Büyüklügü Büyüklügü

Eigentum des Erich Fromm Dokumentationszentrums. Nutzung nur für persönliche Zwecke.
Veröffentlichungen – auch von Teilen – bedürfen der schriftlichen Erlaubnis des Rechteinhabers.
Propriety of the Erich Fromm Document Center. For personal use only. Citation or publication of
material prohibited without express written permission of the copyright holder.
ve
Sınırları
i
ı
i
i
i
i
i
i
(Greatness and Limitations of
Freud's Thought)
Aydm ARITAN
Erich Fromm, ölümünden mun sosyal süzgecinden ·geçbir süre önce tamamladığı . meyen düşünceler ise -düşünü­
ve ülkemizde de yayımlanan lemez ... Düşünülemeyen şey ayson kitabı -Freud Düşüncesinin nı zamanda cSöylenemiyen:.dir.
Çünkü o toplumun dilinde, böyBüyüklüğü ve Sınırlan:mda, uslesi düşünceleri anlatacak ve
tası Freud'u üstün ve eksik yanlan ile .ele almıştır. Bir yandan aksatacak sözlükler bulunmaz.
Yani,' yaratıcı düşünür kendi
onu büyük buluşlan nedeniyle
kültürünün düşünce kalıplan
överken, öte yandan da nereleriçinde kalmaya mahkümdur.
de yanıldığını ve neden yanıl­
mak zorunda olduğunu inceler Böylece her yeni düşünce bir
yönüyle değişik ve yeni olurFromm:
ken, diğer yönüyle de ,g elenek«y.aratıcı düşünürler yeni
sel düşüncenin bir devamıdır.
teorilerini içinde yaşadıklan
Ancak düşünür bu çelişkinin
toplumların ve çağlarının ruhuna uygun bir biçimde dile geti- farkına varamaz.
Söyle:iiklerimiZi Freud'a uyrirler. Farklı toplumlann deği­
gulayacak olursak, onun belli
şik, sağlıklı insan aklı ·anlayış­
başlı iki konuda bu süzgece ta.ları, baş'ka başka düşünce kakıldığını görürüz.
hplan ve değişik mantıklan
Bunlardan birincisi; Freud'
vardır. Her toplum kendine özun çok etkilendiği hocalarmın
gü bir 'sosyal süzgeç'e s·ahiptir.
Bu sosyal süzgeç ancak belirli temsilcileri olduklan, burjuva
ve kendi yapısına uyan fikirler, maddeciliği teorisidir. Bu teokavramlar ve deneylerin bilin- riye göre, her psişik enerjinin
ce çıkmasına izin verir. Toplu- fizyolojik bir kaynağı vardır ve
kısa
ilk defa Freud böyle açık bir biçim:ie
ortaya koymuştur.:.
madığı hi~ bir psişik güç ve
«Freud, içinde yaşa.dığı topolay var olamaz. O dönemlerde
Freu:i'un fizyoıojik kaynaklı lumun ve orta sınıfın Victorla
çağı ahlak anlayışına bağlıydı.
psişik olayolarak tek gözlemleyebildiği şey ise,
cinsellikti. O dönemin burjuva maddeciliğin:ien de ken:iini kurtaramaİşte Freud'un her olayın temeline cinseJliği yerleştirme tela- mıştı. Hastalar da kendisiyle ayşı da, kendince doğru olan bu
nı sınıftan olduklan için, kendi
toplum biçimini, burjuva s.ı­
teoriyi kanıtlamak istemesinnıfını ve o sınıfa ait insanların
dendi.
Freud'un aşamadığı ikinci özel durumlarını, genelleştir­
engel, .onun dünyaya otoriter - mek ve tüm insanlar için geçerata.er~ bir
burjuva gözüyle li sanma.k yanlışına düşmüş­
tü.:'
bakmasıdır. Bu ön yargılı dünKitabının daha sonraki böya görüşü içinde kadının erkelümlerinde Freud'un, Bilinçdışı,
ğe eşit olduğu bir toplum yapı­
Oidipus Kompleksi, Yansıtma,
sı, Freud için .düşünülemezdi.:.
«-Freud'un en büyük bulu- Narsizm, Karakter, Çocukluk
şu, bilinçdışı kavramıdır. lnsa- . Döneminin Önemi, Rüya Yorum
. nın söyledikleri ile düşündükle­ Teorisi ve lçgüdüsü Teorisi kori, ya da inandıkları ile onu mo- nUıanndaki buluşlarını inceletive e:ien gerçek nedenler bir- yen Fromm, şu sonuca vanr :
birlerinden çok farklı olabilir.
-Sömürünün bulunmadığı, bu
Fedaka.rlık yapan
birisi, belki yüzden de bunu gizlemek ya da
de bilinçsizce kendi mazoşist haklı göstermek için bir takım
duygulannın tatminini gerçekideolojilerin geliştirilmediği bir
leştiriyordur. Veya aşın sert ve
toplum biçimi içinde, insan akotoriter bir öğretmen, da vranı­ lını ve sevgisini tam olarak kulşının, öğrencilerin yararına 01- . l'anabilir ve gerçeği düşünüp,
duğunu sansa, buna iyi niyetle
söyleyebilir. Özetle, gerçek aninansa bile, onun sadist güdü- cak mesih çağında, sevginin
lerin etkisi altında mı Oldugu
egemen olduğu, ihtirasslZ ve sösorulabilir. «Düşünmek:. ile -al
mürü~üz bir dünyada gerçek
mak:. arasındaki bu çelişkıyi
yüzüyle kavranabilecektir.:.
böylesi bir
Freud Düşüncesinin
Büyüklügü
i
kaynağın kanıtlana­
--------------.....
İnsanm kalbi hiçbir zaman bi'taraf değildir.
.Shatfesburg
Gilneşe bakarsanız
gölgeleri göremezslniz.
Helen Keller
1----_.__...._---_._..__..._-_._-_. __._---_.__..__.__.....--.--.-.._.
23
22
Aritan, A., 1981b: Review Fromm, E.: Greatness and Limitations of Freud's Thought (1979a, Turkish), In: Sevgi Dünyasi, Istanbul, Vol. 13 (No. 148, April 1981), pp. 22f.