milletvekilleri için bilgi notu

MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ
TBMM
GRUP BAŞKANLIĞI
MİLLETVEKİLLERİ İÇİN BİLGİ NOTU
TEMMUZ 2012
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ .................................................................................................................................................... 5
GENEL BAŞKANIMIZIN 24.DÖNEM 1 VE 2. YASAMA YILLARI VE 61. AKP HÜKÜMETİ
DEĞERLENDİRMESİ ........................................................................................................................... 9
İLKÖĞRETİMDE KUR'AN-I KERİM VE MEALİ, PEYGAMBER EFENDİMİZİN HAYATINDAN
ÖRNEKLER VE İLMİHAL BİLGİLERİNİN SEÇMELİ DERS OLARAK OKUTULMASI KONUSU
............................................................................................................................................................... 21
İLKÖĞRETİM VE EĞİTİM KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUN TEKLİFİ ...................................................................................................................... 36
MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN .. 40
BÖLÜCÜ TERÖR KONUSU ............................................................................................................... 49
Bir Yorum; ............................................................................................................................................ 54
2/B ALANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ .................................................................................. 56
MHP’NİN 2/B KANUNUNU DEĞERLENDİRMESİ......................................................................... 61
EKONOMİK ve SOSYAL KONULAR ............................................................................................... 62
TÜRKİYE EKONOMİSİ NEREYE GİDİYOR? .................................................................................. 68
KARŞILAŞTIRMALAR....................................................................................................................... 76
SOSYAL KONULARLA İLGİLİ BİLGİ NOTU ................................................................................. 84
TORBA KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELERE İLİŞKİN BİLGİ NOTU ................................ 96
ŞEHİT YAKINLARINA, GAZİLERE VE TERÖR MAĞDURLARINA TANINAN HAKLARA
İLİŞKİN DÜZENLEME KONUSUNDA SAYIN MUSTAFA KALAYCI’NIN YAPTIĞI BASIN
TOPLANTISI ...................................................................................................................................... 100
3.YARGI PAKETİ .............................................................................................................................. 103
KANUN TEKLİFLERİ ....................................................................................................................... 111
6831 SAYILI ORMAN KANUNUNUN 31. VE 32. MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ........................................................................................................ 113
2011/2306 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE DEĞİŞTİRİLEN 5683 SAYILI
YABANCILARIN TÜRKİYE'DE İKAMET VE SEYAHATLERİ HAKKINDA KANUNUNUN 3.
MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASINDAN TÜRK CUMHURİYETLERİ VE TÜRK
TOPLULUKLARINA MENSUP KİŞİLERİN MUAF TUTULMASINA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ
............................................................................................................................................................. 114
GELİR VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ....... 115
GÜVENLİK TAZMİNATI KANUN TEKLİFİ .................................................................................. 116
25-26 ŞUBAT 1992 TARİHLERİNDE ERMENİLER TARAFINDAN AZERBAYCAN'IN HOCALI
KASABASINDA YAPILAN İNSANLIK DIŞI KATLİAMIN 26 ŞUBAT'IN "HOCALI
SOYKIRIMINI ANMA GÜNÜ" OLARAK KABUL EDİLMESİNE VE "HOCALI SOYKIRIMI
ANITLARININ" İNŞASI İÇİN T.C KÜLTÜR BAKANLIĞI'NIN GÖREVLENDİRİLMESİNE
İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ ............................................................................................................... 118
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ .............................................................................................................................................. 120
MUHTAR ÖDENEK VE SOSYAL GÜVENLİK YASASI, KÖY KANUNU VE ŞEHİR VE
KASABALARDA MUHTAR VE İHTİYAR HEYETLERİ TEŞKİLİNE DAİR KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ .......................................................... 122
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ....................................................................................... 124
TARIM KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ....................... 126
1
T.C AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI ÖZÜRLÜ VE YAŞLI HİZMETLERİ GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN VE ÖZÜRLÜ MEMUR SEÇME SINAVININ İSMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ........................................................................................................ 128
ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ .............................................................................................................................................. 130
İŞ KANUNU İLE DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TEKLİFİ .............................................................................................................................. 131
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ....................................................................................... 132
ECZACILAR VE ECZANELER HAKKINDA KANUN İLE UYUŞTURUCU MADDELERİN
MURAKABESİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
............................................................................................................................................................. 133
5018 SAYILI KAMU MALÎ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUNUN BAZI MADDELERİNİN
DEĞİŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ....................................................................... 138
2429 SAYILI ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER HAKKINDA KANUNA EK MADDE
EKLENMESİNE DAİR KANUN TEKLİFİ ....................................................................................... 141
YAYLA VE YAYLACILK KANUNU TEKLİFİ .............................................................................. 142
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ .............................................................................................................................................. 145
KAMUDA GEÇİCİ İŞ POZİSYONLARINDA ÇALIŞANLARIN SÜREKLİ İŞÇİ KADROLARINA
VEYA SÖZLEŞMELİ PERSONEL STATÜSÜNE GEÇİRİLMELERİ, GEÇİCİ İŞÇİ
ÇALIŞTIRILMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ .......................................... 146
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU'NDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ....................................................................................... 148
UMUMİ HAYATA MÜESSİR AFETLER DOLAYISIYLA ALINACAK TEDBİRLERLE
YAPILACAK YARDIMLARA DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUN TEKLİFİ .............................................................................................................................. 150
22/5/2003 TARİHLİ VE 4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUN TEKLİFİ .............................................................................................................................. 152
DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
............................................................................................................................................................. 154
29/8/1977 TARİHLİ VE 2108 SAYILI MUHTAR ÖDENEK VE SOSYAL GÜVENLİK
YASASINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ........................................ 158
31/12/1960 TARİHLİ VE 193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ .......................................................... 159
KAMUDA AYNI İŞİ YAPMAKLA BİRLİKTE FARKLI STATÜDE ÇALIŞANLARIN MEMUR
VEYA SÜREKLİ İŞÇİ KADROLARINA ATANMASI AMACIYLA DEVLET MEMURLARI
KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ..................................... 162
24/2/1968 TARİHLİ VE 1005 SAYILI İSTİKLAL MADALYASI VERİLMİŞ BULUNANLARA
VATANİ HİZMET TERTİBİNDEN ŞEREF AYLIĞI BAĞLANMASI HAKKINDA KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ................................................................ 166
14/7/1965 TARİHLİ VE 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNUNUN BAZI
MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ......................... 168
SOSYAL HİZMETLER KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
............................................................................................................................................................. 170
KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN
TEKLİFİ .............................................................................................................................................. 171
2
TÜRKÇENİN KULLANILMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ ............ 172
2004 SAYILI İCRA VE İFLAS KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ................................................................................. 176
2659 SAYILI ABLİ TIP KURUMU KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ................................................................................. 178
3218 SAYILI KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ............. 181
5434 SAYILI T.C. EMEKLİ SANDIĞI KANUNU İLE 926 SAYILI TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ
PERSONEL KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ................ 182
ASKERLİK KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ .......................................... 183
ATEŞLİ SİLAHLAR VE BIÇAKLAR İLE DİĞER ALETLER HAKKINDA KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ................................................................ 184
TÜRKİYE EMEKLİ SUBAYLAR EMEKLİ ASTSUBAYLAR HARP MALÛLÜ GAZİLER ŞEHİT
DUL VE YETİMLERİ İLE MUHARİP GAZİLER DERNEKLERİ HAKKINDA KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ................................................................ 186
NAFAKA ALACAKLILARININ KORUNMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ............................. 188
ORMAN KÖYLÜLERİNİN KALKINDIRILMALARI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ ............... 190
UZMAN JANDARMA KANUNU’NDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
............................................................................................................................................................. 199
29/08/1977 TARİHLİ 2108 SAYILI MUHTAR ÖDENEK VE SOSYAL GÜVENLİK YASASI'NDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ ................................................................ 200
SORU ÖNERGELERİ VE CEVAPLARI........................................................................................... 203
DİYANET ........................................................................................................................................... 205
EĞİTİM ............................................................................................................................................... 207
EKONOMİ .......................................................................................................................................... 217
ENERJİ................................................................................................................................................ 226
ESNAF VE SANATKARLAR ........................................................................................................... 255
GIDA ................................................................................................................................................... 270
HUKUK .............................................................................................................................................. 275
İSTİHDAM ......................................................................................................................................... 280
KAMU KURUMU .............................................................................................................................. 297
KÜLTÜR ............................................................................................................................................. 300
MADENCİLİK.................................................................................................................................... 301
ÖZELLEŞTİRME ............................................................................................................................... 304
SAĞLIK .............................................................................................................................................. 308
SPOR ................................................................................................................................................... 316
TARIM ................................................................................................................................................ 317
TEKNOLOJİ ....................................................................................................................................... 340
TERÖR ................................................................................................................................................ 347
ULAŞTIRMA...................................................................................................................................... 358
ULUSLARARASI İLİŞKİLER .......................................................................................................... 364
YEREL YÖNETİMLER ..................................................................................................................... 383
3
4
SUNUŞ
Muhterem Arkadaşlarım,
24. Dönem İkinci Yasama’ yılını tamamlamış bulunmaktayız.
Bir yıl boyunca hepiniz takdire şayan başarılar sergileyerek partimizi parlamentoda en iyi
şekilde temsil ettiniz.
Sizlerle iftihar ediyorum.
Gerek komisyonlarda, gerekse de genel kurul çalışmalarında üstlendiğiniz millet vekâletini
layıkıyla yerine getirdiniz.
Parti politikalarımızın izdüşümünde, şahsiyetli ve vakarlı duruşunuzun yol göstericiliğiyle
Türk milletinin mesajı ve çelikten iradesi oldunuz.
Yoğun bir yasama döneminden sonra illeriniz, ilçeleriniz, beldeleriniz ve köyleriniz sizleri
hasretle beklemektedir.
Tarlasında çiftçimiz sizi görmek, fabrikasında işçimiz sizinle buluşmak istemektedir.
Aziz vatandaşlarımız sizinle bütünleşmeyi ve dertleşmeyi arzulamaktadır.
Teşkilat mensuplarımız sizlerle el birliği yaparak milletimize daha çok ulaşmayı talep
etmektedir.
Zira yapacağınız her çalışma, göstereceğiniz her çaba Milliyetçi Hareket Partisi’nin iktidarına
bir adım daha yaklaşmak olacaktır.
Hepinize verdiğiniz katkılardan dolayı teşekkür ediyorum.
‘24. Dönem Üçüncü Yasama’ yılına kadar güzel ve fedakâr çalışmalarınızı artırarak
sürdürmenizi istiyorum.
Devlet BAHÇELİ
Genel Başkan
5
6
Değerli Milletvekili,
TBMM 24.Dönem 2. Yasama yılı çalışmalarını tamamlayarak tatile girmiştir.
Öncelikle size uyumlu, gayretli ve başarılı çalışmalarınızdan dolayı teşekkür ediyoruz.
Tatili çok fazlasıyla hak ettiniz. Aile fertlerinizle birlikte güzel bir tatil geçireceğinizi
ümit ediyoruz.
Ancak Sayın Genel Başkanımızın son grup toplantısı konuşmasında ifade ettiği gibi;
teşkilatlarımız ve Milletimiz sizi beklemektedir. İnanıyoruz ki bu davete icabet edecek
ve yaz aylarında yoğun bir çalışma yapacaksınız; AKP Hükümeti’nin dış politikada
teslimiyetçi tavırlarını, etnik bölücü niyet ve eylemleri cesaretlendiren politikalarını ve
ekonomik hayattaki zülme dönüşen uygulamalarını halkımıza anlatacaksınız.
Size bu çalışmalarınızda yardımcı olacak bir bilgi notunu ekte sunuyoruz.
Faydalı olacağını ümit ederek saygılar sunuyoruz.
Mehmet Şandır
Oktay VURAL
Milliyetçi Hareket Partisi TBMM Grup Başkan Vekilleri
7
8
GENEL BAŞKANIMIZIN 24.DÖNEM 1 VE 2. YASAMA YILLARI VE 61. AKP
HÜKÜMETİ DEĞERLENDİRMESİ
Değerli Arkadaşlarım,
12 Haziran Milletvekilliği Genel Seçimi’nde AKP yüzde 49,80’lik oy oranıyla üçüncü defa tek
başına iktidar olmaya hak kazanmıştır.
Nitekim 61. Cumhuriyet hükümeti Başbakan Erdoğan başkanlığında 6 Temmuz 2011 tarihinde
kurulmuş, hükümet programı 8 Temmuz 2011 günü okunmuş ve güvenoyu ise 13 Temmuz’da
alınmıştır.
Bu çerçevede yaklaşık bir yıldır 61. hükümet işbaşında olup, Adalet ve Kalkınma Partisi de
iktidardaki 9,5 yıllık süreyi aşmış durumdadır.
Bir siyasi parti adına bu süre, tayin edilen plan ve programını uygulaması için elverişli ve
haddinden fazla da yeterli bir zamana işaret etmektedir.
Ne var ki 58, 59, 60. AKP hükümetleriyle geçen israf edilmiş ve boşa geçirilmiş yılların
ardından kurulan 61. hükümetin, bir yıllık süre içinde;
1-Posası çıkmış, boyaları dökülmüş ve kaportası göçmüştür.
2-Heba edilmiş ve hüsrana uğramış bir Türkiye manzarası ve ortamına herkes rahatlıkla
şahitlik edebilecektir.
3-Türkiye karanlık bir kuşağa sokulmuş, çelişkiler yumağına itilmiş ve buhranlar
çıkmazına bırakılmıştır.
4-61. AKP hükümeti Türkiye’nin sorunlarını okuyamamış, milletimizin kaygılarını
anlamlandıramamış, bu kapsamda gerekli vizyon ve uzak görüşlülüğü sergileyememiştir.
5-İktidar zihniyeti, büyük düşünen, uzun vadeli plan yapan stratejik aklın denklemini
kuramamış, konjonktürel ve küçük hesaplarla taktik mahiyetli manevralara teslim olmaktan
kurtulamamıştır.
6-AKP hükümeti, görmezden geldiği ve üstünü örttüğü anormalliklere karşı teslim bayrağını
çekmiştir.
Bu itibarla hükümetin niyeti, ilkeleri ve hedefleri başından beri şaibeli ve şüphelidir.
Ahlakı, edebi ve seviyesi ilk başlangıcından itibaren tartışmalıdır.
Milletimizin dertlerine kalıcı çare ve cevap bulma konusundaki aczi, beceriksizliği ve
bereketsizliği bir yılda tescillenmiştir.
AKP’yle kaybolan yıllar dizisine, aldatma ve kandırma serüvenine bu şekilde yeni ilaveler
yapılmış, yeni kapılar açılmış ve yeni adımlar atılmıştır.
Başbakan Erdoğan’ın çıraklık, kalfalık döneminden sonra, yıkımdaki ustalık ve maharetini
göstereceği dört yılın ilk etabı bu şekilde geçilmiştir.
Her şeyden önce 61. hükümetin ülkemizin asıl sorun ve gündeminden tamamen kopuk ve bir
haber olarak yola çıktığı, teşhis ve isabet zafiyetiyle yola koyulduğu bugün bir kez daha
anlaşılmıştır.
Türkiye’nin en önemli problemleri hükümet programında görmezden gelinmiş ve karşı
karşıya olduğu vahim hadiseler yok farz edilmiştir.
Bunların başında hiç kuşkusuz, terör ve bölücülük melanetiyle işsizlik ve yolsuzluk
uğursuzluğu yer almıştır.
9
11 Temmuz 2011 tarihinde, Meclis Genel Kurulunda, 61.hükümetin güven oylaması
görüşmelerinde yaptığım konuşmada bunlara temas etmiş, bilhassa terörle mücadele
konusunda en ufak bir irade beyanının bulunmadığını muhataplarına bildirmiştim.
Hükümet programında, hiçbir şey yokmuş gibi, terörle mücadeleden zerre kadar
bahsedilmemiş, Türk milletinin birliğine ve varlığına dönük suikastlar yok kabul
edilmiştir.
61. AKP hükümeti işin başında terör ve bölücülük sorununu sumen altı yapmış ve meseleyi
belirsizliğe havale etmekten çekinmemiştir.
Ve bu bağlamda günü kurtarmanın sinsiliğine kendini kaptırmış, bölünmenin ikaz ışıklarına
gözlerini kapatmış ve terörün acımasızlıklarına sırtını dönmüştür.
61. hükümetin terörle mücadele etme, terörün belini kırma ve bölücülüğü silmeye dönük irade
ve inancı baştan beri bulunmamaktadır.
Bunun için AKP zihniyeti, bölücü terörün seri cinayetleri karşısında eli kolu bağlanmış bir
şekilde hareketsiz kalmış, nafile ve iç boş diklenmelerden başka hiçbir şey yapmamıştır.
Başbakan Erdoğan ve hükümetinin terör ve bölücülüğe gözünü yumması hainlerin umudu ve
motivasyon kaynağı haline gelmiş ve PKK arkası arkasına saldırılarını icra ederek vatan
evlatlarının kanını dökmüştür.
12 Haziran 2011 Milletvekilliği Genel Seçimi’nden sonraki kısa zaman içinde cereyan
eden bazı terör saldırılarını içim kan ağlayarak özet halinde sizlerin bilgi ve
takdirlerinize sunmak istiyorum.
Bu kanlı bilanço hepimizi şüphesiz acılara boğmuş ve analarımızı da inim inim inletmiştir.
26 Haziran 2011 günü; Van’da askeri aracımıza saldırı düzenlenmiş; bir askerimiz şehit, üçü de
yaralanmıştır.
5 Temmuz 2011 tarihinde; Uzman Çavuş Yahya Karakaya ile Uzman Çavuş Murat
Özkozanoğlu’nu, apartman çıkışında pusu kuran bölücü caniler arkadan ve yakın mesafeden
hunharca katletmişlerdir.
14 Temmuz 2011 tarihinde; Diyarbakır’ın Silvan ve Kulp ilçeleri arasındaki ormanlık arazide,
arama tarama faaliyetinde bulunan askerlerimize, PKK’lı teröristler pusu kurup el bombası ve
uzun namlulu silahlarla saldırmış ve sonuçta 3 uzman erbaş, 10 er olmak üzere 13 evladımız
şehit düşmüştür.
1 Ağustos 2011 tarihinde; Van-Başkale karayolunda, terör örgütü militanlarını taşıyan
otomobilden, askeri araca el bombası atılması ve uzun namlulu silahlarla ateş açılması
sonucunda 3 Mehmetimiz şehit, 4’ü de yaralanmıştır.
14 Ağustos 2011 tarihinde; Şırnak’ın Beytüşşebap ilçesi kırsalında askeri aracın geçişi
sırasında pusu kuran PKK’lı teröristlerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada 1’i yüzbaşı
3 askerimiz şehit olmuş, 3’ü de yaralanmıştır.
17 Ağustos 2011 tarihinde; Hakkari-Çukurca karayolunun 15'inci kilometresindeki Vali
Erdoğan Gürbüz Çeşmesi yakınlarında askeri konvoyun geçişi sırasında infilak eden mayın
sonrası birisi korucu olmak üzere 10 vatan evladı şehit düşmüştür.
28 Ağustos 2011 tarihinde; Hakkâri Şemdinli İlçesi Övenç bölgesinde askeri konvoyun geçişi
sırasında mayın patlamış ve 3 Mehmetçik şehit, 3’üde yaralanmıştır.
10
20 Eylül 2011 tarihinde; Ankara'nın Kızılay semtinin Kumrular Caddesi'nde Çankaya
Kaymakamlığı önünde patlama olmuş ve bunun neticesinde 3 kişi şehit, 3'ü ağır 34 kişi de
yaralanmıştır.
18 Ekim 2011 tarihinde; Bitlis’in Güroymak ilçesindeki hain terör saldırısında beş polisimiz,
birisi bebek üç sivil vatandaşımız şehit olmuş, çok sayıda vatandaşımız da yaralanmıştır.
Bundan bir gün sonra ise, Hakkâri’nin Çukurca ilçesinde PKK’lı katillerin düzenlediği saldırı
sonucunda 26 Mehmetçiğimiz şehit olmuş, 22’si de yaralanmıştır.
AKP iktidarları döneminde terör olayları 2002’ye göre 10 kat, şehit sayısı da 15 kat
artmıştır.
Ve ne hazindir ki, 10 Haziran 2012 gününe kadar Türk milletinin 1004 evladı Hakk’a
ulaşmıştır.( 12 Haziran 2012)
Emin olun ciğerimizi dağlayan şehitlerimizin yalnızca bir bölümünü sizlerle paylaştım.
Türkiye’nin içine düştüğü tuzağın vahametini, menfur saldırıların sadece bir kısmını ifade
ettim.
İşte 61. hükümet kurulurken olacakları idrak edememiş, teröre yönelik kararlılık
gösterememiştir.
Çünkü Başbakan Erdoğan’ın mücadele yerine müzakereyi tercih ettiği gelişmelerle netlik
kazanmıştır.
Başbakan Erdoğan temsilcileri vasıtasıyla Oslo’da PKK’yla masaya otururken; şehitler toprağa
düşmüştür.
İmralı’daki caniyle pazarlığa tutuşurken, kınalı kuzular vatan toprağına girmiştir.
İmralı’da protokoller hazırlayıp şeref kaybına uğrarken evlere Türk bayrakları asılmış,
gözyaşları sel olmuştur.
Kandil’le mesajlaşırken Anadolu’nun üzerine kar yağmış, ocaklara ağıtlar çökmüştür.
Irak’ın kuzeyindeki terör badigartı ve hamisi peşmergeyle sazlı sözlü eğlenceler düzenlerken;
Gabar’da, Cudi’de, Yüksekova’da, Silvan’da, Tendürek’te, Küpeli’de, Şırnak’ta sınır
ötesinden sızan eşkıya vatan evlatlarına pusu kurmuş, kan akıtmıştır.
“Bıçak kemiğe dayandı, Ramazan diye sabrediyoruz” mazeretlerine sığınırken alçaklar
cinayetleri için boş durmamıştır.
“Bu devran böyle gitmeyecek” sözleriyle mırıldanırken; mermiler sağanak halinde yağmış,
mayınlar patlamış, kaleşnikoflar ölüm kusmuş, roketatarlar canlara kast etmiş ve havan topları
umutları söndürmüştür.
Türk milleti ancak bir savaş şartlarında vereceği kayıplarla sarsılmış ve düşmanca tutumlarla
birlikte yaşama azmi hedef alınmıştır.
Başbakan Erdoğan’ın gürültüden ibaret beyanları, samimi olmayan çıkışları, niyeti ile
uygulamaları arasındaki ahenksizlikleri büyük badirelere yol açmıştır.
Bu kafa yapısının şimdi kalkıp bizi morg önünde nöbet tutmakla itham etmesi, yapışık
ikizi BDP’yle aynı çizgiye getirme seviyesizliği ibretlik bir manzarayı ortaya çıkarmıştır.
Unutulmasın ki her söze verilecek bir cevabımız ve dile getirilen her iftiraya söyleyecek bir
lafımız vardır.
Ancak biz, önce söze bakarız söz müdür diye, sonra söyleyene bakarız adam mıdır diye.
11
Yine de Başbakan Erdoğan’a hatırlatmak isterim ki;
Doğrudur, biz morgdaki aziz ruhlar için tıpkı hiç bitmeyecek vatan görevi gibi nöbet tutuyoruz
ve tutmaya da devam edeceğiz.
Biz şehitlerin başında beklerken, sen İmralı’da gece bekçiliğine soyunmuştun.
Biz morg önlerinde Fatiha okurken, sen bölünme nöbetinde sabaha kadar teyakkuzda
durmuştun.
Biz bayrağa sarılı kahramanları kucaklarken, sen bölücü şerefsizlerle münavebeli nöbete
girmiştin.
Biz vatan, millet, bayrak dedikçe; sen Kandil’e ümit aşılamış, Habur’da davul zurnayla terörist
karşılaşmıştın.
Senin morga gelmesine sebep olduklarını biz dualarla, gözyaşlarıyla, tekbirlerle ve tam bir
sahiplenmeyle son yolculuklarına uğurluyoruz.
Kanına ekmek doğradığın kahramanları yüreğimizde taşıyoruz.
Sen bunlardan dahi utanmıyorsun, pişmanlık bile göstermiyorsun, az da olsa vicdan azabı
duyacak davranışta bulunmuyorsun.
Sayın Başbakan unutma ki, şehitlerimizi ellerimizde, gönüllerimizde yüceltiyoruz; geride
kalanların acılarını ve yürek sızılarını her şeyimizle paylaşıyoruz.
Sen; BDP, PKK ve peşmergeyle birlikte açtığın tabut fabrikasının, kefen imalathanesinin daha
çok iş yapması için çabalarken, biz öfkemizi biliyor, niyazlarımızla şehitlerimizin aziz
hatıralarına hürmetlerimizi bildiriyoruz.
Sen kim şehidin, şühedanın hakkını ve mirasını savunmak kim.
Sen Türk milletine mezarcı başı unvanıyla çukur açarken, biz milletin ayrılmaz, bölünmez
ve parçalanmaz bir bütün olduğunu haykırdık.
Sen şehide kelle, katile sayın derken; biz şehitler ölmez vatan bölünmez diyen milli
vicdanların sesi olduk, nefesi olduk ve aşılmaz suru olarak kurduğun kutsal ittifakın karşısına
dikildik.
Biz İmralı canisinin hak ettiği cezasını çekmesi için tek başımıza çırpınırken, sen ve partin
gökkuşağı koalisyonuyla bir olup yağlı urganın ipini kesmiştin.
Bugün bizim boş sözlere, palavralara, uydurmalara karnımız toktur.
Sahte diklenmelere, hamaset nutuklarına ve istismarcı heveslere kapımız sonuna kadar
kapalıdır.
Başbakan ve hükümeti ağzıyla kuş tutsa itibar edecek durumumuz kalmamıştır.
Çünkü Türkiye’nin bugünkü açmazının, felaketlerinin ve feci bölücü terör hadiselerinin
yegâne sorumlusu Recep Tayyip Erdoğan ve zihniyetidir.
Suçlu bellidir, müsebbip ortadadır, bölücülükten sicili kararmış anlayış tüm çirkefliğiyle
meydandadır.
Muhterem Milletvekilleri,
12 Haziran Milletvekilliği Genel Seçiminden bugüne kadar AKP hükümetiyle geçen zaman
diliminde;
√
Dersim isyancılarından devlet adına özür dilenmiştir.
12
√
Milli mücadeleye karşı gelen kim varsa sahip çıkılmış ve saygı gösterilmiştir.
√
Alt kültürlerin tanınması, kimliklerin ve dillerin teminat altına alınması için adımlar
atılmıştır.
√
Ana dilde eğitim için tüm hazırlıklar yapılmış, Kürtçe’nin seçmeli ders kategorisine
sokulması için girişimlerde bulunulmuştur.
√
Uludere olayı etrafında fırtınalar koparılmış, ayaklanma provaları gemi azıya almıştır.
√
Milli bayramlar tahrip edilmiş, Cumhuriyet’in temel direkleri baltalanmış, İstanbul’un
fethi dahi hedef tahtası yapılmıştır.
√
Darüşşafaka Cemiyeti’nin Tüzüğü’nden Türk ve İslam olma şartları çıkarılmıştır.
√
İmralı canisiyle görüşme ve pazarlıklar Başbakan’ca ikrar edilmiş ve şeref
yoksunluğunun hamili kartı sahibini bulmuştur.
√
Yabancı ülkelerde PKK ile yapılan mutabakatlar deşifre olmuş, karşılıklı temenni ve
dilekler ifşa edilmiştir.
√
Terör ve bölücülük mesafe kaydetmiş, demokratik özerklik zırvası ilan edilmiş, devlet ve
millet bekası son viraja girmiştir.
√
Terör oluşumu KCK ile MİT teması ve irtibatı ayyuka çıkmış, MİT müsteşarının savcı
tarafından çağrılması üzerine kişiye özel yasal düzenleme yapılmıştır.
√
Türk Silahlı Kuvvetleri terör yuvası, genelkurmay başkanları terörist suçlamasıyla
cezaevine atılmıştır.
√
Millet iradesiyle seçilen tutuklu milletvekillerinin sorunları çözülememiş ve millet
tercihi demir parmaklıkların arkasında tutulmuştur.
√
Geçtiğimiz yılki YAŞ toplantılarındaki gelişmelerden dolayı dönemin genelkurmay
başkanı ve kuvvet komutanları istifa etmiş, Türk ordusundaki terfi sistemi alt üst edilmiştir.
√
12 Eylül ihtilalı ile ilgili dava süreci başlatılmış ve istismar da sınır tanınmamıştır.
√
Yargıdaki sorunlar kabından taşmış, üstünlerin hukuku tescil edilmiştir.
√
Başbakan Erdoğan’ın tek adam olma isteği iyice su üstüne çıkmış partili ya da partisiz
başkanlık sistemi tartışmaları almış başını yürümüştür.
√
Arap Baharı’nın toz bulutu iyice görüş mesafesini kapatmış, tüm dikkatler Suriye’ye
odaklanmıştır.
√
BOP eşbaşkanı küresel plan ve projelere kuryelik ve taşeronlukta ileri bir aşamaya
geçmiştir.
√
Suriye’li muhaliflere kucak açılmış, İstanbul’da Suriye’nin dostları toplantısı AKP’nin
Okyanus ötesinden aldığı talimatla hayat bulmuştur.

Diğer taraftan AKP’nin yargıyı siyalaştırma çabaları dur durak bilmemiştir.

12 Eylül 2010 referandumuyla üstünlerin hukukuna son verildiğini iddia eden
Başbakan, hukukun boğazına AKP kemendini geçirmiş, adrese teslim düzenlemelerle
adaleti zayıflatmıştır.

Şimdi de üçünü yargı paketinin içerisine, özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasının
veya yetkilerinin daraltılmasının konulacağı anlaşılmaktadır. Doğaldır ki 2004 yılında
hukuk sistemine dâhil edilen bu mahkemelere çeki düzen verilmesi faydalıdır. Bugüne
kadar özel yetkili mahkemelerin adaleti zamanında, tam ve hızlı olarak uyguladığı vaki
13
olmamıştır. Tutuksuz yargılanması gerekenler yıllardır cezaevinde tutulmuş, tutukluluk
halleri fiili mahkumiyetlere dönüşmüştür. Bu olumsuzlukların Başbakan tarafından
gecikmeli olarak fark edilmesi ise görevlendirdiği bazı kamu görevlilerin şüpheli
zannıyla ifadeye çağrılmaları sayesinde vücut bulmuştur.

Başbakan Erdoğan’ın özel yetkili mahkemelere yönelik olarak “beni alın” çıkışı ve
devlet içinde devlet olduklarına değinmesi AKP’nin hukuku aslında ne hale getirdiğini
de gözler önüne sermiş, hukuk alanındaki iddialı çıkışların hepsi bu çerçevede
hükümsüz ve asılsız kalmıştır. Bütün bunlara rağmen özel yetkili mahkemelerin
muhafazası sağlanmalı, ama adaleti geciktirmelerine de müsaade verilmemelidir.
Geride kalan bir yıllık zaman diliminde, ekonomik zorluklar, iş ve aş sorunları artarak devam
etmiştir.
Yoksullukta bir gerileme, hayat pahalılığında bir iyileşme maalesef yaşanmamıştır.
Atanamayan öğretmenlerimizin çilesi bitmemiş, memurlarımızın bu yılın ilk yarısındaki zamlı
maaşları hala ödenememiştir.
Hükümet laf üretirken, sanayi üretimi istenilen düzeye gelememiştir.
Vatandaşlarımızın borçları artmış, icralar, hacizler azmış, kredi kart batakları bir hayli
fazlalaşmıştır.
Çiftçimiz üzgün, esnafımız mağdur, emeklimiz bitkin düşmüştür.
61. AKP hükümeti bir yılını bile doldurmadan başarısızlığa mahkûm olmuş ve Türk milletini
göz göre göre hayal kırıklığına uğratmıştır.
Bizim açımızdan AKP sınıfta kalmıştır.
Milletimizin üçüncü defa verdiği iktidar sorumluluğunu layıkıyla temsil edememiş, görevini
yapamamıştır. Tecrübelerimiz ışığında ifade etmek gerekirse, bundan sonra da yapabileceği bir
şeyi kalmamıştır.
Değerli Milletvekilleri,
Türkiye’nin içinde bulunduğu ortamı anlamak ve yorumlayabilmek için yakın dönemdeki üç
operasyona bakmak ve dikkatlice analiz etmek lazımdır.
1- Sözde darbe planları kapsamında 2007 yılından beridir sürdürülen darbeci avı ve
takibatıdır.
2- 2010 yılında anamuhalefet partisi CHP’nin, o dönemki genel başkanının maruz kaldığı
kaset tezgâhı ve sonrasındaki gelişmelerdir.
2- Partimizin geçtiğimiz yıl muhatap olduğu yine aynı minvaldeki rezil tertip ve kumpas
dizisidir.
Bu üç hadisenin esasen birbiriyle yakın bağ ve bağlantısının bulunduğu, belirlenen hedefler
paralelinde acımasızca sürdürülen çok yönlü devreye sokulan bir planın adım adım
yürütüldüğü kuşku götürmez bir gerçek olarak bugün karşımızdadır.
Amaç;

Türk milletinin etnik kimliklere dönüştürülerek ufalanması, Türkiye’nin üniter
yapısının aşındırılarak felce uğratılmasıdır.
Bunun için engel olarak görülenler, direnç olacağı hesap edilenler, karşı çıkacağı düşünülenler
teker teker ekarte edilmek istenmiştir.
14
Bilhassa muhalefeti sindirme kampanyasının bir ucundan AKP’nin sinsi niyetleri, diğer
ucundan ise küresel güç merkezlerinin karanlık emelleri tutmuş ve malum ittifak Türkiye’ye
yeni diye yutturmaya çalıştıkları yamalı bir elbise giydirmek için kollarını sıvamışlardır.
Bugüne kadar, Allah’a şükürler olsun ki teslim alınamayan tek kale surlarında Üç Hilal’in
dalgalandığı millet kudreti olmuştur.
İçinde AKP’nin de bulunduğu malum çevreler, yıkıma bizi ikna edememişler, sözde çözüm
arayışına ortak yapamamışlardır.
Ne yaptılarsa bizimle Türk milletinin bölünmesini dahi konuşamamışlardır.
Ne tezgâh kurdularsa, hangi oyunları sahneledilerse başaramamışlar, 43 yıllık şerefli
tarihimizden, bir asrı aşan fikri çizgimizden ve bin yıllık beraberliğe duyduğumuz bağlılıktan
bizi ayıramamışlardır.
Bunun için MHP’yi Meclis dışında bırakmak için olağanüstü ve alçakça tertipler yapılmıştır.
Devletin içine yuvalanmış AKP yönlendirmeli unsurlar, küresel istihbarat uydusu
konumundaki reziller, medyada köşe tutmuş bizce malum bazı isimler, küresel alana
eklemlenmiş oluşumlar el birliği halinde üzerimize gelmişlerse de hamdolsun sonuç
alamamışlardır.
Hatta kurgulanan oyunun içinde MHP’yi Meclis dışına itip, milliyetçiliği iyice etkisizleştirmek
amacıyla “yeni bir MHP davası” dahi açmak için hazırlık içine girilmiştir.
Çünkü MHP oldukça hainler rahat yüzü göremeyecekler, hedeflerine muvaffak olamayacaklar
ve Türk milletini 36 parçaya ayıramayacaklardır.
Bunu bildiklerinden itibarımızla oynamaya, siyasi onurumuzu kirletmeye, bizi sıfırlamaya ve
bu mümkün değilse tutsak almaya dönük ahlaksızca projeler sahnelenmiştir.
Varlığımızı tehdit olarak gören yıkım ekibi, kabahatlerini sırtımıza yüklemeye çalışmış,
ayağımızın taşa takılıp düşmesi için ısrarla önümüze tuzaklar döşemiştir.
Önce Cenab-ı Allah’ın himayesiyle, arkasından da vatansever ve milliyetçilerin yardımıyla
fitne başarısını ilan edememiş ve takip ettiği bölünme rotası elinde paralanmıştır.

Bölücülük vadisinde sürekli taraftar toplayan AKP ve güdümlü ortakçıları; sözde ileri
demokrasi nakaratı, iyi ve güzel şeyler olacak uyutması, terörist ağırlama törenleri,
omurgasız değişim çağrıları, yeni vesayetlere davetiye çıkaran yaklaşımları eşliğinde
içinde bulunduğumuz zamana kadar gelmişlerdir.
Esasen her şey net olup, bölünmeyle ilgili tüm ihaleler açık zarf usulüyle yapılmış ve
müteahhitlerini bulmuştur.
Bunlar arasında; bir tarafta milleti etnik kimliklere ayırma konusunda talimatlı AKP, diğer
yanda bundan pay kapma peşinde olan PKK’yla beraber uzaktan kumanda ettiği BDP ve
bölücü çevreler bulunmaktadır.
Bunlar teminat mektubunu Okyanus ötesinden almışlar, zaman daraldığı için aceleyle işe
koyulmuşlardır.
Şimdi de bu bölücülük kartelinde, yeni diye kendisini takdim eden anamuhalefet partisi
CHP’de yerini almıştır.
Bu kapsamda CHP, PKK’nın tezlerine sözcülük yapmaktan zerre utanç duymamıştır.
Geçen hafta dediğimiz gibi bölücülüğün şeytan üçgeni böylelikle oluşmuş ve harekete
geçmiştir.
15
Bildiğiniz gibi, AKP ile CHP heyetleri Genel Başkanlarının da bulunduğu bir ortamda 6
Haziran’da bir araya gelmişlerdir.
Kamuoyuna yansıyan bilgilerden, bu iki parti arasında aslında yeni olmayan bir mutabakatın ve
görüşlerinde dikkat çeken bir yakınlığın bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bunun yanında Başbakan Erdoğan tarafından, bizim de ikna edilmemiz gerektiği ileri sürülmüş
ve bu yöndeki fikir CHP heyetine iletilmiştir.
Ne var ki bizim kendisiyle yıkımı konuşmadığımız gibi CHP’nin çöküş planını da
konuşmayacağımızın farkına varamamış, varsa da bizi kendince zora sokmaya çalışmıştır.
Görüldüğü kadarıyla;
√
AKP ile CHP sözde Kürt sorununda uzlaşmaya varmışlar, yanlarına yedek kulübesinde
bekleyen BDP’yi de zımnen alarak PKK’nın taleplerinde buluşmuşlardır.
√
Meclis’te gurubu bulunan partilerin olmaması halinde bile istişari nitelikli bir heyetle
çalışmalarını sürdürmeyi kararlaştırmışlar ve yıkıma birlikte gönül vermişlerdir.
Ancak Başbakan Erdoğan’ın sözde Kürt sorununu konuşması dahi, daha önce sarfettiği, “Kürt
sorunu bitmiştir, Kürt kardeşlerimin sorunları vardır” beyanlarıyla ters düşmektedir.
Gerçi bu çelişki abidesi dün dediğini bugün yalanlarken, bugünkü düşüncelerini de
muhtemelen yarın inkâr edecektir.
Bizim açımızdan CHP’nin Meclis platformunda, toplumsal mutabakat komisyonu önerisi
PKK’nın karşısına TBMM’ni çıkarmakla aynı anlama gelmektedir.
Bu doğrultuda bölücü terör gazi Meclisimize kadar inecek ve görüşleri bu çatı altında meşruiyet
kazanacaktır.
AKP hükümetinin kanlı örgütle müzakeresi yetmezmiş gibi, şimdi de süreç buraya kadar
gelmiştir.
Anamuhalefetin genel başkanı bu sarih gerçeği göremeyecek kadar millet varlığından kopmuş
ve AKP teknesinde yelken olmayı tercih etmiştir.
İktidar partisi aslında beklediği cankurtaran simidine yeni CHP’nin desteğiyle ulaşmış; yıkımla
çöküşü harmanlayarak bölücülüğün zehirli kokteylini Türk milletine içirmek için eyleme
geçmiştir.
Dikkatimizi çekmektedir ki, AKP ile CHP’nin üslubu hemen hemen aynıdır.
Bu iki zihniyet; dilleri, fikirleri, açık ya da kapalı önerileri çok benzeyen terörün arka
bahçesindeki karanlık oda müzakerecileridir.
Zira AKP ile CHP malum küresel ellerce aynı teknede hamuru yoğrulmuş, emperyalist
kundakta biçim verilerek büyütülmüş aynı bedenin iki başıdır.
Şurası hazin bir gerçek olarak karşımızdadır ki, terörü sözde Kürt sorununun bir sonucu
olarak görmek, etnik kimlikle izaha kalkışmak sömürgeci heveslerin emanetini
sahiplenmekten başka bir şey değildir.
Bilinmelidir ki, Kürt kökenli kardeşlerim bu ülkede sorun olmamış ve olmayacaktır.
Kanlı terör örgütünü Kürt kökenli kardeşlerime bağlamak her şeyden evvel vicdansızlık,
küstahlık ve arsızlıktır.
AKP’nin, CHP’nin, BDP’nin ve PKK’nın tasallutundan Türk milletini kurtarmak ise
bizim boynumuzun borcudur.
16
Sözde Kürt sorunu mamasıyla beslenenlere buradan sormak isterim ki;
√
Size göre madem Kürt sorunu vardır; o halde bu sorunun kapsamında neler ve hangi konu
başlıkları bulunmaktadır?
√
PKK terör örgütünün silah bırakması için size göre hangi tavizler verilmeli, hangi
reçeteler sunulmalıdır?
√
Sözde Kürt sorununun üzerine binen bölücülüğün seyisleri, sorun olarak neyi görmekte,
neyi kast etmektedir?
√
Çözüm diye tribün mantığıyla hareket eden bu zihniyetler; Türk milletini etnik kimliklere
bölmeyi, önce özerkliği, ardından federasyonu, daha sonra da Kürdistan’ı kurmayı mı
planlamaktadır?
√
Türkiye’nin iki milletli, iki devletli ortaklık devletine dönüşmesi için kimlerin projelerine
kapaklanmışlar, kimleri kılavuz olarak seçmişlerdir?
Bu sorulara mutlaka hem AKP hem de CHP tarafından cevap verilmelidir.
Bununla birlikte yıkım koordinatörü Başbakan Yardımcısının Kürtçe’yi seçmeli ders
yapacaklarına dair basına yansıyan çürümüş görüşleri de gelinen tehlikenin büyüklüğü
hakkında hepimize bir fikir vermektedir.
Bundan sonra da İmralı canisinin serbest kalması ve Başbakan Erdoğan’ın yeni kardeşleri
arasına karışması bizim açımızdan imkânsız olmayacaktır.
Şu hazin tabloya bakınız ki ana dilde eğitime kapı aralayan AKP, CHP ile kurduğu ittifakla
Türk milletini parçalamayı edepsizce kafasına koyduğunu göstermiştir.
Çözüm diye tempo tutanların hepsi aynı karanlık sokakta el ele tutuşmuştur.
Türk milletini bölerek çözüme ulaşılacağını, vatanı ayırarak sorunun biteceğini, devleti yararak
silahların susacağını kim iddia ediyorsa bilsin ki uşaklık ruhuna sinmiş, nankörlük zihnine
yerleşmiştir.
Şu ibretlik gelişmelere bakınız ki, bugün bizim çözüm karşısında, silahın yanında olduğumuz
hayâsızca iddia edilmektedir.
Evet biz; PKK’nın da, bölücülüğün de, şeytan üçgeninin de tam karşısındayız ve yerimizi
muhafazaya da devam edeceğiz.
Bu açıdan CHP’nin analar ağlamasın sözünü istismar olarak değerlendiriyoruz ve aynısıyla
AKP’de görüldüğünü ve yaşandığını ifade ediyoruz.
Analar ağlamasın denildikçe, maalesef onlarca acı hadise yaşanmış, şehitlerimiz kefensiz
toprağa düşmüşlerdir.
Bizim bir tek anamızın, bir tek bacımızın, bir tek kardeşimizin gözyaşlarının akmasına
tahammül etmemiz ve bunu olağan görmemiz bile söz konusu değildir.
Üstüne basa basa ifade ediyorum ki, ne AKP’nin ne de CHP’nin görüşleriyle kanın durması,
gözyaşlarının dinmesi ve acıların son bulması mümkün değildir.
Yıkım projesinin başından beridir yaşanan da bu olmuştur.
Ayrıca bizim, sözüm ona CHP’nin sunduğu öneri setinde yapılacak bir isim değişikliğiyle,
mesela CHP Genel Başkanının “gerekirse ak saçlılar deriz” uyanıklığıyla kapılarımızı
açacağımızı zannedenler büyük bir yanılgı ve yanlış içindedir.
Biz öze bakıyoruz, mazrufa odaklanıyoruz.
17
Bunun içinde yıkım koalisyonuyla masaya oturmamız, bölünme arayışlarına dördüncü ayak
olarak katılmamız önce milletimizi, sonra da kendimizi inkar anlamına gelecektir.
Dolayısıyla biz CHP’nin çağrı ve görüşme talebine esastan ve usulden kapalıyız ve bu
tavrımızı da her şart altında sürdüreceğiz.
Kabul edilmelidir ki, AKP ile CHP eğer milli mücadele yıllarında da bulunsaydı, vatanı hemen
teslim ederler ve milletimizi âdeme mahkûm etmekten asla hicap duymazlardı.
Şunu bir defa bariz olarak söylemeliyim ki, bölücü teröre müzakereci bir bakışla yaklaşıldıkça,
katiller azacak, zıvanadan çıkacak ve saldırılarını artıracaklardır.
Çare milletimizin birlikte yaşamasının teminat altına alınması, aramıza hendek kazmaya
çalışanlara fırsat verilmemesidir.
Çıkış Türk milletinde buluşmadır, millet gerçeğini anlamak istemeyenlerin hakkından
gelmektir.
Şu anda dağda veya ovalarımızda ellerinde silah bulunan teröristler vardır.
Bunların kökünü kazımaya Türk devletinin gücü yeterlidir.
Eksik olan ise milli iradeye tam olarak sadakat gösterilememesidir.
Egemenlik haklarını kullanan bir devletin, varlığına çevrilen namluyu tutan eli kırması
mubahtır, meşrudur ve bu mutlaka da sağlanmalıdır.
Bizim bölücü teröre yönelik kapsamlı hazırlığımız ve mücadele azmimiz vardır.
AKP hükümeti yapamayacağını, bu sorunu bitiremeyeceğini düşünüyorsa Türkiye seçeneksiz
ve çaresiz değildir.
Milliyetçi Hareket Partisi sorumluluk aldığı takdirde kesinlikle bölücü terörü yok etmeye ve
huzuru sağlamaya muktedirdir.
18
ÖNEMLİ KONULARDAN SEÇMELER
Kuranı Kerim ve Peygamberimizin Hayatının
Okullarımızda Ders Olarak Okutulması
Bölücü Terör
2-B Alanlarının Değerlendirilmesi
Ekonomik ve Sosyal Konular
3. Yargı Paketi
19
20
İLKÖĞRETİMDE KUR'AN-I KERİM VE MEALİ, PEYGAMBER
EFENDİMİZİN HAYATINDAN ÖRNEKLER VE İLMİHAL BİLGİLERİNİN
SEÇMELİ DERS OLARAK OKUTULMASI KONUSU
Genel Başkanımızın Din eğitimi konusundaki açıklamaları:
Samimiysen, içtensen, yüreğin varsa gel her şeyi bir kenara bırakalım ve imam hatip liselerinin
orta kısmını birlikte ve güç birliği yaparak açalım.
Biz hazırız ve buna varız.
İmam hatipte okumak isteyen çocuklarımızın önünü açalım ve bir hakkı teslim edelim.
Kur’an-ı Kerim’i okullarda seçmeli ders yapalım ve çağın manevi hastalığına evlatlarımızın
yakalanmaması için önlem alalım. (21 Mart 2012)
Ortaokul ve liselerde” Kur’an-ı Kerim ve Peygamber Efendimizin hayatının” isteğe bağlı ders olarak
okutulması ve imam hatip liselerinin orta kısmının tekrardan açılması Milliyetçi Hareket Partisi’nin
samimi gayret ve destekleriyle hayat bulmuştur.
Elbette temel eğitim içinde, isteyen ve dileyen herkesin dininin ve inançlarının gereğini tam ve
eksiksiz öğrenmesi ve bu konudaki taleplerinin karşılanması her şeyden önce devletin zorunlu görevi
olarak değerlendirilmelidir. (31 Mart 2012)
24. yasama döneminde İlköğretim ve Yükseköğretim kanunlarında değişiklik yapılması
hususunda her partiden çok sayıda Milletvekili kanun teklifi verdi.
Milliyetçi Hareket Partisi Grubu olarak bu konuda 27.02.2012 tarih ve 2012/3225 kayıt nolu
kanun teklifimiz bulunmaktadır.
TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu, bu teklifleri, AKP Grup Başkan
Vekillerinin ortak imza ile verdiği teklifi esas alarak birleştirmiş çok tartışmalı oturumlardan
sonra 21 Mart 2012 tarihinde rapora bağlamıştır.
AKP Grup Başkan Vekillerinin kanun teklifinde, Milli Eğitim Alt Komisyonu ve Ana
Komisyon raporlarında İlk Öğretim okullarında Kuran-ı Kerim derslerinin seçmeli ders olarak
okutulması ve İmam Hatip Okullarının orta kısımlarının açılması konusunda herhangi bir
madde yoktur ve bu yönde AKP’li üyeler tarafından verilmiş bir önerge de
bulunmamaktadır.
AKP Grup Başkan Vekillerinin verdiği kanun teklifi ve Milli Eğitim Komisyonu’nun raporları
ekte verilmiştir. İncelendiğinde yukarıda ifade ettiğimiz hususun doğruluğu görülecektir
Kanun teklifinin kamuoyunda tartışılmaya başlanması üzerine Milliyetçi Hareket Partisi Sayın
Genel Başkanı Devlet BAHÇELİ’NİN, “İlköğretimde Kuran-ı Kerim ve meali, Hz.
Peygamberin hayatı ve İlmihal derslerinin seçmeli ders olarak okutulması gerektiği” yönündeki
açıklamaları üzerine ve bu yönde MHP grubunun Genel Kurulda önerge vereceğinin ifade
edilmesi ile mesele gündeme gelmiştir.
AKP, milli eğitim sisteminin “zorunlu ve kesintisiz” yapısını kademeli;4+4+4 sistemine
dönüştürmek isterken MHP’nin “zorlaması” ile bu derslerin okutulmasını öngören değişikliği
yapmaya mecbur kalmıştır.
İlköğretimde Kuran-ı Kerimin ders olarak okutulması hususu MHP’nin programında
başlangıçtan bu yana bulunmaktadır. Bu konuda Rahmetli Başbuğ’un 1977 yılında
ÜLKÜ-BİR’İN kurultayında yaptığı konuşmayı bir dergi manşetine taşımıştır. Ekte
bulacaksınız.
Kanun teklifinin 9. Maddesinin Meclis Genel Kurulunda görüşülmesinde 4 parti grubu birer
önerge vermiştir. Önergeler geliş sırasına göre okunmuş aykırılık sırasına göre işleme
konulmuştur. Önergeler üzerinde gruplar adına 5 er dakika konuşulmuştur. Görüşme
tutanakları aşağıdadır.
21
DÖNEM: 24 CİLT: 17
YASAMA YILI: 2
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
TUTANAK DERGİSİ
85’inci Birleşim
29 Mart 2012 Perşembe
X.- KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ İLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER
İŞLER
A) KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ
BAŞKAN – Komisyon ve Hükûmet? Yerinde.
(x) 199 S. Sayılı Basmayazı27/3/2012 tarihli 83’üncü Birleşim Tutanağı’na eklidir.
Geçen birleşimde İç Tüzük’ün 91’inci maddesine göre temel kanun olarak görüşülen teklifin
birinci bölümünde yer alan 8’inci madde kabul edilmişti. Şimdi bölümde yer alan diğer
maddeleri, varsa önerge işlemlerini yaptıktan sonra oylarınıza sunacağım.
9’uncu madde üzerinde dört adet önerge vardır. Önergeleri geliş sırasına göre okutup
aykırılıklarına göre işleme alacağım.
Okutuyorum:
AKP’NİN ÖNERGESİ
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 199 Sıra Sayılı Kanun Teklifinin çerçeve 9 uncu maddesinin aşağıdaki
şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
Nurettin Canikli
Ayşe Nur Bahçekapılı Mustafa Elitaş
Giresun
İstanbul
Kayseri
Mahir Ünal
Ahmet Aydın
Hilmi Bilgin
Kahramanmaraş
Adıyaman
Sivas
Ramazan Can
Mustafa Ataş
Bayram Özçelik
Kırıkkale
İstanbul
Burdur
“Madde 9- 1739 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin mülga birinci fıkrası aşağıdaki
şekilde yeniden düzenlenmiştir.
‘İlköğretim kurumları; dört yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile dört yıl süreli, zorunlu ve
farklı programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ile imam-hatip
ortaokullarından oluşur. Ortaokullar ile imam-hatip ortaokullarında lise eğitimini
destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve tercihlerine göre seçimlik dersler
oluşturulur. Ortaokul ve liselerde, Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamberimizin hayatı, isteğe
bağlı seçmeli ders olarak okutulur. Bu okullarda okutulacak diğer seçmeli dersler ile
imam-hatip ortaokulları ve diğer ortaokullar için oluşturulacak program seçenekleri
Bakanlıkça belirlenir.’”
22
MHP’NİN ÖNERGESİ
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
“…9 uncu maddesinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz…”
Oktay Vural
Mehmet Şandır
İsmet Büyükataman
İzmir
Mersin
Bursa…”
Alim Işık
Ali Uzunırmak
Bülent Belen
Kütahya
Aydın
Tekirdağ
Nevzat Korkmaz
Özcan Yeniçeri
Yusuf Halaçoğlu
Isparta
Ankara
Kayseri
Necati Özensoy
Ali Halaman
Zühal Topcu
Bursa
Adana
Lütfü Türkkan
Celal Adan
Ali Öz
Kocaeli
İstanbul
Mersin
Ankara
Hasan Hüseyin Türkoğlu
Mehmet Günal
Enver Erdem
Osmaniye
Antalya
Elâzığ
Faruk Bal
Sümer Oral
Ahmet Duran Bulut
Konya
Manisa
Balıkesir
Kemalettin Yılmaz
Meral Akşener
Ruhsar Demirel
Afyonkarahisar
İstanbul
Eskişehir
Madde 9- 1739 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin mülga birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
yeniden düzenlenmiştir…”
“…İlköğretim kurumları; beş yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile üç yıl süreli, zorunlu ve
farklı programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ve imam-hatip
ortaokullarından oluşur…”
“…Ortaokullarda lise eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve
tercihlerine göre seçimlik dersler oluşturulur…”
“…Ayrıca tüm öğrencilerin tercihlerine açık, Kur'an-ı Kerim ve Meali, Peygamber
Efendimizin Hayatından Örnekler ve İlmihal Bilgileri dersleri de verilir. Ortaokullarda
oluşturulacak program seçenekleri ise bakanlıkça belirlenir.”
BDP’NİN ÖNERGESİ
“...TBMM Başkanlığına
199 sıra sayılı kanun teklifinin çerçeve 9’uncu Maddesiyle değiştirilen 1739 sayılı Kanunun 25.
maddesinin mülga birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmesini arz ve teklif
ederiz…”
Sırrı Süreyya Önder
Pervin Buldan
Mülkiye Birtane
İstanbul
Iğdır
Kars
Hasip Kaplan
Aysel Tuğluk
Adil Kurt
23
Şırnak
Van
Hakkâri
Nursel Aydoğan
İdris Baluken
Emine Ayna
Diyarbakır
Bingöl
Diyarbakır
Halil Aksoy
Levent Tüzel
Hüsamettin Zenderlioğlu
Ağrı
İstanbul
Bitlis”
“İlköğretim ve ortaöğretim bütün yaş grubu çocuklar için zorunludur.
Bu okullarda, eğitim öğrencinin anadilinde yapılır. Eğitim dili Türkçe dışındaki dillerden
biri olan öğrencilere Türkçeyi yeterli seviyede öğrenmelerini sağlayacak dersler
oluşturulur. Okullarda Türkçe dışında hangi anadillerde eğitim yapılacağı yerel
yönetimler ile bakanlığın ortak yürüteceği çalışmalar ile ihtiyaca ve talebe göre
belirlenir.
Ayrıca ilk ve ortaöğretim eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve
tercihlerine göre seçimlik dersler de oluşturulur.
Öğrencilere verilecek hiçbir ders bir inanç, kültür, ırk, etnik köken, dil, cinsiyet, sınıf ve
zümreye ayrımcılık içeren bir içeriğe sahip olamaz.”
CHP’NİN ÖNERGESİ
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 199 Sıra Sayılı Kanun Teklifinin 9. maddesinin Teklif metninden
çıkarılmasını arz ve teklif ederiz.
Fatma Nur Serter
Sedef Küçük
Dilek Akagün Yılmaz
İstanbul
İstanbul
Uşak
Aylin Nazlıaka
Ayşe Eser Danışoğlu
Muharrem İnce
Ankara
İstanbul
Yalova
M. Akif Hamzaçebi
İstanbul
ÖNERGELER ÜZERİNE PARTİ SÖZCÜLERİ’NİN KONUŞMALARI:
MEHMET AKİF HAMZAÇEBİ(CHP) (İstanbul)
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına hepinizi saygıyla
selamlıyorum.
Biraz önce dağıtılan önerge seti içerisinde iki önerge gördüm. Bu önergeler ile Türkiye
Cumhuriyeti tarihinde ilk defa okullarda ders müfredatının hangi derslerden oluşacağına
yönelik olarak bir düzenleme yapılmaktadır. Belki bazılarınız çıkıp “1982 Anayasası’yla da
bazı dersler uygulamaya konuldu.” diyebilirsiniz ancak o Anayasa’nın bir darbe dönemi
anayasası olduğunu unutmayalım. Yüce dinimizin kutsal kitabı olan Kur'an-ı Kerim bugün
ibret verici bir şekilde oy uğruna siyasete alet edilmektedir. Öyle anlaşılıyor ki Adalet ve
Kalkınma Partisi ile onun takipçileri artık bundan sonra toplumda dinlerin kutsal kitapları
etrafında bir kutuplaşmayı yaratmak istemektedirler.
Değerli milletvekilleri, devlet, vatandaşları, dinleri, inançları itibarıyla bir ayrıma tabi tutmaz.
Yönetimler, hükûmetler bütün vatandaşları eşit şekilde kucaklarlar; bütün inançlara, bütün
dinlere karşı eşit mesafede dururlar. Devletin görevi, vatandaşların inançlarını, dinlerini
24
özgürce yaşamalarının önündeki engelleri kaldırmaktır. Bu sadece, bir laik devlet tanımı
değildir; bu aynı zamanda özgürlükçü, demokratik devletin tanımıdır. Bugün, AKP ortaya
koymuş olduğu tavırla özgürlükçü ve demokrat bir hükûmet olmadığını, böyle bir anlayışa
sahip olmadığını, vatandaşların inançları arasında, onların kutsal kitapları arasında bir ayrım
yapacağını ilan etmektedir.
Değerli milletvekilleri, bütün dinler doğruluk, dürüstlük, adalet gibi kavramlardan hareket
ederler. Bütün dinler haksızlığa karşı hakkın isyanını ifade ederler. Dinlerin bütün kuralları,
ibadetler, ritüeller, ahlaki olarak iyi olanı, doğru olanı bulmak içindir. Esasen, doğru olan, iyi
olan sadece dinlere mahsus da değildir ancak dinler bu kavramları alarak bunları “ruhun
ölümsüzlüğü” ve “tanrı” gibi iki kavrama bağlamak suretiyle daha uyulması gereken, toplum
tarafından daha riayet edilmesi gereken kurallar hâline dönüştürürler ancak yapılmaması
gereken, dini siyasete alet etmektir. Sayın Başbakan 4+4+4’ün bir pazarlama stratejisi olarak
dershanelerin kapatılacağını ifade etmişti. Sayın Bülent Arınç ertesi gün onu tekzip etti,
“Dershaneler kapatılmayacak.” dedi. Şimdi, Sayın Başbakan bir başka stratejiye başvuruyor,
yüce dinimizin kutsal kitabı olan Kur'an-ı Kerim üzerinden, bu teklife karşı oluşan toplumsal
muhalefeti susturmak istemektedir. Bu, tarihten bana bir örneği hatırlattı: İslam tarihinde,
yapmış oldukları haksızlıkları ve zulümleri kader kavramı üzerinden İslam dinine dayandırarak
meşrulaştırmak isteyen bir kötü dönem vardır, Emevî devleti dönemi. Emevî Sultanı Muaviye,
Hazreti Ali’yle giriştiği mücadelede, o Sıffin Savaşı’nda, savaşı kaybedeceğini anlayınca onun
komutanı olan Amr Bin El-Âs, mızrakların ucuna Kur'an-ı Kerim’in sayfalarını geçirir ve
savaşı öyle kazanır. Sizin şimdi yaptığınız budur. (CHP sıralarından alkışlar)
Değerli milletvekilleri, buna hiç kimsenin hakkı yok. Gelin, toplumun, öğrencilerimizin hangi
noktada din eğitimi ihtiyacı var, bunu hep birlikte konuşalım, bunun düzenlemesini yapalım.
Böyle, uzlaşma aramayan, hemen biraz önce, beş dakika önce muhalefet partilerine dağıtmış
olduğunuz önergelerle, öğrencilerimize din eğitimi yönünde, vatandaşları ayıracak şekilde bir
çerçeve çizmeye çalışmak son derece yanlıştır. Bu, bizim dinimizin esasına da aykırıdır.
İslam’ın esası, tevhit ilkesi çerçevesinde haksızlığı ortadan kaldırmaktır, mülk ilişkilerini
düzenlemektir yani mülkiyet ve egemenlik ilişkilerini düzenlemektir, bunların halka ait
olduğunu ortaya koymaktır. Siz, bütün bunları bir kenara bırakıyorsunuz, bu tasarıda olmaması
gereken…
Bakın, yapmış olduğunuz İslamiyet’e uygun bir düzenleme değildir. Bunu din adına buraya
getiriyorsunuz ama gerçekten İslam’a inanmış olan kişilerin bu tasarıya koymaması gereken bir
madde var. 20 milyar dolarlık bir ihale maddesi var. 20 milyar dolarlık bir ihale maddesi…
İhalesiz AKP yandaşlarına 20 milyar dolarlık bir paketi verme maddesi. Kur’an-ı Kerim gibi
helal kavramının olduğu bir yüce kitapla bir haram ihaleyi yan yana getiriyorsunuz.
TBMM Başkanlığına
199 sıra sayılı kanun teklifinin Çerçeve 9’uncu maddesiyle değiştirilen 1739 sayılı Kanunun
25. maddesinin mülga birinci fıkrasının aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmesini arz ve teklif
ederiz.
Sırrı Süreyya Önder (İstanbul) ve arkadaşları
“İlköğretim ve ortaöğretim bütün yaş grubu çocukları için zorunludur.
Bu okullarda, eğitim öğrencinin anadilinde yapılır. Eğitim dili Türkçe dışındaki dillerden biri
olan öğrencilere Türkçeyi yeterli seviyede öğrenmelerini sağlayacak dersler oluşturulur.
Okullarda Türkçe dışında hangi anadillerde eğitim yapılacağı yerel yönetimler ile bakanlığın
ortak yürüteceği çalışmalar ile ihtiyaca ve talebe göre belirlenir.
Ayrıca ilk ve ortaöğretim eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve
25
tercihlerine göre seçimlik dersler de oluşturulur.
Öğrencilere verilecek hiçbir ders bir inanç, kültür, ırk, etnik köken, dil, cinsiyet, sınıf ve
zümreye ayrımcılık içeren bir içeriğe sahip olamaz”
Önerge üzerinde söz isteyen Sırrı Süreyya Önder, İstanbul Milletvekili.
SIRRI SÜREYYA ÖNDER (BDP-İstanbul)
Bu ülkede yüz binlerce Kürt çocuğu, yüz binlerce Arap çocuğu ilkokula ilk gittikleri gün
karşılaştıkları şey sizin bundan anladığınız kadardır. Gidiyorlar, bilmedikleri bir dilde…
Ya ben zor okuyorum çünkü bilmiyorum, sen nasıl anlayacaksın? Kürt’ün çocuğu için de böyle
işte. Hiç bilmediği bir evrenin içine giriyor ve size bu ne kadar tanıdık geliyorsa Türkçe de o
çocuğa o kadar tanıdık geliyor.
Sevgili vekiller, bu meselede Osmanlı’dan geri gitmeye hakkınız yok, atalarınızdan geri
gitmeye hakkınız yok. Onlar her çocuğun kendi ana dilinde eğitim görmesinin bütün
olanaklarını sağladıkları için bu ülkenin manevi iklimini sağlayan bir sürü müçtehit hep
Kürtlerin arasından çıktı. Hemen milliyetçi arka plan zihniniz ayağa kalkıyor ama şunu
unutuyorsunuz işte: Bugün sövdüğünüz bir sürü Kürt’ün dedesi vaktinde sizin bugünkü manevi
ikliminizi oluşturmuş ana diliyle eğitim görmesine izin verildiği için.
Bugün… Kim laf atarsa ona söylüyorum, siz de dönün sayın vekilinize deyin ki iki dakika
sabretsin. Ne anladınız bundan? Hiçbir şey. Latince bir şiirdi bu, Latince. Bir çocuğu böyle bir
yarılmaya atıp atmama meselesidir ana dil meselesi. Ne olur, ne eksilir izzeti deryanızdan,
himmetinizden? Siz Allah’ın verdiğini gasp etmeye muktedir misiniz? Kendinizi bununla nasıl
ruhsatlandırırsınız? “Bize bakıp söylemeyin.” diyorsunuz. O zaman, ana dilinde eğitimine
herkesin cevaz verecek bir şeyi oy birliğiyle kabul edelim, ben de döneyim, kendi sıramıza
bakayım. (BDP sıralarından alkışlar) Siz bunu… Allah’ın verdiğini gasp etmektir. Hele hele
medeni mi, değil mi falan gibi gereksiz ve incitici şeylere girmiyorum bile, antitezi barbarlıktır.
Hiçbirimizin hakkı yok, bir halkın dilini, medeniyet terazisinde başka bir halkın dilini tartmaya.
Tekraren söylüyorum, birazcık empati yapmanızı bütün Genel Kuruldan: Bir Kürt çocuğu,
ilkokula ilk başladığı gün -dönün, kendi Kürt vekillerinize sorun- ilkokula ilk gittikleri gün,
öğretmen “Hoş geldiniz çocuklar.” dediğinde, işte burada “… …”(x) gibi bir şeyi anlıyorlar
onlar da. Ondan sonra, o Kürt çocuğunu, doğuştan ana dili Türkçe olanla yarışa sokuyorsun ve
ondan başarı bekliyorsun.
BAŞKAN – Diğer önergeyi okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 199 Sıra sayılı Kanun Teklifinin 9 uncu maddesinin aşağıdaki şekilde
değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
Mehmet Şandır (Mersin) ve arkadaşları
Madde 9- 1739 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin mülga birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
yeniden düzenlenmiştir.
“İlköğretim kurumları; beş yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile üç yıl süreli, zorunlu ve farklı
programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ve imam-hatip ortaokullarından oluşur.
Ortaokullarda lise eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve tercihlerine
göre seçimlik dersler oluşturulur. Ayrıca tüm öğrencilerin tercihlerine açık, Kur'an-ı Kerim ve
Meali, Peygamber Efendimizin Hayatından Örnekler ve İlmihal Bilgileri dersleri de verilir.
Ortaokullarda oluşturulacak program seçenekleri ise bakanlıkça belirlenir.”
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
26
MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ
AVNİ ERDEMİR (Amasya) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI ÖMER DİNÇER (İstanbul) – Katılmıyoruz Sayın Başkan.
BAŞKAN – Önerge üzerinde söz isteyen Mehmet Şandır, Mersin Milletvekili.
Buyurun Sayın Şandır.
MEHMET ŞANDIR (MHP-Mersin)
Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; öncelikle, herkes bilmelidir ki bu topraklarda yaşayan
halkın adı Türk milletidir. Bu devlete vatandaşlık bağıyla bağlı olan herkesin adı Türk
milletidir. Türk milletinin dili Türkçedir, Türkiye Cumhuriyeti devletinin resmî dili Türkçedir;
bundan hiç kimse rahatsız olmamalıdır, bu bizim ortak paydamızdır, bu ortak paydada herkesi
kucaklıyoruz. Kendisini bunun dışında sayanlar kendi sorunlarıdır.
Değerli milletvekilleri, bakınız, bugün, burada çok hayırlı bir iş yapıyoruz. Cumhuriyet
tarihinin bana göre en önemli, Türkiye büyük Millet Meclisinin en önemli… Geleceğe kalacak,
çocuklarımızın bizi rahmetle anacağı çok önemli ve çok değerli, hayırlı bir iş yapıyoruz. Buna
katkısı olan herkesten Allah razı olsun.
Yaptığımız iş şudur: Yüzde 99’u Müslüman olan bir milletin, bir ülkenin çocuklarına kendi
inanç değerlerinin kaynaklarının eğitiminin verilmesini bir hukuk hâline getiriyoruz. Artık
milletimiz ile cumhuriyetimizi barıştırmanın zamanıdır. Bu cumhuriyet de, bu Meclis de, bu
devlet de, bu hukuk da bu millet için vardır. Siz, bu milletin değerlerini, inanç değerlerini yok
sayarak ne geleceği tanzim edebilirsiniz ne de bu küreselleşen dünyada kendinizi
koruyabilirsiniz.
Gerçekten yıllardır ağza almaya bile korktuğumuz inanç değerlerimizin temel kaynağı olan
Kur'an-ı Kerîm’in ve onun en güzel uygulayıcısı olan Hazreti Peygamber'in hayatının ve
bunların her anlayışa göre uygulama alanı olan -AKP’nin eksiği burada- ilmihâl bilgileri
öğretilmeli. Temel ve ortak payda Kur'an-ı Kerim ve Hazreti Peygamber'in hayatı, ama bunun
uygulanmasıyla ilgili, mezheplere göre, anlayışlara göre ilmihâl farklılığının da okutulması bir
imkân hâline getirmeliydi.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak, biz, 1999 yılından bu yana, işte, size daha önce de ifade
ettiğim bu kitapta, bunun gerekli olduğunu, bunun okullarımızda okutulması gerektiğini ısrarla
vurguluyoruz. Her seçim beyannamesinde, her programımızda bunu söylüyoruz, ama iktidar
olan sizsiniz ve on yıldan bu yana iktidarsınız.
Dün Sayın Celal Adan’ın söylediği gibi, imam-hatiplerin isyanını, onların mazlumiyetini
kullanarak iktidar olup, on yıl sonra böyle bir düzenlemeyi yapmaya cesaret edebilmiş olmanızı
bile bir kazanç olarak görüyorum ama bu, Milliyetçi Hareket Partisinin Sayın Genel Başkanı
Doktor Devlet Bahçeli’nin eseridir. Onun bu meselenin arkasında durmasından sonra, biz
sözcüleri olarak bunu telaffuz ettik ve siz de gerçekten bu konuyu gerçekleştirmek noktasında
cesaret gösterdiniz.
İnanıyorum ki, biraz sonra Adalet ve Kalkınma Partisinin önergesi okunacak, o önerge -Tabii
bizim önergemize destek vermenizi arzu ederiz çünkü bizimki daha mütekâmil, ilmihâl bilgileri
okutulmalı- eksik kalır. Farklı inançlardaki insanların dinî hassasiyetlerinin eğitilmesine imkân
verilmiş olacak, bir fırsat verilmiş olacak. Dolayısıyla, biz sizin önergenize, bu konuyla ilgili
maddenin oylanmasına Milliyetçi Hareket Partisi olarak “evet” oyu vereceğiz ve korkuların
kuşatmasında, korkuların kuşatılmasında, bu milletle, bu milletin değerleriyle Türkiye Büyük
Millet Meclisini, hukukumuzu ve cumhuriyetimizi kavuşturacak, kucaklaştıracağız.
27
Hiçbir şekilde, hiç kimse bu düzenlemenin cumhuriyete karşı olduğunu düşünmemeli,
Atatürk’e karşı olduğunu düşünmemeli. Büyük Atatürk bile diyor ki: “Din mekteplerde
öğretiniz.” İşte şimdi, dini mekteplerde öğreteceğiz. Bu ülkenin insanlarının yüzde 99’u
Müslüman. Müslümanlığın kaynaklarını çocuklarımıza okutmanın hiçbir şekilde ne
cumhuriyete ne laikliğe ne de Atatürk ilkelerine aykırılığı yoktur.
MALİK ECDER ÖZDEMİR (Sivas) – Laikliğe aykırı. Yok öyle bir şey.
MEHMET ŞANDIR (Devamla) - Bu sebeple, ben Cumhuriyet Halk Partisinin de bu önergeye
destek vermesi ve bu şerefi paylaşmasını temenni ediyorum, talep ediyorum. (MHP
sıralarından alkışlar) Bu, bir ortak paydadır. Bu, hepimizin eseri olacaktır. Bu, bu Meclisin eseri
olmalıdır.
MEHMET ŞANDIR (Devamla) - Ben, hepinize çok teşekkür ediyorum. Çok heyecan
duyuyorum, çok sevinç duyuyorum, hayırlı olmasını diliyorum. Önergemizi desteklemenizi
bekliyorum.
AKP’NİN DİĞER ÖNERGESİ
Diğer önergeyi okutuyorum:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
Görüşülmekte olan 199 Sıra Sayılı Kanun Teklifinin çerçeve 9 uncu maddesinin
aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ve teklif ederiz.
Nurettin Canikli (Giresun) ve arkadaşları
“Madde 9- 1739 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin mülga birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
yeniden düzenlenmiştir.
‘İlköğretim kurumları; dört yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile dört yıl süreli, zorunlu ve farklı
programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ile imam-hatip okullarından oluşur.
Ortaokullar ile imam-hatip okullarında lise eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin
yetenek, gelişim ve tercihlerine göre seçimlik dersler oluşturulur. Ortaokul ve liselerde,
Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamberimizin hayatı, isteğe bağlı seçmeli ders olarak okutulur. Bu
okullarda okutulacak diğer seçmeli dersler ile imam-hatip ortaokulları ve diğer ortaokullar için
oluşturulacak program seçenekleri Bakanlıkça belirlenir.’”
BAŞKAN – Komisyon önergeye katılıyor mu?
MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR KOMİSYONU BAŞKAN VEKİLİ
AVNİ ERDEMİR (Amasya) – Uygun görüşle takdirinize arz ediyoruz Sayın Başkanım.
BAŞKAN – Hükûmet katılıyor mu?
MİLLÎ EĞİTİM BAKANI ÖMER DİNÇER (İstanbul) – Katılıyoruz Sayın Başkan.
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım;
öncelikle hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Evet, bu önergeyle gerçekten, milletimizin uzun zamandan beri beklediği, istediği, arzu ettiği
bir talebi, inşallah, biraz sonra yüce Meclisin takdirleriyle gerçekleşmiş olacaktır. Bu itibarla
bugün gerçekten tarihî bir gündür. Bugün bir gurur günüdür, bir onur günüdür. (AK PARTİ
sıralarından alkışlar, CHP sıralarından gürültüler)
Değerli arkadaşlar, bu sadece milletimizin talimatı değildir, milletimizin emri değildir.
Aynı zamanda, Anayasa’nın 24’üncü maddesinin de emridir değerli arkadaşlar.
Anayasa’mızın 24’üncü maddesi çok açık bir şekilde, herkesin anlayabileceği ve algılayacağı
28
bir şekilde diyor ki “Din ve ahlâk eğitimi ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında
yapılır…” “Din kültürü ve ahlâk eğitimi ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu
dersler arasında yer alır.” Bunun çok açık değil mi değerli arkadaşlar?
Altından, üstünden çekmeye gerek var mı?
Anayasa’nın amir hükmüdür. Anayasa’nın amir hükmüdür.
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Niye tek başınıza...
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) - Hayır ne oluyor ya! Allah aşkına, biraz önce Sayın
Şandır destek vereceğinizi söyledi…
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Madem milletin ortak değeri, niye tek başınıza yapıyorsunuz?
BAŞKAN – Sayın Uzunırmak…
OKTAY VURAL (İzmir) – Komisyonda keşke engellemeseydiniz!
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Milliyetçi Hareket Partisi biraz önce destek vereceğini
söyledi, vaz mı geçti Milliyetçi Hareket Partisi; bilemiyorum.
OKTAY VURAL (İzmir) – Komisyonda keşke engellemeseydiniz!
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) - Vaz mı geçtiniz? Sayın Şandır söyledi biraz önce, vaz mı
geçtiniz? Önemli değil.
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Niye tek başınıza?
BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, lütfen Sayın Hatibi dinleyelim.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – AK PARTİ Grubunun desteğiyle, inşallah, milletimizin
bu talimatı yerine getirilecektir, ondan hiç kuşku duymayın. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Yani 28 Şubattan ne farkı var şimdi buranın?
OKTAY VURAL (İzmir) – Önergenizin nasıl içi boş olduğu ortaya çıktı.
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Buranın 28 Şubattan ne farkı var? Tek başınızasınız.
OKTAY VURAL (İzmir) – Milliyetçi Hareket olmasaydı kılınız bile kıpırdamazdı.
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Ne farkı var 28 Şubattan?
BAŞKAN – Sayın Uzunırmak…
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Değerli arkadaşlar, bakın, burada hiçbir şekilde hiçbir
kişiye, zümreye karşı bir dayatma söz konusu değildir. Çok açık bir şekilde…
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Dün askerlerin sivilleri vardı, bugün sivillerin askerleri var. Ne
farkı var 28 Şubattan?
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Allah aşkına! Niye konuşturmamaya çalışıyorsunuz
beni?
ALİ UZUNIRMAK (Aydın) – Konuşturmamaya çalışmıyorum, bir şeyi protesto ediyorum.
Konuşturmamak değil, protesto ediyorum.
BAŞKAN – Sayın Uzunırmak, lütfen…
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Sizin destek verdiğiniz, vereceğinizi söylediğiniz önerge
üzerinde konuşuyorum. Allah aşkına yapmayın ya! Hiç kimseye en ufak bir dayatma söz
konusu değildir.
OKTAY VURAL (İzmir) – İkili siyaseti görün. Neredeydi teklifiniz?
29
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Çünkü önerge metnine baktığınız zaman, isteğe bağlı ve
seçimlik olarak okutulacağı çok açık bir şekilde ifade ediliyor değerli arkadaşlar. Niye bundan
çekiniyorsunuz?
OKTAY VURAL (İzmir) – Teklifinizde neredeydi? Hani vardı içinde?
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bu imkândan herkes faydalanabilir, herkes bu imkândan
faydalanabilir.
OKTAY VURAL (İzmir) – Kaçamazsınız, kaçamazsınız.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Düşüncesi, inancı ne olursa olsun herkes bundan
faydalanabilir zorunlu olmadığı sürece, bir dayatma olmadığı sürece.
OKTAY VURAL (İzmir) – Kaçamazsınız böyle.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Tıpkı 1997’de uygulamaya konulan kesintisiz sekiz
yıllık eğitim dayatması gibi bir dayatma olmadığı sürece, tercihe dayalı, isteğe dayalı bir
sistemin neresi yanlış?
OKTAY VURAL (İzmir) - Nurettin Bey, böyle getirtiriz.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bir de bakın arkadaşlar, isteğe bağlı olarak okutulan
nedir, okutulmak istenen nedir? Kur'an-ı Kerim’dir, Hazreti Peygamber’imizin hayatıdır.
Bunun neresi yanlış?
ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) – Yanlışları dile getirmeye devam ediyorsunuz.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – İsteyen vatandaşımız çocuklarına eğer Kur'an-ı Kerim
okutmak istiyorsa devlet bunu sağlasın, devlet bu imkânı versin. Bundan niye rahatsızlık
duyuyorsunuz? Sadece bu değil, başka hangi dinden olursa olsun…
OKTAY VURAL (İzmir) – Niye bizimkine “hayır” diyorsunuz? MHP olmasaydı ne
yapacaktınız siz?
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Hangi dinden olursa olsun çocuklarına kendi dininin
eğitimini vermek istiyorsa sistem buna müsait, seçmeli ders olarak bunlar getirilebilir. Orijinal
metninde de bu çok açık bir şekilde ifade ediliyor.
LÜTFÜ TÜRKKAN (Kocaeli) – Yeni mi aklınıza geldi?
OKTAY VURAL (İzmir) – Yoktu, hayır. Doğru demiyor. Öyleyse niye değiştiriyorsunuz?
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bakın, bu son derece demokratik, son derece çoğulcu,
son derece vatandaşın düşüncelerini dikkate alan bir uygulamadır. Buna hiç kimsenin bir itirazı
olmaması gerekir.
LÜTFÜ TÜRKKAN (Kocaeli) – On sene sonra aklınıza geldi. Dünya işi bitti, ahiret işi on
sene sonra başladı. Önce dünya işi, sonra ahiret işi!
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Demokrat olduğunu, çoğulculuğa destek verdiğini
söyleyen hiç kimse bu öneriye itiraz edemez değerli arkadaşlar, çünkü dayatma yok, zorlama
yok, tamamen istek var. Bu milletimizin… Bakın, bazılarının milletin iradesiyle, milletle
sorunu olduğunu biliyoruz, biliyoruz.
ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) – Sizin sorununuz var, sizin!
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – O nedenle, zaten milletimiz kırk yıldan beri, elli yıldan
beri, bilemiyorum kaç yıldan beri, güvenmiyor; onu biliyoruz.
ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) – Sizin cumhuriyetle sorununuz var, cumhuriyetle!
30
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Ama bu millete hizmet etmek üzere millet bu kadrolara
görev verdi değerli arkadaşlar, bu kadrolara görev verdi; bunu unutmayın.
KAMER GENÇ (Tunceli) – Hangi hizmet?
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bu kadrolar milletimizin kendisine verdiği görevi
sonuna kadar yerine getirecektir. Onda kararlıdır, hiç kimse bunu engelleyemez. (AK PARTİ
sıralarından “Bravo” sesleri, alkışlar)
OKTAY VURAL (İzmir) – “Engelleyemezsiniz, tıpış tıpış getireceksiniz.” dedim, bak nasıl
kuzu gibi getirdiniz.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bakın, bu iki ders örnek olarak konulmuştur.
OKTAY VURAL (İzmir) – Daha neler var, neler!
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bunun dışında, Bakanlık, talebe göre seçimlik derslerin
sayısını artırabilir, buna bütün dinî gruplar dâhildir.
OKTAY VURAL (İzmir) – Bu konuda maskeli siyaseti bitireceğiz, maskeli siyasetinizi
bitireceğiz! İç yüzünüzü millet görsün.
NURETTİN CANİKLİ (Devamla) – Bütün dinî gruplar dâhildir; evet, aynen öyle. Yani, belki
siz bunu algılayamayabilirsiniz, kabul etmek istemeyebilirsiniz ama bizim demokrat
anlayışımız budur, çoğulculuk anlayışımız budur ve maddenin orijinal metninde de açık olarak
belirtiliyor. Yani, bir tarafta sekiz yıllık kesintisiz eğitim dayatmasını, diğer tarafta milletimizin
emrinde olan… (Gürültüler)
OKTAY VURAL (İzmir) – Efendim, Sayın Canikli -doğrusu hayretler içindeyim- diyor ki:
“Bundan öncekinde vardı.” Elinizi vicdanınıza koyun, bundan önce aklınıza gelmedi, yoktu
içinde ya, yoktu! “Milliyetçi Hareketin isteğiyle yaptık.” deme cesaretini niye
gösteremiyorsunuz? Yürekli olun ya, yürekli olun; teşekkür edin.
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Bakın, metnin içerisinde açık bir şekilde var, maddede
var.
OKTAY VURAL (İzmir) – Yoktu, imam-hatip ortaokulları da yoktu, biz önerdik.
BAŞKAN – Sayın Vural, sözleriniz tutanaklara geçti, buyurun.
OKTAY VURAL (İzmir) – Sayın Başkan, bir de bilemiyorum, bu önergelerde önerge kabul
edildiği zaman gerekçesi kanunun maddesi mi oluyor, olmuyor mu çok bilmiyorum ama bu
gerekçe o kadar zayıf ki. İmam-hatip ortaokulları açılıyor.
AHMET AYDIN (Adıyaman) – Orada izah etti gerekçeyi.
OKTAY VURAL (İzmir) – “…Kur'an-ı Kerim ve Peygamber Efendimiz’in hayatı…” Diyor
ki, gerekçeye bakın…
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Orada gerekçeyi şifahi olarak ifade ettim.
OKTAY VURAL (İzmir) – “Okutulacak…”
BAŞKAN – Sayın Vural, yerinizden veya buyurun kürsüden ifade edin.
OKTAY VURAL (İzmir) – “Okutulacak seçmeli derslerle ilgili kamuoyundaki yanlış
bilgilendirmelere açıklık getirmek amacıyla önerilmiştir.” Yani “Bizim niyetimiz yoktu buna.”
Niyetinizin olmadığını belirtiyorsunuz burada.
BAŞKAN – Sayın Vural, teşekkür ediyorum.
LÜTFÜ TÜRKKAN (Kocaeli) – Niye destek vermediniz demin? On sene dünya malıyla
31
uğraştınız, aklınıza ahiret gelmedi!
MUHARREM İNCE (Yalova) – Sayın Canikli milletin değerleriyle sorunlu olduğumuzu
söyledi, açıkça bir sataşmada bulundu, iki dakika söz istiyorum.
BAŞKAN – Buyurun.
MUHARREM İNCE (Yalova) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; eğitim tartışmasının
içinde bilgisayar tartışılır, İnternet tartışılır; dinimiz, kitabımız sıcak siyasetin konusu olabilir
mi?
ÖZGÜR ÖZEL (Manisa) – Yazıklar olsun!
MUHARREM İNCE (Devamla) – Ne kadar ayıp! Ne kadar ayıp! Yani biz burada İnternet,
bilgisayar, okulları tartışacağımıza, “Sen mi daha iyi Müslümansın, ben mi daha iyi
Müslümanım?..” Böyle bir tartışma olur mu? Yazıktır ya, günahtır, günah; günahtır. (CHP
sıralarından alkışlar)
HİLMİ BİLGİN (Sivas) – Biz tartışmıyoruz ki!
MUHARREM İNCE (Devamla) – Bakın, değerli arkadaşlarım, yani siz o dinî eğitimden
geçmiş insanlarsınız çoğunuz, ben de geçtim o eğitimden merak etmeyin, ben kendime
yakıştıramıyorum bu tartışmaları, siz nasıl yakıştırıyorsunuz anlamıyorum. Bu kanunda bu iki
önergenin ikisi de olmasa bile zaten bu dersleri koymak mümkün.
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Buyurun!
MUHARREM İNCE (Devamla) – Mümkün bu. Sırf bunları ne için koyuyorsunuz biliyor
musunuz? Oy almak için Kur'an-ı Kerim’i kullanıyorsunuz, oy almak için! (CHP sıralarından
“Bravo” sesleri, alkışlar) Yapmayın bunu.
Kur'an-ı Kerim’le ilgili bir düzenlemede ben burada 550 milletvekilinin 550’sinin de oy
vermesini isterim. (AK PARTİ sıralarından alkışlar) Bunu birlikte yapmalıyız. Sizin işiniz,
gücünüz, o milyar dolarlar var ya bilgisayarlarla ilgili, onları Kur'an’la kapatmaya
çalışıyorsunuz, haramı Kur'an’la kapatmaya çalışıyorsunuz! (CHP sıralarından alkışlar) Bakın,
yapmayın bunu. Bunu yapmayın.
AHMET AYDIN (Adıyaman) – Bu olmadı, olmadı.
MUHARREM İNCE (Devamla) – Dinimiz, Kur’an-ı Kerim, sıcak siyasetin tartışma alanı
değildir.
AHMET AYDIN (Adıyaman) – Tartışma yok.
MUHARREM İNCE (Devamla) – Siz Müslümansınız, ben değil miyim?
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Öyle bir şey söylemiyoruz.
MUHARREM İNCE (Devamla) – Sizin içinizden buradan seçerim, halkın huzurunda
tartışırım, eğer onlara yenilirsem siyaseti bırakırım. Bırakın bu işleri siz. Bırakın bu işleri. [AK
PARTİ sıralarından alkışlar(!)]
Bakın, bunu sıcak siyasetin tartışma konusu olmaktan çıkarın.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
MUHARREM İNCE (Devamla) – Son maddelerde göreceksiniz Cumhuriyet Halk Partisinin
direncini. Size o yetimin hakkını yedirmeyeceğiz.
Teşekkür ederim. (CHP sıralarından alkışlar)
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın İnce.
32
OKTAY VURAL (İzmir) – Sayın Başkanım, efendim, bizim de önergemiz var. Sayın
Muharrem İnce oy almak için Kur’an-ı Kerim’le ilgili önerge verildiğini ifade etti, teeddüp
ederim. Bu değerlerimiz oy için istismar edilecek değerler değildir. Bunlar hepimizin, hep
beraber, birlikte sahiplenmesi gereken değerlerdir. Dolayısıyla, böyle bir değerlendirmeyi
kabul etmemiz mümkün değildir. Böyle bir şey olmaz. (MHP ve AK PARTİ sıralarından
alkışlar)
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.
MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Sayın Başkan…
BAŞKAN – Buyurun Sayın Şandır.
MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Sayın Başkanım, Sayın Canikli benim konuşmamdan sonra
bir konuşma yaptı, beni de grubumuzu da ilzam edecek şekilde beyanlarda bulundu.
BAŞKAN – Ne söyledi grubunuzu ilzam edecek şekilde?
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Ben bir şey söylemedim.
ENVER ERDEM (Elâzığ) - Siz hiçbir şeyi dinlemiyorsunuz Başkanım ya.
MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Yani bizim önergemizin kabul edilmeyişinin gerekçesini
anlatırken, bizi bir anlamda bu konuyu istismar etmekle suçladı. Müsaade ederseniz düzeltme
yapmak istiyorum.
BAŞKAN – Buyurun Sayın Şandır, sataşma nedeniyle, yeni bir sataşmaya mahal vermemek
şartıyla. (MHP sıralarından alkışlar)
MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Değerli arkadaşlar, hiç olmazsa şu konuştuğumuz
konunun kutsiyetinde birbirimize hoşgörülü olalım. Lütfen.
Bizim itirazımız şudur Sayın Canikli: Eğer Komisyonda bizi konuştursaydınız, biz bu
önergeyi orada verecektik ve bu tartışma orada bitecekti ama müsaade etmediniz. Yani
bir Sayın Bakanınız çıktı -Sayın Başbakanınız bir ayrı- Milliyetçi Hareket Partisini bu
konuyu istismar etmekle suçladınız. Buna hakkınız yok. Yani biz size kendimizi ispat
etmek mecburiyetinde değiliz.
OKTAY VURAL (İzmir) – Siz kimsiniz ya?
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – İşte söylüyoruz, 99’dan bu yana, ayrıca on yıldır
iktidarsınız ve bu mazlumların oyunu alarak iktidar oldunuz ama bugüne kadar
getirmeyişiniz… Getirdiğiniz kanunda buna imkân yok.
AHMET AYDIN (Adıyaman) – Var.
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Getirdiğiniz önerge de açıkta.
Değerli milletvekilleri, suçlamak için söylemiyorum. Önünüzde Milliyetçi Hareket
Partisinin önergesi var. Beş yüz kelimelik gerekçe var. Aranızda ilim adamları var, din
adamları var. Okuyun gerekçeyi, göreceksiniz. Adalet ve Kalkınma Partisinin
gerekçesini okuyunuz, bir satır.
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Ben konuştum…
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Yani değerli arkadaşlar, yani bu konuda bizim
ciddiyetimizi sorgulamak hakkınız değil.
OKTAY VURAL (İzmir) – Hazırlıksızsınız, çalışmamışsınız. Niyetiniz hayır değil.
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Hakkınız değil ve ben tekrar ifade ediyorum: Yani
hangi gerekçeyle Milliyetçi Hareket Partisinin önergesine “hayır” oyu verdiniz
33
arkadaşlar?
OKTAY VURAL (İzmir) – Hangi? Taassup, parti taassubu…
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Biz şimdi sizin önergenize “evet” oyu vereceğiz.
Utanmayacak mıyız arkadaşlar? (AK PARTİ sıralarından gürültüler) Evet,
utanmayacak mıyız? Olur mu böyle bir şey? Yani Kur'an-ı Kerim konusunda bile biz
sizinle anlaşamıyorsak, siz bizimle anlaşamıyorsanız nasıl olacak bu iş?
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Ben konuşurken konuşturmadılar Sayın Şandır.
Yapmayın Allah aşkına.
OKTAY VURAL (İzmir) – Allah’ını seversen, ne var destekleseniz?
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Allah aşkına. Ama orada, hemen bizim önergemize
“hayır” oyunu, elini kaldırdın, bu grubun iradesini gasbettin.
OKTAY VURAL (İzmir) – Ne var destekleseniz? Yürek yok, yürek yok.
NURETTİN CANİKLİ (Giresun) – Yanlış, teknik olarak…
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Niye yanlış olsun? (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN – Sayın Şandır, teşekkür ediyorum.
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – Değerli arkadaşlarım, kendinizi gözden geçirmenizi
istirham ediyorum…
OKTAY VURAL (İzmir) – İşte, sizin önceki önergeniz de burada. Rezalet.
MEHMET ŞANDIR (Devamla) – … keskin sirke küpüne zarardır. Kendi değerlerimize
sahip çıkalım…
Hepinize saygılar sunuyor, teşekkür ediyorum. (MHP sıralarından alkışlar)
BAŞKAN - Buyurun Sayın Altay.
ENGİN ALTAY (Sinop) – Sayın Başkanım, Talim Terbiye Kurulu Başkanının ya da
temsilcisinin o sıralardan derhâl kalkıp Genel Kurul salonunu terk etmesi gerekir. Bunu
talep ediyorum çünkü ilköğretime müfredat koymak, ders koymak Talim Terbiyenin
işidir; bir. Bunu biz üstlenmişsek Talim Terbiye Kurulu Başkanının ya da temsilcisinin
orada işi yok. Orayı derhâl terk etmelidir ve bu teklifi, gerek MHP’ninkini gerek
AKP’nin teklifini siz burada Anayasa’ya aykırılık önergelerine rağmen işleme alarak da
bir Anayasa suçu işlediniz. Bunu da belirtmek istiyorum ve Türkiye Büyük Millet Meclisi
laik, demokratik cumhuriyetin dinamitleneceği yer değildir. (CHP sıralarından alkışlar)
BAŞKAN – Sayın Altay, teşekkür ediyorum.
MUHARREM İNCE (Yalova) – Aynen, doğru söylüyor, Talim Terbiyenin görevini biz
yapıyoruz.
BAŞKAN - Lütfen, konuşmalarınızda bürokratları hedef almayınız. İkincisi: Anayasa’ya
aykırılıkla ilgili burada Başkanlık olarak görüşümüzü bildirdik.
Buyurun Sayın Özdemir.
MALİK ECDER ÖZDEMİR (Sivas) – Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Bu getirilen önerge, biraz önce kabul edilen önerge açıkça Anayasa’nın laiklik ilkesine
aykırıdır. Hazır AKP’nin çoğunluğu var, Mecliste başka destek de bulduklarına göre -Grup
Başkan Vekili söylüyor: “Bence bugün tarihî bir gün.” diyor. Evet, tarihî bir gün.34
“Cumhuriyeti kaldırdık, halifeliği yeniden ilan ettik.” desinler, daha dürüst davranmış olurlar.
(AK PARTİ sıralarından gürültüler)
Teşekkür ediyorum.
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.
Sayın Kaplan’ın söz talebi vardır. Buyurun Sayın Kaplan.
HASİP KAPLAN (Şırnak) – Gerçekten, burada üzülerek bir tartışmaya tanık olduk çünkü
Kur’an, din, peygamber gibi kutsal değerleri gerçekten siyaset konusu yapmak üzmüştür bizi.
On yıldır iktidar AK PARTİ hükûmetleri ve Sayın Bakan ve Müsteşar, ilgililer burada. Din
dersleri vardı müfredatta. Siz bu din derslerinde bugüne kadar Kur’an-ı Kerim, Hazreti
Peygamber’in hayatını, mealini, hiç ders olarak okutmadınız mı? Okuttunuz mu, okutmadınız
mı? Bu konuda Meclisi bilgilendirseniz sevinirim.
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum Sayın Kaplan.
Önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Önerge kabul
edilmiştir. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
MEHMET ŞANDIR (Mersin) – Doğru tavır budur.
OKTAY VURAL (İzmir) – Yürek olacak, yürek! Aferin size aferin! “Böyle tıpış tıpış
getireceksiniz.” dedim değil mi? Nasıl? Sıktı değil mi?
BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, kabul edilen… (CHP sıralarından gürültüler)
KAMER GENÇ (Tunceli) – O zaman halifeliği, saltanatı da ilan edelim Sayın Başkan.
BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, kabul edilen önerge doğrultusunda 9’uncu maddeyi
oylarınıza sunacağım. Ancak 9’uncu maddenin oylamasının açık oylama şeklinde
yapılmasına dair bir önerge vardır. Önergeyi okutup imza sahiplerini arayacağım.
Önergeyi okutuyorum:
TBMM Başkanlığına
199 sıra sayılı kanunun 9. Maddesinin oylamasının açık oylama ile yapılmasına
müsaadelerinizi arz ederiz. ( Bu önerge MHP Grubu’nun verdiği önergedir; Bu
değişikliğe kimin nasıl oy kullandığını kayda geçirmek için verilmiştir)
(Elektronik cihazla oylama yapıldı)
BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, 199 sıra sayılı Kanun Teklifi’nin 9’uncu maddesinin
açık oylama sonucu:
Kullanılan oy sayısı :
391
Kabul
:
306
Ret
:
85 (x)
Kâtip Üye
Kâtip Üye
Bayram Özçelik
Muhammet Rıza Yalçınkaya
Burdur
Bartın
Böylece 9’uncu madde kabul edilmiştir. (AK PARTİ ve MHP sıralarından alkışlar)
Birleşime on beş dakika ara veriyorum.
Kapanma Saati: 18.03
35
BU KANUN TEKLİFİNDE VE KOMİSYONDAN ÇIKAN METİNDE KUR'AN-I
KERİM VE MEALİ, PEYGAMBER EFENDİMİZİN HAYATINDAN ÖRNEKLER VE
İLMİHAL BİLGİLERİ DERSLERİNİN OKUTULMASI VE İMAM-HATİP
OKULLARININ ORTA KISMININ AÇILMASI
TEKLİFİ YOKTUR…
ADALET VE KALKINMA PARTİSİ GRUP BAŞKANVEKİLLERİ İSTANBUL
MİLLETVEKİLİ AYŞE NUR BAHÇEKAPILI, KAYSERİ MİLLETVEKİLİ MUSTAFA
ELİTAŞ, GİRESUN MİLLETVEKİLİ NURETTİN CANİKLİ, KAHRAMANMARAŞ
MİLLETVEKİLİ MAHİR ÜNAL VE ADIYAMAN MİLLETVEKİLİ AHMET AYDIN'IN
TEKLİFİ;
İLKÖĞRETİM VE EĞİTİM KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- (1) 5/1/1961 tarihli ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 7. Maddesinin
birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
"İlköğretim okullarının kademeleri şunlardır:
a) Dört yıl süreli ilköğretim birinci kademe.
b) Dört yıl süreli ilköğretim ikinci kademe."
MADDE 2- (1) 222 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"İlköğretim kurumlarının toplam eğitim süresi sekiz yıldır. Bu kurumlar, ilköğretim birinci
kademe ve ilköğretim ikinci kademe okullarından oluşur. İlköğretim birinci ve ikinci kademe
okulları bağımsız okullar halinde kurulabileceği gibi imkân ve şartlara göre birlikte de
kurulabilir."
MADDE 3- (1) 222 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen
"büyüklüğüne" ibaresi "İlköğretim birinci ve ikinci kademelerinin birlikte veya ayrı oluşlarına,
büyüklüğüne" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 4- (1) 222 sayılı Kanunun Mülga 22 nci maddesi aşağıdaki şekilde yeniden
düzenlenmiştir.
"Madde 22- İlköğretim 6-14 yaşlarındaki çocukların eğitimi ve öğretimini kapsar, kız ve erkek
bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır."
MADDE 5- (1) 222 sayılı Kanuna aşağıdaki Ek 4 üncü madde eklenmiştir.
"Ek Madde 4- Bu Kanunun 76 ncı maddesinin (b) fıkrasına göre elde edilen gelirler, il özel
idarelerince, ortaöğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile
diğer ihtiyaçlarının karşılanması için de kullanılır."
MADDE 6- (1) 222 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 11- Bu maddenin yayımı tarihinde ilköğretim kurumlarının 5, 6, 7 ve 8 inci
sınıflarında eğitim görenler eğitimlerini bu kurumlarda tamamlarlar." "GEÇİCİ MADDE 1212 yıllık zorunlu eğitim uygulamasının başlangıç tarihi Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir.
12 yıllık zorunlu eğitim uygulamasına geçilinceye kadar ilköğretim ikinci kademesini
tamamlayanlara ilköğretim diploması verilir."
MADDE 7- (1) 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 22 nci maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
36
"Mecburi ilköğretim çağı 6-14 yaş grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ, çocuğun 6 yaşını
bitirdiği yılın eylül ayı sonunda başlar, 14 yaşını bitirip 15 yaşına girdiği yılın öğretim yılı
sonunda biter."
MADDE 8- (1) 1739 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"3. İlköğretim birinci kademesinin son ders yılında öğrencilere ikinci kademede devam
edilebilecek; ikinci kademesinin son ders yılında da ortaöğretimde devam edilebilecek okul ve
programların hangi mesleklerin yolunu açabileceği ve bu mesleklerin kendilerine sağlayacağı
yaşam standardı konusunda tanıtıcı bilgiler vermek üzere rehberlik servislerince gerekli
çalışmalar yapılır."
MADDE 9- (1) 1739 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 24- İlköğretim kurumlarının toplam eğitim süresi sekiz yıldır."
MADDE 10- (1) 1739 sayılı Kanunun 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 25- İlköğretim kurumları, dört yıl süreli ilköğretim birinci kademe okulları ile dört yıl
süreli ilköğretim ikinci kademe okullarından oluşur. İkinci kademe ilköğretim okulları
ortaöğretim programlarıyla ilişkilendirilir. Hangi programlar için ilköğretim ikinci kademe
okullarının oluşturulacağı Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
İlköğretim kurumlarının ilköğretim birinci kademe ve ilköğretim ikinci kademe okullar olarak
bağımsız okullar halinde kurulması esastır. Ancak imkân ve şartlara göre ilköğretim birinci ve
ikinci kademe okulları birlikte de kurulabilir.
Nüfusun az ve dağınık olduğu yerlerde, köyler gruplaştırılarak merkezi durumda olan köylerde
ilköğretim birinci ve ikinci kademe okulları ve bunlara bağlı pansiyonlar, gruplaştırmanın
mümkün olmadığı yerlerde yatılı ilköğretim bölge birinci ve ikinci kademe okulları kurulur."
MADDE 11- (1) 1739 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 26- Ortaöğretim kurumları, ilköğretim kurumlarından sonra dört yıllık zorunlu
öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarıdır. Bu okulları bitirenlere
ortaöğretim diploması verilir."
MADDE 12- 1739 sayılı Kanuna aşağıdaki Ek 2 nci madde eklenmiştir.
EK MADDE 2 Bu kanunda belirtilen ilköğretim birinci kademe sonrasında hangi programların açık öğretimle
ilişkilendirileceği ve zorunlu eğitim kapsamına alınacağı Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir.
MADDE 13- (1) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 9 uncu maddesinin
birinci fıkrasında yer alan "İlköğretim okulunu" ibaresi "İlköğretim birinci kademeyi" şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 14- (1) 3308 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan "14
yaşını" ibaresi "Onbir yaşını", "ilköğretim okulu" ibaresi "ilköğretim birinci kademe" şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 15- (1) 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 45 inci maddesi
başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir,
"Yükseköğretime Giriş ve Yerleştirme
MADDE 45- Yükseköğretime giriş ve yerleştirme aşağıdaki şekilde yapılır.
a. Yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemleri imkan ve fırsat eşitliğini
37
sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve
esaslara göre yapılır.
b. Yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi
sınavlarla girilir. Yerleştirme puanlarının hesaplanmasında adayların ortaöğretim başarıları
dikkate alınır.
Ortaöğretim bitirme başarı notları en küçüğü yüz, en büyüğü beş yüz olmak üzere ortaöğretim
başarı puanına dönüştürülür. Ortaöğretim başarı puanının yüzde on ikisi yerleştirme puanı
hesaplanırken merkezi sınavdan alınan puana eklenir.
c. Ortaöğretim kurumlarını birincilik ile bitiren adaylar için mevcut kontenjanların yanı sıra
Yükseköğretim Kurulu kararı ile ayrı kontenjanlar belirlenebilir.
d. Bir mesleğe yönelik program uygulayan ortaöğretim kurumlarının mezunlarının
Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen aynı meslek dalında yer alan yükseköğretim
programlarına yerleşmelerinde, (b) fıkrasındaki puana ek olarak, ortaöğretim başarı puanının
yüzde altısı yerleştirme puanına eklenir.
e. Mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarından mezun olan öğrenciler, bitirdikleri programın
devamı niteliğinde veya bunlara en yakın olan mesleki ve teknik önlisans yükseköğretim
programlarına sınavsız olarak yerleştirilebilir. Bu öğrencilerin yerleştirilmesine ilişkin usul ve
esaslar Milli Eğitim Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
f. Önlisans mezunları için, ilişkili lisans programlarında belirlenmiş kontenjanın yüzde onunu
geçmeyecek şekilde Yükseköğretim Kurulu kararı ile her yıl dikey geçiş kontenjanı ayrılabilir.
g. Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurtdışında tamamlayan öğrencilerin
yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.
Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak
öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu
tarafından yapılır.
h. Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek usul ve esaslara göre, belli sanat ve spor dallarında
üstün kabiliyetli olduğu tespit edilen öğrenciler ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma
Kurumunca tespit edilen uluslararası bilimsel yarışmalarda ödül kazanan öğrenciler, ilgili
dallarda eğitim yapmak kaydıyla yükseköğretim kurumlarına yerleştirilebilir."
MADDE 16- (1) 2547 sayılı Kanunun Ek 21 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 17- 28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununun
Ek 61 inci maddesinin başlığı "Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi" şeklinde, aynı maddede
geçen "Rize Üniversitesi" ibaresi " Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi" şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 18- 2809 sayılı Kanunun ek 130 uncu maddesinin başlığı "Abdullah Gül
Üniversitesi" şeklinde, aynı maddede geçen "Kayseri Abdullah Gül Üniversitesi" ibaresi
"Abdullah Gül Üniversitesi" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 19- a) 10/12/2003 tarihli 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki
(II) sayılı Cetvelin ilgili sırası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"61) Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi"
"103) Abdullah Gül Üniversitesi"
b) 21/12/2011 tarihli ve 6260 sayılı 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, 2/9/1983 tarihli
38
ve 78 sayılı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname, 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname ve eki cetveller ile diğer mevzuatta Rize Üniversitesi ve Kayseri
Abdullah Gül Üniversitesine yapılmış olan atıflar ilgisine göre Recep Tayyip Erdoğan
Üniversitesi ve Abdullah Gül Üniversitesine yapılmış sayılır.
MADDE 20- (1) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 13- Yurtiçi üretimin ve katma değerin artırılması, teknoloji kazanımının
sağlanması, daha önce yurt içinde üretimi bulunmayan ürünlerin üretilebilmesi, yeni teknoloji
ve ürünlere yönelik araştırma-geliştirme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bilgi toplumuna geçiş
hedefleriyle, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim
kademelerindeki okulların dersliklerine bilişim teknolojisi donanımı, yazılımı, ağ altyapısı ve
internet erişim imkânının sağlanması, dersler için çevrim içi ve çevrim dışı ortamlarda e-içerik
temin edilmesi ve e-içerik altyapısının oluşturulması, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda
görev yapan öğretmenlere ve örgün eğitim gören öğrencilere e-kitap, tablet bilgisayar ve
benzeri ihtiyaçların sağlanması amaçlarıyla Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi
İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında, Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma,
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 2015 yılı sonuna kadar yapılacak mal ve hizmet
alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç, bu Kanun hükümlerine
tabi değildir. Bu madde uyarınca yapılacak alımlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve
Kamu İhale Kurumunun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı tarafından müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir."
MADDE 21- (1) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa
aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 20- Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi
(FATİH) Projesi kapsamında Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullara internet erişim hizmetleri
ve ağ altyapısının sağlanması için Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığınca 2015 yılı sonuna kadar yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım
işlerinde üst yöneticinin onayıyla 15 yıla kadar gelecek yıllara yaygın yüklenmelere
girişilebilir."
MADDE 22 - a) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 85 inci maddesinin
birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan "atanamazlar." ibaresi "atanabilirler." şeklinde
değiştirilmiş aynı fıkranın son cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
b) 5411 sayılı Kanunun 114 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan
"atanamazlar." ibaresi "atanabilirler." şeklinde değiştirilmiş aynı fıkranın son cümlesi
yürürlükten kaldırılmıştır.
c) 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının
ikinci cümlesinde yer alan "atanamazlar." ibaresi "atanabilirler." şeklinde değiştirilmiş aynı
fıkranın son cümlesinde yer alan "ve bunlardan iki yıl veya daha az süreyle görev yapanlar bir
defalığına tekrar atanabilirler" ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 23- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 24- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
39
MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR KOMİSYONUNUN KABUL
ETTİĞİ METİN
İLKÖĞRETİM VE EĞİTİM KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ;
MADDE 1- 5/1/1961 tarihli ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 3 üncü maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 3- Mecburî ilköğretim çağı 6-13 yaş grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ çocuğun 5
yaşını bitirdiği yılın eylül ayı sonunda başlar, 13 yaşını bitirip 14 yaşına girdiği yılın öğretim
yılı sonunda biter.”
MADDE 2- 222 sayılı Kanunun 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 7- İlköğretim; 1 inci maddede belirtilen amacı gerçekleştirmek için kurulmuş dört yıl
süreli ve zorunlu ilkokul ile dört yıl süreli ve zorunlu ortaokuldan oluşan bir Milli Eğitim ve
Öğretim Kurumudur.”
MADDE 3- 222 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“İlköğretim kurumlarının ilkokul ve ortaokul olarak bağımsız okullar hâlinde kurulması esastır.
Ancak imkân ve şartlara göre ortaokullar, ilkokullarla veya liselerle birlikte de kurulabilir.”
MADDE 4- 222 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “büyüklüğüne”
ibaresi “ilkokullar ve ortaokullar birlikte veya ayrı oluşlarına, büyüklüğüne” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 5- 222 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 4- Bu Kanunun 76 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre elde edilen
gelirler, il özel idarelerince, ortaöğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve
onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanması için de kullanılır.”
MADDE 6- 222 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 11- Bu maddenin yayımı tarihinde ilköğretim kurumlarının 5, 6, 7 ve 8 inci
sınıflarında eğitim görenler eğitimlerini bu kurumlarda tamamlar.
Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenir;
Bakanlık bu maddenin uygulanmasıyla ilgili düzenlemeleri il, ilçe ve okul bazında yapmaya
yetkilidir.”
MADDE 7- 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 22 nci maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 22- Mecburi ilköğretim çağı 6-13 yaş grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ çocuğun
5 yaşını bitirdiği yılın eylül ayı sonunda başlar, 13 yaşını bitirip 14 yaşına girdiği yılın öğretim
yılı sonunda biter.”
MADDE 8- 1739 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 24- İlköğretim kurumlarının ilkokul ve ortaokul olarak bağımsız okullar hâlinde
kurulması esastır. Ancak imkân ve şartlara göre ortaokullar, ilkokullarla veya liselerle birlikte
de kurulabilir.”
MADDE 9- 1739 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin mülga birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
yeniden düzenlenmiştir.
40
“İlköğretim kurumları; dört yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile dört yıl süreli, zorunlu ve farklı
programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullardan oluşur. Ortaokullarda lise eğitimini
destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve tercihlerine göre seçimlik dersler
oluşturulur. Ortaokullarda oluşturulacak program seçenekleri Bakanlıkça belirlenir.”
MADDE 10- 1739 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 26- Ortaöğretim, ilköğretime dayalı, dört yıllık zorunlu, örgün veya yaygın öğrenim
veren genel, meslekî ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar. Bu okulları bitirenlere
ortaöğretim diploması verilir.”
MADDE 11- 1739 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 3- Zorunlu ortaöğretim 2012-2013 eğitim-öğretim yılından itibaren
uygulanmaya başlanır. Bakanlar Kurulu uygulamayı bir eğitim-öğretim yılı ertelemeye
yetkilidir.”
MADDE 12- 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 18 inci maddesinin
birinci fıkrasında yer alan "yüzde onundan fazla" ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 13- 16/8/1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A) fıkrasının
2 numaralı bendinin (c) alt bendinde yer alan “sekiz yıllık kesintisiz ilköğretim” ibaresi
“ilköğretim ve ortaöğretim” şeklinde değiştirilmiş ve maddede yer alan “sekiz yıllık kesintisiz”
ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 14- 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 45 inci maddesi
başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Yükseköğretime giriş ve yerleştirme
MADDE 45- Yükseköğretime giriş ve yerleştirme aşağıdaki şekilde yapılır.
a. Yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemleri imkan ve fırsat eşitliğini
sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve
esaslara göre yapılır.
b. Yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi
sınavlarla girilir. Yerleştirme puanlarının hesaplanmasında adayların ortaöğretim başarıları
dikkate alınır.
Ortaöğretim bitirme başarı notları en küçüğü ikiyüzelli, en büyüğü beş yüz olmak üzere
ortaöğretim başarı puanına dönüştürülür. Ortaöğretim başarı puanının yüzde on ikisi
yerleştirme puanı hesaplanırken merkezi sınavdan alınan puana eklenir.
c. Ortaöğretim kurumlarını birincilik ile bitiren adaylar için mevcut kontenjanların yanı sıra
Yükseköğretim Kurulu kararı ile ayrı kontenjanlar belirlenebilir.
d. Bir mesleğe yönelik program uygulayan ortaöğretim kurumlarının mezunlarının
Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen aynı meslek dalında yer alan yükseköğretim
programlarına yerleşmelerinde, (b) bendindeki puana ek olarak, ortaöğretim başarı puanının
yüzde dördü yerleştirme puanına eklenir.
e. Mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarından mezun olan öğrenciler, istedikleri takdirde
bitirdikleri programın devamı niteliğinde veya bunlara en yakın olan mesleki ve teknik önlisans
yükseköğretim programlarına sınavsız olarak yerleştirilebilir. Bu öğrencilerin yerleştirilmesine
ilişkin usul ve esaslar Milli Eğitim Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu
tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
f. Önlisans mezunları için, ilişkili lisans programlarında belirlenmiş kontenjanın yüzde onunu
41
geçmeyecek şekilde Yükseköğretim Kurulu kararı ile her yıl dikey geçiş kontenjanı ayrılabilir.
g. Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurtdışında tamamlayan öğrencilerin
yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.
Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak
öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu
tarafından yapılır.
h. Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek usul ve esaslara göre, belli sanat ve spor dallarında
üstün kabiliyetli olduğu tespit edilen öğrenciler ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma
Kurumunca tespit edilen uluslararası bilimsel yarışmalarda ödül kazanan öğrenciler, ilgili
dallarda eğitim yapmak kaydıyla yükseköğretim kurumlarına yerleştirilebilir.”
MADDE 15- 2547 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin ikinci
paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından üniversitelere, yüksek teknoloji enstitüleri
ile gelirlerinin en az dörtte üçünü münhasıran devlet üniversitelerinin faaliyetlerinin devam
ettirilmesi ve desteklenmesini amaç edinmek üzere kurulan ve fiilen bu çerçevede faaliyette
bulunan vakıflardan Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınanlara makbuz karşılığında
yapılan bağışlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile
bildirilecek gelirden ve kurum kazancından indirilebilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin
usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
MADDE 16- 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 61- Bu maddenin yayımı tarihinden sonraki ilk yükseköğretime giriş ve
yerleştirme işlemlerine mahsus olmak üzere bu Kanunun 45 inci maddesinin birinci fıkrasının
(b), (d) ve (f) bentleri uyarınca adayların merkezi sınavlardan almış olduğu puanlara ilave
edilecek ortaöğretim başarı puanları Yükseköğretim Kurulunca belirlenen usul ve esaslara göre
hesaplanır.”
MADDE 17- 2547 sayılı Kanunun ek 21 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 18- 28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununun
ek 9 uncu maddesinin başlığı ile birinci fıkrasında yer alan “Zonguldak Karaelmas
Üniversitesi” ibareleri “Bülent Ecevit Üniversitesi” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 19- 2809 sayılı Kanunun ek 61 inci maddesinin başlığı ile birinci fıkrasında yer alan
“Rize Üniversitesi” ibareleri “Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 20- 2809 sayılı Kanunun ek 129 uncu maddesinin başlığı ile birinci fıkrasında yer
alan “Konya Üniversitesi” ibareleri “Necmettin Erbakan Üniversitesi” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 21- 2809 sayılı Kanunun ek 130 uncu maddesinin başlığı ile birinci fıkrasında yer
alan “Kayseri Abdullah Gül Üniversitesi” ibareleri “Abdullah Gül Üniversitesi” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 22- 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun
eki (II) sayılı cetvelin “Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji Enstitüleri”
bölümünün 53, 61, 102 ve 103 üncü sıraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“53) Bülent Ecevit Üniversitesi
61) Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
102) Necmettin Erbakan Üniversitesi
42
103) Abdullah Gül Üniversitesi”
MADDE 23- 21/12/2011 tarihli ve 6260 sayılı 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu,
2/9/1983 tarihli ve 78 sayılı Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve
Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede; Zonguldak Karaelmas, Rize, Konya ve
Kayseri Abdullah Gül Üniversitelerine yapılmış olan atıflar Bülent Ecevit, Recep Tayyip
Erdoğan, Necmettin Erbakan ve Abdullah Gül Üniversitelerine yapılmış sayılır.
MADDE 24- 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 13- Yurtiçi üretimin ve katma değerin artırılması, teknoloji kazanımının
sağlanması, daha önce yurt içinde üretimi bulunmayan ürünlerin üretilebilmesi, yeni teknoloji
ve ürünlere yönelik araştırma-geliştirme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bilgi toplumuna geçiş
hedefleriyle, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim
kademelerindeki okulların dersliklerine bilişim teknolojisi donanımı, yazılımı, ağ altyapısı ve
internet erişim imkânının sağlanması, dersler için çevrim içi ve çevrim dışı ortamlarda e-içerik
temin edilmesi ve e-içerik altyapısının oluşturulması, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda
görev yapan öğretmenlere ve örgün eğitim gören öğrencilere e-kitap, tablet bilgisayar ve
benzeri ihtiyaçların sağlanması amaçlarıyla Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi
İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi kapsamında, Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma,
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 2015 yılı sonuna kadar yapılacak mal ve hizmet
alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç, bu Kanun hükümlerine
tabi değildir. Bu madde uyarınca yapılacak alımlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve
Kamu İhale Kurumunun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı tarafından müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.”
MADDE 25- 5018 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 20- Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi
(FATİH) Projesi kapsamında Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullara internet erişim hizmetleri
ve ağ altyapısının sağlanması için Millî Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığınca 2015 yılı sonuna kadar yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım
işlerinde üst yöneticinin onayıyla 15 yıla kadar gelecek yıllara yaygın yüklenmelere
girişilebilir.”
MADDE 26- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 27- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
İlköğretim okullarında Kuran-ı Kerim ve Meali, Hz. Peygamberin Hayatı ve İlmihal Bilgileri
derslerinin seçmeli ders olarak okutulması konusunda AKP ile MHP Gruplarının Meclis Genel
Kurulunda verdikleri önergelerin GEREKÇELERİ, BU KONUDAİKİ PARTİNİN
SAMİMİYET, CİDDİYET VE HAZIRLIKLI OLMAK AÇILARINDAN MUKAYESE
EDİLEBİLMESİ İÇİN ÖNERGELERİ EKTE VERİYORUZ.
AKP önergesi gerekçesi 11 kelime,
MHP önergesi gerekçesi 495 kelime,
43
AKP ÖNERGESİNDE KUR’AN-I KERİM’İN DERS OLARAK
OKUTULMASI GEREKÇESİ 1,5 SATIR İLE İFADE EDİLMEKTEDİR
44
MHP ÖNERGESİNDE KUR’AN-I KERİM’İN DERS OLARAK
OKUTULMASI GEREKÇESİ 1,5 SAYFADA İFADE EDİLMEKTEDİR
45
46
MİLLİYETÇİ HAREKET PARTİSİ LİDERİ MERHUM ALPARSLAN TÜRKEŞ,
1977 YILINDA KUR’AN-I KERİM’İN ORTAOKULDA OKUTULMASI
GEREKETİĞİNİN ALTINI ÇİZMİŞTİ…
Yıl 1977, ÜLKÜ-BİR 5. Olağan Kurultayı;
Gençliğin manevi bir buhrana sürüklendiği, komünizmin dinsizlik propagandasının kendi öz
yurdumuzda öz çocuklarımızı elimizden aldığı fırtınalı bir dönemde, “Ülkücü Öğretmenler
Birliği”nin üzerinde önemle durduğu “Kur’an-ı Kerim” derslerinin okullarda okutulması
teklifine Rahmetli Türkeş şu cümlelerle destek veriyordu:
”Elli seneye yaklaşan Türk Milli Eğitimi, bir türlü özlenen milli muhtevayı kazanamamıştır.
İdare-i mashatçı siyasetçilerin ”reform” gayretlerinin akim kalması, yeni gelenleri şaşkınlıkla
bocalayıp, yeni ”reform” lar peşinde koşmaktan kurtaramamıştır. Bu başarısızlıkların sebebi
gayesizliktir, dünya görüşü yoksunluğudur, taklitçiliktir. Yetiştirmek istediği insana müşterek
bir vasıf vermeyi düşünemeyen bir sistem gayri milli kültürün tesirlerine açık, yabancılaşması
mukadder nesilleri kendi elleriyle yetiştiriyor demektir. İyi insan da, iyi vatandaş da sadece
dünyevi müeyyidelere bağlı olarak yetiştirilemez. Asırlardan beri insanın nefsini
frenleyen ahlak, nizam ve hayır işlerini geliştiren en ehemmiyetli müessese dindir. Bütün
dünya devletleri, bahusus Hristiyan devletler, vatandaş terbiyesinde dini birinci planda
tutarken, Türkiye’de yıllardan beri bir “Din korkusu” hüküm sürmekte, Türk
çocuklarına, Hristiyan vatandaşlarımıza sağlanan haklar dahi çok görülmektedir.
47
Bugünkü eğitim sistemimiz içerisinde, ortaöğretimdeki seçmeli dersler arasına
imam-hatip okullarının uygulandığı şekilde, Kur’an-ı Kerim dersi de alınmalı, din bilgisi
dersi de seçmeli olarak üç saate çıkarılmalıdır. Türk vatandaşı, çocuğunun dini
terbiyesini Devletten beklemektedir. Devletin vazifesi de “iyi insan iyi vatandaş”
yetiştirmektedir. Şahsım ve partim bu meselede ÜLKÜ-BİR’in haklı taleplerini sonuna
kadar takip edecektir.
48
BÖLÜCÜ TERÖR KONUSU
Genel Başkanımızın değerlendirmesi;
Ülkemizin güvenliği, dirliği ve birliği alarm zilleri çalmaktadır.
Neresinden bakarsak bakalım, Türkiye iyi yönetilememenin tüm sancılarını yaşamakta,
istikrarsızlık ve düzensizlik halleri frenlerinden boşanmışçasına mesafe almaktadır.
Türk milleti devamlı surette aynı kâbus filmini seyretmekten, aynı türden acıların sahnelendiği
kısır döngüyle karşılaşmaktan bunalmıştır.
Oyuncuları ve senaristleri herkesçe malum olan kanlı tezgâh millet ve devlet hayatını azap
yerine çevirmiş ve bundan dolayı tahammül edilmez bir aşamaya getirmiştir.
Bölücü terörün vahşi eylemleri ve bu çerçevede her gün gelen şehit haberleri ciğerimizi
dağlamış, yüreklerimizi kedere boğmuştur.
Özellikle Hakkâri Yeşiltaş Jandarma Karakolu’na yapılan saldırıdan sonra gündeme gelen
görüşler; yapılan yorumlar ve verilen mesajlar her açıdan incelenmeli ve değerlendirmeye tabi
tutulmalıdır.
Fırsattan istifade eden çıkarcı yüzler, işbirlikçi taraflar ve melun niyetler bölücü terör
saldırılarını gerekçelendirmeye ve utanmadan mazeret bulmaya yönelmişlerdir.
1-PKK’nın içinde kontrol edilemeyen unsurların bulunduğu, bir iyi bir de kötü PKK
olduğu izlenimi kamuoyuna pompalanmaya çalışılmıştır.
Teröristin ayağına gitmeyi gazetecilik zannedenlere verilen mülakatlar, kamuoyu oluşturmaya
dönük halkla ilişkiler faaliyeti ve bölücü terörü masum gösterme kurnazlıkları ibret verici bir
manzaranın ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Gelişmeler PKK’nın psikolojik ve stratejik avantajlar elde ettiğini, gerek siyasette, gerek
akademik çevrelerde, gerekse de medyadaki taşeronları eliyle alçak saldırılarını maskelemeye
çalıştığını göstermiştir.
Bölücülüğün yeminli temsilcileri, terörün barış ve özgürlük kamuflajıyla örtülmüş elçileri
anında devreye girmişler ve inisiyatif alarak tavşana kaç tazıya tut pespayeliğini
sergilemişlerdir.
Bilhassa bu çevreler, ne zaman çözüm sürecine yaklaşılsa, ne zaman ümit verici adımlar atılsa
ve ne zaman siyaset ön alıp üstünlük kurmaya başlasa bu tip eylemlerin hemen gerçekleştiğine
dikkat çekmişlerdir.
Barış dilinin ve demokratik iradenin sözüm ona hızlandığı bir zaman aralığında terör
saldırılarını manidar bulduklarını yüzleri kızarmadan dile getirmişlerdir.
Yani bölücü terör örgütü, yapılan sözde güzel işleri sabote etmiş ve devletin içindeki güvenlikçi
bakışın ön plana çıkmasına zemin hazırlamıştır.
2- Buradan çıkarılan sonuç ise, PKK terörüyle devlet içindeki bazı gurupların dolaylı ve
zımnen irtibat ve ilişki içinde olduğuna yönelik olmuştur.
Bölücülüğü aklamaya ve temize çıkarmaya çalışan ne kadar gafil varsa bu çerçevede buluşmuş
ve düşüncelerini pervasızca ortaya koymuşlardır.
3-Bununla birlikte, demokratikleşmenin alanı genişledikçe örgütün alanının daralacağı
safsataları ve hezeyanları, bölücülük bataklığını mesken tutmuş çürümüşler tarafından
ısrarla ortaya konulmuştur.
49
Bunların ağzından;
√
Barış için demokratik adımlar devam ettirilmeli,
√
Kimsenin bu şansı heba etme lüksü olmamalı,
√
Çözüm fırsatı sabote edilmemeli,
√
Silahlar susmalı ve bırakılmalı,
√
İyimser ortam korunmalı,
√
Barış havası sürmeli türünden söz ve beyanlar geçtiğimiz günlerde işitilmiştir.
Karanlık emelli bölücü ittifak; çözüm, çıkış ve çare zırvalarıyla bölücü terör saldırılarını
kapatmaya ve cinayetleri örtbas etmeye hayâsızca gayret etmişlerdir.
Şehide hürmet etmeyen, dökülen kanlara üzülmeyen, Türk milletine yönelmiş vahşeti
kınamaktan imtina eden ihanet simaları bölücülüğün çözüm haritasında küstahça bir araya
gelmişler ve değişik bahanelere sığınmışlardır.
Ayrıca Başbakan Erdoğan’ın her yurt dışı çıkışına, her uluslararası temaslarına denk düşen
dönemlerde, terörün namlusunu milletimize çevirdiğine dair kanaatlerde de bir hayli yoğunluk
gözlenmektedir.
Eğer Başbakan’ın yurtdışı seyahatleriyle terör saldırıları arasında hakikaten de bir illiyet bağı
kuruluyorsa, o zaman Sayın Erdoğan’ın uçaktan biraz inerek Türkiye’de kalması son derece
hayırlı ve yararlı olacaktır.
Başbakan Erdoğan’ın yurtdışında bulunmasıyla, saldırıların gerçekleşmesi arasında paralellik
yalnızca pazarlıkların kızışmasına matuftur ki, bu da bölücü terörün bilinen ve kanıksanmış
ahlaksızlığından başka bir şey değildir.
Zaten PKK terör örgütü Başbakan ve hükümetiyle her düzeyde müzakereye devam
etmektedir.
Bunun yanısıra PKK, siyasi iktidarla mayınlı, kurşunlu ve roketatarlı mektuplaşmasını
her fırsatta gerçekleştirmekte ve şüphesiz verdiği mesajlar da anında cevap bulmaktadır.
Başbakan’ın terörle mücadeleyi kast ederek; “Er veya geç bu işi başaracağız. Terörü kimse
bizimle pazarlık konusu etmesin. Biz terörü hiçbir zaman pazarlık konusu olarak da telakki
etmedik.” sözlerinin, bu kapsamda bir manası ve karşılığı da bulunmamaktadır.
Madem pazarlık yapılmadığı Başbakan tarafından iddia edilmektedir, bu durumda şu soruların
cevaplarının da kendisi tarafından verilmesi taşıdığı sorumluluğunun gereği olacaktır:
√
İmralı canisiyle görüşerek mutabakat metinleri hazırlamak pazarlık değil midir?
√
Yaklaşık bir asır önce etnik ve mezhep ikiliğini aramıza sokan sömürgeci zihniyetin
güdümünde, PKK’yla Oslo’da masaya oturmak pazarlık değil midir?
Kamuoyuna yansıyan Oslo mutabakatında, terörle mücadele eden asker ve polisin
yargılanacağı sözünü vermek pazarlık değil midir?
√
Her hain eylemden sonra bölücü örgüte “Silahı bırakırsanız operasyonlar durur”
açıklamalarını medya üzerinden iletmek pazarlık değil midir?
√
Terör örgütü mensuplarına istedikleri ülkeye gidebileceğini duyurmak ve bunu ısrarla
vurgulamak pazarlık değil midir?
√
Habur’da terörist karşılama törenleri düzenlemek, anadilde eğitim taleplerine onay
vermek pazarlık değil midir?
50
√
PKK’yı himaye eden peşmergeden yardım dilenmek, yılandan şefkat beklemek
pazarlık değil midir?
√
Türk milletini etnik kimliklere geriletmeye uğraşmak, dağdakilere af planları
hazırlamak ve Kandil’deki eşkıya başının sağlığını merak etmek pazarlık değil midir?
Bunlardan dolayı AKP, CHP ve BDP’yle aynı masaya oturmama irade ve kararlılığımız haklı
değil midir?
Bizim sözde Kürt sorunu kapsamında görüşme sürecine katılmadığımızı eleştirenler,
Anadolu’da barışa katkı vermediğimiz riyakârlığını propaganda edenler iyi bilsinler ki;
Milliyetçi Hareket Partisi Türkiye’nin çözülmesini, Türk milletinin bölünmesini ve Türk
vatanın ayrışmasını sağlayacak hiçbir masaya oturmayacak ve yanından dahi
geçmeyecektir.
Terör ve bölücülük sorunuyla sözde Kürt sorununu aynı kategoriye koyan art niyetliler zaten
ekranlarda, Meclis koridorlarında ve bu doğrultuda kurulan bölücülük ortamlarında bir
aradadırlar ve her düzeyde de beraberliklerini yürütmektedirler.
Bizi masaya gelmemekle itham edenler önce; 2003’den bugüne kadar toprağa düşen 1021
şehidin hesabını vermelidir.
Barış diyerek ihanet masasına ayak olanlar; 1 Ağustos 2009 tarihinde başlayan yıkım
sürecinden bugüne kadar geçen sürede ebediyete intikal eden 371 şehidin hakkını iki
cihanda nasıl ödeyeceklerini düşünmelidir.
İki yıl önce analar ağlamasın diyerek manevi istismarcılıkta sınır tanımayanlar, sadece 12
Haziran 2011 genel seçimlerinden bugüne kadar dualarla uğurlanan 185 şehidimizin yerde
kalan kanına insafları varsa odaklanmalıdır. ( Şehit sayıları, 26 Haziran 2012 tarihine kadardır)
Sorarım sizlere, biz daha fazla şehit gelmesi için mi ya da daha çok terör saldırısı gerçekleşsin
diye mi masaya oturacağız?
PKK’nın af edilmesi, İmralı canisinin özgürlüğüne kavuşması ve Türkiye’nin ikiye ayrılması
için mi masaya oturacağız?
Biz Kürt kökenli kardeşlerimizi sorun görenlerle, bölücülükle pazarlık yapacak kadar
alçalanlarla elbette bir araya gelmeyeceğiz, elbette masaya da oturmayacağız.
Bölücü terör örgütü PKK yıllardan beridir kan akıtmakta, vatan evlatlarımızın canına kast
etmektedir.
Tayin ettiği amaçlara ulaşmak için ise insanlığın reddettiği her çirkin yol ve yönteme
başvurmaktadır.
Terör faaliyeti bölücülüğün yalnızca bir unsuru olup, bölünmeyi sağlamaya, ayrılmayı tesis
etmeye çalışan insan kıyım makinesidir.
Terör kasapları bu yüzden her değerimize saldırmakta ve tahrip etmektedir.
Bölücü terörü koruyan, kendi hedefleri doğrultusunda maşa olarak kullanan uluslararası
mihraklar ise esasen herkes tarafından bilinmektedir.
PKK kiralık ölüm çetesi olarak; kimin işine yarıyorsa, kimin menfaatine uyuyorsa ve kimin
çıkarına hizmet ediyorsa onlar tarafından kullanılmakta ve yönlendirilmektedir.
Türkiye üzerinde hesabı olan ülkeler bu kanlı örgütü beslemekte ve istedikleri biçimde yönetip
sevk etmektedir.
Türkiye’ye husumet duyanlar, Türk milletinin Anadolu coğrafyasındaki mevcudiyetinden
51
irkilenler Kandil’deki vahşileri yedirmekte, içirmekte, giydirmekte, silahlandırmakta ve
üzerimize saldırtmaktadır.
Dönemsel olarak PKK’nın emrine girdiği güçler farklılaşmış olsa da, hedef hiç değişmemiş ve
hiç de sapmamıştır.
ABD’den Suriye’ye, Yunanistan’dan Güney Rum kesimine ve bazı Avrupa ülkelerinden
Rusya’ya varıncaya kadar PKK küresel çevrelerin stratejik planlarına kanlı menü hazırlamış ve
tetikçi olarak görev almıştır.
Bu kapsamda gittikçe uluslararası bir cinayet örgütü hüviyetine bürünmüş ve Kandil’deki
inlerde yaşamasına bu nedenle müsaade edilmiş ve edilmeye de devam edilmektedir.
Bugünkü şartlarda PKK’nın sindiği ve saklandığı yerin adresi belli ve ortadadır.
Irak’ın kuzeyindeki peşmerge reisi, terör örgütüne yardım ve yataklık yapan, aldığı
talimatlar gereğince arkasında duran bir fitne olarak hepimizin malumudur.
Gelin görün ki, Başbakan Erdoğan’ın şartlar gereğince en yakın dost ve müttefiki de bu çapulcu
olmuştur. Şu çelişkiye bakınız ki, Başbakan Erdoğan terörün çözümü konusunda peşmergenin
ağzına bakmakta, en ufak beyanlarından bile medet ummaktadır.
Hatta hükümetin sulu gözlü üyesi, Başbakanlığa vekâlet ettiği Yeşiltaş Karakol baskınından
hemen sonra, TRT Şeş’in Soranice yayına başlaması vesilesiyle peşmergeyle programa
katılmış ve birlikte kutlama yapmışlardır.
Burada başbakan yardımcısı( Bülent Arınç); “Türkiye’de yaşayan herkesin kendi kültürüne ait,
doğuştan, Allah tarafından verilen bütün hakları Kürt kardeşlerimize de, başka etnik kökene
sahip yurttaşlarımıza da tanıyoruz, tanıyacağız” sözlerini sarfetmiştir.
Dikkatinizi çekmek isterim ki, bu şuursuzluk sekiz şehidimizin hemen arkasından Barzani’ye
hitaben söylenmiştir.
Barzani de, “Artık savaşın, silahın kullanma devri geçti. Bu durum Kürt milletine daha çok
zarar veriyor” diyerek, “Sayın Başbakan’a attığı adımlardan dolayı, diğer partilerden de
çözüme yönelik önerilerde bulunanlara teşekkür ediyorum.” ifadeleriyle karanlıktan aydınlığı
taşlamaya devam etmiştir.
Bu karşılıklı takdim ve dostane yaklaşımlar sergilenirken, söz konusu başbakan yardımcısı
Barzani’ye Türkiye’de yalnızca Türk milleti vardır, haddinizi bilin diyememiş ve bir de
ar damarı çatlarcasına Barzani’den daha fazla himmet beklediklerini belirtmiştir.
Her şeyden önce peşmerge ve onun gibi düşünen terör zebanileri bilmelidir ki; son yurdumuzda
yaşayan muazzam beşeri kıymetin ismi Türk milleti olup, aramızda başkaca bir millet
kesinlikle söz konusu değildir.
Peşmerge reisinin sözde çözümden yana tavır alanlara teşekkür etmesi bir başka ilginç durumu
ortaya çıkarmıştır.
Allah’a hamd olsun ki, peşmerge bize teşekkür etmemiş ve bizi övmemiştir.
Bu durum bile başlıbaşına ne kadar doğru ve haklı olduğumuzun bir kanıtı ve belirtisidir.
Zira peşmergenin bize yönelik teşekkürü şöyle dursun, iması dahi 43 yıllık şerefli tarihimizi
yok saymak, ilkelerimizi çiğnemek anlamına gelecektir ki, bunu da inşallah dünya gözüyle
kimse göremeyecektir.
Kandil’in görevlendirilmiş muhafızı, terör ajanı olarak ikili oynamakta ve Türk milletine kefen
biçenlere durmadan makas bilemektedir.
52
Bize göre Kandil yerle bir edilmeden, 4 Ekim 2011 tarihli grup toplantısında söylediğim gibi,
Kandil’in tepesine Türk bayrağı dikilmeden terörün sonlanması mümkün değildir.
Bu tarihi görev sınırötesi hareket izni elinde bulunan AKP hükümetinin omuzlarındadır.
Türk milletinin kendisine tehdit oluşturan neresi olursa olsun buralara girmesi ve hakkından
gelmesi en tabii hakkı ve yetkisi dâhilindedir.
Bunun için Türk devleti kimseden icazet alacak değildir.
Hele hele Okyanus ötesinden izin alma iması dahi bizim tarihi birikimimiz ve millet
gerçeğimizle asla bağdaşmamaktadır.
Biz üzerinde yaşadığımız toprakları birilerinden onay alarak vatanlaştırmadık.
Birilerinin oluruyla ve işaretiyle de koruyamazlık yapmayacağız.
Kim ki topraklarımızı kirletmeye, sınır ötesinden hareketle bağrımızı yakmaya cüret ediyorsa;
bunları üredikleri yerde, mesken tuttukları alanda imha etmek Türk milletinin şeref ve onur
meselesidir.
Bu konuda milletimizin müsamahası olmayacak, topu taca atarak uyuşukluk gösterenlere
toleransı bulunmayacaktır.
“Silahları ağır, sayıları fazla” ifadeleriyle bölücü terör saldırılarına teslim olanlar, yangının
gittikçe büyüdüğünü görmeli ve Kandil’de tufan gibi esecek cesaret ve iradeyi bir an önce
göstermelidir.
Bu aşamada bölücü teröre karşı çözüm olarak sunacağım öneriler şimdilik şu ana
başlıklardan ibaret olacaktır:
1Hükümet Meclis’ten aldığı sınır ötesi harekât iznini devreye sokmalı ve Kandil’i
dümdüz etmelidir.
2PKK terör örgütü ön şartsız ve hiçbir mazeret ileri sürmeden silahlarını bırakmalı ve
teslim olmalıdır.
Veya militanlar son ferdine kadar teslim alınmalıdır.
3Türk adaleti bölücü örgüt üyeleri hakkında gereğini yapmalı ve PKK’lılar verilecek
cezaları çekmelidir.
4KCK davasıyla birleştirilerek kapsamlı ve çok yönlü bir bölücülük soruşturması
açılmalıdır.
5Kürt kökenli kardeşlerimiz kesinlikle terör örgütüyle ilişkilendirilmemeli, bireysel
nitelikli haklarıyla ilgili çalışma ve girişimler ülkemizin diğer yörelerinde olduğu gibi hayata
geçirilmelidir.
6Türk kimliğinin birleştirici, kapsayıcı ve yapıştırıcı özelliğine sahip çıkılmalı,
Türkiyelilik zırvasından vazgeçilmelidir.
7Doğu ve Güneydoğu’nun sosyo ekonomik ölçekteki kalkınması için hemen harekete
geçilmeli, Kürt kökenli kardeşlerimizin işsizlik ve yoksulluk sorunları kökünden bitirilmelidir.
8Irak merkezi yönetimi kendi topraklarındaki terör yuvalarını ya def etmeli ya da
Türkiye’nin müdahalesine saygı göstermelidir.
9Üçlü mekanizmalarla vakit kaybedilmemeli, ABD’den insansız hava araçları değil,
kararlı ve sonuç alıcı hamleler talep edilmeli ve bu konuda tavizsiz olunmalıdır.
Ve analarımızın gözyaşı ancak bunları hayata geçirerek dinebilecek ve dökülen kanların hesabı
53
bu yollarla sorulabilecektir.
Unutulmasın ki, terör bir kader değildir.
Şayet siyasi irade olursa, inanç ve mücadele ruhu ortaya çıkarsa Allah’ın izniyle her şeyin
üstesinden gelinmesi kaçınılmaz olacaktır.
Bilinmelidir ki, Milliyetçi Hareket Partisi samimi, milli ve bölücü terörün kaynağını kurutacak
her içten adıma, her projeye destek verecek ve destek olacaktır.
Fakat bin yıllık kardeşliğimizi sorun görenlere yönelik mesafesini de mutlaka koruyacaktır.
Bir Yorum;
Millet PKK'yı hazmediyor mu?
Soros Devrimleri, Kadife Devrimler, Irak ve Afganistan işgalleri ile Arap Baharı gerçekte
büyük resmin ayrıntılarıdır. Büyük resim, Soğuk Savaş sonrası “küreselleşmenin ozon deliği”
olarak ilan edilen Avrasya bölgesinin küresel sisteme eklemlenmesi sorunuydu. Küresel güçler
bölge ülkelerini modernleştirerek, liberalleştirerek ve demokratikleştirerek küresel sisteme
dahil etmeyi amaçlamıştı. Başkan ve eşbaşkanlık ilişkisi bu amaçla kurulmuştu.
Abdullah Gül, küresel ihtiyaçlar için Türkiye’nin ‘ya kendisi yapar ya da başkaları gelir yapar’
anlamına gelen sözler etmişti. Bu söylemin ardından “iyi şeyler olacak” diyerek Kürt açılımı
başlatıldı.
“Kürt açılımı”, Türkiye’nin yasal, yapısal ve anayasal bakımından küresel sisteme uygun
olarak yeniden tasarımlanması anlamına gelmektedir. Bunun için “Kürtlere yeni bir statü
verilmesi”, “demokratik özerklik” çerçevesinde kendi kendilerini yönetecek imkanların
sağlanması ve Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde iki milletli bir yapının oluşturulması
amaçlanmaktadır.
“Kürt Açılımı” adıyla başlatılan, eleştiriler üzerine de “Demokratik Açılım” adını alan
Türkiye’nin yeniden dizayn operasyonu bu bağlamda aralıksız devam ediyor. Zaman zaman
halkın tepkisi test edilerek, şartlar olgunlaştırılıp açılım değişik araçlarla sürdürülüyor.
Başbakan Erdoğan’ın Amerika’da açılımı “hazmettire hazmettire” gerçekleştireceğiz söylemi
bunu anlatıyordu.
İktidar, demokratik açılım adı altında Türk milletine karşı medya marifetiyle büyük bir
psikolojik harekât yaptı. Devlet de doğrudan kendi halkına yönelik olarak büyük bir kamu
diplomasisi uyguladı.
Yöntem şöyle işletildi: İlk önce siyasi çözüm, demokratik çözüm adı altında hiç kimsenin karşı
çıkamayacağı konular propaganda edildi. Ülkede bir savaş hali yaşandığı, otuz yıldır askeri
yöntemle çözülemeyen bir sorunla karşı karşıya olunduğu, anaların ağladığı, zulüm ve inkar
politikalarının yürütüldüğü propaganda edildi.
İmralı’nın görüşleri çarşaf çarşaf medyaya düştü. Kandil’e gazeteci çıkarıldı. Terörist başı ile
röportajlar yapıldı ve büyük gazetelerde “PKK barış istiyor” ya da “PKK silah bırakıyor”
türünden manşetler atıldı. Ardından şu veya bu konuda yeni yeni açılımların yapıldığı
duyuruldu.
Her açılım sonrasında ise PKK saldırıya geçmekte tereddüt etmedi. Bunun üzerine malum
gazeteci güruhu tarafından “çözüme karşı olan derin PKK’nın bu saldırıyı yaptığı” ilan edildi.
Demokratik/Kürt açılımının son versiyonunda da aynı stratejinin devreye sokulduğu görülüyor.
Bu noktada da AKP iktidarı, Türk milletinin reflekslerini test, tepkilerinin ise tolere edilir olup
olmadığı tespit etti, sonra da harekata geçti.
54
Hatırlanacağı üzere önce “PKK silah bırakacak” türünden haberler yayımlanmıştı. Ardından
önceki açılımda Hasan Cemal, Kandil’e çıkmıştı, bu defa Avni Özgürel, Kandil’e gitti ve Murat
Karayılan’la bir söyleşi yaptı.
Bu arada Barzani ve Talabani üzerinden PKK’nın silah bırakmaya hazır olduğu bilgisi
propaganda edildi.
Leyla Zana “Kürt sorununu Başbakan çözer” diyerek Öcalan için ev hapsi istedi. Başbakan
Zana’yla görüştü. Bülent Arınç, Öcalan’ın ev hapsinin düşünülebileceğini söyledi.
Uzun süredir sesi çıkmayan Öcalan’ın birden bire Adalet Bakanlığı’na mektup yazarak, “Beni
bu avukatlarla görüştürmeyin. BDP de PKK da beni aldatıyor” dediği iddia edildi.
İktidar ve yandaş cenahın Türk milletine karşı yürüttüğü psikolojik harekatın ürettiği sanal
çözüm beklentisi ve söylemlerine PKK, sekiz Mehmetçiği şehit eden eylemle cevap verdi.
Bu defa da AKP’nin çözümcü(!) kanadı, saldırının PKK’nın eli kanlı yöneticilerinin arasındaki
çekişmeden kaynaklandığı türünden haberleri propaganda etmeye başladı. AKP, Türk milletini,
üzerinde istediği her türlü tasarrufu yapabileceği bir kadavra olarak görüyor. İktidarın
yutturduğunu sandığı bölücülük zehrinin millet tarafından hazmedilip hazmedilmediğini
zaman gösterecektir.
55
2/B ALANLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Genel Başkanımıza göre; “2B arazileri orman köylüsüne bedelsiz verilmelidir”.
2/B NEDİR?
1982 Anayasasının 169 uncu maddesinde: “Orman olarak muhafazasında bilim ve fen
bakımından hiçbir yarar görülmeyen, aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde kesin yarar
olduğu tespit edilen yerler ile 31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman
niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında
veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler, şehir, kasaba ve köy
yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında, orman sınırlarında daraltma yapılamaz.”
Hükmü bulunmaktadır.
Bu hükme paralel olarak değiştirilen 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesinin (B)
bendinde de: “31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam
olarak kaybetmiş yerlerden; tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik, fındıklık, fıstıklık
(antepfıstığı, çamfıstığı), gibi çeşitli tarım alanları veya otlak, kışlak, yaylak gibi
hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler ile şehir, kasaba ve köy
yapılarının toplu olarak bulunduğu yerleşim alanları, Orman sınırları dışına çıkartılır.
İfadesine yer verilmiştir.
Nitelik vasfını kaybederek orman sınırlarına dışına çıkarılma işlemi 6831 sayılı Orman
Kanununun 2 nci maddesinin (B) bendinde düzenlendiği için bu suretle çıkarılan alanlara (2/B
alanları) ifadesi siyaset, bürokrasi ve halk arasında kullanılmaktadır.
İlk uygulamanın başladığı 1974 yılından 2007 yılı sonuna kadar 2/B uygulamaları ile
473.419 hektar alan orman sınırları dışına çıkarılmıştır.
2/B uygulama çalışmaları tamamlandığında yaklaşık 600.000 hektara çıkacağı tahmin
edilmektedir.
2007 YILI SONU İTİBARİ İLE 2/B SAHALARININ FİİLİ KULLANIM DURUMLARI
Köy yerleşim alanı
7.035 hektar
% 1,5
Belde yerleşim alanı
8.514 hektar
% 1,8
İlçe yerleşim alanı
6.624 hektar
% 1,4
TOPLAM YERLEŞİM YERİ
22.233 hektar
% 4,7
Sera alanı
2.365 hektar
% 0,5
Narenciye alanı
8.041 hektar
% 1,7
111.115 hektar
% 23,5
294.206 hektar
% 62.2
35,419 hektar
% 7,4
Zeytinlik, fındıklık
Meyvelik, bahçelik, v.s
Diğer ekili alanlar
Değerlendirilemeyecek alanlar
Otlak, yaylak
TOPLAM
473.419 hektar
(4.734.190 dekar)
56
2006 Yılı Sonu İtibariyle Yapılan
2/B Uygulamalarının Bölge Müdürlükleri ve
Bağlı İllere Göre Dağılımını Gösterir Cetveldir.
Sıra No
1
Bölge Müd.
Adana
İl
Adana
12.357
Niğde
204
Nevşehir
18
Kayseri
29
Osmaniye
TOPLAM
2
Adapazarı
Adapazarı
TOPLAM
Amasya
Amasya
Samsun
5.338
3.602
181
15.290
Tokat
3.558
Sivas
50
Yozgat
TOPLAM
Ankara
29.643
34.981
Çorum
4
1.552
14.160
Kocaeli
3
2/B Uyg.(Ha.)
1.412
24.093
Ankara
31.706
Çankırı
4.516
Kırıkkale
Kırşehir
TOPLAM
12.706
254
49.182
5
Antalya
Antalya
6
Artvin
Artvin
7
Balıkesir
Balıkesir
34.887
8
Bolu
Bolu
16.095
9
Bursa
Bursa
14.534
Bilecik
1.561
Yalova
1.768
TOPLAM
45.548
41
17.863
57
2006 Yılı Sonu İtibariyle Yapılan
2/B Uygulamalarının Bölge Müdürlükleri ve
Bağlı İllere Göre Dağılımını Gösterir Cetveldir.
Çanakkale
10
Çanakkale
4.105
Edirne
4.122
TOPLAM
11
Denizli
8.227
Denizli
4.265
Uşak
2.769
TOPLAM
12
Elazığ
7.034
Elazığ
450
Bingöl
35
Bitlis
Hakkari
0
Malatya
2.645
Muş
Tunceli
Şırnak
0
Mardin
0
Batman
0
TOPLAM
Eskişehir
35
135
5.155
Erzurum
0
Erzincan
0
Ağrı
0
Kars
0
Ardahan
0
Iğdır
0
TOPLAM
14
28
0
Diyarbakır
Erzurum
2
Van
Siirt
13
1.825
0
Eskişehir
Afyon
TOPLAM
9.456
10.673
20.129
58
2006 Yılı Sonu İtibariyle Yapılan
2/B Uygulamalarının Bölge Müdürlükleri ve
Bağlı İllere Göre Dağılımını Gösterir Cetveldir.
15
Giresun
Giresun
Ordu
TOPLAM
16
Isparta
İstanbul
Isparta
3.174
Burdur
8.363
11.537
İstanbul
18.233
Kırklareli
14.757
Tekirdağ
2.991
TOPLAM
18
İzmir
956
1.006
TOPLAM
17
50
35.981
İzmir
Manisa
TOPLAM
14.772
6.848
21.620
19
Kastamonu
Kastamonu
2.131
20
K.Maraş
K.Maraş
5.737
Hatay
3.856
Gaziantep
9.960
Adıyaman
1.860
Şanlıurfa
TOPLAM
50
21.463
21
Mersin
Mersin
39.287
22
Muğla
Muğla
29.138
Aydın
5.135
TOPLAM
23
Trabzon
34.273
Trabzon
1.005
Rize
14
Gümüşhane
12
Bayburt
TOPLAM
6
1.037
59
2006 Yılı Sonu İtibariyle Yapılan
2/B Uygulamalarının Bölge Müdürlükleri ve
Bağlı İllere Göre Dağılımını Gösterir Cetveldir.
24
Zonguldak
Zonguldak
10.910
Bartın
1.014
Karabük
2.620
TOPLAM
14.544
25
Kütahya
Kütahya
5.152
26
Konya
Konya
4.895
Aksaray
512
Karaman
826
TOPLAM
27
Sinop
6.233
Sinop
GENEL TOPLAM
60
1.760
473.419
MHP’NİN 2/B KANUNUNU DEĞERLENDİRMESİ
2/B KANUNU,1981 Aralık ayı itibariyle orman vasfını kaybettiği belirlenmiş ve orman
hudutları dışına çıkarılan arazilerden vatandaşlarımızın tarla, bağ, bahçe ve ev yeri olarak
kullandığı arazilerin “mülkiyet sorunu” çözümü için çıkarılan kanundur.
Bu arazilerin nasıl kullanılacağı Anayasa’nın 170. Maddesinde tanımlanmıştır. Bu maddeye
göre bu araziler, “ormanlar içinde ve bitişiğindeki köyler halkının yararlanmasına” tahsis edilir.
Bu sebeple Hükümet tasarısının adı” Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Ve
Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin değerlendirilmesi ile Hazineye Ait
Tarım arazilerinin Satışı” adını koymuştur.
Ancak kanunun, içeriği bu adın ve Anayasa’nın gereğini karşılamamaktadır. Kanuna göre 2B
arazilerinin satılmasından elde edilecek gelirin %90’ı büyükşehirlerdeki kentsel dönüşüm için
Çevre ve Şehircilik Bakanlığına aktarılmaktadır. Bu durum Anayasa’nın 170. Maddesine
aykırıdır.
2B arazileri her ne kadar kullanıcıları tarafından imar edilerek artı bir ekonomik değere
dönüştürülmüş olsa da sonuçta kamu malıdır; 75 milyon vatandaşın ortak malıdır. Kullanıcının
müktesebi korunarak değerlendirilmesi gerekir.
Ancak, elde edilecek gelirin büyük kısmının toplumun en düşük gelir seviyesindeki ve kendi
emeği ile geçimini temin etmeye çalışan orman için köylülerinin kalkınmaları için kullanılması
adaletli ve Anayasa’ya uygun bir uygulama olacaktı. Bu hususta bizim teklifimiz 2B
arazilerinin satılmasından elde edilecek gelirin %50’si orman içi ve kenarı köylülerinin
kalkındırılmaları ve yeni orman alanlarının oluşturulması için kullandırılmalıdır.
Bu kanunla özellikle orman içi ve kenarı köylüleri mağdur edilmiştir.
BİZ, Milliyetçi Hareket Partisi olarak, Vatandaşların kullandığı arazilerin mülkiyet sorununun
çözülmesi anlamında ve bu amaçla bu kanuna başlangıçta destek verdik.
BİZE GÖRE;
1-2B arazileri, ekip sürmek kaydıyla orman içi ve kenarı köylülerine bedelsiz verilmelidir.
Genel Başkanımız Devlet Bahçeli’nin bu yönde ifadeleri bulunmaktadır. Ayrıca seçim
beyannamelerimizde 2/B sorununun çözümü için önerimiz bu şekildedir.
Hükümetin getirdiği kanun tasarısının Meclis Komisyonlarında ve Genel Kurulda
görüşülmesinde MHP sözcüleri bu durumu ısrarla teklif etmiş olmasına rağmen Kanun,
AKP’nin oyları ile hiçbir ayırım yapılmadan köylüye şehirliye “rayiç değerin %70 ile
“satılmasına karar verilmiştir.
Son olarak, 2B arazilerinin Orman içi köylüsüne rayiç değerin %15’i, orman kenarı köylüsüne
ise rayiç değerin %25’i ile satılmasını teklif ettik, yine AKP’nin oyları ile reddedildi.
2-2B arazileri mutlaka kullanıcılarına satılmalıdır. Ancak, satış güç yeter bedelle ve ödenebilir
taksitlerle olmalıdır. Köylü ve çiftçi imar ederek artı değer kattığı bu arazileri ikici defa satın
alırken ödeyeceği bedeli, ürettiği ürünlerin parası ile karşılamalıdır. Bunu gerçekleştirecek bir
formül bulunmalıdır.
3- Hak sahiplerinin müracaatında alınan “dosya parası” köylülerden 200 Tl. olarak tahsil
edilmelidir.
4- Yapılan işlemler için yargı yolu kapatılmamalıdır.
61
EKONOMİK ve SOSYAL KONULAR
Türkiye gittikçe kronikleşen siyasi, ekonomik ve sosyal sorunların yumağında boğulmaktadır.
Bugün Türkiye’nin huzur ve refahı, esenliği, öz güveni, gururu ve gelecek umudu tahrip
edilmektedir. Sokaklar öfkeli, insanlar bezgindir. Ülkemizin bazı beldelerinde devlet otoritesi
kalmamıştır.
10 yıllık AKP iktidarında ülke ekonomisinin hangi temel sorunu çözülmüştür? Bu sorunun
cevabı önemlidir. Üretim, işsizlik, dış ticaret açığı, cari açık, yoksulluk, gelir dağılımındaki
adaletsiz yapı ve refah artışı konularındaki bütün sorunlar devam etmektedir. Türk halkı âdeta
borç batığına batmış ve çaresizlik içindedir. Sanayici, esnaf, çiftçi, işçi, emekli, memur borç
altında ezilmekte, kazancının çoğunu faiz olarak ödemektedir.
2003 yılından bu yana iktidarın uyguladığı politikalarla ekonomi üretimsiz hâle gelmiştir.
Ekonomiye, düşük üretimin getirdiği sorunlar hakimdir. Dolayısıyla Adalet ve Kalkınma
Partisinin ekonomi anlayışı; üretim yerine tüketimi, ihracat yerine ithalatı, istihdam yerine
işsizliği, rekabet yerine tekelleşmeyi ve tasarruf yerine de borçlanmayı öngörmektedir. Yeni
yatırımlar yapılamıyor, tasarruf da yapılamıyor.
Türkiye ürettiğinden fazla tüketen, kazandığından fazla harcayan bir ülke haline getirilmiştir.
Hane halkı borçlarının hane halkı geliri içerisindeki payı gün geçtikçe artmaktadır ve şu an
itibarıyla da yüzde 40’lara dayanmıştır. Yine tasarruf oranları da her yıl itibarıyla düşmektedir.
Bunun anlamı şudur: Yeterince üretemiyoruz ve satamıyoruz. Neden üretemiyoruz? Çünkü
girdi maliyetleri yüksektir. Uygun yatırım ortamı hâlâ yaratılamamıştır. Yatırım yapmak cazip
hâle getirilememiştir. Rantiyecilik ve paradan para kazanma hâlâ caziptir.
Orta vadeli program, AKP Hükûmetinin Dokuzuncu Kalkınma Planıyla başlattığı plansızlığın
bir yansımasıdır. Geçen yılki orta vadeli programda 2011 yılı için büyüme oranı hedefi yüzde
4,5’tu. Şimdiki orta vadeli programda gerçekleşme tahmini yüzde 7,5. Yani 3 puanlık bir sapma
ve öngörüsüzlük var. 2012 yılı için geçen yıl yüzde 5 büyüme öngörülmüştü, şimdi yüzde 4
büyüme öngörülüyor. Ne zaman orta vadeli program açıklansa, bir önceki orta vadeli
programla yakından uzaktan hiçbir alaka göremiyoruz. Hükûmetin “Bu dönem için şöyle bir
hedef koymuştuk, ancak şu nedenlerden dolayı bu hedeflerden sapıldı” demesi gerekir.
Programlarda lehte veya aleyhte bununla ilgili hiçbir izaha yer verilmiyor.
Önceki
programlarıyla
hesaplaşmayan,
geçmişteki
öngörülerinin
gerçekleşip
gerçekleşmediğini tartışmayan bir belgenin ve programın geleceğe dönük projeksiyonları
ciddiyetten uzak kalır. Sanki bir önceki programın sahibi bu Hükûmet değilmiş gibi bu belgeler
hazırlanıyor. Hükûmeti ciddiyete davet ediyoruz. Eskiden hedefler saptığında, hükûmetler,
neden sapma oldu, hangi faktörler etkili oldu diyerek bir sonraki dönem bunun muhasebe ve
sorgulamasını yaparlardı.
Orta vadeli programın amacı, büyümeyi sürdürmek, cari işlemler açığını azaltmak ve böylece
makro ekonomik ve finansal istikrarı korumak olarak açıklanmıştır. Orta vadeli programın
perspektifinde noksan olan en temel konu üretimdir.
Türkiye’nin en temel ekonomik sorunu, yeterli üretim yapılamaması ve ürettiğinden fazla
tüketmesidir. Yerli üretim yabancı üretimle rekabet edemediğinden dış ticaret açığı da alıp
başını gitmektedir.
Yine, orta vadeli programda “Türkiye ekonomisi başlığı” altında 2010 ve 2011 yılları itibarıyla
faiz oranlarının düşük seviyelerde kaldığı ifade edilmektedir. Bu doğru değildir. Türkiye’de
reel faizler uluslararası faizlere göre yüksektir. O yüzdendir ki dışarıdan sıcak para girişi halen
devam etmektedir.
62
Orta vadeli programda kamuda ve özel kesimde israfı azaltmaya yönelik politikaların
uygulanacağı ifade edilmektedir. Acaba israf nerelerde, nasıl var? Hükûmet bu konuda bir
tespit yapmış mıdır? Nasıl bir politika uygulayacaktır? Bu belli değildir.
Kamu harcama politikası olarak sosyal yardım sisteminin bir bütün olarak ele alınacağı ve
yardımlardan mükerrer yararlanmanın önleneceği belirtiliyor. Demek ki devletin sosyal
yardımlarında mükerrer yararlanmalar var. Bu bir itiraftır. Ancak AKP Hükûmeti, yıllardır
sosyal yardım sistemini bütün olarak yapılandıracağını söylemesine rağmen bu konuda bir
adım atılmamıştır.
Kamu yatırım politikasında ARGE yok, yüksek katma değerli ürün üretimi yok, kamu gelir
politikasında vergi adaleti üzerinde durulmuyor. Vergi sisteminin en temel sorunlarından biri
olan dolaylı ve dolaysız vergi üzerinde hiç durulmuyor.
2002 ile 2010 yılının sonuna kadar Türkiye’deki ekonomik gelişme, sabit fiyatlarla kişi başına
millî gelirin net olarak yüzde 31 artışından ibarettir. Yani bu dönemde, 2002 yılında 4.225 dolar
olan kişi başı millî gelir iktidar tarafından 5.570 dolara çıkarılmıştır. ( Not: Kalkınma
Bakanlığı, 2012 yılı programının 16 ıncı sayfa)
Eğer daha önceki iktidarlar da AKP gibi bir performans gösterselerdi, her sekiz yılda Türkiye
yüzde 31 gelişme kaydetseydi, kişisel zenginleşme ve fert başına millî gelir açısından bu süre
içinde gelinen nokta, 1923 yılında 45 dolarlık fert başına geliri esas alırsanız, 2002 yılında AKP
İktidarı sadece 530 dolarlık kişi başı millî gelir seviyesi devralmış olurdu.
Demek ki hem AKP’den önceki performansların yüksek olduğunu görüyoruz, hem de bu 10
yılın değerlendirilmediğini ifade etmiş oluyoruz. Geçen süreyi dikkate alırsanız; 1929 buhranı,
İkinci Dünya Savaşı, ihtilaller, her türlü yokluklara rağmen Türkiye ekonomisi çok daha hızlı
bir gelişme kaydetmiştir. Diğer taraftan, başka göstergelere baktığınız zaman da aynı durumu
görüyorsunuz. Kişi başı gelişmişlik endeksinde 92’nci sırada olduğumuzu, yirmi beş yaşındaki
nüfusunuzun aldığı eğitim bakımından 126’ncı sırada olduğumuzu görüyorsunuz.
O hâlde Türkiye'nin genel göstergelerine baktığımız zaman ortada bugün söylendiği gibi, bir
tablo olmadığını görüyoruz.
Deniliyor ki: “Hangi gerekçeyi gösterirseniz gösterin, hangi realiteyi önümüze koyarsanız
koyun Türkiye'nin temel göstergeleri sağlamdır.” Bu sağlam denilen temel göstergelerin nereye
oturduğunu ve ne kadar güvenilir olduğuna da bakmak gerekir.
Sağlam denilen bu göstergeler, büyüme oranı, istihdam oranı, enflasyon oranı, bütçe denkliği,
tasarruf oranı ve borçların yapısı ve seyri gibi hususlardır. Bütün bu göstergelerin çok büyük bir
cari açık üzerine dayandığını görür, bilir ve buna göre irdelerseniz, size bugün veya dün
sağlam görünen bu göstergelerin birdenbire nasıl değiştiğini görürsünüz.
Birincisi büyüme oranıdır. Büyüme dediğimiz zaman üç büyüklüğün bir arada gözlenmesi
gerekiyor. Bunlardan birisi tüketimdir. Tüketim olduğu zaman yatırım icap ediyor, üretimin
artması gerekiyor. Tüketimi artırıp yatırımı yapmadığınız, üretimi artırmadığınız zaman
karşıladığınız tüketim başka ülkelerin üretimiyle gerçekleşen tüketimdir. Dolayısıyla, büyüme
var, ancak üretim artışı yok.
Ekonomi ithalatla yürütülüyor. Başkasının parasıyla ithalat yapılıyor. Parası olmayan tüketici
kesimler de borçlandırılmak suretiyle bu ithalat sağlanıyor. Yani başkasının parasıyla yapılan
ithalat, borçlandırılarak yapılan tüketim ve bu işi seyrederek vergi alan bir hükûmetle karşı
karşıyayız.
Bu yapı ülkemizi çok verimsiz bir dış ticaret yapısına götürmüştür.
2002 yılında ihracatımızın içinde yüzde 4,7 olan yüksek teknolojiye dayalı ürünlerin payının
63
2010 yılında 2,2’ye, 2011 yılında da yüzde 1,9’a düştüğünü görüyoruz.
Katma değeri düşen bir ihracat yapısıyla karşı karşıyayız.
Bir başka nokta istihdam konusudur. İstihdamın her yıl dalgalanan büyüme rakamlarıyla artıyor
görünmesi Türkiye’de istihdamın rakamlar üzerindeki görüntüsünü değiştiriyor olabilir ama
istihdamın kalitesini artırmıyor.
2008-2009 krizinde gördük; 1 milyon 300 bin insanımız işsiz kaldı, bunların 870 bini tezgâh
başından, sanayideki üretim yapısından koparak işsizler ordusuna katıldı. Sonraki yıllarda
“Düzeldi, sayısı arttı.” dediğimiz istihdam inşaat ve hizmet sektöründeydi. Büyük oranda tarım
sektöründeydi. Bunlar, istihdamdaki kalitenin bozulmasının işaretleridir.
Buna bir başka örnek: Ankara’da Tekel işçilerine : “Sizin razı olmadığınız ücretlerden,
dışarıda, çok daha düşüğüne çalışmak isteyen çok sayıda insan var; onun için nazlanacak
hâliniz yok.” İşte, bu istihdam kalitesinin bozulmasıdır. Toplumun mutlu ve onurlu bir üyesi
olarak, anayasal hak olan çalışma hakkına kavuşturmak yerine, ölmeyecek kadar gelirle,
çalışmaya razı etme gayreti.
Enflasyon konusunda üç nokta önemlidir. Bunlardan bir tanesi, enflasyonun “düşük” denildiği
dönemde yani bu İktidarın yönetiminde, Türkiye’de enflasyon oranları hiçbir zaman
Hükûmetin ilan ettiği ve tahmin ettiği oranlar olarak gerçekleşmemiştir. “Yüzde 4” denilmiş, 9
gerçekleşmiş; “5” denilmiş, iki haneli rakamlara çıkmış yani birçok yıl yüzde 100’ün üzerinde
şaşmalar ortaya gelmiştir.
Enflasyondaki düşme bir başarı olarak takdim edilerek bunun düşük dövizle sağlanan, ucuz
ithalatla sağlanan bir gelişme olduğu göz ardı edilmiş ve bununla iftihar edilmeye çalışılmıştır.
Enflasyonun geldiği yer; maliyetli ve yetersiz üretim yapısıdır. Bunları düzeltmeden, düşen
enflasyonun sizin elinizden düşmediğini, hangi sebepten düştüyse yine o sebepten
yükseleceğini bilmeniz gerekir.
Enflasyonla ilgili üçüncü husus, Merkez Bankası enflasyonun en büyük problem olduğunu
ifade etmeye başlamıştır. Hükûmet: “Enflasyon ciddi tehlike hâline geliyor.” demeye
başlamıştır. İş çevreleri zaten işin farkındadır. Dar gelirli başından beri, enflasyonun düşük
olduğu söylendiği dönemden beri bu sıkıntıyı yaşamaktadır. Gözler Merkez Bankasına,
tenkitler Merkez Bankasına çevrilmiştir ama görüyoruz ki iktidar, enflasyonun düşürülmesi
konusunda kendine düşenleri yapmamak suretiyle, üretimdeki yapısal bozuklukları âdeta teşvik
etmek suretiyle Merkez Bankasını bu noktada yalnız bırakmaktadır.
Bir başka husus, borçlar konusudur. Borçlarda azalma yok artış var. İç borçlar yüzde 149
oranında, 2,5 katı oranında artmış. Kamu borçları yüzde 25 oranında artmış. Diğer taraftan
Türkiye ekonomisi üreticisiyle, tüketicisiyle muazzam bir borç yapısının altında. Böyle bir
ortamda Türkiye’de borçlar üzerinden iyi ekonomik görüntü verildiğini söylemenin sadece bir
savunma ve avunma ihtiyacından ibaret olduğunu söylemek zorundayız. Tüketici borçları, hane
halkı borçları 2002’de 6,7 milyar lira iken bugün 236 milyar liraya çıkmıştır. 6 milyar lira
neresi, 236 milyar lira neresi “Bu önemli olmaz, gelirine oran neresi” derseniz, harcanabilir
gelire oranı yüzde 4 iken yüzde 45’e çıkmıştır, 11 katı üzerine çıkmıştır. Tüketicinin tüketim
takatinin bittiği, yarınki gelirlerinin bugünden tüketime harcatıldığı bir ortamda ekonominin
geleceğiyle ilgili herkesin endişe duyması son derece tabiidir. Tasarruf oranlarının yüzde 12’ye
düştüğünden bahisle cari açığın gerekçesi olarak tasarruf oranlarının gösterilmesi gibi bir yanlış
izahla da karşı karşıyayız. Bu tavır cari açığın devamlı artacağının en önemli işaretidir. Cari
açık düşük tasarruf oranının sonucu olmaktan önce düşük tasarruf oranları cari açığın
sonucudur. Cari açıkla yaptığınız ithalatla yere serdiğiniz üretimde faktör gelirleri elde
edemeyen ekonomik kesimler, ücret elde edemeyen işçi kesimi, kâr elde edemeyen iş âlemi,
64
kira gelirleri düşen gayrimenkul sahipleri, sermaye gelirleri azalan diğer kesimlerin tasarruf
etmeleri kolay değildir. Dolayısıyla, bu yapısal bozukluğun nereden geldiğine bakmadan bunu
cari açığın kaynağı yapmak doğru değildir.
İktidar mensupları dediler ki: “Cari açık karşılanabildiği sürece mesele yoktur.” Bu tam bir
mirasyedi tavrıdır. “Cari açık karşılanabildiği sürece sorun yok.” derseniz, cari açıkla yapılan
tahribatları görmez olursunuz.
Daha bilgiç bir kesim ortaya çıktı. “Cari açığın finansman kalitesi önemlidir.” dendi ve sonuç
itibarıyla Türkiye’de cari açık 80 milyar dolara dayandı. 80 milyar dolara dayanan cari açığın
yüzde 20’sine yakın kısmını, 16 milyar dolar gibi sarsıcı bir kısmını bu ekonomi “net hata
noksan” denen, “nereden geldiği belli olmayan” diye tanımlanan bir kaynaktan karşılıyor.
Yönetim nereden geldiğini bilmiyor olabilir diyelim. Peki, bunların nereye ve hangi alanlara
geldiğini de mi bilmiyor? Dolayısıyla cari açığın bu yoldan karşılanması, sıcak parayla
karşılanması, isterse doğrudan sermaye girişiyle karşılansın, mevcut işletmelerimizin satın
alınması şeklindeki uygulamalarla karşılanması millî gelirdeki adaletsizliği ve millî gelirin
göründüğü kadar vatandaşın refahına yansımıyor olmasını yeterince açıklamaktadır.
Türkiye ekonomisi stres altındadır. İş dünyası huzursuzdur. Hükümetin ekonomi yönetiminin
ritmi bozuktur.
Türkiye’de iş çevreleri huzursuzdur. Çünkü üretim yapısının nasıl bozulduğunu görmektedir. İş
çevreleri, Merkez Bankasının Hükûmetin açıklamalarına bakmakta ve telaşı görmektedir.
Milliyetçi Hareket Partisi’nin 2008 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldığı zaman
Küresel Krizi İzleme ve Değerlendirme Komisyonu kurduğunu ve bu komisyonun değerli
uzman milletvekillerinin muntazam bir çalışma sürecinde, belirli periyotlarla hem kamuoyuna
hem iş çevrelerine hem Hükûmete yapılması gerekenleri söylediğini ve bu anlamda
tavsiyelerde bulunduğunu ve üzerine düşeni yaptığını hatırlatmak istiyoruz.
Ancak, hatırlanacağı üzere o tarihte, Hükûmetin, bu sıklıkta ve bu hassasiyette iş çevrelerinin
ve kamuoyunun önünü görmesini sağlayacak çalışmalara ve açıklamalara girmediğini hepimiz
hatırlıyoruz.
Bütçe değerlendirmeleri konusunda, bütçe denkliği çok önemli bir kriterdir. Bütçe denkliği
bizde eğer yaygınlaşmış ve zenginleşmiş bir tabandan alınan vergilerden oluşuyorsa o bütçe
zenginlik getirir. Bütçe denkliğini her hâlükârda sağlayabilirsiniz.
İktidarın yüzde 70’e ulaşmış vasıtalı vergiler yoluyla sağladığı bütçe denkliğinin esasen
zenginleştiren mi yoksa fakirleştiren mi bir bütçe uygulaması olduğunu dikkatlere sunmak
istiyoruz.
Bir başka nokta: Bütçe denkliğinde arızi gelirlere sık başvuruluyor. Bunlardan bir tanesi
özelleştirmenin özellikle yabancılara satış şeklinde gerçekleştirilmesi ve buralardan sağlanan
gelirle bütçe denkliğidir. Bu yarın için millî gelirin önemli payının dışarıya akması şeklinde
olacağı için bu tür bütçe denkliğinin sağlıklı bir yol olmadığını biliyoruz. Bir başka yol,
“borçların yapılandırılması” dediğimiz arızi denemedir.
Bedelli askerlik, 2/B uygulaması vesaire, bunları alt alta koyabilirsiniz, bunlar arızi bütçe
tedbirleridir ve sağlıklı değildir. Buna dayanan tedbirlerin bir şey ifade etmediğini, geçici
olduğunu, sağlıklı bir ekonomi anlamına gelmediğini ifade etmek istiyoruz. Bu tür
uygulamalara uzmanlar “şapkadan tavşan çıkarma” diyorlar. Yani bu tedbirlerin köklü ve esas
tedbirler olmadığını ifade etmeye çalışıyorlar.
Bütçe denkliği konusunda söylenecek olan; cari açıkla sağlanan bir bütçe denkliği veya yüksek
cari açığın Türkiye ekonomisine muazzam zararlar verirken, öbür taraftan bütçeye bazı gelirler
65
sağlıyor olmasıdır. Nitekim 2012 bütçesinde ithalde alınan KDV’nin 53,9 milyar Türk lirası
öngörüldüğünü görüyoruz.
İkiz açık diye bilinen cari açık ve bütçe açığının, dış açık ve iç açık şeklindeki açığın,
Türkiye’de cari açığın dayanılmaz boyutlara çıkarken iç açığın nispeten düşürülüyor olması,
aslında bütçe açığının cari açığın içine gizlendiği gerçeğini ortaya koymaktadır.
Bütçede yüzde 2 ile 4 arasında, yüzde 1 ile 4 dört arasında olacağı kabul edilen bir büyümeye
karşılık yüzde 13’ün üzerinde gelir artışı öngörülüyor. Dolayısıyla, Türkiye ekonomisinin,
vatandaşımızın vergilerde çok zorlandığı bellidir. Hükûmet zamları 4+4 diye bir ayın, bir
dönemin düşük görünen tüketici endeksine göre yapıyor ama tahsilatlarını, vergi tahsilatlarını
onun 2 katını bulmuş olan üretici fiyatlarına göre yapıyor.
CARİ AÇIK
Türkiye ekonomisinde iktisadi faaliyetler yavaşlarken, cari işlemler açığı hala yüksek
seviyesini korurken, bütçe açığı da artmaktadır. Bunun nedeni bütçe gelirlerinin dolaylı
vergilere, üretimin ithalata bağımlı olmasıdır.
Cari açık milli gelirin yüzde 10 undan aşağıya inemiyor ve cari açıkta hala dünya
rekortmeniyiz. Ekonomideki bu tablo nedeniyle Türkiye ekonomisi 2011 yılsonu itibariyle 17.
büyük ekonomiden 18’inciliğe düşmüştür.
2002 yılında cari açık 1.5 milyar dolar, iken 2011 yılında cari açık 77 milyar dolara
yükselmiştir. Cari açık 2012 yılının ilk çeyreğinde 16.2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2003- 2012 yılının ilk üç ayı itibariyle 312 milyar dolar cari açık verilmiştir. Hükümet
yetkilileri sürekli olarak ihracatımızın arttığından bahsetmektedir. Ancak ne hikmetse ithalat
artışından ve ihracatın ithalatı karşılama oranının düşmesinden bahsetmemektedirler. 2011
yılında 135 milyar dolar ihracat yaparken 241 milyar dolar da ithalat yapmışız. Yani 106 milyar
dolarımız dışarıya çıkmıştır. Bu nedenle önemli olan ihracatın ithalatı karşılama oranıdır. 2002
yılında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 70 iken 2011 yılında bu oran yüzde 56’ya
düşmüştür.
ENFLASYON
Enflasyon yüzde 11,1 yükselmiştir. Hükümetin enflasyon hedefi yüzde 5 iken, merkez
bankasının tahmini ise yüzde 6,5’tir.
AKP Hükümeti enflasyonu düşürdük diye sürekli övünmektedir. Milliyetçi Hareket Partisi
1999 yılında iktidara geldiğinde Türkiye’deki enflasyon oranı yüzde 59 idi. Milliyetçi Hareket
Partisi 2002 yılında hükümeti AKP’ye devrederken ise enflasyon yüzde 29 idi. Şu an itibariyle
enflasyon yüzde 11 civarındadır. Yani Milliyetçi Hareket Partisi enflasyonu üç yılda 30 puan
düşürürken AKP Hükümeti 10 yılda sadece 18 puan düşürmüştür.
Hükümetin hedefi yüzde 5 merkez bankasının tahmini ise yüzde 6,5 idi. Enflasyon hedefi bir
hayli şaşmıştır.
İŞSİZLİK
AKP iktidarında işsizlik rekorları kırılırken, gelir dağılımı bozulmuş, yoksulların sayısı hızla
artmıştır.
2002 yılının 3 üncü çeyreğinde işsizlik oranı % 9,6 iken, istihdam oranı % 47,4’ dür.
TUİK tarafından 15 Haziran 2012 tarihinde açıklanan işsizlik rakamlarına göre; Mart 2012
döneminde ülkemizdeki işsiz sayısı 2 milyon 615 bin kişi, istihdam oranı % 43,8, işsizlik oranı
yüzde 9,9 iken genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 17,4’dür.
66
TUİK işsizlik oranını hesaplarken İş aramayıp, çalışmaya hazır olanlar 2 milyon 158 bin kişi ile
İş bulma ümidi olmadığı için iş aramayan 774 bin kişiyi ve mevsimlik çalışan 79 bin kişiyi
hesaba katmamaktadır. Bunlar hesaba katıldığı zaman Türkiye’de gerçek işsiz sayısı 5 milyon
626 bin kişiye işsizlik oranı da yüzde 21’3’e ulaşmaktadır. Bütün veriler 2002 yılına göre AKP
döneminde istihdam oranının düştüğünü ve işsizlik oranının arttığını göstermektedir.
2012 yılının ilk çeyreğinde iş gücüne katılım oranı düşmüştür. İş gücüne katılım oranı geçen yıl
yüzde 48,5 seviyesinde iken 2012 ilk çeyreğinde yüzde 47,9’a gerilmiştir.
67
TÜRKİYE EKONOMİSİ NEREYE GİDİYOR?
Ekonominin Temel Sorunları Üzerine Genel Değerlendirme
Bugün Türkiye ekonomisi, AKP Hükümetinin ve yandaş medyanın çizdiği pembe tabloların
aksine, oldukça kırılgan bir yapıya sahiptir. İstihdam yaratmayan ve vatandaşın refahına
yansımayan büyüme, bozulan gelir dağılımı, sürdürülemez boyutlara ulaşan borç stoku, yüksek
dış ticaret ve cari işlemler açıkları, yüksek reel faiz, gerçekçi olmayan kur politikası, ithalat
bağımlısı üretim ve ihracat, giderek yabancılaşan bir finans sektörü, sıcak paraya ve dış
borçlanmaya dayanan kırılgan yapı ülkemiz ekonomisinin acı gerçekleridir.
Türkiye’nin temel ekonomik sorunu, üretmeden tüketen ve tasarruf açığı nedeniyle borçlanma
ve sıcak para girişiyle ekonomiyi ayakta tutmaya çalışan yönetim anlayışıdır. Maalesef AKP
iktidarları döneminde bu anlayış kalıcı hâle gelmiş, ithalata ve sıcak paraya dayalı ekonomi
anlayışı nedeniyle rekor düzeyde dış ticaret ve carî işlemler açıkları kaydedilmiştir. Bazı iktidar
mensupları ve yandaş kalemler “Carî açık finanse edildiği sürece sorun değildir” diye açıklama
yapmaktadır. Carî açık zaten bir sonuçtur, yani zaten finanse edilmiştir. Ama nasıl ve neyle
finanse edildiği önemlidir. Doğrudan yatırımla mı, kısa vadeli portföy girişiyle mi, sıcak
parayla mı yoksa kara parayla mı finanse edilmektedir? Bu şartlarda mecburen sıcak parayla ve
kara parayla finanse edilmektedir. Son üç yıldır carî açık artan şekilde kısa vadeli portföy
girişleriyle finanse edilmeye başlanmıştır. Bu sağlıklı bir finansman yöntemi değildir. Yapısal
önlemler alamayan AKP iktidarı “düşük kur-yüksek faiz” politikasını çözüm olarak görmekte
ve sorunu görmezden gelmektedir. Aslında yanlış buradadır, sorunun varlığını kabul etmeden
çözümü mümkün değildir. Bu düzenin devam etmesi için Hükümet kuru düşük, reel faizleri
yüksek tutmak zorundadır. Dünyada Brezilya ve Macaristan’dan sonra en yüksek reel faizi
veren üçüncü ülkeyiz. Sâdece TL'nin sembolünü değiştirerek uluslararası para olmak mümkün
değildir. Satın alma gücünü ve itibarını artırmak, TL'nin değerini artırarak kurunu düşürmek
değildir. Uluslararası anlamda bir ödeme aracı olarak, bir uluslararası para birimi olarak
kullanılmasını sağlayabilmektir. Onun için bunu yapmanın yolu da üretimi artırmaktır. Eğer
ihracatımızın yüzde 82'si ithalata bağımlıysa, yatırımımız ve üretimimiz bu ölçüde ithalata
bağımlıysa bunu gerçekleştirmek mümkün değildir.
Sorunun temelinde dış ticaret açığı bulunmaktadır. Yani ihracat artışının az olması, ithalatın
daha hızlı artması temel sorundur. Üretimi artırmadan, ithal ettiğimiz hammadde ve aramalının
yurtiçinde üretimini gerçekleştirmeden bu açık kapatılamaz. AKP Hükümeti “Bireysel
emeklilik sistemini teşvik edelim, tasarruf artsın” gibi bir palyatif çözümler önermektedir.
Yüzde 12'lere düşmüş tasarruf oranını bu yöntemle artırmak mümkün değildir. Zaten
üretemiyorsak, vatandaşın geliri artmıyorsa tasarruf etmesi mümkün değildir. Tasarruf
edemeyen vatandaş bireysel emekliliğe nasıl yatırım yapacak da, siz ona destek vereceksiniz?
Bunlar pansuman tedbirlerdir.
Sonuç olarak, Hükümet ve yandaşları ne kadar pembe tablo çizmeye çalışsa da ekonomi iyiye
gitmemekte, sorunlar daha çözümsüz hâle gelmektedir. Uluslararası kuruluşlar da Türkiye’ye
ilişkin tahmin ve beklentilerinde bu durumu dile getirerek uyarılar yapmaktadır. Türkiye’nin
not görünümünü “pozitif”ten “durağan”a düşüren uluslararası derecelendirme kuruluşu
Standard & Poors da benzer uyarılar yapmıştır. S&P’nin bu konudaki açıklaması şöyle:
“Azalan dış talep ve kötüleşen dış ticaret haddi, bizim görüşümüze göre, ekonominin yeniden
dengelenmesini daha zor hâle getirdi ve yüksek dış borç ve dolaylı vergi gelirlerine dayanan
devlet bütçesi dikkate alındığında, Türkiye’nin kredibilitesine yönelik riskleri artırdı.”
AKP yetkilileri ve yandaşları aksini iddia etse de, hem dış talep ve dış ticaret haddi ile ilgili
olarak, hem de büyük artış gösteren dış borç ve dolaylı vergilerdeki artışla ilgili olarak yapılan
uyarılar tamamıyla isabetlidir. Aslında yapılan uyarılar da çok nazik bir üslupla yapılmıştır. Bu
68
kuruluşu suçlayarak günah keçisi ilân etmek yerine, AKP Hükümeti uyarılara dikkate almalı ve
bir an önce yapısal önlemleri alarak, üretim ve yatırım seferberliği başlatmalı ve ithalata
bağımlılığı azaltarak, ihracatı artırmak üzere serbest kur rejiminden kontrollü dalgalı kur
rejimine geçmeli ve Türkiye’nin rekabet gücünü artırmalıdır. Böylece istihdamı artırmak ve
toplumun tüm kesimlerinin refah seviyesini artırarak gelir dağılımındaki adaletsizliği gidermek
mümkün olabilecektir. Bunları başarırsak, güçlü bir ekonomi oluruz ve paramızın değeri ve
itibarı artar. Yoksa, "aşırı değerlenmiş TL'nin milliyetçilik olduğunu" sanan ve ekonomiden
anlamayan, sıcak paranın esiri olmuş bir Başbakanın ve kafa karışıklığı içinde ne yaptığının
farkında olmayan ekonomiyle ilgili bakanların elinde, üretmeden tüketen ve açıklarını
borçlanarak kapatan, dolayısıyla dış ticaret ve cari işlemler açığı rekor düzeylere ulaşan bir
ekonomide paranın simgesinin bir anlamı olmaz! Sadece milletin gözünü boyamaya yarar ki,
artık millet de bu göz boyamalara ve pembe tablolara inanmıyor! Başbakan Erdoğan'ın bir an
önce yapması gereken, pembe tablolar çizmeyi ve göz boyamayı bırakıp, yatırım, üretim,
ihracat ve istihdamı içine alan bir seferberlik başlatmasıdır! Aksi takdirde bir süre sonra
Türkiye’nin de Yunanistan ve İtalya gibi daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalması
kaçınılmaz hâle gelecektir.
Sanal Büyüme İstihdam Yaratmıyor
2002 yılında başlangıç olarak % 3 olan büyüme hedefi; para ve maliye politikalarının kararlı bir
şekilde uygulanması ve temel yapısal reformların bazılarının gerçekleştirilmesi sonucu oluşan
pozitif etki dikkate alınarak önce % 4, daha sonra da % 6.5 olarak revize edilmiştir. 2002
yılında GSMH büyümesi % 6.5'lik hedefin de üzerine çıkmış ve % 7.8 olarak gerçekleşmiştir.
2003 yılında, 5.9 oranında büyüyen GSMH, 2004’te % 9.9, 2005’te % 7.6, 2006’da ise % 6.0
oranında büyümüştür.
Ancak, 2004 yılındaki büyüme büyük ölçüde baz yılı kaydırmanın etkisi, stok değişiminin
etkisi, ithalatın payının yüksek olması gibi hususlardan etkilenmiştir. 2005 yılındaki büyümede
de benzer eğilimler devam etmiştir. 2005 yılına ilişkin büyüme oranının beklentilerin oldukça
üzerine çıkması, büyük ölçüde yılın önceki dönemlerine ilişkin büyüme oranlarının da revize
edilmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.
Diğer bir önemli revizyon ise tarım sektöründe yaşanmıştır. Tarım sektöründe yılın ilk üç
çeyreğine ilişkin büyüme oranlarının yeniden hesaplanması söz konusu çeyreklerdeki GSMH
büyüme oranlarını da yükseltmiştir. Tarım üretiminin % 1.7 oranında küçüleceği beklenirken,
sürpriz bir şekilde yüzde 5.6 oranında bir artış olduğu tahmin edilmiştir. Tarımdaki bu büyüme
oranları şüpheyle karşılanmıştır. Örneğin, 2005 yılının ikinci üç ayında bu sektörde katma
değer yüzde 0.1 artmış gözükürken, yapılan revizyon sonunda artış % 8.2'ye yükseltilmiştir.
2006 yılının büyüme verilerini yeni hesaplama yöntemine göre açıklayan TÜİK, 2007'nin son
çeyrek verilerini de buna göre açıklamıştır. Yeni hesap yöntemine geçilmesine rağmen, 2007
yılının son çeyrek büyüme rakamı ise yüzde 3.4 olarak gerçekleşti. Eski yönteme göre yüzde
1.5 olan üçüncü çeyrek büyüme oranı ise yüzde 3.4 olarak revize edilmiştir. Böylece 2007
yılının tamamında büyüme yüzde 4.5 olmuş ve beklenen yüzde 5’in altında kalmıştır. Şayet
yeni hesap yöntemine geçilmemiş olsaydı yıllık büyüme oranının yüzde 3.5 civarında
kalacaktı.
Yeni hesap yöntemi ve nüfusun tahminden az çıkması, 2007 yılı büyüme ve kişi başına milli
gelir rakamlarının gerçeğin üzerinde açıklanmasını sağlamıştır. 2007'de milli gelir 658.8 milyar
dolara çıkarken, kişi başına milli gelir 9.333 dolar olarak açıklanmıştır. TÜİK tarafından
açıklanan 2007 yılı büyüme rakamları, Türkiye'nin 2001'deki ekonomik krizin ardından en
düşük büyümesini yaşadığını ortaya koymuştur. 2007 yılında yüzde 5 büyüme hedefleyen
Türkiye, yeni rakamlarla yüzde 4.5 oranında büyüyebilmiştir.
69
2008 yılına daralma ile başlayan Türkiye ekonomisi, yaşanan küresel ekonomik kriz ve geciken
önlemler ile sadece %1.1 oranında büyüyebilmiştir. 2008 yılında en az büyüme
-7,6 ile
inşaat sektöründe ve -0,7 ile ticaret sektöründe olmuştur.
2009 yılının ilk çeyreğinde % 14.7 daralmayla Cumhuriyet tarihinin ikinci en büyük
küçülmelerinden birini yaşayan Türkiye ekonomisi, 2010 yılının aynı döneminde güçlü baz
etkisiyle büyüme % 9,2 olarak gerçekleşti. Ancak, “teğet geçer” denilen kriz Türkiye'de
çalışanları ve dar gelirlileri vurdu, işsizler çoğaldı, kepenkler kapanmış, borçlar katlanmıştır.
2011 büyüme oranı % 8.5 ve fert başına büyüme oranı ise yüzde 7.1’dir. 2012’de ise büyüme en
fazla yüzde 4 olarak tahmin edilmektedir. Ancak, bu tahminin tutmayacağı IMF ce OECD gibi
uluslar arası kuruluşların ve hükümet yetkililerinin açıklamalarından anlaşılmaktadır.
Türkiye’nin büyüme hızı 2012’de İMF’ye göre yüzde 2,3, Dünya Bankasına göre yüzde 2,9,
OECD’ye göre yüzde 3,3 hükümete göre yüzde 4 civarında olarak tahmin edilmektedir.
Nitekim 2 Temmuz 2012 tarihinde açıklanan 2012 birinci çeyrek verilerine göre büyüme yüzde
3,2 olarak gerçekleşmiştir.
Ayrıca, EUROSTAT ve OECD işbirliğiyle yürütülen Satın Alma Gücü Paritesi çalışmalarında
açıklanan 2011 yılı geçici tahminlerinde, 37 Avrupa ülkesi arasında yapılan karşılaştırmada 37
ülke arasında Kişi Başına GSYH hacim endeksine göre Türkiye 30. sırada yer almıştır.
Son iki yılda açıklanan yüksek oranda büyüme ve 100 milyon doların üstündeki zengin
sayısında en yüksek artış hızı sağlayan ülke olmasına rağmen uluslararası rakamlara göre de
fakirleşen ülke olmuştur. Büyüme dolayısıyla artan refahtan memura, işçiye, köylüye pay
vermediği için de yoksul sayısını en hızlı artıran ülke olmuştur.
"Teğet geçer" denilen kriz, zaten yapısal önlemleri yıllardır geciktirdiği için ekonomisinde
sorunlar yaşayan Türkiye'yi önemli ölçüde etkilediği için tarihi küçülme oranları açıklanmıştı.
Büyüme rakamları sürekli tartışılıyor diye AKP Hükümeti hemen kağıt üzerinde bir düzeltme
yaptı. İlginç şekilde, Resmî Gazetenin 25 Kasım tarihli sayısında, parite hesabında bir
değişiklik yapıldı ve Bakanlar Kurulu kararının ekindeki 2011 yılı programının tablosu
değiştirildi. Yani, bir anda, müthiş derecede zenginleştik. Kişi başına gelir kağıt üstünde 2.354
dolar artırıldı. Ama milletin cebinde, bırakın 2.354 doları, 1 kuruşluk dahi artış olmadı. Yani,
kâğıt üzerinde yapılan düzeltmeyle kağıt üzerinde büyüdük. Başka bir deyişle, dolar kuru
değiştirilerek kişi başına Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın kağıt üzerinde değiştirilmesi, reel olarak
bir değişikliğe yol açmadı. Bunun bir göz boyama ve ekonomideki acı gerçekleri saptırma
çabası olduğu kısa sürede ortaya çıktı.
İşsizlik ve Yoksulluk Kronik Haline Geldi
2002 yılında yüzde 10,3 olan işsizlik oranı 2003 yılında 10,5'e yükselmiş, 2004 ve 2005
yıllarında ise 10,3 olarak gerçekleşmiştir. 2006 yılında ise yüzde 9,9'a düşen ve 2007’de de
yüzde 9,9’da kalan bu oran 2008’de ise 11'e yükselmiştir. 2009 yılında yüzde 14 ile rekor
düzeye çıkan işsizlik oranı, 2010’da yüzde 11,9’a, 2011’de ise yüzde 9,8’e düşmüş olmakla
birlikte önümüzdeki üç yılda yüzde 10’lar civarında olacağı ve 2014 itibarıyla ancak yüzde
9,9’a düşebileceği tahmin edilmektedir.
Ayrıca, tarihsel olarak verilere baktığımızda; 2004 yılından itibaren "iş aramayıp çalışmaya
hazır olanlar" kaleminde önemli artışlar olduğu görülmektedir. Bu rakam 2002 yılında 1 milyon
20 bin kişi iken Mart 2012 itibarıyla 2 milyon 615 bin kişiye yükselmiştir. Bunlar normal
açıklanan işsizlik rakamları içinde görülmemektedir. Aslında bu kişiler de normalde işsiz olup,
bunlar içinde bir kısmı iş bulma ümidini yitirmişlerdir. İş bulma ümidi olmayanların sayısı
2002 yılında 73 bin kişi iken, 10,5 kat artışla, 2012 Mart itibarıyla 774 bin kişiye yükselmiştir.
Buradaki artışı ihmal ederek işsizlik analizi yapmak veya yıllar itibarıyla mukayese yapmak
yanıltıcı olacaktır.
70
2002'den bu yana işsizlik oranın düşürülememesinin temelinde üretim yapısındaki bozulma
vardır. Eksik istihdam ve mevsimlik çalışanlar da dahil edildiğinde gerçek işsizlik oranı yüzde
20'yi aşmaktadır.
AKP Hükümeti işsizlik oranını düşürmek için hiçbir politika üretmemiştir. Oysa yatırıma
yönlendirilen teşvikler ile istihdam artırılabilir ve işsizlik makul düzeylere düşürülebilir.
Düşük kur-yüksek faiz politikası dolayısıyla TL’nin değerli olması nedeniyle, ara malı ve ham
madde ithalatı artmaktadır. Sanayide yüzde 70, ihracatta yüzde 80 ithal ara malı
kullanılmaktadır. Ara malının da ithali ile istihdam oranı düşmekte ve ithal ettiğimiz ülkenin
katma değeri artırılmakta ve istihdamına katkı sağlanmaktadır. Buna rağmen, hükümet ve
Merkez Bankası, kur rejimini değiştirmemekte hatta bu durumu sürdürmekte ısrar etmektedir.
Türkiye’de istihdam yaratmayan sanal büyümeye paralel olarak, ülkemizde yoksulluk da
artmaktadır. 2002'den bu yana işsizlik oranındaki artışın temelinde üretim yapısındaki bozulma
vardır. Eksik istihdam ve mevsimlik çalışanlar da dahil edildiğinde gerçek işsizlik oranı yüzde
20'yi aşmaktadır. İstihdam yaratmayan sanal büyümeye paralel olarak, ülkemizde yoksulluk da
artmaktadır.
Ekonomide üretim kadar bunun dağılımı ve istihdam da önemlidir. Memur maaşları
tartışmasında siyasi iktidar, yalnızca enflasyonu tartışmıştır. Ekonomide gelir artışından yani
büyümeden memura refah payı verilmemiştir.
Türkiye, 40 OECD ülkesi arasında emeklilere en az harcama yapan ülkeler arasında sondan 5..
2012 yılının ilk yarısında ödenen emekli aylıkları, Türk-İş’in Nisan 2012 ayı için 940 T.L.
olarak hesapladığı dört kişilik ailenin “açlık” sınırının sadece yüzde 89’unu karşılıyor.Buna
göre işçi emeklilerine ödenen 835,5 liralık en düşük aylık 27 günlük beslenmeye güçlükle
yetiyor. Emekli aylığı Aralık 2011 için hesaplanan 3 bin 60 liralık yoksulluk sınırının ancak
yüzde 27’sini karşılıyor
TÜİK’in (Türkiye İstatistik Kurumu) yaşam koşulları araştırmasına göre; vatandaşların yüzde
87,5’i evden uzakta bir hafta tatilin giderinin karşılayamıyor. Vatandaşın yüzde 57’si
‘borçlarımı hiç ödeyemiyorum’ diyor. Halkımızın yüzde 83’ü limitine kadar borçlu.
Halkımızın yüzde 63’ü ‘et ve balık’ yiyemiyor, yüzde 81,7’si evlendiği mobilyalarla devam
ediyor; yüzde 65,7’si beklenmedik harcamaları karşılayamıyor; yüzde 36,8’i kışın soğukta
oturuyor yani evinin ısınma ihtiyacını tam olarak karşılayamıyor.
Dış Ticaret Açığı ve Cari Açık Rekor Düzeyde
Dış ticaret açığı ve cari açık Cumhuriyet döneminin rekorlarını kırmakta ve ekonomide
kırılganlık artmaktadır. Cari açıkta hızlı artışın nedenleri olarak; aşırı değerli TL'nin ithalatı
ucuzlatması, yurt dışı kredi maliyetlerinin düşük olması nedeniyle bu ithalatın dış finansmanla
karşılanması, bu süreçte yabancı girdi kullanımındaki artışın yerli üretim ve istihdamı olumsuz
yönde etkilemesi ve yerli üretimin ve ihracatın giderek artan ölçüde aramalı ve enerji ithalatına
bağımlılığının dış ticaret açığını sürekli olarak artırması olarak sıralanabilir. Uluslar arası
petrol, hammadde, metal ve altın fiyatlarındaki artışlar da cari açık üzerindeki baskıyı
artırmaktadır. Cari açığın bu düzeyde yüksek olması ekonomideki kırılganlığı ciddi derecede
artırmaktadır. 2002 yılından bu güne cari işlemler açığının GSMH'ya oranı %10’un üzerine
çıkmıştır.
Cari işlemler açığının boyutunun yanı sıra, nasıl finanse edildiği de önemli bir konudur.
Türkiye'de cari açığın önemli bir bölümü sıcak para ile finanse edilmektedir. Yüksek reel faiz
ise ekonomiye sermaye girişini artırmakta ve böylece bir yandan ülke kaynakları faiz olarak
yurt dışına aktarılmakta, öte yandan cari açığın finansmanında kullanılan sıcak para, kurlar
üzerinde baskı yaparak ekonomide sanal göstergeler oluşmasına sebep olmaktadır. Üretim
71
yapımızdaki bir diğer bozulma da ihracatın giderek daha fazla ithalata bağımlı hale gelmesidir.
İthalat yapıp düşük katma değerle ihraç etme giderek yaygınlaşan bir üretim modeli haline
gelmiştir. Bunun anlamı daha az istihdamdır.
2002 yılında 36,1 milyar dolar olan ihracat 2011 yılında 135 milyar dolara, 2002 yılında 51,6
milyar dolar olan ithalat ise 2011’de 241 milyar dolara çıkmıştır. Böylece aynı dönemde dış
ticaret açığı 106 milyar dolara yükselmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2002 yılında
yüzde 70 iken 2011’de yılında yüzde 56'ya düşmüştür.
Dünyada birkaç yıldır yaşanan krize paralel olarak Avrupa’da dış talebin düşmesi, Türkiye’nin
ihracatını olumsuz etkilemektedir. Avrupa’nın Türkiye dış ticaretindeki payı önce yüzde 55’ten
yüzde 45’lere şimdi de yüzde 40’ın altına düşmüştür. Başta Körfez ve Afrika ülkeleri olmak
alternatif pazarlar sayesinde bu azalış telafi edilmiş görünmektedir. Ancak, başta Libya, Mısır
ve Suriye olmak üzere bazı ülkelerde yaşanan gelişmeler bu durumun sürdürülemez olduğunu
göstermektedir.
İhracatta bütün şartlar zorlanarak gerçekleştirilen artış, değerli kurun ve ithalata bağımlılığın
arttığı bir ortamda sürdürülebilir değildir. İthalattaki artış hızının, ihracattan fazla olmasına, dış
ticaret açığının yükselmesine ve cari açığın da hızla artmasına neden olacaktır.
2011 yılında cari açık 77,2 milyar dolara ulaşmıştır. 80 yılda 44 milyar dolar cari açık veren
Türkiye, AKP Hükümetinin olduğu 9 yılda 294 milyar dolar açık vermiştir. Türkiye 4 trilyon
dolarlık ekonomik büyüklüğe sahip olan ABD’den sonra Dünyada en fazla cari açık veren
ikinci ülkedir.
Türkiye ekonomisi sıcak parayla büyümekte, başka bir deyişle el parasıyla büyür görünmekte,
ancak sıcak para girişiyle adeta soyulmaktadır. 2002 yılında 6,6 milyar dolar olan sıcak para
girişi Nisan 2012’de 117,7 milyar dolara ulaşmıştır.
Sıcak paranın Türkiye’ye gelme nedeni ise düşük kur- yüksek faizden kaynaklanan yüksek
kardır. 2002 yılında Türkiye’ye getirilip Hazine iç borçlanma kağıdında tutulan 1 milyon dolar,
Mayıs 2012 itibarıyla 4 milyon doları aşmıştır. Avrupa’da 9 yılda yüzde 35 kazanan yabancı
tefeciler ve yatırımcılar Türkiye’de 9 yılda yüzde 400 kazanmaktadır. 2002 yılında TL’ye
dönüştürülerek Borsaya 1 milyon dolar yatırım yapan yabancı yatırımcı Mayıs 2012 itibarıyla
parasını 5 milyon dolara yükseltmiştir.
Türkiye’nin; 2003-2011 yıllarında yabancılara doğrudan yatırım ve portföy yatırımı, dış borçlar
nedeniyle ödediği kar ve faiz payı tam 101,1 milyar dolardır.
Tabii ki bütün bu resmi para girişlerinin yanı sıra, kayıtdışı para girişi de son yıllarda önemli
ölçüde artmıştır. 2011 yılında Türkiye’nin ödemeler dengesinde yer alan “net hata ve noksan”
kalemi, yani kayıt dışı döviz girişi 12.5 milyar dolara ulaşmıştır. 2012’nin ilk dört ayında da 3
milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2002’de bu rakam -756 milyon dolardı. Kısacası Türkiye
kendini “sıcak para” ve “kara para” ile finans etmeye çalışmaktadır.
AKP İç ve Dış Borçta da Rekor Kırdı
2002’de 129,6 milyar dolar olan dış borç stoku AKP’nin iktidar olduğu 10 yıllık sürede sürekli
artarak 2011’de 306 milyar dolar olmuştur. 2002 sonunda 180 milyar dolar olan kamu iç ve dış
borç stoku 2011'de 291 milyar dolara yükselmiştir. Türkiye’nin brüt dış borç stoku ise 2012 yılı
ilk çeyreği itibariyle 318,2 milyar dolara yükselmiştir.
Özel kesim borç stokunda da son 10 yılda hızlı bir artış yaşanmıştır. 2002'de 43 milyar dolar
olan özel kesim dış borç stoku 2012 yılının birinci çeyreği itibariyle 207,6 milyar dolara
ulaşmıştır. Ayrıca özel sektörün kısa vadeli borç stoku 78,2 milyar dolara ulaşmış olup, kur
riski aşırı derecede artmıştır.
72
Kamunun yanı sıra, özel sektörün borcundaki hızlı artış da üretmeden tüketen ve borcu borçla
kapatan bir ekonomik yapının özel sektörde de hakim olduğunu ve sürdürülemez bir yapıya
dönüştüğünü göstermektedir. Türkiye'nin özel kesim dış borcu dahil toplam borç stoku
2002'deki 224.4 milyar dolar düzeyinden yüzde 135 oranında artışla 527 milyar dolara
ulaşmıştır.
Başbakan Erdoğan "Borç yiğidin kamçısıdır" veya "Bunlar leblebi çerez" gibi sözlerle borçları
hafife almakta ve kamu net borç stokunun GSMH'ya oranının düşmesini tek borç göstergesi
olarak kullanmaktadır. Oysa brüt borç stokunda rekorlar kırılmıştır. AKP iktidarı ise brüt borç
stoku, net borç stoku, borçların milli gelire oranı gibi uydurma istatistiklerle milleti
oyalamaktadır.
Vatandaş Borç Batağında
Vatandaşlarımızın durumu maalesef perişandır. 2002 yılında 10 milyon olan icralık dosya
sayısı 2010’da 20 milyona yükselmiştir. 2002’de 499 bin olan protestolu senet sayısı, 2009’da 1
milyon 600 bine, 2010’da ise 1 milyon 107 bine yükselmiştir. Nisan 2012 itibarıyla dört aylık
rakam ise 402 bindir. 2,2 milyon kişi bankalara borcunu ödeyememektedir.7 milyar 300 milyon
lira ödenemeyen tüketici ve kredi kartı borcu bulunmaktadır. Vatandaşın bankalara borcu 34
kat artarak 234 milyar liraya ulaşmıştır.
2002 yılında vatandaşların bankalara olan tüketici kredisi ve kredi kartları borcu 6,5 milyar
liraydı. Son 9 yılda vatandaşların toplam borcu 234 milyar liraya ulaştı. 2002’de yüzde 7,5 olan
vatandaşın borcunun gelirine oranı, 2011 sonunda tam 6 kat artarak yüzde 44,7’ye ulaşmış
bulunmaktadır. Yani vatandaşın harcadığı her 100 liranın 44,7 lirası borçtur. 2002 yılında 1
milyon 655 bin vatandaşımızın tüketici kredisi borcu varken, 2011 yılı sonunda bu rakam 12
milyon 381 bine çıkmıştır. Bu kadar borçlanan vatandaş, borçlarını bankalara düzenli bir
şekilde ödeyememektedir. Batık tüketici ve kredi kartları borçları 9 yılda tam 25 kat arttı. 2002
yılında takipteki (yani ödenemeyen) borç 278 milyon lira iken, 2012 yılı mayıs ayı itibarıyla
tam 7,3 milyar liraya yükselmiştir.
2002 yılında karşılıksız çek tutarı 2 milyar 204 milyon lira iken 2011’de ise 11 milyar 807
milyon liraya yükselmiştir. 2002’de protestolu senet sayısı, krizden yeni çıkmamıza rağmen
499 bin iken 2011’de 919 bine çıkmıştır.
2002’de yıllık icra dosyası sayısı 10 milyon 26 bin iken, 2011’de bu rakam 20 milyon 506 bine
yükselmiştir. Başka bir deyişle 2002’nin tam iki katı kadar eve icra gelmiş bulunmaktadır.
Esnaf ve Sanatkarın Hali Perişan
Esnaf ve sanatkar borçlarını ödeyemez hale gelmiştir. Ekonomi bir borç ekonomisi olmuştur.
Esnaf ve sanatkarlar piyasadaki durgunluğun yanı sıra ağır vergi yükü altında ezilmektedir.
AKP döneminde, esnaf ve sanatkar sicilinde kayıt sildirenlerin sayısındaki yükselme,
protestolu senet ve karşılıksız çek rakamlarında görülen yüksek artışlar ve vergi mükellefi
sayısında görülen azalma esnaf, sanatkar ve bütün ticaret erbabının faaliyetlerini yürütmekte
sıkıntıya düştüğünü açıkça göstermektedir.
TCMB verilerine göre protestolu senet ve karşılıksız çek miktarında, AKP iktidarı döneminde
yüksek oranda artış görülmektedir. Bu durum, AKP'nin ekonomi politikasının esnaf ve
sanatkar kesimini borçlarını ödeyemez ve iş yapamaz hale getirdiğini göstermektedir.
Protestolu senet sayısı 2011 yılında 919 bine ulaşmış, protestolu senet tutarı ise 2011 yılında
4.9 milyar YTL'ye yükselmiştir. Karşılıksız çek miktarında da her geçen yıl artış görülmekte
olup, 2011 yılında 1.397.166 seviyesine ulaşan karşılıksız çek miktarında 2002 yılındakine
göre yüzde 87 oranında artış olmuştur. Protestolu senet ve karşılıksız çek rakamlarında görülen
sürekli artışlar, esnaf, sanatkar, işadamı ve sanayicinin sıkıntı içinde olduğunu, borçlarını
73
ödeyemez hale geldiğini ve açıklanan yüksek büyüme rakamlarına rağmen reel sektörün
bundan pay alamadığını açıkça göstermektedir.
AKP iktidarının ve yandaşlarının çizdiği pembe tablolara rağmen, hiçbir kesimin durumunda
iyileşme görülmemektedir. Ödenmeyen kredi kartı ve bireysel kredi borçları ile zirai kredi
borçları, çalışan kesimin, emeklilerin ve çiftçilerin de durumunun iyi olmadığının bir
göstergesidir. AKP Hükümeti bir an önce kafasını kumdan çıkarıp, krizi ciddiye almalı ve
gerekli önlemleri planlamalı ve acil olanları hemen gerçekleştirmelidir.
Enflasyon Hedefleri Tutturulamıyor!
Merkez Bankası 2002 yılı başında para politikasının genel çerçevesine ilişkin yaptığı duyuruda,
para politikasında nihai hedefin enflasyon hedeflemesine geçmek olduğunu, ancak gerekli ön
koşullar tamamlanmadan enflasyon hedeflemesine geçilmeyeceğini duyurmuştur. 2002-2005
döneminde TCMB tarafından ‘Örtük Enflasyon Hedeflemesi’ uygulanmıştır. Bu süre zarfında,
dalgalı kur rejimine uyum artmış ve enflasyon hedeflemesi rejimine geçiş için elverişli bir
ortam oluşmasına yönelik önemli mesafeler alınmıştır. Örtük enflasyon hedeflemesinin
ardından, 2006 yılında açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçildi. Ancak, 2006 yılında yüzde
5’lik hedefe karşılık yüzde 9,65’lik bir gerçekleşme ile yüzde 93’lük bir sapma ve yine 2007
yılında da benzer bir durum ile yüzde 4 olarak hedeflenen, sonra yüzde 5.8’e revize edilen
enflasyon oranı, 100’den fazla bir sapma ile yüzde 8.39 olarak gerçekleşti. 2008 yılında ise
yüzde 4 olarak hedeflenen enflasyon oranı yüzde 10,06 olarak gerçekleşmiştir.
2008 yılında enflasyonun % 10.06 olarak hedefin çok üzerinde gerçekleşmesi sonucunda
sonraki yıllarda da yüzde 4’lük hedefin tutturulamayacağı anlaşılınca, 2009-2011 dönemi
enflasyon hedefleri değiştirilmiş ve sırasıyla 7.5, 6.5 ve 5.5 olarak belirlenmiştir. Küresel
iktisadi faaliyetteki daralmayla birlikte uluslararası emtia fiyatlarında gözlenen hızlı düşüşler
ve mali tedbirler kapsamında gerçekleştirilen v ergi indirimleriyle yılın ilk yarısında
enflasyonda belirgin bir düşüş gözlenmiştir. 2009 yılının son çeyreğinde temelde baz etkisi ve
işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artışlar nedeniyle yıllık enflasyon bir miktar yükselmekle
birlikte temel fiyat göstergeleri düşük seyrini korumuştur. Bu gelişmeler sonucunda enflasyon
2009 yılı sonunda yüzde 6,53 düzeyi ile yüzde 7,5 olan hedefin altında, ancak belirsizlik
aralığının içinde gerçekleşmiştir. 2010 yılında yüzde 6,5 olarak hedeflenen enflasyon 6,4 olarak
gerçekleşmiştir.
2011 enflasyon hedefi % 7,8 idi fakat yıl sonunda %10.45 olarak gerçekleşti.2012’de Merkez
Bankası %5 hedef koymasına rağmen enflasyonun yılsonunda iyimser tahminle %6,5
gerçeklemesini beklemektedir. 2012 Haziran ayı enflasyonu %8,9 olarak açıklanmıştır.
Para ve Kur
AKP Hükümeti enflasyonu ve kuru kendi haline ve Merkez Bankası’na bırakmıştır. Değerli
TL, bir yandan rekabet gücümüzü düşürürken bir yandan da cari açığın artmasına yol açmakta
ve zengin-fakir arasındaki fark açılırken sanal zenginlik yaratılıyor. Türk Lirasının aşırı değer
kazanması, döviz karşısında reel değerinin artması demektir. Türk Lirası’nın aşırı değer
kazandığı konusunda kamuoyunu yanıltıcı beyan ve yazılar yazılmaktadır. Başta Merkez
Bankası Başkanı TL’nin değerli olmadığını savunmaktadır. Aslında Türk Lirasının ne kadar
aşırı değerlendiğini Merkez Bankası’nın hesapladığı “reel efektif döviz kuru endeksleri”
göstermektedir. Reel efektif döviz kuru endeksleri hem TÜFE, hem de TEFE (şimdi ÜFE) fiyat
artışlarına dayalı olarak hesap edilmektedir. Endeks değerlerinin yüzün üstünde olması, liranın
aşırı değerli olduğunu, tersi ise dövizlerin değerli olduğunu göstermektedir. Merkez Bankası
reel efektif kur endeksini, fiyat rekabetinin önemli bir göstergesi olarak tarif ediyor... Yani Türk
Lirasının değerlenmiş olması durumunda, Türkiye’nin dış rekabet gücü düşüyor ve ihracat
mallarımız diğer ülke mallarıyla rekabet edememektedir.
74
Merkez Bankası’nın 2003 ve TÜFE bazlı reel kur endeksine göre, 2004 yılında döviz kuru
dengede kaldı. 2005’ten sonra TL değerlendi. Ocak 2008 tarihinde 131.7 oldu. Yani o tarihte
TL yüzde 31.7 oranında aşırı değerli para idi. 2012 yılı Mayıs ayında reel kur endeksi,
116,6’dır. Yani TL hâlâ yüzde 16.6 oranında aşırı değerlidir. TL aşırı değer kazandığı için,
Türkiye rekabet gücünü kaybetmektedir. İthal girdi oranı da yüzde 72’ler düzeyine çıkmıştır.
İhracat mallarımızın üretiminde yüzde 80 oranında ithal girdi kullanılmaktadır. İthalattaki
artışın daha büyük olmasıyla, cari açık da artış kaydetmektedir.
75
KARŞILAŞTIRMALAR
Milli Gelir Büyümesi 2011 yılında yüzde 8.5 iken 2012 yılında Hükümetin hedeflerinin altına
inerek yüzde 3’lere düşecektir.
AKP dönemindeki son on yılda ortalama büyüme oranı yüzde 4’ler düzeyindedir. Bu büyüme
oranı Türkiye’nin ortalama büyüme oranı düzeyindedir.
AKP döneminde tasarrufların milli gelir içindeki payı yüzde 24’lerden Yüzde 12’lere
düşmüştür. Vatandaşın tasarruf yapacak hali kalmamıştır.
Eskiden vatandaşa sorulduğunda, bankaya para yatırmaya ve fon almaya gittiği cevabı
alınırken, şimdi kredi borcu ve fatura ödemeye gittiği cevabı alınmaktadır.
AKP döneminde İşsizlik oranları yüzde 15’lere yükselmiş ve bütün istatistiki cambazlıklara
rağmen AKP’nin iktidara geldiği dönemin altına indirilememiştir. Halen yüzde 10’lar
düzeyindedir.
İthalat azalmasına rağmen cari işlemler dengesi açığı milli gelirin yüzde 8’i gibi çok yüksek
düzeyde seyretmeye devam etmektedir.
AKP iktidara geldiğinden buyana ülkemiz yaklaşık 550 milyar dolar dış ticaret açığı vermiştir.
Aynı dönemde verilen cari işlemler açığı ise yaklaşık 370 milyar dolara ulaşmıştır.
Ülkenin toplam borcu AKP iktidara geldiğinde 220 milyar dolar iken 600 milyar dolara
yaklaşmıştır.
Bu dönemde özel sektörün dış borcu ise 45 milyar dolardan 204 milyar dolara yükselmiştir.
Dışarıdan borç bulmaya çalışan özel sektör büyük bir kur yükü altına girmiştir.
Kurlardaki en ufak bir değişme özel sektörü büyük sıkıntıya sokmaktadır.
AKP iktidara geldiğinden bu yana 4 kere yatırım teşvik paketi uygulamaya koymuştur. Her biri
başarısız olunca yenisini uygulamaya başlamıştır. Kamu sabit sermaye yatırım hedefleri bile
sabit fiyatlarla azalmaktadır.
AKP iktidara geldiğinde vatandaş gelirinin her yüz lirasının 5 lirasını borç olarak öderken şimdi
50 lirasını borç olarak ödemektedir.
Bankalardaki mevduatların toplam kaynaklara oranı 1994 yılından buyana en düşük düzeye
inmiştir.
Her yüz kredi kartı sahibinden yetmiş beşi kredi kartlarını asgari limitlerden ödeyebilmektedir.
Bu nedenle bankalar kredi kartı sahiplerinin limitini artırmaya çalışmaktadırlar.
Ödenmeyen çeklerden dolayı mahkûmiyeti kesinleşenler 100.000’i aşmıştır. Üst mahkemede
ise 130.000 bekleyen dosya vardır. Toplamı 250.000 dolayındadır. Cezaevlerinde ise 100.000
insan vardır. İşin vahametinin ortaya çıkmasından sonra çek kanununda değişiklik yapılmıştır.
Ancak, 2012 Yılının ilk beş ayında karşılıksız çıkan çek sayısı yüzde 56.4 oranında artarak
344.000’e ulaşmıştır. 2012 Yılının mayıs ayında ise karşılıksız çıkan çek sayısı bir önceki yıla
göre yüzde 118 oranında artarak 83.000’e ulaşmıştır. Merkez Bankası tarafından duyurulan
yasaklanan çek sayısı Mayıs 2012'de geçen yılın aynı ayına göre 18 kat artışla 91 bin 722’e
yükseldi.
Mahkemelerin bildirimleriyle Merkez Bankası'nca duyurulan yasaklama kararı alınmış
birikimli çek sayısı ise yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre 7 kat artarak 22 bin
381'den 157 bin 388’e ulaştı.
İlk defa memur maaş farklarını AKP altı ay süreyle ödememiştir. Bu farklarının bütçe açığını
76
artıracağı korkusunu topluma yaymaya çalışmaktadırlar.
Çiftçiyi perişan etmişlerdir. Açıklanan hububat fiyatları maliyetleri bile kurtarmamaktadır.
Geçen yıl Ocak-Haziran döneminde imalat sanayi kapasite kullanımı yüzde 74,6
seviyesindeyken, bu yıl Ocak-Haziran döneminde yüzde 74,1’e gerilemiştir.
Geçen yıl Ocak-Nisan döneminde sanayi üretim artışı yüzde 12,9 seviyesindeyken, bu yıl
Ocak-Nisan döneminde sanayi üretim artışı yüzde 2,6’ya gerilemiştir.
Geçen yıl Ocak-Mayıs döneminde yıllık ihracat artışı yüzde 20,1 seviyesindeyken, bu yıl yüzde
12,7’ye gerilemiştir.
Ocak-Mayıs döneminde toplam binek otomobil üretimi geçen yıla göre yüzde 12,3 azalmıştır.
Trafiğe kaydı yapılan motorlu taşıt sayısı Ocak-Nisan döneminde geçen yılın aynı ayına göre %
12,9 azalmıştır
2011 yılı Ocak-Mart döneminde açılan şirket sayısı 16.366 adet iken 2012 yılı Ocak-Mart
döneminde açılan şirket sayısı yüzde 21,3 azalarak 12.885 adede gerilemiştir.
Geçen yıl 17 Haziran 2011 tarihinde ödenmeyen takibe düşen toplam kredi borcu 18,7 milyar
TL iken, 15 Haziran 2012 haftasında 20,1 milyar TL tutarına yükselmiştir.
Geçen yıl Ocak-Mayıs döneminde karşılıksız çıkan çek sayısı 22.381 adet iken, bu yıl aynı
dönemde 157.388 adede yükselmiştir.
Geçen yıl Ocak-Mayıs döneminde protesto edilen senet sayısı 353.740 adet iken, bu yıl protesto
edilen senet sayısı 401.541 adede yükselmiştir.
24 Haziran 2011 haftasında ticari kredi faizleri yüzde 10,6 iken, 22 Haziran 2012 haftasında
yüzde 14,7’ye yükselmiştir.
Geçen yıl Temmuz başında dolar kuru 1,62 TL iken, bu yıl 1,81 TL’ye yükselmiştir.
77
GSYH (Cari Fiyatlarla)
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2012 1Ç
GSYH (MilyarTL)
351
455
559
649
758
843
950
953
1.099
1.295
1.426
329
GSYH ( Milyon $)
233
304
393
484
531
649
742
617
732
772
822
183
3.519
4.534
5.782
7.029
7.610
9.234
10.436
8.559
10.022
10.044
10.973
FERT BAŞINA
GSYH (ABD $)
Kaynak: TÜİK
2012 yılı için OVP hedefleri kullanılmıştır.
Sektörel Büyüme Hızları (%)
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012 1Ç
Tarım
2,8
7,2
1,4
-6,7
4,1
3,6
2,4
5,3
4,0
Sanayi
11,3
8,6
8,3
5,8
1,1
-6,9
12,8
9,2
3,5
İmalat
11,9
8,2
8,4
5,6
0,8
-7,2
13,6
9,4
17,5
Hizmetler
9,8
8,5
7,2
6,0
0,6
-3,2
8,6
9,0
4,3
İnşaat
14,1
9,3
18,5
5,7
-7,6
-16,1
18,3
11,2
4,6
Ticaret
12,7
8,2
5,8
5,3
-0,7
-8,6
11,7
11,0
12,5
Ulaştırma
10,7
11,7
6,8
7,1
1,6
-7,2
10,6
10,8
13,3
9,4
8,4
6,9
4,5
1,1
-4,8
9,2
8,5
3,2
GSYH
Kaynak:TÜİK
78
Yurtiçi İşgücü Piyasasında Gelişmeler (1000 kişi)
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009*
2010
2011
2012
Mart
23.650
24.289
24.565
23.250
23.114
23.805
24.748
25.641
26.725
26.431
21.147
21.791
22.046
20.954
20.738
21.194
21.277
22.594
24.110
23.817
2.493
2.498
2.520
2.295
2.446
3.274
3.776
3.046
2.615
2.615
İşsizlik Oranı(%)
10,5
10,3
10,3
9,9
10,3
11,0
14,0
11,9
9,8
9,9
Genç Nüfus İşsizlik Oranı(%)
20,5
19,7
19,3
18,7
20,0
20,5
25,3
21,7
18,4
17,4
İşgücüne Katılma Oranı(%)
48,3
48,7
48,3
48
46,2
46,9
47,9
48,8
49,9
48,6
Sivil İşgücü
Sivil İstihdam
İşsiz
Kaynak: TÜİK
Fiyat Hareketleri (Yıllık Yüzde Değişme)
Toptan Eşya Fiyatları Endeksi
(TEFE*, yıl sonu)
Tüketici Fiyatları Endeksi
(TÜFE, yıl sonu)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012Haz.
32,7
88,6
30,8
13,9
13,8
2,6
11,58
5,94
8,11
5,9
8,9
13,3
6,44
39,0
68,5
29,7
18,4
9,3
7,7
9,65
8,39
10,06
6,5
6,4
10,5
8,9
Kaynak: TÜİK
* 2004 ve 2005 yılı için TEFE yerine Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) yayınlanmaya başlamıştır.
79
Türkiye Brüt Dış Borç Stoku
Kamu
Sektörü
(Milyon ABD Doları)
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012 Ç1
Kısa Vadeli Stok
915
1.341
1.840
2.133
1.750
2.163
3.248
3.598
4.290
7.013
10.683
Uzun Vadeli Stok
63.618
69.503
73.828
68.278
69.837
71.362
75.040
79.866
84.686
87.136
90.228
Toplam Dış Borç Stoku (I)
64.533
70.844
75.668
70.411
71.587
73.525
78.288
83.464
88.976
94.149
100.911
Kısa Vadeli Stok
1.655
2.860
3.287
2.763
2.563
2.282
1.874
1.776
1.576
1.269
1.275
Uzun Vadeli Stok
20.348
21.513
18.123
12.662
13.115
13.519
12.192
11.529
10.251
8.430
8.419
22.003
24.373
21.410
15.425
15.678
15.801
14.066
13.305
11.827
9.699
9.694
Kısa Vadeli Stok
13.854
18.812
27.078
34.024
38.547
38.707
47.405
43.671
71.603
75.543
78.284
(*)
29.202
30.058
36.852
50.710
82.594
122.385
141.630
129.126
119.797
127.057
129.358
43.056
48.870
63.930
84.734
121.141
161.092
189.035
172.797
191.400
202.600
207.642
144.087
161.008
170.571
208.406
250.418
281.389
269.566
292.203
306.447
TCMB
Toplam dış BorçStoku(II)
Özek
Sektör
Uzun Vadeli Stok
Toplam Dış Borç Stoku (III)
Türkiye Brüt Dış Borç
Stoku (I+II+III)
129.592
318.247
Türkiye İç Borç Stoku
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011*
141.060
166.357
183.553
174.492
157.552
155.733
138.547
144.927
183.732
132.138
Anapara Ödemeleri
97.591
113.721
133.500
135.222
118.893
114.193
94.030
98.165
141.583
97.074
Faiz Ödemeleri
43.469
52.636
50.053
39.270
38.659
41.540
44.516
46.762
42.148
35.064
125.303
158.238
163.596
155.520
125.581
118.033
113.547
153.343
164.420
113.011
27.712
44.517
30.096
20.299
6.688
3.840
19.517
55.177
22.837
15.937
149.870
194.387
224.483
244.782
251.470
255.310
274.827
330.005
352.841
368.778
168.974
194.211
226.964
241.876
249.176
260.849
315.969
343.317
368.778
25.413
30.272
17.818
9.594
6.134
13.978
14.036
9.525
0
(Milyon TL)
Ödemeler
Borçlanma
Net Borç Kullanımı
İç Borç Stoku
Tahvil
Bono
112.850
37.020
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Not: Döviz cinsinden borçlanmaların itfa tarihlerinde oluşan kur artışları stoktan düşülmüştür.
* 2011 yılı Aralık ayı itibarıyladır.
80
Ödemeler Dengesi
2012
ÖDEMELER DENGESİ
ANALİTİK SUNUM *
(Milyon ABD Dolar)
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
A-
CARİ İŞLEMLER HESABI
-626
-7.515
-14.431
-22.309
-32.249
-38.434
-41.524
-13.370
-46.643
-77.238
-21.209
2011 Ocak-Nisan
1.
İhracat f.o.b.
40.719
52.394
68.535
78.365
93.613
115.361
140.800
109.647
120.902
143.406
50.889
2.
İthalat f.o.b.
-47.109
-65.883
-91.271
-111.445
-134.669
-162.213
-193.821
-134.497
-177.347
-232.877
-72.861
-6.390
-13.489
-22.736
-33.080
-41.056
-46.852
-53.021
-24.850
-56.445
-89.471
-21.972
Hizmetler Dengesi: Gelir
14.031
17.952
22.941
26.898
25.549
28.930
35.564
33.922
34.743
38.959
8.896
Hizmetler Dengesi: Gider
-6.146
-7.441
-10.144
-11.742
-11.994
-15.647
-17.816
-16.606
-19.250
-20.686
-5.965
1.495
-2.978
-9.939
-17.924
-27.501
-33.569
-35.273
-7.534
-40.952
-71.198
-19.041
Mal Dengesi
3.
4.
Mal ve Hizmet Dengesi
5.
Gelir Dengesi: Gelir
2.486
2.246
2.651
3.644
4.418
6.423
6.889
5.164
4.477
3.952
1.566
6.
Gelir Dengesi: Gider
-7.040
-7.803
-8.260
-9.483
-11.074
-13.531
-15.253
-13.355
-11.616
-11.726
-4.293
Mal, Hizmet ve Gelir Dengesi
-3.059
-8.535
-15.548
-23.763
-34.157
-40.677
-43.637
-15.725
-48.091
-78.972
-21.768
Cari Transferler
2.433
1.020
1.117
1.454
1.908
2.243
2.113
2.355
1.448
1.734
559
-8
-61
-51
-51
-30
0
1.172
7.162
17.702
42.685
42.689
49.287
34.707
10.065
58.929
66.370
19.895
7.
B.
SERMAYE HESABI
C.
FİNANS HESABI
8.
Yurtdışında Doğrudan Yatırım
-143
-480
-780
-1.064
-924
-2.106
-2.549
-1.553
-1.464
-2.464
-2.527
9.
Yurtiçinde Doğrudan Yatırım
1.082
1.702
2.785
10.031
20.185
22.047
19.504
8.411
9.038
15.874
5.013
10.
Portföy Hesabı-Varlıklar
-2.096
-1.386
-1.388
-1.233
-3.987
-1.947
-1.244
-2.711
-3.524
2.688
577
11.
Portföy Hesabı-Yükümlülükler
1.503
3.851
9.411
14.670
11.402
2.780
-3.770
2.938
19.617
19.298
5.852
11.1.
Hisse Senetleri
-16
905
1.427
5.669
1.939
5.138
716
2.827
3.468
-986
775
11.2.
Borç Senetleri
1.519
2.946
7.984
9.001
9.463
-2.358
-4.486
111
16.149
20.284
5.077
Diğer Yatırımlar-Varlıklar
-777
-986
-6.983
-553
-13.479
-4.969
-12.058
10.987
7.012
11.283
1.613
12.1.
Merkez Bankası
-30
-28
-24
-16
0
2
2
2
4
2
1
12.2.
Genel Hükumet
-42
-116
-32
-31
-29
-108
-1
12.3.
Bankalar
12.4.
Diğer Sektörler
12.
13.
13.1.
Diğer Yatırımlar-Yükümlülükler
Merkez Bankası
643
348
-5.324
-149
-11.018
-3.389
-10.255
6.396
13.158
-520
1.036
-1.390
-1.306
-1.635
-388
-2.419
-1.466
-1.773
4.620
-6.121
11.909
577
1.603
4.461
14.657
20.834
29.492
33.482
34.824
-8.007
28.250
19.691
9.367
1.336
497
-209
-787
-1.268
-1.450
-1.791
-901
-553
-1.965
-394
81
13.2.
Genel Hükumet
13.3.
Bankalar
13.4.
Diğer Sektörler
-669
-2.194
-1.163
-2.165
-712
82
1.742
1.602
3.580
1.989
-138
-2.016
2.846
6.564
10.524
11.704
3.736
9.457
514
27.254
9.976
7.034
2.952
3.312
9.465
13.262
19.768
31.114
25.416
-9.222
-2.031
9.691
2.865
Cari,Sermaye ve Finansal Hesaplar
D.
E.
546
-353
3.271
20.376
10.440
10.845
-6.878
-3.356
12.235
-10.898
-1.314
NET HATA VE NOKSAN
-758
4.450
1.071
2.824
185
1.170
4.120
4.147
2.733
11.912
2.897
GENEL DENGE
-212
4.097
4.342
23.200
10.625
12.015
-2.758
791
14.968
1.014
1.583
212
-4.097
-4.342
-23.200
-10.625
-12.015
2.758
-791
-14.968
-1.014
-1.583
-6.153
-4.047
-824
-17.847
-6.114
-8.032
1.057
-111
-12.809
1.813
-1.004
6.365
-50
-3.518
-5.353
-4.511
-3.983
1.701
-680
-2.159
-2.827
-579
REZERV VARLIKLAR (*)
14.
Resmi Rezervler
15.
Uluslararası Para Fonu Kredileri
16.
Ödemeler Dengesi Finansmanı
Eski sunumdaki karşılık kalemleri Rezerv Varlıklar kalemine dahil edilmiştir.
İstatistik Genel Müdürlüğü
Ödemeler Dengesi Müdürlüğü
(*)
Kapanan Şirket
ve Kooperatifler
Kurulan
Tasfiye
2007
2008
Şirketler
2010
Ocak-Mayıs
2011
2011
Ocak-Mayıs Değişim
2012
43.239
50.423
53.409
25.041
18.986
-24,18
Kooperatif
55.350 49.003
1.152
1.547
1.033
533
421
-21,01
Ger.Kişi Tic.İşl.
48.673 46.401
44.375
50.943
60.430
28.223
31.437
11,39
13.460
16.560
20.487
9.189
8.908
-3,06
2.444
3.004
2.723
975
763
-21,74
10.402
11.400
13.095
5.819
5.614
-3,52
9.578
1.841
2.042
1.896
635
803
26,46
23.595 37.343
32.292
29.921
41.130
18.708
16.545
-11,56
Şirket
Kooperatifler
Kapanan
2009
Şirket
Kooperatif
Ger.Kişi Tic.İşl.
9.954
82
Karşılıksız Çek ve Protestolu senetler
2011 Mayıs2012
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Protestolu senet miktarı (bin)
499
480
590
921
1.178
1,471
1.574
1.600
1.107
919
401.541
Protestolu senet tutarı (bin)
816
908
1.652
2.803
4.054
5.732
6.760
7.771
5.247
4.902
2.316
742.968
831.302
893.939 1.006.557 1.144.740 1.324.664
1.537.194
1.910.650
900
594.836
344.196
Karşılıksız çek miktarı
Negatif Nitelikli Kredi
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Nis.12
Ferdi Kredi
882
8,579
6,017
12,335
31,735
105.286
208.195
151.673
246.421
162.352
Kredi Kartı
4.899
41.126
67,353
110,701
133,198
248.336
326.469
261.969
338.767
241.132
Toplam
5.781
49.705
73,37
123,036
164,933
353.622
534.664
413.642
585.188
403.484
2003
2004
2007
2008
2009
2010
Gelir vergisi mük.
1.729.260 1.735.722 1.774.568 1.691.499 1.712.719 1.724.366
1.701.865
1.683.308 1.693.316 1.703.754
1.741.128
KDV mükellefi
2.887.598 2.142.949 2.230.815 2.165.516 2.225.811 2.268.925
2.266.053
2.249.950 2.271.049 2.293.765
2.325.729
VERGİ Mükellef sayıları
2002
Basit usule tabi mük.
810.167
820.621
814.532
2005
792.706
2006
775.141
762.111
744.188
743.500
728.850
2011 2012mayıs
714.693
709.472
83
SOSYAL KONULARLA İLGİLİ BİLGİ NOTU
İŞSİZLİK
Anayasamıza göre, Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını
geliştirmek için çalışanları korumak, çalışmayı desteklemek ve işsizliği önlemeye elverişli
ekonomik bir ortam yaratmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlü bulunmaktadır.
Ancak bugün itibariyle ülkemizde en önemli sorun işsizliktir, yoksulluktur, güvencesiz
istihdam koşullarıdır, uzaklaşılan, piyasalaştırılan sosyal devlet anlayışıdır.
AKP'nin büyüme modeli istihdam dostu değildir. AKP Türkiye'de işsizliği ve buna bağlı olarak
da yoksulluğu sistematik olarak destekleyen ve bundan da nemalanan bir sosyoekonomik
modeli ayakta tutmak suretiyle insanlarımızı ianeye muhtaç ve mecbur hale getirmiştir.
Ülkemizde 2002 yılında %10,3 olan işsizlik oranı, 2009 yılında % 14’e yükselerek tarihi rekor
kırmış, 2010 yılında % 11,9, 2011 yılında da % 9,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. 2012 Mart ayı
itibariyle de % 9,9’dur.
2002 yılında 2.464.000 kişi olan işsiz sayısı, 2012 Mart ayı itibariyle 2.615.000’dir.
Ancak, TÜİK'in hesaplamalarında işsiz sayısına dâhil edilmeyen iş aramayıp çalışmaya hazır
olanlar 2002 yılında 1.020.000 iken, 9,5 yılda 2.159.000 kişiye yükselmiştir. Bunlar dâhil
edildiğinde 2002 yılında % 14 olan işsizlik oranının 2012 Mart ayı itibariyle % 16,7 oranına
yükseldiği görülmektedir.
Ayrıca, İş bulma ümidi olmayanların sayısı 2002 yılında 73 bin kişi iken, 2012 Mart ayı
itibariyle 774 bin kişiye yükselmiştir. AKP döneminde iş bulma ümidi olmayanlar on kattan
fazla artmıştır. İşsizler, iş bulma ümidini kaybettikleri için işsiz olduklarını dahi beyan
etmemektedirler.
Hükümetin 2012 yılı büyüme hedefinin % 4 gibi düşük olması, hatta OECD ve IMF’nin % 2’ye
kadar inen tahminleri, önümüzdeki dönemde ülkemizde işsizliğin önemli oranda artacağını
göstermektedir.
AKP Hükümetleri 9,5 yılda işsizliğe bir çözüm bulamamış olup, bunu da pişkince itiraf ederek,
başarısızlığını ve beceriksizliğini ortaya koymuştur.
Türk gençliğinin işsizliği AKP zihniyetinin hiç umurunda değildir. AKP yetkilileri kendi
çocuklarında ve çevrelerinde holding patronu olanları gördükçe, herkesi öyle zannetmektedir.
YOKSULLUK, BORÇLULUK
Sosyal devletin temel amacı herkese insan onuruna yaraşan asgari bir yaşam düzeyini
sağlamaktır.
Büyük Türk Hakanı Oğuz Kağan duasında şöyle demektedir: “Türk ülkesinde adaletten başka
şey hüküm sürmesin… Türk yurdunda yoksulluk o kadar azalsın ki, fakirlik suç sayılsın.”
Sosyal devlet olmanın en özlü ifadesi böyle olabilir.
Ülkemiz maalesef adaletsiz uygulamaları ayyuka çıkan, Türk Milletini işsizliğe ve yoksulluğa
mahkum eden bir iktidar tarafından 9,5 yıldır yönetilmektedir.
Hükümetin gizlemeye çalıştığı ve yapısal nitelik kazanmış bozulmalar toplumdaki ümitsizliği
daha da arttırmaktadır. Bunların başında orta kesimin yok olması, toplumun doğrudan zengin
ve fakir ayrışmasına uğratılması gerçeği geliyor. Nitekim çok büyük bir kısım fakirleşirken
devlet imkânları ile zenginleşen haksız rekabet üstünlüğüne kavuşturulan kesimler süratle
birbirinden ayrıştırılmaktadır.
84
Bir tarafta türedi zenginler bir tarafta sadakaya muhtaç hale getirilen geniş kitleler. Orta kesimi
yok edilmiş bir toplumun savrulmayacağı istikamet yoktur.
AKP İktidarının bugüne kadar uyguladığı ekonomi politikasında üretim perspektifi yoktur.
AKP üretim yerine tüketimi, ihracat yerine ithalatı, istihdam yerine işsizliği, rekabet yerine
tekelleşmeyi, tasarruf yerine borçlanmayı teşvik etmiştir.
Sürdürülebilir büyümenin en önemli yapı taşlarından biri olan tasarrufların düzeyi AKP İktidarı
döneminde sürekli olarak düşmüştür. Cumhuriyet tarihimizin en düşük tasarruf oranını 2011'de
gördük. Tasarrufların düzeyi %20’lerden AKP İktidarı döneminde sürekli olarak düşmüş olup
milli gelirin yüzde 13’üne kadar inmiştir. Bu nedenle ülkemizde dış tasarruflara bağımlı bir
yapı oluşmuştur.
Ülkemizde 2002 yılında GSYH’nın sadece binde 3'ü olan cari açık, 2011 yılında GSYH’nın
yüzde 10'una ulaşmıştır.
Cari açığın faturası da vatandaşa çıkarılmaktadır. "Yunanistan'ın durumuna düşeriz." korkusu
da verilerek; bir taraftan insafsızca yüksek vergi zamları yapılmış, bir taraftan da asgari
ücretliye, memura, emekliye düşük maaş zamları verilmiştir.
Üretim ekonomisi için yapısal çözüm tedbirlerinin uygulamaya konulması ve cari açığa karşı
önlemler alınması yönünde MHP olarak yıllardır yaptığımız uyarıları hiç dikkate almayan AKP
Hükûmetleri, tasarruf açığını kapatma konusuyla bu yıla kadar ilgilenmemiştir.
Cari açığın oluşturduğu tehdit, Hükûmet tarafından geç de olsa nihayet kabul edilmiştir. Bu
nedenle Hükûmet, vatandaşın tasarruf etmesini istemekte ve buna yönelik bazı tedbirler
uygulamaya koymaktadır. Vatandaşın geliri geçimini sağlamaya yetmiyorsa nasıl tasarruf
edecek?
Bugünkü asgari ücret, bugünkü maaşlar, bugünkü emekli aylıkları çalışanların ve emeklilerin
zorunlu ihtiyaçlarını asgari düzeyde bile karşılamamaktadır. 700 liralık asgari ücretin, emekli
aylığının neresinden tasarruf edilecek?
Ürünü para etmeyen, gübre alamadığından tarlasına gübre atamayan çiftçi hangi gelirinden
tasarruf edecek? Hayatın güçlüklerine direnen esnafımız iş yeri kirasını, sosyal güvenlik
primini dahi ödemekte güçlük çekerken nasıl tasarruf edecek?
Sayın Başbakan kredi kartı mağdurlarına "Cebindeki kadar harca kardeşim." diyor. Güzel bir
uyarı, ama vatandaşın cebinde para mı var?
Sayın Başbakan değil miydi "Bizden bir yılda bir şey beklemeyin ama üç yılın sonunda cebiniz
dolacak." diyen. Bir yıl değil, üç yıl değil, dile kolay tam dokuz buçuk yıl geçti.
Vatandaşlarımızın cebi dolmadı ama kredi kartı limitleri doldu, kredi limitleri doldu, gırtlağına
kadar borç doldu.
Aylık geliri yetmeyen vatandaşımız geçimini borçla sağlamaya çalışmaktadır. Gelecek
yıllardaki gelirlerini şimdiden tüketen vatandaşlarımızın geleceği ipotek altına alınmıştır.
TÜİK verilerine göre nüfusun yaklaşık üçte ikisi ciddi finansman sıkıntısıyla karşı karşıyadır.
19 Aralık 2011 tarihinde açıklanan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması'na göre maddi
yoksunluk oranı 2009 yılında yüzde 63, 2010 yılında ise yüzde 63,5 olarak hesaplanmıştır.
TCMB Finansal İstikrar Raporlarına göre 2002 yılında 6,7 milyar lira olan vatandaşın borcu,
2011 yılında 251,9 milyar liraya ulaşmıştır. Bu borçların içinde konut, taşıt, ihtiyaç kredisi ve
kredi kartı borçları bulunmaktadır.
AKP İktidarı boyunca vatandaşın geliri yaklaşık 3,4 kat artarken borçları 37,6 kat artmıştır, faiz
ödemeleri de 9,2 kat artmıştır.
85
2002 yılında vatandaşın 100 liralık gelirine karşılık 4,7 lira borcu varken, 2011 yılı itibariyle
100 liralık gelirine karşılık 51,7 lira borcu bulunmaktadır.
İşte, AKP'nin dokuz buçuk yıllık icraatının özeti. AKP Hükûmeti vatandaşta tasarruf edecek hâl
bırakmamıştır.
ÜCRET POLİTİKALARI VE ZAMLAR
Ülkemizde enflasyon ile mücadelenin temel aracı olarak ücret politikaları kullanılmaktadır.
Asgari ücret başta olmak üzere bütün ücretleri ve buna bağlı olarak ta emekli aylıklarını
enflasyon düzeyinde artırmak, ekonomik bir tercih olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu durum, çalışanların ve emeklilerin satın alma gücünü zayıflatmış, enflasyon ile mücadelenin
en ağır yükü çalışan ve emekli kesimin üzerine aktarılmıştır.
Her fırsatta kendi hükümeti döneminde milli gelirin artması ile övünen AKP, bu tercihi ile gelir
dağılımında, çalışanlar ve emekliler aleyhine ciddi bir bozulmaya neden olmuştur.
İnsanımızın “Ülkemiz zenginleşiyor da biz neden zenginleşemiyoruz” sorusunu sıklıkla
sormalarının arkasında yatan gerçek ise işte budur.
Ücretlerde “sefalet” düzeyi devam etmektedir. Asgari ücrete 2012 yılı ilk altı ayı için yüzde
5.91 ikinci altı ayı için ise yüzde 6.09 artış yapılmıştır. Buna göre, 16 yaşını doldurmuş işçiler
için aylık net ücret ilk 6 ay için 701.14 TL, ikinci altı ay için ise 739.80 TL olmuştur.
Bugünkü asgari ücret ile çalışanların zorunlu ihtiyaçlarını asgari düzeyde bile olsa, karşılaması
mümkün değildir.
Zaten düşük belirlenen asgari ücretten bir de bir de vergi, prim gibi kesinti yapılmaktadır.
Böylece asgari ücret, tespit edildiği andan itibaren yetersiz, çelişkili ve tutarsız olmaktadır.
Asgari ücret, çalışanın kendisine ve ailesine insan onuruna yaraşır bir hayat sağlayabilecek
düzeyde olmalıdır. Net asgari ücret, mutlaka açlık sınırının üzerinde olmalıdır. Asgari ücretten
vergi alınmamalı, ücretlilerin vergi yükü de düşürülmelidir.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak hazırladığımız “31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi
Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”ni TBMM’ne
sunduk.
Bu Kanun Teklifi ile, asgari ücretten gelir vergisi alınmaması, bütün çalışanların ücret
gelirlerinin asgari ücret kadar kısmının vergi dışı bırakılması ve ücretlilerin vergi yükünün
hafifletilmesi amaçlanmaktadır.
Ücret politikaları ile çalışan ve emekli kesim üzerinde baskıcı ve sindirici bir yönetim biçimini
benimseyen hükümet, milyarder yaratma konusunda ise oldukça cömert davranmaktadır. Kriz
dönemlerinde dahi dolar milyarderi sayısı dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan
Japonya’dan daha fazla artan Türkiye, gelir dağılımının en fazla bozuk olduğu ülkeler arasında
da ilk sıralarda gelmektedir.
AKP Hükümetinin uyguladığı politikalar sonucu, sıcak para yoluyla ülkemiz küresel soyguna
maruz bırakılmıştır. Halen 110 milyar dolar civarındaki sıcak para diye anılan kısa vadeli
yabancı sermaye, ülkemizde yıllardır çok yüksek kazanç elde etmiştir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun Ekim ayı verilerine göre, 51 milyon mudi 10
bin liranın altında mevduata ve toplam mevduatın % 4,7’sine sahip iken, sadece 43 bin mudi 1
milyon liranın üzerinde mevduata ve toplam mevduatın yüzde 47’sine sahip bulunmaktadır.
Milyonerler kulübüne son 1 yılda 9 bin 755 milyoner eklenmiştir.
Küresel patronların, sıcak para tacirlerinin, faizcilerin ve tefecilerin yüksek karlar elde ettiği,
86
paradan para kazanmanın revaçta olduğu ülkemizde, asgari ücretliler ile memur ve emeklilerin
büyük çoğunluğu açlık sınırının altında aylık almaktadır.
Aylık geliri yetmeyen vatandaşımız geçimini borçla sağlamaya çalışmaktadır. 2002 yılında 6
milyar lira olan kredi kartları ve tüketici kredisi borçları 9 yılda tam 38 kat artarak 230 miyar
lirayı aşmış durumdadır.
Ülkemizde açlıkla boğuşan milyonlara karşılık, her yıl binlerce yeni milyonerler üreten çarpık
ve adaletsiz bir gelir dağılımı hakim olmuş, üretmeden tüketen ve ürettiğinden fazlasını
harcama döngüsüne saplanmış bir ekonomik düzen meydana gelmiştir.
Ekonomik sıkıntılardan dolayı çiftçiler, esnaf ve sanatkarlar ile dar ve sabit gelirliler başta
olmak üzere toplumun büyük çoğunluğu ciddi sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır.
Girdi fiyatlarındaki yüksek artışlar ve yetersiz destekler çiftçimizi çaresiz bırakmıştır.
Ürünlerini düşük fiyatlarla satmak zorunda bırakılan Çiftçimizin durumu her geçen gün daha da
kötüye gitmektedir.
Mahallede, çarşıda, işhanında, pazarda, sanayi sitesinde ekmeğini kazanabilmek için didinen
esnafımız dükkan kirasını ödeyemez hale gelmiş, her mahallede kurulan büyük alışveriş
mağazaları küçük esnafı yok etme noktasına getirmiştir. Nakliyeci esnafımız, kamyoncularımız
artık 10 numara yağ bile alamamakta, yanık yağla tekerini döndürmeye çalışmaktadır.
Fakir fukara, garip guraba edebiyatıyla, en kahraman Rıdvan edalarıyla, yüce dinimizi de
istismar ederek, hitap ettikleri kesimlerin oylarını kotaranlar, iktidarları döneminde bu
kesimleri unutmuş, türedi zenginler, mutlu azınlıklar, imtiyazlı sınıflar, seçkinler zümresi
oluşturmuştur.
Hükümet tasarruf artışını, tüketimi kısarak sağlamayı hedeflemektedir. Hükümetin bırakın
refah artışından vatandaşa pay vermeyi, tasarruf tedbirleri yoluyla, vergi artışları ve zamlarla
vatandaşın mevcut refahından bile pay almayı hedeflediği görülmektedir.
AKP Hükümeti yüksek oranlı zamlarla milletimize adeta zulüm uygulamaktadır. Vatandaş her
gün yeni bir zam haberi ile karşı karşıya kalmaktadır. Son aylarda elektrikten doğalgaza,
benzinden mazota, telefondan otomobile kadar birçok mal ve hizmetin vergileri artırılarak
yüksek zamlar yapılmıştır. Yılbaşından itibaren de onlarca harç ve damga vergisi yüzde 15
oranında zamlanmıştır.
Halen kullanılan ilaçlar için emekliler % 10, sigortalılar % 20 katılım payı ödemekte iken, buna
ilave olarak reçetede yer alan üç kutu 3 kalem ya da kutuya kadar ilaç için 3 lira, sonraki ilave
her bir kalem ya da kutu ilaç için 1 lira katılım payı ödenmesini öngören yasal düzenleme
yapılmıştır.
Sağlık harcamalarındaki yüksek artışın önüne geçemeyen AKP Hükümeti bunun faturasını
vatandaşa çıkarmaktadır.
Asgari ücretliler, işçiler, memurlar, emekliler ile dul ve yetimler daha maaşları artmadan,
alacakları maaş zammından çok daha fazlasını ödemekle karşı karşıya bırakılmıştır.
SOSYAL YARDIMLAR
Sosyal yardım sistemi sağlıklı bir şekilde işlememektedir. Sistemden kimlere, hangi şartlarla,
ne miktarda, ne zaman kadar sosyal yardım yapılacaktır sorusunun cevabını bulmak mümkün
değildir. Sistem bir hak olarak değil, bir lütuf olarak bu yardımları düzenlemektedir. Sağlanan
yardımların standardı düşüktür.
Yardımlar daha ziyade siyasi iktidarın takdirlerine göre yapılır gibi bir görüntüye sahiptir.
Sistem keyfiliklere ve siyasi kullanıma müsait durumdadır. Sistem AKP tarafından fütursuzca
87
istismar edilmekte, siyasi rant aracı olarak görülmektedir.
Yaşlılık ve muhtaçlık maaşları yanında özürlü maaşları gibi konularda şartları uyan vatandaşlar
müracaatları halinde bu haklardan yararlanabilmektedir. Ancak mevcut sistem talep eksenli
olduğundan, talep edilmedikçe söz konusu haklardan yararlandırma kendiliğinden
olmamaktadır.
Sosyal yardım sisteminin sorunları genel olarak; etkili kontrol ve denetim sisteminin olmaması,
kaynak tahsis eden kurumla denetim birimlerin farklı olması, proje ve yardımların etkinlik ve
yerindelik kontrolünün yapılmaması, yardımların dağıtım ve hedef kitlenin tespitinde objektif
kriter eksikliği, çerçeve sosyal yardım yasasının olmaması, yardımların hak temeline
dayandırılmaması, mütevelli heyet üyeliği seçiminin yeterince duyurulmaması, siyasilerin yön
vermesi, sosyal yardım hizmeti sunan kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının ortak veri
tabanının olmaması, veri paylaşımından kaçınılması, ortak terminolojinin olmaması, sosyal
yardım alanında faaliyet gösteren çok sayıda kurum ve kuruluşun olması ve bu durumun
yardımlarda mükerrerliğe yol açması gibi konular sıralanabilir.
GAZİLER İLE ŞEHİT YAKINLARI, 65 YAŞ, ENGELLİLER
AKP; referandum sürecinde yaşlılar, engelliler, gaziler ve şehitlerimiz ile dul ve yetimler için
özel ayrımcılık getirileceğini taahhüt etmiş olduğu halde; bugüne kadar özel ayrımcılık
getirecek hiçbir düzenleme yapmamıştır.
Bugün itibariyle; 65 yaş aylığı 116 lira, bakıma muhtaç engelli aylığı 351 lira, diğer engelliler
ile engelli yakını aylığı ise 234 lira, muharip gazilerin şeref aylığı 415 lira, 15 yıllık emekli
geçici köy korucusunun aylığı 342 lira civarındadır.
Bu kesimlere çok cüzi aylıkları reva gören söz de verdiği halde görmezden gelen AKP
Hükümetidir.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak 65 yaş aylığının, engelli kardeşlerimizin maaşlarının
artırılması, gazilerimiz ile şehitlerimizin yakınlarının haklarının genişletilmesi, iyileştirilmesi
ve aralarındaki mevcut eşitsizliklerin giderilmesi için verdiğimiz kanun teklifleri Meclisin
gündeminde beklemektedir.
Türk vatanını bölmeye çalışanlara karşı, bayrağımızın yere düşmemesi için canını feda eden
şehitlerimizin yakınları ile gazilerimizin geçim sıkıntısı içinde olmalarını hiçbir vicdan asla
kabul etmez.
Gaziler ile şehit yakınlarının sorunlarına çözüm getirmek hepimizin sorumlulukları arasında
yer almaktadır.
1005 sayılı Kanunda şeref aylığı düzenlemesinde gazilerimizin halen çalışıp çalışmaması
durumuna bağlı olarak ücret farklılaştırılması öngörülmektedir. Bu durum aylığın bağlanma
gerekçesi olan gazilik kriteri dışında bir kriterin esas alınması sonucunu doğurmak suretiyle
“şeref” kriterinin farklılaştırılmasına, gazilerimiz arasında az şerefli çok şerefli gibi bir
değerlendirmeye yol açmaktadır. Bu ayıp ortadan kaldırılmalıdır.
Yine güvenlik güçleri ile birlikte zor şartlarda terörle mücadele görevini yapan geçici köy
korucularının çalışma şartlarının ve özlük haklarının iyileştirilmesi ve mağduriyetlerinin
giderilmesi gerekmektedir.
MUHTARLAR
Köy ve mahalle muhtarlarına ödenen 415 TL düzeyindeki maaş günümüz şartlarında çok
yetersizdir.
Yıllardır Muhtar maaşlarının iyileştirileceği sözünü veren AKP Hükümetlerinin tüm içişleri
88
bakanları, “Ben de emekli olursam herhalde bir köyde muhtarlığa aday olabilirim.” diyerek
umut veren Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç, sözlerini tutmamış ve muhtarlarımızı aldatmıştır.
Muhtarlara verilen maaş, sürekli muhatap oldukları resmi kurumlara gidip gelmeleri için
gerekli ulaşım giderlerini ancak karşılamaktadır. Muhtarlık görevinin yürütülmesi için zorunlu
olan elektrik, telefon, kırtasiye, internet, temsil, ağırlama ve diğer harcamalar, muhtarların aile
bütçelerine ilave yük getirmektedir.
Sayıları 53 bini bulan muhtarların birçoğu sosyal güvenlik primini yatıramadığından sosyal
güvenceden yoksun duruma düşmüşler, icralık olmuşlardır. Muhtarları bu duruma düşürmeye
kimsenin hakkı yoktur.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak muhtar aylığının, en az asgari ücret düzeyinde olması için
verdiğimiz kanun teklifleri Meclisin gündeminde beklemektedir.
EŞİT İŞE EŞİT ÜCRET
Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 666 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamenin ücret sistemine ilişkin değişiklik getiren hususları 15 Ocak 2012 tarihinde
yürürlüğe girmektedir.
Yaklaşık 405 bin memurun maaşlarında artış yapılması ve 9 yıldır münferiden yapılan
düzenlemelerle kontrolsüz bir şekilde gelişen ücret adaletsizliğinin hükümet tarafından farkına
varılmış olması olumlu görülmekle birlikte, katılımcı bir şekilde hazırlanmayan bu KHK ile
ücret sistemi sadeleştirmek yerine daha da karmaşık hale getirilmekte, maaş artışı ağırlıklı
olarak üst kademeye yapılmakta, alt kademe ile üst kademe arasındaki ücret yelpazesini alt
kademe aleyhine bozmaktadır.
Çoğu memurun maaşında artış olmaması nedeniyle çalışma barışı olumsuz etkilenebilecektir.
AKP yeni bir “personel rejimi” ve “ücret rejimi” nin süratle hayata geçirileceğini taahhüt
etmesine rağmen 9 yıldır bu yönde bir adım atmamıştır.
Öğretmen, akademik personel, emniyet mensupları, din görevlileri, sağlık personeli, TSK
personeli gibi bazı unvanlarda bulunanların maaşlarında ise artış yapılmamıştır.
EMEKLİLER VE İNTİBAK YASASI
Emekli, dul ve yetimlerin tamamına yakını açlık sınırının altında aylık almaktadır. AKP
Hükûmeti emeklilere hep umut vermiştir. Ancak emeklileri sürekli aldatmış ve hayal
kırıklığına uğratmıştır.
Emekliler arasındaki maaş adaletsizliğini gidereceğini vaat etmesine karşın, daha da adaletsiz
hâle getirmiştir.
Emeklilere banka promosyonu verileceği söylenmiş ancak bu söz de boş çıkmıştır.
Emekli aylıkları arasındaki eşitsizlikleri gidereceğini yıllardır söz vermesine rağmen yerine
getirmeyen ve emeklileri sürekli hayal kırıklığına uğratan AKP Hükümeti, çıkan Kanunu
“İntibak düzenlemesi” olarak takdim etmesine karşın, yapılan düzenleme emekli aylıkları
arasındaki eşitsizlikleri gidermemektedir.
Zira, yapılan düzenlemede;
Sadece, 2000 yılı öncesinde 506 sayılı Kanuna göre bağlanan aylıklarla ilgili bazı
hesaplamalar yapılmaktadır. Bu aylıkların 2000 öncesi için yeniden hesaplanmasında aylık
bağlama oranları düşük tutulmakta, 2000 yılından 2008 yılına taşıma işleminde de GSYH artış
oranlarının %75’i esas alınmaktadır.
89
2000 yılı öncesi bağlanan Bağ-Kur emekli aylıkları ile ilgili benzer bir hesaplama
öngörülmemektedir. Sadece 1479 sayılı Kanuna tabi (Esnaf Bağ-Kur) olanlara dair
1/4/2002-30/6/2002 döneminde yürürlükte bulunan gelir basamakları ile ilgili tespit edilen bir
yanlışlık düzeltilmektedir.
Bu hesaplamalara göre oluşacak aylıklarla ilgili geriye dönük bir ödeme sözkonusu
olmadığı gibi yeni aylıkların 2013 Ocak ayından itibaren ödenmesi öngörülmektedir.
Yüksek prim ödeyerek hizmet satın alan SSK emeklileri (Süper emekliler) ile basamak
satın alan Bağ-Kur emeklilerinin mağduriyeti hiç dikkate alınmamaktadır. 506 sayılı Kanunun
geçici 20 nci maddesine tabi sandıklardan aylık alanları kapsamamaktadır.
Gerek SSK, gerekse Bağ-Kur’lu olarak 2000 yılından itibaren emekli olanların
aylıklarındaki eşitsizlikler görmezden gelinmektedir. Hele ki, 2008 Ekim ayından sonraki
hizmetler için bağlanan emekli aylıklarının yüksek oranda düşmesi konusu tamamen göz ardı
edilmektedir.
Emekli sandığı ile SSK ve Bağ-Kur emekli aylıkları arasındaki eşitsizliklerden hiç
bahsedilmemekte, yanına bile yaklaşılmamaktadır.
Dolayısıyla bu bir “intibak düzenlemesi” değildir. Kısmi bir iyileştirmedir.
AKP Hükümeti samimi değildir ve hiç samimi olmamıştır. Emeklilik şartlarını ağırlaştıran,
emeklilik yaşını 65 yaşa yükselten, emekli aylıklarının refah payını düşüren, 2008 yılından
sonraki hizmetler için bugünkü aylıkların yarısı kadar emekli aylığı bağlanmasını öngören
kanunu çıkaran AKP Hükümetidir. Bu kanundan dolayı, gelecek yıllarda eski ve yeni
emeklilerin aylıkları arasında uçurum oluşacağı açıktır.
EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR
Sosyal güvenlik politikalarının en önemli amaçlarından birisi, insanlar arasında oluşturduğu
güvenlik ağları ile toplumsal eşitsizlikle mücadeleyi desteklemektir. Bu anlamda devlet, tüm
bireyler için eşit hak ve yükümlülükler içeren bir sosyal güvenlik sistemi kurgulamakla
yükümlüdür.
Ülkemizde de sosyal güvenlik hakkı, Anayasa ile teminata bağlanmış olup, devletin
yükümlülüğü altında bulunmaktadır.
İşe başladıkları tarihte yürürlükte olan mevzuata göre emeklilik için gerekli prim ödeme gün
sayısı ve sigortalılık süresini tamamladıkları halde, bir başka ifadeyle emekli olma hakkını elde
ettikleri halde bir de yaş şartına tabi tutulmaları birçok vatandaşımızı mağdur etmiştir.
İşe girdiği tarihte tabi olduğu mevzuata göre emeklilik için gereken sigortalılık süresi ve prim
ödeme gün sayılarını tamamlayan vatandaşlarımıza emekli aylığı bağlanmadığı gibi bir de
sağlık sigortası primi ödemekle karşı karşıya kalmışlardır.
Kazanılmış hakları ellerinden alınan, emeklilikte yaşı bekleyen vatandaşlarımız haklarını
aramakta, TBMM’den çözüm beklemekte, bu mağduriyetlerinin giderilmesini sağlayacak
düzenleme yapılmasını istemektedir.
Milliyetçi Hareket Partisi emeklilik hakkını elde ettiği halde emeklilik için yaşı bekleyenlere
emeklilik hakkının verilmesi gerektiği görüşündedir. Bu konuda sözkonusu mağduriyeti
gidermeye yönelik olarak gerekli kanun teklifi ve önergeler vermiştir.
Hatta, TBMM’nde kabul edilen ve kamuoyunda intibak yasası diye adlandırılan Kanunun
görüşmeleri esnasında verdiğimiz teklif ile; 2000 yılından önce sigortalı olanlardan, sigortalı
oldukları tarihte yürürlükte olan mevzuata göre emeklilik için gerekli prim gün sayısı ve hizmet
yılı şartlarını tamamlamış olanlara, yaş şartı aranmaksızın emekli aylığı bağlanması önerilmiş,
ancak AKP Grubunun oylarıyla reddedilmiştir.
90
SÖZLEŞMELİLER, BELEDİYE VE ÖZEL İDARE ÇALIŞANLARI
Kamuda aynı yerlerde, aynı işi yapmalarına rağmen statüleri nedeniyle çalışanlar arasında idari,
mali ve sosyal haklar yönünden birçok farklılık bulunmaktadır.
Bu durum, Anayasa ile güvence altına alınan eşitlik ve adalet ilkelerine aykırı olduğu gibi,
çalışanların motivasyonunu ve çalışma barışını olumsuz etkilemektedir.
AKP iktidarı döneminde, asli ve süreklilik arzeden birçok kamu hizmeti; 4/B’li sözleşmeli
personel, özel kanunlara göre sözleşmeli personel, 4/C’li geçici personel, geçici ve mevsimlik
işçiler, taşeron şirket işçileri eliyle yürütülür hale gelmiştir.
657 sayılı Kanun, memurlar eliyle gördürülmesi mümkün olmayan geçici işlerin ifası için
istisnai hallere münhasır olmak üzere sözleşmeli ve geçici personel istihdamını mümkün
kılmıştır. Hal böyle iken, uygulama ve gelenek de bu hükmün lafzına ve ruhuna uygun olarak
işlemekte iken, son on yıldır bu istisnai uygulamalar asıl istihdam şeklinin önüne geçmiştir.
Bu yanlış uygulama ile birlikte de birçok mağduriyet ortaya çıkmıştır. En büyük mağduriyet ise
yandaş olmayan ve bu istisnai yollarla iş bulamayanlardadır. Bunlar girdiği merkezi sınavı
kazanıp ataması yapılamayan, bir türlü sıra gelemeyen ve sıra gelmeden de kadroları istisnai
yollarla doldurulanlardadır. Hükümetin bu yanlışı derhal durdurması gerekir.
Bununla birlikte, uygulamadaki tutarsızlığın ve aynı statüdeki kişilere yapılan farklı
uygulamaların giderilerek kendi içinde hakkaniyetin sağlanması, eşitsizliğin, haksızlığın,
adaletsizliğin ve ayrımcılığın giderilmesi de gerekmektedir.
12 Haziran 2011 seçimlerinden bir hafta önce çıkarılan 632 sayılı KHK ile 657 sayılı Kanunun
4/B maddesi ile 4924 sayılı Kanun uyarınca sözleşmeli personel pozisyonlarında çalışanların
memur kadrolarına atanmışlardır.
Yıllardır en temel insan hakkından dahi mahrum bırakılan, ailelerinden koparılan, güvencesiz
bir geleceğe mahkûm edilen sözleşmeli personelle ilgili çağrılarımıza, AKP seçim öncesi oy
kaygıyla da olsa kulak vermiştir.
Ancak, 200 bin civarında sözleşmeli memur kadrolarına atanırken, başta il özel idareleri ve
belediyeler olmak üzere birçok kamu kurum ve kuruluşundaki sözleşmeli personel ve 4/C
mağdurları kadroya alınmamıştır.
Dolayısıyla, bazı sözleşmelilere sağlanan hakların, başta il özel idareleri ile belediyeler ve bağlı
kuruluşlarında çalışanlar olmak üzere kamuda çalışan diğer sözleşmelilere verilmemesi,
Anayasa ile güvence altına alınan eşitlik ve adalet ilkelerine aykırıdır.
AKP Hükümeti, bu KHK ile de en iyi bildikleri şeyi, ayrımcılığı, adaletsizliği ve mağdur
etmeyi yine başarmıştır.
Başta belediyeler ve il özel idarelerinde olmak üzere sözleşmelilere kadro sözü veren
Başbakan’dır. Sözleşmelilere kadro çalışması yapıldığını açıklayan ve aylar önce
“Önümüzdeki Bakanlar kurulunda bu durumu gündeme getirebiliriz. 'diyen de “Başbakan
Erdoğan'ın bu konuda bir televizyon kanalında bir ifadesi olduğunu Çalışma Bakanıdır.
Ancak verilen sözler hep fos çıkmıştır.
Yine özellikle mahalli idarelerde geçici işçi statüsünde çalışan teknik personel bulunmakta
olup, onlar da mağduriyetlerinin giderilmesini beklemektedir.
4/C MAĞDURLARI
Kamuda üvey evlat muamelesine tabi tutulan bir başka çalışan kesim de 4/C lilerdir.
Bir yılda 11 ay çalıştırılan, aile yardımı alamayan, iş güvenceleri olmayan, aldıkları yetersiz
91
ücret ile ayakta durmaya çalışan 4/C'li personele, AKP Hükümeti ayrımcılık yaparak kadro
vermeyince onların tepkisini yatıştırmak için Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı 12
Haziran seçimleri öncesi yandaş memur sendikasını ziyareti esnasında 4/C'li personele aile
yardımı müjdesi vermiştir. Ancak, verilen bu söz seçimden sonra unutulmuştur.
657 sayılı Kanunun 4/C maddesi kapsamında yapılan atama işlemi hakla, hukukla ve insafla
bağdaşmamaktadır.
AKP hükümetinin “bunlar ortada kalmışken 4/c kadrolarına atadık” açıklaması pişkinliktir.
Zira ortada bırakan da AKP Hükümeti’nin kendisidir.
Ayrıca, AKP’nin köle çalıştırma anlayışı burada da tezahür etmektedir. Demek istiyorlar ki 4/C
lileri işe aldık, istediğimiz parayı veririz, istediğimiz gibi çalıştırırız, istediğimizi yaparız.
Anlayış bu
4/C’liler mağdur edilmektedir. Aynı işi yapan emsallerinin aldığı mali ve sosyal hakları
alamamaktadır. Diğer sözleşmelilerden alınmayan sözleşme damga vergisi dahi 4/C’lerden
alınmaktadır.
GEÇİCİ VE MEVSİMLİK İŞÇİLER
Ülkemizde geçici ve mevsimlik işçilik adı altında da bir dram yaşanmaktadır. Yüz binlerce işçi
devletin asli ve sürekli işlerini yapmalarına rağmen, yılın belli dönemlerinde işten
çıkarılmaktadır. Üstelik hizmet akdi askıya alınan işçinin yeni dönemde işe çağrılıp
çağrılmayacağı ise belirsizdir.
Geçici statüyle çalışan bir işçinin ne zaman işten çıkartılacağını ne zaman işe başlatılacağını,
işe başlayıp, başlamayacağını bilemeden hayata tutunmaya çalışması son derece zordur. Bu
şekilde çalışanların yaşadığı psikolojik baskıyı ve sıkıntıyı geçici işçi olarak çalışmayanların
bilmesi mümkün değildir.
AKP’nin eşitliğe sığmayan adaletsiz uygulamalarının haddi hesabı yoktur. 2007 seçimlerinin
hemen arefesinde siyasi rant hesabıyla geçici işçilerin kadroya alınması ile ilgili çıkarılan,
04/04/2007 tarihli 5620 sayılı Kanunla yaklaşık 220 bin geçici işçiye kadro verilmiştir.
Fakat, Kanun 2006 yılında en az 6 ay çalışanları kapsadığından, birçok geçici ve mevsimlik işçi
bu kapsama girememiştir. 20 veya 25 yıldır bu kadroyu bekleyen işçiler yararlanamamıştır, tek
suçları 2006 yılında 6 ay çalışmaması. Başta şeker fabrikalarında olmak üzere uzun yıllardır
mevsimlik işçi olarak çalışanlar kadroya alınmamıştır.
Sayın Başbakan ‘geride kalan yaklaşık 20 bin geçici işçinin durumu bizleri üzmüştür’ demişti.
‘Bu geçici işçi kardeşlerimizin sorununu çözmek inşallah yine bizlere nasip olur’ demişti.
Ancak bugüne kadar bu durum düzeltilmemiş, mağduriyet devam etmektedir.
TAŞERON İŞÇİLERİ
Gerek kamu kesiminde ve gerek özel kesimde sendikalaşma oranları ve sendikalı işçi sayıları
giderek gerilemektedir. Bu ise çalışma hayatında toplu iş hukukundan bireysel iş hukukuna ve
taşeronlaşmaya giden bir süreci desteklemektedir.
AKP döneminde kamuda kadrolu işçi istihdamı azalırken, güvenceli istihdam biçimleri yok
edilmektedir. Temizlikten güvenliğe, iş makinası operatörlüğünden mühendise, büro işlerinden
ameliyathanelere varıncaya kadar her işte taşeron işçisi çalıştırılır hale gelinmiştir.
Türkiye’nin dört bir yanında yüz binlerce işçi, iş güvencesinden yoksun biçimde, ağır çalışma
koşullarında, hakları ihlal edilerek, sendikasız, asgari ücretle, taşeron şirketler vasıtasıyla
çalıştırılmaktadır.
92
Taşeron işçileri insanca çalışma koşullarından uzak, iş güvencesi olmadan, sendikasız, izin
hakkı ve fazla mesai verilmeden, günde 12 saati bulan sürelerde köle gibi çalıştırılmaktadır.
Taşeron işçileri tabiri caiz ise sesi kısılmış, elleri kolları bağlanmış, komutla hareket eden
bireyler haline getirilmiştir. İşten atılma korkusuyla seslerini çıkaramamaktadırlar. Her
sözleşme dönemi sonunda yeniden sözleşme imzalamama korkusu yaşıyorlar. İşten
çıkarılanlara ihbar ve kıdem tazminatı verilmiyor. Maaşlarını düzenli alamıyorlar.
İnsan onuruna yaraşır, düzgün işlerin sunulması esas olması gerekirken, evrensel normlardan
uzak kalarak, kar mantığıyla, fazla çalıştırılan, ancak karşılığı ödenmeyen, bir nevi kölelik
sistemini andıran taşeronlaşma kabul edilemez bir durumdur.
Çalışma Bakanı, “Kamuda 426 bin, özel sektörde de 420 bin taşeron işçi var. Taşeronluk
kölelik gibi. Bu kabul edilemez.” diye açıklama yapmıştır. O halde, bu kölelerin efendisi de
AKP Hükümetidir.
AKP Hükümeti, ortaçağ zihniyetini hortlatmış, taşeronlaşmayı politikasının esası olarak
uygulamış ve bundan da siyasi nema sağlamıştır.
Taşeron müteahhitlerce işe alınacak işçilerin tamamı AKP'li siyasetçilerin referanslarıyla işe
alınmaktadır, aksi hâlde firmanın ihalesi iptal edilmektedir. Taşeron şirket işçileri işten çıkarma
tehdidiyle AKP’ye oy vermeye zorlanmakta, AKP’nin siyasi mitinglerinin kadrolu elemanı
haline getirilmektedir.
Taşeron işçilerinin sahibi de yok. Bu işçiler taşeron müteahhit ile devletin arasına sıkışmış
durumdalar. Bu işçilerin çoğu asgari ücretle, hatta bankaya yatan asgari ücretin bir kısmını
müteahhide vermek zorunda kalarak çok düşük ücretle çalışmaktadır.
Her geçen gün sorunları daha da artan taşeron işçilerine sahip çıkılmalı, çalışma şartları ve
ücretleri iyileştirilmelidir. Devletin asli ve sürekli hizmetlerinde çalıştırılan taşeron işçileri
mutlaka kadrolara atanmalıdır.
SENDİKA(SIZ)LAŞMA
AKP döneminde sendikal örgütlülük zayıflamış, sendikalaşma oranı düşmüştür.
Özelleştirme, taşeronlaştırma, esnek istihdam, dar, yasakçı ve adeta sendikalaşmayı zorlaştıran,
sendikal örgütlenmeyi zayıflatan politikaların yanı sıra, özel sektörde işverenlerin hukuka
aykırı uygulamalarla işçilerin sendikalaşmasını engellemesi ve hükümetin buna göz yumması,
Türkiye’de sendikal örgütlenmenin her geçen yıl erimesine yol açmaktadır.
OECD’nin son sendikalaşma verilerine göre Türkiye’nin durumu içler acısıdır. Türkiye yüzde
5.9’luk sendikalaşma oranıyla OECD ülkeleri arasında sonuncu durumdadır. OECD verilerine
göre 2001 yılında yüzde 10 olan sendikalaşma oranı 2009’da 5.9’a gerilemiştir.
Sendikalar demokrasinin damarlarıdır. Sendikacılığın kan kaybetmesi demokrasimiz açısından
da bir zaaftır.
Toplumun örgütsüzleştirilmesi ve oluşturulan korku imparatorluğu neticesinde, AKP
Hükümetinin yanlış politikalarına, adaletsiz ve ayrımcı uygulamalarına karşı gerekli tepkinin
verilmemesinin adı da ekonomide istikrar olarak takdim edilebilmektedir.
Ne yazık ki ülkemizde insanların zulme isyan ruhu bastırılmış, hak arama duygusu köreltilmiş;
evdeki bulgurdan olma riskiyle karşı karşıya bırakılmış, ölüm korkusuyla sıtmaya razı
edilmiştir.
Bugünlerde, krizle boğuşan Yunanistan’da sendikalaşma oranı yüzde 24, İtalya’da yüzde 35
olduğu dikkate alındığında, Türkiye’nin sendikalaşmayı önleyerek sözde istikrarlı bir ekonomi
gerçekleştirmiş Ne kadar az sendika, o kadar çok istikrar!
93
TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ KANUN TASARISI - TOPLU İŞ SÖZLEŞME YETKİSİNDE
BARAJLAR
2012 yılı itibariyle SGK verilerine göre işçi sayısı 11 milyon kişidir. Sendikalarda örgütlü işçi
sayısı 885.000 kişidir. Toplu sözleşme kapsamındaki işçi sayısı da 580.000 kişidir.
Sendikalaşma oranı %5'lere kadar düşmüştür. Kamuda örgütlü işçi sayısı belediyeler de dahil
olmak üzere yaklaşık 360.000 kişidir. Özel sektörde örgütlenme oranı % 2’dir.
Toplu İş İlişkileri Kanunu Tasarısı’nın TBMM Sağlık, Aile, Çalışma Ve Sosyal İşler
Komisyonunda alt komisyon ve komisyon görüşmeleri tamamlanmış ve değiştirilerek kabul
edilen Tasarı Genel Kurul’un gündeminde beklemektedir.
Toplu pazarlık hakkı konusunda özgürlükçü anlayışı kısıtlayan 2821-2822 sayılı yasaları
çağdaşlaştırma, özgür ve demokratik bir örgütlenme ve toplu pazarlık hakkı kurmayı
hedefleyen bu yasa tasarısı hedeflerin oldukça uzağındadır.
Bu düzenlemede işkolu barajı ve işyerinde çalışan işçilerin “yarıdan bir fazlası” şartı devam
etmekte, işletme barajı ise % 40’a indirilmekle birlikte varlığını korumaktadır. Çifte baraj
sistemi ILO’nun yıllardır eleştirerek kaldırılmasını istediği sistemdir.
Mevcut 28 işkolu sayısı Hükümet tasarısında 18'e indirilmiş, Komisyon’da ise 21 olarak
belirlenmiştir. İşkolu sayısının azaltılması sendikalar açısından ek baraj etkisi yaratacaktır.
Tasarının 41 ve Geçici 6’ncı maddelerine göre, toplu iş sözleşme yetkisi alabilmek için aranan
işkolu barajı;
-
Hükümet tasarısında % 10’dan % 3’e düşürülmüş,
-
Alt komisyon görüşmelerinde bu baraj % l’e düşürülmüş,
Komisyon görüşmelerinde ise; %1 barajın yanı sıra asgari 2000 üyeye sahip olma şartı
getirilmiş; beş yıl süreyle, Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara bağlı olmayan
işçi sendikaları için bu baraj %3 şeklinde belirlenmiş ve % 1 barajını, binde beş ile yüzde üç
arasında değiştirmeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
Bu düzenleme, mevcut yasaya göre yetki alabilen bazı sendikaları yetkisiz bırakacaktır.
5 yıllık süreyle; Ekonomik ve Sosyal Konseye üye konfederasyonlara bağlılık durumuna göre
Sendikalar için farklı işkolu barajı öngörülmesi Anayasanın eşitlik ilkelerine aykırıdır.
Bakanlar Kuruluna verilen yetki de, Hükümetin sendikalar üzerinde vesayet kurma
düşüncesinin devam ettiğini göstermektedir.
Hükümet Tasarısında yer alan ve 2009 yılı istatistiğine göre yetki almış ve toplu iş sözleşmesi
bağıtlamış sendikaların beş yıl süreyle baraja tabi olmayacaklarını düzenleyen fıkra da
Tasarıdan çıkarılmıştır. Bu durum, sendikaların barajı aşmamaları halinde halen toplu iş
sözleşmesi kapsamında olan işçilerin bu şemsiyenin dışına çıkmasına yol açabilecektir.
Tasarı, sendikal örgütlenme hakkını ortadan kaldırıcı bir düzenleme olup, işyeri sendikalarına
yaşam hakkı vermemekte ve toplu pazarlık hakkının kullanımını engellemektedir.
Tasarı ile yapılan düzenleme ILO normlarına, Anayasamıza ve Avrupa Sosyal Şartına
doğrudan aykırıdır.
KAMU ÇALIŞANLARI SENDİKALARI
Türk endüstri ilişkileri bakımından üzerinde durulması gereken bir başka konu ise kamu
görevlileri sendikalarında meydana gelen gelişmelerdir.
Kamu görevlileri sendikalarının hükümetlerin teklif ettiği ücret artışı dışında hükümetlere dişe
dokunur bir tekliflerini kabul ettiremedikleri de bilinmektedir. Bu durum da sendikalcılığın
94
geleceği hakkında olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmemektedir.
Anayasa 53’ncü maddesinde değişiklik yapılmış ve kamu görevlilerine toplu sözleşme hakkı
tanınmıştır. Aradan yaklaşık 1,5 sene sonra da kanun çıkarılmıştır.
Bu Kanun uyarınca toplu sözleşme sürecinde bütün yetki en çok üyesi olan sendikaya
verilmekte, diğer sendikalar tamamen işlevsiz bırakılmakta ve göstermelik hale getirilmektedir.
Sendikal çoğulculuk hiçe sayılmaktadır.
Kamu görevlilerinin çoğunluğunu temsil etmemekle birlikte, üye sayısı itibariyle diğer
konfederasyonlardan daha fazla üyeye sahip olan bir konfederasyona, toplamı kamu
görevlilerinin çoğunluğunu oluşturan diğer konfederasyonlara rağmen, bütün kamu görevlileri
adına bağlayıcı karar alma yetkisinin verilmesi, toplu pazarlık görüşmelerinin mantığına ve
demokratik ilkelere aykırıdır. Böyle bir düzenlemenin uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu
açıktır.
Kamu görevlilerinin grev hakkının olmaması da uluslararası sözleşmelere aykırıdır. Aslında
sendikal haklar bölünemez. Grev yasaklı toplu sözleşme ve sendika hakkı olamaz. Türkiye’nin
onayladığı ve Anayasanın 90. maddesi gereği iç hukuktan üstün olan çalışma hayatı ile ilgili
başta Uluslararası Çalışma Örgütü sözleşmeleri olmak üzere uluslararası sözleşmelere göre
kamu görevlilerinin de tıpkı diğer çalışanlar gibi grev hakkı vardır.
Grev hakkı sadece “devlet adına yetki kullanan” dar bir memur grubu için sınırlanabilir. Bütün
memurları kapsayan bir grev yasağı uluslararası sözleşmelere aykırıdır. İLO raporlarında da,
grev yasağının yalnızca devlet adına yetki kullanan ve temel hizmet yürüten memurlar için söz
konusu olabileceği kaydedilmiştir.
Milliyetçi Hareket Partisi; memur ve diğer kamu görevlilerinin tanımının yeniden yapılarak,
daraltılmış memur kavramı dışındaki çalışanların çağdaş sendikal haklara kavuşturulmasını
savunmaktadır.
95
TORBA KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELERE İLİŞKİN BİLGİ NOTU
 Öğrenim durumu itibarıyla en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olanlara sürücü belgesi alma
imkanı verilmektedir.
 Adliyeye gitmeden adli sicil kaydına ücretsiz ulaşılabilmesi sağlanmaktadır.
 Tıp fakülteleri öğrencilerine intörn eğitimi döneminde oniki ay süreyle aylık ücret (Yaklaşık
310 TL) ödenecek.
 2011 yılında getirilen öğrenim affından süresi içerisinde başvurmamaları nedeniyle
yararlanamayanlar, ilişiklerinin kesildiği yükseköğretim kurumuna başvuruda bulunmaları
hâlinde öğrenimlerine başlayabilecek.
 Gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında
süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler sigortalı sayılmayacak
 Disiplin cezası sonucu memuriyetleri sona erip, 2006 yılında disiplin affı kapsamına girenler,
memuriyetlerinin sona erdiği tarih ile 22/6/2006 tarihi arası dönem hizmetlerinden sayılacak ve
primleri Kurumunca ödenecektir.
 30.000 öğretmen kadrosu ve 30.000 polis kadrosu ihdas edilmektedir.
Polis ve öğretmen kadroları ihdası olumlu olmakla birlikte, aylıkları yetersiz hale gelen bu
kesimlerin, verilen sözlere rağmen özlük haklarının iyileştirilmesi yönünde bir düzenleme yine
yapılmamaktadır.
 Boş bulunan 40.000 öğretmen kadrosuna Bütçe Kanunundaki sınırlamalara tabi olmadan 2012
yılı içinde atama yapılabilmesi öngörülmektedir.
Öğretmen ihtiyacı ve atamayı bekleyen öğretmenler dikkate alındığında, 2012 yılında atama
yapılması öngörülen 40.000 öğretmen kadro sayısının çok yetersiz kalacağı görülmektedir.
Birçok okulda öğretmen ihtiyacı giderilemeyecektir.
 Özürlü evde bakım ücreti ödemelerinde; aile geliri belirlenen kriteri aşanlara çıkarılan borç ve
faizi ile ilgili kolaylaştırma ve kademeli af getirilmiştir.
 Engellilerin erişebilirliği için süre uzatılmaktadır.
2005 yılında 5378 sayılı Kanun ile şehir alt yapılarının, kamu binalarının, toplu taşıma
araçlarının, kamuya açık işyerlerinin özürlülerimiz için erişilebilir hale getirilmesi için
öngörülen 7 yıllık süre bir yıl uzatılmış, kişi ve kurumlara, özürlü konfederasyonlarının
temsilcilerinin de üyesi olacağı bir komisyon tarafından 2 yıla kadar ek süre verilmesi ile
birlikte, para cezası verebilmesi öngörülmüştür. Ayrıca bu cezaların da erişilebilirlikle ilgili
projelerin finansmanında kullanılması imkânı getirilmiştir.
 Sigortalılar ve aylık alanlar da sosyal yardım alabilecek
Hane içindeki kişi başına düşen geliri aylık net asgari ücretin 1/3 ünden az olan kişiler sigortalı
olsa da, emekli aylığı alsa da sosyal yardım kapsamına alınmaktadır.
Temmuz 2012 itibariyle net asgari ücrete göre, hane içindeki kişi başına düşen geliri 246,6
liranın altında kalan, yani, 4 kişilik bir aileye göre 986,4 liranın altında geliri olanlar kapsama
girmektedir.
Böylelikle asgari ücretlilerin, emeklilerin ve kamu çalışanlarının çoğunluğunun sosyal yardıma
muhtaç hale geldiği tescil edilmektedir
 Afetlerden zarar görenler sosyal yardım kapsamına alınmaktadır.
Afetten zarar görenlerin 3294 sayılı Kanun kapsamına alınması doğru değildir. Afetten zarar
96
görenlerle ilgili kanunlarda iyileştirme yapılması daha doğru olacaktır.
 Şehit yakınları ile gazilerin beklentileri karşılanmamakla birlikte, bazı haklar verilmektedir.
Şehit yakınlarına tanınan istihdam hakkı birden ikiye çıkarılmıştır. Hükümet tasarısında
şehitlerimizin büyük çoğunluğunu oluşturan bekâr şehit ailelerine 2’nci iş hakkı verilmeyerek,
ayrım yapılmaktaydı. Şehit ve gazilerin yüzde 85’i bekârdır. Milliyetçi Hareket Partisi olarak
önerimiz ve ortak çalışma ve mutabakat ile bu durum düzeltilmiştir. Bu istihdam hakkını
kullanabilecekler içerisine şehidin eşi, çocuğu, kardeşinin yanı sıra şehidin anne ve babası da
eklenmiştir.
Şehit olan erbaş ve erlerin anne ve babalarında aranan malullük ve muhtaçlık şartı
kaldırılmıştır. Ayrıca anne babaya ödenen bu maaşa bir alt taban (asgari ücretin net tutarı kadar)
getirilmiştir. Böylelikle şehit erbaş ve erlerin anne veya babalarının maaşlarında azami 265
TL’ye kadar bir artış söz konusu olacaktır.
Şehit yakınları ile gazilere ödenen maaşlarda emsal maaş uygulaması (Sanal intibak
uygulaması) ile ilgili eksiklik, eşitsizlik ve aksaklıklar giderilmiştir. Böylelikle terör nedeni ile
şehit veya gazi olmuş erbaş ve erlerin kendilerine veya yakınlarına aylık bağlanırken eğitim
durumuna bakılmaksızın maaşlarında iyileştirme yapılmıştır. Aylıklarda 320 TL’ye kadar artış
öngören bir düzenleme getirilmiştir.
Terörle mücadele kapsamında patlayıcı maddeye bağlı olaylar ile görevlere gidiş dönüşler
esnasında meydana gelen kazalar sonucunda yaralanan ve hayatını kaybeden kamu görevlileri,
er ve erbaşlar ile görevli sivillerin de Terörle Mücadele Kanunu kapsamında haklardan
yararlanması öngörülmüş, bir iş hakkı verilmiştir.
Terörle mücadelede şehit olanların yakınları ve gazilere yapılacak gayrimenkul hibelerine
muafiyetler getirilmiştir.
Şehit yakınları ve gazilerin toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanmaları ile ilgili
aksaklıkları giderecek düzenleme yapılmıştır.
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun amaç kısmına “ trafik ve
yol güvenliği ile tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakillerinde görevli iken meydana gelen
olaylar” eklenmiş, mülki idare amiri ile ilgili dar kapsam genişletilmiştir.
Polis okulları ve askeri okullarda okumaya hak kazanıp geçici kaydı yapılan veya yaşları on
sekizin altındaki öğrencilerin teröre hedef olması sebebiyle yaşamını yitirmesi veya malul
olmaları durumunda aylığa hak kazanabilmeleri ve diğer haklardan yararlanabilmeleri
sağlanmıştır.
Başkasının yardım ve desteği olmadan yaşayamayacak derecede ağır malul olan gazilerimize
sağlanan bakım desteği köy korucuları ve sivil vatandaşlara da verilerek bu destek asgari
ücretin net tutarının iki katına çıkarılmıştır.
Terörle mücadelede görevlerini ifa ederken yaralanan kamu çalışanı ve sivillerin malullükleri
kesinleşinceye kadar her türlü sağlık ve tedavi hizmetlerinden herhangi bir katılım payı
alınmaksızın yararlandırılmaları amaçlanmıştır.
Terörle mücadelede malûl olan gazilerimizin tedavi sürecinde ihtiyaç duyduğu her türlü
ortez/protez ve diğer iyileştirici ve rehabilite edici araç gereçlerin bedellerinin hiçbir katılım
ücreti veya fark alınmadan Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanması düzenlenmiştir.
Gazilerimizin sağlık durumlarında meydana gelmesi muhtemel değişiklikler nedeniyle
maluliyet derecelerinin yeniden tetkik edilmesini talep etme hakkı verilmiştir.
97
Kamu işyerlerinde eski hükümlü işçi çalıştırma yükümlülüğüne Terörle Mücadele Kanunu
kapsamında yaralanmış fakat maaşa hak kazanamayacak derecede malul olan erbaş/erlerin de
alternatifli olarak alınması düzenlenmiştir.
Toplu Konut Kanununun kapsamına harp malullerinin tamamı dahil edilmiştir.
Özel harekat ve operasyon tazminatının tedavi döneminde ödenme süresi 12 aydan 24 aya
çıkarılmıştır.
Terör eylemlerinin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin
sağlanmasında etkin rolünden dolayı hayatını kaybeden veya sakat kalan sivil vatandaşlarımız
bu kanun kapsamına alınmıştır.
 Şehit yakınları ile gaziler de sosyal yardım kapsamına alınmaktadır.
Şehit yakınları ile gazilerin aylıklarında gerekli iyileştirmeyi yapmayıp onları sosyal yardım
kapsamına alması AKP Hükümetinin bir ayıbıdır.
 Uludere’de ölen kaçakçılara, bir de maaş bağlanmaktadır.
Terör mağdurlarına net asgari ücret düzeyinde (Yaklaşık 740 TL) aylık bağlanması
öngörülmüştür. Uludere’de ölenler de bundan yararlanacaktır.
Terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle ölen ve
yaralananlara aylık bağlanması kabul edilmiştir. Buna göre; yaralananlardan çalışma gücü
kaybı yetkili sağlık kuruluşları tarafından üçüncü derece olarak tespit edilenlere net asgari
ücretin % 60’ı, ikinci derece olarak tespit edilenlere % 80’i, birinci derece olarak tespit
edilenlere tamamı, ölenlerin mirasçılarına da net asgari ücretin 5510 sayılı Kanunun 34 üncü
maddesine göre paylaştırılarak aylık bağlanması öngörülmüştür.
Şehit aileleriyle gazilerimize geniş imkânlar sunulacağı sözleri verilmesine karşın, Hükümet
Tasarısında ve buna paralel olarak Torba kanunda yapılan düzenlemelerde; şehit yakını ve
gazilerin aylıklarında gerekli iyileştirme yapılmazken, Uludere’de ölenlere maaş bağlanması
başta şehit aileleri ve gazilerimiz olmak üzere Türk milletini üzmüştür.
Şehit babasına 65 bin lira veren AKP Hükümetinin Uludere’de ölen kaçakçılara kişi başına 123
bin Türk Lirası tazminat ödemesine yönelik tepki ve öfke hala dinmemiş iken, üstüne bir de
aylık bağlanması hangi aklın ve mantığın ürünü olarak değerlendirilecektir?
Başbakan, Tasarı ile ilgili taleplerini iletmek üzere AKP genel merkezi önünde toplanan şehit
aileleri ve gazilere 5 dakikasını ayırmazken, aynı gün Leyla Zana ile 1,5 saat görüşmüştür. Bu
durum Sayın Başbakan'ın başında bulunduğu AKP iktidarının kime ve neye hizmet ettiğini
açıkça göstermektedir.
 TÜBİTAK ve ÖSYM’ne şirket kurma yetkisi verilmektedir.
AKP Hükümetinin bir taraftan yoğun bir şekilde kamu şirket ve varlıklarını özelleştirirken, bir
taraftan da yeni şirketler kurması çelişkili bir durumdur.
 Bazı bakanlık ve kurumlarda yeni birimler oluşturulmakta ve kadrolar ihdas edilmektedir.
AKP zihniyeti bir taraftan kendilerine hoyratça müşavirlikler dağıtıp, yeni arpalıklar
oluştururken, bir taraftan da vatandaşa hizmet eden askerlik şubelerini ve adliyeleri birer birer
kapatmaktadır.
Diyanet İşleri Başkanlığına 25 başkanlık müşaviri, Sanayi Bakanlığının yurtdışı teşkilatına 10
müşavir, Yurtkur’a 5 müşavir, ÖSYM Başkanlığına 5 müşavir ve 2 daire başkanı kadrosu ihdas
edilmektedir.
Sanayi Bakanlığında yurtdışı teşkilatı oluşturulmakta, ÖSYM Başkanlığında 2 yeni daire
98
kurulmakta ve ÖSYM başkan yardımcısı sayısı 2’den 3’e, Kamu İhale Kurumu başkan
yardımcısı sayısı da 3’ten 4’e çıkarılmaktadır. ÖSYM Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği ve
Başkanlık Müşavirliği kadroları istisnai memuriyet kapsamına alınmaktadır. Afet ve Acil
Durum Yönetimi Başkanlığında Başkan, Başkan Yardımcısı, Daire Başkanı ve I. Hukuk
Müşaviri kadrolarına atanabilmek için aranan üniversite mezunu olma ve 5 yıllık iş tecrübesi
şartı kaldırılmaktadır.
 Yarım kalmış teşvikli yatırımlar için yine kolaylıklar getirilmektedir.
 Özelleştirilen elektrik dağıtım şirketlerinin denetimi EPDK’dan alınıp Enerji Bakanlığına
verilmektedir
EPDK tarafından yapılması öngörülen elektrik dağıtım şirketlerinin denetim yetkisi Enerji
Bakanlığına verilmekte olup, Bakanlığın bu denetimi ihtisas sahibi kamu kurum ve
kuruluşlarına yetki devri suretiyle veya yetkilendireceği denetim şirketlerine hizmet satın
almak suretiyle yaptırabilmesi öngörülmektedir.
 İhalelerin yandaşlara verilmesi sağlama alınmakta, kamu ihale sisteminden kaçılmaktadır.
İlan yapılmayan ihalelerde, ihale dokümanı sadece idare tarafından davet edilenlere satılacak.
Böylece ihale dokümanını sadece yandaşlar alacak.
AKP döneminde bugüne kadar kabul edilen birçok düzenlemede olduğu gibi bu Kanunda da
4734 sayılı Kamu İhale Kanunundan istisna kılınan mal ve hizmet alımları bulunmaktadır.
ÖSYM Başkanlığının kurduğu veya iştirak ettiği şirketten sınav faaliyetlerinin yürütülmesine
yönelik olarak yapılacak mal ve hizmet alımları Kamu İhale Kanunundan istisna edilmektedir.
 Dava açma hakkı kısıtlanmakta, yargıdan kaçılmaktadır
“İşsizlik Sigortası Fonu gelirlerinden yapılan vergi kesintileri için dava açılmaz, görülmekte
olan davalarda davayı gören mahkemece, karar temyiz edilmiş ise Danıştayca karar verilmesine
yer olmadığına ve vekalet ücretine hükmedilmeksizin tarafların yaptıkları masrafların
üzerlerinde bırakılmasına karar verilir” şeklindeki düzenleme doğrudan yargıya müdahale
olup, Anayasaya aykırıdır.
 Sayıştay denetimi etkisizleştirilmekte, denetimden kaçılmaktadır
Sayıştay denetimi göstermelik bir hale dönüştürülmektedir. Denetim raporlarının içeriği
sınırlanarak denetlenen idarelerin uygun görmediği bir denetim raporu düzenlenmesi imkansız
hale getirilmektedir.
Sayıştay bağımsız dış denetim kurumu olmaktan çıkarılmakta, bakanlık, hatta denetlenen
kurumun denetim birimi konumuna sokulmaktadır.
AKP Hükümeti yolsuzlukları kolaylaştırmak adına denetim sistemini engel olmaktan
çıkarmaktadır. Türkiye hiçbir dönemde yolsuzluğu ve kanunsuzluğu kendisi için bir hak ve
imtiyaz olarak gören böylesine bir iktidar tarafından yönetilmemiş ve diktatörlük hevesleri hiç
bu kadar gemi azıya almamıştır.
AKP zihniyetinin sahip olmuş olduğu eksik ve mahsurlu demokrasi anlayışı sonucunda; artık
hükümet olmak, milletimizin yüksek menfaatinin sağlanmasının aracı olarak değil, adeta
yağmacılığın, zenginleşmenin vasıtası olarak görülür bir konuma gelmiştir.
99
ŞEHİT YAKINLARINA, GAZİLERE VE TERÖR MAĞDURLARINA TANINAN
HAKLARA İLİŞKİN DÜZENLEME KONUSUNDA SAYIN MUSTAFA
KALAYCI’NIN YAPTIĞI BASIN TOPLANTISI
4.7.2012
Değerli Basın Mensupları; 302 sıra sayılı torba kanun teklifi dün yasalaşmıştır. 302 sıra sayılı
kanun teklifinin 3 üncü bölümüne şehit yakınları, gaziler ve terör mağdurları ile ilgili değişiklik
yapan maddeler eklenmiştir.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak yapılmak istenen olumlu düzenlemelere gereken destek, katkı
ve imza verilmiştir.
Üzerinde mutabakat sağlanan düzenlemeler uygulamadaki bazı önemli eksiklikleri
gidermektedir. Ancak şehitlerimizin dul ve yetimleri ile gazilerimizin beklentilerini tam olarak
karşıladığı söylenemez.
Yapılan düzenlemede yer alan konular şunlardır:
Şehit ve gazilerin yüzde 85’i bekârdır. Hükümet tasarısında şehitlerimizin büyük
çoğunluğunu oluşturan bekâr şehit ailelerine 2’nci iş hakkı verilmeyerek, ayrım yapılmaktaydı.
Milliyetçi Hareket Partisi olarak önerimiz ve ortak çalışma ve mutabakat ile bu durum
düzeltilmiştir. Bu istihdam hakkını kullanabilecekler içerisine şehidin eşi, çocuğu, kardeşinin
yanı sıra şehidin anne ve babası da eklenmiştir.
Şehit yakınları ile gazilere ödenen maaşlarda emsal maaş uygulaması
( Sanal
intibak uygulaması) ile ilgili eksiklik, eşitsizlik ve aksaklıklar giderilmiştir. Böylelikle terör
nedeni ile şehit veya gazi olmuş erbaş ve erlerin kendilerine veya yakınlarına aylık bağlanırken
eğitim durumuna bakılmaksızın maaşlarında iyileştirme yapılmıştır.
Terörle mücadele kapsamında patlayıcı maddeye bağlı olaylar ile görevlere gidiş
dönüşler esnasında meydana gelen kazalar sonucunda yaralanan ve hayatını kaybeden kamu
görevlileri, er ve erbaşlar ile görevli sivillerin de Terörle Mücadele Kanunu kapsamına alınarak
haklardan yararlanması öngörülmüş, bir iş hakkı verilmiştir.
Terörle mücadelede şehit olanların yakınları ve gazilerine yapılacak gayrimenkul
hibelerine muafiyetler getirilmiştir.
Şehit yakınları ve gazilerin toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanmaları ile ilgili
aksaklıkları giderecek düzenleme yapılmıştır.
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun amaç kısmına “
trafik ve yol güvenliği ile tutuklu ve hükümlülerin sevk ve nakillerinde görevli iken meydana
gelen olaylar” eklenmiş, mülki idare amiri ile ilgili dar kapsam genişletilmiştir.
Polis okulları ve askeri okullarda okumaya hak kazanıp geçici kaydı yapılan veya
yaşları on sekizin altındaki öğrencilerin teröre hedef olması sebebiyle yaşamını yitirmesi veya
malul olmaları durumunda aylığa hak kazanabilmeleri ve diğer haklardan iştirakçiler gibi
yararlanabilmeleri sağlanmıştır.
Başkasının yardım ve desteği olmadan yaşayamayacak derecede ağır malul olan
gazilerimize sağlanan bakım desteği köy korucuları ve sivil vatandaşlara da verilerek bu destek
asgari ücretin net tutarının iki katına çıkarılmıştır.
Terörle mücadelede görevlerini ifa ederken yaralanan kamu çalışanı ve sivillerin
malullükleri kesinleşinceye kadar her türlü sağlık ve tedavi hizmetlerinden herhangi bir katılım
payı alınmaksızın yararlandırılmaları amaçlanmıştır.
100
Terörle mücadelede malûl olan gazilerimizin tedavi sürecinde ihtiyaç duyduğu her türlü
ortez/protez ve diğer iyileştirici ve rehabilite edici araç gereçlerin bedellerinin hiçbir katılım
ücreti veya fark alınmadan Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanması düzenlenmiştir.
Gazilerimizin sağlık durumlarında meydana gelmesi muhtemel değişiklikler nedeniyle
maluliyet derecelerinin yeniden tetkik edilmesini talep etme hakkı verilmiştir.
Kamu işyerlerinde eski hükümlü işçi çalıştırma yükümlülüğüne Terörle Mücadele
Kanunu kapsamında yaralanmış fakat maaşa hak kazanamayacak derecede malul olan
erbaş/erlerin de alternatifli olarak alınması düzenlenmiştir.
-
Toplu Konut Kanununun kapsamına harp malullerinin tamamı dahil edilmiştir.
Özel harekat ve operasyon tazminatının tedavi döneminde ödenme süresi 12 aydan 24
aya çıkarılmıştır.
Terör eylemlerinin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin
sağlanmasında etkin rolünden dolayı hayatını kaybeden veya sakat kalan sivil vatandaşlarımız
bu kanun kapsamına alınmıştır.
Torba Kanun ile sosyal yardımların kapsamı genişletilerek; şehit yakınları ve gaziler
sosyal yardım kapsamına alınmıştır. Şehit yakınları ile gazilerin aylıklarında gerekli
iyileştirmeyi yapmayıp onları sosyal yardım kapsamına alması AKP Hükümetinin bir ayıbıdır.
Terör mağdurlarına net asgari ücret düzeyinde aylık bağlanması öngörülmüştür.
Uludere’de ölenler de bundan yararlanacaktır.
Bu düzenlemelerden son iki konuya Milliyetçi Hareket Partisi olarak karşı çıkılmış ve destek
verilmemiştir.
Şehitlerimizin dul ve yetimleri ile gazilerimiz için önerdiğimiz fakat bu düzenlemeler
kapsamına alınmayan konular şunlardır:
-
Şehit yakınları ile gazilerin aylıkları iyileştirilmelidir.
-
Maluliyet zam oranları artırılmalıdır.
-
Gazilerimize de ikinci iş imkanı verilmelidir.
Şehitlerin ve vefatı hâlinde gazilerin anne ve babasına ayrı ayrı olmak üzere en az asgari
ücret tutarında aylık bağlanmalıdır.
-
Devlet Övünç Madalyası verilenlere de şeref aylığı bağlanmalıdır.
Malul gazilerimizden çalışanlara üç bin altı yüz prim gün sayısını doldurmaları hâlinde
yaşlılık aylığı bağlanmalıdır.
Vazife malullerinin de kullandıkları her türlü ortez, protez, araç gereç ile ilaç ve tıbbi
malzeme hiçbir kısıtlama olmaksızın ve katılım payı alınmaksızın karşılanmalıdır.
-
Vazife malullerine de faizsiz konut kredisi hakkı tanınmalıdır.
-
Şehit ailelerine ve gazilerimize sosyal konut verilmesi uygun olacaktır.
Bu teklifte Muharip Gazilerle ilgili hiçbir düzenleme yer almamıştır. Şeref aylığı hiçbir
şarta bağlı olmadan kesintisiz ve eşit olarak ödenmelidir.
-
Kore ve Kıbrıs gazilerine “Devlet Madalyası “ verilmelidir.
-
Özel Öğretim kurumlarında şehit ve gazi çocuklarına ayrılan kontenjan arttırılmalıdır.
Malul gazilerimize ÖTV’siz araç alımındaki bürokratik engeller kaldırılmalı ve ayrıca
KDV istisnası getirilmelidir.
101
Gazi veya malûl rahatsızlanıp hastaneye gitmesi gerektiğinde eşleri bu araçları
kullanamamaktadır. Gazi ve malûllere verilen bu araçları eşleri de kullanabilmelidir.
Büyük devletler şehidi ve gazisi için vereceklerinin hesabını düşünmezler. Çünkü şehitler ve
gaziler ülkesi için vereceklerini hiç düşünmeden vermişlerdir.
Değerli basın mensupları;
AKP Hükümetince TBMM’ne sevk edilen Tasarının 14 ve 15 inci maddeleriyle Uludere’de
ölenlere de aylık bağlanması öngörülmüştür. Milliyetçi Hareket Partisi olarak bu maddelere
karşı çıkmamıza rağmen AKP tarafından verilen önergelerle bu maddeler Torba Kanuna
eklenmiştir. Böylelikle kaçakçılık yaptıkları sabit ve net olan Uludere’de ölenlere aylık
bağlanacaktır.
Bilindiği üzere, terör eylemleri veya terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler
nedeniyle zarara uğrayan kişilerin, bu zararlarının karşılanması amacını taşıyan 5233 sayılı
Kanunda, (7000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunan
miktarın; yaralananlara yaralanma derecesine göre altı katı tutarını geçmemek üzere, ölenlerin
mirasçılarına elli katı tutarında nakdî ödeme yapılması hükmü bulunmaktadır.
Şimdi de bu Kanun kapsamında ölen ve yaralananlara aylık bağlanması kabul edilmiştir. Buna
göre; yaralananlardan çalışma gücü kaybı yetkili sağlık kuruluşları tarafından üçüncü derece
olarak tespit edilenlere net asgari ücretin % 60’ı, ikinci derece olarak tespit edilenlere % 80’i,
birinci derece olarak tespit edilenlere tamamı, ölenlerin mirasçılarına da net asgari ücretin 5510
sayılı Kanunun 34 üncü maddesine göre paylaştırılarak aylık bağlanması öngörülmüştür.
Şehit aileleriyle gazilerimize geniş imkânlar sunulacağı sözleri verilmesine karşın, Hükümet
Tasarısında ve buna paralel olarak Torba kanunda yapılan düzenlemelerde; şehit yakını ve
gazilerin aylıklarında gerekli iyileştirme yapılmazken, Uludere’de ölenlere maaş bağlanması
başta şehit aileleri ve gazilerimiz olmak üzere Türk milletini üzmüştür.
Şehit babasına 65 bin lira veren AKP Hükümetinin Uludere’de ölen kaçakçılara kişi başına 123
bin Türk Lirası tazminat ödemesine yönelik tepki ve öfke hala dinmemiş iken, üstüne bir de
aylık bağlanması hangi aklın ve mantığın ürünü olarak değerlendirilecektir?
Başbakan Erdoğan, Tasarı ile ilgili taleplerini iletmek üzere AKP genel merkezi önünde
toplanan şehit aileleri ve gazilere 5 dakikasını ayırmazken, aynı gün Leyla Zana ile 1,5 saat
görüşmüştür. Bu durum Sayın Başbakan'ın başında bulunduğu AKP iktidarının kime ve neye
hizmet ettiğini açıkça göstermektedir.
Saygılarımızla.
102
3.YARGI PAKETİ
Genel Başkanımızın değerlendirmesi ile 3.Yargı Paketi;
“AKP’nin yargıyı siyasallaştırma çabaları dur durak bilmemiştir.
•
12 Eylül 2010 referandumuyla üstünlerin hukukuna son verildiğini iddia eden
Başbakan, hukukun boğazına AKP kemendini geçirmiş, adrese teslim düzenlemelerle adaleti
zayıflatmıştır.
•
Şimdi de üçünü yargı paketinin içerisine, özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasının
veya yetkilerinin daraltılmasının konulacağı anlaşılmaktadır. Doğaldır ki 2004 yılında hukuk
sistemine dâhil edilen bu mahkemelere çeki düzen verilmesi faydalıdır. Bugüne kadar özel
yetkili mahkemelerin adaleti zamanında, tam ve hızlı olarak uyguladığı vaki olmamıştır.
Tutuksuz yargılanması gerekenler yıllardır cezaevinde tutulmuş, tutukluluk halleri fiili
mahkumiyetlere dönüşmüştür. Bu olumsuzlukların Başbakan tarafından gecikmeli olarak fark
edilmesi ise görevlendirdiği bazı kamu görevlilerin şüpheli zannıyla ifadeye çağrılmaları
sayesinde vücut bulmuştur.
•
Başbakan Erdoğan’ın özel yetkili mahkemelere yönelik olarak “beni alın” çıkışı ve
devlet içinde devlet olduklarına değinmesi AKP’nin hukuku aslında ne hale getirdiğini de
gözler önüne sermiş, hukuk alanındaki iddialı çıkışların hepsi bu çerçevede hükümsüz ve
asılsız kalmıştır. Bütün bunlara rağmen özel yetkili mahkemelerin muhafazası sağlanmalı, ama
adaleti geciktirmelerine de müsaade verilmemelidir.”
BİZE GÖRE,
2012 Ocak ayında TBMM’ne gelen 3.Yargı paketi, birçok kanunda değişiklik yapan bir
torba yasaydı. Özellikle İcra İflas Yasası’nda “ev eşyası ve takım tezgâhlarının
haczedilememesi” düzenlemesi( Bu konuda MHP grubu olarak verdiğimiz ve kanun
tasarısı ile Adalet Komisyonu’nda birleştirilen 23.08.2011 tarih ve 2011/120 kayıt nolu
kanun teklifimiz bulunmaktadır) ve tutuklu milletvekillerinin serbest bırakılmasına
imkan verecek “adli kontrol” sisteminin önerilmesi kamuoyunda olumlu karşılanmıştır.
107 maddelik tasarıda birçok konuda itirazlarımız olmuştur.
Ancak bir AKP klasiği olarak son anda bir gece yarısı önergesi ile ÖZEL YETKİLİ
MAHKEMELERİN yeterince tartışılmadan kaldırılması doğru olmamıştır; getirilen
sistemin yeni sorunlara sebep olacağı endişesindeyiz.
Yargı’da yapılan düzenlemelerle ilgili olarak aşağıda iki yorum sunuyorum.
1- 3.ÜÇÜNCÜ Yargı paketi Meclis’ten geçti.
Ceza sistemimizde değişenler ve değişmeyenler nelerdir?
Bazı kritik davalarda tahliyeler beklenebilir mi?
Evvela şunu belirteyim, günlük dilimizde “terör” ve “darbe” suçları denilen yargılamalarda
önemli hiçbir değişiklik olmadı. Aynı hakimler ve savcılar esas itibariyle aynı yetkilerle
görevlerine devam edecek. ÖYM’lerin kalkmasıyla darbe girişimlerinin başlayacağı yolundaki
kaygılara gerek kalmadı.
Peki, "ÖYM’ler aynen devam ediyor " denilebilir mi? Hayır...
“Terör” ve “darbe” suçlarıyla diğer bazı “örgütlü” suçlara yine aynı mahkemeler bakacak fakat
şüpheli ve sanıkların savunma ve delillere ulaşma hakkı güçlendirilmiştir. Yasama organı,
yargıya “özgürlükler önemlidir” mesajı da vermiştir...
İzmir Belediyesi’nde çete!
103
İzmir Büyükşehir Belediye’sinde 170 sanıklı “haksız çıkar sağlamak için kurulmuş örgüt”
davasında, Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu hakkında 397 yıl hapis isteniyor! Belediye
başkanlığı örgüt başkanlığı gibi sayıldığından!
Başbuğ’un genelkurmay başkanlığı yaparken terör örgütü başkanlığı yapmış sayılması gibi!
İzmir davası başta Cumhurbaşkanı Gül olmak üzere, vicdanların isyan ettiği bir davadır.
Bu dava da aynı heyet tarafından, yeni bir usuli işleme gerek görülmeden aynen devam
ettirilecek...
Bu dava bakımından yeni düzenlemede Anayasa’ya aykırı gördüğüm bir husustan bahsetmek
istiyorum.
Anayasa’ya aykırı
Yeni düzenlemede bir ayırım yapmaktadır: Terör ve darbe suçlarında üst düzey bir makamdan
izin almadan soruşturma açılabilecektir... Bunun dışındaki “örgüt” suçlarında ise soruşturma
yapılması üst makamdan “izin” alınmasına bağlı olacaktır. Buna göre İzmir davasının aynen
yürümesi için üst idari makamın izni gerekecekti... Fakat “açılmış olan davalarda” izin
alınmasına gerek olmadığı yolunda kanuna “geçici madde” konulduğu için İzmir davası da
olduğu gibi devam edecek (geçici madde, 2/6).
Bu birkaç yönden Anayasa’ya aykırıdır: Kanun koyucu hem bu suçları terör ve darbe suçları
kadar ağır görmemiştir, hem sırf “açılmış dava” olduğu için izin gerekmediğini belirterek aynı
ağırlıktaki usul hükümlerine bağlamıştır! Bu hem “eşitlik” ilkesine hem “sanığın lehine olan
hükmün uygulanması” prensibine aykırıdır. Burada ‘görev’le ilgili usul meselesini aşan bir
“maddi hukuk” sorunu vardır. Yargıtay içtihatları da bu yöndedir.
Anayasa Mahkemesi iptal edebilir.
Yasamadan yargıya mesaj
Hükümet baştan itibaren “terör” ve “darbe” davalarının yeni düzenlemeden etkilenmeyeceğini
söylüyordu. Öyle olmuştur, ÖYM’ler kalkmış, mahkeme heyetleri ve suç tanımları olduğu gibi
kalmıştır.
* Fakat parlamento yargıya bazı mesajlar vermiştir:
* Müebbet hapsi gerektiren suçlamalarda bile, tutuklu sanık “adli kontrol”e bağlı olarak tahliye
edilebilecektir!
* Soruşturmalarda tutuklama, arama gibi kararları “özgürlük hâkimi” denilen özel bir hâkim
verecektir.
* Tutuklama sebepleri kanuni klişe ile değil, somut olgularla müzekkereye yazılacaktır.
* Üst sınırı iki yılı aşmayan suçlarda tutuklama kararı hiç verilemeyecektir.
Yargısal aktivizm
Hukuk tarihinin öğrettiği bir derstir: “Yargısal aktivizm” denilen yargının yetkilerini aşırı
kullanması olayı, daima toplumda huzursuzluk yaratır ve yasama organı da karşı düzenlemeler
yapmak zorunda kalır. Bizde de böyle olageliyor.
AİHM’nin evrensel hukuka uygun bulduğu kurallar yargının aşırı tutuklamacı aktivizmiyle
toplumsal bir sorun haline geldiği için yeni düzenlemeler gerekmiştir.
Bu düzenlemeler üzerine, umarım “ölçülü ve orantılı” tahliyeler olur.
Özel yetkili’ kalkıyor ‘özel yetki’ sürüyor
104
Ha kel Ali, ha Ali kel gibi mi? Biraz öyle!.. Terör, darbe ve örgütlü uyuşturucu suçlarında
yargının yetki yetersizliği gibi bir zaafa uğramasından korkuluyor.
Öte yandan, biraz öyle değil!.. Çünkü söz konusu ‘özel yetki’ maddeleri Terörle Mücadele
Kanunu’na aktarılırken bazı daraltmalar yapılacak: Savunma hakkı ve avukatların delillere
ulaşması önündeki kısıtlamalar kaldırılacak. Soruşturma aşamasında tutuklama, arama, teknik
takip konularında nöbetçi hakimler değil, işi bu olan ayrı bir hakim kadrosu kurulacak,
“özgürlük hakimi” denilen yargıçlar...
Nasıl bir izin sistemi?
Dün akşamüstü itibari ile hükümet katındaki görüşmelerde mutabakata varılan diğer bir nokta
da “izin sistemi”nin geri getirilmesidir. Biliyorsunuz, CMK 250’ye göre, katalog suçlarda, MİT
Müsteşarı, komutan, genel müdür vb. “sıfat ve memuriyetleri ne olursa olsun” herkes hakkında
savcılar doğrudan soruşturma açabiliyor. MİT için özel kanun çıkarıldı. Şimdi 250. madde
Terörle Mücadele Yasası’na aktarılırken bu ifade çıkarılacak, eski izin sistemine dönülecek!
Fakat...
İstisna getirilecek, “terör, darbe, örgütlü uyuşturucu...” suçlarında savcıların izinsiz dava
açabileceği belirtilecek! Yani, görülmekte olan davalar için izin gerekmeyecek.
Görülüyor ki, radikal bir değişiklik olmayacak. Aynı mahkemeler bu defa CMK’ya göre değil,
MTY’ye göre ‘özel’ bazı yetkiler kullanacaklar. Biraz kapsamı, biraz da yetkileri daraltılmış
olacak.
Eyvah bu suçlar takipsiz kalacak diye telaşlanmak için de, bu mahkemelerden kurtulacağız diye
sevinmek de gereksiz gözüküyor.
Tutuklama sorunu
ÖYM’lerin en çok tepki çeken yönü, ölçüsüz tutuklamalardır. Sabaha karşı baskınlar,
sansasyonel ev aramaları toplumdan gelen eleştirilerle sona ermiş gözüküyor ama tutuklama ve
uzun süreli tutukluluk sıkıntısı aynen devam ediyor.
Mahkemeler ‘anlayışlı’ bakarlarsa, öngörülen yasa değişikliğinde kendilerine üç mesaj var:
- Biri, soruşturma aşamasında tutuklama, yakalama, arama, teknik gibi konulara, işi bu olan
“özgürlük hakimleri”nin bakacak olmasıdır.
- Diğeri, Üçüncü Yargı Paketi’nde tutuklama sebeplerinin soyut kanuni klişeleri sayarak değil,
somut olguları yazarak belirtilmesi hükmü getirilmektedir.
- Üçüncüsü, aynı pakette, tutuklu sanığı serbest bırakarak “adli kontrol” uygulaması imkânı
getiriliyor.
Bu düzenlemelerde yasakoyucu, mahkemelere
“Tutuklamalarda özgürlüklere özen
göstermiyorsunuz” mesajını vermektedir. Mahkemeler yasakoyucunun bu mesajını ve kamu
vicdanındaki huzursuzluğu dikkate alarak artık ‘tutuklamacı’ tavırlarını gözden geçirmelidir.
Kaçmayacağı belli, toplanmış delilleri karartamayacak, elebaşı olmayan, silahsız, bombasız
insanları yıllarca tutuklu bulundurmanın anlamı yok.
Aceleye getirilmesin
Üçüncü Yargı Paketi aylarca müzakere edilerek olgunlaştı. ÖYM’lerin düzenlenmesinde ise
tuhaf bir acelecilik görülüyor.
“Bu mahkemeleri kapatalım” demek kolay ama bunun uygulamada yeni görevlendirilecek
mahkemeler arasında yetki kargaşasına, davaların yeniden yıllarca uzamasına yol açacağı, son
bir iki gün içindeki tartışmalarda görüldü...
105
Bu mahkemelerin bakacağı davaları yeni kurulacak istinaf mahkemelerine verme fikri önce
cazip görüldü, fakat bunun hem eşitlik hem ihtisas ilkesine aykırı olacağı yine son bir iki gün
içindeki tartışmalarda fark edildi.
Ayrıntıya girmiyorum, bu kadar kritik ve karmaşık konularda aceleyle kanun yapmak,
giderilmek istenen sakıncalardan daha büyük sakıncalara yol açabilir.
Yarın Üçüncü Paket yasalaşsın. ÖYM konusunda aceleye gerek yok. Sadece politikacıların
görüş bildirmesi yetmez. Kamuoyunda tartışılsın, baroların, yargıçların, hukuk camiasının
görüşü alınsın.
Pakette neler var
Pakette yargıyı ve icra iflas işlemlerini hızlandıracak hükümler var. Basın hürriyetinde ve
“propaganda” suçlarının cezalarında iyileşmeler öngörülüyor. Belki hepsinden önemlisi,
mahkemeler gerektiğinde “tutukluluk” yerine sanık veya şüphelinin “adli kontrol”e bağlı
olarak tahliye edilmesine karar verebilecekti.
Toplumdaki siyasi gerilimi aşağıya çekebilecek bir tasarıdır bu. AİHM kararlarının da
gereğidir... Ben baştan beri destekliyorum.
Fakat AK Parti’de bazı milletvekilleri terörle mücadeleyi zaafa uğratmasından endişe ediyorlar.
Muhalefetin de tatilden önce çıkaralım diye bir ısrarı yok.
Modern ceza felsefesi
Eski çağlarda suçlulara çok ağır, hatta bedeni cezalar verilirdi. Asırların tecrübeleriyle
çağımızda geçerli felsefe, cezanın “ölçülü” olmasıdır, çok ağır olmayan suçlarda hükümlünün
topluma kazanılmasıdır.
Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı “Denetimli Serbestlik Kanunu” buna iyi bir örnektir. Nisan
başında kabul edilen bu kanuna göre, cezasının büyük bölümünü çeken hükümlülerden iyi
halleri görülenler “denetimli serbest” bırakılıyor: Belirli bir yerden ayrılmamak, kamunun
gösterdiği ücretsiz ve eğitici bir işte çalışmak, psikolojik yardım almak gibi...
Kadın ve çocuk hükümlülere daha bir kolaylık sağlanıyor.
Bu kanunla, iki ayda 17 bin hükümlü cezaevlerinden çıktı. Hiçbiri bugüne kadar ciddi bir suç
işlemedi.
Bugün cezaevlerinde 91 bini hükümlü, 35 bini tutuklu 126 bin kişi var! Islah olabileceği
görülmüş olan 17 bin kişi hâlâ mı “içeride” olmalıydı?! Aşırı kalabalık koğuşların nelere yol
açabileceğinin son örneğini Urfa’da gördük işte.
Yargı Paketi ve ceza siyaseti
Çağımızda “ceza siyaseti”nin temel amaçlarından biri “ıslah” olduğu gibi, kişilere ve kamu
düzenine fiilen zarar vermeyen, nefret ve şiddet de içermeyen yazı, konuşma ve gösteri
hareketleri de suç sayılmıyor.
Bu ilkelere uymayan aşırı ceza uygulamaları, modern toplumda “caydırıcı” olmuyor, aksine,
zamanla kitlelerin sisteme yabancılaşması, öfkelerin kabarması gibi sonuçlar doğuruyor. “Ceza
siyaseti”nin amacı, böyle sonuçlara yol açmak olamaz.
Ben Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in reform çabalarını çağımızın ceza felsefesine uygun
buluyorum. “Denetimli Serbestlik” gibi 3. Yargı Paketi de böyledir.
Mart ayından beri terörün tırmanması milletvekillerinde anlaşılabilir bir çekingenlik yarattı.
Normalleşmeyi terörün nasıl engellediğinin bir örneğidir bu. Yine de 3. Yargı Paketi’ni
destekliyorum, çünkü toplumsal gerilimi bir ölçüde azaltacak olması teröre değil, hukuk
106
devletine yarar sağlayacaktır.
2- Yaratılan beklenti ve tutuklu milletvekilleri
TBMM son yasama günlerinde çıkardığı torba yasayla, tutuklu milletvekillerine özgü özel bir
düzenleme yapmamıştır. Genel bir düzenleme ile mahkemenin takdirine bağlı olarak soruna
çözülebilir bir imkân yaratmıştır. Yapılan değişiklikle, tutuklu milletvekilleri konusu ülkenin
gündeminden çıkarılabilir hale gelmiştir. TBMM yaptığı düzenlemeyle tutuklu milletvekilleri
sorununa doğrudan değil dolaylı olarak bir çözüm yolu getirmiştir.
Umulur ki tutuklu milletvekilleri sorunuyla doğrudan ilgili olan ve TBMM’nin yaptığı son
yasal değişiklikle kaldırılan ÖYM’ler verecekleri tahliye kararıyla kamu vicdanını rahatlatırlar.
TBMM yasada yaptığı değişiklikle, ağır ceza gerektiren ‘suçlarda adli kontrol ve denetimli
serbestlik’ için öngörülen üst sınırı kaldırmıştır. Daha önce bu üst sınır üç yıldı. Tutuklu
milletvekilleri üç yıldan daha fazla ceza gerektiren suçlardan yargılandıkları için tutuksuz
yargılanmalara yönelik talepler sürekli olarak mahkeme tarafından reddediliyordu. Bu yeni bir
durumdur.
TBMM ve hükümet açıkça mahkemenin takdirine bağlı olarak milletvekillerinin tutuksuz
yargılanmalarından yana bir irade ortaya koymuştur. TBMM ve hükümetin bu düzenlemeye
ihtiyaç duyması iradesinin tahliye yönünde olduğunu göstermektedir.
Bu durum “tutuklu milletvekilleri” konusunda ciddi bir irade değişikliğinin kanıtıdır.
Konuyla ilgili olarak TBMM Başkanı Cemil Çiçek, “Özel Yetkili Mahkemeler kaldırıldı.
Meclis, tutuksuz yargılama ve halen yargılanan tutuklu sanıkların tahliyesi konusunda yargının
elini güçlendirdi. Yargı bunu dikkate alacaktır” dedi. Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ,
“Serbest yargılama esas olmalıdır. Tutuklu vekillere bakıldığında ise biz adli kontrolün üst
sınırını kaldırdık, yeni bir imkân verdik. Buna artık mahkemeler karar verecektir” demiştir.
Kuvvetlerin ayrılığı ve erklerin birbirlerinin sınırlarını müdahale etmemeleri demokratik hukuk
devletinin gereğidir. Yargının, yasamanın sınırlarına girmemesi ve millet iradesine saygı
göstermesinin kanıtı olarak, tutuklu milletvekilleri konusunda gereği yapılacaktır.
Yasaları sanık aleyhine yorumlama, yetkilerin çok geniş olarak kullanılması ve uzun tutukluluk
süreleriyle ÖYM’ler adeta özdeşleşmiştir. Yapılan yeni düzenlemeyle Türkiye, Özel Yetkili
Mahkemeler’in ürettiği sonuçları artık taşıyamayacağını ortaya koymuş bulunmaktadır.
Konuyla ilgili bütün tarafların bu hassasiyet içinde hareket ederek Türkiye’yi geren ve
kutuplaştıran tavırlardan kaçınılması toplumsal bir zorunluluk halini almıştır.
Yasada yapılan değişiklikle kamuoyunda tutuklu milletvekilleri konusunda yaratılan iyimser
hava ve beklentilere rağmen AKP’nin çelişkili tavrı sürüyor. Konuyla ilgili olarak AKP’nin
ikircikli bir tavır sergilediği görülüyor.
Son olarak AKP Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Tanrıverdi, tutuklu milletvekillerinin
tutuksuz yargılanmasına yönelik olarak mahkemenin tahliye kararı verme ihtimaline karşı bir
duruş sergilemiştir. O, “Kimse yargıdan birilerini kaçırmaya çalışmasın. 14. maddeden
yargılandıkları bilindiği halde listelerinden aday gösteren, milletvekili yapılarak
kurtarılmalarını hedefleyenler, kesinlikle yargı önünden bunları kaçırmayı düşünmesinler”
demiştir. Daha önce de Başbakan Erdoğan, “sorun AKP’nin değil” diyerek tutuklu
milletvekilleri konusunda olumsuz tavrını açıkça ortaya koymuştu.
İlhan Cihaner ise “Bu yasayla tutuklu milletvekilleri tahliye olamayacaklar. Devam eden ve
kamuoyunda rahatsızlık oluşturan haksız tutuklamalar, kaçma ve delilleri karartma şüphesi
gerekçesiyle verilmiş tutuklama kararlarıdır. Kaçma ve delilleri karartma gerekçesiyle verilmiş
tutuklama kararlarında adli kontrole hükmedilemez” diyor.
107
Hukuki varlığı elindeki işlerin bitimiyle sınırlandırılmış olan ÖYM, tutuklu milletvekilleri
konusunda vereceği kararla TBMM’nin iradesi, yaratılan beklenti ve kamu vicdanını dikkate
alıp almadığını ortaya koymuş olacaktır.
Türkiye’nin gerilime, kamplaşmaya ve kutuplaşmaya değil sükûnete, toleransa ve karşılıklı
hoşgörüye olan ihtiyacı her zamankinden daha fazladır. Umut taşımakta ve iyimser olmakta
sakınca yoktur.
108
KANUN TEKLİFLERİ
ARAŞTIRMA
ÖNERGELERİ
YAZILI SORULAR
SÖZLÜ SORULAR
GENSORULAR
GENEL GÖRÜŞME
GÜNDEM DIŞI
KONUŞMA
MİLLETVEKİLLERİMİZİN TBMM
FAALİYETLERİ
I. YASAMA YILI II YASAMA YILI TOPLAM
12
149
161
TBMM
GENEL
738
20
245
265
980
22
3774
1078
1
3
3796
1078
1
3
9141
2177
94
94
12
10
357
109
110
24. Dönem 1. ve 2. Yasama Yılında
Milletvekillerimizin Verdiği
Bazı
KANUN TEKLİFLERİ
111
112
6831 SAYILI ORMAN KANUNUNUN 31. VE 32. MADDELERİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1: 6831 Sayılı Orman Kanunun 31. Maddesinin 1. Fıkrasında "Mülki hudutları içinde
verimli Devlet ormanı bulunan köylerde köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı oturan ihtiyaç
sahibi hane reislerine, köyde barınmaları için yapacakları ev, ahır, samanlık" ibaresinden sonra
gelmek üzere "arı kovanı" ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2: 6831 Sayılı Orman Kanunun 32. Maddesinin 1. Fıkrasında "Mülki hudutları içinde
verimsiz devlet ormanı bulunan köylerde, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı oturan hane
reisleri ile hudutları içinde verimli devlet ormanı bulunan ve nüfusu 2500'den aşağı olan
kasabaların muhtaç halkına kendi ihtiyaçlarına sarf etmeleri şartıyla yapacakları, ev, ahır,
samanlık" ibaresinden gelmek üzere "arı kovanı" ibaresi eklenmiştir.
MADDE 3: Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4: Bu Kanun hükümlerini bakanlar kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Orman Kanununun değişik 31. ve 32. Maddeleri mülki sınırları içinde verimli veya verimsiz
devlet ormanı bulunan köylerde, o köy halkına ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes yapımları
için yapacak emvalini ormandan verilmesini hükme bağlamaktadır.
Ayrıca Orman Köyleri Kalkındırma Fonu'ndan kredilendirilen köy sakinlerine de
ormanlarımızın korunup geliştirilebilmesi adına bu maddeler çerçevesinde ucuz yapacak emval
tahsisi yapılabilmektedir.
Ancak Orman Kanunun ucuz kereste tahsisi konusundaki bu ilgili maddelerinde arıcılık
faaliyetleri yer almamaktadır.
Arıcılık faaliyetlerinde ülkemizde yaygın olarak Lansroth tipi fenni kovanlar kullanılmakta
olup kuluçkalık ve ballıktan oluşan bir fenni kovan için yaklaşık 80 dm3 keresteye ihtiyaç
duyulmakta ve 1 m3 keresteden 12 kovan imal edilmektedir.
Kullanılan fenni kovanlar zaman içinde yıpranarak kullanılmaz hale geldiklerinden
yenilenmeleri gerekmekte veya arıcılık işletmelerinin büyütülmesi için yeni kovanlara ihtiyaç
duyulmaktadır. Yetiştiricilerimiz kovan imalatında kullanacakları keresteyi piyasadan yüksek
maliyetle temin ettikleri için ucuz alternatif kavak vs. ağaçlara yönelmektedirler. Kavak vs.
ağaçtan imal edilen an kovanları hem dayanaksız hem sağlıksız ağaçtan yapılan kovanlar
özellikle kış aylarına kolonilerinin soğuktan zarar görmesine neden olmakta ayrıca dayanıksız
oldukları için an kolonilerinin gezdirilmesini engellemektedir. Gezginci arıcılık artık verimini
olumlu etkilediği için giderek artmaktadır. Hem an yetiştiricilerinin gelişmesi, sağlıklı
kolonilerin artması ve hem gezginci analığın geliştirilerek bal üretiminin artması için
kovanların sağlıklı ve dayanıklı malzemeden üretimi şarttır.
Orman köylüsü için an kovanı kümes kadar ahır kadar önemli ve gereklidir.
113
2011/2306 SAYILI BAKANLAR KURULU KARARI İLE DEĞİŞTİRİLEN
5683 SAYILI YABANCILARIN TÜRKİYE'DE İKAMET VE SEYAHATLERİ
HAKKINDA KANUNUNUN 3. MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASINDAN TÜRK
CUMHURİYETLERİ VE TÜRK TOPLULUKLARINA MENSUP KİŞİLERİN
MUAF TUTULMASINA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ
MADDE 1) Türk cumhuriyetlerine vatandaşlık bağıyla bağlı olan kişiler ve Türk
topluluklarına mensup olan bireyler, 2011/2306 sayılı Bakanlar Kurulu karan ile değiştirilen
Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkındaki 5863 sayılı kanunun 3'üncü
maddesinin birinci fıkrasından muaftır.
MADDE 2) Bu kanun yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.
MADDE 3) Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Türkiye ile Türk cumhuriyetleri, Kırım Türkleri, Balkan Türkleri, Irak Türkmenleri, Ahıska
Türkleri, Doğu Türkistan'da yaşayan soydaşlarımız başta olmak üzere diğer Türk toplulukları
arasındaki tarihsel kardeşlik bağı ülkemiz ve soydaşlarımızın yaşadığı bölgeler arasındaki
ilişkilerin yoğun olmasının başlıca sebeplerindendir. Uzun yıllardan beri tarihsel, kültürel ve
soy beraberliğinin yanı sıra; gerek evlilik yoluyla akrabalıklar kurulmuş gerekse de ticari,
kültürel ve eğitim ilişkileri ile sıkı bağlar tesis edilmiş olan Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri ve
toplulukları arasında güçlenen bağ süreklilik arzeden bir gereklilik haline gelmiştir.
Türk Cumhuriyetleri ve toplulukları ile Türkiye arasındaki uzun zamandan beri gelişen dostluk
zemininde siyasi, ekonomik, kültürel alanda yer yer işbirliğine kadar uzanan ilişkiler iki taraf
için de büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, 28094 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış
olan 2011/2306 sayılı Bakanlar Kurulu karan ile yapılan değişiklikte yer alan "5683 sayılı
Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanunun 3'üncü maddesinin birinci
fıkrasındaki süre, vize muafiyet süresi veya vizede belirtilen kalış süresi yeterli ise yabancının
Türkiye'den çıktığı gün itibarıyla önceki 180 gün zarfında 90 gün olarak uygulanır." ifadeleri
Türkiye'de yoğun bir şekilde faaliyet göstermekte olan bireyleri, şirketleri ve grupları olumsuz
yönde etkilemektedir. Bahsi geçen kişilerin Türkiye'den çıkış yaptıktan sonra 90 gün içerisinde
tekrar ülkemiz sınırlarına girememeleri işlerinde aksamalara yol açmaktadır. Türk
topluluklarının ve Türk cumhuriyetlerinin bu yasa kapsamına alınmaması ve muaf tutulması
hem iki kısım arasındaki kardeşlik bağlarını kanıtlayacak hem de soydaşlarımızın
mağduriyetini giderecektir. Bunun yanı sıra söz konusu düzenleme, Nahçıvan ve İğdır başta
olmak üzere sınır ticaretinin de kötü yönde etkilenmesini ve bu nedenle hayatın birçok alanında
zorluklar yaşanmasını engelleyecektir.
Türk cumhuriyetlerinin vatandaşı olan kişilerin pasaportlarının bu kapsamda
değerlendirilmeleri için yeterli olacağı gibi çeşitli Türk topluluklarına mensup olan
soydaşlarımız için bölge ile ilgili dernek/vakıf statüsünde olan sivil toplum kuruluşlarının
yönetim kurulu kararı sonucu verilecek olan belgeler bu uygulamanın sınırlarını belirlemek
açısından yeterli olabilecektir. Bu yasada, söz konusu değişiklik yapılmadığı takdirde Türkiye
ve yukarıda belirtilen topluluklar arasında yüksek önem arz eden ilişkiler en alt seviyelere
kadar gerileyecek, bu durum hem ilişkilerin dostluk zeminine hem de Türkiye Cumhuriyeti'nin
genel manada çıkarlarına ters düşecektir.
114
GELİR VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ
MADDE 1- 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 94 üncü maddesinin
onbirinci fıkrasının (d) bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer,
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
i
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Tarımsal desteklerden vergi kesilmemesi amaçlanmıştır.
MADDE 2 - Yürürlük maddesidir.
MADDE 3 - Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Tarım, gelişmişlik düzeyine bakılmaksızın her ülke için olduğu kadar, insanlık için de
hayati öneme sahip, vazgeçilemez ve stratejik bir sektördür. Toplumun artan ve
çeşitlenen gıda maddeleri talebinin karşılanmasına ek olarak, gıda, dokuma, deri ve ilaç
gibi tarıma dayalı sanayiler ile istihdama ve ihracata olan önemli katkısı, tarıma girdi
veren sanayilere pazar olması, biyolojik çeşitlilik ve çevreyle olan ilişkileri, tarımın pek
çok açıdan öncelikli sektör olarak ele alınmasını zorunlu kılmaktadır.
Tarımın stratejik öneminin ve bütün insanlık için vazgeçilmezliğinin idrakinde olan
bütün gelişmiş ülkeler bugün tarım sektörlerini sosyal ve ekonomik açıdan ayrı bir gözle
değerlendirmekte ve desteklemektedirler. Bunun içindir ki AB bütçesinin yaklaşık %
45'ni tarım bütçesi oluşturmaktadır. Ancak Türkiye bütçesinin yüzde 2 si tarıma
ayrılmaktadır. ABD'de kişi başına düşen tarımsal destek miktarı 17.918 dolar, AB'de
1.861 dolar iken, Türkiye'de ise 151 dolardır.
Tarımsal desteklemeler bu kadar az olmasına rağmen 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı
Gelir Vergisi Kanunu'nun 94 üncü maddesinin 11 inci fıkrasında Doğrudan Gelir Desteği
ve Alternatif ürün kapsamında yapılan destekler dışında ödenen tüm tarımsal
desteklerden vergi kesilmesi öngörülmektedir. (2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yüzde 0 )
Devlet tarafından tarımı desteklemek amacıyla yapılan bu ödemelerden 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanunu'nun 94 üncü maddesinin 11 inci fıkrasına göre vergi kesilmesinin
öngörülmesi aynı kanunun "Teşvik ikramiye ve mükafatları" maddesini düzenleyen 29
uncu maddesinin birinci fıkrasına aykırılık teşkil etmektedir.
Bu kanun teklifiyle tarımsal destekleme ödemelerinden yapılması öngörülen gelir vergisi
kesintisinin kaldırılması amaçlanmıştır.
115
GÜVENLİK TAZMİNATI KANUN TEKLİFİ
Amaç
MADDE 1- Bu kanunun amacı; barışta güven ve asayişi korumak, kaçakçılığı men, takip ve
tahkikle görevli olanlara bu görevlerinden dolayı ya da görevleri sona ermiş olsa bile yaptıkları
hizmet nedeniyle verilecek olan güvenlik tazminatı esas ve yöntemlerinin düzenlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2- Bu kanun;
a) İçgüvenlik ve asayişin korunması veya kaçakçılığın men, takip ve tahkiki konularında
görevlendirilen:
1- Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik
Komutanlığı personelini,
2- Silahlı Kuvvetler mensuplarını,
3- Köy Korucularını,
4- Milli İstihbarat Teşkilatı mensuplarını,
5- Çarşı, mahalle ve kır bekçilerini,
6- Gümrük Muhafaza memurlarını,
b)
Güven ve asayişi ihlal eden eylemlere ve kaçakçılığa ilişkin olayların soruşturma ve
kovuşturma işlemlerini yürüten adli ve askeri hâkimleri, Cumhuriyet savcı ve yardımcılarıyla
askeri savcı ve yardımcılarını; kapsar.
Güvenlik tazminatı
MADDE 3- Bu kanun kapsamına girenlerden;
a)
Köy korucularına (2.500) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı
tutarında;
Diğer güvenlik mensuplarına (5.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısının
çarpımı tutarında; güvenlik tazminatı verilir.
b)
MADDE 4- Bu kanun kapsamına girenlerden;
a)
Köy korucularının emekli maaşlarına 50 TL,
b)
Diğer güvenlik mensuplarının emekli maaşlarına 100 TL, seyyanen artış yapılır.
Yürürlük
MADDE 5- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 6- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu kanunun çıkartılış amacı belirtilmiştir.
MADDE 2- Güvenlik Tazminatından kimlerin yararlanacağı düzenlenmiştir.
MADDE 3- Güvenlik Tazminatı miktarları düzenlenmiştir.
MADDE 4- Güvenlik Tazminatından yararlananlara yapılacak seyyanen zam düzenlenmiştir.
116
MADDE 5- Yürürlük maddesidir.
MADDE 6- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Terörü ve şiddeti bir yöntem olarak benimseyen ve amacına ulaşmak için bunları meşru gören
anlayış, Türkiye Cumhuriyetinin bekasını, milletimizin huzur ve güvenini ve insanlığı tehdit
etmektedir.
Terör ve anarşi, insanımızın can ve mal güvenliğini, milli birliğimizi, demokrasimizi ve
ekonomik gelişmemizi tehdit eden en büyük tehlikelerden biridir.
Güvenlik görevlileri, yurt içinde ve yurtdışında görevlerini ifa ederlerken veya sıfatları kalkmış
olsa bile bu görevlerini yapmalarından dolayı terör eylemlerine muhatap olmaktadır.
Güvenlik görevlileriyle zaman zaman operasyonlara katılan, diğer zamanlarda bulundukları
bölgenin güven ve asayişini sağlayan korucular ise görevleri gereği hayatlarını tehlikeye
atmalarına rağmen çok az ücret almaktadır.
Terör örgütlerinin, eylemlerinin finansmanını büyük ölçüde sınır kaçakçılığı ile sağladığı
bilinmektedir. Sınır kaçakçılığıyla mücadele eden en önemli birimlerden biri de gümrük
muhafaza memurlarıdır.
Vatanımızın birlik ve bütünlüğünü korumakla görevli güvenlik güçlerinin yaptıkları iş ile
aldıkları ücret arasında adaletli bir bağ yoktur. Bu kanun teklifiyle güvenlik görevlilerinin
yaptıkları görev ile aldıkları ücret arasındaki adaleti bir nebze de olsa sağlanması
amaçlanmıştır.
117
25-26 ŞUBAT 1992 TARİHLERİNDE ERMENİLER TARAFINDAN
AZERBAYCAN'IN HOCALI KASABASINDA YAPILAN İNSANLIK DIŞI
KATLİAMIN 26 ŞUBAT'IN "HOCALI SOYKIRIMINI ANMA GÜNÜ"
OLARAK KABUL EDİLMESİNE VE "HOCALI SOYKIRIMI ANITLARININ"
İNŞASI İÇİN T.C KÜLTÜR BAKANLIĞI'NIN GÖREVLENDİRİLMESİNE
İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ
MADDE 1) 25-26 Şubat 1992 tarihine Azerbaycan'ın Hocalı kasabasında insanlık dışı
muameleler sonucunda hayatını kaybedenlerin anısının ülkemizde unutulmaması için her yılın
26 Şubat tarihi "Hocalı Soykırımı'nı Anma Günü" olarak kabul edilmiştir.
MADDE 2) 25-26 Şubat 1992 tarihine Azerbaycan'ın Hocalı Kasabasında insanlık dışı
muameleler sonucunda hayatını kaybedenlerin hatıralarının ülkemizin çeşitli yerlerinde
yaşatılması için Ankara, İstanbul, İzmir, Iğdır, Ardahan, Kars, Bursa, Kocaeli, Manisa, Kocaeli
ve inşası istenen diğer illerimizde T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı görevlendirilmiştir.
MADDE 3) Yürürlük maddesidir.
MADDE 4) Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
25-26 tarihlerinde Ermeniler tarafından Azerbaycan'ın topraklarına yapılan saldırıda,
savunmasız Azerbaycan Türkleri hedef alınmış ve Hocalı kasabasında sivil halk toplu olarak
zalimce katledilmiştir. Resmi verilere göre Hocalı'da yaşanan insanlık dramında 106'sı kadın,
83'ü çocuk, 70'ten fazlası ise yaşlı olmak üzere toplam 613 Azerbaycan Türkü kendilerine
uygulanan vahşice işkence sonucu hayatına kaybetmiştir. Kadın, erkek, bebek, yaşlı denmeden
Hocalı'da yaşayan sivil halkın topluca katledildiği bu soykırımda 487 kişi ağır yaralı olarak
kurtulmuştur. 1275 kişi rehin alındığı ve 150 kişinin ise kaybolduğu bu vahşet hala olayın
şahitlerinin zihinlerinde hala canlığını yitirmekte, ayrıca bu soykırım inkarı mümkün olmayan
belgelerle ispat edilmektedir.
Hocalı kasabasının etrafı kuşatılarak halkın kaçmasına izin verilmemiş, insanların gözlerinin
oyulduğu, tırnaklarının işkence ile söküldüğü, kafalarının, kulaklarının, burunlarının ve
vücutlarının çeşitli uzuvlarının kesildiği bu katliam insanlığın hiçbir değeriyle bağdaşmadığı
gibi uluslararası hukuk alanındaki temel sözleşmelerde bulunan birçok kanuna da aykırıdır.
Hocalı'da yaşananlar, 10 Aralık 1948 tarihinde kabul edilen İnsan Hakları Evrensel
Bildirgesi'nin "Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele ya
da ceza uygulanamaz" diyen 5. maddesi ve "yaşama hakkına" ilişkin 3. maddesiyle hiçbir
şekilde bağdaşmamaktadır. Bunun yanı sıra, 9 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel
Kurulu'nun 260 A (III) sayılı kararıyla kabul edilen "Soykırım Suçunun Önlenmesine ve
Cezalandırılmasına Dair Sözleşme"nin 2. maddesinde ne tür faaliyetlerin "soykırım" suçunu
oluşturduğu belirtilmiştir ve bu tanımlar Hocalı'da yaşanan olaylarla birlikte
değerlendirildiğinde Hocalı'nın bir soykırım olduğu açıkça görülmektedir. 2. maddenin a
bendinde yer alan "bir grubun üyelerinin katledilmesi" ve b bendinde yer alan "grup üyelerinin
bedeni ve akli açıdan ciddi biçimde zarar verilmesi" koşulları ile Hocalı'da meydana gelen
olaylar birebir uyuşmaktadır. Hocalı'da meydana gelen hadiselerin, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi'nin 3. maddesinde "Hiç kimse işkenceye veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı
muamele veya cezaya tabi tutulamaz" ifadeleriyle yasaklandığı da burada belirtilmelidir.
Ayrıca, aynı sözleşmenin 2. maddesinde de hiçbir bireyin yaşamına kasten son verilemeyeceği
ifade edilmiştir. Bunların yanı sıra, Hocalı Soykırımı Cenevre Sözleşmesi, Vatandaş ve Siyasi
Haklar Konusunda Uluslararası Sözleşme, Ateşkes Zamanında ve Askeri Çatışmalar Zamanı
Kadın ve Çocukların Korunması Beyannamesi'nin ilgili maddelerine de karşı olarak işlenmiş
118
suçtur. Ayrıca, Hocalı katliamı, uluslararası hukukta saygın bir yere sahip Nürnberg
Mahkemesi Kuruluş Senedinde ve Mahkeme Kararında Tanınan Uluslararası Hukuk İlkeleri
Metni'nin 6. ilkesinin II. bendinin c. fıkrasında tanımlanmış olan "insanlığa karşı işlenen
suçlar" kapsamında de değerlendirilmesi elzemdir.
Bunlara rağmen, Hocalı'da kendi yaptıklarını unutan Ermenistan devlet olarak ve diaspora
teşkilatları olarak yurtdışında Türkiye aleyhine çalışmalarına hız kesmeden devam etmiş ve
"sözde Ermeni soykırımı" iddialarını çeşitli ülkelerin meclislerinde ve senatolarında kabul
ettirmiş, hatta bunun cezalandırılmasına ilişkin bazı yasaların çıkartılması için seferber
olmuşlardır. Bunun en son örneği, ifade özgürlüğü hiçe sayılarak Fransa Senatosu'nda kabul
edilen sözde Ermeni soykırımını inkâr yasasının onaylanması olmuştur. Ne var ki, Fransa'nın
önde gelen basın organlarından biri olan Le Monde gazetesi 14 Mart 1992 tarihinde "Ağdam'da
bulunan basın mensupları, Hocalı'da öldürülmüş kadın ve çocuklar arasında kafa derisi
soyulmuş, tırnakları çıkarılmış üç kişi görmüşler. Bu, Azerilerin propagandası değil bir
gerçektir." ifadeleriyle Hocalı'da yaşananları anlatmıştır.
Ermenistan ve Ermeni diasporasının asılsız ve temeli olmayan yasalara karşı gereken cevabı
vermek için siyasal alanda özellikle yasama merciinde çeşitli çalışmaların yapılması büyük
önem arz etmektedir. Siyasal alanda alınacak kararlar toplumsal olarak yankı bulacak ve sosyal
alanda haklı tepkilerin verilmesi için bir ortam hazırlayacaktır. Bu bağlamda, Fransa'ya
gereken tepkinin verilmesi için özellikle başkent Ankara'da bulunan Paris Caddesi'nin isminin
"Hocalı Caddesi" ve Dögol Caddesi'nin ise adının "Hocalı'da soykırıma uğratılan Türklerden
birisinin ismi ile" değiştirilmesi de gündeme getirilmelidir. Bunlardan başka, Türkiye'nin
Hocalı katliamını soykırım olarak tanıması, İslam coğrafyasında ve Türk dünyasında benzer
kararların alındığı bir süreci başlatmak açısından önemlidir.
"Türkiye ile Azerbaycan iki devlet tek milletidir" sözü ve "Azerbaycan'ın sevinci sevincimiz,
kederi kederimizdir" sözlerinden hareketle, Iğdır, Kars, Ardahan, Ankara, İstanbul, İzmir,
Bursa, Kocaeli ve çeşitli diğer şehirlerimizde inşa edilecek anıtlar ile Hocalı'da yaşanan keder,
hem paylaşılmış olacak hem de tarih bilinci ve iki ülke arası dostluk bağlan canlı tutulmuş
olacaktır. Yurtdışında Ermeni diasporası öncülüğünde "sözde Asuri, Keldani soykırımları"
yaratılmaya çalışılmakta ve bu bağlamda Avusturalya, Fransa gibi ülkelerde yapılan anıtlar göz
önüne alındığında, uluslararası alanda tüm devletlerin şahit olduğu bir soykırım olan Hocalı'nın
öncelikle TBMM tarafından Soykırım olarak tanınması önemlidir.
119
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 25/10/1984 tarihli 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin
dördüncü fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
"v) Çiftçilere tarımsal üretimde kullanılmak amacıyla yapılan motorin teslimleri. ( Bakanlar
Kurulu dekar başına ve ürün türüne göre teslim miktarını belirleme yetkisine sahiptir.)
y) Tarımsal sulama, kültür balıkçılığı ve kümes hayvanları çiftliği büyükbaş ve küçükbaş
işletmeleri ve fideciler, entegre sera tesisleri, kesme çiçek üreten ve paketleyen tesisler ile
tohumculuk kuruluşları gibi tarımsal üretimde bulunan işletmelere elektrik teslimleri.
z) Gübre, ilaç, tohum, fide ve yem teslimleri."
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Çiftçilerin üretimde girdi olarak kullandıkları ürünler Katma Değer Vergisinden
istisna tutularak üretim maliyetinin düşürülmesi amaçlanmıştır.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Son yıllarda girdi fiyatları, ürün fiyatlarına göre oldukça yüksek miktarlarda artış göstermiştir.
Tarım Reformu adıyla uygulanan politikalar çiftçilerimizin satın alma gücünün büyük bir
oranda azalmasına yol açmış, çiftçilerimiz ve ülkemiz tarımı açısından önemli tahribatlar
yapmıştır.
Ülkemizde üretilen tarım ürünlerinin maliyetlerinin yüksek olmasının sebebi, tarım sektöründe
kullanılan üretim girdilerinin pahalı olmasıdır. Ürün maliyet kalemleri olan gübre, mazot,
elektrik, ilaç, yem, fide ve tohumlarda uygulanan KDV oranlarının kaldırılması tarım
sektöründe maliyet sorununun hafifletilmesinde önemli bir katkı sağlayacaktır.
Doğrudan Gelir Desteğinin kaldırılmasıyla desteklerin özellikle girdi desteklerine yönelmesi
arzu edilmiştir. Ancak, açıklanan gübre ve mazot destekleri de bu beklentiyi
karşılamamaktadır.
2 Kasım 2011 tarihi itibariyle pompa satış fiyatı 3 lira 80 kuruş olan motorinin yüzde 49.58'i
vergilerden oluşmaktadır. 1 litre motorinde 1 lira 30 kuruş yani yüzde 34.33 ÖTV, 58 kuruş
yani yüzde 15.25 KDV olmak üzere toplam 1 lira 88 kuruş vergi payı bulunmaktadır.
Dünya ile rekabet edebilmek için rekabet ortamını iyileştirmek gerekmektedir. Fransa çiftçisi
mazotu Türk çiftçisine göre % 40 daha ucuza kullanmaktadır. 2010 yılında çiftçinin mazotta
ödediği vergi 5,8 Milyar TL'dir. Tarımda kullanılan mazot miktarı yaklaşık 3,3 milyar litredir.
Verilen mazot desteği, tarımda kullanılan mazota ödenen bedelin % 5'ini ancak karşılamıştır.
Bu da mazot için çiftçi tarafından ödenen KDV'den bile çok düşüktür.
Gübre fiyatlarındaki sadece son bir yılda yaşanan ve yüzde 60 ile yüzde 100'lere varan yüksek
artışlar nedeniyle üreticiler gübre kullanamaz hale gelmiştir. 2011 yılı ürün maliyetlerinde
gübre masraf oranının buğdayda % 12, pamukta % 19, mısırda % 20 dolayındadır.
Çiftçinin 2010 yılında gübre için ödediği bedel yaklaşık 3,8 milyar TL'dir. 2010 yılında gübre
desteği için ödenen 704 milyon TL, gübre masrafının ancak % 18'ini karşılamıştır. 2011 yılı
120
için gübre destekleri % 9-17 arasında artırılmıştır. Gübre fiyatlarındaki bu artışın devam etmesi
halinde açıklanan destek miktarının gübredeki KDV'yi bile karşılaması mümkün değildir.
Tarımsal sulama, kültür balıkçılığı ve kümes hayvanları çiftliği, büyükbaş ve küçükbaş
işletmeleri ve fideciler, entegre sera tesisleri, kesme çiçek üreten ve paketleyen tesisler ile
tohumculuk kuruluşları gibi tarımsal üretimde bulunan işletmelerde kullanılan elektrikte yüzde
18 KDV bulunmaktadır.
Aslında Katma Değer Vergisi (KDV), tüketicilerin ödemiş olduğu bir vergi olmasına rağmen,
üretici kesimler arasında sadece çiftçiler, üretimde kullanmış oldukları girdiler için Katma
Değer Vergilerini kendileri ödemek zorunda kalarak üretim maliyetlerinin artmasına neden
olmaktadır. Bu sebeple üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve üretim artışının sağlanması
amacıyla tarımsal üretimde kullanılan ilaç, gübre, tohum, fide, yem, mazot, elektrik
girdilerinde ödenen Katma Değer Vergisinin kaldırılması gerekmektedir.
121
MUHTAR ÖDENEK VE SOSYAL GÜVENLİK YASASI, KÖY KANUNU VE
ŞEHİR VE KASABALARDA MUHTAR VE İHTİYAR HEYETLERİ TEŞKİLİNE
DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 29/8/1977 tarihli ve 2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasının 1
inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına, her yıl belirlenen brüt asgari ücret
miktarında aylık ödenek verilir. Köy ihtiyar heyeti ile şehir ve kasaba mahalle ihtiyar heyeti
üyelerine ise her yıl belirlenen asgari ücretin yüzde 25'i oranında her ay " Huzur Hakkı"
ödeneği verilir."
MADDE 2- Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Kanununun 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"MADDE 3- Köy muhtarları, şehir ve kasaba mahalle muhtarları ile ihtiyar heyeti üyelerinden
bir sosyal güvenlik kurumundan emekli aylığı almakta bulunanların bu aylıkları alacakları
ödenekler dolayısıyla kesilmez."
MADDE 3- 18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanununun 13 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (12) ve (13) numaralı bentleri yürürlükten kaldırılmış, maddeye aşağıdaki bent
eklenmiştir.
"38- Her köye il özel idaresi tarafından köy odası yaptırılır. Köy odalarının elektrik, su,
yakacak, telefon ve internet giderleri il özel idaresi bütçesinden ödenir."
MADDE 4- 10/4/1944 tarihli ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar
Heyetleri Teşkiline Dair Kanunun 21 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 21- Harçlar münhasıran muhtarlara aittir. Muhtarlar bu harçları mahallenin zorunlu
giderleri için kullanır. Muhtarlık hizmetleri, mahalle muhtarlıklarına ilgili belediyeler
tarafından tahsis edilen bürolarda yürütülür. Muhtarlık işlerinin tedviri için lüzumlu elektrik,
ısıtma, aydınlatma, yakacak, telefon ve internet hizmetleri usulüne göre ilgili belediye
bütçesinden ödenir."
MADDE 5- Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanuna
aşağıdaki madde eklenmiştir.
"EK MADDE 1- Muhtarlar, görev yaptıkları illerdeki belediyeler ait toplu taşıma araçlarından
ve görev yaptıkları il sınırı içinde Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarına ait trenlerden
ücretsiz yararlanırlar."
MADDE 6- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 7- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına her yıl belirlenen brüt asgari ücret
miktarında, köy ihtiyar heyeti ile şehir ve kasaba mahalle ihtiyar heyeti üyelerine ise her yıl belirlenen
asgari ücretin yüzde 25'i oranında her ay " Huzur Hakkı" ödeneği verilmesi amaçlanmıştır.
MADDE 2- Bu maddeyle herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan emekli aylığı almakta olan
muhtarların, bu kanun gereğince alacakları ödenek nedeniyle emekli aylıklarının kesilemeyeceği
düzenlenmiştir.
MADDE 3- Bu madde ile köylere İl Özel İdareleri tarafından Köy Odası yaptırılması ve Köy Odalarının
zaruri giderlerinin İl Özel İdareleri bütçelerinden ödenmesi düzenlenmiştir.
MADDE 4- Bu madde ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlıklarının hizmet bürolarının ilgili belediye
122
tarafından ilgili muhtarlara tahsis edilmesi ve bu büroların zaruri giderlerinin ilgili belediye tarafından
ödenmesi düzenlenmiştir.
MADDE 5- Bu madde ile muhtarların görev yaptıkları illerdeki belediye tarafından yürütülen toplu
taşıma araçlarından ve görev yaptıkları il sınırı içinde Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarına ait
trenlerden ücretsiz yararlanması amaçlanmıştır.
MADDE 6- Yürürlük maddesidir.
MADDE 7 - Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Türk- İş'in 2011 yılı Ekim ayı " Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması"nın sonuçlarına göre; 4
kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapılması gereken gıda
harcaması tutarının (açlık sınırı) 913 lira 29 kuruştur. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut
(kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu
diğer harcamaların toplam tutarının (yoksulluk sınırı) 2 bin 974 lira 90 kuruştur.
01.07.2011-31.12.2011 tarihleri arasında belirlenen brüt asgari ücret miktarı 837,00 TL'dir.
Sayılan 53 bini bulan köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarları aylık olarak
aldıkları 380 TL ile açlık sınırının altında geçim mücadelesi vermektedir.
Vatandaşlarımızın birçok işlemini çalışma saati anlayışından uzak bir şekilde özveri ile yerine
getirmeye çalışan muhtarlarımızın büyük çoğunluğu sadece muhtar maaşı ile geçinmeye
çalışmaktadır. Diğer yandan almış oldukları aylık, sigorta primlerini ödemeye dahi
yetmemektedir.
Köy ihtiyar heyeti ile şehir ve kasaba mahalle ihtiyar heyeti üyeleri kanuni görevleri karşılığı
hiçbir ücret almamaktadır.
Muhtarlık hizmetlerinin verildiği binaların kira, elektrik, su, yakacak, telefon ve internet gibi
zaruri giderleri çoğu zaman muhtarlar tarafından karşılanmakta, bu da muhtarlara ayriyeten bir
yük olmaktadır.
Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarları bölgelerinin sorunlarının çözümü
konusunda mülki idare amirleri ve yerel yöneticilerle sürekli temas halinde olmakta, sık sık bu
yöneticileri ziyaret etmektedir. Bu ziyaretler sırasında ulaşım masraflarını kendileri
karşılamaktadır.
Yaşamış olduğu bölgeye ve halkına hizmet için büyük özveride bulunan muhtarlarımızın, bu
olumsuz ekonomik şartları ancak yaşanabilir bir maaş seviyesi ile düzeltilebilecektir.
Muhtarların maaşlarını asgari yaşam seviyesine yaklaştırmayı amaçlayan kanun teklifim ile
muhtarlarımızın ve onların ailelerinin bir nebze nefes alması sağlanmış olacaktır.
123
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde yer alan "(4) numaralı alt
bendi" ibaresi "(1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri" şeklinde, (b) bendinde yer alan "(4)
numaralı alt bendi hariç olmak üzere diğer alt bentlerine" ibaresi "(3) numaralı alt bendine"
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 2-5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesinin on beşinci fıkrasının (c) bendinde yer alan
"(4) numaralı alt bendi hariç olmak üzere diğer alt bentlerine" ibaresi "(3) numaralı alt bendine"
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3- 5510 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 14 - 1/10/2008 tarihinden önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife
malûllüğü, malûllük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek
primine tabi olma bakımından bu Kanunla yürürlükten kaldırılan kanun hükümlerinin
uygulanmasına devam edilir. Bunlardan bu maddede değişiklik yapan Kanunun yürürlüğe
girdiği tarih itibariyle,
a) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (4) numaralı alt
bentleri kapsamında çalışanların,
b) 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre vazife malullüğü aylığı bağlananlardan bu Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında çalışanların,
c) Harp malûlleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980
tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylıkları
hesaplanarak ödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlara göre vazife
malullüğü aylığı bağlananlardan bu Kanun kapsamında çalışanların,
d) 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı bağlananlardan bu
Kanun kapsamında çalışanların,
ve sonradan çalışmaya başlayacakların almakta oldukları emeklilik veya vazife malullüğü
aylıkları kesilmez. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri
uygulanır.
3713 sayılı Kanuna göre vazife malûllüğü aylığı almakta olanlar, sınıf veya görev değiştirerek
çalışmaya devam eden iştirakçiler ile aynı Kanun kapsamına giren olaylar sebebiyle vazife
malûllüğü aylığı alan ve bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
kapsamında çalışan veya daha sonra çalışmaya başlayan er ve erbaşların, bu Kanunun yürürlük
tarihinden sonra müracaat tarihlerini takip eden aybaşından itibaren bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre görevlerinden ayrılmasına
gerek kalmaksızın alınacak emekliye sevk onayına istinaden vazife malûllüğü aylıkları
bağlanarak ödenir. Bu kapsamda olup da görevlerinden emekliye ayrılanlar hakkında, bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem
yapılır.
Ancak, birinci fıkrada sayılanlardan;
a) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanlar için
sosyal güvenlik destek primi oranı 80 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançlar
üzerinden 81 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen prim oranına yüzde 30
oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır. Yüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte
üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi
124
olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve
meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır.
b) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi
kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak belgelerle
doğrulamak kaydıyla faaliyette bulunulmadığına ilişkin süreler hariç olmak üzere çalışılan
süreleri için, sosyal güvenlik destek primi oranı olarak bu Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü
fıkrasının (b) bendinde belirtilen hükümler uygulanır."
MADDE 4- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Esnaf ve sanatkârlardan, emeklilik döneminde faaliyetlerine devam edenlerden
yapılan sosyal güvenlik destek primi kesintisinin kaldırılması amaçlanmıştır.
MADDE 2 - Vazife malullüğü almakta olanların esnaf olarak çalıştıkları süre içerisinde sosyal
güvenlik destek priminden muaf olmaları amaçlanmıştır.
MADDE 3 - Geçici maddede değişiklik yapılarak 5510'dan önce sigorta kapsamına girmiş
olanların emekli olduktan sonra esnaf olarak çalışmaları halinde emekli aylıklarından kesilen
sosyal güvenlik destek priminin iptali amaçlanmıştır.
MADDE 4 - Yürürlük maddesidir.
MADDE 5 - Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Sermaye ve refahın tabana yayılması, gelir dağılımının iyileştirilmesi ve bu suretle sosyal
dengelerin korunmasını sağlayan esnaf ve sanatkârımız; sosyal, ekonomik ve kültürel
bakımdan ülkemizin çok önemli bir kesimini teşkil etmektedir.
Anayasa'nın 173"üncü maddesi gereğince küçük Esnaf ve Sanatkârın devlet tarafından
korunması ve desteklenmesi gerekmektedir. Esnaf ve sanatkârlarımızın başta finans ve kredi
olmak üzere, vergi, mesleki eğitim ile hukuki ve idari problemlerinin bir program çerçevesinde
çözülmesi gerekmektedir.
Ülkemizdeki işyerlerinin yüzde 99'u esnaf ve küçük işletmelerden oluşmaktadır. İstihdamın
yüzde 77'si, ekonomide yaratılan katma değerin yüzde 36'sı esnaf tarafından sağlanmaktadır.
Kendi istihdamını sağlamanın yanında ülkemizdeki en fazla istihdamı da sağlayan, devletine
yük olmadığı gibi vergisini ve sigortasını ödeyerek bütçeye finansman sağlayan esnaf ve
sanatkârımız zor günler geçirmektedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine
ülkemizde 1 milyon 935 bin esnaf bulunmaktadır. Türkiye Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonunun verilerine göre 2005 - 2010 yılları arasında 912 bin esnaf kepenk
kapatmıştır. 2011 yılının ilk 9 ayında 116 bin 395 esnaf iş yerini kapatmıştır.
Esnaf ve sanatkâr üzerindeki istihdam maliyetlerinin azaltılması gerekirken ekonomik olarak
zor günler geçiren esnaf ve sanatkârlardan, emeklilik döneminde faaliyetlerine devam
edenlerden yüzde 15 Sosyal Güvenlik Destek Primi kesilmektedir. Esnafın mevcut sorunlarının
üzerinden gelmekte zorlandığı bir dönemde bu uygulama esnaf ve sanatkârın sıkıntılarını daha
da artırmaktadır.
Kanun teklifimizle; emekli olan ve iş yeri açan esnaf ve sanatkârların, emekli aylıklarından
yapılan Sosyal Güvenlik Destek Priminden (SGDP) muaf olmaları, vazife malullüğü almakta
olanların esnaf olarak çalıştıkları süre içerisinde SGDP'den muaf tutulmaları, 5510'dan önce
sigorta kapsamına girmiş olanların emekli olduktan sonra esnaf olarak çalışmaları halinde
emekli aylıklarından kesilen Sosyal Güvenlik Destek Priminin iptali amaçlanmıştır.
125
TARIM KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 21 inci maddesinin birinci
fıkrasında yer alan " gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden" ibaresi "gayrisafi yurtiçi hasılanın
yüzde bir buçuğundan" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu madde ile GSYH'dan tarımsal desteklemelere verilen kaynak miktarı yeniden
düzenlenmiştir.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Tarım, gelişmişlik düzeyine bakılmaksızın her ülke için olduğu kadar, insanlık için de hayati
öneme sahip, vazgeçilemez ve stratejik bir sektördür.
Toplumun artan ve çeşitlenen gıda maddeleri talebinin karşılanmasına ek olarak, gıda, dokuma,
deri ve ilaç gibi tarıma dayalı sanayiler ile istihdama ve ihracata olan önemli katkısı, tarıma
girdi veren sanayilere pazar olması, biyolojik çeşitlilik ve çevreyle olan ilişkileri, tarımın pek
çok açıdan öncelikli sektör olarak ele alınmasını zorunlu kılmaktadır.
AKP iktidarları döneminde; Tarımın Gayri Yurtiçi Hasılaya olan katkısı düşmüş, tarımsal
ihracatımız tarımsal ithalatı karşılayamaz duruma gelmiş, ekilen biçilen tarımsal alanlar
azalmış, tarım topraklan terk edilmiş, tarımda çalışan sayısı düşmüş, köylerimiz boşalmış,
çiftçimizin, köylümüzün geliri her geçen yıl azalmış ve borç batağına sürüklenmiştir.
2050 yılında dünya nüfusu 9,2 milyara ulaşacak, tarım ürünlerine talep yüzde 80 artacaktır. Bu
nedenle tarımın önemi daha da artacaktır. Son 10 yılda Türkiye'nin tarımsal ithalatı 40 milyar
dolan geçmiştir. Türkiye tarıma gerekli desteği vermezse tamamen ithalatçı olacaktır. Bu
nedenle tarım sektörünü ekonomik anlamda sadece "kar - zarar" noktasından değerlendirmek
doğru değildir.
Ülkemizde son 9 yılda, toplam % 65 enflasyon artışı olmasına rağmen girdi fiyatlarında
ortalama % 150, yani enflasyonun yaklaşık üç katı artış olmuş, ürün fiyatları ise yerinde
saymıştır. Bu duruma göre çiftçi bir taraftan enflasyona diğer taraftan da 3 misli artan yüksek
girdi fiyatlarına ezdirilmiştir. Bu anlayışla tarımda üretimi artırmak, dışa bağımlılığı azaltmak
ve rekabet etmek her geçen gün daha zor olacaktır.
Ülkemizde girdi fiyatları çok yüksek olduğu için tarımsal ürünlerin üretim maliyeti de
yükselmekte, bu nedenle Türk çiftçisi diğer üreticilerle rekabet edememektedir. Birleşmiş
Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO'nun 2009 yılı verilere göre; Türkiye, buğday üreticisi 121
ülke arasında buğdayı en pahalıya üreten 21 inci ülke, pirinç üreticisi 81 ülke arasında pirinci en
pahalıya üreten 16 ncı ülke, mısır üreticisi 114 ülke arasında mısırı en pahalıya üreten 26 ncı
ülke, soyada 79 ülke arasında 22 nci ülke, tütün üreten 100 ülke arasında tütünü en pahalıya
üreten 21 inci ülke konumundadır.
Tarımın stratejik öneminin ve bütün insanlık için vazgeçilmezliğinin idrakinde olan bütün
gelişmiş ülkeler bugün tarım sektörlerini sosyal ve ekonomik açıdan ayrı bir gözle
değerlendirmekte ve desteklemektedirler. Bunun içindir ki AB bütçesinin yaklaşık % 45'ni
tarım bütçesi oluşturmaktadır. Ancak Türkiye bütçesinin yüzde 2 sini tarıma ayrılmaktadır.
126
ABD'de kişi başına düşen tarımsal destek miktarı 17.918 dolar, AB'de 1.861 dolar iken,
Türkiye'de ise 151 dolardır.
Tarım Kanununun 21 inci maddesine göre, tarımsal desteklemelere bütçeden ayrılan kaynak
gayrisafı milli hasılanın yüzde birinden az olamaz. Bu miktar yeterli değildir. Ancak AKP
Hükümeti kendi çıkardığı bu kanuna da uymamaktadır. Ortalama her yıl tarımsal desteklere
ayrılan miktar GSYH'nın yüzde 0.5'ni geçmemektedir.
Türkiye yıllardır tarımda kendi kendine yetebilen ülkeler arasında yer alırken, Türkiye şimdi
pek çok üründe ihtiyacının altında üretim yapmaktadır. TUİK'in Nisan 2010 yılında açıkladığı "
bitkisel ürün denge" verilerine göre Türkiye sadece şekerpancarı, nohut ve patates de kendi
kendine yetmektedir. Türkiye ihtiyacı olan ayçiçeğinin yüzde 47 sini, kırmızı mercimeğin
yüzde 45 ini, yeşil mercimeğin yüzde 66 sini, mısırın yüzde 80 ini, kuru fasulyenin yüzde 84
ünü üretebilmektedir. Buğday, arpa, pirinç, mısır, pamuk, çay, ayçiçeği, soya, susam ve daha
birçok ürün ithal edilmektedir. Türkiye, sahip olduğu tarımsal potansiyeli iyi değerlendirse
bugün etten bakliyata, bitkisel yağdan pamuğa birçok ürünü ithal etmek zorunda
kalmayacaktır.
Türk tarımının bu süreçten çıkarılıp, ülke ekonomisinin önemli bir unsuru ve kalkınmanın itici
güçlerinden birisi haline getirmek, tarım kesimini güçlendirmek için tarıma verilen desteklerin
artırılması gerekmektedir.
127
T.C AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI ÖZÜRLÜ VE YAŞLI
HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NÜN VE ÖZÜRLÜ MEMUR SEÇME
SINAVININ İSMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1) T.C Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel
Müdürlüğü'nün ismi T.C Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri
Genel Müdürlüğü olarak değiştirilmiştir.
MADDE 2) Özürlü Memur Seçme Sınavı'nın ismi Engelli Memur Seçme Sınavı olarak
değiştirilmiş ve ÖMSS olan kısaltmasının yerine EMSS'nin kullanılması uygun görülmüştür.
MADDE 3) Bu kanun yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.
MADDE 4) Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1) Engelli vatandaşlarımıza karşı davranışlarımızın en başta üslup yönünden
düzeltilmesi ve gerek devlet düzeyinde gerekse sosyal düzeyde durumlarının "özürlü" olarak
değil "engelli" olarak tasviri engelli vatandaşlarımıza daha nazik bir bakışın ve bu çerçevede
daha kapsamlı reformların kapılarını aralayacaktır. Bu bağlamda, T.C Aile ve Sosyal
Politikalar Bakanlığına bağlı olarak faaliyet göstermekte olan Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel
Müdürlüğü'nün ismindeki "özürlü" ibaresi yerine "engelli" ibaresi konulması gerekmektedir.
MADDE 2) Birinci maddeye benzer şekilde Özürlü Memur Seçme Sınavı'nın isminde benzer
şekilde "özürlü" kelimesinin yerine "engelli" sözcüğünün konularak Engelli Memur Seçme
Sınavı olarak değiştirilmesi çağdaş standartların yerleştirilmesi bakımında önemlidir.
MADDE 3) Yürürlük maddesidir.
MADDE 4) Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Ülkemizin nüfusunun yaklaşık yüzde 12'sinin engelli olması bizlere hiç de küçümsenemeyecek
bir oranın Türkiye'de engelli olarak yaşamını devam ettirdiğini ve bu bağlamda engelli
vatandaşlarımıza yönelik politikaların üretilmesi gerektiğini göstermektedir. Engellileri toplum
yaşamına entegre etmek, engelli vatandaşlarımızın istekleri doğrultusunda biçimlenecek bir
dünya oluşturmak onların yaşam sevinçlerini artıracak, toplumumuzun tüm katmanlarıyla
ahenkli bir biçimde hareket etmesine katkıda bulanacaktır. Bunların sevindirici sonucu ise
sosyal dayanışmanın güçlenerek toplumun her alanında görülmesi olacaktır.
Türkiye'de engelli vatandaşlarımızı kucaklamak yerine onların hayatlarını kolaylaştırmak için
devlet tarafından kurulan kurumların isminde "engelli" yerine "özürlü" kelimesinin tercih
edilmesi ise son derece üzücü bir durumdur. Bunun en çarpıcı örneklerinden biri olarak, hem
psikolojik hem ekonomik hem de sosyal alanda engellileri desteklemesi gereken ve
vatandaşlarımızın Önündeki engelleri kaldırması gereken Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
bünyesinde 683 sayılı KHK ile kurulan "Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü"
karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla, çağdaş yaklaşımlar ışığında kurumun isminin
değiştirilmesi zaruri hale gelmiştir.
Öte yandan, engellilere karşı geliştirilen üslubun yanlış olduğu onları iş hayatına kazandıracak
bir sınavın yapılmasında da ortaya çıkmıştır. ÖMSS'nin (Özürlü Memur Seçme Sınavı) ismi ve
sınav esnasındaki bazı uygulamalar sınava gölge düşüren noktalar arasında yer almıştır.
Özürlülerin yararına yönelik geliştirmelerin konu alınacağı reformlara sınavın isminin
değiştirilmesinden başlamak gerekecektir. Altı çizilmesi gerekir ki, insanlarımızın kendi elinde
olan bir özründen dolayı değil ellerinde olmayan gelişmeler sonucu akli ve ya fiziki bakımdan
128
bazı engelleri oluşmuştur. Kaldı ki, engelli vatandaşlarımızın hayatın çeşitli alanındaki
başarılar cesaret timsali olarak karşımıza çıkmaktadır.
Siyaset değil insaniyet bağlamında yapılacak düzenlemelerle engellilerin haklarının
iyileştirilmesini ve devlet duyarlılığının geliştirilmesi bağlamında "Özürlü Memur Seçme
Sınavı" ve "Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü"nün ismindeki "özürlü"
kelimelerinin çıkartılarak yerine "engelli" kelimelerin konulması daha çağdaş bir uygulama
olacaktır.
129
ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 6/6/2002 tarihli ve 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunun 7 nci maddesinin
birinci fıkrasının sonuna aşağıdaki bent eklenmiştir.
"d) Çiftçilere tarımsal üretimde kullanılmak amacıyla yapılan teslimleri, (Bakanlar Kurulu I
sayılı listede yer alan ürünlerin vergisiz teslimlerinin esas ve usullerini dekar başına ve ürün
türüne göre belirleme yetkisine sahiptir.)"
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Çiftçilerin tarımsal üretimde kullandıkları motorine ÖTV istinası getirilmektedir.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde üretilen tarım ürünlerinin maliyetlerinin yüksek olmasının sebebi, tarım sektöründe
kullanılan üretim girdilerinin pahalı olmasıdır. Son yıllarda girdi fiyatları, ürün fiyatlarına göre
oldukça yüksek miktarlarda artış göstermiştir. Tarım Reformu adıyla uygulanan politikalar
çiftçilerimizin satın alma gücünün büyük bir oranda azalmasına yol açmış, çiftçilerimiz ve
ülkemiz tarımı açısından önemli tahribatlar yapmıştır.
2 Kasını 2011 tarihi itibariyle pompa satış fiyatı 3 lira 80 kuruş olan motorinin yüzde 49.58'i
vergilerden oluşmaktadır. 1 litre motorinde 1 lira 30 kuruş yani yüzde 34.33 ÖTV
bulunmaktadır.
Doğrudan Gelir Desteğinin kaldırılmasıyla desteklerin özellikle girdi desteklerine yönelmesi
arzu edilmiştir. Ancak, açıklanan mazot destekleri bu beklentiyi karşılamamaktadır. 2010
yılında çiftçinin mazotta ödediği vergi 5,8 Milyar TL'dir. Tarımda kullanılan mazot miktarı
yaklaşık 3,3 milyar litredir. Verilen mazot desteği, tarımda kullanılan mazota ödenen bedelin
%5'ini ancak karşılamıştır.
Dünya ile rekabet edebilmek için rekabet ortamını iyileştirmek gerekmektedir. Fransa çiftçisi
mazotu % 40 daha ucuza kullanmakta, Polonya çiftçisi mazotu ÖTV'siz almaktadır. Üretim
maliyetlerinin düşürülmesi için çiftçinin kullandığı mazotta ÖTV istisnası getirilmelidir.
Bu kanun teklifiyle üretim maliyetlerinin düşürülmesi için çiftçinin kullandığı mazotta ÖTV
istisnası getirilmesi amaçlanmıştır.
130
İŞ KANUNU İLE DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinin birinci
fıkrasında yer alan "yüzde dört" ibaresi "yüzde yedi" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 2- 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 53 üncü maddesinin
birinci fıkrasında yer alan "% 3" ibareleri n% 7" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu maddede kamuya ait işyerlerinde 4857 sayılı Kanun kapsamındaki engelli işçi
istihdamının artırılması amaçlanmaktadır.
MADDE 2- Bu madde kamu kurum ve kuruluşlarında 657 sayılı Kanun kapsamındaki engelli
memur istihdamının artırılmasını amaçlamaktadır.
MADDE 3- Bu madde yürürlük maddesidir.
MADDE 4- Bu madde yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Türkiye nüfusunun önemli bir bölümü engelli vatandaşlarımızdan oluşmaktadır. Ülke
nüfusumuzun yüzde 12.29'u yaklaşık 8.5 milyon kişi engelli olarak hayatını idame ettirmeye
çalışmaktadır.
Engelli vatandaşımızdan 8 milyonu bugün eğitimden sağlığa, istihdamdan ulaşıma kadar her
alanda sıkıntı çekmektedir. Bu vatandaşlarımıza yönelik imkânlar artırılmalı ve biran önce
hayata geçirilmelidir.
Ülkemizdeki engelli nüfusun 3 milyon 783 bini erkek, 4 milyon 648 bini de kadın engelli
vatandaşlarımızdan oluşmaktadır. Erkek engellilerin toplam nüfusa oranı yüzde 11.1 iken,
kadın engellilerin oranı da 13.4 tür. Ayrıca, engelli nüfusun yüzde 12.69'u kentlerde, yüzde
11.67'si de kırsal kesimde yaşamaktadır.
Kamu kurumlarından yeterince rehabilitasyon ve bakım hizmeti bile alamayan engelli
vatandaşlarımızın en önemli sorunlarından birisi de işsizliktir. Kamu kurum ve kurumlarındaki
kadro yetersizliği nedeniyle bugün ülkemizde, engelli vatandaşlarımızın çok az bir bölümü iş
gücüne dâhil edilebilmiştir.
Kamu kurum ve kuruluşlarında bugüne kadar toplam 20.829 engelli vatandaşımız iş gücüne
dâhil edilmiştir. Bu engellilerimizden; 1150 kişi işitme, 360 kişi konuşma, 865 kişi işitme ve
konuşma, 1342 kişi zihinsel, 9889 kişi ortopedik, 3621 kişi görme ve 3600 kişisi de diğer
engelli gruplardan oluşmaktadır.
Bu rakamlardan da anlaşılacağı gibi kamuda istihdam edilen işçi ve memur sayısı çok yetersiz
durumdadır. Engelli vatandaşlarını toplumla bütünleştirmek ve iş gücüne kazandırmak sosyal
devletin en önemli görevleri arasında yer almaktadır. Devlet bu görevini yerine getirmek
amacıyla kamu için öngörülen engelli kadroları artırılmalıdır.
Bu nedenle, Ülkemizde sayıları 8.5 milyonu bulan engelli nüfusu dikkate alarak; kamu kurum
ve kuruluşları için yüzde 4 olarak öngörülen engelli işçi istihdamı ile yüzde 3 olarak öngörülen
engelli memur istihdamının yüzde 5 oranına çıkarılması yerinde olacaktır. Kanun teklifimiz bu
amaçla hazırlanmıştır.
131
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununun 41 inci maddesinin (ı) fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
(i) "Tabii olduğu sosyal güvenlik kurumuna göre emekli yaşını
doldurduğu halde halen çalışan veya mücbir sebeple sosyal güvenliğe ara vermiş olanların
tamamlayamadıkları eksik süreleri,"
MADDE 2- Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 41 inci maddesinin 4 üncü
fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
(a) "Birinci fıkranın (a),(b),(d),(e),(f),(g)/(h) ve (i) bentleri gereği borçlananlar borçlandığı
tarihteki 4 üncü maddenin birinci fıkrasının ilgili bendine göre,"
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu maddede tabii olduğu sosyal güvenlik kurumuna göre emekli olabilme yaşını
doldurduğu halde mücbir sebeplerle tamamlayamadıkları eksik süreleri olduğu için emekli
olamayanlara borçlanarak eksik sürelerini tamamlamaları düzenlenmiştir.
MADDE 2- Bu madde hizmet süresi borçlanmasının hangi kapsamdaki sigortalılar olduğu
belirtilmiştir.
MADDE 3- Bu madde yürürlük maddesidir.
MADDE 4- Bu madde yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde uzun süredir devam eden ekonomik kriz ve buna bağlı olarak ortaya çıkan işsizlik,
toplumun hemen hemen bütün kesimlerini etkilemektedir.
Pek çok sektörde yaşanan mali kriz nedeniyle işten çıkarmalar artmıştır. Türk sanayinin
lokomotifi durumunda olan tekstil, otomotiv ve inşaat sektöründe yaşanan kriz yüzünden çok
sayıda işyeri, fabrika ve atölye kepenk kapatmıştır. Peş peşe kapanan bu iş yerleri binlerce
kişinin işsiz kalmasına neden olmuştur.
Ülke gündeminden hiç düşmeyen işsizlik sorunundan en fazla etkilenen kesimlerden birisi de
sigortalı olarak çalışan kesim olmuştur. Kapanan iş yerleri nedeniyle işini kaybeden
sigortalılar, emeklilik yolunda önemli darbe almıştır.
Bu vatandaşlarımızdan, emekli olma yaşını dolduranlar, kapanan işyerleri nedeniyle işsiz
kaldıkları için eksik sürelerini tamamlayamamışlardır. Bu sigortalılar, gençlerin bile iş
bulmakta zorlandığı ve iş bulamadığı ülkemizde işsiz kalmışlardır. Belli yaşın üzerindeki bu
sigortalı vatandaşlarımızın iş bulama şansları da neredeyse yok denecek kadar azalmıştır.
Bu nedenle, belli bir yaştan sonra iş bulmanın zorlukları göz önünde bulundurularak
sigortalının tamamlayamadığı eksik süreleri ödenmesi yoluyla, isteyenlere emeklilik imkânının
sağlanması gerekmektedir. Kanun teklifimiz bu amaçla hazırlanmıştır.
132
ECZACILAR VE ECZANELER HAKKINDA KANUN İLE UYUŞTURUCU
MADDELERİN MURAKABESİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 24/12/1953 tarihli ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun'un 1 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Eczacılık; hastalıkların teşhis ve tedavisi ile hastalıklardan korunmada kullanılan tabii ve
sentetik kaynaklı ilaç hammaddelerinden değişik farmasötik tipte ilaçların hazırlanması ve
hastaya sunulması; ilacın, analizlerinin yapılması, farmakolojik etkisinin devamlılığı, emniyeti,
etkinliği ve maliyeti bakımından gözetimi, ilaçla ilgili standardizasyon ve kalite güvenliğinin
sağlanması ve ilaç kullanımı sonucu ortaya çıkan çok yönlü sorunlara çözüm getirilmesine
ilişkin faaliyetleri yürüten sağlık hizmetidir."
MADDE 2- Aynı Kanun'un 5 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Serbest eczaneler, eczacılık yapma hakkını haiz bir eczacının sahip ve mesul müdürlüğünde
yönetmelikte belirlenen belgelerle il sağlık müdürlüğünce düzenlenmiş ve valilikçe onaylanmış
bir ruhsatname ile açılır. Ruhsatname konusunda meydana gelecek sorunların çözüm yeri
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumudur.
Eczane açmak, devretmek veya başka bir yere nakletmek isteyen eczacılar, bulunduğu ilin
sağlık müdürlüğüne dilekçe ile başvurur. Eczane açmak isteyenlerin belgelerinin tam olması
halinde ruhsatname düzenlenir. Düzenlenen ruhsatnameler Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve
Tıbbi Cihaz Kurumuna ve Türk Eczacıları Birliğine bildirilir. Eczane açmak üzere
ruhsatnamesini almış bir eczacının mahalli belediyeden ayrıca bir iş yeri ruhsatı alması ve
mahalli belediyeye harç ödemesi zorunlu değildir.
Serbest eczane sayıları, ilçe sınırları içindeki nüfusa göre en az 3500 kişiye 1 eczane olacak
şekilde düzenlenir. Hiç eczanesi olmayan yerleşim birimlerinde nüfus kriterine bakılmaksızın
bir eczanenin açılmasına müsaade edilir. Ancak bu şekilde açılan eczanelerin başka yerlere
naklinde nüfus kriteri işletilir. Aynı ilçe içerisinde faaliyet gösteren eczanelerin nakillerinde
nüfusa göre eczane açılması kriteri uygulanmaz.
Eczane açılmasına ilişkin kriterler belirlenirken ilçelerin sosyoekonomik gelişmişlik
sıralamasına göre sınıflandırma yapılır. Bu sınıflandırmaya göre ilçelere ilçe katsayısı verilir.
Eczacılara, o ilçede mesleki faaliyetlerini sürdürdükleri yıl sayısı ile ilçe katsayısının çarpımı
kadar hizmet puanı verilir. Hizmet puanı hesaplanırken ilçe katsayısı doktora yapmış olanlar
için 1,25 kat olarak uygulanır. Eczacılara, meslekte geçirilen toplam yıl sayısı ile eczacının
hizmet puanı çarpımı sonucu tespit edilen yerleştirme puanı verilir.
Nüfus kriterlerine göre eczane açılabilecek yerler, her yıl en az iki kez olmak üzere Bakanlıkça
ilan edilir. İlan edilen yerlere müracaat eden adaylardan yerleştirme puanı en yüksek olanlar
eczane açma hakkı kazanır. Yerleştirme puanının eşit olması halinde kur'a çekilir.
Eczane ruhsatnamesi kanunun altıncı maddesine göre iptal edilen eczacı bir yıl süre ile ilan
edilen yerlere müracaat edemez. Eczanesini devretmiş bir eczacı yeni bir eczane açmak
istediğinde yerleştirme puanı yarı oranında düşürülür.
Serbest eczanelerde, reçete sayısı ve/veya ciro gibi kriterlere göre belirlenen sayıda ikinci
eczacı çalıştırılması zorunludur.
Serbest eczane açmak veya serbest eczanelerde mesul müdür olarak çalışmak isteyen bir eczacı
en az bir yıl müddetle hizmet sözleşmesine bağlı olarak mesul müdür eczacı ile birlikte serbest
eczanelerde yardımcı eczacı olarak çalışmak zorundadır. Hastane eczanelerinde veya ikinci
eczacı olarak serbest eczanelerde en az bir yıl süre ile çalışanlar, yardımcı eczacı olarak çalışma
133
şartını yerine getirmiş sayılır. Yardımcı eczacıların, il sağlık müdürlüğü ve/veya bölge eczacı
odalarının denetimlerinde üç kez eczanede görevi başında mazeretsiz olarak bulunmadığının
tespiti halinde çalışma süresi kabul edilmez.
Yardımcı eczacılara asgarî ücretin birbuçuk katından, ikinci eczacılara da asgari ücretin üç
katından aşağı olmamak üzere taraflarca belirlenecek ücret ödenir. Yardımcı eczacı ve ikinci
eczacı çalıştırılması ile ilgili usul ve esaslar Türk Eczacıları Birliği'nin görüşü alınarak Sağlık
Bakanlığınca belirlenir."
MADDE 3- Aynı Kanun'un 6 ncı maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (c) bendi ve maddeye
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"c) Muvazaalı olarak eczane açıldığı tespit edilirse."
"Muvazaalı olarak eczane açmaktan dolayı ruhsatnamesi iptal edilenler, beş yıl süreyle eczane
açamaz."
MADDE 4 - Aynı Kanun'un 17 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Eczane sahip ve mesul müdürü iken askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlar
askerlik hizmeti süresince; yüksek lisans veya doktora eğitimi alacaklar bu eğitim süresince;
milletvekili, belediye başkanı, Türk Eczacıları Birliği başkanlık divanı üyeleri bu görevleri
devam ettiği müddetçe eczanelerine bir mesul müdür atamak zorundadırlar. Türk Eczacıları
Birliği Başkanlık Divanı üyelerinin eczanelerine atanacak mesul müdürün maaş ve kanuni
giderleri Türk Eczacıları Birliği bütçesinden ödenir."
MADDE 5 - Aynı Kanun'un 26 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Eczanelerde günlük reçetelerin kaydına mahsus Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış bir
kayıt sistemi bulunur. Bu kayıt sistemi elektronik de olabilir. Kayıt ve takip sistemlerine ilişkin
usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca belirlenir."
MADDE 6 - Aynı Kanun'un 28 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Sağlık Bakanlığından ruhsat almış ilaçlar ve geleneksel bitkisel tıbbî ürünler, Sağlık
Bakanlığının iznine tabi homeopatik tıbbî ürünler ve enteral beslenme ürünleri dahil özel tıbbi
amaçlı diyet gıdalar, özel tıbbi amaçlı bebek mamaları münhasıran eczanede satılır.
İlgili bakanlıktan izin/ruhsat veya fiyat alınarak üretilen veya ithal edilen gıda takviyeleri,
eczacılık, ziraat ve veterinerlikte kullanılan ilaç, kimyevi madde ve diğer sağlık ürünleri,
kozmetik ürünler, tıbbi malzemeler, anne sütü ve beslenme yetersizliğinde kullanılan çocuk
mamaları ile erişkinlerin metabolizma bozukluklarında kullanılan tüm destekleyici ürünler ve
Türk Eczacıları Birliği tarafından çıkarılan bilimsel yayınlar eczanelerde satılabilir."
MADDE 7 - Aynı Kanun'un 35 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Eczanenin hizmet verdiği saatlerde mesul müdür eczacı, ve varsa ikinci eczacı ve yardımcı
eczacılar, görevi başında bilfiil bulunmak mecburiyetindedir.
Hastalık ve sair mazeretlerle eczanesinden 24 saatten fazla süreyle ayrılmak zorunda kalan
eczacı/mesul müdür keyfiyeti il sağlık müdürlüğüne bir yazı ile bildirir. Ayrılış müddeti onbeş
güne kadar devam edecekse eczaneye varsa ikinci eczacı, yoksa il sağlık müdürlüğüne
bildirilmek koşulu ile eczanesi bulunmayan bir eczacı, yoksa mahallin serbest tabibi
muvafakatleri alınarak nezaret eder. Ayrılış müddeti on beş günü aştığı takdirde eczaneye
mesul müdür tayini zorunludur. Aksi takdirde eczane kapatılır. Şu kadar ki birden fazla sayıda
eczane bulunan yerlerde eczacının talebi ile iki yılı geçmemek üzere eczane kapalı tutulabilir."
MADDE 8- Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 38 inci maddesi ile 2313 sayılı
kanunun 18. maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
134
MADDE 9- Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 40 inci maddenin birinci fıkrasındaki
"1 inci maddede sayılan yerleri" ibaresi "eczane" olarak değiştirilmiştir.
MADDE 10 - 24/12/1953 tarihli ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanuna
aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 3- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği takvim yılında eczacılık yapma hakkını
haiz eczacılar ile eczacılık fakültelerinde okumakta olan ve okumaya hak kazanmış bulunanlar
hakkında bir defaya mahsus olmak üzere nüfusa göre eczane açılmasına ve nakline dair
sınırlamalara ve yardımcı eczacı olarak çalışma zorunluluğuna ilişkin hükümler uygulanmaz.
Bu kimseler, sahip ve mesul müdürlüğünü yaptıkları eczaneleri bir sefere mahsus olmak üzere
devredebilirler.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte serbest eczanesi bulunan eczacılar, bir defaya mahsus
olmak üzere herhangi bir kısıtlamaya tabi olmaksızın eczanesini bulunduğu ilçe dışına
nakledebilir ve devir edebilirler.
GEÇİCİ MADDE 4- Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelik, Kanunun yürürlüğe
girmesinden itibaren altı ay içinde Sağlık Bakanlığınca hazırlanarak yürürlüğe konulur.
MADDE 11- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 12- Bu Kanun hükümlerini Sağlık Bakanlığı yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- 6197 sayılı Yasa'nın 1. Maddesi değiştirilmiştir. Eczacılık tanımı tüm dünyada
olduğu gibi ülkemizde de toplumun değişen ihtiyaçları çerçevesinde genişlemekte, bu nedenle
ilgili madde, eczacılığı sadece belirli ticarethaneler açma veya mesul müdürlük yapma olarak
tanımladığı için eczacının toplumda üstlendiği rolü tarif etmekte yetersiz kalmaktadır.
Maddede bu tanım yerine, eczacı, ilacın üretimden dağıtımına tüm aşamalarında sorumlu olan
sağlık hizmet sunucusu olarak tanımlanmıştır.
MADDE 2- 6197 sayılı Yasa'nın 5.maddesi değiştirilmiştir. Bununla, uygulamada eczane
ruhsatlarının düzenlenmesi yönünden Yönetmelik değişikliği ile yapılan yetki devri Kanun'a
dercedilmiştir. Yine madde ile ülke genelindeki eczanelerin eşitsiz dağılımını ve yeterinden
fazla eczane açılmasının ortaya çıkardığı milli gelir israfını önlemek amacıyla, Avrupa Birliği
ülkelerine benzer, nüfus kriteri esas alınarak eczane açılmasını sağlayacak düzenleme
öngörülmektedir.
Yine madde ile gerek hizmet sunumu gerekse eczacı istihdamını arttırmak ve yeni mezun
eczacıların, eczane açmadan önce, eczane hakkında bilgi ve mesleki deneyim edinmelerini
sağlamak amacı ile yardımcı eczacı kavramı getirilmiştir. Madde ile bu eczacıların çalıştırılma
koşulları da tanımlanmış olmaktadır,
Diğer yandan, hastalara eczacının verdiği hizmetin kalitesini ve süresini artırmak açısından,
ilgili maddede "ikinci eczacılık" tanımlaması yapılmakta ve reçete sayısı ve/veya ciroya göre
ikinci eczacı çalıştırma zorunluluğu getirilmektedir. Ülkemiz, eczane sayısının çok fazla ancak
eczacı sayısının yetersiz olduğu ülkelerden bir tanesidir. Bu madde ile hem eczane
sınırlamasından kaynaklı olası bir istihdam daralmasının önüne geçmek, ancak daha da
önemlisi, eczacı başına düşen hasta sayısını azaltarak, hastaların eczacılık hizmetlerinden daha
etkili bir biçimde yararlanmasının sağlanması amaçlanmıştır.
MADDE 3- Eczacılık alanında muvazaa, eczacılık diplomasının eczacı dışındaki kişilerce
bedel karşılığı kullanılarak yasal olmayan şekilde eczacılık faaliyeti icra edilmesidir. Bu durum
eczacılık mesleği açısından telafisi mümkün olmayan etik bozulmalara, halk sağlığı açısından
da büyük sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle muvazaalı eczanelerin tespiti ve faaliyetinin
durdurulması çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu maddede yapılan değişiklik ve eklemeler ile
135
muvazaa ile mücadelenin çerçevesi çizilerek caydırıcılık sağlanması amaçlanmıştır.
Bu maddenin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle, madde güncellenerek muvazaa halinin
tespiti durumunda eczane ruhsatnamesinin iptali prosedürü açıklığa kavuşturulmaktadır.
Maddeye eklenen (c) bendi ile 6197 sayılı Yasa, eczacılık meslek etiğini belirleyen temel metin
olan ve 6643 Sayılı Kanun'a dayanılarak çıkarılan 27.07.1968 tarih ve 12961 Sayılı Türk
Deontoloji Tüzüğü'nün eczacının, kanunlara aykırı fiillere iştirak edemeyeceği veya yardımcı
olamayacağı; 6643 sayılı Türk Eczacıları Birliği Kanunu ile 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler
Hakkındaki Kanun'a uygun olmayarak veya muvazaa yoluyla tıp mensubu olan veya olmayan
kişilerle açık veya gizli anlaşma yaparak eczane veya ecza dolabı açamayacağını öngören 11.
maddesi ile uyumlu hale getirilmektedir. Bu bend ile ayrıca caydırıcılık amacına uygun
biçimde muvazaa yoluna başvuran eczacıların 5 yıl süre ile eczane açamayacağı hükme
bağlanmaktadır.
MADDE 4- Madde ile eczaneye mesul müdür atanacak haller, gelişen koşullar itibariyle
uygulamadaki eksiklikleri de giderecek ve Kanun ile sağlanan amaca daha iyi hizmet verecek
şekilde düzenlenmiştir. Yine maddede Türk Eczacıları Birliği Başkanlık Divanı üyelerinin
eczanelerine mesul müdür atanması, mesul müdürün maaş ve yasal giderlerinin Türk Eczacıları
Birliği bütçesinden karşılanmasına karar verilmiştir.
MADDE 5- Madde ile özellikle eczacılık alanında tamamen elektronik ortama taşınan /
taşınması planlanan (e-rapor, e-reçete gibi) işlemler ile gelişen teknolojiye uyumlu olarak
kayıtların elektronik ortamda da tutulabilmesi, kâğıt israfı ve kırtasiye işlemlerinden
arındırılması, kayıtların kontrolünün ve reçete takibinin daha kolay ve sağlıklı yapılması
amaçlanmıştır.
MADDE 6 - Yapılan değişiklikle, kontrolsüz ve bilinçsiz kullanıldıkları takdirde toplum
sağlığını tehdit edebilecek ilaçların, geleneksel bitkisel tıbbi ürünlerin ve bazı diğer ürünlerin
münhasıran eczanelerden sunulabilmesi, bu ürünlerin eczane dışında sağlıksız koşullarda ve
kontrolsüz olarak satışının engellenmesi ve halk sağlığının korunabilmesi için ürün skalası
düzenlenmiş, sadece eczanelerden satılan ve eczanelerde satılabilecek olan ürünler ayrıntılı
olarak belirlenmiştir.
MADDE 7- Maddedeki değişiklik ile eczacının ve varsa ikinci ve yardımcı eczacının,
eczanenin başında bilfiil bulunması gerektiği ifade edilmiş, hastalık ve sair nedenlerle
eczaneden ayrılma durumunda ayrılış süresine göre yapılacak işlemler ve eczanenin nasıl
hizmet vereceği, günümüz koşullarına göre yeniden belirlenmiştir.
MADDE 8- İlgili madde ile eczanelerde satılan uyuşturucu maddelere ait defterlere ilişkin
düzenleme yapan 2313 Sayılı Kanun'un 18. Maddesi mülga edilmiştir. Zira günümüzde eczacı
bu ilaçları ne kadar ve kimlere sattığını diğer tüm ilaçlar gibi İlaç Takip Sistemi'ne bildirmek
durumundadır. Aynı madde ile 6197 sayılı Kanun'un 38 inci maddesi de kaldırılmıştır. Eski
maddede yer alan hüküm gereği, eczacının ilçesinde bulunan tüm hekimleri ve çalışma ve evde
bulunduğu saatlerini bilmesi ve bunu hastaya bildirmesi mümkün olmadığı gibi, pratik olarak
da zaten işlememektedir.
MADDE 9- Aynı Kanun'un 1 inci maddesi değişmiş olduğundan, maddeye gönderme yapan
"birinci maddede sayılan yerler" ibaresi, "eczane" olarak değiştirilmiştir.
MADDE 10- GEÇİCİ MADDE 3- Bu madde ile halen eczacılık yapma hakkına sahip olanlarla
Kanun'un yürürlüğe girmesinden önce Eczacılık Fakültesine girmeye hak kazanmış veya halen
Eczacılık Fakültesinde okuyanların Kanun ile getirilen kısıtlamalardan bir defaya mahsus muaf
olmasını ve hak kaybına uğranmasını önlemeye yönelik düzenleme getirilmiştir. Ayrıca
Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihte serbest eczanesi bulunan eczacılara bir defaya mahsus
olmak üzere Kanun ile getirilen kısıtlamalardan etkilenmeden eczanesini devir ve
136
nakledebilmesi, böylece hak kaybına uğranmasının önlenmesi amaçlanmıştır.
GEÇİCİ MADDE 4- Madde ile kanun değişikliği ve yeni düzenlemeler ile ilgili hususları
içeren yönetmeliğin Sağlık Bakanlığı'nca hazırlanarak yürürlüğe konulacağı süre
belirlenmiştir.
MADDE 11- Yürürlük maddesidir.
MADDE 12- Bu Kanun hükümlerini Sağlık Bakanı'nın yürüteceği belirtilmiştir.
GENEL GEREKÇE
Eczacılık hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi, nitelikli halk sağlığı hizmeti sunulabilmesi,
etik sorunların önlenmesi, eczacılık mesleğinin ve mesleki olarak verilen hizmetlerin
gerektirdiği yapısal değişikliklerin gerçekleştirilmesi, Avrupa Birliği'nin eczacılıkla ilgili
müktesebatına ve günümüz koşullarına uyumun sağlanabilmesi büyük önem arz etmektedir.
Bu nedenle, 1953 yılında yürürlüğe konulmuş olan ve bazı hükümlerinin günümüz şartlarına
cevap veremediği uygulamalar ile tespit edilen 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında
Kanun'da bazı değişikliklerin yapılması gerekmiştir. Bu değişikliklerle, eczane açılması yetkisi
Valiliklere devredilerek meslek kuruluşu yöneticilerinin bölgelerindeki eczanelerin
faaliyetlerini daha iyi takip edebilmelerini ve eczacıların eczane açarken zaman
kaybetmemelerini sağlamak için daha önce yapılan bazı idari düzenlemelerin Kanun'a
dercedilmesi ile kanuni zemine oturtulması sağlanacaktır.
İşlerliği kalmamış maddelerin kaldırılması ve mesleği icra koşullarının güncel duruma uyumlu
hale getirilmesini sağlayan yeni düzenlemeler ile, eczacılık-sağlık hizmetinin geliştirilmesini,
ülkenin her yerinde eşit olarak verilmesini sağlayacaktır. Ülke genelindeki eczanelerin eşitsiz
dağılımını ve yeterinden fazla eczane açılmasının ortaya çıkardığı milli gelir israfını önlemek
amacıyla, Avrupa Birliği ülkelerine benzer, nüfus kriteri esas alınarak eczane açılmasını
sağlayacak düzenleme öngörülmektedir.
Ayrıca Kanun ile ilaç ve geleneksel bitkisel tıbbi ürünlerin münhasıran eczanelerden
sunulabilmesi için eczanedeki ürün skalası yeniden düzenlenmektedir.
Kanun ile eczacının tanımı çağın gereklerine uygun ve hasta odaklı olarak yeniden yapılmış,
yine gerek hizmet sunumu gerekse eczacı istihdamını artırmak ve yeni mezun eczacıların,
eczane açmadan önce, eczane hakkında bilgi ve mesleki deneyim edinmelerini sağlamak amacı
ile yardımcı eczacı kavramı ve hastalara yönelik hizmetin kalitesini artırmak ve eczacı
istihdamını sağlamak için reçete ve/veya ciroya göre ikinci eczacı çalıştırılması düzenlemesi
getirilmiştir.
Ülkemizde halk sağlığı açısından önemli bir sorun olan muvazaanın önlenmesi konusunda da
yasa önemli bir katkı sunmaktadır. Diğer yandan, eczacının eczanede bulunmadığı sürelerde
mesul müdür çalıştırılması koşullan da Kanun ile yeniden düzenlenmiştir.
Kanun ile teknolojik gelişmeler ve bunların eczacılık alanındaki kullanımı göz önünde
bulundurularak, eczanelerde elektronik kayıt yapabilme imkânı getirilmektedir. Aynı imkân
2313 sayılı Kanun'un ilgili maddesinin değiştirilmesi ile eczanelerden satılan uyuşturucu
maddeler için de geçerli olacaktır.
Kanun, çıkışından daha önce eczacılık yapma hakkını kazanmış veya eczacılık fakültesini
kazanmış, okuyan kişilerin haklarını da saklı tutmaktadır.
Yukarıda açıklanan gerekçeler ile eczacılık hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi, nitelikli
halk sağlığı hizmeti sunulabilmesi, etik sorunların önlenmesi, Avrupa Birliği'nîn eczacılığa dair
müktesebatına ve günümüz koşullarına uyumun sağlanabilmesi amacıyla işbu teklif
hazırlanmıştır.
137
5018 SAYILI KAMU MALÎ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUNUN BAZI
MADDELERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.-. 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol
Kanununun 16 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Orta vadeli program, malî plan ve bütçe hazırlama rehberi
MADDE 16.-Maliye Bakanlığı, merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısının hazırlanmasından
ve bu amaçla ilgili kamu idareleri arasında koordinasyonun sağlanmasından sorumludur.
Merkezî yönetim bütçesinin hazırlanma süreci, Bakanlar Kurulunun, uygun göreceği ayın
sonuna kadar toplanarak kalkınma planlan, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların
gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel
ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca
hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle başlar. Orta vadeli program, Bakanlar
Kurulunun uygun göreceği ayın sonuna kadar Resmî Gazetede yayımlanır.
Orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider
tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif
tavanlarını içeren ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan orta vadeli malî plan, Bakanlar
Kurulunun uygun göreceği ayın sonuna kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara
bağlanır ve Resmî Gazetede yayımlanır.
Bu doğrultuda, kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini
yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi Maliye Bakanlığınca,
Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ise Devlet Planlama Teşkilatı
Müsteşarlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunun uygun göreceği ayın sonuna kadar Resmî
Gazetede yayımlanır.
Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, bütçe tekliflerinin
hazırlanmasına esas olmak üzere, kamu idarelerince uyulması gereken genel ilkeleri, nesnel ve
ölçülebilir standartları, hesaplama yöntemlerini, bunlara ilişkin olarak kullanılacak cetvel ve
tablo örneklerini ve diğer bilgileri içerir.
MADDE 2.-. 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun Merkezî yönetim
bütçesinin hazırlanması başlıklı 17 nci maddesinin birinci fıkrasımn (a) bendi ile Merkezî
yönetim bütçe kanun tasarısının sunulması başlıklı 18 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a)
bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 3.- Bu Kanun hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 4.- Bu Kanun
hükümleri Bakanlar Kurulu tarafından yürütülür.
MADDE GEREKÇELERİ
l. MADDE: Orta vadeli ekonomik ve mali programı ortaya koyan ve bütçeye yön veren OVP ve
OVMP; Hükümet tarafından 5018 sayılı Kanunun 16 mcı maddesinde öngörülen sürede'
yayımlanmamaktadır. Bu durum, global bir kriz ortamının yaşandığı dünyada ekonomiye yön
veren yatırımcılar açısından; plan metinlerinin kredibilitesi açısından önemli bir konu haline
gelmektedir. Üç yıllık perspektifte hazırlanan bu metinlerin zamanında hazırlanmaması taraflar
nezdinde güveninin azalmasına yol açmaktadır. Bunun yanında, OVP ve OVMP'lerin
zamanında çıkmaması Parlamentonun bütçe hakkını kullanamaması anlamına gelmektedir. Bu
nedenle, 5018 sayılı Kanunun 16 mcı maddesi ile yayımlanmaları süreler bağlı olan Orta Vadeli
Program ile Orta Vadeli Mali Plan'm yasal yayımlanma sürelerinin değiştirilmesi gereği ortaya
çıkmıştır. Bu nedenle Hükümetlerin gereğini zamanında yerine getirememesinden kaynaklanan
zorlukların ortaya çıkaracağı olumsuzlukların bertaraf edilmesi amaçlanmıştır.
138
2. MADDE: Kanun Teklifinin 1.maddesinin değiştirilmesine paralel zorunluluk olduğu için bu
maddeye ihtiyaç hasıl olmuştur.
3. MADDE: Yürürlük maddesidir.
2. MADDE: Yürütme maddesidir.
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER HAKKINDA KANUNA GENEL
GEREKÇE
5018 sayılı Kanun çerçevesinde oluşturulan Orta Vadeli Harcama Sisteminde; en önemli aşama
çok yıllı bütçelemenin politik ve mali temellerini belirleyen makro çerçevenin oluşturulmasıdır.
Makro çerçeve Orta Vadeli Program (OVP), mali çerçeve ise Orta Vadeli Mali Plan (OVMP)
tarafından oluşturulmaktadır.
Makro çerçeveyi belirleyen ilk doküman olan OVP, kalkınma plânları ve uzun vadeli strateji ile
uyumlu olan Hükümet politikalarının, hem merkezî düzeyde hem de sektör düzeyinde
açıklanmasıdır.
Makro çerçeveyi belirleyen ikinci doküman olan OVMP, Hükümetin maliye politikası ya da
mali strateji beyanı olması nedeniyle, kamunun gelir gider tahminleri ve borçlanma ile ilgili
varsayımları, risk senaryolarını içermesi, geçmişle karşılaştırma yapma imkânı verecek bir veri
setini sunması ve OVP'deki önceliklerle ilgili olarak harcamacı kuruluşlara ne kadar kaynak
ayrıldığının, program önceliklerinin ödenek tavanlarına ne kadar yansıtıldığının açıklanması
beklenen bir dokümandır OVMP'lerden beklenen, dünyadaki eğilimlere paralel olarak
hükümetlerin mali hedeflerini ve program (3 yıl) boyunca uygulayacağı maliye politikasını açık
bir şekilde kamuoyuna duyurması işlevini yüklenmesidir.
Orta Vadeli Program (OVP) ile Orta Vadeli Mali Plan (OVMP) dayanan üç yıllık mali
perspektif, 5018 sayılı Kanunun 18 inci maddesinde tanımlanan kapsamlı bütçe paketi ile
birleştiğinde; Parlamentonun, bütçe hakkım etkin bir şekilde kullanmasına yönelik olarak
önemli bir bilgi ve veri altyapısına sahip olmasının hedeflendiği görülmektedir. 5018 sayılı
Kanun; Parlamentonun, OVP ve OVMP ile makro düzeyde hükümet politikaları hakkında üç
yıllık bir perspektifle kaynak ve harcama boyutunu değerlendirebilmesini hedeflemiştir.
Ancak; Orta vadeli ekonomik ve mali programı ortaya koyan ve bütçeye yön veren OVP ve
OVMP; aşağıdaki tabloda ortaya konulduğu gibi 5018 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde
öngörülen sürede yayımlanmamaktadır. Bu durum, global bir kriz ortamının yaşandığı dünyada
ekonomiye yön veren yatırımcılar açısından; plan metinlerinin kredibilitesi açısından önemli
bir konu haline gelmektedir. Üç yıllık perspektifte hazırlanan bu metinlerin zamanında
hazırlanmaması taraflar nezdinde güveninin azalmasına yol açmaktadır. Bunun yanında, OVP
ve OVMP'lerin zamanında çıkmaması Parlamentonun bütçe hakkını kullanamaması anlamına
gelmektedir.
Bu nedenle, 5018 sayılı Kanunun 16 inci maddesi ile yayımlanmaları süreler bağlı olan
Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Plan'ın yasal yayımlanma sürelerinin
değiştirilmesi gereği ortaya çıkmıştır.
139
Orta Vadeli Program ve Orta Vadeli Mali Planın Yayımlanma Tarihleri
Orta Vadeli Program
Orta Vadeli Mali Plan
2011 yayımlanmadı.
2011 yayımlanmadı.
10.10.2010
10.10.2010
16.09.2009
18.09.2009
28.06.2008
08.07.2008
21.06.2007
03.07.2007
13.06.2006
15.07.2006
31.05.2005
02.07.2005
5018 sayılı Kanunun 16ına Maddesi: 5018 sayılı Kanunun 16ıncı Maddesi:
Mayıs ayı sonuna kadar
Haziran ayının 15'ine kadar
Teklif ile; uygulanmasına başlandığı 2005 yılından bu yana (59. 60. ve 61. AKP hükümetleri)
zamanında yayımlanamayan Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Plan'ın hazırlanma
süreleri ile bu metinlerin TBMM'ye sunulması ve görüşülmesi ile ilgili maddelerde değişiklik
yapılması öngörülmektedir. Bu çerçevede;
- Bu güne kadar, (6 yıldır), zamanında yayımlanmayan Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli
Mali Plan'ın yayımlanma sürelerini düzenleyen 5018 sayılı Kanunun 16 inci maddesindeki
süreler yerine, Hükümetin takdir ettiği tarihte yayımlama imkanı sağlanmaktadır. Böylece,
Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin kanunları uygulamamak zorunda kalması önlenmekte, söz
konusu metinleri hazırlamakla yükümlü bürokrasinin gereksiz çaba içine girerek zaman israfı
önlenmektedir. Daha da önemlisi bütün gerekli çalışmaları yapabilecek sayı ve yetenekteki
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bürokratları da görevlerini ihmal ediyor duruma düşmek gibi
bir yanlış algılamadan kurtulmuş olacaklardır.
- Bunlardan daha önemli olarak; Türkiye'nin 3 yıllık mali perspektifi hakkında genel çerçeve
çizen söz konusu metinleri takip eden yerli ve yabancı yatırımcılar nezdinde, Hükümetin
kredibilitesinin korunması amaçlanmaktadır.
- Dünyada mali bir krizin konuşulduğu şu günlerde, dış dünyaya da Türkiye için güven
verilmesi amaçlanmaktadır. Böylece Hükümet hem hukuki gerekliliği yerine getirmeyerek
suçlu duruma düşmeyecek, hem de Türkiye Cumhuriyeti'nin ekonomik hedefleri
öngöremiyormuş durumuna düşürülmesi engellenmiş olacaktır.
140
2429 SAYILI ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER HAKKINDA
KANUNA EK MADDE EKLENMESİNE DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 17.03.1981 tarihli ve 2429 Sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkında
kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
EK MADDE 1- Her yılın 21 Mart günü "Nevruz Bayramı" olarak kutlanır.
MADDE 2- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Bilindiği gibi milletleri yaşatan, millet hayatını devamlı kılan ve "tarih sahnesinde bende
varım" dedirten en önemli temel dinamik kültürdür. Bütün kültürlerin ilk şekillerinde en önemli
tören yıllık yenilenme törenleridir. Burada, yeni yıl doğanın uyanışı, yeniden canlanışı ile
birlikte başlar. Doğa ve insanın koşutluğu daha doğru bir söyleyişle; insanın da doğanın bir
parçası olduğu vurgulanır. İçinde bulunduğumuz kültürde bu "yeniden doğuş"a işaret eden
günün adı 'Nevruz'dur.
Türkler arasında baharın gelişi -ve Ergenekon rivayetinden hareketle- kurtuluş sembolü olarak
kutlanan Nevruz, Türklerin yayılmış olduğu bütün coğrafyalarda tarihin ilk dönemlerinden
itibaren kutlanmış ve halen de kutlanmaktadır.
Türklerde yılbaşı ilkbaharda, gece ile gündüzün eşit olduğu (ilkbahar ekinoksu) 21 Mart
günüdür. Divanü Lûgat-it- Türk'de ve 12 Hayvanlı Türk Takvimi'nde yılbaşı 21 Mart günü,
yani Nevruz'dur. Nevruz Türk toplulukları arasında Nevruz, Noruz, Navnz, Ergenekon, Bozkurt,
Çağan, Yeni Gün, Ulusun Ulu Günü gibi adlarla kutlanmıştır.
Halk tabakalarına 'millet' duyuşu veren unsurların başta geleni ritüellerin ortaklığıdır. Millet
duyuşunu zaafa uğratmaya yönelik eylemlerin ilk hedefleri arasında da bu ortaklığı ortadan
kaldırmak bulunur. Nitekim Türkiye öyle bir süreç yaşamıştır ki; Nevruz, Türklükten
ayrıştırılarak yaratılmak istenen bir kimliğin bayrağı yapılmak ve bayramın birleştirici,
bütünleştirici özü yerine ayrılıkçı ve çatışmacı bir öz konulmak istenmiştir.
Bayramlar, toplumu oluşturan fertlerin birlik ve beraberliğine vesile olan ve kırgınlıkları,
küskünlükleri ortadan kaldıran özel günlerin en başta gelenlerindendir. Nevruz'u 'ayrıştırıcı'
olmaktan çıkartıp yeniden 'birleştirici' hâle getirmenin yolu, onu Mdeoloji'den alıp yeniden
'kültür'e yerleştirmektir. Böyle bir amacı hayata geçirebilmek için yani nevruzun ayrışmaya
değil, birleşmeye hizmet etmesi için bu bayram günü resmi tatil ilan edilmeli ve millet
bütünlüğü içerisinde coşkuyla kutlanmalıdır.
Tüm Türk Cumhuriyetleri'nde resmi bayram olarak kutlanan bu müstesna günün bizde
de resmi bayram ilan edilmesi; ortak bir geçmişin ortak yaşanacak bir geleceğe öncülük
etmesine de hizmet edecektir. Bu sebeple dili, tarihi, tüm maddi ve manevi kıymet hükümleri
bir olan büyük bir milletin sevinçleri, bayramları da bir ve ortak olmalıdır.
141
YAYLA VE YAYLACILK KANUNU TEKLİFİ
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; kadimden beri yayla olarak kullanılmakla olan kamuya ait
alanların tespiti ile Mahalli idareler tüzel kişilikleri veya şahıslar adına, tahsislerinin
yapılmasını sağlamaktır.
Kapsam
MADDE 2 - (1) Bu Kanun, İnsanların serinlemek, dinlenmek ve doğal ortamından
yararlanmak amacıyla yaz mevsiminde geçici olarak ikamet ettikleri, kadimden beri bu amaçla
kullandıkları ve yayla diye bilinen alanların tespitini tahsisini ve diğer hususları kapsar.
Tanımlar
MADDE 3 - (1) Bu Kanunda geçen ibarelerden,
Bakanlık:
Orman ve Su İşleri Bakanlığını,
Genel Müdürlük:
Orman Genel Müdürlüğünü,
Yayla Tespit Komisyonu :
Bu Kanun hükümleri uyarınca kurulan ve hangi alanların
yayla olarak ilan edileceğini tespit eden komisyonu,
Yayla Alanı:
Yayla tespit komisyonunca sınırları tespit edilen alanı,
Yayla Tahsis Sözleşmesi :
Yayla olarak tespit edilen alanlardaki parsellerin
tahsisine ilişkin esasları içeren ve yaylacı ile Genel Müdürlük arasında imzalanan sözleşmeyi,
Yaylacı:
Tespit edilen yayla alam içindeki parsellerden yayla
tahsis sözleşmesi ile yararlanan gerçek ve tüzel kişilikleri ifade eder.
Yayla komisyonu ve teknik ekipler
MADDE 4 - (1) Yaylaların tespit ve tahsisi Orman ve Su İşleri Bakanlığınca yapılır. Bu amaçla
valinin onayı ile bir vali yardımcısı başkanlığında, Baro tarafından görevlendirilecek bir
hukukçu ve vali tarafından görevlendirilecek konu uzmanı bir ziraat mühendisi, Milli Emlak
Müdürlüğünden bir temsilci, Kadastro Müdürlüğünden bir teknik eleman, Ziraat Odası
Başkanlığından bir temsilci ve ilgili orman teşkilatından bir orman mühendisinden oluşan bir
Yayla Komisyonu kurulur.
(2) Valinin uygun görmesi halinde komisyona o ilde bulunan yayla derneklerinden en fazla üç
tanesinin temsilcisi de dâhil edilir.
(3) Yayla alanları bulunan il merkezi ve ilçelerde komisyona bağlı olarak çalışacak ve tespit,
ölçme, harita yapma ve yer gösterme çalışmalarını yapmak üzere ilçelerde kaymakamın, illerde
valinin onayı ile "teknik ekipler" oluşturulur. Bu ekipler; il veya ilçede görevli bir ziraat
mühendisi, Kadastro Müdürlüğünden bir teknik eleman, Millî Emlak Müdürlüğünden bir
temsilci, bir orman mühendisi ile yayladan yararlanan köy ise köyün muhtarı, belediye ise
belediye temsilcisi ile komisyonun teklifi ve valinin onayı ile seçilen iki mahallî bilirkişiden
oluşur.
(4) Yayla Komisyonu ve teknik ekiplerin çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Yayla Olarak Tahsis Edilecek Yerler
MADDE 5 - (1) Komisyonca tespit edilecek ihtiyaca göre aşağıda belirtilen yerlerin yayla
olarak şahıslara ve Mahalli idarelere tahsis edilir.
a) Kadimden beri yayla olarak kullanılan yerler ile aynı amaçla kullanılmak üzere köy veya
142
belediyelere tahsis ya da terk edilen yerler,
b) Devletin hüküm ve tasarrufunda veya Hazinenin mülkiyetinde bulunan arazilerden etüt
sonucu yayla olarak yararlanılabileceği anlaşılan yerler.
(2) Bu Kanuna göre tahsis edilecek orman sayılan yerlerde;
a) Yayla olarak tespit edilecek ve Bakanlar Kurulu tarafından Kamu Yararı kararı alınan alan,
il genelindeki toplam orman sayılan yerlerin binde 5'ini geçemez.
b) Yayla olarak tespit edilen orman alanının üç katı kadar alanın ağaçlandırma bedeli ve
ağaçlandırılan bu alanın üç yıllık bakım bedeli, üst hakkı tahsis edilen kişi tarafından Orman
Genel Müdürlüğü hesabına, doğrudan belirtilen ağaçlandırma ve bakım işlerinde kullanılmak
şartıyla gelir olarak kaydedilir ve kaydedilen tutar karşılığı ödenek öngörülür.
(3) Orman ve Su işleri Bakanlığının tasarrufuna geçen taşınmazların gerçek ve tüzel kişilere üst
hakkı tesis edilmesi, kiralanması ve bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisine ilişkin esaslar ile
süreler, bedeller, hakların sona ermesi ve diğer şartları belirlemeye Bakanlık yetkilidir. Bu
taşınmazlar üzerinde bağımsız ve sürekli nitelikli üst haklan dâhil olmak üzere irtifak hakkı
tesisi ve bunlardan alt yapı için gerekli olanlar üzerinde, alt yapıyı gerçekleştirecek kamu
kurumu lehine bedelsiz irtifak hakkı tesisi, Orman ve Su işleri Bakanlığının uygun görüşü
üzerine Maliye Bakanlığınca belirlenen koşullarla yapılır.
(4) Yayla bölgesinin tamamı veya alt bölgeleri için imar plânları Orman ve Su İşleri
Bakanlığınca yapılır/yaptırılır ve onaylanır. Bu plânlar ile oluşan parseller, tahsis
sözleşmesinde Öngörülmüş olmak ve tahsis süresini aşmamak koşuluyla, adına tahsis yapılan
ve lehine bağımsız ve sürekli nitelikli üst hakkı tesis edilen kişi tarafından üçüncü şahıslara
kiralanabilir, işlettirilebilir veya lehine tapuda tesis edilen üst hakkı devredilebilir. Bu şekilde
tahsis edilen alanlarda gerçekleştirilen her türlü bina, tesis ve bağımsız bölümleri de aynı usule
tâbidir.
Yönetmelik
MADDE 6- (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından altı ay içerisinde
çıkarılacak müştereken bir yönetmelikle tespit edilir.
GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren yayla alam olarak tespit
edilen yerlere ilişkin olarak 6831 sayılı Orman Kanununun 17. Maddesi çerçevesinde açılmış
tüm davalar açılmamış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 2 (1) Bu kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren yayla alanı olarak ilan
edilen yerlerdeki binaların ilim ve fenne uygun olup olmadıkları, ilim ve fenne uygun olarak
yapılmayan binaların hangileri olduğu ve hangilerinin yıkılması gerektiği çalışmaları 5 yıl
içinde Bakanlık tarafından yapılır.
MADDE 7 - (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 8- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Amaç maddesidir.
MADDE 2- Kanunun kapsamı düzenlenmiştir. MADDE 3- Tanımlar maddesidir.
MADDE 4 (1)Yayla alanlarının tespiti ve diğer hususlarda görevli komisyon ve teknik
ekiplerin oluşması ve görevlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
MADDE 5 Orman niteliği taşıyan ve taşımayan ancak kadimden beri yayla olarak kullanılan
143
alanların şahıs ve tüzel kişiliklere tahsisi amaçlanmıştır.
MADDE 6- Kanunun uygulanmasını gösterir yönetmelik çıkarılması amaçlanmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1 6831 sayılı Orman Kanunun 17. Maddesi çerçevesinde tüm davaların
düşmesi amaçlanmıştır
GEÇİCİ MADDE 2 Kadimden beri yayla alanı olan yerlerin ilim ve fenne uygun hale
getirilmesi için çalışmalar yapılması amaçlanmıştır.
MADDE 7-Yürürlük maddesidir.
MADDE 8-Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Kültürümüzde yaylacılık, geçmişten beri süregelen ve zaman içinde şekil değiştirerek, Akdeniz
iklim kuşağında yaşayan insanlarımızın yaz aylarında sıcaktan ve sivrisinekten uzaklaşmak için
başvurdukları geleneksel nitelik kazanan bir olgudur. Yani yaylacılık bölge insanı için lüks
değil bir ihtiyaç olmuştur. Yaz aylarında yaşanan bunaltıcı sıcaklar nedeniyle yöre halkı,
nispeten daha serin ve kuru bir havaya sahip olan yaylalara yönelmekte, bu durum orman
arazileri üzerinde kurulmuş olan yaylalara talebi arttırmakta ve beraberinde orman alanları
üzerinde baskı oluşturmaktadır.
Osmaniye İlimiz, Doğu Akdeniz bölgesinde, Çukurova'nın doğuya uzanan son noktasında yer
almakta olup, % 42 si ormanlarla kaplıdır. İlimizde ormanlık alanlarda yaylacılık, sıcak iklimin
de bir sonucu olarak geleneksel bir yaşam biçimi olarak ortaya çıkmıştır. Osmaniye sınırlan
içerisinde 555 Ha orman alanı, yaylacılık geleneği altında yaklaşık 30 bin adet konut, kulübe ve
baraka gibi yapılarla işgal edilmiştir. Yaylacılık yasal bir zemine oturtulmamış, olay bir sorun
olarak gün geçtikçe büyümüş, karmaşık bir hal alarak çözümü güçleşerek günümüze kadar
gelmiştir.
Ülkemizde yaylacılıkta en büyük problemlerin yaşandığı Osmaniye, Adana ve Mersin il
sınırlarında orman içi ve bitişiğinde yüzlerce yayla merkezinde on binlerce yayla evleri
bulunmakta ve yüz binlerce kişi bu yaylalardan istifade etmektedir. Buralara asfalt yol, elektrik,
su, PTT, sağlık ocağı gibi tüm kamu yatırımları yapılmıştır. Bu süreçte orman teşkilatının
binlerce vatandaşla mahkemelik olduğu bir gerçektir.
Bu olumsuz tablo her geçen gün, gerek dünyada ki küresel ısınmadan, gerekse de halkın sosyo
ekonomik durumuna bağlı olarak artacağı aşikârdır.
Türkiye'de insanların yararlanmasına yönelik Yayla ve Yaylacılık mevzuatı yoktur. Öncelikle
anayasamızın 169 ve 170 maddesi çerçevesinde Yayla ve Yaylacılık Kanunu çıkartılmalıdır.
Teklif ile bu alanda kaosa neden olan ciddi büyüklükteki bir boşluk giderilmek istenmektedir.
144
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 13 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine aşağıdaki ibare eklenmiştir.
"ve faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının şevki için
gerekli ana ve yardımcı makineler ile elektronik seyir yardımcı cihazları ve/veya haberleşme
teçhizatları ve tamamlayıcı donanımları imalatı olanlara bu makine ve teçhizatların yurtiçi
imalatı ile ilgili olarak yapılacak teslim ve hizmetler,"
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
3065 Sayılı Kanun'un 13 ncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile sağlanan KDV
muafiyeti, armatör ve tersanecilik faaliyetlerini kapsarken, yat ve gemi teçhizatı üretimine
ilişkin teslim ve hizmetleri kapsamamaktadır.
Oysa ortalama bir yat ve yük gemisinin inşa maliyetinin büyük kısmı yat ve gemi teçhizatına
yapılan harcamalardan kaynaklanmaktadır. Türk armatör ve tersanecileri inşa
ettikleri/ettirdikleri yat ve gemiler için ihtiyaç duydukları ana ve yardımcı makineler, radarlar,
elektronik seyir yardımcı cihazları ile diğer teknik ekipman ve sair yat ve gemi teçhizatını yurt
dışından ithalat yoluyla temin etmektedir.
Bu nedenle, yıllardan beri Türk yat ve gemi inşa sektöründe yerli ürün katkı payı %50
civarındadır. Bu da ülkemizde inşa edilen her yat ve geminin maliyetinin yaklaşık yarısı kadar
döviz kaybı demektir. Bunun temel nedeni söz konusu ekipman ve teçhizatın ülkemizde ya hiç
ya da yeterli düzeyde üretilmemesidir.
Bu kanun teklifi ile Türkiye'de yat ve gemi inşa yan sanayine (yat ve gemi teçhizatı üretimine)
yönelik sabit sermaye yatırımlarını günümüz koşullarına uygun olarak teşvik etmek amacıyla,
yat ve gemi teçhizatı üretimine ilişkin teslim ve hizmetler de 3065 Sayılı Kanun'un 13 (a)
maddesi kapsamı içine alınmış olacak ve bu sayede; yat ve gemi teçhizatı üreticileri KDV
nispetinde teşvik edilmiş olacaktır.
Dolayısıyla yat ve gemi inşa üretimi için yerli sermaye yatırımları artacak, mevcut tesislerin
küresel rekabet gücü yükselerek gerek istihdam sağlanacak ve gerekse zaten zor elde edilen
dövizin yurtdışına çıkması önlenecektir.
Sonuç olarak; yat ve gemi inşa yan sanayinde dışa bağımlılığı azaltma, ülkemiz yat ve gemi
inşa yan sanayinde kullanılan malzeme ve her türlü teknolojinin yerli imkânlarla
karşılanabilmesine yönelik altyapı imkânlarının oluşturulması ve geliştirilmesi teşvik
edilecektir.
145
KAMUDA GEÇİCİ İŞ POZİSYONLARINDA ÇALIŞANLARIN
SÜREKLİ İŞÇİ KADROLARINA VEYA SÖZLEŞMELİ PERSONEL
STATÜSÜNE GEÇİRİLMELERİ, GEÇİCİ İŞÇİ ÇALIŞTIRILMASI İLE
BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1-4/4/2007 tarihli ve 5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların
Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi
Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna aşağıdaki ek madde
eklenmiştir.
"EK MADDE 2- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte,devlet üniversitelerinde halen yılı
içerisinde usûlüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya
daha fazla süreyle çalışmış olanlardan fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi
istihdamının zorunlu olduğu yerlerde işçiler eliyle gördürülmesi gereken işlerde fiilen
çalışanlar sürekli işçi kadrolarına(4/D), bunların dışında kalan geçici işçiler ise istekleri hâlinde
Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (A) fıkrası hükümleri uyarınca eğitim
düzeyleri ve hizmet sürelerine uygun memur kadrolarına ilgili mevzuattaki sınırlamalara tabi
olmaksızın atanırlar. Aynı şartlarda çalışıp da askerlik, doğum veya sağlık kurulu raporuyla
belgelendirilen sağlık sorunları sebebiyle iş sözleşmeleri askıda kalanlar da bu madde
kapsamında değerlendirilir."
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
"EK MADDE 2-Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte, devlet üniversitelerinde halen yılı
içerisinde usûlüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya
daha fazla süreyle çalışmış olanlardan fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi
istihdamının zorunlu olduğu yerlerde işçiler eliyle gördürülmesi gereken işlerde fiilen
çalışanlar sürekli işçi kadrolarına(4/D), bunların dışında kalan geçici işçiler ise istekleri hâlinde
Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (A) fıkrası hükümleri uyarınca eğitim
düzeyleri ve hizmet sürelerine uygun memur kadrolarına ilgili mevzuattaki sınırlamalara tabi
olmaksızın atanırlar. Aynı şartlarda çalışıp da askerlik, doğum veya sağlık kurulu raporuyla
belgelendirilen sağlık sorunları sebebiyle iş sözleşmeleri askıda kalanlar da bu madde
kapsamında değerlendirilir. "Bu madde ile yüksek öğretim kurumlarında çalışan geçici
statüdeki işçilerin pozisyonlarına uygun 4/A ve 4/D kadrosuna alınması amaçlanmıştır.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Bilindiği üzere 'geçici iş pozisyonunda' çalışan işçilerin sorunlarına çözüm olmak ve Kamu
Sektöründe çalışan geçici işçilerin sürekli işçi kadrosuna ya da sözleşmeli personel statüsüne
alınmalarını sağlamak amacıyla, "5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların
Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi
Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" 21.04.2007 tarih ve
26500 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.
5620 sayılı kanunun amacı, genel gerekçesinde; geçici işçi istihdamının başlangıçtaki
amacından uzaklaştığı, özellikle geçici işçi alımına ve istihdamına yönelik olarak mevzuattan
146
kaynaklanan boşluklar ve esneklikler, kurum ve kuruluşlar açısından bu istihdam şeklini
diğerlerine göre daha tercih edilir hale getirdiği, bu kapsamda çalışan personelin iş mevzuatı
hükümlerine tabi olmasına rağmen, işçi istihdamıyla ilgisi bulunmayan alanlarda bile geçici
işçi çalıştırılmasının yaygınlaştığı, geçici işçi istihdamının başlangıç amacıyla fiili durumu
arasında büyük sapmalar meydana geldiği, bu nedenle geçici iş pozisyonlarında çalıştırılan
geçici işçilerle ilgili yeni bir düzenleme yapılması zorunluluğu olarak ifade edilmiştir
2007 yılında çıkarılan 5620 sayılı yasa ile geçici işçilerin yaşadığı sorunlara sınırlı bir çözüm
getirilmiş ve bir kısım işçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne
geçirilmeleri sağlanmış, ancak gerek yasanın sınırlı kapsamı, gerek idarelerin hatalı yorumları
ve gerekse raporlu sürelerin yasada öngörülen 6 aylık süreden sayılmaması nedeniyle, bu
haktan yararlanamayan pek çok geçici işçi bulunmaktadır.
Yasa sürekli işçi kadrosuna geçirilebilmek için 2006 yılı içerisinde usulüne uygun olarak vizesi
yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay ve daha fazla çalışmış olmak ile; fabrika,
şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi istihdamının zorunlu olduğu yerlerinde işçiler eliyle
gördürülmesi gereken işlerde fiilen çalışmaları şartlarını aramıştır.
İdareler, doğum izni ve raporlu olmaları nedeniyle çalışmayanların bu sürelerini 6 aylık sürenin
hesabında dikkate almamışlardır. Bu nedenle 2006 yılında 6 ay çalışma koşulunu yerine
getirmediği gerekçesiyle bu haktan yararlandırılmayan geçici işçiler bulunmaktadır.
Öte yandan fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi işçi istihdamının zorunlu olduğu yerlerde
çalışma şartı idarelerce sınırlı yorumlanmış böylece pek çok geçici işçi bu yasadan
yararlanamamıştır.
2007 yılında çıkan 5620 sayılı Kanun genel anlamıyla belirli aylarda ( 6-7-10-12 ) çalışan tüm
vizeli işçileri kapsamasına rağmen araya giren bazı maddelerde; istihdamın zorunlu olduğu
yerler(çiftlik, atölye, şantiye, arazi, fabrika) ve istihdamın zorunlu olmadığı yerler (büro
işçileri) gibi bir ayrıma gidilerek maliyeden vizesi çıkıp bulunduğu yerde yıllardır hizmet veren
büro işçileri kapsam dışı tutulmuştur Normalde maliyeden vizesi çıkan ve tüm şartları kanun
kapsamında tutan vizeli işçi sadece büroda çalıştığı için sürekli işçi kadrosu yerine kendisine
sözleşmeli personel statüsüne geçmesi ya da geçici işçi olarak kalması yönünde teklif yapılmış
ama çeşitli hak kaybına uğradıkları için mağdur olan büro İşçileri geçici işçi statüsünde
çalışmak zorunda kalmışlardır. Ayrıca Geçici işçilerin daimi işçi ve sözleşmeli personel gibi
becayiş ya da tayin hakkı bulunmamaktadır. . Bu Kanun farklı kurumlarda farklı şekilde
uygulanmıştır Ör: Mahalli idarelerde (İzmir Torbalı Belediyesinde çalışan geçici büro işçileri
07.12.2007 tarihinde ve M.35.6.TOR.0.10/10-7/41 kararıyla kadroya alınmıştır) ve Kültür
Bakanlığındaki geçici büro işçileri daimi işçi kadrosuna alınırken, üniversiteler kapsam dışı
olmuştur. Bu kanun çıktığı takdirde zaten 12 ay çalışıp devlete külfeti olmayan ve devlet
memuru ve sözleşmeli personelle aynı işi yapan binlerce geçici işçinin sorunlarına çözüm
olacaktır.
Nitekim "DEVLET MEMURLARI KANUNUNUN 4 ÜNCÜ MADDESİNİN (B) FIKRASI
İLE 4924 SAYILI KANUN UYARINCA SÖZLEŞMELİ PERSONEL POZİSYONLARINDA
ÇALIŞANLARIN MEMUR KADROLARINA ATANMASI AMACIYLA DEVLET
MEMURLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
HÜKMÜNDE KARARNAME1 ile 657 sayılı yasanın 4/B fıkrasında tanımlanan sözleşmeli
personele benzer bir hak tanınmıştır.
147
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI
KANUNU'NDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1: 31.05.2006 tarihli ve 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu'na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 37: Mülga 506 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalı, 31.05.2006 Tarihli ve 5510
Sayılı Sosyal Sigortalar ve 'Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4/A'lı sigorta kapsamına
alınanlar, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Kuruma borçlanma
talebinde bulunarak, borçlanma taleplerinin kabulünün kendilerine tebliği tarihindeki
82.maddeye göre belirlenen asgari günlük kazanç üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve
ölüm sigorta primi borcunu, tebliğ tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde Kuruma ödemek şartı
ile çalışma sürelerinin tamamını veya bir bölümünü borçlanabilirler.
Borçlandırılan hizmetler, prim veya kesenek ödemek suretiyle geçmiş veya daha önceki
borçlandırılmış hizmetlerle birleştirilir.
Kanuna göre borçlandırılacak hizmetlerin toplamı 15 yılı geçemez.
Sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödeyerek geçen hizmetler ile 18 yaşın altında geçen
hizmetler borçlandırılamaz.
Borçlanan sigortalının ölümü halinde, borçlanma tutarının tümü veya hakkın doğumuna
yetecek bölümü birinci fıkradaki koşullarla hak sahipleri tarafından ödenir.
Belgelerdeki bilgilerin doğruluğu konusunda Kurumca yapılacak veya yaptırılacak inceleme
sonucunda gerçeğe aykırı bulunan borçlanma belgeleri geçerli sayılmaz, bu belgelere göre
yapılmış bulunan işlemler iptal edilir.
Gerçeğe aykırı belge düzenleyenler ile ilgili sigortalılar Kurumun bu yüzden uğrayacağı
zararları müştereken ve müteselsilen %50 fazlası ve kanuni faizi ile birlikte ödemekle
yükümlüdürler. Bunlar hakkında ayrıca genel hükümlere göre ceza kovuşturması da yapılır.
MADDE 2: Bu kanun hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3: Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1: 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na eklenecek bir ek
madde ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na tabi 4/A'lı vatandaşlarımızın geçmişe dönük prim
borçlarına yönelik bir ödeme kolaylığı getirilmesi amaçlanmıştır.
MADDE 2: Yürürlük maddesidir.
MADDE 3: Yürütme maddesidir.
GEREKÇE
Bilindiği gibi Anayasamızın 10.maddesi "herkesin kanun önünde eşit olduğunu", 60.Madde ise
"Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır
ve teşkilatı kurar" hükmüne sahiptir.
Geçmişte Bağ-Kur'lu vatandaşlarımıza geriye dönük hizmet borçlanması yapılmak suretiyle,
Bağ-Kur'lu vatandaşlarımızın yaşadığı mağduriyetler giderilmiş. Fakat SSK'lı vatandaşlarımıza
bu kolaylıklar getirilmemiştir. Sadece mülga 506 Sayılı Kanuna, 2167 Sayılı Kanunun
14.maddesi ile eklenen "bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne,
gösteri ve saz sanatçıları, müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri uğraşıları içine alan bütün
güzel sanat kollarında çalışanlar, düşünür ve yazarlar" tanımına uyan vatandaşlara 2959 sayılı
148
kanunla 506 Sayılı Kanuna eklenen geçici madde, daha sonra 3395 sayılı kanunla 506 Sayılı
Kanuna eklenen geçici madde ve son olarak 4056 Sayılı Kanunla, 506 Sayılı Kanuna eklenen
Geçici 80.Madde ile hizmet borçlanması imkânı getirilmiştir. Bu imkândan yararlanmak sadece
belli bir zümrenin değil bu kanuna ve şuanda 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu'na bağlı her
vatandaşın Anayasamızın 10. maddesi gereği hakkıdır. Sanatçılarımız gibi aynı sosyal haklara
sahip ve genelde aynı sıkıntıları çeken öncelikle mevsimlik çalışan tarım işçileri, inşaatlarda
sezonluk çalışan işçiler ve diğer bütün işçi statüsüne giren vatandaşlarımız da sanatçılarımıza
tanınan bu kolaylıklardan faydalanmalıdırlar.
Yapılan düzenleme ile işçi statüsündeki bütün vatandaşlarımızın bu kolaylıktan faydalanması
amaçlanmıştır.
149
UMUMİ HAYATA MÜESSİR AFETLER DOLAYISIYLA ALINACAK
TEDBİRLERLE YAPILACAK YARDIMLARA DAİR KANUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla
Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 23- 1/1/1952 yılından bu maddenin yayımı tarihine kadar umumi hayata
müessir afetlerden dolayı 7269 sayılı Kanuna veya afetlerle ilgili hükümleri kapsayan diğer
kanunlara göre emanet, ihale veya evini yapana yardım yoluyla yapılan veya yaptırılacak olan
binaların maliyet ve borçlandırma bedellerinin % 15'ini geçmeyecek şekilde ve 25/3/2004 ile
28/3/2004 tarihlerinde Erzurum-Ilıca, Aşkale, Çat ve çevresinde meydana gelen deprem afeti
nedeni ile tek katlı konut, ahır üstü konut ve ahırlardan hak sahibi olan ve bu yapıları inşa edilen
ailelerin borçlandırılmasına esas maliyet bedellerinin % 50'sini geçmeyecek şekilde bu
bedellerden Bakanlar Kurulu kararıyla indirim yapılır."
MADDE 2 - Bu Kanun yayımı tarihinde girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- 1/1/1952 yılından bu maddenin yayımı tarihine kadar umumi hayata müessir
afetlerden dolayı 7269 sayılı Kanuna veya afetlerle ilgili hükümleri kapsayan diğer kanunlara
göre emanet, ihale veya evini yapana yardım yoluyla yapılan veya yaptırılacak olan binaların
maliyet ve borçlandırma bedellerinin % 15'ini geçmeyecek şekilde ve 25/3/2004 ile 28/3/2004
tarihlerinde Erzurum-Ilıca, Aşkale, Çat ve çevresinde meydana gelen deprem afeti nedeni ile
tek katlı konut, ahır üstü konut ve ahırlardan hak sahibi olan ve bu yapılan inşa edilen ailelerin
borçlandırılmasına esas maliyet bedellerinin % 50'sini geçmeyecek şekilde bu bedellerden
Bakanlar Kurulu kararıyla indirim yapılması amaçlanmıştır.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Erzurum ili; 1 inci, 2 nci ve 3 üncü derecede tehlikeli deprem bölgesinde olup Erzurum Havzası
Doğu-Güneybatıdan Dumlu ve Erzurum fay zonları ile Batı- Kuzey Batıdan Aşkale fay zonu ile
ve Güneyden Tabya- Kandilli fay zonu tarafından sınırlandırılmıştır. Son yüz yılda (1901-2004
yıllan Büyüklüğü Magnutudu=m) 1901 m= 6,1 Erzurum, 1924 M=6,8 Pasinler, 1952 M=5,8
Pasinler, 1983 M= 6,7 Horasan, 1984 M=5,7 Balkaya, 1999 M=5,l Şenkaya ve 2004 M=5,l, 5,3
Aşkale depremleri meydana gelmiştir. Erzurum ilinin kuzeydoğusunda heyelan olayları, ilin
genelinde ise su taşkınları yoğun olarak yaşanmakta ve kış aylarında aşın yağış alan bölgelerde
çığ afeti vuku bulmaktadır.
Erzurum ilinin sosyo-ekonomik yapısı sonucu, il genelinde mevcut yapı stoku büyük oranda
yerel malzeme ve yerel imkânlarla yapılmış mühendislik hizmeti almamış yapılardan
oluşmaktadır. Afetlerden dolayı afetzede hak sahipleri için ihale veya Evini Yapana Yardım
(EYY) metodu ile yaptırılan, tek katlı konut, ahır üstü konut ve bağımsız ahır yapımı için
borçlandırmaya esas üst yapı maliyet bedelleri 15.000 TL ile 61.000 TL arasında
değişmektedir.
Afetzedelerin, çiftçilik ve hayvancılığın dışında başka bir gelir kaynağı olmadığı ve
borçlandırma maliyet bedelleri ile faiz yükü yüksek olduğu için afetzedeler ipotekli
borçlandırma taksitlerini düzenli bir şekilde ödeyememektedirler. Bu nedenle banka tarafından
150
icra işlemleri başlatılmaktadır. Bu yüzden ilin genelinde birçok afet konutu boş kalmakta ve
metruk evler yığını meydana gelmektedir. Benzer nedenle Marmara depremi sonrası konut ve
işyerinden hak sahibi afetzedelerin 7269 sayılı afet kanunun 1051 sayılı kanunla eklenen 4 üncü
maddesi gereğince emanet, ihale ve evini yapana yardım yoluyla yapılan veya yapılmakta olan
ve yapılacak binalarla kanunun geçici 6 ncı maddesi kapsamına giren binalann borçlandırma
bedellerinin yansına kadar 31.03.2006 tarih ve 2006/10283 sayılı Bakanlar Kurulu Karanyla
yaklaşık 85 milyon TL indirim yapılmıştır.
Afet konutlarının maliyet bedellerinin indirimine esas "15.5.1959 tarih ve 7269 sayılı kanunun
1051 sayılı kanunla yeniden düzenlenen ek 4 üncü maddesi gereği 1972 yılında yayınlanmış
bulunan yönetmeliğin afetzedelerin gelirlerine ilişkin hükümleri güncellenmemiştir. Bu
nedenlerle ve Marmara Deprem bölgesindeki afetzedelere nazaran gelir seviyesi daha düşük
olan Erzurum Afetzedelerinin konut maliyet bedelinde kanun teklifimizdeki oranlarda indirimi
yapılması gereklidir.
151
22/5/2003 TARİHLİ VE 4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa aşağıdaki "ek madde" eklenmiştir. '
" EK MADDE-1- Kamu kurum ve kuruluşlarında belirsiz süreli hizmet akdi ile çalışan işçiler,
eş durumu, sağlık sebepleri ve diğer kamu kurumlarının talebi halinde kurumlar arası
mutabakat sonucunda, hak edilmiş olunan kıdem tazminatının naklen atamayı yapacak olan
kuruma aktarılması kaydıyla, atanması mümkündür. Ancak, naklen tayin olan işçinin toplu iş
sözleşmesine göre veya işveren durumundaki kamu kuruluşu ile yapmış olduğu sözleşme
hükümleri uyarınca almakta olduğu her türlü ödemenin brüt tutarı naklen tayin olduğu kamu
kuruluşunda en yüksek ücret alan sürekli hizmet akdi ile çalışan işçinin ödemelerinin aylık brüt
tutarını geçemez.
Naklen atanan işçi, atandığı kuruluşta atanma tarihinden önce yürürlüğe girmiş olan ve
uygulanmakta olan mevcut toplu iş sözleşmesi hükümlerinden faydalanır."
MADDE 2- Bu Kanun yayınladığı tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu madde ile belirsiz süreli hizmet akdiyle kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan
işçilerin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına naklen atanabilme hususu düzenlenmiştir. Naklen
atanmanın eş, sağlık ve naklen atanılacak olan kurumun talebi çerçevesinde yapılacağına işaret
edilmiştir.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir
GENEL GEREKÇE
Kanun teklifi ile, kamu kurumlarında çalışan işçi statüsündeki personelin, diğer kamu
kurumlarına nakline imkan sağlanmaktadır.
Bilindiği gibi halen işçilerin nakline ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Hizmet akdine
bağlı çalışılıyor olması sebebiyle uygulamada da bir nakil işlemi yapılmamaktadır. Ancak adı
nakil olmasa da işçiler fiilen bir kurumda çalışırken başka kamu kurumunda işe
başlayabilmekte bu durumda ise kıdem tazminatı ile ilgili sorunlar ortaya çıkmaktadır. Yargıtay
işçilerin birikmiş kıdem tazminatlarının gittiği kamu kurumuna devredilebileceğine
hükmetmiştir. Yargıtay'ın bu kararı bazı sorunları çözmüş olsa da hizmet akdi ile çalışılıyor
olmasından kaynaklanan statü sorununa bağlı engelleri ortadan kaldırmamaktadır.
Kanun teklifi ile bu konudaki sorun giderilmekte, yasal boşluk doldurulmakta ve işçilerin bu
hususa ilişkin mağduriyetleri önlenmektedir.
Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısının bir gereği olarak 4857 sayılı kanun
kapsamında çeşitli kamu kurum ve kuruluşunda sürekli hizmet akdi ile çalışan işçiler
mevcuttur. Bu işçilerin eş durumu ve sağlık sebepleri bir kamu kuruluşundan diğerine naklen
atanma talepleri söz konusu olmaktadır.
Kamuda çalışan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile 399 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameye tabi sözleşmeli personelin kuruluşlar arasında nakilleri yapılmakta
iken, sürekli hizmet akdi ile çalışan işçilerin kurumlar arasında tayin olmaması Anayasanın
kanunu önünde eşitlik başlıklı 10'uncu maddesine aykırı olduğunda kuşku yoktur.
152
Yapılacak olan düzenleme ile esasında kamu hizmetini yürüten kamu kurumlarının personel
politikası açısından hiçbir sakınca yaratmayacak olan düzenleme ile ailesel bütünlük
sağlanacak, personelin verimi en üst sıraya yükselmiş olacaktır.
Dolayısıyla teklif edilen düzenleme ile bu alandaki yasal boşluğun doldurulması
amaçlanmaktadır.
153
DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin
“ORTAK HÜKÜMLER” bölümünün (B) fıkrasının (3) numaralı bendi yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 2- 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesinin "II- Tazminatlar" kısmının "D) EMNİYET
HİZMETLERİ TAZMİNATI" bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“D) EMNİYET HİZMETLERİ TAZMİNATI
a) Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolarda bulunanlardan;
1.Emniyet Genel Müdürü için % 335 ine,
2. Birinci Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlardan;
-Genel Müdür Yardımcısı, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis Akademisi Başkanı, Ankara, İstanbul
ve İzmir İl Emniyet Müdürleri için % 305 ine,
-Daire Başkanı, I.Hukuk Müşaviri, Diğer İl Emniyet Müdürleri, Polis Meslek Yüksek Okulu
Müdürü, POMEM Müdürü, PMEM Müdürü, Polis Koleji Müdürü ve Koruma Müdürleri için
% 285 ine,
-Diğerleri için % 265 ine,
3.İkinci Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlar için % 245 ine,
4.Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlar için % 230 una,
5.Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürlüğü kadrolarına atananlar için % 215 ine,
6.Emniyet Amirliği kadrolarına atananlar için % 200 üne
7.Başkomiser kadrolarına atananlar için % 185 ine,
8.Komiser kadrolarına atananlar için % 170 ine,
9. Komiser Yardımcılığı kadrolarına atananlar için % 157 sine,
10. Kıdemli Başpolis kadrolarına atananlar için % 152 sine,
11. Başpolis Memuru kadrolarına atananlar için % 147 sine,
12. Polis Memurlarından;
-1 ve 2 nci derecelerden aylık alanlar için % 142 sine,
-3 ve 4 üncü derecelerden aylık alanlar için % 132 sine,
-5 ve 6 ncı derecelerden aylık alanlar için % 122 ine,
-7 ve 8 inci derecelerden aylık alanlar için % 112 ine,
- 9 uncu dereceden aylık alanlar için % 102 sine,
13. Çarşı ve mahalle bekçileri için % 92 sine,
14. a) Zorunlu hizmet bölgesi illerde fiilen görev yapanlar için ayrıca % 35 ine,
b) Özel Harekat, Asayiş, Trafik ve Çevik Kuvvet birimleri ile Polis Merkezi Amirliklerinde
fiilen görev yapanlar için ayrıca % 25 ine,”
MADDE 3- 657 sayılı Kanunun Ekli (I) sayılı Ek Gösterge Cetvelinin "VII. EMNİYET
HİZMETLERİ SINIFI" bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
154
UNVANI
Derece
Ek
Gösterge
VII. EMNİYET HİZMETLERİ SINIFI
a)Emniyet Genel Müdürü
1
7000
b) Emniyet Genel Müdür Yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Polis
Akademisi Başkanı, Ankara, İstanbul ve İzmir İl Emniyet Müdürleri
1
6000
1
5000
1
4000
2
3600
3
3000
4
2200
1
3600
2
3000
3
2200
4
1600
5
1300
6
1150
7
950
8
850
1
3000
2
2200
3
1600
4
1300
5
1200
6
1100
7
900
8
800
c) Daire Başkanları, I. Hukuk Müşaviri, Diğer Birinci Sınıf Emniyet
Müdürleri,
d) Kadroları bu sınıfa dahil olup da İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Sınıf
Emniyet Müdürü ile Emniyet Amiri sıfatını kazanmış olanlar
e) Başkomiser, Komiser, Komiser Yardımcısı, Kıdemli Başpolis,
Başpolis ve Polis Memurlarından;
aa) Yüksek öğrenimliler
bb) Diğerleri
MADDE 4- Bu Kanun, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- Bu Kanun hükümlerini, Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Madde ile, Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapan üniversite veya yüksek okul
mezunu polis, başkomiser ve emniyet amirlerinin emekli müktesebinin birinci dereceye kadar
yükselebilmesi ve birinci dereceden emekli olabilmeleri sağlanmakta, böylelikle diğer
155
memurlar ile aralarında olan eşitsizliğin giderilmesi öngörülmektedir.
MADDE 2- Madde ile, Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışanların ağır çalışma şartları ve
emsallerine yapılan ödemeler dikkate alınarak emniyet hizmetleri tazminatında kademeli
olarak iyileştirmeler yapılması amaçlanmaktadır.
MADDE 3- Madde ile, başka sınıflarda çalışan memurlarda olduğu gibi Emniyet Hizmetleri
Sınıfında çalışanlara da 8. dereceye kadar ek gösterge verilmesi ve emsali çalışanlara verilen ek
göstergeler de dikkate alınarak bazı unvanların ek göstergeleri yeniden düzenlenmektedir.
Böylelikle halen çalışanlar ile emekli emniyet personelinin mağduriyetleri giderilmektedir.
MADDE 4- Yürürlük maddesidir.
MADDE 5- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Emniyet hizmetleri sınıfı mensupları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında kamu
görevi yapan memurlardır. Görev şartları ve özellikleri göz önünde bulundurularak kendilerine
özgü ayrı bir kanunlarının mutlaka düzenlenmesi gerekmektedir.
657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin “ORTAK HÜKÜMLER” bölümünün (B) fıkrasının (3)
numaralı bendine göre; emniyet hizmetleri sınıfı mensuplarından,
Emniyet müdürleri ve bu sıfatı taşımakta olan emniyet teşkilatı mensupları birinci
derecenin son kademesine,
-
Başkomiser ve emniyet amirleri ikinci derecenin son kademesine,
-
Diğerleri ise üçüncü derecenin son kademesine kadar yükselebilmektedir.
Görevde iken birinci derecede çalışabilmekte, ancak birinci derecenin gösterge ve
tazminatlarına hak kazanılamamaktadır. İster meslek yüksekokulu bitirsin, ister üniversite
bitirsin, hatta isterse doktora yapsın birinci dereceye yükselememektedir. Bu nedenle birinci
dereceden emekli olunamamaktadır.
Hâlbuki yine 657 sayılı Kanuna göre meslek yüksekokulu ve üniversite mezunu olan diğer
memurlar birinci dereceye yükselebilmekte ve bu dereceden emekli olabilmektedir.
Dolayısıyla emniyet hizmetleri sınıfı için açıkça bir eşitsizlik söz konusudur.
Yine 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununa göre Emniyet hizmetleri sınıfı dışındaki diğer
memurların büyük bir kısmı 8.dereceden itibaren ek göstergeye hak kazanmaktadır. Emniyet
hizmetleri sınıfında ise ek göstergenin 4. dereceden başlaması haksızlıktır.
Ayrıca; ek gösterge rakamları ve tazminatları da emsallerinden düşük tespit edilmiştir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 15 inci maddesine göre;
"Beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci meslek derecelerine dahil emniyet teşkilatı
mensuplarından yüksek mektep mezunu olanlar kaymakamlıklara muadildir.
Bunlar arasında Siyasal Bilgiler Okulu veya lise muadili tahsil görmüş hukuk mezunları
kaymakamlıklara ve aynı derecedeki kaymakamlar da emniyet müdürlüklerine naklen veya
terfian tayin edilebilirler.
Dördüncü ve daha yukarı meslek derecelerindeki emniyet teşkilatı memurlarından yüksek
tahsil görmüş olanlar, maaşlarının miktarına göre o maaşı alan Dahiliye memurlukları
derecelerine muadil memurluklara naklen veya terfian tayin olunabilirler."
Yasadan da anlaşıldığı üzere komiser, başkomiser, emniyet amiri ve 4.sınıf emniyet müdürü
156
rütbesindeki yüksekokul mezunu emniyet hizmetleri sınıfı personel kaymakama denk
sayılmıştır. Ancak, daha sonraki yapılan düzenlemelerde bu denklik ve denge özellikle maaş
durumunda 05.07.2006 tarih ve 5540 sayılı kanunla bozulmuştur.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu incelendiğinde mesleğe yarışma ile giren Genel İdari
Hizmetler Sınıfı Uzman kadrolu personelin, Teknik Hizmetler Sınıfının, Sağlık Hizmetleri
Sınıfının ve Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfının özlük hakları açısından emniyet teşkilatı
personelinden çok ileride oldukları görünen bir gerçektir. Emniyet Teşkilatına alınan
personelin de yarışma usulü ile kuruma alınması ve çalışanlardan amir Sınıfının tamamının,
memur sınıfının ise yaklaşık % 80 inin üniversite veya yüksek okul mezunu olduğu gözden
kaçırılmamalıdır.
Gerek çalışırken gerekse emekli olduktan sonra polislerin saygın, itibarlı ve güvenilir bir hayat
sürdürebilmelerini temin amacıyla özlük hakları iyileştirmesi mutlak yapılmalıdır.
Teklif ile Emniyet Hizmetleri Sınıfı mensuplarının;
Üniversite veya yüksekokul mezunu olanların, mükteseben birinci dereceye kadar
yükselebilmeleri ve birinci dereceden emekli olabilmeleri sağlanmakta,
-
Emniyet Hizmetleri Tazminatı oranları artırılmakta,
Ek göstergelerinde, emsalleri esas alınarak iyileştirme yapılmakta ve 8. Dereceye kadar
ek göstergeler belirlenmektedir.
157
29/8/1977 TARİHLİ VE 2108 SAYILI MUHTAR ÖDENEK VE SOSYAL
GÜVENLİK YASASINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ
MADDE 1- 29/8/1977 tarihli ve 2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasının
1’nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Köy ve mahalle muhtarlarına brüt asgari ücret tutarı kadar aylık ödenek verilir. Bu ödenek,
muhtarlıkların bulunduğu yerleşim biriminin idari yapısı ve nüfusu gibi kriterleri ayrı ayrı veya
birlikte dikkate almak suretiyle İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine bir katına kadar farklı
olarak belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.”
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Muhtarlara verilen aylık ödenek tutarının brüt asgari ücret olarak belirlenmesi ve
bu ödeneği, muhtarlıkların bulunduğu yerleşim biriminin idari yapısı ve nüfusu dikkate
alınmak suretiyle bir katına kadar farklı olarak belirlemeye Bakanlar Kurulunun yetkili
kılınması öngörülmektedir.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Muhtarlar seçimle iş başına gelen kamu görevlileridir.
Muhtarlar, vatandaşların sorunları ile en başta ve en yakın şekilde karşı karşıya gelmektedir.
Köy ve mahallelere idari hizmetlerin sunulmasında, yerel hizmetlerin götürülmesinde ve
vatandaşın birçok sorunun çözülmesinde, muhtarlar önemli görevler üstlenmektedir.
Muhtarlar, devletle vatandaşlar arasında iletişim kurulmasında, vatandaşların beklentilerinin
ilk elden yetkili makamlara aktarılmasında önemli bir görevi yerine getirmektedir.
Aldıkları aylık ödenekleri günümüz şartlarında yeterli olmaması nedeniyle, halen sayıları 53
bini bulan köy ve mahalle muhtarlarımız geçim mücadelesi vermektedir. Muhtarlara verilen
aylık ödeneğin önemli bir kısmı, sürekli muhatap oldukları resmi kurumlara gidip gelmeleri
için yaptıkları ulaşım giderlerine harcanmaktadır.
Muhtarların aldığı aylık ödenek, muhtarlık görevinin yürütülmesi için zorunlu olan internet,
elektrik, telefon, kırtasiye, temsil, ağırlama ve diğer harcamaları karşılamaya yetmediğinden,
muhtarların aile bütçelerine ilave yük getirmektedir.
Ayrıca, muhtarların birçoğu sosyal güvenlik primini yatıramadığından sosyal güvenceden
yoksun duruma düşmüşlerdir.
Bu Teklif ile muhtar ödeneğinin, en az brüt asgari ücret olarak belirlenmesi öngörülmektedir.
158
31/12/1960 TARİHLİ VE 193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNUNUN
BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1– 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir..
“Asgarî geçim indirimi
Madde 32 – Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi uygulanır.
Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi
kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt
tutarıdır. Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu
süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen
tutar ile 103 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine
uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi
suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.
Ücretlerin vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra, varsa teşvik amaçlı
diğer indirim ve istisnalar dikkate alınır.
Asgarî geçim indiriminin uygulamasına ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.”
MADDE 2–193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“Esas tarife:
Madde 103 – Gelir vergisine tabi gelirler;
9.400 TL’ye kadar % 15 (ücret gelirlerinde 12.000 TL’ye kadar % 10)
23.000 TL’nin 9.400 TL’si için 1.410 TL (ücret gelirlerinde 12.000 TL’si için 1.200 TL),
fazlası % 20
53.000 TL’nin 23.000 TL’si için 4.130 TL (ücret gelirlerinde 80.000 TL’nin 23.000 TL’si için
3.400 TL), fazlası % 27
53.000 TL’den fazlasının 53.000 TL'si için 12.230 TL (ücret gelirlerinde 80.000 TL’den
fazlasının 80.000 TL’si için 18.790 TL), fazlası % 35
oranında vergilendirilir.”
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1– 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Asgarî geçim indirimi”
başlıklı 32 inci maddesi ile Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde uygulanacak asgarî
geçim indirimi belirlenmiştir.
Mevcut hükümlere göre asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli
olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık
brüt tutarının; ücretlinin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için
% 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar
için % 5’i olarak öngörülmüştür.
Teklifte ise ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16
159
yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının tamamı asgarî geçim
indirimine konu edilmektedir.
Bu değişiklikte, ilgili mevzuata göre çalışanların zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak için
belirlenmesinin öngörülmüş olması nedeniyle asgari ücretten gelir vergisi alınmaması
amaçlanmaktadır. Bu durum, bekar asgari ücretli için halen 658,95 TL olan net asgari ücretin %
7,1 oranında artmasını sağlayacaktır.
Böylelikle; asgari ücretliden vergi alınmaması ve bütün çalışanların ücret gelirlerinin asgari
ücret kadar kısmının vergi dışı bırakılması sağlanmaktadır.
MADDE 2– 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Esas tarife:” başlıklı 103 üncü maddesi ile
gelir vergisine tabi gelirlere uygulanacak belirlenmiştir.
Mevcut hükümlere göre 2011 yılı itibariyle ücret gelirleri;
9.400 TL’ye kadar % 15
23.000 TL’nin 9.400 TL’si için 1.410 TL, fazlası % 20
80.000 TL'nin 23.000 TL’si için 4.130 TL, fazlası % 27
80.000 TL’den fazlasının 80.000 TL’si için 19.520 TL, fazlası % 35
oranında vergilendirilmektedir.
Teklifte ise; tarifedeki % 15 vergi nispetinin % 10 olarak uygulanması ve bu oranın
uygulanacağı ücret geliri tutarının da (2011 yılı rakamlarıyla) 12.000 TL’na yükseltilmesi
öngörülmektedir.
Bu değişiklikte; çalışanların gelir vergisine esas yıllık ücret gelirinin 12.000 TL’lık kısmına
%10 vergi oranının uygulanması suretiyle ücret gelirlerinden alınan gelir vergisinin azaltılması
amaçlanmaktadır. Bu Teklifin 1 inci maddesinde öngörülen asgari geçim indirimi ile birlikte
dikkate alındığında özellikle düşük ücret alan çalışanların ücretlerinde önemli tutarda bir artış
sağlanmaktadır. Böylelikle; asgari ücret vergi dışı kalmakta ve çalışanların vergi yükü kısmen
hafifletilmektedir.
MADDE 3– Yürürlük maddesidir.
MADDE 4– Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde “Çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık
haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla da
tamamlanan adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır” hükmü yer almaktadır. Ücretin temel insan
haklarının güvencesi altında bir sosyal hak niteliğini taşıması, asgari ücretin kaynağını ve
temelini oluşturmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Ücrette Adalet Sağlanması” başlıklı 55 inci maddesinde
de, “ücret emeğin karşılığıdır” denilmekte ve çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret
elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alma
konusunda Devlete görev verilmektedir. Aynı maddenin son fıkrasında da, “Asgari ücretin
tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde
bulundurulur” denilmektedir.
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39 uncu maddesi gereğince, iş sözleşmesi ile
çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin asgari ücretini tespit
etmekle, kamu ile işçi ve işveren temsilcilerinden oluşturulan Asgari Ücret Tespit Komisyonu
görevli bulunmaktadır.
160
Asgari Ücret Yönetmeliği’nde, “Asgari ücret: İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı olarak
ödenen ve işçinin gıda konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün
koşullarına göre asgari düzeyde karşılamaya yönelik ücrettir” şeklinde tanımlanmaktadır.
Halen (1/7/2011-31/12/2011 döneminde) uygulanan ve Asgari Ücret Tespit Komisyonunun
28/12/2010 tarihli ve 2010/1 sayılı Kararı ile işçi temsilcilerinin muhalefetine karşılık
oyçokluğuyla belirlenmiş olan asgari ücret tutarı aylık 837 TL’dır.
Asgari ücretin bugünkü tutarıyla, çalışanların aileleri ile birlikte gıda, konut (kira, elektrik, su,
yakıt), giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari
düzeyde bile olsa, karşılaması mümkün değildir.
Ayrıca, asgari ücretten gelir vergisi, sosyal sigorta ve işsizlik sigortası işçi payı, damga vergisi
vb. kesintiler yapılmaktadır. Zaten düşük belirlenen asgari ücretten yine kesinti yapılmaktadır.
Böylece asgari ücret, tespit edildiği andan itibaren yetersiz, çelişkili ve tutarsız olmaktadır.
Asgari ücretin, yönetmelikte tarif edildiği şekilde, zorunlu ihtiyaçları günün koşullarına göre
asgari düzeyde karşılamaya yönelik belirlenmelidir.
Asgari ücret, çalışanın kendisine ve ailesine insanlık onuruna uygun bir yaşayış sağlayabilecek
düzeyde olmalıdır. İşçiye ödenen net asgari ücret, mutlaka açlık sınırının üzerinde olmalıdır.
Ücretlilerin vergi yükü de düşürülmelidir.
Bu Kanun Teklifi ile asgari ücretin vergi dışı bırakılması ve ücretlilerin vergi yükünün
hafifletilmesi amaçlanmaktadır.
161
KAMUDA AYNI İŞİ YAPMAKLA BİRLİKTE FARKLI STATÜDE
ÇALIŞANLARIN MEMUR VEYA SÜREKLİ İŞÇİ KADROLARINA
ATANMASI AMACIYLA DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1– 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa aşağıdaki madde
eklenmiştir.
“EK MADDE 43- Bu Kanuna tabi kurumlarda, kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli
görevler hizmet alımı yoluyla müteahhit personeline gördürülemez.
Memur statüsü dışında sözleşmeli ve geçici statüde istihdam edilecek personelin sayısı bu
Kanuna tabi idarelerin dolu memur kadrolarının yüzde birini geçemez.”
MADDE 2– Devlet Memurları Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 40- Kamu kurum ve kuruluşlarının merkez, taşra ve döner sermaye
teşkilatlarında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte bu Kanunun 4 üncü maddesinin (B)
fıkrası ve (C) fıkrası ile özel kanunlarında yer alan hükümlere istinaden sözleşmeli ve geçici
personel pozisyonlarında çalışmakta olan ve 48 inci maddede belirtilen genel şartları
taşıyanlardan otuz gün içinde yazılı olarak başvuranlar, durumuna uygun aynı unvanlı 190
sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli cetvellerde yer alan memur kadrolarına, aynı
unvanlı memur kadrosu olmaması halinde, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli
cetvellerde yer alan kadro unvanlarıyla sınırlı olmak ve personelin nitelikleri dikkate alınmak
suretiyle Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığınca belirlenen memur kadrolarına,
bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış gün içinde kurumlarınca atanırlar.
Birinci fıkra kapsamındaki idarelerde geçici veya mevsimlik işçi ya da taşeron işçisi
statüsünde çalışanlardan otuz gün içinde yazılı olarak başvuranlar, niteliklerine uygun sürekli
işçi kadrolarına bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altmış gün içinde Maliye
Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanacak esaslar
çerçevesinde kurumlarınca atanırlar.
Birinci fıkra kapsamındaki idarelerde, memurlar eliyle gördürülmesi gereken asli ve sürekli
görevlerde geçici işçi ya da taşeron işçisi olarak çalışanlar hakkında da birinci fıkra hükümleri
uygulanır.
Birinci fıkra kapsamındaki idarelerde fabrika, şantiye, atölye, çiftlik, arazi gibi yerlerde bedeni
çalışılması ağırlıklı olan ve işçi istihdamının zorunlu olduğu yerlerde işçiler eliyle
gördürülmesi gereken işlerde sözleşmeli ve geçici personel pozisyonlarında fiilen çalışanlar
hakkında da ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
Bu madde hükümlerine göre memur kadrolarına atananların, sözleşmeli veya geçici statüde
geçirdikleri hizmet süreleri, öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceleri aşmamak
kaydıyla kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. Bunlar,
atandıkları kadronun mali ve sosyal haklarına göreve başladığı tarihi takip eden aybaşından
itibaren hak kazanır ve önceki aldıkları mali ve sosyal haklar hakkında geriye dönük herhangi
bir mahsuplaşma yapılmaz.
Bu maddenin uygulamasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı ve
Devlet Personel Başkanlığı yetkilidir.”
MADDE 3 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
162
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Anayasamızın 128 inci maddesinde “Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer
kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu
hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle
görülür” hükmü yer almaktadır.
Bu itibarla, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi kurumlarda, kamu hizmetlerinin
gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin hizmet alımı yoluyla müteahhit personeline
gördürülmesinin yasaklanması amaçlanmaktadır.
Ayrıca, kamuda memur statüsü dışında sözleşmeli ve geçici statüde istihdam edilecek
personel sayısına sınırlama getirilerek, Devlet Memurları Kanununa tabi idarelerin dolu
memur kadrolarının yüzde birini aşmaması öngörülmektedir.
MADDE 2- Devlet Memurları Kanununa eklenen Geçici 40 ncı madde ile;
-
4/B’li sözleşmeli personel,
-
Özel kanunlara göre sözleşmeli personel,
-
4/C’li geçici personel,
-
Geçici ve mevsimlik işçi,
-
Taşeron şirket işçisi
statüsünde kamuda çalışanların, durumlarına uygun memur veya sürekli işçi kadrolarına
atanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmektedir.
Böylelikle kamuda aynı işi yapanlar arasında eşitsizliğin, haksızlığın, adaletsizliğin ve
ayrımcılığın giderilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 3- Yürürlük maddesidir.
MADDE 4- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Son yıllarda, devletin asli ve süreklilik arzeden birçok görevleri;
-
4/B’li sözleşmeli personel,
-
Özel kanunlara göre sözleşmeli personel,
-
4/C’li geçici personel,
-
Geçici ve mevsimlik işçiler,
-
Taşeron şirket işçileri
eliyle yürütülür hale gelmiştir.
Maliye Bakanlığı verilerine göre, kamuda 2011 yılı sonu itibariyle; 2.416.159 memur, 169.282
sözleşmeli, 21.872 geçici personel (4/C), 357.613 sürekli işçi, 21.622 geçici işçi bulunmaktadır.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın TBMM’de yaptığı açıklamaya göre de kamuda 426 bin
taşeron işçisi çalıştırılmaktadır.
Kamuda sağlıklı ve tutarlı bir personel politikası uygulanmamakta olup, özellikle seçimler
arefesinde kanunlar çıkarılarak sözleşmeli personel ve geçici işçiler kadrolara alınırken,
akabinde tekrar aynı statüde personel alımı yapılmaktadır.
Kamuda aynı yerlerde ve hizmetlerde, aynı işi yapmalarına rağmen statülerinin farklı olması
nedeniyle çalışanlar arasında idari, mali ve sosyal haklar yönünden birçok farklılık
163
bulunmaktadır. Bu durum Anayasa ile güvence altına alınan eşitlik ve adalet ilkelerine aykırı
olduğu gibi, çalışanların motivasyonunu ve çalışma barışını olumsuz etkilemektedir.
Anayasamızın 128 inci maddesinde “Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel
kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin
gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür” hükmü
yer almaktadır.
657 sayılı Kanun, memurlar eliyle gördürülmesi mümkün olmayan geçici işlerin ifası için
istisnai hallere münhasır olmak üzere sözleşmeli ve geçici personel istihdamını mümkün
kılmıştır. Hal böyle iken, uygulama ve gelenek de bu hükmün lafzına ve ruhuna uygun olarak
işlemekte iken son on yıldır bu istisnai uygulamalar asıl istihdam şeklinin önüne geçmiştir.
Bu yanlış uygulama ile birlikte de birçok mağduriyet ortaya çıkmıştır. En büyük mağduriyet ise
yandaş olmayan ve bu istisnai yollarla iş bulamayanlardadır. Bunlar girdiği merkezi sınavı
kazanıp ataması yapılamayan, bir türlü sıra gelemeyen ve sıra gelmeden de kadroları istisnai
yollarla doldurulanlardadır.
Bu yanlışın derhal durdurulması gerekmektedir. Bununla birlikte, uygulamadaki tutarsızlığın
ve aynı statüdeki kişilere yapılan farklı uygulamaların giderilerek kendi içinde hakkaniyetin
sağlanması da gerekmektedir.
Bu çerçevede, 4/6/2011 tarihli ve 27954 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 632 sayılı
Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra
teşkilatı ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrası ile 4924 sayılı Kanun uyarınca sözleşmeli personel
pozisyonlarında çalışanlar memur kadrolarına atanmışlardır.
Ancak, 200 bin civarında sözleşmeli memur kadrolarına atanırken, başta il özel idareleri ve
belediyeler olmak üzere birçok kamu kurum ve kuruluşundaki sözleşmeli personel ve 4/C
mağdurları kadroya alınmamıştır.
Dolayısıyla, bazı sözleşmelilere sağlanan hakların, başta il özel idareleri ile belediyeler ve
bağlı kuruluşlarında çalışanlar olmak üzere kamuda çalışan diğer sözleşmelilere verilmemesi,
Anayasa ile güvence altına alınan eşitlik ve adalet ilkelerine aykırıdır.
Yine özellikle mahalli idarelerde geçici işçi statüsünde çalışan teknik personel bulunmakta
olup, onlar da mağduriyetlerinin giderilmesini beklemektedir.
Diğer taraftan, 663 sayılı KHK ile vekil ebe-hemşirelerin 4/B'li sözleşmeli kadrosuna alınması,
mali ve sosyal haklarında iyileştirmeler getirmesi açısından olumlu bir gelişme olarak
değerlendirilse de tüm sağlık çalışanlarının memur kadrolarına alınmaması tutarsızlık ve
adaletsizliktir. Ayrıca, bu hakkın 3 Kasım 2010 tarihinden 2 Kasım 2011 tarihine kadar
kesintisiz bir yıl çalışma şartına uyan vekil ebe-hemşirelere tanınması, bu şartı taşımayanlar
için büyük haksızlık oluşturmuştur.
04/04/2007 tarihli 5620 sayılı Kanunla yaklaşık 220 bin geçici işçiye kadro verilmiştir. Fakat,
Kanun 2006 yılında en az 6 ay çalışanları kapsadığından, birçok geçici ve mevsimlik işçi bu
kapsama girememiştir. Yıllardır bu kadroyu bekleyen geçici ve mevsimlik işçiler
yararlanamamıştır.
Kamuda üvey evlat muamelesine tabi tutulan bir başka çalışan kesim de 4/C’lilerdir. 657 sayılı
Kanunun 4/C maddesi kapsamında yapılan atama işlemi hakla, hukukla ve insafla
bağdaşmamaktadır.
Yine, kamuda başta sağlık birimlerinde olmak üzere yüz binlerce işçi, iş güvencesinden yoksun
biçimde, ağır çalışma koşullarında, hakları ihlal edilerek, sendikasız, asgari ücretle, taşeron
164
şirketler vasıtasıyla çalıştırılmaktadır.
İnsan onuruna yaraşır, düzgün işlerin sunulması esas olması gerekirken, evrensel normlardan
uzak kalarak, kar mantığıyla, fazla çalıştırılan, ancak karşılığı ödenmeyen, bir nevi kölelik
sistemini andıran taşeronlaşma kabul edilemez bir durumdur.
Bu kanun Teklifinde; kamuda sözleşmeli ve geçici personel pozisyonlarında çalışanlar ile
geçici, mevsimlik ve taşeron işçisi olarak çalışanların memur veya sürekli işçi kadrolarına
atanabilmeleri öngörülmektedir.
165
24/2/1968 TARİHLİ VE 1005 SAYILI İSTİKLAL MADALYASI
VERİLMİŞ BULUNANLARA VATANİ HİZMET TERTİBİNDEN ŞEREF
AYLIĞI BAĞLANMASI HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani
Hizmet Tertibi Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunun 1’inci maddesinin birinci fıkrası
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Milli mücadeleye iştirak eden ve bu sebeple kendilerine İstiklal Madalyası verilmiş bulunan
Türk vatandaşları ile 1950 yılında Türk Tugayının Kore'ye ayak bastığı Ekim ayında başlamak
ve 1953 yılı Pan-Munjon Ateşkes Anlaşmasına kadar Kore'de fiilen savaşa katılmış olan Türk
Vatandaşlarına ve 1974 yılında Temmuz 1 inci ve Ağustos 2 nci Barış Harekatına Kıbrıs'ta
fiilen görev alarak katılmış olan Türk Vatandaşlarına, hayatta bulundukları sürece, 16 yaşından
büyük işçiler için uygulanan 30 günlük brüt asgarî ücret tutarı esas alınarak vatani hizmet
tertibinden aylık bağlanır. Bu aylık başka bir gelir veya aylık alınıp alınmadığına, ya da bir işte
çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın kesintisiz ve tam olarak ödenir. Hak sahibinin ölümü
halinde bu aylık dul eşine %75’i, çocukları ile anne ve babasına % 25'i oranında bağlanır.”
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Milli mücadeleye iştirak eden ve bu sebeple kendilerine İstiklal Madalyası verilmiş
bulunan Türk vatandaşları ile Kore'de ve Kıbrıs'ta fiilen savaşa katılmış olan Türk
Vatandaşlarına, vatani hizmet tertibinden bağlanan aylıklarının, brüt asgarî ücret tutarına
yükseltilmesi ve bu aylığın, başka bir aylık veya gelir alsa da, çalışsa da, her hal ve şartta
ödenmesi, ayrıca ayrıca gazinin ölümü halinde dul eşinin yanı sıra çocukları ile anne ve
babasına da aylık bağlanması öngörülmektedir.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Anayasamızın 61’inci maddesinde; Devletin, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle,
malûl ve gazileri koruması ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlaması,
10’uncu maddesinde de; harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için
alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı sayılmaması amir hükümleri bulunmaktadır.
24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibi
Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanuna göre; İstiklal Harbi, Kore ve Kıbrıs gazilerimize
şeref aylığı bağlanmaktadır. 2011 yılı Temmuz ayı itibariyle şeref aylığı alan gazilerimizin
dağılımı aşağıdaki gibidir.
166
Şeref aylığı alan gaziler
Kişi sayısı
İstiklal harbi gazisi dul eşi (Hayatta kalan gazi bulunmamakta)
659
Kore harbi gazisi
5.365
Kore harbi gazisi dul eşi
8.059
Kıbrıs harbi gazisi
30.695
Kıbrıs harbi gazisi dul eşi
4.161
Toplam
48.939
Kaynak: SGK - Temmuz 2011 Aylık İstatistik Bülteni
1005 sayılı Kanuna göre, İstiklal Harbi, Kore ve Kıbrıs gazilerimizden;
Sosyal güvenlik kurumundan gelir veya aylık almayan ve bir işte çalışmayanlara net
asgarî ücret tutarı,
Sosyal güvenlik kurumundan gelir veya aylık alan ya da bir işte çalışanlara ise 5750
gösterge rakamının her yıl Bütçe Kanunu ile tespit edilen memur maaş katsayısı ile
çarpılmasından bulunacak miktarda, aylık bağlanmaktadır.
Buna göre İstiklal Harbi, Kore ve Kıbrıs gazilerimiz ile dul eşlerine 2011 yılı ikinci yarısında
ödenen aylıklar aşağıdaki gibidir.
Herhangi Bir Sosyal Güvenliği Olan
Herhangi Bir Sosyal Güvenliği Olmayan
Aylık Tutarı(TL)
Aylık Tutarı(TL)
İstiklal harbi gazisi dul eşi
290,84 İstiklal harbi gazisi dul eşi
449,41
Kıbrıs harbi gazileri
387,79 Kıbrıs harbi gazileri
599,21
Kıbrıs harbi dul eşi
290,84 Kıbrıs harbi dul eşi
449,41
Kore harbi gazileri
387,79 Kore harbi gazileri
599,21
Kore harbi dul eşi
290,84 Kore harbi dul eşi
449,41
Kaynak: SGK - Temmuz 2011 Aylık İstatistik Bülteni
Görüldüğü üzere, şeref aylığı bağlanmasında vatana hizmet durumu dışında, gazilerin aylık
veya gelir alıp almaması, çalışıp çalışmaması durumuna bağlı olarak ücret farklılaştırılması
yapılmaktadır. Bu durum aylığın bağlanma gerekçesi olan “vatana hizmet” kriteri dışında bir
kriterin esas alınması sonucunu doğurmak suretiyle “şeref” kriterinin farklılaştırılmasına yol
açtığından, aylık bağlama amacına uygun değildir.
Ayrıca, milli mücadeleye iştirak eden ve bu sebeple kendilerine İstiklal Madalyası verilmiş
bulunan gazilerimiz ile Kore'de ve Kıbrıs'ta fiilen savaşa katılmış olan gazilerimize bağlanan
aylıkların, gazilerimizin hizmetleriyle ölçülmesi sözkonusu dahi edilemez. Ancak,
gazilerimizin geçim sıkıntısı içinde bulunmaları da asla kabul edilemez. Anayasamızın 61’inci
maddesine göre de Devletin toplumda gazilerimize yaraşır bir hayat seviyesi sağlaması görevi
bulunmaktadır.
Bu Kanun teklifi ile, Anayasamızın 61’inci maddesinde yer alan amir hükümler de dikkate
alınarak, gazilerimize bağlanan aylıkların, hiç olmazsa brüt asgarî ücret tutarına yükseltilmesi
ve başka bir aylık veya geliri olsa da, çalışsa da bu aylığın ödenmesi, ayrıca gazinin ölümü
halinde dul eşinin yanı sıra çocukları ile anne ve babasına da aylık bağlanması
öngörülmektedir.
167
14/7/1965 TARİHLİ VE 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI
KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinin
eki I sayılı Cetvelde yer alan “IV – EĞİTİM VE ÖĞRETİM HİZMETLERİ SINIFI”
bölümünün “(b) Öğretmen ve diğer personel” bendi ekteki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
“b) Öğretmen ve diğer personel
1
3600
2
3000
3
2200
4
1600
5
1300
6
1150
7
950
8
850”
MADDE 2- 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesinin "II- Tazminatlar" kısmının "B- EĞİTİM,
ÖĞRETİM TAZMİNATI" bölümünün birinci fıkrasının;
(a)
bendinde geçen “% 100 üne” ibaresi “% 150 sine” şeklinde,
(b)
bendinde geçen “% 95 ine” ibaresi “% 140 ına” şeklinde ve
(c) bendinde geçen % 85 ine ibaresi de “% 130 una” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Özellikle emekli öğretmenlerimizin aylıklarında iyileşme yapmak amacıyla 657
sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü maddesinin eki cetvelde yer alan öğretmenlerin ek
göstergeleri yükseltilmektedir.
MADDE 2- Öğretmenlerimizin maaşlarında iyileştirme yapmak amacıyla 657 sayılı Kanunun
152 nci maddesinde yer alan eğitim-öğretim tazminat oranları yükseltilmektedir.
MADDE 3- Yürürlük maddesidir.
MADDE 4- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Türk milletinin sosyal, kültürel ve ekonomik alanda sürdürülebilir bir gelişmeyi sağlayabilmesi
için, öncelikle eğitim ve öğretimin kaliteli, bilimsel yöntemlerle yürütülmesi gerekmektedir. Bu
da ancak öğretmenlerimizle mümkün olacaktır.
Türk öğretmenleri, 2023 Lider Ülke Türkiye hedefinin gerçekleşmesinde en önemli itici güç
olacaktır.
168
Öğretmenlerimiz, vatanımızın her yöresinde, her türlü imkânsızlığa ve zorluğa rağmen idealist
bir ruhla hizmet etmekte, devletimizin gülen yüzlerinden birisi olarak tüm vatandaşlarımıza
ayrım gözetmeksizin yeni ufuklar açmak için gayret göstermektedir.
Geleceğimizin teminatı çocuklarımızın yetişmesinde fedakârca, vefakârca ve özverili bir
biçimde gayret gösteren öğretmenlerimiz her türlü takdire fazlasıyla layıktır.
Ne var ki, kısıtlı imkânlar çerçevesinde ve hayatın getirdiği birçok zorluklara takılmadan
gelecek nesillerin hazırlanmasını ve yetişmesini sağlayan öğretmenlerimizin gereken ilgiyi
görmediği bir gerçektir.
Maddi sorunların baskısı altında ezilen, itibar ve saygınlığı her geçen gün zayıflayan bir
mesleğin Türkiye’nin güçlenmesi, milletimizin ilerlemesi yolunda ne denli katkı sağlayacağı
tartışmalı bir konu olarak karşımızdadır.
Son olarak, 2 Kasım 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 666 sayılı KHK ile memur
maaşlarında yapılan iyileştirmelerden öğretmenlerimiz maalesef yararlanamamıştır.
Çocuklarımıza bir harf öğretebilmek için en ücra köşelerde heyecanla görev yapmaya çalışan,
milletimizin aydınlık geleceğine katkı vermek için fedakarca hizmet veren öğretmenlerimizin,
ekonomik problemler karşısında çaresiz kalmaları asla kabul edilemez.
Kendi ailelerinin temel ihtiyaçlarını karşılayabilmekten uzak kalmış bir mesleğin
mensuplarının, bu ağır ekonomik şartlar altında görevlerini layıkıyla yapmalarını beklemek
insaflı bir yaklaşım değildir.
Bu kutlu mesleğin mensuplarının hangi gerekçeyle olursa olsun çözemediğimiz sorunlarının
milletimizin geleceğinde ağır bir bedelinin olacağını bilmek ve öngörmek durumundayız.
Bu amaçla hazırlanan Kanun Teklifi ile;
Öğretmenlerimizin maaşının bulundukları derecelere göre 275 TL ile 330 TL arasında
artırılması,
-
Emekli öğretmenlerimizin maaşının da 304 TL artırılması,
öngörülmektedir.
169
SOSYAL HİZMETLER KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun ek 7 nci maddesinin
birinci fıkrasında yer alan “net asgarî ücret tutarının 2/3’ünden” ibaresi “iki aylık net asgari
ücret tutarından” şeklinde ve üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi
başına aylık bakım ücreti tutarı, iki aylık net asgari ücret tutarından özürlünün ortalama aylık
gelirinin düşülmesi suretiyle bulunacak miktarda belirlenir. Ayrıca özür oranının yüzde elliyi
aşan kısmının bir aylık net asgari ücret ile çarpımı sonucu bulunacak miktar aylık bakım ücreti
tutarına eklenir. Her durumda ödenecek tutar üç aylık net asgari ücret tutarından fazla olamaz.”
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Evde bakım ücreti ilgili kanunla; "Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas
alınmak suretiyle kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendisine
düşen ortalama aylık gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az
olduğu bakım raporu ile tespit edilmesi, özürlü bireyin heyet raporu veren hastanelerden
alacağı özürlü sağlık kurul raporunun yüzde 50 ve üzeri ile ağır özürlü kısmında mutlaka 'Evet'
yazan bir ibare bulunması, özürlü bireyin başkasının yardımı olmadan hayatını devam
ettiremeyecek şekilde bakıma muhtaç olması gerekli olduğunun bakım heyeti raporu ile tespit
edilmesi. “şeklinde belirlenmiştir.
Ülkemizde, yüzde 50’nin üzerinde bir sağlık kurulu raporu alarak engelini ortaya koyanların
ailesine yapılacak olan yardım noktasında baz alınan kıstasların yeniden değerlendirilerek
değiştirilmesi, daha adil bir düzenleme getirilmesi gerekmektedir.
Evinde engelli aile bireyi olan pek çok sayıda vatandaşımız; aile gelir tespitinde esas alınan
gelir seviyesinden dolayı büyük mağduriyet yaşamaktadır. Gelir seviyeleri birbirine çok yakın
ailelerden, çok az bir farkla sınırı geçenlerin uğradığı haksızlık bunun bir göstergesidir. Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlığında bu konuyla ilgili bir komisyon kurulmalıdır. Bakım
ücretlerinin tespitinde esas alınan gelir miktarında yeniden düzenleme yapılmalıdır. Bu
durumdaki tüm ailelere standart maaş verilmesi yerine daha adil bir dağılım sağlayabilecek üst
bir limit tespit edilerek, ücretlerin bu üst limite göre belirlenecek oranlarda azaltılıp artırılması
sağlanmalıdır.
Bakım ücretlerinde esas alınan diğer bir kıstas olan sağlık kurulu raporlarında da yeni bir
düzenleme getirilmesiyle daha adil bir uygulama sağlanmalıdır. Örneğin ağır derecede bir kalp
yetmezliği olan ve ya görme özürlü bir vatandaşımızın evde bakımı ile felç hastalığı geçirerek
tamamen yatağa bağımlı bir vatandaşın evde bakımı noktasında önemli fark bulunmaktadır.
Hem maliyet hem gösterilen özveri ve emeği tek bir standart ücretle değerlendirmek haksızlık
oluşturmaktadır. Bu haksızlığa adil bir iyileştirme noktasında, sağlık kurullarından alınmış olan
raporlarda tüm hastalıkların özür derecelerinin yaş dikkate alınarak ayrı oranlarda yeniden
belirlenmesi ve bu oranlar üzerinden kademeli olarak değerlendirme yapılması gerekmektedir.
170
KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa aşağıdaki geçici
madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 22- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 41 inci maddesinin (b)
bendinde öngörülen sürücü belgesi alacak olanlarda aranan en az ortaokul veya sekiz yıllık
temel eğitimi bitirmiş bulunmaları şartı, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 4 yıl
süreyle aranmaz. İlkokul mezunu olmaları yeterli sayılır.”
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Sürücü belgesi alınmasında ilköğretim mezunu olma şartı uygulaması, 1996 yılında Karayolları
Trafik Kanunu'nda yapılan değişiklikle başlamış, uygulamanın başlama tarihi önce 2000, daha
sonra da 2004 yılına ertelenmişti. 2004-2006 yılları arasında yaklaşık 1,5 yıl hayata geçirilen
düzenleme 5 Temmuz 2006 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle ertelenmiş 05.07.2011 tarihinden
itibaren uygulamaya girmiştir.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre ülkede 18 milyonun üzerinde ilkokul mezunu
vatandaşımız bulunmaktadır Eğitimlerini çeşitli sebeplerden dolayı devam edemeyen
vatandaşlarımız içerisinde halen sürücü belgesi almamış çok sayıda ilkokul mezunu mevcuttur.
Çağımızda, kendi aracı ile ulaşımlarını sağlamak isteyen vatandaşa eğitim seviyesi nedeniyle
araç kullanamazsın demek insan haklarına aykırıdır. Modern çağda araç kullanmak insani bir
haktır. Yasanın yürürlüğe girmesinden önce ehliyet almış ilkokul mezunlarının daha çok trafik
kazasına karıştığıyla ilgili kapsamlı bir çalışma sonucu ortaya konan istatistiki bir bilgi de
yoktur.
Bir çok konuda kriter olarak aldığımız Avrupa Birliği Ülkelerinde sürücü belgesi ile ilgili
eğitim şartı bulunmamaktadır. Bu ülkelerinin birçoğunda ehliyet almak için okuryazar olmak
yeterli sayılmaktadır. Çünkü güvenli araç kullanımı, beceri kazanma işidir. Bu beceriyi her
eğitim seviyesindeki kişi kazanabilir. Ehliyet alabilmek için önemli olan araç kullanma
becerisini kazanmış olmak, trafik işaret ve levhalarını tanımak ile kuralları biliyor olmaktır.
Eğitimle ilgili böyle bir sınırlama getirildiğinde ilkokul mezunu vatandaşlarımız komşu
ülkelerden fahiş fiyatlarla sürücü belgesi almakta, almış oldukları sürücü belgelerini ülkede
değiştirmektedirler. Sürücü belgesi alma konusundaki eğitim şartı, sürücü belgesiz araç
kullanımlarını arttırmakta, sahte diploma hazırlama ve sahte ehliyet verme gibi kanunsuzluklar
ortaya çıkarmakta istenen amaç hasıl olmamaktadır.
Kanun teklifi ile mevcut uygulamanın ortaya çıkardığı mağduriyetin ve eşitsizliğin giderilmesi
amaçlanmaktadır.
171
TÜRKÇENİN KULLANILMASI VE GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN KANUN
TEKLİFİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve İlkeler
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde Türkçenin ahengini ve
doğal gelişimini bozabilecek etkilerden korunmasını, kendi özüne ve dil bilgisi kurallarına
uygun bir şekilde geliştirilmesini düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2-(1) Bu Kanun ile Türkçenin korunmasına ve geliştirilmesine yönelik alınacak
önlemleri, uygulanacak yaptırımları ve eğitim-öğretim kurumlarında eğitim dili olarak
Türkçenin etkinliğinin arttırılmasına ilişkin ilke ve düzenlemeleri kapsar.
İlkeleri Şunlardır:
MADDE 3- (1) a) Dilin doğru kullanımını ve kullanıcıların dil eğitimini geliştirmek ve kişiler
arası iletişimin bir aracı olarak dilin özüne ve dil bilgisi kurallarına uygun bir şekilde
geliştirilmesi koşullarının yaratılmasını sağlamak.
b)Yurt içinde ve dışında Türkçe ile eğitimi ve Türkçenin öğretimini desteklemek.
c) Sınırlarımız içinde ve dışında Türkçeyi geliştirmek.
d) Türkçenin, bir dünya dili olarak uluslararası kullanımını yaygınlaştırmak, hak ettiği
saygınlığı kazanmasını sağlamak.
e) Toplumda Türkçe sevgisinin güçlenmesine katkıda bulunmak.
İKİNCİ BÖLÜM
Türkçenin Geliştirilmesi
Okullarda Türkçe öğretimi ve değerlendirilmesi
MADDE 4- (1) Okul öncesi eğitim kurumlarında yabancı dille eğitim ve yabancı dil öğretimi
yapılamaz.
(2) İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde eğitim dili olarak Türkçeden başka dil
kullanılamaz. İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde öğrenciler Türkçe, Türk Dili ve
Edebiyatı, Dil ve Anlatım derslerinden başarılı olmadıkça yılsonu başarı ortalaması ile veya
herhangi bir kurul kararı ile başarılı sayılamazlar ve bu derslerden başarılı sayılmadıkça da
mezun olamazlar. Bu derslerden başarısız olanlar af kapsamına da alınamazlar.
(3) Yükseköğrenime giriş ve kamu personeli alımı sınavlarında, Türkçe bilgisini ölçen sorular,
toplam soru sayısının yüzde % 30’undan az, % 70’inden fazla olamaz.
Yazışma ve toplantılarda Türkçe
MADDE 5- (1) Kamu kurum ve kuruluşlarında, kamu tüzel kişiliklerinde ve noterliklerde her
türlü belge, sözleşme ve yazışma Türkçe olarak düzenlenir. Muhatapların yabancı uyruklu
olması durumunda, yabancı dille yazışma ve sözleşme yapılabilir; ancak bu belgelerin de
Türkiye Cumhuriyeti uyruklu muhataplar için ülke içindeki dağıtımında Türkçe çevirilerinin
yapılması ve kullanılması zorunludur.
(2) Türkiye’de yapılacak her türlü resmî toplantı ve görüşmelerde, Türkiye’yi temsil edecek
kişilerin konuşmalarını Türkçe yapmaları zorunludur. Türkiye dışındaki toplantı ve
172
görüşmelerde de Türkçe kullanmak esastır. Ancak zorunluluk hâlinde, istisnai hâllerde başka
dil kullanılabilir.
(3)Yukarıda sayılan hususları denetlemeye ve bunlara yaptırım uygulamaya kamu görevlisinin
birinci sicil amiri görevli ve yetkilidir.
Gazete ve dergilerde Türkçe
MADDE 6- (1) Ulusal gazete ve dergilerde Türkçenin doğru kullanımı esastır. Türkçenin
yazım kurallarına ve doğru kullanımın riayet etmeyen; Türkçede olmayan yabancı
kelimeleri sistemli olarak kullanan gazete ve dergiler, ayrıca bunların yazarları cezai
işleme tabi tutulur.
(2) Yerel gazete ve dergilerin Türkçeyi doğru kullanması esastır. Türkçe yazım ve imlâ
kurallarına uymayan yerel gazete ve dergiler, ayrıca yazarları cezai işleme tabi tutulur.
(3) Ulusal ve yerel gazete ve dergiler, Türk Dil Kurumu tarafından türetilen yeni
kelimeleri kullanmakla yükümlüdürler.
(4) Yukarıda sayılan hususları denetlemeye ve bunlara yaptırım uygulamaya Basın İlan
Kurumu görevli ve yetkilidir.
Radyo ve televizyonlarda Türkçe
MADDE 7- (1) Ulusal ve yerel yayın yapan radyo ve televizyonlarda Türkçenin doğru
kullanımı esastır.
(2) Türkçede olmayan yabancı kelimeleri sistemli olarak kullanan ulusal radyo ve
televizyonlar, ayrıca program yapımcıları ve yönetmenler cezai işleme tabi tutulur.
(3) Ulusal yayın yapan radyo ve televizyonlarda, haftada bir saatten az olmamak kaydıyla ve
07.00 ila 24.00 saatleri arasında Türkçenin öğretilmesi, özendirilmesi ve sevdirilmesine yönelik
programlar yapılıp yayımlanması zorunludur. Bu konudaki düzenleme, denetim ve yaptırım
uygulaması Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından yerine getirilir.
(4) Orijinal sürümdeki filmler, müzik eserleri ve dinî ayinler dışındaki radyo televizyon
yayınlarının Türkçe olması zorunludur.
(5) Ulusal ve yerel yayın yapan radyo ve televizyonlar, Türk Dil Kurumu tarafından
türetilen yeni kelimeleri kullanmakla yükümlüdürler.
(6)Yukarıda sayılan hususları denetlemeye ve bunlara yaptırım uygulamaya Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu görevli ve yetkilidir.
Sunucu yeterlik belgesi
MADDE 8- (1) Ulusal yayın yapan radyo ve televizyonlarda görev yapacak sunucuların,
Türkçeyi doğru ve kurallara uygun telaffuz edebildiklerini gösteren bir “yeterlik belgesi”ne
sahip olmaları zorunludur.
(2) Yeterlik belgesini verme konusunda Türk Dil Kurumu görevli ve yetkilidir.
(3) Yeterlik belgesi sahibi olmayan sunucu çalıştıran veya sunucuları Türkçeyi doğru ve
kurallara uygun kullanmayan radyo ve televizyonları denetlemeye ve bunlara yaptırım
uygulamaya Radyo ve Televizyon Üst Kurulu görevli ve yetkilidir.
173
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Türkçenin Korunması
Kurum ve kuruluş adlarında Türkçe
MADDE 9- (1) Türkiye’de faaliyet göstermek üzere, yürürlükteki mevzuat uyarınca kurulan
bütün kurum ve kuruluşların ad ve unvanları Türkçe olmak zorundadır. Türkiye’de iş yapan
yabancı firmalarda ve Türkiye’de satışı yapılan isim hakkı alınmış yabancı mal, ürün ve
hizmetlerde Türkçe ad ve unvan kullanma zorunluluğu aranmaz.
Ürün mal ve hizmet adları ile ilan, reklam ve tanıtımlarda Türkçe
MADDE 10- (1) Bir ürün, mal ve hizmetin adında, sunuluşu, tanıtımı, kullanım kılavuzu,
garanti belgesi, fatura ve makbuz gibi belgelerinde; yazılı, sözlü, görsel araçlarla yapılan her
türlü ilan, reklam ve tanıtım faaliyetlerinde Türkçe kullanılması zorunludur. Her türlü iş yeri,
faaliyet alanı ile araç ve gereçlerde kullanma, işaret, uyarı ve yönlendirme yazı ve levhaları
Türkçe olacaktır.
(2) Zorunlu hâllerde, Türkçeden başka dillerin kullanılması da gerekiyorsa, bu dillere ilişkin
yazılı ve sözlü ifade ve metinler, Türkçeden daha önce, daha kapsamlı, daha okunaklı ve daha
belirgin olamaz.
Ölçüt ve başvuru kurumu
MADDE 11- (1) Kurum ve kuruluşların ad ve unvanları ile mal ürün ve hizmetlerin adlarının
Türkçe olmasında ölçüt, Türk Dil Kurumunca yayımlanan Türkçe sözlüklerin son baskısında
ve yine Türk Dil Kurumunca yayınlanmış derleme ve tarama sözlüklerinde madde başı olarak
yer almış kelime ve deyimlerle Türkçe dil bilgisi kurallarına uygun olarak bunlardan türetilmiş
kelime ve deyimlerden oluşmasıdır.
(2) Türk kültür ve tarihine ilişkin özel adlarla Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının adları da bu
Kanunun kapsamına giren konularda kullanılabilir. Türkçe sözlerden ve özel adlardan
kısaltmalar ve birleştirmeler yapılabilir.
(3) Yukarıda belirtilen kaynaklar dışında kalan bir kelimenin ad olarak kullanılması; ancak
Türk Dil Kurumunun açık oturum oluru ile mümkündür.
Yaptırım
MADDE 12-(1) Bu Kanun’daki hükümlere uyulmaması durumunda yasağa konu levha, tabela
ve yazılar ilgili belediye tarafından; belediye olmayan yerlerde köy ihtiyarlar kurulu tarafından
ortadan kaldırılır. Ayrıca sorumlular hakkında, yetişkinlere ait asgari ücretin aylık brüt tutarının
on katından az olmak üzere ticari kuruluşlarda bir önceki yıla ait vergi matrahının binde beşi
tutarında para cezası uygulanır.
2) Yazılı, sözlü ve görsel araçlarla yapılan her türlü ilan, reklam ve tanıtım faaliyetlerinde
denetim ve yaptırım uygulanması ilgili valiliklerce yerine getirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Hükümler
GEÇİCİ MADDE 1- Bu Kanun kapsamına giren ve Türkçe olmayan ad ve unvanlar ile
bunlara ilişkin levha, tabela ve yazılar, bu Kanun’un yürürlüğe girmesinden başlayarak en geç 1
yıl içinde değiştirilir.
GEÇİCİ MADDE 2- Bu Kanun’un uygulanmasına ilişkin tüzük ve yönetmelikler, Kanun’un
yürürlüğe girmesinden başlayarak en geç altı ay içinde çıkarılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
174
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 13- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 3’üncü maddesi “Türkiye devleti, ülkesi ve milletiyle
bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir”. Hükmüne yer verilmiştir. Gelişmiş, çağdaş ülkelerde
toplumun birlik ve beraberliğini sağlayan coğrafyayı vatanlaştıran, yaşanan mekâna anlam
kazandıran temel unsur “dil” dir. Türkçemiz yüzlerce yıllık kültür hayatımızın,
medeniyetimizin gerekçesidir. Rahmetli Yahya Kemal’in ifadesiyle “annemizin ağzımızdaki
ak sütüdür”.
‘Türk insanını saran kumaşın markasının bile yabancı olmasından onu kıskanırım’ sözü aşırı
duyarlılık içerse de Türkçe’nin bozulma ve yozlaşma konusunda geldiği aşama ciddidir.
Türkçenin korunmasına, gelişmesine, gelecek nesillere iletilmesine büyük özen gösterilmelidir.
Dili yozlaşan, yabancı dillere karşı, gerek toplum hayatında gerekse bilim ve eğitimde geri
plana düşen bir milletin geleceği ciddi şekilde tehlikeye düşer. Her alanda kendi dilini hâkim
kılmayan milletler kendilerini başkalarının gerçekliğini yaşamaya mahkûm ederler.
Başkalarının anlam ve kuramlarıyla dünyayı algılayan bireyler, hayatta başkalarının maddi
pratiklerini yaşamak eğilimi içinde olacaklar ve düşünce dünyasında başkalarının
sorunsallarına çözüm getirmeye gayret edeceklerdir.
Türkçe sözcüklerin, deyimlerin, konuşma biçiminin bozulması doğrudan Türkçe düşünmeyi de
etkilemektedir. Bu noktada Türk olmak biraz da Türkçe konuşmak anlamına gelmektedir.
Farklı kültürel toplumların birbirini etkilemeleri yüzyıllar içerisinde doğal görülebilse bile, bir
milletin gündelik hayatını düzenleyen kuralların olabildiğince arındırılarak topluma sunulması
daha doğru olacaktır. Türkçe’nin toplum hayatındaki işlevi dikkate alınmalı, bunun milli bir
politika şeklinde benimsenmesi ve yürütülmesi sağlanmalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde başta büyükşehirlerimiz olmak üzere birçok şehrimizde
cadde ve sokaklarında alelusul yazılmış çok sayıda işyerleri ve ticari kuruluş levha ve tabelası
bulunmaktadır. Günümüzde, Türk alfabesi ve Türkçe kelimeler ile yazılan işyeri ve ticari
kuruluş levha ve tabela sayısı azınlıkta kalmış durumdadır. Türkçe vatanında giderek köşeye
sıkışmaktadır.
Sorun yalnızca yabancı tabela, ad ya da levha sorunu da değildir. Türkçe’nin mevcut haliyle
varlığı tehdit altındadır. Sözgelimi, bir işyeri adını “etçi” yerine “ethçi” bir başkası “perdeci”
yerine “perdecci”, bir başkası da “Kafe Keyif” yerine “Cafe Ceyf” biçiminde tabela
koymaktadır. Türkçe herkesin keyfine göre eğilip, bükülen ve üzerinde oynanan bir dil haline
gelmiştir. Bu durumun devamı halinde elli yıl sonra bambaşka, Türkçe olmayan bir Türkçeyle
karşı karşıya kalınacaktır.
Teknolojideki gelişmeler, televizyon, internet ve ulaşım yoğunluğu dile gerekli özen
gösterilmediği için Türkçeyi tehdit eder hale gelmiştir. Bu süreç ciddiyetsizlik, bilgisizlik ve
yetersizlikle birleşince Türkçe iyiden iyiye yozlaşmanın ve bozulmanın tehdidi altına girmiştir.
Esasında Türkçenin yasayla korunma ihtiyacının ortaya çıkmasından daha elim, vahim ve
acıtıcı bir durum olamaz. Çünkü dili millet konuşur, millet yaşar ve millet korur. Bu konuda hiç
kuşku yoktur. Ancak teknolojik gelişmeler, kültürel ilişki yoğunluğu, internet, televizyon ve
nesiller arası kopukluk böyle bir ihtiyacı Türkiye’de zorunluk haline getirmiştir.
175
2004 SAYILI İCRA VE İFLAS KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 82. maddesinin 2 ve 3. bentleri aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
“2- Borçlunun mesleğini sürdürmesi için gerekli olan, eşya, alet ve edevat,
3- Para, kıymetli evrak, antika, değerli taş ve madeni süs eşyaları hariç olmak üzere, ev
eşyaları,”
MADDE 2 - Bu Kanun yayımından itibaren yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Yapılan düzenleme ile madde daha anlaşılır hale getirilmiş ve özellikle borçluların,
kendi ve ailesinin geçimini sağlamak için sürdürdüğü mesleğinin icrası bakımından gerekli
olan eşyalar haciz kapsamı dışında tutulmuştur.
Üçüncü bentte yapılan değişiklik ile de ev eşyalarının, para, kıymetli evrak, antika, değerli taş
ve madeni süs eşyası haricindeki ev eşyalarının tümüyle haciz kapsamının dışına
çıkarılmaktadır.
MADDE 2 - Yürürlük maddesidir.
MADDE 3 - Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
İcra İflas Kanunu’nun günümüz ihtiyaçlarını karşılamadığı hem uygulayıcılar, hem bilim
çevreleri bakımından ifade edilmektedir. Hazırladığım kanun teklifi ise haczedilmesi mümkün
olmayan eşyalar bakımından hem daha çağdaş bir anlayışın ifadesi olup, hem de milyonlarca
insanımızın beklentisini karşılama amacındadır.
Ülkemiz, ekonomik yapı, ticari alışkanlıklar, finansal araçları kullanmada tecrübesizlik gibi
sebeplerle, icralık ihtilafların yoğun yaşandığı bir durumdadır.
Bütün yıkıcılığı ile yaşadığımız ekonomik kriz icralık ihtilafların sayısında patlama
yaşanmasına neden olmuştur. Ne yazık ki genel olarak ekonomimiz, ticari hayat ve istihdam
alanlarında yaşanan kayıt dışı durum, bu ihtilafların varlığında ve çoğalmasında önemli
etkenlerden biri olmaktadır. Sonuç itibariyle neredeyse borçsuz vatandaşımız bulunmamakta,
vatandaşımızın geneli icra takibi tehdidi altında hayat mücadelesini sürdürmeye çalışmaktadır.
Memurumuz, işçimiz, esnafımız, çiftçimiz, emeklilerimiz, işsizimiz ya borçlu ya kefil olarak,
evine haciz geleceği gerilimi altında, ruhsal travma yaşamaktadır.
Evine haciz gelip, eşyaları kaldırılan insanlarımız içinde intihar edenler, cinnet geçirenler,
kendisi ya da yakınlarına zarar verenler her geçen gün artmaktadır. Binlerce baba, eş ve
çocuklarına karşı borcu sebebiyle evinden eşya kaldırılmasına neden olma mahcubiyeti
yaşamaktadır. Haciz suretiyle evden eşya kaldırılması birçok ailenin parçalanmasına da neden
olmaktadır. Evinden eşya kaldırılan babalar, eşi ve çocukları karşısında saygınlığını kaybettiği
gibi toplum karşısında da statü kaybına uğramaktadır. Evinden eşya kaldırılan eş ve çocuklar bu
durumu hayatları boyu devam edecek bir aşağılanma olarak görmekte, bulundukları sosyal
çevrede zor duruma düşmektedirler. Çoğu zaman ise sorumsuz ya da hesapsız borçlanmalar
sebebiyle meydana gelen icra takibinin mağduru, bu duruma neden olan kişi değil, biçare eş ve
çocukları olmaktadır.
176
Bazen de evden eşya kaldırma hususunda alacaklılar tarafından daha uzun prosedür gerektiren
diğer yöntemleri kullanmak yerine, evden eşya kaldırmak adeta şantaja dönüşmektedir.
Daha fazla ailenin parçalanmaması, daha fazla üzücü olay yaşanmaması adına, ev eşyalarının
haczinin kapsam dışına çıkartılması amaçlanmaktadır.
İnsanlık tarihinin de, insan haklarına saygının en üst seviyeye ulaştığı çağımızda modern
dünyanın standartlarının çok altında yaşam mücadelesi veren Türk halkının evinden ev eşyası
haczi ve kaldırılması, çağdışı bir uygulama olarak devam etmektedir. Teklifimizle çağdışı bu
durum kaldırılmaya çalışılmaktadır.
Önerdiğimiz değişiklik ile ev eşyası haczinin farklı uygulamalara neden olan ve borç tahsili
amacından ziyade cezalandırma biçimine dönüşen mevcut hali yerine, para, kıymetli evrak,
antika, değerli taş ve madeni süs eşyası haricinde ev eşyalarının haczi tümden kaldırılmaktadır.
Böylece icra görevlileri bir eve ancak kapsam dışında tutulan eşyanın olup, olmadığına bakmak
için girebilecektir.
Teklifimiz alacaklıların, alacağına ulaşmasını önleme amaçlı değildir. Elbette alacaklının hakkı
da kutsal ve savunmaya değerdir. Ancak bundan böyle kimse ev eşyası kaldırarak, alacak
tahsili yapamayacağı bilinci ile ticari yaşamını yeniden tanzim etmelidir.
Mevcut uygulama alacak tahsili bakımından, yukarıdaki mahsurları yanında çok da işe
yaramamaktadır. Çoğu zaman kaldırılıp götürülen eşyalar, haciz ve satış masraflarını
karşılamamakta, depolarda çürümektedir. Ne alacaklının ne de borçlunun işine yaramamakta
mahkemelere sayısız iş yükü, taraflara da geri dönüşü zor masraf olarak yansımaktadır.
177
2659 SAYILI ABLİ TIP KURUMU KANUNUNUN BAZI MADDELERİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 2659 Sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu’nun 1. maddesinin 1. fıkrasının sonunda
bulunan "Adalet Bakanlığına bağlı" ibaresi kaldırılmış ve aynı fıkranın sonuna aşağıdaki cümle
eklenmiştir.
"Adli Tıp Kurumu adli görevleri bakımından bağımsızdır."
MADDE 2- 2659 Sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu’nun 9. maddesinin birinci fıkrasında
bulunan "Adalet Bakanlığınca" ibaresi kaldırılmış, yerine "Adli Tıp Kurumu Başkanlığınca"
ibaresi eklenmiştir.
MADDE 3- 2659 Sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu’nun 10. maddesinin 1. fıkrasında geçen
"Adli Tıp Kurumu şube müdürlükleri, bu Kanun’un 1’inci maddesi gereğince Adalet
Bakanlığınca ağır ceza mahkemesi bulunan yerlerde kurulur” cümlesi, "Adli Tıp Kurumu şube
müdürlükleri, bu Kanunun 1’inci maddesi gereğince Adli Tıp Kurumu Başkanlığınca ağır ceza
mahkemesi bulunan yerlerde kurulur" şeklinde düzenlenmiş ve 2. fıkrada geçen "Adalet
Bakanlığınca" ibaresi, "Adli Tıp Kurumu Başkanlığınca" şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 4- 2659 Sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu’nun 13. maddesinin b. fıkrasında geçen
"İhtisas Kurul başkan ve üyeleri ile daire başkanı" ibaresi kaldırılmış, fıkra aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"Zorunluluk halinde şube müdürü, uzman ve diğer görevlilerin yerlerini değiştirmek,"
MADDE 5- 2659 Sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu’nun 26. maddesinin 1. ve 3. fıkrası
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, 2. fıkra yürürlükten kaldırılmıştır.
"Adli Tıp Kurumu Başkanı, Bakanlar Kurulunun teklif edeceği üç aday arasından
Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Başkan yardımcıları, adli tıp ihtisas kurulları başkan ve
üyeleri, Adli Tıp Kurumu Başkanının, uzman elemanlar veya üniversitelerin ilgili fakülte
öğretim üyeleri veya yardımcıları arasından, her unvan için göstereceği üç aday içinden
Bakanlar Kurulu tarafından atanırlar"
"Birinci fıkra dışında kalan personelin atamaları Adli Tıp Kurumu Başkanlığınca yapılır"
MADDE 6- 2659 Sayılı Adli Tıp Kurumu Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 5- Bu Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten bir yıl içinde adli tıp kurumu
Başkentimiz Ankara’ya taşınır.”
MADDE 7 - Bu Kanun yayımından itibaren yürürlüğe girer.
MADDE 8- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Maddede yapılan değişiklikle Adli Tıp Kurumu özellikle adli bilirkişilik görevinin
niteliği gereği hem Anayasa hem Usul Yasaları ile uyumlu hale getirilmek adına Adalet
Bakanlığına bağlı olmaktan çıkarılarak, yargı bağımsızlığı ile paralel şekilde bağımsız hale
getirilmek istenmektedir. Yine Adli Tıp Kurumunun adli görevleri bakımından bağımsızlığı
ayrıca maddeye eklenen bir cümle ile pekiştirilmektedir.
Fıkrada yapılan değişiklik ile de alt birimler kurma inisiyatifi, birinci fıkrada getirilen kurumun
bağımsızlığı doğrultusunda Bakanlıktan alınıp, Kurum Başkanlığına verilmektedir.
MADDE 2- Adli Tıp Kurumun birinci maddede değiştirilen statüsüne ve bağımsız hale
getirilen statüsüne paralel olarak grup başkanlıkları kurma inisiyatifi Bakanlıktan Kurum
178
Başkanlığına verilmektedir.
MADDE 3- Yapılan değişiklik ile her iki fıkrada Bakanlık inisiyatifinde olan iş ve işlemler için
Kurumun bağımsızlığına paralel olarak Kurum Başkanı yetkili kılınmıştır.
MADDE 4- Değiştirilen b bendinde Adli Tıp Başkanlar Kurulunun görevleri içerisinde ihtisas
kurul başkan ve üyeleri ile daire başkanlarının da zorunluluk halinde yerlerini değiştirme
yetkisi olduğu ifade edildiğinden bu düzenleme belirtilen personel üzerinde kararlarını
etkileyecek baskı unsuru olabileceğinden adı geçen personel kapsam dışına çıkarılmıştır.
MADDE 5- Yapılan düzenleme ile bağımsız hale getirilen Kurumun, Bakanlar Kurulunun
önereceği üç isim içerisinden tarafsız Cumhurbaşkanlığı makamınca atanması
amaçlanmaktadır. Yine başkan yardımcıları, ihtisas kurulları başkan ve üyelerinin atanmaları,
Kurum Başkanının teklif edeceği üç kişi arasından Bakanlar Kurulunca atanacaklar
belirlenmektedir. Sair personel için ise Kurum Başkanı yetkilendirilmiştir. Maddedeki
düzenleme ile atama esasları kurumun bağımsızlığı ile orantılı hale getirilmiştir.
Geçici madde 5- Türkiye Cumhuriyeti Devleti Anayasal esaslara göre yürütülen bir devlettir.
Nitelikleri Anayasada belirtilmiş olup başkenti Ankara’dır. Tarihsel sebepler dışında hiçbir
neden yokken Adli Tıp Kurumu Başkanlığının, Başkent dışında bir ilimizde olması devlet
geleneğimize uygun değildir. Bu nedenle Başkente taşınması öngörülmektedir.
MADDE 6- Yürürlük maddesidir.
MADDE 7- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Ülkemiz bakımından hayati öneme sahip olan kurumlardan birisi Adli Tıp Kurumu, uzun
zamandır olumsuz haberlerle gündeme gelmektedir. Oysa Adli Tıp Kurumu adalet işlerinde
bilirkişilik görevi yapmak, alanına giren konularda bilgilendirici etkinlikler düzenlemek
amacıyla kurulmuştur. Kuruluş Kanunu’nda ise Kurumun görevleri, adli makamların adli tıpla
ilgili taleplerine göre bilimsel ve teknik görüş bildirmek, adli tıp uzmanlığı ve yan dal
uzmanlığı eğitimi vermek, adli tıp ve adli bilimler alanında bilgilendirici etkinlikler
düzenlemek ilgili kurumlarla birlikte eğitim programları uygulamak ve hizmetlerin görülmesi
sırasında yapılması zorunlu sağlık hizmetlerini vermek olarak belirlenmiştir. Yine Kanun’dan
anlaşıldığına göre Adalet Bakanlığı hesabına burslu öğrenci okutma, yurtdışında eğitim
yaptırma adli tabip ve uzman yetiştirme görevleri de Kurumca yapılmaktadır.
Görüldüğü üzere birçok adli olayda Adli Tıp Kurumunun vereceği raporlar adaletin tecellisi
bakımından belirleyici olabilmektedir. Adli Tıp Genel Kurul kararları nihai olmakla beraber,
mahkemelerin delilleri takdir yetkisi varlığını sürdürmektedir.
Genel olarak Türk Hukuku’nda bilirkişilik müessesesi henüz çağdaşlaşmasını
tamamlayamamış istismara açık, zaman zaman da mahkeme kararı için doğrudan etki gücüne
sahip olmaya devam etmektedir. Bilirkişilik kurumunun halen genel standartlarının
belirlenebildiği ifade edilemez. Bu anlamda Adli Tıp Kurumu geleneği geçmişi birikimi ile
eksiklerine rağmen göz dolduran kurumlarımızdan biridir.
Adli Tıp Kurumunca verilen bir takım raporlar tartışma konusu olabilmektedir. Özellikle son
zamanlarda Kurumun çocukların cinsel istismarı olaylarında verdiği raporlar zaman zaman da
birbiriyle tezat oluşturan raporlar, kamuoyunda Kuruma karşı güveni zedelemektedir. Yakın
zamanlarda yine bir cinsel istismar suçuyla ilgili rapor veren kurulun, bir üyesi düzenlenecek
raporla ilgili baskılara maruz kaldığını, diğer üyelerin de bu baskılar doğrultusunda karar
vermek durumunda kaldıklarını, kurumun iş yükü nedeniyle sağlıklı çalışamadığını, iki üç yıl
sonraya randevu verilebildiğini, bazı raporların ise randevusuz siyasi taleplerle öne alınmasının
179
ya da doğrudan rapor verilmesinin temin edildiği gibi gerekçelerle daha fazla dayanamadığını
belirterek istifa etmiştir.
Bu tartışmalar göstermektedir ki ortada kayıtsız kalınamayacak ölçüde ciddi bir sorun vardır.
Sorunun temel kaynağı Kurumun kuruluş yapısından doğmaktadır. Mahkemeler Anayasamıza
göre bağımsız ve tarafsızdırlar. Hâkimlik ve savcılık mesleği ise yargının bu nitelikleri
bakımından anayasal güvence altındadırlar. Yargılama Usulü Mevzuatlarında bilirkişilik
kurumunun da tarafsız olacağı Kanun hükmü ile düzenlenmiştir.
Bu duruma karşın en temel görevi Kuruluş Kanunu’nda ifade edildiği üzere adalet işlerinde
bilirkişilik görevi yapmak mahkemeler ve savcılıklar tarafından gönderilen Adli Tıpla ilgili
konularda bilimsel ve teknik görüş bildirmek olarak belirlenen Adli Tıp Kurumunun, Adalet
Bakanlığına bağlı bir kurum olarak öngörülmesi büyük bir çelişkidir. Kuruluş gerekçesi
bilirkişilik olan bir kurumun bakanlığa bağlı bir kurum olarak kurulması, personelinin idari
hiyerarşiye göre belirlenmesi, özel bütçesinin olmayışı, verilen görevin niteliği ile
uyuşmamaktadır. Kuruluş Kanunu birinci maddesinde Adalet Bakanlığına bağlı olarak Adli
Tıp Kurumu kurulduğu belirtilmektedir. Kanun’un birçok maddesinde de Bakanlığın Kurum
üzerinde çok geniş yetkilere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Birçok önemli davada verilecek
karar için referans olan Kurum raporlarının, Bakanlığa bağlı bir Kurum tarafından
düzenlenmesi, insan hakları sözleşmesinde belirtilen adil yargılanma hakkına aykırı olduğu
gibi, Adli Tıp Kurumu, adli makamlar adına bilirkişilik görevi yaptığı için Anayasamızda
belirtilen yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerine, usul yasalarımızda belirtilen
bilirkişilerin tarafsızlığı ilkelerine de açıkça aykırılık taşımaktadır.
Sonuç olarak arz ettiğimiz Kanun Teklifimizle yukarıda belirttiğimiz sakıncaları gidermek
amacıyla kurum mevzuatının usul yasaları, Anayasa ve uluslararası hukukla uyumlu hale
getirmek adına. Adli Tıp Kurumunu, Adalet Bakanlığına bağlı bir kurum olmaktan çıkarıp adli
görevleri bakımından, bağımsız hale getirmeyi amaçlamaktayız. Teklifimizin yasalaşması
halinde adalete olan güven artacağı gibi Kurumun saygınlığı da pekişecektir.
Adli Tıp Kurumu Başkanlığının Cumhuriyetimizin Başkentinde olması
düşünüldüğünden, bir geçici maddeyle bu hususu sağlanması amaçlanmıştır.
gerektiği
180
3218 SAYILI KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN
TEKLİFİ
MADDE 1- 3218 Sayılı Kanunda 29 Ocak 2004'te yapılıp 6 Şubat 2004 tarihli Resmi Gazetede
yayımlanan değişikliğin Geçici-Madde 3 "b" bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“b) Bu bölgelerde faaliyet gösteren üretim ruhsatı sahibi ve kurucu-işletici şirketlerin istihdam
ettikleri personele ödedikleri ücretler Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleştiği
tarihi içeren yılın vergilendirme döneminin sonuna kadar Gelir Vergisinden müstesnadır.
Ancak, bu madenin yürürlüğe girdiği tarih itibari ile ruhsatlarında belirtilen süre Avrupa
Birliği'ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihten daha önceki bir tarihte sona eriyorsa, istisna
uygulamasında, ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi dikkate alınır".
MADDE 2 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde istihdamın ve yatırımların arttırılması ve yabancı sermayenin bu amaçlarla
ülkemize çekilmesi büyük önem arz etmektedir. 2004 yılında yapılan değişiklikle Serbest
Bölgelerdeki yabancı ve yerli yatırımlar durma noktasına gelmiştir.
Bu değişiklikle birçok firma yatırım kararından vazgeçmiş ve bazıları da faaliyetlerini
durdurmuştur.
Serbest Bölgelerde oluşan bu olumsuz tablonun değiştirilmesi ve yeniden canlandırılması
amacıyla çalışanları ilgilendiren Gelir Vergisi istisnasının uzatılması uygun olacaktır.
181
5434 SAYILI T.C. EMEKLİ SANDIĞI KANUNU İLE 926 SAYILI TÜRK
SİLAHLI KUVVETLERİ PERSONEL KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun
EK-81'inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle
bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı veya EK 77'nci madde kapsamına girenler
hariç olmak üzere vazife malullüğü veya adi malullük aylığı ödenenler ile Subay, Astsubay,
Uzman Jandarma ve Uzman Erbaşlardan emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı
ödenmesine hak kazanamamış olanlara, her ay emekli aylıklarıyla birlikte 100 TL tutarında
ayrıca ödeme yapılır."
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun Hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- MİT, Emniyet hizmetleri sınıfına mensup emekli personel ile çarşı ve mahalle
bekçilerinin emekli aylıklarına her ay ödenmesi öngörülen 100 TL’den, TSK Personeli
emeklilerinin de faydalandırılması amaçlanmaktadır.
MADDE 2- Yürürlük maddesi.
MADDE 3- Yürütme maddesi.
GENEL GEREKÇE
5473 Sayılı Kanun ile TC Emekli Sandığı Kanunu’na EK 81'nci madde eklenerek, MİT,
Emniyet Hizmetleri sınıfına mensup emekli personel ile çarşı ve mahalle bekçilerinin emekli
aylıklarına her ay 100 TL. ödeme yapılması ön görülmüştür. Aynı durumda bulunan, TSK
Personeli Emeklileri ise maddede yer almamıştır. Yapılan düzenleme ile TSK Personeli
emeklilerinin mağduriyetlerinin giderilmesi amaçlanmaktadır.
Bahse konu personelin emekli aylıklarına seyyanen 100 TL. zam yapılması hususu benzerleri
esas alınarak daha önce gündeme gelmiştir. Bu konuda Milli Savunma Bakanlığınca şifahi
olarak yapılan açıklamalarla müspet yaklaşılmış ancak yaklaşık iki yıldır herhangi bir gelişme
olmamıştır.
182
ASKERLİK KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 5837 Sayılı Askerlik Kanunu ile bazı Kanunlarda değişiklik yapılmasına dair
Kanun’un 2. maddesinin (b) şıkkının ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"12/04/1991 tarihli ve 3713 sayılı terörle mücadele Kanunu kapsamında hayatını kaybeden
Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli; Subay, Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaşlarla
askerlik hizmetini yerine getirmekte olan yükümlülerin kendilerinden olma erkek çocukları ile
aynı anne ve babadan olan kardeşlerinin tamamı, istekli olmadıkça silah altına alınmaz ve
silah altındakiler istekleri halinde terhis edilir."
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Maddenin mevcut halinde;
12/04/1991 Tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında hayatını kaybeden
Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının erkek çocuk ve kardeşleri arasında hiçbir makul izahı
olmayacak şekilde ayrım yapılmıştır.
Bu ayrım yasal ve vicdani eşitlik ilkelerini açıkça ihlal etmekte, Türk Silahlı Kuvvetlerinde
birlikte görev yapan, yan yana şehit düşen mensuplarının birlik ve beraberliğini
zedelemektedir.
Üstelik bu farklı uygulama; neredeyse bir ömrü vatan ve milletine, devletin ülkesi ve milletiyle
bölünmezliğine adamış, çok uzun sürelerle terörle mücadele görevi yürüten; Subay, Astsubay,
Uzman Jandarma ve Uzman Erbaşlarla, onların aile fertlerini rencide etmektedir.
183
ATEŞLİ SİLAHLAR VE BIÇAKLAR İLE DİĞER ALETLER HAKKINDA
KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 10/7/1953 tarihli ve 6136 Sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler
Hakkında Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan "bir yıldan, üç yıla kadar
hapis" ibaresi "iki yıldan, beş yıla kadar hapis", "otuz günden yüz güne" ibaresi ise "altmış
günden yüz yirmi güne" şeklinde değiştirilmiş, üçüncü fıkrasına "ev veya iş yerinde"
ibaresinden önce gelmek üzere "özel araç," ibaresi ile dördüncü fıkrasına aşağıdaki cümle
eklenmiştir.
"Pek az sayıdaki mermilerin yalnızca hatıra maksadıyla bulundurulmasının anlaşılması
halinde ceza verilemez."
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- 6136 Sayılı Kanunun 13. maddesinin birinci fıkrasında, düğün, nişan, sünnet, asker
uğurlama gibi güzel geleneklerimizin, kadın, erkek, çocuk birlikte yaşandığı ortamlardaki acı
kayıplarımız ve ruhsatsız silahlarla işlenen suçlardaki artışlar mevcut düzenlemedeki yaptırımı
caydırıcılıktan uzak hale getirdiği düşünüldüğünden bir yıldan üç yıla kadar olan hapis cezası,
iki yıldan beş yıla çıkarılırken, otuz günden yüz güne kadar öngörülen adli para cezası ise altmış
günden yüzyirmi güne çıkarılmıştır.
6136 Sayılı Kanunun 13. maddesinin 3. fıkrasına halen ev ve işyerinde silah bulundurulması
halinde taşımaya göre daha az ceza öngörülen düzenleme içerisine özel araçlarda silah
bulundurma hali de ilave edilmektedir
6136 Sayılı Kanun’un 13. maddesinin 4. fıkrasında söz konusu silah ya da mermilerin ev veya
işyerinde bulunduruluyor olması daha az cezayla cezalandırıldığında bu eleştiri doğru
olmayacaktır. Kanun teklifimiz ile ruhsatsız silahı ev veya işyerinde bulundurmanın değil
bizzat üzerinde taşımanın cezası artırılmaktadır.
MADDE 2- Yürürlük maddesidir.
MADDE 3- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde ruhsatsız silah taşımak veya bulundurmak, mevcut Kanunlarımıza göre suç olarak
kabul edilmektedir. 6136 Sayılı Yasa’daki müeyyidelere rağmen bahsedilen suçun işlenme
yüzdesi azalmadığı gibi artarak devam etmektedir. Silah taşıma isteğinin geleneksel sebeplere
ya da korunma ihtiyacına dayandırıldığı göze çarpmaktadır. Ancak son bir yıl içerisinde on
beşe yakın çocuğumuzun serseri kurşun tabir edilen sırf silahla ses çıkarma arzusunun tatmini
sonucu hayatını kaybettiğini hatırlayınca ve yine düğün, bayram, sünnet asker uğurlama, şenlik
gibi kadın, erkek, çocuk birlikte olunan yerlerde yapılan silah atışları sonucunda birçok
trajedinin yaşandığı da toplumsal gerçeğimiz olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazen hayatını
kaybeden, düğünü yapılan çiftlerden biri olmakta, bazen askere gidecek gencimizin annesi
olmakta, bazen de masum yavrularımız olmaktadır. Bu sebeple güzel amaçlar için bir araya
gelmiş, toplumsal dayanışmanın en güzel örneklerinin sergilendiği mutluluk tablosu bir acı
tablosuna dönüşmekte ortama renk katacağını düşünen insanlar ise bir yakının vefatına neden
olabilmektedir.
Bu nedenlerle mevcut Kanun’daki yaptırımların yetersiz kaldığı, caydırıcı olmaktan uzak
bulunduğu anlaşılmaktadır.
184
Kanun teklifimiz ile ruhsatsız silah taşımanın mevcut Kanun’da belirlenen cezası artırılmak
istenmektedir.
Kanun teklifimiz ile ruhsatsız silahı ev veya işyerinde bulundurmanın değil bizzat üzerinde
taşımanın cezası artırılmaktadır.
Sanıldığının aksine ülkemizdeki silahla işlenen suçların çok büyük bir kısmı ruhsatsız silahlarla
işlenmektedir. Bu gerçek karşısında silah bulundurmak isteğinin gerekçelerine göre daha geniş
kapsamlı bir çalışmaya ihtiyaç olduğu muhakkaktır.
Kanun teklifimiz içerisinde halen ev ve işyerinde silah bulundurulması halinde taşımaya göre
daha az ceza öngörülen düzenleme içerisine özel araçlarda silah bulundurma hali de ilave
edilmektedir. Yine Kanun teklifimiz içerisinde pek az mermi bulunması, mermilerin vahim
olmaması halinde verilecek cezanın düzenlendiği fıkraya söz gelimi hatıra olarak saklanan
birkaç tane merminin de aynı kapsamda değerlendirilmesinin mağduriyetlere yol açtığı
gözlemlendiğinden bir istisna getirilmektedir.
185
TÜRKİYE EMEKLİ SUBAYLAR EMEKLİ ASTSUBAYLAR HARP MALÛLÜ
GAZİLER ŞEHİT DUL VE YETİMLERİ İLE MUHARİP GAZİLER
DERNEKLERİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 16.06.1983 tarihli ve 2847 sayılı Türkiye Emekli Subaylar Emekli Astsubaylar
Harp Malûlü Gaziler Şehit Dul ve Yetimleri ile Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında
Kanun’un adı "Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Emekli Uzman Erbaşlar, Harp
Malûlü Gazileri, Şehit Dul ve Yetimleri ile Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında Kanun"
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 2- 2847 sayılı Kanun’un 1'nci maddesinde geçen "Türkiye Emekli Astsubaylar"
ibaresinden sonra gelmek üzere "Emekli Uzman Erbaşlar" ibaresi eklenmiştir.
MADDE 3- 2847 sayılı Kanun’un 2'nci maddesinin (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Maddeye (b) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (c) bendi eklenmiş ve diğer bentler buna
göre teselsül ettirilmiştir.
b- Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği; Türk Silahlı Kuvvetlerinde Emeklilik veya maluliyet
nedeniyle ayrılan Astsubaylar,
c- Türkiye Emekli Uzman Erbaşlar Derneği; Türk Silahlı Kuvvetlerinde Emeklilik veya
maluliyet nedeniyle ayrılan Uzman Erbaşlar,
MADDE 4- 2847 sayılı Kanun’un 4'ncü maddesine aşağıdaki bent (c) bendi olarak eklenmiş ve
diğer bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
c- Türkiye Emekli Uzman Erbaşlar Derneğine, bu derneği kurma hakkına sahip olanlar,
bunların eşleri ile dul ve yetimleri,
MADDE 5- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 6- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu madde ile Kanun’un adının değiştirilmesi öngörülmektedir.
MADDE 2- "Emekli Uzman Erbaşlar" ibaresinin madde kapsamına dahil edilmesi
amaçlanmıştır.
MADDE 3- Madde kapsamına "Türkiye Emekli Uzman Erbaşlar Demeği" ibaresi
eklenmektedir.
MADDE 4- Bu madde ile Uzman Erbaşların Türkiye Uzman Erbaşlar Derneğine üye
olabilecekleri öngörülmektedir.
MADDE 5- Yürürlük maddesidir.
MADDE 6- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
1983 yılında çıkarılmış olan 2847 sayılı Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Harp
Malulü Gaziler Dernekleri hakkında kanun ile askeri kökenli Derneklerin hangileri olacağı
belirtilmiş olup Kanun’un 6’ıncı maddesinde "Bu Kanun’la kurulması öngörülen derneklerin
dışında; aynı amacı güden, bu derneklerin isimleri ile veya bunların başına ekler yaparak asker,
gazi, muharip, askeri okul adlarını ve benzeri isimleri kullanarak dernek kurulamaz"
denilmektedir.
186
Türk Silahlı Kuvvetlerinde 1986 yılında çıkartılan 3269 Sayılı Kanun ile Uzman Erbaşlık bir
sınıf olarak yer almaya başlamıştır. 2847 sayılı kanunun yayınlama tarihi Uzman Erbaş
Kanun’un yayınlanma tarihinden öncedir 1983 yılında çıkarılan 2847 Sayılı Kanun’un 2’inci
maddesi b bendi de "Türkiye Emekli Astsubaylar Demeği Türk Silahlı Kuvvetlerine sağlık
veya maluliyet nedeniyle Astsubaylar ile Uzman Çavuş ve Uzman Jandarma Çavuş tarafından
kurulur" denilmiştir.
Bu madde ile Uzman Erbaşların Türkiye Emekli Astsubaylar Derneğine üye olabilecekleri
ifade edilmiştir. Ancak Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği Tüzüğü’nde bu Derneğe sadece
TSK’da Astsubay olarak görev yaparken sağlık veya maluliyet nedeniyle ayrılanların üye
olabilecekleri belirtilmiştir. Bu durumda emekli Uzman Erbaşların bir dernek adı altında
örgütlenmeleri engellenmiş olmaktadır. 1983 yılında çıkarılan Kanun’da yer alan Uzman
Çavuş ifadesi 1986 yılında çıkarılan Uzman Erbaş Kanunu’nda Uzman Erbaş olarak yer
almıştır. Uzman Erbaş ifadesi Türk Silahlı Kuvvetlerinde sözleşmeli olarak görev yapan
Uzman Onbaşı ve Uzman Çavuşları ifade etmektedir.
1983 yılında çıkarılan 2847 Sayılı Kanun ile Emekli Uzman Erbaşların dernek kurma hakları
engellenmiştir. O yıllarda sayıları fazla olmayan Uzman Erbaşlar bu gün görevde olan ve
emekli olanlarla birlikte 50 bin kişilik bir sayıyı geçmişlerdir. 1983 yılında çıkarılmış olan bu
Kanun’un günümüz gereksinime uygun olmadığı, yetersiz kaldığı açıktır. Ayrıca Avrupa
Birliği uyum yasaları çerçevesinde imzalanan uluslararası anlaşmalarda bireylerin örgütlenme
hakkı önündeki engeller kaldırılmış, 2004 yılında çıkarılan 5233 Sayılı Dernekler Kanunu 3.
maddesi 1. bendinde "fiil ehliyetine sahip olan gerçek veya tüzel kişiler önceden izin
almaksızın Dernek kurma hakkına sahiptir" demektedir. Ayrıca Anayasa’nın 90’ıncı maddesi
5’inci bendinde usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası anlaşmalar Kanun
hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine
başvurulamaz denilmekte aynı Kanun’a 07.05.2004 tarih 5170/7 maddesi ile eklenen ek cümle
ile "usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası
antlaşmalarla Kanunların aynı konumda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek
anlaşmalarla milletlerarası anlaşmalar hükümleri esas alınır" demektedir. Bu nedenle açıkça
Uluslararası anlaşmalara aykırı hale gelen ve örgütlenme özgürlüğünü engelleyici hale gelmiş
olan 2847 sayılı yasanın 2 inci maddesine e fıkrası eklenerek emekli Uzman Erbaşların
örgütlenmelerinin önündeki engellerin kaldırılması sağlanacaktır.
187
NAFAKA ALACAKLILARININ KORUNMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde eşinden kendisi ve çocuğu için
mahkemece bağlanan nafaka bedellerini tahsil edemeyen diğer eşin sorunlarına yardımcı olmak
üzere Nafaka Takip Müdürlüğü kurulur.
MADDE 2- Eş ve çocuk için mahkemelerce bağlanan ve icra takibi sonunda icra
müdürlüğünün kararı ile tahsilinin mümkün olmadığı anlaşılan nafaka alacakları alacaklıların
muhtaç olduklarının mülki amirce tespiti halinde 1. madde de oluşturulan müdürlük
bütçesinden bir yıl süre ile ödenir.
Ödeme süresi Muhtaçlığın sürmesi halinde bir yıl daha uzatılabilir.
Yapılacak ödeme aylık brüt asgari ücretten fazla olamaz
MADDE 3- Kurum ödediği nafaka bedelleri miktarınca alacaklının halefi olup, borçludan
tahsil hakkına sahiptir.
MADDE 4- Nafaka alacaklısı, muhtaçlığı bittiğinde ya da borçlunun ödeme imkânı
doğduğunda durumu kuruma bildirmek zorundadır. Bu durumlarda ödeme sonlandırılır. Haksız
ödemelerin iadesi sağlanır.
MADDE 5- Müdürlüğün bütçesine ayrılacak pay yanında gerçekleşen her evlilik işlemi
üzerinden bir miktar tahsile Bakanlar Kurulu yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 1- Bakanlık Kanun’un yayımı itibariyle üç ay içinde uygulamaya ilişkin
Yönetmeliği yayınlar.
MADDE 6- Bu kanun yayımı tarihinden itibaren yürürlüğü girer.
MADDE 7- Bu kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütmekle yetkilidir.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Nafaka alacağını tahsil edemeyen eşe yardımcı olmak için ilgili Bakanlık
bünyesinde bir müdürlük kurulacağı öngörülmektedir.
MADDE 2- Nafaka alacağını, borçlunun ödeme kabiliyetinin olmadığının adli makamlarca
kesinlik kazanması ve alacaklının muhtaç olması durumunda belli şart ve miktarda oluşturulan
müdürlükten ödenmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 3- Ödeme yapan kurum, alacaklının halefi olacak ve borçludan tahsil hakkını
kullanacaktır
MADDE 4- Nafaka alacaklısının muhtaçlığının bitmesi ya da borçlunun ödeme imkanına
ulaşması halinde ödemenin kesileceği, varsa haksız ödemelerin geri alınacağı
düzenlenmektedir.
MADDE 5- Kurulacak müdürlüğe merkezi yönetim bütçesinden pay ayrılacaktır, ancak sosyal
riski muhtemel faydalanacaklara da yansıtmak mantığı içinde Bakanlar Kuruluna yeni
gerçekleştirilecek evlilik işlemleri üzerinden kurum bütçesine kaynak oluşturmak adına bir
miktar belirlemeye yetki verilmektedir
GEÇİCİ MADDE 1- Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin süresi belirlenmektedir.
MADDE 6- Yürürlük maddesidir.
MADDE 7- Yürütme maddesidir.
188
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde 2010 rakamları hariç olmak üzere son beş yılda 1 milyon boşanmanın gerçekleştiği
bir vakıadır. Toplam aile sayısının neredeyse % 10’u olan bu oran ürkütücüdür. Boşanan çiftler
hangi şartlar içerisinde hayatlarını sürdürmekte ve daha da önemlisi her yıl artarak devam eden
boşanmalar nedeniyle kaç çocuğumuz aile sıcaklığından uzak, maddi ve manevi yetersizlikler
içerisinde yaşam mücadelesi vermektedir, maalesef doğru düzgün istatistiği bile
bulunmamaktadır.
Bu durumdaki çocukların suça itilmeleri, zararlı bağımlılıklara maruz kalmaları ve istismarları
daha kolay olduğu için bu meseleye verilecek emek ve kaynak daha büyük sosyal maliyetler
ödememek bakımından da önemlidir.
Tarafları belirli bir sosyo-ekonomik düzeydekiler dışında kalan boşanmaların çok önemli bir
kısmı ekonomik sıkıntılar ya da halk tabiriyle "geçim sıkıntısı" nedenine dayanmaktadır.
Sayısız ev reisi ailesini geçindirecek bir işe ve gelire sahip değildir. Bu şekilde başlayan
huzursuzluk ailelerin parçalanmasına neden olmaktadır.
Boşanma davaları sürerken genelde mağdur kadın ve çoğunlukla da varsa çocuk da anneyle
kaldığı için mahkemeler tedbir nafakası takdir etmekte ve çoğunlukla da dava sonunda iştirak
nafakası olarak devamına karar vermektedirler.
Aslında mahkeme kararlarını incelerseniz talep edilmişse neredeyse tamamına yakınında
nafakaya hükmedildiği görülecektir. Bu görüntü dram dolu, acı ve çaresizlik dolu, devasa bir
sorunu yokmuş gibi göstermektedir. Çünkü özellikle geçim sıkıntısına yani aile reisinin ailesini
geçindirecek iş ve gelire sahip olmaması nedenine bağlı boşanmalarda mahkemece bağlanan
nafaka çok önemli oranda borçlusunun ödeme kabiliyetinin yokluğu sebebiyle tahsil
edilememektedir. Zaten ödeme imkanı olsa bu boşanmaların önemli bir kısmı yaşanmayacaktır.
Şu durumda evrak üzerinde nafaka bağlanmış ve mağduriyeti giderilmiş gibi görülen eş ve
çocuk aslında tahsil edemeyip çaresizlik içerisinde sürünürken toplumun geneli ve devlet
organları durumdan haberdar değildir.
İşte bu mağduriyeti eş ve çocuklar bakımından gidermek adına ilgili bakanlığın bünyesinde bir
müdürlük kurulmasını, belli koşullar dairesinde tahsil edilemeyen nafaka alacaklarının bu
kurumca alacağa halef olmak üzere ödenmesini teminen bu teklif verilmektedir.
189
ORMAN KÖYLÜLERİNİN KALKINDIRILMALARI HAKKINDA KANUN
TEKLİFİ
Amaç ve Kapsam
Madde 1- Bu kanunun amacı, orman sınırları dışına çıkartılan yerlerin değerlendirilmesi
suretiyle kaynak yaratılarak, yeni orman alanlarının kurulması, nakline karar verilen orman içi
köyler halkının naklen yerleştirilmesi ve orman köylülerinin kalkındırılmalarının
desteklenmesidir. Kapsam olarak 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2'nci maddesi ile orman
sınırları dışına çıkarılan yerleri kapsar.
Madde 2- Orman kadastro komisyonlarınca orman sınırları dışına çıkartılan yerler, Orman ve
Su işleri Bakanlığının talebi üzerine Hazine adına tescil edilir. Bu yerlerden, 6831 sayılı Orman
Kanunu'nun, 2'nci maddesinin (A) bendine göre çıkartılanlar Orman ve Su İşleri Bakanlığı
emrine Hazine adına çıkarılan diğer yerler ise, Maliye Bakanlığı emrine geçer.
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2'nci maddesinin (A) bendi kapsamına giren yerler için orman
sınırları dışına çıkartma ile orman sınırlandırması, tespit, tefrik ve tescil işlemlerine karşı
yapılan İtirazlar ve açılan davalar, bu kanuna göre yapılacak işlemleri durdurmaz. Bu konuyla
ilgili davalarda yürütmeyi durdurma ve tedbir kararı verilemez. Bu yerlerde hak iddia edenlerin
açtıkları davalar, davacılar lehine sonuçlandığında bu taşınmazlar genel hükümlere göre
kamulaştırılır.
Orman İçi Köyler Halkının Nakli ve Yerleştirilmesi
İmar, İhya ve İfraz İşlemleri
Madde 3- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2'nci maddesinin (A) bendi kapsamında orman
sınırları dışına çıkartılan ve Hazine adına tescil edilen yerler Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve
ilgili kuruluşlarca birlikte ıslah, imar ve ihya edilir.
Islah, imar ve ihya işlemleri tamamlanan bu yerler, tarımsal işletme tipleri, verim değerleri ve
yerleşim planları, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve ilgili kuruluşlarla birlikte hazırlanır. Bu araziler bu plan
esaslarına göre ifraz ve Orman ve Su İşleri Bakanlığının talebi üzerine yeniden tescil edilir.
Yerleşim amacına uygun ifraz ve tescil edilen bu yerlere kısmen veya tamamen yerleştirilecek
orman içi köyler halkı Orman ve Su İşleri Bakanlığınca tespit edilir. Nakil ve yerleştirme 6831
sayılı Orman Kanunu ve 2510 sayılı İskan Kanunu ve bu kanun hükümlerine göre yürütülür.
Nakil, Mülkiyet Devri ve Kamulaştırma
Madde 4- Kısmen veya tamamen yerleştirilecek orman içi köyler halkının nakil isteklerine ait
yazılı başvuruları üzerine, köy içinde kalan taşınmaz malların rayiç değerleri tespit edilir.
Tespit edilen rayiç değerde anlaşma olduğu takdirde bu bedel, nakledilecek orman köylüsüne
tahsis edilen taşınmaz bedeline mahsup edilir.
Tespit edilen rayiç değerde anlaşma olmaması halinde kamulaştırma işlemi yapılır. Kısmen
veya tamamen yerleştirilecek orman içi köyler halkına ait taşınmaz mallara anlaşma ile oluşan
bedelden veya kamulaştırma ile oluşan bedelden daha yüksek değerde taşınmaz mal tahsis
edildiğinde aradaki fark bedel peşin veya 20 yıl (yirmi yıl) içinde yıllık eşit taksitlerle faizsiz
olarak tahsil edilir. '
Bu taşınmaz malların mülkiyeti, Orman ve Su İşleri Bakanlığının yazılı talebi üzerine kısmen
veya tamamen nakledilen ve hak sahibi orman köylüsü adına Tapu Sicil Muhafızlıklarınca
tescil edilir.
190
Yükümlülük ve Geri Alma
Madde 5- Islah, imar ve ihya edilerek mülkiyeti devredilen taşınmaz mallar, tespit edilen
dağıtım amaçları dışında kullanılamaz, miras hükümleri dışında bölünemez, her ne sebeple
olursa olsun başkalarına devir ve temlik edilemez. Taksim ve satış suretiyle uyuşmazlığın
giderilmesi talebine ve satış vaadi sözleşmelerine konu olamaz, haczedilemez. Bu hususlar
devir anında tapu kaydının beyanlar hanesinde belirtilir.
Ancak, yönetmelikte belirtilecek zorunlu hal ve şartlarda kiraya verilebilir, ortaklık yoluyla
işletilebilir veya bir bütün olarak bu kanunda belirtilen bir başka hak sahibine Orman ve Su
İşleri Bakanlığının izni ile devredilebilir.
Yükümlülükleri yazılı uyarıya rağmen yerine getirmeyenlere tahsis edilen taşınmazlar Orman
ve Su İşleri Bakanlığının yazılı talebi üzerine Maliye Bakanlığınca geri alınır, tapuda Hazine
lehine terkin işlemi yapılır. Karar ilgiliye tebliğ edilir.
Orman köylüsünün yapmış olduğu ödemelerin tamamı faizsiz olarak ve varsa taşınmaz mal
üzerinde kendisi tarafından yapılmış ilave yapı ve tesislerin rayiç bedeli defaten ödenir.
Geri alma karar ve talebi hakkında tedbir kararı verilemez. Ancak ilgilinin dava açma hakkı
saklıdır.
DEĞERLENDİRME İŞLEMLERİ
Otlak, yaylak ve kışlakların değerlendirilmesi
Madde 6- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/B maddesi kapsamına giren otlak, kışlak ve
yaylaklar Maliye Bakanlığınca mülki hudutlar içinde bulunan orman köy veya kasabasına bir
bütün olarak, gerektiğinde birden fazla orman köy veya kasabalarına hayvancılıkta kullanılmak
üzere bedelsiz olarak tahsis edilir.
Tarım Alanına Dönüşmüş Yerlerin Değerlendirilmesi
Madde 7- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/B maddesi kapsamına giren tarla, bağ, bahçe,
meyvelik, zeytinlik, fındıklık, fıstıklık (Antep fıstığı) gibi tarım alanları ve buralardaki yapı ve
tesislerin yerleri; orman sınırları dışına çıkartıldıkları tarihteki fiili durumlarına göre ifraz
edilerek rayiç bedelleri peşin veya 10 yıllık (on yıl) süre içinde ve eşit taksitle alınmak üzere,
Maliye Bakanlığınca kullananlara satılır.
Taksitli ödemelerdeki borçlanmalara T.C Ziraat Bankasının zirai kredilere uyguladığı yıllık
faiz oranı uygulanır.
3402 sayılı Kadastro Kanunu’na göre bu yerlerin kadastrosu öncelikle yapılır. Kadastro
sırasında, fiili kullanım durumuna göre sınırlandırılması ve Hazine adına tespiti yapılacak bu
yerler üzerindeki kayıtlar ve tasarruf edenlerin isimleri, kadastro tutanağının beyanlar
hanesinde gösterilir. 3402 sayılı Kanun’un 11'nci maddesinde belirtilen askı ilanı hariç diğer
ilanlar yapılmaz. Bu madde hükmünden yararlandırılmasında sulu toprakta 40 dönüm (kırk
dönüm) kuru toprakta 100 dönüm (yüz dönüm) sınırlamasına uyulur. Miktar fazlaları Hazine
adına tespit edilir.
Rayiç bedelin belirlenerek kullananlara tebliğinden itibaren bir ay içinde satın alınmak
istenmemesi halinde bu yerler genel hükümlere göre satılır.
Bu arazilerden kamu hizmetine tahsis edilen veya bu maksatla fiilen kullanılan taşınmaz
mallarda bu madde hükmü uygulanmaz.
Köy Yapılarının Toplu Olarak Bulunduğu Yerleşim Sahalarının Değerlendirilmesi
Madde 8- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/B maddesi kapsamına giren, köy yapılarının toplu
191
olarak bulunduğu yerleşim sahaları, orman sınırları dışına çıkarıldığı tarihteki fiili durumlarına
göre ifraz edilerek üzerinde yapısı bulunanlara rayiç bedelleri peşin veya 10 yıllık (on yıl) süre
içinde ve eşit taksitle alınmak üzere, Maliye Bakanlığınca satılır.
Taksitli ödemelerde 7. madde hükmündeki faiz oranları uygulanır. Bu şekilde satılamayan
taşınmazlar genel hükümlere göre değerlendirilir. Bu arazilerden kamu hizmetine tahsis edilen
veya bu maksatla fiilen kullanılan taşınmaz mallarda bu madde hükmü uygulanmaz.
Belediye ve Mücavir Alanlardaki Yerleşim Sahalarının Değerlendirilmesi
Madde 9- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/B maddesi kapsamına giren belediye ve mücavir
alan sınırları içinde kalan imarlı ve imarsız yerler fiili işgal durumuna göre ifraz edilir. İfraz
sonucu oluşan parsellerden üzerinde yapı ve tesisler bulunanlar kullanıcılarına, rayiç bedeli
peşin veya 5 yıllık (beş yıllık) süre içinde ve eşit taksitle alınmak üzere Maliye Bakanlığınca
satılır.
Taksitli ödemelerde T.C Ziraat Bankasının vadesiz mevduat faiz oranları uygulanır.
Kullanıcısına yapılan tebligattan itibaren otuz gün içinde satın alınmayan yerler ile yapı ve tesis
bulunmayan parseller, Maliye Bakanlığınca genel hükümlere göre satılır.
Bu arazilerden kamu hizmetine tahsis edilen veya bu maksatla fiilen kullanılan taşınmaz
mallarda bu madde hükmü uygulanmaz.
İtiraz ve Kadastro
Madde 10- Taşınmazlarda sahiplilik iddiasında bulunanların itirazları ile rayiç bedellere
itirazlar yapılan işlemleri durdurmaz, itiraz mahkemeye intikal etmiş ise kesinleşen mahkeme
kararına göre işlem yapılır.
Nakledilecek orman içi köyler halkının değiştirilecek veya kamulaştırılacak taşınmaz
mallarının kadastro hizmetleri ile bu kanunun 7, 8 ve 9'uncu maddeleri hükümlerine göre
değerlendirilecek yerler için ihtiyaç duyulan kadastro hizmetleri, Maliye Bakanlığı ile Orman
ve Su İşleri Bakanlığının talebi üzerine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce öncelikle
yerine getirilir.
Nakledilen orman içi köyler halkının, bu Kanun hükümlerine göre değiştirilen veya
kamulaştırılan Devlet ormanları içindeki arazilerinin orman kadastrosu, Orman ve Su İşleri
Bakanlığınca öncelikle yaptırılır.
Rayiç Bedel Tespiti
Madde 11- Bu Kanuna göre değerlendirilecek taşınmazların rayiç bedellerinin tespiti, aşağıda
belirtilen komisyonlarca yapılır:
a)Orman içi köylülerinin nakil ve yerleştirilmeleri ile ilgili bu Kanunun ikinci bölümünde
belirtilen taşınmazlar için, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca kendi personelinden oluşturulacak
beş kişilik komisyon.
b) Kanunun 7 ve 8'inci maddelerine göre satılacak taşınmazlar için, Hazine taşınmazlarının
ihale yoluyla satmaya yetkili satış komisyonuna, ilgili köy muhtarının katılımı ile oluşan
komisyon.
c) Kanunun 9'uncu maddesinde belirtilen taşınmazlar için, Hazine taşınmazların ihale yoluyla
satmaya yetkili satış komisyonu.
Orman Köyleri Halkının Desteklenmesi ve Ağaçlandırma
Madde 12- Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Devlet ormanları içinde ve bitişiğinde oturan köyler
halkının geçim seviyesinin yükseltilmesi için gerekli tedbirleri alır. Bu maksatla sağlanacak
192
işletme araç ve gereçleri ile gerekli diğer girdiler doğrudan veya kredi yolu ile karşılanır.
Orman içi köyler halkının kısmen veya tamamen nakledilmesi sonucu boşaltılmış olan Orman
içindeki arazi, depo ve tesis yerleri, Orman Genel Müdürlüğünce öncelikle projelendirilip
Devlet ormanı olarak derhal ağaçlandırılır.
Özel Gelir ve Özel Ödenek
Madde 13- Bu kanun uygulamasından elde edilen gelirler genel bütçenin (B) işaretli cetveline
özel gelir kaydedilir.
Özel gelir kaydedilen tutarlar, nakledilecek orman köylülerine ait taşınmazların
kamulaştırılmasında, 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 2'nci maddesinin (A) bendi kapsamında
orman sınırları dışına çıkartılan yerlerin ıslah, imar ve ihyasında, naklen iskan harcamalarında,
orman köylülerinin kalkınmalarının desteklenmesi ve yeni orman alanlarının tesisi amaçlarında
kullanılmak üzere, Orman ve Su İşleri Bakanlığı bütçesine özel ödenek kaydedilir.
Özel gelir ve özel ödenek kaydedilen miktarların, önceki yıllarda kullanılmayan kısmı, ertesi
yıl bütçesine devredilir.
Muafiyetler
Madde 14- Bu kanun hükümlerinin uygulanmasında yapılacak tescil/devir ve kayıt düzeltme
işlemleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
Yürürlükten Kalkan Hükümler
Madde 15- Bu kanun ile 2924 sayılı kanun ve 4706 sayılı Hazineye ait Taşınmaz Malların
Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanunun geçici 2’nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Yönetmelik
Madde 16- Bu kanunun uygulanmasına ait usul ve esasları belirleyen Yönetmelik, Orman ve
Su İşleri Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının görüşleri alınarak Maliye Bakanlığınca
bu kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde hazırlanır.
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla 2924 sayılı Orman Köylülerinin
Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Kanun gereğince Orman ve Su İşleri Bakanlığınca
hak sahipleri rayiç bedel tespiti ve satış işlemlerine başlanmış olup da tapuları henüz
verilmemiş olan yerlere ait dosyalar, bu Kanuna göre işlem yapılmak üzere Maliye Bakanlığına
devredilir.
Ek Madde 1Bu Kanun kapsamına giren yerler, 2510 ve 4753 sayılı Kanunlar gereğince Hazinece bedeli
tahsil edilerek kişilere dağıtılmış ve bu kişilere hükümsüz sayılan kayıtlar karşılığında başkaca
bir yer verilmemişse bu kişilerden ikinci defa bedel alınmaz.
Ek Madde 26831 sayılı Orman Kanunu'nun 1744 sayılı Kanunla değişik 2'nci maddesi, 2896 ve 3302 sayılı
Kanunlarla değişik 2/B maddesi kapsamına giren taşınmazlardan; fiilen orman olduğu Orman
Genel Müdürlüğünce tespit edilen yerler talep üzerine, Maliye Bakanlığınca orman yapılmak
üzere Orman Genel Müdürlüğüne tahsis edilir.
Madde 17- Bu kanun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Madde 18- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
193
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Kanunun amacını düzenleyen bu maddede öncelikle ormandan çıkartılan yerler
değerlendirilerek kaynak yaratılacak ve bu kaynak ile nakline karar verilen orman içi köyler
halkı nakledilecek ve yeni orman alanları kurulacaktır. Nakledilemeyen orman köylüleri de bu
kaynakların desteği ile yerinde kalkındırılacaktır.
Bu madde ile değerlendirmeye tabi tutulacak ormandan çıkartılan yerlerin dökümü yapılmıştır.
Madde 2- Ormandan çıkartılan yerler Orman ve Su İşleri Bakanlığı'nca tapuya tescil ettirilecek
ve bu yerlerden tarıma açılmak maksadı ile ormandan çıkartılan yerler orman içi köyler
halkının naklen iskan edilmesinde kullanılacağı için bu yerlerin Orman ve Su İşleri Bakanlığı
emrine orman sınırları dışına çıkartılan diğer yerlerin de değerlendirilmek üzere Maliye
Bakanlığı emrine tahsisi uygun görülmüştür.
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/A maddesi ile orman sınırları dışına çıkarılacak arazilere
orman içi köyler halkı iskan ve naklen yerleştirilecekleri için bu yerlerin tespit, tefrik ve tescil
işlemleri sırasında yapılabilecek itiraz ve açılması muhtemel davaların bu kanuna göre
yapılacak çalışmaları engellemesine imkan vermesi önlenmek istenmiştir. Açılan davalar dava
sahipleri adına sonuçlandığında da bu yerlerin genel hükümlere göre kamulaştırılması
sağlanmıştır.
Madde 3- Orman Kanunu'nun 2-A bendi gereğince orman sınırları dışına çıkartılan bu yerlerin
imar ihya ve ıslah edilerek kullanılacak ve yerleşilebilecek araziler haline getirilmesi
mecburiyeti vardır.
Bu ıslah, imar ve ihya hizmetleri Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik ile diğer
ilgili kamu kuruluşları ile birlikte yapılacaktır.
Islah, imar ve ihyası tamamlanan yerlerin kullanım şekil ve amaçlarına göre düzenlenmesi,
yerleşim planlarının hazırlanması da Orman ve Su İşleri Bakanlığı – Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile ilgili kuruluşlarca birlikte
yürütülecek ve bu plan içinde ifrazen oluşacak yeni durum tekrar Orman ve Su İşleri
Bakanlığı'nın talebi ile tescile tabi tutulacaktır. Planlamanın öngördüğü yapılar da devletçe
tamamlandığında orman içi köyler halkının kısmen veya tamamen naklen ve iskanen
yerleşimine hazır olacaktır. Nakil ve yerleşim 6831 sayılı Orman Kanunu, 2510 sayılı İskan
Kanunu ve bu Kanun hükümlerine göre yürütülecektir.
Madde 4- Orman içi köylülerinin naklinde köylünün isteği esas alınmış olup kısmen veya
tamamen nakil işlemlerinde devlet zorlaması söz konusu değildir.
Nakil işlemlerinde öncelikle naklini isteyen köylünün köydeki taşınmaz mallarının rayiç değeri
belirlenecek, anlaşma halinde bu değer, bedelde anlaşma olmadığında bu yerler
kamulaştırılacak ve bunun sonucu oluşan değer esas alınarak orman içi köylü, nakledilecek
yere yerleştirilecek ve bu rayiç değerler yerleşme yerindeki taşınmaz değerlere mahsup
edilecektir. Bu değerlendirmeler sonunda vatandaşımız borçlu kalır ise bu borçta 20 yıllık eşit
taksitler halinde faizsiz olarak ilgilisinden tahsil edilecektir.
Madde 5- Islah, imar ve ihya edildikten sonra nakledilecek orman köylüsüne tahsis edilen ve
adına tescil edilen taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılmasına, devir ve talik edilmesine
miras hükümleri dışında bölünmesine, haczedilmesine engel olunmak istenmiş, ancak
yönetmelikle belirlenecek zorunlu şartlarda kira yolu ile ortaklık yoluyla işletilmesine imkan
tanınmıştır. Aksi durumlarda bu yerler bu kanunda belirtilen bir başka hak sahiplerine Orman
ve Su İşleri Bakanlığı izni ile devredilebilecektir.
Yukarıdaki madde hükümlerine rağmen yükümlülüklerine yerine getirmeyenlere ait
194
taşınmazlara ait tahsis Orman ve Su İşleri Bakanlığınca geri alınarak tapuda terkin işlemi
yapılacaktır. Bu durumda köylünün ödediği önceki bedellerle bu yere daha sonradan yapılmış
tesisler varsa bunların bedeli de rayiç değerden peşin ve defaten kendisine ödenecektir.
Geri alma işlemi dava konusu olabilecek ama tedbir kararı verilemeyecektir.
Madde 6- Ormandan çıkartılan otlak, yaylak ve kışlaklar Maliye Bakanlığınca hayvancılıkta
kullanılmak üzere bulundukları yerdeki köy ve kasabaya bedelsiz olarak tahsis edilecektir.
Madde 7- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/B maddesi kapsamında tarımsal alana dönüştükleri
için Hazine lehine orman sınırları dışına çıkartılan yerler ve bu yerdeki yapı ve tesisler fiili
durumlarına göre bu maddenin üçüncü fıkrasına göre ifrazı ve tapulaması yapıldıktan sonra bu
yerleri kullananlara rayiç bedelleri peşin veya on yıllık eşit taksitlerle Maliye Bakanlığınca
satılacaktır. Taksitli ödemelerde kanunda belirtilen faiz oranı alınacaktır.
Belirtilen rayiç bedelin kullanana tebliğinden itibaren bir ay içinde bu yerin satın alınmak
istenmemesi halinde bu yerler genel hükümlere göre yine Maliye Bakanlığınca üçüncü kişilere
satılabilecektir. Yine de satılmaması halinde bu yerler devlet ormanı olarak ağaçlandırılacaktır.
Bu tür araziler önceden kamu hizmetine tahsis edilmiş ise veya hali hazırda bu amaçla fiilen
kullanılıyor ise böyle yerlere bu madde hükmü uygulanmayacaktır.
Bu yerlerin 3402 sayılı Kadastro Kanunu'na göre kadastrosu yapılacak ve bu işlemlerde bu
kanunda belirtilen esaslara yer verilecektir.
Madde 8- Köy hudutları içinde kalan toplu konut alanları ve tarım alanları öncelikle bu
kanunun 7'nci maddesi içinde fiili kullanım durumları esas alınarak ifraz ve kadastro işlemleri
tamamlandıktan sonra bu yerleri kullananlara rayiç değeri peşin veya bu kanunun 7'nci
maddesinde öngörülen faiz oranları esas alınarak on yıllık süre içinde yıllık eşit taksitler
halinde ödenmek üzere Maliye Bakanlığınca devredilecektir.
Bu yerlerde de önceden kamu hizmetine tahsis edilmiş veya fiilen bu maksatla kullanılan bina
ve tesis varsa bu yerler madde uygulamasına tabi olmayacaklardır.
Rayiç bedelin kullanana tebliğinden itibaren bir ay içinde bu yerlerin satın almak istememesi
halinde bu yerler genel hükümlere göre Maliye Bakanlığınca üçüncü kişilere satılır.
Satılamayan yerler devlet ormanı olarak ağaçlandırılır.
Madde 9- Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerin fiili kullanım durumları esas
alınarak ifraz işlemleri tamamlandıktan sonra bu yerler kullanıcılarına rayiç bedeli peşin veya
beş yıllık süre içinde ve eşit taksitle alınmak üzere Maliye Bakanlığınca satılacaktır.
Bu yerlerde de önceden kamu hizmetine tahsis edilmiş ve fiilen bu maksatla kullanılan bina ve
tesis varsa bu yerler madde uygulamasına tabi olmayacaktır.
Kullanıcısı tarafından satın alınmayan yer Maliye Bakanlığınca genel hükümlere göre
satılacaktır.
Madde 10- Taşınmazlarda sahiplilik iddiasında bulunanların itirazları ile rayiç bedellere
itirazların yapılan işlemleri durdurmayacağı ancak yargı kararının kesinleşmesi üzerine yargı
hükmü gereğince işlem yapılacağı düzenlenmiştir.
Bu kanunun 7, 8 ve 9'uncu madde hükümlerine göre değerlendirilecek yerler için ihtiyaç
duyulan kadastro hizmetlerinin öncelikle yerine getirileceği düzenlenmiştir. Nakledilen orman
içi köyler halkının değiştirilen veya kamulaştırılan devlet ormanları içindeki arazilerinin orman
kadastrosunun öncelikle yapılacağı hususu düzenlenmiştir.
Madde 11- Bedel tespitini yapacak komisyonlar, kanun teklifi ile yapılan düzenlemeye uygun
hale getirilmiştir.
195
Madde 12- Devlet ormanları içinde ve bitişiğinde oturan köyler halkının yaşam seviyesinin
yükseltilmesi için gerekli tedbirlerin alınacağı husus belirtilmiştir.
Orman içi köyler halkının kısmen veya tamamen nakledilmesi sonucu boşaltılmış olan yerlerin
devlet ormanı olarak derhal Orman Genel Müdürlüğü'nce ağaçlandırılacağını düzenlemiştir.
Madde 13- Bu kanunun uygulanmasından elde edilen gelirlerin kanunun amacına ve
Anayasaya uygun kullanımını temin amacıyla bu madde düzenlenmiştir.
Madde 14- Bu kanun hükümlerinin uygulanmasında yapılacak tescil devir ve kayıt düzeltme
işlemlerinde muafiyet maddesidir.
Madde 15- Yürürlükten kalkan hükümleri gösteren düzenlemedir.
Madde 16- Kanunun uygulanmasıyla ilgili çıkarılacak yönetmeliğin ne şekilde hazırlanacağına
ilişkin düzenleme getirilmiştir.
Geçici Madde 1- 2924 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında
Kanun gereğince satış işlemlerine başlanmış olup da henüz tapuları verilmemiş olan yerlere ait
dosyaların bu kanuna göre işlem yapılmak üzere Maliye Bakanlığına devredileceğini
düzenlemiştir.
Ek Madde 1- Bu kanun kapsamına giren yerler 2510 ve 4753 sayılı Kanunlar gereğince bedeli
tahsil edilerek kişilere dağıtılmış ve başkaca bir yer verilmemişse bu kişilerden bir bedel
alınamayacağına ilişkin düzenleme getirilmiştir.
Ek Madde 2- 6831 sayılı Orman Kanunu'nun 1744 sayılı Kanun’la değişik 2'nci maddesi, 2896
ve 3302 sayılı Kanunlarla değişik 2/B maddesi kapsamına giren taşınmazlardan; fiilen orman
olduğu Orman Genel Müdürlüğünce tespit edilen yerlerin talep üzerine, Maliye Bakanlığınca
orman yapılmak üzere Orman Genel Müdürlüğüne tahsis edileceği hususunda düzenleme
getirilmiştir.
Madde 17- Yürürlük maddesidir.
Madde 18- Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
1961 Anayasasının 131'nci maddesi 15/10/1961 öncesi itibariyle insanlarca sahiplenerek tarım
alanlarına, toplu konut alanlarına dönüştürülmüş orman alanlarının orman sınırları dışına
çıkartılmasına imkan verirken, 1982 Anayasası 'nın 169'ncu maddesi ormandan iki farklı
çıkartmaya imkan vermiştir. 1982 Anayasası'nın 169'ncu maddesine göre 1961 Anayasası'nda
olduğu gibi ancak tarih farkı ile 31/12/1981 tarihi öncesi itibariyle insanlarca sahiplenilerek
tarım alanlarına, toplu konut alanlarına dönüşmüş orman alanlarının orman sınırları dışına
çıkartılmasına imkân verirken ayrıca hiç sahibi, kullanıcısı bulunmayan ancak tarım alanlarına
mutlak dönüştürülmesinde kesin yarar görülen yerlerin de orman sınırları dışına çıkartılmasına
imkân verilmiştir.
1961 Anayasası ormandan çıkartılan yerlerin ne şekilde değerlendirileceği hakkında bir hüküm
getirmemişken, 1982 Anayasası'nın 170'nci maddesi ormandan çıkartılan yerlerin nasıl
değerlendirileceğini de göstermiştir.
Buna göre 31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen
kaybetmiş yerlerin değerlendirilmesi ve ayrıca bilim ve fen bakımından orman olarak
muhafazasında yarar görülmeyen yerlerin tespiti ve orman sınırları dışına çıkartılması ve ihya
edilerek orman köylüsüne tahsisinin yasa ile yapılması gerektiğini öngörmüştür.
Anayasa'nın 170'nci maddesinde yer alan bu iki amacı gerçekleştirmek üzere yine maddenin
verdiği yetkiyle bu uygulama kanunu hazırlanmıştır.
196
1982 Anayasasının 170'nci maddesini biraz daha gerçekçi değerlendirirsek göreceğiz ki
sahiplenerek tarım alanlarına toplu konut alanlarına dönüştürüldüğü için Hazine lehine orman
sınırları dışına çıkartılan yerler ile buna karşılık hiç sahipliliği bulunmayan ve halen de orman
vasfını taşıyan yerler, mutlak tarıma açılması zorunlu olduğundan orman sınırları dışına
çıkartılmış ise bu yerler öncelikle devletçe imar ve ihya edilip kullanılmaya, yerleşmeye uygun
hale getirildiğinde bu yerlere sadece ve sadece orman içi köyler halkı yerleşebilecektir.
Anayasamızın 170'nci maddesi de bu durumların kanunla düzenleneceğini emretmiştir.
Anayasanın 170'inci maddesinin öngördüğü uygulama kanunu olan 2924 sayılı Kanun’un
büyük bölümü çeşitli sebeplerle yürürlükte değildir. Kalan hükümleri de uygulamaya yeterli
değildir. Bu kanun teklifi Anayasanın 170'nci maddesinde yer alan amaçların
gerçekleştirilmesini sağlayacak yeni uygulama kanunu olacaktır.
1961 Anayasasının 131'nci maddesine göre 15/10/1961 tarihi öncesi itibariyle, 1982
Anayasasının 169'ncu maddesine göre de 31/12/1981 tarihi itibariyle günümüze kadar toplam
500.000 HEKTARA yakın orman alanımız sahiplenilmiş olarak tarım alanına, toplu yerleşim
alanına dönüşmüş olduğu için HAZİNE LEHİNE ORMAN SINIRLARI DIŞINA
ÇIKARTILMIŞ durumdadır ve bu yerler çıkartılma tarihleri itibariyle 10-20-40 yıldır
kullanıcıların elindedir.
Bu gün itibariyle Akdeniz-Ege-Marmara-Trakya Bölgelerinin orman kadastrosu ve ormandan
çıkartma işlemlerinin tamama yakını sonuçlandırılmıştır. Bu yerlerde yeni bir ormandan
çıkartma çalışması yapmak bugünkü hukuki prosedür içinde hukuken mümkün değildir.
Mersin-Antalya-Muğla-İzmir-İstanbul ve Bursa il sınırları içinde orman tanımından çıkarılan
arazi
alanı
olarak
160.000
Hektar
civarında
olup
bu
yerler
narenciye-muz-sera-zeytinlik-fundalık-toplu yerleşim yerleri olarak tarımsal-mesken rayiç
değerleri çok yüksek olan yerlerdir. Bu yerlerin çok az miktarı orman köylüsünün elinde olup
bu köylülerimizin mali durumlarının gerçek ormanlarda yaşayan fakir orman köylüsü ile de
aynı olmadığı bir gerçektir.
Orman vasfını kaybediş tarihleri itibariyle 10-20-40 yıldır birilerinin elinde bulunan Devlete o
günden bu yana bir kuruş ödemeyen, aksine bu kullanan kişilere harici senetlerle alınıp satılan,
yeniden orman yapılması mümkün olmadığı için Anayasa gereği orman tanımından çıkarılan
bu Hazine arazilerinin kullananların elinden alınıp bu yerleri orman içi köyler halkına tahsis
edebilmekte mümkün olamayacağından bu konunun bu yerlerin rayiç değerler üzerinden
değerlendirerek sağlanacak mali kaynağın orman köylüsünün kalkındırılmasına imkân
verecektir.
Bu arazilerin değerlendirilmesinden ede edilecek mali kaynaklar Hazinenin özel hesabına
toplanacak ve bu kaynaklarla;
a)Yerinde kalkındırılması mümkün olan orman köylümüze yeterli krediler sağlanarak yerinde
kalkındırılmaları sağlanacaktır.
b) Yerinde kalkındırılmaları mümkün görülmeyen orman içi köyler halkımız istekleri halinde
6831 sayılı Orman Kanunu'nun 2/A maddeleri kapsamında orman tanımından çıkarılan bu
yerlere naklen yerleştirilmelerini sağlayacaktır.
c)Nakledilecek orman içi köyler halkına ait arazi ve evlerinin bedelleri ödenecek ve yerleri
ağaçlandırılacaktır.
d) Yeni orman alanlarının yetiştirilmesi sağlanacaktır.
Orman tanımından çıkartılmış Hazine arazileri rayiç değer üzerinden değerlendirilirken
arazilerin bulundukları yer itibariyle tarımsal arazi değerleri mesken değerleri dikkate
197
alınacağından dağlık arazilerde yaşayan orman içi köyler halkımız mağdur olmayacağı
düşünülmüştür.
Ormandan çıkan yerlerin rayiç değerler içinde değerlendirilmesini ormanlarımızın
yağmalanmasına sebep olacağı ileri sürülmektedir. Kulağımıza hoş gelen bu ses gerçeği
anlatmamaktadır. Ormanlarımız etkin biçimde korunamadığı için klasik sözcükle 2B alanları
oluşmakta sonra da bu yerlerin çözümü Anayasa içinde aranmaktadır. Kesin çözüm yeni 2B
alanlarının oluşumunu önleyecek ormanları koruma tedbirlerinin acilen uygulamaya
konmasıdır. Bu yapılabildiğinde zaten ormandan çıkartılacak yer olmayacaktır. Devlet
ormanlarına izinsiz yapılmak istenen bina tesis derhal yıkılabilse, ormandan açılan sahaya
dikilen fidan, ağaç, mahsuller derhal sökülse ve bu yerler derhal orman alanı olarak
ağaçlandırılsa, bu yerlere elektrik-yol-su gibi kamu hizmeti yasaklansa kimse orman tahribine
ve orman alanlarına yerleşmeye kalkmaz. Orman sınırlandırılması ve ormandan çıkartma
işlemlerinin tamamlandığı yerlerde bir daha orman sınırlandırması ve ormandan çıkarma
yasağını kanuna koysak şikâyetçi olduğumuz yeni 2B'ler oluşmaz.
Bu Kanun Anayasa hükmü içinde Hazine lehine orman sınırları dışına çıkartılmış orman tanımı
ile alakası kalmamış onlarca yıldır işgalde kişiler elinde kalan devlete ait taşınmazların orman
köylüsü lehine kullanılmak üzere rayiç değerlerinin devlete kazandırılması yolunda bir tasfiye
kanunudur.
198
UZMAN JANDARMA KANUNU’NDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 28.05.1988 tarihli ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu’nun 33’üncü Maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"MADDE 33- Uzman Jandarmalar Hakkında 926 Sayılı TSK Personel Kanunu’nda belirtilen
gösterge tablosu; Lise ve Dengi Okul mezunlarına uygulandığı şekilde 10’uncu derece 1’inci
kademeden başlayacak şekilde yeniden düzenlenir.
Uzman Jandarma naspedilmeden önce askeri eğitimde geçen süre emeklilikten sayılır.
Uzman Jandarmalardan iki yıl süreli yüksek öğretim yapanlara bir kademe, üç yıl süreli yüksek
öğretim yapanlara iki kademe, dört veya daha uzun süreli yükseköğretim yapanlara ise bir
derece verilir.
İki veya daha uzun süreli yüksek öğretim yaptıktan sonra uzman jandarma naspedilenlerin
intibakları, yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uzman jandarmalığa nasıplarında yapılır.”
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Uzman Jandarmaların, meslekle ilgili müracaatlarında, lise ve dengi okul mezunu olma şartı
bulunduğu halde, ortaokul ve dengi okul mezunu gibi derece ve kademe ile mesleğe başlamakta
ve emekli olmaktadırlar. Yani mesleğe giriş şartı ile uygun derece ve kademeden mesleğe
başlamaları arasında uyum yoktur. Açık bir yasa ihlali vardır.
Uzman Jandarmalar gerek meslek öncesi, gerekse mesleki görevleri sırasında yüksek tahsil
yapabilmektedir. Bu durumda olan uzman jandarmaların derece ve kademeleri yapmış
oldukları bu tahsille mütenasip hale getirilmesi ve subay/astsubaylarda olduğu gibi benzer
haklardan yararlanmalı, eşitlik sağlanmalıdır.
Subay ve astsubayların; harp okulu veya astsubay meslek yüksekokulunda geçen askeri eğitim
süreleri emeklilikten sayıldığı halde, uzman jandarmaların nasıptan önceki bir yıllık askeri
eğitimleri emeklilikten sayılmamaktadır. Dolayısıyla subay ve astsubaylara nazaran bir hak
kaybı söz konusudur.
199
29/08/1977 TARİHLİ 2108 SAYILI MUHTAR ÖDENEK VE SOSYAL
GÜVENLİK YASASI'NDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TEKLİFİ
MADDE 1- Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına brüt asgari ücret miktarı
kadar aylık ödenek verilir.
Bu rakamı; muhtarlıkların bulunduğu yerleşim biriminin idarî yapısı ve nüfusu gibi kriterleri
ayrı ayrı veya birlikte dikkate almak suretiyle İçişleri Bakanlığı'nın görüşü ve Maliye
Bakanlığı'nın teklifi üzerine bir katına kadar farklı olarak belirlemeye Bakanlar Kurulu
yetkilidir.
Bu ödenek damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
Bu ödeneğin karşılığı her yıl İçişleri Bakanlığı bütçesine konulur ve yılı içinde söz konusu
bütçeden il özel idare bütçelerine aktarılır.
Muhtar ödeneği, her ayın onbeşinci günü il özel idareleri tarafından ilgililere peşin olarak
ödenir.
MADDE 2- Köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarından bir sosyal güvenlik
kurumundan emekli aylığı almakta bulunanların, bu aylıkları; muhtarlık ödeneği ve harçlardan
alacakları prim dolayısıyla kesilmez.
MADDE 3- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu'nun 4'üncü maddesi kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek bir çalışması
bulunmayan veya bu kapsamda aylık ve gelir almayan köy ve mahalle muhtarları, 5510 sayılı
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar.
Bunlardan yeniden bu görevlere seçilmeyenler veya ayrılanların Sosyal Güvenlik Kurumu ile
ilişkileri, kanuni primlerini ödedikleri sürece devam eder.
MADDE 4- Bu Kanun yürürlüğe girmesinden önceki muhtarlık hizmetleri istekleri halinde
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre
borçlandırılmak suretiyle değerlendirilir. Geçmiş hizmetlerin değerlendirilmesi için ilgililerin
en geç bir yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmaları gerekir.
MADDE 5- Köy ve mahalle muhtarlarına verilecek ödeneğin özel idare bütçelerine
aktarılması, köy ve mahalle muhtarlarına ödenmesinin esas ve usulleri; mahalle muhtarlarının
harç tahsilatının ve paylarının ödenme biçimi ile köy ve mahalle ve ihtiyar heyetleri tarafından
verilecek resmi evraka ait basılı kağıtların tip, örnek ve bedellerine ilişkin hususlar Maliye
Bakanlığı'nın görüşü alınarak İçişleri Bakanlığı'nca en geç 3 ay içerisinde çıkarılacak bir
yönetmelikle belirlenir.
MADDE 6- 18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanunu ile 15/4/1944 tarihli ve 4541 sayılı
Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline dair Kanunun bu Kanuna
aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 7-15/4/1944 gün ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda mahalle Muhtar ve İhtiyar
Heyeti Teşkiline Dair Yasanın 20 nci maddesinin son fıkrası aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir:
Yoksullukları mahalle muhtarı tarafından kabul edilenlerden ve üçüncü maddenin ikinci
bendinde yazılı işlerden harç alınmaz.
MADDE 8 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 9 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür
200
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu madde ile muhtarların aylık ödenekleri günümüz şartlarına göre yeniden
düzenlenmiştir.
MADDE 2- Bu maddeyle herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan emekli aylığı almakta
olan muhtarların, bu kanun gereğince alacakları ödenek nedeniyle emekli aylıklarının
kesilemeyeceği düzenlenmiştir.
MADDE 3- Muhtarlık görevinde bulunanların Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
kapsamına alınmalarını ve istekleri halinde bu durumlarının devam edebilmesi
düzenlenmektedir.
MADDE 4- Daha önce muhtarlık hizmeti yapanların geçmiş hizmetlerinin, ilgililerin en geç bir
yıl içinde başvurmaları durumunda sosyal Güvenlik Kurumu'nca değerlendirileceği
düzenlenmiştir.
MADDE 5- Bu madde ile muhtarlara yapılacak ödemelerle ilgili esas ve usulleri düzenleyen bir
yönetmelik çıkartılması gerektiği düzenlenmiştir.
MADDE 6- Madde ile ilgili kanunlardaki bu kanuna aykırı hükümlerin yürürlükten
kaldırılması düzenlenmiştir.
MADDE 7- Madde ile yoksullukları mahalle muhtarı tarafından kabul edilenlerden harç
alınmayacağı düzenlenmiştir.
MADDE 8 - Yürürlük maddesidir.
MADDE 9 - Yürütme maddesidir.
GENEL GEREKÇE
Halen sayıları yaklaşık 53 bini bulan köy muhtarları ile şehir ve kasaba muhtarlarımız aylık
olarak aldıkları 280 TL ile geçim mücadelesi vermektedirler.
Günümüzde vatandaşlarımızın birçok işlemini özverili bir şekilde yerine getirmeye çalışan
muhtarlarımız, çalışma saati anlayışından uzak bir şekilde üzerlerindeki bu iş yükünü, gerekli
sorumluluk anlayışı çerçevesinde yerine getirmektedirler.
Muhtarlarımızın çoğunluğunun sadece muhtar maaşları ile geçinmeye çalıştığı da günümüz
gerçeğidir. Diğer yandan almış oldukları aylık, sigorta primlerini ödemeye dahi
yetmemektedir.
Birleşmiş Milletlerin yayınlamış olduğu son "İnsani Gelişme Raporu'nda" üç puan gerileyip
79'uncu olan ülkemizin üçte birinin Dünya Bankası tarafından hazırlanan "Türkiye: Ekonomik
Reformlar, Yaşam Standartları ve Sosyal Refah Araştırmasına göre yoksulluk sınırında
olduğunu gözler önüne serilmektedir.
Yaşamış olduğu bölgeye ve halkına hizmet için büyük özverilerde bulunan muhtarlarımızın, bu
olumsuz ekonomik şartları ancak yaşanabilir bir maaş seviyesi ile düzelebilecektir. Maaşlarını
en az asgari ücret seviyesine çıkarmayı amaçlayan kanun teklifim ile muhtarlarımızın ve
onların ailelerinin bir nebze nefes alması sağlanmış olacaktır.
201
202
24. Dönem 1. Ve 2. Yasama Yılında
Milletvekillerimizin Verdiği
Bazı
SORU ÖNERGELERİ VE CEVAPLARI
203
204
DİYANET
SORU ÖNERGESİ
Yüce dinimizin emri olan Hac farizasını yerine getirmek isteyen yüzbinlerce vatandaşımızın
yıllardır sıra bekledikleri bilinmektedir. Birçok vatandaşımızın dile getirdiği, AKP iktidarları
döneminde Hac kontenjanlarının yetersiz kaldığı ve 5-6 yıldır sıra beklediği halde bir türlü hac
sırasının gelmediği iddialarıyla ilgili olarak;
1. Ülkemizde halen Hacca gitmek üzere Diyanet İşleri Başkanlığına başvuru yapmış kaç
vatandaşımız bulunmaktadır?
2. Bu vatandaşlarımızın müracaat sayılarına (ilk, ikinci vb.) göre dağılımları nasıldır?
3. 2002-2011 yılları arasındaki kontenjan, müracaat ve Hacca gönderilen sayılarının yıllara
göre dağılımı nasıl olmuştur?
4. Anılan dönemde hacca giden vatandaşlarımızın Diyanet İşleri Başkanlığı ve özel şirketler
kanalıyla gönderilenlerinin sayıları nasıldır?
5. Halen Hacca gidecek adayların belirlenmesinde kullanılan kur'a yöntemi nasıldır? Bu
konuda daha önce başka hangi yöntemler denenmiştir?
6. Her yıl artan ülke nüfusu ve yoğunlaşan Hac müracaatlarına rağmen kontenjanların
artırılamadığı iddiaları doğru mudur? Doğru İse kontenjanın artırılamama sebepleri nelerdir?
7. Hükümetinizce Hac kontenjanlarının artırılması ve yıllardır sıra bekleyenlerin
mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik ne gibi tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
CEVAP
Ülkemizde düzenlenen hac ve umre organizasyonları ile alakalı tüm kriterler Bakanlıklararası
Hac ve Umre Kurulu tarafından belirlenmektedir.
2009 yılından önce normal kur'a sistemi uygulanmaktaydı. Her yıl müracaatlar alınarak
bilgisayar ortamında kur'a çekilmekte ve herkes eşit şartlara haiz olmaktaydı. Ancak 2009
yılından itibaren anılan Kurul önceki yıllarda müracaat eden hacı adaylarına daha fazla imkan
tanımak amacıyla kat sayılı kur'a sistemini benimsemiştir. Bu sistemde hacı adayı kur'aya
girdiği yılların kat sayısı çarpımı sonucu elde edilen rakam kadar kur'a sisteminde yer
almaktadır. Örneğin: 3 yıldır müracaat eden bir hacı adayı kur'a sisteminde 3x3-9 kere ismi yer
almaktadır.
1987 yılında Ürdün'ün başkenti Amman'da yapılan İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanları
toplantısında alınan karar uyarınca; Suudi Arabistan Krallığınca her yıl İslam ülkelerine
nüfuslarının binde biri oranında hac kotası uygulanmaktadır. Bu çerçevede ülkemizin resmi hac
kontenjanı 70.000 olarak belirlenmiş olup, bu oran 2007 yılı haccından itibaren de 74.000'e
çıkartılmıştır.
Ancak, ülkemizden hacca gitmek üzere son yıllarda müracaat eden vatandaşlarımızın sayısında
görülen yoğun artış nedeniyle ek kontenjana ihtiyaç duyulmakta, bu nedenle de son yıllarda
Suudi Arabistan Krallığı Hac Bakanlığı ile yapılan hac protokol görüşmelerinde ek kontenjan
talebinde bulunulmakta ve bilahare, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Dışişleri Bakanlığınca, anılan
ülke nezdinde yapılan girişimler sonucu, talep edilen ek kontenjanı alma imkanı olmaktadır
SORU ÖNERGESİ
Her yıl ülkemiz adına yurtiçinden ya da dışından umre veya hacca gidecek vatandaşlarımızın
Diyanet İşleri Başkanlığı(DİB)'na ek olarak başkanlığın kontrolünde özel şirketler aracılığıyla
da Suudi Arabistan'a götürüldükleri bilinmektedir. Ancak, özel şirketler aracılığıyla umreye
205
veya hacca giden vatandaşlarımızın-birçoğunun mağdur edildiği iddiaları kamuoyunu rahatsız
etmektedir. Bu konuyla ilgili olarak;
1. 2011 yılı içinde umre veya hac farizası için ülkemiz adına yurtiçinden ve yurt dışından kaç
vatandaşımız Suudi Arabistan'a gitmiştir? Bu vatandaşlarımızın DİB ve özel şirketler
aracılığıyla gidenlerinin sayıları nasıldır?
2. Vatandaşlarımızı Suudi Arabistan'a götürecek özel şirketler hangi kriterlere göre
seçilmektedir? Bu şirketler kimler tarafından belirlenmektedir?
3. Suudi Arabistan'a hacı adayı götüren özel şirketlerin büyük bir bölümünün iktidara
yakınlığı ile bilinen şirketler olduğu ve korundukları iddiaları doğru mudur?
4. Bugüne kadar özel şirketler hakkında DİB'na ne tür şikâyetler gelmiş ve bunlar hakkında
Hükümetinizce nasıl bir işlem yapılmıştır?
5. Vatandaşlarımızdan gelen şikâyetler sonucunda şimdiye kadar kaç şirketin sözleşmesi iptal
edilmiştir?
6. DİB tarafından sözleşme hükümlerine uymadıkları gerekçesiyle haklarında dava açılan
şirketler var mıdır?
7. Varsa kaç şirket hakkında dava açılmıştır? Açılan davaların kaçı ne şekilde sonuçlanmıştır?
8. Umre ya da hac dönemlerinde değişik nedenlerle Özel şirketler tarafından mağdur edilen
vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin önlenmesi konusunda Hükümetinizce ne tür tedbirler
alınmış ya da alınmaktadır?
CEVAP
Hac ve umre organizasyonu düzenleyecek seyahat acentelerinin niteliklerine ilişkin her yıl
Diyanet İşleri Başkanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında kriterler belirlenmektedir,
2011 yılında hac seyahati düzenleyecek seyahat acentelerinde aranan kriterler aşağıda
belirtilmiştir:
1. 01/01/2008 tarihinden önce A grubu seyahat acentesi işletme belgesi almış olması,(A grubu
seyahat acentesi geçici işletme belgesi süresi hariç)
2. Daha önce düzenlemiş olduğu hac veya umre organizasyonları nedeniyle Bakanlıklararası
Hac ve Umre Kurulu'nca; 2011 yılı için hac veya umre organizasyonu düzenlemekten men
edilmemiş olması,
3. Diyanet İşleri Başkanlığı ile kendi adına sözleşme imzalayarak; 2008, 2009 ve 2010
yıllarında fiilen en az bir defa hac veya umre organizasyonu düzenlemiş olması.
Söz konusu kriterlere haiz acentelerden hac organizasyonu düzenlemek üzere Diyanet İşleri
Başkanlığına müracaat eden tüm acentelerle sözleşme imzalanmıştır.
Bugüne kadar seyahat acenteleri organizesi ile giden vatandaşlarımız tarafından çeşitli
şikayetler Diyanet İşleri Başkanlığına intikal etmiş olup, söz konusu şikayetler hakkında
Diyanet İşleri Başkanlığınca inceleme ve soruşturma yaptırılmış, soruşturma neticesinde
düzenlenen teftiş raporları Bakanlıklararası Hac ve Umre Kurulunda görüşülerek sözleşme
hükümleri uyarınca ilgili acentelere çeşitli cezalar (Uyarma, Kınama, süreli ve süresiz hac ve
umre organizasyonu düzenlememe gibi) uygulanmıştır.
Hac ve umre organizasyonu düzenleyen seyahat acenteleri tarafından sözleşme hükümlerine
uyulmaması halinde ilgili acentelerin durumu Bakanlıklararası Hac ve Umre Kurulunda
görüşülerek sözleşme hükümleri uyarınca çeşitli cezalar (Uyarma, Kınama, süreli ve süresiz
hac ve umre organizasyonu düzenlememe gibi) verilmektedir.
206
2006 yılından bu zamana kadar 114 seyahat acentesine Bakanlıklararası Hac ve Umre Kurulu
tarafından ihlal ettiği sözleşme hükmüne göre, uyarma, kınama, süreli ve süresiz hac ve umre
organizasyonu düzenlememe gibi çeşitli cezalar verilmiştir.
Seyahat acenteleri tarafından hac ve umre organizasyonlarında mağdur edilen vatandaşların
mağduriyetleri ilgili Acente tarafından yatırılan teminatla giderilmektedir
EĞİTİM
SORU ÖNERGESİ
1- Zat-ı alinizin imzasıyla Temmuz-2011’de yayınlanan, "Öğrenci kayıt ve kabullerinde ve
diploma karşılığı bağış alınmaması" Genelgeye uyulmadığı için hakkında soruşturma
başlatılan müdür sayısı ne kadardır?
2- Bahsi geçen müdürlere yönelik yapılan suçlamaların konusu nedir?
3- Genelgenin arkasından okul müdürlerine, okulların eğitim ve öğretimlere hazırlanması
talimatı geçilmiş midir?
4- Okulların eğitime hazırlanması için okul müdürlüklerine verilen kaynak miktarı ne
kadardır? Bu kaynak yeterli midir?
5- Okullara, temizlik, kırtasiye, fotokopi, bilgisayar onarım ve alımları, yakacak, güvenlik ve
yardımcı hizmetli personel için ne kadar ödenek ayrılmaktadır?
6- Eğer bu kaynaklar yetersizse, okul müdürleri okulları eğitim ve öğretimlere hazırlamak için
nereden kaynak bulacaklardır?
7- Okul müdürlerinin bağış altında aldıkları paraları nerelere harcadığının denetimi
yapılmakta mıdır?
8- Okul müdürleri ve velileri karşı karşıya getirmemek, okul müdürlerini zan altından
kurtarmak için, Bakanlığınıza bağlı okullara ayrılan ödenek miktarını arttırmayı düşünüyor
musunuz?
CEVAP
İl eğitim denetmenleri tarafından "Öğrenci Kayıt ve Kabullerinde ve Diploma Karşılığı Bağış
Alınmaması" konulu ve 2011/40 sayılı Genelge kapsamında ülke genelinde yapılan
inceleme/soruşturma sonuçlarına göre; 2.771 okuldaki soruşturma çalışmalarının
tamamlanarak yöneticilerine disiplin cezası teklifinde bulunulmuş ve 2.943 okulda ise
soruşturma çalışmaları halen devam etmektedir.
2012 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bakanlığımızın eğitim öğretim ile diğer
faaliyetleri için temizlik, kırtasiye, fotokopi, bilgisayar onarım ve alımları, yakacak ve
güvenlik hizmetlerine ayrılan ödenek tutarları aşağıda belirtilmiştir.
ÖDENEKLER
Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları
Yolluklar
Görev giderleri
Hizmet alımları
Temsil ve tanıtma giderleri
Menkul mal alım bakım ve onarım giderleri
Gayrimenkul mal bakım ve onarım giderleri
Tedavi ve cenaze giderleri
ÖDENEK TUTARI (TL)
820.443.695
73.059.569
612.939
2.153.884.524
631.600
13.486.613
11.282.060
500.000
207
SORU ÖNERGESİ
1- Milli Eğitim Bakanlığınca Saran Matbaacılık tarafından çıkartılan ve Ortaöğretim 9. sınıf
Türk Edebiyatı dersinde okutulan ders kitabında, Arif Nihat Asya'nın Bayrak şiirinin,
"Sana benim gözümle bakmayanın
Mezarını kazacağım.
Seni selâmlamadan uçan kuşun
Yuvasını bozacağım" mısralarının çıkarılmasının nedeni nedir?
Şiirde yer alan bu ifadeden kim, neden rahatsız olmuştur?
3- Bu mısraların geçtiğimiz eğitim dönemlerinde ders kitaplarında yer almasına rağmen, bu
eğitim döneminde kaldırılmasının gerekçesi nedir?
4- Milli Eğitim Bakanlığınca bastırılan ve ilk ve ortaöğretim öğrencilerinin ders kitaplarında
bulunan Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi'nin kaldırılması düşünülmekte midir?
5- İlköğretim okullarında ders başlamadan önce okutulan "Öğrenci Andı"nın kaldırılması
düşünülmekte midir?
6- Atatürk İlkeleri ve İnkılap tarihi derslerinin kaldırılması düşünülmekte midir?
CEVAP
Ortaöğretim Türk Edebiyatı 9 uncu sınıf ders kitabı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının
28.06.2006 tarihli ve 283 sayılı Kurul Kararı ile kabul edilmiş ve beş yıllık okutulma süresini
tamamlamıştır. 2011-2012 eğitim öğretim yılından itibaren yeniden hazırlanan, 17.12.2010
tarihli ve 231 sayılı Kurul Kararı İle kabul edilen ders kitabı kullanılmaktadır.
Söz konusu ders kitabında yer alan Arif Nihat Asya'nın "Bayrak" şiirindeki "Sana benim
gözümle bakmayanın/Mezarını kazacağım./Seni selamlamadan uçan kuşun/Yuvasını
bozacağım." mısralarında yer alan "kuş yuvasını bozma" sözcük gruplarının; Türk Edebiyatı,
Dil ve Anlatım Dersi Ders Kitaplarını İnceleme ve Değerlendirme Ölçütlerindeki "Ders
kitabına alınan metinler, öğretim programında Ders Kitabının Hazırlanması ve Metin Seçimi
başlığı altında verilen açıklamalara uygun olmalı." ifadesi ile öğretim programında belirtilen
"Seçilen metinler öğrencileri iyiye, güzele, doğruya yöneltmeli; iyi alışkanlıklar
kazandırmalıdır." yargısından hareketle olumsuz düşünce ve davranışlara neden olacağı ve
bunun bayrak, vatan ve millet sevgisini aşılayan bir şiirde, bu seviyedeki öğrenciler tarafından
yanlış anlaşılabileceği düşünülerek söz konusu mısralar çıkarılmıştır.
Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliğinin 8 inci maddesinin (ç)
fıkrasının 8 ve 9 uncu bentleri hükmü gereğince Türk Bayrağı ile İstiklal Marşı, Öğrenci Andı,
Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi ve Atatürk resmi, Bakanlığımızca ilköğretim ve ortaöğretim
öğrencilerine ücretsiz olarak dağıtılan tüm ders kitaplarında bulunmak zorundadır.
Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin 12 nci maddesinde; "İlköğretim
okullarında öğrenciler, her gün dersler başlamadan önce öğretmenlerin gözetiminde topluca
Öğrenci Andı'nı söylerler." denilmektedir.
İlköğretim ve ortaöğretim T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük derslerinin kaldırılması
konusunda Bakanlığımızın herhangi bir çalışması bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
22 Kasım 2010 tarihinde büyük bir tören ile ilan edilen Fatih Projesi (Fırsatları Arttırma ve
Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) kapsamında yürütülen çalışmaların, sizin de gözünüzün
208
önünde; "Bir grup insana imkan yaratma ve teknoloji yoluyla haksız kazanç elde etme" haline
dönüştürülmesi süreci yaşanmaktadır. Bunun için sadece yukarıdaki tabloya bakmak yeterli
olacaktır.
1. Bu sürecin aynen devam etmesine müsaade etmeyi mi düşünüyorsunuz? Yoksa ülke,
millet, devlet çıkarlarım düşünerek devam ettirilen Kleptokratik oyuna müdahale edecek
misiniz?
2. Fatih Projesinin daha birinci aşaması olan Akıllı Tahtaların Temini işi içinde oynanan
oyunları görmezden gelmek mümkün müdür?
3. Bu bölümle ilgili olarak, Bakanlığınız bürokratları tarafından hazırlanan ve Ulaştırma
Bakanlığı'na gönderilen ihale şartnamesi ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından ilan edilen ihale
şartnamesinde talep edilen özellikler neden belirli bir marka ve ürünü tarif etmektedir?
4. MEB tarafından istenilen teknik özelliklerdeki ürün için patent başvurusu bile MEB'in
şartnameyi hazırlamasından sonra ortaya çıkmış ise, MEB bünyesinde çalışanlar arasında
müneccimlik düzeyinde ileri görüşlü bürokrat bulunmakta mıdır?
5. Bu ihale şartnamesini hazırlayan bürokratınızın aynı zamanda söz konusu patent
müracaatında "Buluş Sahibi" olarak yer alması tesadüf müdür?
6. Bakanlığınızın Fatih Projesinin önemli bir sorumluluğunu üstlenmiş olan bir bürokratının
aynı zamanda ihaleye teklif verecek olan bir ticari firma ile birlikte bir ürün patenti almasını
etik açıdan ve hukuki açıdan nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu ihale ve söz konusu bürokratınız
hakkında bir işlem yapmayı düşünüyor musunuz?
7. Böylesine önemli mali sonuçlan olan patentlerde ortalama olarak kazanç bedelinin %10'u
Buluş Sahiplerine telif ücreti olarak ödenmektedir. Birinci fazda Vestele 340 milyon TL
tutarında bir ihaleyi aktarmayı başaran Bakanlığınız bürokratına Vestel tarafından ödenmesi
muhtemel telif ücreti 8,5 milyon TL civarına ulaşmaktadır. Bir telif bedeli ödemesi yapılmış
mıdır? Böyle bir ödemeyi önlemek üzere Bakanlık tarafından alınmış bir tedbir var mıdır?
8. İhale şartnamesinde ihaleyi kazanan firmanın tüm patent haklarını Bakanlığa
devredeceğine dair bir hüküm var mıdır? Vestel tarafından Bakanlığınıza patent devri
yapmanın altında ihale sürecine yapılmış olan itirazların etkisi olmuş mudur? Eğer konu
hakkında bir itiraz süreci olmasaydı yine de Vestel tarafından patentler Bakanlığınıza
devredilecek miydi?
9. Bakanlığınız bu patentleri nasıl kullanmayı ve izlemeyi düşünmektedir? Vestel tarafından
bu patentlerinizin başka ürünlerde ve projelerde kullanılması durumunda bunu nasıl izlemeyi
düşünüyorsunuz? Bu patentlerin kullanılmasının engellenmesi mümkün müdür?
10. Bakanlığınız bu patentleri İkinci ve diğer fazlarda temin edilecek akıllı tahtalar için başka
üreticilere de kullandırmayı düşünüyor mu? Böyle bir durumda diğer isteklilerden herhangi bir
bedel alınacak mı? Vestel'in Bakanlığınıza devrini yaptığı patentler ile yeni ihalelerinizde de
adrese teslim olarak işleri almaşım nasıl engellemeyi düşünüyorsunuz?
CEVAP
Yazılı soru önergesinde baştan sona kullanılan üslup bir milletvekiline yakışmadığı gibi, baştan
sona başta şahsım olmak üzere, Bakanlığımız bürokratlarını ve Bakanlığımızın hükmü
şahsiyetini zan altında bırakıcı, itham edici ve suç isnat edici bir tarzda olup hukukun evrensel
temel ilkelerine uymamaktadır.
Eğitimde Fatih Projesinin ilk etabı olan akıllı tahta ihalesi Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı tarafından Kamu İhale Kanunu mevzuat hükümleri çerçevesinde şeffaflık,
209
rekabetçilik, eşit muamele, güvenirlik ilkelerinin tümüne uygun olarak bütün isteklilerin teklif
verebildiği açık ihale usulü ile yapılmıştır. Otuzdört firma istekli olarak şartname dokümanı
satın almış ve birçok yerli ve yabancı firma teklif vermiştir. İhale itirazlar üzerine Kamu İhale
Kurumunca incelenmiş, 19.12.2011 tarihli ve 201 - 4230 nolu kararla itirazlar reddedilmiştir.
İhale şartnamesinde belirli bir marka ve ürün tarif edilmemiştir.
İhale öncesinde akıllı tahta ile ilgili patentler Bakanlığımızda olmakla birlikte, şartnamede
herhangi bir patent veya patentte geçen bilgi ve ölçüler işaret edilmemektedir. İhale
şartnamesinin hazırlanması ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca yapılan
ihalenin değerlendirilmesi ile ilgili sürecin hiçbir aşamasında patentte adı geçen bürokratımız
görev almamıştır.
Patentlerin tüm fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihaleden önce 16.11.2011 tarihinde Millî Eğitim
Bakanlığına devredilmiştir. Dolayısı ile ihale tarihinden önce de, sonra da patentler Millî
Eğitim Bakanlığına ait olduğundan kimseye fikri veya sınai mülkiyet anlamında bir telif ücreti
ödenmesi söz konusu olmamıştır.
Ayrıca bir patentte buluşçu ve/veya tasarımcılar bir kurum ya da işyerinde çalışıp haklarından
feragat etmişlerse bunların ilgili patentten herhangi bir ekonomik kazanç elde etmeleri de
mümkün değildir. Bu konudaki ekonomik hak, patent sahibi olan Millî Eğitim Bakanlığınındır.
Kısacası ilgili bürokrata bir ödeme yapılması mümkün olmadığı gibi yapıldığına dair iddialar
da asılsızdır.
Bakanlığımız ilgili patentin, patent başvurusu ve endüstriyel tasarım tescil başvurusundan
kaynaklanan tüm ayrıcalık ve haklar üzerinde hiçbir kısıtlama ve ihtiyat olmaksızın tam devrini
almıştır. Dolayısıyla yüklenici firma tarafından başka ürünlerde kullanılması durumunda yasal
süreci başlatabilecektir. Bakanlığımız yurt dışına ihracat yapılması için imalat yapılması
durumunda tüm fikri ve sınai hakları takip etmekle yükümlüdür.
Bakanlığımız, Millî Eğitim Bakanlığı patenti olan akıllı tahta için yapılacak bundan sonraki
alımlarda da rekabeti sağlamak için gerekli her türlü tedbiri alacaktır. Patent Bakanlığımızda
olduğu için izin almak şartı ile yerli yabancı tüm firmalar bu tahtayı üretip ihalelere
katılabilirler.
Ülkemizdeki yatırım teşvik uygulamaları 16.07.2009 tarih ve 27290 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında
Karar kapsamında sürdürülmektedir. Genel teşvik sistemi, bölgesel teşvik sistemi ve büyük
Ölçekli yatırımlara yönelik teşvik sistemi olmak üzere üç aşamalı destek mekanizmasının
uygulanmakta olduğu mevcut karar kapsamında Önümüzdeki dönemde Bilecik ilinde
gerçekleştirilecek yatırımlar;
Genel teşvik sistemi aracılığıyla kararname ekinde yer alan teşvik edilmeyecek yatırım konuları
ile aranan şartları sağlamayan yatırım konuları hariç olmak üzere, asgari sabit yatırım
koşullarını sağlamaları halinde gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası destek
unsurlarından,
Bölgesel teşvik sistemi aracılığıyla kararnamenin "Bölge Bazında Desteklenecek Sektörler"
başlıklı Ek-2 bölümünde Bilecik ili için belirlenmiş olan yatırım konularında
gerçekleştirilmeleri ve öngörülen asgari yatırım tutarlarını/kapasitelerini sağlamaları halinde
gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, vergi indirimi ve yatırım yeri tahsisi destek
unsurlarından,
Büyük ölçekli yatırımlara yönelik teşvik sistemi aracılığıyla kararnamenin "Büyük Ölçekli
Yatırımlar" başlıklı Ek-3 bölümünde yer alan yatırım konularında gerçekleştirilmeleri ve
öngörülen asgari yatırım tutarlarını sağlamaları halinde gümrük vergisi muafiyeti, KDV
210
istisnası, vergi indirimi ve yatırım yeri tahsisi destek unsurlarından faydalanmaya hak
kazanmaktadır.
Diğer taraftan, Bilecik ilinde seramik sektöründe gerçekleştirilecek yatırımlar asgari 1 Milyon
TL tutarında olmaları halinde genel teşvik sistemi kapsamında, asgari 5 Milyon TL tutarında
olmaları halinde ise genel teşvik sistemine kıyasla daha fazla destek unsurunu bünyesinde
barındıran bölgesel teşvik sistemi kapsamında desteklenmektedir. Bununla birlikte, mermer
sektöründe gerçekleştirilecek asgari 1 Milyon TL tutarındaki yatırımlar da bölgesel teşvik
sistemi aracılığıyla desteklenmektedir.
Öte yandan, cari açığın azaltılması ve "2023-500 Milyar Dolar İhracat" vizyonunun hayata
geçirilmesi hedefleri çerçevesinde, ithalat bağımlılığı bulunan ara mallarının Türkiye'de
üretimini sağlayacak bir üretim altyapısının hazırlanması, bunun yanı sıra, Türkiye'deki
teknolojik değişime ve dönüşüme daha fazla katkı sağlayacak ve yaratılan katma değeri
artıracak destek sisteminin güçlendirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda, Türkiye'deki teşvik
sisteminin belirtilen amaçlara hizmet edecek şekilde yeniden gözden geçirilmesine yönelik bir
çalışma başlatılmıştır.
SORU ÖNERGESİ
1- Ülkemizdeki toplam öğretmen açığı ne kadardır?
2- Erzurum'daki vekil öğretmen sayısı ne kadardır?
3- Erzurum'daki öğretmen açığı ne kadardır? İlçelere göre dağılımı nedir?
4- Erzurum'daki öğretmen açığının branşlara göre dağılımı hangi şekildedir?
5- Erzurum'daki öğretmen açığını kapatmak için herhangi bir çalışma yapmayı
düşünüyor musunuz?
6- Erzurum'daki öğretmen açığının eğitimde kaliteyi düşürdüğü yönündeki
eleştirilere katılıyor musunuz?
7- Erzurum'daki öğretmen açığı ne zaman giderilecektir?
CEVAP
30.04.2012 tarihli Bakanlığımız MEBBİS Norm İşlemleri Modülü verilerine göre;
Bakanlığımıza bağlı resmi eğitim kurumlarında 116.005 öğretmen ihtiyacı bulunmaktadır.
17.04.2012 tarihi itibariyle Erzurum ilinde vekil öğretmenler dahil 501 ücretli öğretmen görev
yapmaktadır. Ayrıca il/ilçe milli eğitim müdürlüklerince ihtiyaca binaen yapılan duyuru
sonucunda, dilekçe ile yapılan başvurulara göre Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve
Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 9 uncu maddesi kapsamında eğitim
fakültesi mezunları başta olmak üzere potansiyel aday durumuna göre diğer fakülte ya da
yükseköğretim mezunlarından ücretli öğretmen görevlendirmesi yapılmaktadır.
30.04.2012 tarihi itibariyle Bakanlığımız MEBBİS Norm İşlemleri Modülü verilerine göre;
Erzurum ilinde normu bulunan alanların öğretmen ihtiyacını gösterir çizelge ekte yer
almaktadır.
Bütçe Kanunlarının verdiği yetkinin yanında Bakanlar Kurulunca Bakanlığımıza tahsis edilen
ve Maliye Bakanlığınca kullanım izni verilen toplam öğretmen kadroları illerin öğretmen
ihtiyaç oranları dikkate alınarak il milli eğitim müdürlüklerine dağıtılmakta, il milli eğitim
müdürlükleri de kendi illerine ayrılan kontenjan ölçüsünde atama yapılacak alanlar ile bu
alanlara atanacakların istihdam edileceği eğitim kurumlarını belirlemektedir. Belirlenen bu
eğitim kurumlan atama döneminde sisteme yansıtılarak atanacak öğretmen adaylarının
211
tercihine sunulmaktadır.
Ağustos 2012 atama döneminde Bakanlığımıza tahsis edilecek kadro belirlendikten sonra
Öğretmen İhtiyacı bulunan iller ve alanlar bazında gerekli planlama yapılacaktır.
SORU ÖNERGESİ
Kürtçeyi seçmeli dersler arasında görme hayalini açıklayan Milli Eğitim Bakanı Ömer
Dinçer'in, "Esnek bir sistem kuruyorsanız; Almanca, İngilizce öğretiyorsanız niçin isteğe bağlı
olarak Kürtçe dersi vermeyesiniz? Seçimlik ders olmasında ne mahzur var?" dediği ayrıca
gerekirse zorunlu din dersinin kaldırılabileceği de basma yansımıştır.
Buna göre;
1.
Kürtçenin seçmeli ders olarak okutulması hususunda bir çalışma bulunmakta
mıdır? Bulunuyorsa bu çalışmalar nelerdir?
2.
Zorunlu din dersinin kaldırılacağı iddiaları doğru mudur? Dinci bir gençlik
yetiştirmekten bahseden hükümetiniz zorunlu din dersini kaldırarak: mı
dindar gençlik yetiştirme çalışmalarına başlamıştır?
3.
Bir milletin diliyle Kürtçe eğitimini denk tutmaya kalkmak hangi aklın ve
bilimsel verinin ürünüdür? Bu açıklamalar bahsi geçen dile bir resmiyet
kazandırma çabaları mıdır? Hükümet eliyle olmayan bir dil inşa edilmeye mi
çalışılmaktadır?
CEVAP
Bakanlığımızın ilköğretim ve ortaöğretimde Kürtçenin seçmeli ders olarak okutulması ve
zorunlu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin kaldırılması konusunda herhangi bir çalışması
bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
FATİH (Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) Projesini başlatan MEB,
okulöncesi, ilköğretim ile ortaöğretim düzeyindeki tüm okulların 620.000 dersliğine dizüstü
bilgisayar, LCD Panel Etkileşimli Tahta ve internet ağ altyapısı sağlamak için çalışma
başlatmıştır. Projenin 5 yılda tamamlanması planlanmıştır. Bu internet hizmetleri Öğrencilerin
evlerinde ve diğer tanımlanmış alanlarda da alınabilecektir.
Buna göre,
1- FATİH projesinin faaliyete geçmesiyle matbaa, kâğıt, kitapçı, yayıncı piyasasını oluşturan
yüz binlerce esnaf ve bunların ailesi nasıl etkilenecektir?
2- Milyonlarca tabletin kullanımında oluşacak olan bakım-onarım gider ve sorunları nasıl
aşılacaktır?
3- Öğrencilere ücretsiz dağıtılması öngörülen ve bir tanesinin fiyatının yaklaşık 1600 TL olan
Tablet Bilgisayarın yerine neden fiyatı yaklaşık 300 TL olan dizüstü bilgisayar tercih
edilmemiştir?
CEVAP
Eğitimde FATİH Projesinin hayata geçirilmesiyle birlikte şu anda kitap ve defterlerin
kaldırılması gibi bir durum söz konusu değildir. Ayrıca çeşitli yayıncı kuruluşlara dijital
yayınlarla ilgili bilgilendirme çalışmaları yapılmış ve yayıncıların dijital yayınla ilgili
çalışmaları başlattığı görülmektedir.
Bu cihazlar tedarikçi firma garantisi kapsamında olacaktır. Ayrıca her okula gönderilecek
212
yedek tabletler ile bakıma giden tabletin bakım-onarımı tamamlanıncaya kadar öğrenciler
yedek tabletleri kullanacaklardır.
Dizüstü bilgisayarların piyasa fiyatları alımı yapılan tablet bilgisayarların fiyatlarının çok
üstünde olup alınacak tablet miktarı düşünüldüğünde bu cihazların fiyatlarının soruda geçen
rakamın çok altında gerçekleşeceği öngörülmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, 15.04.2000 tarihli ve 24021 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren "Taşımalı İlköğretim Yönetmeliği" hükümleri doğrultusunda uygulanan taşımalı eğitim
sistemi, ne yazık ki son yıllarda birçok sorunun doğmasına ve mağduriyetin yaşanmasına neden
olmuştur. Anılan Yönetmeliğin 9. maddesinin (c) ve (d) bentlerinde yer alan en az 10 ve 60
öğrenci sayılarını dolduramadıkları gerekçesiyle ülkemizin orta ve batı bölgelerinde yeni
yapılmış birçok okulda eğitim öğretim gören öğrenciler başka okullara taşınırken, doğu ve
güneydoğu bölgelerinde aynı yönetmelik hükümlerinin dikkate alınmadığı iddiaları
kamuoyunda ciddi rahatsızlıklara neden olmaktadır. Diğer yandan, öğrencileri taşınan köy veya
beldelerdeki okul binalarının çürümeye terk edilmesi, o köy veya beldenin öğretmenlerimizin
bilgi, görgü ve irfanından yoksun bırakılması, taşıma sırasında meydana gelen kazalar
nedeniyle yaşanan mağduriyetler vb. gibi olumsuzluklar bugüne kadar uygulanan bu sistemin
değiştirilmesi ya da kaldırılması gerektiğini ortaya koymuştur. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Bugüne kadar ülkemiz genelinde taşımalı eğitim uygulaması sonucu kaç ilköğretim okulu
kapatılmıştır?
2. Bu uygulama sonucunda kapatılan okul sayılarının illere göre dağılımı nasıldır?
3. Öğrencisi taşınan okullardan kaçı Belediye sınırları içinde bulunmaktadır?
4. Bu yönetmelik hükümlerine uymadığı halde hangi illerimizde kaç ilköğretim okulu açık
bulunmaktadır? Bu okullara atama yapılan öğretmen sayısı nedir? Bu öğretmenler toplam kaç
öğrencimize eğitim öğretim hizmeti vermektedir?
5. Halen ülkemiz genelinde Taşıma Merkezi İlköğretim Okullarının sayısı nedir? Bu okulların
kaçında rehber öğretmen bulunmaktadır?
6. Taşımalı eğitim uygulaması nedeniyle bugüne kadar meydana gelen trafik kazalarında kaç
öğrencimiz hayatını kaybetmiştir?
7. Anılan yönetmeliğin 9. maddesinin (d) bendinde yer alan "en az 60 Öğrenci" sınırının "30
Öğrenciye" indirilmesi sağlanabilir mi?
8. Ülkemiz kaynaklarının daha etkin kullanımı ve taşıma nedeniyle ortaya çıkan
olumsuzlukların azaltılması, için anılan yönetmeliğin değiştirilmesi ya da yürürlükten
kaldırılmasına yönelik bir çalışmanız var mıdır? Varsa çalışma ne aşamadadır? Bakanlığınızın
konuya ilişkin görüşü nasıldır?
CEVAP
Öğrenci azalması nedeniyle kapanan okullardaki öğrenciler taşımalı ilköğretim uygulaması
kapsamında taşınmakta olup taşımalı uygulamasından dolayı kapatılan okul bulunmamaktadır.
15.961 ilköğretim okulunun öğrencileri taşımalı ilköğretim uygulaması kapsamına alınarak
eğitim öğretime erişimleri sağlanmıştır. Ayrıca, taşımalı ilköğretim uygulamasıyla 6, 7 ve 8
inci sınıfı olmayan köy okullarının öğrencileri de taşınmaktadır.
Ülke genelinde öğrenci azlığı nedeniyle iller bazında öğrencileri taşımalı ilköğretim kapsamına
alman okul sayıları tablo halinde ekte sunulmuştur.
213
Taşımalı İlköğretim Yönetmeliğinin Öğrencisi Taşınacak Okul ve Yerleşim Biriminin
Özellikleri başlıklı 9 uncu maddesinin (f) bendinde; "Öğrencisi taşınacak okul ve yerleşim
birimlerinin belediye sınırları içerisinde bulunmaması" hükmü yer almaktadır.
Ancak, daha önce köy statüsünde olup belediye sınırları içine alınan, toplu taşıma hizmeti
verilmeyen, taşıma merkezi ilköğretim okuluna en az 2 km uzaklıkta olup ve önceki yıllarda
öğrencileri taşımalı ilköğretim kapsamında öğrenim gören okulsuz yerleşim birimlerindeki
zorunlu öğrenim çağındaki öğrenciler taşımalı ilköğretim kapsamına alınarak okula erişimleri
sağlanmaktadır.
Ülkemiz genelinde taşıma merkezi ilköğretim okullarının sayısı 5.956'dır. Taşımalı ilköğretim
uygulaması kapsamında bir yılda ortalama 40.000 araçla 14.400.000 sefer yapılmakta olup
uygulamanın başladığı 1989-1990 öğretim yılından bu güne kadar 22 yılda toplam 120 trafik
kazası meydana gelmiş ve bu kazalar sonucunda 48 öğrencimiz yaralanmış, 62 öğrencimiz de
hayatını kaybetmiştir.
Yeterli sayıda öğrencisi bulunan yerleşim birimlerindeki okulların açık tutulması
hedeflenmiştir. Bu sayı 30'a çekildiğinde taşıma kapsamına alınacak öğrenci sayısı artacağı gibi
bu yerleşim birimlerindeki okullar kapatılarak bu okul binaları atıl duruma düşecektir. Bu
nedenle Bakanlığımızca bu yönde yürütülen bir çalışma bulunmamaktadır.
Kimsenin eğitim öğretim hakkından yoksun bırakılmayacağı ilköğretimin kız ve erkek bütün
vatandaşlar için zorunlu ve devlet okullarında parasız olduğu Anayasanın 42 inci maddesi ile
güvence altına alınmıştır.
Taşımalı ilköğretim uygulaması; öğrenci azlığından dolayı okul yapımı uygun olmayan ve
çeşitli sebeplerle okulu kapatılan yerleşim birimlerindeki zorunlu ilköğretim çağındaki
çocukların okula erişimlerini sağlayan bir uygulamadır.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, ilk kez 2010-2011 eğitim öğretim yılında Bakanlığınızca başlatılan "Taşımalı
Ortaöğretim Uygulaması" bazı illerimizde yeni sıkıntıların yaşanmasına ve Taşımalı İlköğretim
Uygulamasında olduğu gibi birçok ilimizde bazı okulların kapatılmasına yol açmıştır. Anılan
uygulamalarla taşıma ve yemek ihalelerinde kayırmacılık yapıldığı, yeni yapılmış birçok okul
binasının birkaç öğrencinin eksik olması bahane edilerek atıl duruma düşürüldüğü iddialarıyla
ilgili olarak;
1. Halen Taşımalı Ortaöğretim Uygulamasında hangi mevzuat ve kriterler geçerlidir?
2. Bakanlığınızca 2010-2011 eğitim öğretim yılından itibaren ülkemiz genelinde uygulamaya
konulan Taşımalı Ortaöğretim Uygulaması nedeniyle kaç ortaöğretim okulunun öğrencileri
başka yerleşim yerlerindeki taşıma merkezlerine taşınmıştır?
3. Bu uygulama nedeniyle şimdiye kadar toplam kaç öğrenci taşıma kapsamına alınmıştır? Bu
öğrencilerin okul türlerine göre dağılımları nasıldır?
4. Öğrencileri başka okullara taşındığı için atıl duruma düşen okul binalarının ve bu okulların
sahip oldukları derslik sayılarının illere göre dağılımları nasıldır?
5. Taşımalı ortaöğretim uygulaması kapsamında taşıma merkezi olarak kullanılan okulların
türlerine ve bulundukları illere göre dağılımları nasıldır?
6. Taşımalı eğitim kapsamına alınması nedeniyle kapatılan ortaöğretim kurumlarında görevli
bulunan öğretmenler ve diğer personel hangi kriterlere göre ve nerelere görevlendirilmişlerdir?
7. Taşımalı ortaöğretim uygulaması nedeniyle kapatılan okullarda bulunan öğrencilerin başka
okullara taşınması amacıyla yapılan ihale sayılarının yıllara göre dağılımı nasıldır? Yapılan
214
ihalelere katılan taşıma şirketlerinin sayısı ne kadardır?
8. Benzer şekilde taşımalı ortaöğretim uygulaması kapsamında şimdiye kadar yapılmış yemek
ihalelerine katılan ve ihale kazanan şirketlerin sayılan nasıldır?
9. Taşıma ve yemek ihalelerini kazanan bazı taşıma şirketlerinin iktidara yakın olmaları
sebebiyle ve siyasi baskılarla ihale kazandıkları iddiaların doğru mudur?
10. Bazı illerdeki ortaöğretim okullarının öğrenci sayısının yeterli olmasına karşın öğretmen
atanamadığı veya ihale kaygılarıyla kapsama dahil edildiği iddiaları nasıl değerlendirilebilir?
11.
Bakanlığınızca anılan uygulamada yaşanan sorunların çözümüne yönelik olarak ne tür
tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
CEVAP
Bakanlığımızın 01.10.2010 tarihli Genelgesi (2010/60) ile 2010-2011 eğitim öğretim yılı için
ilk defa 9 uncu sınıflar için uygulanan Taşımalı Ortaöğretim Uygulamasında, ilköğretim
okullarından mezun olup çeşitli nedenlerle ortaöğretime erişimde sorunlar yaşayan öğrencilerin
okullara erişimlerinin sağlanması amaçlanmıştır.
2011-2012 eğitim öğretim yılı için Taşımalı Ortaöğretim Uygulaması 9 ve 10 uncu sınıf
öğrencilerine yönelik olarak 06.06.2011 tarihli (2011/35) ve 14.10.2011 tarihli (2011/55)
Genelge esasları, 19.12.2011 tarihli Makam Onayı ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu
hükümleri doğrultusunda uygulanmaktadır.
Taşımalı Ortaöğretim Uygulamasında, ortaöğretime erişimde sorunlar yaşayan 9 ve 10 uncu
sınıf öğrencileri ikamet ettikleri yerleşim biriminden alınarak öğrenim görmekte oldukları
okullarına, ders bitiminde de okullarından alınarak yerleşim birimlerine götürülmekte ve
öğrencilere öğle yemeği verilmekte olup planlama, ihale aşamaları ve uygulamaya ait iş ve
işlemler 06.06.2011 tarihli (2011/35) Genelgede görevleri belirtilen planlama ve değerlendirme
komisyonlarınca yürütülmektedir.
Söz konusu uygulama kapsamında 2011-2012 eğitim öğretim yılında 77 ilde 69.923 kız 87.637
erkek olmak üzere toplam 157.560 ortaöğretim öğrencisi Taşımalı Ortaöğretim
Uygulamasından yararlanmaktadır.
77 ilde uygulamadan yararlanan öğrencilerin taşınacağı ortaöğretim okulları il millî eğitim
müdürlüklerindeki planlama ve değerlendirme komisyonlarınca belirlenmektedir.
Taşımalı Ortaöğretim Uygulamasının 2012-2013 eğitim öğretim yılında da uygulanmasına
yönelik çalışmalar devam etmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, Bakanlığınızın 2012 yılı bütçesine ilişkin görüşmeler sırasında tarafınızdan
yapılan sunumda; "2003 yılından 31.10.2011 tarihine kadar 30.030'u hayırseverlerimiz
tarafından olmak üzere toplam 169.325 dersliğin yapımı tamamlanarak eğitim ve öğretimin
hizmetine sunulduğu" ifade edilmiştir. Diğer yandan tarafımdan verilen 7/541 esas numaralı
soru önergesine verilen 27.12.2011 tarih ve 8482 sayılı cevabi yazıda da toplam 15.961
ilköğretim okulunun öğrencilerinin taşımalı ilköğretim uygulaması kapsamına alınarak eğitim
öğretime erişimlerinin sağlandığı belirtilmiştir. Bu konuyla ilgili olarak;
1. 2003-2011 döneminde yapılan dersliklerin illere göre dağılımları nasıldır?
2. Taşımalı eğitim uygulaması nedeniyle atıl duruma düşen toplam 15.961 adet ilköğretim
okulunun sahip olduğu derslik sayısı ne kadardır?
3. AKP hükümetleri döneminde açılan ve kapatılan derslik sayılan kıyaslandığında elde edilen
215
sonuç Bakanlığınızca nasıl değerlendirilebilir?
4. Taşımalı eğitim nedeniyle eğitim öğretim faaliyetleri sona erdirilen okulların çoğunlukla
orta ve batı illerimizde olmasının sebebi nedir?
5. Aynı dönemde Bakanlığınızca yapılan öğretmen atamalarının illere göre dağılımları nasıl
olmuştur?
6. Doğu ve güneydoğu illerinde taşımalı eğitim nedeniyle kapatılan okul sayılarının diğer
illere göre oldukça düşük değerlerde olmasının sebebi nedir?
7. Ülkemiz genelinde çok sayıda dersliğin atıl kalmasına neden olan ve bölgeler arasında
ayrımcılığa yol açan uygulamaların değiştirilmesine yönelik olarak Bakanlığınızca yürütülen
bir çalışma var mıdır?
8. Varsa çalışma ne aşamadadır? Yoksa Bakanlığınızca bu konuda ciddi bir çalışma
başlatılabilir mi?
CEVAP
24.02.2012 tarihi itibariyle öğrenci azlığı nedeniyle taşıma kapsamına alınan 13.955 okulun
toplam derslik sayısı 27.059'dur. Okul binası kullanılamayacak derecede hasarlı olması
nedeniyle öğrencileri taşıma kapsamına alınan 2.097 okulun toplam derslik sayısı 6.418'dir.
Taşımalı İlköğretim Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinde belirtilen "Öğrencisi taşımalı
ilköğretim kapsamına alınacak okul ve yerleşim birimlerinin seçiminde;
a) Yerleşim biriminde okul bulunmaması,
b) Doğal afet ve başka nedenlerle okul binasının kullanılamayacak derecede hasarlı olması,
c) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü sınıflarda toplam öğrenci sayısının 10 dan az olması,
ç) Yerleşim birimindeki ilköğretim okulunda 4 üncü, 5 inci, 6 ncı, 7 nci ve 8 inci sınıflar için
yeterli sayıda derslik bulunmaması ve bu sınıflardaki toplam öğrenci sayısının 60'tan az olması,
d) Öğrencisi taşınacak yerleşim yerinin taşıma merkezi ilköğretim okuluna uzaklığının iklim
şartları ve yol güvenliğine göre en az 2 km olması esastır. Gerektiğinde bu uzaklığın 1,5 km'ye
kadar indirilmesine planlama komisyonu karar verebilir.
e) Öğrencisi taşınacak okul ve yerleşim birimlerinin belediye sınırları içerisinde bulunmaması
özellikleri aranmaktadır.
İllerde kurulan planlama ve değerlendirme komisyonları Yönetmeliğin 9 uncu maddesi
hükümleri doğrultusunda okulsuz yerleşim birimleri, öğrenci azlığı sebebiyle kapanan okullar
ile okul binaları kullanılamayacak derecede hasarlı olan okulların öğrencilerinin okula
erişimlerini sağlamak amacıyla öğrenciler taşıma kapsamına alınmaktadır. Bölgeler arası ayrım
söz konusu değildir.
İlköğretim kurumlarına ait bina ve eklentilerinin yapım, bakım ve onarımları 222 sayılı
İlköğretim ve Eğitim Kanununun 76 ncı maddesi gereğince oluşturulan bütçeden finanse
edilmek üzere aynı Kanun hükümlerine göre il ilköğretim kurumları yapım programı dâhilinde
valiliklerce planlanarak yapılmaktadır.
Bakanlığımız merkezi yönetim bütçesinden de illerin derslik ihtiyacı dikkate alınarak anılan
Kanuna göre il özel idarelerine yardım amaçlı ödenek gönderilmektedir. Bu nedenle atıl
durumda kalacak hiçbir yatırıma da yer verilmemektedir.
Ancak ülkemizde yaşanan göç olgusu nedeniyle eskiden yapılmış olan binalarımız
boşaltılmakta ve bu binaların atıl durumda kalmaması için köy tüzel kişiliklerine diğer kamu
216
kurum ve kuruluşlarına geçici tahsisi yapılmaktadır.
NOT: 201 I ve 2012 yılları sayılarına 632 saydı KHK ile sözleşmeli iken kadroluya atanan
62.090 öğretmen dâhildir.
SORU ÖNERGESİ
Ülke düzeyinde topyekun bir kalkınma hamlesinin en önemli öğesi olan eğitim alanında hemen
hemen her ilimizde çeşitli fiziki sorunlar gözlenmektedir. Okullarda verilen eğitimin kalitesini
de doğrudan etkileyen bir unsur olarak okulların fiziki yetersizlikleri ve eksikliklerinin bir an
önce giderilmesi gerekmektedir.
Buna göre,
1) Ülkemizde ilköğretim ve ortaöğretim okullarında derslik başına düşen öğrenci sayısı nedir?
Avrupa Birliği ve OECD ülkeleri ile ayrı ayrı yapılacak olan değerlendirmede ülkemizin
derslik başına düşen öğrenci sıralamasındaki yeri nedir?
CEVAP
Türkiye'de ilköğretim kademesinde derslik başına düşen ortalama öğrenci sayısı 2009 yılı için;
devlet okulları+özel okullarda 25,6 olup OECD ortalaması ise 21,4'dür. Özel okullarda 19,2
olup OECD ortalaması ise 20,5'dir.
Devlet okullarında sınıf mevcutları OECD ortalamasının üstünde iken özel okullarda ise OECD
ortalamasının altındadır.
SORU ÖNERGESİ
1- 1971 yılında Türk üniversitelerine bağlanmasının ve Milli Eğitim Müfredatına dâhil
edilmesinin istenilmemesi üzerine kapatılan ve son zamanlarda çok tartışılan, dış baskılar
sonucu açılması istenilen "Heybeli Ada Ruhban Okulu'nun" eğitim-öğretime yeniden açılması
düşünülmekte midir?
2- Hükümetinizin bu konuya bakış açısı nedir?
CEVAP
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 3 üncü maddisinin (c) bendinde; "...Askerî
okullar, emniyet teşkilâtına bağlı okullar ve din eğitimi-öğretimi yapan kurumların aynı veya
benzeri Özel öğretim kurumları açılamaz." hükmü yer almaktadır.
EKONOMİ
SORU ÖNERGESİ
Hurdaların kaynağının sokak ye çöp olduğu bilinmektedir; Bunların büyük bir bölümü sokak
toplayıcıları tarafından toplanıp hurdacılara satılmaktadır. Satılan bu hurdaların kayıt altına
alınabilmeleri için gider pusulası ile giriş yapılıp kayıt altına alınmaktadır. Gelir vergisi
kanununun 94/13 maddesi; uyarınca esnaf muaflığından yararlananlara mal ye hizmet alımı
karşılığında yapılan ödemelerden hurda mal alımları için %2 oranında gelir, vergisi tevkifatı
yapılmaktadır. Mal alımında bu miktarın satıcıdan kesilip maliyeye tevkifatı gerekmektedir.
Bu kesinti sokak toplayıcılarıyla esnafımız arasında büyük sıkıntılar çıkarmaktadır.
Bu kapsamda;
1 -%2 stopajın kaldırılması yönünde bir çalışmanız var mıdır?
2-Kayıt dişiliğin önlenmesi ve sahte belge kullanımının engellenmesi yönünde yeni düzenleme
yapmayı düşünüyor musunuz?
217
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (7) numaralı bendine
göre; ticari işletmelere ait atıkları mutat olarak veya belli aralıklarla satın alanlar hariç olmak
üzere, bir işyeri açmaksızın kendi nam ve hesabına münhasıran kapı kapı dolaşmak suretiyle
her türlü hurda maddeyi toplayarak veya satın alarak bu malların ticaretini yapanlara veya
tekrar işleyenlere satanlar esnaf muaflığından yararlanmaktadır.
Öte yandan, aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 13/b bendi uyarınca, esnaf
muaflığından yararlanan kişilere hurda mal alımları karşılığı yapılan ödemeler üzerinden %2
oranında vergi tevkifatı yapılmaktadır.
Esnaf muaflığı kapsamında olan kişilerden hurda mal alımlarda uygulanan %5 oranındaki
vergi tevkifatı, 2005/9266 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile 01/09/2005 tarihinden geçerli
olmak üzere %2'ye indirilmiş olup, Bakanlığımızda tevkifat oranının tamamen kaldırılması ile
ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.
Bakanlığımız Gelir İdaresi Başkanlığının 5345 sayılı Kanunla belirlenen görevleri
çerçevesinde vergi kayıp ve kaçağının Önlenmesi konusunda gerekli tedbirleri almakta, kayıt
dışı ekonomiyle mücadele kapsamında vergi mevzuatında yer alan hükümleri uygulamakta ve
yürütülen mücadelenin daha etkin olarak sürdürülebilmesi bakımından yıllık programlarda
belirtilen esaslara uygun olarak diğer kurum/kuruluşlarla da koordineli olarak çalışmalarını
sürdürmektedir.
Bu çerçevede ekonomik faaliyetlerin kayıt altına alınarak vergi toplanması ve bu ekonomik
büyüklüğün vergi, istihdam ve millî gelir boyutlarıyla da kavranmasına yönelik olarak
hazırlanan "Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı (2008-2010)" 05/02/2009
tarihli ve 27132 sayılı Resmi Gazetede 2009/3 sayılı Başbakanlık Genelgesi olarak
yayımlanmış ve Planda yer alan eylemlere ilişkin gerçekleşmeler Bakanlığımız Gelir İdaresi
Başkanlığınca takip edilmiştir.
Öte yandan, 2011 Yılı Programının 31 No.lu Tedbirinde, söz konusu Eylem Planının
2011-2013 yıllarını kapsayacak şekilde güncelleneceği hususuna yer verilmiş, bu çerçevede,
2008-2010 dönemi Eylem Planında yer alan eylemlere ilişkin gerçekleşmeler ile kurum ve
kuruluşlardan gelen eylem önerileri değerlendirilmek suretiyle hazırlanan "Kayıt Dışı
Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı (2011-2013)" 21/12/2011 tarihli ve 28149 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan 2011/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Başbakanlık Genelgesinde, Eylem Planı uygulama sürecinin izlenmesinin
Bakanlığımız Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yerine getirilmesi, her bir eylem için
belirlenen koordinatör kuruluşun eylem gerçekleşmelerini Gelir İdaresi Başkanlığına üçer
aylık dönemler itibariyle raporlaması ve Eylem Planı gelişmelerinin izleme ve değerlendirme
kurullarınca periyodik olarak gözden geçirilmesi öngörülmektedir.
Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı (2011-2013), gönüllü uyumun
artırılması, denetim kapasitesinin güçlendirilmesi, yaptırımların caydırıcılığının artırılması,
veri tabanı paylaşımı ve toplumsal farkındalığın artırılması amacıyla hazırlanmış olup,
Bakanlığımız sorumluluğunda ve kamu kurum/kuruluşları ile koordinasyon içinde
yürütülmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek, 30 Ocak 2012 günü yapmış olduğu basın
açıklamasında, 6111 sayılı Yeniden Yapılandırma Kanunu kapsamında yaklaşık 39,4 milyar
liralık borcun yapılandırıldığını belirtmiştir.
1- Yeniden yapılandırılan yaklaşık 39,4 milyar liralık söz konusu kamu alacağının vergi ve
vergi dışı olarak dağılımı nedir?
218
2- Yeniden yapılandırılmış olan vergi borçlarının, türleri itibariyle, ayrımı nedir?
3- Yeniden yapılandırılan yaklaşık 39,4 milyar liralık miktarın içinde, matrah artırımına
tekabül eden bölüm ne kadardır?
4- Yukarıdaki 1,2 ve 3 nolu soruların cevabında belirtilecek yapılandırılan borç tutarlarından
31.12.2011 tarihine kadar gerçekleştirilen tahsilatın miktarı ne kadardır?
CEVAP
6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun 25.02.2011 tarihli ve mükerrer 27857 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanmış ve Kanunun bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin hükümleri yayımı
tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Kanun kapsamında 39,4 Milyar TL tutarında borç yapılandırılmış olup, bu tutarın
5,1 Milyar TL/sini matrah artırımına ilişkin başvurular oluşturmuştur. 31.12.2011 tarihi
itibariyle 6111 sayılı Kanun kapsamında toplam 13,3 milyar TL tahsil edilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek, 30 Ocak 2012 günü yapmış olduğu basın
açıklamasında, 6111 sayılı Yeniden Yapılandırma Kanunu kapsamında yaklaşık 39,4 milyar
liralık borcun yapılandırıldığını belirtmiştir.
1-Yeniden yapılandırılan yaklaşık 39,4 milyar liralık söz konusu kamu alacağının vergi ve
vergi dışı olarak dağılımı nedir?
2- Yeniden yapılandırılmış vergi borçlarının türleri itibariyle dağılımı ve 31.12.2011 tarihine
kadar gerçekleştirilen tahsilatın miktarı nedir?
CEVAP
6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan vergi borçlarına ilişkin yazılı soru önergesinde
yer alan hususlara ilişkin cevabımız …. tarihli ve …. sayılı yazımızla bildirilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
05/04/2012 tarihinde Sayın Başbakanın açıkladığı yeni teşvik paketi ile ülkemiz 6 guruba
ayrılmış ve yeni teşvik uygulamasında, bölgesel sistem yerine, "İl Bazlı Bölgesel Teşvik
Sistemime geçildiği belirtilmiştir. İllerin, Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Endeksine göre
gurupların oluşturulduğu belirtilmiştir.
Bu kapsamda;
1-
İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi yapılırken hangi parametreler kullanılmıştır?
2-
2003 yılından sonra illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi yenilenmiş midir?
Yenilenmişse illerin sıralaması nasıl oluşmuştur? Elazığ ilimiz 2011 itibari ile kaçıncı
sırada yer almaktadır.
3-
Hızlı bir şekilde göçün olduğu, işsizliğin arttığı, tarım ve hayvancılığın neredeyse
yapılamadığı Elazığ ilimiz, hangi parametrelere dayanarak 4. Gurupta yer almıştır?
4-
Elazığ ilinin 4. grupta yer almasının nedenleri Keban Hidroelektrik Barajı ve Ferrokrom
tesislerinin gelirleri midir? Bu iki tesisin gelirinin Elazığ insanının gelir seviyesini
yükselten faktörler olarak görülmesi doğru bir yaklaşım mıdır?
5-
Elazığ ve Kütahya ilinin, 4. grupta yer alması ile ilgili bakanlık bürokratlarınız arasında
tereddüt ve tartışmalar olmuş mudur?
219
6-
Elazığ ilinin, 5. ve 6. gruplara alınması ile ilgili bir düşünceniz var mıdır?
CEVAP
"İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması" 2003 yılında
Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanmıştır. Bu kapsamda halihazırda uygulanmakta olan
teşvik sistemi de söz konusu çalışmanın sonuçları doğrultusunda şekillenmiştir. Ancak,
yaklaşık 10 yıldır geçerli olan çalışmanın güncel veriler kullanılmak suretiyle revize edilmesi,
bu süreçte gelişen ve değişen ekonomik ve sosyal koşulların dikkate alınması, yatırımcılar
tarafından Bakanlığımıza intikal ettirilen en önemli konuların başında gelmekteydi.
Bu çerçevede, Kalkınma Bakanlığı tarafından sosyal ve ekonomik gelişmişlik endekslerinin
güncellenmesi ve bu çerçevede iller ile il gruplarının yeniden sıralanmasına yönelik çalışma
başlatılmıştır. Bakanlığımızca yürütülen yatırım teşvik mevzuatı çalışması ile Kalkınma
Bakanlığı tarafından hazırlanan "İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması
Araştırması" çalışmaları eş zamanlı ve koordineli olarak yürütülmüş ve 5 Nisan 2012 tarihinde
Sn. Başbakanımız tarafından kamuoyuna açıklanmıştır. İllerin gelişmişlik seviyelerine göre
sıralandığı söz konusu, çalışma kapsamında kullanılan kriterler, ilgili Bakanlık tarafından
belirlenmiştir. Kalkınma Bakanlığı çalışmasında, ağırlıklı olarak TÜİK veri tabanından temin
edilen, tutarlılığı ve güvenilirliği yüksek toplam 61 adet sosyal ve ekonomik gösterge
kullanmış olup tamamen bilimsel yöntemler kullanmak suretiyle illeri gelişmişlik seviyelerine
göre sıralamıştır. Bu çalışmanın sonuçları ise yatırım teşvik sisteminin uygulanmasına esas
teşkil edecek yeni bölgesel haritanın oluşturulması aşamasında kullanılmış ve ülkemiz
gelişmişlik seviyelerine göre farklı özellikler arz eden 6 bölgeye ayrılmıştır.
"Yeni Yatırım Teşvik Sistemi" ve "İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik
Sıralaması Araştırması" çalışmaları Sn. Başbakanımız tarafından kamuoyuna açıklanmadan
önce Ekonomi Koordinasyon Kurulunda ilgili tüm Bakanların katılımıyla defalarca
görüşülmüş olup tüm tarafların üzerinde uzlaştığı bir yapı ortaya konmuştur.
Kalkınma Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen söz konusu çalışma dinamik bir yapı arz
etmekte ve çalışmanın belli aralıklarla güncellenmesi öngörülmektedir. Bu kapsamda,
gelişmişlik seviyesi değişen illerin, yatırım teşvik mevzuatının uygulanması açısından daha
gelişmiş bölgeye veya daha az gelişmiş bölgeye kayması mümkün olabilecektir.
SORU ÖNERGESİ
Türkiye Cumhuriyeti ile AB ülkelerindeki mevcut durumun daha iyi anlaşılabilmesi için 20002011 yılları arasında;
1- Ülkemizde ve AB ülkelerinde vergi gelirleri içinde dolaylı ve dolaysız vergi oranları nedir?
2- Ülkemizde kurşunsuz benzin, Euro dizel ve LPG'nin litre satış fiyatları nedir? Bu ürünlerin
1 litresinden alınan vergi tutarları nedir? Aynı şekilde AB ülkelerinde kurşunsuz benzin, Euro
dizel ve LPG'nin litre satış fiyatları nedir? Bu ürünlerin 1 litresinden alınan vergi tutarları
nedir?
CEVAP
Ülkemizdeki vergi yükleri ile OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri vergi yüklerinin sağlıklı bir
kıyaslamasının yapılabilmesi için, Avrupa Birliği ve OECD ülkelerinde olduğu gibi, sosyal
güvenlik primlerini de hesaplamalara dâhil etmemiz gerekir. OECD hesaplamalarına göre
dolaylı-dolaysız vergilerinin toplam vergi gelirleri içindeki payına baktığımızda yayımlanmış
karşılaştırılabilir uluslararası verilerin olduğu 2010 yılı için sosyal güvenlik primleri dâhil ve
iadeler hariç tutulmak üzere OECD ülkelerinde ortalama olarak toplam vergi gelirleri içinde
dolaysız vergilerin payı yüzde 66,5 dolaylı vergilerin payı ise yüzde 33,5 olarak
220
gerçekleşmiştir. Ülkemiz için yapılan hesaplamalarda aynı yıl için sosyal güvenlik primleri
dâhil ve iadeler hariç tutulmak üzere toplam vergi gelirleri içinde dolaysız vergilerin payı yüzde
52,1 dolaylı vergilerin payı ise yüzde 47,9 olarak gerçekleşmiştir.
OECD bölgesinde temel vergi kalemlerinin yıllar itibariyle rakamları ile artış oranlarına
bakacak olur isek, 1965-2008 dönemi itibariyle OECD bölgesinde toplam vergi gelirleri
içerisinde KDV ve ÖTV gibi genel tüketim vergileri % 67 oranında artış göstermiştir. Mal ve
hizmetler üzerindeki vergileri oluşturan kurumlar vergisi sadece % 11 oranında artarken gelir
vergisi artışı sabit kalmıştır. Görüldüğü gibi, genel olarak tasarrufların ve yatırımların teşviki
suretiyle büyümeyi destekleme amaçlı bir vergi politikası tercihi olarak tüketim vergilerine
daha çok yönelim gösterilmektedir.
Bu yönelimin diğer bir göstergesi ise KDV oranlarında yapılan artışlardır. Son zamanlarda,
Avrupa'daki pek çok ülke KDV oranlarında artış yapmış ya da yapma hazırlığı içindedir. 2011
yılında genel KDV oranlarını; İngiltere %17,5'ten %20'ye, İtalya % 20'den % 21'e, Portekiz
%21'den %23'e, Polonya %22'den %23'e, Letonya %21'den %22'ye, Slovakya %19'dan %20'ye
yükseltmiştir.
Yine; Macaristan hâlihazırda % 25 olan genel oranı önümüzdeki yılbaşından itibaren yüzde
27'ye artırmayı, İrlanda hâlihazırda % 21 olan oranı önümüzdeki yıllarda birkaç puan daha
artırmayı planlamıştır.
İki yıl önce genel KDV oranı Yunanistan'da yüzde 19 iken bu süre içinde yüzde 23'e,
İspanya'da yüzde 16'dan yüzde 18'e yükseltilmiştir.
2009 yılında, AB genel KDV oranı ortalaması %19,8 iken yapılan artışlarla beraber 2011
yılında bu oran %20,7'ye yükselmiştir.
Ülkemizle Avrupa Birliği ülkeleri arasında karşılaştırma yapılabilmesi amacıyla açıklamada
ülkemiz için 06.12.2011 tarihinde geçerli olan akaryakıt fiyatları ve 09.12.2011 tarihli döviz
kuru dikkate alınarak Euro olarak kullanılacaktır.
Ülkemizde 1 litre kurşunsuz benzin 1,72€ olup bunun 1,03€' su vergidir. Satış fiyatı
içerisindeki vergi payı %60,08 olmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde kurşunsuz benzinin
fiyatı 1,146 (Bulgaristan) ile 1,64€ (Yunanistan) arasında değişmektedir. Vergiler bakımından
0,53€ (Güney Kıbrıs Rum Kesimi) ile 0,99€ arasında değişmektedir. Satış fiyatı içerisindeki
vergi payı bakımından Hollanda (%61,03), Yunanistan (%60,38) ve İngiltere'nin (%60,31)
arkasından dördüncü sırada yer almaktayız.
Euro dizel bakımından ülkemizde 1 litresinin fiyatı 1,59€ olup, bu fiyatın 0,77€'su vergidir.
Satış fiyatı içerisindeki vergi payı %48,62 olmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerindeki satış fiyatı
1,20€ (Bulgaristan) ile 1,64€ (İngiltere) arasında değişmektedir. Vergiler bakımından 0,48€
(Lüksemburg) ile 0,95€ (İngiltere) arasında değişmektedir. Satış fiyatı içerisindeki vergi payı
bakımından İngiltere (%57,77), İsveç (52,34), İrlanda (%49,79), Almanya (%49,07) ve
İtalya'nın (%48,88) altında yer almaktayız.
LPG'nin kilogram satış fiyatı ülkemizde 0,95€ olup, 0,44€'su vergidir. Satış fiyatı içerisindeki
vergi payı %45,84 olmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde satış fiyatı 0,59€ (Lüksemburg) ile
0,85€ (Fransa) arasında değişmektedir. Vergiler bakımından 0,09€ (Lüksemburg) ile 0,30€
(Slovakya) arasında değişmektedir. Satış fiyatı içerisindeki vergi payı %14,89 (Lüksemburg)
ile %42,48 (Slovakya) aralığındadır.
SORU ÖNERGESİ
Vergi gelirlerimizin Türkiye’nin kamu net borçlarına oranı nedir? Bu oran itibariyle Avrupa
ülkeleri ve dünyadaki sırlamamız nedir?
221
CEVAP
Ülkemizde kamu net borçlarının genel kamu gelirlerine oranı 2010 yılı için %88,13 olmuştur.
Aynı yılda Avrupa Birliği'nde bu oran %141,98 Gelişmiş Ülkelerde %182,89 G7 Ülkelerinde
%215,67 olarak gerçekleşmiştir. Ülkelerden örnek verecek olursak 2010 yılında bu oran
Yunanistan'da %461,47 Japonya'da %435,43 ABD'de %275,21 Almanya'da %158,50
İngiltere'de %193,14 İspanya'da %153,79'dur.
Ülkemizde bu oran 2002 yılında %213,69 olarak gerçekleşmiştir. Aynı oran 2003 yılında
%177,78 2004 yılında %157,23 2005 yılında %128,69 2006 yılında %103,81 2007 yılında %93
2008 yılında %89,61 ve 2009 yılında %101,53 olmuştur.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, AKP hükümetleri döneminde ekonomideki kötü gidişin durdurulması amacıyla
2006-2009 yıllarında YTL, 2010-2012 yıllarında TL simgeli banknotlar basılmış, şimdi de ne
olduğu belli olmayan ve kamuoyunda farklı tartışmalara neden olan yeni simgeli banknotların
altyapısı hazırlanmaya başlanmıştır. En büyük banknot değeri 2006'da 50 YTL iken 2010'da
200 TL'ye çıkartılarak emisyon hacmi ciddi miktarlarda yükseltilmiştir. 01.03.2012 tarihli
medyada yer alan yeni TL simgesi üzerinde başlatılan farklı yorum ve değerlendirmelerle ilgili
olarak;
1. Merkez bankası tarafından yapılan bir yarışma sonucunda seçildiği belirtilen yeni TL
simgesinin, Ermenistan para simgesine benzerliğinin özel bir gerekçesi var mıdır?
2. Seçilen yeni simge konusunda bakanlığınızın ve ilgili diğer birimlerin de görüşleri alınmış
mıdır? Alındı ise bakanlığınızın resmi görüşü nasıl olmuştur?
3. AKP hükümetleri döneminde Türk parasından 6 sıfır atılmasıyla başlayan yeni para
basımına yönelik işlemler sonucunda bugüne kadar basılan YTL ve TL simgeli banknot
miktarlarının yıllara göre dağılımı nasıl olmuştur?
4. Halen ülkemizdeki emisyon hacmi ne kadardır? Bu emisyon içerisindeki banknot ve madeni
para miktarlarının payları nasıldır?
5. Emisyonda yer alan banknotların cinslerine göre miktarları nasıldır?-. .
6. Para değişimlerine gidilen 2006 ve 2010 yıllan ile izleyen yıllarda ne kadar yeni para basımı
yapılmıştır? Basılan paraların yıllara göre dağılımı nasıl olmuştur? ;
7. Anılan yıllarda ve sonrasında basılan yeni paralar nedeniyle emisyon hacimlerinin
değişimleri nasıl olmuştur?
8. 01.03.2012 tarihli medyada yer alan ve ne olduğu anlaşılamayan yeni TL simgesine
geçilmek istenmesinin bilimsel ve ekonomik gerekçeleri nelerdir?
9. Yeni simgeli para kullanımına hangi tarihte geçilecektir? Bu amaçla toplam ne kadar yeni
para basılması planlanmıştır? Basılan yeni paralarla emisyon hacmi ne kadar artacaktır?
10. Yeni simgeli 500 ve 1000 TL'lik banknotlar da basılacak mıdır? Basılacaksa hangi
banknotlar ve madeni paralardan ne miktarlarda basım yapılacaktır?
11. Yapılan bu uygulama örtülü bir devalüasyon değil midir? Bunun gizlenmesi için yeni
simgenin Ermenistan para birimi simgesine benzetildiği iddiaları doğru mudur?
12. TL simgesindeki değişiklik kararının iptal edilmesi sağlanabilir mi?
13. Bakanlığınızın konuya ilişkin görüşü nasıldır?
222
CEVAP
Türk lirasının ülkemizde ve dünyada ilgili alanlarda özgün, kolay anlaşılabilir, akılda kalıcı bir
şekilde temsil edecek bir simge belirlemek üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
tarafından bir "TL Simge Yarışması" düzenlenmiş ve yarışmaya ilişkin başvuru şartlan 8 Eylül
2011 tarih ve 2011-54 sayılı basın duyurusu ile kamuoyuna duyurulmuştur.
Yarışmaya vatandaşlar yoğun ilgi göstermiş olup, Değerlendirme jürisinin çalışmaları
sonucunda finale kalan yedi tasarım üzerinde Banka yönetimi tarafından yapılan değerlendirme
sonucunda, birincilik ve teşvik ödüllerine layık görülen tasarımlar kararlaştırılmıştır. Daha
sonra, yarışma şartnamesi çerçevesinde, birinci seçilen eser Banka grafikerlerinin çalışmaları
sonucunda, geometrik açıdan estetik bir temele oturtulmuş ve TL simgesi olarak kullanılmasına
karar verilmiştir.
TL simgesi olarak kullanılmasına karar verilen tasarım ve yarışma sonuçlan, 1 Mart 2012
tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Banka
yetkilileri ve basın mensuplarının katıldığı bir lansman toplantısı aracılığıyla kamuoyu ile
paylaşılmıştır.
Ülkemizde ilk kez gerçekleştirilen paramızdan 6 sıfır atılması operasyonu kapsamında 1 Ocak
2005 tarihinden itibaren dolaşıma verilen E8 Emisyon Grubu Yeni Türk Lirası banknotlar ile 1
Ocak 2009 tarihinden itibaren dolaşıma verilen E9 Emisyon Grubu Türk Lirası banknotlara
ilişkin olarak, Banknot Matbaası Genel Müdürlüğünde basılan ve Emisyon Genel
Müdürlüğünce teslim alman banknot miktarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Yıl
Banknot Miktarı
Banknot Miktarı (Tutar)
(Adet)
2005
1.406.760.000
36.517.616.000.-YTL
2006
892.238.000
28.790.331.000.-YTL
2007
613.048.000
21.177.660.000.-YTL
2008
241.966.000
2.770.970.000.- YTL
2009
1.540.246.000
74.352.650.000.- TL
2010
664.794.000
24.315.260.000.-TL
2011
758.455.000
37.197.460.000.-TL
Emisyon hacmi, Merkez Bankası tarafından ihraç edilen (piyasaya sürülen) banknotların
toplam tutarını ifade etmekte, "Tedavüldeki Banknotlar" olarak da adlandırılmaktadır. 23 Mart
2012 tarihi itibarıyla emisyon hacmi (dolaşımdaki banknot miktarı) adet olarak 1.055.620.972,
tutar olarak 53.730.678.663,25 TL'dir.
Madeni paraların üretimi ve dağıtımı T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı'na bağlı Darphane
ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmekte olup, adı geçen Kurumun
Internet sitesinde Ocak 2012 sonu itibarıyla piyasaya verilen madeni para miktarının adet
olarak 2.735.974.700, tutar olarak 998.076.745 TL olduğu belirtilmektedir.
223
31 Aralık 2011 tarihi itibarıyla dolaşımda bulunan banknotların cinslerine göre miktarları şu
şekildedir:
Kupür
200 TL
100 TL
50 TL
20 TL
10 TL
5 TL
Toplam
Diğer
Genel Toplam
Yıl
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
% Dağılım
Tutar
Adet
% Dağılım
12.301.059.400,00
22,32
61.505.297,0
5,69
25.862.219.250,00
46,93
258.622.192,5
23,94
11.507.108.575,00
20,88
230.142.171,5
21,31
2.882.853.660,00
5,23
144.142.683,0
13,34
1.469.114.860,00
2,67
146.911.486,0
13,60
665.762.957,50
1,21
133.152.591,5
12,33
54.688.118.702,50
99,25
974.476.421,5
90,21
415.054.943,75
0,75
105.737.641,0
9,79
55.103.173.646,25
100,00 1.080.214.062,5
100,00
Tutar
Değişim
13.465.236.966
45,65%
19.612.018.803
36,73%
26.815.150.603
2,29%
27.429.388.907
15,73%
31.743.434.114
20,78%
38.340.278.128
27,64%
48.937.559.941
12,60%
55.103.173.646
Emisyon hacmi, Merkez Bankası tarafından ihraç edilen (piyasaya sürülen) banknotların
toplam tutarını ifade etmekte, "Tedavüldeki Banknotlar" olarak da adlandırılmaktadır. Bu
paralar ya bireylerin elinde, ya da bankaların kasalarında nakit olarak tutulmaktadır. Emisyon
hacmi, yeni bir banknotun ya da emisyon grubunun tedavüle verilmesinden ziyade, temel
olarak bireylerin para talebi tarafından belirlenmektedir. Para işlem, ihtiyat ve spekülasyon
amaçlarıyla talep edilmektedir.
Bireylerin para talebi faiz ve enflasyon oranlarında gerçekleşen veya gerçekleşmesi beklenen
değişmelere, para teknolojisindeki gelişmelere bağlı olarak değişebilmekte ve dolayısıyla
emisyon hacmini etkilemektedir. Ayrıca, Merkez Bankasının para politikaları uygulamaları
kapsamında gerçekleştirdiği çeşitli işlemler de emisyon hacmi üzerinde etkili olmaktadır.
Paramıza kazandırılan itibarın bir sonucu olarak son yıllarda uluslararası piyasalarda Türk
Lirasının kullanımı artarak sürmektedir. Küresel piyasalarda değişik para birimlerinin
kullanılmasına ilişkin olarak Uluslararası Ödemeler Bankası'nın (BIS) yapmakta olduğu anket
sonuçlarına göre, 2010 yılında Türk lirası kullanımı 2007 yılına göre 3 kattan fazla artmıştır.
Bunun yanında, Türk lirası yabancı yatırımcılar nezdinde bir yatırım aracı olarak da işlem
görmektedir. Türkiye piyasası kapalı olduğu zamanlarda dahi Türk lirası pozisyonu olan
yabancı kurumlar, yurt dışı piyasalarda kendi aralarında Türk lirası cinsinden işlemler
gerçekleştirebilmektedirler. Artık Türk lirası sadece ülkemizde değil, Avrupa'dan Amerika'ya,
Amerika'dan Asya'ya uzanan geniş bir coğrafyada 24 saat boyunca işlem görmektedir.
Bankamız Kanunu, Bankamızı "Hükümetle birlikte Türk lirasının iç ve dış değerini korumak
için gerekli tedbirleri almak" la görevlendirmiştir. Bu görev gereğince, Türk lirasına
kazandırılan itibarı perçinlemek ve dünyada bilinirliğini artırmak amacıyla bir simgeye ihtiyaç
duyulmuş olup, Türk lirasını anlaşılabilir, özgün, estetik, elle yazımı kolay ve akılda kalıcı
şekilde temsil edebilecek bir simge belirlemek üzere, "TL Simge Yarışması" düzenlenmiştir.
Türk lirası banknotlarda simge kullanımı mevcut E9 emisyon grubunda ve bu grubun yeni
tertiplerinde söz konusu olmayacaktır. Bugün itibarıyla 500 ve 1000 TL'lik banknotların basımı
söz konusu değildir.
224
SORU ÖNERGESİ
Türkiye genelinde olduğu gibi, İstanbul'da da tüketiciler gelirlerini dikkate almadan, hayat
standartlarını maksimize edecekleri oranda harcama yaparak değiştirme eğilimindedir. Bu
yaşam tarzını da ancak tüketici kredisi ya da kredi kartı kullanarak gerçekleştirdikleri
görülmektedir.
Günümüz ekonomik sisteminin vazgeçilmez parçalarından biri olan banka kredi kartlarının
faydaları ve zararları hakkında yapılan bir araştırmada, sosyo-ekonomik ve demografik
faktörler ile kredi kartı sahipliği ve kullanımı arasında kesin bir ilişki bulunduğu
belirtilmektedir.
Kredi kartları; ödeme kolaylığı, sağladığı kredibilite, kaynakların transferi gibi ekonomik
sistem içerisinde bireylere birçok kolaylık sağlayan bir araç olarak önemli özelliklere sahiptir.
Ancak, ülkemizde kredi kartı ile harcama eğilimi yüksek olduğundan ekonomik krizlerin
yaşandığı dönemlerde borçların ödenmeme riski de yüksektir. Dolayısıyla cari açığm kredi
kartıyla kapatılmaya çalışılması ve zamanla borcun döndürülemez hale gelmesi birçok sorunu
beraberinde getirmekte ve sosyal bunalımların ve aile facialarının yaşanmasına varan sorunlar
yaşanmaktadır.
Bu kapsamda;
1- İstanbul'da toplam kredi kartı borcu nedir? Kredi kartı borcu nedeniyle icra takibine
düşen kişi sayısı kaçtır? Bunların toplam borcu ne kadardır? İcra takibine düşen kredi
kartı borçlarının toplam kredi kartı borcuna oranı nedir?
2- Vatandaşlarımızın kredi kartı borcu nedeniyle içine düştüğü borç batağından
kurtulması için kredi kartı borcu yapılandırması ile ilgili bir çalışmanız var mı? Var ise
hangi aşamadadır? Yok ise böyle bir çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
3- Kredi kartı kullanımında; kalıcı esaslara bağlı gelire oranlı, limit tespitli bir düzenleme
çalışmanız var mı? Var ise hangi aşamadadır? Yok ise böyle bir çalışma yapmayı
düşünüyor musunuz?
4- Kredi kartları kullanımında sigorta sistemi var mı? Yok ise böyle bir sistem getirmeyi
düşünüyor musunuz?
CEVAP
1) Aralık 2011 itibarıyla, kredi kartı verilerine ilişkin olarak www.bddk.org.tr adresinde yer
alan 'TİNTÜRK- Finansal Türkiye Haritası" uygulamasından derlenen bilgiler aşağıdaki
tabloda gösterilmektedir. Diğer taraftan, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
(BDDK) veri tabanında il bazında kredi kartı müşteri sayılarına ilişkin bilgi bulunmamaktadır.
Kredi
Kartları
Toplam Borç Tutarı*
Takipteki
Kredi
Kartları
Toplam
Borç Tutarı (1000
TL)**
Takipteki Kredi Kartları
Toplam Borç Tutarının
Kredi Kartları Toplam
Borç Tutarına oranı
İstanbul İli
20.290.854 TL
1.019.377 TL
%5,02
Türkiye Geneli
59.014.352 TL
3.523.721TL
%5,97
* "Kredi Kartları Toplam Borç Tutarı", takipteki kredi kartları borç tutarını da içermektedir.
** "Takipteki kredi" Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi
ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca
vadesinin üzerinden 90 gün geçtiği halde ödenmemiş veya vadesinden 90 gün geçmemiş olsa
225
bile ödenmeyeceğine dair güçlü emareler bulunan ve Tekdüzen Hesap Planında Takip
hesaplarında izlenmesi gereken kredileri ifade etmektedir.
2) Kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılmasına yönelik bir programın yürürlüğe
konulması kanun ile düzenlenebilecek olup, söz konusu hususa ilişkin olarak BDDK nezdinde
yürütülen herhangi bir çalışma bulunmamaktadır,
3) Kredi kartı limitlerinin tespitine ilişkin usul ve esaslar; 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi
Kartları Kanununun 9 uncu maddesi ile 10.03.2007 tarihli ve 26458 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmeliğin 22 nci maddesinde
düzenlenmiş bulunmaktadır. Dolayısıyla, kredi kartı limitlerinin tespitine yönelik yeni bir usul
ve esas belirlenmesi kanun değişikliğini gerektirmekte olup, BDDK nezdinde bu yönde
yürütülen herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.
4) 5464 sayılı Kanunun 12 nci maddesi uyarınca, kartların kullanımı için gerekli olan kod
numarası, şifre veya kimliği belirleyici başka bir yöntemin kullanıldığı hallerde bu bilgilerin
kaybolması veya çalınması halinde kart hamili; yapacağı bildirimden önceki yirmidört saat
içinde gerçekleşen hukuka aykırı kullanımdan doğan zararlardan yüzelli Türk Lirası ile sınırlı
olmak üzere sorumlu olup, kart çıkaran kuruluş, yapılacak talep ve ilgili sigorta prim bedelinin
ödenmesi koşulu ile kart hamilinin bahse konu yüzelli Türk Lirası tutarındaki sorumluluğunun
sigortalanmasını sağlamakla yükümlüdür.
Bu itibarla, kredi kartı kullanımına özgü genel bir sigorta uygulaması 5464 sayılı Kanun
kapsamında düzenlenmemiş olup, kredi kartı bilgilerinin çalınması veya kaybolmasına ilişkin
sigorta uygulaması yasal mevzuat ile hüküm altına alınmıştır.
ENERJİ
SORU ÖNERGESİ
BİL Genel Müdürünün gerek BOTAŞ Teftiş Kurulunca tespit edilen hususlar gerekse
Başbakanlık Teftiş Kurulu ve Sayıştay tarafından yapılan tespitler ve raporlanan hususlar
gereğince görevinden uzaklaştırılması gerekmektedir. Buna göre;
1- BİL Genel Müdürü neden hala görevinde bulunmaktadır?
2- BOTAŞ Genel Müdürünün görevden alınmasıyla bir ilgisi var mıdır?
3- 2011 yılı itibariyle al ya da öde kapsamında; Rusya'ya 1.100 milyon dolar, İran'a 1.330
milyon dolar ve Azerbaycan'a 200 milyon dolar toplamda 2.630 milyon dolar
ödenmiştir. Bu bedelin 700 milyon dolan telafi edilmiştir. Kalan 1.970 milyon dolar
ileri ki yıllarda telafi edilecektir. Gaz alınmadan ödenen bu bedeller BOTAŞ'ı
finansman darboğazına sokmakta, bu durum bankalardan kredi alımını zorunlu
kılmakta ve finansman giderleri BOTAŞ'ı zararlı göstermektedir. Bu durum ise zam
yapmaya gerekçe oluşturmaktadır. Fiyat ayarlamaları 6 ay öncesi miktarlardan
hesaplanmaktadır. Son yıllarda doğalgaz fiyatlarında artma olmadığı gibi Dünya
pazarlarında fiyatı düşme eğilimi göstermektedir. Diğer bir deyişle, son 6 ayda
doğalgaz fiyatları artmadığı gibi dolarda da önemli bir artış yapılmadığından yapılan bu
zamların tek nedeni al ya da öde kapsamında fazlalıktan ödenen yaklaşık 2 milyar ABD
doları mıdır?
CEVAP
1. Söz konusu raporlara Bakanlığımca gerekli cevaplar verilmiş olup Genel Müdür
mevzuata uygun olarak görevine devam etmektedir.
2. BOTAŞ Genel Müdürlüğünde yapılan görev değişiminin BİL Genel Müdürlüğü ile
226
ilişkilendirilmesi doğru bir yaklaşım olmayacaktır.
3. Al ya da öde ile ilgili miktarların ödemeleri, doğal gazın satıcısı olan tarafın yaptığı
yatırımların bir garantisi olarak değerlendirilmekte ve genellikle yapılan uzun dönemli
doğal gaz alım-satım anlaşmalarında asgari alım taahhüdüne (al ya da öde miktarlarına)
ilişkin hükümler yer almaktadır. Bu hükümler çerçevesinde asgari alım taahhüdünün
altında kalınan miktarlar için o dönemdeki kontrat fiyatları üzerinden belli bir oranda
ödeme yapılmakta ve daha sonraki yıllarda bu gaz miktarı telafi edilmektedir. Telafi
edilen bu miktarlar için telafi dönemindeki fiyatlar üzerinden, asgari alım taahhüdü
çerçevesinde daha önce yapılmış olan ödeme oranından arta kalan oranda ödeme
yapılmaktadır. Diğer bir deyişle asgari alım taahhüdü çerçevesinde yapılan ödemeler
boşa gitmemekte, herhangi bir kayba yol açmamakta ve telafi esnasında yapılacak
ödemelerden düşülmektedir.
Bilindiği üzere, ülkemiz 5 ülkeden doğal gaz ithalatı yaparak doğal gaz ihtiyacını
karşılamakta olup, doğal gaz alım satım anlaşmalarının fiyat formülleri, uluslararası
ham petrol ve petrol ürünlerine baz edilmiştir. Hesaplamalarda, geçmişe dönük 6 veya
9 aylık ortalamalar dikkate alınmaktadır. Ham petrol ve petrol ürünleri fiyatlarındaki
değişiklikler doğal gaz alım fiyatlarına aynen yansımaktadır. Bununla birlikte; doğal
gaz alım maliyetlerini doğrudan etkileyen ABD Dolar kurundaki değişimler de satış
fiyatlarının belirlenmesinde etken unsurlardandır.
Soru önergesinde sözü edilen Dünya pazarlarındaki fiyat düşüşlerinin ABD'de son
yıllarda bulunan kaya gazı fiyatlarının çok düşük olması, kaya gazının ABD
piyasasında yarattığı arz fazlalığı ve bu piyasanın arz talep değişikliklerinden doğrudan
etkilenen likit bir piyasa yapısına sahip olmasından kaynaklandığı
değerlendirilmektedir. Ancak bu sadece Amerika piyasasına özgü bir durum olup,
Uzak doğu piyasasında artan doğal gaz talebi nedeniyle, Türkiye'nin de içinde
bulunduğu Avrupa piyasasında ise artan petrol fiyatları nedeniyle doğal gaz fiyatları
artış göstermiştir.
Doğal gaz toptan satış fiyatlarımızdaki güncellemeler yukarıda özetlenen maliyet
unsurlarındaki değişimlerden kaynaklı olup "Al ya da Öde" yükümlülüklerimizden
kaynaklanmamaktadır. Ayrıca, BOTAŞ doğal gaz toptan satış fiyatlarını belirlerken
pazarın durumunu, ülkenin ekonomik şartlarını, piyasa fiyat istikrarını v.b. hususları
dikkate almakta olup, EPDK'nın tarife ile ilgili kararları doğrultusunda alım ve işletme
giderlerini ve piyasa koşullarını dikkate alarak mümkün olan en makul seviyede
fiyatlarını belirleyerek uygulamaya koymakta ve doğal gazı tüketicilere mümkün olan
en makul fiyat seviyesinde sunmaya çalışmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Türkiye petrol ihtiyacının %90'ını ithalat yolu ile karşılamakta iken bunun da yaklaşık %31'ini
İran'dan almaktadır. Fakat 30 Mart 2012 Cuma günü Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın
Taner YILDIZ tarafından "İran'dan aldığımız ham petrol miktarında bir miktar kısıtlamaya
gidilerek, Libya'dan ithalat yapacağımız" belirtilmiştir. Bu açıklamalar ışığında;
1- İran petrolü ile Libya petrolü arasında bir kalite veya fiyat farkı var mıdır? Var ise
neden daha önce İran'dan alınan petrolde kısıtlamaya gidilerek Libya'dan ithalat
yapılmamıştır?
2- İran'dan aldığımız petrolden yapılacak kısıtlama ne kadar olacaktır? Libya'dan da aynı
oranda mı petrol ithal edilecektir?
3- Bugüne kadar Libya'dan ham petrol ithalatı yapılmış mıdır ve yapılmakta mıdır?
227
Yapılmakta ise hangi oranlarda yapılmaktadır?
4- Libya Hükümeti ile ithalat konusunda bir görüşme olmuş mudur? Görüşme oldu ise, ne
zaman, nerede ve kimler arasında yapılmıştır? İthalat anlaşması ne zaman
imzalanacaktır?
5- -Amerikan Büyükelçisi Francis J. Riccardione'nin 29 Mart 2012 Perşembe günü,
"Ankara'nın İran petrolü ithalatını azaltmasını umduğu" yönündeki açıklamasının ertesi
gününde böyle bir beyanatta bulunulması tesadüf müdür?
6- -Bu açıklamanın, Avrupa Birliği ülkelerinin İran'dan petrol ithal edilmesine ambargo
konulması için yaptıktan çalışma ile bir ilgisi var mıdır?
CEVAP
1,2,3. Ham petrol kalitesi temel olarak gravitesi (API) ve içerdiği kükürt oranına göre
sınıflanarak fiyatlandırılmaktadır. API yükseldikçe kalite arttığı için birim ham petrol fiyatı
artarken içerdiği kükürt oranı düşmesi ham petrol fiyatını yükselten bir başka faktördür. Libya
ham petrolü 35,8 API ve %0,39 kükürt oranında olup, referans ham petrol olan Dated Brent
ham petrolün üzerinde fiyatla satılan hafif ham petroldür. Buna karşılık İran ham petrolü iki
cins olup; İran Heavy 29,6 API ve %2,1 kükürt, İran Light ham petrolü ise 33,4 API ve % 1,44
kükürt içermektedir. Ayrıca ham petrol cinslerinden elde edilen ürün komposizyonu da
farklılık gösterdiği için ham petrol fiyatlarının direkt karşılaştırılması doğru olmayacaktır.
Bununla birlikte ham petroller arasındaki fiyat farklılıkları piyasadaki arz/talep dengesine ve
sezon durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ)'den alınan yazılı cevapta özetle; "ham petrol
alımlarının kararı, yıllık, aylık ve haftalık lineer programlarının analizleri sonucunda ortaya
çıkmaktadır. Bu analizlerde ham petrollerin fiyatları, ilgili ham petrolden elde edilebilecek
ürünler ve ürün talepleri dikkate alınarak alınacak ham petrol cinsine ve üretim
kompozisyonuna karar verilmektedir. Bu çerçevede son yıllarda Libya ham petrolü yerine
Kazakistan ve Rusya-Sibirya hafif ham petrolü tercih edilmiştir. Mevcut konjoktürde ise
kaynak çeşitlendirmesi çerçevesinde alternatif kaynak olarak Libya ham petrolü tekrar tercih
edilmiştir. Gelecekte oluşacak veya değişebilecek konjonktüre göre TÜPRAŞ alım portföyünü
değiştirilebilecektir. İran'dan ham petrol İthalatında yaşanabilecek azalmanın Libya'nın yanı
sıra Suudi Arabistan, Irak, Rusya Federasyonu ve Kazakistan gibi alternatif kaynaklardan
temini mümkün olabilecektir.
2003-2006 döneminde ortalama 4,6 milyon ton ithalatı yapılan Libya ham petrolü, 2007
yılında fuel-oil ve kalorifer yakıt taleplerinin daralması nedeniyle 300 bin tona gerilemiştir.
2008 yılından sonra ise dönüşüm ve kükürt giderme ünitelerinin tamamlanması ile
optimizasyon programları çerçevesinde İran, Kazakistan ve Rusya Federasyonu ham petrolleri
gibi alternatif kaynaklara yönelinmiştir." denilmektedir.
4. TÜPRAŞ'dan alınan yazılı cevaba göre; Libya ham petrolü ikmali için görüşmeleri "Libya
Ulusal Ham petrol Şirketi" ile yürütülmüş ve gerekli anlaşma 1 Şubat 2012 itibariyle
sonuçlandırılmıştır
5.6. Enerji strateji ve politikamız; ülkemiz ulusal çıkarları ve uluslararası konjonktür
gözönünde bulundurularak oluşturulmakta ve uygulanmaktadır. Bu bağlamda TÜPRAŞ,
uluslararası piyasalardaki bütün gelişmeleri dikkate alarak petrol kaynaklarının
çeşitlendirilmesi, tedarik zincirinde riskin dağıtılması, fiyat ve navlun avantajlarının
sağlanması için ham petrol alım operasyonlarında optimizasyona ve çeşitlendirmeye gitmiştir.
228
SORU ÖNERGESİ
Özelleştirilen ve henüz devirleri tamamlanmayan elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak
(KK) bedellerini elektrik faturalarına yansıtarak abonelerden almaya devam etmeleri,
faturalarını düzenli ödeyen vatandaşlarımızı rahatsız etmektedir. Enerji Piyasası Düzenleme
Kurulu (EPDK)'nin özelleştirme sonrasında kayıp kaçağın önlenmesine dönük yatırımlarda
kullanılacağı gerekçesiyle savunduğu kayıp-kaçak bedelinin tüketiciden tahsil edilmesi
uygulamasında dürüst vatandaşlarımız mağdur olmakta ve devlete olan güvenleri giderek
kaybolmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Vatandaşlarımızı rahatsız eden bu uygulama hangi tarihte ve hangi yasa kapsamında
başlatılmıştır?
2. Bu uygulama sonucu yıllar itibariyle günümüze kadar ne kadar ayıp-kaçak bedeli elde
edilmiştir? Bu para nerelerde ve nasıl harcanmıştır? Bu para ile kayıp-kaçağın önlenmesi veya
azaltılmasına yönelik hangi yatırımlar yapılmıştır? Bu yatırımların tutarı nedir?
3. Ülke genelinde toplam abone sayısı ne kadardır? Toplam kaç aboneden "KK Bedeli" adı
altında para tahsil edilmektedir?
4. Dağıtım şirketlerinin, ülkemizin birçok ilinde elektrik faturasını ödemeyen ve kaçak
elektrik kullandığım tespit ettikleri abonelerin elektriklerini yaklaşık 10 gün içinde kestikleri
halde;' elektriğini kesmeye gidemedikleri şehirler var mıdır? Varsa gidemedikleri bu yerlere
polis veya asker yardımıyla gitmeyi denemişler midir?
5. Bir vatandaşın yapmış olduğu "Bu durum, her şeyden önce bir vicdan meselesidir, kul
hakkıdır. Kaçak elektrik kullanan nasıl ki benim hakkımı yiyorsa, onun ücretini haksız yere
bana ödetenler de kul hakkına giriyorlar" şeklindeki yoruma katılıyor musunuz?
6. Kaçak elektrik kullanımı nedeniyle şehirler itibariyle hakkında dava açılan abone veya
vatandaş sayısı nedir?
7. "Dağıtım şirketleri elektriği hem satıyor hem de okuma parası alıyor. Üstelik aynı binadaki
iki ayrı evden farklı tutarlar tahsil ediyor. Bu kabul edilebilir bir uygulama değildir." yönündeki
şikâyetler doğru mudur?
8. Abonelerin faturalarına yansıtılarak "Dağıtım Bedeli" adı altında alınan ücretler nasıl ve
hangi mevzuata göre belirlenmektedir?
9. Dağıtım ve kayıp-kaçak bedeli olarak alınan bedellerin iptal edilmesi konusunda
Bakanlığınızın bir çalışması var mıdır? Varsa çalışma ne aşamadadır? Yoksa bu haksızlığın
giderilmesi sağlanabilir mi?
CEVAP
1,8.9: Kayıp-kaçak bedeli 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Kanun) kapsamında
tüketicilere tahakkuk ettirilmektedir: Kanunun; 1 inci maddesinde elektriğin yeterli, kaliteli,
sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması
için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan
güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız
bir düzenleme ve denetimin sağlanması amaçlanmıştır. Kanun kapsamında hazırlanmış olan
ikincil mevzuatta ise kayıp-kaçak bedeline ve uygulanmasına ilişkin detaylı hükümler yer
almaktadır.
Kanunda yer alan tarifelerin düzenlenmesi kapsamında 2003 yılından beri Enerji Piyasası
Düzenleme Kurumunca düzenlenen tarifelerde enerji bedeli hesaplamalarında hedef
kayıp-kaçak oranları da dikkate alınmıştır. 2003 yılı öncesinde de enerji fiyatları içerisinde
229
enerji maliyetinin bir unsuru olarak kayıp-kaçak maliyetleri de dikkate alınmaktaydı.
2006-2010 dönemini kapsayan tarife uygulama döneminde hedef kayıp-kaçak oranları her bir
şirket için ayrı ayrı belirlenmiş ve enerji bedeli hesaplanırken bu oranlar dikkate alınmıştır.
2011 yılından itibaren ise maliyet kalemlerinin ayrıştırılması söz konusu olup faturada daha
önce perakende satış (aktif enerji) bedeli içerisinde yer alan kayıp-kaçak bedelinin ayrıştırılarak
serbest tüketiciler de dahil tüm dağıtım sistemi kullanıcılarına yansıtılması uygulamasına
geçilmiştir.
Dağıtım faaliyeti, elektrik enerjisinin 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden naklini
gerçekleştirmek için gerekli olan tesis ve şebekenin tesisi ile bu tesislerin işletilmesi ve
bakımını kapsamaktadır. Dağıtım tarifeleri Elektrik Piyasası Kanununun 13 üncü maddesi
gereğince elektrik enerjisinin dağıtım tesisleri üzerinden naklinden yararlanan tüm gerçek ve
tüzel kişilere eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin uygulanacak dağıtım hizmetine ilişkin
fiyatları, hükümleri ve şartlan içermektedir.
Dağıtım bedeli, Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği, Gelir ve Tarife Düzenlemesi
Kapsamında Düzenlemeye Tabi Unsurlar ve Raporlamaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ ve
diğer ikincil mevzuat kapsamında belirlenmektedir. Dağıtım bedeli dağıtım sistem kullanım
fiyatını kapsamakta olup dağıtım hizmetinin sunulabilmesi için yapılan dağıtım sistemine
ilişkin yatırım harcamaları, işletme ve bakım giderleri dikkate alınarak hesaplanan ve tüm
dağıtım sistemi kullanıcılarından tahsil edilen bir bedeldir. Dağıtım bedeli enerjiye, perakende
satış hizmetine, sayaç okumaya, iletime ilişkin maliyetleri içermemektedir.
Kayıp-kaçak bedeli ve dağıtım bedeli hususunda yürürlükte olan mevzuat ve uygulama
yukarıda açıklanmıştır.
2, 4, 5, 6: Kayıp-kaçak bedeli birim enerji için belirlenen ve enerji maliyetlerini yansıtan bir
bedeldir. Dolayısıyla, tüketicilere tahakkuk ettirilen bu bedel enerji maliyetinin bir unsuru
olarak dikkate alınmaktadır. Diğer yandan, dağıtım şirketlerinin kendileri için belirlenmiş olan
hedef kayıp-kaçak oranının altında bir kayıp-kaçak oranını değişik önlemler alarak, yatırım
yaparak gerçekleştirmeleri halinde ortaya çıkabilecek kar ilgili şirkete kalmaktadır. Dağıtım
şirketlerinin kendileri için belirlenmiş olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde
ortaya çıkabilecek zarar da yine ilgili şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere
yansıtılması söz konusu değildir. Dolayısıyla, uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef
kayıp kaçak oranlarının belirlenmesiyle tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden
fiyatlandırılması sağlanırken, dağıtım şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını
gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri teşvik edilmektedir.
TEDAŞ Genel Müdürlüğü 2003 yılından itibaren yapmış olduğu etkin kayıp kaçak tarama
çalışmaları sayesinde, toplamda yaklaşık 40 milyon abonenin kontrolünü gerçekleştirmiştir.
Yapılan bu kontrollerde 1,7 milyon abonede kaçak kullanım tespiti yapılarak, 8,6 Milyar kWh
(2 Milyar TL) kaçak tahakkuku gerçekleştirilmiş, 523 bin abone hakkında ise savcılığa suç
duyurusunda bulunulmuştur. Bu çalışmalar sonucunda kayıp kaçak oranı 2002 yılındaki %
21'lerin üzerindeki seviyeden 2009 yılında % 15,6 seviyesine kadar düşürülmüştür. Ayrıca,
Türkiye genelindeki orta gerilimden enerji alan trafolu aboneler ile alçak gerilimden beslenen
yüksek tüketimli müşterilerin kontrollerinin daha yoğun olarak yapılabilmesi için, dağıtım
şirketlerinde/illerde yetişmiş aktif olarak bu görevi yapan, konusunda uzman deneyimli
personellerden oluşturulan mobil ekipler, TEDAŞ Genel Müdürlüğü merkezinden koordine
edilerek, özellikle kayıp kaçağın yüksek olduğu illerdeki denetim ve kontrol faaliyetlerini
sürdürmüştür.
01.01.2011-13.10.2011 tarihleri arasında TEDAŞ Genel Müdürlüğüne bağlı dağıtım şirketleri
tarafından savcılığa verilip hakkında dava açılan abone sayısı 45494 adettir.
230
3: Ülke genelinde toplam dağıtım sistemi kullanıcısı sayısı 2010 yılı itibariyle 32.484.440 olup
tüm bu aboneler kayıp-kaçak bedelini ödemekle yükümlü durumdadırlar.
7: Kanunda perakende satış hizmeti; perakende satış lisansına sahip şirketlerce, elektrik enerjisi
ve/veya kapasite satımı dışında tüketicilere sağlanan diğer hizmetler olarak tanımlanmıştır.
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde, perakende satış hizmetinin kapsamı, elektrik enerjisi
ve/veya kapasite satımı dışında, tüketicilere sağlanan sayaç okuma, faturalama gibi diğer
hizmetler olarak tanımlanmıştır. Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli sayaç
okuma maliyetlerini yansıtan bir bedeldir. Söz konusu bedel tüm dağıtım sistemi kullanıcılarına
kWh (birim enerji) başına tahakkuk ettirilen bir bedeldir. Sayaç okuma bedeli Elektrik Piyasası
Tarifeler Yönetmeliği ve tarifelere ilişkin tebliğler kapsamında belirlenmektedir.
Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğine "Geçici Madde 11- Perakende satış hizmeti fiyatı 20
i 1-2015 döneminde kWh üzerinden uygulanmaya devam edilir." hükmü eklenmiş ve
perakende satış hizmeti bedeli, Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış
Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğin 3 üncü maddesinde yer alan hükme istinaden
sayaç okuma ve sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmeti bedeli olarak ayrıştırılarak kWh
bazında belirlenmiştir. Dolayısıyla, sayaç okuma bedeli kullanılan enerji miktarı dikkate
alınarak hesaplanan bir bedeldir. Bu nedenle, faturalama periyodunun kısaltılması
tüketicilerden alınacak sayaç okuma bedelinin daha fazla olacağı anlamına gelmemektedir.
Halihazırda, sayaç okuma bedeli ile faturalandırma sıklığı arasında bir ilişki bulunmamaktadır.
Ancak, sayaç okuma bedelinin abone başına belirlenmesine ilişkin çalışmalar devam
etmektedir.
CEVAP
Kaçak elektrik kullandığı tespit edilen 1,7 milyon elektrik abonesi için kaçak kullanım bedeli
olarak toplam 2 milyar TL. tahakkuk ettirilmiş olup, söz konusu miktarın Elektrik Dağıtım
Bölgelerine göre dağılımı şöyledir.
1- Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.
%31
2Vangolü Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1,5
3Araş Elektrik Dağıtım A.Ş.
% 0,8
4Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş.
% 0,5
5Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş.
% 0,6
6Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş.
% 0,4
7Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş.
%11
8Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.
%7
9Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş.
%3
10- Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş.
%2
11- Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1,5
12- Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1,5
13
Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1
14- İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş.
%3
15- Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1
16- Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1
17- Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.
% 37 ,
18- Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1
19- Göksu Elektrik Dağıtım A.Ş.
%1
20- Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş.
% 0,8
Kaçak elektrik kullanımı nedeniyle tahakkuk ettirilen 2 milyar TL'den, 534,9 milyon TL. tahsil
edilmiştir.
231
Normal yollardan tahsil edilemeyen kaçak elektrik bedelleri için hukuki süreç işletilmektedir.
Kaçak elektrik kullandıkları tespit edildikten sonra itirazda bulunan abonelerin durumları
Kaçak İtiraz Komisyonlarında görüşülmekte olup, sonucuna göre gerekli işlemler
yapılmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi 2010 yılında uygulamaya konan "Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması Usul
ve Esasları" doğrultusunda belirlenen birim enerji bedelinde vatandaşlarımıza yansıyan bir
ucuzlama sağlanamamıştır. Diğer yandan bu süreçte BOTAŞ Genel Müdürlüğünün bu
kapsamın dışında tutulduğu iddiaları da hem sektörde faaliyet gösteren işletmeleri hem de
vatandaşlarımızı rahatsız etmektedir. Bu konuyla İlgili olarak;
1-Halen sanayi tesislerinde, işyerlerinde ve konutlarda tüketilen elektrik enerjisinin Maliyet
Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasında dikkate alınan faktörler hangileridir?
2-Anılan yerlerde tüketilen elektrik enerjisinin belirtilen yöntemlerle hesaplanan birim maliyet
değerleri ve bu birim maliyetin maliyet unsurlarına göre dağılımları nasıldır?
3-Belirtilen yerlerde kullanılan elektrik enerjisinin birim satış bedelleri, birim maliyet değerleri
esas alınarak mı belirlenmektedir? Halen belirlenmiş tarife değerleri nasıldır?
4-2010 ve 2011 yıllarında BOTAŞ'ın Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması kapsamı
dışında tutulduğu, 2012 yılı ve sonrasında da aynı kararın uygulanacağı iddiaları doğru mudur?
5-Doğru ise bu uygulamanın gerekçeleri nelerdir? Konuya ilişkin olarak Bakanlığınız görüşü
nasıldır?
6-Bakanlığınızca uygulanan bu farklılık nedeniyle vatandaşlarımızın uğradığı mağduriyetin
giderilmesi ve fazladan ödemek zorunda kaldıkları enerji bedellerinin iade edilmesi ya da
mahsuplaşması konusunda Bakanlığınızca yürütülen bir çalışma var mıdır? Varsa çalışma ne
aşamadadır?
7-Elektrik bedellerinin ucuzlatılması ve piyasadaki farklı uygulamaların giderilmesi konusunda
Bakanlığınızca hangi tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
CEVAP
1,2,3,7: Elektrik fiyatlarının belirlenmesine yönelik olarak Enerji KİT'leri 14.02.2008 tarih ve
2008/T-5 sayılı Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Kararı ile 01.07.2008 tarihinden itibaren
Maliyet Bazlı Fiyatlandırma (MBF) Mekanizmasına geçmiştir. Söz konusu Karar gereğince
maliyet ve döviz kurlarındaki değişimler fiyatlara yansıtılmakta ve satış fiyatları bu Karar
uyarınca belirlenmekte ve uygulanmaktadır.
MBF ile maliyetler; döviz kurundan kaynaklanan maliyetler, işçilik maliyetleri, kömür alım
maliyeti, doğalgaz alım maliyeti, fuel-oil alım maliyeti ve sıfır bakiye maliyeti (piyasanın
tümünde gerçekleşen enerji alım/satım arasındaki farkın üreticilere yansıtılması) kalemlerinden
oluşmaktadır. Her bir portföy üretim grubu için söz konusu YPK Kararı ekinde üretim
kaynaklarının maliyet ağırlık oranlarına göre formülasyonlar belirlenmiştir. Dolayısı ile
maliyet kaleminin sadece birinde gerçekleşen düşüş ya da artış tek başına anlamlı
olmamaktadır. Ayrıca maliyetlerdeki değişim dönemsel olmakla birlikte, MBF Usul ve Esasları
Genelgesine göre maliyetlere göre belirlenen fiyatlar yılsonu mali hedeflerine bağlı olarak
yeniden tespit edilebilmektedir. Hazine Müsteşarlığı, MBF'nin uygulanmasına ilişkin gerekli
gözetim ve koordinasyonu yapmaktadır.
Faturalara yansıyan elektrik fiyatları aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır;
232
A) Vergi, Fonsuz Ve Paylar Hariç Elektrik Bedelleri
a) Elektrik Enerjisi Bedelini oluşturan kalemler aşağıda verilmiştir.
•
EÜAŞ ve TETAŞ'tan geçiş dönemi sözleşmeleri kapsamında yapılan alımlar,
• Kasım-Aralık 2011 ve Ocak 2012 aylarında dengeleme ve uzlaştırma piyasasında gün
öncesi dengeleme ve dengeleme güç piyasası kapsamında gerçekleşen enerji alış-satış miktar
ve tutarları,
• Aynı aylarda 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun (Kanun) 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendinde yer alan hüküm kapsamında kendi üretim şirketi ile yapılan ikili
anlaşmalarla alınan enerji miktar ve tutar bilgileri ve diğer üretim şirketlerinden ikili
anlaşmalarla alınan enerji miktar ve tutar bilgileri,
• Lisanssız Üretim Yönetmeliği (LÜY) kapsamındaki mikro kojenerasyon tesislerinden satın
alınan enerji miktar ve tutarları,
• Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine ilişkin
Yönetmelik (YEKDEM) kapsamında perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiye yansıtılan net
bedeller,
• Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi (PMUM) tarafından mevzuat çerçevesinde dağıtım
şirketlerine fatura edilen sıfır bakiye düzeltme tutarı, geçmişe dönük düzeltme kalemi, piyasa
işletim ücreti, iletim ek ücreti ve süresinde ödenmeyen alacaklar payı gibi kalemler,
• Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikler kapsamında oluşan ilave
maliyetler,
• Ekim-Aralık 2011 dönemine ait ve serbest tüketici hareketleri dikkate alınarak hazırlanmış
fiili dört zamanlı enerji bilançoları.
b) Dağıtım Bedeli
c)
İletim Bedeli
d) PSH (Diğer) Bedeli
e)
PSH (Sayaç Okuma) Bedeli
f)
Kayıp Bedeli
B) Vergi Fon Ve Paylar
- TRT Payı, Enerji Fonu, Belediye Tüketim Vergisi, KDV
Uygulanan metodolojiye göre, dağıtım şirketlerinin kendileri için belirlenmiş olan hedef
kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya çıkabilecek zarar da yine ilgili şirkete
bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz konusu değildir. Dolayısıyla,
uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef kayıp kaçak oranlarının belirlenmesiyle
tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden fiyatlandırılması sağlanırken, dağıtım
şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri teşvik
edilmektedir. EPDK'nın dağıtım şirketlerine uyguladığı tarife metodolojisi ve TEDAŞ Genel
Müdürlüğünün 2003 yılından 05.04.2012 tarihine kadar yapmış olduğu etkin kayıp kaçak
tarama çalışmaları sayesinde, Türkiye genelinde toplamda yaklaşık 44,8 milyon abonenin
kontrolü gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu kontrollerde 9,68 Milyar kWh (2,37 Milyar TL) kaçak
tahakkuku gerçekleştirilmiş ve 598.241 abone hakkında ise savcılığa suç duyurusunda
bulunulmuştur.
Diğer taraftan, yerli kaynaklarımızın ekonomiye kazandırılması ve bunun sonucunda ithal
233
kaynak kullanımının azaltılmasına yönelik olarak gerekli yasal düzenlemeler yapılmış ve
ikincil mevzuatlar yayınlanmıştır. İhtiyaca göre gereken yeni düzenlemeler de yapılmaktadır.
4,5,6: Bilindiği üzere doğal gaz ithal bir enerji kaynağı olup yapılan uluslararası anlaşmalar
çerçevesinde temin edilmektedir. Doğal gaz satış fiyatını oluşturan unsurlardan biri olan güncel
alım fiyatları uluslararası ham petrol ve petrol ürünü fiyatlarına endeksli formüllerle
belirlenmekte olup ham petrol/petrol ürünlerindeki ve dolar kurundaki fiyat değişimleri doğal
gaz satış fiyatlarına etki etmektedir. BOTAŞ Genel Müdürlüğü, doğal gaz toptan satış
fiyatlarını belirlerken; pazarın durumunu, ülkenin ekonomik şartlarını v.b. hususları dikkate
alarak ilgili mevzuat çerçevesinde, mümkün olan en makul seviyede belirleyerek uygulamaya
koymaktadır.
14.02.2008 tarihli YPK Kararı gereğince BOTAŞ Genel Müdürlüğü, 2008 yılı Temmuz
ayından itibaren Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Uygulamasına geçmiştir. Yine, YPK'nın
21.12.2010 tarihli Kararı ile "Enerji KİT'lerinin uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma
Mekanizmasının Usul ve Esasları'nın BOTAŞ Genel Müdürlüğü tarafından geçici olarak 2010
ve 2011 yıllarında uygulanmamasına 540 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5 inci
maddesine göre karar verildiği" belirtilmiştir. Bu uygulama nedeniyle bir mağduriyet söz
konusu değildir.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınız internet sitesinde yayınlanmış olan 10/03/2012 tarihli "Petrol Arama Üretim
Sektörü 1. İstişare Toplantısı" konuşma metninizde, elektrik kayıp kaçak oranlarıyla ilgili
olarak; "... AK Parti hükümetlerinden önce yüzde 25'ler civarında olan kayıp kaçağın, şu anda
yüzde 15'lere düştüğünü, ama yeterli olmadığım söylemeliyim. 2015 yılına kadar bu yüzde
201ara düşecek " şeklinde ifadeler yer almaktadır. Ancak, TEDAŞ tarafından en son
yayınlanan 2010 Yılı Raporunda söz konusu kayıp kaçak oranlarının, 2002 yılı için %20.9,
2010 yılı için ise %18.6 olduğu belirtilmiş ve 1995 yılından buyana en yüksek kayıp kaçak
oranı 2000 yılında %21.6 olarak verilmiştir. Bu konuyla ilgili olarak;
1. AKP'nin iş başına geldiği 2002 yılı öncesinde hangi yıl veya yıllarda elektrik kayıp kaçak
oranlan %25'ler civarında olmuştur?
2. TEDAŞ tarafından en yüksek kayıp kaçak oram olarak yayınlanan, 2000 yılı için %21.6,
2002 yılı için ise %20.9 değerleri doğru mudur?
3. Doğru ise tarafınızdan söylenen ve AKP öncesinde %25'ler civarında olduğu belirtilen
kayıp kaçak oranım kullanmanızın gerekçesi nedir?
4. Bu değer hangi resmi yayında yer almaktadır veya size hangi birim tarafından
verilmektedir?
5. Tarafınızdan söylenen ve TEDAŞ tarafından yayınlanan iki değer arasındaki %4 oranındaki
farkın bugünkü piyasa fiyatlarıyla karşılığı kaç paradır?
6. 2002 yılında %20.9 olan kayıp kaçak oranının 8 yılda ancak %18.6 seviyesine
düşürülebilmiş olmasının sebepleri nelerdir?
7. AKP hükümetleri döneminde, 8 yılda % 2.3'lük bir kayıp kaçak azalmasını yeterli buluyor
musunuz?
8. Bakanlığınızca 2015 yılı için hedeflenen %10'luk kayıp kaçak oram hangi bilimsel
bulgulara dayanılarak belirlenmiştir?
9. Bu hedefe ulaşılabilmesi için Bakanlığınızca hangi tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
234
CEVAP
1-5: Elektrik kayıp-kaçak oranı Bakanlığımca yürütülen etkin çalışmalar sonucunda azalan bir
seyir izleyerek 2011 yılı sonunda %15 düzeyine düşürülmüştür. Teknik kayıpların Dünya
ortalamaları düzeyine yaklaştırılması ile ilgili olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
(EPDK) tarafından 21 dağıtım şirketine 2011-2015 yılları arasında yaklaşık 9 Milyar TL
yatırım hedefi verilmiştir (Bu yatırımlar EPDK tarafından hem fiziksel hem de finansal
anlamda denetlenmektedir). Buna göre dağıtım bölgelerinde kayıp kaçakta önemli oranda
düşüş beklenmekte olup ülkemiz genelinde kayıp kaçak oranlarının 2012 yılından 2015 yılma
kadar yıllar itibariyle %13, %12, %11 ve %9 olarak gerçekleşmesi hedeflenmiştir.
Cevaplar 6-9: Kayıp-kaçak bedelleri hesaplanırken, 16.12.2010 tarihli EPDK Kurul Kararı ile
21 dağıtım bölgesi için belirlenmiş olan 2011-2015 dönemi kayıp-kaçak hedef oranları dikkate
alınmıştır. Hedef kayıp-kaçak oranları taraflar arasında hiçbir ayrım yapmayan, elektrik
sistemindeki kayıp-kaçakları azaltmayı amaçlayan bir yöntem dahilinde hesaplanmıştır. 4628
sayılı Kanun hükmü gereğince TEDAŞ Genel Müdürlüğü tarafından teklif edilen tarifeler,
24.08.2006 tarihli EPDK Kurul Kararı ile 01.09.2006-31.12.2010 dönemi için onaylanmıştır.
TEDAŞ tarafından sunulan tarife teklifi içerisinde kayıp-kaçak hedeflerinin hesaplanmasında
kullanılmış olan yöntem 2011-2015 yıllarını içeren ikinci tarife dönemi için kayıp kaçak
hedeflerinin belirlenmesinde de kullanılmıştır.
Bu yöntem gereğince; mevcut kayıp-kaçak oranlarının teknik kayıp seviyelerine indirilebilmesi
için 5 ya da 10 yıllık hedefler koymak yerine kademeli bir geçiş süreci tanımlanmasının daha
uygun olacağı düşünülmüştür. Özellikle kayıp-kaçak oranı yüksek olan illerde ilk yıllarda
yapılacak çalışmalar ile önemli iyileştirmeler olacağı, ancak teknik kayıp seviyesine
yaklaştıkça iyileşme oranlarında da bir düşüş yaşanacağı öngörülmüş olup, belirlenecek
kademeli sürecin bu gerçeği yansıtması hedeflenmiştir.
Bir sonraki aşamada, her müessese ve bağlı ortaklık mevcut kayıp-kaçak oranı ve hesaplanan
teknik kayıp arasındaki farka göre ilgili kademeye yerleştirilmiştir. Kademeler arasındaki
kırılma noktaları Türkiye şartları bazında teknik kayıp +%5 ve teknik kayıp +%10 olarak
öngörülmüştür. Dolayısıyla, mevcut kayıp/kaçak oranları belirlenen teknik kayıp seviyelerinin
%5 ve daha az üzerinde olan müessese ve bağlı ortaklıklar birinci kademeye, %10 ve daha az
üzerinde olan müessese ve bağlı ortaklıklar ikinci kademeye, %10'dan daha çok üzerinde olan
müessese ve bağlı ortaklıklar üçüncü kademeye yerleştirilmiştir.
Müesseseler ve bağlı ortaklıklar ilgili kademelere yerleştirildikten sonra her kademe için
tanımlanan yıllık değişim oranlarına bağlı olacak şekilde iyileştirmeye tabi tutulmuştur.
Örneğin, üçüncü kademedeki bir müessese ya da bağlı ortaklık teknik seviyesinin %10
üzerinde bir kayıp/kaçak oranına ulaşana kadar üçüncü kademedeki iyileştirme oranına, teknik
kayıp + %10 seviyesinden itibaren ikinci kademedeki iyileştirme oranına, teknik kayıp + %5
seviyesinden itibaren üçüncü kademedeki iyileştirme oranına tabi tutulmuştur. Her kademedeki
iyileştirme oranları, incelenen uluslararası firmalardan her dönem için en iyi örneklere göre
belirlenmiştir.
EPDK tarafından ikinci uygulama dönemine esas kayıp kaçak hedefi oranlarının
belirlenmesinde birinci uygulama döneminde kullanılan ve yukarıda açıklanan metodolojinin
uygulanmasının uygun olacağı değerlendirilmiş ve aynı yöntem 2011-2015 yıllarını kapsayan
ikinci uygulama dönemine ilişkin kayıp kaçak hedeflerinin belirlenmesinde kullanılmıştır.
%18,6 olarak ifade edilen değer TEDAŞ Genel Müdürlüğü dağıtım şirketlerinin ortalama
kayıp-kaçak değeri olup EPDK'dan lisans alan diğer dağıtım şirketleri ile birlikte kayıp-kaçak
ortalama değeri 2011 yılı sonu itibariyle %15 düzeyindedir. 2012-2015 yıllarına dair elektrik
kayıp-kaçak hedefi yukarıda açıklanmıştır. Uygulanan metodolojiye göre, dağıtım şirketlerinin
235
kendileri için belirlenmiş olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya
çıkabilecek zarar da yine ilgili şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz
konusu değildir. Dolayısıyla, uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef kayıp kaçak
oranlarının belirlenmesiyle tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden fiyatlandırılması
sağlanırken, dağıtım şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını gerçekleştirecek şekilde faaliyet
göstermeleri teşvik edilmektedir.
EPDK'mn dağıtım şirketlerine uyguladığı tarife metodolojisi ve TEDAŞ Genel Müdürlüğünün
2003 yılından 05.04.2012 tarihine kadar yapmış olduğu etkin kayıp kaçak tarama çalışmaları
sayesinde, Türkiye genelinde toplamda yaklaşık 44,8 milyon abonenin kontrolü
gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu kontrollerde 9,68 Milyar kWh (2,37 milyar TL) kaçak
tahakkuku gerçekleştirilmiş ve 598.241 abone hakkında ise savcılığa suç duyurusunda
bulunulmuştur.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, AKP hükümetleri döneminde elektrik dağıtım işletmelerinin önemli bir bölümü
özelleştirilmiş olmasına rağmen birim elektrik fiyatları ucuzlatılamamış ve vatandaşlarımız bu
süreçte önemli oranlarda elektrik zamlarıyla karşılaşmışlardır. Bu dönemde kayıp kaçak
oranlarında beklenen düşmeler de sağlanamamıştır. Elektrik dağıtım bölgelerinin birçoğunda
kayıtlı elektrik abonelerinin önemli bir bölümünün hayali abone olduğu ve hayali aydınlatma
aboneleri üzerinden elektrik dağıtım şirketlerine hazine tarafından önemli miktarlarda
aydınlatma bedeli ödemelerinin yapıldığı iddia edilmektedir. Bu konuyla ilgili olarak;
1. 2002-2012 döneminde bakanlığınızca yapılan elektrik kaçak tarama sayılarının ve tespit
edilerek tahakkuka bağlanan kaçak sayılan ve nektarlarının dağıtım bölgelerine göre değişimi
nasıl olmuştur?
2. Anılan dönemde tahakkuk ve tahsil edilen kaçak elektrik miktarları ve tutarlarının elektrik
dağıtım bölgelerine göre dağılımı nasıldır?
3. Anılan dönemde kaçak elektrik kullanan abonelerden savcılığa gönderilenlerin bölgelere
göre değişimi nasıldır? Savcılığa bildirilmeyen aboneler niçin bildirilmemiştir?
4. Anılan dönemde kaçak elektrik kullanan abonelerden yapılan tahsilat oranlarının çok düşük
değerlerde kalmasının sebepleri nelerdir?
5. Bu konuda Bakanlığınızca yapılmış ya da yaptırılmış bir çalışma var mıdır? Varsa
çalışmada hangi bulgulara ve sonuçlara varılmıştır?
6. Bazı dağıtım bölgelerindeki elektrik abonelerinin önemli bir kısmının hayali abone olması
nedeniyle kayıp kaçak oranlarının belirli değerlerin altına düşürülemediği iddiaları doğru
mudur?
7. Doğru ise 2002-2012 döneminde dağıtım bölgelerindeki hayali abone sayılan ile dağıtım
şirketlerinin Hazineden aldıkları aydınlatma bedellerinin ve bu bedeller içindeki hayali abone
aydınlatma oranlarının yıllara göre değişimi nasıl olmuştur?
8. Hayali aboneler için Hazineden Ödenen bu paraların ödenmemesi ve hayali abonelerin
belirlenerek ayıklanması konusunda Bakanlığınızca şimdiye kadar ne gibi çalışmalar yapılmış
ve hangi önlemler alınmıştır?
CEVAP
1-5: Elektrik kayıp-kaçak oranı Bakanlığımca yürütülen etkin çalışmalar sonucunda azalan bir
seyir izleyerek 2011 yılı sonunda %15 düzeyine düşürülmüştür. Teknik kayıpların azaltılması
ve Dünya ortalamalarına gelmesi ile ilgili olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)
236
tarafından 21 dağıtım şirketine 2011-2015 yılları arasında yaklaşık 9 Milyar TL yatırım hedefi
verilmiştir (Bu yatırımlar EPDK tarafından hem fiziksel hem de finansal anlamda
denetlenmektedir). Buna göre dağıtım bölgelerinde kayıp kaçakta önemli oranda düşüş
beklenmekte olup ülkemiz genelinde kayıp kaçak oranlarının 2012 yılından 2015 yılına kadar
yıllar itibariyle %13, %12, %11 ve %9 olarak gerçekleşmesi hedeflenmiştir.
EPDK'nın dağıtım şirketlerine uyguladığı tarife metodolojisi ve TEDAŞ Genel Müdürlüğünün
2003 yılından 05.04.2012 tarihine kadar yapmış olduğu etkin kayıp kaçak tarama çalışmaları
sayesinde, Türkiye genelinde toplamda yaklaşık 44,8 milyon abonenin kontrolü
gerçekleştirilmiş ve tahakkuka bağlanan kaçak sayısı yaklaşık 1,85 milyon olarak tespit
edilmiştir. Yapılan bu kontrollerde 2,37 milyar TL bedelli 9,68 Milyar kWh kaçak tahakkuku
gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 584,3 milyon TL tahsil edilmiştir. Ayrıca, 598.241 abone
hakkında ise savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur. Yürürlükteki mevzuatlar
doğrultusunda işlem yapılmakta olup tahsil edilemeyen kaçak elektrik bedellerinin tahsilatı için
hukuki süreç izlenmektedir. Diğer taraftan, kaçak itiraz komisyonunca haklı bulunan
abonelerden dolayı tahsilat oranları bir miktar düşüş göstermektedir.
6: Söz konusu iddialar gerçeği yansıtmamaktadır.
7,8: Elektrik dağıtım şirketleri, aydınlatma ve trafik sinyalizasyon abonelerinin tüketimlerini
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun geçici 17. Maddesi uyarınca 01.01.2009 tarihinden
itibaren Hazine Müsteşarlığından talep etmektedirler. Talepler Hazine Müsteşarlığının
yayımladığı "Aydınlatma Bedellerinin Dağıtım Şirketlerine Ödenmesine İlişkin Usul ve
Esaslar Genelgesi" çerçevesinde incelenmekte ve ödenmektedir.
2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu E-cetvelinin 9. Maddesi ve Hazine Müsteşarlığının
"Aydınlatma Bedellerinin Dağıtım Şirketlerine Ödenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Genelgesi"
çerçevesinde genel aydınlatma ve trafik sinyalizasyon abonelerinin tüketim talepleri ile ilgili
dağıtım şirketlerine yapılan ödeme taleplerinin gerçek değerler ile uyumlu olup olmadığı
hususunda gerekli denetim ve çalışmalar sürdürülmektedir. Ayrıca, söz konusu hususlarda
Bakanlığım ve Hazine Müsteşarlığının azami hassasiyet gösterdiğinin bilinmesinde fayda
mülahaza edilmektedir.
SORU ÖNERGESİ-CEVABI
Dağıtım sisteminde kayıp oluşan kayıp/kaçak oranı 2009 yılında %15,6 olarak gerçekleşmiştir.
2009 yılında iletim ve dağıtım kayıplarının toplamının tüketime sunulan elektrik enerjisine
oranı %14,5 seviyesindedir: Bu oran Almanya ve Japonya'da %5, ABD'de %7'dir. EPDK
tarafından 2006-2010 yılları arasında belirlenen kayıp/kaçak hedef oranları ile gerçekleşme
oranlan arasında büyük farklılıklar vardır.
Dicle EDAŞ için; 2009 hedefi % 41,58 iken gerçekleşme oranı % 73,01'dir. Dicle EDAŞ'ın
2010 hedefi ise%36,83'tür.
Vangölü EDAŞ için 2009 hedefi % 40,03 iken gerçekleşme oranı % 55,57'dir. Vangölü EDAŞ
için 2010 yılı hedefi ise % 35,45'tir.
Araş EDAŞ için 2009 hedefi % 20,25 iken 2009 gerçekleşme oranı % 27,70'tir. 2010 hedefi ise
%17,95'tir.
1-Dağıtım sisteminde oluşan kayıp/kaçak oranı 2009 yılında %15,6'dır. Bu oran 2010 ve 2011
yılında nedir? Kayıp/kaçak oranın bu kadar yüksek olmasının nedeni nedir?
2-Ülkemizde, 2009 yılında iletim ve dağıtım kayıplarının toplamının tüketime sunulan elektrik
enerjisine oranı % 14,5 seviyesindedir. Bu oran Almanya ve Japonya'da % 5, ABD'de % 7'dir.
Bu oranın yüksek olmasının nedeni nedir? Kayıp kaçak oranını düşürmeyi düşünüyor
237
musunuz?
3-İletim ve dağıtımda kayıp ve kaçakların önlenmesi için herhangi bir çalışma yapılmış mıdır?
4-2010 ve 2011 yıllarında iletim ve dağıtımdaki kayıp kaçak miktarı nedir?
5-Kayıp-kaçak nedeniyle 2011 yılında tüketicilerden fazladan yapılan tahsilat miktarı nedir?
CEVAP
1- Elektrik kayıp-kaçak oranı 2010 yılında %14,7 ve 2011 yılında ise yaklaşık %16 seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bunun yanı sıra ülkemiz genelinde kayıp kaçak oranlarının 2012 yılından 2015
yılına kadar yıllar itibariyle %13.5, %12.3, %11.2 ve %10.3 olarak gerçekleşmesi
hedeflenmiştir. Uygulanan metodolojiye göre, dağıtım şirketlerinin kendileri için belirlenmiş
olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya çıkabilecek zarar yine ilgili
şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz konusu değildir. Dolayısıyla,
uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef kayıp kaçak oranlarının belirlenmesiyle
tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden fiyatlandırılması sağlanırken, dağıtım
şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri teşvik
edilmektedir.
2-Kayıp-kaçak oranının düşürülmesi için gerekli düzenlemeler yürürlükte olup, yukarıda özet
olarak açıklandığı üzere çalışmalar sürekli olarak devam ettirilmektedir. Elektrik Piyasası
Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 13 üncü maddesinde kaçak elektrik tüketimi
tanımlanmakta ve kaçak elektrik tüketiminin tespiti halinde, dağıtım şirketinin
yükümlülüklerine ve uygulanacak yaptırımlara yer verilmektedir. Kaçak elektrik kullananların
tespiti halinde gerekli yaptırımların uygulanması Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin bahsi
geçen hükmü ve 29/12/2005 tarihli ve 622 sayılı Kurul kararı ile onaylanan "Kaçak ve Usulsüz
Elektrik Enerjisi Kullanılması Durumunda Yapılacak İşlemlere İlişkin Usul ve Esaslar" hükmü
çerçevesinde uygulanmaktadır.
Yukarıda da açıklandığı gibi; uygulanan metodolojiye göre, dağıtım şirketlerinin kendileri için
belirlenmiş olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya çıkabilecek zarar
yine ilgili şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz konusu değildir.
Dolayısıyla, uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef kayıp kaçak oranlarının
belirlenmesiyle tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden fiyatlandırılması sağlanırken,
dağıtım şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri
teşvik edilmektedir.
3-Teknik kayıpların azaltılması ve Dünya ortalamalarına gelmesi ile ilgili olarak Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından 21 dağıtım şirketine 2011-2015 yılları
arasında yaklaşık 9 Milyar TL yatırım hedefi verilmiştir (Bu yatırımlar EPDK tarafından hem
fiziksel hem de finansal anlamda denetlenmektedir). EPDK'nın dağıtım şirketlerine uyguladığı
tarife metodolojisi ve TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 2003 yılından 17.05.2012 tarihine kadar
yapmış olduğu etkin kayıp kaçak tarama çalışmaları sayesinde, Türkiye genelinde toplamda
yaklaşık 45 milyon abone kontrolü gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu kontrollerde 9,74 Milyar
kWh (2,39 Milyar TL) kaçak tahakkuku gerçekleştirilmiştir.
4-2011 yılındaki iletim kaybı %1,99 olup dağıtım kaybı ise %16 düzeyinde gerçekleşmiştir.
İletim gerilimi seviyelerinde şebeke kayıpları uluslararası normlarda %2-%3 seviyelerindedir.
Ülkemizde ise üretim-tüketim dengesine bağlı olarak değişim göstermekle birlikte iletim kaybı
uluslararası standartlara uygun düzeydedir.
2010 yılı dağıtım kayıp-kaçak miktarı yaklaşık 25.000.000 MWh, 2011 yılı dağıtım
kayıp-kaçak miktarı ise yaklaşık 28.000.000 MWh'tir. Hedef kayıp-kaçak oranları baz alınarak
tarifelerin hesaplanmasında dikkate alınan 2011 yılı tarifeye esas kayıp-kaçak miktarı ise
238
23.142.000 MWh'tir.
5-2011 yılı genelinde tarifelerin belirlenmesinde 3,33 milyar TL'lik kayıp-kaçak maliyeti
dikkate alınarak birim bedeller belirlenmiştir.
SORU ÖNERGESİ-CEVABI
Dağıtım şirketleri 2011 yılı için EPDK Kararı ile belirlenen sayaç sökme ve takma bedellerini
adeta bir yaptırım aracı gibi kullanmış ve bir anlamda abone, sayacının değişimine rıza
göstermeye zorunlu bırakılmıştır.
1-2008, 2009 ve 2010 yıllarında dağıtım bölgelerinde on yıllık damga süresini doldurmuş
mekanik elektrik sayaçlardan kaçı, elektronik elektrik sayaç ile değiştirilmiştir?
2-Elektrik dağıtım şirketleri tarafından 2011 ve 2012 yılında sökülen sayaç sayısı kaç adettir?
3-Bu sayaçların sökülmesi ve yerine yeni sayaçların takılması karşılığı sayaç ücreti de dahil
olmak üzere 2011 ve 2012 yılında elektrik abonelerinden toplam kaç lira tahsil edilmiştir?
CEVAP
1: Bilindiği üzere, 31.12.2009 tarih, 27449 (4. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
"Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"
uyarınca elektrik sayaçlarının periyodik muayenesinin 10 yılda bir yaptırılması zorunludur. Söz
konusu değiştirilen sayaç sayısı 2.600.175'dir.
2: Elektrik Dağıtım Şirketleri tarafından 2011 yılı ve 2012 yılı Mayıs ayı itibariyle sökülen
toplam sayaç sayısı 2.317.000'dur.
3: Sayaç ücreti de dahil olmak üzere söz konusu bedel 102.094.785 TL olmuştur.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınızca elektrik ve doğalgaza zam yapılmayacağı yönünde yapılan açıklamalara
rağmen, 1 Nisan 2012 tarihi itibarıyla elektriğe ortalama %9 oranında, doğalgaza ise %18.72
oranında zam yapılmıştır. Vatandaşlarımızın ciddi ölçüde tepkisine ve mağduriyetine yol açan
bu zamlarla ilgili olarak;
1. 2002-2012 döneminde elektrik ve doğalgaza yapılan bileşik zam oranlan toplamı ne
kadardır?
2. Aynı dönemde memur ve işçiler ile emeklilere yapılan maaş zamlarına ilişkin oranlar
toplamı nasıldır?
3. Elektrik ve doğalgaza yapılan 1 Nisan şakası gibi yüksek oranlardaki bu zamların
gerekçeleri nelerdir?
4. Bakan olarak "elektrik ve doğalgaza zam yapılmayacağı" yönündeki açmamalarınıza
rağmen zam yapılması, vatandaşla alay etme anlamına gelmez mi?
5. Bu durum, kamuoyunda "siyasetçilerin söylediğinin tersi yapıldığı" yönündeki yaygın
görüşü doğrulamakta mıdır?
6. Yapılan doğalgaz ve elektrik zamlarında ülkemizdeki doğalgaz ve petrol lobilerinin etkili
olduğu iddiaları doğru mudur?
7. Sabit ve dar gelirli vatandaşlarımızın mağduriyetine yol açan son doğalgaz ve elektrik
zamlarının geri alınması düşünülmekte midir?
8. Bu konuda Bakanlığınızın bir çalışması var mıdır?
9. Konuya ilişkin Bakanlığınız görüşü nasıldır?
239
CEVAP
1: 01.04.2012 tarihinden itibaren uygulanacak fonsuz tarifeler Enerji Piyasası Düzenleme
Kurulu tarafından onaylanarak www.epdk.org.tr bağlantı adresinde yayınlanmış ve halen
detayları ile birlikte bu bağlantı adresinden ulaşılmaktadır. 2002 yılı Ocak ayı ve 2012 yılı
Nisan ayı tarifelerinin karşılaştırılması aşağıda verilmiştir.
VERGİ, FON VE PAYLAR HARİÇ ELEKTRİK FİYATLARI (kr/kWh)
BAĞLANTI TİPİ
1 NOLU
2 NOLU
4 NOLU
4 NOLU
FİYAT DEĞİŞİM TARİHİ Sanayi
Tarımsal Sulama Ticarethane
Mesken
(YIL-AY)
2002-01
9,720
9,550
13,650
11,480
2012-04
17,306
20,467
26,458
25,886
Doğal gaz ithal bir enerji kaynağı olup yapılan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde temin
edilmektedir. Doğal gaz satış fiyatını oluşturan unsurlardan biri olan güncel alım fiyatları
uluslararası ham petrol ve petrol ürünü fiyatlarına endeksli formüllerle belirlenmekte olup ham
petrol/petrol ürünlerindeki ve dolar kurundaki fiyat değişimleri doğal gaz satış fiyatlarına etki
etmektedir. BOTAŞ Genel Müdürlüğü, doğal gaz toptan satış fiyatlarını belirlerken; pazarın
durumunu, ülkenin ekonomik şartlarını vb. hususları dikkate alarak ilgili mevzuat
çerçevesinde, mümkün olan en makul seviyede belirleyerek uygulamaya koymaktadır.
Doğal gaz fiyatları, ağırlıklı olarak evsel kullanıcıları içeren abone grubu ve sanayi kullanıcıları
içeren serbest tüketici grubu için farklı oluşmaktadır. 2003 yılından itibaren her yılın Ocak ayı
itibarıyla BOTAŞ Genel Müdürlüğünün serbest tüketici, dağıtım şirketi konut satış fiyatları ile
ortalama perakende satış fiyatı aşağıda verilmiştir (Fiyatlar KDV hariç düzenlenmiş olup ÖTV
içermektedir).
Ocak Ayı Doğal Gaz
Fiyatları (TL/Sm3)
2003
BOTAŞ-Serbest
Tüketici Satış Fiyatı
(ÖTV Dahil)
0,2809 0,2344 0,2949 0,3566 0,4502 0,4823 0,7997 0,4943 0,4943 0,5650
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
BOTAŞ-Dağıtım Şirketi 0,2535 0,2138 0,2859 0,3566 0,4568 0,4980 0,8358 0,5289 0,5289 0,6048
Konut Satış Fiyatı (ÖTV
Dahil)
Ortalama Perakende
Satış Fiyatı (KDV
Hariç) (Aboneler)
0,3278 0,2760 0,3279 0,3743 0,4776 0,5160 0,8604 0,5471 0,5472 0,6435
2: Söz konusu husus Bakanlığım görev ve sorumluluk alanında bulunmadığından oranların
Maliye Bakanlığından sorulması uygun olacaktır.
3-8: Elektrik fiyatlarının belirlenmesine yönelik olarak Enerji KİT'leri 14.02.2008 tarih ve
2008/T-5 sayılı Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Kararı ile 01.07.2008 tarihinden itibaren
Maliyet Bazlı Fiyatlandırma (MBF) Mekanizmasına geçmiştir. Söz konusu Karar gereğince
maliyet ve döviz kurlarındaki değişimler fiyatlara yansıtılmakta ve satış fiyatları bu Karar
uyarınca belirlenmekte ve uygulanmaktadır. MBF ile maliyetler; döviz kurundan kaynaklanan
maliyetler, işçilik maliyetleri, kömür alım maliyeti, doğalgaz alım maliyeti, fuel-oil alım
maliyeti ve sıfır bakiye maliyeti (piyasanın tümünde gerçekleşen enerji alım/satım arasındaki
farkın üreticilere yansıtılması) kalemlerinden oluşmaktadır. Her bir portföy üretim grubu için
söz konusu YPK Kararı ekinde üretim kaynaklarının maliyet ağırlık oranlarına göre
formülasyonlar belirlenmiştir. Dolayısı ile maliyet kaleminin sadece birinde gerçekleşen düşüş
ya da artış tek başına anlamlı olmamaktadır. Ayrıca maliyetlerdeki değişim dönemsel olmakla
240
birlikte, MBF Usul ve Esasları Genelgesine göre maliyetlere göre belirlenen fiyatlar yılsonu
mali hedeflerine bağlı olarak yeniden tespit edilebilmektedir. Hazine Müsteşarlığı, MBF'nin
uygulanmasına ilişkin gerekli gözetim ve koordinasyonu yapmaktadır. Yine, doğal gaz ithal bir
enerji kaynağı olup, yapılan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde temin edilmektedir. BOTAŞ
Genel Müdürlüğü doğal gaz toptan satış fiyatlarını belirlerken pazarın durumunu, EPDK'nın
tarife ile ilgili kararlan doğrultusunda alım ve işletme giderlerini ve piyasa koşullarını dikkate
alarak mümkün olan en makul seviyede fiyatlarını belirleyerek doğal gazı tüketicilere
sunmaktadır.
Tüketicilerin enerjiyi en uygun maliyetle kullanabilmelerine yönelik olarak petrol ve doğalgaz
aramalarına önemli kaynaklar ayrılmaktadır. Bununla birlikte, birincil enerji kaynaklan
bakımından dışa bağımlılığımızı azaltmak ve buna yönelik olarak yerli enerji kaynaklarımızdan
azami ölçüde yararlanılmasına sağlamak için rekabetçi bir enerji piyasası oluşumu
çerçevesinde gerekli yatırımlar yapılmakta ve mevzuatlar hazırlanarak yürürlüğe
konulmaktadır. Ayrıca bu yöndeki hedeflerimiz "Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği
Strateji Belgesi"nde ve Bakanlığımız Stratejik Planında da yayınlanmıştır. Tüm bu
uygulamalar sonucunda maliyetlerin düşürülmesi ve böylece oluşacak kazanımların nihai
tüketiciye yansıtılması için çalışmalarımız yoğun olarak sürdürülmektedir.
6: Söz konusu iddialar gerçeği yansıtmamakta olup fiyat değişimlerinin gerekçesi yukarıda
açıklanmıştır.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınız komşumuz İran'dan ham petrol alımında %20'lik bir ambargoya gidildiğini
açıklamıştır. Ayrıca yapılan bu kesintinin de Libya'dan karşılanacağı belirtilmiştir. Buna göre;
1-İran'dan alınan petrolün boru hatlarıyla doğrudan taşınıldığı göz önünde bulundurulursa
Libya'dan alınacak petrol hangi yollarla taşınarak ülkemize getirilecektir. Libya'dan
getirilecek olan petrolün taşıma maliyeti ne kadar olacaktır?
2-Libya'dan alınacak olan petrolün maliyeti İran ile kıyaslandığında ortaya çıkacak mali tablo
nasıldır?
3-İran'a uygulanan petrol ambargosunun yanında, halihazırda yine İran'dan almakta
olduğumuz doğalgaza da bir ambargo uygulanacak mıdır?
4-Şayet doğalgaza da ambargo uygulanacaksa bu oran ne kadar olacaktır? İran'dan alınmayan
miktar hangi ülke veya ülkelerden temin edilecektir? Bakanlığınızın bununla ilgili bir ön
çalışması mevcut mudur?
CEVAP
1-2. Enerji strateji ve politikamız; ülkemiz ulusal çıkarları ve uluslararası konjonktür göz
önünde bulundurularak oluşturulmakta ve uygulanmaktadır.
TÜPRAŞ'tan alınan yazılı cevapta özetle; "ham petrol alımlarının kararı, yıllık, aylık ve
haftalık lineer programlarının analizleri sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu analizlerde ham
petrollerin fiyatları, ilgili ham petrolden elde edilebilecek ürünler ve ürün talepleri dikkate
alınarak alınacak ham petrol cinsine ve üretim kompozisyonuna karar verilmektedir. İran'dan
ham petrol İthalatında yaşanabilecek azalmanın Libya'nın yanı sıra Suudi Arabistan, Irak,
Rusya Federasyonu ve Kazakistan gibi alternatif kaynaklardan da temini mümkün
olabilecektir.
Ham petrol kalitesi temel olarak gravitesi (API) ve içerdiği kükürt oranına göre sınıflanarak
fiyatlandırılmaktadır. API yükseldikçe kalite arttığı için birim ham petrol fiyatı artarken
içerdiği kükürt oranı düşmesi ham petrol fiyatını yükselten bir başka faktördür. Ayrıca, ham
241
petrol cinslerinden elde edilen ürün kompozisyonu da farklılık gösterdiği için ham petrol
fiyatlarının direkt karşılaştırılması doğru sonucu vermemektedir. Bununla birlikte, ham
petroller arasındaki fiyat farklılıkları piyasadaki arz/talep dengesine ve sezon durumuna bağlı
olarak değişiklik göstermektedir." denilmektedir.
Bu bağlamda Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ), uluslararası piyasalardaki bütün
gelişmeleri dikkate alarak petrol kaynaklarının çeşitlendirilmesi, tedarik zincirinde riskin
dağıtılması, fiyat ve navlun avantajlarının sağlanması için ham petrol alım operasyonlarında
optimizasyona ve çeşitlendirmeye gitmiştir.
3-4. BOTAŞ Genel Müdürlüğü ile İran Ulusal Gaz Şirketi (NIGC) arasında 8 Ağustos 1996
tarihinde imzalanan 25 yıl süreli "Doğal Gaz Alım Satım Anlaşması" çerçevesinde İran'dan
Türkiye'ye doğal gaz ithalatı hâlihazırda devam etmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Benzin ve motorin fiyat farkının nedeni; rafineriden 1,69 TL'ye çıkan benzin pompada 4,69
TL'ye, rafineriden 1,66 TL'ye çıkan motorin pompada 4 TL'ye satılıyor. Motorinin satış
fiyatındaki düşüklük, vergisinin 71 kuruş daha az olmasından kaynaklanıyor. Türkiye ürettiği
benzinin yarısını tüketemiyor. Böyle olunca, tüketemediği benzini yurt dışına 1,50-1,60 TL
civarında ihraç ediyor! İddiaları yazdı basınımızın köşe yazarları ve uzmanlarımız tarafından
dillendirilmektedir. Bu nedenle;
1-"Rafineriden 1,66 TL'ye çıkan motorin pompada 4 TL'ye satılıyor. 1,69 TL'ye çıkan benzin
de pompada 4,69 TL'ye satmaktadır. Türkiye ürettiği benzinin yarısını tüketemiyor ve
tüketemediği benzini yurt dışına 1,50-1,60 TL civarında ihraç ediyor." iddiaları doğru mudur?
2-Bu iddialar doğru ise; üretilip tüketilemeyen benzin dış ülkelere 1,50-1,60 TL civarında
satılırken kendi yurttaşlarımıza neden satılmamaktadır? 1,50-1,60 TL fiyatlarla yurt içinde
satılmamasının gerekçeleri ve kanuni dayanakları nelerdir?
CEVAP
Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.'den alınan cevapta özetle; "03.05.2012 itibariyle uluslararası
piyasalar baz alınarak oluşturulan benzinin rafineri çıkış fiyatı 1,50 TL/LT iken motorin fiyatı
1,60 TL/LT'dir. Bu ürünlerin akaryakıt pompa satış fiyatı üç fiyat bileşeninden oluşmaktadır.
Bunlar; Rafineri Satış Fiyatı/İthalat Fiyatı, Dağıtıcı Şirket/Bayi Maliyet ve Kar Payı ve Sabit
tutarlı ÖTV ve ÖTV dahil olmak üzere yukarıdaki toplam tutar üzerinden hesaplanan KDV'dir.
Ayrıca, motorin ve benzinin ÖTV yapısı farklılık arz etmektedir. Benzin tüketimi üretimden az
olduğundan üretimin yüzde 50'sinden fazlası ihraç edilmektedir." denilmektedir.
Diğer taraftan, vergi düzenlemeleri hususu Bakanlığım görev ve sorumluluk alanında
bulunmadığından ÖTV farklılığı ve KDV hususlarının Maliye Bakanlığından sorulması uygun
olacaktır.
SORU ÖNERGESİ
Elektriğe yüzde 9,57 ve doğalgaza yüzde 14,3 oranında zam gelmiştir. Elektrik ve doğalgaz
zamlarına, döviz kurundaki artışlar gerekçe gösterilmektedir. Bu durumda zamların devamının
geleceği görülmektedir. Gelen zamların bir nedeni de uzmanlar tarafından "doğalgaz
anlaşmalarındaki hatalar ve yanlışlar" olarak gösterilmektedir. İthal ettiğimiz doğalgazın
fiyatındaki artış ve döviz fiyatındaki artış da bunda etkili olmakla birlikte esas etken "Otomatik
Fiyat Ayarlaması Sistemi"nin işletilmemesidir. Bu sistem yani "Otomatik Ayarlama Sistemi"
34 aydır çalıştırılmamaktadır. Buna göre;
1- "Otomatik Fiyat Ayarlaması Sisteminin oluşturulmasının sebebi nedir? Bu sistem bugün
işlemekte midir ve işlemekteyse hangi işlevi yerine getirmektedir? İşlememekteyse bunun
242
sebebi nedir?
2- Gelen zamların bu sistemin işletilmemesi ile bağlantısı var mıdır?
CEVAP
14.02.2008 tarih ve 2008/T-5 sayılı Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile 01.07.2008 tarihinden
itibaren Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasına geçilmiş ve mevcut durumda elektrik
fiyatları bu karar uyarınca belirlenmekte ve uygulanmaktadır.
Bilindiği üzere, doğal gaz ithal bir enerji kaynağı olup yapılan uluslararası anlaşmalar
çerçevesinde temin edilmektedir. Doğal gaz satış fiyatını oluşturan unsurlardan biri olan güncel
alım fiyatları, uluslararası ham petrol ve petrol ürünü fiyatlarına endeksli formüllerle
belirlenmekte ve bu bağlamda güncel alım fiyatları geçmiş 6-9 aylık ham petrol ve petrol
ürünleri fiyat ortalamasına göre hesaplanmaktadır. Bu çerçevede BOTAŞ Genel Müdürlüğü,
ülkemizin pazar ve ekonomik koşullarını dikkate alarak tüketiciye mümkün olabilen en makul
koşullarda doğalgaz sağlamaya çalışmaktadır. Doğalgaz satış fiyatları iki yılı aşkın bir süredir
artmadığı gibi 2009 yılı Şubat ve Mayıs aylarında sırasıyla % 17 ve % 25 oranında indirim
yapılmıştır. Ancak, BOTAŞ Genel Müdürlüğü uluslararası ham petrol ve petrol ürün fiyatları
ile döviz kurundaki artışlara bağlı olarak, 01.10.2011 tarihinden geçerli olmak üzere doğalgaz
nihai tüketici fiyatlarında artış yapmak durumunda kalmıştır.
SORU ÖNERGESİ
1: Adalet ve Kalkınma Partisi iktidara geldiği 3 Kasım 2002'den itibaren Ankara Büyükşehir
Belediyesinin kullandığı doğalgaz miktarı kaç Türk Lirası'dır?
2: -Ankara Büyükşehir Belediyesinin BOTAŞ'a olan borcu var mıdır? Var ise kaç Türk
Lirası'dır?
3: Bakanlığınız Ankara Büyükşehir Belediyesinin BOTAŞ'a olan borcunu diğer kamu
kaynaklarından karşılamış mıdır? Karşıladı ise ne kadarını karşılamıştır?
CEVAP
1: BOTAŞ Genel Müdürlüğü tarafından 31.12.2002 - 30.04.2012 tarihleri arasında Ankara
Büyükşehir Belediyesine toplam 9,6 milyar TL'lik doğal gaz faturası düzenlenmiştir.
2,3: Ankara Büyükşehir Belediyesi EGO Genel Müdürlüğünün BOTAŞ Genel Müdürlüğüne
olan borçlan hakkında, 12 Haziran 2007 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren
5669 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun
hükümleri uygulanacaktır. Bu çerçevede EGO Genel Müdürlüğünün borçlan yaklaşık 677
milyon TL olarak belirlenmiş ve bu borcun Başkent Doğal Gaz Dağıtım A.Ş.'nin
özelleştirilmesini müteakip BOTAŞ Genel Müdürlüğüne ödenmesi hükme bağlanmıştır.
SORU ÖNERGESİ
Elektrik tüketimine bağlı olarak kesilen faturalarda tüketim dışı birçok maliyet unsurunun
vatandaşlarımıza fatura edildiği bilinmektedir. Son günlerde kamuoyunun dikkatini çeken ve
medyada geniş yer tutan konulardan biri olarak karşımıza çıkan elektrik faturalarına yansıtılan
kaçak-kayıp bedeli vatandaşların tepkisini çekmekte ve dürüst vatandaşları adeta cezalandırır
gibi haksızlığa uğratan bu uygulamaya son verilmesi bakımından yetkililerin adım atması
yönünde bir kamuoyu oluştuğu da görülmektedir. Bu çerçevede;
1-2002 yılından günümüze kadar ülkemizde, yıllar itibariyle, coğrafi bölgeler bazında elektrik
tüketim miktarı ve parasal değeri ne kadardır?
2-2002 yılından günümüze kadar ülkemizde, yıllar itibariyle, coğrafi bölgeler bazında kaçak
243
elektrik tüketim miktarı ve parasal değeri ne kadardır?
3-Elektrik tüketimine bağlı olarak düzenlenen faturalara ne zamandan beri kayıp-kaçak bedeli
yansıtılmaktadır?
4-Kayıp-kaçak bedeli olarak günümüze kadar faturalara yansıtılan toplam tutar yıllar itibariyle
ne kadardır?
5-Faturalara yansıtılan kayıp-kaçak bedeli nasıl hesaplanmaktadır ve dayanağı nedir?
6-Kaçak elektrik kullanımını engellemeye yönelik ne tür faaliyetler yapılmakta ve yaptırımlar
uygulanmaktadır? Uygulamalarınızın caydırıcı olduğunu düşünüyor musunuz?
7-Kayıp-kaçak bedelinin dürüst vatandaşlara ödettiril m e si uygulaması daha ne kadar devam
edecektir?
8-Kayıp-kaçak bedelinin dürüst vatandaşlardan tahsil edilmesi konusunda ne düşünüyorsunuz?
CEVAP
1,2,4,6,7,8: Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 13 üncü maddesinde kaçak
elektrik tüketiminin tespiti halinde kaçak tespit süreci, dağıtım şirketinin yükümlülükleri ve
yaptırımlara yer verilmektedir. Dolayısıyla, kaçak tüketimin tespiti halinde yapılacaklar bu
maddede hüküm altına alınmakta ve kaçak enerji kullanımının tespiti halindeki süreç
tanımlanmaktadır.
TEDAŞ Genel Müdürlüğünce 2003 yılından 24.11.2011 tarihine kadar yapılan etkin kayıp
kaçak tarama çalışmaları sayesinde, toplamda yaklaşık 43 milyon 189 bin abonenin kontrolü
gerçekleştirilmiştir. Yapılan etkin çalışmalar sonucunda kayıp kaçak oranı önemli oranda
azaltılarak % 15 seviyesine kadar düşürülmüş olup, 2015 yılı itibariyle de %9 seviyesine
düşürülmesi hedeflenmiştir.
Söz konusu kayıp-kaçak oranlarına www.tedas.gov.tr bağlantı adresinde yayınlanan 2010 yıîı
faaliyet raporundan ulaşılmaktadır.
2011-2015 dönemi için belirlenen kayıp-kaçak hedefleri her bir dağıtım bölgesi için Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından yayınlanmıştır. Burada dağıtım şirketlerinin kendileri
için belirlenmiş olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya çıkabilecek zarar
ilgili şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz konusu değildir.
Dolayısıyla, uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef kayıp kaçak oranlarının
belirlenmesiyle tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden fiyattandın İması sağlanırken,
dağıtım şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri
teşvik edilmektedir.
3. 5: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) 2001 yılında kurulmuştur. Kanunda yer alan
tarifelerin düzenlenmesi kapsamında 2003 yılından beri EPDK'ca düzenlenen tarifelerde enerji
bedeli hesaplamalarında hedef kayıp-kaçak oranları dikkate alınmıştır. 2003 yılı öncesinde de
enerji fiyatları içerisinde enerji maliyetinin bir unsuru olarak kayıp-kaçak maliyetleri dikkate
alınmaktaydı. 2006-2010 dönemini kapsayan tarife uygulama döneminde hedef kayıp-kaçak
oranları belirlenmiş ve enerji bedeli hesaplanırken bu oranlar dikkate alınmıştır.
Kayıp-kaçak bedeli 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında tüketicilere tahakkuk
ettirilmekte olan bir bedeldir. Kayıp-kaçak uygulamasına ilişkin detaylı hükümler Elektrik
Piyasası Tarifeler Yönetmeliği ve ilgili tebliğlerinde, Elektrik Piyasası Dengeleme ve
Uzlaştırma Yönetmeliği, Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliği, Organize Sanayi Bölgelerinin
Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliklerinde
yer almaktadır.
244
SORU ÖNERGESİ
Özelleştirilen ve henüz devirleri tamamlanmayan elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak
(KK) bedellerini elektrik faturalarına yansıtarak abonelerden almaya devam etmeleri
konusunda Bakanlığınızca cevaplandırılmak üzere TBMM Başkanlığına sunmuş olduğum
7/238 Esas numaralı soru önergesine verilen 19.10.2011 tarih ve 1542 sayılı cevabi yazınızda;
"... 2006-2010 dönemini kapsayan tarife uygulama döneminde hedef kayıp-kaçak oranları her
bir şirket için ayrı ayrı belirlenmiş ye enerji bedeli hesaplanırken bu oranlar dikkate alınmıştır.
2011 yılından itibaren ise maliyet kalemlerinin ayrıştırılması söz konusu olup faturada daha
önce perakende satış (aktif enerji) bedeli içerisinde yer alan kayıp-kaçak bedelinin
ayrıştırılarak serbest tüketiciler de dahil tüm dağıtım sistemi kullanıcılarına yansıtılması
uygulamasına geçilmiştir." denilmektedir. Aynı yazıda, 2010 yılı itibariyle toplam 32.484.440
adet abonenin kayıp-kaçak bedelini ödemekle yükümlü oldukları belirtilmiştir. Kayıp-kaçak
bedelinin tüm abonelerden tahsil edilmesi uygulamasında dürüst vatandaşlarımız mağdur
olmakta ve devlete olan güvenleri giderek kaybolmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Kayıp-kaçak oranlarının her bir dağıtım şirketi için ayrı ayrı belirlenip enerji bedelinin
hesaplanması uygulamasından 2011 yılından itibaren vazgeçilerek tüm abonelere aynı
oranlarda yansıtılmasının gerekçeleri nelerdir?
2. Halen tüm abonelere ait faturalara yansıtılan kayıp-kaçak elektrik oranları ne düzeydedir?
2011 yılı toplam elektrik abonesi sayısı ne kadardır?
3. Kayıp ve kaçak elektrik oranlarının dağıtım şirketlerinin bulunduğu bölgelere göre
değişimleri nasıldır?
4. Dağıtım bölgelerindeki kaçak elektrik ve kayıp elektrik değerlerinin ayrı ayrı tespit edilerek
kayıp ve kaçak elektrik oranlarının 2011 yılı öncesinde olduğu gibi dağıtım bölgelerine göre
ayrı ayrı yansıtılması konusunda bir çalışmanız var mıdır?
5. Varsa çalışma ne aşamadadır? Yoksa bu konuda Bakanlığınızın görüşü nasıldır? Böyle bir
çalışma başlatılabilir mi?
6. Kayıp ve kaçak elektrik konusunda yatırım yapan dağıtım şirketlerin ve kaçak elektrik
kullanmayan vatandaşlarımızın haklarını da korumak amacıyla Bakanlığınızca ne tür önlemler
alınmış veya alınmaktadır?
7. Dürüst vatandaşların cezalandırıldığı mevcut sistemin değiştirilmesi ne zaman
gerçekleştirilebilecektir?
CEVAP
1-5: 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Kanun)'nun geçici 9 uncu maddesindeki "Geçiş
dönemi süresince ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınır." hükmü gereğince 2012 yılı
sonuna kadar yurt genelindeki aynı abone grubundaki tüm elektrik müşterileri için aynı tarifeler
belirlenmektedir. Ulusal tarife uygulaması Kanun gereğince 2006-2010 döneminde de
yürürlükte olan bir uygulamadır. Dolayısıyla, bu uygulamaya ilişkin de 2011 yılından itibaren
herhangi bir değişiklik söz konusu değildir.
Ülkemiz dağıtım sistemi kullanıcısı sayısı 32.564.000 civarındadır. Kayıp-kaçak bedelinin
toplam fonsuz tarifeler içerisindeki payı abone grubuna göre değişiklik göstermektedir.
2011-2015 dönemini kapsayan dönem için dağıtıma esas kayıp-kaçak hedeflerine
www.epdk.org.tr bağlantı adresinden ulaşılmaktadır.
6.7: TEDAŞ Genel Müdürlüğünce 2003 yılından 24.11.2011 tarihine kadar yapılan etkin kayıp
kaçak tarama çalışmaları sayesinde, toplamda yaklaşık 43 milyon 189 bin abonenin kontrolü
gerçekleştirilmiştir. Yapılan etkin çalışmalar sonucunda kayıp kaçak oranı önemli oranda
245
azaltılarak % 15 seviyesine kadar düşürülmüştür. 2015 yılı itibariyle de %9 seviyesine
düşürülmesi hedeflenmiştir.
Dağıtım şirketlerinin kendileri için belirlenmiş olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları
halinde ortaya çıkabilecek zarar da yine ilgili şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere
yansıtılması söz konusu değildir. Dolayısıyla, uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef
kayıp kaçak oranlarının belirlenmesiyle tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden
fiyatlandırılması sağlanırken, dağıtım şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını
gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri teşvik edilmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Özelleştirilen ve henüz devirleri tamamlanmayan elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak
(KK) bedellerini elektrik faturalarına yansıtarak abonelerden almaya devam etmeleri
konusunda Bakanlığınızca cevaplandırılması talebiyle TBMM Başkanlığına sunmuş olduğum
7/238 Esas numaralı soru önergesine verilen 19.10.2011 tarih ve 1542 sayılı cevabi yazınızda;
"... Yapılan kontrollerde 1.7 milyon abonede kaçak kullanım tespiti yapılarak 8.6 Milyar kWh
(2 Milyar TL) kaçak tahakkuku gerçekleştirilmiş, 523 bin abone hakkında ise savcılığa suç
duyurusunda bulunulmuştur." denilmektedir. Aynı yazıda, 2010 yılı itibariyle toplam
32.484.440 adet abonenin kayıp-kaçak bedelini ödemekle yükümlü oldukları da belirtilmiştir.
Kaçak kullanım yapanların ancak üçte biri hakkında suç duyurusunda bulunulmuş olması,
kaçak elektrik kullanmayan dürüst vatandaşlarımızın mağduriyetine ve devlete olan
güvenlerinin giderek kaybolmasına yol açmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Kaçak elektrik kullanıldığı tespit edilen toplam 1.7 milyon abonenin ve 8.6 Milyar kWh'lik
kaçağın elektrik dağıtım bölgelerine göre dağılımları nasıldır?
2. Kaçak elektrik bedellerini zamanında ödemediği gerekçesiyle şimdiye kadar kaç abonenin
elektriği kesilmiş durumdadır?
3. Elektrikleri kesilen abonelerin dağıtım bölgelerine göre dağılımları nasıldır?
4. 1.7 milyon aboneden sadece 523 bin abone hakkında savcılığa suç duyurusunda
bulunulmasının sebebi nedir?
5. Diğer aboneler hakkında niçin suç duyurusunda bulunulmamıştır?
6. Bazı dağıtım bölgelerinde abonelerin sayaçlarını okumaya giden şirket elemanlarının tehdit
edildiği ve okuma yaptırılmadığı iddiaları doğru mudur?
7. Doğru ise bu tür durumlarda Bakanlığınızca nasıl bir işlem yapılmaktadır?
CEVAP
1-5: Yapılan etkin çalışmalar sonucunda kayıp-kaçak oranı önemli oranda azaltılarak % 15
seviyesine kadar düşürülmüştür. 2015 yılı itibariyle de %9 seviyesine düşürülmesi
hedeflenmiştir. Kayıp-kaçak oranlarına www.tedas. gov.tr bağlantı adresinden ulaşılmaktadır.
6,7: Dağıtım Şirketleri personelinin abonelerin sayaçlarını okumaları sırasında meydana
gelebilecek olası risklere karşı gereken önlemler alınmakta ve yürürlükte bulunan mevzuata
göre gereği yapılmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Elektrik dağıtım şirketlerinin sayaç okuma uygulamasından rahatsız olan vatandaşlarımızın
şikâyetleri konusunda Bakanlığınızca cevaplandırılması talebiyle TBMM Başkanlığına sunmuş
olduğum 7/238 Esas numaralı soru önergesine verilen 19.10.2011 tarih ve 1542 sayılı cevabi
yazınızda; "... Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmeti bedelinin sayaç okuma
246
maliyetlerini yansıtan bir bedel olduğu, söz konusu bedelin tüm dağıtım sistemi kullanıcılarına
kWh (birim enerji) başına tahakkuk ettirildiği, ancak sayaç okuma bedelinin abone başına
belirlenmesine ilişkin çalışmaların devam ettiği" belirtilmiştir. Özellikle fazla miktarda elektrik
enerjisi kullanan ve düzenli olarak elektrik bedelini ödeyen vatandaşlarımızın mağduriyetine
yol açan bu uygulama ile İlgili olarak;
1. Halen elektrik faturalarına birim enerji başına tahakkuk ettirilen oranı ne kadardır^
2. Elektrik Piyasası tarifeler Yönetmeliği ve tarifelere ilişkin tebliğler kapsamında belirlendiği
ifade edilen sayaç okuma bedelinin elektrik kullanımı arttıkça artması adaletli bir uygulama
mıdır?
3. Anılan Yönetmeliğe "perakende satış hizmeti fiyatı 2011-2015 döneminde kWh üzerinden
uygulanmaya devam edilir" hükmünün yer aldığı Geçici Maddenin elektrik dağıtım
şirketlerinin baskısıyla sonradan eklendiği iddiaları doğru mudur?
4. Bu madde vatandaşlarımızın aleyhine olan bir madde değil midir?
5. Sayaç okuma bedelinin abone başına ve kullanımdan bağımsız olarak belirlenmesine
yönelik çalışmalar ne aşamadadır?
6. Bu çalışmanın bir an önce tamamlanması sağlanabilir mi?
CEVAP
1-6: Dağıtım Şirketlerinin 'Düzenlemeye Esas Net İşletme Gideri'ne ilişkin verilere
www.epdk.org.tr bağlantı adresinden ulaşılmaktadır.
Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmeti bedelinin abone bazında hesaplanması için
çalışmalar devam etmektedir.
Yürürlükte bulunan Yönetmelik ve Tebliğlerin hazırlanması sırasında önergede ifade edilen
iddialar söz konusu olmamıştır.
SORU ÖNERGESİ
Özelleştirilen ve henüz devirleri tamamlanmayan elektrik dağıtım şirketlerinin kayıp-kaçak
(KK) bedellerini elektrik faturalarına yansıtarak abonelerden almaya devam etmeleri
konusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının cevaplandırması talebiyle TBMM
Başkanlığına sunmuş olduğum 7/238 Esas numaralı soru önergesine anılan Bakanlıkça verilen
19.10.2011 tarih ve 1542 sayılı cevabi yazıda; "... Yapılan kontrollerde 1.7 milyon abonede
kaçak kullanım tespiti yapılarak 8.6 Milyar kWh (2 Milyar TL) kaçak tahakkuku
gerçekleştirilmiş, 523 bin abone hakkında ise savcılığa suç duyurusunda bulunulmuştur."
denilmektedir. Aynı yazıda, 2010 yılı itibariyle toplam 32.484.440 adet abonenin kayıp-kaçak
bedelini ödemekle yükümlü oldukları da belirtilmiştir. Kaçak kullanım yapanların ancak
üçte biri hakkında suç duyurusunda bulunulmuş olması, kaçak elektrik kullanmayan dürüst
vatandaşlarımızın mağduriyetine ve devlete olan güvenlerinin giderek kaybolmasına yol
açmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Kaçak elektrik kullanıldığı tespit edilen toplam 1.7 milyon abonenin kaçak elektrik
kullanım bedeli olarak tahakkuk ettirildiği belirtilen toplam 2 Milyar TL'nin elektrik dağıtım
bölgelerine göre dağılımları nasıldır?
2. Şimdiye kadar kaçak elektrik kullanımı nedeniyle tahakkuk ettirilen 2 Milyar TL'nin ne
kadarı tahsil edilebilmiştir?
3. Normal yollarla tahsil edilemeyen kaçak elektrik bedellerinin tahsilatı konusunda nasıl bir
yol izlenmektedir?
247
4. Şimdiye kadar kaçak elektrik bedellerini ödemeyen kaç abone söz konusudur? Bunların
elektrik dağıtım şirketlerine göre dağılımları nasıldır?
5. Şimdiye kadar haklarında savcılığa suç duyurusunda bulunulmayan kaçak elektrik
kullanıcıları konusunda Bakanlığınızca nasıl bir takibat yapılmaktadır?
6. Kaçak elektrik kullandıkları tespit edildikleri halde bu aboneler hakkında şimdiye kadar
savcılığa suç duyurusunda bulunulmamasının sebepleri nelerdir?
7. Kaçak elektrik kullanım bedellerinin dağıtım şirketlerinden tahsil edilmesi yönünde bir
çalışmanız var mıdır? Varsa çalışma ne aşamadadır?
8. Yoksa Bakanlığınızın bu konudaki görüşü nasıldır? Böyle bir düzenleme gerçekleştirilebilir
mi?
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) yönetim kurulu tarafından; "ülkemizde
elektrik kayıp ve kaçak oranların düştüğü, enerji bedelinin azaldığı, ancak bunun senetlere
yansımadığı, 01.01.2012 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yeni elektrik tarifesinin
tüketicinin aleyhine, ancak dağıtım şirketlerinin lehine pek çok düzenleme içerdiği yönünde
yapılan ve medyaya da yansıyan açıklama kamuoyu tarafından dikkatle izlenmiştir.
Milyonlarca elektrik abonesini yakından ilgilendiren bu konuyla ilgili olarak;
1. 2012 yılın başından itibaren yürürlüğe konan yeni elektrik tarifesinin tüketicilerin aleyhine,
ancak dağıtım şirketlerinin lehine pek çok düzenleme içerdim iddiaları doğru mudur?
2. Doğru ise bu tür bir düzenlemeye neden ihtiyaç duyulmuştur"
3. Anılan düzenlemede eskisine göre hangi yeni değişikliklere yer verilmiştir"
4. Söz konusu yeni düzenlemeyle, birim enerji başına alman kayıp-kaçak enerji bedelinde
%16.36, net enerji bedelinde ise %1.43 düşüş yaşanmasına rağmen dağıtım hizmet bedelinin
%20.7, perakende hizmet bedelinin ise %7.11 oranında artış iddiaları doğru mudur7
5. Yeni düzenlemeyle, tüketiciler aleyhine olan sayaç okuma uygulamasından yargı kararı
gereğince vazgeçilirken, meskenlerden %150'ye varan sayaç okuma bedeli alınmasının
yolunun açıldığı yönündeki açıklamalar nasıl değerlendirilebilir-Böyle bir uygulamaya neden
ihtiyaç duyulmuştur"
6. Bakanlığınızca yapılan ve milyonlarca abonenin mağduriyetine yol açan yem düzenlemenin
elektrik dağıtım şirketlerinin korunması amacıyla çıkartıldı ve birçok dağıtım bölgesinde kaçak
elektrik kullanmayan vatandaşlarımızın adeta cezalandırıldığı iddiaları doğru mudur?
7. Dürüst vatandaşlarımızın mağduriyetine ve devlete karşı güveninin zedelenmesine yol açan
söz konusu uygulamanın iptali veya mağduriyetlerin giderilerek daha adil bir elektrik
tarifesinin oluşturulması yönünde bakanlığınızca yapılan bir çalışma var mıdır7
8. Varsa çalışma ne aşamadadır7 Yoksa anılan konuda yeni bir düzenleme gerçekleştirilebilir
mi? Konuya ilişkin bakanlığınız görüşü nasıldır7
CEVAP
Cevaplar 1-5: Elektrik tarifelerinde elektrik dağıtım şirketlerinin lehine düzenlemeler yapıldığı
iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır. Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması uygulanmakta
ve tarife tablolarında yer alan enerji bileşeni üçer aylık bazda enerji alım maliyetlerinin
değişmesi ile değişmektedir. Perakende satış lisansı sahibi elektrik dağıtım şirketlerinin enerji
alım kaynakları EÜAŞ, TETAŞ, PMUM, yenilenebilir enerji kaynakları, ikili anlaşmalar ve
kendi üretim şirketleri şeklinde çeşitlilik göstermekte, her bir alım kaynağının fiyatları
248
belirlenmekte ve tarifelere yansıtılmaktadır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nca
kayıp enerji maliyetleri hesaplanırken ve tarifelere yansıtılırken 2011-2015 dönemi için
onaylanan hedef kayıp kaçak oranları esas alınmıştır. Söz konusu oran geçen yıl onaylı
rakamlar üzerinden %15,14 iken bu yıl %13,55 seviyelerine çekilmiştir. Böylece dağıtım
şirketleri önceki yıl muhatap oldukları kayıp kaçak enerji risklerine ilaveten iki rakam
arasındaki farktan kaynaklanan riskleri de yönetmek durumunda bırakılmışlardır.
EPDK'ca ikinci uygulama dönemi (2011-2015) başlamadan evvel referans gelir belirlendiği ve
ilgili yıllara ait gelir tavanları TÜFE ile güncellendiğinden söz konusu düzenlemeler
yapılmıştır. Bunun yanında 2010 yılında elde edilmesi gereken gelirler ile elde edilen gelirler
arasındaki farkı gösteren gelir farkı düzeltme bileşeni de 2012 yılı gelir tavanı hesaplamalarına
yansıtılmıştır. Ayrıca, gelir tavanı hesaplamalarında uygulama dönemlerinin ikinci yıllarında
hesaplanması ve tarifeye yansıtılması gereken yatırım farkı düzeltme bileşeninin dikkate
alınması da mümkün olabilmektedir. Dağıtım, iletim ve perakende satış hizmeti faaliyetleri ile
ilgili olarak önceki uygulamalar devam ettirilmiş olup yeni bir düzenleme yapılmamıştır
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde, perakende satış hizmetinin kapsamı, elektrik enerjisi
ve/veya kapasite satımı dışında, tüketicilere sağlanan sayaç okuma, faturalama gibi diğer
hizmetler olarak tanımlanmıştır. Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli sayaç
okuma maliyetlerini yansıtan bir bedeldir. Söz konusu bedel EPDK tarafından "Perakende satış
hizmeti fiyatları, abone grupları ve/veya gerilim seviyeleri bazında ayrı ayrı olmak üzere sabit
ve/veya değişken bir bedel olarak belirlenir. Sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmeti
fiyatı okuma başına uygulanır.'" şeklinde değiştirilmiştir. Yani tüketiciler tüketmiş oldukları
enerji miktarına göre değil sayaç okuma işlemi başına sabit bir fiyatla ücretlendirileceklerdir.
Cevaplar 6.7.8: Yapılan düzenlemelerin milyonlarca abonenin mağduriyetine yol açtığı,
elektrik şirketlerinin korunması amacıyla çıkarıldığı ve kaçak elektrik kullanmayan
vatandaşların cezalandırıldığı iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır. Kayıp-kaçağın maliyetinin
"Ortalama Kayıp Kaçak Bedeli Fiyat Tavanı" içerisinde dağıtım bölgesindeki tüm
tüketicilerden karşılanmasını dağıtım şirketlerinin lehine ve bir kısım tüketicilerin aleyhine
özellikle yapılmış bir düzenleme olarak nitelendirmek doğru bir değerlendirme değildir. Yeni
düzenleme elektrik piyasası için öngörülen uzun vadeli yapıyla uyumu tesis etmek,
kayıp-kaçağın maliyetinin tüketiciler arasında eşit paylaşımını sağlamak, 4628 sayılı Elektrik
Piyasası Kanunu ve Strateji Belgesinde öngörülen mekanizmaya yönelik ileride çıkabilecek
sorunları ortadan kaldırmak amacıyla ilgili mevzuat çerçevesinde hayata geçirilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, ülkemizin özellikle güneydoğu ve doğu illerinin birçoğunda kaçak elektrik
kullanımı yıllardır önlenememiştir. Bu durumdan rahatsızlık duyan milyonlarca vatandaşımız
olup anılan illerde çalışan devlet memurları başta olmak üzere çok sayıda vatandaşımızın
konuya ilişkin şikâyetleri sürmektedir. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri illerinde elektrik kullanımında son 5 yıla ait
ortalama kayıp-kaçak oranları nasıldır?
2. Anılan illerimizde özellikle kaçak elektrik kullanımının çok yüksek olmasının sebepleri
nelerdir? Bu konuda Bakanlığınızca bugüne kadar bir araştırma yapılmış mıdır? Yapıldı ise
ne gibi sonuçlara ulaşılmıştır?
3. Şimdiye kadar anılan illerden kaçak elektrik kullanımı ihbarı ya da şikâyetleri konusunda
Bakanlığınıza ulaşan yazılı veya sözlü başvurular olmuş mudur? Oldu ise bu başvurularla
ilgili olarak Bakanlığınızca ne gibi işlemler yapılmıştır?
4. Anılan illerde şimdiye kadar yapılan denetimler sonunda kaç abonenin kaçak elektrik
249
kullandığı tespit edilmiştir?
5. Kaçak elektrik kullanan abonelerin kaçı hakkında yasal işlem yapılmış ve ne kadar ceza
tahakkuk ettirilmiştir?
6. Anılan illerde çalışan denetim ekiplerinin etkin çalışamadığı, göstermelik denetlemelerde
bulundukları ve bazı tehditlerle karşılaştıkları iddiaları doğru mudur?
7. Doğru ise bu konuda bakanlığınızca ne gibi tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
8. Anılan Bölgelerimizde görev yapan devlet memurları başta olmak üzere kaçak elektrik
kullanmayan dürüst vatandaşlarımızın, kaçak elektrik kullanımının önlenmesinde devletin
ilgisizliğinden rahatsız oldukları iddiaları doğru mudur?
9. Bu durumun hükümetinizce 2009 yılında başlatılan sözde demokratik açılım projesiyle bir
ilişkisi var mıdır? Yoksa anılan bölgelerde devletin güvenlik zafiyeti mi söz konusudur?
CEVAP
Cevap 1:
•
Dicle Elektrik Dağıtım Şirketinin 2006-2010 yılları ortalama kayıp-kaçak oranı %64,9
•
Vangölü Elektrik dağıtım Şirketinin 2006-2010 yılları ortalama kayıp-kaçak oranı %55,9
• Araş Elektrik Dağıtım Şirketinin ise 2006-2010 yılları ortalama kayıp-kaçak oranı %27,8,
olarak gerçekleşmiştir.
2011-2015 dönemini kapsayan ikinci uygulama dönemi için dağıtıma esas kayıp-kaçak
hedefleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından uygulamaya konulmuştur. Buna göre
söz konusu dağıtım bölgelerinde kayıp kaçakta önemli oranda düşüş beklenmekte olup ülkemiz
genelinde ise kayıp kaçak oranları 2011 yılından 2015 yılına kadar yıllar itibariyle % 15, % 13,
% 12, % 11 ve % 9 olarak hedeflenmiştir.
Cevaplar 2-8: Türkiye geneli ve söz konusu bölge dahilinde elektrik kayıp-kaçağı ile etkin
olarak mücadele yapılmakta ve bununla ilgili olarak mobil ekiplerin kurularak etkin olarak
çalışması dahil alınması gereken tüm önlemler alınmaktadır. Bu kapsamda TEDAŞ Genel
Müdürlüğünün 2003 yılından 26.01.2012 tarihine kadar yapmış olduğu etkin kayıp kaçak
tarama çalışmaları sayesinde, toplamda yaklaşık 43,86 milyon abonenin kontrolü
gerçekleştirilmiştir. Yapılan bu kontrollerde yaklaşık 1,8 milyon aboneye 9,5 Milyar kWh
(2,31 Milyar TL) kaçak tahakkuku gerçekleştirilmiş ve 592.359 abone hakkında ise savcılığa
suç duyurusunda bulunulmuştur. Ülkemiz genelinde yapılan bu çalışmalar sonucunda kayıp
kaçak oranı önemli oranda azaltılarak % 15 seviyesine düşürülmüştür. 2015 yılı itibariyle de
%9 seviyesine düşürülmesi hedeflenmiştir. Dağıtım şirketlerinin kendileri için belirlenmiş olan
hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya çıkabilecek zarar da yine ilgili şirkete
bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz konusu değildir. Dolayısıyla,
uygulama döneminin her bir tarife yılı için hedef kayıp kaçak oranlarının belirlenmesiyle
tüketicilerin daha düşük kayıp-kaçak bedelinden fiyatlandırılması sağlanırken, dağıtım
şirketlerinin daha düşük kayıp oranlarını gerçekleştirecek şekilde faaliyet göstermeleri teşvik
edilmektedir.
Cevap 9: Elektrik hizmetleri yönünden her hangi bir güvenlik zaafiyeti söz konusu olmayıp
kayıp-kaçak ile yapılan etkin mücadele ve 2011-2015 yılları elektrik kayıp-kaçak oranlarına
ilişkin hedeflerimiz yukarıda açıklanmıştır.
SORU ÖNERGESİ
Özelleştirilen ve henüz devirleri tamamlanmayan elektrik dağıtım şirketlerindeki kaçak elektrik
kullanım bedelleriyle ilgili olarak verdiğim 7/1337 Esas numaralı soru önergesine Maliye
250
Bakanlığınca verilen 10.01.2012 tarih ve 249 sayılı cevabi yazıda; "... Kaçak elektrik kullandığı
tespit edilen 1,7 milyon elektrik abonesi için kaçak kullanım bedeli olarak toplam 2 milyar TL
tahakkuk ettirildiği, bunun ancak 534.9 milyon TL'sinin tahsil edildiğF belirtilmiş ve tahakkuk
ettirilen kaçak kullanım bedelinin Elektrik Dağıtım Bölgelerine göre dağılımı verilmiştir. Buna
göre; tahakkuk ettirilen kaçak elektrik bedellerinin %37'sinin Boğaziçi Elektrik Dağıtım
A.Ş.'de, %31'inin Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.'de, %11'inin Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş.'de,
%7'sinin Meram Elektrik Dağıtım A.Ş.'de kalan bölümünün ise daha küçük oranlarda olmak
üzere diğer 16 dağıtım bölgesinde gerçekleştiği belirtilmiştir. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Çoğu dağıtım şirketine ait Elektrik Dağıtım Bölgelerinde kaçak elektrik kullanım bedeli
tahakkuk oranları %1 ve altında bir oran olurken Boğaziçi ve Dicle elektrik dağıtım
bölgelerinde çok yüksek olmasının altında yatan gerçekler nelerdir?
2. Yüksek oranların çıktığı Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye
ait dağıtım bölgelerindeki kaçak elektrik tahakkuklarının anılan bölgelerin kapsadıkları illere
göre dağılımları nasıldır?
3. Kaçak elektrik bedellerini zamanında ödemedikleri gerekçesiyle şimdiye kadar kaç
abonenin elektriği kesilmiş durumdadır?
4. Belirtilen nedenle elektrikleri kesilen abonelerin dağıtım bölgelerine ve bulundukları illere
göre dağılımları nasıldır?
5. Bazı dağıtım bölgelerinde abonelerin sayaçlarım okumaya giden şirket elemanlarının tehdit
edildiği ve okuma yaptırılmadığı iddiaları doğru mudur?
6. Doğru ise bu tür durumlar için Bakanlığınızca nasıl bir işlem yapılmaktadır ve ne tür
tedbirler alınmıştır?
7. Bakanlığınızın şimdiye kadar tahsil ettiği toplam miktarın çok düşük kalmasının sebebi
nedir?
8. Şimdiye kadar tahsil edilemeyen tahakkuk miktarları için Bakanlığınızca nasıl bir işlem
yapılmıştır?
9. Normal yollarla tahsil edilemeyen miktarlar için Bakanlığınızca hukuki sürecin başlatıldığı
kaç abone vardır? Bunlardan tahsil edilecek toplam miktar ne kadardır?
Kaçak elektrik bedelleri ile ilgili 7/1337 sayılı yazılı soru Önergesine ilişkin olarak, 10.01.2012
tarih ve 249 sayılı cevabi yazımızda belirtilen oranlar, bölgeler bazında kaçak elektrik
kullanımının tahakkuk oranlarını değil, Türkiye genelinde kaçak elektrik kullanım bedeli
olarak tahakkuk ettirilen tutarın bölgelere dağılımını ifade etmektedir.
Türkiye genelinde kaçak elektrik kullanım bedeli olarak tahakkuk ettirilen tutarın bölgelere
dağılımına bakıldığında Boğaziçi ve Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. ile diğer bölgeler arasındaki
fark, Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.nin elektrik tüketimi bakımından Türkiye'nin en büyük
bölgesi olması ve buradaki kayıp-kaçak miktarının dahi bazı bölgelerin net tüketimini
geçmesinden, yine Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.nin de elektrik tüketimi bakımından büyük
bölgeler arasında yer alması ve kayıp kaçak oranının en yüksek olduğu bölge olmasından
kaynaklanmaktadır.
Öte yandan görev bölgesindeki çalışma şartları, (her ne kadar diğer dağıtım bölgelerinden
personel görevlendirilmesi yapılmakta ise de) kalifiye personel sıkıntısı, abonesiz elektrik
kullanımları ve il merkezlerine yoğun göç, söz konusu iki bölgede kaçak kullanımının
artmasına sebep olmaktadır.
Boğaziçi ve Dicle Elektrik Dağıtım AŞ.nin kaçak elektrik tahakkuklarının kapsadıkları illere
dağılımı, 2011 yılı için, yıl sonu itibarıyla aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
251
Elektrik Dağıtım Bölgeleri
Kapsadığı İller
Boğaziçi EDAŞ
İstanbul (Avrupa yakası)
Kaçak Tahakkuk Miktarları
(TL)
77,1 milyon
Dicle EDAŞ
Diyarbakır
14,2 milyon
Mardin
47,7 milyon
Siirt
27,2 bin
Şanlıurfa
33,9 milyon
Batman
545,1 bin
Şırnak
201,6 bin
Kaçak elektrik kullandığı tespit edilenlerin elektriği, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde tespit
edildiği anda kesilmektedir. Kaçak elektrik kullandığı tespit edilerek, elektriği kesilen kullanıcı
sayılarının illere göre dağılımı ekli tabloda belirtilmiştir.
Bazı elektrik dağıtım bölgelerinde, elektrik sayaçlarını okumaya giden görevlilerin tehdit
edildiği, okuma yaptırılmadığına ilişkin olarak, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.ye hiçbir
şikayette bulunulmamıştır.
Kaçak elektrik kullandığı tespit edilerek, kaçak kullanım bedeli tahakkuk ettirilen elektrik
kullanıcılarından ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde tahsilat yapılmaktadır.
2003 yılından 2010 yılsonuna kadar yapılan kayıp kaçak tarama çalışmalarında toplam
39.906.280 elektrik kullanıcısının kontrolü gerçekleştirilmiştir. 1.719.664 kullanıcıda kaçak
kullanım tespit edilerek, 8,816 milyar Kwh (2,072 milyar TL) kaçak tahakkuku yapılmış ve bu
miktarın 540,55 milyon TL.si tahsil edilmiştir. Kaçak elektrik kullandıkları tespit edilen
536.570 kullanıcının dosyalan tekamül ettirilerek Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda
bulunulmuştur. Kayıp kaçakla mücadele ülke genelinde devam etmekte olup, 2011 yılı için yıl
sonu itibarıyla (özelleşen şirketler hariç), 3.765.353 elektrik kullanıcısının kontrolü
gerçekleştirilmiş, kaçak elektrik kullandığı tespit edilen 103.760 kullanıcıya 238.7 milyon TL.
kaçak elektrik bedeli tahakkuk ettirilmiştir. Bu miktarın 36.6 milyon TL'si tahsil edilmiş, kalan
kısmın tahsiline ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Kaçak elektrik kullandıkları tespit edilen
54.266 kullanıcının dosyaları tekamül ettirilerek, Cumhuriyet Savcılıklarına bildirilmiştir.
252
2011 Yılı İtibarıyla Kaçak Elektrik Kullandığı Tespit Edilerek, Elektriği Kesilen Abone
Sayısını Gösterir Liste
Elk. Dağ. Bölgeleri
Kapsadığı İller
Kaçak Elk. Kullandığı
Toplam
Tespit Edilen Abone
Dicle EDAŞ
Vangölü EDAŞ
Araş EDAŞ
Toroslar EDAŞ
Akdeniz EDAŞ
Gediz EDAŞ
AYEDAŞ
Boğaziçi EDAŞ
Trakya EDAŞ
Sayısı
Diyarbakır
Mardin
Siirt
Şanlıurfa
Batman
Şırnak
Bitlis
Hakkari
Muş
Van
Ağn
Erzincan
Erzurum
Kars
Bayburt
İğdır
Ardahan
Adana
Gaziantep
Hatay
Mersin
Osmaniye
Kilis
Antalya
Burdur
İsparta
izmir
Manisa
İstanbul
Anadolu
Yakası
istanbul Avrupa Yakası
Edirne
Kırklareli
Tekirdağ
3.430
1.744
8
6.437
739
118
202
224
1.218
1.203
1.738
44
923
229
10
243
38
12.900
3.108
1.299
5.041
290
63
5.531
93
47
5.217
575
15.177
12.476
33.287
33.287
321
180
2.083
Genel Toplam
2.584
2.847
3.225
22.701
5.671
5.792
15.177
103.760
SORU ÖNERGESİ
1. Ülkemizde elektrik kullanımında kayıp-kaçak oranının, toplam elektrik üretim ve dağıtımına
göre oranı nedir?
2. Bahsi geçen oranın, iller ve coğrafî bölgeler bazında dağılımı nedir?
3. Faturalar üzerinde 16 harf karakterine kadar kısaltma yapılabilirken, yine elektrik
faturalarında diğer kesintilerin açık olarak gösterilirken, kayıp-kaçak oranının elektrik
253
faturalarında "KK Bedeli" olarak kısaltılmasının nedeni nedir?
4. Kayıp-kaçak kesintisinin haksız olarak alındığı gerekçesiyle açılan davalarda, tüketici lehine
karar verildiği görülmektedir. Bu kararlar dikkate alınarak, faturalardan kayıp-kaçak bedelinin
alınmaması yönünde bir düzenleme yapılması düşülmekte midir? Yoksa vatandaşların dava
açarak, yargı yükünü arttırması beklenecek midir? Bu doğrultuda yargının aldığı ilk kararlar
uygulanacak mıdır?
5. Elektrik üretim ve dağıtım Özelleştirmeleri şartnameleri hazırlanırken, tüketici lehine
koruma tedbirlerinin alınmadığı, aksine dağıtıcı firmaların kollandığı anlaşılmaktadır. Bu
şartnameyi hazırlayanlar hakkında, hukuki ve/veya idari bir işlem yapılmış mıdır? Yapılması
düşünülmekte midir?
CEVAP
1,2. TEDAŞ Genel Müdürlüğünce 2003 yılından 24.11.2011 tarihine kadar yapılan etkin kayıp
kaçak tarama çalışmaları sayesinde, toplamda yaklaşık 43 milyon 189 bin abonenin kontrolü
gerçekleştirilmiştir. Yapılan etkin çalışmalar sonucunda kayıp kaçak oranı önemli oranda
azaltılarak % 15 seviyesine kadar düşürülmüştür. 2015 yılı itibariyle de %9 seviyesine
düşürülmesi hedeflenmiştir.
Söz konusu elektrik üretim bilgilerine www.teias.gov.tr bağlantı adresinden, kayıp-kaçak
oranlarına ise www.tedas.gov.tr bağlantı adresinde yayınlanan 2010 yılı faaliyet raporundan
ulaşılmaktadır.
3,4. Kayıp-kaçak bedeli elektrik sisteminde ortaya çıkan kaybın maliyetinin kayıp-kaçak hedef
oranlan ölçüsünde karşılanabilmesi amacıyla belirlenen bir bedeldir. Dağıtım şirketlerinin
kendileri için belirlenmiş olan hedef kayıp-kaçak oranına ulaşamamaları halinde ortaya
çıkabilecek zarar da yine ilgili şirkete bırakılmakta olup bu zararın tüketicilere yansıtılması söz
konusu değildir.
Kayıp-kaçak bedeli perakende satış tarifesinin bir unsuru olarak faturalarda yer almaktadır.
Tarifelerin uygulanması lisans sahibi şirketler bakımından yasal bir zorunluluktur. Dağıtım
şirketlerinin işlemleri ile ilgili itiraz/temyiz gibi yasal süreçlerin tamamlanması ve Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumu Kararlarına karşı açılmış olan davaların sonuçlanmasmı
müteakip, kesinleşen yargı kararları ve mevcut birincil mevzuat çerçevesinde gereken işlemler
yapılacaktır.
5. Dağıtım ve üretim özelleştirmeleri şartnameleri ile ilgili olarak tüketici lehine koruma
tedbirleri alınmadığı ve dağıtıcı firmaların korunduğu yönündeki iddialar gerçeği
yansıtmamaktadır. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun amacı 1. maddesinde elektriğin
yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin
kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet
gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının
oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması olarak
belirlenmiştir. Bu bağlamda, elektrik enerjisi sektöründe serbestleşmeyi esas alan yeniden
yapılanmanın temel amacı arz güvenliği bakımından gerekli yatırımların yapılmasını
sağlayacak yatırım ortamının oluşturulması, rekabet ortamının sağlayacağı sektördeki
verimlilik artışı yoluyla elde edilecek kazanımların tüketiciye yansıtılmasıdır. Dağıtım ve
üretim özelleştirmeleri ile de enerji alt yapısının geliştirilmesine katkıda bulunulacak ve özel
sektör marifetiyle yatırımların yapılması sağlanacaktır.
SORU ÖNERGESİ
Ülkemizin değişik bölgelerinde ve Özellikle de Karadeniz'in birçok ilinde HES Projeleri ile
adeta bir doğa katliamının yapıldığı, bölgede geçimim idame ettiren vatandaşlarımızın
254
geçimini sağladıkları toprakların susuz bırakıldığı ve yöre insanının göçe zorlandığı iddiaları
kamuoyunda devamlı dile getirilmektedir.
Bu kapsamda Hükümetleriniz döneminde;
1- Karadeniz Bölgesinde HES Projesi için kaç lisans verilmiştir? Verilen HES Projelerinin
ÇED raporu olmayanı var mıdır?
2- Lisansı verilen HES Projelerinden kaç tanesi bitmiştir? Kaç tanesi yapım, kaç tanesi
proje aşamasındadır?
3- Söz konusu HES Projelerinin, çevresinde bulunan yerleşim alanlarının yaşam
standartlarının değişmesine etkisi ne yöndedir? Açıklar mısınız?
4- Tarım ve hayvancılık ile geçimini sağlayan bölge insanımızın HES projeleri nedeniyle
maddi kaybının araştırılması ve gerekli tedbirlerin alınması yönünde Bakanlığınızca her
hangi bir çalışma yapılmış mıdır? Yapıldı ise sonuçları nelerdir? Maddi kayıpların
karşılanması yönünde hangi adımlar atılmıştır?
5- Projelerin uygulandığı bölgelerde doğal sit, tarım ve yaşam alanlarında meydana getireceği
tahribata karşı önlem alınmış mıdır? Alındı ise bu önlemler nelerdir?
CEVAP
CEVAP 1-2. Karadeniz Bölgesinde lisans verilen HES projesi toplamı 236 olup; bunlardan
54'ü işletmeye alınmış, 115'i inşaat aşamasındadır. Planlama aşamasında 290 adet HES projesi
mevcuttur. Projelerin tamamı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecinden geçmiştir.
CEVAP 3-4-5. HES projeleri, ÇED sürecinde kapsamlı bir düzenleme ve incelemeden
geçmekte; doğal ve sosyo-ekonomik çevre üzerinde meydana gelebilecek olumsuz etkilerin
önlenmesine yönelik çalışmalar, bu esnada ele alınmaktadır.
Firmalarla imzalanan su kullanım hakkı anlaşmaları çerçevesinde tesis edilen HES
projelerinde; bölgedeki vatandaşlar mağdur edilmeden, vatandaşın ve tabiatın ihtiyaç duyduğu
su hakları teminat altına alınarak, suyun arta kalan kısmından enerji üretilmesi
hedeflenmektedir. Projelendirilmede; taşınmaz kültür varlıklarının korunmasıyla alakalı
gereken hassasiyet gösterilmekte, koruma ve kullanma dengesi gözetilmektedir.
ESNAF VE SANATKARLAR
SORU ÖNERGESİ
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, hem kendilerine ait işlerinin hem de ülke
ekonomisinin canlanması için esnaf ve sanatkâr kesimine yönelik teşvik ve destek paketi
hazırlanmasını istemektedir.
Bu bilgiler ışığında;
1. Teşvik ve destek paketi konusunda bir çalışmanız var mıdır?
2. Bu pakette, esnaf ve sanatkâr kesiminin yer alması sağlanacak mı?
3. Yer alması sağlanacak ise esnaf ve sanatkâr kesimine hangi destek ve teşvikleri getirmeyi
planlıyorsunuz?
CEVAP
Esnaf ve sanatkarlar; Ülkemizde ekonomik ve sosyal kalkınmanın dengeli biçimde sağlanması,
dağıtılması ve sürdürülmesine yaptıkları katkı, işsizliğin azaltılması ve yeni istihdam
alanlarının yaratılmasında oynadıkları rol ve piyasa koşullarında meydana gelen değişmelere
hızlı uyum sağlayabilen esnek yapıları nedeniyle ekonomik, toplumsal ve sosyal yönlerden
255
vazgeçilmez bir konuma sahiptir.
Esnaf ve sanatkarlara hizmet etmenin önemli alanlarından birinin söz konusu kesimin teşvik ve
destek ihtiyaçlarının yeterli düzeyde karşılanması olduğu bilinmekte olup, bu anlayışla,
Bakanlığımca, esnaf ve sanatkarların mevcut durumları irdelenmekte, var olan sorunlarının
temeline inilmek suretiyle doğru ve rasyonel çözümler üretilmeye çalışılmaktadır.
Başka bir ifadeyle, Bakanlığımın yapılanmasına ilişkin 3/6/2011 tarih ve 640 sayılı "Gümrük
ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"
hükümleri doğrultusunda esnaf ve sanatkarların desteklenmesine ilişkin olarak Bakanlığımca;
esnaf ve sanatkarların sorunlarının tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi,
sorunların çözümüne yönelik olarak ilgili kurumlar nezdinde girişimde bulunulması, esnaf ve
sanatkarların rekabet güçlerinin artırılması, araştırma, geliştirme ve yenilikçilik yeteneklerinin
geliştirilmesi, pazarlama, hammadde ve tezgâh temini amaçlarıyla teşvik ve destekler
verilmesi, iç ve dış pazar imkanlarının araştırılması, kredi ve finansman ihtiyaçlarının
karşılanması amacıyla gerekli düzenlemelerin yapılmasını teminen çalışmalar aralıksız bir
şekilde yürütülmektedir.
Öte yandan, esnaf ve sanatkarlara, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri (ESKKK)
kefaletiyle, Türkiye Halk Bankası tarafından, işletme, yatırım, ıskonto kredisi başlıkları altında
uygun vade ve limitlerle kredi seçenekleri sunulmaktadır. Bu kredilerde, Bakanlar Kurulu
Kararı gereğince, Hazine Müsteşarlığı, faiz oranının % 50'sini sübvanse etmektedir. Bu
itibarla, esnaf ve sanatkarlara kullandırılan kredilerde faiz oranı, 1 yıldan kısa vadeli kredilerde
% 5; 1 yıldan uzun vadeli kredilerde ise % 6 olarak belirlenmiştir.
Esnaf ve sanatkarlara, 2002 yılında Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri
(ESKKK) kefaletiyle, Türkiye Halk Bankasından kullandırılan kredilerin tutarı 153 milyon TL
iken; bu tutar 2011 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla, 5.5 milyar TL'ye çıkartılmıştır. Bu dönem
içerisinde verilen kredi tutarı 36 kat artmış, 2002 yılında kredi kullanan kooperatif ortak sayısı
63.520 kişi iken; bu sayı 2011 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla 244.700 kişiye ulaşmıştır.
Bununla birlikte, esnaf ve sanatkarlara verilen kredi üst limiti 2002 yılında 5.000 TL iken; 2008
yılının başından itibaren kademeli olarak 35.000 ve 100.000 TL'ye yükseltilmiştir. Kredilerde
vade 2 yıl ile 4 yıl arasında değişmektedir.
Diğer taraftan, Küçük ve Orta Ölçekli işletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
(KOSGEB) tarafından Türkiye genelinde, 2003-2011 yılları arasında, 86.692 esnaf ve
sanatkara 416.895.357 TL tutarında destek sağlanmıştır. Söz konusu tutarlar, 30/11/2011 tarihi
itibarıyla gerçekleşen ödeme tutarlarına ait kesin rakamlardır.
Bununla birlikte, "KOSGEB KOBİ Finansman Destek Kredilerinin "2003-2010", "Ölçek
Endeksli Büyüme Kredisi Destek Programı", "İhracat Destek Kredisi Programı-2010" ve "Acil
Destek Kredisi Programı-2011" isimli programlarına Türkiye genelinde başvuran 202.949
işletmeye 11.234.042.168 TL tutarında kredi sağlanmıştır.
Öte yandan, 2003-2011 (21/11/2011 tarihi itibarıyla) yılları arasında, Türkiye genelinde,
47.552 kişinin katılım sağladığı 1.426 adet girişimcilik eğitimi düzenlenmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu; şoför, minibüsçü ve servisçi esnafına bir sefere
mahsus olmak üzere KDV ve ÖTV alınmadan araçlarını yenileme imkânı verilmesini talep
etmektedir.
Bu bilgiler ışığında;
1. Hem esnafımızın hem de vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğine önemli katkılar
256
sağlayacak olan bu talep karşısında hükümet olarak bir çalışmanız var mıdır?
2. Bu konuda çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
3. İktidarınız döneminde, bu veya buna benzer bir konuda uygulamanız olmuş mudur? Olmuş
ise hangi kurum ve kuruluş araçlarına karşı böyle bir uygulamanız olmuştur?
CEVAP
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu'nun şoför, minübüsçü ve servisçi esnafının
Katma Değer Vergisi ve Özel Tüketim Vergisi alınmadan araçların yenilenmesine yönelik
talebi 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi
Kanununda düzenleme yapılmasını gerektirmekte olup, bu konuda düzenleme yapma yetkisi
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne aittir.
4972 sayılı Kanunun 10. maddesiyle Özel Tüketim Vergisi Kanununa eklenen geçici 3.
maddeyle 07.08.2003 - 31.12.2004 tarihleri arasında 4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı
listedeki kayıt ve tescile tabi 20 ve daha büyük yaştaki taşıt araçlarının, adına kayıtlı olan
gerçek ve tüzel kişiler tarafından, bu araçların bir daha kullanılmamak üzere hurdaya
çıkartılarak hurdaya çıkarılan araçla aynı cinsten bir aracın ilk iktisabında ÖTV indirimi
uygulanmış, bu uygulamadan adına Kanun kapsamında kayıt ve tescilli araç bulunan gerçek ve
tüzel kişiler yararlanmıştır.
Öte yandan, Bakanlığımızca yukarıda bahsi geçen konu ile ilgili olarak yapılan herhangi bir
çalışma bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Taşıma Kanunu ve Taşıma Yönetmeliği hükümlerine gereği Ulaştırma Bakanlığının yetki
verdiği ilgili kurum veya kuruluş tarafından ilgililere mesleki yeterlilik belgeleri (K1, SRC,
ODY ve ÜDV) verilmektedir.
1-Söz konusu belgelerin, Esnaf ve Sanatkarlar Odalarınca üyeleri ile sınırlı olmak kaydıyla
verilmesi için gerekli düzenlemeleri yapmayı düşünüyor musunuz?
CEVAP
03.09.2004 tarihli ve 25572 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolu
Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği; Karayolu Taşıma
Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişiler ile bunlar tarafından
istihdam edilen/edilecek kişilerden Mesleki Yeterlilik Belgesi'ne sahip olma şartına tabi
olanları ve bunlara eğitim verecek kurum ve kuruluşlar ile eğiticileri kapsamaktadır.
Söz konusu Yönetmeliğin "Mesleki Yeterlilik Eğitiminden Muafiyet" başlıklı 8 inci maddesi
ile "Mesleki Yeterlilik Eğitiminden ve Sınavından Muafiyet" başlıklı 9'uncu maddesi'nde
muafiyet şartları hükme bağlanmıştır.
Mesleki yeterlilik konusunda bugüne kadar yaşanan tecrübe, Bakanlığımıza intikal eden görüş,
öneri, ihtiyaç ve talepler göz önüne alınarak ve bu konudaki mevzuatın amaç ve hedeflerine
uygun gerçekleşmesini teminen 06.07.2009 tarihli ve 2009/15 sayılı Bakanlığımız Genelgesi
yayınlanmıştır.
Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliğinin Geçici 2'nci
Maddesine istinaden muafiyet kapsamında Mesleki Yeterlilik Belgesi almak isteyen ÜDY,
ODY ve SRC türü Mesleki Yeterlilik Belgelerinin başvurularının incelenmesi,
değerlendirilmesi amacıyla Gazi Üniversitesi ile Bakanlığımız arasında 01.07.2010 tarihinde
"T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Uhdesinde Bulunan bir Kısım İş ve
İşlemlerin Gazi Üniversitesi Karayolu Ulaştırması Uygulama ve Araştırma Merkezi
257
Tarafından Yürütülmesi Amacıyla Yapılan Yetki Devrine İlişkin Protokol" imzalanmıştır.
Muafiyet kapsamında doğrudan verilecek ODY ve ÜDY Mesleki Yeterlilik Belgelerinin Esnaf
ve Sanatkarlar Odalarınca üyelerine de verilmesi amacıyla bugün için bir değişiklik yapılması
düşünülmemektedir.
SORU ÖNERGESİ
Taksici Esnafı Belediye sınırları dışında veya yerleşim yerlerine (havaalanı, tren garları, deniz
limanları vb.) taşıdıkları aynı yolcuya dönüşte bu hizmeti verememekte, bu durum taksici
esnafımızı zorda bıraktığı gibi aynı ticari taksi ile dönmek isteyen müşteri veya yurt dışından
gelen turistlere dönüş hizmeti verilememektedir. Taksici Esnaflarımızın, bulundukları yerleşim
merkezinden bu merkezin dışındaki herhangi bir noktaya aynı yolcuyu taşımaları için gerekli
düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
1. Taksici Esnafımızın bahse konu mağduriyetlerinin giderilmesi için gerekli önlemleri ne
zaman almayı planlıyorsunuz?
2. A1 yetki belgesine sahip gerçek ve tüzel kişilerin belediye sınırları ve mücavir alan
içerisinde yolcu taşımalarının yasaklanması için bir çalışmanız bulunmakta mıdır?
CEVAP
2003 yılından itibaren uygulamaya konulan mahalli idareler reformu kapsamında, merkezi
idare tarafından yürütülmesi zorunlu olmayan hizmetlerin kaynaklarıyla birlikte yerel
yönetimlere devredilmesi anlayışı benimsenmiştir. Bu çerçevede çıkarılan 5393 sayılı Belediye
Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile belediye sınırları içerisinde kara,
deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi
sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile
karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek
ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik
düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında
sayılmıştır.
Bu kapsamda ticari taksi sayılarının, bilet ücret ve tarifelerinin, zaman ve güzergâhlarının
belirlenmesi ile durak yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek ile
ilgili iş ve işlemleri yürütme yetkisi belediye sınırları içerisinde il ve ilçe trafik
komisyonlarından belediyelere geçmiştir.
Taksi esnafının yolcu taşıması ile ilgili alt düzenlemeler, şehrin taksi sayısı, durak yerleri,
şehirdeki bölgelerin taksi ihtiyaçları vb. hususlar dikkate alınarak belediyeler ve ilgili odalar
tarafından yapılmaktadır.
Otomobil ile yurtiçi yolcu taşımacılığı yapma yetkisini ihtiva eden Al Belgesi, 4925 sayılı
Karayolu Taşıma Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan Karayolu Taşıma Yönetmeliği
kapsamında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verilmekte olup,
Bakanlığımızca bu konuda bir düzenleme yapma çalışması bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Ticari Taksi, Minibüs ve Servis araçlarının sayılarının belirlenmesinde belediyeler yetkili
kılınmıştır. Bu uygulamada bazı haksızlıkları da beraberinde getirmektedir.
Buna göre;
- Ticari Taksi, Minibüs ve Servis araçlarının belirlenmesi yetkisinin önceden olduğu gibi İl ve
İlçe Trafik Komisyonlarına verilmesi gerekmektedir. Söz konusu yetkinin İl ve İlçe Trafik
Komisyonlarına verilmesi için Bakanlığınızca bir çalışma yapılmakta mıdır?
258
CEVAP
2003 yılından itibaren uygulamaya konulan mahalli idareler reformu kapsamında, merkezi
idare tarafından yürütülmesi zorunlu olmayan hizmetlerin kaynaklarıyla birlikte yerel
yönetimlere devredilmesi anlayışı benimsenmiştir. Bu çerçevede çıkarılan 5393 sayılı Belediye
Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile belediye sınırları içerisinde kara,
deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi
sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile
karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek
ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik
düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında
sayılmıştır. Bu kapsamda ticari taksi, minibüs ve servis araçlarının sayılarının belirlenmesi ile
ilgili iş ve işlemleri yürütme yetkisi belediye sınırları içerisinde il ve ilçe trafik
komisyonlarından belediyelere geçmiştir.
Belediyeler ticari taksi, minibüs ve servis araçlarının belirlenmesi ile ilgili işlemleri anılan
Kanun hükümleri ve Bakanlar Kurulunun 02.04.1986 tarih ve 86/ 10533 sayılı Kararının bu
Kanun hükümlerine aykırı olmayan hükümleri çerçevesinde yürütmekte olup, mezkûr yetkinin
tekrar il ve ilçe trafik komisyonlarına verilmesiyle ilgili bir çalışmamız bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
İstanbul her yıl devlet bütçesine yüzde 40 yapmış olduğu katkıya karşılık, devlet
harcamalarından aldığı pay ise % 7-8 dolayındadır.
Toplam vergilerin yaklaşık % 37'si İstanbul'dan toplanmakta olup, hem iç hem de dış ticarette
merkezi bir öneme sahiptir. İstanbul'da ticaret sektöründe yaratılan katma değer, il toplam
katma değerinin yüzde 26,5' ine ulaşmaktadır. Ticaret sanayiden sonra İstanbul'un en önemli
sektörü durumundadır. Türkiye genelinde ticaret sektöründe yaratılan katma değerin ise yüzde
27'si İstanbul'a aittir.
Bu bilgiler ışığında;
1- İstanbul'da 2007-2011 yıllan arasında, yıllara göre bağlı olduğu odadan kaydını sildiren
esnaf sayısı nedir?
2- İstanbul'da 2007-2011 yıllan arasında, yıllara göre Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve
Kefalet Kooperatifinden, Kooperatif aracılığıyla veya direkt bankalardan esnaf kredisi
kullanımı ne kadardır? Kullanılan krediden ödenemeyen kredi miktarı ve oranı nedir?
3- Zor durumda bulunan esnaflarımıza kredi geri ödemesinde bir kolaylık sağlamayı
düşünüyor musunuz?
4- İstanbul'da 2007-2011 yıllan arasında, yıllara göre esnaflarımıza; rekabet güçlerinin
artırılması, araştırma, geliştirme ve yenilikçilik yeteneklerinin geliştirilmesi,
pazarlama, hammadde ve tezgah temini amaçlarıyla teşvik ve destek verilmiş midir?
Verildi ise, miktarı nedir?
259
5-
CEVAP
1) 2007-2011 yılları arasında, İstanbul'da, bağlı olduğu odaya kayıt yaptıran ve odasından
kaydını sildiren esnaf ve sanatkar sayısına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Yıl
TOPLAM
Tescil
Terkin
2007
14.155
22.741
2008
14.558
14.930
2009
13.437
8.449
2010
14.439
7.771
2011
17.761
12.675
2012
2.031
840
76.381
67.406
2) Esnaf ve sanatkarlara, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri (ESKKK)
kefaletiyle, Türkiye Halk Bankası tarafından, işletme, yatırım, iskonto kredisi başlıkları altında
uygun vade ve limitlerle kredi seçenekleri sunulmaktadır. Bu kredilerde, Bakanlar Kurulu
Kararı gereğince, Hazine Müsteşarlığı, faiz oranının % 50'sini sübvanse etmektedir.
Bu itibarla, esnaf ve sanatkarlara kullandırılan kredilerde faiz oranı, 1 yıldan kısa vadeli
kredilerde % 5; 1 yıldan uzun vadeli kredilerde ise % 6 olarak belirlenmiştir.
Esnaf ve sanatkarlara, 2002 yılında Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri
(ESKKK) kefaletiyle, Türkiye Halk Bankasından kullandırılan kredilerin tutarı 153 milyon TL
iken; bu tutar 2011 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla, 5.5 milyar TL'ye çıkartılmıştır. Bu dönem
içerisinde verilen kredi tutarı 36 kat artmış, 2002 yılında kredi kullanan kooperatif ortak sayısı
63.520 kişi iken; bu sayı 2011 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla 244.700 kişiye ulaşmıştır.
Bununla birlikte, esnaf ve sanatkarlara verilen kredi üst limiti 2002 yılında 5.000 TL iken;
2008 yılının başından itibaren kademeli olarak 35.000 ve 100.000 TL'ye yükseltilmiştir.
Kredilerde vade 2 yıl ile 4 yıl arasında değişmektedir.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Birlikleri Merkez
Birliği(TESKOMB)'nin 2011 yılı verilerine göre; İstanbul İlinde Birliğe kayıtlı 20.869
ortaktan, 6.647'si toplam 671.635.522 TL tutarında kredi kullanmıştır.
3) Esnaf ve sanatkârın kredi ve kefalet kooperatiflerine olan borçlarının yeniden
yapılandırılmasına ilişkin olarak, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri
Birlikleri Merkez Birliği (TESKOMB) tarafından 9/3/2011 tarihli ve 2011/5 sayılı genelge
çıkartılmıştır.
Söz konusu düzenleme ile, yaklaşık 60 bin esnaf ve sanatkar ile bunların 120 bin kefilinin 490
milyon TL civarındaki anapara borcunun yeniden yapılandırılmasına ve böylece esnaf ve
sanatkarların kooperatiflere olan yaklaşık 215 milyon TL'lik gecikme cezası borcunun
silinebilmesine imkân tanınmıştır.
Buna göre, kredi borcu 31/12/2010 (bu tarih dahil) tarihinden önce kooperatif takibine intikal
eden ortakların 15 Nisan 2011 tarihine kadar başvurmaları kaydıyla;
•
Takibe intikal eden kredi borcu anapara tutarının 1/3'ünü (üçte bir) peşin, kalanını iki
taksitte ödeyecek (peşin ödemeden sonraki iki ay içerisinde) ortaklardan gecikme faizi
tahsil edilmemesi,
260
•
Kredi borcunun yılsonuna kadar taksitlendirilmesi talep edildiği takdirde, borcun
kooperatif takibine intikal ettiği tarihten başvurunun yapıldığı tarihe kadar yıllık % 5
gecikme faizi uygulanması ve bu şekilde tespit edilen toplam borcun yılsonuna kadar
faizsiz olarak taksitlendirilmesi,
•
Kredi borcunun 24 aya kadar taksitlendirilmesi talep edildiği takdirde, borcun
kooperatif takibine intikal ettiği tarihten başvurunun yapıldığı tarihe kadar yıllık % 12
gecikme faizi uygulanması ve bu şekilde tespit edilen toplam borcun 24 aya kadar
faizsiz olarak taksitlendirilmesi imkânı sağlanmıştır.
Bununla birlikte, söz konusu genelge ile yeniden yapılandırmadan yararlanacak borçluların,
taksitlerini 2 defa üst üste ödememeleri halinde, yeniden yapılandırma işleminin iptal edilmesi
öngörülmüştür.
4) Esnaf ve sanatkarlar, toplumun tüm kesimlerine yönelik üretimleriyle, ekonomik büyümeye
ve sosyal sisteme katkı sağlayan, ekonomik dinamizmin ve canlılığın kaynağını oluşturan,
refahı tabana yayan, istihdama önemli düzeyde katkı veren, bunların yanı sıra istikrarın da
temel mekanizması olarak kabul gören bir kesimdir.
Bakanlığımca yürütülen Esnaf ve Sanatkarlar Değişim, Dönüşüm, Destek Strateji Belgesi (3D)
ve Eylem Planı (ESDEP)'nda, esnaf ve sanatkarların değişim ve dönüşüm yönünün
belirlenmesi amacıyla; "Büyümeyi, sürekli gelişmeyi ve kalıcı olmayı hedefleyen, ahlaki
değerlerden ödün vermeyen, ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip eden, teknolojiyi
kullanmak ve müşteri ile birebir ilişki kurmak suretiyle müşteriye özel mal ve hizmet
üretebilen, işbirliği ve ortak çalışmaya açık olan bir esnaf ve sanatkar" vizyonu ortaya
konulmuştur.
Ayrıca, esnaf ve sanatkarların sorunlarının çözümüyle ilgili olarak "7 Öncelik ve 30 Tedbir"
geliştirilmiştir. ESDEP, sadece kredi ve finansman değil, vergi, eğitim, yenilikçilik, alt yapı ve
kümelenme, mevzuat ve AB kaynaklarını da içerecek tedbirlerle önceliklendirilmiştir.
Bu tedbirler doğrultusunda, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme
İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) tarafından İstanbul İlinde, 2003-2011 yılları arasında 23.274
esnaf ve sanatkara 126.993.675 TL tutarında destek sağlanmıştır. Söz konusu tutarlar,
30/11/2011 tarihi itibarıyla gerçekleşen ödeme tutarlarına ait kesin rakamlardır.
Bununla birlikte, "KOSGEB KOBİ Finansman Destek Kredilerinin "2003-2010", "Ölçek
Endeksli Büyüme Kredisi Destek Programı" ve "İhracat Kredisi Destek Programı-2010" isimli
programlarına İstanbul İlinde başvuran 32.834 işletmeye 2.675.239.832 TL tutarında kredi
sağlanmıştır.
Bu destek programları neticesinde, İstanbul İli, Türkiye genelinde söz konusu desteklerden
yararlanan iller arasında birinci sırada yer almaktadır.
Diğer taraftan, 2003-2011 (21/11/2011 tarihi itibarıyla) yılları arasında, İstanbul İlinde, 6.151
kişinin katılım sağladığı 192 adet girişimcilik eğitimi düzenlenmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi personel taşımacılığı yapan minibüs ve otobüslerle ilgili Karayolu Düzenleme
Genel Müdürlüğü'nce verilmiş olan taşımacılık belgeleri, yönetmelikle yapılan değişiklikle D4
belgesine çevrilmiş, D4 belgesini alma şartları içerisinde araçların 19 yaşını geçmemiş olması
şartı getirilmiştir. Mevcut yasalara göre 25 yaşını doldurmuş olan araçlar devlet tarafından
hurda kapsamında geri alındığından 19 yaş üzerindeki araç sahipleri, araçlarının 25 yaşına
gelmesini bekleyene kadar geçimlerini sağlayamayacaklardır.
Bu konuyla ilgili olarak;
261
1-D4 belgesi alacak araçlardaki yaş sınırının 25 yaşa çekilmesi konusunda Bakanlığınızca
yapılan bir çalışma var mıdır? Varsa çalışma ne aşamadadır? Yoksa bu konuda bir düzenleme
yapılabilir mi?
2- 19 yaşını geçmiş olan bu araçlar bu belgeyi alamayacakları için ne tür bir belge ile
faaliyetlerini devam ettirmeleri sağlanabilir mi?
3-Belirtilen konudaki mağduriyetlerin giderilmesine yönelik olarak Bakanlığınızca ne tür
önlemler alınmış ya da alınmaktadır?
CEVAP
Bakanlığımızca yayımlanan 30.10.2011 tarih ve 2011/KUGM-16/YOLCU numaralı Genelge
çerçevesinde, D4 yetki belgesi kapsamında yapılacak taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi
yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımalarının usul ve esasları
düzenlenmiştir.
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununa dayanılarak hazırlanan Karayolu Taşıma
Yönetmeliğinin "Taşıtların Yaşı, Cinsi ve Diğer Şartlar" başlıklı 24'ncü maddesinin T inci
fıkrasının (a) bendinin 7'nci alt bendi; " Dİ, D2 ve D4 yetki belgeleri eki taşıt belgelerine asgari
kapasitenin dışında kaydedilecek otobüsler için yaş sınırı aranmaz. Dİ ve D2 yetki belgeleri
için asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk başvuru ve faaliyet süresince 10
yaşından; D4 yetki belgeleri için asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk
başvuru ve faaliyet süresince 19 yaşından büyük olmaması şarttır." hükmüne amirdir.
Bu itibarla; D4 yetki belgesi için asgari kapasite şartının ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş 19
yaşından büyük olmayan 1 adet özmal otobüs olduğu dikkate alındığında, D4 yetki belgesi eki
taşıt belgesine asgari kapasitenin dışında kaydedilecek otobüs geçerli fenni muayeneleri
olduğu sürece yaş şartı aranmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi yük taşımacılığında K belgesi ile faaliyet gösteren motorlu yük taşıma ve iş
makinalarının yönetmeliğinde yapılan değişiklik nedeniyle "leasing firmaları" kanalı ile alınan
araçlar söz konusu belgeyi alamamaktadır. Leasing bir kiralama sistemi olduğundan bu
araçları alanların her ay ödemesi gereken belli taksitleri vardır. îcra-i faaliyet yapamayan bu
araçların sahipleri büyük sıkıntı çekmektedirler.
Bu konuyla ilgili olarak;
1Yönetmelikte, söz konusu araçların faaliyetlerini sürdürebilmesi ve almak zorunda
oldukları bu belgeleri alabilmeleri için anılan yönetmelikte herhangi bir değişiklik yapmayı
düşünüyor musunuz?
2Anılan araçları kiralayan vatandaşlarımızın leasing firmalarına olan borçlarını
ödeyebilmeleri için Bakanlığınız aracılığıyla bir kredi kolaylığı sağlanabilir mi?
Bakanlığınızca bu konuda bir çalışması var mıdır?
CEVAP
Bakanlığımızca, eşya taşımacılığı faaliyetinde bulunmak üzere düzenlenen ve sözleşmeli taşıt
kayıt edilebilen yetki belgesi türleri mevcut olup, bu tür yetki belgelerine Leasing sözleşmesi
kapsamında edinilen taşıtların kayıt edilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, yalnızca özmal
taşıtların kayıt edilebildiği K türü yetki belgelerine Leasing sözleşmesi kapsamında edinilen
taşıtların kayıt edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
262
SORU ÖNERGESİ
İstanbul ilimiz ülkemizin en kalabalık ilidir. İstanbul'da yaşayan vatandaşlarımızın huzurlu ve
güvenli bir şekilde yolculuk yapabilmeleri için, İstanbul'da hizmet veren ticari taksiciler için
belirli kolaylıklar sağlanmalı ve taksici esnafının da, güvenli bir şekilde çalışması
sağlanmalıdır. Ancak İstanbul'da şu anda kayıtlı olarak faaliyet gösteren ticari taksi sayısı
onsekiz bin iken, kayıtsız olarak korsan taksi diye tabir ettiğimiz araç sayısı da yaklaşık on bini
geçmektedir. Bu durum vatanını her şeyden üstün tutan, kendisine borç kılınmış vergilerini
aksatmadan ödeyen, dürüst esnafımıza karşı yapılan bir haksızlıktır. İstanbul'da Ulaşım
Koordinasyon Merkezinin (UKOME) almış olduğu karar gereğince ticari taksilere ve taksi
dolmuşlara her 5 yılda araç yenileme zorunluluğu getirilmiştir. Ancak yüksek ÖTV bedelleri bu
zorunluluk karşısında esnafımızı zor durumda bırakmış ve bu uygulamayı imkânsız kılmıştır.
İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı olan İSPARK ise umuma açık olan yerlerdeki taksi
duraklarından her araç başına 50 kuruş ile 1 TL her giriş çıkışta ücret almaktadır. Bu durum
karşısında taksilerde akşama kadar direksiyon sallayan şoförlerimiz, evlerine bir ekmek parası
dahi götüremez duruma gelmişlerdir.
Bu bilgiler ışığında;
1. İstanbul'da faaliyet gösteren korsan taksiciliğin önlenmesi için yaptığınız çalışmalar var
mıdır? Varise nelerdir?
2. İstanbul'da her beş yılda araçlarını yenilemek zorunda kalan ticari taksi esnafımız için ÖTV
alınmamasıyla ilgili çalışmalarınız var mıdır?
3. UKOME yani Ulaşım Koordinasyon Merkezi'nin almış olduğu her beş yılda araç yenileme
zorunluluğu hangi yasa ve kanunda yer almaktadır?
4. İSPARK'ın taksilerin duraklarına giriş çıkışlarında almış olduğu paralar ne amaçta
alınmaktadır? Eğer alınan bu paralar yasal ise hangi kanunda yer almaktadır?
CEVAP
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek-2 (Araçlar motorlu araç tescil belgesinde
gösterilen maksadın dışında kullanmak ve sürülmesine izin vermek... 590 TL para cezası ve 15
gün süre ile trafikten men, sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse aynı miktarda para cezası
araç sahibine de yazılır.) maddesine istinaden başta ticari taksilerin hizmet verdiği saha olmak
üzere anılan ticari faaliyet alanlarına tecavüz ettikleri gerekçesi ile bazen İlgili birimlerin
personeli tarafından gerçekleştirilen istihbaratın, bazen de vatandaşlar tarafından yapılan
ihbarların değerlendirilmesi sonucunda tespit edilen araçlar ve sürücülerine yönelik cezai
işlemlerin uygulandığı,
Bu kapsamda, Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünce 2006 ile 2011 yıllan arasında korsan
taşımacılık yapan toplam 30.678 araç sürücüsüne 2918 sayılı Karayolları Kanununun Ek-2
maddesine istinaden cezai işlem uygulandığı,
Ayrıca, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne istinaden
İl ve İlçe Trafik Komisyonları tarafından kullanılan yetkilerin, 23.07.2004 tarih ve 25531 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu İle Büyükşehir
Belediyelerine devredilmesi nedeniyle, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin
gerektirdiği bütün işlemlerin yürütülmesine ilişkin yetkiler ile Büyükşehir sınırlan dahilinde, İl
Trafik Komisyonunun yetkilerinin Ulaşım Koordinasyon Merkezleri tarafından kullanılır
hükmü çerçevesinde, önergede belirtilen diğer hususların Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ulaşım Daire Başkanlığı ile İSPARK Anonim Şirketi hizmet alanına girdiği İl Emniyet
Müdürlüğünden alınan bilgilerden,
263
İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları dahilinde yasal olarak faaliyet gösteren "T" seri plakalı
ticari taksilerin Büyükşehir Belediyesince her yıl ruhsatlandırıldığı,
5216 sayılı Kanun'un 7/f ve 9. maddeleri ile Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri
Yönetmeliğinin 18/d maddesi hükümleri çerçevesinde, Büyükşehir Belediye sınırları dahilinde
taksi taşımacılığı yapan araçların çalışma şekil ve şartları ile teknik özelliklerinin UKOME
tarafından belirlendiği, taksi taşımacılığında hizmet kalitesinin yükseltilmesi amacıyla araçlara
0-5 yaş sınırı uygulaması getirildiği,
2010 Avrupa Kültür Başkenti, 2012 Avrupa Spor Başkenti payesi gibi global ölçekte Önemli
statülere sahip olan İstanbul'da; şehir içinde trafikte müşteri arayan taksicilerin sebep olduğu
trafik yoğunluğunun giderilmesi, taksi ve taksi durakları ile ilgili hizmet kalite ve
standartlarının geliştirilerek kamu yararının sağlanması, taksi duraklarından bütün taksicilerin
eşit derecede yararlanmasının temin edilerek taksici esnafının mağduriyetinin giderilmesini
sağlayabilmek amacıyla, kent ulaşımının önemli birimlerinden olan ticari taksi işletmeciliğinin
tek merkezden yönetilmesi ve kontrol edilmesi gerekliliği duyulduğu, bu doğrultuda, 5216
sayılı Kanun'un 7/f ve 26. maddelerine istinaden alınan muhtelif tarih ve sayılı Belediye Meclisi
kararlarıyla, Büyükşehir Belediyesi Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü kontrol ve
denetiminde olmak üzere, ticari taksi yönetim merkezinin kurulması ve işletilmesi ile taksi
durak ve park yerlerinin işletilmesinin belediye iştiraki İSPARK. A.Ş.'ye verildiği, önergede
bahsedilen ücretlerin bu kapsamda alındığı, Büyükşehir Belediye Başkanlığından alınan
bilgilerden anlaşılmıştır.
SORU ÖNERGESİ
1. 1964 yılında kabul edilen ve 2005 yılına kadar yürürlükte kalan 507 sayılı Esnaf ve
Sanatkarlar Kanununda 'Geçimini sınırlı olarak kamyonculuk, otomobilcilik ve şoförlükle
temin eden kimseler' meslek odalarına üye iken; 21.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5362
sayılı Esnaf Kanunu ile geçimini şoförlük yaparak sağlayanlar meslek odalarından kayıtları
silinerek işsiz, sosyal ve eğitimsiz bırakılmıştır. Esnafımızı mağdur durumuna düşüren bu
yanlış uygulamayı düzeltmeyi düşünüyor musunuz? Eğer böyle bir girişiminiz var ise, bunları
ne zaman gerçekleştireceksiniz?
2. 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun 9.maddesi ve UKOME Yönetmenliğinin 17.
maddesinde değişiklik yaparak, UKOME toplantılarına taşımacı esnafının da üye olarak
katılabilmesi hususunda gerekli düzenlemeleri yapmayı düşünüyor musunuz? Düşünüyor
iseniz bunu ne zaman gerçekleştireceksiniz?
3. 5216 sayılı Büyükşehir, 5393 sayılı Belediye Kanunu ile Taksi, Minibüs ve Servis
araçlarının belirlenmesinde Belediyeler yetkili kılınmıştır. Bu yetkinin önceden olduğu gibi
tekrar İl ve İlçe Trafik komisyonlarına verilmesi hususunda herhangi bir girişiminiz var mıdır?
Var ise, bunları açıklar mısınız?
4. 4925 sayılı Taşıma Kanunu ve Taşıma Yönetmenliği hükümleri gereği Ulaştırma
Bakanlığının yetki verdiği ilgili kurum veya kuruluş tarafından ilgililere mesleki yeterlilik
belgeleri verilmektedir. Esnaf ve Sanatkârlar odaları üyeleri tarafından kullanılacak belgeler,
üyeleri ile sınırlı olmak kaydıyla bu belgelerinde diğer kurum ve kuruluşların yanında yetkili
Odalar tarafından da verilmesi hususunda herhangi bir çalışmanız var mıdır? Var ise bunları
açıklar mısınız?
5. Kİ Belgelerinde, belge sahibinin mesleği bırakması halinde, diğer şahıslara devretme
yetkisinin verilmesi ve 25 ton istiap haddinin 20 tona indirilmesi ile ilişkin her hangi bir
uygulamanız olacak mıdır? Eğer olacak ise, bunları açıklar mısınız?
6. Zor şartlar altında çalışan nakliyeci ve taksici esnafının, araçlarını yenilemek ve dolayısıyla
264
trafikte güvenli bir biçimde hizmet verebilmeleri açısından ÖTV'nin kaldırılmasıyla alakalı
veya bir defaya mahsus ÖTV ve KDV muafiyeti getirilmesi hususunda her hangi bir çalışmanız
var mıdır? Var ise bunları açıklar mısınız?
CEVAP
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 9 ucu maddesinde büyükşehir içerisindeki
ulaşım hizmetlerinin koordinasyon içerisinde yürütülmesini teminen, büyükşehir belediye
başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve
kuruluş temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezlerinin kurulacağı, toplantılara
ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst
kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcilerinin de davet edilerek görüşlerinin
alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu Kanuna göre çıkarılan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde
de paralel hükümlere yer verilmiştir.
Bu düzenlemelere rağmen Büyükşehirlerdeki ulaşım koordinasyon merkezi toplantılarına ilgili
kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının davet edilmedikleri ve görüşlerinin
alınmadığı şeklinde çeşitli oda temsilcilerinin Bakanlığımıza yaptıkları başvurular üzerine
Bakanlığımızca 20/10/2006 tarih ve 10572 sayılı ve 14/06/2007 tarih ve 15242 sayılı
Genelgeler hazırlanarak Valiliklere ve belediyelere gönderilmiştir. Söz konusu genelgelerde
katılımcılığa verilen önem vurgulanmış, belediye hizmetlerinin sunulmasında ilgili tarafların
görüşlerinin alınmasının önemi belirtilmiş ve Ulaşım Koordinasyon Merkezlerinin
toplantılarına, toplantı konusuyla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının davet
edilerek görüşlerinin mutlaka alınması istenmiştir.
Söz konusu soru önergesinin 4'ncü sorusunda bahsedilen mesleki yeterlilik belgelerinin diğer
kamu ve kuruluşların yanında yetkili Odalar tarafından da verilmesi hususunda herhangi bir
çalışmamız bulunmamaktadır.
Ayrıca, 5'nci soruda bahsi geçen Kİ yetki belgesinin gerçek kişinin kanuni mirasçıları dışında
asgari %25 hisseyle ortağı oldukları tüzel kişilere devri mümkün olup, Kİ yetki belgelerinde
istiap haddinin, 20 tona indirilmesi düşünülmemektedir.
SORU ÖNERGESİ
Esnaf ve sanatkârlar; genelde ülkemizin, özelde de Türk ekonomisinin bel kemiğini teşkil eden
İstanbul'un, ekonomik ve toplumsal hayatının sürdürülmesinde en önemli sosyal ve ekonomik
bir katmandır.
Dolayısıyla esnaf ve sanatkârlarımızın İstanbul'da; ekonomik ve sosyal kalkınmanın dengeli
biçimde sağlanmasına, bunun ahenkli bir biçimde dağıtılmasına ve sürdürülmesine yaptıkları
katkı asla göz ardı edilemez. Şüphesiz ki tüm bunların yanı sıra, işsizliğin azaltılması ve yeni
istihdam alanlarının yaratılmasındaki katkılarıyla her zaman umut kapısı olmuşlardır.
Fakat kendilerine gerekli yardım ve desteklerin verilmemesiyle beraber, kendi kaderlerine terk
edilmişlerdir.
1. Vergi Usul Kanununun 176 ncı maddesindeki birinci sınıf tüccar, ikinci sınıf tüccar
ayırımına, esnaf ve sanatkâr diye bir derecelendirme daha eklemeyi düşünüyor musunuz?
Böyle bir çalışmanız var ise, bunu ne zaman gerçekleştirmeyi düşünüyorsunuz?
2. Esnaf ve sanatkârların işyerini açma tarihinden başlayarak beş yıl süreyle ticari kazancına
sıfır vergi oranı uygulaması ve beş yıldan sonra ise kademeli oranla vergi uygulanmasını
düşünüyor musunuz?
265
3. Esnaf ve sanatkârların istihdam ettiği işçilerin asgari ücrete tekabül eden kısmından vergi
almamayı düşünüyor musunuz? Bu yönde bir çalışmanız var mıdır? Var ise, açıklar mısınız?
4. Esnaf ve sanatkârların işyerinde kullanılan elektrik, su, doğalgaz giderlerine %50 indirim
yapmayı düşünüyor musunuz? Bu yöndeki çalışmalarınızı açıklar mısınız?
5. Esnaf ve sanatkârlardan alınan sigorta primini azaltmayı ve emekliye ayrılanlardan destek
primini kaldırmayı düşünüyor musunuz? Bu yönde çalışmalarınız var mıdır? Var ise
hangileridir?
6. İntibak Kanununu çıkarma çalışmalarınız var mıdır? Var ise, bu Kanunu ne zaman
çıkarmayı planlıyorsunuz?
7. Esnaf ve sanatkârların kredi taleplerini karşılamayı ve faiz oranlarını düşürmeyle ilgili
çalışmalarınız var mı? Var ise, bunları açıklar mısınız?
CEVAP
1-2-3) Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı; kazancın tespit usulü bakımından basit
usulde veya gerçek usulde vergilendirilmekte olup gerçek veya basit usulde vergilendirme
kapsamında bulunan mükellefler, yıl içerisinde elde ettikleri gerçek kazançları dikkate alınmak
suretiyle kendi beyanlarına göre vergilendirilmekte ve mükelleflerin kazançları ile orantılı
olarak vergi ödemeleri hedeflenmektedir.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununda yer alan götürü usulde vergilendirme esası 1/1/1999
tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılarak yerine basit usulde vergilendirme esası
getirilmiş olup, anılan Kanunun 47 ve 48 inci maddelerinde yer alan genel ve özel şartları
topluca taşıyanlar, 51 inci maddede yazılı faaliyetlerde bulunmamak kaydıyla basit usulde
vergilendirmeden yararlanabilmektedir.
Basit usulde vergilendirilen mükelleflere, defter tutulmaması, muhtasar ve geçici vergi
beyannamesi verilmemesi, kayıtlarının meslek odalarında tutulması, teslim ve hizmetlerinin
katma değer vergisinden istisna olması ve günlük hasılatları için gün sonunda toplu belge
düzenlenmesi gibi ilave bir takım avantajlar sağlanmıştır.
Öte yandan, 5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan düzenleme ile vergi indirimi
uygulaması kaldırılarak "Asgari Geçim İndirimi" sistemi getirilmiştir. Söz konusu sistem;
mükellefin kendisi, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi ile bakmakla yükümlü
olduğu çocukları için ve 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin brüt tutarı
üzerinden belirli oranlarda indirimler uygulanması ve bu indirim tutarına isabet eden gelir
vergisi miktarının ücretlinin hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle
uygulanmaktadır.
Asgari geçim indirimi uygulaması ile ücretlilerin medeni hali dikkate alınarak aylık 66,48 TL
ile 113,03 TL arasında hesaplanan asgari geçim indirimi tutarı, ücret üzerinden hesaplanan gelir
vergisinden düşülmektedir. Başka bir ifade ile, asgari geçim indirimi uygulaması nedeniyle
asgari ücretin %58,88 ile %100'ü vergi dışı bırakılarak istihdam üzerindeki vergi yükü önemli
ölçüde azaltılmakta ve ücretlinin eline geçen tutar da asgari geçim indirimi kadar artmaktadır.
Öte yandan, Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı mali yapılandırma yasası olan "6111 Sayılı Bazı
Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun"la mükelleflere;
•
Birikmiş borçlara ödeme kolaylığı,
•
Mükellef ile vergi idaresi arasındaki davaların sulh yoluyla çözümü,
•
İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan vergiler için kanundan yararlanma,
266
•
Matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflere önemli avantajlar,
•
İşletmedeki emtia ile kayıtlarını uygun hale getirmek isteyen mükelleflere kolaylıklar,
•
Pişmanlıkla beyan uygulamasının teşviki,
•
Yapılandırılan borçların taksitle ve kredi kartıyla ödenebilmesi,
hususlarında önemli imkanlar getirilmiştir. Bu uygulamadan esnaf ve sanatkarların önemli bir
kesimi de yararlanmıştır.
Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca hazırlık çalışmaları devam eden Gelir Vergisi Kanununun
yeniden yazımı çalışmalarında, küçük esnaf ve sanatkarların vergilendirilmesine ilişkin
hususlar da değerlendirilmektedir.
4) Esnaf ve sanatkarların işyerinde kullanılan elektrik ve doğalgazda indirim yapılmasına
yönelik olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yürütülen bir çalışma bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, enerji fiyatlarının belirlenmesi 1/7/2008 tarihinde yürürlüğe giren "Maliyet
Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması" kapsamında yapılmakta olup söz konusu mekanizma, 4628
sayılı "Elektrik Piyasası Kanunu"nun geçici 9 uncu maddesinde belirtilen geçiş dönemi
süresince de yürürlükte kalacaktır. Bu mekanizma, hammadde kaynaklarındaki maliyet ve
döviz kurlarındaki değişimlerin fiyatlara yansıtılmasını sağlamaktadır.
Diğer taraftan, bazı illerde vergi ve sigorta primi teşvikleri uygulamak, enerji desteği sağlamak
ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek suretiyle yatırımları ve istihdam imkanlarını
artırmak amacıyla çıkartılmış olan 5084 sayılı "Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" yürürlüktedir.
Bu Kanun;
a) Vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği açısından Devlet istatistik Enstitüsü
Başkanlığınca 2001 yılı için belirlenen fert basma gayri safi yurt içi hâsıla tutarı, 1500 ABD
Doları veya daha az olan iller ile bu iller dışında kalan ve Devlet Planlama Teşkilatı
Müsteşarlığınca 2003 yılı için belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeks
değeri eksi olan illeri,
b) Bedelsiz arsa ve arazi temini açısından (a) bendindeki iller ile kalkınmada öncelikli yöreler
kapsamındaki diğer illeri, kapsamaktadır.
5) Sosyal Güvenlik Kurumunca, aylık bağlandıktan sonra ticari faaliyete devam etmesi
nedeniyle 2012 Ocak döneminde aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılan
kişi sayısı 528.267'dir.
5510 sayılı "Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nda sosyal güvenlik destek
primi kesintisine tabi çalışma; ilk defa bu Kanuna göre sigortalı olup yaşlılık aylığı bağlananlar
için 30 uncu maddede; Kanunun yürürlük tarihinden önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife
malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında ise geçici 14
üncü maddede düzenlenmiştir.
5510 sayılı Kanunun geçici 14 üncü maddesinde, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı
bağlananlar ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek
çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümlerin uygulanmasına devam edileceği hüküm altına
alınmıştır.
Bu itibarla, sosyal güvenlik destek primi uygulamasını kaldırmaya veya oranını düşürmeye
267
yönelik bir çalışma yapılmamaktadır.
6) Emekli aylıklarının intibakı; aylıkların genel düzeyinin artırılmasından ziyade çalışma
hayatı boyunca çalışma ve prim ödeme koşullarını eşit düzeyde gerçekleştiren aynı yaşta
emekli olan, fakat emekli oldukları tarihin farklı olması nedeniyle aylık hesaplama
yöntemlerindeki değişiklik sebebiyle farklılaşan emekli aylıklarının eşitlenmesi olarak
değerlendirilmektedir.
İntibak taleplerinin temelinde, çalışma süreleri ve kazançları aynı olan sigortalılara eşit aylık
miktarının ödenmesi yatmakta ise de, aylık bağlama sistemlerinde yıllar itibariyle değişiklikler
yapılmakla birlikte sigortalılara, emekli olmaya karar verdikleri tarihte mevcut koşullarıyla
yürürlükte bulunan emeklilik sistemi kurallarına göre aylık bağlanmıştır. Aylık bağlama
usullerinin belirli dönemlerde değişmesi nedeniyle aylıklar arasında farklılıklar
bulunabilmektedir.
Bununla birlikte, intibak işlemlerinin yapılması yönünde Sosyal Güvenlik Kurumunca teknik
çalışmalar tamamlanmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde; 2000 yılından önce emekli olup
halen aylık almaya devam eden yaşlılık 1.635.384, malullük 31.258, ölüm 1.076.789 olmak
üzere toplam 2.743.371 kişi bulunduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, 2000-2008 yılları arasında
gerçekleşen yıllık TÜFE'nin tamamı ve gelişme hızının %75'i uygulanmak suretiyle, 2000
yılından önce emekli olanların %70'inin yani 1.913.442 kişinin bir şekilde bu uygulamadan
faydalanacağı tespit edilmiştir.
İntibak işlemi sonucunda, emekli aylıklarında 2012 Ocak ayı artışları ile birlikte en fazla 322
TL'lik bir artış olacağı öngörülmektedir.
7) Esnaf ve sanatkarlar; Ülkemizde ekonomik ve sosyal kalkınmanın dengeli biçimde
sağlanması, dağıtılması ve sürdürülmesine yaptıkları katkı, işsizliğin azaltılması ve yeni
istihdam alanlarının yaratılmasında oynadıkları rol ve piyasa koşullarında meydana gelen
değişmelere hızlı uyum sağlayabilen esnek yapıları nedeniyle ekonomik, toplumsal ve sosyal
yönlerden vazgeçilmez bir konuma sahiptir.
Esnaf ve sanatkarlara hizmet etmenin önemli alanlarından birinin söz konusu kesimin teşvik ve
destek ihtiyaçlarının yeterli düzeyde karşılanması olduğu bilinmekte olup, bu anlayışla,
Bakanlığımca, esnaf ve sanatkarların mevcut durumları irdelenmekte, var olan sorunlarının
temeline inilmek suretiyle doğru ve rasyonel çözümler üretilmeye çalışılmaktadır.
Başka bir ifadeyle, Bakanlığımın yapılanmasına ilişkin 3/6/2011 tarih ve 640 sayılı "Gümrük
ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname"
hükümleri doğrultusunda esnaf ve sanatkarların desteklenmesine ilişkin olarak Bakanlığımca;
esnaf ve sanatkarların sorunlarının tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi,
sorunların çözümüne yönelik olarak ilgili kurumlar nezdinde girişimde bulunulması, esnaf ve
sanatkarların rekabet güçlerinin artırılması, araştırma, geliştirme ve yenilikçilik yeteneklerinin
geliştirilmesi, pazarlama, hammadde ve tezgâh temini amaçlarıyla teşvik ve destekler
verilmesi, iç ve dış pazar imkanlarının araştırılması, kredi ve finansman ihtiyaçlarının
karşılanması amacıyla gerekli düzenlemelerin yapılmasını teminen çalışmalar aralıksız bir
şekilde yürütülmektedir.
Öte yandan, esnaf ve sanatkarlara, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri (ESKKK)
kefaletiyle, Türkiye Halk Bankası tarafından, işletme, yatırım, ıskonto kredisi başlıkları altında
uygun vade ve limitlerle kredi seçenekleri sunulmaktadır. Bu kredilerde, Bakanlar Kurulu
Kararı gereğince, Hazine Müsteşarlığı, faiz oranının % 50'sini sübvanse etmektedir. Bu itibarla,
esnaf ve sanatkarlara kullandırılan kredilerde faiz oranı, 1 yıldan kısa vadeli kredilerde % 5; 1
yıldan uzun vadeli kredilerde ise % 6 olarak belirlenmiştir.
268
Esnaf ve sanatkarlara, 2002 yılında Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri
(ESKKK) kefaletiyle, Türkiye Halk Bankasından kullandırılan kredilerin tutarı 153 milyon TL
iken; bu tutar 2011 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla, 5.5 milyar TL'ye çıkartılmıştır. Bu dönem
içerisinde verilen kredi tutarı 36 kat artmış, 2002 yılında kredi kullanan kooperatif ortak sayısı
63.520 kişi iken; bu sayı 2011 yılının Aralık ayı sonu itibarıyla 244.700 kişiye ulaşmıştır.
Bununla birlikte, esnaf ve sanatkarlara verilen kredi üst limiti 2002 yılında 5.000 TL iken; 2008
yılının başından itibaren kademeli olarak 35.000 ve 100.000 TL'ye yükseltilmiştir. Kredilerde
vade 2 yıl ile 4 yıl arasında değişmektedir.
Diğer taraftan, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
(KOSGEB) tarafından Türkiye genelinde, 2003-2011 yılları arasında, 86.692 esnaf ve
sanatkara 416.895.357 TL tutarında destek sağlanmıştır. Söz konusu tutarlar, 30/11/2011 tarihi
itibarıyla gerçekleşen ödeme tutarlarına ait kesin rakamlardır.
Bununla birlikte, "KOSGEB KOBİ Finansman Destek Kredilerinin "2003-2010", "Ölçek
Endeksli Büyüme Kredisi Destek Programı", "İhracat Destek Kredisi Programı-2010" ve "Acil
Destek Kredisi Programı-2011" isimli programlarına Türkiye genelinde başvuran 202.949
işletmeye 11.234.042.168 TL tutarında kredi sağlanmıştır.
Öte yandan, 2003-2011 (21/11/2011 tarihi itibarıyla) yılları arasında, Türkiye genelinde,
47.552 kişinin katılım sağladığı 1.426 adet girişimcilik eğitimi düzenlenmiştir.
SORU ÖNERGESİ
1. Taksi taşımacılığı yapanlar müşteri alırken veya indirirken ana arterlerde yeterli sayıda
müsait cepler olmadığı için müşterinin söylediği yerde durduğundan dolayı trafik
aksamaktadır. Bu yüzden trafik polisleri arkadan şoförlerin haberleri olmadan plakaya ceza
yazmaktadırlar. Taksici esnafımızın bu mağduriyetini gidermek için her hangi bir çalışmanız
var mıdır? Var ise açıklar mısınız?
2. 4925 Sayılı Karayolu Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmenliğinde yetki belgesi alımı ve
yenileme iş ve işlemlerinde, Ticaret, Ziraat ve Sanayi Odalarının yanında Esnaf ve Sanatkârlar
Odalarının da yer almasına karşın yetki belgesi alım ve yenileme işlemlerinde bu belgeler
Ticaret Odaları tarafından verilmektedir. Ticaret Odaları gibi Esnaf ve Sanatkârlar Odalarının
da kendi üyelerine bu belgeleri verebilmeleri ile alakalı her hangi bir çalışmanız var mıdır? Var
ise bunları açıklar mısınız?
3. Korsan Taksi taşımacılığını önlemek için yeni bir yasa çıkarma çalışmalarınız var mıdır?
Var ise bunları açıklar mısınız?
4. Kamyonetçi esnafımızın aracı boş haldeyken istiap haddi 3,5 ton gelmektedir. Kantara
çıktığında boş iken bile ceza uygulanmaktadır. Ancak bu durumdan esnafımızın kurtulması için
istiap haddinin 4,5 ton veya 5 tona çıkarılması hususunda her hangi bir çalışmanız var mıdır?
Var ise açıklar mısınız?
CEVAP
Kontrol ve denetleme görevi yürüten güvenlik güçlerimiz görevlerini yürütürken imkanlar
dahilinde teknik ve elektronik araç, gereç ve cihazlarla (fotoğraf makinesi, EDS, MOBESE,
video kameralı radar ve alkolmetre vb.) karşılaştıkları trafik kaza ve ihlallerini delillendirmek
suretiyle trafik kuralı ihlalinde bulunan sürücülere 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve
bağlı yönetmelik hükümleri doğrultusunda yasal işlemler yapmaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 116 inci maddesinde araçların tescil plakasına göre
Trafik İdari Para Cezası Karar Tutanağı düzenlenecek haller belirlenmiştir. Denetimde
etkinliğin ve caydırıcılığın sağlanması, trafik kural ihlallerinin önlenebilmesi ve denetimden
269
beklenen sonucun alınabilmesi için trafik kural ihlalinin tespit edildiği anda sürücü ikaz
edilerek yasal işlem yapılmaktadır.
Korsan ve mükerrer plakalı olarak taşımacılık yapanlar hakkında 2918 sayılı Karayolları Trafik
Kanunu'nun EK-2 nci maddesi gereğince 650 TL para cezası uygulanmakta ve araçlar 15 gün
süre ile trafikten men edilmektedir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin olarak hazırlanan ve
06/10/2011 tarihinde yürürlük işlemleri başlatılan tasarı ile ticari amaçlı yolcu taşımacılığı
yapılabilmesinin çeşitli şartlara bağlanması ve bu hizmetlerin disiplin altına alınmasına yönelik
çalışmalar yapılmaktadır.
Her türlü yasa dışı oluşum ve faaliyetlere karşı sürdürülen mücadele korsan taşımacılık
faaliyetlerinin tamamen ortadan kaldırılması ve taşımacılık ile ilgili tüm alanların kontrol ve
denetim altına alınmasına yönelik planlı, programlı ve zaman zaman da merkezden destekli ve
katılımlı özel denetimler yapılmaktadır.
GIDA
SORU ÖNERGESİ
Geçtiğimiz günlerde basında çıkan haberlerde, "Dışarıda satılan yiyeceklerin denetimi zayıf, 30
milyon insan ne yediğini bilmiyor" şeklinde açıklamaların yapıldığı ve sadece İstanbul'da
faaliyet gösteren 60 binden fazla gıda işletmecisi olduğu ve bunları denetleme konusunda
devletin yetersiz kaldığı belirtilmiştir. Özellikle et, süt, salça ve yoğurt gibi çok tüketilen
ürünlerde taklit ve karıştırma yapıldığı, sucuk, salam ve sosis gibi ürünlerde bu işlemlerin çok
sık olduğu, içlerine bağırsak, akciğer, karaciğer karıştırıldığı ve at, eşek, domuz gibi
hayvanların etlerinin de bazı ürünlere katıldığı iddiaları kamuoyunda ciddi endişelere yol
açmıştır. Ayrıca raf ömrünü uzatmak için yoğurtlara domuzdan yapılan toz jelatin ilave edildiği
ve bazı koruyucu maddelerin sağlığa zararlı olduğu vurgulanmıştır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Bakanlığınızın ALO GIDA 174 hattına son yıllarda yıllık ortalama ne kadar ihbar telefonu
gelmiştir?
2. Bu ihbarların ne kadarı hakkında inceleme veya araştırma başlatılmıştır? Yapılan çalışmalar
sonucunda ne tür sonuçlara ulaşılmıştır9
3. Gıda üretim izni olduğu halde yukarıda belirtildiği gibi sağlıksız gıda maddeleri üreten
işletmeler hakkında nasıl bir işlem yapılmaktadır? Sağlıksız ürünleri satın alanlar ve satanlar
hakkında ne tür cezalar verilmektedir?
4. Piyasada satılan çoğu firmalara ait sütlerde antibiyotik bulgusuna, bazı ürünlerde de
Aflatoksin Ml'e rastlandığı ve bu maddenin karaciğer kanseri, sarılık ve siroza yakalanma
riskini artırdığı iddiaları doğru mudur?
5. Halen ülkemizde kaç adet Gıda Kontrol Laboratuvarı bulunmaktadır? Bunların
yetkilendirme yıllarına, kamu ya da özel sektöre ve bulundukları şehirlere göre dağılımları
nasıldır?
6. Gıda Kontrol Laboratuvarının denetimleri kimler tarafından ve nasıl yapılmaktadır?
7. Gıda Kontrol Laboratuvarlarında gerçek ya da tüzel kişiler tarafından yaptırılacak
analizlerde nasıl bir uygulama söz konusudur? Analiz bedellerinin 80-400 TL aralığında
değiştiği iddiaları doğru mudur?
8. Ülkemizde yukarıda belirtilen türlerde sağlıksız üretimlerin engellenmesi ve denetimlerin
artırılması konusunda Bakanlığınızca ne tür önlemler alınmış veya alınmaktadır?
270
CEVAP
Geçtiğimiz günlerde basında çıkan haberlerde, "Dışarıda satılan yiyeceklerin denetimi zayıf, 30
milyon insan ne yediğini bilmiyor" şeklinde açıklamaların yapıldığı ve sadece İstanbul'da
faaliyet gösteren 60 binden fazla gıda işletmecisi olduğu ve bunları denetleme konusunda
devletin yetersiz kaldığı belirtilmiştir. Özellikle et, süt, salça ve yoğurt gibi çok tüketilen
ürünlerde taklit ve karıştırma yapıldığı, sucuk, salam ve sosis gibi ürünlerde bu işlemlerin çok
sık olduğu, içlerine bağırsak, akciğer, karaciğer karıştırıldığı ve at, eşek, domuz gibi
hayvanların etlerinin de bazı ürünlere katıldığı iddiaları kamuoyunda ciddi endişelere yol
açmıştır. Ayrıca raf ömrünü uzatmak için yoğurtlara domuzdan yapılan toz jelatin ilave edildiği
ve bazı koruyucu maddelerin sağlığa zararlı olduğu-vurgulanmıştır.
Bu konuyla ilgili olarak;
1) Alo Gıda Hattına, açıldığı 14.02.2009 tarihinden 19.12.2011 tarihine kadar vatandaşlarımız
tarafından ihbar, şikayet, öneri ve bilgi alma amaçlı 551.630 arama gerçekleştirilmiştir. Bu
aramalardan 86.237 adet başvuru kayıt altına alınmış olup, 82.817 adedi sonuçlandırılmıştır.
2) Denetim gerektiren ihbarlar için gerekli kontroller yapılmış olup, denetimi yapılan
başvuruların %17'si için cezai işlem uygulanmıştır. Uygulanan cezai işlemlerin; %70'i idari
para cezası, %24'ü üretim /faaliyetten men, %6'ı ise Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusu
şeklinde gerçekleşmiştir.
3) 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 29 uncu maddesi
kapsamında; Bakanlık, tüketicilerin azamî seviyede korunması amacıyla, gıda ve yem ile ilgili
genel ve özel hijyen esasları ile tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayalı
düzenlemeleri, resmî kontrollerin yapıldığım belirten sağlık işareti, tanımlamaya ilişkin
işaretlemeler ve izlenebilirlikle ilgili diğer özel düzenlemeleri kapsayan hijyen esaslarını
belirlemektedir. İşletmesini kayıt/onay altına aldırmak, Bakanlıkça belirlenen hijyen
kurallarına uymak ve tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayanan gıda
güvenilirliği sistemini kurmak ve uygulamak gıda işletmecisinin yükümlülüğüdür.
Bakanlıkça, onaya tâbi bir işletmenin ilgili mevzuatta belirlenen şartlara uygun faaliyette
bulunmadığının belirlenmesi durumunda, bu işletmenin faaliyetini durdurur, bu faaliyetle ilgili
onayı geçici olarak askıya alınır. Askıya alma süresi, belirlenen eksikliklerin tamamının
giderilmesine kadar devam eder. Bu eksikliklerin askıya alma tarihinden itibaren bir yıl
içerisinde karşılanmaması durumunda onay Bakanlıkça iptal edilmektedir.
Gıda ve yem ile ilgili yaptırımlar ise Kanunun 40 ve 41 inci maddelerinde düzenlenmiştir. Buna
göre; İnsan tüketimine uygun olmayan gıdalar, masrafları sorumlusuna ait olmak üzere
piyasadan toplatılır ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilmektedir. Bu ürünleri
üreten veya piyasaya arz edenler hakkında kamunun sağlığına karşı suçlar kapsamında
Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmaktadır.
Bakanlık tarafından belirlenen hijyen esaslarına aykırı hareket eden birincil üretim yapanlara
bin Türk Lirası, perakende işyerlerine ikibin Türk Lirası, diğer işyerlerine beşbin Türk Lirası
idarî para cezası, üçüncü fıkrasında belirtilen esaslara uymayan yem ve gıda işletmecilerine
ikibin Türk Lirası idarî para cezası verilmektedir.
Bakanlıktan onay alması gereken işletmelerden, onay almadan üretim yapanlara onbin Türk
Lirası, depo ve satış yerlerine beşbin Türk Lirası idarî para cezası verilmektedir. Bu
işletmelerin faaliyetleri durdurularak ürünlerine el konulur ve mülkiyetinin kamuya
geçirilmesine karar verilmektedir.
Resmî kontrol sonucu bozulduğu, kokuştuğu, ambalajı ürüne zarar verecek şekilde hasar
gördüğü, son tüketim tarihi geçtiği tespit edilen ürünlerin piyasada bulunması, satışa veya
271
tüketime sunulması hâlinde işyeri sahiplerine bin Türk Lirası idarî para cezası verilmektedir.
Ürünlere el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilmektedir.
Yapılan resmî kontroller sırasında, işyerinin tamamının veya bir bölümünün insan sağlığı ve
gıda güvenilirliği, hayvan sağlığı ve yem güvenilirliği açısından tehlike oluşturması ve acil
tedbirleri gerektirmesi durumunda, üretimin tamamı veya tehlike oluşturan bölümünün
faaliyetleri durdurulur. Üretim yerlerine beşbin Türk Lirası, perakende işyerlerine bin Türk
Lirası idarî para cezası verilir. Bunların, eksikliklerini giderinceye kadar faaliyetine izin
verilmez. İnsan sağlığı ve gıda güvenilirliği, hayvan sağlığı ve yem güvenilirliği açısından
tehlike oluşturmayan ve acil tedbirleri gerektirmeyen diğer durumlarda, görülen
uygunsuzlukların giderilmesi için altı ayı aşmamak üzere süre verilmektedir. Verilen süre
sonunda uygunsuzlukların giderilmemesi durumunda, üretimin tamamı veya uygunsuzluğun
olduğu bölümünün faaliyetleri durdurulur, üretim yerlerine beşbin Türk Lirası, perakende
işyerlerine bin Türk Lirası idarî para cezası verilmektedir.
4) 5996 sayılı Kanunun Gıda ve Yem İle İlgili Yaptırımlar başlıklı 40. Maddenin (d) bendi Gıda
Kodeksine Aykırılık hususunu içermektedir. Bakanlığımızca yürütülen kontrol ve denetimlerde
sütlerde antibiyotik kalıntısına ve aflatoksin Ml'e rastlanabilmekte olup, bunlarla ilgili gerekli
yasal işlem yapılmaktadır.
5) Ülkemizde hali hazırda 65 Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı, 41 Kamu Laboratuvarı
bulunmaktadır. 2002 yılında 6 adet, 2003 yılında 4 adet, 2004 yılında 8 adet, 2005 yılında 3
adet, 2006 yılında 6 adet, 2007 yılında 5 adet, 2008 yılında 9 adet, 2009 yılında 9 adet, 2010
yılında 6 adet ve 2011 yılında 11 adet Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı yetkilendirilmiştir.
6) Gıda Kontrol Laboratuvar denetimleri Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde
01.10.2010 tarih ve 27716 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kontrol
Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının
Belirlenmesine Dair Yönetmelik hükümlerine göre yetkilendirilmiş uzman laboratuvar
personeli tarafından yapılmaktadır.
7) Gıda Kontrol Laboratuvarlarında gerçek ya da tüzel kişiler tarafından yaptırılacak
analizlerde analiz bedelleri analiz yapılacak ürün ve analiz çeşidine göre değişmektedir.
Ücretler "Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile
Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik" kapsamında her yıl
Bakanlığımızca belirlenmektedir
8) AB mevzuatına uyum kapsamında hazırlanan 5996 Sayılı "Veteriner Hizmetleri Bitki
Sağlığı Gıda ve Yem Kanunu" ise 13.12.2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda
Bakanlığımızca ülke genelinde yürütülen gıda denetim ve kontrolleri, rutin denetim ve kontrol
programlarına ilave olarak risk esasına dayalı olarak yürütülmektedir.
Bu kapsamda, gıda üretim, satış ve toplu tüketim yerlerine 2002 Yılında 39 Bin adet 2010 yılı
ve 2011 yılı ilk 10 ay itibariyle toplam 693 Bin denetim yapılmıştır. Toplam 56 Bin numune
alınmış 21 Bin etiket kontrolü yapılmıştır. Denetim ve kontrollerinde alman numunelerin
analizleri 107 özel ve kamu laboratuvarında gerçekleştirilmiştir.
Bu kapsamda gıda denetim ve kontrol hizmetlerinde görev yapan kontrol görevlisi sayısı 2002
yılında 820 iken 2011 yılı itibariyle bu sayı 4.600 olmuştur.
Bakanlığımız sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve meslek kuruluşları temsilcileri ile ilk
defa Gıda Stratejik Planım hazırlamış olup, bu plana bağlı olarak, ürün bazında 15 ayrı eylem
planı oluşturulmuştur.
Gıda işletmelerinde çalışan personelin hijyen konularında eğitimlerinin ön planda tutulduğu
yeni eğitim modelleri geliştirilerek hijyen güvenliği sağlanmış olup, son teknolojik
272
gelişmelerden yararlanılarak denetim etkinliği artırılmaktadır. Bu kapsamda denetimin ve
denetçinin izlenebileceği interaktif mobil denetim projesi hazırlanmış, tam teçhizatlı gezici
denetim araçları, görsel medya imkanları (kamu spotu) kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca her
eve bir gıda denetçisi sloganı ile öğrenci ve ailelerine yönelik "Genç Gıda Denetçileri" gibi
projeler yürütülmektedir. Böylece tüketici bilinci ve farkındalığı yaratılması sağlanmaktadır.
Mevzuata uygunsuz faaliyet gösteren işletmeler açıklanacak, ayrıca mevzuata uygun faaliyet
gösteren firmaların belli kriterler çerçevesinde kamuoyu ile paylaşımı sağlanmaktadır.
Böylelikle sadece uygunsuz işletmelerin ifşası değil iyi olan işletmelerin ödüllendirerek
yönlendirme anlayışı ile çalışmalar devam etmektedir. 2009 yılında, Ülkemizde yapılamayan
analizlerin yapılabilirliğini sağlayacak ve diğer laboratuvarlara hakemlik yapacak Ulusal Gıda
Referans Laboratuvarı faaliyete geçirilmiştir. Laboratuvar 2010 yılında öncelikli olarak GDO
ve Mikrobiyoloji birimi faaliyete geçirilerek, bu kapsamda birçok analizi yapması sağlanmıştır.
Ülkemizde her türlü gıda ve yemlerde tarama, izolasyon ve miktar olarak GDO analizi
yapabilen laboratuvar sayısı son 2 yılda 3'ten 22'ye çıkarılmıştır.
2002 yılında akredite kamu laboratuvarı yok iken, 2011 yılında 26 adet kamu laboratuvarı
akredite hale getirilmiştir.
Gıda güvenirliliğinin sağlanması amacıyla son 4 yılda laboratuvarlarımızda yapılabilen analiz
çeşidi sayısı 350'den 1.097'e çıkarılmıştır. Pestisit analizlerinde tespit edilebilen parametre
sayısı 2006 yılında lOO'ün altında iken 2011 yılında 634'e çıkarılmıştır. 2008 yılına kadar
sadece pestisit analizinden akredite olan Kamu laboratuvar sayısı 6 iken, 2011 yılında bu sayı
11'e çıkarılmıştır.
2009 yılında tüm laboratuvarlarımızca yaklaşık 2,2 Milyon analiz yapılmıştır. 2010 yılı ve 2011
yılı ilk altı ayda toplam 3,9 milyon analiz yapılmıştır.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınızca yapılan kontrollerde, "Yüzde 100 dana etinden üretilmiştir." ibaresi olmasına
rağmen bazı ürünlerde tavuk ve hindi eti çıktığı yönündeki medyaya da yansıyan haberler
kamuoyunda ciddi endişelere yol açmıştır. Anılan konu ile ilgili olarak;
1. Halen ülkemizde üretilen hangi ürünlerde "yüzde 100 dana etinden üretilmiştir." ibaresi
bulunmaktadır? Bunların listesi kamuoyu ile paylaşılmış mıdır?
2. Bu ürünlerde tavuk, hindi eti veya başka madde çıkan kaç markaya ait ürün vardır? Bu
durumdaki ürünlerin veya markalann listesi kamuoyu ile paylaşılmış mıdır?
3. Anılan hileli ürünlerin hangi illerimizde üretildiği ya da satıldığı tespit edilebilmiş midir?
Tüm illerimizde bu durumdaki ürünlerin toplatılması sağlanmış mıdır?
4. Sağlandı ise her marka bazında hangi miktarda ürün toplatılmış ve bu ürünler nasıl imha
edilmiştir?
5. Bu ürünleri üreten firma veya kuruluşlara şimdiye kadar ne kadar ceza kesilmiş ve kesilen
cezaların ne kadarı tahsil edilebilmiştir?
6. Kesilen ve tahsil edilen cezaların yıllara ve kuruluşlara göre dağılımları nasıldır?
7. Bakanlığınızca yapılan kontroller hangi mevzuat kapsamında yapılmaktadır? Anılan
mevzuatta hangi suçlar için ne tür. cezalar uygulanmaktadır?
8. Mevzuatta öngörülen cezaların yetersiz kaldığı iddiaları doğru mudur?
9. Ülkemizde üretimi yapılan anılan gıdalarda hileli ürünlerin imalatının ve pazarlamasının
engellenememesinin altında yatan gerçekler nelerdir?
273
10. Ülkemizde üretilen veya satılan bazı gıda maddelerindeki sağlıksız üretimlerin
engellenmesi ve denetimlerin artırılması konusunda şimdiye kadar Bakanlığınızca ne tür
önlemler alınmış veya alınmaktadır?
CEVAP
Bakanlığımızca, tüketicinin aldatılmasının önlenmesi ve gıda güvenilirliğinin temini amacıyla,
risk esasına göre, ön bildirim gereken hâller dışında, önceden haber verilmeksizin, yıllık
denetim programlarının yanı sıra şüphe, şikâyet, ihbar, inceleme, izlenebilirliğin sağlanması ve
gözetim amaçları ile BİMER ve 174 ALO GIDA kapsamındaki ihbar ve şikâyetler
çerçevesinde ürün ve firmalara yönelik olarak etkin piyasa denetim ve kontrolleri
yürütülmektedir.
Bu kapsamda, özellikle merkezi ve bütüncül bir yaklaşımla, gıda zincirinin tüm aşamalarında,
tüketici sağlığının korunması ve güvenilir gıda arzının sağlanması amacıyla, ürün ve risk
bazında değerlendirmeler yapılarak Merkezde Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
koordinasyonunda, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüklerimiz tarafından denetim
programları uygulanmaktadır. Türk Gıda Kodeksine aykırı ürün üreten işletmeler hakkında, 10
Bin Türk Lirası idari para cezası verilmektedir. İl Müdürlükleri tarafından 2011 yılında 400.000
adet işyeri denetlenmiş, eksikleri görülen işyerlerine İdari para cezası uygulanmıştır.
Yapılan denetim ve kontroller sonucunda 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda
ve Yem Kanunu ve bu Kanun kapsamında çıkarılan alt mevzuatlara aykırılık tespit edilen ürün,
kişi ve firmalar hakkında aynı Kanun kapsamında gerekli yasal işlemler yapılmaktadır. Gerekli
yasal işlemler 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun "gıda
ve yem ile ilgili yaptırımlar" 40'ıncı ve "hijyen ve resmi kontroller ile ilgili yaptırımlar " başlıklı
41 'inci maddelerinde belirtilmektedir.
Ayrıca, yapılan analizler sonucunda, 5996 Sayılı Kanun'da yer alan "tağşiş tanımı" kapsamında
uygunsuzluğu tespit edilen veya insan sağlığının tehlikeye atan firmaların isim ve markaları ile
taklit ve tağşiş tespit edilen ürünlerinin parti/seri numaraları Bakanlığımız web sayfasından
fwww.tarim.gov.tr') kamuoyuna duyurulmaktadır
SORU ÖNERGESİ
13/8/2010 tarihli ve 27611 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Genetik Yapısı Değiştirilmiş
Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmeliğin 6'ncı maddesinin birinci fıkrasına "e) GDO ve
ürünlerinin, insan ve hayvanların tedavisinde kullanılan antibiyotiklere. direnç genleri
içermesi halinde, bu ürünlerdeki direnç genlerine yönelik bilimsel araştırma sonuçlarının
insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğe zararlı olmadığı Risk
Değerlendirme Komitesi raporu ve Kurul kararı ile tespit edilmedikçe bu ürünlerin ithal
edilmesi ve piyasaya sürülmesi," şeklindeki bent 22 Şubat 2012 tarihli ve 28212 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
1. Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden, yönetmeliğin 6. maddesinin birinci fıkrasına
eklenen bendin yürürlüğe giriş tarihine kadar geçen sürede insan, hayvan ve bitki sağlığı ile
çevre ve biyolojik çeşitliliğe zararlı olmadığı tespit edilmeden ithal edilen ürün var mıdır, varsa
ne kadar ürün ithal edilmiştir?
2. Söz konusu bendin, yayım tarihinden itibaren yaklaşık 18 ay sonra yönetmeliğe eklenmesi
hangi ihtiyaçtan doğmuştur?
CEVAP
13/08/2010 tarihli ve 27671 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Genetik Yapısı Değiştirilmiş
Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmeliğin 6'ncı maddesinin birinci fıkrasına "e) GDO ve
274
ürünlerinin, insan ve hayvanların tedavisinde kullanılan antibiyotiklere direnç genleri içermesi
halinde, bu ürünlerdeki direnç genlerine yönelik bilimsel araştırma sonuçlarının insan, hayvan
ve bitki sağlığı ile çevre ve biyolojik çeşitliliğe zararlı olmadığı Risk Değerlendirme Komitesi
raporu ve Kurul kararı ile tespit edilmedikçe bu ürünlerin ithal edilmesi ve piyasaya
sürülmesi," şeklindeki bent 22 Şubat 2012 tarihli ve 28212 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bakanlığımızca Biyogüvenlik Kurulu tarafından yapılan risk değerlendirmeleri sonucunda
onaylanmamış genlerin ithaline izin verilmemektedir.
Biyogüvenlik Kurulu tarafından 28.01.2012 tarihinde yapılan kamuoyu açıklamasıyla, bugüne
kadar hayvan yemi olarak kullanımının uygunluğuna karar verilen ürünlerin antibiyotik direnç
geni içermediği bildirilmiştir.
13.08.2010 tarih ve 27671 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Genetik Yapısı Değiştirilmiş
Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmeliğin" 6. maddesinin birinci fıkrası e bendinin
eklenmesi, Danıştay 10. Dairesinin 2010/13445 E. Sayılı dosya üzerine açılan dava ile ilgili
Danıştay 10. Dairesinin vermiş olduğu kararda belirtilen hususta yapılmıştır.
HUKUK
SORU ÖNERGESİ
Gaziantep; stratejik önemi, yüksek işçi kapasitesi, Suriye'ye sınır olması, GAP koridorunun
girişinde bulunması, Doğu ve Batı arasında köprü özelliği taşıması dolayısıyla bulunduğu
bölgede bir cazibe merkezidir. Ekonomik yönden çevresinde bulunan 18 ili etkisi altında
bulunduran Gaziantep, bu yüzden sürekli olarak göç almaktadır. Gaziantep il nüfusunun %
49'u, 0-19 yaş grubu içerisindeki çocuklardan oluşmaktadır. Son yıllarda Gaziantep'te çocuk
suçlarında ve buna bağlı olarak çocuk suçlarıyla ilgili davalarda belirgin bir artış tespit
edilmiştir. Gaziantep Barosu Çocuk Haklan Komisyonu tarafından yapılan araştırmada,
Gaziantep Adliyesi'nde çocuk davalarıyla ilgili derdest dosya sayısının her geçen gün arttığı
tespit edilmiştir. Derdest dosya sayısının fazlalığından iş yükü giderek büyüyen 2 adet çocuk
mahkemesi, bu davalarla başa çıkamamaktadır. Muhatap olunan kesimin çocuk olması
dolayısıyla yargılama sırasında ekstra gayret ve Özen gerekmektedir. Bu ise ancak iş
yoğunluğunun azaltılmasıyla mümkündür. Ayrıca Gaziantep Adliyesi'nde çocuk savcısı tektir
ve çocuk ağır ceza mahkemesi de bulunmamaktadır.
Buna göre:
1. Gaziantep çocuk mahkemelerindeki derdest dosya sayısı ne kadardır?
2. Gaziantep Adliyesi bünyesinde yeni bir çocuk mahkemesi kurulması için Bakanlığınızca
yürütülen çalışma var mıdır?
3. Gaziantep Adliyesi bünyesinde bir çocuk ağır ceza mahkemesi kurulması planlanmakta
mıdır?
4. Gaziantep Adliyesi'ndeki çocuk savcısı sayısının arttırılması düşünülmekte midir?
5. Gaziantep çocuk mahkemelerinde mevcut sosyal hizmet uzmanı, psikolog ve pedagog sayısı
ne kadardır? Bu sayı yeterli midir? Değilse bu alanlarda personel atanması düşünülmekte
midir?
CEVAP
I- Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığının 02/04/2012 tarihli yazısıyla;
A- Gaziantep 1. Çocuk Mahkemesinde 1029, 2. Çocuk Mahkemesinde 800 derdest dava
275
dosyasının bulunduğu;
B- Gaziantep çocuk mahkemelerindeki ortalama yargılama süresinin 7 ay olduğu;
C- Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan iş bölümü gereği bir çocuk savcısı
görevlendirildiği, mevcut iş durumu dikkate alındığında yeni bir çocuk savcısı
görevlendirilmesine gerek bulunmadığının değerlendirildiği,
Bildirilmiştir.
II- 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 25. maddesi gereğince çocuk mahkemeleri,
bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak, belirlenen yerlerde
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak kurulmaktadır.
Yeni bir mahkeme kurulması yönündeki çalışmalar, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun
24/02/2009 tarihli ve 74 sayılı İlke Kararıyla belirlenen iş sayılan göz önünde bulundurularak
yapılmaktadır. Anılan bu Karar gereğince yapılan değerlendirme ve çalışma sonunda, Hâkimler
ve Savcılar Yüksek Kurulunun 08/03/2012 tarihli ve"664 sayılı Kararıyla bildirilen olumlu
görüş çerçevesinde 11/04/2012 tarihi itibarıyla Gaziantep 3. Çocuk Mahkemesi kurulmuştur.
Gaziantep çocuk mahkemelerinde hâlen 1 psikolog, 1 pedagog ve 1 sosyal çalışmacı görev
yapmakta olup, her mahkemede yeterince sosyal hizmet uzmanının görev yapması için
Bakanlığımızca yürütülen çalışmalar devam etmektedir.
III- Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından Bakanlığımıza iletilen 26/04/2012 tarihli
cevabî yazıda, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun 09/03/2012 tarihli Kararıyla,
Gaziantep Adalet sarayında çalışmak üzere, 2012 yılı Yaz Kararnamesiyle 10 Cumhuriyet
savcısının daha atanmasının öngörüldüğü bildirilmiştir.
IV- Gaziantep Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi kurulmasına ilişkin bakanlığımızca yürütülen bir
çalışma bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Ülkemizdeki olumsuz ekonomik tablonun yansımalarından birisi de Mahkemelerdeki icra
takibi dosyalan ve kişilerin ticari ilişkilerinden doğan mahkeme süreçleridir.
1) 2002-2011 yuları arasında ve yıllar itibariyle Antalya ilinde icra müdürlüklerince icra
takibi yapılan kişi sayısı nedir? Bu takiplerin kaç tanesi hacizle sonuçlanmıştır?
2) 2002-2011 yılları arasında ve yıllar itibariyle Antalya ilinde karşılıksız çek ve senet
vermek suçlarına ilişkin dava sayısı nedir? Bu davaların Antalya adliyelerindeki toplam
davalara oranı nedir?
3) 2002-2011 yılları arasında ve yıllar itibariyle karşılıksız çek ve senet vermek suçuyla kaç
kişi hakkında tutuklama kararı çıkmıştır?
CEVAP
Bakanlığımıza yöneltilip yazılı olarak cevaplandırılması istenilen 7/477 Esas Nolu soru
önergesinin cevabı aşağıda sunulmuştur.
Antalya Cumhuriyet Başsavcılığının 23/12/2011 tarihli yazısı ve ekindeki istatistik verilerle;
1- Hacizle sonuçlanan icra dosyalan sayısının, dosya çokluğu nedeniyle tespit
edilemediği;
2- 2002 yılında hakkında icra takibinde bulunulan kişi sayısının 82.170; 2003 yılında 72.556;
2004 yılında 61.497; 2005 yılında 100.307; 2006 yılında 108.945; 2007 yılında 111.802; 2008
yılında 145.398; 2009 yılında 208.612; 2010 yılında 234.027; 2011 yılında 31/10/2011 tarihine
276
kadar 154.037 olduğu;
3- Karşılıksız çek veya senet vermeye bağlı dava sayısının 2002 yılında 5.643 (genel dava
sayısına oranı %11,5); 2003 yılında 4.637 (genel dava sayısına oranı %8,7); 2004 yılında 3.437
(genel dava sayısına oranı %5,9); 2005 yılında 4.774 (genel dava sayısına oranı %7,5); 2006
yılında 3.796 (genel dava sayısına oranı %7,7); 2007 yılında 6.569 (genel dava sayısına oranı
%9,5); 2008 yılında 8.923 (genel dava sayısına oranı %11,8); 2009 yılında 8.686 (genel dava
sayısına oranı %10,3); 2010 yılında 4.400 (genel dava sayısına oranı %5,2) ve 2011 yılında
31/10/2011 tarihine kadar 2.131 (genel dava sayısına oranı % 3) olduğu;
4- 2002-2011 yıllarında,- karşılıksız çek veya senet vermeye bağlı olarak tutuklama karan
verilmediği, bildirilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, karşılıksız çek suçuna verilen adli para cezaları ile icra ceza mahkemelerince
taahhüdü ihlal davalarında verilen disiplin veya hapis cezaları, borcun ödenmesini hızlandıran
tazyik hapsi niteliğindeki uygulamalar birçok vatandaşımızın mağduriyetine sebep olmaktadır.
Bu konuda; ilgili mahkemelerce verilen disiplin ve tazyik hapsi kararları 06/04/2006 tarih ve
26131 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konan "Ceza İnfaz Kurumlarının
Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük"ün 193. maddesi
gereğince, bu amaçla ayrılan defterlere kaydedilmekte ve disiplin hapsi ve tazyik hapsi
kararları için kurumda ayrı bir kayıt tutulmaktadır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Halen Bakanlığınıza bağlı mahkemelerce, karşılıksız çek suçu nedeniyle açılmış ve şimdiye
kadar sonuçlandırılmış dava sayıları ne kadardır?
2. Karşılıksız çek suçu nedeniyle 2002-2011 döneminde verilen adli para cezası tutarları ile
bunların tahsil oranlarının yıllara göre dağılımı nasıl olmuştur?
3. Halen karşılıksız çek suçundan dolayı tutuklu veya hükümlü olarak cezaevlerinde olan
vatandaşlarımızın sayısı nedir?
4. 2009 yılında yapılan bir düzenleme gereğince taahhütte bulunarak cezaevinden çıkan ya da
cezaevine girmekten kurtulan vatandaşlarımızın sayısı ne kadardır?
5. 2002-2011 döneminde icra ceza mahkemeleri tarafından karşılıksız çek suçu nedeniyle kaç
kişi hakkında disiplin veya hapis cezası verilmiştir? Bu cezaların yıllara göre değişimleri nasıl
olmuştur?
6. Anılan tüzük hükümleri gereğince ayrı ayrı kayıtları tutulan disiplin hapsi ve tazyik hapsi
kararları doğrultusunda cezalandırılan vatandaşlarımızın sayıları yıllara göre nasıl değişmiştir?
7. Son yıllarda giderek artan bu tür cezaların sebepleri nelerdir? Hükümetinizce uygulanan
yanlış ekonomi politikalarının bu cezalar üzerinde etkisi olmuş mudur?
8. Karşılıksız çek suçundan dolayı verilen adli para cezalarının kaldırılması ya da yeniden
yapılandırılması konusunda Bakanlığınızca yürütülen bir çalışma var mıdır? Varsa çalışma ne
aşamadadır?
9. Yeniden tutuklamaların beklendiği 2012 yılında bu sorunun çözümü Bakanlığınızın görüşü
nasıldır?
CEVAP
I5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu hükümleri çerçevesinde, resmî istatistiklerin
üretimine ve yayımına ilişkin temel ilkeler ile standartları belirlemek, ulusal ve uluslararası
düzeyde ihtiyaç duyulan alanlarda güncel, güvenilir, zamanlı, şeffaf ve tarafsız veri
277
üretilmesini sağlamak amacıyla, Türkiye istatistik Kurumu Başkanlığı tarafından hazırlanan ve
Bakanlar Kurulunca kabul edilen "Resmî İstatistik Programı (2007-2011)" 30/12/2006 tarihli
ve 26392 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Resmî istatistik Programı,
kurumlardan gelen görüş ve öneriler doğrultusunda, 2008 ve 2009 yıllarında, Bakanlar Kurulu
Kararıyla revize edilmiştir.
Resmî istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları
belirlemek; Ülkemizin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini,
değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını sağlamak
üzere, Resmî İstatistik Programında istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında
Ulusal Veri Yayımlama Takvimi belirlenmiştir.
Verilerin hangi kurum tarafından, ne zaman ve ne şekilde yayımlanacağını gösteren Ulusal
Veri Yayımlama Takvimi, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından her yılın başında
kamuoyuna açıklanmaktadır. Programda görev alan kurum ve kuruluşları bir sonraki yılın veri
yayın tarihlerini belirleyerek, Ulusal Veri Yayımlama Takviminde yer almak üzere, her yılın 15
Aralık tarihine kadar, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığına iletmektedirler.
Söz konusu bu Takvime göre, 2011 yılı adalet istatistiklerinin yıl sonu itibarıyla derlenmeye
başlanacak olması nedeniyle 2011 yılı adalet istatistikleri sunulamamış olup, Bakanlığımız
kayıtlarından karşılıksız çek keşide etmek suçundan, 2009 yılında 429.664 kişi hakkında dava
açıldığı, 249.346 kişi hakkında mahkumiyet kararı verildiği; 2010 yılında ise 388.142 kişi
hakkında dava açıldığı, 133.721 kişi hakkında mahkumiyet kararı verildiği anlaşılmıştır.
IISoru önergesinde yer alan diğer hususlarla ilgili olarak Bakanlığımızda herhangi
bir istatistiki veri bulunmamaktadır.
III05/01/2012 tarihi itibarıyla, Ceza infaz kurumlarında mülga 3167 sayılı Çekle
Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun ile 5941 sayılı
Çek Kanununa muhalefet suçlarından 1.504 kişi bulunmaktadır.
IV- A- Ceza hukukunda yaptırımların ölçülü ve orantılı olması, ayrıca ceza hukuku
yaptırımlarının son çare olarak uygulanması ilkeleri gereğince karşılıksız çek keşide etmek
suçunun sadece idarî nitelikte bir tedbir olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı
uygulanmasını sağlamak amacıyla, Bakanlığımızca hazırlanan "Çek Kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" 31/1/2012 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul
edilerek 6273 sayılı Kanun olarak yasalaşmıştır.
B- Düzenlemeyle;
1- idari yaptırım kararı verme süreci aşağıda belirtilen şekilde işleyecektir:
a) Çeke karşılıksızdır işlemi yapılması üzerine hamil altı ay içinde Cumhuriyet savcısından çek
düzenleme ve çek hesabı açma yasağına karar verilmesini talep edebilecektir.
b) Bu talep üzerine Cumhuriyet savcısı şartları oluşmuş ise çek düzenleme ve çek hesabı açma
yasağına karar verecektir.
c) Verilen bu karar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına elektronik ortamda bildirilecek ve
ayrıca, hakkında yasaklama kararı verilen ilgiliye tebliğ edilecektir.
c) Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişi, bu karara karşı
Kabahatler Kanunu hükümleri uyarınca başvuru yoluna gidebilecek ve yapılan başvurunun
kabulü hâlinde yasağın kaldırılması hâlinde durumun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına
bildirilecektir.
ç) Karşılıksız kalan çek bedelini, faizi ile birlikte tamamen ödenmesi veya tedbir kararının
verildiği Cumhuriyet başsavcılığına başvurularak talebin geri alınması hâllerinde çek
278
düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına
bildirilecektir. Ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, kararın verildiği tarihten
itibaren on yıl geçmesi üzerine Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca re'sen silinecektir.
2- Ayrıca Kanunda;
a) Muhatap bankanın her çek yaprağı için ödemekle yükümlü olduğu tutarın "altıyüz" liradan
"bin" liraya çıkarılması;
b) Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleme fiili için öngörülen
adlî nitelikteki yaptırımın idarî nitelikte bir yaptırıma dönüştürülmesi;
c) Çekin üzerinde yazılı baskı tarihinden itibaren beş yıl içinde, çekin ibraz edilmemesi
halinde, muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutara ilişkin yükümlülüğünün sona
ermesi;
ç) Üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazının
geçersiz olduğuna ilişkin hükmün 31/12/2017 tarihine uzatılması, hükümlerine yer verilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
AKP'li Bakan ve Milletvekilleri tarafından sürekli olarak AKP İktidarı döneminde kişi başına
gelir miktarının 3 bin dolardan, 10 bin dolara çıktığı -ifade edilmektedir. Bunun anlamı 9
yıldaki refah artışının üç kattan fazla olduğudur. Ancak ne var ki refah seviyesindeki artış,
üzücü toplumsal olaylarda bir azalmaya sebep olmamış, aksine yıldan yıla artarak devam eden
bir cinnet durumu ortaya çıkmıştır.
1. 1999 yılından bugüne kadar kadına karşı işlenen suç miktarı ile kadın cinayetleri sayısı
kaçtır?
2. 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan değişiklikle Kadın-Erkek eşitliğine vurgu yapan 10'uncu
madde 2. fıkrasına eklenen "Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak
yorumlanamaz" hükmü 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan Halkoylaması sonucunda Anayasa'da
yer almıştır. Halkoylamasından bu yana kadınlara yönelik olarak alman tedbirler nelerdir?
CEVAP
Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü ile İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel
Müdürlüğü arasında 26/12/2006 tarihinde "Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesinde Polisin Rolü
ve Uygulanacak Prosedürler Eğitimi Projesi Protokolü" imzalanmıştır.
Proje kapsamında oluşturulan 245 kişilik eğitici kadro ile 1294 polis merkezinde yaklaşık 40
bin Emniyet Teşkilatı personeline hizmet içi eğitim verilmiştir. Bu eğitimlerde kadına yönelik
şiddet, aile içi şiddet, toplumsal cinsiyet eşitliği, mağdurlara yaklaşım tarzı ve mevzuat konuları
işlenmiştir. Yine bu Protokol kapsamında Emniyet Teşkilatında aile içi şiddetin önlenmesine
ilişkin gerçekleştirilecek her türlü eğitim faaliyetini yürütebilecek, uzman eğitici grubu
yetiştirilmesi amacıyla "Aile İçi Şiddetin önlenmesinde Polisin Rolü Uzman Eğitici Eğitimi
Projesi" hazırlanmış olup, 24 uzman eğitici yetiştirilmiştir.
Aile içi şiddetle mücadeleye ilişkin güvenlik hizmetlerinin ülke genelinde koordine içerisinde
yürütülmesini, mevcut hizmetlerin geliştirilmesini, yapılan çalışmaların ilgili kurum ve
kuruluşlarla birlikte yürütülmesini sağlamak amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde
"Aile İçi Şiddet ile Mücadele Şube Müdürlüğü" kurularak 03/08/2011 tarihinde faaliyete
geçirilmiştir.
279
İSTİHDAM
SORU ÖNERGESİ
Devlet Personel Başkanlığı verilerine göre; Ağustos 2011 itibariyle kamuda istihdam edilen
özürlü memur sayısı 20.829. açık özürlü memur kadrosu 23.360'tır. Ancak bu hesaplamalar
yapılırken 633, 634, 635, 637, 638, 639, 640, 641, 644 ve 645 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamelerle Kurulun Bakanlıklar bu hesaplamaya dahil edilmemiştir. Ayrıca birçok kurum
ve kuruluş ile yeni kurulan üniversiteler de bu hesaplamaya dahil edilmemiştir. Dolayısıyla
Kamuda açık bulunan Özürlü kadro sayısı çok daha yüksektir. Yine Ağustos 2011 itibariyle
kamuda boş bulunan özürlü işçi kadro sayısı 965'tir.
2011 yılsonu Devlet Personel Başkanlığı verilerine göre; Kamu İdarelerinde 1.824.628'i
memur, 156.451'i sürekli işçi, 291.155'i sözleşmeli, 1.807 kapsam dışı personel olmak üzere
2.274.041 personel çalışmaktadır.
30 Nisan 2012 itibariyle kamudaki memur kadrosunun toplamı 2.574.685 kişidir. Ancak bu
kadroların yüzde 72.73'ü, yani 1.872.504'ü dolu, 702.181'i boştur.
Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından 2002 yılında yapılan, "Türkiye Özürlüler Araştırması
2002" ile ülkemizdeki engellilerin sayısal durumu tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına
göre ülkemizde 8.431.937 kişi engelli olarak yaşamını sürdürmektedir. Bunun genel nüfusa
oranı yüzde 12,29'dur. Engellilerin yüzde 77.81 'i işgücüne dahil değildir.
29 Nisan 2012 tarihinde (ÖMSS) Özürlü Memur Seçme Sınavı yapılmıştır. 16 Aralık 2011
tarihinde yaptığınız ve Anadolu Ajansının abonelerine geçtiği bir açıklamanızda
2012 Mart ayında (ÖMSS) Özürlü Memur Seçme Sınavı yapılacağı ve bu sınav sonucunda 20
bin özürlünün işe alınacağım söylemiştiniz. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı 27
Nisan 2012 tarihinde yaptığı açıklama da 7 bin kişinin yerleştirileceğini söylemiştir. Devlet
Personel Başkanlığının bağlı bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk ÇELİK 4
Nisan 2012 tarihli Meclis Genel Kurulunda yaptığı açıklamada, Özürlü sınavı sonucuna göre 3
bin 512 personelin atanacağım açıklamıştır.
1: 29 Nisan 2012 tarihinde (ÖMSS) Özürlü Memur Seçme Sınav sonuçlarına göre kaç engelli
istihdam edilecektir?
2: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı olarak Özürlü Memur Seçme Sınavı sonuçlarına göre 20
bin engellinin istihdam edileceğini açıklamışken müsteşarınızın bu sınav sonuçlarına göre 7 bin
engellinin atanacağını açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
3: Devlet Personel Başkanlığının bağlı bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk
Çelik 4 Nisan 2012 tarihinde TBMM Genel Kurulunda yaptığı konuşmada, "özürlü, engelli
personel seçme sınavı 29 Nisanda yapılacak. Bu sınav sonucuna göre 3.512 personelin ataması
yapılacak." şeklindeki beyanatını nasıl değerlendiriyorsunuz?
4: Bu beyanatlar sizin açıklamalarınızla çelişmiyor mu?
CEVAP
1: ÖMSS 29/04/2012 tarihinde ÖSYM tarafından yapılmıştır. Geçerlilik süresi boyunca, kamu
kurum ve kuruluşlarınca ÖMSS sonucuna göre veya kura ile yerleştirme yapılması amacıyla
Devlet Personel Başkanlığına kamu kurum ve kuruluşları tarafından intikal ettirilen kadrolar;
unvanı, sınıfı, derecesi, adedi, atanacaklarda aranacak eğitim düzeyi ve diğer nitelikleri
itibariyle Devlet Personel Başkanlığınca kontrol çalışmasına tabi tutulacak olup, bu çalışmalar
sonuçlandırıldıktan sonra yerleştirme yapılacak kadrolara ilişkin bilgiler ÖSYM tarafından
Tercih Kılavuzunda ilan edilecektir.
280
2-3-4: Sınav öncesinde Bakanlığımızca yapılan açıklamalar boş özürlü memur kontenjanı
sayısı kapsamında yapılan açıklamalar olup; 657 sayılı Kanun'da yapılan değişikliğin en önemli
unsurlarından biri olan ve ÖMSS'nin özürlü kontenjanı açığı bulunduğu sürece yapılacağı
hükmünde anlamım bulan bakış açısını ve özürlü kontenjanlarının doldurulmasına yönelik
kararlılığı teyit edici niteliktedir. Dolayısıyla rakamlar arasında bir çelişki bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Ulusal basında "TÜİK' in istihdamı belirlerken yaptığı anketin ilk sorusunda: "Bu hafta 1 saat
bile çalıştın mı?" diye sorulduğunu, aksine işin niteliği, süresi, elde ettiği ücretin TÜİK
tarafından dikkate alınmadığı belirtilmektedir. Bunun yanı sıra 1 saati değil de 15 saat kıstas
alındığında işgücü sayısının belirtilen değerlerden daha düşük çıkacağı hatta 831 bin 130
kişinin işsizler listesine girmekten saat farkıyla kurtulduğu, Türkiye' de 1 saatlik çalışmanın İş
sahibi olmaya yetmeyeceği ve 1 saat kriterinin Türkiye'ye uygun olmadığı iddia edilmektedir.
TÜİK istihdam hesaplamalarında basında iddia edilen durum söz konusu mudur? Eğer böyle
bir durum söz konusu ise Denizli ilinde bu şekilde istihdam edilen kaç kişi vardır?
CEVAP
Türkiye'de istihdam ve işsizliğe dair veriler, 1988 yılından beri düzenli olarak uygulanmakta
olan hanehalkı işgücü anketlerinden elde edilmektedir. Söz konusu anket 1988-1999 yılları
arasında yılda iki kez uygulanmıştır ve 2000 yılından itibaren aylık olarak uygulanmaktadır.
Araştırmada, uygulanmaya başlandığı ilk tarihten itibaren istihdam ve işsizliğin ölçümü
konusunda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından belirlenen ve tüm ülkelerce
benimsenen tanım ve kavramlar esas alınmıştır. ILO 13. Çalışma İstatistikçileri Konferansında
(1982) kabul edilen bu tanımlara göre;
Referans döneminde (her ayın Pazartesi ile başlayan ilk haftası) ücretli, maaşlı, yevmiyeli,
kendi hesabına, işveren veya ücretsiz aile işçisi olarak en az bir saat bir iktisadi faaliyette
bulunan veya bir işle bağlantısı olan kişiler istihdamda kabul edilir.
Gerek Avrupa Birliği'ne üye ve aday ülkeler gerekse işgücü anketini uygulamakta olan diğer
ülkeler, istihdam ve işsizliğin ölçümünde ILO kriterlerini esas almaktadır. Türkiye İstatistik
Kurumu da 1988 yılından itibaren uygulamakta olduğu hanehalkı işgücü anketinde istihdamın
ölçümü için bu tanımı esas almaktadır. Sayısal göstergeler ancak karşılaştırılabilir olduğu
durumda bir anlam ifade edeceğinden, ülkeye Özgü tanımlar yapılarak üretilecek veriler,
sadece uluslararası karşılaştırılabilirliği ortadan kaldırmayacak, aynı zamanda ülke için de her
durumda kullanılabilir olmayacaktır. Bu nedenle, temel konularda gerçekleştirilecek her
araştırma için metodolojik esaslar uluslararası düzeyde belirlenmektedir. Ülkelerin metrik
sisteme geçiş gerekçeleri, resmi istatistiklerde de tek bir uluslararası standardın kullanılmasını
zorunlu kılmaktadır. Mevcut durumda, TÜİK tarafından uluslararası standartlar esas alınarak
üretilen istihdam ve işsizlik verileri ILO, OECD, EUROSTAT, IMF, Dünya Bankası gibi
uluslararası kuruluşlarca kullanılmakta ve diğer ülke verileri ile birlikte yayımlanmaktadır.
Hanehalkı işgücü araştırmasında yukarıda verilen tanım kapsamında istihdamda olduğu
belirlenen kişilere ise yaptıkları işin niteliğini tespite yönelik pek çok soru yöneltilmektedir
(işyerinin ekonomik faaliyeti, kişinin o işyerinde yaptığı iş, işe ne zaman başladığı, işin
süreklilik durumu, haftalık çalışma süresi, o işten elde edilen gelir, başka bir iş
arayıp/aramadığı vb.).
Bununla birlikte Türkiye çalışma saatleri açısından, Avrupa'nın en yüksek değerlerine sahiptir.
2010 yılında Türkiye genelinde haftalık ortalama çalışma süresi 49,3 saat iken, AB'de 37,5'tir.
Tam zamanlı çalışan kişiler içerisinde haftalık ortalama çalışma süresi ise Türkiye'de 53,2 saat
iken, AB'de 41,6 saattir. Dolayısıyla, "1 saat" daha çok sembolik bir kriter olup, Türkiye'de
ortalama çalışma saatleri çok yüksektir.
281
SORU ÖNERGESİ
1-4857 Sayılı Kanuna göre Kamu Kurumlarında Daimi Kadrolu İşçiler arasında bulunan
Üniversite mezunu işçilerin memuriyete geçirilmesiyle ilgili bir çalışma yapılacak mıdır?
2-BelediyeIer ve Kitler hariç kamu kurumlarında çalışan lisans mezunu kaç işçi
bulunmaktadır?
3-Kamu kurumlarında daimi kadroda istihdam edilen özürlü işçilerin referandumla kabul
edilen engellilere pozitif ayrımcılık uygulanır kapsamında memuriyete geçirilmesiyle ilgili bir
çalışmanız var mıdır?
CEVAP
190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında olan kamu kurum ve kuruluşlarında
(89.285) adet daimi işçi çalışmaktadır. Ancak daimi işçilerin eğitim durumlarını gösterir
istatistiki bilgi veri tabanında bulunmamaktadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen özürlü işçilerin memuriyete geçirilmesiyle
ilgili herhangi bir çalışma yapılmamaktadır.
Öte yandan, kamu personel sisteminin aksayan yönlerine ilişkin çalışmalar ise Devlet Personel
Başkanlığında devamlı olarak yapılmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi geçtiğimiz günlerde medyada çıkan haberlerde, kamu ihalelerine fesat
karıştırıldığı ve ihale alamayan firma sahipleri lehine rapor çıkarılarak 5 bin ila 35 bin TL
arasında maddi menfaat sağlandığı iddiasıyla Kamu İhale Kurumu'na (KİK) yönelik olarak
Ankara polisinin düzenlediği operasyonda, 12 kişinin tutuklandığı belirtilmiştir. Ayrıca polisin
kamu ihalelerinde yolsuzluğu önlemekle görevli özerk kamu kurumu olan KİK'e yaptığı
baskında ortaya çıkarılan yolsuzluğun boyutunun çığ gibi büyüdüğü ve yolsuzluk yapılan
ihalelerin şimdilik olmak kaydıyla 1 milyar lirayı bulduğu bildirilmiştir. Bu konu ile ilgili
olarak;
l. Halen Kamu İhale Kurumunda kaç kurul üyesi bulunmaktadır? Anılan kurul üyeleri kaç yıldır
bu görevlerde bulunmaktadırlar?
2. Halen kurumda raportör olarak çalışan personel sayısı ne kadardır? Bu kişiler kaç yıldır
raportörlük yapmaktadırlar?
3. Anılan kurumda ihaleye fesat karıştırıldığı iddia edilen ihalelerin sayısı ve toplam ihale
tutan ne kadardır? Bu ihaleler hangileridir? Bu ihalelerden raportörlerin raporları sonucu iptal
edilen ihale var mıdır?
4.- 2002-2012 döneminde anılan kurum tarafından yapılan ve itiraz edilen ihale sayılarının
yıllara göre dağılımları nasıl olmuştur?
5. Yapılan itirazlar sonucu kaç ihale iptal edilmiştir?
6. Yapılan bu itirazlar nedeniyle KİK ne kadar gelir elde etmiştir? Bu yolla elde edilen gelirlerin
yıllara göre değişimi nasıl olmuştur?
7. Anılan dönemde KİK kurul üyeleri ve raportörlere yapılan ödemelerin yıllara göre dağılımı
nasıl olmuştur?
8. Kamuoyuna KİK yolsuzluğu olarak yansıyan haberler sonucunda kaç kurum personeli
hakkında soruşturma veya inceleme başlatılmıştır?
9. İhale yolsuzluğunda adı geçen firmaların AKP'ye yakınlığı ile bilinen bazı firmalar olduğu
282
iddiaları doğru mudur? Doğru ise bu firmalar hangileridir ve haklarında nasıl bir işlem
yapılmıştır?
10. Hangi kurumlar KİK kapsamı dışındadır? Kapsam dışına hangi yıllarda alınmışlardır?
11. TKİ alımlarının ihale yasası kapsamı dışında bırakılmasının sebebi nedir?
12. Zaman zaman kömür yolsuzluğu olarak medyaya yansıyan iddialar hakkında şimdiye kadar
Bakanlığınızca herhangi bir işlem yapılmış mıdır?
13. KİK tarafından yapıldığı iddia edilen yolsuzluk ve usulsüzlükler hakkında şimdiye kadar ne
tür işlemler yapılmış ve hangi önlemler alınmıştır?
CEVAP
1-Halen Kamu İhale Kurumunda 8 Kurul Üyesi bulunmakta olup, 7 üye 24/04/2007 tarihinde, 1
üye ise 17/09/2009 tarihinde göreve başlamıştır.
2-Kurumda raportör unvanında istihdam edilen personel bulunmamaktadır.
3-Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında. Kamu İhale
Kurumundan istenilen muhtelif belgeler Cumhuriyet Savcılığına tevdi edilmiş olup,
incelemenin niteliği ve sınırları ile kapsamı hakkında herhangi bir bilgi alınması söz konusu
değildir.
4-2002-2012 döneminde Kamu İhale Kurumu tarafından, Kurumsal ihtiyaçlara yönelik olarak
2004 yılında 2, 2005 yılında 5, 2006 yılında 8, 2007 yılında 7. 2008 yılında 8, 2009 yılında 7,
2010 yılında 7, 2011 yılında 4 ve 2012 yılında 1 ihale yapılmıştır.
Kurum tarafından yapılan ihalelerden 2'sine yönelik olarak itirazen şikayet başvurusunda
bulunulmuş olup, söz konusu başvurular hakkında Kamu İhale Kurulu tarafından itirazen
şikayet başvurusunun reddine karar verilmiştir.
5-4734 sayılı Kanunun 53/b-l maddesinde ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına
kadar olan süre içerisinde idarece yapılan işlemlerde bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine
uygun olmadığına ilişkin şikayetleri inceleyerek sonuçlandırmanın Kamu İhale Kurumunun
görevleri arasında olduğu hükmü yer almaktadır.
Yine anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasında, ihalelere yönelik olarak yapılan
itirazen şikayet başvurusu hakkında Kurum tarafından gerekçeli olarak;
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek
hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,
b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye
uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme
imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya
itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kamu İhale Kurumunun görev alanında
bulunmaması hallerinde başvurunun reddine, karar verilmektedir.
Bu çerçevede 2003-2011 yılları arasında ihale sayısı, şikayet sayısı ve itirazen şikayet
başvuruları hakkında alınan Kamu İhale Kurulu karar dağılımı aşağıdaki tabloda yer
almaktadır;
283
YILLAR
İHALE SAYISI ŞİKAYET SAYISI İPTAL
DÜZELTİCİ
İŞLEM
2003
35.587
1.231
150
49
2004
95.105
2.024
274
155
2005
141.977
2.983
386
274
2006
166.025
4.602
735
3.17
2007
148.016
4.736
1.048
395
2008
150.594
5.592
1.078
574
2009
127.505
2.954
586
524
2010
133.341
4.281
436
1.333
2011
124.626
4.670
441
1.459
6-4734 sayılı Kanun kapsamında gerçekleştirilen ihalelere yönelik olarak Kamu İhale
Kurumuna yapılan itirazen şikayet başvurularından alım türüne ve işin yaklaşık maliyet
tutarına göre, Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin (2) numaralı alt bendinde öngörülen
miktarlarda başvuru bedeli alınmaktadır.
Aşağıdaki tabloda 2003-2011 yıllan arasındaki Kuruma yapılan
başvurularından elde edilen gelirler yıllar itibariyle gösterilmektedir;
itirazen şikayet
YILLAR
İTİRAZEN ŞİKAYET BAŞVURU GELİRİ (TL)
2003
123.788,00
2004
338.910,00
2005
556.672,00
2006
747.387,00
2007
1.078.264,00
2008
1.398.375,00
2009
5.369.458,00
2010
9.767.043.00
2011
9.786.113,00
8- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen ve kamuoyuna yansıyan soruşturma
kapsamında, 2 Kurum personeli görevinden uzaklaştırılmış ve haklarında idari soruşturma
açılmıştır.
9- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında, Kurumdan istenilen
muhtelif belgeler Cumhuriyet Savcılığına tevdi edilmiş olup, incelemenin niteliği ve sınırları
ile kapsamı hakkında herhangi bir bilgi alınması söz konusu olmamıştır. 5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanununun 157 nci maddesinde "Kanunun başka hüküm koyduğu haller saklı
kalmak ve savunma haklarına zarar vermemek koşuluyla soruşturma evresindeki usul işlemleri
gizlidir." hükmü gereği herhangi bir açıklama yapılması mümkün olmadığından yazılı soru
önergesinde yer alan 9 uncu soruya ilişkin olarak herhangi bir değerlendirme yapılması söz
konusu değildir.
10- 4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve
kuruluşları sayılmak suretiyle belirlenmiştir. Söz konusu maddede herhangi bir kamu kurumu
veya kuruluşu Kanun kapsamı dışında tutulmadığı gibi muafiyette tanınmamıştır. Ancak işin
niteliğinden dolayı Kanunda belirtilen usullere göre ihalesi yapılamayan işlere ilişkin olarak,
Kanunun 3 üncü maddesinde istisna düzenlemelerine yer verilmiş ve bu maddede istisnalar
sayılmak suretiyle belirlenmiştir.
Diğer taraftan, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun 18 inci maddesinde Köylere
Hizmet Götürme Birliklerinin, 5189 sayılı Kanunla 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanununa
284
Eklenen Ek 33 üncü maddesinde Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi (Türksat A.Ş.nin ve
5449 sayılı Kanunun 27 nci maddesinde Kalkınma Ajansının, 4734 sayılı Kanuna tabi olmadığı
hükümleri yer almaktadır.
11-6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 177 nci maddesiyle, 4734 sayılı Kanunun 'istisnalar'
başlıklı 3 üncü maddesine (r) bendi eklenmiş, bu doğrultuda; fakir ailelere kömür yardımı
yapılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararnameleri kapsamında; işleticisi kim olursa olsun,
Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün kendisine veya bağlı ortaklık veya
iştiraklerine ait olan kömür sahalarından yapacağı mal ve hizmet alımları istisna kapsamına
alınmıştır.
SORU ÖNERGESİ
12 Haziran 2011 seçimleri öncesinde (28 Mayıs 2011) bir televizyon kanalında yaptığınız
programda, kamuda çalışan sözleşmeli personelin, Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile
birkaç gün içinde kadroya alınacağım, yetişmemesi halinde de hemen seçimin arkasından
çözeceğiniz problemlerden bir tanesinin sözleşmeli personel konusunun olacağım belirtiniz.
Gazetecinin hangi sözleşmelileri kapsadığı sorusuna verdiğiniz cevap aynen şu şekildedir
"Kim sözleşmeliyse, hangi Bakanlığımızda olursa olsun -Milli Eğitim, Sağlık- nerede olursa
olsun, hepsini bu noktada çözerek bu işi bitirmiş olacağız."
Sözleşmeli personel konusunun seçim öncesi çözülmediği, seçimden, sonra ise bazı
Bakanlıklarda çalışan sözleşmeli personelin bir kısmının 653 sayılı KHK ile kadroya alındısı
kamuoyu tarafından bilinmektedir.
Ancak, seçimlerin üzerinden 4 aydan fazla bir zaman geçmesine rağmen 5393 Sayılı Belediye
Kanunu'na göre tam zamanlı çalışan kadro karşılığı sözleşmeli personel için kadroya alınma
sözü yerine getirilmemiştir.
Diğer yandan, bir kısım Bakanlıklardaki sözleşmeli personeli kadroya alıp, dıçer
Bakanlıklardaki sözleşmeli personeli mevcut statülerinde tutmak eşitlik ilkesine aykırı
düşmektedir.
SORU: Hükümetiniz olarak Belediyeler ve Mahalli İdarelerde çalışan sözleşmeli personelin
kadroya geçirilmesi ile ilgili bir çalışmanız var mıdır?
CEVAP
Bakanlığımın mahalli idarelerde sözleşmeli olarak çalışan personelin kadroya geçirilmesine
yönelik bir çalışması bulunmamaktadır
SORU ÖNERGESİ
Emniyet Teşkilatı mensupları özlük hakları ile ilgili birçok sorunlar yaşamaktadır. Meslek
yüksekokulu ve üniversite mezunu olan memurlar birinci dereceye yükselirken, polis
memurları ister meslek yüksekokulu ister üniversite bitirsin birinci dereceye
yükselememektedir.
Polis memurları çalışırken birinci derecede kadroda çalışabilmekte, ancak birinci derecenin
gösterge ve tazminatlarına hak kazanamadıkları İçin üçüncü dereceden emekli edilmektedirler.
Bu nedenle polis memurlarının emekli maaşları çok azalmaktadır.
Kamuda çalışan personelin mesai saatleri günlük ortalama 8 saat iken, polislerin haftalık
mesaisi ortalama 75 saati bulmaktadır. Diğer kamu görevlileri hafta sonu, dinî ve resmî
bayramlar, yılbaşı, diğer özel günlerde isti-rahat ederken polis teşkilatı bugünlerde güvenliği
285
sağlamak için çok daha fazla çalışmaktadır. Diğer kamu görevlileri asli görevleri haricinde
verilen başka görevlerden ek ödeme alırlarken polisler aynı yerde görevli olmasına karşın
hiçbir zaman ek ödeme alamamaktadır.
Bu kapsamda;
1- Emniyet mensuplarının sosyal haklardan, tazminatlardan yararlanma konuları ile emekli
maaşlarının birinci dereceden ödenmesi hususunda bir çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
2- Diğer Kamu kurumlarında genel idare hizmetleri sınıfında çalışan personel ile emniyet
teşkilatı sınıfında görev yapan personel arasında eşitsizliğin giderilmesine yönelik
bakanlığınızca bir çalışma yapılmakta mıdır?
3- Emniyet Teşkilatı çalışanlarına, 2007 ve 2011 seçimleri öncesinde 1! özlük haklarının
düzeltileceği, meclisin ilk oturumunda bu konunun görüşüleceği" yönünde Hükümet üyelerince
verilen sözleri yerine getirecek misiniz?
4- Ülkemizde diğer memurlar haftalık 40 saat mesai yapmakta iken hafta da ortalama 75 saat
aktif görev ifa eden ve bir yılda Türkiye'deki ortalama memur mesaisinden iki ay on gün fazla
mesai yapan Emniyet Teşkilatı mensupları standart olarak ve ortalama ayda 260 TL olarak
yansıtılan fazla mesai ücreti yerine, yasal çalışma saatinden fazla çalışan her saatin
hesaplanarak maaşa yansıtılacağı bir ücret politikası getirmeyi düşünüyor musunuz?
5- Fazla mesai ücreti verilemediği durumlarda ise, başka ülkelerde uygulandığı şekliyle,
emniyet personeline ilave izin uygulaması getirmeyi düşünüyor musunuz?
CEVAP
631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile komiser, komiser yardımcısı ve polis
memurlarından yüksekokul mezunu olanların kadroları saklı kalmak kaydıyla, maaş ve
müktesep dereceleri birinci derecenin 4 üncü kademesine kadar yükseltilerek, gerek fiilen
çalışırken, gerekse emekliye ayrıldıktan sonra özlük hakları bu derece ve kademe üzerinden
yürütülmektedir.
Emniyet Hizmetleri Sınıfı personeli için öngörülen ek gösterge puanları 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu'nun "Hizmet Sınıfları İtibariyle Unvan veya Aylık Alınan Derecelere Göre
Ek Göstergeler" başlıklı I Sayılı Cetvel'de gösterilmiştir. Kıdem derece ve kademesi olarak 1
inci dereceye yükselmiş bir polis memuru çalışırken ve emekli olduğunda 2200 ek göstergeden
maaşını almaktadır.
Buna göre fakülte ve yüksekokul mezunu bir polis memurunun kadro derecesi 3, derecesi 1,
kademesi 4 ve ek göstergesi ise 2200 olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle yeniden düzenlenme
yapılabilmesi için Maliye Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığının görüşleri doğrultusunda
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda değişiklik yapılması gerekmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınızca değişik zamanlarda TAR-GEL kapsamında her yıl 2500 Mühendis ve Veteriner
Hekimin istihdamına yönelik açıklamalarda bulunulmuştur. Ancak 2011 yılında
gerçekleştirilmeyen bu alımların 2012 yılında da yapılıp yapılmayacağı konusundaki belirsizlik
sürdürülmektedir. Bu konuyla ilgili olarak;
1) Şimdiye kadar Bakanlığınızca TAR-GEL projesi kapsamında istihdam edilen personel sayısı
ne kadardır? Bu personelin kadro ve meslek grubuna göre dağılımları nasıldır?
2) Anılan proje kapsamında 12 Haziran 2011 seçimleri öncesinde söz verildiği halde 2500 adet
personelin 2011 yılında işe alımının gerçekleştirilmemesinin sebebi nedir?
286
3) Binlerce kişinin beklediği söz konusu personel alımlarının şimdiye kadar yapılmamasının
gerekçesi nedir?
4) Söz konusu personel alımları 2012 KPSS öncesi yapılabilecek midir?
5) TAR-GEL kapsamında 2012 yılı personel alımlarında Ziraat Mühendisi, Veteriner Hekim ve
Su Ürünleri Mühendisi kontenjanları nasıl olacaktır?
CEVAP
Bakanlığımız bünyesinde TARGEL projesi kapsamında köy ve beldelerde 657 sayılı Kanunun
4/B maddesine göre sözleşmeli pozisyonda görev yapmak üzere 2007 ve 2011 yılları arasında
5824 Mühendis, 2909 Veteriner Hekim olmak üzere toplam 8733 sözleşmeli personelin ÖSYM
Başkanlığı tarafından yerleştirmesi yapılmış olup, halihazırda 7501 personel görevlerine
devam etmektedir.
2012 yılında 657 sayılı Kanunun 4/B maddesine göre TARGEL projesi kapsamında görev
yapmak üzere 2500 adet Mühendis ve Veteriner istihdam edilmesine yönelik çalışmalar
sürdürülmekte olup, alınacak yeni Mühendis ve Veteriner Hekimler Bakanlığımız taşra
teşkilatında (köy/beldelerde) görevlendirilecektir
SORU ÖNERGESİ
2 Kasım 2011 tarihli ve 28103 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
666. sayılı Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve
KHK’lerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname ile kamuda çalışanlar
için eşit işe eşit ücret prensibine göre maaş ödenmesi konusunda bir düzenleme yapılmıştır.
Bakanlığınız değişik birimlerinde, yaptıkları iş itibariyle diğer personelden daha az bilgiye
sahip olmamakla birlikte daha fazla sorumluluğa sahip şef kadrosunda çalışanlara söz konusu
KHK hükümlerinin uygulanması sonucunda maiyetindeki personele göre daha az ücret
ödendiği, diğer personelin ücret durumunda belirgin bir düzelme olduğu halde, şef kadrosunda
çalışanların ücretlerinde yeterli bir düzelme olmadığı, bunun da eşit işe eşit ücret hakkaniyetine
uymadığı şeklinde şikayetler alınmaktadır.
Soru: Yaptıkları işin gereği olarak, bir değerleme uzmanı gibi çalışan, muhasebe ve saymanlık
hizmetlerini sorumlu sıfatıyla yöneten, bir avukat gibi savunma hazırlayan ihalelerin
değişmeyen komisyon üyesi olan şeflerin özlük haklarının yetki ve sorumluluk hiyerarşisine ve
eşit işe eşit ücret prensibine uygun olarak düzeltilmesi hususunda yeni bir düzenleme yapmayı
düşünür müsünüz?
CEVAP
Kamu personelinin mali ve sosyal hakları, genel olarak personel kanunlarında başta hizmet
sınıfı, kadro ve görev unvanı ve derecesi, eğitim durumu gibi kriterler esas alınmak suretiyle
belirlenmektedir. Mali hakların belirlenmesinde ayrıca, yapılan görevin önemi. sorumluluğu ve
riski ve benzeri hususlar da önem arz etmektedir. Bu çerçevede kamu görevlilerinin almakta
oldukları toplam maaşları, yapılan göreve bağlı olarak farklılık arz etmektedir.
Bilindiği üzere, 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile "eşit işe eşit ücret" politikasının
gereği olarak aynı hizmet sınıfında, aynı veya benzer kadrolarda bulunan personel arasındaki
ek ödemelerden kaynaklanan ücret dengesizliği ortadan kaldırılarak kamu hizmetlerinin daha
etkin ve verimli bir şekilde yerine getirilmesi sağlanmış olup söz konusu soru önergesinde
belirtilen konuya ilişkin olarak Bakanlığımızca yürütülmekte olan bir çalışma
bulunmamaktadır.
287
SORU ÖNERGESİ
2003 yılından itibaren günümüze kadar kamu kurum ve kuruluşlarına KPSS ya da özel yetenek,
kurum veya mülakat sınavlarına tabi olmaksızın açıktan atama yoluyla kaç kişi alınmıştır?
CEVAP
2003 yılından itibaren günümüze kadar kamu kurum ve kuruluşlarına KPSS ya da özel yetenek,
kurum veya mülakat sınavlarına tabi olmaksızın (657 sayılı Devlet Memurları Kanununun
59'uncu ve 92'nci maddeleri ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında açıktan
atama yoluyla alınan personel sayısı 1.377'dir.
SORU ÖNERGESİ
657 sayılı Devlet Memurlarına Kanunu’na ya da 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye
göre çalışan kamu görevlilerinin kurumlar arası nakilleri yapılabildiği halde, kamuda çalışan
işçilerin kurumlar arası nakillerinin “işçi kadrosuna mensup personelin tabi oldukları
mevzuatta böyle bir düzenlemenin olmadığı” gerekçesiyle yapılamadığından, onca insanın
eşlerinden, çocuklarından ayrı yaşamak zorunda kaldıkları yönünde üzüntülerini belirten
mektup ve mesajlar alınmaktadır.
Devlet Personel Başkanlığının resmi internet sitesindeki sık sorulan sorular bölümünde
“Sürekli ya da geçici işçilerin kurumlar arası naklen atanmaları iş mevzuatı gereğince mümkün
bulunmamakla birlikte, aynı kurum içinde yer değiştirmeleri meri mevzuat çerçevesinde
mümkün olabilmektedir” şeklinde bir açıklama bulunmaktadır.
Devlet memurları ile sözleşmeli personele tanınan bu hakkın, kamu işçisine tanınmaması,
Anayasamızın “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve
benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir” şeklinde ifadesini bulan
Anayasanın 10'uncu maddesine aykırı bir durum oluşturmaktadır.
Soru: Kamuda işçi olarak çalıştırılan personelin bir kamu kurumundan diğer bir kamu
kurumuna naklen atanmasıyla ilgili bir düzenleme yapılması düşünülmekte midir?
CEVAP
4857 sayılı İş Kanununun 8'inci maddesinin birinci fıkrasında, iş sözleşmesi; bir tarafın (işçi)
bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan
sözleşme olarak tanımlanmış ve aynı maddenin üçüncü fıkrasında da; "Yazılı sözleşme
yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşulların, günlük
ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerim, ücret ödeme dönemini,
süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları
hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli
iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona
ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazık olarak verilmesi zorunludur. "
şeklinde bir düzenleme yapılmıştır.
Buna göre, kamu kurumlarında çalışan işçilerin ücretleri ile diğer mali ve sosyal haklarının da
sözleşme ile belirlenmesi gerekmekte olup, kamu kurumlarında çalışan işçilere yönelik
sözleşmeler ise genellikle toplu iş sözleşmesi şeklinde düzenlenmektedir. Ancak, 2822 sayılı
Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu gereğince kamu kurumlarının tamamını
kapsayacak şekilde tek bir toplu iş sözleşmesi yapılamadığından (işçilerin farklı sendikalara
üye olmaları, işkollarının farklı olması, sendikaların farklı taleplerde bulunması ve her bir
kamu kurumunun ayrı bir işveren olarak kabul edilmesi gibi sebeplerle), her bir kamu kurumu
için ayrı ayrı toplu iş sözleşmesi düzenlenmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, bir
kamu kurumunda çalışmakta iken hak kazanılmış olan ücret ile diğer mali ve sosyal hakların,
288
başka kamu kurumuna geçiş yapılması durumunda aynı şekilde sürdürülebilmesine imkan
bulunmamaktadır. Bu durumun aksine bir düzenleme yapılması halinde ise, çalışmakta
oldukları kamu kurumu için geçerli olan ücret ile diğer mali ve sosyal hakları saklı kalmak
suretiyle başka bir kamu kurumuna geçecek işçiler neticesinde aynı işyerinde aynı işte çalışan
ancak farklı farklı ücret alan işçiler şeklinde sürdürülebilirliği olmayan bir yapı ortaya çıkacağı
düşünüldüğünden, kamu kurumlarında çalışan işçilerin başka bir kamu kurumuna naklen
geçişine ilişkin bir düzenleme yapılmasının uygun olmayacağı değerlendirilmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Elazığ ilimizin de bağlı bulunduğu, Malatya ilimizdeki Devlet Demiryolları 5. Bölge
Müdürlüğü bünyesinde yaklaşık 800 insanımız geçici olarak çalışmaktadır. Ülke genelinde ise
DDY'de geçici çalışan işçi sayısı 2000'den fazladır. Bu geçici işçiler, genellikle kış aylarında
teressubat dediğimiz tabiat olaylarından dolayı yolların zarar görmesi halinde ve trenlerin
yoldan çıkması hallerinde geçici olarak, yılda 3-5 ay sırayla çalıştırılıp tüm yıl boyunca
beklemektedirler.
Bu kapsamda;
1-Geçici işçilerin sorunlarını çözme gibi bir projeniz var mı?
2-Yıllardır kadro alacağız diye bekleyen bu işçilerimize daimi kadro tahsis etme gibi bir
çalışmanız olacak mı? Olacak ise bir tarih verebilir misiniz?
CEVAP
Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki 5620 Sayılı
Kanun gereğince verilen geçici iş pozisyonu dahilinde yılda 179 günü geçmemek üzere geçici
işçi çalıştırılmaktadır. TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünde 5620 Sayılı Kanun kapsamında
3261 geçici işçi, daimi işçi kadrosuna geçirilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
2010 yılında Kamu Kurum ve Kuruluşlarındaki tüm uzmanların kamu kurumlan arasındaki
geçişi önlemek ve haklarının eşitleneceği söylemiyle yola çıkan hükümet, 666 sayılı KHK ile
uzmanları eşitlemek yerine merkez ve taşra ayrımına giderek uzmanlığı kategorileştirmiştir.
Bakanlığınızdaki personelin arasındaki ücret dengesizliği bu ayrımla artmakta ve çalışma
barışını bozmaktadır. Maliye Bakanlığı merkez teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluşları göz önüne
alındığında, uzmanlaşma oranı Gelir İdaresi Başkanlığında % 98 iken, Gider birimlerinde
(Muhasebat, Muhakemat, Milli Emlak, Personel, İdari Mali İşler, Bümko, Masak) uzmanlaşma
oranı % 10 dur. Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünde Hukuk Müşavirliği
ve Avukat dışındaki personele ödenen %5'Iik vekâlet ücreti 02.11.2011 659 sayılı KHK ile
korunmuş, aynı tarihli mükerrer resmî gazetede yayınlanan 666 sayılı KHK'nrn 1. maddesi ile
(ek madde 12/dd bendi) 31.12.2011 tarihi itibarı ile kaldırılmıştır.
Buna göre,
1. 666 sayılı KHK ile uzmanları eşitlemek yerine merkez ve taşra ayrımına giderek
derinleştirilen bu adaletsizliği gidermeyi düşünüyor musunuz?
2. Bakanlığınızda personel arasındaki çalışma barışını bozan ücret dengesizliğine bağlı olarak
aynı yerde aynı işi yapan çalışanlar arasında ücret dengesizliğini giderecek misiniz?
3. Maliye Çalışanlarının ücretleri genel idare hizmetleri sınıfında belirlendiğinden 666 sayılı
KHK ile Bakanlığın tüm çalışanları mağdur edilmiştir. Bu mağduriyetin giderilmesi için
çalışanların özel hizmet tazminatının Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığında olduğu gibi
yükseltmeyi veya Mali Hizmetler sınıfı oluşturmayı düşünüyor musunuz?
289
4. Bakanlığınıza bağlı ve ilgili kuruluşlarında yılan hikâyesine dönen yardımcı hizmetler sınıfı
için görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavını ne zaman açacaksınız?
5. Bakanlığınızda Gelir ve Gider ayrımcılığının sebebi nedir? Bu ayrımcılığı gidermeyi
düşünüyor musunuz?
6. Bu güne kadar çalışanlarına aynı gün verilip geri alman özlük haklan ile ilgili neden sessiz
kalınmaktadır?
7. Kamu düzeninde hiç görülmeyen bir düzenleme ile Kontrolörler ve denetim elemanları
uzman yapılmıştır. Kontrolörler Maliye Bakanlığı Uzmanı, Milli Emlak ve Muhasebe
Denetmenleri Defterdarlık Uzmanı yapılarak, Gelir idaresinde ise Denetmenler Vergi Müfettişi
yapılarak statüleri ellerinden alınmıştır. Bakanlığınızdaki bu farklı uygulamanın sebebi nedir?
8. Ek ödemelerin emekli keseneğine dahil edilerek emekliliğe yansıtılması konusunda
çalışmanız var mı?
CEVAP
1- Kamu personelinin mali ve sosyal haklan, genel olarak personel kanunlarında başta hizmet
sınıfı, kadro ve görev unvanı ve derecesi, eğitim durumu gibi kriterler esas alınmak suretiyle
belirlenmektedir. Mali hakların belirlenmesinde ayrıca, yapılan görevin önemi, sorumluluğu ve
riski ve benzeri hususlar da Önem arz etmektedir. Bu çerçevede kamu görevlilerinin almakta
oldukları toplam maaşları, yapılan göreve bağlı olarak farklılık arz etmektedir.
Bilindiği üzere, 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile "eşit işe eşit ücret" politikasının
gereği olarak aynı hizmet sınıfında, aynı veya benzer kadrolarda bulunan personel arasındaki
ek ödemelerden kaynaklanan ücret dengesizliği ortadan kaldırılarak kamu hizmetlerinin daha
etkin ve verimli bir şekilde yerine getirilmesi amaçlanmıştır.
Söz konusu Kanun Hükmünde Kararname ile getirilen yeni sistem uyarınca "ücret" ve
"tazminat" adlı iki ödeme unsurundan kapsama dahil idarelerin sadece merkez teşkilatına ait
uzman unvanlı kadrolarda bulunan personelin yararlanması ve farklı kamu idarelerinde aynı
hizmet sınıfında aynı veya benzer unvanlı kadrolarda bulunan personel arasındaki ücret
dengesizliğinin ortadan kaldırılması amaçlanmıştır, Bu nedenle, söz konusu KHK ile ücret
dengesizliği bulunmayan personele yönelik herhangi bir ücret artışı öngörülmemiştir.
Anılan düzenleme ile bakanlık, müsteşarlık, başkanlık, bağımsız genel müdürlük taşra
teşkilatlarında Özel yarışma sınavı sonucunda mesleğe uzman ve denetmen yardımcısı olarak
alınıp belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlik sınavı sonunda uzman ve
denetmen unvanlı kadrolara (mevzuatı uyarınca söz konusu kadrolara atananlar dahil) atanan
personele aynı oranlarda ek ödeme öngörülmüştür.
Buna göre, Maliye Bakanlığı taşra teşkilatında görev yapan Defterdarlık Uzmanları diğer
Bakanlıklar taşra teşkilatında görev yapan kariyer uzmanlar ile aynı oranda ek ödemeden
yararlanmaktadırlar.
Diğer taraftan, kurumların merkez teşkilatlan, kendi görev alanlarına ilişkin ülke geneline
yönelik hizmet politikası üretmek ve planlama yapmak, uygulama birliğini sağlamak ve taşra
birimleri arasında koordinasyona yönelik hizmet yürütmektedir. Oysa, kurumların taşra
birimleri il genelinde ya da bir bölge genelinde hizmet üretimini yürütmekle görevli
bulunmakta, hizmet alanı ve sorumluluk bir il ya da bir bölge ile sınırlandırılmış
bulunmaktadır.
2659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu hizmetlerinin düzenli, süratli,
etkin, verimli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini sağlamak üzere kamu hizmetlerinde iş
bölümü ve koordinasyonun sağlanması, benzer hizmetlerin tek kuruluş veya birim tarafından
290
yürütülmesi ve kaynak kullanımında israfın önlenmesine yönelik olarak unvan
standardizasyonun sağlanması amaçlanmıştır.
Söz konusu amaca yönelik olarak kamu hizmetlerinin özelliğine ve gereklerine göre kariyer ve
liyakat ilkeleri doğrultusunda yetişmiş nitelikli personelin, en etkin şekilde istihdamını
sağlayacak şekilde düzenleme yapılmış olup, bu düzenlemede kamu yararı ve hizmet gerekleri
gözetilmiştir.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 17 nci maddesinin beşinci fıkrasının (h) bendi ile
178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 14 üncü maddesinin dördüncü
fıkrasında; "İlgili mevzuatında düzenleme yapılıncaya kadar, Maliye Uzmanı ve Maliye Uzman
Yardımcılarına 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesine göre yapılacak zam ve tazminat
ödemelerinde Devlet Bütçe Uzmanı ve Devlet Bütçe Uzman Yardımcıları için belirlenmiş olan
puan ve oranlar esas alınır. Bu madde uyarınca Maliye Uzmanı ve Maliye Uzman Yardımcısı
kadrolarına atanmış sayılan Başkontrolör, Kontrolör ve Stajyer Kontrolörler, bu maddenin
yayımı tarihinde 657 sayılı Kanunun 152 nci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı merkez
denetim elemanları için belirlenmiş olan zam puanları ile özel hizmet ve denetim tazminatı
oranlarından, aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanmaya devam ederler. Bu zam ve
tazminatlardan yararlananlara Maliye Uzmanı ve Maliye Uzman Yardımcıları için öngörülen
zamlar ile özel hizmet ve denetim tazminatı ödenmez" hükmüne yer verilerek, Maliye Uzmanı
ve Maliye Uzman Yardımcısı kadrolarına atanan kontrolör ve stajyer kontrolörlerin mali
hakları korunmuştur.
3657 sayılı Kanunun 152 nci maddesinin "III-Ortak Hükümler" başlıklı bölümünde,
maddede sayılan zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara
ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esaslarının kurumların yazılı isteği ve Devlet Personel
Başkanlığının görüşü üzerine Bakanlığımız tarafından hazırlanarak anılan maddede belirtilen
nispetleri aşmamak üzere Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulacağı hüküm altına
alınmıştır.
Bu çerçevede, söz konusu talepler konuya ilişkin çalışmalar kapsamında değerlendirilebilecek
olup, bunun dışında soru önergesinde belirtilen hususlara ilişkin olarak Bakanlığımızca
yürütülmekte olan bir çalışma bulunmamaktadır.
4- Gelir İdaresi Başkanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin
eğitim ve sınavlara ilişkin maddeleri uyarınca Başkanlık Makamının 21/03/2012 tarihli onayı
ile 28/05/2012-22/06/2012 tarihleri arasında görevde yükselme eğitimi ve 15/07/2012 tarihinde
ise görevde yükselme sınavı yapılacaktır.
5- Bakanlığımız personeli arasında gelir ve gider ayrımcılığı bulunmamaktadır. Söz konusu
sınıflandırma hizmet alanı itibarıyla yapılmaktadır.
6- Bilindiği üzere, 2/11/2011 tarihli ve 28103 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 659 sayılı
Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin
Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası ile
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 146 ncı maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten
kaldırılmış; 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi ile avukatlık vekalet ücreti
ödemesine ilişkin düzenleme, 657 sayılı Kanunun 146 ncı maddesinin yürürlükten kaldırılan
hükmünde olduğu şekliyle korunmuştur.
Diğer taraftan, 2/11/2011 tarihli ve 28103 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 666 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameyle ise; aylıklarım 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre alanlar
da dahil olmak üzere personele mali haklar kapsamında değişik adlar altında ve farklı tutarlarda
yapılan ilave ödemeler kaldırılarak tek bir ek ödeme sistemi getirilmiş ve farklı kurumlarda
aynı hizmet sınıfında, aynı veya benzer unvanlı kadrolarda çalışan kamu görevlilerinin aynı
291
tutarda ek ödemeden yararlandırılmaları sağlanmıştır.
Yeni yapılan düzenlemelere paralel olarak mevcut kurumsal ek ödemelere ve fazla çalışma
ücretlerine ilişkin hükümler yürürlükten kaldırılmış olup, bu düzenlemelerle kamu personeli
arasındaki ücret dengesizliğinin giderilmesi amaçlanmıştır.
Nitekim 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan düzenlemede de hukuk
birimlerinde görev yapan hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü, avukatlar
dışındaki personele avukatlık vekalet ücreti ödenmesine yönelik hükümler de bu gerekçeyle
yürürlükten kaldırılmıştır.
SORU ÖNERGESİ
Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli memurlardan aynı unvan ve pozisyonda çalışanların
almış oldukları maaşlar arasında, baz, kurumlarda ek ödeme vs adı altında yapılan ödemelerden
ötürü çok ciddi farkların bulunduğu bilinmektedir. Ek ödemeden kaynaklanan ücret
adaletsizliği sebebiyle kamu kurum ve kuruluşlarında tırmanan bu rahatsızlık zaman zaman dile
getirilmekte ve çözüm için Hükümetin adım atması beklenmektedir.
Ücret adaletsizliği sebebiyle, özellikle kariyer meslek sahibi konumundaki denetim elemanları
ile uzmanların, çalıştıkları, kurumlarından ayrılarak ek ödemesi olan kurumları tercih etmek
suretiyle sürekli bir hareketlilik yaşandığı da bir gerçektir.
Maaşlar arasındaki bu dengesizlik nedeniyle, kurumlar açısından yetişmiş eleman temininde
veya mevcut yetişmiş elamanı tutamamanın ortaya çıkardığı sorunların yanı sıra, ayrıca bu
durum diğer memurların moral ve motivasyonlarını olumsuz etkilemekte ve adalet duygusunu
zedeleyen bu sorun sebebiyle kamu hizmetleri yeterince etkili ve verimli sunulamamaktadır.
Bu itibarla;
1- Hangi kurum
yapılmamaktadır?
ve
kuruluşlarda
çalışanlara
ek
ödeme
yapılmakta,
hanelerine
2- Yapılan ek ödeme miktarları her kurumda aynı mıdır? Bir farklılık varsa bunun gerekçesi
nedir?
3- Ek ödemesi olmayan kurumlarda çalışanların maaşlarının iyileştirilmesi konusunda
Hükümet ne düşünmektedir? Bu konuda yapılan bir çalışma varsa kapsamı ve niteliği nedir?
4- Bugüne kadar hiç ek ödeme alamayan veya nispi olarak az alan memurların uğramış
oldukları maddi kayıpların telafisi için ne düşünülmektedir?
CEVAP
Çeşitli adlar altında ilave ödemeden yararlanan Maliye Bakanlığı; Gelir İdaresi Başkanlığı;
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı; Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı; Sağlık Bakanlığı gibi kurumların personeli ile herhangi bir ilave
ödemeden yararlanmayan kamu personeli arasında oluşan ücret dengesizliğini gidermek
amacıyla 21/3/2006 tarihli ve 5473 sayılı Kanunla 375 sayılı 657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar
Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı
Kanunu ile Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması,
Devlet Memurları ve Diğer Kamu Görevlilerine Memuriyet Taban Aylığı ve Kıdem Aylığı ile
Ek Tazminat Ödenmesi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ek 3 üncü madde eklenmiş
ve bu tarihten itibaren ilave ödemeden yararlanmayan personele de ek ödeme yapılmaya
başlanmıştır.
Yapılan bu düzenlemelerle aynı hizmet sınıfı ve kadro unvanında bulunan personel arasında
292
ilave ödemeler nedeniyle var olan ücret dengesizliği önemli ölçüde giderilmiş ve kamu
personelinin tamamı ek ödemeden yararlanmaya başlamıştır. Ancak 375 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin ek 3 üncü maddesi uyarınca genel ek ödemeden yararlanan kamu
personeli ile kurumsal ek ödemesi bulunan kurumların personelinin yararlandığı ek ödeme
oranları arasında farklılık bulunmaktadır.
02.11.2011 tarihli ve 28103 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 666 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameyle de; genel ek ödeme ile kurumsal bütün ek ödemeler de dahil olmak
üzere personele mali haklar kapsamında değişik adlar altında ve farklı tutarlarda yapılan ilave
ödemeler yürürlükten kaldırılarak tek bir ek ödeme getirilmiş ve farklı kurumlarda aynı hizmet
sınıfında, aynı veya benzer unvanlı kadrolarda çalışan kamu görevlilerinin aynı tutarda ek
ödemeden yararlandırılmaları sağlanmıştır. Söz konusu Kanun Hükmünde Kararname, özü
itibarıyla farklı kamu idarelerinde aynı hizmet sınıfında ve aynı veya benzer unvanlı kadrolarda
bulunan personel arasındaki ücret dengesizliğinin ortadan kaldırılmasına yönelik bir düzenleme
olup, tüm kamu idareleri için uygulanacak genel bir maaş ve ücret artışı düzenlemesi değildir.
Bu nedenle, anılan Kanun Hükmünde Kararnameyle ücret dengesizliği bulunmayan personele
yönelik herhangi bir ücret artışı öngörülmemiştir.
Buna göre; 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle 375 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye eklenen ve 15/1/2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan ek 9'uncu maddenin
birinci fıkrasında;
"Aylıklarım 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 2914 sayılı Yükseköğretim Personel
Kanununa göre almakta olan personele, 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II)
sayılı Cetvele dahil pozisyonlarda istihdam edilen sözleşmeli personele, subay, sözleşmeli
subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, sözleşmeli subay ve astsubay adayları ile uzman
jandarma ve uzman erbaşlara, mali haklar kapsamında yapılan her türlü ödemeler dahil almakta
oldukları toplam ödeme tutarı dikkate alınmak suretiyle aynı veya benzer kadro ve görevlerde
bulunan personel arasındaki ücret dengesini sağlamak amacıyla, en yüksek Devlet memuru
aylığına (ek gösterge dahil), ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan kadro ve görev unvanlarına karşılık
gelen oranların uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılır." hükmüne yer
verilmiştir. Bu hüküm gereğince, 15/01/2012 tarihinden itibaren herhangi bir kurum ayrımı
yapılmaksızın aynı hizmet sınıfında ve kadro veya görev unvanında bulunan personele aynı
tutarda ek ödeme yapılarak kamu idareleri ve kamu personeli arasındaki ücret adaletsizliği
giderilmiş olacaktır.
SORU ÖNERGESİ
08/05/2008 tarihinde yürürlüğe giren 575 Sayılı kanun ile Çarşı ve\Mahalle Bekçileri Yardımcı
Hizmetler sınıfından çıkartılarak Emniyet Hizmetleri sınıfına dahil edildiler. Ancak bu sınıfa
dahil edilmelerine rağmen Emniyet Hizmetlerinde bulunan diğer personelin yararlandığı özlük
haklarından yararlanamamaktadırlar.
1. Çarşı ve Mahalle Bekçileri Emniyet Hizmetleri sınıfına geçmelerine rağmen Fiili Hizmet
(yıpranma) zammından yararlanamamaktadır. Bu aksaklığın giderilmesi için bir çalışma
yapmayı düşünüyor musunuz?
2. 657 sayılı Kanunun 152 Maddesinin Tazminatlar kısmında Çarşı ve Mahalle Bekçileri,
Yardımcı hizmetler sınıfında iken % 72 olan görev tazminat oranı, Emniyet Hizmetleri Sınıfına
geçmelerine rağmen değişmemiştir. Polis Memurlarının tazminat oranlan göz önünde
bulundurularak makul bir oranla mağduriyetin giderilmesi hususunda bir çalışma yapmayı
düşünüyor musunuz?
3. 1966 yılında yürürlüğe giren 772 Sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanununun da yer alan
"Gün Batımı Gün Doğumu çalıştırılırlar" ibaresinin değiştirilmesiyle ilgili bir çalışma yapmayı
293
düşünüyor musunuz?
4. Çarşı ve Mahalle Bekçilerini halihazırda giymiş oldukları elbiselerin değiştirilip çağımıza
uygun hale getirmeyi düşünüyor musunuz?
CEVAP
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesine göre "Yardımcı Hizmetler
Sınıfı"nda yer alan çarşı ve mahalle bekçilerinin görev unvanı, 08/05/2008 tarihli resmi
gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5757 sayılı Kanunla "Emniyet Hizmetleri Sınıfı" olarak
değiştirilmiştir.
Çarşı ve mahalle bekçileri de dahil olmak üzere tüm emniyet hizmetleri sımfı personelinin
tazminat oranlarının yükseltilmesine yönelik Bakanlığımızca hazırlanan taslak çalışma Maliye
Bakanlığına gönderilmiştir.
772 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine göre çarşı ve mahalle bekçileri gündüz
çalıştırılamamaktadır. Gündüz çalıştırılabilmeleri için her iki ayda bir Valilik ve Kaymakamlık
onayı alınması gerekmekte olup, uygulamada bugüne kadar herhangi bir aksaklık meydana
gelmemiştir. Ayrıca, söz konusu personelin giyim kuşam yardımı ile ilgili 5757 sayılı Kanunda
herhangi bir değişiklik yapılmamış olup, ilgili birim koordinesinde çalışma devam etmektedir.
SORU ÖNERGESİ
14.12.2011 tarih ve 7/2001 sayılı soru önergeme verilen cevapta eksik kısımlar bulunması
nedeniyle bazı soruları tekrarlıyor ve aşağıdaki sorularıma cevap verilmesini arz ediyorum.
1. 7/2001 sayılı soru önergemde, vasıfları itibariyle kamu görevi yerine getiren ve sosyolojik
tanımlarıyla kanaat önderi olarak tanımlanan din görevlilerine, neden cami ve çevresinin
temizlenmesi görevinin verildiği sorusuna, tarafınızca "camii görevlilerini yalnızca ibadet
edilen mekânların temizliğini yapma görevi verilmiştir" cevabı iletilmiştir.
Bu cevap doğrultusunda, esas itibariyle görevi dinimizle ilgili ibadet ve eğitim vasfı taşıyan
cami görevlilerine, ibadet edilen mekânların temizliğini yapma görevi verilmesinin nedeni
nedir?
2. 7/2001 sayılı soru önergemde yer alan 4 nolu soruda, Diyanet işleri Başkanlığının Görev ve
Çalışma Yönergesinin 107 ve 108 inci maddeleri hükmünce, imam-hatip ve müezzinlere,
çeşitli yerel birimlerle irtibat kurularak cami ve çevresinin temizliğini yaptırmak görevi
verildiği dikkate sunularak, bunun gerçekleşmemesi durumunda temizliğin kim tarafından
yapılacağı sorulmuş, tarafınızca bu soruya da, "camilerin temizliği konusunda yerel birimlerle
görüşmeler ve koordinasyon müftülükler tarafından yürütülmektedir" cevabı verilmiştir.
Bu kamu görevlisinin, cami temizliği yaptırılması konusunda çeşitli birimlere ricacı konuma
getirilmesi yerine, cami ve çevresinin temizlik işinin düzenli hizmet olarak verilmesi için
herhangi bir düzenleme yapılması düşünülmekte midir?
3. Türkiye'de ibadete açık camii sayısı ne kadardır?
4. Bünyesinde temizlik görevlisi bulunan camii sayısı ne kadardır?
CEVAP
1. 2. Cami görevlilerine yalnızca ibadet edilen mekânların temizliğini yapma görevinin
verilmiş olması, temizlik için ayrı bir personelin bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca
özellikle şehir merkezlerindeki camilerde imam-hatiplerin yanında müezzin kayyımlar
istihdam edilmekte, "Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesinde" cami
temizliğinin müezzin-kayyımların görevlerinden birisi olduğu belirtilmektedir.
294
3. Ülkemizde 83.574 cami ibadete açıktır.
4. Yirmi (20) camide hizmetli, 13.656 camide de görev alanları arasında cami temizliği de yer
alan müezzin - kayyımlar görev yapmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
1: Kamu kurum ve kuruluşlarının kaçı engellilerin erişebilirliğine uygun hale getirilmiştir?
2: Yol, kaldırım, yaya geçitlerinin ne kadarı engellilerin erişebilirliğine uygun hale
getirilmiştir?
3: Yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel hizmet sunan
umuma açık yerlerin ne kadarı engellilerin erişebilirliğine uygun hale getirilmiştir?
4: Büyükşehir Belediyelerinin ve belediyelerin kaçında şehir içinde sunulan toplu taşıma
hizmetleri engellilerin erişebilirliğine uygun hale getirilmiştir?
5: Bu zamana kadar kaç engellinin istihdamı sağlanmıştır?
6: Ülke genelinde toplam engelli sayısı nedir, bu sayının illere ve bölgelere göre dağılımı
nasıldır?
7: İstihdamları sağlanan engellilerin toplanı engelli sayısındaki oranı nedir?
CEVAP
1-2-3-4: 5378 sayılı Özürlüler Kanununun Geçici 2 nci maddesi, engelli vatandaşlarımızın
toplumsal yaşama tam, eşit ve etkin katılımları ile hizmetlerden diğer bireylerle eşit biçimde
faydalanmalarını sağlamaya yönelik önemli ve öncü nitelikte bir düzenlemedir. Kamu kurum
ve kuruluşları ile yerel yönetimler konuya ilişkin yükümlülüklerini farklı düzeylerde yerine
getirmiş olup, devam etmekte olan hazırlık süreci 07.07.2012 tarihi itibariyle sona erecektir.
Bakanlığımız tarafından 12.12.2011 tarihinde 81 İl Valiliğine gönderilen yazıda, ulaşılabilirlik
konusundaki yasal zorunluluklar hatırlatılmış, Özürlüler Kanununun geçici 2 nci ve 3 üncü
maddeleri ile hüküm altına alman hususların tüm illerde yapılı çevreyle ilgili görev ve
sorumlulukları olan ilgili kurum ve kuruluşlarca uygulanmasına yönelik tedbirlerin Valilikler
tarafından ivedilikle alınması talep edilmiştir.
Ayrıca Bakanlığımız tarafından kamu kurum ve kuruluşları ile yerel yönetimler tarafından
yerine getirilmesi gereken yükümlülüklere destek vermek amacıyla;
•
Ulaşılabilirliğin sağlanması için örnek uygulamalar yapılması yoluyla, doğru
uygulamaların ülke geneline yaygınlaşması için kamu duyarlılığının artırılmasının
amaçlandığı "Örnek Engelsiz Kent Projesi" çalışmaları,
•
Bakanlığımız tarafından tüm Türkiye'de 7 bölgede yerel yönetimleri mevzuat ve teknik
eğitim anlamında bilgilendirmeyi amaçlayan "Ulaşılabilirlik Bölgesel Paylaşım
Toplantıları",
• Türkiye Belediyeler Birliği işbirliği ile belediye birlikleriyle yerel düzeyde yapılan
toplantılar sürdürülmekte, konuya ilişkin çalışmalarımız devam etmektedir.
5: Devlet Personel Başkanlığı verilerine göre. 2011 yılı Ağustos ayı itibariyle kamu
kurumlarında engelli kontenjanında istihdam edilen 20.829 engelli memur bulunmaktadır.
Türkiye îş Kurumu verilerine göre 2011 yılında kamu ve özel sektörde çalışan toplam 83.435
engelli işçi bulunmaktadır.
6: Türkiye genelinde engellilerin sayısını netleştirmek üzere Bakanlığımızca çalışmalar hızla
sürdürülmektedir. Bu kapsamda Ulusal Özürlüler Veri tabam' na (ÖZVERİ) kayıtlı, yaşayan ve
295
adresi bilinen 1.241.854 engelli birey bulunmaktadır.
7: 2005 yılından günümüze engelli istihdamında önemli gelişmeler kaydedilmiştir. 2011
yılında istihdam edilen engelli işçi sayısı 2005 yılma oranla % 64, engelli memur sayısı da %
138 artış göstermiştir. Söz konusu dönemde istihdamları sağlanan engellilerin toplam engelli
sayısına oranına ilişkin veri toplama çalışmalarımız devam etmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın koordinasyonunda yürütülmekte olan İŞKUR'un da
sorumlu olduğu Sosyal Politika ve İstihdam Faslının 2. Açılış kriterinde "...kadınların işgücü
piyasasına katılımına özel bir önem vermek suretiyle cinsiyet eşitliğinin her alana
yaygınlaştırılması yaklaşımı benimsenmelidir" denilmektedir.
Bu kapsamda İŞKUR, istihdam oranının artırılması, cinsiyet eşitliğinin iyileştirilmesi amacıyla
Avrupa Birliği (AB) fonları, British Council, ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü), Dünya
Bankası, Avrupa Eğitim Vakfı ve Birleşmiş Milletler Kurumlan ile işbirliği içinde çeşitli
projeler yürütmektedir. Kadınlara girişimcilik, çocuk-yaşlı bakımı, v.b. eğitimler
verilmektedir. Bu projelerin temel amacı, yaşlı ve çocuk bakımı nedeniyle uzun süre işsiz kalan
ve işgücüne dahil olmayan kadınları işgücüne dahil etmek olarak açıklanmıştır.
1. Bu zamana kadar kadın istihdamının artırılmasına yönelik ülke çapında İŞKUR
liderliğinde kaç projeye destek sağlanmıştır?
2. Bu projeler sonunda kaç kadına sertifika verilmiştir?
3. Sertifika alan kaç kadının istihdamı sağlanmıştır?
4. Bu projelerin başarıya ulaşıp ulaşmadığı nasıl ölçülmektedir?
5. Projelerin temel amacı, yaşlı ve çocuk bakımı nedeniyle uzun süre işsiz kalan ve işgücüne
dahil olmayan kadınları işgücüne dahil etmek ise, çocuk bakıcılığı, yaşlı bakıcılığı, v.b.
alanlarda verilen eğitimler, kadınların sosyal hayata katılımını desteklemek yerine, daha çok
eve kapanmasına yol açmaz mı?
CEVAP
Kadınların işgücü piyasasına katılımlarının düşüklüğü ve kadınlar arasındaki işsizlik oranının
yüksekliği işgücü piyasasının kilit sorunlardan biridir. TÜİK'ten alman verilere göre kadınların
işgücüne katılım oranı 2011 yılı Temmuz ayı itibariyle yüzde 30,3 ve kadın istihdam oranı
yüzde 29,4'tür. Bu rakamlar yüzde 62,1 kadın istihdam oranına sahip AB ile kıyaslandığında
dikkate değer farklılıkları ortaya koymaktadır.
Dezavantajlı grup içerisinde kabul edilen kadınların, istihdam oranını arttırmak kadını işgücüne
ve istihdama katarak ekonomik kalkınmayı, sosyal eşitliği ve toplumsal uyumu sağlamak
ülkemizde uygulanan sosyal politikaların temel amaçları arasında yer almaktadır. Bu kapsamda
İŞKUR tarafından uygulanan projeler ile kadınların istihdam edilebilirliklerini arttırmak,
onların daha çok ve daha iyi işlere girişlerini kolaylaştırmak ve kadınların işgücüne
katılımlarını önleyen engelleri azaltmak amaçlanmaktadır. Bu sayede kadınların sosyal hayata
katılımı desteklenmektedir.
Kadın istihdamının arttırılmasına yönelik ülke çapında İŞKUR liderliğinde dört projeye destek
sağlanmıştır. Bu projeler. Aktif İşgücü Programları Projesi (AİPP 1), Aktif İstihdam Tedbirleri
ve İŞKUR'a Yerel Düzeyde Destek Projesi (AİTP 2), Kadın İstihdamının Desteklenmesi
Operasyonu, Genç İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu'dur.
Aktif İşgücü Programlan Projesi'nde (AİPP 1) 19.247, Aktif İstihdam Tedbirleri ve İŞKUR'a
Yerel Düzeyde Destek Projesi'nde (AİTP 2) 4.734, Kadın İstihdamının Desteklenmesi
296
Operasyonu'nda 9.494, Genç İstihdamının Desteklenmesi Operasyonu'nda 3.792 olmak üzere
toplam 37.267 kadına sertifika verilmiştir.
Aktif İşgücü Programları Projesi'nde (AİPP 1) 4.596, Aktif İstihdam Tedbirleri ve İŞKUR'a
Yerel Düzeyde Destek Projesi'nde (AİTP 2) 573, Kadın İstihdamının Desteklenmesi
Operasyonu'nda 928 olmak üzere toplam 6.097 kadının istihdamı sağlanmıştır.
Bu projelerde kullanılan başarı kriterleri; istihdamı gerçekleştirme oranı, kaynakları verimli
kullanmak, girişimci kadın kursiyerlerin başarısı, unutulan mesleklerin canlandırılması, yerel
şartların zorluklarını aşıp sonuca ulaşabilmek, bölgede ihtiyaç duyulan mesleklerde nitelikli
eleman yetiştirmek, Türk ve AB mevzuatına uygun şekilde projeleri yürütmektir.
KAMU KURUMU
SORU ÖNERGESİ
1 - Kamu kurum ve kuruluşlarına ait binaların ne kadarı kira karşılığı kullanılmaktadır?
2- Bu binalara ödenen kira miktarı toplamda ne kadardır?
3- Kamuya ait kuruluşların kamu binaları dururken kiralama yoluyla hizmet almalarının
nedeni nedir? Devlete ait binalar hizmet açısından yetersiz mi kalmaktadır?
4- Son 10 yıl içinde kiralama karşılığı kullanılan kamu binalarına yapılan tadilat miktarları ne
kadardır?
5- Kamuya ait binaların şehir merkezinden uzak, rayiç bedeli yüksek yerlere taşınmasının ve
buralarda kiralama yoluyla kullanılmasının nedeni nedir?
6- TOKİ, Türkiye'nin her yerine düşük Ödemeli bina yaparken, kamuya ait birimlerin yüksek
bedeller karşılığı kiralık bina kullanmasının nedeni nedir?
7- TOKİ'ye kamu adına kullanmak üzere neden bina yaptırılmamaktadır?
8- Başbakanlık ve bağlı birimlerin Ankara'da kiralayarak kullandığı bina sayısı ne kadardır?
9- Bu binalara ödenen kira bedeli ne kadardır?
10- Bu binalara yapılan tadilat tutarı ne kadardır?
CEVAP
Kamu kurumlarında hizmet binası ihtiyacı, kira, satın alma veya yaptırma yolları ile temin
edilmektedir. Yeni kurulan idareler genellikle kiralama yapmak zorunda kalmaktadırlar.
Kamu kurumlarının hizmet binası kiralama, satın alma veya yaptırma tercihi, imkânların
değerlendirilmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.
Merkezi yönetim bütçesine dahil 104 kamu idaresinin (30'u genel bütçeli idare, 40'ı yüksek
öğretim kurumu olmak üzere 67 özel bütçeli idare ile 7 düzenleyici ve denetleyici kurum)
hizmet binası kiralama giderleri için 2011 yılında yapılan harcamalar idareler itibariyle ekli
tabloda gönderilmektedir.
297
Kurum
Kod
Kurum Adı
01
02
04
05
07
07.77
07.82
07.86
08
09
10
10.81
10.82
10.83
11
12
12.76
13
14
14.81
15
16
16.81
18
21
27
28
30
31
33
38.04
38.05
38.06
38.09
38.10
38.11
38.15
38.16
38.17
38.21
38.22
38.23
38.30
38.32
38.38
38.39
38.41
38.43
38.46
CUMHURBAŞKANLIĞI
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
YARGITAY
DANIŞTAY
BAŞBAKANLIK
8ASIN-YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI
ADALET BAKANLIĞI
MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI
Dr ŞİŞLERİ BAKANLIĞI
MALİYE BAKANLIĞI
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI
TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
SAĞLIK BAKANLIĞI
ULAŞTIRMA BAKANLIĞI
DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞI
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
EKONOMİ BAKANLIĞI
GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
HACETTEPE ÜNÎVERSİTE5Î
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
MARMARA ÜNİVERSİTESİ
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
MİMAR SİNAN GÜZEL 5ANATLAR ÜNİVERSİTESİ
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
ANADOLU ÜNİVER5İTESI
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ
HARRAN ÜNİVERSİTESİ
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
CELAL SAYAR ÜNİVERSİTESİ
MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ
ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ
Hizmet Binası
Kiralama
Giderleri
0
275.284
683.220
147.528
390.959
2.472.666
523.241
2.923.544
4.262.620
12.878
8.142.950
8.088
2.875.013
984
15.091.869
396.270
17.928.745
856.826
1.860.324
2.902.515
23.377.486
4.020
9.237
1.346.230
7.919.414
659.239
760.361
398.914
259.540
7.313
9.901
7.400
1.233.151
30.895
4.188
341.288
25.704
277.080
16.520
3.376
600.124
8.470
77.156
1.386
12.760
2.800
750
4.178
495
298
38.49
38.50
38.51
38.52
38.61
38.62
38.66
38.68
38.70
38.77
38.79
3B.80
38.85
38.87
38.89
38.91
38.92
38.93
38.95
38.97
3B.98
38-99
39.01
39.03
39.04
40.01
40-02
40.03
40.05
40.08
40.09
40.10
40.13
40.14
40.15
40.16
40.19
40.21
40.22
40.27
40.28
40.30
40.32
40.34
40.40
40.41
40.50
40.51
42.02
GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ
MUĞLA ÜNİVERSİTESİ
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ
NAMIK KEMAL ÜNİVERSITE5İ
ERZİNCAN ÜNİVERSİTESİ
BOZOK ÜNİVERSİTESİ
ORDU ÜNİVERSİTESİ
KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ
ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ
BİLECİK ÜNİVERSİTESİ
BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ
MARDİN ARTUKLU ÜNİVERSİTESİ
ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ
BAYBURT ÜNİVERSİTESİ
HAKKARİ ÜNİVERSİTESİ
İĞDIR ÜNİVER5ITE5İ
ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ
YALOVA ÜNİVERSİTESİ
YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
İ5TANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ
İZMİR KATİP CELEBİ ÜNİVERSİTESİ
KAY5ERÎ ABDULLAH GÜL ÜNİVERSİTESİ
ERZURUM TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
ÖLÇME SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ BAŞKANLIĞI
ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU
ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ
TÜRK DİL KURUMU
TÜRKİYE BİLIM5EL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU
TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI
TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ BAŞKANLIĞI
YÜKSEK ÖĞRENİM KREDİ VE YURTLAR KURUMU GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
SPOR ŞENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRK AKREDÎTASYON KURUMU
TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ
TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU
SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI
KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERİ GELİŞTİRME VE
DESTEKLEME İDARESİ BAŞKANLIĞI
TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI
GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI
MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
CEZA VE İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞ YURTLARI
KURUMU
ME5LEKI YETERLİLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
YURTDIŞI TÜRKLER VE AKRABA TOPLULUKLAR BAŞKANLIĞI
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU
3.811
25.552
3.500
1.433
1.635
2.880
14.667
280.001
7.560
49.329
36.492
7.300
154.148
104.878
165
694.617
92.783
157.488
158.405
180.000
49.500
563.400
35.000
24-659
202.000
6.429
979.831
18.576
9.900
1.224.952
538.434
1.060.604
24.915.927
774.151
3.087.875
1.966.016
235.769
1.012.346
802.679
57.463
3.532.732
717.370
1.607.349
647.368
32.880
10.119.303
243.240
2.110.958
2-196.734
299
42.03
SERMAYE PÎYA5ASI KURULU
42.04
BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU
42.05
ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
42.06
KAMU İHALE KURUMU
42.07
REKABET KURUMU
42.09
TÜTÜN VE ALKOL PİYA5A5I DÜZENLEME KURUMU
MERKEZİ YÖNETİM
1.866.353
11.357.435
3,492.058
7.119.624
106.148
1.147.545
184.994.153
SORU ÖNERGESİ
1. Makamınızca kullanılan 06-RDK-46 plakalı BMW 7 serisi marka araç Bakanlığınızın
demirbaşına mı kayıtlı yoksa kiralık mıdır?
2. Eğer kiralıksa kira bedeli, hangi kurum tarafından karşılanmaktadır ve toplam yıllık maliyeti
ne kadardır?
CEVAP
Önergeye konu edilen araç, Bakanlığım demirbaşlarında kayıtlı olmadığı gibi, Makamımca
kiralık olarak da kullanılmamıştır.
KÜLTÜR
SORU ÖNERGESİ
1: Bakanlığınızca hazırlanan "Türk Sineması Prestij DVD Seti" adını taşıyan çalışma
tamamlanmış mıdır?
2. Bahsi geçen çalışma kapsamında Türk Sinemasını tanıtmak amacıyla seçilen filmler
hangileridir?
3. Bu filmler hangi kriterler göz önünde bulundurularak seçilmiştir?
4. Filmleri seçen ekipte kimler yer almaktadır?
5. Basında yer alan haberlerde, seçilen filmler ağırlıklı olarak cezaevleri, ölüm orucu, 12 Eylül
ve işkence temalı olduğu işlenmiştir. Bu haberler doğru ise, adı içerisinde Kültür ve Turizm
olan bir Bakanlığın, Türkiye'yi bu temalarla tanıtmasının gerekçesi nedir?
6. Bu tür filmlerin Türkiye'nin tanıtımında kullanılacak olmasının, Türkiye'nin turizmine ve
tanıtımına yapacağı katkı ne şekilde olacaktır?
CEVAP
Çalışma kapsamında Türk Sinemasını tanıtmak amacıyla seçilen filmler "Sonbahar,
Mommo-Kız Kardeşim, Uzak İhtimal, Pandora'nın Kutusu, İki Dil Bir Bavul, Aşk Tesadüfleri
Sever, Beynelmilel, Babam ve Oğlum, 120, Selvi Boylum Al Yazmalım" filmleridir.
Sinemamızı yurt dışı temsilciliklerimiz aracılığı ile yabancı dostlarımıza tanıtmak, ortak
çalışmalar için bir ilham kaynağı oluşturmak, yurt içi ve yurt dışından gelen konuklarımıza
Türk Sinemasını tanıtıcı bir "Türk Film Seçkisi" armağan etmek düşüncesiyle ulusal ve
uluslararası alanda elde edilen başarıları, halkımız tarafından izlenme ve beğenilme ölçüsü,
geçmiş ve günümüz Türk Sinemasının gelişimini yansıtabilmeleri ve filmlerin yapımcılarından
gerekli izinlerin alınabilmesi gibi ölçütler göz önüne alınarak hazırlanmış, şu anda çoğaltım
aşamasındadır.
300
MADENCİLİK
SORU CEVAP
Eti Maden adı ile 1935 yılında kurulan ve 1998'de Eti Holding yapılanması ile özellikle bor
ürünleri alanında faaliyet gösteren Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Kamu Kuruluşları
arasında ihracatta 1. sırada yer alarak ülkemiz ekonomisi için ne kadar önemli bir yere sahip
olduğunu göstermiştir. Türkiye Dünya bor rezervlerinin yaklaşık %72'sini elinde
bulundururken, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 2011 yılında 2 milyon ton bor ürünü
satarak 831 milyon dolarlık ihracat yapmıştır. Dünya bor piyasası 1,5 milyar ABD Doları iken
Türkiye'nin bu pazardaki payı 850 milyon dolarla yaklaşık %57'dir.
Bununla birlikte, 1985 yılında çıkarılan 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamına alınan 2840
sayılı Kanun'un 2. Maddesi'nde "Bor tuzları, uranyum ve toryum madenlerinin aranması ve
işletilmesi Devlet eliyle yapılır" denilmekte ise de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nca
hazırlanan ve son olarak 20 Mart 2012 tarihinde TBMM Başkanlığı'na gönderilen bir Kanun
Tasarısı ile mevcut Kanun'un 2. maddesine eklenen fıkrada "Bu madenlerin üretilmesi ve
zenginleştirilmesi, teknik, ticari ve ekonomik sebeplerle ürünün mülkiyeti ruhsat sahibinde
kalmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde ihale edilmek suretiyle
üçüncü şahıslara gördürülebilirler. Ancak üçüncü şahıslara gördürülecek işlerin ihale süresinin
üç yıldan fazla olması durumunda konuya ilişkin talepler Yüksek Planlama Kurulu tarafından
karara bağlanır" denilmektedir. Bu bilgiler ışığında;
1. Dünya bor talebinin %40'ını karşılayan ve 2010 yılında GSMH'ye 250 milyon TL katkı
sağlayan adı geçen kurumun ana faaliyet alanı olan bir işten el çektirilmek istenmesinin sebebi
nedir?
2. Bu Kanun Tasarısı hazırlanmadan önce gerekli ve yeterli fizibilite çalışması yapılmış mıdır?
Yapıldı ise GSMH'ye yıllık 250 milyon TL'den ne kadar fazla katkı sağlayacağı
hesaplanmıştır?
3. Yıllık 20-30 milyon dolarlık yatırımlarla Türkiye'nin adeta lokomotifi olan bu vazgeçilmez
kaynakları değerlendiren kuruluşta çalışan 1000'lerce personeli nasıl değerlendirmeyi
düşünüyorsunuz?
4. Eti Maden'in tek rakibi olan Rio Tinto'nun bir kuruluşu olan US Borax'in, üretim sıkıntısı
içinde olduğu ve müşterilerinin taleplerini karşılayamadığı gerçeği var iken ve bu ülkemiz için
bir avantaj teşkil ederken bor rezervleri ile kamu tekeli neden kırılmak istenmektedir?
5. Başbakan Sayın Recep Tayyip ERDOGAN'ın 2005 yılında Avustralya'ya yaptığı seyahatin
ve Dünya bor talebinin %30'unu karşılayan US Borax adlı şirketin uzantısı olan BHP-Billiton
isimli firmanın yetkilileri ile yaptığı görüşmenin hazırlanan Tasarı ile ilgisi var mıdır?
CEVAP
1,2.4,5. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Eti Maden) üretim, pazarlama ve satışlarda
gerçekleştirilen atılımlarla 2005 yılından itibaren bor ürünlerinin Dünya'daki en büyük
ihracatçısı durumuna gelmiştir. 2011 yılı yatırımları 88.657.000 TL olarak gerçekleşmiş olup
% 97'si yurtdışına yapılan satışlardan 828.564.241 milyon ABD $'ı satış hâsılatı elde edilmiştir.
Bu doğrultuda Eti Maden'in, Dünya bor pazarındaki lider konumunu güçlendirmek ve pazar
payını artırma amacı doğrultusunda gereken çalışmalar yapılmaktadır. Eti Maden yıllardan beri
işbölümü, uzmanlaşma ve verimlilik kavramlarını dikkate alarak üretim yapacağı tesislerin
mühendislik hizmetlerinden yapım işlerine, dekapaj işlerinden cevher üretimine, idari bina ve
fabrikalarda temizlik işlerinden yemekhane işlerine, tahmil, tahliye ve torbalama işlerinden
üretilen ürünlerin limanlara veya varış noktalarına kadar nakliyelerini de içeren bir kısım işleri
301
dışarıdan hizmet alımı yaparak temin etmektedir.
2840 sayılı Kanunda değişikliği öngören Kanun Tasarı Taslağında Kanunun 2. maddesine; "Bu
madenlerin üretimi ve zenginleştirilmesi, teknik, ticari ve ekonomik sebeplerle, ürünün
mülkiyeti ruhsat sahibinde kalmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri
çerçevesinde ihale edilmek suretiyle üçüncü şahıslara gördüreb i lirler. Ancak üçüncü şahıslara
gördürülecek işlerin ihale süresinin üç yıldan fazla olması durumunda konuya ilişkin talepler
Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır." fıkrasının eklenmesi söz konusudur.
Söz konusu teklif; uygulamadaki birtakım farklılıkları gidermek, Bor, Uranyum ve Toryum
madenlerinin üretim ve zenginleştirme aşamasında günün teknolojisine uygun üretim
yöntemlerinin hızlı ve etkin olarak uygulanabilmesini sağlamak ve/veya üretim maliyetlerini
düşürebilmek için bir kısım işleri hizmet alımı yoluyla gerçekleştirebilmesine olanak tanınması
amacıyla hazırlanmıştır. Bu yasa değişikliği ile Eti Maden'in rekabet gücünün ve karlılığının
arttırılarak ülke ekonomisine azami katkı sağlaması hedeflenmektedir. Dolayısıyla, bu yasa
değişikliği ile Eti Maden'in ana faaliyetinden uzaklaşması veya kamu tekelinin kırılması gibi
bir durum söz konusu değildir.
3. Söz konusu yasa değişikliği sonrasında, dışarıdan satın alınacak hizmet sonrası ürün
mülkiyeti özel sektöre geçmeyeceğinden pazarlama işinin de özel sektör eliyle yapılması
mümkün değildir. Ayrıca mevcut çalışan personelin yanı sıra yapılan yeni yatırımların devreye
girmesi ile birlikte personel alımları da devam etmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Ülkemizde şimdiye kadar verilmiş olan maden arama ve işletme ruhsatları ile halen çalışan
maden işletmeleriyle ilgili olarak verdiğim 7/2672 ve 7/2673 Esas numaralı soru Önergelerine
Bakanlığınızca verilen 02.02.2012 tarihli, 247 ve 248 sayılı cevabi yazılarda; "...halen
ülkemizde toplam 30.962 adet ruhsatın bulunduğu, 2002-2011 döneminde toplam 12.051
ruhsatın el değiştirdiği, işletme izni düzenlenen ruhsat sayısının 8.523, faaliyetleri durdurulan
ruhsat sayısının 2.830, maden alanlarının ekonomiye kazandırılması için hazırlık aşamasında
bulunan dosya sayısının da 1.651 olduğu, madencilik sektörünün GSYİH içindeki miktarının
yıllara göre giderek arttığı" ifade edilmiştir. Bazı soruların cevapsız bırakıldığı bu konuyla
ilgili olarak;
1. Halen çalışmakta olan maden işletmelerinde toplam kaç kişi istihdam edilmektedir?
2. Sektörde istihdam edilen çalışanların ne kadarı kayıtlı, ne kadarı da kayıt dışı çalışanlardan
oluşmaktadır?
3. Sektörde çalışanların toplam ne kadarı taşeron işçisi olarak çalıştırılmaktadır? Bu amaçla kaç
adet taşeron firmasından hizmet alımı yapılmıştır?
4. Halen çalışmakta olan maden işletmelerinde 2010 ve 2011 yılı maden üretimleri ne kadar
olmuştur?
5. Madencilik sektörünün GSYİH değerleri içindeki paylarının 2002-2011 yıllarına göre
değişimleri nasıl olmuştur? Madencilik sektörü paylarının yıllara göre önemli bir değişim
göstermemesinin sebepleri nelerdir?
6. İptal edilen maden işletme ruhsatlarının iptal gerekçeleri nelerdir? Bu alanların nasıl
değerlendirilmesi düşünülmektedir?
7. Hazırlık aşamasında bulunan dosyalar nasıl uygulamaya açılacaktır? Bu dosyalara ait maden
alanlarının yabancı ortaklarla işletmeye açılacağı iddiaları doğru mudur?
8. Madencilik sektöründe kredi kullanım miktarı ve kredi kullanan işletme sayılarının çok
302
düşük değerlerde kalmasının sebepleri nelerdir?
9. Bakanlığınızın madencilik sektörünün denetiminde uyguladığı kriterler nelerdir?
10. Bu sektördeki kayıt dışı ekonomi ve istihdamın kontrol altına alınması için Bakanlığınızca
ne tür tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
11. Bakanlığınızın konuya ilişkin 2012 yılı programı nasıldır?
CEVAP
1.2,3: Maden işletmelerindeki istihdam edilen çalışan sayısı ve bunların kayıtlı çalışıp
çalışmadıklarının tespiti ile ilgili denetimler hususunun Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı
ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından sorulmasının uygun olduğu
değerlendirilmektedir.
Bakanlığım Bağlı Kuruluşu MTA Genel Müdürlüğü, İlgili Kuruluşları TKİ, TTK, EÜAŞ ve Eti
Maden Genel Müdürlüklerinde hizmet alımı yapılan aktif durumdaki taşeron firma sayısı 277
olup çalışan toplam taşeron personel sayısı ise 2011 yılı sonu itibariyle 15.688'dir (15.688
taşeron işçisinin 6.279'u EÜAŞ Genel Müdürlüğüne ait olup bu taşeron işçilerin bir bölümü
madencilik alanında bir bölümü de elektrik üretim tesislerinde hizmet vermektedir).
4,5: 3213 sayılı Maden Kanununda yapılan değişikliklerle sektörde hareketlilik sağlanmış,
sektörün ihracat ve milli gelir içindeki payında önemli artışlar olmuştur. Bu bağlamda
ülkemizin maden kaynakları çantacı olarak tabir edilen oyunculardan kurtarılarak gerçek
yatırımcının önü açılmıştır.
Bakanlığımca izlenen madencilik strateji ve politikaları sonucunda maden ihracatında önemli
oranda artış olmuş olup; 2002 yılında yaklaşık 685 milyon $ olarak gerçekleşen maden
ihracatımız 2010 yılında 3 milyar 655 milyon $ ve 2011 yılında ise 3 milyar 876 milyon $
olarak gerçekleşmiştir. Gayri Sari Yurt İçi Hasıla (GSYİH) içindeki madencilik payının
2002-2011 yılları arası değişimi ise dolar bazında aşağıda verilmiştir.
2002
GSYİH içindeki 1.900
Payı (Milyon S)
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2.600 3.600 5.200 6.200 8.100 10.200 9.200 10.500 11.500
2011 yılında yapılan maden üretimlerine dair üretim beyanları 2012 yılı Nisan ayında Maden
İşleri Genel Müdürlüğüne verilmektedir. 2011 yılı Nisan ayında verilen 2010 yılı üretimlerine
ait veriler aşağıda verilmiştir.
Maden Türü
2010
Birim
Karbondioksit
13.696
m3
Mermer
4.287.526
m3
Maden
538.687.353
ton
Cevaplar 6,7,11: Ruhsat sahipleri 3213 sayılı Maden Kanununun ilgili maddelerine göre terk
talebinde bulunabilmekte olup Kanunun öngördüğü şartları taşıması halinde ruhsatların terk
işlemleri yapılmaktadır. Bunun yanı sıra 3213 sayılı Maden Kanunu ve 06.11.2010 tarih ve
27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin
aşağıda bir bölümü verilen maddelerine göre vecibelerini yerine getirmeyen ruhsatlar iptal
edilmektedir.
•
'Arama Faaliyeteri' 16. Madde,
•
'Genel Arama Dönemi 18. Madde,
•
'Detay Arama Dönemi 19. Madde,
303
•
'Proje Eksikliklerinin Tamamlanması' 28. Madde,
•
'Üretim Yapılmayan İşletme Ruhsat Sahaları ve Tesisler' 37. Madde,
•
'Beyan Usulü'91. Madde.
Maden İşleri Genel Müdürlüğünce maden alanlarının ekonomiye kazandırılması için
09.01.2012 tarihinde başlayan sahaların ihale süreci devam etmekte olup 10.04.2012 tarihi
itibariyle 1.092 sahanın ihalesi tamamlanmıştır. Tamamlanan bu ihale süreci ile 142,7 milyon
TL gelir elde edilmiş ve 88 adet ruhsat düzenlenmiştir. Yeni sahaların ihale sürecine dair
hazırlık çalışmaları da devam etmektedir. Ayrıca, ihaleye hazırlık aşamasında olan ruhsat
alanlarının yabancı ortaklar ite işletmeye açılacağı yönündeki iddialar gerçeği yansıtmamakta
olup söz konusu ruhsat dosyalarının ihale süreci yürürlükte bulunan mevzuat hükümleri
çerçevesinde yapılmaya devam edilecektir.
Cevaplar 8-10: Benzer konuda verilen ve süresi içerisinde cevaplanan yazılı soru önergenize
verilen cevapta da açıklandığı üzere Maden İşleri Genel Müdürlüğüne yapılan maden arama,
işletme tesis konularındaki talepler değerlendirilerek uygun bulunanlara kredi verilmektedir.
Madencilerden gelen talep üzerine uygun görülerek kullandırılan kredi miktarı; 2003 yılı
1.100.000 TL, 2004 yılı 1.774.500 TL ve 2007 yılı 375.000 TL olup kredi tahsis edilen firma
sayısı ise; 2003 yılı (8), 2004 yılı (14) ve 2007 yılı (4) olmuştur.
Maden ruhsatlarının denetimi 3213 sayılı Maden Kanunu ve 06.11.2010 tarih ve 27751 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan "Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği"nin 74. Madde
ve 75. Madde'si hükümleri çerçevesinde yapılmaktadır. Burada herhangi bir kişi veya firmaya
ayrımcılık yapılması gibi bir husus söz konusu değildir.
Madencilik sektöründe yapılan faaliyetlerin denetimi etkin olarak yapılmakta ve bu konuda
ilgili diğer Bakanlıklar ve Kurumlar ile sürekli koordinasyon halinde çalışılmaktadır. Bunun
sonucu olarak yukarıda açıklandığı üzere madencilik sektörünün GSYIH içindeki payı 2002
yılına oranla önemli artış göstermiştir.
ÖZELLEŞTİRME
SORU ÖNERGESİ
Hükümetlerinizce 2003 yılından buyana yapılan özelleştirme ihalelerisin birçoğuna devlete
olan vergi borçlarını ödemeyen firmaların da katıldığı ve bazı Özelleştirmeleri kamuoyunda
iktidar partisine yakınlığı ile bilinen bu durumdaki firmaların aldıkları iddia edilmektedir.
Kamuoyunda ciddi rahatsızlıklara yol açan bu konuyla ilgili olarak;
1. 2003-2012 döneminde yapılan özelleştirme ihalelerinde, Hazineye vergi borcu bulunduğu
halde katılan ve ihaleleri kazanan firmaların bulunduğu iddiaları doğru mudur?
2. Doğru ise bu durumdaki firmaların özelleştirme ihalelerine katılmaları yasal mıdır?
3. Devlete olan vergi borcunu ödemedikleri halde özelleştirme ihalelerini kazanan firmalar
hangileridir?
4. Bu durumdaki firmalar hangi özelleştirme ihalelerim almışlardır?
5. Bu firmalardan hangileri İhale sonrasında vergi borçlarını ödemişlerdir?
6. Halen anılan dönemde yapılan Özelleştirmelerde ihale kazandığı halde devlete vergi borcu
bulunan kaç firma vardır? Bu firmalar hangileridir ve Hazineye olan vergi borçları ne kadardır?
7. Bunların iktidara yakınlığı ile bilinen firmalar olduğu iddiaları doğru mudur?
8. Anılan dönemde Hazineye olan vergi borçlarını ödemedikleri halde özelleştirme ihalelerine
katılarak ihale kazanan firmalardan kaçı ile mahkemelik olunmuştur?
304
9. Bu durumdaki firmalar hangileridir? Bakanlığınızca açılan ve sonuçlanan davaların yıllara
göre dağılımı nasıldır?
10. Anılan davaların kaçı sonuçlanmıştır? Sonuçlanan hangi davalar, Bakanlığınız lehine ve
nasıl sonuçlanmıştır?
CEVAP
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'un 18'inci maddesinde, özelleştirme
yöntemleri, değer tespiti ve ihale usulleri belirtilmiş, 37'nci maddesinde de ihale usullerine
ilişkin esasların idarece çıkarılacak yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Gerek 23 Ağustos 2000 tarihinde gerekse 29 Kasım 2003 tarihinde yayımlanan Özelleştirme
Uygulamalarında Değer Tespiti ve İhale Yönetmeliklerinde, özelleştirme ihalelerinde
uygulanacak usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu düzenlemelerde, özelleştirme ihalelerinde
isteklilerde vergi borcu noktasında bir şart aranmamaktadır.
Vergi Usul Kanunu'nun "Vergi mahremiyeti" başlıklı 5'inci maddesi ve Amme Alacaklarının
Usulü Hakkında Kanun'un 107'nci maddesi hükümleri nedeniyle bilgi verilememektedir.
Ancak belli bir miktarın üzerinde vergi borcu olan veya kesinleşen vergi ve cezası olan
mükellefler ilan edilmektedir. 2011 yılı için 200 bin lirayı geçenler vergi dairelerinin ilan
yerlerinde, 1 milyon lirayı geçenler de Gelir İdaresinin İnternet sitesinde ilan edilmiştir.
Dolayısıyla, Özelleştirme İdaresi Başkanlığında söz konusu soru önergesine konu edilen
hususlara ilişkin bilgi ve belge bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
2005 Şubat ayında; İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Özelleştirme Yüksek Kurulu
(ÖYK) ile bir protokol yaparak, 2005 Mart ayında, TDİ 'ye bağlı şehir hatlarının yönetimi;
vapur ve iskeleler ile birlikte İDO'ya devredilmiştir.
İDO'dan ayrı bir tüzel kişilik ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki olarak kurulan İstanbul
Şehir Hatları Turizm ise, 2010 yılı Eylül ayında bünyesine devredilen ve İstanbul Deniz
Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (İDO)'dan ayrılan 34 adet yolcu vapuru ve 49 şehir hatları
iskelesinde hizmet vermektedir.
Ancak 1987 yılında kurulan İstanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. 8 Nisan 2011
tarihinde Özelleştirilerek, 16 Haziran 2011'de TASS Denizcilik ve Ulaştırma Hizmetleri
Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye devredilmiştir.
Oluşan bu yeni durum sonrası yapılan açıklamalarda; özleştirilmeden önce İDO bünyesinde
Taşeron firma adına, Marmara Denizi sınırlan içerisinde değişik unvanlarda "Belirli Süreli İş
Sözleşmesi" ile her yıl kağıt üzerinde giriş çıkış yapılarak yenilenen mukavele kapsamında
yıllardan bu yana görev yapan işçilerin bir kısmının İDO bünyesinde kaldığı belirtilmektedir.
Özelleştirilme sürecinden önce “Belirli Süreli iş Sözleşmesi” ile hak etmedikleri bir ücret
uygulamasıyla karşı karşıya kalan işçiler, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına ve
İstanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye mağduriyetlerinin giderilmesi yönünde
yapmış oldukları girişimlerden bir sonuç alınamamıştı.
Ayrıca, özelleştirme öncesi İDO'da görev yapan ve değişik isimlerde taşeron firma adına
çalışan personellerin, ihaleyi alan yeni şirketin bünyesine aktarılacağı dile getirilmekle
birlikte, bu personellerden kazanılmış haklan olan kıdem tazminatları ve geriye dönük fazla
çalışma mesai ücretleri gibi ödenmemiş haklarına yönelik nasıl bir uygulama yapılacağı
hususu belirsizliğini korumaktadır.
Diğer taraftan, özelleştirme sonrası oluşan yeni yönetim, İDO'nun yeni fiyat politikasını
305
belirlemiş ve bu kapsamda, "dinamik fiyatlandırma sistemi"ne geçildiğini duyurmuştur.
Söz konusu fiyatlandırma politikası ile kamu yararının ve eşitlik ilkesinin yok sayıldığı bir
sürece girildiği görülmektedir.
Şöyle ki; "Dinamik Fiyatlandırma Sistemine göre havayolu şirketlerinde olduğu gibi, erken
bilet alan yolcular daha ekonomik şartlarda seyahat edebilir iken, sefer saati yaklaştıkça bilet
fiyattan yükseliyor. Bu uygulama, bir yandan ekonomik seyahat etmek isteyen vatandaşların
daha erken bilet almaşım teşvik ederken, seyahat zamanına yakın bilet alanlar ise daha yüksek
fiyattan yolculuk yapıyorlar.
Ancak, kar amaçlı ve rekabetin oldukça yoğun olduğu havayolu taşımacılığında uygulanan bu
sistem ile, kamu yararının gözetilmesinin ve eşitlik prensibinin Öncelikli olduğu ve özellikle
rekabetin olmadığı kısa mesafeli yolculuklarda uygulanması kabul edilebilir bir durum
değildir.
Çünkü İDO'nun bu uygulaması, tatil kararını aylar öncesinden vermesi mümkün olmayan veya
bilet almak için maaş bekleyen insanları mağdur ederken, Özelleştirilen şirketin bir kamu
kuruluşu gibi tekel niteliği kazanmasına da neden olmaktadır.
Bu bilgiler ışığında;
1- İDO'nun özelleştirilmesine ilişkin çalışmalar için danışmanlık hizmeti alınmış mıdır?
Alındı ise kimden hangi yöntemle alınmıştır? Danışmanlık hizmeti için ödenen ücret
nedir?
2- İDO'nun satış sürecinden önce her hangi bir kurum/kuruluş veya meslek odalarından
görüş alınmış mıdır? Alındı ise isimleri nedir?
3- İDO'nun Özelleştirilmesi, Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından bedelsiz olarak
İstanbul Büyükşehir Belediyesine devredilen şehir hatları işletmesi devir protokolüne
uygun mudur?
4- Çalışanların mağduriyetinin önlenmesi bakımından kazanılmış haklan ve Özelleştirme
sonrası durumları hakkında bir tedbir alınmış mıdır?
5- İDO'nun özelleştirilmesi sonrasında devredilen araç, gereç, iskele, bina v.b. menkul ve
gayrimenkuller nelerdir? Bunların kayıtlı değerleri nedir?
6- İDO'yu devralan kuruluşa hangi hak ve imtiyazlar tanınmıştır? Satış sözleşmesinde
imtiyaz sınırlaması var mıdır?
7- Satış sözleşmesinde; taşıma ücretlerinin belirlenmesi hususunda kamu menfaati dikkate
alınmış mıdır? İDO'yu devralan kuruluşun ücret belirleme yetkisi hangi kıstaslara
göredir?
8- IDO'da uygulamaya konulan "dinamik fiyat" uygulaması vatandaşlarımız arasında
büyük tepkilere neden olmaktadır. Özelleştirme öncesi sabit fiyat uygulaması söz
konusuyken yeni uygulamada fiyat her an değişebiliyor. Bu durumun kamu yaran
gözetilerek düzeltilmesi yönünde her hangi bir girişimde bulunmayı düşünüyor
musunuz? Düşünmüyorsanız vatandaşa yapılan bu fahiş fiyat uygulaması hakkında ne
düşünüyorsunuz? Bu uygulama vatandaşa yapılan mali bir zulüm değil midir?
CEVAP
Söz konusu soru önergesinin l'inci, 2'nci ve 3'üncü maddelerinde belirtilen sorulara ilişkin İDO
A.Ş.'nin yıllara göre ciro ve kar-zarar tutarları ile yıllara göre personel sayısı ve 31.12.2010
tarihli bilançosunu gösterir tablolar ilişikte sunulmuştur.
306
1İDO A.Ş.'nin özelleştirme çalışmalarına yardımcı olmak üzere, 4046 sayılı Kanun
hükümleri çerçevesinde yapılan ihale ile danışmanlık hizmeti aldığı, Danışmanlık Hizmet
Alımı Sözleşmesinin, özelleştirme geliri üzerinden basan primi ödenmesi esasına dayalı
olduğu, danışman konsorsiyumuna 2.238.600 (İki milyon İki yüz otuz sekiz bin altı yüz)
Amerikan Dolan basan priminin ödendiği,
2İDO A.Ş.'nin özelleştirme çalışmalarında 4046 sayılı Kanunun 26. maddesi uyarınca
gerekli desteğin sağlanması için Özelleştirme İdaresi Başkanlığından talepte bulunulduğu ve
bu kapsamda görevlendirilen uzmanların katlımı île Özelleştirme çalışmalarının yürütüldüğü,
3Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından Büyükşehir Belediyesine devredilen şehir
hatlarının işletilmesinin, 5216 sayılı Kanunun 26. maddesine istinaden Meclis Karan ile,
sermayesinin %90'ının Büyükşehir Belediyesine ait olan İstanbul Şehir Hatları A.Ş.'ne
devredildiği, bu devrin, Büyükşehir Belediyesi ile TDİ arasında imzalanan devir protokolünde
yer alan "Belediye'ye devredilen gemiler, iskeleler ve terminaller, bu protokolün amacına
uygun olarak Belediye tarafından üçüncü şahıslara, iştiraklerine işlettirilebilir veya kiraya
verilebilir." hükmüne uygun olduğu,
47İDO A.Ş.'nin özelleştirilmesine ilişkin İhale Şartnamesi ve Hisse Satış
Sözleşmesinde, ŞİRKET'te 4857 sayılı İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu'na tabi olarak
çalışan personelin kanunlardan ve toplu iş sözleşmelerinden doğan tüm haklarının
korunacağının hüküm ve taahhüt altına alındığı, İDO A.Ş.'nin bu soruya cevaben Büyükşehir
Belediyesine gönderdiği yazıda, çalışanların mağdur edilmediği, taşeronların geçmiş yıllardan
gelen haklarının verildiği, taşeron sistemi uygulamasının kaldırılarak gurup şirketlerde
çalışanların istihdam edildiği,
58- ŞİRKET'in özelleştirilmesine ilişkin İhale Şartnamesi ve Hisse Satış Sözleşmesi
çerçevesinde ŞİRKET hisselerinin alıcıya bütün hak ve yükümlülükleri ile devredildiği, devir
tarihi itibarı ile ŞİRKET'in mülkiyetinde 20 (yirmi) deniz otobüsü, 8 (sekiz) hızlı feribot ve 17
(On yedi) arabalı vapurun mevcut olduğu, Büyükşehir Belediyesi mülkiyetindeki 5 (beş) deniz
otobüsü ve 2 (iki) hızlı feribotunun ise 30 yıl süre ile Gemi Kullanım Hakkı Sözleşmeli
çerçevesinde ŞİRKET'e kiralandığı, iskelelerin de yine kiralanmak suretiyle İDO A.Ş.
tarafından kullanıldığı,
69- İDO A.Ş. hisselerinin tüm hak ve yükümlülükleriyle devredildiği, İhale Şartnamesi
ve Hisse Satış Sözleşmesinde alıcının; yürürlükteki ilgili mevzuata, Kamu Kurum ve
Kuruluşlarının, UKOME ve Denizcilik Müsteşarlığının yetkileri dahilindeki karar ve
talimatlarına, gemi ve iskele kullanım sözleşmeleri ile hat, ruhsat ve izinlere ilişkin
yükümlülüklere uyacağı, olağanüstü hal, doğal afet, seferberlik ve savaş hallerinde
kullanımında olan iskele ve gemileri Büyükşehir Belediyesi, Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer
ilgili kurumların kullanmasında Öncelik sağlayacağı hüküm ve taahhüt altına alındığı,
710-5216 sayılı Kanunun 7/f ve 9. maddeleri uyarınca İstanbul İl sınırları içerisindeki
toplu taşıma hatlarında uygulanacak sefer ve ücret tarifelerinin UKOME'nin onayına tabi
olduğu, UKOME kararlarının belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için
bağlayıcı olduğu, bu sebeple, hisse devir sözleşmesinde taşıma bedellerinin tayin edilmesine
ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği,
811- Belirtilen hususta İstanbul Deniz Otobüsleri A.Ş.'den bilgi istenildiği ve gelen
cevabi yazıda; Dinamik fiyatlandırmanın "erken al-ucuz al" yöntemiyle yapılan bir satış
sistemi olduğu, bu uygulama ile bilet alımını erken gerçekleştiren müşterilerin sabit fiyat
dönemine göre daha ucuz olan kampanyalı biletleri satın alabilme şansına sahip olduğu, yeni
fiyatlandırma ile hem sefer doluluk oranlarının artmış olduğu, hem de daha önce fiyatlar
nedeniyle bu hizmetten yararlanamayan yolcuların da seferleri kullanabilmelerinin
307
sağlandığının
anlaşılmıştır.
belirtildiği,
Büyükşehir
Belediye
Başkanlığından
alınan
bilgilerden
SAĞLIK
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği üzere 4857 sayılı İş Kanununun 74.maddesi Analık halinde çalışma ve süt izni
esaslarını içermektedir. Söz konusu maddede; Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve
doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmaması
esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta
sure eklenir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse
doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda kadın işçinin çalıştığı
süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve
sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir" hükmü yer almaktadır.
Doğum yapan kadın işçilerimize kanunla tanınan yasal izinler yeterli olmamakta ve söz konusu
izinler bittikten sonra tekrar tekrar rapor alarak bu süreleri uzatmaktadırlar.
Gerekçe: Doğum sonrası anne-bebek birlikteliğinin süresi bebeğin bedensel, zihinsel ruhsal
gelişiminde olumlu katkı sağlamaktadır. Emzirme süresinin uzunluğu ise ülkemizde her 8-10
kadında bir görülen meme kanserinin oluşumu üzerinde azaltıcı etki yapmakta ve anne
sağlığını olumlu yönde etkilemektedir. Söz konusu sürenin aile bütünlüğünün ve aile
bağlarının artmasına olan yararı da bilinen bir gerçektir.
1- Doğum sonrası anneler verilen yasal izin sürelerinin bebeklerin ek gıda aşaması olan 4-6 aya
kadar ücretli olarak veya kısmi ücretli olarak izinli sayılmaları konusunda bir çalışmanız var
mıdır?
CEVAP
Bilindiği üzere, 4857 sayılı İş Kanununun "Analık halinde çalışma ve süt izni" başlıklı 74'üncü
maddesinde, "...
İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik
halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli
izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt
izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi
belirler. Bu süre günlük çakışma süresinden sayılır." hükmü öngörülmüştür.
Bu çerçevede, doğum yapan kadı işçilerimizin yasal izin sürelerinin haricinde belirli bir süre
daha ücretli veya kısmi ücretli olarak sayılmaları konusunda Bakanlığımızda herhangi bir
çalışma bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
19 Ağustos 2011 tarihli Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelikle; taraf olunan uluslararası
anlaşma ve sözleşmeler ile Avrupa Birliği standartları ve iyi klinik uygulamaları çerçevesinde,
gönüllü insanlar üzerinde gerçekleştirilecek klinik araştırmaların tasarımı, yürütülmesi,
kayıtların tutulması, rapor edilmesi, geçerliliği ve diğer hususlarda bilimsel ve etik
standartların sağlanması ve gönüllülerin haklarının korunmasına dair usul esaslar
düzenlenmiştir.
Özellikle ABD kökenli ilaç firmaları kendi ülkelerindeki sıkı denetimlerden dolayı deney
308
yapamamakta, deneylerini yasalardan kaçmak ve düşük maliyetle gerçekleştirmek için az
gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri seçmektedirler. Ülkemizde de bu konuda faaliyet
gösterdikleri bilinmektedir. Bu yönetmelikle izin verilen uygulama sonucunda, gönüllü
vatandaşlarımız imzaladıkları formlarla ölümle dahi sonuçlanabilecek bedelleri göze
almaktadırlar. Nitekim kamuoyunda son günlerde de gündeme geldiği üzere üniversite
öğrencileri harçlıklarını bile gönüllü kobaylıktan karşılamaya çalışmakta ve bedenlerini araç
haline getirebilmektedirler.
Bu çerçevede;
1- Ülkemiz ilaç şirketlerinin kobay ülkesi haline dönüşmesini önleme konusunda yasal
altyapı hazırlamayı düşünüyor musunuz?
2- Ticari yol ve yöntem haline getirilerek pek çok sağlıklı ama işsiz vatandaşımıza tuzak
olan gönüllü kobaylığın önlenmesi konusunda ne gibi önlemler almaktasınız?
CEVAP
1- Ülkemizde yürütülmesi planlanan klinik ilaç araştırmaları hakkında yasal düzenlemeler
birçok dünya ülkesinden önce ele alınmış ve hukuki bir zemine dayandırılmıştır.
14 Nisan 1928 tarihli ve 863 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 'Tababet ve Şuabatı
Sanatlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun’un 70 inci maddesinde hastadan olur alınmadan bir
müdahalede bulunulmayacağı belirtilmiştir. 19 Şubat 1960 tarihli ve 10436 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan Tıbbi Deontoloji Tüzüğü'nün 10 uncu maddesinde yine kişinin
bilgilendirilmesi hususuna değinilmiştir. Aynı Tüzüğün, 11 inci maddesinde deneme amacıyla
yapılacak her türlü işlemin deney hayvanları üzerinde yeterince denenmiş olması hususu
hüküm altına alınmıştır.
1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 'Kişinin Hakları ve Ödevleri' başlıklı ikinci
bölümünün 17 inci maddesinde kişinin oluru alınmadan araştırma yapılamayacağı hükmü
getirilmiştir.
1987 tarihli Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3 üncü maddesinin (k) bendinde Sağlık
Bakanlığından izin alınmadan ve araştırmaya katılan kişilerin oluru olmadan o kişiler üzerinde
araştırma yapılamayacağına bir kez daha değinilmiştir.
Tüm bu düzenlemeler doğrultusunda ve bunlara aykırı olmamak koşulu ile birtakım
yönetmelikler ve kılavuzlar da bunu izleyen yıllarda çıkarılmıştır.
İlaç araştırmalarına özgü ilk yönetmelik 29 Ocak 1993 tarihli ve 21480 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan 'İlaç Araştırmaları Hakkında Yönetmelik'tir.
Keza 26.09.2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 90.maddesinde insanlar
üzerinde yapılan klinik araştırmaların hangi hallerde suç unsuru oluşturduğu ve bu durumda
verilecek cezalar belirlenmiştir.
6 Nisan 2011 tarihli ve 6225 sayılı Kanun ile Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'na eklenen Ek
10 uncu madde ile Ülkemizde; herhangi bir tedavi yöntemi veya araçlarının veyahut ruhsat
veya izin alınmış olsa dahi ilaç ve terkipleri, geleneksel bitkisel tıbbi ürünler ile tıbbi cihazların
bilimsel araştırma amacıyla insanlar üzerinde kullanılabilmesi için, Sağlık Bakanlığından ve
ilgili etik kuruldan izin alınması gerektiği yönünde hüküm kurulmuştur.
Bu Kanun'a istinaden 19 Ağustos 2011 tarih ve 28030 sayılı Resmi Gazete'de "Klinik
Araştırmalar Hakkında Yönetmelik" yayınlanmıştır. Bu Yönetmeliğin amacı; taraf olunan
uluslararası anlaşma ve sözleşmeler ile Avrupa Birliği standartları ve iyi klinik uygulamaları
çerçevesinde, gönüllü insanlar üzerinde gerçekleştirilecek klinik araştırmaların tasarımı,
309
yürütülmesi, kayıtlarının tutulması, rapor edilmesi, geçerliliği ve diğer hususlarda bilimsel ve
etik standartların sağlanması ve gönüllülerin haklarının korunmasına dair usul ve esasları
düzenlemektir. Yönetmeliğin uygulanmasını göstermek üzere çok sayıda Kılavuz yürürlüğe
konulmuştur.
Yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere klinik araştırmalara ilişkin olarak ülkemizde yasal
alt yapı yaklaşık seksen yıllık bir geçmişe sahiptir. Uygulanmakta olan klinik araştırmalar
hakkında mevzuat Avrupa Birliği ve gelişmiş ülkelerin mevzuatı ile paraleldir.
2- Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelikte "Sigorta teminatı dışında, gönüllülerin
araştırmaya iştiraki veya devamının sağlanması için destekleyici tarafından herhangi bir ikna
edici teşvikte ve/veya mali teklifte bulunulamaz. Ancak gönüllülerin araştırmaya iştiraki ile
ortaya çıkacak masraflar ile sağlıklı gönüllülerin çalışma günü kaybından doğan gelir azalması
araştırma bütçesinde belirtilir ve bu bütçeden karşılanır" hükmü yer almaktadır.
Yine yürürlükte olan İyi Klinik Uygulamalar Kılavuzu'nda "Etik Kurul, gönüllülerin
araştırmaya katılmasından dolayı oluşabilecek ulaşım, yemek gibi masrafların gönüller
üzerinde herhangi bir zorlamaya neden olmaması veya olumsuz bir etkisi olmaması için
ödemelerin tutarını ve ödeme yöntemini incelemelidir. Gönüllülere yapılacak ödemeler salt
olarak gönüllünün araştırmayı tamamlaması koşuluna bağlı olmamalıdır". "Etik Kurul,
gerekirse ödemenin gönüllüler arasında dağıtılmasının nasıl yapılacağı hususunda bilgi talep
edebilir." ve "Etik Kurul, gönüllülere yapılacak ulaşım, yemek gibi masraflara ilişkin bilgilerin
yazılı bilgilendirilmiş gönüllü olur formunda ve gönüllülere sağlanacak olan diğer yazılı
belgelerde yer almasını sağlamalıdır." hükümleri yer almaktadır.
İlgili hükümlerden de görüleceği üzere gönüllülere ödeme yapılmasına ilişkin olan düzenleme
yalnızca sağlıklı gönüllülerde yapılan çalışmalarda (BY/BE, Faz 1) ulaşım, yemek gibi
masrafların dışında makul ölçüde; çalışma günü kaybından doğan gelir azalmasına ilişkindir.
Bunun dışında herhangi bir ödeme yapılması söz konusu değildir. Neticeten yapılan bu
ödemelerin de, ticari yol ve yöntem haline getirilmemesi için gerekli önlemler alınmıştır.
Elbette uygulayıcıların mevzuat hükümlerini uygulamaları önem taşımaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Toplumu zehirleyen uyuşturucu maddelere karşı ülkelerarası mücadelenin önemi her geçen
gün artmaktadır. Çünkü bu konudaki kaçakçılık olayları sınır tanımaz bir yöntemle
yapılmaktadır.
Bu bilgiler ışığında;
1. Uyuşturucu maddelerle mücadele konusunda hükümet olarak hangi çalışmaları
yapıyorsunuz?
2. Toplam kaç ülke ile uyuşturucu ile mücadele konusunda işbirliğine gidilmektedir?
3. Ülkemizde son 10 yıl içinde yapılan operasyonlarda toplam ne kadar uyuşturucu madde ele
geçirilmiştir?
CEVAP
Uyuşturucu madde suçlarıyla mücadele kapsamında 20 Kasım 2006 tarihinde "Bağımlılık
Yapıcı Maddeler ve Bağımlılıkla Mücadele Ulusal Politika ve Strateji Belgesi" hazırlanarak
Başbakanlık onayı ile yürürlüğe girmiştir. Söz konusu belge doğrultusunda hazırlanan î inci ve
2 nci eylem planları ile yasal olmayan bağımlılık yapıcı maddelerin ülkemize girişinin
engellemesine yönelik tedbirlerin artırılarak alınması, hudut ve sınır kapılarımızda kaçakçılıkla
daha etkin bir şekilde mücadele edilmesi amacıyla çeşitli faaliyetlerin icra edilmesi
öngörülmektedir.
310
Uyuşturucu madde kaçakçılığıyla mücadelede işbirliği geliştirmek ve bilgi alışverişinde
bulunmak amacıyla, kolluk kuvveti temsilcilerinin ve ülkemizde bulunan yabancı ülke
uyuşturucu irtibat görevlilerinin katılımıyla toplantılar düzenlenmekte olup uluslararası
toplantılara da iştirak edilmektedir.
Başta kaçakçılık olmak üzere her türlü yasa dışı faaliyetlerle mücadelede kurumlar arası
eşgüdümün sağlanması, kolluk kuvvetlerinin operasyonel bilgi ve tecrübelerinin paylaşılması,
işbirliği alanlarının artırılması amacıyla, tüm kurum ve kuruluşlarla toplantı ve çalıştay
faaliyetleri yürütülmektedir.
Kaçakçılıkla mücadelede görev alan kolluk kuvvetleri, başta mevzuat olmak üzere ihtiyaç
duyulan tüm konularda temel branş eğitimi almakta ve zaman zaman çeşitli kurslara tabi
tutulmaktadırlar
Ayrıca uyuşturucu madde kaçakçılığında hem transit, hem de hedef ülke olan Türkiye üretim
ve tüketim bölgelerinde yer alan ülkelerle işbirliğini geliştirerek uyuşturucu kaçakçılığına son
vermeye çalışmaktır. Uluslararası bir sorun olan uyuşturucu madde kaçakçılığı ile mücadelede
ülkeler arası ikili işbirliği ve bilgi paylaşımına ihtiyaç duyulmakta olup bu doğrultuda Ülkemiz
ile 86 ülke arasında Güvenlik İşbirliği Metni imzalanmıştır.
Uyuşturucu ile mücadele kapsamında son on yıl içerisinde kolluk kuvvetlerince 328.749,86 kg
esrar, 73.377,55 kg eroin, 1453,68 kg kokain ve 65.875.401 adet uyuşturucu hap ele
geçirilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
2827 sayılı Nüfus Planlanması Hizmetleri Hakkındaki Kanun nüfus planlaması esaslarını,
gebeliğin sona erdirilmesi ve sterilizasyon işlemlerini, acil müdahale ile gebeliği önleyici ilaç
ve araçların temin, imal ve saptanmasına ilişkin hususları düzenlemektedir. Söz konusu
Kanun'un 2.maddesi, "Gebeliğin sona erdirilmesi ve sterilizasyon, devletin gözetimi ve
denetimi altında yapılır" şeklindedir. Gebeliğin sona erdirilmesi ise aynı Kanun'un 5.
maddesine göre yapılmaktadır ve 5. madde ise "Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar
annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilir.
Gebelik süresi on haftadan fazla ise rahim ancak gebelik, annenin hayatını tehdit ettiği veya
edeceği veya doğacak çocuk ile onu takip edecek nesiller için akli maluliyete neden olacağı
hallerde Doğum ve Kadın Hastalıkları Uzmanı ve ilgili daldan bir uzmanın objektif bulgulara
dayanan gerekçeli raporları ile tahliye edilir." şeklindedir. Yine aynı Kanun'a dayanan
14/11/1983-83/7395 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile; 18/12/1983 tarih ve 18255 sayılı resmi
gazetede yayınlanan Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon Hizmetlerinin Yürütülmesi ve
Denetlenmesine İlişkin Tüzüğün 2. Bölümünde; On haftayı geçmeyen gebeliklerde rahim
tahliyesi: Madde 3; "... Rahim tahliyesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlarınca yapılır.
Ancak Bakanlıkça açılan eğitim merkezlerinde kurs görerek yeterlik belgesi almış Pratisyen
Hekimler, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanının denetim ve gözetiminde menstrüel
regülasyon yöntemi ile rahim tahliyesi yapabilirler" şeklindedir. Bu bağlamda;
1- Eskişehir Devlet Hastanesi'nde; gebeliği sona erdirecek niteliğe ve beceriye ulaşmak için
kurs görerek yeterlik belgesi almış Pratisyen Hekimler, 2011 yılı Kasım ayından itibaren rahim
tahliyesi yapmamaktadırlar. Söz konusu hastanede Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları
bulunmasına rağmen onlar da rahim tahliyesi yapmamakta ve tahliye için başvuran hastalar geri
çevrilmektedir. Bu durumun nedeni veya nedenleri nelerdir?
2- 2009 yılından itibaren ülke genelinde kaç rahim tahliyesi yapılmıştır ve illere göre dağılımı
nasıldır?
3- 2009 yılından itibaren rahim tahliyesi yapılan kadınların sosyo demografik özellikleri
311
nelerdir?
4- Gebelikleri sonlandırılan kadınların, gebeliklerinin sonlandırılma gerekçeleri nelerdir?
5- On haftanın üzerinde kaç gebelik sonlandırılmıştır ve sonlandırılma gerekçeleri nelerdir?
6- Ülke genelinde, Menstrüel Regülasyon kursu alan kaç pratisyen hekim vardır?
CEVAP
1- Soru 2'nin cevabında yer alan tabloda Eskişehir'de 2011 yılı rahim tahliyesi sayıları
belirtilmiş olup bu sayılardan da anlaşılacağı üzere sözü edilen hastanede rahim tahliyesi
yapılmaması veya rahim tahliyesi için başvuran hastaların geri çevrilmesi söz konusu değildir.
Ayrıca değerlendirilmesi gereken önemli bir diğer durum da rahim tahliyesinin bir aile
planlaması yöntemi olamayacağıdır. Söz konusu işlem ancak güvenli korunma yöntemlerini
uygulayan çiftlerde bu yöntemlere karşılık çok az sayıda karşılaşılabilecek yöntem
başarısızlığına bağlı gebeliklerde kullanılabilecek bir yaklaşımdır. Bu düşünceden hareketle
ülke genelinde birinci basamak sağlık kuruluşları ve aile sağlığı merkezlerinde sunulmakta olan
aile planlaması danışmanlık ve yöntem sunumu hizmetlerinin yanısıra yürütülmekte olan
düşükten önce ve düşük sonrası aile planlaması eğitimleri ve danışmanlığı hizmetlerine özel
önem gösterilmektedir.
2- 2009-2011 yılları Eskişehir'de ve ülke genelinde gerçekleşen Rahim Tahliyesi Sayıları
toplamı aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Yıllar
Eskişehir
Türkiye
2009
628
60.140
2010
578
58.186
2011
405
69.364
3- Söz konusu veriler özel araştırma konusudur ve bu nedenle rutin veri bildirim sisteminde yer
almamaktadır. 2008 Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması'nda bu tür bilgiler bulunmaktadır. 2013
Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması'nda da araştırma kapsamına dahil edilmesi planlanmaktadır.
4- Bilindiği üzere 2827 sayılı Nüfus Planlanması Hizmetleri Hakkındaki Kanun'un 5.
maddesinde "Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı açısından tıbbi sakınca
olmadığı takdirde istek üzerine rahim tahliye edilir." ifadesi yer almaktadır. İsteğe bağlı rahim
tahliyelerinde gebeliğin sonlandırılma gerekçesi sorgulanmamaktadır. Söz konusu veriler
ancak kapsamlı nitel araştırma ile belirlenebilir olup Bakanlığımız rutin veri bildirim
sisteminde yer almamaktadır.
5- Söz konusu veriler rutin veri bildirim sisteminde yer almamaktadır.
6-Ülke genelinde Menstrüel Regülasyon kursu alan pratisyen hekim sayısı: 1076'dır.
SORU ÖNERGESİ
Son dönemde medyada çıkan haberlere göre, Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel
Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamaya göre; guatr hastalığı (hipotiroidizm) tedavisinde
kullanılan 'Levotiron Tablet 100 mcg' adlı ilacın '02512' serisine, sara hastalığı (epilepsi)
tedavisinde kullanılan 'Karazepin Tablet 400 mg 30' adlı ilacın '1170' serisine ve kalp hastalığı
tedavisinde kullanılan 'Damtrin Fort Tablet' adlı ilacın da tüm serileri için 2'nci sınıf B
seviyesine çekme karan alındığı ifade edilmiştir. Tüm sağlık kuruluşları, eczane ve
hastanelerin, bu ilaçlan ilaç depolarına veya üretici firmalara iade etmeleri istenmiştir. Bu
konuyla ilgili olarak;
1. Anılan ilaçların iade edilmesi karan kimler tarafından ve hangi gerekçelerle alınmıştır?
312
2. Bu ilaçların geri toplatılması ve zararları konusunda Bakanlığınızca yapılmış bir çalışma
var mıdır? Varsa çalışmanın sonuçlan nasıldır?
3. Anılan ilaçlar hangi üretici firmalar tarafından üretilmektedir? Bu ilaçlar ülkemizde kaç
yıldır kullanılmaktadır?
4. Anılan ilaçlan kullanarak zarar gören hastaların tedavileri ve yan etkilerinden kurtulması
için hangi önlemler alınmış ya da alınmaktadır?
5. Hastaların bu ilaçların kullanımından doğan zararlarının telafisi için ilaç üreticisi
firmalardan tazminat alınması konusunda bir çalışma yapılmış mıdır?
6. Anılan ilaçlan kimlerin kullandığı takip ve tespit edilebilmekte midir?
7. Anılan ilaçlarda kare kod bulunmakta mıdır? Bulunmakta ise kare kodlu ilaçları alanlar ile
irtibata geçilerek, kullanımının önüne geçilmesi konusunda herhangi bir çalışma yapılmakta
mıdır?
8. Şimdiye kadar vatandaşlarımızın buna benzer konularda bilinçlendirilmesine yönelik
olarak Bakanlığınızca herhangi bir çalışma yapılmış ya da yapılmakta mıdır?
9. Anılan konularda bakanlığınızca ne tür tedbirler alınmış ya da alınmaktadır?
CEVAP
1,2-Ülkemizde piyasada mevcut ilaçlarla ilgili olarak, Bakanlığımızca piyasa kontrolleri
kapsamında yılın ilk yarısı ve ikinci yarısı olmak üzere; ülkemizde kullanım yüzdesi, üretim
yerinin niteliği ve ilacın kullanımındaki faktörler (mevsimsel etkenler vb) vb. göz önünde
bulundurulmak suretiyle seçilen ürünlerin gerekli inceleme ve analizleri yaptırılmaktadır.
Yapılan inceleme ve analiz sonuçlarına göre ürünlerin uygun bulunmaması hâlinde, firmalara
gerekli uyarılar yapılmakta veya ürünün ilgili mevzuat çerçevesinde firmalar tarafından etkin
ve hızlı bir şekilde piyasadan geri çekilmesi sağlanmaktadır.
Tüketicinin sağlığı açısından kullanılması sakıncalı görülen farmasötik ve müstahzar, madde,
malzeme ve terkipler ile bitkisel preparatların piyasadan kısa sürede ve etkin bir şekilde geri
çekilmesi ve toplatılması Sağlık Bakanlığı Farmasötik ve Tıbbî Müstahzar, Madde, Malzeme,
Terkipler ile Bitkisel Preparatların Geri Çekilmesi ve Toplatılması Hakkında Yönetmelik
hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir.
Söz konusu Yönetmelikte geri çekme işlemlerinin sınıflandın İması ve seviyelendirmesi
öngörülmüş olup; Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde ikinci sınıf geri çekme; "Geçici, tedavi
edilebilir, sağlık sorunlarının çıktığı, bunun muhtemel olduğu durumlar" şeklinde tanımlanmış,
7 nci maddesinde de B seviyesi geri çekme için, "Perakendeci seviyesine kadar (eczane,
hastane eczaneleri, kurumlar v.s.) iner. İkinci sınıf geri çekmeler bu seviyede yapılır."
denilmiştir.
Bakanlığımızca belirtilen mevzuat çerçevesinde yapılan inceleme ve analizler neticesinde;
1-Karazepin 400 mg Tablet adlı ürünün 1170 parti numaralısının çözünme testi ortalamasının
(%59,9/60 dk), firma spesifikasyonu (min. %75/60dk) altında bulunması ve çözünme testi
yönünden uygun bulunmaması üzerine 2. sınıf B seviyesinde geri çekme işlemi uygulanmıştır.
2-Levotiron Tablet 100 mcg adlı ürünün 02512 parti numaralısının çözünme testinde çözünen
etkin madde miktarı % 35.60 oranında bulunması (Firma Spes. Min. %70 /45 dak.) ve
numunenin firma spesifikasyonuna uygun bulunmaması üzerine 2. sınıf B seviyesinde geri
çekme kararı uygulanmıştır.
Bu Karar ile, "ilaçta görülen ciddi yan etkilerden dolayı meprobamat etken maddesini içeren
oral ilaçların güvenilirliği ve etkinliğine ilişkin yapılan incelemenin tamamlandığı,
313
meprobamatın faydalarının risklerinden fazla olmadığı ve meprobamat içeren tüm oral ilaçların
ruhsatlarının askıya alınması gerektiği sonucuna varıldığı" bildirilmiştir. Konu, 2 Şubat 2012
tarihinde Bakanlığımız bünyesinde toplanan "Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğini İzleme,
Değerlendirme ve Danışma Komisyonu" tarafından incelenmiştir. Komisyon tarafından,
ürünün Türkiye'de de ruhsatının askıya alınması hususunun "Beşeri Tıbbi Ürünleri
Ruhsatlandırma Danışma Komisyonu" tarafından değerlendirilmesi yönünde karar alınmış
olup, 7 Mart 2012 tarihinde Bakanlığımız Beşeri Tıbbi Ürünleri Ruhsatlandırma Danışma
Komisyonunca; ilacın kontrollü bir biçimde 2012 yılı sonuna kadar piyasadan çekilmesi,
üretiminin ve dağıtımının durdurulması karan alınmıştır.
3- Danitrin Forte Tablet'in ruhsat sahibi "Deva Holding A.Ş.", imalatçısı Deva İlaç San. ve Tic.
A.Ş.'dir. İlaç ruhsat tarihi 15.06.1968, ruhsat numarası ise 90/50'dir.
Karazepin 400 mg Tablet'in ruhsat sahibi "Toprak İlaç ve Kimyevi Mad. San. ve Tic. A.Ş"dir.
İlaç ruhsat tarihi 11.10.1999, ruhsat numarası 193/89'dir.
Levotiron 100 mg Tablet'in ruhsat sahibi, "Abdi İbrahim İlaç San. ve Tic. A.Ş." dir. İlaç ruhsat
tarihi 27.09.1972, ruhsat numarası 111/40'dır.
4-Danitrin ile alakalı olarak, Türkiye Farmakovijilans Merkezi'ne (TÜFAM) bir yan etki
bildirimi ulaşmamıştır. Hekimlerin, meprobamat içeren ürünleri yeni hastalara başlamaması ve
ilacın kullanımına ilişkin advers etki oluşması durumunda TÜFAM'a ve ruhsat sahibine bilgi
verilmesi gerektiği hususunda ilacı reçete eden hekimlere bilgilendirme mektubu
gönderilmiştir.
5-Hastaların bu ilaçları kullanmasından doğan herhangi bir zarar bildiriminde
bulunulmadığından firmalardan tazminat alınması şeklinde bir çalışma yapılmamıştır.
6-İIaç Takip Sistemi, Farmasötik ve Tıbbi Müstahzar, Madde, Malzeme, Terkipler ile Bitkisel
Preparatların Geri Çekilmesi ve Toplatılması Hakkında Yönetmelik uyarınca, her türlü geri
çekme işlemini olması gereken yere göre yapabilme yeterliliğine sahiptir.
Bu Yönetmelik gereğince, Kalite Kontrol Programlama Şubesi'nin kararı doğrultusunda,
istenilen sınıf ve seviyede geri çekme işlemi anlık olarak gerçekleştirilmektedir. Bu işlem
gerçekleştiği andan itibaren ürünle ilgili üretim, alış, satış veya sarf işlemi, istenilen düzeye
göre engellenmektedir.
Ayrıca, Sistemin veri tabanından, geri çekme işlemi Öncesinde verilen ilaçların hangi reçete
numarası ile reçetelendirildiği tespit edilebilmektedir. Hasta bilgileri ise, medula sisteminde
tutulmaktadır.
7-Anılan ilaçlarda karekod bulunmaktadır. İlacı alan hastanın reçete numarasından takiple,
Sosyal Güvenlik Kurumu ile ortak çalışma yaparak hastalara tek tek ulaşılabilecektir. Ancak,
böyle bir hasta bulunmadığından geri çekilen ilaçları alan hastalan takip etmek ihtiyacı
bulunmamaktadır. Geri çekilen ilaç, sistem üzerinden alınamaz ve satılamaz. İTS ilacın hastaya
ulaşmasını baştan engellemektedir.
CEVAP 8,9- Konu ile ilgili olarak yapılan geri çekme işlemleri ve dağıtılan "Sayın Sağlık
Mesleği Mensubu Mektubu" Bakanlığımız Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu web sitesinden
duyurulmaktadır.
Danitrin Forte Tablet adlı ürünün 2012 yılı sonuna kadar piyasadan geri çekilmesi nedeni ile
ilacı reçete eden hekimlere 23.03.2012 tarihli Bakanlık yazısıyla "Sayın Sağlık Mesleği
Mensubu Mektubu" dağıtılması gerektiği ruhsat sahibine iletilmiştir. Söz konusu mektup
Bakanlığımız Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu web sitesinden yayımlanmıştır. Mektupta,
hekimlerin meprobamat içeren ürünleri yeni hastalara başlamamalan, meprobamat içeren
314
ürünleri kullanan hastaları değerlendirmeleri, hastalık durumuna göre "Angina pectoris,
koroner spazm ile beraber görülen kalp hastalıkları" endikasyonları için tedaviyi ani olarak
kesmeden uygun bir alternatif tedaviye geçmeleri, meprobamat içeren ürünleri reçete ederken
tedaviyi ani olarak kesmeleri hâlinde hastanın yoksunluk sendromuna girebileceğini ve ilaca
ulaşma fırsatının azalacağını geri çekme tarihini de dikkate alarak değerlendirmeleri gerektiği
vurgulanmıştır. İlaca ait geri çekme kararının, vatandaşımızın sağlığının önemli ölçüde
etkilenecek olması sebebi ile alınması durumunda basınımız aracılığı ile duyuru yapılmaktadır.
Tüm duyurular aynı zamanda internet sitemizde yayımlanmaktadır. Alınan kararların toplumda
panik oluşturmamasına da dikkat edilmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Havaların ısınmasıyla birlikte tekrar kene vakaları yaşanmaya başlamıştır. Son üç gün
içerisinde Kastamonu ilinde vatandaşımız hayatını kaybetmiş 15 den fazla vatandaşımızda
kene ısırması sonucu Kırım Kongo kanamalı hastalığı teşhisiyle hastaneye kaldırılmıştır.
Yaşanan bu olaylar vatandaşlarımızı tedirgin etmektedir.
Buna göre;
1) Kene vakalarına karşı Kastamonu da Bakanlığınız tarafından herhangi bir tedbir alınmış
mıdır?
2) Kene vakalarının yılın bu mevsiminde artmasının sebepleri nelerdir?
3) Kene olaylarına karşı Sağlık Bakanlığı ile ortak bir çalışma yapılmakta mıdır?
4) Sağlık Bakanlığından herhangi bir ilaç tedariki yapılmış mıdır? Yapıldı ise bu ilaçlar kene
olaylarına karşı kullanılmış mıdır?
5) Bundan sonra kene olaylarının yaşanmaması için hangi tedbirleri almayı düşünüyorsunuz?
6) Bakanlığınızın keneyle mücadele eylem, planı mevcut mudur? Var ise ön görülen mücadele
yöntemleri nelerdir?
7) Kene olaylarına karşı kırsal kesiminde yaşayan vatandaşlarımızın bilgilendirilmesine
yönelik hangi çalışmalar yapılmaktadır?
CEVAP
Kenelerin yaşam döngüsüne göre en aktif dönemleri Nisan-Ekim ayları arası olduğundan, bu
dönemde vakalarda artış görülmektedir.
Bakanlığımızca, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı ile mücadele kapsamında
vatandaşlarımızın bilgilendirilmesi ve kene popülasyonunun azaltılması amacıyla Sağlık
Bakanlığı ile koordinasyon içerisinde çalışmalar yürütülmektedir.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı virüsünün taşıyıcısı olan kenelerle mücadele
kapsamında Sağlık Bakanlığınca ilaç alımı gerçekleştirilmiş olup, söz konusu ilaçlar
Bakanlığımız İl/İlçe Müdürlüklerimizce kene mücadelesi için kullanılmaktadır.
Bakanlığımızın keneyle mücadele eylem planı mevcut olup, kene ile taşınan Kırım Kongo
Kanamalı Ateşi hastalığı, hastalıktan korunma ve kene popülasyonunun azaltılması için
yapılacak uygulamalar hakkında İl Müdürlüklerimiz talimatlandırılmıştır.
Bakanlığımız tarafından eğitim çalışmaları ile kene popülasyonunun azaltılmasına yönelik
ilaçlama mücadelesi etkin bir şekilde sürdürülmektedir.
315
SPOR
SORULAR
Ülkemizin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bazı belediyelerin
Mezopotamya Kulüpler Birliği adı altında bir lig oluşturulduğu basında yer almıştır. Bu birliğe
üye takımlardan Kızıltepe Belediyespor Kulübü başkanı ve Kızıltepe Belediye Meclis üyesi
Aslan Başboğa söz konusu lig ile ilgili olarak "Türkiye Futbol Federasyonu'na alternatif bir
ligi kurduk" demiştir. Bu açıklama ile ilgili olarak Türkiye Futbol Federasyonu tarafından
yapılan açıklamada "Mezopotamya Kulüpler Birliği'nin düzenlediği organizasyon bir lig değil,
turnuvadır" denilmiştir.
Bununla ilgili olarak;
1- Adı geçen birliğin yasal bir statüsü var mıdır?
2- Adı geçen birliğe üye olan spor takımları, maçlarını Gençlik ve Spor Bakanlığı'na ait
tesislerde mi yapıyorlar?
3- Adı geçen birlik yasal değil ise ve buna rağmen maçlarını Gençlik ve Spor Bakanlığı'na ait
tesislerde yapıyor ise, buna izin veren sorumlular hakkında bir işlem yaptınız mı?
4- Adı geçen birliğin maçlarına il hakem kurulları tarafından hakem ataması yapılıyor mu?
5- Yapılıyor ise bu atamayı yapan sorumlular hakkında bir işlem yaptınız mı?
6- Bütün bu yapılanlar, yasal olmayan bir yapının Devlet eliyle resmi bir statü kazandırma
çalışması mıdır?
7- Kızıltepe Belediyespor kulübünün yaptığı açıklama mı yoksa TFF yetkililerinin yaptığı
açıklama mı doğrudur?
8- Demokratik açılım denilen yıkım projesinde Bakanlığınızın misyonu bu mudur?
CEVAP
5894 sayılı Kanun'un 3/b maddesinde TFF'nin görevleri arasında "Futbolun gelişmesini ve yurt
sathına yayılmasını sağlamak " da sayılmaktadır. TFF de kanunla kendisine yüklenmiş olan bu
görev doğrultusunda, futbolu yurt sathına yaymak amacıyla Herkes İçin Futbol (HİF)
organizasyonunu geliştirmiştir. HİF'in ana amacı, Türkiye çapındaki tüm futbol turnuvalarını
kontrol altına alarak lisanslı futbolcu sayısını arttırmak ve bu sayede futbolu yaygınlaştırarak
geliştirmektir.
Bu doğrultuda bir futbol turnuvası yaparak futbol oynamak isteyen kişilere, "HİF Turnuvaları
Talimatı" ve "HİF Lisans Talimatımda belirtilen esaslar çerçevesinde bir HİF Lisansı verilerek
bu kişilerin hem lisanslı futbolcu olmalarını hem de futbolu daha bilinçli ve kurallarını
öğrenerek oynama imkânı sağlanmıştır.
TFF'nin HİF turnuvalarına dahli ve sorumluluğu' kendisine yapılan usulüne uygun turnuva
başvurusunu kaydetmek, katılımcılara HİF Lisansı vermek ve talep edilirse müsabakalara
hakem göndermekten ibarettir. Turnuvanın organizasyonu, müsabakaların tarih ve saatleri ile
oynanacağı statların belirlenmesi, vs. gibi hususlar tamamen turnuvayı düzenleyen kişilerin
sorumluluğunda olup, TFF'nin bu hususlarda bir katılımı bulunmamaktadır,
HİF turnuvaları organizasyonu çerçevesinde TFF HİF Turnuva Modülü'ne 07.01.2012
tarihinde Diyarbakır HİF İl Sorumlusu Akif Gözmen tarafından "Mezopotamya Kulüpler
Birliği" isimli bir HİF futbol turnuvasının girişi yapılmıştır. Bu turnuvanın başvurusu internet
üzerinden sisteme girilmek suretiyle yapılmıştır. Başvuru yapılırken, "notlar" bölümünde
"...Mezopotamya kulüpler birliği deplasmanlı futbol turnuvası düzenleyecek..." denilmektedir
316
TFF tarafından bu turnuvaya herhangi bir izin verilmesi söz konusu olmayıp, sadece
turnuvanın usulüne uygun olarak yapılan başvurusu onaylanıp HİF Turnuvası olarak kaydı
yapılmıştır. Mezopotamya Kulüpler Birliği Derneği'nin TFF nezdinde bir üyeliği veya tescili
bulunmamaktadır.
HİF Turnuvaları Talimatı'nın "Hakemler" alt başlıklı 5. maddesi şu şekildedir:
"Madde 5. Hakemler
(1) Turnuva kapsamında oynanan müsabakalarda, Müsabaka Sorumlusu'nun başvurusu
üzerine TFF İl Hakem Kurulları tarafından atanan HİF Hakemleri görev yaparlar.
(2) Hakemlerin ücretleri, turnuva öncesinde bütün müsabakalar için toplu olarak Turnuva
Yürütme Kurulu tarafından İl Hakem Kurulu'na ödenir."
Anılan madde uyarınca, yukarıda belirtilen HİF turnuvasına talep üzerine İl Hakem Kurulu
tarafından hakem ataması yapılmıştır.
Futbol müsabakalarına hakem atamaları Türkiye Futbol Federasyonu'na bağlı olarak görev
yapan İl Hakem Kurulları taralından yapılmakta olup Gençlik Hizmetleri ve Spor İl
Müdürlükleri ile bir ilgisi bulunmamaktadır.
Mezopotamya Kulüpler Birliği adı altında ve bu Birliğe üye olduğu ifade edilen kulüplerden,
Gençlik ve Spor Bakanlığının hiçbir tesisi için başvuru olmadığı gibi tesislerimizin mezkur
Birliğe tahsisi de söz konusu olmamıştır.
TARIM
SORU ÖNERGESİ
Türkiye sahip olduğu tarımsal potansiyeli yeterince değerlendirememektedir. Verimliliği
artıracak, aynı alandan daha fazla ürün elde edilmesini sağlayacak, dışa bağımlılığı azaltacak
modern teknolojiler bilinmesine rağmen uygulanmaması da düşündürücüdür.
Uygulanan tarım politikaları ile Çiftçimiz, ürünlerini maliyetlerinden daha düşük fiyatlarla
satmamak adına arsalarını atıl durumda bırakmaktadırlar. Mazot, gübre, tohum, ilaç ve yem
hammaddeleri gibi tarımsal girdilerin büyük bölümünde dışa bağımlı olmamız ve
çiftçilerimize destek verilmemesi neticesinde ülkemizde tarım arazilerinde ürünler
ekilmemektedir. Buna göre;
1) Önemli tarım girdilerimizi oluşturan Mazot, gübre, ilaç ve yem gibi hammaddelerinde ÖTV
ve KDV'nin kaldırılması ve bu konularda çiftçimize destekler verilmesi konusunda ne tür
çalışmalar yapmaktasınız?
2) Atıl durumda bulunan tarım arazilerinin yeniden aktifleştirilerek ülke kazancının artırılması
ve mağdur olan çiftçilerimizin durumlarının düzeltilmesi açısından ne tür çalışmalar
yapmaktasınız?
3) Sulamada ve tarım işletmelerinde kullanılan elektrik tarifeleri farklılaştırılarak çiftçilerimize
daha düşük elektrik temin edilmesi yönünde çalışmalarınız var mıdır?
CEVAP
Bakanlığımızca, mazot fiyatlarının artması karşısında çiftçilerimizin mağdur olmaması için
2003 yılından itibaren mazot destekleme uygulamasına başlanılmıştır. 2003-2011 döneminde
çiftçimize 3 Milyar 482 Milyon TL mazot destekleme ödemesi yapılarak çiftçimizin mazot
maliyetinin ortalama %17'si karşılanmıştır. 2012 yılı Mart ayı başında ise 578 Milyon TL
mazot desteği ödemesi yapılmıştır.
317
Kimyevi gübre desteği 2005 yılında ilk kez doğrudan çiftçiye ödenmeye başlanmıştır.
2005-2011 döneminde 2 Milyar 793 Milyon TL gübre destekleme ödemesi yapılarak
çiftçimizin gübre maliyetinin ortalama %15'i karşılanmıştır. 2012 yılı Mart ayı başında ise 692
Milyon TL gübre desteği ödemesi yapılmıştır.
Yem bitkileri desteklemeleri 2000 yılında 2000/467 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
başlatılmıştır. 2000/467 sayılı kararname ve uygulama esaslarının belirlendiği tebliğ ile birlikte
yonca, korunga, fiğ, macar fiği, silajlık mısır, sorgum türleri, hayvan pancarı, yem şalgamı,
tritikale ile fiğ karışımları ve yapay çayır mera tesisleri destekleme kapsamında
değerlendirilmiştir. 2011 yılı yem bitkileri destekleme uygulamalarında ise yukarıdaki yem
bitkilerine ek olarak yem bezelyesi ilave edilmiş olup, ayrıca tek yıllık yem bitkileri ile
buğdaygil yem bitkileri karışımına da destek verilmektedir.
Ayrıca fark ödemeleri kapsamında yem hammaddesi olarak kullanılan; dane mısır, buğday,
arpa, yulaf, çavdar, tritkale, soya gibi ürünlere pirim desteği verilmektedir. Fark ödemeleri
kapsamında 2002 yılında toplam 186 Milyon TL prim desteği verilmiş iken, destek miktarı
2011 yılında 2 Milyar 502 Milyon TL'ye ulaşmıştır.
Sulamada ve tarım işletmelerinde kullanılan elektrik tarifeleri farklı olup, elektrik tarife
fiyatlarının belirlenme yetkisi Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının çalışma alanına
girmektedir. Bu kapsamda Bakanlığımızca, sivil toplum örgütleri ve sulama birliklerinden
gelen talepler doğrultusunda Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ve Enerji Piyasası Düzenleme
Kurulu nezdinde girişimlerde bulunulmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürlüğü tarafından çiftçilerimiz için
toplam 3 milyar 382 milyon TL kredi kullanıldığı belirtilmektedir. Bu bilgiler ışığında;
1) Kredi kullanan çiftçilerimizden borçlarını ödeyemeyecek durumda olanların toplam sayısı
kaçtır?
2) Kredi borçlarından dolayı takibe alınan veya haciz işlemi başlatılan çiftçi var mıdır?
3) Var ise bu takibe alınan ve haciz başlatılan çiftçi sayısı kaçtır?
4) Bu çiftçilerimiz arasında Kahramanmaraş İlimizden toplam kaç çiftçi vardır?
5) 2012 yılında çiftçilerimize toplam ne kadar kredi sağlamayı hedefliyorsunuz?
CEVAP
Tarım Kredi Kooperatiflerince ortaklara kullandırılan kredilerin vadelerinde ödenememesi
halinde, kendilerine 90 günlük ek süre tanınmaktadır. Bu süre içerisinde haklarında herhangi
bir icra takibi yapılmamaktadır. Borcun 90 günlük süre içerisinde de Ödenmemesi halinde ilgili
ortaklara ihtarname gönderilerek borçlarını ödemeleri talep edilmektedir. İhtarnamede
belirtilen süre içinde borçlarını ödememeleri halinde ise ilgili ortağın sağlık sebepleri, ölüm,
ailevi sıkıntı, yangın ve benzeri gibi sosyal ya da afete dayalı bir mazereti yoksa haklarında İcra
İflas Kanunu hükümleri çerçevesinde icra takibine başlanılmaktadır.
İcra takibinde olan ortaklar da dahil olmak üzere, Kooperatiflere vadesi geçen borçlarını ödeme
istek ve gayreti içerisinde olan ortaklara, borçlarım Ödeyebilmelerini teminen bazı ödeme
kolaylıkları sağlanmaktadır.
01.02.2012 tarihi itibariyle kanuni takipteki krediler hesabında borcu bulunan ve 31.12.2012
tarihine kadar müracaat eden borçlulara (ortaklar, kefilleri ve varisler); bu tarihten 31.01.2012
tarihine kadar temerrüt faizi yerine ilgili dönemlerde geçerli normal faiz oranı üzerinden,
01.02.2012 tarihinden ödeme tarihine kadar ise temerrüt faiz oram üzerinden basit usulde faiz
318
hesaplanmak suretiyle oluşturulacak yeni borçlarım defaten ödeme imkanı sağlanmaktadır.
Diğer yandan, bahse konu ödeme kolaylığından yararlanma şartlarını haiz olmayan vadesi
geçen borcu bulunanların, ödeme günü itibariyle faizli borçlarının en az % 25'ini peşin
ödemeleri kaydıyla kalan borçlan için ürün hasat dönemi, ürün satış zamanı, gelirin elde
edileceği dönem ve talepler de dikkate alınarak, peşinat ödeme tarihinden itibaren 1 yılı
geçmeyecek şekilde bir veya birden fazla taksitle ödeme imkânı sağlanabilmektedir.
Ayrıca, ortakların Kooperatiflere olan vadesi geçen borçlarının asgari %75'inİ ödemeleri
kaydıyla, kalan kısmı için yeni kredi kullandırılarak borçlarına mahsup edilebilmektedir.
Kahramanmaraş İlinde faaliyet gösteren Kooperatiflerce 2011 yılında 3.083 ortağa 48,2
Milyon TL kredi kullandırılmıştır.
Kahramanmaraş İlinde kullandırılan kredilerden 14.03.2012 tarihi itibariyle borçlarının
kendilerine sağlanan ödeme kolaylıklarına rağmen ödemeyen ortaklardan 240 ortak hakkında
İcra İflas Kanunu hükümleri çerçevesinde icra takibi sürdürülmektedir. Bu ortaklarının
Kooperatiflerine müracaat etmeleri halinde, mevcut ödeme kolaylıkları çerçevesinde borçlarını
ödeyebileceklerdir.
2012 yılına ait "T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime
Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin 2012/2781 sayılı
Bakanlar Kurulu Karan" 22.02.2012 tarih ve 28212 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
2012 yılında uygulanacak düşük faizli tarımsal kredilerin; konulan, indirim oranlan ve kredi
limitleri bahsi geçen Bakanlar Kurulu kararında yer almaktadır. "T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve
Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi
Kullandırılmasına İlişkin Uygulama Esasları Tebliği" ise 07.03.2012 tarih ve 28226 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
2012 yılında düşük faizli tarımsal kredilere ilişkin uygulamalar yukarıda bahsedilen
mevzuatlar çerçevesinde uygulanacak olup, üreticilerimizin uygun koşullarda düşük faizli
tarımsal kredilerden faydalanması sağlanacaktır.
SORU ÖNERGESİ VE CEVAP
"Çiftçi Mallarının Korunması Hakkındaki Kanun" 02.07.1941 tarihinde kabul edilerek "Çiftçi
Mallarını Koruma Başkanlıkları" kurulmuştur. Bu Başkanlıkların görev tanımları net olarak
belirli olmamakla birlikte, faaliyetlerinden dolayı İçişleri, Gıda, Tarım ve Hayvancılık, Maliye
ile Adalet Bakanlıklarına bağlı olarak çiftçilerimizin mallarını ve çevreyi de koruma amacı ile
görevleri yapmaktadırlar. Bu kapsamda;
1) Türkiye genelinde, hangi il ve ilçelerde Çiftçi Mallarını Koruma Başkanlıktan
bulunmaktadır?
2) Bu Başkanlıklarda toplam kaç personel istihdam edilmektedir?
3) Bunların bütçeleri nasıl belirlenmektedir, mali ve faaliyetleri ile ilgili denetimleri nasıl
yapılmaktadır?
4) Çiftçilerden alınan hizmet karşılığı ücretler nasıl belirlenmektedir, fiyat artışları neye göre
yapılmaktadır, alınan ücretler bölgelere göre farklılık göstermekte midir, gösteriyor ise bunun
sebebi nedir?
5) Çiftçilerimiz talep etmedikleri halde kendilerine koruma (bekçi) tahsis edilmekte midir, bu
talebe rağmen yine de ücret alınmakta mıdır?
6) Yargıtay'ın "çiftçilere yapılacak doğrudan gelir desteği ödemeleri, diğer kamu Kurum
alacaklarına mahsup edilemez" hükmü bulunmasına rağmen, çiftçilerin hesaplarına yatan
319
doğrudan gelir destekleri "Çiftçi Mallarını Koruma Başkanlıkları" tarafından bloke ettirilmiş
midir? Bloke ettirilmiş ise hangi hükme dayanarak bu uygulama yapılmıştır?
7) Türkiye genelinde hangi ilçelerde Çiftçi Mallarım Koruma Başkanlıkları tarafından
çiftlerimizin doğrudan gelir desteklerine bloke konulmuştur?
8) Kayseri İli Melikgazi İlçesi Çiftçi Mallarını Koruma Başkanlığı tarafından, Melikgazi İlçesi
çiftçilerinin bloke ettirilen doğrudan gelir desteklerini alabilmeleri konusunda ne yapmayı
düşünüyorsunuz?
9) Kayseri İli Melikgazi İlçesi Çiftçi Mallarını Koruma Başkanlığı tarafından, Melikgazi İlçesi
çiftçilerinin trafik ekiplerince bağlanan tarım araçları ve özel otolarını alabilmeleri için ne
yapmayı düşünüyorsunuz? Bundan sonra bu ve benzeri olayların yaşanmaması için bir
çalışmanız var mı?
10) 71 yıl önce çıkarılan 4081 sayılı Kanun'u günümüz şartlarına uygun hale getirerek, hem adı
geçen Başkanlıkların daha iyi koşullarda çalışmalarını, hem de çiftçilerimizin verdikleri ücret
karşılığında kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlamayı düşünüyor musunuz?
CEVAP
1-2-3-4) Çiftçi Mallarını Koruma Meclisi Başkanlıklarının bulunduğu yerlerle ilgili olarak,
4081 Sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun'un 2. Maddesinde "Köy sınırları
içinde, Şehir ve kasaba haricinde olup, belediye hududu içinde veya dışında bulunsun, zirai
mahsulat istihsal edilmekte olan sahalarda tatbik olunur," ifadesi yer almaktadır.
Çiftçi Mallarını Koruma Meclisleri Başkanlıklarının bütçeleri 4081 Sayılı Kanun'un 7.
Maddesine göre tespit edilmektedir. Konuyla ilgili denetimler ise anılan kanunun 11. Maddesi
hükümleri gereği Murakabe heyetiyle koruma ve ihtiyar meclislerinin muamelat ve mesaisi
Vali veya onun tavzif edeceği kimseler tarafından devamlı surette teftiş edilerek yapılmaktadır.
Çiftçilerden alınan hizmet karşılığı ücretlere ilişkin uygulamalar, 4081 Sayılı Kanunun 15, 16,
ve 18. Maddelerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda yürütülmektedir.
5) 4081 Sayılı Çiftçi Mallarının korunması Hakkında Kanun'un, 29/03/2011 tarih ve 27889
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren değişik 34'üncü Maddesinde; "Kamu
kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişilere ait tarımsal işletmelerin kendi koruma tedbirlerini
almaları durumunda, bu işletmelerden koruma ücreti alınmaz ve bu işletmelere koruma
sandığından herhangi bir tazminat ödenmez. " ifadesi yer almaktadır.
Bahse konu Kanun değişikliği tarihi olan 29.03.2011 tarihinden itibaren Çiftçi Mallarını
Koruma Başkanlıklarına dilekçe verenlerden kendi koruma tedbirlerini almaları durumunda bu
tarihten sonraki koruma ücretleri alınmamaktadır.
6-7-8-9-10) Kayseri ili Melikgazi İlçesinde Çiftçi Mallarını Koruma Başkanlığı tarafından,
alacaklarına karşılık 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun ilgili
maddeleri doğrultusunda, çiftçilerin banka hesaplarına, Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı
çiftçilerin desteklemelerine ve trafikteki araçlarına bloke konulmuştur.
Bakanlığımızın konulan blokelerin kaldırılması ile ilgili herhangi bir yetkisi bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Çiftçilerimizin sorunları her geçen gün artmaktadır. Mazot ve gübre fiyatlarının yüksekliği ile
çiftçilerimiz arazilerini boş bırakmaktadırlar. Birçok çiftçimiz "Kamu ve özel bankalardan
kredi alabilmek için arsalarını ipotek ettirmekte ve borçlarını ödeyememeleri sebebiyle
arsalarına bankalar tarafından el konulmuştur. Bu durum tarım ürünleri yetiştiriciliğinde ciddi
azalmalar meydana getirmiş ve dışa bağımlılığı artırmıştır.
320
1) Çukurova bölgemizde çiftçilerimiz kamu ve özel bankalara olan toplam borçları ne
kadardır? Bu borçların yeniden yapılandırılarak tarıma ivme kazandırılması konusunda
Bakanlık olarak ne tür çalışmalar yapılmaktadır?
2) Tarımın en önemli girdileri mazot ve gübredir. Bu iki önemli girdinin çiftçilerimize özel
fiyatlardan verilmesi konusunda çalışmalar yapılmakta mıdır?
3) Türkiye'de çiftçiliğin yaşaması adına bu yıl uygulayacağınız politikalar ve desteklemeler
nelerdir?
4) Çukurova bölgemizde çiftçilerimize karşılıksız ödenen para miktarı 2011 yılında ne
kadardır?
CEVAP
1) Hükümetimizce tarımın finansmanında önemli bir rol üstlenen tarımsal kredilerde uygun
koşullar ve düşük faiz uygulamasının yanında sürdürülebilir bir politika benimsenmiştir. Bu
kapsamda 2002 yılında %59'dan devralman tarımsal yatırım ve işletme kredileri için cari faiz
oranı, 2011 yılında sulama ve hayvancılık faaliyetlerinde sıfıra (faizsiz), diğer tarımsal
faaliyetlerde ise %5'e düşürülmüştür.
Ziraat Bankası tarafından kullandırılan tarımsal kredi vadeleri, işletme kredilerinde 18 aydan
24 aya, yatırım kredilerinde ise 5 yıldan 7 yıla çıkarılmıştır.
Böylece sektörde yatırım yapılması, üretim ve gelirlerin artırılması ile sürdürülebilirliğin
sağlanması için önemli bir kaynak sağlanmıştır.
Bununla birlikte, tarımsal kredilerin geri dönüş oranlarında son 9 yılda önemli miktarda artış
olmuştur. 2002 yılında; Ziraat Bankası'nca kullandırılan tarımsal kredilerin geri dönüş oranı
%38, Tarım Kredi Kooperatiflerinin ise %71 iken, 2011 yılında; Ziraat Bankası'nca
çiftçilerimize kullandırılan kredilerin geri dönüş oranı %99'a, Tarım Kredi Kooperatiflerinin
ise %98'e ulaşmıştır.
Konuyla ilgili olarak Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Müdürlüğünden
alınan cevabi görüş aşağıda yer almaktadır.
Çukurova bölgesini kapsayan Mersin Bölge Birliğine bağlı kooperatif ortaklarının toplam 299
Milyon TL borcu bulunmaktadır. İcra takibinde olan ortakların da dahil olmak üzere,
kooperatiflere vadesi geçen borçlarını ödeme istek ve gayreti içerisinde olan ortaklara,
borçlarını ödeyebilmelerini teminen bazı ödeme kolaylıkları sağlanmaktadır.
Diğer yandan, bahse konu ödeme kolaylığından yararlanma şartlarını haiz olmayan vadesi
geçen borcu bulunanların, ödeme günü itibariyle faizli borçlarının en az % ^5'ini peşin
ödemeleri kaydıyla kalan borçları için ürün hasat dönemi, ürün satış zamanı, gelirin elde
edileceği dönem ve talepler de dikkate alınarak, peşinat ödeme tarihinden itibaren 1 yılı
geçmeyecek şekilde bir veya birden fazla taksitle ödeme imkânı sağlanabilmektedir.
Ayrıca, ortakların kooperatiflere olan vadesi geçen borçlarının asgari %75'ini ödemeleri
kaydıyla, kalan kısmı için yeni kredi kullandırılarak borçlarına mahsup edilebilmektedir.
Konuyla ilgili olarak T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğünden alman cevabi
görüş aşağıda yer almaktadır;
31.01.2012 tarihi itibarıyla Çukurova Bölgesindeki (Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye)
çiftçilerin normal hesaplarda izlenen toplam tarımsal kredi bakiyesi 1.947.223.000 TL, tasfiye
olunacak alacaklar hesaplarında izlenen tarımsal kredi bakiyesi ise 17.268.765 TL'dir.
2) Bakanlığımızca, mazot fiyatlarının artışı karşısında çiftçilerimizin mağdur olmaması için
2003 yılında ilk kez mazot desteği verilmeye başlanmıştır. Bu kapsamda 2003-2011
321
döneminde toplam 3 Milyar 482 Milyon TL mazot destekleme ödemesi yapılarak,
çiftçilerimizin mazot maliyetinin ortalama %17'si karşılanmıştır.
2005 yılından itibaren de gübre desteği doğrudan çiftçimize ödenmeye başlamış olup,
2005-2011 döneminde toplam 2 Milyar 793 Milyon TL gübre destekleme ödemesi yapılarak
çiftçimizin gübre maliyetinin ortalama % 15'i karşılanmıştır.
Mazot ve gübre desteklerine 2012 yılında da devam edilecektir.
3) Bakanlığımızca halihazırda 61 kalemde destekleme yapılmakta olup, bunun 52'si 2002
yılından sonra başlatılmıştır. Bakanlığımızca 2003-2011 döneminde toplamda 43 Milyar
TL'nin üzerinde nakit tarımsal destek ödemesi yapılmış olup, 2012 yılında ise 7,2 Milyar TL
tarımsal destek ödemesi yapılması planlanmıştır.
Bakanlığımızca 2012 yılında üreticilerimize;
•
Alan Bazlı Destekler (Mazot, gübre, toprak analizi, iyi tarım, organik tarım vb.),
•
Fark Ödemesi Destekleri (Kütlü pamuk, kanola, aspir, dane mısır vb. 17 adet ürüne
verilmektedir.),
•
Hayvancılık Desteklemeleri,
•
Diğer Tarımsal Destekleme Ödemeleri (Sertifikalı tohum, fidan desteği vb.),
•
Kırsal Kalkınma Destekleri,
•
Telafi Edici Ödemeler Kapsamındaki Tarımsal Destekler (Çay budama masrafları,
patates siğili vb),
•
Tarımsal Sigorta Destekleri başlığı altında tarımsal destekler verilecektir.
4) Tarımsal Destekleme ödemeleri kapsamında Çukurova bölgesindeki illerimize 2002 ve
2011 yıllarında yapılan ödeme miktarları aşağıda belirtilmektedir.
•
Adana'da 2002 yılında toplam 45 Milyon TL tarımsal destek verilmiş iken, 2011
yılında 210 Milyon TL destek verilmiştir.
•
Hatay'da 2002 yılında toplam 30 Milyon TL tarımsal destek verilmiş iken, 2011 yılında
128,1 Milyon TL destek verilmiştir.
•
Mersin'de 2002 yılında toplam 20,6 Milyon TL tarımsal destek verilmiş iken, 2011
yılında 78,2 Milyon TL destek verilmiştir.
•
Osmaniye'de 2002 yılında toplam 5,9 Milyon TL tarımsal destek verilmiş iken, 2011
yılında 37,6 Milyon TL destek verilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
AKP hükümetleri döneminde uygulanan yanlı ve yanlış tarım politikalarının birçok
vatandaşımızı mağdur ettiği bilinmektedir. Ülkemizdeki bitkisel ve hayvansal üretimin en
temel girdilerinden olan gübre ve yem fiyatlarındaki aşırı yükselme nedeniyle birçok çiftçimiz
tarım ve hayvancılık faaliyetlerini kısıtlamak zorunda kalmıştır. Son günlerde akaryakıta
yapılan yeni zamlarla kırsal mazotun fiyatı 4 1 L/litre'yi aşmıştır. Bu konuyla ilgili olarak;
1. Ülkemizde 2002-2012 döneminde tüketilen gübre ve yem miktarlarının yıllara ve
çeşitlerine göre dağılımları nasıl olmuştur?
2. Anılan dönemde tüketilen yem ve gübre miktarlarının ne kadarı ithal edilmiş ve bu amaçla
ne kadar döviz harcanmıştır?
3. Anılan dönemde tarımsal amaçla kullanılan mazot miktarlarının ve bu amaçla yapılan
322
desteklerin yıllara göre değişimi nasıl olmuştur?
4. Bakanlığınızca verilen mazot, gübre ve yem desteklerinin 2002-2012 döneminde, yıllara ve
coğrafi bölgelere göre değişimi nasıl olmuştur?
5. Halen Bakanlığınızca verilen mazot, gübre ve yem desteklerinin, şimdiye kadar ihmal
edilen bölge ve illerde artırılarak çiftçilerimizin mağduriyetlerinin giderilmesi konusunda
Bakanlığınızca yürütülen bir çalışma var mıdır?
6. Varsa çalışma ne aşamadadır? Yoksa böyle bir çalışma yapılabilir mi?
7. Bakanlığınızın konuya ilişkin 2012 yılı programı nasıldır?
CEVAP
Ülkemizin 2008 yılı gübre üretimi yaklaşık 2,9 Milyon ton olarak gerçekleşmiş iken, 2011 yılı
sonunda %30 artışla yaklaşık 3,8 Milyon tona ulaşmıştır. Gübre tüketimimiz ise 2009 yılında
5,3 Milyon ton iken, 2011 yılı sonunda %10 azalışla 4,8 Milyon tona gerilemiştir.
Bakanlığımızca, topraklarımızda sürdürülebilir tarımı devam ettirmek, aşın gübre
kullanımından kaynaklanan kirlenmeyi önlemek, gübrenin maliyetini azaltmak ve toprak
analizine dayalı gübre kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla 2009 yılında uygulamaya konulan
uygun gübre kullanımı için toprak analizi uygulaması ile bilinçsiz ve aşın gübre uygulamasının
önlenmesine yönelik çalışmalar yapılmış olup, gübre desteğinde 50 dekar ve daha büyük
araziler için toprak analizi yaptırma şartı getirilmiştir. 2005 yılından bugüne toplam 256
Milyon TL toprak analizi desteği ödemesi yapılmıştır.
Gübre ithalatımız; 2009 yılında yaklaşık 3 Milyon ton iken, 2011 yılında %25 azalışla yaklaşık
2,2 Milyon tona gerilemiştir. Gübre ihracatımız ise; 2009 yılında 221 Bin tondan, 2011 yılında
%146 artış ile 543 Bin tona yükselmiştir.
Bakanlığımızca, gübre desteği 2005 yılında ilk kez doğrudan çitçiye ödenmeye başlamış olup,
2005-2012 döneminde 3 milyar 478 milyon TL gübre destekleme ödemesi yapılarak
çiftçimizin gübre maliyetinin ortalama %15'i karşılanmıştır. 2012 yılı için yapılacak gübre
destekleme ödemesi birim tutarı ortalama %5,3 oranında artırılmıştır.
Bakanlığımızca 2003 yılında başlatılan uygulama ile ilk kez mazot
başlanmıştır. Bu kapsamda 2003-2012 döneminde toplam 4 Milyar 54
destekleme ödemesi yapılarak, çiftçilerimizin mazot maliyetinin
karşılanmıştır. 2012 yılı için yapılacak mazot destekleme ödemesi birim
oranında artırılmıştır.
desteği verilmeye
Milyon TL mazot
ortalama %16'sı
tutarı ortalama %7
Mazot ve gübre desteklemeleri Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçilere alan bazlı ve ürün
gruplarına göre değişen miktarda yapılmakta olup, bu miktar bölgenin tarımsal arazi varlığına
bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Bakanlığımızca hayvancılık sektöründe önemli bir girdi olan yem bitkileri üretimi
desteklenmiştir. Bu kapsamında, 2003-2011 yılları arasında toplam 2 Milyar 745 Milyon TL
yem bitkileri desteği ödenmiştir.
Ayrıca fark ödemeleri kapsamında yem hammaddesi olarak kullanılan; dane mısır, buğday,
arpa, yulaf, çavdar, tritikale, soya gibi ürünlere prim desteği verilmektedir. Fark ödemeleri
kapsamında; 2002 yılında toplam 186 Milyon TL prim desteği verilmiş iken, 2011 yılında 2
Milyar 502 Milyon TL'ye ulaşmıştır.
Karma yem (etlik piliç yemi, yumurta yemi, besi yemi, süt yemi ve diğer yemler) üretimimizde
ise son yıllarda artışlar görülmektedir. 2009 yılında 9,5 Milyon Ton olan karma yem
üretimimiz, 2011 yılında ise 13,1 Milyon tona ulaşmıştır.
323
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınızca yapılan tarımsal yatırım ve desteklerin daha çok seçim bölgeniz olan Diyarbakır
ile diğer Güneydoğu illerine yapıldığı ve iller arasındaki ayrımcılığın son yıllarda giderek
arttığı iddialarıyla ilgili olarak;
1) 2002-2012 döneminde Diyarbakır iline yapılan tarımsal yatırım ve desteklerin toplamı ve
yıllara göre dağılımı ne kadardır?
2) Anılan dönemdeki bu yatırım ve desteklerdeki artış oranı ile tarımsal üretimdeki artış
oranlan birbirine uygun mudur?
3) Aynı dönemde Güneydoğu illerinin Türkiye genelinde yapılan tarımsal yatırımlardan
aldıkları payların yıllara göre değişimi nasıl olmuştur?
4) İllerin nüfusları ve tarımsal yatırım payları birlikte değerlendirildiğinde diğer illere göre
Güneydoğu illerine pozitif ayrımcılık yapıldığı iddiaları doğru mudur?
5) Diyarbakır ve Güneydoğu illerinde bazı hayali tarım ve hayvancılık işletmelerinin
desteklendiği iddiaları doğru mudur?
6) Bu konuda anılan illerde şimdiye kadar Bakanlığınızca herhangi bir inceleme ya da
soruşturma yapılmış mıdır?
7) Yapıldı ise ne tür yolsuzluk ve usulsüzlükler tespit edilmiş ve devlet ne kadar zarara
uğratılmıştır?
8) Yapılan yolsuzluk ve usulsüzlüklerde, anılan illerin sizin seçim bölgeniz olmasının bir etkisi
var mıdır?
CEVAP
Bakanlığımızca ülkemizin tüm il ve ilçelerinde tarım sektörünün geliştirilmesi ve
üreticilerimizin refah düzeylerinin yükseltilmesi amacıyla önemli destekler verilmekte ve
birçok proje yürütülmektedir. Tarımsal destekler ilin veya ilçenin; tarımsal potansiyeli, çiftçi
sayısı, tarımsal alanı, ürün çeşidi, hayvan sayısı vb. faktörler ile üreticilerin destek için yapmış
oldukları başvurulara göre değişmektedir. Bu sebeple her ilin aldığı toplam destek miktarı
farklılık göstermekte olup, bu çerçevede illere veya bölgelere göre tarımsal destek
miktarlarında bir ayrıcalık yapılması söz konusu değildir.
Örneğin, 2011 yılında Kütahya ilimize 20,3 Milyon TL hayvancılık desteği verilmiş iken,
Diyarbakır'a 18,2 Milyon TL destek verilmiştir. Yine 2003-2011 döneminde Kütahya'ya
toplamda 78 Milyon TL hayvancılık desteği verilmiş iken, Diyarbakır'a toplam 52,2 Milyon TL
hayvancılık desteği verilmiştir.
GAP-DAP uygulamaları kapsamında kurulan hayvancılık işletmeleri ve tesisler 5 yıl süreyle
yılda 1 defa Bakanlığımızca ve 6 ayda 1 defa da İl Müdürlüklerimizce incelenmektedir.
Tüm tarımsal desteklemelerde başvurular ile yapılan Ödemelerin kontrolleri, ülkemizin tüm il
ve ilçelerinde Bakanlığımız il ve ilçe müdürlüklerince ilgili mevzuatlar çerçevesinde hem
sahada hem de idari idari olarak yapılmakta olup, herhangi bir uygunsuzluk tespit edildiği
takdirde ilgili mevzuatlar çerçevesinde gerekli işlemler yapılmaktadır. Ayrıca Bakanlığımız
Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından bu kapsamda gerekli kontrol ve incelemeler de
yürütülmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, AKP hükümetleri döneminde ülkemizdeki bitkisel ve hayvansal üretimin en
temel girdilerinden olan mazot, gübre ve yem fiyatlarındaki aşırı yükselmeler çiftçilerimizin
324
tarım ve hayvancılık faaliyetlerini olumsuz yönde etkilemiştir. Diğer bazı faktörler yanında
vergi yükünün fazla olmasından da kaynaklanan yüksek mazot, gübre ve yem fiyatlarıyla ilgili
olarak;
1. 2002-2012 döneminde ülkemizde satışı yapılan mazot, gübre ve yem çeşitlerinin birim satış
fiyatlarının yıllara göre değişimi nasıl olmuştur?
2. Anılan dönemdeki bu birim satış fiyatları içindeki KDV, ÖTV ve varsa diğer vergilerin
miktarları veya oranlarının yıllara göre değişimi nasıldır?
3. 2002-2012 döneminde her yıl tarımsal amaçla kullanılan mazot, gübre ve yemden alınan
vergilerin toplam tutarları ne kadar olmuştur?
4. Tarımsal üretimin en önemli girdileri durumundaki mazot, gübre ve yemden alınan vergi
oranlarının düşürülerek çiftçilerimizin mağduriyetlerinin giderilmesi konusunda
Bakanlığınızca yürütülen bir çalışma var mıdır?
5. Varsa çalışma ne aşamadadır? Yoksa böyle bir çalışma yapılabilir mi?
6. Bakanlığınızın konuya ilişkin 2012 yılı programı nasıldır?
CEVAP
100 TL tutarındaki benzin fiyatının içerisinde KDV ve ÖTV dâhil toplam vergi yükü 2002 yılı
sonunda 70,2 TL iken, 03/05/2012 tarihi itibariyle 57,5 TL'ye düşmüştür. 100 TL tutarındaki
motorinde 2002 sonunda vergi yükü 59,2 TL iken 03/05/2012 tarihi itibariyle 47,9 TL'ye
düşmüştür. Vergi yükünde meydana gelen bu düşüş sonucunda, 2002 yılında hem benzin hem
de motorin üzerindeki vergi yükünde Türkiye birinci sıradayken, 30/04/2012 tarihli Avrupa
Birliği enerji bülteni ve 03/05/2012 tarihli akaryakıt fiyatlarına göre ülkemiz, vergi yükü
sıralamasında benzinde üçüncü, motorinde ise yedinci sıraya gerilemiştir.
2002-2012 döneminde ülkemizde satışı yapılan mazot, gübre ve yem çeşitlerine ait çiftçinin
ödediği birim satış fiyatları TÜİK tarafından yayımlanmamakta olup, Tüketici Fiyat Endeksi
(TÜFE) kapsamında yayımlanan mazot birim fiyatları ile 2003-2012 dönemlerinde Üretici
Fiyatları Endeksi (ÜFE) kapsamında yayımlanan gübre ve yem birim fiyatları tabloları ekte yer
almaktadır.
KDV oram yem için %8, gübre için ise %18 olarak uygulanmakta olup, 2002 yılından itibaren
söz konusu oranlarda herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Mazot için ise; Özel Tüketim
Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde belirtilen tutarda özel tüketim vergisi ve %18 oranında
katma değer vergisi uygulanmaktadır.
Mazot, gübre ve yemden alınan vergilerin yıllara göre tutarları, Gelir İdaresi Başkanlığınca
yayımlanan Yıllık Faaliyet Raporlan ile Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından aylık olarak
çıkarılan Kamu Hesapları Bültenlerinde detaylı bir şekilde yer almaktadır. Söz konusu süreli
yayınlara Bakanlığımız birimlerinin resmi internet sitelerinden (www.gib.gov.tr,
www.muhasebat.gov.tr) ulaşmak mümkündür.
Çiftçilerimizin üzerindeki mazot, gübre ve yemden kaynaklanan yüklerin azaltılması için de
yoğun şekilde çalışılmaktadır. Ülkemizde, 2005 yılında ilk kez gübre desteği doğrudan çitçiye
ödenmeye başlamış olup, 2005-2012 döneminde 3 Milyar 478 Milyon TL gübre destekleme
ödemesi yapılarak çiftçimizin gübre maliyetinin ortalama %15'i karşılanmıştır. 2012 yılı için
yapılacak gübre destekleme ödemesi birim tutan ortalama % 5,3 oranında artırılmıştır.
Ayrıca, ülkemizde en çok kullanılan 6 çeşit gübrenin (%21 Amonyum Sülfat, %26 CAN, %33
Amonyum Nitrat, ÜRE, DAP ve 20.20.0) son üç yıllık dönemdeki fiyatları; %29 ile %97
oranında artarken, aynı dönemde dünya gübre ve hammadde fiyatları %79 ile %125 oranında
325
artış göstermiştir. Ülkemizdeki gübre fiyat artışı dünya gübre fiyat artışının altında kalmıştır.
2003-2012 döneminde toplam 4 Milyar 54 Milyon TL mazot destekleme ödemesi yapılarak,
çiftçilerimizin mazot maliyetinin ortalama %16'sı karşılanmıştır. 2012 yılı için yapılacak mazot
destekleme Ödemesi birim tutan ortalama %7 oranında artırılmış olup, peyzaj ve süs bitkileri,
özel çayır, mera ve orman emvali alanları için dekar başına 2,7 TL; hububat, yem bitkileri,
baklagiller, yumru bitkiler sebze ve meyve alanları için dekar başına 4 TL ve yağlı tohumlu
bitkiler ve endüstri bitkilerinin yetiştirildiği alanlar için dekar başına 6,4 TL mazot desteği
ödemesi yapılması öngörülmüştür.
Hayvancılık sektöründe önemli bir girdi olan yem bitkileri üretimi de desteklenmiş olup,
2003-2011 yıllan arasında toplam 2 Milyar 745 Milyon TL yem bitkileri desteği ödenmiştir.
Ayrıca, fark ödemeleri kapsamında yem hammaddesi olarak kullanılan; dane mısır, buğday,
arpa, yulaf, çavdar, tritikale, soya gibi ürünlere prim desteği verilmektedir. Fark ödemeleri
kapsamında; 2002 yılında toplam 186 Milyon TL prim desteği verilmiş iken, 2011 yılında 2
Milyar 502 Milyon TL'ye ulaşmıştır.
Bakanlığımız; izlenen ekonomik programlar, bütçe hedefleri ve gerçekleşmelerim de göz
önünde bulundurarak vergi yüklerini azaltmaya çalışmakta ve bu konuda toplumsal fayda en
üstte tutulmaktadır. Başta çiftçilerimizin üzerindeki vergi yükü olmak üzere, genel olarak vergi
yüklerini azaltmaya yönelik çalışmalarımız bütçe imkânları ölçüsünde sürdürülmektedir.
Bunun yanı sıra, yapılacak mevzuat ya da oran değişikliklerinin umulan toplumsal faydayı
sağlayıp sağlamayacağı, diğer vergisel uygulamalar açısından olumsuz bir sonuç doğurup
doğurmayacağı, amaçlanan sosyal faydanın başka vasıtalarla sağlanıp sağlanamayacağı gibi
hususlar da göz önünde bulundurulmaktadır.
Bu çerçevede, önergede sorulan mahiyette vergi oranlarının düşürülerek gübre, yem ve mazot
teslimi yapılması, sektörün yapısından kaynaklanan nedenlerle uygun değerlendirilmemekte
olup, bu hususta bir çalışmamız bulunmamaktadır.
Tablo 1. Mazot Birim Fiyatları, 2002-2012
MAZOT
(TL)
(TL)
(TL)
2002
2003
2004
OCAK
940.188 1.360.77 1.356.45
ŞUBAT
942.193 1.436.76
1.361.45
3
3
MART
976.370 1.527.89
1.405.55
0
2
NİSAN
1.005,08 1.435.69
1.405.76
9
4
MAYIS
1.048.509 1.400.52
1.440.92
8
3
HAZİRAN 1.087.882 1.396.48
1.480.65
7
5
TEMMUZ 1.142.154 1.395.89
1.549.53
9
3
AĞUSTO 1.174.436 1.395.75
1.607.64
9
8
EYLÜL
1.218.484 1.374.92
1.627.52
S
5
9
EKİM
1.249.920 1.355.73
1.751.52
5
5
KASIM
1.234.690 1.355.87
1.793.79
3
0
ARALIK
1.264.672 1.355.95
1.793.80
9
1
Kaynak: Türkiye İstatistik
Kurumu
85
5
(YTL
2005
)
1,75
1,78
1,87
1,94
1,88
1,96
2,00
2,02
2,10
2,10
2,03
2,02
(YTL
2006
)
2,05
2,05
2,07
2,13
2,23
2,36
2,40
2,36
2,29
2,24
2,20
2,23
(YTL
2007
)
2,13
2,15
2,21
2,26
2,26
2,25
2,27
2,28
2,31
2,31
2,55
2,52
(YTL
2008
)
2,52
2,60
2,78
2,94
3,10
3,17
3,19
2,88
2,83
2,76
2,70
2,44
(TL
200
)
2,36
9
2,29
2,30
2,37
2,37
2,46
2,38
2,54
2,55
2,60
2,69
2,68
(TL
201
)
3,02
0
3,01
3,08
3,08
3,08
3,07
3,03
3,07
3,06
3,07
3,11
3,25
(TL)
2011
3,3435
3,4278
3,6514
3,6069
3,547
3,6199
3,7009
3,7625
3,8009
3,8501
3,8332
3:8525
j
(TL)
2012
3,89
3,87
2
3,99
7
3,99
3
9
326
Tablo 2. Gübre ve Yem Birim Fiyatları, 2003-2012
Ölçü
YIL
KG
KG
TON
TON
Büyükbaş
Kümes hayvan Azot, fosfor ve potasyum B.y.s. azot ve
hayvan yemi yemi
içeren, % 10'u azot olan fosforlu gübreler
gübreler
284.540
433.036
251.490.479
247.996.
2003 (TL)
338.982
504.814
300.676.426
303.639.
2004 (TL)
0,32
0,47
328,12
328
2005 (YTL)
0,33
0,48
344,96
337
2006 (YTL)
0,40
0,56
419,22
395
2007 (YTL)
0,46
0,64
903,75
889
2008 (YTL)
0,43
0,68
627,68
572
2009 (YTL)
0,46
0,69
581,21
552
2010 (TL)
0,59
0,82
838,45
803
2011 (TL)
0,61
0,83
911,17
863
2012 (TL)
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
SORU ÖNERGESİ
9 Nisan 2012 tarihinde Sayın Başbakan ve ilgili Bakanlar tarafından kamuoyuna büyük umutlar
pompalayarak açıklanan yeni teşvik sisteminde tüm gıda ve tarımsal yatırımlar destek kapsamı
dışında bırakılmıştır. Bu konuyla ilgili olarak;
1) Anılan teşvik sisteminde gıda ve tarım yatırımlarının destek kapsamı dışında bırakılmasının
gerekçeleri nelerdir?
2) Bu konuda Bakanlığınız görüşü alınmış mıdır? Alındı ise Bakanlığınızın konuya ilişkin
görüşü nasıl olmuştur?
3) Alınmadı ise konu hakkında Bakanlığınızca şimdiye kadar herhangi bir girişimde
bulunulmuş mudur?
4) Yeni teşvik sisteminde gıda ve tarım sektörlerindeki yatırımların kapsam dışında
tutulmasında nişasta bazlı ürünleri üreten veya pazarlayan uluslararası gıda şirketlerinin
skisinin olduğu iddiaları doğru mudur?
5) Bakanlığınızın, gıda ve tarım yatırımlarının teşvik edilmesi ve tarımsal üretimin
desteklenmesi konusunda 2012 yılı programı nasıldır?
CEVAP
Yeni teşvik sistemine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı henüz Resmî Gazete'de
yayımlanmamakla birlikte; Ekonomi Bakanlığı tarafından kamuoyuna yapılan ön bilgilendirme
sunumlarında, gıda, tarım ve hizmetler sektörünün teşvik sistemi kapsamı dışında
bırakılmasına ilişkin bir husus bulunmamaktadır.
Yayımlanacak Bakanlar Kurulu Kararının ekinde yer alacak, teşvik kapsamında olmayan
yatırımlar ve teşvik için aranan şartları sağlayamayan yatırım konularında yatırım yapılmaması
koşuluyla, kararda belirtilecek asgari yatırım kapasitesi ve tutarını karşılayacak yatırımlar, yeni
sistem kapsamında verilen desteklerden faydalanacaklardır.
Bakanlığımızca son 9 yılda tarım sektörü önemli oranda desteklenmiştir. Bu kapsamda tarımsal
destekler; verimlilik, kalite, sağlık ve kırsal kalkınmayı esas alacak şekilde, pazar ihtiyacını göz
önünde tutularak yeniden düzenlenmiş ve daha etkin hâle getirilmiştir.
Çiftçimize nakit olarak verilen tarımsal destek miktarı önemli oranda artırılmıştır. 2002 yılında
327
1 Milyar 868 Milyon TL olan toplam tarımsal destekler, 2011 yılında 7 Milyar TL'nin üzerine
çıkmıştır. 2003-2011 döneminde tarım sektörüne Bakanlığımız cari transfer bütçesinden
aktarılan nakit tarımsal destek miktarı, fiyat desteği, faiz sübvansiyonu, ihracat desteği vb.
kaynaklar hariç, toplamda 43 Milyar TL'yi aşmıştır. 2012 yılı ürünlerine ise yaklaşık 7,6 Milyar
TL destek ödenmesi planlanmaktadır.
Bakanlığımızca tarım sektöründe verimlilik ve üretim artışı, kalite, gıda güvenilirliği gibi farklı
amaçlarla verilen birçok desteğin yanında tarımsal yatırımlara yönelik olarak ta önemli
destekler sağlanmakta ve yatırımcıların finansman ihtiyacını karşılamak amacıyla Ziraat
Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından düşük faizli krediler verilmektedir. Bu
kapsamda yürütülen destek ve kredi uygulamalarının bazıları şu şekildir;
• Bakanlığımızca 2006 yılında başlatılan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi
Programı kapsamında, depolama, ürün işleme, paketleme ve ambalajlama, sulama ile
makine-ekipman alımlarına %50 hibe desteği verilmektedir. Tarım-sanayi entegrasyonunu
hedefleyen bu proje ile 2006-2012 döneminde 3.243 tesis tamamlanmış ve 32 Bin kişiye
istihdam sağlanmıştır. 827 tesisin yatırımı ise devam etmektedir. Bu proje 2015 yılına kadar
devam edecektir.
• Bakanlığımızca tarımsal amaçlı kooperatiflere, genel bütçeden ve Kırsal Alanda Sosyal
Destek Projesi kapsamında yatırım ve işletme kredisi desteği sağlanmaktadır. Bu çerçevede
2003-2011 döneminde 1.900'ün üzerinde kooperatif projesine 1,8 Milyar TL kredi
kullandırılmıştır.
Doğu Anadolu Bölgesinde kombine ve etçi ırklarla kurulan damızlık işletmelerine, Güney
Doğu Anadolu Bölgesinde ise süt işletmelerine, inşaat için %30, makine ve damızlık hayvan
alımı için %40 oranında hibe desteği sağlanmaktadır.
Tarımın finansmanında önemli bir rol üstlenen tarımsal kredilerde uygun koşullar ve düşük faiz
uygulamasının yanında sürdürülebilir bir politika benimsenmiştir. Bu kapsamda 2002 yılında
%59 olan tarımsal yatırım ve işletme kredileri faiz oranları, kademeli olarak düşürülerek, 2011
yılında cari tarımsal kredi faiz oranı sulama ve hayvancılık faaliyetlerinde sıfıra (faizsiz), diğer
tarımsal faaliyetlerde %5'e düşürülmüştür. Bu uygulama ile tarımsal kredi miktarları büyük
oranlarda artmıştır. 2011 yılı sonu itibariyle Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri
tarafından kullandırılan tarımsal kredi bakiyesi 22,3 Milyar TL'ye ulaşmıştır. 2012 yılında da
düşük faizli kredi uygulaması devam etmektedir.
AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı, Kırsal Kalkınma Bileşeni (IPARD) kapsamında
ülkemize 2007-2013 döneminde 874 Milyon Avro kaynak ayrılmış olup, bu kaynak hibe olarak
kullandırılacaktır. Bu kapsamda Bakanlığımızın ilgili kuruluşu olan Tarım ve Kırsal
Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından IPARD programında belirlenen 42 ilimizde; et ve
et ürünleri, süt ve süt ürünleri, meyve-sebze, su ürünleri ve kırsal kalkınma amaçlı projelere
%50 ile %65 arasında hibe desteği sağlanacaktır. Bu çerçevede AB Komisyonu tarafından
akreditasyonu tamamlanmış 20 ilimizde bugüne kadar 6 başvuru çağrı ilanına çıkılmış olup,
uygun bulunan projeler desteklenmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi, ülkemizde AKP iktidarları döneminde şeker fabrikalarının özelleştirilmesine
yönelik çalışmalara ağırlık verilerek bugüne kadar bazı şeker fabrikaları özelleştirme adı
altında iktidar yandaşı olarak bilinen bazı şirketlere neredeyse hurda fiyatlarıyla satılmışlardır
Bu dönemde şeker pancarı ve pancar şekeri üretimi kısılmış, nişasta bazlı şeker (NBŞ) veya
tatlandırıcı üretimi ise her yıl artırılarak sürdürülmüştür. Bu sektörde faaliyet gösteren olarak
ithalatının özendirildiği iddialarıyla ilgili
328
1. 2002-2012 döneminde ülkemizdeki mısır üretiminin ve mısır ithalatının yıllara göre değişimi
nasıl olmuştur?
2. Anılan dönemde ithal edilen mısırın ülkelere göre dağılımı nasıl olmuştur?
3. Anılan dönemde gerçekleştirilen mısır ithalatının ithalatçı firmalara göre dağılımı nasıl
olmuştur?
4. Halen ülkemizde mısır ithali izni verilen firmalar hangileridir?
5. Ülkemizde anılan dönemde ithal edilen ve üretilen mısırın kullanım alanlarına göre dağılımı
nasıl olmuştur?
6. Tatlandırıcı sektöründe kullanılan mısırın birkaç firmanın tekelinde olduğu ve çoğunlukla
ithal mısırın bu sektörde kullanıldığı iddiaları doğru mudur?
7. Doğru ise anılan firmalar hangileridir ve tatlandırıcı sektöründe ithal mısır kullanılmasının
gerekçeleri nelerdir?
8. 2002-2012 döneminde ülkemizdeki NBŞ ve pancar şekeri üretimleri ile tüketimleri yıllara
göre nasıl gerçekleşmiştir?
9. Anılan dönemde NBŞ üretiminin giderek arttığı ve bakanlığınızca özendirildiği iddiaları
doğru mudur? Doğru ise bunun sebepleri nelerdir?
10. NBŞ ve/veya pancar şekeri üretimleri için Bakanlığınızın ne tür destekleri söz konusudur?
Anılan destekler ne zamandan beri verilmektedir?
11. Bakanlığınızın ülkemizdeki şeker pancarı ve pancar şekeri üretiminin artırılarak: mısır
ithalatının ve NBŞ üretiminin sınırlandırılmasına yönelik bir çalışması var mıdır? Varsa
çalışmanın içeriği ve uygulama takvimi nasıldır?
12. Bakanlığınızca şimdiye kadar anılan konularda ne gibi önlemler alınmıştır?
CEVAP
1-2-3-4-5-6-7) Bakanlığımızca dane mısırın da içinde olduğu, ülkemizde arz açığı bulunan ve
stratejik açıdan önemli 17 ürüne fark ödemeleri kapsamında prim desteği verilmektedir. Bu
kapsamda 2002 yılında toplam 186 Milyon TL olan prim desteği, 2011 yılında 2 Milyar 502
Milyon TL'ye yükselmiştir. Ayrıca Hayvancılığa yönelik yem bitkileri destekleri kapsamında
silajlık mısıra da destek verilmektedir. Bununla birlikte mısır üreticilerimiz mazot, kimyevi
gübre, tohumluk ve toprak analizi desteklerinden de yararlanmaktadırlar.
Bakanlığımızca sağlanan destekler ve yürütülen projelerle ülkemizin mısır üretimi önemli
oranda artmıştır. TÜİK verilerine göre mısır üretimimiz son 9 yılda %100 artarak 2002 yılında
2,1 Milyon tondan, 2011 yılında 4,2 Milyon Tona yükselmiştir. Önceki yıllarda ithalat ile
karşılanan mısır ihtiyacımızın bugün tamamına yakını yerli üretim ile karşılanmaktadır.
TÜİK verilerine göre ülkemizin mısır ithalatı son 9 yılda çok önemli oranda azalmıştır. İthal
edilen mısırın önemli bir bölümü yem sanayinde kullanılmaktadır. Mısır ithalatı 22 firma
tarafından gerçekleştirilmiş olup, yıllara göre değişmekle birlikte; AB ülkeleri, Rusya,
Azerbaycan, Türki Cumhuriyetleri, ABD, Kanada, Arjantin, Libya, Mısır gibi ülkelerden mısır
ithalatı yapılmıştır.
Mısır, gıda sanayinde, endüstriyel tüketimde veya doğrudan insan yiyeceği olarak
kullanılmaktadır.
CEVAP 8-9-10-11-12) TÜİK verilerine göre, 2010/11 dönemi şeker pancarı yeterlilik derecesi
%100, şeker yeterlilik derecesi %115 dir.
329
Bakanlığımızca şekerpancarı ürününe, mazot, gübre ve toprak analizi destekleri verilmekte
olup, 2011 yılı ürünü için destekleme ödemeleri 2012 yılı Mart ayında yapılmıştır. 2012 yılı
şeker pancarı ürününe 6,3 TL/da kimyevi gübre desteği, 6,4 TL/da mazot desteği ve 2,5 TL/da
toprak analizi desteği verilecektir.
2002/03 ile 2010/11 dönemi arasında ortalama NBŞ üretimi 450 Bin ton, pancar şekeri üretimi
2 Milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
Nişasta bazlı şeker (NBŞ) türü, 4634 sayılı "Şeker Kanunu" öncesinde yürürlükte olan ve 1956
yılında yürürlüğe konan 6747 sayılı Kanun kapsamında yer almadığından, 4634 sayılı "Şeker
Kanunu" öncesinde herhangi bir düzenlemeye tabi olmadan üretimi serbestçe
yapılabilmekteydi. 19/04/2001 tarihli ve 24378 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren 4634 sayılı "Şeker Kanunu" ile, bu şeker türleri Kanun kapsamına alınmış ve ülke toplam
kotasından alacağı pay belirli bir seviyede sınırlanmış ve yeni nişasta bazlı şeker fabrikası
kurulması için Şeker Kurulu'ndan kota temin etme zorunluluğu getirilerek, pancar ve pancar
şekeri üretimi koruma altına alınmıştır.
SORU ÖNERGESİ
2001 yılından itibaren ülkemiz bankacılık sektörü yabancı bankaların ilgi odağı olmaya
başlamıştır. O günden bu yana yüksek sermaye gücüne ve likiditeye sahip olan dünyanın büyük
bankaları, ortaklıklar yoluyla ülkemizdeki güçlerini arttırmış ve birçok bankayı satın
almışlardır. Yabancı bankaların payı Almanya'da yüzde 5, İtalya'da yüzde 8, İspanya'da yüzde
10, Hollanda'da yüzde 11, Danimarka'da yüzde 17, Avusturya ve Fransa'da yüzde 19,
Yunanistan'da ise yüzde 20 olarak görülürken Türk bankacılık sektöründe yabancı sermaye
payı %50'ler seviyesine ulaşmıştır.
Çiftçilerin kullandığı kredi miktarı 20 milyar liraya ulaşırken bunun büyük bir kısmı ise özel
bankalara aittir. Yabancı sermayeli bankalar, çiftçinin Ödeme gücüne bakmaksızın üretime
değil tüketime yönelik krediler vermekte, çiftçileri ödeme güçlüğüne düşürmekte ve haciz
uygulamalarıyla topraklarına el koymaktadır. Girdi maliyetlerinde oluşan artışa rağmen devlet
desteği alamayan, ürünü de para etmeyen çiftçi, bazı yabancı bankaların cazip imkânlarla
sunduğu kredi karşılığında ipotek altına aldırdığı tarlasını da kaybetme noktasına gelmiştir.
1- Türkiye'de yabancı bankaların bankacılık sektöründeki payı nedir? Bu oran AB ülkeleriyle
kıyaslandığında yüksek midir?
2- 2002 yılında yabancı bankaların kullandırdığı kredi miktarının toplam krediye oranı nedir,
2011 'de ne olmuştur?
3- Türk çiftçisinin 2002 yılında yerli bankalara olan borcu nedir? 2011 yılında ne kadar
olmuştur? Türk çiftçisinin 2002 yılında yabancı bankalara oian borcu ne kadardır? 2011 yılında
ne kadardır?
4- 2011 yılı itibariyle Çiftçilerimizin bankalardan çektikleri kredi miktarı ne kadardır? Bu
kredilerin bankalara göre dağılımı nasıldır?
5- Yabancı bankalardan kaç çiftçimiz ne kadar kredi çekmiştir? Bunun karşılığında ne kadar
arazi ipotek altına alınmıştır?
6- Çiftçilerimiz yabancı bankalardan kredi çekerken arazisini ipotek olarak göstermektedir.
AKP Hükümetleri döneminde yabancı bankalar kredi borcunu ödeyemeyen kaç çiftçimizin kaç
dekar arazisini haczetmiştir?
7- Türkiye'de kurulan yabancı bankalar ile merkezi yurtdışında olup da Türkiye'de şubesi
bulunan yabancı bankalar tarafından Ege bölgesinde ve Trakya'da kaç çiftçimizin kaç dekar
arazisi ipotek altında alınmıştır?
330
8- Manisa ilimizde yabancı bankalardan kredi çekip borcunu ödeyemediği için arazisine
bankaca el konulmuş kaç çiftçi vardır? Kaç dekar arazi haczedilmiştir?
9- Manisa İlinde yabancı bankalara borçlarından dolayı hakkında haciz işlemi yapılan çiftçi
var mıdır? Varsa kaç çiftçinin, kaç dekar arazisi kaç liralık icra takibindedir?
10- Bankalara veya Tarım kredi Kooperatiflerine olan borçlarından ötürü, hakkında haciz
işlemi başlatılan çiftçi var mıdır? Varsa kaç çiftçi, kaç liralık İcra takibindedir?
CEVAP
1) Eylül 2011 itibarıyla, ülkemizde küresel sermayeli bankaların toplam bankacılık aktifleri
içindeki oransal payı %21,9'dur. Söz konusu orana yurt dışı yerleşiklerce tutulan borsa payı
olan %19,8 eklendiğinde, küresel sermayenin toplam aktifler içindeki payı %41,7 olmaktadır.
Ülkemizde bankacılık sektöründe küresel sermayeli bankaların payı Avrupa Birliğinin (AB)
yeni üye ülkelerine göre düşük (Slovakya %88,8, Romanya %85,6, Litvanya %78,0 gibi),
AB'nin eski üyelerine göre (Fransa %3,5, Almanya %5,1, İngiltere %30,3) gibi yüksektir.
Küresel sermayenin payı ülkelerin serbestleşme politikalarının uygulanmaya başlanmasıyla ilk
yıllarda yükselmekte, sonraki dönemde tedrici bir azalma eğilimine girmektedir. Ülke
ekonomilerinin kriz döneminde uyguladıkları ekonomi politikaları ve krizin bankacılık
sektörüne yansımaları küresel sermayenin payı üzerinde etkili olabilmektedir.
2)
3) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) veri tabanında çiftçi kredisi adı
altında bir kredi türü bulunmamakta olup, tarım kredisi bilgileri aşağıdaki tabloda
gösterilmektedir.
331
4)
5) BDDK veri tabanında sadece takipteki tarım kredilerine ilişkin veriler bulunmakta olup,
bankalarca tarım kredisi kullandırılan kişi sayılarına ilişkin bilgiler yer almamaktadır. Bu
çerçevede, takipteki tarımsal kredilere ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Diğer
taraftan, takipteki tarım kredileri olarak mütalaa edilen kredilerin, mutlaka icra takibine konu
olmuş kredi olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
6, 7) 5 inci sorunun cevabında da belirtildiği üzere, BDDK veri tabanında soru önergesinde
istenilen detayda bilgiler bulunmamakta olup, sadece takipteki tarım kredilerine ilişkin bilgiler
yer almaktadır.
Diğer taraftan, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında Türkiye'de faaliyet göstermek üzere
anonim şirket olarak kurulan bankalar ayrı tüzel kişiliği haizdir. Banka tüzel kişiliği, bankada
hissesi bulunan şahısların kişiliğinden ayrıdır ve bankaların sahip olduğu taşınmaz mal
varlıkları da bankanın ortaklarına değil, banka tüzel kişiliğine aittir. Bu çerçevede, banka
hisselerinin yabancı uyruklulara satılması, bankaların mülkiyetinde bulunan taşınmaz mal
varlıklarının mülkiyetinin banka ortaklarına geçmesi anlamına gelmemektedir.
Ayrıca, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 57 nci maddesine dayanılarak hazırlanan ve
01.11.2006 tarih, 26333 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Bankaların
Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı Edindikleri Emtia ve
Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"in 5 inci
maddesinin birinci fıkrası uyarınca bankalar, alacaklarından dolayı edinmek zorunda kaldıkları
varlıkları edinme gününden itibaren üç yıl içinde elden çıkarmak zorundadırlar.
8, 9) Manisa ilinde yabancı sermayeli bankalarca kullandırılan zirai kredilere ilişkin bilgiler
aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. Diğer taraftan, iller bazında kredi bilgileri BDDK internet
sayfasında yayımlanan "Fintürk-Finansal Türkiye Haritası" uygulamasından elde
edilebilmektedir. Bu uygulamaya http://ebulten.bddk.org.tr/haritalama/harita.aspx adresinden
ulaşılabilmektedir.
332
*Zirai Krediler; Tarım Kredilerine ek olarak varsa ilgili il için balıkçılık kredilerini de
içermektedir.
10) 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında bulunan bankaların Eylül 2011 tarihi itibarıyla
takipteki tarım kredileri toplamı 900.634.000 TL'dir. Diğer taraftan, BDDK veri tabanında
tarım kredi kooperatiflerine ilişkin herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
2011 yılı içerisinde düzenlediğiniz bir basın toplantısında, "2002'de yüzde 4 olan hayvancılık
desteklerinin tarım destekleri içindeki payının, 2011 yılında yüzde 26'ya yükseltildiğini"
söylemektesiniz.
Ülkemizde alışık olmayan bir uygulama ilk defa 2010 yılında AKP İktidarı döneminde
başlamıştır. Et fiyatlarındaki artışı kontrol etmek amacıyla canlı hayvan ithali yapılmıştır.
Kurban Bayramının yaklaştığı şu günlerde medyada yeniden canlı hayvan ithalatı yapılacağı
haberleri yer almaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜÎK)'nun yayınladığı istatistiklere göre yıllar itibariyle Türkiye
hayvan varlığı incelendiğinde, 2002 yılında büyük ve küçükbaş hayvan varlığı 41.878.37 baş
iken, bu sayı 2006 yılında 43.232.086, 2007 yılında 42.870.109, 2008 yılında 40.514.391, 2009
yılında 37.688.958, 2010 yılında ise 40.837.450 baş olmuştur. 2010 yılı hayvan varlığı 2002
yılındaki hayvan varlığının altında kalmış, iktidarınızın 2006-2010 yıllarındaki 5 yıllık
döneminde de azalan bir seyir izlediği görülmüştür.
Üretim miktarları da şu şekildedir:
Büyük ve küçükbaş hayvan eti üretimi 2002 yılında 763.623 ton, 2006 yılında 793.349 ton,
2007 yılında 575.611 ton, 2008 yılında 482.000 ton ve 2009 yılında 412.600 ton olmuştur.
İktidarınız döneminde canlı hayvan sayısı ve et üretim miktarı artmadığına, aksine belirgin bir
azalma gösterdiğine göre hayvancılığa verilen desteklerin yerinde kullanılmadığı
anlaşılmaktadır.
Diğer yandan et ithalatı ile ilgili TÜİK istatistikleri de şu şekildedir:
1999-2002 yılları arasında canlı hayvan ile et ve yenilen sakatat ithalat tutarı 97 milyon 348 bin
dolar, 2003-2009 yıllarında 153 milyon 702 bin dolar iken 2010-2011 (Ağustos ayma kadar)
yıllarında 1 milyar 631 milyon 844 bin dolara yükselmiştir.
Son yıllardaki hayvan varlığı ve et üretimindeki azalma, 2010 ve 2011 yıllarında yapılan canlı
hayvan ithalatının Sayın Başbakan'ın sürekli ifade ettiği gibi et fiyatlarının spekülatif amaçlı
yükseltilmemesi üzerine olmadığını, et arzındaki düşmeye bağlı olduğunu net biçimde ortaya
koymaktadır.
1. 2002 ve 2011 yılında tarıma verilen toplam destek tutarı ve hayvancılığa ayrılan destek
tutarı ne kadardır?
2. TÜİK tarafından açıklanan hayvan varlığı ve üretim miktarlarına göre hayvancılığa verilen
333
destek artışının ülke hayvancılığının ilerlemesine bir katkısının bulunmadığı ve 2010
yılındaki et fiyatlarının yükselmesinin spekülatif olmadığı, fiyat artışının et arzındaki
azalmaya bağlı olduğu fikrine katılıyor musunuz?
3. 2011 yılında hayvancılık desteklerine ayrıldığını ifade ettiğiniz tutarların bölgeler itibariyle
dağılımı nasıldır?
CEVAP
1) 2002 yılında tarıma verilen toplam destek tutan 1,868 Milyar TL iken 2011 yılı Ekim ayı
sonu itibariyle 5,958 Milyar TL tarımsal destek ödemesi yapılmış olup, yılsonuna kadar bu
rakamın 6,990 Milyar TL'ye ulaşması öngörülmektedir.
2002 yılında hayvancılığa 83 Milyon TL destekleme yapılmış iken 2011 yılı Ekim ayı sonu
itibariyle 1,498 Milyar destekleme ödemesi yapılmıştır.
2) Hayvancılık desteklerinin miktar ve etkinliğinin artırılması ile hayvancılığa yönelik
yürütülen önemli projeler, sektörde üretim ve verim artışları sağlamasının yanında
hayvancılıkta işletme ölçeğini de yukarılara taşımıştır. Ülkemizde son 8 yılda büyükbaş hayvan
sayısı %\6, kültür ırkı hayvan sayısı %127 artmıştır. 50 başın üzerinde hayvan bulunduran
çiftlik sayısı %456 artarak 4.300'den 24 Bin'e ulaşmıştır.
Bakanlığımızca yürütülen ıslah çalışmaları sayesinde hayvan başına verimde önemli gelişmeler
sağlanmıştır. Bu çerçevede hayvan başına ortalama süt verimi %67, hayvan başına ortalama et
verimi %18 oranında artmıştır.
Bununla beraber 2002 yılında 8,4 Milyon ton olan süt üretimi 2010 yılında 13,5 Milyon tona
çıkmıştır.
Bakanlığımızca ithalattaki vergi indiriminden sonra günlük olarak fiyat takibi yapılmakta olup,
26 Nisan 2010 tarihinde ortalama 16.13 TL olan dana karkas fiyatı 16.11.2011 tarihi itibariyle
15.19 TL olmuştur. Vergi indiriminden sonra dana karkas fiyatları düşüş eğilimine girmiş ve
bugün itibariyle düşüş oranı % 6.32 olarak görülmektedir.
3) 2011 yılı Ekim ayı sonu itibariyle bölgelere göre hayvancılık destekleme miktarlarına ilişkin
bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
BÖLGELERE GÖRE HAYVANCILIK DESTEKLEME
MİKTARLARI (TL)
AKDENİZ BÖLGESİ
110.088.859
EGE BÖLGESİ
580.396.181
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ 99.358.371
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ
186.711.524
KARADENİZ BÖLGESİ
121.276.219
İÇ ANADOLU BÖLGESİ
223.661.060
MARMARA BÖLGESİ
173.491.373
SORU ÖNERGESİ
Fındık Türkiye'nin en önemli ihracat ürünlerinden birisidir. AKP Hükümeti, Fiskobirlik yerine,
devlet adına fındık alımı için ilk kez 2006'da TMO'yu görevlendirmiştir, TMO, 2006-2007 ve
2008'de 3 yıl üst üste devlet adına fındık alımı yapmıştır.
Hükümet, 2009 fındık ürün sezonunda 3 yıl süre ile "yeni fındık stratejisini" uygulamaya
koyunca TMO'nun fındık alım görevi sona ermiştir. TMO, 3 yıldan beri fındık almamaktadır.
Ancak elindeki stoklarla fındık piyasasında en güçlü aktörlerden biri olmuştur.
Bu çerçevede TMO yönetimi, yaptığı değerlendirme sonucunda piyasada ihtiyaç olduğu için 20
334
Haziran 2011 itibariyle deposundaki 2008 ürünü fındığı 15 Ağustos 2011'e kadar satışa
sunmaya karar vermiştir. Satışa sunulan fındıklar için fiyat 4,8 lira olarak ilan edildi.
Ancak daha sonra TMO 20 Haziran'da satışa sunduğu 2008 ürünü kabuklu fındığın fiyatını 28
Temmuz 2011 tarihinde 4.8 liradan 1 lira artırarak 5.8 liraya çıkararak fındık piyasasına
müdahale etmiştir.
Fındık üreticileri için yeni ürün hasadına başlamanın arifesinde piyasaya giriş fiyatının artması
olumludur. Böyle olmakla beraber, bu fiyat artışının neden stok satışına başlandığı ifade edilen
tarihte yapılmamış olduğu ve bu satışın neden belirlenen süreden daha kısa sürede
tamamlanmış olduğuna yönelik çeşitli sorular kamuoyunda cevaplandırılmayı beklemektedir.
Bu konuya ilişkin olarak aşağıdaki sorularımın Anayasanın 98 inci İç Tüzüğün 96 ve 99 uncu
maddeleri gereğince Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakam M. Mehdi Eker tarafından yazılı
olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
SORU 1) TMO devlet adına hangi yıllarda ne kadar fındığı, kaça satın almıştır?
SORU 2) TMO stoklarındaki fındık ne kadardır? Yıllar itibariyle satış miktarı ve fiyatı ne
olmuştur?
SORU 3) TMO'nun 20 Haziran 2001 tarihinde depolarındaki fındığı 15 Ağustos 2011 tarihine
kadar satışa sunmasının sebebi nedir?
SORU 4) TMO'nun, sezona kısa bir süre kala bu defa satışa sunduğu fındık fiyatını 28 Temmuz
tarihinde artırmasının gerekçesi nedir? Bu fiyat artışı neden 20 Haziran 2011'de yapılmamıştır?
SORU 5) TMO'nun stoklarındaki fındığı satacağım ifade ettiği dönem neden kısaltılmıştır?
SORU 6) TMO'nun satışa sunduğu fındığa talep ne kadar olmuştur? Hangi firmalar ne kadar
talepte bulunmuş ve parasını yatırmıştır?
SORU 7) TMO'nun, 20 Haziran ile 28 Temmuz tarihleri arasında 4.8 liradan sattığı fındık
hangi firmalara teslim edilmiştir? Parası yatıp ta teslim edilmeyen fındık miktarı ne kadardır ve
hangi firmalara aittir?
CEVAP
1) 2006/10865 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile TMO'ya verilen fındık piyasalarına
müdahale görevi, Yeni Fındık Stratejisinin uygulamaya konulduğu 2009/15202 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile sonlandırılmıştır.
~
TMO'nun alımla görevlendirildiği 2006, 2007 ve 2008 yıllarında toplam 694 bin ton alım
yapmış olup karşılığında 2,83 Milyar TL ödeme yapmıştır.
2) Alımla oluşan 694 Bin ton fındık stoku, yapılan değerlendirme çalışmaları sonucu 118 Bin
tona indirilmiştir.
TMO, piyasa düzenleme görevi çerçevesinde, arz açığının oluştuğu dönemlerde yapmış olduğu
kabuklu findik satışlarıyla, piyasa ihtiyacını karşılamış olup satış fiyatlarının belirlenmesinde
piyasa fiyatları ve resmi rekolte tahminleri göz önünde bulundurulmuştur.
YILLAR İTİBARİYLE KABUKLU FINDIK SATIŞ MİKTAR ve FİYATLARI
Miktar (Ton)
Fiyatı (TL/Kg)*
2008
2009
2010
2011
TOPLAM
14.920
44.207
48.310
82.983
190.420
4,80-5,00
4,80-5,80
4,00
4,10
3) 2010-11 döneminde üretici elinde stok kalmayıp piyasalarda arz açığının oluşmaya
335
başlaması neticesinde ihracatımızın bu durumdan olumsuz etkilenmemesi için; 601 tonluk ilk
rekolte tahmini ile mevcut piyasa fiyatları dikkate alınarak stoklanınız, 20 Haziran 2011
tarihinde satışa açılmıştır.
TMO, faaliyet alanına giren diğer ürünlerde olduğu gibi fındıkta da, üretici mağduriyetini
önlemek için satışlarım hasat dönemi öncesinde sonlandırmaktadır.
4) Temmuz ayının ikinci yarısından itibaren, daha önce öngörülen üretim miktarının
gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması nedeniyle artan talep ve fiyat seyri dikkate alınarak; satış
fiyatlarımız, 28 Temmuzda 4,8 TL/Kg.dan 5,8 TL/Kg.'ma çıkarılmıştır,
TMO fiyatları, piyasadaki fiyat seyrine göre düzenlenmiş olup fiyatların üretici lehine
gerçekleşmesi sağlanmış ve yeni hasat döneminde oluşabilecek üretici mağduriyeti
önlenmiştir.
5) TMO, piyasa istikrarının temini ve üretici mağduriyetinin oluşmaması için azami dikkat
göstermektedir.
Bu kapsamda; üreticiden piyasalara olan arz tamamlanıp piyasalarda arz açığı oluşmadıkça
stoklarını satışa açmamakta ve hasat dönemi başlamadan önce de satışlarını sonlandırmaktadır.
2011 yılı satışlarımız, 20 Haziran tarihinde deklare edildiği üzere 15 Ağustos tarihinde hasat
dönemi öncesinde sonlandırılmıştır.
6) TMO hesaplarına yatırılan 380 Milyon TL ürün bedeline karşılık toplamda 37 farklı firmaya
83 Bin tonluk kabuklu fındık satışı yapılmıştır.
7) Satış fiyatlarının yeniden düzenlendiği 29 Temmuz 2011 tarihi öncesinde 36 ayrı firmaya
toplam 55 Bin ton, 5,80 TL/Kg.lık fiyat düzenlemesinin yapıldığı, tarih sonrasında ise 27 ayrı
firmaya toplam 28 Bin ton satış yapılmıştır.
Fiyat düzenlemesi öncesinde en fazla ürün satın alan firmalar, 5,80 TL/Kg.lık fiyat
düzenlemesi sonrasında da en fazla satış yapılan firmalar olmuştur.
Dolayısıyla, düzenleme öncesi ve sonrasında fındık satışı yapılan firmaların sıralamasında
önemli bir değişiklik söz konusu değildir.
Fiyat düzenlemesinin yapıldığı 29 Temmuz 2011 tarihinde TMO avans hesabında bakiye ürün
bedeli olan firmalar, düzenleme sonrasında da yeni fiyatlardan ürün almaya devam etmişlerdir.
Yatırılan ürün bedellerine karşılık gelen teslimatlar ise tam olarak yapılmıştır.
Firma bazında satış yapılan miktarlar, firmaların büyüklükleri ile ilgili olup 2011 yılında en çok
satış yapılan firmalar, 2010 yılı ve daha öncesi dönemlerde de en çok fındık satışı yapılan
firmalar olmuştur. Dolayısıyla parası yatırılıp da ürün teslim edilmeyen firma olmamıştır.
SORU ÖNERGESİ
Avrupa Birliği uyum çalışmaları çerçevesinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından
Kılıç ve Tulina balıkçılığına yönelik olarak getirilen yasaklamalar, ilgili balıkçılarımızı son
derece mağdur etmiş olmasına rağmen, AB'deki uygulamalara paralel olarak uğranılan
zararların karşılanmadığı sektör temsilcileri tarafından ifade edilmektedir. Bu çerçevede;
1- AB uyum mevzuatı gerekçesiyle mağdur edilen driftnet avcısı yaklaşık 100 balıkçı
gemisinin, AB ülkelerindeki uygulamalarda olduğu gibi uğradıkları zararların karşılanması için
bir teknik ve mali yardım programınız var mıdır? Varsa yardımlar hangi takvim dahilinde
yapılacaktır?
2- Balıkçıların uğradığı zararların karşılanması konusunda Avrupa Birliği Bakanlığı ile
Bakanlığınız arasında bir görüş ve uygulama farklılığı var mıdır?
336
3- AB mevzuatına uyum çalışmaları kapsamında, balıkçılık faslıyla ilgili müzakerelere henüz
başlanmamasına rağmen, peşinen getirilen yasakların ülke ve sektör açısından gerekçesi nedir?
4- Birçok Avrupa ülkesi, yasaklamaları başlatmadan balıkçıların uğrayacakları zararları
tazmin eden programlan yürürlüğe koymuşken, Bakanlığınızın yasaklan uygulamadaki
acelesinin ve zararların tazmin edilmesi konusundaki gecikmesinin sebepleri nelerdir?
5- Kılıç ve Tulina avcılığının ülke ekonomisine sağladığı katkılarla ilgili 2003 yılından
itibaren 2012 yılına kadar yıllar itibariyle ekonomik verileri nelerdir?
6- Zarara uğrayan balıkçı kuruluşlarıyla Bakanlığınız arasında yargıya intikal eden bir
anlaşmazlık var mıdır? Varsa yargı süreci hangi aşamadadır?
CEVAP
1, 2, 3, 4) Tulina ve kılıç balıklarının farklı yöntemlerle avlanmaları mümkün olduğundan,
balıkçıların söz konusu türleri avlayamamaktan kaynaklanan bir mağduriyet söz konusu
değildir.
Bu konuda; Bakanlığımız ile Avrupa Birliği Bakanlığı arasında görüş ve uygulama farklılığı
bulunmamaktadır.
Avcılığa ilişkin düzenlemeler kaynakların sürdürülebilirliği temel ilkesi kapsamında
yapılmaktadır. Bu düzenlemelerin yapılması sırasında üyesi olduğumuz uluslararası ve
bölgesel balıkçılık kuruluşlarının aldıkları kararlar da dikkate alınmaktadır. Drift-net ağlarının
kullanımı, üyesi olduğumuz Uluslararası Atlantik Ton Balıklarını Koruma Kurulu (ICCAT) ve
Akdeniz Genel Balıkçılık Komisyonu (GFCM) kuralları gereği yasaktır. Bu husus, Avrupa
Birliğinde de 1998 yılından itibaren yasaklanmıştır.
Drift-net ağlarının kullanımına ilk yasaklama 1998 yılında gelmesine rağmen, bu ağ çeşidi ile
avlanma yöntemine, 2011 yılına kadar, tolere edilebilecek azami süre tanınmıştır. Yaklaşık 13
yıl geçiş süreci olarak kullanılmıştır. Avrupa Birliği uygulamalarında da drift-net avcılığının
yasaklanması karşılığında doğrudan yapılmış bir destekleme ödemesi bulunmamaktadır.
5) Su ürünleri istatistikleri TUİK tarafından toplanarak, her yıl yayınlanmakta olup, Tulina
önemli miktarda avlanmadığı için, su ürünleri istatistikleri içinde yer almamaktadır. Kılıç
balığının toplam Deniz ürünleri içerisindeki payı ise 2010 yılı itibariyle %0,47'dir.
6) Bakanlığımız aleyhine yürütmenin durdurulması istemiyle açılmış olan bir dava ret
edilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği üzere 2011 Eylül ayında yaklaşık kilogramı 6 TL'den pazara inen fındık, kısa sürede 7
TL'ye, yılsonuna doğru da 7,70 TL'ye kadar yükselmişti. Ancak 2012 Ocak ayında TMO'nun
piyasaya satış yönlü müdahalesinin ardından istikrarını kaybeden fındık piyasası, başka
faktörlerin de etkisiyle; Nisan 20Î2 fındık fiyatlarının Nisan 2012 itibariyle 5,5 TL'nin altına
gerilemesine yol açmıştır.
Bütün bu olumsuzluklar sonucunda Karadeniz ekonomisinin can damarı, Türkiye'nin tarım
ürünlerindeki en büyük ihracat kalemi olan fındık üzerine oynanan oyunlar başta fındık
üreticisini, doğrudan ya da dolaylı olarak geçimini fındıktan sağlayan insanları ve ilgili esnafı
mağdur ve perişan etmiş bulunmaktadır. Ülke ve bölge ekonomisi için son derece önemli olan
bu konuda, hükümetin ve özellikle Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın yaptığı çalışmalar
ve uyguladığı politikalar, büyük önem taşımakta ve konuyla ilgili pek çok soru kamuoyu
tarafından cevaplandırılmayı beklemektedir.
1- Yeni fındık piyasada halen 5,5 TL'nin altına düşmüş iken TMO'nun stoklarındaki fındığı
337
kilogramı 6,5 TL'den iç piyasaya satma ısrarının gerekçesi nedir?
2- Yeni sezon fındıkla karıştırılan TMO fındığının yurtdışından geri çevrilen miktarı ne
kadardır?
3- Yurt dışından geri çevrilen TMO fındığın ne kadarı iç piyasaya sunulmuştur?
4- Dünya ülkeleri, kendi insanlarının sağlığı açısından alfatoksin miktarı yüksek olan
fındıkları iade ederken; halen TMO'nun iç piyasaya sürdüğü fındık insanımızın sağlığı
açısından sakıncalı değil midir?
5- Halen TMO'nun satışa sunduğu fındığın aflatoksin yönüyle insan sağlığı açısından zararlı
olmadığına dair Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'nun (Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi
Başkanlığı) bir raporu bulunmakta mıdır? Varsa bu rapor kamuoyuna açıklanmış mıdır?
6- TMO, stoklarında yağlığa ayrılacak ne kadar fındık bulunmaktadır? TMO stoklarındaki
fındığın hangi takvim dâhilinde yağlığa ayrılması planlanmaktadır?
7- Fındığın 7,70 TL olduğu 2012 Aralık ayında 100 kg iç fındık ortalama 920 ABD dolarına
ihraç edilirken, fındık 5,5 TL olduğu halde yaklaşık 840 ABD dolarına ihraç edildiği doğru
mudur?
8- İç piyasa fiyatlarında %30-35 düşüş olurken, ihracat fiyatlarında aynı paralelde düşüş
olmaması, düşüşten esas zarar edenin üretici olduğunu ortaya koymaktadır. Fındık üreticisi ve
esnaf piyasadaki düşüşten zarar ederken, düşüşü kazanca çevirenler kimlerdir?
9- TMO satış yönlü piyasaya müdahale edip fiyatların düşmesine yol açarken, Önümüzdeki
dönemde alım yönlü müdahale etme ve fiyatları yükseltme gibi bir politikası var mıdır?
CEVAP
TMO, stoklarındaki 2008 mahsulü kabuklu fındık için belirlediği 6,50 TL/Kg fiyat üzerinden
yaklaşık 3 Bin Tonluk satış gerçekleştirmiştir. Ancak, 2012 yılına yönelik rekolte tahmin
çalışmalarında 750 Bin Tonluk bir üretimin öngörülmesi nedeniyle, elinde stok bulunduranların
hızlı bir şekilde ürünlerini elden çıkarmaya çalışması, dış alıcıların ise alımları yavaşlatması,
fındık fiyatlarında düşmenin nedeni olarak değerlendirilmektedir.
Levant kalite kabuklu fındık piyasalarda 02.05.2012 tarihi itibariyle 6,20 TL/Kg fiyattan işlem
görmektedir. Bu fiyata alan bazlı gelir desteği kapsamında yapılmış olan ödemeler de dahil
edildiğinde üretici eline 7,70 TL/Kg geçmektedir.
Hasadın başlayacağı 2012 Ağustos ayma kadar piyasalarda bir miktar arz açığının oluşacağı ve
açığın karşılanmasına dönük TMO stoklarına ihtiyaç duyulacağı beklenmektedir. Piyasalardan
talep gelmesi öngörülmeyen 25 Bin Ton fındığın ise yağlık imalat çalışmalarına başlanmıştır.
Bakiye kısmın değerlendirilmesi ise bilahare yapılacaktır.
Levant kalite kabuklu fındığın Aralık 2011 ayı ortalama piyasa fiyatı 7,10 TL/Kg olup, iç
fındığın ortalama ihraç fiyatı ise 8,30 $/Kg'dır.
Ayrıca, yurtdışından geri çevrilen TMO ürünü söz konusu değildir.
TMO tarafından elinde bulunan stoklar her dört ayda bir kimyasal analize tabi tutulmakta olup,
aflatoksin, asit ve peroksit değerlerine bakılmaktadır.
Kabuklu fındık stoklarının satışa açılmasından önce de söz konusu analizler yapılmış olup,
insan sağlığı açısından sakıncalı ve satışa mani bir husus tespit edilmemiştir.
TMO, stoklarındaki ürünlere ait analizlerini, bünyesinde bulunan ve birçok konuda akredite
olmuş "Ürün Teknolojisi ve Laboratuvar Şube Müdürlüğünde" yapmaktadır.
338
2006/10865 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile TMO'ya verilen fındık alım görevi, Fındık
Stratejisi kapsamında yürürlüğe giren 2009/15202 sayılı Kararname ile sonlanmış olup,
piyasalar arz ve talep dengesi doğrultusunda şekillenmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bafra ovası Samsun ilimizde sulama alanlarının en yaygın olduğu ilçe konumundadır. Yeraltı
sularından sağlanan pompalar yardımıyla tarımsal sulama işlemi halen devam etmektedir. Bu
amaçla verilen tarımsal sulama aboneleri sayısı 8.000 civarındadır. Tarımsal sulama
abonelerinin yaklaşık 3.000 YEDAŞ işletmelerine borçludur.
Çeltik mısır, sebze başta olmak üzere suya ihtiyaç duyan tüm ürünlerin sulanması halen yeraltı
sularından ve pompa ile yapılmaktadır. Bu sulama şekli ile elektriğe duyulan ihtiyaç bir o kadar
artmıştır. Tarımsal sulamada ve diğer abonelerde olduğu gibi elektrik borçları daha önce
yapılandırma kapsamında alınmış ve birçoğu yapılandırılmış. Yapılandırma taksitleri ödenmesi
sırasında çiftçilerimizin mazot, gübre, tohum v.b. giderlerindeki fahiş fiyatlarda meydana gelen
artışın yanında birde tarımsal sulama abone borçları eklenince bu ağır yükü kaldıramaz hale
gelmiştir. Bölgemizde 2011 yılı sonunda çeltik hasadı sırasında fiyat normal seviyesinde iken
yeni yılda düşen fiyatlar yüzünden tarımsal sulamaların taksitlerinin büyük ölçüde zamanında
ödenemediği anlaşılmaktadır.
Tarımsal sulama borçlarının yeniden yapılandırılması ile ilgili olarak bu güne kadar
yapılandırılan taksitlerin ödenemeyen kısımları, yeni yapılmış taksitlerin kalan bölümleri,
borcu olduğu halde taksitlendirme yapılmamış olanlar dahil olmak üzere tüm borçların yeniden
taksitlendirilmesi konusunda bir çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
CEVAP
25.02.2011 tarih ve 27857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6111 sayılı Kanunun 17.
Maddesinin 10. Fıkrası ve diğer ilgili maddeleri kapsamında, TEDAŞ veya hissedarı olduğu
Elektrik Dağıtım Şirketlerinin elektrik tüketimlerinden kaynaklanan alacaklarının yeniden
yapılandırılmasına ilişkin işlemler hazırlanan 'Uygulama Usul ve Esasları' çerçevesinde
yürütülmektedir.
Yazılı önergede yer alan hususlar ile ilgili olarak Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş.
(YEDAŞ)'den alman cevapta özetle; "Şirketimiz faaliyet alanında bulunan tüm abonelere abone
grubu ayrımı yapılmaksızın 6111 sayılı yasa kapsamında taksitlendirme imkanı sunulmuş ve
tarımsal sulama abonelerinin de bir çoğu bu kapsamda borçlarını taksitlendirmişlerdir. Yasa
kapsamında yapılandırma yapamayan abonelerimize de her zaman taksit yapma imkanı
tanınmakta ve talepte bulunanların taksitleri yapılmaktadır. Müşteri memnuniyeti odaklı
hizmet anlayışı ve kaliteli hizmet anlayışı ile müşterilerine 7/24 hizmet vermekte olan,
Çalık-YEDAŞ'ta yukarıda bahsi geçen aboneler ve diğer tüm abonelerin mağduriyetine
sebebiyet verilmemesi ve ödeme kolaylığı sağlanması amacı ile daha önce taksit yapılıp
yapılmamasına bakılmaksızın kredi kartı ile 18 aya kadar taksit imkanı sunulmaktadır. Kredi
kartı ile yapılan taksitlendirmelerde abonelerimiz hem 6111 sayılı yasadaki faiz affından
faydalanmakta hem de borçlarım 18 ayda ödeme imkanı bulmaktadır." denilmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınızın 2009/50 tarih ve 27331 sayılı resmi Gazetede yayımlanan tebliğe göre Samsun
ili 2011 yılında Alan Bazlı Fındık Desteklemesi kapsamına alınmıştır. Ödemeler 12/04/2012
tarihinden itibaren üreticilerimize ödenmeye başlanmıştır. Samsun ilinde sistemden
kaynaklanan bir takım hatalar sonucunda Fındık üreticilerimizin bazıları desteklerini
alamamışlar ve mağdur olmuştur.
1.Fındık üreticilerimizin bu mağduriyetinin giderilmesi için Alan Bazlı Fındık Desteklemesi
339
ödemelerinde süre uzatmayı düşünüyor musunuz.?
2.Sistem açılarak mağdur olanların mağduriyetlerini önlemeyi düşünüyor musunuz?
CEVAP
2009 Yılı Programında yer alan 98'no'lu Tedbir gereği; 2009-2011 yıllarında Fındık ürününün
desteklenmesine ilişkin uygulamanın rasyonel hale getirilmesi amacıyla Yeni Fındık Stratejisi
uygulaması başlatılmıştır. Yeni Fındık Stratejisi, 2011/1424 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
fındık üretimine izin verilen 14 İl (Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Samsun,
Sinop, Kastamonu, Bartın, Zonguldak, Düzce, Sakarya ve Kocaeli) ve 105 ilçede
uygulanmıştır.
Yeni Fındık Stratejisi kapsamında fındık üretimine izin verilen sahalardaki üreticilerimize
"Alan Bazlı Gelir Desteği Ödemesi" yapılmıştır. Fındık "Alan Bazlı Gelir Desteği Ödemeleri"
kapsamında;
•
2010 yılında 2009 yılı ürünü için 295.575 üreticiye 649 Milyon TL
•
2011 yılında 2010 yılı ürünü için 339.565 üreticiye 708 Milyon TL
• 2012 yılında 2011 yılı ürünü için 353.506 üreticiye 707 Milyon TL olmak üzere, toplam 2
Milyar TL destekleme ödemesi yapılmıştır.
"Alan Bazlı Gelir Desteğine" başvuru süresi 01.06.2011 tarihinde başlayıp 31.12.2011
tarihinde son bulmuştur. 2009/50 ve 2010/15 No'lu Tebliğler gereği süresi içinde müracaat
edemeyen üreticilerin 2011 Yılı Fındık "Alan Bazlı Gelir Desteğinden" yararlanmaları mevzuat
gereği mümkün görülmemektedir.
TEKNOLOJİ
SORU ÖNERGESİ
Temmuz 2007 tarihli 2007/16 sayılı T.C. Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü
genelgesinde; "Vatandaşlık kartı, kart okuyucuları ile ilgili sistem ve teknolojilere ilişkin
güvenlik kriterleri TÜBİTAK-UEKAE tarafından uluslararası standartlar da dikkate alınarak
belirlenecek, bu kriterlere uyuma ilişkin güvenlik denetimi TÜBİTAK-UEKAE tarafından
yapılacaktır." Ayrıca "Vatandaşlık kartında, TÜBİTAK-UEKAE tarafından geliştirilen milli
akıllı kart işletim sistemi kullanılacaktır. TÜBİTAK-UEKAE tarafından geliştirilen tüm
teknolojilerle ilgili fikri ve sınai haklar; 1007 Kodlu TÜBİTAK Kamu Kurumlan Ar-Ge
Projeleri Destekleme Programı ve TÜBİTAK Birimlerince Yürütülen Projelere İlişkin Kamu
Ar-Ge Projeleri Fikri Haklar Esasları çerçevesinde sözleşmelerle belirlenecektir" hükmü yer
almaktadır. Bu çerçevede, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, e-devlet
kapsamındaki bütün işlemlerin tek kartla yapılabileceği 'e-kimlik' uygulaması için iki ay sonra
1 milyar lira bedelli bir ihale açacağını duyurmuştur Bu uygulama ile Türkiye'de ve
yurtdışındaki vatandaşlarımızı kapsayacak şekilde 100 milyon çipli kimlik imal edilecektir.
Açılacak e-kimlik ihalesinin en büyük taliplisinin yine Fransız Devlet şirketi Gemalto firması
olduğu bilinmektedir. Fransa gibi birçok gelişmiş demokratik ülkelerde vatandaşların önemli
kimlik bilgilerinin yer aldığı stratejik kurumlara ait ihalelerin güvenlik' gerekçesiyle "yabancı"
ülke şirketlerine verilmediği ve kendi kurumlarına yaptırdığı bilinen bir husustur.
Bu bilgilere göre;
1. Başbakanlık genelgesiyle 'e-kimlik' uygulaması için görevlendirilen ve 2007 yılından beri
bu proje için hazırlanan TÜBİTAK'ın devre dışı bırakılacağı ve ihalenin Fransa devletinin
kontrolündeki Gemalto şirketine verilebileceği iddiaları doğru mudur?
2. Gelişmiş hiçbir ülke stratejik açıdan önemli bu tarz işleri güvenlik açığı gereği yabancı
340
firmalara vermezken, vatandaşımıza ait özel bilgilerin bir Fransız şirketinin eline geçmesi
ihtimali güvenliğimiz açısından sizi rahatsız etmiyor mu?
3. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 'e-kimlik' uygulama işinin
TÜBİTAK'a verilmesi düşünülmekte midir?
CEVAP
1-Bilgi Toplumu Stratejisi eki Eylem Planının 46 Nolu eyleminde öngörülen ve 2007/16 Sayılı
Başbakanlık Genelgesi doğrulumunda Bolu İlinde yürütülen ve 1 Kasım 2010 tarihinde
tamamlanan "Akıllı Kart Tabanlı Güvenli Hektronik Kimlik Doğrulama Sistemi Geliştirimi ve
T.C Kimlik Kartı Tasarımı" isimli TARAL projesi kapsamında TÜBİTAK tarafından
geliştirilen Ulusal Akıllı Kari İşletim Sistemi ve yazılımlar kullanılacaktır,
2-e-Kimlik Projesinin yabancı bir şirkete verilmesi söz konusu değildir. Vatandaşlarımıza ait
Özei bilgiler herhangi bir yerli yabancı firmanın erişimine açılmayacaktır. Proje kapsamında
kişisel verilerin mahremiyetine ilişkin her türlü tedbir alınmaktadır.
3-e-K.imliğe yönelik çalışmalar TÜBİTAK ile işbirliği içerisinde yürütülmektedir.
SORU ÖNERGESİ
1- TÜBİTAK'ın yeni Başkanı ve Başkan Yardımcıları neye göre seçilmiştir? Devletin en
önemli kurumlarından bir tanesinin, yaşları itibari ile tecrübesiz, 401ı yaşlarındaki bu kişilerin
mevcut projeleri anlama ve yönetme becerisine sahip olacağına nasıl ve kimler tarafından karar
verilmiştir?
2-°Gizli" ve "Milli Gizli" gizlilik dereceli projeler yapan TÜBİTAK'ın üst yönetimine yeni
atanan kişi ve kadrolar için güvenlik soruşturması yapılmış mıdır?
3- Milli savunma için "gizli" gizlilik dereceli projelerde görev yapan çalışanlar ne amaçla
TÜBİTAK'a daha yeni atanan yönetim kadrosu tarafından görevlerinden el çektirilmiştir?
4- Geçmişte Kıbrıs'ta ambargo ile karşılaşan ve bir mermiye bile muhtaç kalan ülkemizin, vatan
savunmasının bel kemiği olabilecek yeni nesil milli teknolojileri gizlilikle geliştiren ekiplere ve
projelere ihtiyacı yoksa, bugün yüce Meclise sunulan yeni TÜBİTAK bütçesi, TÜBİTAK'a
yeni atanan kadro tarafından ne amaçla ve kimler için kullanılacaktır?
5- Önceki AKP dönemlerinde Meclisten istenen bütçelerle başlatılan projeler, yüksek
meblağlar harcanarak kurulmuş altyapılar, var olan yatırımlar, geliştirilmeye çalışılan milli
teknolojiler neden şimdi sonlandırılmaya çalışılmaktadır? Bu amaçla hangi ülkelere hizmet
etmektedir?
6- Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Yüce Ordusu için geliştirilen, gizlilik sınıflandırmasına tabi
olan ve terörle mücadelede yurt savunması için yıllardır bin bir zorlukla geliştirilmeye çalışılan
milli teknoloji projelerini durdurmanın, bu projelerin işleyişini engellemenin ve bu projeleri
yürüten başarılı kadroların ortadan kaldırılarak, kurumların içinin boşaltılmasının ve çalışanları
beyin göçüne zorlamanın amacı nedir?
7- Bu istek kim tarafından yapılmış, tetik kimin tarafından çekilmiştir? TÜBİTAK'a yeni
atanan Başkan ve Başkan Yardımcıları milli değerleri koruyacağına, ne amaçla bu rezaletin baş
aktörleri olmuştur ve hangi gruplara hizmet etmektedir?
8- TÜBİTAK'a yeni atanan üst düzey yönetim kadrosunun başındaki kişilerden kimlerin Sayın
Ali Babacan ile akrabalık ilişkileri vardır? Bu göreve getirilmelerinde bu akrabalık ilişkilerinin
bir katkısı var mıdır?
9- Sayın Başbakan göz göre göre bunca riski neden almaktadır?
341
CEVAP
1- TÜBİTAK Başkan ve Başkan Yardımcılarının seçilme usul ve esasları, 24.07.1963 tarih ve
11462 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 278 Sayılı "Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu Kurulması Hakkında Kanun" çerçevesinde açıkça belirtilmektedir.
Buna göre TÜBİTAK Başkanı, 278 sayılı TÜBİTAK Kuruluş Kanununun 5 inci maddesi
uyarınca, aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt
bendinde belirtilen nitelikleri taşıyanlar arasından; Bilim Kurulu'nun aday gösterdiği iki
adaydan birisinin Başbakan tarafından Cumhurbaşkanına teklifi ve Cumhurbaşkanının onayı
çerçevesinde atanır. TÜBİTAK Başkan Yardımcılarının seçimi de, yine aynı maddede
düzenlenmiştir. Sahip olmaları gereken yüksek nitelikler Başkan ile benzerlik arz eden başkan
yardımcıları, Başkana yardımcı olmak üzere Başkanın önerisi ile Başbakan tarafından atanırlar.
Bu çerçevede, Kanunun 4 üncü maddesinin yukarıda belirtilen alt bendinde, Kurumun
potansiyel başkan ve yardımcıları tanımlanırken "... bilimsel ve teknolojik alanlarda eser,
araştırma ve buluşlarıyla temayüz etmiş ve/veya araştırma ve teknoloji yönetimi konusunda
yetkinliği olan, bilimsel ve teknolojik sistem, kurum ve birimleri başarı ile kurmuş ve/veya
yönetmiş olması gerekir" ifadelerini kullanmaktadır.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak, Kanunda belirtilen söz konusu niteliklere
fazlasıyla haiz, deneyimli bir akademisyen ve yöneticidir. İki yılı Üniversitede Rektörlük
görevi olmak üzere toplam on üç yıl doktora sonrası öğretim üyeliği ve bunun yanında özel
sektörde danışmanlık görevlerinde bulunmuşlardır. Prof. Altunbaşak'ın araştırmaları bugüne
kadar 170'den fazla makale ve 40'dan fazla patent/patent başvurusu ile sonuçlanmıştır. Bunun
dışında, sanayi ve devlet tarafından desteklenen projelerde, doktora öğrencileri ile birlikte
çalışmalarına devam etmektedirler.
Bunun yanı sıra, TÜBİTAK Başkşn Yardımcısı Dr. Kıvanç Dinçer de Kanunda belirtilen
niteliklere fazlasıyla sahip, dinamik bir akademisyenimizdir. Dr. Dinçer bu alanda yirmi iki
yıllık tecrübe sahibi olup on altı adet konferans yayını, Uluslararası dergilerde yayınlanmış üç
adet çalışması ve Türkçe yayınlanmış on üç makalesi bulunmaktadır. Dr. Dinçer, Syracuse
Üniversitesi'nde sekiz, Başkent Üniversitesi'nde ise üç ar-ge projesinde görev almış, TÜBİTAK
- UEKAE bünyesinde gerçekleştirilen yirmi dört projenin çoğunda ise yönetici pozisyonunda
çalışmıştır.
2-TÜBİTAK bünyesinde güvenlik soruşturmalarıyla ilgili hususlar ilgili mevzuata uygun
olarak yürütülmektedir. Pozisyonu gerektirdiği takdirde belirli personel için arşiv araştırması
ve/veya güvenlik soruşturması yaptırılmaktadır.
Yönetici atamaları yapılmadan önce kurum tarafından arşiv araştırması yaptırılmaktadır.
Söz konusu atamaların önemli bir kısmı kurumda veya savunma sektöründe uzun yıllardır
çalışan üstün nitelikli kişiler arasından yapılmıştır. Bu kişilerin Güvenlik Belgeleri halihazırda
mevcuttur.
3- Milli Savunma için "gizli" gizlilik dereceli projelerde görev yapan TÜBİTAK çalışanlarının,
yeni atanan yönetim kadrosu tarafından el çektirilmesi gibi bir durum söz konusu değildir.
4- Yeni TÜBİTAK bütçesi, 278 sayılı Kanun ile Kurumun üstlendiği görevleri gerçekleştirmek
için belirlenen stratejik plan ve hedefler çerçevesinde, halen devam eden ve yeni yapılacak olan
projelerde kullanılacaktır.
5- önceki dönemlerde başlatılan projeler, kurulu altyapılar, yatırımlar ve geliştirilmeye çalışılan
milli teknolojilerin şimdiki dönemde sonlandırılması söz konusu değildir. Aksine, hizmet
süreçlerinde devamlılığı savunan bir Hükümet olarak önceki dönemlerde başlatılan proje ve
342
yatırımlar geliştirilerek devam ettirilmektedir.
6- Milli teknoloji projelerini durdurma, bu projelerin işleyişini engelleme ve bu projeleri
yürüten başarılı kadroları ortadan kaldırma durumu söz konusu değildir ve olamaz da. Tam
aksine henüz daha yeni 26/01/2012 tarihinde savunma sanayimiz ve uzay havacılık sanayimiz
açısından büyük önem arz eden ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı ve Savunma
Sanayi Müsteşarlığı ortak iştiraki olan TUSAŞ-TAİ tesisleri ve yönetimi ziyaret edilmiştir. Bu
tesislerde gerçekleştirilen gerek savaş ve nakliye uçağı yapımı ve modernizasyonu gerekse
helikopter, insansız hava aracı ve uydu yapımı çalışmalarının, savunma sanayi ve uzay
havacılık sanayimiz açısından daha da geliştirilmesi noktasında önemli konular TUSAŞ
yönetimiyle birlikte istişare edilmiştir. TUSAŞ'ın bu değerli çalışmalarının savunma sanayi ve
havacılık sektörüne dair bizim 2023 yılı hedeflerimizin gerçekleşmesinde önemli bir rol
oynayacağı düşünülmektedir. Benzer şekilde ASELSAN ve HAVELSAN gibi kuruluşlarımızın
da çalışmaları, TÜBİTAK ile birlikte koordineli olarak yürütülmektedir.
7- Birinci sorunun cevabında da belirtildiği üzere, TÜBİTAK 278 sayılı Kanun hükümleri
çerçevesinde yine aynı Kanun hükümlerine göre atanan yöneticiler tarafından idare
edilmektedir. Bu bağlamda, soruda geçen herhangi bir durum söz konusu değildir.
8- TÜBİTAK üst düzey yöneticilerinin, Başbakan Yardımcımız Sayın Ali Babacan ile birinci
derecede akrabalık ilişkisi bulunmamaktadır. Bununla birlikte, TÜBİTAK üst düzey yönetici
atamaları, birinci sorunun cevabında da belirtildiği üzere, 278 sayılı TÜBİTAK Kuruluş
Kanununun 5 inci maddesi uyarınca yapılmıştır.
9- TÜBİTAK ortaya koyduğu "Ülkemizin rekabet gücünü ve refahını artırmak ve sürekli
kılmak için toplumun her kesimi ve ilgili kurumlarla işbirliği içinde, ulusal önceliklerimiz
doğrultusunda bilim ve teknoloji politikaları geliştirmek, bunları gerçekleştirecek altyapı ve
araçları oluşturmaya katkı sağlamak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek ve
yürütmek, bilim ve teknoloji kültürü oluşturmakta öncü rol oynamak" misyonu çerçevesinde,
faaliyetlerini sürdüren Türkiye'nin bilim ve teknoloji politikalarının gerçekleşmesine öncülük
eden bir kurumumuzdur. Basına da yansıdığı şekilde, TÜBİTAK'ın koordinasyonunu ve
sekretaryasını yaptığı 27/12/2011 tarihinde Sayın Başbakanımızın başkanlığında toplanan en
son Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun 23. toplantısında:
•
Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri,
• Ar-Ge, Yenilik ve Girişimcilik Destek Mekanizmalarında Bütünsellik, Uyum ve Hedef
Odaklılığın Sağlanması için Koordinasyon Kurulu Oluşturulması,
• Ar-Ge Yoğun Başlangıç Firmalarını Etkinleştirmek ve Sayılarını Artırmak Amacıyla
Politika Araçlarının Geliştirilmesi,
• Üniversitede Yenilikçiliğin ve Girişimciliğin Tetiklenmesi Amacıyla Politika Araçlarının
Geliştirilmesi,
•
Girişimcilik Kültürünün Yaygınlaştırılması,
• Kamu Alımlarının ve Kullanım Hakkı Tahsislerinin Yeniliği, Yerlileşmeyi ve Teknoloji
Transferini Teşvik Edecek Şekilde İyileştirilmesi,
•
Bilim Merkezlerinin Yaygınlaştırılması,
•
Yerli Patentlerin Lisanslanmasını Teşvik Edecek Politika Araçlarının Geliştirilmesi,
hususlarından oluşan önemli stratejik kararlar alınmıştır. Ülkemizin bilim, sanayi ve teknoloji
politikaları için büyük önem arz eden bu kararların gerçekleşmesinde, TÜBİTAK yeni
yönetimiyle birlikte etkin bir rol üstlenecektir.
343
SORU ÖNERGESİ
Günümüzde vatandaşımıza; yani biz tüketicilere hizmet veren bankalar, hava, deniz ve kara
nakil araçlarının irtibatlaşma birimleri, paralı televizyon kanalları, hastaneler, vatandaşa
yaygın hizmet veren diğer kurum ve kuruluşlar; tüketicilerin kendilerine ulaşmaları için 444'lü
hatların dışında kalan bütün seçenekleri, yani normal telefon hatlarını (faksla ve e-mail ile
ulaşma olanaklarını) devre dışı bırakarak, tüketicileri yüksek ücretli 444'lü hatlara
yönlendirmektedirler.
Bu olumsuz durumdan uzun süreden bu yana mağdur olan ve bir türlü çözüm bulamayan
tüketicilerimizin şikâyetleri de her geçen gün biraz artmaktadır. Bu bağlamda;
1) Firmaların; malını ve hizmetini satmak, mevcut hizmetini devam ettirmek için, böyle bir
yöntemle vatandaşlarımızın alacağı hizmete daha fazla ücret ödemesine neden olmasını
Tüketiciden sorumlu bir Bakan olarak nasıl karşılıyorsunuz?
2) Bu tip 444'lü hatların görüşme ücreti dakika bazında kaç liradır?
3) 444'lü tüketici hatları hangi yasal mevzuata göre uygulamada olup, sağlıklı çalışıp,
çalışmadığı ne şekilde denetlenmektedir?
4) Tüketicilerimizden 444'lü hatlar ile ilgili Bakanlığınıza 2007 yılından bu yana kaç adet
şikayet olmuş, sonucunda hangi işlemler yapılmıştır?
5) Yüksek ücretli 444'lü hatların kapatılarak, diğer gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ücretini
malını, hizmetini satmak isteyen firmaların ödediği ve tüketicilere ücretsiz olan 800'lü hatlara
geçilmesi yönünde Bakanlık olarak bir çalışma başlatmayı düşünüyor musunuz?
6) Tüketicilerimizin diğer mevcut mağduriyetleri hakkındaki çözüm önerileriniz hangi tarihte
yürürlüğe girecektir?
CEVAP
1) Bilindiği üzere, serbest piyasa ekonomilerinde, satıcı ve tüketiciler arasındaki fiyata dayalı
ilişki, arz ve talep unsurlarına bağlıdır. Bu doğrultuda, firmalar, sundukları mal ve hizmetlere
dair müşteri ilişkilerine ilişkin işlemlerini gerçekleştirmek üzere kamuoyunda 444'lü numaralar
olarak bilinen bilgi ve danışma hizmetleri numaralarını kullanmaktadır. Bu numaralar, içerdiği
mali külfete karşın; tüketicilerin bilgilendirilmesi, tercih yapma imkanlarının genişletilmesi ve
olası tüketici mağduriyetlerinin hızla önlenmesi açısından önemli bir işleve sahip
bulunmaktadır. Öte yandan, tüketicilerin her zaman için söz konusu numaralan aramayı tercih
etmeme gibi bir hakları da bulunmaktadır. Bu takdirde, tüketici-satıcı işlemleri; internet, posta
ya da şahsi başvuru yollarıyla da yürütülebilmektedir.
Bununla birlikte, Bakanlığım, serbest piyasa şartlarının gerektirdiği durumlar saklı kalmak
kaydıyla ve mevzuatın çizdiği yetki ve görev sınırlan dahilinde, söz konusu numaralar
nedeniyle yaşanılacak tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için azami çaba göstermeye
devam etmektedir.
2) İletişim hizmeti sağlayan firmalar uygulayacakları tarifeleri, 5809 sayılı "Elektronik
Haberleşme Kanunu"nun "Tarifelerin Düzenlenmesi" başlıklı 13 üncü maddesi uyarınca, ilgili
mevzuat
ve
Kurum
düzenlemelerine
aykırı
olmayacak
şekilde
serbestçe
belirleyebilmektedirler. Bu doğrultuda, anılan firmalar, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı'nın ilişkili kuruluşu olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ile imzaladıkları
imtiyaz sözleşmelerinin ilgili hükümleri kapsamında anılan Kurumca belirli aralıklarla
belirlenen "Mobil Elektronik Haberleşme Hizmetleri Azami Ücret Tarifesi"nde yer alan ilgili
azami sınıra aykırı olmamak kaydıyla, tarifelerini ve tarifelere ilişkin uygulama esaslarını
serbestçe belirleme imkanına sahiptir.
344
3-4-5) 444'lü numaraların iletişim hizmeti sunan firmalarca kurallara uygun bir biçimde
işletilip işletilmediğinin denetimi, asli olarak, telekomünikasyon sektörünün düzenleyici ve
denetleyici otoritesi olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından, anılan Kurum
sorumluluğundaki mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.
Bununla birlikte, 444'lü numaraların tüketicilerin ekonomik koşullarında yaratabileceği
zararların Önüne geçmek amacıyla Bakanlığımca da, 4077 sayılı 'Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun" hükümleri çerçevesinde sorumluluk üstlenilmektedir. Bu doğrultuda, 444'lü
numaraların; "Her Yöne" veya benzer bir biçimde tanıtılan ve/veya tüketicilere sunulan
tarifeler kapsamında ayrıca ücretlendirilmesinin yarattığı tüketici mağduriyetleri karşısında,
Bakanlığıma konuyla ilgili olarak yapılan başvurularda, söz konusu tarifelerde 444'lü
numaralarla yapılan görüşmelerin paket fiyatının yanı sıra ücretlendirilmesinin, 4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4/A maddesinde; "Sağlayıcı tarafından bildirilen
reklam ve ilanlarında veya standardında veya teknik kuralında tespit edilen nitelik veya niteliği
etkileyen niceliğine aykırı olan ya da yararlanma amacı bakımından değerini veya tüketicinin
ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik
eksiklikler içeren hizmetler" şeklinde ifade edilen "ayıplı hizmet" kapsamında
değerlendirilmesi gerektiği Bakanlığımız görüşü olarak belirtilmiştir.
Bu görüş ışığında, Bakanlığımıza başvuran tüketicilere, sahip oldukları tarifenin niteliğine
göre; tüketici sorunlarının asli çözüm yeri olan Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri'ne
başvurarak yasal haklarını talep etmeleri gerektiği bildirilmektedir.
Bakanlığımızın yaklaşımına oldukça benzer bir şekilde; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
tarafından yapılan ve 1 Nisan 2012 tarihinde uygulamaya girecek olan düzenlemeye göre;
tüketicilerin hak ve menfaatlerinin gözetilmesi ve 444'lü hizmetlerden uygun ücretlerle
faydalanılması gerekçeleriyle, mobil işletmecilerin "Her Yöne" paketleri kapsamında Türk
Telekomünikasyon A.Ş. yönüne tanımlanan görüşme sürelerinin, 444'lü numaralar için de
kullanılması öngörülerek bu konudaki tüketici mağduriyetlerinin ortadan kaldırılması
amaçlanmıştır.
444'lü hatlar ile ilgili olarak yapılan tüketici başvurularına ilişkin Bakanlığımda istatistiki bir
çalışma bulunmamaktadır.
6) Bakanlığım, 4077 sayılı "Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"dan aldığı yetkiyle,
tüketicilerimizin ekonomik hayatta karşılaştığı sorunların çözümünde, gerek merkez teşkilatı
gerekse her il ve ilçe merkezinde örgütlenmiş bulunan Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri
aracılığıyla faaliyetlerini aralıksız bir biçimde yürütmektedir. Bu bağlamda, Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanunda Değişiklikler İçeren Kanun Tasarısı dahil olmak üzere
tüketicileri koruyucu faaliyetlerin daha ileri bir konuma taşınması için gerekli çalışmalar
sürdürülmektedir.
SORU ÖNERGESİ
2001 yılı 57'nci Hükümet döneminde Türkiye'de ilk kez Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın
Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı üe birlikte projelendirip, pilot
uygulamasını başlattığı 'Okul Sütü Projesi'ni AKP iktidarı 2003 yılında son vermiştir.
9 yıl aradan sonra hatırlanıp, tekrar hayata geçmesi çocuklarımız için olumlu olacaktır.
Ancak;
1-) 25.03.2012 tarihli, 2957 sayılı Resmi Gazete'de 'Okul Sütü Programı Uygulama Esasları
Hakkında Kararı'na gerekçe olan Bakanlığınızın 10/1/2012 tarihli ve 636 sayılı yazısı ile
Bakanlar Kurulu'na Okul sütü projesi için UHT (Ultra High Temperature - çok yüksek sıcaklık)
süt mü, Pastörize süt mü teklif edilmiştir?
345
2-) 9 yıldır uygulanmayıp, 2012 yılında devlet organizasyonu ile de olsa bu proje kapsamında
ilkokul çağındaki çocuklarımıza UHT sütten daha sağlıklı olan pastörize süt neden temin
edilememektedir? Bundan sonraki yatırım destek planlamalarında pastörize süte öncelik
verilecek midir?
3-) 2012 yılından itibaren dağıtımı başlayacak olan süt uygulaması bir eğitim-öğretim yılının
tümünü kapsayacak mıdır? Yoksa belli aylarda mı süt dağıtımı yapılacaktır? Bakanlar Kurulu
kararında ifade ettiğiniz 'Çocuklarımızın dengeli beslenme suretiyle gelişme oranlarının
artırılması', süt dağıtımı yapılmayan aylarda nasıl olacaktır?
4-) 2013 yılında 'Okul Sütü' projelerinde çocuklara UHT süt mü, pastörize süt mü dağıtılması
planlanmaktadır?
5-) Bugün büyükşehir belediyeleri bu tip sosyal destek projelerini uzun zamandan bu yana
başarıyla yürüterek, proje kapsamında üreticiden aldığı sütü dağıtmaktadır? Sizin
uygulamanızda neden üretici yerine sanayici seçilmiştir?
6-) Bakanlar Kurulu Kararı'nda bu projenin birincil amacının çiğ sütün bol olduğu dönemlerde
çiğ süt fiyatlarında istikrar sağlamak olduğu ifade edilmektedir. Bu bağlamda 1 litre çiğ sütün,
çiğ süt üreticilerine maliyeti nedir?
7-) 1 litre pastörize sütün (kağıt kutuda) sanayicilere maliyeti nedir? 1 litre UHT sütün
sanayicilere maliyeti nedir?
8-) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereğince 31 Mart 2012 tarihine kadar
Kalkınma Bakanlığı'na gönderilme zorunluluğu bulunan 2013-2017 planlı dönem Stratejik
Plan çalışmalarınızın hangi döneminde, hangi yılında Türkiye hayvancılıkta kendi kendine
yeterli ülke haline gelebilecektir. Cari açığı da tetikleyen et, besilik, kasaplık canlı hayvan
ithalatının ne zaman duracağı bu çalışmada yer alacak mıdır? Değilse; 2013-2017 planlı
döneminde gerçekleştirilecek et, canlı hayvan, besilik hayvan ithalatının toplam malî
portresinin ne kadar olacağı, plânda ne şekilde yer almıştır.
CEVAP
1-2-3-4-5) 25.03.2012 tarihli ve 28244 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren
2012/2957 sayılı Okul Sütü Programı Uygulama Esasları Hakkındaki
Bakanlar Kurulu Kararı'nın 2. maddesinin birinci fıkrasında "günde 200 ml uzun ömürlü sade
kutu süt dağıtılır. " hükmü yer almakta olup, kullanılacak sade kutu sütlerin UHT içme sütü
olması esası getirilmiştir.
Sade kutu sütlerin; uzun ömürlü olması nedeniyle, UHT kutu sütü olması tercih edilmiştir.
Bakanlar Kurulu Kararı gereği süt arzının arttığı dönemler dikkate alınarak Okul Sütü
Programı uygulanacaktır. Program gereği tatil günleri hariç tutulmuştur.
Programın uygulanmasında UHT üretim bandına sahip her işletme, ister sanayici olsun ister
üretici olsun bu kapsamda yer alabilmektedir.
6) Bir litre çiğ sütün maliyeti aylık olarak; bölgelere, işletme büyüklüklerine, hayvan ırklarına
ve verimliliğe göre değişiklik göstermektedir. 2012 yılının ilk dört ayında 1 litre soğutulmuş
sütün satış fiyatı ortalama 0,80 TL'dir.
Bakanlığımızca; çiğ süt desteği kapsamında 2011 yılının ilk üç ayında sığır-manda sütüne 0,08
TL/İt, koyun-keçi sütüne 0,15 TL/İt, 2. ve 3. üç aylık dönemler için sığır-manda sütüne 0,06
TL/İt, koyun-keçi sütüne 0,15 TL/İt, destek verilmiştir.
7) 1 litre kutu sütün maliyeti, süt temin imkânlarına göre firmaların kendileri tarafından
hesaplanmakta olup, tek bir maliyetten söz etmek mümkün olmamaktadır.
346
8) Ülkemiz et piyasasında meydana gelen fiyat dalgalanmalarının önüne geçilebilmesi,
halkımızın beslenmesine katkı sağlanması ve besilik materyal ihtiyacının karşılanması
amacıyla piyasalara ithalat yolu ile müdahale edilmesi zorunlu hale gelmiş, bu kapsamda
kasaplık ve besilik canlı hayvan ile sığır eti (karkas) ithalatına izin verilmiştir.
TERÖR
SORU ÖNERGESİ
1 - İktidara geldiğiniz 2 Kasım 2002 tarihinden itibaren terör örgütü PKK tarafından
gerçekleştirilen eylem, olay, gösteri sayısı ne kadardır? Bu olaylarda şehit veya gazi olan TSK
ve Emniyet Teşkilatı mensubu sayısı ne kadardır?
2- Dönemin İçişleri Bakanı Beşir Atalay tarafından açıklanan "Kürt Açılımı" projeniz
sonrasında gerçekleşen eylem, olay ve gösteri sayısı ne kadardır? Bu dönemde şehit veya gazi
olan güvenlik görevlisi sayısı ne kadardır?
3- Haziran 2011 itibariyle meydana gelen olaylarda şehit veya gazi olan güvenlik görevlisi ve
olaylarda Ölen veya yaralanan sivil vatandaş sayısı ne kadardır? Kaçırılan güvenlik mensubu,
kamu görevlisi ve sivil vatandaş sayısı ne kadardır?
4- Zat-ı aliniz, Hakkâri Çukurca'da meydana gelen terör saldırısının ardından "Sözün bittiği
yerdeyiz" açıklamasını yaparken, PKK-MİT görüşmelerinin basına yansıması ile birlikte
müzakere sürecine devam edileceği beyanında bulundunuz. Terör olayları bu kadar artmış,
sivil vatandaşlar hedef haline gelmişken müzakere sürecinde muhatap kim veya kimler
olacaktır? Müzakere sürecini kim ve/veya hangi kurum yürütecektir?
CEVAP
Terör örgütünün amaçları ve faaliyetlerinin önüne geçilebilmesi amacıyla etkin bir terörle
mücadele programı yürütülmektedir. Terör örgütleriyle yürütülen etkin mücadele sırasında 02
Kasım 2002-16 Aralık 2011 tarihleri arasında meydana gelen 11.734 eylemde 788 güvenlik
görevlisi şehit olmuş, 4487 güvenlik görevlisi de yaralanmıştır.
01 Kasım 2009-19 Aralık 2011 tarihleri arasında ise; meydana gelen 885 olayda 208 güvenlik
görevlisi şehit olmuş, 473 güvenlik görevlisi de yaralanmıştır.
Haziran 2011 yılı itibariyle ise 118 güvenlik görevlisi şehit olmuş, 41 vatandaşımız hayatını
kaybetmiştir. Aynı dönem içerisinde 436 güvenlik görevlisi ile 195 vatandaşımız da
yaralanmıştır. Ayrıca, 85 vatandaşımız kaçırılmış bilahare 75'i serbest bırakılmıştır.
SORU ÖNERGESİ
19 Ekim 2011 tarihinde 24 askerimizin şehit olduğu Hakkari Çukurca'daki kalleş PKK
saldırısından sonra yaptığınız açıklama "Son dönemde yoğunluk gösteren terör faaliyetleri
terör örgütünün birilerinin maşası olduğunu çok net olarak ortaya koymuştur. Terör örgütü
Türkiye'nin huzuruna, kardeşliğine ve İstikrarlı büyümesine kast eden odakların taşeronu
olduğunu bu son olaylarla bir kez daha göstermiştir" dediniz.
Buna göre;
1- Terör örgütü kimlerin maşasıdır?
2- Terör örgütü hangi odakların taşeronudur? Bildiğiniz "odaklar" kim ya da kimlerdir?
3- Bildiğiniz ülke, grup, topluluk ya da kişiler varsa bunları kamuoyu ile paylaşacak mısınız?
CEVAP
Uluslararası toplumdan terörün her türlüsüyle mücadele ederken uluslararası yükümlülüklerine
347
uygun davranmasını beklemekteyiz. Terörizme karşı uluslararası işbirliğinin seçici
olamayacağına inanıyoruz ve terörizmin tüm biçimlerinin yok edilmesi için birlikte çaba sarf
edilmesi gerektiğini her platformda dile getiriyoruz.
Terör örgütünün ülke dışındaki yapılanmasının ve sahip olduğu uluslararası desteğin ortadan
kaldırılması için Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve Hükümeti geçmişte olduğu gibi bugün de
yoğun bir çaba sarf etmektedir. Terörizme karşı yürütülen mücadelenin en önemli
boyutlarından biri olan teröre ve terör örgütü yandaşlarına yönelik dış desteğin kesilmesini
teminen, başta komşularımız olmak üzere, tüm dost ve müttefik ülkelere bu yöndeki
sorumluluklarının üstlenmeleri ve somut dayanışma sergilemeleri hususunda her vesile ile
çağrıda bulunulmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Son günlerde yazılı ve görsel basında sık sık gerek haber olarak ve gerekse mülakat şeklinde eli
kanlı terör örgütü mensupları ve avukatları aracılığı ile bebek katili liderleri tarafından
"hükümetle anlaşmaya varıldığı, mutabakat sağlandığına" dair ifadeler yer almaktadır.
1. Böyle bir mutabakat var mıdır? Somutlaşmış anlaşma var mıdır?
2. Var ise; içeriğinde neler vardır, basında yer alan hususlar doğru mudur?
3. Bu hususları Yüce Meclis ve Türk Milleti ile paylaşmayı düşünüyor musunuz?
CEVAP
Yazılı soru önergesinde ifade edilen ve basında yer alan iddialar gerçeği yansıtmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Ülkemizin Güneydoğu Bölgesi'nde demokratik toplum kongresi adı altında bir yapılanma
meydana gelmiştir. Bu yapı ülkenin her yanında konferanslar düzenlemekte, bölücülük
faaliyetlerinde bulunmakta, isyan provaları yapmakta, vatanın birliği ve bütünlüğüne zarar
verecek girişimlerde ve açıklamalarda bulunmaktadır. Buna rağmen güvenlik güçleri ve
sorumlular bu faaliyetlere göz yummakta ve hiçbir işlem yapmamaktadır.
Bunun yanında 31 Mayıs 2011 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Artvin Mitingi
öncesinde yaşanan olaylarda Savcılık olaylarda kullanılan taşları ve sopalan silah olarak
görmüş ve akabinde de fail olarak yakalanan vatandaşlara 2 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası
istemiştir. Ayrıca Başbakan'ın katıldığı roman açılımında pankart açan öğrenciler ' tutuklanmış
ve 19 ay sonra tahliye edilmişlerdir. Bunun yanında Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan
Kuzu'ya ve AB Bakanı Egemen Bağış'a yumurta atan öğrencilere de 4 yıl hapis istenmiştir.
Malatya'da konser bileti satan 4'ü üniversite öğrencisi 6 kişi de 1 ila 13 yıl arasında değişen
oranlarda hapis cezasına çarptırılmıştır. Ayrıca bir Karadeniz Teknik Üniversitesi öğrencisi,
bir gazetede KTÜ Rektörünü eleştiren bir yazı yazdığı için 11 ay 20 gün hapis cezası ile
cezalandırılmıştır. Bununla beraber demokratik ve kurallara uygun bir şekilde yürüyüş ve
miting yapmak isteyen işçiler ve kamu çalışanlara izin verilmemekte ve verilse dahi gösteriler
sırasında göstericilere güvenlik kuvvetleri çok sert müdahale etmektedirler.
Bununla ilgili olarak;
1. Demokratik toplum kongresinin yasal statüsü nedir?
2. Demokratik toplum kongresi yapılanmasının aleni olarak bölücülük yapmasına rağmen
faaliyetlerine neden izin verilmektedir?
3. Demokratik toplum kongresinin en son 30.01.2012 tarihinde yaptığı genel kurul
toplantısıyla ilgili Bakanlığınız bir işlem yapmış mıdır?
348
4. Aysel Tuğluk'un DTK eş başkanı sıfatıyla 11.01.2012 tarihinde yaptığı açıklama hakkında
bir işlem yapılmış mıdır? Yapılmadı ise yapmayı düşünüyor musunuz?
5. Aysel Tuğluk'un DTK eş başkanı sıfatıyla 16.01.2012 tarihinde Diyarbakır'da yaptığı
açıklama hakkında bir işlem yapılmış mıdır? Yapılmadı ise yapmayı düşünüyor musunuz?
6. Sizce taş ve sopa kullanmak bölücü faaliyetler yapmaktan daha büyük bir suç mudur?
7. Hopa ve roman açılımı olayları içinde Başbakan olmasaydı emniyet güçleri ve savcılık
aynı tutumu gösterirler miydi?
8. Bir toplantıda pankart açmanın karşılığının 19 ay tutuklu kalınmasının sizce mantıklı bir
açıklaması var mıdır?
9. DTK'nın yaptığı gayri yasal olan bu faaliyetler ile ilgili olarak görevlerini yapmayan
Cumhuriyet Savcıları hakkında bir soruşturma açtınız mı veya açtırmayı düşünüyor
musunuz?
10. Sizce ülkemizde adil ve bağımsız bir yargı sisteminden söz etmek mümkün müdür?
CEVAP
IDiyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının 07/03/2012 tarihli ve 2012/2800-2 B.M.
sayılı yazısıyla,
A- 28/01/2012 ve 29/01/2012 tarihlerinde düzenlenen Demokratik Toplum Kongresi 6. Ara
Dönem Toplantısına katılan soru önergesinde adı geçen milletvekilinin, okuduğu toplantı
sonuç bildirgesiyle ilgili olarak ve 12/01/2012 tarihinde, Diyarbakır Belediye Konuk Evinde
düzenlediği basın toplantısıyla ilgili olarak, Ceza Muhakemesi Kanununun 250. Maddesi ile
Yetkili Cumhuriyet Başsavcı Vekilliğince iki ayrı soruşturma başlatıldığı, soruşturmaların
hâlen derdest olduğu;
B- Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı kayıtlarında yapılan araştırmalarda, soru önergesinde
adı geçen milletvekilinin, 11/01/2012 ve 16/01/2012 tarihlerinde Diyarbakır ili genelinde,
herhangi bir açıklama yaptığına veya bu açıklamalara dayanılarak soruşturma başlatıldığına
dair kayda rastlanmadığı,
Bildirilmiştir.
II-
A- 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının;
1"Yargı yetkisi" kenar başlıklı 9. maddesinde, yargı yetkisinin Türk Milleti adına
bağımsız mahkemelerce kullanılacağı;
2"Mahkemelerin bağımsızlığı" kenar başlıklı 138. maddesinde, hâkimlerin
görevlerinde bağımsız oldukları; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdanî
kanaatlerine göre hüküm verecekleri, hiçbir organ, makam, merci veya kişinin, yargı
yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremeyeceği, genelge
gönderemeyeceği, tavsiye ve telkinde bulunamayacağı; görülmekte olan bir dava hakkında
Yasama Meclisinde yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamayacağı, görüşme
yapılamayacağı veya herhangi bir beyanda bulunulamayacağı;
B- 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun;
1- "Bir suçun işlendiğini öğrenen Cumhuriyet savcısının görevi" kenar başlıklı 160.
maddesinde;
"(1) Cumhuriyet savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir
hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen
işin gerçeğini araştırmaya başlar.
349
(2) Cumhuriyet savcısı, maddî gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi
için, emrindeki adlî kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri
toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür.",
2- "Cumhuriyet savcısının görev ve yetkileri" kenar başlıklı 161. maddesinde;
"(1) Cumhuriyet savcısı, doğrudan doğruya veya emrindeki adlî kolluk görevlileri aracılığı ile
her türlü araştırmayı yapabilir; yukarıdaki maddede yazılı sonuçlara varmak için bütün kamu
görevlilerinden her türlü bilgiyi isteyebilir. Cumhuriyet savcısı, adlî görevi gereğince nezdinde
görev yaptığı mahkemenin yargı çevresi dışında bir işlem yapmak ihtiyacı ortaya çıkınca, bu
hususta o yer Cumhuriyet savcısından söz konusu işlemi yapmasını ister.
(2)
Adlî kolluk görevlileri, elkoydukları olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan
tedbirleri emrinde çalıştıkları Cumhuriyet savcısına derhâl bildirmek ve bu Cumhuriyet
savcısının adliyeye ilişkin bütün emirlerini gecikmeksizin yerine getirmekle yükümlüdür.
(3)
Cumhuriyet savcısı, adlî kolluk görevlilerine emirleri yazılı; acele hâllerde, sözlü
olarak verir. Sözlü emir, en kısa sürede yazılı olarak da bildirilir.
(4) Diğer kamu görevlileri de, yürütülmekte olan soruşturma kapsamında ihtiyaç duyulan bilgi
ve belgeleri, talep eden Cumhuriyet savcısına vakit geçirmeksizin temin etmekle yükümlüdür.
(5) Kanun tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenen adliye
ile ilgili görev veya işlerde kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kamu görevlileri ile
Cumhuriyet savcılarının sözlü veya yazılı istem ve emirlerini yapmakta kötüye kullanma veya
ihmalleri görülen kolluk âmir ve memurları hakkında Cumhuriyet savcılarınca doğrudan
doğruya soruşturma yapılır. Vali ve kaymakamlar hakkında 2.12.1999 tarihli ve 4483 sayılı
Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümleri, en üst
dereceli kolluk amirleri hakkında ise, hâkimlerin görevlerinden dolayı tâbi oldukları yargılama
usulü uygulanır.
(6) Ağır cezayı gerektiren suçüstü hâllerinde, bu Kanunun hükümleri uygulanmak koşuluyla,
vali ve kaymakamların kişisel suçlarından dolayı haklarında genel hükümlere göre soruşturma
yapılması kaymakamların mensup oldukları il ve valilerin bulundukları ile en yakın il
Cumhuriyet başsavcısına aittir. Bu suçlarda kovuşturma yapmaya, soruşturmanın yapıldığı
yerin görevli mahkemesi yetkilidir.
(7) Yetkisizlik kararı ile gelen bir soruşturmada Cumhuriyet savcısı, kendisinin de yetkisiz
olduğu kanaatine varırsa yetkisizlik karan verir ve yetkili savcılığın belirlenmesi için
soruşturma dosyasını, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesine en yakın ağır
ceza mahkemesine gönderir. Mahkemece bu konuda verilen karar kesindir."
Hükümlerinin yer aldığı malûmlarıdır.
C- Mülga 04/04/1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 148.
maddesinde düzenlenen "Kamu davasını açmak için Adalet Bakanı Cumhuriyet savcısına emir
verebilir." hükmü 14/07/2004 tarihli ve 5219 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanunun 3. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış ve benzer bir hükme 04/12/2004 tarihli ve
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda da yer verilmemiştir. 5271 sayılı Kanunun 170.
maddesinin birinci fıkrasındaki "Kamu davası açma görevi, Cumhuriyet savcısı tarafından
yerine getirilir." hükmü ile 160. maddesinin birinci fıkrasındaki "Cumhuriyet savcısı, ihbar
veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu
davası açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya
başlar." hükümleri çerçevesinde kamu davasının açılması konusunda Adalet Bakanının
Cumhuriyet savcısına emir verme yetkisi bulunmamaktadır. Kamu davasının açılması
konusunda görevli ve yetkili kılınan makam Cumhuriyet başsavcılıkları olup, bu bağlamda
350
telkinde bulunulması ya da talimat verilmesi de söz konusu değildir.
IIIHâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Sekreterliğinin 07/03/2012 tarihli
yazılarıyla, soru önergesine konu savcılar hakkında yapılan herhangi bir inceleme ve
soruşturmanın bulunmadığı bildirilmiştir.
IVSoru önergesinde yer alan diğer hususlarla ilgili olarak içişleri Bakanlığıyla
yazışmalar devam etmekte olup, Bakanlığımıza bilgi iletildiğinde ayrıca cevap verilecektir.
SORU ÖNERGESİ
Türkiye ile İsrail arasında 2005 yılında TİHA (Türk İnsansız Hava Aracı) niteliğinde anlaşma
imzalanmıştır. Anlaşmaya göre 10 adet İnsansız Hava Aracına 183 milyon ödenmesi
kararlaştırılmıştır. Anlaşma şartlarında Eylül 2007 de teslim edilecek olması, uçakların 30 bin
fit irtifada ve en az 24 saat uçuş yapacak nitelikte olması taahhüt edilmiştir. Anlaşmalar
doğrultusunda 2008 yılında da İsrail'den 'taktik' kategorisinde üç adet insansız hava aracı da
istenmiş ve 15 milyon dolar ödenmiştir.
Sözleşmede belirtilen tarihler de teslim edilmesi gerekirken deneme ve kabul aşamalarını
geçemediği için İnsansız Hava Araçları teslim alınamamıştır. İlgili firmanın yükümlülüklerini
ihmal etmiş ve şartlarını yerine getirmemiş olmasına rağmen Savunma Sanayi Müsteşarlığı
firma hakkında herhangi bir cezai yaptırımda bulunmamıştır. Anlaşma şartlarına uygun
olmadığı halde teslim edilmeye çalışılan insansız hava araçları daha sonra aradaki pürüzlerin
giderildiği belirtilerek teslim alındığı açıklanmıştır.
Basında çıkan haberlerde İnsansız Hava Araçlarının teslim süresinde ve performansı
konusunda sıkıntılar yaşanmasından dolayı geri gönderildiği ancak daha sonra Test
uçuşlarında İnsansız Hava Araçlarının istenilen yüksekliğe çıkamamasına ve havada kalmada
sorun yaşamasına rağmen teslim alındığı iddia edilmektedir. Bu sebeple de 3 adet İnsansız
Hava Aracının düştüğü. 2 sinin tamamen kullanılamaz olduğu. 3 ünün motor arızaları
nedeniyle yedek motorla uçtuğu ve 5 ininde bakım için gönderildiği İsrail'den bakım onarım
süresinin geçmesine rağmen gönderilmediği iddia edilen diğer konulardır.
Milli Savunma Bakanlığının da gelinen noktada herhangi bir açıklama yapmamış olması bilgi
kirliliği yaratılmasına da sebep olmakta kamuoyunun yanlış bilgilendirilmesine devam
etmektedir.
Buna göre;
1- İddia edildiği gibi İnsansız Hava Araçlarının teslim alındığında test uçuşlarında ve havada
kalma süresinde sorunlar yaşadığı doğru mudur? Doğru ise İnsansız Hava Araçlarının
kusurlu bir halde teslim alınmasına hangi bürokratlar tarafından onay verilmektedir? Bu
konuyla ilgili herhangi bir çalışmanız olacak mıdır? Şayet kararları verenlerin hataları
tespit edilirse herhangi bir yaptırım uygulanacak mıdır?
2- İsrail'den alınan İnsansız Hava Araçlarının üç tanesinin düştüğü belirtilmektedir. Düşen
İnsansız Hava Araçlarının düşme sebepleri nelerdir? Bununla ilgili Bakanlığınızın
herhangi bir çalışması bulunmakta mıdır?
3- İnsansız Hava Araçlarının teslimatında yaşanan gecikmelere rağmen ilgili firmaya cezai
yaptırım uygulanmamasında ki sebep nedir? İsrail'le yapılan askeri anlaşmalar herhangi bir
uluslararası hukuk kuralına dayanmakta mıdır?
4- İsrail'le yapılan anlaşmalarda bakım onarım süresi içerisinde teslim edilmediği takdirde
cezai yaptırım uygulanacağına dair bir madde bulunmakta mıdır? İsrail'in gösterdiği tavra
karşı Bakanlığınızca yapılan herhangi bir çalışma bulunmakta mıdır?
351
CEVAP
1. Sistemlerin kabulü ilgili tarafların katıldığı bağımsız heyet tarafından
gerçekleştirilmektedir. İnsansız Hava Araçları (İHA) sistemleri kabul ve testleri, Sözleşmeye
göre hazırlanan muayene ve kabul test prosedürleri çerçevesinde yapılmıştır.
2. Değişik projelerde kaza/kırım olmuştur. Sözleşmeleri kapsamında değerlendirmeler
yapılmış ve gerekli uygulamalar gerçekleştirilmiştir.
3. Tüm ülkeler ile yapılan savunma/askeri anlaşmalar uluslararası hukuk kurallarına
dayanmaktadır. Bu suretle sözleşmede yer alan hükümler çerçevesinde, teslimatlarda yaşanan
gecikmelerden dolayı ilgili firmaya diğer hukuki haklar saklı kalarak gecikme cezası tahakkuk
ettirilmiştir.
4. Sözleşmelerde ürünlerin bakım onarım süresi içerisinde teslim edilmediği durumlarda
gecikme cezası uygulanacağına dair madde bulunmaktadır. Bu çerçevede, sözleşme
kapsamında ürün, prototip veya hizmetlerin proje uygulama takvimine uygun olarak teslim/ifa
edilmemesi durumunda cezai müeyyideler uygulanmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Türkiye Cumhuriyetinin ilk yıllarında etnik bir fitneyi başlattığı için tarih kitaplarına 'hain'
olarak anlatılan ve 1925 yılında İstiklal Mahkemesi kararıyla idam edilen Şeyh adına bir cami
yaptırılacağı iddia edilmektedir.
Buna göre;
1. Bahsi geçen iddia doğru mudur?
2. Şayet doğruysa devletin astığı bir hain adına cami yaptırılması açılım politikasının bir
parçası mıdır?
3. Bundan sonra kimler adına cami yaptırılması düşünülmektedir? Bölücü başı, bebek katili,
İmralı canisi adına da bir cami yaptırmayı düşünüyor musunuz?
CEVAP
İçtüzüğün 67 nci maddesinin ikinci fıkrası "Başkanlığa gelen yazı ve önergelerde kaba ve
yaralayıcı sözler varsa, Başkan gereken düzeltmelerin yapılması için, o yazı veya önergeyi
sahibine geri verir." hükmünü amirdir.
İlgi önergenizde yer alan (3) numaralı sorunun ikinci sorusu, İçtüzüğün anılan hüküm
kapsamında görüldüğünden önergeniz işleme konulamamış ve ekte iade edilmiştir. Söz
konusu kısım çıkartıldığı veya İçtüzük hükümlerine göre yeniden düzenlendiği takdirde
önergeniz işleme konulabilecektir.
Bilgilerinizi rica ederim.
SORU ÖNERGESİ
02.05.2012 tarih ve 2012/4665 sayılı önergem, TBMM Başkanı Sayın Cemil Çiçek imzasıyla
22.05.2012 tarihinde İçtüzüğün 67. maddesinin ikinci fıkrası "Başkanlığa gelen yazı ve
önergelerde kaba ve yaralayıcı sözler varsa, Başkan gereken düzeltmelerin yapılması
için, o yazı veya önergeyi sahibine geri verir." şeklindeki hükmü uyarınca tarafıma geri
gönderilmiştir.
Buna göre;
1.
Önergemdeki kaba ve yaralayıcı ifade dediğiniz "Bölücü başı, bebek katili, İmralı
canisi" ifadeleri yerine siz bu şahsı tarif ederken hangi ifadeleri kullanmaktasınız?
352
2.
Başbakan gibi siz de bu katile "sayın", şehide "kelle" diyenlerden misiniz?
3.
Kimi yaralayıcı ifade kullandığım konusunu açıklar mısınız?
4.
"Yaralayıcı" olarak nitelendirilen ifadelerimden bebek katili mi yaralanmıştır?
5.
"Bölücü başı, bebek katili, İmralı canisine "yaralayıcı" söz söylenilmesine karşı onu
korumak TBMM'nin görev ve sorumluluğu mudur?
6.
TBMM başkanlığına verdiğimiz önerge ve tekliflerde "Bölücü başı, bebek katili,
İmralı canisi" ifadelerini kullanmak için bir yerden izin almamız mı gerekmektedir?
Şayet gerekiyorsa nereden izin almamız gerekmektedir?
7.
Bu talihsiz yazınızdan dolayı bütün şehit ve gazi aileleri başta olmak üzere bu
milletten özür dileyecek misiniz?
CEVAP
İlgi soru önergenize konu, İçtüzüğün 67'nci maddesinin ikinci fıkrasının "Başkanlığa gelen
yazı ve önergelerde kaba ve yaralayıcı sözler varsa, Başkan gereken düzeltmelerin yapılması
için, o yazı veya önergeyi sahibine geri verir. " hükmü uyarınca iade edilen yazılı soru
önergeniz, önergede bahsi geçen şahıs için kullanılan ifadelerden dolayı iade edilmemiş olup,
söz konusu kişi adına, İslam dininin ibadet mekânı olan cami yaptırılmasının düşünülmesi
hususunun soru konusu yapılmış olması, kaba ve yaralayıcı nitelikte değerlendirilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Bakanlığınızca uygulanan sağlık politikalarındaki boşlukları fırsat bilen terör örgütünün,
"Doktor-eczacı-sahte hasta" üçgeni ile ilaç vurgunu yaptığı ve Bakanlığınızın Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığıyla işbirliği içinde ilaç yolsuzluklarına yönelik başlattığı
incelemelerde PKK'nın ilaç yolsuzluğunda etkin rol oynadığı, Güneydoğu'da faaliyet gösteren
eczane ve doktorlar ile anlaşan örgüt mensuplarının, hasta olmayan hatta Kandil'de bulunan
yüzlerce örgüt üyesine yüz binlerce liralık ilaç yazdırdığı ve devletin bu ilaçlar için eczanelere
ödediği paraların da örgüt-doktor ve eczacı arasında paylaşıldığının belirlendiği yönündeki
iddialar medyaya da yansımıştır. Kamuoyunda ciddi rahatsızlıkların yaşanmasına neden olan
bu konuyla ilgili olarak;
1. Bakanlığınız ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan incelemelerde
anılan konuda ne tür yolsuzluklar ve usulsüzlükler tespit edilmiştir?
2. Anılan çalışmada tespit edilen ve Bakanlığınızı ilgilendiren yolsuzluk ve usulsüzlüklerle
ilgili olarak ne tür işlemler yapılmış ve hangi sonuçlar elde edilmiştir?
3. Bakanlığınıza bağlı kurum ve kuruluşlarda çalıştığı halde anılan ilaç yolsuzluğu olaylarına
adı kansan doktor ya da eczacıların sayısı nedir?
4. PKK terör örgütü mensuplarının Kandil'de bulunan örgüt üyelerine ilaç yazdırdıkları ve
yazılan ilaçlar için devletin eczanelere ödediği paraların örgüt-doktor-eczacı arasında
paylaşıldığı iddiaları doğru mudur?
5. Doğru ise bu ilaçlan yazanlar ve verenler hakkında Bakanlığınızca ne tür işlemler yapılmış
ya da yapılmaktadır?
6. Anılan konuyla ilgili olarak, "Aile hekimliği ciddi suiistimaller başlattı. Bir kişi elinde
onlarca kimlikle geliyor. Doktor, 'hastalar nerede' dediğinde önce 'Çok hastalar' ya da 'kar
yolları kapadı' gibi bahaneler üretiliyor. İlaç yazılmazsa tehdit başlıyor. Bu isimler özellikle de
göreve yeni başlayan genç doktorları hedef olarak seçiyor" şeklindeki basma da yansıyan iddia
ve bilgiler doğru mudur?
353
7. Doğru ise bu tür tehditlere karşı şimdiye kadar Bakanlığınızca ne tür önlemler alınmış ve
uygulamaya konulmuştur?
8. Aile hekimliği uygulamasının yemden değerlendirilerek gerekli düzenlemelerin
yapılmasına yönelik bir çalışmanız var mıdır? Varsa çalışma ne aşamadadır?
CEVAP
Gerek hükümet olarak yolsuzlukla mücadelede gerekse Bakanlık olarak sağlıkta yolsuzlukla
mücadele kapsamında hizmet veren ve denetleyen personelimiz üzerinde yolsuzluk karşıtı bir
kültür geliştirilmeye çalışılmaktadır. Sağlıkta yolsuzlukla mücadelemiz zafiyet göstermeden
devam etmekte, tüm iddialar incelenip/soruşturulmaktadır.
Bakanlığımız İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğünün görev alanında bulunan "İlaç Takip
Sistemi" ile ilaç kutu bazında üretiminden tüketimine kadar, tekelleştirilmiş özelliklerini
kullanarak takip edilmektedir.
"İlaç ve reçete yolsuzlukları" ile ilgili Bakanlığımıza intikal eden her türlü şikayet ve ihbar
dilekçeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı müfettişleri
tarafından düzenlenen raporların tamamı Teftiş Kurulu Başkanlığımız tarafından
değerlendirilerek, konuyla ilgili derhal inceleme/soruşturma başlatılmakta veya mahallinde
incelenmek üzere Valiliklere intikal ettirilmektedir. Tüm müfettiş raporları muameleye
konulmakta, suçlu olduğu belirlenen kamu görevlileri hakkında adli, idari ve disiplin işlemleri
uygulanmaktadır.
Ancak; haklarında inceleme ve soruşturma yapılan doktor ve eczacıların sayısı ile
soruşturmaların sonuçları bağlamında soru önergesinde herhangi bir zaman dilimi aralığı
öngörülmediğinden ve istatistiki bilgi elde etmek ayrıntılı arşiv araştırması gerektirdiğinden,
yasal cevap verme süresi içerisinde araştırmanın sonuçlanması da mümkün bulunmamaktadır.
Yine, PKK terör örgütü-doktor-eczacı ilişkisi ile ilgili olarak Bakanlığımızda herhangi bir veri
bulunmadığı gibi terörle mücadele eden birimlerden de herhangi bir bildirim Bakanlığımıza
ulaşmamıştır.
Ayrıca, aile hekimliği ile ilgili iddialar konusunda;
Bilindiği üzere aile hekimleri tanımları gereği kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile
birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık
ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle
yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile
hekimliği uzmanı veya Bakanlığımızın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiplerdir.
Aile hekimleri kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev
ziyaretinde bulunur veya kişiler ile iletişime geçer, evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı,
yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık
hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci
basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir. Dolayısıyla Aile
hekimleri, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve
rehabilite edici sağlık hizmetlerini bir ekip anlayışı içinde sunarlar.
Soru önergenizde yer alan "doktor-eczacı-sahte hasta" üçgeninde aile hekimlerinin etkin
olduğu ve ciddi suiistimaller bulunduğu yönündeki iddialarla ilgili Bakanlığımıza intikal eden
bir belge veya rapor bulunmamakla birlikte, söz konusu iddialar hakkında aile hekimliği
mevzuatında düzenleme zaten mevcuttur. Buna göre 30/12/2010 tarihli ve 27801 sayılı Aile
Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak
Ödemeler ile Sözleşme Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 de yer alan Aile
Hekimliği Uygulamasında Uygulanacak ihtar Puanı Cetvelinde "Gerçeğe aykırı rapor ve belge
354
düzenlemekten" 50 ihtar puanı almaları durumunun yanı sıra mezkur yönetmeliğin 14.
maddesinin üçüncü fıkrası gereğince bir sözleşme dönemi içinde, verilen ihtar puanlarının yüz
puana ulaşması hâlinde sözleşmeleri, ilgili vali tarafından sona erdirilebilmektedir. Bununla
birlikte aile hekimleri 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunda
konunun geçtiği hükümlerden de sorumludurlar. Ayrıca aile hekimleri ve aile sağlığı
elemanları, Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi hükmü çerçevesinde,
olağan dışı denetimler hariç olmak üzere, altı aylık aralıklarla denetlenir. Yapılan denetimler
sonucunda ilgili mevzuat ve sözleşme şartlarına aykırı fiillerin tespit edilmesi hâlinde
aykırılığın mahiyetine göre; haklarında adli, idari ve mali hususlar yönünden gerekli işlemler
tesis edilir.
SORU ÖNERGESİ
Ülkemizi ve milletimizi bölmek isteyen terör örgütüyle yapılan mücadele sonucunda yüksek
maliyetlere rağmen kazanılmış, bölücü terör örgütü 2002'ye kadar hiçbir eyleme
bulaşamayacak kadar da zayıflamıştı. Ancak 2002 sonrası giderek etkinlik kazan terör örgütü
kanlı eylemlerine yeniden başlamış ve her geçen gün bu eylemlerini artırmıştır. Bu çerçevede
bölücü terör örgütü ile mücadele hususu tartışılmış ve kamuoyunda terör örgütüyle müzakere
yapılmasının terörü cesaretlendirdiği, örgüt ve sözde yöneticilerinin muhatap alındığı hususu
eleştiri olarak gündeme gelmiş, ancak bu hususlar hükümet tarafından tamamen red edilmişti.
Ancak geçtiğimiz günlerde terör örgütüyle yürütülen müzakerelere ilişkin ses kaydı pek çok
yayın organında yayınlanmış ve hükümet bu görüşmeyi yalanlamamış hatta bu görüşmelerin
tabii olduğu bizzat hükümet temsilcileri tarafından ifade edilmiştir. Bu çerçevede medyaya
"Beşinci Oslo Görüşmesi" olarak yansıyan ses kaydındaki görüşmenin hükümet tarafından
sahiplenildiği, kabul edildiği anlaşılmaktadır.
Pek çok ulusal basın organlarında da yer alan ve içeriğinden terör örgütüyle bir müzakere
görüşmesi olduğu anlaşılan söz konusu ses kaydında terör örgütüyle pek çok konuda
mutabakata varıldığı anlaşılmaktadır. Bu ses kaydında Başbakan'ın özel temsilcisi olduğunu
söyleyen kişi: "Çünkü görüyorsunuz ki yüzde doksan-doksan beş gelen bütün konularda
birleşen bir genel çizgiye gelindi. Ama orada olumlu bir hava var. Kendi dünyasında böyle bir
psikoloji içerisinde. Fakat ona şunu söyledik, biz Türkiye'deki siyasi rejimi ve şartları dikkate
aldığımız zaman şu an hiç kimsenin özellikle sayın başbakanın çıkıp böyle bir şeyi ifade etme
şansı yok," demektedir. Yine başka bir MİT görevlisi olduğu anlaşılan kişi aynı ses kaydında
"Diyorum ki yürümekte olan bir süreç var. Bu süreç önemli bir süreç. Bizim bugüne kadar
yürüttüğümüz karşılıktı çalışmalarla gelinmiş olan bir süreçtir. Kendi kendine falan olmadı bu
birlikte yürüttüğümüz çalışmaların sonucudur. Gerek devletin hazırlanmasında gerek
toplumun hazırlanmasında gerek örgütün hazırlanmasında şu masada yürüttüğümüz
çalışmaların çok büyük katkısı olmuştur, Beğenseniz de beğenmeseniz de yeterli bulsanız da
bulmasanız da bir yıl içerisinde yürüttüğümüz çalışmalar bugün bu meseleyi Türk kamuoyunda
ve Türk parlamentosunda tartışılabilir bir hale getirmiştir. Bunu bu kadar küçümsemek gibi
kimsenin bir lüksü yoktur kimse küçümseyemez bu bir İkincisi bugün itibariyle geldiğimiz
noktada önümüzde işte hazırlığını yapmakta olan bir hükümet ortaya neyi koyacağını neyi
yapıp neyi yapamayacağını işte hukukçulara vermiş adalet bakanlığı ayrı bir çalışma
yürütüyor." Demektedir.
Medyaya yansıyan bu ifadelere ilişkin olarak; aşağıdaki sorularımın Anayasanın 98 inci İç
Tüzüğün 96 ve 99 uncu maddeleri gereğince Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından yazılı
olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
1-Imralı canisi ve terör örgütüyle yüzde doksan-doksanbeş oranında mutabakat sağlanan
konular nelerdir?
2-Sağlanan mutabakat çerçevesinde terör örgütüyle birlikte yürütülen çalışmalar nelerdir?
355
3-Kamuoyunun hazırlanması için yurtiçine yönelik yürütülen kampanyaların sınırları nerede ve
hangi seviyede tutulmuştur?
4-Üzerinde yüzde doksan-doksanbeş mutabakat sağladığınız konuların topluma, devlete,
benimsetilmesinde parlamentoda, hükümette ne gibi faaliyetler yürütülmüştür?
CEVAP
MİT Müsteşarlığı, istihbari çalışmalarını ilgili mevzuata uygun şekilde ve terörle mücadele
konusunda yürütülen faaliyetlerin bir parçası olarak yerine getirmektedir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve Hükümeti Anayasamızın 2. maddesinde nitelikleri sayılan
hukuk devletine yönelik en büyük tehdidi oluşturan terörle mücadelesini meşru ve hukuki
zeminde kararlılıkla sürdürecektir.
SORU ÖNERGESİ
Ülkemizi ve milletimizi bölmek isteyen terör örgütüyle yapılan mücadele sonucunda yüksek
maliyetlere rağmen kazanılmış, bölücü terör örgütü 2002'ye kadar hiçbir eyleme
bulaşamayacak kadar da zayıflamıştı. Ancak 2002 sonrası giderek etkinlik kazan terör örgütü
kanlı eylemlerine yeniden başlamış ve her geçen gün bu eylemlerini artırmıştır. Bu çerçevede
bölücü terör örgütü ile mücadele hususu tartışılmış ve kamuoyunda terör örgütüyle müzakere
yapılmasının terörü cesaretlendirdiği, örgüt ve sözde yöneticilerinin muhatap alındığı hususu
eleştiri olarak gündeme gelmiş, ancak bu hususlar hükümet tarafından tamamen red edilmişti.
Fakat geçtiğimiz günlerde terör örgütüyle yürütülen müzakerelere ilişkin ses kaydı pek çok
yayın organında yayınlanmış ve hükümet bu görüşmeyi yalanlamamış hatta bu görüşmelerin
tabii olduğu bizzat hükümet temsilcileri tarafından ifade edilmiştir. Bu çerçevede medyaya
"Beşinci Oslo Görüşmesi" olarak yansıyan ses kaydındaki görüşmenin hükümet tarafından
sahiplenildiği, kabul edildiği anlaşılmaktadır.
Pek çok ulusal basın organlarında da yer alan ve içeriğinden terör örgütüyle bir müzakere
görüşmesi olduğu anlaşılan söz konusu ses kaydında terör örgütüyle pek çok konuda
mutabakata varıldığı anlaşılmaktadır. Bu ses kaydında Terör örgütü elebaşlarından Mustafa
Karasu : "Biz belki birinci Oslo görüşmesinde olmadı ama İkinci Oslo görüşmesinden sonra
hep şunu söyledik. Artık esas konulara girmemiz gerekiyor. Güven artırıcı önlemler yapılıyor
işte biz ateşkes ve tek taraflı eylemsizlik kararı alıyoruz. Türkiye'de bazı şeyler yapılacak Kürt
sorununda adım atılacak deniyor bunlar hep söyleniyor. Sonunda dördüncü Oslo'da daha
somut bir karara gidilerek önderlik yol haritası verecekti ve bunun üzerinde neler yapılacağı
konusunda müzakere edilecekti. Bu konu dördüncü Oslo'da var. Şimdi biz buraya gerçekten
beşinci Oslo'ya müzakere için geldik." Derken, bu görüşmede yer aldığını ses kaydından
öğrendiğimiz hükümet görevlisi: "Tamam bende diyorum ki önderliğin yol haritası elimde.
Maddeleri de belli. Haydi buyrun müzakere edelim." şeklinde cevap vermektedir.
1- Terör örgütü elebaşının sözde "önderlik yol haritası" size verilmiş midir?
2- Kanlı terör örgütünün hükümete verdiği ve hükümetin de yurtdışındaki teröristlerle
paylaştığı anlaşılan sözde "önderlik yol haritası" neleri içermektedir?
3-Sözde "önderlik yol haritasında terör örgütüyle müzakere edilmesine izin verdiğiniz konular
nelerdir ve bu konularda bugüne kadar AKP hükümeti tarafından atılan adımlar hangileridir?
4-Beşinci Oslo görüşmesinden önceki diğer dört görüşmede neler konuşulmuş ve hangi sözler
verilmiştir?
CEVAP
Terörle mücadele ülkemizin en önemli konularından birisidir. Terörle mücadeleye ilişkin
356
olarak devletimizin bütün kurumları ile çok yoğun ve kapsamlı bir çalışma yürütülmektedir.
Entegre bir strateji çerçevesinde bütüncül bir bakış açısıyla soruna yaklaşılmaktadır. Devletin
bütün mekanizmaları ortak bir strateji üzerinde ve uyum içinde çalışmalarını sürdürmektedirler.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve Hükümeti Anayasamızın 2. maddesinde nitelikleri sayılan
hukuk devletine yönelik en büyük tehdidi oluşturan terörle mücadelesini meşru ve hukuki
zeminde kararlılıkla sürdürecektir.
SORU ÖNERGESİ
1- 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 yılları arasında terörle
mücadelede ülkemizde kaç asker ve polisimiz şehit düşmüştür?
2- 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 201O, 2011 yılları arasında terörle
mücadelede ülkemizde kaç asker ve polisimiz gazi olmuştur?
3- 2002 yılından günümüze kadar terörle mücadelede için ne kadar para harcanmıştır?
CEVAP
2002-2011 yılları arasında ülke genelinde meydana gelen terör olaylarında 81 polis, 734 asker
şehit olmuş, 2960 polis ile 2134 askerde yaralanmıştır.
Terör örgütleriyle mücadele kapsamında yapılan harcamalar, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
doğrultusunda hazırlanan bütçe kalemlerine aktarılan ödenekler ile yürütülmektedir.
SORU ÖNERGESİ
Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin ve Başbakan
Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın, Irak sınırında 28 Aralık 2011 gecesi
düzenlenen hava operasyonunda Irak'tan kaçak mal getiren 34 kişinin hayatını kaybettiği
Uludere ziyareti basına yansıdı. Bu ziyaretle ilgili olarak basına yansıyan görüntülerde
operasyonda hayatını kaybedenlerin yakınlarının yakalarında bir kart olduğu ve bu kartlarda
isimleriyle birlikte "şehit annesi" "şehit babası" ve "şehit yakını" şeklinde ifadelerin olduğu, söz
konusu yaka kartlarını takmayanların ise mekana alınmadığı iddiaları yer aldı.
Medyaya yansıyan bu konuya ilişkin olarak; aşağıdaki sorularımın Anayasanın 98 inci İç
Tüzüğün 96 ve 99 uncu maddeleri gereğince İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin tarafından yazılı
olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
1-Sözkonusu ziyarette medyaya yansıyan görüntülerde operasyonda hayatını kaybedenlerin
yakınlarının üzerinde görülen "şehit annesi" "şehit babası" ve "şehit yakım" şeklinde yazılı
yaka kartları kim tarafından verilmiştir?
2-Valiliğin bu kartların verilmesinde bir tasarrufu olmuş mudur?
CEVAP
28/12/2011 tarihinde Irak sınırında düzenlenen hava operasyonunda hayatını kaybeden
otuzdört kişinin Şırnak İli Uludere İlçesi Gülyazı Köyünde ikamet eden ailelerine Başbakan
Yardımcısı Sayın Beşir Atalay ve beraberindeki heyet tarafından yapılan taziye ziyaretine
ilişkin hizmetler, Anadolu örfüne göre taziye sahipleri ve köy halkınca organize edilmiş olup,
Şırnak Valiliği tarafından ziyaret boyunca gerekli güvenlik önlemleri alınmış ve
provokatörlerin taziye alanına girmesine izin verilmemiştir.
SORU ÖNERGESİ
29 03 2012 tarihinde TRT 6'nın müzik programında Saat 15.30'daki yayına giren Hozan Diyar
adlı şarkıcının klipinin daha önce PKK’nın yayın organ, olarak bilinen ROJ TV stüdyolarında
357
çekildiği iddiaları medyada yer almıştır.
1-Haberde söz konusu klip TRT 6 Stüdyolarında mı çekilmiştir?
2- Klipin 2008 yılında YOUTUBE'de yayınlandığı doğru mudur? O tarihlerde TRT fm yayında
olmadığı düşünülürse, adı geçen klip TRT6 stüdyolarında çekilmemişse hangi televizyon
kanalından alınmıştır?
3-Bu klipin ROJ TV stüdyolarında çekildiği ve oradan alındığı doğru mudur?
4.TRT 6 ile ROJ TV arasında bu yayınların paylaşımı konusunda bir anlaşma var mıdır?
CEVAP
TRT 6 kurulduğu günden bu yana kamu yayıncılığı bilinci ve hassasiyetiyle yayınlarını büyük
bir titizlikle yürütmektedir.
TRT 6'da yayınlanan hiçbir klip TRT stüdyolarında çekilmemiştir. Hozan Diyar adlı şarkıcının
klibi TRT 6 kanalında yayınlanan pek çok klipten biridir ve yayınlanan klipler sanatçılar
tarafından, kendi imkanları ile çekilmektedir.
Youtube, Dailymotion, Vimeo, İzlesene gibi onlarca video paylaşım sitesinde binlerce hatta
milyonlarca klip ve müzik parçası paylaşılmıştır. Bu videoların ne zaman kimler tarafından,
nerede çekildiği ve hangi amaçla yayınlandığı TRT'nin bilgisi dışındadır. Hali hazırda TRT
arşivlerinde Türkiye, Irak, Suriye, İran ve Avrupa'da çekilmiş yüzlerce Kürtçe klip bulunmakta
olup, repertuar ve içerik denetiminden geçen bu klipler müzik saati programında yayın
gereklerine uygun sıklıklarla yayınlanmaktadır.
Kurumumuz bir kamu yayıncısı olarak 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu çerçevesinde
telif konularına çok hassas ve saygılı bir yayın ilkesi izlemektedir. Bu bağlamda müzik
yayınlan, kanunun bağlayıcılığı ile MÜYORBÎR, MÜ-YAP, MESAM gibi meslek birlikleriyle
yapılan anlaşmalar çerçevesinde yapılmaktadır. Roj Tv ile yayınların paylaşımı dahil hiçbir
şekilde bir anlaşma yapılmamış ve bu konulara ilişkin bir görüşme söz konusu olmamıştır.
ULAŞTIRMA
SORU ÖNERGESİ
C2 Yetki Belge sahipleri, bu belge ile uluslararası ticari eşya taşımacılığı yapmakta iken,
yapılan bir değişiklik ile, bu belge sahiplerine yurt içi ticari eşya taşımacılığı yapma yetkisi de
verilmiştir. Uluslararası taşımacılık yapan bu araçlar yurt dışına çıkıp dönüşlerinde yüksek
kapasiteli tanklarına ucuz mazot alarak yurt içine getirmekte, K1 Yetki Belgesi yurt içi
taşımacılığı yapan kamyoncu esnafımıza haksız bir rekabet oluşturmaktadırlar.
Buna göre;
1-C2 Yetki Belge sahiplerine sonradan verilen yurt içi eşya taşımacılığı yetkisinin kaldırılarak
haksız rekabetin önüne geçilmesi gerekmektedir. Bahse konu sorunun çözümü için gerekli
düzenlemeleri ne zaman yapmayı planlıyorsunuz?
CEVAP
Karayolu Taşıma Kanunu ve İlgili Yönetmeliklerde yer alan hükümler uyarınca C2 yetki
belgesi sahiplerinin yurtiçinde taşıma yapmasına engel bir hal bulunmamaktadır. K1 yetki
belgesi sahipleri C2 yetki belgesi almak için mevzuatta belirlenen şartları sağlamaları halinde,
yönetmeliğin 19. maddesi çerçevesinde belgelerinin değiştirilmesi mümkün bulunmakla
birlikte, C2 yetki belgesi için öngörülen şartları sağlayan tüm gerçek ve tüzel kişilere C2 yetki
belgesi düzenlenebilmektedir.
358
SORU ÖNERGESİ
D4 yetki belgesi sahiplerinin sadece tarifeli ve tarifesiz olarak 100 kilometreye kadar
şehirlerarası ve taşıma mesafesine bakılmaksızın il içi ticari yolcu taşımacılığı yapacakları
belirtilmiştir.
1-D4 türü yetki belgesi sahibi gerçek ve tüzel kişilerin, belediye sınırları ve mücavir alanlar
içinde yolcu taşımalarının önlenmesi için gerekli düzenlemelerin bir an önce yapılması
gerekmektedir. Bahse konu düzenlemeleri ne zaman yapmayı düşünüyorsunuz?
2-D4 yetki belgeli taşımacıların servis taşımacılığı yetkisinin kaldırılması için bir çalışmanız
bulunmakta mıdır?
CEVAP
Bakanlığımızca yayımlanan 31.10.2011 tarih ve 2011/KUGM- 16/YOLCU numaralı Genelge
çerçevesinde D4 yetki belgesi kapsamında yapılacak taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi
yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımalarının usul ve esasları
düzenlenmiştir.
Belediye sınırları içerisindeki karayoluyla yapılacak olan taşımayla ilgili yetkinin öncelikli
olarak 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunu çerçevesinde
Büyükşehir Belediyeleri ve ilgili Belediyelere ait olduğu göz önünde bulundurulduğunda, D4
yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı taşıtlar ile de gerekli diğer şartların sağlanması
kaydıyla Belediye sınırları (Belediye mücavir alanı dahil) içerisinde bir noktadan başka bir
noktaya taşıma yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Ayrıca, bahse konu Genelgenin 1 inci maddesinin (a) fıkrasının 3 üncü bendi ile D4 yetki
belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı taşıtlar ile de gerekli diğer şartların sağlanması kaydıyla 100
Km'ye kadar şehirlerarası ve/veya iliçi servis taşımacılığı yapılabilecektir.
Bu itibarla; 2918 sayılı Kanuna istinaden verilen tahditli plakalı taşıtların, 5393 ve 5216 sayılı
Kanunlar gereğince, şehiriçi toplu-taşımacılık yapmak üzere yetkilendirildikleri kayıt ve tescil
edildiği Belediyenin sınırları dışına/dışından taşıma yapmalarının mümkün olmadığı dikkate
alındığında, B2, D2 veya D4 yetki belgesi eki taşıt belgelerinde kayıtlı taşıtlar ile 100 Km 'ye
kadar şehirlerarası ve/veya iliçi servis taşımacılığı yapmalarının engellenmesi halinde, bu
taşımaların kim yada kimler tarafından yapılacağı konusunda bir belirsizlik oluşacak ve bu
durumda ülkemiz açısından telafisi mümkün olmayan zararlara ve trafik güvenliği açısından
büyük bir kargaşaya yol açılmış olacaktır. Ayrıca servis taşımacılığıyla ilgili yeni bir
düzenleme çalışmalarımız devam etmektedir:
SORU ÖNERGESİ
1-K1 Belge sahiplerinin mesleği bırakmaları halinde belgelerini diğer şahıslara
devretmelerinin sağlanması için gerekli düzenlemeleri ne zaman yapmayı planlıyorsunuz?
2-K1 Belge sahiplerine verilen 25 ton istiap haddinin 20 tona indirilmesi için bir çalışmanız
bulunmakta mıdır?
CEVAP
Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nin 22 maddesinde yetki belgesi devir şartları belirlenmiş olup,
yönetmeliğin 22.nci maddesi uyarınca taşımacılık faaliyetini bırakan yetki belgesi sahipleri
talep etmeleri halinde belgelerini birinci derecedeki yakınları veya % 25 hisseye sahip olduğu
bir tüzel kişiliğe devredebilmektedirler.
Öte yandan 27.02.2006 tarihine kadar K1 yetki belgesi almak üzere müracaat eden veya belge
ücretini yatıran ve bu kapsamda kendilerine K1 yetki belgesi düzenlenen gerçek kişilere eşya
359
taşımaya mahsus ticari bir birim taşıta sahip olmaları kaydıyla 25 ton asgari taşıma kapasitesi
şartı aranmamakta olup, gerçek kişi adına düzenlenmiş mevcut K1 yetki belgelerinin büyük bir
kısmı bu kapsamda tanzim edilerek verilmiştir.
Ancak, taşımacılık sektöründeki arz-talep dengesini sağlamak ve sektöre girişlerin kontrol
altına alınması amacıyla yetki belgelerinin sağlanması gereken asgari kapasite şartları
belirlenmiş olup, bu kapsamda gerçek kişilerin K1 yetki belgesi taleplerinde 25 ton, tüzel
kişilerin K1 belgesi taleplerinde 75 ton şartı aranmaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Batı ülkelerinde uğursuz olduğuna inanıldığı için 13 rakamı genellikle kullanılmamaktadır. Bu
bağlamada uçaklarda 13 no'lu koltuklar da yoktur. Batılılar uğursuzluğuna inandıkları için 13
rakamını kullanmamaktadır. Türk Hava Yolları uçaklarının çoğunda da 13 no'lu koltuk yoktur.
Koltuk numaraları 12 den 14'e sıralanmaktadır. Bu durum Batılıların Batıl inançlarının taklidi
anlamına gelmektedir. Bu durum onların bu batıl itikatların yaygınlaştırıp,
meşrulaştırmaktadır.
Bilindiği gibi 571 yılı İslam'ın yüce peygamberinin doğum tarihidir. Bu tarihin 5+7+1=13
etmektedir. Yine bilindiği gibi Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul 1453 yılında
fethedilmiştir. Bunun toplamı da 1+4+5+3=13 etmektedir.
Türk Hava Yollarının çoğu uçaklarında 13 numarasının bulunmamasının nedeni nedir?
CEVAP
Türk Hava Yolları A.O.(THY)'nın, % 49.12 oranındaki hissesi kamuya ait olup, Şirket
faaliyetleri özel hukuk hükümlerine göre yürütülmektedir.
Soru önergesinde yer alan hususlar THY'ye sorulmuş alman cevabi yazıda, "THY filosundaki
bazı uçaklarda 13. sıranın hali hazırda mevcut olduğu, tüm uçaklarda da 13. sıranın olması
yönünde bir değişikliğe gidilmesinin düşünüldüğü, gerekli değişikliğin yapılması hususunda
çalışmaların sürdürüldüğü" belirtilmiştir.
SORU ÖNERGESİ
Bilecik, ulaşım açısından son yıllarda önemi daha da artmış olan, çevre yolu projesinin
gerçekleştiği, Yüksek Hızlı Tren hattının inşasında önemli aşamalara gelindiği, çevre
vilayetlere bağlantı yollarının yapımının devam ettiği bir vilayet olmasına rağmen;
bahsettiğimiz bu projelerin, nihayete ermesi ve bu anlamda gündeme gelmesi gereken
tamamlayıcı projelerle desteklenmesi, gerek ilimizin gerekse bölgemizin gelişmesi açısından
stratejik hamleler olacaktır.
Bu kapsamda;
1-Yüksek Hızlı Treni İstanbul'a ulaştıracak olan Bilecik il sınırları içerisinde bulunan hatlarda
önemli adımlar atıldığı müşahede edilmektedir, fakat kamuoyuna doğru bilgi verilmemektedir.
Bu proje ne zaman nihayete erecektir?
2-Yüksek Hızlı Tren, Bilecik il sınırlan içerisinde duracak mıdır? Bu anlamda YHT Projesi
kapsamında Bilecik iline yeni istasyon yapılacak mıdır?
3-Çevre yolu üzerinde ne gibi düzenlemeler düşünülmektedir? Çevre yolu projesi kapsamında,
Bilecik'e yönelik yeni çalışmalar var mıdır?
4-Vilayetimiz genelinde sıkıntıya sebep olan ara yollar ve bağlantı yollar ne zaman
tamamlanacaktır? Söğüt - Eskişehir yolu neden tamamlanmamaktadır?
5-Söğüt-Bozüyük yolu düzenlenmemiştir. Bu yolun yapımı ile ilgili yeni projeler var mıdır?
360
6-Vezirhan - Gölpazan yolunun devam eden çalışmaları ne zaman sona erecektir?
7-Pazaryeri ilçesine girişi sağlayan, Bilecik-Bozüyük yolu üzerinde kavşak düzenlenmesine
rağmen, alt ve üst geçit neden yapılmamıştır? Eğer alt ve üst geçit projesi yapılmayacaksa,
hayati öneme sahip olan bu noktada hangi tedbirler düşünülmektedir?
8-Çeşitli vesilelerle Pazaryerini ziyaret eden bakanların, kamuoyuna söz vermelerine rağmen,
Pazaryeri-İnegöl arası yol projesi başlamamıştır. Bu konu ile ilgili ne gibi çalışma vardır?
9-Gölpazan - Yenipazar arasında yeni yol çalışması var mıdır? Varsa bu konuda ne gibi
çalışmalar yapılmıştır?
CEVAP
Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesinin 2013 yılı sonunda tamamlanması planlanmakta
olup, proje kapsamında Bilecik ilimize bir istasyon yapılması planlanmaktadır.
Öte yandan Karayolları Genel Müdürlüğünce Bilecik il sınırları içinde yürütülen yol yapım
çalışmalarına ilişkin ayrıntılı bilgiler aşağıda yer almaktadır.
Bozüyük- Bilecik- Mekece Yolu; Bilecik ilinin doğusundan çevre yolu olarak geçmektedir.
Bilecik Belediye Başkanlığı tarafından bu yol üzerinde şehirler arası Otobüs Terminali
yapılması planlanmaktadır. Bu kapsamda, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından, mevcut
yolun 38'inci km'sinde bulunan 5x5 boyutundaki kavşak köprüsü genişletilecek olup, proje
çalışmaları Bilecik Belediyesi ile koordineli olarak yürütülmektedir.
Söğüt-Eskişehir Ayrımı il yolunun proje uzunluğu 25 km olup, 2008 yılında ihale edilmiş,
Söğüt çıkışından itibaren çalışmalara başlanılmıştır. 2010 yılında 6 km'lik kesim, 2011 yılında
5 km'lik kesim olmak üzere toplam 11 km'lik kesim tamamlanarak trafiğe açılmıştır. 2012
yılında 10 km'lik kesimin bütçe imkanları dahilinde tamamlanması hedeflenmektedir.
Söğüt-Eskişehir Ayrımı yolunun geriye kalan 4 km'lik kesiminin 2013 yılında tamamlanarak
hizmete sunulması planlanmaktadır.
Bozüyük- Söğüt il yolunun proje çalışmaları ihaleli olarak devam etmekte olup, 23,4 km.lik
kısmın iş programına göre projesinin 2012 Mart ayında tamamlanması planlanmıştır. Zemin
etütleri çalışmaları devam etmektedir.
Vezirhan-Gölpazarı Devlet yolunun Dikenlik Varyantı mevkiindeki 7 km'lik kesimin ihalesi
yapılmış olup, 2011 yılı sonuna kadar 3,5 km'lik kesim sathi kaplamalı tek yol olarak
tamamlanarak trafiğe açılmıştır. 2012 yılında kalan 3,5 km'lik kesimin tamamlanarak trafiğe
açılması hedeflenmektedir.
Bozüyük-Bilecik-Mekece Devlet yolu projesinde Pazaryeri ayrımında üç kollu eş düzey kavşak
yer almakta olup, Pazaryeri bağlantısı onaylı projesine göre tamamlanmıştır.
Pazaryeri- İnegöl arasında herhangi bir proje çalışması bulunmamakta olup, 2011 yılında 1
km'lik kesimde iyileştirme çalışmaları ile 21 km'lik kesimde asfalt yenileme ve onarım
çalışmaları yapılmıştır. Rutin bakım ve trafik hizmetleri periyodik olarak yapılmaktadır.
Gölpazarı-Yenipazar il yolu, 02.12.2011 tarihinde 2011 yılı yatırım programına alınmıştır. 28,2
km uzunluğunda olan sözkonusu yolun projesi mevcuttur.
SORU ÖNERGESİ
Yapmış olduğunuz birçok açıklamada; bölünmüş yolların en büyük faydasının kazaları yüzde
80-90 oranında azalttığını ve bunu da bölünmüş yolların artmasıyla başardığınızı dile
getiriyorsunuz.
Ancak Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2002 yılında 439 bin 958 trafik kazası
361
meydana gelmiş ve bu kazalarda 4 bin 169 vatandaşımız hayatını kaybederken, 116 bin 45 kişi
de yaralanmıştır. 2009 yılında ise 1 milyon 53 bin 346 kaza olmuş, 4 bin 324 vatandaşımız
hayatını kaybetmiş. 201 bin 380 vatandaşımız yaralanmıştır. 2010 yılı verilerine göre de 1
milyon 104 bin 388 kaza olmuş, 4 bin 45 kişi hayatını kaybetmiş, 211 bin 496 kişi de
yaralanmıştır. Yani bazı basın yayın organlarında çıkan beyanatınızın tam tersi bir durum söz
konusudur.
Bu kapsamda;
1-Hükümetiniz döneminde trafik kaza sayısında meydana gelen artışa, bölünmüş yolların
kalitesiz ve denetimsiz yapılmasının neden olduğunu düşünüyor musunuz? Düşünüyorsanız
hangi önlemleri alacaksınız? Düşünmüyorsanız trafik kazalarının artışını neye bağlıyorsunuz?
Açıklar mısınız?
2-Devamlı iftihar sebebi saydığınız duble yolların yapılmasından itibaren bir yıl dahi
geçmeden meydana gelen çökmeleri ve bozulmaları neye bağlıyorsunuz?
3-Bu çökmelerin ve bozulmaların yol yapım aşamasında yeteri kadar denetlenmemesi sonucu
geçici veya kesin kabullerinin yapılmasının etkili olduğunu düşünüyor musunuz?
Düşünüyorsanız kaç müteahhide hangi yaptırımlar uygulanmıştır?
4-Karayollarmda trafik kazalarına neden olan bölgelerde alt ve üst yapıda güvenliği artırmak
için yürütülen bir çalışmanız var mıdır? Var ise bu çalışmalar nerelerdir? Yok ise böyle bir
çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?
5-Trafîk Kazaları sonucu meydana gelen can ve mal kaybının azaltılması için bilimsel verilere
dayalı bir çalışmanız var mı? Var ise bunlar nelerdir?
6-Karayollannda devam eden yatırımların denetimleri yeterince yapılmakta mıdır? Yapılıyor
ise ne sıklıkla yapılmaktadır? Denetimlerin sonuçlan ile ilgili bir değerlendirme yapılmış
mıdır? Yapıldı ise sonuçlan nelerdir?
CEVAPLAR:
Bölünmüş yolların hizmete alınması ve yollarımızın geometrik standartlarının iyileştirilmesi
sonucunda; yaralanmalı, ölümlü ve maddi hasarlı kaza sayısında önemli ölçüde azalma olduğu
yapılan istatistikî çalışmalarla tespit edilmiştir. Kaza karakterleri değişmiş ve özellikle kafa
kafaya çarpışmaların önlenmesi sonucu ölümlü kazaların sayısında azalmalar olmuştur.
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün en son yayınladığı Kaza İstatistikleri Raporlarını
incelediğimizde; tüm ülke çapında meydana gelen kazalarda artış olmakla birlikte, Karayolları
Genel Müdürlüğü'nün sorumluluk ağında olmayan şehir içindeki maddi hasarlı kazalar ve
2008 yılından sonra tarafların kendi kusurlarını kabullenerek aralarında anlaşmaya vardıkları
kazalar çıkarıldığında, kaza sayılarında azalma olduğu görülmektedir.
Kaza istatistiklerinde uluslararası değerlendirme kriteri; Can Kaybı (100 Milyon Taşıt x km)
değeridir. Araç sahipliği ile karayollarında kullanım ve seyahat sürelerindeki artışla birlikte
söz konusu can kaybı (100 Milyon Taşıt x km) değerini mukayese ederek konuyu inceleyecek
olursak;
Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre ülkemizdeki Motorlu Kara Taşıtları sayısı 2001
yılında 7.342.888 iken, 2011 yılında 16.089.528 adede ulaşmıştır. Kısaca taşıt sayısı son 10
yılda % 119 artmıştır.
Karayollarımızda kullanım ve seyahat süresi 2003 yılında 52.349 Milyondan 2011 yılına
85.495 Milyon değerine ulaşarak % 63 oranında artış göstermiştir.
Hızla yükselen bu oranlara rağmen, trafik kazalarında Can Kaybında (100 Milyon Taşıt x km)
362
değeri 2003 yılında 5.72'den 2011 yılında 3.37'ye düşerek % 41 oranında bir azalma
gerçekleşmiştir.
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün Kaza İstatistikleri Raporlarında yer alan kusur oranlarını
incelediğinde ise 1995 yılında % 1,51, 2000 yılında % 0,77 olan yol kusurları bugün itibariyle
% 0,28 seviyelerine inmiştir. Söz konusu istatistikte, trafik kazalarındaki kusur oranlarının
dağılımı aşağıda verilmektedir.
Sürücü
: % 88,59
Yaya
: % 10,45
Araç
: % 0,30
Yolcu
: %0,38
Yol kusuru :
% 0,28
Yol kusurlarından kaynaklanan bu düşük orana rağmen karayolları personeli çok titiz bir
şekilde söz konusu yol kusurlarını incelemekte ve gerekli iyileştirmeleri yapmak için her türlü
yeniliği, teknolojiyi, arge çalışmasını yapmaktadır. Ayrıca karayolu ağının fiziki ve geometrik
standartlarının daha iyi duruma getirilmesi, bölünmüş yolların yapımı, kaza kara noktalarının
iyileştirilmesi, yol üstyapısının standardının yükseltilmesi, trafik işaretlemelerinin ve
sinyalizasyon sistemlerinin en gelişmiş teknoloji ve yöntemlerle yapılması, Bitümlü Sıcak
Karışım Kaplamalı yollarda termoplastik yatay işaretlemeye ağırlık verilmesi, güvenli yol
tasarımı ve etkin işaretleme yapılması, akıllı ulaşım sistemlerinin ve affedici yolların
yaygınlaştırılması gibi çalışmalarını da program dahilinde sürdürmektedir.
Karayolları Genel Müdürlüğünde yapılan ihaleli ve emanet işler; "Yapım İşleri Genel
Şartnamesi"nde yer alan hususlar ile "Karayolları Teknik Şartnamesi"nde belirlenen şartlar
başta olmak üzere gerekli genelge ve yönetmelikler dikkate alınarak, projesine uygun olarak
yapılır ve yaptırılır. Her ihalenin sözleşmesinde bu hususlar belirtilmektedir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin Madde 25 - (l)'de belirtildiği üzere taahhüt konusu yapım
işinin her türlü sorumluluğu, kesin kabul işlemlerinin idarece onaylanacağı tarihe kadar
tamamen yükleniciye aittir. Yüklenici, gerek malzemenin şartnameye uygun olmamasından ve
gerekse yapım işlerinin kusur ve eksiklerinden dolayı, idarece gerekli görülecek bütün onarım
ve düzeltmeler ile sürekli bakım işlerini bedelsiz olarak derhal yapmak zorundadır.
Ayrıca, yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler; yapının fen ve sanat kurallarına uygun
yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve
ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar sorumlu
olacağı gibi kesin kabul tarihinden itibaren de on beş yıl süreyle müteselsilen sorumludur.
Müteahhidin kusurundan kaynaklı yollarda meydana gelen bozulmalar; işin yıllara sari
yapılması nedeniyle bedelsiz olarak yapım müteahhidine yaptırılmaktadır.
Yol yapım çalışmalarının her aşamasında kalite kontrolleri yapılmakta olup, bu hususta
Karayolları Genel Müdürlüğü tüm çalışanları iş yoğunluğuna rağmen gerekli hassasiyetleri
göstermektedir.
Karayolları Genel Müdürlüğümün 2012 yılı Yatırım Programında yer alan; "Trafik Güvenliği"
ve "Kaza Kara Noktalan" global projeleri ile sorumluluğunda bulunan tüm yollarımızda trafik
güvenliğini sağlamak amacı ile yatay ve düşey işaretleme, kaza kara noktası iyileştirmeleri oto
korkuluk, sinyalizasyon vb gibi çalışmalar rutin olarak sürdürülmektedir.
Trafik güvenliğine yönelik yapılan çalışmalarda; öncelikle meydana gelen trafik kazalarının
yoğun olduğu kesimler tespit edilerek yapılan kaza analizlerine göre kısa, orta ve uzun vadede
alınacak önlemler belirlenmekte ve acil olanlardan başlanarak gerekli iyileştirmeler
363
planlanarak yapılmaktadır. Bu iyileştirmelere örnek olarak; yoldan çıkma türünde kazaların
yoğunluk kazandığı keskin virajlı bir yolda kurp yarıçapının büyütülerek araçların
savrulmadan güvenli geçişinin sağlanması, kazaların yoğunlaştığı bir kavşakta görüşün kısıtlı
olması nedeniyle kavşak ve çevresinde geometrik düzenleme yapılarak güvenli durma-görüş
mesafesi ya da yanal görüş mesafesinin oluşturulması, eğimli yollarda ağır tonajlı vasıtaların
diğer araçların konvoy olması nedeniyle hatalı sollamaya sebebiyet veren ve karşılıklı
çarpışmaların yoğunluk kazandığı kesimlerde Tırmanma Şeridi yapılması veya gidiş ve geliş
yönlerinin fiziki ayırıcı ile ayrılarak yada diğer bir deyişle Bölünmüş Yol yapılması ile
sorunlar giderilmektedir.
Dünyanın pek çok ülkesinde de uygulanan ve yapılan bilimsel çalışmalar sonucu uygulamaya
başlanan "Oran-Kalite-Kontrol" Metodu kullanılarak Kaza Analizleri yapılmakta ve "Kaza
Kara Noktaların Tespiti" yöntemi uzun yıllardır Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından da
uygulanmaktadır. Tüm ülke çapında meydana gelen kazalara ait "Ölümlü", "Yaralanmalı" ve
"Maddi Hasarlı" Kaza Verileri Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel
Komutanlığından temin edilmektedir.
Yollardaki mevcut "Yıllık Ortalama Günlük Trafik" değerleri ile birlikte kaza verileri özel
programlarla analiz edilmektedir. Bu analiz sonucunda aynı tür kazaların aynı yerde birden
fazla tekrarlanması durumu belirlenmektedir. Belirlenen kriterlere göre karayolu üzerinde bir
kesimin "Kara Nokta" olarak nitelenebilmesi için o kesime ait hesaplanan kaza tekrarı, kaza
tekrarı oranı ve eşdeğer ağırlık değerlerinin tamamının ilgili kritik değerlerden büyük olması
lazımdır. Bu şekilde belirlenen kesimler "Kara Nokta" Ham Listesini oluşturmaktadır. Bu
listeler Karayolları Bölge Müdürlükleri Personeli tarafından yerinde incelenerek
kesinleştirilmektedir. Kesinleşen Kaza Kara Noktalar Karayolları Web Sitesinde de
yayınlanmaktadır.
Kaza Kara Noktalarında kazaların oluş şekilleri ile bağlantılı olarak yapılması gereken
iyileştirilmeler belirlenmekte ve "Kaza şiddetine" göre yapılan sıralama ile Yatırım
Programına alınmaktadır. İyileştirme yapılan kesimler en az 3 yıl boyunca izlenmekte ve
öncesi-sonrası kaza sayıları ve şiddetleri kıyaslanarak, yapılan iyileştirmelerin "kaza azaltma
faktörleri" tespit edilmektedir. Bu incelemeler gelecekte yapılacak iyileştirmelerin daha
güvenli olması için ışık tutmaktadır.
ULUSLARARASI İLİŞKİLER
SORU ÖNERGESİ
TBMM Adalet Komisyonu, yabancılara mülk satışına ilişkin, Tapu Kanunu ve Kadastro
Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı'nı görüşerek kabul etmiştir. Yapılan
düzenleme ile yabancıların edinebilecekleri taşınmazların ve sınırlı ayni hakların oranlarının
azımsanamayacak ölçülerde artırıldığı görülmektedir. Bu bilgilerin ışığında;
1-Ülke genelinde, kişi basma alınabilecek azami taşınmaz miktarının ve sınırlı aynî hakların
2,5 hektardan 30 hektara çıkartılmasının sebebi nedir?
2-Tasarı'da, "Bakanlar Kurulu gerekli gördüğü hallerde bu miktarı iki katına çıkartabilir"
ibaresi vardır. Bakanlar Kurulu hangi durumlarda bu miktarı iki katına çıkartacaktır?
3-Yabancıların alabilecekleri taşınmazların ve sınırlı ayni hakların oranı ilçe merkezindeki
alanın %10'unu geçemez şeklinde olan uygulamanın, yeni düzenleme ile dağ ve göl alanları
dahil edilerek ilçe yüzölçümünün %10'u şeklinde değiştirilmesinin sebebi nedir? Bu değişiklik
yapılırken, bu oranın Ülkemiz yüzölçümünün %10'una tekabül edeceği ve yüzölçümü baz
alındığında Ülkemizin bir anlamda %10'unun yabancılara satılmış olacağı göz önüne alınmış
mıdır?
364
4-Sayın Bakan'ın, düzenlemenin amacının %60'ı yatırımları çekmek şeklinde bir beyanı
olmuştur. Geriye kalan %40 ile nasıl bir kazanım sağlanacaktır?
5-Yabancılarla ilgili olan bir konuda, Dışişleri Bakanlığı'ndan görüş alma ve mütekabiliyet
şartının kaldırılmış olmasının gerekçesi nedir? "Dışişleri Bakanlığı'nın onay verdiği ülke
vatandaşları" şeklindeki bir sınırlama yeterli midir?
6-Yapılan bu değişikliklerle Ülkemiz menfaatleri açısından ne hedeflenmektedir?
CEVAP
Tapu Kanunu ve Kadastro Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ile ülkemizin
yabancı sermaye yatırımlarını yönlendirebilecek bir konuma getirilmesi hedeflenmiştir.
Bu Kanun uyarınca, Bakanlar Kurulu, ülkenin ekonomik durumunu, yabancıların taşınmaz
ediniminin faydalarını, oluşturabileceği sakıncaları bir bütün olarak değerlendirmek suretiyle
yabancıların ülkemizden taşınmaz edinebileceği alam iki katma kadar çıkarabilecektir.
2644 sayılı Tapu Kanunu'nun 35 inci maddesinin eski hükmü uyarınca yapılan uygulamada
yabancı gerçek kişiler uygulama ve mevzii imar planına tabii alanlarda taşınmaz edinebilmekte
edinim miktarı da bu alanların %10'u oranına tekabül etmekteydi. Yeni yeni hukuki düzenleme
ile uygulama ve mevzii imar planına dâhil alanlar dışında ancak özel mülkiyete konu alanlar
dâhilinde de yabancı taşınmaz edinimi söz konusu olabilmektedir.. Yabancı gerçek kişiler özel
mülkiyete konu ilçe yüz ölçümünün %10 una kadar olan alanlarda taşınmaz edinebilmektedir.
Ancak bu oran ülke yüzölçümümüzün %10'una tekabül etmemektedir. Zira Devletin hüküm ve
tasarrufu altındaki tescil dışı alanlar (dağlar, göller, dereler v.s.) ile hazine adına kayıtlı yerler
yabancıların taşınmaz edinebilecekleri alanların dışında kalmaktadır.
2644 sayılı Kanunun 35 inci maddesinin eski halinde aranan karşılıklılık şartının belirlenmesi
Türk vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki taşınmazlardan edinip edinememe durumuna göre
Dışişleri Bakanlığı tarafından belirlenen ülke uyrukları ile bunların edinim şartları üzerinden
olmaktaydı. Yeni Kanunda ise bu konuda "Uluslararası ikili ilişkiler yönünden ve ülke
menfaatlerinin gerektirdiği hallerde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen ülkelerin vatandaşı
olan yabancı uyruklu gerçek kişiler Türkiye'de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilirler"
hükmü yer almaktadır. Bu hüküm uyarınca Bakanlar Kurulu, ülkemizden taşınmaz
edinebilecek ülke uyruklarım ve edinim şartlarını belirlerken gerekirse Dışişleri Bakanlığından
görüş alarak vereceği kararda bu hususları değerlendirebilecektir.
Kanunun eski hali uyarınca mütekabiliyet ilkesinin katı bir biçimde uygulanması, ülkemizden
taşınmaz almak ve bu suretle de ülkemizde yatırım yapmak isteyen, ancak ülkesi ile ülkemiz
arasında karşılıklılık bulunmayan ülke vatandaşı gerçek kişilerin yatırımları için başka alanlara
yönelmesine sebep olmaktaydı. Yapılan düzenleme ile hangi ülke vatandaşlarına, hangi
şartlarda taşınmaz satışı yapılabileceğinin belirlenmesi hususunda Bakanlar Kurulu'na yetki
verilerek, ülkemize sermaye girişinin önündeki engeller kaldırılmış ve ülkemizin yabancı
gerçek kişilerin yatırımlarını yönlendirebileceği bir konuma getirilmesi hedeflenmiştir. Zira
Bakanlar Kurulu bu listeleri belirlerken alacağı kararlar ile karşılıklılık esası nedeniyle
ülkemizde yatırım yapamayan yabancı ülke vatandaşı gerçek kişilerin de önünü açabilecektir.
SORU ÖNERGESİ
Bilindiği gibi uluslararası arenada Türkiye'yi temsil Türkçeyi temsil anlamına gelmektedir.
Kendi dili ile kendini temsil edemeyen toplumlar müstemleke toplumlardır. 1975 yılından bu
yana yapılmakta olan Eurovision şarkı yarışması kültürlerin tanıtılmasını sağlayan bir
yarışmadır ve her ülke şarkılarıyla ve danslarıyla kendi kültürünü, gelenek ve göreneklerini
göstermeye çalışır. Son zamanlarda Eurovision şarkı yarışmalarına katılan Türk sanatçılar
365
Türkçe ile değil İngilizce ile yarışmalara katılmaktadırlar ve Türkiye katılmış olduğu bu
uluslararası yarışmalarda Türkçe ile değil de İngilizce ile temsil edilmektedir. Bu durum aynı
zamanda Türkçe'nin müzik dili olarak bazı sanatçılar tarafından kullanılmadığı anlamına
gelmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığının amacı Türk kültürünü dolayısıyla da Türkçeyi evrensel kültür
haline getirmek ve Türkçeyi hem bilim, hem de sanat alanında işlevsel halde devamlılığını
sağlamak, ülkemizin doğal, kültürel ve tarihi değerlerini ortaya çıkarmak, korumak,
geliştirmek, gelecek nesillere aktarmak ve toplumsal bilincin oluşmasında bilgiye erişimi
kolaylaştırmak Türk kültürünü dünyaya tanıtmaktır.
Eurovision Şarkı Yarışmasına dilimiz olamayan başka dillerle katılmakla gençliğimizin zihnini
bulandırmak anlamına gelmektedir.
Buna bağlamda;
1. Türkçe'nin uluslararası alanda tanıtılması, yaygınlaştırılması ve gelecek nesillere aktarılması
konusunda Bakanlığınızın ne gibi çalışmaları vardır?
2. Hangi ödül, bir dilin onur ve haysiyetinden daha büyüktür, daha yücedir ve daha kıymetlidir?
3. Uluslararası yarışmalara Türkçe ile katılımın teşvik edilmesi için Kültür ve Turizm
Bakanlığınca herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır?
CEVAP
Türkçenin uluslararası alanda tanıtılması, yaygınlaştırılması ve gelecek nesillere aktarılması
konusunda Bakanlığımız Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğünce "Türk Kültür, Sanat
ve Edebiyatının Dışa Açılımı Projesi (TEDA)" gerçekleştirilmektedir.
Türk kültür, sanat ve edebiyatının yurt dışında tanıtılması ve Türkçe'nin yazı dili birikiminin
dünya dillerine kazandırılması amacıyla 2005 yılından bu yana yürütülen ve özünde bir çeviri
ve yayım destek projesi olan TEDA 2011 yılında da başarıyla devam etmiştir. Haziran ve Ekim
aylarında toplanan TEDA Danışma ve Değerlendirme Kurulu gelen başvurulan
değerlendirerek 2011 yılı I. ve II. Döneminde toplam 182 eserin desteklenmesine karar
vermiştir. Böylece 2005-2011 yılları arasında 50 ülke ve 42 farklı dilde toplam 985 esere
destek verilmiştir. Bu desteklerden 19 Mart 2012 tarihine kadar 727 eser yayımlanmış ve
okurlarıyla buluşmuştur.
İlki 1-2 Haziran 2007, ikincisi ise 29-30 Mayıs 2009 tarihleri arasında gerçekleştirilen
"Çevirmenleri ve Yayıncılarıyla Türk Edebiyatı Uluslararası Sempozyumu"nun üçüncüsü
Bakanlığımız, Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü, Türkiye Yayıncılar Birliği, Basın
Yayın Birliği, Kitap Çevirmenleri Meslek Birliği (ÇEV-BİR) ve telif ajansları işbirliğinde yurt
içi ve yurt dışından yazarlar, çevirmenler, akademisyenler, editörler, yayınevi yöneticileri ve
telif ajanslarının katılımıyla 27-28 Mayıs 2011 tarihleri arasında Boğaziçi Üniversitesinde
gerçekleştirilmiştir. Sempozyumun iki yılda bir periyodik olarak gerçekleştirilmeye devam
edilmesi hedeflenmektedir.
Bu sempozyumlarda Türk edebiyatının klasik ve çağdaş eserlerinin Türkçe dışındaki dillere
çevirisi ve yurt dışında yayınlanmasına yönelik deneyimlerin paylaşımının yanı sıra, Türk
edebiyat yapıtlarının farklı dünya dillerine çevrilmesinde ve o dillerde yayımlanmasında
izlenen yöntemler; yazarlar, çevirmenler, akademisyenler, editörler, yayınevi yöneticileri ve
telif ajansları tarafından tartışılmış ve çeşitli bildiriler sunulmuştur. Katılımcıların katkılarıyla,
önemli değerlendirmelerin ve son derece verimli projeksiyonların ortaya koyulduğu
Sempozyum, Türk edebiyatının evrensel yolculuğunda yeni ufukların açılmasına ve
belirginleştirilmesine katkı sağlamıştır.
366
Bakanlığımız, Arma Lindh Vakfı ve AB Kültür Programı Fonlarından LAF (Literatüre Across
Frontiers) ile partneri olan ulusal edebiyat enstitüleri işbirliğiyle 26-28 Mayıs 2011 tarihleri
arasında İstanbul'da "Avro-Akdeniz Alanında Edebi Değişim ve Çeviri Konferansı" ile LAF
(Literatüre Across Frontiers) 10. Yılı Uluslararası Çeviri Fonları Yöneticileri Toplantısı
gerçekleştirilmiştir. Çevirmenleri ve Yayıncılarıyla Türk Edebiyatı III. Uluslararası
Sempozyumuyla ortak bir oturumun da düzenlendiği Konferansa, ulusal enstitüler, Avrupa
Güney-Doğu Akdeniz’deki vakıflar ve kuruluşlar, Avrupa edebiyat ve çeviri ağları, Anna
Lindh Vakfı, Avrupa Yazarlar Konseyi, CEATL (Avrupa Kitap Çevirmenleri Birlikleri
Konseyi), EUNIC (Kültür için AB Ulusal Enstitüleri), Avrupa Birliği, UNESCO ve diğer
kuruluş temsilcileri ile edebiyat ve çeviri politikaları uzmanları, çevirmenler, yazarlar,
kültür-sanat gazetecilerinden oluşan yurt dışı ve yurt içinden ilgililer katılmıştır.
Çeviri Atölyeleri;
Türk Edebiyatının başka dillere aktarımı alanında son yıllarda güçlenmekte olan çeviri
hareketine yetkin edebiyat çevirmenleri, yeni çeviri eserler kazandırmak ve TEDA Programını
güçlendirmek amacıyla çeviri atölyeleri düzenlenmektedir.
Türk Edebiyatı Çevirmenleri Cunda Atölyesi (TEÇCA);
Bakanlığımız ve Boğaziçi Üniversitesi işbirliği ile 2006 yılından bu yana hedef dil olarak
İngilizceyi kapsayan Türk Edebiyatı Çevirmenleri Cunda Atölyesi (TEÇCA)
gerçekleştirilmektedir. 2010 yılından itibaren Türkiye'nin de taraf olduğu Avrupa Birliği
Kültür Programı Fonlarından yararlanmak amacıyla, projeye İngiltere'de bulunan Aberystwyth
Üniversitesi tarafından yürütülen LAF (Literatüre Across Frontiers) da dâhil edilerek TEÇCA
Projesi üç taraflı bir proje haline getirilmiş ve 2011 yılında 13-22 Haziran tarihleri arasında
gerçekleştirilmiştir. Atölyenin mevcut ortaklar ile 2013 yılına kadar sürdürülmesi
planlanmıştır.
Türkçe-Almanca/Almanca-Türkçe
Çeviri
Fransızca-Türkçe Çeviri Atölyesi (TÜFÇAT);
Atölyesi
(TAÇAT),
Türkçe-Fransızca/
Bakanlığımız ve Alman Çevirmenler (Deutscher Übersetzerfonds) Kuruluşu işbirliğiyle
Türkçe-Almanca/Almanca-Türkçe Çeviri Atölyesi (TAÇAT)"nin ilki 29 Ekim-4 Kasım 2011
tarihleri arasmda İstanbul Büyükada'da7 Bakanlığımız ve Fransa Ulusal Kitap Merkezi (CNL)
ile bu kuruma bağlı çeviri birimi olarak faaliyet gösteren College International des Traducteurs
Litteraires (CITL) işbirliğiyle "Türkçe-Fransızca/ Fransızca-Türkçe Çeviri Atölyesi
(TÜFÇAT)"nin ilki ise yine Büyükada'da 11 - 21 Kasım 2011 tarihleri arasında
gerçekleştirilmiştir.
İngilizce, Almanca ve Fransızcaya yönelik atölye çalışmaları katılımcılarından ve atölyeler
için iş birliği içinde olduğumuz kurumsal proje ortaklarından olumlu geri dönüşler alınmıştır.
Bu nedenle, TEDA'nın çeviri kalite yönetim çerçevesini genişletmek amacıyla küresel ölçekte
en çok konuşulan dillerden olan İspanyolca, Rusça, Çince ve Arapça için de 2012 yılında iki
dilli çeviri atölyeleri düzenlenmesi planlanmıştır.
Türk-Alman/Alman-Türk Tarabya Çeviri Ödülü;
Türk-Alman/Alman-Türk Tarabya Çeviri Ödülü 2010 yılından itibaren, "Kültürlerarası
Diyalog ve Anlayış için Ernst Reuter Girişimi" çerçevesinde Bakanlığımız, Almanya Federal
Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı/ İstanbul Goethe Enstitüsü, Robert Bosch ve S. Fischer
Vakıflarının işbirliği içerisinde verilmeye başlanmıştır. 31 Ekim 2011 tarihinde Aya İrini'de
yapılan Ödül töreninde Türk edebiyatının Almanca'ya ve Alman edebiyatının Türkçe'ye
nitelikli çevirileri için 2 adet Büyük Ödül, 2 adet Yeni Nesil Teşvik Ödülü ve 1 adet çalışma
bursu verilmiştir. Türk-Alman/Alman-Türk Tarabya Çeviri Ödülü'nün üçüncüsü 2012 yılında
367
da verilecektir.
Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı;
Bakanlığımızca, Türk edebiyatının uluslararası alanda tanıtımının bir parçası olarak 30.
Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı etkinlikleri çerçevesinde 13-14 Kasım 2011 tarihleri arasında,
yurt dışından kitap fuarları yetkilileri, telif ajansları ve yayınevleri temsilcilerinin ve yurt
içinden ise sektör temsilcilerinin katılımıyla "2013 Londra Kitap Fuarı Hedef Pazar Ülke
Türkiye" basın toplantısı ile "Uluslararası Kitap Fuarları", "Edebiyat Metinlerinin Sinemaya
Uyarlanması" ve "Türkiye'nin Çeviri Atölyeleri" konulu paneller gerçekleştirilmiştir.
2012 yılında da İstanbul Kitap Fuarı kapsamında Bakanlığımızca, Türk edebiyatının
uluslararası alanda tanıtımına yönelik yurt dışından sektör temsilcilerinin katılımıyla bir dizi
etkinlik düzenlenmesi planlanmaktadır.
Edebiyat Eserlerinin Teşvik Edilmesi;
Bakanlığımızca, Türk edebiyatının ve Türkçenin geliştirilmesine yönelik olarak hazırlanan
"Edebiyat Eserlerinin Teşvik Edilmesi Hakkında Yönetmelik'te özgün eser üretecek yazar veya
yazarlara projeleri karşılığında maddi teşvik verilmesi hedeflenmektedir. 2012 yılı Mart
ayından itibaren yürürlüğe konulan bu yönetmelikle Türk edebiyatına büyük katkıları olacak
ve özgün eserler yaratacak yazarların teşvik edilmesi sağlanarak, edebi çalışmalarının
yaygınlaştırılması yoluyla Türk kültürüne önemli katkılar sağlanacaktır.
Edebiyat Eserleri Teşvik Projesi Danışma ve Değerlendirme Komisyonu tarafından süresi 3 ay
olarak belirlenen projeye 138.000, 6 ay olarak belirlenen projeye 276.000 ve 1 yıl olarak
belirlenen projeye 552.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından elde
edilecek miktarı geçmemek üzere destek sağlanacaktır. Komisyon tarafından belirlenen teşvik
tutarının % 30'u proje başlangıcında, % 40'ı projenin gelişim ve gerçekleşmesine ilişkin izleme
raporunun Bakanlıkça kabul edilmesinden sonra ve % 30'u proje tamamlandıktan ve kabul
edildikten sonra ilgililere ödenir. Edebiyatımızın gelişmesini ve Türk insanın edebiyatla daha
çok ilgilenmesini sağlayacak bu düzenlemenin edebiyatımıza çok önemli katkılar sağlaması
beklenmektedir.
Yunus Emre Enstitüsü;
Türkçenin uluslararası alanda tanıtılması, yaygınlaştırılması ve gelecek nesillere aktarılması
hususunda, Vakıf Kanunu'nda belirtilen amaçlarını gerçekleştirmek için yurt içi ve yurt dışı
eğitim öğretim faaliyetlerine devam eden Yunus Emre Enstitüsü öncelikle Türkçe'nin bir
dünya dili olarak yabancı ülkelerde öğretilmesi konusunda faaliyetlerde bulunmak, ve Türkçe
üzerinden Türkiye’nin tanıtım faaliyetlerine katkıda bulunmak üzere hâlihazırda 19 ülkede
(Bosna Hersek, Arnavutluk, Mısır, Makedonya, Kazakistan, İngiltere, Belçika, Suriye,
Kosova, Romanya, Lübnan, Ürdün, İran, KKTC, Japonya ve Almanya'da müstakil; Gürcistan,
Peru ve Polonya'da üniversite bünyesinde temsilcilikler olmak üzere) bulunan 24 Yunus Emre
Türk Kültür Merkezinde, şu anda 2095 öğrencinin kayıtlı olduğu Türkçe kurslarında
çalışmalarım sürdürmektedir.
Yunus Emre Türk Kültür Merkezlerinde düzenlenen Türkçe kurslarında, kolaydan zora ve
özelden genele, sarmal yapıda dil öğretimi uygulanmakta ve eğitim öğretim sürecinde etkili
olan görsel ve işitsel kaynakların kullanımına önem verilmektedir. Yeni konuların öğretildiği
esnada öğrenilmiş ve kazanılmış bilgi ve becerilerin tekrarına özen gösterildiği kurslarda,
öğretim sistemi Avrupa Konseyi Ortak Dil Kriterleri ve dil düzeyleriyle paraleldir. Dört temel
dil becerisi olan dinleme, konuşma, okuma ve yazmanın birlikte verildiği dersler, günlük dil ve
akademik dil ayırt edilmeksizin uygulanır.
Eğitim-öğretim sürecinde kullanılacak ders araç gereçlerini hazırlama hedefi doğrultusunda,
368
Enstitü bünyesinde Türkçe Öğretim Seti çalışmaları için Avrupa Dil Portfolyosu'na göre
kitapları inceleyebilecek yeterlikte ve hikâye yazarlığı yönünden uzmanlaşmış yazarlardan
oluşan bir kitap yazım ekibi oluşturulmuştur. Öğretim Seti; ders kitapları, çalışma kitapları,
Öğretmen/kılavuz kitapları, okuma kitapları/metinleri, sözlükler, resimli konuşma kartları ve
sesli görüntülü materyaller için senaryolardan oluşacaktır.
Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin dil yeterliklerini becerilere (okuma, konuşma, yazma,
dinleme) göre ölçen, "Avrupa Konseyi Ortak Dil Kriterleri'ne uygun, evrensel ve tüm dünyada
kolaylıkla uygulanabilecek, İngilizcedeki TOEFL muadili standart bir yeterlik smavı
geliştirmek amacıyla "Türkçe Yeterlik Sınavı" (TYS)'nın hazırlık çalışmaları yürütülmektedir.
Bu yıl içerisinde, pilot uygulamalarına başlanması planlanan ve yabancı öğrencilerin
Türkiye'de lisans veya lisansüstü eğitim almasına imkân tanıyacak TYS'nin çerçeve programı
ve sınav modeli tamamlanmıştır. Bilgisayar tabanlı bu sınav için Enstitü binasında, TYS
Kontrol Merkezi ve Enstitü'ye bağlı olarak faaliyet gösteren 19 ülkedeki 24 Yunus Emre Türk
Kültür Merkezinde ise teknolojik altyapıya sahip sınav merkezleri kurulması planlanmakta ve
Türkiye'nin yükseköğretim alanındaki tanınırlığını ve etkinliğini artırabilmesi noktasında
uluslararası öneme sahip TYS için çalışmalara devam edilmektedir.
Yunus Emre Enstitüsü, her yıl Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri bünyesinde yürütülen
Türkçe kurslarında başarılı olan öğrencilere yönelik Türkçelerini geliştirecek ders ve
uygulamaların yanında Türk dili, kültürü ve Türkiye'nin sosyo-ekonomik yapısıyla ilgili
seminerlerin verildiği, Türkiye'nin tarihî ve turistik mekânlarının gezildiği "Türkçe Yaz
Okulu" programları düzenlemektedir. İletişim dili olarak Türkçe'nin kullanıldığı bu
organizasyonlara Yunus Emre Türk Kültür Merkezlerinde başarılı olanların yanı sıra yurt
dışındaki birçok üniversitenin Türkoloji bölümlerinde okuyanlar ile Türkiye Cumhuriyeti
Büyükelçilikleri tarafından belirlenen genç ve dinamik katılımcılar da dâhil edilmektedir.
Katılımın tamamen ücretsiz olduğu Türkçe Yaz Okulu'na gelen misafirlerin ulaşım,
konaklama, eğitim ve yemek gibi masrafları Yunus Emre Enstitüsü ile sponsorlar tarafmdan
karşılanmaktadır. Birçok üniversite ve kamu kuruluşu ile ticaret ve sanayi odalarının
katkılarıyla hazırlanan programlarda, bulundukları ve ziyaret ettikleri şehirlerin öne çıkan
tarihî ve turistik yapılarını gezme ve yörenin kültürünü tanıma imkânı bulan misafirler daha
hızlı ve rahat hareket edebilmeleri amacıyla gruplara ayrılmakta ve gruplarında çok farklı
milletlerden arkadaşlar edinip Türkçe konuşarak pratik yapma imkânı bulabilmektedirler.
Temmuz 2012'de düzenlenmesi planlanan Türkçe Yaz Okulu'na yaklaşık 300 kişinin katılması
planlanmaktadır.
Türkiye'nin kültürel mirasım, Türk dilini, kültürünü ve sanatını tanıtmak amacıyla çeşitli
kurumlar ve üniversiteler ile işbirliği ve tanıtım protokolleri imzalanmaktadır. Söz konusu
protokoller; yurt dışındaki Yunus Emre Türk Kültür Merkezlerine öğretim elemanı
görevlendirme, yeni Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri kurma, Türkçe kurslarına destekler
sağlama, yurt dışında Türkiye'yi tanıtıcı kütüphaneler oluşturma, hizmet içi eğitim seminerleri
düzenleme, yurt dışından Türkiye'ye öğrenci getirme ve Uzaktan Türkçe Öğretimi gibi
konularda işbirliğini kapsamaktadır. Yunus Emre Enstitüsünün şu an itibariyle 33 üniversite ve
bunun yanı sıra YÖK, TRT ve Millî Eğitim Bakanlığı gibi devlet kurumları ile British Council
gibi kültür enstitüleriyle çeşitli tanıtım ve işbirliği anlaşmaları bulunmaktadır. Batı ve Doğu
Avrupa, Balkanlar, Orta Asya, Uzak Doğu ve Orta Doğu'da bulunan ve her geçen gün sayısı
artmakta olan 24 Yunus Emre Türk Kültür Merkezi bölgelerindeki eğitim fuarlarına katılarak
yüksek öğretim sistemimizi tanıtmakta ve aynı zamanda Kültür Merkezlerinde kurulan yüksek
öğretimi tanıtma köşelerinde de üniversitelerden alman tanıtım broşürleri vasıtasıyla ilgililere
çeşitli bilgiler aktarmaktadır. Tanıtım etkinlikleri, doğrudan üniversitelere başvuru yapabilecek
olan yabancı öğrencilerin Türkiye'ye gelmeden önce Türk üniversiteleri ile eğitim sistemini
daha iyi tanımalarına imkân sağlamakta ve böylelikle Türkiye'ye gelecek öğrencilerin tercih
369
edecekleri bölümlere ilişkin önceden bilgi sahibi olmalarına yardımcı olunmaktadır.
Yabancılara Türkçe öğretimi özel bir ihtisas alanıdır. Bundan dolayı bu alanda görev yapacak
öğretim elemanlarının çağdaş dil öğretim yaklaşım, yöntem ve teknikleriyle donatılmış bir
biçimde yetiştirilmesi Yunus Emre Enstitüsünün temel hedefleri arasındadır. Bu bağlamda,
Yabancılara Türkçe Öğretimi alanında ihtiyaç duyulan okutmanları yetiştirmek amacıyla bu tür
sertifika programları ihtiyaçlara göre belli aralıklarla düzenlenmektedir. Enstitü bünyesinde
bugüne kadar 4 adet sertifika programı düzenlenmiştir.
Türkçe öğretimi alanında Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri vasıtası ile modern teknikleri ve
materyalleri eğitimcilerin hizmetine sunmak, öğretmenleri en son gelişmelerden haberdar
etmek ve yeni kazanımları paylaşmak, yurt dışındaki iki dilli Türk çocuklarına verilen eğitimi
daha nitelikli hâle getirmek ve Türkçe öğretmenlerinin donanımlarını artırarak eğitim
standartlarını yükseltmek gibi amaçlar doğrultusunda yurt dışında belirli aralıklarla Türkçe
öğretmenlerinin eğitimine yönelik seminerler düzenlenmektedir. Ekim 2011'den beri sırasıyla
Brüksel, Amman, Kahire, Saraybosna ve Bükreş'te bu bağlamda seminerler düzenlenmiştir.
Ayrıca, Bakanlığımızca Türk Müziği'nin ve Türk Müziği çalgılarının tanıtılması,
yaygınlaştırılması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla yurt dışı etkinlikleri
düzenlenmekte olup, ülkemizdeki sorumlusunun Türkiye Radyo Televizyon Kurumu olduğu
Eurovision Şarkı Yarışması'na Bakanlığımızın herhangi bir müdahale yetkisi
bulunmamaktadır.
SORU ÖNERGESİ
Başbakan olarak görev yaptığınız 58. ve 59. Hükümet dönemleri ile halen devam ettiğiniz 61.
Hükümet döneminde birçok toplantı, mülakat ve beyanatınızda "Büyük Ortadoğu Projesi ya da
Ortadoğu ve Kuzey Afrika projesi"nin eşbaşkanı olduğunuzu ifade etmektesiniz.
1. Anılan proje kimler tarafından hazırlanmıştır, içeriğinde neler vardır? Eski ABD Dışişleri
Bakanı Condolezza Rice'ın bir mülakatta belirttiği gibi "Bu proje kapsamında bazı ülkelerin
sınırlarının değişebileceği, bu ülkelerin arasında, Türkiye'nin de bulunduğu" hususu doğru
mudur?
2. Zikrettiğiniz eşbaşkanlık vazifesi, Devletimiz tarafından imzalanmış bir antlaşmadan mı
kaynaklanmaktadır? Eğer öyleyse, bu antlaşma hangi antlaşmadır? Usulüne göre yürürlüğe
girmiş midir?
3. Eğer herhangi bir antlaşma yok ise Türkiye Cumhuriyeti Başbakanına Türk Milleti ve
TBMM dışında hangi makam, mevkii, kuruluş tarafından vazife, unvan ve sıfat verilebilir?
CEVAP
Geniş Orta Doğu ve Kuzey Afrika (GODKA) girişimi, bölgede barış, istikrar, sürdürülebilir
kalkınma ve ekonomik refahı amaçlayan bir dönüşüm projesi olarak ortaya çıkmıştır. GODKA,
8-10 Haziran 2004 tarihlerinde ABD'nin Georgia eyaletindeki Sea Island kentinde düzenlenen
G-8 Zirvesi sırasında başlatılmıştır.
Söz konusu girişimin dayandığı temel anlayış, demokrasinin ve buna ilişkin reformların bölge
ülkelerine dışarıdan dayatılamayacağı ve reform dinamiğinin esasen bölgeden kaynaklanması
gerektiğidir. Hedefi ise, bu doğrultuda, bölge ülkelerine ihtiyaç duydukları desteği
sağlayabilmek olarak belirtilmiştir.
Ülkelerin söz konusu projede yer almaları, tamamen kendi iradelerine bırakılmıştır.
Türkiye'nin GODKA girişimine ilişkin yaklaşımında aşağıdaki faktörler etkili olmuştur:
- Bölge halkları, hukukun üstünlüğü, iyi yönetişim, insan hakları, özgürlük, demokrasi gibi
370
evrensel değerleri hak etmektedir.
- Ancak bu yöndeki dönüşümün, herhangi bir dış dayatma olmaksızın, tamamen bölge
ülkelerinin kendi iç dinamiklerinden kaynaklanması gerekmektedir.
- İlgili ülkelerin kendi İç dinamikleri sonucunda evrensel değerler temelinde, özellikle
demokrasi alanında kaydedilecek gelişmeler, bölgemizde bir demokrasi kuşağı oluşmasına
katkı sağlayacaktır. Bunun gerçekleşmesi, bu bölgede güvenlik, istikrar ve barışın tesis
edilmesini esas alan dış politika hedeflerimizle uyumludur.
- Ancak, ülkelerin toprak bütünlüğü, egemenliği ve sınırların dokunulmazlığı uluslararası
hukukun temel ilkeleridir. Bu ilkelere riayet edilmesi elzemdir.
Ülkemiz gündeme geldiği dönemde bu girişime tamamen bu ilkeler doğrultusunda yaklaşmış
ve bölgedeki ülkelerin kalkınma ve demokratikleşme ihtiyaçlarına destek olabilecek
uluslararası bir çaba olarak değerlendirmiştir. Nitekim, ülkemiz, bölgenin en önemli
demokratik ve önde gelen ülkesi vasfıyla, yapılan davet üzerine, anılan girişime "demokratik
ortak" sıfatıyla katkıda bulunmuştur. Bu katkı, tamamen kendi Özgür ve serbest irademizle,
herhangi bir akdi, siyasi veya başka bir yükümlülük altına girmeksizin gerçekleştirilmiştir. Bu
anlamda Türkiye, kendi tecrübelerinin ışığında, bölge ülkelerinde evrensel değerler temelinde
yürütülecek reform çalışmalarına tamamen kendi Özgür iradesiyle nasıl katkı yapabileceği
anlayışından hareket etmiştir.
GODKA girişiminin eşbaşkanlığı, kişiler tarafından değil, dönemsel temelde biri G-8 dönem
başkanı, diğeri de bölge ülkesi olmak üzere iki ülke tarafından üstlenilmektedir. Halihazırda,
Türkiye'nin, anılan girişim kapsamında, eş-başkanlık veya herhangi bir başka rolü
bulunmamaktadır. GODKA'nın eşbaşkanlığı Fransa ve Kuveyt tarafından yürütüldüğü
bilinmektedir.
Öte yandan, Türkiye'de belirli çevrelerin, uzun zamandır herhangi bir fonksiyonu kalmamış ve
gündemden düşmüş bulunan GODKA girişimini, ısrarla ve sürekli olarak gündemde tutmaya,
bu girişime yukarıda açıklanan mahiyetinden farklı anlamlar yükleyerek, ülkemizi veya
Hükümetimizi gizli bir gündemin veya komplonun parçası olarak takdim etmeye çalışması da
esefle karşılanmaktadır.
Bu bağlamda, bizde Önceki Hükümetler dahil olmak Üzere, hiçbir Türkiye Cumhuriyeti
Hükümetinin, bölge ülkelerinin toprak bütünlüklerine, sınırların değişmezliği ve egemenlik
ilkelerine aykırı hareket etmesi, bu yönde olabilecek herhangi bir tasavvurun veya planın
parçası olması düşünülemez ve böyle bir durum geçmişte olmadığı gibi, bugün de sözkonusu
değildir. Dahası, izlediğimiz dış politika, bu yönde olabilecek her türlü girişimin önünde bir set
oluşturacak nitelikte olduğu gibi, bölgesel barış, istikrar ve güvenliğin en büyük teminatıdır.
SORU ÖNERGESİ
Geçtiğimiz aylarda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile ülkemiz arasında yapılan anlaşma
ile yalnızca terörle mücadelede kullanılacağı açıklanan Predator adı verilen İnsansız Hava
Aracı (İHA)'dan 4 tanesi, ABD'nin Irak'taki askeri üssünden İncirlik üssüne getirilerek
ülkemizin kullanımına verilmiştir. Dış İşleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu da yine yapmış
olduğu bir açıklamasında Predator olarak adlandırılan İHAların uçuş güzergahının ülkemiz
tarafından belirleneceğini açıklamıştır. ABD ile anlaşmaya varıldığı açıklanan konular ise
kamuoyunda merak konusu olmuştur.
Bu doğrultuda;
1 -Predatorlar konusunda anlaşmaya varılan şartlar tam olarak nelerdir?
2-lncirlik Üssü'ne getirilen Predatorlar'ın kumanda merkezi basında yer aldığı gibi ABD'de
371
midir yoksa İncirlik'te midir?
3-ABD'den istenilen Predatorlar için herhangi bir ücret ödenecek midir? Ödenecekse bu ücret
ne kadardır? İHA'lar için ciddi önemde olan bakım masrafları göz önünde bulundurulduğunda,
bakım masrafları hangi ülke tarafından karşılanacaktır?
4-Eğer Predatorlar için ABD'ye herhangi bir ücret ödenmeyecekse bunun karşılığında ne teklif
edilmiştir?
5-Anlaşmaya göre Predatorlar terörle mücadelenin yanı sıra başka bir amaç için ya da başka
bir ülkeye karşı bilgi toplamak amacıyla da kullanılabilecek midir?
CEVAP
Amerika Birleşik Devletleri 2007 yılından bu yana ülkemize PKK'yla mücadele alanında
istihbarat desteği sağlamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'ne ait insansız hava araçları
(İHA) bu bağlamda PKK'yla mücadeleye yönelik olarak Kuzey Irak üzerinde bizim talep ve
önceliklerimiz doğrultusunda istihbarat toplamaktadır. Yakın geçmişe kadar Irak'ta konuşlu
İHA'lar tarafından sağlanan söz konusu destek, Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'taki askeri
varlığını geri çekmesine bağlı olarak, 23 Kasım 2011 tarihi itibariyle İncirlik'ten
sağlanmaktadır. Bu amaçla, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasında Kasım ayının
başında bir Mutabakat Muhtırası imzalanmıştır.
İncirlik'te bu çerçevede Amerika Birleşik Devletleri'ne ait dört adet Predator tipi silahsız İHA
konuşlandırılmış durumdadır. İHA'lar münhasıran PKK'yla mücadeleye yönelik olarak
kullanılmaktadır. Kuzey Irak'ta hangi bölgelerde istihbarat toplayacağı Türk makamlarının
talebiyle belirlenmektedir. İHA'ların Kuzey Irak'a intikal ederken Türkiye hava sahasında
izleyecekleri rota, olağanüstü durumlarda takip edecekleri güzergah dahil olmak üzere,
önceden tespit edilmiştir. Söz konusu hava araçlarının toplayacağı görüntüler gerçek zamanlı
olarak Türk askerî makamlarının da hazır bulunduğu merkezde izlenmektedir. Dolayısıyla,
İHA'ların amaçları dışında kullanılmaları veya bilgimiz dışında herhangi bir görüntü
toplamaları fiilen mümkün değildir. İHA'ların İncirlik'ten kalkış ve İncirlik'e iniş izinleri Türk
makamlarının kontrol ve onayına tabidir. Uçuşları sırasında İHA'ların seyirleri radarlar
tarafından izlenmektedir.
Masrafları Amerika Birleşik Devletleri tarafından karşılanan bu destek için ülkemiz herhangi
bir mali sorumluluk altına girmemiştir.
SORU ÖNERGESİ
2009 yılında İsrail'e kiralanabilmesi için ihale kanununda değişikliğe gidilerek Suriye
sınırındaki mayınlı arazilerin "taşınmazların temizlenme karşılığı tarımsal faaliyetlerde
kullandırılmasına" ilişkin hükmünü anayasa mahkemesi iptal etmiştir. Tekrar gündeme gelen
mayınlı arazilerin temizlenmesi işinde çok büyük rantın döneceği iddiaları basında fazlaca yer
almaya başlamıştır.
Buna göre;
1- Temizlenmesi düşünülen arazilerin toplam büyüklüğü ne kadardır?
2- Mayınlı arazilerin Türk Silahlı Kuvvetler bünyesinde temizlenebilmesi için her hangi
bir çalışma yürütülmekte midir?
3- Mayınlı arazilerin temizlenmesi işinde herhangi bir usul söz konusu mudur? Arazilerin
temizlenmesi ihalesinde hangi aşamalar izlenecektir?
4- İki yıldan fazla zaman geçmesine rağmen mayınlı arazilerin ihalesi hala neden
yapılmamıştır?
372
5- İddia edildiği gibi ihale yapılamamasının ardında rant paylaşma hususunda çıkan
anlaşmazlık mı yatmaktadır?
6- Temizlenecek araziler için maliyet hesaplaması yapılmış mıdır? Yapıldıysa maliyet
hesabı neye göre yapılmıştır? Açıklar mısınız?
7- Mayınlardan temizlenecek arazilerin değerlendirilmesi hususunda herhangi bir
çalışmanız bulunmakta mıdır? Bulunmakta ise ne şekilde değerlendirilmesi
düşünülmektedir?
8- Filistin topraklarının İsrail tarafından işgal altında olduğu savunulurken, 2009 yılında
vatan topraklarımızın İsrail'e 49 yıllığına peşkeş çekilmeye çalışılmasının arkasında
hangi duygu yatmaktadır? Açıklar mısınız?
CEVAP
1.
Türkiye-Suriye sınırındaki mayınlı alanların toplam büyüklüğü 190,5 km2dir.
2. Mayınlı arazilerin Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde temizlenebilmesi için herhangi bir
çalışma yürütülmemektedir. Bu bölgede yapılacak mayın temizliği, insani amaçlıdır. Türk
Silahlı Kuvvetlerinin sahip olduğu mayın temizleme yeteneği ise; muharebe alanında
temizleme veya geçit açmaya yöneliktir.
3. Mayın temizleme işi "Hizmet Alımı" şeklinde, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu İstisnalar
(3.b) Mal ve Hizmet Alımları Yönergesi esasları gereği yaptırılacaktır. Mayın temizliği
ihalesinde "Belli İstekliler Arasında İhale Usulü" yöntemi uygulanacaktır.
4. Türkiye-Suriye sınırında bulunan mayınların temizlenmesi sorumluluğu, 17 Haziran 2009
tarihinde yayımlanan 5903 sayılı Kanun ile Millî Savunma Bakanlığına verilmiştir.
Sorumluluğun alındığı tarihten itibaren; bölgedeki mayınlı alanlar yeniden ölçülmüş, arazi
keşif çalışmaları gerçekleştirilmiş, mayın temizliği konusunda gerekli mevzuatı oluşturmak ve
mayın temizleme ihalesinde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, kaynakların
verimli kullanılmasını sağlamak maksadıyla çalışmalar yapılmıştır. Hâlihazırda, Millî
Savunma Bakanlığına müracaat eden mayın temizleme firmalarını/iş ortaklıklarını
değerlendirme çalışmaları devam etmektedir.
5. Türkiye-Suriye sınırındaki mayınlı alanların temizlenmesine ilişkin ihale, 5903 sayılı
Kanun esaslarına göre yapılmaktadır.
6. Temizlenecek araziler için mevcut mevzuat kapsamında maliyet hesaplaması yapılmıştır.
7. 5903 sayılı Kanun gereği mayınlardan temizlenecek araziler, tarımsal amaçlı
kullanılacaktır.
SORU ÖNERGESİ
Anayasa Mahkemesi Başkanının ABD Ankara Büyükelçisini ziyaretine ilişkin olarak verdiğim
7/476 Esas No'lu soru önergesi süresi içerisinde cevaplandırılmamıştır. Konuya ilişkin
kamuoyu hassasiyetinin devam ettiği bilinmektedir. Anayasa Mahkemesi Başkanının
29.01.2010 tarihinde ABD'nin Ankara Büyükelçisini ziyaret ederek yürürlükteki Anayasanın
değişmesi gerektiği konusunda bilgi verdiği yönünde 27 Eylül 2011 tarihli bir ulusal basında
yer alan iddialar kamuoyunda ciddi rahatsızlıklara yol açmıştır. Atalarımızın şehit olarak
bizlere bıraktığı bağımsız Türkiye Cumhuriyeti Devletinin en yüksek mahkemesinin başkanı
sıfatıyla yapıldığı iddia edilen söz konusu ziyaretle ilgili olarak;
1. Anılan tarihte yapıldığı ve Wikileaks belgelerinde "Ref:A.09 Ankara 1765 B. Ankara 107"
kod numarasıyla yer aldığı iddia edilen görüşme hangi amaçla yapılmıştır?
373
2. Anılan görüşmeye ilişkin Wikileaks belgesinde ne gibi bilgiler yer almaktadır?
3. Wikileaks belgesinde yer alan ifadeler, anılan tarihli ulusal medyada yer alan ifadeleri
doğrulamakta mıdır?
4. Anılan görüşme, kimin talebi üzerine gerçekleştirilmiştir?
5. Görüşme ABD Büyükelçisinin talebiyle gerçekleştirilmiş ise görüşme niçin Anayasa
Mahkemesi Başkanının makamında değil de ABD Büyükelçiliğinin makamında yapılmıştır?
6. Görüşme Anayasa Mahkemesi Başkanının talebi üzerine gerçekleştirilmiş ise bu görüşme,
Bakanlığınız ya da Hükümetin bilgisi dâhilinde mi yapılmıştır?
7. Bu tür bir görüşmenin yapılması doğru mudur?
8. ABD Büyükelçiliği makamında yapılan böyle bir görüşme, T.C. devletinin ve bağımsız
yargının bağımsızlığına gölge düşürmemiş midir?
9. Bakanlığınızca anılan görüşme ve görüşmeye katılanlarla ilgili olarak nasıl bir işlem ya da
değerlendirme yapılmış veya yapılmaktadır?
CEVAP
I- Anayasanın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirten "Başlangıç" Bölümünde, kuvvetler
ayrımının Devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip, belli Devlet yetki
ve görevlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medenî bir işbölümü ve işbirliği
olduğu; yine Anayasanın 9. maddesinde yargı yetkisinin Türk milleti adına bağımsız
mahkemelerce kullanılacağı; Anayasa Mahkemesinin Anayasa'da yüksek mahkemeler arasında
birinci sırada sayıldığı;
6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun,
Başkanın görev ve yetkilerini belirleyen 13. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde
"Mahkemeyi temsil etmek" ve (h) bendinde "Gerekli gördüğü takdirde basına ve kamuoyuna
Mahkemeyle i