Anaç Boy ve Yaşının Tilapia Melezlemede

www.yunus.gov.tr
ISSN 1303 - 4456
Yunus Araþtýrma Bülteni 2013 (4): 27-35
Araþtýrma Makalesi
Research Article
Anaç Boy ve Yaþýnýn Tilapia Melezlemede Yavru Üretimi Üzerine Etkisi
Suat DÝKEL1*, Pýnar MUMOÐULLARINDA1, Ilgýn ÖZÞAHÝNOÐLU2, Gülay GÖK1
1
2
Su Ürünleri Fakültesi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye
Feke Meslek Yüksekokulu, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye
Geliþ Tarihi: 10.06.2013
Kabul Tarihi: 01.08.2013
* Sorumlu yazar: Tel: 0 (322) 3386480 Faks: 0 (322) 3386439
e-posta: [email protected]
Abstract
Effects of Broodstock Size and Age on Fry Production in Tilapia Hybridization
In this study, the effects of female Nile tilapia broodstock size and age on production of hybrid fry were investigated. Female
Oreochromis niloticus and male Oreochromis aureus were crossed between the age 1 and 3, and weight 100 g and 240 g. Comparative
analysis of age and size of broodstock revealed in different groups with young and old female broodstocks. In this experiment, four
different groups were established; old and large size females (G1), old and small size females (G2), young and large size females (G3)
and young and small size females (G4). The stocking rate was 3 females and 2 males in each tank for hybridization. It is generally
admitted that in old and large size females we have almost 1071 hybrid fish individual and on the other hand in young and small size
females have produced 708 fry fish hybrid. As a result, in this study positive correlation were found between the size of the
broodstock fish and the number of fry, however this positive correlation wasn't evaluated as important to deal.
Keywords: Tilapia, Hybrid, Broodstock size, Broodstock age, Fry production.
Özet
Bu çalýþmada Melezlemede kullanýlan diþi Nil Tilapia bireylerinin yaþ ve aðýrlýklarýnýn üretilen melez yavru sayýsýný üzerine etkileri
incelenmiþtir. 1 ile 3 yaþlý ve 100 g ile 240 g civarýnda aðýrlýklara sahip Oreochromis niloticus diþileri, Oreochromis aureus erkekleri
ile çiftleþtirilmiþtir. Denemede anaç yaþ ve büyüklüklerinin karþýlaþtýrmalý analizi yapýlmýþtýr. Çalýþmada dört farklý grup ele
alýnmýþtýr. Bu gruplar yaþlý ve büyük anaçlardan oluþan G1, yaþlý ve küçük anaçlardan oluþan G2, genç ve büyüklerden oluþan G3 ve
genç ve küçük anaçlardan oluþan G4'dür. Her tanka stok miktarý, 3 adet diþi ve 2 adet erkektir. Deneme sonucunda G1 grubundan
ortalama 1071 adet melez yavru elde edilmiþ, buna karþýn Genç ve Küçük anaçlardan oluþan G4 grubundan ise 708 adet melez yavru
üretilmiþtir. Sonuç olarak bu çalýþmada anaç boyu ile yavru sayýsý arasýnda pozitif bir korelasyon bulunmuþtur (R=0,51). Ancak bu
pozitif korelasyon önemsiz olarak deðerlendirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Tilapia, Melezleme, Anaç Boyu, Anaç Yaþý, Yavru Sayýsý.
Giriþ
Tilapia üretimi son yýllardaki kazandýðý
önemi artýrarak sazan üretiminin hemen
ardýndan ikinci sýraya yerleþmiþtir. Dünya
çapýnda üretimi, FAO'nun son verilerine göre
2010 yýlýnda 3,497 milyon tonu ve 2012
yýlýnda ise 3,77 milyon tonu geçmiþtir
© Su Ürünleri Merkez Arastýrma Enstitüsü Müdürlügü, Trabzon
(Fitzsimmons vd., 2013). Bu üretimin en önemli
bölümünü yaklaþýk 1.350 milyon tonunu Çin tek
baþýna üretirken onu sýrayla Mýsýr 620 bin ton,
Endonezya 500 bin ton olarak izlemektedir
(Þekil 1). ABD önemli bir üretici olmamasýna
raðmen Dünya tilapia ticaretine en önemli tüke-
28
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
tici olarak yön vermektedir. Tilapia bu günlerde
ABD'de karides, ton ve salmonun ardýndan
dördüncü popüler su ürünleri olarak tüketicinin
beðenisini kazanmaktadýr. ABD 2012 yýlýnda
838 milyon $ tutarýnda tilapia ithal etmiþtir
(Fitzsimmons vd., 2013).
Tilapia üretimi günümüzde 85 ülkeye
daðýlmýþ olmakla beraber çözülme zorunluluðu
olan birçok sorun hali hazýrda önemini
korumaktadýr. Bu sorunlarýn baþýnda soðuða
karþý toleransýn düþüklüðü, dolayýsýyla üretim
sezonunun kýsalmasý ve pazar boyuna ulaþmada zorluklar gelmektedir. Küçük boyda pazara
gitmek zorunda kalan tilapialarýn fileto
randýmanýnýn düþük olmasý piyasa deðerini
olumsuz etkilemektedir. Bir diðer önemli sorun
olan erken yaþta cinsel olgunluða ulaþan
diþilerin yýl içinde çok sayýda yavru vermesi ile
ortaya çýkan aþýrý çoðalma sorunudur.
Tilapialarýn doðal veya kültür koþullarýnda,
eþeysel olgunluk yaþý ve boyu konusunda kabul
edilebilir bir esneklik bulunmaktadýr (Rana,
1988). Tilapianýn eþeysel olgunluða ulaþmasýna etkili bazý genetik ve çevresel faktörler
(örneðin; kondisyon faktörü, besin bulunurluðu, iklimsel deðiþimler ve tür içi iliþkiler)
olduðu düþünülmektedir (Jalabert ve Zohar,
1982; De Silva ve Radampola, 1990;
Þekil 1. Dünya Tilapia Üretimi (Fitzsimmons vd., 2013).
Macintosh ve Little, 1995). Tilapia üreme
biyoloji ve fizyolojisi pek çok detaylý çalýþmanýn konusu olmuþtur (Jalabert ve Zohar, 1982;
Philippart ve Ruwet, 1982; Rana, 1988;
Brummet, 1995). Tilapia genellikle kültür
koþullarýnda doðal ortamlarýna oranla daha
erken ve daha küçük boydayken (30 g civarý)
cinsel olgunluða ulaþmaktadýr (De Graaf vd.,
1999; El-Sayed, 2006). Tilapia üretiminde
kullanýlmasý gereken anaçlarýn yaþý hakkýnda
deðiþik görüþler ve araþtýrma sonuçlarý
paylaþýlmýþtýr. Bazý araþtýrmacýlar 1 yaþlý
diþilerin melezlemede kullanýlmasýnýn (2 yaþlý
anaçlarla deðiþtirmesinin) Florida kýrmýzý
tilapia yavru üretimini artýrdýðýný iddia etmiþlerdir (Smith vd., 1991). Hatta bazý durumlarda
anaç stoðunun ilk yumurta veriminin ardýndan
dinlendirilmek amacýyla diðer anaçlarla yer
deðiþtirmesinin dahi verimi artýrdýðýný bildirilmektedir (Costa-Pierce ve Hadikusumah,
1995).
Tilapia yetiþtiriciliðinde tek cinsiyet
yetiþtiricilik ve soðuða toleransýn geliþtirilmesi
gibi sorunlarýn çözülmesi için uygulanan en
geçerli çözümlerden birisi melezlemedir.
Melezleme ile hem %100 erkek bireyler, hem
de üstün verim yeteneðine sahip bireyler elde
edilmektedir.
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
Örneðin Oreochromis niloticus diþileri
ile O. aureus erkelerinin çiftleþtirilmesi ile
yüksek oranda erkek bireyler elde edilerek
üstün verimli bir sürü oluþturulabilmektedir. Bu
þekilde pazar boyuna daha kýsa sürede ve daha
ekonomik bir üretimle ulaþýlabilmektedir.
Tilapia üretiminde kullanýlan melezleme;
interspesifik, intraspesifik ve intrajenerik
olarak adlandýrýlmaktadýr. Ýntraspesifik melezlemede iki tilapia üyesinin ayný türlerinin,
örneðin Nil tilapiasýnýn sekiz hattýnýn çiftleþtirilmesi ile genetik olarak geliþtirilmiþ çiftlik
tilapialarýnýn (GIFT) üretilmesi saðlanmaktadýr
(Eknath vd., 1993). Ýnterspesifik melezleme iki
tilapia türünün ayný familyaya ait türlerin,
(örneðin Oreochromis niloticus ve Oreochromis aureus'un) çaprazlanmasýyla hibrit
bireyler üretilir (Hulata vd., 1985).
Ýnterjenerik hibridizasyonda da örneðin,
aðýzda kuluçkalayanlar (Oreochromis) ve
zeminde kuluçkalayanlarýn çaprazlanmasýyla
melezleme yapýlmaktadýr (Rana vd., 1996).
Genellikle yüksek erkek birey yüzdesi ve mavi
tilapianýn soðuða karþý nispeten sahip olduðu
tolerans özelliðinden yararlanmak bakýmýndan
O.niloticus diþileri O.aureus erkekleri ile
çiftleþtirilerek yüksek verimli sürüler elde
edilmeye çalýþýlmaktadýr (Ridha, 2010). Ancak
Mires (1985)'ýn bildirdiðine göre Nil tilapia
diþileri interspesifik çaprazlamada, saf kendi
erkekleri ile çiftleþtirilmelerine göre %50 daha
az verimle yavru üretebilmektedirler. Bu durum
genellikle ayný tür içindeki erkek ve diþiler
arasýndaki iletiþimin diðerine göre daha yüksek
olmasý ile açýklanabilmektedir (Charlier, 1989).
Bu sorunlar göz önünde bulundurulduðunda, yavru verimini artýrmak için uygulanan genel yöntem anaç sayýsýnýn artýrýlmasý
olmuþtur (Campos-Mendoza vd., 2004).
Tayland'da örnek olarak ticari bir tilapia
kuluçkahanesinin 10 milyon yavru üretmek için
elinde 60.000 adetin üzerinde anaç barýndýrmak
durumunda olduðu bildirilmek-tedir (Bhujel ve
29
Suresh, 2000). Bu yöntem uygulanabilir
olmaktan oldukça uzak ve üretim maliyetini
hayli kötü etkileyen bir durumdur. Bu açýdan
bakýldýðýnda anaç kadronun ve seçilen
çiftleþtirme modellerinin çok iyi bilinerek
eksiksiz uygulanmasý gerekmektedir.
Ayrýca tilapia üretiminde özellikle
Türkiye gibi subtropik bir iklim kuþaðýna sahip
ülkede kýþ þartlarýnda anaç stoðun kýþlatýlmasý
gibi bir zorunluluk mevcuttur (Dikel, 2009). Kýþ
þartlarýnda su sýcaklýðýnýn 9-10 0 C lere
düþtüðünde anaç stok gelecek sezonun
yavrularýný üretmek amacýyla mutlak sera
koþullarýnda ya da kapalý devre ünitelerde
ýsýtýlan ortamlarda stoklanmak zorundadýr. Bu
nedenle, bu ortamlarda stoklama yaparken anaç
sayýsý ve anaç boyu daima önemli bir konu
olacaktýr.
Ticari olarak tilapia üreten firmalarýn
gelecekte karþýlaþacaklarý önemli dar boðazlar;
anaç kadrodaki bireylerin farklý seviyelerdeki
üretim yetenekleri ve bununla birlikte fekondite
oranlarýndaki farklýlýk ile yumurtlama dönemlerindeki senkron farklýlýklarýdýr (Tsadik ve
Bart, 2007).
Yumurta üretimini birçok çevresel faktör
(örnek olarak tanklar) kontrol edilebilse de ilk
yumurta üretiminden baþlayarak hýzlý bir
deðiþim gösterecektir (Guerrero ve Guerrero
1985). Bu deðiþim ya da varyasyon tam olarak
nitelendirilememiþ olmakla beraber, genetik ya
da genetik olmayan davranýþsal gibi birçok
etkenden kaynaklanabileceði bildirilmektedir
(Tsadik ve Bart, 2007).
Yakýn bir gelecekte ülkemizde de tilapia
yavru üretimi endüstriyel boyutta önem
kazanacak ve anaç bakýmý, yavru üretimi
konularý çok daha önemli bir konuma gelecektir.
Bu nedenle iþletmelerde elde tutulacak anaç
sayýsý, kadronun yaþý ve verimliliði gibi konular
iþletmelerin üzerinde durmak zorunda kalacaðý
konularýn baþýnda gelmektedir.
30
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
Bu sebeplerden dolayý bu deneme
kurulurken melezlemede diþilerin yaþlarýnýn mý
yoksa boylarýnýn mý ya da her ikisinin de mi
önemli olduðu konularýnýn açýða çýkartýlmasý
amaçlanmýþtýr.
Materyal ve Metot
Denemenin Yürütülmesi
Çalýþma Ç.Ü. Su Ürünleri Fakültesi,
Tatlýsu Balýklarý Araþtýrma Ýstasyonu'nda
yürütülmüþtür. Cinsi olgunluða ulaþmýþ diþi Nil
tilapia (Oreochromis niloticus) ve erkek mavi
tilapia (Oreochromis aureus) anaçlarý kullanýlmýþtýr. Denemede 1 ve 3 yaþlý ve 100 g ve 240 g
civarýnda aðýrlýklara sahip diþiler kullanýlmýþtýr.
Denemede anaç balýklar çiftleþtirilmek için 3
diþi 2 erkek olacak þekilde 3m2 'lik (5x0.75x0.80
m) beton tanklara stoklanmýþtýr. Deneme
gruplarý Tablo 1'de belirtildiði gibi planlanmýþtýr. Bu plana göre, dört faklý deneme grubu
oluþturulmuþtur. Bunlar; büyük ve yaþlý diþiler
(Grup 1), yaþlý ve küçük boylu diþiler (Grup 2),
genç ve büyük boylu diþiler (Grup 3), Genç ve
küçük boylu diþilerden oluþan (Grup 4) olarak
isimlendirilmiþtir.
Deneme de balýklar için AgroMARIN
ticari alabalýk yemi kullanýlmýþtýr. Kullanýlan
yemin besinsel özellikleri; ham protein %50,
ham yað %15, ham selüloz %1,5, ham kül
%11'dir. Denemenin yürütüleceði sistemde su
debisi 2 L/dakika, sürekli su giriþiyle saðlanmýþtýr. Beton tanklar hava taþlarý ile bir hava
motoru tarafýndan düzenli olarak havalandýrýlmýþtýr.
Tablo 1. Deneme Planý
Deneme süresi boyunca, günlük su kalite
parametreleri (su sýcaklýðý, çözünmüþ oksijen
ve pH) sabah 08:00`da, oksijenmetre
®
(OxyGuard , Danimarka) ve pH-metre (pH
315i Set, WTW Measurement Systems, Inc.,
Almanya) ile ölçülmüþtür. Kaydedilen su
sýcaklýk ölçüm deðerleri Þekil 2 'de verilmiþtir.
Üzeri kapalý sera sisteminde doðal gün ýþýðý
(Çukurova yaz aylarý koþullarýnda) fotoperiyodu uygulanmýþtýr.
Deneme Protokolü
00
00
Balýklarýn beslemeleri sabah 09: -10:
da olacak þekilde 1 saat süre ile günde 1 defa,
balýklar doyana kadar yapýlmýþtýr. Beslemenin
ardýndan, tank tabanýnda balýklar tarafýndan
tüketilemeyen yemler sifon yardýmýyla alýnmýþtýr. Deneme 11 hafta yani 77 gün
sürdürülmüþ ve anaçlarýn 2. kez yumurta
vermelerine baþlarken sonlandýrýlmýþtýr. Denemede tek yavru verimi üzerinden sayýmlar
gerçekleþtirilmiþtir.
Hesaplamalar ve Veri Analizleri
Denemede kullanýlacak anaçlar bireysel
olarak tek tek tartýlmýþ ve gruplar oluþturulmuþtur. Ardýndan yumurtladýktan sonra ortaya
çýkan yavrular, her bir grubun tekerrürünü
oluþturmak üzere sayýlmýþtýr. Gruplardan elde
edilen yavru sayýlarý gruplarýn karþýlaþtýrýlmasýnda kullanýlmýþtýr. 4 farklý grup ve 3
tekerrürlerinden oluþan gruplardan elde edilen
sayýlar Duncan çoklu karþýlaþtýrma testine tabi
tutularak karþýlaþtýrýlmýþtýr.
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
31
Yavru Sayýsý
Denemede ilk batýnda elde edilen ve
canlý kalan yavru sayýlarak her bir gruptan elde
edilen yavru sayýlarý belirlenmiþtir.
Oransal Yavru Sayýsý
Her bir deneme grubuna ait anaçtan
kilogram aðýrlýk anaç baþýna düþen yavru sayýsý
aþaðýdaki denklemle hesaplanmýþtýr.
Oransal Yavru Sayýsý = Elde edilen yavru
sayýsý x 1000 g / Toplam Anaç aðýrlýðý (g)
Beklenen Yararlar
Son yýllarda yurdumuzda dahil olmak
üzere birçok ülkede önemi artan tilapia
yetiþtiriciliðine yavru saðlama ve üretime katký
getirmesi açýsýndan anaç sayýsý ve elde edilecek
yavru sayýsý ciddi bir önem kazanacak gibi
görünmektedir. Özellikle melez birey elde
etmenin önemi ve zorluklarý yapýlan birçok
çalýþma ile daha önce birçok kez ortaya
konmuþtur.
Özellikle melez ve erkek birey aðýrlýklý
bir yetiþtiricilik modelinin uygulanabilmesi
için eldeki anaçlarýn daha bilinçli ve rasyonel
yetiþtirilmesi ile daha az alandan ve üretim
enstrümanýndan daha verimli yararlanmak
olasý olabilecektir. Melez üretiminde anaç
sayýsý ve anaçlarýn hem büyüklüðü hem de yaþý
ciddi bir merak konusu olmuþtur. Bu çalýþma ile
melezlemede kullanýlacak O.niloticus diþilerinin;
Bir (1) yaþlý gençlerden oluþmasý halinde
bunlarýn hangi aðýrlýkta daha fazla yavru
verdiði
Üç (3) yaþlý “Yaþlý” diþilerin kullanýlmasý
ile bunlarýn hangi aðýrlýklarda daha fazla
yavru üretebildiði ortaya çýkartýlmaya
çalýþýlmýþtýr.
Deneme ile anaç yaþýnýn ve anaç
boyunun yavru sayýsý üzerine hangisini
daha çok etkili olduðu belirlenmeye
çalýþýlmýþtýr.
Þekil 2. Deneme süresince kaydedilen su sýcaklýklarý.
Araþtýrma Bulgularý
Denemede elde edilen gözlemler;
Ýlk yuva yapma hareketleri stoklamadan
3 hafta sonra su sýcaklýðýnýn 24 0C ye ulaþtýðý
dönemde gözlenmiþtir.
0
Stoklamadan bir ay sonra 25 C su
sýcaklýðýnda ilk yavrular büyük ve yaþlý
anaçlarýn bulunduðu gruplarda gözlemlenmiþtir.
Denemede en son yavru üreten grup genç
ve küçük anaçlarýn bulunduðu grup olmuþ ve
anaç stoklanmasýndan 2 ay 1 hafta sonra yavru
üretmeyi baþarmýþlardýr. Denemede yavru
gözlem dönemi toplam 11 hafta (77 gün)
sürdürülmüþ ve büyük ve yaþlý gruplarda ikinci
yumurtlama (aðýzda yumurta) tesbiti ile
sonlandýrýlmýþtýr.
Oransal Yavru Sayýsý
Anaçlarýn verimliðini detaylandýrmak
için yapýlan heasplamalar sonucunda elde
edilen veriler Tablo 2'de belirtildiði gibi
gerçekleþmiþtir. Buna göre kg diþi baþýna en
yüksek yavru sayýsý genç anaçlarýn bulunduðu
G4 grubundan 2417 adet/kg yavru elde
edilirken G3, G2 ve G1 gruplarýndan sýrasýyla
1930 adet/kg, 1878 adet/kg ve 1397 adet/kg
yavru elde edilmiþtir. G4 grubu kg diþi baþýna
diðer gruplardan önemli düzeyde daha fazla
yavru vermiþtir (P<0.05) Aðýlýklarý birbirlerine
çok yakýn olan G3 ve G2 gruplarýnýn ise
birbirine benzer oranda yavru ürettikleri
gözlemlenmiþtir (P>0.05).
32
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
Tablo 2. Denemede elde edilen ve hesaplanan yavru sayýlarý
Deneme gruplarýný genç (G3+G4) ve
yaþlý (G1+G2) diþi anaçlar olarak incelediðimizde Genç anaçlarýn 2.174±681 adet yavru
sayýsýna karþýn Yaþlý anaçlardan 1.638±571
adet yavru elde edildiði hesaplanmýþtýr. Genç
diþilerle yaþlý diþiler arasýnda kg baþýna yavru
sayýsý arasýnda % 24,67 oranýnda fark olduðý
görülmüþtür.
Sonuç ve Tarýþma
Tilapia anaçlarýnýn ürettiði yumurta
sayýsý ve boyu diþilerin yaþ ve boyundan
etkilenmektedir (Jalabert ve Zohar, 1982;
Peters, 1983; Rana, 1988). Genel olarak büyük
boylu diþiler büyük yumurtalar üretmektedirler
(Peters, 1983; Rana, 1988) ancak aðýrlýktan çok
diþinin yaþýnýn yumurta boyutunun oluþumunda daha önemli bir belirleyici olduðu
düþünülmektedir (Rana, 1988). O. niloticus ve
O. mossambicus türlerinde yumurta boyu ile
diþi aðýrlýðý arasýnda bir iliþki gözlemlenmezken, yumurta boyu ile yaþ sýnýflarý arasýnda
pozitif bir iliþki olduðu saptanmýþtýr (Rana ve
Macintosh,1988). O. niloticus'un büyük
yumurtalarýnýn küçük yumurtalara göre açýlma
oranlarý daha yüksektir, sebebi olarak yaþlý
diþilerin anaçlýk konusunda daha deneyimli
olduklarý düþünülmektedir (Siraj vd., 1983;
Mair vd., 1993). Büyük yumurtalar ve büyük
yavrular, daha yüksek oranlarda yavrunun
hayatta kalmasý ile iliþkilidir (Rana, 1988).
Aslýnda, elde edilen en büyük yavrunun boyu
ortalama yumurta büyüklüðü ile iliþkilidir
(Rana, 1985). Büyük yumurtalardan çýkan
Oreochromis niloticus ve O. mossambicus
yavrularý büyük yumurtalardan çýkmakta olup,
beslemeyle daha büyük boylara ulaþmakta ve
açlýða küçük yumurtadan çýkan yavrulara göre
daha çok dayanabilmektedirler (Rana, 1985;
Rana ve Macintosh,1988).
Büyük yumurtalardan çýkan yavrularýn
büyümesi, çýtlamayý takip eden 60 günlük
dönemde kuluçkahane koþullarýnda daha
hýzlýdýr (Rana ve Macintosh, 1988). Yumurta
büyüklüðü ve aðýrlýðý ile yavru boyu, yaþlý O.
niloticuslardan elde edilen yumurtalarda açýkça
daha fazla olsa da, bu avantaj 20. günden sonra
post larva aþamasýnda yeþil su sistemlerinde
gözlemlenememektedir (Siraj vd., 1983).
Büyük diþi tilapia anaçlarý yalnýz büyük
yumurtalar üretmekle kalmayýp ayrýca, küçük
anaçlara göre daha fazla sayýda da yumurta
üretirler (Jalabert ve Zohar, 1982; Galman vd.,,
1988; Rana, 1988).
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
Denememizde elde ettiðimiz sonuçlar
aynen bu doðrultuda olup Yaþlý ve Büyük
anaçlardan daha fazla yavru elde edilmiþtir.
Ancak oransal yavru sayýsý (yavru sayýsý / kg
diþi aðýrlýðý) artan kütleyle azalmaktadýr (Siraj
vd., 1983). Denemede bu yargýya paralel
olarak genç ve küçük bireylerden elde edilen
yüksek düzeyde oransal yavru sayýsý, bu
yargýyý destekler niteliktedir. Yani küçük
anaçlar (daha genç olanlar) ürettikleri yumurta
sayýsýnýn aðýrlýklarýna olan oraný büyük
olanlara göre daha fazla olmaktadýr.
Ticari olarak tilapia üreten firmalarýn
gelecekte karþýlaþacaklarý önemli dar boðazlar;
anaç kadrodaki bireylerin farklý seviyelerdeki
üretim yetenekleri ve bununla birlikte fekondite oranlarýndaki farklýlýk ile yumurtlama
dönemlerindeki senkron farklýlýklarýdýr
(Tsadik ve Bart, 2007).
Yumurta üretiminde birçok çevresel
faktör (örnek olarak tanklar) kontrol edilebilse
de ilk yumurta üretiminden baþlayarak hýzlý bir
deðiþim gösterecektir (Guerrero ve Guerrero,
1985). Bu deðiþim ya da varyasyon tam olarak
nitelendirilememiþ olmakla beraber, genetik ya
da genetik olmayan davranýþsal gibi birçok
etkenden kaynaklanabileceði bildirilmektedir
(Tsadik ve Bart, 2007).
Deneme sonuçlarýna göre ayný boylarda
fakat farklý yaþlarda olan iki grup yani G2
(yaþlý küçükler) ile G3 (genç büyükler)
karþýlaþtýrýldýðýnda yavru sayýsýnýn ayný olduðu buna karþýlýk boy farkýnýn fazla olduðu
gruplar arasýnda yavru sayýsýnýn da önemli
düzeyde farklý olduðu göze çarpmaktadýr. Ayný
yaþta olmalarýna karþýn G3 ile G4 ayný þekilde
G1 ile G2'nin ürettikleri yavru sayýlarý
birbirlerinden farklý bulunmuþtur. Bunun
sonucunda Yavru sayýsý üzerine diþi anaçlarýn
boylarýnýn yaþlarýna oranla daha fazla etki
ettiði söylenebilir.
33
Yakýn bir gelecekte ülkemizde de tilapia
yavru üretimi endüstriyel boyutta önem kazanacak ve anaç bakýmý, yavru üretimi konularý
çok daha önemli bir konuma gelecektir. Bu
nedenle iþletmelerde elde tutulacak anaç sayýsý,
kadronun yaþý ve verimliliði gibi konular
iþletmelerin üzerinde durmak zorunda kalacaðý
konularýn baþýnda gelmektedir. Bu sebeplerden
dolayý bu deneme kurulurken melezlemede
diþilerin yaþlarýnýn mý yoksa boylarýnýn mý ya
da her ikisinin de mi önemli olduðu konularýnýn
açýða çýkartýlmasý amaçlanmýþtýr. Ancak konu
üzerinde gelecekte de çalýþmalar yapýlarak
detaylý bir biçimde anaç kadro deþiðim süreci
anaç kullanma yaþý ve süresi gibi konularda
çalýþmalara gereksinim vardýr.
Kaynaklar
Bhujel, R.C. ve Suresh, A.V. 2000. Advances in tilapia
broodstock management. Global Aquaculture
Advocate, 3(5):19-22.
Brummett, R.E. 1995. Environmental regulation of
sexual maturation and reproduction in tilapia.
Reviews in Fisheries Science, 3: 231-248.
Campos-Mendoza, A., McAndrew, B.J., Coward, K. ve
Bromage, N. 2004. Reproductive response of Nile
tilapia, Oreochromis niloticus to photoperiodic
manipulation, effects on spawning periodicity,
fecundity and egg size. Aquaculture, 231 (16):
299-314.
Charlier, U.F. 1989. Mate choice in pure-bred and hybrid
females of Oreochromis niloticus and O.
mossambicus based upon visual stimuli (Pisces:
Chiclidae). Biology of Behaviour, 14: 265-276.
Costa-Pierce, B.A. ve Hadikusumah, H. 1995.
Production
management
of
double-net
tilapia Oreochromis spp. hatcheries in a eutrophic
tropical reservoir. Journal of the World
Aquaculture Society, 26: 453–45.
De Silva, S.S. ve Radampola, K. 1990. Effect of dietary
protein level on the reproductive performance of
Oreochromis niloticus (L.). R. Hiranao and
Hanyu (eds), The Second Asian Fisheries Forum:
559–564.
34
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
De Graaf, G.J, Galemoni, F. ve Huisman, E.A. 1999.
Reproductive biology of pond reared Nile tilapia,
Oreochromis niloticus (L.). Aquaculture
Research, 30:25–33.
Dikel, S. 2009. Tilapia Yetiþtiriciliði. T.C. Tarým ve Köy
Ýþleri Bakanlýðý. Tarýmsal Üretim Geliþtirme
Genel Müdürlüðü Yayýnlarý. ANKARA.
Eknath, A.E., Tayamen, M.M., Palada-de Vera, M.S.,
Danting, J.C., Reyes, R.A., Dionisio, E.E., Capili,
J.B., Bolivar, H.L., Abella, T.A., Circa, A.C.,
Bentsen, H.B., Gjerde, B., Gjedrem, T. ve Pullin,
R.S.V. 1993. Genetic improvement of farmed
tilapia: the growth performance of eight strains of
Oreochromis niloticus tested in different farm
environment. Aquaculture, 111:171-188.
El-Sayed, A.F.M. 2006. Tilapia Culture.
CABIPublishing, Wallingford, UK (2006), 277 pp.
Fitzsimmons, K., Ramotar, P., Cerozi, B. ve Anday, T.
2013. Tilapia Production And Market Situation
In 2013 World Aquaculture Society: Aquaculture
2013 - Nashville, Tennessee February 21-25.
Galman, O.R., Moreau, J. ve Avtalion, R. 1988. Breeding
characteristics and growth performance of
Philippines red tilapia.
R.S.V. Pullin, T.
Bhukaswan, K.Tonguthai ve J.L. Maclean (eds),
Proceedings of the Second International
Symposium on Tilapia in Aquaculture. ICLARM
Conference Proceedings No. 15, Department of
Fisheries, Bangkok, Thailand, and ICLARM,
Manila, Philippines, 169–175.
Guerrero, R.D. III ve Guerrero, L.A. 1985. Further
observationson fry production of Oreochromis
niloticus in concrete tanks. Aquaculture, 47: 257261.
Hulata G., Rothbard S., Itzkovich J., Wohlfarth G. ve
Halvey, A. 1985. Di!erences in hybrid fry
production between two strains of the Nile tilapia.
Progressive Fish Culturist, 47: 42-49.
Jabelert, B. ve Zohar, Y. 1982. Reproductive physiology
in cichlid fishes, with particular reference to
Tilapia and Sarotherodon. R.S.V. Pullin ve R.H.
Lowe-McConnell (eds), The Biology and Culture
of Tilapias. ICLARM Conference Proceedings 7
International Center for Living Aquatic
Resources: Manila, Philippines, 129–140 pp.
Macintosh, D.J., Little, D.C. 1995. Nile tilapia
_Oreochromis niloticus. N.R. Bromage ve R.J.
Roberts (eds), Broodstock Management and Egg
and Larval Quality. Blackwell, Cambridge, UK,
424 pp.
Mair, G.C., Estabilo, C.C., Sevilleja, R.C. ve Recometa,
R.D. 1993. Small-scale fry production
system for Nile tilapia, Oreochromis niloticus
(L.). Aquaculture and Fisheries Management,
24: 229–235.
Mires, D. 1985. Genetic problems concerning the
production of tilapia in Israel. The IsraeliJournal
of Aquaculture-Bamidgeh, 37:51-54.
Peters, H.M. 1983. Fecundity, egg weight and oocyte
development in tilapias (Cichlidae, Teleostei)
ICLARM Translations 2). International Center
for Living Aquatic Resources Management,
Manila, Phillippines, 28 pp.
Philippart, J.CL. ve Ruwet, J.CL. 1982. Ecology and
distribution of tilapias. R.S.V. Pullin, R.H. Lowe
McConnell (eds), The Biology and Culture of
Tilapias. ICLARM Conference Proceedings 7,
International Center for Living Aquatic
Resources Management, Manila, Philippines.
1559, 432 pp.
Rana, K.J. 1985. Influence of egg size on the growth
onset of feding,point of no-return, and survival
unfed O.mossambicus fry. Aquaculture, 146 (2):
119-131.
Rana, K. 1988. Reproductive biology and the hatchery
rearing of tilapia eggs and fry. J.F. Muir, J.F.
Roberts ve R.J. Roberts (eds), Recent Advances
in Aquaculture, vol. 3. Croom Helm,London and
Sydney and Timber Press, Portland, OR, USA,
343406 pp.
Rana, K.J. ve Macintosh, D.J. 1988. A comparison of the
quality of hatchery-reared Oreochromis niloticus
fry. R.S.V. Pullin, T. Bhukaswan, K. Tonguthai ve
J.L. Maclean (eds), Proceedings of the Second
Intertional Symposium on Tilapia in Aquaculture.
ICLARM Conference Proceedings No. 1,
Department of Fisheries, Bangkok, Thailand, and
ICLARM, Manila, Philippines, 97-502 pp..
Rana, K.J., McAndrew, B.J., Wohlfarth, G. ve
Macgowan,
I. 1996. Observations on the
intergeneric hybrids in Tilapias. R.S.V. Pullin, J.
Lazard, M. Legendre, J.B. Amon Kothias ve D.
Pauly (eds), Proceedings of the Third
International Symposium on Tilapia in Aquaculture, 391397 pp. International Center for
Living Aquatic Resources Management (ICLARM), Makati City, Philippines.
Ridha, M.T. 2010. Spawning performance and seed
production from hybridization between Oreochromis spilurus and the GIFT strain of the Nile
tilapia Oreochromis niloticus. Aquaculture
Research, 41: e723e729.
Dikel vd. / Yunus Arþ. Bül. 2013 (4): 27-35
Siraj, S.S., Smitherman, R.O., Castillo-Gallusser, S. ve
Durham, R.A. 1983. Reproductive traits for three
year classes of Tilapianilotica and maternal
effects on their progeny. L. Fishelson ve Z. Yaron
(eds), International Symposium of Tilapia in
Aquaculture. Tel Aviv University, Tel Aviv,
210218 pp.
Smith, S.J.,Watanabe, W.O., Chang, J.R., Ernst
D.H.,Wicklund R.I. ve Olla, B.L. 1991. Hatchery
35
production of Florida red tilapia seed in
brackishwater tanks: the in£uence of broodstock
age. Aquaculture and Fisheries Management,
22:141-147.
Tsadik, G.G. ve A.N. Bart. 2007. Characterization and
comparison of variations in reproductive
performance of Chitralada strain Nile tilapia,
Oreochromis niloticus (L.). Aquaculture
Research, 38: 10661073.