Tesisat Dizayn ve Uygulama Örnekleri

Transkript

Uluslararası 5 Yıldızlı Otellerin Mekanik
Tesisat Dizayn ve Uygulama Örnekleri
İsmail Can, Mak. Miih.
TTMD Üvesi
_
ÖZET:
Son zamanlarda 5-yıldızlı otellerin
dizaynında, müşteri memnuniyetini artırmak
amacıyla dikkat edilmesi gereken hususlar
gittikçe artmaktadır. Yüksek teknoloji,
enerjinin etkin kullanımı, sağlık ve çevre
etkileri 5-yıldızlı otellerin artık vazgeçilmez
unsurlarıdır.
Design and Application Examples of
Mechanical Installations in International
Five Star Hotels
ABSTRACT:
In todays world, in order to increase customer
satisfaction, the criterions that has to he
taken in to consideration through five star
hotels design are getting more and more
important. Besides the opportunities of high
technology, efficient use of energy, hygienic
and environmental necessities can not he
given up.
1. Uluslararası 5 Yıldızlı Otel Tarifi ve
Ortak Özellikleri
Otelin lokasyonunun müşteri çekecek şekilde
uygun olması ve en az 150 odasının bulun¬
ması gerekmektedir.
Otopark, araba yıkama ve bakım servisleri
bulunmalı, otel en az bir otomobil kirala¬
ma ve şoför temin etme firması ile anlaşmalı
olmalı ve bina içi tüm otoparklar yeterli
derecede, standartlara uygun olarak havalandınlmalıdır.
Bütün otel odalarında klima ve ısıtma
bulunmalı, istenilen odada istenilen anda
ısıtma veya soğutma yapılabilmeli, klima
sistemi hızlı soğutma veya hızlı ısıtma yapa¬
bilir özellikte olmalıdır.
Bütün odalar banyolu olmalı, ayrıca oda
banyoları duşlu ve gömme banyolu olmalıdır.
Odaların en az %25'inde gömme banyodan
ayn bir duş kabini bulunmalı, banyo içinde
modern bir lavabo ve tuvalet bulunmalıdır.
Banyo ve duş armatürleri yüksek kalitede
ve sıcaklık ayarlı olmalı ve tüm banyo, tuvalet
ve lavabo cihazları yüksek kalitede olmalıdır.
Banyoda emniyet tutamağı (demiri), düşme
ve kriz alarm cihazı (ipli) bulunmalı, tuvalet
flaş valfı sessiz tip veya tanklı sessiz bas
sistemli olmalıdır.
Odalardaki tek yataklar en az 92 cm geniş¬
likte, çift yataklar standart ebatta olmalıdır.
Bütün yataklar yüksek kaliteli ve içten yaylı
tip olmalı ve hepsinde temiz nevresimli
yüksek kaliteli battaniye, yastık, çarşaf, yedek
yastık bulunmalıdır. Yatakta yatan müşterinin
rahatça uzanarak kapatıp açabileceği yatak
yanı lambaları ve bundan ayrı genel oda
aydınlatması olmalıdır. Yerler yüksek kaliteli
halı kaplı olmalı, bagaj rafı, kaliteli bir
gardrop. aynalı tuvalet masası, kaliteli yazma
masası, yeterli miktarda iskemle ve koltuklar
bulunmalıdır. Oda kapılan müşteri tarafından
kilitlenebilir olmalı ve her odada otel
bölümleri, servisleri, fiyatları ve yemek
zamanları ile ilgili bilgi veren, kolay
anlaşılabilir dokümantasyon bulunmalıdır.
Her odada telefon bulunmalı ve banyoda da
telefon cevap verme apareyi olmalıdır. Her
odada en az 34 cm ekranlı bir renkli tele¬
vizyon bulunmalı, ayrıca müşteri tarafından
yataktan kolayca erişilebilecek bir radyo ve
iç müzik yayın sistemi olmalıdır. Her odada
buzdolabı ve içinde çeşitli içeçek, su v.s.
bulunmalı, 24 saat çalışan bir oda servisi
bulunmalıdır. Suit odalar (Oturma+ Yatak
Odası) ve kral dairesi bulunmalıdır.
24 saat çalışan resepsiyon, posta servisi,
bagaj bellboy ve bagaj muhafaza servisi,
güvenlik servisi, emanet servisi, kasa servisi
bulunmalıdır. Ayrıca, kapı önünden taksi
servisi ve otel kapısında karşılama ve kabul
servisi olmalıdır.
Otel fuayesinde müşterilerin ihtiyacı
olabilecek sigara, gazete v.s. satan bir
dükkan bulunmalıdır.
Müşteri odalarına ve sosyal bölümlere tüm
müşteri erişimi asansörlü veya yürüyen
merdivenli olmalıdır.
En az iki adet yüksek kaliteli ve her amaca
cevap verebilecek a'la'carı nıenülü yemek
salonu bulunmalı, yemek salonları ve
restorantlar ile tüm sosyal mekanlar klimalı
olmalıdır. Yemek salonlarındaki tüm masa
ve yemek malzemesi yüksek kaliteli olmalı,
yemek salonlarından en az bir tanesinde dans
pisti ve haftada en az beş gece canlı müzik
bulunmalıdır.
Yüksek kaliteli ve klimalı fonksiyon salonları
ve toplantı salonları bulunmalıdır.
Tüm sosyal tuvaletlerin hepsinde modem ve
yüksek kaliteli aksesuar ve armatürler
bulunmalıdır. Temizlik ve hijyene son derece
önem verilmeli, tuvaletler, çeşitli sosyal
mekanlardan kolayca erişilebilecek şekilde
düzenlenmelidir.
Yemek salonlarının yakınında iyi içki ve çay
servisi verilen rahat ve kaliteli mobilyalarla
döşenmiş klimatize edilmiş bir oturma salonu
bulunmalıdır.
Tiim restoran mutfaklarında yeterli düzeyde
havalandırma, egzost sistemi ve taze hava
sistemi bulunmalı, mutfak son derece temiz
ve hijyen şartlarına uygun olmalıdır.
Otelde en az iki adet, iyi donatılmış ve
iyi servis verilen bar bulunmalıdır. Otelde
çamaşırhane ve kuru temizleme servisi
bulunmalı veya bu tip servis veren bir firma
ile anlaşma yapılmış olmalıdır. Müşteriler
için çamaşır ve kuru temizleme, ütü servisi
aynı gün teslim şartında çalışmalı,
otel personeli tecrübeli, temiz üniformalı ve
bakımlı olmalıdır.
Tüm otel alanlarında sprinkler sistemi, yanguı
dolapları, hidram sistemi kabul edilebilir
enternasyonal standartlara uygun olarak
tertiplenmiş olmalıdır. Kaçış yolları, kaçış
merdivenleri, duman egzost ve merdiven
basınçlandırma sistemleri kabul edilebilir
enternasyonal veya lokal bina kodlarına göre
yapılmış olmalıdır.
Otelde kapalı veya açık yüzme havuzu, sağlık
merkezi, spor tesisleri bulunmalıdır.
2. 5 Yıldızlı Otellerde Genel Dizayn
Eğilimleri
Yatırımın ekonomikliği açısından 5-yıldızlı
otellerin geri ödeme (amortisman) zamanı
hiçbir zaman ofis kuleleri, alış-veriş
merkezleri, karışık amaçlı yapılar kadar iyi
değildir. Bir çok 5-yıldızlı otel yatırımının
karlılığı aşağıdaki 3 unsura bağlıdır.
a-Yerinin (lokasyonunun) iyi ve özel olması
b-Otelin isminin iyi olması
c-En önemlisi, dizaynının verimli olması
Otel endüstrisinde dizayn verimliliği ise dört
husus tarafından belirlenir.
Oda fiyatlarının belirlenmesinde ana etken
ilk yatırım maliyetidir. Oda fiyatları da otelin
pazar payında ve karlılığında direk rol
oynadığından ilk yatırım maliyetlerinin
dikkatli bir şekilde takibi ve irdelenmesi
gereklidir.
Elektrik, yakıt ve su gibi ana işletme
giderlerinin minimizasyonu. Bu konuda
bilhassa ehiller, pompalar ve kazanlar gibi
ana elemanların tam yük ve kısmi yük
verimleri çok önemlidir. Ayrıca, bilhassa
sosyal mekanların mekanik sistemlerinin
dizaynında fan enerjisini minimum kullanan
sistemlere ağırlık verilmelidir. Bu bağlamda
değişken debili hava ve su dağıtım
sistemlerine ağırlık verilmelidir.
Bakım kolaylığı sadece genel açıdan değil.
aynı zamanda mümkün olduğu kadar
müşteriyi rahatsız etmeyecek şekilde
yapılması gerektiği için çok önemlidir. Bu
açıdan bilhassa klima santrallarının ve bina
mekanik sistemlerine ait diğer makinalann
kolay erişilebilir şekilde kendilerine ait
makina daireleri içinde bulunmaları
önemlidir. Bilhassa sosyal mekanlarda ve
sosyal koridorlarda lavaıı boşluğu içinde
bakımı yapılacak makina bulunmamalıdır.
Sonuç olarak tüm sistemlerin ve cihazların
seçimi müşteriyi memnun etmeye ve o otelde
kalmayı tekrar istemesini sağlamaya yönelik
olmalıdır.
Son zamanlarda 5-yıldızlı otellerin dizaynında
ve müşteri potansiyelini arttırmak amacı ile
çok önem verilen diğer bir hususda çevre
tesirleri ve çevre korumasıdır. Bu açıdan, iç
hava kalitesine çok önem verilmekte ve otelde
temizlik ve bakım için kullanılan çevreye
zararlı maddelerin minimize edilmesi
istenmektedir. Temizlik ve bakım malze¬
meleri doğaya uyumlu olmalıdır. Klima ve
soğutma sisteminde kullanılacak tüm
soğutucu akışkanlar CFC ihtiva etmemeli.
su tasarrufuna ve kalitesine önem verilmelidir.
Lejyoner hastalığı mikrobu üremesine karşı
soğutma kulelerinde ve sıcak kullanma suyu
sisteminde gerekli tüm tedbirler alınmış
olmalıdır.
Yüksek teknoloji ürünlerinin kullanımının
artması ile son zamanlardaki otel
dizaynlarında odalarda faks bağlantısı,
bilgisayar internet bağlantısı, cellular telefon
ve genişletilmiş televizyon servisleri de
bulunmaktadır.
Bina mekanik sistemleri açısından yüksek
teknoloji DDC sistemlerini, dijital yangın
gözleme ve kontrol sistemlerini, otomatik iç
hava kalitesi kontrol sistemlerini, enerji
kullanımı optimazyonunu getirmiştir.
3. 5 Yıldızlı Otel Ana Bölümleri
Otel Odaları, Sosyal Alanlar (Balo Salonu.
Fonksiyon Odaları, Fuaye. Lobi, Resepsiyon.
Ön Ofisler, Restoranlar, Barlar, Disko, Çok
Amaçlı Salon, bunlara bağlı koridorlar v.s.).
İdari ve Arka Alanlar (Görünmeyen Alanlar)
(İdari Ofisler. Soyunma Odaları, Personel
Kafeteryası, Mutfaklar, Çamaşırhaneler,
Makina Daireleri, Garajlar, Ekmek
Flazırlama. Et Hazırlama. Oda Servisi v.s.)
4. Otel Bölümleri Ana Dizayn Kriterleri
4.1. Klima, Havalandırma. Isıtma
Sistemleri
a) Dış hava dizayn şartları
Otelin bulunduğu bölgenin yaz ve kış kuru
termometre ve nem dizayn değerleridir.
b)
Klimulize edilecek alanlar dizay n sıcaklık ve neın değerleri
Tarif
Otel Odaları
Oı Ih Koridorları
Yaz
_
_
Ditkknn/T ohi/Konfcran*. SnIonn/Tn.-iye
Rcstoran/Kafelervu/Klüp/Bnr
Ofisler ve. Sosyal Alanlar
Bilgisayar Odası/Kıı manda Qdasi/PABX
Sa ü ı kKlü bü( Fimess Cemre }
Mutlaklar ve Yiveeek Hazırlama Alanları
Mutfak Et Hazırlama ve Pasta Bolümü
24"C
7CVC
?-4cC
24 C
Kış
KT / 50<fo RN
KT ! 5()<3, RN
KT / 50<% RN!
KT / S()% RN
KT/ 50% RN
24
22'C KT / 50% RN
_
77°C KT / 35-40S& RN
7i)T KT/ *5-40?/, RN
?rr KT /
RN
21 T KT / 3&40% RN
R\
?rr KT /
22VC KT / 50% RN
2pC KT / RN kontrol edilmiyor
RN kontrol dilmiyor 20 C KT j RN kontrol edilmiyor
22VC KT / RN kontrol edilmiyor 20*C KT / RN kontrol edilmiyor
?T(~' KT / R\ kontrol edilmiyor
( 'aıııas İl nane
2fl55 K İ l RN kinlimi td.lmiyor
?KT KT / RN knnrml edilmiyor 5-10T' KT
HVAC Makina Daireleri
Not applicable
26rC KT / RN kontrol edilmiyor
Soyunma Odaları. Tuvaletler
Fleklrik Odaları
26 (' KT / RN kontrol edilmiyor 18 C KT /RN kontrol edilmiyor
Kapalı Yüzme Havuzu
2SCC KT
28 C KT / 6.Vr RN
Klimatize edilecek çeşitli alanlardaki dizayn sahıs sayıları ve şahıs başına taze hava miktarları
26°C KT/5Q%~RN
2KC KT
_
/
_
Minimum Taze Hava Miktarı
Tarif
Otel Odaları
Yemek Salonu. Restoran
Kafeterya
_
Bar. Kokotcvl Salonu
Konferans ve Toplantı Salonu
Ofisler
Gece Kltibü. Disko. Gazino
Balo Salonu
Balo Salonu Fuavc
Lobi ve Fuayeler
Koridorlar
Sağlık Kltibü (Fitness)
Yüzme Havuzu (Havuz Yüzeyi
Kenar Alanları dahil i
_ve
_
Dükkanlar
Personel Yemekhanesi
Oda Servisi
Berber/Güzellik Merkezi
ASHRAK 62*
(Sheraton.
1989
Shungri-LA,
AS Stnndardları)
25-35 L/s / Oda
15 L/s / Şahıs
15 L/s /Oda
1 0 L/s / Şahıs
10 Us /Şahıs
15 L/s / Şahıs
10 L/s /Şahıs
10 L/s / Şahıs
15 L/s/Şahıs
10 L/s / Şahıs
1 0 L/s / Şahıs
10 L/s/Şahıs
0.25 L/s ; nv
8 L/s / Şahıs
2.5 L/s / m-’
1 5 L/s / Şahıs
20 I ./s / Şahıs
1 5 L/s / Şahıs
10 L/s / Şahıs
15 I./s /Şahıs
15 L/s /Şahıs
15 L/s /.Şahıs
10 Us / Şahıs
0.5 Us / m:
10 Us / .Şahıs
2.5 L/s / m-
8 L/s/Şahıs
8 L/s/Şahıs
8 L/s/Şahıs
1 3 Us/Sahıs
10 L/s / Şahıs
8 L/s / Şahıs
8 L/s / Şahıs
15 L/s / Şahıs
Şahıs Sayısı
Alan Başına;
(Net
2 Kişi / Oda
1 Kişi / 1.5 m'
1 Kişi/ 1.4 mI Kişi / Lllm1 Kişi / 1 .0 m1 Kişi / 10 m:
1 Kişi / 1.5 m
I Kişi / 1 .5 m
1 Kişi / l.Om
1 Kişi / 3.5 m-
_
Alan Oranı
Brüt Alan/Net Alan
2.0
JL5_
13
2.0
1.0
Li
1.3
1.5
1.3
1 Kişi/ 5 mI Kişi / 3.5 m-
I y
1.0
1 Kişi/ 3.5 nr
1 Kişi/ 1.5 m2
I Kişi/ 5 m1 Kişi / 4 m;
1.0
1.4
1.3
J_İL
d) Sadece havalandırma yapılacak alanlar ve hava debileri
Tarif
Havası
Taze Hava/Tamanılama
_
Miktarı _
Taze Hava: Egzost Havasının
_
Tamamlama Havası yandaki
alınacak _
Egzost Miktarı
Soyunma Odaları
1 0 Hava Değişimi / Saat
Depolar
5 Hava Değişimi / Saat
Genel (Public) Tuvaldler
Otel Odası Tuvaleti
25-35 L/s
Tamamlama Havası odadan
Yüzme Havuzu
2.5 L/s / nr (havuz yüzey alanı dahil)
Taze Hava : Egzost havasının
%100'ü kadar
%75'i kadar
%75'i kadar
mekanlardan alınacak
alınacak
_
Normal çalışmada 3.5 L/s/m\
yangın esnasında 10 hava-değişimi/saaı
Garajlar
(VD1 2053)
_
__
_
mekanlardan
_
%75'i kadar
%75'i kadar
Mutfak Davlumbazı
Hesapla bulunacak
Yemek Hazırlama Alanları
(Davlumbaz Bulunmayan)
1 5 Hava Değişimi / Saat
Yağ Ayırıcı veya Pissu Pompa
Odası
5 L/s / m2
Tamir / Bakım Alclyesi
%75'i kadar
Makina Daireleri
3.5 L/s /nr
%75'i kadar
Yüksek Gerilim Odaları.
Trafolar vc Asansör Odaları
İsı yayma miktanna ve 10*C sıcaklık
yükselmesine göre hesaplanacak veya
lokal klima yapılacak
Yangın Kontrol ve Kumanda
Odası
%75’i kadar
Çöp Odası
20 Hava Değişimi / Saat veya lokal
olarak IO'C’yc soğutulacak
Kazan Dairesi
Yanma Havası hesabına göre veya 5 L/s / nr
Ekmek Yapımı (Fırın)
Çamaşırhane
25-30 Hava Değişimi / Saat+Lokal Klima
Kuru Temizleme
%90'i kadar
%75'i kadar _
%75'i kadar
e) Dizayn elektrik
Aydınlatma
Ana Giriş ve Lobi
Fuayeler
Gece Kliibiı. Bar, Kokteyl
Resepsiyon
Otel Odası
Ofisler
Dükkanlar
Balo Salonu Fuaye
Koridorlar
Tuvaletler
Soyunma Odaları
Depolar
Mutfak, Çamaşırhane
Makina Daireleri
Garajlar
_
Ekipman
YV/nf
Balo Salonu
Toplanlı Odası
_
ve ekipman yükleri
Alan
Kafc. Restoran
%105'i kadar
VV/nr
40
50
50
50
80
60
40
25
40
60
55
15
25
18
II
25
20
10
İlave Duyulur ısı
İlave Gizli Isı
W/m;
W/m1
10
8
8
Davlumbaz egzost sisteminde yangın damperi
bulunmamalıdır. Davlumbaz egzost kanatlan
mutfak dışında, yangına dayanıklı bir şafta
girinceye kadar, içten ve dıştan çıkacak
yangına karşı en az 90 dakika dayanacak
şekilde özel yangın izolasyon malzemesi ile
izole edilmelidir. Davlumbaz egzost
sisteminin dizaynı NFPA-96'ya uygun
olmalıdır.
Yüksek miktarda nem çıkartan bulaşık
makinası, pot-eviye v.s. gibi yerlerde ve
yüzme havuzlannda alüminyum, su sızdırmaz
kanal kullanmakta fayda vardır. Bu yerlerde
kanallara cihaz tarafına doğru eğim
verilmelidir.
İkiden fazla difiizör veya menfeze bağlı kanal
branşmanlarında manuel damper
bulunmalıdır.
VAV sistemlerinde kullanılacak yüksek
endüksiyonlu difüzörler lineer slot veya swirl
difüzör olmalıdır.(Bazı Amerikan ve Kanada
imalatçıları kare tip VAV difüzör imal
etmektedirler). 4 m den yüksek yerlerde
kullanılacak ve hem ısıtma hem de soğutma
yapacak difüzörler özel otomatik ayarlı
kanatlı swirl tip olmalı ve dizayn yapılırken
bunların aplikasyonu konusunda imalatçı
firmalardan onay alınmalıdır. Bütün
difüzörlerin akustik izoleli kanal bağlantı
plenumu ve ayar damperi bulunmalıdır.
Hava kanalları eşit sürtünme (equal friction)
metoduna göre boyutlandırılmalıdır. Birim
sürtünme basınç kaybına göre seçilen kanal
maksimum hız limitlerine göre kontrol
edilmelidir. Kanalların direk olarak sabit hıza
göre boyutlandınlması doğru değildir. Sabit
hız metodu ancak içinde partikül taşıyan
endüstriyel egzost kanallarının boyullandırılmasında kullanılır. (Static regain
ise sadece veriş havası kanalları için)
Enerji tasarrufu açısından hava dağıtım
sistemlerine dönük olarak ASHRAE
90. 1 - 1 989 (Energy Efficient Design of New
Buildings) standardı sabit hava debili
sistemlerde veriş havası, dönüş havası, egzost
havası fanları için aşağıdaki sınırlamayı
getirmiştir.
472.Psf
500 W Oda Başına
20
20
<0.8 (yani 0.8W/CFM)
Vsf
Vsf= Fan Debisi (L/s)
Psf= Fan Motor Gücü (kW)
A
ASHRAE Ekipman Emisyon değerlerine göre alınacak
Makina Dairesindeki ekipman emisyonlarına göre
I
Değişken hava debili VAV sistemlerinde ise
472.Psf
< 1.25
Vsf
f) Hava dağıtımı ve hava kanalları
5-yıldızlı otellerde hava dağıtımı sessiz
çalışma açısından düşük hızlı ve düşük
basınçlı olmalıdır. Bütün klinıatize edilen
alanların hafif bir pozitif basınç altında
tutularak enfiltrasyon önlenmelidir. Bu açıdan
VAV sistemlerinin bilhassa kısmi yüklerde
diğer sistemlere nazaran avantajları vardır.
Kanallar SMACNA'ya uygun ve flanşlı
birleştirilmeli, kanal kaçak testi DW143'c
Class A'ya uygun olacaktır.
Davlumbaza bağlı mutfak kanalları 3 mm
kalınlığında siyah sacdan sızdırmaz olarak
imal edilmeli ve her 3 m de bir temizleme
kapağı konulmalıdır. Ayrıca her dirsekten
önce ve sonra da birer temizleme kapağı
bulunmalıdır.
Buna göre, örneğin 5000 L/s (18000 m3/h)
kapasitesinde sabit debili bir klima
santralında, fan ve motor verimi çarpımının
pratik olarak 0.50 olduğu bir durumda, santral
içi basınç düşümünü yaklaşık olarak 450 Pa
kabul edersek, kanal sistemi için
uygulanabilir basınç kaybı maksimum
397Pa olmaktadır.
Aynı debideki bir VAV için ise olabilecek
maksimum uygulanabilir kanal statik basınç
kaybı 874 Pa çıkmaktadır. Bu durumda kanal
sistemini düşük hızlı olarak dizayn etmek
zaten kaçınılmaz olmaktadır. 5-Yıldızlı
otellerde uygulanabilecek ve gerekli sessiz
çalışmayı sağlayacak kanal seçim kriterleri
yandaki şekildedir.
Isıtma ve soğutma suyu dağıtımı
ASHR AE/IES Standard 90. 1 - î 989 da enerji
tasarrufu için öngörülen hususlardan bir
tanesi serpantin veya terminal yükünü bir
kontrol vanası vasıtası ile modüle ederek
kontrol eden soğutma veya ısıtma suyu
sistemlerinin değişken debili olma mecbu¬
riyetidir. Buna göre sistem debisi kısmi yükte
%50'nin altına kadar düşürülebilmelidir.
Pratikle bunu geçekleştirebilmeııin metodu
bütün serpantinlerde 2-yollu kontrol vanaları
kullanmak ve ısıtma veya soğutma dağıtım
pompalarını devir kontrollü, yani frekans
konverterli seçmektir.
Değişken debili hidronik devrelerde sistem
neredeyse zamanın %95'inde kısmi yükte
çalışacağından borulardaki hızlar da
genellikle dizayn hızlarının altında olur. Bu
da genellikle makina dairelerinde bulunan
büyük çaplı ana dağılım borularında dizayn
hız limitlerinin hafifçe yükseltilerek (birim
ekonomik sürtünme kaybı müsaade ettiği
müddetçe) ana boru çaplarının küçültülmeye
çalışılmasına ve bu suretle borulama
maliyetinin azaltılmasına olanak tanır.
Enerji tasarrufu ve ilk yatırım maliyetinin
düşürülmesi açısından genel eğilim direk
dönüşlü (Direct Return) hidronik devreler
kullanılmasıdır. Tam Tichelmann veya
(reverse return) hidronik devreler, direk
dönüşlü devrelere nazaran daha yüksek
pompa basıncı ve enerji harcaması
gerektirdiklerinden dolayı batı ülkelerinde
tercih edilmemektedir. Direk dönüşlü
devrelerin branşmanlarında akım ve basınç
vanaları kullanılarak ayarlanmaktadır.
Dizayn birim basınç düşümleri ve maksimum
hızlar aşağıdaki gibidir:
Bina içi ısıtma suyu boruları: 100-190 Pa/m.
hız 0.7 - 1.2 m/s
Bina içi soğutma suyu boruları: 350 Pa/m
hız max. 2.4 m/s, ana borularda max.
3.0 m/s
Kanallarda olduğu gibi boru çaplandırması
da ilk önce birim basınç düşümüne göre
yapılmalı ve daha sonra maksimum hız
kontrolü yapılmalıdır.
g)
4.2. Sıhhi Tesisat
a) Yumuşatılmış su kullanımı
0 Fr sertliğinde yumuşak su kazan ve buhar
jeneratörü, soğutma kulesi beslemede
kullanılıyor.
7 Fr sertliğinde su genellikle mutfakçılar
tarafından tercih ediliyor. Mutfak firmasının
istediği sertliği ayarlayabilmek için otomatik
karıştırma vanalı sistem kullanılıyor.
b) Kullanma soğuk ve sıcak suyu
miktarları
Kullanma soğuk ve sıcak suyu sistemleri
Amerikan Plumbing Code veya Alman DİN
1 988‘e göre dizayn edilebilir. 5-yıldızlı
otellerde mutfak, çamaşırhane, yüzme
havuzu, tuvaletler dahil olmak üzere toplam
Kanal ve Hava Dağıtım Sistemi Dizayn Kriterleri (Max. Değerleri)
9 m/s veya 1.2 Pa/m
Şaftlar İçindeki Veriş ve Dönüş Havası Dikey Kanallan
7.5 m/s veya 1.2 Pa/m
Kat İçindeki Yaıay Veriş Havası Kanallan
7.5 m/s veya 0.8 Pa/m
Kal İçindeki Yaıay Dönüş Havası Kanalları
7.5 m/s veya 1 .2 Pa/m
Tuvalet Egzosl Kanallan
9 m/s veya 1.2 Pa/m
Garaj Egzost ve Taze Hava Kanallan
7-10 kg/s/nr
Duman Egzosl Kanallan
Mutfak Davlumbaz Egzosl Kanalları
8 m/s minimum hız
0.38 m/s
Koridorlardaki Maksimum Hava Hızı
Veriş Havası Difüzörleri
Dönüş Havası ve Egzost Menfezleri
Garaj Egzost ve Taze Hava Menfezleri
Tuvalet Egzost Menfezleri
Tuvalet Kapı Altı Kesilmesi
Taze Hava, Dönüş Havası ve Egzost Damperleri
İsıtma Serpantinleri
Soğutma Serpantinleri
Hava Filtreleri (Ön Filtreler %85 toz tutma. Çanla
Filtreler %55 atmosfer verim)
Dış Duvarlara Konan Menfez ve Luverlcr
Fan Basma Tarafında
Seçim hava miktarına ve
min./max. atış mesafesine göre
(Yüzey alanına göre)
•Klitnatize mahallerde yüksek
seviyede 2 m/s
•Klimatizc mahallerde alçak
seviyede 1 .5 m/s
•Koridorlarda 2.5 ııı/s
3.5 m/s yüzey alanında hava hızı
2-5 m/s serbest yarık alanında
7.5 m/s yüzey alanında hava tıı/.ı
•Panel filtreler 2.0 m/s yüzey
alanında hava hızı
•Çanta filtreler katalog değerleri
alınacak
•Yağ (gres) filtreleri içiıı 1.8 m/s
yüzey alanında hava hızı
9-12 m/s max. çıkış hızı
kullanma suyu tüketimi 800 L/Oda/gün’dür. Soğutma kulesi su tüketimi ayrıca hesaplanacaktır.
800 L/Oda/gün değerinin yaklaşık ayrımı şu şekildedir.
Yer
Toplam Su
Sıcak Su
Otel Odaları (Oda Başına)
284 L/giin
1 60 L/giin
Restoran, Kafeterya
38 L/yemek
15 L/yemek
28 L/kg
8 L/kg
Çamaşırhane
(Oda başına
günde 6 kg çamaşır)
Buna göre oda başına, hariçten gelenlerle birlikte 2 kişi alındığında, günde ortalama 4 öğün
yemek (bar dahil) için ve otele hariçten gelenlerle birlikte oda başına restoranda
harcanan su = 2x38x4 304 L/gün.
Çamaşırhanede oda başına harcanan su = 6 kg/oda x 28 L/kg =168 L/gün
Geriye kalan 44 L/gün de sosyal alan tuvaletlerinde ve hesaplanamayan diğer yerlerde
harcanmaktadır.
Oda başına günlük sıcak su ihtiyacı:
Restoranlar 2x15x4 120 L/gün
Çamaşırhane = 6 kg/oda x 8 L/kg = 48 L/gün
Toplam sıcak su ihtiyacı 328 L/oda/gün
=
=
=
=
Yukarıda verilen değerler ASHRAE tarafından yapılan araştırmalar ve en son ASHRAE
Journal September 1994'de yayınlanan araştırma sonuçları ile de uyuşmaktadır.
Saatlik maksimum sıcak ve soğuk su ihtiyaçlarını tayin etmek için günlük değerleri günlük
ortalama çalışma saati olan 24'e bölüp 4.5 faktörü ile çarpmalıdır.
Yukarda tespit edilen günlük ve anlık soğuk su ihtiyacı Amerikan Plumbing Code yük birimi
veya DİN 1988'de verilen metotlar ile kontrol edilmeli hangi değer büyükse o alınmalıdır.
Kullanma sıcak suyu miktarları ASHRAE yük birimi metodu ile de tespit edilebilir. (Bkz.
ASHRAE H’book-Applications-Service Water Heating)
Temiz su boru hatlarında bina içinde maksimum hız 1.6 m/s alınmalıdır. Sıcak su
re-sirkülasyon sistemi oda banyolarının içine girerek her banyoda sıcak su hattının sonundan
alınmalıdır. Banyolar içinde sıcak kullanma suyu re-sirkülasyon hattına bağlanacak havlu
kurutucu öngörülmelidir.
c) Pissu sistemi dizayn esasları
Amerikan National Plumbing Code veya DİN 1986 esasları kullanılmalıdır. Bilhassa yüksek
binalarda bütün lavabo, tuvalet, duş ve banyolardan ayrı ayrı havalık alınması tercih
edilmelidir.
4.3.Yangın Söndürme Sistemleri
4.3.1. NFPA klasifikasyonu
NFPA 13'e göre odalar Light Hazard, Garajlar. Mutfaklar, Çamaşırhane, Servis Alanları,
Depolar, Makina Daireleri, KamyonYükleme (Loading Dock), Bakını Alanları, Porte Cochere
Ordinary Hazard Gr. 1 Balo Salonu ve Fonksiyon Odaları ise Ordinary Hazard Gr.2 alınacaktır.
Buna göre kombine bir hidranı ve sprinkler sistemi hidrolik analiz sistemi ile dizayn
edildiğinde hidranı kolonu sayısına bağlı olarak 1000 GPM (63 L/s) ile 1250 GPM (80 L/s)
yangın pompası kapasitesi çıkmaktadır. Yangın suyu rezervi ise en az 200 nv1 veya en az 60
dakika yangın pompası çalışmasına yeter olacaktır.
Hidrolik analiz için Ord. Hzd. Group 1 olan alanlarda en uzaktaki 3000 ft’ alanda
0.12 GPM/fr su debisi, Ord. Hzd. Group2 için ise 0.17 GPM/ft2 debi alınacaktır.
5. Klima, Havalandırma ve Isıtma Sistemleri
5.1. Merkezi soğutma ve ısıtma teşkilatı
5.1.1. Soğutma suyu (ehiller) sistemleri
a) Su soğutmalı / hava soğutmalı
Bazı 5-yıldızlı otel standardları direk olarak su soğutmalı ehiller istemektedirler. Hava veya
su soğutmalı ehiller seçimi için ehiller ve diğer soğutma suyu sistem elemanlarının kısmi
yük ve lam yük verimleri de göz önüne alınarak bir ekonomik analiz yapılmalıdır (Yıllık
toplam maliyet analizi). Ayrıca aşağıdaki hususlar gözönüne alınmalıdır:
• Maksimum dış hava sıcaklıkları ve bu sıcaklıktaki ehiller verimleri
•Suyun teminindeki güçlük ve su fiyatı
•Gelen suyun kimyasal analizi ve arıtma masrafları
•Chiller sisteminin elektrik enerjisi kullanımı
• Hava ve su soğutmalı sistemlerin işletme ve bakım masrafları
•Alternatif chillerler için servis kolaylığı
•Yedek parça temini
Hava soğutmalı ehillerin tanımlanan ömrü
15 sene, su soğutmalıların ise 20 senedir.
Bundan evvel ASHRAE Joumal'de yayın¬
lanan araştırmalarda 20000 m2’ye kadar olan
binalarda hava soğutmalı ehillerlerin, daha
büyük binalarda ise su soğutmalı ehillerlerin
tercih edilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır.
b) Chiller seçimi ve sayısı
2 adet ve herbiri %66.6 kapasitede veya 3
adet herbiri %33.3 kapasitede olmalıdır. Bir
ehiller devreden çıktığında geri kalan
chillerler toplam soğutma kapasitesinin
%66.6'sını karşılayacak şekilde seçim
yapılmalıdır.
c) ehillerden ısı geri kazanma sistemleri
Hava soğutmalı chillerlerden ısı geri kazanma
kondenseri ile kullanma sıcak suyu 42“C’ye
kadar ön ısıtılabilir. Su soğutmalı ehillerde
bu ancak 36"C'ye kadar yapılabilir.
d) Soğutma kuleleri seçimi ve sayısı
Soğutma kulesi hücre sayısının en az ehiller
sayısına eşit olmasında fayda vardır. Ancak
bu şart değildir. En az 2 adet soğutma kulesi
kullanılmalıdır. Soğutma kulesi kapasitesi
ehiller gereksinimini, mutfak soğuk oda
kondenser gereksinimi ve buz makinaları
gereksinimini karşılamalıdır. Chillerler
soğutma kulelerine ayrı ayrı değil ortak bir
kondenser suyu borusu ile bağlanmalıdır.
Soğutma kulelerine bir otomatik su
şartlandırma sistemi vasıtası ile şartlandırma
yapılmalıdır. Genel olarak bu sistem korozyon
önleyici kimyasal madde dozajı ile 2 değişik
Biocid dozajı ve suyun iletkenliğine bağlı
olarak yapılması gereken su drenajından
meydana gelmektedir.
e)Soğutma suyu dağıtımı, basınç
zonlamaları
Chiller evaporatörleri standart olarak 150 psi
(10.3 bar) işletme basıncında, özel olarak da
300 psi (20.6 bar) işletme basıncında
üretilirler. Yüksek binalarda basınç zonlarının belirlenmesinde bu husus önemlidir.
Özel bir durum olmadıkça soğutma suyu
boru hatlarında basıncın 10-12 bar'ın üstüne
çıkması arzu edilmez.
Kazanlar ve ısıtma suyu dağıtımı
alKazanlar ve ısıtma suyu dağıtımı
Kazanlar 2 adet herbiri en az %70 kapasitede
veya 3 adet herbiri en az %35 kapasitede
seçilecektir. Kazan kapasitesi normal ısıtmayı,
5.1.2.
sıcak kullanma suyu ısıtmayı, yüzme havuzu
İsıtma suyu
dağıtımı değişken debili, bütün kontrol
vanaları 2-yollu, fan-coillere verilecek olan
ısıtma suyu sıcaklığı max. 75°C ve dış hava
kompanzasyonlu olmalıdır. Aksi takdirde,
kontrol vanası düşük yüklerde kumanda
edemiyor. VAV Re-heat serpantinlerine ısıtma
suyu 65-70'C’de verilmeli ve buna göre
serpantin seçimi yapılmalıdır. Aksi takdirde,
düşük yüklerde kontrol vanası kumanda
edememektedir. Yakıt cinsi doğalgaz veya
su ısıtmasını karşılayacaktır.
LPG olabilir ya da motorin kullanılmalıdır.
Kazanlarda soğumayı önlemek için baca gazı
klapesi kullanılmalı, DİN 4751'e uygun tüm
emniyet donanımı bulunmalıdır.
Basınç zonlaması için kazan işletme basıncı
çelik kazanlarda 10 bara kadar çıkabilir. Bu
durumda zon yüksekliği 75-80 m civarına
kadar çıkabiliyor. Ancak, genleşme
tanklarının yerine veya sistemine dikkat
etmek gerekiyor.
b) Kullanma sıcak suyu ısıtma ve dağıtımı
Yukarda bahsedildi. Boylerli veya eşanjörlü
ve tanklı sistem alternatifleri tartışılacak.
ASHRAE de depolama kapasitesi faktörü
0.80 (L/h anlık debi üzerinden)’dır.
c) Bacalar
Çift cidarlı ve arası taşyünü izolasyonlu
paslanmaz çelik baca kullanılması tavsiye
edilir.
d) Kapalı yüzme havuz suyu ısıtma ve
yüzme havuzu kenarı panel ısıtma sistemi
Yüzme havuzu su ısıtma için plakalı eşanjör.
Yüzme havuz bölgesi yürüme alanları için
yerden ısıtma sistemi düşünülmelidir.
5.2. Otel Odaları
5.2.1. Klima sistem alternatifleri, cihaz
seçimi ve cihazları oda içine yerleştirme
Her odada istenildiği anda, diğer odalardan
bağımsız olarak ısıtma veya soğutma
yapılabilmesi gerekiyor. 5 yıldızlı otellerde
genel olarak kullanılan sistemler:
4-borulu fan-coi!
2-borulu fan-coil ve elektrikli ısıtıcı
Su kaynaklı ısı pompası
VRV
Çok ender olarak VAV
Bunlardan en çok kullanılanı 4-borulu fancoil veya yurtdışmda 2-borulu fan-coil ve
elektrikli ısıtıcı. Bu ünitelerden büyük bir
çoğunluğu yatay, dikey, kabin tipi, tavan tipi
olabiliyor. En çok uygulananı tavan tipi.
Primer hava genellikle ayrı bir santralda
şartlandırılıyor ve oda soğutma cihazına veya
direk olarak odaya kanalla veriliyor.
Şartlandırılmamış primer havanın direk
olarak soğutma cihazına veya odaya verilmesi
kısmi yükte çalışmada nem kontrolünü alt
üst ediyor. Bu küflenme problemlerinin klasik
nedenidir. Egzost havası banyodan alınıyor.
Tercih edilen şartlandırılmış primer havanın
oda içine direk verilmeli, şartlandırma
sıcaklığı yazın 18°C kışın 20°C olmalıdır.
Primer hava ile egzost havası arasında ısı
geri kazanımı yapılarak enerji masrafları
oldukça düşürülebilir. Bazı otel şart¬
namelerinde taze havanın otel koridorlarına
verilerek odalara buradan hava alınması
istenmesine rağmen yeni otellerde bu
uygulamaya artık pek gidilmiyor. Birçok
otel operatörü otel odalarının otel koridoruna
nazaran pozitif basınç altında tutulmasını
tercih etmektedir. Bu koridordaki herhangi
bir koku olayının odaya girmesini engelle¬
mekte ve enfiltrasyonu önlemektedir. Bunun
sağlanması için odaya takribi 30 L/s taze
hava verip banyodan 25 L/s egzost ediliyor.
Tavan tipi fan-coil veya WSHP ünitelerinin alternatif yerleri:
Oda giriş koridoru tavanı içine (en çok uygulanan)
Banyo tavanına (küvetin üzerine gelmeyecek ve kolayca erişilebilecek şekilde)
Yanda, dik veya kabin tipi dolap içine.
Bazen üniteler dolabın içine veya üzerine konmaktadır. Bu riskli bir yerdir. Kondens suyu
çıkaran bu üniteler tavalarının taşarak müşterinin giyeceklerini berbat etme riski vardır.
Birçok otel mimari ünitenin banyo tavanına konmasını tercih etmektedirler. Çünkü bu oda
girişinde tavanın yükseltilmesi imkanım sağlamaktadır. Burada dönüş hava filtresine erişim
ve ünitenin bakımı için üniteye erişim önemlidir. Ünitenin küvet veya lavabo üzerine gelecek
şekilde konmaması gereklidir. Aksi takdirde altına merdiven konamaz veya bakım yapılırken
alet düşüp lavaboyu kırabilir. Hava atış difüzörii yatağın baş kısmına doğru veya onun
üzerinden üflememelidir, çünkü potansiyel damping ve yataktaki insanın üşümesi
gerçekleşebilir. Her ünitenin altında ünite rahatça çıkarılabilecek kadar büyüklükte bir erişim
paneli bulunmalıdır.
5.2.2. Oda koridorları
Oda koridorları ılıman bölgelerde % 100 şartlandırılmış taze hava verilerek klimatize edilir.
Çok sıcak bölgelerde ve çatı katlarında ise koridor için ayrı bir fan-coil veya soğutma ünitesi
düşünülebilir. Koridora verilen taze hava kat görevlisi odasından veya malzeme odasından
egzost edilir. Taze hava egzost miktarından en az %10 fazla olmalıdır.
5.3. Sosyal Alanlar
Sosyal alanlarda yük daima değişmektedir ve mekanik sistemler bu sürekli yük değişimine
ekonomik bir biçimde ayak uydurmak zorundadır. Ana otel lobisi 24 saat çalışır. Buna
karşılık balo salonu, toplantı salonları, restoranlar, dükkanlar gibi bölümlerin tanımlanmış
çalışma saatleri vardır.
---
—
'<üüü<;
rÇ*?
I
m
T
S
In
X
0
e
L2=L
J
PRE-FILTERS
>CHWB>
i
T 1}
<mwr<
FHUl-FUTIRS
\
«
>HWR>
\'
A
/\
A
/\
STAFF DINING
STAFF DINING AIR CONDITIONING & VENTILATION
M
'I.
0
V
1
w
t
>CHW«>
|ü
3
3
PRE-FILTERSJ
•
e
/
FINAL FftTERSy
1
i_:
r
<P:
X
j
--4
"'1 y
>HWB>
j
:
:
:
»
!
LAUNDRY
@}LAUNDRY OFFICE
LL
_/
— @1
CD
REHEAT COIL fTYP)
..J
4T
„
/
/
9J
-O-"1:SHÿ
Id
rÿT
_
DRY-CLEANING
9j y
/
‘D-'-lriU-.
STORAGE
LAUNDRY VENTILATION AND AIR-COND. SYSTEM
:
:
:
:
Sürekli değişen yüklere ve iç zonlamaya en
uygun ve çalışması en ekonomik sistem VAV
sistemidir. Her ana sosyal bölümün kendine
ait bir klima santralı bulunmasında fayda
vardır. Bu suretle kullanılmayan bölümün
santralı durdurularak en basit bir biçimde
enerji tasarrufu yapılır.
a) Balo salonu ve fuayesi
Balo salonu genellikle ayırıcı perdelerle 2
veya 3'e bölünür. Her bölüm tek başına veya
diğer bölümlerle birlikte çalışabilmeli ve her
bölümde ayrı sıcaklık kontrolü yapılabil¬
melidir.
Buna göre klima sistemi ya VAV ya da sabit
debili re-heat (ısıtmalı) sistem olabilir. Enerji
tasarrufu açısından VAV çok daha uygundur.
Yüksek taze hava ve egzost debileri ile
çalışıldığından balo salonu klima santralında
egzost havasından taze havaya ısı geri
kazanma tekerleği kullanarak eneıji tasarrufu
yapılabilir.
b) Toplantı odaları ve fuayesi
Ballroom ile aynı, VAV + re-heat sistemi
uygun.
c) Restoranlar ve mutfaklar
Restoran ve ona bağlı mutfak grubu birlikle
çalışacaktır. Genel olarak restoranı %100
taze hava ile sabit debili olarak çalışır ve
restorana verilen taze hava bir fan ile mutfağa
transfer edilir.
d) Hotel lobisi ve ön ofisler
e) Kapalı yüzme havuzu
f)
Disko
g) Çok amaçlı salon
5.4. İdari ve arka (görünmeyen) alanlar
(back of the house)
İdari ofisler
FCU
b) Soyunma odaları ve duşlar
c) Personel yemekhanesi
d) Mutfaklar
Duvar tipi davlumbaz 0.5 m/s
Ada tipi davlumbaz 0.75 m/s
Toplam egzost pişirme kısmında 30 L/s/m2,
yemek hazırlama ve servis kısmında
15 L/s/m2. Kompanzasyonlu davlumbazda
%80 taze hava davlumbaza veriliyor.
Davlumbaz önüne 5 L/s/m2 şartlandırılmış
hava veriliyor. Şefin ofisi full klimatize
edilmelidir (FCU). Şarap deposu isteğe göre
soğutulmalı, et ve pasta hazırlama bölümleri
maksimum 22- 24°C olmalıdır.
e) Çamaşırhane
30 hava değişimi ve insan çalışan bölgelerde
spot soğutma (FCU). Egzost menfezlerinde
iplik tutucu filtre bulunmalıdır.
f) Garajlar
a)
5.5. Yangın Duman Egzostu ve Merdiven
Basmçlandırma
a) Kaçış merdivenleri basmçlandırma
Avustralya Standart! AS 1668'e Göre Merdiven Basmçlandırma Havası Formülü
Q(L/s)= 1.25-(1000-A-v+D-Lo-EF
=
A
Yangın sırasında açılacağı kabul edüen kapıların
(3 kapı) toplam alanı (m2)
b)
D
L
=
=
=
EF
=
Açık kapıdaki hava hızı (1 m/s )
Yangın merdivenindeki kapalı kapı sayısı
Kapalı kapıdan hava sızıntısı (Giydirme cepheli ve dış duvar sızınlısı minimuma
indirilmiş binalarda genel olarak kapı başına 75 L/s)
Emniyet faktörü ( 1 . 1 ila 1 .25 arasında alınacak)
(Formüldeki 1.25 faktörü açık kapıdaki homojen olmayan hava akımı nedeniyle
alınmıştır.)
Duman egzost sistemleri
20da koridorları
Her 30 m koridor uzunluğu için 1 adet duman emme ağzı gereklidir. Duman miktan tavandaki
duman rezervuarının yerden yüksekliğine ve kaçış kapısı ebatlarına göre tayin edilir.
2Sosyal alanlar
Balo Salonu, Auditoryum, Disko, Çok Amaçlı Salon gibi toplantı mahallerinden yangın
durumunda duman egzostu yapılmalıdır. Eğer bina 30 m den yüksekse sosyal alanlardan ve
arka alanlardan da duman egzostu yapılmalıdır. Her klima santralının veriş havası tarafından
kanal tipi bir duman dedeklörü bulunmalı ve duman hissedilmesi halinde santralı
durdurmalıdır.*
ULTRA-VKUT KMIFtCnOH SET
GENERATION
'll
ii
DOMESTIC COlf WATCT SUPPLY HEADER
TABLE WATER TO
CHEN5/1CE MACHINES
<*:
U\
--
IA-LA —I
OS
rÿn
13
?
rtm~\
1
*
M
SANO/CARBON FILTERS
I BACKWASH
WAETR SOFTENING UNfT
(MICROPROCESSOR CONTROLLED)
1
j.
@
:et
DOMESTIC WATER
TANK
BOOSTER RUMP SET
FIRE WATER REZERVE
200 M3
A
DOMESTIC WATER SUPPLY SVSTEM
ytt
SWIMMING POOL
IT
-
t
2
T
BALANCING
TANK
MEASURING SAMPLING
;
-
l—L
OCW SUPPLY
©
i
WATERHEATING
-Ai h-
i.
UStfl
l
u
rÿril
N0/CAR80N FILTERS
I
-
.
--
i
HÖ Qii
“SÜS A
| \-fnt
'
L
SODA
ALUM
m
PH
CONNECTION
UNIT
CALCIUM
HTM6NUM FI
DOSING UNIT
ICHLORMATIUN)
OMÇHUUIT
DOSING
UNIT
SWIMMING POOL WATER TREATMENT SYSTEM
İsmail Can
Boğaziçi Üniversitesi nden 1980 yılında mezun oldu. 1993 yılma kadar çeşitli dönemlerde Sidney-Avustralya ve Singapur da proje
mühendisi ve proje yöneticisi olarak çalıştıktan sonra 1993 yılında ortağı olduğu Birikim Mühendisliği kurmuştur. Halen aynı şirkette
şirket ortağı olarak görev yapmaktadır.

Tesisat Dizayn ve Uygulama Örnekleri

Transkript

Benzer belgeler

Holiday Inn Gebze Istanbul Asia

PARAFLU 11 F.E. Cod. 1674

tahran household fuarı tur programı

indir - Funtoro

Otel hakkında