Girişimcilik

i
Dr. Seyfi TOP
G‹R‹fi‹MC‹L‹K
K E fi ‹ F S Ü R E C ‹
ii
Yay›n No
: 1625
‹flletme-Ekonomi : 176
1. Bas› – Ocak 2006 - ‹STANBUL
ISBN 975 - 295 - 509 - 6
Copyright© Bu kitab›n bu bas›s›n›n Türkiye’deki yay›n haklar› BETA Bas›m Yay›m Da¤›t›m
A.fi.’ye aittir. Her hakk› sakl›d›r. Hiçbir bölümü ve paragraf› k›smen veya tamamen ya da
özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço¤alt›lamaz, da¤›t›lamaz.
Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap›lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi
zorunludur.
Dizgi
Bask› - Cilt
Kapak Tasar›m
: B e t a B a s › m A . fi .
: B e t a B a s › m A . fi .
Vize/KIRKLAREL‹
: Evren Kayhan
Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi.
Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15
Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0-212) 511 36 50
e-mail: [email protected]
www.betakitap.com
iii
Yaflam›ma anlam kazand›ran eflim Ayflen, k›z›m
Burcu ve o¤lum Burak’a...
iv
‹Ç‹NDEK‹LER
G‹R‹fi....................................................................................................................xii
BÖ LÜM -1
1-
G‹R‹fi‹MC‹L‹⁄‹N GENEL OLARAK DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ ................1
1.1 Giriflimcili¤in Kavram› ve Tan›m› ..........................................................4
1.1.1 Giriflimci Kimdir? ...........................................................................4
1.1.2 Giriflimcilik Nedir? .........................................................................7
1.2 Giriflimcilik Türleri
............................................................................8
1.2.1 Orijinal Giriflimcilik ......................................................................8
1.2.2 ‹ç Giriflimcilik.
............................................................................9
1.2.3 Kurumsal Giriflimcilik..................................................................12
1.2.4 Profesyonel – Yönetici Giriflimcilik..............................................14
1.2.5.Teknik Giriflimcilik .......................................................................16
1.2.6 Giriflimci giriflimcili¤i ...................................................................16
1.2.7 Çevreci Giriflimcilik ......................................................................17
1.3 Giriflimci Tipleri
..........................................................................18
1.3.1 ‹dealist (Orijinal) Giriflimci Tipi .................................................18
1.3.2 Stratejist Giriflimci Tipi ...............................................................19
1.3.3 Taktik Giriflimci Tipi ....................................................................20
1.3.4 Geleneksel (‹dari)Giriflimcilik Tipi ..............................................20
1.4 Bayan Giriflimciler
..........................................................................21
1.4.1 Bayan Giriflimcilik Tipleri ...........................................................22
1.4.1.1 Geleneksel Bayan Giriflimci Tipi ....................................22
1.4.1.2 Aileci Bayan Giriflimci Tipi..............................................23
1.4.1.3 Yenilikçi Bayan Giriflimci Tipi ........................................23
1.4.1.4 Köklü (Feminist) Bayan Giriflimcilik Tipi......................23
1.4.1.2 Belirleyici Kad›nl›k Özellikleri .................................................24
1.5 Küresel Giriflimcilik.
..........................................................................27
1.6 Giriflimcilik Ruhu
..........................................................................30
1.7 Giriflimcilik Ruhu-A¤al›k-Beylik Ruhu ................................................32
v
1.8 Giriflimcili¤i Etkileyen Faktörler ..........................................................35
1.8.1 Giriflimcili¤in Önemi ....................................................................36
1.8.2 Kendi Kendinizin Efendisi Olmak...............................................39
BÖ LÜM -2
2– G‹R‹fi‹MC‹L‹⁄‹ AÇIKLAYAN TEOR‹K YAKLAfiIMLAR: ......................47
2.1 Giriflimcili¤in Ekonomik Yaklafl›mlara Göre Aç›klanmas› ..................50
2.1.1 Ekonomik Çevre ..........................................................................57
2.1.2 Giriflimcilikte Ekonomik Risk Alma Nedir?................................58
2.1.2.1 Sistematik Olmayan Risk ...............................................59
2.1.2.2 Sistematik Risk (Belirsizlik) ...........................................61
2.1.2.3 Risk Transfer Edilebilir mi? ............................................66
2.1.3 Giriflimcilikte Öz Ç›kar Yaklafl›m›...............................................66
2.1.3.1 Öz Ç›kar› fiekillendiren Faktörler ..................................68
2.1.3.1.1 Oturmufl Ustal›k ..............................................68
2.1.3.1.2 Ders Al›nan Deneyim .......................................69
2.1.3.1.3 Sözel ‹kna ........................................................69
2.1.3.1.4. Psikolojik Uyanma ..........................................69
2.1.3.2 Giriflimcilikte Öz Ç›kar Türleri......................................70
2.1.3.2.1 Teknik Öz Ç›kar ...............................................70
2.1.3.2.2 Giriflimci Öz Ç›kar› ..........................................70
2.2 Giriflimcili¤in Psikolojik Yaklafl›mlarla Aç›klanmas› ..........................74
2.2.1 Giriflimcilikte Baflar› Yaklafl›m› ...................................................75
2.2.1.1 Giriflimci Baflar›s›nda Kiflisellik Düflüncesi. ..................76
2.2.1.2 Giriflimcilik Baflar›lar›nda Çevresel Etki Düflüncesi.....79
2.2.2 Giriflimcilikte Giriflimci Kiflilik Yaklafl›m›. .................................81
2.2.2.1 Kiflilik ‹maj› (Tayf Teorisi) Yaklafl›m› .............................81
2.2.2.2 Yap›sal Kiflilik Yaklafl›m› .................................................84
2.2.2.3 Durumsal Kiflilik Yaklafl›m› ...........................................85
2.2.2.4 Giriflimcilere Has Özel Özellikleri ..................................87
2.2.3 Kontrol Alan› Teorisi (Ba¤›ms›zl›k) Yaklafl›m› ...........................89
2.2.4 Giriflimcilikte Biliflsel Duygusall›k Yaklafl›m› ...........................90
2.2.4.1 Zihinsel Tetikte Olma .....................................................92
2.2.4.2 Piflmanl›k Deneyimi ........................................................93
2.2.4.3 Yanl›fl Düflünce Planlamas› ............................................94
2.2.4.4 Bilginin Yönetimi ............................................................96
2.2.4.4.1 Afl›r› Güven .......................................................96
2.2.4.4.2 Öz Ç›kar............................................................97
vi
2.2.5 Temsilci Kiflilik Yaklafl›m›...............................................................97
2.2.6 Giriflimcilikte Zeka Faktörü .........................................................101
2.2.6.1 Matematiksel Zeka ...........................................................101
2.2.6.2 Hayal Gücü ........................................................................102
2.2.7 Olumsuz Geçen Çocukluk Dönemi ve Giriflimcili¤e Etkileri ......104
2.2.8 ‹yimserlik
........................................................................105
2.3 Giriflimcili¤in Sosyolojik Yaklafl›mlarla Aç›klanmas›. ..........................107
2.3.1 Giriflimcili¤i Etkileyen Sosyal Çevre Yaklafl›m›. .........................107
2.3.1.1 Giriflimcilikte Kültürel Çevre...........................................108
2.3.1.1.1 Giriflimcilikte ‹fl Kültürü...................................111
2.3.1.1.1.1 Bat› Giriflimcilik Kültürü...............111
2.3.1.1.1.2 Do¤u Giriflimcilik Kültürünün
Özellikleri .......................................113
2.3.1.2 Dayan›flma ve Sosyallik Aç›s›ndan Kültür .....................115
2.3.2 Giriflimcilikte Ahlak ......................................................................122
2.3.2.1 Giriflimcilikte Yüz Kayb› Yaklafl›m›
(Utanma Ve ‹fl Namusu). .................................................124
2.3.3 Giriflimcilikte Güven Yaklafl›m›....................................................128
2.3.3.1 Ortakl›k ve ‹fl birli¤i Olarak Güven. ...............................130
2.3.3.2 Sosyal Sermaye Olarak Güven .......................................130
2.3.3.2.1 Teminat Olarak Güven......................................131
2.3.3.2.2 Yapt›r›m ve Güç Olarak Güven
(zor kullanma)....................................................131
2.3.3.3 Giriflimcilikte Kayna¤a Göre Güven Türleri ..................133
2.3.3.3.1 Süreç Tabanl› Güven ........................................133
2.3.3.3.1.1 Kifliler Aras› Güven........................134
2.3.3.3.1.2 ‹yi Niyete Güven ............................135
2.3.3.3.1.3 Yan›lsamal› (Afl›r›) Güven..............137
2.3.3.3.1.4 Öz Güven ........................................139
2.3.3.3.1.5 Güven Deneyimi(Güven Ba¤lar›) ..139
2.3.3.3.2 Giriflimcilikte Kurumsal Güven
(Sistematik Güven)...........................................141
2.3.3.3.2.1 Yüksek Güvenli Toplumlar-Düflük
Güvenli Toplumlar Yaklafl›m› ........143
2.3.3.3.2.2 Güven Olarak Model Roller. ..........145
2.3.3.3.2.2.1 Model Roller (K‹T’ler) ..148
2.3.3.3.2.2.2 Model Roller (Özel
‹flletmeler) ....................151
vii
2.3.3.3.2.2.3 Giriflimcilik Efsaneleri.156
BÖLÜ M-3
3- G‹R‹fi‹MC‹L‹K E⁄‹T‹M‹
........................................................................181
3.1 Giriflimcilik E¤itiminin Geliflim Süreci .................................................183
3.2 Ulusal E¤itimlerin Amac› ......................................................................186
3.2.1 Giriflimcilik E¤itimlerinin Amac› .................................................188
3.2.2 Giriflimcilikte Akademik E¤itim...................................................190
3.2.3 Giriflimcilikte Ö¤retim Felsefesinin Önemi.................................194
3.2.4 Yetenek Gelifltirme E¤itimleri ......................................................196
3.3 Sosyal Ö¤renme.
........................................................................198
3.3.1 Kurumsal Ö¤renme .......................................................................201
3.3.2 Sanal Ortamda Ö¤renme ..............................................................203
3.4 E¤itimde Ailenin Rolü
........................................................................205
BÖ LÜM -4
4- G‹R‹fi‹MC‹L‹KTE MOT‹VASYON VE G‹R‹fi‹MC‹L‹K N‹YETLER‹. ......219
4.1 Giriflimcilik Niyetleri
........................................................................221
4.2 Giriflimcili¤e Uyarlanan Motivasyon Modelleri ....................................223
4.2.1. Durumsal Motivasyon Yaklafl›m› .................................................223
4.2.1.1 ‹htiyaç Yaklafl›m› ..............................................................224
4.2.1.2 Davran›fl Yaklafl›m› ..........................................................227
4.2.1.2.1 Kiflilik Kavram› .................................................229
4.2.1.2.2 Alg›lanm›fl Davran›fl Modeli .............................230
4.2.1.2.3 Planlanm›fl Davran›fl Modeli ............................233
4.2.1.3 Biliflsel Yaklafl›m ...............................................................235
4.2.1.4 Biyolojik Yaklafl›m .............................................................237
4.2.1.4.1 Depomin ve Seratonin Faktörü ........................237
4.2.1.4.2 ADHD Sendromu ...............................................238
4.2.2 Giriflimcilikte Motivasyonu Aç›klayan Süreçsel Teorileri...........239
4.2.2.1 Beklenti Yaklafl›m› ............................................................239
4.2.2.2 Denge Yaklafl›m› ................................................................244
4.2.2.3 Amaç Yaklafl›m› .................................................................245
4.2.3 Bütünlefltirilmifl Motivasyon Yaklafl›m› .......................................247
4.2.3.1 Zamansal Motivasyon Teorisi ...........................................248
4.2.3.2 Giriflimcili¤in Motivasyonu...............................................250
BÖ LÜM -5
5- DE⁄‹fi‹M‹ ALGILAMA, F‹K‹R FORMÜLASYONU VE ‹fi KURMA SÜREC‹..261
viii
5.1 De¤iflim Sürecini Alg›lamak ...................................................................263
5.1.1 Kiflisel De¤iflimi Alg›lama .............................................................264
5.1.2 Çevresel De¤iflimi Alg›lama ..........................................................268
5.2 Kaos (Düzensizlik) Nedir? ......................................................................272
5.3. Giriflimcilikte Yarat›c›l›¤›n Anlam› ........................................................274
5.3.1 Yarat›c› Düflünce
........................................................................276
5.3.2 Yarat›c› Düflünce ‹çin Sa¤l›kl› Zeminler.......................................277
5.3.3. Giriflimci Yarat›c› Düflünce Tarzlar› ............................................282
5.4. Giriflimcilikte Yenilik Süreci..................................................................284
5.5 Giriflimcilikte F›rsat Nedir?....................................................................286
5.5.1 F›rsat› Formüle Etme ...................................................................286
5.5.2 F›rsatlar› Kavrama Ve Alg›lana ...................................................289
5.5.2.1 Alg›lama
........................................................................290
5.5.2.2 Sezgi
........................................................................291
5.5.2.3 Uyan›kl›k 0lma..................................................................291
5.5.3 F›rsat›n Keflif Ve Kullanma Süreci...............................................293
5.5.3.1 F›rsat› Keflif Süreci (Yetenek Gelifltirme)........................295
5.5.3.2 F›rsat›n Kullan›m Süreci (Kaynak Gelifltirme)...............296
5.6 ‹fl Fikri
........................................................................298
5.7. ‹fle Bafllama Karar›
........................................................................304
5.7.1 ‹fl plan›na Geçifl
........................................................................307
5.7.1.1 ‹fl Planlar› Niçin Yaz›l›r ....................................................308
5.7.1.2 ‹yi Bir ‹fl Plan› Nas›l Yaz›l›r .............................................310
5.7.1.3 ‹fl Planlar› Nas›l Okunur ..................................................315
5.7.1.3.1 Giriflimci ve Ekibinin De¤erlendirilmesi (Okunmas›) ...315
5.7.1.3.2. F›rsatlar›n De¤erlendirilmesi..........................316
5.7.1.3.3 ‹çeri¤in De¤erlendirilmesi ................................317
5.7.1.3.4 Tehlike ve Ödülün De¤erlendirilmesi ..............317
KAYNAKÇA
........................................................................327
ix
fi E K ‹ L L E R
fiE
fiekil-1.1 Klasik Görüfl Aç›s›ndan Giriflimcilik ....................................................8
fiekil-1.2 Halo¤rafik ‹ç Giriflimcilik ....................................................................11
fiekil-1.3 Erkeklerde ve Bayanlarda Giriflimci Olmak ‹çin Gerekli Özellikler ......26
fiekil-1.4 Ulusal Düzeyde Giriflimcilik Göstergeleri .........................................36
fiekil-2.1 Giriflimcili¤in Arz ve Talebi.................................................................56
fiekil-2.2 Giriflimcili¤i Etkiyen Piyasa Koflullar› ...............................................58
fiekil-2.3 Giriflimcilikte Riskin S›n›fland›r›lmas› ..............................................60
fiekil-2.4 Belirsizli¤in(kaos) Ayd›nlat›lmas› .......................................................63
fiekil-2.5 Giriflimcilikte Öz Ç›kar Türleri...........................................................71
fiekil-2.6 Giriflimcilik Öz Ç›kar Geçifl Süreci .....................................................72
fiekil-2.7 Giriflimcilikte Baz› Bireysel Baflar› Faktörleri ..................................78
fiekil-2.8 Giriflimci Kiflilik Tayf›..........................................................................82
fiekil-2.9 Giriflimcinin Zihinsel Patronlar› (Giriflimcilikte Durumsal Kiflilik) ....86
fiekil-2.10 Giriflimciye Has Özel Özellikler........................................................88
fiekil-2.11 Basit Giriflimci Zihinsel Dikkat Türleri ...........................................93
fiekil-2.12 Kültürün Giriflimcilikteki Yans›mas›..............................................110
fiekil-2.13 ‹yi Niyet ‹liflkisi ve Güven ..............................................................136
fiekil-2.14 Bir Toplumun Temel Organizasyonlar› ..........................................146
fiekil-2.15 Toplumlar›n Temel Görevleri ..........................................................147
fiekil-3.1 Giriflimcilikte Ö¤renme Döngüsü .....................................................204
fiekil-4.1 Durumsal (Kapsam) Motivasyon ‹çeri¤i...........................................224
fiekil-4.2 Maslow’un ‹htiyaçlar Hiyerarflisi......................................................225
fiekil-4.3 Giriflimci Niyet Modeli.......................................................................232
fiekil-4.4 Giriflimcili¤in Motivasyonunda Planlanm›fl Davran›fl Modeli ........234
fiekil-4.5 Biliflsel Faktörlere Dayal› Giriflimcilik Motivasyonu ......................236
fiekil-4.6 Vroom’un Beklenti Teorisi .................................................................241
fiekil-4.7 Lawler-Porter Motivasyon Modeli.....................................................242
fiekil-4.8 ‹çsel ve D›flsal Motivasyon Belirleyicileri.........................................243
fiekil-4.9 Amaç Motivasyonu
........................................................................246
fiekil-4.10 Amaç Motivasyonu Ve Uzlaflt›r›c› Mekanizmalar..........................247
fiekil-4.11 Basit Bir Motivasyon Alg›lamas›.....................................................251
fiekil-4.12 Giriflimcilik Motivasyonu ................................................................252
fiekil-4.13 Giriflimcilik Motivasyonunda Yetenek Modeli ...............................254
fiekil-5.1 Tipik Bireysel De¤iflim Süreci...........................................................264
x
fiekil-5.2 Geçifl Döneminde Kiflilerdeki Öz-Sayg›n›n De¤iflimi.......................266
fiekil-5.3 Yay›lgan Teknolojilerin Ekonomik Sektöre Etkileri ........................268
fiekil-5.4 Kapitalist Sistemdeki De¤iflim Döngüsü..........................................269
fiekil-5.5 Tipik Yarat›c› Düflünce Süreci...........................................................279
fiekil-5.6 Yarat›c› Düflüncede Motivasyonun Etkileri......................................280
fiekil-5.7 Usher ve Lowsen’e Göre Yarat›c›l›k Süreci Aflamalar› ....................282
fiekil-5.8 F›rsat Formüle Etme Aflamalar› .......................................................287
fiekil-5.9 Yarat›c› Davran›fl Gelifltirme Ve Yarat›c› Etkileflim ........................289
fiekil-5.10 F›rsat› Tan›ma Süreci ......................................................................296
fiekil-5.11 ‹fl fikri Gelifltirme Modeli ...............................................................298
fiekil-5.12 Tipik bir ‹fl Kurma Fikir Kayna¤› ..................................................301
fiekil-5 13 ‹fl Kurmadan Önce Sorulacak Sorular ...........................................303
fiekil-5.14 Yeni ‹fl Kurallar›
........................................................................304
fiekil-5.15 Klasik Bir ‹fl Plan› Haz›rlama Modeli............................................314
fiekil-5.16 ‹fl Planlar›n›n D›flsal Okunmas› (‹deal Beklenti) ..........................316
fiekil-5.17 Basit Bir Giriflimcilik Yolu ..............................................................318
TA B L O L A R
Tablo-1.1 Japonya’da Kurumsal Girimcilikte Bir Kesit....................................13
Tablo-1.2 Kurumsal Giriflimcili¤i Gerekli K›lan Faktörler...............................14
Tablo-1.3 Bayan ve Erkek Giriflimcilerin Ay›r›c› Nitel Özellikleri ...................25
Tablo-2.1 Giriflimcilik Ekonomik Teorilerine Yap›lan Katk›lar ........................52
Tablo-2.2 ‹çsel Giriflimci Kiflilik Tipleri .............................................................83
Tablo-2.3 Yap›sal Giriflimci Kiflilik Tipleri .........................................................84
Tablo-2.4 Teorik ve Uygulamal› Zeka Karfl›laflt›rmas›....................................102
Tablo-2.5 ‹fle Yönelik Kültür Gruplar›..............................................................115
Tablo-2.6 Türk Kültürü Ekip Çal›flmas›n› Nas›l Etkiliyor?............................117
Tablo-2.7 Bat› ‹fl Kültürü ‹le Türk ‹fl Kültürünün K›smi Karfl›laflt›rmas› ...120
Tablo-2.8 Ülkelerin Ar-Ge ‹çin Yüksek Ö¤renim Harcamalar› ......................151
Tablo-3.1 A.B.D’de E¤itim Kurumlar›nda Önerdi¤i Akademik
Giriflimcilik E¤itimleri ......................................................................191
Tablo-3.2 A.B.D’de E¤itim Kurumlar›nda Verilen Giriflimcilik Kurslar›.......192
Tablo-3.3 A.B.D.’de Y›llar ‹tibari ‹le Verilen Giriflimcilik E¤itimleri.............194
Tablo-3.4 Giriflimcilikte Kariyer Gelifltirme Çat›s› .........................................208
Tablo-3.5 Kifli Bafl›na Düflen E¤itim Harcamalar› ..........................................211
Tablo-5.1 De¤iflime Gösterilen Tipik Bireysel Tepkiler...................................265
Tablo-5.2 Yarat›c› Düflünce Aç›s›ndan Giriflimcilik Tarzlar›...........................283
xi
K I S A LT M A L A R
K‹
: Küçük ‹flletme
B‹
: Büyük ‹flletme
KOB‹
: Küçük Ve Orta Boy ‹flletme
K‹T
: Kamu ‹ktisadi Teflebbüsü
IQ
: Matematiksel Zeka (Inteellectual Quality)
MBI
: ‹flletmelerin ‹flletme ‹çindeki Yöneticilere Devredilmesi (Management By In)
MBO
: ‹flletmelerin ‹flletme D›fl›ndaki Yöneticilere Devredilmesi (Management By Out)
HKDS
: Hareketleri K›s›tlay›c› Davran›fl Sistemi(Behavioral Inhibitation System)
HGDS
: Harekete Geçirici Davran›fl Sistemi(Behavioral Activation
System)
AHDH
: Dikkatten Yoksun Afl›r› Hareketlilik Hastal›¤›(Attention Deficit
Hyperactivity Disorder).
xii
G ‹ R ‹ fi
Giriflimcilik küçük ve büyük olarak, yeni ve kurulu olarak, resmi ve gayri resmi olarak, kamu ve özel olarak, yerli ve yabanc› olarak, yasal ve yasad›fl› olarak, yenilikçi ve gelenekçi, olarak risksiz ve riskli olarak hangi flekilde ele al›n›rsa al›ns›n milletlerin bekas› (gelece¤i) için temel umut kayna¤›d›r. Milletlerin giriflimcili¤i teflvik etmekteki amaçlar›; her ne kadar yoksullukla ve iflsizlikle mücadelenin bir arac› gibi görünse de; as›l amaç küresel
ekonomide ortaya ç›kan h›zl› de¤iflim ve ülkelerin aleyhine ortaya ç›kan güç
kaymalar› ile mücadele etmek, yeni tetikleyici ifl f›rsatlar›na daha önce ulaflmak, piyasalar›n kalitesini yükseltmek, ülkenin refah düzeyini yükseltmek
ve di¤er ülkelerin hegemonyas›na girmemektir (modern sömürge olmamakt›r).
1750 y›l›nda sanayi devrimi ‹ngiltere’de bafllad›¤›nda giriflimciler 2000
y›ld›r süregelen her türlü k›s›tl› ilerlemeleri, organizasyonlar›, üretim biçimlerini, teknolojiyi ve sosyal yap›lar› temelinden de¤ifltirdiler. Günümüzde sanayileflmifl ülkelerin giriflimcilik tarihi geçmifli iki yüz y›ll›kt›r. Türkiye de¤iflimin temelindeki ana dinami¤in giriflimci oldu¤unu bu tarihi süreçte tam
olarak kavrayamad›. Günümüzde de bu olgunun do¤ru flekilde anlafl›ld›¤›n›
söylemek çok zordur. Son iki yüzy›ld›r bocalamam›z›n bir nedeni de budur.
Giriflimcilik konusunda yap›lan çal›flmalar henüz yeterli de¤ildir ve geliflme
aflamas›ndad›r.
Giriflimcili¤in çok çeflitli flekillerde fonksiyon icra etti¤i her geçen gün
daha iyi anlafl›lmaktad›r. Ekonomik ve teknolojik de¤iflim ba¤lam›n da oynad›klar› rolün yan› s›ra bu gün ülkelerin et etkili savaflç›lar›, elçileri, misyonerleri, ve diplomatlar› haline gelmifllerdir. Giriflimciler sadece kendileri
için kendi ifllerini kurmuyorlar ülkeleri de gelece¤e tafl›yorlar. Giriflimcilik
olgusuna bu gözle bakmak gerekiyor.
Gençlerimizin, kendi iflini kuracak bireylerin güncel psikolojik korkular›n› aflmalar›nda yard›mc› olmas› ve bu günkü KOB‹’lerin sahiplerine yol
göstermesi, kafalar›na tak›l›p da cevaplar›n› bulamad›klar› baz› sorular›na
yan›t vermesi, piyasadaki ve akademik çevredeki literatür bofllu¤unu doldurmas› amac›yla ve dünyadaki uygulanan yaklafl›mlar› bir bütün içinde
vermesi aç›s›ndan okuyuculara yararl› olaca¤›n› düflünüyorum.
xiii
Kitap befl ana bölüm fleklinde tasarlanm›flt›r. Birinci bölümde son iki
yüz y›ld›r giriflimcilik kültürüne ve sektörüne yap›lan bilimsel katk›lar genel olarak ele al›narak de¤erlendirilmifltir. Bu bölümde giriflimci kimdir? giriflimcilik nedir? giriflimcilik türleri, giriflimcilik tarzlar›, bayan giriflimciler,
bayan giriflimcilerin ay›r›c› özellikleri, küresel giriflimcilik, giriflimcilik ruhu
ve milli giriflimcilik konular›nda bilinmesi gerekli olan hususlar ana hatlar›
ile verilmifltir.
‹kinci bölümde bilimsel olarak giriflimcilik teorisine yap›lan katk›lar ele
al›nm›flt›r. Farkl› teorik katk›lar bir giriflimci kona¤›n›n dört yöne bakan
pencereleri gibidir. Her pencereden farkl› bir giriflimcilik boyutu görülür. Bu
nedenle giriflimcilik birden fazla disiplinlerin ilgi alan› oldu¤undan bu disiplinlerden gelen çeflitli yaklafl›mlar bütünlefltirici bir bak›fl aç›s›yla birlefltirilip sunulmaya çal›fl›lm›flt›r. Giriflimcili¤e yap›lan teorik katk›lar ekonomik,
psikolojik, ve sosyolojik ba¤lamda irdelenmifltir. Ekonomik ba¤lamda giriflimcili¤i aç›klayan öz ç›kar teorisi ile risk alma teorisi aç›klanm›flt›r. Psikolojik ba¤lamda giriflimci kiflilik hem kal›tsal ba¤lamda hem çevresel ba¤lamda ele al›narak aç›klanm›flt›r. Ayr›ca baflar› yaklafl›m›, içsel alan kontrolü,
giriflimci zekalar›, baz› psikolojik rahats›zl›klar, kötü geçen bir çocukluk dönemi gibi giriflimcili¤i etkileyen konulara da de¤inilmifltir. Teorik yaklafl›m›n sosyolojik bölümünde giriflimcilik kültürü, giriflimcilik ahlak›, ve toplumsal de¤erler ele al›nm›flt›r. Yüz teorisi, güven teorisi ve özellikle öz güven
yaklafl›m› genifl flekilde aç›klanarak bu gün önemli bir giriflimci dar bo¤az›
olan iflbirli¤i ve ortakl›k kültürüne ›fl›k tutulmufltur. Ayr›ca model güven roller, sosyal ifl a¤lar›, ve giriflimci kuluçkalar›na da yer verilerek giriflimcilik
konusunun tüm teorik yönleri birlefltirilme¤e çal›fl›lm›flt›r.
Üçüncü bölümde giriflimcili¤in e¤itimi aç›klanmaktad›r. E¤itim giriflimcilik formasyonunda önemli bir göstergedir. Giriflimcilik e¤itiminin ça¤dafl
ve milli kal›plar içerisinde yeri, amac›, ve önemi aç›klanm›flt›r. Gerek akademik olarak, gerek sosyal içerikte sosyal bilifl yaklafl›m› içinde ve gerekse sanal ortamdaki e¤itimler incelenmifltir. Giriflimcilikte ö¤renmenin önemine
de¤inilmifltir. Ö¤renmenin giriflimli¤e olan katk›lar› vurgulanm›flt›r.
Dördüncü bölüm giriflimcili¤in motivasyonuna veya güdülenip yönlendirilmesine ayr›lm›flt›r. Bir kiflinin kendi iflini kurmas› için nas›l motive olaca¤› sorusu her zaman cevab›ndan daha kolay olmufltur. Çünkü nas›l motive
olaca¤›na dair henüz elle tutulur bilimsel çal›flmalar oldukça azd›r. Kendi ifllerini kurmak isteyenler ne kadar bereketli ifl f›rsatlar›na ve ne kadar büyük
ifl fikrine sahip olursa olsunlar, içinde bulunduklar› piyasa da onlar› satmay› düflündükleri müflterilerin bunlar› sat›n almas›ndan da emin olmak zorundad›rlar. Bu karmafl›k ve iç içe geçen bir dizi kiflisel, sosyal, kültürel, politik, teknolojik motivasyonu gerektirir. Çünkü bu zor, stresli, heyecanl›,
umutlu onurlu ve zahmetli kimi zaman da hayal k›r›kl›¤› yaratan bir güdülemedir.Bu nedenle giriflimcili¤e uyarlanan ana motivasyon yaklafl›mlar›n›n
xiv
dayand›¤› varsay›mlar ve giriflimcilere olan etkileri aç›klanm›flt›r. Giriflimcili¤e uyarlanan son motivasyon teorik katk›lar› ile yeni olan teorik modeller
sunulmufltur. Giriflimcilik davran›fllar› gelifltirme,yeni giriflimci davran›fllar› kazand›rma gibi hususlara bu çal›flmada yer verilmifltir.
Beflinci bölüm sistematik olarak kendi iflini kurak kiflilere kendi ifllerini nas›l kuracaklar› anlat›lmaktad›r. Giriflimcilik sektörü; ileri teknolojilerden, model kurumsal rollerden, milli kültürel normlardan, kamu müdahalelerinden, güvenli sosyal ortam ve güvenli sosyal çevrelerden, piyasalar›n geniflli¤inden, derinli¤inden geçirgenli¤inden, iflleyiflinden, giriflimcilerin kaynaklara ulaflabilmesinden, kaynaklar›n maliyetinden, kaynaklar›n kolayl›¤›ndan ve özellikle de toplumsal motivasyonun kapasitesinden, küresel kültürel bask›lardan çok etkilenir. Bu nedenle giriflimcilik kendi kendine oluflan
ve tek bafl›na kendili¤inden geliflen bir olgu de¤ildir. Giriflimci adaylar›na
önce giriflimcilik konusunda yapacaklar› kiflisel de¤iflimin ip uçlar› verilmifl
sonra çevredeki de¤iflimi nas›l alg›lamalar› gerekti¤i hususunda yol haritas› verilmifltir. Giriflimcili¤e ruhen bedenen ve fikren haz›r olan bireylerin fikir formülasyonunu nas›l yapacaklar› f›rsatlar› nas›l görüp tan›yacaklar› ve
nas›l yakalayacaklar› aç›klanm›flt›r. F›rsatlar›n veya f›rsata dönüfltürülmüfl
fikir nüvelerinin veya çözümlenmifl problemlerin nas›l ifl fikrine dönüfltürülecekleri ve ifl fikrinden ifl plan›na nas›l geçilece¤ini ifl planlar›n›n niçin gerekli oldu¤unu, nas›l yaz›lmas› gerekti¤ini nas›l okundu¤unu ve nas›l de¤erlendirildi¤i konusunda bilgi verilmifltir. ‹flin kurulufl aflamas›na kadar olan
giriflimcilik ele al›nm›fl bu süreçteki giriflimcilik faaliyetlerinin ne oldu¤u
gösterilme¤e çal›fl›lm›flt›r.
Tek bafl›na özel sektörün ekonomik f›rsat alan› yaratmas›, özel giriflimcilerin otomatik olarak mantar gibi kendili¤inden ortaya ç›kaca¤› anlam›na
gelmez. Devlet ciddi biçimde giriflimci büyük ailelere, holdinglere ve büyük
ölçekli iflletmelere ve yabanc› giriflimcilere (stratejik K‹T ‘lerin sat›lmas› gibi) geleneksel ekonomik paket sunman›n ötesinde, temel olarak yeni giriflimcili¤in gelifltirilmesini birinci ekonomik öncelik olarak ele almas›n›n zaman›
gelmifltir ve geçmektedir.
Günümüzde insanlar art›k kendi kendilerinin efendisi olmak istiyorlar.
Kendi kendilerinin efendisi olmak çok iyi bir hedeftir. Bir toplumun en
önemli varl›¤› hayalleri ve hedefleri olan insanlar›n say›s› ve kalitesi ile ölçülmektedir. Bu kitab›n amac› da kendi iflini kuracak bireylere ve giriflimcili¤i kariyer olarak seçenlere ve akademik çevrelerde giriflimcilik dersleri veren akademisyenlere yard›mc› olmas› amac›yla haz›rlanm›flt›r. Kitaptaki
aç›klanan konular›n ço¤u aç›k uçlu ve her gün geliflen konulard›r. Bu nedenle unutulan veya az aç›klanan konular veya ilave edilmesi gereken konular
için okuyuculardan flimdiden özür diler yapacaklar› katk›lardan dolay› da
teflekkür ederim.
xv