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
Dikmen Yıldızı (Aka Gündüz)
Üç İstanbul(Mithat Cemal Kuntay)
Sahnenin Dışındakiler (Ahmet Hamdi Tanpınar)
Kalpaklılar (Samim Kocagöz)
Doludizgin (Samim Kocagöz)
Yorgun Savaşçı (Kemal Tahir)
Küçük Ağa (Tarık Buğra)
Küçük Ağa Ankara'da (Tarık Buğra)
Hükümet Meydanı(İlhan Tarus)
Esir Şehrin İnsanları (Kemal Tahir)
Var Olmak (İlhan Tarus) romanda henüz Kurtuluş Savaşı başlamamışken geçen
olaylar anlatılmıştır.
Kurtlar Sofrası(Atilla İlhan) (başkahramanı Mahmut Ersoy'dur.)
Vatan Tutkusu (İlhan Tarus)
Sözde Kızlar(Peyami Safa)
Sodom ve Gomore (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
Ankara (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
Biz İnsanlar (Peyami Safa)
Kutsal İsyan (Hasan İzzettin Dinamo)
Halas (Mehmet Rauf)
ÇANAKKALE SAVAŞINI KONU ALAN KİTAPLAR




























MAREŞAL FEVZI ÇAKMAK Külçe Süleyman Cumhuriyet Matbaası İstanbul 1953
GELIBOLU HAREKATI James Robert Rhodes Belge Yayınları . 1965
BIRINCI DÜNYA HARBINDE TÜRK SAVAŞLARI Boğuşlu Mahmut Kastaş Yayınevi
İstanbul Haziran 1990
1915 ÇANAKKALE SAVAŞI Artuç İbrahim Kastaş Yayınevi İstanbul Ocak 1992
ÇANAKKALE SAVAŞLARI Günesen Fikret Kastaş Yayınevi İstanbul Mart 1986
ÇANAKKALE Pepeyi Halık Nihat Kültür Bakanlığı Ankara 1981
ÇANAKKALE SAVAŞI Mühlman Carl Timaş Yayınları İstanbul 1998
ÇANAKKALE MAHŞERI Niyazi Mehmed Ötüken Yayınları İstanbul Mayıs 1999
GELIBOLU YENILGININ DESTANI Steel Nigel ve Hart Çanakkale İle İlgili Yazılan kitaplar
Peter Sabah Kitapları İstanbul 1997
ATATÜRK'ÜN HATIRA DEFTERI Tezer Şükrü Türk Tarih Kurumu Ankara 1995
NUTUK Atatürk Mustafa Kemal Atatürk Arş. Merk. Ankara 1997
ÇANAKKALE SAVAŞLARI / GALLIPOLI CAMPAIGN Çanakkale Seramik / Kalebodur .
İstanbul Nisan 1995
TÜRKIYE'DE BEŞ YIL I Sanders Liman Von Cumhuriyet Gazetesi Armağanı. Aralık 2000
TÜRKIYE'DE BEŞ YIL II Sanders Liman Von Cumhuriyet Gazetesi Armağanı. Aralık 2000
ÇANAKKALE DENIZ SAVAŞI Thomaz E. Alb. A. Genelkurmay Ankara 1997
ATATÜRK HAYATI VE ESERI Doğumundan Samsun'a Çıkışına Kadar Bayur Yusuf Hikmet
Ankara 1997
CEMAL PAŞA HATIRALAR Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Kumandanı İttihat ve Terakki I.
Dünya Savaşı Anıları Çağdaş Yayınları İstanbul Nisan 1977
TÜRKIYE II Bir Devletin Yeniden Doğuşu Toynbee Arnold J. Yeni Gün Haber Ajansı
Basın ve Yayıncılık A.Ş. İstanbul Ocak 2000
ANAFARTALAR HATIRALARI Atatürk Mustafa Kemal Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve
Yayıncılık A.Ş. İstanbul Mart 1998
ANAFARTALAR KUMANDANI MUSTAFA KEMAL ILE MÜLAKAT Ünaydın Ruşen Eşref
Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İstanbul Mart 1999
HATIRALAR (BIRINCI DÜNYA HARBI) İnönü İsmet Cumhuriyet Gazetesi Armağanı
Aralık 1999
ATATÜRK'ÜN BANA ANLATTIKLARI Atay Falih Rıfkı Cumhuriyet Gazetesi Armağanı
Ocak 1998
ÇANAKKALE MUHAREBESI Mühlman Dr. Carl Kastamonu Vilayeti Matbaası
Kastamonu 1933
ÇANAKKALE GEÇILMEZ "GALLIPOLI" Moorehead Alan Milliyet Yayınları Mart 1972
MEGALI IDEA'NIN YALANCI CENNETI Leune Jean Kurtiş Matbaacılık İstanbul Kasım
1995
ARIBURNU MUHAREBELERI RAPORU / Mustafa Kemal Yayına Hazırlayan : Iğdemir
Çanakkale İle İlgili Yazılan kitaplar Uluğ Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara 1990
DIRILIŞ- ÇANAKKALE 1915 Turgut Özakman Bilgi Yayınevi Mart 2008
GELIBOLU: DENIZDEN SALDIRI Victor Rudenno (Çevirmen Dilek Cenkçiler) ODTÜ
Geliştirme Vakfı Yayınları
ÖNEMLİ LİDERLER/KURUMLAR/ŞEHİRLER
UNESCO Dünya Miras Listesi’nde Yer Alan Varlıklarımız
● İstanbul’un Tarihî Alanları
● Safranbolu Şehri (Karabük)
● Hattuşaş (Boğazköy) - Hitit Başkenti (Çorum)
● Nemrut Dağı (Adıyaman - Kâhta)
● Xanthos - Letoon (Antalya - Muğla)
● Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası (Sivas)
● Truva Antik Kenti (Çanakkale)
● Pamukkale - Hierapolis (Denizli),
● Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir)
● Selimiye Camisi ve Külliyesi (Edirne)
● Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya)
TÜRKİYE’DEKİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ
Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Balıkesir, Denizli, Diyarbakır,
Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İzmir, İstanbul, Kahramanmaraş,
Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Mersin, Malatya, Mardin, Muğla,
Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van olmak üzere
30 tanedir.
TÜRKİYE’DEKİ KURUM BAŞKANLARI
* TBMM Başkanı: CEMİL ÇİÇEK
* MİT Müsteşarı: HAKAN FİDAN
* TİB Başkanı: AHMET CEMALETTİN ÇELİK (Yeni)
* RTÜK Başkanı: DAVUT DURSUN
* Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı HASAN ERBİL
* Danıştay Başkanı: ZERRİN GÜNGÖR (yeni)
* Sayıştay Başkanı: RECAİ AKYEL
* Yargıtay Başkanı ALİ ALKAN
* YÖK başkanı: GÖKHAN ÇETİNSAYA
* Merkez Bankası Başkanı ERDEM BAŞÇI
* BDDK Başkanı: MUKİM ÖZTEKİN
* TMSF Başkanı: Ş.ERCAN GÜL
* DDK Başkanı: CEMAL BOYALI
* SPK Başkanı: VAHDETTİN ERTAŞ
* Kızılay Başkanı: AHMET LÜTFİ AKAR
* BIST (İKMB) Başkanı: İBRAHİM TURHAN
* Anayasa Mahkemesi Başkanı HAŞİM KILIÇ
* TÜSİAD Başkanı(yeni): MUHARREM YILMAZ
* TOBB Başkanı: RIFAT HİSARCIKLIOĞLU
* Genel Kurmay Başkanı: NECDET ÖZEL
* YSK Başkanı: SADİ GÜVEN
* Kamu İhale Kurumu Başkanı: MAHMUT GÜRSES
* Rekabet Kurumu Başkanı: NURETTİN KALDIRIMCI
* Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı: HASAN KÖKTAŞ
* Türkiye Barolar Birliği Başkanı: METİN FEYZİOĞLU
* İller Bankası Genel Müdürü (İLBANK): TUNCAY KARAMAN
TÜRKİYE’DE İLKLERİN ÖNCÜSÜ OLAN KADINLAR
İlk kadın Savaş Pilotu, SABİHA GÖKÇEN
İlk Kadın Muhtar: GÜL ESİN
İlk kadın Belediye Başkanı: MÜFİDE İLHAN
İlk kadın Kaymakam: ÖZLEM BOZKURT
İlk kadın Vali: LALE AYTAMAN
İlk kadın Öğretmen: REFET ANGIN
İlk kadın Doktor: SAFİYE ALİ
İlk kadın Tiyatro Oyucusu: AFİFE JALE
İlk kadın Büyükelçi: FİLİZ DİNÇMEN
İlk kadın Rektör: Prof.Dr. SAFFET RIZA ALPAR
İlk kadın Başbakan: Prof.Dr. TANSU ÇİLLER
DÜNYADAKİ ÖNEMLİ LİDERLER
* KKTC’nin İlk Kadın Başbakanı: (2013 Haziran) SİBEL SİBER
* ABD başkanı: BARACK OBAMA
* ABD'nin yeni Dış işleri Bakanı JOHN KERRY'dir
* IMF başkanı: CHRİSTİNE LAGARDE
* Almanya Başbakanı MERKEL
* Rusya’da yeniden devlet başkanı seçilen: PUTİN
* Fransa’nın yeni Cumhurbaşkanı: FRANSUVA HOLLANDE
* İran’ın Yeni Cumhurbaşkanı: HASAN RUHANİ
* Dünya bankası başkanı Jim Yong Kim'dir
* Avrupa merkez bankası başkanı MARİO DRAGHİ
* ABD merkez Bankası (FED) Başkanı: JANET YELLEN (Yeni)
* Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri BAN-Kİ MOON
* AB’nin genişlemeden sorumlu bakanı: STEFAN FÜLE’dir.
* NATO Genel Sekreteri Eski Norveç Başbakanı STOLTENBERG (yeni)
CUMHURBAŞKANLARIMIZ
1. M. Kemal ATATÜRK Görev Süresi: 29 Ekim 1923 - 10 Kasım 1938
2. İsmet İNÖNÜ Görev Süresi: 11 Kasım 1938 - 22 Mayıs 1950
3. Celal BAYAR Görev Süresi: 22 Mayıs 1950 - 27 Mayıs 1960
4. Cemal GÜRSEL Görev Süresi: 27 Mayıs 1960 - 28 Mart 1966
5. Cevdet SUNAY Görev Süresi: 28 Mart 1966 - 28 Mart 1973
6. Fahri KORUTÜRK Görev Süresi: 6 Nisan 1973 - 6 Nisan 1980
7. Kenan EVREN Görev Süresi: 9 Kasım 1982 - 9 Kasım 1989
8. Turgut ÖZAL Görev Süresi: 9 Kasım 1989 - 17 Nisan 1993
9. Süleyman DEMİREL Görev Süresi: 16 Mayıs 1993 - 16 Mayıs 2000
10. Ahmet Necdet SEZER Görev Süresi: 16 Mayıs 2000 - 28 Ağustos 2007
11. Abdullah GÜL (Göreve Başlama tarihi 28 Ağustos 2007 – “Türkiye Cumhuriyeti’nin
halen cumhurbaşkanı” 28 Ağustos 2014 yılında süresi doluyor.)
En uzun süre Cumhurbaşkanlığını 4 dönem ve 15 yıl 12 gün ile Mustafa Kemal Atatürk
yapmıştır.
Askeri kökenli olmayan ilk cumhurbaşkanımız Celal Bayar’dır.
GÜNCEL OLAYLAR
GÜNCEL OLAYLAR ve BİLGİLER
● İç ve dış borçlanmaya Hazine Müsteşarlığı karar verir.
● Nobel ödülü İsveç’te verilmektedir. Nobel barış ödülü Norveç’te verilir
● Türkiye Eurovision’a Semiha Yankı’nın “Seninle Bir Dakika” şarkısıyla ilk kez 1975 yılında
katılmıştır. Sertap Erener’in “Every That I Can” şarkısıyla 2004 yılında tarihinde sadece bir kez
birinci olmuştur.
● Lüküshayat 1933 yılında Ekrem Reşit Rey tarafından yazılmış ve Cemal Reşit Rey tarafından
bestelenmiştir. İstanbul Büyükşehir tiyatrosunda 1985 yılından beri aralıksız olarak
oynanmaktadır.
● Ziraat Bankası 1863 yılında Sırbistan’ın Pirot kasabasında kasabasında Ahmet Şefik Mithat
Paşa tarafından memleket sandığı şeklinde kurulmuştur.
● IMF ile son stand by anlaşması (19. Standby) 2008 yılında tamamlandı. Son borç mayıs
2013 yılında ödendi.
● Dünya Petrol rezervleri
1. Venezuela
2. Suudi Arabistan
3. Kanada
4. İran
● Dünya doğal gaz rezervleri
1. Rusya
2. İran
3. Katar
● Mustafa Kemal Atatürk'le ilgili en kapsamlı biyografilerden biri olarak kabul edilen “Atatürk
– Modern Türkiye’nin Kurucusu” adlı kitabın yazarı BBC Türkçe servisi ve Güney Avrupa
servislerinin de başkanlıklarını yapan İngiliz Andrew Mango 88 yaşında hayata gözlerini
yumdu.
● IMF raporuna göre Türkiye 2013 yılı en büyük 17. Büyük ekonomidir.
● İhracatımızda İlk 5 Ülke
1. Almanya
2. Irak
3. İngiltere
4. İtalya
5. Fransa
İhracatımızda motorlu taşırların yedek parçaları ilk sırada yer almaktadır.
●İthalatımızda İlk 5 Ülke
1. Rusya
2. Çin
3. Almanya
4. ABD
5. İtalya
●2014 yılı UNESCO iyi dilek elçisi Tuba Büyüküstün.
● Emma Watson, Birleşmiş Milletler Kadın biriminin iyi niyet elçisi seçildi.
● Nato Genel sekreteri Anders Fogh Rasmussen yerine 1 Ekim 2014 tarihinden itibaren
Norveç’in eski Başbakanı Jens Stoltenberg geçecek.
● Dünya ile ay arasındaki uzaklık 384,403 km’dir.
● Güneş sistemine en uzak gezegen (cüce gezegen) Eris. 1 tur 560 yıl.
● En uzak gezegen Neptün’dür.
● Plüton gezegen sınıfından çıkartılarak cüce gezegen olarak tanımlanmıştır.
● En küçük cüce gezegen Ceres’tir.
● Türkiye en fazla cari açığı Çin’e vermektedir.
● Türkiye’nin 2014 yılı büyüme tahmini 3,5’tir
● Osmanlı devletinin ilk merkezi Karacaşehir’dir.
● YTL 2010 yılında dolaşımdan çıkartıldı. (2005 yılında dolaşıma girmişti.)
● Dünyanın en büyük gökdeleni Burj Halife’dir. 2010 yılında tamamlandı.
● Greenwich gözlem evi İngiltere’nin Lodra şehrindedir.
●Dünya Bankası “Küresel Beklentiler Raporu” bilgileri yayımlandı.
Türkiye’nin büyüme beklentisi 4,5 (2014), 4,7 (2015)
● Amerika Merkez Bankası (FED) Başkanı, Janet Yellen oldu. Janet Yellen FED’in ilk kadın
başkanıdır.
● Cenevre II. Konferansı, Suriye’deki iç savaşa çözüm bulmak amacıyla
İsviçre’nin Montrö kasabasında düzenlendi.
● Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande tarafından, Candan Erçetin’e
“Kültür ve Sanat Nişanı” verildi.
● Tayland’da başkent ve çevresindeki şiddet olayları nedeniyle Ocak
2014’te 60 günlük olağanüstü hâl ilan edildi.
● Suriye için başlatılan 53 ülkeden 250 sivil toplum örgütünün organize ettiği yardım
kampanyasını adı “Sana İhtiyacım Var”dır.
● Avrupa’nın tek deniz doldurularak yapılan havaalanı Ordu Giresun Ortak Havalaanı’dır
● Ay’ın yüzeyine iniş yapan üçüncü ülke Çin oldu.
●İslam İş Birliği Teşkilatı Genel Sekreterlik görevini Ekmeleddin
İhsanoğlu’ndan, İyad Amen Madani Ocak 2014’de devraldı.
● Davos zirvesi 44. kez toplandı. Dünya Ekonomik Forumunun gerçekleştirdiği zirvede;
dünyada iktidarın, toplumun ve iş dünyasının yeniden inşa edilmesi etkileri görüşüldü.
● 1 Ocak 2014 itibarıyla Avrupa Birliği dönem başkanı Yunanistan’dır.
Temmuz 2014’te İtalya görevi devralacaktır.
● Avrupa Konseyi tarafından insani açıdan önemli bir eylem veya proje gerçekleştirmiş şahıs
veya kuruluşlara verilecek olan Raoul Wallenberg
Ödülü’nün ilkine Romen kökenli Türk yönetmen Elmas Arus layık görüldü.
● 2014 Avrupa Kültür Başkentleri ikilisi UMEA - RİGA’dır.
ABD’nin Kaliforniya ve Nevada eyaletleri sınırında, Prim bölgesinde, dünyanın en büyük
güneş enerji santrali devreye girdi. IVANBAH - ABD
● 2014 Soçi Kış Olimpiyatları’nın resmî maskotları kutup ayısı, leopar ve tavşan olmak üzere
üç tane belirlendi.
● Akdeniz kıyılarının korunmasına yönelik Barselona sözleşmesinin 18. Taraf toplantısı
Türkiye’de yaspıldı.
● Mısır’ın Laksor kentinden düzenlenen Uluslararası Tekvando Şampiyonası’na katılan Türk
sporcu Seyit Akbalık müsabaka sırasında fenalaşarak yaşamını yitirdi.
● İstanbul Metrosu’nun önemli bölümlerinden biri olan Haliç Metro Geçiş
Köprüsü 15 Şubat’ta açıldı.
● İstanbul - Tiyatro Birliği tarafından 27 Mart Dünya Tiyatro Günü
1961’den beri kutlanmaktadır.
● 1948 Filistin İslami Hareketi tarafından, Mescid-i Aksa Çocuk Festivali
Kudüs’te çeşitli etkinlikle ile kutlandı.
● Filipinlerde 40 yıldır devam eden iç savaş, yapılan anlaşmalar ile son buldu.
● 25. Arap Birliği Zirvesi’ne, ülkesinde yaşanan iç savaştan dolayı Suriye katılmadı. Zirve
Kuveyt’te yapıldı.
● Amerika’da Boston Türk Film Festivali’nde Reis Çelik’e Türk sinemasında mükemmellik
ödülü verildi.
● Kırım’da yapılan (16.03.2014) referandum sonrası elde edilen sonuca göre halkın %93”ü
Rusya ile birleşmeye evet oyu kullandı.
● Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s global sermaye akışındaki
değişimlere karşı en kırılgan 3 ülkeyi Türkiye, Ukrayna, Gana olarak belirledi.
● Türkiye’nin en uzun, dünyanın da beşinci uzun sulama tüneli olan Suruç Tüneli Şanlıurfa’da
açıldı.
● 1982 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi, “Yüzyıllık Yalnızlık”, “Kolera Günlerinde
Aşk” gibi eserleriyle tanınan Kolombiyalı ünlü yazar Gabriel Garcia
Marquez nisan ayında hayata veda etti. KPSS 2014 Lisans
● 17 Nisan’da arkeologlar Çin’in kuzeybatısında Çin Seddi’nin yeni kalıntılarını buldu.
● 2014 yılında Belarus’a vize kalktı.
● 23 Nisan vesilesi ile Anıtkabir Komutanlığı tarafından hazırlanan “Atatürk ve Çocuk” adlı
kitapta Atatürk’ün soy bağına yer verildi.
● 2014 Avrupa Güreş Şampiyonası Finlandiya’da yapılmıştır. Türkiye’den şampiyonaya
katılan Taha Akgül Avrupa Şampiyonu oldu.
● Moody’s Türkiye’nin devlet tahvili kredi notunu durağandan negatife çevirdi.
● Türk Film Festivali’nin 6. sı 25 Nisan’da “Uzun Hikâye” filminin gösterimiyle başladı.
● Avrasya Askeri Statülü Kolluk Kuvvetleri Teşkilatının (TAKM) ilk dönem başkanlığını yürüten
Türkiye, Mayıs 2014’te görevi Kırgızistan’a devretti.
● TAKM sembolü at, kuruluş yeri ise Bakü’dür.
● Emek ve dayanışma günü olan 1 Mayıs, resmî tatil olarak 2009 yılından beri
kutlanmaktadır.
● Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali 8 Mayıs’ta Ankara’da başladı.
● 50. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turnuvası’nın son ayağı olan İstanbul etabının 1. si Mark
Cavendish olmuştur.
● İngiliz tenisçi Elana Baltacha karaciğer kanseri nedeniyle vefat etti.
● Türkiye’nin, puanlama sistemini protesto ettiği için katılmadığı EUROVİSİON yarışması
Danimarka’nın Kopenhag kentinde yapıldı. Yarışmayı
Avusturya temsilcisi Conchita Wurst kazandı.
● 2014 Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Avusturya’da toplandı.
●Dünya Futbol Şampiyonası Brezilya’da yapıldı. Final Almanya ve Arjantin arasında yapıldı ve
Almanya Dünya kupası şampiyonu oldu.
● Türk ve Japon mühendisleri ortaklaşa yaptığı Türksat 4A uydusu, Kazakistan’daki Baykonur
Uzay Üssü’nden fırlatıldı.
● Dünya Bayanlar Basketbol Şampiyonası’na Türkiye ev sahipliği yapacaktır.
● Kış Olimpiyatları Rusya’nın Soçi kentinde düzenlendi.
● Avrupa Güreş Şampiyonası Finlandiya’da gerçekleşti. Taha Akgül şampiyon oldu.
● Avrupa Atletizm Şampiyonası İsviçre’nin Zürih şehrinde gerçekleşecek.
● Avrupa Halter Şampiyonası İsrail’in Tel Aviv şehrinde gerçekleşti.
● Dünya Ritmik Jimnastik Şampiyonası İzmir’de gerçekleşecek.
● 50. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu Alanya - İstanbul arasında gerçekleşti.
● 2014 Yaz Gençlik Oyunları Çin’in Nanjing kentinden gerçekleşecek.
● 2014 FİFA Dünya Kupası’nın resmî maç topunun adı Brezilyalı anlamına gelen Brazuca
olarak belirlendi.
● Dünya Tekvando Şampiyonası Mısır’ın Luksor kentinde gerçekleştirildi.
● Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin ilk halk oylaması 10 Ağustos 2014’te yapılacaktır.
● OPEC Petrol Bakanları toplantısı 11.6.2014’te Viyana’da toplanacak.
● Orhun Yazıtları’nın 4.sü Moğolistan’da bulundu
● Boğazici Üniversitesi öğretim üyesi Cem Yalçın Yıldırım, 2000 yıllık ikiz asal sayı probleminin
çözümüne yaptığı katkılardan dolayı matematik dünyasının Nobeli olan Cole Ödülü’ne layık
görüldü.
● Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından 2014 Avrupa Konseyi
Müze Ödülü Bayburt’taki Baksı Müzesi’ne verildi.
● İskoçya 2014’te İngiltere’den bağımsızlık için referanduma gitmeye hazırlanıyor.
İskoçya’nın 670 sayfalık planına göre Kraliçe ve para birimi kalacak, bayrak değişecek;
referandumdan evet çıkarsa 300 yıllık birliktelik
2016’da son bulacak.
● 2023 Mars’a insanlı yolculuk projesinin mimarı Nobel Ödüllü fizikçi Prof. Dr. Gerardus’t
Hooft’tur.
● İngiltere’nin İslami bono çıkarmasının ardından, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu
Standard and Poor’s 2014 islami finans raporu hazırladı.
● Türkiye AB’ye vize serbestliği yolunda önemli bir adım atarak Geri
Kabul Antlaşması’nı imzaladı. Şartlara göre 3,5 yıl içinde vizeler kalkmazsa
Türkiye anlaşmayı feshedebilecek.
● BM tarihinde ilk defa “İslam İşbirliği Teşkilatı” gündemiyle toplandı
● 13. İslam Zirvesi Türkiye’de yapılacak
● Rusya Kırım’ı ilhak ettiği için G-8’den atıldı zirve 1997 yılından bu yana G-8 olarak
toplanıyordu. G-7 zirvesi İtalya’nın Roma kentinde toplandı.
● G-20 2014 zirvesi (20 Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı Grubu) Avusturalya’da
toplanacak
● G-20 2015 yılı toplantısı Türkiyede yapılacaktır.
● 2013 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat ödülleri Edebiyat dalında İskender Pala, müzik
alanında Ahmet Kaya’ya verildi.
● Yassıada’nın adı Demokrasi ve Özgürlük Adası olarak değişti.
● Ajda Pekkan’a Fransa tarafından sanat ve edebiyat şövalyesi nişanı verildi.
● Rusya olimpiyat meşalesini uzaya fırlattı.(Soçi Olimpiyatları meşalesi)
● 2014 Kış olimpiyatlarında en çok madalyayı Rusya almıştır.
● 2011 yılında Japonya’da 8,9 büyüklüğündeki deprem tsunamiye neden oldu ve Fukujima
nükleer santraline zarar verdi.
● Türkiye’nin en uzun tüneli Nefise Akçelik (Hapan) tünelidir.Ovit tüneli tamamlandığında
Ovit tüneli en uzunu olacaktır.
● 2013 yılında Rusya’ya meteor çarpması sonucu 1000 kişi yaralandı.
● İskoçlar ve Katalanlar 2014 yılı içinde bağımsızlık için referandum yapacak milletlerdir.
● Kıbrıs Cumhurbaşkanı Derviş Eroğludur.
● Nuri Bilge Ceylan 67. Cannes Film Festivalinde (Altın Palmiye) “Kış Uykusu” filmiyle en iyi
film ödülünü aldı.
● Demokratikleşme paketi kapsamında Siirtin Aydınlar ilçesinin adı Tillo oldu.
●Asya Pasifik Uzay İşbirliği Örgütünün sekreterliğine Tübitak’ta görevli Celal Ünver
getirilmiştir.
● Türkiyenin ilk yerli tramvayı İpekböceği’dir.
● Paletsiz ip destekli dalışta dünya rekorunu Derya Can 71m. derinliğe dalarak kırdı.
● Dünya petrol kongresi 2017 yılında İstanbul’da yapılacaktır.
● Avrupa Ticaret ve Sanayi odaları birliği başkanı yardımcılığına Rifat Hisarcıklıoğlu
getirilmiştir.
BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğini reddeden Suudi Arabistan yerine Ürdün seçilmiştir.
● Vakıfbank kadın voleybol takımı Unilever Volie takımını yenerek dünya kulüpler arası
voleybol şampiyonu oldu.
● Tarihin en korkun. Tayfunlarından olan “HAIYAN” tayfunu Filipinler ve Vietnam’da binlerce
insanın ölümüne neden oldu.
● Norveç edebiyat ve ifade özgürlüğü akademisi Bjorson ödülünü Yaşar Kemal’e verdi.
● Dünya insani yardım zirvesi 2016 yılında İstanbul’da yapılacaktır.
● 2014 yılı FIBA dünya kadınlar şampiyonası Türkiye’de yapılacak
● 2014 yılı Türkiye’de İran yılı olarsak kutlanıyor.
● Türkiye’nin ilk yerli sismik arama gemisi Barbaros Hayrettijn Paşa’dır.
● 3.cü Nükleer zirvesi Hollanda’da yapılacaktır.
● 2014 yılı Avrupa kültür başkentleri Umea (İsveç) ve Riga ( Letonya)
● Orhan Pamuk Mary Lynn Kotz’un “En iyi müze ve sergi kataloğu” ve “en edebi sanat kitabı”
ödülünü Şeylerin Katalogu ile almıştır.,
● Japonya’dan uzaya gönderilen Kirobolo isimli robot dünyanın ilk astronot robotudur.
● Avrupa Konseyi 2014 müze ödülünü Bayburt Baksı Müzesi almıştır.
● Boğaziçi üniversitesinden Cem Yalçın Yıldırım 2000 yıllık ikiz asal sayı problemine yaptığı
katkıdan dolayı Cole ödülüne layık görüldü.
● Sultan Abdülhamit’in hayal ettiği projesini kendi çizdiği Marmara su altı geçiti Marmaray
açıldı.
●Develerden ya da keçilerden bulaşan dünyanın en tehlikeli virüslerinden olan Mers virüsü
dünyayı tehdit etmektedir. Mers (Ortadoğu Solunum Sendromu) Corona virüsüdür ve
Sars’tan 8 kat daha ölümcüldür. Belirtileri ağır solunum yolu enfeksiyonu, uzun süreli ateş ve
öksürüktür.
● Hırvatistan Ab’ye 28. Ve son üye ülkedir.
● 2014 yılı Türk sinemasının 100. Yılıdır.
● Uzaydan dünyaya atlayan adam Feliz Baumgartner.
● Kanada plastik para sistemine geçmiştir.
● Nato’ya en son Kosova dahil olmuştur.
● Türkiye’nin ilk bilim merkezi Tübitak katkısıyla Konya’ya yapılıyor.
● Ortadoğu ve Balkanların en büyük tematik parkı Anadolu Harikalar diyarı Kayseri’ye
yapılmaktadır.
● Filistin Unesco’nun 194. Üyesidir.
●Karabük üniversitesi Hicaz demir yollarına yaptığı katkıdan dolayı Sultan II: Abdülhamit’e
onursal doktora diploması vermiştir.
● Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü 29. Balkanlar konseyi toplantısı Ermenistan:’da
yapılmıştır.
● Golf turnuvası için Türkiye’de bulunan Tiger Woods Asya kıtasından Avrupa atış yaptı.
● Makedonya’nın Üsküp’e bağlı çayır belediyesi Türkçe’nin resmi dil olmasına karar verdi.
● 2007 yılında yapılan radara görünmeyen ilk mili savaş gemimiz Heybeliada’dır
● 5 Yılık kalkınma planlarının 10. 5 yıllık kalkınma planı 2014-2018 yılları arasında
uygulanacak.
● 2020 yılı Olimpiyat ve Paralimpik oyunlarına Türkiye adaydı ancak turnuva Tokyo’da
yapılacak.
● Ortadoğu’da yaşanan Arap baharı Yasemin devrimi olarak adlandırılıyor.
● 2014 yılı Oscar ödülünde en iyi film “12 years slave”
● BM raporuna göre en gelişmiş ülke Norveç en az gelişmiş ülke Kongo
● AB üyesi olmayan ve euro kullanmayan ülkeler
● İzlanda
● Norveç
● Ukrayna
● Lihtenştayn
● Grönland
● İskoçya
● 2014 Nisan ayı en fazla ihracat İsviçre en fazla ithalat Rusya.
● Askerlik yaşı 21 ‘e yükseltildi.
● UNESCO 2014 yılı Matrutçu Nasuh yılı.
●En son Belasrus’a vize kalktı
● G-20 2015 yılı Dönem Başkanı Türkiye 2014 Avustralya
● İzlanda halk oylamasıyla AB üyesi olmaktan vazgeçti.
● TMSF’nin bankalara yatırılan paraya verdiği devlet güvencesi miktarı 50.000 tl’den 100.000
tl’ye çıkartıldı.
●Fifi Mafih ve Mecalis-i seba Mevlana’nın eserleridir.
Ulaşım Projeleri
Ovit Dağı Tüneli
● Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz arasındaki ulaşım sorununu çözecek olup, İran transit
ticareti daha da önem kazanacaktır. Tünel, Rize Erzurum arasındaki karayolun İkizdere - İspir bölgesinde bulunan Ovit
Dağı Geçidi’nin kara yolu tüneli ile geçilmesini hedefl eyen bir ulaşım projesidir. Proje temeli
2012’de atıldı. Tünelin rakımı 2640 m’dir.
Marmaray Projesi
● İstanbul’da Avrupa yakasındaki Halkalı ile Asya yakasında bulunan Gebze ilçelerini birbirine
bağlar. Boğazın iki yakasındaki demiryolu hatları, boğazın altından geçecek olan bir
demiryolu tünel bağlantısı ile birbirine bağlanmaktadır.
Üçüncü Boğaz Köprüsü
● İstanbul boğazına yapılmasına karar verilen üçüncü köprüdür. Yapımı bittiğinden üzerine
raylı sistem bulunan en uzun asma köprü olacaktır.
İstanbul’a Üçüncü Havalimanı
● Karadeniz sahiline kurulacaktır. Havalimanı 150 milyon yolcu kapasiteli ve 6 ayrı piste sahip
olacak şekilde düzenlenmiştir.
KKTC’ye Türkiye’den Su Projesi
● Bu proje ile Alaköprü Barajı’ndan alınan su, 80 km uzunluğundaki deniz boru hattı ile deniz
yüzeyinden 250 m derinlikte askıdaki bir boru sayesinde Girne yakınlarına yapılacak olan
Geçitköy Barajı’na aktarılacaktır.
İzmit Otoyolu (O33 Otoyolu)
İstanbul ile İzmir'i birbirine bağlamayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda geçtiği güzergâhta
dikkate alındığında Bursa ve Balıkesir gibi illerde projenin içerisinde yer aldığından nüfus
yoğunluğu yüksek iller ve Marmara Bölgesi ile Ege Bölgesi arası önemli bir bağlantı olacaktır.
Gebze-Dilovası bölgesinden TEM Otoyolu'ndan ayrılarak İzmit Körfezi'ni asma köprüyle (İzmit
Körfez Köprüsü) geçerek Orhangazi'ye ulaşıp oradan Bursa ve Balıkesir üzerinden İzmir'e
ulaşması planlanmaktadır.
Kaynaklar:
http://www.frmtr.com/performans-bilgileri/1304050-20-yuzyilda-bilim-ve-teknolojidemeydana-gelen-bazi-gelismeler-ve-onemli-olaylar.html
http://www.elektrikport.com/teknik-kutuphane/anadolunun-buyuk-muhendisi-elcezeri/4354#ad-image-0
http://tr.wikipedia.org/wiki/
http://tr.wikiqoute.org
http://www.kpsskonu.com/genel-kultur/guncel/ulusal-kuruluslar/
http://ygslysdesorulursa.blogspot.com.tr/2012/02/kurtulus-savasn-konu-alanromanlarmz.html
http://aygunhoca.com/tarih/164-canakkale-savasi-dokumanlari/1430-canakkale-savasi-tumkitaplar-listesi.html
http://www.tccb.gov.tr/sayfa/cumhurbaskanlarimiz/

Altın Faktör Güncel Konular

Transkript

Benzer belgeler

Altın Neden Anunnakiler için Bu Kadar Önemli? Önce kısaca Altın`ı

Altın Örümcek 2007 Başladı (01.12.2007)

PowerPoint Sunusu

Altın Vakti Bilgilendirme Formu

GUMUS GOZLU DEV

Takas ekonomisinin getirdiği kısıtlamalardan kurtulmak için

Altın Haftalık Temel/Teknik Görünüm

Altın Örümcek Facebook`ta halka açıldı, rekor kırdı