44bebekbanyosuuygula.. - İzmir Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri

Bebek Banyosu
Uygulama
AMAÇ
Bebeğin tüm vücudunun hijyeninin sağlanmasıdır.
TEMEL İLKELER
1. Miadında yenidoğan doğumdan hemen sonra su ile silinebilir.
2. Rutin banyo yenidoğanın göbeği düşmeden önce verilebilir ancak göbeğin düşmesini beklemek daha avantajlıdır.
3. İlk banyodan önce yenidoğanın vücut sıcaklığı stabilize olmalıdır.
4. Banyo bebeğe zarar vermez.
5. Küvet banyosu, silme banyodan daha iyidir.
6. Banyo haftada iki- üç kez verilebilir, ancak kültüre bağlı olarak bebek
gerektiğinde daha sık banyo yaptırılabilir.
7. Akşamları yaptırılan banyo, bebeği sakinleştirir ve daha iyi uyumasını
sağlar.
8. Yenidoğanın banyosu 5- 10 dk sürmelidir.
Dikkat Edilecek Noktalar
• Banyo yaptırılan alan güvenli olmalıdır.
• Banyo süresince bebek yalnız ya da küçük bir çocukla birlikte bırakılmamalıdır.
• En uygun zaman; iki emzirme arasıdır (tok ya da aç olmamalıdır).
• Banyo küveti ve banyoda kullanılan oyuncaklar ya da diğer materyaller
kontaminasyonu önlemek için banyo öncesi temizlenmelidir.
253
Hemşirelik Bakım Standartları
• Banyo yapılacak odanın ısısı 24- 25oC olmalı ve hava akımı olmamalıdır.
• Suyun ısısı, 37oC- 38oC olarak ayarlanmalıdır.
• Hemşireler yenidoğanın ilk banyosunu verirken eldiven kullanmalıdır.
• Suyun derinliği bebeğin kalçasında olmalıdır.
• Banyo için kullanılan ideal temizleyici (sabun ya da şampuan) normal
cilt pH’ını bozmamalı, ciltte irritasyon yapmamalı, gözleri yakmamalıdır.
• Sabun içermeyen sıvı temizleyiciler sabuna tercih edilmelidir.
• Vücut ısısını korumak için küvette banyoda yıkama bezi kullanılabilir.
Yıkama bezi, epidermise zarar vermemek için, bebeğin cildini ovuşturmak amacıyla kullanılmamalıdır. Banyo süngerleri mantar ve bakteriyel
enfeksiyon riski nedeniyle kullanılmamalıdır.
• Silme banyoda her vücut bölgesi için kullanılan havlular farklı olmalıdır.
• Yenidoğanda en fazla ısı kaybı baş bölgesinden olduğu için, saçlar ve baş
en son yıkanmalı ve bebeğin üşümesi engellenmelidir.
İŞLEM BASAMAKLARI
Not: İşlem sırasında kullanılacak malzemelere kitap sonu Ek-1’de yer verilmiştir.
Silme Banyosu
1. Malzemeler hazırlanır, eller el yıkama standardına göre yıkanır.
2. Oda ısısı ayarlanır.
3. Bebeğin giysileri çıkartılır ve havluya sarılır (alt bezi kalabilir).
4. Suyun ısısı ayarlanır.
5. Temizliğe önce bebeğin yüzünden başlanır. Ilık su ile ıslatılmış pamuk ile
yavaşça bebeğin gözleri silinir. Her göz için yeni ve temiz pamuk kullanılır ve her seferinde gözün içinden dışına doğru hareketlerle silinir (Bkz.
Şekil 1).
6. Küçük temiz suyla ıslatılmış bir pamuk/ havlu bez ile yüzün orta bölümden dışa doğru silinir. Burun, kulak çevresi ve kulakların arkası da aynı
şekilde temizlenir.
7. Kulak arkalarına ve boyundaki cilt boğumlarına özellikle özen gösterilmelidir. Kulak içlerini temizlemek için kulaklara hiçbir şey sokulmaz,
kulak kiri kolayca görülen bölgede ise el ile alınarak temizlenir.
8. Bebeğin cildinin hassas olduğu unutulmadan, yavaşça ıslak pamuk/ havluyla dokunarak, yumuşak hareketlerle kurulanır (Bkz. Şekil 2).
254
Bebek Banyosu Uygulama
9. Bebek sarılan havlu açılmadan, bir elle ensesinin altından başını destekleyerek, kolla da sırtına destek vererek koltuğun altına doğru, yüzü yukarı bakacak şekilde tutulur.
Şekil 1. Bebekte Göz Temizliği
Kaynak: Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing. Lippincott’s Williams&Wilkins,
10th Edition, p. 1046.
Şekil 2. Bebeğin Silme Banyosu Sırasında Kurulanması
Kaynak: Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing. Lippincott’s Williams&Wilkins,
10th Edition, p. 1047.
255
Hemşirelik Bakım Standartları
Şekil 3. Bebekte Baş Banyosu
Kaynak: Rosdahl CB, Kowalski MT. (2012). Textbook of Basic Nursing. Lippincott’s Williams&Wilkins,
10th Edition, p. 1047.
10. Bebeğin başı içinde sıcaklığı dirsek veya bileğin iç kısmıyla kontrol edilen temiz su bulunan bir kap üzerine getirilerek temiz ve ılık su ile ıslatılır.
11. Göz yakmayan, bir şampuan ile başı nazik hareketlerle önden arkaya
doğru masaj yapılarak yıkanır (Bkz. Şekil 3).
12. Temiz ve ılık suyla bebeğin başı durulanır.
13. Sonra bebek sırtüstü yatırılır ve havlunun bir kenarıyla yavaşça kafası
kurulanır. Gerekirse yumuşak fırça/ tarak kullanılarak saçlar taranır ve
başını sıcak tutmak için havlunun kuru ucuyla kapatılır.
14. Vücuduna sarılan havlu açılır. Yumuşak formüllü bir sıvı banyo ürünü
ve suyla ıslatılan minik havlu ile vücudu silinir. Sırtı da boyundan beline kadar iyice temizlenir ve sonra suyla ıslatılmış başka bir havlu bezle
durulanır.
15. Daha sonra hafif havlu hareketleri ile cildi tamamen kurulanır.
16. Alt bezi çıkartılır ve yavaşça bacakları, ayakları ve parmakları temizlenir. Islak bir havlu bezle durulanır ve ıslak kalmanın cildi tahriş edeceği
göz önüne alınarak tüm boğumları iyice kurulanır.
17. Islak havlu ile genital bölge silinir. Kız bebekler için bölge önden arkaya
doğru temiz ve nemli bir pamukla ya da yumuşak bir yıkama beziyle
temizlenir. Sünnetsiz erkek bebekleri, sünnet derisi geriye doğru çekil256
Bebek Banyosu Uygulama
meden silinerek temizlenir. Yeni sünnetli erkek bebeklerde ise yaralı bölgenin etrafı ıslak bir bezle silinerek temizlenir, kurulanır.
18. Bebeğin altı bezlenirken göbek bağının üzerini kapatmamaya dikkat
edilir.
19. Göbek bakımı, standardına uygun bakım yapılır.
20. Tüm işlemlerden sonra bebek giydirilir ve üşümesini önlemek için gerekli tedbirler alınır.
21. Malzemeler kaldırılır ve işlem kaydedilir.
22. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
Küvet Banyosu
1. Malzemeler hazırlanır.
2. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
3. Banyo küveti, beden mekaniğine uygun olması amacıyla, bel hizasında
olacak şekilde ayarlanır.
4. İlk olarak yüz temizliği, silme banyosundaki gibi yapılır.
5. Bebeğin cildine uygun nitelikte sıvı banyo ürünü (vücut şampuanı) kullanılır.
6. Yenidoğan bebeğin cildi hassas olduğu için lif kullanılmaz.
7. Dirsek veya bileğin iç kısmıyla ya da termometre ile su ısısı kontrol edilir. Önce vücudunun alt kısmı, sonra tüm vücudu suyun içine daldırılır.
8. Havlu açılır, alt bezi çıkartılır. Gerekiyorsa genital bölge temizlenir.
9. Bir kol bebeğin başının altından geçirilerek koltukaltından sıkıca kavranır. Diğer elle bacak ve poposunun altından tutulur.
10. Bebek küvete başı ve boynu dışarda kalacak şekilde yerleştirilir. Büyük
bebekler oturur pozisyonda yıkanabilir.
11. Koltukaltından ve boynu kolun üzerine yaslanmış olarak tutmaya devam edilir.
12. Diğer elle hafif hareketlerle vücut yıkanır ve durulanır.
13. Bebek yine bir el koltuk altından destekleyecek şekilde tutularak, yüzüstü çevrilir, sırt ve bacakları yıkanır ve durulanır (Bkz. Resim 1).
14. Yenidoğanda en fazla ısı kaybı baş bölgesinden olduğu için, saçlar ve
baş en son yıkanır ve bebeğin üşümesi engellenir.
257
Hemşirelik Bakım Standartları
Resim 1. Bebeğin Sırtının Desteklenmesi
15. Küvete koyulduğu şekilde sıkıca tutularak sudan çıkarılır ve temiz bir
havlu üzerine yatırılır.
16. Hızlı bir şekilde yumuşak hareketlerle tüm vücut kurulanır.
17. Genital bölge de kurulandıktan sonra temiz bez bağlanır.
18. Bebeğin altı bezlenirken göbek bağının üzerini kapatmamaya dikkat
edilir.
19. Göbek bakımı, standardına uygun bakım yapılır.
20. Hızlı ve hassas bir şekilde giydirilir.
21. Malzemeler kaldırılarak işlem kaydedilir.
22. Eller el yıkama standardına göre yıkanır.
258
Bebek Banyosu Uygulama
Kaynaklar
1. Blume-Peytavi U, Cork MJ, Faergemann J et al. (2009). Bathing and Cleansing in
Newborns from Day 1 to First Year of Life: Recommendations from a European Round
Table Meeting. European Academy of Dermatology and Venereology-JEADV (23), p.
751– 759.
2. Deborah A. (2005). Care of The Newborn Training Guide. Save the Children
Federation, p. 23- 24.
3. Demirel D, Erbaş D, Uludağ E. (2006). Hemşirelik Bakımında Kalite. Dr. Behçet Uz
Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir, s. 105- 110.
4. Savaşer S, Yıldız S, Gözen D ve ark. (2009). Hemşireler İçin Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Öğrenim Rehberi, İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul, s. 62- 64.
5. http://www.babyyourbaby.org/pdfs/newborncare.pdf. (Erişim Tarihi: 27.05.2013).
6. http://www.johnsonsprofessional.com/bathing/bathing-your-baby.
27.05.2013).
(Erişim
Tarihi:
Hazırlayan
Uzm. Hem. Seçil BEYECE İNCAZLI (Güney Genel Sekreterliği Sağ. Bak. Hiz. Koor.)
Danışman
Doç. Dr. Hatice YILDIRIM SARI (İKÇÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Hemşireliği A.D.)
259