A rn avu tk ö y B elediye Baþkanýmýz A. Haþim

bi
n
þe
Mut
lu
r
tiþtirme
a ye
ke
h
li
de
e
zd
ni
a oynaya
nay
ge
y
O
li
ile röporta
j
azi Kaym
ang
t
l
ak
Su
a
usuf Ziya
ýz Y
ÇE
m
ý
LÝ
m
A
AY
KK
CI ile röp
o
LTA
rt
BA
aj
avutköy B
Arn
ele
d
m
m
þkaný ýz A. H
Ba
aþ
e
i
iy
r
cukla
ço
“A&S Yatırım Grup, milletimizin ihtiyacını giderecek ve
ülkemizin gelişimine katkı sağlayacak her türlü eğitim,
bakım, sağlık, sosyal hizmetler gibi alanlarda hizmet
ederek sistemli büyümeyi hedeflemektedir.”
tim
m Eği Kuruml
are
Ç
Öz
el
arı
www.asyatirim.net
İŞİTME KONUŞMA ÖZEL EĞİTİM
VE REHABİLİTASYON MERKEZİ
www.carem.com.tr
Engelleri Birlikte
Hizmet Alan
* Görme Engelli
* İşitme Engelli / Konuşma Bozukluğu
* Ortopedik Engelli
* Zihinsel Yetersizlik
* Anlama Güçlüğü
* Otizm
* Cerebral Palcy (CP)
* Motor Mental Reterdasyon
* Down Sendromu
www.carem.com.tr
Ç
tim
m Eği Kuruml
are
Öz
el
İslambey Mah. Hükümet Sok. No:10
Arnavutköy / İstanbul
(Merkezdeki Onur Market
Arkası)
İŞİTME KONUŞMA
ÖZEL EĞİTİM
BAKIM MERKEZİ
VE REHABİLİTASYON MERKEZİ
Tel: 0212 597 77 27 - 597 09 77
el
Öz
www.cilekcocuk.net
arı
IM MERKEZ
İ
BAK
www.lalegul.net
Çilek Çocuk
Anaokulu
Çilek Çocuk
Akademisi
EDİTÖRDEN
Süleyman TUNAHAN
Uzman Fizyoterapist
Editör - İndeks .................................. 1
Bizden Haberler.................................2-5
Belediye Başkanımız
Sayın A. Haşim BALTACI ile Röportaj...6-7
Karakter Eğitimi.................................8-9
Osmanlıda Çocuk Yetiştirilmesi..........10-11
Mutlu Bir Deha Yetiştirmek Elinizde...12
Bunları Biliyor musunuz?...................13
Sultangazi Kaymakamımız
Sayın Yusuf Ziya ÇELİKKAYA ile
Röportaj............................................14-15
Satrancın Çocuk Eğitimindeki Yeri
ve Toplumsal Hayata Sağladığı
Katkıları.............................................16-17
Zehirli İshal (Rotavirus)......................18
Sünnet...............................................19
Benim Güzel Dinim............................20-21
Oynaya Oynaya Gelişen Çocuklar.......22-23
Okul Öncesi Çocuklarda
Altını Islatma (Enuresis).....................24-25
Zeka Atölyesi.....................................26-27
Haydi Sor Sor.....................................28
Aileler Çocuklarda Özgüven
Geliştirmek İçin Neler Yapmalı?........ 29
Meyveler Faydalı Olduğu
Organa Benziyor................................ 30-31
Çilek Çocuk Dergisi
Çilek Çocuk Akademileri yayın organıdır.
Hazırlayanlar
Aslı Derya TUNAHAN, Safiye YILDIZ,
Eyüp TUNAHAN,
Sevim KAZDAL, Derya MEMİŞ, Seda ÖZMEN ve
Çilek Çocuk Akademisi değerli eğitimcilerine
emekleri için teşekkür ederiz.
Grafik Tasarım - Baskı
Düzey Ajans 0212 417 92 92
Kavgayı bir ağacın yaprağına yaz, sonbahar gelsin yaprak kurusun diye.
Öfkeyi bir bulutun üzerine yaz, yağmur yağsın bulut yok olsun diye.
Nefreti karların üzerine yaz, güneş açsın karlar erisin diye.
Ve sevgiyi, kardeşliği tüm çocukların yüreğine yaz,
Onlarla büyüsün, dünyayı sarsın diye
Sevgiyi, kardeşliği, bilimi ve diğer tüm güzellikleri çocuklarımızın
yüreğine her gün, her an yazan değerli ekibimiz, büyük bir heyecan
ve emekle sizlere Çilek Çocuk Dergisinin 2. sayısını hazırladılar.
Bu sayımızda; çocuklarımızın beslenmesinden sağlıklarına, psikolojik
gereksinimlerinden bedensel aktivitelerine, örnek aldığımız
ecdadımızın ve Efendimizin uygulamalarından günümüz profesyonel
eğitim metodlarına kadar bir çok konu ve içeriği siz değerli
okuyucularımıza derledik.
Ayrıca bölgemizde faaliyet gösteren iki çocuk evimizin tecrübeli
uzmanları tarafından uygulanan ve başarıya ulaştıran yaklaşımları
gerek onların kaleminden makalelerle, gerekse resimlerle sizlere
aktarmaya çalıştık.
Bizler çocuklarımızı Milli ve Manevi değerlerine bağlı yetiştirirken
günümüz koşullarında profesyonel bir eğitim alabilmeleri için gerekli
bilimsel yaklaşımları tüm ekibimizle öğrendik ve uyguladık. Yarınların
ve neslin temeli ailedir dedik ve geleceği ailelerimizle beraber inşa
edelim istedik.
Bundan dolayıdır ki sizlere sözel olarak aktarımlarımızla yetinmedik
ve akılların zamanla unutabileceğini ancak satırların asla
unutmayacağını bildiğimiz için dergimiz aracılığı ile tecrübelerimizi
paylaştık.
Beğeni ile okuyarak, okuduklarınızı yaşamanız ve yaşatmanız
dileklerimle…
1
N
E
D
BİZ
LER
R
E
B
HA
ımız Sayın
Belediye Başkan
den
’nın bizi ziyaretin
A. Haşim Baltacı
yoruz
23 nisanı kutlu
10 kasım törenindeyiz
Basket maçı yapıyoruz
z
Akvaryumdayı
rendik
öğ
Ata binmeyi de
mızı çok
Bilim bizim işimiz
2
Biz doktor amca
seviyoruz..
Buz pistinde paten keyfi
Çamaşır asmak bizim işimiz
Çalışkan arılar
yapıyor
nliği
sınıfı kızılay etki
ÇOCUK EVİ
Çuval yarışı yapıyoruz
vekillerimiz
İstanbul Millet
arca
ık ve Tülay Kayn
Feyzullah Kıyıkl
retinden
okulumuzu ziya
Diş kontrollerimizden
imizden
Doğum günler
Drama dersindeyiz
yiz
Drama dersinde
Eğleniyoruz
e
r gününd
Dünya engellile
ziyaretimiz
i
Haftanın projes
Itfayecileri tanıyoruz
i
Haftanın projes
3
N
E
D
BİZ
LER
R
E
B
HA
Mis gibi h
avada piknik yapıyoruz
ymakamımız
Arnavutköy Ka
’u ziyaretimiz
S. Hürrem Aksoy
i
Haftanın projes
sterimizden
Mutfakta da iyiyiz
Kutlu doğum gö
Karne heyecanı
rih dersindeyiz
Panoramada ta
Polis amcamızı tanıyoruz
Pijama partimiz
4
Spor yapmayı unutmuyoruz
üz
Sinema günüm
ÇOCUK EVİ
pıyoruz
Tuz seramiği ya
ızın zeka
Turgut başkanım
reti
atölyemizi ziya
Veteriner amca okulumuzda
utmadık
Şehitlerimizi un
Yeşilay haftasındayız
ındayız
Yerli malı haftas
Yine yüzmedeyiz...
imizden
Yıl sonu göster
Yunus gösterisindeyiz
e Satranç
Zeka atölyesind
dersindeyiz
Zeka atölyesindeyiz
5
RÖP
J
A
T
OR
MİNİK GAZETECİLERİMİZDEN;
ARNAVUTKÖY BELEDİYE BAŞKANIMIZ
SAYIN A. HAŞİM BALTACI ile
ÇİLEK ÇOCUKEVİ ÇOCUKLARI’NIN RÖPORTAJI
AYSU: Bize kısaca kendinizden bahseder misiniz?
A. HAŞİM BALTACI: 1965 yılında doğdum. Aslen Trabzon Çaykaralıyım. Arnavutköy’e uzun yıllar önce Babamın memuriyeti dolayısıyla yerleştik. Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü mezunuyum. Askerliğimi Hatay’ın
Kırıkhan ilçesinde öğretmen olarak yaptım. Evli ve 4 çocuk babasıyım.
MUHAMMET: Okul hayatınızda nasıl bir öğrenciydiniz?
A. HAŞİM BALTACI: Sorumluluklarını bilen ve idealleri uğrunda mücadele veren bilinçli bir öğrenciydim. Annemin ve
babamın bana vermiş olduğu emeğe layık olmak için çok çaba harcadım ve hala da devam ediyorum. Sizler de anne ve
babalarınızın emeklerini boşa çıkarmayın. Çünkü onların gerçekten üzerimizde çok fazla hakkı bulunuyor.
ESMA: İlerde biz de Belediye Başkanı olmak istesek, bize neler tavsiye edersiniz?
A. HAŞİM BALTACI: Öncelikle yaşadığınız yeri sevin. Çünkü yaşadığınız yeri sevmiyorsanız, dünyanın en iyi eğitimini almış bile olsanız, iyi bir belediye başkanı olamazsınız. Bence öncelik bundan geçiyor. Sonrasında da insanlara yararlı olan
işler yapmayı amaçlayın. Arkanızda, öyle hizmetler bırakın ki, adınızı hayırla yad etsinler. Son olarak yaşadığınız yerdeki
halkın düşüncelerine çok önem verin. Unutmayın ki, o makama sizi o insanlar getirmiştir. Bunu sakın aklınızdan
çıkarmayın ve onlara karşı sorumlu olduğunuzu unutmayın.
6
BERKER: İlçemizin eğitim durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
A. HAŞİM BALTACI: Evet; istatistiklere baktığımızda, özellikle sınavlardaki başarı oranına. İlçemizdeki eğitimin istenilen
noktada olmadığı görülebilir. Ancak bunun farkındayız ve adımlarımızı da buna göre atıyoruz. Örneğin en son yapmış
olduğumuz girişimler ve imzaladığımız protokol kapsamında 4 okulun inşaa işlemleri devam ediyor. Derslik sayılarımızın
artmasını elzem gördüğümüz için bu tarz bir adımımız oldu ve sonucunda netice aldık. Bunun yanında ihtiyaç sahibi öğrencilerimiz için gecen gün kış yardımı kapsamında 5 bin mont ve 5 bin bot dağıttık. Şimdi de üniversitede öğrencisi okuyan ailelere ciddi bir destek veriyoruz. Zaten yıllardır okullarımıza fiziki anlamda büyük katkılar sağladık. Okullar Hayat
Olsun Projesi ilk olarak bizim ilçemizde başladı. Öğrencilerimiz için okullarımıza binlerce kitap hediye ettik. En önemlisi
öğrencilerimize hem okul derslerinde hem de kişisel gelişimlerinde katkı sağlayan Arnavutköy Belediyesi Gençlik Eğitim
Merkezleri’ni açtık. Daha burada sayamadığım daha pek çok hizmeti öğrencilerimiz için karşılamaya çalışıyoruz.
BEYZA: Belediyenin çocuklara özel yaptığı çalışmalar var mı?
A. HAŞİM BALTACI: Hemen hemen her yıl karne şenliği, sünnet şenliği, uçurtma şenliği gibi çocuklarımıza yönelik hizmetlerimiz oluyor. Onların daha güzel bir ilçede yaşayabilmesi için özellikle parklarımıza çok önem veriyoruz. Her parkımıza çocuk oyun alanları koyuyoruz ki, çocuklarımız daha güvenli ortamlarda oynayabilsin.
AYGÜLNAZ: Eğer bu mesleği seçmeseydiniz hangi mesleği seçerdiniz?
A. HAŞİM BALTACI: Asıl mesleğim makine mühendisliğidir. Ancak vakti zamanında kainat çok ilgimi çekmiş ve astronomi ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere üniversite sınavında bu yönde bir tercih kullanmıştım. Söz konusu bölümü de
kazanmış ancak bazı nedenlerden ötürü yarıda bırakmak zorunda kalmıştım.
NEVFEL: Arnavutköy Belediyesi’nde Belediye Başkanı olmanın avantajları ve dezavantajları nelerdir?
A. HAŞİM BALTACI: Bu soruya verilebilecek cevap epey uzun olacaktır. Ancak kısaca özetlersek; yeni bir ilçe olmamız ve 7 farklı belediyenin birleşmesi en ciddi dezavantajlardan birini
olmuştur. Çok şükür bu birleşmeyi en az hasarla
atlatıp idari yapılanmamızı çok kısa bir süre içerisinde bitirdik. Bunun yanında bölgenin kendine has zorlukları yok değil. İstanbul’da bir çok
belediye neredeyse asfalta para harcamazken
biz bütçemizin önemli bir kısmını buna ayırmak
zorunda kalıyoruz.
Avantajlarına gelince, bölgenin kentsel yapılaşması tamamlanmadığı ve bir çok boş arazisinin
oluşu avantajlardan sayılabilir. Nitekim İstanbul’da proje uygulanabilir ender ilçelerden birisi Arnavutköy. Bunun sonucunu da 3. Havalimanının buraya yapılacak olmasından da zaten
anlıyoruz.
TİMUÇİN: Belediye Başkanı olmanın zorlukları nelerdir?
A. HAŞİM BALTACI: Benim için en büyük zorluğu ailenize, çocuklarınıza fazla vakit ayıramıyor olmanız. Çünkü çok yoğun
oluyorsunuz ve adeta gün size yetmiyor. Geç saatlere kadar toplantılara, etkinliklere katılmak durumunda kalıyorsunuz.
Tabi eve gittiğinizde çocuklarınız muhtemelen uyumuş oluyor.
BERRA: Geleceğimizin şekilleneceği ilçemizde okullarımız için belediye çalışma yapıyor mu?
A. HAŞİM BALTACI: Her yıl okullarımıza tadilat işlerinde ciddi katkılar sağlıyoruz. Onların fiziki ortamlarını güzelleştirmek için bahçe düzenlemelerinden tutun da boya badanasına kadar yardımcı olmaya gayret ediyoruz.
ÇOCUKLAR: Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz…
A. HAŞİM BALTACI: Ben de sizlere ve sizin yetişmenizde emeği geçen ÇİLEK ÇOCUK EVİ’ne teşekkür eder Belediye
başkanınız olarak her zaman yanınızda olduğumu bilmenizi isterim, hoşçakalın..
Bizler de Belediye başkanımıza yoğun gündemi içerisinde bize vakit ayırdığı için teşekkür eder hizmetlerinin ve başarılarının devamını dileriz.
7
İ
M
İ
T
İ
Ğ
E
R
E
T
K
A
R
NEYDİ DEĞERLER
KA
DESTEĞİ
Aynı pastayı üflemekti
en büyük keyif
Birlikte olabilmekti en büyük
mutluluk
nı
ığında göz yaşı
Arkadaşı Ağlad
silmekti
Cesaret etmekti
aktı
iz tutm
Çevremizi tem
alay etmemek
Arkadaşımızla
mekti
doğruyu göster
ylaşmaktı
En ufak dilimi pa
arkadaşlık
Kazananı tebrik etmekti
centilmenlik
8
Grupta uyuma
özen gösterdik
ekti
Merhamet etm
Kin tutmamak
aktı
hemen barışm
Biz bugünün fidanı, yarının çınarıyız.
Bizimle yeşerecek koca ormanlar…
Bize sadece su ve toprak mı gerek?
Hayır dallarımızı ve köklerimizi
nereye salacağımızı gösteren büyük
bir desteğe ihtiyacımız var…
Oturarak su içmekti
Hayatımıza düzen, saygı, anlayış,
sevgi, hoşgörü yani değerler
desteği…
plamaktı
Oyuncakları to
sorumluluk
Saygıda kusur etmedik
kendi
Düzenli olmaya
şladık
dolabımızdan ba
Sabretmekti
şarı hepimizindi
Rakipte olsak ba
Sağlık önemliydi
olmaktı
Örnek öğrenci
amacımız
Yardım etmek
sevindiriciydi
Sevinci paylaşmayı bilmekti
emekti
Suyu israf etm
9
H
İ
R
TA
OSMANLIDA
ÇOCUK
YETİŞTİRİLMESİ
Osmanlı İmparatorluğu’nda çocukların okula başlaması
için belirlenmiş bir yaş sınırı yoktu. Çocuklar olgunlaşma
durumlarına göre dört ilâ altı yaş arasında okula başlarlardı. Okullar karma idi. İlkokullarda gramer¸ matematik¸
Kur’an okuma ve ilmihal bilgileri verilirdi. Osmanlı’nın
Tanzimat öncesi döneminde ilkokul öğretimini veren
okullara “sıbyan mektebi”¸ “mahalle mektebi” veya “taşmektep” denirdi. Bu okulların çoğu taştan yapılır ve camilere bitişik inşa edilirdi. Çocukların mahalle mekteplerinde okula başlamaları esnasında¸ ilk örnekleri 13.
yüzyıla kadar uzanan belirli merasimler olurdu.
Çocuğu okula başlayacak olan aile ziyafetler verirdi. Okuldaki diğer öğrencilere de şeker simit gibi yiyecekler dağıtılırdı.
Aileler çocuklarının mektebe başlama gününü kandillere denk getirmeye çalışırlardı. Eğer kandillere denk gelmezse çocuklar pazartesi veya
perşembe günleri okula başlarlardı. Okula başlayacak çocuğu olan aile evini baştan aşağı temizler; sonra da öğrenci adayı çocuklarını hamama
götürürlerdi. Bütün aile okula başlama töreninin yapılacağı gün hava aydınlanmadan kalkardı.
Yeni elbise giydirilen çocuk mücevherler ya da parıltılı taşlarla süslenir; boynuna işlemeli Kur’an cüz kesesi asılırdı… Fesin giyildiği dönemde çocuğun başındaki püskül mavi olur ve fese bir nazarlık asılırdı. Daha sonra da Eyüp Sultan ve Fatih türbeleri ziyaret edilirdi. Aile türbe ziyaretinden
döndükten sonra¸ çocuğun aynı mektebe başlayan diğer arkadaşları¸ ilahi ve âminlerle çocuğu götürmek için eve gelirlerdi.
Çocukların okula başlamalarına “Âmin Alayı” veya “Bed’-i Besmele” denirdi. Okula gidecek çocuk evin önünde kendisini bekleyen süslenmiş ata
bindikten sonra tören başlardı. İlahiciler hep bir ağızdan “Tövbe edelim zenbimize / Tövbe İllallah yâ Allah / Lütfunla bize merhamet eyle / Aman
Allah yâ Allah” dedikten sonra onları âmincilerin “Âmin âmin” sözleri takip ederdi.
Çocuk ata bindirildikten sonra Âmin Alayı yürümeye başlardı. Alayın en önünde atlas yastık üzerinde sırmalı cüz kesesiyle elifba taşınırdı. Arkasından da başının üzerinde çocuğun okulda oturacağı minder ve elifbayı koyacağı rahleyi taşıyan birisi giderdi. Bu kişiyi ata binmiş çocuk takip
eder¸ arkasından da mektep hocası¸ hocanın yardımcıları ilahiciler ve âminciler gelirdi. Törende çocuğun akrabaları ve davetliler de bulunurdu.
Çocukların anneleri ve mahallenin kadınları da okula başlayan çocuğa eşlik ederlerdi. Ayrıca töreni seyretmek isteyenler de yol boyunca dizilirlerdi. Âmin Alayı ilahiler eşliğinde okulun önüne gelince okul hocasının yardımcılarından biri öğrenciyi elinden tutarak okula götürürdü. Mektepten
içeri giren çocuk¸ hocasının elini öptükten sonra kendisinden önce içeri alınmış ve hocanın karşısında bulunan mindere oturur¸ tanışıldıktan
sonra ders başlardı. Bazı sıbyan mektepleri de iki katlı olurdu. Mektep hocası da genellikle okulun¸ yanında yer aldığı caminin imamı idi. Eğer
mahalle mektebinde öğrenci sayısı çok ise hocanın yardımcıları da olurdu.
Öğrenciler arasında sınıf ayrımı yoktu. Hoca derecelerine göre öğrencilerle gruplar halinde ilgilenirdi. Bu arada diğer öğrenciler de ya yazı yazarlar ya da istirahat ederlerdi. Eğitim kesintisiz olarak devam ederdi. Tatil diye bir kavram yoktu. Öğrenciler¸ senenin istedikleri ayında eğitime
başlarlardı. Okullarda eğitim öğlende yemek ve namaz arası haricinde kesintisiz devam ederdi. Teneffüs yoktu. Okul mahallenin içinde yer aldığından öğrenciler evlerine giderek öğlen yemeklerini yiyip tekrar okullarına dönerlerdi.
Mekteplerde öğretimin yanında terbiyeye de önem verilir¸ suç işleyen veya yanlış davranışta bulunan çocuk cezalandırılırdı. Mahalle mektebi
mahallenin ayrılmaz bir parçasıydı. Bunu gösteren en ilginç uygulamalardan biri de öğrencilerin ilkbaharda mahalle halkı ile birlikte mesirelere
gitmeleriydi. Mesirede kazanlar kaynatılır¸ etli pilavlar¸ bademli sütlü helvalar pişirilir¸ misafirlere dağıtılırdı. Bu mektep seyirlerine kapama adı
verilirdi…
Öğrenci Kur’an’da belli bir yere geldiğinde¸ hocasının elini öptükten sonra hocanın yardımcılarından biriyle evine giderdi. Evde büyüklerinin elini
öperek eğitiminin belli bir seviyeye geldiğini gösterirdi. Öğrencinin ailesi de durumlarına göre hocanın yardımcısına bir hediye verirdi. Bir öğrencinin mahalle mektebini bitirmesi¸ onun hatim indirmesi¸ yani Kur’an’ın tamamını okumasıyla olurdu. Eğitim iki ya da üç yıl sürerdi. Öğrencilerin
hatim indirmelerinde de bir tören yapılırdı.
10
Mahalle mektebini bitirenler kabiliyetli iseler medreseye girerlerdi; yeteneği veya durumu uygun olmayan da bir sanat öğrenirdi.
Mektebin bütün masrafları mahalle halkı tarafından karşılanırdı. Mahalle mekteplerinin bir kısmı da padişahlar¸ üst kademe
devlet yöneticileri ve hayır sahipleri tarafından cami¸ medrese¸ imaret ve çeşmelerden oluşan bir kompleksin içinde yer alırlardı. Bir vakıf olarak örgütlenen bu komplekslerde fakir öğrencilerin yemek¸ harçlık ve giysileri de temin edilirdi. Vakıf olarak
kurulan okulların çok daha güzel¸ disiplinli ve başarılı olduğu görülmüş¸ denetimi daha net yapıldığı için öğrenciler bu okulları tercih etmişlerdir.
Milli inanca ve töreye göre Osmanlı’da çocuk Allah’ın emaneti idi. Cenab-ı Hak bu emaneti rızkı ve sevgisiyle aileye ihsan etmiştir. Ailenin vazifesi
ise bu emaneti hayırlı bir insan olarak yetiştirmekti. Doğan çocuklar farklı nesiller arasında şefkati, merhameti, sevgiyi, saygıyı, işbölümünü,
sorumluluk hissini, iş sevgisini aile içinde gördükleri örnekler ile birlikte yaşayarak öğrenmişlerdir. Yaşlılar daima töreyi, tarihin tecrübelerinden
süzülüp gelen terbiye metotları ile gençlere aktarmışlardır ve gençler çocuklarını yaşayarak ve yaşatarak bu prensipler içerisinde yetiştirmişlerdir. Osmanlı evinde edep, alçakgönüllülük, cömertlik, misafirperverlik gözle görülürdü. Çünkü bunlar tasavvuf terbiyesinin terk edilemeyen
düsturlarıdır.
Çocuk dört yaş, dört ay, on günlük oluncaya kadar evde, mektebe hazırlanırdı. Mahalle mektebinde 7 yaşına kadar “öğrenmeyi” öğrenirdi.
Kur’ân’ı Kerim tilaveti, ilmihal bilgileri ehil bir hocadan alınırdı. 7 yaşından sonra erkek çocuk ya mektebe giderdi ya da ilerde çırak olma, ev
geçindirme sorumluluğunu tanırdı. Kızların da “ev idare etme” hazırlığında olması gerekirdi. Kızlar adab-ı muaşeret, dantel, nakış, örgü, dikiş
gibi el işlerini evdeki büyüklerinden öğrenirlerdi. Erkek çocuk için nasıl bir kazanma sorumluluğu varsa, kız çocuğun da mesut olma ve çevresini mesut etme hazırlığında olması gerekirdi. İnsanlarla hoş geçinmeyi, sabretmeyi, tahammül etmeyi bilmeli idi. İster kız olsun, ister erkek
herşeyden evvel kul olduğuna inanmalı, Hak’tan gelene hamd edip şükrünü ziyade kılmalı idi. Çünkü Osmanlı hep Allah’a şükrederdi. Çocuk da
bu gerçekleri görerek, işiterek ve de yaşayarak öğrenirdi. Ayrıca ev adabı ve sokak adabı birbirine ters düşmezdi, çocuğun evde aldığı terbiye,
sokakta öğrendikleriyle takviye edilirdi.
Çocukların iktisada riayet etmelerine de titizlik gösterilirdi. Bilhassa zamanlarını israf etmemeleri hep hatırlatılırdı. Çünkü boşluk insanı sıkıntıya
sürükler, bu sebeple kızlar çeyizlerinin büyük kısmını kendileri hazırlardı. Osmanlı’da ev hanımları genelde dışarda çalışmazdı. Fakat evdeki üretimleri o kadar çoktu ki belki de aile bütçesine katkıları aynı idi. Salçalar evde yapılır, börekler, kurabiyeler evde hazırlanır, çarşı fırınına götürülüp
pişirilir, elbiseleri anneler diker, küçülenleri ufak kardeşe göre yapar, örgü örerlerdi. Her şeyi nasıl en ucuza, en iyi şekilde mal edebileceklerini
düşünürlerdi. O zamanlar tüketim değil, kanaat çağı idi. Osmanlı’da ailenin bütün fertlerinin kazandığı para tek elde toplanır ve ailedeki herkesin ihtiyaçları oradan sarfedilirdi. Ailenin masraflarını yapanlar, alışverişini yapanlar, o parayı en iyi şekilde harcayabilmek için bütün vasıtaları
kullanırlardı.
Osmanlı “Allah müsrifleri sevmez” ifadesinin tesiri altında yaşadı asırlar boyunca ve bu Osmanlı’nın kazancıydı. Çünkü böyle bir hareket tarzı
sorumluluğunu idrak etmiş insanların vasfını ortaya koymaktadır.
Peki bu sevgiye dayalı Osmanlı ailesi nasıl kuruluyordu? Belirli yaşa gelen kızı ve delikanlıyı evlendirmek için herkes seferber olur, bu büyük
sevap sayılırdı. Osmanlı’da evlenme adabında çocuklar birbirlerini seçip beğenmezlerdi. Osmanlı’da hiç kimse sokakta tanışıp evlenmezdi. Bu
görev anne ve babanındı. Anne ve babalar çocuklarına kimin uygun olacağını yakından bilirlerdi. Baba, damat namzetini görürdü, anne de gelini.
Genelde gelinle damat birbirlerini görmeden anneleri ve babaları tarafından evlendirilirlerdi ve nikâh oluşurdu. Osmanlı’da evlilik müessesesi
mutlak bir devamlılık ifade ederdi. Üstelik ayrılık bir “boş ol” kelimesiyle sağlanabilmesine rağmen herkes evliliğin bir kader olduğunu bilirdi. Kaderine düşene razı bir aile düzeniydi. Karşınızdakinin kusurlarını görmemezlikten gelmeyi başarırsanız, mutlaka evlilik düzeni güzel standartlarda
devam eder. Osmanlı bu sırrın sahibiydi.
Osmanlı aile dizaynı, sevginin, saygının, insanların birbirlerine karşı olan davranışlarındaki güzelliğin korunduğu, devam ettirildiği,
Allah’a has bir aile. Osmanlı’nın aile, mahalle, şehir hayatı, hoş bir nostaljinin ötesinde insana insan olmanın zevkini ve keyfini doyasıya yaşatan hazine cevheri âdeta. Osmanlı ailesinin arkasında sadece bir tek sır var: İş yapanın, yaptığı işi Allah için yapmanın
hazzını duyması, bu hazzı duyarken de sorumluluğunu yaşaması.
11
K
U
C
ÇO
MUTLU BİR DEHA
YETİŞTİRMEK ELİNİZDE
!
HEMEN BUGÜN
ÇOCUĞUNUZA
SÖYLEMENİZ GEREKEN
İLK 10 CÜMLE;
1. NE OLURSA OLSUN SENİ SEVİYORUM: Çocuklarınızın onları şartsız sevdiğinizi bilmelerini sağlayın. Onları sevmeniz için herzaman iyi, başarılı ya da akıllı olmaları gerekmediğini vurgulayın. Onların başarı ve başarısızlıklarını sevin.
2. SANA SAYGI DUYUYORUM: Çocuklarda saygıyı hak ederler. Çocuklarınıza saygı gösterdiğinizde onlara başka insan-
ların değer ve sınırlarına saygı duymayı da öğretirsiniz.
3. KARARINI DESTEKLİYORUM: Onlara zarar verecek bir şey olmadığı sürece kararlarını destekleyin. Hayal ve he-
defleri ebeveynleri tarafından desteklenmediği için ömür boyu gücenme ve pişmanlık duygularıyla yaşayan pek çok
yetişkin vardır.
4. SENİ DİNLİYORUM: Hüküm vermeden ve eleştirmeden dinleyin. Kendinizi referans göstermeden dinleyin. Yalnızca
dinlemek niyetiyle dinleyin. Söylediklerini anlamanız, bir şeye bağlamanız ya da beğenmeniz gerekmez. Yalnızca dinleyin.
5. GÜNÜME RENK KATIYORSUN: Çocuğunuzun hayatınıza ne kadar çok neşe kattığını bilmesini sağlayın. Onlara sizin
için bir lütuf olduklarını gösterin.
6. ÇOCUĞUM OLDUĞUN İÇİN ÇOK ŞANSLIYIM: Onlara hayran olduğunuz eşsiz vasıflardan bahsedin, yeteneklerini
sizinle paylaşmalarını teşvik edin.
7. BİRAZ DAHA ANLATSANA: Zararsız sorular sorun. Konuşmalarından keyif aldığınızı hissettirin. Dikkatinizi verdiğinizi göstermek için tonlama ve vücut dilinden faydalanın. Söylediklerine karşı ilgili olun ama sözlerini kesmeyin.
8. ANLAMAK İSTİYORUM: Çocuğunuzun içinde bulunduğu durumu anlamadıysanız bunu ona söyleyin. Sizinle paylaşmasını isteyin ama zorlamayın. Kendi isteğiyle size gelmesini sağlayın.
9. TEŞEKKÜR EDERİM: Onların sorumluluğunda bile olsa minik şeylerden dolayı minnet duyduğunuzu gösterin. Siz
sormadan bir şey yaptıklarında büyük birisiymiş gibi teşekkür edin.
12
10. SANA YARDIM EDEYİM: Çocuğunuzun yardıma ihtiyacı varsa yanında olun sevginizle ve ruhunuzla
orada bulunun.
KÜLTÜR
BUNLARI
BİLİYORMUSUNUZ
Çocuklar baharda daha fazla büyür.
Zürafaların ses telleri yoktur.
Kangurular geri geri yürüyemezler.
Kelebekler ayaklarıyla tat alırlar.
Gözleri açık tutarak hapşırmak imkansızdır. (Sakın denemeyin gözleriniz yuvarlarından çıkar)
Sümüklü böceklerin dört tane burnu vardır.
Bir devekuşunun gözü beyninden büyüktür.
İnek sütünün Ph değeri 6’dır.
Bir timsahın gözlerinin arasındaki mesafe, ayaklarının büyüklüğüne eşittir.
Hipopotamlar insandan daha hızlı koşarlar.
İnsan elinde en yavaş uzayan tırnak baş parmak, en hızlı uzayan tırnak ise orta parmaktır.
Dünyadaki hayvanları yüzde sekseni altı ayaklıdır.
Köpeklerin ter bezleri ayaklarındadır.
Bir kilo limonda bir kilo çilekten daha fazla şeker vardır.
Timsahlar renk körüdür.
Yarım kilo bal yapabilmek için arılar iki milyondan fazla çiçekten bitki özü toplamak zorundadırlar.
13
RÖP
J
A
T
OR
Sultangazi
Kaymakamımız
Sayın Yusuf Ziya ÇELİKKAYA ile
ÇİLEK tadında röportaj
Selin: Kısaca kendinizden bahseder misiniz?
1962 yılında Manisa ili Demirci ilçesinde doğdum. İlk ve orta öğrenimi Manisa ve Edirne’de tamamlayarak, 1986 yılında
Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun oldum.
1987 Yılında İçişleri Bakanlığında Kaymakam adayı olarak memuriyete başlayarak, 1988 yılında staj için İngiltere’de
bulundum; 1990-91 Yıllarında Manchester Üniversitesinde Yüksek Lisansımı tamamladım. 2001-2002 yıllarında TİKA
koordinatörü olarak Bosna-Hersekte bulundum.
Gaziantep Yavuzeli Kaymakamlığı, İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliği ve Afyonkarahisar Vali Yardımcılığı görevlerinde
bulunduktan sonra 1 Temmuz 2008 tarihinde İlçemiz Sultangazi’nin ilk Kaymakamı olarak göreve başladım. Evli ve üç
çocuk babasıyım.
Ada: Okul yıllarında nasıl bir öğrenciydiniz?
İlkokulu bir köy okulunda bitirdim. Tabiatla iç içeydik. Öğretmenlerimiz genelde genç öğretmenlerdi. Bizi iyi öğrenci
olmaktan çok, iyi insan olmak için çabaladıklarını biliyorum, o zaman zaten iyi de bir öğrenci oluyorsunuz. Ortaokul ve
lise öğrenciliğimde de çalışkan bir öğrenciydim. Ama öğretmenlerimiz daha çalışkandı. Öğrencilik hayatım boyunca iyi
bir eğitim aldığımı söyleyebilirim.
Tuna:Okul öncesi eğitim aldınız mı ve biz çocuklar için okul öncesi eğitimin öneminden bahseder misiniz?
Hayır almadım. Benim çocukluğumda okul öncesi imkânlar olsa da ancak büyük şehirlerdeydi. Ancak okula başlamadan
önce elbette ailemizden ve çevreden okulda lazım olacak belli davranışları öğreniyorduk. O zaman benim öğrenciliğimde de okul öncesi eğitim kurumlarının olmasını arzu ederdim.
14
Kerem: Kaymakam ne yapar, nasıl çalışır bizi bu konuda aydınlatabilir misiniz?
Genel idare temsilcisi olarak çok çalışmak gerekiyor. Sosyal ilişkileriniz iyi olmalı. Hızlı karar verebilme ve pratik düşünebilme becerisine sahip olmanız gerekiyor. İlçe güvenliğini sağlayabilmek, ilçe halkımıza kaliteli hizmet sunabilmek için
çeşitli meslek grupları ve kamu kurumları ile koordinasyon içinde çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.
Berra:Bu kadar stresli, büyük sorumluluk isteyen bir görevi neden seçtiniz?
Yurdumun çeşitli bölgelerinde görev yaptım. Gücümü ve enerjimi vatan sevgisi, insan sevgisinden aldım bu nedenle
sorumluluk isteyen bu meşakkatli yolda strese yenik düşmedim. Devletimizin ve milletimizin çıkarlarını ön planda tutup
objektif kararlar aldım daima.
Yiğit:Mesleğinizi seviyormusunuz?
Evet çocuklar, ülkemi ve ülkemin insanına hizmet etmeyi, sorunlarına çözüm üretmeyi seviyorum.
Hatice: Mesleğinizin zor yönleri nelerdir?
Her mesleğin zor yönleri vardır. Ancak mesleğin zor yönleri yılgınlığa değil, mesleği sürdürmek için heyecana vesile olmalıdır. Bütün meslekleri zevkli ve katlanır hale getiren o meslekteki zorlukları aşıp sonuç ortaya koymanızdır.
Siraç: Eğer bu mesleği seçmeseydiniz hangi mesleği seçerdiniz?
Edebiyat eğitimi almak isterdim. Ama hala edebiyata olan alakam sürmektedir.
Azra: İlçemizin eğitim durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
İlçemiz İstanbul’un en kalabalık ve genç nüfusa sahip bir yerleşim yeridir. Eğitim seviyesini daha yüksek yerlere getirmek
için okul sayısını artırarak, sınıf mevcutlarını düşürme gayreti içerisindeyiz. Henüz istediğimiz seviyeye gelemesekte
öğrencilerimize eğitim yardımları ve çeşitli sosyal projelerle çocuklarımızı daha verimli hale getirmeyi amaçlıyoruz. Hedefimiz yarınlara ahlaklı ve başarılı bireyler kazandırarak müreffeh bir toplum yapısı oluşturmak.
Zehra Nil: Bize vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz…
Bende sizlere ve sizin yetişmenizde emeği geçen Çilek Çocuk Evine teşekkür eder, her zaman
yanınızda olduğumu bilmenizi isterim, Hoşçakalın…
Bizler de Kaymakamımıza yoğun gündemi içersinde çocuklarımıza vakit
ayırdığı için teşekkür eder, hizmetlerinin ve başarılarının devamını dileriz.
Makamında bizi ağırlayan
kaymakamımız, sıcak söyleşinin
ardından sazıyla bize unutulmaz
müzik ziyafeti sundu, teşekkür ederiz.
15
Z
J
N
İ
İH
TİĞ
S
A
N
İM
İ
SATRANCIN ÇOCUK EĞİTİMİNDEKİ
YERİ VE TOPLUMSAL HAYATA
SAĞLADIĞI KATKILARI
“Satranç tahtası insan zihninin jimnastik salonudur.”
Pascal
Günümüzde anne ve babaların en önemli sorunlarından biri, çocuklarının eğitiminlerindeki izleyecekleri yol ve uygulayacakları yöntemdir, birtakım zihinsel çalışmalar sportif faaliyetler ve birçok sosyal etkinlikler bunun bir aracıdır.
Bu manada hayatın bir izdüşümü olan satrancı bir spor alanı olarak değerlendirip çocuk eğitiminde olumlu ve kalıcı
etkileri olduğu kanısı bir gerçektir. Yaşam ile satranç arasındaki benzerlik ortadadır. Diğer sporlar ile yaşam arasında
da benzerlikler kurulmaya çalışılmış, bu konuda kitaplar hatta filmler de çekilmiştir. Ama hiç birinin yaşama benzerliği
satranç kadar olamamıştır. Satranç, pek çok spor gibi yapay olmayıp bizzat hayatın gerçeklerinden esinlenerek ortaya
çıkmış bir oyundur. Yaşamda var olan ve hep var olacak mücadelenin tahta üzerinde anlatımıdır.
Satrançta öğretim yapılırken çocuklarınıza eşlik eden öğretmen öğrenciye kendi hayal gücünü yada zekasını aşılamaz
olağan durum şudur ki; öğretmen taşları ve oyunu tanıtır, asıl oyunu öğrenciler beyinlerini kullanarak fikirler üreterek,
ne öğrendilerse anında tahtaya yansıtarak oynarlar, hayatta da olduğu gibi yine oyunun başrolü kişinin kendisine aittir.
16
Safiye YILDIZ
SOSYOLOG-TOPLUM HEKİMİ
Dünya eski satranç şampiyonlarından Alekhin, “Ben satranç
sayesinde kendimi eğittim”
diyerek, bunun önemini vurgulamıştır, keza başka bir satranç
ustası olan Botvinnik, “Satranç
analiz sanatıdır.” diyerek satrancın kişinin eğitiminde ne derece
önemli olduğunu ortaya koyar.
SATRANCIN
YARARLARI
Öncelikle tüm enerjisini (Fiziksel
ve psikolojik) bir konuya yönlendirme ve yoğunlaştırma çabuk düşünme becerisini kazandırır. Bu sporu birlikte yaptığı kişi, hem bir dost ve
arkadaş, hem de sportmence mücadele
edilerek alt edilmesi gereken bir rakiptir.
İnsanların öğrenme, öğretme, paylaşma,
yaratma, rekabet etme, eğlenmenin yanında, başkalarına ve kendisine zarar vermeden faaliyette bulunabildiği bir aktivitedir.
Zihinsel ve psikolojik gelişimi hız kazanır dikkati geliştirir. Matematiksel düşünme becerisi kazanır.
Problem çözme becerisi gelişir. Özgüven kazandırır. Düşünen, kendi başına karar verebilen bir birey olur.
Kötü alışkanlıklardan uzak durur. Çocuk eğitiminde satrancı bir araç olarak kullanıp, hayata yönelik mesajlarımızı satranç oyununu model alarak verebiliriz.
Sabırlı olmayı ve soğukkanlılığı kazandırır. Duygusal doygunluğa ulaşır, eğlendirir.
Satrancın Down sendromlu, Hiperaktif, kendini ifade etmekte güçlük çeken, içe kapanık çocukların davranışlarında onların sosyal bir birey
olarak yaşamlarını devam ettirmelerinde ve sosyal hayata karşı
aktif katılımlarında büyük katkıları vardır. Yetişkinlerde satranç
unutkanlık (erken bunama) gibi rahatsızlıklarda tedavi amaçlı
uygulanmaktadır. Satranç her yaşta oynanabilen ve her yaşta
öğrenilebilen bir oyundur. Yalnız çocukların zihinsel gelişimi düşünüldüğünde, satranca erken yaşlarda başlamak
önemlidir çünkü ağaç yaşken eğilir. Satranç oyununun bir
düşünce sporu olduğu düşünülürse ve bir spora yatkınlığın gelecekteki başarı için önemli olduğu göz önünde
bulundurulursa, okul öncesi dönemde satranç eğitimine başlamak bir zorunluluk halidir demek yanlış bir ifade olmayacaktır.
Safiye YILDIZ
Sosyolog
Toplum Hekimi
17
IK
L
Ğ
SA
Rota virüs nedir?
ZEHİRLİ İSHAL
(ROTAVİRUS)
Rota virüsü enfeksiyonu; ilk 4 - 5 yaştaki çocuklarda akut başlangıçlı ishalin en sık görülen nedenidir. Özellikle kış aylarında sık görülür. Bebeklerde
geç müdahale edildiğinde ölümcüldür. Yılda bu enfeksiyondan 453.000
bebek ölümü olmaktadır.
Dr. Ahmet KARATAŞ
Belirtileri nelerdir? Başlıca belirtileri genellikle 48 saatten az süren kuluçka
Çocuk Sağlığı Uzmanı
dönemini izleyen ateş, kusma ile başlar. Sık, sulu, özellikle çok kötü kokulu
kansız ishal belirtilere eklenir. İshal 5 - 7 gün sürebilir. Aşırı iştahsızlığa neden olur. Özellikle süt çocuklarında kusma, ishalin neden olduğu su kaybı gelişebilir. Bağışıklık sistemi yetersiz olan hastalarda
hastalık daha uzun ve ağır seyir gösterir. Hasta yaşı küçüldükçe hastalığın ağırlığı artar.
Hastalık nasıl ve ne tür gıdalarla bulaşır?
Rota virüsler ishalin ortaya çıkmasından önceki günlerde de dışkıda bol miktarda bulunur. Bulaşma; dışkı ile bulaşmış su ve
gıdalarla olur. Özellikle kreş, bakım evleri ve çocuk hastanelerinde salgınlar görülebilir. Solunum aracılığı ile bulaşma da bildirilmiştir. Aile içi yayılım sıktır. Son derece hızlı bulaşır. Genellikle koruyucu önlemler yetersizdir.
Korunma yöntemleri nelerdir? Genel hijyen önlemleri (el temizliği, suların kaynatılması) bulaşmayı azaltır. El yıkama, enfekte
vakaların izolasyonu, hastanelerde hastane kaynaklı ishali önlemede yardımcıdır. İyileşme dönemi de dahil virüsün (yakınmaların ortaya çıkışından 10 - 12 gün sonrasına kadar) dışkı ile atımı unutulmamalıdır.
En etkili korunma yöntemi aşıdır. Aşı hastaneye yatışı %100, serum almayı %90 engeller. Aşı ilk dozu 2-3.5 ay arasında olmalıdır. 3.5 aydan sonra aşı başlatılamaz. Son aşı dozu en geç 8 ayda tamamlanmalıdır. 2 ayrı firma tarafından aşı üretilmektedir.
Koruyuculukları aynıdır. Rota virüs aşısı sağlık bakanlığı aşı programına henüz girmemiştir. Ücretli yapılabilmektedir.
Tedavisi nasıldır? Tedavinin başlıca amacı; kusma, ishale bağlı ortaya çıkabilecek su kaybının önlenmesidir. Rota virüse bağlı
ölümlerin tamamı su kaybına bağlı olmaktadır. Rota virüs mikrobu yegane yaptığı hasar bağırsaklardadır. Bağırsaklardaki
hasar sindirim için salınan sıvı ve elektrolitlerin geri emilmesini engeller. Tedavinin ana amacı da bu kaybedilen sıvının yerine
konmasıdır. Özellikle sık kusma ve ishal olan bebekler hemen doktora başvurmalıdır. Kusma önleyici, ishali önleyici ilaçların
tedavide yararı yoktur. Beslenme devam ettirilmelidir, mümkünse sık aralarla azar azar beslenme yapılmalıdır. Az yağlı gıdalar
tercih edilmeli, özellikle anne sütü ile beslenme kesilmemelidir. Yeni doğan bebekler ve 3 ayın altındaki çocuklar anneden
geçen antikorlar aracılığı ile enfeksiyondan korunurlar, hastalığı daha hafif geçirebilirler.
Annelerimize önerileriniz nelerdir Annelerimizin Rota virüsünün enfeksiyonu geçiren çocuklarını kusma ve ishal açısından sıkı takip etmeleri gerekir. Ağızdan alımın yetersiz olduğu
durumda zamanında doktora çocuk götürülmelidir. İdrar miktarının azalması, gözyaşının olmaması, ağız kuruluğu, devamlı susuzluk hissi,
su kaybının belirtilerindendir. Genel temizlik kurallarına
uyulmalı, eller yıkanmalı, eğer hasta bebek ise emzirmeye devam edilmelidir. Her bebek mutlaka rota virüs aşısı yapılmalıdır.
ÇİLEK çocuklarımızın yıl boyu sağlık kontrollerini
yapan Medigold Tıp Merkezi’nin değerli çocuk
doktorlarına teşekkürlerimizi sunarız...
18
ÜNNET
Sünnet kesinlikle hijyenik bir durumdur. Müslüman bir ülkede yaşıyorsanız, dini ve ayrıca örf ve adetler gereği tercih edilir. Sünnet Osmanlı
döneminden beri erkek çocuğun mürüvveti olarak adlandırılır. Osmanlı
döneminde şehzadelere evlilik için düğün yapılmaz ama anlı şanlı sünnet düğünleri yapılırmış. Günümüzde de özellikle babaanne, anneanne,
dedeler ve bazı anne babalar buna çok dikkat eder. Bu nedenle bir tören
halinde sünnet yapılır hale gelmiştir.
SÜNNET NE ZAMAN YAPILMALI?
Op. Dr. Ahmet YAĞMURLU
Genel Cerrahi Uzmanı
Sünnet 2 aylıktan sonra daha çok çocuğun cinsel algısının gelişmeye başladığı 7 yaşına kadar yapılması
uygundur. Bu dönemlerde lokal aneztezi ile sünnet yapmak çok zararlıdır. Çocuğun cinsel organını
keşfettiği bu dönemde bu bölgeye ağrılı bir işlem yapılması ileride geri dönüşü çok zor olabilecek
psikoseksüel ve psikolojik sorunlara yol açabilir. Eğer çocuk genel aneztezi alamayacak herhangi bir
rahatsızlığı yoksa mutlaka genel aneztezi ile sünnet edilmelidir. Aksi durumda lokal aneztezi ameliyatından sonra çok iyi ağrı kontrolü yapılmalıdır.
SÜNNETTİ KİM YAPMALI?
Ülkemizde sünnet geleneksel olarak yapıldığı için bazı örf ve adetler ön plana çıkmıştır.
Avrupa Birliği’nin normlarına uymadığı halde maalesef sünnet en çok sünnetçiler tarafından yapılmaktadır. Sünnetçi dediğimiz kişiler sağlık meslek lisesi ya da 2 yıllık yüksekokul
mezunu sağlık memurları olup dünyanın hiçbir yerinde herhangi bir cerrahi müdahale yapmaları yasalara uygun değildir. Bu kişilerin yaptıkları sünnet olgularında çocuğun ilerideki
cinsel hayatını tamamen bitirecek geri dönüşsüz ve medya organlarında da yayınlanan
birçok vaka bilinmektedir. Bu kişiler çok fazla sünnet yapabilir, çok popüler olabilir, ancak
cerrahi eğitim almadıkları için komplikasyon geliştiği halde çok kötü sonuçlar olabilir.
Bunun için sünnet cerrahi eğitim alan uzman genel cerrahi ve ürolojistler tarafından
yapılmalıdır.
SÜNNET NASIL YAPILMALIDIR?
Sünnet; iç ve dış sünnet derisinin kesilerek birbirine dikilmesidir. Cerrahi sünnet en güvenilir yöntemdir.
İç ve dış sünnet derisi kesildikten sonra emilebilen dikişlerle birbirine tutturulur. Bezi olan
bebeklerde bezin bağlanmasında, bebeğin kucağa alınmasında kısıtlama yoktur. Daha büyük
çocuklarda çocuğun külodunu giymesinde her iki durumda banyo yapılmasına izin verilir. Sünnet sonrası en korkulan komplikasyon kanamadır. Bu durum ilaçlara bağlı olabileceği gibi hemofili ve bazı kan hastalığına bağlı olabilir. Bu nedenle sünnet öncesi gerekli önlemler alınır.
Enfeksiyon ve iltihap kapma ihtimali oldukça düşüktür. Yeterli hijyen koşulları uygulandığında
sorun olmayacaktır. Sünnet sonrası peniste şişlik, ödem ve ufak morluklar olabilir. Endişe edilmemelidir. Tüm erkek çocuklara sorunsuz, iyi görünümlü sünnetler dilerim.
19
Evladın, ana-baba üzerinde hakları vardır. Bazıları şöyledir:
1- İleride, çocuk annesiyle kötülenmemesi için, evladına anne olacak kızı, iyi
yerden seçmelidir. Saliha olmasına dikkat etmelidir!
2- Çocuğa iyi isim koymalıdır! Hadis-i Şerifte buyuruldu ki: (Çocuğa güzel bir ad koymak, evladın baba üzerindeki haklarındandır.) [Beyheki]
Ahmed, Muhammed, Mahmud gibi Peygamber efendimizin isimlerini
koymalıdır! Allahü teâlâ, (Habibimin isminde olan müslümana azap
etmeye hayâ ederim) buyurdu. Resulü de, (Üç oğlu olup da, birine
benim adımı vermeyen, cahillik etmiş olur) buyurdu. (Taberani)
3- Çocuğu güzel terbiye etmelidir! Hadis-i Şeriflerde buyuruldu ki:
(Çocuğu güzel terbiye, evladın babasındaki haklarındandır.)[Beyheki]
(Evladınıza ikram edin, onları edepli, terbiyeli yetiştirin!) [İbni Mace]
(Çocuğu terbiye etmek torunlara sadaka vermekten daha sevaptır.) [Tirmizi]
4- Çocuğa karşı şefkatli davranmalıdır! Peygamber efendimiz aleyhisselam, torununu öperken birisi görüp, (Ya Resulallah, benim on çocuğum var, hiç birini öpmem) dedi.
Ona, (Merhamet etmeyen merhamet bulamaz) buyurdu. (Buhari)
Hadis-i Şeriflerde buyuruldu ki:
(Çocuklarınızı çok öpün, her öpmenizde Cennetteki dereceniz yükselir.) [Buhari]
(Çocuk kokusu Cennet kokusudur.) [Taberani]
5- Çocuklara beddua etmemelidir. İbni Mübarek hazretleri, çocuğunu şikayet edene, (Çocuğa
beddua ettin mi?) dedi. O da, evet deyince, (Çocuğun ahlakını sen bozdun) buyurdu.
6- Çocuklara iyilik etmelidir! Hadis-i Şerifte buyuruldu ki:
(Evladınıza ikram edin, ana-babanın sizde hakkı olduğu gibi, evladınızın da sizde hakkı vardır.) [Taberani]
7- Çocuğu helal gıda ile beslemelidir! Haram gıdanın etkisi çocuğun özüne işler, çocukta uygunsuz işlerin meydana
gelmesine sebep olur. Hadis-i Şerifte (Yiyip içtikleriniz helal, temiz olsun! Çocuklarınız, bunlardan hasıl olur) buyuruldu. (R. Nasıhin)
8- Babanın, çocuklarına ilim, edep ve sanat öğretmesi farzdır. Önce, Kur’an-ı Kerim okumasını öğretmelidir. Sonra
imanın ve İslam’ın şartlarını öğretmelidir. Yedi yaşından itibaren namaz kılmaya alıştırmalıdır! Dünya ve ahirette kurtuluş ilimledir. Çocuğu, din bilgilerini öğrendikten sonra, okula göndermeli, lise ve üniversite tahsili yaptırmalıdır. Dinini
öğrenmeden mektebe gönderilirse, artık bunları öğrenecek vakit bulamaz. Din düşmanlarının tuzaklarına düşüp, onların
yalanlarına aldanır. Dinsiz ve İslam ahlakından mahrum olarak yetişir. Dünya ve ahirette felaketlere sürüklenir. Millete
zararlı olur. Kendine ve başkasına yapacağı kötülüklerin günahları, ana-babasına da yazılır. Çocuğunu, din bilgilerini öğretmeden önce, kâfir ve Hıristiyanların mekteplerine göndermenin büyük zararları, İrşad-ül-hiyara kitabında yazılıdır.
9- Çocuk akıl baliğ olup evlendikten sonra ona şöyle demelidir:
(Evladım, seni terbiye ettim. Okutup, evlendirdim. Dünyada bir felakete, ahirette azaba uğramaktan Allahü
teâlâya sığınırım. Aklını başına topla, buna göre çalış!) [İ.Hibban]
10- Ahnef bin Kays hazretleri buyurdu ki:
(Çocuklar için zorluklara katlanmalı, onların ayakları altında yumuşak yer, başları üstünde gölge olmalıyız! Onlara sert
davranmayalım ki bizden uzaklaşmasınlar. Bizden usanıp ölümümüzü beklemesinler. Uygun isteklerini yerine getirmeli,
hiddetlenirlerse teskine çalışmalıyız!)
11- Çocuklar arasında adalete riayet etmelidir. Hadis-i Şerifte buyuruldu ki:
(Hediye verirken çocuklarınız arasında eşitliğe riayet ediniz!) [Taberani]
12- Fudayl bin Iyad hazretleri buyurdu ki:
(Ana-babasına iyilik eden, akrabasını ziyaret eden, din kardeşine ikramda bulunan, çoluğu çocuğu ve hizmetçisi ile iyi
geçinen, dinini koruyan, malını iyi yerlerde harcayan, dilini tutan, gözünü haramlardan koruyan, fuzuli işlerden uzak
duran ve Rabbine ibadet eden mürüvvet ehlidir.)
13- Baba, yapmayacağını zannettiği emri çocuğuna söylememelidir. Söyleyip de onu itaatsizliğe sürüklememelidir. Salih
zatın birisi, oğlundan hiçbir şey istemezdi. Sebebi sorulunca, (Bir şey istediğim zaman, oğlumun bana karşı gelmesinden
korkarım. Karşı gelince, Cehenneme müstahak olur. Ben de oğlumun ateşte yanmasına razı olamam) buyurdu. Hadis-i
Şerifte buyuruldu ki: (Şunlar, saadet alametidir: Saliha hanım, itaat eden çocuklar, salih arkadaş.) [Hakim] Çocuğun da hakkı var:
Bir adam, Hazret-i Ömer’e, oğlunu şikayet eder. Hazret-i Ömer, bu kimsenin oğluna der ki:
- İmandan sonra birinci vazifemiz ana babanın kalbini kırmamaktır. Onlar ne kadar kötü olsalar da, yine her şeyin üstünde hakları vardır. Onların kalbini kıranın ibadeti kabul olmaz. Müslüman doğmamıza ve Müslüman yetişmemize sebep
olan ana babamızın kalbini kırarsak Cennete nasıl gireriz? Onlar bize hakaret etse de, yalvararak gönüllerini almamız
lazımdır. Müslüman ana babamız, bizden razı olmadıkça, Allahü teâlânın sevdiği kulu olmak çok zordur.
Çocuk Hazret-i Ömer’e der ki:
- Ya Emir-el-müminin, söylediklerini aynen kabul ediyorum. Fakat çocuğun ana babası üzerinde hiç mi hakkı yoktur? Hazret-i Ömer buyurdu ki:
- Evet çocuğun da hakkı vardır. Evlenirken çocuklarına anne olacak kızı veya kadını iyi aileden seçmesi, çocuğa güzel bir
isim koyması ve dinini öğretmesi gerekir.
Çocuk, Hazret-i Ömer’e şöyle cevap verdi:
- Babam, bana terbiye nedir öğretmedi. Anam ise, zenci bir Mecusinin kızı idi. İsmimi “Karaböcek” koymuş ve Allah’ın
kitabından bana bir harf bile öğretmedi. Maalesef dinim hakkında hiçbir şey bilmiyorum.
Hazret-i Ömer, çocuğun babasına dedi ki:
- Gelmiş, bir de bana oğlunu şikayet ediyorsun; halbuki sen onun hakkını çiğnemiş ve o sana kötülük etmeden, sen ona
kötülük etmişsin.
UK
K
U
C
ÇO
YNAYA GELİŞEN
O
A
ÇO
Y
A
C
N
Y
O
R
LA
Oyun, çocuğun temel gelişim alanlarını olumlu yönde etkiler. Özellikle ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimine katkıda bulunur. Oyun, çocuğun sosyal yaşama uyum sağlamasına zemin hazırlar
ve sosyal yeterliliğe ulaşmasını kolaylaştırır; çünkü oyunlarda belirlenmiş kurallar mevcuttur.
Çocuğun oyundaki kurallara uygun hareket etmesi, ileriki yaşamında sosyal kurallara uyum sağlamasına bir alışma aşaması olarak değerlendirilir.
Hayattan Kopya Çeken Oyunlar
Çocuk, oyunda gerçek yaşamı taklit eder ve birçok şeyi öğrenme çabası içine girerler. Ana babasını
model alarak evcilik oynar; kız çocuk anne olur, erkek çocuk baba rolünü üstlenir. Sosyal yaşama
dair gördüklerini uygular. Bebeğine, arabasına ve diğer birçok nesneye hayat verir; onlarla konuşur, onları besler, giydirir ve sever. Böylece oyun içinde hayatın bir kopyası oluşur ve çocuk
sorumluluk sahibi olmayı öğrenir.
Oyun oynama becerisi sosyal beceri edinmeyi hızlandırır. Sosyal uyum da hem ruh sağlığı
hem de kişisel gelişimin önemli bir ön koşuludur. Dolayısıyla oyun, mutlu bireylerin ve toplumların oluşması açısından ciddi bir görev üstlenir. Oyunlara ilgisi olmayan çocuğun sosyal
gelişimi istenen düzeyde olamaz ve çocuğun ruh sağlığı ciddi anlamda tehdit altına girer. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, oyun oynamak çocuk için hayati
önem taşır diyebiliriz.
22
Enerjinin En Eğlenceli Kullanım Alanı
Çocuğun bitmek tükenmek bilmez bir enerjisi vardır. Bundan dolayı devamlı hareket halindedir. Oyun yoluyla bu enerjisini boşaltmalıdır; aksi
durumda ya içe kapanarak sinsi, ya da dışa yönelerek saldırgan olur.
Çocuğun doğuştan gelen duygu, yetenek ve eğilimleri oyun ortamında
ortaya çıkar, denenir, gelişir. Sözgelimi, liderlik dürtüsü ağır basan bir
çocuk, oyun içinde bu eğilimine uygun bir rol üstlenir. Aynı zamanda olumsuz hisler, eğilimler ve davranışlar giderilebilir. Çünkü oyun,
eğitici ve iyileştirici bir işleve sahiptir. Örneğin pasif, içe dönük ve hareketten hoşlanmayan çocuklar oyun ortamında hareket kazanırlar.
Oyunun çekiciliği, çocuğu o durgun halinden çıkarır. Çocuğun dağınık
ve değişken duyguları oyunda düzene girer. Çocuk ruhsal sorunlarından oyunla daha kolay kurtulabilir. Çocuğu tanımanın birçok yöntemi
vardır; ama en etkili metot oyundur. Oyun ortamı içinde gözlenen çocuğun iç dünyasıyla ilgili birçok değerli bilgiye ulaşılabilir, var olan sorunları
belirlenebilir ve gerekli önlemler alınır. Ayrıca çocuk oyun ortamında kendini,
çevresini ve arkadaşlarını daha iyi tanıma fırsatı bulur.
Bir Terapi Olarak Oyun
Oyunlar vasıtasıyla çocuğun içgüdüsel doyuma ulaşması sağlanır ve yanlış yollara
kanalize edilmiş dürtüler doğru yollara aktarılabilir. Doğuştan gelen ve çok güçlü
olarak kabul edilen saldırganlık içtepisinin doğru yollara kanalize edilmesi oyun
sayesinde olur. Ayrıca bencillik, kıskançlık gibi negatif duygular ile kaba ve ilkel
içgüdüler törpülenir; yerini dayanışma, işbirliği ve özgecilik alır. Oyun bir terapi
aracıdır denilebilir. Oyun sayesinde çocuk rakibini kıskanarak yok etmeye çalışmak
yerine, gayret gösterek onu geçmeyi daha doğru ve gerçekçi bulur.
Bazı ailelerin eğitim anlayışı çoğu defa şiddeti uygun görür. Birçok ana-baba farkına
varmadan çocuğu aşağılayarak, utandırarak ve koşullu sevgi biçimlerini uygulayarak çocuğun ruhsal yapısını bozar. Çocuk, aileden aldığı olumsuz mesajları ve ailesinin uyguladığı
cezaları bebeğine veya oyun arkadaşına sembolik olarak uygular. Böylelikle çocuğun oyuncaklarıyla olan iletişime bakılarak aile ortamındaki iletişim hakkında da bilgi edinilebilir.
Çocuğun yaptığı her hareket ona haz verirken, aynı zamanda ona birçok şey öğretir. Kumla yapmaya çalıştığı ev defalarca yıkılsa bile evi tamamlayıncaya kadar mücadele eder. Ümitsizliğe kapılmamayı, başladığı işi bitirmeyi öğrenir. Elindeki
oyuncağı kırıp mekanizmasını öğrenmeye, oyuncağını etrafındaki eşyalara vurarak çıkan sesleri tanımaya çalışır.
Oyunun Meyveleri: İşbirliği ve Paylaşım
Oyun, çocuğa işbirliği yapmayı ve paylaşımı öğretir. Üç-dört yaşındaki çocuklar bir araya gelir gelmez kaynaşır; çünkü oyun onların uyuşma noktalarıdır. Kardeşi olmayan çocuklar bile oyuncaklarını paylaşırlar. Oyun, özellikle şımarık yetiştirilmiş
çocukların özgeci olmasına ve sosyalleşmesine büyük katkı sağlar. Şımarık
çocuklar oyunda önceleri sorun çıkartabilir ve uyum sağlamakta zorluk çekerler. Hep evde olduğu gibi dediklerinin yapılmasını umar, sırasını beklemek istemez, kuralları ihlal ederler. İtiraz edilince darılır, oyunu bozar ve
oyundan ayrılırlar. Evin tek çocuğu olanlar ile fazla oyun oynamamış ve
çok arkadaşı olmayan çocuklar da ilk etapta oyuna uyum sağlayamazlar. Fakat zamanla bunun üstesinden gelirler.
Sonuç olarak, ailelerin hem bir sosyal paylaşım aracı hem de
fiziksel, ruhsal ve kişisel gelişim yöntemi olarak ‘oyun’
kavramına ciddiyetle eğilmeleri ve çocuklarını yönlendirmeleri gerekiyor.
23
IK
L
Ğ
SA
Okul Öncesi Çocuklarda
Altını Islatma (Enuresis)
Çocuklar genellikle 18-24 aylar arası tuvalet eğitimi almaya hazırdır. Gelişimi normal seyreden çocukların çoğunluğu 2-3 yaş döneminde tuvalet gereksinimini haber verir, ancak bu yaşlarda organları üzerinde tam kontrol sağlayamadıkları için
zaman zaman altlarını ıslatabilirler.
Bu nedenle 4 yaşına kadar arada sırada görülen altını ıslatma davranışı normal
karşılanabilir.
Alt ıslatma davranışı psikolojik bir sorundan kaynaklanmayabilir; organik bir bozukluk olup olmadığı mutlaka uzman doktorlar tarafından saptanmalıdır. Ayrıca
etki derecesi hakkında bir şey söylenmemekle birlikte kalıtımın da alt ıslatmada etkisi kabul
edilmektedir. Yanlış tuvalet eğitimi de altını ıslatma davranışına neden olmaktadır. Bunun dışında
ateşli hastalıklar ve idrar yolu enfeksiyonları da altını ıslatma davranışına yol açabilir; bu durumlarda
ortaya çıkan altını ıslatma davranışı kısa süreli ve geçicidir. Çocuğunuz tuvalet eğitimini normal dönemde aldıysa ve 4 yaşında olmasına rağmen gece veya gündüz altına kaçırma davranışı zaman zamanda olsa
devam ediyorsa, çocuğun duygusal bir sorunu var demektir. Bu nedenle, anne-babaların kritik yaşlarda ortaya çıkan bu davranışı
çok iyi takip etmeleri gerekir. Aileler genellikle ‘normal kabul edilen alt ıslatma davranışı’ ile ‘uyum bozukluğu’ olarak kabul edilen
alt ıslatma davranışı’ arasında ayırım yapmanın zor olduğunu ifade eder.
Anne-babalar, aşağıda ifade edeceğim kriterleri göz önünde bulundurarak bu ayırımı daha kolay yapabilirler.
- Fiziksel, hareket, dil ve zekâ gelişimi normalse,
- Tuvalet eğitimini aldıysa,
- 4 yaşındaysa,
- Aralıkla da olsa gece veya gündüz altına kaçırma davranışı varsa, alt ıslatma davranışı psikolojik bir soruna işaret ediyor demektir. Çocuğun, alt ıslatma davranışı;
uyum ve davranış sorunu olarak kabul edilmeli, pedagog veya psikolog
yardımı alınmalıdır.
Alt ıslatması devam eden çocuklarda, aşağıda saptanan soruların cevaplarını araştırmak gerekir.
• Kalıtımla ilgisi var mı, yok mu?
• Çocuğa evde kötü mü davranılıyor? Aile içinde dayak mı var?
Şiddet mi var?
• İhmal edilme var mı? ( yetersiz ilgi, sevgi vb.)
• Çevre çocuğu korkutuyor mu? Çevredeki bir takım objelerle korkutuluyor mu?
• Kardeşleri ile aynı yatakta mı yatıyor? Kardeş kıskançlığını doğurduğu için de altını ıslatabilir.
• Zamanında temizlik alışkanlığı kazandırıldı mı?
• Belirli dönemlerde gösterilen aşırı ilgi ve bu ilginin kesilmesi yaşandı mı? (çocuk hasta olduğunda aşırı ilgi görmüşse bu ilgiyi tekrar
görmek için altını ıslatma davranışına girebilir.)
• Sık sık üşütüyor mu?
24
• Akşamları sulu yiyecekler alıyor mu?
• Fazla yorucu etkinliklere mi katılıyor?
Yukarıda saydığım sebeplerden dolayı çocuk altını ıslatıyor olabilir. Öncelikle sebebin tam olarak bilinmesi gerekiyor. Birçok uyum ve davranış bozukluğunda olduğu gibi ‘altını ıslatma’ davranışı da sorunu gidermeye çalışan anne-babaların yanlış tutumları nedeniyle artabilir. Tırnak
yeme, dikkat dağınıklığı, kıskançlık gibi yeni uyum ve davranış bozukluklarının ortaya çıkmasına
neden olabilir. Öz-güven eksikliği, içe kapanıklık, aşırı kaygılı olma gibi sorunların ortaya çıkmasına katkıda bulunarak kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilir.
‘Alt ıslatma sorunu’ olan çocukların anne-babaları aşağıda ifade edeceğim konularda dikkatli
davranarak, sorunun artmasını veya yeni sorunlara sebebiyet vermesini engelleyebilirler. Sorunun çözümü için; temelinde neler yattığını bulmak ve sebepleri ortadan kaldırmak gerekir.
Her çocuğun altını ıslatma davranışının altında yatan sebepler farklıdır. Alt ıslatma davranışının çok yaygın bir sorun olması, geçici ve önemsiz olduğu anlamına gelmez, aksine ileriki
yaşlarda okul başarısızlığından, içe kapanıklığa kadar pek çok önemli soruna neden olabilmektedir.
Ailelerin altını ıslatma davranışı olan çocuklarla ilgili dikkat etmesi gereken konular ve kaçınmaları gereken tutumlar aşağıda özetlenmiştir;
- Çocukların temel ihtiyaçları olan ilgi, sevgi, desteğin çocuklara yeterince verilmesi gerekiyor.
- Çocuğa zamanında temizlik alışkanlığının kazandırılması gerekiyor. Eğer kazandırılmazsa çocuk belirli bir süre sonra
pislikten haz almaya başlayacaktır. Altını ıslattığı zamanlarda hemen altı değiştirilmeli ve temizlikten haz alması sağlanmalı.
Çocuğunuz altına kaçırdığında ıslak çamaşırlarını değiştirmesine sakin bir şekilde yardımcı olun. Gece yatağı ıslatıyorsa altını temizleyin, çarşafları değiştirin (çoğu zaman altını ıslatan çocukların devamlı olarak uzun süre böyle bırakılmaları çocukların bu pis kokuya
düşkünlük derecesinde sevmelerine neden olur) yeniden yatağına koyun.
- Eğer sık sık üşütüyorsa tedbirini almalıyız.
- Akşamları sulu yiyecekler vermemeliyiz. Ancak çocuğun yiyecek ve içeceklerine sürekli bir kısıtlama şeklinde olmamalıdır.
- Fazla yorucu etkinliklerden belirli süre için uzak tutmalıyız.
- Sorunu çözmek için baskıcı ve aşırı disiplinli tutumlardan kaçınmak gerekir. Asla ve asla çocuk dövülmemeli, azar işitmemeli, hatta
ve hatta bağırma ve yüksek sesten kaçınılmalı. Azarlama, çocukla aranızda bir çekişmenin doğmasına veya çocuğunuzun kendisini
kötü ve başarısız hissetmesine yol açar ki bunlar da tuvalet eğitimini kolaylaştırmak yerine daha da zora sokar.
- Çocukla konuşarak durumunun geçici olduğu çocuğa anlatılmalı ve inandırılmalıdır. Çocuk
başarılı olacağı etkinliklere sevk edilmeli, başarılı alanda destek gören çocuk böylece istenmeyen durumdan uzaklaşacak ve başarılı alanda kendinin değerli olduğu hissine
kapılacaktır.
- Akşamları korkutucu film ve hikâyelerden uzak tutulmalıdır.
- Gece kalkıp tuvalete gitmek bir hedef olarak kesinleştirilmelidir.
- Çocuk gece yattıktan yaklaşık 1-1,5 saat sonra kaldırılmalı tuvaleti yaptırılmalıdır. Bu esnada çocuğun uyanık olması gerekmektedir, eğer uyanık olursa
durumunun farkında olur. Daha sonraları da saat kurularak çocuğun kendi
kendine kalkması sağlanmalıdır.
- Çocuğun bu durumunu kardeşleri dâhil başkalarıyla onun yanında
paylaşmaktan, alaycı ve küçümseyici tavırlardan, altını ıslatma davranışı için çocuğu cezalandırmaktan, bu davranış nedeniyle ortaya çıkan
sorunlardan (çamaşır vb.) şikâyet etmekten, bu davranışı olmayan çocuklarla çocuğu kıyaslamaktan kaçınmaları gerekir.
- Gece kuru kalmaları için bez bağlanmamalıdır. Bu tür yöntemler temizlik için yararlı olmakla birlikte çocukların gece kalkma motivasyonunu olumsuz etkilemektedir.
- Altını ıslatmanın aile içindeki problemlerden olduğu olasılığının yüksekliği gözden kaçırılmamalıdır.
- Tuvalet eğitiminde ne aşırı katı ne de aşırı hoşgörülü ve disiplinsiz olunmamalıdır.
Aileniz ve çocuklarınızla birlikte esenlik dolu bir ömür dilerim.
Psk. Eyüp TUNAHAN
Çilek Çocuk
25
A
K
E
Z
Zeka
Atölyesi
Zekâ kapasitesi artar mı? ya da geliştirilebilir mi?
Zekâ önceleri doğumla belirlenmiş sabit bir obje olarak ortaya konmuştur, ancak günümüzde zekânın sabit olmadığı,
kalıtsal yetenekler, deneyimler ve çevresel bileşenler tarafından şekillendiği ortaya çıkmıştır. Çevresel faktörler, okul,
veliler çocuğa sağladıkları imkânları artırarak çocuğun öğrenme ve kendine ait yeteneğindeki zekâ kapasitesini geliştirebilirler. Kötü öğretim ve kötü çevre zekâyı olumsuz etkilerken, iyi koşullar zekâyı olumlu etkilemektedir.
Sıkıntı ne?, Bizim eğitim sistemimiz neden tıkanıyor?
Neden bizim yeni bir Mimar Sinan’ımız, 600 yıldır kitapları Avrupada ders kitabı
olarak okutulan İbni Sina’larımız, buluşlara imza atan bilim adamlarımız, Nobel
ödülü alan yazarlarımız, oyuncularımız yönetmenlerimiz, Avrupa’da top koşturan dünya yıldızı futbolcularımız, antrenörlerimiz çıkmıyor?
Çünkü mevcut eğitim sisteminin sınav odaklı ezberci insanlar yetiştirmekten öte
gidememektedir.
Okullar zekâ göstergesi olarak sözel ve matematik yetenekler üzerine yoğunlaşmıştır. Bunun dışında çocuklarımızda icat, müzisyenlik, ressamlık, problem çözme,
liderlik, bedensel yetenekler gibi daha birçok yetenek vardır ve mevcut eğitim
sistemimizde bu yetenekler göz ardı edilmektedir.
Bir çocuğun eğitimine başlayabilmek için öncelikle onun tüm yönlerini iyi tanımanız
gerekmektedir. Yoksa siz müzisyen olacak çocuğa matematik yüklemesi yaparak onu
tembelliğe mahkûm eder ve dünyaca ünlü bir müzisyen adayını heba etmiş
olursunuz ve hayat boyu mutsuz bir birey oluşturursunuz.
26
Unutulmaması gereken ancak bu günkü eğitim modelinde unutulan
en önemli nokta ÇOCUKLARIMIZIN SAHİP OLDUĞU
BELKİDE TEK ORTAK ÖZELLİK BENZERSİZ OLMALARIDIR. Onlar farklı boy cinsiyet ve kişiliklere sahip
olarak karşımıza çıkarlar. Hepsinin farklı tercihleri,
ilgi alanları, yetenek düzeyleri, gelişim evreleri, özgeçmişleri, güçlü ve zayıf yanları vardır.
Bütün bu farklılıklara rağmen hepsi de; doğal bir
öğrenme kapasitesine sahiptir ve her birinin özel bir
yeteneği, güçlü olduğu bir yanı vardır.
Hepsinin kendini güvende hissetmeye ve güçlü
oldukları alanda başarıyı tatmaya gereksinimleri vardır. Uygun ortam sağlandığında hepsi çok iyi öğrenebilir ve üstün başarılar elde edebilir.
İşte tam bu noktada okul öncesi dönemde oluşturulan zekâ
atölyelerine ihtiyaç olduğunu fark ettik ve yarınlarımız olan
çocuklarımızın geleceği için kurumlarımız bünyesinde zekâ
atölyelerini kurduk.
Çilek Çocuk Akademileri olarak Zekâ
Atölyelerimizde;
• ONLARIN İÇİNDEKİ MUCİDİ,
SANATÇIYI, RESSAMI, LİDERİ
KEŞFEDİYORUZ…
Sınıf öğretmenimizden alınan bilgiler
doğrultusunda uzmanlarımız tarafından yapılan testlerle çocuklarımızın yeteneklerini keşfedip, iyi oldukları
alanı pekiştirebilmek ve zayıf oldukları alanı geliştirebilmek için her çocuk için ayrı
ayrı zekâ atölyesi çalışma planı çıkarıyoruz.
• Onların zihinsel gelişimlerini geliştirebilmek ve problem çözme becerisini pratikleştirebilmek
için yurt içi ve yurtdışından getirilen onlarca çeşit materyalle, uzman pedagoglar eşliğinde zeka ve
dikkat geliştirici oyunlar oynuyoruz.
• Zekâ atölyemizde oynadığımız zekâ geliştirici oyunların tekrarını evde aileye bırakarak hem
ailende bilinçlenmesini sağlamış hem de çocuğun aile ile birlikte kaliteli zaman geçirmesini
sağlamış oluyoruz.
Bu uygulamanın gelecek nesiller adına çok faydalı olacağına inanıyor ve ülkemizde
bir an önce yaygınlaşmasını diliyoruz…
Aslı Derya TUNAHAN
A&S Yatırım Group Genel Müdür
27
ÇO
A
Ç
K
CU
İnsanlar uçsaydı ne olurdu?
ZEHRA NİL: Ağaçlara ve yıldızlara takılabilirlerdi.
BERKER: Hesap makinesi icat ederdim. Paralarımı
saymak için.
Bir robot olsaydın ne yapmak isterdin?
SİRAÇ: Karnımdan top çıkartırdım.
Dünyanın herhangi bir yerinde yaşama şansın
olsaydı nereyi seçerdin ?
AYGÜL NAZ: Bulutlarda yaşamak isterdim.
BEYZA: Anneannemlerde yaşamak isterdim.
Çiçekler neden gökyüzünde yetişmez?
YIĞIT: Uzaya kadar uzamasın diye.
Ayakkabıların konuşsaydı ne söylemesini isterdin?
YAVUZ: Top oynarken canı acıyormu diye sorardım.
dört kolun olsaydı neler yapardın?
YUNUS: İki kolumla oyun oynardım, iki kolumla ders
yapardım.
Evin bölümlerinden birini çıkarmak
isteseydin nereyi çıkarmak isterdin?
YUSUF: Banyoyu, çünkü ben çok
temizim banyoya gerek yok.
Siz bir buzdolabı olsaydınız nasıl
bir buzdolabı olmak isterdiniz?
AHMET MUAZ: Sahibine el
sallayan.
M. EMIN: Penceresi olan bir
buzdolabı olmak isterdim.
Başka birisi olsaydın kimin
yerine geçmek isterdin?
İSLAM: Şimşek Mekkuin olmak
isterdim.
S. KEREM: Forum İstanbul canavarı
olmak isterdim. (Dinazor)
H. KEREM: Ben 10 olmak isterdim.
ECRIN ELIF: Annem olmak isterdim.
BUSE: Bebeğimin benimle konuşmasını isterdim.
MUSTAFA: Örümcek adam olmak isterdim.
İLAYDA: Barbie bebek olmak isterdim.
RABIA: Havada uçmak isterdim.
MERT: Konuşan bir araba olmak isterdim.
ELIFSU: Robot olmak isterdim.
EYLÜL: İnsanları iyileştirmek için doktor olmak
isterdim.
28
Bir bilim adamı olsaydın ne icat ederdin ?
BERTUĞ: Ambulans icat ederdim
hastaları kurtarmak için.
Dünya niçin döner?
MENNAN: Daire olduğu için.
ECRİN: Gece-Gündüz olur.
Sence güzel bir gün nasıl olur ?
SUDE NAZ: Uçurtma uçurursak güzel bir gün olur.
MEHMET: İngilizce dersi yapınca güzel bir gün olur.
EFE: Parmak boyası yapınca güzel olur.
Aynı dili konulamayn iki kişi nasıl
anlaşır?
İBRAHİM: Asla anlaşamazlar.
BERTUĞ: İşaretlerle anlaşırlar.
AHSEN: Karşısındaki kişinin dilini
öğrenmesi lazım İngilizce gibi =)
Bir gezegen bulsan adını ne
koyardın ?
HAMZA: Seyfullah
İBRAHİM: Arnavutköy
ESMA: Kartopu
İnsanları neler mutsuz eder ?
HİKMET: İnsanları kötü insanlar mutsuz
eder.
ELİFNUR: İğne yapılınca
mutsuz olurlar.
EMRE: Oyuncakları
kaybolursa mutsuz
olurlar.
ÇOCUK
AİLELER ÇOCUKLARDA ÖZGÜVEN
GELİŞTİRMEK İÇİN NELER YAPMALI?
Çocuğun güçlü olduğu konularda büyüklerine yardımcı olmasına izin verilmesi.
Yaptığı işe çok fazla müdahale etmeyerek kendisine duyulan güvenin belli edilmesi.
Onunla zaman geçirerek önemli olduğunun kanıtlanması.
Onların düşünce ve inançlarının eleştirilmeden dinlenmesi.
Potansiyellerini sınamaları için riske atılmalarının teşvik edilmesi.
Yaptığı işlerle ilgili ona olumlu tepkiler verilmesi.
Çocuğa yönelik eleştirilerin dolaysız, açık ve dürüst olması.
Kendisini tanıması için sosyal etkinliklere (Resim, tiyatro, spor vb.)
yönlendirilmesi.
Karşılaştırma yapmaktan kaçınılması.
Çocuğun sınırlarını göz önünde bulundurarak çok zor hedefler belirlememesine yardımcı olunması.
Hedeflerini ulaşmada geçtikleri her aşama için teşvik edilmesi.
(Daha uzun birlikte olmak, hafta sonu sinemaya birlikte gitmek)
Onların hedeflerine saygı gösterilmesi.
Olumsuz düşüncelerini bir kenara bırakarak kendileri adına
olumlu şeyler söylemeleri için cesaretlendirilmesi.
Düşüncelerinde genelleme yapmalarının engellenmesi.
Düşüncelerindeki abartılı ifadelerin daha doğru ifadelere yöneltilmesine yardımcı olunması.
Sık sık konuşma fırsatı verilmesi ve düzenli aralıklarla çeşitli konularda sohbetler edilmesi.
Kültür farklılıkları, farklı insanlar ve durumlar hakkında tartışmalar yapılması.
Beden dilinin önemi üzerinde durulması.
Ev içinde ve dışında başarabileceği sorumluluklar verilmesi. (Sofrayı kurma, telefon faturasını yatırma, ufak tefek alışveriş
yapma…)
Değişik yaş gruplarındaki insanların bulunduğu ortamlara girmesine fırsat verilmesi.
Pozitif düşüncelerin paylaşılarak, olumlu düşünme yeteneğinin geliştirilmesi. Sevim KAZDAL
Çilek Çocuk Akademisi
29
IK
L
Ğ
SA
Meyveler Faydalı Olduğu
Organa Benziyor
Birçok meyvenin faydalı olduğu organa şekil olarak da benzediği ortaya çıktı. Uludağ Üniversitesi
Veteriner Fakültesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi
Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa TAYAR,
Doğadaki tüm meyve ve sebzelerin sağlık açısından çok önemli mineraller içerdiğini söyledi ve bu
müthiş benzerliğe dikkat çekti. İşte meyveler, işte
faydalı olduğu organlar:
Kuru Fasulye, böbrek görünümündedir
ve böbrek fonksiyonlarını iyileştirir.
Patlıcan, Avokado ve Armut
ortadan ikiye kesildiğinde ana
rahmine benzer şekil gösterir.
Bu gıdaların dengeli tüketilmesi, hormonal dengenin
sağlanmasına ve rahim kanserinin önlenmesine yardımcı
olur.
Nar Çekirdekleri kan hücrelerine
benzerlik gösterir. Nar kalp sağlığı
için önemli bir antioksidandır.
30
Ceviz şekil olarak beynin loblarına benzer bir
özellik gösterir. Ceviz yüksek oranda Omega-3
yağları ve birçok vitamin ve mineral içerir. Bunlar beynin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde
yardımcı olurlar.
Zencefil şekil olarak benzediği mideye
ve sindirim sorunlarına iyi gelir.
Havuç dilimi insan gözüne benzer.
Bilimsel araştırmalar sonucunda
havucun gözlerin kan akışını ve işlevini iyileştirdiği gözlemlenmiştir.
Dilimlenmiş kivi göz bebeğine benzerlik gösterir. Kivi
antioksidanlar (E ve C vitamini) ve carotenoidlerce
(beta caroten, lutein) zengindir. Lutein yaşlılığa bağlı
görme bozukluklarının önlenmesinde önemli yer tutar.
Sap kereviz kemiklere benzer ve
kemikler için faydalıdır.
31
*
*
*
*
*
*
*
PLAN
SILA İNŞAAT DIŞ TİC. SAN. LTD. ŞTİ.
PROJE
www.arnavutkoysilainsaat.com
TAAHHÜT
[email protected]
KAMERA SİSTEMLERİ
TESİSAT
ELEKTRİK MALZEMELERİ
SATIŞ & SERVİS HİZMETLERİ
TEL : 0212 597 97 47 FAX : 0212 597 97 45
MERKEZ MAH. GAZİOSMANPA ŞA C AD. NO:38/A
ARNAVUTKÖY / İSTANBUL
Herşeye rağmen yaşamak güzel...
*
*
*
*
*
*
*
MOTORLU OTURMA VE AYAKTA
DİK DURMA SANDALYESİ
AYAKTA DİK DURMA SEHPALARI
PLAN
SILA İNŞAAT DIŞ TİC. SAN. LTD. ŞTİ.
PROJE
www.arnavutkoysilainsaat.com
TAAHHÜT
[email protected]
KAMERA SİSTEMLERİ
TESİSAT
ELEKTRİK MALZEMELERİ
SATIŞ & SERVİS HİZMETLERİ
TEL : 0212 597 97 47 FAX : 0212 597 97 45
MERKEZ MAH. GAZİOSMANPA ŞA C AD. NO:38/A
ARNAVUTKÖY / İSTANBUL
OTURMA KALIPLARI
PROTEZ - ORTEZ YAPIM VE UYGULAMA MERKEZİ
www.ozelhacettepeortopedi.com
Merkez: Rıhtım Cad. İskele Sok. No: 1 Kadıköy / İstanbul Tel: (0216) 349 13 91
Şube: İncirli Cad. No: 42 Daire: 11 İncirli - Bakırköy / İstanbul Tel: (0212) 543 95 00
e-mail: [email protected]
İNŞ. ve YAPI MLZ. SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ.
i
n
i
s
e
b
ü
r
c
e
t
k
ı
l
l
ı
y
25
s
e
r
d
a
k
e
t
n
a
r
u
ı
t
s
u
kaliteyle bul
• NALBURİYE
• HIRDAVAT
• EL ALETLERİ
• TEKNİK HIRDAVAT
• ELEKTRİKLİ EL ALETLERİ
• HAZIR BETON
• DEMİR
• YAPI MALZEMELERİ
• TOPTAN SATIŞ
riye
Her türlü nalbu
ve
r
en uygun fiyatla
Merkez Mah. Fatih Cad.
No: 116 Arnavutköy \ İST.
www.uclerinsaat.com.tr
Tel. : (0212) 597 00 84
Tel. : (0212) 597 99 99
Fax : (0212) 597 02 83
0212
476 45 00
Ç
Öz
el
arı
tim
m Eği Kuruml
are
İŞİTME KONUŞMA ÖZEL EĞİTİM
VE REHABİLİTASYON MERKEZİ
www.carem.com.tr
Engelleri Birlikte
Hizmet Alan
* Görme Engelli
* İşitme Engelli / Konuşma Bozukluğu
* Ortopedik Engelli
* Zihinsel Yetersizlik
* Anlama Güçlüğü
* Otizm
* Cerebral Palcy (CP)
* Motor Mental Reterdasyon
* Down Sendromu
İslambey Mah. Hükümet Sok. No:10
Arnavutköy / İstanbul
(Merkezdeki Onur Market Arkası)
Tel: 0212 597 77 27 - 597 09 77
Engelsizm için...
bir yasa
aşalım
larımız
* Dikkat Eksikliği / Hiperaktivite
Bozukluğu (DEHB)
* Özbakım Becerileri
* Psikolojik Destek
* Fizik Tedavi
* Özel Eğitim
* Aile Danışmanlığı
* Zihinsel Eğitim
* Okul Destek Eğitimi
Çilek Çocuk
Akademisi
Arnavutköy Şubesi: İslambey Mah. Mecidiye Sok. No:13 (Onur Market arkası) İST.
Tel: (0212) 597 77 27 - (0554) 879 11 66
Sultangazi Şubesi: İsmet Paşa Mah. Eski Edirne Asfaltı No: 637 B (Kuveyttürk Bankası üstü)
Sultangazi / İstanbul
Tel: (0212) 606 25 58 - (0507) 403 20 15