Faaliyet Raporu 2003

Faaliyet Raporu 2003
‹çindekiler
01
Finansal Göstergeler
02
Kurucu Baflkan’›n Mesaj›
04
Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj›
06
Borusan Holding Yönetim Kurulu
07
Faaliyet Özeti
13
Borusan 60 Yafl›nda
15
Borusan Holding
17
Borusan Yat›r›m
18
Borusan Grubu
19
Çelik
23
Distribütörlük
28
Lojistik
30
Telekomünikasyon
32
Borusan Kültür ve Sanat Merkezi
34
As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›
35
Denetçi Raporu
1
Finansal Göstergeler (milyon ABD Dolar›)
31 Aral›k 2002
31 Aral›k 2003
Net Sat›fllar
691
1,019
‹hracat
170
181
Yat›r›m
86
102
Net Borçlanma Düzeyi
337
463
‹flletme Sermayesi
209
300
Toplam Aktifler
801
1,020
Vergi Öncesi Kâr
20
52
FVAÖK
77
105
2
Kurucu Baflkan’›n Mesaj›
Borusan’›n De¤erli Hissedarlar›, De¤erli Ortaklar›m›z,
Biz her zaman
iflimizi iyi yapt›k
ve bir ad›m
önde olduk.
Bundan sonra da
ayn› flekilde
devam edece¤iz.
2004 y›l›n›n önemli bir özelli¤i var. Bu sebepten ben 2003
y›l› faaliyetlerinden bahsetmeyi Ahmet Kocab›y›k’a b›rakarak
içinde yaflad›¤›m›z 2004 y›l›n›n Borusan mensuplar› için tafl›d›¤›
özellikten bahsetmek istiyorum. 2004 y›l› Borusan’›n
kuruluflunun 60. y›l›, di¤er bir ifade ile Borusan’›n çekirde¤ini
teflkil eden ‹stikbal Ticaret T.A.fi.’nin 60. y›l›. Bu flirketin
kuruluflunda %5 hisse ile ve yönetim kurulu üyesi olarak
yer alm›fl oldu¤um için ben de 2004’te ifl hayat›m›n
60. y›l›n› dolduruyorum.
60 y›l, 80 y›ll›k Cumhuriyet idaresinin dörtte üçünü
kaps›yor. Biraz daha geri gidersek 20. asr›n bafl›nda
Osmanl›-Türk Devleti’nin 1912-1922 y›llar› aras›nda çeflitli
cephelerdeki savafllarda nüfusunun %20’sini kaybetti¤ini
görürüz. Genç nüfusunun önemli bir k›sm›n› cephelerde
kaybeden Türkiye, 9 Eylül 1922’den itibaren derlenip
toparlanma gayreti içine girmifltir. 17 fiubat 1923’te
‹zmir’de toplanan ‹ktisat Kongresi memleketteki ekonomik
varl›klar›n bir bilançosunu ç›karma hareketidir. Uzun süren
savafllarla yak›lm›fl, y›k›lm›fl, tahrip olmufl bir yurdun yeniden
yap›lanmas› gündeme gelmiflti. Ancak genç nüfusu yetersiz,
e¤itim seviyesi düflük, sermaye ve bilgiden yoksun olan
ülkede yap›lacak ifller hiç de kolay de¤ildi.
1923 y›l›ndaki 13 milyon nüfuslu Türkiye’de okur-yazar seviyesi
%20’lerdeydi. Halk›n %75’i köylerde yafl›yor sadece tar›mla
u¤rafl›yordu. Bu flartlarla hamle yapmak zordu. Serbest
teflebbüs güçlü bir hale gelinceye kadar devlet eliyle kalk›nma
yoluna gidildi. Sümerbank, Etibank ve Merkez Bankas› kuruldu.
Demiryollar› inflas›na baflland›. Bu hamleler devam ederken
2. Dünya Savafl› bafllad›. Türkiye, ‹nönü’nün mahareti sayesinde
savafla girmedi. Ancak savafl›n etkilerinden de kurtulamad›.
‹flte ‹stikbal Ticaret T.A.fi. böyle bir dönemde kuruldu. 100,000
lira sermaye ile kurulan bir flirket ne yapacakt›? Babam
Ahmet Kocab›y›k’›n daha önceki tecrübelerinin savafl›n
devam etti¤i y›llarda sonuç vermesi zordu.
1944 y›l›na gelindi¤inde Türkiye’nin nüfusu 18 milyonu
bulmufltu. fieker fabrikalar›, çimento fabrikalar› ve birkaç tekstil
fabrikas› d›fl›nda bir sanayi mevcut de¤ildi.
As›m Kocab›y›k Kurucu Baflkan
1940’lar›n bafl›nda Karabük Demir Çelik Fabrikalar› kurulmufltu.
Y›lda 100,000 ton çelik imal ediyordu. O tarihlerde mamul
ve yar› mamul çelik ihtiyac› 120,000 tonun üzerinde de¤ildi.
1945 y›l›n›n sonlar›nda o tarihlerde dünyada çok k›ymetli olan
tar›m ürünleri ihracat› bafllad›. Amerika’dan demir çelik ithalat›
imkanlar› ortaya ç›kt›. Sosyal hayatta önemli bir geliflme oldu.
Tek parti olan CHP’nin yan›nda ikinci ve üçüncü partiler
kurulmaya baflland›. CHP’den ayr›lan Celal Bayar ve
Menderes’in kurdu¤u Demokrat Parti, 1946’da Türkiye
Büyük Millet Meclisi’ne milletvekili soktu. 4 sene sonraki
seçimlerde de iktidar oldu.
‹stikrarl› bir flekilde uygulanan ekonomik politikalar
memleketteki muhafazakar havay› da¤›tt›. Ancak Türk
ekonomisi serbest ithalat rejimine dayanamad›. 2 y›l içinde
döviz s›k›nt›s› geri geldi. ‹thalat yükünü hafifletmek için ithalat›
ikame edecek sanayi çal›flmalar›na baflland›. Ben de 1954’ten
1957’ye kadar sanayiye ad›m atmak için çeflitli konulardaki
imkanlar› tetkik ettim. 1958 y›l›nda 2000 ton kapasite ile boru
imalat›na bafllad›m. Sanayicili¤in ticaretten çok farkl› oldu¤unu
gördüm. ‹nsan unsurunun devreye girmesi en önemli fark›
meydana getiriyordu.
1960 y›l›nda Türkiye’nin nüfusu 27 milyona ç›kt›.
fiehirlerde yaflayan nüfusun oran› %30’lara yükseldi. Yurtd›fl›na
iflçi gönderilmeye baflland›. 1958’de bafllad›¤›m›z sanayi
faaliyeti daha sonraki y›llarda da artarak ve çeflitlenerek devam
etti. 1958 y›l›nda 27 kifli ile bafllayan Borusan bugün 4000
kiflinin çal›flt›¤›, kaliteli üretim yapan ve modern teknoloji ile
faaliyet gösteren bir kurulufl haline geldi. Türkiye’nin
1965-1980 y›llar› aras›ndaki geliflmesi hiçbir ekonomik
araflt›rmac› taraf›ndan önceden tahmin edilememifltir.
Bir taraftan memleket at›l›mlar yaparken di¤er taraftan da
s›k›nt› yaratan geliflmeler meydana geliyordu. 1975’te nüfus
40 milyonu bulunca aile planlamas› gere¤i ortaya ç›kt›,
ancak bu yap›lamad›. “Dünyaya gelen her çocuk k›smeti ile
gelir” düflüncesinin halk aras›nda yayg›n olmas› nedeniyle
aile planlamas› çal›flmalar› etkili olamad›. Köyden flehre göç
yüzünden köylerde genç nüfus kalmad›. Köy okullar›
kapand›. fiehir ve kasabalarda e¤itim tesisleri yetersiz kald›.
Bir süre sonra da e¤itimli kifliler aras›nda bile iflsizlik
görülmeye baflland›.
3
Kurucu Baflkan’›n Mesaj›
Di¤er taraftan siyasetteki istikrars›zl›k ve onu takip eden
koalisyon dönemleri ekonomik kalk›nmam›z› zay›flatt›.
K›br›s probleminin uluslararas› iliflkilerde engel olarak ortaya
ç›kt›¤› dönemler oldu. Siyasi ömürleri 3 veya 6 ay ile s›n›rl›
kalan hükümetler yabanc› sermayeyi cesaretlendiremedi.
Bu yaz›mda Türkiye’nin tarihinden bir yapra¤› ortaya koymaya
çal›flt›m. Bu tarih yapra¤›n›n önemli bir k›sm›nda Borusan da
vard›. Genç cumhuriyetin kaderini ve s›k›nt›lar›n› Borusan
olarak biz de paylaflt›k. Sanayileflme hamlesine elimizden
geldi¤i kadar güç katt›k. Bundan gurur duyuyoruz.
‹stikrars›zl›¤a bugünden de bir misal vermek mümkün.
28 Mart 2004 yerel seçimlerine 20 siyasi parti ifltirak etti.
Bu partilerden 10'unun oy oran› yüzde 1'in alt›nda kald›.
Bu partiler normal bir demokraside görülmeyecek kadar
düflük oy alacaklar›n› bile bile seçime ifltirak ediyorlar.
Uzun bir yoldan gelen Borusan’›n önünde daha uzun bir
yol bulunuyor. Bugüne kadar ortaya koydu¤umuz baflar›l›
performansa dayanarak, istikbale de korkmadan,
umutla ve inançla bak›yoruz.
Avrupa Birli¤i ile iliflkiler aç›s›ndan bu y›l Türkiye için büyük
önem tafl›yor. Aral›k 2004’te Avrupa Birli¤i’nin üyelik
müzakereleri için Türkiye’ye tarih vermesi gündeme gelecektir.
Müzakerelere bafllama tarihinin verilmesi kalk›nmaya yeni
bir h›z kazand›racakt›r.
Türkiye, Avrupa Birli¤i’ne girerse çok ciddi bir geliflme
gösterecek; girememesi halinde kendini toplay›p Bat›’da
bir Japonya mucizesi göstermesi gerekecektir.
Biz her zaman iflimizi iyi yapt›k ve bir ad›m önde olduk.
Bundan sonra da ayn› flekilde devam edece¤iz.
60 y›ll›k zorlu bir yolculuk neticesinde bugünlere ulaflmam›zda
eme¤i ve pay› olan herkese teflekkür etmeyi bir görev
addediyorum. Baflta babam olmak üzere, bugün aram›zda
olamayanlar› da rahmetle ve sayg›yla an›yorum.
Sayg›lar›mla,
Türkiye, 1960’l› y›llardan itibaren sanayileflme konusunda
önemli bir mesafe kat etmifltir. Bugünkü durumu
de¤erlendirdi¤imizde, daha at›lacak çok ad›m olmas›na
ra¤men, sanayinin önemli bir üretim ve ihracat potansiyeline
ulaflt›¤›n› görüyoruz.
Ancak sanayide baflar›l› bir performans yaflan›rken,
maalesef tar›m ihmal edilmifl ve geri kalm›flt›r. Tar›ma ayr›lan
s›n›rl› kaynaklar verimli bir flekilde kullan›lamam›fl, yanl›fl
uygulamalar neticesinde çiftçimiz politikac›lar›n seçim
zamanlar›nda bol keseden da¤›tt›¤› ürün fiyatlar›na ba¤›ml›
hale gelmifltir. Tar›m›n tekrar eski önemine kavuflmas› için
yeni bir hamle gerekmektedir.
Türkiye’nin yaflad›¤› erozyon sorunu da topra¤›n verimini
düflürmüfltür. fiehit kan›yla sulanm›fl bu topraklar›n bir
bölümünü her y›l erozyon nedeniyle kaybetti¤imizi
unutmamal›y›z.
As›m Kocab›y›k
Kurucu Baflkan
4
Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj›
60. kurulufl
y›ldönümümüzü
kutlad›¤›m›z
2004 y›l›nda,
60 y›ll›k geçmiflimizin
bize sa¤lad›¤›
en önemli özellik
kuflkusuz ki
“kurumsallaflma”d›r.
Tecrübelerimizin
günün koflullar›na
sürekli olarak
uyarlanmas›,
kurumsal
yetkinliklerimizin
daha da artarak
sürmesini
sa¤layacakt›r.
A. Ahmet Kocab›y›k Yönetim Kurulu Baflkan›
De¤erli Hissedarlar›m›z, Müflterilerimiz ve Çal›flanlar›m›z,
2004 y›l› bizim için özel bir önem tafl›yor, çünkü Borusan’›n
60. kurulufl y›ldönümünü kutluyoruz.
60 y›ll›k bu geçmiflin bize sa¤lad›¤› en önemli özellik kuflkusuz
ki “kurumsallaflma”d›r. 60 y›ll›k baflar›l› tarihimiz bizi rakiplerimizden
avantajl› konuma getiren kurumsal yetkinliklerimize de iflaret
etmektedir. Ancak kurumsallaflma ve kurumsal yetkinlik kavramlar›
dura¤an de¤ildir. Yetkinli¤in art›r›lmas›, kurumsallaflma ad›mlar›n›n
de¤iflen koflullara göre sürekli yeniden tan›mlanmas›
gerekmektedir. 60 y›ll›k tecrübe ve bilginin bugünün koflullar›na
iyi uyarlanmas› flüphesiz kurumsal yetkinliklerimizi art›racakt›r.
Dünyada de¤iflim büyük bir h›zla devam etmektedir.
2003 ve 2004 y›l›na, uluslararas› yap› aç›s›ndan bakt›¤›mda
önemli de¤iflimlerin bafllad›¤›n› görüyorum.
NATO’nun de¤iflen ifllevi, ABD ile iliflkilerinde önemli bir
dönemece giren Avrupa Birli¤i’nin 10 yeni üye ile geniflleyecek
olmas›, Ortado¤u’da yepyeni bir sistemin ortaya ç›k›yor olmas›,
Çin, Hindistan ve Rusya’n›n global ekonomideki rollerinin de¤ifliyor
olmas› gibi geliflmeler, kurulan yeni dünya düzeninin ne kadar
radikal bir de¤iflime iflaret ediyor oldu¤unun göstergeleridir.
Dünyaya 40 y›ll›k bir perspektif ile bakt›¤›m›zda önemli
de¤ifliklikler görmek mümkün. Örne¤in 40 y›l içinde, bugün
dünyan›n en büyük üç ekonomisini oluflturan ABD, Japonya ve
Almanya'n›n yerini Çin, ABD ve Hindistan üçlüsünün almas›
bekleniyor. Yine 40 y›ll›k bir süreçte Çin, Hindistan, Rusya ve
Brezilya ekonomilerinin toplamda ABD, Japonya, Almanya,
Fransa, ‹talya ve ‹ngiltere ekonomilerini geçmesi bekleniyor.
Çelik endüstrisinde 2003 y›l›nda yaflanmaya bafllanan
de¤iflim, II. Dünya Savafl›’ndan beri yaflamad›¤›m›z yeni bir
bafllang›ca iflaret ediyor. Çin’in çelik sektöründeki rolü piyasalara
yeni bir düzen getirdi; mineral ve hammadde fiyatlar› Çin’deki
arz ve talep ile ne kadar ba¤lant›l› oldu¤unu gösterdi. Çin’deki
ekonomik büyümenin yak›n gelecekte Rusya’da bunu takiben
de Hindistan’da yaflanaca¤›n› düflünürsek çelikteki bu de¤iflim
tüm sektörler için ders al›nmas› gereken bir sinyal olabilir.
Dünya Ticaret Örgütü’nün anlaflmazl›kla sonuçlanan 2003
toplant›s›, 2004 y›l›nda da bir anlaflma ortam› olamamas› riskini
do¤urdu. Bu sürecin fakir ve zenginin bir savafl platformu
halinde devam etmesi, dengeleri tehdit edecek istikrar›n daha
da bozulmas›na yol açacakt›r.
Türkiye de bu de¤iflim f›rt›nas›na karfl› kay›ts›z de¤ildir.
Önümüzdeki dönemde yaflayaca¤›m›z K›br›s, AB ve Irak ile ilgili
geliflmeler, Türkiye’yi de yeni dünya düzeni içinde çok farkl› bir
konumlanmaya götürebilecek ad›mlar olacak.
AKP Hükümeti, AB yolunda gerçeklefltirilmesi gereken birçok
önemli reforma imza att›. Özellikle tüm devlet kademelerinin de
kat›l›m›yla K›br›s konusunda 40 y›ll›k bir süreden sonra at›lm›fl
ad›mlar Türkiye’nin 2004 y›l› içinde bekledi¤i müzakere tarihi için
son derece olumlu bir zemin anlam›na gelmektedir.
Ekonomiye bakt›¤›m›zda ise geliflmelerin olumlu oldu¤u
gözleniyor. Yap›sal reformlarla ilgili kanunlar›n h›zla yürürlü¤e
konuldu¤unu görüyoruz.
Bankac›l›k sistemi fleffaflaflt› ve likidite sorunu önemli ölçüde
afl›ld›. Enflasyon ve daha da önemlisi reel faizler beklenenden
h›zl› bir düflüfl gösterdi. Kurda istikrar sa¤land›. Devlet mali disiplin
konusunda ilerleme kaydetti ve az da olsa net borç öder
konuma geldi.
Ekonomik performansta kal›c›l›¤›n sa¤lanabilmesi için çok
dikkatli bir politika izlenmesine ve devlette önemli bir verimlilik
reformuna ihtiyaç var. Bugün oluflturulan disiplinin korunmas›
aç›s›ndan IMF ile anlaflmam›z›n iki y›l süre ile uzat›lmas›
fayda getirecektir.
Büyümenin özellikle inflaat ve tar›m sektörlerine yay›lmam›fl olmas›
sürdürülebilirlik aç›s›ndan risk oluflturuyor. Birçok yan sektörün
lokomotifi olan inflaat sektöründeki durgunluk, sadece ihracata
dayal› büyümenin iç talebi canland›ramad›¤›n› ortaya koyuyor.
Türkiye ekonomisinde önemli bir yer tutan tar›m sektöründe de
yeterli geliflmenin sa¤lanamamas› 2004 y›l›nda hem büyüme
hem de enflasyon düflüflünün s›n›rl› kalmas›na yol açabilir.
2004 y›l›nda AB perspektifinin netli¤e kavuflmas› ve devlet
sektöründe verimlili¤i ön plana ç›karacak yap›lanmalar›n
gerçeklefltirilmesi, ekonomideki iyileflmenin kal›c› olabilmesi için
gerekli. Bu nedenle hem AB’ye uyum reformlar›n›n h›zla
uygulamaya konulmas› hem de K›br›s'taki geliflmeler sürdürülebilir
büyüme için büyük önem tafl›yor.
5
Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj›
fiekillenmekte olan yeni dünya düzeninde Türkiye, Avrupa’n›n
Rusya, Kafkasya, Orta Asya ve Ortado¤u ile ekonomik iliflkilerinde
bir köprü ifllevini yüklenmeye haz›rlan›yor. Bir yandan da ‹slam
ülkelerine, ‹slam ve demokrasinin birlikte var olabilece¤ini kan›tlayan
bir model konumuna geliyor.
Türkiye’nin etraf›nda uzanan belirsizliklerle ve tehlikelerle dolu
co¤rafya, ülkemizin stratejik ve jeopolitik önemini art›r›yor.
Ancak madalyonun bir de öteki yüzüne bakmak gerekiyor.
Türkiye’yi önemli k›lan belirsizlikler ve tehlikeler, bir yandan da
ülkenin geliflmesi önünde engel oluflturabiliyor. Örne¤in, ekonominin
çok ihtiyaç duydu¤u yabanc› sermaye Türkiye’ye gelmekte
tereddüt ediyor. Uluslararas› flirketlerin global planlar›nda
Türkiye hak etti¤i yeri alamayabiliyor.
Bu sorunun, devletin ilgisi ve özel teflvikleri ile mutlak bir çözüme
ulaflt›r›lmas› gerekiyor. Yabanc› sermaye olmadan, Türkiye’nin
kendi k›s›tl› imkanlar› ile bir kalk›nma hamlesi yaratarak h›zla
artan genç nüfusuna ifl sa¤lamas› mümkün de¤ildir.
Borusan’› bu de¤iflen dünyaya baflar›l› bir flekilde uyum
sa¤layabilecek bir yetkinlik seviyesine ulaflt›rmam›z gerekti¤inin
bilincinde olarak çal›flmalar›m›z› sürdürüyoruz.
2003 performans›m›z› ve 2004’ten beklentilerimizi de bu çerçevede
iki farkl› düzeyde de¤erlendiriyoruz:
Birincisi, ald›¤›m›z rakamsal sonuçlard›r.
‹kincisi ve bence Borusan’›n gelece¤i aç›s›ndan daha da önemli
olan› ise kurumsal yetkinli¤imizi art›rmak için neler yapt›¤›m›zd›r.
De¤erlendirmemize ilk maddeden bafllayal›m.
Kendi performans›m›za bakt›¤›m›zda 2003 y›l›n›n Borusan
Grubu için baflar›l› geçti¤ini görüyoruz. Geçen y›l ciromuz 1 milyar,
kâr›m›z ise 52 milyon dolara ulaflt›. ‹hracat›m›z 181 milyon dolar
oldu. 2002 y›l› ile karfl›laflt›r›rsak ciroda %47, kârl›l›kta ise
%158 oran›nda art›fl sa¤lad›k.
Çelik grubumuz baflar›l› bir y›l› geride b›rakt›. Kâr›m›z›n yaklafl›k
yar›s› bu grubumuzdan geliyor. Borusan Çelik Grubu’nun ayn›
kârl›l›k seviyesini bu y›l da koruyaca¤›na inan›yorum.
Üzerinde önemle durmak istedi¤im bir konu da Borçelik’te
gerçeklefltirdi¤imiz yat›r›m. Sektörde bir dünya devi olan Arcelor’la
ortak olarak Gemlik’teki galvaniz tesislerimize büyük bir yat›r›m
yapt›k. Sadece 2003’te 73 milyon dolar harcayarak bu dönem
sonu itibariyle 123 milyon dolara ulaflan yat›r›m planlanandan
iki ay önce tamamland›. Borçelik de geçen y›l kâr›n› iki kat›na
ç›karan flirketlerimizden biri oldu.
Ekonomik krizin en yo¤un döneminde bafllad›¤›m›z bu yat›r›m
Türkiye için çok önemlidir. Borçelik bu yat›r›m sayesinde Türkiye’de
otomotiv ve beyaz eflya sektörlerinde her türlü yat›r›m› teflvik
eden bir unsur haline geldi. Borusan’›n üretti¤i yar› mamulü
kullanan sanayi yat›r›mlar›n›n Türkiye’ye gelmesi kolaylaflt›.
Türkiye’nin bir sanayi toplumu olarak kalk›nmas›na öncülük
etti¤imiz için gururluyuz.
Borusan Boru ise geçen y›l daha ziyade Irak ve Bakü-TiflisCeyhan Petrol Boru Hatt› ile ilgili ifllere yo¤unlaflt›. 2004 y›l›nda
hem boru hem de yass› çelik alan›nda katma de¤eri art›rmay› ve
kârl›l›¤› yükselterek büyümeyi amaçl›yoruz.
Distribütörlük Grubumuza ba¤l› flirketlerimizden Borusan
Otomotiv geçen y›l BMW ve Land Rover gibi güçlü markalarla
sat›fllar›n› art›rd›. Türkiye pazar›nda ithal araçlar›n, bunlar›n içinde
de bizim flirketlerimizin satt›¤› önemli markalar›n pay›
büyümeye devam ediyor.
Yine Distribütörlük Grubumuzda yer alan Borusan Makina’n›n
Orta Asya’daki Türki Cumhuriyetler’de kaydetti¤i ilerlemelere de
de¤inmek isterim. Borusan Makina, K›rg›zistan’da dünyan›n önde
gelen ifl makinalar› üreticilerinden Caterpillar’›n, Kazakistan’da
ise yine bu alandaki dünya devlerinden, Massey Ferguson
traktörlerinin üreticisi AGCO’nun temsilciliklerini ald›. Her iki ülke
de önemli bir tar›m sektörüne sahiptir. Özellikle Kazakistan bir
tah›l ambar› olarak nitelendirilmektedir.
Genç flirketlerimizden Borusan Lojistik h›zl› ad›mlarla büyümeye
devam ediyor. 2003 y›l›nda cirosunu yaklafl›k 52 milyon dolara
ç›kartmay› baflard›. Bu flirketimiz Irak’›n yeniden yap›lanmas›nda
önemli rol oynuyor. Borusan Lojistik 2004 y›l›nda ataca¤› yeni
ad›mlarla daha da güçlenecek.
Baflar›l› bir y›l› geride b›rakan Telekomünikasyon Grubumuz
aç›s›ndan 2004, kritik bir önem tafl›yor. Bu grubumuz hedeflerini
telekom sektöründeki liberalizasyon sonras› dönemi dikkate
alarak belirlemifl bulunuyor. Borusan Telekom ile liberalizasyon
sonras›nda telekom operatörü olarak hizmet vermeyi,
Türk Telekom’a alternatif oluflturmay› hedefliyoruz. Borusan
Telekom, 2004 y›l›nda kurumsal telekomünikasyon
hizmetlerine de önem vermeye devam edecek. Geçen y›l
faaliyete geçirdi¤imiz 4500 server kapasiteli Türkiye’nin en
büyük Data Center’›, Borusan Telekom’un bu yöndeki
faaliyetlerine büyük katk› yapmaktad›r.
Faaliyet gösterdi¤imiz sektörlerde elde etti¤imiz bu kayda
de¤er baflar›n›n, özellikle kriz döneminde sürdürdü¤ümüz yap›sal
düzenlemelerin eseri oldu¤unun bilincindeyiz. Uluslararas›
alanlardaki çal›flmalar›m›z ve ihracat›m›z› art›rmaya yönelik
çal›flmalar›m›z›n da bu performans art›fl›nda büyük pay› oldu.
2002’de haz›rlad›¤›m›z 5 y›ll›k stratejik planla hedeflerimizi
her y›l için tespit ettik. Bu plana göre 2007 y›l›nda Borusan
olarak toplam 2 milyar dolar konsolide ciro ve 150 milyon dolar
kâr hedefliyoruz. Plan›m›zda 2004 y›l› için belirledi¤imiz hedefler
ise 1 milyar 400 milyon dolar ciro, 80 milyon dolar kârd›r.
Görüldü¤ü gibi hedeflerimiz ve beklentilerimiz yüksek. Bunlardan
ödün vermeye de niyetimiz yok. Dolay›s›yla önümüzdeki dönem
kolay olmayacak. Peki bu hedeflere nas›l ulaflaca¤›z?
‹flte bu sorunun yan›t›n› verirken Borusan’›n 2003 ve 2004 y›llar›n›
de¤erlendirmeye bafllarken yapt›¤›m›z ayr›m›n ikinci bölümüne
geçmemiz gerekiyor.
Bu sorunun yan›t›, Borusan’›n kurumsal yetkinli¤inin nas›l
art›r›laca¤›d›r. Finans yönetiminde, insan kaynaklar›nda, pazarlama
bölümlerimizde, üretim hatt›nda, k›sacas› faaliyet gösterdi¤imiz
her alanda bir ad›m de¤il, çok daha öne geçmemiz art›k bir
zorunluluk.
Y›llar boyunca ayn› fleyleri ayn› flekilde yapmaya devam ederek
arzulanan hedeflere ulaflmak mümkün de¤il. Yeni yöntemler,
yeni ifl yapma tarzlar› ve yeni al›flkanl›klar kazanmak gerekiyor.
Bunun için de kurumsal yetkinli¤imizi, öncelikle de insan
kaynaklar›m›z›n yetkinli¤ini daha da art›rmam›z gerekiyor.
Stratejik Planlama, 6 Sigma, Kurumsal Yönetiflim Çal›flmalar›,
De¤er Bazl› Yönetim, Müflterinin Sesi ve ça¤dafl ‹nsan Kaynaklar›
uygulamalar›n›n Borusanl›lara yak›fl›r bir ciddiyet içinde
uygulanmas› bana bu konuda güven veriyor.
6
Borusan Holding Yönetim Kurulu
Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj›
Burada özellikle kurumsal yetkinli¤imize büyük katk› yapan
6 Sigma yönetim modeli üzerinde durmak istiyorum.
Bildi¤iniz gibi 2002 y›l› bafl›nda bir de¤erlendirme yaparak
mevcut konumumuzu gelecekte de sürdürebilmek ve global
pazarda hep bir ad›m önde olabilmek için büyük bir kültürel
de¤iflim ad›m›na karar verdik. Dünya devlerinin ifl süreçlerindeki
verimliliklerini, müflteri memnuniyetini ve kârl›l›klar›n› art›rmada
baflar›yla kulland›klar› 6 Sigma metodolojisini seçtik ve tüm
Borusan flirketlerinde 2002 y›l› May›s ay› itibar› ile
uygulamaya bafllad›k.
6 Sigma, flimdiden Borusan için dönüflümün ad› oldu.
Türkiye’de bugüne kadar görülmemifl bir ifl mükemmelli¤ine
ulaflmak, Türkiye’nin görmeye al›flmad›¤› yeni bir ifl insan›n› ortaya
ç›karmak istiyoruz. Bu yeni ifl insan›n›n bünyesinde
7 temel özelli¤i bar›nd›rmas›n› hedefliyoruz:
Sayg› Rekabet Disiplin Sorumluluk H›rs Çeviklik Ekip çal›flmas›na yatk›n olmak
6 Sigma metodolojisini uygulamaya bafllamam›zdan bu
yana önemli bir mesafe kaydettik. 2003 y›l› içinde Siyah
Kuflaklar›m›z 5080 saat 6 Sigma e¤itimi ald›. E¤itim programlar›
istatistikten yönetim bilimlerine, analitik çözüm üretme ve
süreç iyilefltirmeye kadar de¤iflik konular› kapsad›.
Halen Borusan’da 49 kifli Siyah Kuflak, 4 kifli de Usta
Siyah Kuflak olarak görev yap›yor. Borusan Grubu’nun 6 Sigma
Toplulu¤u’nda görev alan Borusanl›lar›n say›s› 638’e ulaflt›.
Bugüne kadar 117 adet 6 Sigma projesi gerçeklefltirdik.
Bu y›l da en az 150 proje yap›lmas›n› planl›yoruz. Bütün bu
çal›flmalar, kâr›m›za da önemli katk›da bulundu. Tamamlanarak
süreç sahibine devredilen 6 Sigma projelerinden 6.5 milyon dolar
getiri elde ettik. Halihaz›rda sürmekte olan 6 Sigma
projelerinden elde etmeyi hedefledi¤imiz getiri ise
22 milyon dolar seviyesinde.
Ancak flunu vurgulamak isterim ki bizim için rakamlardan
daha önemli olan, yönetim felsefemizdeki büyük de¤iflikliktir.
Kurumsal yetkinli¤imizin art›fl›d›r. Bu de¤ifliklik, bizi sa¤lam
ad›mlarla gelece¤e tafl›yacakt›r. 6 Sigma uygulamalar›nda
bugüne kadar kat etti¤imiz mesafe önemlidir, ama yeterli de¤ildir.
6 Sigma, ifl yapma biçimimizin temel tafl› haline gelinceye kadar
çaba göstermeye devam edece¤iz.
2003 y›l›ndaki büyümemizin ard›nda yatan faktörlerden biri
hiç kuflkusuz Türk ekonomisinde yaflanan yap›sal de¤iflimlerin
bizim iflimize yans›mas›d›r. Bence çok daha önemli olan bir baflka
faktör ise Borusan Grubu’nun ekonomik krizlere uyum göstermek
ve aflmak konusunda gösterdi¤i büyük kapasite
ve yetenektir.
Bu yetenek ve kapasite gelece¤e güvenle bakmam›z›
mümkün k›l›yor.
Borusan bugüne dek oldu¤u gibi bugünden sonra da hep bir
ad›m önde olacakt›r.
Hepinizin 60. kurulufl y›ldönümünü kutluyor, 2004’ün baflar›l›
ve sa¤l›kl› bir y›l olmas›n› diliyorum.
Sayg›lar›mla,
A. Ahmet Kocab›y›k
Yönetim Kurulu Baflkan›
1
2
3
4
5
6
1. Rüfldü Saraço¤lu Üye 2. Nükhet Özmen Üye 3. Bruno Bolfo Üye 4. A. Ahmet Kocab›y›k Yönetim Kurulu Baflkan› 5. Bülent Demircio¤lu Üye 6. Zeynep Hamedi Üye
7
Faaliyet Özeti
Borusan 2003 Y›l› Faaliyet Özeti ve
Y›l Sonu Neticeleri
Genel De¤erlendirme
2003 y›l›nda
Borusan Grubu
yüksek kârl›l›k
sa¤lam›fl ve sat›fllar›,
tarihinde ilk defa
%47’lik büyüme
ile 1 milyar dolar›
aflm›flt›r.
“Vergi Öncesi Kâr”
ise 2002 y›l›na
göre %158’lik
art›flla 52 milyon
dolar olarak
gerçekleflmifltir.
Uzun süren yüksek enflasyon ve ekonomik karmafla
döneminin ard›ndan Türk ekonomisi, 2003 y›l›nda ekonomik
göstergelerin olumlu yönde geliflti¤i nispeten istikrarl›
bir y›l geçirmifltir.
Performans hedeflerinin yüksek büyüme trendiyle beslenerek
tutturulmas› ve istikrarl› politik ortam, ifl hayat›n› da olumlu
yönde etkilemifltir.
2003 y›l›nda finans sektörü 2002’de uygulamaya al›nan
yap›sal reformlar çerçevesinde canlanmaya bafllam›fl, ‹stanbul
Menkul K›ymetler Borsas›, elde etti¤i sonuçlar ile dünya çap›nda
dikkat çeken bir borsa konumuna gelmifltir. Finansal sektörde
uzun süreli ve sürekli baflar›y› temin edecek istikrar için
sürdürülebilir ekonomik performans ve güven ortam›
temel etkenler olacakt›r.
Mevcut istikrar ortam›n› tehdit edebilecek riskler, politik alanda
Avrupa Birli¤i üyeli¤i, K›br›s ve Irak yönetiflimine iliflkin geliflmeler
iken ekonomik alanda da iflsizlik, IMF ile iliflkilerde yeni hedef
ve politikalarla yola devam edilmemesi ve krize temel olan eski
uygulamalara dönüfl yönünde e¤ilim gösterilmesidir.
Çevresindeki ekonomik geliflmelerin deste¤iyle Borusan Grubu,
sürdürülebilir ve kârl› büyüme hedeflerini gerçeklefltirerek tüm
ifl alanlar›nda kayda de¤er bir performans göstermifltir.
2003 y›l›nda grubun operasyonel sonuçlar›n› etkileyen temel
faktörler afla¤›da aç›klanm›flt›r:
2003 y›l›nda dünya çelik fiyatlar› beklenenin üzerinde
yükselmifltir.
‹ç pazarda, otomobil, beyaz eflya gibi ihracata ba¤l›
sektörlerdeki yüksek büyümeye ra¤men iç talep düzeyinde
s›n›rl› bir iyileflme yaflanm›flt›r.
Grubun ihracat pazarlar› ise genel olarak hafif bir canlanman›n
görüldü¤ü nispeten durgun bir y›l geçirmifltir.
1
2
3
Borusan Holding ‹cra Kurulu
1. Bülent Demircio¤lu Yönetim Kurulu Üyesi 2. A. Ahmet Kocab›y›k Yönetim Kurulu Baflkan› 3. Agâh U¤ur Genel Müdür
Euro/$ paritesi, dünya ekonomisini ve ihracat›n büyük
ço¤unlu¤unu Euro bölgesine ihraç eden Türkiye’yi
etkilemeye devam etmifltir.
Dalgal› kur politikas› neticesinde TL’nin di¤er para
birimleri karfl›s›nda de¤er kazanmas› ihracat›n rekabet
gücünü azaltm›flt›r.
2002 y›l›ndaki ola¤anüstü küçülme sonras›nda 2003
y›l›nda otomotiv sektöründe rekor bir büyüme
kaydedilerek binek oto sat›fllar› 90 bin adet seviyelerinden
240 bin adede yükselmifltir.
‹nflaat sektöründeki daralmaya ra¤men ifl makinalar›
sektöründe 2003 y›l›nda ciddi anlamda canlanma
gerçekleflmifltir. Genel inflaat faaliyetlerine yönelik ifl
makinalar› segmentinin pay›n›n büyük oranda artt›¤› sektörde,
toplam sat›fllar yaklafl›k 2000 adede ulaflm›flt›r.
Türk yass› mamul sektörü %36 oran›nda yüksek bir büyüme
gerçeklefltirmifl ve üretim tonajlar› tarihinin en yüksek
seviyesine varm›flt›r.
Politik ve makro ekonomik geliflmelerin yan›nda, yurtiçindeki
genel faaliyet düzeyini etkileyen temel konular ise:
Hükümetin altyap› yat›r›mlar›n› gerçeklefltirmemesi ve durgun
inflaat sektörü
Profil ve hacim aç›s›ndan tüketim trendlerini etkileyen yüksek
motorlu tafl›t vergileri ve harçlar›
Telekom sektöründeki liberalleflmenin gecikmesidir.
2003’te Borusan Grubu, yüksek kârl›l›kla büyüme
gerçeklefltirmifl ve stratejik ifl hedeflerine ulaflm›fl, sat›fllar›
tarihinde ilk defa %47’lik büyüme ile 1 milyar dolar› aflm›flt›r.
1019
875
799
691
649
540
1998
1999
2000
2001
Sat›fllar (milyon ABD Dolar›)
2002
2003
8
Faaliyet Özeti
Grubun ana faaliyet alanlar›nda 2003 y›l›nda 2002’ye göre ciddi
orandaki hacimsel büyümeler baflar›yla gerçeklefltirilmifltir:
‹hracat, 181 milyon ABD Dolar› de¤erinde sat›fl ile 2002
y›l›ndaki düzeyini korumufl, Çelik Grubu üretiminin ortalama
%25’ini ihraç etmifltir.
‹fl hacmi ve kârl›l›ktaki büyümenin yan› s›ra yo¤un bir yat›r›m
döneminde bulunulmas› nedeniyle toplam aktifler büyümüfl ve
bir milyar dolar seviyesinin üstüne ç›km›flt›r.
500
400
350
Büyüme Oran›
Hacimsel
USD Bazl› Ciro
Art›fl›
Boru
%21
%50
Yass› Çelik
%15
%52
1200
1000
%39
%70
%36
%16
200
Lojistik
-
%60
0
Telekomünikasyon
-
%18
%9
%43
Supsan
Tüm faaliyet alanlar›nda önemli ciro art›fl› olmakla birlikte
Grubun konsolide sat›fllar›nda esas pay›, yükselen global çelik
fiyatlar› ortam›nda 1.2 milyon ton üretim seviyesini gerçeklefltiren
Çelik Grubu alm›flt›r. Otomotiv faaliyetlerindeki ciddi büyümeye
karfl›n, Distribütörlük Grubu konsolide sat›fllar›n %37’lik
bölümünü karfl›layabilmifltir.
4
541
600
Caterpillar
181
691
800
Otomobil
1020
1019
838
15
27
Çelik Boru
Yass› Çelik
CAT
Otomotiv
Di¤er
Borusan Grubu Konsolide Sat›fllar›
(milyon ABD Dolar›)
(%)
2002
‹ç Pazar
‹hracat
Konsolide Sat›fl Da¤›l›m› (milyon ABD Dolar›)
Operasyonel gider baz›n›n tersine, çevrim kâr› dahil finansal
giderler hem mutlak de¤er olarak hem de oransal bazda
azalm›fl, 2002 y›l›ndaki %3.3’lük düzeyinden %1.2’ye inmifltir.
Bu de¤erler, gerek borçlanma giderlerinin azalmas› gerekse
devalüasyon ve enflasyon aras› iliflkisine tabi olan parasal
pozisyonun dengelenmesi sonucudur.
Tüm bu faktörlerin sonucunda Vergi Faiz ve Amortisman
Öncesi Kâr (VFAÖK) 27 milyon dolarl›k art›flla 105 milyon dolara
ulafl›rken Vergi Öncesi Kâr, 2002 y›l›na göre %158’lik art›flla
52 milyon dolar olarak gerçekleflmifltir.
120
100
80
60
40
20
0
-20
2000
2001
2002
1999
2000
2001
2002
2003
Borusan Grubu Toplam Varl›klar (milyon ABD Dolar›)
TL’nin di¤er para birimleri, özellikle dolar baz›nda
de¤erlenmesi, TL bazl› operasyonel gider kalemlerinde art›fla
sebep olmufl ve dolar bazl› raporlamada kârl›l›k üzerinde negatif
etki yaratm›flt›r. Bu faktörlere ra¤men flirketlerimiz sat›fl kârl›l›k
düzeylerini ciddi bir büyüme trendinde dahi korumufllard›r.
Buna karfl›l›k, genel yönetim giderlerindeki 30 milyon dolarl›k
art›fl›n yar›s›ndan fazlas› da giderler üzerindeki bu negatif etkiden
kaynaklanmaktad›r. Genel yönetim giderlerindeki bu art›fl,
Grubun yükselen ifl hacmi neticesinde ortaya ç›kan verimlilik
f›rsatlar›ndan faydalanmas›n› s›n›rlam›fl ve genel yönetim
giderlerinin sat›fllara oran› %12 olarak gerçekleflmifltir.
1999
235
239
300
237
209
157
86
29
42
53
36
1998
1999
2000
2001
102
0
2003
1998
1998
280
100
50
2001
286
281
200
660
521
378
300
250
801
750
337
312
150
22
32
730
170
163
400
778
463
450
2003
VÖK
FVAÖK
Borusan Grubu VÖK ve FVAÖK Seviyesi (milyon ABD Dolar›)
‹yilefltirilen alacak ve stok devir h›zlar›na ra¤men, 2003
y›l›ndaki büyüme trendine ve yükselen çelik fiyatlar›na ba¤l›
olarak iflletme sermayesi ihtiyac› da artm›flt›r. 91 milyon dolarl›k
bu art›fl, devir h›zlar›n›n art›fl›n›n yaratt›¤› etkiyle s›n›rl› seviyede
kalm›fl ve sat›fllardaki büyüme %47 düzeyinde gerçekleflirken
iflletme sermayesindeki büyüme oran› %43 olarak
gerçekleflmifltir.
Grubun toplam yat›r›mlar›n›n 102 milyon dolar› buldu¤u
2003 y›l›nda, en büyük pay› Yass› Çelik Grubu’nun yeni
galvanizleme hatt› ve hadde kapasitesi art›r›m›na iliflkin yat›r›m›
alm›flt›r. Toplam proje bedeli 2003 y›l›nda yap›lan 73 milyon
dolarl›k harcama ile toplam 125 milyon dolara ulaflm›flt›r.
Kalan 29 milyon dolarl›k harcama, temel olarak idame,
ikame ve verimlilik art›fl›na yönelik yat›r›mlard›r.
2002
2003
Net Borçlanma Düzeyi
‹flletme Sermayesi
Sabit K›ymet Yat›r›mlar›
Borusan Grubu ‹flletme Sermayesi,
Sabit K›ymet Yat›r›mlar› ve Net Borçlanma Düzeyi (milyon ABD Dolar›)
Bu arada 2003 y›l›nda ortaklara de¤er yaratacak yönde çal›flmalar
sürdürülürken mevcut portföy yap›s› korunmufltur. Bu y›l içinde
herhangi bir birleflme veya flirket al›m› gerçeklefltirilmemifltir.
Sonuç olarak, ülkenin geçti¤i ekonomik kriz ve karmafla
döneminin ard›ndan Grup tekrar kârl› büyüme trendini
yakalam›flt›r. Stratejik yat›r›mlar›n yak›n gelecekte
tamamlanmas›yla Borusan Grubu mevcut ifllerinde basamak
atlatacak bir büyüme yakalayacak ve bu büyüme finansal ve
operasyonel sonuçlar›na yans›yacakt›r.
Sektörel De¤erlendirme
Söz konusu yat›r›m harcamalar› ve artan iflletme sermayesi
ihtiyac› kaç›n›lmaz bir borç yüküne sebep olmufltur.
Net borçlanma düzeyindeki 125 milyon dolarl›k art›fl›n
58 milyon dolar› birebir Yass› Çelik Grubu yat›r›m›yla iliflkili,
kalan› ise artan iflletme sermayesini karfl›lamak içindir.
Konsolide borç/özsermaye oran› 58/42 seviyesinde
gerçekleflmifltir. Borç yönündeki göreceli a¤›rl›k, söz konusu
yat›r›mlara iliflkin getirilerin 2004 ve sonras›nda elde edilecek
olmas›na ra¤men yat›r›m projelerinden kaynaklanan
yükümlülüklerin tamam›n›n bilançoya yans›mas›ndan
kaynaklanmaktad›r.
Çelik Faaliyetleri
Boru Grubu
Dünya çelik pazar› 2003 y›l›nda yeniden canlanmaya bafllam›flt›r.
2002 y›l›nda artmaya bafllayan s›cak haddelenmifl çelik sac
fiyatlar› 2003 y›l›n›n ilk çeyre¤inde doruk noktas›na ulaflmas›na
ra¤men May›s 2003’te Çin’deki afl›r› stoklar nedeniyle afla¤›
do¤ru bir ivme göstermifl fakat döngüsünü 2003 y›l›nda yukar›
do¤ru bir hareketle tamamlam›flt›r. 2003 y›l›nda ortalama
9
Faaliyet Özeti
çelik fiyatlar› 2002’deki %25’lik art›fl›n üzerine %30 oran›nda
bir art›fl daha göstermifltir. Fiyat art›fllar›n›n 2004 y›l›nda da
devam etmesi beklenmektedir.
Japonya kendi ekonomisindeki hassas dengelerini korumaya
çal›fl›rken, Çin dünya çelik pazar›n›n en büyük oyuncusu
olmaya devam etmifltir. ABD’nin demir çelik ürünleri ithalat›na
karfl› yürürlü¤e koydu¤u korumac› önlemlerin (Section 201)
etkisi 2003 y›l›nda yavafl yavafl gözden kaybolmaya bafllarken
Amerika pazar›, standart ürünlerdeki düflük fiyatlar nedeniyle
2003’te oldukça dura¤an bir y›l geçirmifltir. Avrupa pazar› stabil
konumunu sürdürürken kârl›l›ktaki temel etken Euro’nun de¤er
kazanmas› olmufltur. Öte yandan Ortado¤u pazar›nda, siyasal
istikrars›zl›k nedeniyle talep oldukça düflük gerçekleflmifltir.
Yurtiçi çelik boru sektörü, düflük kapasite kullan›m›
sebebiyle yaflad›¤› darbo¤az›, geçmifl y›llarda oldu¤u gibi
ihracata yönelerek dengelemeye çal›flm›flt›r; inflaat sektörünün,
sektörün büyümesi için gerekli olan yeterli ivmeyi kazanamamas›
ve canlanaca¤› yönünde bir beklenti göstermemesi sebebiyle
fiyat rekabeti oldukça fazla olmufltur. Otomotiv sektöründe
ihracatta yaflanan patlama sebebiyle otomotiv ve yan sanayiinde
kullan›lan katma de¤eri yüksek olan özel borulara olan talep
artm›flt›r, ayn› trendin 2004 y›l›nda da devam etmesi
beklenmektedir. Spiral boru pazar›nda da Bakü-Tiflis-Ceyhan
Petrol Boru Hatt› Projesi nedeniyle oldukça hareketli bir y›l
geçirilmifltir. Do¤algaz da¤›t›m hatlar›n›n 21 ile daha yay›lmas›
sonucunda do¤algaz pazar›, 2004 y›l›nda da en fazla büyüme
trendi gösteren segment olmaya devam edecektir.
Bakü-Tiflis-Ceyhan Projesi ve do¤algaz ihaleleri Borusan Boru
Grubu için 2003 y›l›na damgas›n› vuran olaylard›r.
‹halesi 2002 y›l›nda sonuçlanan ve bin y›l›n projesi olarak
nitelendirilen Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hatt› Projesi (BTC) petrol
gibi çok kritik bir enerji kayna¤›n›n s›n›rlar ve ülkeler aras›
dolafl›m›n› sa¤larken bölgede yeni güç alanlar›n›n oluflumuna
zemin haz›rlam›flt›r. Türkiye bölümü 1070 km olan proje
kapsam›nda toplam kullan›lan 390,000 ton borunun
175,000 tonluk bölümü Mannesmann, Ümran ve Noksel’den
oluflan Türkiye konsorsiyumu taraf›ndan tedarik edilmektedir.
30,000 tonluk Ceyhan ‹skelesi kaz›k borular› ve muhafaza
borular› da konsorsiyum taraf›ndan temin edilmektedir.
Proje kapsam›nda, toplam 66,000 ton spiral boru tedariki
sa¤layacak olan Mannesmann Boru, 2003 y›l› sonu itibar›yla
56,000 tonluk bölümünün sat›fl›n› gerçeklefltirmifltir.
Borusan Boru Grubu, 325 milyon ABD Dolar› de¤erindeki
sat›fl cirosuyla 2002 y›l›na göre %50 oran›nda büyüme
kaydetmifltir. 537,000 tonluk toplam konsolide sat›fl hacminin
184,000 tonluk k›sm› d›fl pazarlara sat›l›rken toplam sat›fl
hacminde 2002 senesine göre %21’in üzerinde büyüme
kaydedilmifltir. ‹ç piyasadaki olumlu koflullar nedeniyle ihracat
sat›fl hacmi geçen senenin %5 alt›nda gerçekleflmesine ra¤men
çelik fiyatlar›ndaki art›fl nedeniyle ihracat cirosu geçen seneye
göre %14 oran›nda artarak 84 milyon ABD Dolar›
seviyesine ulaflm›flt›r.
Ana ihracat pazarlar›, 2002 y›l›nda oldu¤u gibi 2003 y›l›nda
da Amerika, Kanada ve Avrupa olmufltur. Sat›fl hacmi
16,000 ton seviyesine ulaflan Vobarno, bir ihracat üssü olarak
de¤erlendirilmektedir ve Grubun, gelecekte Avrupa’ya yap›lacak
sanayi borusu sat›fllar›n›n %10’unu gerçeklefltirme hedefine
ulaflmak için sat›n ald›¤› ilk flirkettir.
2003 y›l›nda Boru Grubu, Ortado¤u pazar›nda özellikle
Irak’taki geliflmeleri daha da yak›ndan takip edebilmek ve
yerel kurulufllarla olan iliflkilerini güçlendirmek için Irak’ta
1500 metrekarelik ilk depolama alan›n› açm›flt›r. ‹stikrar sa¤lanana
kadar s›n›rl› seviyede faaliyet göstermeyi planlayan Grup,
Irak’ta üretim için uygun koflullar olana kadar, ihaleleri takip
edecek ve stok tutarak Türkiye’den sat›fl yapmaya
devam edecektir.
Borusan Boru Grubu, yurtiçi pazarda ortalama %50 pazar
pay› ile piyasa liderli¤ini sürdürmektedir. Borusan Boru Grubu
segmentlerine göre su ve gaz borular›nda %55, bas›nçl› borularda
%50, konstrüksiyon borular›nda %20, sanayi borular›nda
%23, özel borularda %46, spiral borularda %20 ve plastik
borularda %6 pazar pay›na sahiptir.
Borusan Boru Grubu gelecekte, Türkiye’de pazar
liderli¤ini koruman›n yan› s›ra sat›n alma, ortakl›k, birleflme ve
özellefltirmelerle ekonomik co¤rafyas› içinde yer alan
Do¤u Avrupa, Rusya, Ortado¤u ve Kuzey Afrika’da yat›r›m
ve üretim yapmak suretiyle global rekabet gücünü ve
etkinli¤ini art›rmay› hedeflemektedir.
Yass› Çelik Grubu
Demir-çelik sektörü, otomotiv, beyaz eflya, radyatör,
inflaat, demiryolu gibi çok say›daki endüstrinin ana girdisi olarak
global pazarlardaki geliflmelerden büyük ölçüde etkilenmektedir.
Endüstriyel geliflmeler ve sanayileflmenin etkisiyle 20. yüzy›l›n
bafl›nda yaklafl›k 28 milyon ton olan dünya çelik tüketimi,
2003 y›l›nda 2002 y›l›na göre %7 artarak 945 milyon
tona ulaflm›flt›r.
2003 y›l› dünya çap›nda genel ekonomik iyileflmenin yan› s›ra
Çin’den gelen yo¤un talep üzerine çelik fiyatlar›n›n çok yüksek
seyretti¤i bir y›l olmufltur. 2004 y›l›nda uluslararas› piyasalarda
çelik ürünlerine olan talebin Çin’in önemli etkisi ile artmaya
devam edece¤i ve çelik fiyatlar›n›n yüksek seviyelerde
seyrinin sürece¤i beklenmektedir.
2003 y›l›nda sektörde görülen di¤er önemli bir geliflme ise
ABD ve Avrupa Birli¤i taraf›ndan konulan korumac› önlemlerin
kald›r›lmas›d›r. Bu durumun dünya demir-çelik sektöründe
serbestli¤i ve rekabeti art›raca¤› dolay›s›yla verimlili¤i art›rarak
arz fazlal›¤› sorununa olumlu katk› sa¤layaca¤› düflünülmektedir.
Dünya çelik sektöründeki geliflmelerden do¤rudan etkilenen
Türkiye demir-çelik sektöründe ham çelik üretimi 2003 y›l›nda
2002 y›l›na göre %12 artarak 18 milyon ton seviyesine ulaflm›flt›r.
Halihaz›rda yass› çelikte arz eksikli¤i yaflayan sektörde ülke
ekonomisindeki %5’lik büyümenin de etkisi ile yass› çelik
üreticileri ciro ve kârl›l›k aç›s›ndan olumlu sonuçlar elde etmifllerdir.
Borusan Grubu, Yass› Çelik ifl alan›nda geçen y›la göre
%19’luk bir art›flla 619,000 ton civar›nda bir ifl hacmine ulaflm›flt›r.
‹liflkili olunan sektörlerdeki yüksek ihracat potansiyeli ve buna
ba¤l› olarak artan kapasite kullan›m oranlar› iç piyasada sat›fllar›n
%34 artarak 504,000 tona ulaflmas›na sebep olmufltur.
Öte yandan iç piyasa ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda daha düflük kârl›l›¤a
sahip ihracat ifl hacmi 115,000 ton civar›nda gerçekleflmifltir.
Birinci s›n›f çelik kullan›c›lar›yla endüstriyel iflbirli¤inde öncü
olarak de¤er yaratma vizyonuna sahip olan Borçelik, 2003
y›l›nda üstün bir performans göstermifltir. fiirket, tarihindeki
en yüksek üretim ve sevk›yat tonajlar›na ulaflarak ifl hacmini
geçen y›la göre %53, kârl›l›¤›n› ise %107 art›rm›flt›r. Tam kapasite
ile üretim yaparak %16 düzeyinde pazar pay› elde etmifltir.
Öte yandan 2001 y›l›nda bafllayan galvaniz yat›r›m›n›n
Eylül ay›nda devreye al›nmas› sebebiyle 2003 y›l› flirket tarihinde
önemli bir dönüm noktas› olmufltur. Mevcut kapasiteyi iki kat›na
(900,000 ton) ç›karacak olan yat›r›m›n ikinci faz› ise May›s
2004 itibar›yla tamamlanm›flt›r.
Yeni ürün, galvanizlenmifl çelik, ço¤unlukla otomotiv ve beyaz
eflya sektörüne sat›lacakt›r. Otomotiv sektörüne uluslararas›
pazarlarda dünyan›n en büyük çelik üreticisi ve Borçelik’in
hissedarlar›ndan biri olan Arcelor’un global a¤› arac›l›¤› ile hizmet
verilecektir. Yeni ürün, sadece Borçelik’in gelecek y›llardaki
kârl›l›¤›n› art›rmakla kalmay›p flirketin pazardaki konumunu da
güçlendirecektir. Dört y›l içinde galvaniz pazar›nda lider konuma
yükselmek flirketin mevcut misyonlar› aras›nda yer almaktad›r.
Ana ürünlerin performanslar› aç›s›ndan bak›ld›¤›nda 2003
y›l› so¤uk ürünlerin daha çok iç piyasaya yönlendirildi¤i bir y›l
olmufltur. ‹ç piyasada artan talep karfl›s›nda tam kapasite ile
çal›flan Borçelik, ürünlerini pazar pay›n› korumay› hedefledi¤i
sektörlere pazarlam›flt›r. Beyaz eflya, otomotiv, radyatör ve
inflaat sektörü 419,000 tonluk iç piyasa sat›fllar› içerisinde
önemli bir yere sahiptir. 2003 y›l›n›n son çeyre¤inde üretime
bafllanan galvaniz ürünleri için ise 2003 y›l› deneme sat›fllar›n›n
ve homologasyon çal›flmalar›n›n yap›ld›¤› bir y›l olmufltur.
2003 y›l›nda ihracatç›lar›n gözdesi, gerek yüksek talep
gerekse yüksek fiyat seviyesi sebebiyle Çin pazar› idi. Çin’deki
çelik üretim kapasitesini art›racak yat›r›mlar›n tamamlanmas›na
kadar bu durumun devam etmesi beklenmektedir. Borçelik
ihracat› tonaj olarak bir önceki y›la göre çok fazla de¤iflmemesine
ra¤men ihracat pazarlar› de¤iflmifltir. 2002 y›l›nda ABD önemli
bir yere sahipken 2003 y›l›nda ihracat›n %57’si Çin’e yap›lm›flt›r.
Çin’in ard›ndan gelen Ortado¤u pazar›na sat›fllar artarken genel
talep daralmas› yaflayan Avrupa pazar› sat›fllar› s›n›rl› seviyede
gerçeklefltirilmifltir. 2003 y›l›nda deneme sat›fllar› ile bafllayan
galvaniz ürünleri ihracat› ise homologasyon çal›flmalar›
tamamlan›r tamamlanmaz Arcelor Auto arac›l›¤› ile yap›lacakt›r.
Birlik Galvaniz, 2002 y›l›na göre daha iyi bir performans
sergileyerek ifl hacmini %8, cirosunu ise %25 art›rm›flt›r.
‹hracat tonaj› de¤iflmemesine ra¤men pazar da¤›l›m›
Ortado¤u ülkeleri özellikle ‹srail lehine de¤iflmifltir.
10
Faaliyet Özeti
Birlik Galvaniz üretim hatt›n›n yenilenmesi için verilen yat›r›m
karar› ile 2003 y›l› flirket tarihinde önemli bir yere sahip olacakt›r.
2004 y›l›n›n ikinci yar›s›nda faaliyete geçecek olan yenilenmifl
hatta daha kal›n malzemeler ifllenip 0.30-4.00 mm aras›nda
kal›nl›¤a sahip ürünler müflterilerin hizmetine sunulabilecektir.
Bu ürün aral›¤›n› kendi ürün gam› ile birlefltirip daha genifl bir
müflteri kitlesine ulaflmay› amaçlayan Borçelik, Aral›k 2003
tarihinde Birlik Galvaniz’in %99.99’unu sat›n alm›flt›r.
Kerim Çelik, Türkiye demir-çelik sektöründeki büyümeye
paralel olarak Çelik Merkezi faaliyetlerinde ifl hacmini %15
art›rarak 134,000 tona ulaflm›flt›r. Bölgesel yay›l›m stratejisi
do¤rultusunda, 2003 y›l›nda hedef alandaki ana müflterilere
hizmet vermek amac› ile Manisa’da bir çelik merkezi yat›r›m›na
bafllam›flt›r. Böylelikle sadece müflteri taleplerine an›nda cevap
verebilmekle kalmay›p sektörde müflteri-üretici iflbirli¤ine
bir örnek teflkil edebilecektir.
Di¤er yandan Paslanmaz Çelik ürünlerinde ise 3000 tonluk
bir sat›fl hacmi elde etmifltir. Müflteriye yak›n olma prensibiyle
Kerim Çelik’in Paslanmaz Çelik faaliyetleri de Gebze’ye
tafl›nm›flt›r.
Global çelik sektöründeki yükselifl trendinin pozitif etkisiyle
Borusan’›n ‹spanya’daki ifltiraki Bamesa da 2003 y›l›nda gözal›c›
bir performans sergilemifltir. Bamesa’n›n konsolide cirosu
1 milyon tonun üzerinde sat›flla 620 milyon dolar düzeyinde
gerçekleflmifl ve flirket 10 milyon dolar kâr etmifltir.
Bamesa’n›n ‹spanya, Portekiz, Türkiye ve Fransa’da toplam
10 tesisi bulunmaktad›r. fiirket yak›n geçmiflte Fransa’da bir
çelik merkezi sat›n alm›fl ve söz konusu tesis 180 bin ton sat›fl
yaparak 90 milyon dolar ciro elde etmifltir. Borusan’›n
Bamesa’daki ifltiraki %35 oran›nda oldu¤undan, Bamesa
özsermaye metoduyla Borusan hesaplar›na konsolide
edilmektedir. Özetle flirketin finansal tablolar› Borusan ile
birlefltirilmemekte, sadece özsermayesindeki cari y›l art›fl›
Borusan’›n di¤er gelirler kalemine eklenmektedir.
Distribütörlük
Otomotiv
Borusan Otomotiv ve Borusan Oto
Türkiye otomotiv pazar›, 2003 y›l›nda gerçekleflen 240,000
adetlik araç sat›fl›yla çarp›c› bir y›la tan›k olmufltur. Binek otomobil
sat›fllar›, pazardaki büyüyen talep, ekonomik koflullardaki
iyileflme ve daha istikrarl› bir siyasal düzenin etkisiyle geçmifl
iki senenin oldukça üzerinde gerçekleflmifltir.
Halihaz›rda ayl›k üretim, kapasite kullan›m oran›, enflasyon
ve ihracat rakamlar› ekonomik büyüme yönünde ümit verici
sinyaller vermekte, bu geliflmeler otomotiv pazar›na pozitif
yönde etki etmektedir. ‹thal araçlar›n toplam pazar içindeki pay›,
2002’de %62 seviyesindeyken 2003 y›l›nda tarihinin en
yüksek seviyesi olan %68’e yükselmifltir.
Türkiye otomotiv pazar›, sars›nt›l› geçen birkaç y›l›n ard›ndan,
istikrarl› bir büyüme aray›fl› içinde olmas›na ra¤men 2003’ün
son çeyre¤inde, önemli geliflmeler yaflanm›flt›r. 2003’ün son
aylar›nda aç›klanan Özel Tüketim Vergisi daha çok 2000 cc’nin
üzerindeki araçlara etki ederek lüks otomobil ve 4x4 segmenti
üzerine a¤›r bir yük getirmifl, sektörde küçük ve orta ölçekli
arabalara do¤ru talep kaymas›na sebep olmufltur.
Borusan Otomotiv, sene sonuna do¤ru yap›lan Özel Tüketim
Vergisi’ndeki yasal düzenlemeler sebebiyle sat›fllar› az miktarda
gölgelenmesine ra¤men sad›k müflteri profili, baflar›l› sat›fl
stratejileri ve güçlü sat›fl ekibiyle sat›fllar›n› geçen seneye
göre %39 oran›nda art›rmay› baflarm›flt›r.
2003 y›l›nda BMW Grup markalar› -BMW ve MINI- pazardaki
artan ve zorlaflan rekabet koflullar›nda, %6.4’ten %4.2’ye
daralan lüks segment içinde dahi sat›fllar›n› geçen seneye göre
%31 oran›nda art›rm›flt›r. Yeni 5 serisi, 6 serisi Coupe ve
X3 modelleri ile BMW sat›fllar› 3605 adede eriflirken MINI,
pazardaki pozisyonunu daha da sa¤lamlaflt›rm›flt›r.
BMW, %32 pazar pay›yla 2003 y›l›nda da lüks segmentteki
pazar liderli¤ini sürdürmüfltür. Toplam sat›fllar› 413 adede ulaflan
MINI grubu, 2003 y›l›nda üst orta s›n›f›n küçük arabalar
segmentinde pazar pay›n› %40’a ç›karm›flt›r.
BMW Grubu, 2003 y›l›nda dünya genelinde de baflar›l› bir
y›l geçirmifl, toplam sat›fllar› 1,100,000 adede ulaflm›flt›r. Piyasaya
yeni sunulan modeller ve di¤er yeni ürünlerin çoklu¤u fark
edilebilir bir canl›l›k yaratarak dünya pazar›nda BMW Grubu’nun
geçen seneye göre bütün markalarda sat›fl hacminin üzerine
ç›kma hedefini gerçeklefltirmesinde önemli bir rol oynam›flt›r.
Borusan Otomotiv Türkiye’deki bu baflar›l› sat›fl performans›
ile dünya genelindeki 30 adet Land Rover ithalatç›s› aras›ndan
bir numaraya yükselmifltir. Borusan Otomotiv, tek ithalatç›
firma olarak Land Rover G4 Challenge’›n Ocak 2005’te
bafllayacak finallerine kat›lmak için özel davet alm›flt›r.
2003 y›l›nda 35 milyon ABD Dolar›’na ulaflan parça
sat›fllar›, geçen senenin iki kat›na ç›km›flt›r. Büyümenin
esas kayna¤›, 6 Sigma Projeleri ve hizmet verilen araç park›
hacmindeki %9’luk art›flt›r.
Supsan
Borusan Otomotiv, 2008 y›l› sonuna kadar 1000 adetlik
motosiklet sat›fl hedefini gerçeklefltirmek için motosiklet
operasyonunu 2002 y›l›nda yeniden yap›land›rm›flt›r.
BMW Motosiklet faaliyeti, 2003 y›l›nda 265 adet sat›fl ile
%18 büyüyen toplam pazarda geçen y›la göre %26 art›fl
sa¤lam›flt›r. Güvenli sürüfl konseptini yayg›nlaflt›rmak ve
motosiklet pazar›n› geniflletmek için 2003 y›l›nda Borusan
Oto-‹stinye’de Motosiklet E¤itim Merkezi kurulmufltur.
Distribütörü oldu¤u markalar›n yeni araba sat›fllar› ve sat›fl
sonras› hizmetleri faaliyetinin özünü oluflturmakla birlikte, Borusan
Otomotiv, operasyonlar›n› kullan›lm›fl araç ve kiralama hizmetleri
konusunda da geniflletmeyi hedeflemektedir. ‹lk ad›m olarak
2003 y›l›nda BMW Grubu’nun di¤er ülkelerde uygulamakta
oldu¤u Onayl› Kullan›lm›fl Araç Program› bafllat›lm›fl, 2003
y›l›nda, kullan›lm›fl araç sat›fllar› geçen senenin iki kat›na
ç›karak 281 adede ulaflm›flt›r.
fiirket ayr›ca ayr› bir kâr merkezi olarak odakland›¤› araç
kiralama iflini piyasaya lanse etmifltir. Kurumsal kiralamaya araç
filosu kurmak için flimdiye kadar yap›lan 4 milyon ABD Dolar›
de¤erindeki yat›r›ma ek olarak, 2004 y›l›nda 6 milyon ABD
Dolar› daha harcanacakt›r.
2003 y›l›nda, Özel Tüketim Vergisi’ndeki düzenlemelerin olumsuz
etkisiyle toplam binek otomobil pazar› içinde 4x4 segment
pay›n›n, %4.6’dan %4.1’e düflmesine ra¤men Land Rover
sat›fllar›, geçen seneye göre çarp›c› bir flekilde %80 oran›nda
artarak 1087 adede ulaflm›flt›r ve 2004’te büyümenin temel
bileflkesi olmas› tasarlanmaktad›r. Land Rover, %12’lik
pazar pay› ile segmentindeki ilk üç marka aras›ndad›r.
Türkiye’de otomotiv sektöründe yaflanan olumlu geliflmelerle
birlikte, 2003 y›l›nda, üretimde rekor y›l› olan 2000 y›l›ndaki
üretim hacmi afl›lm›fl ve dünya ihracat piyasas›nda yeni f›rsatlar
yakalanm›flt›r. Supap üreticisi Supsan, bu geliflmeler
do¤rultusunda, gerçeklefltirdi¤i yüksek orandaki sat›fllarla
Türkiye’deki pazar pay›n› %41’e yükseltmifltir. fiirket, yurtiçinde
Ford, Renault, Fiat ve Türk Traktör gibi önde gelen otomobil,
kamyon ve traktör üreticilerinin en büyük tedarikçisi
konumundad›r.
fiirket, Avrupa, Amerika ve Romanya’ya yap›lan supap ihracat›n›
%46 oran›nda art›rarak 8 milyon ABD Dolar› ciro elde etmifltir.
4.6 milyon adet yap›lan toplam sat›fl›n %59’luk k›sm›n›
ihracat oluflturmaktad›r.
‹fl orta¤› Eaton firmas›yla yürütülen çal›flmalar sonucu
Supsan, 2003 y›l›nda, imalat kapasitesini 5.5 milyon adede
ç›karm›flt›r. fiirket, iç piyasaya 180, yurtd›fl›na ise 250 çeflit
ürünle hizmet vermektedir. 2004 y›l›nda piyasaya yeni ürünler
sunmak üzere çal›flmalar yap›lmaktad›r. fiirket, yedek parça
sektöründe yeni ürünlere a¤›rl›k vererek pazar pay›n›
%41’den %45’e ç›karmay› hedeflemektedir. Supsan,
kapasitenin art›r›lmas› ve maliyetlerin azalt›lmas› yolunda yapt›¤›
çal›flmalarla Borusan Grubu taraf›ndan 2003 y›l›n›n
“6 Sigma fiirketi Ödülü”ne lay›k görülmüfltür.
11
Faaliyet Özeti
Progresif Otomotiv Distribütörlü¤ü
‹fl Makinalar› ve Güç Sistemleri
Türkiye’de yaflanan olumlu ekonomik göstergelere paralel
olarak birinci el otomobil pazar› canlanarak 2002 y›l›na k›yasla
%165’lik bir büyüme sa¤lam›flt›r. Bu büyümeye karfl›l›k,
ikinci el otomobil sat›fl› 2003 y›l›nda 650,000 adet olup
sadece %49 artm›flt›r.
Caterpillar Grubu
Borusan, ikinci el otomobil pazar›n› Otomax ve Oto Exchange
flirketleri ile temsil etmektedir.
Otomax.com
Otomax.com, Türkiye’nin ilk “çok markal› ikinci el otomobil
platformu” olarak faaliyet göstermektedir. Otomax.com üye
say›s›n› iki kat›na ç›kararak 250,000’e ulaflt›rm›flt›r. Otomax.club
üye say›s› 7400 civar›ndad›r. Otomax.com üye bayilerine yaklafl›k
74,000 sat›n alma baflvurusu yönlendirmifl ve otomobil
sat›c›lar› için yeni bir sat›fl kanal› haline gelmifltir. 2003 y›l›nda
1,279,000 adet de Otomax.com dergisi sat›lm›flt›r.
Toplam 39 ilde faaliyet gösteren Otomax.com 296 üye bayi ile
faaliyette bulunmaktad›r. Stratejik ifl ortaklar› aras›nda Lassa,
Bridgestone, Mobil, Digitürk, Turkcell, Tofafl, Hyundai, Total,
Sabah, Yap› Kredi Bankas›, Marsh ve Finansbank yer almaktad›r.
Oto Exchange
Borusan Makina
Türkiye’de, 2003 y›l›nda, faizlerin düflmesi, Türk Liras›’n›n
de¤er kazanmas› gibi ekonomik göstergelerde yaflanan olumlu
geliflmeler, pazar›n %60’›n› oluflturan genel ifl makinalar›
sektörüne hareket sa¤layacak ekonomik flartlar› oluflturmufltur.
Ayr›ca, 2004 y›l›nda gerçekleflecek belediye seçimleri nedeniyle
artan altyap› çal›flmalar› ve ihale sisteminde oluflan de¤ifliklikler
küçük ifl makinalar› sat›fl›n› canland›rm›flt›r. Bu dinamikler
do¤rultusunda, 2002 y›l›nda 1100 adet olan Türkiye ifl makinalar›
pazar›, %77 oran›nda büyüyerek 2003 y›l›nda 1950 adede
ulaflm›flt›r. Devletin altyap› yat›r›m› ile ilgili kaynak ay›ramamas›
sebebiyle Türk inflaat sektörü, sahip oldu¤u geliflme potansiyelini
kullanamamaktad›r. Kaynak eksikli¤i sebebiyle gelecek
y›llarda büyük yeni projeler öngörülmemektedir.
Borusan Makina, belirtilen iç pazar koflullar› alt›nda, devlet
ihaleleri haricinde 367 adet ifl makinas› sat›fl› gerçeklefltirmifl
ve %21 pazar pay› elde etmifltir. fiirket, 2003 y›l›nda,
Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hatt› Projesi’ne ba¤l› olarak
ortaya ç›kan f›rsat› de¤erlendirerek ifl makinalar› kiralama
segmentinde büyüme sa¤lam›flt›r. Limak ve Spie-Capag projeleri
için toplam 56 adet ifl makinas› kiralanm›flt›r. Projeler,
2004 y›l›nda da devam edecektir.
Türkiye’nin ilk Kurumsal Otomobil Borsas› Oto Exchange,
galeriler, yetkili sat›c›lar ve filo sahibi kurulufllar aras›nda ikinci
el otomobil ticaretini “özel art›rma” sistemiyle gerçeklefltiren bir
platformdur. 2001 y›l›nda Borusan -Mitsubishi CorporationUsed Car System Solutions (USS) ortakl›¤›yla kurulmufltur.
Türkiye’de 2004 seçimleri ile iktidara gelen belediyelerin ay›raca¤›
ödenekler ve Türk müteahhitlerinin Irak ve Afganistan gibi
Ortado¤u ülkelerinden alaca¤› ifller, ifl makinalar› sektöründe
gelecek y›llarda büyüme sa¤layacakt›r.
fiirket, 2003 y›l› içerisinde 48 adet özel art›rma gerçeklefltirmifltir.
7318 araç özel art›r›ma ç›km›fl ve 1774 araç özel art›r›m yoluyla
200 üyesine sat›lm›flt›r. Tüm çabalara karfl›n ikinci el otomobilde
aç›k art›rma yöntemi pazar taraf›ndan benimsenmemifl,
kârs›z ve yavafl bir büyüme gerçekleflmifltir.
Sektörde, ifl makinalar›n›n kullan›m oran›n›n çal›flma saatleri
aç›s›ndan düflük olmas› sebebiyle sat›fl sonras› hizmet ve yedek
parça sat›fl› imkanlar› da azalm›flt›r. Caterpillar deste¤i ile
kurulacak olan parça takip sistemi ile yedek parça sat›fl›n›n
art›r›lmas› planlanmaktad›r.
Caterpillar’›n Türkiye’de ve Orta Asya’da stratejik ifl orta¤› olma
yolundaki vizyonu do¤rultusunda Borusan Makina, faaliyetlerini
ilgi alan›ndaki bölgelerde yaymaktad›r. Mevcut durumda,
Orta Asya’da 3 bölgede faaliyetlerini sürdürmektedir:
Kazakistan, Azerbaycan ve Gürcistan. Makina, 2004’ün ilk
çeyre¤inde Caterpillar’›n K›rg›zistan temsilcili¤ini de üstlenmifltir.
2003 y›l›nda Kazakistan’da ifl makinalar› sat›fl› a¤›rl›kl› olarak
madencilik, do¤algaz ve petrol sektörlerinde gerçekleflmifltir.
‹nflaat ve madencilik alanlar›nda yat›r›mlar›n ertelenmesi,
2003 y›l›nda, bu bölgede istenilen büyümeyi ertelemifltir.
2004 y›l›nda artmas› öngörülen maden fiyatlar› do¤rultusunda
bu bölgenin büyümesi beklenmektedir. Kazakistan, as›l faaliyet
bölgesi olmas›na ra¤men, 2003 y›l›nda, Azerbaycan ve
Gürcistan’da, Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hatt› çal›flmalar› sebebiyle
15 milyon ABD Dolar› de¤erinde ifl makinalar› sat›fl› sa¤lanm›flt›r.
BP taraf›ndan finanse edilen projenin, Azerbaycan baca¤›
CCIC firmas›na, Gürcistan aya¤› ise SpieCapag/Petrofac
ortakl›¤›na verilmifltir. 2003 y›l›nda Azerbaycan ve Gürcistan
pazar paylar› s›ras›yla %97 ve %55 olarak gerçekleflmifltir.
Kazakistan harici bölgelerde ifl makinalar› sat›fl› mevcut
flartlarda k›s›tl›d›r ve as›l faaliyet, sat›fl sonras› destek üzerine
yo¤unlaflm›flt›r. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hatt› ve Bakü-Supsa
petrol projelerinin bak›m faaliyetleri 2004 y›l›nda sat›fl sonras›
hizmetlerde ek kazançlar sa¤layacakt›r.
Borusan Makina, K›rg›zistan temsilcili¤inin üstlenilmesine ek
olarak Kazakistan’da dünyaca tan›nm›fl traktör markas› Massey
Ferguson traktörlerinin de üreticisi olan AGCO’nun
distribütörlü¤ünü almay› planlamaktad›r. Orta Asya’n›n tah›l
ambar› olan Kazakistan, tar›m ifl makinalar› için önemli bir pazar
teflkil etmektedir. Tar›m sektörü, Kazakistan milli gelirinin
%12’sini oluflturmakta ve ülke gelifliminde önemli bir rol
oynamaktad›r. Borusan Makina, att›¤› önemli ad›mlarla
Orta Asya’da büyüme hedefi için yol almaktad›r.
Borusan Güç Sistemleri
Do¤algaz boru hatt› projelerinin tamamlanmas› ve ana enerji
kaynaklar›ndaki tedarik darbo¤az›n›n giderilmesi ile 2003 y›l›ndan
itibaren enerji projelerinde hareketlenme bafllam›flt›r.
Do¤algaz tedari¤inde artan arzla birlikte gelen de¤iflim ve enerji
piyasalar›n›n deregülasyonuna yönelik olumlu geliflmeler,
Borusan Güç Sistemleri’nin ürünlerine talebi art›ran önemli
faktörlerdir. Bu dinamiklere ba¤l› olarak flirket, jeneratör
segmentinde %19 pazar pay› elde etmifltir.
fiirket, kojenerasyon sistem hizmetleri de vermektedir.
2003 y›l›nda 8 adet kojeneratör sistemi sat›fl› gerçekleflmifltir.
Sat›fllar, toplam sat›fllar›n %11’ini teflkil etmektedir.
Do¤algaz hatt›n›n yay›l›m› ile birlikte kojeneratör sistem projeleri
gelecek y›llarda da büyüyen sektör olacakt›r.
Denizcilik segmentinde Caterpillar ile artan stratejik iflbirli¤i
sonucu, mega yat ve romörkör yap›mlar›nda ve kargo gemilerine
yönelik yard›mc› ekipmanda gelifltirilen yeni bir çal›flma modeli
ile flirket ürünlerinin daha fazla tercih edilmesi sa¤lanm›flt›r.
Ayr›ca yap›lan stratejik ifl ortakl›klar› da flirketin sat›fllar›n›
üçe katlam›fl ve pazar pay›n› %17’ye yükseltmifltir.
Enerji ve deniz motorlar› sektörlerinde gerçekleflen olumlu
geliflmeler sonucunda Borusan Güç Sistemleri net sat›fllar›n›
22 milyon ABD Dolar›’ndan 33 milyon ABD Dolar›’na
ç›karmay› baflarm›fl ve operasyonel kârl›l›¤›n› art›rm›flt›r.
Borusan Lojistik
Y›ll›k ortalama %20 büyüme oran›na sahip olan lojistik
sektörünün, bu büyüme trendini gelecek y›llarda da sürdürece¤i
öngörülmektedir.
Sektöre girifl-ç›k›fllar›n kolay olmas› sebebiyle sektör,
fiyat rekabetine yol açan çok say›da küçük firmadan
oluflmaktad›r. Mevcut koflullar›n sonucu olarak gelecek
dönemlerde, sektörde flirket birleflmeleri beklenmektedir.
Ayr›ca global lojistik firmalar›, Türk lojistik sektörüne
do¤rudan ya da ortakl›klarla girmeye bafllam›flt›r.
Türkiye, global üçüncü parti lojistik (3PL) iflinin geliflimi için
önemli bir pazar potansiyeline sahiptir. Ancak sektörde katma
de¤erli entegre hizmet hâlâ s›n›rl› düzeydedir ve entegre hizmet
temin politikalar›n›n önemle geliflme ihtiyac› ile birlikte
pazar›n tercihlerinin ve lojistikte d›fl tedarikçi kullan›m politikalar›n›n
da ciddi biçimde de¤iflimine ihtiyaç vard›r.
Borusan Lojistik’in as›l aktivite alan›, geçen senelerde oldu¤u
üzere Gemlik’teki liman›d›r. 2003 y›l›nda çelik sektörünün
geliflimi ile birlikte limanda elleçlenen ifl hacmi 1.8 milyon tondan
12
Faaliyet Özeti
2 milyon tona ç›km›flt›r. fiirketin stratejik ifl ortaklar› Maersk
ve Turkon ile yapt›¤› çal›flmalar sonucu, elleçlenen konteyner
adedi %18 yükselerek 52,000 adet gerçekleflmifltir. Ayr›ca kara
nakliye ifl hacmi %25 yükselerek 2 milyon tona ulaflm›flt›r.
Borusan Lojistik, iki ana faaliyet alan› olan liman ve 3PL ifllerini,
hizmet çeflitlili¤i ve teknik bilgi alanlar›nda sinerji yaratacak
flekilde yürütmektedir. Gemlik’te yürütülen kargo, konteyner
ve araç park› hizmetleri, katma de¤erli hizmetler ile entegre
edilerek “liman+” kavram› ile sunulmaktad›r. 3PL, flirketin esas
büyüme alan› olarak kabul edilmifl ve yeni müflteri portföyü
oluflturma hedefi konulmufltur. Ayr›ca 2004 y›l›nda ilk
uluslararas› faaliyetlere de bafllanacakt›r.
fiirket, 2003 y›l›nda 48 milyon ABD Dolar› ciro elde etmifl ve
sat›fllar›n %50’sini grup d›fl› flirketlere yapm›flt›r. fiirket, stratejisine
ba¤l› kalarak önemli markalar› tafl›yan yeni müflteriler kazanm›flt›r.
Entegre lojistik hizmet alan müflteriler Arçelik, Netafl,
Turkcell ve Yaflar Birleflik Pazarlama’d›r. P›nar Su, BP,
Sonoco Ambalaj, Eurinox ve Tuborg gibi hizmet verilen
flirketlere ek olarak 2003 y›l›nda Danish Camp Supply, ‹DAfi,
Rehau, Carlsberg, Renault Mais, CAT Renault ve Peugeot
Citroen de müflteri portföyüne kazand›r›lm›flt›r.
fiirket 2004 y›l›nda otomotiv ve dayan›kl› tüketim sektörlerinde
fark yaratacak projeleri hayata geçirmeyi hedeflemektedir. Ayr›ca
faaliyetlerini içecek ve yüksek teknolojiye yönelik sektörlerde
yo¤unluk kazand›racak flekilde yönlendirmeyi planlamaktad›r.
ve Türkiye’deki internet müflterilerini devralan Borusan Telekom,
bu sat›nalma ile müflteri taban›n› çokuluslu flirketlerle
geniflletmekle kalmam›fl, ayn› zamanda POP noktalar›n›n
say›s›n› yükselterek Comnet bileflimiyle yaflad›¤› ölçek
avantaj›n› art›rm›flt›r.
2004 y›l›nda ses iletimine yönelik operasyonlar›n› bafllatmak
üzere Borusan Telekom yeni nesil iletiflim a¤› için sat›c›lar›yla
stratejik ortakl›k yönünde giriflimlerde bulunmaktad›r.
Bu do¤rultuda anahtarlama sistem yaz›l›m›, a¤ geçidi ve komple
faturalama çözümleri sat›n al›m› gerçeklefltirilmifltir.
1100 adede ulaflan müflteri portföyü ile kurumsal internet
servis sa¤lay›c›lar pazar›nda %25’lik pazar pay›na ulaflan
Borusan Telekom’un müflteri portföyü günden güne artmaktad›r.
Borusan Telekom ayn› zamanda, 2003 y›l›nda kendi aralar›nda
trafik yönlendirmesi yapan en büyük alt› ISS’nin (‹nternet
Servis Sa¤lay›c›lar) oluflturdu¤u yap›ya dahil olmufltur.
Borusan Telekom bu yap› içinde en yüksek trafik yaratan
flirket konumundad›r.
Polycom, Alcatel, Ericsson ve Cisco’nun temsilciliklerini
sürdüren Borusan Biliflim, 2003 y›l›nda Alcatel’in OmniPCX
serisi santral sistemlerinin Türkiye’deki ana distribütörlü¤ünü
alm›flt›r. Pargem de müflterilerine entegre çözümlerini
sunmaya devam etmektedir.
Borusan Lojistik, 33,000 araca da¤›t›m öncesi inceleme hizmeti
verecek flekilde tesis yat›r›m› yapm›flt›r.
2003 y›l›n›n son çeyre¤inde, Telekomünikasyon Grubu,
tüm flirketleriyle beraber yeni binas›na tafl›nm›flt›r. Yeni tesis,
4500 sunucu kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük data
merkezine sahiptir.
Telekomünikasyon
Telekomünikasyon Grubu 2003 y›l› cirosu 8 milyon ABD
Dolar› civar›ndad›r. Büyüme potansiyeline sahip olan bu ifl
alan›nda 2004 y›l› için beklentiler olumlu yöndedir.
Borusan Grubu’nun bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon
alanlar›ndaki yat›r›m stratejilerini belirleyen ve yönlendiren Borusan
Teknoloji’nin portföyünde üç flirket bulunmaktad›r: Borusan
Telekom (önceki ad›yla Bnet), Pargem ve Borusan Biliflim.
Borusan Telekom, 2004 y›l›ndaki liberalizasyon sürecine
haz›rl›k amac›yla omurgas›n› geniflletmek üzere 2003 y›l›nda da
altyap› yat›r›mlar›na devam etmifltir. Equant’›n yerel omurgas›n›
2004 y›l›, ses ve veri servislerinin özellefltirilme sürecinin
sonuçland›r›lma hedefleri sebebiyle Türkiye telekomünikasyon
sektörü için kritik bir öneme sahiptir. Bu geliflmenin ›fl›¤›nda
Borusan Grubu’nun hedefi, Türkiye’de kurumsal firmalar için
alternatif bir telekom operatörü olabilmektir.
13
Borusan 60 Yafl›nda (1944 - 2004)
Borusan’›n 60 y›ll›k öyküsü, bugün Türkiye’nin övündü¤ü bir
sanayi grubunun öyküsüdür. Bu öykünün kahraman› Borusan’›n
yarat›c›s› As›m Kocab›y›k’t›r.
As›m Kocab›y›k’›n öyküsü 1924 y›l›nda Afyon’un Tazlar Köyü’nde
bafllad›. O y›llarda de¤il köylerde ilçelerde bile ilkokul yoktu.
O yüzden As›m Kocab›y›k, ilkokulu ve ortaokulun bir
k›sm›n› Afyon’da bitirdi.
Baba Ahmet Kocab›y›k, 1938 y›l›nda üç orta¤› ile kurdu¤u
flirketin ‹stanbul’daki ifllerini yürütmek için ailesiyle birlikte
‹stanbul’a göç edince As›m Kocab›y›k’a da ‹stanbul
yolu görünmüfl oldu.
As›m Kocab›y›k, ‹stanbul Erkek Lisesi’nden mezun
olduktan sonra ilk mezunlar›n› 1941 y›l›nda veren ‹ktisat
Fakültesi’ne kayd›n› yapt›rd›. Üniversite ö¤renimini babas›n›n
a¤›rlaflan sa¤l›k sorunlar› nedeniyle ifl hayat› ile birlikte
sürdürdü.
‹ki arkadafl› ile birlikte demir-çelik ifline giren Ahmet Kocab›y›k,
1943 y›l›na dek süren bu ortakl›¤›n ard›ndan 1944 y›l›nda
‹stikbal Ticaret A.fi.’yi kurdu. ‹ktisat Fakültesi ikinci s›n›f ö¤rencisi
olan 20 yafl›ndaki As›m Kocab›y›k, bugünkü
Borusan’›n çekirde¤i olan ‹stikbal Ticaret’in yüzde
5 hisseyle kurucu orta¤› ve yönetim kurulu üyesi oldu.
1947’de ‹stikbal Ticaret’e murahhas aza olan ve müdür
olarak atanan As›m Kocab›y›k, 1948 y›l›nda babas› Ahmet
Kocab›y›k’›n iyiden iyiye artan hastal›¤› yüzünden ifllerle çok
daha yo¤un u¤raflmaya bafllamak zorunda kald›.
Ve bu tarihten itibaren Borusan giderek büyüdü.
1960 y›l›nda, beyaz eflya, yap› endüstrisi, otomotiv yan
sanayii ve madeni eflya sanayiine yönelik hafif çelik profilleri
üretmek üzere Kerim Çelik flirketi kuruldu. Kerim Çelik
dünya standartlar›ndaki üretimin Türkiye'deki ilk uygulay›c›s›
olarak k›sa sürede ün ve itibar kazand›.
1969 y›l›nda a¤›r sanayi makinalar› üreticileri aras›nda
yer alacak bir flirket, Borusan Mühendislik hizmet vermeye
bafllad›. Onu, 1970 y›l›nda Sefaköy’de kurulan ve içten yanmal›
motorlar›n en hassas parçalar›ndan say›lan motor supaplar› ve
supap yedek parçalar› üretecek olan Supsan izledi.
Supsan, Amerikan Eaton Automotive S.p.A lisans› ile
1974 y›l›nda üretime geçti.
1970’li y›llarda, As›m Kocab›y›k o dönem için cesaret
isteyen bir karar ald›. Tüm Borusan flirketleri tek bir holdingin
çat›s› alt›na toplanacakt›: Borusan Holding kuruldu.
Deniz kenar›nda bir tesis infla etmek üzere aray›fla girildi.
1972 y›l›nda Gemlik’te 700 dönümlük bir arazi sat›n
al›nd› ve çal›flmalara baflland›.
1974’te Borusan ailesine yeni bir flirket daha kat›ld›:
Borusan ‹hracat ‹thalat ve Da¤›t›m. Ve çelik grubu ürünlerinin
uluslararas› ticaretinin tek merkezden gerçeklefltirilmesine
baflland›.
Bir y›l sonra Türkiye’nin galvanizli kaplama alan›nda ilk
üretici firmas› olan Birlik Galvaniz de Borusan’a kat›ld›.
Birlik Galvaniz, ISO Kalite Ödülü’nü alan ilk kurulufl oldu.
Baba Ahmet Kocab›y›k, 1952 y›l›nda hayata veda etti.
Bütün yük art›k 28 yafl›ndaki As›m Kocab›y›k’›n omuzlar›
üstündeydi. As›m Kocab›y›k o dönemi flöyle anlat›yor:
“1952'de babam vefat edince bir buhran devresi geçirdik.
Kredi ald›¤›m›z bankalar ve ticari iliflkide bulundu¤umuz firmalar
beni fazla tan›m›yordu. Bana güvenmedikleri için hepsi birden
hesaplar›n› kapatmak istedi. Bir iki y›l içinde toparland›m.
Takas ticareti yapmaya bafllad›k. ‹laç, yedek parça ve
sac getirdik.”
1977 y›l›nda Borusan Yat›r›m kuruldu.
As›m Kocab›y›k, 18 Temmuz 1958’de çelik boru üretimi yapmak
üzere Florya-Beflyol’da Borusan Boru Sanayi A.fi.’ni kurdu.
4 bin metrekarelik bir arsaya kurulan 1000 metrekarelik bir
binada 27 çal›flan› ile Borusan Boru üretime bafllad›.
Ayn› y›l Türkiye’nin sektördeki ilk özel kuruluflu ve ikinci yass›
mamul üreticisi olan Borçelik’in proje çal›flmalar›na baflland›.
Borusan liderli¤inde Frans›z Arcelor Grubu, Ere¤li Demir ve
1984 y›l›nda dünya otomotiv sektörünün büyük ve prestijli
firmas› BMW'nin otomobil ve motosikletlerinin Türkiye
distribütörlü¤ünü üstlenen Borusan Oto kuruldu.
1989 y›l›nda baflta gemi kiralama, liman iflletmecili¤i ve
deniz nakliyat› olmak üzere birçok alanda faaliyet gösterecek
olan Bortrans hizmete girdi.
14
Borusan 60 Yafl›nda (1944 - 2004)
Çelik Fabrikalar› ve IFC ortakl›¤› ile kurulan Borçelik,
10 Eylül 1994’te Gemlik Fabrikas›’nda üretime bafllad›.
As›m Kocab›y›k, 1992’de efli ve çocuklar› ile birlikte
As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›’n› (AKKEV) kurdu.
Vakf›n amac› “E¤itim, ö¤retim ve kültür konular›nda faaliyette
bulunarak, Türk milli e¤itim ve kültürüne katk› sa¤lamak”
fleklinde tan›mland›. AKKEV kuruldu¤u y›ldan itibaren
maddi imkanlar› k›s›tl› olan baflar›l› ö¤rencilere burs verdi.
Borusan, 1993 y›l›nda o güne dek ancak devlet eliyle
yap›labilece¤i san›lan bir sanat at›l›m›n› bafllatt›. Türkiye’nin
ilk özel oda orkestralar›ndan biri, Borusan Oda Orkestras›
kuruldu.
1994 y›l›nda Borusan Makina kuruldu. Caterpillar’›n inflaat,
madencilik, ziraat ve di¤er sektörlerde kullan›lan ifl makinalar›n›n
sat›fl, pazarlama, yedek parça ve servis konular›n› kapsayan
müflteri destek hizmetlerini yürütmek üzere faaliyet
göstermeye bafllad›.
1997 y›l›nda Borusan Güç Sistemleri, Caterpillar’›n
güç sistemleri alan›ndaki birikimini Türkiye pazar›na daha iyi
aktarabilmek amac›yla ba¤›ms›zlaflt›r›ld› ve yeniden yap›land›r›ld›.
1997 y›l›nda Ahmet Kocab›y›k’›n giriflimiyle
Borusan Kültür ve Sanat Merkezi hizmete aç›ld›.
Bu bina ayn› zamanda Borusan Kültür Yay›nlar›’n›n da
merkezi oldu.
As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›’n›n en önemli projelerinden
olan Borusan As›m Kocab›y›k Anadolu Meslek Lisesi, ‹stanbul
Beylikdüzü’nde toplam 24,000 metrekarelik alana kuruldu ve
1998-1999 ö¤retim y›l›nda e¤itime bafllad›. Ayn› y›l Borusan
Otomotiv Zehra Nurhan Kocab›y›k ‹lkö¤retim Okulu,
‹stanbul-Avc›lar’da aç›ld›.
1998 y›l›nda Borusan Oto da yeniden yap›land›r›ld› ve
Borusan Otomotiv ‹thalat ve Da¤›t›m A.fi. ve
Borusan Oto Servis ve Ticaret A.fi. olarak iki ayr› flirket ile
faaliyetlerine devam etmeye bafllad›.
1998’de Mannesmann Boru Endüstrisi A.fi.,
Mannesmannröhren Werke AG ile kurulan ortakl›k çerçevesinde
Borusan Mannesmann Boru Yat›r›m Holding A.fi.
çat›s› alt›nda üretime geçti.
Borusan Otomotiv, 1998 y›l›nda dünyan›n en iyi arazi
arac› olarak bilinen Land Rover’›n Türkiye distribütörlü¤ünü
üstlendi.
1999 y›l›nda Borusan Oda Orkestras› bir filarmoni orkestras›
olarak yeniden yap›land›r›ld›. Borusan ‹stanbul Filarmoni
Orkestras› ad›n› alan orkestran›n Genel Müzik Direktörlü¤ü
ve Sürekli fiefli¤i’ne dünyaca ünlü bir müzik adam›
Prof. Gürer Aykal getirildi.
2000 y›l›nda Borçelik, Birlik Galvaniz ve Kerim Çelik,
tek yönetim ve ortak bir vizyon alt›nda yönetilmeye baflland›.
Bu çerçevede Boru Nakliyat, Bortrans ve Borusan ‹hracat ve
‹thalat birlefltirilerek Borusan Lojistik ad›yla hizmet
vermeye bafllad›.
Ayn› y›l, biliflim ve telekomünikasyon alanlar›nda hizmet
üretmek amac›yla Borusan Teknoloji kuruldu.
Borusan Teknoloji, Mart 2000’de Time’›, daha sonra
s›ras› ile 1996 y›l›ndan beri kurumsal internet ve iletiflim hizmetleri
vermekte olan BNET ve 1991 y›l›nda kurulan ve en geliflmifl
bilgi teknolojilerinin tafl›y›c›s› olan Pargem’i ifltirakleri
aras›na katt›.
2000 y›l›nda Borusan’a yeni bir flirket daha eklendi:
Borusan Elektronik Ticaret, ‹letiflim ve Bilgi Hizmetleri A.fi.
Bu kuruluflun ilk giriflimi olarak 2001 y›l›nda Türkiye'nin ilk
“çok markal› ikinci el otomobil platformu” sitesi olan
otomax.com faaliyete bafllad›.
Türkiye’nin ilk Kurumsal Otomobil Borsas› Oto Exchange,
Mitsubishi Corporation ve aç›k art›rma ile ikinci el oto sat›fl›
konusunda uzman bir kurulufl olan USS (Used Car
System Solutions) ortakl›¤›yla 2001 y›l›nda kuruldu.
Yine 2001 y›l›nda Borusan, ‹talya’da Structo Vobarno fabrikas›n›
sat›n alarak özel boru üretim kapasitesini üç misli art›rd›.
2001 y›l›nda gerçekleflen bir baflka büyük yat›r›m ise Borçelik’in,
dünyan›n en büyük çelik üreticisi olan Frans›z orta¤› Arcelor ile
üretim kapasitesini iki kat›na ç›karacak 140 milyon dolar
tutar›ndaki dev bir yat›r›ma imza atmas› oldu.
Ayn› y›l, ses-veri-görüntü iletiflimine yönelik ürünlerin Türkiye
distribütörlü¤ünü yapmak üzere Borusan Biliflim kuruldu.
AKKEV taraf›ndan yapt›r›lan ve bir meslek yüksekokulu ile
erkek ve k›z ö¤renci yurtlar›ndan oluflan Kocaeli Üniversitesi
Hereke Borusan Kampusu, Kas›m 2001’de Kocaeli
Üniversitesi’ne devredildi.
12 Kas›m 2001’de As›m Kocab›y›k, Borusan Holding
Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›’n›, 1981 y›l›ndan bu yana Borusan’da
ve Borusan'›n her kademesinde görev yapan o¤lu Ahmet
Kocab›y›k’a devretti.
Borusan, 2002 y›l›n›n ikinci yar›s›nda merkezi ‹spanya’da
olan Çelik Servis Merkezi flirketi Bamesa Aceros’a yüzde
35 oran›nda ortak oldu.
2002 y›l›ndaki en önemli yat›r›mlardan biri de 6 Sigma oldu.
Uygulanan metodoloji ile hata yapman›n koflullar›n› ortadan
kald›rmay› hedefleyen 6 Sigma felsefesi tüm Borusan
flirketlerinde hayata geçirildi.
Türki Cumhuriyetlerde kurdu¤u temsilciliklerle yeni pazarlara
ad›m atan Borusan Makina 2003 y›l›nda, Kazakistan’da da
dünyaca tan›nm›fl traktör markas› Massey Ferguson traktörlerinin
üreticisi AGCO’nun distribütörlü¤ünü ald›. Bu ad›m› takiben
CAT ürünlerinin K›rg›zistan temsilcili¤ini de üstlendi.
16 Kas›m 2003’te sponsorlu¤unu As›m Kocab›y›k’›n üstlendi¤i,
“As›m Kocab›y›k Bodrum Türkbükü Biyolojik Çeflitlili¤i
Koruma ve Bitkilendirme Projesi”nin fidanlar› dikildi.
‹fl hayat›nda 60 y›lda yaflad›¤› pek çok büyük baflar›n›n
ard›ndan, As›m Kocab›y›k flimdi fidan yetifltiriyor.
Büyüyüp serpilip ülkeyi muas›r medeniyetler seviyesine
tafl›yacak gençlere ve ülkemizin çöl olmas›n› önleyecek
kocaman a¤açlara dönüflecek gencecik, tazecik fidanlar...
Borusan ise y›ll›k 1 milyar dolarl›k cirosu, yaklafl›k 4000
çal›flan›, dört ana faaliyet alan›ndaki yat›r›mlar› ve yeni
alanlardaki at›l›mlar› ile hizmet vermeye devam ediyor.
15
Borusan Holding
Borusan Grubu, Holding çat›s› alt›nda çelik, distribütörlük,
lojistik ve teknoloji faaliyet alanlar›nda hizmet veren
flirketlerden oluflmaktad›r.
“‹yi Kurumsal Yönetiflim” Borusan’da, Holding’in liderli¤inde
çeflitli yönetim modelleri ve süreçler ile hayata geçirilmektedir:
6 Sigma Yönetim Modeli
Borusan Holding, “Kurumsal Merkez” olarak tan›mlad›¤›
yönetim yap›s›yla Grup ve ba¤l› flirketler üzerinde yönetim ve
kontrol yetkisine sahiptir. Gruba ba¤l› flirketlerin yönetimi,
bu flirketlerin pazar ve hissedar yap›lar›na uygun flekilde
ba¤›ms›z birer stratejik ifl birimi olarak yürütülmektedir.
Holding, Grup flirketlerine katma de¤er yaratacak stratejik
liderlik yapar; ifl sonuçlar›na katk›s› olan araç ve sistemlerin
kullan›lmas›n› sa¤lar. Grup flirketleri aras›ndaki iliflkiden
kaynaklanan sinerjinin, insan ve bilgi kaynaklar›n›n paylafl›m›n›n
etkin flekilde yürütülmesi için çal›fl›r. Grubun uzun vadeli
gücünü ve baflar›s›n› sa¤lamak için gereken finansal kaynaklar›n
yarat›lmas› ve var olan birikimlerin uygun flekilde kullan›lmas›
Holding’in en önemli sorumluluklar› aras›ndad›r.
Grubun, hissedarlar› ve di¤er ilgili sosyal paydafllar›yla
stratejik seviyedeki iliflkilerinin yönetimi ve raporlamalar›n
temini de Holding sorumlulu¤undad›r.
Holding ayn› zamanda, Grup performans›n› yükseltmek için
uzun vadeli stratejik hedefleri, kritik baflar› faktörlerini ve
Borusan Grubu’nun de¤er, politika, prensip ve ortak uygulama
standartlar›n› belirleme ve yükseltme, stratejik fonksiyonlar ve
süreçler için de¤iflim liderli¤i yapma konular›nda görev al›r.
Grup flirketleri, bireysel yarat›c›l›klar› ile köklü Grup
kültürünü Grubun ortak hedeflerinde birlefltirmek suretiyle
hareket eder.
Grubun büyüme stratejisinin temeli, kurumsal vizyonuna uyum
sa¤layabilen güçlü kurulufllarla yapm›fl oldu¤u ileri görüfllü ifl
ortakl›klar›na dayan›r.
1
2
3
4
5
1.
2.
3.
4.
5.
Agâh U¤ur Genel Müdür
Canan E. Çelik Genel Müdür Yard›mc›s›, Mali ‹fller
Can Bi Genel Müdür Yard›mc›s›, ‹nsan Kaynaklar›
Bar›fl Köko¤lu Genel Müdür Yard›mc›s›, Finansman
Sinan Yükeb 6 Sigma Kurumsal Yay›l›m Koordinatörü
Borusan Grubu’nda “‹yi Kurumsal Yönetiflim”, yönetim
yap›lar›nda fleffafl›k, hesap verebilirlik, kat›l›mc› yönetim tarz›,
etkinlik ve verimlilik olarak kabul görür. Bu anlay›fl do¤rultusunda,
Borusan Grubu’nda ba¤›ms›z üyeleri ile daha profesyonel ve
yenilikçi bir yönetim tarz› benimseyen Yönetim Kurullar›
görev yapmaktad›r. Grupta, toplumsal projelere kaynak
ayr›lmas›n›n yan› s›ra yönetici ve çal›flanlar›n zamanlar›n›n belirli
bir bölümünü sivil toplum kurulufllar›n›n etkinliklerine
ay›rmalar› “‹yi Kurumsal Yönetiflim” anlay›fl›n›n uzant›s›d›r.
Dünyan›n önde gelen flirketleri taraf›ndan ifl süreçlerinin
verimlili¤ini, müflteri memnuniyetini ve kârl›l›¤› art›rmada baflar›yla
uygulanan 6 Sigma metodolojisi, tüm Borusan flirketlerinde
hayata geçirilmifltir. 6 Sigma, tüm Borusan çal›flanlar› taraf›ndan
derinlemesine özümsenmifl ve tüm kuruluflun DNA’s›na
ifllenmifltir.
Müflterinin Sesi Uygulamas›n›n Yönetimi
Borusan Grubu, müflteri ihtiyaçlar›n› en mükemmel flekilde
karfl›lamak için planl› ve sürekli olarak müflterisinin sesini dinler.
Borusan Grubu flirketlerinin ürün ve hizmetlerinin çeflitlili¤ini
müflterileri belirler. Borusan Grubu, müflterilerini daha iyi
anlayarak, hangi alanlarda ifline daha fazla de¤er katabilece¤ini
ve ilerleme kaydedebilece¤ini saptar.
2003 y›l›nda hayata geçirilen bir uygulama ile “Y›l›n Müflteri
Odakl› fiirketi”nin seçimi yap›lm›fl ve Borçelik gerçeklefltirdi¤i
uygulamalar ile bu ödülün yan› s›ra “2003’ün En Baflar›l› fiirketi”
ödülüne lay›k görülmüfltür.
Ça¤dafl ‹nsan Kaynaklar› Uygulamalar›
Borusan çal›flanlar›n›n geliflimini, motivasyonunu, kal›c›l›¤›n› ve
kültürel de¤iflimin yay›l›m›n› sa¤lamak amac›yla Borusan Holding
‹nsan Kaynaklar› Departman› taraf›ndan en ça¤dafl insan
kaynaklar› yönetim araç ve uygulamalar› kullan›lmaktad›r.
Bu uygulamalar flunlard›r:
360 Derece Yetkinlik Yönetimi
‹fl hedefleri ve yetkinlik hedeflerine dayanan Performans
De¤erlendirme Sistemi
Hay ‹fl De¤erlendirme Sistemi
Kariyer ve Yedekleme Planlar›’n› içeren Kariyer
Yönetimi toplant›lar›
Lider Gelifltirme Program›
Grup genelinde yayg›nlaflt›r›lm›fl entegre SAP-HR
uygulamalar›
‹nsan Kaynaklar› intranet uygulamalar›
Web tabanl› e-e¤itim programlar›
16
Borusan Holding
Borusan Grubu’nda projeler farkl› alanlara ve bu alanlara ait
farkl› ifl süreçlerine yönelik olsa da hepsi afla¤›da k›saca
tan›mlanan ortak temel ilkelere dayanmaktad›r.
De¤er Bazl› Yönetim
De¤er Bazl› Yönetim,
Kurumsal hedef ve stratejiler
Kaynaklar›n da¤›t›m›, bütçe ve planlama
De¤er iletiflimi – performans yönetimi – ödüllendirme
gibi yönetim gereksinimlerini birbiriyle uyumlu çal›fl›r hale
getirmek üzere uygulanmaktad›r.
Stratejik yönetim
Temel ilke, yaln›zca flirket stratejileriyle do¤rudan ba¤lant›l› olan
ve ona de¤er katacak alanlara odaklanmakt›r. 6 Sigma projeleri
do¤rudan, tan›ml› ve net bir biçimde flirket stratejileri ve
çal›flanlar›n hedefleri ile iliflkilidir.
De¤er Bazl› Yönetim ile uzun dönemli kurumsal stratejiler için
hedef ve ölçümlemeler (Kilit Performans Göstergeleri) belirlemek
ve bunlar› Dengelenmifl Hedefler Karnesi’nde (Balanced
Scorecard) belirtildi¤i gibi ifl çevrelerinden gelen zorlay›c› ifl
gereksinimleri ile birlefltirmek amaçlanmaktad›r. Bu yolla, bugün
yarat›lan de¤eri ölçümlemenin yan› s›ra de¤erin nerede, nas›l,
kimin taraf›ndan yarat›ld›¤› ve ifl biriminin gelece¤e yönelik de¤er
yaratma potansiyelini nas›l etkinlefltirdi¤i de görülebilmektedir.
Performans ölçümü
Geliflme ve ilerleme sa¤lamak için bütün temel ifl süreçleri,
stratejilerin getirileri aral›ks›z olarak ölçümlenir. Her bir projenin
finansal getirisi hesaplan›r. “Ancak ölçülebilen bir fleyin getirisi
olabilir” ilkesi projelerin dayand›¤› ortak temeldir. Tüm hedefler
ölçülebilir, ancak zor eriflilebilir ve her durumda finansal getirileri
belirli olan hedeflerdir.
Stratejik Planlama Süreci
Stratejik planlama metodolojisindeki geliflmeler takip edilmekte,
uyarlanmakta ve Grup flirketlerine önerilmektedir. Strateji
gelifltirme ve raporlama sürecinde ifl birimlerine destek ve
rehberlik sa¤lanmakta, Borusan Grubu’nun büyüme stratejisi
do¤rultusunda yeni yat›r›m alanlar› belirlenmekte ve
de¤erlendirilmektedir. Her y›l, flirketlerin kendileri taraf›ndan
belirlenen stratejik hedefler öncelikli olarak Holding taraf›ndan
de¤erlendirilmekte ve konsolide edilmekte, Holding ‹cra Komitesi
taraf›ndan da gözden geçirilmektedir. Gözden geçirilen
dokümanlar fiirket Yönetim Kurullar›’n›n ve son olarak da
Holding Yönetim Kurulu’nun onay›na sunulmaktad›r.
Stratejik ‹letiflim Süreci
Borusan Stratejik ‹letiflim Modeli, Borusan markas›n›n ve
Borusan Grubu itibar›n›n yönetimine yönelik olarak kurgulanm›flt›r.
Model temel olarak, Borusan’da iletiflim ve iliflki yönetiminin
nas›l yürütülece¤ini tan›mlamaktad›r. Borusan’›n yatay
paydafllar›yla iletiflimde kullanaca¤› temel kurumsal stratejileri
ve kilit mesajlar› da tan›mlayan model sayesinde arzulanan
alg›lamaya ulafl›lmas› hedeflenmektedir.
1. Sinan Yükeb 6 Sigma Kurumsal Yay›l›m Koordinatörü
2. Kürflat Naci Özturaç Supsan, Yay›l›m Sorumlusu
3. Lale Ergin Arat Borusan Holding, Yay›l›m Sorumlusu
4. Umur Özkal Borusan Lojistik, Yay›l›m Sorumlusu
5. Semra Akman CAT Grubu, Yay›l›m Sorumlusu
6. Levent Bostanc› Borusan Otomotiv, Yay›l›m Sorumlusu
7. Sibel Bilge Boru Grubu, Yay›l›m Sorumlusu
8. Mehmet Domaç Yass› Çelik Grubu, Yay›l›m Sorumlusu
1
2
3
4
5
6
7
8
Kültür de¤iflimi ve sürdürülebilir büyüme için
uzun soluklu bir yolculuk: 6 Sigma
6 Sigma kalitesini DNA’m›za iflliyoruz…
Borusan, 2002 y›l›n›n bafl›nda yapt›¤› de¤erlendirme sonucunda,
krizin en zorlu koflullar›nda bile yat›r›m yapan, güçlü finansal
yap›s›, köklü kurumsal kültürü, sürekli yenilenen teknolojisi ve
yetkin insan kaynaklar›yla Türkiye’nin en sayg›n kurulufllar›
aras›ndaki konumunu gelecekte daha da güçlendirerek
sürdürmek ve büyümek, her alanda “bir ad›m önde olmak” için
yeni bir at›l›m yapmak ve bir kültürel de¤iflim sürecini bafllatmak
gerekti¤ine karar verdi. Bu amaçla dünya devlerinin ifl
süreçlerindeki verimliliklerini, müflteri memnuniyetini ve kârl›l›klar›n›
art›rmada baflar›yla kulland›klar› 6 Sigma metodolojisi tüm
Borusan flirketlerinde hayata geçirildi. 6 Sigma metodolojisi
flirketlerin stratejik hedeflerine eriflmelerini sa¤lamak ve
hedeflenen kültür de¤iflimine ulaflmak için Borusan’›n kendine
yol haritas› olarak seçti¤i etkin bir yönetim modelidir.
6 Sigma yolculu¤u bir büyük seferberlik halinde, tüm
Borusanl›lar›n kat›l›m›yla bafllad›. Bir buçuk y›la yak›n süredir
bütün Borusan flirketlerinde 6 Sigma projeleri çerçevesinde ifl
süreçleri, ifl hedefleri yeniden yap›land›. Hedeflenen kültürel
de¤iflimle birlikte uygulamaya konulan süreç, Borusan’›n
6 Sigma kalitesinde bir kurulufla dönüflümünü temsil etmektedir.
Müflterinin Sesi olmak
Sürekli ve planl› olarak müflterilerinin sesini dinleyen Borusan,
müflterilerinin ihtiyaçlar›n› en mükemmel flekilde karfl›lamay›
amaçlamaktad›r. Borusan Grubu flirketlerinin sundu¤u ürün ve
hizmetlerin çeflitlili¤ini müflterileri belirlemektedir. Borusan,
müflterilerini daha iyi anlayarak hangi alanlarda ifle daha fazla
de¤er katabilece¤ini ve ilerleme kaydedebilece¤ini saptar.
Borusan, 6 Sigma’y› hayata geçirerek müflterilerine her fleyin
önceden belirlendi¤i, kendi içinde tutarl›l›¤a sahip ve dünya
standartlar›nda kalite düzeyini güvence alt›na alan ifl süreçleri
paralelinde hizmet vermeyi kendine hedef koymaktad›r.
Adanm›fl bir yönetim
Kalite, bir kuruluflta görev alan herkesin fiilen kat›lmas› gereken
bir süreçtir. Bu, yönetim dahil, kuruluflun bir bütün olarak kendini
bu konuya adamas›n› gerektirir. 6 Sigma projelerinin hayata
geçti¤i tüm Borusan flirketlerinde üst yönetim ve liderler, de¤iflimi
görünür flekilde sahiplenmekte ve de¤iflimin parças› olmaktad›r.
Süreç iyilefltirme
Borusan, iyilefltirmeye aç›k stratejik alanlarda gerekli iyilefltirmeler
gerçeklefltirmek için 6 Sigma metodolojisini hayata geçirerek
s›f›r hata ve maksimum kalite/müflteri tatmini sa¤layacak bir
sistem yaratmaktad›r.
6 Sigma’n›n can damar›: Projeler
Borusan Grubu’nda yürütülen 6 Sigma projelerinin seçiminde
kullan›lan kriterlerden en önemlileri, projenin müflteriye de¤er
yaratmas› ve flirketin kritik baflar› faktörlerini ve stratejik geliflme
alanlar›n› destekler özellikte olmas›d›r. Bunun ötesinde projelerin
çözümlerinin alt› ay içinde hayata geçirilmesi ve minimum
100,000 ABD Dolar› vergi sonras› kâr yaratmas› da göz
önüne al›nan di¤er kriterlerdir.
Borusan’da 2002 y›l›ndan 2003 y›l› sonuna kadar 63
projenin çözümlerinin süreç sahiplerine teslim edildi¤ini,
buna ilave olarak halen üzerinde çal›fl›lan ve henüz teslim
edilmemifl 54 projenin sürmekte oldu¤unu görüyoruz.
Toplam 117 projenin 12 ayl›k toplam vergi sonras› kâr
potansiyeli 22 milyon ABD Dolar›’d›r.
2003 y›l›nda Grup genelinde Siyah ve Yeflil Kuflaklarla birlikte
6 Sigma projelerinde rol üstlenen Usta Siyah Kuflak, Yay›l›m
Sorumlusu, Proje Sponsoru, Süreç Sahibi ve Finans
Temsilcilerinden oluflan 6 Sigma Toplulu¤u’nun toplam
çal›flanlara oran› ise %16’ya ulaflm›flt›r. Bu oran 638 Borusanl›’n›n
6 Sigma program› içinde yer alarak Grubun kültür de¤iflimine
katk›da bulunmufl olmas› anlam›na gelmektedir. 2004 y›l›
hedefi 1500 kifliyle %38’dir. Bu oranlar yeni eklenecek
dalgalar ve yeni yetifltirilecek Siyah ve Yeflil Kuflaklarla
y›ldan y›la katlanarak artacakt›r.
Borusan flirketlerinde 6 Sigma uygulamalar›n›n baflar›s›n›n
güvencesi, en bafl›ndan bu yana çal›flmalara büyük bir coflkuyla
kat›lan Borusanl›lar›n kararl›l›¤› ve istikrarl› çabalar›d›r.
2003 y›l›nda gerçekleflen 6 Sigma yay›l›m faaliyetleri:
2003 y›l›nda ikinci, üçüncü, dördüncü Dalga DMAIC
e¤itimleri ve birinci Dalga Siyah Kuflaklar›n kat›ld›¤›
DMEDI e¤itimleri gerçekleflti.
2003 y›l› içinde gerçekleflen en önemli ad›mlardan
bir tanesi de program›n süreklili¤inin sa¤lanmas› yönünde
Borusan’›n kendi Usta Siyah Kuflaklar›n› yetifltirerek
devreye almas›d›r.
2003 y›l› içinde gerçeklefltirilen bir di¤er uygulama da
“Y›l›n 6 Sigma fiirketi”nin seçimi olmufl ve Supsan,
6 Sigma uygulamalar› ve elde edilen sonuçlar ile
bu ödüle lay›k görülmüfltür.
17
Borusan Yat›r›m
Borusan Grubu’nun, hisse senetleri ‹MKB’de
ifllem gören iki flirketinden biri Borusan Yat›r›m’d›r.
1977 y›l›nda kurulan Borusan Yat›r›m, Grubun çelik,
distribütörlük, lojistik ve teknoloji alanlar›nda faaliyet
gösteren belli bafll› flirketlerine ifltirak ederek yat›r›m
portföyünü yüksek büyüme potansiyeline sahip
veya kendi faaliyet alan›nda sektör lideri olan
ifltiraklerden oluflturmufltur.
Borusan Yat›r›m’›n ana gelir kalemini oluflturan
temettü gelirleri, 2002 y›l›nda flirket kârl›l›klar›n›n
2001 y›l›na oranla iyileflmesi neticesinde %65
oran›nda artm›flt›r.
Mart ay›nda bafllayan Irak savafl›n›n beklenenden
k›sa sürmesi, IMF gözden geçirme toplant› sonuçlar›n›n
olumlu olmas› ve baflta enflasyon olmak üzere tüm
makroekonomik verilerdeki gözle görülür iyileflme
ile ‹MKB endeksi, geliflmekte olan piyasalar
aras›nda da konumunu sa¤lamlaflt›rarak 2003 y›l›n›
%79 getiri ile 18,615’ten kapatm›flt›r.
Borusan Yat›r›m’›n hisse de¤eri bu dönemde ‹MKB’deki
geliflime paralel olarak 6,800 TL’ye yükselmifl ve
‹MKB’ye göre relatif getirisi %7 düzeyinde olmufltur.
Borusan Yat›r›m, geçmiflte oldu¤u gibi gelecekte de
yat›r›m portföyünün garantisini oluflturan Grup flirketlerine
yönetim ve finans alanlar›nda destek olmaya
devam edecektir.
18
1 Çelik
1:1 Çelik Boru Grubu
Borusan Mannesmann Boru Yat›r›m Holding
Borusan Boru
Mannesmann Boru
BM Vobarno
1:2 Yass› Çelik Grubu
Borçelik
Birlik Galvaniz
Kerim Çelik
Bamesa
Borusan Mühendislik
Borusan ‹stikbal Ticaret
2 Distribütörlük
2:1 Otomotiv Grubu
Borusan Otomotiv ve Borusan Oto
Supsan
Otomax.com
Oto Exchange
2:2 Caterpillar Grubu
Borusan Makina
Borusan Güç Sistemleri
Borusan Makina Kazakistan
3 Lojistik
3
4 Telekomünikasyon
4
Lojistik
Borusan Lojistik
Telekomünikasyon
Borusan Teknoloji
Borusan Telekom
Pargem
Borusan Biliflim
19
1:1 Çelik>Çelik Boru Grubu
1:1:1
1
Borusan Boru Grubu gündemine
damgas›n› vuran Bakü-Tiflis-Ceyhan
Petrol Boru Hatt› Projesi kapsam›nda
toplam 66,000 ton spiral boru tedariki
sa¤layacak olan Mannesmann Boru,
2003 y›l› sonu itibar›yla 56,000 tonluk
bölümün sat›fl›n› gerçeklefltirmifltir.
2
3
1. Bülent Demircio¤lu Borusan Mannesmann,
Genel Müdür
2. Tijen Ç›dam Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Sat›fl ve Pazarlama
3. Erol Akgüllü Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Sat›n Alma ve Spiral Boru Sat›fl
4. Bingöl Etisoy Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Mali ‹fller
4
5
6
7
8
5. Semih Özmen Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Halkal› Fabrikas›
6. Can K›br›sl› Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Gemlik Fabrikas›
7. Reflat fiolt Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Vobarno Fabrikas›
8. ‹brahim Kalafato¤lu Borusan Mannesmann, Genel Müdür Yard›mc›s›,
‹zmit Fabrikas›
1:1:3 Kurumsal Bilgiler
Borusan Mannesmann Boru Yat›r›m Holding
Borusan Boru, global rekabetteki yerini almak amac›yla 1998 y›l›nda çelik boru sektöründe dev bir iflbirli¤ine imza
atm›fl ve Almanya’n›n önde gelen sanayi kuruluflu Mannesmannröhren Werke AG ile Türkiye’deki boru faaliyetlerinin
birleflmesine yönelik ortak bir giriflim oluflturmufltur. Bu birleflme sonucunda kurulan Borusan Mannesmann Yat›r›m Holding,
1300 çal›flan› ve 650 bin tonluk üretim kapasitesiyle Avrupa’n›n en büyük ilk befl dikiflli çelik boru üreticisi aras›na girmifltir.
Borusan Mannesmann Boru Yat›r›m Holding flirketi, Borusan Boru’nun %62’sine, ‹zmit’te kurulu olan Mannesmann
Boru’nun %96’s›na ve BM Vobarno S.p.A’n›n %100’üne sahiptir.
Borusan Boru
1958 y›l›nda kurulan ve Borusan Grubu’nun ilk sanayi flirketi olan Borusan Boru, 550,000 ton boyuna kaynakl›
çelik boru üretim kapasitesi ile Avrupa’n›n önde gelen üreticilerinden biridir. Borusan Boru, üretimini Bursa-Gemlik ve
‹stanbul-Halkal› fabrikalar›nda yapmaktad›r.
Borusan Boru, 4.5 mm çap, 0.6 mm et kal›nl›¤›ndaki buzdolab› borusundan 325 mm çap ve 12 mm et kal›nl›¤›ndaki
do¤algaz hat borular›na, otomotiv sanayiinde kullan›lan so¤uk çekme borulardan yap› profillerine kadar polipropilen
(PPRC) tesisat borular› da dahil tüm çeflit ve normlarda boyuna kaynakl› boru üretimi yapmaktad›r. 2000 y›l›n›n bafl›ndan
itibaren bu üretim gam›na "cross link" polietilen yerden ›s›tma borular› ve polietilen kapl› küçük çapl› do¤algaz dahili
tesisat borular› da eklenmifltir.
S›cak çekme (SRM) teknolojisi ile üretilen borular, özellikle Avrupa pazarlar›nda tercih edilmektedir. Borusan Boru,
Türkiye’de SRM teknolojisine sahip olan tek kurulufltur.
Borusan Boru, çelik konstrüksiyonun vazgeçilmez eleman› çelik boru ve profillerini “Borusan Pro” markas›yla 2000
y›l›nda piyasaya sunmufltur.
Hizmet verilen sektörler
: Borusan Boru, genifl ürün çeflidiyle inflaattan genel sanayiye, otomotivden
mobilyaya, bisikletten reklam sektörüne kadar çok çeflitli sektörlere ürün ve
hizmet sunmaktad›r.
Bölgesel flirket, bayi ve hizmet noktalar› : 7 bölgesel flirket, 78 bayi ile yayg›n ve örgütlenmifl toplam 85 noktadan
hizmet veren Borusan Boru, ürünlerini bu da¤›t›m kanal› arac›l›¤›yla yurt
çap›nda pazara sunmaktad›r.
1:1:2 fiirketler
Borusan Mannesmann Boru Yat›r›m Holding
Borusan Boru
Mannesmann Boru
BM Vobarno
Mannesmann Boru
Türkiye'nin ilk çelik boru üreticisi olan Mannesmann Sümerbank, 1955 y›l›nda ‹zmit'te Mannesmannröhren Werke AG,
Almanya ve Sümerbank Türkiye ortakl›¤› ile kurulmufltur. 1998 y›l›nda ise flirket, Borusan ve Mannesmann aras›nda sa¤lanan
ortakl›k çerçevesinde, faaliyetlerini Borusan Boru ile birlefltirmifltir ve Mannesmann Boru Endüstrisi Ticaret A.fi. unvan›n›
alm›flt›r. Mannesmann Boru, üretimini ‹zmit fabrikas›nda yapmaktad›r.
Mannesmann Boru, üretim kapasitesi 200,000 ton olan ‹zmit fabrikas›nda d›fl çaplar› 8"-100" aras›nda de¤iflen spiral
kaynakl› su, petrol ve do¤algaz hat borular› üretmektedir.
20
1:1 Çelik>Çelik Boru Grubu
%20 civar›ndaki pazar pay› ile spiral boruda önemli bir oyuncu olan Mannesmann Boru, 2003 y›l›nda Bakü-Tiflis-Ceyhan
Boru Hatt› Projesi’ne 56,000 ton boru tedarik etmifltir.
‹hracat
Hizmet verilen sektörler : Yurtiçi ve yurtd›fl› su, petrol ve do¤algaz hat projeleri.
Sat›fllar›n %80’inden fazlas› AB ve
Kuzey Amerika’daki istikrarl›
pazarlarda gerçekleflmektedir.
5
5 1
8
46
35
BM Vobarno
2001 y›l›nda Çelik Boru Grubu’na kat›lan Structo Vobarno Fabrikas›, sat›n alma sonras›nda Borusan Mannesmann Vobarno
S.p.A ad›n› alm›flt›r.
Kuzey Amerika
Afrika
AB Ülkeleri
Do¤u Avrupa
Orta Do¤u
Di¤er
Ülkeler Baz›nda 2003 Y›l› ‹hracat Da¤›l›m› (%)
Avrupa’n›n en büyük befl boyuna kaynakl› boru üreticisinden biri olan Borusan Mannesmann Boru Yat›r›m Holding,
BM Vobarno ile Avrupa özel boru pazar›ndaki pay›n› %10’a ç›karma hedefi do¤rultusunda ilk ad›m› atm›flt›r.
Y›ll›k 30,000 ton so¤uk çekme boru üretim kapasitesine sahip BM Vobarno, 18,851 metrekare kapal› alan üzerine kurulu
fabrikas›nda d›fl çaplar› 20 mm ile 140 mm aras›nda de¤iflen katma de¤erli özel çelik borular üretmektedir.
Hizmet verilen sektörler : Baflta otomotiv sektörü olmak üzere imalat sektörüne yönelik üretim yap›lmaktad›r.
Kalite Belgeleri / Ödüller
Borusan Boru Kalite Belgeleri ISO 9001 Kalite Güvence Belgesi, QS-9000 Kalite Belgesi
Mannesmann Boru Kalite Belgeleri ISO 9001 Kalite Güvence Belgesi, TSE, API, DVGW, GOST, TÜV-HPO/WO
Belgeleri, OHSAS ‹fl Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤i Belgesi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi
BM Vobarno Kalite Belgeleri ISO 9001 Kalite Güvence Belgesi
1:1:4 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri
Kapasite
Vobarno Üretim Kapasitesi
Borusan Mannesmann Üretim Kapasitesi
Boyuna Kaynakl› Boru (ERW) Kapasitesi
500,000 ton/y›l
Spiral Kaynakl› Boru (SAW) Kapasitesi
150,000 ton/y›l
Pazar Paylar›
55
So¤uk Çekme
Özel Boru Kapasitesi
50
30,000 ton/y›l
46
20
23
20
6
Su ve Gaz
Bas›nçl›
Konstrüksiyon
Sanayi
Özel
Spiral Kaynakl›
Plastik
Boru Grubu 2003 Pazar Paylar› (%)
Sat›fl
364 353 384
190
268
2001
250
353
194
184
2002
2003
‹hracat
‹ç Pazar
Boru Grubu Konsolide Sat›fllar› (kton)
20
Standart
40
Özel
55
73
98
51
Spiral Kaynakl›
2001
2002
2003
Sat›fllar›n Ürün Baz›nda Da¤›l›m› (kton)
1:1:5 Hissedarlar›m›z
21
1:2 Çelik>Yass› Çelik Grubu
1:2:1
1
Borçelik sadece so¤uk haddelenmifl
sac üreten bir tesis olmaktan ç›k›p
çokuluslu markalar›n global tedarik
zincirinde önemli bir çelik çözüm
orta¤› konumuna gelmifltir.
1.
2.
3.
4.
2
3
4
Mehmet Kurfluncu Borusan Mühendislik, Yönetim Kurulu Baflkan›
Mehmet Betil Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Baflkan›
Mehmet Hamedi Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Üyesi, Çelik Servis Merkezi
Payidar Sürenkök Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Üyesi, Sat›n Alma ve Planlama
5
5.
6.
7.
8.
6
7
8
Elif Ayhan Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Üyesi, Mali ‹fller ve Bilgi Sistemleri
Selamet Taktafl Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Üyesi, Çelik Servis Merkezi
Erkan Kafadar Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Üyesi, Sat›fl ve Pazarlama
Vincent Le Gouic Yass› Çelik, ‹cra Kurulu Üyesi, Teknik
1:2:3 Kurumsal Bilgiler
Yass› Çelik Grubu, faaliyetini so¤uk sac, galvanizli sac ve çelik servis merkezi olmak üzere üç farkl› kategoride gerçeklefltirmektedir.
Borçelik
1990 y›l›nda temelleri at›lan Türkiye’nin ikinci büyük so¤uk sac üreticisi Borçelik, 1994 y›l›nda sanayi faaliyetlerine bafllam›flt›r.
Borçelik’in ortakl›k yap›s›nda yer alan kurulufllar Arcelor Grubu’na ba¤l› Sollac Méditerraneé, Türkiye’nin tek entegre yass›
mamul tesisi Ere¤li Demir Çelik Fabrikalar› ve International Finance Corporation’d›r (IFC).
Borçelik, tamam› sanayinin kullan›m›na haz›r olan s›cak dald›rma galvanizli sac, so¤uk haddelenmifl rulo, dilinmifl rulo ve
levha sac ile asitle temizlenmifl s›cak rulo ve tam sert so¤uk sac üretmektedir. Ticari, çekme, derin çekme, ekstra derin
çekme, f›r›nda sertleflebilen çelikler, refosforize çelikler, HSLA (yüksek mukavemetli düflük alafl›ml›), emayelik kalitelerinde
üretim yapmaktad›r. Borçelik ürünleri, ileri teknoloji, mühendislik ve know-how kapasitesinin yan› s›ra müflteriye en iyi
lojistik hizmet temeline dayal› bir organizasyon ile üretilmektedir.
Hizmet verilen sektörler : Borçelik’in iç pazardaki ana müflteri gruplar›, beyaz eflya, otomotiv ana ve yan sanayileri,
radyatör, galvaniz kaplama, boru-profil, ambalaj, kahverengi eflya üreticileri ve çelik merkezleridir.
Hizmet noktalar›
: ‹stanbul’a 200 km, Bursa’ya ise 28 km uzakl›ktaki Gemlik’te faaliyet gösteren Borçelik,
Türkiye’nin bu iki önemli sanayi ve ticaret merkezlerine olan yak›nl›¤› ile konum olarak
stratejik öneme sahiptir.
Birlik Galvaniz
1975 y›l›nda Borusan Grubu’na kat›lan Birlik Galvaniz, s›cak dald›rma galvanizli sac üretmektedir. Gemlik’te faaliyet gösteren
Birlik Galvaniz’in y›ll›k üretim kapasitesi 2003 y›l› sonuna kadar faaliyet gösteren ‹stanbul-Sefaköy’deki elektro galvaniz
tesisi dahil olmak üzere 80,000 tondur.
Hizmet verilen sektörler : Birlik Galvaniz, s›cak dald›rma galvanizli sacda beyaz eflya, otomotiv ve yan sanayii,
tesisat ve yap› sektörlerine hizmet vermektedir. Elektrolitik yöntemlerle çinko ve nikel kaplamal›
ürünlerle de 2003 y›l› sonuna kadar beyaz eflya, otomotiv ve yan sanayii ile yap› sektörüne
hizmet vermifltir.
Hizmet noktalar›
: Birlik Galvaniz, Gemlik’te faaliyet göstermektedir.
Kerim Çelik
1:2:2 fiirketler
Borçelik
Birlik Galvaniz
Kerim Çelik
Bamesa
Borusan Mühendislik
Borusan ‹stikbal Ticaret
1960 y›l›nda kurulan Kerim Çelik, 1977 y›l›ndan beri yürüttü¤ü Çelik Servis Merkezi faaliyetleri ile dünya standartlar›ndaki
bu hizmetin Türkiye’deki ilk uygulay›c›s› olmufltur. 1980’li y›llarda ise faaliyetlerine Borusan Halkal› Tesisleri’nde bafllayan
ve halihaz›rda Çay›rova tesisinde sürdürülen paslanmaz çelik boru ve profil imalat›n› da eklemifltir. Kerim Çelik, Çelik Servis
Merkezi ve Paslanmaz Çelik Boru üretimi faaliyetleri ile iki alanda hizmet vermektedir.
Çelik Servis Merkezi, yar› mamul çelik ürünlerini müflterilerinin ihtiyaçlar›na uygun miktarda, boyutta, formda ve tam zaman›nda
teslim etmektedir. Kerim Çelik’in bu alandaki ürün a¤›n› so¤uk sac, s›cak dald›rma galvanizli sac, elektro galvaniz sac, nikel
kapl› sac, boyal› sac, silisli sac, s›cak haddelenmifl sac, özel hadde, alç› levha profili oluflturmaktad›r.
Paslanmaz Çelik Boru’nun 2002 y›l› itibar›yla geliflen iç piyasa tüketimi ve uluslararas› paslanmaz çelik sektörünün
geliflimi dikkate al›narak Kerim Çelik bünyesinde ba¤›ms›z bir kâr ve yönetim merkezi olarak faaliyetine devam etmesine
karar verilmifltir. Kerim Çelik’in bu alandaki ürün gam›n› 8 mm ile 114 mm çaplar› aras›nda paslanmaz çelik borular ve 10x10
mm ile 50x50 mm ebad› aras›ndaki paslanmaz çelik kutu profilleri oluflturmaktad›r.
22
1:2 Çelik>Yass› Çelik Grubu
Hizmet verilen sektörler : Çelik Servis Merkezi beyaz eflya yan sanayii, otomotiv yan sanayii, boru/profil inflaat ve
yan sanayii, makina ve yedek parça, radyatör, ayd›nlatma, kilit klasör üreticileri, ›s›tma ve
havaland›rma, conta, tavukçuluk ekipman›, çelik dolap imalatç›lar›, mobilya aksesuar›
üreticileri, kablo ve tafl›ma sistemleri, çelik merkezleri ve bayilere hizmet sunmaktad›r.
Hizmet noktalar›
: Ana merkezi ‹stanbul-Sefaköy’de faaliyet gösteren Çelik Servis Merkezi’nin yan› s›ra
Gaziantep fiubesi de 2000 y›l›ndan bu yana nihai müflteriye ulaflmak amac›yla hizmet
vermektedir. Paslanmaz Boru faaliyeti ise Çay›rova tesisinde hizmet vermektedir.
Ürünler
30
37
47
408
114
56
Borçelik
Bamesa
Pazar Paylar›
13 33
483
16
Birlik Galvaniz
So¤uk Haddelenmifl Çelikler
S›cak Haddelenmifl,
Asitle Yüzeyi Temizlenmifl ve Ya¤lanm›fl Çelikler
So¤uk Haddelenmifl
Tam Sert Çelikler
S›cak Dald›rma Galvanizli Çelikler
Kerim Çelik
fiirketler Baz›nda Yass› Çelik Grubu
2003 Üretimi (kton)
Borusan, Avrupa’daki Çelik Servis Merkezi faaliyetlerini Bamesa arac›l›¤›yla sürdürmektedir.
Borusan Grubu, 2002 y›l›nda ‹spanya’da kurulu Çelik Servis Merkezi Bamesa Aceros’a ortak olmufl ve Avrupa çelik
pazar›n›n uluslararas› oyuncusu olma kimli¤ini pekifltirme do¤rultusunda yeni ve önemli bir ad›m atm›flt›r. Bamesa, uluslararas›
alanda yerleflik servis merkezlerinden oluflan ve a¤ fleklinde faaliyet gösteren bir “Çelik Servis Merkezi” kurulufludur.
Borusan, Bamesa Aceros hisselerini, Borçelik’te ortak yat›r›m yapt›¤› dünya çelik devi Arcelor’dan sat›n alm›flt›r.
Arcelor, a¤›rl›kl› olarak otomotiv sektörüne hizmet veren Bamesa Türkiye’deki ortakl›¤›n› da sürdürmektedir.
1962’den bu yana faaliyet gösteren ve lamine edilmifl siderürjik ürünlerin tedariki alan›nda uzmanlaflm›fl bu kurulufl,
Bamesa Aceros’un ‹spanya, Portekiz, Fransa ve Türkiye’de ileri teknoloji donan›ml› on tesisi bulunmaktad›r.
‹thalat
Borçelik
Erdemir
Yurtiçi So¤uk Haddelenmifl Sac
Pazar Paylar› (%)
Ürünler Baz›nda Borçelik 2003 Üretimi ( kton)
380
Sat›fl
324
Borçelik, birinci s›n›f çelik
kullan›c›lar› ile endüstriyel
iflbirli¤i öncülü¤ünü
devam ettirerek de¤er
yaratma vizyonu ›fl›¤›nda
2003 y›l›nda etkileyici bir
performans sergilemifltir.
25
So¤uk Haddelenmifl
Çelikler
41
27
S›cak Haddelenmifl,
Asitle Yüzeyi Temizlenmifl
ve Ya¤lanm›fl Çelikler
26
0
So¤uk Haddelenmifl
Tam Sert çelikler
59
27
S›cak Dald›rma
Galvanizli Çelikler
59
Di¤er
2000
2003
Ürün Baz›nda Borçelik Sat›fllar› (kton)
Yass› çelik ürünlerinde genifl bir ürün yelpazesine sahip olan ve özellikle otomotiv sektöründe uzman olan Bamesa,
beyaz eflya, madeni mobilya ve inflaat endüstrisinin yan› s›ra çelik ihtiyac› olan di¤er sektörlerdeki önemli kurulufllar›n da
güvenini kazanm›flt›r. Bamesa Aceros’un ürün sa¤lad›¤› otomobil markalar› aras›nda Mercedes, Renault, Peugeot,
Toyota, Ford, Nissan, Seat bulunmaktad›r.
44
137
46
120
26
Borusan Mühendislik
1969 y›l›nda kurulmufl olan Borusan Mühendislik, demir-çelik sektöründe faaliyet gösteren firmalara ihtiyaç duyduklar›
makina ve teçhizat›n temin edilmesinde, yerli yat›r›m teçhizat›n›n üretimi, yat›r›mlar›n›n projelendirilmesi ve yönetimi konular›nda
hizmet vermektedir. Bu firmalara, faaliyete bafllad›ktan sonra ihtiyaç duyduklar› tamir, bak›m hizmetlerini sa¤lamakta,
yedek parça temin etmektedir.
Borusan Mühendislik, dünyaca tan›nm›fl pek çok makina ve teçhizat üreticisi ile teknik iflbirli¤i yapm›fl, Japonya’da Hitachi,
Almanya’da UWK, Belçika’da CMI, Fransa’da Stein Heurty ve Clecim firmalar›na çeflitli yat›r›m teçhizat› üretimi gerçeklefltirmifltir.
2003 y›l›nda Borusan Mühendislik, Borçelik yeni galvaniz hatt› yat›r›m› ve ikinci so¤uk hadde tesisi ilavesi projesine
mühendislik, kontrolörlük, inflaat ve teçhizat üretimi konular›nda hizmet vermeye devam etmifltir.
5
S›cak Dald›rma
Galvanizli Çelik
144
6
Elektro Galvanizli Çelikler
620
115
521
30
Di¤er
2002 2003
Kerim Çelik Sat›fllar› (kton)
2002 2003
Ürün Baz›nda Birlik Galvaniz Sat›fllar› (kton)
‹hracat
377
505
2002
2003
‹ç Pazar
‹hracat
Yass› Çelik Grubu Konsolide Sat›fllar› (milyon ABD Dolar›)
30
2003 y›l› toplam yass› çelik ürün sat›fllar›n›n %20’si
ihracat sat›fllar›ndan kaynaklanm›flt›r. 2002 y›l›nda ihracat
pazarlar› içinde en büyük paya sahip olan Kuzey
Amerika’n›n yerini 2003 y›l›nda Çin pazar› alm›flt›r.
23
22
13
12
4
1
‹stikbal Ticaret
2003
2002
1944 y›l›nda kurulan ‹stikbal Ticaret, Borusan Grubu’nun ilk flirketidir. fiirket, kuruldu¤u y›llarda bir yandan demir-çelik
ticareti ve f›nd›k ihracat› yaparken di¤er yandan dahili ticaret ve ithalat ifllerini yürütmüfltür. Halen Borusan Grubu’nun yass›
çelik ve boru ihracat›n› gerçeklefltiren flirket, ayn› zamanda “D›fl Ticaret Sermaye fiirketi” statüsünde faaliyet göstermektedir.
Kuzey Amerika
73
Galvaniz hatt› için yap›lan
yat›r›m 123 milyon dolar
olarak gerçekleflmifltir.
45
Kapasite
Borçelik
Birlik Galvaniz
Kerim Çelik
Orta Do¤u
AB
Uzak Do¤u
Di¤er
Ülkelere Göre Yass› Çelik Grubu ‹hracat Da¤›l›m› (milyon ABD Dolar›)
Yat›r›m
1:2:4 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri
Yeni yat›r›m› ile 900,000 tona ulaflacak olan Borçelik üretim kapasitesi ço¤unlukla
ana ürünlere yönlendirilecektir. Birlik Galvaniz’de 2003 y›l› sonunda elektro galvaniz
hatt› kapat›l›rken, galvanizleme üretim hatt›n›n 2004 y›l›nda yap›lacak yat›r›m ile
daha kal›n malzeme iflleyebilecek duruma gelmesi planlanmaktad›r.
1
450,000 ton
5
2001
80,000 ton
2002
2003
S›cak Dald›rma Galvanizli Sac
Yat›r›m Harcamalar› (milyon ABD Dolar›)
154,000 ton
1:2:5 Hissedarlar›m›z
Kalite Belgeleri / Ödüller
Borçelik - Kalite Belgeleri ISO 9001 Kalite
Yönetim Sistemi, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi,
OHSAS 18001 ‹fl Sa¤l›¤› ve ‹fl Güvenli¤i Belgesi
ISO TS-16949 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi
Ödüller 2001 TÜS‹AD - KALDer Ulusal Kalite
Baflar› Ödülü
Birlik Galvaniz Kalite Belgesi
ISO 9002 Kalite Yönetim Sistemi
Kerim Çelik Ödüller Uluslararas› Teknoloji ve
Kalite - Yeni Milenyum Ödülü, 2001
23
2:1 Distribütörlük>Otomotiv Grubu
2:1:1
1
2003 y›l›nda BMW Grup markalar›
-BMW ve MINI- %2.2 daralan
lüks segment pazar›nda dahi
sat›fllar›n› geçen seneye göre
%31 oran›nda art›rm›flt›r.
2
3
1. Müflerref ‹lpars Borusan Otomotiv, ‹cra Komitesi Baflkan›,
Sat›fl Sonras› Direktörü
2. Ali Vahabzadeh Borusan Otomotiv, ‹cra Komitesi Üyesi,
Sat›fl ve Pazarlama Direktörü
4
3.
4.
5.
6.
5
6
Gökhan Sungun Borusan Otomotiv, Finansman Direktörü
Atilla Ermutlu Borusan Oto, Genel Müdür
Orhan Kesimgil Supsan, Genel Müdür
Cengiz Temel Otomax.com ve Oto Exchange, Genel Müdür
2:1:3 Kurumsal Bilgiler
Borusan Otomotiv ve Borusan Oto
Borusan Otomotiv, Borusan Holding ve Almanya merkezli Giwa Holding'in ortak yat›r›m› olarak 1984 y›l›nda,
BMW'nin Türkiye distribütörlü¤ünün al›nmas›yla kurulmufltur. 1998 y›l›nda Land Rover’›n sat›fl ve sat›fl sonras› hizmetleri
yürütülmeye bafllanm›fl, 2001 y›l›n›n son çeyre¤inde MINI’nin gruba kat›lmas›yla ürün yelpazesi genifllemifltir.
Borusan Otomotiv’in ürün ve hizmet yelpazesi yeni araç, kullan›lm›fl araç, 4x4 araç, motosiklet, parça, servis ve
araç kiralama üzerinde odaklanm›flt›r. Borusan Otomotiv ithalatç›, Borusan Oto ise perakendeci s›fat›yla hizmet vermektedir.
Bayi a¤›
: Türkiye’de yedi co¤rafi bölgede sat›fl, sat›fl sonras› ve parça hizmetlerini bir arada sunan
12 adet yetkili bayi ve 21 adet yetkili servis ile tüketicilere ulafl›lmaktad›r. Borusan Otomotiv
bayisi olarak hizmet veren Borusan Oto’nun mevcut befl flubesi ‹stanbul’da Avc›lar ve
‹stinye, Ankara’da Esenbo¤a ve Çankaya ve Adana-Mersin’dedir.
Bayi a¤›nda yüksek hizmet standard›n›n korunmas›nda ve yükseltilmesinde önemli bir araç olan, otomobil sektörüne
özel uluslararas› kalite yönetimi QMA Program›, Borusan Otomotiv’in 5 bayisi taraf›ndan uygulanmaya bafllanm›fl ve
sertifikasyona hak kazan›lm›flt›r. Kat›lan 5 bayi ile QMA bayilerinin say›s› 7’ye yükselmifltir, 2004 y›l›nda programa
4 bayi daha kat›lacakt›r.
Supsan
1974 y›l›nda ‹stanbul-Sefaköy’de faaliyetine bafllayan Supsan, global pazar›n lider üreticisi Eaton S.r.L lisans› ile içten
yanmal› motorlar için supap ve supap aksesuarlar› üretmektedir.
Hizmet verilen sektörler : Orijinal ekipman üreticileri ve yedek parça pazarlar›na hizmet verilmektedir.
Progresif Otomotiv Distribütörlü¤ü
Borusan Grubu, Progresif Otomotiv Distribütörlü¤ü alan›ndaki giriflimlerini orta¤› Mitsubishi Corporation ile beraber
gerçeklefltirmektedir. Otomotiv alan›ndaki çeflitli hizmetleri tek bir flemsiye alt›nda toplamay› hedefleyen ifl modeli, markalardan
ba¤›ms›z ve çok kanall› bir yap›y› beraberinde getirmektedir.
Progresif Otomotiv Distribütörlü¤ü alan›nda iki önemli at›l›m gerçeklefltirilmifl ve öncelikle Türkiye’nin ilk çok markal› ikinci
el otomobil platformu Otomax.com, ard›ndan da Türkiye’nin ilk kurumsal Otomobil Borsas› Oto Exchange bu alanda
Borusan Grubu’nu temsil etmeye bafllam›flt›r.
Otomax.com
2:1:2 fiirketler
Borusan Otomotiv
Borusan Oto
Supsan
Otomax.com
Oto Exchange
Borusan Elektronik, 2001 y›l›nda Otomax.com markas› ile internet ortam›nda Türkiye’nin ilk “çok markal› ikinci el
otomobil platformu” olarak hizmet vermeye bafllam›flt›r.
Otomax.com web sitesi, yeni ve ikinci el otomobil almak isteyen potansiyel otomobil al›c›lar› ile bu otomobilleri satmak
isteyen üretici, yetkili sat›c›, ithalatç› ve distribütör kanallar›n›, otomobil kredisi sunan finans kurulufllar›n› ve otomobil
sigortas› yapan flirketleri internette bir araya getiren sistemdir. Site üzerinden do¤rudan otomobil al›m sat›m› yap›lmamakta,
otomobil al›m sat›m›na arac›l›k eden bir elektronik ticaret ve bilgi platformu olarak hizmet verilmektedir. Otomax.com,
her marka ve kategoriden otomobil üreticilerinin ve bayilerinin kat›l›m›na aç›k oldu¤u gibi her markaya eflit mesafede
duran, ba¤›ms›z bir yaklafl›m› ilke olarak benimsemifltir.
24
2:1 Distribütörlük>Otomotiv Grubu
Otomobil al›c›lar› ile sat›c›lar›n› buluflturmak için kullan›lan di¤er mecra, haftal›k yay›mlanan Otomax.com Dergisi’dir.
Otomax.com referans sistemine üye sat›c›lar›n ve tüketici ilanlar›n›n yer ald›¤› dergi, Türkiye’nin ilk resimli ikinci el otomobil
al›m sat›m rehberidir. Otomobil al›c›lar›, dergideki araç kay›t numaralar›n› kullanarak Otomax.com Oto Bilgi Hatt›’ndan
7 gün 24 saat otomobil sat›c›lar›n›n bilgilerine ulaflabilmektedir.
2:1:4 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri (Borusan Otomotiv ve Borusan Oto)
Pazar Paylar›
15
8
12
Marka, “Otomax.com Club”, “Otomax.com Sigorta” ve “Otomax.com Garanti” ürünleriyle de üyelerine
özel avantajlar sunmaktad›r.
14
32
14
31
Hizmet noktalar› : Otomax.com, ‹stanbul, Bursa, ‹zmir, Antalya, Adana, Karadeniz merkezlerinde ve bu merkezlere
ba¤l› 39 ilde faaliyet göstermektedir.
23
12
27
BMW
Volvo
Oto Exchange
Türkiye’nin ilk Kurumsal Otomobil Borsas› Oto Exchange, galeriler, yetkili sat›c›lar ve filo sahibi kurulufllar aras›nda ikinci
el otomobil ticaretini “özel art›rma” sistemiyle gerçeklefltiren bir platformdur. 2001 y›l›nda, Borusan-Mitsubishi CorporationUsed Car System Solutions (USS) ortakl›¤›yla kurulmufltur.
fiirket, mevcut hukuki ve ticari düzenlemeler çerçevesinde al›c› ve sat›c›lar› güvenli bir platformda buluflturup, ikinci el
motorlu araç piyasas›n›n kurumsallaflt›r›lmas›nda önemli bir ifllev üstlenmektedir. Marka k›s›tlamas› olmaks›z›n, yerli veya
ithal ikinci el motorlu araçlar için ekspertiz, fiyatland›rma, araçlar›n “özel art›rma” seanslar›na ulafl›m› için lojistik destek,
al›c›-sat›c› aras›ndaki al›m sat›m ifllemleri için ödeme ve transfer hizmeti verilmektedir.
MB
Jaguar
10
Audi
Di¤er
Jeep
Lüks Otomobil Segmenti 2003 Pazar Paylar› (%)
Sat›fl
Honda
Toyota
LR
Subaru
Suzuki
Di¤er
4x4 Segmenti 2003 Pazar Paylar› (%)
8
6.833
Borusan BMW, MINI ve
Land Rover markalar›n›n
yetkili ithalatç›s› olmakla
birlikte perakende sat›fllar›n›n
ço¤unu kendi perakende
sat›fl kanal› olan
Borusan Oto sayesinde
gerçeklefltirmifltir.
11
5.105
21
3.658
71
1.917
BMW
2000
2001
2002
2003
MINI
Land Rover
Otomotiv Grubu Marka Baz›nda
2003 Sat›fl Da¤›l›m› (%)
Otomotiv Grubu Sat›fl Adetleri
8000
6000
4000
41
59
2000
0
2000
BMW
2001
Land Rover
2002
2003
MINI/Rover
Otomotiv Grubu Marka Baz›nda Sat›fl Adetleri
Borusan Perakende
Bayiler
Otomotiv Grubu Kanallar Baz›nda
Sat›fl Da¤›l›m› (%)
Araçlar›n adet baz›ndaki
y›ll›k sat›fl toplamlar›,
2000 y›l›n›n alt›nda
gerçekleflmesine ra¤men,
2003 y›l› konsolide
sat›fl cirosu 2000’e
oranla daha yüksektir.
25
2:1 Distribütörlük>Otomotiv Grubu
2:1:5 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri (Supsan)
Kapasite ve Üretim
5.5
Eaton ile beraber
yürütülen çal›flmalar
sonucunda üretim
kapasitesi 2003’te
5.5 milyon adede
ç›kar›lm›flt›r.
4.5
Pazar Pay›
5.1
41
39
4
2002
Kapasite
2003
2002
2003
Supsan Pazar Pay› (%)
Üretim
Supsan Kapasite ve
Üretim Adetleri (milyon adet)
Sat›fl
2.7
2.5
8
1.9
2
0.8
5
3
0.9 0.8
5
3
4
2002
2003
3
Montaj
Yedek Parçalar
‹hracat
2000
2002
2003
Supsan Sat›fl Adetleri (milyon adet)
2001
‹ç Pazar
‹hracat
Supsan Sat›fl Da¤›l›m› (milyon ABD Dolar›)
‹hracat
%5
Avrupa’da en büyük ihracat pazar› olan
‹talya’n›n ünlü araba üreticilerinden
olan Ferrari de Supsan’›n müflterileri
aras›nda yer almaktad›r.
%11
%83
‹talya
ABD
Romanya
Supsan Ülkeler Baz›nda
‹hracat Da¤›l›m›
2:1:6 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri (Otomax)
Üye
Say›s›
250.000
Üye Bayi
Say›s›
296
Sat›n Alma
Baflvuru Say›s›
74.000
200
120.000
32.000
50
36.000
2000
6.700
2001
2002
Otomax Üye Say›s›
2001
2002
2003
Otomax Üye Bayi Say›s›
2001
2002
2003
Otomax Sat›n Alma Baflvuru Say›s›
Ödüller
“e-Dönüflüm Liderleri” Yar›flmas› Biliflim Kategorisi Birincili¤i
“Alt›n Örümcek Web Yar›flmas›” Otomotiv Kategorisi Birincili¤i
2:1:7 Hissedarlar›m›z ve ‹fl Ortaklar›m›z
26
2:2 Distribütörlük>Caterpillar Grubu
2:2:1
1
Borusan Makina, K›rg›zistan’da
dünyan›n önde gelen ifl makinalar›
üreticilerinden Caterpillar’›n,
Kazakistan’da ise yine bu alandaki
dünya devlerinden Massey Ferguson
traktörlerinin üreticisi AGCO’nun
temsilciliklerini ald›.
2
3
1. Tayfun ‹fleri Borusan Makina, Genel Müdür
2. Ercüment ‹nanç Borusan Güç Sistemleri, Genel Müdür
3. Rengin Akbulak Borusan Makina, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Mali ve ‹dari ‹fller
4
5
4. Murat Erkmen Borusan Makina, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Sat›fl ve Servis
5. Levent Maro Borusan Makina, Genel Müdür Yard›mc›s›,
Orta Asya Faaliyetleri
2:2:3 Kurumsal Bilgiler
Borusan Makina
1994 y›l›nda kurulan Borusan Makina, Caterpillar ifl makinalar›n›n Türkiye’deki pazarlama, sat›fl ve sat›fl sonras›
hizmetlerini yürütmektedir.
1998 y›l›ndan beri s›ras›yla Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan ve K›rg›zistan’da Caterpillar’›n yetkili temsilcisi olarak
inflaat ve maden sektörlerinde Caterpillar ifl makinalar› ve jeneratörlerinin, tar›m sektöründe AGCO traktör, biçerdöver ile
tüm yan ürünlerinin sat›fl ve sat›fl sonras› hizmetlerini vermektedir. Ayr›ca proje baz›nda kiralama ve finansman
konular›nda destek verilmektedir.
Hizmet verilen sektörler : Borusan Makina, Caterpillar’›n genel ve a¤›r inflaat, madencilik, mermer ve endüstriyel
sektörlerde kullan›lan ifl makinalar›n›n sat›fl, pazarlama, yedek parça ve servis
hizmetlerini yürütmektedir.
Hizmet noktalar›
: Merkezi ‹stanbul’da bulunan Borusan Makina, Adana, Ankara, Çay›rova ve ‹zmir’deki
bölgesel flirketleri, Bursa, Diyarbak›r ve Trabzon’daki flubeleri ile hizmet vermektedir. Müflterilerine
daha da yak›nlaflmak ve hizmet noktalar›n› gelifltirmek üzere ‹stanbul, Eskiflehir, Antalya,
Samsun, Mersin, Konya, Kayseri, Gaziantep, Elaz›¤ ve Van’da bayilikler kurarak gücüne güç
katm›flt›r. Ayr›ca yurtd›fl›nda çal›flan müteahhitlere servis imkanlar› kiralanmak suretiyle
hizmette süreklilik sa¤lanm›flt›r.
Orta Asya’da ise Gürcistan ve Azerbaycan sat›fl ofisleri yedek parça hizmeti a¤›rl›kl› olup,
proje baz›nda sat›fl sonras› servis hizmeti verilmektedir. Kazakistan merkez ofisi ticaretin
can damar› kabul edilen Almati’de olup tüm lojistik ve destek hizmetleri buradan sa¤lanmaktad›r.
Parça ve Servis Atölyeleri Karaganda, Satpaev ve Tengiz flubelerinden yap›lmaktad›r.
Ayr›ca müflterilerin bulundu¤u Atyrau, Aktau, Rudny, Tur, Ust-Komenogorsk bölgelerinde
ev ofisten çal›flan servis teflkilat› bulunmaktad›r. Gelece¤e yönelik sat›fl sonras›
yap›lanma müflteri projelerine ba¤›ml› olarak devam edecektir. AGCO tar›m ürünlerine
yönelik servis teflkilat› ise Kokchetau ve Shymkent için 2004 y›l›nda planlanm›flt›r.
Borusan Güç Sistemleri
Borusan Güç Sistemleri, güç sistemleri sektöründeki h›zl› talep art›fl› ve geniflleyen ifl hacmi nedeniyle 1997 y›l›nda
Borusan Makina’dan ayr›larak faaliyetlerini farkl› bir organizasyon olarak sürdürmeye bafllam›flt›r.
Orta Asya faaliyetlerinde de enerji ile ilgili projelerde Borusan Makina’ya destek verilmektedir.
2:2:2 fiirketler
Borusan Makina
Borusan Makina Kazakistan
Borusan Güç Sistemleri
Hizmet verilen sektörler : Kojenerasyon sistemleri, yedek güç sistemleri, petrol ve gaz uygulamalar› (pompa istasyonlar›
ve do¤algaz kompresör sistemleri) ile tekstil, çelik, kimya, ilaç, seramik, a¤aç sanayii,
otomotiv, plastik ve g›da sektörlerine; enerji sektöründe ise BOTAfi’a, ifl merkezlerine,
otellere, havaalanlar›na, üniversitelere ve toplu konutlara hizmet verilmektedir.
Hizmet noktalar›
Denizcilik sektöründe, ana ve yard›mc› makina ve sistemleri ile romorkör, megayat,
kargo gemileri inflac›lar›na hizmet verilmektedir.
: Türkiye genelinde 4 bölgedeki sat›fl ve servis teflkilat› ile 24 saat boyunca kesintisiz
sat›fl sonras› hizmeti verilmektedir.
27
2:2 Distribütörlük>Caterpillar Grubu
2:2:4 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri
Pazar Pay›
46
‹fl makinas› pazar›nda yap›sal bir
de¤iflim izlenmektedir. Genel inflaat
segmentinin küçük makinalara yönelik
talebi giderek artmaktad›r.
39
18
19
Jeneratör
‹ç Pazar›
16
17
Deniz Motorlar›
‹ç Pazar›
21
21
‹fl Makinalar›
‹ç Pazar›
20
‹fl Makinalar›
Orta Asya
20
Güç Sistemleri
Orta Asya
2002
2003
CAT Grubu Pazar Paylar› (%)
Sat›fl
Genel ekonomik
durumdaki
iyileflmeler ikinci
yar› sat›fllar›na
yans›m›flt›r.
71
72
22
‹fl Makinalar›
29
Güç Sistemleri
2002 (milyon ABD Dolar›)
2003 (milyon EURO)
Türkiye
3
Azerbaycan ve
Gürcistan'da
Bakü-Tiflis
Ceyhan Projesi’ne
yap›lan sat›fllar
Kazakistan'da
ertelenen projelerin
2003 y›l›na olumsuz
etkisini azaltm›flt›r.
40
34
5
‹fl Makinalar›
6
Güç Sistemleri
2002
2003
Orta Asya (milyon ABD Dolar›)
12
10
75
Kazakistan
Azerbaycan
Gürcistan
Türkiye
Bölgeler Baz›nda CAT Grubu Sat›fllar› (%)
Orta Asya bölgelerindeki
aktiviteler ve al›nan sonuçlar›n
etkisi ile Caterpillar faaliyetleri
olumlu yönde dengelenmektedir.
Yat›r›m
Kiralama operasyonlar› için 55 makina al›nm›flt›r. Bakü -Tiflis - Ceyhan Projesi’ne yönelik olarak toplam 8.4 milyon ABD Dolar›
yat›r›m yap›lm›flt›r.
2:2:5 ‹fl Ortaklar›m›z
28
3 Lojistik
3:1
1
Borusan Lojistik, büyüyen ifl hacminin
yan› s›ra müflteri portföyüne önde gelen
ulusal ve uluslararas› flirketleri de
katm›flt›r.
1.
2.
3.
4.
2
3
4
Kaan Gürgenç Borusan Lojistik, Genel Müdür
Umur Özkal Borusan Lojistik, Genel Müdür Yard›mc›s›, Mali ‹fller
‹brahim Dölen Borusan Lojistik, Genel Müdür Yard›mc›s›, Sat›fl ve Pazarlama
Özgür Soy Borusan Lojistik, Genel Müdür Yard›mc›s›, Operasyonlar
3:3 Kurumsal Bilgiler
Borusan Lojistik
Borusan Grubu’na 1973 y›l›ndan itibaren kara nakliyesi, gümrükleme, d›fl ticaret ve liman iflletmecili¤i alanlar›nda
hizmet veren 3 flirket, 2000 y›l› bafl›nda devir yolu ile Borusan Lojistik ad› alt›nda birleflmifltir.
Borusan Lojistik, iki ana faaliyet alan› olan liman ve 3PL (3. Parti Lojistik) ifllerini, hizmet çeflitlili¤i ve verimlilik alanlar›nda
birbirine sinerji yaratacak flekilde yürütmektedir.
Genel kargo, konteyner ve liman/terminal hizmetlerinin yan› s›ra deniz ve karayolu tafl›ma ve da¤›t›m
hizmetleri, depolama, gümrükleme ve araçlara teslimat öncesi kontrol hizmetleri sunulmaktad›r. Gemlik Liman›’nda
“liman+” kavram›yla yüksek katma de¤erli hizmet sunulmas› hedeflenmifltir. Hizmetler tek tek veya müflterilere özel
çözümlerle entegre olarak sunulmaktad›r.
3:2 fiirketler
Borusan Lojistik
Hizmet verilen sektörler : Demir çelik, yap› inflaat, konteyner hatlar›, telekomünikasyon, otomotiv, beyaz eflya ve
içecek sektörlerine hizmet verilmektedir.
Hizmet noktalar›
: Merkezi ‹stanbul’da bulunan Borusan Lojistik, Gemlik’teki liman›, Gebze’deki
lojistik merkezi ve genel antreposu, Ankara, ‹zmir, Karadeniz Ere¤li ve 2003 y›l›nda faaliyete
bafllayan Adana Bölge Müdürlüklerine ek olarak ‹zmit ve Bursa’daki ofisleri ile
hizmet vermektedir.
29
3 Lojistik>
3:4 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri
2.0
2.0
‹fl Hacmi
1.8
1.6
Kara
Nakliye
Liman
Genel Kargo
2002
2003
Lojistik ‹fl Hacmi (mton)
Sat›fl
23
Borusan Lojistik grup d›fl› sat›fllar›n› y›ldan
y›la gelifltirerek Grubun toplam sat›fllar›na
olan katk›s›n› art›rmaktad›r.
11
13
15
15
11
1
Liman
Hizmetleri
Denizcilik
Hizmetleri
Kara
Nakliye
2
Depolama
2002
2003
Hizmet Baz›nda Lojistik Sat›fllar› (milyon ABD Dolar›)
17
17
13
4
24
4 3
4
6
28
22
24
7
61
2001
2002
Grup ‹çi
2003
Grup D›fl›
Lojistik Sat›fl Da¤›l›m› (milyon ABD Dolar›)
Demir-Çelik
Yap› ‹nflaat
Konteyner Hatlar›
Telekomünikasyon
Beyaz Eflya
‹çecek
Otomotiv
Sektörler Baz›nda Lojistik 2003 Sat›fllar› (%)
Yat›r›mlar
2003 y›l›nda toplam olarak 4.6 milyon ABD Dolar› yat›r›m gerçeklefltirilmifltir. Yat›r›m harcamalar›n›n büyük bir bölümü olan
2.6 milyon ABD Dolar› ‹zmit Köseköy’de hizmete giren Araç Lojistik Merkezi için harcanm›flt›r.
3
0
Di¤er
30
4 Telekomünikasyon
4:1
1
Borusan Telekom, alternatif telekom
operatörü olma hedefi do¤rultusunda,
2004 y›l›ndaki liberalizasyon sürecine ve
ses lisans› al›m›na haz›rl›k amac›yla
omurgas›n› geniflletmifl ve 2003 y›l›
boyunca altyap› yat›r›mlar›na
devam etmifltir.
2
1. Burak Gökmen Borusan Teknoloji-Borusan Telekom, Genel Müdür
2. Tayfun Türkalp Pargem, Genel Müdür
4:3 Kurumsal Bilgiler
Borusan Teknoloji
Borusan Teknoloji A.fi., 2000 y›l›nda Borusan Grubu’nun biliflim ve telekomünikasyon sektöründeki yat›r›mlar›n› koordine
etmek amac›yla kurulmufltur. Borusan Teknoloji'nin misyonu, biliflim ve telekomünikasyon alan›nda kurumlara servis
sa¤layan flirketlerin önde gelenlerinden birisi olmakt›r. Kurumlar›n iletiflimle ilgili her türlü ihtiyac›na tek noktadan cevap
verebilecek bir yap› oluflturarak misyonunu gerçeklefltirmeyi planlayan Borusan Teknoloji, ifltiraklerini de benzer vizyonlara
sahip, konular›nda öncü flirketler aras›ndan seçmifltir. Borusan Teknoloji’nin ana stratejisi, alternatif bir telekom operatörü
olma hedefini proaktif olarak sürdürmek, yeni yat›r›mlar ve sat›n almalar yoluyla “altyap›” ve “servis” alanlar›nda büyümektir.
Borusan Telekom
Türkiye'nin güvenilen ve tercih edilen telekom operatörü olmay› hedefleyen Borusan Telekom, 2002 y›l›nda Comnet'i
bünyesine katarak kurumsal internet hizmetlerinin lideri konumuna gelen Bnet'in devam› olma niteli¤ini tafl›maktad›r.
Alternatif telekom operatörü olarak Türk Telekom'un rakipleri aras›nda yerini almakta olan Borusan Telekom,
"kaliteli hizmet - uygun fiyat" anlay›fl›yla tüm Türkiye çap›nda kurumlara özel iletiflim hizmetleri sunmay› hedeflemektedir.
Borusan Telekom, Bnet'in internet eriflimi, hosting, colocation gibi veri hizmetlerini vermeye devam etmenin yan› s›ra
müflterilerinin telekomünikasyon ihtiyaçlar›n› karfl›layan bir ifl orta¤› olma misyonunu da üstlenmektedir.
2003 y›l›nda Equant'›n yerel internet omurgas›n› ve müflterilerini devralarak altyap›s›n› daha da güçlendiren Borusan Telekom,
yine bu y›l içerisinde Türkiye telekomünikasyon sektöründe lider bir telekom operatörü olmak için haz›rl›klar›n› tamamlam›flt›r.
Borusan Telekom, Türkiye genelindeki 34 POP'u, uzman kadrosu, ‹stanbul, ‹zmir, Ankara, Bursa ve Adana'da bulunan
ofisleri ile kurumlar›n tüm iletiflim ihtiyaçlar›na tek elden, özel çözümlerle yan›t vermeyi hedefleri aras›na koymufltur.
2004 y›l›nda gerekli lisans ve izinleri alarak kurumlara data ve katma de¤erli ürünlerin yan› s›ra ses hizmeti de sunan bir
telekom operatörü olarak faaliyetlerini büyüterek sürdürecektir.
Kurumlara ses, veri ve katma de¤erli hizmetler sunmay› amaçlayan Borusan Telekom’un di¤er hizmetleri, yüksek h›zl›
uydu ve TTnet ç›k›fllar›, peering ba¤lant›lar› gibi çözümler, oluflturdu¤u Veri Merkezi'nden kurulufllara yüksek performansl›
ve güvenli sunucu bar›nd›rma veya sunucu kiralama hizmetleridir. Borusan Telekom’un ayr›ca sanal özel a¤, güvenlik
dan›flmanl›¤›, yedekleme, e-yay›n ve video konferans gibi katma de¤erli servisler konusunda özel hizmetleri bulunmaktad›r.
Hizmet verilen sektörler : Borusan Telekom’un ana müflterileri aras›nda bankac›l›k, perakende, teknoloji, otomotiv ve
turizm sektörlerinin önde gelen kurulufllar› ile çok lokasyonlu sanayi kurulufllar› yer almaktad›r.
Hizmet noktalar›
: Borusan Telekom, Türkiye geneline yay›lm›fl güçlü altyap›s›yla ölçeklenebilir ATM tabanl›
omurgas›na ba¤l› olarak 35 POP istasyonu ile hizmet vermektedir.
Pargem
4:2 fiirketler
Borusan Teknoloji
Borusan Telekom
Pargem
Borusan Biliflim
1991 y›l›nda ses, veri, görüntü iletiflimi ve dijital telefon sistemlerinde yüksek katma de¤erli entegre çözümler üretmek
üzere kurulan Pargem, 2000 y›l›nda Borusan ailesine kat›ld›.
Kurumlar›n iletiflimle ilgili her türlü ihtiyac›n› karfl›lama felsefesi paralelinde Pargem, 2004 y›l›nda gerçekleflecek telekomünikasyon
pazar› liberalizasyonu sonras›nda do¤acak gereksinimleri, rekabet avantaj› sa¤layan anahtar teslimi çözümlerle karfl›lamay›
hedeflemektedir. Pargem yeni nesil iletiflim bileflenlerini oluflturan yerel ve genifl alan a¤lar›, bilgi güvenli¤i çözümleri,
IP Telephony, video konferans, ça¤r› ve mesaj iflleme sistemleri, ses-veri ve görüntü entegrasyonu ve say›sal telefon
sistemleri konular›nda, katma de¤eri yüksek, bütünleflik çözümler üretmektedir. Pargem ayr›ca 2002 y›l›nda hizmete giren
31
4 Telekomünikasyon
Network Management Center ile müflterilerinin yerel ve genifl alan a¤lar›n›n uzaktan yönetilmesini sa¤lamakta ve ortaya
ç›kan sorunlara çözüm getirmektedir. Pargem, sesli yan›t sistemleri, Hermes ve Voxare ürünlerinin üretimini ve sat›fl sonras›
deste¤ini sa¤lamaktad›r. Yaz›l›m ve donan›mda yap›lan yeni güncellemelerin yan› s›ra ça¤r› merkezleri ve kampanya
sistemleri olarak pazara sunulan çözümler ile Alcatel ve Cisco IP sistemleri entegre edilmifltir.
Hizmet verilen sektörler : Kamu kurulufllar›n›n entegre ses, veri ve görüntü hizmetlerine çözüm sunan Pargem,
il baz›nda kurulan acil yard›m hatt› 112 sistemlerinin kurulumunu yapmaktad›r. Sa¤l›k
Bakanl›¤›’n›n flikayet hatt› olan Sabim’de de Pargem’in kurdu¤u ça¤r› yan›tlama sistemi
web tabanl› olarak hizmet vermektedir. Vizyoner flirketlere IP tabanl› sistemler ve ça¤r› yan›tlama
sistemleri kurulmakta, anahtar teslimi network projeleri yap›lmaktad›r. Yap› Kredi Yat›r›m,
Abdi ‹brahim ‹laç, Pepsi, Glaxo gibi flirketlerde Pargem IP tabanl› sistemler çal›flmaktad›r.
Borusan Holding flirketlerine IP Telephony hizmetlerini Pargem vermektedir.
Hizmet noktalar›
: Pargem 13 yetkili servisi ile Ankara, ‹stanbul, ‹zmir, Bursa, Adana, Antalya, Denizli,
Gaziantep illerinde hizmet vermektedir.
Borusan Biliflim
2001 y›l›nda kurulan Borusan Biliflim, ses, veri ve görüntü iletifliminde dünya markalar›n›n Türkiye distribütörlü¤ünü
yapmaktad›r. Borusan Biliflim sundu¤u çözümlerle uzakl›k kavram›n› ortadan kald›rarak, sa¤lanan zaman ve para tasarrufu
sayesinde flirketlerin verimlili¤ini art›rmay› hedeflemekte, bu do¤rultuda tüm iletiflim ürünlerini bir araya toplayan, komple
çözümler sunmaktad›r. Polycom ürünlerinin Türkiye münhas›r distribütörü olan Borusan Biliflim halihaz›rda Ericsson SDH,
ince istemci NetClient ürün ailesi, Voxaré ‹letiflim Yönetimi Platformu, Cisco IP Telephony çözümlerini bayi kanal› üzerinden
sunmaktad›r. Son olarak Alcatel'in kurumsal ses ve data ürünlerinin Türkiye distribütörlü¤ünü alan Borusan Biliflim, bu
ad›m ile sektörün en önemli da¤›t›c›s› olmay› amaçlamaktad›r.
Hizmet verilen sektörler : Kamu kurulufllar›na Ankara’daki bayileri vas›tas› ile hizmet veren Borusan Biliflim,
ülke çap›na yay›lm›fl çözüm ortaklar› ile orta ve büyük boy iflletmelere ses, veri ve
görüntü hizmetlerini sunmaktad›r.
Hizmet noktalar›
: Borusan Biliflim, Pargem’in hizmet noktalar› ve kendi bayi a¤›n› hizmet noktalar› olarak
müflterilerine sunmaktad›r.
4:4 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri (Borusan Telekom)
Pazar Pay›
:
%29
Pop ‹stasyonu
:
35
Ofis
:
‹stanbul, Ankara, ‹zmir, Bursa, Adana
Ttnet kapasitesi
:
622 Mbps
Sunucu Bar›nd›rma Kapasitesi
:
4500 server
Outsourcing Kapasitesi
:
50 Rack
4:5 2003 Y›l› Operasyonel Bilgileri (Pargem)
Ürünler
Alcatel kurumsal ses ürünleri: OmniPCX Office, OmniPCX enterprise
Alcatel kurumsal data ürünleri: OmniSwitch
Cisco LAN/WAN ürünleri
Cisco IP Telephony ürünleri
Ericsson SDH ürünleri
Polycom Audio&Video Konferans ürünleri
Voxare Platformu ‹letiflim Yönetim Sistemleri (ProtoCall, Auditorium, Hermes, Call Center)
NetClient ‹nce ‹stemci sistemleri
Netsupport A¤ Destek ve Yönetim Hizmetleri
Dr. Voice ‹letiflim Maliyet Analizi Hizmeti
Kalite Belgeleri / Ödüller
Kalite Belgeleri ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Belgesi, TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi, Cisco Ses Eriflim Uzman›
Ödüller 2002 ve 2003 y›llar›nda Cisco’nun “Y›l›n IP Telefonu ‹fl Orta¤›” olarak seçilmifltir.
4:6 ‹fl Ortaklar›m›z
32
Borusan Kültür ve Sanat Merkezi
Özellikle çoksesli Bat› müzi¤inin ve ça¤dafl
modern sanat›n ülkemizde daha genifl kitleler
taraf›ndan benimsenmesini hedefleyen
Borusan, yürüttü¤ü çal›flmalarla kültürel
düzeyin yükseltilmesine ve kültürel miras›n
korunmas›na da destek vermektedir.
Borusan, sanat›n çeflitli alanlar›nda yürüttü¤ü etkinlikleri
kurumsallaflt›rmak ve bir çat› alt›nda toplamak amac› ile
1997 y›l›nda Borusan Kültür ve Sanat Merkezi’ni kurmufltur.
‹stanbul-Beyo¤lu’nda faaliyet gösteren merkezin içinde,
sanat galerisi, müzik kütüphanesi ve etkinlik salonu
bulunmaktad›r.
Sanat Galerisi
Borusan Sanat Galerisi, 1997 y›l›ndan beri sürdürdü¤ü
ça¤dafl plastik sanatlara yönelik programlar›yla sanatseverleri
ça¤dafl Türk ve dünya sanatç›lar› ile buluflturmaktad›r.
Borusan Sanat Galerisi, 2003 y›l›nda yedi sergiye
ev sahipli¤i yapm›flt›r. fiubat ay›nda genç sanatç›lar›m›zdan
Serkan Özkaya “En Hakiki Öz Kopyalar” isimli projesini bir hafta
süre ile Borusan Sanat Galerisi’nde sergilemifltir. Küratörlü¤ünü
‹stanbul Bienali küratörlerinden Rosa Martinez’in üstlendi¤i
“Evrensel Yabanc›lar” sanatseverler taraf›ndan ilgiyle izlenmifltir.
Akdeniz ülkeleri sanatç›lar› ile gerçeklefltirilen sergi dizisinin
devam› niteli¤inde olan küratör Sania Papa taraf›ndan
haz›rlanan “Belirsiz S›n›rlar” isimli sergide ise Yunanl› befl
kad›n sanatç›n›n yap›tlar› izleyici ile buluflmufltur.
8. ‹stanbul Bienali s›ras›nda New Yorklu küratör Michele Thursz
ve New York’ta bulunan “New Museum of Contemporary
Art” küratörlerinden Anne Barlow’un haz›rlad›klar›
“Kopyala, Çal, Paylafl” çok say›da ‹stanbullunun ve bienal
dolay›s› ile ‹stanbul’da bulunan yabanc› ve Türk sanatseverin
be¤enisini ve ilgisini kazanm›flt›r. Haziran ay›n›n bafl›nda
Handan Börüteçene “‹ki Oda, Bir Salon: Huzur” isimli savafl
karfl›t› yerlefltirmesini on gün süre Borusan Sanat Galerisi’nde
sergilemifltir. Aç›ld›¤›ndan beri yaz aylar›nda genç sanatç›lara
yap›tlar›n› sergileme imkan› veren “Yeni Öneriler-Yeni Önermeler”
sergi dizisinin onuncu ve on birincisinde de 14 genç
sanatç›n›n yap›tlar› sergilenmifltir.
Müzik Kütüphanesi
Müzik üzerine özel bir konu kütüphanesi kuran Borusan
Kültür ve Sanat Merkezi, Türkiye’de bir ilke daha imza atm›flt›r.
Kütüphanede klasik müzik a¤›rl›kl› olmak üzere “Jazz”,
“Blues”, “Türk Halk Müzi¤i” ve geleneksel “Türk Müzi¤i”,
“Dünya/Etnik Müzikleri” konular›nda yaklafl›k 8,500 kitap,
5,500 nota ile 11,200 CD, 2000 plak, 550 adet video
kaset ve DVD bulunmaktad›r. Ayr›ca kütüphane bünyesinde
“Türk Bestecileri Nota Arflivi”nin oluflturulmas›na da
devam edilmektedir.
Kütüphane katalo¤u internete aç›kt›r. ‹nternet yoluyla
kütüphanede yer alan malzemelere ve abone olunan dergilerin
indeksine ulaflmak mümkündür.
Etkinlik Salonu
Programlar›n bir “müzik evi” kavram› çerçevesinde
sürdürüldü¤ü etkinlik salonunda, ‹talyan Kültür Merkezi,
‹spanyol Kültür Merkezi Cervantes ve Yunanistan ‹stanbul
Baflkonsoloslu¤u iflbirli¤i ile 1. Akdeniz Ça¤dafl Müzik Günleri
düzenlenmifltir. Dört gün boyunca ‹talya, ‹spanya, Yunanistan
ve Türkiye’nin önde gelen besteci ve müzik topluluklar›
bir araya gelmifl ve çeflitli konserler düzenlenmifltir.
1. Akdeniz Ça¤dafl Müzik Günleri’nin onur konu¤u ünlü
besteci ‹lhan Usmanbafl olmufltur.
2003 y›l›nda da Türk bestecilerin yeni ak›mlara bak›fl›na ve
genç bestecilerin tan›t›m›na yönelik söylefli ve dinletiler
gerçeklefltirilmeye devam edilmifltir.
Çocuklara müzi¤i sevdirmeye ve müzik ile di¤er
sanatlar aras›ndaki iliflkiyi anlamalar›n› sa¤lamaya yönelik
atölye çal›flmalar›, devam eden faaliyetler aras›ndad›r.
Bunun yan› s›ra çevre ilkö¤retim okullar›n›n ö¤rencileri ile
yürütülen “Borusan Çocuk Korosu” konserlerine de
devam edilmektedir.
33
Borusan Kültür ve Sanat Merkezi
Borusan Oda Orkestras›
Borusan Grubu’nun kültür ve sanat alan›ndaki ilk giriflimi,
1993’te kurulan ve Türkiye’nin ilk özel orkestralar›ndan biri
olan Borusan Oda Orkestras›’d›r. Gerçeklefltirece¤i konserlerin
program›na göre kadrosu 10-12 üyeden 25-30 üyeye kadar
de¤iflebilen bir yap›ya sahip olan orkestra dünyaca
ünlü solistlere efllik etmifltir.
Borusan Oda Orkestras› ayda bir kez ‹stanbul ‹talyan Kültür
Merkezi’nde dinleyicileriyle buluflmufltur. Bu konserlerde Michael
Nebe, Vasil Kazanciyev, Emre Arac›, Orhan fiall›el, Alpaslan
Ertüngealp ve Fahrettin Kerimov orkestra flefi olarak yer alm›flt›r.
Orkestran›n efllik etti¤i sanatç›lar aras›nda Ayd›n Karl›bel,
Günay Yetiz, Ebru Aykal, Pelin Halkac›, Ça¤atay Akyol,
Genco Erkal, Jeremy Menuhin ve Ahmet Kanneci bulunmaktad›r.
2003 y›l›nda düzenli ayl›k konserlerine ara veren oda orkestras›,
esnekli¤i ve yüksek hareket kabiliyeti ile Denizli, Zonguldak,
Bursa gibi illerimizde konserler gerçeklefltirmifltir.
Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras›
1999 y›l›nda Borusan Oda Orkestras› nitelik ve nicelik
olarak gelifltirilerek senfonik bir orkestraya dönüfltürülmüfl ve
orkestran›n Genel Müzik Direktörlü¤ü’ne ve Daimi fiefli¤i’ne
Gürer Aykal getirilmifltir.
Gürer Aykal yönetiminde yeniden yap›lanan orkestra
“Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras›” ad› alt›nda ‹stanbul’un
her iki yakas›nda konserler veren bir kent orkestras› olmufltur.
Yeni biny›la Beethoven senfonileri ile giren Borusan ‹stanbul
Filarmoni Orkestras› 18. Uluslararas› Ankara Müzik Festivali’nin
aç›l›fl konserlerini ve 2002 Mart ay›nda Bulgaristan’da 42 y›ldan
beri süregelen Rusçuk Festivali’nin kapan›fl konserlerini
sunmufltur.
Anadolu’nun de¤iflik kentlerinde klasik müzik dinleyicisiyle
buluflan Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras› 2003 y›l›nda
Güneydo¤u Anadolu Turnesi gerçeklefltirmifltir. Bu turnede
Diyarbak›r, Mardin, Urfa ve Gaziantep’te çok baflar›l›
konserler vermifltir.
Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras› 2003 y›l›nda ‹stanbul
Kültür ve Sanat Vakf› ile yap›lan anlaflmayla vak›f etkinliklerinin
“sürekli orkestras›” olmufl ve Haziran ay›nda Ayasofya Müzesi’nde
31. Uluslararas› ‹stanbul Müzik Festivali’nin aç›l›fl konserini
gerçeklefltirmifltir.
Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras›, Igor Oistrakh,
Emil Tabakov, Giuseppe Lanzetta gibi ünlü fleflerin yan› s›ra
dünyan›n en önde gelen korolar›ndan Wiener Singverein ve
Dimitris Sgouros, Alfredo Rolando Ortiz, Suna Kan, ‹dil Biret,
Ayflegül Sar›ca, Meral Güneyman, Justus Frantz, Anna Tomowa
Sintow, Julianna Janes-Yaffé, Emre Elivar, George Zamphir,
Olga Kern, Vadim Gluzman, Maxim Vengerov ve Faz›l Say
gibi dünya çap›nda ünlü virtüozlarla birlikte konserler vermifltir.
Borusan Borular›
2003 y›l›nda kurulan Borusan Borular› bak›r nefeslilerden
oluflan bir caz orkestras›d›r. Emin F›nd›ko¤lu önderli¤inde kurulan
orkestra üyeleri Borusan ‹stanbul Filarmoni Orkestras›’n›n nefesli
çalg›lar›ndan oluflmufltur. Orkestra, ‹stanbul ‹talyan Kültür
Merkezi’nde üç ayda bir konser vermektedir.
Borusan Kültür ve Sanat Yay›nc›l›k
1998 y›l›ndan beri faaliyet gösteren Borusan Kültür ve
Sanat Yay›nc›l›k, yetiflkinlere, okul öncesi ve ilkö¤retim ça¤›ndaki
çocuklara yönelik müzik kitaplar› yay›mlamaktad›r.
Ahmet Say’›n “Türkiye’nin Müzik Atlas›”, Yaprak Sandalc›’n›n
“Müzik Yolcular›” ve Üner Birkan’›n “Dinleyici’nin Kitab›”
yay›mlanan kitaplardan baz›lar›d›r.
34
As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›
As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›’n›n amac›,
e¤itim, ö¤retim konular›nda ve kültür
hayat›m›zda faaliyette bulunarak Türk milli
e¤itim ve kültürüne katk› sa¤lamakt›r.
Ekonomik, sosyal ve kültürel geliflmenin e¤itim ile
sa¤lanabilece¤ine inanan As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›,
1992 y›l›nda Kocab›y›k Ailesi taraf›ndan kurulmufltur.
Vakf›n amac›, e¤itim, ö¤retim konular›nda ve kültür hayat›m›zda
faaliyette bulunarak Türk milli e¤itim ve kültürüne katk›
sa¤lamakt›r.
1992 y›l›ndan beri maddi ihtiyac› olan baflar›l› ö¤rencilere
e¤itim bursu veren Vak›f, 2003-2004 ö¤retim y›l›nda da
100 ö¤renciye burs vermifltir.
Vak›f, 1997 y›l›nda bafllayan e¤itim seferberli¤ine destek
vermek amac›yla modern bir Anadolu Meslek Lisesi, 8 y›ll›k
bir ‹lkö¤retim Okulu, Kocaeli Üniversitesi Hereke Borusan
Kampusu’nda bir Meslek Yüksekokulu ve iki adet yurt binas›
infla ettirerek Milli E¤itim Bakanl›¤›’na ba¤›fllam›flt›r.
Bu e¤itim kurumlar›n›n ihtiyaçlar›n› karfl›lamaya devam
eden Vak›f, ihtiyac› olan di¤er e¤itim kurumlar›na da maddi
destek vermeye devam etmektedir.
Borusan As›m Kocab›y›k Anadolu Meslek Lisesi
Vakf›n en önemli projelerinden biri Borusan As›m Kocab›y›k
Anadolu Meslek Lisesi’dir.
‹stanbul-Beylikdüzü’nde infla edilen lise, 1998-1999
ö¤retim y›l›nda hizmete girmifltir. Lise, 10,000 metrekaresi
kapal› olmak üzere toplam 24,000 metrekare alan üzerine
kurulmufltur. Toplam maliyeti 5.3 milyon ABD Dolar›’d›r.
21 dersli¤i, 17 atölyesi ve 4 laboratuvar› olan lisenin ayr›ca
bir kütüphanesi ve bir resim dersli¤i bulunmaktad›r.
Lisenin 1,100 metrekarelik alana kurulu kapal› spor salonu
ile 920 metrekarelik ve 400 kiflilik çok amaçl› toplant›
salonu bölgenin ihtiyaçlar›n› da karfl›layabilmektedir.
Borusan As›m Kocab›y›k Anadolu Meslek Lisesi, meslek
e¤itimi konusunda Türkiye’de var olan a盤› kapatma çabalar›na
bir örnek oluflturmaktad›r. Bilgisayar, Elektronik, ‹ngilizce
Elektrik, Almanca Elektrik, ‹ngilizce Motor, Almanca Motor
olmak üzere alt› bölümle e¤itim vermektedir. 2002 y›l›nda
ISO 9002 belgesi alan lisede, 2003-2004 ö¤retim y›l›nda
38 ö¤retmen ile 576 ö¤renciye e¤itim verilmektedir.
Ça¤dafl bir mesleki e¤itim için gereken her türlü ayr›nt›n›n
düflünüldü¤ü ve titizlikle uyguland›¤› lisede, mimari tasar›m
aflamas›nda özürlü ö¤renciler de dikkate al›narak
düzenlemeler yap›lm›fl, bu ö¤rencilere bina içinde her türlü
hareket kolayl›¤› sa¤lanm›flt›r.
Borusan Otomotiv Zehra Nurhan Kocab›y›k
‹lkö¤retim Okulu
As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›, zorunlu e¤itim süresinin
8 y›la ç›kar›lmas›yla ‹stanbul-Avc›lar’da, Borusan Otomotiv
Zehra Nurhan Kocab›y›k ‹lkö¤retim Okulu’nu infla ettirmifltir.
3.5 milyon ABD Dolar›’na mal olan okulda, 1998 y›l› Ekim
ay›nda e¤itime bafllanm›flt›r.
Okulda 27 derslik, 2 okul öncesi s›n›f, 1 ifllik, 1 müzik,
1 resim s›n›f›, 1 kütüphane, fen laboratuvar›, bilgisayar odas›,
yemek salonu ve yönetim odalar› yer almaktad›r. Ayr›ca hem
spor salonu hem de 2 ayr› toplant› mekan› olarak kullan›labilecek
flekilde tasarlanm›fl çok amaçl› bir salon bulunmaktad›r.
2002 y›l›nda ISO 9002 belgesi alan Borusan Otomotiv
Zehra Nurhan Kocab›y›k ‹lkö¤retim Okulu’nda, s›n›f mevcudu
30 kifli ile s›n›rl›d›r. 2003-2004 ö¤retim y›l›nda 38 ö¤retmen
ile 810 ö¤renciye e¤itim verilmektedir.
Kocaeli Üniversitesi Hereke Kampusu Yurtlar›
ve Yüksekokulu
1999 y›l›nda gerçekleflen ve ülkemizi derinden sarsan
17 A¤ustos ve 12 Kas›m depremlerinden en çok etkilenen
ilimiz Kocaeli olmufltur. As›m Kocab›y›k Kültür E¤itim Vakf›,
depremde büyük hasara u¤rayan Kocaeli Üniversitesi’ne yard›m
elini uzatm›fl ve Borusan Grubu’na ba¤l› flirketlerin,
Borusan Grubu çal›flanlar›n›n, yerli ve yabanc› müflterilerin
ve Borusan dostlar›n›n verdi¤i destekle bir fon oluflturmufltur.
Vak›f bu fonla, Kocaeli Üniversitesi Hereke Kampusu’nda
108’i k›z, 108’i erkek olmak üzere toplam 216 kiflilik bir ö¤renci
yurdu ile bir Meslek Yüksekokulu infla ettirmifltir. 2 milyon
ABD Dolar›’na mal olan okul ve yurtlar, 2000-2001 ö¤retim
y›l›nda e¤itime bafllam›fl, Kas›m 2001’de Kocaeli
Üniversitesi’ne devredilmifltir.
4 derslik, 2 meslek ve 1 bilgisayar laboratuvar›, 170 kiflilik
konferans salonu, kütüphane, yemekhane ile kantini de içeren
As›m Kocab›y›k Meslek Yüksekokulu’nda Yap› Donat›m›
Teknolojisi, ‹nflaat ve Makine programlar› mevcuttur.
Her üç program›n da I. ve II. (gece) ö¤retimi mevcuttur.
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding
Anonim Şirketi
ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihli
Konsolide Mali Tablolar ve
Bağımsız Denetim Raporu
BORUSAN HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ VE BAĞLI ORTAKLIKLARI
İÇİNDEKİLER
Bağımsız Denetim Raporu
Sayfa
-------37
Konsolide Bilanço
38-39
Konsolide Gelir Tablosu
40
Konsolide Özsermaye Değişim Tablosu
41
Konsolide Nakit Akım Tablosu
42
Konsolide Mali Tablo Dipnotları
43-84
(İNGİLİZCE ASLININ TÜRKÇE TERCÜMESİDİR)
BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
Borusan Holding Anonim Şirketi
Yönetim Kurulu'na:
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları (Borusan Holding ve Bağlı Ortaklıkları – “Borusan Grubu”)’nın
ilişikte ABD doları olarak sunulmuş 31 Aralık 2003 tarihli konsolide bilançosu ile aynı tarihte sona eren yıla
ait konsolide gelir, özsermaye değişimi ve nakit akım tablolarını denetlemiş bulunuyoruz. Bu konsolide mali
tabloların sorumluluğu Borusan Grubu yönetimine aittir. Bizim sorumluluğumuz yaptığımız denetim
çalışmamızın sonucunda bu konsolide mali tablolar üzerinde bir görüş beyan etmektir.
Denetim çalışmamız, Uluslararası Denetim Standartları'na göre gerçekleştirilmiştir. Söz konusu standartlar,
denetim çalışmamızın mali tablolarda önemli hatalar bulunmamasını sağlayacak şekilde planlanmasını ve
yürütülmesini gerektirmektedir. Denetim, mali tablolarda yer alan bakiyelerin ve tamamlayıcı notları
destekleyici kanıtların test usulü incelenmesini içerir. Denetim, aynı zamanda, uygulanan muhasebe
prensiplerinin, yönetim tarafından yapılan önemli tahminlerin ve mali tabloların genel sunuluş şeklinin
değerlendirilmesini de içermektedir. Denetim çalışmamızın, görüş bildirmemiz için makul bir temel
oluşturduğu kanaatindeyiz.
Görüşümüze göre, yukarıda birinci paragrafta sözü edilen konsolide mali tablolar, tüm önemli hususlar
açısından, Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları’nın 31 Aralık 2003 tarihi itibariyle mali durumunu ve
aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide faaliyet sonuçlarını ve nakit akımlarını Uluslararası Finansal
Raporlama Standartları’na uygun olarak layıkıyla arz etmektedir.
30 Nisan 2004
İstanbul, Türkiye
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE BİLANÇO
(Birim – ABD Doları)
AKTİFLER
Notlar
2003
4
4
5
6
7
47,423,396
786,071
134,783,923
165,607,416
24,054,183
45,493,031
94,533,293
115,155,901
20,027,649
372,654,989
275,209,874
42,308,879
552,444,133
7,315,815
5,227,684
38,024,540
1,828,130
33,600,843
464,339,478
6,874,423
8,981,530
9,253,613
2,307,526
647,149,181
525,357,413
1,019,804,170
800,567,287
2002
Dönen varlıklar
Nakit ve benzeri varlıklar
Menkul kıymetler
Ticari alacaklar, net
Stoklar, net
Diğer dönen varlıklar
Dönen varlıklar toplamı
Duran varlıklar
Finansal duran varlıklar, net
Maddi duran varlıklar, net
Maddi olmayan duran varlıklar, net
Şerefiye, net
Ertelenmiş vergi alacağı
Diğer duran varlıklar
3, 10
8, 29
9
3
17
11
Duran varlıklar toplamı
Varlıklar toplamı
Sayfa 7 ile 48 arasında yer alan açıklayıcı politikalar ve dipnotlar bu konsolide mali tabloların tamamlayıcı
parçalarıdır.
(38)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE BİLANÇO
(Birim – ABD Doları)
BORÇLAR, AZINLIK PAYLARI VE ÖZSERMAYE
Notlar
Kısa vadeli borçlar
Ticari borçlar, net
Kısa vadeli krediler
Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli bölümü
Ödenecek gelir vergisi
Kısa vadeli diğer borçlar
2003
2002
84,910,152
271,977,651
17,850,247
5,936,088
37,118,992
82,547,277
192,768,890
18,956,702
6,918,944
27,431,995
417,793,130
328,623,808
119,381,694
13,841,111
21,799,680
22,904,172
70,821,820
9,378,459
35,412,997
28,798,008
Uzun vadeli borçlar toplamı
177,926,657
144,411,284
Borçlar toplamı
595,719,787
473,035,092
12
13
14
17
15
Kısa vadeli borçlar toplamı
Uzun vadeli borçlar
Uzun vadeli krediler
Kıdem tazminatı yükümlülüğü
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Uzun vadeli diğer borçlar
14
18
17
16
Azınlık payları
19
274,488,365
218,554,016
Özsermaye
Ödenmiş sermaye
Kur çeviriminden kaynaklanan yedekler
Yeniden değerleme fonu, net
Birikmiş karlar
20
2
8
21
27,922,841
13,211,407
39,233,662
69,228,108
27,922,841
328,168
36,745,931
43,981,239
Toplam özsermaye
149,596,018
108,978,179
Toplam azınlık payları ve özsermaye
424,084,383
327,532,195
1,019,804,170
800,567,287
Borçlar, azınlık payları ve özsermaye toplamı
Sayfa 7 ile 48 arasında yer alan açıklayıcı politikalar ve dipnotlar bu konsolide mali tabloların tamamlayıcı
parçalarıdır.
(39)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait
KONSOLİDE GELİR TABLOSU
(Birim – ABD Doları)
Net satışlar
Satılan mal ve verilen hizmet maliyeti
Notlar
2003
22
23, 25, 26, 30
1,018,920,459
(846,568,102)
691,014,978
(569,610,818)
172,352,357
121,404,160
(119,513,635)
10,884,415
(80,979,096)
2,510,166
63,723,137
42,935,230
(15,157,810)
(12,980,526)
48,565,327
29,954,704
3,027,872
(9,926,641)
51,593,199
20,028,063
(11,684,431)
43,775,120
(11,496,546)
12,957,162
83,683,888
21,488,679
Brüt kar
Satış ve genel yönetim giderleri
Diğer faaliyet gelirleri, net
24, 25, 26, 30
26, 27, 30
Faaliyet karı
Finansman giderleri, net
28, 30
Çevrim karı (zararı), vergi karşılığı ve azınlık
payları öncesi kar
Çevrim karı (zararı)
2
Vergi karşılığı ve azınlık payları öncesi kar
Vergi karşılığı
- Cari (yasal)
- Ertelenmiş
17
17
Azınlık payları öncesi net kar
Azınlık payı
2, 19
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıklarının payı
2002
56,934,674
18,190,367
26,749,214
3,298,312
Sayfa 7 ile 48 arasında yer alan açıklayıcı politikalar ve dipnotlar bu konsolide mali tabloların tamamlayıcı
parçalarıdır.
(40)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait
KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOSU
(Birim – ABD Doları)
Ödenmiş
Sermaye
1 Ocak 2002 Bakiyesi
Nakit sermayedeki artış
Ödenen temettüler
Yeniden değerleme fonundan birikmiş karlara
aktarılan yeniden değerlenmiş ve orijinal
aktif değeri üzerinden hesaplanan 2002 yılı
amortisman farkı (ertelenmiş vergi
netlenmiş)
Yeniden değerleme fonu üzerinden
hesaplanan ertelenmiş vergi
Kur çevriminden kaynaklanan yedekler (Not 2)
Net dönem karı
31 Aralık 2002 Bakiyesi
Ödenen temettüler
Yeniden değerleme fonundaki artış
Yeniden değerleme fonundan birikmiş
karlara aktarılan yeniden değerlenmiş ve
orijinal aktif değeri üzerinden hesaplanan
2003 amortisman farkı (ertelenmiş vergi
netlenmiş)
Yeniden değerleme fonu üzerinden
hesaplanan ertelenmiş vergi
Kur çevriminden kaynaklanan yedekler (Not
2)
Net dönem karı
31 Aralık 2003 Bakiyesi
Kur
Çevriminden
Kaynaklanan
Yedekler
27,607,655
424,164
315,186
-
27,922,841
Toplam
Özsermaye
106,306,299
(53,240)
315,186
(53,240)
(503,856)
3,354,606
2,850,750
(95,996)
-
15,887
(2,484,012)
-
(1,175,007)
3,298,312
15,887
(3,755,015)
3,298,312
328,168
36,745,931
43,981,239
108,978,179
-
39,717,912
Birikmiş
Karlar
38,556,568
-
-
Yeniden
Değerleme Fonu
-
-
-
1,177,444
(78,299)
-
(78,299)
1,177,444
-
-
(2,195,083)
2,148,057
(47,026)
14,962
3,490,408
(3,572,103)
14,962
12,801,544
-
26,749,214
26,749,214
39,233,662
69,228,108
149,596,018
-
12,883,239
-
-
27,922,841
13,211,407
Sayfa 7 ile 48 arasında yer alan açıklayıcı politikalar ve dipnotlar bu konsolide mali tabloların tamamlayıcı
parçalarıdır.
(41)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihinde Sona Eren Yıla Ait
KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU
(Birim – ABD Doları)
2003
2002
İşletme faaliyetlerinden sağlanan nakit girişleri
Vergi karşılığı ve azınlık payları öncesi kar
Vergi öncesi kar ile işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit
arasındaki mutabakat:
Amortisman
Şerefiyenin ve maddi olmayan duran varlıkların itfası
Ertelenmiş vergi sonrası yeniden değerleme fonu amortismanı
Faiz gelirleri
Faiz giderleri
Ödenen vergiler
Kıdem tazminatı yükümlülüğü karşılığı
Maddi duran varlık satış karı
Kur çevrim yedeklerindeki net değişim
Şerefiye değer düşüklüğü karşılığı
İştirak karları
Maddi duran varlık değer düşüklüğü karşılığı
Finansal duran varlık değer düşüklüğü karşılığı
51,593,199
20,028,063
37,706,937
3,131,228
(2,317,046)
(2,966,294)
19,315,632
(14,413,000)
4,462,652
(4,277,606)
11,264,725
2,961,070
(2,823,206)
892,423
36,137,456
(1,926,823)
(4,594,173)
(9,502,933)
17,638,434
(8,732,685)
2,610,197
(1,000,297)
4,862,265
474,099
-
İşletme sermayesindeki değişikliklerden önceki faaliyet karı
104,530,714
55,993,603
İşletme sermayesindeki değişiklikler
Ticari alacaklar
Menkul kıymetler
Stoklar
Diğer dönen varlıklar ve kısa vadeli borçlar, net
Ticari borçlar
Diğer duran varlıklar ve uzun vadeli diğer borçlar, net
(40,250,630)
(786,071)
(50,451,515)
7,406,176
2,362,875
(5,414,440)
(13,566,704)
(38,798,284)
5,043,721
1,807,838
25,996,603
17,397,109
36,476,777
Yatırım faaliyetleri
Satın alınan maddi duran varlıklar
Satın alınan maddi olmayan duran varlıklar
Azınlık payları etkisi sonrası iştiraklerdeki net değişim
İştiraklerden kaynaklanan şerefiye
Maddi duran varlık satış hasılatı
(121,023,910)
(2,818,115)
(1,662,340)
24,901,509
(79,407,882)
(6,352,663)
(8,907,471)
(9,017,540)
3,694,116
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit
(100,602,856)
(99,991,440)
Finansman faaliyetleri
Kredi borcu ödemeleri
Alınan kredilerden sağlanan nakit
Ödenen temettüler (azınlık payları dahil)
Nakit sermaye arttırımı
Sermaye artışlarındaki azınlık hissedarları payı
Ödenen faiz
Alınan faiz
(249,141,021)
356,461,259
(6,807,852)
600,714
(18,943,282)
2,966,294
(173,394,213)
238,819,871
(4,701,047)
315,186
99,812
(18,445,628)
9,502,933
85,136,112
52,196,914
1,930,365
(11,317,749)
45,493,031
56,810,780
47,423,396
45,493,031
İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit
Finansman faaliyetlerinden sağlanan net nakit
Nakit ve nakit benzeri değerlerdeki net artış / (azalış)
Nakit ve nakit benzeri değerler:
Dönem başı
Dönem sonu
Sayfa 7 ile 48 arasında yer alan açıklayıcı politikalar ve dipnotlar bu konsolide mali tabloların tamamlayıcı
parçalarıdır.
(42)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
1.
GENEL
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları (“Borusan Grubu” ya da “Grup”) faaliyetlerine 1944 yılında
İstikbal Ticaret T.A.Ş. adıyla çelik boru ithalatı yapan ve kurutulmuş meyve ihraç eden ticari bir şirket olarak
başlamıştır.
Borusan Holding A.Ş. (“Borusan Holding” veya “Holding”) Aralık 1972’de çelik sanayi (boru ve yassı çelik
üretimi) distribütörlük, entegre lojistik hizmetleri ve günümüz telekomünikasyon ve teknolojilerine yapılan
yeni yatırımlar olmak üzere değişik sahalarda faaliyet gösteren şirketlerin faaliyetlerini koordine etmek
amacıyla kurulmuştur. Borusan Holding Türkiye’de kayıtlı olup Kocabıyık ailesinin kontrolündedir (bakınız
Not 20). Holding’in kayıtlı adresi aşağıda sunulmuştur:
Meclisi Mebusan Caddesi No:103
Fındıklı – İstanbul, Türkiye
Borusan Grubu’nun başlıca faaliyetleri şunlardır:
ƒ
Yurtiçi ve yurt dışında pazarlanmak üzere boyuna kaynaklı ve spiral çelik boru üretimi;
ƒ
Yurtiçi ve yurt dışında pazarlanmak üzere, soğuk haddelenmiş saç ve kaplamalı saç üretimi;
ƒ
BMW, Land Rover ve Mini Cooper otomobillerinin Türkiye satış ve servis temsilciliği;
ƒ
Caterpillar iş makinaları ve güç sistemleri ürünlerinin Türkiye ve Türki Cumhuriyetleri’nde satış ve
servis temsilciliği;
ƒ
Entegre lojistik hizmetleri, gümrükleme, gemi taşımacılığı, liman işlemleri ve depolama hizmetleri;
ƒ
Otomotiv sanayi için motor supapları üretimi, yurtiçi ve yurt dışı satış ve pazarlaması, ve
ƒ
Yeni teknoloji ve telekomünikasyon yatırımları.
Eylül 1998’den bu yana Borusan Holding, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kayıtlı çelik boru
sektöründe faaliyet gösteren Borusan Birleşik Boru Fabrikaları A.Ş. ve Mannesmann Boru Endüstrisi
T.A.Ş.’nin faaliyetlerini yönlendirmek ve koordine etmek amacıyla kurulan Borusan Mannesmann Boru
Yatırım Holding A.Ş.’yi de kontrol etmektedir. Ayrıca Borusan Holding, yine İstanbul Menkul Kıymetler
Borsası’na kayıtlı olan Borusan Yatırım ve Pazarlama A.Ş. ile Borusan Teknolojik Yatırımlar Holding A.Ş. ve
Borusan İstikbal Ticaret T.A.Ş. isimli yatırım (portföy) şirketlerinin de kontrolünü elinde bulundurmaktadır.
Grup Türkiye’de üç ana faaliyet segmenti halinde organize olmuştur:
•
•
•
Çelik segmenti
Distribütörlük (Temsilcilik) segmenti
Diğer segment
Grup’un başlıca “diğer” operasyonları yeni teknoloji, lojistik hizmetleri ve supap üretimini kapsamaktadır.
(43)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
1.
GENEL (devamı)
Borusan Holding’in Bağlı Ortaklıkları (“Bağlı Ortaklık”), Bağlı Ortaklıklar’ın faaliyet segmentleri ve faaliyet
konuları aşağıdaki gibidir:
Faaliyet Segmentleri
Çelik
Yassı Çelik
Bağlı Ortaklık
Yer
Borçelik Çelik Sanayi Ticaret A.Ş. (Borçelik)
Birlik Galvaniz Sac Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Birlik Galvaniz)
Kerim Çelik Mamulleri İmalat ve Ticaret A.Ş. (Kerim Çelik)
Flat Steel Industries B.V. (Flat Steel)
Gemlik – Türkiye
Gemlik – Türkiye
İstanbul – Türkiye
Hollanda
Boru
Borusan Birleşik Boru Fabrikaları A.Ş. (Borusan Boru)
Mannesmann Boru Endüstrisi T.A.Ş. (Mannesman Boru)
Kartal Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Borusan Mannesmann Boru Yatırım Holding A.Ş. (BMBYH)
BM Vobarno Tubi S.p.A (Vobarno)
Borusan Mühendislik İnşaat ve Sanayi Makinaları İmalat A.Ş.
İstanbul – Türkiye
İzmit – Türkiye
İstanbul – Türkiye
İstanbul – Türkiye
İtalya
Gemlik – Türkiye
İhracat ve Yurtiçi
Satış Şirketleri
Borusan İstikbal Ticaret T.A.Ş.
Bozoklar İnşaat Malzemeleri Ticaret A.Ş.
Boru ve Profil Ticaret A.Ş.
Kerim Boru Ticaret ve Pazarlama A.Ş.
İmpa Bursa İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş
Borusan Akdeniz İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş.
Samsun Çelik Ticaret A.Ş.
Gaziantep Boru ve Profil Ticaret A.Ş.
İstanbul – Türkiye
İzmir – Türkiye
Ankara – Türkiye
İstanbul – Türkiye
Bursa – Türkiye
Adana – Türkiye
Samsun – Türkiye
Gaziantep - Türkiye
Borusan Makina Servis ve Ticaret A.Ş.
Borusan Güç Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Machinery Intertrade Limited (İngiltere)
Borusan Makina Kazakhstan LLP (Kazakistan)
Borusan Oto Servis ve Ticaret A.Ş. (Borusan Oto)
Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş (Borusan Otomotiv)
Borusan Oto Ankara Servis ve Ticaret A.Ş. (Oto Ankara) (*)
İstanbul – Türkiye
İstanbul – Türkiye
İngiltere
Kazakistan
İstanbul – Türkiye
İstanbul – Türkiye
Ankara – Türkiye
Borusan Lojistik Dağıtım Depolama Taşımacılık ve Ticaret A.Ş.
(Borusan Lojistik)
Borusan Elektronik Ticaret, İletişim ve Bilgi Hizmetleri A.Ş.(Otomax)
Supsan Motor Supapları Sanayi ve Ticaret A.Ş.(Supsan)
Borusan Teknolojik Yatırımlar Holding A.Ş. (Borusan Teknoloji)
B-Net İletişim Hizmetleri A.Ş. (B-Net) (**)
Borusan Birlik Danışmanlık ve Organizasyon Hizmetleri A.Ş.
Borusan Yatırım ve Pazarlama A.Ş.
Borusan Bilişim Ses ve Veri Sistemleri A.Ş. (***)
Pargem Bilişim Sistemleri A.Ş. (Pargem)
Borusan Bilişim Sistemleri Servis ve Dağıtım A.Ş.
İstanbul – Turkey
İstanbul-Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
İstanbul – Turkey
Distribütörlük
Diğer
(*)
(**)
(***)
2003 yılı içerisinde Borusan Oto’ya dahil olmuş, dolayısıyla 31 Aralık 2003 itibariyle konsolide
edilmemiştir.
Şirket’in ünvanı 17 Mart 2004 tarihli Genel Kurul Kararı uyarınca Borusan Telekom ve İletişim
Hizmetleri A.Ş. olarak değiştirilmiştir.
Şirket’in daha önce Time Bilgi İşlem Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. olan ünvanı 12 Ağustos 2003 tarihli
Genel Kurur kararı uyarınca Borusan Bilişim Ses ve Veri Sistemler A.Ş. olarak değiştirilmiştir.
(44)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ
Mali tabloların sunum esasları
Borusan Holding A.Ş. ve Türkiye’de yerleşik Bağlı Ortaklıklar, muhasebe kayıtlarını ve yasal mali tablolarını
Türk lirası cinsinden Türk Ticaret Kanunu ve vergi mevzuatına uygun olarak hazırlamaktadır. Ayrıca 1 Ocak
1994’den itibaren geçerli olmak üzere Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanmış Tek Düzen Muhasebe
Sistemi ve uygulamalarına da uyulmaktadır. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kayıtlı oldukları için
sadece Borusan Yatırım ve Pazarlama A.Ş. ve Borusan Birleşik Boru Fabrikaları A.Ş.’ye mahsus olarak,
Türk Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayınlanan muhasebe ilkeleri uygulanmaktadır (“SPK Mevzuatı”).
Yurtdışında yerleşik Bağlı Ortaklıklar; Machinery Intertrade Limited, Flat Steel ve Vobarno, yasal muhasebe
kayıtlarını Euro (EUR), Borusan Makina Kazakhistan LLP ise Kazak Tenges’i cinsinden sırasıyla İngiltere,
Hollanda, İtalya ve Kazakhistan’da geçerli olan muhasebe ilke ve kurallarına uygun olarak tutmaktadırlar.
ABD doları (ABD$) cinsinden hazırlanmış konsolide mali tablolar, tarihsel maliyet esasına göre (Not 8’de
açıklandığı üzere Türkiye’de kayıtlı şirketlerin maddi duran varlıklarının yeniden değerlemesi haricinde)
hazırlanmış yasal kayıtlara, Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) uygunluk açısından
gerekli tashih ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. Bazı maddi duran varlıkların rayiç değerinden
gösterilmesi dışında (Not 8) konsolide mali tablolar tarihsel maliyet esasına göre hazırlanmıştır.
UFRS ile UFRS mali tablolarının kullanılabileceği Amerika ve Türkiye dışındaki diğer ülkelerde uygulanan
genel kabul görmüş muhasebe standartları arasındaki farkların etkileri tespit edilmemiştir.
Grup, 31 Aralık 2003 tarihi itibariyle zorunlu olan bütün standartları uygulamıştır. Hiçbir standart geçerli
olduğu tarihten önce uygulanmamıştır. Grup’un UFRS mali tabloları 30 Nisan 2004 tarihinde Holding üst
yönetimi tarafından onaylanmıştır. Türkiye’de UFRS’ye göre hazırlanan mali tabloların kesinleşmesi
gereken resmi bir tarih olmadığı için, ortaklar genel kurulu ve bazı düzenleyici devlet kurumlarının, böyle bir
niyet bulunmamasına rağmen, onaylanmış UFRS mali tablolarında değişiklik yapma yetkisi vardır.
2002 mali tablolarında yapılan sınıflamalar
2003 yılı mali tablolarıyla uyumlu olması açısında 2002 yılı mali tablolarında birtakım sınıflandırma
değişiklikleri yapılmıştır. Cari yıl ile karşılaştırmalı olması açısından, net defter değeri 172,382 ABD$ olan
sabit kıymetler maddi olmayan duran varlıklardan maddi duran varlıklara sınıflanmıştır. 2002 yılında uzun
vadeli diğer borçlar içerisinde yeralan 1,666,600 ABD$ tutarındaki hisse alımlarına ilişkin borçların cari yıl
taksitleri kısa vadeli diğer borçlar hesabına sınıflandırılmıştır.
Kısa vadeli ticari borçlar içerisinde bulunan 21,717,712 ABD$ tutarındaki BMW’ye olan borçlar uzun vadeli
diğer borçlara sınıflanmıştır. 2,053,225 ABD$ tutarındaki risturn geliri ve 4,142,456 ABD$ tutarındaki satış
primleri ve ikramiyeleri diğer faaliyet gelirleri hesabından satılan mal ve verilen hizmet maliyetine
sınıflandırılmıştır.
Değerleme ve raporlamada kullanılan para birimi
ABD Doları, Grup operasyonlarında ağırlıklı olarak kullanılmakta ve başka bir deyişle Grup operasyonları
üzerinde önemli bir etkiye sahip bulunmaktadır. ABD$ ayrıca, Grup için önemlilik arz eden durum ve
olayların ekonomik temelini yansıtmaktadır. Bu yüzden Grup, mali tablo kalemlerinin değerlemesinde ve
raporlama para birimi olarak ABD$’nı kullanmaktadır. Mali tablo değerlemesinde bu para biriminden başka
seçilen tüm diğer para birimleri yabancı para birimi olarak kabul edilmektedir.
(45)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Grup, içinde bulunduğu ekonomik ortam ve faaliyetlerini değerlendirerek, değerlemede kullanılacak para
biriminin SIC 19 (Standart Yorumlama Komitesinin 19 numaralı standardı) uyarınca aşağıdaki sebeplerden
dolayı ABD$ olmasına karar vermiştir:
•
•
Grup şirketlerinin satın alma ve satış fiyatları ile esas hizmet ve ürünleri ABD$ cinsinden
belirlenmektedir,
Grup şirketlerinin borçlanma cinsi ve ilgili borçlanma giderlerinin büyük bir çoğunluğu ABD$’dır.
UMS 21’e (Döviz Kurlarındaki Değişimin Etkisi’ni düzenleyen muhasebe standardı) göre, bir işletmenin
raporlama para birimi, o işletmenin değerleme ve sunum para birimini gösterir. Grup’un değerleme ve
sunum para birimi ABD$’dır. UMS 21 uyarınca, parasal bilanço kalemleri bilanço tarihindeki ABD$ kuruyla;
parasal olmayan bilanço kalemleri, gelir ve giderler ile nakit akımları ise işlemlerin gerçekleştiği tarihin
kuruyla (tarihsel kur) değerlenir. Yabancı para cinsinden olan işlemlerin çevriminden doğan çevrim
karı/zararı, gelir tablosunda çevrim karı/zararı hesabında yer alır.
Kur çevriminden kaynaklanan yedekler bölümünde bahsedileceği üzere, Holding’in belirli iştirakleri mali
tablolarını Euro ve Kazak Tengesi bazında düzenlemektedir. Bu şirketlerin Euro ve Kazak Tengesi bazındaki
mali tabloları SIC 30 (“Raporlama Kuru - Ölçüm Kurundan Raporlama Kuruna Çevirim”)’a göre Holding’in
konsolidasyonu sırasında Holding’in raporlama birimi olan ABD$’ına çevrilmiştir.
Geçtiğimiz üç sene için Türkiye genelinde, Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan toptan eşya fiyat
endeksi (TEFE) ve T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan TL – ABD$ kurları aşağıda belirtilmiştir:
Yıl
2001
2002
2003
Yıl Sonu ABD$/TL
Kuru
1,439,567
1,634,501
1,395,835
Enflasyon
(TEFE)
88.60
30.80
13.94
TL / ABD$
Devalüasyon
Oranları
114.29
13.54
(14.60)
Kur çevriminden kaynaklanan yedekler
Borusan Oto, Borusan Otomotiv, Borusan Makina, Borusan Güç, Supsan, Vobarno, ve Flat Steel mali
tablolarını Euro bazında, Borusan Makina Kazakistan LLP ise Kazak Tengesi bazında düzenlemektedir. Bu
şirketlerin Euro ve Kazak Tengesi bazındaki mali tabloları SIC 30 (“Raporlama Kuru – Ölçüm Kurundan
Raporlama Kuruna Çevirim”)’a göre ABD$’ına çevrilmiştir. Gelir ve gider kalemlerinin işlem tarihindeki döviz
kurundan çevrimiyle, tüm bilanço ve özkaynak kalemlerinin (net kar ve zarar hariç) ise yıl sonu kurundan
çevrilmesinden kaynaklanan bütün kur farkları “kur çevriminden kaynaklanan yedekler” hesabında
gösterilmektedir.
Hiperenflasyon etkileri
Yukarıda detaylı olarak sunulduğu üzere, Türk Lirası işlemler Uluslararası Muhasebe Standardı 21’le (UMS
21) uyumlu olarak ABD doları bazında düzenlenmiştir. Böylece, enflasyonun etkilerini genel fiyat endeksi
kullanarak gideren Uluslararası Muhasebe Standardı 29 (UMS 29) (Hiperenflasyonist Ekonomilerde Mali
Raporlama) kullanılmamıştır; çünkü bu Standart durağan (aşırı dalgalanmayan) bir para biriminde
hazırlanan mali tablolar için geçerli değildir. Grup’un operasyonları gereği faaliyet para birimi ABD doları
olduğundan, enflasyonun etkileri Türk Lirası olarak gerçekleşen işlemleri ve Türk Lirası bakiyeleri ABD
doları bazında kaydederek giderilmiştir. Grup’un çelik üretim ve satış faaliyetleri ile distribütörlük
faaliyetlerindeki satın alma ve satış fiyatları ABD doları bazında gerçekleşmektedir.
(46)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Uygulanan Konsolidasyon Esasları ve Bağlı Ortaklıklar Muhasebesi
Uygulanan Konsolidasyon Esasları
Konsolide mali tablolar, Borusan Holding ve Bağlı Ortaklıklar’ı kapsamakta olup aşağıdaki esaslara göre
düzenlenmiştir:
a)
Mali yıl kapanışı 31 Mart olan Borusan Mannesmann Boru Yatırım Holding A.Ş. haricinde
konsolidasyona dahil edilen Bağlı Ortaklıklar’ın yasal mali tabloları konsolide mali tablo ile aynı
dönem itibariyle hazırlanmaktadır. Borusan Mannesmann Boru Yatırım Holding A.Ş.’nin 31 Mart ile
31 Aralık tarihleri arasındaki dönemi kapsayan mali tablolarının, 31 Mart tarihine kadarki üç ayın
faaliyet sonuçlarının önemli tutarları ifade etmeyeceği öngörülerek, bir yıllık mali sonuçlarını yaklaşık
olarak yansıttığı düşünülmüş ve 31 Aralık tarihi itibariyle sona eren dokuz aylık döneme ilişkin mali
tabloları konsolide edilmiştir.
b)
Grup’un, faaliyetlerinde doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol sahibi olduğu şirketler konsolide
edilmiştir. Kontrolün unsurları şunlardır:
•
Grup’un doğrudan ya da dolaylı olarak katılım hakkının %50’sinden fazlasına sahip olduğu
şirketlerde, sahip olduğu hisse senetleri yoluyla ve/veya Kocabıyık ailesinden bazı fertlerin
yaptığı anlaşmalar aracılığıyla Borusan Holding’in katılım haklarını (bu hisse senetlerinin
ekonomik faydalarına sahip olmadan) elinde bulundurduğu hisselerle, veya
•
katılım hakkının %50’sinden azına sahip olunduğu halde yönetimin gerçek anlamda
operasyonel ve mali kararlar üzerinde kontrol gücüne sahip olmasıyla.
İlişikteki konsolide mali tabloların hazırlanmasında kullanılan konsolidasyon esasları aşağıdaki gibidir:
(i)
Bağlı Ortaklıklar’ın bilançoları ve gelir tabloları tek tek ve her kalem bazında konsolide
edilmiştir. Bununla beraber Grup’un sahip olduğu yatırımın taşınan değeri ilgili özkaynak
kalemleriyle netleştirilmiştir. Borusan Holding ve Bağlı Ortaklıklar arasındaki grup içi işlemler
ve bakiyelerin etkileri ile bu işlemlerle ilgili bilançolarda kalan kar marjları konsolidasyonda yok
edilmiştir. Grup’un elinde bulundurduğu hisse senetlerinin maliyeti ve temettülerinin etkileri
ilgili yılın özkaynakları ve gelirinden elimine edilmiştir.
(ii)
Bağlı Ortaklıklar’ın faaliyet sonuçları, şirket kontrollerinin Grup’a geçtiği tarihten itibaren geçerli
olmak üzere konsolidasyona dahil edilmiştir. Aynı şekilde elden çıkarılan Bağlı Ortaklıklar,
elden çıkarıldığı ya da kontrolün Grup dışına geçtiği tarihten geçerli olmak üzere
konsolidasyondan çıkarılmıştır. Gerektiği yerlerde, Bağlı Ortaklıklar’ın muhasebe
politikalarında bir takım değişiklikler yapılarak mali tabloları, Grup’un uyguladığı muhasebe
politikalarına tutarlı hale getirilmiştir.
(iii)
Grup’un %50’sinden fazlasına sahip olduğu, konsolide mali tablolar açısından önemlilik
taşımayan Bağlı Ortaklıklar maliyet değeriyle taşınmıştır. Konsolide net varlıklara, konsolide mali
pozisyona ve Grup’un konsolide sonuçlarına etkisi az olan bu Bağlı Ortaklıklar konsolidasyona
dahil edilmemiştir. İlgili Bağlı Ortaklıklar’ı konsolide etmenin etkileri 10 numaralı bilanço
dipnotunda açıklanmıştır.
(iv)
Net varlıklardaki ve Bağlı Ortaklıklar’ın faaliyet sonuçlarındaki azınlık payları konsolide bilanço
ve konsolide gelir tablosunda azınlık payları olarak ayrı bir şekilde gösterilmiştir (bakınız Not 19).
Konsolide mali tablolarda, Kocabıyık ailesinin hisseleri, Grup’un payları dışında, azınlık payları
olarak gösterilmiştir.
(47)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Bağlı Ortaklıklar
Grup, Bamesa Aceros, S.L’i UMS 28 (İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi) kapsamında özsermaye yöntemine
göre muhasebeleştirmiştir.
Borusan Grubu ve Kocabıyık ailesinin sahip olduğu diğer iştirakler içinde, %20 veya daha fazla hissesine
sahip olunduğu halde, konsolide mali tablolar açısından önemliliği olmayanlar veya önemli bir yönetim
gücünün olmadığı durumda sözkonusu iştirakler maliyet değerinden taşınmaktadır. Bu tip iştiraklerin toplam
etkileri Borusan Holding’in konsolide net aktifi, mali durumu ve faaliyetleri açısından önemlilik
taşımadığından özsermaye yöntemi uygulanmamıştır.
Diğer Yatırımlar
Borusan Grubu’nun %20’sinden az hissesine sahip olduğu ya da %20’sinden fazla hissesine sahip olduğu
halde yönetiminde önemli bir etkiye sahip olmadığı yatırımları, maliyet değerinden (eğer varsa değer
düşüklüğü karşılığı düşülerek) gösterilmiştir. Grup’un yatırımlarının listesi Not 10’da sunulmuştur.
Pozitif şerefiye/Negatif şerefiye
Şerefiye, satın alım tarihi itibariyle satın alım fiyatı ile Borusan Grubu’nun satın alınan bağlı ortaklık veya
iştirakteki hissesine isabet eden net aktiflerin rayiç değeri arasındaki farktan oluşmaktadır. Şerefiye, normal
amortisman yöntemiyle tahmini ekonomik ömrü boyunca; genellikle 5 ila 10 yıl arasında itfa edilmektedir.
Negatif şerefiye, satın alım fiyatı ile Borusan Grubu’nun satın aldığı şirketteki hisselerinin rayiç değeri
arasındaki negatif farktan kaynaklanmaktadır. Negatif şerefiye ertelenmiş gelir kalemi olarak kayda
alınmakta ve normal amortisman metodu ile 5 yıl içinde gelir yazılmaktadır.
(48)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle Bağlı Ortaklıklar’ın listesi ve Borusan Grubu’nun bu şirketlerdeki
doğrudan ve nihai hisse oranları ile kontrol edilen hisse oranları aşağıdaki gibidir:
Borusan Holding
A.Ş.’nin
Doğrudan Hisse Oranı
2002%
2003%
Bağlı Ortaklık
Yoluyla
Dolaylı Hisse Oranı
2002%
2003%
Toplam Kontrol
Edilen
Hisse Oranı
2002 %
2003%
Borusan Holding
A.Ş.’nin
Nihai Hisse Oranı
2002 %
2003%
Çelik
Borçelik
Borusan Boru
Mannesmann Boru
Birlik Galvaniz
Kerim Çelik
Kartal Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Bozoklar İnşaat Malzemeleri Ticaret A.Ş.
Boru ve Profil Ticaret A.Ş.
Kerim Boru Ticaret ve Pazarlama A.Ş.
İmpa Bursa İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş.
Borusan Akdeniz İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş.
Samsun Çelik Ticaret A.Ş.
Gaziantep Boru ve Profil Ticaret A.Ş.
BMYH
Borusan İstikbal Ticaret T.A.Ş.
Vobarno
Flat Steel
11.20
0.00
0.00
49.25
71.68
0.93
0.00
0.00
1.00
1.12
0.74
0.70
0.52
64.64
82.68
0.00
52.21
11.20
0.00
0.00
0.00
71.68
0.93
0.00
0.00
1.00
1.12
0.74
0.70
0.52
64.64
82.68
0.00
52.21
27.91
62.25
95.94
49.76
10.00
98.97
62.50
79.60
93.05
93.88
94.26
94.30
94.48
12.36
0.00
100.00
47.79
27.91
62.25
95.94
100.00
10.00
98.97
62.50
79.60
93.05
93.88
94.26
94.30
94.48
12.36
0.00
100.00
47.79
39.11
62.25
95.94
99.01
81.68
99.90
62.50
79.60
94.05
95.00
95.00
95.00
95.00
77.00
82.68
100.00
100.00
39.11
62.25
95.94
100.00
81.68
99.90
62.50
79.60
94.05
95.00
95.00
95.00
95.00
77.00
82.68
100.00
100.00
25.43
43.72
67.38
84.78
76.20
45.15
27.32
34.80
42.08
42.51
42.17
42.14
42.05
70.23
82.68
70.23
86.97
22.66
43.72
67.38
22.66
76.20
45.15
27.32
34.80
42.08
42.50
42.17
42.14
42.05
70.23
82.68
70.23
86.97
Distribütörlük
Borusan Makina Servis ve Ticaret A.Ş.
Borusan Güç Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Borusan Oto Servis ve Ticaret A.Ş.
Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş.
Oto Ankara (*)
79.60
55.00
28.60
21.00
22.00
68.70
55.00
28.60
21.00
22.00
20.28
44.40
20.00
28.00
28.00
31.19
44.40
20.00
28.00
28.00
99.88
99.40
48.60
49.00
50.00
99.89
99.40
48.60
49.00
50.00
89.07
94.27
37.65
34.32
35.32
87.18
93.51
37.65
34.32
(*)
57.59
65.00
1.96
52.00
0.25
68.89
0.00
57.59
65.00
1.96
52.00
0.10
68.89
0.00
28.16
35.00
50.02
48.00
65.11
0.00
96.94
28.16
35.00
50.02
48.00
69.90
0.00
96.94
85.75
100.00
51.98
100.00
65.36
68.89
96.94
85.75
100.00
51.98
100.00
70.00
68.89
96.94
72.73
85.39
39.56
74.36
48.69
68.89
42.38
72.73
85.51
39.56
74.36
52.09
68.89
42.38
19.10
0.00
1.00
19.10
0.00
1.00
32.00
94.78
59.00
32.00
95.44
59.00
51.10
94.78
60.00
51.10
95.44
60.00
45.24
70.48
44.88
45.24
70.97
44.87
Diğer
Borusan Lojistik
Otomax
Supsan
Borusan Teknoloji
B-Net
Borusan Birlik Danışmanlık ve Organizasyon Hizmetleri A.Ş.
Borusan Mühendislik İnşaat ve Sanayi Makinaları İmalat
A.Ş.
Borusan Yatırım ve Pazarlama A.Ş.
Borusan Bilişim Ses ve Veri Sistemleri A.Ş.
Pargem Bilişim Sistemleri A.Ş.
(*)
2003 yılı içerisinde Borusan Oto’ya dahil olmuş, dolayısıyla 31 Aralık 2003 tarihi itibariyle konsolide
edilmemiştir.
Yabancı Para Cinsinden İşlemler
Borusan Grubu’ndaki her bir kuruluş yabancı para cinsinden yapılan işlemleri ve bakiyeleri kullanılan para
birimine çevirirken işlem tarihinde geçerli olan ilgili kurları esas almaktadır. Yabancı para cinsinden olan
işlemlerin kullanılan para birimine çevrilmesinden veya parasal kalemlerin ifade edilmesinden doğan kur
farkı gider ya da gelirleri ilgili dönemde gelir/(gider) tablosuna yansıtılmaktadır.
Tahminlerin Kullanılması
Mali tabloların UFRS’ye göre hazırlanmasında şirket yönetiminin, raporlanan varlık ve yükümlülük tutarlarını
etkileyecek, bilanço tarihi itibari ile vukuu muhtemel yükümlülük ve taahhütleri ve raporlama dönemi
itibariyle gelir ve gider tutarlarını belirleyen varsayımlar ve tahminler yapması gerekmektedir. Gerçekleşmiş
sonuçlar tahminlerden farklı olabilir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler
yapılmakta ve gerçekleştikleri dönem gelir tablosunda raporlanmaktadırlar.
(49)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Nakit ve Nakit Benzeri Değerler
Nakit ve nakit benzeri değerler, kasa ve bankalardaki nakit para ile 3 aydan kısa vadeli menkul kıymetleri
içermektedir. Nakit benzeri değerler kolayca nakde dönüştürülebilir, vadesi üç ayı geçmeyen ve değer
kaybetme riski bulunmayan kısa vadeli yüksek likiditeye sahip yatırımlardır.
Menkul Kıymetler
Alım-satım amaçlı menkul kıymetler, fiyat veya işlem marjlarındaki kısa dönem dalgalanmalardan kar
sağlamak amacıyla edinilen veya kısa dönem kar getirisinin var olduğu bir portföyde yer alan finansal
varlıklardır. Alım-satım amaçlı menkul kıymetler, alım tarihini müteakip olarak bilanço tarihindeki piyasa
fiyatları referans alınarak rayiç değerleri ile değerlenir. İlgili tüm gerçekleşen ve gerçekleşmeyen kazançlar ve
zararlar finansman gelirleri/giderleri olarak gelir tablosuna yansıtılır.
Ticari Alacaklar
Ticari alacaklar, şüpheli ticari alacak karşılığı düşüldükten sonra, rayiç değerleri ile yansıtılmakta ve
indirgenmiş net değerleri ile taşınmaktadır.
İlişkili Kuruluşlar
İlişkili kuruluş tanımı, hissedarlık, sözleşmeye dayalı haklar, aile ilişkisi veya benzeri yollarla karşı tarafı
doğrudan yada dolaylı bir şekilde kontrol edebilen veya önemli derecede etkileyebilen kuruluş olarak
verilmiştir. İlişkili kuruluşlara aynı zamanda sermayedarlar, şirket yönetimi, Borusan Grubu Yönetim Kurulu
üyeleri ve üyelerin aileleri dahildir.
Stoklar
Stoklar, stok değer düşük karşılığı ayrıldıktan sonra net gerçekleşebilir değer veya maliyet değerinden
düşük olanı ile değerlenmiştir. Maliyet, üretim şekline bağlı olarak, aylık ağırlıklı ortalama veya ilk giren ilk
çıkar (FIFO) metodu kullanılarak hesaplanmıştır. Mamül ve yarı mamullerin maliyetine, ilk madde ve
malzeme, direkt işçilik ve değişken ve sabit genel üretim giderleri belli oranlarda (normal faaliyet kapasitesi
göz önünde tutularak) dahil edilmiştir. Net gerçekleşebilir değer, satış fiyatından stokları satışa hazır hale
getirebilmek için yapılan tamamlama, pazarlama ve satış giderleri düşüldükten sonraki değerdir.
Kullanılamaz durumdaki stoklar ise kayıtlardan çıkarılmıştır.
Maddi Duran Varlıklar
Bütün maddi duran varlıklar başlangıç olarak maliyet değerinden kaydedilir. Konsolide edilen bazı bağlı
ortaklıklara ait arazi ve binalar ile tesis, makina ve teçhizat daha sonra bağımsız uzmanlarca değerlenip
rayiç değerine getirildikten sonra ilgili amortisman düşülerek gösterilmiştir. Diğer bütün maddi duran varlıklar
tarihsel maliyetinden birikmiş amortisman ve değer düşüklüğü karşılığı düşülerek yansıtılmıştır. Maddi duran
varlık satıldığı zaman bu varlığa ait maliyet ve birikmiş amortisman ilgili hesaplardan düşüldükten sonra
oluşan gelir ya da gider gelir tablosuna dahil edilmektedir. Yeniden değerlenmiş varlıkların çıkışında, bu
varlığa ait yeniden değerleme tutarı birikmiş karlara aktarılır. Ayrıca maddi varlığın yeniden değerlenmiş
değeri ile orijinal bedeli üzerinden hesaplanan amortismanlar arasındaki fark maddi duran varlığın
kullanıldığı her yıl için yeniden değerleme fonundan birikmiş karlara aktarılmaktadır.
(50)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Maddi duran varlığın maliyet değeri; alış fiyatı, ithalat vergileri ve geri iadesi mümkün olmayan vergiler ve
maddi duran varlığı kullanıma hazır hale getirmek için yapılan masraflardan oluşmaktadır. Maddi duran
varlığın kullanımına başlandıktan sonra oluşan tamir ve bakım gibi masraflar, oluştukları dönemde gider
kaydedilir. Yapılan harcamalar ilgili maddi duran varlığa gelecekteki kullanımında ekonomik bir değer artışı
sağlıyorsa bu harcamalar varlığın maliyetine eklenebilir.
Maddi duran varlıklar, kapasitelerinin tam olarak kullanılmaya hazır olduğu durumda ve fiziksel durumlarının
belirlenen üretim kapasitesini karşıladığı durumda aktifleştirilir ve amortismana tabi tutulur.
Maddi duran varlıkların yeniden değerlemesinden kaynaklanan taşınan değerdeki artışlar ilk olarak
özkaynaklardaki yeniden değerleme fonuna alacak olarak kaydedilir (bakınız Not 8).
Amortismana tabi tutulan varlıklar, maliyetleri veya yeniden değerlenmiş tutarları üzerinden tahmini
ekonomik ömürlerine dayanan oranlarla amortismana tabi tutulur. Amortisman oranları ve metodları
aşağıdaki gibidir:
Binalar
Makina ve teçhizat
Demirbaşlar
Taşıt araçları
Diğer maddi duran varlıklar
Özel maliyetler
%
Metod
2-5
5 - 20
20
20
20
kiralama süresi (5 yıl)
Normal
Normal
Normal
Normal
Normal
Normal
Ekonomik ömür ve amortisman metodu düzenli olarak gözden geçirilmekte, buna bağlı olarak metodun ve
amortisman süresinin ilgili varlıktan edinilecek ekonomik faydalar ile paralel olup olmadığına dikkat
edilmektedir.
Varlıkların Değer Düşüklüğü
Varlıkların taşıdıkları değer üzerinden paraya çevrilemeyeceği durumlarda, maddi duran varlıklarda değer
düşüklüğü olup olmadığına bakılır. Varlıkların taşıdıkları değer, paraya çevrilebilecek tutarı aştığında değer
düşüklüğü karşılık gideri gelir tablosunda yansıtılır. Paraya çevrilebilecek tutar, varlığın net satış fiyatı ve
kullanım değerinden yüksek olanıdır. Kullanım değeri, bir varlığın kullanımından ve ekonomik ömrü sonunda
satılmasından elde edilmesi öngörülen gelecekteki nakit akımlarının şimdiki değerini, net satış fiyatı ise, satış
hasılatından satış maliyetleri düşüldükten sonra kalan tutarı yansıtmaktadır. Paraya çevrilebilecek tutar,
belirlenebiliyorsa her bir kıymet için, belirlenemiyorsa kıymetin dahil olduğu nakit akımı sağlayan grup için
tahmin edilir. Geçmiş yıllarda ayrılan değer düşüklüğü karşılığı artık geçerli değilse ya da daha düşük değerde
bir karşılık ayrılması gerekiyorsa ilgili tutar kadar geri çekilir ve bu tutar gelir tablosuna yansıtılır.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar başlıca proje geliştirme maliyetleri, yazılım lisansı ve haklardan oluşan
varlıklar olup ilk maliyeti alış fiyatından belirlenmektedir. Maddi olmayan duran varlıklar gelecekte ekonomik
faydalar elde edilebilmesi ve maliyetin doğru bir şekilde belirlenebilmesi durumunda aktifleştirilirler. İlk kayıt
sonrasında maddi olmayan duran varlıklar, maliyetten birikmiş amortisman ve birikmiş değer düşüklüğü
karşılıkları düşülerek değerlenmekte ve normal amortisman metoduna göre ilgili kıymetin tahmini ekonomik
ömrü üzerinden itfa edilmektedir (5 yıl).
(51)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Kiralama İşlemleri - Kiracı Olarak
Finansal kiralama
Borusan Grubu, finansal kiralama yoluyla edinmiş olduğu sabit kıymetleri, konsolide bilançoda kira
başlangıç tarihindeki rayiç değeri ya da, daha düşükse minimum kira ödemelerinin bilanço tarihindeki
bugünkü değeri üzerinden yansıtmaktadır (konsolide mali tablolarda ilgili maddi duran varlık kalemlerine
dahil edilmiştir). Minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri hesaplanırken, finansal kiralama işleminde
geçerli olan oran pratik olarak tespit edilebiliyorsa o değer, aksi takdirde, borçlanma faiz oranı iskonto
faktörü olarak kullanılmaktadır. Finansal kiralama işlemine konu olan sabit kıymetin ilk edinilme aşamasında
katlanılan masraflar maliyete dahil edilir. Finansal kiralama işleminden kaynaklanan yükümlülük, ödenecek
faiz ve anapara borcu olarak ayrıştırılmıştır. Faiz giderleri, sabit faiz oranı üzerinden hesaplanarak ilgili
dönemin hesaplarına dahil edilmiştir.
Finansal kiralama işlemi her hesap dönemi için, kiralanan sabit kıymete ilişkin faiz gideri yanında
amortisman gideri de doğurmaktadır. Kiralanan sabit kıymete ilişkin amortisman metodu, sahip olunan ve
amortismana tabi diğer sabit kıymetler için geçerli olan amortisman prensipleriyle tutarlıdır.
Borusan Grubu, her bir finansal kiralama anlaşması için nominal değerlerle satın alma opsiyonuna sahiptir.
Operasyonel kiralama
Bir kıymetin kiralama işleminde, bütün riskler ve faydalar kiraya verende kalıyor ise bu tip işlemler
operasyonel kiralama olarak sınıflandırılır. Operasyonel kiralamalarda kira ödemeleri, kiralama dönemi
boyunca normal amortisman yöntemine tabi tutularak giderleştirilir.
Araştırma ve Geliştirme Giderleri
Araştırma giderleri gerçekleştikleri dönem itibariyle gider kaydedilir. Belirli bir ürün ya da süreç için
gerçekleşen geliştirme harcamaları ise ancak ilgili varlıkların gelecekte ekonomik fayda sağlayacakları kesin
olarak görülüyorsa aktifleştirilir. Bu şekilde aktifleştirilen harcama giderleri söz konusu projeyle ilgili
öngörülen satış dönemi süresince amorti edilir.
Harcama maliyetlerinin taşınan değeri ilgili varlık henüz kullanılmıyorsa yıllık olarak, aksi takdirde koşullarda
değişiklik olduğunda değer düşüklüğü açısından değerlendirilir.
Finansal Duran Varlıklar
Tüm finansal duran varlıklar, rayiç değerleri tam ve güvenilir olarak belirlenemediğinden, elde etme
maliyetinden değer düşüklüğü karşılığı düşülerek yansıtılmıştır.
(52)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Vergi Karşılıkları
Vergi karşılığı, dönem karı dikkate alınarak hesaplanmış ve hesaplamada ertelenmiş vergi gözönünde
bulundurulmuştur. Ertelenmiş vergi, bilanço yükümlülüğü metodu dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Ertelenmiş vergi aktif ve pasiflerin mali tablolarda yansıtılan değerleri ile yasal vergi bazı arasındaki geçici
farkların vergi etkisi dikkate alınarak yansıtılmaktadır. Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğünün
hesaplanmasında Borusan Grubu’nun bu geçici farkları kullanabileceğini düşündüğü tarihlerde geçerli
olacak vergi oranları kullanılmaktadır.
Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü, aktif ve pasif kalemlerin vergi ve defter değerleri arasındaki
farklardan doğan vergi etkilerinden (gelecekte indirilebilecek veya vergilendirilebilir geçici farklar)
oluşmaktadır.
Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü zamanlama farklarının kullanılabileceği düşünülen zamana
bakılmaksızın kayıtlara alınmaktadır. Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü indirime tabi değildir ve
bilançoda duran varlıklar veya uzun vadeli borçların altında yer almaktadır.
Ertelenmiş vergi alacağı, öngörülebilir bir gelecekte gerçekleşme ihtimaline göre bilançoya yansıtılmaktadır.
Ertelenmiş vergi alacağı, eldeki verilere dayanarak yakın zamanda yararlanılacağı öngörülmeyen vergi
avantajları kadar azaltılmıştır.
Kıdem Tazminatı Yükümlülüğü
Borusan Grubu, mevcut iş kanunu gereğince, en az bir yıl hizmet verdikten sonra emeklilik nedeni ile işten
ayrılan veya istifa ve kötü davranış dışındaki nedenlerle işine son verilen personele belirli miktarda kıdem
tazminatı ödemekle yükümlüdür. Borusan Grubu, kıdem tazminatını tahmin edilen enflasyon oranlarına ve
personelin işten ayrılması veya işine son verilmesi ile ilgili Borusan Grubu’nun kendi deneyimlerinden doğan
faktörlere dayanarak ve hak kazanılan menfaatlerin bilanço tarihinde geçerli olan devlet tahvili oranları
kullanılarak indirgenmiş net değerinden kaydedilmesini öngören Projeksiyon Metodu kullanarak hesaplamıştır
ve UMS 19 uyarınca konsolide mali tablolara yansıtmıştır.
Azınlık Payları
Azınlık payları, bağlı ortaklıkların edinilmesinde, ilgili ortaklığın tespit edilebilir aktif ve pasiflerinin rayiç
değerleri üzerinden oransal olarak hesaplanır.
Konsolide edilen bağlı ortaklığın özsermaye toplamı tutarı eksi (negatif) değere düşmüş ise, azınlığı bağlayıcı
bir yükümlülüğün olduğu ve azınlığın bu yükümlülüğün içerdiği zararı ödeyebileceği durumlar dışında,
sözkonusu zararlardan özkaynaklar içerisindeki azınlığa ilişkin paylar konsolide edilen ortaklığa ait olmakta ve
azınlıklardan alacaklar olarak yansıtılmamaktadır. İlgili bağlı ortaklık daha sonraki dönemde “kar” raporlar ise
sözkonusu karlardan, daha önce ortaklığa yansıtılan zararlar karşılanana kadar azınlık payları
hesaplanmamaktadır.
Gelirlerin Muhasebeleştirilmesi
Gelirler, faaliyetlerinden dolayı Borusan Grubu’na ekonomik getiri sağlanması olasılığı olduğu ve gelirin
güvenilir olarak ölçülebilmesinin mümkün olduğu zaman muhasebeleştirilir. Satışlar malın teslimatını veya
hizmetin verilmesini ve müşteri tarafından kabulünü müteakip, satılan malların fatura tutarından satışla ilgili
vergiler, iade ve iskontalar ve Grup içi satışlar düşüldükten sonra muhasebeleştirilir.
Borusan Grubu tarafından elde edilen diğer gelirler aşağıdaki esaslara göre kaydedilir:
•
•
•
İsim hakkı ve kira gelirleri – tahakkuk esasına göre.
Faiz gelirleri – etkin getiri esasına göre.
Temettü gelirleri – Grup’un ödemeyi almaya hak kazandığı anda.
(53)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Borçlanma Giderleri
Borçlanma giderleri genel olarak oluştuğu tarihte giderleştirilir. Borçlanma giderleri, bir varlığın satın
alımıyla, inşasıyla veya üretimiyle direkt olarak ilişkilendirilebiliyorsa aktifleştirilir. Aktifleştirme, varlığın
kullanıma hazırlanma süreci devam ettiği ve borçlanma giderleri gerçekleştiği zaman başlar. Borçlanma
giderleri, ilgili varlık amaçlanan kullanıma hazır oluncaya kadar aktifleştirilir. Eğer varlığın nihai olarak
taşıdığı değer paraya çevrilebilir tutarından fazla ise değer düşüklüğü karşılığı ayrılır.
Vukuu Muhtemel Yükümlülükler
Vukuu muhtemel yükümlülükler, kaynak aktarımını gerektiren durum yüksek bir olasılık taşımıyor ise mali
tablolarda yansıtılmayıp dipnotlarda açıklanmaktadır. Vukuu muhtemel kazançlar mali tablolara
yansıtılmayıp ekonomik getiri yaratma ihtimali yüksek olduğu takdirde dipnotlarda açıklanır.
Karşılıklar
Karşılıklar ancak ve ancak Grup’un geçmişten gelen ve halen devam etmekte olan bir yükümlülüğü (yasal
ya da yapısal) varsa, bu yükümlülük sebebiyle işletmeye ekonomik çıkar sağlayan kaynakların elden
çıkarılma olasılığı mevcutsa ve yükümlülüğün tutarı güvenilir bir şekilde belirlenebiliyorsa kayıtlara alınır.
Paranın zaman içindeki değer kaybı önem kazandığında, karşılıklar ileride oluşması muhtemel giderlerin
bilanço tarihindeki indirgenmiş değeriyle yansıtılır.
Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar
Borusan Grubu’nun bilanço tarihindeki durumu hakkında ilave bilgi veren bilanço tarihinden sonraki olaylar
(tashih gerektiren olaylar) ilişikteki konsolide mali tablolarda yansıtılmaktadır. Tashih gerektirmeyen olaylar
belli bir önem arzettikleri takdirde dipnotlarda açıklanmaktadır.
Nakit Akım Raporlaması
İlişikteki konsolide nakit akım tablosunda yer alan nakit ve nakit benzeri değerler, kasa ve bankalarda
bulunan nakit ve vadesi 3 ay veya daha kısa olan menkul kıymetleri içermektedir.
Risk Yönetimi Prensipleri
Borusan Grubu, faiz taşıyan aktif ve pasiflerinin üzerinde etkili olan faiz oranı değişimleri sebebiyle “faiz
oranı riskine” maruz kalmaktadır. Bu riskler faiz oranına duyarlı varlık ve yükümlülüklerin dengelenmesi
yoluyla yönetilir.
Borusan Grubu’nun mevcut ve muhtemel mali ihtiyaçlarının karşılanması, borç veren kuruluşlarla uzun
vadeli ilişkilerin kurulması, çok sayıda finansal kuruluşlardan fon kaynağı bulabilme yeteneğinin
sürdürülmesi ve nakit akımdaki yükümlülüklerin karşılanabilmesi için gerekli olan likiditenin ABD$ bazında
sağlanmasıyla gerçekleşmektedir.
Türkiye pazarında uzun vadeli finansal kaynakların yetersiz olması, elde edilen finansal kaynağın duran
varlık yatırımında kullanılmasına rağmen, tüm borç ve yükümlülüklerin kısa vadeli borçlar olarak
sınıflandırılmasına neden olmaktadır. Sözleşmeler yıllık olarak yapılmasına rağmen, alınan kredinin önemli
bir kısmı mevcut koşulların uzatılması vasıtasıyla her yıl yenilenmektedir.
(54)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Finansal varlıkların mülkiyeti karşı tarafın sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmeme riskini beraberinde
getirir. Bu riskler, borçluların kredi notları dikkate alınarak her bir borçlu için kredi miktarının sınırlandırılması
ile kontrol edilir. Kredi riski, müşteri tabanının çeşitli endüstrilerden ve çok sayıda kurumdan oluşmasından
dolayı büyük ölçüde azalmaktadır.
Borusan Grubu, döviz yükümlülüklerinin çevriminde, kur oranlarının değişiminden ötürü yabancı para riskine
maruzdur. Yabancı para riski, yabancı para pozisyonu analiz edilerek kontrol edilmektedir.
ABD$, Borusan Grubu operasyonlarında ağırlıklı olarak kullanılmakta, başka bir deyişle Grup operasyonları
üzerinde önemli bir etkiye sahip olmaktadır ve Borusan Grubu’nun temel faaliyet ve koşullarının ekonomik
ölçütünü oluşturmaktadır.
Borusan Grubu, ABD$ veya yabancı para (Türk Lirası dışındaki) cinsindeki kredileri faaliyetlerinin
tamamlayıcı bir parçası olarak görmektedir ve bu krediler uzun vadeli, getiri sağlayan varlıkların
edinilmesinde kullanılmaktadır. Kredilerin büyük bir bölümü maddi duran varlıkların finansmanında, geri
kalanı ise işletme sermayesinin finansmanında kullanılmaktadır. Borusan Grubu’nun Türkiye’deki ana
faaliyet segmentleri olan çelik, çoğunlukla ABD$ veya ABD$’na endeksli olarak, distribütörlük operasyonları
ise Euro ve ABD$ olarak gerçekleştirilmektedir. Bu durum, Grup’un normalde Türkiye’de açık pozisyonda
olmaktan doğan kambiyo zararı riskini düşürürken, nakit akımı yaratarak zaman içerisinde borç
yükümlülüklerini ödemesini sağlamaktadır.
Grup’un ticari aktivitelerinin ABD$ ya da Euro bazında gerçekleştiriliyor olması nedeniyle, Grup’un duran
varlık yatırımları, net açık pozisyonunu büyük oranda belirlemektedir. Söz konusu duran varlıkların
alımından kaynaklanan borç yükümlülükleri dışında Grup’un ABD$ ve de Euro cari aktif – pasif net
pozisyonu dengede bulunmaktadır.
Finansal Araçlar
Vadeli Döviz Alım Satım Sözleşmeleri (Forward Anlaşmaları)
Türev araçlar (forward anlaşmaları) riskten korunma amaçlı olarak yapılmadıkları için “alım-satım amaçlı
araçlar” arasında sınıflandırılarak rayiç değerleri ile yansıtılırlar ve piyasa değerindeki değişiklikler net kar
veya zarara yansıtılır.
Finansal Araçların Rayiç Değeri
Yatırımlar, “vadeye kadar elde tutulacak” “alım-satım amaçlı” ve “satılmaya hazır” olarak sınıflandırılmıştır.
Finansal araçlar, bir işletmenin finansal varlıklarını ve bir başka işletmenin finansal yükümlülüklerini veya
sermaye araçlarını arttıran anlaşmalardır.
Finansal varlıklar:
•
nakit,
•
başka bir işletmeden nakit veya bir başka finansal varlık olmayı öngören sözleşmeye dayalı hak,
•
işletmenin bir başka işletmeyle finansal araçlarını, işletmenin lehinde olacak şekilde, karşılıklı olarak
değiştirmesini öngören sözleşmeye dayalı hak ya da,
•
bir başka işletmenin sermaye araçlarıdır.
(55)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Sözleşmeye dayalı finansal yükümlülükler:
•
•
başka bir işletmeye nakit veya bir başka finansal varlık vermeyi öngören, veya
işletmenin bir başka işletmeyle finansal araçlarını, işletmenin aleyhinde olacak şekilde karşılıklı
olarak değiştirmesini öngören sözleşmeye dayalı yükümlülüklerdir.
Bir özsermaye aracı bir şirketin tüm finansal kaynakları çıkarıldıktan sonra arta kalan faydayı ifade eden tüm
anlaşmalardır.
Grup’un, Grup içi kredi ve alacaklar dışında, vade sonuna kadar tutmak niyeti beslediği, sabit veya değişken
ödeme planlı ve sabit vadeli menkul kıymetler, vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar olarak adlandırılır.
Alım-satım amaçlı tutulan bir finansal varlık veya finansal yükümlülük fiyattaki veya aracının kar marjındaki
kısa vadeli hareketlerden, oluşacak kar amacı ile elde edilmiş varlık veya yükümlülüktür. Eğer bir finansal
varlık kısa vadeli kar yaratma amacı ile yaratılmış bir portföy içerisinde yer alıyor ise, ne amaçla elde
edildiğinden bağımsız olarak, alım-satım amacı ile tutulan bir finansal varlık olarak sınıflandırılır. Finansal
varlık ve yükümlülüklerin türevleri efektif “hedging (riskten korunma)” amaçlı olmadığı sürece alım-satım
amaçlı tutulan finansal varlık veya finansal yükümlülük olarak sınıflandırılmalıdır.
Satılmaya hazır finansal varlıklar; (a) işletme kaynaklı kredi ve alacaklar, (b) vadeye kadar elde tutulacak
finansal varlıklar, veya (c) alım-satım amaçlı tutulan finansal varlıklar, dışındaki finansal varlıklardır.
Bir finansal varlık veya finansal yükümlülük ilk olarak, verilen (finansal varlık için) ve ele geçen (finansal
yükümlülük için) rayiç değer olan işlem maliyetleri üzerinden varsa işlem masrafları da eklenerek
hesaplanır.
İlk kaydı müteakip, finansal varlıklar, varlık olan finansal türevler dahil olmak üzere, rayiç değerinden satış
durumunda ortaya çıkacak işlem maliyetleri düşülmeksizin değerlenir. Bunlar haricinde aşağıdaki
kategorilere giren finansal varlıklar (sabit vadeli olanlar iskonto edilmiş maliyetinden) cari piyasa faizi
metodu ile hesaplanan maliyetlerinden kayda alınır:
•
•
•
Şirket’in sahip olduğu ve alım satım amacı ile tutulmayan krediler ve alacaklar,
vadesine kadar elde tutulan yatırımlar, ve
herhangi bir pazarda belirlenmemiş ve pazar fiyatı olmayan ve rayiç değeri ölçülemeyen finansal
varlıklar.
Rayiç değerleri tahmin edilebilir finansal araçların, rayiç değerlerinin tahmini için aşağıdaki yöntem ve
varsayımlar kullanılmıştır:
Finansal Varlıklar
Parasal varlıklar rayiç değerleri taşıdıkları değere yaklaşan parasal varlıklardır. Bu varlıklar, maliyet
bedelleri ile finansal tablolarda yer alıp nakit ve nakit benzeri değerleri, bunların üzerindeki faiz tahakkukları
ve diğer kısa vadeli finansal varlıkları içermektedir ve kısa vadeli olmalarından dolayı, rayiç değerlerinin
taşınan değerlerine yakın olduğu düşünülmektedir. Ticari alacakların reeskont karşılığı ve şüpheli alacaklar
karşılığı düşüldükten sonraki taşınan değerlerinin rayiç değerlerine yakın olduğu düşünülmektedir.
(56)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
2.
UYGULANAN BELLİ BAŞLI MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı)
Finansal Yükümlülükler
Rayiç değerleri taşıdıkları değere yaklaşan parasal yükümlülüklerdir. Ticari borçların ve diğer parasal
yükümlülüklerin kısa vadeli olmaları nedeniyle rayiç değerlerinin taşıdıkları değere yaklaştığı
düşünülmektedir. Banka kredileri iskonto edilmiş maliyet ile ifade edilir ve işlem maliyetleri kredilerin ilk kayıt
değerlerine eklenir. Üzerindeki faiz oranları değişen piyasa koşulları dikkate alınarak güncellendiği için
kredilerin rayiç değerlerinin taşıdıkları değeri ifade ettiği düşünülmektedir. Reeskont karşılığı düşüldükten
sonra kalan ticari borçların rayiç değerlerinin taşıdıkları değere yakın olduğu öngörülmektedir.
3.
GRUP YAPISINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
Alınan Şirket
Alım yılı
Alımın muhasebeleştirilmeye başlanma zamanı
Alan şirket
Alım maliyeti / nakit ödeme
Elde edilen net aktif payı
Oluşan şerefiye
(*)
(**)
(***)
Time
Bamesa Aceros,
S.L. (**)
Pargem
2000 ve 2001
31 Aralık 2001
Ocak 2001
31 Aralık 2001
Com-Net İletişim
Hizmetleri A.Ş. (*)
Eylül 2002
30 Eylül 2002
Temmuz 2002
31 Temmuz 2002
Borusan Teknoloji Borusan Teknoloji Borusan Holding
ve Borusan Lojistik
4,497,232
913,108
29,257,126
1,212,184
64,239
(***)
3,285,048
848,869
-
B-Net
5,166,778
283,155
4,883,623
B-Net iştiraki.
İspanya’da kurulu bir iştirak.
Satın alım tutarına yaklaştığı varsayılmıştır.
Yıllar içinde negatif ve pozitif şerefiyenin hareketi aşağıdaki gibidir:
Negatif Şerefiye
2003
2002
Pozitif Şerefiye
2003
2002
Dönem başı, net defter değeri
-
(4,744,470)
8,981,530
1,442,946
Yeni alıma dair şerefiye
İlgili yıla ait gelir/(gider)
Eksi : Değer düşüklüğü karşılığı
-
4,744,470
-
(792,776)
(2,961,070)
9,017,540
(1,478,956)
-
Dönem sonu, net defter değeri
-
5,227,684
8,981,530
4.
-
NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLER VE MENKUL KIYMETLER
2003
196,857
Kasa
Banka
-vadesiz mevduat
-vadeli mevduat
-repo sözleşmeleri
Diğer hazır değerler
(57)
2002
162,447
12,624,232
33,734,460
501,674
366,173
17,443,023
25,317,592
2,455,929
114,040
47,423,396
45,493,031
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
4.
NAKİT VE NAKİT BENZERİ DEĞERLER VE MENKUL KIYMETLER (devamı)
31 Aralık 2003 tarihindeki TL mevduatların efektif ağırlıklı ortalama faiz oranları yıllık %13.94 ile %26 (2002%25 - %44), dövizli mevduatların ise yıllık %0.5 ile %3.75 (2002 - %1 - %3.75) arasında değişmektedir. Bu
tür mevduatların vadeleri bir gün ile 43 gün arasındadır (2002 – bir gün ile 27 gün).
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihlerindeki repo sözleşmeleri, ters repo anlaşmalarıyla menkul kıymet (Türkiye
Cumhuriyeti devlet tahvilleri ve hazine bonoları)karşılığı bankalara satılan fonlardan oluşmaktadır. Repo
sözleşmelerinin tümü vadeleri üç aydan az olan kısa vadeli TL menkul kıymetlerdir. Faiz oranları yıllık %24
ile %44 arasındadır (2002- %25 - %44). Bu tür fonların piyasa değerleri taşınan değerlerine yakındır.
Nakit ve nakit benzeri değerlerin döviz cinsine göre dağılımı aşağıdaki gibidir:
2003
Döviz cinsi
ABD$
EUR
GBP
SFR
JPY
2002
ABD$
Karşılığı
Döviz Tutarı
15,523,850
17,059,664
4,568
910
6,416
15,523,850
21,327,981
8,105
728
60
Döviz Tutarı
28,795,189
8,552,118
11,547
2,209
-
ABD$
Karşılığı
28,795,189
8,913,017
18,501
1,581
-
Nakit ve nakit benzeri değerlerin 10,562,672 ABD$ (2002 - 7,764,743 ABD$) tutarındaki kalan kısmı ise TL
bakiyelerden oluşmaktadır.
Menkul Kıymetler
2003
Hazine Bonosu
Gelir Tahakkuku
2002
630,854
155,217
-
786,071
-
31 Aralık 2003 tarihindeki menkul kıymetler hazine bonolarından oluşmaktadır. Hazine bonolarının piyasa
faiz oranı (nominal değer - 1,300,000 milyon TL) %25.36 olup, vadesi 22 Eylül 2004’tür. Hazine bonolarının
maliyet faiz oranı ise %42.82’dir.
5.
TİCARİ ALACAKLAR, net
2003
Ticari alacaklar
Vadeli çekler ve alacak senetleri
Diğer
Eksi: Şüpheli alacak karşılığı
Eksi: Alacak reeskontu
107,900,126
30,075,085
47,807
138,023,018
(3,006,572)
(232,523)
78,998,608
17,860,087
297,199
97,155,894
(2,192,162)
(430,439)
134,783,923
94,533,293
Vadeli çekler ve alacak senetlerinin ortalama vadesi yaklaşık 51 gündür (2002 - 63 gün).
(58)
2002
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
5.
TİCARİ ALACAKLAR, net (devamı)
Ticari alacakların döviz cinsine göre dağılımı aşağıdaki gibidir:
2003
Döviz cinsi
ABD$
EUR
GBP
Döviz Tutarı
2002
ABD$
Karşılığı
52,430,946
28,511,370
240,417
52,430,946
35,644,895
426,568
Döviz Tutarı
44,796,937
18,181,040
128,290
ABD$
Karşılığı
44,796,937
18,948,281
205,554
Ticari alacakların 49,520,609 ABD$ (2002 - 33,205,122 ABD$) tutarındaki kalan kısmı ise TL bakiyelerden
oluşmaktadır.
6.
STOKLAR, net
2003
Hammadde stokları
Yarı mamul stokları
Mamul stokları, değer düşüklüğü karşılığı netlenmiş olarak
Yedek parça ve işletme malzemeleri
Ticari emtia stokları, değer düşüklüğü karşılığı netlenmiş olarak
Yoldaki mallar ve sipariş avansları
7.
2002
36,648,503
8,742,934
24,180,490
19,102,993
34,741,776
42,190,720
20,518,684
8,371,051
18,710,932
17,044,133
21,066,999
29,444,102
165,607,416
115,155,901
DİĞER DÖNEN VARLIKLAR
2003
İndirilebilir KDV
Gelir tahakkukları
Peşin ödenen giderler
Personelden alacaklar
Peşin ödenen gelir vergisi
Diğer
(59)
2002
7,678,846
2,348,946
6,022,059
940,336
1,967,479
5,096,517
7,469,371
4,546,725
3,021,074
579,348
221,766
4,189,365
24,054,183
20,027,649
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
8.
MADDİ DURAN VARLIKLAR, net
2003 yılı içindeki maddi duran varlık ve ilgili birikmiş amortismanlara ilişkin hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
1 Ocak
2003
Maliyet
Arazi ve binalar (**)
Makina ve teçhizat
Taşıt araçları
Demirbaşlar
Özel maliyetler
Verilen avanslar ve diğer
maddi duran varlıklar
Yapılmakta olan yatırımlar
Kur Çevrim
Etkisi
Girişler
Çıkışlar
299,410,983
694,630,945
56,051,852
41,784,755
18,124,787
21,476,563
4,138,773
2,735,625
4,072,805
848,785
2,345,990
2,601,947
25,425,790
3,873,359
1,071,663
(356,986)
(1,907,674)
(22,670,738)
(812,166)
(871,920)
840,140
52,559,743
1,163,403,205
104,097
139,105
33,515,753
1,209,832
86,762,573
123,291,154
(300,087)
(26,919,571)
Binalar
(89,578,501)
Makina ve teçhizat
(527,986,795)
Taşıt araçları
(44,754,071)
Demirbaşlar
(30,170,932)
Özel maliyetler
(5,684,028)
Diğer maddi duran varlıklar
(264,992)
(698,439,319)
Eksi: Binalar değer
düşüklüğü karşılığı
(624,408)
(3,245,947)
(2,503,446)
(511,577)
(2,722,445)
(651,903)
(61,869)
(9,697,187)
(6,866,473)
(20,895,736)
(3,878,765)
(4,536,602)
(1,458,781)
(70,580)
(37,706,937)
240,640
796,784
4,805,254
490,861
690,277
7,023,816
Net defter değeri
23,818,566
Transferler (*)
1,023,880
8,150,480
340,933
621,785
-
31 Aralık
2003
323,900,430
707,614,471
61,883,462
49,540,538
19,173,315
(916,660)
1,237,409
(10,622,791)
128,538,543
(1,402,373) 1,291,888,168
Eksi : Birikmiş
Amortisman
464,339,478
-
85,584,217
(19,895,755)
-
(99,450,281)
(550,589,193)
(44,339,159)
(36,939,118)
(7,104,435)
(397,441)
(738,819,627)
-
(624,408)
(1,402,373)
552,444,133
(*)
916,660ABD$ tutarındaki kısım avanslardan yapılmakta olan yatırımlar hesabına ve 485,713ABD$
tutarındaki kısım ise yapılmakta olan yatırımlar hesabından maddi olmayan duran varlıklar hesabına
yapılan transferlerden oluşmaktadır.
(**) 2003 yılında, aşağıda da belirtildiği gibi, Borusan Makina’nın arsası yeniden değerlenmiştir. Arsanın
değerindeki artış yukarıdaki tabloda girişler bölümünde yansıtılmıştır.
Piyasa Değerlemeleri (rayiç değer tespiti)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıklar; Borusan Boru, Kerim Çelik, Birlik Galvaniz, Supsan, Borusan
Oto, Borusan İstikbal Ticaret T.A.Ş, Borusan Mühendislik, Borusan Lojistik, Mannesmann Boru, Borçelik’e
ait arazi ve binalar ile Borusan Boru ve Mannesmann Boru’ya ait tesis ve makinalar Temmuz 1999’da ve
Borusan Makina’ya ait arazi ise 2003 yılı içerisinde bağımsız, profesyonel değerleme şirketince (Cushman
& Wakefield Healey & Baker ortaklığıyla P&D Gayrimenkul Danışmanlık) yeniden değerlemeye tabi
tutulmuştur. Bahsi geçen maddi duran varlıkların yeniden değerlemesi halihazırdaki kullanım amacıyla
piyasa değeri üzerinden yapılmıştır. Başlangıçta bu tip varlıkların defter değerleri yeniden değerlenmekte ve
oluşan yedekler özsermeyadeki yeniden değerleme yedeklerine ertelenmiş gelir vergisinden netlenerek
kaydedilmektedir.
Yeniden değerlenmiş varlıkların satılması halinde bu varlıklara ait olan yeniden değerleme yedekleri
dağıtılmamış karlar hesabına aktarılmaktadır. Ayrıca varlığın taşınan yeniden değerlenmiş değeri baz
alınarak hesaplanan amortisman ile aktifin ilk günkü değeri baz alınarak hesaplanan amortisman arasındaki
fark, maddi duran varlık kullanıldıkça yıllık olarak yeniden değerleme fonundan dağıtılmamış karlar
hesabına aktarılmaktadır.
(60)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
8.
MADDİ DURAN VARLIKLAR, net (devamı)
Arazi, bina, makina ve teçhizat üzerindeki, azınlık payları öncesi, yeniden değerleme fonunun hareketi
aşağıda gösterilmektedir:
1 Ocak 2002
125,864,649
Yeniden değerleme fonuna ilişkin ertelenmiş vergi
Çevrim etkisi
Varlıkların yeniden değerlenmiş değerleri ile ilk günkü değerleri üzerinden hesaplanan ve
UMS 16’ya uygun olarak yeniden değerleme yedeklerinden dağıtılmamış karlara
aktarılan 2002 yılı amortismanları arasındaki fark (ertelenmiş vergi netlenmiş olarak)
31 Aralık 2002
42,372
1,394,090
(1,420,355)
125,880,756
Yeniden değerleme fonundaki artış
Yeniden değerleme fonuna ilişkin ertelenmiş vergi
Çevrim etkisi
Varlıkların yeniden değerlenmiş değerler ile ilk günkü değerleri üzerinden hesaplanan ve
UMS 16’ya uygun olarak yeniden değerleme yedeklerinden dağıtılmamış karlara
aktarılan
2003 yılı amortismanları arasındaki fark (ertelenmiş vergi netlenmiş olarak)
31 Aralık 2003
1,350,584
42,373
9,208,793
(4,597,771)
131,884,735
İlişikteki konsolide mali tablolarda yer alan yeniden değerleme fonunun dağılımı aşağıdaki gibidir:
2003
Özsermayede yer alan yeniden değerleme fonu
Azınlık paylarında yer alan yeniden değerleme fonu
2002
39,233,662
92,651,073
36,745,931
89,134,825
131,884,735
125,880,756
Finansal Kiralama
Borusan Grubu, finansal kiralama yoluyla edinmiş olduğu sabit kıymetleri, bilançoda kira başlangıç
tarihindeki rayiç değeri ya da daha düşükse minimum kira ödemelerinin bugünkü değeri üzerinden
yansıtmaktadır. Kiralanan sabit kıymetlerin ilişikteki konsolide bilançolarda yansıtılan taşınan değerleri (net
defter değerleri) aşağıdaki gibidir:
2003
Makina ve teçhizat
Taşıt araçları
Demirbaşlar
Eksi: Birikmiş amortisman
Net defter değeri
(61)
2002
17,539,156
2,126,780
1,257,384
(11,258,645)
17,161,929
1,612,217
648,824
(9,865,987)
9,664,675
9,556,983
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
8.
MADDİ DURAN VARLIKLAR, net (devamı)
Yukarıdaki finansal kiralamalar için ödenecek minimum kira bedelleri aşağıdaki gibidir:
2003
1,312,294
1,354,153
2,666,447
Gelecek 1 yıl
1 yıldan 5 yıla kadar
Toplam minimum kira yükümlülüğü
2002
933,007
389,207
1,322,214
2,666,447
(245,451)
1,322,214
(156,817)
Minimum yükümlülüklerin şimdiki değeri
2,420,996
1,165,397
Finansal kiralama yükümlülükleri (uzun vadeli krediler ve uzun vadeli
kredilerin ana para ve taksitleri bölümünde gösterilen)
- kısa vadeli
- uzun vadeli
1,159,074
1,261,922
791,463
373,934
Eksi: İdari maliyetler
Net minimum kira yükümlülüğü
Faiz
Ayrıca, Borusan Grubu her bir finansal kiralama anlaşması için nominal değerlerle satın alma opsiyonuna
sahiptir.
Varlıklar Üzerindeki Rehin ve İpotekler
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle, Ereğli Demir Çelik Fabrikaları T.A.Ş’ye (EDÇ) olan ve konsolide bilançoda
yansıtılmış borçlara ilişkin teminat olarak verilen 5,280,000 ABD$ (2002 - 5,119,595 ABD$) tutarında ipotek ve
konsolide bilançoda gösterilmiş kredilere teminat olarak verilen 122,664,000 ABD$ (2002 - 132,197,960
ABD$) tutarında ipotek bulunmaktadır.
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle, maddi duran varlıklar üzerinde rehin bulunmamaktadır (2002 – 5,913,573
ABD$).
9.
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR, net
2003 yılında maddi olmayan duran varlıkların hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
2003
Maliyet:
1 Ocak’taki maliyetler
Girişler (yapılmakta olan yatırımlardan transfer dahil)
Çıkışlar
Kur çevrim etkisi
10,353,858
3,303,828
(771,651)
420,605
13,306,640
Maliyet – 31 Aralık
Birikmiş itfa payları:
1 Ocak’taki birikmiş itfa payları
Cari yıl itfa payı
Çıkışlar
Kur çevrim etkisi
(3,479,435)
(2,338,452)
43,503
(216,441)
31 Aralık’taki birikmiş itfa payları
(5,990,825)
7,315,815
31 Aralık’taki net defter değeri
(62)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
10.
FİNANSAL DURAN VARLIKLAR, net
Grup’un finansal duran varlıkları ve iştirak oranları aşağıdaki gibidir:
2003
(%)
2002
(%)
a) Maliyet değerleri üzerinden yansıtılan bağlı ortaklıklar (*)
Borusan Jeneratör ve Elektronik Sanayi Tic. A.Ş. (Borjen)
Borusan Kültür ve Sanat Hizmetleri Yayıncılık A.Ş.
Borusan Sigorta Acenteliği A.Ş.
Borser Makina Servis ve Tic. A.Ş.
Bozoklar Boru ve Profil Tic. Ltd. Şti.
Eksi : Değer düşüklüğü karşılığı - Borjen
935,101
363,104
235,110
84,122
26,570
99.59
100.00
94.8
50.00
80.00
845,893
332,553
75,918
84,122
26,570
(875,516)
(673,524)
768,491
691,532
96.00
100.00
48.00
50.00
80.00
b) Özsermaye yöntemine gore muhasebeleştirilen iştirak (**)
39,667,735
Bamesa Aceros, S.L.
35.00
39,667,735
29,257,126
35.00
29,257,126
c) Maliyet değerleri üzerinden yansıtılan iştirakler (***)
Oto Exchange Motorlu Araçlar Açık Artırma Hizmetleri
Ticaret ve Sanayi A.Ş. (Oto Exchange)
Turbo S.R.L.
Granitaş Granit Sanayi ve Pazarlama A.Ş.
Lokomotif İletişim Hizmetleri Pazarlama ve Tic. A.Ş.
368,723
33,051
-
Eksi : Değer düşüklüğü karşılığı - Oto Exchange
40.00
40.00
-
368,723
33,051
937,271
1,464
401,774
1,340,509
(368,723)
33,051
1,340,509
40.00
40.00
25.00
48.50
d) Diğer “satılmaya hazır” finansal duran varlıklar
1,500,000
511,035
150,000
33,618
23,876
8,290
7,052
2,983
2,441
1,307
Global Emlak Yapı Turizm ve Ticaret A.Ş.
Tüstaş Sınai Tesisleri A.Ş.
Bursa Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi A.Ş.
Afyon Yem Sanayi A.Ş.
Toplu Konut Holding A.Ş.
Türkiye Etik Değerler Merkezi Vakfı
Tursoft Bilişim Hizmetleri Dış Ticaret A.Ş.
Mersin Serbest Bölge A.Ş.
Noktakom İnternet Reklamcılık ve Geliştirme A.Ş.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.
Ereğli Demir Çelik Fabrikaları T.A.Ş.
Diğer
Eksi : Değer düşüklüğü karşılığı - Tüstaş
(63)
7.50
14.00
1.00
0.002
5.00
1.60
2.60
0.20
0.05
-
1,500,000
511,035
150,000
33,618
22,325
8,290
7,052
2,983
2,441
53,739
17,678
2,515
2,240,602
2,311,676
(401,000)
1,839,602
2,311,676
42,308,879
33,600,843
7.50
14.00
1.00
0.002
5.00
1.60
2.60
0.20
0.05
0.01
0.01
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
10.
FİNANSAL DURAN VARLIKLAR, net (devamı)
(*)
Grup’un %50’den fazla kontrol gücü olduğu halde bazı bağlı ortaklıklar, ilgili şirketlerin faaliyet
sonuçlarının Borusan Grubu’nun konsolide net değeri, finansal durumu ve faaliyet sonuçları üzerinde
önemli etkileri bulunmadığı için konsolidasyona dahil edilmemişlerdir. Bu bağlı ortaklıklar, ilişikte
sunulan 31 Aralık 2003 ve 2002 tarihli konsolide mali tablolara dahil edilmiş olsa idi, aktif toplamına,
özsermaye ve net satışlara yaklaşık etkileri aşağıdaki gibi olacaktı:
Artış / (Azalış) - %
2003
2002
0.19
0.34
0.50
Aktif toplam
Özsermaye
Net satışlar
0.14
0.37
0.47
(**)
2003 yılında iştirakin net karından Grup’un payına intikal eden 2,823,206 ABD$ tutarındaki kar
iştirakin taşınan değerine dahil edilmiştir. İştirak İspanya’da kurulmuş olup mali tablolarını UFRS ile
uyumlu olduğu kabul edilen İspanya’da genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine göre EURO
olarak hazırlamaktadır.
(***)
Konsolide net değer, finansal durum ve Grup’un faaliyet sonuçları üzerindeki etkilerinin önemsiz
olması nedeniyle, Borusan Grubu’nun %20 ile %50 arasındaki oranlarda hissesine sahip olduğu ve
önemli bir kontrol gücüne sahip bulunduğu “iştirakleri” özsermaye yöntemi uygulanarak
muhasebeleştirilmemiş ve maliyet değerleri ile yansıtılmıştır.
11.
DİĞER DURAN VARLIKLAR
2003
Verilen depozitolar
Gelecek yıllara ait giderler
Uzun vadeli alacaklar
Uzun vadeli KDV ve diğer vergiler
Diğer
12.
2002
951,380
551,138
80,332
3,448
241,832
1,446,301
722,719
17,716
2,874
117,916
1,828,130
2,307,526
2003
2002
TİCARİ BORÇLAR, net
Ticari borçlar (*)
Borç senetleri
Diğer borçlar
Eksi: Borçlar reeskontu
58,359,611
26,566,969
(16,428)
72,768,303
9,791,306
1,653
(13,985)
84,910,152
82,547,277
Borç senetleri, Borusan Boru tarafından E.D.Ç.’ye verilen ortalama 91 gün vadeli (2002 – bir ay) borç
senetlerinden oluşmaktadır.
(64)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
12.
(*)
TİCARİ BORÇLAR, net (devamı)
5,000,797 ABD$ tutarındaki kısmı geri ödeme planı Not 16’da verilmiş olan BMW A.G.’ye olan borcun
kısa vadeli kısmıdır.
Ticari borçların döviz cinsine göre dağılımı aşağıdaki gibidir (borçlar reeskontu öncesi) :
2003
Döviz cinsi
ABD$
EUR
GBP
2002
ABD$
Karşılığı
Döviz tutarı
15,094,349
19,204,585
1,775,451
15,094,349
24,009,559
3,150,158
Döviz tutarı
45,314,743
14,334,336
3,565
ABD$
Karşılığı
45,314,743
14,939,246
5,712
Ticari borçların kalan 42,672,514 ABD$ tutarındaki kısmı (2002-22,301,561 ABD$) TL bakiyelerden
oluşmaktadır.
13.
KISA VADELİ KREDİLER
2003
Teminatlı krediler
Teminatsız krediler
Faiz tahakkukları
2002
10,000,000
259,093,336
2,884,315
189,526,823
3,242,067
271,977,651
192,768,890
TL krediler için faiz oranı %21.10-%25.30 (2002 - %44 – %48) arasında değişmektedir. EURO krediler için
faiz oranı %2.75 ile %4.47 ve Euribor+%0.875 ile Euribor + %3.5 arasında değişmektedir (2002 - %7.75).
ABD$ krediler için faiz oranı %2.70 ile %6.5 ve Libor +%0.875 ile Libor + %4.75 (2002 – %2.28 ile %12 ve
Libor+%1 ile Libor + %2) arasında değişmektedir.
(65)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
14.
UZUN VADELİ KREDİLER
31 Aralık 2003
Teminatsız
Tutar
Teminatlı
Tutar
Cari Piyasa
Faiz Oranı (%)
2004 vadeli banka kredileri
3,975,632
10,830,820
ABD$ krediler için %7.29
ve Libor+%1-%4, ve Euro
krediler için %4.47-%8.85
ve Euribor + %0.5-%5.25
2005 vadeli banka kredileri
-
45,017,161
ABD$ krediler için %7.29
ve Libor+ %1-%4, Euro
krediler için %4.47-%8.85
ve Euribor + %0.5-%5.25
43,022,689
30,079,922
ABD$ krediler için
Libor+%1, Euro krediler
için %4.47-%8.85 ve
Euribor + %0.5-%5.25
46,998,321
85,927,903
2006 ile 2010 arası vadeli banka kredileri
132,926,224
Ortalama %15 faiz oranlı finansal kiralama
yükümlülükleri
2,420,996
Uzun vadeli kredilerin faiz tahakkuku (teminatlı ve
teminatsız)
1,884,721
Toplam krediler
137,231,941
Eksi: Uzun vadeli kredilerin (faiz tahakkukları dahil)
anapara taksitleri ve faizleri (teminatlı ve
teminatsız)
(16,691,173)
Eksi: Finansal kiralama borçlarının anapara taksitleri
ve faizleri
(1,159,074)
119,381,694
Toplam uzun vadeli krediler, kısa vadeli
kısımları netlenmiş olarak
31 Aralık 2003 tarihi itibari ile geçerli olan yıllık (12 aylık) Libor ve Euribor oranları sırasıyla %1.43 ve %2.32
olarak gerçekleşmiştir. Teminatlı krediler Borçelik’in yatırımlarıyla ilgilidir.
(66)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
14.
UZUN VADELİ KREDİLER (devamı)
31 Aralık 2002
Teminatlı
Tutar
Teminatsız
Tutar
2003 vadeli banka kredileri
437,843
16,726,233
2004 vadeli banka kredileri
2,362,665
9,173,708
35,278,552
23,632,961
38,079,060
49,532,902
2005 ile 2009 arası vadeli banka kredileri
Cari Piyasa
Faiz Oranı (%)
ABD$ krediler için %3.95%10, TL krediler için
%49-%50 ve Euro
krediler Euribor +
%0.625-%6.94
ABD$ krediler için %4.91
- %8.96, Euro krediler
için %5.25-%7.13 ve
Euribor + %0.625
ABD$ krediler için %5.99%8.96 ve Libor+%6.35,
Euro krediler için %5.25%6.94 ve Euribor +
%0.5-%5.25
87,611,962
Ortalama %15 faiz oranlı finansal kiralama
yükümlülükleri
1,165,397
Uzun vadeli kredilerin faiz tahakkuku (teminatlı ve
teminatsız)
1,001,163
Toplam krediler
89,778,522
Eksi: Uzun vadeli kredilerin (faiz tahakkukları dahil)
anapara taksitleri ve faizleri (teminatlı ve teminatsız)
Eksi: Finansal kiralama borçlarının anapara taksitleri ve
faizleri
Toplam uzun vadeli krediler, kısa vadeli kısımları
netlenmiş olarak
(18,165,239)
(791,463)
70,821,820
31 Aralık 2002 tarihi itibari ile geçerli olan yıllık (12 aylık) Libor ve Euribor oranları sırasıyla %1.415 ve
%2.675 olarak gerçekleşmiştir. Teminatlı krediler Borçelik’in yatırımlarıyla ilgilidir.
Libor: Londra Bankalararası Plasman Faizi
Euribor: Euro Alanı Bankalararası Plasman Faizi
(67)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
14.
UZUN VADELİ KREDİLER (devamı)
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle uzun vadeli krediler ve uzun vadeli finansal kiralama
yükümlülüklerinin ödeme planları aşağıdaki gibidir:
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2002
42,193,731
16,599,633
16,273,058
27,103,336
16,315,357
896,579
11,734,798
33,085,559
9,222,603
7,201,794
7,758,886
1,818,180
-
119,381,694
70,821,820
Kısa ve uzun vadeli kredilerin döviz cinsinden dökümü aşağıda gösterildiği gibidir:
2003
Döviz cinsi
ABD$
EUR
Döviz tutarı
270,423,155
102,648,649
2002
ABD$
karşılığı
270,423,155
128,331,273
Döviz tutarı
209,723,187
58,808,404
ABD$
karşılığı
209,723,187
61,290,121
Kalan 10,455,164 ABD$ (2002 - 11,534,104 ABD$) tutarındaki kısa ve uzun vadeli krediler Türk lirası
bakiyelerden oluşmaktadır.
15.
DİĞER KISA VADELİ BORÇLAR
2003
Gider tahakkukları
Maaş ve sosyal sigortalar dahil ödenecek diğer vergiler
Alınan avanslar
Personele borçlar
Kazanılmamış gelirler
Yönetim kurulu ve personele ödenecek prim tahakkukları
İştirak hisse alımlarına ilişkin borçlar
Garanti karşılığı
Diğer
(68)
2002
5,400,398
9,640,623
9,578,234
2,331,589
276,834
2,135,396
1,666,600
978,579
5,110,739
4,228,620
6,268,377
9,971,286
1,125,599
5,731
1,237,844
1,666,600
380,224
2,547,714
37,118,992
27,431,995
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
16.
UZUN VADELİ DİĞER BORÇLAR
2003
Uzun vadeli ticari borçlar (*)
Uzun vadeli borç senetleri
İştirak hisse alımlarına ilişkin borçlar
Manisa’da açılan yeni şube ile ilgili borçlar
Diğer
(*)
2002
20,480,765
504,824
959,604
421,594
537,385
21,717,712
1,078,805
5,904,834
96,657
22,904,172
28,798,008
Uzun vadeli ticari borçlar BMW A.G.’ye olan borçlardan oluşmaktadır. İlgili borcun 1,526,505 ABD$
tutarındaki faiz tahakkuku diğer kısa vadeli borçlara dahil edilmiştir.
Uzun vadeli ticari borcun ödeme planı aşağıdaki gibidir :
31 Aralık 2004
31 Aralık 2005
31 Aralık 2006
31 Aralık 2007
31 Aralık 2008
5,000,797
5,000,797
5,000,797
5,000,797
5,478,374
25,481,562
Eksi : Kısa vadeli kısmı
(5,000,797)
20,480,765
17.
VERGİ KARŞILIKLARI
a) Cari Dönem Yasal Vergi Karşılıkları
2002 yılı gelirleri için kurumlar vergisi oranı %30 olup, %10 oranında fon payının eklenmesi ile efektif
kurumlar vergisi oranı %33 olarak uygulanmış, kurumlar vergisinden istisna tutulan yatırım indirim üzerinden
ise %19.8 oranında stopaj hesaplanmıştır, ayrıca, yine 24 Nisan 2003 tarihine kadar 2002 yılı gelirleri de
dahil olmak üzere geçmiş yıl gelirlerinin dağıtılması durumunda, dağıtılan kazancın kurumlar vergisine tabi
olan kısmı, şirketin halka açık olup olmamasına göre sırasıyla %5.5 veya %16.5 oranında stopaja tabi
tutulmuştur.
24 Nisan 2003 tarihinde yayımlanan 4842 sayılı kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde 1 Ocak 2004
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %10 fon payının kaldırılmasıyla, 2003 yılı gelirlerinden başlamak
üzere kurumlar vergisi oranı %30 olarak uygulanmaktadır. Ancak, 2 Ocak 2004 tarihinde yayımlanan 5035
sayılı kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde sadece 2004 yılı kazançlarının vergilendirilmesinde
uygulanacak kurumlar vergisi oranının % 33 olması hükme bağlanmıştır.
(69)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
17.
VERGİ KARŞILIKLARI (devamı)
24 Nisan 2003 tarihinden itibaren, 2002 ve önceki yıl karları da dahil olmak üzere, dönem karı,
dağıtılmaması, sermayeye ilave edilmesi veya tam mükellef kurumlara dağıtılması durumlarında stopaja
tabi olmazken, tam mükellef gerçek kişilere, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefiyeti olmayanlara,
kurumlar vergisi ve gelir vergisinden muaf olanlara, dar mükellef kurumlara (Türkiye’de bir işyeri veya daimi
temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç), dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf dar
mükelleflere yapılacak kar dağıtımı %10 oranında stopaja tabidir (fon payı uygulamasının 31 Aralık 2003
tarihine kadar yürürlükte olması nedeniyle bu tarihe kadar yapılacak olan kar dağıtımlarında efektif vergi
oranı %11 olmaktadır). Ancak, dağıtıma konu dönem karının; 31 Aralık 1998 veya daha önceki tarihlerde
sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançlara, 31 Aralık 2002 veya daha önceki tarihlerde sona
eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlara ve 24 Nisan 2003
tarihinden önceki müracaatlara istinaden düzenlenmiş olan teşvik belgeleri kapsamındaki harcamalara
istinaden hesaplanan ve üzerinden %19.8 stopaj ödenmiş yatırım indirimi tutarından kaynaklanan
kazançlara isabet eden kısmı stopaja tabi değildir.
Kurumlar vergisine tabi kazancın belirlenmesinde dikkate alınan yatırım indirimi için 24 Nisan 2003
tarihinden itibaren, üzerinden indirim hesaplanacak harcamaların yatırım teşvik belgesine bağlanmış olma
koşulu ve indirim konusu yapılan tutarın stopaja tabi tutulması uygulaması kaldırılmış, buna karşılık indirim
tutarı azami %40 olarak belirlenmiştir. Ancak, 24 Nisan 2003 tarihinden önceki müracaatlara istinaden
düzenlenmiş olan teşvik belgeleri kapsamında bu tarihten sonra yapılacak olan yatırımlar üzerinden
hesaplanacak yatırım indirimi ile yine bu tarihten önce yapılmış olup kazancın yetersizliği nedeniyle sonraki
dönemlere devreden yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın %19.8
stopaj yapılması öngörülmüştür.
Diğer yandan, bu tarihten önce yapılmış olan müracaatlara istinaden alınmış olan teşvik belgeleriyle ilgili
olarak 15 Mayıs 2003 tarihine kadar bağlı bulunulan vergi dairesine yazılı bildirimde bulunmak şartıyla, 24
Nisan 2003 tarihinden itibaren yapılan yatırım harcamaları için yatırım indirim oranının %40’a çekilmesi
suretiyle, bu şekilde yeni düzenlemeler çerçevesinde hesaplanan yatırım indirimi tutarı üzerinden %19.8
oranında stopajın ödenmemesi imkanı getirilmiştir. Bu durumda yatırım indirimi %40 oranı ile
sınırlandırılmıştır. Söz konusu tercihi kullanmamış olan mükelleflere, 30 Aralık 2003 tarihinde yayımlanan
5024 sayılı kanunla kanunun yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2004 tarihinden sonra verilecek ilk geçici vergi
beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar yeniden tercihte bulunma hakkı tanınmıştır.
Vergi mevzuatı uyarınca üçer aylık dönemler itibariyle oluşan kazançlar üzerinden %30 (24 Nisan 2003
tarihinden önce %25) oranında geçici vergi hesaplanarak ödenmekte, ödenen tutarlar yıllık kazanç
üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilmektedir. 2 Ocak 2004 tarihinde yayımlanan 5035 sayılı kanun
çerçevesinde 2004 yılı üçer aylık geçici vergilendirme dönemleri ile ilgili geçici verginin hesabında da % 33
oranı dikkate alınacaktır.
Kurumlar vergisi, ilgili olduğu hesap döneminin sonunu takip eden dördüncü ayın on beşinci günü akşamına
kadar beyan edilmekte ve ilgili ayın sonuna kadar tek taksitte ödenmektedir (2002 - 3 taksitte).
2003 ve önceki yıllarda kurumlar vergisi hesabı, enflasyon düzeltilmesi yapılmamış ve vergi kanunları
uyarınca hazırlanan yasal mali tablolar dikkate alınarak yapılmıştır. 30 Aralık 2003 tarihinde yayımlanan
5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun çerçevesinde 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren vergiye tabi kazancın enflasyona göre
düzenlenmiş mali tablolar üzerinden hesaplanması hükme bağlanmıştır. Bu çerçevede 31 Aralık 2003 tarihli
bilançonun söz konusu kanunla getirilen düzenlemeler çerçevesinde düzeltilmiş aktif toplamından
düzeltilmiş sermaye, düzeltilmiş hisse senetleri ihraç primleri ve düzeltilmiş hisse senedi iptal karları ile borç
toplamının çıkarılması sonucu bulunan fark, geçmiş yıllar kar/zararı hesabında gösterilecek, bu şekilde
tespit edilen geçmiş yıl karı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul
edilmeyecektir. Yine 2003 ve önceki hesap dönemlerine ait beyannamelerde yer alan indirilemeyen geçmiş
yıl mali zararları 2004 ve daha sonraki hesap dönemlerinde mukayyet (kayıtlı) değerleri ile dikkate
alınacaktır.
(70)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
17.
VERGİ KARŞILIKLARI (devamı)
Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla
dönemin kurumlar vergisi matrahından indirilebilir. Beyanlar ve ilgili muhasebe kayıtları vergi dairesince beş
yıl içerisinde incelenebilmekte ve vergi hesapları kontrol edilebilmektedir.
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle, ödenecek cari dönem yasal gelir vergisi aşağıda özetlemiştir:
2003
Konsolide gelir tablosunda belirtilen cari vergi karşılığı gideri
- Cari yıla ait yasal vergi
- Önceki dönem cari gelir vergisi düzeltmesi
- İngiliz kanunlarına göre vergi yükümlülüğü
2002
11,665,974
18,457
11,640,944
(164,912)
20,514
11,684,431
11,496,546
Konsolide gelir tablosuna yansıtılmış cari yıl yasal vergi karşılığının analizi aşağıdaki gibidir:
2003
2002
Vergi karşılığı ve azınlık payları öncesi net kar
Yasal mali tabloların UFRS ile uyumunu sağlayan tashih ve
çevrimlerin etkisi
51,593,199
41,904,092
20,028,063
15,409,742
Yasal tarihsel mali tablolara göre vergi öncesi kar
93,497,291
35,437,805
15,318,059
(41,684,436)
(29,080,616)
38,050,298
17,290,946
(13,283,554)
(11,952,913)
27,492,284
11,415,089
9,072,454
157,293
18,457
93,592
-
2,366,677
20,514
201,813
(164,912)
11,684,431
11,496,546
Kanunen kabul edilmeyen giderler
Vergiden muaf kar ve yıl içinde kullanılan önceki dönem zararları
Yatırım indirimleri (*)
Türk vergi mevzuatına göre kurumlar vergisi matrahı
%30 oranında kurumlar vergisi (2002 - %33)
%19.8 oranlı yatırım indirimi üzerinden hesaplanan istisna stopajı
İngiliz kanunlarına göre vergi yükümlülüğü
UMS 21’e göre çevrimin etkisi
Önceki dönem cari gelir vergisi düzeltmesi
Toplam cari yıl kurumlar vergisi karşılığı – yasal
(*)
28,286,207 ABD$ tutarındaki kısmı stopaj vergisine tabi olmayan ve yatırım tutarının %40’ı olarak
hesaplanan indirimlerle ilgilidir.
Türkiye’de vergi makamları, ana şirket ve bağlı ortaklıkların konsolide vergi beyan etmelerine izin
vermemektedir. Bu sebepten, ilişikteki konsolide mali tablolardaki vergi karşılığı konsolide edilen her bir
şirket için ayrı ayrı hesaplanmıştır.
(71)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
17.
VERGİ KARŞILIKLARI (devamı)
b) Ertelenmiş Vergi
Yeniden düzenlenmiş olan UMS 12 “Gelir Vergileri”, ertelenmiş verginin, parasal olmayan varlıkların
yeniden hesaplanmasından doğan geçici farklar üzerinden yansıtılmasını da gerektirmektedir. İlişikte
sunulan konsolide bilançolarda yansıtılan ertelenmiş vergiler aşağıdaki gibidir:
2003
Ertelenmiş vergi alacağı
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü
Ertelenmiş vergi alacağı (yükümlülüğü), net
2002
38,024,540
(21,799,680)
9,253,613
(35,412,997)
16,224,860
(26,159,384)
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle, ertelenmiş vergiye konu olan geçici farklar ve etkin vergi oranları
kullanılarak hesaplanan ertelenmiş vergi alacağı (yükümlülüğü)’nın dağılımı aşağıda özetlenmiştir:
Kümülatif Geçici
Farklar
2003
2002
Yeniden değerlemeden kaynaklanan farklar:
-binalar
-tesis ve teçhizat
UMS 21 uyarınca belirlenen ve ilişikteki mali
tablolarda yansıtılan tutar ve vergi
mevzuatına göre rapor edilmiş stok tutarları
arasındaki fark
Kıdem tazminatı karşılığı
İleride kullanılacak yatırım teşvik tutarı
(vergi alacağı)
Taşınan vergi zararları
Finansal kiralama yükümlülükleri
Diğer karşılık ve tahakkuklar
UFRS uyarınca hazırlanmış mali tablolarda
taşınan sabit kıymet tutarları ile vergi
mevzuatına göre rapor edilmiş sabit kıymet
tutarları arasındaki fark
Diğer geçici farklar
Toplam
(47,182,566)
(26,990,544)
(47,305,384)
(30,623,409)
(14,174,913)
(8,097,163)
(15,610,777)
(10,105,725)
2,607,084
11,327,521
(2,831,258)
7,273,217
804,208
3,412,191
(934,633)
2,400,162
59,101,617
6,084,469
377,642
3,775,961
17,697,809
3,919,146
641,695
1,220,819
9,572,700
1,825,341
114,209
1,157,008
2,336,110
1,293,319
211,759
402,870
222,816,012
1,251,232
(14,999,511)
967,183
66,828,058
393,627
(4,949,839)
319,170
233,168,428
(64,039,693)
61,835,266
(24,637,584)
(45,610,406)
(1,521,800)
16,224,860
(26,159,384)
Eksi: ertelenmiş vergi alacaklarına ilişkin
karşılık (*)
Ertelenmiş vergi alacağı (yükümlülüğü), net
(*)
Ertelenmiş Vergi
Alacağı/(Yükümlülüğü)
2003
2002
Ertelenmiş vergi alacaklarının öngörülebilir bir gelecekte gerçekleşmeyeceğinin düşünüldüğü
şirketlerde karşılık ayrılmıştır.
Ertelenmiş vergi alacak ve yükümlülükleri, bilanço kalemlerinin UFRS ve Vergi Kanunu’na göre farklı
değerlendirilmeleri sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkileri dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
Sözkonusu geçici farklar, gelir ve giderlerin UFRS’ye ve Vergi Kanunu’na göre genellikle farklı raporlama
dönemlerinde kaydedilmesi sonucunda ortaya çıkmışlardır.
Taşınan zararlar ve vergi alacaklarına ilişkin ertelenmiş vergi alacağı, ancak ve ancak bunların
kullanılabileceği oranda karların sonraki yıllarda elde edileceği öngörülerek hesaplanmaktadır.
(72)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
17.
VERGİ KARŞILIKLARI (devamı)
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihlerinde sona eren yıllarda ertelenmiş vergi bakiyelerinin hareketi aşağıdaki
gibidir:
Ertelenmiş Vergi
Alacağı/(Yükümlülüğü)
2003
2002
1 Ocak
Yeniden değerleme fonuna kaydedilen
Gelir tablosuna (borç)/alacak kaydı
Elden çıkarılan iştiraklerin etkisi
Çevrim etkisi
31 Aralık
(26,159,384)
42,373
43,775,120
4,645
(1,437,894)
(37,445,361)
42,372
12,957,162
19,159
(1,732,716)
16,224,860
(26,159,384)
Borusan Grubu’nun içindeki her bir şirket ayrı bir tüzel kişilik olduğu için, ilgili ertelenmiş vergi
alacağı/(yükümlülüğü) birbirleriyle netleştirilemez. Konsolide edilen şirketlerin ertelenmiş vergi alacak ve
yükümlülükleri aşağıda tek tek gösterilmiştir:
2003
Ertelenmiş Vergi
Alacağı
Yükümlülüğü
Borusan Birleşik Boru Fabrikaları A.Ş.
Mannesmann Boru Endüstrisi T.A.Ş.
Borusan Oto Servis ve Ticaret A.Ş.
Borusan İstikbal Ticaret T.A.Ş.
Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş.
Borusan Mühendislik İnşaat ve Sanayi Makinaları İmalat A.Ş.
Borusan Holding A.Ş.
Kerim Çelik Mamulleri İmalat ve Ticaret A.Ş.
Supsan Motor Supapları Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Borusan Mannesmann Boru Yatırım Holding A.Ş.
Kerim Boru Ticaret ve Pazarlama A.Ş.
Borusan Oto Ankara Servis ve Ticaret A.Ş. (*)
Kartal Boru Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Borusan Lojistik Dağıtım, Depolama, Taşımacılık ve Ticaret A.Ş.
Borusan Yatırım ve Pazarlama A.Ş.
Boru ve Profil Ticaret A.Ş.
Bozoklar İnşaat Malzemeleri Ticaret A.Ş.
İmpa Bursa İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş.
Borusan Akdeniz İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş.
Samsun Çelik Ticaret A.Ş.
Gaziantep Boru ve Profil Ticaret A.Ş.
Borçelik Çelik Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Borusan Makina Servis ve Ticaret A.Ş.
Borusan Birlik Danışmanlık ve Organizasyon Hizm. A.Ş.
Borusan Teknolojik Yatırımlar Holding A.Ş.
Borusan Elektronik Ticaret, İletişim ve Bilgi Hizm. A.Ş.
Borusan Güç Sistemleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Pargem Bilişim Sistemleri A.Ş.
Borusan Bilişim Ses ve Veri Sistemleri A.Ş.
Birlik Galvaniz Sac Sanayi ve Ticaret A.Ş.
B-Net İletişim Hizmetleri A.Ş.
(*)
2002
Ertelenmiş Vergi
Alacağı
Yükümlülüğü
35,218
3,980
2,191,796
18,719
22,688
26,620
3,774,017
11,381
76,670
16,245
9,530
9,110
4,688
27,934,205
1,917,939
32,155
41,481
151,968
2,655
1,568,562
174,913
(12,414,197)
(1,337,755)
(7,479,539)
(27,623)
(540,566)
-
4,000,968
1,866
40,867
11,591
7,457
7,421
3,559
4,090,388
874,032
22,482
41,481
71,589
26,236
53,676
-
(18,157,388)
(4,257,268)
(11,009,415)
(239,729)
(466,906)
(254,134)
(562,414)
(123,639)
(156,124)
(3,140)
(2,589)
(4,645)
(521)
(411)
(174,674)
-
38,024,540
(21,799,680)
9,253,613
(35,412,997)
2003 yılında Borusan Oto’ya dahil edildiğinden 31 Aralık 2003 tarihli ilişikteki finansal tablolarda
konsolide edilmemiştir.
(73)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
17.
VERGİ KARŞILIKLARI (devamı)
Ertelenmiş vergi yükümlülükleri çeşitli iştirak ve bağlı ortaklıkların dağıtılacak kazançları üzerinden
hesaplanan stopaj ve diğer vergileri içermemektedir çünkü bu tutarların tekrar yatırım amaçlı kullanılıp
kullanılmayacağı veya nakit olarak tahsil edilip edilmeyeceği belli değildir. Eğer bu tutarlar 24 Nisan 2003
tarihine kadar temettü olarak nakit tahsil edilirse, yatırımın halka açık olup olmamasına bağlı olarak sırasıyla
%5.5 ve %16.5 oranlarında stopaja tabi olacaktır. 24 Nisan 2003 tarihinde yayımlanan 4842 sayılı kanunla
yapılan düzenlemeler çerçevesinde 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere %10 fon payı
kaldırılmıştır.
c)
Efektif Vergi Oranlarına İlişkin Açıklama ve Türk Lirası Bazında Vergi Ödemeleri
Holding ve Bağlı Ortaklıkları, gelir vergisi yükümlülüklerini Türk Lirası yasal kayıtlarına göre
hazırlamaktadırlar. Bu yüzden konsolide mali tablolarda yer alan gelir vergisi miktarının yıldan yıla
gösterdiği dalgalanma, vergi karşılığı ve çevrim zararı öncesi karın büyüme hızının göstergesi olup, çevirim
zararları nedeniyle Grup’un vergi karşılığı öncesi karının büyüme hızının göstergesi değildir. Bu durum,
Grup’un net parasal varlık pozisyonunun ABD$ bazında değer kaybını yansıtan çevrim zararının 31 Aralık
2003 tarihine kadar olan yasal düzenlemeler sonucunda Türk Vergi Kanunu açısından kanunen kabul
edilmeyen bir gider olmasından kaynaklanmaktadır.
Ayrıca Borusan Grubu, konsolide mali tablolarında ertelenmiş vergi için karşılık ayırmaktadır. Ancak sene
sonunda konsolide mali tablolarda gösterilen cari yıl ve ertelenmiş vergi borçlarının tümü Türkiye’de yıl
sonunu müteakip dördüncü ayın sonuna varan ödeme planına sahip olmasından dolayı yıl sonundan
hemen sonra ödenmeyecektir.
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihlerinde sona eren dönemler için hesaplanan toplam verginin dağılımı aşağıdaki
gibidir:
2003
İlişikte sunulan konsolide gelir tablolarında yansıtılan vergi karşılığı:
- Cari yıla ait yasal vergi
- İngiliz kanunlarına göre vergi yükümlülüğü
- Ertelenmiş vergi
Toplam vergi karşılığı
18.
2002
(11,665,974)
(18,457)
43,775,120
(11,476,032)
(20,514)
12,957,162
32,090,689
1,460,616
KIDEM TAZMİNATI YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Türk İş Kanunu’na göre, Borusan Grubu bir senesini doldurmuş olan ve Grup’la ilişkisi kesilen veya emekli
olan, 25 hizmet yılını (kadınlarda 20) dolduran ve emekliliğini kazanan, askere çağrılan veya vefat eden
personeli için kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Ödenecek tazminat her hizmet yılı için bir aylık maaş
tutarı kadardır ve bu miktar 31 Aralık 2003 tarihi itibariyle 1,389 milyon TL (995 ABD$), (2002 - 1,260 milyon
TL (903 ABD$)) ile sınırlandırılmıştır.
(74)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
18.
KIDEM TAZMİNATI YÜKÜMLÜLÜĞÜ (devamı)
UFRS’ye göre, Grup’un yükümlülüklerinin hesaplanabilmesi için aktüer hesaplama gerekmektedir. Grup,
kıdem tazminatı karşılığını, “Projeksiyon Metodu” kullanarak, Grup’un geçmiş yıllardaki personel hizmet
süresini tamamlama ve kıdem tazminatına hak kazanma konularındaki deneyimlerini baz alarak hesaplamış
ve ilişikteki konsolide mali tablolara yansıtmıştır. Kıdem tazminatı karşılığı, çalışanların emekliliği halinde
ödenmesi gerekecek muhtemel yükümlülüğün bugünkü değeri hesaplanarak ayrılır. Buna bağlı olarak, 31
Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle yükümlülüğü hesaplamak için kullanılan aktüer varsayımları aşağıdaki
gibidir:
2003
%6
İskonto oranı
%93-%98
Emeklilik ihtimalini hesaplamak için kullanılan oran
2002
%6
%93-%98
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihlerinde sona eren yıllardaki kıdem tazminatı yükümlülüklerinin hareketi
aşağıdaki gibidir:
Dönem başı
Yıl içinde ayrılan /geri çevrilen karşılık, ödemeler netlenmiş olarak
Çevrim etkisi
Dönem sonu
2003
2002
9,378,459
3,827,449
635,203
6,768,262
2,691,866
(81,669)
13,841,111
9,378,459
31 Aralık 2003 tarihinde sona eren yıl içinde çalışan ortalama personel sayısı 4,186 (2002- 4,298)’dır. 31
Aralık 2003 tarihinde sona eren yıl içinde yurt dışında çalışan 176 kişinin (2002 – 166), 82’si Kazakistan’da
(2002 – 72), 2’si (2002 - 2) İngiltere’de ve 92’si (2002 - 92) İtalya’da bulunmaktadır.
19.
AZINLIK PAYLARI
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihlerinde sona eren yıllar içindeki azınlık paylarının hareketi aşağıdaki gibidir:
2003
2002
1 Ocak
Ödenen temettüler
Dönem içinde alınan bağlı ortaklıkların ve ortaklık ilişkisindeki
değişikliklerin azınlık etkileri
Bağlı ortaklıkların sermaye artışı
Borçelik’in emisyon primi
Yeniden değerleme fonu (net değişim)
Bağlı ortaklıkların kar payı
Çevrim etkisi
218,554,016
(6,729,553)
184,705,676
(4,647,807)
(2,472,490)
600,714
(2,069,469)
56,934,674
9,670,473
15,256,499
99,812
1,348,963
(773,006)
18,190,367
4,373,512
31 Aralık
274,488,365
218,554,016
(75)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
20.
SERMAYE
Borusan Holding A.Ş.’nin 31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle milyon Türk lirası bazında yasal sermaye
yapısı aşağıdaki gibidir:
(milyon TL)
Yeni Nesil Yönetim ve Danışmanlık A.Ş.
Asım Kocabıyık
Ali Ahmet Kocabıyık
Fatma Zeynep Hamedi
Ayşe Nükhet Özmen
Zehra Nurhan Kocabıyık
Safa Batıbayı
Cemil Bülent Demircioğlu
Borusan İstikbal Ticaret A.Ş.
Pay (%)
10,200,000
5,099,978
5,185,000
5,100,000
5,100,000
1,700,000
1,598,000
17,000
22
30.00
15.00
15.25
15.00
15.00
5.00
4.70
0.05
-
34,000,000
100.00
Sermaye payları, ödenmiş Türk lirası sermaye tutarları dikkate alınarak belirlenmiştir. Nakdi sermaye
artışları, sermaye artışının olduğu tarihteki döviz kuru ile ABD$’na çevrilmiştir.Yeniden değerlemeden doğan
nakit karşılığı olmayan sermaye artışları ABD$’na çevrim sırasında dikkate alınmamıştır.
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle Holding’in her iki sene için de beheri 1,000,000 (tam TL) değerinde
34,000,000 adet hissesi bulunmaktadır. Hisse grupları ve imtiyazları aşağıda belirtildiği şekildedir:
Grup
Nama/Hamiline
Nominal değeri
(TL’000)
İmtiyaz
Nama
Nama
10,200,000
23,800,000
1,2
1,3
A
B
1. Oy hakkı.
2. Yönetim kurulu üyeliğine aday gösterme.
3. Yönetim kurulu adaylığı.
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihlerinde sona eren hesap dönemleri içindeki ödenmiş sermayenin hareket
tablosu aşağıdaki gibidir: (Tutarlar tarihsel olarak milyon TL’dir)
2003
Adi Hisse Senetleri
Hisse
(bin)
2002
Tutar
(TL)
1 Ocak tarihindeki kayıtlı sermaye
İştiraklerdeki yeniden değer artış
fonundan
sermayeye
yapılan
transferler sebebiyle elde edilen
bedelsiz hisse senetleri:
Ağustos 2002
34,000
31 Aralık tarihindeki kayıtlı sermaye
34,000
-
34,000,000
-
(76)
34,000,000
Hisse
(bin)
Tutar
(TL)
15,000
15,000,000
19,000
19,000,000
34,000
34,000,000
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
21.
BİRİKMİŞ KARLAR VE YASAL YEDEKLER
Türk Ticaret Kanunu ve vergi mevzuatına göre vergi ve yasal amaçlar için konsolide raporlama kabul
edilmemektedir. Borusan Grubu’na dahil her şirket ayrı bir vergi mükellefi ve yasal kuruluş olarak kabul
edilir. Bir şirketin hissedarlarına temettü dağıtabilmesi de yasal karına bağlıdır.
Yasal mali tablolara göre yasal yedekler haricindeki birikmiş karlar aşağıdaki kurallara göre dağıtılabilir.
Türk Ticaret Kanunu’na göre yasal yedekler birinci ve ikinci yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk
Ticaret Kanunu’na göre toplamı, şirketin ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşana kadar, net yasal karın
%5’i oranında birinci yasal yedek olarak ayrılır. İkinci yasal yedekler ise şirketin ödenmiş sermayesinin %5’i
indirildikten sonraki dağıtılabilir karın %10’u oranında ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler
sadece zararları kapatmak amacıyla kullanılabilir, ödenmiş sermayenin %50’sini geçmedikleri sürece,
herhangi bir şekilde kullanılmaları mümkün olmamaktadır. Temettü dağılımı, TL bazında ve esas
sözleşmeye uygun olarak, ilgili vergi ve yasal yedek karşılıkları ayrıldıktan sonra gerçekleştirilir.
Halka açık şirketlerin (sadece Borusan Yatırım ve Pazarlama A.Ş. ve Borusan Birleşik Boru Fabrikaları A.Ş.
için geçerli olmak üzere) temettü dağıtımı Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun düzenlemelerine tabidir.
31 Aralık 2003 ve 2002 tarihleri itibariyle geçmiş yıl karları (Holding’in yasal mali tablolarına göre) aşağıdaki
gibidir: (milyon Türk lirası - tarihsel tutarlarla)
2003
453,222
7,578,379
Kanuni Yedek Akçe
Dağıtılmamış Kar Yedekleri
22.
2002
335,748
5,346,367
NET SATIŞLAR
Yurtiçi
satışlar
Çelik Segmenti
Çelik boru
Soğuk haddelenmiş sac
Galvanizli sac
Çelik merkezi
2003
İhracat
Toplam
241,456,553
148,343,671
19,479,338
61,848,659
83,662,053
39,123,674
5,882,454
910,885
325,118,606
187,467,345
25,361,792
62,759,544
471,128,221
129,579,066
600,707,287
184,711,932
37,965,160
17,325,480
26,955,006
66,524,294
22,306,000
2,778,000
14,823,000
184,711,932
37,965,160
39,631,480
29,733,006
81,347,294
333,481,872
39,907,000
373,388,872
Diğer
Lojistik hizmetler
Subap
Telekomünikasyon
Diğer
20,190,509
4,272,779
7,987,920
686,760
3,655,920
7,972,880
57,532
-
23,846,429
12,245,659
8,045,452
686,760
Toplam net satışlar
33,137,968
11,686,332
44,824,300
837,748,060
181,172,398
1,018,920,459
Distribütörlük segmenti
Taşıtlar
Taşıtlar yedek parça ve servis
İş makinaları (IM)
Güç sistemleri (GS)
IM ve GS yedek parça ve servis
Toplam
(77)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
22.
NET SATIŞLAR (devamı)
2002
İhracat
Toplam
144,148,228
81,794,778
11,500,783
39,652,084
73,202,935
40,166,642
7,476,172
827,060
217,351,163
121,961,420
18,976,955
40,479,144
277,095,873
121,672,809
398,768,682
102,745,276
27,649,275
34,228,574
29,766,948
24,985,038
492,737
28,746,167
1,625,158
11,108,025
103,238,013
27,649,275
62,974,741
31,392,106
36,093,063
219,375,111
41,972,087
261,347,198
Diğer
Lojistik hizmetler
Subap
Telekomünikasyon
Diğer
13,897,596
3,061,542
6,759,146
658,989
969,479
5,519,742
32,604
-
14,867,075
8,581,284
6,791,750
658,989
Toplam net satışlar
24,377,273
6,521,825
30,899,098
520,848,257
170,166,721
691,014,978
Yurtiçi satışlar
Çelik Segmenti
Çelik boru
Soğuk haddelenmiş sac
Galvanizli sac
Çelik merkezi
Distribütörlük segmenti
Taşıtlar
Taşıtlar yedek parça ve servis
İş makinaları (IM)
Güç sistemleri (GS)
IM ve GS yedek parça ve servis
Toplam
23.
SATILAN MAL VE VERİLEN HİZMET MALİYETİ
2003
Hammadde
İşçilik
Tükenme payları ve amortisman giderleri
Tamir, bakım ve değer düşüklüğünü içeren diğer işletme giderleri
Operasyonel kira ve taşımacılık giderleri
Mamul stoklarındaki net değişim
Yarı mamul stoklarındaki net değişim
Verilen hizmet maliyeti
Satılan ticari emtia maliyeti
Diğer satılan mal maliyetleri
(78)
2002
362,591,390
46,788,269
23,644,215
47,530,998
28,834,956
(5,469,558)
(371,883)
9,821,407
300,498,522
32,699,786
209,682,014
32,713,999
24,884,852
24,385,832
25,822,227
(3,643,530)
(2,479,190)
11,660,591
212,305,424
34,278,599
846,568,102
569,610,818
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
24.
SATIŞ VE GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
2003
54,511,651
3,039,327
15,152,023
2,272,174
792,776
2,961,070
3,929,107
3,066,732
29,135,029
4,653,746
37,665,083
5,224,218
11,998,132
2,867,373
(3,265,514)
2,978,801
2,751,992
16,772,959
3,986,052
119,513,635
80,979,096
Personel giderleri
Danışmanlık, denetim ve hukuk danışmanlığı giderleri
Tükenme payları ve amortisman giderleri
Garanti giderleri - net
Cari yıldaki pozitif şerefiye ve negatif şerefiye itfası
Şerefiye değer düşüklüğü
Reklam giderleri
Kira giderleri
Diğer genel yönetim giderleri
Diğer satış ve dağıtım giderleri
25.
2002
PERSONEL GİDERLERİ
2003
2002
97,705,203
3,827,449
69,822,575
805,016
101,532,652
70,627,591
Ücret, maaş ve diğer işçilik giderleri (*)
Kıdem tazminatları - net
(*) Personel giderlerinin 232,732 ABD$ tutarındaki kısmı (2002 - 248,509 ABD$) çalışılmayan kısım
giderlerine yansıtılmıştır.
26.
TÜKENME PAYLARI VE AMORTİSMAN GİDERLERİ
2003
2002
Maddi duran varlıklar
Üretim maliyeti
Satış ve genel yönetim giderleri
Diğer giderler
Çevrim farkı
23,550,560
12,948,209
123,892
945,594
24,864,044
10,680,249
459,837
-
Amortisman giderleri (*)
37,568,255
36,004,130
Maddi olmayan duran varlıklar ve şerefiye
Üretim maliyeti
Satış ve genel yönetim giderleri
Çevrim farkı
93,655
2,996,590
40,983
20,808
(1,947,631)
-
İtfa payları
3,131,228
(1,926,823)
40,699,483
34,077,307
Toplam amortisman giderleri ve itfa payları
(*)
138,682ABD$ (2002-133,326ABD$)
değerleme fonundan netleştirilmiştir.
tutarındaki
(79)
amortisman
gideri
özsermayedeki
yeniden
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
27.
DİĞER FAALİYET GELİRLERİ VE GİDERLERİ
2003
Komisyon geliri
Sabit kıymet satış karı
İştirak gelirleri
İştirak payı alım ve satım karı
Sigorta gelirleri
Sabit kıymet satış zararı
Komisyon gideri
Finansal duran varlık değer düşüklüğü karşılığı
Diğer, net
28.
2002
1,951,855
5,657,004
2,823,206
4,685,083
283,644
(1,379,398)
(692,403)
(892,423)
(1,552,153)
1,248,487
1,127,615
911,128
213,912
(127,318)
(645,478)
(218,180)
10,884,415
2,510,166
FİNANSMAN GİDERLERİ, net
2003
2002
Finansman gelirleri:
Faiz gelirleri
Vade farkı geliri, net
Menkul kıymetlerden elde edilen faiz gelirleri
Diğer finansman gelirleri
2,966,294
3,919,902
543,834
765,629
2,482,767
5,956,156
1,064,010
321,623
Toplam finansman gelirleri
8,195,659
9,824,556
Finansman giderleri:
Faiz giderleri
Diğer finansal giderler
(19,315,632)
(4,037,837)
(17,638,434)
(5,166,648)
Toplam finansman giderleri
(23,353,469)
(22,805,082)
Finansman giderleri– net
(15,157,810)
(12,980,526)
29.
TAAHHÜTLER VE VUKUU MUHTEMEL YÜKÜMLÜLÜKLER
Teminat Mektupları
Borusan Grubu’nun, 31 Aralık 2003 tarihi itibariyle çeşitli devlet makamlarına, devlet ihalelerine,
ve diğer müşterilere verilmiş 28,744,746 ABD$ (2002 – 37,304,699 ABD$) tutarında teminat mektubu
bulunmaktadır.
Borçelik’in yatırım krediler için aldığı kefaletler :
2003
Sollac Mediterranee S.A. - kefalet (ABD$)
- kefalet (Euro)
Arcelor Finance
- kefalet (ABD$)
14,099,467
19,506,700
24,000,000
(80)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
29.
TAAHHÜTLER VE VUKUU MUHTEMEL YÜKÜMLÜLÜKLER (devamı)
Satış Taahhütleri
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle Mannessmann Boru’nun, tahmini teslimat tarihi 2004 yılında gerçekleşecek
boru hattı projelerine ilişkin 9,504,641ABD$ (2002 - 85,915,882 ABD$) tutarında satış taahhüdü
bulunmaktadır.
Vadeli Döviz Alım Satım Sözleşmeleri
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle mevcut olan ve yabancı bankaların yurtiçi çeşitli şubeleriyle gerçekleştirilmiş
vadeli döviz işlemlerinin nominal tutarları aşağıdaki gibidir:
Borusan Boru
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle, açık olan vadeli döviz işlemleri 2,870,200 EUR tutarında olup vadeleri 30
Ocak 2004 ile 15 Haziran 2004 arasında değişmektedir. Vade tarihinde belirlenen kurlar (ABD$/EUR)
1,17514 ile 1,17924 arasında değişmektedir. Vadeli döviz işlemlerinin toplam tutarı 3,379,299 ABD
Doları’dır. Borusan Boru’nun ayrıca toplam 366,000 İngiliz Sterlini tutarında vadeli döviz işlemleri
bulunmaktadır. İngiliz Sterlini vadeli döviz işlemlerinin vadeleri 13 Şubat 2004 ile 15 Nisan 2004 arasında ve
vadelerinde belirlenen ilgili kurlar ise (ABD$ / İngiliz Sterlini) 1,67385 ile 1,68207 arasında değişmektedir.
Bu işlemlerle ilgili olarak vadede alınacak tutar 614,751 ABD$’dır.
Borusan Lojistik
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle açık olan vadeli döviz işlemler 1,427,333 ABD$’dır ve vadeleri 21 Mayıs 2004
ile 22 Temmuz 2005 tarihleri arasında değişmektedir. Vade tarihinde belirlenen kurlar (ABD$/EUR) 1,0512
ile 1,0523 arasında değişmektedir. Bu işlemlerle ilgili olarak vadede alınacak tutar 1,357,105 EUR’dur.
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle Borusan Boru ve Borusan Lojistik için bilançoda yansıtılan toplam tahakkuk
tutarı 502,154 ABD$’dır. Bu tutarın 115,676 ABD$ tutarındaki kısmı diğer duran varlıklar kalemi içerisinde,
386,478 ABD$ tutarındaki kısmı ise diğer dönen varlıklar içerisinde gösterilmiştir.
31 Aralık 2002 tarihi itibariyle açık olan vadeli döviz işlemi bulunmamaktadır.
İhracat Taahhütleri
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle, alınan ihracat teşvikleriyle ilgili toplam 45,489,470 ABD$ tutarında ihracat
taahhüdü bulunmaktadır (2002 – 20,864,466 ABD$). Bu tutar, 33,950,000 ABD$ (2002 - 13,634,420 ABD$)
tutarında Borçelik Çelik Sanayii Ticaret A.Ş., 2,866,560 ABD$ (2002 - Yoktur) tutarında BBF ve 8,672,910
ABD$ (2002 - 7,230,046 ABD$) tutarında Birlik Galvaniz yükümlülüğünden oluşmaktadır.
Yatırım Teşvik Belgeleri
Borusan Grubu şirketlerine alınan teşvik belgeleri kapsamında sağlanan imkanlar aşağıdaki gibidir:
•
•
•
•
Yatırım maliyetinin %40, %60 ve %100’ü oranında kurumlar vergisinden muaf yatırım indirimleri
İthal edilen makina ve teçhizatlarla ilgili gümrük muafiyeti
Yerli alımlarla ilgili olarak KDV + %10 oranında teşvik primi
Damga vergisi ve tapu ücreti istisnası
Borusan Grubu’nun bu yatırım teşvik belgeleriyle ilgili yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
(81)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
29.
TAAHHÜTLER VE VUKUU MUHTEMEL YÜKÜMLÜLÜKLER (devamı)
Borusan Boru (bir adet teşvik belgesi bulunmaktadır)
•
Alınan teşvik belgesi ile ilgili yatırımların %100 oranında sermayeden karşılanması. 31 Aralık 2003
sonrası Borusan Boru teşvik belgesinin kapanması için başvurmuştur.
Borçelik
•
Alınan teşvik belgesi ile ilgili yatırımların %49 oranında sermayeden karşılanması.
•
Yatırım dönemi sonuna kadar (4 Temmuz 2005 tarihine kadar) sermayenin toplam 54,534,019 milyon
TL tutarında nakit olarak arttırılması. (31 Aralık 2001 tarihi itibariyle 22,501,224 milyon TL (12,489,224
milyon TL’lik emisyon primi dahil) tutarındaki kısmı gerçekleştirilmiştir). Daha sonra herhangi bir
sermaye artışı olmamıştır. İlgili taahhüt Borçelik’in Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’na teşvik
belgesinin kapanması için başvurduğunda gözden geçirilecektir.
Mannesmann
•
Alınan teşvik belgesi ile ilgili yatırımların %20 oranında sermayeden karşılanması.
Supsan
•
Alınan teşvik belgesi ile ilgili yatırımların %100 oranında sermayeden karşılanması.
Yasal Yükümlülükler
a)
1 Temmuz 2003 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri Antidamping Komisyonu 1 Mayıs 2002 ve 30
Nisan 2003 tarihleri arasında ülkeye giren çelik borularını antidamping kurallarına uygunluk
açısından incelemeye başlamıştır. Bu konu ile ilgili olarak Şirket, Amerika Birleşik Devletleri Ticret
Bakanlığı’na bilgi vermiş fakat bilanço tarihi itibariyle bu konuda henüz bir karar verilmemiştir.
b)
31 Aralık 2003 tarihi itibariyle Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. ve Borusan Oto Servis ve
Ticaret A.Ş. aleyhine otomobil ve hizmet müşterilerince çeşitli davalar açılmıştır. Bu davaların parasal
değeri Borusan Otomotiv için yaklaşık olarak 1,085,000 milyon TL (2002 –58,820 milyon TL), 18,240
ABD$ (2002 – 172,240 ABD$) ve 87,500 DEM (2002 – 287,5000 DEM) ve Borusan Oto Servis ve
Ticaret A.Ş. için 10,600 milyon TL (2002 – 40,138 milyon TL), 97,146 EURO (154,000 ABD$)’dır.
Bilanço tarihi itibariyle söz konusu davaların sonuçları belirsiz olduğundan, ilişikteki konsolide mali
tablolarda herhangi bir karşılık ayrılmamıştır. (Ayrıca, Borusan Otomotiv yönetimi, bu davaların Şirket
aleyhine sonuçlanması durumunda BMW A.G.’nin Borusan Otomotiv’e 825,000 milyon TL (toplam
1,085,000 milyon TL) ödemekle yükümlü olduğunu belirtmiştir).
(82)
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
30.
İLİŞKİLİ KURULUŞLARLA BAKİYELER VE İŞLEMLER
İlişkili kuruluşlarla bakiyeler
İlişkili kuruluşlardan alacaklar (ticari alacaklar içinde
gösterilen)
Mal satışlarıyla ilgili müşteriler:
Bozoklar Boru ve Profil Tic. Ltd. Şti.
Verilen hizmetlerle ilgili müşteriler:
Borusan Kültür ve Sanat Hizmetleri Yayıncılık Ticaret A.Ş.
Temenye İnşaat ve Ticaret A.Ş.
Borusan Sigorta Acenteliği A.Ş.
Oto Exchange, değer düşüklüğü karşılığı netlenmiş olarak
Diğer
İlişkili kuruluşlara borçlar
Ticari borçlar içinde yer alan mal alımıyla ilgili satıcılar:
Borser Makina Servis ve Tic A.Ş. (Borser Makina)
Alınan hizmetlerle ilgili satıcılar:
Diğer
2002
2003
561,903
187,010
585,836
1,211,342
109,669
337,060
79,728
404,126
890,964
43,564
567,224
196,059
2,885,538
2,288,947
2003
2002
3,481
128,654
36,699
24,258
40,180
152,912
İlişkili kuruluşlarla işlemler
a)
Hammadde alımları
2003
Borser Makine
b)
2002
-
942,118
-
942,118
Hizmet alımları
2003
Borusan Kültür ve Sanat Hizmetleri Yayıncılık Tic. A.Ş.
(83)
2002
300,000
687,125
300,000
687,125
(İngilizce Aslının Türkçe Tercümesidir)
Borusan Holding A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2003 Tarihi İtibariyle
KONSOLİDE MALİ TABLO DİPNOTLARI (Devamı)
(Birim – Aksi belirtilmedikçe ABD Doları)
30.
İLİŞKİLİ KURULUŞLARLA BAKİYELER VE İŞLEMLER (devamı)
c)
Diğer gelirler
2003
Oto Exchange
Borser Makina
31.
2002
21,397
-
20,800
11,962
21,397
32,762
BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN OLAYLAR
Kıdem tazminatı yükümlülüğü tavanı 1 Ocak 2004 itibariyle 1,485 Milyon Türk Lirasına yükseltilmiştir.
Mannesman Boru, Türk Boru Konsorsiyumu’yla birlikte 2004 yılı başında, toplamı itibariyle 4,000 km
uzunluğunda ve 1 milyon tonun üzerinde boru ihtiyacıyla önümüzdeki dönemin en büyük spiral boru
potansiyellerinden olan Cezayir petrol boru hatları ihalesinin birinci bölümünü kazanmıştır. Cezayir Devlet
Petrol-Gaz Şirketi Sonatrach tarafından açılan OH4 isimli birinci bölüm ihale, toplam 302 km (takribi 60,000
ton) boru imalatını, nakliyesini ve boruların sahada stoklanarak Sonatrach’a teslim edilmesini içermektedir.
Kontratın bedeli 52,500,000 Euro olup Haziran 2004 başında üretimin başlayacağı proje 2004 yılı Aralık ayı
sonunda tamamlanacaktır. Mannesman Boru, Türk boru konsorsiyumu içindeki yaklaşık üçte birlik payıyla
19,270 ton boru imalatını gerçekleştirecektir. Mayıs ayında projenin ikinci bölümü ihaleye açılacaktır.
Borusan Teknoloji Yönetim Kurulu, B-Net’ten azınlık payı hisselerini 1,556,939 milyon TL ödeyerek satın
almaya karar vermiştir. Böylece Grup, B-Net’in tüm hisselerine sahip olmuştur.
15 Mart 2004 tarihli Yönetim Kurulu Kararı uyarınca, Borusan Boru, Mannesman Boru ile birleşme kararı
almıştır. Birleşme, 29 Şubat 2004 tarihli mali tablolar üzerinden gerçekleşecektir.
(84)
B‹RL‹K GALVAN‹Z SAC SANAY‹‹ VE T‹CARET A.fi.
Hisar Mah. Gemsaz Mevkii 16601 Gemlik-Bursa
Tel : 0224 280 40 00
Faks : 0224 519 01 30-31
www.birlikgalvaniz.com
BORUSAN B‹L‹fi‹M S‹STEMLER‹ SERV‹S VE DA⁄ITIM A.fi
Büyükdere Cad. No: 112 34394 Esentepe-‹stanbul
Tel : 0212 340 03 80
Faks : 0212 212 61 68
www.borusanbilisim.com
BORÇEL‹K ÇEL‹K SANAY‹‹ T‹CARET A.fi.
Hisar Mah. Gemsaz Mevkii 16601 Gemlik-Bursa
Tel : 0224 280 40 00
Faks : 0224 519 01 30-31
www.borcelik.com
BORUSAN B‹RLEfi‹K BORU FABR‹KALARI A.fi.
Merkez
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 251 34 10
Faks : 0212 293 69 60
www.borusanboru.com
Halkal› Fabrika
‹nönü Cad. No: 154 34295 Sefaköy-‹stanbul
Tel : 0212 624 32 52
Faks : 0212 599 00 15
Akdeniz ve Güneydo¤u Anadolu Sat›fl Müdürlü¤ü
Reflatbey Mah. Stadyum Cad. Ditafl Apt. No: 20
01120 Seyhan-Adana
Tel : 0322 458 11 20
Faks : 0322 459 48 46
www.borusanmakina.com
BORUSAN HOLD‹NG A.fi.
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 251 34 10
Faks : 0212 249 37 22
www.borusan.com
BORUSAN ‹ST‹KBAL T‹CARET T.A.fi.
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 251 34 10
Faks : 0212 249 37 22
www.borusan.com
BORUSAN KÜLTÜR VE SANAT H‹ZMETLER‹
YAYINCILIK T‹CARET A.fi.
‹stiklal Cad. No: 421 34433 Beyo¤lu-‹stanbul
Tel : 0212 292 06 55
Faks : 0212 252 45 91
www.borusansanat.com
Gemlik Fabrika
Hisar Mah. Gemsaz Mevkii 16601 Gemlik-Bursa
Tel : 0224 519 00 00
Faks : 0224 519 00 14
BORUSAN LOJ‹ST‹K DA⁄ITIM DEPOLAMA
TAfiIMACILIK VE T‹CARET A.fi.
Merkez
Mihrabat Cad. Mart› ‹fl Merkezi No: 238 D: 3/4 Kavac›k 81610
Kavac›k-‹stanbul
Tel : 0216 425 46 00
Faks : 0216 425 46 11-12
Bölgesel fiirketler
Borusan Ankara ‹nflaat Malzemeleri Pazarlama A.fi.
‹stanbul Cad. Soydafllar Sok. No: 12/A 06060 Ulus-Ankara
Tel : 0312 311 83 60
Faks : 0312 311 49 81
Gemlik
Hisar Mah. Gemsaz Mevkii Borusan Tesisleri
16601 Gemlik-Bursa
Tel : 0224 519 01 50
Faks : 0224 519 01 53
Borusan Akdeniz ‹nflaat Malzemeleri Pazarlama A.fi.
Adana-Mersin Karayolu 15. km 01120 Adana
Tel : 0322 441 10 44
Faks : 0322 441 10 66
Karadeniz Ere¤li
K›flla Bozkufl ‹fl Han› K: 2 67300 Karadeniz Ere¤li-Zonguldak
Tel : 0372 322 42 33
Faks : 0372 322 44 81
Bozoklar Boru ve Profil Ticaret Ltd. fiti.
1202/1 Sok. No: 53-55 Yeniflehir-‹zmir
Tel : 0232 433 59 13 (3 hat)
Faks : 0232 457 22 10
Gebze
Bar›fl Mah. Kofluyolu Cad. No: 27 Gebze-Kocaeli
Tel : 0262 644 58 90-93
Faks : 0262 641 26 73
Bozoklar ‹nflaat Malzemeleri Ticaret A.fi.
Sanayi Cad. No: 26 35100 Bornova-‹zmir
Tel : 0232 388 24 17
Faks : 0232 374 50 04
‹zmir
160. Sokak No: 6/8 Ifl›kkent-‹zmir
Tel : 0232 472 20 77
Faks : 0232 472 12 99
Gaziantep Boru ve Profil Ticaret A.fi.
fianl›urfa Yolu Üzeri, Küçük Sanayi Sitesi Karfl›s› 27300 Gaziantep
Tel : 0342 241 32 32
Faks : 0342 241 32 36
Ankara
‹stanbul Yolu 25. km Sarayköy/Kazan-Ankara
Tel : 0312 815 53 00
Faks : 0312 815 42 50
‹mpa Bursa ‹nflaat Malzemeleri Pazarlama A.fi.
Alt›nova Mah. Sar›yer Cad. Ova Sok. No: 25 16200 Bursa
Tel : 0224 215 10 40 (4 hat)
Faks : 0224 215 10 45
Adana
Ziya Pafla Bulvar› ‹sotlar ‹flhan› K: 1 D: 4 Seyhan-Adana
Tel : 0322 363 54 10
Faks : 0322 363 56 09
www.borusanlojistik.com
Kerim Boru Ticaret ve Pazarlama A.fi.
Zeytinburnu
Demirciler Sitesi 6. Yol No: 1 Zeytinburnu-‹stanbul
Tel : 0212 546 01 82
Faks : 0212 582 82 49
Kad›köy
Yeni Sahra Mah. Zalo¤lu Sok. No: 2-4 Kad›köy-‹stanbul
Tel : 0216 324 24 04
Faks : 0216 324 24 05
Samsun Çelik Ticaret A.fi.
Gülsan San. Sitesi 36. Cad. No: 9 55080 Samsun
Tel : 0362 238 09 22
Faks : 0362 238 03 76
BORUSAN ELEKTRON‹K T‹CARET, ‹LET‹fi‹M VE
B‹LG‹ H‹ZMETLER‹ A.fi.
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 251 34 10
Faks : 0212 249 37 22
www.otomax.com
BORUSAN GÜÇ S‹STEMLER‹ SANAY‹ VE T‹CARET A.fi.
Merkez
Meclisi Mebusan Cad. No: 101/A 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 292 79 50
Faks : 0212 293 85 71
Do¤u / Bat› Marmara Sat›fl Müdürlü¤ü
Meclisi Mebusan Cad. No: 101/A 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 292 79 50
Faks : 0212 293 85 71
Marin Müdürlü¤ü
Ayd›nl› Tersaneler Mevkii G-50 Sokak Özek ‹fl Merkezi No: 4/8
34947 ‹çmeler, Tuzla-‹stanbul
Tel : 0216 493 28 95-96
Faks : 0216 493 28 94
BORUSAN MAK‹NA SERV‹S VE T‹CARET A.fi.
Merkez
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 292 79 50
Faks : 0212 293 88 82
‹stanbul Bölge Müdürlü¤ü
Ankara Asfalt› No: 71 Çay›rova 41870 Gebze-Kocaeli
Tel : 0262 653 80 70
Faks : 0262 653 80 75
Ankara Bölge Müdürlü¤ü
Afla¤› Öveçler 71. Sokak No: 11 Çankaya-Ankara
Tel : 0312 472 46 46
Faks : 0312 472 46 26
BORUSAN MANNESMANN BORU YATIRIM HOLD‹NG A.fi.
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 251 34 10 (20 hat)
Faks : 0212 293 69 60
www.borusanmannesmann.com
BORUSAN MANNESMANN VOBARNO TUB‹ SPA
Via G.E., Falck 43, IT-25079 Vobarno (BS) ITALY
Tel : 39 0 365 592 247
Faks : 39 0 365 592 250
www.bmvobarno.it
BORUSAN MÜHEND‹SL‹K ‹NfiAAT VE
SANAY‹ MAK‹NALARI ‹MALAT A.fi.
Merkez
Cumhuriyet Cad. No: 101 Kat: 3 34373 Elmada¤-‹stanbul
Tel : 0212 296 48 94/247 97 74
Faks : 0212 296 48 95
Gemlik
Hisar Mah. Gemsaz Mevkii 16601 Gemlik-Bursa
Tel : 0224 519 00 00
Faks : 0224 519 01 92
www.borusan.com
BORUSAN OTO SERV‹S T‹C. A.fi.
Merkez
Firuzköy Yolu No: 21 34320 Avc›lar-‹stanbul
Tel : 0212 591 30 66
Faks : 0212 694 34 50
Avc›lar fiubesi
Firuzköy Yolu No: 21 34320 Avc›lar-‹stanbul
Tel : 0212 591 30 66
Faks : 0212 694 34 50
‹stinye fiubesi
‹stinye Mah. Neslihan Cad. No: 1 Sar›yer-‹stanbul
Tel : 0212 359 30 30
Faks : 0212 323 32 50
Akyurt fiubesi
Esenbo¤a Yolu 21. km Akyurt-Ankara
Tel : 0312 398 09 30
Faks : 0312 398 05 87
Çankaya fiubesi
U¤ur Mumcu Cad. No: 8 G.O.P.-Ankara
Tel : 0312 459 80 80
Faks : 0312 437 40 10
Adana fiubesi
Adana-Mersin E5 Karayolu
21. km Yenice Tarsus-Mersin
Tel : 0324 651 53 53
Faks : 0324 651 52 62
Gaziantep Showroom
Fevzi Çakmak Bulv. Stad Apt. Alt› No: 155 Gaziantep
Tel : 0342 322 83 83
Faks : 0342 322 83 86
BORUSAN OTOMOT‹V ‹THALAT VE DA⁄ITIM A.fi.
Firuzköy Yolu No: 21 34320 Avc›lar-‹stanbul
Tel : 0212 694 34 44
Faks : 0212 694 34 49
www.borusanotomotiv.com
BORUSAN TELEKOM VE ‹LET‹fi‹M H‹ZMETLER‹ A.fi
Büyükdere Cad. No: 112 34394 Esentepe-‹stanbul
Tel : 0212 355 51 00
Faks : 0212 347 04 70
www.borusantelekom.com
BORUSAN TEKNOLOJ‹K YATIRIMLAR HOLD‹NG A.fi.
Büyükdere Cad. No: 112 34394 Esentepe-‹stanbul
Tel : 0212 355 51 06
Faks : 0212 355 51 53
www.borusan.com
‹zmir Bölge Müdürlü¤ü
Ankara Asfalt› Üzeri Naldöken Köyü Kavfla¤›
No: 234 35030 Bornova-‹zmir
Tel : 0232 478 22 00
Faks : 0232 478 22 12
BORUSAN YATIRIM VE PAZARLAMA A.fi.
Meclisi Mebusan Cad. No: 103 34427 Sal›pazar›-‹stanbul
Tel : 0212 251 34 10
Faks : 0212 249 42 57
www.borusan.com
Adana Bölge Müdürlü¤ü
Adana-Mersin Karayolu 15. km Zeytinlik Mevkii Adana
Tel : 0322 441 23 23
Faks : 0322 441 09 72
KARTAL BORU SANAY‹ VE T‹CARET A.fi.
Yeni Do¤an SSK Hastanesi Yan› PK: 5 41001 ‹zmit-Kocaeli
Tel : 0262 324 23 60
Faks : 0262 321 53 70
Kazakistan
Borusan Makina Servis ve Ticaret A.S. Kazakhstan
Kurumangazi 61A 480091 Almaty Kazakhstan
Tel : +7 3272 50/50 82 20
Faks : +7 3272 50 82 29
Atyrau fiubesi
Azzatik Str. 17, 3rd Floor Atyrau 465020 Kazakhstan
Tel : +7 3122 2550 57, 2550 63
Faks : +7 3122 2550 84
Ürün Destek Müdürlü¤ü
Ankara Asfalt› No: 71 Çay›rova 41870 Gebze-Kocaeli
Tel : 0262 653 92 21 (5 hat)
Faks : 0262 653 92 16
Satpaev fiubesi
Depot No: 3 Karagandinaskaja Region Ulutauskaja Str. Base 3
Satpaev 472812 Kazakhstan
Tel : +7 3106 3711 19
Faks : +7 3106 3745 06
Ege ve Bat› Akdeniz Sat›fl Müdürlü¤ü
Ankara Asfalt› Üzeri Naldöken Köyü Kavfla¤›
No: 234 35030 Bornova-‹zmir
Tel : 0232 478 22 00
Faks : 0232 478 21 94
Azerbaycan
Borusan Makina Servis ve Ticaret A.S. Azerbaijan
Bulbul Avanue 3 370072 Baku-Azerbaijan
Tel : +99 412 98 93 48/93 45 94
Faks : +99 412 98 74 44
‹ç Anadolu ve Karadeniz Sat›fl Müdürlü¤ü
Afla¤› Öveçler 71. Sokak No: 11 Çankaya-Ankara
Tel : 0312 472 46 46
Faks : 0312 472 46 16
Gürcistan
Borusan Makina Servis ve Ticaret A.S. Georgia
Kostova 74, 380071 Tbilisi Georgia
Tel : +99 532 33 99 03
Faks : +99 532 33 99 04
www.borusanmakina.com
KER‹M ÇEL‹K MAMULLER‹ ‹MALAT VE T‹CARET A.fi.
‹nönü Cad. No: 156 34620 Sefaköy-‹stanbul
Tel : 0212 411 02 00
Faks : 0212 579 13 93
www.kerimcelik.com
MANNESMANN BORU ENDÜSTR‹S‹ T.A.fi.
Yeni Do¤an SSK Hastanesi Yan› PK 5 41001 ‹zmit-Kocaeli
Tel : 0262 324 23 60
Faks : 0262 321 53 70
www.mannesmannboru.com
PARGEM B‹L‹fi‹M S‹STEMLER‹ A.fi
Büyükdere Cad. No: 112 34394 Esentepe-‹STANBUL
Tel : 0212 340 0 340
Faks : 0212 212 61 68
www.pargem.com.tr
SUPSAN MOTOR SUPAPLARI SANAY‹‹ VE T‹CARET A.fi.
Halkal› Cad. No: 158 34295 Sefaköy-‹stanbul
Tel : 0212 592 19 50 (6 hat)
Faks : 0212 592 72 68/540 34 93
www.supsan.com