Bildiri PDF

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
405
TEK TANE PAMUK EKİMİNDE KULLANILAN
DÜŞEY TOHUM PLAKALARINDA
TOHUM YAKALANMA ORANININ İYİLEŞTİRİLMESİ
Development Of Seed Holding Ratio Of Vertical Seed Plates
Used Precision Cotton Seeding
Zeliha BEREKET BARUT *
Aziz ÖZMERZİ **
ÖZET
Hava akımlı ve delikli düşey plakalı bir hassas ekim makinasının farklı
delik şekillerine göre uygun çalışma değişkenlerini saptamak amacıyla yürütülen bu
çalışmada değişken olarak dört delik şekli ( kare, oblong, eşkenar üçgen ve yuvarlak),
dört tohum plakası çevre hızı (0,21; 0,31; 0,42 ve 0,52 m/s) ve dört negatif çalışma
basıncı (10, 20, 30 ve 40 hPa) ele alınmıştır. Çalışma faktöriyel deneme desenine göre
değerlendirilmiş, tohum yakalanma oranı ile söz konusu değişkenler arasındaki ilişki
varyans analizi ve Duncan Çoklu karşılaştırma testi yardımıyla incelenmiştir.
Araştırmanın sonucunda tohum plakası delik şekli, tohum plakası çevre hızı
ve negatif çalışma basıncının tohum yakalanma oranını istatistiksel olarak etkilediği
ortaya konmuştur. Tohum plakası çevre hızı değişimi ters orantılı, basınç değişimi ise
doğru orantılı olarak etkilemiştir. Ayrıca çalışmada pamuk tohumu için en uygun
tohum plakası delik şeklinin, oblong delik şekli olduğu belirlenmiştir.
ABSTRACT
The objective of this study was to determine the suitable working factors of a
pneumatic precision seeder with vertical seed plate. The working factors of the
research were four hole shapes of seed plate (ie, square, round, triangle and oblong),
four peripheral velocity of seed plate (0,21; 0,31; 0,42 and 0,52 m/s), four negative
working pressure (10, 20, 30 and 40 hPa). The study was evaluated according to
three factorial design. Effect of the factors on the seed holding ratio was analyzed by
analysis of variance and Duncan test.
At the end of the research, The hole shape of seed plate, the peripheral
velocity of seed plate and negative working pressure were affected statistically the
seed holding ratio. In contrast, the changes of the seed plate’s peripheral velocity
influenced these reversely. But the changes of the negative working pressure
influenced these proportionally. Depending on the seed geometry, the most suitable
hole shapes of seed plate was oblong for flat cotton seeds.
------------------------------------------------------------------------------------------* Yrd.Doç.Dr., Ç.Ü. Ceyhan Meslek Yüksekokulu, Tarım Mak. Prog., Ceyhan, Adana.
** Prof.Dr., Akd. Üniv. Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Antalya.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
1.GİRİŞ
Son yıllarda yüksek üretim girdilerinden dolayı pamuk üretim alanlarında bir
azalma gözlenmesine karşın tek tane pamuk ekiminde bir hızlı tırmanış söz konusudur.
İşçilik ve tohum tasarrufu açısından benimsenen bu ekim yönetiminde, tohum çıkışını
garantiye almak amacıyla olması gereken sıra üzeri tohum aralığından daha sık bir
ekim aralığı uygulanmaktadır. Dolayısıyla tek tane ekimden beklenen amaca tam
olarak ulaşılamamaktadır. Tohum çıkışını garantiye almak, çıkış gücü yüksek
tohumluk kullanımı, iyi bir tohum yatağı hazırlığı ve hassasiyeti yüksek ekim makinası
kullanmak ile mümkündür. Delikli plakalı ekim makinalarında hassasiyet (etkinlik),
tohumlara mekanik zarar vermeden tohum plakasının her deliğinde bir tohum
yakalanarak çiziye yerleştirilmesi sonucu elde edilir. Tohum plakalarındaki tohum
yakalanma oranları; tohum yapısına, tohum plakası çevre hızına, basınca ve tohum
plakası delik şekline bağlı olarak değişmektedir (1, 2, 3). Daha önce yapılan benzer
çalışmalarda basınç, plaka çevre hızı ve tohum yapısının tohum dağılım düzgünlüğünü
etkilediği ortaya konmasına rağmen tohum plakası delik şeklinin dağılım
düzgünlüğüne etkisi üzerinde bir çalışma yapılmamıştır.
Bu çalışmada, tek tane pamuk ekiminde tohum plakası delik şeklinin diğer
faktörlerle birlikte ekim etkinliğine olan etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır.
Denemelerde değişken olarak kare, eşkenar üçgen, oblong ve yuvarlak delik şekilli
tohum plakaları, dört farklı tohum plakası çevre hızı ve dört farklı negatif çalışma
basıncı ele alınmıştır.
2. MATERYAL ve YÖNTEM
2.1. Materyal
Çalışmaların yürütüldüğü ekim makinası deneme düzeni, boş geçen (tohumsuz)
delikleri sayan ve bunları kaydeden elektronik algılayıcı, hava emişli ekici ünite,
kuvvet kaynağı elektrik motoru, tohum plakası çevre hızını ayarlayan hız kontrol
ünitesi ve fana hareket veren traktörden oluşmuştur (1).
Tohumların plaka deliklerindeki yakalanma oranlarını saptamak için kullanılan
elektronik sayıcı, Akdeniz Üniversitesi Teknik
Bilimler M.Y.O. Endüstriyel
Elektronik Programı tarafından, denemeler sırasında tohum plakasının boş geçen diğer
deyişle tohum tutunmayan deliklerini belirleyecek şekilde düzenlenmiştir.
Bu düzende doğrudan tohumlar arası uzaklık ölçümü söz konusu değildir.
Elektronik devrenin algılayıcıları, besleme ünitesindeki tohum plakasının ikiye ayırdığı
tohum hücresi ve hava hücresine, tohum plakasının deliklerini görecek şekilde
karşılıklı olarak yerleştirilmiş infrared alıcı ve vericiden oluşmaktadır. Plaka deliğine
tohum tutunmadığı zaman infrared vericinin infrared alıcıyı görmesi ile ışığa bağlı
olarak Opamp (Operational Amplifier) çıkışında gerilim değişmektedir. Opamp
çıkışında gerilim ile transistör tetiklenmekte ve böylece hem LED'in yanması hem de
sayıcının tetiklenmesi sağlanmış olmaktadır. Elektronik devrede kullanılan asenkron
sayıcının tetiklenmesi, transistörün emiter ucundan sağlanmıştır. Böylece LED'in her
yanışında veya transistörün her tetiklenmesinde asenkron sayıcı da tetiklenerek
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
%
değerini, bir önceki değere göre bir arttırmakta ve tohumsuz geçen delikler sayıcıya
kaydedilmektedir.
Denemelerde 3,5mm çaplı delik alanına karşılık gelen 9,62 mm2 delik alanı
olan kare, eşkenar üçgen, oblong ve yuvarlak delik şekilli ve 18 adet delikli tohum
plakaları kullanılmıştır.
Tohumluk olarak 114.255 BDA olan pamuk tohumu kullanılmıştır (Şekil 1).
Tohum plakası delik alanları belirlenirken tohumların küresellik oranı (KO), boyut
dağılımı gibi fiziksel özelliklerinden yararlanılmıştır (4).
uzunluk
Ortalama(mm)
KO
80
genişlik
kalınlık
BDA
70
a
b
c
(%)
60
(g)
50
40
9,88
9,52
5,20
62,41
30
114,25
20
10
0
4
5
6
7
8
9
10
11
12
mm
13
a: Tohum uzunluğu
b: Tohum genişliği
c: Tohum kalınlığı
Şekil 1. Denemede Kullanılan Pamuk Tohumunun Bazı Fiziksel Özellikleri
2.2. Yöntem
Ekici ünitenin hassasiyeti, delikli plaka üzerinde tohum yakalanma oranının
hesaplanmasıyla belirlenmiştir. Araştırmada, 4 farklı tohum plakası çevre hızı (V: 0,21;
0,31; 0,42 ve 0,52 m/s), 4 farklı çalışma basıncı (P: 10, 20, 30, 40 hPa) ve 4 farklı
delik şekli (DŞ: kare, eşkenar üçgen, oblong ve yuvarlak) ile oluşturulan 64
kombinasyonlu çalışma, 5 tekrarlı olmak üzere 320 deneme ile yürütülmüştür.
Denemelerde, her 15 devirden sonra boş geçen delikler sayılarak yakalanma oranları
ve boşlık oranları, aşağıdaki eşitlik yardımıyla hesaplanmıştır (5).
Y0 = (270-BDS) / 270). 100
B0 = 100-Y0
DDS= 270-BDS
Eşitlikte
YO
: Tohum yakalanma oranı (%)
BO
: Boşluk oranı (%)
BDS : Boş delikler sayısı (adet)
DDS : Dolu delik sayısı (adet).
Hesaplanan yüzde değerler geniş aralık içerisinde dağılım gösterdiğinden açı
dönüşümlü tranformasyona tabi tutulmuştur (6). Elde edilen değerler, istatistiksel
analiz yapılarak delik şekli, tohum plakası çevre hızı ve basıncın plaka üzerinde pamuk
tohumunun yakalanma (tutunma) oranına olan etkisi araştırılmıştır. Üç faktörlü
varyans analizi yapılarak birli, ikili ve üçlü interaksiyonlar tek tek incelenmiş ve
sonuçların önemlilik seviyesi belirlenmiştir. Denemeler arasındaki ilişkiyi istatistiksel
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
olarak ortaya koymak amacıyla yapılan varyans analizleri ve Duncan testleri,
MSTAT-C istatistik paket programı yardımıyla hesaplanmıştır.
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
3. ARAŞTIRMA BULGULARI
3.1. Tohum Plakası Delik Şeklinin Tohum Yakalanma Oranına Etkisi
Dört farklı delik şeklinin (kare, oblong, üçgen ve yuvarlak) plakadaki tohum
tutumuna olan etkisini ortaya koymak amacıyla varyans analizi ve Duncan testi
yapılmıştır. Varyans analizi sonucuna göre plaka deliklerindeki tohum yakalanma
oranlarının delik şekillerinden %1 (P<0,01) önem seviyesinde etkilendiği ortaya
çıkmıştır (Çizelge 1).
Çizelge 1. Pamukta Yakalanma Oranına İlişkin Elde Edilen Varyans Analiz
Tablosu
Varyans
Kaynağı
A Faktörü
B Faktörü
AxB
C Faktörü
AxC
BxC
AxBxC
Hata
Toplam
Serbestlik
Kareler
Derecesi
Toplamı
3
2869,955
3
121151,883
9
3471,406
3
43057,559
9
9
563,465
27
2973,511
256
1057,413
319
977,445
176122,637
Kareler
F
Ortalaması
Değeri
Olasılık
956,652
250,5542 0,0000
40383,961 10576,8596
0,0000
385,712
101,0208 0,0000
14352,520
3759,0316
0,0000
0,0000
62,607
16,3973
0,0000
330,390
0,0000
86,5316
39,163
10,2572
3,818
Varyasyon Katsayısı: %3,50
A Faktörü
:Tohum plakası delik şekli
B Faktörü
: Negatif çalışma basıncı
C Faktörü
:Tohum plakası çevre hızı
Delik şekilleri arasındaki ilişki Duncan test sonucuna göre saptanmış olup delik
şekilleri arasında en yüksek tohum yakalanma oranına (%69,09), oblong delikli tohum
plakası ile yürütülen çalışmada ulaşılmıştır. Yuvarlak ve kare delikli tohum plakalarının
yakalanma oranları arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık saptanmamıştır.
70
Delik
Şekli
Y
K
Ü
O
60
YO(%)
50
40
30
20
10
YO
(%)
65,76
65,19
58,30
69,09
B
B
C
A
0
Yuvarlak
Kare
E.Üçgen
Plaka Delik şekli
Oblong
LSD: 0,8081
Şekil 2. Pamukta plaka delik şekillerinin tohum yakalanma oranına etkisi
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
Oblong şekilli deliği, yuvarlak ve kare delikli tohum plakaları ile yapılan çalışma
sonuçları izlemiştir (Şekil 2). En düşük tohum yakalanma oranı, %58,30 ile üçgen delikli
tohum plakası ile yapılan çalışmadan alınmıştır.
3.2. Negatif Çalışma Basıncının Tohum Yakalanma Oranına Etkisi
Bu çalışmada 10, 20, 30 ve 40hPa olmak üzere 4 farklı çalışma basıncının
(negatif), plakadaki tohum tutumuna etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla yapılan varyans
analizi sonucunda, basıncın tohum yakalanma oranını istatistiksel olarak %1 (P<0,01)
önem seviyesinde etkilediği ortaya konmuştur (Çizelge1).
Negatif çalışma basıncı değişimi tohum yakalanma oranını, değişime paralel
olarak etkilemiştir. Basınç arttıkça tohum yakalanma oranı değeri de artmış, basınç
azaldıkça ise azalmıştır (Şekil 3). Plaka delik şekillerine göre basıncın tohum yakalanma
oranına etkisi tek tek ele alındığında, en iyi sonuç oblong delikli tohum plakası ile
yürütülen denemenin 40 hPa negatif çalışma basıncında (%97,556) elde edilmiştir. En
düşük sonuç, üçgen delikli tohum plakası kullanılan denemenin 10 hPa basıncında elde
edilmiştir. Şekil 3b’de görülen regrasyon eşitliklerine göre basınç değişiminden en fazla
etkilenen tohum plakası, oblong delikli tohum plakası olmuştur. Çalışma basıncı arttıkça
oblong delikli plakanın deliklerinde tutunan tohum sayısı diğer delik şekilli tohum
plakalarına göre daha fazla olmuştur. Basınç değişiminden en az kare delikli tohum
plakası etkilenmiştir.
100
yo = -0,0589x 2 + 5,2961x - 23,605 R2 = 0,9997
100
YO(%)
yO = -0,1069x 2 + 7,9745x - 50,118 R2 = 0,9995
2
2
80 yÜ = -0,0215x + 3,6275x - 16,283 R = 1
80
YO(%)
Yuvarlak
60
hPa
10
20
30
40
40
20
%
23,27
59,31
81,65
94,11
60
D
C
B
A
Kare
E.Üçgen
40
Oblong
2
yY = -0,0569x + 5,0281x - 17,23 R = 0,9908
20
0
yK = -0,0505x 2 + 4,5544x - 10,795 R2 = 0,9999
0
0
15
30
P(hPa)
45
2
0
10
20
30
P(hPa)
40
a)
b)
Şekil 3. Pamukta negatif çalışma basıncının tohum yakalanma oranına etkisi
3.3. Tohum Plakası Çevre Hızının Tohum Yakalanma Oranına Etkisi
Pamukta, 15cm sıra üzeri tohum aralığında yürütülen bu çalışmada, 1,00; 1,50;
2,00 ve 2,50 m/s olarak seçilen ilerleme hızlarına karşılık gelen dört farklı tohum plakası
çevre hızı 0,21; 0,31; 0,42 ve 0,52 m/s olarak hesaplanmıştır. Bulunan plaka çevre
hızlarının tohum tutumunu %1 (P<0,01) önem seviyesinde etkilediği saptanmıştır
(Çizelge 1). Şekil 3’te görüldüğü gibi plaka çevre hızı arttıkça tohum yakalanma oranında
istatistiksel olarak bir azalma olmaktadır. Diğer deyişle plaka çevre hızı attıkça, tohum
plakasında boş geçen (tohumsuz) delik sayısı artmaktadır. Duncan test sonucuna göre
her hız kademesinin yakalama oranları arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık
oluşmuştur. En yüksek tohum yakalanma oranı, %84,40 ile 0,21 m/s plaka çevre hızıyla
yapılan denemeden, en düşük tohum yakalanma oranı ise %44,17 ile 0,52 m/s hızla
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
yürütülen denemeden alınmıştır. Şekil 4a’da görüldüğü gibi plaka çevre hızı tek
değerlendirme faktörü olarak ele alındığı zaman, pamukta seçilen hızların tümü yüksek
bulunmuştur. Fakat değerlendirmelerde hız tek bir değerlendirme faktörü olarak ele
alınamaz. Tohum yakalanma oranı hızın dışında basınç, delik şekli, tohum çeşidi vs. gibi
bir çok faktörün etkisi altındadır.
Tohum plakası delik şekli x plaka çevre hızı (AxC) interaksiyonlarının pamukta
yakalanma oranına etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan varyans analizine göre
aralarındaki ilişki %1 (P<0,01) seviyesinde önemli bulunmuştur (Çizelge 1). Aynı plaka
delik şekilleri için plaka çevre hızı arttıkça, tohum yakalanma oranında azalma
saptanmıştır. En yüksek tohum yakalanma oranı, 0,21 m/s plaka çevre hızında kare delikli
tohum plakası ile çalışmada elde edilmiştir. En düşük tohum yakalanma oranı (%36,926)
üçgen delikli tohum plakasında, 0,52 m/s plaka çevre hızında elde edilmiştir. Şekil
4b’deki regrasyon eşitliklerine göre plaka çevre hızı değişiminden en fazla kare delikli
tohum plakası etkilenmiştir. Buna karşın hız değişiminden en az oblong delikli tohum
plakası etkilenmiştir.
90
y = 3,6544x 2 - 133,69x + 112,52
R2 = 0,9991
75
YO(%)
60
45
30
%
84,39
72,05
57,72
44,17
15
0
0
0,1
0,2
90
Kare
80
Üçgen
70
A
B
C
D
Y.O. (%)
m/s
0,21
0,31
0,42
0,52
Yuvarlak
100
0,3
0,4
0,5 V(m /s)0,6
Oblong
60
50
2
2
yY = -98,81x - 61,781x + 102,81 R = 1
40
2
2
2
2
30
yK = -126,67x - 55,733x + 104,12 R = 0,9991
20
yÜ = 0,9524x - 138,43x + 108,69 R = 1
10
yO = 109,76x - 179,62x + 118,54 R = 0,9991
2
2
0
0
0,21
0,42
0,63
Vp (m/s)
a)
b)
Şekil 4. Pamukta tohum plakası çevre hızının tohum yakalanma oranına etkisi
3.4. Tohum Plakası Delik Şekli x Negatif Çalışma Basıncı x Tohum Plakası Çevre
Hızının Yakalanma Oranına Etkisi
Tohum plakası delik şekli x negatif çalışma basıncı x plaka çevre hızı etkileşiminin
(AxBxC interaksiyonunun) tohum yakalanma oranı üzerinde %1 (P<0,01) önem
seviyesinde istatistiksel olarak etkili olduğu yapılan varyans analizi sonucunda
belirlenmiştir (Çizelge 1). Aynı delik şekli (kare, üçgen, oblong veya yuvarlak delik
şekillerinden herhangi biri) için sabit basınçta, hız artarken tohum yakalanma oranı
değerinde düşme saptanmıştır. Buna karşın aynı delik şekli için sabit plaka çevre hızında,
basınç artışı, tohum yakalanma oranı değerinde belirgin bir artış sağlamıştır (Şekil 5).
AxBxC interaksiyonunun kombinasyonları tek tek incelendiği zaman, en iyi
tohum yakalanma oranının %99,78 olduğu ve bu değere, oblong delik şekilli tohum
plakası ile yapılan çalışmanın 40 hPa negatif çalışma basıncı ve 0,21 m/s plaka çevre
hızında ulaşıldığı belirlenmiştir. Çalışma basıncı baz alındığı zaman, genel olarak 40 hPa
basınçta , tüm delik şekillerinde iyi sonuca ulaşılmıştır. Delik şekilleri baz alındığında,
oblong delikli tohum plakası ile yapılan denemenin 30 hPa ve 40 hPa basınçlarında tüm
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
hız kademeleri için yüksek tohum yakalanma oranına ulaşılmıştır. Diğer üç delik şeklinde
ise ancak 40 hPa basınçta yüksek tohum yakalanma oranı değerine ulaşılmıştır. En düşük
tohum yakalanma oranı ise %1,78 ile üçgen delikli tohum plakasının, 10 hPa basınç ve
0,52 m/s plaka çevre hızında yapılan çalışmadan alınmıştır.
100
2
80
2
90
P=10 hPa
80
2
yÜ = 585,48x - 566,8x + 138,74 R = 0,9957
2
2
yO = 682,62x - 641,87x + 153,35 R = 0,9834
60
50
Y
40
K
30
20
Ü
Y
K
Ü
O
P=20 hPa
70
Y.O. (%)
70
Y.O. (%)
100
2
yY = 319,05x - 390,81x + 122,1 R = 0,9986
2
2
yK = 225,71x - 336,62x + 119,52 R = 0,9965
90
60
50
2
yY = -141,19x - 78,137x + 113,02 R = 1
30
yK = -112,86x - 127,88x + 123,09 R = 1
20
yÜ= -40,476x - 161,16x + 112,63 R = 0,9979
2
2
2
2
2
10
O
2
40
2
yO = -139,52x - 95,872x + 121,38 R = 0,9997
0
10
0
0,21
0,42
0
0
0,21
0,42
0,63
Vp (m /s)
0,63
Vp (m/s)
100
100
90
90
Y
80
K
80
Ü
60
Y.O. (%)
Y.O. (%)
Y
K
Ü
O
70
70
O
50
2
yK = -319,29x + 157,69x + 79,795 R = 0,9991
2
20
yK = -299,76x + 83,456x + 94,161 R = 0,995
20
yÜ = -276,9x + 28,757x + 103,16 R = 0,9994
2
2
2
yY = -95,238x + 25,23x + 98,617 R = 1
30
30
2
2
40
yY = -477,62x + 196,5x + 77,497 R = 0,9989
10
50
2
40
2
60
2
10
P=30 hPa
2
2
2
P=40 hPa
yÜ = -264,76x + 145,79x + 80,161 R = 0,9889
2
2
yO = -42,143x + 13,076x + 98,964 R = 0,9948
0
2
yO = -79,286x + 19,604x + 98,312 R = 0,9996
0
0
0,21
0,42
0,63
Vp (m /s)
0
0,21
0,42
0,63
Vp (m/s)
Şekil 5. Pamukta tohum plakası delik şekli x negatif çalışma basıncı x tohum
plakası çevre hızının tohum yakalanma oranına etkisi
4. SONUÇ
Basınç değişimi plaka deliklerindeki tohum tutumunu doğru orantılı olarak
etkilemiş ve basınç artıkça tohum yakalanma oranı da bu artışa paralel olarak artmış,
boşluk oranı ise düşmüştür. Negatif çalışma basıncı 10 hPa’dan 40 hPa’a yükseltildiği
zaman tohum yakalanma oranında toplam %304,43 oranında bir artış sağlanmıştır.
Tohum plakası çevre hızı değişimi ise tohum yakalanma oranını ters orantılı olarak,
boşluk oranını ise doğru orantılı olarak etkilemiştir. Çalışmada tohum plakası çevre hızı
0,21 m/s’den 0,52 m/s’ye yükseltildiği zaman tohum yakalanma oranında %47,66
oranında bir azalma olduğu görülmüştür İstenmeyen bu durum ekim makinasının
hassasiyetinin azalmasına neden olmuştur. Araştırmada ele alınan diğer önemli bir
değişken olan tohum plakası delik şekli, tohum yakalanma oranı istatistiksel olarak (%1
önem seviyesinde) etkilemiştir. En yüksek tohum yakalanma oranı oblong delikli plaka ile
yapılan denemeler sonucu elde edilmiştir. Oblong delik şekilli plakayı, yuvarlak, kare ve
eşkenar üçgen delikli tohum plakaları ile yapılan deneme sonuçları izlemiştir. Oblong
delikli plaka ile çalışma sonucunda, diğer delik şekilli plakalara göre sırasıyla %5,06;
%5,98 ve %18,51 oranında daha yüksek yakalanma oranına ulaşılmıştır. Sonuç olarak
Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi
Tekirdağ
bu araştırmada küresellik oranı %62,41 olan yassı şekilli pamuk tohumu için oblong delik
şekilli tohum plakası daha uygun bulunmuştur.
5. KAYNAKLAR
1. BARUT, Z.B. ve ÖZMERZİ, A., 1997. Hava Akımlı Hassas Ekim Makinalarında
Tohum Plakası Delik Şeklinin Ekim Düzgünlüğüne Etkisi, Tarımsal Mekanizasyon 17.
Ulusal Kongresi, 17-19 Eylül, s: 474-484, Tokat.
2. KLÜVER, B., 1991. Ablagegenavigkeit Von Einzelkornsaegeraeten für
Körnerleguminosen. Forschungsberrcht Agrartechnik des Arbeitskreises Forschung
und Lehre der Max-Eyth-Gesellschaft, Nr.215, Kiel.
3. ÖNAL, İ., 1987. Vakum Prensibiyle Çalışan Bir Pnömatik Hassas Ekici Düzenin
Ayçiçeği, Mısır ve Pamuk Tohumu Ekim Başarısı. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, C.24,
S.2, İzmir.
4. ÖNAL, İ., 1987. Ekim-Dikim-Gübreleme Makinaları. E:Ü: Ziraat Fakültesi Yayınları
No:490. Bornova, İzmir.
5. BARUT, Z.B., 1996. Farklı Tohumların Ekiminde Kullanılan Düşey Plakalı, Hava
Emişli Hassas Ekici Düzenin Uygun Çalışma Koşullarının Saptanması, Ç.Ü. Fen
Bilimleri Enstitüsi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adana.
6. BEK, Y. ve EFE, E., 1988. Araştırma Deneme Metodları-1, Ç.Ü. Ziraat Fakültesi
Ders Kitabı, No:1, Adana.