Zühal Dönmez
Transkript
Zühal Dönmez
Yeniden Belediyecilik Zühal Dönmez Avukat, Kamu Yönetimi Uzmanı Çankaya Belediye Başkanı Aday Adayı Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 1 2 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Zühal Dönmez 1963 yılının Kasım ayı sonunda Erzincan’ın Tercan ilçesinde doğdum. Babam Muğla’nın Fethiye ilçesinde ziraat teknisyeni olarak görev yaparken ilkokula başladım. Üniversite okumak isteyen Babam Erzurum Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesini kazanınca, ev hanımı annem, babaannem ve biz 3 çocuk düştük yollara. O hem çalışıp hem üniversite bitirdi, ben de ilkokulu bitirip ortaokula başladım. Ortaokulun 2. sınıfından itibaren lise bitene kadar üç ayrı kentte bulunduk. 1981 yılında Hukuk Fakültesine başlamak üzere Ankara’ya geldim. Bir gencin en özgür ve mutlu dönemi olması gereken üniversite öğrenciliğim darbenin karanlığına denk geldi. O günleri hepsi hala devam eden sağlam ve hesapsız arkadaşlıklarla aştım. Okul bitince önce Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesinde İdare Hukuku kürsüsüne asistan oldum ve kamu hukuku yüksek lisans programını tamamladım. Bu arada evlendim, kızım Nazlı doğdu ve ben de Murat Karayalçın başkanlığındaki Ankara Büyükşehir Belediyesi Hukuk Müşavirliğinde avukat olarak çalışmaya başladım. Melih Gökçek başkanlığındaki Belediyede çalışmak istemedim ve ayrıldım, 1996 yılından beridir de serbest avukatım. Ankara Barosu’nun çeşitli komisyonlarında ve Dergi Yayın Kurulunda görev aldım. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 3 1993-1994 döneminde TODAİE’de Kamu Yönetimi Uzmanlık Programını bitirdim. 2005 yılında, yerel yönetimlerde ulusal, toplumsal ve kamusal yararı gözetme bilincini desteklemek amacıyla kurulan YAYED’in (Yerel Yönetim Araştırma Yardım Ve Eğitim Derneği) kurucuları arasında yer aldım ve Yönetim Kurulu üyeliğinde bulundum. 2005 yılından 2011 yılına kadar CHP Yerel Yönetimler Komisyonunda ve CHP Yerel Yönetim Dergisinin yayın kurulunda çalıştım. TODAİE Çağdaş Yerel Yönetimler, Ankara Barosu, CHP Yerel Yönetimler ve Memleket Mevzuat dergilerinde çoğunlukla belediye ile ilgili konularda yazılar yazdım. Ankara Barosu, Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği ve YAYED aracılığı ile Türkiye’nin gündemine ilişkin birçok çalışmaya destek vermek, ülkemizde çevre ve tarım topraklarının korunması konusundaki hukuki mücadeleye avukat olarak katkı sağlamış olmaktan gurur duyuyorum. Halen YAYED, Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği, Kavaklıderem Derneği ve Çevre ve Ekoloji Hareketi Avukatları Topluluğu üyesiyim. 34. Olağan kurultayda CHP Yüksek Disiplin Kurulu üyeliği görevine seçildim. Ailemle ve arkadaşlarımla birlikte olmayı, çalışmayı, okumayı ve spor yapmayı seviyorum. Belediye Başkanı olarak yeniden belediyecilik anlayışı ile başarılı olacağıma ve Çankaya’nın beni seveceğine inanıyorum. Saygı ve sevgilerimle... 4 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Nasıl Bir Belediye Başkanı? Çocukluğumdan beri yaşadığım çevrenin nasıl olması gerektiği hakkında bir görüşüm oldu. Büyüdükçe gördüklerime, öğrendiklerime çalışmalarımı da ekledim. Artık kapsamlı bir birikime sahip olduğumu düşünüyorum. Elbette bilgi birikimi ve bu alanda çalışmalar yapmış olmak, belediye başkanı olmak için yeterli değil. Buna bir de duyarlı olmak, değerlere-ilkelere sahip olmak, işbirliğine açık olmak, dinlemeyi bilmek, ekip çalışmasına yatkın olmak ve görmeye devam etmeyi eklemek gerekir. Tarihsel süreçte belediyeler kentleri yönetmek için ortaya çıktıları için bir belediye başkanının kenti nasıl algıladığı önemlidir. Ben kentleri canlı bir organizma olarak görüyorum. Bir kent nefes alır, kişiliklidir ve hafızası vardır. Belediye başkanı kenti algılamıyor, duygusal bir bağ kuramıyorsa o kenti başarılı bir şekilde yönetmesi zordur. Kentler yalnızca büyük binaların, alışveriş merkezlerinin, caddelerin bulunduğu yerler değildir. Asıl kimliğini mahalle-sokak yaşamından alır. Diğer alanlar da aslında bu yaşamı şekillendiren yan unsurlardır. Son zamanlarda kent planlamasında yan unsurların ön plana çıkarıldığı, mahalle-sokakların ise ihmal edildiği veya yöneticilerin keyfine göre biçimlendirildiği bir gerçekliktir. Belediyelerin kent üzerindeki yetkileri düşünüldüğünde bir başkanın meskenlerden başlayarak kente ilişkin hayalleri olmalıdır. Dolayısıyla bir başkan, belediyenin sınırları Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 5 içindeki evlerin insana yakışır asgari fiziki koşullarının bulunmasını dert edinerek işe başlamalıdır. Fiziki koşulların sağlıklı ve ekonomik olması önceliktir. Evden dışarıya adım atan vatandaşın gene fiziki koşulları uygun kaldırım ve yollardan yürürken hiçbir engelle karşılaşmaması ve temiz havayı soluması öncelikli olmalıdır. Elbette bu, taşıt trafiği için de geçerlidir. Her kentlinin, aralıksız kullandığı mesken-sokak-cadde üçgeninde memnuniyetini sağlamak ve bu çerçevede diğer bağlantılı sorunların da giderilmesine çalışmak işim olacaktır. Bir belediye başkanının ilkeli ve cesur olması, hukuka uygun kararlar alması, hukuki denetim ve katılım yollarını açık tutması, kamu yararını gözetmesi gerektiğine inanıyorum. Ülkemizde uzun yıllar -birkaçı dışında- belediyecilik söylemleri aynı olmuştur. Belediye başkanı olarak bu söylemi değiştirmeyi, belediye-müşteri değil belediye-vatandaş ilişkisini kurmayı, projeci değil eylemci olmayı ilke edineceğimi belirtmek isterim. Belediye Başkanı kentle ilgili her şeyden sorumludur, görmezden gelemez ve yetkim yok diyemez. Diğer kurumların yetkisinde olan karar ve uygulamalar kente zarar veriyorsa müdahil olmak için harekete geçer. Bütün bunları değerlendirebilecek bilgi, birikim ve görgüye sahip olduğumu düşünüyorum. İnsanı, hayvanı, doğayı, tarihi, sanatı seviyorum. 6 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Neden Çankaya? Yerel yönetimlerin en önemli özelliği, yöneticilerinin o bölgenin halkından olmasıdır. Bölge halkını tanır, sorunlarını yaşar, halkın isteğini, ihtiyacını ortak yaşantıdan dolayı görür. Bilgi birikimi, deneyimi, isteği, azmi olunca da sorunların çözümü kolaylaşır. Yerelde ve yerinde hizmetin en önemli koşullarından birisidir yerli olmak. Zordur Çankaya’ya hizmet vermek… Halkı eğitimlidir, sorgular, sorar… İster, takip eder… Farkı görür, yapılanı, yapılamayanı ve yapılabileceği… Niyeti hisseder, takiyyeyi fark eder. Dünyayı bilir, memleketi bilir, kendini bilir. Hep göz önündedir Çankaya… Cumhurbaşkanlığı, Meclis, Başbakanlık, Bakanlıklar, Büyükelçilikler, Kamu Kurumları ve Üniversiteleriyle Türkiye’nin kalbidir… Uzun yıllardır Çankaya Belediyesi sınırları içinde yaşamış bir Çankayalı olarak değişimi biliyorum, kötü belediyeciliğin karşısında olanlarla birlikte mücadelenin içindeyim. Çözüm için çalışıyorum ve artık biz yönetelim diyorum. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 7 Nasıl Bir Belediyecilik? Eşitlikçi, Kamu Yararını Gözeten Belediye Herkesin belediye hizmetlerinden eşit yararlanma hakkı var. Önemli olan hakların ayrıcalıklı hale gelmemesi, kamu yararına aykırı olmamasıdır. Belediye başkanı herkes ve her kesimle görüşüp taleplerinin ne olduğunu öğrenmelidir. Hizmetlerin yerine getirilmesinde önceliklerim: • Genel olarak kamu yararı, • Çocuklar, gençler, kadınlar, yaşlılar, engelliler ve yoksullar. • Hayvanlar Kamu yararını gözeten belediye başkanı olarak idarenin sürekli olması gerektiğini biliyorum. Bugüne kadar yapılmış ya da plana alınmış hizmetlerin sürdürülmesini, kalitesinin korunmasını, tamamlanmasını çok önemsiyorum. 8 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Yetki Sorununu Aşarak Çözüm Üretebilen Belediye Yerinden Yönetim İlkesini, kamusal yükümlülüklerin halka en yakın kademe olan yerel yönetimler tarafından yerine getirilmesi, hizmette halka yakınlık olarak açıklıyoruz ama, kurulu düzen buna izin vermiyor. Büyükşehir sisteminde kenti aslında merkezi bir yapı yönetiyor. Buna rağmen vatandaş kendisine en yakın yönetimi görevli ve yetkili kabul ediyor, ki böyle de olmalı. Bu nedenle hiçbir belediye yönetimi, “benim yetkimde değil, ben ne yapayım” diyemez. Vatandaşı karmaşık mevzuatla baş başa bırakıp, ben yetkili değilim demeyeceğim. AKP’nin kurduğu sistemi bozacak yollarımızın olduğunu biliyorum. Bunun için önce çalışmak zorundayız. Bilgiyi sadeleştirdiğimizde çözüm yolları da çıkar ortaya. Çankaya’da çözülememiş konuların tümünü önüme koyacağım ve çözeceğim. Ayrıca Çankayalının ulaşması gereken tüm kentsel hizmetlerin karar ve uygulama süreçlerinde belediye yer almalı, bu bir görev olduğu kadar haktır da. Haklarımı ve görevlerimi biliyorum. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 9 Çevre ve ekoloji öncelikli belediye 10 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Havadan Sudan Belediyecilik Yaşam kaynağımız hava ve su, tüm belediye yönetimlerinin önceliği olmalı ve sağlıksız-plansız kentleşmeye kurban edilmemeli. Gücünü Anayasadan alan yerinden yönetim ilkesine rağmen AKP iktidarı yerel yönetimleri sürekli zayıflatan düzenlemelere imza attı. Belediye sınırının il sınırına genişletilmesiyle Ankara ilimizde 20 belde ile 672 köy kapanarak mahalleye dönüşecek. Bu durumun ortaya çıkaracağı çevresel sorunları şimdiden görmek, örneğin Çankayalının kullandığı suyun geldiği yerlerin tehlike altında olduğunu söylemek hiç de abartılı olmaz. Önceliği çevre ve ekoloji olan belediyecilik anlayışı ile hareket edilmesi, aynı dikkati göstermesi gereken kurumların da bu yönüyle takip edilmesi, sorgulanması gerek. Ankara’da hava kirliliğinin azaltılması için alınması gereken önlemler belli ve uygulanması mümkünken, her şeyde olduğu gibi yetkiler merkezi bir yapıya teslim edilmiş durumda. Benzer durum cep telefonu ve haberleşme sistemlerinin alt yapısını oluşturan baz istasyonları için de geçerli. Halk arasında endişe yaratan baz istasyonları artık imar planı kararı aranmaksızın kamuya ait umumi hizmet alanları ile yol, otopark, yaya bölgesi gibi yerlerde kurulabilecek ve yer seçim belgesi ücretlerini de Büyükşehir Belediyesi alacak. Hepimizin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı varken, bize sorulmadan yapılan düzenlemeler, alınan kararlarla hakkımızın ihlal edildiğini biliyorum. Buna karşı durabilecek yollarımız var ve öncü olacağım. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 11 Kaynak yaratan, üreten ve üretime yön veren belediye 12 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Kırsalı ve Toprağı Koruyan Belediye CHP’li bir belediye olarak Çankaya Belediyesi, mahalleye dönüşen köylerinden rant elde etmeyi hiçbir zaman düşünmeden, kent ve tarım çalışmaları başlatmışken, geliştirilerek sürdürülmesi çok önemli. Uygulamaya geçilemeyen organik tarım ve organik atıkların toplanarak değerlendirilmesi projeleri derhal başlatılacak ve kesintisiz sürdürülmesi sağlanacak. Köy (mahalle) pazarları belediye tarafından desteklenecek, tanıtımı yapılacak, kentli Çankayalıların yararlanabileceği imkânlar sağlanacak. Bu konuda kaynak yaratan, üreten ve üretime yön veren; istihdam olanakları yaratılmasına katkı sağlayan; kooperatifçiliği destekleyen, kooperatif kuran belediye olacak. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 13 Belediye başkanının ve yönetiminin ulaşılabilir olması, yerel yönetim ilkesinin olmazsa olmazıdır 14 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Ulaşılabilir Belediye ve Başkan 2004 ve 2008 yıllarında Çankaya ilçesine mahalle olarak bağlanan köylerimiz, yerindelik ilkesine uymayacak şekilde uzaktır; örneğin Karahasanlı Mahallesi’nin uzaklığı 52 km’dir. Oysa belediye başkanı ve belediye yönetiminin ulaşılabilir olması yerel yönetim ilkesinin olmazsa olmazıdır. Ulaşılabilirliğin öncelikli uygulaması elbette yüz yüze iletişimdir. Bunu sağlamak için bir Belediye Başkan Yardımcısı kırsal mahallelerden sorumlu olacak ve her hafta en az bir gün bu mahallelerde bulunacak. Sisteme meclis üyelerini de katmak için yöntemler oluşturulacak. Ayrıca ilk planda bu uzak mahallelerimizde daha sonra tüm mahallelerimizde kurulacak, adına bel-sis diyeceğimiz sistemle mahallelinin belediyesine ulaşması sağlanacak. Günümüzde teknolojinin geldiği nokta buna imkan verir. Çankaya Belediyesi Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar Birimince başlatılan Bilişim Sistemleri Donanım ve Yazılım ve diğer projelerin eksikliklerinin tamamlanması ve bitirilmesi, Kent Bilgi Sisteminin kurulması, hızlı iletişim ve geri dönüşün sağlanması benim için çok önemli. Avukatlık mesleğimde de Türkiye’nin her yerinden vatandaşımız uzmanı olduğum konularda danışmak için bana ulaşabildi. Bu nedenle kendi iletişim bilgilerim de her zaman açık olacak ve bizzat takip edeceğim. Her mahalleye en az bir duyuru panosu yerleştirilecek. Belediye birimlerinde ve muhtarlıklarda yapılacak duyurulardan başka bu panolarda o mahalleyi ilgilendiren konular, ilçe belediyesinin ve büyükşehir belediyesinin aldığı kararlar yer alacak. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 15 Demokratik, katılımcı, dayanışmacı, üretici, kadın dostu, çevre dostu, dezavantajlı grupların dostu, güleryüzlü Çankaya 16 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Halkın Yönetime Katılım Yollarını Açık Tutan Belediye Ülkemizin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik iklimin, azalan özgürlüklerin insanları ev–iş-AVM üçgenine mahkum ederek -farkında olmasalar da- bunalttığını; giderek standartlaşan bir hayatın içinde sahte bir konfor ve tüketim gücü sağlanırken, insani düzeyde iletişiminin azaldığını, neredeyse yok olduğunu söylemek hiç de yanlış olmaz. Oysa, kentin caddelerinde gülerek, konuşarak yan yana yürüyen, oturan, kültürel faaliyetlere katılan kentlilerdir “Büyük Siyaset”i yönlendirme gücüne sahip olanlar. Gezi Parkında simgeleşen ‘Haziran Direnişi’nin özü budur. Çankayalı da, eğitimi, ekonomik ve sosyal yapısıyla bu tek elden yapılanmayı reddeder, bu yönüyle Çankayalıyı yönetime ortak etmek aslında kolaydır da. Yeter ki katılım isteğini yok eden, bezdiren yöntemlerden uzak duralım ve katılımda sürekliliği sağlayalım. Belediye ve diğer kurumların kullandığı yetkilerin halk tarafından bilinmesi için bilgi alma ve verme kanalları sürekli açık olacak. Belediyenin kurumsal gücüyle bunun sağlanabileceğini biliyorum. Cadde-Sokak Temsilcileri Her cadde veya sokak kendi temsilcisini belirleyecek. Temsilci talep veya sorunlarını ve görüşlerini mahalle muhtarına ve belediyede oluşturulacak “Mahalle Masası”na iletecek. Masa aynı gün ilgili birime gönderecek. Talebin karşılanması, sorunun giderilmesi için izlenecek yol ya da durum en geç 7 gün içinde temsilciye bildirilecek ve panoda ilan edilecek. Muhtar Toplantıları Muhtar, sokak temsilcileriyle her ay toplanacak. Toplantı tutanak altına alınıp mahalleli bilgilendirilecek. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 17 Mahalle Toplantıları Her mahallede yılda bir kez Belediye Başkanı, meclis üyeleri ve muhtarın katılımı ile tam gün vatandaş toplantıları yapılacak. Bir yılın değerlendirmesi, gelecek yılın planlanması vatandaşlarla birlikte görüşülerek tutanak altına alınacak ve mahallede ilan edilecek. Forumlar Kamu kurumları, siyasi partiler, meslek örgütleri, üniversiteler, gençlik ve kadın örgütlerinin yer alacağı forumlar düzenlenecek, forumlardan çıkan kararlar da belediye yönetimince dikkate alınacak. Gönüllüler Ağı Eski bir gelenek olan gönüllülük; dayanışmayı ve insan kaynağını ortaya çıkarması açısından çok değerlidir. Gittikçe karmaşıklaşan ve çeşitlenen toplumsal taleplerin karşılanması için bir ağ oluşturularak gönüllülerin katkısı ve çabası sağlanacak. Hangi sokakta çukur var, nerede kaldırım sökülmüş burada konuşulacak, varsa fotoğrafları konacak. Çankaya, demokratik, katılımcı, dayanışmacı, üretici, kadın dostu, çevre dostu, dezavantajlı grupların dostu, güleryüzlü bir ilçe olacak. Köylerdeki imece usülü ortak çalışmalar Çankaya’da da pekâlâ mümkün olabilir. Başta dernekler olmak üzere gönüllü vatandaşlarımızla, mahalle inisiyatifleri ile birlikte çalışarak, dayanışmayla kentimizi sahiplenmek hiç de zor değil. Dayanışma da tıpkı gülümseme gibi bulaşıcıdır. 18 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Ulaşımda Söz Sahibi Belediye Ankara’nın ulaşım sorunu hepimizin malumu. Sorunun çözümü için hayali projelere kafa yorarak zaman kaybetmemeliyiz, olan üzerinden gitmek zorundayız. Şu anda bitmesi beklenen bir metro inşaatı var. Metro bitmeden ihtiyaç var diye yol yapan büyük(!) belediye yönetimi bu işten her yönüyle nemalanmakta. Oysa hiçbir ulaşım projesi metrodan bağımsız ele alınamaz. Ana metro istasyonlarında otomobil park yerleri olmalı ve örneğin Sincan’dan gelen arabasını metroparka bırakarak şehir merkezine metroyla geçmeli. Metroparklar şimdi yapılmazsa metronun geçtiği hat plan değişiklikleriyle hemen yapılaştırılır ve gelecekte bu sistemin kurulması mümkün olmaz, bu nedenle belediye olarak Bakanlığın metro yapımını izleyip önerilerde bulunacağız. Ankara’nın trafik çilesinin nedenleri çok açık. Konuyla ilgili üniversite ve meslek odalarının teknik görüşlerine kulak vermeden ben yaptım oldu mantığı, sıkışık yeni yerleşim alanları, yeni AVM ve plazalar elbette yol ister. Var olanların hukuka aykırılıkları bir yana yenilerine ihtiyaç var mı, varsa en uygun nereler olmalı diye kafa yormadan, çalışma yapmadan, kim bilir nelerin hesabıyla yapılmış ‘plansız’ planlara artık dur demenin zamanı geldi. Şu anda Ankara’da hukuka aykırı bulunarak iptal edilmiş tüm plan kararları Çankaya sınırları içinde yer alıyor. Mahkeme kararları gereği kaldırılması gereken yapılar yıllardır yerinde duruyor ve bu durum 20 yıllık büyük belediye idaresini hukuksuz işler yapma konusunda daha da cesaretlendiriyor. Bu nedenle Çankaya Belediyesi plan kararlarını ulaşım planı ile birlikte ele alacak ve Çankaya’yı ilgilendiren her tür planlama kararında söz hakkını kullanacak. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 19 Çankaya Belediyesi, plan kararlarını ulaşım planı ile birlikte ele alacak ve Çankaya’yı ilgilendiren her tür planlama kararında söz hakkını kullanacak 20 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Yürüme ve bisiklet kullanımını artırmak için kaldırımların ve yol kenarlarının kullanıma uygun hale getirilmesi gerekiyor ki bu da gene kent içinde otomobil kullanımının azaltılması ve otopark imkanının artmasıyla mümkün. Şu anda sistem kenti rahatlatma değil, yollardan, park yerlerinden rant elde etme üzerine kurulmuş durumda. Oysa yeraltı otoparkları yapabiliriz. Ankara’nın teknik üniversiteleri, teknokentleri ve sanayisinin Yeraltı Otoparkları (http://www.youtube.com/ watch?v=o-10Y_x688g) ile ilgili ön çalışma yapabilecek kapasitede olduğuna inanıyorum. Bu ön çalışmayı yaptırdıktan sonra maliyet ve diğer unsurların da uygun olması halinde yapılmasında hiçbir engel bulunmamaktadır. Böylece hem yolları tıkayan park etmiş araçlar yığını kalkmış olur hem de yeni alanlar açılır. Örneğin Sıhhiye ve Maltepe katlı otoparklarının başka ihtiyaçlara ayrılması ya da yerlerinin halkın kullanımı için daha uygun alanlara dönüştürülmesi mümkün olabilir. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına katılarak kentin tümünü ilgilendiren genel düzenlemeler ile Çankayalıyı ilgilendiren düzenlemeler hakkında görüşlerimizi kabul ettirmek için çalışacağız ve alınan kararlardan halkı derhal bildireceğiz. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 21 Çankaya’da yaşayan herkesin sağlıklı, yerleşik, güzel ve özendirici bir çevrede yaşama hakkı var 22 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Çankaya Güzel Olmalı Çankaya güzel olmalı, sevilmeli. Ankara’nın yüzünü oluşturan semtlerin önemli bir bölümü Çankaya’da. Ama ne yazık ki estetik duygusu gelişmiş Çankayalının semtleri çirkin görünsün diye özel bir çaba sarfediliyor. Aslında bu geçici bir durum, alttaki güzellik hala duruyor. Kızılayı meydan olmaktan çıkaran AVM’yi yok edemeyiz belki ama görüntü kirliliği yaratan dev ekranların, sağlıksız yiyecek içecek resimleriyle dolu fastfood reklamlarının, binalardaki tabelaların kaldırılmasını sağlayabiliriz. Belediyenin denetim ve düzenleme yetkisi buna imkân veriyor. Çankaya’da alan kullanımı da Çankayalıya hiç sorulmuyor. Mesela Kızılay’da Saraçoğlu Mahallesi diye bilinen Namık Kemal Mahallesi’ni AVM, otel konseptine kurban edecek planlamaya ilişkin bilgilendirilme yapılmıyor. Burada yapılacak düzenlemede Çankaya Belediyesi de söz sahibidir ve müdahil olacaktır. Çankaya’da yaşayan herkesin sağlıklı, yerleşik, güzel ve özendirici bir çevrede yaşama hakkı var. Eskimiş ve tarihi değeri olmayan yapıların yerine küçük meydanlar, şehir yaşamının içinde yer alan ama trafiği olmayan küçük oturma alanları yapmalıyız. Sakarya ve İzmir Caddelerine yapılacak peyzaj düzenlemeleri ile daha hoş bir hava verebiliriz. Çankayalı gezdiği Avrupa kentlerindeki basit ama güzel alanların bizde neden olmadığını anlayamıyor, belki de yalnızca bilgi yetmiyor, kadın eli değmesi gerekiyor. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 23 Engelsiz, kullanışlı ve erişilebilir kentsel alanlar 24 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Gençler ve kadınlar için sokakların, parkların aydınlık olması gerekiyor. Karanlık sokakları, yanmayan elektrik lambalarını ben de çok önemsiyorum ve aksaklığa izin vermeyeceğim. Kentsel alanlar ve yapılar oluşturulurken engelsiz, kullanışlı ve erişilebilir olması için denetim ve gözetim yetkisi kullanılacak. Kentin özelliği gereği farklı uygulamalar yapma zorunluluğu olan yerler var. Örneğin Tunalı Hilmi, Bahçelievler gibi eski semtlerde konut ya da işyeri olan binaların altında açılan yeme-içme ve eğlence mekanlarında plana aykırı kullanıma göz yumulmakta, çoğu bina yönetimi bunlarla başa çıkamamaktadır. Yapı yoğunluğu olan bu gibi semtlerde insanların dışarıda zaman geçirebilecekleri yerlerin azlığı karşısında önlemler alınacaktır. Binaların ortak kullanım alanlarını izinsiz işgal etmenin önüne geçmek için getirilecek düzenlemede bu tip yerlerin kullanım şekli, alanı, izin ve diğer usullerin bina yönetimlerini de rahatlatacaktır. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 25 Çöp tüketimi yüksek ve zengin olan Çankaya, bu zenginliği toplama ve ekonomiye kazandırma konusunda istenilen noktaya gelecek 26 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez En önemli konulardan biri de çöp (katı atık) hizmetleridir. Çöp artık sadece teknik- idari bir sorun değil çünkü çok değerli. Tüketimi yüksek Çankaya bu yönden de zengin ama, ne yazık ki bu zenginliği toplama ve ekonomiye kazandırma konusunda henüz yeterli noktada değil. Önce toplama şeklinden başlamak gerekiyor ki bu da apartman ve site yönetimleriyle birlikte yapılabilecek bir şey. Çünkü halen çoğu yerde atıkların ayrıştırılarak toplanması uygulanamıyor, sokağa bırakılan atıklar toplayıcılar tarafından ayrıştırılıyor ve geriye kalan da kirletici atıklar olarak bırakılıyor. Konuyla ilgili belediye tarafından uygulanan yöntemlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması gerekiyor. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu alandaki çalışmalar da ilerledi. Ancak elbette her yerde aynı sistemi uygulamak mümkün olamayabilir, örneğin dar sokaklarda farklı yöntemler kullanmak gerekebilir. Yere göre uygulanacak en uygun yöntemin belirlenmesi ve duyurulması gerekiyor. Çankayalı bu konuda bilgilendirilmeyi ve yönlendirilmeyi istiyor. Geri kazanım konusunda da derneklerle işbirliği içinde olmak gerekiyor. Konunun uzmanları tarafından hazırlanacak teknik ve idari alt yapının kurulmasına yönelik çalışmayı çok önemsiyorum ve Çankayalıyla birlikte bu işin üstesinden en iyi şekilde geleceğimize inanıyorum. Yeter ki birlikte olalım ve durmayalım. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 27 Gençlere rehber olan belediye 28 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Genç Çankayalı Çankaya’da çok sayıda üniversite var. Ailesinden ayrılıp Ankara’ya gelen genç ve ailesi için güvenli bir kurumdan yardım almak önemli. Gençleri karşılayıp hoş geldin diyeceğiz. barınma sorunu varsa ve koşulları uyuyorsa var olan gençlik merkezine yerleştireceğiz. Büyükşehir içinde ilçe belediyesi olarak yurt yapamıyoruz ama gençlik merkezlerini çoğaltacağız. Gençlik canlıdır dışarıda zaman geçirmek, eğlenmek ister. Gençlerin güvenli, ucuz, eğlenceli ve temiz mekanlara ihtiyaçları var. Gıda denetimi konusu zaten çok önemli ama asıl olarak annesinin güzel yemeklerinden uzak öğrenci gençlik için bu denetimi bizzat yapacağıma söz veriyorum. Gençler, halen var olan sağlık evlerinden öncelikle yararlanacak. Spor yapmaları teşvik edilecek, Ahlatlıbel ve Lozan Park gibi spor tesislerinden ücretsiz yararlanabilmeleri sağlanacak. Ankara’da kar amaçlı olmayan çok sayıda gönüllü spor kulübü var, gençlerin bu kulüplerde spor yapabilmeleri için işbirliği yapılacak. Gezi, spor, kültür faaliyetleri için her kanal açık tutulacak, talep doğrultusunda organizasyonlar düzenlenecek. Zaman zaman dağlara gidecek gençler, bazen tuval başına geçecek. Mahalle parklarında küçük bir alan giysi, kitap, oyuncak, eşya değişimine ayrılacak ve mahalleler arasında da bu değişimin sağlanması teşvik edilecek. Sokak müzisyenleri desteklenecek, dış alanlarda genç grupların konserler vermesi sağlanacak. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 29 Gençlere sağlık, spor, eğlence, eğitim konularında olanak yaratan belediye 30 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Öğrenci gençler ailelerine katkı sağlamak için saatli çalışmayı isterler. İletişim bilgileri belediyede kayıtlı olan (gizlilik koşulları ve sorumluluğa ilişkin bir form imzalatılarak) gençlerle, ekonomik durumu iyi olan aileleri buluşturabilmeliyiz. Böylece aileler de çocukları, hastaları, yaşlıları için dilediğinde saatli bakım, veya eğitimdeki çocukları için ek ders hizmeti alabilecekler. Sosyal yabancılaşma, buna bağlı olarak ortaya çıkan olumsuzluklar ve özellikle, belli bir kültür, okul veya toplumla bütünleşememiş gençlerin suça yönelme tehlikesine karşı kentsel çevreyi iyileştirici önlemleri alırken beraberinde; gençlere sağlık, spor, eğlence, eğitim, istihdam konularında olanaklar yaratmak, suç oluşumuna karşı alınacak tedbirlerdendir. “Sokak çocukları”, “tinerci” olarak da adlandırılan gençlerin rehabilitasyonu için kurulacak merkezde çocuklara mesleki eğitim de verilerek, sağlıklı birer birey olarak yaşamalarına yardım edilecek. Eğitimleri tamamlanan bu gençlerin istihdamına yönelik çaba, ayrıca sarfedilecek. Çocuklar ve gençlere “ne halin varsa gör” diyemeyiz, yoksul ve yalnız bırakamayız. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 31 Kadının kenara itilmesine izin vermeyen, yaşamın içinde yer almasına olanak sağlayan Çankaya 32 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Ve Kadın Tek başına yaşıyor olsa da kadın çoğuldur aslında. Çocuğuna bakar, engelli kardeşini, annesini, babasını düşünür. Zenginin de yoksulun da yükü çoktur. Hayatını ve hayatları yönetir. Belediye olarak kadının yanı başında olacağım kesin de daha ne yapabilirim diyeceğim. Elbet kreş yapacağım, sadece kreş değil çocuk bakım hizmetlerini çeşitlendireceğim. Kreş yaşı gelmemiş bebeğini bir süreliğine bırakması gerektiğinde gidebileceği güvenilir yerleri olacak. Aynı şey engelli, hasta, yaşlı yakını için de olacak. Yalnız bırakmaya cesaret edemediği yakınına bir süreliğine bakım hizmeti verebilecek hizmetleri üreteceğiz. Çocuğuyla birlikte veya yalnız yaşayan kadının taleplerine uygun güvenilir -ev ve iş dışı- mekanları artıracağız. Şehrinden memnun kentli kadın kendini eve kapatmaz, bunu sağlamak için kent insanının buluştuğu, yürüdüğü, oturduğu alanları çoğaltacağız. Kent merkezinde bulunan parkların çocuk ve yaşlılar için kullanımını artıracak, yeni oturma alanları yapacağız. Kadın sığınma evi sayısı ve kapasitesini artıracağız. Burada kalan kadınlara saatli ya da günlük (çocuk bakımı, temizlik gibi) iş imkanı sağlayacağız. Çankayalı çalışan kadın ile ev hizmeti veren (gündelikçi) kadınları birbiriyle buluşturan güvenli kurum olacağız. SGK ile yapılacak bir protokolle ev işçisi kadının sigortalı olmasını sağlayacağız. Bu konuda giderek artan talep ve gelişmeleri kendimize uygun hale getirebiliriz. Elbette kadınla ilgili her konuda kadın derneklerinin çalışmaları bize yol gösterecek ve birlikte yol alacağız. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 33 İşçilerinin ekonomik-sosyal ve sendikal haklarını koruyan belediye 34 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Emek Belediyelerde norm kadro uygulaması nedeniyle personel sıkıntısı bulunduğu, taşeron eliyle hizmetlerin gördürüldüğü bilinen bir durum. Belediye Kanununda belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları sayıldıktan sonra “Belediye, kanunlarla başka bir kamu kurum ve kuruluşuna verilmeyen mahallî müşterek nitelikteki diğer görev ve hizmetleri de yapar veya yaptırır” denilerek, belediyelere ucu belirsiz ve tanımsız bir alan açan neo-liberal AKP Hükümeti norm kadro yönetmeliği ile belediye istihdamında son derece kısıtlayıcı ve zorlayıcı bir yöntem getirdi. Çıkarılan bir yönetmelik ile Belediye Kanunu‘na bile aykırı olarak dışarıdan hizmet satın alınmasının zorunlu kılınması belediye hizmetlerinde hem niteliksizleşme hem de belediye hizmetlerinde çalıştırılan emekçinin en temel ekonomiksosyal ve sendikal haklarının sürekli ihlal edilmesinin yolunu açtı. Bu durum kimi başkanların da işine geliyor (Ankara’da Melih Gökçek taşeron işçisini özel güvenlik gücü gibi kullanabiliyor). Anayasa ve Kanunlara rağmen Yönetmelikle kadroları kısıtlamak hukuka uygun değil ama mücadele etmeyi göze alan belediye bulmak zor, çünkü bir yandan işçi alımından kurtulduğunu düşünüyor bir yandan da denetimden çekiniyor. Oysa işçinin taşeron şirket tarafından ödenmeyen işçilik alacakları veya tazminat yükü de aslında gene belediyenin üzerinde kalıyor. Belediyenin asli görevlerinin taşeron aracılığıyla gördürülmesinin ne belediyeye ne işçiye ne de halka yararı var. Ancak belediyenin asli ve sürekli görevi olmayan uzmanlık isteyen, işin tümünün alt işverene verildiği yöntemler uygulanabilir. Bazı hizmetlerin ise taşeron işçisi ile gördürülmesi mümkün değil, örneğin zabıta hizmetleri: Görev alanı çok geniş ancak personeli yetersiz. Belediye başkanı olarak öncelikli işlerimden biri norm kadro çalışması yapmak olacaktır. Hukukçu olarak yaptığım çalışmaların yanına belediye başkanlığının gücünü kattığımda konuyu her alana taşıyabileceğime inanıyorum. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 35 Yaşama hakkı kutsaldır, yaşatacağız. 36 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Çankayalı Güvende Kentlerin güvenliği yalnızca polisiye önlemlerle sağlanamıyor. Gençleri tuzağına düşüren uyuşturucu satıcıları, kentsel rant için insanları tehdit eden çetelerle mücadelenin yolu birlikte hareket etmek. Çankayalının kendini güvende hissetmesi için ilgili kurumlarla işbirliği yapılacak. Aydınlık sokaklar ve parklar, acil durum telefonu sistemi kurularak itfaiye-ambulans-polis çağrısının en hızlı şekilde yapılmasının sağlanmasına çalışılacak. Belediye hizmetlerinin hiç yapılmaması, yanlış ya da eksik yapılması cana ve mala zarar verebilir. Açık bırakılan çukurlar, önlem alınmamış inşaatlar, yarım kalmış yollar, denetimsiz tüpler gibi pek çok nedenle bir zarar ortaya çıkmışsa sorumluluktan kaçamayız. Yaşama hakkı kutsaldır, yaşatacağız. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 37 Hayvanların yaşam hakkına saygılı belediye 38 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Hayvanlarımızlayız Çankayalı hayvan severdir. Evinde özellikle kedi ve köpek besleyen vatandaşlarımızın bu sevgisi mutluluk vericidir. Hayvan severler birbirlerini de sever. Belediye olarak zaten yapmak zorunda olduğumuz işler var. Bir çoğu uygulamaya geçmiş özellikle hayvan barınağı konusunda gönüllülerle birlikte başarılı işler yapılmıştır. Özellikle şu iki konuyu gerçekleştireceğiz. 1. Sahipli-sahipsiz hayvanların kayıt altına alınması 2. Bu işe gönül vermiş kişilere uygun yer tahsisi Kayıt tutmak takibi kolaylaştırır. Hayvanlar yaşadığı yere sadıktır, her sokağın bir kedisi köpeği vardır. Sokak sakini hayvan severlerle birlikte bunların bakımı yapılır. Hayvanlarını kısırlaştırma ya da yavrulatmayı tercih eden hayvan sahiplerinin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği takip edilir. İl Hayvanları Koruma Kurulu toplantılarına katılım ile kararların takibi ve uygulanmasını sağlayacağız. ••• Bitmedi, bitmez de. Kent ve insan için yapılacak öyle çok iş var ki... Birlikte gerçekleştireceğimize gönülden inanıyorum. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 39 40 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Ba(ğ)zı Görüşler… Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 41 Amacım Büyük Rant Elde Etmek Bu yılın başında Namık Kemal Mahallesinde Neler Oluyor diye sormuştuk. Bkz: http://zuhaldonmez.net/index. php?option=com_content&view=article&id=24:nam-k-kemalmahallesinde-neler-oluyor&catid=15&Itemid=112 Bakanlar Kurulu burayı riskli alan ilan etmişti, yani bura tehlikelidir ha demişti! Mahkeme de haliyle bura riskliyse yanıbaşı ne ola dedi kararı saçma bulup iptal etti. Bu arada lojmanların çoğu boşaltılmıştı, kalanlara da yakıt eziyeti çektirilerek gitsinler gözüyle bakılıyor. Bu arada Cumhurbaşkanı aracı olmuş, Çevre Şehircilik Bakanlığı, Mimarlar Odası, ATO toplantılar yapmış, Mimarlar Odası proje yarışması düzenlemiş, protokol yapılması aşamasına gelinmiş ama maalesef Bakanlık protokolü imzalamamış. E tabi Bakan Bayraktarla yola çıkılırsa böyle olur. Efendim zaten Riskli Alan ilanının tek nedeni Bakan Bayraktar’ı yetkili kılmaktı. Bu karar alınırken henüz yeni yetkiler gelmemişti. Temmuzda Bakan Bayraktar’ın KHK’sına eklenenler İmar Kanununu bir kenara atıverdi. Şimdi Bakan Bey burayı finans, ticaret merkezi yapcaz derse ya da fuar ve sergi alanları açcaz derse veya eğlence merkezleri açıp şehrin marka değeri- 42 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez ni artırcaz derse yetki O’nda. Bütün bunlar şu demek tabii ki: Plazalar, AVM’ler, oteller, kocaman büyük çadırlar vb. olacak. Peki biz bunları mı istiyoruz? Ankara’nın göbeği Kızılay ki her Ankaralının muhakkak yolunun düştüğü bir yer. Öyle bir yer olmalı ki, Ankara’lı “oh ya ne güzel oldu” demeli. Bunu finans merkezi, AVM, otel falanla sağlamak mümkün değil. Oturarak iş yapan memurun yarım saat de olsa yürüyebileceği, Kızılay AVM dahil bilimum AVM’lerden bıkmış ve dahi cebi yanmış ev hanımının, emeklinin oturabileceği, çocuklarını, torunlarını güvenle oyun parklarına bırakabileceği, karanlık gürültülü cafelerde sağlıksız beslenen öğrencinin oksijen alacağı, ucuz ve iyi besleneceği yerler istiyoruz. Bütün bunları hiç ağaç kesmeden, otoban geçirmeden, kamulaştırma yapmadan, bina yıkmadan yapmak her yönüyle mümkün. Mahallenin geleceği konuşulurken belediyelerden hiç ses yok. Normalde, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarını yapma, değiştirme onaylama yetkisi belediyenin. Burada nazım planda bir değişikliğe gerek yok zaten, uygulama imar planında –ki yetkili belediye Çankaya Belediyesidir- yapılacak küçük değişikliklerle sorunsuz hayata geçirilebilir. Ben olsam Maliyeye bir yazı yazarım, lojmanlarda oturanlara uygun bir yerden lojman verilsin, alan boşaltılsın, kullanımını birlikte planlayalım. Bakın zaten Bakanlık da riskli alan ilan ederken, mevcut yapıların müze, sanat galerileri, sanat atölyeleri gibi mekanlara dönüştürülerek yeşil dokunun korunduğu toplanma mekanı olarak da kullanılabilen açık mekanlar, yaya sokakları oluşturularak işlevlendirilip restore edilmesi ile tarihi ve kültürel miras alanlarının planlanıp, Cumhuriyetin kültürel mirasına sahip çıkarak gelecek kuşakların doğru bil- Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 43 gilenmesi sağlanarak projenin sürdürülmesi öngörülmektedir, demiş. E ne duruyoruz o zaman. Kimileri şöyle diyecektir: amma hayalcisin, burada büyük rant var. Ben de diyorum ki asıl büyük rant bundadır, üç-beş kişi değil milyonlarca insan bu ranttan pay alacak. 44 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Yok Olan Yerelde Yerel Seçim Yıllar aktı geçti, 5 yıl daha bitti. Ülkecek yerel seçime hazırlanıyoruz. Şimdilerde en çok konuşulan şey kim, nerede, nereye aday. Yerel seçimlerde seçeceğimiz çoktur. Belediye başkanları, meclis üyeleri, muhtarlar için çarşaf çarşaf oy pusulalarımız olur. Bu seçimin diğerlerinden önemli farkları var. Çok az zaman kaldığı halde bu farkları kimse konuşmuyor. Memleket topraklarının çok büyük kısmı Büyükşehir Belediyesi oldu. Bu sisteme Bütünşehir de deniliyor. Yani Büyükşehir Belediyesi tüm ilin belediyesi yapıldı, böylece yalnızca İstanbul ve Kocaelinde olan yönetim biçimi Büyükşehir Belediyesi olan 30 ilimizde uygulanacak. Bu 30 ilin tüm köy ve beldeleri kapanacak. Buralarda belediye ve muhtarlık seçimleri yapılmayacak. Sayı ve nüfus olarak çok büyük bir kitleden söz ediyoruz, ne İçişleri Bakanlığı ne de YSK nerede seçim yapılmayacağını söylemiyor. Şimdiye kadar kendi yönetimini seçen köyler ve beldelere, artık muhtarınızı, başkanınızı seçme hakkınız yok, denilmiyor, hiçbir bilgi verilmiyor. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 45 Kimse bir hesap yapmıyor ama benim tahminime göre Türkiye nüfusunun üçte birinin seçme ve seçilme hakkı elinden alınmış durumda ve demokrasinin beşiği denilen bu yerlerde Yerel Özerklik tamamen kaldırılıyor. Hangi yerel seçimi konuşuyoruz peki? Diğer yandan, devasa yetkileriyle İli yönetecek Büyükşehir Belediye yönetimini, demokrasinin beşiği bir ‘yerel’ olarak göstermek de büyük bir kandırmacadır. Yalnızca nüfusu değil yönetilecek toprakları, kıyıları, bilimum şahane varlıkları düşündüğümde bu kanun niye yapıldıyı da anlatasım var da sonra artık. Küçücük iki örnekle kapatalım: Hani Tarım Bakanına kodamanlardan biri ‘tarımı köylünün elinden almak gerek’ demişti ya, işte bu sözü kapsamlı bir biçimde yerine getirecek iktidar. Hani dünyaca ünlü Çıralı sahilleri için ‘Çıralı’da proje iptal, zafer köylülerin’ (27 Temmuz tarihli Hürriyet) başlıklı haberler yapılmıştı ya, işte o Ulupınar Köyü de kapanıyor. Anlaşıldı merkez. E şimdi sormak gerekmez mi bunun adı yerel seçim midir? 46 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Sevgili AOÇ Her sabah kapımızın önüne iki şişe sütün bırakıldı, kah içtik kah sütlaç yaptık. Haftada birkaç kez yoğurdunu aldık. Çocuklar küçükken gidilen ilk yer oldu hayvanat bahçen. Arkadaşlarla ayaküstü kokoreçini yerken şakalaştık. Baharda balkonlara çıkardığımız çiçeklerimizi fidanlığından aldık. Konserler dinledik geniş ve yeşil alanlarında. Anılarımız çoktur sende. Melih Gökçek’in Büyükşehir Belediye Başkanı seçildiği ilk yıl seninle ilgili emelleri vardı. Bu amaçla Belediye içinde bir komisyon oluşturulmuş Hukuk Müşavirliği de beni görevlendirmişti. Geçmiş yıllarda da merkezi yönetimin arazine göz diktiğini, kanunlarla başka kurumlara devrettiğini, geriye 30 bin dekar kadar arazin kaldığını, neyse ki Gökçek seçilmeden kısa süre önce SİT alanı olduğunu, Belediyenin bir tasarrufunun yasal olarak mümkün olmadığını tesbit edip sonlandırdık raporu. Ta ki Gökçek anlayışına sahip iktidarın dilediği kanunu çıkardığı 2005 ve sonrası yıllara gelinceye kadar. Bunlardan biri de 2006’da çıkarılan 5524 sayılı Kanundu ve Ankara Büyükşehir Belediyesine seninle ilgili her türlü imar planlarını yapma yetkisi verildi. Hiç beklemeden planlar yapıldı, kabul edildi. Gene neyse ki ODA’lar vardı dava açtılar ve neyse ki İdari Yargı vardı iptal edildi. Gökçek çok kızdı ODTÜ’lü bilirkişilere, iş yaptırmıyorlar bunlar, dedi. Neyse ki varlar dediğimiz ODA’lar, Üniversite, Yargı, Koruma Kurulu iktidarın hedefindeydi. Yalnızca seninle ilgili değil tabii, her yerde böyleydi. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 47 Gökçek sabırlıydı, iki üç yıl bekledi ve nihayet 2010 yılında yeni planları ilan etti. Davalar açıldı keşif tarihi 2 yıl sonraya verildi, bu arada plandaki otoyol için ağaçlar kesildi, yeşil örtü tahrip oldu. Sonra koruma zırhı olan SİT derecesi düşürüldü, AK SARAY (Başbakanlık binası), TBMM Sosyal Tesisleri yapılması için TOKİ’yle protokoller yapıldı. Son olarak ABD Büyükelçiliğine arazi verildi. Neyse ki’lerden ODA’lar hepsine davalar açtı ama diğerlerinin Neyse ki’liği kalmamıştı artık. Halen 20 ye yakın davan sürünürken, seni ne yapmak istiyorlarsa yapıyorlar hızla. Bulursak dondurmanı yiyoruz biz de. 48 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Bakanlar Kurulu Kanuna Aykırı Kararla Gökçek’e Nasıl Kıyak Geçti 25 Temmuz 2013 tarihli RG’de bir BK kararı yayınlandı. Kararın konusu özetle şu: Ankara Büyükşehir Belediyesinin, 31/12/2004 tarihi itibarıyla Hazine Müsteşarlığına olan borçlarının takas, mahsup ve kesinti işlemine tabi tutulması. Manası da bu: Ankara Büyükşehir Belediyesinin Hazineye 1.041.599.231,57-TL. (birkatrilyonkırkbirtrilyonbeşyüzdoksandokuzmilyarikiyüzotuzbirbinelliyedi lira) borcu bulunmaktadır. -Aslında gerçek rakam 1.269.469.073,67-TL. dir de düşük olan değerleme tutarı esas alınmıştır, neyse konumuz bu değilİşte bu miktarı Hazine, Belediyeye her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılacak tutardan taksit taksit alacak. Yani vatandaşın vergisinden Belediyeye ödenen paralar Ankara için harcanamayacak. Yeni gelen belediye başkanı da ne yapayım para yok diye iş yapamayacak. Velhasıl BK giderayak İ. M. Gökçek’i kurtarma kararı almış. Duyulmadık şey değil ne var bunda denilebilir ki bence de öyle. Öyle de koca Türkiye Cumhuriyetini yöneten Hükümet -hukuku takmıyor biliyoruz- kendi çıkardığı kanunları da takmamış. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa 2006’da Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 49 bir geçici madde eklemişlerdi. O zaman da İ. M. Gökçek’i kurtarma operasyonu olarak görülen bu düzenlemeden en son 31 Mart 2007’ye kadar yararlanılabilecekti. Gelin görün ki aradan geçti 4 yıl yeni borçlar bindi, bunu da ortadan kaldırmak için 25 Şubat 2011 tarihinde 6111 sayılı uzun isimli Af Kanunu yürürlüğe sokuldu. Bunun 167.maddesinde dendi ki 5216 geçici 3 üncü maddesi kapsamında daha önce uzlaşmaya girmemiş olan büyükşehir belediyeleri …bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren otuz gün içinde başvurmaları halinde borç ve alacakları …takas ve mahsup edilir. BK ekinde yer alan, Ankara Büyükşehir Belediyesinin yaptığı başvuruyu inceleyip karara bağladığını söyleyen Uzlaşma Komisyonu Kararının tarihi 24 Mayıs 2013. Oysa son başvuru tarihi 28 Mart 2011’di. Peki 24 Mayıs 2013 tarihine kadar olan borçlar için mi bu da belirsiz. Koca hükümet bunları sormamış basmış imzayı. E haliyle kendi kararı da kanuna aykırı olmuş. 50 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Kaldırım Hukuku Kaldırım, yayalar için ayrılmış yol demektir. 18/10/1983 tarihinde yürürlüğe giren 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda tanımı şudur: Yaya yolu (Yaya kaldırımı): Karayolunun, taşıt yolu kenarı ile gerçek veya tüzelkişilere ait mülkler arasında kalan ve yalnız yayaların kullanımına ayrılmış olan kısmıdır. Her belediyenin en çok çalıştığı, sürekli yenilenen ama nedense bir yağmurla taşları yerinden oynayıp vatandaşın ayakkabısının içine suları boca eden, bebek arabalarının keyifle sürülemediği, araçlar park etmesin diye üzerine binlerce malzeme yerleştirilen, aslında çok da sanatsal bir yönü olan (şiirlere şarkılara konu olmuş) kaldırımın eni, boyu, kullanılacak malzemenin niteliği vb. konularının nasıl olması gerektiğini, kaldırımı kullanan yayalar yani vatandaş bilmez, bilemez. Aslında bu işin de bir standartı vardır. 02.11.1985 tarihinde yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine göre Belediyeler; tasarrufu altındaki yol, otopark, park, yaya bölgesi, kaldırım gibi yerler ile bunlar üzerindeki kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için gerekli büfe, hela, trafo merkezi gibi tesisleri, ulaşım ve haberleşme noktaları, sinyalizasyon ve aydınlatma elemanları, çöp kutusu, bank, reklam ve bilgilendirme levha ve panoları gibi kent mobilyaları ile peyzaj elemanlarını Türk Standartları Enstitüsü standartlarına da uymak koşuluyla yapar veya yaptırır. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 51 Son olarak 14 Eylül 2012 tarihinde 3 adet Tebliğ yayınlandı, 1. Şehir İçi Yollar - Kaldırım Ve Yaya Geçitlerinde Ulaşılabilirlik İçin Yapısal Önlemler Ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları İle İlgili Tebliğ 2. Şehir İçi Yollar - Yaya Yolu Ve Yaya Bölgeleri Tasarım Kuralları İle İlgili Tebliğ 3. Şehir İçi Yollar - Yaya Kaldırımlarındaki Koruyucu Engeller İçin Tasarım Kuralları İle İlgili Tebliğ Her bir tebliğ TSE tarafından hazırlanan Standartlara uygunluk konusunu düzenliyor. Sırasıyla; TS 12576 “Şehir İçi Yollar - Kaldırım ve Yaya Geçitlerinde Ulaşılabilirlik İçin Yapısal Önlemler ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları Standardı”, TS 12174 “Şehir İçi Yollar - Yaya Yolu ve Yaya Bölgeleri Tasarım Kuralları Standardı”, TS 12716 “Şehir İçi Yollar - Yaya Kaldırımlarındaki Koruyucu Engeller İçin Tasarım Kuralları Standardı” İşte kaldırımlar bu Standartlara uymak zorunda. Ancak vatandaş olarak bizim bu standartları bilme hakkımız yok, çünkü paralı. Bu üç adet standartın toplam bedeli KDV dahil 135,00-TL olup parayı bastırıp TSE’den satın almanız lazım. Ondan sonra kaldırımlar bu standartlara uygun mu yapılıyor diye takip edebilirsiniz. Belediyeler bu standartlara göre kaldırım yapmak zorunda olduklarına göre TSE’den satın alırlar her halde. Vatandaşa hizmeti şiar edinmiş belediyelerin bu standartları ilan etmelerini bekliyorum. Hadi bakalım kolay gelsin… 52 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez Yol Harcamalarına Katılma 29 Mayıs 1981 tarihinde yürürlüğe giren 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, Belediyelerin vatandaştan aldığı vergileriharçları düzenliyor. Bu kanun, 12 Eylül Kanunları denilen kanunların ilk ve en önemlilerinden biri, yani henüz 1982 Anayasasının bile olmadığı bir döneme ait. İhtilal yönetiminin çok büyük ama çok kısa (bir tür Anayasası) 2324 Sayılı Anayasa Düzeni Hakkında Kanuna göre 1961 Anayasasından daha üstün ve Anayasaya aykırılığı ileri sürülemez bir kanun bu1. 1982 Anayasası yürürlüğe girdikten sonra 20 ye yakın kez değiştirilmiş kanun hakkında Anayasa Mahkemesine başvuru sayısı ise oldukça az. Kanunun 86.maddesinde Yol Harcamalarına Katılma Payı düzenlenmiş. Geçen yılın yaz aylarında belediyelerin yol harcamalarına katılma payı ödeyin diye apartmanlara yazılar gönderdiği, vatandaşların iyi de biz zaten bi sürü vergi ödüyoruz belediye elbette yol yapacak şikayetleri, tüketici derneklerinin bunu ödemeyin yasal değil çağrısı, ana muhalefet partisinin kanun değişiklik teklifi, belediyelerin seçmen kaybetme telaşıyla yaptıkları açıklamalar vs. sürüp giderken şu ünlü 6360 sayılı kanunla 86.maddenin 1.fıkrasında küçük bir değişiklik yapıldı. Ancak nasıl olduysa bu kez vatandaşın lehine bir durum ••• 1 Aslında 1978 yılında hazırlanmış ama TBMM de kabul edilmemiştir. 12 Eylülden 1982 Anayasasının yürürlüğe girdiği 9 Kasım 1982 tarihine kadar Sermaye Piyasası Kanunu, YÖK gibi önemli Kanunlar çıkarılmıştır. Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 53 doğdu. Değiştirilmeden önceki madde esas olarak aynıydı ama usulde farklılık vardı; maddenin 1.fıkra son cümlesi “……Yol Harcamalarına Katılma Payı alınır” iken, değişiklik ile “…meclis kararı ile Yol Harcamalarına Katılma Payı alınabilir”. oldu2. Yani belediye meclisi isterse, paraya çok ihtiyacı varsa vatandaştan bu payı alma kararı verecek. 2464 sayılı Kanunun tamamında vergi ve harcın alınabileceği şeklinde bir kelime yoktur, çünkü bu kanun belediyenin tercihine göre gelir kalemi belirlememektedir. Zaten böyle bir şey Anayasaya da aykırıdır3. Fakat ne yazık ki 6360 sayılı Kanun hakkındaki iptal davasında (AYM E.2013/19) bu maddeye ilişkin (6360/28.md.) iptal talebi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, belediyelerin farklı uygulamalarda bulunabilmelerine imkan veren bu düzenleme hukuka uygun olmayıp, yol harcamalarına katılma payı öde diye bir tebligat alan vatandaşların4 derhal Anayasaya Aykırılık iddiasıyla dava açmaları iyi olur. Belediyelere gelince, bu payın alınıp alınmayacağına ilişkin bir meclis kararının alınması gerekecek. Bu meclis kararına karşı çıkan meclis üyeleri veya haberdar olan vatandaş bu kararın iptalini gene Anayasaya Aykırılık iddiasıyla talep etmelidir. ••• 2 Aslında 6360 s.kanun tasarısında “2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yapılan düzenleme ile yol, kanalizasyon ve su tesisleri harcamalarına katılma paylarının mükelleflerden alımı meclis kararına bağlanmıştır” denilmekte, kanunda yol kalmış diğerleri çıkmış. Ya, vergi harç belediye meclisi kararıyla alınamaz dedi biri ama yolu çıkarmayı unuttular ya da deneme yapılıyor. 3 AYM, 29/12/2011 t.E.2010/62 K.2011/175 s. Kararı ile, belediye meclislerine vergi tarifesini belirleme yetkisi veren kuralı Anayasa aykırı bulmuştur. 4 Seçimlerden sonra belediyelerin, vatandaşın bir tür yol haracı olarak gördüğü bu harcı toplamak için epey çalışacakları varsayımıyla. 54 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez UKOME’leştiremediklerimizden misiniz? Bir kentte halkın ulaşımını sağlayan en ucuz ve en kolay yol toplu taşımadır. Özel aracımız olsa da otopark sıkıntısı ya da ailenin tek aracının olması vb. nedenlerle toplu ulaşım araçlarını tercih ederiz. Temiz ve çok kalabalık olmayan otobüslerde yolculuk etmek en çok da kadınlar ve gençler için rahatlıktır. Toplu taşımada genel kural şudur: Belediye sınırları içinde toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak ve işletmek, toplu taşıma araçları sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerlerini tespit etmek belediyenin yetkisindedir. Büyükşehir Belediyesi olan yerlerde ise bu iş Büyükşehir Belediyesine verilmiş. Bunun için başkanlığını belediye başkanının yaptığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur, toplu taşımaya ilişkin kararları da bu merkez alır ve merkezin kararları büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. İlçe belediye başkanı kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezine üye olarak katılır. Bazı mahalleler, belediyeye oy veren semtlere bolca otobüs seferi konurken kendilerine siyaseten eziyet çektirildiğinden Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez < 55 şikayet eder. Velhasılı UKOME gündelik yaşantımızı fena halde etkiler. 31 Mart tarihinden itibaren UKOME’nin etki alanı daha bir büyüyüp serpilecek, büyük şehirlerin köylük yerlerinde oturan halkımız da bu anlamda gerçek bir şehirli olacak. Tabii yeni kararlara ihtiyaç var, mesela bütün il şehir içi sayılıp hız limiti her yerde aynı mı olacak; aynı olmayacaksa upuzun belediye otobüsleri otobanda.. bilmem ki nasıl olacak?! UKOME düşünsün artık, tabii seçim sonuçlarına baktıktan sonra! Bir de bunun AYKOME’si (Alt Yapı Koordinasyon Merkezi) var ki, başka sefere artık. 56 > Yeniden Belediyecilik | Zühal Dönmez