VII

Transkript

VII

BLGSAYAR DERS
6(.=<,,/,.(70'(9,6,1,)/$59(
'2.8=<,//,.(70'(9,,6,1,)/$5d1
0HOOLI
Daniyela Gorgeviç
']HQOH\HQ
Doc. Dr. Risto Hristov
Yuliyana Todorovska
Goran Arsovski
/HNW|U
Nada Kostova
0DNHGRQFD
GDQ7UNoH\HoHYLULErvin Salih
'LOUHGDNVL\RQXProf.Dr. Arif Ago
/HNW|UDr. Aktan Ago
*UDINLELUOLNoLVLEnformatik Prof. Abdülfeta Fetai
*UDINGL]D\QYHELOJLVD\DUWDVDUÕPÕ
Aleksandra Traykova
<D\ÕQFÕMakedonya Cumhuriyeti Eitim ve bilim bakanlıı
%DVNÕÜsküp - Dooel Grafik merkezi
Makedonya Cumhuriyeti Eitim ve Bilim Bakanlıı'nın 19.06.2009 tarihli 10-1608/1
sayılı kararıyla bu kitabın kullanılmasına izin verilmitir.
CIP - “. ” , !"#$%, &
$( ) / &*+.
- : 3 3, 2009. - 104
. :
. ; 28 5 : & 7-<
ISBN 978-608-4575-28-3
373.3.016:004(075.2)=163.3
COBISS.MK-ID 79201034
gQV|]
Bilgisayar ders kitabı sekiz yıllık eitimde VI. sınıflar ve dokuz yıllık eitimde VII. sınıflar için yazılmıtır. Bilgisayar ders kitabı Eitimi Gelitirme Dairesi tarafından belirlenen ve Eitim ve Bilim Bakanlıın izin verdii Eitim programına göre yazılmıtır.
Eitim programını takip ederek, kitap be konuya ayrılmıtır:
Birinci konuda - 9HEJQGHOLNOHU - örenciler veb gündelikler
yaratmayı ve kullanmayı örenecek. Bu konuda veb gündelii
kullanma sırasında ahlak prensiplerine ve örencilerin güvenildii
özelliklere dikkat verilmitir.
kinci konuda - 0HWLQG]HQOHPH - örenciler pratik yoklamalarla sekiz yıllık eitimde beinci sınıfta ve dokuz yıllık eitimde altıncı sınıfta edindii bilgilerin geniletmesi ve derinlemesini salıyor. Örencilere özellikle noktalama iaretlerin kullanılması ve
benzeri gibi metni doru yazmaları örenmelerine önem veriliyor.
Micosoft Word uygulaması örenilecek, ek olarak da Linux iletim
sisteminde çalıan OpenOffice.org Writer uygulaması da bu kitapta tanıtılmıtır. Word için verilen sorular, ödevler ve yoklamalar
Writer için de kullanılabilir.
Üçüncü konuda - dRNRUWDPOÕVXQXPODU - örenciler kaliteli sunumlar yapmayı örenecek. Temel tekniklerin örenmeleri dıında örenciler yaratıcılık ve hayallerini kullanmaya yönlendirilecek.
Microsoft PowerPoint uygulaması çalıılacak, ek olarak da Linux
iletim sistemi altında çalıan OpenOffice.org mpress uygulaması tanımlanmıtır. PowerPoint için verilmi sorular, ödevler ve yoklamalara mpress için de kullanılabilir.
Dördüncü konu - 7DEORKHVDSODPDODU - programlarına ayrılmılar. Büyük sayıda verilen örnekler yardımıyla örenciler tablonun nasıl yaratılacaını ve düzenleneceini, formullerin ve fonksiyonların nasıl kullanacaını ve uygun çizelgenin nasıl yapılıdıını örenecek. Microsoft Excel uygulaması örenilecek ve aynı
zamanda Linux iletim sistemi altında kullanılan Open Office.org
Calc uygulaması tanımlanacak. Excel için verilmi sorular, ödevler ve yoklamalar Calc için de uygulanabilir.
Beinci konuda - 3URMHOHU - örencilere ders proje yapılıının
tüm aamaları için öütler verilmitir: konu seçmekten, aratırma
ve yapma, çalımanın sunumuna kadar.
Teoretik anlatım yerinde bu kitapta yeni eitim birimlerin örenmesi pratik çalımalar ve alıtırmalarla gerçeklemesi ön plana
i
koyulmu. Resimler yardımıyla ve dier görsel yardımlarla yeni
tekniklerin örenmesini örenciler kendi baına gerçekletirebilir.
Her konunun baında örencilerin verilen konuda görecei yeni
terimlerin tanımlanmasına ayrı yer verilmitir.
Her ders eitim birimin sonunda örenenleri tespit etmek için
sorular ve alıtırmalar verilmitir. Özel iaretlenmi "Xunu unutmayın" ve "Gelitirmeniz gereken yetenekler" bölümlerde örencilere eitim biriminde özellikle önemli elemanlar gösterilmitir.
Bu ders kitabında fazla örenmek isteyen yetenekli örencilere birkaç alıtırmal da verilmitir, kitabın sonunda ise yetenekli ögrenciler için fazla yaratıcılık, i ve uygulamaları daha iyi tanıma
gerektiren özel ek verilmitir.
kinci, üçüncü ve dördüncü konulardan sonra kontrol testler verilmitir.
Önemli elemanlar, öütler, notlar ve uyarmalar eklinde kitabın
kenar boluklarında net bir ekilde gösterilmitir
Ders kitabın sonunda eklentiler verilmitir: <HWHQHNOL|UHQFL
OHULoLQ.oNELOJLVD\DUV|]OYH.RQWUROWHVWOHULQFHYDS
ODUÕ
Bu kitapta verilen alıtırmalar ve örnekler, ilkokul eitiminde
okuyan örencilerin yalarına göre yapılmıtır, ancak kitabta ilenen konularda temel kavramları örenmek isteyen herkes kullanabilir.
Yazar
ii
oHULNOHU
9HEJQONOHUL
nternet (Hatırlama) .......................................................................2
Veb-günlüü (blog) nedir? .............................................................2
Blog üyeleri ve kullanıcıları .........................................................2
Veb günlüklerini ahlaki ekilde kullanmak ...................................3
Güvenlik öütleri .........................................................................3
Sorular ........................................................................................3
Blog yapılıı ...................................................................................4
Portalın sayfası ..........................................................................4
Kayıt olmak ................................................................................4
Blogun görünüünü seç .............................................................5
Kayıtını onayla ...........................................................................6
Blog içeriin düzenlenmesi ............................................................7
Yazılar eklemek ...........................................................................7
Bloga balık eklemek ..................................................................8
Yazıların görüntülenmesi ............................................................8
Alıtırmalar ..................................................................................8
Varolan bloglarda yorumlar............................................................9
Yorumları okumak ve yorum yazmak ..........................................9
Alıtırmalar ..................................................................................9
0HWLQ']HQOHPHVL
Giri1 .............................................................................................2
MS Word - Tekrarlayalım .............................................................13
Paragrafın düzenlenmesi.............................................................14
Paragraf öncesinde ve sonrasında alan1 ...................................4
iii
Satır arasını düzenlemek .................................................. 15
Paragrafın girintilenmesi .....................................................16
lk sıranın girintilenmesi ......................................................17
Sorular ve ödevler ..............................................................18
Metni gazete eklinde düzenleme ..........................................19
Metin yazma kuralları .........................................................20
Sütunlarda yazmak .............................................................20
Sayfanın düzenlenmesi ..........................................................22
Sayfada üstbilgi ve altbilgi eklemek ....................................22
Dipnot eklemek ...................................................................23
Yorumlar eklemek ...............................................................24
Metinde bir bölümün aranması ve deitirilmesi.....................26
Metinde bir bölümün bulunması .........................................26
Metinde bir bölümün deitirilmesi .....................................27
Hipermetin ..............................................................................28
Hipermetin nedir .................................................................28
Hiperbalanı eklemek ve kullanmak ...................................29
Belgenin basılması .................................................................31
Sayfanın kenar bolukları ve yönü .....................................31
Basılacak sayfaların seçimi ................................................32
Basılmadan önce belgenin görünüü .................................33
Belgenin basılması .............................................................34
Örendiklerini kontrol et ..........................................................36
(NE|OP2SHQ2IIFHRUJ:ULWHU
OpenOffice Writer - Tekrarlayalım ..........................................38
Paragrafın düzenlenmesi ........................................................38
Paragraf öncesinde ve sonrasında alan .............................38
Satır arasının düzenlenmesi ...............................................39
Paragrafın girintilenmesi .........................................................40
Metni gazete eklinde düzenleme ......................................40
Sütunlarda yazmak .................................................................41
iv
Sayfanın düzenlenmesi ..................................................... 41
Sayfada üstbilgi ve altbilgi eklemek ................................... 41
Dipnot eklemek .................................................................. 41
Yorum eklemek .................................................................. 42
Metinde bir bölümün bulunması ve deitirilmesi .................. 42
Metinde bir bölümün bulunması ........................................ 42
Metinde bir bölümün deitirilmesi .................................... 43
Hipermetin ............................................................................. 44
Hiperbalantı kurmak ve kullanmak .................................. 44
Belgenin basılması ................................................................ 44
Kenar boluklar ve sayfanın yönü ..................................... 44
Basılmadan önce belgenin görünüü ................................ 45
Belgenin basılması ............................................................ 46
dRNOXRUWDPVXQXPODUÕ
Çoklu ortam sunum terimi ...................................................... 48
Çoklu ortam sunumların temel elemanları ......................... 48
Sorular ............................................................................... 48
Microsoft PowerPoint ............................................................. 49
PowerPoint programın balatılması .................................. 49
Sunumla çalıma ............................................................... 49
Sorular ............................................................................... 50
Sunumun yapılıı ................................................................... 51
Yeni sunumun yapılması ................................................... 51
Metnin girilmesi ve düzenlenmesi ..................................... 51
Slayt eklemek .................................................................... 52
Slaydın görünüü .............................................................. 52
Slaytın tasarımı ................................................................. 53
Sunumun aktiflenmesi ....................................................... 54
Sorular ve ödevler ............................................................. 55
Sunuma farklı bakılar ........................................................... 55
Slaytlarla çalımak ............................................................ 56
Sorular ............................................................................... 57
Normal bakıında bo slaytın düzenlenmesi ......................... 57
Metin çerçevenin çizilmesi ................................................. 58
Hazır grafik ekillerin çizilmesi .......................................... 58
Diskten resimler eklemek .................................................. 59
Clip Art galerisinden resim eklemek .................................. 59
Grafik nesnelerin düzenlenmesi ........................................ 59
v
Animasyon ve ses efektleri .....................................................62
Bir slayt’tan sonraki slayt geçii ..........................................62
Slaytlarda nesnelere animasyon eklemek ..........................62
Hiperbalantı kurmak..............................................................64
Aynı sunumdan slayta balantı kurmak..............................64
Müzikle ve video kayıtlarla çalımak.......................................66
Diskten ses eklemek ..........................................................66
Zamanlama efektleri ...............................................................67
Slaytlar arasında geçi zamanı ..........................................67
Slaytlarda animasyonların sıralaması ................................67
Slaytlarda animasyonların düzenlenmesi ...........................67
Örendiklerini konrol et ...........................................................70
(NE|OPOpenOffice.org mpress
71
OpenOffice.org mpress..........................................................72
OpenOffice.org mpress programın balatılması ................72
Sunumla çalımak ..............................................................72
Sunumun yapılıı ....................................................................73
Metini yazmak ve düzeltmek ..............................................73
Slayt eklemek .....................................................................73
Slaydın görünüü ...............................................................74
Sunumun aktiflenmesi ........................................................74
Sunumla yönetim ................................................................74
Slaytın tasarımı ..................................................................75
Sunuma farklı bakılar ............................................................75
Slaytlarla çalımak ..................................................................76
Slayt eklemek .....................................................................76
Slaytların kopyalanması ve taınması ................................76
Slaytın silinmesi ..................................................................77
Bo slaytın düzenlenmesi .......................................................77
Çizim aletler çubuu ...........................................................77
Hazır grafik ekillerin çizilmesi ...........................................77
Sabit diskten resimler eklemek ...........................................78
vi
Hiperbalantı kurmak............................................................. 78
Aynı sunumdan slayta balantı kurmak............................. 78
Animasyon ve ses efektleri .................................................... 79
Bir slayttan sonraki slayta geçi ........................................ 79
Slaytlarda nesnelere animasyon eklemek ......................... 79
Müzikle ve video kayıtlarla çalımak...................................... 80
Diskten ses eklemek ......................................................... 80
4
Tablo hesaplamaları
81
Giri ....................................................................................... 82
Tablo hesaplama programların olanakları ......................... 82
Microsoft Excel - balangıç elemanları .................................. 83
Çalıma belgesi, çalıma sayfası, tablo ............................ 83
Sorular ............................................................................... 84
Çalıma listenin genel elemanları ..................................... 85
Aktif hücre .............................................................................. 85
Hücrenin iaretlenmesi ...................................................... 85
Çalıma sayfası üzerinde hareket etmek .......................... 86
Tabloya verilerin eklenmesi.................................................... 87
Veri türleri .......................................................................... 87
Tablonun düzenlenmesi ......................................................... 89
Tablolarda girilen verilerin deitirilmesi
ve düzenlenmesi ............................................................... 89
Sütun ve sıralarla çalımak ............................................... 90
Sütun ve sıraların boyutları ............................................... 91
Tabloda verilerin düzenlenmesi ......................................... 93
Metnin ayrılması (Wrap Text)............................................. 93
Hücre içeriklerin hizalanması ve yönü ................................... 94
Fazla hücrenin bir hücreye birlemesi ............................... 95
Metin ve artalan rengi ........................................................ 96
Hücre sınırları .................................................................... 96
Sayılarda ondalık yerlerin sayısı ....................................... 96
Sorular ve ödevler ............................................................ 97
vii
Gösterge ekilleri ................................................................... 98
Bir hücreden içeriklerini baka hücreye taınması ............ 98
Bir hücreden içeriklerini baka hücreye kopyalamak ........ 98
Sütunlerin ve sıraların iaretlenmesi ................................. 99
Metinli hücrelerin otomatik doldurma ................................. 99
Sorular ve ödevler ........................................................... 101
Çizelge ................................................................................. 101
Çizelge terimi ve çizelge türleri ........................................ 101
Çizelge oluturma ............................................................ 102
Çizelgenin düzenlenmesi ................................................ 103
Formüller.............................................................................. 105
Hücrelerin otomatik olarak formüllerle doldurulması ....... 106
Fonksiyonlar ........................................................................ 108
Toplam ............................................................................. 108
Ortalama deer ............................................................... 109
En yüksek ve en düük deer ......................................... 109
Verilerin deiimiyle sonucun otomatik deimesi .......... 110
Örendiklerini kontrol et ....................................................... 112
(NE|OP OpenOffice.org Calc
113
OpenOffice.org Calc - balangıç elemanları ........................ 114
OpenOffice.org Calc programın balatılması .................. 114
Çalıma sayfanın temel elemanları ..................................... 114
Aktif hücre ....................................................................... 115
Tabloya verilerin eklenmesi.................................................. 115
Tablonun düzenlenmesi ....................................................... 115
Tablolarda girilen verilerin deimesi ve düzenlenmesi .. 115
Sütünlerle ve sıralarla çalımak ........................................... 115
Sütun/sıra eklemek .......................................................... 116
Sütun/sıra silmek ............................................................. 116
Sütunların/sıraların boyutlarını deitirmek ..................... 116
Tabloda verilerin düzenlenmesi ........................................... 116
Metnin ayrılması (Wrap Text)........................................... 117
viii
Metnin hizalaması ve yönü .............................................. 117
Birkaç hücreyi bir hücreye birletirmek ............................ 118
Metin ve artalan rengi ...................................................... 118
Hücre sınırları .................................................................. 118
Sayılarda ondalık yerlerin sayısı ..................................... 118
Çizelge ................................................................................. 118
Çizelgenin yapılıı ........................................................... 118
Çizelgenin düzenlenmesi ................................................ 120
Formüller.............................................................................. 120
Fonksiyonlar ........................................................................ 120
Toplam ............................................................................. 121
Ortalama deer ............................................................... 121
En yüksek ve en düük deer ......................................... 122
5 Projeler
123
Giri ..................................................................................... 124
Projenin temel elemanları .................................................... 124
Okul Projesi nedir ............................................................ 124
Projenin yapılmasıyla ne kazanılır ................................... 125
Grup çalıması ................................................................ 125
Proje çalımaların takip edilmesi ......................................... 125
Proje aamaları ............................................................... 125
Proje konusu aramak ...................................................... 125
Projenin ödevlerini ve amaçlarını belirlemek ................... 126
Planlama ......................................................................... 126
Proje yapılıı .................................................................... 126
Projenin sunulması ve deerlendirilmesi ............................. 128
Projenin sunulması .......................................................... 128
Projenin deerlendirilmesi ............................................... 128
Bilgisayar dersi ve projeler................................................... 128
Bilgisayar dersinden projeler için örnek konular
ve ödevler ........................................................................ 129
(N$Yetenekli örenciler için ............................................130
(N%Küçük bilgisayar sözlüü ..........................................131
(N& Yoklamaların cevapları .............................................133
ix
x
9HE*QONOHUL
d(5./(5
9HE*QO%ORJ1HGLU"
%ORJh\HOHULYH.XOODQÕFÕODUÕ
%ORJXQ<DSÕOÕÕ
%ORJoHULLQ']HQOHQPHVL
9DURODQ%ORJODUGD<RUXPODU
1
9HEJQONOHUL
17(51(7+$7,5/$0$
nternet tüm dünyadan aların ve bilgisayarların balı olduu en tanınmı ve en büyük bilgisayar aıdır.
nternette resimler, haberler, bilgiler, müzik ya da video kayıdı iitmek ya da izlemek için, Bilgisayarlar nternet Explorer, Mozilla, Opera
ve bakaları gibi tarayıcı (Browser) olarak adlandırılan özel programlar
kullanıyorlar.
nternette bir site ya da sayfayı açmak için onun URL adresini bilmeniz gerekiyor ve bu adresi, adres çubuunda yazmalıyız.
7DUWLPD
Gündelik yazıyor
musun? Sen
gündeliinde
ne gibi içerikler
yazıyorsun?
Senin arkadaların
kendileri için
yazabilecekleri,
sana mesaj
yazabilecekleri
ya da kendi
düüncelerin
söyleyebilecei
defterin var mı?
nternette buna
benzer, kullanıcılar
aralarında
fikir deiimi
yapabilecei sayfa
imdiye kadar
görmü müsün?
9(%*h1/hh%/2*1('5
<HQLWHULPOHU
blog, blogcu, portal, kayıt olma, otrurum açma, kullanıcı adı,
blogun adresi, yazı, yorum.
9HEJQO ya da EORJnternette bulunan elektronik gazete ya da
günlük eklindedir. Blogun olutuu içerikler ters zaman sıralamasında
bulunuyorlar. En yeni yazılar yukarıda gösteriliyorlar.
%ORJRQOD\QRODUDN\D]ÕODQJD]HWH\DGDJQONGHIWHULJLELGLU.
Veb - günlüü haber, not ya da tartıma eklinde metin içerebilir,
aynı zamanda da fotoraflar, planlar, nternette baka yerlere gösteren
adresler vb. içerebiliyor. Metinleri blogun sahibi yazıyor ya da kullanıcılar tarafından sunuluyor, veya farklı veb-yerlerinden alınabilir.
Veb - günlükler bir ya da fazla konu hakkında yazılıyorlar ve bu konular hakkında kullanıcılar yorum verebilir ya da sorular sorabilirler. Herkes çok basit ekilde ve fazla teknik bilgisi olmadan kendi düüncesini söyleyebilir. Veb - günlüklerin içerikleri çok sık olarak deiiyor ve bu
özellik veb - günlüklerin o kadar popüler olmasına nedenlerden biridir.
Veb - gündeliin yazarı (sahibi) herkes olabilir.
Dünyada birçok ünlü kiilerin kendi veb - günlükleri vardır.
9HEJQOQ\D]DUÕQDEORJFXEORJJHUGHQLU
%ORJh\HUHOHULYH.XOODQÕFÕODUÕ
Veb - günlüü ya da blog kamuoyuna yöneliktir. Genelde blogda
eklenen konular hakkında tartıma yapan belli bir grup için yöneliktir.
Bloglar elenceli, ancak eitici de olabilir.
Blogların içinde çok sayıda eitimli içerikler bulunabilir.
2
9HEJQONOHUL
9HEJQONOHULQLDKODNLHNLOGHNXOODQPDN
nternette iletiimin olduu gibi, onun parçası olan veb - günlüklerde de iletiimde, yüz yüze iliki aranmadıına ramen kültürlü ve ahlaki ekilde davranma çok mühümdür.
] Kültürlü konumanın parçası olmayan gereksiz içerikler yazma.
] Çok sayıda senin düüncelerine karı gelen düünceler okuyacaksın. Baka kiilerin düünceleri senin düüncelerine ters gelse bile
onlara saygı göster.
1RW
%ORJve YHE
JQO
terimleri aynı
eyi tanımlıyor
ve metinde ikisini
de aynı oranda
kullanıyoruz.
] letiim sırasında arkadaça davran.
*YHQOLNgWOHUL
Bloglar bugün çok popülerdir ve herhalde onları devamlı olarak ziyaret eden çok kiiyle tanıacaksın. Blog yaratmadan ya da ziyaret etmeden önce, u öütleri oku:
] Ebeveynlerden izin almadan, adres, telefon numarası, ebeveynlerin
i yerleri, okul adı gibi ahsi bilgileri kimseye verme.
] Senin ifrelerini kimseye, en yakın arkadalarına bile söyleme.
] Ebeveynlerden izin almadan senin ve ailenin fotoraflarını kimseye
gönderme.
] Seni rahatsız edecek birey okusan ya da görürsen, hemen ntenette oturumunu kapat ve bunun hakkında ebeveynlere ya da öretmenlere bilgi ver.
] nternet üzerinden tanıtıın insanlarla ebeveynlerine söylemeden,
onları sormadan ve onlardan izin almadan kimseyle görümeyi kabul
etme. Ebeveynlerin okulda senin arkadalarını bildikleri gibi nternetten de arkadalarını bilmelidir.
6RUXODU
1. Veb-günlüü nedir?
2. Veb-günlüklerinde nasıl içerikler olabilir?
$UDWÕU
Google arama
motorunu
kullanarak,
müzik, spor,
filmler, moda ve
benzer konular
hakkında ilginç
bloglar bul ve
incele. Blogları
arama için
öretmenden
yardım ara.
3. Veb-günlüklerin içeriklerini kim yazıyor?
4. Veb-günlük yazarına ne denir?
5. Veb-günlüklerin içerikleri kimlere yöneliktir?
6. Veb-günlüün ziyaretçisi ve kullanıcısı kim olabilir?
3
9HEJQONOHUL
%/2*81<$3,/,,
Blog yaratılması için hizmetler sunan çok sayıda serverler var: blog.
com, blogger.com, Makedonya’da kullanılanlar: blog.com.mk ve bloger.
com.mk. Bunların çou kullanmak için çok basittir, ancak bu serverler herkes için açık olduundan dolayı içinde uygun içerikleri olmayan
bloglar da vardır.
Kitabın devamında bloger.com.mk serverinde blog yaratma için verilen adımları takip et. lerde farklı bir serverde blog yaratmayı istersen,
artık belli bir tecrüben olacak ve tek baına yapmayı bileceksin.
3RUWDOÕQ6D\IDVÕ
1RW
Senin kullandıın veb tarayıcıyı aç (nternet Explorer, Mozilla Firefox...).
Adres çubuunda bloger.com.mk adresine girdikten sonra, resimde
verilen görüntü eklinde sayfa açılıyor. Bu sayfada portal istatistikleri,
blog kategorilerini, en yeni üyeleri ve yazıları görebilirsin.
Blog yaratmaya
balamadan
önce, elektronik
posta adresinin
olduundan emin ol.
.D\ÕWROPD
1 Önce portalın üyesi olarak kayıt ol. Yukarıdaki resimde gös1RW
(*) ile iaretlenen
alanların
doldurulması arttır.
gQHPOL
terildii gibi balantısına tıkla.
2 Kayıt olma ile-
Bu senin blogun URL- adresi olacak
2
mini bitirmek için
aaıda verilen
formu doldur.
Oka tikla ve kategori seç
3 dümesine tıkla.
Defterine yaz:
kullanıcı adı, ifre ve
blogun adresini.
3
4
9HEJQONOHUL
4 Sayfanın ikinci bölümünde
4
bulunan ve doldurulması gereken alanları doldur.
5 dümesine tıkla
5
%ORJXQJ|UQQVHo
Ximdi senin blogun görünüünü seçebilirsin
1 En çok beendiin görünü yanındaki dümeye tıkla
2 dümesine tıkla
2
3 Blogu baarıyla yaptırdıını mesajı alacaksın. dümesine tıkla.
3
5
9HEJQONOHUL
Sonraki sayfada kullanıcı adı ve ifreye girerek oturum açman gerekiyor.
Bunu yapmadan önce senin e-posta adresine gönderilen balantıya
(linke) tıklayarak kayıt olmanı onaylaman gerekiyor. Kayıt olmayı onaylamadan oturum açmayı denersen, u bildiriyi alacaksın:
.D\ÕWÕQÕRQD\OD
E-posta adresini aç. Böyle bir mesaj bulacaksın:
1
1 Mesajı açman için balantıya tıkla.
2
2 Senin kayıtını onaylamak için (verikasyonu) için balantıya tıkla.
Yeniden oturum açma sayfası açılacak
3 Kullanıcı adını ve
4
ifreni yaz
4 dümesine
tıkla
3
6
Sadece senin
kullanmadıın bilgisayarda
çalıırsan, Beni hatırla
dümesine TIKLAMA
9HEJQONOHUL
%ORJoHULLQ']HQOHQPHVL
Kayıt ilemi tamamlandıktan sonra, blogunu istediin ekilde düzenleyebilecein pencere açılıyor.
Burada profilini
deitirebilirsin.
Resim ekle.
Burada kendi
fotoalbümünü
yapabilirsin.
Portalı kapatmadan önce
oturumunu kapatmayı
unutma.
1
1 Senin blogun adı yazılmı balantıya tıkla. Yazıları düzenleyebilecein sayfa açılacak.
<D]ÕODUHNOHPHN
Bu balantıyı
kullanarak
seçenekleri
deitirebilirsin.
1 Ximdilik
senin
blogunda yazılar
yok. Yeni yazı
eklemek
için
balantısına tıkla.
2 Verilen formu doldur.
Balık ve yazının içeriine gir.
1
2
Bu balantıyı
kullanarak blogunu
görebilirsin.
Metni artık
bildiin ekilde
düzenleyebilirsin.
3 dümesine tıkla.
3
Yazıyı yayınlamdan
önce, dümesine
tıklayarak kontrol et.
7
9HEJQONOHUL
Yeni pencerede blogun açılacak. Senin yazının görüntülendiini görebilirsin, ancak blog imdilik balıksızdır.
%ORJD%DOÕN(NOHPHN
Veb arayıcısından bloger.com.mk sayfasına geri dönün.
balantısını
kullanarak
tüm yazıların
görüntülenmesini
elde edeceksin.
1 balantısına
tıkla.
Verilen formu elde edeceksin (deilse balantısına
tıkla).
2 Formu doldur.
!"
dü3
mesine tıkla.
<D]ÕODUÕQ*|UQWOHQPHVL
1
2
3
balantısından tüm yazıların görüntüsünü elde edeceksin.
Sa tarafta yazıyı görüntüleme, deitirme ya da silme olanakları verilmitir.
$OÕWÕUPDODU
1. Senin blogunda birkaç yazı ekle.
2. Tüm yazıları görüntüle.
3. Yazıların bazılarını deitir.
4. Bir yazı sil.
8
9HEJQONOHUL
9DURODQ%ORJODUGD<RUXPODU
Bazı blogun adresini bilirsen, onu ziyaret edebilirsin. bloger.com.mk
portalında ziyaret edebilecein varolan bloglar listesi var. Ziyaret ettiin bloglarda yazıları okuyabilirsin ve aynı zamanda yorum da bırakabilirsin.
<RUXPODUÕRNXPDNYH\RUXP\D]PDN
1 Yorumları görmek için
1
&RPPHQWV balantısına tıkla.
2
2 Yeni yorum yazmak için
3RVW&RPPHQWV
lantısına tıkla.
ba-
Fikrini deitirisen, yorumu iptal edebilirsin.
Yayınlamadan
önce yorumu
görüntüleyebilirsin.
3 Yorum yaz ve sayfanın en alt
bölümünde bulunan <RUXP
\D\ÕQOD dümesine tıkla. Senin yorumun dierleriyle beraber görünecektir.
3
Fikrini deitirisen,
yorumu iptal edebilirsin.
$OÕWÕUPDODU
1. Sınıftaki arkadalarınla kendi bloglarınızı yazınız. lginç konular
seçin.
2. Arkadalarının bloglarını ziyaret et. Onların düüncelerini oku ve
kendi yorumunu yaz.
9
9HEJQONOHUL
XQODUÕXQXWPD
Veb-günlüü ya da blog, ters zamanlı sıralayla görüntülen
elektronik gazete ya da günlük eklinde içeriklerden oluan
nternette bulunan yerdir.
Veb-günlüü yazana bloger (blogger) denir.
nternette ve onunla beraber veb-günlüklerinde iletiim,
yüzyüze karılama gerektirmiyor, ancak kültürlü ve ahlaki
ekilde davranman önemlidir
*HOLWLUPHQJHUHNHQEHFHULNOHU
] Blog yaratma olanaı salayan veb sayfasına kayıt olmak.
] Blog yaratmak.
] Kendi blogunda içerikleri düzenlemek.
] Blog açmak.
] Blog'ta yorum yazmak.
10
0HWLQ']HQOHPHVL
:RUGSURJUDPÕ\ODPHNWXSODU
NRPSR]LV\RQODUJD]HWHOHU\D]DELOL\RUVXQ
d(5./(5
*LUL
06:RUG7HNUDUOD\DOÕP
3DUDJUDIÕQ']HQOHPHVL
0HWQL*D]HWHHNOLQGH']HQOHPH
6D\IDQÕQ']HQOHQPHVL
0HWLQGH%LU%|OPQQ$UDQPDVÕYH'HLWLULOPHVL
+LSHUPHWLQ
%HOJHQLQ%DVÕOPDVÕ
11
0HWLQ
G]HQOHPHVL
*LUL
Bilgisayarlar, en sıkça metinler yazmak için kullanılıyor. Mektuplar,
yazılar, kitaplar ve baka metinlerin yazılması, düzenlenmesi için kullanılıyor. Metnin yazılması onun basılmasından ayrıdır, öyleki her metin yazısı basılmadan önce kontrol edilebilir ve hatalar düzlenebilir. Bunun dıında, her metin yeniden deiebilir va görünüü istee göre deiebilir.
1RW
Microsoft Word
programının daha
yeni verziyonları
olmasına ramen,
2003 verziyonun
incelenmesine
karar verildi, çünkü
bizim okullarda
ve evlerde bu
verziyon en
çok kullanılan
verziyondur.
Metin yazmayı artık biliyorsun, düzenlemesini de bilirsin: harflerin
yazı tipi, büyüklüü ve rengini seçmek, metni hizalamak, satır arasını ayarlamak vb. Resim ve dier grafik elemanlarını eklemek ve onlarla çalımayı da biliyorsun, ayrıca tablo yapmayı ve düzenlemeyi biliyorsun. Belgeyi kaydetmek ve basmasını biliyorsun.
Ximdi bilgilerini geniletmek ve becereklerini ilerletmek için yeni eyler örenmee devam edeceiz. Paragrafları düzenlemeyi öreneceksin, sayfalara üstbilgi ve altbilgi eklemeyi futnot ve yorum eklemeyi (bilinmeyen kelimenin açıklaması) ve belgenin basılması için hazırlamasını öreneceksin. Hipermetin nedir ve hiperbalantınız nasıl eklendiini de öreneceksin.
+$=,52/
Yeni belge aç ve u yazıyı gir:
Yeliz'in Doum Günü
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu. Hazırlıkları tamamlamak için yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Sevil gelmek istemiyordu, çünkü çoktan bekledii TV-yayını gösterilecekti, fakat arkadaını da kırmak istemiyordu. Devamlı olarak düüncesini deitiriyordu. Bir geliyor,
bir evde kalıyor. Gelmeye karar edince, Yeliz’e beraber gittik.
Vardıımızda, hemen çalımaya baladık, öyle ki tüm iler beklediimizden önce
bitti. Bir saat sonra konuklar gelmeye baladı. Hasta olan Mehmet dıında hepsi geldi.
Elenceye katılmamasına ramen Yeliz’e doum günü tebrii gönderdi
Arial
Balıı u ekilde düzenle:
] Arial yazı tipi
] Büyüklük 14
] Kalınlamıs harfler ve
Arial
] Ortada hizalanmı
Metnin kalan bölümünü u ekilde düzenle:
] Arial
] Büyüklük 12
] ki taraftan hizala
Verilen ilemleri tamamladıktan sonra dosyayı "Yeliz’in Doum Günü" adıyla
kaydet.
12
0HWLQ
G]HQOHPHVL
06:RUG7HNUDUOD\DOÕP
Metin, çalıma alanında imleçin bulunduu yerden giriliyor. Her iaretin girilmesinden sonra, imleç bir pozisyon için saa oynuyor. Bir sıra
yazıyla dolduktan sonra, imleç yeni sıraya geçiyor.
Yeni paragrafa geçmek için, Enter tuuna basın.
<D]ÕWLSL)RQW abeceden tüm harfler ve aynı ekilde yazılan sayılardır. Her yazı tipin kendi adı vardır.
Komutlar ana menüden, aletler çubuundan, yardımcı menüden
(sa tıklamayla açılan) ya da klavyeden bazı kısaltmalarla verilir.
Bellekte kaydedilen Word belgesinin .doc kısaltması var ve u simgeyle tanımlanıyor:
Belge )LOH _ 6DYH$V komutuyla kaydediliyor.
Belge )LOH_ 2SHQ komutuyla açılıyor.
Yeni belge )LOH _ 1HZ komutuyla açılıyor.
Belge )LOH _ 3ULQW komutuyla basılıyor.
Metin düzenleme aletleri:
Metin hizalama aletleri:
Kesme, kopyalama ve yapıtırma aletleri:
Liste yapma aletleri:
Grafik eleman ekleme aleti:
Grafik elemanlarını düzenleyen aletler:
13
0HWLQ
G]HQOHPHVL
3DUDJUDIÕQ']HQOHQPHVL
Paragrafın görünüünü kendi isteklerine göre ayarlayabilirsin.
8QXWPD
Paragraf metinde
iki (QWHUiareti
arasındaki
bölümdür.
Bu bölümde paragrafın öncesinde ve sonrasındaki alanı nasıl düzenleyebileceimizi, satırlar arası mesafeyi düzenlemeyi, paragrafı içeriye almayı ve paragrafın ilk sırasını içeriye almayı ve içine sürmeyi öreneceiz. Paragraf )RUPDW3DUDJUDIK komutuyla açılan 3DUDJUDSK
penceresinde düzenleniyor.
Hizalama
Girintileme
Birinci sırayı
düzenleme
Paragraf öncesi
ve sonrası alan
Satır arası
Burada paragarfın
nasıl görünecei
izlenebiliyor
3DUDJUDI|QFHVLQGHYHVRQUDVÕQGDDODQ
Metinde belli bölümler, balıklar ve benzeri gibi, paragrafdan önce ve
sonra daha fazla yer bırakarak ayırmalıyız.
Paragraftan sonra bırakılan alan için örYeliz dün doum günü
nek metin:
elencesi yapıyordu.
» "Yeliz’in doum günü" metninde, metin
balıını balık öncesinde 6 nokta balıktan sonra ise 12 noktalık alan bırakarak ayır. Verilen yönergeleri izle:
»
1 mleçi balıın herhangi
bir yerinde yerletir;
2 )RUPDWmenüsüne tıkla;
3 Sunulan komutlarda
3DUDJUDSK komutuna tıkla.
14
2
Hazırlıkları tamamlamak
için yardımımızı istedi ve onun
için Sevil ile iki saat önceden
Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
3
1
Yeliz dün doum
günü elencesi
yapıyordu.
Hazırlıkları
3DUDJUDSKpenceresinde, 6SDFLQJbölümünde:
4 %HIRUH alanın saında yukarı
Aaıya gösteren
oklara tıklarsak,
alanda deeri
küçültüyoruz.
4
5
için oka tıkla. Paragraf öncesindeki alanın deeri yükselecek;
0HWLQ
G]HQOHPHVL
5 Paragraftan sonraki alanın bü-
yütülmesi için, $IWHU alanın saında yukarıya oka tıkla;
6
6 2. dümesiyle yaptıın seçimleri onayla.
.HQGLQGHQH
Her üç paragrafta, her paragraftan sonra 6 noktalık alan bırakın. Ximdi metin
öyle gözükecek:
<HOL]
LQ'RXP*Q
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu. Hazırlıkları tamamlamak için yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Sevil gelmek istemiyordu, çünkü çoktan bekledii TV-yayını gösterilecekti, fakat
arkadaını da kırmak istemiyordu. Devamlı olarak düüncesini deitiriyordu. Bir
geliyor, bir evde kalıyor. Gelmeye karar edince, Yeliz’e beraber gittik.
Vardıımızda, hemen çalımaya baladık, öyle ki tüm iler beklediimizden önce
bitti. Bir saat sonra konuklar gelmeye baladı. Hasta olan Mehmet dıında hepsi geldi. Elenceye katılmamasına ramen Yeliz’e doum günü tebrii gönderdi
6DWÕUDUDVÕQÕG]HQOHPHN
6DWÕUDUDV Õ/LQH6SDFLQJ paragrafta iki sıra arasındaki bo alanın
büyüklüünü belirliyor. Satır arası Word programında otomatik olarak
bir çizgiyle belirlenmitir. Ancak, bazen metni yazarken, metnin tümü ya
da bazı paragraflar farklı satır arasında olması gerekebilir.
Satır arasını ayarlamak için, imleçi paragrafta yerletir ve )RUPDW_3D
UDJUDSK komutuyla 3DUDJUDSKpenceresini aç. 6SDFLQJbölümünde:
1 /LQHVSDFLQJ alanına aaı
oka tıklayarak listeyi açıyoruz;
Listedeki seçeneklerden birini seç;
2 Satır arasını tam olarak belirtmek istersen,
3 $Walanında istenen deeri giriyorsun;
4 2. dümesini tıklayarak
onayla.
1
3
2
1RW
Klavyeden
de u tulari
kullanabilirsin;
FWU - bir çizgili
satir arası için
FWU - iki çizgili
satir arası için
FWU - 3 çizgili
satir arası için
4
15
0HWLQ
G]HQOHPHVL
Örnek ile satır arasının formatlama çubuundan, /LQH6SDFLQJ alenasıl ayarlanabileceini göstereceiz.
tiyle
» "Yeliz’in Doum Günü" metninde, ikinci paragrafta satır arasını bir
buçuk çizgiye deitir:
2
1 Paragrafın herhangi bir yerinde yerle;
2 /LQH6SDFLQJ aletinin (formatlama çu-
buundan) saında bulunan aaıya
oka tıklayın;
3 Listede seçeneine tıkla.
3
1
Yeliz dün doum günü
mımızı _istedi ve onun
Sevil gelmek istemiyo
arkadaını da kırmak
.HQGLQGHQH
kinci paragrafta satır arasını iki çizigiye ayarla. Bundan sonra Metin u ekli
alacak:
<HOL]¶LQ'RXP*Q
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu. Hazırlıkları tamamlamak için yardımımızı
istedi ve onun için Sevil ile iki saat önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Sevil gelmek istemiyordu çünkü çoktan bekledii TV-yayını gösterilecekti, fakat
arkadaını da kırmak istemiyordu. Devamlı düüncesini deitiriyorsu. Bir geliyor, bir evde
kalıyor. Gelmeyi karar edince, Yeliz’e beraber gittik.
Vardıımızda, hemen çalımaya bakadık, öyle ki tüm iler beklediimizden önce bitti.
Bir saat sonra konuklar gelmeye baladı. Hasta olan Mehmet dıında hepsi geldi. Elenceye
katılmamasına ramen Yeliz’e doum günü tebrii gönderdi.
3DUDJUDIÕQJLULQWLOHQPHVL
Belli bir metinde bazı paragrafı ayırmak istersen ya da resim eklemek için hazırlamak istersen (paragrafta resim için yer yapmak), paragrafı içeriye girintilebilirsin - soldan ya da sadan, ya da iki taraftan.
Paragrafı 3DUDJUDSK penceresinden, QGHQWDWLRQ bölümünden girintilebiliriz:
1 Paragrafı soldan girintile-
mek için, /HIW (sol) alanında gereken deeri yazıyoruz ya da oklar yardımıyla
belirliyoruz.
2 Paragrafı sadan girintilemek için, 5LJKW (sa) alanında gereken deeri yazıyoruz ya da oklar yardımıyla belirliyoruz.
3 2. dümesine tıklayarak
onayla.
16
1
2
3
0HWLQ
G]HQOHPHVL
Cetvele baktıınız zaman sa tarafında üçgen görebilirsiniz - bu üçgen sa sınırı belirliyor.
Sol tarafta iki üçgen ve onların altında dikdörtgen bulunuyor. Dikdörtgen sol sınırı belirliyor - belli bir paragrafta tüm sıraların girintilmesi için.
ki üçgeni kitabın devamında açıklayacaız.
» "Yeliz’in Doum Günü" metninde, ikinci paragrafı soldan yaklaık 2
cm için girintile:
4 Paragrafın herhangi bir yerinde
5 Fareyle sa sınıra (dikdörtgene)
<HOL
Yeliz dün doum günü elencesi
tıkla ve farenin sol dümesini bastırılmı tutarak sola doru çek;
mımızı istedi ve onun için Sevil ile
6 Sınırları çekerken, kesintili dikey
geliyor, bir evde kalıyor. Gelmeye
çizgi pragrafın ne kadar girintilindiini gösteriyor. Yaklaık 2 cm’ye
gelince farenin dümesini bırak.
Sol taraftaki
dikdörtgeni
çekerken, iki üçgen
de çekiliyor
5
6
yerle;
1RW
Sevil gelmek istemiyordu, çünkü
arkadaını da kırmak istemiyordu.
4
Vardıımızda, hemen çalımaya
bitti. Bir saat sonra konuklar gelm
.HQGLQGHQH
kinci paragrafı sa taraftan girintir.
ONVÕUDQÕQJLULQWLOHQPHVL
Birinci sıra girintili ya da biraz ayrılmı olduunda, metin daha güzel
görünüyor ve paragrafın dier sıralarına kıyasen paragraflar daha açık
ekilde ayrılıyorlar.
ONVÕUDQÕQJLULQWLOPLROGXX|UQHN
Yeliz dün doum günü elencesi
yapıyordu.
Hazırlıkları
tamamlamak
için
yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat
önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
ONVÕUDQÕQD\UÕOPÕROGXX|UQHN
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu.
Hazırlıkları tamamlamak için yardımımızı
istedi ve onun için Sevil ile iki saat önceden
Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Birici sıranın hassas ekilde girintilenmesini ya da ayrılmasını ayarlamak için 3DUDJUDSK penceresini aç ve QGHQWDWLRQ bölümüne git:
Indentation:
17
0HWLQ
G]HQOHPHVL
1
1 6SHFLDO
alanında aaıya
gösteren oka tıklayarak, liste
açılıyor;
3
2
2 %LULQFLV ÕUD\Õ girintilemek
için )LUVWOLQH seçeneine,
birinci sırayı ayırmak için ise
+DQJLQJ seçeneine tıkla;
3 %\ alanında deer gir;
4 2. dümesine tıklayarak
onayla.
4
Bu bölümde yukarda anılan, cetvelin sol tarafında bulunan iki sınırı
(üçgenler) açıklayacaız. Birinci sol sınır paragrafın sadece birinci sırasını girintilemek için kullanılıyor, ikinci üçgen ise birinci sıra haricine
paragraftaki tüm sıraların girintienmesi için kullanılıyor (o zaman birinci sıra ayrılmıır).
Metni yukarıdaki örnek eklinde düzenlemek için, üst sol sınırı fareyle istenilen pozisyona doru çek (yaklaık 1 cm). Sınırların durumu öyle olacak:
.HQGLQGHQH
kinci paragrafta birinci sırayı 1,5 cm için girintile, üçüncü paragrafta ise birinci sırayı 2 cm için ayır. Paragrafta birinci sırayı dier sıraların
önünde ayırmak istersen, alt sol sınır noktasını çek. O zaman sınır noktaların durumu öyle olacak:
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Paragrafı düzenlemek için kullanılan pencere hangi komutla
açılıyor?
2. Paragrafta hangi düzenlemeleri yapabilirsin?
3. Paragraf öncesi ve sonraki alanı nasıl ayarlayabilirsin?
4. Paragrafta satırlar arasındaki mesafeyi nasıl belirlebiliyorsun?
5. Paragrafa nasıl girinilir?
6. Paragrafta birinci sırayı nasıl girinirsin ya da ayırabilirsin?
7. "Benim en sevdiim kitap" balıklı metin yaz. Metin üç paragraftan
olusun:
] Balıın büyüklüü 14 nokta (14 pt), kalınlamı ve ortadan
hizalanmı olsun;
] Balıktan sonraki alanın büyüklüü 12 nokta olsun;
18
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] Kalan metnin büyüklüünü 12 noktaya ayarla;
] Birinci ve üçüncü paragrafta satır arasını bir buçuk çizgiye, ikinci
paragrafta ise satır arasını bir çizgiyle ayarla;
] kinci paragraf önündeki alanı 6 noktaya, sonraki alanı ise 12
noktaya ayarla;
] Birinci ve üçüncü paragrafın birinci sıralarını 1 cm için girintir;
] kinci paragrafı soldan 5 cm, sadan ise 2cm için girintir;
] Belgeyi senin klasöründe kaydet.
*HOLWLUPHQJHUHNHQEHFHULOHU
] Paragraftan önce ve sonra yer ayırmak;
] Paragrafta satırlar arasını düzenlemek;
] Kenar boluklarına göre paragrafı girintilemek;
] Paragrafta birinci sırayı girintelemek ya da ayırmak.
Metni gazete eklinde düzenlemek için, metin yazma kurallarını bilmen gerekiyor. Bu bölümde yazım kurallarını ve gazetelerde olduu
gibi metni sütunlarda yazmayı öreneceksin.
gUQHNGRUXNXOODQÕOPÕLDUHWOHU
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu (12.
nci ya günü için). Hazırlıkları tamamlamak için
yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat
önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Çok hediyeler aldık: kitap, bebek, bilezik ve
çikolata.
gUQHN\DQOLNXOODQÕOPÕLDUHWOHU
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu
(12.nci ya günü için). Hazırlıkları tamamlamak
için yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki
saat önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Ç o k h e d i y e l e r a l d ı k:
kitap, bebek, bilezik ve çikolata.
7HNUDUODYHKD]ÕUOÕNOÕRO
"Yeliz’in Doum Günü" metninde, tüm paragrafları u ekilde ayarla: satır arası olmasın, paragraftan sonra 6 noktalık alan ve birinci sıra girintili ya da ayırmalı olmasın. Balık haricinde, tüm metin soldan hizalansın.
od levo.
19
0HWLQ
G]HQOHPHVL
0HWLQ\D]PDNXUDOODUÕ
Noktalama iaretleri metnin bir parçasıdır. Onları doru ekilde kullanmayı örenmen önemlidir. Kurallar üzere metni elle yazarken kurallarla aynıdır, sadece burada ek anlamları var: metni doru yazarsan düzenlemeyi daha kolay yapabilirsin. Ayrıca iaretlerin doru kullanılması
metnin daha güzel görünmesine yardım ediyor.
kinci örnekte parantez ilk sırada kaldıını ve metnin ondan ayrıldıını görebiliyorsun. Aynı öyle son sırada noktalama iaretlerinden sonra
bo yerler bırakılmadıını da görebilirsin. Word tüm kelimeleri bir olarak
sayıyor ve önceki sırada büyük boluklar bırakarak yeni sıraya geçiyor.
Xu kurallara uymalısın:
] Kelimeleri sadece bir bo yerle ayır.
] Noktalama iaretlerini (. , : ; ! ?) yazılması gereken sözcükten hemen
sonra hiç bo yer bırakmadan yaz. Ancak iaretten sonraki kelimeyi bir bo yerle ayır.
] Parantezler ve içindeki sözler arasında bo yer bırakılmıyor. Ancak,
parantezler, genelde onların dıında bulunan sözlerle bir bo yerle
ayrılıyor.
6WXQODUGD\D]PDN
Metni iki ya da fazla sütunda yazabilirsin. O ekilde metni gazete
eklinde düzenleyebilirsin. Okul gazetesini ya da sınıf bültenini bu ekilde hazırlayabilirsin.
» "Yeliz’in Doum Günü" metnini iki sütuna ayır:
1 lkönce balıın haricinde tüm metni seç;
2 Format menüsüne tıkla;
3 Açılan menüde &ROXPQ seçeneine tıkla.
1RW
stersen, sütunların
geniliini (Width)
ve sütunlar
arasındaki mesafeyi
(6SDFLQJkendin de
belirtebilirsin.
2
3
1
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu. Hazırlıkları tamamlamak için
yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Sevil gelmek istemiyordu, çünkü çoktan bekledii TV-yayını gösterile
Xu pencere açılacak:
20
4 ki sütunlu simgeye tıkla ya
da 1XPEHURIFROXPQV alanında 2 sayısını yaz.
5 Sütunları çizgiyle ayırmak istersen, /LQHEHWZHHQ alanında onayla.
6 Seçeneklerden memnun kaldıın zaman 2. dümesine
tıkla.
6
0HWLQ
G]HQOHPHVL
5
4
<HOL]
LQ'RXP*Q
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu. Hazırlıkları
tamamlamak için yardımımızı istedi ve onun için Sevil
ile iki saat önceden Yeliz’de olmamız gerekiyordu.
Sevil gelmek istemiyordu çünkü çoktan bekledii
TV-yayını gösterilecekti, fakat arkadaını da kırmak
istemiyordu. Devamlı düüncesini deitiriyorsu. Bir
geliyor, bir evde kalıyor.
.HQGLQGHQH
Metni üç sütuna ayır.
] Noktalama iaretlerini doru kullanmak.
] Metni sütunlara ayırarak düzenlemek ( QVHUW _ &ROXPQ.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Metinde noktalama iaretleri nasıl kullanılır? Hangi kurallara
uyulmak gerekiyor?
2. Metin sütunlarda nasıl düzenlenir?
3. Sütunların geniliini ve aralarındaki mesafeyi ayarlayabilir miyiz?
Nasıl?
4. Sınıf bülteni için yazı yaz. Sınıftaki etkinlikleri ve olayları anlat.
] Noktalama iaretleri doru kullanmayı dikkat et.
] Sayfanın dikey yönünü seç (Page Setup komutundan Partrait
seçenei)
] Metni iki sütunda yaz.
21
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] Birinci sütun dierlerden daha geni olsun.
] Sütunlar arasında çizgi koy.
] Yeni belge aç ve u balıı yaz: "Ben, benim okulum ve benim
yerim".
] Sayfanın yatay yönünü seç (Page Setup komutundan Landscape
seçenei)
] Balık altına metnin yazılacaı alanı üç sütuna ayır (metni daha
geç yazacaksın).
] lk sütunda kendin için birtakım eyler yaz, ikinci sütunda okulun
ve üçüncü sütunda yaadıın yerin hakkında bilgi ver.
] Belgeyi kaydet.
5. Sınıftaki arkadalarınla okul gazetesi için birkaç yazı yaz.
Kitabın bu bölümünde sayfaya üstbilgi ve altbilgi yerletirmeyi, dipnot
eklemeyi ve yorum vermeyi öreneceksin.
6D\ID\DVWELOJLYHDOWELOJLHNOHPHN
Bazı ders kitabında konunun balıı ya da baka bir metnin her
sayfada - üst ya da alt kısmında yazılı olduuna hiç rastladın mı?
Bu tür yazılar her sayfada teker teker yazılmamıtır. Onlar bir kez
üstbilgi (üst kısımda) ya da altbilgi (alt kısımda) olarak girmitir.
» Birkaç sayfadan olumu bir metin aç ve ona üstbilgi ve altbilgi
ekle:
1
1 9LHZ menüsüne tıkla;
2 +HDGHUDQG)RRWHUkomutuna tıkla.
2
Gereken metni yazmak için kesilmi çizgiyle sınırlanmı alan meydana geliyor. Aynı zamanda üstbilgi ve altbilgiyi (+HDGHUDQG)RRWHU )
düzenlemek için çubuk göreceksin.
Okul gazetesi
3
4
3 Üstbilgide (+HDGHU) "Okul gazetesi" yaz;
22
0HWLQ
G]HQOHPHVL
4 Altbilgiye geçmek için 6ZLWFKEHWZHHQ+HDGHUDQG)RRWHU
simgesine tıkla ya da klavyeden aaı ok tuuna bastır.
Header and Footer
çubuundan
üstbilgi ya da
altbilgi olarak
sayfaların
numaralandırılması
seçilebilir.
6
Altıncı sınıf örencileri hazırlıyor
5
5 Altbilgide (Footer) "Altıncı sınıf örencileri hazırlıyor" yaz;
6 Üstbilgi ve altbilgiden çıkmak ve metin üzerine çalımakla devam
etmek için Header and Footer çubuundan Close dümesine tıkla.
Üstbilgiyi ve altbilgiyi istediin ekilde düzenleyebilirsin. Bu yönde
yazı tipini, harf büyüklüünü, harflerin rengini, hizalamayı ve sıradan
metinle yapabilecein hereyi düzenleyebilirsin.
3RUWDOÕQ6D\IDVÕ
Ders okurken bilmediin sözlere daha sık rastlamısın ve onların
anlamını aramısın. Dipnotlar kelimenin anlamını daha kolay bulmana
yardım ediyor. Dipnotlar anlamını nerede aramanı gösteren, kelimenin
yanında bulunan küçük iaretler (genelde küçük yıldızlar) ya da numaralardır. Sözcüklerin anlamı genelde sayfanın alt kısmında bulunuyor.
Belgenin sonunda bulunan açıklamalara sonnot denir.
» "Yeliz’in Doum Günü" metninde TV-yayın kelimesini açıkla:
1 Önce imleçi hemen ya-
2
yın sözcüü yanında yerletir;
1
Sunulan
seçeneklerden
seçeneine
Metnin devamını
yazmak ya da metni
düzenlemek için
muhakkak metine
dön. Metnin dipnot
bölümünde yazmayı
devam etmemene
dikkat et.
aretler (genelde küçü|k yıldızlar) ya da numaralardır. Sözcüklerin
anlamı genelde
2 QVHUW menüsüne tıkla;
3 5HIHUHQFH
'LNNDWHW
3
4
tıkla;
4 Açılan listede )RRWQRWH
seçenene tıkla.
5
)RRWQRWHDQG(QGQRWH penceresi açılacak. Bu pencereden:
1RW
5 Dipnotları iaretlemek için her yeni dipnot
ya da &XVWRP0DUN alanında girilen iaret
için otomatik olarak artan sayılar seçebilirsin. Dipnot o iaretle belirlenecek (Genelde
"*" iareti kullanılıyor);
6 QVHUW dümesine tıkla.
6
Endnote belgenin
sonunda verilen
açıklamadır.
6
23
0HWLQ
G]HQOHPHVL
Ekranda u durumu göreceksin:
Yeliz dün doum günü elencesi yapıyordu. Hazırlıkları tamamlamak için
yardımımızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat önceden Yeliz’de olmamız
gerekiyordu.
Sevil gelmek istemiyordu çünkü çoktan bekledii TV-yayını* gösterilecekti,
fakat arkadaını da kırmak istemiyordu. Devamlı düüncesini deitiriyorsu. Bir
geliyor, bir evde kalıyor. Gelmeyi karar edince, Yeliz’e beraber gittik.
Vardıımızda, hemen çalımaya bakadık, öyle ki tüm iler beklediimizden
önce bitti. Bir saat sonra konuklar gelmeye baladı. Hasta olan Mehmet dıında
hepsi geldi. Elenceye katılmamasına ramen Yeliz’e doum günü tebrii
gönderdi.
*TV-yayın televizyonda yayınlanan içeriktir.
7
] Yayın sözcüünden sonra "*" iareti çıkmı;
] Sayfanın dibinde çizgi ve onun altına "*" bulunuyor. Ximdi imleç "*"
iareti yanında bulunuyor;
7 Yayın sözcüünün açıklamasını yaz.
<RUXPODUHNOHPHN
Metin yazarken (örnein yazılı yoklama ya da okul projesi), bazı eyin
eklenmesi ya da kontrol edilmesi gereken yerleri bir ekilde iaretlemek
faydalıdır. Bunun için yorumlar kullanılıyor.
» "Yeliz’in Doum Günü" metninde, iki sözcüüne yorum ekle:
1 lkönce,
imleçi iki
yanında yerletir;
sözcüün
2
2 QVHUW menüsüne tıkla;
3 Verilen seçeneklerden &RPPHQW
3
1 <HOL
seçeneine tıkla.
günü elen|cesi yap
Resimde göründüü gibi bo alan açılıyor ve bu alanda yorumunu
yazabilirsin:
4 Yorumunu yaz.
4
elencesi yapıyordu.
mızı istedi ve onun için Sevil ile iki saat
ya da bir
ya da bir
Yorumlara artık gerek kalmayınca onların silinmesi kolaydır:
5 Farenin sa dümesiyle yoruma tıkla.
6 Açılan menüden 'HOHWH&RPPHQW seçeneine tıkla.
24
5
6
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] Sayfalara üstbilgi ve altbilgi eklemek ve düzenlemek
(9LHZ _ +HDGHUDQG)RRWHU).
] Metinde dipnot eklemek ve düzenlemek (QVHUW _
)RRWQRWH).
] Metinde yorum eklemek (QVHUW _ &RPPHQW).
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Üstbilgi ve altbilgi terimlerini açıkla.
2. Belli bir belgede üstbilgi ve altbilgi hangi komutla ekleyebilirsin?
3. Üstbilgiyi ve altbilgiyi istediin ekilde düzenleyebilir misin? Nasıl?
4. Belgede metnin yazılmasını ya da düzenlemesini devam ettirmek
için üstbilgi ve altbilgiden nasıl çıkabilirsin?
5. Dipnot nedir?
6. Metine dipnot nasıl ekleyebilirsin?
7. Metinde yorum nasıl ekleyebilirsin?
8. Yorumdan artık gerek kalmayınca, yorumu silebilir misin?
9. Bitkiler için yazacaın metin yaz. Kendi isteine göre farklı konu
da seçebilirsin. Metin en azından iki sayfadan olusun.
] Belgenin adını yazacaın üstbilgi ekle.
] Altbilgi ekle ve onda adını ve soyadını yaz.
] Sayfaları numaralandır (nsert menüsünden Page Numbers
seçeneiyle).
] Çalıma sırasında fikirlerini yorumlar yardımıyla iaretle.
] Belgeyi senin klasöründe kaydet.
10.Yeni belgedi u cümleyi yaz: "Bilgisayar sistemi iki parçadan
oluuyor: donanım ve yazılım."
] Donanım ve yazılım sözcüklerine dipnot ekle. Autonumber
seçeneini kullan.
] Öngörülen alanda bu iki sözcüün açıklamasını yaz.
25
0HWLQ
G]HQOHPHVL
Metinle çalıırken sıkça metinde bir sözcüün ya da metin bölümün
düzenlenmesi ya da baka kelimeyle ya da metinle deitirmek için bulunması gerekiyor. Bunu imdi açıklayacaız )LQG (Bul) ve 5HSODFH
(Deitir) komutları kullanılıyor.
0HWLQGHELUE|OPQEXOXQPDVÕ
Önünde kısa metin olduu zaman, aradıın kelimeyi çok kolay
bulabilirsin. Ancak onlarca sayfadan oluan büyük metinde belli bir
sözcüün bulunması gerekince, tüm belgeyi "taramak" en uygun yöntem
deildir. Find komutu yardımıyla bunu çok daha kolay gerçekletirebiliriz.
1RW
Find komutu
klavyeden &WUO)
tularıyla da
çarılabilir.
» "Yeliz’in Doum Günü" metninde, Yeliz sözcüünü bul:
1 (GLW menüsüne tıkla;
2 Kayan menüden )LQG komutunu seç.
)LQGDQG5HSODFH (bul ve deitir) penceresi açılacak.
3 )LQG what alanında
Yeliz yaz:
Yeliz
4 )LQG1H[W dümesine
3
tıkla, aranan sözcük
metin içinde iaretlenecek.
5
4
Dier dümelerin ve seçeneklerin anlamları:
5 Daha hassas ekilde arama olanakları da var; fazla parametreler
eklemek için, 0RUHdümesine tıkla; pencerede yeni bölüm açılacak;
6 Word programın, arama sırasında büyük ve küçük harfler arasında
fark yapmasını istersek 0DWFKFDVH seçeneini kullanmak gerekir;
7 Arama sırasında aradıımız sözcüü metin içinde baka bir sözcüün
parçası olarak deil sadece tüm sözcük olarak bulmak istersek )LQG
ZKROHZRUGVRQO\ seçeneini iaretliyoruz.
8 )RUPDW dümesi, belli ekilde biçimlendirilmi (yazı tipi ve benzer)
sözcükleri bulma olanaı veriyor.
6
7
8
26
0HWLQ
G]HQOHPHVL
.HQGLQGHQH
Bazı daha uzun belgede arama seçeneklerini ayarla ve birkaç sözcük
bul.
0HWLQGHELUE|OPQGHLWLULOPHVL
Bir metinde belli bir sözcüü baka bir sözcükle metnin her yerinde
ya da sadece belli yerlerde deitirmek isteyebiliriz. (GLW menüsünden
5HSODFH komutunu çaır.
» "Yeliz’in Doum Günü" metninde, Yeliz sözcüünü Sevgi sözcüüyle deitir:
5HSODFHkomutu
ana menüden
(GLW ile ya da
klavyeden
&WUO+ tularıyla
da çarılabilir.
1 )LQGDQG5HSODFH
penceresinde 5HSOD
FH seçeneine tıkla.
1
Yeliz
)LQGDQG5HSODFH (bul ve deitir) penceresi açılacak:
2 )LQG:KDW alanında Yeliz yaz.
3 5HSODFH: LWK alanında Sevgi yaz.
4 5HSODFH$OO
Yeliz
Sevgi
1RW
2
3
4
dü-
mesine tıkla.
] Metinde bir sözcük ya da metin bölümünü bulasın ((GLW
_ )LQG).
] Metnin bir bölümünü baka bir bölümle, metnin her
yerinde ya da sadece istediimiz yerde deitiresin ((GLW
_ 5HSODFH).
1RW
5HSODFH
$OO komutu
deitirmeyi
metnin her
yerinde
gerçekletiriyor.
Deitirmek
metnin sadece
bazı yerlerinde
gerekirse,
)LQG1H[W
ve 5HSODFH
komutlarını
kullan.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Metinde sözcüklerin bulunması ve deitirmesi için pencere hangi
komutla çarılıyor? Bu pencerenin adı nedir?
2. Daha hassas arama gerçekletirmek için parametreleri nasıl
ayarlayacaksın?
3. Sadece tüm sözcükleri aramak için hangi parametreyi kullanmak,
büyük harfleri ise küçük harflerden ayırmak için hangi parametre
kullanılıyor?
27
0HWLQ
G]HQOHPHVL
4. Verilen metni yaz:
Bir yazı tipin baka bir yazı tipiyle deimesi, res. 3'te görünen
menüden, Format dümesine tıkladıktan sonra açılan
pencerden bulunan komutlarla yapılabiliyor. Önce, Find What
alanına tıklanıyor ve bu alanda: deitirmek istediimiz yazı
tipini belirliyoruz, Replace Wıth alanına ise: yerine kullanmak
istediimiz yazı tipini Belirtiyoruz.
] Büyük B harfini küçük harfle deitir, sadece cümlenin baında
deilse (Find Next komutuyla).
] res. sözcüünü resim sözcüüyle deitir.
] Yazı tipin terimini yazı tarzı terimiyle deitir ve bu sırada "yazı
tipini" durduu yerde olduu gibi bırakıyoruz ()LQGZKROH
ZRUGVRQO\).
] Bir sözcüünü Belli sözcüüyle deitir ancak bir sözcüünü
deitirme (0DWFKFDVH kullan).
] Her nokta (.), virgül (,) ve iki nokta (:) iaretlerinden sonra her
yerde birer bo yer bırak.
+LSHUPHWLQ
+LSHUPHWLQQHGLU"
Her kitapta, bata ya da sonunda, kitabın içerii verilmitir. Bu içerikten, sayfa numarasını kullanarak, kitaptan bazı bölüm bulabiliriz.
Bilgisayar metni yazılma sırasıyla okunuyor, ancak ard arda farklı
bölümlerin okunması da mümkündür, örnein kitapta bazı terimle ilgili farklı bölümler. Böyle sözcükler aynı belgenin baka bir yerine ya da
baka belgeye balantılar içeriyor.
Metnin, fareyle tıklanınca baka metne geçmesini salayan bölümler
genelde farklı renkle yazılıyorlar ya da altları çizilmitir. Metin içinde böyle yerlere KLSHUED ODQWÕ
ya da EDODQWÕ denir (ngil. OLQN).
Metnin farklı bölümleriyle ya da baka bir metne balantı içeren metinlere KLSHUPHWLQ denir (ngil. K\SHUWH[W).
28
0HWLQ
G]HQOHPHVL
+LSHUEDODQWÕHNOHPHNYHNXOODQPDN
» Hiperbalantı ile birkaç belge bala. Verilen yönergeleri takip et:
Aaıdaki metni gir:
Bilgisayar çok sayıda fizik parçalardan olumutur:
OHPFL - verileri ileyen bölüm ve bilgisayar yönergelerin ve ilemlerin
gerçekletii bölüm.
oLOHWLPEHOOHL - bilgisayar çalıırken verilerin ve programların korunduu
yerdir.
*LULELULPOHUL - verilerin girilmesini salayan ve komutların verilmesini
salayan bölümler (klavye, fare, tarayıcı…).
dÕNÕELULPOHUL - sonuçların gösterilmesini salayan parçalar (ekran, yazıcı…).
'ÕEHOOHNOHU - bilgisayarın çalımadıı zaman verilerin bulunduu yer (sabit
disk, disketler, CD…).
Bilgisayarın her parçası için daha detaylı eyler yazacaın be belge
daha yap ve onları diskte senin klasöründe kaydet. Her bölüm için birinci sayfada o bölümü açıklayan belgeyi açan hiper balantı kur. Önce
lemci sözcüüyle balantı kur:
1 lemci sözcüünü iaretle;
2 QVHUW menüsüne tıkla.
3 +\SHUOLQN seçeneine tıkla.
2
1RW
1
OHPFL
QVHUW+\SHUOLQN penceresi açılacak:
4
Aynı bir belgenin
içinde, belli
bir yerde
hiperbalantı
kurmak istersen,
Place in The
Document
simgesine tıkla.
bilgisayar
3
oLOHWLPEHOOHL
Hyperlink komutunu
klavyeden &WUO.
tularıyla da
çarılabilir.
5
6
7
8
4 /LQNWR bölümünde ([LVWLQJIOHRU:HE3DJHsimgesine tıkla.
29
0HWLQ
G]HQOHPHVL
5 Gösterilen metni 7H[WWRGLVSOD\ çubuundan deitirebilirsin;
6 /RRNLQalanında balantı kurmak istediin belgeyi, kaydettiin klasörü ara;
7 Gereken belgeye tıkla;
8 2. dümesine tıkla.
Bundan sonra lemci sözcüü hiperbalantıdır, altı çizilmi ve mavi
renktedir. Bu sözcüün balandıı belgeye geçmek için, &WUO tuuna
basarak balantıya tıkla.
Bilgisayar çok sayıda fizik parçalardan olumutur:
lemci - verileri ileyen bölüm ve bilgisayar yönergelerin
ve ilemlerin gerçekletii bölüm.
.HQGLQGHQH
Bilgisayar parçalarını detaylı anlatan dier belgelere balantı kur.
] Farklı belgeye hiperbalantı kurmak
(QVHUW _ +\SHUWH[W).
] Hiperbalantı kullanmak.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Hiperbalantı terimini açıkla.
2. Hiperbalantı nedir?
3. Belgede baka metne hiperbalantı tanımlayan metni nasıl tanıyabilirsin?
4. Hiperbalantının götürdüü metine nasıl geçebilirsin?
5. Bir metinde aynı belgede baka bölüme geçiren hiperbalantı nasıl kurabilirsin?
6. Farklı belge içindeki metne ya da nternette veb-yerine hiperbalantı kurabilir misin? Nasıl?
7. Gezegenleri sayacaın belge yap:
] Belgeyi senin klasöründe "Gezegenler" adıyla kaydet;
] Her gezegen için kısa içerikli birer belge yaz;
] Her yarattıın belgeyi uygun adlandırarak (gezegen ismi) kaydet;
30
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] "Gezegenler" belgesinde her gezegen için yarattıın belgelere
uygun hiperbalantı kur;
] Dier belgelerde "Gezegenler" belgesine geri döndüren balantı kur;
] Hiperbalantıları kurarak belgeler arasında, bir belgeden baka belgeye geç.
8. Yeni açtıın belgenin ilk sayfasında "nternet terimleri" balıı yaz.
nternetle ilgili birkaç terim listesi yap.
] kinci sayfada her saydıın terimin açıklamasını yap (aralarında
birkaç bo sıra bırakarak).
] Terimler listesinde her terimin açıklanması verilen bölümle hiperbalantı kur.
] Balıa hiperbalantı olan her açıklama bölümünden sonra
"geri dön" sözcüünü yaz.
%HFHULNOL|UHQFLOHULoLQ
1. Aynı alıtırmaları tekrarla, fakat birkaç belgede yazılan metni bir
belgede yerletir. Öretmenden yardım iste. Bookmark ne olduunu açıklasın.
%HOJHQLQ%DVÕOPDVÕ
Metin yazarken son amaç düzenlenmi ve basılmı belgedir. Belgenin tüm sayfaların bir kopyada basılmasını istersen, standart çubuunda bulunan Print aletine
tıklaman yeterlidir, ancak ondan önce belgenin basılması için gereken hazırlıkları yapman gerekiyor. Sayfanın
büyüklüünü ve yönünü ve kenar boluklarını belirtmen gerekiyor.
.HQDUEROXNODUÕYHVD\IDQÕQ\|Q
Üst kenar boluu
Sol kenar boluu
Sa kenar boluu
Cetvelde beyaz ve mavi alanlar
görünüyor. Metin beyaz alanda giriliyor, mavi alan altındaki bölüme
kenar boluu (marjin) denir. Kenar boluklarında notlar ve yorumlar dıında metin yazılmıyor.
Alt kenar boluu
31
0HWLQ
G]HQOHPHVL
» "Yeliz’in Doum Günü" belgesini basılmak için hazırla:
1 )LOH menüsüne tıkla;
2 3DJH6HWXS komutunu çaır.
Resimde gösterilen pencere açılıyor:
3
4
Sayfada
geniliine
yazmak
istersen
/DQGVFDSH
simgesini seç.
5
6
3 0DUJLQV sekmesi aktif deilse, üzerine tıkla;
4 0DUJLQV'in Birinci bölümünde her dört kenar boluun deerini gir:
7RS - üst, %RWWRP - alt, /HIW- sol ve 5LJKW - sa;
5 kinci bölüm - 2ULHQWDWLRQ - sayfanın uzunluuba yazmak için 3RUW
UDLW simgesine tıkla;
6 2. simgesine tıkla.
.HQGLQGHQH
Bilgisayarda önceden kaydedilmi belgelerin sayfalarında kenar
boluu ve yönünü ayarla.
%DVÕODFDNVD\IDODUÕQVHoLPL
Farklı sayfa formatları var. Herhalde sayfanın A3, A4 vb. formatları
için duymusun. Farklı formatların farklı sayfa boyutları var. Farklı yazıcılar da farklı sayfa formatlarıyla çalııyor.
Sayfanın formatını 3DJH6HWXS penceresinden 3DSHU kartından seçebilirsin:
32
1 3DJH6HWXS penceresinden
3DSHUsekmesine tıklatyn;
0HWLQ
G]HQOHPHVL
1
2 3DSHU6L]H bölümünde $
2
sayfa büyüklüünü seç;
3
%DVÕOPDGDQ|QFHEHOJHQLQJ|UQ
Bir belgeyi basılmadan önce nasıl görüneceini görebilirsin. Göründüünden memnun isen belgeyi baskıya gönderebilirisin. Aksi taktirde
belgeye geri dön, gereken düzenlemeleri yap ve ondan sonra basıma
gönder.
» Belgenin basılınca nasıl görüneceini tespit et:
)LOH
menüsüne tıkla.
1
2
3ULQW3UHYLHZ
seçeneini tıkla.
Belge farklı bir görünüle karımıza çıkacak. Hemen ana menünün
altında Print Preview çubuu açılıyor, imleç ise büyüteç eklini alacak.
Belgenin görünüünü beeniyor musun, karar ver. Küçük deiiklikler 0DJQLIHUsimgesine
tıklanırsa yapabilirsin; imleç gösterici eklini alıyor ve metinde yazabilirsin.
Görünüten memnun olunca, 3ULQW3UHYLHZ görüünü &ORVH dümesine tıklayarak kapat.
%HOJHQLQEDVÕOPDVÕ
Belge basılma için hazır olunca:
1 )LOH menüsüne tıkla.
2 3ULQW komutuna tıkla.
3ULQW penceresi açılacak.
33
0HWLQ
G]HQOHPHVL
3
1RW
Print komutunu
klavyeden &WUO3
tularıyla da
çaırabilirsin.
5
4
6
3 3ULQWHUbölümünde, 1DPH çubuunda bir yazıcıdan fazla yazıcı
yüklenmise, kullanacaın yazıcıyı seç.
4 3DJHUDQJH bölümünde basmak istediin sayfaların sayfa
numaralarını yaz. Sayfa numaraları arasında virgül koy, ard arda
sayfaların basılması gerekince, sayfa numaraları arasında tire
iareti kullan (Örnein: 2,5 - 8 demek ki ikinci ve beinci ile sekizinci
sayfaların arasında tüm sayfalar basılacak). Tüm sayfaların
basılmasını istersen, $OO seçeneini seç.
5 &RSLHV bölümünde kopya sayısını belizt.
] Sayfanın kenar boluunu, büyüklüünü ve yönünü
ayarlamak ()LOH_ 3DJH6HWXS).
] Basılmadan önce belge görünüü kullanmak
()LOH_ 3ULQW3UHYLHZ).
] Belgeyi basmak bilmen ()LOH_ 3ULQW) ve basılma
parametrelerini (yazıcı, kopya sayısı, basılacak sayfaları)
belirlemek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Belgenin basılmasından önce ne tür hazırlıklar yapman gerekiyor?
2. Kenar bolukları nedir?
3. Bir belgenin kenar boluklarını nasıl ayarlayacaksın?
4. Basılmasını istediin belgenin sayfa yönlerini nasıl seçeceksin?
34
0HWLQ
G]HQOHPHVL
5. Belge basılınca nasıl görüneceini hangi komutla görebilirsin?
6. Belgenin basılması hangi komutla gerçekleiyor?
7. Basmak istediin sayfa numarasını nasıl belirleyebilirsin?
8. Fazla sayfadan oluan bir belge aç. Kenar boluklarını u ekilde
düzenle:
] Sol kenar boluu1,5 cm; sa 1 cm; üst ve alt kenar bolukları 2
cm olsun;
] Basılacak sayfaları yatay yönde (Landscape) yerletir;
] Sayfa büyüklüü için A4 seç;
] Print Preview ile belgenin görünüünü gör;
] steine göre belgeyi düzenle;
] Tüm sayfalardan ikier kopya bas.
35
0HWLQ
G]HQOHPHVL
gUHQGLNOHULQL.RQWURO(W
1. Hangi komutla paragraf düzenlenebilir:
a. File _ Paragraph
b. File _ Page Setup
c. Format _ Paragraph
2. Sıralar arasındaki mesafeyi, Paragraph
penceresinden u alanda belirleyeceksin:
7. Bir belgede dipnotar nedere bulunur:
a. Açıklanan kelimenin altında
b. Sayfanın sonunda
c. Belgenin sonunda
8. Belgede girilen yorumlar:
a. Silinebilir
b. Silinemez
a. Line spacing
b. Before
c. After
9. Hipermetin nedir?
a. Fazla sayfadan oluan metin
b. Metnin baka bölümlerine ya da baka
3. Sınır noktaları ne için kullanılır?
belgeye balantı içeren metin
c. Resim ve baka grafik nesneleri içeren
a. Kenar boluklarını ayarlamak için
metin
b. Paragrafta bir sıranın giriltilemesini
c. Tüm paragrafların girintilemesini
10.Kenar bolukları nedir?
a. Bilinmeyen sözlerin açıklanması
4. Paragrafta birinci sıra:
. Tüm dier sıralarla aynı çizgide olmalıdır
b. Dier sıralara karın sadece girintili olabilir
c. Dier sıralara kıyasen girintili ya da ayrılmı
olabilir
5. Metinde sütunlar arasındaki alanlar:
a. Belirlenebilir
b. Belirlenemez
b. Metinde bo yerler
c. Sayfanın dört tarafında bulunan bo
alanlardır
11. Print Preview penceresinde:
a. Metni düzenleyebilirsin
b. Metni düzenleyemezsin
12. Belgenin basılması sırasında:
a. Tüm sayfaların basılması gerekiyor
b. Basılmasını istediimiz sayfaları kendimiz
6. Üstbilgi ve altbilgi hangi komutla
düzenleniyor:
a. Insert _ Header and Footer
b. View _ Header and Footer
c. Format _ Header and Footer
36
belirleyebiliriz
(N%|OP
2SHQ2IIFHRUJ:ULWHU
d(5./(5
2SHQ2IIFH:ULWHU7HNUDUOD\DOÕP
3DUDJUDIÕQ']HQOHPHVL
+LSHUPHWLQ
%HOJHQLQEDVÕOPDVÕ
37
0HWLQ
G]HQOHPHVL
23(12))&(:57(57(.5$5/$<$/,0
OpenOffice Writer (ya da kısaltılmı olarak Writer) ücretsiz olan OpenOffice paketinin bir kısmıdır ve u adresten indirilebilir: http://www.
openoffice.org.
Dı bellekte kaydedilmi OpenOffice Writer belgesi .odt uzantılıdır ve
u simgesi
vardır.
Belge u komutla kaydediliyor: 'RV\D_ 2ODUDNND\GHW
Belge u komutla açılıyor: 'RV\D_ $o
Yeni belge u komutla açılıyor: 'RV\D_ <HQL
Metin düzenleme aletleri:
Metin hizalama aletleri:
Kesme, kopyalama ve yapıtırma aletleri:
Liste yapma aletleri:
Grafik eleman ekleme aleti:
3$5$*5$),1'h=(1/(10(6
Paragraf %LoLPOHQGLU _ 3DUDJUDIkomutuyla açılan 3DUDJUDI penceresinden düzenlenir. Bu bölümde paragrafın öncesinde ve sonrasındaki alanı nasıl düzenleyebileceimizi, satırlar arası mesafeyi düzenlemeyi, paragrafı girintilemeyi ve paragrafın ilk sırasını girintilemek ve
öne sürmeyi öreneceksin. Tüm bunları 3DUDJUDI penceresinden, *L
ULQWLYHDUDOÕNODU sekmesinde yapabilirsin.
3DUDJUDI|QFHVLQGHYHVRQUDVÕQGDDODQ
] mleçi paragrafın herhangi bir yerinde yerletir;
] %LoLPOHQGLUmenüsüne tıkla;
] Sunulan komutlarda 3DUDJUDIkomutuna tıkla. 3DUDJUDI penceresi
açılacaktır;
38
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] Paragraftan önce satır arası deerini büyütmek için, $ERYHSDUDJ
UDI bölümünün 6SDFLQJ alanın saında bulunan yukarı oka tıkla;
] Paragraftan sonra satır arası deerini büyütmek için, 6SDFLQJ bölümünün %HORZSDUDJUDI alanın saında bulunan yukarı oka tıkla;
] 7DPDP dümesinden onayla.
6DWÕUDUDVÕQÕQG]HQOHQPHVL
] /LQH6SDFLQJ penceresini aç. Satır arası bölümünde:
] Aaı oka tıkla;
] Sunulan seçenekler listesinden bir seçenei seç;
] 7DPDPdümesine tıkla.
39
0HWLQ
G]HQOHPHVL
3DUDJUDIÕQJLULQWLOHPHVL
Paragrafı ve birinci sırayı 3DUDJUDI penceresinden, ,QGHQW bölümünden girintirebiliriz:
] Paragrafı soldan girintilemek için, %HIRUHWH[W alanında gereken deeri yazıyoruz ya da oklar yardımıyla belirliyoruz.
] Paragrafı sadan girintilemek için, $IWHUWH[W alanında gereken deeri yazıyoruz ya da oklar yardımıyla belirliyoruz.
] Birinci sırayı girintilemek için, )LUVW/LQHalanında gereken deeri yazıyoruz ya da oklar yardımıyla belirliyoruz.
Paragrafı ve birinci sırayı cetvelin sınır noktaların yardımıyla da girintilebiliyoruz.
.RORQ\D]DQ
] Önce metni seç;
] %LoLPOHQGLU menüsüne tıkla;
] Açılan kaygılı menüde 6WXQ seçeneine tıkla,
Xu pencere açılacak
40
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] Belirlenmi sütun sayısı içeren simgeye tıkla ya da Sütunlar alanında
deer gir;
] Sütunlar için Genilik ve boluk de belirt (Genilii belirtmek sadece
Otomatik Genilik seçenei kapalı olduu zaman yapılabilir);
] steine göre sütunları ayırmak için çizgi seçebilirsin;
] Gereken seçenekleri seçtikten sonra 7DPDP dümesine tıkla.
6D\ID\DVWELOJLYHDOWELOJLHNOHPHN
Üstbilgi eklemek için:
] (NOH menüsüne tıkla.
] hVWELOJL komutu için 6WDQGDUW seçeneini seç.
Metnin yazılması gereken, çizgilerle sınırlanmı alan ortaya çıkıyor.
Okul Gazetesi
Altbilgi eklemek için:
] (NOHPHQVQHWÕNOD
] $OWELOJLNRPXWXLoLQ6WDQGDUWVHoHQHLQLVHo
Metnin yazılması gereken, çizgilerle sınırlanmı alan ortaya çıkıyor.
Üstbilgi ve altbilgiyi isteine göre düzenleyebilirsin. Bu yönde yazı tipini, harflerin büyüklüünü, harflerin rengini, hizalamayı ve sıradan metine yapılabilecek tüm düzenlemeleri yapabilirsin.
'LSQRWHNOHPHN
Dipnot eklemek için:
] Önce imleçi hemen açıkladıın sözcüün yanında yerletir;
] (NOH menüsüne tıkla;
] 'LSQRW komutuna tıkla.
Dipnot ekle penceresi açılacak. Bu pencerede:
] Dipnotları iaretlemek için her yeni dipnot için otomatik olarak artan
sayılar seçebilirsin ya da iaret alanında iaret girebilirsin.Örnein "*"
gir ve dipnot o iaretle belirlenecek;
] 7DPDP dümesine tıkla
41
0HWLQ
G]HQOHPHVL
1RW(NOHPHN
Not eklemek için:
] Önce imleçi hemen not ekleyecein sözcüün yanında yerletir;
] 1RW komutuna tıkla.
Not eklemek penceresi açılacak. Bu pencerede:
] Metin alanında notu yaz.
] 7DPDP dümesine tıkla
Not eklemek
çerik
Yazan
Tamam
ptal
Metin
Yardım
Ekle
Yazan
Metinde Bir Bölümünün Aranması ve Deitirilmesi
0HWLQGHELUE|OPQEXOXQPDVÕ
Metinde ya da sözcükte belli bir bölümün bulunması için:
] ']HQOHPH menüsüne tıkla;
] Kayan menüden %XOYHGHLWLU komutunu seç.
%XOPDNYH'HLWLU penceresi açılacak:
] $UDQDQ alanında aradıın metni yaz;
42
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] Yazdıın metni sıradaki ilk rastlanmasını bulmak için %XOdümesine tıkla ya da aranan metni metnin tüm yerlerinde bulunması için 7
PQ%XO dümesine tıkla.
Pencerede dier dümelerin ve seçeneklerin anlamları udur:
] %\N.oNKDUIGX\DUOLseçeneini Writer programın arama yaptıı sırasında büyük harfleri küçük harflerden ayırmasını istediinde
kullanabilirsin;
] 6DGHFHWPNHOLPHOHU seçeneini aradıın sözün baka bir sözün
parçası olarak deil, sözün bütün olarak rastlantılarını bulmak için
kullanabilirsin.
0HWLQGHELUE|OPQGHLWLULOPHVL
] $UDQDQ alanında bir sözcüü baka sözcükle deitirmek için istediin sözcüü yaz;
] <HQLGHHU alanında $UDQDQ alanında yazdıın sözcüü hangi sözcükle deitirmek istediin sözcüü yaz;
] 'HLWLU dümesine ya da 7PQGHLWLU dümesine tıkla.
43
0HWLQ
G]HQOHPHVL
Hipermetin
+LSHUEDODQWÕODUÕQNXUXOPDVÕYHNXOODQÕOPDVÕ
] Hiper balantı kurmak istediin sözü iaretleyerek seç;
] +LSHUEDODQWÕ köprü seçeneini seç;
+LSHUEDODQWÕ köprü penceresi açılacak:
] %HOJH simgesine tıkla;
] Belgeye kadar giden yolu yaz; ya da
] Hiperbalantı kurmak istediin belgeyi bulmak için <ROalanının sa
tarafında bulunan klasörlü simgeye tıkla;
] 8\JXOD dümesine tıkla.
Seçilen sözcük bu adımlardan sonra hiperbalantıdır, altı çizilmi
ve mavi renktedir. Hiperbalantıyla balanan belgeye geçmek için Ctrl
tuunu basarak balantıya tıkla.
%HOJHQLQ%DVÕOPDVÕ
Metin yazarken son amaç düzenlenmi ve basılmı belgedir. Belgenin tüm sayfaların bir kopyada basılmasını istersen , standart çubuunda bulunan aletine tıklaman yeterlidir, ancak ondan önce belgenin
basılması için gereken hazırlıkları yapman gerekiyor. Sayfanın büyüklüünü ve yönünü ile kenar bolıklarını belirtmen gerekiyor.
6D\IDQÕQNHQDUEROXNODUÕYH\|Q
Cetvelde beyaz ve mavi alanlar görünüyor. Metin beyaz alanda giriliyor, mavi alan altındaki bölüme kenar boluu (marjin) denir. Kenar
boluklarında notlar ve yorumlar dıında metin yazılmıyor.
44
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] %LoLPOHQGLU menüsüne tıkla;
] 6D\ID komutuna tıkla.
Resimde görünen ekilde pencere açılacak:
] 6D\ID sekmesi aktif deilse, üzerine tıkla;
] )RUPDW seç (genelde A4 büyüklüüdür);
] 2ULHQDWDWLRQ seç ve sayfanın geniliine yazmak için 3RUWUDLW
seçeneine tıkla ya da sayfa uzunluuna yazmak için /DQGVFDSH
seçeneine tıkla;
] 0DUJLQV bölümünde tüm dört kenar bolukları için deer ver: /HIW
5LJKW7RS ve %RWWRP
] 7DPDP dümesine tıkla.
%DVÕOPDGDQ|QFHEHOJHQLQJ|UQ
] 'RV\D menüsünden 6D\IDJ|UQ komutunu çaır.
Belge farklı bir görünüle karımıza çıkacak. Hemen ana menünün
altında farklı görünüler sunan yeni çubuk açılıyor. Belgenin görünüünden memnun olduun zaman Önizlemeyi Kapat kapatmak için, *|
UQNDSDW dümesine tıkla.
%HOJHQLQEDVÕOPDVÕ
Belge basılmak için hazır olunca, 'RV\D menüsünden <D]GÕU
komutunu seç. <D]GÕU penceresi açılacak.
45
0HWLQ
G]HQOHPHVL
] <D]ÕFÕ bölümünde, $G çubuunda, bilgisayara fazla yazıcı yüklenmise, kullanacaın yazıcıyı seç
] 7PVD\IDODU bölümünde basmak istediin sayfaların sayfa numaralarını yaz. Sayfa numaraları arasında virgül koy, ard arda sayfaların basılması gerekince sayfa numaraları arasında tire iareti kullan (Örnein: 2,5 - 8 demek ki ikinci ve beinci ile sekizinci sayfaların arasında tüm sayfalar basılacak). Tüm sayfaların basılmasını istersen 7PVD\IDODU seçeneini seç.
] .RS\DODUbölümünde, yazdırılan kopya sayısını belirt.
46
dRNOX2UWDP
6XQXPX
3RZHU3RLQWSURJUDPÕ\ODJ]HOVXQXPODU
\DSDELOLUVLQ
d(5./(5
dRNOX2UWDP6XQXP7HULPL
0LFURVRIW3RZHU3RLQW
6XQXP<DSÕOÕÕ
6XQXPD)DUNOÕ%DNÕODU
1RUPDO%DNÕÕQGD%R6OD\WÕQ']HQOHQPHVL
$QLPDV\RQYH6HV(IHNWOHUL
+LSHUEDODQWÕ.XUPDN
0]LNYH9LGHR.D\ÕWODUODdDOÕPDN
=DPDQODPD(IHNWOHUL
47
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
<HQLWHULPOHU
Çoklu ortam (multimedya), sunum, slayt, slayt ovu, slayt görünümü,
geçi efektleri, animasyon efektleri, ses efektleri.
1RW
Kitabın
devamında
paralel ekilde
iki terimi
kullanacaız:
çoklu ortam
sunumu ve
sunum.
Bir fikri, çalımayı, ürünü, durumu ve benzeri geni kapamda insanlara tanıtılmasına VXQXP denir. Sunumlar genelde dersler, reklamlar,
raporlar, yeni ürünlerin tanıtımı, fikirler, sonuçlar vb. olabilir.
Bilgisayar teknolojisinin gelimesiyle içinde metin, grafik, animasyon, ses ve video kayıtları içeren çoklu ortam sunumların yapılabilmesi salanıyor. Bu elemanların eklenmesi sunumları daha atraktif ve dinamik yapıyor.
dRNOXRUWDPPHWLQVHVUHVLPYLGHRVLPXODV\RQODUYHIRWRJ
UDIDUNDUÕÕPÕ\ODYHULOHULQVXQXPXQXWDQÕPOÕ\RU
dRNOXRUWDPVXQXPODUÕQWHPHOHOHPDQODUÕ
Sunum u elemanlardan oluuyor
] Metin;
] Çizelge;
] Resim;
] Tablo;
] Ses.
Elemanlar slayt olarak adlandılırılan sayfalara ekleniyor. Slaytlar, ekranı duvar ya da perde üzerine gösterilmesi için kullanılıyor ve sunum
sırasında birinden bakasına geçi yapılıyor. Sunumun gösterilmesine
slayt ovu (slide-show) denir.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Çoklu ortam terimini açıkla!
2. Sunum nedir? Çoklu ortam sunumu nedir?
3. Çoklu ortam sunumların temel elemanları nedir? Slayt nedir?
4. Sunumun baarılı olması için slayt elemanların nasıl örgütlenmi
olması gerekiyor?
5. Sunumun gösterilmesine ne denir?
48
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
0LFURVRIW3RZHU3RLQW
Microsoft PowerPoint programı çoklu ortam sunumlar yapmak için
kullanılan programrdır.
3RZHU3RLQWSURJUDPÕQÕQEDODWÕOPDVÕ
PowerPoint programının açılması için 6WDUWD tıkla ve 3URJUDPV_
0LFURVRIW2I IFH_ 3RZHU3RLQW seç ya da PowerPoint simgesine
iki kez tıkla.
PowerPoint normal bakıta açılıyor (bakı 1RUPDO). Çalıma alanı
unları içeriyor:
1 Ortada düzenlemen gereken slayt.
2 Sol taraftan slaytların küçütülmü ekle gösterildii slayt yarıpenceresi (6OLGH3DQH) bulunuyor. Slayt yarıpenceresinde slaytları iki ekilde gösteri olanaı var: Slides ve Outline.
3 Sa tarafta ödevler yarıpenceresi (7DVNSDQH ) bulunuyor. Ödevler
yarıpenceresinin, verilen anda gerçekleen ödeve balı farklı isimleri
ve görünüü olabilir. PowerPoint programı açıldıında Getting Started yarıpencersi açılıyor. Bu yarıpencerden önceden yapılan sunum
açılabilir ya da yeni sunum yapılabilir.
1RW
1
2
3
PowerPoint
pencersi standart
pencerenin
elemanlarını
içeriyor.
6XQXPODoDOÕPDN
PowerPoint programı, Word'un olduu gibi MS Office paketinin bir
bölümüdür. ki programda çalıma ekli benzerdir ve imdiye kadar örendiin birçok eyi burada da uygulayabilirsin.
49
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
PowerPoint'in ürünü sunumdur. Dı bellekte .ppt uzantısıyla keydediliyor
ve resimde verildii gibi simgesi vardır:
Benim ilk sunumum.ppt
Yeni sunumun ya da önceden yapılmı sunumun açılma, kapanma
ve kaydetme süreçleri Word'da olduu gibi aynı ekilde yapılıyor. Sadece kısaca u komutları hatırla:
] Yeni sunumun açılması
)LOH _ 1HZ
] Önceden yapılmı sunumun açılması
)LOH _ 2SHQ
] Sunumun kapanması
)LOH _ &ORVH
] Sunumun kaydedilmesi
)LOH _ 6DYH$V
] PowerPoint uygulamasını açmak.
] PowerPoint pencerenin elemanlarını tanımak (çubuklar, slayt düzenleme alanı, Slide pane, Task
Pane).
] Yeni ve önceden yapılmı sunumu açmak ve sunumun kaydedilmesini bilmek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. PowerPoint programı nasıl açılıyor?
2. Sunumlar dı bellekte hangi uzantıyla kaydediliyorlar?
3. PowerPoint'in Normal bakıında, çalıma alanı hangi elemanları
içeriyor? Onları açıkla!
50
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
6XQXP<DSÕOÕÕ
Bu bölümde sunumun nasıl yaratabileceini öreneceksin.
<HQLVXQXPXQ\DSÕOPDVÕ
Örnek yardımıyla sunumun nasıl yapıldıını göstereceiz. Senin ilk
sunumunu yapmak için verilen yönergeleri izle:
1 *HWWLQJ6WDUWHG ödev yarıpenceresinden &UH
DWHDQHZSUHVHQWDWLRQ seçeneine tıkla. Yarıpencere açık deilse, sunum u komutla açabilirsin: )LOH _ 1HZ
1
1RW
2 1HZ3UHVHQWDWLRQ paneli açılıyor. Bo sunum-
dan balayarak sunum yaratmak için %ODQN
3UHVHQWDWLRQ seçeneine tıkla. Yeni sunumlar
Presentation1 Presentation2 olarak adlandırılıyor.
2
Yeni sunum için
ablon kullanarak,
sihirbaz yardımıyla
ya da önceden
yapılmı sunumdan
elde edebilirsin.
3 Ödevler yerıpencere bölümünde, slaytların farklı bakılarını içeren 6OLGH/D\XRW yarıpenceresi
açılıyor. Çalıacaın slaytın görünüü yarıpencerede birinci slaytın görünüü gibi olacak. Görünüleri kitabın devamında açıklayacaız.
3
0HWQLQJLULOPHVLYHG]HQOHQPHVL
PowerPoint programında metin sadece metin çerçevesinde (Text
Box) yazılabiliyor. Çerçevenin dıında yazılamaz.
Senin ilk slaytın iki metin çerçevesi içeriyor: birincisi balık içindir (7LW
OH), ikincisi ise altbalık için VXEWLWOH).
Birinci çerçeveye tıkla. mleç meydana çıkacak. "Benim ilk sunumum"
metnini gir. kinci çerçevede adını ve
soyadını yaz. Metni yazdıktan sonra
metin çerçevesinin dıında herhangi
bir yerde tıkla.
Yazdıın metni düzenlemek için biçimlendirme çubuunu kullanabilirsin. Çubuun Word-takine benzer olduuna dikkat edebilirsin.
51
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
Bazı metni silmek istersen, Word programında kullandıın süreçlerin aynılarını kullanabilirsin. Metni iaretleyerek seç ve 'HOHWH tuuna
bas ya da metin üzerine tıkla ve iaretleri klavyeden 'HOHWH ya da %DFN
6SDFH tularıyla sil.
Bir çerçeve içinde metnin bütününü
düzenlemek istersen, çerçeveyi seçmek
yeterlidir.
%HQLPON6XQXPXP
Meral Ahmet
Yazı tipi için Arial seçebilirsin. Ximdi senin slaytın görünüü öyle olacak:
6OD\W(NOHPHN
Yeni slayt QVHUW _ 1HZ6OLGH komutuyla ekleniyor. Ancak baka
yöntemler de kullanılabilir: simge üzerine farenin sa dümesiyle
tıklayarak ya da klavyden &WUO0 tularıyla.
Bir slayt daha eklemek için:
1 Biçimlendirmek çubuunda (sadan son)
bulunan 1HZ6OLGH simgesine
tıkla;
2 Yeni slayt iki metin çerçevesi içeriyor:
Balık için ve metin için (iaretler listesi
olarak düzenlenmesi gereken çerçeve);
2
3 Balık olarak "Benim Arkadalarım" yaz,
ikinci çerçevede ise arkadalarını say.
Böyle bir slayt elde edeceksin.
Benim Arkadalarım
Mehmet
Yeliz
Burak
Xenay
3
'LNNDWHW
Yazı tipini deitirince liste iaretlemesi (EXOOHW) de deiiyor. Listede
tüm metni seç ya da tüm çerçeveyi iaretle ve )RUPDW _ %XOOHWV DQG
1XPEHULQJ komutuyla açılan %XOOHWVDQG1XEHULQJ penceresinden
farklı iaret seç.
6D\IDQÕQJ|UQ/D\RXW
Sırada slaytın görünüüyle tanıma geldi. Görünü slayta bulunan
elemanların (metin, resim, çizilim, tablo vb.) sıralamasını tanımlıyor.
Görünüü )RUPDW _ 6OLGH/D\RXW komutuyla açılan Slide Layout yarıpenceresinden seçebilirsin.
52
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
Ximdi üçüncü slayt yapacaksın. Üçüncü slaytta kendin için bireyler
yaz ve senin resimini ekle. Önce 1HZ6OLGH komutuyla bir slayt daha
ekle. Eklenen slaytta yeniden iki metin çerçeve içerdiini görebilirsin,
ancak sana resim için alan gerekiyor.
Bu Benim
2
3
4
Paneli sayesinde
slaytlar bant hareketi ile gezebilirsiniz.
1 Ödevler yarıpanceresinde Slide Layout yarıpenceresi açık deilse
)RUPDW_ 6OLGH/D\RXW komutuyla açabilirsin.
2 Görünüleri izle. Tıklamayla balık, metin ve resim içeren görünü
seç (7LWOH7H[WDQG&RQWHQW)
3 Senin slaytın farklı bir görünü kazandı. Balık olarak "Bu benim",
metin çerçevesinde ise senin için bireyler yaz.
4 Resim ve baka içerikler için çerçevede önceden diskte kaydettiin
senin resmini koy. Çerçeve içinde QVHUW3LFWXUH simgesine
tıkla. Ondan sonra süreç Wort programında olduu gibidir: nsert Picture penceresi açılınca, diskte kaydetmi ettiin senin resmini ara,
seç ve QVHUWdümesine basarak onayla.
Aynı ekilde tablo, grafik, ClipArt, diyagramlar ve videokayıtlar
ekleyebilirsin. Sadece gereken simgeye tıklaman gerekiyor.
1RW
Aynı görünüü
fazla slayta aynı
zamanda uygulayabilirsin. Birkaç
slayt seç, istenen
görünüe aaı
okla tıkla ve açılan
listede $SSO\WR
6HOHFWHG6OLGHV
seçeneine tıkla.
)LOH _ 6DYH komutuyla sunumu senin klasöründe "Benim lk Sunumum" adıyla kaydet.
6OD\WLQ7DVDUÕPÕ
lk sunumunu yapmı oldun. Ximdi sunumunu düzenleyebilirsin
ve daha ilginç yapabilirsin. Önce slaytları tasarımla:
PowerPoint programında büyük sayıda hazır tasarımlar vardır.
1 )RUPDW _ 6OLGH'HVLJQ komutunu çaır.
2
2 Slide Design yarıpenceresinde tasarımlarda bir tane seç ve ona tıkla.
53
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
Tüm slaytların aynı tasarımı var.
Birinci slayta farklı tasarım uygulayacaksın.
3 Birinci slaytı seç, farklı dizayn seç, fareyi üzerine yerletir ve sa tarafta çıkan aaı oku dümeye tıkla. Açılan listede $SSO\WR6HOHF
WHG6OLGHV’a tıkla..
Sunumu "lk Sunum" adıyla kaydet.
1RW
Sunumun aktiflenmesi için klavyeden F5 tuuyla
da yapılabilir.
6XQXPXQDNWLIOHQPHVL
6XQXPXQDNWLIHQPHVL
Sunumu 6OLGH6KRZ _ 9LHZ6OLGH6KRZ komutuyla açabilirsin. Birinci slayt tüm ekranda gösteriliyor.
6XQXPOD\|QHWLP
Sıradaki slayta aaıda verilen ekillerden biriyle geçebilirsin:
] Sa ok tuuna bas;
] (QWHUtuuna bas;
] 3DJH'RZQ tuuna bas;
] Fareyle tıkla.
Önceki slayta dönmek için aaıda verilen ekillerden birini kullanabilirsin:
] Sol ok tuuna bas;
] %DFN6SDFH tuuna bas;
] 3DJH8S tuuna bas.
] Slayt için görünü seçmek.
] Slayta metin yazmak ve resim eklemek.
] Yeni slayt eklemek (nsert _ New Slide).
] Slide Design yarıpenceresinden slayta tasarım uygulamak.
] Sunumun aktiflenmesini ve sunumla yönetmeyi bilmek.
54
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Yeni sunum yapma sürecini açıkla!
2. Sunuma metin nasıl girilir?
3. Hangi komutla yeni slayt ekleyebilirsin?
4. Slaytın görünüü ne demektir?
5. Hangi yarıpencereden slayt görünüü seçebilirsin?
6. Sunum nasıl aktifleniyor?
7. Sunumun gösteri sırasında sıradaki slayta ya da önceki slayta
hangi ekillerde geçebiliriz?
8. Sunumun gösteriini nasıl kapatabilirsin?
9. Bir sunum yap. Xu adımları izle:
] Birinci slaytta balık yaz;
] kinci slaytta senin için bir eyler yaz;
] kinci slaytta resim ekle;
] Üçüncü slaytta senin okulunu tanıt;
] Dördüncü slaytta arkadalarını say (Slide Layout yarıpencersinden
Title and Text seçeneini kullan);
] Sunumu "Bu Benim" adıyla kaydet;
] Sunumu izle.
PowerPoint'te üç farklı bakı kullanılabiliyor: Normal, Slide Sorter ve
SlideShow. Bir bakıta baka bakıa geçmek için iki yöntem var:
] 9LHZ menüsünden;
] En alt bölümde bulunan Slaytlar yarıpenceresindeki simgelerden
(ekranın alt sol kısmında).
1RUPDOEDNÕ
PowerPoint imdiye kadar çalıırken Normal Bakıta açılıyor. Merkez bölümünde düzenlediin slayt bulunuyor, sol tarafta ise tüm slaytlar küçülmü ekilde görünüyor. Kitabın ilerdeki bölümünde bo slaytın
nasıl düzenlendiini öreneceksin.
6OLGH6KRZEDNÕÕ
Sunumun gösterii (sunulması) Slide Show bakıında gerçekleiyor.
6OLGH6RUWHUEDNÕÕ
Slide Sorter bakıı tüm slaytları küçülmü ekilde görmeni ve onların yönetimini salıyor (eklemek, silmek, kopyalamak, baka yere taımak...). Tabi ki tüm bu ilemleri normal bakıında da yapabilirsin, an
55
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
cak sunumun büyük sayıda slaytlardan olumu olduu zaman, bu bakıla çalımak daha kolaydır.
Slayt 1
Slayt 2
Slayt 6
Slayt 3
Slayt 7
Slayt 4
Slayt 8
Slayt 5
Slayt 1
Slayt 2
6OD\WODUODoDOÕPDN
"Birinci Sunumum" sunumunu aç ve Slide Sorter bakıına geç.
1RW
Slaytı düzenlemek
için, Normal
bakıına dönmelisin.
Düzenlemek
istediin slaytta iki
kez tıkla.
6OD\WHNOHPHN
ki slayt arasında yeni bir slayt, nsert menüsünden, New Slide komutuyla ekleniyor.
1 Birinci ve ikinci slayt
arasında yerle.
Benim birinci sunumum
2 Farenin sa düme-
siyle tıkla ve menüden 1HZ6OLGH
1
Benim smim Meral
Benim Arkadalarım
Mehmet
Yeliz
Burak
Xenay
Bu Benim
6 sınıf örencisiyim
Meral Ahmet
2
» Yeni slaytın balıı "Benim Ailem" olsun ve senin ailenin üyelerini say.
.RS\DODPDNYHVOD\WODUÕDNWDUPDN
Slaytlar &XW ve 3DVWH komutlarıyla aktarılıyor, &RS\ ve 3DVWH komutlarıyla ((GLW menüsünden) ise kopyalanıyor. Kopyalamak ve aktarmak süreçleri dier uygulamalarda olduu gibi gerçekleiyor. Her komutta olduu gibi, bu komutları gerçekletirmak için fazla yöntem var,
ancak en basit "çek ve bırak" ('UDJDQG'URS ) tekniidir. Verilen yönergeleri takip et:
Slayt aktarmak
1 Son slayta tıkla.
2 Farenin dümesini basılı tutarak birinci ve ikinci slayt arasında hareketlen.
3 Dümeyi bırak.
4 Ximdi son slayt ikinci oldu.
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
Slayt kopyalamak
1 Birinci slayta tıkla.
2 &UWO tuunu bastırarak tut.
3 Farenin dümesini basılı tutarak son slaytta kadar hareketlen.
4 Farenin dümesini ve &WUO tuunu bırak.
5 Birinci ve son slayt aynıdır.
6OD\W6LOPHN
Slaytın silinmesi ((GLW menüsünden) 'HOHWH6OLGH
yapılıyor.
komutuyla
1 Farenin sa dümesiyle son slayta tıkla.
2 Menüden 'HOHWH6OLGH seçeneini seç.
» Sunumu kaydet.
] Slaytlarda bir bakıtan baka bakıa geçili.
] Slayt eklemek (nsert _ New Slide).
] Slayt kopyalamak ve aktarmak (Copy, Cut, Paste).
] Slayt silmek (Edit _ Delete Slide).
6RUXODUYH|GHYOHU
1. PowerPoint'te hangi tür bakılar var? Onları açıkla!
2. Bir bakıtan baka bakıa nasıl geçebilirsin?
3. Slaytları nasıl aktarabilirsin ve kopyalayabilirsin? Hangi bakıta bu
süreçleri en kolay yapabilirisin?
4. Slayt nasıl silebilirsin?
1RUPDO%DNÕÕQGD%R6OD\WÕQ']HQOHQPHVL
Eer sunulan tasarımlardan hiçbiri uymazsa, slide Layout yarıpenceresinden bo slayt (Blank Slide) seçebilirsin ve kendi isteine göre
düzenleyebilirsin. Onun içinde metin çerçevesi, resim, artistik metin,
baka bazı grafik elemanı ekleyebilirsin.
Grafik elemanları sunumda Word programında yapıldıı aynı ekilde yapılıyor: nsert menüsünden komutlarla ya da (Drawing) çizim çubuundan aletlerin yardımıyla olur.
57
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
dL]LPDOHWOHUoXEXX
Ekranın dibinde çizim aletler çubuu bulunuyor:
] Birinci bölümde grafik elemanlarla çalıma aletleri bulunuyor.
] kinci bölümde grafik elemanları eklemek için aletler bulunuyor: hazır
ekiller, düz çizgi, ok, dikdörtgen, elips, metin çerçevesi, artistik metin, garfikon, Clip Art galerisinden resimler, dı belleklerden resimler.
] Üçüncü bölümde grafik elemanların düzenleme aletleri bulunuyor:
renkle doldurma, çizgi rengi, çizgi kalınlıı, çizgi tarzları, ok tarzları,
gölgeler, 3D efektler.
0HWLQoHUoHYHVLQLQ7H[W%R[oL]LOPHVL
Metni sadece metin çerçevesinde yazabileceini artık biliyorsun.
Metin çerçevesi çizmek için yönergeleri takip et:
tıkla;
1 7H[W%R[ aletine
2 Slayta fareyle tıkla, sol dümeyi basılı tutarak istenen genilie çek
ve dümeyi bırak (yükseklik her zaman bir sıradır).
+D]ÕUJUDILNHNLOOHULQ$XWR6KDSHVoL]LOPHVL
1 $XWR6KDSHV aletinin
sa tara-
fında bulunan aaı oka tıkla
2
1
2 Ek menülerden bir tanesinden sunulan grafik
ekillerden birini seç.
Metin çerçevesinin çizildii ekilde gibi çiziliyor.
*UDINHNLOGHPHWLQHNOHPHN
Grafik ekillerden bazılarında metin ekleyebilirsin.
1 Grafik eklin üzerine farenin sa dümesiyle tıkla.
2 Açılan menüden $GG7H[W seçeneini seç;
ekil içinde imleç çıkacak.
58
1
2
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
'LVNWHQUHVLPOHUHNOHPHN
1 QVHUW_ 3LFWXUH_)URP)LOHkomutunu çaır ya da QVHUW3LFWXUH
simgesine tıkla;
2 Resmi kaydettiin klasörde bul ve resimi seç;
3 QVHUWdümesine tıkla; Resim slayta, ortaya çıkacak.
3
&OLS$UWJDOHULVLQGHQUHVLPHNOHPHN
1 QVHUW_ 3LFWXUH_&OLS$UWkomutunu çaır ya da QVHUW&OLS$UW
simgesine
tıkla;
2 Clip Art yarıpenceresinde *Rseçeneine
tıkla;
3 Resimlerden birini seç ve üzerine tıkla.
Bu ekilde tıkladıın resim sunuma
eklenecek
2
1RW
Nasıl resim
aradıını
bilirsen, resimin
açıklamasını
Search alanında
yaz ve Go
dümesine tıkla.
*UDILNQHVQHOHULQG]HQOHQPHVL
Nesneye tıkla. Etrafına boyutları deitirmak
için kullanılan aletler çıkacak (beyaz çemberler) ve
döndürmek için (yeil çember).
59
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
Yer deitirme
Nesneye tıkla, farenin sol dümesini basık
tutarak nesneyi yeni yerine kadar çek
Boyutların deiimi
Sekiz beyaz çemberden birine tıkla,
farenin sol dümesini basılı tutarak
gereken büyüklüü elde edene kadar çek.
Dönme
Yeil çember tıkla ve nesneyi döndür
] Metin çerçevesi çizmek ve içine metin yazmak.
] Hazır grafik elemanlardan birini seçmek ve çizmek.
] Grafik nesnede metin eklemek (Add Text).
] Diskten ya da Clip Art galerisinden resim eklemek (nsert
Picture)
] Grafik elemanı düzenlemek (yerini deitirmek,
döndürmek, boyutlarını deitirmek)
6RUXODUYH|GHYOHU:
1. PowerPoint'te hangi tür bakılar var? Onları açıkla!
2. Bir bakıtan baka bir bakıa nasıl geçebilirsin?
3. Slaytları nasıl aktarabilirsin ve kopyalayabilirsin? Hangi bakıta bu
süreçleri en kolay yapabilirisin?
4. Slaytı nasıl silebilirsin?
5. Hangi çubuun yardımıyla en kolay ekilde grafik nesnesi (metin
çerçevesi, resim ve benzer) slaytta eklenebilir?
6. Grafik nesneyi nasıl en kolay düzenleyebilirsin?
7. Geçen alıtırmadan sunumu aç ve:
] Sonunda bir slayt daha ekle ve yeni eklenen slaytta senin ilgi
alanlarını yaz;
] Slaytın tasarımını isteine göre yap ve metin, resim ve artisitik
metin (Word Art) ekle;
] Slide Sorter bakıına geç;
] Yeni slaytı hemen ikincisinden sonra yerletir;
60
] Sunumu gösteri için aç;
] Slaytların gösterii sırasında ileri ve geri hareketlen;
] Normal bakıına geri dön;
] Sunumu kaydet.
8. Örnekte verildii ekilde sunum yap.
'HQL]LoQGH
%XUDGDNLP\DÕ\RU
.|SHNEDOÕNODUÕ
.DSOXPEDDODU
] Fazla slaytlar ekle;
] Sunumu Denizin Altında adlandırarak kaydet.
<HWHQNOL|UHQFLOHULoLQ
1. Aaıdaki slaytları yap
Benim sınftan örencilerin en çok
sevdikleri renkler
En sevilen rengin grafik görünüü
ilen
ok
nç
sev
E
Renk
mavi
sari
kırmızı
yeil
Örenci
sayısı
mavi
sarı
kırmızı
yeil
mavi
sarı
kırmızı
yeil
Öretmenden yardım ara. Diyagram tabloya göre yapılmalıdır.
k
ren
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
lk sunumun yapılmıtır, ancak metin sabit duruyor, resimler oynamıyor, ses yok... Böyle bir sunuma çok ortamlı deyemeyiz. Sunumu
bir slaytan baka slayta geçiinde efektler ekleyerek ve nesnelerin animasyonuyla daha dinamik yapacaız. Bunu nasıl yapacaını açıklayacaız ancak bu kez yaratıcılık bölümünü sana bırakacaız. Seçenekleri dene ve en çok beendiin seçenei kullan.
%LUVOD\WDQVRQUDNLVOD\WDJHoL
Slide Show'da bir sunumun gösteri sırasında, slayttan slayta geçi
yapıyorsun. Geçi sırasında farklı efektler kullanabilirsin: yanıp sönme,
farklı taraflardan giri, farklı ekillerde yeni slayta geçmek ve benzeri.
1 6OLGH6KRZ _ 6OLGH7 UDQVLWLRQ komutuyla
1
6OLGH7UDQVLWLRQ yarıpenceresini aç.
2 Listede sunulan geçi ekillerden birine tıkla.
Efekti hemen göreceksin.
3 Hızı (6SHHG) belirt: yava (6ORZ), orta (0HGL
XP) ya da hızlı ()DVW).
4 6RXQG listesinden sunulan birçok ses efektlerinden birini seç
6OD\WODUGDQHVQHOHUHDQLPDV\RQHNOHPHN
2
3
4
Daha da dinamik sunum elde etmek için nesnelere animasyon uygulayabilirsin. Nesnelerin daha iyi organizasyonu için ve sunumu daha ilginç yapmak için teker teker animasyon uygulayabilirsin.
1 Animasyon uygulamak istediin nesneyi seç.
2 6OLGH6KRZ$&XVWRP$QLPDWLRQ komutuyla &XVWRP$QLPDWLRQ
yarıpenceresini aç.
3 $GG(IHFW dümesine bas.
4 Listede seçeneklerden birini seç:
- (QWUDQFH nesnenin girmesi için
- (PSKDVLVnesneyi ön plana koymak için
- ([LW nesnenin kaybolması için
- 0RWLRQ3DWKV seçenei hareketlenme yönünü belirtiyor
5 Animasyonlardan birini seç.
6 Nesne yanında bir sayı çıkacak.
7 Efekti görmek için 3OD\ dümesine bas.
62
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
2
4
3
5
6
1
7
] Geçi efektleri eklemek (Slide Show _ Slide Transition).
] Nesneye animasyonlar uygulamak (Slide Show _ Custom Animation).
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Sunumda animasyon efektleri ekleyebilir misin? Hangileri?
2. Geçi (bir slayttan baka slayta geçmesi) efektinin eklenme sürecini açıkla.
3. Animasyon efektleri ses efektleriyle beraber uygulanabilir mi? Ses
efekterini nasıl uygulayabilirsin?
4. Animasyon efektlerin hızını seçebilir misin? Nasıl?
5. Bu Benim sunumunu aç:
] Slide Transition yarıpenceresini aç;
] Geçi eklini seçmeden önce sunulan ekilleri gözetle veAutoPreview seçenein
63
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
onaylı olmasını kontrol et, deilse onayla. Geçi ekillerinden birini seç;
] Speed çubuundan geçi hızını seç: Slow (yava), Medium (orta)
ya da Fast (hızlı);
] Birkaç nesneye animasyon efekti uygula; her nesneye farklı animasyon uygulaması yap;
] Animasyon yönünü ve hızını belirt ve Play dümeyle kontrol et;
] Sunumu gösterie aç ve Normal bakıına dön;
] Sunumu kaydet.
6. Denizin altında sunumuna öyle efekt uygula ki denizdeki hayvanlar
hareket etsin.
7. Ximdi ilginç sunumlar yapabilirsin. Okulun yıldönümü kutlanması
için, yapılan gezi, senin bazı yolculuun ve benzeri olaylar için sunum yap.
+LSHUEDODQWÕ.XUPDN
Sunumlara da dier belgelere ya da slaytlara balantı salayan hiperbalantılar kurabilirsin. Bu ekilde sunum akıına daha iyi kontrol
salayabilirsin. Word programında belli bir nesneye balantı kurmayı
artık örenmisin. Ximdi aynı sunum içinde belli bir slayta balantı nasıl kurulacaını öreneceksin.
$\QÕVXQXPGDQVOD\WDEDODQWÕNXUPDN
» Bu ekilde sunum yap: birinci slayta tüm gezegenleri say, dier slaytlarda ise her gezegen için ayrı ayrı resim ekle. Ondan sonra:
1 Hiperbalantı yapacaın nesneyi seç
(bu örnekte nesne metindir);
2 QVHUW _ +\SHUOLQN komutunu çaır;
*H]HJHQOHU
2
Merkür
Venüs
Dünya
3 Açılan pencerede 3ODFHLQ7KLV
'RFXPHQW (bu belgede yerletir) simgesine tıkla;
4 Gereken slaytta tıkla;
5 2. dümesine tıkla
5
64
3
4
5
1
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
] Belli bir slayta hiperbalantı kurmak (nsert _ Hyperlink).
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Sunumda hiperbalantı kurabilir misin? Nasıl?
2. Metin dıında, sunumda dier elemanlar da hiperbalantı tanımlayabilir mi?
3. Güne sistemi için yeni sunum yap:
] Birinci slaytta tüm gezegenleri say;
] Sonraki slaytlarda: gezegenlerin resimlerin ekle (her gezegen
için ayrı slayt) ve her gezegen için birer cümle yaz;
] Birinci slaytta: Her gezegen için uygun slayta hiperbalantı kur;
] Dier slaytlarda birinci slayta dönmek için hiperbalantı kurmayı unutma;
] Birinci slaytta: isteine göre otomatik çalan müzik ekle;
] Sunumu isteine göre düzenle ve sonunda kaydet.
4. Benzer ekilde u konularla ilgili sunumlar yap:
] Roma mitolojisi;
] Dikdörtgen türleri;
] Bazı lektürden kahramanlar;
] Müzik enstrümanları;
] Bitki türleri ve hayvan türleri vb.
<HWHQHNOL|UHQFLOHULoLQ
1. Bazı dersten yoklama yapmayı dene. Sunulan cevaplardan biri doru olmalıdır ve bu cevap sıradaki soru içeren slayta balantı olmalıdır. Yanlı cevaplar aynı soruyu içeren slayta balantı olmalıdır. Her
soru için seçilen cevabın doru olup olmadıını yazan slayt ekleyebilirsin. Öretmenden yardım etmesini ara.
65
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
0]LNOHYH9LGHR.D\ÕWODUÕ\ODdDOÕPDN
Sunumlarında geçii düzenleme ve animasyonlar sırasında ses
efektleriyle artık çalıtın. Ancak ses efektleri dıında sunumuna kendi seçimine göre ses (müzik, arkı, konuma...) ya da videokayıtları da
ekleyebilirsin; diskten ya da PowerPoint galerisinden (Clip Organizer).
Diskten sesin (Sound) nasıl eklendiini açıklayacaız. Aynı ekilde videokayıtları (Movies) de ekleniyor. Ses ve videokayıtlar galerisiyle, resim galerisiyle çalııldıı ekilde gibi çalıılıyor.
'LVNWHQVHVHNOHPHN
1 QVHUW _ 0RYLHVDQG6R
'LNNDWHW
Sunumunda müzik ya da videokayıtı eklenmise, sunumu baka bilgisayara geçirisen
müzii ve videokayıtını da geçirmelisin. Onlar sunum
içinde girmiyorlar,
diskte yerlemi
ayrı dosyalardır ve
sunuma hiperbalantıyla balıdırlar.
Onları en iyisi sunumu kaydettiin klasörde yerletirmelisin.
XQGV komutunu çaır.
2 Ek listeden 6RXQG)URP
)LOH seçeneini seç.
3
3 QVHUW6RXQG
penceresinden istediin arkıyı seç.
4
5 Yeni açılan pencereden u
seçeneklerden birini seçebilirsin:
$XWRPDWLFDOO\ eer müziin sunum açılmasıyla otomatik olarak çalmaya balamasını istersen;
:KHQ&OLFNHG eer müziin slayta çıkan simgeye
sonra çalmaya balamasını istersen.
5
tıklandıktan
] Sunumda ses eklemek (nsert _ Movies and Sounds).
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Hangi komutla sunumda ses kayıtı ekleyebilirsin?
2. Sunumda videokayıtı da ekleyebilir misin? Nasıl?
3. Makedonya’nın güzellikleri hakkında sunum hazırla. Müzik kayıdı olarak isteine göre eski halk arkısı ekleyebilirsin. nternetten
konuyla ilgili video kayıtı bulmayı dene ve onu da sunumuna ekle.
66
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
=DPDQODPD(IHNWOHUL
Genelde, sunumlar fare ya da klavyeyle yönetilir, ancak daha tecrübeli sunucular sunumlarını anlatıklarına göre zaman uymasını salıyorlar. Ximdiye kadar birslayttan baka bir slayta geçi sırasında animasyon hızını ve sunumda her nesneye uygulanan animasyon hızını belirtiyordun. Ximdi slaytlar arasında geçi süresini (bir slayt baka bir slaytın çıkmasına kadar ne kadar zaman gösterilecek) ve slayt içinde nesnelere uygulanan animasyonların eklini ve gelime sıralamasını belirtmeyi öreneceksin.
6OD\WODUDUDVÕQGDJHoL]DPDQÕ
Bir slaytın baka bir slayta geçmesine kadar ekranda gösterildii zamanı belirtmen için:
1 6OLGH7 UDQVLWLRQ yarıpeceresinde $GYDQFH
6OLGH bölümünde $XWRPDWLFDOO\DIWHU(...sonra otomatik olarak) seçeneini onayla;
1
2 Daha aaıdaki bölümde bulunan çubukta
saniye olarak süreyi yaz.
2
Bu düzenlemeyi tüm slaytlara uygulamak istersen Apply to All Slides
dümesine tıkla, ancak slaytın içeriine balı olarak her slayt için zamanı ayrı olarak belirtmen daha iyi olur.
7DYVL\H Belli bir slaytın içeriini sunmak için gereken zamanı hesapla. Slaytın çabuk deimesini engellemek için daha uzun süre bırak.
Ancak çok fazla süre öngördüün zaman, On mouse click seçeneini
kullan. Bu ekilde sunumun gerekenden daha uzun süre kalınca, farenin tıklanmasıyla sıradaki slayta geçilebilir.
6OD\WWDDQLPDV\RQODUÕQVÕUDODPDVÕ
Bir slaytın içinde farklı nesnelere uygulanan birçok animasyon olabilir. Aynı zamanda bir nesneye fazla animasyonlar uygulanabilir. Böyle durumda bu animasyonların sunumun sunulmasına uygun bir sıralamaya göre yürütülmesi önemlidir.
6OD\WODUGDDQLPDV\RQODUÕQG]HQOHQPHVL
Nesneye uygulanan her animasyon, nesnenin yanında yerleen sayıyla iaretleniyor. Animasyon bu sıra numarasıyla nesnenin adıyla beraber Custom Animation yarıpenceresindeki listede gösteriliyor. sim
yanında bulunan küçük yıldızlar animasyon türünü belirliyor.
1 lkönce, animasyonu iaretle.
2 5HPRYHdümesiyle animasyonu iptal edebilirsin.
67
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
3 Ya da: &KDQJH dümesiyle deitirebilirsin
4 5H2UGHU oklarıyla animasonların sıralamasını deitirebilirsin.
2
3
5
6
7
1
4
Ek olarak her animasyon için yürürlük eklini belirtebilirsin:
5 6WDUW listesnden balama zamanı.
6 'LUHFWLRQ listesinden yönü.
7 6SHHG listesinden hızı.
] Sunumda slaytlar arasında geçi zamanını ayarlamak
(Automatically After).
] Animasyonlardan bazısını iptal etmek (Reemove).
] Animasyonlardan bazılarını deitirmak (Change).
] Animasyonların sıralamasını deitirmak (Re-Order).
] Animasyonun gösteri zamanını (Start), yönü (Direction)
ve hızı (Speed) belli etmek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Slaytlar arasında geçi zamanını nasıl ayarlayabilirsin?
2. Animasyonlardan bazısını nasıl çekebilirsin?
3. Animasyonların sıralamasını deitirebilir misin? Nasıl?
4. Bilgisayar parçaları için sunum hazırla. Bir slayta bilgisayarın parçalarını çiz. Bu parçalar bir sıralamayla girecek, ters sıralamayla çıkacak.
68
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
5. Saniyeleri geri sayan saat tanımlayan sunum hazırla - 60'tan 0'a kadar. Her slayta u metin yazılsın: x saniye daha kaldı (x 60'tan 1'e kadar bir deerdir). Slaytlar her 1 saniyede deimelidir. Saniyenin azalmasına ses efekti ekle.
6. Senin sunumlarını zamanlama efektlerle daha güzel yap.
69
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
1. Çok ortamlı sunumda elemanlar neye
ekleniyor:
7. Sunum hangi bakıta gösteriliyor:
a. Normal
a. Diyagramlara
b. Slide Sorter
b. Slaytlara
c. Slide-Show
c. Tasarımlara
2. Ödevler yarıpenceresi nerede bulunuyor?
a. Ekranın ortasında
b. Sa tarafta
c. Sol tarafta
8. Slide Sorter bakıı aaıdakilerden
unlar için uygundur:
a. Fazla slaytlarla çalıaldıı zaman
b. Bir slaytın düzenlenmesi için
c. Sunumun sunulması için
9. Slayta:
3. Yeni slaytı u komutla ekleyebiliriz:
a. Diskten resim ekleyebiliriz
a. Format _ New Slide
b. Diskten resim eklenemez
b. Insert _ New Slide
c. Insert _ Slide
4. Sunumun gösterii unu tanımlıyor:
10.Slide Transition yarıpenceresinde
unu seçebiliriz:
a. Bir slaytan baka slayta geçi eklini
a. Slaytın artalanını düzenlemek
b. Slayta nesnelerin hareketlenme eklini
b. Slayta bakı
c. Slaytın tasarımını
c. Slayta elemanların sıralaması
5. Slayt görünüünü hangi yarıpencereden
seçebilirsin?
a. Slide Design
b. Slide Layout
c. Slide Transition
11. Bir slaytan baka slayta geçi hızı:
a. Belirlenebilir
b. Belirlenemez
12.Slaytta nesnenin animasyonunu
hangi yarıpencerede
düzenleyebiliriz?
a. Custom Animation
6. Slaytın tasarımını:
a. Tüm slaytlara ugulanmalıdır
b. Her slayta ayrı ayrı uygulanabilir
70
b. Custom Effect
c. Play Animation
(N%|OP
SHQ2IIFHRUJ,PSUHVV
d(5./(5
2SHQ2IIFHRUJ,PSUHVV
6XQXP<DSÕOÕÕ
%R6OD\WÕQ']HQOHQPHVL
+LSHUEDODQWÕ.XUPDN
0]LNYH9LGHR.D\ÕWODUODdDOÕPDN
71
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
2SHQ2IIFHRUJ,PSUHVV
OpenOffice.org Impress (ya da sadece Impress) çok ortamlı sunumların yapılması için kullanılan programdır.
2SHQ2IILFHRUJ,PSUHVV3URJUDPÕQ%DODWÕOPDVÕ
Edubuntu iletim sisteminde mpress programını açmak için
8\JXODPDODU'a tıkla, ardından 2IV'e tıkla ve 2SHQ2IIFHRUJ,PSUHVV
seç.
mpress 1RUPDO bakıında açılacak. Karınızda u ekran çıkacak:
1. Ortada düzenlemeye gereken slayt.
2. Sa tarafta slaytların küçüklenmi ekilde gösterilen 6OD\WODU slaytyarıpenceresi
3. Sol tarafta görevler yarıpenceresi. Görevler yarıpenceresi çalıma
sırasında inceleyeceimiz birkaç yarıpencereden oluuyor. Açılma
sırasında ']HQOHU yarıpenceresi görünüyor.
6XQXPODoDOÕPDN
mpress, Writer olduu gibi, OpenOffice paketinin parçasıdır. Her
iki programın çalıma ekli çok benzerdir ve imdiye kadar örendiin
eyleri bu bölümde de uygulayabilirsin.
mpress'in ürünü dı bellekte RGS uzantısıyla kaydedilen sunumudur.
Yeni ya da önceden yapımı sunumun açılma, kapanma ve kaydetme süreçleri Writer'de olduu gibi aynı ekildedir. Sadece u komutları hatırla:
72
] Yeni sunumun açıması için
'RV\D _ <HQL
♦]
'RV\D_ $o
Önceden yapılmı sunumun açılması için
] Sunumun kapanması için
] Sunumu kaydetmek için
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
'RV\D_ .DSDW
'RV\D_ .D\GHW
6XQXPXQ<DSÕOÕÕ
0HWLQ\D]PDNYHG]HQOHPHN
Metin yazmak için:
] 0HWLQ aletine tıkla;
] Slayta metnin yazılması için isteyen yere tıkla;
] Biçimlendirme çubuundan yazı tipi ve büyüklüü seç. Biçimlendirme çubuunu metnin düzenlenmesi için kullanabilirsin. Çubuun
Writer'dekine benzer olduunu görebilirsin;
] Metni yaz.
6OD\WHNOHPHN
Yeni slayt (NOHPHN_ 6OD\W komutuyla ya da 6OD\W simgesi yardımıyla ekleniyor.
Yeni bir slaytın eklenmesi için:
] Biçimlendirme çubuunda bulunan 6OD\W simgesine tıkla.
73
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
6OD\WÕQJ|UQ
Görünü sol tarafta bulunan 6ÕUDODPD yarıpenceresinden seçebilirsin. 6ÕUDODPD yarıpenceresinden istediin görünüü seçebilirsin.
Listeli Slayt
6ÕUDODPD yarıpenceresinde ']HQOHU görünüüne tıkla. Metnin yazdıktan sonra, slaytın u görünüü olacak:
Resimli slayt
']HQOHU yarıpenceresinde %DOÕN|UQHNOHPHPHWLQ görünüüne
tıkla. Slaytın u görünüü olacak:
6XQXPXQDNWLIOHQPHVL
Sunumun aktiflenmesi (sunulması) 6OD\WRYX_ 6OD\WRYX komutuyla ya da ) tuuyla yapılıyor. Ondan önce birinci slayta yerlemi olduunu kontrol et, çünkü sunumun yerlemi olduun slayttan balayacak. Birinci slayt tüm ekranda çıkacak.
6XQXPOD\|QHWLP
Sıradaki slaytta aaıda verilen ekillerden biriyle geçebilirsin:
74
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
- Sa ok tuuna bas;
- Enter tuuna bas;
- Page Down tuuna bas;
- Fareyle tıkla.
Önceki slayta dönmek için aaıda verilen ekillerden birini
kullanabilirsin:
- Sol ok tuuna bas;
- Back Space tuuna bas;
- Page Up tuuna bas.
Sunumun sunulmasını Esc tuuyla kestirebilirsin. Sunulma kesilince
önceki bakıa geri dönülüyor.
6OD\WÕQWDVDUÕPÕ
mpress programında hazır tasarılar seçim olanaı
verilmitir.
] *|UHYOHU yarıpenceresinde 2ULMLQHOOHU seçeneine
tıkla.
] 2ULMLQHOOHU yarıpenceresinde tasarımlardan birini
seç ve üzerine tıkla. Tüm slaytlar aynı biçimde
tasarlanacak.
mpress'te sunuma birçok bakı seçenei var. Sen unları tanıyacaksın:
1RUPDO6OD\W*|VWHULVLve6OD\W6ÕUDOD\ÕFÕBir bakıtan baka bakıa
iki ekilde geçilebilir:
- *|UQP menüsünden
- bulunduun bakıın ucunda bulunan seçeneklerle.
75
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
1RUPDObakıı
mpress programı açıldıında, imdiye kadar çalıtıın 1RUPDObakıında açılıyor. Ekranın merkez bölümünde düzenlediin slayt bulunuyor, sol tarafta ise tüm slaytları küçültülmü ekilde görebilirsin.
6OD\W6LUDOD\ÕFÕ bakıı
6OD\WV ÕUDOD\ÕFÕ bakıı tüm slaytları küçültülmü ekilde görmeni
salıyor ve onlarla farklı ilemler (eklemek, silmek, kopyalamak, talımak...) gerçekleebiliyor. Tüm bu ilemleri 1RUPDO bakıta da yapabilirsin, ancak sunumun çok sayıda slaytlardan olutuu zaman bu bakıta çalımak daha kolaydır.
6OD\WODUODoDOÕPDN
6OD\WHNOHPHN
ki slayt arasında yeni slayt (NOH menüsünden 6OD\W komutuyla ya
da sa tıklamakla eklenebilir.
6OD\WODUÕQNRS\DODQPDVÕYHWDÕQPDVÕ
Slayt .HV _ <DSÕWÕU komutuyla taınıyor, .RS\DOD _<DSÕWÕU komutuyla ise kopyalanıyor (']HQOHmenüsünden). Komutların çounda
olduu gibi bu komutlar için de aynı ilemleri yapmak için baka yöntemler var. Bunlardan en basiti "çek ve bırak" tekniidir.
Slayt taımak
] Taımak istediin slayta tıkla.
] Farenin dümesini basık tutarak slaytı taımak istediin yere kadar
çek.
] Fare dümesini bırak.
Slayt kopyalamak
] Kopyalamak istediin slayta tıkla
76
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
] &UWO tuunu basık tut.
] Farenin dümesini basık tutarak slaytı kopyalamak istediin yere kadar çek.
] &WUO tuunu ve fare dümesini bırak.
6OD\WÕQVLOLQPHVL
Slaytın silinmesi ']HQOH menüsünden ya da sa tıklamayla açılan
yardım menüsünden 6OD\WVLO komutuyla gerçekleiyor.
] Farenin sa dümesiyle silmek istediin slaytın üzerine tıklayın.
] Açılan menüden 6OD\WVLO komutunu seç.
%R6OD\WÕQ']HQOHQPHVL
Eer sunulan görünülerden hiçbiri senin slayt için uygun görünmüyorsa, 6ÕUDODPD yarıpenceresinden bo slayt seçebilirsin ve ondan
sonra isteine göre düzenlemeyi yapabilirsin. Bo slayta metin çerçevesi, resim, artistik metin, farklı grafik elemanlar ekleyebilirsin. Slayt
içinde grafik elemanlar Writer programında eklendii gibi aynı ekilde
eklenebilir: (NOHPHN menüsünden ya da çizim çubuunda aletlerin yardımıyla (1RUPDObakıında).
dL]LPDOHWOHUoXEXX
Ekranın dibinde çizim aletler çubuu bulunuyor:
+D]ÕUJUDILNHNLOOHULQoL]LOPHVL
] Çizim çubuunda yer alan herhangi bir aletin saında bulunan yanındaki aaı ok simgesine tıkla;
] Ek menüden sunulan grafik ekillerinden birini seç;
] Seçilen ekili çizmek için tıkla ve slayta çek.
77
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
6DELWGLVNWHQUHVLPOHUHNOHPHN
] (NOHPHN _ 5HVLP _ 'RV\DGDQ komutunu çaır ya da çizim
çubuundan 'RV\DGDQ
simgesine tıkla;
] Resmi kaydettiin klasörde bul ve seç;
] QVHUW dümesine tıkla. Resim slaytta çıkacak.
+LSHUEDODQWÕ.XUPDN
$\QÕVXQXPGDQVOD\WDEDODQWÕNXUPDN
] Hiperbalantı tanımlayacak nesneyi iaretle;
] (NOHPHN _ .|SU komutunu çaır;
%Açılan .|USpenceresinden%HOJHsimgesine tıkla
%7DUJHWLQ'RFXPHQWsimgesine
tıkla
%7DUJHWLQ'RFXPHQW penceresi açılacak. Gereken slayta tıkla:
] $SSO\dümesine tıkla
%.|US penceresinde $SSO\dümesine tıkla.
78
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
%LUVOD\WWDQVRQUDNLVOD\WDJHoL
] *|UHYOHU yarıpenceresinde 6OD\WJHoLL yarıpenceresini aç;
] Listede sunulan geçi ekillerden birine tıkla. Efekti hemen görebileceksin;
] +Õ]Õ belirt: yava, orta ya da hızlı;
] 6HV listesinden ses efektlerinden birini seç;
] %WQ6OD\WODUD8\JXOD dümesine tıkla.
6OD\WODUGDQHVQHOHUHDQLPDV\RQHNOHPHN
] Animasyon uygulamak istediin nesneyi iaretle;
] *|UHYOHU yarıpenceresinde yer alan .HQGLDQLPDV\RQ yarıpenceresini aç;
] (NOHdümesine tıkla
] dÕNDQOLVWHde sunulan seçeneklerden birini seç:
- *LUL, nesnenin girmesi için;
- 9XUJX, nesnenin ön plana çıkması için;
- dÕNÕ, nesnenin yokolması için;
- +DUHNHW\|Q.
] Sunulan animasyonlardan birini seç;
] 2WRPDWLNJ|UQW seçenei aktif ise seçtiin animasyonun efektini göreceksin;
] Deilse, efekti görmek için <UWdümesine tıkla.
♦
79
dRNOXRUWDP
VXQXPODUÕ
0]LNOHYH9LGHR.D\ÕWODUODdDOÕPDN
'LVNWHQVHVHNOHPHN
] (NOHPHN_ )LOPYHVHV komutunu çaır;
] Film ve ses eklemek penceresinde istediin arkıyı bul ve iaret et;
] 2SHQdümesine tıkla.
Sunumda u iaret çıkacak:
Benzer ekilde video kayıtlarla da çalıılıyor.
80
7DEOR
+HVDSODPDODUÕ
d(5./(5
*LUL
0LFURVRIW([FHO%DODQJÕo(OHPDQODUÕ
dDOÕPD/LVWHVLQLQ*HQHO(OHPDQODUÕ
7DEOR\D9HULOHULQ(NOHQPHVL
7DEORQXQ']HQOHQPHVL
7DEORGD9HULOHULQ']HQOHQPHVL
*|VWHUJHHNLOOHUL
dL]HOJH*UDINRQ
)RUPOOHU
)RQNVL\RQODU
81
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
*LUL
<HQLNDYUDPODU:
tablo, sıra, sütun, hücre, tablo hesaplamaları, çalıma defteri,
çalıma sayfası, aktiv hücre, formüller çubuu, formül, fonksiyon, çizelge.
+DWÕUOD
Hatırla!
Tablolar sıra
ve sütunlardan
olumaktadır.
Sıralar yatay,
sütunlar dikey
eklinde
ayarlanmıtır.
Sıra ve sütunların
kesiimine hücre
GHQLU
Ximdiye kadar birçok kez tablolarla çalımısın. Ders programı çizelgesi de tablodur, gündelik tablolarla doludur: notlar, kiisel bilgiler,
devamsızlıklar, ders kayıtları ve dier eyler için. Tablolar, verilerin iyi
düzenlenmesi ve daha kolay anlaılması için yardım eder. Bazı tablolarda ise hesaplama gerei duyulur. Örnein: öretmenler, her örencinin ortalama notlarını ve devamsızlıkların toplamını hesaplıyor. Ebeveynler gelirleri ve ödemeleri hesaplarlar, dükkanlarda günlük kârları,
vergileri hesaplarlar vb. Tabi ki bütün bu hesaplamalar tablolarda daha
kolay hesaplanır ve sonuçlar da daha iyi görünür.
Tablolarda bir verinin deimesi büyük probleme yol açabilir; örnein, bir örenci notunu 4'ten 5'e düzeltirse, o örencinin orta notu tekrar hesaplanmalı, hatta bütün sınıfın orta notu da tekrar hesaplanmalı. Fakat o küçük bir i deil. Bundan dolayı tablo hesaplamaları kullanılır ve bu ekilde daha az zaman harcanır.Tablo hesaplamaları yapan programlar hesaplama yaptıkları gibi verileri çizelge eklinde gösterebilir.
7DEORKHVDSODPDSURJUDPODUÕQRODQDNDUÕ
] Hızlı ve basit bir ekilde tabloların ilenilmesi;
] Bir verinin deiimiyle ona balı olan bütün verilerin (toplama, ortalama vb) otomatik olarak tekrardan hesaplanması;
] Çizelgenin farklı ilenilmesi. Tabloda veriler deitirildii zaman otomatik olarak çizelge de deiir.
82
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Microsoft Excel - Balangıç Elemanları
Microsoft Excel programı tabloların ve çizelgelerin ilenilmesi ve tablolarda hesaplamalar için kullanılır.
([FHOSURJUDPÕQEDODWÕOPDVÕ
Programın balatılması için Start'a tıkla ve Programs_ Microsoft Office _ Excel' i seç veya Excel simgesine
iki kez tıkla.
Excel'de ilenilen dosyaları .xls uzantılı olarak kaydedilir ve u simiaretl ediliyor.
geyle iaretl ediliyor.
dDOÕPDEHOJHVLoDOÕPDVD\IDVÕWDEOR
1 Excel programı açıldıında çalıma belgesi ya da çalıma defteri
(Workbook) adı verilen dosya açılır. Onu baka adla adlandırdıınıza kadar açılan ilk çalıma defterine Book1 adı verilir..
2 Çalıma defteri çalıma sayfalarından oluur (Worksheet). Veriler
çalıma sayfasında kaydedilir. Her yeni çalıma defterinin üç çalıma sayfası vardır. Fakat onların sayısı istee göre azaltırabilir veya
artırılabilir. Bir çalıma sayfasından dier çalıma sayfaya geçmek
için çalıma sayfanın adı yazılmı ve sekmeye tıklamamız gerekiyor
(Sheet1, Sheet2, Sheet3).3
3 Çalıma sayfası sütun ve sıralara ayrılmı alandır. Dikdörtgen ek-
linde olan, verilerle doldurulmu çalıma sayfasının kısmına WDEOR
denir.
1
1RW
3
Excel penceresi standart pencerenin elemanlarını
içeriyor.
1RW
Çalıma sayfanın
ismini deitirebilisin: iki kez sekmeye tıkla ve yeni
ismi yaz.
2
83
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Yeni ya da önceden yapılmı çalıma defterini açmak, kapamak ve
kaydetmek için yapılan adımlar Word'ta olduu gibi aynen yapılır. Sadece kısaca komutları hatırla:
] Yeni çalıma defteri açmak için:
)LOH _ 1HZ
] Önceden yapmı olduun çalıma defterini
açmak için:
)LOH _ 2SHQ
] Çalıma defterini kapatmak için:
)LOH _ &ORVH
] Çalıma defterini kaydetmek için:
)LOH _ 6DYHDV«
1H|UHQPHOLVLQ
] Excel uygulaması ne için kullanılır?
] Çalıma defteri nedir?
] Çalıma sayfası nedir?
*HOLWLUPHQJHUHNHQEHFHULOHU!
] Excel uygulamasını balatmak.
] Excel penceresindeki elemanları tanımak.
] Bir çalıma sayfasından dierine geçebilmek.
] Çalıma sayfanın adını deitirmek.
] Yeni ve önceden yapılmı çalıma defterini açmak
ve keydetmek.
6RUXODU
1. Microsoft Excel programı ne için kullanılır?
2. Microsoft Excel programı nasıl balatırılır?
3. Excel'de ilenilmis dosyalara hangi uzantı veriliyor?
4. Çalıma defteri nedir ve neyden olumutur?
5. Çalıma sayfası ve tablosu nedir?
84
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
dDOÕPD/LVWHVLQLQ*HQHO(OHPDQODUÕ
Çalıma sayfası VWXQ (columns) ve VÕUDODUD (rows) ayrılır.
lanmıtır ve A, B, C ve dier
harflerle iaret edilir.
2 Sıralar yatay eklinde ayarlanmılar ve 1, 2, 3 ve dier
numaralarla iaret edilir.
3 Sıra ve sütunların kesiimine
3
2
KFUH
VÕUD
1
VWXQ
1 Sütunlar dikey eklinde ayar-
KFUH adı verilir (cell). Verilerin yazıldıı yer hücredir.
$NWLIKFUH
Herhangi bir hücreye yerle. Gösterge
eklini alacak. Hücreye
tıkla. Yerlemi olan hücreye DNWLIKFUH denir ve kalınlamı çerçevesi vardır.
3
1 Aktif hücrenin bulunduu sütun farklı
1
renkle iaretlidir.
2 Aktif hücrenin bulunduu sıra farklı
renkle iaretlidir.
2
3 Hücrenin bulunduu sütun ve sıra iaretleri aktif hücrenin adresini belirliyor.
Adres sütunların iaretlendii yerin üstünde bulunan çubukta gösteriliyor. C sütunun ve 4'üncü sıranın kesitii hücrenin adresi C4 oluyor.
1RW
Bir hücrenin üstüne
tıkladıınızda
aktifletirebilirsiniz.
Yeni çalıma defteri
açıldıında aktif
hücre A1 olacaktır.
+FUHOHULQLDUHWOHQPHVL
Daha çok hücre iaretlemek için, ilkine tıkla ve farenin sol dümesine tıklayıp sütunlar ve sıralar arasında istediiniz hücreye gelinceye kadar farenin sol dümesini basık tutun. Böylece dikdörtgen eklinde hücreler seçimini yapabilirsiniz.
Resimde hücreler A1'den D8'e
kadar iaretlenmitir. Her belirlenmi hücreye istediiniz biçimlendirmeyi uygulayabilirsiniz. Örnein: yazı tipi, harflerin büyüklüü, harflerin rengi, arka planın
rengi, sınırlar ve benzer.
85
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
dDOÕPDVD\IDVÕ]HULQGHKDUHNHWHWPH
Çalıma sayfası üzerine hareketleme çubuu yardımıyla ya da klavye yardımıyla yapılabilir.
Klavye
Hareket
q
bir sütun sola
_
bir sütun saa
{
bir sıra yukarı
}
bir sıra aaa
Ctrl+ q
en sol hücre
Ctrl+ _
en sa hücre
Page Up
bir ekran-sayfa yukarı
Page Down
bir ekran-sayfa aaa
Home
sıranın baı
End
sıranın sonu
Ctrl+Home
tablonun baı
Ctrl+End
tablonun sonu
1H|UHQPHOLVLQ:
] Sıra, sütun ve hücreleri ayırt etme.
] Sıra ve sütun iaretlerini ayırt etme.
] Aktif hücre ayırt etme.
] Aktif hücrenin adresi nasıl belirlendiini örenmek.
] Hücreleri iaret etmek.
] Fare ve klavye yardımıyla çalıma sayfasında
hareket etmek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Çalıma sayfası nasıl ayrılmıtır?
2. Çalıma sayfasında sıralar ve sütunlar nasıl iaret edilmitir?
3. Hücre nedir? Aktif hücreyi nasıl tanıyabilirsin?
4. Aktif hücrenin adresi nasıl oluuyor?
5. Hücreler nasıl iaret edilir?
6. Tablo üzerinde klavyeyle uygulanabilen hareketleri dene.
86
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Tablonun yapımı veri aktarımlarıyla balıyor. Bütün ilemleri örneklerle göstereceiz.
Tablodaki veriler aktif hücreye giri yapılıyor.
1 A1'e tıkla.
Mehmet
2 Mehmet yaz. Veri girmeye baladıında aktif
hücrede imleç berilecek.
Mehmet
3 Enter'e tıklayın. Ximdi aktif olan hücre A2’dir.
4 Aktif hücreyi deitirmek için, 7$% tuuyla sa
tarafa, (17(5 tuuyla ise aaıya doru hareketlenebilir.
)RUPOOHUoXEXX
Mehmet
Hemen sütunların iaretlendii yerin üstünde formüller (formula bar) çubuu bulunuyor. Bu çubuk iki
bölümden olumutur: sol tarafta aktif hücrenin adresi yazılıdır, sa tarafta - içerii.
Mehmet
9HUL7UOHUL
Tabloya girdiimiz verileri farklı tiplerde sıralıyoruz. Örneklerle metin, sayılar, tarihler ve zaman gibi verilerin nasıl girildiini öreneceksin.
0HWLQYHVD\ÕODUJLULOPHVL
Metinler ve sayılar normal ekilde giriliyor.
» Örnek 1: Aile üyelerinin ve onların yaları verileri içeren bir tablo
hazırlayın.
1 Resimde olduu gibi verileri gir.
2 Tabloyu Aile.xls adıyla kaydet
Üye
1RW
Aktif hücrede yazı
tipini deitirmesi
biçimlendirme
çubuundan, önceden örendiin
ekilde deiiyor.
Yaı
ben
Anne
Baba
Karde
Abla
Gördüün gibi metinler soldan hizalanmı,
Sodan
Soldan
hizlanmı
sayılar ise sadan hizalanmıtır.
hizlanmı
7DULKYH]DPDQJLULOPHVL
ªÖrnek 2: Birinci örnekte ki tabloda C ve D sütunlarında aile üyelerinin
doum tarihini ve saatini yazın.
87
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Tarihleri yazmak için gün, ay ve yılı
Üye
Zaman
Yaı
Tarih
ayırmak için tire (-), eik çizgi (/) ya da
ben
Anne
nokta (.) kullanmalısınız. Örnein: 21-3Baba
1995, 21.03.1995, 21/3/95. Böyle verileri
Karde
Abla
Excel tarih olarak tanıyacaktır.
Saati yazmak için saat ve dakika arasında (örnein, 10:30) iki nokta üst üste koyun (:).
Tarihler ve saatler sayılar gibi hücrenin sa tarafında bulunurlar.
] Hücrelere veri girmek.
] Sayı ve metin verilerini tanımak.
] Tarih ve zaman girmek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Veriler tabloya nasıl giriliyor?
gW
Sütunların üstünde
her zaman sütunların balıı yazılıdır. Tabloyu kullanan herkes sütunların neyle ilgili olduunu anlayacak.
gW
Eer sütunlar yeteri olarak geni deillerse, sütunun
iaretinden sonraki
çizgiye iki kez tıklayarak sütun gerektii kadar genilenecek.
88
2. Formül çubuu ne içeriyor ?
3. Metinler ve numaralar tablo içinde nasıl hizalanıyor?
4. Tarihler ve saatler tabloya nasıl yazılır ?
5. Arkadalarının adlarını, boyunu ve aırlıklarını yazdıın bir tablo
olutur. Tabloyu da boy_ve_agirlik.xls adlandırarak kaydet.
Adı
Sevil
Mehmet
Yeliz
Yıldız
Blge
Alpay
Boyu (cm)
Aırlıı(kg)
6. Haftanın bütün günlerinin sıcaklıklarını yazdıın bir tablo olutur.
Tabloyu da sıcaklıklar.xls adlandırarak kaydet.
Gün
Pazartesi
Salı
Çaramba
Perembe
Cuma
Cumartesi
Pazar
Sıcaklık
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
7. Sınıf arkadalarının en sevdii renklerden bir tablo olutur. Sevilen
her renk için kaç kii tarafından sevildiini yaz. Tabloyu da sevilen_
renk.xls adında kaydet.
Renk
Yeil
Kırmızı
Sarı
Mavi
Örenci sayısı
7DEORQXQ']HQOHQPHVL
7DEORGDJLULOHQYHULOHULQ
G]HQOHQPHVLYHGHLWLULOPHVL
Tablo hazırlıı sırasında verileri eklerken (girerken) hata yapabilirsin.
Daha sonra bu verileri düzeltmeli, baka bir veri girilmeli ya da tüm tabloda deimeler yapman gerekli olacak. Sütun ya da sıra silme ya da
ekleme gibi.
9HULOHULQGHLWLULOPHVL
» A1 hücresinde Mehmet verisini yanlılıkla yazdıını tahmin edelim.
Onun yerine Murat yazman gerekiyormu. Bu yanlıını fark edip, adları düzeltmek için unları yapmalısın:
2b
1 lkönce, aktif olmak için A1 hücresine tıkla
2a
2 mleçin çıkması için, alttaki iki yöntemden
birini seçmelisin:
Excel Edit modunda iken, birçok komut aktif olmayacak
Mehmet
Mehmet
1
D A1 hücresine iki kez tıkla, ya da
E Formül çubuunun içeriine tıkla;
1RW
3
3 3. Durum çubuunda (GLW yazacaktır. Bu
Excel'in (GLW modunda bulunduunu gösteriyor, yanı veri girmek ve deitirmek modunda olduunu gösteriyor.
4 e, h,m ve e harflerini sil ve M ve T arasinda sadece ura yaz
5 Klavyede (QWHU tuuna bas
<HQLYHULOHULQJLULOPHVLHNOHQPHVL
» imdi Murat yerine A1 hücreside Sevil yaz.
mleçi A1 hücresinde yerletir;
1
2 Durum çubuunda 5HDG\ yazacaktır.
3
Sevil yaz
Yazarken durum çubuunda (QWHU yazacaktır
4
5 Klavyede Enter tuuna bas.
$UDWÕU
Bir hücre için farklı fontlar seçebilir
misin?
89
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Farkettiin gibi yeni bir veri yazmaya balarken aynı hücrede bulunan eski veri siliniyor.
9HULOHULQVLOLQPHVL
Veriyi silmek için:
1 Gereken hücrede yerle;
2 Klavyede 'HOHWH tuuna basın.
'DKDID]ODKFUHGHYHULOHULQG]HQOHQPHVL
Her halde yaptıın düzenlemeler sadece aktif olan hücrede geçerli
olduunu farketmisindir. Bu demek ki yeni hücreye geçince yine aynı
düzenlemeleri yapmalısın. Bundan kurtulmak için önce aynı düzenlemeleri yapmaya planladıın tüm hücreleri seç ve ondan sonra düzenleme ilemlerine bala.
6WXQYHVÕUDODUODoDOÕPDN
Sütun ,QVHUW _ &ROXPQV komutuyla ekleniyor, sıra ise ,QVHUW _
5RZV komutuyla eklenebilir. Seçilmi sütun ya da sırayı silmek için
(GLW _ 'HOHWH komutunu kullanın.
Sıra ve sütunlarla daha kolay yardımcı menüden ileyebilirsiniz.
Yardımcı menüsü, sıra/sütun iareterin üzerine farenin sa dümesiyle
tıkladıımızda karımıza çıkıyor.
6WXQHNOHPH
» Aile.xls tablosunda “Üye balıklı” sütunun (sütun A) sol tarafında,
“Sıra numarası” adında bir sütun daha ekleyin.
1 Farenin sa dümesiyle A sütununa tıklayın;
2 Yardımcı menüden QVHUW'e tıklayın;
1
Üye
Ben
Anne
Baba
Karde
Abla
3 A sütunu saa taınacak ve B iaretini alacak;
4 Soldan A adında yeni bir sütun meydana gelecektir;
2
Sıra numarası Üye
Ben
3
Anne
Baba
Karde
Abla
5 A hücresine veri ekleyin ve tabloyu kaydedin.
6ÕUDHNOHPH
Sıra ekleme ilemi sütun ekleme ilemiyle aynıdır. Bu kez farenin sa dümesiyle sıranın eklenmesi için istediiniz
sırayı iaret edin ve QVHUW'e tıklayın. Yeni bo sıra meydana gelecektir
ve ondan sonraki bütün sıraların yeni iaretleri olacak.
90
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
6WXQVLOPH
» Aile.xls tablosundan “Tarih” adındaki sütunu silin.
1 Farenin sa dümesine tıklayıp C sütununu iaret et.
2 Yardımcı menüden 'HOHWH seçeneine tıkla
3 Sütunlar silindikten sonra dier sütunların yeri deiecek ve yeni
iaretleri olacak. Tabloyu kaydedin.
Tarih
Zaman
Ben
Anne
Baba
3
Karde
Abla
6ÕUDVLOPHN
Sıra silmek için, sütun silme adımlarını tekrarlayın.
6WXQYHVÕUDODUÕQER\XWODUÕ
Bazı sütun veya sıranın geniliini/yüksekliini istediin boyutta
deitirebilirsin. Sütunun genilenmesiyle daha uzun metinleri
görebilirsin. Aaıdaki resimde farklı iaretler görürsen aırma.
Sütun bütün verileri göstermek için fazla dardır demektir.
Xımdi sütun ve sıraların boyutlarını nasıl deitireceini öreneceksin.
6WXQER\XWXQXQGHLPHVL
Sütunu daraltmak veya geniletmek için:
gW
1 Fareyle gereken sütun iareti
ardından bulunan çizgiye
yerle (resimde C sütunu);
gösterge bu ekli aldıında
: farenin sol dümesine
tıkla;
2
1
Tarih
Zaman
Ben
Anne
Baba
Karde
Abla
3
Sütun/sıra
boyutlarını daha
hızlı deitirmek
için sütunun/
sıranın iareti
ardından bulunan
çizgiye iki kez
tıklayabilirsin.
2 Sütun geniliini gösteren
bir gösterge çıkacaktır; sol dümeyi basık tutarak daraltmak için
sola, geniletmek için ise saa doru fareyi hareket ettirin
3 Hareket ederken kesik çizgili bir dikey çizgi farkedeceksiniz. Bu
sütunun yeni boyutunu gösterecektir. stediiniz boyuta geldiinizde
farenin dümesini bırakın.
Aynı ekilde, sıraların boyutları da deiiyor.
91
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
] Hücrelerde verileri deitirmek.
] Sütun ve sıra eklemek.
] Sütun ve sıra silmek.
] Sütun ve sıra daraltmak veya geniletmek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Hücrede belli bir veriyi nasıl deitirebilirsin?
2. Hücreye yeni veri nasıl girilir?
3. Bir veriyi nasıl silebilirsin?
4. Bir hücrede farklı yazı tipleri kullanabilir misin?
5. Tabloya sütun ya da sıra nasıl ekleyebilirsin?
6. Tabloda sütun ya da sıra nasıl silebilirsin?
7. Sütun ve sıranın boyutlarını nasıl deitirebilirsin?
8. Yeni çalıma defteri açın. Çalıma sayfasında u verileri ekleyin:
] Sıra 1’den önce yeni bir sıra ekleyin. Yeni A1 hücresinde Kazandım A2 hücresinde ise Harcadım yazın.
] A sütunu önünde yeni bir sütun ekleyin. Yenı A1 hücresine Gün
ve A2'den A6'ya kadar pazartesiden cumaya kadar günleri yazın.
] Gerekirse sütunları geniletirin.
] Tabloyu Harçlık.xls adında kaydet. Tablonun görünüü u ekilde olmalıdır.
Kazandım Harcadım
Gün
Pazartesi
Salı
Çaramba
Perembe
Cuma
92
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Tablolardan verilerin türlerini seçebilirsin, yazı tipin düzenlenmesini, verilerin hizalamasını düzenleyebilirsin veya hücreler arasında sınır
ayarlayıp ya da hücre rengini seçebilirsin. Önce, düzenlemek istediin
tüm hücreleri iaretle.
Tablonu iki ekilde düzenleyebilirsin:
- )RUPDW&HOOV penceresiyle. Bu pencereyi açmak için )RUPDW ana
menüsünden &HOOV komutunu çaırmalısın . )RUPDW&HOOV penceresi u sekmeleri içeriyor:
1
2
3
4
5
Veri tiplerini seçmek ve düzenlemek için;
Verileri hizalamak için;
Yazı tipini ayarlamak için;
Hücre sınırını ayarlamak için;
Hücre rengini ayarlamak için.
1
2
3
4
5
1RW
Düzenlemelerin
fazlasını biçimlendirme çubuundaki seçenekleri aracılııyla açıklayacaız. Format Cells
penceresini sadece
gerktii zaman kullanacaız.
Biçimlendirme çubuuyla
0HWQLQD\UÕOPDVÕ:UDSWH[W
Aile.xls tablosundaki A (sıra numarası) sütununa göz at. Farkedebilecein gibi bu sütunun balıı uzun olduu için geniletin, fakat hücredeki verileri sıdırmak için o kadar büyük genilik gerekmiyor. Çözüm
olarak balık iki sırada fakat tek hücrede gösterilmektir. Bununla sütununu daraltabilirsin.
1 $ hücresine tıkla.
2 )RUPDW&HOOV penceresini aç.
3 $OLJQPHQW kartını seç.
93
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
4 :UDSWH[W seçeneini dorula.
5 2.dümesine tıkla.
Sıra Numarası üye
1
2
doum tarihi zaman
3
4
5
Ximdi hücre resimde gösterildii gibi görünecek:
Sıra
Numarası
Eer boyutlar otomatik olarak deimezse, A sütununu daraltıp 1 numaralı sırayı genilet.
» C1 hücresinde Tarih yerine Doum tarihi yaz ve metni iki sıraya ayır.
Bu sefer baka bir yöntem kullanabilirsin:
1 C1 hücresini seç.
2 Formüller çubuunda sözcüe tıkla.
3 Klavyeden $OW(QWHU tularına bas.
+FUHLoHULNOHULQKL]DODQPDVÕYH\|Q
Hizalama aletlerini imdiye kadar örenmisin:
Ancak bir hücrenin içeriini sadece yatay deil dikeyle de hizalayabilirsin. Ayrıca, içeriin yazıldıı yönü de seçebilirsin.
» Aile.xls tablosunda balıkları (sütunların balıkları yazılıdıı hücreler)
düzenle:
1 A1’den D1’e kadar olan hücreleri iaretle;
2 )RUPDW&HOOV penceresini aç ve $OLJQPHQW kartını seç;
3 +RUL]RQWDOalanındaki aaıya doru olan oku tıkla ve &HQWHU
ı seç;
4 9HUWLFDO alanındaki aaıya doru olan oku tıkla ve &HQWHU'ı seç;
94
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
5 2ULHQWDWLRQ alanındaki 90 derecelik açıya uygun olan noktaya tıklayın;
6 2. dümesine tıklayın.
Sıra
numarası Üye
Doum
tarihi
1
Karde
2
Ben
5
3
4
6
Sıra
Zaman
numarası
Doum
tarihi
Üye
Sıra
numarası
Balık u görünümde olacak :
)D]ODKFUHQLQELUKFUH\HELUOHPHVL
Daha uzun metinler yazdıında, birkaç hücrenin bir hücreye birletirme gerekebilir. Bu ilemi biçimlendirme çubuundan
(0HUJHDQG
&HQWHU) aletiyle gerçekletirebilirsin.
» Aile.xls tablosunda balıktan önce sıra ekle ve A, B, C ve D sütunlarına sürünecek "Benin Ailem" balıını yaz:
1 Birinci sıradan önce bir sıra daha
2 (Merge and Center) aletine tıkla
Zaman
Üye
Sıra
numarası
Doum
tarihi
2
ekle; balık imdi ikinci sıraya iniyor; $%& ve ' hücrelerini
iaretlendir;
1
;
3 Hücreleri birletirdikten sonra bi hücre elde ediliyor. Hücrede Benim
ailem metnini yaz.
Zaman
Doum
tarihi
Üye
Sıra
numarası
Benim ailem
3
95
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
0HWLQYHDUNDSODQUHQJL
Metnin rengi )RQW&RORU aletiyle düzenleniyor.
Metnin arkaplanın rengi )LOO&RORU aletiyle düzenleniyor.
» Aile.xls tablosunu resimdeki gibi düzenle:
Zaman
Doum
Tarihi
Üye
Sıra
numarası
Benim ailem
Ben
Anne
Baba
Karde
Abla
+FUHVÕQÕUODUÕ
Farkedebilecein gibi Aile.xls tablosunda hücreler arasında sınır
yoktur. Çalıma sayfasında gördüün çizgiler aslında sınır deiller. Onlar sadece sıra ve sütunlar için iaretlerdir. Sınırlar %RUGHUV aletinin
yardımıyla eklenir.
1 Aile.xls tablosundaki bütün hücreleri iaretle;
2 %RUGHUValetinin yanındaki oka tıkla ve$OO%RUGHUVseçeneini seç;
3 Ximdi tabloda sadece balıı iaretle
4 %RUGHUV aletinin yanındaki aaıya doru olan oka tıkla
ve yukarıdaki resimden son seçenei tıklayın (7KLFN%R[%RUGHUV);
5 Aynı sınırı tablonun balıı için seç.
Zaman
Doum
Tarihi
Bilgisayar
programlarında
ondalık
virgül yerine
ondalık nokta
kullanılıyor. Yanlı
yapmayacaına
emin olmak
için, her zaman
klavyenin numaralı
bölümünden
ondalık noktayı
kullan.
Üye
'LNNDWHW
Sıra
numarası
Ximdi tablo resimdeki gibi görünüyor:
Ben
Anne
Baba
Karde
Abla
6D\ÕODUGD2QGDOÕN\HUOHULQVD\ÕVÕ
Eer gerek duyarsan ondalık sayılar da ekleyebilirsin. Bazan tüm
sayıların aynı ondalık yerleri olması gerekiyor, yani son ondalık sayıdan
sonra da sıfırların gösterilmesi gerekiyor (örnein: 2,50). Ondalık
yerlerin azalması ya da artırılması için QFUHDVH'HFLPDO
(ondalık
ekle) ve 'HFUHDVH'HFLPDO (ondalık çek) aletlerini kullan.
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
1 Sıra numarası sütunundan sayıları iaretle;
2 Birkaç kez ,QFUHDVH'HFLPDOaletine tıklayın;
3 Birkaç kez 'HVUHDVH'HVLPDO aletine tıklayın.
] Metni hücrede birkaç sıraya ayırma (Wrap text).
] Hücre içeriini hizalama (Alignment)
] Birkaç hücrenin bir hücreye birlemesi (Merge).
] Metnin (Font Color) ve arkaplanın (Fill Color) renklerini ayarlamak.
] Hücreler arasında sınır koyma (Borders)
] Hücrede ondalık yerlerin sayısını belirlemek Increase
Decimal, Decrease Decimal).
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Bir hücre çerçevesinde metin nasıl ayrılır? ki olanaı da açıkla!
2. Hücre içinde metnin hizalaması ve yönü nasıl belirlenir?
3. Hangi aletle birkaç hücreyi bir hücrede birletirebilirsin?
4. Hangi aletle metnin ve arkaplanın renklerinin ayarlayabilirsin ?
5. Hangi alet ile hücrelerin sınırlarını düzenleyebilirsin?
6. Hangi aletleri kullanarak sayılarda ondalıklar ekleyebilirsin ya da silebilirsin?
ÕP
DG
UF
+D
]D
QG
ÕP
.D
*
Q
7. Harçlık.xls tablosunu resimdeki gibi düzenle. Tabloyu kaydet.
Pazartesi
Salı
Pazartesi
Çaramba
Pazartesi
8. Kendi istediine göre boy_ve_kilo.xls, sıcaklıklar.xls ve sevilen_renk.
xls tablolarını düzenle.
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
*|VWHUJHHNLOOHUL
Ximdiye kadar fare göstergesinin bulunduu duruma göre farklı ekilleri olduunu farketmisin. Tabloda göstergenin ekilleri gösterilmistir.
Göstergenin
ekli
Anlamı
sütun iaretleme
sıra iaretleme
sütun boyutlarının deiimi
sıra boyutlarının deiimi
hücre belirleme
hücre içeriliin yer deitirmesi
hücre içeriliim kopyalanması
otomatik olarak hücrelerin
doldurulması
Kitabın devamında tüm ekilleri ve onların anlamını tanıyacaız. Yeni
çalıma sayfasında, A1 hücresinde herhangi bir metin yazın.
%LUKFUHQLQLoHULNOHULQLEDNDKFUH\HDNWDUPDN
A1 hücresini iaretle; iaretledikten sonra A1
Yeliz
hücresi aktif bir hücredir ve etrafında kalın bir çerçeve vardır. Fareyle göstergeyi çerçeve üzerine
yerletir. Gösterge hücre içeriliini yer deitirme
eklini aldıında (tabloya bak) farenin sol dümesini basık tutup baka
hücreye doru yönelt. Hareket ettiin sürece gösterge ok eklinde olacaktır. Dümeyi bırak; A1 hücresinin içerilii imdi yeni hücrede bulunmaktadır.
%LUKFUHQLQLoHULNOHULQLEDNDKFUH\HNRS\DODPDN
Fareyi çerçeveye doru yönlendir. Gösterge
Yeliz
hücre içeriliini aktarma eklini alacak. Ona tıkla ve kalvyeden Ctrl tuunu basık tut. Gösterge
hücre içeriliini kopyalama eklini alınca (tabloya
bak), farenin sol dümesini ve klavyeden Ctrl tuunu basık tutup baka
hücreye doru hareket edin. Farenin sol dümesini ve kalvyeden Ctrl
tuunu bırak; A1deki içerilik yeni hücrede kopyalanmıtır.
98
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
6WXQODUÕQYHVÕUDODUÕQLDUHWOHQPHVL
Sütun/sıra iaretlemek için sütunun ya da sıranın iaretine tıkla (gösterge sütun veya sıra iaretleme eklini alacaktır).
Yeliz
Yeliz
Fazla sayıda yan yana sütun ya da sıra iaretlemek için birinci sütun
ya da sırayı iaretleyip klavyeden 6KLIW tuunu basıp son sütun ya da
sıraya kadar basık tutun. Fareyle de aynısını yapabilirsin: Sol tuuyla
sütun veya sıra iaretleri üzerine hareket edin.
Yeliz
Birden yan yana olmayan birkaç sütun/sıra birden iaretlemek için
birinci sütun ya da sıra iaretlerine tıkla ve klavyeden &WUO tuunu basık
tutup istediin sütun veya sıraları iaretle.
Yeliz
2WRPDWLNGROGXUPD
Aktif olan hücrenin çerçevesinin sa alt köesinde küçük kare farkedeceksin. O küçük kareye otomatik doldurma ellii denir.
Fareyi ellik üzerine yerletirince, gösterge resimdeki ekli alıyor.
Yeliz
99
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
0HWLQOLKFUHOHULQRWRPDWLNGROGXUXOPDVÕ
Metin girilmi aktif hücrenin elliine yerle.Gösterge yukarıda gösterilen ekli alacaktır. Tıkla ve farenin sol dümesiyle aynı içerilii otomatik olarak doldurmak istediin sütun ve sıraya kadar hareket et. Dümeyi koyver. Bütün hücreler ayni metinle doldurulmu olacaklar.
Yeliz
'LNNDWHW
Dizeden en az
iki sayı yazmalı
ve seçmelisin.
Aksi taktirde her
hücre aynı sayıyla
doldurulacaktır.
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
Yeliz
'L]LVD\ÕODUÕ\ODRWRPDWLNGROGXUPD
Sıra numaralı kullanırsan tüm sıra numaralarını yazmak zorunda deilsin. Sadece iki deer yazman yeterli, iki deeri iaret edin ve otomatik olarak hücre doldurma yöntemini tekrarla. Fareyle hareket ettiin sürece, sarı karede doldurmak gerektiin hücreye kadar sayılar göreceksin.
.HQGLQGHQH:
Yeni çalıma sayfasında fareyi kullanarak otomatik veri doldurma yöntemini bir sırada çift rakamlı baka sırada ise tek rakamlı sayılarla doldur.
] Farklı gösterge türlerini ayırt etme.
] Bir hücreden baka hücreye veri aktarma ve
kopyalama .
] Sütun ve sıraları iaretlemek.
] Otomatik doldurma yöntemiyle hücreleri ve sütunları
metin ve sayıyla doldurmak.
100
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
6RUXODUYH|GHYOHU:
1. Belirli içerilii bir hücreden baka hücreye aktarme ve kopyalama
yöntemini açıklayın!
2. Çalıma sayfasında sütun ve sıralar hangi ekilde iaretlenir?
3. Yan yana olan ve olmayan hücreler nasıl iaret edilir?
4. Otomatik olarak hücre doldurma yöntemini açıkla!
5. Çalıma sayfasında A1 hücresinde metin ekle. Metni E5 hücresine
aktar. E8 hücresine ise aynısını kopyala.
6. A'dan J'ye kadar sütunları ve 2, 5, 8 ve 9 sıralarını iaretle.
7. Otomatik doldurma yardımıyla A sütunünde 1'den 49'a kadar tek
rakamlı sayılarla, B sütununda ise 2'den 100'e kadar çift rakamlı
sayılarla doldur.
8. Resimde verilen ekilde gibi çarpma tablosunu yap:
Çarpma Tablosu
dL]HOJHWHULPLYHoL]HOJHWUOHUL
Tabloda organize edilmi veriler güzel bir görünü ekli veriyor, ancak çizelgenin yardımıyla veriler daha güzel bir ekilde görünebilir. Çizelge verileri resime dönütürür. Farklı çizelge çeitleri mevcuttur. Biz,
üç çeit çizelgeyle tanıacaız.
kolonlu çizelge
çizgili çizelge
tart çizelgesi
101
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Seçeceimiz çizelge türü veriler türüne balıdır. Kolonlu çizelgeyi
deerler kıyaslaması yapmak istediin zaman kullan (örnein: boy ve
aırlık); Çizgili çizelgeyi - verilerin deerlerin deimesini takip istediin
zaman kullanabilirsin (örnein sıcaklıın dümesi ve yükselmesi); tart
çizelgesi ise verileri yüzde eklinde kıyaslamak eklinde gösterdiin zaman kullanabilirsin (örnein nüfusun etnik yapısı).
dL]HOJHROXWXUPD
lk olarak arkadalarının adlarını, boylarını ve aırlıını içeren bir tablo hazırla.
2
1 Sütunlardaki deerleri balıklarıyla bera-
Adları
ber iaretle
1
Mehmet
Sevil
Yüksel
2 QVHUW menüsünden Chart komutunu seç
ya da standart çubuundan
]DUG aletine tıkla
Boyu(cm)
Yeliz
Sevim
Erturul
&KDUW:L
&KDUW: L]DUG penceresi açılacak. Çizelgeyi 4 adımda yap. Birinci
adımda çizelgenin türünü belirt:
3 6WDQGDUWW\SHV kartından &ROR
XPQV türünü seç;
4 Alttürü seç (sunulan seçeneklerden birincisini seç);
3
5 1H[W dümesine tıkla.
4
kinci adımda veri kapsamını
seç:
5
6 'DWDUDQJH kartından çizelgenin
görünümünü görebilirsiniz;
7 'DWDUDQJHçubuunda yapmak
istediin çizelgenin veri kapsamını seçmelisin; sen bunu çizelgenin ayarlarını belirtmeden
önce verileri iaretlemekle yapmıın yapmamısan verileri bu
aamada da seçebilirsin;
6
Yükseklik
Yükseklik
Yeliz
Mehmet
Sevil
Yüksel
Sevim
Erturul
7
8
102
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Üçüncü adımda çizelge ve eksenlere balık yazman gerekiyor:
9 &KDUWWLWOH çubuunda Yük9
10
11
seklik yaz;
10 &DWHJRU\; D[LV çubuunda sim yaz;
11 9DOXH< D[LV çubuunda
Yükseklik
Yükseklik
Yeliz
cm yaz;
Mehmet
1RW
Back dumeye
bastıı zaman
bir adım geri
gidebilirsınız.
Sevil Yüksel Sevim Erturul
Adları
12
Son adımda ise:
13 Sunulan seçeneklerden ikinci-
sini seç: $VREMHFWLQ ; bu seçenekle çizelge mevcut olan
çalıma sayfasının parçası olacak; birinci seçenek $V
QHZVKHHW ile çizelge yeni çalıma sayfasında gösterilecek;
13
14
14 )LQLVK dümesine tıkla ve bununla birlikte çizelge oluturulmu olacak.
Çalıma sayfanda bu grafikon belirecektir:
Yükseklik
Yükseklik
Yeliz
Mehmet
Sevil
Yüksel
Sevim
Erturul
Adları
Çizelgede görüldüü gibi en yüksek Yüksel'dir, en alçak ise Yeliz'dir.
Aynı zamanda Sevil ve Sevim'in aynı boyda oldukları görünüyor.
dL]HOJHQLQG]HQOHQPHVL
Çizelgeyi kendi isteine göre düzenleyebilirsin: büyüklüü, yazı tipini, metnin yönünü, renkleri ve benzer özellikleri düzenleyebilirsin.
103
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Çizelgenin deitirmek istediiniz bölüme iki kez tıklayın (balık, artalanı, çubukları). Açılan pencerede yazı tipini, rengi, sınırları, hizalamaları vb. deitirabilirsin.
Düzenlemelerin fazlasını artık biliyorsun. Yaratıcılıı sana bırakıyoruz. Çizelgenizin verilmi olan çizelgeden daha güzel olacaına eminiz.
Yeliz
Mehmet
Sevil
Yüksel
Sevim
Erturul
Adları
.HQGLQGHQH
Arkadaların aırlıkları hakkında bir çizelge hazırla. Dikkat et: Yan
yana olmayan sütunları iaretlemek için klavyeden &WUO tuunu kullanın.
*HOLWLUPHNJHUHNHQEHFHULOHU!
] En uygun çizelge türünü belirlemek.
] Çizelge oluturmak.
] Çizelge düzenlemek.
104
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Hangi çizelge türlerini biliyorsun?
2. Her çizelge türünün uygulandıı örnekler ver!
3. Hangi komutla çizelge oluturabilirsin?
4. Çizelge oluturma adımlarını açıklayın!
5. Çizelgeyi nasıl düzenleyebilirsin?
6. Harçlık.xls tablosunda her geçen gün için harçlıktan kazandıın ve
harcadıın para hakkında bir çizelge olutur.
7. Sıcaklık.xls tablosu için çizelge hazırla. Çizgili çizelge seç.
8. Sevilen_renk.xls tablosu için çizelge hazırla. Tart çizelge türünü seç.
9. Bundan önceki üç ödevde çizelgeleri istediin ekilde düzenle.
Tabloları kaydet.
)RUPOOHU
Excel'de formüller eklemek ve verilerle toplama, çıkarma, çarpma ve
bölme ilemleri gerçekleme olanakları salanmıtır.
Formüllerin yazılı ekli matematikte olanlara benzer. Aaıda verilen temel kuralı bilmelisin:
Bütün formüller „=“ iaretiyle balar .
Bazı matematiksel ilemler için kullanılan bazı iaretler burada farklı
yazılır. aretler tabloda gösterilmitir.
Matematiksel ilemler
Toplama (+)
Çıkarma (-)
Çarpma (*)
Bölme (/)
Örnek
=10+5
=10-5
=10*5
=10/5
1 Yeni çalıma sayfasında, herhangi bir hücrede, formülünü yaz.
Sonucu görmek için (QWHU'e tıklayın.
2 Hücreyi iaretlediinde, formül, formüller çubuunda gösterilecektir.
2
1
» u formülleri ekleyin: .
105
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Bazı durumlarda formüllerde veri yerine, veriler içeren hücrelerin adresleri kullanılıyor Bunu örnekle göstereceiz.
» Doum günü elencesinde masraflarını hesaplayacak bir tablo olutur.Tabloyu aaıdaki resimde olduu gibi düzenle. Tabloyu da Doum_günü.xls adında kaydet.
hUQ
0LNWDU
)L\DW
'HHU
pasta
sandviç
meyve suları
çerez
smoki
çubuk
7RSODP
Sarı hücrelerde her ürünün deerini hesapla. Deerini fiyatın ve miktarın çarpımıyla elde edebilirsin. lkönce, birinci ürünün deerini hesapla:
3
hUQ
pasta
sandviç
meyve suları
0LNWDU
)L\DW
1
'HHU
2
çerez
smoki
çubuk
1 D2 hücresinde %& formülünü yaz. Yazı tipi ve büyük ya da küçük harfler kullanımı önemli deil;
2 Sonucu görmek için (QWHU'e tıklayın;
3 Hücreyi iaretlediinde formül çubuunda formülü göreceksin.
650 sonucunu elde ettin. Bu sonuç 1 (B2 hücresindeki deer) çarpı
650 (C2 hücresindeki deer) ilemiyle elde edilmitir.
Dier deerleri hesaplaman için u formülleri kullanmalısın:
D3'te : %&; D4'te: %&; D5'te: %&; D6'da: %&;
D7'de: %&;
Bir tabloda çok sıra olunca bu çok kolay bir i deil. Farkettiin gibi
formül aynı sadece sıra iaretlerini uygun bir ekilde deitiriyorsun.
Formülleri daha kolay yazabilecein bir yöntem öreneceksin.
+FUHOHULQRWRPDWLNRODUDNIRUPOOHUOHGROGXUXOPDVÕ
Metin ve dizilerle hücrelerin otomatik doldurulmasını hatırlıyor musun? Çou kez yazmak yerine buna benzer ekilde yukarıdaki formülü
dier hücrelere aktar (D3'ten D7'e kadar).
106
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
hUQ
pasta
sandviç
0LNWDU
)L\DW
1
'HHU
meyve suları
çerez
smoki
çubuk
7RSODP
2
1 D2 hücresini iaretle. Otomatik doldurma noktasında yerle. Gösterge eklini alınca farenin sol dümesini basık tutup D7 hücresine kadar çek.
2 D7 hücresinde farenin dümesini bırak. D2'den D7'e kadar bütün
sonuçlar karınıza çıkacak.
Formüller çubuunda formülleri kontrol edin. Sırayla onlar öyle
olmalıdır:
] Tabloya basit formüller ekleme.
] Formülleri yazınca „=“ iareti ile baladıını
unutmayın.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Excel'de formüllerin yazılması hangi iaretle balıyor?
2. Temel matematiksel ilemler için Excel'de kullanılan iaretleri say!
3. Excel'de formülleri yazarken yazı tipi önemli mi?
4. Formülün sonucu nerede, formül ise nerede görülür?
5. Otomatik hücre doldurma yöntemini formüllerde de kullanabilir misin?
6. A1 ve A2 hücrelerinde iki sayı yaz:
] A3 hücresinde onların toplamını hesapla.
] A4 hücresinde onların farkını hesapla.
] A5 hücresinde onların çarpımını hesapla.
] A6 hücresinde onların bölümünü hesapla.
107
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
] A7 hücresinde onların aritmetik ortasını $$ formülüyle he
saplayın.
7. Harçlık.xls tablosunda, C sütununda hergün kaç para tasarruf ettiini
hesapla (Sütunun adı Tasarruf olsun). Tabloyu kaydedin.
)RQNVL\RQODU
Tabloların çounda bazı örencinin ortalama baarısı, en yüksek ve
en düük sıcaklık, toplam harcama ve buna benzer eylerin hesaplanma ihtiyacı vardır. Excel uygulamasında büyük sayıda fonksiyon kulanılabilir. Örneklerle u fonksiyonları öreneceksin: toplama, ortalama deer, minimum ve maksimum.
Bu fonksiyonlar en sık kullanılan fonksiyonlardır ve bunları standart
çubuunda
$XWR6XP aletinde bulabilirsin:
gQHPOL
Fonksiyonu listeden seçebilirsin,
ama önceden sonucu görmek istediin
hücreyi iaretle.
Toplam
Ortalama deer
Maksimum (en yüksek deer)
Minimum (en düük deer)
Tüm fonksiyonlar „=“ iaretiyle balıyor, devamda fonsiyonun adını
ve parantez iaretlerinde virgülle ya da iki noktal iaretiyle ayrılmı deikenler içeriyor.
Örnein: 680$$fonksiyonu A1 ve A5 hücrelerine olan verilerin toplamını hesaplıyor. 680$$ fonksiyonu ise A1'den A5'e kadar tüm hücrelerdeki verilerin toplamını hesaplıyor.
=SUM(A1,A5)
fonksiyonun adı
fonksiyonun deikenleri
7RSODP
'LNNDWHW
Excel programı
fonksiyon kullandıında kullanabilecein deikenleri sunuyor. Deikenleri her zaman kontrol
et. Eer sunulan deikenleri fonksiyonda kullanmazsan,
kullanacaın deikenleri seç.
108
» Doum günü tablosunda D8 hücresinde harcanan toplam miktarı hesapla:
1 D8 hücresinde yerle;
2 $XWR6XPaletinin yanındaki oka tıkla;
3 Listeden 6XP fonksiyonunu seç;
4 D8 hücresinde fonksiyonu göreceksin.
3
2
Deer
1
Fonskiyonun adı 680'dır; parantezlerde
fonksiyonun deikenleridir. Bizim örneimizde - D2'den D7 hücresine kadar;
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
5 Fonksiyonun deikenleri (D2'den D7'e kadar) kesilmi çizgilerle iaretlenmitir.
6 Sonucu görmek için (QWHU'e tıklayın.
7 Her defasında hücreyi iaret ettiinizde formüller çubuunda formülü göreceksin.
7
0LNWDU
hUQ
pasta
sandviç
)L\DW
'HHU
5
meyve suları
çerez
smoki
çubuk
7RSODP
SUM D2:D7
4
6
2UWDODPDGHHU
$YHUDJH fonksiyonu, orta deeri hesaplamak için kullanılır. 6XP
fonksiyonu eklediiniz ekilde Average fonksiyonunu da ekleyin.
» Sıcaklık.xls tablosunu açın. B9 hücresinde haftanın ortalama hava
sıcaklıını hesaplayın. Sonucu iki ondalık yerle gösterin.
Gün
Sıcaklık
Pazartesi
Salı
Çaramba
Perembe
Cuma
Cumartesi
Pazar
Bu durumda fonksiyon udur:
gQHPOL
Formüller gibi
fonksiyonlar
için de hücreleri
otomatik doldurma
yöntemini
kullanabilirsiniz.
Öncellikle
yüksekliin
maksimum ve
minimum deerini
hesaplayın, ondan
sonra fonksiyonu
aırlık için de
aktarın
$9(5$*(%%
(Q\NVHNYHHQGNGHHU
En yüksek ve en düük deeri hesaplama yöntemi imdiye kadar
kullanılan yöntemlerin aynısı kullanılıyor. En yüksek deeri hesaplamak
için 0D[fonksiyonunu, en düük deer için ise 0LQ fonksiyonunu kullanın.
» Boy_ve_aırlık.xls tablosunda örencilerin boy ve aırlıın en yüksek ve en düük deerlerini tespit et. En düük deeri ararken deikenlere dikkat et.
Adı
Yeliz
Mehmet
Sevil
Yüksel
Sevim
Erturul
En düük
deer
En yüksek
deer
Boy (cm)
Aırlık (kg)
109
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
9HULOHUGHLLPL\OHVRQXFXQRWRPDWLN
GHLPHVL
Doum günü elencesi için bir pasta yerine iki pasta satın alındıını düünelim. Eer hesaplamayı el ile kaıtta yaparsan, deer ve toplam hesaplamalarını yeniden yapman gerekecek. Ancak Excel kullanırsanız, hesaplamalar otomatik olarak yepılacak ve sen hücrelerde yeni
sonuçları göreceksin.
1 B2 hücresinde 1 yerine 2 ekleyin ve (QWHU'e tıklayın;
2 D2 hücresindeki deer 650'den 1300'e deiecektir,
3 D8'deki toplam deer ise 1853'den 2503'e deiecektir.
hUQ
1
0LNWDU
)L\DW
'HHU
pasta
2
sandviç
meyve suları
çerez
smoki
çubuk
7RSODP
3
] Tabloda toplamayı, ortalama deeri, minimumu ve maksi
mumu hesaplamayı bilmek.
6RUXODUYH|GHYOHU
1. Excel'de en sık kullanılan fonksiyonlar hangileridir?
2. En sık kullanılan fonksiyonlara hangi aletlerle girebilirsin?
3. Excel'deki fonksiyonlar hangi elemanlerdan oluuyor?
4. Harçlık.xls tablosunda toplam ve ortalama kaç para topladıını, harcadıını ve tasarruf ettiini hesapla Para için tüm verileri iki ondalık
yerle ve denar iaretiyle düzenle.Tabloyu kaydet.
5. Sınıf arkadalarından birkaç kiinin bütün derslerden notlarını bir
tabloya geçirin.
] Sıra numaralarını otomatik doldurmayla girin.
] Aaıdaki resimde olduu ekilde tabloyu düzenle.
] Her örencinin ortalama notunu (ortalama deer) hesaplayın.
110
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
] Ortalama notları iki ondalık yerle gösterin.
] En yüksek ve en düük ortalamayı bul.
Sıra
Nu
Adı Soyadı
Tür
Mat
ng Tar
Dersler
Biy Co Bil
Fiz
Müz Res
Ortalama
Not:
Atilla Süleyman
Serpil Ahmet
Veli Güngöre
Sibel Yusuf
Yaar Seyfullah
Dilek Baaran
Yusuf Seyfettin
Ertan Kadri
Halil Mustafa
Kaan brahim
En yüksek ortalama
En düük ortalama
111
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
1. Yeni çalıma sayfasında A1 hücresinden
yazmaya balaman gerekiyor:
7. Format Cells penceresinde metni
ayırmak için hangi seçenei
onaylaman gerekiyor?
a. Doru
b. Yanlı
a. Wrap text
b. Shrink to fit
2. Klavyede (QWHU¶H tıklayınca, nasıl
hareket edersin?
a. Bir hücre saa doru
b. Bir hücre sola doru
c. Bir hücre aaıya doru
c. Marge cells
8. Bo hücrede formül yazmayı
balamak istersen hangi iareti
kullanmalısın?
a. *
b. =
3. Aaıdakilerden hangisi tarih olarak
tanımlanacaktır?
a. 02-06-2008
b. 02,06,2008
4. ###### iaretleri ekrana çıkınca, bu ne
anlama gelir?
c. f
9. 32’yi 4’le bölmen için hangi
matematik operasyonun iareti
kullanmalısın?
a. :
b. *
c. /
a. Yanlı numara eklemisın
b. Birey yazmayı unutmusun
c. Hücreler yeteri kadar geni deil
5. Yeni sütun, bulunduun sütunun sa
tarafından ekleniyor.
10.A1 ve A2 hücrelerdeki verilerin
ortalama deerini hesaplaman
için aaıda verilen formüllerden
hangisini kullanmalısın?
a. =A1+A2/2
b. =(A1+A2)/2
a. Doru
c. = A1*A2/2
b. Yanlı
6. Hücrelerin içeriliini hangi komutla
düzenleyebilirsin?
11. Ortalama deeri hesaplamak için
hangi fonksiyon kullanılır?
a. AVERAGE
a. Insert _ Cells
b. MIN
b. View _ Cells
c. SUM
c. Format _ Cells
112
(N%|OP
2SHQ2I
IFHRUJ&DOF
d(5./(5
2SHQ2IIFHRUJ&DOF%DODQJÕo(OHPDQODUÕ
dDOÕPD6D\IDQÕQ*HQHO(OHPDQODUÕ
7DEORQXQ']HQOHQPHVL
dL]HOJH
)RUPOOHU
)RQNVL\RQODU
113
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
2SHQ2IIFHRUJ&DOF%DODQJÕo(OHPDQODUÕ
OpenOffice.org Calc (ya da kısaca Calc) tablolar yapmak ve tablolarda hesaplamalar gerçekletirmek için kullanılan programdır.
2SHQ2IIFHRUJ&DOFSURJUDPÕQEDODWÕOPDVÕ
Edubuntu iletim sisteminde Calc programını balatmak için,
8\JXODPDODU’a tıkla, ondan sonra 2IV’e tıkla ve 2SHQ2IIFHRUJ&DOF
seçeneini seç.
Calc uygulamasında yaratılan dosyaları kaydettiimiz zaman .ods
uzantısını alır ve u simgeyle tanımlanır:
] Calc programını balatınca, çalıma dosyası ya da çalıma defteri
olarak adlandırılan dosya açılıyor. lk açılan çalıma defterinin adı,
aynısını baka adla kaydedene kadar $GODQGÕUÕOPDPÕ’dir.
] Çalıma defteri çalıma sayfalarından oluuyor. Veriler çalıma sayfasına giriliyor. Her yeni çalıma defterinin üç çalıma sayfası var,
ancak gerektiine göre onların sayısı artabilir ya da azalabilir. Bir
çalıma sayfadan baka çalıma sayfaya, çalıma sayfanın yazılmı olduu sekmeye tıklayarak geçiliyor (dDOLPD6D\IDdDOLPD
6D\IDdDOLPD6D\ID).
] Çalıma alanı sütunlara ve sıralara ayrılıyor. Çalıma sayfasının verilerle doldurulmu dikdörtgen bölümüne WDEOR denir.
dDOÕPD6D\IDQÕQ7HPHO(OHPDQODUÕ
Çalıma sayfası sütunlara ve sıralara ayrılmıtır.
Sütunlar dikey yönünde bulunuyor ve A, B, C... harfleriyle iaretlenmitir.
Sıralar yatay kurulmutur ve 1, 2, 3... sayılarıyla iaretlenmitir.
114
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Sıranın ve sütunun kesiimine KFUH denir. Hücre verilerin girildii
yerdir.
$NWLIKFUH
Herhangi bir hücre üzerine fareyle yerle. Hücreye tıkla. Yerlemi
olduun hücre DNWLIKFUH olarak adlandırılıyor ve çerçevesi kalınlamı durumdadır.
Aktif hücrenin bulunduu sütunun iareti farklı renktedir.
Aktif hücrenin bulunduu sıranın iareti farklı renktedir.
Aktif hücrenin bulunduu sütun ve sıra iaretleri aktif hücrenin adresini belirliyor. Adres sütunların iaretlerinin hemen üzerinde bulunan
çubukta gösteriliyor. C sütunun ve 4.ncü sıranın kesiiminde bulunan
hücrenin adresi C4’tür.
Calc programında veriler Excel’de olduu gibi aynı ekilde giriliyor.
7DEORQXQ']HQOHQPHVL
7DEORGDJLULOHQYHULOHULQGHLPHVLYHG]HQOHQPHVL
Calc programında verilerin deimesi, yenilerin eklenmesi ve silinmesi Excel’de olduu gibi aynı ekilde yapılıyor.
Yazı tipinin düzenlenmesi
Yazı tipini artık bildiin ekilde düzenleyebilirsin - biçimlendirme aletlerin yardımıyla.
6WXQODUODYHVÕUDODUODoDOÕPDN
Tabloda sütun (NOHPHN _ 6WXQOHU komutuyla eklenebilir, sıra ise
(NOHPHN _ 6ÕUDODU komutuyla eklenebilir. Sıralarla ve sütunlarla daha
kolay yardımcı menüyü kullanarak çalıılabilir. Yardımcı menü sıranın/
sütunun iaretine farenin sa dümesiyle tıklandıında önümüze çıkıyor.
115
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
6WXQ6ÕUDHNOHPHN
] Farenin sa dümesiye yeni sütunu/sırayı eklemek istediin sütun/
sıra önündeki iaretine tıkla.
] Yardımcı menüden 6WXQHNOH6ÕUDHNOH seçeneini seç.
6WXQ6ÕUDVLOPHN
] Farenin sa dümesiyle silmek istediin sütun/sıra iaretine tıkla.
] Yardımcı menüden 6WXQODUVLO6ÕUDODUVLO seçeneini seç.
6WXQODUÕQ6ÕUDODUÕQER\XWODUÕQÕGHLWLUPHN
Bazı sütunu/sırayı geniletmek ya da daraltmak için:
Fareyle gereken sütun ya da gereken sıranın iaretinden sonra bulunan çizgiye yerle (resimde C sütunu). Gösterge u ekli alınca:
,
farenin sol dümesiyle tıkla.
Genilik:1,69 cm
Zaman
Sütunun/sıranın genilii yazılı olduu gösterici ekrana çıkıyor. Farenin sol dümesini basık tutarak sütunu daraltmak için sola/sırayı daraltmak için yukaruya doru hareketlen ya da sütunu geniletmek için
saa/sırayı geniletmek için aaıya doru hareket yap.
Tablolarda verilerin türünü seçebilirsin, yazı tipini ve verilerin hizalamasını düzenleyebilirsin ya da sınırları ayarlayabilirsin ve hücrelerin
rengini seçebilirsin. Aynı zamanda fazla hücre düzenleyebilirsin, ancak önce düzenlemek istediin tüm hücreleri iaretlemelisin.
Senin tablonu iki ekilde düzenleyebilirsin:
- Ana menüden %LoLPOHQGLU _ +FUHOHU komutuyla açtıın +F
UHOHU%LoLPHQGLU penceresinden. +FUHOHU%LoLPOHQGLU penceresi
birkaç sayfadan oluuyor:
] Veri türünü seçmek ve düzenlemek için;
] Yazı tipini düzenlemek için;
] Verileri hizalamak için;
] Hücrelerin sınırlarını düzenlemek için;
] Hücrelerin rengini düzenlemek için.
116
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
- Biçimlendirme çubuundan:
0HWQLQD\UÕOPDVÕ
] Ayırmak istediin metnin bulunduu hücreye tıkla;
] +FUHOHUL%LoLPOHGLU penceresini çaır;
] +L]DODPDsayfasına tıkla;
] 0HWQL2WRPDWLN*HoLU
seçeneini onayla;
0HWQLQKL]DODPDVÕYH\|Q
] Hizalamak isteyen metnin bulunduu hücreyi iaretle;
] +FUHOHUL%LoLPOHQGLU penceresini çaır;
] +L]DODPD sayfasını seç;
] <DWD\ alanında aaı oka
tıkla ve sunulan seçeneklerden birini seç;
] 'LNH\ alanında aaı oka
tıkla ve sunulan seçeneklerden birini seç;
] Metin <|QHOPH bölümünde
çemberin tepesinde bulunan
noktaya tıkla;
117
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
%LUNDo+FUH\L%LU+FUH\H%LUOHWLUPHN
Daha uzun metin yazdıın zaman, tüm metni sıdırmak için birkaç
hücreyi bir hücrede birletirmen gerekecek. Bunu, biçimlendirmek çubuundan +FUHOHU%LUOHWLU aletiyle yapabilirsin.
] Birletirmak istediin hücreleri iaretle.
]
aletine tıkla.
0HWLQYHDUWDODQUHQJL
Metnin rengi
Arkaplanın rengi
<D]ÕWLSLUHQJL aletiyle düzenleniyor.
$UWDODQ5HQJL aletiyle düzenlenebilir.
Aletlerin yanında bulunan aaı oka tıkla ve isteine göre renk seç.
+FUHVÕQÕUODUÕ
Tablolarda hücreler için sınırların olmadıını farkedebilirsin. Çalıma
sayfasında gördüün çizgiler aslında sınırlar deil. Bu çizgiler sadece
sütunların ve sıraların iaretlenmesi için görünüyrlar. Sınırlar
.H
QDUODU aletinin yardımıyla eklenebilirler.
6D\ÕODUGDRQGDOÕN\HUOHULQVD\ÕVÕ
Gerek varsa, ondalık sayılar da ekleyebilirsin. Bazan tüm sayıların
eit ondalık yer sayısıyla yazılmaları gerekebilirir ya da son ondalıktan
sonra da sıfırların gösterilmesi gerekebilir (örnein: 2,50). Ondalık yerlerin azalması ya da artması için u aletleri kullan:
dL]HOJH
dL]HOJHQLQ\DSÕOÕÕ
Çizelge, (NOHPHN ana menüsünden çarılan dL]HOJH komutuyla yaratılır ya da standart çubuundan
dL]HOJH aletiyle yaratılabilir.
Çizelge yapmak istediin veriler için, verilerin bulunduu sütunu, sütunun balııyla beraber iaretle.
(NOHPHN menüsünden dL]HOJH komutunu seç. dL]HOJH6LKLUED] Õ
penceresi açılıyor. Çizelge yaratılıını dört adımla gerçekletirebilirsin.
Brinci adımda çizelge türü seçiliyor:
] Çizelge türü kartından istediin türü seç;
♦
118
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
] Gereken DOWWUH tıkla;
] ,HUL dümesine tıkla.
kinci adımda verilerin kapsamını belirle:
] 9HULNDSVDP Õ kartında, çizelge yaratmak istediin veriler için kapsam seçmelisin. Sen bunu çizelgeyi yapmaya balamadan önce verileri iaretmekle yapmısın.
] Seçim yapmamısan,verileri sonradan da seçebilirsin, ancak önce
dümeye tıkla.
] ,HUL dümesine tıkla.
Üçüncü adımda veri dizisini düzenlemen gerekiyor. ncelediimiz örneke sadece birdizi veri var, oda boy dizisidir. Program en uygun seçenekleri sunuyor ve bu adımda hiçbir eyin deitirmeni tavsiye etmiyoruz. ,HUL dümesiyle sonraki adıma geç.
Son adımda çizgelerin elemanlarını belirleyeceksin:
] Çizelgeye balık ekle (7LWOH), istersen altbalık da ekleyebilirsin (Subtitle) ve X ve Y eksenlerini tanımla;
] 7DPDPOD dümesine tıkla ve onunla çizelgenin yapılıını tamamlanıyor.
119
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
dL]HOJHQLQG]HQOHQPHVL
Çizelgeyi isteine göre düzenleyebilirsin: büyüklüü, yazı tipini, metin yönünü, rengi ve benzer özellikleri deitirebilirsin. Metnin latin harflerle yazılı olduunu görebilirsin. Yazı tipini u ekilde deitirebilirsin:
] Çizelgeyi iaretlemek için üzerine iki kez tıkla. (çizelge etrafında gri
renkli çerçeve oluuyor);
] Balıı iaretle ve üzerine farenin sa dümesiyle tıkla;
] Yardımcı menüden 1HVQHQLQg]HOOLNOHUL seçeneini seç;
] Xu pencere açılacak:
] aretler kartından istediin yazı tipi, yazı tipi tarzı ve büyüklüü seç;
dier kartlardan balıın dier elemanlarını düzenleyebilirsin, örnein kenarlar, efektler, hizalama ve benzer.
Benzer ekilde çizelgenin arkapalnı ve benzer elemanları da düzenleyebilirsin.
)RUPOOHU
Calc’ta formüllerin girmesi Excel’de girilidii gibi
yapılıyır:
)RQNVL\RQODU
Tabloların çounda bazı eyin hesaplanması gerekebilir: bazı örencinin ortalama baarısı, en yüksek ya da en düük sıcaklık deeri, toplam harçlar vb. Calc büyük sayıda fonksiyonlar içeriyor. Bunların arasında örneklerle unları tanıyacaiz: toplam, ortalama deer, maksimum ve minimum.
Tüm fonksiyonlar “=” iaretiyle balıyor ve devamda fonkisyonun adı
ve parantezler içinde virgülle ya da iki noktayla ayrılmı fonksiyon deikenleri bulunuyor.
120
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
Örnein:
723/$0$$fonksiyonu A1 ve A5 hücrelerdeki verilerin toplamı hesaplıyor, 723/$0$$ fonksiyonu ise A1’den A5’e kadar
tüm hücrelerdeki verilerin toplamını hesaplıyor.
7RSODP
Toplam en çok kullanılan fonksiyondur ve bu fonksiyona eriim formüller çubuunda bulunun aletle
(sigma) kolaylatırılmıtır.
] D8 hücresine yerle.
] Alete tıkla
.
] Fonksiyonun adı TOPLA’dır. Parantezde fonksiyonun deikenleridir.
] (QWHU tuunu bas ya da VLJPD aletinin hemen yanında bulunan alete tıkla
(.DEXO(W
] Hücrede fonksiyonun sonucu gösterilecek.
Hücreyi ne zaman iaretlesen, formülü formüller çubuunda görebilirsin.
2UWDODPDGHHU
Ortalama deeri hesaplamak için kullanılan fonksiyon 2UWDODPD'dır.
] Sonucun gösterildii hücrede yerle;
] )RQNVL\RQ6LKLUED]Õ aletine tıkla;
] )RQNVL\RQ6LKLUED]Õ penceresi açılacak:
121
7DEOR
KHVDSODPDODUÕ
] Listeden 2UWDODPD fonksiyonunu seç;
] 'HYDP(W dümesine tıkla;
] Sıradakı pencerede 2UWDODPD fonksiyonun deikenlerini belirle;
] Deikenleri dorudan 1XPDUDB çubuunda yaz (iki noktayla
ayrılmı ekilde);
] Ya da: tablodan verileri seç;
] Fonksiyonun yapısını )RUPOpenceresinde görebilirsin;
] Tabloda sonucu görmek için 7DPDP dümesine tıkla;
(Q\NVHNYHHQGNGHHU
En yüksek ve en düük deeri hesaplamak için uygulanan süreç imdiye kadar uyguladıın gibi aynı ekildedir. En yüksek deeri hesaplayan fonksiyon 0DNV, en düük deeri hesaplayan fonksiyon ise 0LQ’dir.
Formüllerde olduu gibi, hücrelerin otomatik doldurulması fonksiyonlar için de uygulanabilir. Önce boy sütunu için maksimum ve minimum
deeri hesapla, ondan sonra ise fonksiyonları aırlık için de uygula.
122
3URMHOHU
d(5./(5
Giri
Projenin Temel Elemanları
Proje Çalımaların Takip Edilmesi
Projenin Sunulması ve Deerlendirilmesi
Bilgisayar Dersi ve Projeler
123
3URMHOHU
*LUL
Eer sadece anlatırsan, unutacaim. Eer
gösterirsen, aklımda tutacaım. Ancak ben
de katılırsam, anlayacaım!
Eski Çin atasözü
Son zamanlarda projeler için hep fazla ve fazla konuuluyor. Elbette
sen de bazı okul projesinin yapımına katılmısın.
Proje nedir ve neden projeler o kadar önemlidir?
Çada eitimin amacı sadece bilgi edinmek deil de bilgi sayesinde anlamaktır. Böyle bir düzeye de aratırmakla ve tek baına sonuçlar çıkarmakla gelinebilir. Okul projeleri tamamen bu olanaı salıyor
- tek baına bilgiye kavumak. Projenin baarılı olarak gerçeklemesi
için özellikle unlar önemlidir: gözetlemek, meydana gelenleri dikkatine
çekmek, farklı bilgiye kavumak için farklı kaynaklar kullanmak, sonuçlar çıkarmak ve aynı zamanda kavuan bilgiyi baarılı sunmak.
Bilgisayar teknolojisinin ve özellikle nternetin gelimesiyle, proje
çalımalarında kullanabilecein bilgilere çok sayıda verilere ulamanı
salıyor. Aynı zamanda örendiin bilgisayar programları projenin daha
iyi ekilde sunulmasına yardım ediyor.
3URMHQLQ7HPHO(OHPDQODUÕ
2NXOSURMHVLQHGLU"
Okul projesi önceden planlanmı olan belli bir konuda detaylı
aratırma olarak tanımlanıyor. Okul projesi üzerine çalımak kompleksli bir görevdir ve örencilerden, tek baına ya da grupta, verilen sorunu anlamak, aratırmak, sonuç çıkarmak ve verilen zamanda sorunu
çözümünü bularak elde edilen ürünü herkes önünde sunmak gerektiriyor.
%DDUÕOÕSURMHQLQQH\LLoHUPHVLJHUHNL\RU"
Baarılı okul projesi:
] $PDFÕ var ve sonuç olarak UQ vermesi gerekiyor;
] Kompleksli |GHY tanımlıyor (bu ödev daha basit bölümlere ayrılıyor);
] Belli bir ]DPDQGD veriliyor, yani projenin yapma süresi var;
] Genelde fazla örencinin katılması öngörülüyor (JUXS çalıması);
] Tüm örencilerden NDWNÕ gerektiriyor.
♦
124
3URMHOHU
3URMHQLQ\DSÕOPDVÕ\ODQHND]DQÕOÕU"
Proje yapılımına katılmanla birçok beceriler kazanacaksın. Aaıda
sadece bazılarını sayacaız:
] Takım çalımada çalıma yeteneini gelitirmek ve onunla unları
öreneceksin:
- Düünceni gerektii ekilde söylemek;
- Bakaların fikirlerini kabul etmeyi;
- Bakaların çalımaları hakkında düünce vermek;
- Senin çalımaların için eletirileri kabul etmek;
] Karar getirmek için yetenek gelitimek;
] Kendi ve bakaların çalımaları hakkında eletiri yetenei gelitireceksin.
] Sunma yetenei kazanacaksın.
*UXSoDOÕPDVÕ
Sınıftaki arkadalarından grup oluturun. Verilen ödevi daha küçük
ve daha basit bölümlere ayırarak, grup içinde grubu yönetecek, aratırgW
malar yapacak, hazır ürünü yapacak, sunacak temsilcileri belirtin.
Farklı yetenekler kazanmak için farklı projelerde rolleri deitirmek
tavsiye ediliyor.
Proje çalıması sırasında bazı sorunlarla karılaabilirsiniz: kaynaklar eksii, iletiim, gruptan bazı üyelerle anlamasızlık vb. Projenin amaçlarından biri, u sorunları çözme yolu bulmaktır. Öretmenden yardım iste. Öretmenin görevi proje çalımaların geliimini takip
etmektir.
3URMHdDOÕPDODUÕQ7DNLS(GLOPHVL
3URMHDDPDODUÕ
Okul projenın yapılıı u DDPDODUGDQ oluuyor:
] Proje için konu bulmak;
] Projenin ödevleri ve amaçlarını belirlemek;
] Planlamak;
] Aratırmak;
] Proje yapılıı
3URMHNRQXVXDUDPDN
Eer konu öretmen tarafından verilmemise, konuyu kendin seçmelisin. Konu listesi sana yardımcı olabilir. Liste yap ve listedeki konuları iyice incele. Her konu sana ne kadar ilginç geldiini, konu hakkında ne kadar önbilgilerin olduunu ve hagi kaynaklardan gereken bilgilere ulaabileceini düün.
125
3URMHOHU
3URMHQLQ|GHYOHULQLYHDPDoODUÕQÕEHOLUOHPHN
Proje konusunu seçtikten sonra, ödevleri ve amaçları belirlemen gerekiyor: eser yapmak mı, kendi düüncelerini ve görülerini söylemek
mi, aratırma sonuçlarını sunmak mı istiyorsun.
Projeyi hangi ekilde tanımlamak istediini düün: metin, diyagram,
afi, resim ya da çok ortamlı sunum. Hazır ürün elde etmek için bilgisayar dersinden örendiklerini kullan.
3ODQODPD
Projeyi yapmaya balamadan önce, konu hakkında ne kadar bilgin
olduunu düünmelisin: konu hakkında her bildiini not et, konuyla ilgili
terimler listesi yap, konuyla aklına gelen hereyi yaz. Ondan sonra yazdıklarına bak ve onlardan proje için neyi kullanabileceini düün.
Cevap bulmak istediin sorular listesi yap. Bulduun her cevabı yaz.
gW
Proje yapılıı
sırasında
nternetten yazılar
kopyalanıp
yapıtırmak en
kolay yöntem
görünse de, bu
ekilde projeyi
yapmadan kaçın.
Bu yöntemi
kullanırsan hem
kendine bilgi
kazanmaktan
eksik edeceksin,
öretmen de
bu yöntemi
kullandıını
anlamasından
emin ol.
$UDWÕUPD
Ne aradıını anlayınca, aratırmaya bala.
Aratırma aamasında önemli eleman bilgi kaynaklarıdır. Kitaplar,
dergiler, ansiklopediler, nternet ve baka kaynaklar kullanabilirsin. Ancak, özellikle nteneti kullanırsan, kaynaın ne kadar salam olduuna
dikkat et (veb sayfanın bazı eitim kurumuna ait midir, bilgiler hangi tarihtendir ve benzer). nternette salam kaynaklar olarak wikipedia.com
ve webopedia.com elektronik ansiklopedilerini öneriyoruz.
Aratırmalar yaparken notlar yaz. Önemli fikirleri, bilgi kaynakları,
yazıları ve dierlerini de bir yerde yaz.
3URMH\DSÕOÕÕ
Projeler genelde çok ortamlı sunum eklindedir ve kitabın bu bölümünde projenin baarılı yapılması için birkaç öüt verilmitir.
Sunumu kolay okunabilir, içerii ise mantıksal düzenlenip bir bütün
tanımlamalıdır. Sunum, anlattıklarımızı bütünleyip fazla metin içermemelidir. Çok uzun tümceler kullanma ve bir slaytta fazla eleman ekleme.
Fazla animasyonlarla da abartma.
Anahtar kelimelerini ve önemli terimleri ön plana koy. Açık renkli artalanda koyu renkli harfler ya da tersini kullan.
126
Aaıda iyi ve kötü ilenmi slaytlar örnekleri verilmitir:
Çok ortamlı sunumun temel
elemanları
»
»
»
»
»
Metin
Çizelge
Resim
Tablo
Ses
yi düzenlenmi slayt: temel
elemanlar sayılmıtır.
PowerPonit’in aktiflenmesi
3RZHU3RLQW¶LQ$NWLIHQPHVL
PowerPoint’i aktiflemek için Start’a tıkla ve Programs _ Microsoft Office
_ PowerPoint seç ya da iki kez PowerPoint simgesine iki kez tıkla.
PowerPoint normal bakıta açılacak. Ekranda unları göreceksin:
1. Ortada düzenlecein slayt bulunuyor.
2. Sa tarafta slaytları küçülmü ekilde gösteren Slayt Yarıpenceresi
(Slide Pane) bulunuyor. Slayt yarıpenceresinde slaytlar iki ekilde
gösterilebiliyor: Slides ve Outline.
3. Ödevler yarıpenceresi (Task Pane) sol tarafta bulunuyor. Anında
ilenen göreve balı olarak ödevler yarıpenceresi farklı isimler ve
görünü alabilir. Açılı sırasında Getting Started yarıpenceri olarak
ortaya çıkıyor ve buradan önceden yapılmı sunum açabilirsin ya da
yeni sunum yaratabilirsin.
gW
Kötü düzenlenmi slayt: fazla
metin.
PowePoint normal bakıta açılıyor. Ekranda unları göreceksin:
1. Ortada düzenleyecein slayt.
2. Sa tarafta slaytların küçültülmü ekilde gösterilen slayt
yarıpenceresi (Slide Pane).
3. Sol tarafta ödevler yarıpenceresi (Task Pane).
yi düzenlemi slayt: yazılar,
metin için öngörülmü çerçeve
içinde yazılmıtır.
Kötü düzenlenmi slayt: yazıların bir bölümü, metin için öngörülmü çerçevenin dıında yazılmıtır.
yi düzenlemi slayt: Açık harfKötü düzenlenmi slayt: çok
ler koyu artalanda ve koyu harf- ve uyumsuz renkler kullanılmıtır.
ler açık artalanda. Kolay okuna- Okunması zor.
biliyor.
3URMHOHU
3URMHOHU
3URMHQLQ6XQXOPDVÕYH'HHUOHQGLULOPHVL
Projenin baarılı olması için projenin sunulması ve deerlendirilmesi
büyük önem taıyor.
gW
Projeni sunmak
için PowerPoint
kullanırsan,
slaytlara
ekleyebilecein
notlar senin için
çok yardımcı
olabilir. Notları
sen görebilirsin,
dinleyiciler ise
göremiyor. Notların
nasıl yapıldıını
öretmene sor.
3URMHQLQVXQXOPDVÕ
Projenin iyi ekilde sunulması, projenin iyi yapılıı kadar önemlidir.
Baarılı sunum için prova yapmak önemlidir. Sunumunu birkaç kez sesli anlat çünkü o ekilde malzemeyi daha iyi öreneceksin. Prova yaparken zamanı da hesapla. Dinleyicilerin dikkatini çekmek için sunum çok
uzun olmamalıdır ve aynı zamanda projenin sunulması için vaktin sınırlı
olabilir.
Sunumu anlatmaya balamadan önce kendini takdim et ve proje konusunu tanıt.
Sunu sırasında temiz ve anlayılı ekilde konu: çok hızlı ya da
çok yava konuma. Dinleyicilere yakla, sadece öretmene ve notlara
bakma. Sorular varsa, onları dinle ve cevapla.
3URMHQLQGHHUOHQGLULOPHVL
Projenin yapılı ve sunuluun deerlendirilmesinde tüm örenciler
katılıyor. O ekilde eletiri yetenei, kendi ve bakaların çalımalarını doru ekilde deerlendirme yetenei geliiyor. Proje üzerine çalıma sırasında gördüün zorluklar ve bu zorlukların çözülmesi hakkında
konu. Sınıf arkadalarından projenin deerlendirmesini ara ve onların
düüncelerini al.
%LOJLVD\DU'HUVLYH3URMHOHU
Bilgisayar dersinden kazandıın bilgileri, tüm okul derslerinden yapacaın projelerin yapımında kullanabilirisin.
] Word programını belgenin hazır ürün olarak yapılıı ya da yönetmesi için kullanabilirsin. Word’u eseyler ve daha uzun metinler için kullanmanı öneriyoruz: örnein okul tarihini yazmak için. Diyagram olanaklarını da kullan. Word programında okul gazetesini de düzenleyebilirsin.
] PowerPoint sunumların yapılması için kullanılan uygulamalar ve genellikle projelerin sunulmasında kullanılıyor. Hareketler göstermek
için animasyonlar kullanabilrsin. Örnein suyun döngüsü, migrasyon
hareketleri ve benzer.
] Excel programını aratırmak ve sonuçların analizi için kullanabilirsin.
Diyagramla anket sonuçları, demografi verileri, aratırma sonuçları
vb. tanımlayabilirsin.
128
3URMHOHU
%LOJLVD\DUGHUVLQGHQSURMHOHULoLQ|UQHNNRQXODUYH|GHYOHU
Bilisayar dersi alanından proje yapmayı dene. Bizim önerilemize
bak. Onlardan birini seçebilirsin ya da bizim örnekler kendin seçeceine konu bulmak için yardımcı olur. Bizim önerdiimiz konular unlardır:
] Bilgisayarlar;
] Programlama;
] Bilgisayar grafii;
] Bilgisayar virüsleri;
] nternet;
] Microsoft Office.
Verilen konularda u ödevleri ve amaçları çıkartabilirsin:
] Bilgisayarların tarihi hakkında aratırma;
] lk bilgisayar virüsünü kim ve neden yapmı;
] nternete balı terimlerin sözlüü;
] Word programında çizelgeleri nerede ve hangi amaçla uygulayabilirsin;
] Senin okulunda öretmenlerin eitim sırasında bilgisayarları kullanıp kullanmadıkları hakkında aratırma yap. Hangi bilgisayar programlarını en sık kullanıyorlar ve hangi amaçla?
Yetenekli örenciler için u konuları öneriyoruz:
] Ada Bayron kimdir ve programlama için neden önemlidir?
] Kıyaslama yap: vektör ile bit-haritalı grafik.
129
(N%|OP$
<HWHQHNOLgUHQFLOHULoLQ
Fazla örenmek isteyenler için u ödevleri hazırladık:
0HWLQG]HQOHPHVL
Gazete için basayfa hazırla.
dRNRUWDPOÕVXQXPODU
Verilen iki üçgen arasında benzerlikleri kanıtlamaya dene. Resimlere bak:
Yansıma
rotasyon
küçültme
oynama
7DEOROXKHVDSODPDODU
Bilgisayarın kısımlarını açıklayan yorumlar ekle. Her kısmın parçası fareyı kırmızı oka yaklatırdıımızda gösteriliyor. Yardım: resim artalan tanımlıyor.
Fareyle yakla!
Ana kart
130
(N%|OP%
.oN%LOJLVD\DU6|]O
Adres (Address)
Veb sayfasının bulunması ve gösterilmesi için nternette her veb-sayfasına
tek adres veriliyor
Uygulama
(Application)
Bir i için uygulanmı program ya da program grubu. Örnein metin
yazmak, hesaplamak,müzik dinlemek için
Blog (blog)
web-log'un kısaltması. Farklı düünceler ve görülerin yayınlandıı vebsayfası. Genelde gazete eklindedir.
Bloger (blogger)
Blog yazarı.
Veb-yeri ya da vebsitesi (web site)
Dosya (file)
www'de ayrılmı yer. Her yer ana sayfası içeriyor ve kullanıcı sayfayı
ziyaret ettiinde o sayfayı ilk olarak görüyor.
Bir bütün olarak örgütlenmi ve bir adla kaydedilmi veri kümesi.
Belge (document)
Metin düzenleme programlardan (Word, Writer) biriyle meydana gelen
dosya. Metin dıında belge grafik, diyagramlar ve baka nesneler içerebilir.
Üstbilgi (header)
Metin düzenleme programlarında - her sayfanın ucunda ortaya çıkan bir ya
da fazla satırlı metin.
Simge (icon)
Ekranda nesne (belge, resim, tablo...) ya da program tanımlayan küçük
resim
Internet
Milyonlarca bilgiayarın balanmı olduu global bir adır. nternet www ile
aynı anlama geliyor.
Sütun (column)
Tabloda - dikey hücre dizisi. Belgede metin için ayrılan dikey alan.
Düme (button)
Ekranda tıklanarak bir seçenei ya da komutu seçmeyi salayan küçük
alandır.
Kullanıcı (user)
Bilgisayar ya da nternet kullanan birey.
Kullanıcı adı
(username)
mleç (cursor)
Bilgisayar hizmetçisi
(server)
Xifre (password)
Kenar boluu
(margin)
Bilgisayar sistemine ya da nternete hizmetlerine eriim edilmesi için
kullanılan isim. Genelde ifreyle beraber kullanılıyor.
Özel sembol, genelde açılıp kapanan dikdörgen ya da alt çizgi. mleç
sıradaki iaretin ekranda nerede gösterileceini gösteriyor. Metin
düzenleme programlarında açılıp kapanan dikey çizgi eklindedir.
Ada, baka bilgisayarlardan eriebilen dosyalar içeren bilgisayar.
Kullanıcılara dosyalara, bilgisayara, programa ya da veb-sayfasına eriim
salayan gizli iaretler dizisi.
Metin düzenleme programlarında - kaıt kenarlarında, köelerindeki beyaz
alan
131
132
Oturum açmak
(login, log in, log on)
Bilgisayın ya da veb-sitenin seni kullanıcı olarak tanımak için kaydedilmek.
Kayıt olmak genelde kullanıcı adı ve ifreyle yapılıyor.
Komut (command)
Bilgisayarın bir ödevi yerine getirmek için yönerge.
Nesne (object)
Genel olarak - iaretlenebilen ve onunla farklı ilemler yapılabilen eleman
(metin, resim, diyagram...)
Onlayn (on-line)
Kullanıcılar modem üzerinden nternete balı olunca onlayn'dır. Balı
olmadıkları zaman Oflayn'dır.
Oflayn (off-line)
bak: onlayn.
Altbilgi (footer)
Metin düzenleme programlarında - her sayfanın dibinde ortaya çıkan bir ya
da fazla satırdan oluan metin.
Post (post)
Onlayn olarak yayınlanan mesaj
Arama makinesi
(search engine)
nternette (verilen sözcük üzerine) belgeler arayan ve sözcüün bulunduu
sayfaları liste eklinde veren program. En yaygın kullanılan arama
makineleri Google ve Altavista'dır
Veb tarayıcı
(browser)
Veb-sayfaların gösterilmesini salayan program. En popüler nternet
Explorer ve Firefox tarayıcılarıdır.
Pencere (window)
Programların, belgelerin ve dier pencerilerin gösterildii ekranda
dikdörtgen eklinde alandır
Tablo (table)
Dizilerde ve sütunlarda örgütlenmi veriler.
Tablo hesaplayıcı
(spreadsheet
application)
Verileri tablo eklinde gösterilmesini ve onlarla farklı ilemler
gerçekletirilmesini salayan programdır.
Hücre (cell)
Tablolu hesaplamalar uygulamalarında - veri, metin, deer ya da formülün
girildii yerdir
Metin ilemci (word
processor)
Metin düzenlemek için kullanılan program. Belgelerin yapılıını,
düzenlenmesini ve basılmasını salıyor
Yazı tipi (font)
Özel olarak tasarlanmı iaretler ve semböller kümesi (harfler, rakamlar ve
baka)
Formül (formula)
Tablolu hesaplama uygulamalarında - bir hücrenin baka hücrelere nasıl
davranacaını tanımlayan ifade.
Hiperbalantı
(hyperlink)
Bir belgede, üzerine tıklanınca aynı belgede baka bir yere ya da baka
belgeye yönlendiren elemandır
Menü (menu)
Seçim yapılan komut ya da seçenek listesi.
WWW (World Wide
Web)
nternet hizmetler sistemi, baka belgelerle balantıları olan belgelerden
olumutur.
(N%|OP&
<RNODPDODUÕQo|]POHUL
Word:
1 - b; 2 - a; 3 - c; 4 - c; 5 - a; 6 - b; 7 - b; 8 - a; 9 - b; 10 - c; 11 - a; 12 - b
PowerPoint:
1 - b; 2 - b; 3 - b; 4 - c; 5 - b; 6 - b; 7 - c; 8 - a; 9 - a; 10 - a; 11 - a; 12 - a
Excel:
1 - b; 2 - c; 3 - a; 4 - c; 5 - b; 6 - c; 7 - a; 8 - b; 9 - c; 10 - b; 11 - a
.XOODQÕODQND\QDNODU
www.wikipedia.com
www.webopedia.com
www.schoolKit.com
Thomas, J. W. : A Review of Research on Procjet-Based Learning
G. Courter, A. Marquis, K. Browning: OFFICE 2003
133

VII

Transkript

Benzer belgeler

E-Okul Kullanıcı Tanımlama - hatay il millî eğitim müdürlüğü

`Açık Alan` Teknolojisi Nedir? AAT bir çeşit toplantı

Trhlikelere hakim olmak

sap portal d 2. sap p hatırlatmalar

Ünite 4 - İnternette Navigasyon

Anlık İletiler ve Bireysel Internet Güvenliği

j1939 canbus portlu

hpw-3500-g benzinli sıcak su basınçlı yıkama makinesi

2.1 Juvenil Kronik Artrit (JKA) - Deutsche Rheuma