4. samsun mobilya sektörü değer zinciri analizi

Transkript

Proje Koordinasyon
Okan Gümüş
Müberra Genç
Oğuz Sandıkçı
Vedat Kunt
GökçeYalçın
Hakan Zobu
Gözde Tombuloğlu
Özgür Özaydın
Nevriye Çakır Özer
C
Samsun TSO Genel Sekreter Yard.
Samsun TSO Dış İlişkiler Müd. Yard.
Samsun TSO Dış İlişkiler Uzmanı
Uzman - Vego Danışmanlık/Consulting
Ondokuzmayıs Üniversitesi Araştırma Görevlisi
Samsun TSO Basın ve Halkla İlişkiler Memuru
Tüm hakları saklıdır. İlgili yasa hükümlerine göre izin alınmadan çoğaltılamaz.
II
Samsun Mobilya Sektörü Değer Zinciri ve İhtiyaç Analizi
İlimiz sanayisinde önemli bir yere sahip olan mobilya sektörü ülke çapında yarattığı katma değer ve yüksek istihdam
potansiyeli ile ülke ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Sektör son yıllarda gerçekleştirdiği gelişme ile gerek kalite gerekse
tasarım açısından dünya ile rekabette önemli mesafe almıştır. İlimizde de istihdam ve üretimde öne çıkan sektörlerden birisi
olan mobilya sektörü hızla gelişme kaydetmektedir. Bu gelişmeye paralel olarak sektörün uluslararası piyasada yer bulabilmesi
için derinlemesine incelenmesi ve önümüzdeki döneme ışık tutacak analizlerin yapılması gerekmektedir.
Bu amaçla mobilya sektörünün mevcut durumunun analiz edilmesi, geliştirilmesi gereken alanların tespit edilerek sektörün
uluslararası rekabet yeteneğinin arttırılması amacıyla “Samsun Mobilya Sektörü Değer Zincir Analizi” çalışmasını hazırladık.
Bu itibarla hazırlamış olduğumuz “Samsun Mobilya Sektörü Değer Zincir Analizi” yayınının hazırlanmasına katkı veren
kurumlara, özel sektör temsilcilerine ve çalışma arkadaşlarıma teşekkürlerimizi sunuyor, yayınımızın hayırlara vesile olmasını
temenni ediyorum.
Saygılarımla.
Salih Zeki MURZİOĞLU
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası
Yönetim Kurulu Başkanı
III
IV
İÇİNDEKİLER
I. TABLO LİSTESİ......................................................................................................................................................VII
II. GRAFİK ve ŞEKİL LİSTESİ....................................................................................................................................IX
III. KISALTMALAR ....................................................................................................................................................XI
IV. GİRİŞ
.........................................................................................................................................................XII
1. MOBİLYA SEKTÖRÜ TANIMI ..............................................................................................................................1
2. MOBİLYA ÜRETİMİ ...............................................................................................................................................1
2.1. Küresel Mobilya Üretimi ................................................................................................................................2
2.2. Avrupa Birliği Mobilya Üretimi.......................................................................................................................8
2.3. Türkiye Mobilya Üretimi...............................................................................................................................12
3. MOBİLYA DIŞ TİCARETİ .....................................................................................................................................15
3.1. Küresel Mobilya Dış Ticareti ........................................................................................................................15
3.1.1. Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacmi....................................................................................................16
3.1.2. Küresel Mobilya İhracatı.....................................................................................................................17
3.1.3. Küresel Mobilya İthalatı......................................................................................................................23
3.2. AB Mobilya Dış Ticareti................................................................................................................................29
3.2.1. AB Mobilya Dış Ticaret Hacmi...........................................................................................................30
3.2.2. AB Mobilya İhracatı............................................................................................................................33
3.2.3. AB Mobilya İthalatı.............................................................................................................................39
3.3. Türkiye Mobilya Dış Ticareti.........................................................................................................................46
3.3.1. Türkiye Mobilya Dış Ticaret Hacmi.....................................................................................................47
3.3.2. Türkiye Mobilya İhracatı.....................................................................................................................50
3.3.3. Türkiye Mobilya İthalatı......................................................................................................................57
3.4. Samsun Mobilya Dış Ticareti .......................................................................................................................63
3.4.1. Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacmi...................................................................................................64
3.4.2. Samsun Mobilya İhracatı ...................................................................................................................67
3.4.3. Samsun Mobilya İthalatı ....................................................................................................................69
4. SAMSUN MOBİLYA SEKTÖRÜ DEĞER ZİNCİRİ ANALİZİ.............................................................................72
4.1. Samsun Mobilya Sektörü Ekosistemi ve Değer Zinciri Haritası ..................................................................73
4.2. Samsun Mobilya Sektörü Seçilmiş Ürünler İçin Pareto Analizi...................................................................75
4.2.1. Deri Ofis Koltuğu Pareto Analizi........................................................................................................75
4.2.2. Salon Takımı Üçlü Koltuk Pareto Analizi............................................................................................79
5. SAMSUN MOBİLYA SEKTÖRÜ İHTİYAÇ ANALİZİ.........................................................................................84
5.1. Metodoloji ...................................................................................................................................................84
5.1.1. Amaç..................................................................................................................................................84
5.1.2. Yöntem...............................................................................................................................................85
5.1.3. Süreç...................................................................................................................................................86
V
5.2. Bulgular........................................................................................................................................................87
5.3. Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi..........................................................................................................90
5.3.1. Stratejik Yönetim Yetkinlikleri ............................................................................................................90
5.3.2. Üretim ile İlgili Yetkinlikler ..................................................................................................................91
5.3.3. Sipariş Yönetimi ve Pazarlama ile İlgili Yetkinlikler.............................................................................91
5.3.4. E-Ticarete İlişkin Yetkinlikler ...............................................................................................................92
6. SONUÇ
..........................................................................................................................................................93
6.1. Stratejik Yönetim Yetkinlikleri......................................................................................................................94
6.2. Üretim ile İlgili Yetkinlikler............................................................................................................................95
6.3. Pazarlamaya İlişkin Yetkinlikler ....................................................................................................................96
6.4. E-Ticarete İlişkin Yetkinlikler.........................................................................................................................97
6.5. Yurtdışı Pazarlama Programları ...................................................................................................................98
7. KAYNAKÇA .........................................................................................................................................................99
VI
I. TABLO LİSTESİ
Tablo 1. SITC'e Göre Mobilya Alt Ürün Grupları......................................................................................................................1
Tablo 2. GTIP Kodlarına Göre Mobilya Alt Ürün Grupları........................................................................................................1
Tablo 3. Dünya, AB ve Türkiye İçin Mobilya Üretimi (2005-2010; milyar $)............................................................................2
Tablo 4. Küresel Mobilya Üretiminde İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2010) ...............................................................................4
Tablo 5. Küresel Mobilya Üretiminde En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2010)...................................................6
Tablo 6. Küresel Mobilya Üretiminde En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülkenin Büyüme Trendleri (2005-2010) ................................6
Tablo 7. Avrupa Birliği Mobilya Üretiminde İlk 10 Ülke ve Diğer Ülkelerin Payları (2005-2010) ............................................9
Tablo 8. AB Mobilya Üretiminde En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2010)........................................................11
Tablo 9. AB Mobilya Üretiminde En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülkenin Büyüme Trendleri (2005-2010) .....................................11
Tablo 10. Küresel Mobilya Dış Ticareti (2005-2011)..............................................................................................................15
Tablo 11. Küresel Mobilya İhracatında İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011)...........................................................................19
Tablo 12. Küresel Düzeyde Mobilya İhracatı En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011)......................................21
Tablo 13. Küresel Düzeyde Mobilya İhracatı En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülkenin Büyüme Oranları(2006-2011,%) ...............21
Tablo 14. Küresel Mobilya İhracatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011) ..........................................................22
Tablo 15. Küresel Mobilya İthalatında İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011)............................................................................25
Tablo 16. Küresel Düzeyde Mobilya İthalatı En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011).......................................26
Tablo 17: Küresel Düzeyde Mobilya İthalatı En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülkenin Büyüme Oranları(2006-2011,%) ................27
Tablo 18. Küresel Mobilya İthalatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011) ...........................................................27
Tablo 19. AB Mobilya Dış Ticareti (2005-2011).....................................................................................................................29
Tablo 20. AB Mobilya İhracatında İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011)..................................................................................35
Tablo 21. AB Mobilya İhracatında En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2010)......................................................37
Tablo 22. AB Mobilya İhracatında En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülkenin Büyüme Trendleri (2005-2010)...................................37
Tablo 23. AB Mobilya İhracatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011)..................................................................38
Tablo 24. AB Mobilya İthalatında İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011)...................................................................................41
Tablo 25. AB Mobilya İthalatı En Hızlı Büyüyen İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011) .............................................................43
Tablo 26. Mobilya İthalatı En Hızlı Büyüyen İlk 10 AB Ülkesinin Büyüme Trendleri (2005-2011) ........................................43
Tablo 27. AB Mobilya İthalatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011) ..................................................................44
Tablo 28. Türkiye Mobilya Dış Ticareti (2005-2011)...............................................................................................................46
Tablo 29. Türkiye'nin Mobilya İhracatında İlk 10 Ülke ve Payları (2005-2011) .....................................................................53
Tablo 30. Türkiye Mobilya İhracatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011)...........................................................55
Tablo 31. Türkiye'nin Mobilya İthalatında İlk 10 Ülke ve Dİğer Ülkeler (2005-2011) ...........................................................59
Tablo 32. Türkiye Mobilya İthalatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011)............................................................61
Tablo 33. Samsun Mobilya Dış Ticareti (2005-2011).............................................................................................................63
Tablo 34. Büro Koltuğu (Mobilya Perakendecisine Satış Kanalı) Değer Zinciri Pareto Analizi Tablosu .................................76
Tablo 35. Büro Koltuğu (Mobilya Perakendecisine Satış Kanalı) Katma Değer Dağılımı......................................................78
Tablo 36. Salon Takımı Üçlü Koltuk (Mobilya Perakendecisine Satış Kanalı) Değer Zinciri Pareto Analizi Tablosu...............80
Tablo 37. Salon Takımı Üçlü Koltuğu (Mobilya Perakendecisine Satış Kanalı) Katma Değer Dağılımı.................................82
Tablo 38. Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi Çalışmasına Katılan Firmalar ......................................................................84
Tablo 39. Görüşülen İşletmelerin Büyüklüklerine Göre Dağılımları .......................................................................................87
Tablo 40. İşletmelerin Personel Yapıları...................................................................................................................................88
Tablo 41. Çalışmaya Katılan İşletmelerin Dağıtım Kanal Yapısı..............................................................................................89
Tablo 42. İşletme Büyüklükleri İtibarıyla Ürün Grupları ..........................................................................................................89
Tablo 43. Önem Derecesine Göre İhracat Pazarları ...............................................................................................................89
Tablo 44. Önem Derecesine Göre Hedef İhracat Pazarları ....................................................................................................90
Tablo 45. Fonksiyon Kaynak Matrisi –Büyük ve Küçük İşletmeler için Puan Tablolu ............................................................93
Tablo 46. Fonksiyon Kaynak Matrisi - Büyük ve Küçük İşletmeler için Derecelendirilmiş .....................................................93
Tablo 47. işletmelerin Geneli için Fonksiyon Kaynak Matrisi - Puan Tablolu.........................................................................93
VII
Tablo 48. İşletmelerin Geneli için Fonksiyon Kaynak Matrisi - Derecelendirilmiş ..................................................................94
Tablo 49.
.................................................................................................................................................................94
Tablo 50. Üretim ile İlgili Yetkinlikler........................................................................................................................................95
Tablo 51. Üretim Yetkinliklerine Yönelik Program Önerisi......................................................................................................96
Tablo 52. Pazarlamaya İlişkin Yetkinlikler................................................................................................................................96
Tablo 53. Pazarlama Yetkinliklerine Yönelik Program Önerisi................................................................................................97
Tablo 54. E-Ticarete İlişkin Yetkinlikler.....................................................................................................................................97
Tablo 55. E-Ticaret Yetkinliklerine Yönelik Program Önerisi...................................................................................................97
Tablo 56. Önem Sırasına Göre İhracat Pazarları.....................................................................................................................98
VIII
II. GRAFİK ve ŞEKİL LİSTESİ
Grafik 1. Küresel Mobilya Üretimi (2005-2010;Milyar $)...................................................................................................3
Grafik 2. Küresel Mobilya Üretim Değeri Büyüme Oranı (2005-2010)..............................................................................3
Grafik 3. Küresel GSYİH İçinde Mobilya üretiminin Payı (2005-2010;%) ..........................................................................3
Grafik 4. Küresel Mobilya Üretiminde İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2010) ..................................................5
Grafik 5. Avrupa Birliği Mobilya Üretimi (2005-2010;Milyar $).........................................................................................8
Grafik 6. Avrupa Birliği Mobilya Üretim Değeri Büyüme Oranı (2005-2010) ....................................................................8
Grafik 7. GSYH’sı İçinde Mobilya üretiminin Payı (2005-2010) ..........................................................................................9
Grafik 8. AB Mobilya Üretiminde İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2010).......................................................10
Grafik 9. Türkiye Mobilya Üretimi (2005-2010;Milyar $).................................................................................................12
Grafik 10. Türkiye Mobilya Üretim Değeri Büyüme Oranı (2005-2010) ..........................................................................12
Grafik 11. Türkiye GSYH’sı İçinde Mobilya üretiminin Payı (2005-2010;%) ....................................................................13
Grafik 12. Türkiye Mobilya Üretim Değerinin Küresel Mobilya Üretim Değerine Oranı (2005-2010)............................13
Grafik 13. Türkiye Mobilya Üretim Değerinin AB Mobilya Üretim Değerine Oranı (2005-2010) ...................................14
Grafik 14. Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacmi (2005-2011;Milyar $)...............................................................................16
Grafik 15. Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacmi Büyüme Oranı (2005-2011;%)...............................................................16
Grafik 16. Küresel Dış Ticaret Hacmi İçinde Mobilya Dış Ticaret Hacminin Payı (2005-2011;%) ...................................17
Grafik 17. Küresel Mobilya İhracatı (2005-2011;Milyar $) ...............................................................................................17
Grafik 18. Küresel Mobilya İhracatı Büyüme Oranı (2005-2011;%)................................................................................18
Grafik 19. Küresel İhracat İçinde Mobilya İhracatının Payı (2005-2011;%) .....................................................................18
Grafik 20. Küresel Mobilya İhracatında İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2011)..............................................20
Grafik 21. Küresel Mobilya İhracatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011) ....................................................22
Grafik 22. Küresel Mobilya İthalatı (2005-2011;Milyar $) ................................................................................................23
Grafik 23. Küresel Mobilya İthalatı Büyüme Oranı (2005-2011;%).................................................................................24
Grafik 24. Küresel İthalat İçinde Mobilya İthalatının Payı (2005-2011;%).......................................................................24
Grafik 25. Küresel Mobilya İthalatında İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2011)...............................................26
Grafik 26. Küresel Mobilya İthalatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005-2011) .....................................................28
Grafik 27. AB Mobilya Dış Ticaret Hacmi (2005-2011;Milyar $)......................................................................................30
Grafik 28. AB Mobilya Dış Ticaret Hacmi Büyüme Oranı (2005-2011;%) ......................................................................30
Grafik 29. ABMDTH/ABTDTH Oranı (2005-2011;%) ......................................................................................................31
Grafik 30. ABMDTH/KMDTH Oranı (2005-2011;%) .......................................................................................................31
Grafik 31. AB Mobilya Dış Ticaretinde İhracat ve İthalat Oranları (2005,2011;%)..........................................................32
Grafik 32. AB Mobilya Dış Ticaret Dengesi (2005-2011;milyar dolar) .............................................................................32
Grafik 33. AB Mobilya İhracatı (2005-2011;Milyar $).......................................................................................................33
Grafik 34. AB Mobilya İhracatı Büyüme Oranı (2005-2011;%).......................................................................................33
Grafik 35. ABMEX/ABTEX Oranı (2005-2011;%) ............................................................................................................34
Grafik 36. ABMEX/KMEX Oranı (2005-2011;%).............................................................................................................34
Grafik 37. AB Mobilya Dış Ticaretinde İhracatın ithalatı Karşılama Oranı(2005-2011;%) ..............................................35
Grafik 38. AB Mobilya İhracatında İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2011).....................................................36
Grafik 39. AB Mobilya İhracatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005;2011)............................................................38
Grafik 40. AB Mobilya İthalatı (2005-2011;Milyar $)........................................................................................................39
Grafik 41. AB Mobilya İthalatı Büyüme Oranı (2005-2011;%)........................................................................................40
Grafik 42. ABMIMP/ABTIMP Oranı (2005-2011;%) ........................................................................................................40
Grafik 43. ABMIMP/KMIMP Oranı (2005-2011;%).........................................................................................................41
Grafik 44. AB Mobilya İthalatında İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2011)......................................................42
Grafik 45. AB Mobilya İthalatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005;2011).............................................................44
Grafik 46. Türkiye Mobilya Dış Ticaret Hacmi (2005-2011;Milyon $) ..............................................................................47
Grafik 47. Türkiye Mobilya Dış Ticaret Hacmi Büyüme Oranı (2005-2011;%)................................................................47
IX
Grafik 48. TMDTH/TTDTH Oranı (2005-2011;%) ............................................................................................................48
Grafik 49. TMDTH/ABMDTH Oranı (2005-2011;%)........................................................................................................48
Grafik 50. TMDTH/KMDTH Oranı (2005-2011;%)..........................................................................................................49
Grafik 51. Türkiye Mobilya Dış Ticaretinde İhracat ve İthalat Oranları (2005,2011;%) ...................................................49
Grafik 52. Türkiye Mobilya Dış Ticaret Dengesi (2005-2011;milyon dolar)......................................................................50
Grafik 53. Türkiye Mobilya İhracatı (2005-2011;Milyon $)...............................................................................................50
Grafik 54. Türkiye Mobilya İhracatı Büyüme Oranı (2005-2011;%) ................................................................................51
Grafik 55. TMEX/TTEX Oranı (2005-2011;%) ..................................................................................................................51
Grafik 56. TMEX/ABMEX Oranı (2005-2011;%)..............................................................................................................52
Grafik 57. TMEX/KMEX Oranı (2005-2011;%)................................................................................................................52
Grafik 58. Türkiye Mobilya Dış Ticaretinde İhracatın ithalatı Karşılama Oranı(2005-2011;%)......................................535
Grafik 59. Türkiye'nin Mobilya İhracatında İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2011) ........................................55
Grafik 60. Mobilya İhracatının Ürün Grupları Bazında Dağılımı (2005;2011)..................................................................55
Grafik 61. Türkiye Mobilya İthalatı (2005-2011;Milyon $)................................................................................................57
Grafik 62. Türkiye Mobilya İthalatı Büyüme Oranı (2005-2011;%) .................................................................................57
Grafik 63. TMIMP/TTIMP Oranı (2005-2011;%) ..............................................................................................................58
Grafik 64. TMIMP/ABMIMP Oranı (2005-2011;%).........................................................................................................58
Grafik 65. TMIMP/KMIMP Oranı (2005-2011;%)............................................................................................................59
Grafik 66. Türkiye'nin Mobilya İthalatında İlk 10 Ülke, Diğer Ülkeler ve Payları (2005,2011) .........................................61
Grafik 67. Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacmi (2005-2011;Bin $)...................................................................................64
Grafik 68. Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacmi Büyüme Oranı (2005-2011;%)..............................................................64
Grafik 69. SMDTH/STDTH Oranı (2005-2011;%) ............................................................................................................65
Grafik 70. Samsun’un Türkiye Mobilya Dış Ticaretindeki Payı (2005-2011;%)...............................................................65
Grafik 71. Samsun Mobilya Dış Ticaretinde İhracat ve İthalat Oranları (2005,2011;%) .................................................66
Grafik 72. Samsun Mobilya Dış Ticaret Dengesi (2005-2011;milyon dolar)....................................................................66
Grafik 73. Samsun Mobilya İhracatı (2005-2011;Milyon $).............................................................................................67
Grafik 74. Samsun Mobilya İhracatı Büyüme Oranı (2005-2011;%) ..............................................................................67
Grafik 75. Samsun İhracatında Mobilya Sektörünün Payı (2005-2011;%).....................................................................68
Grafik 76. Türkiye Mobilya İhracatında Samsun'un Payı...................................................................................................68
Grafik 77. Samsun Mobilya Dış Ticaretinde İhracatın ithalatı Karşılama Oranı(2005-2011;%)......................................69
Grafik 78. Samsun Mobilya İthalatı (2005-2011;Bin $)....................................................................................................69
Grafik 79. Samsun Mobilya İthalatı Büyüme Oranı (2005-2011;%) ...............................................................................70
Grafik 80. Samsun İthalatında Mobilya İthalatının Payı (2005-2011;%) .........................................................................70
Grafik 81. Türkiye Mobilya İthalatında Samsun'un Payı (2005-2011;%).........................................................................71
Grafik 82. İhracat Deneyimi Açısından Görüşülen Firmalar..............................................................................................88
Şekil 1. Samsun Mobilya Sektörü Ekosistemi ve Değer Zinciri Haritası.............................................................................74
Şekil 2. Büro Koltuğu (Mobilya Perakendecisine Satış Kanalı) Değer Zinciri Pareto Analizi Grafiği .................................77
Şekil 3. Salon Takımı Üçlü Koltuk (Mobilya Perakendecisine Satış Kanalı) Değer Zinciri Pareto Analizi Grafiği...............81
Şekil 4. Fonksiyon / Kaynak Matrisi....................................................................................................................................85
Şekil 5. Kullanılan Likert Ölçeği...........................................................................................................................................86
Şekil 6. Derecelendirme Tablosu ........................................................................................................................................86
Şekil 7. Araştırma Süreci.....................................................................................................................................................86
Şekil 8. Stratejik Yönetim Yetkinlikleri ................................................................................................................................91
Şekil 9. Üretim Yetkinlikleri .................................................................................................................................................91
Şekil 10. Sipariş Yönetimi ve Pazarlama İle İlgili Yetkinlikler...............................................................................................92
Şekil 11. E-Ticaret İle İlgili Yetkinlikler .................................................................................................................................92
X
III. KISALTMALAR
ABGSYH
Avrupa Birliği Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla
ABMÜD
Avrupa Birliği Mobilya Üretim Değeri
ABMDTH Avrupa Birliği Mobilya Dış Ticaret Hacmi
ABTDTH
Avrupa Birliği Toplam Dış Ticaret Hacmi
ABMTDF
Avrupa Birliği Mobilya Dış Ticaret Fazlası
ABMEX
Avrupa Birliği Mobilya İhracatı
ABMIMP
Avrupa Birliği Mobilya İthalatı
ABTEX
Avrupa Birliği Toplam İhracatı
ABTIMP
Avrupa Birliği Topla İthalatı
GSYH
Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla
GTIP
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu
KGSYH
Küresel Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla
KMDTH
Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacmi
KMEX
Küresel Mobilya İhracatı
KMIMP
Küresel Mobilya İthalatı
KMÜD
Küresel Mobilya Üretim Değeri
KTDTH
Küresel Toplam Dış Ticaret Hacmi
KTEX
Küresel Toplam İhracat
KTIMP
Küresel Toplam İthalat
MÜD
Mobilya Üretim Değeri
STIC
Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırma
SMDTD
Samsun Mobilya Dış Ticareti Değişimi
SMDTH
Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacmi
SMEX
Samsun Mobilya İhracatı
STDTH
Samsun Toplam Dış Ticaret Hacmi
STEX
Samsun Toplam İhracatı
SMIMP
Samsun Mobilya İthalatı
TBO
Toplam Büyüme Oranı
TGSYH
Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla
TMDTD
Türkiye Mobilya Dış Ticareti Değişimi
TMDTH
Türkiye Mobilya Dış Ticaret Hacmi
TMEX
Türkiye Mobilya İhracatı
TTDTH
Türkiye Toplam Dış Ticaret Hacmi
TTEX
Türkiye Toplam İhracatı
TMIMP
Türkiye Mobilya İthalatı
TMÜD
Türkiye Mobilya Üretim Değeri
TTIMP
Türkiye Toplam İthalatı
YBBO
Yıllık Bileşik Büyüme Oranı
XI
IV GİRİŞ
Samsun Mobilya Sektörü raporunun amacı, Samsun’da bulunan Mobilya sektörünün mevcut durumunu, geliştirilmesi
gereken alanları, uluslararası rekabet yeteneğinin artırılması için gerekli çalışmaları ortaya koymaktır. Bu amaç
doğrultusunda, rapor 3 ana bölümden oluşmuştur. Bu bölümlerden birincisi, küresel, bölgesel (AB) ve ulusal dış ticaret
verilerinin ortaya konulduğu, Samsun ilindeki sektörüm Türkiye dış ticareti içindeki yerinin tartışıldığı bölümdür. Bu bölüm,
raporun 1, 2 ve 3.ncü kısımlarını kapsamaktadır. Bu bölümle amaçlanan, raporu inceleyenlerin mobilya ticaretinin küresel ticaretteki payını, Türkiye’nin ve Samsun’un bu ticaretteki konumunu anlamasına yardımcı olmaktır.
Raporun ikinci bölümü, Samsun ilindeki mobilya sektörünün değer zincirini ve eko sistemini ortaya koymak, sektörde
faaliyet gösteren ve sektörle ilişkili tüm aktörleri belirlemektir. Bu bölümde aynı zamanda, seçilmiş bazı ürünler için değer
zinciri analizleri de gerçekleştirilmiştir. Bu değer zinciri çalışması ile Samsun’da üretim yapan üreticilerin yaratıkları katma
değer, bu katma değerdeki bölgesel, ulusal ve uluslararası tedarikçilerin payları ortaya konulmuştur. Stratejik öneme sahip
bu analiz, gelecekte sektördeki tedarik ve dağıtım yapısı üzerine iyileştirme alanları ve fırsatları ortaya koymak amacıyla
gerçekleştirilmiştir. Raporun bu bölümü 4.ncü kısımdan oluşmaktadır.
Raporun üçüncü ve son bölümünde, Samsun Ticaret ve Sanayi Odasına Üye 14 Mobilya Sektörü firmasının katılımı ile
gerçekleştirilmiş olan mobilya sektörü eğitim ve danışmanlık ihtiyaç analizi yer almaktadır. Bu bölümde, Samsun’da yerleşik
mobilya sektörü firmalarının uluslararası pazarlardaki rekabet güçlerinin artırılması için gereksinim duydukları alanların
belirlenmesi ve bu alanlarda firmalara yönelik verilecek hizmetlerin tanımlanması gerçekleştirilmiştir. Raporum 5. Kısmından
oluşan bu bölümde firmaların ihtiyaçları tespit edilmiş, bu ihtiyaçları gidermeye yönelik müdahale alanları belirlenmiş ve
eylemler planlanmıştır.
XII
1. MOBİLYA SEKTÖRÜ TANIMI
Mobilya ürünleri Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 821. ve 872.4 bölümlerinde sınıflandırılmış olup
bu çerçevede ilgili ürün tanımları izleyen tabloda ifade edilmiştir:
TABLO 1. SITC'E GÖRE MOBİLYA ALT ÜRÜN GRUPLARI
Ürün Kodu
Ürün Tanımı
821.1
Oturmaya mahsus mobilyalar (yatak haline getirilebilen türden olsun olmasın), bunların aksam ve parçaları
821.2
Yatak takımı eşyası ve benzeri eşya
821.3
Metalden mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan)
821.5
Ahşap mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan)
821.7
Diğer maddelerden mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan)
821.8
Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTIP) kodları bazında mobilya sektörüne ilişkin ürün grubu tanımlamaları dört haneli
ürün kodu bazında izleyen tabloda ifade edilmiştir:
TABLO 2. GTIP KODLARINA GÖRE MOBİLYA ALT ÜRÜN GRUPLARI
Ürün Kodu
Ürün Tanımı
9401
Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
9402
Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
9403
Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
9404
Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya
Mobilya sektörünün küresel ve ulusal ölçekte mevcut durumunun ve yıllar içerisinde izlediği eğilimin anlaşılabilmesi için,
sektörün üretim değeri, sektöre ilişkin ithalat ve ihracat değerleri gibi verilerden yararlanılacaktır. Söz konusu değişkenlere
ilişkin küresel ölçekte, AB ölçeğinde, Türkiye ölçeğinde ve Samsun ölçeğindeki veriler ve bu verilere ilişkin yorumlar izleyen
kısımda yer almaktadır.
1
2. MOBİLYA ÜRETİMİ
Dünya, Avrupa ve Türkiye için Mobilya Üretim Değeri (MÜD) ve Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) değişkenlerine ilişkin veriler Tablo 3’de gösterilmiştir:
Küresel*
TABLO 3. DÜNYA, AB VE TÜRKİYE İÇİN MOBİLYA ÜRETİMİ (2005 2010; MİLYAR $)
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
MÜD Değer
291,3
316,8
359,9
387,6
345,8
376,0
-
8,77%
13,58%
7,70%
-10,79%
8,74%
43.594,9
47.088,8
53.012,8
57.927,3
54.809,0
59.646,0
-
8,01%
12,58%
9,27%
-5,38%
8,83%
0,67%
0,67%
0,68%
0,67%
0,63%
0,63%
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
MÜD Değer
109,2
116,3
133,4
140,7
111,6
108,7
-
6,54%
14,68%
5,49%
-20,74%
-2,60%
14.226,8
15.180,8
17.585,9
18.939,1
16.885,3
16.852,1
-
6,71%
15,84%
7,70%
-10,84%
-0,20%
0,77%
0,77%
0,76%
0,74%
0,66%
0,64%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
3,8
3,8
4,7
5,4
4,2
4,8
-
0,88%
25,22%
14,10%
-23,18%
15,70%
483,0
530,9
647,2
730,3
614,6
731,1
-
9,92%
21,90%
12,85%
-15,85%
18,97%
0,78%
0,71%
0,73%
0,74%
0,68%
0,66%
TMÜD/ABTMÜD 3,44%
3,26%
3,56%
3,85%
3,73%
4,43%
TMÜD/ABTMÜD 1,29%
1,20%
1,32%
1,40%
1,20%
1,28%
Büyüme*
GSYH Değer
Büyüme*
AB**
MÜD/GSYH
Büyüme*
GSYH Değer
Büyüme*
MÜD/GSYH
Değişken
MÜD Değer
Türkiye
Büyüme*
GSYH Değer
Büyüme*
MÜD/GSYH
YBBO
TBO
5,24%
29,08%
6,47%
36,82%
YBBO
TBO
-0,10%
-0,49%
3,44%
18,40%
YBBO
TBO
5,08%
28,11%
8,65%
51,38%
KAYNAK: CSIL, WORLD FURNİTURE OUTLOOK 2012, SAYFA 48-117 VE WORLDBANK WORLD DEVELOPMENT INDİCATORS (WDI) VERİLERİNDEN HAREKETLE HESAPLANMIŞTIR. *CSIL WORLD
FURNİTURE OUTLOOK 2012’DE YER ALAN 70 ÜLKENİN TOPLAMI. * *SEKTÖR VERİLERİ BULUNMAYAN LÜKSEMBURG HARİÇ 26 AB ÜYE ÜLKESİ +TÜRKİYE
2.1. Küresel Mobilya Üretimi
2005 yılında 291,3 milyar dolar olan Küresel Mobilya Üretim Değeri (KMÜD) izleyen grafikte de görüldüğü gibi genelde
bir artış trendi izleyerek 2010 yılında 376 milyar dolara yükselmiştir:
2
GRAFİK 1. KÜRESEL MOBİLYA ÜRETİMİ (2005 2010;MİLYAR $)
KAYNAK: CSIL, WORLD FURNİTURE OUTLOOK 2012, SAYFA 48-117 VERİLERİNDEN HAREKETLE HAZIRLANMIŞTIR.
2005-2010 döneminde KMÜD, 2008 yılına kadar bir büyüme trendi izlerken 2008 yılında yaşanan küresel finansal krize
paralel olarak 2009 yılında %10,79 oranında küçülmüş ancak sektör 2010 yılında tekrar büyüme eğilimine girmiş ve
KMÜD %8,74 oranında artmıştır. KMÜD’nin inceleme dönemindeki yıllık bileşik büyüme oranı ise % 5,24 olarak
gerçekleşmiştir. KMÜD’nin 2005-2010 döneminde izlediği büyüme trendi izleyen grafikte yer almaktadır:
GRAFİK 2. KÜRESEL MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİ BÜYÜME ORANI (2005 2010)
KMÜD’nin Küresel Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (KGSYH) içindeki payı incelendiğinde ise, 2005 yılında %0,67 olan KMÜD’nin
KGSYH içindeki payının inceleme döneminde 2007 yılına kadar artarak %0,68’e yükseldiği ancak 2008 yılından itibaren
istikrarlı bir azalış trendi izleyerek 2010 yılında % 0,63’e düştüğü görülmektedir. Bir başka deyişle inceleme döneminde
küresel mobilya sektörünce yaratılan katma değerin küresel düzeyde tüm mal ve hizmetlerde yaratılan toplam katma değer
içindeki payında küçükte olsa bir azalma meydana gelmiştir. Bu durum izleyen grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 3. KÜRESEL GSYİH İÇİNDE MOBİLYA ÜRETİMİNİN PAYI (2005 2010;%)
KAYNAK: CSIL, WORLD FURNİTURE OUTLOOK 2012, SAYFA 48-117 VE WORLDBANK WORLD DEVELOPMENT INDİCATORS (WDI) VERİLERİNDEN HAREKETLE HAZIRLANMIŞTIR.
3
KMÜD’nin yanı sıra üretimin ülkeler bazında dağılımı da mobilya sektörünün küresel durumunu anlamak açısından son
derece önemlidir. Bu bağlamda, KMÜD içinde 2010 yılı itibariyle en yüksek paya sahip ilk 10 ülkenin ve diğer ülkelerin
2005-2010 dönemi verileri izleyen tabloda gösterilmiştir:
2005
Sıra Ülke
2010
MÜD (milyar$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2010
MÜD (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
ABD
62,9
21,6%
1
Çin
130,9
34,8%
23,9%
191,5%
2
Çin
44,9
15,4%
2
ABD
43,7
11,6%
-7,1%
-30,6%
3
İtalya
23,7
8,1%
3
İtalya
23,0
6,1%
-0,6%
-3,1%
4
Almanya
18,9
6,5%
4
Almanya
21,0
5,6%
2,1%
11,1%
5
Japonya
13,0
4,5%
5
Hindistan
13,7
3,6%
11,4%
71,7%
6
Birleşik Krallık
10,2
3,5%
6
Japonya
12,1
3,2%
-1,4%
-6,8%
7
Kanada
10,1
3,5%
7
Fransa
9,6
2,5%
0,8%
4,1%
8
Fransa
9,2
3,2%
8
Kanada
9,4
2,5%
-1,5%
-7,2%
9
İspanya
8,6
2,9%
9
Polonya
9,0
2,4%
4,9%
26,7%
10
Hindistan
8,0
2,7%
10
Brezilya
8,7
2,3%
15,2%
102,8%
15
Türkiye
3,8
1,3%
16
Türkiye
4,8
1,3%
5,1%
28,1%
-
İlk 10 Ülke
209,4
71,9%
-
İlk 10 Ülke
280,9
74,7%
39,3%
39,0%
-
Diğer Ülkeler
81,9
28,1%
-
Diğer Ülkeler
95,1
25,3%
37,3%
6,5%
-
KMÜD
291,3
100,0%
-
KMÜD
376,0
100,0%
5,2%
29,1%
2005 yılı incelendiğinde ABD’nin 62,9 milyar dolarlık üretim değeri ve %21,6 pay ile küresel mobilya üretiminde en büyük
üretici olduğu görülmektedir. 2005 yılında ABD toplam mobilya üretiminin yaklaşık beşte birini tek başına gerçekleştirmiştir.
ABD’yi 44,9 milyar dolarlık üretim değeri ve %15,4’lük pay ile Çin izlemiştir. İtalya ise 23,7 milyar dolarlık üretim ve
%8,1’lik pay ile dünyanın en büyük üçüncü mobilya üreticisi olmuştur. Almanya ve Japonya ise sırası ile 18,9 milyar dolar
ve 13 milyar dolarlık üretim ve %6,5 ve %4,5’lik pay ile ilk üç ülkenin ardından dünyanın en büyük dördüncü ve beşinci
mobilya üreticisi ülkeleri olmuşlardır. Bu ülkeleri ise yıllık mobilya üretim değerleri 10,2 milyar dolar ile 8 milyar dolar
arasında ve üretim payları %3,5 ile % 2,7 arasında değişen -sırası ile- Birleşik Krallık, Kanada, Fransa, İspanya ve Hindistan izlemiştir. 2005 yılı ilk on ülke ve diğer ülkeler açısından değerlendirildiğinde ise ilk 10 ülkenin toplam mobilya üretimindeki payları %71,9 iken, diğer ülkelerin dünya mobilya üretimi içerisindeki payları toplamı %28,1 olarak
gerçekleştirmiştir. Bir başka deyişle 2005 yılı için en büyük 10 üretici ülkenin mobilya üretim değeri diğer ülkelerin
toplamının yaklaşık 2,5 katı olarak gerçekleşmiştir.
2010 yılı değerlendirildiğinde ise, Çin 130,9 milyar dolarlık üretim değeri ve %34,8’lik pay ile küresel mobilya üretiminde
ilk sırada yer almıştır. Çin 2005-2010 döneminde mobilya üretimini yıllık ortalama %23,9 toplamda ise %191,5 oranında
artırarak dünyanın en büyük mobilya üreticisi konumuna gelmiştir. ABD mobilya sektörü ise inceleme döneminde yıllık
ortalama %7,1 toplamda ise %30,6 oranında küçülmüştür. Bu önemli küçülmeye rağmen ABD, 2010 yılı itibariyle hala
dünyanın en büyük ikinci mobilya üreticisi konumundadır; ancak ilgili dönemde ABD’nin küresel mobilya üretimi içindeki
payı %21,66’dan %11,6’ya düşmüştür. Benzer biçimde inceleme döneminde mobilya üretimi yıllık ortalama %0,6
toplamda ise %3,1 oranında azalan İtalya da 23 milyar dolarlık üretimi ile küresel mobilya üretiminde üçüncü sıradaki
yerinin korumuştur. Buna karşın İtalya’nın da küresel mobilya üretimi içerisindeki payı 2 puan azalarak %8,1’den %6,1’e
düşmüştür. Almanya’nın da dünya sıralamasındaki yeri değişmemesine karşın inceleme döneminde Alman mobilya sektörü yıllık ortalama %2,1 toplamda ise %11,1 büyümüştür. Ancak, bu büyümeye karşın 2010 yılında 21 milyar dolarlık
üretim gerçekleştiren Almanya’nın küresel mobilya üretimi içindeki payı %6,5’ten %5,6’ya gerilemiştir.
4
Hindistan inceleme döneminde mobilya üretimini yıllık ortalama %11,4 toplamda ise %71,7 oranında artırarak 2010
yılında 13,7 milyar dolar değerinde mobilya üretmiş ve bu artışla küresel mobilya üretimindeki payını %2,7’den %3,6’ya
çıkararak 2010 yılında dünyanın en büyük beşinci mobilya üreticisi olmuştur. Japonya mobilya sektörü inceleme döneminde yıllık %1,5 toplamda ise %7,2 oranında küçülerek 12,1 milyar dolarlık mobilya üretim değeri ile 2005’e göre bir
sıra gerileyerek küresel mobilya üretiminde %3,2’lik pay ile altıncı sırada yer almıştır. Fransa inceleme döneminde mobilya
üretimini yıllık ortalama %0,8 toplamda ise %4,1 artırmış ve 2010 yılı için 9,6 milyar dolarlık üretim değeri ve %2,5’lik
pay ile 2005’e göre bir sıra yükselerek küresel mobilya üretiminde yedinci sıraya yükselmiştir. Kanada’nın mobilya üretimi
ise 2005-2010 döneminde yıllık ortalama % 1,5 toplamda ise %7,2 oranında azalarak 9,4 milyar dolara gerilemiş ve bu
gerileme sonucunda Kanada’nın küresel mobilya üretimindeki payı bir puan azalarak %2,5’e düşmüştür. Bu durum sonucunda Kanada küresel mobilya üretiminde 2005 yılına göre bir sıra gerileyerek 2010 yılında sekizinci sırada yer almıştır.
2010 yılında mobilya üretimini 2005 yılına göre yıllık ortalama %4,9 toplamda ise %28,1 oranında artırarak üretim
değerini 9 milyar dolara çıkaran Polonya ise üç sıra yükselerek dokuzuncu sıradan dünyanın en büyük on mobilya üreticisi arasına girmiştir. Benzer biçimde Brezilya mobilya sektörü de inceleme döneminde yıllık %15,2 toplamda ise %102,8
oranında çarpıcı bir büyüme göstermiş ve 8,7 milyar dolarlık üretim değeri ile iki sıra yükselerek dünyanın en büyük
onuncu mobilya üreticisi olmuştur. 2005 yılında ilk onda yer almalarına karşın İspanya ve Birleşik Krallık mobilya sektörleri inceleme döneminde sırası ile yıllık ortalama %5,63 ve %6,06 toplamda ise %25,13 ve %26,86 oranında küçülmüşler
ve bu küçülme sonucu Birleşik Krallık on birinci İspanya ise on ikinci sıraya gerilemiştir. 2005-2010 dönemi için küresel
mobilya sektöründe Birleşik Krallık en çok küçülen dördüncü, İspanya ise en çok küçülen altıncı ülke olmuştur.
2010 yılı ilk on ülke ve diğer ülkeler açısından değerlendirildiğinde ise ilk 10 ülkenin toplam mobilya üretimindeki payları
2005 yılına göre yaklaşık 3 puan artarak %71,9’dan %74,7 ye yükselmiştir. Buna karşın diğer ülkelerin dünya mobilya
üretimi içerisindeki paylarının toplamını 2005 yılına göre yaklaşık 3 puan azalarak %25,3 olarak gerçekleşmiştir. Bir başka
deyişle 2010 yılı için en büyük 10 üretici ülkenin mobilya üretim değeri diğer ülkelerin toplamının yaklaşık 3 katı olarak
gerçekleşmiştir. 2005-2010 dönemine ilişkin olarak küresel mobilya üretimi açısından ilk 10 sırada yer alan ülkeler ve
diğer ülkelerin payları karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte sunulmuştur.
GRAFİK 4. KÜRESEL MOBİLYA ÜRETİMİNDE İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2010)
5
Küresel mobilya üretimini daha sağlıklı bir biçimde analiz edebilmek için mobilya üretimi bakımından en hızlı büyüyen
ülkeleri incelemekte yarar vardır. Bu bağlamda 2005-2010 döneminde mobilya üretimi en hızlı artan ilk 10 ülkeye ilişkin
veriler izleyen iki tabloda gösterilmiştir:
TABLO 5. KÜRESEL MOBİLYA ÜRETİMİNDE EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2010)
2005
Sıra
Ülke
1
Katar
2
Çin
3
MÜD (milyar$)
2010
MÜD (milyar$)
Pay
2005 2010
Pay
YBBO
TBO
24
0,008%
165
0,044%
47,0%
587,5%
44.922
15,42%
130.926
34,82%
23,9%
191,5%
Vietnam
2.172
0,75%
5.002
1,33%
18,2%
130,3%
4
Brezilya
4.290
1,47%
8.702
2,31%
15,2%
102,8%
5
Mısır
459
0,16%
907
0,24%
14,6%
97,6%
6
Bahreyn
52
0,02%
97
0,03%
13,3%
86,5%
7
Bosna Hersek
273
0,09%
469
0,12%
11,4%
71,8%
8
Hindistan
7.955
2,73%
13.655
3,63%
11,4%
71,7%
9
Suudi Arabistan
582
0,20%
956
0,25%
10,4%
64,3%
10
Rusya
2.812
0,97%
4.613
1,23%
10,4%
64,0%
22
Türkiye
3.757
1,3%
4.813
1,3%
5,1%
28,1%
-
KMÜD
291.305
100,0%
376.004
100,0%
5,2%
29,1%
TABLO 6. KÜRESEL MOBİLYA ÜRETİMİNDE EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKENİN BÜYÜME TRENDLERİ
(2005 2010)
Sıra
Ülke
2006
2007
2008
2009
2010
1
Katar
120,83%
111,32%
37,50%
9,74%
-2,37%
2
Çin
25,35%
31,61%
28,02%
16,85%
18,11%
3
Vietnam
28,04%
29,85%
24,26%
-9,78%
23,57%
4
Brezilya
13,03%
26,05%
19,50%
-7,91%
29,38%
5
Mısır
26,14%
28,84%
15,28%
2,91%
2,49%
6
Bahreyn
34,62%
12,86%
-11,39%
25,71%
10,23%
7
Bosna Hersek
39,19%
9,74%
17,27%
-11,86%
8,82%
8
Hindistan
7,68%
22,40%
4,78%
-0,60%
25,05%
9
Suudi Arabistan
6,53%
13,39%
29,87%
-2,63%
7,54%
10
Rusya
36,81%
34,75%
38,29%
-41,93%
10,81%
22
Türkiye
0,88%
25,22%
14,10%
-23,18%
15,70%
-
KMÜD
8,77%
13,58%
7,70%
-10,79%
8,74%
Küresel mobilya üretimine en hızlı büyüyen ülkeler açısından bakıldığında, yıllık ortalama %47 oranında büyüyerek 2005
yılındaki 24 milyon dolarlık mobilya üretim değerini 2010 yılında yaklaşık altı katına çıkararak 165 milyon dolarlık mobilya
üretimi gerçekleştiren Katar’ın mobilya üretimi en hızlı artan ülke olduğu görülmektedir. Bu hızlı artışa karşın Katar’ın
2005 yılında yüz binde 8 olan küresel mobilya üretimi içindeki payı ancak on binde 6 düzeyine kadar yükselmiş ve Katar
6
2010 yılı itibariyle mobilya üretimi açısından 68 ülke arasında 62. sırada yer almıştır. Ayrıca Tablo 4 incelendiğinde Katar’ın
2006 yılında %120,83 düzeyinde olan mobilya üretimi büyüme oranının 2010 yılına kadar istikrarlı ve çarpıcı bir düşüş
eğilimine girdiği ve bunun sonucunda 2010 yılında Katar mobilya sektörünün %2,37 oranında küçüldüğü görülmektedir. Bir başka deyişle, inceleme döneminde en hızlı büyüyen ülke olmasına karşın –mevcut trendin devam etmesi halindegeleceğe yönelik tahminler açısından Katar mobilya sektöründe bu büyümenin devam edemeyeceği açık biçimde
görülmektedir.
İnceleme döneminde küresel mobilya üretiminde en hızlı büyüyen ikinci ülke ise Çin olmuştur. 2005-2010 döneminde
Çin yıllık ortalama %23,9 toplamda ise %191,5 oranında büyüyerek mobilya üretim değerini 44 milyar 922 milyon dolardan 130 milyar 926 milyon dolara çıkarmıştır. Çin bu hızlı büyüme ile 2005 yılında %15,42 olan küresel mobilya üretimindeki payını 2010 yılında %34,82’ye yükselterek dünyanın en büyük mobilya üreticisi konumuna gelmiştir. Çin’in
mobilya üretimindeki artış incelendiğinde 2007 yılına kadar artan bir büyüme trendi görülürken 2008 ve 2009 yıllarında
büyüme hızının düştüğü ancak 2010 yılında mobilya sektöründeki büyümenin tekrar hızlandığı görülmektedir. 2008 ve
2009 yılların Çin mobilya sektörünün büyüme hızındaki düşüşün büyük ölçüde ilgili yıllarda yaşanan küresel krizle bağlantılı
olduğu düşünüldüğünde Çin mobilya sektörünün ilerleyen yıllarda –yeni küresel ya da iç krizler yaşanmaması halindebüyümeye devam edeceği öngörülmektedir.
Vietnam ise inceleme döneminde küresel mobilya üretimi açısından en hızlı büyüyen üçüncü ülke olmasının yanında aynı
zamanda -2009 yılı dışında- en istikrarlı büyüyen ülke de olmuştur. İnceleme döneminde Vietnam mobilya sektörü yıllık
ortalama %18,2 toplamda ise %130,3 oranında büyüyerek 2005 yılında 2 milyar 172 milyon dolar olan mobilya üretimini 2010 yılında 5 milyar 2 milyon dolara çıkarmıştır. Bu hızlı büyüme ile birlikte Vietnam mobilya sektörünün dünya üretimindeki payı da yaklaşık 1 puan gibi önemli bir miktarda yükselmiştir.
İnceleme döneminde mobilya üretimi en hızlı artan dördüncü ülke ise Brezilya olmuştur. Brezilya 2005-2010 döneminde
mobilya üretimini yıllık ortalama % 15,2 toplamda ise %102,8 oranında büyüyerek mobilya üretimini 4 milyar 290 milyon dolardan 8 milyar 702 milyon dolara yükseltmiştir. İnceleme döneminde Brezilya’nın dünya mobilya üretimindeki payı
ise %1,47’den % 2,31’e yükseltmiştir.
2005-2010 döneminde mobilya üretimi yıllık ortalama %14,6 toplamda ise 97,6 oranında artan Mısır ise 459 milyon
dolarlık üretimini 907 milyon dolara çıkararak mobilya üretimi en hızlı artan beşinci ülke olmuştur. Bu artışa karşın Mısır’ın
dünya mobilya üretiminden aldığı pay yalnızca %0,16 düzeyindedir.
İnceleme döneminde %86,5 ile %64 arasında değişen toplam büyüme oranları ile Bahreyn, Bosna Hersek, Hindistan,
Suudi Arabistan ve Rusya ise mobilya üretimi en hızlı büyüyen ilk on ülke arasında yer almışlardır.
Genel bir değerlendirme yapıldığında Çin ve bir ölçüde Hindistan, Brezilya, Vietnam ve Rusya dışında mobilya üretimi en
hızlı büyüyen ülkelerin dünya mobilya üretimi içinde önemli oyuncular olmadıkları görülmektedir. Zira geriye kalan ülkeler
dünya mobilya üretiminden %0,044 ile %0,25 arasında değişen çok küçük oranlarda pay almaktadırlar.
7
2.2. Avrupa Birliği Mobilya Üretimi
2005 yılında 109,2 milyar dolar olan Avrupa Birliği Mobilya Üretim Değeri (ABMÜD), izleyen grafikte de görüldüğü 2008
yılına kadar düzenli bir artış eğilimi göstermesine karşın 2009 yılından itibaren azalış eğilimine girmiş ve 2010 yılında 2005
yılına göre %0,49 oranında küçülerek 108,7 milyar dolara düşmüştür:
GRAFİK 5. AVRUPA BİRLİĞİ MOBİLYA ÜRETİMİ (2005 2010;MİLYAR $)
2005-2010 döneminde Avrupa Birliği ülkelerinin mobilya üretimi, 2008 yılına kadar bir büyüme eğilimi gösterirken 2008
yılında yaşanan ve finansal krize paralel olarak 2009 yılında %20,74 oranında küçülmüştür. 2010 yılında sektörün küçülme
hızı azalmış olsa da 2010 itibariyle Avrupa Birliği’nin mobilya üretimi düşmeye devam etmektedir. Avrupa Birliği Mobilya
Üretim Değeri büyüme oranının 2005-2010 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte yer almaktadır.
GRAFİK 6. AVRUPA BİRLİĞİ MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİ BÜYÜME ORANI (2005 2010)
Avrupa Birliği’nde “Mobilya Üretiminin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla içindeki Payı” (ABMÜD/ABGSYH) incelendiğinde ise, 2005
yılında %0,77 ile %0,67 olan küresel MÜD/GSYH oranın üzerinde olduğu görülmektedir. Ancak, Avrupa Birliği’nde
MÜD/GSYH oranı inceleme döneminde istikrarlı biçimde azalarak 2010 yılında %0,64’e düşmüştür ki bu 0,63 olan Küresel MÜD/GSYH oranına oldukça yakındır. Diğer bir ifade ile inceleme döneminde Avrupa Birliği’nde mobilya sektörü
tarafından yaratılan katma değerin Avrupa Birliği’nde tüm mal ve hizmetlerde yaratılan toplam katma değer içindeki payı
istikrarlı bir biçimde azalmıştır. Bu durum izleyen grafikte gösterilmiştir:
8
GRAFİK 7. GSYH’SI İÇİNDE MOBİLYA ÜRETİMİNİN PAYI (2005 2010)
Avrupa Birliği mobilya üretiminde en yüksek paya sahip ilk 10 ülkenin ve diğer AB ülkelerinin mobilya üretimine ilişkin veriler 2005-2010 dönemi için izleyen tabloda ifade edilmiştir.
TABLO 7. AVRUPA BİRLİĞİ MOBİLYA ÜRETİMİNDE İLK 10 ÜLKE VE DİĞER ÜLKELERİN PAYLARI (2005 2010)
2005
Sıra Ülke
2010
MÜD (milyar$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2010
MÜD (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
İtalya
23,7
21,7%
1
İtalya
23,0
21,1%
-0,6%
-3,1%
2
Almanya
18,9
17,3%
2
Almanya
21,0
19,3%
2,1%
11,1%
3
Birleşik Krallık
10,2
9,3%
3
Fransa
9,6
8,8%
0,8%
4,1%
4
Fransa
9,2
8,4%
4
Polonya
9,0
8,3%
4,9%
26,7%
5
İspanya
8,6
7,8%
5
Birleşik Krallık
7,4
6,8%
-6,1%
-26,9%
6
Polonya
7,1
6,5%
6
İspanya
6,4
5,9%
-5,6%
-25,1%
7
Türkiye
3,8
3,4%
7
Türkiye
4,8
4,4%
5,1%
28,1%
8
Danimarka
3,2
2,9%
8
İsveç
3,2
2,9%
1,2%
6,2%
9
İsveç
3,0
2,8%
9
Avusturya
2,9
2,7%
1,2%
6,2%
10
Avusturya
2,7
2,5%
10
Çek Cumhuriyeti
2,9
2,7%
4,4%
24,3%
-
İlk 10
90,2
82,6%
-
İlk 10
89,4
82,3%
0,2%
0,8%
-
Diğerleri
19,0
17,4%
-
Diğerleri
19,8
18,2%
-1,3%
-6,4%
-
ABMÜD
109,2
100,0%
-
ABMÜD
108,7
100,0%
-0,1%
-0,5%
2005 yılı incelendiğinde İtalya’nın 23,7 milyar dolarlık üretim değeri ve %21,7 pay ile AB mobilya üretiminde en büyük
üretici ülke olduğu görülmektedir. 2005 yılında İtalya AB mobilya üretiminin beşte birinden biraz fazlasını tek başına
gerçekleştirmiştir. İtalya’yı 18,9 milyar dolarlık üretim değeri ve AB mobilya üretiminde %17,3 pay ile Almanya izlemiştir.
Birleşik Krallık ise 10,2 milyar dolarlık üretim değeri ve AB mobilya üretimindeki %9,3’lük payı ile AB’nin en büyük üçüncü
mobilya üreticisi olmuştur. Fransa ve İspanya ise sırası ile 9,2 milyar dolar ve 8,6 milyar dolarlık üretim değerleri ve AB mobilya üretimindeki %8,4 ve %7,8 payları ile AB’nin en büyük dördüncü ve beşinci mobilya üreticisi ülkeleri olmuşlardır.
AB’de mobilya üretiminde lider olan ilk beş ülkeyi, yıllık 7,1 milyar dolar ile 2,7 milyar dolar arasında değişen mobilya üre-
9
tim değerleri ile sırası ile Polonya, Türkiye, Danimarka, İsveç ve Avusturya izlemiştir. 2005 yılında bu ülkelerin AB mobilya
üretimindeki payları da sırası ile %6,5 , %3,4 , %2,9 , %2,8 ve %2,5 olmuştur. 2005 yılı AB mobilya üretimi ilk on ülke
ve diğer ülkeler açısından değerlendirildiğinde ise ilk 10 ülkenin toplam mobilya üretimindeki payları %82,6 iken, diğer
ülkelerin AB mobilya üretimi içerisindeki payları %17,4 olmuştur. Bir başka deyişle 2005 yılı için AB mobilya pazarında en
büyük 10 üretici ülkenin mobilya üretim değerleri toplamı diğer ülkelerin toplamının yaklaşık 4,7 katı olarak gerçekleşmiştir.
2010 yılı AB mobilya üretimi incelendiğinde ise İtalya’nın mobilya üretimindeki %3,1’lik küçülmeye karşın 23 milyar
dolarlık üretim değeri ve %21,1’lik pay ile AB mobilya üretiminde ilk sıradaki yerini koruduğu görülmektedir. Almanya’da
2005-2010 döneminde ikinci sıradaki yerini korumuştur. İlgili dönemde Almanya’da mobilya üretimi % 11,1 oranında
artarak 21 milyar dolara yükselmiş ve 2010 yılında Almanya’nın AB mobilya üretimi içindeki payı %19,3 olmuştur. Fransa
ilgili dönemde mobilya üretimini %4,1 oranında artırarak 9,6 milyar dolara yükseltmiş ve AB mobilya üretimindeki %8,8’lik
payı ile AB’nin en büyük üçüncü mobilya üreticisi olmuştur. Polonya ise 2005-2010 döneminde mobilya üretiminin yıllık
ortalama %4,9 toplamda ise %26,7 oranında artırarak 9 milyar dolarlık üretim değeri ve %8,3’lük pay ile AB’nin en büyük
dördüncü mobilya üreticisi olmuştur. Birleşik Krallığı’n mobilya üretimi inceleme döneminde yıllık ortalama %6,1 toplamda
ise %26,9 oranında küçülerek 7,4 milyar dolara gerilemiştir. Bu üretim değeri ile Birleşik Krallık AB mobilya üretimindeki
%6,8’lik payı ile en büyük beşinci mobilya üreticisi olmuştur. 2010 yılı itibariyle sırası ile İspanya, Türkiye, İsveç, Avusturya
ve Çek Cumhuriyeti ilk beşin ardından AB mobilya üretiminde ilk onda yer alan diğer ülkeler olmuşlardır.
2010 yılı ilk on ülke ve diğer ülkeler açısından değerlendirildiğinde ise ilk 10 ülkenin toplam AB mobilya üretimindeki payları
2005 yılına göre çok fazla değişmemiş ve %0,8 oranında azalarak %82,6’dan %82,3’e gerilemiştir. Buna karşın 2010
yılı için AB mobilya üretiminde en büyük 10 üretici ülkenin mobilya üretim değeri diğer ülkelerin toplamının yaklaşık 4,7
katı olarak gerçekleşmiştir. 2005-2010 dönemine ilişkin olarak AB mobilya üretimi açısından ilk 10 sırada yer alan ülkeler
ve diğer ülkelerin payları karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte sunulmuştur.
GRAFİK 8. AB MOBİLYA ÜRETİMİNDE İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2010)
10
2005-2010 döneminde AB’de mobilya üretimi en hızlı artan ilk 10 ülkeye ilişkin veriler izleyen iki tabloda gösterilmiştir:
TABLO 8. AB MOBİLYA ÜRETİMİNDE EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2010)
KAYNAK: CSIL, WORLD FURNİTURE OUTLOOK 2012, SAYFA 48-117 DEN YARARLANARAK HESAPLANMIŞTIR.
2005
Sıra
Ülke
MÜD (milyar$)
2010
Pay
MÜD (milyar$)
2005 2010
Pay
YBBO
TBO
1
Slovakya
786
0,72%
1.104
0,83%
7,0%
40,5%
2
Litvanya
711
0,65%
962
0,72%
6,2%
35,3%
3
Türkiye
3.757
3,44%
4.813
3,61%
5,1%
28,1%
4
Polonya
7.078
6,48%
8.970
6,72%
4,9%
26,7%
5
Çek Cumhuriyeti
2.329
2,13%
2.895
2,17%
4,4%
24,3%
6
Malta
46
0,04%
56
0,04%
4,0%
21,7%
7
Almanya
18.890
17,30%
20.980
15,72%
2,1%
11,1%
8
Romanya
1.525
1,40%
1.668
1,25%
1,8%
9,4%
9
Estonya
376
0,34%
401
0,30%
1,3%
6,6%
10
Avusturya
2.747
2,52%
2.918
2,19%
1,2%
6,2%
109.199
100,00%
133.427
100,00%
-0,1%
-0,5%
-
ABMÜD
TABLO 9. AB MOBİLYA ÜRETİMİNDE EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKENİN BÜYÜME TRENDLERİ (2005 2010)
Sıra
Ülke
2006
2007
2008
2009
2010
1
Slovakya
6,11%
31,29%
10,59%
-10,98%
2,41%
2
Litvanya
16,17%
29,06%
8,26%
-20,54%
4,91%
3
Türkiye
0,88%
25,22%
14,10%
-23,18%
15,70%
4
Polonya
14,64%
23,21%
11,14%
-24,77%
7,31%
5
Çek Cumhuriyeti
6,57%
15,71%
16,71%
-22,73%
11,78%
6
Malta
6,52%
10,20%
9,26%
-3,39%
-1,75%
7
Almanya
8,18%
15,80%
9,12%
-16,25%
-2,98%
8
Romanya
9,90%
21,96%
6,31%
-23,84%
0,79%
9
Estonya
5,59%
16,88%
9,48%
-27,56%
8,97%
10
Avusturya
12,92%
11,32%
7,47%
-18,08%
-4,01%
6,54%
14,68%
5,49%
-20,74%
-2,60%
-
ABMÜD
KAYNAK: CSIL, WORLD FURNİTURE OUTLOOK 2012, SAYFA 48-117 DEN YARARLANARAK HESAPLANMIŞTIR.
AB mobilya üretimine en hızlı büyüyen ülkeler açısından bakıldığında, yıllık ortalama %7 toplamda ise %40,5 oranında
büyüyerek 2005 yılındaki 786 milyon dolarlık mobilya üretim değerini 2010 yılında yaklaşık 1,4 katına çıkararak 1 milyar
104 milyon dolarlık mobilya üretimi gerçekleştiren Slovakya mobilya üretimi en hızlı artan ülke olmuştur. AB’de mobilya
üretimi en hızlı büyüyen ikinci ülke ise yıllık ortalama % 6,2 toplamda ise %35,3 oranında büyüyerek mobilya üretimini
2010 yılında 962 milyon dolara çıkaran Litvanya olmuştur. Litvanya’nın bu hızlı büyümeye karşın toplam AB mobilya üretimindeki payı 2010 yılında % 0,72 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye ise inceleme döneminde mobilya üretimini yıllık ortalama %5,1 toplamda ise % 28,1 oranında artırarak 2010 yılında 4 milyar 813 milyon dolara yükseltmiştir. Bu büyüme
oranı ile Türkiye AB mobilya üretiminde en hızlı büyüyen üçüncü ülke olmuştur. Polonya ve Çek Cumhuriyeti ise 2005-
11
2010 döneminde mobilya üretimlerini sırası ile %26,7 ve %24,3 oranında artırarak AB’de mobilya üretimi en hızlı artan
dördüncü ve beşinci ülke olmuşlardır.
Malta, Almanya, Romanya, Estonya ve Avusturya ise 2005-2010 döneminde mobilya üretimlerini %11,1 ile % 6,2
arasında değişen oranlarda artırarak AB’de mobilya üretimi en hızlı büyüyen ilk on ülke arasında yer almışlardır.
2.3. Türkiye Mobilya Üretimi
2005 yılında 3,76 milyar dolar olan Türkiye Mobilya Üretim Değeri (TMÜD) izleyen grafikte görüldüğü gibi 2009 yılı
dışında genel bir artış trendi izleyerek 2010 yılında 4,81 milyar dolara yükselmiştir:
GRAFİK 9. TÜRKİYE MOBİLYA ÜRETİMİ (2005 2010;MİLYAR $)
2005-2010 döneminde TMÜD, 2009 yılına kadar bir büyüme trendi izlerken 2009 yılında %23,18 oranında küçülmüş
ancak sektör 2010 yılında tekrar büyüme eğilimi kazanarak %15,7 oranında büyümüştür. TMÜD’nin inceleme dönemindeki yıllık bileşik büyüme oranı % 5,08 toplam büyüme oranı ise %28,11 olarak gerçekleşmiştir. TMUD’nin 20052010 döneminde izlediği büyüme trendi izleyen grafikte yer almaktadır:
GRAFİK 10. TÜRKİYE MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİ BÜYÜME ORANI (2005 2010)
12
TMÜD’nin Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (TGSYH) içindeki payı incelendiğinde, 2005 yılında %0,78 olan TMÜD/TGSYH
oranının inceleme döneminde dalgalı bir eğilim göstererek 2010 yılı itibariyle %0,66’ya gerilediği görülmektedir. Bir başka
deyişle, inceleme döneminde Türkiye’de mobilya sektörünce yaratılan katma değerin Türkiye’de tüm mal ve hizmetlerde
yaratılan toplam katma değer içindeki payı azalmıştır. Bu durum inceleme döneminde TMUD büyüme oranının GSYH
büyüme oranının altında kalmasından kaynaklanmaktadır. 2005-2010 döneminde TMÜD/TGSYH oranının izlediği seyir
izlediği grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 11. TÜRKİYE GSYH’SI İÇİNDE MOBİLYA ÜRETİMİNİN PAYI (2005 2010;%)
Türkiye mobilya sektörünün küresel mobilya sektörü içindeki yerine bakıldığında ise 2005 yılında 3,76 milyar dolarlık üretim değeri ile Türkiye’nin küresel mobilya üretimindeki payı % 1,29 olarak gerçekleşmiştir. Mobilya üretimindeki %
1,29’luk payı ile Türkiye dünyanın en büyük 15. mobilya üreticisi olmuştur. Türkiye’nin dünya mobilya üretimindeki payı
2008 yılında %1,40’a ulaşmış olmasına karşın 2010 yılında %1,28’e gerilemiştir. 2010 yılı itibariyle Türkiye 4,81 milyar
dolarlık mobilya üretimi ile 2005’e göre bir sıra gerileyerek dünyanın en büyük on altıncı mobilya üreticisi olmuştur. Türkiye
mobilya üretiminin küresel mobilya üretimi içindeki payının 2005-2010 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 12. TÜRKİYE MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİNİN KÜRESEL MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİNE ORANI
(2005 2010)
13
Türkiye mobilya sektörü, Avrupa Birliği mobilya sektörü içindeki yeri açısından incelendiğinde 2005 yılında 3,76 milyar
dolarlık üretim değeri ile Türkiye’nin AB mobilya üretimindeki payı % 3,44 olmuştur. Bu pay ile Türkiye AB ülkeleri arasında
7. en büyük mobilya üreticisi olmuştur. Türkiye’nin AB mobilya üretimindeki payı 2008 yılına kadar düzenli bir artış trendi
izleyerek 2008 yılında %3,85’e ulaşmıştır. Türkiye’nin AB mobilya üretimi 2009 yılında %3,79’a gerilese de 2010 yılında
0,6 puanlık bir artış göstererek % 4,43’e ulaşmıştır. 2010 yılı itibariyle Türkiye 4,81 milyar dolarlık mobilya üretimi ile
AB’nin en büyük yedinci mobilya üreticisi konumundadır. Türkiye mobilya üretiminin AB mobilya üretimi içindeki payının
2005-2010 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 13. TÜRKİYE MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİNİN AB MOBİLYA ÜRETİM DEĞERİNE ORANI (2005 2010)
14
3. MOBİLYA DIŞ TİCARETİ
3.1. Küresel Mobilya Dış Ticareti
Küresel toplam mal ve hizmet dış ticareti ile mobilya dış ticaretine ilişkin olarak, dış ticaret hacmi, ihracat ve ithalat
değişkenlerine ilişkin 2005-2011 dönemine ilişkin veriler izleyen tabloda gösterilmektedir:
Dış Ticaret Hacmi
TABLO 10. KÜRESEL MOBİLYA DIŞ TİCARETİ (2005 2011)
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
KMDTH Değer
208,4
230,0
268,1
283,6
230,5
265,8
298,7
-
10,37%
16,58%
5,76%
-18,71%
15,30%
12,39%
21.031,5
24.313,1
27.929,4
32.402,1
24.941,7
30.391,7
35.993,1
-
15,60%
14,87%
16,01%
-23,02%
21,85%
18,43%
0,99%
0,95%
0,96%
0,88%
0,92%
0,87%
0,83%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
99,5
110,3
129,7
139,7
115,1
132,0
150,2
-
10,92%
17,56%
7,72%
-17,61%
14,65%
13,78%
10.389,1
12.042,9
13.849,3
15.997,8
12.339,5
15.055,3
17.855,7
-
15,92%
15,00%
15,51%
-22,87%
22,01%
0,96%
0,92%
0,94%
0,87%
2005
2006
2007
2008
108,9
119,6
138,4
-
9,88%
10.642,4
Büyüme*
KTDTH
Değer
Büyüme*
KMTDH/KTDTH
Değişken
İhracat
KMEX
Değer
Büyüme*
KTEX
Değer
Büyüme*
YBBO
TBO
6,19%
43,35%
9,37%
71,14%
YBBO
TBO
7,11%
50,97%
18,60%
9,45%
71,87%
0,93%
0,88%
0,84%
2009
2010
2011
YBBO
TBO
143,8
115,4
133,8
148,5
15,67%
3,92%
-19,78%
15,96%
11,01%
5,31%
36,38%
12.270,2
14.080,1
16.404,3
12.602,2
15.336,3
18.137,4
-
15,30%
14,75%
16,51%
-23,18%
21,70%
18,26%
9,29%
70,43%
1,02%
0,98%
0,98%
0,88%
0,92%
0,87%
0,82%
KMEX/KTEX
Değişken
İthalat
KMIMP
Değer
Büyüme*
KTIMP
Değer
Büyüme*
KMIMP/KTIMP
KAYNAK: HTTP://WWW.TRADEMAP.ORG VERİLERİNDEN HAREKETLE HAZIRLANMIŞTIR.
15
3.1.1. Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacmi
2005 yılında 208,4 milyar dolar olan Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacmi (KMDTH) 2005-2011 döneminde 90,3 milyar
dolarlık artışla 2011 yılında 298,7 milyar dolara ulaşmıştır. 2005-2011 döneminde Küresel Mobilya Dış Ticaret Hacminin
izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 14. KÜRESEL MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ (2005 2011;MİLYAR $)
2005-2011 döneminde küresel mobilya dış ticaret hacmi büyüme oranı incelendiğinde ise 2006 ve 2007 yıllarında artan
bir büyüme trendi görülürken 2008 yılında mobilya dış ticaret hacminin artış oranın azaldığı ve 2009 yılında küresel mobilya dış ticaret hacminin %-18,71 oranında küçüldüğü görülmektedir. Bu önemli küçülmeye karşın küresel mobilya sektörü dış ticaret hacmi 2010 ve 2011 yıllarında tekrar toparlanma eğilimine girerek artmaya devam etmiştir. KMDTH’nin
inceleme dönemindeki yıllık ortalama büyüme oranı % 6,19 toplam büyüme oranı ise %43,35 olarak gerçekleşmiştir.
KMDTH’nin 2005-2011 dönemindeki büyüme trendi izleyen grafikte yer almaktadır:
GRAFİK 15. KÜRESEL MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
KMDTH’nin, Küresel Toplam Dış Ticaret Hacmi (KTDTH) içindeki payı (KMDTH/KTDTH) 2005 yılında %0,99 olarak
gerçekleşmiştir. Bir başka deyişle 2005 itibariyle küresel dış ticaret hacminin yaklaşık %1’i mobilya dış ticaretinden
oluşmuştur. Ancak, küresel mobilya dış ticaretinin küresel toplam dış ticaret hacmi içindeki payı 2005-2011 döneminde
16
dalgalı bir seyir izleyerek 2011 yılında % 0,83’e düşmüştür. Bir başka deyişle inceleme döneminde küresel küresel düzeyde
tüm mal ve hizmetler dış ticaret hacmi içinde mobilya dış ticaretinin payı azalmıştır. KMDTH/KTDTH değişkenin 2005-2011
döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 16. KÜRESEL DIŞ TİCARET HACMİ İÇİNDE MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİNİN PAYI (2005 2011;%)
3.1.2. Küresel Mobilya İhracatı
2005 yılında 99,5 milyar dolar olan Küresel Mobilya İhracatı (KMEX) 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %5,82
oranında büyüyerek 2011 yılında 150,2 milyar dolara ulaşmıştır. 2005-2011 döneminde Küresel Mobilya İhracatının
GRAFİK 17. KÜRESEL MOBİLYA İHRACATI (2005 2011;MİLYAR $)
2005-2011 döneminde küresel mobilya ihracatı büyüme oranı açısından incelendiğinde 2006 ve 2007 yıllarında artan
bir büyüme trendi görülürken 2008 yılından itibaren büyüme oranında bir azalma eğilimi görülmüş ve 2009 yılında küresel mobilya ihracatı %-17,61 oranında küçülmüştür. Ancak küresel mobilya ihracatı 2010 ve 2011 yıllarında tekrar büyüme
eğilimine girmiş ve ilgili yıllarda sırası ile %14,65 ve %13,78 oranında büyümüştür. KMEX’in 2005-2011 dönemindeki
büyüme trendi izleyen grafikte yer almaktadır:
17
GRAFİK 18. KÜRESEL MOBİLYA İHRACATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
2005 yılında küresel ihracatın %0,96’sı mobilya ihracatından oluşmuştur. Mobilya ihracatının küresel toplam ihracat
içerisindeki payı 2005-2011 döneminde dalgalı ancak azalan bir seyir izlemiştir. 2011 yılında ise mobilya ihracatının toplam
küresel ihracat içerisindeki payı 2005 yılına göre 0,12 puan azalarak %0,84 düzeyine gerilemiştir. Bir başka ifade ile inceleme döneminde küresel ihracatın içinde mobilya sektörünün payı azalmıştır. Bu durumun nedeni inceleme döneminde
küresel mobilya ihracatının büyüme oranın tüm mal ve hizmetler ihracatının büyüme oranının altında kalmasıdır.
KMEX/KTEX değişkenin 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 19. KÜRESEL İHRACAT İÇİNDE MOBİLYA İHRACATININ PAYI (2005 2011;%)
Küresel mobilya ihracatı en büyük ihracatçı ülkeler açısından incelendiğinde en büyük 10 mobilya ihracatçısı ülke ve diğer
ülkelere ilişkin veriler 2005-2011 dönemi için izleyen tabloda gösterilmektedir:
18
TABLO 11. KÜRESEL MOBİLYA İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra Ülke
2011
MÜD (milyar$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2011
MÜD (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
Çin
16,7
16,7%
1
Çin
45,2
30,1%
18,1%
171,2%
2
İtalya
10,8
10,9%
2
Almanya
13,7
9,1%
4,0%
26,5%
3
Almanya
8,6
8,6%
3
İtalya
11,6
7,7%
5,2%
35,8%
4
Kanada
5,7
5,8%
4
Polonya
9,4
6,3%
8,6%
63,6%
5
Polonya
5,6
5,6%
5
ABD
7,0
4,7%
3,8%
24,9%
6
ABD
5,5
5,5%
6
Meksika
4,9
3,3%
-1,9%
-11,0%
7
Meksika
4,6
4,6%
7
Vietnam
4,3
2,8%
-1,1%
-6,6%
8
Fransa
3,1
3,1%
8
Kanada
3,9
2,6%
3,9%
26,0%
9
Danimarka
2,7
2,7%
9
Fransa
3,0
2,0%
1,8%
11,1%
10
Belçika
2,2
2,2%
10
Çek Cumhuriyeti
2,8
1,9%
4,5%
30,3%
29
Türkiye
0,7
0,7%
21
Türkiye
1,7
1,1%
15,0%
131,9%
-
İlk 10
65,4
65,8%
-
İlk 10
105,8
70,4%
8,3%
61,7%
-
Diğerleri
34,1
34,2%
-
Diğerleri
44,4
29,6%
4,5%
30,4%
-
KMEX
99,5
100,0%
-
KMEX
150,2
100,0%
7,1%
51,0%
Küresel mobilya ihracatı 2005 yılı incelendiğinde 16,7 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve %16,7 ihracat payı ile Çin küresel anlamda en büyük mobilya ihracatçısı ülke konumundadır. İtalya 10,8 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve %10,9’luk
ihracat payı ile ikinci sırada yer alırken Almanya 8,6 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve % 8,6’lık ihracat payı ile dünyanın
en büyük üçüncü mobilya ihracatçısı olmuştur. İlk üç ülkeyi izleyen Kanada ve Polonya ise sırası ile 5,7 ve 5,6 milyar dolarlık
mobilya ihracatı ve yine sırası ile %5,8 ve %5,6’lık ihracat payları ile küresel anlamda dördüncü ve beşinci büyük mobilya
ihracatçısı olmuşlardır. 2005 yılı için ABD, Meksika, Fransa, Danimarka ve Belçika ise 5,5 milyar dolar ile 2,2 milyar dolar
arasında değişen mobilya ihracatları ve %5,5 ile %2,2 arasında değişen ihracat payları ile dünyanın en büyük mobilya
ihracatçıları arasında ilk 10’da yer almışlardır.
2005 yılı mobilya ihracatı açısından ilk 10 ülke ve diğer ülkeler anlamında değerlendirildiğinde ilk 10 ülkenin küresel mobilya ihracatının % 65,4’ünü geriye kalan 222 ülkenin mobilya ihracatının ise ihracatları toplamının ise küresel mobilya
ihracatının %34,1’ini oluşturduğu görülmektedir. Bir başka ifade ile 2005 yılı itibariyle en büyük mobilya ihracatçısı ilk 10
ülkenin ihracatı diğer 222 ülkenin ihracatının yaklaşık iki katı olmuştur.
2011 yılı için küresel mobilya ihracatı incelendiğinde Çin’in 45,2 milyar dolarlık ihracat ile ilk sıradaki yerini koruduğu
görülmektedir. Çin 2005-2011 döneminde küresel mobilya ihracatındaki payını 13,4 puan artırarak %30,1 yükseltmiştir.
Bir başka deyişle 2011 yılı itibariyle küresel mobilya ihracatının yaklaşık üçte birini Çin tek başına gerçekleştirmektedir. 2011
yılında Almanya 13,7 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve %9,1’lik ihracat payı ile küresel mobilya ihracatında en büyük ikinci ülke konumuna gelmiştir. İtalya ise 11,6 milyar dolarlık mobilya ihracatı ile 2011 yılında üçüncü büyük mobilya
ihracatçısı konumuna gerilemiştir. Polonya, ABD ve Meksika 2005 yılına göre birer sıra yükselerek sırası ile 9,4 milyar dolar,
7 milyar dolar ve 4,9 milyar dolarlık mobilya ihracatı ile küresel mobilya ihracatında dünyanın en büyük dördüncü, beşinci
ve altıncı ihracatçıları olmuşlardır.
Fransa 2005 yılına göre 2011 yılında bir sıra gerileyerek 3 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve %2’lik pay ile dünyanın en
büyük mobilya ihracatçıları arasında 9. sırada yer almıştır. 2005-2011 döneminde en büyük gerileme mobilya ihracatı 1,8
milyar dolar azalarak 3,9 milyar dolara, küresel mobilya ihracatı içindeki payı ise 1,9 puan azalarak %3,9 ‘a gerileyen
19
Kanada’da yaşanmıştır. Bu durum Kanada’nın 2011 yılında 2005’e göre 4 sıra birden gerileyerek 8. sıraya düşmesine
neden olmuştur.
2005 yılında ilk 10 ihracatçı arasında yer almayan Vietnam ve Çek Cumhuriyeti ise sırası ile 4,9 milyar dolar ve 2,8 milyar
dolarlık ihracatları ve %4,3 ve %2,8 ihracat payları ile 7. ve 10. sıradan dünyanın en büyük ilk 10 mobilya ihracatçısı arasına
girmişlerdir.
2011 yılı en büyük 10 mobilya ihracatçısı ve diğer 222 ülke açısından değerlendirildiğinde, ilk 10 ülkenin küresel mobilya
ihracatı içindeki paylarının 2005 yılına göre 4,6 puan artarak %70,4’e yükseldiği, diğer ülkelerin toplam ihracat paylarının
ise %29,6’ya gerilediği görülmektedir. 2011 yılı itibariyle ilk 10 ülkenin mobilya ihracatı diğer ülkelerin ihracatları toplamının
2,37 katı olarak gerçekleşmiştir. Burada dikkat çekici bir başka önemli nokta ise 2011 yılı itibariyle Çin’in tek başına yaptığı
mobilya ihracatının ilk 10 dışında kalan 222 ülkenin mobilya ihracatları toplamında fazla oluşudur. 2005-2011 dönemine ilişkin olarak küresel mobilya ihracatı açısından ilk 10 ülke ve diğer ülkelerin toplam küresel mobilya ihracatı içindeki
payları karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 20. KÜRESEL MOBİLYA İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2011)
Küresel Mobilya İhracatı, mobilya ihracatı en hızlı büyüyen 10 ülke açısından değerlendirildiğinde ilgili ülkelerin mobilya
ihracatlarına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen iki tabloda sunulmuştur1.
1
Mobilya ihracat büyüklüğü bakımından ilk 50 sırada yer alan ülkeler içinde mobilya ihracatı en hızlı artan ilk 10 ülke dikkate alınmıştır.
20
TABLO 12. KÜRESEL DÜZEYDE MOBİLYA İHRACATI EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra
Ülke
MÜD (milyar$)
2011
Pay
MÜD (milyar$)
2005 2011
Pay
YBBO
TBO
133
0,134%
504
0,336%
24,9%
278,8%
Vietnam
1.401
1,41%
4.265
2,84%
24,9%
204,3%
3
Ukrayna
144
0,14%
397
0,26%
22,5%
175,8%
4
Hindistan
276
0,28%
749
0,50%
22,1%
171,7%
5
Çin
16.660
16,75%
45.189
30,09%
22,1%
171,2%
6
Sırbistan
82
0,08%
214
0,14%
21,0%
159,5%
7
Türkiye
715
0,72%
1.658
1,10%
18,3%
131,9%
8
Litvanya
562
0,57%
1.231
0,82%
17,0%
118,9%
9
Güney Kore
464
0,47%
929
0,62%
14,9%
100,5%
10
Estonya
346
0,35%
605
0,40%
11,8%
74,7%
-
KMEX
99.487
100,00%
150.194
100,00%
8,6%
51,0%
1
Bosna Hersek
2
TABLO 13. KÜRESEL DÜZEYDE MOBİLYA İHRACATI EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKENİN BÜYÜME
ORANLARI (2006 2011,%)
Sıra
Ülke
2006
2007
2008
2009
2010
2011
1
Bosna Hersek
88,02%
17,64%
20,42%
0,55%
20,16%
17,70%
2
Vietnam
27,26%
32,60%
13,95%
-9,67%
22,38%
43,16%
3
Ukrayna
28,44%
38,75%
24,98%
-34,18%
30,53%
44,13%
4
Hindistan
34,16%
33,91%
0,97%
-13,54%
39,73%
23,98%
5
Çin
26,07%
29,30%
18,31%
-5,67%
29,54%
15,10%
6
Sırbistan
37,25%
50,45%
10,22%
-16,77%
15,30%
18,83%
7
Türkiye
11,67%
35,48%
28,20%
-13,62%
18,10%
17,20%
8
Litvanya
20,77%
30,69%
8,11%
-11,96%
13,32%
28,56%
9
Güney Kore
34,39%
4,00%
-5,37%
-0,16%
16,07%
30,81%
10
Estonya
14,29%
21,29%
5,26%
-15,34%
12,90%
25,30%
-
KMEX
10,92%
17,56%
7,72%
-17,61%
14,65%
13,78%
2005-2011 dönemi için mobilya ihracatını yıllık ortalama %24,9 toplamda ise %278,8 oranında artırarak 2011 yılında
504 milyon dolarlık mobilya ihraç eden Bosna Hersek mobilya ihracatı en hızlı artıran ülke olmuştur. Mobilya ihracatını
%204,3 oranında artıran Vietnam 4 milyar 265 milyon dolarlık mobilya ihracatı ile ihracatı en hızlı artan ikinci ülke
olmuştur. Ukrayna 2005 yılında 144 milyon dolar olan mobilya ihracatını % 175,8 oranında artırarak 2011 yılında 397
milyon dolarlık mobilya ihracatı ile ihracatı en hızlı artan üçüncü ülke olmuştur. Hindistan %171,7 büyüme ile mobilya
ihracatını 276 milyon dolardan 749 milyon dolara yükseltmiş ve mobilya ihracatı en hızlı artan dördüncü ülke olmuştur.
Çin ise mobilya ihracatını %171,2 oranında artırarak mobilya ihracatı en hızlı artan beşinci ülke olmuştur.
Sırbistan, Türkiye, Litvanya, Güney Kore ve Estonya ise 2005-2011 döneminde ihracatlarını %159,5 ile %74,7 arasında
değişen oranlarda artırarak mobilya ihracatı en hızlı artan ilk 10 ülke arasında ilk beş ülkeyi takip etmişlerdir.
21
Mobilya ihracatı en hızlı artan ülkeler incelendiğinde bu ülkeler arasında Çin ve bir ölçüde Vietnam ile Türkiye’nin küresel mobilya ihracatının önemli oyuncuları olduğu görülürken ilk on içinde geri kalan diğer ülkelerin küresel mobilya
ihracatında önemli oyuncular olmadıkları görülmektedir.
Küresel mobilya ihracatının 4 haneli GTIP kodları düzeyinde dağılımına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen tablo ve
grafikte ifade edilmiştir:
TABLO 14. KÜRESEL MOBİLYA İHRACATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
2005
2011
2005 2011
Sıra GTIP Kodu
MEX (milyar$)
1
9403
50,8
51,1%
1
9403
73,8
49,2%
6,4%
45,3%
2
9401
39,5
39,7%
2
9401
59,5
39,6%
7,1%
50,6%
3
9404
7,4
7,4%
3
9404
13,6
9,1%
10,8%
85,3%
4
9402
1,8
1,8%
4
9402
3,3
2,2%
10,1%
78,4%
-
KMEX
99,5
100,0%
-
KMEX
150,2
100,0%
7,1%
51,0%
Pay
Sıra GTIP Kodu
MEX (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
GRAFİK 21. KÜRESEL MOBİLYA İHRACATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
Küresel mobilya ihracatının ürün grupları bazında dağılımı 2005 yılı için incelendiğinde, 50,8 milyar dolarlık ihracat ile küresel mobilya ihracatında ilk sırada “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun yer aldığı görülmektedir. 2005 yılında “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun toplam mobilya ihracatı içindeki payı
%51,1 olarak gerçekleşmiştir. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ise 39,5 milyar
dolarlık ihracat değeri ve %39,7’lik ihracat payı ile 2005 yılında en çok ihracatı yapılan ikinci ürün grubu olmuştur.
“Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu 2005 yılında 7,4 milyar dolarlık ihracat değeri ile en çok
ihracatı yapılan üçüncü ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ise 1,8 milyar dolarlık ihracat değeri ve %1,8’lik ihracat payı ile 2005 yılında küresel mobilya ihracatında en az ihracatı yapılan ürün grubu olmuştur.
Küresel mobilya ihracatının ürün grupları bazında dağılımı 2011 yılı için incelendiğinde ürün gruplarının sıralamasında herhangi bir değişim olmadığı görülmektedir. Buna karşın ürün gruplarının toplam mobilya ihracatı içerisindeki paylar ise
22
değişim göstermiştir. Bu çerçevede, sırada “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %6,4 ile ihracatı en az büyüyen ürün grubu olmuş buna karşın mobilya ihracatının ürün grupları
bazında dağılımında ilk sıradaki yerini korumuştur. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün
grubu yıllık ortalama %7,1’lik büyüme oranı ile ihracatı en yavaş artan ikinci ürün grubu olmuş ve 2011 yılı itibariyle 59,5
milyar dolarlık ihracat değeri ile küresel mobilya ihracatı içindeki payı %39,6’ya düşmüştür. “Somyalar, yatak takımı eşyası
ve benzeri eşya” ürün grubu ihracatı yıllık ortalama %10,8 oranında büyüyerek mobilya ürün grupları içinde ihracatı en
hızlı artan ürün grubu olmuş ve 2011 yılı itibariyle 13,6 milyar dolarlık ihracat değeri ile küresel mobilya ihracatı içindeki
payı 1,7 puanlık artışla 9,1’e yükselmiştir. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların
aksam ve parçaları” ürün grubu ise 3,3 milyar dolarlık ihracat değeri ve %2,2’lik ihracat payı ile en az ihraçtı yapılan mobilya ürün grubu olmuştur. Buna karşın “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların
aksam ve parçaları” ürün grubu yıllık ortalama %10,1’lik büyüme oranı ile 2005-2011 döneminde en hızlı büyüyen ikinci ürün grubu olmuştur.
3.1.3. Küresel Mobilya İthalatı
2005 yılında 108,9 milyar dolar olan Küresel Mobilya İthalatı (KMIMP) 2005-2011 döneminde 39,6 milyar dolarlık artışla
2011 yılında 148,5 milyar dolara ulaşmıştır. 2005-2011 döneminde Küresel Mobilya İthalatının izlediği eğilim aşağıdaki
grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 22. KÜRESEL MOBİLYA İTHALATI (2005 2011;MİLYAR $)
2005-2011 döneminde küresel mobilya ithalatı büyüme oranı açısından incelendiğinde 2006 ve 2007 yıllarında artan bir
büyüme trendi görülürken 2008 yılından itibaren bir azalma eğilimi görülmüş ve 2009 yılında küresel mobilya ithalatı %19,78 oranında küçülmüştür. Ancak küresel mobilya İthalatı 2010 ve 2011 yıllarında tekrar büyüme eğilimine girmiş ve
ilgili yıllarda sırası ile %15,96 ve %11,01 oranında büyümüştür. KMIMP’nin 2005-2011 dönemindeki büyüme trendi
izleyen grafikte yer almaktadır:
23
GRAFİK 23. KÜRESEL MOBİLYA İTHALATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
2005 yılında küresel ithalatın %1,02’si mobilya İthalatından oluşmuştur. Mobilya İthalatının küresel toplam ihracat içerisindeki payı 2005-2011 döneminde azalan bir seyir izlemiş ve 2011 yılında mobilya ithalatının toplam küresel ithalat içindeki payı %0,82’ye düşmüştür. Bir başka deyişle 2005-2011 döneminde mobilya ithalatının küresel ithalat içindeki payı
azalmıştır. Bu durumun nedeni küresel mobilya ithalatının büyüme oranının toplam mal ve hizmet ithalatı büyüme oranın
altında kalmasıdır. Mobilya ithalatının küresel toplam ithalat içindeki payının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki
grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 24. KÜRESEL İTHALAT İÇİNDE MOBİLYA İTHALATININ PAYI (2005 2011;%)
24
Küresel mobilya ithalatında en büyük 10 ithalatçı ülke ve diğer ülkeler için 2005-2011 dönemine ilişkin veriler aşağıdaki
tabloda ifade edilmiştir:
TABLO 15. KÜRESEL MOBİLYA İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra Ülke
2011
MIMP (milyar$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2011
MIMP (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
ABD
34,4
31,6%
1
ABD
36,0
24,2%
0,8%
4,6%
2
Almanya
10,1
9,3%
2
Almanya
14,5
9,8%
6,3%
44,3%
3
Birleşik Krallık
7,4
6,8%
3
Fransa
9,1
6,1%
3,4%
22,0%
4
Fransa
6,7
6,1%
4
Birleşik Krallık
7,6
5,1%
2,1%
13,3%
5
Japonya
5,0
4,5%
5
Kanada
6,3
4,3%
4,2%
28,3%
6
Kanada
4,7
4,3%
6
Japonya
6,3
4,3%
5,1%
34,8%
7
Belçika
3,0
2,8%
7
Hollanda
4,0
2,7%
4,5%
30,3%
8
İspanya
2,8
2,5%
8
İsviçre
3,6
2,4%
4,4%
29,3%
9
Hollanda
2,6
2,4%
9
Belçika
3,5
2,4%
4,9%
33,0%
10
İsviçre
2,3
2,2%
10
İspanya
3,2
2,2%
5,4%
37,0%
34
Türkiye
0,4
0,4%
25
Türkiye
0,9
0,6%
15,9%
141,9%
-
İlk 10
79,0
72,6%
-
İlk 10
94,1
63,4%
3,0%
19,1%
-
Diğerleri
29,9
27,4%
-
Diğerleri
54,4
36,6%
10,5%
82,1%
-
KMIMP
108,9
100,0%
-
KMIMP
148,5
100,0%
5,3%
36,4%
2005 yılı için küresel mobilya ithalatı incelendiğinde 34,4 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve %31,6 ithalat payı ile ABD en
büyük mobilya ithalatçısı ülke olmuştur. ABD’yi 10,1 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve %9,3 ithalat payı ile ikinci sırada
yer alan Almanya ve 7,4 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve % 6,8’lik ithalat payı ile üçüncü sırada yer alan Birleşik Krallık
izlemiştir. Bu üç ülkenin ardından Fransa ve Japonya sırası ile 6,7 ve 5,0 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve yine sırası ile %6,1
ve %4,5 ithalat payları ile mobilya ithalatında dördüncü ve beşinci büyük ithalatçı ülke olmuşlardır. 2005 yılı için sırası ile
Kanada, Belçika, İspanya, Hollanda ve İsviçre ise 4,7 milyar dolar ile 2,3 milyar dolar arasında değişen mobilya ithalatları
ve %4,3 ile %2,2 arasında değişen ithalat payları ile dünyanın en büyük mobilya ithalatçıları arasında ilk beş ülkenin
ardından en büyük 10 mobilya ithalatçısı ülkeleri arasında yer almışlardır.
2005 yılı mobilya İthalatı açısından ilk 10 ülke ve diğer ülkeler anlamında değerlendirildiğinde ilk 10 büyük mobilya
ithalatçısı ülkelerin mobilya ithalatları toplamı küresel mobilya ithalatının % 72,6’sını geriye kalan 222 ülkenin mobilya
ithalatları toplamı ise küresel mobilya İthalatının %27,4’ünü oluşturmuştur. Bir başka ifade ile 2005 yılı itibariyle en büyük
mobilya ithalatçısı ilk 10 ülkenin ithalatları toplamı diğer 222 ülkenin mobilya ithalatlarının 2,7 katı olarak gerçekleşmiştir.
Küresel mobilya ithalatı 2011 yılı için incelendiğinde en büyük 10 ithalatçı ülkenin aynı kaldığı ancak ilgili ülkelerin küresel mobilya ithalatındaki paylarının ve bazı ülkelerin sıralamalarının değiştiği görülmektedir. 2011 yılı için ABD’nin 36 milyar dolarlık ithalat ile ilk sıradaki yerini koruduğu görülmektedir. Buna karşın 2005-2011 döneminde ABD’nin küresel
mobilya İthalatındaki payı 10,2 puan birden azalarak %24,2’ye düşmüştür. Bu düşüşe karşın 2011 yılı itibariyle küresel
mobilya ithalatının dörtte birini ABD tek başına gerçekleştirmektedir. 2011 yılında Almanya küresel mobilya ithalatındaki
payını 0,5 puan artırarak % 9,8’e yükseltmiştir. Almanya 14,5 milyar dolarlık mobilya ithalatı ile küresel mobilya ithalatında
en büyük ikinci ülke olma konumunu korumuştur.
Fransa mobilya ithalatını yıllık ortalama % 3,4 oranında artırarak 2011 yılında 9,1 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve
%6,1’lik ithalat payı ile dünyanın en büyük üçüncü mobilya ithalatçısı olmuştur. Kanada, Hollanda ve İsviçre’de Fransa’ya
benzer biçimde 2005-2011 döneminde küresel mobilya ithalatı içindeki paylarını artırmışlardır. İlgili dönemde küresel
mobilya ithalatı içinde Kanada’nın payı %4,3, Hollanda’nın payı %2,7 ve İsviçre’nin payı ise %2,4 olmuştur.
25
2011 yılı en büyük 10 mobilya ithalatçısı ve diğer 222 ülke açısından değerlendirildiğinde, ilk 10 büyük ithalatçının küresel mobilya İthalatı içindeki paylarının 2005 yılına göre 9,2 puan birden azalarak %63,4’e gerilediği, buna karşın diğer
ülkelerin toplam ithalat paylarının ise %36,6’ya yükseldiği görülmektedir. 2011 yılı itibariyle en büyük 10 ithalatçı ülkenin
mobilya ithalatı diğer ülkelerin ithalatları toplamının 1,73 katı olarak gerçekleşmiştir. 2005-2011 dönemine ilişkin olarak
küresel mobilya İthalatı açısından ilk 10 ülke ve diğer ülkelerin toplam küresel mobilya İthalatı içindeki payları karşılaştırmalı
olarak izleyen grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 25. KÜRESEL MOBİLYA İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2011)
KAYNAK:
HTTP://WWW.TRADEMAP.ORG VERİLERİNDEN HAREKETLE HAZIRLANMIŞTIR.
Küresel Mobilya İthalatı, mobilya İthalatı en hızlı büyüyen 10 ülke açısından değerlendirildiğinde ilgili ülkelerin mobilya
ithalatlarına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen iki tabloda sunulmuştur2.
TABLO 16. KÜRESEL DÜZEYDE MOBİLYA İTHALATI EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra
Ülke
MÜD (milyar$)
2011
Pay
MÜD (milyar$)
2005 2011
Pay
YBBO
TBO
1
Vietnam
48
0,044%
410
0,276%
43,1%
758,7%
2
Hindistan
171
0,16%
772
0,52%
28,6%
352,2%
3
Rusya
680
0,62%
2.765
1,86%
26,3%
306,8%
4
Brezilya
166
0,15%
654
0,44%
25,6%
293,4%
5
Arjantin
120
0,11%
427
0,29%
23,5%
254,9%
6
Çin
676
0,62%
2.252
1,52%
22,2%
232,9%
7
Irak
129
0,12%
410
0,28%
21,3%
218,5%
8
Suudi Arabistan
530
0,49%
1.617
1,09%
20,4%
205,2%
9
Şili
138
0,13%
404
0,27%
19,6%
193,3%
10
Tayland
158
0,15%
431
0,29%
18,2%
172,5%
11
Türkiye
389.099
357,33%
941.394
633,89%
15,9%
141,9%
-
KMIMP
108.892
100,00%
148.512
100,00%
5,3%
36,4%
2
Mobilya ithalat büyüklüğü bakımından ilk 50 sırada yer alan ülkeler içinde mobilya ihracatı en hızlı artan ilk 10 ülke dikkate alınmıştır.
26
TABLO 17: KÜRESEL DÜZEYDE MOBİLYA İTHALATI EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKENİN BÜYÜME ORANLARI
(2006 2011,%)
Sıra
Ülke
2006
2007
2008
2009
2010
2011
1
Vietnam
32,60%
42,88%
23,82%
-4,24%
26,44%
202,32%
2
Hindistan
61,12%
49,77%
16,81%
-21,38%
53,30%
33,11%
3
Rusya
40,58%
60,46%
37,74%
-27,12%
36,54%
31,57%
4
Brezilya
28,10%
46,03%
49,45%
-22,47%
54,12%
17,77%
5
Arjantin
42,47%
34,12%
43,61%
-38,75%
61,07%
31,11%
6
Çin
19,14%
37,25%
10,82%
5,52%
33,90%
30,04%
7
Irak
-20,00%
64,90%
5,70%
21,28%
60,67%
17,23%
8
Suudi Arabistan
12,09%
19,95%
-92,64%
133,16%
723,99%
60,61%
9
Şili
48,03%
15,04%
26,28%
-27,70%
61,18%
17,03%
10
Tayland
22,56%
-0,30%
35,17%
-19,46%
60,79%
27,41%
11
Türkiye
38,87%
31,76%
9,04%
-26,88%
30,10%
27,47%
-
KMIMP
9,88%
15,67%
3,92%
-19,78%
15,96%
11,01%
2005-2011 dönemi için mobilya ithalatı yıllık ortalama %43,1 toplamda ise %758,7 oranında artıran Vietnam 2011
yılında 410 milyon dolarlık ithalat büyüklüğü ile mobilya ithalatı en hızlı artıran ülke olmuştur. Mobilya ithalatını yıllık ortalama %28,6 toplamda ise %352,2 oranında artıran Hindistan 772 milyon dolarlık mobilya İthalatı ile ithalatı en hızlı
artan ikinci ülke olmuştur. Rusya 2005 yılında 680 milyon dolar olan mobilya ithalatını % 306,8 oranında artırarak 2011
yılında 2 milyar 765 milyon dolarlık ithalat ile mobilya ithalatı en hızlı artan üçüncü ülke olmuştur. Brezilya 2005-2011 döneminde mobilya ithalatını %293,4 oranında artırarak 120 milyon dolardan 427 milyon dolara çıkarmış ve mobilya İthalatı
en hızlı artan dördüncü ülke olmuştur. Arjantin inceleme döneminde mobilya İthalatını %254,9 oranında artırarak 120
milyon dolardan 427 milyon dolara yükselen ithalatı ile mobilya İthalatı en hızlı artan beşinci ülke olmuştur.
Çin, Irak, Suudi Arabistan, Şili ve Tayland ise 2005-2011 döneminde ithalatlarını %232,9 ile %172,5 arasında değişen
oranlarda artırarak mobilya ithalatı en hızlı artan ilk 10 ülke arasında ilk beş ülkenin arkasında yer almışlardır. Mobilya İthalatı
en hızlı artan ülkelerin mobilya ithalatı artış oranları incelendiğinde en çarpıcı artışın %723,99 ile 2010 yılında Suudi
Arabistan’ın mobilya ithalatında ortaya çıktığı görülmektedir.
Küresel mobilya ithalatının 4 haneli GTIP kodları düzeyinde dağılımına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen tablo ve
TABLO 18. KÜRESEL MOBİLYA İTHALATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
2005
2011
2005 2011
Sıra GTIP Kodu
MIMP (milyar$)
1
9403
55,6
51,0%
1
9403
70,1
47,2%
4,0%
26,2%
2
9401
43,7
40,2%
2
9401
62,1
41,8%
6,0%
42,0%
3
9404
7,7
7,1%
3
9404
12,7
8,6%
8,6%
64,2%
4
9402
1,9
1,7%
4
9402
3,6
2,4%
11,5%
92,2%
-
KMIMP
100,0%
-
KMIMP
100,0%
5,3%
36,4%
108,9
Pay
Sıra GTIP Kodu
MIMP (milyar$)
148,5
Pay
YBBO
TBO
27
Küresel mobilya ithalatının ürün grupları bazında dağılımı 2005 yılı için incelendiğinde, 55,6 milyar dolarlık ithalat değeri
ile küresel mobilya İthalatında ilk sırada “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun yer aldığı
görülmektedir. “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun toplam mobilya ithalatı içindeki payı 2005
yılında %51 olarak gerçekleşmiştir. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ise 43,7
milyar dolarlık ithalat değeri ve %40,2’lik ithalat payı ile 2005 yılında en çok ithalatı yapılan ikinci ürün grubu olmuştur.
“Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu 2005 yılında 7,7 milyar dolarlık ithalat değeri ve %7,1’lik ithalat payı ile en çok İthalatı yapılan üçüncü ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte
kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ise 1,9 milyar dolarlık ithalat değeri ve %1,7’lik ithalat payı
ile 2005 yılında küresel mobilya ithalatında en az ithalatı yapılan ürün grubu olmuştur.
2011 yılı için küresel mobilya İthalatının ürün grupları bazında dağılımı incelendiğinde ürün gruplarının ithalat sıralamasında
bir değişim olmadığı görülmektedir. Buna karşın ürün gruplarının toplam mobilya ithalatı içindeki payları ise küçük de olsa
değişim göstermiştir. Bu bağlamda, 2005 yılında mobilya ithalatında ilk sırada yer alan “Diğer mobilyalar, bunların aksam
ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %4 büyüme oranı ile ithalatı en az artan ürün grubu
olmuş buna karşın mobilya İthalatının ürün grupları bazında dağılımında 2011 yılında da ilk sıradaki yerini korumuştur.
“Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu yıllık ortalama %6’lık büyüme oranı ile ithalatı
en az artan ikinci ürün grubu olmuş ve 2011 yılı itibariyle 62,1 milyar dolarlık ithalat değeri ile küresel mobilya ithalatı içindeki payı 2005’e göre 1,9 puan azalarak %42’ye gerilemiştir.
“Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu ithalatı yıllık ortalama %8,6 oranında artarak mobilya ürün
grupları içinde ithalatı en hızlı artan ürün grubu olmuştur. “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu
2011 yılı itibariyle 12,7 milyar dolarlık ithalat değeri ve %8,6’lık ithalat payı ile en çok ithalatı yapılan mobilya ürün grupları
içinde üçüncü sırada yer almıştır. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam
ve parçaları” ürün grubu ise 2011 yılı itibariyle 3,6 milyar dolarlık ithalat değeri ve %2,4’lük ithalat payı ile en az ithalatı
yapılan mobilya ürün grubu olmuştur. Buna karşın “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu yıllık ortalama %11,5’lik büyüme oranı ile 2005-2011 döneminde
ithalatı en hızlı artan ürün grubu olmuştur.
28
3.2. AB Mobilya Dış Ticareti
2005-2011 dönemi için AB toplam mal ve hizmet dış ticareti ile mobilya dış ticaretine ilişkin olarak, dış ticaret hacmi, ihracat ve ithalat değişkenlerine veriler izleyen tabloda gösterilmiştir:
Dış Ticaret Hacmi
TABLO 19. AB MOBİLYA DIŞ TİCARETİ (2005 2011)
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
ABMDTH Değer
97,2
105,8
127,6
136,4
108,8
114,3
128,5
-
-
-
8,87%
20,58%
6,90%
-20,26%
5,08%
12,47%
4,77%
32,26%
8.205,1
9.413,7
10.949,2
12.245,8
9.310,3
10.525,3
12.299,5
-
-
-
14,73%
16,31%
11,84%
-23,97%
13,05%
6,98%
49,90%
ABMTDH/ABTDTH
1,18%
1,12%
1,17%
1,11%
1,17%
1,09%
1,05%
-
-
ABMTDH/KMTDTH
46,64%
46,00%
47,58%
48,10%
47,18%
43,00%
43,03%
-
-
ABMTDF 4,5
4,3
4,3
5,1
3,6
2,1
5,7
4,03%
26,77%
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
ABMEX Değer
50,8
55,1
65,9
70,7
56,2
58,2
67,1
-
-
-
8,29%
19,73%
7,28%
-20,56%
3,60%
15,32%
4,74%
32,01%
4.041,6
4.592,8
5.354,9
5.950,0
4.602,1
5.169,9
6.029,9
-
-
-
13,64%
16,59%
11,11%
-22,65%
12,34%
16,64%
6,90%
49,20%
ABMEX/ABTEX
1,26%
1,20%
1,23%
1,19%
1,22%
1,13%
1,11%
-
-
ABMEX/KMTEX
51,11%
49,89%
50,81%
50,61%
48,79%
44,09%
44,69%
-
-
ABMEX/ABMIMP
109,7%
108,5%
106,9%
107,7%
106,9%
103,8%
109,3%
-
-
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
ABMIMP Değer
46,3
50,7
61,7
65,7
52,6
56,1
61,4
-
-
-
9,52%
21,50%
6,50%
-19,94%
6,66%
9,51%
4,81%
32,52%
4.163,6
4.820,8
5.594,3
6.295,8
4.708,2
5.355,4
6.269,6
-
15,79%
16,04%
12,54%
-25,22%
13,75%
17,07%
7,06%
50,58%
ABMIMP/ABTIMP
1,11%
1,05%
1,10%
1,04%
1,12%
1,05%
0,98%
-
-
ABMIMP/KTIMP
42,56%
42,42%
44,56%
45,66%
45,57%
41,91%
41,35%
-
-
Büyüme*
ABTDTH Değer
Büyüme*
İhracat
Büyüme*
ABTEX
Değer
Büyüme*
İthalat
Büyüme*
ABTIMP Değer
Büyüme*
29
3.2.1. AB Mobilya Dış Ticaret Hacmi
2005 yılında 97,2 milyar dolar olan AB Mobilya Dış Ticaret Hacmi (ABMDTH) 2005-2011 döneminde 31,3 milyar dolarlık
artışla 2011 yılında 128,5 milyar dolara ulaşmıştır. 2005-2011 döneminde AB Mobilya Dış Ticaret Hacminin izlediği eğilim
aşağıdaki grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 27. AB MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ (2005 2011;MİLYAR $)
2005-2011 döneminde AB mobilya dış ticaret hacmi büyüme oranı incelendiğinde 2006 ve 2007 yıllarında artan bir
büyüme trendi görülürken 2008 yılında mobilya dış ticaret hacminin artış oranın azaldığı ve 2009 yılında AB mobilya dış
ticaret hacminin %20,26 oranında küçüldüğü görülmektedir. Bu önemli küçülmeye karşın AB mobilya dış ticaret hacmi
2010 ve 2011 yıllarında tekrar toparlanma eğilimine girmiş ve AB’de mobilya dış ticareti büyüme oranı tekrar bir artış trendi
izlemeye başlamıştır. ABMDTH’nin inceleme dönemindeki yıllık ortalama büyüme oranı % 4,77 toplam büyüme oranı
ise %17,59 olarak gerçekleşmiştir. 2005-2011 dönemi için AB mobilya dış ticareti büyüme oranı küresel mobilya dış
ticareti büyüme oranı olan % 32,68’in oldukça altında kalmıştır. ABMDTH’nin 2005-2011 dönemindeki büyüme oranının
izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 28. AB MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
AB mobilya dış ticaretinin, AB Toplam Dış Ticaret Hacmi (ABTDTH) içindeki payı (ABDTH/ABTDTH) 2005 yılında %1,18
olarak gerçekleşmiştir. Dolayısı ile 2005 yılı için AB dış ticaretinin yaklaşık %1,18’i mobilya dış ticaretinden oluşmuştur.
30
Ancak, mobilya dış ticaretinin toplam dış ticaret içindeki payı 2005-2011 dalgalı ancak ortalamada azalan bir seyir izleyerek 2011 yılında % 1,05’e gerilemiş; bir başka ifadeyle inceleme döneminde AB’de toplam dış ticaret hacmi içinde mobilya dış ticaretinin payı azalmıştır. ABDTH/ABTDTH oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 29. ABMDTH/ABTDTH ORANI (2005 2011;%)
AB mobilya dış ticaretinin, küresel mobilya dış ticareti (KMDTH) içindeki payı (ABMDTH/KMDTH) incelendiğinde, 2005
yılında AB mobilya dış ticaret hacminin toplam küresel mobilya dış ticaretinin %46,64’ünü oluşturduğu görülmektedir.
Ancak 2005-2011 döneminde AB mobilya dış ticaretindeki büyümenin küresel mobilya dış ticaretindeki büyümenin
altında kalışına paralel olarak ilgili dönemde AB mobilya dış ticaretinin küresel mobilya dış ticareti içindeki payı dalgalı ancak
ortalamada azalan bir eğilim göstermiştir. 2011 yılı itibariyle AB mobilya dış ticaretinin küresel mobilya dış ticareti içindeki payı 2005’e göre 3,6 puan azalarak %43,03’e gerilemiştir. ABMDTH/KMDTH oranının 2005-2011 döneminde
izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 30. ABMDTH/KMDTH ORANI (2005 2011;%)
31
AB’de mobilya dış ticaretinin ithalat ve ihracat arasındaki dağılımı incelendiğinde, inceleme döneminde mobilya ihracat
ve ithalatının mobilya dış ticaretindeki paylarında önemli bir değişiklik olmadığı gözlemlenmektedir. AB mobilya dış
ticaretinde mobilya ihracatı ve ithalatının payları 2005 ve 2011 yılları için karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 31. AB MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDE İHRACAT VE İTHALAT ORANLARI (2005,2011;%)
Yukarıdaki grafikte de görüldüğü gibi 2005 yılında AB mobilya dış ticareti içindeki payı %47,68 olan mobilya ihracatının
payı 2011 yılında 0,1 puan artarak %47,78’e yükselirken; AB mobilya ithalatının AB mobilya dış ticaretindeki payı ise inceleme döneminde %52,32’den %52,22 ye gerilemiştir.
AB mobilya dış ticaret dengesi (ABMDTD) 2005-2011 dönemi için incelendiğinde, 2005 yılında AB mobilya dış ticaretinin
4,5 milyar dolar fazla verdiği görülmektedir. AB’de mobilya dış ticaret fazlası 2010 yılına kadar azalan bir eğilim göstermesine karşın 2011 yılında 2010 yılına göre önemli bir artış göstererek 5,7 milyar dolara ulaşmıştır. AB mobilya dış ticaret
dengesinin 2005-2011 döneminde izlediği eğilim aşağıdaki yer alan grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 32. AB MOBİLYA DIŞ TİCARET DENGESİ (2005 2011;MİLYAR DOLAR)
32
3.2.2. AB Mobilya İhracatı
2005 yılında AB mobilya ihracatı (ABMEX) 50,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. AB mobilya İhracatı 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %4,74 toplamda ise %32,01 oranında büyüyerek 2011 yılında 67,1 milyar dolara ulaşmıştır. 20052011 döneminde AB Mobilya İhracatının izlediği eğilim aşağıdaki grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 33. AB MOBİLYA İHRACATI (2005 2011;MİLYAR $)
2005-2011 döneminde AB mobilya ihracatının büyüme oranı incelendiğinde 2006 ve 2007 yıllarında artan bir büyüme
trendi görülürken 2008 yılından itibaren bir azalma eğilimi görülmüş ve 2009 yılında AB mobilya ihracatı %-20,56
oranında küçülmüştür. Ancak AB mobilya ihracatı 2010 ve 2011 yıllarında tekrar hızlanan bir büyüme eğilimine girmiş
ve sırası ile %3,6 ve %15,32 oranında büyümüştür. İnceleme döneminde AB mobilya ihracatının büyüme oranı %32,01
olurken bu büyüme oranı , %49,20 olan AB Toplam İhracatı büyüme oranının ve %50,7 olan küresel mobilya ihracatı
büyüme oranın oldukça altında kalmıştır. AB mobilya ihracatı büyüme oranın 2005-2011 dönemindeki trendi aşağıdaki
grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 34. AB MOBİLYA İHRACATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
2005 yılında AB ihracatının %1,26’sı mobilya ihracatından oluşmuştur. Ancak, 2005-2011 döneminde AB mobilya
ihracatının büyüme oranının toplam AB ihracatının büyüme oranın altında olması nedeniyle inceleme döneminde AB’de
33
mobilya ihracatının toplam ihracat içindeki payı azalmıştır. 2011 yılı itibariyle mobilya ihracatının toplam AB ihracat içindeki payı 2005 yılına göre 0,15 puan azalarak %1,11 düzeyine gerilemiştir. Bu oran 2011 yılında %0,84 olan küresel mobilya ihracatının küresel toplam ihracata oranının üzerindedir. Bir başka deyişle AB’de toplam ihracat içinde mobilya
ihracatı küresel ortalamadan daha önemli bir ihracat kalemi olarak ortaya çıkmaktadır. ABMEX/ABTEX değişkenin 20052011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 35. ABMEX/ABTEX ORANI (2005 2011;%)
AB mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı (KMEX) içindeki payı (ABMEX/KMEX) 2005-2011 dönemi için
incelendiğinde, 2005 yılında AB mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı içindeki payı %51,11 olmuş bir başka deyişle
küresel mobilya ihracatının yaklaşık yarısı yalnızca AB ülkelerince gerçekleştirilmiştir. Ancak 2005-2011 döneminde AB mobilya dış ticaretindeki büyümenin küresel mobilya dış ticaretindeki büyümenin altında kalması nedeni ile ilgili dönemde
AB mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı içindeki payı gerilemiştir. 2011 yılı itibariyle AB mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı içindeki payı 2005’e göre 6,42 puan azalarak %44,69’a düşmüştür. ABMEX/KMEX oranının 20052011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 36. ABMEX/KMEX ORANI (2005 2011;%)
34
AB mobilya dış ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı incelendiğinde 2005 yılında bu oranın %109,7 olduğu
görülmektedir. AB’de mobilya ticaretinde İhracatın ithalatı karşılama oranı inceleme döneminde dalgalı bir seyir izlemiş
ve 2010 yılında %103,8’e gerilemiştir. Buna karşın 2011 yılında AB’de mobilya ihracatındaki artışın mobilya ithalatındaki
artıştan yüksek olmasına paralel olarak mobilya için ihracatın ithalatı karşılama oranı yeniden artış eğilimine girerek %109,3
düzeyine yükselmiştir. AB’de mobilya dış ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranının (ABMEX/ABMIMP) inceleme
döneminde izlediği eğilim aşağıda yer alan grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 37. AB MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDE İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI(2005 2011;%)
AB mobilya ihracatı en büyük ihracatçı ülkeler açısından incelendiğinde en büyük 10 mobilya ihracatçısı ülke ve diğer
ülkelere ilişkin veriler 2005-2011 dönemi için izleyen tabloda gösterilmektedir:
TABLO 20. AB MOBİLYA İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra Ülke
2011
MEX (milyar$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2011
MEX (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
İtalya
10,8
21,3%
1
Almanya
13,7
20,4%
4,0%
26,5%
2
Almanya
8,6
16,9%
2
İtalya
11,6
17,3%
5,2%
35,8%
3
Polonya
5,6
11,0%
3
Polonya
9,4
14,0%
9,0%
67,9%
4
Fransa
3,1
6,1%
4
Fransa
3,0
4,5%
-0,4%
-2,2%
5
Danimarka
2,7
5,3%
5
Çek Cumhuriyeti
2,8
4,2%
0,6%
3,4%
6
Belçika
2,2
4,2%
6
İsviçre
2,6
3,9%
3,1%
20,3%
7
Çek Cumhuriyeti
2,0
3,8%
7
Danimarka
2,3
3,4%
2,5%
16,3%
8
Birleşik Krallık
1,9
3,7%
8
Hollanda
2,2
3,3%
2,6%
17,0%
9
İspanya
1,9
3,7%
9
Birleşik Krallık
2,2
3,3%
2,5%
16,2%
10
İsviçre
1,8
3,6%
10
Avusturya
2,2
3,3%
3,2%
20,5%
17
Türkiye
0,7
1,4%
14
Türkiye
1,7
2,5%
15,0%
131,9%
-
İlk 10
40,5
79,7%
-
İlk 10
52,0
77,5%
4,3%
28,4%
-
Diğerleri
10,3
20,3%
-
Diğerleri
15,1
22,5%
6,5%
46,1%
-
ABEX
50,8
100,0%
-
ABEX
67,1
100,0%
4,7%
32,0%
35
AB mobilya ihracatı 2005 yılı incelendiğinde 10,8 milyar dolarlık ihracat büyüklüğü ve %21,3 ihracat payı ile İtalya AB
ülkeleri arasında en büyük mobilya ihracatçısı ülke olmuştur. İtalya 2005 yılında AB mobilya ihracatının yaklaşık beşte
birini tek başına gerçekleştirmiştir. Almanya 8,6 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve % 16,9 ihracat payı ile AB’nin en
büyük ikinci mobilya ihracatçısı olmuştur. Polonya ise 5,6 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve % 11 ihracat payı ile AB’nin
en büyük üçüncü mobilya ihracatçısı olmuştur. İlk üç büyük ihracatçı ülkeyi izleyen Fransa ve Danimarka ise sırası ile 3,1
ve 2,7 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve %6,1 ve %5,3 ihracat payları ile AB’de dördüncü ve beşinci büyük mobilya
ihracatçısı olmuşlardır. 2005 yılı için Belçika, Çek Cumhuriyeti, Birleşik Krallık, İspanya ve İsviçre ise 2,2 milyar dolar 1,8 milyar dolar arasında değişen mobilya ihracatları ve %4,2 ile %3,6 arasında değişen ihracat payları ile AB’nin en büyük mobilya ihracatçıları arasında ilk 10’da yer almışlardır.
2005 yılı AB mobilya ihracatı açısından en büyük 10 ülke ve diğer ülkeler anlamında değerlendirildiğinde ilk 10 ülkenin
AB mobilya ihracatının % 79,8’ini diğer ülkelerin mobilya ihracatları toplamının ise AB mobilya ihracatının %20,3’ünü
oluşturduğu görülmektedir. Bir başka deyişle 2005 yılı itibariyle en büyük mobilya ihracatçısı ilk 10 AB ülkesinin mobilya
ihracatı diğer AB ülkelerin mobilya ihracatını yaklaşık dört katı olmuştur.
2011 yılı için AB mobilya ihracatı incelendiğinde Almanya’nın 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %8,1 oranında artarak 13,7 milyar dolara ulaşan mobilya ihracatı ve %20,4’lük ihracat payı ile AB’nin en büyük mobilya ihracatçısı konumuna geldiği görülmektedir. 2011 yılında İtalya 13,7 milyar dolarlık mobilya ihracatı ve %9,1’lik ihracat payı ile AB mobilya
ihracatında en büyük ikinci ülke konumuna gerilemiştir. . Polonya 2011 yılında 9,4 milyar dolarlık ihracat büyüklüğü ve
%14’lük ihracat payı ile üçüncü sıradaki yerini korumuştur. Fransa da 3 milyar dolarlık ihracat değeri ve %4,5’lik ihracat
payı ile AB’nin en büyük dördüncü mobilya ihracatçısı olma özelliğini korumuştur. Çek Cumhuriyeti mobilya ihracatını
%43,9 oranında artırarak %2,8’lik ihracat payı ile AB’nin en büyük beşinci mobilya ihracatçısı olmuştur.
İsviçre, Danimarka, Hollanda, Birleşik Krallık ve Avusturya ise 2011 yılı itibariyle 2,6 milyar dolar ile 2,2 milyar dolar arasında
değişen mobilya ihracatları ve %2,6 ile %2,2 arasında değişen ihracat payları ile AB’nin en büyük 10 mobilya ihracatçıları
arasında yer almışlardır. AB’nin en büyük 10 mobilya ihracatçısı ülkeleri arasında en hızlı büyümeyi mobilya üretimini
2005-2011 döneminde %69 oranında artıran Hollanda gerçekleştirmiştir.
2011 yılı AB’nin en büyük 10 mobilya ihracatçısı ve diğer AB ülkeleri açısından değerlendirildiğinde, ilk 10 ülkenin AB mobilya ihracatı içindeki paylarının 2005 yılına göre 2,2 puan azalarak %77,5’e düştüğü, diğer ülkelerin toplam ihracat
paylarının ise %22,5’e yükseldiği görülmektedir. 2011 yılı itibariyle AB’nin en büyük 10 mobilya ihracatçısının ihracatı diğer
ülkelerin ihracatları toplamının 3,44 katı olarak gerçekleşmiştir. 2005-2011 dönemine ilişkin olarak AB mobilya ihracatı
açısından ilk 10 ülke ve diğer ülkelerin toplam AB mobilya ihracatı içindeki payları karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte
sunulmuştur:
GRAFİK 38. AB MOBİLYA İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2011)
36
Ab mobilya İhracatı, mobilya ihracatı en hızlı büyüyen 10 ülke açısından değerlendirildiğinde ilgili ülkelerin mobilya
ihracatlarına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen iki tabloda sunulmuştur:
TABLO 21. AB MOBİLYA İHRACATINDA EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra
Ülke
MÜD (milyar$)
2011
2005 2011
Pay
MÜD (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
Türkiye
715
1,407%
1.658
2,471%
15,0%
131,9%
2
Litvanya
562
1,11%
1.231
1,83%
13,9%
118,9%
3
Lüksemburg
9
0,02%
17
0,02%
10,6%
82,6%
4
Yunanistan
38
0,08%
69
0,10%
10,4%
80,8%
5
Estonya
346
0,68%
605
0,90%
9,7%
74,7%
6
Bulgaristan
201
0,39%
347
0,52%
9,5%
72,7%
7
Slovakya
701
1,38%
1.188
1,77%
9,2%
69,6%
8
Hollanda
1.319
2,59%
2.229
3,32%
9,1%
69,0%
9
Polonya
5.595
11,01%
9.395
14,00%
9,0%
67,9%
10
Portekiz
908
1,79%
1.501
2,24%
8,7%
65,4%
50.844
100,00%
67.121
100,00%
4,7%
32,0%
-
ABEX
TABLO 22. AB MOBİLYA İHRACATINDA EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKENİN BÜYÜME TRENDLERİ
(2005 2011)
Sıra
Ülke
2006
2007
2008
2009
2010
2011
1
Türkiye
11,67%
35,48%
28,20%
-13,62%
18,10%
17,20%
2
Litvanya
20,77%
30,69%
8,11%
-11,96%
13,32%
28,56%
3
Lüksemburg
10,76%
317,70%
-35,29%
-44,58%
46,11%
-24,69%
4
Yunanistan
32,58%
30,61%
29,84%
-30,14%
7,30%
7,28%
5
Estonya
14,29%
21,29%
5,26%
-15,34%
12,90%
25,30%
6
Bulgaristan
9,36%
27,46%
4,20%
-19,32%
16,94%
26,03%
7
Slovakya
9,03%
35,56%
13,22%
-8,13%
-1,90%
12,44%
8
Hollanda
9,18%
19,54%
4,90%
-16,61%
11,00%
33,35%
9
Polonya
11,84%
23,56%
15,06%
-19,18%
10,01%
18,78%
10
Portekiz
3,11%
29,77%
6,38%
-13,27%
16,99%
14,51%
ABEX
8,29%
19,73%
7,28%
-20,56%
3,60%
15,32%
-
2005-2011 dönemi için mobilya ihracatı en hızlı artan ülke mobilya ihracatını yıllık ortalama %15 toplamda ise %131,9
oranında artırarak 2011 yılında 1 milyar 658 milyon dolarlık mobilya ihraç eden Türkiye olmuştur. Türkiye’yi mobilya
ihracatını yıllık ortalama %13,9 toplamda ise %118,9 oranında artırarak 2011 yılında 1 milyar 231 milyon dolarlık mobilya ihraç eden Litvanya izlemiştir. Litvanya’nın 2011 yılında AB mobilya ihracatı içindeki payı ise %1,83 olmuştur. Lüksemburg %82 oranında artarak 2011 yılında 17 milyon dolar ihracatı ile mobilya ihracatı en hızlı artan üçüncü ülke
olmasına karşın 2011 yılında AB mobilya ihracatı içindeki payı yalnızca %0,02 olarak gerçekleşmiştir. Yunanistan’ın mo-
37
bilya ihracatı 2005-2011 döneminde yıllık ortalama % 10,4 toplamda ise %80,8 oranında artarak 2011 yılında 69 milyon dolara ulaşmıştır. Yunanistan inceleme döneminde mobilya ihracatı en hızlı atan 4 ülke olmasına karşın AB mobilya
ihracatındaki payı yalnızca 0,08 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında 605 milyon dolarlık mobilya ihraç eden Estonya 20052011 döneminde mobilya ihracatını yıllık ortalama % 9,7 toplamda ise % 74,7 oranında artırarak mobilya ihracatı n hızlı
artan AB ülkeleri arasında beşinci sırada yer almıştır.
Bulgaristan, Slovakya, Hollanda, Polonya ve Portekiz ise 2005-2011 döneminde mobilya ihracatlarını %72,7 ile %32
arasında değişen oranlarda artırarak mobilya ihracatı en hızlı artan AB ülkeleri arasında ilk beş ülkeyi takip etmişlerdir. Mobilya ihracatı en hızlı artan ülkeler incelendiğinde %14’lük ihracat payı ile AB ülkeleri arasında Polonya’nın hem ihracatının
hızlı arttığı hem de AB ihracatının önemli bir kısmını gerçekleştirdiği dikkat çekmektedir.
Küresel mobilya ihracatının 4 haneli GTIP kodları düzeyinde dağılımına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen tablo ve
TABLO 23. AB MOBİLYA İHRACATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
2005
Sıra GTIP Kodu
2011
MEX (milyar$)
Pay
Sıra GTIP Kodu
2005 2011
MÜD (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
9403
27,2
53,4%
1
9403
34,9
52,0%
4,3%
28,4%
2
9401
19,6
38,6%
2
9401
25,9
38,6%
4,7%
32,0%
3
9404
3,0
5,9%
3
9402
1,6
2,4%
-9,8%
-46,2%
4
9402
1,0
2,0%
4
9404
4,7
7,0%
28,8%
356,3%
-
9401-9404
50,8
100,0%
-
KMEX
67,1
100,0%
4,7%
32,0%
GRAFİK 39. AB MOBİLYA İHRACATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005;2011)
2005 yılı için AB mobilya ihracatının ürün grupları bazında dağılımı incelendiğinde, 50,8 milyar dolarlık ihracat ile ilk sırada
“Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun yer aldığı görülmektedir. 2005 yılında “Diğer mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun toplam mobilya ihracatı içindeki payı %53,4 olmuştur. “Oturmaya mahsus
mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ise 200 yılındaki 19,6 milyar dolarlık ihracat değeri ve %38,6’lık ihracat payı ile AB’de en çok ihracatı yapılan ikinci ürün grubu olmuştur. “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün
38
grubu 3 milyar dolarlık ihracat değeri ve %,59’luk ihracat payı ile en çok ihracatı yapılan 2005 yılında Ab ülkelerinin en
çok ihracatını gerçekleştirdiği üçüncü ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan
mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ise 2005 yılındaki 1 milyar dolarlık ihracat değeri ve %2’lik ihracat
payı ile AB mobilya ihracatında en az ihracatı yapılan ürün grubu olmuştur.
AB mobilya ihracatının ürün grupları bazında dağılımı 2011 yılı için incelendiğinde ürün gruplarının sıralamasında herhangi
bir değişiklik olmamıştır. Bu çerçevede, en çok ihracatı yapılan ürün grupları içinde ilk sırada 2005-2011 döneminde
ihracatı %28,4 oranında artarak 2011 yılında 34,9 milyar dolara ulaşan “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları”
yer almaktadır. “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde ihracatı en yavaş artan
ürün grubu olmuş ve AB mobilya ihracatı içindeki payı %53,4’den %52,ye gerilemiştir. “Oturmaya mahsus mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun ihracatı 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %4,7 toplamda ise %32
oranında artarak 2011 yılında 25,9 milyar dolara ulaşmıştır. Bu büyüme oranı ile “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların
aksam ve parçaları” ürün grubu ihracatı en yavaş artan ikinci ürün grubu olmuştur. Buna karşın “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun AB mobilya ihracatı içindeki payında 2005-2001 döneminde herhangi bir değişiklik olmamıştır. “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubun ihracatı 2005-2011
döneminde %55,8 oranında artarak 2011 yılında 4,7 milyar dolara ulaşmıştır. Bu büyüme oranı ile “Somyalar, yatak
takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu ihracatı en çok artan ikinci ürün grubu olmuş ve bu nedenle AB mobilya ihracatı
içinde 2005 yılında % 5,9 olan ihracat payı 2011 yılında %7’ye ulaşmıştır. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde ihracatı en hızlı artan ürün
grubu olmuştur. Bu çerçevede “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam
ve parçaları” ürün grubu ihracatı yıllık ortalama %7,9 toplamda ise %57,6 oranında artarak 2011 yılında 1,6 milyar
dolara ulaşmıştır. Bu hızlı büyüm ile birlikte AB mobilya ihraçtı içindeki payı 2005 yılında %2 olan “Tıpta, cerrahide, diş
hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun ihracat payı 2011 yılında
%2,4’e yükselmiştir.
3.2.3. AB Mobilya İthalatı
2005 yılında 46,3 milyar dolar olan AB Mobilya İthalatı (ABMIMP) 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %4,81 toplamda
ise %32,52 oranında büyüyerek 2011 yılında 61,4 milyar dolar olmuştur. 2005-2011 döneminde AB Mobilya İthalatının
GRAFİK 40. AB MOBİLYA İTHALATI (2005 2011;MİLYAR $)
39
2005-2011 döneminde AB mobilya ithalatının büyüme oranı incelendiğinde 2006 ve 2007 yıllarında Ab mobilya ithalatının
artan bir büyüme trendi izlemesine karşın 2008 yılında büyüme hızının yavaşladığı ve 2009 yılında AB mobilya ithalatının
%19,94 oranında azaldığı görülmektedir. Ancak AB mobilya İthalatının büyüme oranı 2010 ve 2011 yıllarında tekrar artış
eğilimine girmiş ve ilgili yıllarda sırası ile %6,66 ve %9,51 oranında büyümüştür. ABMIMP büyüme oranın 2005-2011
dönemindeki izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 41. AB MOBİLYA İTHALATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
2005 yılında toplam AB ithalatının %1,11’i mobilya İthalatından oluşmuştur. Mobilya İthalatının toplam AB ithalatı içindeki payı 2005-2011 döneminde azalan bir seyir izlemiş ve 2011 yılında %0,98’e gerilemiştir. Bu durum mobilya ithalatının
2005-2011 dönemindeki büyüme oranın tüm mal ve hizmet ithalatının ortalama büyüme oranın altında kalmasından
kaynaklanmaktadır. Mobilya ithalatının AB’nin toplam ithalatı içindeki payının (ABMIMP/ABTIMP) 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 42. ABMIMP/ABTIMP ORANI (2005 2011;%)
AB’nin mobilya ithalatı 2005 yılında küresel mobilya ithalatının %%42,56’sını oluşturmuştur. 2005-2008 döneminde AB
mobilya ithalatındaki artış küresel mobilya ithalatındaki artışın üzerinde olmuş ve AB mobilya ithalatının küresel mobilya
ithalatı içindeki payı 2008 yılında %45,66’ya yükselmiştir. 2008-2011 döneminde ise AB’nin mobilya ithalatının küresel
40
mobilya ithalatı içindeki payı azalma eğilimine girmiş ve 2011 yılında %41,35’e düşmüştür. Ab mobilya ithalatının küresel mobilya ithalatındaki payının (ABMIMP/ABTIMP) 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 43. ABMIMP/KMIMP ORANI (2005 2011;%)
AB mobilya ithalatında en büyük 10 mobilya ithalatçı ülke ve diğer ülkelere ilişkin veriler 2005-2011 dönemi için izleyen
tabloda gösterilmektedir:
TABLO 24. AB MOBİLYA İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra Ülke
2011
MIMP (milyar$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2011
MIMP (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
Almanya
10,1
21,8%
1
Almanya
14,5
23,7%
6,3%
44,3%
2
Birleşik Krallık
7,4
16,0%
2
Fransa
9,1
14,8%
3,4%
22,0%
3
Fransa
6,7
14,4%
3
Birleşik Krallık
7,6
12,3%
2,1%
13,3%
4
Belçika
3,0
6,6%
4
Hollanda
4,0
6,5%
4,5%
30,3%
5
İspanya
2,8
5,9%
5
Belçika
3,5
5,7%
4,1%
27,5%
6
Hollanda
2,6
5,7%
6
İspanya
3,2
5,2%
3,3%
21,8%
7
Avusturya
2,0
4,4%
7
Avusturya
3,0
5,0%
7,0%
50,4%
8
İtalya
2,0
4,3%
8
İtalya
2,8
4,6%
6,1%
43,0%
9
İsveç
1,7
3,6%
9
İsveç
2,3
3,7%
5,4%
36,9%
10
Danimarka
1,2
2,5%
10
Danimarka
1,6
2,6%
5,2%
35,3%
19
Türkiye
0,4
0,8%
13
Türkiye
0,9
1,5%
9,5%
72,6%
-
İlk 10
39,5
85,2%
-
İlk 10
51,6
84,0%
9,3%
70,3%
-
Diğerleri
6,9
14,8%
-
Diğerleri
9,8
16,0%
6,9%
48,9%
-
ABIMP
46,3
100,0%
-
ABIMP
61,4
100,0%
5,9%
41,3%
41
2005 yılı için AB mobilya ithalatı en çok ithalat yapan 10 ülke ve diğer ülkeler açısından incelendiğinde Almanya 10,1milyar dolarlık ithalat büyüklüğü ve %21,8’lik ithalat payı ile AB ülkeleri arasında en büyük mobilya ithalatçısı ülke olmuştur.
Bu ithalat büyüklüğü ile Almanya AB mobilya ithalatının yaklaşık beşte birini tek başına gerçekleştirmiştir. Almanya’nın
ardında Birleşik Krallık 7,4 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve % 16’lık ithalat payı ile AB’nin en büyük ikinci mobilya
ithalatçısı olmuştur. Fransa, 6,7 milyar dolarlık mobilya ithalatı ve % 14,4 ithalat payı ile 2005 yılında AB’nin en büyük
üçüncü mobilya ithalatçısı olmuştur. İlk üçte yer alan ülkeleri izleyen Belçika ve Hollanda sırası ile 3 milyar dolar ve 2,8
milyar dolarlık mobilya ithalatı ve %6,6 ve %5,7’lik ithalat payları ile AB’nin dördüncü ve beşinci büyük mobilya ithalatçısı
olmuşlardır. 2005 yılında ilk beş büyük mobilya ithalatçısı ülkeyi izleyen Hollanda, Avusturya, İtalya, İsveç ve Danimarka
ise 2,6 milyar dolar ile 1,2 milyar dolar arasında değişen mobilya ithalatları ve %5,7 ile %2,5 arasında değişen ithalat payları
ile AB’nin en büyük mobilya ithalatçıları arasında ilk 10’da yer almışlardır.
2005 yılı AB mobilya ithalatı açısından en büyük 10 ithalatçı ülke ve diğer ülkeler için değerlendirildiğinde ilk 10 ülkenin
AB mobilya ithalatının % 85,2’sini, diğer ülkelerin mobilya ithalatları toplamının ise AB mobilya ithalatının %14,8’ini
oluşturduğu görülmektedir. Bir başka ifade ile 2005 yılı itibariyle en büyük mobilya ithalatçısı ilk 10 AB ülkesinin mobilya
ithalatı diğer AB ülkelerinin mobilya ithalatının 5,75 katı olarak gerçekleşmiştir.
AB mobilya ithalatı en büyük ithalatçılar ve diğer ülkeler açısından 2011 yılı için incelendiğinde Almanya’nın mobilya
ithalatının 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %6,3 toplamda ise %44,3 oranında artarak 2011 yılında 13,7 milyar
dolara ulaştığı görülmektedir. Bu artışla birlikte Almanya’nın mobilya ithalatının AB mobilya ithalatı içindeki payı %23,7’ye
yükselmiş ve Almanya 2005 yılında olduğu gibi 2011 yılında da AB’nin en büyük mobilya ithalatçısı olma özelliğini
korumuştur. 2005- 2011 döneminde mobilya ithalatı yıllık ortalama %3,4 toplamda ise %22 oranında artarak 9,1 milyar dolara ulaşan Fransa %14,8’lik ithalat payı ile AB’nin en büyük ikinci mobilya ithalatçısı ülkesi olmuştur. 2005-2011
döneminde mobilya ithalatı %13,3 artan Birleşik Krallık ise bu artışa karşın %12,3’lük ithalat payı ile AB’nin en büyük
üçüncü mobilya ithalatçısı olmuştur. Hollanda, mobilya inceleme döneminde ithalatındaki %30,3’lük artışla birlikte toplam
mobilya ithalatını 4 milyar dolara çıkararak AB’nin en büyük dördüncü mobilya ithalatçısı olmuştur. Belçika mobilya ithalatı
2005-2011 döneminde % 27,5 oranında artarak 3,5 milyar dolara yükselmiştir. Bu artışa karşın 2005 yılında %6,6 olan
Belçika’nın AB mobilya ithalatındaki payı 2011 yılında %5,7’ye gerilemiş ve bu ithalat payı ile Belçika AB’nin en büyük
beşinci mobilya ithalatçısı ülkesi olmuştur.
İspanya, Avusturya, İtalya, İsveç ve Danimarka ise 2011 yılı itibariyle 3,2 milyar dolar ile 1,6 milyar dolar arasında değişen
mobilya ithalat değerleri ve %5,2 ile %2,6 arasında değişen ithalat payları ile ilk beş büyük ithalatçı ülkenin ardından
AB’nin en büyük 10 mobilya ithalatçısı arasında yer almışlardır. AB’nin en büyük 10 mobilya ithalatçısı ülkeleri arasında
ithalatı en hızlı artan ülke 2005-2011 döneminde mobilya ithalatını %50,4 oranında artıran Avusturya olmuştur.
2011 yılı AB’nin en büyük 10 mobilya ithalatçısı ve diğer AB ülkeleri açısından değerlendirildiğinde, ilk 10 ülkenin AB mobilya ithalatı içindeki paylarının 2005 yılına göre 1,2 puan gerileyerek %84’e, diğer ülkelerin toplam ithalat payları ise
%16’ya yükselmiştir. 2011 yılı itibariyle AB’nin en büyük 10 mobilya ithalatçısının mobilya ithalatı diğer ülkelerin mobilya
ithalatları toplamının 5,25 katı olmuştur. 2005-2011 dönemine ilişkin olarak AB mobilya ithalatı açısından ilk 10 ülke ve
diğer ülkelerin toplam AB mobilya ithalatı içindeki payları karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 44. AB MOBİLYA İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2011)
42
AB mobilya ithalatı, mobilya ithalatı en hızlı büyüyen 10 ülke açısından değerlendirildiğinde ilgili ülkelerin mobilya
ithalatlarına ilişkin 2005-2011 dönemi verileri izleyen iki tabloda sunulmuştur:
TABLO 25. AB MOBİLYA İTHALATI EN HIZLI BÜYÜYEN İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra
Ülke
2011
MÜD (milyar$)
Pay
MÜD (milyar$)
2005 2011
Pay
YBBO
TBO
1
Türkiye
389
0,840%
941
1,533%
15,9%
141,9%
2
Slovakya
399
0,86%
884
1,44%
17,3%
121,6%
3
Polonya
881
1,90%
1.521
2,48%
11,5%
72,6%
4
Çek Cumhuriyeti
864
1,86%
1.471
2,40%
11,2%
70,3%
5
Romanya
298
0,64%
487
0,79%
10,3%
63,4%
6
Bulgaristan
107
0,23%
169
0,28%
9,6%
58,3%
7
Litvanya
109
0,24%
168
0,27%
9,0%
54,1%
8
Avusturya
2.027
4,37%
3.048
4,96%
8,5%
50,4%
9
Hollanda
2.642
5,70%
3.969
6,46%
8,5%
50,2%
10
Portekiz
604
1,30%
880
1,43%
7,8%
45,8%
-
ABIMP
46.339
100,00%
61.411
100,00%
5,8%
32,5%
Sıra
Ülke
2006
2007
2008
2009
2010
2011
1
Türkiye
33,87%
31,76%
9,04%
-26,55%
30,10%
27,47%
2
Slovakya
75,63%
28,73%
-11,72%
-16,57%
6,79%
24,63%
3
Polonya
13,52%
37,24%
28,89%
-24,79%
-2,19%
16,88%
4
Çek Cumhuriyeti
15,47%
27,28%
20,84%
-18,05%
-4,94%
23,08%
5
Romanya
30,28%
54,08%
24,80%
-42,47%
-4,96%
19,31%
6
Bulgaristan
39,17%
56,67%
30,49%
-38,09%
-12,34%
2,52%
7
Litvanya
41,93%
48,62%
6,98%
-46,14%
-7,43%
36,93%
8
Avusturya
-1,43%
36,10%
10,77%
-12,76%
-1,94%
18,30%
9
Hollanda
8,00%
23,26%
11,15%
-19,17%
5,29%
19,31%
10
Portekiz
6,66%
31,86%
7,81%
-19,28%
12,95%
5,43%
-
ABIMP
9,52%
21,50%
6,50%
-19,94%
6,66%
9,51%
2005-2011 dönemi için AB’de mobilya ithalatı en hızlı artan ülke mobilya ithalatı yıllık ortalama %15,9 toplamda ise
%141,9 oranında artarak 2011 yılında 941 milyon dolarlık mobilya ithal eden Türkiye olmuştur. Türkiye mobilya ithalatı
en hızlı artan ülke olmasına karşın AB mobilya ithalatındaki %1,53’lük payı ile önemli oyuncular arasında değildir. Türkiye’yi
mobilya ithalatı 2005-2011 döneminde milyon %121,6 oranında artırarak 2011 yılında 884 dolarlık mobilya ihraç eden
Slovakya izlemiştir. Slovakya’nın Ab mobilya ithalatındaki payı ise 2011 yılında %1,44 düzeyinde olmuştur. Polonya 20052011 döneminde mobilya ithalatındaki %72’6’lık artışla mobilya ithalatı en hızlı artan üçüncü AB ülkesi olmuştur. 2011
yılındaki 1 milyar 521 milyon dolarlık mobilya ithalatı ile Polonya’nın AB mobilya ithalatındaki payı %2,48 olmuştur. 2005-
43
2011 döneminde mobilya ithalatı %70,3 oranında artarak 2011 yılında 1 milyar 471 milyon dolara ulaşan Çek
Cumhuriyeti inceleme döneminde mobilya ithalatı en hızlı artan dördüncü ülke olmuştur. Bu artışla birlikte 2011 yılında
Çek Cumhuriyeti mobilya ithalatının AB mobilya ithalatı içindeki payı %2,40 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılında 487 milyon dolarlık mobilya ithalatı gerçekleştiren Romanya’nın 2005-2011 döneminde mobilya ithalatı yıllık ortalama % 10,3
toplamda ise %63,4 oranında artmıştır. Bu önemli artışa karşın 2011 yılında Romanya’nın Ab mobilya ithalatındaki payı
yalnızca %0,79 olmuştur. 2005-2011 döneminde mobilya ithalatlarını %58,3 ile %45,8 arasında değişen oranlarda
artan Bulgaristan, Litvanya, Avusturya, Hollanda ve Portekiz ise mobilya ithalatı en hızlı artan AB ülkeleri arasında ilk beş
ülkeyi takip etmişlerdir.
AB mobilya ithalatının 2005-2011 dönemi verileri 4 haneli GTIP kodları düzeyinde aşağıdaki iki tablo ve grafikte ifade
edilmiştir:
TABLO 27. AB MOBİLYA İTHALATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
2005
Sıra GTIP Kodu
2011
MIMP (milyar$)
Pay
Sıra GTIP Kodu
2005 2011
MIMP (milyar$)
Pay
YBBO
TBO
1
9403
23,0
49,6%
1
9403
28,3
46,0%
3,5%
22,9%
2
9401
19,4
41,8%
2
9401
26,7
43,5%
5,5%
38,2%
3
9404
3,3
7,1%
3
9404
5,2
8,5%
8,2%
60,0%
4
9402
0,7
1,6%
4
9402
1,2
1,9%
8,3%
61,7%
-
KMIMP
46,3
100,0%
-
KMIMP
61,4
100,0%
4,8%
32,5%
GRAFİK 45. AB MOBİLYA İTHALATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005;2011)
AB mobilya ithalatının ürün grupları bazında dağılımı 2005 yılı için incelendiğinde, ilk sırada 23 milyar dolarlık ithalat ile
“Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu yer almıştır. 2005 yılında “Diğer mobilyalar, bunların aksam
ve parçaları” ürün grubunun toplam AB mobilya ithalatı içindeki payı 2005 yılında %49,6 olarak gerçekleşmiştir. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 2005 yılındaki 19,4 milyar dolarlık ithalat ve %41,8
ithalat payı ile AB’de en çok ithalatı yapılan ürün grupları içinde ikinci sırada yer almıştır. “Somyalar, yatak takımı eşyası
ve benzeri eşya” ürün grubu %7,1’lik ithalat payı ve 3,3 milyar dolarlık ithalat değeri ile 2005 yılında AB ülkelerinin en
çok ithalat yaptığı üçüncü ürün grubu olmuştur. 2005 yılındaki 726 milyon dolarlık ithalat değeri ve %1,6’lıl ithalat payı
ile “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu AB
mobilya ithalatında en az ithalatı yapılan ürün grubu olmuştur.
44
2011 yılı için AB mobilya ithalatının ürün grupları bazında dağılımı incelendiğinde ürün gruplarının sıralamasında herhangi
bir değişiklik olmadığı görülmektedir. En çok ithalatı yapılan ürün grupları içinde ilk sırada 2005 yılında olduğu gibi 20052011 döneminde ithalatı %22,9 oranında artarak 2011 yılında 28,3 milyar dolara ulaşan “Diğer mobilyalar, bunların
aksam ve parçaları” yer almaktadır. “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde
ithalatı en az artan ürün grubu olmuş ve AB mobilya ithalatı içindeki payı 3,6 puan azalarak %49,6’dan %46’ya
gerilemiştir. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun ithalatı ise 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %5,5 toplamda ise %38,2 oranında artarak 2011 yılında 26,7 milyar dolar olmuştur. “Oturmaya
mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde ithalatı en az artan ikinci ürün
grubu olmuştur. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun AB mobilya ithalatı içindeki payı ise 2005-2011 döneminde 1,7 puan artarak 2011 yılında %43,5’e yükselmiştir.
“Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubun ithalatı 2005-2011 döneminde %60 oranında artarak 2011
yılında 5,2 milyar dolar olmuştur. Bu büyüme oranı ile “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu ithalatı
en hızlı artan ikinci ürün grubu olmuştur. Bu yüksek büyüme oranı ile birlikte “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri
eşya” ürün grubunun AB mobilya ithalatı içinde 2005 yılında % 7,1 olan ithalat payı 2011 yılında %8,5’e yükselmiştir.
“Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 20052011 döneminde ithalatı en hızlı artan ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan
mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ithalatı inceleme döneminde yıllık ortalama %8,3 toplamda ise
%61,7 oranında artarak 2011 yılında 1,2 milyar dolara yükselmiştir. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte
kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun AB mobilya ithalatı içindeki payı bu hızlı büyüme ile
birlikte %1,6’dan %1,9’a yükselmiştir.
45
3.3. Türkiye Mobilya Dış Ticareti
Türkiye toplam mal ve hizmet dış ticareti ile mobilya dış ticaretine ilişkin olarak 2005-2011 dönemi için dış ticaret hacmi,
ihracat ve ithalat değişkenlerine veriler izleyen tabloda gösterilmiştir:
TABLO 28. TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARETİ (2005 2011)
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
TMDTH Değer
1.104
1.339
1.794
2.163
1.766
2.153
2.600
-
-
-
21,25%
33,98%
20,60%
-18,38%
21,95%
20,73%
190.251
225.111
277.334
333.963
243.008
299.520
375.754
-
-
-
18,32%
23,20%
20,42%
-27,24%
23,26%
25,45%
12,01%
97,50%
TMTDH/TTDTH
0,58%
0,59%
0,65%
0,65%
0,73%
0,72%
0,69%
-
-
TMTDH/ABMTDTH
1,14%
1,27%
1,41%
1,59%
1,62%
1,88%
2,02%
-
-
TMTDH/KMTDTH
0,53%
0,58%
0,67%
0,76%
0,77%
0,81%
0,87%
-
-
258
370
611
630
676
717
-
-
TMEXP/TMDTH
64,76%
59,64%
60,31%
64,12%
67,85%
65,71%
63,79%
-
-
TMIMP/TMDTH
35,24%
40,36%
39,69%
35,88%
32,15%
34,29%
36,21%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
715
799
1.082
1.387
1.198
1.415
1.658
-
-
-
11,67%
35,48%
28,20%
-13,62%
18,10%
17,20%
73.476
85.535
107.272
132.002
102.139
113.979
134.915
-
-
-
16,41%
25,41%
23,05%
-22,62%
11,59%
18,37%
10,66%
83,62%
TMEXP/TTEXP
0,97%
0,93%
1,01%
1,05%
1,17%
1,24%
1,23%
-
-
TMEXP/ABMEXP
1,41%
1,45%
1,64%
1,96%
2,13%
2,43%
2,47%
-
-
TMEXP/KMEXP
0,72%
0,72%
0,83%
0,99%
1,04%
1,07%
1,10%
-
-
183,80% 147,79% 151,96% 178,67% 211,07% 191,60% 176,16%
-
-
Dış Ticaret Hacmi
Büyüme*
TTDTH
Değer
Büyüme*
TMDTD 326
Değişken
TMEXP
Değer
İhracat
Büyüme*
TTEXP
Değer
Büyüme*
TMEXP/TMIMP
Değişken
15,05% 131,89%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
389
540
712
776
568
738
941
-
-
-
38,87%
31,76%
9,04%
-26,88%
30,10%
27,47%
116.774
139.576
170.063
201.961
140.869
185.541
240.839
Büyüme*
-
19,53%
21,84%
18,76%
-30,25%
31,71%
29,80%
TMIMP/TTIMP
0,33%
0,39%
0,42%
0,38%
0,40%
0,40%
0,39%
-
-
TMIMP/ABMIMP
0,84%
1,06%
1,15%
1,18%
1,08%
1,32%
1,53%
-
-
TMIMP/KMIMP
0,36%
0,45%
0,51%
0,54%
0,49%
0,55%
0,63%
-
-
TMIMP
Değer
Büyüme*
İthalat
15,34% 135,43%
TTIMP
Değer
15,86% 141,94%
12,82% 106,24%
46
3.3.1. Türkiye Mobilya Dış Ticaret Hacmi
2005 yılında 1 milyar 104 milyon dolar olan Türkiye Mobilya Dış Ticaret Hacmi (TMDTH) 2005-2011 döneminde 1 milyar 496 milyon dolarlık artışla 2011 yılında 2 milyar 600 milyon dolara ulaşmıştır. 2005-2011 döneminde Türkiye Mobilya
Dış Ticaret Hacminin izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 46. TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ (2005 2011;MİLYON $)
2005-2011 döneminde Türkiye mobilya dış ticaret hacminin büyüme oranı incelendiğinde 2006 ve 2007 yıllarında artan
bir büyüme trendi görülürken 2008 yılında mobilya dış ticaret hacminin artış hızının az da olsa yavaşladığı, 2009 yılında
ise Türkiye mobilya dış ticaret hacminin %18,34 oranında küçüldüğü görülmektedir. Bu önemli küçülmeye karşın Türkiye
mobilya dış ticaret hacmi 2010 ve 2011 yıllarında tekrar artış eğilimine girmiş ve Türkiye mobilya dış ticareti büyüme oranı
tekrar bir artış trendi izlemeye başlamıştır. TMDTH’nin inceleme dönemindeki yıllık ortalama büyüme oranı % 15,34
toplam büyüme oranı ise %135,43 olarak gerçekleşmiştir. 2005-2011 dönemi için Türkiye mobilya dış ticareti büyüme
oranı hem %17,59 olan AB mobilya dış ticareti büyüme oranının, hem de % 32,68 olan küresel mobilya dış ticareti
büyüme oranının oldukça üstünde gerçekleşmiştir. TMDTH büyüme oranının 2005-2011 dönemindeki izlediği eğilim
aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 47. TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
47
Türkiye mobilya dış ticaretinin, Türkiye Toplam Dış Ticaret Hacmi (TTDTH) içindeki payı (TDTH/TTDTH) 2005 yılında %0,58
gibi oldukça düşük bir düzeyde olmuştur. Türkiye için mobilya dış ticaretinin toplam dış ticaret içindeki payı 2005-2011
döneminde istikrarlı olarak artan bir eğilim izleyerek 2011 yılında % 0,69’a yükselmiş; bir başka deyişle inceleme döneminde Türkiye’de toplam dış ticaret hacmi içinde mobilya dış ticaretinin payı artmıştır. Türkiye’nin toplam dış ticaret hacmi
içinde mobilya dış ticaret hacminin 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 48. TMDTH/TTDTH ORANI (2005 2011;%)
Türkiye mobilya dış ticaretinin, AB mobilya dış ticareti (ABMDTH) içindeki payı (TMDTH/ABMDTH) incelendiğinde, 2005
yılında Türkiye mobilya dış ticaret hacminin AB mobilya dış ticaret hacminin yalnızca %1,14’ünü oluşturduğu görülmektedir. 2005-2011 döneminde Türkiye mobilya dış ticaret hacmindeki büyümenin AB mobilya dış ticaretindeki büyümenin
oldukça üstünde gerçekleşmesi nedeni ile ilgili dönemde Türkiye mobilya dış ticaretinin AB mobilya dış ticareti içindeki payı
istikrarlı biçimde artan bir eğilim göstermiştir. 2011 yılı itibariyle Türkiye mobilya dış ticaretinin AB mobilya dış ticareti içindeki payı %2,02’ye yükselmiştir. TMDTH/ABMDTH oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 49. TMDTH/ABMDTH ORANI (2005 2011;%)
48
Türkiye mobilya dış ticaretinin, Küresel mobilya dış ticareti (KMDTH) içindeki payı (TMDTH/ABMDTH) 2005-2011 dönemi
için incelendiğinde, 2005 yılında Türkiye mobilya dış ticaret hacminin küresel mobilya dış ticaret hacminin yalnızca
%0,53’ünü oluşturmuştur. 2005-2011 döneminde Türkiye mobilya dış ticaret hacmindeki büyüme, küresel mobilya dış
ticaretindeki büyümenin oldukça üstünde gerçekleşmiş ve bu nedenle inceleme döneminde Türkiye mobilya dış ticaretinin küresel mobilya dış ticareti içindeki payı istikrarlı biçimde artan bir eğilim göstermiştir. Türkiye mobilya dış ticaretinin
küresel mobilya dış ticareti içindeki payı 2011 yılı itibariyle %0,87’ye yükselmiştir. TMDTH/KMDTH oranının 2005-2011
GRAFİK 50. TMDTH/KMDTH ORANI (2005 2011;%)
Türkiye mobilya dış ticaretinin ithalat ve ihracat arasındaki dağılımı incelendiğinde, 2005 yılında ihracatın payının %64,76,
ithalatın payının ise %36,21 olduğu görülmektedir. İnceleme döneminde mobilya dış ticareti içinde mobilya ihracatının
payı azalarak 2011 yılında %63,79’a gerilerken, mobilya ithalatının mobilya dış ticaretindeki payı artarak %36,21’e
yükselmiştir. Türkiye mobilya dış ticaretinde mobilya ihracatı ve ithalatının payları 2005 ve 2011 yılları için karşılaştırmalı
olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 51. TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDE İHRACAT VE İTHALAT ORANLARI (2005,2011;%)
49
2005-2011 dönemi için Türkiye mobilya dış ticaret dengesi (TMDTD) incelendiğinde, 2005 yılında Türkiye mobilya dış
ticaretinin 106 milyar dolar fazla verdiği görülmektedir. Türkiye mobilya dış ticaret fazlası inceleme döneminde dalgalı ancak
ortalamada artan bir trend izlemiştir. Bu eğilim sonucunda Türkiye mobilya dış ticareti 2011 yılında 167 milyon dolar fazla
vermiştir. Türkiye mobilya dış ticaret dengesinin 2005-2011 döneminde izlediği eğilim aşağıdaki yer alan grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 52. TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARET DENGESİ (2005 2011;MİLYON DOLAR)
3.3.2. Türkiye Mobilya İhracatı
2005 yılında 715 milyon dolar olan Türkiye mobilya ihracatı (TMEX) 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %15,05
toplamda ise %131,89 oranında büyüyerek 2011 yılında 1 milyar 658 milyon dolara ulaşmıştır. 2005-2011 döneminde
Türkiye mobilya İhracatının izlediği eğilim aşağıdaki grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 53. TÜRKİYE MOBİLYA İHRACATI (2005 2011;MİLYON $)
Türkiye mobilya ihracatının büyüme oranı 2005-2011 döneminde incelendiğinde, 2006 ve 2007 yıllarında artan bir
büyüme trendi görülürken 2008 yılından itibaren bir azalma eğilimi görülmüş ve Türkiye mobilya ihracatı 2009 yılında %13,62 oranında küçülmüştür. Ancak Türkiye mobilya ihracatı 2010 ve 2011 yıllarında tekrar büyüme eğilimine girmiş ve
sırası ile %18,10 ve %1617,20 oranında büyümüştür. İnceleme döneminde Türkiye mobilya ihracatının büyüme oranı
50
yıllık ortalama büyüme oranı %15,05 toplamda ise %131,89 olurken %32,01 olan AB mobilya ihracatı büyüme oranı
ve olurken bu büyüme oranı %50,7 olan küresel mobilya ihracatı büyüme oranın oldukça üzerinde gerçekleşmiştir. Ayrıca
inceleme döneminde Türkiye mobilya ihracatının büyüme oranı %83,62 olan Türkiye Toplam İhracatı büyüme oranının
da üzerinde olmuştur. Türkiye mobilya ihracatı büyüme oranın 2005-2011 dönemindeki trendi aşağıdaki grafikte
sunulmuştur:
GRAFİK 54. TÜRKİYE MOBİLYA İHRACATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
2005 yılında Türkiye’nin toplam ihracatının %0,97’si mobilya ihracatından oluşmuştur. Ancak, 2005-2011 döneminde
Türkiye mobilya ihracatının büyüme oranının toplam Türkiye ihracatının büyüme oranın üzerinde gerçekleşmesi sonucu
Türkiye’de mobilya ihracatının toplam ihracat içindeki payı artmış ve 2011 yılı itibariyle %1,23 olmuştur. Bu oran 2011
yılında %0,84 olan küresel mobilya ihracatının küresel toplam ihracata oranının ve %1,11 olan AB mobilya ihracatının
AB toplam ihracatına oranının üzerindedir. Bir başka deyişle Türkiye’de mobilya ihracatının toplam ihracat içinde küresel
ortalamadan ve AB ortalamasından daha önemli bir ihracat kalemi olarak ortaya çıkmaktadır. TMEX/TTEX değişkenin
2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 55. TMEX/TTEX ORANI (2005 2011;%)
51
2005-2011 dönemi için Türkiye mobilya ihracatının AB mobilya ihracatı (ABMEX) içindeki payı (TMEX/ABMEX)
incelendiğinde, 2005 yılında AB mobilya ihracatı içinde Türkiye mobilya ihracatının payı %1,41 olmuştur. 2005-2011
döneminde Türkiye mobilya dış ticaretindeki büyüme oranının AB mobilya dış ticaretindeki büyüme oranının oldukça
üstünde olması sonucu inceleme dönemde Türkiye mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı içindeki payı artmış ve 2011
yılı %2,47 olarak gerçekleşmiştir. TMEX/ABMEX oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 56. TMEX/ABMEX ORANI (2005 2011;%)
Türkiye mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı (KMEX) içindeki payı (TMEX/KMEX) 2005-2011 dönemi için
incelendiğinde, Türkiye mobilya ihracatının 2005 yılında AB mobilya ihracatı içinde payı %0,72 olarak gerçekleşmiştir.
2005-2011 döneminde Türkiye mobilya dış ticaretindeki artış hızı küresel mobilya dış ticaretindeki artış hızının oldukça
üzerinde olduğundan Türkiye mobilya ihracatının küresel mobilya ihracatı içindeki payı inceleme döneminde artarak 2011
yılı itibariyle %1,10’a yükselmiştir. TMEX/ABMEX oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 57. TMEX/KMEX ORANI (2005 2011;%)
52
Türkiye mobilya dış ticareti, İhracatın ithalatı karşılama oranı açısından incelendiğinde 2005 yılında bu oranın %183,8
olduğu görülmektedir. Türkiye’de mobilya ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı inceleme döneminde oldukça
dalgalı ancak ortalamada yatay bir seyir izleyerek 2011 yılında %176,16’ya gerilemiştir. Türkiye için mobilya dış ticaretinde
ihracatın ithalatı karşılama oranının (TMEX/TMIMP) inceleme döneminde izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 58. TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDE İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI(2005 2011;%)
Türkiye mobilya ihracatı en büyük ihracat ortakları ve diğer ihracat ortağı ülkeler açısından incelendiğinde 2005-2011
dönemi için ilgili ülkelere yapılan mobilya ihracatına ilişkin veriler izleyen tabloda gösterilmektedir:
TABLO 29. TÜRKİYE'NİN MOBİLYA İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE VE PAYLARI (2005 2011)
2005
Sıra Ülke
2011
MEX (milyon$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2011
MEX (milyon$)
Pay
YBBO
TBO
1
Almanya
124,0
17,3%
1
Irak
286,5
17,3%
34,3%
485,6%
2
Irak
48,9
6,8%
2
Almanya
168,8
10,2%
5,3%
36,1%
3
Fransa
43,9
6,1%
3
İran
110,8
6,7%
27,5%
329,9%
4
Hollanda
40,4
5,6%
4
Azerbaycan
108,5
6,5%
41,0%
684,7%
5
Yunanistan
35,8
5,0%
5
Fransa
91,4
5,5%
13,0%
108,3%
6
Birleşik Krallık
34,7
4,9%
6
Türkmenistan
76,1
4,6%
49,9%
1034,1%
7
İran
25,8
3,6%
7
Hollanda
56,6
3,4%
5,8%
40,1%
8
ABD
25,6
3,6%
8
Rusya
49,1
3,0%
16,3%
147,0%
9
Romanya
23,1
3,2%
9
Suudi Arabistan
42,6
2,6%
20,7%
209,3%
10
Kıbrıs
22,0
3,1%
10
Birleşik Krallık
40,8
2,5%
2,7%
17,5%
-
İlk 10
424,2
59,3%
-
İlk 10
1031,1
62,2%
-
-
-
Diğerleri
291,0
40,7%
-
Diğerleri
627,3
37,8%
-
-
-
TMEX
715,2
100,0%
-
TMEX
1658,4
100,0%
-
-
53
Türkiye’nin mobilya ihracatı 2005 yılı incelendiğinde 124 dolarlık ihracat büyüklüğü ve %17,3’lük ihracat payı ile Almanya Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği ülke olmuştur. Bir başka deyişle 2005 yılında Türkiye mobilya ihracatının
yaklaşık beşte biri yalnızca Almanya’ya gerçekleştirilmiştir. Irak 2005 yılında, 48,9 milyon dolarlık mobilya ihracatı ve %
6,8’lik ihracat payı ile Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği ikinci ülke olmuştur. Fransa ise Türkiye’den ithal ettiği 43,9
milyon dolarlık mobilya değeri ve % 6,1’lik ihracat payı ile 2005 yılında Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği ikinci ülke
olmuştur. Bu ülkeleri izleyen Hollanda ve Yunanistan ise sırası ile Türkiye’den yaptıkları 40,4 milyon dolar ve 35,8 milyon
dolarlık mobilya ithalatları ve %5,6 ve %5 ihracat payları ile 2005 yılında Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği dördüncü
ve beşinci ülkeler olmuşlardır. 2005 yılı için Birleşik Krallık, İran, ABD, Romanya ve Kıbrıs Türkiye’den yaptıkları ve 34,7 ve
22 milyon dolar arasında değişen mobilya ithalatları ve %4,9 ile %3,1 arasında değişen ihracat payları ile Türkiye’nin en
büyük mobilya ithalatçıları arasında ilk 10’da yer almışlardır.
2005 yılı Türkiye mobilya ihracatı açısından en çok ihracat gerçekleştirilen ilk 10 ülke ve diğer ülkeler anlamında
değerlendirildiğinde ilk 10 ülkenin Türkiye mobilya ihracatının % 59,3’ünü diğer ülkelerin mobilya ihracatları toplamının
ise Türkiye mobilya ihracatının 40,7’sini oluşturduğu görülmektedir. Bir başka deyişle 2005 yılı itibariyle Türkiye mobilya
ihracatının yarıdan fazlasını en çok mobilya ihracatı yaptığı 10 ülkeye gerçekleştirmiştir.
2011 yılı için Türkiye’nin mobilya ihracatı incelendiğinde Irak’ın en çok mobilya ihracatı yapılan ülke olduğu görülmektedir. 2005-2011 döneminde Irak’a yapılan mobilya ihracatı yıllık ortalama %34,3 toplamda ise %485,6 oranında artarak
286,5 milyon dolara yükselmiştir. 2011 yılı itibariyle Irak’a yapılan mobilya ihracatı Türkiye’nin toplam mobilya ihracatının
% 17,3’ünü oluşturmaktadır. 2011 yılında Almanya Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği ikinci ülke olmuştur. Almanya’ya yapılan mobilya ihracatı inceleme döneminde %36,1 oranında artarak 168,8 milyon dolara yükselmiştir. 2011
yılı itibariyle Almanya’ya yapılan mobilya ihracatı Türkiye’nin toplam mobilya ihracatının % 17,3’ünü oluşturmaktadır
İran, 2011 yılında bu ülkeye yapılan 110,8 milyon dolarlık mobilya ihracatı ve %6,7’lik ihracat payı ile en çok mobilya
ihracatı yapılan üçüncü ülke olmuştur. 2005-2011 döneminde İran’a yapılan mobilya ihracatı %329,9 oranında artmıştır.
Azerbaycan, Türkiye’den yaptığı 108,5 milyon dolarlık mobilya ithalatı ve Türkiye’nin mobilya ihracatındaki %5,5’lik payı
ile Türkiye’nin en çok mobilya ihracatı gerçekleştirdiği dördüncü ülke olmuştur. İnceleme döneminde Azerbaycan’a yapılan
mobilya ihracatı %684,7 oranında artış göstermiştir. Fransa 2011 yılında Türkiye’nin en çok mobilya ihracatı
gerçekleştirdiği beşinci ülke olmuştur. 2005-2011 döneminde Fransa’ya yapılan mobilya ihracatı yıllık ortalama %13
toplamda ise %108,3 oranında artarak 91,4 milyon dolara yükselmiştir. 2011 yılı itibariyle Fransa’ya yapılan mobilya
ihracatı Türkiye’nin toplam mobilya ihracatının % 5,5’ini oluşturmaktadır.
Türkmenistan, Hollanda, Rusya, Suudi Arabistan ve Birleşik Krallık ise 2011 yılı itibariyle bu ülkelere yapılan ve 76,1 milyon dolar ile 40,8 milyon dolar arasında değişen mobilya ihracatı ve %4,6 ile %2,5 arasında değişen ihracat payları ile
Türkiye’nin en çok mobilya ihracatı yaptığı 10 ülke arasında yer almışlardır. 2005-2011 döneminde Türkiye’nin en çok mobilya ihracatı gerçekleştirdiği ilk 10 ülke içinde ihracatın en hızlı arttığı ülke %1034,1 oranı ile Türkmenistan olmuştur.
2011 yılı Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği ilk 10 ülke diğer ihracat yapılan ülkeler açısından değerlendirildiğinde, ilk
10 ülkenin Türkiye’nin mobilya ihracatı içindeki paylarının 2005 yılına göre 2,9 puan artarak %62,2’ye yükseldiği, diğer
ülkelerin toplam ihracat paylarının ise %37,8’e düştüğü görülmektedir. Bir başka deyişle 2011 yılı itibariyle Türkiye’nin en
çok mobilya ihracatı gerçekleştirdiği ilk 10 ülkeye yapılan ihracat, diğer mobilya ihracatı yapılan ülkelere yapılan ihracatın
2005-2011 dönemine ilişkin olarak AB mobilya ihracatı açısından ilk 10 ülke ve diğer 1,65 katı olmuştur. Türkiye’nin mobilya ihracatında ilk 10 sırada yer alan ülkelerin ve diğer ülkelerin Türkiye’nin toplam mobilya ihracatı içindeki payları 2005
ve 2011 yılları için karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte sunulmuştur:
54
GRAFİK 59. TÜRKİYE'NİN MOBİLYA İHRACATINDA İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2011)
2005-2011 dönemi için Türkiye’nin mobilya ihracatının 4 haneli GTIP kodları düzeyinde dağılımına ilişkin verileri izleyen
tablo ve grafikte ifade edilmiştir:
TABLO 30. TÜRKİYE MOBİLYA İHRACATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
2005
Sıra GTIP Kodu
2011
MEX (milyon$)
Pay
Sıra GTIP Kodu
2005 2011
MEX (milyon$)
Pay
YBBO
TBO
1
9403
337,9
47,2%
1
9403
894,5
53,9%
17,6%
164,7%
2
9401
309,3
43,2%
2
9401
632,2
38,1%
12,7%
104,4%
3
9404
59,7
8,4%
3
9404
105,1
6,3%
9,9%
76,0%
4
9402
8,3
1,2%
4
9402
26,6
1,6%
21,5%
222,4%
-
9401-9404
100,0%
-
9401-9404
100,0%
15,0%
131,9%
715,2
1.658,4
GRAFİK 60. MOBİLYA İHRACATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005;2011)
55
Türkiye mobilya ihracatının ürün grupları bazında dağılımı 2005 yılı için incelendiğinde, ilk sırada “Diğer mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun yer aldığı görülmektedir. 2005 yılında “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve
parçaları” ürün grubunun ihracat değeri 337,9 milyon dolar toplam mobilya ihracatı içindeki payı ise %47,2 olmuştur.
2005 yılındaki 309,3 milyon dolarlık ihracat değeri ve %43,2’lik ihracat payı ile “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların
aksam ve parçaları” ürün grubu Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ikinci ürün grubu olmuştur. “Somyalar, yatak takımı
eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu 59,7 milyon dolarlık ihracat değeri ve %,8,4’lük’luk ihracat payı ile 2005 yılında
Türkiye’nin en çok ihracatını gerçekleştirdiği üçüncü ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 8,3 milyon dolarlık ihracat değeri ve %2’lik ihracat payı ile Türkiye mobilya ihracatında en az ihracatı yapılan ürün grubu olmuştur.
Türkiye mobilya ihracatının ürün grupları bazında dağılımı 2011 yılı için incelendiğinde ürün gruplarının sıralamasında
herhangi bir değişiklik olmadığı görülmektedir. Bu çerçevede, 2011 yılında Türkiye’nin en çok ihracatını yaptığı ürün
grupları içinde ilk sırada 2005-2011 döneminde ihracatı %164,7 oranında artarak 2011 yılında 896,5 milyon dolarlık ihracat değerine ulaşan “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” yer almaktadır. “Diğer mobilyalar, bunların aksam
ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde ihracatı en hızlı artan ikinci ürün grubu olmuş ve Türkiye mobilya
ihracatı içindeki payı %47,2’den’den %553,9’a yükselmiştir. Bir başka deyişle, 2005-2011 döneminde “Diğer mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun mobilya ihracatı içindeki payı Avrupa’da ve dünyada azalırken Türkiye’de
artmıştır. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun ihracatı 2005-2011 döneminde
yıllık ortalama %12,7 toplamda ise %104,4 oranında artarak 2011 yılında 632,2 milyon dolara ulaşmıştır. Bu büyüme
oranı ile “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ihracatı en yavaş artan ikinci ürün
grubu olmuştur. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu ihracatının büyüme oranı tüm
ürün gruplarının ortalama büyüme oranının altında kaldığından bu ürün grubunun Türkiye’nin mobilya ihracatı içindeki
payında 2005-2001 döneminde 5,1 puan azalarak %38,1’e düşmüştür. “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya”
ürün grubun ihracatı 2005-2011 döneminde %76 oranında artarak 2011 yılında 105,1 milyar dolara ulaşmıştır. Bu
büyüme oranı ile “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu ihracatı en az artan ürün grubu olmuştur.
Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubunun Türkiye’nin toplam mobilya ihracatı içindeki payı 2005-2011
döneminde %8,4’den %6,3’e gerilemiştir. Burada dikkat çekici olan 2005-2011 döneminde Somyalar, yatak takımı
eşyası ve benzeri eşya” ürün grubunun mobilya ihracatı içindeki payı Avrupa’da ve dünyada artarken Türkiye’de azalmış
olmasıdır. “ “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün
grubu 2005-2011 döneminde AB’deki ve küresel eğilimlere paralel olarak ihracatı en hızlı artan ürün grubu olmuştur. Bu
çerçevede Türkiye’nin “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve
parçaları” ürün grubu ihracatı yıllık ortalama %9,9 ve toplamda ise %222,4 oranında artarak 2011 yılında 26,6 milyon
dolar olmuştur. Bu hızlı büyümeye paralel olarak Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun 2005 yılında %1,2 olan Türkiye mobilya ihracatı içindeki payı 2011 yılında
%1,6’ya yükselmiştir.
56
3.3.3. Türkiye Mobilya İthalatı
2005 yılında 389 milyon dolar olan Türkiye Mobilya İthalatı (TMIMP) 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %15,86
toplamda ise %141,94 oranında büyüyerek 2011 yılında 941 milyon dolara yükselmiştir. 2005-2011 döneminde Türkiye
Mobilya İthalatının izlediği trend izleyen grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 61. TÜRKİYE MOBİLYA İTHALATI (2005 2011;MİLYON $)
2005-2011 döneminde Türkiye mobilya ithalatının büyüme oranı incelendiğinde, mobilya ithalatı büyüme oranının 2006
ve 2007 yıllarında artan bir trend izlediği görülürken 2008 yılından itibaren büyüme oranı azalma eğilimine girmiş ve
2009 yılında Türkiye mobilya ithalatı %-26,88 oranında azalmıştır. Ancak Türkiye mobilya ithalatı 2010 ve 2011 yıllarında
tekrar büyüme eğilimine girmiş ve sırası ile %30,10 ve %27,47 oranında büyümüştür. Türkiye mobilya ithalatının inceleme dönemindeki yıllık ortalama büyüme oranı %15,86 toplamda ise %141,94 olurken bu büyüme oranı, %32,52
olan AB mobilya ithalatı büyüme oranı ve %36,38 olan küresel mobilya ithalatı büyüme oranın oldukça üzerinde
gerçekleşmiştir. Ayrıca inceleme döneminde Türkiye mobilya ithalatının büyüme oranı %106,24 olan Türkiye toplam
ithalatı büyüme oranının da üzerinde olmuştur. Türkiye mobilya ithalatı büyüme oranının 2005-2011 dönemindeki trendi
aşağıdaki grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 62. TÜRKİYE MOBİLYA İTHALATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
57
2005 yılında mobilya ithalatı Türkiye’nin toplam ithalatının %0,33’ünü oluşturmuştur. 2005-2011 döneminde Türkiye mobilya ithalatının büyüme oranının toplam Türkiye ithalatının büyüme oranın üzerinde gerçekleşmesi sonucunda inceleme
döneminde toplam ithalat içinde mobilya ithalatının payı (TMIMP/TTIMP) artmış ve 2011 yılı itibariyle %0,39’a yükselmiştir.
2011 yılında Türkiye’nin mobilya ithalatının toplam ithalat içindeki payı, %0,98 olan AB mobilya ithalatının AB toplam
ithalatına oranının ve %0,82 olan küresel mobilya ithalatının küresel toplam ithalata oranının oldukça altındadır. Bir başka
deyişle Türkiye’de mobilya ithalatı küresel ortalamadan ve AB ortalamasından daha az önemli bir ithalat kalemi olarak ortaya çıkmaktadır. TMIMP/TTIMP değişkenin 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 63. TMIMP/TTIMP ORANI (2005 2011;%)
Türkiye mobilya ithalatının AB mobilya ithalatı (ABMIMP) içindeki payı (TMIMP/ABMIMP) 2005-2011 dönemi için
incelendiğinde, 2005 yılında Türkiye mobilya ithalatının AB mobilya ithalatı içindeki payı %0,84 olarak gerçekleşmiştir.
2005-2011 döneminde Türkiye’nin mobilya ithalatı AB mobilya ithalatından çok daha hızlı arttığından inceleme dönemde
Türkiye mobilya ithalatının AB mobilya ithalatı içindeki payı artmış ve 2011 yılında %1,53’e yükselmiştir. TMIMP/ABMIMP
oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 64. TMIMP/ABMIMP ORANI (2005 2011;%)
58
Türkiye mobilya ithalatının küresel mobilya ithalatı (KMIMP) içindeki payı (TMIMP/KMIMP) 2005-2011 dönemi için
incelendiğinde, 2005 yılında Türkiye mobilya ithalatının küresel mobilya ithalatı içinde payı %0,33 olarak gerçekleşmiştir.
2005-2011 döneminde Türkiye mobilya ithalatındaki artış hızı küresel mobilya ithalatındaki artış hızının üzerinde
olduğundan Türkiye mobilya ithalatının küresel mobilya ithalatı içindeki payı inceleme döneminde artarak 2011 yılı itibariyle
%0,39’a yükselmiştir. TMIMP/KMIMP oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 65. TMIMP/KMIMP ORANI (2005 2011;%)
Türkiye’nin mobilya ithalatı 2005-2011 dönemi için en çok mobilya ithalatı yapılan ilk 10 ülke ve diğer ülkeler açısından
incelendiğinde ilgili ülkelerden yapılan mobilya ithalatına ilişkin veriler izleyen tabloda gösterilmektedir:
TABLO 31. TÜRKİYE'NİN MOBİLYA İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE VE DİĞER ÜLKELER (2005 2011)
2005
Sıra Ülke
2011
MIMP (milyon$)
Pay
Sıra Ülke
2005 2011
MIMP (milyon$)
Pay
YBBO
TBO
1
Çin
70,8
18,2%
1
Çin
343,9
36,5%
30,1%
386,0%
2
İtalya
60,0
15,4%
2
İtalya
93,4
9,9%
7,7%
55,8%
3
Almanya
50,6
13,0%
3
Almanya
87,8
9,3%
9,6%
73,6%
4
Fransa
50,0
12,8%
4
Polonya
51,4
5,5%
21,4%
220,4%
5
Birleşik Krallık
24,0
6,2%
5
Fransa
42,5
4,5%
-2,7%
-15,0%
6
İspanya
16,7
4,3%
6
İspanya
39,8
4,2%
69,7%
2284,3%
7
Polonya
16,1
4,1%
7
Serbest Bölgeler
27,8
3,0%
105,9%
7526,3%
8
ABD
15,3
3,9%
8
Romanya
27,1
2,9%
62,1%
1715,4%
9
Endonezya
12,7
3,3%
9
Birleşik Krallık
22,0
2,3%
-1,5%
-8,7%
10
Güney Kore
9,0
2,3%
10
Endonezya
21,4
2,3%
9,1%
68,7%
-
İlk 10
325,1
83,6%
-
İlk 10
757,2
80,4%
-
-
-
Diğerleri
64,0
16,4%
-
Diğerleri
184,2
19,6%
-
-
-
TMIMP
389,1
100,0%
-
TMIMP
941,4
100,0%
-
-
59
2005 yılı için Türkiye’nin mobilya ithalatı incelendiğinde 70,8 milyon dolarlık ithalat ve %18,2’lik ithalat payı ile Çin
Türkiye’nin en çok mobilya ithal ettiği ülke olmuştur. Bir başka deyişle 2005 yılında Türkiye mobilya ithalatının yaklaşık beşte
biri Çin’den yapılmıştır. İtalya 2005 yılında, 60 milyon dolarlık mobilya ithalatı ve % 15,4’lük ithalat payı ile Türkiye’nin en
çok mobilya ithal ettiği ikinci ülke olmuştur. Fransa ise Türkiye’ye ihraç ettiği 50,6 milyon dolarlık mobilya ithalat değeri
ve Türkiye’nin mobilya ithalatındaki %13’lük payı ile 2005 yılında Türkiye’nin en çok mobilya ihraç ettiği üçüncü ülke
olmuştur. Bu ülkeleri izleyen Birleşik Krallık ve İspanya ise Türkiye’ye gerçekleştirdikleri sırası ile 50 milyon dolar ve 24 milyon dolarlık mobilya ithalatları ve %6,2 ve %4,3 ithalat payları ile 2005 yılında Türkiye’nin en çok mobilya ithal ettiği
dördüncü ve beşinci ülkeler olmuşlardır. 2005 yılında İspanya, Polonya, ABD, Endonezya ve Güney Kore Türkiye’ye
yaptıkları ve 34,7 ve 22 milyon dolar arasında değişen mobilya ihracatları ve %4,3 ile %2,3 arasında değişen ithalat
payları ile Türkiye’nin en çok mobilya ithalatı yaptığı ilk 10 ülke arasında yer almışlardır.
2005 yılı Türkiye mobilya ithalatı açısından en çok ithalat yapılan ilk 10 ülke ve diğer ülkeler anlamında değerlendirildiğinde,
ilk 10 ülkenin Türkiye mobilya ithalatının % 83,6’sını diğer ülkelerden yapılan mobilya ithalatları toplamının ise Türkiye mobilya ithalatının %16,4’ünü oluşturduğu görülmektedir.
Türkiye’nin mobilya ithalatı 2011 yılı için incelendiğinde, 2005 yılında olduğu gibi en çok mobilya ithalatı yapılan ülkenin
Çin olduğu görülmektedir. 2005-2011 döneminde Çin’den yapılan mobilya ithalatı yıllık ortalama %30,1 toplamda ise
%386 oranında artarak 2011 yılında 343,9 milyon dolara yükselmiştir. 2011 yılı itibariyle Çin’den yapılan mobilya ithalatı
Türkiye’nin toplam mobilya ithalatının % 30,1’ini oluşturmaktadır. Bir başka deyişle 2011 yılı itibariyle Türkiye mobilya
ithalatının yaklaşık üçte birini Çin’den yapmaktadır. 2011 yılında İtalya, 2005 yılında olduğu gibi Türkiye’nin en çok mobilya ithal ettiği ikinci ülke olmuştur. İtalya’dan yapılan mobilya ithalatı inceleme döneminde %55,8 oranında artarak
93,4 milyon dolara yükselmiştir. 2011 yılı itibariyle İtalya’dan yapılan mobilya ithalatı Türkiye’nin toplam mobilya ithalatının
% 9,9’unu oluşturmaktadır. Almanya, 2011 yılında bu ülkeden yapılan 87,8 milyon dolarlık mobilya ithalatı ve %9,3’lük
ithalat payı ile en çok mobilya ithalatı yapılan üçüncü ülke olmuştur. 2005-2011 döneminde Almanya’dan yapılan mobilya ithalatı %73,6 oranında artmıştır. Polonya, Türkiye’ye gerçekleştirdiği 108,5 milyon dolarlık mobilya ihracatı ve
Türkiye’nin mobilya ithalatındaki %5,5’lik payı ile Türkiye’nin en çok mobilya ithalatı gerçekleştirdiği dördüncü ülke
olmuştur. İnceleme döneminde, Polonya’dan yapılan mobilya ithalatı %220,4 oranında artış göstermiştir. Fransa, 2011
yılında Türkiye’nin en çok mobilya ithalatı gerçekleştirdiği beşinci ülke olmuştur. 2005-2011 döneminde Fransa’dan yapılan
mobilya ithalatı yıllık ortalama %2,7 toplamda ise %15 oranında azalarak 42,5 milyon dolara düşmüştür. 2011 yılı
itibariyle Fransa’dan yapılan mobilya ithalatı Türkiye’nin toplam mobilya ithalatının % 4,5’ini oluşturmaktadır.
İspanya, Serbest Bölgeler, Romanya, Birleşik Krallık ve Endonezya bu ülkelerden yapılan ve 39,8 milyon dolar ile 21,4 milyon dolar arasında değişen mobilya ithalatı ve %4,2 ile %2,3 arasında değişen ithalat payları ile Türkiye’nin en çok mobilya ithalatı yaptığı 10 ülke arasında yer almışlardır. 2005-2011 döneminde Türkiye’nin en çok mobilya ithalatı
gerçekleştirdiği ilk 10 ülke içinde en hızlı ithalat artışı %7536,3 ile Serbest Bölgeler, %2284,3 ile İspanya ve % 1715,4 ile
Romanya’dan yapılan mobilya ithalatında gerçekleşmiştir.
2011 yılı Türkiye’nin en çok mobilya ithal ettiği ilk 10 ülke diğer ithalat yapılan ülkeler açısından değerlendirildiğinde, ilk
10 ülkenin Türkiye’nin mobilya ithalatı içindeki paylarının 2005 yılına göre 3,2 puan azalarak %80,4’e gerilediği, diğer
ülkelerin toplam ithalat paylarının ise %19,6’ya yükseldiği görülmektedir. Bir başka deyişle, 2011 yılı itibariyle Türkiye’nin
en çok mobilya ithalatı gerçekleştirdiği ilk 10 ülkeye yapılan ithalat, diğer mobilya ithalatı yapılan ülkelere yapılan ithalatın
4,1 katı olmuştur. Türkiye’nin mobilya ithalatında ilk 10 sırada yer alan ülkelerin ve diğer ülkelerin Türkiye’nin toplam mobilya ithalatı içindeki payları 2005 ve 2011 yılları için karşılaştırmalı olarak izleyen grafikte sunulmuştur:
60
GRAFİK 66. TÜRKİYE'NİN MOBİLYA İTHALATINDA İLK 10 ÜLKE, DİĞER ÜLKELER VE PAYLARI (2005,2011)
2005-2011 dönemi için Türkiye’nin mobilya ihracatının 4 haneli GTIP kodları düzeyinde dağılımına ilişkin verileri izleyen
tablo ve grafikte gösterilmiştir:
TABLO 32. TÜRKİYE MOBİLYA İTHALATININ ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA DAĞILIMI (2005 2011)
2005
Sıra GTIP Kodu
2011
MIMP (milyon$)
Pay
Sıra GTIP Kodu
2005 2011
MIMP (milyon$)
Pay
YBBO
TBO
1
9401
203,0
52,2%
1
9401
465,4
49,4%
14,8%
129,3%
2
9403
139,8
35,9%
2
9403
348,7
37,0%
16,5%
149,5%
3
9402
24,1
6,2%
3
9404
94,9
10,1%
25,7%
294,7%
4
9404
22,3
5,7%
4
9402
32,3
3,4%
6,4%
44,9%
-
9401-9404
389,1
100,0%
-
9401-9404
941,4
100,0%
15,9%
141,9%
2005 yılı için Türkiye mobilya ithalatının ürün grupları bazında dağılımı incelendiğinde, ilk sırada “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun yer aldığı görülmektedir. 2005 yılında “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun ithalat değeri 203 milyon dolar, toplam mobilya ithalatı içindeki payı
ise %52,2 olmuştur. 2005 yılındaki 309,3 milyon dolarlık ithalat değeri ve %43,2’lik ithalat payı ile “Diğer mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubu Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ikinci ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide,
diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu 24,1 milyon dolarlık
ithalat değeri ve %6,2’lik ithalat payı ile 2005 yılında Türkiye’nin en çok ithalatını gerçekleştirdiği üçüncü ürün grubu
olmuştur. 2005 yılındaki 22,3 milyon dolarlık ithalat değeri ve %5,7’lik ithalat payı ile “Somyalar, yatak takımı eşyası ve
benzeri eşya” ürün grubu Türkiye’nin en az ithalat gerçekleştirdiği ürün grubu olmuştur.
Türkiye mobilya ithalatının ürün grupları bazında dağılımı 2011 yılı için incelendiğinde ürün gruplarının sıralamasında herhangi bir değişiklik olmamıştır. Bu çerçevede, 2011 yılında Türkiye’nin en çok ithalatını yaptığı ürün grupları içinde ilk sırada
2005-2011 döneminde ithalatı %129,3 oranında artarak 2011 yılında 465,4 milyon dolarlık ithalat değerine ulaşan
“Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” yer almaktadır. “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların
aksam ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde ithalatı en hızlı artan üçüncü ürün grubu olmuş ve Türkiye mobilya ithalatı içindeki payı %52,2’den %49,6’ya düşmüştür. “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün
61
grubunun ithalatı 2005-2011 döneminde yıllık ortalama %16,5 toplamda ise %149,5 oranında artarak 2011 yılında
348,7 milyon dolara ulaşmıştır. Bu büyüme oranı ile “Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün
grubu ithalatı en hızlı artan ikinci ürün grubu olmuştur. “Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu
ithalatının büyüme oranı tüm ürün gruplarının ortalama büyüme oranının üstünde olduğundan bu ürün grubunun
Türkiye’nin mobilya ithalatı içindeki payında 2005-2001 döneminde 1,1 puan artarak %37’ye yükselmiştir.
“Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubun
ithalatı 2005-2011 döneminde %294,7 oranında artarak 2011 yılında 105,1 milyar dolara ulaşmıştır. Bu büyüme oranı
ile “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları” ürün grubu
ithalatı en çok artan ürün grubu olmuştur. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları” ürün grubunun Türkiye’nin toplam mobilya ithalatı içindeki payı 2005-2011 döneminde
%6,2’den %10,1’e yükselmiştir. “Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam
ve parçaları” ürün grubu 2005-2011 döneminde AB’deki ve küresel eğilimlere paralel olarak ithalatı en hızlı artan ürün
grubu olmuştur. İnceleme döneminde Türkiye’nin “Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu ithalatı yıllık
ortalama %6,4 ve toplamda ise %44,9 oranında artarak 2011 yılında 32,3 milyon dolar olmuştur. Bu büyüme oranı
“Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya” ürün grubu ithalatı en yavaş artan ürün grubu olmuş ve buna paralel olarak
ilgili ürün grubunun 2005 yılında %5,7 olan Türkiye mobilya ithalatı içindeki payı 2011 yılında 3,4’e gerilemiştir.
62
3.4. Samsun Mobilya Dış Ticareti
Samsun için toplam mal ve hizmet dış ticareti ile mobilya dış ticaretine ilişkin olarak 2005-2011 dönemi dış ticaret hacmi,
ihracat ve ithalat değişkenlerine veriler izleyen tabloda gösterilmiştir 3.
Dış Ticaret Hacmi
TABLO 33. SAMSUN MOBİLYA DIŞ TİCARETİ (2005 2011)
Değişken
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
SMDTH Değer
1.917
2.670
3.431
15.607
6.519
7.644
6.578
-
-
-
39,25%
28,50% 354,93%
-58,23%
17,27%
-13,95%
382.797
505.186
740.325 1.243.850
783.621
887.521 1.387.422
-
31,97%
46,54%
68,01%
-37,00%
13,26%
56,33%
SMDTH/STDTH
0,50%
0,53%
0,46%
1,25%
0,83%
0,86%
0,47%
-
-
SMTDH/TMTDTH
0,19%
0,22%
0,21%
0,78%
0,39%
0,38%
0,27%
-
-
SMDTD 1.353
1.985
2.692
14.694
5.600
5.580
1.584
-
-
SMEXP/SMDTH
85,29%
87,17%
89,23%
97,08%
92,95%
86,50%
62,04%
-
-
SMIMP/SMDTH
14,71%
12,83%
10,77%
2,92%
7,05%
13,50%
37,96%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
1.635
2.327
3.061
15.151
6.059
6.612
4.081
-
-
-
42,33%
31,53% 394,94%
-60,01%
9,12%
-38,29%
118.872
158.329
218.370
459.818
304.163
275.084
441.316
-
33,19%
37,92% 110,57%
-33,85%
-9,56%
60,43%
SMEXP/STEXP
1,38%
1,47%
1,40%
3,29%
1,99%
2,40%
0,92%
-
-
SMEXP/TMEXP
0,24%
0,31%
0,30%
1,15%
0,53%
0,49%
0,26%
-
-
579,92% 679,69% 828,30% 3319,81% 1319,21% 640,77% 163,42%
-
-
Büyüme*
STDTH
Değer
Büyüme*
Değişken
SMEXP
Değer
İhracat
Büyüme*
STEXP
Değer
Büyüme*
SMEXP/SMIMP
Değişken
-
-
23,94% 262,44%
16,46% 149,54%
-
-
24,44% 271,25%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
YBBO
TBO
282
342
370
456
459
1.032
2.497
-
-
-
21,43%
7,93%
23,49%
263.925
346.857
521.955
784.032
479.458
612.437
946.107
-
31,42%
50,48%
50,21%
-38,85%
27,74%
54,48%
SMIMP/STIMP
0,11%
0,10%
0,07%
0,06%
0,10%
0,17%
0,26%
-
-
SMIMP/TMIMP
0,08%
0,07%
0,06%
0,07%
0,09%
0,16%
0,30%
-
-
SMIMP
Değer
Büyüme*
İthalat
22,81% 243,08%
STIMP
Değer
Büyüme*
0,65% 124,67% 141,98%
43,84% 785,53%
23,71% 258,48%
KAYNAK: HTTP://WWW.TUIK.GOV.TR VERİLERİNDEN HAREKETLE HAZIRLANMIŞTIR.
3 Samsun için sunulan veriler yorumlanırken, ilgili verilerin yalnızca kanuni merkezi Samsun’da bulunan firmalara ilişkin olduğu dolayısı ile Samsun İlinin dış ticaret verileri olmadığı
göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, buradaki mobilya ithalatı rakamı hukuki merkezi Samsun’da bulunan firmaların yaptığı mobilya ithalatıdır. Yapılan bu mobilya ithalatı
Samsun dışında başka bir ilde de satılmış olabileceğinden ya da Samsun’da tüketilen ithal mobilyanın bir kısmının hukuki merkezi Samsun dışında (Örneğin İstanbul’da) bulunan firmalarca ithal edilmiş olabileceğinden Samsun ilinin mobilya ithalat rakamı olarak değerlendirilmemelidir. Benzer biçimde firmalar mobilya üretimlerini Samsun’da
gerçekleştirmelerine rağmen ürettikleri mobilyaları kanuni merkezi Samsun dışında (örneğin Trabzon’da) bulunan bir firma üzerinden ihraç etmiş olabileceklerinden burada
yer alan mobilya ihracatı rakamı Samsun mobilya sektörünün ihracatı olarak yorumlanmamalıdır. Bu durum diğer mal ve hizmetler için de geçerlidir.
63
3.4.1. Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacmi 4
2005 yılında 1 milyon 917 dolar olan Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacmi (SMDTH) 2005-2011 döneminde 4 milyon 661
dolarlık artışla 2011 yılında 6 milyon 578 dolara ulaşmıştır. Burada, özellikle 2008 yılında mobilya dış ticaret hacminde
yaşanan 12 milyon dolarlık çarpıcı artış ve 2009 yılında yaşanan 9 milyon dolarlık çarpıcı azalış dikkat çekicidir. 20052011 döneminde Samsun Mobilya Dış Ticaret Hacminin izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 67. SAMSUN MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ (2005 2011;BİN $)
2005-2011 döneminde Samsun mobilya dış ticaret hacminin büyüme oranı incelendiğinde 2006 ve 2007 döneminde
hızlı bir büyüme trendi görülürken 2008 yılında mobilya dış ticaret hacminin artış hızının küresel anlamdaki, AB düzeyindeki ve Türkiye’deki eğilimin tersine çarpıcı bir biçimde (%354,93 oranında) büyüdüğü görülmektedir. 2009 yılında ise
Samsun mobilya dış ticaret hacminin çarpıcı bir şekilde %58,29 oranında küçüldüğü görülmektedir. Bu önemli küçülmeye karşın Samsun mobilya dış ticaret hacmi 2010 ve 2011 yıllarında tekrar artış eğilimine girmiş ise de Samsun mobilya
dış ticareti büyüme oranı azalan bir seyir izlemeye başlamıştır. SMDTH’nin inceleme dönemindeki yıllık ortalama büyüme
oranı %22,81 ve toplam büyüme oranı ise %243,08 olarak gerçekleşmiştir.. 2005-2011 dönemi için Samsun mobilya
dış ticareti büyüme oranı hem %17,59 olan AB mobilya dış ticareti büyüme oranının, hem % 32,68 olan küresel mobilya dış ticareti büyüme oranının hem de % 15,34 olan Türkiye mobilya dış ticareti büyüme oranının oldukça üstünde
gerçekleşmiştir. SMDTH büyüme oranının 2005-2011 dönemindeki izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 68. SAMSUN MOBİLYA DIŞ TİCARET HACMİ BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
4
Hukuki merkezi Samsun’da bulunan firmaların gerçekleştirdiği mobilya ithalatı ve ihracatı toplamını ifade etmektedir.
64
Samsun’da mobilya dış ticaretinin, Samsun Toplam Dış Ticaret Hacmi (STDTH) içindeki payı (SMDTH/STDTH) 2005 yılında
%0,50 düzeyinde olup bu oran %0,58 olan Türkiye mobilya dış ticaretinin Türkiye toplam dış ticaretine oranının az da
olsa altındadır. Samsun için mobilya dış ticaretinin toplam dış ticaret içindeki payı 2005-2011 döneminde oldukça dalgalı
ancak ortalamada artış yönünde bir eğilim izlemesine karşın mobilya dış ticaretinin Samsun toplam dış ticaret içindeki payı
2011 yılında % 0,47’ye düşmüştür. Bir başka deyişle inceleme döneminde Samsun’da toplam dış ticaret hacmi içinde mobilya dış ticaretinin payı azalmıştır. Samsun’un toplam dış ticaret hacmi içinde mobilya dış ticaret hacminin 2005-2011
GRAFİK 69. SMDTH/STDTH ORANI (2005 2011;%)
Samsun mobilya dış ticaretinin, Türkiye mobilya dış ticareti (TMDTH) içindeki payı (SMDTH/TMDTH) incelendiğinde, 2005
yılında Samsun mobilya dış ticaret hacminin Türkiye mobilya dış ticaret hacminin yalnızca %0,19’unu oluşturduğu
görülmektedir. 2005-2011 döneminde Samsun mobilya dış ticaret hacmindeki büyümenin Türkiye mobilya dış
ticaretindeki büyümenin üzerinde gerçekleşmesi nedeni ile ilgili dönemde Samsun mobilya dış ticaretinin AB mobilya dış
ticareti içindeki payı dalgalı ancak ortalamada artan bir eğilim göstermiştir. Burada özellikle 2008 yılında Samsun’un
Türkiye mobilya ihracatı içindeki payının bir önceki yıla göre yaklaşık 4 katına çıkması ve 2011 yılında 2008’e göre oldukça
azalması dikkat çekicidir. Yaşanan 2011 yılı itibariyle Samsun mobilya dış ticaretinin Türkiye mobilya dış ticareti içindeki payı
%0,27’ye yükselmiştir. SMDTH/SMDTH oranının 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 70. SAMSUN’UN TÜRKİYE MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDEKİ PAYI (2005 2011;%)
65
Samsun mobilya dış ticaretinin ithalat ve ihracat arasındaki dağılımı incelendiğinde, 2005 yılında ihracatın payının %85,29
ithalatın payının ise %14,71 olduğu görülmektedir. İnceleme döneminde Samsun mobilya dış ticareti içinde mobilya
ihracatının payı 23 puan birden azalarak 2011 yılında %62,04’e gerilerken, mobilya ithalatının mobilya dış ticaretindeki
payı artarak %37,96’ya yükselmiştir. Samsun mobilya dış ticaretinde mobilya ihracatı ve ithalatının payları 2005 ve 2011
yılları için karşılaştırmalı olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 71. SAMSUN MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDE İHRACAT VE İTHALAT ORANLARI (2005,2011;%)
2005-2011 dönemi için Samsun mobilya dış ticaret dengesi (SMDTD) incelendiğinde, 2005 yılında Samsun mobilya dış
ticaretinin 1 milyon 353 bin dolar fazla verdiği görülmektedir. Samsun mobilya dış ticaret fazlası inceleme döneminde 2008
yılına kadar artan bir eğilim izlerken 2009-2011 döneminde ise istikrarlı bir azalış trendi izlemiştir. Bu durumun nedeni 2008
yılına kadar ve özellikle 2008 yılında mobilya ihracatının büyüme oranının mobilya ithalatının büyüme oranının üzerinde
2009-2011 döneminde ise altında olmasıdır. Bu eğilim sonucunda, 2011 yılında Samsun mobilya dış ticareti 1 milyon 584
bin dolar fazla vermiştir. Samsun mobilya dış ticaret dengesinin 2005-2011 döneminde izlediği eğilim aşağıdaki yer alan
grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 72. SAMSUN MOBİLYA DIŞ TİCARET DENGESİ (2005 2011;MİLYON DOLAR)
66
3.4.2. Samsun Mobilya İhracatı
2005 yılında 1 milyon 635 bin dolar olan Samsun mobilya ihracatı (SMEX) 2005-2011 döneminde 2 milyon 446 bin
dolar artışla 2011 yılında 4 milyon 81 bin dolara ulaşmıştır. İnceleme döneminde 2008 yılında mobilya ihracatında yaşanan
çarpıcı artış ve 2009’daki çarpıcı azalış dikkat çekicidir. 2005-2011 döneminde Samsun mobilya İhracatının izlediği eğilim
aşağıdaki grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 73. SAMSUN MOBİLYA İHRACATI (2005 2011;MİLYON $)
2005-2011 döneminde Samsun mobilya ihracatının büyüme oranı incelendiğinde, 2006 ve 2008 yılında yaşanan
%394,94’lük çarpıcı büyüme ve 2009 yılında yaşanan %60’lık çarpıcı küçülme dikkat çekmektedir. 2009 yılındaki bu
önemli küçülmeye rağmen, Samsun mobilya ihracatı 2010 yılında tekrar büyümüş olsa da 2011 yılında %38,29 oranında
azalmıştır. İnceleme döneminde Samsun mobilya ihracatının yıllık ortalama büyüme oranı %16,46 ve toplam büyüme
oranı ise %149,54 olmuştur. Bu büyüme oranı yıllık ortalama %15,05 toplamda ise %131,89 olan Türkiye mobilya
ihracatı büyüme oranın az da olsa üzerinde, %32,01 olan AB mobilya ihracatı ve %50,7 olan küresel mobilya ihracatı
büyüme oranın ise oldukça üzerinde gerçekleşmiştir. Ancak inceleme döneminde Samsun mobilya ihracatının büyüme
oranı %271,25 olan Samsun Toplam İhracatı büyüme oranının oldukça altında kalmıştır. Bir başka deyişle inceleme döneminde mobilya ihracatının Samsun ihracatındaki önemi azalmıştır. Samsun mobilya ihracatı büyüme oranın 2005-2011
dönemindeki trendi aşağıdaki grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 74. SAMSUN MOBİLYA İHRACATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
67
2005 yılında Samsun’un toplam ihracatının %1,38’i mobilya ihracatından oluşmuştur. Ancak, 2005-2011 döneminde
Samsun mobilya ihracatının büyüme oranının toplam Samsun ihracatının büyüme oranın altında gerçekleşmesi sonucu
Samsun’da mobilya ihracatının toplam ihracat içindeki payı azalmış ve 2011 yılı itibariyle %0,92 olarak gerçekleşmiştir.
Bu oran 2011 yılında %0,84 olan küresel mobilya ihracatının küresel toplam ihracata oranının üzerinde ancak %1,11
olan AB ve ihracatının AB toplam ihracatına oranının ve %1,34 olan Türkiye mobilya ihracatının Türkiye toplam ihracatına
oranının altındadır. Bir başka deyişle Samsun’da mobilya ihracatı AB ve Türkiye ortalamasına göre daha az önemli bir
ihracat kalemi olarak ortaya çıkmaktadır. SMEX/STEX değişkenin 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte
gösterilmiştir:
GRAFİK 75. SAMSUN İHRACATINDA MOBİLYA SEKTÖRÜNÜN PAYI (2005 2011;%)
2005-2011 dönemi için Samsun mobilya ihracatının Türkiye mobilya ihracatı (TMEX) içindeki payı (SMEX/TMEX)
incelendiğinde, 2005 yılında Samsun mobilya ihracatının Türkiye mobilya ihracatı içinde payının %0,24 olduğu görülmektedir. 2005-2011 döneminde Samsun mobilya dış ticaretindeki büyüme oranının Türkiye mobilya dış ticaretindeki büyüme
oranının az da olsa üzerinde olması sonucu inceleme dönemde Samsun mobilya ihracatının Türkiye mobilya ihracatı içindeki payı artmış ve 2011 yılı itibariyle %0,26 olarak gerçekleşmiştir. Ancak, son 3 yıldır Samsun mobilya ihracatının Türkiye
mobilya ihracatı içinde payının istikrarlı ve hızlı biçimde azaldığı gözden kaçırılmamalıdır. SMEX/TMEX oranının 20052011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 76. TÜRKİYE MOBİLYA İHRACATINDA SAMSUN'UN PAYI
68
Samsun mobilya dış ticareti, ihracatın ithalatı karşılama oranı açısından incelendiğinde 2005 yılında bu oranın %579,92
olduğu görülmektedir. Bir başka deyişle 2005 yılında Samsun’da mobilya ihracatı mobilya ithalatının yaklaşık 6 katı olarak
gerçekleşmiştir. Samsun’da mobilya ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı inceleme döneminde 2005-2008 döneminde istikrarlı bir biçimde artış eğilimi göstererek 2008 yılında %3319,81’e ulaşmış bir başka deyişle 2008 yılında Samsun’da mobilya ithalatının yaklaşık 34 katı kadar mobilya ihracatı gerçekleştirilmiştir. Ancak bu eğilim 2008 yılından sonra
tersine dönmüş ve Samsun için mobilya dış ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı hızlı bir biçimde azalarak %163,42
olarak gerçekleşmiştir. Bu oran mobilya dış ticaretinin sürdürülebilirliği anlamında oldukça tatmin edici olsa da son 3 yıldır
yaşanan hızlı düşüş gözden kaçırılmaması gereken bir nokta olarak öne çıkmaktadır. Samsun için mobilya dış ticaretinde
ihracatın ithalatı karşılama oranının (SMEX/SMIMP) inceleme döneminde izlediği eğilim aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 77. SAMSUN MOBİLYA DIŞ TİCARETİNDE İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANI(2005 2011;%)
3.4.3. Samsun Mobilya İthalatı
2005 yılında 282 bin dolar olan Samsun Mobilya İthalatı (SMIMP), 2005-2011 döneminde 2 milyon 215 bin dolar artarak 2011 yılında 2 milyon 497 bin dolara yükselmiştir. 2005-2011 döneminde Samsun Mobilya İthalatının izlediği sürekli
artış yönündeki eğilim aşağıda yer alan grafikte gösterilmektedir:
GRAFİK 78. SAMSUN MOBİLYA İTHALATI (2005 2011;BİN $)
69
2005-2011 döneminde Samsun mobilya ithalatının büyüme oranı incelendiğinde, mobilya ithalatı büyüme oranının
2005-2009 döneminde dalgalı ve yatay bir eğilim izlediği görülürken 2010 yılından itibaren ithalatın büyüme oranı hızlı
bir artış eğilimine girdiği görülmektedir. Samsun mobilya ithalatının inceleme dönemindeki yıllık ortalama büyüme oranı
43,84 toplam büyüme oranı ise %785,53 olmuş; bir başka deyişle inceleme döneminde Samsun’da mobilya ithalatı
yaklaşık 7 kat artmıştır. Bu büyüme oranı, %141,94 olan Türkiye mobilya ithalatı büyüme oranı, %36,38 olan küresel mobilya ithalatı büyüme oranı ve %32,52 olan AB mobilya ithalatı büyüme oranın oldukça üzerinde gerçekleşmiştir. Ayrıca
inceleme döneminde Samsun mobilya ithalatının büyüme oranı %258,48 olan Samsun toplam ithalatı büyüme oranının
da oldukça üzerinde olmuştur. Samsun mobilya ithalatı büyüme oranının 2005-2011 dönemindeki trendi aşağıdaki
grafikte sunulmuştur:
GRAFİK 79. SAMSUN MOBİLYA İTHALATI BÜYÜME ORANI (2005 2011;%)
Mobilya ithalatı 2005 yılında Samsun’un toplam ithalatının %0,11’ini oluşturmuştur. 2005-2011 döneminde Samsun mobilya ithalatının büyüme oranının toplam Samsun ithalatının büyüme oranın oldukça üzerinde gerçekleşmesi sonucunda
inceleme döneminde mobilya ithalatının toplam ithalat içindeki payı (SMIMP/STIMP) artmış ve 2011 yılı itibariyle %0,26’ya
yükselmiştir. 2011 yılında Samsun’un mobilya ithalatının toplam ithalat içindeki payı, %0,39 olan Türkiye mobilya
ithalatının Türkiye toplam ithalatına oranının, %0,82 olan küresel mobilya ithalatının küresel toplam ithalata oranının ve
%0,98 olan AB mobilya ithalatının AB toplam ithalatına oranının oldukça altındadır. Bir başka deyişle Samsun’da mobilya
ithalatı Türkiye ortalamasına, küresel ortalamaya ve AB ortalamasına göre daha az önemli bir ithalat kalemi olarak ortaya
çıkmaktadır. SMIMP/STIMP değişkenin 2005-2011 döneminde izlediği seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 80. SAMSUN İTHALATINDA MOBİLYA İTHALATININ PAYI (2005 2011;%)
70
Samsun mobilya ithalatının Türkiye mobilya ithalatı (TMIMP) içindeki payı (SMIMP/TMIMP) 2005-2011 dönemi için
incelendiğinde, 2005 yılında Türkiye mobilya ithalatının %0,08’ini Samsun mobilya ithalatının oluşturduğu görülmektedir. 2005-2011 döneminde Samsun mobilya ithalatının büyüme oranının Türkiye mobilya ithalatının büyüme oranın
oldukça üzerinde gerçekleşmesi sonucunda inceleme döneminde Samsun mobilya ithalatının Türkiye mobilya ithalatı
içindeki payı artmış ve 2011 yılı itibariyle %0,30’a yükselmiştir. SMIMP/TMIMP oranının 2005-2011 döneminde izlediği
seyir aşağıdaki grafikte gösterilmiştir:
GRAFİK 81. TÜRKİYE MOBİLYA İTHALATINDA SAMSUN'UN PAYI (2005 2011;%)
71
4. SAMSUN MOBİLYA SEKTÖRÜ DEĞER ZİNCİRİ ANALİZİ
Toplam kalite yönetiminde tedarikçilerle işbirliği temel unsurlar arasında yer almakta ve değer zincirinin tedarikçilerle
başladığı kabul edilmektedir. Yalın üretimde, yan sanayilerin de tedarikte bulundukları ana sanayilere uyumlu ve bir o
kadar da hızlı üretim yapmaları gerekmektedir.
Artık büyük fırsatlar firma sınırlarının dışında yer almaktadır. Malzemelerin kimin tarafından ve nasıl tasarlandığı, nasıl
depolandığı, hangi hammaddelerden üretildiği, nereden sağlandığı, nerede işlenip, dönüştürüldüğü, hangi dağıtım
kanallarının kullanıldığı, tedarikçi ve müşterilerle güçlü bir ilişkinin nasıl kurulduğu, son tüketiciden bilginin nasıl elde
edildiği, hangi tedarik zinciri yapısının kullanıldığı, bilgi akışı ve sistemlerin nasıl koordine edildiği ve bütünsel performansın
optimizasyonu için tedarik zinciri üyeleri arasında uygulanan teşvik sisteminin nasıl geliştirildiği kritik sorulardır. Bu soruların
önemli bölümü değer zinciri analizi ile kolay anlaşılabilir hale gelebilir.
Değer zinciri, esasen rekabet üstünlüğünün gelişimini incelemeye yönelik sistematik bir yöntemdir. Bu itibarla model, bir
kuruluşun ana yetkinlik alanlarının tanımlanması ve rekabet üstünlüğü kazanmada etkili olan operasyonların tespitinde
yararlı bir analiz aracı olarak kullanılmaktadır. Rekabet üstünlüğünü bir kuruluşa genel olarak bakarak anlamak mümkün
değildir. Rekabet üstünlüğü kuruluşun tasarım, üretim, pazarlama, teslimat ve ürün destek hizmetleri gibi gerçekleştirmekte
olduğu farklı operasyondan kaynaklanmaktadır.
Rekabet üstünlüğünü kazandıran operasyonları daha iyi anlayabilmek için, öncelikle genel kapsamı ile değer zincirinden
başlamak ve daha sonra o kuruluşa özgü uygun operasyonları tespit etmek gerekmektedir. Bir örgütün (kuruluşun) rekabet üstünlüğü, değer zincirinde yer alan önemli operasyonları rakiplerinden daha iyi yapma becerisinden
kaynaklanmaktadır. Rekabet üstünlüğü; kuruluşun değer oluşturan fonksiyonlarını rakiplerinden daha ucuz maliyet ile
yapmasına ya da ürünlerinin kalite ve işlevlerini farklılaştırarak yüksek bir fiyat ile piyasaya sunmasına bağlıdır. Dolayısıyla,
rakiplerden farklılıklar kuruluşa rekabet avantajı sağlar.
Değer zinciri analizi, kuruluşun temel amacının kar elde etmek olduğu varsayımı üzerine kurulmuştur. Değer, müşterilerin
kuruluşun ürün ve hizmetlerine ödemeyi kabul ettikleri fiyatlar ile rakiplere kıyasla içsel ve ayrıcalıklı üstünlüklerle ölçülür.
Değer Zinciri Analizi: Temel hammaddeden (çoğu zaman fikir ve tasarım aşamasından) başlayan ve distribütörlerin
müşterilere son ürünü teslimi ile (geri dönüşüm dahil) biten değer yaratan birbirine bağlı etkinlikler setinin detaylı incelenmesidir.
Değer Zinciri Analizi, kuruluşun operasyonlarını stratejik öneme sahip operasyonlar olarak ayrıştırma ve bu operasyonların
maliyet ve değer üzerindeki etkilerini anlama yöntemidir.
Değer zinciri ana eylemler bazında şu sırayı izler:
- Fikir, tasarım ve hammaddeyle başlar, üretim ve pazarlama, satış ve dağıtım ile devam eder, en son aşamada
kullanıcıya ulaşır ve geri dönüşüme gider.
- Satın alma, insan kaynakları, ARGE, finans vb. destek aktiviteleri de ana aktivitelere girdi sağlar ve onların daha
etkili ve verimli olmasını sağlar. Bu faaliyetlerin her biri farklı maliyetlere sahip olur.
- Bu faaliyetlerin iyi şekilde yapılması o kuruluşun ürün veya hizmetlerinin değerini artırır. Ayrıca bunların başarılı
biçimde yapılması rekabet üstünlüğü için gereklidir.
Değer zincirindeki stratejik operasyonların tam olarak belirlenmesinin ardından ihtiyaç duyulan bu operasyonlar arasındaki
bağlantıların ve ilişkilerin tanımlanmasıdır. Bağlantının varlığı, bir operasyonun performansının veya maliyetinin bir diğerini
etkilemesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Birincil ve destekleyici faaliyetler arasında bağlantıların olması da mümkündür.
Buna göre rekabet üstünlüğü bağlantılı operasyonları koordine etme ve en iyi (optimum) düzeyde yönetme yeteneğinden
kaynaklanmaktadır. Değer zinciri operasyonları tek başlarına rekabet üstünlüğü sağlamakla birlikte, değer zincirindeki
bağlantıların da rekabet üstünlüğü üzerinde etkileri olduğu bilinmektedir. Ancak bu etkiler çoğu zaman göz ardı edilmek-
72
tedir. Bağlantıların kullanılması optimizasyon ve koordinasyona imkan sağlayan bilgi akışı ile mümkün olabilmektedir.
Bağlantılar sadece bir kuruluşun değer zinciri içerisinde yer almamakta, tedarikçilerin ve kanalların (dikey bağlantılar)
değer zincirleri ile kuruluşların değer zinciri arasında da ortaya çıkabilmekte ve böylece rekabet gücünü destekleyen ek
fırsatlar sunabilmektedir.
Değer zinciri yaklaşımı söz konusu dikey bağlantıların rollerine dikkat çekerek, bir kuruluşun entegrasyonunun doğurduğu
potansiyel faydaları daha net olarak tespit edebilmesine imkân tanımaktadır. Değer operasyonları arasındaki bağlantılar
dört ana nedenden kaynaklanmaktadır:
i. Aynı fonksiyonun başka şekillerde uygulanması,
ii. Dolaylı operasyonlarda çaba gösterilerek geliştirilen doğrudan operasyonlarının maliyetleri ve performansları,
iii. Kuruluş içerisindeki operasyonların sahada servise bir ürünü tanıtma ve anlatma ihtiyacını ortadan kaldırması ve
iv. Farklı şekillerde uygulanan kalite fonksiyonları
Bağlantıların tanımlanması ise, her değer operasyonunun başkaları üzerindeki etkilerini ve kendisini etkileyen diğer operasyonlar arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceleme sürecidir.
Bu çerçevede Samsun Mobilya Sektörünün seçilmiş firmalar için değer zinciri haritası ve seçilmiş ürünler için değer zinciri
analizi izleyen kısımda yer almaktadır.
4.1. Samsun Mobilya Sektörü Ekosistemi ve Değer Zinciri Haritası
Samsun’da 1.000 ‘e yakın mobilya üreticisi bulunmaktadır. Sektör çok sayıda firmadan oluştuğundan sektörün değer zinciri analizi için mobilya sektörünü en iyi şekilde temsil edebilecek olan on dört firma belirlenerek ilgili firmalarla birebir
görüşmeler gerçekleştirilmiştir. İlgili firmalardan elde edilen kapsamlı veriler çerçevesinde oluşturulan Samsun Mobilya
Sektörü Değer Zinciri Haritası izleyen kısımda sunulmuştur:
73
74
Altyapı Uzmanları
Danışmanlık
Hizmetleri
• Enerji Tedarikçileri
Elektrik
Doğalgaz
Yakıt
Menteşeler
Minifixler
Tekerlekler
Kulplar
Bağlantı Elemanları
Çekmece Rayları
Diğer Aksesuarlar
Aksesuar/Aksam Tedarikçileri
Zımbalar, Çiviler, Vidalar
Tutkallar
Dikiş İplikleri
Boyalar
Vernikler
Tinerler
Yardımcı Malzeme Tedarikçileri
• Diğer Birincil Malzemeler
Sünger
Demir Profil
Piston ve Amortisör Mekanizmalar
Camlar
Ambalaj Malzemeleri
• Döşeme Malzemeleri
Deri
Suni Deri
Dokuma Kumaş
Teflon Kumaş
• Ahşap Malzemeleri
Yonga Levhalar
Keresteler
Ağaç İskeletler
Sunta
Suntalam
Kontraplak
Birincil Hammadde
Yarımamul Tedarikçileri
Hammadde Tedarikçileri
Yarı Mamul Tedarikçileri
Yardımcı Malzeme Tedarikçileri
Sektör Uzmanları
Süreç
Tasarımı
Endüstriyel
Tasarımcılar
Ana Firmalar
Tasarımcılar
Finansal
Aracılar
Kurumlar
Mühendislik
Hizmetleri
Yedek Parça
Tedarikçileri
İnşaat
Hizmetleri
Orta Ölçekli: 2
Toptan
Perakende
Hane Halkı
Firmalar
Dış Pazar
İç Pazar
Nihai Kullanıcılar
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği
• Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği
• Mobilya Sanayi İşadamları Derneği
• Mobilya Sanayicileri İthalat ve İhracat Derneği
• Mobilya Aksesuarı Sanayicileri Derneği
• Samsun Mobilya İmalatçıları ve
İthalatçıları Derneği
Acenteler
Komisyoncular ve Tüccarlar
İthalatçı / İhracatçı
Toptan Satış Mağazaları
Yapı Marketler
Iskonto / Çeşit & Tek Fiyat Mağazaları
Depo Kulüpler
Kataloglar, İnternet, Perakendeciler, Televizyon ve Radyo
Üretici Web Sitesi
Üretici Markalı Mağaza
Mağazalar
Perakende Doğrudan
Mobilya Mağazaları
Aracılar
Dağıtım Kanalları
Yerli Rakipler
Küresel Üreticiler
Aracılar
Dağıtım Kanalları
• Ekomoni Bakanlığı
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Ulaştırma Bakanlığı
• KOBİ Geliştirme ve Destekleme
Organizasyonları
• Türk Eximbank
• Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği
Lojistik Hizmetleri
(Nakliye, Depolama vb.)
Ciro: 24.000.000 TL
Kar Marjı: %20
Çalışan Sayısı: 210
Bakım/Onarım
Hizmetleri
Ciro: 18.750.000 TL
Kar Marjı: %16
Ciro: 1.200.000 TL
Kar Marjı: %12
Makine/Ekipman
Tedarikçileri
Küçük Ölçekli: 10
Yerel Mobilya
Üreticileri /
Bütünleştiricileri
Yerel Mobilya
Üreticileri /
Bütünleştiricileri
-Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı
Bölgesel Kalkınma
• Dış Ticaret Mevzuatı
• 3624 Sayılı Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdari
Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun
• 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının
Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri
Hakkında Kanun
Mikro Ölçekli: 2
Fabrika /Atölye
Kurulum Hizmetleri
Takıp/Kalıp/Aparat
Üreticileri
Aracılar
KOBİ Geliştirme
-KOSGEB Samsun
Hizmet Merkezi Müdürlüğü
• 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu
• 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
• 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu
• 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve
Lokavt Kanunu
• 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu
Aksesuar/Aksam
Tedarikçileri
Araştırma ve Geliştirme
-Ondokuz Mayıs Üniversitesi TEKMER
-Ondokuz Mayıs Üniversitesi USİGEM
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası
• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu
• 6098 Sayılı Borçlar Kanunu
• 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
• 2872 Sayılı Çevre Kanunu
• 4857Sayılı İş Kanunu
• 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu
Değer Zincirinin Temel Oyuncuları
İkincil Paydaşlar
Kuruluşlar,
İlgili Kurum ve
Yasal Düzenlemeler,
SAMSUN MOBİLYA SEKTÖRÜ EKOSİSTEMİ VE DEĞER ZİNCİRİ HARİTASI
ŞEKİL 1. SAMSUN MOBİLYA SEKTÖRÜ EKOSİSTEMİ VE DEĞER ZİNCİRİ HARİTASI
Geri
Dönüşüm
Yukarıda yer alan ve seçilmiş firmalar için geliştirilmiş olan Samsun Mobilya Sektörü Ekosistem ve Değer Zinciri Haritasında
da görüldüğü gibi, ikisi mikro ölçekli, onu küçük ölçekli ve ikisi orta ölçekli olmak üzere toplam on dört üretici/bütünleştirici
firma 44 milyon 350 bin liralık üretim yapmaktadır. Samsun Mobilya Sektörü Örnek Ekosistem ve Değer Zinciri Haritasında
yer alan üretici/bütünleştirici firmalar toplamda 546 kişiyi istihdam etmektedirler.
Samsun Mobilya Sektörü Örnek Ekosistem ve Değer Zinciri Haritası daha detaylı incelendiğinde ciroları toplamı 1 milyon
200 bin lira olan iki mikro ölçekli firmanın 18 kişiyi iştiham ettiği ve ilgili firmaların ortalama kar oranı %12 olduğu
görülmektedir. Küçük ölçekli on firma ise 328 kişiyi istihdam ederek 18 milyon 750 bin TL ciro elde etmektedir. Küçük
ölçekli firmaların ortalama kar oranı %16 düzeyindedir. Orta ölçekli iki mobilya üreticisinin kar oranı ise %20 düzeyindedir.
Orta ölçekli iki mobilya üreticisi 210 kişiyi istihdam ederken 2012 yılı itibariyle bu firmaların toplam cirosu 24 milyon lira
düzeyinde gerçekleşmiştir. Samsun mobilya sektörü değer zincirinin daha net ve ayrıntılı bir biçimde anlaşılması için seçilmiş
ürünler bazında gerçekleştirilen Pareto analizi izleyen kısımda yer almaktadır.
4.2. Samsun Mobilya Sektörü Seçilmiş Ürünler İçin Pareto Analizi 5
Samsun mobilya sektörü, ürün gamı açısından incelendiğinde sektörde yer alan firmaları en genel anlamda ofis mobilyası
üreten firmalar ve ev mobilyası üreten firmalar olarak iki gruba ayırmak mümkündür. Bu çerçevede Pareto analizi yapılacak
ürünler olarak ofis mobilyaları için ilgili ürün grubunda en yoğun satış hacmine sahip olan ürünlerden bir tanesi olan büro
koltuğu ve ev mobilyaları için yine ilgili ürün grubunda en yoğun satış hacmine sahip olan ürünlerden olan salon takımı
üçlü koltuğu örnek ürünler olarak belirlenmiştir.
4.2.1. Deri Ofis Koltuğu Pareto Analizi
Ofis koltuğunun mobilya perakendecilerine satış kanalı için yapılan değer zinciri analizi verileri çerçevesinde, toptancı kar
marjları ve iç nakliye maliyeti hariç birincil girdilerin toplam maliyetinin perakende satış fiyatının %33,11’ini oluşturduğu
görülmektedir. Birincil girdiler için toptancı kar marjları ise perakende satış fiyatının %5,20’sini oluşturmaktadır. Toptancı
kar marjları ve iç nakliye maliyetleri hariç yardımcı malzemeler perakende satış fiyatının %3,74’ü düzeyindedir. Yardımcı
malzeme toptancılarının kar marjları toplamı perakende fiyatının %0,69’unu oluştururken perakende satış fiyatı içinde
birincil girdi ve yardımcı malzemelerin nakliye maliyeti %0,87’dir. Satış ve Dağıtım maliyetleri dışındaki diğer giderler perakende fiyatının %3,02’si düzeyinde iken satış ve dağıtım maliyetlerinin perakende satış fiyatı içindeki payı %5,07’dir.
Üretim/bütünleştirme aşamasında yaratılan katma değer ise perakende satış fiyatının 22,58’ini oluşturmaktadır. Ofis
koltuğu için üretici/bütünleştirici kar marjının perakende satış fiyatı içindeki payı %15,36 düzeyinde iken, mobilya perakendecisinin kar marjı ise %10,36’dır. Bu çerçevede ofis koltuğu için Pareto analizi bulguları izleyen kısımda sunulmuştur:
5
Pareto analizi tablosunda yer alan TR ifadesi ilgili değerin Türkiye’de (Samsun hariç), S ifadesi ilgili değerin Samsun’da ve TR=X/S=Y ifadesi ise ilgili değerin %X’inin Türkiye’de
(Samsun hariç) %Y’sinin ise Samsun’da yaratıldığını ifade etmektedir.
75
76
Değer
Kaynağı
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
S
TR
TR
S
TR
TR
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
S
TR=60/S=40
S
TR=80/S=20
Zincir
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Talep
Talep
Talep
Talep
Birim
Değer
21,8
0,5
3,4
16,6
0,2
4,2
45,4
1,4
5,8
42,8
0,9
6,5
22,4
0,6
3,4
0,5
0,0
0,1
0,7
0,0
0,1
15,7
0,3
2,9
30,4
34,1
14,3
6,7
6,3
4,7
5,1
3,7
4,2
3,2
2,5
2,5
20,3
69,1
46,6
Değer Zinciri
Elemanı
Kontraplak (İstanbul)
İç Nakliye
Marj 1 (Kontraplak Toptancı)
Sünger (Ankara)
İç Nakliye
Marj 2 (Sünger Toptancı)
Metal Ayak ve Kollar (Konya)
İç Nakliye
Marj 3 (Metal Toptancı)
Suni Deri (İstanbul)
İç Nakliye
Marj 4 (Suni Deri Toptancı)
Amortisör Mekanizması (İstanbul)
İç Nakliye
Marj 5 (Amortisör Toptancı)
Tutkal
İç Nakliye
Marj 6 (Tutkal Toptancı)
Dikiş İpliği
İç Nakliye
Marj 7 (İplik Toptancı)
Metal Boyası
İç Nakliye
Marj 8 (Boya Toptancı)
Sünger kaplama
Deri Dikimi
Boyama
Ayak ve Kol Montajı
Piston Montajı
Gövde Birleştirme
Ambalaj
Enerji
Genel Yönetim Giderleri
Amortisman
Finansman
İç Nakliye
Pazarlama
Üretici Marjı
Perakendeci Marjı
Değer
Tipi
Birincil Girdi 1
Birincil Girdi 1
Birincil Girdi 1
Birincil Girdi 2
Birincil Girdi 2
Birincil Girdi 2
Birincil Girdi 3
Birincil Girdi 3
Birincil Girdi 3
Birincil Girdi 4
Birincil Girdi 4
Birincil Girdi 4
Birincil Girdi 5
Birincil Girdi 5
Birincil Girdi 5
Yardımcı Malzeme 1
Üretim/Montaj Aşaması 1
Diğer Giderler 1
Diğer Giderler 2
Diğer Giderler 3
Diğer Giderler 4
Diğer Giderler 5
İç Nakliye
Pazarlama
Üretici Marjı
Perakendeci Marjı
Değer
Tipi
Detayı
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
21,8
22,3
25,7
42,3
42,5
46,8
92,2
93,5
99,4
142,2
143,0
149,6
172,0
172,5
176,0
176,4
176,4
176,5
177,2
177,2
177,4
193,1
193,4
196,3
226,7
260,8
275,1
281,8
288,1
292,8
297,9
301,6
305,8
309,0
311,5
314,0
334,3
403,4
450,0
Birikimli
Birim
Değer
4,84%
0,12%
0,74%
3,69%
0,06%
0,94%
10,09%
0,30%
1,30%
9,51%
0,19%
1,46%
4,98%
0,12%
0,77%
0,10%
0,00%
0,02%
0,16%
0,00%
0,03%
3,49%
0,07%
0,64%
6,76%
7,58%
3,18%
1,49%
1,40%
1,04%
1,13%
0,82%
0,93%
0,71%
0,56%
0,56%
4,51%
15,36%
10,36%
4,84%
4,97%
5,71%
9,40%
9,45%
10,39%
20,48%
20,78%
22,08%
31,59%
31,78%
33,24%
38,22%
38,34%
39,11%
39,21%
39,21%
39,22%
39,38%
39,38%
39,41%
42,90%
42,97%
43,61%
50,37%
57,95%
61,12%
62,61%
64,01%
65,06%
66,19%
67,01%
67,95%
68,66%
69,21%
69,77%
74,28%
89,64%
100,00%
Perakende Fiyat Perakende Fiyat
İçindeki Birikimli
İçindeki Alt
Pay (%)
Birim Payı (%)
TABLO 34. BÜRO KOLTUĞU (MOBİLYA PERAKENDECİSİNE SATIŞ KANALI) DEĞER ZİNCİRİ PARETO ANALİZİ TABLOSU
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
2.500
Satış
Hacmi
54.500
1.363
8.379
41.500
623
10.531
113.500
3.405
14.613
107.000
2.140
16.371
56.000
1.400
8.610
1.125
28
173
1.750
44
359
39.250
785
7.206
76.000
85.250
35.750
16.750
15.750
11.750
12.750
9.250
10.500
8.000
6.250
6.250
50.750
172.750
116.600
Artım
Değeri
54.500
55.863
64.242
105.742
106.364
116.895
230.395
233.800
248.413
355.413
357.553
373.924
429.924
431.324
439.934
441.059
441.087
441.260
443.010
443.054
443.413
482.663
483.448
490.654
566.654
651.904
687.654
704.404
720.154
731.904
744.654
753.904
764.404
772.404
778.654
784.904
835.654
1.008.404
1.125.000
Toplam
Değer
77
KAYNAK: ALAN ARAŞTIRMALARINDAN ELDE EDİLEN FİRMA VERİLERİ
ŞEKİL 2. BÜRO KOLTUĞU (MOBİLYA PERAKENDECİSİNE SATIŞ KANALI) DEĞER ZİNCİRİ PARETO ANALİZİ GRAFİĞİ
Türkiye (Samsun Hariç)
Samsun
TABLO 35. BÜRO KOLTUĞU (MOBİLYA PERAKENDECİSİNE SATIŞ KANALI) KATMA DEĞER DAĞILIMI
Birim Katma Değer
Dağılımı
Katma Değer Artım
Dağılımı
Katma Değer
Dökümü (%)
3,10
30,40
34,10
14,30
6,70
6,30
4,70
5,10
3,70
4,20
3,20
2,50
2,50
69,10
8,12
7,00
244,99
21,80
16,60
45,40
42,80
22,40
15,70
0,45
0,70
3,91
23,40
12,18
39,64
450,00
7.738,02
76.000,00
85.250,00
35.750,00
16.750,00
15.750,00
11.750,00
12.750,00
9.250,00
10.500,00
8.000,00
6.250,00
6.250,00
172.750,00
20.300,00
17.489,25
612.471,75
54.500,00
41.500,00
113.500,00
107.000,00
56.000,00
39.250,00
1.125,00
1.750,00
9.786,88
58.504,13
30.450,00
99.105,75
1.125.000,00
1,51%
14,83%
16,63%
6,98%
3,27%
3,07%
2,29%
2,49%
1,80%
2,05%
1,56%
1,22%
1,22%
33,71%
3,96%
3,41%
54,44%
8,90%
6,78%
18,53%
17,47%
9,14%
6,41%
0,18%
0,29%
1,60%
9,55%
4,97%
16,18%
100,00%
Yardımcı Malzeme Marjlar Toplamı
Sünger Kaplama
Deri Kaplama
Boyama
Ayak ve Kol Montajı
Piston Montajı
Gövde Birleştirme
Ambalaj
Enerji
Amortisman
Finansman
İç Nakliye
Üretici Marjı
Pazarlama
Perakendeci Marjı
Türkiye Toplamı
Kontrplak
Sünger
Metal Ayak ve Kollar
Suni Deri
Amortisör Mekanizması
Boya
Tutkal
Dikiş İpliği
İç Nakliye (tr)
Birincil Girdi Marjlar Toplamı
Pazarlama
Perakendeci Marjı
Genel Toplam
Büro koltuğunun birincil girdileri kontrplak, sünger, metal ayak ve kollar, suni deri ve amortisör mekanizmasından
oluşmakta ve bu girdiler genel olarak Samsun dışındaki firmalardan temin edilmektedir. Boya, tutkal ve dikiş ipliği ofis
koltuğu üretiminde kullanılan temel yardımcı malzemelerdir ve bu malzemeler genel itibari ile Samsundaki toptancı firmalardan temin edilmektedir. Gerek birincil girdiler gerekse yardımcı malzemelerin iç nakliyesi Samsun dışındaki lojistik
firmalarınca gerçekleştirilirken, nihai ürün nakliyesini Samsun lojistik firmaları gerçekleştirmektedir. Üretilen ofis koltuklarının
yaklaşık %20’si Samsundaki mobilya perakendecilerine satılmakta geriye kalan %80’i ise Samsun dışındaki mobilya perakendecilerine satılmaktadır.
Büro koltuğu için yapılan Pareto analizi verileri yaratılan katma değerin Samsun ve Samsun dışındaki dağılımı açısından
incelendiğinde, perakende satış fiyatı 450 TL olan büro koltuğu için yaratılan katma değerin 244,99 TL’lik (%54,44)
kısmının Samsun dışında 205,01 TL’lik (%45,56) kısmının ise Samsun’da oluşturulduğu görülmektedir.
Samsun’da yaratılan katma değerin %47,07’si üretim/bütünleştirme aşamalarında ortaya çıkmakta ve bu pay ile üretim/bütünleştirme aşamaları Samsun’da yaratılan katma değerin e büyük kısmını oluşturmaktadır. Samsun’da yaratılan
78
katma değer açısından %33,71’lik pay ile Üretici marjı en önemli ikinci kalem olarak ortaya çıkmaktadır. Satış/dağıtım süreci
Samsun’da yaratılan katma değer içinde ise %7,67’lik paya sahiptir. Diğer giderler ve perakendeci marjının Samsun’da
yaratılan katma değer içindeki payları ise sırası ile %6,63 ve %3,41 olarak gerçekleşmektedir. Samsunda yaratılan
katmadeğer içinde en düşük paya sahip unsur %1,51’lik pay ile yardımı malzeme toptancıları marjıdır. Samsun dışında
yaratılan katma değerin, %60,82’si birincil girdiler, %9,55’i birincil girdi toptancıları marjları olmak üzere toplamda
%70,37’si nakliye dışındaki birincil girdiler toplamından oluşmaktadır. Samsun dışında yaratılan katma değer içinde en
önemli unsurlardan bir diğeri ise %6,88’lik pay ile yardımcı malzemelerdir. Pazarlama ve İç Nakliye ise sırası ile Samsun
dışında yaratılan katma değerin 4,97’si ve %1,6’sını oluşturmaktadır. Perakendeci kar marjı ise Samsun dışında yaratılan
katma değerin %16,18’ini oluşturmakta ve Samsun dışında yaratılan katma değerin birincil girdilerden sonra en önemli
ikinci unsuru olarak ortaya çıkmaktadır.
Büro koltuğu için Pareto Analizi çerçevesinde ilgili değer ve tedarik zinciri analiz edildiğinde Samsundaki firmaların ortak
satın alma ve lojistik stratejisi izleyerek özellikle birincil girdileri aracılar yerine doğrudan üreticilerden almaları ve parsiyel
taşımacılık yerine ortak nakliye stratejisi izlemeleri durumunda -fiyatın değişmediği varsayımı altında- bir yandan Samsunda
yaratılan katma değerin 10-12 puan civarında yükseltilerek %55-%57aralığına çıkarılması, diğer yandan ise üretici kar
marjının %22-%25 aralığına yükseltilmesi mümkündür. Ortak satın alma ve lojistik stratejisi ile ortaya çıkacak olan maliyet
avantajının fiyata yansıtılarak büro koltuğunun perakende satış fiyatının üretici kar marjı %18-%20 aralığında olacak
biçimde düşürülmesi durumunda ise (talep esnekliğinin birden büyük olduğu varsayımı altında) bir yandan Samsun’da
yaratılan katma değerin payı mevcut duruma göre artırılırken diğer yandan sektörün büro koltuğundan elde ettiği toplam
kar miktarının artması sağlanabilir.
4.2.2. Salon Takımı Üçlü Koltuk Pareto Analizi
Salon takımı üçlü koltuğu mobilya perakendecilerine satış kanalı için yapılan değer zinciri analizi verileri çerçevesinde,
toptancı kar marjları ve iç nakliye maliyeti hariç birincil girdilerin toplam maliyetinin perakende satış fiyatının %39,78’sini
oluşturduğu görülmektedir. Birincil girdiler için toptancı kar marjları ise perakende satış fiyatının %9,98’ini oluşturmaktadır.
Toptancı kar marjları ve iç nakliye maliyetleri hariç yardımcı malzemeler perakende satış fiyatının %0,48’i düzeyindedir.
Yardımcı malzeme toptancılarının kar marjları toplamı perakende fiyatının %0,11’ini oluştururken perakende satış fiyatı
içinde birincil girdi ve yardımcı malzemelerin nakliye maliyeti %0,96’dır. Satış ve Dağıtım maliyetleri dışındaki diğer giderler perakende fiyatının %2,89’u düzeyinde iken satış ve dağıtım maliyetlerinin perakende satış fiyatı içindeki payı %9,35’tir.
Üretim/bütünleştirme aşamasında yaratılan katma değer ise perakende satış fiyatının 17,08’ini oluşturmaktadır. Ofis
koltuğu için üretici/bütünleştirici kar marjının perakende satış fiyatı içindeki payı %15,02 düzeyinde iken, mobilya perakendecisinin kar marjı ise %9,35’tir’dır. Bu çerçevede Salon takımı üçlü koltuğu için gerçekleştirilen Pareto analizine
ilişkin bulgular izleyen tablo ve grafiklerde sunulmuştur:
79
80
Değer Zinciri
Elemanı
Ağaç İskelet (Vezirköprü)
İç Nakliye
Marj 1 (Ağaç İskelet Üretici)
32 Dansite Dökme Sünger (Samsun)
İç Nakliye
Marj 2 (Sünger Toptancı)
Teflon Kumaş (Samsun)
İç Nakliye
Marj 3 (Kumaş Toptancı)
Demir Profil (Samsun)
İç Nakliye
Marj 4 (Demir Profil Toptancı)
Gergi Lastikleri
İç Nakliye
Marj 5 (Gergi Lastiği Toptancı)
Tutkal
İç Nakliye
Marj 6 (Tutkal Toptancı)
Dikiş İpliği
İç Nakliye
Marj 7 (İplik toptancı)
Sünger Döşeme
Kumaş Döşeme
Demir Profil Kromlama
Demir Profil Montaj
Ambalaj
Enerji
Amortisman
Finansman
İç Nakliye
Pazarlama
Üretici Marjı
Perakendeci Marjı
Değer
Tipi
Birincil Girdi 1
Birincil Girdi 1
Birincil Girdi 1
Birincil Girdi 2
Birincil Girdi 2
Birincil Girdi 2
Birincil Girdi 3
Birincil Girdi 3
Birincil Girdi 3
Birincil Girdi 4
Birincil Girdi 4
Birincil Girdi 4
Diğer Giderler 1
Diğer Giderler 2
Diğer Giderler 3
Diğer Giderler 4
Diğer Giderler 5
İç Nakliye
Pazarlama
Üretici Marjı
Perakendeci Marjı
Değer
Tipi
Detayı
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Ürün
Değer
Kaynağı
TR
S
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
TR
S
TR
TR
S
TR
TR
S
S
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
TR65/S35
S
TR85/S15
Zincir
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Tedarik
Talep
Talep
Talep
Talep
196,50
2,95
49,86
166,50
3,66
34,03
350,00
10,50
99,14
42,80
0,86
6,55
1,50
0,04
0,31
3,25
0,09
0,80
4,40
0,11
0,90
85,20
200,60
28,50
10,20
15,10
6,70
9,20
13,20
10,80
12,40
70,30
285,40
177,66
Birim
Değer
196,50
199,45
249,31
415,81
419,47
453,50
803,50
814,00
913,14
955,94
956,80
963,35
964,85
964,88
965,19
968,44
968,53
969,33
973,73
973,84
974,74
1059,94
1260,54
1289,04
1299,24
1314,34
1321,04
1330,24
1343,44
1354,24
1366,64
1436,94
1722,34
1900,00
Birikimli
Birim
Değer
10,34%
0,16%
2,62%
8,76%
0,19%
1,79%
18,42%
0,55%
5,22%
2,25%
0,05%
0,34%
0,08%
0,00%
0,02%
0,17%
0,00%
0,04%
0,23%
0,01%
0,05%
4,48%
10,56%
1,50%
0,54%
0,79%
0,35%
0,48%
0,69%
0,57%
0,65%
3,70%
15,02%
9,35%
10,34%
10,50%
13,12%
21,88%
22,08%
23,87%
42,29%
42,84%
48,06%
50,31%
50,36%
50,70%
50,78%
50,78%
50,80%
50,97%
50,98%
51,02%
51,25%
51,25%
51,30%
55,79%
66,34%
67,84%
68,38%
69,18%
69,53%
70,01%
70,71%
71,28%
71,93%
75,63%
90,65%
100,00%
Perakende Fiyat Perakende Fiyat
İçindeki Birikimli
İçindeki Alt
Pay (%)
Birim Payı (%)
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
1200
Satış
Hacmi
Artım
Değeri
235.800
3.537
59.834
199.800
4.396
40.839
420.000
12.600
118.965
51.360
1.027
7.858
1.800
45
369
3.900
107
962
5.280
132
1.082
102.240
240.720
34.200
12.240
18.120
8.040
11.040
15.840
12.960
14.880
84.360
342.480
213.186
TABLO 36. SALON TAKIMI ÜÇLÜ KOLTUK (MOBİLYA PERAKENDECİSİNE SATIŞ KANALI) DEĞER ZİNCİRİ PARETO ANALİZİ TABLOSU
235.800
239.337
299.171
498.971
503.367
544.206
964.206
976.806
1.095.771
1.147.131
1.148.158
1.156.016
1.157.816
1.157.861
1.158.230
1.162.130
1.162.238
1.163.199
1.168.479
1.168.611
1.169.694
1.271.934
1.512.654
1.546.854
1.559.094
1.577.214
1.585.254
1.596.294
1.612.134
1.625.094
1.639.974
1.724.334
2.066.814
2.280.000
Toplam
Değer
81
ŞEKİL 3. SALON TAKIMI ÜÇLÜ KOLTUK (MOBİLYA PERAKENDECİSİNE SATIŞ KANALI) DEĞER ZİNCİRİ PARETO ANALİZİ GRAFİĞİ.
TABLO 37. SALON TAKIMI ÜÇLÜ KOLTUĞU (MOBİLYA PERAKENDECİSİNE SATIŞ KANALI) KATMA DEĞER
DAĞILIMI
Türkiye
Samsun
Salon Takımı Üçlü Koltuğu
Birim Katma Değer
Dağılımı
Ağaç İskelet (Fırınlı Gürgen)
Birincil Girdi Marjları Toplamı
Yardımcı Malzeme Marjları Toplamı
Sünger Döşeme
Kumaş Döşeme
Demir Profil Kromlama
Demir Profil Montaj
Ambalaj
Enerji
Amortisman
Finansman
İç Nakliye
Pazarlama
Üretici Marjı
Perakendeci Marjı
Türkiye Toplamı
Ağaç İskelet (Fırınlı Gürgen)
Dökme Sünger (32 Dansite)
Teflon Döşeme Kumaşı
Metal Profil
Gergi Lastikleri
Tutkal
Dikiş İpliği
İç Nakliye (TR)
Pazarlama
Perakende Marjı
Genel Toplam
127,73
189,58
2,01
85,20
200,60
28,50
10,20
15,10
6,70
9,20
13,20
10,80
15,35
24,61
285,40
26,65
849,18
68,78
166,50
350,00
42,80
1,50
3,25
4,40
15,26
45,70
151,01
1900,00
Katma Değer Artım
Dağılımı
153.270
227.496
2.413
102.240
240.720
34.200
12.240
18.120
8.040
11.040
15.840
12.960
18.417
29.526
342.480
31.978
1.019.019
82.530
199.800
420.000
51.360
1.800
3.900
5.280
18.307
205.488
181.208
2.280.000
Katma Değer
Dökümü (%)
12,15%
18,04%
0,19%
8,11%
19,09%
2,71%
0,97%
1,44%
0,64%
0,88%
1,26%
1,03%
1,46%
2,34%
27,16%
2,54%
44,69%
8,10%
19,61%
41,22%
5,04%
0,18%
0,38%
0,52%
1,80%
5,38%
17,78%
100,00%
Salon Takımı üçlü koltuğunun birincil girdileri fırınlanmış gürgenden ahşap iskelet, 32 dansite dökme sünger, teflon kumaş
ve demir profilden oluşmakta ve bu girdilerin tamamı Samsun’daki üretici ve/veya toptancılardan tedarik edilmektedir.
Bununla birlikte Samsun’daki toptancılar ilgili ürünleri Samsun dışından tedarik etmektedirler. Bu çerçevede, dökme
sünger Ankara’dan, demir profil Sakarya’dan ve teflon kumaş Denizli ve Bursa’dan tedarik edilmektedir. Gergi lastiği,
tutkal ve dikiş ipliği ofis koltuğu üretiminde kullanılan temel yardımcı malzemelerdir ve bu malzemeler de birincil girdilerde olduğu gibi Samsundaki toptancı firmalardan temin edilmekle birlikte ilgili toptancılar bu malzemeleri Samsun
dışından tedarik etmektedirler. Samsun’un ilçelerinden Vezirköprü’den tedarik edilen ağaç İskelet dışında kalan birincil
girdiler ile yardımcı malzemelerin yurt içi nakliyesi Samsun dışındaki lojistik firmalarınca gerçekleştirilirken, ağaç İskelet ve
nihai ürün nakliyesini Samsun lojistik firmaları ya da üretici/bütünleştirici firmalar kendileri gerçekleştirmektedir. Üretilen
salon takımı üçlü koltuklarının yaklaşık %15’i Samsundaki mobilya perakendecilerine satılmakta geriye kalan %85’i ise
Samsun dışındaki mobilya toptancılarına satılmaktadır.
Salon Takımı üçlü koltuğu için yapılan Pareto analizi verileri yaratılan katma değerin Samsun ve Samsun dışındaki dağılımı
açısından incelendiğinde, perakende satış fiyatı 1900 TL olan salon takımı üçlü koltuğu için yaratılan katma değerin
yaklaşık 850 TL’lik (%44,69) kısmının Samsun dışında 1050TL’lik (%55,31) kısmının ise Samsun’da oluşturulduğu
görülmektedir.
82
Samsun’da yaratılan katma değerin %30,88’i üretim/bütünleştirme aşamalarında ortaya çıkmakta ve bu pay ile üretim/bütünleştirme aşamaları Samsun’da yaratılan katma değerin e büyük kısmını oluşturmaktadır. Samsun’da yaratılan
katma değer açısından %27,16 pay ile üretici marjı en önemli ikinci kalem olarak ortaya çıkmaktadır. Birincil girdi marjları
toplamı %18,04 pay ve birincil girdilerden ağaç iskelet %12,15 ile Samsun’da yaratılan katma değerin önemli
parçalarındandır. Diğer giderler Samsun’da yaratılan katma değer içinde ise % 5,23’lük bir paya sahiptir. Satış/dağıtım
süreci ve perakendeci marjının Samsun’da yaratılan katma değer içindeki payları ise sırası ile %3,8 ve %2,54 olarak
gerçekleşmektedir. Samsunda yaratılan katma değer içinde en düşük paya sahip unsur %0,19’luk pay ile yardımcı
malzeme toptancıları marjıdır.
Samsun dışında yaratılan katma değerin, %73,96’sı nakliye dışındaki birincil girdiler toplamından oluşmaktadır. Samsun
dışında yaratılan katma değer içinde en önemli unsurlardan bir diğeri ise %5,38’lik pay ile pazarlamadır. Yurt içi nakliye
ve yardımcı malzemeler ise Samsun dışında yaratılan katma değerin sırası ile 1,8’i ve %1,08’ini oluşturmaktadır. Perakendeci kar marjı ise Samsun dışında yaratılan katma değerin %17,78’ini oluşturmakta ve Samsun dışında yaratılan katma
değerin birincil girdilerden sonra en önemli ikinci unsuru olarak ortaya çıkmaktadır.
Salon Takımı üçlü koltuğu için Pareto Analizi çerçevesinde ilgili değer ve tedarik zinciri analiz edildiğinde üretici/bütünleştirici
firmaların birincil girdiler ve yardımcı malzemelerin tamamını daha önce belirtildiği gibi Samsun’daki toptancılardan tedarik
ettikleri görülmektedir. Bu durum her ne kadar ilgili ürün için Samsun’da yaratılan katma değeri yükseltse de toptancı kar
marjları nedeni ile firmaların maliyetlerini de yükseltmektedir. İlgili ürünü üreten Samsun firmalarının birincil girdileri ve
yardımcı malzemeleri Samsun’daki toptancılar yerine -ortak bir satın alma ve lojistik stratejisi izlemeden dahi- bu ürünleri Samsun dışındaki toptancılardan tedarik etmeleri durumunda perakende fiyatın yaklaşık olarak %8’i düzeyinde bir
maliyet avantajı elde edeceklerdir. Bunun yanı sıra ilgili firmaların ortak satın alma ve lojistik stratejisi izleyerek özellikle birincil girdileri aracılar yerine doğrudan üreticilerden almaları ve parsiyel taşımacılık yerine ortak nakliye stratejisi izlemeleri
durumunda -fiyatın değişmediği varsayımı altında- bir yandan Samsunda yaratılan katma değerin 5-7 puan civarında
yükseltilerek %60-%62 aralığına çıkarılması, diğer yandan ise üretici kar marjının %20-%22 aralığına yükseltilmesi
mümkündür. Ortak satın alma ve lojistik stratejisi ile ortaya çıkacak olan maliyet avantajının fiyata yansıtılarak büro
koltuğunun perakende satış fiyatının üretici kar marjı %16-%18 aralığında olacak biçimde düşürülmesi durumunda ise
(talep esnekliğinin birden büyük olduğu varsayımı altında) bir yandan Samsun’da yaratılan katma değerin payı mevcut
duruma göre artırılırken diğer yandan sektörün salon takımı üçlü koltuğundan elde ettiği toplam karın artmasının
sağlanması mümkündür.
83
5. SAMSUN MOBİLYA SEKTÖRÜ İHTİYAÇ ANALİZİ
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Samsun ilinde bulunan mobilya sektöründe faaliyet gösteren firmaların uluslararası rekabet yeteneklerinin geliştirilmesi, bu firmaların mevcut durumlarının analizi ve müdahale gerektiren alanlarda eğitim ve
danışmanlık ihtiyacının tespiti amacıyla bir eğitim ve danışmanlık ihtiyacı analizi de yürütmüştür. Bu analiz kapsamında,
mobilya sektöründe faaliyet gösteren 14 firma çalışmaya katılmış ve bu firmalar ile yürütülen çalışmaların sonunda sektörün uluslararası rekabet yeteneğini geliştirmek için gerekli müdahale alanları ile çalışmaya katılan firmaların eğitim /
danışmanlık ihtiyaçları ortaya konulmuştur.
TABLO 38. EĞİTİM VE DANIŞMANLIK İHTİYAÇ ANALİZİ ÇALIŞMASINA KATILAN FİRMALAR
No
Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi Çalışmasına Katılan Firmalar
1
Günsan Madeni Eşya San. Ve Tic. Ltd. Şti.
2
Modisa Mobilya - Şahin Mobilya
3
Araz Mobilya
4
Semkar Mobilya
5
Aktemo Mobilya
6
Kursan Mobilya
7
Artepe Mobilya
8
Yumoş Yatak
9
Arstella Mobilya
10
Mobinda Mobilya
11
Özen Mefruşat Tekstil Ürünleri Paz. ve Tic. Ltd. Şti.
12
Kasım Kanepe Yatak San. Ve Tic. Ltd. Şti.
13
Hedef Mobilya İthalat - İhracat
14
Destan Mobilya ve Tekstil San. Tic. A.Ş.
5.1. Metodoloji
Gerçekleştirilen Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi çalışması, bir Birleşmiş Milletler ajansı olan ITC’nin “İş Yönetim Sistemi” yönteminde yer alan Fonksiyon-Kaynak Matrisi esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Yöntem ve sürece ilişkin ayrıntılı
bilgiler aşağıda yer almaktadır.
5.1.1. Amaç
Her ne kadar, eğitim ve danışmanlık ihtiyaç analizi çalışmasının gerçekleştirilmesindeki ana amaç 2010/8 Sayılı Tebliğ’in
gerekliliği olsa da, bir işletme grubunun ortak ihtiyaçlarına yönelik bir dizi faaliyeti, işletmelerin ihtiyaçlarını analiz etmeksizin gerçekleştirmenin mümkün olmadığı da aşikârdır. Samsun Ticaret ve Sanayi Odası da, bu gerçek ile yola çıkmış,
yapılan çalışmayı sadece ilgi tebliğ kapsamında, sektör üyelerini desteklerden yararlanmak amacı ile değil, aynı zamanda
gelecekte sektör temsilcisi üyelerine daha iyi ve kaliteli hizmet sunabilmeyi de planlamıştır. Nihai olarak, bu çalışmanın
amacı, 3 yıl boyunca, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası ve iştirakçi üyelerinin yurtdışı pazarlardaki rekabetçi güçlerini artırmak
için gerekli faaliyetleri planlayabilmek için gerekli olan ihtiyacı belirlemektir.
84
5.1.2. Yöntem
Yukarıda da belirtildiği üzere, bu çalışma Fonksiyon-Kaynak Matrisini esas almaktadır. Bu çalışmada kullanılmış olan FK
Matrisi aşağıda gösterilmektedir.
ŞEKİL 4. FONKSİYON / KAYNAK MATRİSİ
Bilgi & Know-How
İnsan Kaynağı
Mali Kaynaklar
İlişkiler ve Ağ
Fiziksel Varlıklar
Stratejik Yetkinlikler
Üretimle ilgili Yetkinlikler
Pazarlama ile ilgili Yetkinlikler
(Sipariş Yönetimi Dâhil)
E-Ticaret ile ilgili Yetkinlikler
Fonksiyon Kaynak Matriksi şu önermeyi temel almaktadır; Ticaret hayatındaki bir işletmenin iki temel fonksiyonu
bulunmaktadır;
a) Üretmek / tedarik etmek,
b) Satmak
İşletme bu temel fonksiyonlarını sahip olduğu veya ödünç aldığı (personel sözleşmeleri, banka kredileri vb) 5 kaynağı kullanarak gerçekleştirmektedir.
a) Bilgi, know-how
b) İnsan Kaynağı
c) Mali Kaynaklar
d) İlişkiler ağı, çevre
e) Fiziksel varlıklar, makine, teçhizat vb..
Bir işletme bu kaynaklara sahip olduğu ve bu kaynakların kullanımında verimli olduğu ölçüde iki ana temel fonksiyonunu
etkin bir şekilde gerçekleştirebilecek ve başarılı olacaktır. İşletmelerle yapılan yüz yüze görüşme formları için geliştirilen soru
formları da bu sistemi temel alarak işletmenin her bir fonksiyonuna yönelik kaynak ihtiyacını belirleme amacıyla
düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, her bir fonksiyon-kaynak ihtiyacı için likert ölçeğinde belli sayıda soru/önerme geliştirilmiştir. İşletme yetkilisi kendisine yöneltilen önermelere ne ölçüde katıldığını 1 ila 5 (1=kesinlikle yanlış, 5=kesinlikle doğru) arasında verdiği
notlarla belirlemiştir. Ardından yanıtlar gruplandırılmış, ortalamaları alınarak ilgili kaynak ihtiyacına otomatik olarak
atanmıştır. Çalışmayı olabildiğince objektif kılmak ve görüşmelerin üzerinden yorum etkisini kaldırabilmek adına örneğin
Pazarlama Fonksiyonun İnsan Kaynağı ihtiyacı için verilen puan uzman görüşünden olabildiğince ayrıştırılarak, bu konuyla
bağlantılı görüşmeciye sorulmuş belli sayıda sorudan elde edilmiş olan bir ortalama sayıya dayandırılmıştır.
Analiz sonucu elde edilen veriler bir derecelendirme yöntemine göre derecelendirilmiş ve böylelikle işletmelerin ihtiyaç
duydukları alanlar tespit edilmiştir. Böylece sektörün ihtiyaçları büyük ve küçük işletmeler bazında ayrı ayrı saptanmıştır.
Belirlenen eksikliklerin (ihtiyaçlar) sektöre yönelik olarak planlanacak 3 yıllık aktivite planında yapılacak faaliyetlerle giderilmesi hedeflenmiştir. Kullanılan derecelendirme tablosu ile esas alındığı likert ölçeği aşağıda gösterilmektedir.
85
ŞEKİL 5. KULLANILAN LİKERT ÖLÇEĞİ
ŞEKİL 6. DERECELENDİRME TABLOSU
5.1.3. Süreç
Öte yandan araştırmada izlenen süreç ise aşağıda şematik olarak basitçe gösterilmiştir.
ŞEKİL 7. ARAŞTIRMA SÜRECİ
86
Araştırma süreci aşağıda kısaca özetlenmiştir.
1. Öncelikle, çalışmanın gerçekleştirileceği sektöre ilişkin masabaşı araştırmaları gerçekleştirilmiş ve bilgiler derlenmiştir.
2. İşletmelerin ortak ihtiyaçlarını belirlemeyi hedefleyen iki aşamalı bir araştırma yöntemi belirlenmiştir. Araştırma;
birinci aşamada işletmeler tarafından doldurulacak olan bir internet anketini ve ardından yüz yüze görüşmeler
şeklinde yapılan derinlemesine mülakatı kapsamaktadır. Geliştirilen soru formları ve sorular, istatistik güvenlik
testlerinden geçirilmiştir.
3. İşletmelere duyuru gerçekleştirilmiş ve görüşmeler için randevular alınmıştır.
4. İnternet üzerinden gerçekleştirilen ilk ankette, işletmelere ilişkin temel veriler toplanmıştır. Böylelikle, a) uzmanların
işletmeyi ziyaret ettiklerinde ön bilgi sahibi olmaları sağlanmış, derinlemesine mülakatlara hazırlıklı gidilme imkânı
oluşturulmuştur, b) uzun ve kapsamlı olan soru formu ikiye bölünerek katılımcının sıkılarak veya odağını
kaybederek yanlış veya eksik yanıt vermesinin önüne geçilmiştir.
5. İnternet yoluyla toplanan yanıtlar; istatistikî analize hazır hale getirilmiş, veri girişi yapılmıştır.
6. Çalışmaya katılan tüm firmalar ile yüz yüze derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiş ve ortak ihtiyaçların yanı sıra
boyutu da tartışılmıştır.
7. İnternet Anketi ve derinlemesine mülakat yolu ile elde edilen veriler karşılaştırılmış ve analiz edilmiştir.
8. Veriler raporlanmıştır.
5.2. Bulgular
Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi çalışmasına katılan 14 işletmeye ilişkin toplu veriler aşağıda incelemeye sunulmuştur.
Bu veriler ışığında gözlemler, bulgular ve değerlendirmeler bu bölümde yer almaktadır. Değerlendirmeye alınan işletmelerin
büyüklüklerine 6 göre dağılımları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
TABLO 39. GÖRÜŞÜLEN İŞLETMELERİN BÜYÜKLÜKLERİNE GÖRE DAĞILIMLARI
İşletme Sayısı
% İşletme Sayısı
Mikro İşletme
2
14
Küçük İşletme
8
57
Orta Büyüklükte İşletme
4
29
Büyük İşletme
-
-
14
100
TOPLAM
Çalışmaya katılan işletmelerin % 60’ı “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması
Hakkında Yönetmelik” esaslarına göre Küçük İşletme olarak sınıflandırılmaktadır.
6
Pareto analizi tablosunda yer alan TR ifadesi ilgili değerin Türkiye’de (Samsun hariç), S ifadesi ilgili değerin Samsun’da ve TR=X/S=Y ifadesi ise ilgili değerin %X’inin Türkiye’de
(Samsun hariç) %Y’sinin ise Samsun’da yaratıldığını ifade etmektedir.
87
Öte yandan, görüşülen işletmelerin personel yapıları aşağıda gösterilmiştir.
TABLO 40. İŞLETMELERİN PERSONEL YAPILARI
Toplam Çalışan
İşçi
Sayısı
Personel
İdari
Personel
% İdari
Personel
Kadın
Personel
Erkek
Personel
% Kadın
Personel
Mikro İşletme
35
30
5
14
5
30
14
Küçük İşletme
203
178
25
12
18
185
9
300
265
35
12
29
271
10
-
-
-
-
-
-
-
538
473
65
12
52
486
11
Büyük İşletme
TOPLAM
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi, görüşülen işletmelerde idari personelin toplam personele oranı % 12 olarak
gözlemlenmiştir. İdari personelin, toplam personel içerisinde nispi olarak düşük olması, bazı işletme fonksiyonlarının tam
olarak yerine getirilmesinin güç oluşu ve işletmelerin daha ziyade satış, pazarlama fonksiyonlarına değil de üretim fonksiyonuna odaklandıklarına işaret etmektedir. Bilindiği gibi, bir toplumun mesleki kompozisyonu, o toplumun ekonomik ve
kültürel gelişmişlik endeksi üzerinde önemli bir yer tutmaktadır 7. Beyaz yakalı çalışan oranın artması, toplumun kalkınmışlık
sürecinde yeni bir seviyeye geldiğinin göstergesidir. Yüksek oranda beyaz yakalı personel çalıştıran sektörler, göreceli olarak
yüksek ücret ödeyen sektörlerdir. Çalışan gelirlerinin artışı ise doğrudan toplumsal refah seviyesinin yükselmesi ile ilişkilidir.
Çalışma kapsamında görüşülen firmaların % 64’ünün ihracat deneyimi bulunmamaktadır. İhracat deneyimi bulunan firmalardan 4’ü “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik”
esaslarına göre orta büyüklükte işletme, 1’i ise yine aynı yönetmelikte yapılan sınıflandırma doğrultusunda mikro işletme
sınıfında yer almaktadır.
GRAFİK 82. İHRACAT DENEYİMİ AÇISINDAN GÖRÜŞÜLEN FİRMALAR
İlerleyen bölümlerde, işletmelerin yurtdışı pazarlarda daha rekabetçi olmaları için ihtiyaç duydukları eğitim ve danışmanlık
konularının yanı sıra pazarlama programları üzerinde durulacak olsa da, bu nokta iştirakçi olan işletmelerin 1/3’ünün
ihracat deneyimi olmadığının altının çizilmesinde fayda bulunmaktadır.
Çalışmaya katılan işletmelere, sahip oldukları patent, endüstriyel tasarım belgesi ve faydalı model sayıları da sorulmuştur.
İşletmelerin hiç birisi belirtilen belgelere sahip değildir. İlerleyen bölümlerde tasarım konusunda işletmelerde yapılan
çalışmalara atıfta bulunacak olunsa da, patent, endüstriyel tasarım ve faydalı model belgelerinin işletmelerde bulunmaması
“sistematik” bir tasarım / AR-GE / Yenilikçilik faaliyetinin yürütülmediğinin göstergesi olarak değerlendirilebilir.
7
Benjamin Salomon, “The growth of the white collar work force”, Salomon, The Journal of Business, Vol 27 No 4, Ekim 1954, University of Chicago Press, sf.268.
88
Çalışmaya katılan işletmelerin dağıtım kanal yapıları incelendiğinde, işletmelerin sadece 1/3’ünün; toptancı, bayi, komisyoncu gibi bir aracı ile çalıştığı, kalan kısmının doğrudan satış gerçekleştirdiği gözlemlenmiştir. Bu durum, diğer bir deyişle
işletmelerin büyük çoğunluğunun 0 kanallı bir dağıtım yapısına sahip oluşları, bu işletmelerin faaliyet gösterdikleri pazarda
etkinliklerini artırma ve domine etme yeteneğini zayıflatan bir unsur olarak değerlendirilmiştir. Aşağıda, çalışmaya katılan
işletmelerin dağıtım kanal yapısını gösteren bir tablo yer almaktadır.
TABLO 41. ÇALIŞMAYA KATILAN İŞLETMELERİN DAĞITIM KANAL YAPISI
Aracı ile Satış
Doğrudan Satış
%
Mikro İşletme
1
1
50
Küçük İşletme
1
8
11
3
1
75
Büyük İşletme
-
-
-
TOPLAM
5
10
33
Çalışmaya katılan işletmelerin, kendilerine göre en önemli ürünleri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre,
işletmelerin büyük bir bölümü yatak odası mobilyalarında uzmanlaşmış gözükmektedir. Aşağıda işletme büyüklüklerine
göre, işletmelerin ürün gruplarının gösterildiği bir tablo incelemeye sunulmuştur.
TABLO 42. İŞLETME BÜYÜKLÜKLERİ İTİBARIYLA ÜRÜN GRUPLARI
Mikro İşletme Küçük İşletme
Ofis Mobilyaları
-
1
-
Bebek Odası Mobilyaları
1
-
-
Yatak Odası Mobilyaları
-
6
3
Oturma Grubu Mobilyaları
1
-
-
Yemek Odası Mobilyaları
-
1
1
TOPLAM
2
8
4
İhraç pazarları açısından değerlendirildiğinde, işletmeler ihraç pazarlarını önem sırasına göre aşağıdaki gibi sıralamaktadırlar.
TABLO 43. ÖNEM DERECESİNE GÖRE İHRACAT PAZARLARI
Önem Sırası
Komşu Ülkeler (Gürcistan, Azerbaycan vb)
1
Komşu Ülkeler (Irak, İran)
2
Eski Rus Cumhuriyetleri
3
Kuzey Afrika Ülkeleri
4
Ortadoğu Ülkeleri
5
Diğer
6
89
Hedef pazarlar açısından benzer bir değerlendirme yapıldığında ise aşağıdaki tablo ile karşılaşılmakta, işletmelerin geleneksel ihracat pazarları ile hedef pazarları arasında paralellik olduğu gözlenmektedir.
TABLO 44. ÖNEM DERECESİNE GÖRE HEDEF İHRACAT PAZARLARI
Önem Sırası
1
2
Komşu Ülkeler (Irak, İran, Suriye)
3
4
Ortadoğu Ülkeleri
5
Diğer
6
Bu bulguları elde edildiği çalışma kapsamında işletmeler 4 ana alanda değerlendirilmiş, uzmanlar işletme ziyaretlerinde
Şekil 4’de gösterilmiş olan fonksiyonel kaynak ihtiyaçlarını değerlendirmeye almışlardır.
İlerleyen bölümde işletmelerin uluslararası pazarda etkin olabilmek için ihtiyaç duydukları eğitim ve danışmanlık konuları
gösterilmiştir.
5.3. Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi
Daha önce de açıklandığı gibi, FK Matrisi yöntemi ile bir ihtiyaç analizi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, her bir fonksiyonkaynak ihtiyacı için likert ölçeğinde belli sayıda soru/önerme geliştirilmiştir. İşletme yetkilisi kendisine yöneltilen önermelere
ne ölçüde katıldığını 1 ila 5 (1=kesinlikle yanlış, 5=kesinlikle doğru) arasında verdiği notlarla belirlemiştir. Ardından yanıtlar
gruplandırılmış, ortalamaları alınarak ilgili kaynak ihtiyacına otomatik olarak atanmıştır. Çalışmayı olabildiğince objektif
kılmak ve görüşmelerin üzerinden yorum etkisini kaldırabilmek adına örneğin Pazarlama Fonksiyonun İnsan Kaynağı
ihtiyacı için verilen puan uzman görüşünden olabildiğince ayrıştırılarak, bu konuyla bağlantılı görüşmeciye sorulmuş belli
sayıda sorudan elde edilmiş olan bir ortalama sayıya dayandırılmıştır.
5.3.1. Stratejik Yönetim Yetkinlikleri
İşletmelerin stratejik yetkinlikleri, rekabet, pazar segmentasyonu, ürün konumlandırma, ürün tasarımı ve AR-GE yönetimindeki yetkinliklerinin birleşimi olarak değerlendirilmektedir. Diğer bir deyişle, pazar, rakip ve rekabet bilgisinin yanı sıra
ürün ve ürün geliştirme bilgilerini bir arada bulunduran işletmeler stratejik yönetim yetkinlikleri açısından diğerlerine göre
daha iyi durumdadırlar.
Aşağıda, saha çalışması sırasında 5’li ölçek (5= en iyi senaryo) kullanılarak gerçekleştirilmiş “stratejik yönetim yetkinliği analizi” yer almaktadır. Genel ortalama başlığı altında çalışmaya katılan 14 işletmenin ortalama verileri, büyük işletmeler başlığı
altında “orta büyüklükte” işletmelerin ortalama verileri ve küçük işletmeler başlığı altında ise “küçük” ve “mikro”
işletmelerin verileri yer almaktadır.
90
ŞEKİL 8. STRATEJİK YÖNETİM YETKİNLİKLERİ
STRATEJİK YÖNETİM YETKİNLİKLERİ
GENEL ORTALAMA
BÜYÜK İŞLETMELER
KÜÇÜK İŞLETMELER
Bilgi ve Know-How
2,33
2,84
2,02
İnsan Kaynağı
2,88
3,21
2,68
Maliy Kaynaklar
1,80
2,16
1,58
İlişkiler Ağı
2,12
2,26
2,03
Fiziksel Altyapı
2,58
2,29
2,45
İhtiyaç analizi bölümünde üzerinde durulacak olmakla beraber, işletmelerin ortalama değer 3’ün altında puan almaları,
geliştirilmesi gereken alanların çokluğuna işaret etmektedir.
5.3.2. Üretim ile İlgili Yetkinlikler
İşletmelerin üretim ile ilgili yetkinlikleri, stok ve malzeme yönetimi, satın alma, mühendislik, kalite standartları, kalite kontrol ve prosedürlerin geliştirilmesi yetkinliklerinin birleşimi olarak değerlendirilmektedir. Diğer bir deyişle, stok-malzeme
yönetimi, Satınalma operasyonu, mühendislik ve kalite kontrol süreçlerini etkin ve verimli kullanan işletmelerin üretimle
ilgili yetkinlikleri diğerlerine göre daha gelişmiş durumdadır. Aşağıda, saha çalışması sırasında 5’li ölçek (5= en iyi senaryo)
kullanılarak gerçekleştirilmiş “üretim yetkinlikleri analizi” yer almaktadır. Genel ortalama başlığı altında çalışmaya katılan
14 işletmenin ortalama verileri yer alırken, büyük işletmeler başlığı altında ve “orta büyüklükte” işletmelerin ortalama verileri, küçük işletmeler başlığı altında ise “küçük” ve “mikro” işletmelerin verileri yer almaktadır.
ŞEKİL 9. ÜRETİM YETKİNLİKLERİ
ÜRETİM İLE İLGİLİ YETKİNLİKLER
GENEL ORTALAMA
Bilgi ve Know-How
3,14
3,46
2,94
İnsan Kaynağı
2,74
3,14
2,49
Mali Kaynaklar
2,19
2,50
1,99
İlişkiler Ağı
2,60
2,83
2,46
Fiziksel Altyapı
3,01
3,33
2,81
5.3.3. Sipariş Yönetimi ve Pazarlama ile İlgili Yetkinlikler
İşletmelerin pazarlama ve sipariş yönetimi ile ilgili yetkinlikleri, satış literatürü hazırlama ve bulundurma becerileri, tanıtım
programlama (fuar katılımı, tanıtım, ürün lansmanı, ürün demostrasyonu vb) yetkinlikleri, sipariş yönetimi ve dağıtım
kanalı hâkimiyetleri konusundaki yetkinliklerinin birleşimi olarak değerlendirilmektedir. Diğer bir deyişle, sipariş yönetim
ve pazarlama fonksiyonunu doğru kurgulamış işletmelerin pazarlama fonksiyonuna ilişkin yetkinlikleri diğerlerine göre
daha gelişmiş durumdadır. Aşağıda, saha çalışması sırasında 5’li ölçek (5= en iyi senaryo) kullanılarak gerçekleştirilmiş
“dış ticarete yönelik sipariş yönetimi ve pazarlama yetkinlikleri analizi” yer almaktadır. Genel ortalama başlığı altında
çalışmaya katılan 14 işletmenin ortalama verileri yer alırken, büyük işletmeler başlığı altında “orta büyüklükte” işletmelerin
ortalama verileri, küçük işletmeler başlığı altında ise “küçük” ve “mikro” işletmelerin verileri yer almaktadır.
91
ŞEKİL 10. SİPARİŞ YÖNETİMİ VE PAZARLAMA İLE İLGİLİ YETKİNLİKLER
PAZARLAMA İLE İLGİLİ YETKİNLİKLER
GENEL ORTALAMA
Bilgi ve Know-How
2,50
3,11
2,13
İnsan Kaynağı
2,27
2,77
1,89
Maliy Kaynaklar
1,89
2,33
1,63
İlişkiler Ağı
2,16
2,53
1,94
Fiziksel Altyapı
2,18
2,67
1,88
5.3.4. E Ticarete İlişkin Yetkinlikler
Günümüzde işletmeler, sadece üretim, pazarlama gibi geleneksel fonksiyonları yönetmekle kalmayıp aynı zamanda dijital çağın gereksinimlerine göre de organize olabilmelidirler. Binlerce kilometre uzaklıktaki müşterisi ile çevrimiçi stok
kayıtlarını paylaşmayı başaran, hatta bir adım ötesinde çevrimiçi sipariş alan endüstriyel ürün üreticileri ve/veya işletmelerin
e-ticaret fonksiyonlarına ilişkin yetkinlikleri diğerlerine göre daha gelişmiş durumdadır. Aşağıda, saha çalışması sırasında
5’li ölçek (5= en iyi senaryo) kullanılarak gerçekleştirilmiş “e-ticaret ile ilgili yetkinlikler” yer almaktadır. Genel ortalama
başlığı altında çalışmaya katılan 14 işletmenin ortalama verileri yer alırken, büyük işletmeler başlığı altında “orta büyüklükte” işletmelerin ortalama verileri, küçük işletmeler başlığı altında ise “küçük” ve “mikro” işletmelerin verileri yer
almaktadır.
ŞEKİL 11. E TİCARET İLE İLGİLİ YETKİNLİKLER
E TİCARET İLE İLGİLİ YETKİNLİKLER
GENEL ORTALAMA
Bilgi ve Know-How
2,92
3,00
2,87
İnsan Kaynağı
2,04
2,42
1,81
Maliy Kaynaklar
2,22
2,53
2,03
İlişkiler Ağı
2,84
3,05
2,71
Fiziksel Altyapı
3,06
3,21
2,97
92
6. SONUÇ
Bu bölümde, elde edilen bulgu ve bilgiler, uzman görüşleri ile harmanlanarak yorumlanmış ve iştirakçi firmalar özelinde
rekabetçilik seviyesini artırmak için ortak ihtiyaçlar belirlenmiş ve bu ihtiyaçları gidermeye yönelik bir faaliyet planı ortaya
konulmuştur. Eğitim ve danışmanlık ihtiyaç analizi üç farklı işletme grubuna göre düzenlenmiştir. Bunlar;
- Genel; Çalışmaya katılan 14 iştirakçinin ortak verilerinin analizi ile oluşturulmuştur.
- Büyük; Çalışmaya katılan işletmelerden “Orta Büyüklükte” olan işletmelerin gruplanması ve bu işletmelerin ortak verilerinin analizi ile oluşturulmuştur.
- Küçük; Çalışmaya katılan işletmelerden “Küçük” ve “Mikro” ölçekte olan işletmelerin gruplanması ve bu işletmelerin
ortak verilerinin analizi ile oluşturulmuştur. Yukarıda belirtilen üçlü tasnifin yardımıyla hem tüm işletmelerin ortak ihtiyaçlarını
ortaya koyma imkânı doğmuş, hem de farklı büyüklüklerinden dolayı farklı seviyelerde ihtiyaçlar gösteren işletmeler için
farklı programlar geliştirme ve uygulama imkânı doğmuştur. Aşağıda, açıklanan tasnif yöntemine göre gruplandırılmış
BÜYÜK ve KÜÇÜK işletmelerin fonksiyon temelli kaynak ihtiyaçları, Tablo 45’de gösterilen Derecelendirme yöntemine
uygun biçimde topluca gösterilmiştir.
TABLO 45. FONKSİYON KAYNAK MATRİSİ –BÜYÜK VE KÜÇÜK İŞLETMELER İÇİN PUAN TABLOLU
TABLO 46. FONKSİYON KAYNAK MATRİSİ BÜYÜK VE KÜÇÜK İŞLETMELER İÇİN DERECELENDİRİLMİŞ
İşletmelerin “Genel” durumlarına ilişkin tablolar ise aşağıda ayrıca gösterilmiştir.
TABLO 47. İŞLETMELERİN GENELİ İÇİN FONKSİYON KAYNAK MATRİSİ PUAN TABLOLU
Bilgi ve Know How
İnsan Kaynağı Mali Kaynaklar İlişkiler Ağı Fiziksel Altyapı
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
2,33
2,88
1,80
2,12
2,58
Üretime İlişkin Yetkinlikler
3,14
2,74
2,19
2,60
3,01
Pazarlamaya İlişkin Yetkinlikler
2,50
2,27
1,89
2,16
2,18
E-Ticarete İlişkin Yetkinlikler
2,92
2,04
2,22
2,84
3,06
93
TABLO 48. İŞLETMELERİN GENELİ İÇİN FONKSİYON KAYNAK MATRİSİ DERECELENDİRİLMİŞ
Bilgi ve Know How
İnsan Kaynağı Mali Kaynaklar İlişkiler Ağı Fiziksel Altyapı
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
C-
C+
D+
D++
C
C++
C
D++
C
C++
Pazarlamaya İlişkin Yetkinlikler
C
C-
D+
D++
D++
E-Ticarete İlişkin Yetkinlikler
C+
D++
D++
C+
C++
Üretime İlişkin Yetkinlikler
Birbirlerinden çok farklı boyutta işletmeler için tek bir ortak ihtiyaç analizi yürütmektense, işletme boyutlarına göre tasnif
edilmiş işletmeler için farklı yorumlarda bulunmak ve bu işletmelere yönelik farklı programlar tasarlamak daha doğru
olacaktır. Bu gerçekten yola çıkarak, gerçekleştirilen analizlerin Tablo 45 ve 46’ya dayandığının altını çizmek gerekmektedir.
6.1. Stratejik Yönetim Yetkinlikleri
TABLO 49
Daha öncede belirtildiği gibi, işletmelerin stratejik yetkinlikleri, rekabet, pazar segmentasyonu, ürün konumlandırma,
ürün tasarımı ve AR-GE yönetimindeki yetkinliklerinin birleşimi olarak değerlendirilmektedir.
Bu açıdan bakıldığında, yeni ve farklı yabancı pazarlarda rekabet etmek isteyen işletmelerin en çok gereksinim duyduğu
yetkinliklerin başında stratejik yetkinlikler gelmektedir.
Bilgi, Know-How ve İnsan kaynağı ihtiyacı açısından bir değerlendirme yapıldığında büyük işletmelerin stratejik yetkinliklerinin küçük işletmelere oranla daha iyi olduğu tespit edilmekle beraber, gerek büyük gerekse küçük işletmelerin genel
olarak stratejik yetkinliklerinin geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.
Stratejik yetkinliklerin geliştirilmesine yönelik bir programın işletmelere uygulanmasında fayda bulunmaktadır. Uygulanacak program,
- Kurumsallaşma
- Mali Kaynak yönetimi etkinliğini artırıcı konular (finansman yönetimi, maliyet muhasebesi ve yönetim muhasebesi)
ve
- Stratejik Yönetim konularında eğitim ve danışmanlık faaliyetlerini içermelidir.
Bu açıdan değerlendirildiğinde, büyük işletmelerin kurumsallaşma konusunda hem eğitim hem danışmanlık alması önerilirken, küçük işletmelerin konu hakkında bilgi seviyelerini artırmak için stratejik yönetim konusunda eğitim almalarında
yarar bulunmaktadır.
İşletmelerin stratejik yönetim yetkinlikleri konusundaki ihtiyaçlarını gidermeye odaklanan bir programın ana hatları ile
detayları aşağıdaki gibidir.
94
İşletme
Uygulanacak
Ana
Programın
Büyüklüğü
Program
Tema
Temel Odağı 8
Eğitim
Kurumsallaşma
Kurumsallaşma Kavram ve Süreci, Kurumsal
Yönetim İlkeleri, Kurumsal Kaynak Planlama
Maliyet Muhasebesi
Maliyet muhasebe sistemi, farklı maliyet
muhasebe sistemleri, uygulama örnekleri
Finansman Yönetimi ve
Yönetim Muhasebesi
Finansal Raporlama Teknikleri, Finansal ve
Mali Analiz, Bütçeleme
Kurumsallaşma
Organizasyon Yapısı, İş ve Görev Tanımları,
İç Kontrol ve Denetim Sistemi, Strateji
Geliştirme/Planlama
Yönetim Muhasebesi
Finansal Raporlama Sisteminin gözden
geçirilerek iyileştirilmesi, Bütçeleme
yeteneğinin kazandırılması
Stratejik Yönetim
Strateji, Modern Yönetim Yaklaşımları,
Stratejik Planlama, İşletme Fonksiyonları ve
Departmanlaşma,
Stratejik Yönetim İlkeleri, Uygulama Örnekleri
Maliyet Muhasebesi
Maliyet muhasebe sistemi, farklı maliyet
muhasebe sistemleri, uygulama örnekleri
Yönetim Muhasebesi
Finansal Raporlama Teknikleri, Finansal ve
Mali Analiz, Bütçeleme
Stratejik Yönetim
Stratejik Yönetim İlkeleri, Stratejik Planlama,
Strateji Geliştirme/Planlama
Büyük
Danışmanlık
Küçük
Küçük İşletme
Eğitim
Danışmanlık
6.2. Üretim ile İlgili Yetkinlikler
TABLO 50. ÜRETİM İLE İLGİLİ YETKİNLİKLER
İşletmelerin üretim ile ilgili yetkinlikleri, stok ve malzeme yönetimi, satınalma, mühendislik, kalite standartları, kalite kontrol ve prosedürlerin geliştirilmesi yetkinliklerinin birleşimi olarak değerlendirilmektedir. Diğer bir deyişle, stok-malzeme
yönetimi, satınalma operasyonu, mühendislik ve kalite kontrol süreçlerini etkin ve verimli kullanan işletmelerin üretimle
ilgili yetkinlikleri diğerlerine göre daha gelişmiş durumdadır.
Göreceli bir değerlendirme yapıldığında işletmelerin en iyi durumda oldukları yetkinlik alanının üretime ilişkin yetkinlikler
olduğu tespit edilmiştir. Ne var ki, bu yetkinlik alanın da dahi alınmış olan en yüksek puan değerinin 5’li bir değerlendirme
ölçeğinde ancak ortalama değerlere (3 ve civarı) ulaşılabildiğinin de altının çizilmesinde fayda bulunmaktadır.
Bu bölümde, önerilen eğitim/danışmanlık programının içeriği değil içeriğin odaklanması gereken ana konular özetlenmiştir. Bu açıdan önerilerin, uygulanacak programın
içeriği ile karıştırılmaması hususu hatırlatılmaktadır.
8
95
Özellikle küçük işletmeler, üretime ilişkin mali kaynak yönetimi, insan kaynağı ve üretime ilişkin yetkinlikler konusunda bilgi
ve deneyime erişim konularında zorluklar yaşamaktadırlar.
Üretime ilişkin eksikliklerin tam olarak tespiti amacıyla, Yüzyüze görüşmeler sırasında işletmelere doğrudan ihtiyaçları
konusunda bir dizi soru sorulmuştur; işletmelere üretime ilişkin yetkinliklerini geliştirmek için ihtiyaç duydukları teknik
konular sorulmuş ve en yoğun biçimde işletmeler tarafından talep edilen konular belirlenmiştir.
TABLO 51. ÜRETİM YETKİNLİKLERİNE YÖNELİK PROGRAM ÖNERİSİ
İşletme
Uygulanacak
Ana
Büyüklüğü
Program
Tema
Eğitim
Yalın Üretim
Seri Üretim Teknikleri
Üretimde 5S
Verimlilik
Kalite Yönetimi
Büyük
Danışmanlık
Uluslararası Standart ve Beklentiler
Yalın Üretim
5S
Kalite Sistem Yönetimi
Seri Üretim Zaman Etütleri
Eğitim
Üretimde 5S
Personel Verimliliği
Mobilya Üretiminde Seri İmalat
Kalite Sistemleri
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Küçük
Danışmanlık
Uluslararası Standart ve Beklentiler
5S
Kalite Sistem Yönetimi
Verimlilik
Malzeme ve Stok Yönetimi
6.3. Pazarlamaya İlişkin Yetkinlikler
TABLO 52. PAZARLAMAYA İLİŞKİN YETKİNLİKLER
96
İşletmelerin pazarlama ve sipariş yönetimi ile ilgili yetkinlikleri, satış literatürü hazırlama ve bulundurma becerileri, tanıtım
programlama (fuar katılımı, tanıtım, ürün lansmanı, ürün demostrasyonu vb) yetkinlikleri, sipariş yönetimi ve dağıtım
kanalı hâkimiyetleri konusundaki yetkinliklerinin birleşimi olarak değerlendirilmektedir.
İşletmelerin 1/3’ünün ihracat deneyimi olmadığı ve sadece %12 oranında idari personel çalıştırıldığı göz önünde bulundurularak, işletmelerin sipariş yönetimi ve pazarlamaya ilişkin (yurtdışı) yetkinlikleri konusundaki ihtiyaçlarını gidermeye
odaklanan bir programın ana hatları ile detayları aşağıdaki gibidir.
TABLO 53. PAZARLAMA YETKİNLİKLERİNE YÖNELİK PROGRAM ÖNERİSİ
İşletme Büyüklüğü
Uygulanacak Program
Ana Tema
İhracat Pazarlaması
Eğitim
Fuar Katılım Stratejileri
Büyük
Markalaşma Stratejileri
-
Danışmanlık
Fuar Katılım Stratejileri
Küçük
Eğitim
İhracat Mevzuatı ve Operasyonel İhracat Bilgisi
İhracat Pazarlaması
Danışmanlık
Markalaşma Stratejileri
6.4. E Ticarete İlişkin Yetkinlikler
TABLO 54. E TİCARETE İLİŞKİN YETKİNLİKLER
Günümüzde işletmeler, sadece üretim, pazarlama gibi geleneksel fonksiyonları yönetmekle kalmayıp aynı zamanda dijital çağın gereksinimlerine göre de organize olabilmelidirler. Binlerce kilometre uzaklıktaki müşterisi ile çevrimiçi stok
kayıtlarını paylaşmayı başaran, hatta bir adım ötesinde çevrimiçi sipariş alan endüstriyel ürün üreticileri ve/veya işletmelerin
e-ticaret fonksiyonlarına ilişkin yetkinlikleri diğerlerine göre daha gelişmiş durumdadır. İşletmelerin e-ticarete ilişkin yetkinlikleri konusundaki ihtiyaçlarını gidermeye odaklanan bir programın ana hatları ile detayları aşağıdaki gibidir.
TABLO 55. E TİCARET YETKİNLİKLERİNE YÖNELİK PROGRAM ÖNERİSİ
İşletme Büyüklüğü
Büyük
Küçük
Uygulanacak Program
Eğitim
Danışmanlık
Eğitim
Danışmanlık
Ana Tema
Yurtdışına açılan endüstriyel işletmeler için e-ticaret
Yurtdışına açılan endüstriyel işletmeler için e-ticaret
BT Danışmanlığı
97
6.5. Yurtdışı Pazarlama Programları
Tekrar hatırlatmak gerekirse, iştirakçi işletmelerin öncelik sırasına göre mevcut ve hedef ihracat pazarları aşağıda
gösterilmiştir. Bunlar
TABLO 56. ÖNEM SIRASINA GÖRE İHRACAT PAZARLARI
MEVCUT İHRACAT PAZARLARI
HEDEF İHRACAT PAZARLARI
Komşu Ülkeler (Irak, İran)
Komşu Ülkeler (Irak, İran, Suriye)
Ortadoğu Ülkeleri
Ortadoğu Ülkeleri
Diğer
Diğer
Düzenlenecek olan yurtdışı pazarlama programlarının yukarıdaki gerçeklerden yola çıkarak gerçekleştirilmesinde yarar
bulunmaktadır. İlerleyen bölümde sunulan zaman planında pazarlama programı önerileri de gerçekleştirilmiştir.
Gerçekleştirilen öneriler, Tablo 56’daki pazarlardan yola çıkılarak hazırlanmıştır.
98
7. KAYNAKÇA
- World Furniture Outlook 2012, CSIL
- www.trademap.org
- www.tuik.gov.tr
- “The growth of the white collar work force”, Salomon, The Journal of Business, Vol 27 No 4, Ekim 1954,
University of Chicago Press,
99
NOTLAR
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................
100
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası
Samsun Chamber of Commerce and Industry
Avrupa İş Desteği Yanınızda...
Avrupa İşletmeler Ağı KARADENİZ
Enterprise Europe Network - Blacksea
Hançerli Mh. Abbasağa Geçidi No:8 -İLKADIM 55020 Samsun / TÜRKİYE
Tel: (90) (362) 432 36 26 Fax: (90) (362) 435 30 11
www.samsuntso.org.tr
www.blacksea-een.org

4. samsun mobilya sektörü değer zinciri analizi

Transkript

Benzer belgeler

BEŞGEN Mobilya

Özel röportajın devamını okumak için tıklayınız

NdesigN Mobilya, Workcube e-furniture çözümü ile üretim

A. DECOREXPO ŞABLON

tepe home bayilik kanalıyla büyümeye devam edecek

Avrasya Üniversitesi Bologna Süreci

İÇM305 Mobilya Tarihi

HABER Modacılar müşterisi Grajales`in galerisinin en ünlü tasarımcısı

stanbul Mobilya Fuarı`na Yurt Dışından Yoğun ilgi - Ite

Fuar Broşürü