Ölçü

Birim Sistemi
Fiziksel Nicelik
Birim
Sembol
Kütle
kilogram
kg
Işık şiddeti
candela
cd
Termodinamik sıcaklık
kelvin
K
Elektrik akımı
Amper
A
Madde Miktarı
mol
mol
Uzunluk
metre
m
Zaman
saniye
s
Türetilmiş Büyüklükler
Fiziksel
Nicelik
SI Biriminin
Adı
SI Birimi
için Sembol
SI Biriminin
Tanımı
Kuvvet
Basınç
Enerji
Güç (fizik)
Elektrik yükü
newton
pascal
joule
watt
coulomb
N
Pa
J
W
C
kg m s −2
N/m2 = kg m −1 s−2
N m = kg m2 s−2
J/s = kg m2 s−3
A·s
Elektriksel Potansiyel Farkı
volt
V
W/A = J/C = kg m2 A−1 s−3
Elektriksel Direnç
ohm
Ω
V/A = kg m2 A−2 s−3
İletkenlik (Elektrik)
siemens
S
Ω−1 = kg−1 m−2 A2 s3
Elektriksel Sığa
Manyetik Akı
farad
weber
F
Wb
C/V = A2 s4 kg−1 m−
kg m2 s−2 A−1
İndüktans
henry
H
Wb/A = kg m2 A−2 s−2
Manyetik Akı Yoğunluğu
tesla
T
Wb/m2 = kg s−2 A−1
Işık akısı
lümen
lm
cd · sr
Aydınlanma şiddeti
lüks
lx
lm/m2 = cd sr m−2
Frekans
hertz
Hz
s−1 (saniyede salınım)
Radyoaktivite
bekerel
Bq
s−1 (saniyede bozunma)
Küçültücü ve Büyütücü Ön Ekler
Prefix
Symbol
1000m
10n
Decimal
US English word
Since[n 2]
yotta
Y
10008
1024
1000000000000000000000000 septillion
1991
zetta
Z
10007
1021
1000000000000000000000 sextillion
1991
exa
peta
tera
giga
mega
kilo
hecto
deca
E
P
T
G
M
k
h
da
deci
centi
milli
micro
nano
pico
femto
atto
d
c
m
µ
n
p
f
a
10006
10005
10004
10003
10002
10001
10002/3
10001/3
10000
1000−1/3
1000−2/3
1000−1
1000−2
1000−3
1000−4
1000−5
1000−6
1018
1015
1012
109
106
103
102
101
100
10−1
10−2
10−3
10−6
10−9
10−12
10−15
10−18
1000000000000000000 quintillion
1000000000000000 quadrillion
1000000000000 trillion
1000000000 billion
1000000 million
1000 thousand
100 hundred
10 ten
1
one
0.1
tenth
0.01
hundredth
0.001
thousandth
0.000001
millionth
0.000000001
billionth
0.000000000001
trillionth
0.000000000000001
quadrillionth
0.000000000000000001
quintillionth
1975
1975
1960
1960
1960
1795
1795
1795
–
1795
1795
1795
1960
1960
1960
1964
1964
zepto
z
1000−7
10−21 0.000000000000000000001
sextillionth
1991
yocto
y
1000−8
10−24 0.000000000000000000000001 septillionth
1991
1.Jump up ^ This table uses the short scale.
2.Jump up ^ The metric system was introduced in 1795 with six prefixes. The other dates relate to recognition by a resolution of
the CGPM.
Diğer Birim Sistemleri
Unit
Divisions
SI Equivalent
1 point (p)
352.777778 µm
1 pica (P̸)
12 p
4.233333 mm
1 inch (in)
6 P̸
25.4 mm
1 foot (ft)
12 in
0.3048 m[8]
1 yard (yd)
3 ft
0.9144 m[8]
1 mile (mi)
5280 ft or 1760 yd
1.609344 km
33⁄
0.2012 m
US Survey
1 link (li)
1 (survey) foot (ft)
50 ft or 7.92
1200⁄
3937 m
in
1 rod (rd)
25 li or 16.5 ft
5.02921 m
1 chain (ch)
4 rd
20.11684 m
1 furlong (fur)
10 ch
201.1684 m
1 survey (or statute) mile (mi)
8 fur
1.609347 km[8]
1 league (lea)
3 mi
4.828042 km
1 fathom (ftm)
2 yd
1.8288 m
1 cable (cb)
120 ftm or 1.091 fur
219.456 m
1 nautical mile (NM or nmi)
8.439 cb or 1.151 mi
1.852 km
0.30480061 m[8]
International Nautical[8]
Boyut Analizi
Bir fiziksel büyüklüğün boyutları
M kütle, L uzunluk ve T zaman
ile bağlatılıdır, bunların her biri de kuvvetleriyle
orantılı olarak artar.
Hızın boyutu "uzunluk/zaman"dır (L/T )
Kuvvetin de boyutu "kütle×ivme" veya
"kütle×(uzunluk/zaman)/zaman» dır. (ML/T2)
Boyut Analizi
Herhangi bir eşitliğin iki tarafı da aynı ölçekte
veya aynı boyutta olmalıdır.
Fiziksel olarak anlamlı bir eşitlikte sadece aynı
boyuttaki büyüklükler toplanabilir veya
çıkarılabilir.
Farklı boyutlara sahip fiziksel büyüklükler
birbirleriyle karşılaştırılamazlar.
Norm Sayılar
1 q
ki +1 = qki
2
3
n
q q ......... q = 10
n
q = 10
5
R5 için q = 10 = 1.5849
1 1.6
2.5 4
6.3 10
Toleranslar
Aü = Dmax − D
aü = d max − d
Aa = Dmin − D
aa = d min − d
⇒ T = Aü − Aa
⇒ T = aü − aa
Delik ölçüleri için büyük, mil ölçüleri için küçük boyut karakterler kullanılır.
Nominal Boyut: Referans boyutudur. Hesaplama ile elde edilen ölçüler genellikle
referans olarak elde edilir.
Tolerans: En büyük ve en küçük boyut arasındaki farktır.
Sapma: Herhangi bir değer ile referans değer arasındaki farktır.
Üst Maksimum Sapma: (Aü) Maksimum boyut ile nominal boyut arasındaki farktır.
Alt Maksimum Sapma: (Aa) Minimum boyut ile nominal boyut arasındaki farktır.
Efektif Sapma: (Ae) Gerçek boyut ile nominal boyut arasındaki farktır.
Toleranslar (ISO Kalite Değerleri)
Toleranslar
Boşluklu Geçme (Lose Fit)
Bmax = Dmax − d min
Bmin = Dmin − d max
Pres Geçme (Interference Fit)
S max = d max − Dmin
S min = d min − Dmax
Ara Geçme (Transition Fit)
Bmax = Dmax − d min
Smax = d max − Dmin
Toleranslar
ISO SİSTEMİNDE GEÇMELER (ISO FIT STANDARDS)
Birim delik sisteminde : H
Birim mil sisteminde : h
Nominal Çizgiye Olan Uzaklıklar:
Delikler için: A, B, C, D ......Z, ZA, ZB, ZC
Miller için: a, b, c, d .......z, za, zb, zc
I, L, O, Q, W, i, l, o, q, w harfleri kullanılmaz.
H toleransı için:
h toleransı için:
Delikler
A’ dan H’a kadar
J’ dan ZC ’ye kadar
Aa=0
aü=0
Birim delik
Birim mil
Miller
a ’dan h ’a kadar
J ’den zc ’ye kadar
Toleranslar
Örnek
Nominal çap: 45 mm
Temel uzaklığı: k
Kalitesi: IT6
45k 6
Tablo (ISO Kalite Değerleri): T=16 µm
Tablo (Millere ait toleransların alt sınır değerleri) aa=+2 µm
aü=2+16=18 µm
45k 6 = 45
+0.018
+0.002
Verilen iki parçada maksimum boşluğun 0,082 mm
ve minimum boşluğun 0,015 mm olması istendiğine
göre;
(a) 2.parçanın toleransını
(b) 1 ve 2 no‘ lu parçalar için en yakın toleransı
belirleyiniz.
1 nolu parça mil olarak ele alınırsa;
2
+0.0
−0.01
+8
−0.015
−0.035
+2
+0.0
−0.01
= 12
−0.015
−0.055
Maksimum ve minimum boşluklar,
Bmax = Dmax − d min
Bmin = Dmin − d max
Mil için dmax ve dmin değerleri ile birlikte Bmax ve Bmin verilmiştir.
dmax=11.985
dmin=11.945
0.082 = Dmax − 11.945 ⇒ Dmax = 12.027
0.015 = Dmin − 11.985 ⇒ Dmin = 12.000
Bmax= 0.082
Bmin= 0.015
= 12
0.027
0.000
H8
12
f9
Yüzey
Yüzey Şekilleri
Yüzeyin İncelenmesi
Temel Yüzey Profili
Şekil ve Konum Toleransları
Şekil ve Konum Bozuklukları
Tolerans Çeşitleri ve Semboller
Tolerans Çeşitleri ve Semboller