Bildiri PDF

Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-IS Eyliil2001 Sanhurfa
TURKiYE'DE
MEKANiK
MEYVE HASADININ DURUMU
Ibrahim GEZER1
OZET
Meyve tanrmnda, toprak isleme, dikim, zirai miicadele, sulama gibi alanlarda kismen ya da
tam amen mekanizasyona gecildigi halde, hasatta insan giiciine bagimhhk biiyiik oranda devam
etmektedir. Bunun nedenleri, meyvelerin es zarnansiz olgunlasmasi, dayammlanmn az olusu, cok
yilhk bitki oluslan, cesit fazlaligi, ekilis ve dikilis yontemlerinin farkh oluslandir. Elle meyve hasadi
meyveden meyveye degismekle birlikte ortalama olarak 4S0-2000 is g.h/ha gerektirmektedir. Bu
rakam iiretim icin top lam cahsrna zarnamnm %40-80' ini, toplam iiretim maliyetinin %30-60' nu
olusturmaktadir. Meyve hasadi tahillara gore is giicii bakrrmndan 100-2S0 defa ve iiretim masrafi
bakimmdan ise yaklasik 40 defa fazla olmaktadir (I). Diger taraftan ozellikle agac meyvelerde
geleneksel yontemlerle hasat oldukca yorucu ve zaman ahci olmakta, iscilik ihtiyaci artmakta, hasadm
gecikmesinden ve yontemden kaynaklanan nedenlerle iiriin kayiplan artmaktadir. Bu durum, meyve
hasadirun mekanize edilmesini zorunlu kilmaktadir. Gelismis iilkelerde ozellikle fabrikasyon amach
meyve hasadmda cok onemli gelismeler kaydedilmis olmasma ragmen, Tiirkiye'de konu heniiz
arastirma ve deneme asamasmdadir.
Bu calismada, diinyadaki gelismeler de dikkate ahnarak, Tiirkiye'de mekanik meyve
hasadmm bulundugu seviye, yapilan cahsmalar ve sorunlar tarnsrlrmsnr.
Status Of Mechanical Fruit Harvesting In Turkey
ABSTRACT
Although mechanization has been achieved in some fields of fruit agriculture such as tillage,
sowing, plant protection, irrigation; dependence on human power in harvesting is still high. The
reasons for this are non-uniform fruit maturity, their being biennial plants, too much diversity of their
species, different plantation and planting methods. Although manual fruit harvesting differs form fruit
to fruit; normally 4S0-2000 work hour/hectare is required. This figure accosnts for 40-80% of total
working time and 30-60% of total production cost. Fruit harvesting is ISO-200 times and
approximately 40 times costly than cereal harvesting respectively in terms of work force and
production cost. (I) On the other hand, particularly in the harvest of tree fruits conventional harvesting
methods are very tiring and time-consuming, highly labor demanding; therefore yield loss is possible
due to late harvesting and non-efficient methods. This makes mechanical fruit harvesting necessary.
Although there are important improvements in fruit harvesting of fabrication fruits in developed
countries, in Turkey the subject is under investigation and research.
In this study, by considering developments in the world, the studies and problems in this field
are discussed.
GiRiS
Tiirkiye, Diinyanm en onemli meyve iiretim merkezlerinden biridir. Tiirkiye'nin bazi
mikroklimalan dismda hemen her yerinde meyvecilik yapilabilmektedir. Aynca Tiirkiye, bazi meyve
tiirlerinde Diinya iiretiminde onemli bir paya sahiptir (Tablo I)
Gerek diinyada ve gerekse Tiirkiye'de meyve hasadi hala biiyiik oranda elle yapilmaktadtr.
Bu yiizden, meyvecilikte birim alana diisen is giicii ihtiyacmm biiyiik oldugu alanlann basmda hasat
gelmektedir. Tiirkiye sartlannda, tesis edilmis durumdaki bazi meyve bahcelerinde hasat icin gerekli
olan is giicii ihtiyacmm top lam is giicii icindeki paylan Tablo 2'de verilmistir (2,3,4). Hasat
islemlerinin cogu zaman kalifiye eleman ve ozel bazi sartlar gerektirdigi dii~iiniiliirse, hasat
i~lemlerinin maliyetinin de top lam maliyet i~inde yiiksek bir yer tutacagl a~lktlr.
I.
Yrd.Do~.Dr. inonii Oniversitesi Malatya M.Y.O. Tanm Makineleri Program!.
251
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
Tablo 1. BaZI Meyve Tiirlerinde Tiirkiye'nin Diiny_aUretimindeki Yeri (FAO, 1998)
Diinya Uretimi
Tiirkiye'nin Uretimi
Meyve Tiirii
(Ton)
%
Ton
4.38
Elma
56.975.313
2.500.000
21.43
Kayrsi
2.509.937
538.000
12.12
Kiraz
1.608.360
195.000
Dziim
56.951.579
3.650.000
6.41
Fmdik
773.228
580.000
75.00
9.428.803
3.82
Limon
360.000
Zeytin
14.038.797
1.650.000
11.75
Portakal
62.533.564
830.000
1.33 oN:
Seftali
11.617.065
400.000
3.44
Erik
7.652.472
2.48
190.000
Visne
922.762
130.000
14.10
515.575
Fistik
40.000
7.75
Tablo 2. Bazi Meyve Tiirlerinde Hasat Icin Gerekli I~ Giicii Ihtiyaci (%)
Meyve
Visne ve Zeytin Dziim
Elma Kayisi Seftali <::ilek
Tiirii
Kiraz
50-70
Hasat
24
41
43
38
63
i~ 70
Giicii(%)
Fmdik
Narenciye
74
31
i~ giicii maliyetinin yiiksekligi, bir 90k bolgede yeterli ve kalifiye is gucunun temin
edilerneyisi, elle hasadm zor, yorucu ve 90k zaman alter olmasi gibi nedenlerle giiniimiizde
meyvelerin mekanik hasadi ekonomik bir zorunluluk halini alrmsnr, Mekanik hasat bu zorluklarm
ortadan kaldmlmasimn temel altematifidir.
Mekanik hasat yontemi, elle toplamamn zor oldugu kucuk taneli meyveler ve grda
endiistrisinde kullamlacak her tiirlii meyve ile sert kabuklu meyvelerin hasadma uygunluk
gostermektedir. Son yillarda sofrahk meyvelerin mekanik hasadmda da iimit verici gelismeler
gozlenmektedir.
MEKANtK HASAT
Meyve hasadi; meyvelerin herhangi bir sekilde daldan aynlmasi, toplanmasi, tasmmasi,
temizlenmesi, suuflandmlmasi ve saklanmasi olarak tammlanabilir (5). Meyvelerin agactan topluca
dilsiinilmesini amaclayan mekanik hasat yontemi, meyve hasadmda teknik ilerlemenin saglandrgr
alanlardan bir tanesidir. Mekanik hasatta; agacm ana govdesi ya da dallanm sarsan, agaca dalgah
olarak hava ya da su piiskiirten, vakum ya da kesme etkisiyle meyveleri koparan, tirrmk bicimindeki
yakalama kollan ile agacm icerisine giren vb. sistemler kullamhr. Aynca son yillarda meyve
hasadmda, heniiz deneme asamasmda olmakla birlikte robot sistemler de kullamlmaya baslanrmsnr.
Agactan topluca diisilrtilen meyvelerin tutulmasi icin de bazi sistemler gelistirilmistir. Bu sistemler;
elle tasman ve kurulanlar, traktore monte edilenler ve sarsrcilarla monte edilmis kendi yiiriir sistemler
olarak tasnif edilebilir.
Meyve hasat mekanizasyonu konusundaki calismalara ilk olarak 2. Diinya Savasi yillannda
insan is giicii konusunda darbogazlarla karsrlastlmasi nedeniyle baslanrmsnr. Bu donemlerde
gelistirilen bazi basit sistemler sayesinde 1920-1940 yillan arasmda meyve hasadi icin her yil 800
milyon saat insan isguciine gereksinim duyulan ABD'de, daha sonraki 20 yilhk donemde her yil 450
milyon saat tasarruf saglanrrustir (6).
DUNYADA VE TURKiYEDE MEKANiK MEYVE HASADI
Hasat mekanizasyonu acismdan gelismis bazi iilkelerde mekanik hasat oram oldukca yiiksek
degerlere ulasrms durumdadir. Omegin ABD' de 1979 Yllmda i~lemelik erik, vi~ne, kiraz, ~eftali,
kaYlsl ve elma i~in mekanik hasat oranlan slraslyla, %100,85, 15, 13, 10 ve 5 olarak tespit edilmi~tir
252
Tanmsal
Mekanizasyon
20. Ulusal Kongresi
13-15 Eyliil 200 1 Sanhurfa
(7). Vine 1981 'de ABO'nin
Kalifomiya
bolgesinde
yetistirilen
Clingstone
seftalilerinin
%35'inin
mekanik olarak hasat edildigi bildirilmistir (8) . Bir baska cahsmada ise ABO'de islemelik meyvelerin
%38'inin, sofrahk meyvelerin ise %1 'inin mekanik olarak hasat edildigi belirlenmistir (9). Diger bazi
iilkelerde de mekanik hasat oranlan benzer seviyelere ulasrrus durumdadir,
Ornegin Macaristan'da
kayisilann
%25'inin mekanik olarak hasat edildigi ve bu arnacla 73 adet gelismis mekanik meyve
hasat makinesinin kullamldigi belirlenmistir (10).
Giiniimiizde ABO,
italya ve ispanya gibi makineli meyve hasadinm gelistigi iilkelerde
zeytin, visne, erik ve kayisi gibi fabrikasyon amach iiretilen sert cekirdekli meyvelerin hasadmda tek
ya da cok yonlil cahsan atalet kiitleli govde sarsicilar yaygm bir sekilde kullarnlmaktadtr
(II). Bu
amacla Siglinger ve Moser (12), visne ve eriklerin mekanik hasat imkanlanrn
arastirmak amaciyla
silkeleme makinalan
ve tutma platformlanm
farkh kombinasyonlarla
kullanarak
en uygun hasat
parametrelerini
tespit etrnislerdir,
Andor ve ark.(13), Macaristanda,
sert cekirdekli
meyvelerin
hasadiyla ilgili bir arastirma yaprmslardir.
Bu arastirmada, visne, kayrst ve erigin mekanik hasadmda
kullarnlan Schauman Combiner ve E-842 tipi hasat makinalan ile kendi yurur Kilby hasat makinesi
mukayese edilerek teknik detaylan karsilastmlnustrr. O'Brien ve ark. (14), bazt sert cekirdekli agay
meyvelerin mekanik hasadmda frekans ve genlik ile hasat etkinligi arasmdaki iliskileri
belirlemislerdir. Sansavani ve Costa (II), Bologna Univ. Tarafmdan dizayn edilen kendiyiiriir tam
otomatik bir govde sarsrcryi kaytsi hasadmda kullanrruslardir. 50 m2'lik bir tutma alamna sahip olan
bu silkeleyicinin is basansi, yetiskin agaclarda 30 agac/h, gene agaclarda ise 50-100 agac/h olarak
bulunmustur, Ayru makineyi kullanan Costa ve ark. (15), ise mekanik kayisi hasadmdaki hasat
etkinligini % 84.3 olarak belirlemislerdir.
Tiirkiye'de zeytin, visne ve kayrsi gibi sert cekirdekli meyvelerin hasadmda, geleneksel
yontemlerle hasat, diger meyve tiirlerinde de oldugu gibi tiim olumsuzluklanyla birlikte devam
etmektedir. Ege Bolgesinde yapdan bir yah~mada bolgede zeytin tanmmda, meyvenin biyolojik
devresinin siirekliligini bozan ve periyodisiteyi te~vik eden, smklamak suretiyle hasadm hala yaygm
bir ~ekilde devam ettigi bildirilmi~tir (16). Vine Ulger ve ark.(17) Marmara Bolgesinde zeytin
iiretiminde mevcut mekanizasyon durumu ve sorunlanm inceledikleri yah~mada, bolgede zeytin
hasadmm erkek ve kadm i~yiler tarafmdan yapddlgl ve makine ile hasada rastlanmadlgml
belirtmi~lerdir. Ancak bu meyvelerin mekanik hasadlyla ilgili temel yah~malar ba~laml~tlr ve devam
etmektedir.
Keyecioglu (3), atalet kuvvet tipi bir sarslclYI zeytin hasadmda kul1anml~t1r. Ara~tlrmada,
zeytin dalmm en iyi silkeleme frekans arahgl20-28 Hz olarak belirlenmi~ ve yap dan bahye
denemelerinde % 60 oranmda bir dii~me geryekle~tirilmi~tir.
<;etinkaya (18), kablolu bir silkeleyici ve ~emsiye tipi bir tutma platformunu vi~ne hasadmda
kul1anml~ ve etkili bir vi~ne has adI iyin gerekli parametreleri ara~t1rml~tlr. Uy degi~ik frekans (7-8-9
Hz) ve iiy degi~ik genlik (30-40-50 mm) kombinasyonlan ile iki degi~ik ethrel konsantrasyonu
denemi~ ve %93.6'ya kadar dii~iirme geryekle~tirmi~tir. Vine Ozgiiven ve ark.(l9), yaptlklan bir
yah~mada kimyasal madde kullanmakslzm 10 Hz frekans ve 20 mm genlik kullamlarak vi~nenin %78
dii~iirme oramyla hasat edilebilecegini tespit etmi~lerdir.
Gezer (20), kablolu ve eksantrik dal silkeleyiciler ile bir ~emsiye tipi tutma platfonnu
kullanarak iki farkh ye~it kaYlsl iyin etkili hasat parametrelerini ara~tlrml~t1r. Kablolu silkeleyiciyle %
98.9, eksantrik silkeleyiciyle ise %99.6'ya kadar dii~iirme gen;ekle~tirmi~tir. Aynca tutma platformu
kullanmanm, toprak zemine dii~iirmeye gore zedelenmeyi % 78 oranmda azalttlglm bildirmi~tir.
Kablolu silkeleyiciyle etkili kay lSI hasadl iyin 50mm genlik, 8Hz frekans degerlerini onerirken,
eksantrik silkeleyici iyin 40mm genlik ve 15Hz frekans degerlerlerini onermi~tir.
A.B.O. 'de iiretilen f1stlk meyvesinin tamaml mekanik olarak hasat edilmektedir. Meyveler
dallanndan titre~im ilkesiyle aynlmaktadlr. Yakla~lk 2 dakikada 3 agacm iiriinii bu ~ekilde
toplanabilmektedir.
Tiirkiye'de yapdan bir yah~mada ise Giineydogu Anadolu Bolgesinde yogun olarak
yeti~tiriciligi yapilan Antep f1stlgmm mekanik yolla hasat imkanlan ara~tmlml~tlr. Eksantrik
silkeleyici, pnomatik silkeleyici ve motorlu el silkeleyicinin kullamldlgl yah~mada %85-100 oranmda
hasat geryekle~tirilmi~tir. Bu sonuylar Tiirkiye'de Antep flstlgmm mekanik hasadmm miimkiin ve
uygulanabilir oldugunu gostermektedir. (21)
Fmdlgm mekanik hasadlyla ilgili olarak, bir-yok iilkede genellikle mekanik ve pnomatik
ilkelerle yah~anlar olmak iizere yok say Ida hasat makinesinin tasanml ve imalatl geryekle~tirilmi~tir
253
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
(22). Rusya'da findiklann mekanik hasadi ile ilgili yapilan bir cahsmada is giicii ihtiyacmm elle
hasada gore %80 oramnda azaldigi belirlenmistir (23).
Tiirkiye'de yapilan bir cahsmada Tiirkiye kosullanna uygun aspiratorlu bir findik hasat
makinesinin tasanrm ve imalati yapilarak bahce sartlannda denenmistir. Denemeler sonucu 226.8
kgf/da iiriin verimi icin, 28.48 kgfliC:;h tane verimi, 0.396 da/h alan is verimi ve % 95.13 toplama
etkinligi saglanrmsur (24). Yine fmdigm mekanik hasadmda eksantrik bir silkeleyicinin kullamm
imkanlan arastmlrmstir (4).
Turuncgillerin hasadiyla ilgili olarak ozellikle ABD, Avustralya ve israil'de yogun
cahsmalar yapilmaktadir. 1950'li yillann sonlanna dogru baslayan cahsmalar 1970'li yillara dogru
hizlanrms ve bu donemde elma, narenciye ve iiziim icin OTR (Over- The-Row Continuous Tree-Crop
Harvester) adt veri len malar arasmda siirekli hareketli meyve hasat makinalan gelistirilmistir. Boyle
bir makineyi Webb ve ark.(25), sofrahk ve islernelik seftalilerin hasadmda kullanrms ve is basansim
1min/agac olarak bulmuslardir, Benzer bir makina Berlage ve Langmo (26), tarafmdan elma hasadi
icin kullamlnusnr, Bu makinamn elma hasadmdaki is basansi 0.57 min/agac olarak bulunmustur,
Aym ilkelerle cahsan bir makineyi Monroe ve Levin (27), ise cileklerde denemislerdir.Yine elmalarda
zedelenmeyi minimize etmek icin bir tasiyicrya sahip, ici plastik kiirelerle doldurulmus ve i~ basansi
30 min/agac olan bir hasat makinesi denenmistir, Aynca, ozellikle Japonya'da ozel bir elma tiirii icin
hasat oncesi, meyvelerin iizerinin ozel bir plastikle ortiilmesi ve bahce yiizeyinin alimunyum folye ile
kaplanmasi yaygmdir (5).
Coppock (28), bir silkeleyici ve tutma platformu imal ederek turuncgil hasadi
gerceklestirmistir, Cahsmanm sonucunda %98.3 has at yiizdesi elde edilmistir, Silkeleyicinin hasat
verimi ise 16.2 agac olarak bulunmustur, Yine Coppock ve Brown (29), hava piiskiirtmeli bir sistemle
(hava jetleri) yaptiklan bir cahsmada %95 diisurme ve 70-120 agac/saat gibi oldukca yiiksek bir is
basansr elde etmislerdir. Hava Jetleri ile hasatta, hava, mekanik hareketli deflektorler ile 1-1.3 Hz
cahsma frekansiyla agacm degisik yerlerine, makine hareket halinde iken 65 mls gibi yiiksek bir hIzla
piiskiirtiiliir (30). Berlage (32), tarafmdan hava jetli bir makine de elma aga<;lanmn mekanik
hasadmda kullamlml~tlr.
Kiri~<;i ve Tun<;er (31), tarafmdan yapilan bir ara~tIrmada, Tiirkiye ~artlannda mekanik
turun<;gil hasadmm, gerek ~imdiye kadar geli~tirilen sistemlerin istenilen diizeyde oimamasl ve
gerekse Tiirkiye'deki bah<;e ve aga<; sistemlerinin mekanik hasat dii~iiniilerek olu~turulmadigi i<;in
~imdilik insanm <;ah~ma~artlanm iyile~tiren ve i~ verimini artiran yardimci hasat vasitalanna oncelik
vermek gerektigini bildirmi~ler.
YENi GELi~MELER
Son on yli i<;inde meyve hasat sistemlerinde, meyve hasadmda tam otomasyonu ama<;layan
ve mekanik, hidrolik, elektronik ve bilgisayarh bir<;ok teknolojinin birlikte kullamldlgl, genellikle de
kiitlesel hasadl ama<;layan <;ok saYlda hasat sistemleri geli~tirilmi~tir. Sofrahk meyve hasadl i<;in ise
robot sistemler iizerinde <;ah~limaktadir.
Zocca ve ark.(33), tam otomatik bir meyve hasat makinesini projeleyip imal ederek
makinanm teknik ozelliklerini ve performans degerlerini tespit etmi~lerdir. Silkeleme, top lama ve
depolama i~lemlerini aym anda yapan bu makine, elektromekanik tahrikli PLC kontrol merkezine
gelen bilgileri degerlendiren ultrasonik, magnetik ve mekanik ozellikli bir sensore sahiptir. Govde
ayariamasl da dahll tiim hasat <;ah~malan, elektronik, hidrolik ve pnomatik sistemlerle
ger<;ekle~tirilmektedir. Saatte 80'den fazla aga<; hasat edebilecegi tarla testleri sonucu anla~llan bu
makinanm <;ah~tlnlabilmesi i<;in sadece bir personele ihtiya<; vardIr.Tam bir mekanizasyona, ancak
yeterli bir etkinlikte <;ah~an ve bir ki~i tarafmdan sevk ve idare edilebilen, silkeleme ve top lama
i~lemlerini aym anda yapabilen bir makineyle eri~ilebilecegi dikkate ahndlgmda, bu geli~meler onemli
goriilmektedir.
Peterson ve ark. tarafllldan A.B.D.'de 1997 ylimda yapilan bir <;ah~mada kafes tipi terbiye
sisteminde yeti~tirilen elmalar i<;in bir mekanik hasat sistemi geli~tirilmi~tir. Bu sistemde hasat
maliyetinin elle hasada gore %36-44 azaidigi ve meyve kalitesinin elle hasada yakm bulundugu
bildirilmi~tir (34).
Japonyada 1998 Yllmda yapilan bir <;ah~mada robotlu bir sistemle elma ve domates hasadl
ger<;ekle~tirilmi~tir. Sistem mafsalh bir kol ve elinde kamera bulunan bir robottan olu~maktadir (35).
254
Tanmsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eyliil2001 Sanhurfa
ilk kez 1980'li yillarda baslayan tanmda robot sistem uygulama calismalan, giiniimiizde
artarak devam etmektedir. Heniiz ticari anlamda elle hasadm yerini tutacak bir seviyeye gelmemis
olmakla beraber yine de bircok cesaretlendirici sonuclar elde edilmistir. 1991 yilmda Fransa'da
MAGALl admda bir elma hasat eden robot (36) ve ispanya'da CITRUS admda bir portakal hasat eden
robot (37) ticari olarak kullamm iddiasiyla piyasaya tarutilrrnstrr. Bir robot sistem temelde isletici
sistem, kontrol sistemi, gii9 kaynagi ve is orgam iinitelerinden olusur (38). Bir robot hasat sistemi,
agac iizerinde meyvenin yerini ii9 boyutlu olarak tammlayabilmeli, meyveye ulasarak onu kavramah,
belli kriterlere gore meyveyi daldan ayirarak, uygun bir tasryiciya transfer etmeli ve sabit olarak
cahsan cogu endiistriyel robotlann tersine degisik arazi sartlannda agactan agaca ve siradan maya
manevra yetenegine sahip olmahdir. Aynca, elle hasada esit ya da ondan daha iyi bir is basansi,
meyve kalitesi ve ekonomiklik saglamahdir,
SONUC; ve ONERiLER
Mevcut durumda, meyve tanrmnm mekanizasyon zincirindeki en onemli eksikligi olusturan
hasadm yeterli bir diizeyde mekanize edilebilmesi icin;
I. Oncelikle ekonomik oneme sahip meyveler basta olmak iizere, her meyve cesidi icin
mekanik hasat cahsmalannda veri olarak kullamlmak iizere temel arastirmalar yapilmahdrr. Bu
arastirmalar, ilgili meyvenin iiretim alam, potansiyel gelisimi, ekonomik degeri, aga9 ve meyvesinin
fiziksel ve mekanik ozellikleri, is giicii gereksinimi, hasadmdaki ozel zorluklar ve mekanik hasat icin
kullamlabilecek muhtemel hasat sistemlerini kapsamahdrr.
2. Meyve cesidi islah ve yetistiricilik cahsmalannda, bahce tesisi, sira iizeri ve malar arasi
mesafe, tac sekli, dal sayisi ve ebatlan gibi ozellikler acismdan, hasada uygunluk dikkate ahnarak
yetistiricilik yapilmahdrr. Mekanik hasat diisilniilerek muamele gormemis bahce ve agaclarda en ideal
hasat makinalanyla dahi simrh seviyede etkinlik saglanabilecektir. Sonuc olarak, meyve bahcesimakine iliskisi yeni bir bahce diizenlemesini zorunlu kilmaktadir. Zira bugiin mekanik meyve
hasadmdaki problemler mekanik zorluklardan ziyade, meyve, agac ve bahce ozelliklerinden
kaynaklanmaktadir. Mekanik hasat diisiinulmeden yetistirildigi icin mekanik hasada uygun olmayan
meyve bahgelerinde ise elle hasadm etkinligini arttlracak bas it mekanik sistemlere oncelik
verilmelidir.
I.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
II.
12.
13.
14.
KAYNAKLAR
Moser, E., Bag Bah~e Sebze ve Endi.istriKi.ilti.irlerindeMekanizasyon Uygulamalan «(:evirenler: LK.
Tun\=erve F. Ozgi.iven).T.Z.D. K. Mesleki Yaytnlan, Yaytn No: 52, Ankara, 1989.
Erdogan, D., Bah~e Bitkileri Tanmmda insan i~ Gi.ici.iihtiya~lannm Hasat Mekanizasyonu A~lsmdan
Degerlendirilmesi.Ank.On.Zir.Fak.YIlhgl.Ank. 1988.
Ke~ecioglu, G., Atalet Kuvvet Tipli Sarslcl ile Zeytin Hasat irnkanlan Ozerinde Bir Ara~tmna.Ege Oniv.
Zir. Fak.Yayallan No: 288, izmir, 1975.
Beyhan, M.A., YlldlZ, T., Fmdlgm Mekanik Hasadmda Eksantrik Tip dal Silkeleyicinin Kullamlabilme
Olanagtnm Belirlenmesi. Fmdlk ve Diger Sert Kabuklu MeyVelerSempozyumu,212-225, Sarnsun, 1996.
Moser, E., Ozgi.iven,F., Ozel Bitkilerin Hasat yontemleri. (:ukurova Univ., Ziraat Fak., Tanm Makinalan
Boli.imi.i,Adana, 1984
Fridley, R.B., Evaluation of Fruit Harvesting. Principles and Practices for Harvesting and handling Fruit
and Nuts. AVI Publishing Company, inc. Wesport, Connecticut, 3-12, USA. 1983.
Brawn, G.K., Harvest Mechanization Status for Horticultural Crops. ASAE Paper 80-1532, Amer. Soc.
Agr. Engr., St. Joseph, Mich. 1980.
Kader, A. A., Brown Discoloration of Clingstone Peaches. Cling Peach Quart. 16(I): 12-13.
Zahara, M., Johnson, S. S. Status of Harvest Mechanization of Fruits, Nuts, and Vegetables. HortScience
14:578-582. 1979.
Szenci, G., Possibilities of Quality of Machine HarvestedApricot. Acta-Horticulture 192, 1985.
Sansavini, S., Costa, G., Mechanical Harvcsting and Pruning of Apricot Trces. Acta- Horticulturae. 1988,
No:209.
Siglingcr, M., Moser, E., Machinelle SteinobsternteVersuchsergebnissemit Vershiedenen Ernternachinen.
Landtechnik9.
Andor, D., Kallay, E., Kollar, G., Results with MechanicalHarvesting Methods of Stone Fruit in Hungary.
Erwcrbsobstbau.29:5, 142-146.Budapest, Hungary, 1987.
O'brien, M., Cargill, B.F., Fridley, R.B., Principlesand Practices for Harvesting of and Handling Fruits and
Nuts. AVI Pub. Co. Inc. Westport, Connecticut. 1993.
255
Tanrnsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi 13-15 Eylii12001 Sanhurfa
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Costa, G., Biasi, R., Succi, F., Mechanical Harvesting of Apricots. IX. International Symposium on Apricot
Culture, Caserta, 451-457, 1989.
Topuz, N., Ucucu, R., Ege Bolgesinde Zeytin Tanrmnda Mekanizasyon Uygulamalan ve Sorunlan.
Tanmsal Mekanizasyon 17. Ulusal Kongresi, Tokat, 1997.
Olger, P., Akdemir, B., Saglam, C., Aktas, T., Marmara Bolgesinde Zeytin Oretiminde Mevcut
Mekanizasyon Durumunun ve Sorunlannm Saptanmasi Uzerine Bir Arastrrma, 6. Uluslararasi Tanmsal
Mekanizasyon Ve Enerji Kongresi, Ankara, 168-176, 1996.
Cetinkaya, S., Visne Hasadmda Mekanizasyon Olanaklan Uzerinde Bir Arastirrna (Doktora Tezi,
Basilmamis), Ankara Oniv., Fen Bilimleri Enst., Tanm Makinalan Anabilim Dali, Ankara, 1989.
Ozguven, F., Ozguven, A.I., Vursavus, K., Visnenin Mekanik Hasadina Iliskin Bazi Parametrelerin
Belirlenmesi Ozerine Bir Arastirma, Tanmsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi, Tekirdag, 1998.
Gezer, t, Malatya Yoresinde Kayisi Hasadmda Mekanizasyon Imkanlanmn Arastmlmas 1 (Doktora Tezi,
Basilmarrus), Selcuk Oniv., Fen Bilimleri Enst., Tanm Makinalan Anabilim Dah, Konya, 1997.
Polat, R., Antep Fisngmm Mekanik Hasat Olanaklan ve Mekanizasyonuna Yonelik Ozelliklerin
Belirlenmesi Uzerine Bir Arastirma, Trakya Oniversitesi Fen Bilimleri Enst. Basilmarms Doktora Tezi.
1999.
Liang, T ve Kirschbaum, W. T., A New
Nut Harvesting Principle. Transactions of ASAE. Vo1.25,
No:6:1495-1498. 1982.
Sprinka, I..G., Gavrilov, N.P., Structure of Filbert Stands for Mechanized harvesting of the nuts, Hort.
Abst. 67(9):8264, 1997.
Beyhanjvl.A; Erol M.A., Tiirkiye Kosullanna Uygun Aspiratorlii Bir Fmdik Hasat Makinasmm Tasanmi
ve lmalati. Ankara Oniv. Fen Bil. Enst. (Doktora Cahsmasi). 1992.
Webb, B.K., G. E. Hood, W. H. Jenkins and C. D. Veal., Development of an over - the - row peach
harvester. TRANSACTIONS of the ASAE 16(3):450-455.1973.
Berlage, A. G. And R. D. Longmo., Trunk Shaker Harvesting of Apples Surrounded by Plastic Spheres.
TRANSACTIONS of the ASAE 19(2):209-212,218. 1976.
Monroe, G. E. And J. H. Levin., Mechanical Harvesting of Cultivated Blueberries. TRANSACTIONS of
the ASAE 9(1):4-5.1966.
Coppock, G.E., Catching Frame Development for a Citrus Harvest System. Transactions of the ASAE
Paper No. 75-1045.
Coppock, G.E., Brown, G.K., Citrus Tropical and Subtropical Fruit Harvesting. Principles and Practices for
Harvesting and Handling Fruit and Nuts. Avi Publishing Company, inc. Westport, Conncticut, 613 -622,
USA.
Whitney, J.D., Design and Performance of an Air Shaker for Citrus Fruit Removal, Transaction ASAE
20(1),52-5,1977.
Kirisci, V., Tuncer, l.x., Turuncgil Hasat Mekanizasyonu ve Tiirkiye'de Uygulanabilirligi. Derim
Narenciye Arastirma Enstitiisii Yayirn c (4): 175-181.
Berlage. A. G. 1973. Apple Harvesting Trials with Oscillating Jets. TRANSACTIONS of the ASAE
16(3):460-461.)
Zocca, A., Malaguti, F., Cristoferi,G., Facini, 0., Technical Data and Performance of A Fully Automated
Fruit Harvester. American Society of Agricultural Engineers. ASAE Paper no. 911573. 1978.
Peterson, D.L., Miller, S.S., Wolford, S.D., Apple Harvest Aid for inclined trellised canopies. Transactions
of the ASAE, 40(3):529-534, 1997.
Kabayashi, T., Kijima, R., Ojika, T., Tanaka, I., Development of Fruits Harvesting Robot System Aided by
Virtual Reality Techniques (Part 2) Visual Feedback Control. Hort. Abst., 68(1 ):50 1, 1998.
Pejsa, J.H., Orrock, A.K., Intelligent Robot Systems; Potential Agricultural Aplication. 1st International
Conference on Robotics and Intelligent Machines in Agriculture, 1984, ASAE Paper 4-84: 104-111, St
Joseph, Ml 49085.
Juste, F, Sevila, F., Citrus; A European Project to Study the Robotic Harvesting of Oranges. Proceedings of
the 3rd International Symposium on Fruit, Nut and Vegetable Harvesting Mechanization. 5 -15 August
1991, Denmark - Sweden - Norway.
Sarig, Y., Robotics of Fruit Harvesting: A State-of- the- art Review. Journal Agric. Engng Res. (1993) 54,
265-280, Israel.
256