açıklamalı yönetim zamandizini 1940 – 1949

Transkript

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÇIKLAMALI
YÖNETİM ZAMANDİZİNİ
1940 – 1949
Birgül Ayman GÜLER (Editör)
Tekin AVANER
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Tayfun ÇINAR
Can Umut ÇİNER
Esra DİK
Bülent DURU
Nuray Ertürk KESKİN
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ankara, Aralık 2008
(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)
Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3
Ankara, 2008
Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi
Tekin Avaner, Araştırma Yönetici Yrd.
Yrd. Doç. Dr. Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Yrd. Doç. Dr. Tayfun ÇINAR
Yrd. Doç. Dr. Nuray Ertürk KESKİN
Dr. Bülent DURU
Dr. Ceren KALFA
Dr. Menaf TURAN
Can Umut ÇİNER
Esra DİK
Barış ÖVGÜN
ISBN: 978-975-482-799-6
1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini
I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949
Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı
Kapak Tasarım: Fikret Sarı
Baskı Yeri:
Ankara Üniversitesi Basımevi
İncitaşı Sokak No: 10 06510 Beşevler / Ankara
Tel: 0312 - 213 66 55
Basım Tarihi: 01.03.2009
Yayın Yeri:
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
KAYAUM Müdürlüğü
Cebeci – Ankara
Tel: (0312) 595 12 85
Eposta: [email protected]
Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr
Bu çalışma
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş
ve Temmuz 2007- Aralık 2008 tarihleri arasında yürütülmüştür.
II
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar ............................................................................................. V
Sunuş .................................................................................................... VII
Kırklı Yıllarda Yönetim ............................................................................1
Birgül Ayman GÜLER
1940: Savaşa Karşı Ulusal Korunma....................................................15
Nuray Ertürk KESKİN
1941: Kıtlık Yılında Milli Korunma Kanunu Uygulamaları ................159
Bülent DURU
1942: “A’dan ‘Z’ye Bozuk Devlet”in Yeniden Yapılanması
Girişimlerinin Yükselişi ve Düşüşü .....................................................225
Tayfun ÇINAR
1943: “Kötü Günler Yılı”nın Bıçak Sırtı İdaresi ..................................357
Ceren KALFA
1944: Savaş Kıskacında Türkiye ve Askeri Yönetimde Kısmi Reform465
Menaf TURAN
1945: Dönüm Noktasında Türkiye .....................................................585
Tekin AVANER
1946: “Demokrasi”ye Kavuşma ........................................................701
Can Umut ÇİNER
1947: Uluslararası İç Politika ..............................................................849
Barış ÖVGÜN
1948: Marshall Planıyla “Hür Dünya”ya Giriş...................................947
Esra DİK
1949: Siyasal Rota - Halkçılık ve Bağımsızlık Yerine Hür Teşebbüsçülük
ve Amerikancılık ..............................................................................1061
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
Genel Kaynaklar ..............................................................................1155
Araştırmacılar Hakkında .................................................................1167
Kişi Adları Dizini.................................................................................1179
III
1943: “KÖTÜ GÜNLER YILI”NIN BIÇAK SIRTI
İDARESİ
Ceren KALFA1
“Telefonlarımız hatta gecenin geç saatlerine kadar işliyordu.
Hiç durmadan şu validen, ertesi gün halka dağıtılacak hububat kalmadığını, şu ordu donatım ve yönetim makamından
hayvanların yemsiz, asker erzakının yetersiz, vasıtaların atıl
hale geldiğini bildiren kaygılı haberler alıyorduk2”
1943 yılı, Cumhuriyet tarihinde o güne kadar benzeri görülmemiş şiddette
bir enflasyonun damgasını vurduğu3 oldukça zor bir yıl oldu. Öyle ki Niyazi
Berkes, anılarında 1943 yılını “kötü günler yılı” olarak nitelendiriyor ve pek çok
açıdan savaş yıllarının en zorunun 1943 olduğunu yazıyordu. Gerçekten de 1943
yılı sadece dünya savaşının getirdiği gıda ve mal yoksunluğu sorununun en yüksek noktaya ulaşmasıyla değil aynı zamanda Türkiye’nin savaşa girmesi konusunda devlet adamları üzerindeki dış baskıların en yüksek düzeye çıkmasıyla da
hem halkı hem de idareyi “canından bezdiren” bir yıldı4. Bu iki sorun 1943 yılı
boyunca idarenin adımlarını belirleyen temel etkenlerdi. İdare bir yandan özellikle yiyecek maddesi sıkıntısını aşmak, enflasyonu engellemek, bütçeyi dengelemek gibi ekonomik sorunlarla boğuşurken diğer yandan da savaşa dahil olmamak için “bıçak sırtı” bir politika izlemek zorunda kalmıştı.
İaşe Yokluğu ve Kıtlığın İdaresi: “Önce Ekmekler Bozuldu”
1943 yılının idare açısından en önemli özelliği, kıtlık koşullarında halka yiyecek ulaştırabilmek olmuştu. Türkiye savaşa girmese de savaşın etkilerinden
kaçılamıyordu. Pek çok konuda yokluk yaşanıyor, özellikle ekmekler yeterli
buğday bulunamayışı nedeniyle farklı malzemelerden üretiliyor, ancak bu durumda ekmeğe benzemekten çıkıyorlardı.5 Yurtta yiyecek konusunda büyük bir
1
2
3
4
5
Dr., Akdeniz Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Kamu Yönetimi Bölümü
Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam (1938–1950), s.203
Yahya Sezai Tezel, Cumhuriyet Dönemi İktisadi Tarihi (1923- 1950), s.180
Şevket Süreyya Aydemir, üzerindeki ağır sorumluluklar ve imkânların yetersizliği karşısında
kimi milletvekili ve hükümet üyelerinin zor günler yaşadığını anlatırken, milletvekillerinden
Mümtaz Ökmen’in bir ara canına kıymayı düşünecek kadar sorumlulukların altında ezildiğine
şahit olduğundan bahsetmektedir. Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam (1938–1950), s.204
Bu durum gazetelere yansıyıp halk, “fırıncılara yüklenince”, fırıncılar da kendilerini aklamak
için Toprak Mahsulleri Ofisini (TMO) suçlamaya başlamıştı. Fırıncılar, TMO’dan aldıkları
unun içinde hiç buğday bulunmadığını, % 75’inin mısır, % 15’inin arpa ve % 10’unun darı olduğunu, her gün değişen kalitede unlarla hamur tutturamadıklarını iddia ediyorlardı. (Cumhuriyet Ansiklopedisi 1941–1960, cilt II, İstanbul 2002, s. 45)
1943 Yılı 357
sıkıntı vardı, bu durum yiyecek fiyatları başta olmak üzere tüm malların fiyatlarını arttırıyor ve enflasyon önüne geçilemez bir hal alıyordu. Kentlerin iaşesi sorunu idarenin halletmesi gereken sorunlar içinde en başta yer almaktaydı.
Ş. S. Aydemir, yaşanan yiyecek maddesi kıtlığını anlatırken, İzmir valisinin
bir gün kendisine “– İşte dün fırınlardan çıkan bu! Bir tanesini hatıra olarak
saklayacağım” diyerek taşla moloz arası kara bir hamur daha doğrusu çamur
parçası gösterdiği örneğini vermektedir. Aydemir’in, aynı paragrafta devam
eden sözleri durumun ciddiyetini sayılarla ortaya koymaktadır: “Her gün en az
1.000 ton halk ve 1.000 ton ordu ihtiyacı için hububat ve yem maddelerinin ambarlara girmesi lazım gelirken her akşam elimize gelen tedarik cetvelleri bir gün
ve bütün yurtta ancak 2 tonluk tedarik yapılabildiğini gösteriyordu”6.
Bu durumun temel nedenlerinden biri genç kırsal nüfusun önemli bir kısmının askere alınmış olmasıyla üretimin büyük ölçüde düşmüş olmasıydı. 1940 ila
1945 arasında ekilen toprak miktarı % 10 düşerken buğday üretimi % 30 civarında düşüş göstermişti7. Saraçoğlu Hükümeti, Saydam hükümetinden farklı olarak 50 tona kadar buğday üreten ya da yaklaşık olarak 600 dönüme kadar buğday eken çiftçinin hasadının %25’ine el koyuyor, kalan kısmını tüccarlara satmasına izin veriyordu. Ancak “% 25 Kararı” olarak anılan bu karar, sorunu
çözmedi; çünkü büyük çiftçiler, buğdayı el altından tüccarlara satıyor ve üretimlerini gerçekte olduğundan düşük gösteriyorlardı8. Dolayısıyla bu durumdan büyük çiftçiler karlı çıkıyor ve savaş yıllarında hacıağalar adı verilen ikinci tür bir
zengin kesim ortaya çıkıyordu.
Sonunda iaşe sorunu derinleşince, idare Toprak Mahsulleri Vergisi adı altında bir vergi uygulaması ile buğday ve diğer tarım ürünlerinin üretimini kayıt
altına almaya çalıştı. 7 Haziran 1943 tarihinde yayınlanan Toprak Mahsulleri
Vergisi Kanunu ve 11 Eylül 1943 tarihinde yayınlanan talimatname ile düzenle6
7
8
Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam (1938–1950), s.203-4. Aydemir’in sözleri şöyle devam
etmektedir: “Ülke tam bir cihazlanma yetersizliği içindeydi. Hele tarımsal alanda düpedüz ilkel, verimsiz ve teşkilatsız bir durum içindeydik. O kadar ki hatta savaşa girmemişken bile kıtlık, açlık çekiyorduk. Yollar, ulaştırma araç ve imkanları da yetersizdi. Milli stoklar yoktu ve
bu stoklar olsa bile zaten depolama tesislerine malik değildik. Eğer İnönü’nün başvekillik devrinde ve çeşitli direnişlere rağmen yürüttüğü demiryolu siyaseti de olmasaydı, büyük tüketim
merkezleri ülkenin uzak uçları ile büsbütün bağıntısız kalırdı. Bu şartlar içinde, Cumhuriyet
devletçiliğinin ülkeye hediyesi olan birkaç şeker, tekstil fabrikası ile benzeri tesislerden de
mahrum kalsaydık, tam bir Harbi umumi sefaletine kadar giderdik” (a.k. 205)
Cumhuriyet Ansiklopedisi 1941–1960, cilt II, İstanbul 2002, s. 47
“Bu uygulama, iaşe meselesinin yükünü daha dengeli olarak dağıtmak yerine, yükü esas olarak
küçük ve orta üreticilerin üstüne yıkmış, 1942 yılı ve sonrasında az toprak işleyebilen köylülerle büyük çiftçiler arasında önemli farklılaşmalara yol açmıştır…Buna karşılık büyük çiftçilerin
yükü ağırlaşmıyor, tersine hafifliyordu. İşlenilen toprak arttıkça serbest piyasada yüksek fiyatlarla satılmak üzere üreticiye bırakılan miktar da artmaktaydı. …. Gerçi bu uygulamalar 1945
yılından sonra kaldırıldı ama olan olmuştu. ” Şevket Pamuk, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında
Devlet, Tarımsal Yapılar ve Bölüşüm”, Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923-2000) Ankara
1988, s.105
358
Yönetim Zamandizini
nen bu vergi, hububat ve baklagiller için % 8, diğer ürünler için % 12 oranında
saptanmıştı9.
Bu konuda idarenin aldığı ikinci önlem, devlet çiftlikleri yoluyla devletin
kendisinin tarımsal üretim yapması ve ihtiyacı karşılaması idi. Bu çiftlikler aynı
zamanda çiftçiye modern tarımın öğretileceği ve Türkiye tarımının geliştirileceği merkezler olarak planlanmıştı. İdare 1943 yılı öncesinde başlamış olan bu uygulamayı genişletmeye yönelik tedbirlere yönelmişti. Ayrıca yine 1943 öncesi
başlanan ekmek karnesi uygulaması da bu dönemde devam ettiriliyordu.
“Fiyatların alabora oluşu, istifçiliği doğurdu.10”
Pek çok yiyecek maddesinin zor bulunur olması bunların fiyatlarını arttırırken bir yandan da istifçi ve karaborsacıların artmasına neden oluyordu. Aynı
zamanda kaçakçılık artmış, mallar karaborsada fahiş fiyatlarla satılır hale gelmişti. Bu durum enflasyonu tetikleyen başka bir etken oluşturuyordu. Yakup
Kadri Karaosmanoğlu, bu dönemi anlatırken, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik buhranı şöyle tarif ediyordu:
“Memleket öyle bir ekonomik buhran içine düşmüştü ki bir lokma has ekmekten,
bir avuç şekerden tutun da bir kilo çiviye kadar bütün ‘zaruri havayiç’ altın pahasına elde edilebilir hale gelmişti11”
Ancak hükümet enflasyonla birlikte giderek yükselen ithal malların fiyatlarındaki büyük artışlara rağmen gümrük vergilerini aynı oranda arttırma yolunu
seçmedi. Böylece enflasyon ve mal azlığının stoklarda mal depolayan ya da ithalat yapan tüccarlara büyük kazançlar sağladığı bir sırada, ithalatın vergilendirilmesini düşük düzeylerde tutuyordu. Bu durum savaş yılları boyunca ticaret kazançlarının çok yüksek olmasını sağladı ve bir tür savaş vurgunculuğu dönemi
yaşanmasına meydan verdi. Gerçekte bütçe harcamalarını karşılamakta zorlanan
hükümetin büyük kazançların elde edildiği bir sektörde vergileri arttırarak gelir
sağlamak yerine gümrük tarifesini bu derece düşük düzeylerde tutması, ticaret
burjuvazisinin hükümet üstündeki etkisini gözler önüne sermektedir12.
Cumhurbaşkanı İnönü, bu tür haksız kazançlar olduğu yönünde gelen şikâyetlere kendi tepkisini de katarak bu konuyu pek çok kez gündeme getirse ve
işadamları ile politikacıların çıkar ilişkisi içinde birlikte davrandıklarına dikkat
çekse de, hükümetin bu tavrında 1943 yılı boyunca herhangi bir değişiklik ol-
9
10
11
12
Tarımsal üretime uygulanan bu vergiler savaş sonrasında kaldırılmakla birlikte, küçük ve orta
köylülüğün CHP hükümetinden uzaklaşmasına ve hatta karşı tarafa geçmesine neden oldu.
(Cumhuriyet Ansiklopedisi 1941–1960, cilt II, İstanbul 2002, s. 48) Demokrat Parti’nin yükselişinde nüfusun % 80’ini oluşturan kırsal nüfusun CHP’den memnuniyetsizliğinin oynadığı rol
ortadadır.
Cumhuriyet, 1 Nisan 1943.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Politikada 45 Yıl, Ankara 1968, s.169.
1943 Yılı 359
madı.13 Hükümetin ticaret alanına tek müdahalesi 1942 yılı sonunda çıkartılan
kanunla asıl olarak 1943 yılında uygulanan Varlık vergisi oldu14.
Hayat pahalılığı ile mücadelenin diğer yönü, tarım üreticilerinin ürünleri
karşılığı ellerine geçen gelirin düşüklüğüydü. Fiyat konusu daha çok şehirliler
açısından ele alınıyordu. Ancak başta buğday ve hayvan mahsulleri olmak üzere
bütün zirai ürünlerde üretici fiyatlarında baş gösteren yetersizlik köylüyü eziyordu15. Öte yandan hayat pahalılığı ile mücadele, idare açısından her şeyden
önce buğdayı, eti ve zirai ürünleri şehirlere daha ucuza getirebilmeyi zorunlu kılıyordu. Aslında bu dönemde doğru dürüst bir fiyat politikası izlendiğini söylemek mümkün değildir. Halbuki hem tarım üreticilerini hem de tüketicileri zorda
bırakmayan bir fiyat politikası ihtiyacı şiddetle hissedilmekteydi. Savaş yıllarında idarenin bu konudaki ihmali ticaret çevrelerini oldukça memnun ederken hem
çiftçileri hem şehirli tüketicileri zor koşullarla karşı karşıya bırakmıştı.
Refik Saydam’ın ölümünden sonra 9 Temmuz 1942’de başbakan olan Saraçoğlu, Saydam’dan tamamen farklı bir ekonomi politikası uyguladı. Saraçoğlu,
Milli Korunma Kanunu ile temsil edilen sıkı denetim mekanizmalarını gevşetme
ve piyasa üzerindeki kontrolü kaldırma yoluna gitti16. Bu politikanın daha kolay
uygulanabilmesi için, daha bir iki yıl önce üzerinde önemle durulmuş olan İaşe
Müsteşarlığı lağvedildi. Fiyat denetimleri hafifletildi. Ancak Saraçoğlu hükümetinin savunduğu bu serbestleşme, ne yazık ki enflasyonu daha da körükledi.
Böylece 1942 ve 1943 yılları en yüksek enflasyonun yaşandığı yıllar oldu17.
Varlık Vergisi
Daha önce de belirttiğimiz gibi idarenin içinde bulunduğu para sıkıntısına
karşı çare, varlık vergisi uygulaması yoluyla hafifletilmeye çalışıldı. Yapılan
tahminlerde 465.384.000 lira getireceği hesaplanan (sadece İstanbul’dan
300.000.000 lira toplanacağı hesaplanıyordu) varlık vergisinin toplam tahsilatı
221.300.000 lira olarak şekillenmişti. Böyle bir uygulamanın yapılması kadar
uygulamanın yapılış şekli de bir çok haksızlıklara yol açmış ve eleştirilere sebep
olmuştu. Varlık vergisinin uygulanacağı kişiler ve miktarlar, devlet ve özel teşebbüs temsilcilerinden oluşturulmuş karma komisyonlarca belirleniyordu18.
Vergi matrahlarının mal beyanına dayalı olarak değil yerel komisyonların bilgi13
14
15
16
17
18
Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam (1938–1950), s.226
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi (1908-1980), s. 66
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi (1908-1980), s. 67
Yasa uyarınca kurulan komisyonlar, maliye bakanlığından gelen gelir cetvelleri ile bilgilendiriliyordu. Ancak komisyonlar, kendilerine ulaşan ve cetvellerde yer alan bilgilerle yetinmek zorunda olmadıkları gibi bunlarla bağlı da değillerdi. “ Nihayet verginin kimlere ve ne ölçüde uygulanacağını asıl saptamaya yetkili kurullar, komisyonlardı. İstanbul komisyonundaki üyelerin
bir kısmı eski İttihatçılardı. … Üyelerin bir kısmı da CHP’liydi.” Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), İstanbul 2003, s.487
360
sine dayanarak tespit edilmesi, verginin Müslüman olmayan azınlıklara daha
ağır mükellefiyetler getiriyor olması, itiraz ve temyiz yollarının kapalı olması,
verginin uygulandığı kişiler arasında adaletli bir dağılım sağlanamamış olması
varlık vergisinin 1943 yılı içinde ama asıl olarak bu dönemin sonunda büyük bir
eleştiri odağı haline gelmesine yol açtı.19
Buna rağmen idare ve bu dönemde onun sesi haline gelen Cumhuriyet gazetesi uygulamayı savunuyor hatta, varlık vergisinin büyük bir adalet örneği haline geldiği iddia ediliyordu. Gazete, bu vergi ile varlıklı olanlardan vergi alındığını böylece vergi adaleti sağlandığını şu satırlarla ileri sürmüştü: "Türk milleti
ve köylüsü, ezici yükleri asırlarca tek başına çekmiş, fedakârlık taleplerine
mertçe mukabele etmiştir. Bu memleket tarafından gösterilen misafirperverlikten
faydalanarak zengin oldukları halde ona karşı bu nazik anda vazifelerini yapmaktan kaçacak kimseler hakkında bu kanun (varlık vergisi kanunu) bütün şiddeti ile tatbik edilecektir20".
Tan Gazetesinde varlık vergisi ile ilgili olarak yapılan benzer bir yorumda
da bu uygulamanın adaletsiz bir uygulama olduğunu iddia edenler eleştirilmekte
ve şöyle denilmekteydi: "Ekalliyet dediğimiz yurttaşların adaletsizliğe uğradığı
söylenemez. Çünkü bunlara tahmil edilen vergi bin milyon lira kadardır. Hâlbuki çiftçi kısmı geçen sene ve bu sene toprak mahsulü olarak bir kaç milyar lira
vermişlerdir. Memlekette müsavi haklara sahip olan ekalliyettin, memleketin
müdafaası hususunda kendilerine düşen mükellefiyeti iyi niyetle ifa etmemeleri
doğru değildir.21"
Keyfi borçlar altında bırakılan mükelleflerden, borçlarını % 1 ve % 2 olarak
cezalı ödenebilen süreler sonunda da ödemeyenler tayin edilen yerlerde borçları
karşılığında zorunlu hizmete yükümlü tutuldular. Kanuna göre, borçlarını bir ay
içinde ödemeyenler, memleketin herhangi bir yerinde, bedeni kabiliyetlerine göre çalıştırılabileceklerdi.22 Bedenen çalıştırılacak olanlar, İstanbul'daki kamplarda toplandıktan sonra Erzurum Aşkale'de bulunan çalışma kampına gönderildiler23. Böylece 17 kişiden oluşan ilk kafile 23 Ocak günü yola çıktı ve Türkiye’de
gerçek anlamda suçlu olmayan kimselerin çalıştırıldığı ilk toplama kampı faaliyete başlamış oldu24. Borcunu ödemeyen mükelleflerin Aşkale çalışma kampına
gönderilmesi uygulaması Ocak ayından Temmuz'a kadar sürdü. Gazete kayıtlarından derlenen sayılara göre Temmuz ayına kadar 1400’e yakın mükellef Aşkale'ye gönderildi. Yükümlülere çalışmaları karşılığında 250 kuruş ücret ödeniyor,
bunun 60 kuruşu iaşe ve barınma masrafları için kesiliyor ve geriye kalan da
19
20
21
22
23
24
Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), İstanbul 2003, s. 487-488
Cumhuriyet, 6 İkincikanun 1943
Cumhuriyet, 25 Birinciteşrin 1943
1943 Yılı 361
vergi borçlarından düşülüyordu. Ancak bu hesaba göre, kimi yükümlülerin borçlarını ödeyebilmek için hayatları boyu çalışmaları gerekecekti25.
Ayrıca borcunu ödemeyen mükelleflerin malları 16 Ocak 1943 tarihinden
itibaren haciz edilmeye ve borçlarına karşılık açık arttırma ile satılmaya başlandı26. Vergi borcunu ödeyeceğini beyan edenlere ise, zaman tanınıyor ve borçları
takside bağlanıyordu.Varlık Vergisi uygulamasının aldığı eleştiriler nedeniyle
kısa süre içinde tasfiye edilmesi kararı alındı. Haziran ayında, birkaç hafta öncesine kadar vergiyi savunan gazeteler, verginin temmuz ayına kadar tamamen tasfiye edilmesi için çalışmaların yoğunlaştığını yazıyordu. Cumhuriyet gazetesinin, 17 Haziran tarihli haberine göre, defterdarlıklarda çalışan maliye memurları
varlık vergisi tahsilatı işinin temmuz ayına kadar tasfiye emrini uygulamaya başlamışlardı. Ve o güne kadar Varlık vergisinin yekûnu 184 milyon liraya ulaşmıştı27. Eylül ayında Varlık vergisi uygulaması iyice gevşetildi. Yükümlüler havaların soğuması üzerine önce Sivrihisar’a getirildiler. 3 Ekim 1943 tarihinde ise çalışma yükümlülüğü altında bulunanların serbest bırakılmasına karar verildi28.
Varlık vergisi Kanunu 1944 yılının Mart ayında uygulamadan tamamen kaldırıldı.
II. Paylaşım Savaşı ve Türkiye’nin Savaşa Dahil Olmama Direnişi
Beş yıldır sürmekte olan II. Paylaşım Savaşı’nın sonucunu belirleyen olaylardan biri 1943 yılının Ocak ayında Alman ordularının Stalingrad’da büyük bir
yenilgiye uğramaları ve teslim olmaları oldu. Stalingrad’dan sonra Kuzey Afrika
cephesinde Amerikan ve İngiliz ordularının ardı ardına gelen başarıları, savaşın
müttefikler lehine sonuçlanacağına olan inancı giderek arttırdı. Bir de 1943 yılının son aylarında yoğun saldırılar altında kalan İtalya’nın halktan gelen baskılar
da eklenince müttefiklere teslim olmasıyla artık savaşın sonucu kesinlikle belli
olmuştu. İtalya hükümetinin devrilmesi, Mussolini’nin tutuklanması ve sonrasında General Badaglio başkanlığındaki yeni hükümetin Almanya’ya savaş ilan
ederek müttefiklerin safına geçmesi Almanya’yı tamamen izole etmişti. Öyle ki
müttefik devletler arasında 1943 yılı içinde ardı ardına yapılan konferanslarda
artık savaştan sonra dünyanın yeni düzeninin nasıl olacağı konuşulmaya başlanmıştı. Bu konferanslar ve konferanslar sırasında ele alınan konular kısaca
şunları içermekteydi:
Cazablanca Konferansı ►14 Ocak 1943
ABD başkanı Roosevelt ile İngiliz başbakanı Churchill’in 14-26 Ocak tarihlerinde yaptığı birebir görüşmeler sonunda, Sicilya’ya çıkarma yapmak ve
25
26
27
28
Aşkale’ye sevkedilen yükümlüler, İran-Trabzon transit yolunda kar temizleyecek sonra da Erzurum-Sivas yol yapımında çalışacaklardı. Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (19381945), İstanbul 2003, s.499
Cumhuriyet, 17 Haziran 1943
Cumhuriyet, 3 Birincikanun 1943
362
Balkanlarda ikinci bir cephenin açılmasını sağlamak için Türkiye’nin savaşa
girmesi yönünde baskıları arttırmak gibi konuların da aralarında bulunduğu kararlar alındı29.
Washington Konferansı ►12 Mayıs 1943
Müttefik devletlerden İngiltere başbakanı Churchill ile ABD başkanı
Roosevelt savaşın gidişatını Washington'da biraraya gelerek değerlendirdiler. 26
Mayıs’a kadar süren bu konferansta savaş sonrası dünyanın nasıl şekilleneceği
de ele alındı ve bazı konular karara bağlandı30.
Quebec Konferansı ► 14 Ağustos 1943
14-24 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen Konferans’ta Amerikan ve İngiliz Genelkurmayları İtalya’da Mussolini’nin iktidardan düşmesiyle ortaya çıkan yeni durumu değerlendirdiler. Almanya’yı ikinci bir cephede daha sıkıştırmak için Fransa’da Normandie kıyılarında bir cephe daha açılmasına karar verildi31.
Moskova Konferansı ►19 Ekim 1943
19-30 Ekim tarihleri arasında İngiltere, ABD ve Rus Hariciye bakanları
Moskova'da biraraya geldi. Konferansta savaşın kısaltılmasına, savaş sonrasında
sömürgelerin milletlerarası vesayet altına alınmasına ve savaş suçlularının ağır
cezalara çarptırılmasına karar verildi32.
Kahire Konferansı ►22 Kasım 1943
22-26 Kasım tarihleri arasında süren bu konferansta, Tahran Konferansı öncesi fikir birliğine ulaşmak isteyen Churchill ve Roosevelt, Çin başkanı Chiang
Kai Shek ile bir araya geldiler. Konferansta bir karar açıklanmayıp görüş teatisi
ve karşılıklı bilgi aktarımı yapıldı33.
Tahran Konferansı ►28 Kasım 1943
Roosevelt, Churchill ve Stalin’in katılımıyla 28 Kasım - 1 Aralık tarihleri
arasında gerçekleşen konferansta, Türkiye’nin savaşa katılmasına ve savaş sonrası düzeni korumak için uluslararası bir teşkilat kurulmasına karar verildi34.
29
30
31
32
33
34
Fahir Armaoğlu, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 1998. s. 389-390, Sander, Oral, Siyasi
Tarih (1918–1994), İstanbul 1994, s. 163
Cumhuriyet, 13. Mayıs 1943, Fahir Armaoğlu, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 1998, s.
390
Fahir Armaoğlu, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 1998, s. 391
Cumhuriyet, 19. Birinciteşrin. 1943, Fahir Armaoğlu, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995),
1998, s.392
Fahir Armaoğlu, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 1998, s. 393
Fahir Armaoğlu, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), 1998, s. 393, Sander, Oral, Siyasi Tarih
(1918–1994), İstanbul 1994, s. 165
1943 Yılı 363
Görüldüğü gibi üç büyük devletin başkanları savaş sonrası dünyanın paylaşım planlarını yapmaya başlamış ve bu planlarda Türkiye de dahil edilmişti. Ancak planların bir kısmının gerçekleşebilmesi için Türkiye’nin savaşa katılmış
olması gerekliydi. Üstelik Balkanlar’da bir ikinci cephenin açılması konusu da
Türkiye’nin savaşa girmesine bağlıydı35. Bu nedenle Churchill ve Roosevelt,
Stalin’in de desteğini alarak 1943 yılının ilkbahar aylarında Türkiye’nin savaşa
katılmış olmasını planlamışlardı. Churchill, Ankara’ya askeri yardımda bulunmak suretiyle, Türkiye’nin savaşa katılmasının sağlanabileceğini ileri sürerken,
Stalin Türkiye’nin İngiliz savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesine izin vermeyeceğini ve bu durumun ona savaş açmak için bahane yaratacağını savunuyordu36.
Bütün bu planlara rağmen Türkiye tarafsızlığını korumak ve savaşa girmemek konusunda kararlıydı. Bu nedenle tüm diplomatik görüşmeler ve adımlar
incelikle planlanıyor, Türkiye mihver ve müttefik kuvvetler arasında ince bir
çizgiyi korumaya çalışıyordu. Savaş sözkonusu olduğunda idare, adeta “bıçak
sırtı”nda ilerlemek zorunda olan bir karınca gibiydi. Türkiye’nin içinde bulunduğu durumun hassasiyeti idarecilerce özellikle İnönü tarafından zaruretle hissediliyordu: Türkiye savaşa giremezdi. Türkiye’nin savaşa girmesi bu yeni kurulan ve daha emekleme döneminde olan Cumhuriyetin yıkımı anlamına gelebilirdi:
“Türkiye o zaman 17 milyon nüfuslu, yoksul ve geri bir devletti. Yolları çok az, istihsali az, halkının ancak yüzde yirmisi okuyup yazan bu devletin ordusu da silah
bakımından çok geri idi. Pek az tankı, iki üç yüz uçağı vardı. Nakliyesini at, katır
ve develerle yapıyordu. Klasik usulde bir piyade ordusu idi. Topçusu bile yeter derecede değildi. Hele gaz hücumlarına karşı korunma tedbiri yok gibi idi. Bütün
memlekette de, Çankaya’da İsmet İnönü ve maiyeti için yapılmış olan sığınaktan
başka sığınak yoktu37”
Bu nedenle, Türkiye iki taraf ile de ilişkilerini aynı mesafede tutmaya çalışıyordu. Örneğin Cumhurbaşkanı bir gün müttefik elçileri ile görüşme yaparsa
mutlaka birkaç gün sonra karşı tarafın elçileriyle bir görüşme ayarlıyordu.Ya da
başbakan İngiltere elçileri ile görüşürken Cumhurbaşkanı da Alman elçisini kabul ediyordu. Bunun bir örneği 7 Mayıs 1943 tarihinde yaşandı. Cumhuriyet gazetesinde yer alan haberde Cumhurreisi İnönü’nün Almanya, Başvekil Saraçoğ35
36
37
ABD ve İngiltere’nin Balkanlar’da ikinci bir cephe açılması konusundaki ısrarı, Avrupa’da savaş sonrası oluşturulması düşünülen düzenle ilgiliydi. Dolayısıyla bu talep askeri bir strateji
çerçevesinde değil siyasal bölüşüm planları bağlamında gündeme getiriliyordu. Kızıl ordu, Orta
Avrupa ile Balkanlar’ı Nazi egemenliğinden kurtaran tek güç olma ayrıcalığını eline geçirirse,
Sovyetler Birliği’nin bölgede siyasal, ekonomik ve ideolojik egemenliğini genişletmesi hiç de
zor olmayacaktı. Bu yayılma tehdidine karşı bölgede İngiliz askerlerinin ve nüfuzunun da korunması için İngilizlerin Balkanlar’da cephe açarak burada egemenliği ele almaları gerekliydi.
(Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), s.144)
Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), İstanbul 2003, s.142.
http://www.nihalatsiz.org/tkhs_14.html
364
lu’nun ise İngiltere büyükelçileri ile görüştükleri aktarılmıştı38. Ancak Almanların giderek gerilemelerinden ve İtalyanların da teslim olmasından sonra Türkiye
müttefiklerle olan ilişkilerini giderek arttırdı.
Müttefiklerle ilişkisinin artması, Türkiye’nin savaşa katılması yönündeki
baskıların da yoğunlaşmasına neden oldu. Tahran Konferansı sonrasında, özellikle İngiltere Balkan cephesi sorumluluğunu paylaşabilmek için Türkiye’ye savaşa girmesi yönünde çağrıda bulunulması konusunda ısrarcı davrandı. Çağrı
yapılması üzerine İnönü, yeterli askeri donanım sağlanmadan savaşa girmeyi kesin bir şekilde reddetti ve ortak harekat ve işbirliği konuları üzerinde durdu.
Türkiye’nin savaşa girmesi durumunda Trakya, İstanbul ve Boğazlar’ın işgal
edileceğini bunun da Almanların daha sonra da kurtarıcı olarak gelecek devletin
çıkarına olacağını bilen İnönü, hiçbir taahhüde girmedi. Heyetler arasındaki görüşmeler 3 Şubat 1944 tarihinde kesildi39. Böylece Türkiye başındaki büyük bir
badireyi hasarsız atlatmayı başarabilmişti.
Türkiye’de İki Dereceli Son Seçim
Türkiye’de genel seçimler, bu ortamda yenilendi. 28 Şubat 1943 tarihinde
yapılan seçimde, önceki seçimlerden farklı olarak bir çok ilde seçilecek milletvekili sayısından daha fazla aday gösterildi. “Aday sayısı toplam 62 ilin 24’ünde
milletvekili sayısı kadar, ancak kalan 38’inde ise seçilecek milletvekili sayısının
üzerindeydi.40” Ayrıca CHP’nin aday listesinde bağımsız adaylara da yer verilmişti. Seçim kararı 14 Ocak’ta tarihinde alınmış ve ardından TBMM tatil edilmişti. Seçim 1942’de kabul edilen Seçim Kanunu uyarınca, ancak iki dereceli
olarak yapıldı. Seçimler, % 80 gibi oldukça yüksek bir katılımla gerçekleşti.
15-20 Şubat tarihleri arasında yapılan seçimde halk ikinci seçmenleri belirledi. İkinci seçmenlerin milletvekillerini belirlemesinden sonra TBMM listesi 23
Şubat’ta açıklandı. 455 kişiden oluşan XII. meclise seçilen tüm adaylar
CHP’liydi. 8 Mart’ta meclis açıldı ve aynı gün Cumhurbaşkanı’ndan yetki alan
başbakan kabineyi oluşturdu. Önceki dönemde de başbakan olan Şükrü Saraçoğlu tarafından kurulan yeni hükümet, 4 bakan dışında eski hükümetle aynı isimlerden oluşmaktaydı. II. Saraçoğlu hükümetinde yenilenen bakanlar İktisat, Ticaret, Adalet ile Gümrük ve İnhisarlar bakanları oldu41.
Yeni Hükümetin Programı
İkinci Saraçoğlu Hükümeti de Halk Partisi programını uygulamayı amaçlıyordu. Programda yapılacak işler arasında en başta Türk ordusunu daima hazır
tutmak vazifesi belirtilmişti. Ancak bu vazifeye karşılık hükümetin önünde çö38
39
40
41
Cumhuriyet, 8. Mayıs 1943
Cumhuriyet Ansiklopedisi 1941–1960, cilt II, İstanbul 2002, s. 38-39.
Cumhuriyet Ansiklopedisi 1941–1960, cilt II, İstanbul 2002, s. 41
Cemil Koçak, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), İstanbul 2003, s.288-298
1943 Yılı 365
zülmeyi bekleyen iki önemli sıkıntı bulunmaktaydı. Saraçoğlu’nun sözleriyle iaşe sıkıntısı ile para sıkıntısı memleketin en büyük problemiydi ve bunların çözülmesine yönelik alınan tedbirler ve sert kararlar sorunları çözmek bir yana kara pazarın (karaborsanın) yerleşmesine sebep olmuştu. Bu nedenle herkeste, eğer
biraz serbestlik verilecek olursa her şeyin daha iyi olacağı kanaati hüküm sürmeye başlamıştı. Ancak serbestlik yolundaki tecrübenin sonucu da bilhassa giyim ve yiyecek maddelerinde fiyatların aşırı artışına yol açmıştı42. Dolayısıyla
varolan sorunların üzerine bir de enflasyon sorunu eklenmişti. Memleketin içinde bulunduğu ikilem başbakan tarafından şu sözlerle ortaya konuyordu:
“Memleketimiz, yiyim ve giyim noktasından kendi kendine çok zor kifayet edebilir
bir durumda olduğu halde koskoca bir orduyu beslemek ve giydirmek zaruretiyle
karşılaştığı gibi bu orduları teşkil etmek için de tarlası ve işi başında bulunan
gençleri işlerinden ayırmak zarureti hâsıl olmuştur. Daha kısa bir cümle ile bir
milyona yakın genç istihsal sahasından alınarak istihlak cephesine verilmiştir.43”
Bu nedenle Hükümet programı temelde enflasyonla mücadele ve kömür,
buğday, bulgur, pirinç, yağ vb. gibi zor bulunan gıda maddelerinin temini konularını içermekteydi. Alınan önlemlerden biri, kimi önemli tarım ürünlerinin devletçe belirlenen fiyatla devlet tarafından üreticiden satın alınması idi. Bu mallar
öncelikle ordunun, sonra da dar ve mahdut gelirli vatandaşların ihtiyaçlarına
tahsis ediliyordu. Dar ve mahdut gelirli insanlara yardım edilmesi, elbise, ayakkabı ve kimi yiyecek maddelerinin bu kişilere dağıtımı programda önemle üzerinde durulan konular arasındaydı.44
Programda, devlet maliyesinin içinde bulunduğu zor durum ortaya konduktan sonra varlık vergisinin sorunları hafiflettiği, varlık vergisinden o güne kadar
225 milyon liranın elde edildiği ve bu sayede Merkez Bankası'nın 35 bin ton altın alarak durumunu düzelttiği açıklanıyordu. Maliyeden sonra en önemli sorun
olarak maarif ve ziraat sorunlarının geldiğini söyleyen başbakan bu konularda
alınan önlemleri de anlatmıştı. Maarif konusuna önemli bir bütçe ayrıldığını anlatan başbakan öncelikli olarak okul ve öğretmen sayılarını arttırmayı hedefle42
43
44
Fiyatların kontrolsüz artışı bir yandan tehdit olarak görülürken, öte yandan üretimin çoğalması
ve saklı malların ortaya çıkması açısından zaruri görülüyor ve bu düşünce bizzat başbakan tarafından savunuluyordu: “Darlığın en müessir ilacı, istihsali çoğaltmak ve saklı malları meydana
çıkarmak olduğu için, fiyatların artmasında fayda görülmüştür” (Şükrü Saraçoğlu, “Hükümet
Programı” Cumhuriyet, 18. Mart. 1943).
Şükrü Saraçoğlu, “Hükümet Programı” Cumhuriyet, 18. Mart. 1943; RG, 18. Mart. 1943
Hükümet programında yapılacak yardımlar ilke olarak şöyle örneklenmektedir: “140 liradan
fazla ücret ve maaş alan geniş manasıyla bütün memur ve müstahdemlere birer kat elbiselik
kumaş, 140 liradan aşağı olanlara ikişer kat elbiselik kumaş, 70 liradan aşağı maaş ve ücret
alanlara da ayrıca birer ayakkabı” verilmesi planlanmaktadır. Ayrıca 1943 yılı boyunca belediyelere aktarılan kaynaklar kullanılarak dar gelirli vatandaşlara ekmek, bulgur, pirinç, şeker ve
yağ dağıtımı yapılmasına karar verilmiştir. Örneğin ekmeklik hububat ve un stokları meydana
getirmek için Ticaret Vekâleti’nin 500.000 liralık mütedavil sermayeyi belediyelere aktarmasına karar verilmişti (RG, 19. Ocak. 1943).
366
diklerini açıklıyordu. Ziraat konusunda ise, köylüyü toprak sahibi yapacak kanunun çıkarılmasının birinci sıradaki işleri olduğunu ve devlet eliyle modern tarımcılığın yaygınlaştırılacağını belirtiyordu. Dış politika konusunda da Türkiye'nin tarafsızlığının sürdürüleceğinin altını çizen başbakan, İngiltere ve ABD
ile ilişkilerin dostluk düzeyine çıkarıldığını özellikle vurgulamaktaydı45.
Maarif Vekâleti için bütçeye konan miktar geçen seneden 14,5 milyon lira
fazlaydı. On sene önce 10 milyon olan Maarif bütçesi, 1943 yılında 43 milyon
liraya ulaşmış bulunmaktaydı. Ayrıca özel idarelerin eğitime tahsis ettiği toplam
miktar 12 milyon liradan 19 milyon liraya çıkmıştı. Buna bağlı olarak öğrenci
sayıları da giderek artmaktaydı. On senelik bir karşılaştırma ile 1933 yılında
7.000 olan yüksek tahsil öğrenci sayısı 1943 yılında 16.600’e, lise öğrenci sayısı
6.800’den 30.000’e, ortaokul öğrenci sayısı 35.000’den 100.000’e ve ilkokul öğrenci sayısı 525.000’den 970.000’e ulaşmıştı. Ayrıca Güzel Sanatlar Akademisi’nde on sene önce 157 olan öğrenci sayısı 547’i bulmuş ve Konservatuarda bu
sene toplam öğrenci sayısı 147 olmuştu. Bu arada Teknik Öğretim okullarında
okuyan öğrenci sayısı 14.500’e ve Köy Enstitüleri’nin öğrenci sayısı da
12.000’e çıkmıştı46.
Bütçede eğitimden sonra en büyük kaynak Ziraat Vekâleti’ne ayrılmıştı.
Çiftçilerin tohum, gübre, ilaç ve diğer ihtiyaçlarını temin etmek üzere kurulan
Zirai Donatım Kurumu’na 5,5 milyon lira tahsis edilmişti. Bundan başka Ziraat
Vekâleti’nin bütçesine önceki yıla göre, 4 milyon 800 lira ilave yapılmıştı. Bu
para ile üçü umumi ziraat konusunda diğer üçü de meyveler konusunda uzmanlaşacak altı Teknik Okul açılması planlanıyordu. Bu okullarda köy çocuklarına
teknik bilgilerin öğretilmesi ve köylünün bilinçli tarıma yönlendirilmesi amaçlanmaktaydı.
45
46
Şükrü Saraçoğlu, “Hükümet Programı” Cumhuriyet, 18. Mart. 1943.
a.k.
1943 Yılı 367
Ek 1: 1943 Devlet Bütçesi
Masraf Bütçesi
Büyük Millet Meclisi
TL
6.356.803
%
Varidat Bütçesi
1,3 İrad ve Servet Vergileri
TL
%
86.264.000
17,7
198.391.000
40,8
88.370.000
18,2
0,3 Devlete ait EmvalEmlak hâsıla
3.720.000
0,8
405.285
0,1 Devletçe İdare Edilen
Müesses
1.415.000
0,3
Matbuat Umum Müdürlüğü
2.328.191
0,5 Umumi Müessese ve
Şirketler Hâsılatından
Devlet hissesi
895.000
0,2
İstatistik Umum Müdürlüğü
334.562
0,1 Müteferrik Varidat
15.465.500
3,2
Devlet Meteoroloji İş. GM
899.206
0,2 Fevkalade Varidat
92.200.000
18,9
Diyanet İşleri Reisliği
905.404
0,2
53.241.507
10,9
121.790.289
25,0
Gümrük ve İnhisarlar Vekâ
9.663.591
2,0
Dâhiliye Vekâleti
8.017.051
1,6
Emniyet İşleri Umum Müd
13.192.279
2,7
Jandarma Genel Komutanlığı
26.778.164
5,5
4.215.308
0,9
Sıhhat ve İçtimai Muavenet
Vekâleti
15.474.588
3,2
Adliye Vekâleti
14.907.776
3,1
2.100.452
0,4
Maarif Vekâleti
43.128.934
8,9
Nafıa Vekâleti
22.621.642
4,6
İktisat Vekâleti
3.597.182
0,7
Münakalât Vekâleti
2.359.362
0,5
Ticaret Vekâleti
1.905.848
0,4
Ziraat Vekâleti
13.512.347
2,8
Milli Müdafaa Vekâleti
116.031.238
23,8
Umumi Yekûn
486.717.349
100 Umumi Yekûn
486.720.500
100
Riyaseti Cumhur
748.383
0,2 Muamele ve İstihlak
Vergileri
Divanı Muhasebat
872.833
0,2 İnhisarların Safi Hâsılatı
Başvekâlet
Devlet Şurası Reisliği
Maliye Vekâleti
Düyunu Umumiye
Hariciye Vekâleti
Tapu ve Kadastro UM
368
1.329.119
Ek 2: II. Saraçoğlu Hükümeti 09.03.1943
Saraçoğlu Hükümeti 07.08.1946 tarihine kadar görevde kalmıştır, ancak
hükümette daha 1943 yılından başlayarak kimi bakan değişiklikleri yapılmıştır.
Başbakan
Adliye Vekâleti
Dâhiliye Vekâleti
Hariciye Vekâleti
Maliye Vekâleti
Nafıa (Bayındırlık) Vekâleti
Maarif Vekâleti
İktisat Vekâleti
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti
Ziraat Vekâleti
Münakalat Vekâleti
Ticaret Vekâleti
Mehmet Şükrü SARAÇOĞLU
Ali Rıza TÜREL
Ali Rıza ARTUNKAL
Recep PEKER / 20 Mayıs sonrası Hilmi URAN
Numan MENEMENCİOĞLU
Fuad AĞRALI
Sırrı DAY
Hasan Ali YÜCEL
Fuat SİRMEN
Dr. Ahmet Hulusi ALATAŞ
Suat Hayri ÜRGÜPLÜ
Şevket Raşit HATİPOĞLU
Ali Fuat CEBESOY
Celal Sait SİREN
1943 Yılı 369
1943 YILINDA YÖNETİM
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
-
Ocak
Maarif Vekâleti raporu
Milli Eğitim Bakanlığı'nın hazırladığı bu raporda,
cumhuriyet yılları boyunca eğitime ayrılan bütçeler,
yıllara göre okul, öğretmen ve öğrenci istatistikleri
ortaya konulmuştur.
BCA:
030.01/
90.559.4/
E17
-
Ocak
Spor Hekimliği hakkında
rapor
Dr. Niyazi Erzin Milli Türk Tıp Kongresi'ne Spor BCA:
Hekimliği, Mevzuu ve Organizasyonu konulu bir ra- 30..10.0.0 /
229.540..13.
por sunmuştur.
-
Ocak
CHP programı hakkında
rapor
CHP 6. Büyük Kurultayı Program ve Nizamname BCA:
Encümeni'nin raporu ile program ve nizamname pro- 030..1.0.0 /
42.249..2.
jeleri yer almaktadır.
-
Ocak
Teftiş ve çalışma raporları
CHP müfettişlerinin vilayet teftiş raporları genel sek- BCA:
reterliğe sunulmuştur. Cumhuriyet Arşivleri’nde vi- 490..1.0.0 /
layetlere ait teftiş raporları kayıt altında bulunmakta- 61.233..4.
dır.
-
Ocak
CHP Dilek Encümeni raporları
C.H.P. 6.Büyük Kurultayı Dilek Encümeni raporları
1
Ocak
Varlık vergisi tahsilâtı
Varlık Vergisi'nin bugüne kadar toplam tahsilâtı 11 C, 1.
İkincikanun.
milyon liraya ulaşmıştır.
BCA:
490..1.0.0 /
217.858..1.
1943
2
Ocak
Barem Kanunu'nda değişik- Barem Kanunu'nda yapılan değişiklikle memurlara C, 2.
lik
ikramiye ve fazla mesailerin ödenmesi konusu dü- İkincikanun.
1943
zenlenmiştir.
3
Ocak
İstanbul’da ekmek karnelerinin fırınlara göre taksim
edilmesinden vazgeçildi.
4
Ocak
Varlık vergisini cezasız
Varlık vergisini ödemeyen mükellefler, bugünden C, 4.
ödemek için verilen sürenin itibaren vergilerini cezalı olarak ödemek zorunda ka- İkincikanun.
1943
son günü
lacaklardır.
4
Ocak
Sorgun Kaymakamı'nın
Vekalet emrine alınmasına
dair üçlü kararname
Sorgun Kaymakamı Cemil Aydemir, görülen lüzum RG
üzerine vekâlet emrine alınmıştır.
4
Ocak
Kaymakamlık atamaları
Üçlü kararname ile, 21 yeni kaymakam ataması yapı- RG
lırken 9 kaymakamın da yerleri değiştirilmiştir. Kararnamede 3 de yeni mektupçu ataması yapılmıştır.
4
Ocak
Orman Umum Müdürlüğü
8 numaralı Orman Tahdit
Komisyonu Reisliği'nin
Tebliği
8 numaralı Komisyonun 30 Eylül 1943 tarihinde An- RG
talya ili Ilıca Köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir. Tebliğde Ilıca Kızılçam ormanlarının sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
370
Cumhuriyet gazetesinde yer alan habere göre, İstan- C, 3.
bul'da ekmek karnelerinin fırınlara göre taksim edil- İkincikanun.
mesi uygulaması tüm hazırlıkları tamamlanmış olma- 1943
sına rağmen halktan gelen itirazlar üzerine kaldırılmıştır. Uygulama her fırına birkaç halk birliği mıntıkası tanzim edilmesini ve karne sahiplerinin kendi
bölgelerinde görevlendirilen fırından ekmek almalarını içermekteydi. Ancak bundan böyle, İstanbullular
istedikleri fırından ekmek alabileceklerdir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
4
Ocak
Orman Tahdit Komisyonu
çalışmaları
Orman Genel Müdürlüğü’nün kurduğu Orman Tahdit RG
Komisyonları, 1943 yılında bu tarihten başlayarak
yaklaşık 100 karara konu olmuştur. Bu kararlar Zamandizin’in sonunda ayrı bir liste olarak verilmiştir.
4
Ocak
Çapakçur Belediye Reisliği Çapakçur Belediye Reisliğine Tevfik Turhan'ın se- RG
seçiminin onaylanması
çilmesi hakkında ilgili belediye meclisince iletilen
hakkında üçlü kararname
karar tasdik olunmuştur.
5
Ocak
Başbakan, İngiliz Büyükel- Görüşme temel olarak, devam etmekte olan savaşa C, 5.
çisini kabul etti.
dair gelişmelerin değerlendirilmesi ve görüşlerin pay- İkincikanun.
laşılmasına dayanıyordu. Karşılıklı olarak Türkiye'- 1943
nin savaşta tarafsızlığını devam ettirmesi dileklerinde
bulunuldu.
5
Ocak
Ticaret Ofisi Umum Müdü- Ticaret Ofisi Umum Müdürlüğü'ne 500 lira ücretle RG
rü'nün maaşının yükseltiltayin olunan Ahmet Cemil Conk'un ücretinin 600 limesine dair BKK
raya çıkarılmasına karar verilmiştir.
5
Ocak
Camii hariminden bir kısmına kulübe yapan Bekir
Sıtkı İnce aleyhine açılan
davanın sulhen halline dair
kararname
Ankara'da Tabakhane Camii hariminden bir kısmına RG
kulübe yapan B. S. İnce aleyhine açılan davanın bu
yer için verilmiş olan vergiler istenmemek ve geçmiş
beş seneliğine mukabil 150 lira kira verilmek ve dava
masraflarıyla avukatlık ücreti vakfa ödenmek ve seneliği 30 liradan yeniden mukaveleye bağlamak üzere sulhen halli tensip edilmiştir.
5
Ocak
Demiryolu tamiratında çalışma mükellefiyetine dair
2/19230 sayılı BKK
Kararname ile, Demiryolu nakliyatını inkıtaa uğratan RG; C, 6.
arızaların süratle izalesi ve seyrüsefer emniyetinin İkincikanun.
temini için lüzum halinde ücretli iş mükellefiyeti uy- 1943
gulaması tesis edilmiştir. Cumhuriyet gazetesinde de
duyurusu yapılan yeni karara göre, 18 ila 40 yaşındaki erkekler mecburi mükellefiyete tabii tutulabileceklerdir. Mükellefiyet demiryolunun 15 km sağı ve solunda yeralan mesafelerde bulunan şehir, kasaba ve
köylerin silah altında olmayan halkından önce işsiz
olan, sonra sırasıyla amelelikte, hamallıkta ve
rençberlikte çalışmayı itiyad edinmiş bulunan 18-40
yaş arası erkek vatandaşlara getirilmektedir. Mükelleflerin sıhhi vaziyetleri de göz önünde bulundurulacaktır. Kendilerine iş mükellefiyeti tahmil edilenler,
derhal davete icabetle gösterilen işyerinde mükellefiyetlerini ifa etmek mecburiyetindedirler.
5
Ocak
Milli Müdafaa Mükellefiyeti Nizamnamesinin 53.
maddesinin 2. fıkrasının 2
numaralı bendinin değiştirilmesine dair 2/19214 sayılı BKK
Nizamnamenin ilgili bendi milli müdafaa komisyonu RG
tarafından satın alınan hayvanlara ödenecek bedelleri
düzenlemektedir. Yapılan değişiklik ödenecek bedellerin oranı ile ilgilidir.
6
Ocak
Askeri ve Mülki Tekaüt
Kanunu'nun 39. maddesinin değiştirilmesine dair
kanun
4346 sayılı bu kanunla yapılan değişiklik, dereceli RG
askeri malullerin emekliliği ve maluliyetlerinin
tesbiti için yapılacak muayeneler ile ilgilidir.
6
Ocak
Cumhuriyet Gazetesi'nin
Varlık Vergisi değerlendirmesi
Cumhuriyet gazetesinde yeralan haberde, varlık ver- C, 6.
gisinin büyük bir adalet örneği haline geldiği belir- İkincikanun.
tilmektedir. Gazete, bu vergi ile varlıklı olanlardan 1943
1943 Yılı 371
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
vergi alındığını böylece vergi adaleti sağlandığını savunmaktadır: "Türk milleti ve köylüsü, ezici yükleri
asırlarca tek başına çekmiş, fedakârlık taleplerine
mertçe mukabele etmiştir. Bu memleket tarafından
gösterilen misafirperverlikten faydalanarak zengin
oldukları halde ona karşı bu nazik anda vazifelerini
yapmaktan kaçacak kimseler hakkında bu kanun
(varlık vergisi kanunu) bütün şiddeti ile tatbik edilecektir"
6
Ocak
Adli Evrakın Posta, Telgraf
ve Telefon İdaresi Vasıtasıyla Tebliğine Dair 3560
sayılı Kanuna ek 4347 sayılı Kanun
3560 sayılı Kanun'un muvakkat maddesine tevfikan RG
Adliye ve Münakalat Vekillerinin müşterek kararıyla
üç sene geriye bırakılmış olan telgrafla tebliğ muamelesi üç sene daha tehir edilmiştir.
7
Ocak
Varlık vergisi borcunu
ödemeyenlerin zorunlu
hizmetle görevlendirilmesi
Cumhuriyet gazetesinde verilen bilgiye göre, borcu- C, 7.
nu ödemeyen varlık vergisi mükellefleri tayin edilen İkincikanun.
yerlerde borçları karşılığında zorunlu hizmete yü- 1943
kümlü olacaklardır. Buna göre, borçlarını bir ay içinde ödemeyenler, memleketin herhangi bir yerinde,
bedeni kabiliyetlerine göre çalıştırılabileceklerdir.
Böylece 6 Ocak'da alınan demiryolunda zorunlu çalışmaya dair kararın uygulaması varlık vergisi mükelleflerini içerecek biçimde genişletilmiş bulunmaktadır.
7
Ocak
Ülkede gerçekleşen depremler ve bu konuda alınacak önlemlerle ilgili rapor
Depremden zarar görenlere yapılması düşünülen yar- BCA:
dımlarla, depreme dayanıklı yapı sistemlerini tespit 30..10.0.0 /
ve bu konuda talimatnameler hazırlamak üzere çeşitli 120.849..12.
bakanlıklar uzmanlarından kurulu heyetin hazırladığı
rapor Başbakanlığa sunulmuştur.
7
Ocak
Adliye Vekaleti emrine
307.600 lira tahsisi ve daha
önce verilen tahsisattan
1942 yılı takvim yılı sonuna kadar kullanılmayan
miktarın iptali hakkında
2/19248 sayılı BKK
Bu kararname, Milli Korunma Mahkemelerinin 1943 RG
takvim yılı kadro ve idare masarifi ile Milli Korunma
Kanunu'na göre vazifelendirilen mahkemelerin
cürmü meşhut ve hükümlerin neşri masraflarına karşılık olarak Adliye Vekâleti emrine 307.600 lira tahsis edilmiştir. Kararnamede aynı zamanda 2/17450 ve
2/18050 sayılı kararnamelerle verilen tahsisattan
1942 takvim yılı sonuna kadar kullanılmayan miktarın iptaline karar verilmiştir.
7
Ocak
Divanı Muhasebat Azalığı
için yapılan seçime dair
1323 sayılı TBMM kararı
Divanı Muhasebat Azalığına Divanı Muhasebat RG
Başmurakıplarından Abdullah Ali Hemen seçilmiştir.
7
Ocak
Açık olan Erzurum Vilayeti Erzurum Vilayeti Vakıflar Müdürlüğü'ne Diyarbakır RG
Vakıflar Müdürlüğü'ne ya- Mıntıka Ticaret Müdürlüğü'nden müstafi Mehmet
pılan tayin hakkında karar- Tevfik Tekeli kırk lira maaşla tayin edilmiştir.
name
8
Ocak
Kazanç Vergisi Kanununa
Muvakkat Bir Madde Eklenmesine Dair 4350 sayılı
Kanun
Eklenen muvakkat madde ile, Varlık vergisinin 3840 RG
sayılı Kanun'la muaddel 13. madde hükmüne göre
tanzim olunacak kar ve zarar hesabında zarar sütununa kaydedilemeyeceği karara bağlanmıştır.
8
Ocak
Türk Basın Heyeti Hindistan’a gitti.
Falih Rıfkı Atay başkanlığındaki heyet karşılıklı gö- CA
rüşmeler yapmak amacıyla Hindistan’a gitti.
372
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
8
Ocak
Ispençiyari ve Tıbbi MüsKanun ne tür maddelerin tıbbi müstahzarlar arasında RG
tahzarlar Kanunu'nun bazı sayılmadığını ve müsaadeye tabi olmadığını belirlemaddelerinin değiştirilmesi meye yönelik düzenlemeler getirmiştir.
ve aynı kanuna bazı hükümler eklenmesi hakkında
4348 sayılı Kanun
8
Ocak
Devlet Demiryolları ve
Limanları İşletme Umum
Müdürlüğü 1942 Yılı Mali
Bütçesinde değişiklik Yapılmasına Dair 4349 sayılı
Kanun
8
Ocak
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Tamim'de Umumi Hıfzısıhha Kanunu'nun 270. mad- RG
Vekâleti Tamimi
desi mucibince İktisat Vekâleti’nin de mütalaası alınarak Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti’nce
tadilen tanzim edilen sıhhi müesseselerin sınıflarını
gösterir liste ilan edilmiştir.
9
Ocak
Varlık vergisi uygulamasına karşı itirazlar
Cumhuriyet gazetesinin haberine göre, varlık vergisi C, 9.
uygulamasına itiraz edenlerin dilekçeleri, tomar ha- İkincikanun.
linde Maliye Vekâletine gönderilmiştir. İstidaların 1943
değerlendirilmesi ve bir karara bağlanması işi bizzat
TBMM tarafından gerçekleştirilecektir.
9
Ocak
Münakalat Vekâleti ve
Devlet Demiryolları Genel
İstihlak Kooperatifi Şirketi'nin teşkiline izin verilmesine dair 2/19123 sayılı
BKK
Kararname ile Şirketin, satın alacağı istihlak madde- RG
lerini ortaklarına dağıtmak ve ortaklarının ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Ankara olmak üzere 30 sene müddet
ve 1.000 Türk lirası sermaye ile kurulmasına izin verilmiştir.
9
Ocak
Dar gelirli vatandaşların
ekmek ve ekmeklik hububat ihtiyaçlarının teminine
dair 2/19276 sayılı BKK
Kararname ile Dâhiliye ve Ticaret Vekâletlerince RG; C, 9.
müştereken tayin olunacak esaslara göre dar gelirli İkincikanun.
olduğu tespit edilecek olanların ekmek ve ekmeklik 1943
hububat ihtiyaçlarının devletçe temin edilmesine karar verilmiştir. Bu kararname basına yoksullara ucuz
ekmek verileceği şeklinde yansıdı.
9
Ocak
Ahmet Vefik Atmar taraAtmar'ın Hazine aleyhine açtığı haczin fekki dava- RG
fından Hazine aleyhine açı- sında mahkemece ittihaz edilen kararın temyiz edillan davanın temyizinden
memesine karar verilmiştir.
vazgeçilmesine dair üçlü
kararname
11
Ocak
Milli Korunma Muhasebe
TC Ziraat Bankası'nda müteşekkil Milli Korunma RG
Bürosu kadrosunun değişti- Muhasebe Bürosu kadroları ve aylık ücretleri yenirilmesine dair BKK
den düzenlenmiştir.
11
Ocak
Ticaret Vekâleti Teftiş Heyeti dördüncü sınıf müfettişliğine tayin yapılmasına
dair kararname
11
Ocak
Maadin Umum Müdür Mu- İktisat Vekâletinde açık bulunan Maadin Umum Mü- RG
avinliğine tayin yapılması- dür Muavinliğine Hususi Kalem Müdürü Rahmi Ören
na dair kararname
80 lira maaşla naklen ve terfian tayin olunmuştur.
Bütçede yapılan en önemli değişiklik yeniden açılan RG
2 nolu cetvelde yazılı tertiplere 1.500.000 lira fevkalade tahsisat konulmasıdır.
Ticaret Vekâleti Teftiş Heyeti kadrosunda münhal 50 RG
lira maaşlı dördüncü sınıf müfettişliğe Ticaret Vekâleti Müfettiş Muavinlerinden Saib İncemen tayin
olunmuştur.
1943 Yılı 373
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Ocak
Hariciye Vekâleti Teşkilat
Kanununa bağlı 5 sayılı
cetvelin değiştirilmesi hakkında 4351 sayılı kanun
Hariciye Vekâleti Teşkilat Kanununa bağlı 5 sayılı RG
cetvel çıkarılmış yerine meslek idare ve ihtisas memurlarının merkez teşkilatında işgal edecekleri memuriyetlerin makam itibarıyla unvan ve bu memuriyetlere tayin edilecek memurların derecelerini gösterir cetvel eklenmiştir.
12
Ocak
Maaşatın tevhit ve teadülüne dair kanunlara müzeyyel
1843 sayılı kanunun 2.
maddesinin birinci fıkrasının tadili hakkında 4352
sayılı kanun
Ecnebi memleketlerdeki memurlardan muvakkat bir RG
vazife ile merkeze çağırılanlara Türkiye sınırlarına
girdikleri tarihi takip eden ay başından itibaren ve
avdetlerinde Türkiye sınırlarını terkettikleri tarihe
kadar olan maaşları dereceleri maaş emsali hasılı
üzerinden Türk parası olarak tesviye olunmuştur.
12
Ocak
Varlık Vergisi Kanununun
çalışma mecburiyetine dair
hükümlerinin uygulanmasına dair kararname
4305 sayılı Varlık Vergisi Kanununun çalışma mec- RG
buriyetine dair hükümleri ihtiva eden 12 ve 13. maddelerinin tatbik suretini gösteren talimatnamenin meriyete konulmasına karar verilmiştir. Talimatnamede
mükelleflerin tespiti, iş mahallerine gönderilmesi ve
çalıştırılması ile ilgili konular düzenlenmektedir.
12
Ocak
İstanbul Mıntıka Sanayi
Birliği toplandı.
Yeni kurulan birlik sanayinin sorunlarını tartışmak CA
üzere ilk toplantısını yaptı.
13
Ocak
Seferde kapanmaları toplum hayatını etkileyen fabrika ve müesseseler hakkında BKK
Seferde kapanmaları toplum hayatını etkileyen fabri- BCA:
ka ve müesseseler listesinden 176 fabrika ve müesse- 030.18.1.2.
senin çıkarılmasına ve yerine yeni 6 fabrika ve mües- /100.112.7
sesenin alınmasına karar verilmiştir.
13
Ocak
İstanbul Mahrukat Ofisi bi- Ofisin sermayeye müteallik hesaplarda aylık mizan- RG
lançolarının TC Ziraat
larıyla sene sonlarındaki bilançolarının TC Ziraat
Bankası'na gönderilmesine Bankasına gönderilmesine karar verilmiştir.
dair BKK
13
Ocak
1943 takvim yılı kadro ve
idare masraflarının karşılanması için tahsis edilecek
miktarlar hakkında BKK
1943 takvim yılı kadro ve idare masraflarını karşıla- RG
mak üzere Başvekalet emrine 65.000, Münakalat Vekaleti emrine 1380 ve Ziraat Bankası emrine 25.000
lira tahsis edilmesine ve bu daire ve müesseselere verilmiş olan tahsisattan 1942 takvim yılı nihayetine
kadar kullanılmayan bakiyelerin iptaline karar verilmiştir.
13
Ocak
Bazı Konsolosların merkeze alınması ve atanması
Üsküp Muavin Konsolosu Kami Güven, Rodos Mua- RG
vin Konsolosu Suphi Tangör, Tahran Büyükelçiliği
Üçüncü Katibi Hamit Sıtkı Balkan merkeze nakledilmişlerdir. Tokyo Büyükelçiliği Başkatipliği'ne
merkezden Haydar Görk, Üsküp Konsolosluğu maiyetine Konsolos Emin Vefa Gerçek, Paris Büyükelçiliği Üçüncü Katipliği'ne Taha Carim, Cunking Elçiliği Üçüncü Katipliğine Osman Derinsu tayin kılınmıştır. Selanik Konsolosluğu Muavin Konsolosu Mucip
Parer de Rodos Muavin Konsolosluğuna nakledilmiştir.
13
Ocak
Giresun Belediye Reisliği
seçimi hakkında üçlü kararname
Giresun Belediye Reisliği'ne Eşref Dizdar'ın intihabı RG
hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz olunan
374
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
13
Ocak
Diş tabibi ve dişçilerin müteaddit yerlerde muayenehane açarak icrayı sanat
edemeyecekleri hakkında
Vekâleti Tamimi
Tababet ve şuabatı sanatlarının icrası tarzına dair RG
1219 sayılı Kanun'un 43. maddesine göre bir diş tabibi veya dişçinin müteaddit yerlerde muayenehane
açarak icrayı sanat etmesi memnu bulunduğu halde
bazı diş tabibi ve dişçilerin birden fazla yerlerde muayenehane açarak sanatlarını icra etmek suretiyle kanun hükümlerine aykırı harekette bulundukları öğrenilmektedir. Tamim diş hekimlerini yasağa uymaya
çağırmak amacıyla yayınlanmıştır.
14
Ocak
TBMM seçimlerin yenilenmesine dair kararı kabul
etti.
Seçim kararı ittifakla alınmıştır.
14
Ocak
CHP İstanbul İl İdare Heyeti raporu
C.H.P. İstanbul İl İdare Heyeti'nin kongre zabıtları ve BCA:
490..1.0.0 /
raporlarının takdimi
C, 15.
İkincikanun.
1943; RG,
16
Kanunusani
1943
162.646..1.
14
Ocak
1942 mali yılı bütçesinde
değişiklik yapılmasına dair
4354 sayılı Kanun
Orman Umum Müdürlüğü 1942 mali yılı bütçesinin RG
kimi tertiplerine 121.795 lira muazzam tahsisat verilmesine karar verilmiştir.
14
Ocak
Vakıflar İdaresi'nin alacağı
hakkındaki takipten vazgeçilmesi hakkında kararname
İstanbul Fatih'te Emin Ağa Mahallesi'nde Cami So- RG
kağı'nda 24 numaralı hane kirasından Vakıflar İdare'sinin Bedri Çelik zimmetinde alacağı olan 78 lira 87
kuruş hakkındaki takipten vazgeçilmesi tensip edilmiştir.
14
Ocak
Vakıf dükkanının saçaklarını tahrip eden kişilerin
aleyhlerindeki takipten vazgeçilmesi hakkında kararname
İstanbul'da Yenicami avlusundaki vakıf dükkanının RG
saçaklarını tahrip eden ve ikametgahları bulunamayan Kamyoncu Mustafa ve Ragıp aleyhlerindeki takipten vazgeçilmesi tensip edilmiştir.
14
Ocak
Vakıflar İdaresi'nin alacağı
hakkındaki takipten vazgeçilmesi hakkında kararname
İstanbul'da Unkapanı'nda Papazzade sokağında 20/28 RG
numaralı vakıf dükkanının eski kiracısı ölü Behlül
zimmetinde Vakıflar İdaresi'nin 120 lira alacağı hakkındaki takipten vazgeçilmesi tensip edilmiştir.
14
Ocak
Vakıflar İdaresi'nin tarafından vakıs arsası kiracısı İbrahim aleyhine açılan davaya ait hükmün temyizinden vazgeçilmesi hakkında
kararname
İstanbul'da Yenibahçe'de Araba meydanındaki vakıf RG
arsasının kiracısı İbrahim aleyhine Vakıflar İdaresi
tarafından açılıp müddeialeyhin yemin etmesi üzerine
mahkemece reddedilen davaya ait hükmün temyizinden vazgeçilmesi tensip edilmiştir.
14
Ocak
Urfa Mektupçusu Necati
Tosun'un vekâlet emrine
alınmasına dair kararname
Urfa mektupçusu görülen idari lüzuma binaen Vekâ- RG
let emrine alınmıştır.
14
Ocak
Maliye Vekâleti’nin gerçek
kişi ile olan davasında temyizden vazgeçilmesi hakkında kararname
Maliye Vekâleti’nin İzmir Asliye Birinci Hukuk RG
Mahkemesi'nde Hilmi Acar ile olan davası sonunda
verilen kararın temyizinden vazgeçilmesi tensip
olunmuştur.
1943 Yılı 375
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
14
Ocak
Emniyet Umum Müdürlüğü'ne ve il emniyet müdürlüklerine yapılan tayinler
hakkında kararname
Emniyet Umum Müdürlüğü'nde birinci sınıf Emniyet RG
Müdürlüğü'ne Konya Vilayeti birinci sınıf Emniyet
Müdürü İzzettin Eraydın tayin edilmiştir. Bunun yanında 5 ilin farklı sınıftaki emniyet müdürlüklerine
atamalar yapılmıştır.
14
Ocak
Cazablanca Konferansı yapıldı.
ABD başkanı Roosevelt ile İngiliz başbakanı Churc- Armaoğlu,
hill’in 14-26 Ocak tarihlerinde yaptığı birebir görüş- s: 389-390
meler sonunda, Sicilya’ya çıkarma yapmak, Balkanlarda ikinci bir cephenin açılmasını sağlamak için
Türkiye’nin savaşa girmesi yönünde hazırlıklar yapmak gibi konuların da aralarında bulunduğu kararlar
alındı.
14
Ocak
Maliye Vekâleti’nin gerçek
kişi ile olan davasında
mahkeme kararının temyizinden vazgeçilmesi hakkında kararname
Maliye Vekâleti’nin İzmir Asliye Birinci Hukuk RG
Mahkemesi'nde İlya Galimidi aleyhine açılan
ecrimisil davası sonunda sadr olan kararın temyizinden vazgeçilmesi tensip olunmuştur.
15
Ocak
Varlık vergisi borcunu
ödemeyenlerin mallarına el
konulması
Cumhuriyet gazetesinin haberine göre, varlık vergisi C, 15.
mükelleflerinden borcunu ödemeyenlerin malları ya- İkincikanun.
rından itibaren haciz edilmeye ve borçlarına karşılık 1943
açık arttırma ile satılmaya başlanacaktır.
15
Ocak
Meclis tatil edildi.
Seçimlerin yapılmasından sonra oluşacak yeni mecli- C, 16.
sin 8 Mart'ta toplanmasına karar verilmesine veril- İkincikanun.
1943
miştir.
16
Ocak
Ordu kadrosundan çıkarılacak hayvanların çiftçiye satılması hakkında talimatname
Milli Müdafaa Vekâleti’nin yayınladığı talimatname- RG
de, 3563 sayılı Kanun mucibince ordu kadrosundan
çıkarılacak olan 12 yaşını bitirmiş kısraklar ve 15 yaşını doldurmuş katırların çiftçilere satılma prosedürleri belirlenmiştir.
18
Ocak
Çalışma kampları faaliyete
başladı.
Varlık vergisi borcunu ödemeyenler, çalıştırılmak CA
üzere kamplara gönderilmeye başladı.
18
Ocak
Maliye Vekâleti Başhukuk
Müşavirliği'nin ve Muhakemat
Umum Müdürlüğü'nün vazifelerine, Devlet davalarının takibi usullerine ve
merkez ve vilayetler kadrolarında bazı değişiklikler
yapılmasına dair 4353 sayılı Kanun
Bu kanunla, Maliye Vekâleti’nin merkez ve vilayet- RG
ler teşkilatı ile bunların vazifeleri, kadroların tayin,
terfi ve mezuniyetleri, dava ve icra işlerinin takip ve
müdafaa biçimleri, idari davaların müdafaa ve takip
usulleri, hukuk ve ceza davalarının takibi usulleri düzenlenmektedir.
18
Ocak
4355 sayılı Ticaret ve Sanayi odaları, Esnaf Odaları
ve Ticaret Borsaları Kanunu
Bu kanunla, Ticaret, Sanayi ve Esnaf Odaları ile Ti- RG
caret Borsaları'nın kuruluş usulleri, teşkilat biçimleri,
vazifeleri ve bunları ilgilendiren ceza hükümleri düzenlenmektedir.
18
Ocak
Muğla Mebusu Yunus Nadi'nin teşrii masuniyeti
hakkında TBMM Kararı
Cumhuriyet Gazetesi'nin 26/8/1942 tarihli nüshasın- RG
da intişar eden "Karne hırsızlığı nasıl yapılıyor?" başlıklı yazı ile Ticaret Vekaleti memurlarından Rıza
Günday'ı maddei mahsusa isnadı suretiyle tahkir etmekten suçlu sanılan Muğla Mebusu Yunus Nadi'ye
isnat olunan suç, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun 12.
376
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
ve 27. maddelerinde yazılı cürümler haricinde olduğu
anlaşıldığından, bu konuda yapılacak takip ve muhakemenin ilgili kişinin milletvekilliğinin bitmesinden
sonra yapılmasına karar verilmiştir.
19
Ocak
İstanbul'da çiçek hastalığı
ile mücadele
Vatandaşları sürekli olarak çiçek hastalığına karşı aşı C, 19.
olmaya çağıran il sağlık müdürlüğü, sonunda aşı ol- İkincikanun.
mayan kişilere ekmek karnesi verilmemesine karar 1943
verdi.
19
Ocak
Varlık vergisini ödemeyen
10 mükellef yakalandı.
Cumhuriyet gazetesinin haberine göre, vergi yüküm- C, 19.
lülüklerini yerine getirmeyerek Hatay'a kaçan 10 İkincikanun.
Musevi vatandaş yakalanmış ve Ankara'ya getirilmiş- 1943
lerdir.
19
Ocak
Devlet Demir Yolları ve
Müdürlüğü memur ve müstahdemlerinin ücretlerine
dair olan 2847 sayılı kanunun bazı maddelerini değiştiren 3173 sayılı kanuna bir
muvakkat madde eklenmesine dair 4356 sayılı kanun
Kanun, amele, hamal ve müstahdem kadrosunda bu- RG
lunan kişilerin kendileri ile karıları ve iaşeleri kendilerine ait olan evlat ve anne, büyükanne, kız kardeş
ve torunlarından her biri için ayda beş lira verilmesini düzenlemektedir.
19
Ocak
Hususi idarelerden maaş
alan ilkokul öğretmenlerinin kadrolarına, terfi, taltif
ve cezalandırılmalarına dair
4357 sayılı Kanun
Kanun, öğretmenlerin kadro, terfi, taltif ve cezaları- RG
nın yanında bu öğretmenler için teşkil edilecek sağlık
ve içtimai yardım sandığı ile yapı sandığına ve öğretmenlerin alacaklarına ilişkin düzenlemeler getirmektedir.
19
Ocak
Ceza ve Tevkifevleri Umum
Müdürlüğü’nün teşkilat ve
vazifeleri hakkında 4358
sayılı Kanun
Bu Kanun ile Ceza ve Tevkif evleri Umum Müdürlü- RG
ğü’nün Adliye Vekâleti’ne bağlı olarak ceza ve tevkif
evlerinin inşa ve tamirlerini temin ve bunların idare
tarzlarını tanzim ve hesap muamelelerini takip ve
bunlara müteallik muhabereleri icra ve tayinleri Vekalete ait olan ceza ve tevkif evleri müdür ve memurlarının tayin, terfi ve tahvillerine dair muameleleri
gerçekleştirmek üzere kurulduğunu düzenlemektedir.
19
Ocak
Avukatlık Kanununun bazı
maddelerinin tadili hakkında 4359 sayılı Kanun
Bu kanunla avukatlık mesleğine kabul olunmak için RG
gerekli olan şartlar, staj müddeti ve mezuniyet şartları, baronun görevleri düzenlenmektedir.
19
Ocak
Beden Terbiyesi Umum
Müdürlüğü 1942 mali yılı
bütçesinde değişiklik yapılmasına dair 4360 sayılı
Kanun
Bu kanunla, Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü RG
1942 mali yılı bütçesinin “eğitmen yetiştirme kursu
masrafları” ile ilgili fasıldan 200 lira tenzil edilirken,
“verilecek giyim eşyası bedeli ve bilumum masrafları” adı altında yeniden açılan fasla fevkalade tahsisat
olarak konulmuştur.
19
Ocak
Hudut ve Sahiller Sıhhat
Umum Müdürlüğü 1942
mali yılı bütçesinde değişiklik yapılmasına dair
4361 sayılı Kanun
Bu kanunla, Hudut ve Sahiller Sıhhat Umum Müdür- RG
lüğü 1942 mali yılı bütçesinin Demirbaş, tamirat, tesisat, istimlak ve inşaat fasıllarından 5.000 lira tenzil
edilerek “parasız verilecek giyim eşyası bedel ve
masrafları” adı altında yeniden açılan fasla fevkalade
tahsisat olarak konulmuştur.
1943 Yılı 377
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Ocak
İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1942 mali yılı bütçesinde değişiklik yapılmasına
dair 4362 sayılı Kanun
Bu kanunla, İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1942 mali RG
yılı bütçesindeki fenni ekim dikim masrafları, tamir,
şarapçılara verilecek prim vb. gibi fasıllarından
23.000 liralık münakale yapılmıştır. Ayrıca idare ve
para gönderme masrafları ile yapı işleri tamirleri fasıllarına 350.000 lira munzam tahsisat verilmiştir.
19
Ocak
1942 mali yılı Muvazenei
Umumiye Kanununa bağlı
(A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında
4363 sayılı Kanun
Bu kanunla, Devlet Şurası Reisliği ve Diyanet İşleri RG
Reisliği ile Gümrük ve İnhisarlar, Dâhiliye, Adliye
ve Maarif Vekâletleri’nin “memurlar maaşı” fasıllarından 80.659 lira tenzil edilerek yeniden açılan devletin çeşitli kurumlarının farklı yıllardan beri süregelen karşılıksız borçları ile ilgili fasla fevkalade tahsisat olarak konulmuştur.
19
Ocak
Devlet Deniz Yolları İşletme Umum Müdürlüğü
değişiklik yapılmasına dair
4364 sayılı Kanun
Devlet Deniz Yolları İşletme Umum Müdürlüğü RG
1942 mali yılı bütçesinin çeşitli fasıllarına toplam
3.460.000 lira munzam tahsisat verilmiştir.
19
Ocak
Hububat satışı ve kullanımı Hükümete teslim etmek mecburiyetinde olduğu mah- RG
ile ilgili kararname
sulü vermiş olan müstahsilin bakiye mahsulünü serbestçe her yerde satışa çıkarabilmesine ve bunlardan
un, makarna, irmik, şehriye, nişasta ve mama unu,
glüten ekmeği ve francala yapımına müsaade edilmesine karar verilmiştir.
19
Ocak
Elkoyma suretiyle alınmış
pirinç ve bulgurların sahiplerine ödenecek bedellerle
ilgili kararname
Bu kararname ile, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin RG
27/1/1942 tarihine kadar elkoyma suretiyle alınmış
olan pirinçlerden dolayı sahiplerine kiloda 5 kuruş ve
17/3/1942 tarihine kadar yine elkoyma suretiyle
alınmış olan bulgurlardan dolayı sahiplerine kiloda 2
kuruş tediye etmesine karar verilmiştir.
19
Ocak
Ticaret Vekâleti tarafından
belediyelere 500.000 liralık
sermaye aktarılmasına dair
kararname
Ekmeklik hububat ve un stokları meydana getirmek RG
için Ticaret Vekâleti’nin 500.000 liralık mütedavil
sermayeyi belediyelere ikraz suretiyle istimaline karar verilmiştir.
19
Ocak
Hâkim atamaları
Adliye Vekâleti tarafından 40 hâkimin ataması ya- RG
pılmıştır.
19
Ocak
Ağrı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğü’ne yapılan atama
Ağrı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğü’ne Be- RG
yoğlu Hükümet Tabibi Dr. İbrahim Şiğva 70 lira maaşla atanmıştır.
20
Ocak
Bütün ilköğretmen kadrola- Kabul edilen kanunla 59'u Ankara'da görevlendiril- C, 20.
rı 10 sene için maaşlarıyla mek üzere vilayet kadrolarına 145 öğretmen kadrosu İkincikanun.
beraber tespit olundu.
ilave edilmiştir. Yayınlanan cetvele göre, bundan 1943
sonra İstanbul vilayet kadrosunda 1894, İzmir'de
1020, Ankara'da 627, Bursa'da 527, Balıkesir'de 521,
Konya'da 456 ve Manisa'da 451 öğretmen bulunacaktır.
20
Ocak
Bazı çalışanlara birer er tayını verilmesi hakkında
4367 sayılı Kanun
378
Kaynak
Bu kanunla, ordu mensuplarıyla Emniyet Umum RG
Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza ve Muamele sınıfı
kadrolarında çalışanlara birer er tayını verilmesine
karar verilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
20
Ocak
Devlet memurları aylıklarının tevhit ve teadülüne dair
olan3656 ve 3888 sayılı
kanunların Maarif Vekilliği
kısmında değişiklik yapılması hakkında 4365 ve
4368 sayılı Kanunlar
Bu kanunlarla, Maarif Vekaletine bağlı merkez ve RG
taşra memuriyet kadrolarından bir kısmı kaldırılmış,
bunların yerine yeni bir kısım memuriyet kadroları
getirilmiştir.
20
Ocak
Hazine ile İstanbul Belediyesi’nin bir kısım alacaklarının karşılıklı olarak ibrası
hakkında 4366 sayılı Kanun
Hazine ile İstanbul Belediyesi’nin bina kira bedelleri RG
vb. gibi bir takım alacak ve borçları karşılıklı olarak
ibra ve terkin olunmuştur.
20
Ocak
İnhisarlar Umum Müdürlüğü Tekaüt Sandığı Kanununun bazı maddelerinin
değiştirilmesine dair 4369
sayılı Kanun
Bu kanunla, emekli sandığı ile ilgili bazı hükümler RG
yeniden düzenlenmektedir, özellikle hizmette iken
veya tekaüt maaşı almakta iken ölen memur ve müstahdemlerin ailelerine bağlanacak dul ve yetim aylıkları ile ilgili düzenlemeler göze çarpmaktadır.
20
Ocak
Petrol Ofisi Umum Müdür
Muavinliğine yapılan atama
Petrol Ofisi Umum Müdür Muavini Nejat RG
Aytaman’ın istifası üzerine boşalan bu göreve 400
lira ücretle Mubayaa Müdürü Hamit Çağıl atanmıştır.
Aynı gün yayınlanan ikinci bir kararname ile de Petrol Ofisi Umum Müdürü Talha Sabuncu’nun maaşı
500 liradan 600 liraya çıkarılmıştır.
21
Ocak
Varlık vergisini cezalı ola- Cumhuriyet gazetesinde yer alan habere göre, borcu- C, 21.
rak ödeme mühleti sona er- nu ödemeyen mükelleflerin malları bugünden itiba- İkincikanun.
di.
ren haczedilmeye başlanacaktır. Bedenen çalıştırıla- 1943
cak olanlar, İstanbul'daki kamplarda toplandıktan
sonra Erzurum Aşkale'de bulunan çalışma kampına
gönderileceklerdir.
21
Ocak
Jandarma Erat Kanununun
4248 sayılı Kanunla değiştirilen 14. Maddesinin değiştirilmesi hakkında 4370
sayılı Kanun
Yemeğini kazandan alamayan ve jandarma birlik ve RG
müesseselerinde dağınık bir halde olmaları hasebiyle
kazandan iaşeleri mümkün olmayan eratın istihkaklarının ayda maktuan 25 lira ödenmek suretiyle bedelen
ve peşinen ödenmesine karar verilmiştir.
21
Ocak
4373 sayılı taşkın sulara ve
su baskınlarına karşı korunma kanunu
Bu kanunla son birkaç yıldır gerçekleşen su RG
baskınlarına karşı alınacak önlemler ve taşma yapan
akarsuların ıslahına yönelik çalışmalar düzenlenmektedir.
21
Ocak
Orman Koruma Teşkilatı
Kanununun 4283 sayılı kanunla değiştirilen 14. maddesinin (B) fıkrasının değiştirilmesi hakkında 4371
sayılı kanun
Talimgahtan ayrılıp orman koruma kıtalarına dahil RG
oldukları günden itibaren iskan ve erbaştan başka çavuşlara 15, onbaşılara 10 ve erlere 5 lira maaş verilmesine, iaşelerinin kazandan yapılmasına ve kazandan iaşeleri mümkün olmayanlara ayda 25 lira ödeme
yapılmasına karar verilmiştir.
21
Ocak
İaşe Teşkilatı’nın kabul ve
tasdikine dair 4372 sayılı
kanun
Milli Korunma Kanununun verdiği salahiyete binaen RG
İcra Vekilleri Heyeti kararıyla tatbik mevkine konulan İaşe Teşkilatı, memleketin iaşe işlerini tanzim,
idare ve murakabesiyle mükellef olmak üzere kurulmuştur.
1943 Yılı 379
G
Ay
Olay/Mevzuat
21
Ocak
Barut ve patlayıcı maddeler, Bu kanunla, silah ve patlayıcı maddelerin memlekete RG
silah ve teferruatı inhisarı
sokulması ve satılması ile ilgili hükümler düzenlenhakkında 4374 sayılı kanun mektedir.
21
Ocak
4375 sayılı Belediye vergi
ve resimleri kanununa ek
kanun
Bu kanunla belediye meclislerinin belediye sınırları RG
içinde işleyen nakil vasıtaları bilet bedellerine, elektrik, havagazı ve telefon tarifelerine zam yapma yetkisine sahip olduğu düzenlenmektedir.
21
Ocak
Türkiye Romanya arasında
yapılan ticaret anlaşmalarının tasdikine dair 4376 ve
4377 sayılı Kanunlar
Romanya satın alınacak bandaj, parafin, madeni yağ RG
ve vazelin hakkında Türkiye ile Romanya arasında
yapılan satış anlaşması tasdik olunmuştur.
21
Ocak
Türkiye ile Almanya arasında ticari mübadelelerin
tanzimi hakkında teati edilen notaların tasdiki hakkında 4378 sayılı kanun
Türkiye ile Almanya arasında daha önce imzalanan RG
ticarete anlaşmasında belirlenen alınacak mallara
2250 kilo atebrin eklenmesine ve buna mukabil Almanya’ya ihraç edilecek afyon kontenjanının da ona
göre arttırılmasına karar verilmiştir.
21
Ocak
4379 sayılı Maaş Kanununa ek Kanun
Kanun muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmek RG
için silâh altına alınan memurların durumunu düzenlemektedir.
21
Ocak
Askeri ve Mülki Tekaüt
Kanun subay ve askeri memurların lise ve üniversite RG
Kanununun 2. maddesinin eğitimi alarak terfi edenlerin emeklilik haklarını düdeğiştirilmesi hakkındaki
zenlemektedir.
3066 sayılı Kanununun 2.
ve 3. maddesinin tadili
hakkında 4380 sayılı kanun
21
Ocak
Harp malulleri ve şehit ye- Kanunla harp malulleri ve şehit yetimlerine tevzii ve RG
timlerine verilecek ikrami- tahsis edilen inhisarlar beviyelerinin üçte birlerinin
yeler hakkındaki 4381 sayı- nasıl ödeneceği düzenlenmiştir.
lı kanun
21
Ocak
1942 mali yılı Bütçe Kanununun da değişiklik yapılması hakkında 4383 sayılı
kanun
Orman Umum Müdürlüğü 1942 mali yılı Bütçesinin RG
kimi tertiplerine 1 milyon lira munzam tahsisat verilmiştir.
21
Ocak
Posta, telefon ve telgraf tarifesinde değişiklik yapılmasına dair BKK
Kararname ile posta, telefon ve telgraf tarifelerine RG
zam yapılmış ve bazı hükümler yeniden düzenlenmiştir.
21
Ocak
Umumiye Kanununa ait
bazı cetvellerde değişiklik
yapılması hakkında 4382
sayılı kanun
1942 mali yılı Muvazenei Umumiye Kanununun Du- RG
yunu Umumiye kısmındaki “25 milyon sterlinlik kredinin faiz ve itfa mürettebatı” maddesinden 120.000
lira tenzil edilerek aynı kısımda “Milli müdafaa istikrazı ikramiye, komisyon ve sair masrafları” adiyle yeni
açılan fasla fevkalade tahsisat olarak konulmuştur.
21
Ocak
Devlet Demiryollarının ih- Bu kanunla 1942 mali yılı içinde yapılacak olan 4 RG
tiyacı olan edevatın siparişi milyon liralık tediye miktarı 11 milyon liraya çıkaiçin taahhüde girişilmesine rılmıştır.
dair olan 3247 ve 3319 sayılı kanunlarda değişiklik
yapılmasına dair 4384 sayılı kanun
380
Açıklamalar
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
22
Ocak
Varlık vergisini ödemeyen
mükelleflerden oluşan ilk
kafile, dün gece toplama
kampına sevkedildi.
Bu ilk kafile 17 kişiden oluşmaktaydı. Böylece Ocak C, 22.
ayından Temmuz'a kadar sürecek olan, borcunu İkincikanun.
ödemeyen mükelleflerin Aşkale çalışma kampına 1943
gönderilmesi uygulaması başlamış oldu. Gazete kayıtlarından derlenen sayılara göre Temmuz ayına kadar 500’e yakın mükellef Aşkale'ye gönderildi.
22
Ocak
Bazı il ve ilçe belediyeleri
teşkilat kadrolarında değişiklik yapılması hakkında
BKK
Ankara, Samsun, Trabzon, Bolu, İskenderun, Merzifon, Akhisar, Bucak, Kozlu, Gerze, Şuhut, Çandarlı,
İnegöl, Harbiye ve Sandıklı belediyeleri teşkilat kadrolarında değişiklik yapılmıştır. İlgili BCA belgesinde bu kadro değişikliğinin neden yapıldığına ilişkin
açıklama yapılmamıştır.
22
Ocak
Hububat satışı serbest bırakıldı.
Daha önce kontrollü olarak yapılan un ve buğday sa- C, 22.
tışı üzerindeki sınırlamalar kaldırıldı. "Dün bakkallar İkincikanun.
1943
un satmaya başladı."
22
Ocak
Şeker ve Glikoz istihlak
vergisi hakkındaki 3101
sayılı kanuna ek 4385 sayılı
kanun
Memleket içinde istihlak olunan şekerlerden alın- RG
makta olan istihlak vergisine, kilo başına kesme şekerde 417,5 kuruş ve toz şekerde 400 kuruş 20 para
munzam artış yapılmıştır
22
Ocak
Tokat, Çorum ve Balıkesir
vilayetlerindeki yer sarsıntısından müteessir olan
mıntıkalarda zarar görenlere yapılacak yardım hakkında 4386 sayılı kanun
Depremde müteessir olan mıntıkanın İcra Heyeti ve- RG
killerinde tespit edilecek mahallelerinde umumi muvazeneden maaş alan memur ve müstahdemlerden
yardıma muhtaç olacak derecede madden ve bedenen
ehemmiyetli zararlara uğradıkları mahalli idare heyetlerince tasdik olunanlara, maaşlarının üç mislini
ve mütekait ve yetimlere maaşları tutarının 4 mislini
geçmemek üzere avans verilmesine karar verilmiştir.
22
Ocak
İnhisarlar Umum Müdürlü- Vekil memurların aldıkları vekalet ücretlerinden san- RG
ğü Tekaüt Sandığı hakkın- dık aidatının kesilmeyeceği hakkındaki hükmün tefsidaki 2921 sayılı kanununun rine mahal olmadığına karar verilmiştir.
1. Ve 6. Maddelerinin tefsirine mahal olmadığına dair
TBMM kararı
22
Ocak
Gaziantep ve Trabzon belediye reislikleri için yapılan seçimlerin onaylanmasına dair kararname
Gaziantep belediye reisliğine Hamdi Kutlar’ın, Trab- RG
zon belediye reisliğine Mahmut Muammer
Yarımbıyık’ın intihapları hakkındaki mezkur belediye meclislerince ittihaz olunan kararlar tasdik olunmuştur.
22
Ocak
Ordu mensuplarına birer er
tayını verilmesi hakkındaki
4105 sayılı kanunun 1.
maddesinin tefsirine mahal
olmadığına dair TBMM kararı
Kanunun 1. maddesi seferi kadrosuna dahil olarak RG
ordu ile birlikte çalışan posta, telefon ve telgraf vb.
memurların da er tayını istihkakından istifade etmelerini düzenlemektedir.
22
Ocak
TBMM’nin tatil edilmesine Seçimlerin yenilenecek olması nedeniyle ve TBMM RG
karar verildi.
ruznamesinde müzakere edilecek mühim madde kalmamış olduğundan Mart’ın 8. Pazartesi günü 7. Devrenin fevkalade içtimasına başlanmak üzere
TBMM’nin tatil edilmesine karar verilmiştir.
22
Ocak
Mektupçuluk atamaları
BCA:
030.18.1.2/
100.113.19
/82-197
Kararname ile 4 vilayete mektupçu ataması yapılmıştır. RG
1943 Yılı 381
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
22
Ocak
Ankara Maarif Müdürlüğü’ne atama
Rasim Arsan’ın Devlet Şurası Azalığı’na seçilmesin- RG
den kalan 90 lira maaşlı Ankara Maarif Müdürlüğü’ne Birinci Umumi Müfettişlik Maarif Müşaviri
Salim Atalık’ın naklen ve terfian atanmasına karar
verilmiştir.
23
Ocak
Başvekalet’in kimi alacaklarından ve bunlara ilişkin
davalardan vazgeçilmesine
dair kararnameler
Başbakanlığa bağlı Vakıflar İdaresi’nin özel kişiler- RG
den ve İstanbul belediyesinden olan alacaklarıyla ilgili davalardan vazgeçilmesine karar verilmiştir.
23
Ocak
PTT il merkez müdürlükle- PTT’nin Ankara, İstanbul, Gümüşhane ve Çanakkale RG
rine yapılan atamalar
merkez müdürlüklerine atamalar yapılmıştır.
23
Ocak
Yabancı uzman görevlendirme
Maden Tetkik Arama Enstitüsü'nde görevli 2 yabancı BCA:
uyruklu uzmanın çalışma müddetlerinin birer yıl uza- 30..18.1.2 /
101.6..4
tılmasına karar verilmiştir.
24
Ocak
Varlık vergisi tediyeleri
Varlık vergisi ödemeleri bugün itibariyle 100 milyon C, 24.
İkincikanun.
liraya ulaşmıştır.
1943
26
Ocak
Yoksul vatandaşlara ucuz
fiyatla şeker satışı
Hükümet, yoksul vatandaşlarla hastanelere şekerin C, 26.
İkincikanun.
ucuza verilmesine karar verdi.
Bilecik, Hatay, Urfa ve Sinop vilayetleri mektupçu- RG
luklarına atamalar yapılmıştır.
1943
26
Ocak
26
Ocak
Elçi Ali Türkgeldi’nin de- Birinci sınıf elçi Ali Türkgeldi, Hariciye Vekaleti’nin RG
recesiyle kadroya alınması- kararnamesiyle kadroya alınmıştır.
na dair kararname
26
Ocak
Hukuk Müşavirliğine atama
Münhal bulunan beşinci dereceden Hukuk müşavirli- RG
ğine Hukuk Fakültesi profesörlerinden Nihat Erim
atanmıştır.
26
Ocak
Tunceli defterdarlığına atama
Tunceli defterdarlığına, Ağrı defterdarı Abdülkadir RG
Erol 60 lira maaşla tayin olunmuştur.
26
Ocak
Temyiz Mahkemesi’nin
Tevhidi İçtihat Heyeti
Umumiyesi’nin 41E./23K.
Numaralı kararı
Temyiz müddetinin geçmesinden dolayı verilen ret RG
kararlarına karşı iadei muhakeme istenilemeyeceğine
karar verilmiştir.
26
Ocak
Numaralı kararı
Ermeni Hastanesine vakıf edilmiş olduğu halde RG
muvazaaten ahar bir şahıs namına tapuya tescil edilmiş olan evin mülkiyetinin ciheti aidiyeti hakkında
karar verilmiştir.
27
Ocak
Nevşehir Çorapçılar, İplik
ve Dokumacılar Küçük Sanat Kooperatifi’nin teşkiline izin verilmesine dair
BKK
Nevşehir Çorapçılar, İplik ve Dokumacılar Küçük RG
Sanat Kooperatifi, mıntıkasındaki dokumacılığın inkişafına hizmet etmekle beraber iplik ve sair iptidai
maddeleri toptan ucuza tedarik ederek ortaklara dağıtmak ve mamul mallarını satmak maksadıyla merkezi Nevşehir olmak üzere 30 sene müddet ve 13.400
Türk lirası sermaye ile teşkil edilmiştir.
382
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
27
Ocak
İzmir İncir ve Üzüm Satış
Kooperatifleri Birliği’ne
ödeme yapılması hakkında
BKK
Göz taşlarını tevzie memur edilen İzmir İncir ve RG
Üzüm Satış Kooperatifleri Birliği’ne müstahsile
ödeme yapabilmesi için Ziraat Bankası fonundan
132.206 lira ayrılmasına karar verilmiştir.
28
Ocak
İstanbul'da tramvay, elektrik ve havagazı ücretlerine
zam
İstanbul belediye bütçesindeki açığı kapatmak için C, 28.
şehir meclisi, dün tramvay, elektrik, havagazı ve tele- İkincikanun.
1943
fon tarifelerine zam yapılmasına karar verdi.
28
Ocak
Gemilerde Yolcuların Sıhhi Nizamname, gemilerin ve yolcu mahallerinin sıhhi RG
Emniyeti hakkında nizam- vasıf ve şartlarını düzenlemektedir.
name
28
Ocak
Dar Gelirlilerin Tespiti
hakkında talimatname
Talimatname, ekmek ve ekmeklik hububat ihtiyaçları RG
hükümetçe temin edilecek olan dar gelirlilerin tespiti
hakkındaki esasları düzenlemektedir.
28
Ocak
Numaralı kararı
Tahsili Emval Kanunu hükümlerine göre satılan gay- RG
rimenkullere ait fesih ve iptal davalarının mercii Adliye mahkemeleri olduğuna karar verilmiştir.
29
Ocak
Pulluk fiyatlarının arttırılması hakkında BKK
Pulluk fiyatlarının 10 lira arttırılmasına karar veril- RG
miştir.
29
Ocak
Seyrüsefer izni verilmesine
dair BKK
İstanbul, Ankara, Mersin ve Trabzon’da bazı özel ki- RG
şilere ait otomobil ve motosikletlere seyrüsefer izni
verilmesine karar verilmiştir.
29
Ocak
Dâhiliye Vekâleti emrine
390.000 liralık tahsisat verilmesine dair BKK
Belediyelere ait teşkilatların kadro ve sair masrafları- RG
nı karşılamak için belediyelere aktarılmak üzere Dâhiliye Vekâleti emrine 390.000 liralık tahsisat verilmesine karar verilmiştir.
29
Ocak
Hariciye Vekâleti’nde kurulan Sipariş Bürosu kadrosu için 15.500 lira tahsisat
verilmesine dair BKK
Sipariş Bürosu daktiloları ile Ticari ve Mali Anlaş- RG
malar Heyeti Reisi ve daktilosunun 1943 yılı ücretlerine karşılık 15.500 lira ve idare masrafları için 4.500
liralık tahsisat verilmesine karar verilmiştir.
29
Ocak
Kazanç Vergisi Umumi
Tebliği
Varlık vergisi 2395 sayılı kanununun muaddel 13. RG
maddesi mucibince tanzim olunacak kar ve zarar hesabında zarar sütununa eklenmeyeceği bildirilmektedir.
29
Ocak
Büyükşehirlerde süt üretici
ve satıcılarının sıkı surette
kontrol edilmesine dair tamim
Son zamanlarda sütçülerin mevcut darlıktan istifade RG
ederek sütleri tağşiş ettikleri tespit edildiğinden kontrollerin arttırılmasına karar verilmiştir.
30
Ocak
Çeşitli illerin hakimlik ve
hakim muavinliklerine yapılan atamalar
Bu kararname ile toplam 13 hakim ve hakim muavini RG
ataması yapılmıştır.
30
Ocak
Ticaret Vekâleti Memurları
İstihlak Kooperatifinin teşkiline izin verilmesine dair
BKK
Ticaret Vekâleti Memurları İstihlak Kooperatifi satın RG
alacağı istihlak maddelerini ortaklarına dağıtmak ve
ortaklarının ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadı ile merkezi Ankara olmak
üzere 30 sene müddet ve en az 1.000 Türk lirası sermaye ile teşkil edilmiştir.
1943 Yılı 383
G
Ay
Olay/Mevzuat
30
Ocak
Selanik Konsolosunun mer- Kararname ile Selanik Konsolosu İdris Çora merkeze RG
keze alınmasına dair karar- nakledilmiştir.
name
30
Ocak
Devlet Şurası’nda açık bulunan mülazımlıklara yapılan atamalar
İkinci sınıf mülazımlıklara Divanı Muhasebat me- RG
murlarından Necla Tolluoğlu ve Temyiz Mahkemesi
İcra ve İflas Dairesi memurlarından Besime
Çalıkoğlu ve TMO memurlarından Nigar Akbay ve
Ankara Hukuk Fakültesi mezunlarından İsmet Yazman’ın tayinleri yapılmıştır.
1
Şubat
Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun teşkiline izin verilmesine dair BKK
Bu kurum, merkezi Ankara’da olmak üzere Ziraat RG
Vekâleti’ne bağlı olarak teşkil edilmiştir. Kurumun
vazifeleri her türlü ziraat alet, makine, vasıta ve malzemesini, suni gübreleri, zirai ilaçları, tohumlukları iç
ve dış piyasalardan tedarik, temin ve bunları imal ve
istihsal edip peşin ve taksitle satmak ve bu işler için
gerekli teşekkülleri tesis etmek ve işletmektir.
2
Şubat
İnönü - Churchill Mülakatı
"Cumhurreisimiz, vaki arzusu üzerine Adana'da
Churchill'i kabul ettiler. Konuşmalarda Türk İngiliz
siyasi noktai nazarlarının bir ve müşterek olduğu bir
defa daha anlaşıldı." Ancak Churchill’in niyeti İnönü’yü savaşa girmeye razı etmekti, nitekim İnönü bu
isteğe kararlı bir şekilde direndi.
2
Şubat
Aktarma Talimatnamesi
Talimatname ile yabancı bir ülkeden deniz, hava ve RG
kara yollarıyla bir Türk limanına getirilen eşyanın o
limanda ithal resim ve vergileri alınmaksızın veya
muaflık muamelesi yapılmaksızın denizden yabancı
veya bir Türk limanına aktarılması işlemi düzenlenmektedir.
3
Şubat
Ziraat Enstitüleri Yapı Kooperatifinin teşkiline izin
verilmesine dair BKK
Kooperatif, satın alacağı arazi üzerinde ortaklarına RG
birer ev yaptırmak ve bu işin tahakkuku için sair teşebbüslerde bulunmak maksadı ile merkezi Ankara
olmak üzere en az 1.400 Türk lirası sermaye ile kurulmuştur.
3
Şubat
Stalingrad'daki son Alman
kuvvetleri de teslim oldu.
Stalingrad'da uzun zamandır sürmekte olan mücade- C, 3.
le, Alman ordularının Ruslar tarafından imha edilme- Şubat.
1943
si sonrasında kesin olarak sona erdi.
3
Şubat
Bazı il ve ilçe belediyeleri
teşkilat kadrolarında değişiklik yapılması hakkında
BKK
Ankara, Trabzon, Kula ve Bergama belediyeleri teşkilat kadrolarında değişiklik ve ilaveler yapılmıştır.
İlgili BCA belgesinde bu kadro değişikliğinin neden
yapıldığına ilişkin açıklama yapılmamıştır.
3
Şubat
PTT Memurları hakkında
İnzibat Cezaları Talimatnamesi
PTT memurlarının gerekli durumlarda alacakları ce- RG
zalar düzenlenmektedir.
4
Şubat
Gümrük Laboratuarları Talimatnamesi
Gümrük Laboratuarlarının göreceği işler ve kurulma- RG
sı için gerekeli şartlar düzenlenmektedir.
5
Şubat
Avukatların meslek sigortası hakkındaki kimi hükümlerin tatbikinin ertelenmesine dair tamim
Adliye Vekâleti, avukatlık kanununun meslek sigor- RG
tası ile ilgili 7. babı hükümlerinin tatbiki 3 sene geri
bırakılmasına karar vermiştir.
384
Açıklamalar
Kaynak
C, 2.
Şubat.
1943,
Sander, s:
165
BCA:
030.18.1.2/
101.8.3/
82-198
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
5
Şubat
Hayvanlar Vergisi Umumi
Tebliği
Melez tiftik keçilerinin kılkeçisi vergisine tabi tutul- RG
ması ile ilgili düzenlemeler getirilmektedir.
5
Şubat
Bolu Mebusları'nın seçim
bölgeleri tetkikat raporları
Bolu’nun yanında CHP mebuslarının diğer illere ait BCA:
seçim bölgeleri tetkikat raporları Cumhuriyet Arşiv- 490..1.0.0 /
508.2040..3
leri’nde kayıt altında bulunmaktadır.
6
Şubat
İngiltere büyükelçimiz kral
ile görüştü.
Büyükelçi Rauf Orbay, İngiltere kralına Başbakan C, 6.
Şubat 1943
İnönü'nün mesajını götürdü.
6
Şubat
Petrol ve Müştaklarına
Mahsus Antrepolar Talimatnamesi
Antrepoların açılması, aranacak şartlar ve buralara RG
konacak maddeler ile ilgili düzenlemeler getirilmiştir.
8
Şubat
İnönü İtalyan Büyükelçisi
ile görüştü.
İtalyan Büyükelçi Hario de Poppo İnönü ile savaşın CA
gidişatı hakkındaki görüşlerini paylaştı.
8
Şubat
Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi teşekküllerin teşkilatıyla idare ve murakebeleri hakkında Umumi Heyet kararları
Ziraat Bankası, Ziraat Bankası Tekaüt Sandığı, İstan- RG
bul Emniyet Sandığı, Sümerbank, Toprak Mahsulleri
Ofisi, Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu, Etibank ve
Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi ile ilgili
kararlar tebliğ edilmiştir.
9
Şubat
İngiliz "Daily Mail" gazetesinin Türkiye ile ilgili
makalesi
Makale'de Türkiye'nin tarafsızlığına vurgu yapılmak- C, 9.
tadır: "İyice silahlanmış olan Türkiye, tarafsızlığını Şubat.
1943
müdafaaya azmetmiştir."
9
Şubat
Yolcuların Gümrük Kontrolü Hakkında Talimatname
Gümrük kontrolüne tabii maddeler, kontrolün icra RG
tarzı ve yurda sokulan dövizlerle ilgili düzenlemeler
getirilmektedir.
10
Şubat
Maliye Vekâleti Hukuk
müşavirliklerine atamalar
Baş Hukuk müşavirliğine Cafer Tüzel ve müşavir RG
avukatlıklarına Bedia Yörük ile Yusuf Bahri Korman
atanmışlardır. Muhakemat müdürlüklerine ise, Galip
Bektaş ile Ulvi Alacakaptan atanmıştır.
10
Şubat
Milli Korunma Mahkemelerinin kadro ve idare masraflarını tetkik etmek üzere
bir büro kurulmasına dair
BKK
Milli Korunma Mahkemeleri ve bunların olmadığı RG
yerlerde bu görevi üstlenen Asliye mahkemelerinin
masraflarına ait tediyatı tetkik etmek ve sarf evrakını
Ziraat Bankasına göndermek üzere bir büro kurulması uygun görülmüştür.
10
Şubat
Tapu Sicil Müdürlüklerine
atamalar
İstanbul Tapu Sicil Müdürlüğüne Samsun Tapu Sicil RG
Müdürü Saffettin Menetoğlu, Samsun Tapu Sicil
Müdürlüğüne de İstanbul Tapu Sicil Müdürü Celal
Agah Uyanık atanmıştır.
10
Şubat
Dargelirlilere ayda 300
Daha önceki bir kararname ile belirlenme koşulları RG
gram şeker verilmesine dair düzenlenen dar gelirlilere para yanında şeker yardımı
BKK
yapılmasına karar verilmiştir.
10
Şubat
Ziraat Vekâleti emrine kad- Ziraat makine ve aletlerinin işletilmesini ve doğrudan RG
ro tahsisine dair BKK
doğruya devlet eliyle zirai iletmeler kurulması amacıyla Vekâlet emrime yeni kadroların tahsis edilmesine karar verilmiştir.
11
Şubat
Ziraat Vekili Şevket Raşit
Hatipoğlu'nun tetkik ziyaretleri
Bakan Hatipoğlu, yaptığı tetkikler sonucunda yurtta C, 11.
ekin vaziyetinin çok müsait gittiği açıklamasını yap- Şubat.
1943
mıştır.
1943 Yılı 385
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Şubat
Kaymakamlık ve Mektupçuluk atamaları
15 ile kaymakam ve 5 ile mektupçu ataması yapıl- RG
mıştır.
11
Şubat
Urfa Belediye reisliği seçiminin onaylamasına dair
kararname
Urfa Belediye reisliğine Ömer Alay’ın intihabı hak- RG
kında mezkur belediye meclisince ittihaz olunan karar tasdik olunmuştur.
11
Şubat
Isparta ve Konya’ya bağlı
köyler arasında çıkan sınır
anlaşmazlığının çözümü
hakkında kararname
Isparta’nın S. Karaağaç kazasına bağlı Çarıksaray RG
Köyü ile Konya’nın Akşehir kazasına bağlı
Çimendere köyü arasında çıkıp, iki vilayet sınır hadisesi mahiyetini alan anlaşmazlık sınırın yeniden çizilmesi yoluyla çözülmüştür.
11
Şubat
Maarif Müşavirliğine atama
İkinci Umum Müfettişlik Maarif Müşavirliğine Fakir RG
Erdem ve Üçüncü Umum Müfettişlik Maarif Müşavirliğine ise Murat Uras atanmışlardır.
11
Şubat
Divanı Muhasebat Umumi
Heyetinin 17 numaralı tevhidi içtihat kararı
Kıdem zammı alan subaylara nasıp tahsisinden dola- RG
yı maaş farkı verilemeyeceğine karar verilmiştir.
11
Şubat
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Umumi Hıfzısıhha Kanununun 188. maddesinde neş- RG
Vekâleti Tamimi
redilmiş olan yenecek ve içilecek şeylere katılabilecek boyalarla muhafaza maddeleri ve ilavesi yasak
şeyler listesine eklemeler yapılmıştır.
12
Şubat
Parti kaza idare heyeti reislerinin üzerinde bulunan
vazifelere ilişkin müfettiş
raporları (parti reislerin aynı zamanda belediye reisliği yapmasına ilişkin şikayetler)
CHP, pek çok kazada belediye reisliği görevi ile parti
kaza idare heyeti reisliği görevinin aynı kişiler tarafından yerine getirilmesi konusunda yapılan şikayetler üzerine ülke geneline bölgeler bazında müfettişler
göndermiş ve bu durumun sebeplerinin araştırılmasını istemiştir. Müfettişler, bu ikili görevlendirmeyi
pek çok farklı sebeplerle açıklamakta birlikte en sıklıkla dile getirilen sebep, bu görevleri yerine getirecek ehil ve münasip başka kişilerin bulunmaması olmuştur.
12
Şubat
Çanakkale’de bulunan iki
simli altın madeni imtiyazının feshine dair kararname
Çanakkale’nin Kartalkaya mevkiinde bulunan ve im- RG
tiyazı 10 Nisan 1320 tarihli fermanla Fransız tebaasından Helen Batus uhdesine ihale edilmiş ola simli
altın madeni ile yine Çanakkale’nin Ortaca köyünde
kain olup imtiyazı 3 Nisan 1328 tarihli fermanla
Fransa tebaasından Helen ve Yasent Tubini uhdelerinde bulunana simli altın madeni imtiyazlarının feshine karar verilmiştir.
13
Şubat
Ankara’da bulunan linyit
madeni imtiyazının feshine
dair kararname
Ankara’nın Haymana kazasının Selametli köyünde RG
bulunan ve imtiyazı 9 Aralık 1939 tarihli kararname
ile Nuri Kaflı, Sait Mermer ve Rami Topuz uhdelerine ihale edilmiş olan linyit madeni imtiyazının feshine karar verilmiştir.
13
Şubat
Sanayi müesseselerinin bo- Fabrika, atölye ve imalathane gibi sanayi müessesele- RG
zulması ve tadilata girmesi rinin imal ve işletme bakımından bozulması veya tahakkında kararname
dilata tabii tutulması, faaliyet sahalarının değiştirilmesi, içindeki makine ve aletlerin satılması, devir ve
temliki gibi işlemlerin İktisat Vekâleti’nin müsaadesine bağlanmasına karar verilmiştir.
386
Kaynak
BCA:
490.1/286.
1149.1/
I. Büro
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Şubat
II. Seçmen İntihabı (İki dereceli seçimin birinci aşaması) başladı.
İki dereceli olarak yapılan 1943 seçimlerinin birinci C, 15.
aşaması başladı. Bu aşamada genel oy ile II. seçmen- Şubat.
ler belirlenmekte, bu seçmenler de milletvekillerini 1943
seçmektedirler.
15
Şubat
Posta ile ithal ve ihraç edilen maddelerin gümrük
muameleleri hakkında talimatname
Talimatname, gelen ve giden kolilerin gümrük muha- RG
faza ve muameleleri, beyanı ve vergilerin tahsili gibi
konuları düzenlemektedir.
15
Şubat
II. Türk Maarif Şurası toplandı.
Başbakanının katılımıyla milli eğitim meselelerini C, 16.
görüşen şura, 21 Şubat günü toplantılarına son verdi. Şubat.
1943,
HAY-K
16
Şubat
Bursa’da bulunan krom
Bursa’nın Orhaneli kazasına bağlı Harmancık Nahi- RG
madeni imtiyazının ihalesi- yesinin Çökene ve Tekerler köylerindeki krom mane dair kararname
deni imtiyazının Hurşit Eryürük ve Halit Ziya
Eryürük uhdelerine ihalesine dair mukavele tasdik
edilmiştir.
16
Şubat
Vakıflar Umum Müdürlüğü’nde müfettişlik ataması
Vakıflar Umum Müdürlüğü’nde açık olan müfettişli- RG
ğe 40 lira maaşla Korkut Akol tayin olunmuştur.
16
Şubat
Vasıtalı vergiler umum
müdürlüğüne atama
Vasıtalı vergiler umum müdürlüğüne İzmir Defterda- RG
rı Mümtaz Tarhan tayin edilmiştir.
16
Şubat
Bingöl ili Sıhhat ve İçtiimai Naci Tuna görülen lüzum üzerine merkeze alınmıştır. RG
Muavenet Müdürü Naci
Tuna’nın vekâlet emrine
alınmasına dair kararname
17
Şubat
Burdur ‘da bulunan Linyit Burdur’un merkez kazasına bağlı Sultandere RG
madeni imtiyazının ihalesi- mevkinde kain Linyit madeni imtiyazının Keçiborlu
ne dair kararname
kükürtleri Keçiborlu kükürtleri Türk Anonim Şirketine ihalesine dair mukavele tasdik olunmuştur
17
Şubat
Dâhiliye Vekâleti Tamimi
Tamim, Mardin Emniyet kurumunda vücuda getirilen RG
teknik büro hakkındadır.
18
Şubat
Kütahya’da bulunan krom
dair kararname
Kütahya’nın Tavşanlı Kazasına bağlı Dağardı nahi- RG
yesinde bulunan ve imtiyazı 14 Nisan 1939 tarihli kararname ile Etibank uhdesine verilmiş olan krom madeni imtiyazının feshine karar verilmiştir.
18
Şubat
Tuz nakliyatında zorluk
İnhisarlar vekili, özellikle Karadeniz bölgesinde ya- C, 18.
şanan tuz sıkıntısının, nakliyat sorunlarından kaynak- Şubat.
1943
landığını açıkladı.
19
Şubat
Ziraat işlerinde alınan fevkalade tedbirler
Devlet eliyle ekim yapılması kararı veren hükümet C, 19.
bu konuda gerekli altyapı çalışmalarını tamamladı. Şubat.
Ekim yapılacak arazinin işletme planları hazırlanarak 1943
uygulamaya başlandı.
19
Şubat
Umumi Müfettişlik Başmü- Birinci Umumi Müfettişlik Başmüşavirliğine Sakip RG
şavirliği atamaları
Beyğo ,Üçüncü Umumi Müfettişlik Başmüşavirliğine
deeski Tokat valisi Faiz Ergun atanmışlardır.
1943 Yılı 387
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
19
Şubat
Gemi adamları ve denizcilerin ehliyetleri ile ilgili
muhtelif tarihlerde kabul
edilmiş kararnamelerin meriyetten kaldırılmasına dair
kararname
Münakalat Vekilliği tarafından yeni ihtiyaçlara göre RG
bir talimatname hazırlandığından bu işlerin tanzimi
için muhtelif tarihlerde kabul edilmiş olan kararnamelerin meriyetten kaldırılmasına karar verilmiştir.
19
Şubat
Seyhan Maarif Müdürlüğü- Seyhan Maarif Müdürlüğüne Ankara Atatürk Lisesi RG
ne atama
Felsefe öğretmeni Şevket Süreyya Aytaç atanmıştır
19
Şubat
Tuğlaşa mevkiinin müstakil köy haline getirilmesine RG
karar verilmiştir.
19
Şubat
Bekirağalar Köyünün Sarımehmetler köyü ile birleş- RG
tirilmesine karar verilmiştir.
19
Şubat
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Tamimi
Gümrük’te beyan edilecek eşya listesinde değişiklik RG
yapılmıştır.
20
Şubat
II. Seçmen İntihabı sona
erdi.
Bütün yurtta halkımız reyini ittifakla CHP namzetle- C, 20.
Şubat.
rine verdi.
1943
20
Şubat
Dinar Memurlar İstihlak
Kooperatifi’nin teşkiline
izin verilmesi hakkında kararname
Dinar Memurlar İstihlak Kooperatifi, satın alacağı is- RG
tihlak maddelerini ortaklarına dağıtmak ve ortaklarının ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Dinar olmak üzere 30
sene müddet ve 1.000 Türk lirası sermaye ile kurulmuştur.
20
Şubat
İhracat vergisi indirimine
dair kararname
Lüle taşından alınmakta olan % 10 ihracat vergisi RG
nispetinin % 5’e indirilmesine karar verilmiştir.
20
Şubat
İskenderun’da Sümerbank
şubesi açılmasına dair kararname
İskenderun’da her türlü banka muamelelerini yapmak RG
üzere Sümerbank’a bağlı bir ajans açılmasına karar
verilmiştir.
21
Şubat
Halkevlerinin 11. yıldönümü kutlandı.
Halkevlerinin 11. kuruluş yıldönümü Başbakan Rüş- C, 21.
Şubat.
tü Saraçoğlu'nun katılımıyla kutlandı.
1943
22
Şubat
İstanbul’da elektrik, havagazı, telefon ve ulaşım tarifelerine zam yapılmasına
dair kararname
İstanbul şehir hududu içinde işleyen muayyen tarifeli RG
nakil vasıtaları bilet bedelleri ile elektrik, havagazı ve
telefon tarifelerine kanunda yazılı azami hadlerin
zam edilmesine dair olan İstanbul Umumi Meclisi’nin kararları onaylanmıştır.
22
Şubat
İstanbul’da elektrik, havagazı, telefon ve ulaşım tarifelerine zam yapılmasına
dair kararname
İstanbul şehir hududu içinde işleyen muayyen tarifeli RG
nakil vasıtaları bilet bedelleri ile elektrik, havagazı ve
telefon tarifelerine kanunda yazılı azami hadlerin
zam edilmesine dair olan İstanbul Umumi Meclisi’nin kararları onaylanmıştır.
23
Şubat
İstanbul’da bulunan manganez madeni imtiyazının
ihalesine dair kararname
İstanbul’un Kemerburgaz nahiyesi içinde Cebeci Kö- RG
yü’ndeki manganez madeni imtiyazının Kemalettin
Geredel uhdesine ihalesi hakkındaki mukavele tasdik
olunmuştur.
388
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Şubat
Varlık Vergisi Kanununun
çalışma mecburiyetine dair
hükümlerine ek kararname
4305 sayılı Varlık Vergisi Kanununun çalışma RG
mecburiyeti hakkındaki 12. Ve 13. Maddelerinin
tatbik tarzına dair olan ve İcra Vekilleri Heyeti’nin
7.1.1943 tarihli kararnamesiyle tasdik edilmiş
bulunan talimatnamenin 2. maddesine nazaran varlık
vergisi borçlarını miadında ödemediklerinden dolayı
İcra Vekilleri Heyeti’nce ittihaz olunacak karar
üzerine çalışma mecburiyetine tabii tutulması icap
eden ve elli yaşını mütecaviz bulunan mükellefler
hakkında çalışma mecburiyetinin tatbikine karar verilmiştir.
24
Şubat
İsmet İnönü TBMM’de ko- Cumhurreisi İnönü, TBMM’nin yedinci devresi için RG
nuşma yaptı.
icra olunacak seçim nedeniyle mecliste bir konuşma
yaptı.
24
Şubat
Macaristan ile ticaret anlaşması imzalandı.
25
Şubat
Münakalat Vekâleti Tamimi
26
Şubat
Temyiz Mahkemesi Tevhidi Madde istinadı suretiyle karıya karşı vuku bulan ha- RG
İçtihat Heyeti Umumiyesi- karetin davacı koca hakkında adi veya mevsuf hakanin E1/K21 numaralı kararı ret suçu teşkil ettiğine karar verilmiştir.
26
Şubat
“Procythol ve Ultraseptyl Uree” adlı müstahzarların RG
3. sınıf müstahzarlar arasına sokulmasına karar verilmiştir.
26
Şubat
Münakalat Vekâleti Talimatnamesi
Talimatname, 2721 ve 2722 sayılı Kanunlar muci- RG
bince PTT ücretleri için maktuiyete bağlanan dairelerden bu ücretlerin tahsili ile maktuiyete bağlanmayan dairelerden alınacak avanslara ve bunarlın mahsup şekillerini düzenlemektedir.
27
Şubat
dair BKK
İstanbul, Ankara, İslahiye ve İskenderun’da iki husu- RG
si otomobil ile dört motosiklete seyrüsefer izni verilmesine karar verilmiştir.
27
Şubat
Ziraat Vekâleti Talimatnamesi
Bornova İşler Sermayeli Mücadele İlaç Hazırlama RG
Evi Talimatnamesidir.
27
Şubat
Ankara Muhakemat Müdürlüğü’ne atama
Ankara Muhakemat Müdürlüğü’ne, Baş Hukuk Mü- RG
şavirliği ve Muhakemat Umum Müdürü Avukat
Şemsettin Agâh Akçaoğlu atanmıştır.
28
Şubat
Seçimlerin ikinci aşaması
yapıldı.
Yurdun her tarafında Halk Partisi namzetleri tam bir C, 28.
Şubat 1943
ittifakla intihap edildi.
1
Mart
Halk Bankası Umum Müdürlüğü’ne atama
İstifa etmiş olan Halk Bankası Umum Müdürü Ata RG
Evcim yerine Ziraat Bankası Mali Müşaviri Fazıl
Konkut 500 lira ücretle tayin edilmiştir.
1
Mart
Vakıflar İdare Meclisi Aza- Açık bulunan Vakıflar İdare Meclisi Azalığına, RG
lığına atama
Vakıflar Umum Müdür Muavini İsmet Berki atanmıştır.
CA
Akaryakıt nakliyatına % 75 zam yapılmasına karar RG
verilmiştir.
1943 Yılı 389
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Mart
Etibank Umum Müdürlüğüne atama
Münhal bulunan Etibank Umum Müdürlüğüne ban- RG
kanın Umum Müdür Muavini Kemal Türkömer 600
lira, boşalan Müdür Muavinliğine de Bankanın Kömür Şubesi Müdürü Hikmet Rıza Saylam 500 lira
maaşla atanmıştır.
1
Mart
Burdur’un zirai durumu
hakkında raporlar
Burdur'un 1943 Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve
Haziran aylarına ait zirai durumunu gösteren raporlar
Cumhuriyet arşivlerinde sırasıyla kayıt altına alınmıştır.
2
Mart
Demiryolu Nakliyatı hakkında Gümrük Talimatnamesi
Talimatname, trenlerin gümrük hattından geçiş za- RG
manlarını, giriş ve çıkış gümrük muayenelerinin yapılacağı istasyonları ve gümrük muamelelerinin yapılacağı saatleri düzenlenmektedir.
3
Mart
Çiçek hastalığı ile mücadele
Sıhhat Vekâleti İstanbul'a 12 kişilik bir mütehassıs C, 3. Mart.
heyeti gönderdi. Yapılan plana göre Mart sonuna ka- 1943
dar İstanbul'da aşılanmamış kimse kalmaması amaçlanmaktadır.
3
Mart
İzmir Enternasyonal FuaTalimatname, İzmir Fuarı’nda teşhir edilecek ecnebi RG
rı’nda teşhir edilecek eşya- eşyaların yurda getirilmesi hususlarını düzenlemeknın Gümrük Muamelelerine tedir.
ait Talimatname
3
Mart
5 yabancı uyruklu' uzmanın Şişli ve Ankara- BCA:
Yenişehir telefon santrallerinin genişletilmesine ait 30..18.1.2 /
montaj işlerinde çalıştırılmasına izin verilmesine ka- 101.14..18
rar verilmiştir.
5
Mart
Kurye Talimatnamesi
Talimatname, Türkiye Hariciye Vekâleti ile yabancı RG
devletler Hariciye Vekâletlerine veya Türkiye elçilikleri ile yabancı devletlerin Türkiye nezdindeki elçiliklerine mensup kuryelerin çalışmalarını düzenlemektedir.
6
Mart
Eskişehir ve Turhal şeker fabrikalarında çalıştırıl- BCA:
makta olan üç yabancının çalışma sürelerinin uzatıl- 30..18.1.2 /
101.16..1
masına karar verilmiştir.
6
Mart
Türkiye Zirai Donatım Kurumu’nun teşkilat kadrosunun tasdikine dair kararname
28/1/1943 tarihinde kurulmuş olan Türkiye Zirai Do- RG
natım Kurumu’nun teşkilat kadrosu tasdik olunmuştur.
8
Mart
TBMM açıldı.
15 Ocak tarihinde tatil edilen meclis, yeni seçilen C, 8. Mart.
1943
milletvekilleriyle toplandı.
8
Mart
Türkiye İş Bankası Memur- Türkiye İş Bankası Memurlar Yapı Kooperatifi Şir- RG
lar Yapı Kooperatifi Şirketi keti’nin esas mukavelenamesinin kimi maddeleri tahakkında kararname
dil edilmiştir.
8
Mart
Vakıflar Umum Müdürlüğü Vakıflar Umum Müdürlüğü Muavinliğine İstanbul RG
Muavinliğine atama
Vakıflar Başmüdürü Hüsamettin Ersun’un, İstanbul
Vakıflar Başmüdürlüğüne Beyoğlu Vakıflar Müdürü
Hilmi Barışkın’ın atanmasına karar verilmiştir.
390
Kaynak
BCA:
30.10.0/
184.268.31
/ 32 / 33/
34 ve 35
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
8
Mart
Bazı vilayetlerin PTT merkez müdürlüklerine atama
Sivas, Bitlis, Siirt ve Maraş PTT Merkez müdürlükle- RG
rine atama yapılmıştır.
9
Mart
Prof. M. Şekip Tunç jübile
yaptı.
Türk felsefesinin yüksek üstadı Prof. M. Ş. Tunç'un C, 10.
25. hocalık senesi münasebeti ile Eminönü Halke- Mart. 1943
vi'nde bir jübile tertip olundu.
10
Mart
İşçilerin fazla mesai ödemeleri hakkında kararname
Fazla mesai yapan işçiye her bir fazla saat çalışma RG
için, İş Kanununun ilgili maddesinin hüküm ve şartları dairesinde munzam ücret tediye edilmesine karar
verilmiştir.
10
Mart
Yeni hükümet kuruldu.
Tekrar Cumhurreisliği'ne intihap edilen İnönü, hükümet kurma yetkisini Saraçoğlu'na verdi. Saraçoğlu,
kabinesini ertesi gün ilan etti ve onay aldı. Yeni kabine de İktisat, Ticaret, Adliye ve İnhisarlar vekilleri
olmak üzere 4 bakan değişikliği yapıldı.
11
Mart
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti’nin kaçak eşyalarla
ilgili talimatnamesi
Talimatname, kaçak eşya, alet ve taşıma vasıtalarının RG
Kızılay ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na verilmesi,
satılması ya da imha edilmesi işlerini düzenlemektedir.
12
Mart
Kütahya Belediye Reisliği
seçiminin onaylanmasına
dair kararname
Kütahya Belediye Reisliği’ne Hikmet Alabay’ın inti- RG
habı hakkındaki Belediye Meclisi kararı onaylanmıştır.
12
Mart
Çeşitli İl İdare heyetleri
azalıklarına ve kimi kaymakamlıklara atama
Ankara İdare heyeti azalığına İzmir idare heyeti aza- RG
sından Ahmet Cevat Akın ve İzmir idare heyeti azalığına Ankara İdare heyeti azasından İlhan Sakızlı tayin edilmiştir. Ayrıca Bucak, İdil ve Kırkağaç kaymakamlarına atamalar yapılmıştır.
12
Mart
Dışişlerinde merkeze alma
Londra Büyükelçiliği Başkatibi Hikmet Hayri Anlı RG
ve Musul Konsolosluğu Muavin Konsolosu Refet Altıntaş dereceleriyle merkeze nakledilmişlerdir.
12
Mart
Defterdarlık atamaları
Bursa, İzmir, Samsun, Hatay, Gümüşhane, Çankırı, RG
Muş ve Tokat defterdarlıklarına atamalar yapılmıştır.
13
Mart
Numaralı kararı
İcra takibi katiyet kesbetmiş bulunan borçlu, borcunu RG
tamamen ödedikten sonra mahkemeye müracaat ederek parasının geriye alınması hakkında dava ikame
edebileceği karara bağlanmıştır.
13
Mart
Numaralı kararı
Karar, terekenin ret veya kabulü hakkındaki ihtilaftan RG
ileri gelen davayı rüyete salahiyettar mahkeme hakkındadır.
15
Mart
Öküz Köyü adının Yüksek Köy olarak değiştirilmesi RG
hakkındadır.
15
Mart
Seydiköy’ün, Cumaovası nahiyesinden alınarak İzmir RG
merkez nahiyesine bağlanmasına karar verilmiştir.
15
Mart
Maliye Vekâleti Tamimi
Askerde bulunan vergi mükelleflerine yapılacak teb- RG
liğ hakkındadır.
C, 9. Mart.
1943, RG
9 Mart
1943
1943 Yılı 391
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
15
Mart
Pazarlıkla günlük ihtiyaç nispetinde yapılan mubayat RG
hakkındadır.
16
Mart
Numaralı kararı
Noter haricinde yapılan ancak noterlerce sonradan RG
tasdik olunan satış senetlerinin tapu muamelelerinde
geçerli olmasına karar verilmiştir.
16
Mart
Varlık vergisi toplamı 138
milyon liraya ulaştı.
Varlık vergisi tahsilatı ve borcunu ödemeyenlerin C, 16.
Aşkale'ye gönderilme işlemleri devam etmektedir. Mart. 1943
Aşkale'ye gönderilen mükelleflerden borcunu ödeyenler ise tahliye edildi.
17
Mart
Hükümet programı başbakan tarafından okundu. Ardından yapılan oylamada
İcra Vekilleri Heyetine 425
reyle yani mevcudun ittifakıyla itimat beyan edildi.
Hükümet programı temelde enflasyonla mücadele ve
kömür, buğday, bulgur, pirinç, yağ vb. gibi kıt maddelerin temini konularını içermekteydi. Dar ve mahdut
gelirli insanlara yardım edilmesi, elbise, ayakkabı ve
kimi yiyecek maddelerinin bu kişilere dağıtımı programda başta ele alınan konular arasındaydı. Devlet
maliyesinin içinde bulunduğu zor durum ortaya konduktan sonra varlık vergisinin sorunları hafiflettiği,
Merkez Bankası'nın 35 bin ton altın alarak durumunu
düzelttiği açıklanıyordu. Maliyeden sonra en önemli
sorun olarak maarif ve ziraat sorunlarının geldiğini
söyleyen başbakan bu konularda alınan önlemleri de
anlatmıştı. Maarif konusuna önemli bir bütçe ayrıldığını anlatan başbakan öncelikli olarak okul ve öğretmen sayılarını arttırmayı hedeflediklerini açıklıyordu.
Ziraat konusunda ise, köylüyü toprak sahibi yapacak
kanunun çıkarılmasının birinci sıradaki işleri olduğunu ve devlet eliyle modern tarımcılığın yaygınlaştırılacağını belirtiyordu. Dış politika konusunda da Türkiye'nin tarafsızlığının sürdürüleceğinin altını çizen
başbakan, İngiltere ve ABD ile ilişkilerin dostluk düzeyine çıkarıldığını özellikle vurgulamaktaydı.
17
Mart
Muamele vergisi Kanunu’nun 21. maddesinde değişiklik yapılmasına dair
kararname
Kararname ipekten üretilen iplik ve kumaşların vergi RG
durumunu düzenlemektedir.
17
Mart
Dışişlerinde merkeze alma
Kabil Büyükelçiliği İkinci Kâtibi İskender Örs mer- RG
keze nakledilmiştir.
17
Mart
Kütahya’da bulunan linyit
madenin birleştirilmesine
dair kararname
Kütahya’nın Emet kazasına bağlı Kızılbük köyünde RG
bulunan ve imtiyazı Etibank’a ihale edilmiş olan maden ile bu madenle hudut bulunan % 67 hissesi Trak
Türk Anonim Şirketi ve onbirer hissesi Melek
Münire Özyürük, Halit Ziya Özyürük ve Hurşit
Özyürük uhdelerinde bulunan linyit madeninin birleştirilmesine karar verilmiştir.
17
Mart
Maarif Vekâleti İkinci Sınıf Maarif Vekâleti İkinci Sınıf Müfettişliğine Orat Öğ- RG
Müfettişliğine atama
retim Umum Müdürlüğü Şube müdürlerinden Reşat
Tardu naklen ve terfian tayin edilmiştir.
17
Mart
Varlık vergisi hakkında İngiliz kaynaklı mecmuada
yayınlanan yazı
392
Kaynak
C, 18.
Mart.
1943; RG,
18. Mart.
1943
İstanbul'daki İngiliz Ticaret Odası tarafından yayın- BCA:
lanan aylık mecmuada çıkan ‘Yıllık Rapor’ başlıklı 30..10.0.0 /
85.560..19
Varlık Vergisi ile ilgili yazı tercüme edilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Mart
Talimatname, PTT memurlarının gizli tezkiye vara- RG
kalarının nasıl ve kimler tarafından doldurulacağı
konusunu düzenlemektedir.
19
Mart
Adana'da tifüs salgını
Sıhhat Vekâleti, Adana'da tifüs vakalarının artış gös- C, 19.
terdiğini ve salgını önlemek için tedbirler alındığını Mart. 1943
açıkladı.
19
Mart
Mecitözü, Saimbeyli, Uluborlu, Tirebolu ve Aşkale RG
kaymakamlıklarına atama yapılmış, aynı kararname
ile mevcut Tirebolu kaymakamı Reşat Yücel ile Uluborlu kaymakamı Şerafettin Davran merkeze alınmışlardır.
22
Mart
İngiliz ve İtalyan esir deği- İki ülke arasındaki esir değişimi için tarafsız bir ülke C, 22.
şimi Türkiye'de gerçekleşti- olan Türkiye'nin Mersin kenti seçildi. Mersin'e gemi Mart. 1943
rildi.
ile gele İtalyanlar Türk heyeti şerefine ziyafet düzenlediler.
22
Mart
Nevruz ve Toprak Bayramı Bahar'ın gelişini müjdeleyen Nevruz, Halkalı Ziraat C, 22.
Mart. 1943
kutlandı.
Mektebi'nde törenle kutlandı.
22
Mart
Talimatname gemi adamları ve denizcilerin ehliyet- RG
namelerini düzenlemektedir.
23
Mart
İl emniyet müdürlükleri ve
amirliklerine atama
Bir çok vilayetin emniyet müdürlüklerine, şube mü- RG
dürlüklerine ve amirliklerine atamalar yapılmıştır.
24
Mart
Talim Terbiye Azalığına
atama
Münhal bulunan Maarif Vekâleti Talim Terbiye Aza- RG
lığına ikinci sınıf müfettişlerden Selahattin
Eyuboğlu’nun 90 lira maaşla atanmasına karar verilmiştir.
24
Mart
Gümrük ve İnhisarlar VeMünhal bulunan Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Müs- RG
kâleti Müsteşarlığına atama teşarlığına Maliye Vekâleti Müsteşar Muavini Hulusi
Aykent’in 125 lira maaşla atanmasına karar verilmiştir.
24
Mart
Münakalat Vekâleti Müste- Açık bulunan Münakalat Vekâleti Müsteşarlığına RG
şarlığına atama
Devlet Demiryolları Umum Müdürlüğü’nde bulunmuş olan Rıfat Ilgar atanmıştır.
24
Mart
25
Mart
Merkez Bankası Umum
Beş senelik görev süresi 21/3/1943 tarihinde dolacak RG
Müdürünün görevi uzatıldı. olan Merkez Bankası Umum Müdürü Kemal Zaim
Sunel görevine tekrar tayin edilmiştir.
25
Mart
Maliye Vekâleti emrine
19.000 lira tahsis edilmesine dair BKK
Bu tahsisat, Ticari Kredileri Tanzim Komitesinin is- RG
tilzam ettiği ücret ve harcırah karşılığı olarak verilmiştir.
26
Mart
Numaralı kararı
Muhtelit Mübadele Komisyonu kararıyla etabli ola- RG
rak tanınmış olanların ikame edecekleri gayrimenkul
davalarının rüyetine umumi mahkemelerin vazifeli
olduğuna karar verilmiştir.
Tamim, Ödemiş’in Kirazlı nahiyesinin Sarı köyüne RG
bağlı Kemer mahallesinin kendi muhtarı olan müstakil bir köy haline getirilmesi ile ilgilidir.
1943 Yılı 393
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Mart
Numaralı kararı
Askeri eşyayı çalmak, gizlemek, satmak ve rehin ola- RG
rak kabul etmek suçlarının sivil kişiler tarafından işlenmesi durumunda umumi ceza mahkemelerinde,
ordu mensubu olması durumunda askeri mahkemelerde yargılanacaklarına karar verilmiştir.
26
Mart
Yurtta şeker vaziyeti
Fabrikalarımız geçen sene zarfında 57 bin tonluk is- C, 26.
tihsal yapmışlardır. 1942'de zirai koşulların izin ver- Mart. 1943
memesi nedeniyle oldukça düşen şeker üretimi alınan
önlemlerle arttırılmaya çalışılmaktadır. Çiftçinin
pancar ziraatına karşı alakasının arttırılması için şeker taban fiyatları yükseltilmiş ve şeker primi ödenmesine karar verilmiştir.
27
Mart
Antimuan madeni üretiminden alınacak vergi hakkında BKK
Balıkesir’in merkez kazasına bağlı Korucu köyünde RG
bulunan antimuan madeni mühtahselatından % 5 nispi resim alınmasına karar verilmiştir.
27
Mart
Valilik ve vali vekilliklerine atama
Balıkesir, Samsun, İçel, Mardin, Erzincan, Muş, Gi- RG
resun ve Bitlis illerine yeni valiler atanırken Niğde ve
Van vali vekilliklerine de atama yapılmıştır.
29
Mart
Yalova, Şile ve Kartal belediye reislikleri hakkında
kararname
Yalova, Şile ve Kartal’da belediye reislikleri vazife- RG
lerinin kaymakamlara verilmesi uygulamasından
vazgeçilmiş ve bu uygulamayı getiren ilgili kararnamelerin hükümleri kaldırılmıştır.
29
Mart
İzmir’de toplu taşıma,
elektrik, havagazı ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
İzmir’de toplu taşıma biletlerine 2 kuruş, elektriğin RG
beher kilovatına 2 kuruş, havagazı ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye
meclisi kararı tasdik edilmiştir.
29
Mart
Hatay’da meydana çıkan
krom madeni hakkında
BKK
Hatay’ın İskenderun kazasına tabi Belen nahiyesi RG
Çerçikaya köyü civarında meydana çıkarılan krom
madeni müstahselatının % 10 nispi resme tabi tutulmasına karar verilmiştir.
30
Mart
1757 sayılı kanuna bir fıkra 1757 sayılı kanun Millet Meclisi Azasının tahsisat ve RG
eklenmesine hakkında kaharcırahları hakkındaki 1653 sayılı kanunun 1. madnun
desini değiştiren bir kanundur. Eklenen fıkra seçimin
yenilenmesi durumunda milletvekilleri ücretlerinin
bütçede düzenlenmesi ile ilgilidir.
30
Mart
Başbakanlık Bitçesine ek
tahsisat verilmesi hakkında
kanun
30
Mart
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Tamim, sıtma mücadele mesaisine devlet teşkilatının RG
Vekâleti Tamimi
daha önemle iştirak etmesi yolunda alınacak önlemleri düzenlemektedir.
31
Mart
Vatandaşlıktan ayrılma isteğinin kabulüne dair BKK
31
Mart
Vatandaşlığa kabul hakkın- Vatandaşlığa alınmak isteyen ve fena bir hali bulun- RG
da BKK
madığı anlaşılan İngiliz tebaasından Rokko kızı
Ancela Gelleaya’nın vatandaşlığa kabul edilmesine
karar verilmiştir.
394
Kaynak
Riyaseti Cumhur 1942 mali yılı bütçesine memur ve RG
müstahdemlerin iaşelerinin karşılanması amacıyla
50.000 lira munzam tahsisat verilmesine karar verilmiştir.
Koço kızı Marta’nın Alman tabiiyetine geçmesine RG
izin verilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
1
Nisan
Isparta’nın Sütçüler kazasına bağlı Ayvalı köyünün RG
Ayvalı ve Belence adlarıyla iki müstakil köy haline
getirilmesine karar verilmiştir.
1
Nisan
Enflasyon artışı
1942 yılında fiyatların 1938’e göre % 373 arttığı açı- CA
landı.
2
Nisan
Enflasyon ve gıda maddelerinin fiyatlarındaki artış
Ticaret Vekâleti, İstanbul'da fiyatları tetkik ettirmiş C, 3.
ve hangi malların ne miktar pahalılandığı ve sebeple- Nisan.
ri araştırılmıştır. Bu tetkik sonucunda fiyatların de- 1943
vamlı artışının, ihtiyacı karşılayacak eşyanın azlığından ileri geldiği açıklanmıştır.
2
Nisan
Mahalli İdareler Müdürlüğüne atama
İçel valisi Salih Örge Dâhiliye Vekâleti Mahalli İda- RG
reler Müdürlüğüne naklen atanmıştır.
2
Nisan
Nafıa Vekâleti Teftiş Heye- Nafıa Vekâleti Teftiş Heyeti Reisliğine Tunceli Yol- RG
ti Reisliğine atama
lar Mıntıka Müdürü Abdullah Hilmi Baydar atanmıştır.
2
Nisan
Nafıa Vekâleti Müsteşarlığına atama
2
Nisan
Münakalat Vekâleti Birinci Münakalat Vekâleti Birinci Hukuk Müdürlüğüne Na- RG
Hukuk Müdürlüğüne atama fıa Vekâleti Üçüncü Hukuk Müşaviri Yusuf Ziya
Meriç 100 lira maaşla atanıştır.
2
Nisan
Yurt dışına yetiştirmek
üzere uzman gönderilmesi
3
Nisan
Türkiye Finlandiya Ticaret
Anlaşması imzalandı.
CA
3
Nisan
Temyiz Mahkemesi İkinci
Reisliğine atama
Temyiz Mahkemesi İkinci Reisliğine Adliye Vekâleti RG
Müsteşarı Selim Nafiz Akyollu 125 maaşla tayin
olurken, ondan boşalan yere de Temyiz Mahkemesi
Azası Bedrettin Köker atanmıştır.
3
Nisan
Dâhiliye Vekâleti’nde mer- Marsilya Başkonsolosu Bedii Arbel, Barselona Baş- RG
keze alma
konsolosu Rüştü Demirel ve Tahran Büyükelçiliği
ikinci katibi Arif Or merkeze alınmışlardır. Onlardan
boşalan görevlere aynı kararname ile atama yapılmıştır.
3
Nisan
Hıfzısıhha İşleri Dairesi
Reis Muavinliğine atama
4
Nisan
1943 bütçesi, 1942 bütçesi- Cumhuriyet Gazetesi'nde, bütçedeki fazlalığın vergi C, 4.
ne göre, 86 milyon lira faz- artışından kaynaklandığını belirtilmektedir. Bu fazla- Nisan.
la verdi.
lık büyük oranda milli müdafaa harcamalarına akta- 1943
rılmaktadır.
5
Nisan
Numaralı kararı
Nafıa Vekâleti Müsteşarlığına Su İşleri Reisi Selahat- RG
tin Büge atanmıştır.
Yurdumuzda muayyen bir okulu bulunmayan, teknik BCA:
bir tahsili görmek üzere yabancı ülkelere gitmek iste- 30..10.0.0 /
yenlerin, incelenerek lüzum görülenlerin gönderilme- 142.15..13
sine karar verilmiştir.
Hıfzısıhha İşleri Dairesi Reis Muavinliğine, Refik RG
Saydam Merkez Hıfzısıhha mütehassısı Dr. Niyazi
Erzin atanmıştır.
Mütefevvizden hüsnü niyetle gayrimenkul alan şahıs RG
aleyhine hazinenin iptali kayıt davası açabileceğine
karar verilmiştir.
1943 Yılı 395
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
5
Nisan
Numaralı kararı
Bir vakfın tevliyetine müstahak olduğunu iddia eden RG
şahsın nesebinin sureti tahkik ve tetkikine karar verilmiştir.
8
Nisan
Temyiz Mahkemesi Azalığına atama
Temyiz Mahkemesi Azalığına Adliye Vekâleti Ceza RG
İşleri Umum Müdürü Haydar Yücekök 100 lira maaşla atanmıştır.
8
Nisan
Çınar, Bozkır, Serik, Alanya, Kangal ve Reyhaniye RG
kaymakamlıklarına atama yapılmıştır.
8
Nisan
İktisat Vekâleti Birinci Hu- İktisat Vekâleti Birinci Hukuk Müşavirliğine Sümer- RG
kuk Müşavirliğine atama
bank Umum Müdürlüğü Hukuk Müşaviri İbrahim
Senil atanmıştır.
8
Nisan
Münakalat Vekâleti Deniz
Nakliyat Dairesi Reisliğine
atama
Münakalat Vekâleti Deniz Nakliyat Dairesi Reisliği- RG
ne İktisat Vekaleti tarifeler bürosu mütehassıslığı
yapmış Burhanettin Yenisoy atanmıştır.
9
Nisan
Kıyılarımızı bir üs olarak
kullanan İngiliz Savaş gemileri hakkında yapılacak
işlemlerle ilgili karar
İngilizlerin elinde bulunan İtalyan adalarından bazılarının Almanlarca işgali üzerine İngiliz harp gemilerinin, sahillerimize gelip bir süre gizlendikten sonra
tayyareler himayesinde gitmekte oldukları rapor
edilmiştir. Bu gemilerden 24 saatten fazla kalacaklar
için silahtan tecrit işlemlerinin uygulanması İçişleri
Bakanlığı tarafından Muğla valiliğine bildirilmiştir.
9
Nisan
Vatandaşlığa kabul hakkın- Vatandaşlığa alınmak isteyen ve fena bir hali bulun- RG
da BKK
madığı anlaşılan yabancı memleket tebaasından
Heinrich kızı Laura Blüth’ün vatandaşlığa kabul
edilmesine karar verilmiştir.
10
Nisan
Ziraat Vekâleti mütedavil
sermayesi hakkında BKK
10
Nisan
Şekere yapılan zammı
Şekere yapılan fiyat zammını ödememiş bulunan RG
ödemeyenler hakkında BKK kimselerin beyan ettikleri şekerlerini, satın aldıkları
fiyatlar ve şekerlerin bulundukları mahallere kadar
yaptıkları hakiki masraflar mukabilinde iade edebileceklerine karar verilmiştir.
12
Nisan
İkinci kağıt fabrikası faaliyete geçti.
İptidai maddeleri yurt içinden temin edilmek şartıyla C, 12.
Nisan.
1942 yılında 10 bin ton kağıt istihsal olundu.
İki veya daha fazla kimselerin toplu olarak yaptıkları RG
kaçakçılık suçu hakkında 1918 numaralı kanunun 27.
maddesinin son fıkrasının tatbik edileceğine karar verilmiştir.
BCA:
030.10/
64.428.17/
6980
Ziraat Vekâleti emrine tahsis olunan 3.376.350 liralık RG
mütedavil sermayenin 60.000 lirasının sabit sermayeye tahvil edilmesine karar verilmiştir.
1943
12
Nisan
Numaralı kararı
12
Nisan
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Portsait limanı muvaridatına konulan veba tedbirleri- RG
Vekâleti Tamimi
nin kaldırılmasına karar verilmiştir.
12
Nisan
Dâhiliye Vekâleti Tamimleri
396
Sütçüler kazasına bağlı Kesme köyünün Aşağı ve RG
Yukarı Kırıntı mahallelerinin İbişler köyüne bağlanmasına ve Serik kazasının Gebiz nahiyesine bağlı
Tümgüçlü beldesinde aynı isimle müstakil bir köy
kurulmasına karar verilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
13
Nisan
Belediye Memur ve Müstahdemleri Nizamnamesi
Nizamname, memur ve müstahdemlerin kabul şartla- RG
rını, memur alma ve olma şartlarını, kadro, çalışma
saatleri, ücretleri ile terfi ve cezaları düzenlemektedir.
14
Nisan
Hitler ve Mussolini görüştü.
İtalya ve Almanya farklı cephelerde ardı ardına ye- C, 14.
nilgiler almaya başladı. Bunun üzerine Hitler ve Nisan.
Mussolini biraraya gelerek 4 gün boyunca görüştüler. 1943
14
Nisan
Toprak Mahsulleri Ofisi
İdare Meclisi Reisliğine
atama
Toprak Mahsulleri Ofisi İdare Meclisi Reisliğine 60 RG
lira maaşla İdare Meclisi azalarından Hüseyin Kadir
Sav atanmıştır.
14
Nisan
İskenderun’da bulunan Braith
waite and Co. Engineers
şirketinin işyerlerinde fazla
mesai yapılmasına dair
BKK
İskenderun liman ve iskelesi inşaatını taahhüt etmiş RG
olan Braithwaite and Co. Engineers şirketinin işyerlerinde günde 11 saat çalışılmasına Milli Korunma Kanununun muaddel 19. maddesi hükümlerine tevfikan
izin verilmiştir.
14
Nisan
Çimento satış fiyatları hakkında BKK
Milli Korunma Kanununun muaddel 31. Maddesine RG
müsteniden yeni çimento fiyatları belirlenmiştir.
14
Nisan
Maliye Vekâleti Müsteşarlığına atama
Maliye Vekaleti Müsteşarlığına Hazine Umum Mü- RG
dürü Zeki Sidarman atanmıştır.
14
Nisan
CHP 6. Büyük Kurultay’ı
ile ilgili raporlar
C.H.P. 6.Büyük Kurultayı'na Vekâletlerin verdikleri BCA:
490..1.0.0 /
raporlar.
215.852..1.
15
Nisan
Hariciye Vekili müttefik
Hariciye Vekili'nin verdiği ziyafete müttefik ve taraf- C, 15.
Nisan.
devletlerin sefirleri ile bira- sız devletlerin sefir ve temsilcileri katıldılar.
1943
raya geldi.
15
Nisan
Hudut ve Sahiller Sıhhat
Hudut ve Sahiller Sıhhat Umum Müdürlüğünün 1940 RG
Umum Müdürlüğünün 1940 mali yılı masarifi 350.759 Türk lirasıdır.
mali yılı hesabi kati kanunu
15
Nisan
Devlet Havayolları Umum
Müdürlüğü’nün 1940 mali
yılı hesabi kati kanunu
16
Nisan
Köy öğretmenleri Sağlık ve Nizamname, sandığın kuruluşu, sermayesinin kulla- RG
içtimai yardım sandığı ninımı, idaresi ve hesapları ile ilgili düzenlemeler
zamnamesi
içermektedir.
17
Nisan
Demiryolcular Ev Kooperatifinin teşkiline izin verilmesine dair BKK
17
Nisan
İlaç monopol hakkına ekle- Monopol hakkı Türkiye Kızılay Cemiyetine verilmiş RG
necek müstahzar hakkında olan ilaçlar listesine ATEPE adındaki müstahzarın da
BKK
ilave edilmesine karar verilmiştir.
17
Nisan
Devlet Havayolları Umum Müdürlüğü’nün 1940 mali RG
yılı masarifi 1.208.111 Türk lirasıdır.
Kooperatifin, satın alacağı arazi üzerinde ortaklarına RG
birer ev yapmak ve bu işin tahakkuku için lazım gelen sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi
Ankara olmak üzere 20 sene müddet ve en az 5000
lira sermaye ile kurulmasına izin verilmiştir.
Elmalı kazasına bağlı Bayat nahiyesinin adının RG
Akçay olarak değiştirilmesine ve Seydiköyü nahiyesinin adının da Cumaovası olarak değiştirilmesine
karar verilmiştir.
1943 Yılı 397
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
17
Nisan
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Yeniden eczane açılması lüzum görülecek yerlere RG
Vekâleti Tamimi
müracaat edecek eczacılar arasında aranacak tercih
şartları karara bağlanmıştır.
18
Nisan
Köycülük Kongresi toplan- İstanbul vilayetine bağlı 304 köyün kalkınma mevzu- C, 18.
dı.
larını ve köylerde yapılan çalışmaların neticelerini Nisan.
görüşmek hem de geleceğe dönük çalışmaları plan- 1943
lamak üzere toplanan Kongre ertesi gün sona erdi.
19
Nisan
Hariciye Vekili mihver
grubu devletlerin sefirleri
ile biraraya geldi.
Hariciye Vekili'nin verdiği ziyafete müttefik ve taraf- C, 19.
Nisan.
sız devletlerin sefir ve temsilcileri katıldılar.
1943
19
Nisan
1942 mali yılı muvazenei
umumiye kanununa bağlı
(A) cetvelinde değişiklik
yapılması hakkında kanun
(A) Cetvelinde 1.078.709 liralık münakale yapılmış- RG
tır.
19
Nisan
Hava teşkilatında çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait BCA:
kadroların kimi değişiklikler yapılarak tasdikine ka- 30..18.1.2 /
101.27..16
rar verilmiştir.
19
Nisan
Türkiye Almanya Ticaret
Anlaşması imzalandı.
Anlaşma 60 milyon liralık ticaret işlemlerini kapsa- CA
maktaydı.
19
Nisan
Kütahya’da bulunan linyit
dair BKK
Kütahya’nın Emet kazasının Çayır köyünde bulunan RG
ve 2/5925 sayılı kararname ile Hurşit ve arkadaşları
uhdesine ihale edilmiş olan linyit madeni imtiyazının
feshine karar verilmiştir.
20
Nisan
Türkiye Almanya ticaret
antlaşması imzalandı.
60 milyon liralık muahede Ankara'da imzalandı.
20
Nisan
Adana’da toplu taşıma,
Adana’da toplu taşıma biletlerine 2 kuruş, elektriğin RG
21
Nisan
İlköğretim seferberliği
Ankara'da kaymakamlarla yapılan toplantıda ilköğre- C, 21.
timin bütün köylere yayılması için alınacak önlemler Nisan.
konuşulmuş ve karara bağlanmıştır. Bu kararlar için- 1943
de Ankara'da 4 ilkokul yapılması da vardır.
21
Nisan
bütçesinde değişiklik yapılması hakkında kanun
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum RG
Müdürlüğü 1942 mali yılı bütçesinin kimi cetvelleri
arasında 350.000 liralık münakale yapılmıştır.
21
Nisan
İnhisarlar Umum Müdürlü- İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1942 mali yılı bütçesine RG
ğü 1942 mali yılı bütçesin- 302.000 liralık munzam tahsisat verilmiştir.
de değişiklik yapılması
hakkında kanun
21
Nisan
Türkiye Romanya Ticaret
ve Tediye Anlaşmalarının
birer ay uzatılması hakkında kanun
398
C, 20.
Nisan.
1943
Türkiye ile Romanya arasında 12 Ekim 1941 tarihin- RG
de imzalanan anlaşmalarının meriyet müddetlerinin
hitamı tarihi olan 31 Ekim 1943 tarihinden itibaren
birer ay temditlerine karar verilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
21
Nisan
ve Tediye Anlaşmalarının
15 gün uzatılması hakkında
kanun
Türkiye ile Romanya arasında 12 Ekim 1941 tarihin- RG
de imzalanan anlaşmalarının meriyet müddetlerinin
hitamı tarihi olan 31 Ekim 1943 tarihinden itibaren
15 gün temditlerine karar verilmiştir.
21
Nisan
ve Tediye Anlaşmasının
tasdikine dair kanun
Türkiye ile Romanya arasında 2 Şubat 1943 tarihinde RG
imzalanan yeni Ticaret ve Tediye Anlaşması tasdik
edilmiştir.
21
Nisan
Türkiye Almanya kredi anlaşmasının tasdikine dair
kanun
Türkiye ile Almanya arasında 31 Ekim 1942 tarihin- RG
de imzalanan kredi anlaşması tasdik edilmiştir.
21
Nisan
ME-TE Yapı Kooperatifi- Kooperatifin, satın alacağı arazi üzerinde ortaklarına RG
nin teşkiline izin verilmesi- birer ev yapmak ve bu işin tahakkuku için lazım gene dair BKK
len sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi
Ankara olmak üzere 25 sene müddet ve en az 1000
lira sermaye ile kurulmasına izin verilmiştir.
21
Nisan
Bursa’da toplu taşıma,
27
Nisan
Hayvan Sağlık Zabıtası Ni- Ek nizamname, hayvan hastalıklarına karşı yapılacak RG
zamnamesine ek nizamna- mücadeleleri düzenlemektedir.
me
27
Nisan
Kemalpaia’da Ayas ve Aliseydi köyleri kaza merke- RG
zine bağlanmış, Tokat-Dökmetepe’de kurulmuş olan
köy Sargon adını almış, Tezcan kazasına bağlı Şor
adında ve Mudanya’da Ülkü adında yeni birer köy
kurulmuştur.
29
Nisan
Çin'de açlık hüküm sürüyor.
Çin'de açlık yüzünden halkın köpekler de dahil tüm C, 29.
hayvanları yemek zorunda kaldıkları bildirilmektedir. Nisan 1943
29
Nisan
1942 mali yılı bütçesine
fevkalade tahsisat verilmesine dair olan 4228 sayılı
kanuna ek kanun
Milli Müdafaa Vekâleti 1942 mali yılı bütçesinde RG
muhtelif müdafaa hizmetleri adı ile açılan fasla
90.000.000 lira munzam tahsisat verilmiştir.
29
Nisan
Bornova’da toplu taşıma,
Bornova’da toplu taşıma biletlerine 1 kuruş, elektri- RG
ğin beher kilovatına 2 kuruş, havagazı ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
30
Nisan
Zahire borsasında fiyatlar
düşmeye başladı.
Buğday İstanbul'da 90, Konya'da 70 kuruşa alıcı bu- C, 30.
Nisan 1943
lamadı.
30
Nisan
Zımpara cevherinden alına- 1943 yılı içinde dahile ve harice gönderilecek zımpa- RG
cak vergi hakkında BKK
ra cevherlerinden % 1 nispi resim alınmasına karar
verilmiştir.
30
Nisan
Limanların teşkilatı ve liman reislerinin vazife ve
salahiyetleri hakkında talimatname
Bursa’da toplu taşıma biletlerine 2 kuruş, elektriğin RG
Talimatname, limanlarda yapılan resmi işleri ve li- RG
man görevlilerinin sorumluluklarını düzenlemektedir.
1943 Yılı 399
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Mayıs
Bahar bayramı kutlandı.
Bayram nedeniyle bütün resmi devair, banka ve mek- C, 1.
Mayıs 1943
tepler tatil edilmiştir.
2
Mayıs
ABD'de madenci grevi giderek büyüyor.
Sayısı 480 bine ulaşan maden işçileri, ücretlerinin C, 2.
düşüklüğü nedeniyle greve gittiler. Ücretlerin gün Mayıs
başına iki dolar arttırılmasını isteyen işçilerin ısrarlı 1943
direnişinin sürmesi durumunda kömür üretiminin
düşmesi bunun da harp için yapılan her tür üretimi
etkilemesinden endişe edilmektedir.
3
Mayıs
İktisat Vekâleti Vilayetler
Teşkilatı Teftiş Rehberi
İktisat Bakanlığı, iktisadi denetleme amacıyla bir tef- BCA:
tiş rehberi yayımlamıştır. Bu rehbere göre, ülkede ik- 030.10/
tisadi denetim yapılan kuruluşlar üç farklı grup altın- 160.122.2
da toplanmaktadır. 1. Mıntıka İktisadi Müdürlükleri
2. Vilayetler 3. Sınai işletmeler, maden işletmeleri ve
işyerleri
3
Mayıs
Zonguldak Kozlu tren hattı
açıldı.
Kömür taşımacılığı açısından önem taşıyan bu hat C, 3.
Mayıs 1943
açıldı.
3
Mayıs
Bergama’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Bergama’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam RG
yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
3
Mayıs
Milli Korunma Mahkemeleri kadrosunun değiştirilmesi hakkında BKK
Milli Korunma Mahkemeleri hakim, müddeiumumi, RG
hakim muavini ve müddeiumumi muavini kadroları
yeniden düzenlenmiş ve Adliye Vekaleti emrine
1943 takvim yılı sekiz ayı için 7.000 lira munzam
tahsisat verilmesine karar verilmiştir.
4
Mayıs
İlaç monopol hakkına ekle- Monopol hakkı Türkiye Kızılay Cemiyetine verilmiş RG
necek müstahzar hakkında olan ilaçlar listesine GRİNODORA adındaki müstahBKK
zarın da ilave edilmesine karar verilmiştir.
4
Mayıs
Vakıflar Umum Müdürlüğü Vakıflar Umum Müdürlüğü genel merkeze ve çeşitli RG
atamaları
illerin vakıflar müdürlüklerine atamalar yapılmıştır.
4
Mayıs
Tayfa tezkereleri hakkında
talimatname
Talimatname, tezkerelerin alınma şartlarını, süreleri- RG
ni ve tayfaların göreve alınma koşullarını düzenlemektedir.
4
Mayıs
Meteoroloji İşleri Genel
Müdürlüğü raporu
Milli Müdafaa Vekâletinin hava tahmin raporlarının BCA:
gecikmeli ve hatalı verildiğine dair şikâyeti üzerine 30..10.0.0 /
Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü cevabını bir ra- 188.290..17
porla bildirmiştir.
5
Mayıs
Sıtma ile mücadele hakkın- İllerde teşkil olunacak sıtma ile mücadele heyetlerin- RG
da BKK
de yer alacak memurların göreve alınması düzenlenmektedir.
5
Mayıs
Şeker fiyatlarının düzenlenmesi ve satışlarının durdurulması hakkında BKK
Çeşitli şekerlerin üreticiden alınacağı fiyat, tüccarın RG
koyacağı kar ve halka satılacağı fiyat yeniden belirlenmiştir. Bu kararın arkasından yayınlanan başka bir
kararname ile tüm yurtta şeker satışları üç gün süreyle durdurulmuştur. Ellerinde şeker bulunanların beyanname vermeleri gerekmektedir.
5
Mayıs
Mapavri nahiyesinin adı Çaybaşı olarak değiştirilmiş- RG
tir.
400
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
6
Mayıs
Diyanet İşleri Reisliği Mü- Diyanet İşleri Reisliği Müşavere Heyeti azalığına RG
şavere Heyeti azalığına ata- Yusuz Ziya Yörügan atanmıştır.
ma
6
Mayıs
Ceza İşleri Umum Müdürlüğüne atama
Adliye Vekâleti Ceza İşleri Umum Müdürlüğüne Ce- RG
za ve Tevkif Evleri Umum Müdürü Bahattin Arıkan
atanmıştır.
6
Mayıs
Bursa Belediye Reisliği seçimi hakkında kararname
Bursa Belediye Reisliğine Edip Şükrü Akyürek’in RG
seçildiğine dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
6
Mayıs
Malatya Belediye Reisliği Malatya Belediye Reisliğine Hikmet Fırat’ın seçildi- RG
seçimi hakkında kararname ğine dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
6
Mayıs
Hariciye Vekâleti’nde kadroya alma
Başkonsolos Refik Amir Kocamaz beşinci derece ile RG
kadroya alınmıştır.
7
Mayıs
Hudut ve Sahiller Umum
bütçe kanunu
Hudut ve Sahiller Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı RG
masrafları için 502.315 lira tahsisat verilmiştir.
7
Mayıs
Bilecik’de bulunan krom
Bilecik’in Söğüt kazası Dudaş köyündeki antimuan RG
madeni imtiyazının ihalesi- madeni imtiyazının Ferit Çınar ve Mehmet Saygılı
ne dair kararname
uhdelerine ihalesine dair mukavele tasdik edilmiştir.
8
Mayıs
Cumhurreisi İnönü Almanya, Başvekil Saraçoğlu ise
İngiltere büyükelçileri ile
görüştüler.
Türkiye'nin tarafsızlığının göstergesi olarak birbiriyle C, 8.
savaşan devletlerin her ikisi ile de resmi ilişkiler de- Mayıs
1943
vam ettirilmektedir.
8
Mayıs
Fethi Okyar öldü.
Milli törenle uğurlanan Fethi Okyar'ın cenaze töreni- C, 8.
Mayıs
ne 10 bin kişi katıldı.
1943
8
Mayıs
Merkez Bankası İdare Meclisi reislik ve azalığına atama
Merkez Bankası İdare Meclisi reisi Nusret Metya ile RG
aza Şefik Başman görev süreleri uzatılmıştır.
8
Mayıs
Türk Basın Birliği işlevleri
hakkında kararname
Resmi daire ve müesseselere ait ilanların 1 Haziran RG
1943 tarifi itibariyle Türk Basın Birliği vasıtasıyla
neşredilmesine karar verilmiştir.
8
Mayıs
Kartal, Maltepe ve Pendik’de toplu taşıma, elektrik ve telefon arifelerine zam
yapılması hakkında BKK
Kartal, Maltepe ve Pendik’de toplu taşıma biletlerine RG
2 kuruş, elektriğin beher kilovatına 2 kuruş, havagazı
ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
8
Mayıs
Mülkiye Müfettişliklerine
atama
Bafra kaymakamı Nazım Öner, Kemalpaşa kayma- RG
kamı Cahit Ortaç, Akçadağ kaymakamı İbrahim Tevfik Kutlar ve İslâhiye kaymakamı Celal Değer açık
bulunan üçüncü sınıf Mülkiye müfettişliklerine atanmışlardır.
8
Mayıs
Bursa Belediye Reisliği seçimi hakkında kararname
Siirt Belediye Reisliğine Sabri Çeliktuğ’un seçildiği- RG
ne dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
8
Mayıs
Çankırı Belediye Reisliği
Çankırı Belediye Reisliğine Hilmi Ersuna’nın seçil- RG
seçimi hakkında kararname diğine dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
1943 Yılı 401
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
8
Mayıs
Maarif Vekâleti müfettişliklerine atama
Maarif Vekâleti’nin açık bulunan çeşitli düzeydeki RG
müfettişliklerine atamalar yapılmıştır.
8
Mayıs
PTT birinci sınıf müfettişliğine atama
PTT birinci sınıf müfettişliğine ikinci sınıf müfettiş- RG
lerden Mustafa Necmettin Saral atanmıştır.
8
Mayıs
PTT il merkez müdürlükle- Çanakkale ve Yozgat PTT merkez müdürlüklerine RG
rine atama
atama yapılmıştır.
8
Mayıs
Edilli köyünün Akçakoca’ya ve Aşağı ve Yukarı RG
Kave köylerinin Pertek kazası merkezine bağlanmasına karar verilmiştir.
8
Mayıs
CHP raporları
C.H.P. Merkez İlçe İdaresi heyetlerinin 1943 yılı tef- BCA:
490..1.0.0 /
tiş raporları.
108.432..2.
10
Mayıs
bütçe Kanunu
Devlet Havayolları Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı RG
masrafları için 1.317.301 lira tahsisat verilmiştir.
10
Mayıs
1943 mali yılı bütçe Kanuna bağlı A cetvelinde değişiklik yapılması hakkında
kanun
Orman Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı bütçe Ka- RG
nuna bağlı A cetvelinde gösterilen tertiplere 62.000
lira munzam tahsisat verilmiştir.
10
Mayıs
Çay inhisar resmi hakkında 28 Şubat 1943 tarihine kadar 500 kuruş olarak tespit RG
BKK
edilmiş olan çay asgari inhisar resmi haddinin 15 Nisan 1943 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir.
10
Mayıs
Konya’da elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Konya’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş ve tele- RG
fon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair
belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
10
Mayıs
Sandıklı’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Sandıklı’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam RG
10
Mayıs
Elçiliklere atama
Kimi Büyük Elçiliklerin çeşitli sınıflardan katiplikle- RG
rine atamalar yapılmıştır.
10
Mayıs
Bingöl Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğüne
atama
Bingöl Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne RG
Tarsus hükümet tabibi Dr. Tevfik Öğün terfian atanmıştır.
10
Mayıs
Kara Nakliyat Dairesi Reis- Kara Nakliyat Dairesi Reisliğine Etibank Umum RG
liğine atama
Müdürlüğü İnşaat Şubesi Müdürlüğünde görevli
Ahmet İrfan Kuraner atanmıştır.
10
Mayıs
Havud ve Eğircen mahalleri müstakil köy haline geti- RG
rilmiştir. Mercimek ve Arpalı köyünün idari bağlılıkları değiştirilmiştir. Çaylı köyünün adı da Suavi Çaylı
olarak değiştirilmiştir.
11
Mayıs
Adliye Vekâleti atamaları
Pek çok ile hakim, hakim muavini, müddeiumumi ve RG
müddeiumumi muavini atanmıştır.
402
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
11
Mayıs
Sırrı Seyrek heyetinin İngiltere raporu
İngiltere gezisinden dönen Sırrı Seyrek heyeti izle- BCA:
30..10.0.0 /
nimlerini bir raporda toplayarak sunmuştur.
Savaşın yarattığı yoksunluk koşullarından yararlanan C, 12.
karaborsacılar depoladıkları ürünleri farklı fiyatlar- Mayıs
1943
dan satarak haksız kar elde ediyorlar.
200.364..16.
12
Mayıs
Şeker ve şekerli ürünlerin
fiyatlarında istikrar sağlanamadı.
12
Mayıs
İnhisarlar Umum Müdürlü- İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı bütçesine RG
ğü 1943 mali yılı bütçe
11.975.718 lira tahsisat verilmiştir.
Kanunu
12
Mayıs
dair kararname
Ankara’nın Haymana ve Bala kazalarına bağlı RG
Mahamatlı ve Bahçedere köylerinde bulunan ve imtiyazı Nuri Kaflı, Ethem Özer, Sait Mermer ve Rahmi Topuz uhdelerine verilmiş olan linyit madeni imtiyazının feshine dair mukavele tasdik edilmiştir.
12
Mayıs
Balıkesir’de bulunan borasit madeni imtiyazında düzeltme yapılmasına dair kararname
Balıkesir’in Susığırlık kazası dahilinde bulunan ve RG
imtiyazı İngiltere tebaasından Desmond Abel Smith
uhdelerine verilmiş olan borasit madeni imtiyazının
3679 hektar olarak gösterilen sahasının 3105 hektar
olarak düzeltilmesine dair mukavele tasdik edilmiştir.
12
Mayıs
Sümerbank Umum Müdür
Muavinliğine atama
Sümerbank Umum Müdür Muavinliğine Merkez RG
Bankası İzmir Şubesi Müdürü Nazif İnan tayin edilmiştir.
12
Mayıs
Sivas, Mersin ve Giresun’da elektrik ve telefon
tarifelerine zam yapılması
hakkında BKK
Sivas, Mersin ve Giresun’da elektriğin beher kilova- RG
tına 2 kuruş ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam
yapılmasına dair ilgili belediye meclisi kararları tasdik edilmiştir.
12
Mayıs
Trabzon’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Trabzon’da elektriğin beher kilovatına 1 kuruş zam RG
12
Mayıs
Gerze, Viranşehir, Tercan, Cide, Çarşamba ve Hilvan RG
kaymakamlıklarına atamalar yapılmıştır.
12
Mayıs
Emniyet Umum Müdürlüğü Emniyet Umum Müdürlüğü Muavinliğine İzmir Vali RG
Muavinliğine atama
Muavini Fuat Yürüktaş tayin edilmiştir.
12
Mayıs
Vali muavinliklerine atama
Çeşitli illerin vali muavinliklerine atamalar yapılmış- RG
tır.
12
Mayıs
Defterdar ve defterdar muavinliklerine atama
Çeşitli illerin defterdar ve muavinliklerine atamalar RG
yapılmıştır.
12
Mayıs
Yukarı ve Aşağı Çeltikçi ile Dereköy adları altında RG
müstakil köyler kurulmuştur.
12
Mayıs
Washington Konferansı
başladı.
Müttefik devletlerden İngiltere başbakanı Churchill
ile ABD başkanı Roosevelt savaşın gidişatını
Washington'da biraraya gelerek değerlendirdiler. 26
Mayıs’a kadar süren bu konferansta savaş sonrası
dünyanın nasıl şekilleneceği de ele alınmış ve karara
bağlanmıştır.
C, 13.
Mayıs
1943,
Armaoğlu,
s: 390
1943 Yılı 403
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
13
Mayıs
Beden Terbiyesi Umum
bütçe kanunu
Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı RG
masrafları için 925.405 lira tahsisat verilmiştir.
13
Mayıs
İnhisarlar Umum Müdürlü- İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı bütçesi- RG
ğü 1943 mali yılı bütçesin- nin makineler ve teferruatı maddesine 300.000 lira
de değişiklik yapılması
munzam tahsisat eklenmiştir.
hakkında kanun
14
Mayıs
Devletler Hukuku Türkiye
Enstitüsü açıldı.
Enstitü İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nin gi- C, 14.
rişimiyle bu üniversite bünyesinde faaliyete başladı. Mayıs
Açılışta konuşan, Dışişleri Bakanı Menemencioğlu: 1943
“Devletler Hukukunun sığındığı değil, hükümran olduğu bir yurdu herkese ilan ediyorum: Türkiye” diye
söze başlamıştı.
14
Mayıs
Çukurova sulama projesi
tamamlandı.
Çukurova'da 2 milyon dekarlık alanı kuraklıktan kur- C, 14.
Mayıs 1943
tarmak üzere yapılan sulama kanalları tamamlandı.
14
Mayıs
Afrika muharebesi sona erdi.
Tunus dolayında süren muhabere mihver devletlerin C, 14.
yenilgisiyle sona erdi. Almanya'nın yenilgisi üzerine Mayıs
1943
Afrika cephesi kapandı.
14
Mayıs
Türk parasının kıymetini
Değişiklik yabancı ülkelerle iş yapan sigortacıların RG
koruma kanununda değişik- döviz türünden ödemeleri hakkındadır.
liğe dair BKK
14
Mayıs
“Journal D’Orient” gazetesinin kapatılması hakkında
BKK
İstanbul’da münteşir “Journal D’Orient” gazetesinin RG
bir gün müddetle kapatılmasına karar verilmiştir.
15
Mayıs
Sağlık, Sosyal Yardım ve
Maliye bakanlıklarına toprak tahsis edilmesi
Topraklar göçmen, mülteci ve yardıma muhtaç çiftçilere dağıtılmak üzere adı geçen bakanlıklara tahsis
edilmiştir. Bu uygulama, göçmenlerin yerleştirildikleri bölgelerde bedelleri 20 yılda ödenmek üzere toprak sahibi olabilmelerini amaçlamaktadır.
15
Mayıs
1943 mahsulü hububat ve
bakliyattan alınacak devlet
hisselerine dair BKK
1943 mahsul yılı içinde istihsal edilen buğday, arpa, RG
yulaf, çavdar vs. ürünlerin ne kadarının devlet hissesi
olarak ayrılacağı karara bağlanmıştır.
16
Mayıs
İstanbul şehir meclisi bütçe Çetin tartışmalar sonucunda hayat pahalılığı ile mü- C, 16.
müzakeresini bitirdi.
cadelede belediye iktisat müdürlüğünün yetersiz kal- Mayıs
dığı ve stadyumlardan belediye vergisi alınmasına ve 1943
yol vergisinin 6 lira olmasına karar verildi.
17
Mayıs
Ölüm cezası kararı
TBMM tarafından Bafra’nın Kapıkaya köyünden RG
Hüseyin Özkaragöz’e 4 kişiyi taammüden öldürmek
suçundan verilen ölüm cezasının infazına karar verilmiştir.
17
Mayıs
İnönü Başpiskopos görüşmesi
Başbakan İnönü, New York Başpiskoposu Spellman’ı CA
kabul etti.
18
Mayıs
Devlet Denizyolları İşletme Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğü 1942 RG
mali yılı bütçesinin faiz, komisyon ve akçe farkları
mali yılı bütçesinde değimaddesine 45.000 lira munzam tahsisat eklenmiştir.
şiklik yapılması hakkında
kanun
404
Kaynak
BCA:
030.10/
124.881.17
/102187
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
18
Mayıs
bütçesinde değişiklik yapılması hakkında kanun
Devlet Havayolları Umum Müdürlüğü 1942 mali yılı RG
bütçesinin kimi tertipleri arasında 85.000 liralık münakale yapılmıştır.
18
Mayıs
Devlet Limanları İşletme
mali yılı bütçesinde değişiklik yapılması hakkında
kanun
Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüğü 1942 RG
mali yılı bütçesinin kimi tertiplerine toplam 624.350
lira munzam tahsisat eklenmiştir.
18
Mayıs
Vakıflar Umum Müdürlüğü Vakıflar Umum Müdürlüğü 1942 mali yılı bütçesinin RG
kimi tertipleri arasında 1.750 liralık münakale yapıldeğişiklik yapılması hakmıştır.
kında kanun
18
Mayıs
mali yılı bütçe kanunu
Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüğü 1943 RG
mali yılı masrafları için 7.630.000 lira tahsisat verilmiştir.
18
Mayıs
TBMM tarafından Musa Kazım Akıncı ve Ziyaettin RG
Atalay’a taammüden cinayet suçundan verilen ölüm
cezasının infazına karar verilmiştir.
18
Mayıs
Diyarbakır’da bulunan kap- Diyarbakır’ın Çermil kazası dâhilinde bulunan ve im- RG
lıca hududunun tahsisine
tiyazı Diyarbakır Sınai Teşebbüsler Türk Anonim
dair kararname
Şirketi uhdesine verilmiş olan kaplıcanın hudutlarının
tahsisine dair mukavele tasdik edilmiştir.
18
Mayıs
Pamuk fiyat farkları hakkında BKK
19
Mayıs
Ankara Gençlik Parkı açılı- Gençlik ve Spor Bayramı kutlamaları çerçevesinde CA
şı
Ankara ‘da yapımı tamamlanan Gençlik Parkı’nın da
açılışı yapıldı.
20
Mayıs
Tamim, Salihli kazasının Sart-Mahmut köyüne bağlı RG
Yeni Mahalle’nin Kapancı köyüne bağlanması ile ilgilidir.
20
Mayıs
Yabancı Kibrit Tekeli sona
erdi.
Kibrit Tekeli Gümrük ve İnhisarlar Bakanlığı’na geç- CA
ti.
20
Mayıs
Kabine’de Bakan değişikli- Recep Peker’in istifası üzerine boşalan İçişleri Ba- CA
ği
kanlığı’na Seyhan Milletvekili Hilmi Uran atandı.
21
Mayıs
Ticaret ve Sanayi Odaları,
Esnaf Odaları ve Ticaret
Borsaları Nizamnamesi
Nizamname, oda ve borsaların teşkil edilmesi, vazi- RG
feleri ve yönetimi ile ilgili düzenlemeler getirmektedir.
21
Mayıs
Uşak Belediye seçimleri
hakkında rapor
Uşak Belediye Seçimleri'nde çıkan anlaşmazlıkla il- BCA:
490..1.0.0 /
gili raporlar.
22
Mayıs
Kaynak
Milli sanayiye devrolunan pamukların fiyat farkları- RG
nın Ziraat Bankası’nda oluşturulan fondan ödenmesine karar verilmiştir.
257.1024..1.
mali yılı masrafları için 16.814.153 lira tahsisat vemali yılı bütçe kanunu
rilmiştir.
1943 Yılı 405
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
22
Mayıs
Bakanlar Kurulunda değişiklik yapıldı.
Sağlık sebebiyle Dâhiliye Vekâleti’nden istifa eden RG
Kütahya Mebusu Recep Peker’in yerine Seyhan mebusu Hilmi Uran getirilmiştir.
23
Mayıs
III. Enternasyonal'in dağıtılmasına karar verildi.
Cumhuriyet gazetesinin haberinde Moskova'nın, İn- C, 23.
giltere, ABD ve Rusya işbirliğini kolaylaştırmak is- Mayıs
teğiyle Enternasyonal'e son vermeyi seçtiği belirtil- 1943
mektedir. Berlin bunun bir hile olduğunu ve bir taraftan da IV. Enternasyonal'in kurulduğunu iddia etmektedir. Enternasyonal 10 Haziran'da resmen kapatıldı.
24
Mayıs
Devlet memurları aylıkları- İlgili cetvelin Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü RG
nın tevhit ve teadülüne dair kısmında umum müdür muavini kadrosunun derece
olan 3656 sayılı kanuna
ve maaşı yükseltilmiştir.
bağlı (1) sayılı cetvelde değişiklik yapılması hakkında
kanun
24
Mayıs
Tapu ve Kadastro Umum
Umum müdürün reisliği altında merkezde biri Tapu RG
Müdürlüğü teşkilat ve vazi- komisyonu diğeri de Memurin İntihap komisyonu
felerine dair olan 2997 sa- olmak üzere iki komisyon teşkil edilmiştir.
yılı kanunun değiştirilmesi
hakkında kanun
24
Mayıs
1943 mali yılı bütçe kanunu
Orman Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı masrafları RG
için 8.349.844 lira tahsisat verilmiştir.
24
Mayıs
Ordu’da bulunan bakır madeni imtiyazının feshine
dair BKK
Ordu’nun Bulaman nahiyesinin Zavi köyünde bulu- RG
nan ve imtiyazı İzzet Pertev Karminati uhdesine verilmiş olan bakır madeni imtiyazının feshine karar
verilmiştir.
24
Mayıs
Bursa’da bulunan krom
Bursa’nın Orhaneli kazasına bağlı Harmancık Nahi- RG
madeni imtiyazının ihalesi- yesinin Piribeyler köyündeki krom madeni imtiyazıne dair kararname
nın ölen Ahmet Şükrü Özyürük’ün mirasçıları Melek,
Halit, Cavit, Meliha ve Kemalattin Özyürük uhdelerine ihalesine dair mukavele tasdik edilmiştir.
25
Mayıs
Fevkalade vaziyet dolayısıyla 3828, 4226 ve 1451
sayılı kanunlarda değişiklik
27
Mayıs
Askerlik Kanunun 34.
Yapılan düzenleme farklı meslek ve durumda bulu- RG
Maddesinin tadili hakkında nan kişilerin askerlik süreleri ile ilgilidir.
kanun
27
Mayıs
Devlet Demiryolları Umum Devlet Demiryolları Umum Müdürlüğü 1942 mali yı- RG
lı bütçesine 182.000 lira fevkalade tahsisat verilmişbütçesinde değişiklik yatir.
pılması hakkında kanun
27
Mayıs
Devlet Demiryolları Umum Devlet Demiryolları Umum Müdürlüğü 1943 mali yı- RG
lı masrafları için 106.000.000 lira tahsisat verilmiştir.
kanunu
406
Kaynak
Vaziyetin gerektirdiği koşullar nedeniyle bazı resim RG
vergilere zam icrasına dair olan 3828, 4226 sayılı kanunlar ile tapu harçları hakkındaki 1451 sayılı kanunun bazı hükümleri değiştirilmiştir. Bu değişiklik resim, vergi ve harçlara zam yapmayı kolaylaştırmakta
ve yeni zamlar getirmektedir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
28
Mayıs
Meclis Bütçeyi kabul etti.
1943 mali yılı 4420 sayılı Muvazenei Umumiye Kanunu 27 Mayıs tarihinde kabul edildi. Bütçece en büyük pay Maarif Vekâleti’ne ayrılmıştı. Maarif Vekâleti için bütçeye konan miktar geçen seneden 14,5
milyon liraydı. Bütçede eğitimden sonra en büyük
kaynak ise Ziraat Vekâleti’ne ayrılmıştı.
C, 28.
Mayıs
1943; RG,
1. Haziran.
1943
28
Mayıs
Ticaret Vekâleti Tamimi
Hububat ve bakliyattan alınacak devlet hissesi ile il- RG
gilidir.
28
Mayıs
Posta, Telgraf ve Telefon
mali yılı bütçe kanunu
Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü 1943 RG
mali yılı masrafları için 25.872.000 lira tahsisat verilmiştir.
28
Mayıs
TBMM tarafından adam öldürmekten suçlu Ömer RG
Öğüt ve Mehmet Gün ile casusluğa teşebbüsten suçlu
İbrahim Kulu’ya verilen ölüm cezalarının infazına
karar verilmiştir.
28
Mayıs
Eskişehir ve Samsun’da
elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Eskişehir ve Samsun’da elektriğin beher kilovatına 1 RG
kuruş ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
28
Mayıs
TBMM’nin orduya duygularını bildirme kararı
TBMM, büyük orduya itimat ve muhabbet duygula- RG
rını bildirme kararı vermiştir.
28
Mayıs
İzmit, Erdek ve Akçay limanlarının devlete devrine
dair BKK
İzmit, Erdek ve Akçay limanlarının Devlet Denizyol- RG
ları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğüne devredilmesine karar verilmiştir.
31
Mayıs
Adalar elektriğe kavuştu.
Burgaz ve Kınalı'ya elektrik verildi.
31
Mayıs
"Harbin meşhur Adamları:
Josef Stalin" isimli kitabın
yasaklanmasına ilişkin
BKK
İstanbul'da Hilmi Kitapevi tarafından basılan bu kita- BCA:
bın dağıtılmasının yasaklanmasına ve dağıtılmış olan 080.18.01/
nüshalarının toplattırılmasına karar verilmiştir. İlgili 102.39.4
BCA belgesinde bu kitabın neden yasaklandığına
ilişkin bilgi bulunmamaktadır.
31
Mayıs
Umumiye Kanununa bağlı
(A) işaretli cetvelde değişiklik yapılması hakkında
Kanun
Bu kanunla, (A) cetvelinin Milli Müdafaa Vekâleti RG
faslına 120.000.000 lira fevkalade tahsisat konulmuştur.
31
Mayıs
Vakıflar Umum Müdürlüğü Vakıflar Umum Müdürlüğü 1943 mali yılı masrafları RG
1943 mali yılı bütçe kanu- için 3.577.496 lira tahsisat verilmiştir.
nu
31
Mayıs
Kibrit ve Çakmak İnhisarı
hakkında kanun
31
Mayıs
Ekmeklik ve yemlik hubu- Bütün şehir ve kasabaların ekmeklik ve yemlik hu- RG
bat dağıtımına ilişkin tebliğ bubat ihtiyaçları Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından
belli bir sıra dâhilinde karşılanacaktır.
C, 31.
Mayıs
1943
Kibrit ve çakmak inhisarı işletme imtiyazının kaldı- RG
rılmasına ve bu inhisarın işletilmesi için muvakkat
bir idare kurulmasına karar verilmiştir.
1943 Yılı 407
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
31
Mayıs
Kırklareli Halkevleri çalışma raporu
Kırklareli bölgesinde bulunan halkevlerinin çalışma BCA:
raporları, bölge müfettişi Ragıp Akça tarafından Ge- 490..1.0.0 /
727.491..1.
nel Sekreterliğe sunulmuştur.
1
Haziran
Depremden etkilenen bölgelere devlet yardımı yapılması hakkında BKK
Tokat, Çorum ve Balıkesir illerinde depremden etki- RG
lenen köy ve kazalarda yaşayanlardan yardıma muhtaç oldukları belirlenen memur ve müstahdemlere
maaşlarının 3 misli, emekli ve yetimlere maaşlarının
4 misli avans verilmesine karar verilmiştir.
1
Haziran
Tamim, Emirâlem nahiyesinin Alaniçi köyüne bağlı RG
Çaltı mahallesinin kendi muhtarı olan müstakil bir
köy haline getirilmesi ile ilgilidir.
1
Haziran
İstanbul radyosu faaliyete
başladı.
Beyoğlu postanesi üzerinde kurulan muvakkat stüd- C, 2.
yoda saat 19.15’ten itibaren Vedat Nedim Tör tara- Haziran
1943
fından 1 aylık tecrübe yayınına başlanmıştır.
2
Haziran
Ankara Yapı Kooperatifi’nin teşkili hakkında
BKK
Kooperatif’in satın alacağı arazi üzerinde birer ev RG
yaptırmak ve bu isin tahakkuku için sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Ankara olmak üzere 15 sene müddet ve 2450 lira sermaye ile teşkiline
izin verilmiştir.
2
Haziran
Maliye Vekâleti Hukuk
Müşavirliğine atama
Maliye Vekâleti Hukuk Müşavirliğine müşavir avu- RG
katlarından Sadık Ardan atanmıştır.
2
Haziran
PTT müdürlüklerine atama
Trabzon ve Isparta PTT müdürlüklerine atama ya- RG
pılmıştır.
2
Haziran
Devlet Denizyolları İşletme Devlet Denizyolları İşletme Umum Müdürlüğüne Zi- RG
Umum Müdürlüğüne atama raat Bankası İdare Meclisi reisi Yusuf Ziya Erzin
atanmıştır.
3
Haziran
İstanbul'a akın
Cumhuriyet gazetesinin haberine göre, İstanbul şeh- C, 3.
rinin nüfusu göçler nedeniyle 1 milyonu aşmış bu- Haziran
lunmaktadır. Nüfus yoğunluğunun yol açabileceği 1943
muhtemel tehlikeleri önlemek için şimdiden tedbir
alınması istenmektedir.
3
Haziran
Örfi idarenin uzatılması
hakkında TBMM kararı
İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve RG
Kocaeli vilayetlerinde 23 Nisan 1940 tarihinde ilan
bir ay müddetle ilan edilen daha önce de uzatılmış
olan örfi idarenin altı ay daha uzatılmasına karar verilmiştir.
3
Haziran
TBMM tarafından adam öldürmek suçundan Hamza RG
Pekmez ve Mustafa Eğriboyun’a verilen ölüm cezasının infazına karar verilmiştir.
3
Haziran
Diyarbakır, Amasya ve
Diyarbakır, Amasya ve Manisa’da elektriğin beher RG
Manisa’da elektrik tarifele- kilovatına 1 kuruş zam yapılmasına dair belediye
rine zam yapılması hakkın- meclisi kararı tasdik edilmiştir.
da BKK
3
Haziran
Isparta ve Erzurum’da
408
Kaynak
Isparta ve Erzurum’da elektriğin beher kilovatına 2 RG
kuruş ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
3
Haziran
Şose ve köprüler kanununa
ek kanun
Yol vergisinin nakden ödenen kısmına fevkalade ah- RG
valin devamı müddetince bir misil zam yapılmıştır.
4
Haziran
Tütün alım satımının denk
halinde yapılacağına dair
hükmün uygulanmaması
hakkında BKK
3437 sayılı kanunun ekici ile alıcı arasında tütün alım RG
satımının denk halinde yapılacağına dair olan 49.
Maddesi hükmünün denk yapmaya iktidarları olmadığı anlaşıldığından Niksar ve Erbaa’da zelzeleden
zarar gören tütün ekicileri için uygulanmamasına karar verilmiştir.
4
Haziran
TBMM tarafından taammüden adam öldürmek su- RG
çundan Mustafa Aydın’a verilen ölüm cezasının infazına karar verilmiştir.
4
Haziran
Vatandaşlıktan çıkarılma
Resmi izin almadan yabancı devlet tabiiyetine geçtiği RG
anlaşılan Mehmet Uzunkaya ve Sami Millioğlu’nun
vatandaşlıktan çıkarılmasına karar verilmiştir.
4
Haziran
Ziraat Bankası İdare Mecli- Ziraat Bankası İdare Meclisi Reisliğine eski mebus- RG
si Reisliğine ve Umum
lardan Reşat Mimaroğlu’nun ve Umum müdürlüğüne
Müdürlüğüne atama
eski Emlak ve Eytam Bankası umum müdürü Cevdet
Gölet’in atanmasına karar verilmiştir.
4
Haziran
Emlak ve Eytam Bankası
Emlak ve Eytam Bankası Umum Müdürlüğüne eski RG
Umum Müdürlüğüne atama mebuslardan Mithat Yenel’in atanmasına karar verilmiştir.
4
Haziran
Elazığ Belediye reisliği seçiminin onaylamasına dair
kararname
Elazığ Belediye reisliğine Kazım Bayar’ın intihabı RG
4
Haziran
Kazanç vergisi umumi tebliği
Tebliğ, demiryolu ve buna benzer inşaatta çalışan iş- RG
çilere meccanen verilen yemek ve ekmeklerin hizmet
erbabı vergilerine tabii olmadığını bildirmektedir.
4
Haziran
İngiltere’den ithal edilen Septanilam Fort adlı müs- RG
tahzarın diğer müstahzarlar gibi yüzde beş gümrük
vergisine tabii olduğu tebliğ edilmiştir.
5
Haziran
Sivas çimento fabrikası
açıldı.
Fabrikanın senede 90 bin ton çimento istihsal etmesi C, 6.
Haziran
planlanmaktadır.
Kanun, verginin nasıl belirlenmesi, toplanması, mü- RG
kelleflerin belirlenmesi ile ilgilidir.
1943
7
Haziran
Toprak mahsulleri vergisi
kanunu
7
Haziran
Muamele vergisi hakkındaki Zeytin, ayçiçeği ve susamdan üretilen yağlardan alı- RG
3843 sayılı kanun ile 4307 nacak vergileri düzenlemektedir.
numaralı kanuna ek kanun
7
Haziran
dair BKK
7
Haziran
İstanbul'da tifüsle mücadele Sıhhat Vekâletinde bu konu üzerine oluşturulan ko- C, 8.
misyon, çalışmalarına başladı. 12 bölgenin sıhhat Haziran
müdürleri ve müfettişleri alınacak tedbirleri belirle- 1943
mek için toplandı. İstanbul'da ise, hastalıkla mücadele kapsamında sinemalar kapatılmakta, eskicilerin satış yapması yasaklanmakta ve temizliğe dikkat etmeyen işletmeler cezalandırılmaktadır.
Ankara’nun Haymana ve Bala kazalarına bağlı RG
Mahamatlı ve Bahçedere köylerinde bulunan ve linyit madeni imtiyazının feshine karar verilmiştir.
1943 Yılı 409
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Haziran
İskele ve rıhtımlar Müruriye Tarifesi
İskele ve rıhtımlardan geçecek olan ticarete eşyasın- RG
dan alınacak müruriye ücretlerini düzenlemektedir.
8
Haziran
CHP büyük kurultayı başladı.
VI.sı yapılan kurultayda iç ve dış siyaset konuları ele C, 8.
alındı. Türkiye'nin tarafsızlık siyaseti teyid edildi. Haziran
Müstakil grup aza sayısı 21'den 35'e çıkarıldı. Kurul- 1943
tay, 15 Haziran'da sona erdi.
9
Haziran
Hatay’da kaza adı değişikliği
Hatay iline bağlı Reyhaniye kazasının adının Rey- RG
hanlı olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
9
Haziran
Isparta ve Burdur’da idari
bağlılık değişikliği
Isparta’nın Keçiborlu nahiyesine bağlı Küçük Baş- RG
makçı köyü buradan alınarak Burdur’un Yeşilova kazasına bağlanmıştır.
9
Haziran
PTT müdürlüklerine atama
Muğla, İçel ve Trabzon PTT müdürlüklerine atama RG
yapılmıştır.
10
Haziran
Tamim, Yenicepınar köyünün Çatalkaya köyüne bağ- RG
lanması ve Hacıbeyler mahallesinin Taşkuyucak mahallesine bağlanması ile ilgilidir.
11
Haziran
1939 mali yılı hesabı kati
kanunu
1939 mali yılı umumi masarifi 394.427.914 liradır.
12
Haziran
TC Merkez Bankası hakkındaki 1715 sayılı kanuna
ek kanun
Her tür devlet kuruluşunun, özel idare, belediye ve RG
yarıdan fazlası devlete ait şirketlerin müesses bulunduğu yerlerde merkez bankasından, bulunmadığı yerlerde ise ortaklarından başka bankalara tevdiat yapamayacakları kanunla düzenlenmiştir.
12
Haziran
mali yılı masrafları için 10.873.692 lira tahsisat vemali yılı bütçe kanunu
rilmiştir.
12
Haziran
Türk Alman Ticaret ve Te- Türk Alman Ticaret ve Tediye Anlaşmalarının tem- RG
diye Anlaşmalarının temdi- didi hususunda Almanya hükümeti ile teati edilen
di hususunda kanun
mektuplar kabul ve tasdik edilmiştir.
14
Haziran
Büyük Sıhhat Meclisi toplandı.
Meclisin, bulaşıcı hastalıklara ve tifüse karşı daha C, 14.
şiddetli bir mücadele açmak için mühim kararlar al- Haziran
1943
ması hedeflenmektedir.
14
Haziran
Bazı vergilere ve resimlere
zam icrası hakkında kanun
Fevkalade vaziyet dolayısıyla bazı vergi ve resimlere RG
zam yapılmasına karar verilmiştir.
14
Haziran
Fevkalade vaziyet dolayısıyla kazanç vergilerine, RG
ruhsat tezkeresi ve karne harçlarına zam yapılmıştır.
15
Haziran
Vilayet İdaresi kanununda
değişiklik yapılması hakkında kanun
Vilayet idare heyetinin kimlerden oluştuğu düzen- RG
lenmektedir.
15
Haziran
Bursa İtiraz Komisyonu
Reisliğine atama
Bursa İtiraz Komisyonu Reisliğine Vergiler Temyiz RG
Komisyonu azasından Emin Ahmet Kat’ın atanmasına karar verilmiştir.
15
Haziran
Birçok ile kaymakam ve mektupçuluk ataması yapı- RG
lırken Şırnak kaymakamı Nevzat Taşkıran vekâlet
emrine alınmıştır.
410
Kaynak
RG
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Haziran
İngiltere’den ithal edilen İnsülin Wellcome 200 adlı RG
müstahzarın diğer müstahzarlar gibi yüzde beş gümrük vergisine tabii olduğu tebliğ edilmiştir.
15
Haziran
Harp Akademisi'nde tank defi tabiyesi öğretmenli- BCA:
ğinde çalıştırılacak yabancı uzmana ait kadronun tas- 30..18.1.2 /
102.43..20
dikine karar verilmiştir.
17
Haziran
Varlık vergisi uygulaması
sona eriyor.
Verginin uygulamasının temmuz ayına kadar tama- C, 17.
men tasfiye edilmesi için çalışmalar yoğunlaşmıştır. Haziran
Defterdarlıklarda çalışan maliye memurları varlık 1943
vergisi tahsilatı işinin temmuz ayına kadar tasfiye
emrini uygulamaya başlamışlardır. Varlık vergisinin
yekûnu 184 milyon liraya ulaşılmıştır.
17
Haziran
Devlet Ziraat İşletmeleri
Kurumu Nizamnamesi
Kurumun idare ve murakabe uzuvları, bunların teşkil, RG
tayin, vazife, mesuliyet ve faaliyet tarzları düzenlenmektedir.
17
Haziran
Bingöl mektupçuluğuna
atama
Bingöl mektupçuluğuna Memduh Necati Tosun RG
atanmıştır.
17
Haziran
Levazım ve Kıymetli Evrak Levazım ve Kıymetli Evrak müdürlüğüne Beden RG
Terbiyesi Umum müdürlüğü muhasebe müdürü Nafiz
Ergeneli’nin atanmasına karar verilmiştir.
18
Haziran
Vakıflar Nizamnamesinin
bazı maddelerinin değiştirilmesine dair BKK
Vakıfların ödünç para vermesi düzenlenmektedir.
18
Haziran
Maliye Vekâleti Talimatnamesi
Talimatname, Merkez Bankasına yatırılan bloke pa- RG
ralarla diğer bankalara tevdi edilen bloke menkul
kıymetlerin Türkiye dahilinde istimal şekillerini göstermektedir.
19
Haziran
Şehir ve kasabalarda aboNizamname, su satışına ait işleri ve abonelerle olan RG
nelere su satışı nizamnamesi münasebetleri düzenlemektedir.
19
Haziran
21
Haziran
Adapazarı - Geyve depremi Adapazarı'nda büyük bir deprem oldu. Binaların bü- C, 21.
yük bir kısmı yıkılırken 346 kişi öldü. Şehirde çıkan Haziran
yangın söndürülürken, deprem İstanbul'da da şiddetle 1943
hissedildi. Çemberlitaş’ın üst kısmı çatlayarak eğildi.
21
Haziran
Hâkimler Kanununda belir- Kanunun muvakkat maddesinde yazılı hakim nam- RG
tilen müddetin uzatılmasına zetlik müddetinin geri bırakılması hakkındaki hüdair BKK
küm, üç yıl daha uzatılmıştır.
21
Haziran
Ödemiş’te elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Ödemiş’te elektriğin beher kilovatına 2 kuruş ve tele- RG
21
Haziran
Zonguldak’ta toplu taşıma,
Zonguldak’ta toplu taşıma biletlerine 2 kuruş, elekt- RG
riğin beher kilovatına 2 kuruş ve telefon ücretlerine
% 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi
kararı tasdik edilmiştir.
RG
Almanya’dan ithal edilen Acaprine adlı müstahzarın RG
diğer müstahzarlar gibi yüzde beş gümrük vergisine
tabii olduğu tebliğ edilmiştir.
1943 Yılı 411
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Haziran
Artvin’de elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Artvin’de elektriğin beher kilovatına 1 kuruş ve tele- RG
21
Haziran
Almanya’dan ithal edilen Debenal Compr. ve İs- RG
veç’ten ithal edilen Calcium Sandoz adlı müstahzarların diğer müstahzarlar gibi yüzde beş gümrük vergisine tabii olduğu tebliğ edilmiştir.
22
Haziran
Diyarbakır Batman demiryolunun açılması nedeniyle
yapılacak merasim hakkında TBMM kararı
Diyarbakır Batman demiryolunun işletmeye açılması RG
münasebetiyle yapılacak merasime TBMM adına iştirak etmek üzere 7 kişilik bir heyetin oluşturulmasına
karar verilmiştir.
22
Haziran
Orta öğretimde çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait BCA:
30..18.1.2 /
kadronun tasdikine karar verilmiştir.
Güzel Sanatlar Akademisi'nde çalıştırılacak yabancı BCA:
öğretmenlere ait kadronun tasdikine karar verilmiştir. 30..18.1.2 /
22
Haziran
Kaynak
102.46..13.
102.47..5
23
Haziran
Harcırah kararnamesinde
değişiklik yapılması hakkında kanun
3135 sayılı kanun mucibince verilecek harcırahlara RG
% 50 zam yapılmasına karar verilmiştir.
24
Haziran
Ankara Terziler Küçük Sanat Kooperatifi’nin teşkili
hakkında BKK
Kooperatif’in terzilikte kullanılan iptidai maddeleri RG
satın alarak ortaklarına dağıtmak ve ortaklarının ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak
maksadıyla merkezi Ankara olmak üzere 30 sene
müddet ve 800 lira sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
24
Haziran
Aydın Belediye reisliği seçiminin onaylamasına dair
kararname
Devlet şurasının iptal kararı üzerine yeniden yapılan RG
seçimde Aydın Belediye reisliğine Etem Menderes’in
intihabı hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz
olunan karar tasdik olunmuştur.
24
Haziran
Yunanistan büyükelçiliği
kâtipliğine atama
Yunanistan büyükelçiliği kâtipliğine Hasip Osman RG
Tan atanmıştır.
24
Haziran
Merkez Daireleri muhasebe Merkez Daireleri muhasebe müdürlüğüne Bütçe ve RG
Mali kontrol şube müdürü Fevzi Mağat’ın atanmasına karar verilmiştir.
25
Haziran
25
Haziran
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Tamim, berberlik eden ruhsatnameli sünnetçiler hak- RG
Vekâleti Tamimi
kındadır.
26
Haziran
Vatandaşlıktan çıkarılmanın iptali hakkında BKK
Azerbaycan eski Adliye nazırı Halil Gürgörene’nin RG
vatandaşlıktan çıkarılmasından vazgeçilmiştir.
26
Haziran
Bataklıkların kurutulması
ve su işlerinin ıslahı çalışmalarının düzenlenmesi
Sıtma bakımından kurutulması biran evvel zaruri BCA:
olan bataklıkların ıslah çalışmaları Nafıa Vekaleti ve 030.10/
Genelkurmay sıhhiye mütehassıslarının ortaklığıyla 158.112.13/
yürütülmektedir.
412
Tamimler, dört yeni müstakil köy kurulması ve bir RG
köyün idari bağlılığının değiştirilmesi ile ilgilidir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Haziran
Umumi Müfettişlik tayinle- Trakya umumi müfettişliğine birinci umumi müfettiş RG
ri
Abidin Özmen’in ve Birinci Umumi müfettişliğe
Samsun eski valisi Avni Doğan’ın atanmasına karar
verilmiştir.
26
Haziran
İaşe talimatnamesine ek talimatname
Talimatname, mülteciler ile göçmen ve nakledilen RG
kimselerin iaşesi hakkındadır.
28
Haziran
Kazanç vergisi nispetlerine
dair BKK
Fabrika ve matbaaların 1943 mali yılı içinde tabii RG
olacakları kazanç vergisi düzenlenmiştir.
28
Haziran
Diyarbakır - Batman demiryolu açıldı.
Nafıa vekili, bu hattın bir gün petrol hattı olabileceği C, 29.
Haziran
ihtimalini müjdeledi.
1943
28
Nisan
CHP sanat danışmanlığı
görevine atama
Ünlü yazar Yahya Kemal, CHP’nin sanat danışman- CA
lığı görevine getirildi.
29
Haziran
Başvekâlet Teşkilatı hakkında kanun
Başvekâlet teşkilatı, hususi kalem müdürlüğü, mua- RG
melat umum müdürlüğü, neşriyat ve müdevvenat
umum müdürlüğü, arşiv umum müdürlüğü, yazı işleri
ve sicil müdürlüğü ve evrak, levazım ve idare müdürlüğünden oluşmaktadır.
29
Haziran
Yüksek öğretim müesseselerinde çalıştırılacak ya- BCA:
bancı prof. yardımcı, okutman ve öğretim yardımcı- 30..18.1.2 /
102.47..10
larına ait kadroların tasdikine karar verilmiştir.
30
Haziran
Ankara'da mesken bunalımına dair rapor
CHP Meclis grubu komisyonu Ankara'daki konut sıkıntısına dair meclis başkanlığına bir rapor sundu. Bu
raporda, bu sıkıntıya sebep olan nedenlerin başında
nüfusun giderek artmakta oluşu buna rağmen bina
yapımının harp koşulları nedeniyle aynı artış hızını
yakalayamaması olarak belirlenmekte ve bu bunalımın aşılması konusunda öneriler getirilmektedir.
30
Haziran
Ticaret Vekâleti teşkilat ve
vazifelerine dair kanuna ek
kanun
Ticaret müşavir ve ataşelerinin tahsisatları ve işe RG
alınma koşulları yeniden düzenlenmiştir.
30
Haziran
Vilayet Sıhhat ve İçtimai
Muavenet müdürlüklerine
atama
Konya, Gaziantep, Eskişehir, Bolu, Erzincan, Tokat, RG
Tunceli ve Siirt illerinin Sıhhat ve İçtimai Muavenet
müdürlükleri ile Birinci Umumi Müfettişlik Sıhhi
Müşavirliğine atamalar yapılmıştır.
30
Haziran
Numaralı kararı
Tramvaylarda yankesicilik suretiyle yapılan hırsızlık- RG
larda Ceza Kanununun 492. maddesi hüküm ve sarahati dairesinde cezalandırılmasına karar verilmiştir.
30
Haziran
Numaralı kararı
Mevcut demiryollarının tevsii gibi münferit sebepler- RG
le yapılan istimlaklerde istimlak bedelinin umumi
hükümler dairesince takdir ve tayin edilmesine karar
verilmiştir.
30
Haziran
Numaralı kararı
Temyiz arzuhali gibi evraka ilsak edilen kayıt pulu RG
üzerine vazedilen tarihin temyize mebde addedilmesine ve müddetin hesabında esas tutulmasına karar
verilmiştir.
BCA:
030.10/
5.26.13/
5128
1943 Yılı 413
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
30
Haziran
Seyhan Barajı hizmete
açıldı.
Barajın Çukurova'nın sulanmasını sağlayacak düzey- C, 1.
Temmuz.
de su tutması amaçlanmaktadır.
1943
1
Temmuz Daily Express Gazetesi'nin
Türkiye üzerine makalesi
Makalede, "1 milyondan fazla askeri silah altında tu- C, 1.
tan Türkiye, sakin ve neşelidir" denilerek Türkiye'nin Temmuz.
1943
savaştaki konumu ortaya konmaktadır
1
Temmuz Samsun mebusluğuna seçilen Nasuhi Erzurumlu'nun
mazbatası reddedildi.
Askerliğini tamamladığına dair sahte evrak kullanan C, 1.
ve bu nedenle 3 ay hapis cezası alan Samsun mebu- Temmuz.
1943
sunun mebusluk mazbatası reddedildi.
1
Temmuz Bigadiç kazasının teşkilatına dair kanun
Balıkesir vilayetine bağlı Bigadiç nahiyesinde mer- RG
kezi Bigadiç olmak ve bu adla anılmak üzere bir kaza
kurulmuştur.
1
Temmuz Devlet Konservatuarı ve
Riyaseti Cumhur Filarmonik Orkestrası mütedavil
sermayesi hakkında kanun
Devlet Konservatuarı ve Riyaseti Cumhur Filarmonik RG
Orkestrası için 250.000 lira mütedavil sermaye tahsis
olunmuştur.
2
Temmuz Dâhiliye Vekâleti merkez
teşkilat ve vazifeleri hakkındaki 1624 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna
bir madde eklenmesine dair
kanun
Dâhiliye Vekâleti, hususi kalem müdürlüğü, teftiş RG
heyeti, hukuk müşavirliği, mahalli idareler umum
müdürlüğü, nüfus işleri umum müdürlüğü, vilayetler
idaresi umum müdürlüğü, zatişleri umum müdürlüğü,
seferberlik müdürlüğü ile evrak ve levazım müdürlüklerinden oluşmaktadır.
2
Temmuz TBMM kararları
Devlet Şurası dördüncü ve beşinci daire reislikleri ile RG
devlet şurası azalıkları için yapılan seçimlerin sonucunda belirlenen kişiler göreve atanmıştır.
2
Temmuz Tezcani tarikatı tevkifatı
Ankara'da tarikatın başı ve 20 tarikat üyesi adliyeye C, 2.
Temmuz.
sevkedildi. Tarikat başı tutuklandı.
1943
2
Temmuz İstanbul'da ekmek sorunu
Buğday yoksunluğu nedeniyle, "içinde hiç buğdayı C, 2.
bulunmayan ekmek hasta ve çocukların yiyemeyece- Temmuz.
1943
ği hale geldi."
2
Temmuz Yabancı uzman görevlendirme
Cumhurbaşkanlığı Filarmonik Orkestrası ile Devlet BCA:
Konservatuarı'nda çalıştırılacak yabancı uzman ve 30..18.1.2 /
öğretmenlere ait kadroların tasdikine karar verilmiştir. 102.49..1
2
MTA Enstitüsü'nce çeşitli hizmetlerde çalıştırılan iki BCA:
yabancı uzmanın çalışma müddetlerinin birer yıl uza- 30..18.1.2 /
102.49..6
2
Etibank'ın merkez ve işletmelerinde görevli 13 ya- BCA:
bancı uzmanın çalışma müddetlerinin birer yıl uza- 30..18.1.2 /
102.49..7
3
Temmuz İstanbul Üniversitesi Fen
Aynı zamanda yapımı tamamlanan Tıp Fakültesi'ne C, 4.
ve Edebiyat Fakültesi bina- bağlı üçüncü dahiliye ve birinci hariciye kliniklerinin Temmuz.
1943,
sının temeli atıldı.
de açılışı yapıldı.
HAY-K
3
414
Temmuz Haşhaş ekimine dair BKK
Haşhaş ekilecek ve afyon sütü,sakızı veya yağı top- RG
lanacak mıntıkaların 1943 yılı listesi belirlenmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
3
Temmuz Başvekâlet teşkilatına atamalar
Başvekâlet teşkilatındaki umum müdürlüklerine ata- RG
malar yapılmıştır.
3
Temmuz Nafıa yüksek fen heyeti
azalıklarına atama
100 lira maaşlı azalıklara su işleri reisi Ali Ratıp Su- RG
man ile şose ve köprüler reisi Kemal Hayırlıoğlu
atanmıştır.
3
Temmuz Teftiş heyeti müfettişliklerine atama
Müfettişliklere Fikret German, Hadi Birkan, Suphi RG
Tunç ve Ali Rıza Koç atanmışlardır.
3
Temmuz Vakıf Paralar İdarelerinin
yapacağı ikrazlara dair ek
talimatname
Talimatname Vakıf Paralar İdarelerinin ikraz edebi- RG
lecekleri miktarların belirlenmesi ile ilgilidir.
3
Temmuz İstanbul Fen ve Edebiyat
Fakültelerinin Temeli atıldı.
Temel atma töreninde Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali CA
Yücel katıldı.
5
Temmuz Vergi temyiz komisyonu
reisliğine ve azalıklarına
atama
Vergi temyiz komisyonu reisliğine Maliye Vekaleti RG
müsteşar muavini İhsan Pırnar ve azalıklara
Kemalettin Akalın ile Cemil Akok atanmıştır.
5
Temmuz Urfa’da idari bağlılık değişikliği
Urfa’nın Harran kazasına bağlı Üzerlik köyü buradan RG
alınarak merkez kazasının Sumatar nahiyesine bağlanmıştır.
5
Temmuz Konya’da idari bağlılık değişikliği
Konya’nın Karapınar kazasının Hotamış nahiyesine RG
bağlı Sürgüç, Büyük Aşlama ve Uzunkuyu köyleri
buradan alınarak Cumra kazası merkez nahiyesine
bağlanmıştır.
5
Temmuz Dâhiliye Vekâleti Tamimi
Tamim, Bayat köyü adının Zümrütova olarak değişti- RG
rilmesi, Hatay’da iki köyün birleştirilmesi ve Bahçecik köyünün kurulması ile ilgilidir.
6
Temmuz TBMM’de Türkçülük tartışmaları
Dışişleri Bakanı N. Menemencioğlu, bu tartışmaları CA
sona erdirmek amacıyla hükümetin Türkçülüğe bakış
açısını özetleyen şu açıklamayı yaptı: “Bizim Türkçülüğümüz bu vatan sınırları içine girmiş olan Türklere
ait ve münhasırdır” .
6
Temmuz Hâkimlik atamaları
Çeşitli illere hakim, müddeiumumi ve muavinleri RG
atanmıştır.
7
Temmuz Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti teşkilat ve vazifeleri
hakkındaki 2825 sayılı kanuna ek kanun
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti merkez ve taşra kad- RG
ronsa dahil memurların inzibati suçları hakkında karar vermek üzere vekalette bir inzibat komisyonu kurulmuştur.
7
Temmuz Vakıflar Umum Müdürlüğü Vakıflar Umum Müdürlüğü 1940 mali yılı masarifi RG
1940 yılı hesabı kati kanunu 3.064.673 liradır.
7
Temmuz İstanbul Tünelde kaza
Tünelde tren vagonunun kayışının kopması sonucun- CA
da yaşanan kazada bir kişi ölürken 20 kişi yaralandı.
8
Temmuz Mecliste Türkçülük tartışması
Hariciye Vekili: "Bizim Türkçülüğümüz bu vatanın C, 8.
sınırları içine girmiş olan Türklere ait ve münhasır- Temmuz.
dır. Türkiye hudutları haricinde kalan Türklere yalnız 1943
refah ve saadet temennimiz vardır.” Açıklamasını
yapmıştır.
1943 Yılı 415
G
Ay
Açıklamalar
Kaynak
8
Temmuz Ankara'da kimi Hazine, va- Ankara şehri imar planına göre yol ve meydan olması
kıf ve Belediye arazilerinin planlanan araziler bağlı bulundukları kuruluşlardan
İmar Müdürlüğü'ne devre- alınarak Ankara İmar Müdürlüğü'ne devredilmiştir.
dilmesine dair BKK
BCA:
030.18.017
/102.51.5/
101-150
8
Temmuz Yabancı uzmanın çalışma
izninin uzatılmasına dair
BKK
Zingal, Zindan ve Çangal Ormanları Türk Anonim BCA:
Şirketi'nin Ayancıktaki kereste fabrikasında uzman 030.18.1.2/
olarak çalışan Romanya tebaasından ve Yahudi ır- 102.50.6
kından Meşulam Surkis'in çalışma izninin uzatılmasına karar verilmiştir.
8
Temmuz Nafıa Vekâleti Memurları
İstihlak Kooperatifi’nin
teşkili hakkında BKK
Kooperatif’in satın alacağı istihlak maddelerini ortak- RG
larına dağıtmak ve ortaklarının ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Ankara olmak üzere 30 sene müddet ve en az
2.000 lira sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
8
Temmuz Bafra’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında
BKK
Bafra’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam ya- RG
pılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
8
Temmuz Arşiv Tasnif heyeti kadrosunun tasdikine dair BKK
Arşiv tasnif heyeti bir şef, 6 tasnifçi ve 2 bekçiden RG
oluşmaktadır. Bu kadronun maaşları Başvekâlet bütçesinden karşılanacaktır.
8
Mesleki ve teknik okullar ile İstanbul Yüksek Mü- BCA:
hendis Okulu'nda çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait 30..18.1.2 /
102.51..3.
kadroların tasdikine karar verilmiştir.
9
Temmuz Defterdarlık atamaları
Rize, Antalya, Kütahya ve Diyarbakır defterdarlıkla- RG
rına atamalar yapılmıştır.
9
Temmuz İktisat Vekâleti Müşavirliğine atama
İktisat Vekâleti Müşavirliğine İnhisarlar Umum mü- RG
dürü Adnan Halet Taşpınar atanmıştır.
9
Temmuz Ticaret müşavirliklerine
atama
Ticaret müşavirliklerine hali hazırda New York, Ber- RG
lin ve Bern ticaret ataşeliklerini yapan kişiler atanmıştır.
10
Temmuz Varlık vergisi kanunu bağlamında yayımlanan talimatnamenin değiştirilmesine dair BKK
Varlık vergisi kanununun çalışma mecburiyetine dair RG
hükümleri ihtiva eden 12. ve 13. maddelerinin tatbik
sureti hakkındaki talimatnamenin 16. Maddesinin
değiştirilmesine karar verilmiştir. Değişiklik çalışma
mecburiyetini ifa ederken hastalananların tedavileri
ile ilgilidir.
10
Temmuz Pasaport Kanunun tadiline
dair kanun
Pasaport kanununun 10. maddesinin tadiline dair RG
4061 sayılı kanunun muvakkat maddesi hükmü 1945
mayıs ayı sonuna kadar uzatılmıştır.
10
Temmuz Kibrit fiyatına zam hakkında BKK
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti tarafından 26.5.1943 RG
tarihinden itibaren kibrit fiyatı 2 kuruş olarak tespit
edilmiştir.
10
Temmuz Amerikan ve İngiliz birlik- Ağustos ortasında bütün adanın işgali tamamlandı. Armaoğlu,
leri Sicilya’ya 160.000 kişi- Sicilya çıkarması savaşın kaderini belirleyen adım- s: 387
lik çıkarma yaptılar.
lardan biri oldu. Bu çıkarma, İtalya siyasetinde büyük
bir değişiklik meydana getirdi. Savaş uzadıkça rejime
karşı hoşnutsuzluğu büyüyen halk Mussolini’yi ikti-
416
Olay/Mevzuat
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
dardan düşürdü. Mussolini tutuklanırken partisi de
lağvedildi. Amerikan ve İngiliz ordularının baskısısı
altında İtalya’nın teslim bayrağını çekmesi Almanya’nın tek başına kalmasına yol açacaktı.
12
Temmuz İktisadi Devlet Teşekkülleri
hakkındaki 3460 sayılı kanunun tatbik suretini gösterir nizamname
Nizamname, İktisadi Devlet Teşekküllerinin yöneti- RG
mi, idari heyetleri, şirket ve müesseseleri, bütçe, vergi, kar ve zarar hesapları gibi konuları düzenlemektedir.
13
Temmuz PTT Umum Müdürlüğü
teşkilat ve vazifeleri hakkında kanun
Kanun, teşkilatın kuruluşunu, idaresini, kadrosunu, RG
vazife ve salahiyetlerini düzenlemektedir.
13
Temmuz Kömür satış ve tevzi talimatnamesi
Talimatname Türkiye Kömür Satış ve Tevzi Müesse- RG
sesinden kömür alanların ihtiyaç beyannamesi doldurma mecburiyeti ve bu beyannamenin düzenlenmesi ile ilgilidir.
13
Temmuz Afyon Vilayeti'nin 1942 yı- Afyon’u yanı sıra pek çok ilin genel durumu ile ilgili BCA:
490..1.0.0 /
lı ahval-ı umumiye raporu raporlar Cumhuriyet Arşivleri’nde bulunmaktadır.
133.537..4.
14
Temmuz Kimi memurlara parasız
verilecek elbise hakkında
kanun
Askeri sahra postalarında müstahdem posta, telefon RG
ve telgraf memurlarıyla seyyar orduda vazife gören
muhasebe memurlarına parasız elbise verilmesine karar verilmiştir.
14
Temmuz Türkiye ile İsviçre arasında Anlaşma, Ankara belediyesinin ihtiyacı olan otobüs- RG
yapılan Anlaşmanın tasdi- lerin İsviçre’den satın alınması ile ilgilidir.
kine dair kanun
14
Temmuz Türkiye ile Finlandiya arasında yapılan Anlaşmanın
14
Temmuz Çeltek linyit madeninde üc- Devlet Demiryolları İşletme Umum Müdürlüğü tara- RG
retli iş mükellefiyeti tesis
fından işletilmekte olan Çeltek linyit madeninin istihedilmesi hakkında BKK
salini karşılayacak hadde çıkarmak maksadıyla ücretli iş mükellefiyeti tesis edilmiştir.
14
Temmuz Develi ve Bünyan’da elekt- Develi ve Bünyan’da elektriğin beher kilovatına 2 RG
rik tarifelerine zam yapılkuruş zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı
ması hakkında BKK
tasdik edilmiştir.
14
Temmuz İnegöl ve Çorum’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
İnegöl ve Çorum’da elektriğin beher kilovatına 2 ku- RG
ruş zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı
onanmıştır.
14
Temmuz Denizli ve İzmit’te elektrik
ve telefon tarifelerine zam
Denizli ve İzmit’te elektriğin beher kilovatına 2 ku- RG
ruş ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
14
Temmuz Sivrihisar’da elektrik tarife- Sivrihisar’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam RG
lerine zam yapılması hakyapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilkında BKK
miştir.
15
Temmuz Türkiye ile Macaristan arasında yapılan Anlaşmanın
Türkiye ile Finlandiya arasında 3 Nisan 1943 tarihin- RG
de imza edilen ticaret ve tediye anlaşması tasdik
edilmiştir.
Türkiye ile Macaristan arasında 24 Şubat 1943 tari- RG
hinde imzalanmış olan ticaret ve tediye anlaşması
tasdik edilmiştir.
1943 Yılı 417
G
Ay
15
Temmuz Kayseri’de elektrik tarifele- Kayseri’de elektriğin beher kilovatına 1 kuruş zam RG
rine zam yapılması hakkın- yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilda BKK
miştir.
15
Temmuz Ziraat Vekâleti emrine tahsis olunan mütedavil sermaye hakkında BKK
Ziraat Vekâleti emrine tahsis olunan mütedavil ser- RG
mayenin 700.000 lirasının sabit sermayeye tahvil
edilmesine karar verilmiştir.
15
Temmuz Zirai Kombinalar Dairesi
kadrosuna ilave yapılması
hakkında kanun
Zirai Kombinalar Dairesi kadrosuna fenni tesisatçı ve RG
ustabaşı kadroları eklenmiştir.
15
Temmuz Maliye Vekâleti atamaları
Gaziantep defterdarlığına Nurullah Toker ve müste- RG
şar muavinliğine Kenan Yılmaz atanmıştır.
16
Temmuz Köy ebeleri ve köy sağlık
teşkilatı yapılması hakkında kanun
Köy sağlık teşkilatı, hekim, ebe ve sağlık memurun- RG
dan oluşmaktadır.
16
Temmuz Subaylar heyetine mahsus
terfi kanununun değiştirilmesi hakkında kanun
Subaylar heyetine mahsus terfi kanununun 10. Ve 16. RG
maddeleri değiştirilmiştir. Değişiklik subayların
terfiye hak kazanabilmeleri için rütbede en az bulunmaları gereken sürelerle ilgilidir.
16
Temmuz Kaymakamlık atamaları
Pek çok ile kaymakam ve mektupçu atamaları yapıl- RG
mıştır.
17
Temmuz Üç milletvekilinin teşrii
Çoruh mebusu Asım Us, Denizli mebusu Naili RG
masuniyeti ile ilgili TBMM Küçüka ve Tokat mebusu Ahmet Sevengil’in işledikkararları
leri sanılan suçların takip ve muhakemesinin meclisin
devresinin sonuna bırakılmasına karar verilmiştir.
17
Temmuz Temyiz Mahkemesi’nin
Numaralı kararı
Karar, ödünç para verme kanununun murabaha ni- RG
zamnamesini ilga etmediği hakkındadır.
17
Temmuz Kazanç vergisi umumi tebliği
Toprak Mahsulleri Ofisinin resmi daire ve müessese- RG
lere yaptığı satışların taahhüt vergisine dâhil olmadığı hakkındadır.
19
Temmuz Varlık vergisi tahsilâtı
Varlık vergisinin bugüne kadar toplana kısmının 19 CA
milyon lirayı geçtiği açıklandı.
19
Temmuz Riyaseti Cumhur teşkilat
Bu kanunla başyaver, yaverler ve baştabip tahsisatları RG
kanununda değişiklik yadeğiştirilmiştir.
pılması hakkındaki 3568
sayılı kanuna bağlı 1 sayılı
cetvelin değiştirilmesine dair kanun
19
Temmuz Mahdut Mesuliyetli Esen
Evler Yapı Kooperatif Şirketi’nin teşkili hakkında
BKK
Şirketin Ankara’da alacağı arazi üzerinde ortaklarına RG
birer ev yaptırmak ve bu işin tahakkuku için sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Ankara
olmak üzere 20 sene müddet ve en az 525 lira sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
19
Temmuz Başvekâlet müsteşar muavinliğine atama
Başvekâlet müsteşar muavinliğine Ticaret Vekâleti RG
teftiş heyeti reisi Hakkı Kamil Beşe atanmıştır.
418
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
19
Temmuz Hariciye Vekâleti’nde terfi- Sofya elçisi Hasan Vasfi Menteş, Madrid elçisi Hulu- RG
ler
si Fuat Tugay, hukuk müşaviri Emin Ali Sipahi ikinci
dereceye, üçüncü daire umum müdürü Hasan Basri
Lostar üçüncü dereceye terfi ettirilmişlerdir.
20
Temmuz İtalyanlar zor durumda
Roma şehri de dahil İtalyan kentlerine yapılan aralık- C, 20.
sız müttefik bombalaması İtalya'yı zor durumda bı- Temmuz.
raktı. İtalyan askerleri kitleler halinde teslim olmaya 1943
başladı.
20
Temmuz Devlet Memurları aylıklarının tevhit ve teadülü hakkındaki 3656 ve buna ek
3888 sayılı kanunlara bağlı
cetvellerin Adliye Vekâleti
kısımlarında değişiklik yapılması hakkında kanun
Kimi memuriyetler çıkarılmış yerlerine farklı unvan RG
ve maaşlarla yeni memuriyetler tesis edilmiştir.
20
Temmuz Askeri ve mülki tekaüt kanununa ek 3255 sayılı kanuna ek kanun
Malul subay ve askeri memurlardan halen aldıkları RG
maaş, tahsisat, % 25 zam ve terfih zamları tutarı, 1
Haziran 1930 tarihinde tekaüt edilen aynı rütbeli ve
aynı hizmetli malul emsallerine bağlanan aylık miktarına baliğ olmayanların terfih zamları bu hadde kadar arttırılmıştır.
20
Temmuz Nahiye müdürlüklerinin
devir masrafları hakkında
kanun
Bu kanunla nahiye müdürlüklerinin devir masrafları RG
hakkındaki 3635 sayılı kanun kaldırılmış ve nahiye
müdürlerine devir ve teslim masraflarını karşılamak
üzere her ay maaşlarıyla birlikte 15 lira verilmesine
karar verilmiştir.
20
Temmuz 1683 sayılı kanunun meriyetten evvelki hükümlere
göre bağlanmış olan tekaüt
ve yetim aylıklarıyla vatani
hizmet maaşlarına zam yapılması hakkında kanun
1683 sayılı kanundan evvelki hükümlere göre maaş RG
almakta iken mezkur kanunun neşrinden sonra vefat
eden mütekaitlerin yetimlerine verilmekte olan aylıkların bugünkü baliğine % 40 zam yapılmasına karar
verilmiştir.
20
Temmuz Mamak Gaz Maske Fabrikasının Milli Müdafaa Vekâletine devri hakkında kanun
Bu kanunla, Milli Müdafaa Vekaleti Türkiye Kızılay RG
Cemiyetine ait Mamak Gaz Maske Fabrikasını bütün
mevcudu, hakları ve vecibeleriyle birlikte devralmaya izinli kılınmıştır.
21
Temmuz TBMM dün tatile girdi.
7 Eylül'de toplanmak üzere meclis toplantılarına ara C, 21.
Temmuz.
verdi.
1943
21
Temmuz Devlet Havayolları Umum Devlet Havayolları Umum Müdürlüğü teşkilatını RG
Müdürlüğü teşkilatı hakoluşturan kadroya eklemeler yapılmış ve özlük haklakındaki 3424 ve 3822 sayılı rında kimi düzenlemeler yapılmıştır.
kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun
21
Temmuz 4446 sayılı kanuna ek kanun
4446 sayılı kanun, devlet memurları aylıklarının tev- RG
hit ve teadülü hakkındaki 3656 ve buna ek 3888 sayılı kanunlara bağlı cetvellerin Dâhiliye Vekâleti kısmında değişiklik yapılmasına dair olan kanundur.
Yeni kanun 100 adet tahrirat katibi refiklerinin dereceleri 13 ve maaşları da 20 olarak tahsis edilmiştir.
1943 Yılı 419
G
Ay
21
Temmuz 4122 ve 4304 sayılı kanunlarda değişiklik yapılması
hakkında kanun
Bu kanunların Maarif Vekaleti ve Mesleki ve Teknik RG
Öğretim Yapı İşleri Müdürlüğü başlıkları altındaki
kısımlara yeni kadrolar eklenmiştir.
21
Temmuz Mesleki ve teknik okullar
açılması ve mevcutlarının
büyütülmesi hakkındaki
4304 sayılı kanuna ek kanun
Mesleki ve teknik okullar açılması ve mevcutlarının RG
büyütülmesi için yapılacak inşa, büyük tamir ve tesis
işleri ve bunlarla ilgili her türlü alımlar 2490 sayılı
Arttırma, Eksiltme ve İhale Kanununa tabi değildir.
21
Temmuz Ordu motorlu silah ve vasıtalarında kullanılacak ücretli sivil makinist ve şoförlere er melbusatı ve teçhizatı verilmesine dair kanun
Ordu motorlu silah ve vasıtalarında kullanılacak üc- RG
retli sivil makinist ve şoförlere, Milli Müdafaa Vekâleti’nce tayin ve tespit edilecek şekil ve kıyafette bu
birlikler eratına verilen melbusat ve teçhizat olarak
21
Temmuz 3834 sayılı kanuna bağlı
cetvelin değiştirilmesi hakkında kanun
Bu kanunla, lise, öğretmen ve ortaokul müdür, RG
başmuavin ve muavinlerinin idari vazife ücretlerine
ait kadro cetveli değiştirilmiştir.
21
Temmuz Yangın, yersarsıntısı, sel ve Kanun, zarar gören dosya ve evrakın yenilenmesine RG
heyelan nedeniyle mahke- ilişkin muameleleri düzenlemektedir.
me ve adliye dairelerinde
ziyana uğrayan dosyalar
hakkında yapılacak muamelelere dair kanun
21
Temmuz 1943 mali yılı muvazenei
Cetvelin Maarif Vekâleti kısmına 6.000.000 lira RG
umumiye kanununa bağlı A munzam tahsisat verilmiştir.
işaretli cetvelin Maarif Vekâleti kısmında değişiklik
21
Temmuz 4 kazanın belediye reislikleri hakkında BKK
Görülen lüzuma binaen Solhan, Genç, Kığı ve Karlı- RG
ova kazaları belediye reislikleri vazifelerinin kaymakamlar uhdesine verilmesine karar verilmiştir.
21
Temmuz Temyiz Mahkemesi birinci
reisliği seçimi hakkında
BKK
Temyiz Mahkemesi birinci reisliğine Halil İbrahim RG
Özyürük’ün intihabı tasdik edilmiştir.
22
Temmuz Basın ve Yayın Umum
Müdürlüğü teşkilat, vazife
ve memurları hakkında kanun
Bu kanunla Başvekâlete bağlı Basın ve Yayın Umum RG
Müdürlüğü kurulmuştur. Kanunda müdürlüğün gayesi, kadrosu, vazifeleri, memurların terfi ve tayin usulleri gibi konular düzenlenmektedir. Kanun 15 Temmuz tarihinde mecliste kabul edilmiştir.
23
Temmuz Hariciye Vekâleti atamaları Bu kararname ile 2 başkonsolos, 2 müsteşar, 3 kon- RG
solos, 9 katip, 5 muavin konsolos ve 4 kançılar merkeze alınmış ve yerlerine atamalar yapılmıştır.
23
Temmuz Mali Tetkik Heyeti Azalığına atama
Mali Tetkik Heyeti Azalığına Maliye Başmüfettişi RG
Abbas İdil’in ve Ankara ili Defterdar muavinliğine
Divanı Muhasebat Müddei Umumi muavini Halil Sezai Erkut’un atanmasına karar verilmiştir.
24
Temmuz Ereğli kömür havzasındaki
ocakların devletçe işlettirilmesi hakkındaki 3867
sayılı kanuna ek kanun
Bu kanunla, Ereğli Kömürleri İşletme Müessesesiyle RG
Türkiye Kömür Satış ve Tevzi Müessesesinde kadroya alınacak memurların kadroları düzenlenmektedir.
420
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
24
Temmuz İktisadi Devlet Teşekkülleri
Memurları Tekaüt Sandığı
Maden istihsalinde çalışan memur ve müstahdemle- RG
rin toprak altı işlerinde geçen fiili hizmet müddetleri,
tekaütlük müddeti için bu müddetin yarısı ilave edilmek suretiyle tespit olunur.
24
Temmuz Bankalar ve Devlet müesseseleri memurları aylıklarının tevhit ve teadülü hakkındaki 3659 sayılı kanuna
ek kanun
Kanun, 3659 sayılı kanun mucibince verilebilecek RG
tazminatın, alakalı vekilin tasvibiyle aylık tutarların
en çok % 50’sine kadar çıkarılabileceğini düzenlemektedir.
24
Temmuz Milli Müdafaa Vekilliği
kadrolarına dahil sivil sanatkar müstahdemler ve
askeri sanatkar memurlar
yerinde kullanılacak şoför
ve sanatkar erlerle onbaşı
ve çavuşlara verilecek ücret
ve yevmiyeler hakkında
kanun
Kanun, Milli Müdafaa Vekilliği kadrolarına dahil si- RG
vil sanatkar müstahdemler ve askeri sanatkar memurlar yerinde kullanılacak şoför ve sanatkar erlerle onbaşı ve çavuşlara ayda 30 lirayı geçmemek üzere ücret verilmesini düzenlemektedir.
24
Temmuz İnekhanelere mütedavil sermaye verilmesi hakkında
kanun
Sığır yetiştirme işleri için kurulmuş ve kurulacak RG
inekhanelerden her birine en çok 50.000 liraya kadar
mütedavil sermaye verilecektir.
24
Temmuz Denizaltı gemileriyle
avcıbotlarında bulunanlara
verilecek hazır gıda hakkında kanun
Verilecek gıdanın 4.000 kaloriden az olmaması ge- RG
rekmektedir. Gemi mürettebatına hazır gıda verildiği
sürece diğer bilcümle yiyecek, yemek bedeli ve istihkak verilmez.
24
Temmuz Ziraat Vekâleti teşkilatının
nakil ve teknik işletme vasıtalarıyla teçhizine dair
kanun
Ziraat Vekâleti’nin vazife ve iştigal mevzularına ait RG
ameli işleri bizzat yapıp çiftçiye göstermek veya çiftçiye yaptırarak öğretmek maksadıyla lüzum görülen
mahallerdeki ziraat teşkilatına bakanlık tarafından
kamyonet, motosiklet, araba, iş hayvanı, her türlü
makine, alet, ilaç ve sair nakil ve teknik işletme vasıtaları verilir. Memurların çalışmalarına merkez teşkil
etmek ve lüzumlu vesait ve malzemenin muhafazasını temin eylemek için teknik ziraat merkezleri kurulur.
24
Temmuz 1943 mali yılı muvazenei
Cetvelin Vakıflar Umum Müdürlüğü faslına 140.000 RG
umumiye kanununa bağlı A lira munzam tahsisat verilmiştir.
işaretli cetvelin Maliye Vekâleti kısmında değişiklik
24
Temmuz Cami ve mescit hademele- Aylıklarını Vakıflar Umum Müdürlüğü bütçesinden RG
rine parasız elbiselik kumaş alan cami ve mescit hademelerine yerli fabrikalar
verilmesi hakkında kanun
mamullerinden bir defaya mahsusu olmak üzere parasız üçer metre elbiselik kumaş verilecektir.
24
Temmuz Teknik ziraat ve teknik
bahçıvanlık okulları kanunu
Ziraat Vekâleti, çeşitli ziraat işlerinin teknik yapıcısı RG
ve başarıcısı olarak köylü çiftçi çocuklarını yetiştirip
köye vermek maksadıyla uygun göreceği yerlerde ve
sayıda Teknik Ziraat Okulları ve Teknik Bahçıvanlık
Okulları ile bu okullara bağlı küçük, orta, büyük köylü öğretim işletmeleri kurmaya yetkili kılınmıştır.
1943 Yılı 421
G
Ay
26
Temmuz Mussolini istifa etti.
Yeni başvekil Badoglio olurken, başkumandanlığı da C, 26.
bizzat kral üzerine aldı. İtalyan halkı büyük bir nü- Temmuz.
1943
mayiş ile barış yapılmasını istedi.
26
Temmuz Dar gelirlilere ucuz fiyatla
tevzi edilmekte olan şeker
miktarının arttırılması hakkında BKK
Dar gelirlilere ucuz fiyatla tevzi edilmekte bulunan RG
şeker miktarının 1 Temmuz 1943 tarihinden itibaren
değişmez gelirliler için nüfus başına ayda 600 gramdan 1 kiloya ve dar gelirliler için de 300 gramdan
500 grama çıkarılmasına karar verilmiştir.
26
Temmuz Başmüddeiumumiliğe atama
150 lira maaşlı başmüddeiumumiliğe terfian Temyiz RG
Mahkemesi ikinci reislerinden Fahrettin Karaoğlan
atanmıştır. Bu kararname ile Temyiz mahkemesi
ikinci reisliklerine Fuat Tuğcu, Şemsettin Temizer ve
Necmettin Zahir Sencer atanmıştır.
26
Temmuz Yabancı uzman ziyareti
12. İzmir Enternasyonal Fuarı'na iştirak veya ziyaret BCA:
kastiyle yabancı ülkelerden gelecek uzmanlara para- 30..18.1.2 /
102.58..1
sız vize verilmesine karar verilmiştir.
26
Temmuz Vilayet idare heyeti azalıklarına atama
İstanbul, Bursa, Balıkesir, Kocaeli, Sivas ve İzmir RG
İdare Heyeti azalılarına atamalar yapılmıştır.
27
Temmuz İzmir Tramvay ve Elektrik
Türk Anonim Şirketinin satın alınması hakkında kanun
İzmir Tramvay ve Elektrik Türk Anonim Şirketi im- RG
tiyazıyla tesisatının satın alınmasına ve bu müessesenin devlet tarafından işletilmesine dair mukavelename tasdik edilmiştir.
27
Temmuz Memurin Kanununu 8.
maddesinin tefsiri
Tefsir, kanunda yer alan bu maddenin hükmünün, RG
kadro sebebiyle açıkta bulunan veya vekâlet emrine
alınan memurlara şamil olmadığı şeklindedir.
27
Temmuz Adliye Vekâleti Talimatnamesi
Talimatname, Adliye Emanet Dairesine tevdi edilen RG
suç eşyasının saklanma ve geri verilmesi hakkındadır.
28
Temmuz Zeytinburnu Çimento fabrikasına el konulması hakkında BKK
Türk Çimentosu ve Kireci Anonim Şirketi’ne ait RG
Zeytinburnu Çimento fabrikasına, Milli Korunma
kanununun 18. maddesine müsteniden işletilmek üzere el konulmuştur.
28
Temmuz Polatlı Memurlar İstihlak
Kooperatifinin teşkili hakkında BKK
Kooperatifin satın alacağı istihlak maddelerini ortak- RG
larına dağıtmak ve ortaklarının ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Polatlı olmak üzere 30 sene müddet ve en az
2.000 lira sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
29
Temmuz İnhisar altında bulunan barut ve patlayıcı maddelere
uygulanan resimler hakkında BKK
İnhisar altında bulunan barut ve patlayıcı maddeler RG
silah ve teferruatının maliyetlerine ilave edilecek resimlerin asgari ve azami hadleri yeniden düzenlenmiştir.
30
Temmuz Yersarsıntısı hakkında Nafıa Nafıa Vekâleti, deprem bölgesinde yapılması gereken RG
Vekâleti’nin raporu
işlerle ilgili bir rapor hazırlatmış, bölgece gerekli
maddi yardım ve hizmetleri belirlemiştir.
30
Temmuz Adliye Vekâleti atamaları
422
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Temyiz mahkemesi azalıkları ile hakim, hakim mua- RG
vini, müddeiumumi ve müddeiumumi muavini toplu
atamaları yapılmıştır.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
30
Temmuz Ordu’da iki kaza arasında
sınır anlaşmalığına dair kararname
Ordu’nun Gölköy kazasına bağlı Çatak köyünün Sı- RG
rıklı obası ile aynı vilayetin Mesudiye kazasının
Lağus köyüne ait yayladan dolayı iki kaza köyleri
arasında çıkan ve iki kaza sınır hadisesi mahiyetini
alan anlaşmazlığın sınırın yaylanın tam ortasından
geçirilerek halli uygun görülmüştür.
30
Temmuz Kandıra ve Kahta kaymakamlarının merkeze alınması hakkında kararname
Kandıra kaymakamı Sezai Harmankaya ile Kahta RG
kaymakamı Kerim Tümay’ın lüzumu sabit olmasına
binaen vekalet emrine alınmasına karar verilmiştir.
30
Temmuz Dâhiliye Vekâleti Tamimleri
Tamimler, Sürgüç, Büyük Aşlama, Uzunkuyu köyle- RG
rinin Çumra kazasına bağlanması, Üzerlik köyünün
Sumatar nahiyesine bağlanmasına ve Kuzdere ve
Ağva mahallelerinin birleştirilerek müstakil bir köy
haline getirilmesi ile ilgilidir.
30
Temmuz İktisat Vekâleti Tamimi
Tamim, İstanbul Havagazı ve Elektrik ve Teşebbüsatı RG
Sınaiye AŞ ile işçileri arasındaki iş ihtilafının kotarılması ile ilgilidir.
31
Temmuz Vatandaşlıktan çıkarılma
Yabancı bir devlet ordusunda askerlik hizmetini ka- RG
bul ettiği anlaşılan İskenderun doğumlu Selim
Tutay’ın vatandaşlıktan çıkarılmasına karar verilmiştir.
31
anlaşılan Cizre doğumlu Ferman Ergun’un vatandaşlıktan çıkarılmasına karar verilmiştir.
31
Yabancı bir devlet ordusunda askerlik hizmetini ka- RG
bul ettiği anlaşılan Silistre doğumlu Osman Çakır’ın
vatandaşlıktan çıkarılmasına karar verilmiştir.
2
Ağustos
Mussolini tevkif edildi.
Mussolini hükümetinin devrilmesi ile İtalya'da fa- C, 2.
şizm dönemi sona erdi. İtalya'yı teslim olmaya zor- Ağustos.
lamak isteyen müttefikler de hava saldırılarının yo- 1943
ğunluğunu arttırdılar.
2
Ağustos
anlaşılan Ahmet oğlu Alaattin’in vatandaşlıktan çıkarılmasına karar verilmiştir.
2
Ağustos
Rize’de elektrik tarifelerine Rize’de elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam ya- RG
zam yapılması hakkında
pılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmişBKK
tir.
2
Ağustos
Aydın valiliğine atama
2
Ağustos
Devlet Demiryolları memur ve müstahdemlerinin RG
almakta oldukları ücretlere göre verilecek seyahat
Müdürlüğü memur ve müs- yevmiyeleri yeniden düzenlenmiştir.
tahdemlerine verilecek harcırah, tazminat ve tahsisatlar hakkındaki nizamnamenin 5. maddesinin değiştirilmesine ve bu nizamna-
Aydın Valisi Süheyp Rumi Karafakoğlu’nun Trakya RG
Umumi Müfettişliği başmüşavirliğine atanması ardından boşalan Aydın valiliğine Trakya Umumi Müfettişliği başmüşaviri Salim Gündoğan atanmıştır.
1943 Yılı 423
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
meye bir muvakkat madde
eklenmesine dair nizamname
2
Ağustos
Konya Sıhhat ve İçtimai
Muavenet Müdürlüğü sınıfının yükseltilmesi
2
Ağustos
Dâhiliye Vekâleti Zat İşleri Dâhiliye Vekâleti Zat İşleri Umum Müdürlüğüne RG
Umum Müdürlüğü ve mu- mülga Memurlar Sicil ve Muamelat Umum Müdüravinliğine atama
lüğü’nden açıkta Ali Seyfi Tülümen’in ve müdür
muavinliğine de aynı müdürlüğün birinci şube müdürlüğünden açıkta Selim İmece’nin atanmasına karar verilmiştir. ve muavinliğine
2
Ağustos
Dâhiliye Vekâleti atamaları Emniyet müdürlüğü ve amirliklerine toplu atamalar RG
yapılmıştır.
2
Ağustos
Dâhiliye Vekâleti atamaları Mülkiye müfettişliklerine toplu atamalar yapılmıştır.
2
Ağustos
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Başmüfettişliğine atama
3
Ağustos
Malatya’da elektrik ve tele- Malatya’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş ve te- RG
fon tarifelerine zam yapıl- lefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair
ması hakkında BKK
3
Ağustos
Urla’da elektrik tarifelerine Urla’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş yapılma- RG
sına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
BKK
3
Ağustos
Seyrüsefer izni hakkında
BKK
Bazı motosiklet ve nakil vasıtalarına seyrüsefer izni RG
verilmiştir.
4
Ağustos
Tamim, Akşehir kazasının Tuzlukçu nahiyesi merke- RG
zine bağlı Pazarkaya mahallesinin kendi muhtarı olan
müstakil bir köy haline getirilmesi ile ilgilidir.
4
Ağustos
Orman Nizamnamesinin
28. maddesinin 1. fıkrasını
değiştiren nizamname
Değiştirilen madde, hususi ormanların harita ve plan- RG
larının, hususiyetleri Ziraat Vekâleti tarafında tasdik
edildikten sonraki 3 sene zarfında yapılma zorunluluğu hakkındadır.
4
Ağustos
Umum Müdürlüğü memurlarının tayin, tebdil, terfi,
tecziye usulleriyle bunlara
verilecek harcırah, tazminat
ve tahsisatlar hakkındaki
nizamnameye ek nizamname
Nizamnameye ek bir muvakkat madde eklenmiştir. RG
Bu madde, gemi ve diğer deniz vasıtaları mürettebatına verilecek olan iaşe masraflarının fevkalade hallerin devamı müddetince % 50 fazlasıyla ödenmesi
hakkındadır.
4
Ağustos
Başvekâlet Neşriyat ve
Başvekâlet Neşriyat ve Müdevvenat Umum Müdür RG
Müdevvenat Umum Müdür muavinliğine (aynı zamanda Neşriyat Müdürü ve
muavinliğine atama
Mütercim) Maliye Vekâleti Milli Emlak Umum Müdür muavini ve şube müdürü Orhan Çapçı’nın terfian
tayini tensip edilmiştir.
424
Konya Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Ferit RG
Deringöz’ün sınıfının üçüncüye ve maaşının 80 liraya çıkarılmasına karar verilmiştir.
RG
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Başmüfettişliğine ve- RG
kaletin
Ekonomik
İşler
Müdürü
Celadet
Barbarosoğlu’nun ve Tarife Müdürü Enis Kansu’nun
da ikinci sınıf müfettişliğe atanmasına karar verilmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
4
Ağustos
Hariciye Vekâleti’nde atama
Moskova Büyük Elçisi Cevat Açıkalın derecesiyle RG
Katibiumumiliğe nakil ve tayin kılınmıştır.
4
Ağustos
Tamim, eşya fihristinde yapılan düzeltme ve ilaveler RG
hakkındadır.
5
Ağustos
Numaralı kararı
Karar, 497 sayılı kanun hükmünün ancak 1338 sene- RG
sinde geri alınan Trakya ve havalisi mültezimlerine
münhasır olduğu hakkındadır.
5
Ağustos
Numaralı kararı
Kararr, 2566 sayılı kanun hükmünün, borçlarından RG
bir kısmını mezkur kanunun meriyetinden evvel
ödemiş bulunanlara da teşmili hakkındadır.
6
Ağustos
İktisat Vekâleti Sanayi
Tetkik Heyeti Reisliğine
atama
İktisat Vekâleti Sanayi Tetkik Heyeti Reisliğine daha RG
evvelde bu vazifede bulunmuş olan Umumi Murakabe Heyeti birinci sınıf mütehassıslarından Şevket Süreyya Aydemir’in atanmasına karar verilmiştir.
6
Ağustos
Basın Yayın Umum Müdürlüğüne atama
Basın Yayın Umum Müdürlüğüne Matbuat Umum RG
Müdürü Selim Sarper’in atanmasına karar verilmiştir.
6
Ağustos
Vali muavinliklerine atama
Trabzon, Sivas, İzmir, Çanakkale ve Manisa vali mu- RG
avinliklerine atamalar yapılmıştır.
6
Ağustos
Maarif müdürlüklerine atama
Niğde, Sinop, Balıkesir, Kars, Hakkari, Kütahya ve RG
Bitlis Maarif müdürlüklerine atamalar yapılmıştır.
6
Ağustos
Tamim, Kırıkhan kazasına bağlı Hırsızpınar köyünün RG
adının Başpınar olarak değiştirildiği ile ilgilidir.
8
Ağustos
İtalya'da örfi idare (sıkıyönetim) ilan edildi.
Savaşın bitmesini isteyen halk her yerde hükümet C, 8.
aleyhine nümayişler düzenleyince sıkıyönetim ilan Ağustos.
1943
edildi.
9
Ağustos
Büyük Elçilik atamaları
Vişi, Moskova ve Roma Büyük Elçilikleri ile Peşte, RG
Lizbon, Stockholm ve Cidde elçiliklerine atamalar
yapılmıştır.
9
Ağustos
Dâhiliye Vekâleti Seferber- Dâhiliye Vekâleti Seferberlik Müdürlüğüne Harp RG
lik Müdürlüğüne atama
Okulu Silah Fenni öğretmenliğinden müstafi Binbaşı
Muhlis Canıtez’in atanmasına karar verilmiştir.
10
Ağustos
PTT İşletme Umum Müdürlüğü memuriyetlerine
atama
PTT’nin merkez müdürlüğü memuriyetleri ile birçok RG
ilin PTT müdürlüklerine atamalar yapılmıştır.
10
Ağustos
İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne atama
Prof. Dr. Cemil Bilsel’in emekliye ayrılması nede- CA
niyle boşalan İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne Prof.
Dr. Tevfik Sağlam atandı.
11
Ağustos
Gündoğmuş Memurlar İs- Kooperatifin satın alacağı istihlak maddelerini ortak- RG
tihlak Kooperatifinin teşkili larına dağıtmak ve ortaklarının ihtiyaçlarını karşılahakkında BKK
yacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Gündoğmuş olmak üzere 30 sene müddet ve en
az 600 lira sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
1943 Yılı 425
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Ağustos
Vilayetler İdaresi’nde atama
Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğü Birinci Şube RG
müdürlüğüne Kazım Arat’ın, ikinci şube müdürlüğüne ise Memduh Payzin’in atanmalarına karar verilmiştir.
11
Ağustos
Devlet Demiryolları İşletme Umum Müdür Muavinliğine atama
Devlet Demiryolları İşletme Umum Müdür Muavin- RG
liğine Maliye ve Muhasebe Dairesi reisi Vehbi
Çoker’in atanmasına karar verilmiştir.
11
Ağustos
Ticaret Vekâleti dördüncü
sınıf müfettişliğine atama
Ticaret Vekâleti dördüncü sınıf müfettişliğine Ayet RG
Giz’in atanmasına karar verilmiştir.
12
Ağustos
Maliye muhasebe sistemi
değişiyor.
Şimdiki muhasebe sisteminin yerine muzaaf sistemin C, 12.
konulacağı ve bu suretile gerek tediye gerek tahsilat Ağustos.
muamelelerinde zamandan % 40 nispetinde tasarruf 1943
edileceği düşünülmektedir.
12
Ağustos
Tokat’ta bulunan antimon
Tokat’ın Turhal nahiyesinin Geyran, Hacılar ve RG
madeninden alınacak resim Elalmış köylerinde bulunana antimon madeni
hakkında BKK
müstahselatından %1 nispi resim alınmasına karar
verilmiştir.
12
Ağustos
13
Ağustos
Denizli’de bulunan linyit
Denizli’nin Nazilli kazasına bağlı Kızıldere köyünde RG
ve kükürt madenleri sahala- kain linyit ve Sarayköy kazasının Teketirkaz mevkirı hakkında BKK
indeki kükürt madenleri sahalarına ait hesap yanlışlıkları düzeltilerek linyit madeni sahasının 557 ve
kükürt madeni sahasının 784 hektar olarak tashihi
kabul edilmiştir.
14
Ağustos
Quebec Konferansı
14-24 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen Konfe- Armaoğlu,
rans’ta Amerikan ve İngiliz Genelkurmayları İtal- s: 391
ya’da Mussolini’nin iktidardan düşmesiyle ortaya çıkan yeni durumu değerlendirmişlerdir. Almanya’yı
ikinci bir cephede daha sıkıştırmak için Fransa’da
Normandie kıyılarında bir cephe daha açılmasına karar verilmiştir.
14
Ağustos
Kütahya’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Kütahya’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam RG
14
Ağustos
İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne atama
İstanbul Üniversitesi rektörlüğüne Tıp Fakültesi İç RG
Hastalıkları Kliniği Ord. Profesörü Tevfik Sağlam’ın
atanmasına karar verilmiştir.
16
Ağustos
İstanbul Üniversitesi'nin çeşitli fakültelerinde söz- BCA:
leşmeli olarak çalışmakta olan yabancı uyruklu prof. 30..18.1.2 /
ve okutmanların çalışma sürelerinin uzatılmasına ka- 102.60..13
rar verilmiştir.
18
Ağustos
Devlet lehine yapılacak
Mukavelelerde devlet lehine yapılacak tadillerin doğ- BCA:
mukavele değişiklerine dair rudan doğruya ait olduğu vekaletçe icrasına 4353 sa- 030.10/15.
tamim
yılı Kanun'a tevfikan ve bu kanunun 31. maddesinde 84.33/1384
yazılı mercilerden mütelaa alınmak suretiyle yapılmasına dair tamim ilan edildi.
426
Kaynak
Niğde, Urfa, Çankırı, Gümüşhane, Erzincan, Yozgat, RG
Mardin, Siirt, Bingöl, Hakkari, Ağrı ve Çorum defterdarlıklarına atamalar yapılmıştır.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
19
Ağustos
Vakıflar Umum Müdürlük- Eskişehir Vakıflar Umum Müdürlüğüne Edirne Va- RG
lerine atama
kıflar Umum Müdürü İbrahim Kayaalp, Edirne Vakıflar Umum Müdürlüğüne Malatya Vakıflar Umum
Müdürü Şemsettin Arpat’ın atanmasına karar verilmiştir.
19
Ağustos
Karacasu, Kızılcahamam, Çarşamba, Manavgat ve RG
Kandıra kaymakamlıklarına atamalar yapılmıştır.
19
Ağustos
Nafıa Vekâleti üçüncü hukuk müşavirliğine atama
Nafıa Vekâleti üçüncü hukuk müşavirliğine Hukuk RG
Müşavir muavini Muhittin Denizci’nin atanmasına
karar verilmiştir.
19
Ağustos
İktisat Vekâleti ikinci hukuk müşavirliğine atama
İktisat Vekâleti ikinci hukuk müşavirliğine İstanbul RG
müddeiumumi muavinlerinden Orhan Köni’nin
19
Ağustos
Tamim, Kuzkaya nahiyesinin Araplı köyüne bağlı RG
Aşagıkınalı mahallesinin buradan alınarak aynı nahiyenin Keremli köyüne bağlanması ve Alanya kazasının merkez nahiyesine bağlı Kürtler köyünün adının
Türkler olarak değiştirilmesi ile ilgilidir.
20
Ağustos
İktisat Vekâleti’ne kadro
eklenmesi hakkında BKK
Muhtelif Sınaî mamullerin istihsal ve tevzilerinin RG
tanzimi mevzuunda Milli Korunma Kanununa tevfikan İktisat Vekâleti’ne verilen veya verilecek olan
vazifelerin tedviri için mezkûr vekâletin merkez teşkilatına kadro eklenmesine karar verilmiştir.
20
Ağustos
İzmir Fuarı açıldı.
Fuarın açılışını Ticarete Bakanı Celal Sait Siren yaptı.
21
Ağustos
Erzurum valiliğine atama
Erzurum Valiliğine İstanbul Emniyet Müdürü Haluk RG
Nihat Pepeyi’nin atanmasına karar verilmiştir.
21
Ağustos
23
Ağustos
Evlenme suretiyle Türk vatandaşlığını kazanmış olan RG
Anurey kızı Klavdiya’nın Türk vatandaşlığından çıkarılmasına karar verilmiştir.
24
Ağustos
Bilecik’teki maden suyu
müstahselatından alınacak
resim hakkında BKK
Bilecik’in Osmaneli kazasına bağlı Selçik köyünde RG
Doktor Mustafa Nail Marmara tarafından aramakla
meydana çıkarılan maden suyu müstahselatından % 1
nispi resim alınmasına karar verilmiştir.
24
Ağustos
Gaziantep ve Kırklareli’de
Gaziantep ve Kırklareli’de elektriğin beher kilovatına RG
2 kuruş ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair ilgili belediye meclisi kararları tasdik
edilmiştir.
24
Ağustos
İnegöl, Havran, Çarşamba,
Burhaniye ve Bolu’da
elektrik tarifelerine zam
İnegöl, Havran, Çarşamba, Burhaniye ve Bolu’da RG
elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam yapılmasına
dair ilgili belediye meclisi kararları tasdik edilmiştir.
25
Ağustos
Ankara Vali Muavinliğine
atama
Ankara Vali muavinliğine Dahiliye Vekaleti Mahalli RG
İdareler Umum Müdürlüğü ikinci daire reisi Hayri
Eke’nin atanmasına karar verilmiştir.
CA
1943 Yılı 427
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
25
Ağustos
Pek çok ilçe kaymakamı için toplu atama yapılmıştır. RG
26
Ağustos
Kırşehir Belediye reisliği
Kırşehir Belediye reisliğine Cevat Tarım’ın intihabı RG
seçiminin onaylamasına da- hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz olunan
ir kararname
26
Ağustos
Niğde Belediye reisliği seçiminin onaylamasına dair
kararname
Niğde Belediye reisliğine Rasıh Özbek’in intihabı RG
26
Ağustos
İdari bağlılık değişikliği
Amasya’nın merkez kazasına bağlı Ezinepınar nahi- RG
yesi merkezi Ezine köyü civarında bulunduğu mevkiden aynı nahiye sınırları içinde Zıgala köyüne kaldırılmıştır.
27
Ağustos
1943 askeri terfi listesi
yüksek tasdikten çıktı.
500 subayımız terfi ettiler. Üstsubay sınıfından tüm- C, 27.
general Baki Vandemir korgeneralliğe yükseldi. Terfi Ağustos.
edenler arasında 7 tümgeneral, 5 tuğgeneral ve 2 tu- 1943
ğamiral bulunmaktadır.
28
Ağustos
Çay istihsalatı
Yurtta çay ekimi 17 bin dönüme ulaşmış bulunmak- C, 28.
Ağustos.
tadır.
1943
1
Eylül
Ambar ve antrepo müddetini dolduran inhisar mad- RG
deleri hakkındadır.
1
Eylül
Müdürlüğü Tamimi
İskenderun ambarının 1.8.1943 tarihinden itibaren RG
müstakil ambar olarak çalışacağı hakkındadır.
3
Eylül
Adliye Vekâleti Tamimi
Tamim, 4277 sayılı kanunda yazılı suçalrı işleyen as- RG
keri olmayan şahıslar hakkında umumi mahkemelerce bu kanunun 1. maddesinde yazılı cezaların tatbik
olunacağı hakkındadır.
3
Eylül
PTT Umum Müdürlüğü
Tamimi
Tamim, Florya, Bitlis Karlıova, Kemalpaşa, Denizli, RG
Malatya müdürlüklerinde hizmete başlandığı ile ilgilidir.
4
Eylül
Başvekâlet Muamelat
Başvekâlet Muamelat Umum müdür muavinliğine RG
Umum müdür muavinliğine (aynı zamanda tetkik müdürüdür) İktisat Vekâleti İş
atama
Dairesi şube müdürü Mehmed Ali Fuad Dağpınar’ın
4
Eylül
Amasya Belediye reisliği
Amasya Belediye reisliğine Mehmet Şevket Laçin’ın RG
seçiminin onaylamasına da- intihabı hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz
ir kararname
4
Eylül
PTT müdürlüklerine atama- Afyon PTT Bölge Başmüdürlüğüne Münakalat Veka- RG
lar
leti Muhabere ve Müraisele müşavirlerinden Necabettin Çakıt’ın ve PTT İşletme Umum müdürlüğü seferberlik müdürlüğüne seferberlik bürosu müdürü
Hamit Pekçe’nin atanmasına karar verilmiştir.
4
Eylül
PTT Umum Müdürlüğü
Tamimi
428
Tamim, Çeşme merkezinin açılması ve Arjantin sefa- RG
reti ve konsoloslarının radyolarından ücret alınmasına lüzum görülmediği hakkındadır.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
6
Eylül
Devlet Deniz Yolları Islahı
Deniz ulaşımının ıslahı için İngiltere'den davet edilen C, 6. Eylül.
mütehassıslar şayanı dikkat bir rapor verdiler. Rapor- 1943
da demiryolları ve denizyolları işletmelerinin birleştirilmesinin faydalı olacağı belirtilmektedir. Raporda
denizyollarında çalışan işçilerin maaşlarının yükseltilmesi de gerekli görülmektedir.
6
Eylül
Maliye Vekâleti Tamimleri
Tamimler, merkez daireleriyle vekaletler muhasebe RG
müdürlüklerine gerek cevaben ve gerekse muamele
icabı olarak re’sen yazılacak evrak ve mahkeme başkatipleri tarafından alınan ve verilen paraların muhasebe kayıtlarına geçirilmemesi ve evvelce kayda intikal ettirenlerin hesaplardan çıkarılması ile ilgilidir.
7
Eylül
Meclis açıldı.
21 Temmuz'da tatil edilen TBMM tekrar toplandı.
8
Eylül
Su İşleri Başkanlığı emrinde çalıştırılacak yabancı BCA:
30..18.1.2 /
mühendise ait kadronun tasdikine karar verilmiştir.
Roma'nın kayıtsız şartsız mütareke teklifi ABD, İn- C, 9. Eylül.
giltere ve Rusya tarafından kabul edildi. Almanya ise 1943
bütün cephelerde gerilemeye başladı. Ancak İtalya'nın teslim olması ile iyice sıkışan Almanya, bu durumu kabullenmeyerek İtalya toprakları üzerinde
müttefiklerle savaşmaya başladı. Almanya saldırıları
Cenova ve Roma'ya kadar ilerledi.
C, 7. Eylül.
1943
102.64..6
9
Eylül
İtalya müttefiklere teslim
oldu.
10
Eylül
Devlet memurları aylıkları- Devlet memurları aylıklarının tevhit ve teadülüne da- RG
nın tevhit ve teadülüne dair ir olan 3656 sayılı kanununun 10. maddesinin tefsiriTBMM kararı
ne mahal olmadığına karar verilmiştir. 10. madde
mıntıka merkezleri Ankara’da olan müfettişlerden
Ankara’da ikamet etmeyenlere tazminat verilmeyeceği hakkındadır.
11
Eylül
İstanbul'da 7 günden beri
tifüs vakası görülmedi.
Sıhhiye müdürlüğü bulaşıcı hastalıklar hakkında hal- C, 11.
Eylül.
kı bilgilendirme çalışmalarına devam etmektedir.
1943
11
Eylül
Seferberlikte ve fevkalade
hallerde askeri şahısların
ailelerini icabında yanlarında bulundurmalarının
men’i hakkında kanun
Hudut ve kıyı garnizonlarında müstahkem mevki ve RG
mıntıkalarda deniz ve hava üslerinde ve tayin olunacak sair bölgeler içinde askeri şahısların aileleri efradının kendi yanlarında bulundurulmasının men’ine
fevkalade hallerde Genel Kurmay Başkanlığı ve seferberlikte kuvayi harbiyenin sevk ve idaresine memur zat salahiyetlidir.
11
Eylül
Toprak mahsulleri vergisi
talimatnamesi
Talimatname, verginin mahiyet ve şümulü, mükellef- RG
leri, ölçü usulü, beyan ve tahmin usulleri gibi konuları düzenlemektedir.
11
Eylül
Dâhiliye Vekâleti Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğü ile Mahalli İdareler
Umum Müdürlüğüne atama
Dâhiliye Vekâleti Vilayetler İdaresi Umum Müdür- RG
lüğü’ne Kars Valisi Hüdai Karataban’ın ve Mahalli
İdareler Umum Müdürlüğü’ne Çorum Valisi Muzaffer Akalın’ın atanmasına karar verilmiştir.
11
Eylül
Sinop, Sivas, Kastamonu, Afyon, Muğla, Çoruh ve RG
Ordu mektupçuluklarına atamalar yapılmıştır.
1943 Yılı 429
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
14
Eylül
Birçok ilçe kaymakamları için toplu atamalar yapıl- RG
mıştır.
14
Eylül
Emniyet müdürlükleri atamaları
Birçok ilin emniyet müdürlükleri için toplu atamalar RG
yapılmıştır
14
Eylül
İtalya’dan ilticalar
Sivil ve askerlerden oluşan 350 İtalyan Türkiye’ye CA
iltica etti
16
Eylül
Belediyeler Bankası İdare
Meclisi hakkında BKK
Bankanın İdare Meclisi Reisi Salih Vahit Eroğlu ve
üyeler Mehmet Sümer, İsmail Hakkı Aytuna ve Hasan Fehmi Süerdem'in görev müddetlerinin sona ermesi üzerine aynı görevlere tayinlerinin tekrar yapılmasına karar verilmiştir.
16
Eylül
Dâhiliye memurları hakkındaki 1700 sayılı kanuna
bir madde eklenmesine dair
kanun
Eklenen madde, Dahiliye Vekaleti merkez ve vilayet- RG
ler teşkilatında maaş veya ücretle istihdam etmekte
olduğu herhangi bir memur veya müstahdemi, ifası
vekalete ait bir vazife ve hizmet için orada vekalet
teşkilatı ve münhal vazife bulunup bulunmaması ile
mukayyet olmaksızın kendi kadrosu ile dilediği yerde
kullanılabileceği hakkındadır.
16
Eylül
Tebliğ, Devlet şurası bozma kararları asıllarının ko- RG
misyonlara gönderilmesi hakkındadır.
17
Eylül
Yabancı dil mektebi lağvedildi.
Orta tedrisat müesseselerine yabancı dil muallimi ye- C, 17.
tiştirmek maksadı ile üniversiteye bağlı olarak çalış- Eylül.
makta olan lisan mektebi görülen lüzum üzerine ka- 1943
patılmıştır. Burada okuyan talebeler, harp dolayısıyla
Avrupa'ya gönderilemediğinden bütün tahsillerini burada görmüşlerdir. Bundan sonra yabancı dil muallimleri edebiyat fakültesinde açılan İngiliz, Alman ve
Fransız filoloji şubelerinde yetiştirilecektir.
18
Eylül
TBMM tatil edildi.
Meclis, 1 Kasım tarihine kadar oturumlarına ara ver- C, 18.
Eylül.
di.
BCA:
030.18.01.
02/103.72.
14/130-90
1943
18
Eylül
Varlık vergisi kanununa bir Meclis, kazanç vergisi kanununa göre hizmet erba- C, 18.
madde eklenmesine karar
bından sayılanlarla gündelik gayri safi kazançları Eylül.
verdi.
üzerinden kazanç vergisine tabi tutulan mükellefler- 1943
den vergilerini ödemeyecekleri tahakkuk edenlerin
bakiye varlık vergisi borçlarını silmeye maliye vekilini salahiyatkar kılmıştır.
18
Eylül
Havagazı şirketi yolsuzluğu İstanbul belediyesinin yaptığı tahkikat sonunda hava- C, 18.
gazı şirketinin yolsuz hareket ettiği anlaşıldı. Tahki- Eylül.
kat sonucunda hazırlanan raporda şirketin 1942 sene- 1943
si içinde müşterilere sattığı gazın kalorisini % 15
oranında azalttığı, çalışanların sağlığını etkileyecek
derecede aşırı eski tesisatın kullanıldığı belirtilmektedir. Şirket hakkında adli soruşturma açıldı.
18
Eylül
Dâhiliye Vekâleti merkez
Dâhiliye Vekâleti merkez teşkilatına 22.1.1943 tarihli RG
teşkilatına ilave olunan
ve 2/19346 sayılı kararname ile ilave olunan kadrokadronun lağvedilmesi hak- nun lağvedilmesine karar verilmiştir.
kında BKK
430
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Eylül
Milli Korunma Mahkemeleri kadrosuna ilave yapılması hakkında BKK
Milli Korunma Mahkemeleri kadrosuna 50 lira maaş- RG
lı bir müddeiumumi muavinliği ile 25 lira maaşlı beş
katiplik ilave olunmasına ve Adliye Vekaleti emrine
450 lira tahsis edilmesine karar verilmiştir.
18
Eylül
Hububat satışları arasındaki Dar ve değişmez gelirlilerle Ordu ihtiyacının temini RG
farkı kaldırmaya yönelik
için yapılmakta olan hububat satışlarının ve halka ait
tedbirler hakkında BKK
ekmeklik hububat satışlarının fiyatları arasındaki
farkları kaldırmak üzere Ticaret Vekaleti’ne fiyatları
indirme yetkisi verilmiştir.
18
Eylül
Yeni Ses Mecmuasının kapatılması hakkında BKK
18
Eylül
İstanbul Emniyet Müdürlü- Açık olan İstanbul Emniyet Müdürlüğüne mezkur vi- RG
ğüne atama
layet emniyet müdür muavini Ahmet Demir’in atanmasına karar verilmiştir. Takip eden kararname ile de
İstanbul emniyet müdür muavinliği ve çeşitli derecelerden şube müdürlüklerine de atamalar yapılmıştır.
20
Eylül
Yabancı memleketlere
gönderilecek memurlar
hakkında kanun
Kanun, yabancı memleketlere gönderilecek memurla- RG
rın sahip olması gereken özellikleri ve alacakları aylık ile harcırahları düzenlemektedir.
21
Eylül
1942 mahsulü pamuklara
devlet tarafından el kondu.
Devlet el koyduğu ürünleri peşin para ile satın ala- C, 21.
caktır. Pamuklar çiftçiler tarafından Ziraat bankası Eylül.
1943
şubelerine teslim edilecektir.
21
Eylül
İnönü Ansiklopedisi yayımlanmaya başlandı.
Hazırlıkları dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali HAY-K
Yücel tarafından denetlenen Ansiklopedi fasiküller
halinde yayımlandı.
21
Eylül
Finlandiya Elçiliğine atama Stockholm Elçisi Nizamettin Ayaşlı’nın Finlandiya RG
hükümeti nezdinde de elçi sıfatıyla hükümetimizi
temsil etmesine karar verilmiştir.
21
Eylül
Varlık Vergisi kanununa ek Bu kanunla, 4305 sayılı Varlık Vergisi kanununda RG
kanun
belirtilen mükelleflerden vergilerini ödemeyecekleri
tahakkuk eden hizmet erbabıyla gündelik gayrisafi
kazançları üzerinden kazanç vergisine tabi mükelleflerin tahsil edilmemiş bulunan borçlarını terkine Maliye Vekaleti salahiyetli kılınmıştır.
21
Eylül
Tamim, tütün tohumundan istihsal edilecek yağların RG
yabancı memleketlere ihracına müsaade olunduğu
hakkındadır.
21
Eylül
Gümüşhane ve Rize valiliklerine atama
Gümüşhane vali vekili Edip Kutay ve Rize vali vekili RG
Saim Hazar’ın asil olarak tayinlerine karar verilmiştir.
21
Eylül
1942 mahsulü pamuklara el Milli Korunma Kanununun verdiği salahiyete dayanı- RG
konulması hakkında BKK
larak İzmir, Aydın, Manisa, Denizli, Balıkesir, İçel,
Seyhan, İstanbul, Kars, Antalya, Malatya, Kayseri,
Konya, Gaziantep vilayetlerinde bulunan 1942 mahsulü pamuklara el konmuştur.
İstanbul’da haftalık olarak intişar eden Yeni Ses RG
mecmuasının Zaralı yayınlar neşretmesinden dolayı
Matbuat Kanununun 50. maddesi mucibince muvakkaten kapatılmasına karar verilmiştir.
1943 Yılı 431
G
Ay
Olay/Mevzuat
22
Eylül
Cetvelin Milli Müdafaa Vekâleti kısmında Muhtelif RG
umumiye kanununa bağlı A Müdafaa Hizmetleri adıyla açılan fasla 100.000.000
işaretli cetvelin Milli Mülira munzam tahsisat verilmiştir.
dafaa Vekâleti kısmına
fevkalade tahsisat verilmesi
22
Eylül
Fransa ile Türkiye arasında
yapılan Ticaret anlaşmasının tasdikine dair kanun
Fransa hükümeti ile gemi satın alınmasına dair yapı- RG
lan anlaşma tasdik edilmiştir.
22
Eylül
Ankara’da bir Fen Fakültesi kurulması hakkında kanun
Ankara Fen Fakültesi adıyla bir fakülte kurulması RG
için Maarif Vekâleti’ne salahiyet verilmiştir.
22
Eylül
nın tevhit ve teadülüne dair ir 3656 ve 3888 sayılı kanunlara bağlı cetvellerin Na3656 ve 3888 sayılı kanun- fıa Vekâleti faslına yeni kadrolar eklenmiştir.
da değişiklik yapılması
hakkında kanun
22
Eylül
Devlet memurları aylıkları- Yeni eklenen kadroların maaşlarıyla ilgili düzenle- RG
nın tevhit ve teadülüne dair meler yapılmıştır.
3968 sayılı kanunun muvakkat 3. maddesinin değiştirilmesi hakkında kanun
22
Eylül
Gazi Orta Öğretmen Okulu 3656 sayılı kanuna bağlı 1 sayılı cetvelin Maarif Ve- RG
ve Terbiye Enstitüsü kadro- kaleti ile ilgili faslında Gazi Orta Öğretmen Okulu ve
ları hakkında kanun
Terbiye Enstitüsü başlığı altındaki kadrolar kaldırılmış yerlerine yeni kadrolar getirilmiştir.
22
Eylül
nın tevhit ve teadülüne dair ir 3656 ve 3888 sayılı kanunlara bağlı cetvellerin
3656 ve 3888 sayılı kanun- Maarif Vekâleti faslına yeni kadrolar eklenmiştir.
da değişiklik yapılması
hakkında kanun
22
Eylül
Beş gençlik kulübünün kurulması hakkında BKK
Ödemiş, Siirt, Sütçüler, Bingöl ve Karamürsel genç- RG
lik merkezlerinin kurulmasına izin verilmiştir.
22
Eylül
Balık avcılığı hakkında
BKK
Memleketin bütün su avı yerlerinde 15 nisandan RG
ağustos nihayetine kadar 4,5 aylık müddet içinde
aletli balık avcılığı memnudur.
23
Eylül
Menderes Nehri geçidinden Aydın Vilayeti hususi idaresine ait Menderes nehri RG
alınacak müruriye ücretleri geçidinden 1943 yılı içinde alınacak müruriye ücrethakkında BKK
leri tespit edilmiştir.
23
Eylül
Yedek Subay ve askeri
Askeri adli hakim, tabip, veteriner, eczacı, diş tabibi, RG
memurlar hakkındaki 1076 kimyager ve mühendis subayların orduda mesleklerisayılı kanunun bazı madde- ni icra etmesi ile ilgilidir.
lerinin değiştirilmesine dair
kanun
23
Eylül
umumiye kanununa bağlı
bazı cetvellerde değişiklik
432
Açıklamalar
Kaynak
Cetvelin Nafıa Vekâleti kısmından 200.000 lira tenzil RG
edilerek Maliye Vekaleti’nin Nafıa faslına eklenmiştir.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Eylül
İstanbul Üniversite binalarının yaptırılması hakkında
kanun
İstanbul Üniversitesi için gerekli binaları yaptırmak RG
ve senelik tediye miktarı 3.000.000 lirayı geçmemek
üzere 15.000.000 liraya kadar gelecek yıllara geçici
taahhütlere girişmeğe Maarif Vekâleti yetkili kılınmıştır.
23
Eylül
Umumi muvazeneden maaş
ve tahsisat alanlara birer
aylık istihkaklarının ilaveten verilmesi hakkında kanun
Umumi muvazeneden ve umumi muvazeneye dahil RG
dairelere bağlı müessese ve teşekküllerden maaş, ücret ve tahsisat alanlara birer aylık istihkaklarının ilaveten verilmesine karar verilmiştir.
23
Eylül
Meclis içtimaının 1.11.
1943 tarihine taliki hakkında kanun
TBMM ruznamesine dahil mühim ve müstacel layiha RG
ve teklifler tamamen intaç edilmiş olduğundan sayın
mebusların intihap dairelerini tetkik ve teftişlerine
imkan bırakmak üzere gelecek içtimaın 1 ikinciteşrin
1943 tarihine talikine karar verilmiştir.
23
Eylül
Diyarbakır’da bulunan
Ayspor kulübü ile İdman
yurdunun kapatılmaları
hakkında BKK
Kuruluşlarından beklenen işi tahakkuk ettirecek vasıf RG
ve şartları haiz bulunmadıkları anlaşıldığından Diyarbakır’da bulunan Ayspor kulübü ile İdman yurdunun kapatılmalarına karar verilmiştir.
23
Eylül
24
Eylül
Çorum ve Kars valiliklerine atama
Çorum Valiliğine Dâhiliye Vekaleti Mahalli İdareler RG
Umum Müdürü Sahip Örge’nin ve Kars valiliğine
mülkiye başmüfettişi İhsan Aksoy’un atanmalarına
karar verilmiştir.
24
Eylül
Arşiv Tasnif Heyeti kadrolarının tasdiki
Ücretleri 1943 mali yılı Başvekalet bütçesine ait tah- RG
sisattan verilecek olan Arşiv Tasnif Heyeti memurlarına ilişkin 11 aylık kadro tasdik edilmiştir.
25
Eylül
Ziraat Bankası Umum Müdür muavinliğine atama
Münhal bulunan 500 lira maaşlı Ziraat Bankası RG
Umum Müdür muavinliğine Banka teftiş heyeti reisi
Suheyip Nizami Derbil atanmıştır.
25
Eylül
Etibank hakkında BKK
Etibank’ın İstanbul’da bulunan bürosunun şube hali- RG
ne konmasına karar verilmiştir.
25
Eylül
Hariciye Vekâleti’nde mer- Berlin Büyük Elçiliği müsteşarı Kemal Nijat Kavur RG
keze alma
ve Kahire Elçiliği Başkatibi Settar İksel merkeze
alınmışlardır.
27
Eylül
Hariciye Vekâleti atamaları Elçilik ve büyük elçiliklerde katip ve farklı dereceden RG
memur atamaları yapılmıştır.
27
Eylül
PTT Hesap İşleri Müdürlüğüne atama
PTT Hesap İşleri Müdürlüğüne muhasebe müdürü RG
İzzet Erkin’in atanmasına karar verilmiştir.
27
Eylül
İktisat Vekâleti Teftiş Heyeti reisliğine atama
Açık bulunan 100 lira maaşlı İktisat Vekâleti Teftiş RG
Heyeti reisliğine başmüfettiş Nahit Pekcan’ın terfian
tayini tensip edilmiştir.
28
Eylül
Foça’da elektrik tarifelerine Foça’da elektriğin beher mum ücretine 50 santim RG
zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik
BKK
edilmiştir.
1943 Yılı 433
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
29
Eylül
Karadeniz Ereğlisi’nde telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Karadeniz Ereğlisi’nde telefon ücretlerine % 10 ora- RG
nında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı
tasdik edilmiştir.
29
Eylül
Sındırgı, Edremit, Gaziantep, Tire ve Burdur’da
Sındırgı, Edremit, Gaziantep, Tire ve Burdur’da RG
elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam yapılmasına
dair ilgili belediye meclisi kararları tasdik edilmiştir.
30
Eylül
Tapu ve Kadastro Mektebi
Talimatnamesinin değiştirilmesi hakkında BKK
Bu değişiklikle, Tapu ve Kadastro Mektebi talebele- RG
rinden memur olanların maaş ve tahsisatlarının mensup oldukları idarelerce ödenmesine karar verilmiştir.
30
Eylül
Bilecik’te elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Bilecik’te, elektriğin beher kilovatına 2 kuruş ve tele- RG
8
Ekim
Oueen Mecmuası’nın Türkiye ile ilgili yorumu
Mecmuada "Harpten sonra Türkiye, Doğu Akdeniz'- C, 8.
de istikrar temin eden bir nüfuz ve tesir icra edecektir. Birinciteş-
İtalya Almanya'ya savaş
ilan etti.
İtalyan hükümeti müttefik devletlere katıldığını ve C, 14.
BirinciteşAlmanya ile savaşacağını bildirdi.
14
Ekim
Kaynak
rin. 1943
rin. 1943
14
Ekim
Tamim, Cumhuriyetin 20. Yılı münasebetiyle Anka- RG
ra’da toplanacak ilmi kongre üyelerine yapılacak tenzilat hakkındadır.
14
Ekim
Tamim, Çöltepe istasyonunun açılması hakkındadır.
15
Ekim
Başvekâlet atamaları
Başvekâlet’te ihtiyaç duyulan başmuavinlik, müddei- RG
umumîlik, mülazımlık atamaları yapılmıştır.
15
Ekim
Hariciye Vekâleti atamaları Çeşitli yabancı ülkelere maslahatgüzar ve müsteşar RG
atamaları yapılmıştır.
15
Ekim
Tamim, Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme RG
Umum Müdürlüğüne gelen telgrafların keşide sıraları
hakkındadır.
15
Ekim
Tamim kuru ot ve saman fiyatlarının düzenlenmesi RG
hakkındadır.
16
Ekim
Birçok ile kaymakam ve mektupçu atamaları yapıl- RG
mıştır.
16
Ekim
Antakya Belediye reisliği
Antakya Belediye reisliğine Ekrem Karaman’ın inti- RG
seçiminin onaylamasına da- habı hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz
ir kararname
16
Ekim
Bilecik Belediye reisliği
Bilecik Belediye reisliğine Yahya Güven’ın intihabı RG
seçiminin onaylamasına da- hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz olunan
ir kararname
18
Ekim
Tütün Kongresi toplandı.
434
RG
Türkiye tütüncülüğünün sorunlarının ele alındığı C, 18.
Kongre, İzmir'de toplandı. 3 gün süren Kongre'de BirinciteşTütün Kanunu'nda bir takım tadilat yapılması isteği rin. 1943
dile getirildi. İstenilen tadilat büyük arazi sahiplerinin
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
tütün ziraatından menedilmesi, tütüncülüğün hakiki
çiftçilere bırakılması, tütün kooperatifi kurulması,
deneme olarak ekilen ABD tütününün ziraatının yapılmaması gibi konuları içeriyordu. Tütün ihracatçıları ise, kooperatif kurulmasına karşı çıktılar.
18
Ekim
Siba Ticaret Türk Anonim
Şirketi’nin teşkili hakkında
BKK
Şirketin, ithalat, ihracat, komisyonculuk, teahhüdat, RG
ticari mümessillik ve vekaleti ticariye gibi işlerle iştigal etmek maksadıyla merkezi Ankara olmak üzere 5
sene müddet ve en az 100.000 lira sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
18
Ekim
Vakıflar Umum Müdürlüğü’ne müfettiş ataması
60 lira asli maaşlı Vakıflar Umum Müdürlüğü Müfet- RG
tişliğine Ankara İl İaşe Müdürlüğü raportörü Mithat
Güven atanmıştır.
18
Ekim
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Sıhhat ve İçtimai Muavenet ikinci sınıf müfettişliğine RG
70 lira maaşla Beyoğlu Belediye Hastanesi
Başeczacısı Hamdi Uçar atanmıştır.
18
Ekim
İstanbul Gümrük Muhafaza İstanbul Gümrük Muhafaza Başmüdürlüğüne İzmir RG
Başmüdürlüğüne atama
Giriş Gümrüğü Müdürü Rüştü Erkuş atanmıştır.
19
Ekim
Moskova Konferansı toplandı.
19
Ekim
Kimi toprak mahsullerinin 4429 sayılı Toprak Mahsulleri Vergisi Kanununun RG
vergi nispetinin % 8’e indi- 17. maddesi mucibince % 12 nispetinde vergiye tabii
rilmesi hakkında BKK
mahsullerden kuru üzüm, kuru incir, fındık, Antep
fıstığı, ipek kozası, afyon, pamuk, patates, zeytin, susam, keten tohumu, kendir tohumu ve ayçiçeği tohumunun vergi nispeti % 8’e indirilmiştir.
19
Ekim
Milli Tıp Kongresi toplandı.
Kongrede salgın hastalıklarla mücadele önlemleri ele C, 19.
alındı. 2 gün süren kongrede işçi hekimliği uygula- Birinciteşrin. 1943
masına dair teklif değerlendirildi.
20
Ekim
Seyrüsefer müsaadesinin
uzatılması hakkında BKK
İstanbul limanına demirli Yazgan motoru için RG
15.9.1943 tarihine kadar verilmiş olan seyrüsefer
müsaadesinin 1.10.1943 tarihine kadar uzatılmasına
karar verilmiştir.
20
Ekim
Taş kömürü ile kok kömürünün müesseselere göre
tevziatı hakkında BKK
Herhangi bir müesseseye veya şahsa verilmiş olan RG
kömürlerin, faaliyetleri sekteye uğratılmamak şartıyla, İktisat Vekâleti tarafından bu müessese veya şahıstan alınarak acil ihtiyaçlara tahsis olunabileceğine
karar verilmiştir.
20
Ekim
Ticaret Vekâleti emrine
200.000 Türk lirası tahsisine dair BKK
Milli Korunma Kanununa müsteniden tevdi edilen RG
vazifelerin ifası zımnında Ankara, İstanbul ve İzmir
Belediyelerince kurulmuş ve kurulacak olan 1943
takvim yılı sonuna kadar kadro ve sair masraflarını
karşılamak için Ticaret Vekâleti emrine, tensip edeceği miktarlarda bahsi geçen üç şehir belediyesine
yardımda bulunmak üzere 200.000 Trük lirası tahsisine karar verilmiştir.
19-30 Ekim tarihleri arasında İngiltere, ABD ve Rus
Hariciye bakanları Moskova'da biraraya geldi. Konferansta savaşın kısaltılmasına, savaş sonrasında sömürgelerin milletlerarası vesayet altına alınmasına ve
savaş suçlularının ağır cezalara çarptırılacağına karar
verildi.
C, 19.
Birinciteşrin. 1943,
Armaoğlu,
s:392
1943 Yılı 435
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Ekim
dair BKK
Salihli, Ankara ve Ödemiş’te bazı özel kişilere ait RG
otomobil ve motosikletlere seyrüsefer izni verilmesine karar verilmiştir.
21
Ekim
Vergiler Temyiz Komisyonu Azalıklarına atama
Vergiler Temyiz Komisyonunda münhal bulunan iki RG
azalık için Adliye, Maliye, Dâhiliye ve Ticaret vekilliklerince gösterilen namzetlerden Balıkesir defterdarı Reşat Taşer’in 90 lira maaşlı azalığa, Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Hukuk Müşaviri
21
Ekim
Ankara ve İzmir itiraz koAnkara itiraz komisyonu reisliğine Adliye, Ticaret ve RG
misyonu reisliklerine atama Maliye vekilliklerince namzet gösterilen Ordu Defterdarı Bahaettin Ayaşlıgil’in İzmir itiraz komisyonu
reisliğine de yine bu vekilliklerce namzet gösterilen
İstanbul 1 numaralı kazanç komisyonu azasından
Hükmü Arkök’ün tayinlerine karar verilmiştir.
21
Ekim
Belediyeler Bankası İdare
Meclisi Reisliğine ve azalıklarına atama
Belediyeler Bankası İdare Meclisi Reisliğine Salih RG
Vahit Eroğlu ile azalıklarına da Mehmet Somer, İsmail Hakkı Aytuna ve Hasan Fehmi Süerdem’in
müddetlerinin bittiği17.9.1943 tarihinden itibaren
tekrar tayinlerine karar verilmiştir.
22
Ekim
Bandırma’da elektrik tarifelerine zam yapılması
hakkında BKK
Bandırma’da, elektriğin beher kilovatına 1 kuruş zam RG
22
Ekim
Gazete sayfalarının tahdidi
hakkında BKK
Bir sahifesinin ebadı 0.58x0.42 metre yani sathı RG
0.24,36 metre murabbaı ve daha büyük olan gazetelerin haftada 48 sahifeden fazla intişar edemeyeceklerine karar verilmiştir.
22
Ekim
Müddeiumumiliğe atama
Devlet Şurası Birinci sınıf muavinlerinden Celil RG
Berkman’ın hasıl olan ihtiyaca binaen müddeiumumiliğe atanmasına karar verilmiştir.
22
Ekim
Çakmak fiyatlarına zam
hakkında BKK
Kibrit ve Çakmak İnhisarı Muvakkat İşletme İdaresi RG
elinde bulunan Parker markalı bakalit çakmakların
satış fiyatının on liraya çıkarılmasına karar verilmiştir.
22
Ekim
Sanayi müesseselerinin
Milli Korunma Kanununun 7. maddesine müsteni- RG
kontrol edilmeleri hakkında den, lüzumlu görülecek faaliyete sevkedilmek tesisatBKK
ta iktiza eden tevsiler yaptırılmak ve imal ve işletme
bakımından tadilata tabii tutulmak maksatları ile sanayi müesseselerinin İktisat Vekaleti tarafından kontrol edilmelerine karar verilmiştir.
23
Ekim
Makineli Gemilerin muayenesine mahsus talimatnamede değişiklik
Yapılan değişiklikle, bir geminin sınıf iadesine mah- RG
sus esaslı muayeneden istisnasıyla sınıflanmamasının
talep olunması halinde geminin tahsis edileceği hizmete göre denizcilik ve kifayeti temin edecek tamirler yaptırılmak suretiyle mütehassısının tayin edeceği
müddet içinde seferine müsaade edileceğine karar verilmiştir.
23
Ekim
Balıkesir’de elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Balıkesir’de, elektriğin beher kilovatına 2 kuruş ve RG
telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına
dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
436
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Ekim
Elazığ’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Elazığ’da, elektriğin beher kilovatına 1 kuruş zam RG
23
Ekim
Susurluk’ta elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Susurluk’ta, elektriğin beher kilovatına elli santim RG
zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik
edilmiştir.
23
Ekim
Yalova’da elektrik ve telefon tarifeleri ile zam yapılması hakkında BKK
Yalova’da, elektriğin beher kilovatına 1 kuruş, tele- RG
fon ücretlerine % 20 oranında ve Denizyolları
sevahili mütecavire vapurlarının Belediye hududu
dâhilinde satılan bilet bedellerine 2 kuruş zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
23
Ekim
Hakkâri Valiliğine atama
Emniyet Umum Müdür Muavini Fuat Yurttaş’ın RG
Hakkâri Valiliğine tayinine karar verilmiştir.
23
Ekim
Aylık istihkakların tediyesi
hakkında BKK
Umumi muvazeneden ve umumi muvazeneye dahil RG
dairelere bağlı müessese ve teşekküllerden maaş, ücret ve tahsisat alanlara 4500 sayılı kanunu mucibince
ilaveten verilecek birer aylık istihkakların 18.10.1943
tarihinden itibaren tediyesine karar verilmiştir.
25
Ekim
Tamim, Muğla Vilayetinin Bodrum kazasına bağlı RG
Karaabat nahiyesi adının değiştirilmesi hakkındadır.
25
Ekim
Tamim, memur ve müstahdemlere ait vergilerin üc- RG
retlerinden kesilmeyip mensup oldukları müesseselerce ödenmesi halinde vergi matrahının ne suretle
hesap edileceği hakkındadır.
25
Ekim
Varlık vergisi üzerine
Tan Gazetesinde varlık vergisi ile iligili olarak yapı- T, 25.
lan yorumda bunun adaletsiz bir uygulama olduğunu Birinciteşiddia edenler eleştirilmekte ve şöyle denilmektedir: rin. 1943
"Ekalliyet dediğimiz yurttaşların adaletsizliğe uğradığı söylenemez. Çünkü bunlara tahmil edilen vergi
bin milyon lira kadardır. Hâlbuki çiftçi kısmı geçen
sene ve bu sene toprak mahsulü olarak bir kaç milyar
lira vermişlerdir. Memlekette müsavi haklara sahip
olan ekalliyettin, memleketin müdafaası hususunda
kendilerine düşen mükellefiyeti iyi niyetle ifa etmemeleri doğru değildir."
26
Ekim
IV. Milli Diş Hekimliği
Kurultayı toplandı.
3 gün süren Kurultay'a 13'ü kadın olmak üzere 110 T, 26.
Birinciteşdiş hekimi katıldı.
rin. 1943
26
Ekim
İl emniyet müdürlüklerine
atama
Kayseri emniyet müdürlüğüne Emniyet Umum Mü- RG
dürlüğü Emniyet Müdürlerinden Ekrem Rollas’ın ve
Kütahya Emniyet müdürlüğüne de Kayseri Emniyet
Müdürü Nuri Güven’in atanmasına karar verilmiştir.
26
Ekim
Kayseri Belediye Reisliği
seçiminin onaylanması
Kayseri Belediye Reisliğine Emin Molu’nun seçil- RG
mesi hakkında ilgili belediye meclisince ittihaz olunan karar tasdik olunmuştur.
26
Ekim
Manisa Vilayeti İdare Mec- Hakkari vali vekili Rüştü Günday’ın Manisa Vilayeti RG
lisi azalığına atama
İdare Meclisi azalığına atanmasına karar verilmiştir.
1943 Yılı 437
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
26
Ekim
Emet, Arapsun, Erbaa, Bozcaada, Mihalıççık ve Siv- RG
rihisar kaymakamlıkları ile Bolu mektupçuluğuna
atamalar yapılmıştır.
26
Ekim
Maliye müfettişliklerine atama
Maliye müfettiş muavinlerinden Zeyyat Baykara, RG
Muammer Erongun, Ekrem Alican, Hayati Savran,
Fahir Tiğrel ve Münir Mostar beşinci sınıf maliye
müfettişliklerine tayin edilmişlerdir.
26
Ekim
Nafıa Vekâleti Müsteşar
Muavinliğine ve Şose ve
Köprüler Reisliğine atama
Açık bulunana 100 lira maaşlı Nafıa Vekâleti müste- RG
şar muavinliğine Şose ve Köprüler Reisi Yüksek
Mühendis Muammer Çavuşoğlu 100 lira maaşla naklen ve bundan açılan 100 lira maaşlı Şose ve Köprüler Reisliğine de İzmir Turistik Yollar Mıntıka Müdürü Yüksek Mühendis Emin Dizgin 100 lira maaşla
terfian tayin edilmişlerdir.
26
Ekim
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Tetkik Şubesi müdürlüğü ile Tarife Şubesi
müdürlüğü ve birinci sınıf
müfettişliğine atama
Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Tetkik Şubesi müdür- RG
lüğüne Zat ve Sicil İşleri Müdürü Raif Yurdakul ile
Tarife Şubesi müdürlüğüne Hususi Kalem Müdürü
Sabahattin Tanman ve birinci sınıf müfettişliğine de
İstanbul
Giriş
Gümrüğü
Müdürü
Cezmi
Şahingiray’ın atanmasına karar verilmiştir.
26
Ekim
İnhisarlar Umum Müdürlü- İnhisarlar Umum Müdürlüğüne Gümrük ve İnhisarlar RG
ğüne atama
Vekâleti Tetkik ve Murakabe Heyeti reisi Hürrem
Şeren’in atanmasına karar verilmiştir.
26
Ekim
Vekâleti İçtimai Muavenet
İşleri Dairesi Umumi İçtimai Hizmetler Şubesi reis
muavinliğine atama
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti İçtimai Muave- RG
net İşleri Dairesi Umumi İçtimai Hizmetler Şubesi
reis muavinliğine bu şubede çalışan mütehassıs Ömer
Fevzi Kut atanmıştır.
26
Ekim
Mesleki ve Teknik Öğretim Yapı İşleri Müdürlüğü'n- BCA:
de çalıştırılacak yabancı uzmana ait 9 aylık kadronun 30..18.1.2 /
103.80..4
tasdikine karar verilmiştir.
26
Ekim
8 yabancı uzmanın Milli Müdafaa Vekâleti’ne ait ba- BCA:
30..18.1.2 /
zı iş yerlerinde çalıştırılmasına karar verilmiştir.
103.80..14.
1
Kasım
TBMM açıldı.
18 Eylül'de tatil edilen Meclis, çalışmalarına başladı.
1
Kasım
Yozgat ve Lüleburgaz’da
Yozgat ve Lüleburgaz’da elektriğin beher kilovatına RG
1 kuruş zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı
tasdik edilmiştir.
1
Kasım
Denizli’de elektrik ve telefon tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Denizli’de, elektriğin beher kilovatına 2 kuruş ve te- RG
lefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair
1
Kasım
Türk İktisat Cemiyeti’nin
menafii umumiyeye hadim
cemiyetler meyanına ithali
hakkında BKK
Ankara’da müteşekkil Türk İktisat Cemiyeti’nin RG
umumi menfaatlere hadim cemiyetler meyanına ithali
kabul olunmuştur.
438
C, 1.
İkinciteşrin.
1943
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
1
Kasım
Ziraat Vekâletine devlet
çiftlikleri kurmak ve zeriyat
yapmak vazifesi verilmesi
hakkında BKK
Zirai İstihsalleri arttırmak ve memleketin iaşe duru- RG
munu sağlamak maksadıyla Milli Korunma Kanununun 39. maddesine müsteniden Ziraat Vekâletine
devlet çiftlikleri kurmak ve devlet nam ve hesabına
zeriyat yapmak vazifesi verilmesine karar verilmiştir.
1
Kasım
Kömür fiyatlarındaki tahavvüller hakkında BKK
Kömür fiyatlarındaki tahavvüllerin kaloriferli bina- RG
larda kira bedellerine inikas nispeti Milli Korunma
Kanununun muaddel 30. maddesinin IV. fıkrasına
müsteniden yeniden düzenlenmiştir. Buna göre kaloriferli binalarda kömür fiyat farkı olarak kira bedellerine % 10 oranında zam yapılabilecekti.
1
Kasım
Reisicumhur İsmet İnönü’nün nutku
TBMM’nin yedinci intihap devresinin birinci içtima RG, 2.
yılını açarken İnönü, Umumi Heyette konuşma yaptı. Teşrinisani.
Bu konuşma daha çok hükümetin yaptıkları ve yapa- 1943
cakları işlerin değerlendirilmesi çerçevesiyle sınırlıydı.
3
Kasım
İş Müddetleri Nizamnamesi İş müddeti, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği zama- RG
nın imtidat haddini ifade etmektedir. Nizamname, çeşitli sektörlerde iş müddetlerini düzenlemektedir.
3
Kasım
Hazırlama, Tamamlama ve
Temizleme işleri ile aralı
işler nizamnamesi
4
Kasım
Su baskınlarına uğrayabile- 4373 sayılı kanunun birinci maddesine tevfikan yük- RG
cek alanların sınırlarının
sek seviye gösteren suların taşmasıyla su altında katespiti hakkında BKK
lan ve su baskınlarına uğrayabilecek olan sahaların
sınırlarının tespitine karar verilmiştir.
5
Kasım
Muhtaç çiftçiye tohumluk
temin ve tevzii hakkında
BKK
Milli Korunma Kanununun 42. Maddesine müsteni- RG
den muhtaç çiftçiye önümüzdeki istihsal yılında aynen geri alınmak şartıyla, Ziraat Bankası vasıtasıyla
tohumluk temin ve tevzii için Toprak Mahsulleri Ofisi ambarlarından Ziraat Vekâleti emrine 35.000 toa
kadar tohumluk tahsis edilmiştir.
5
Kasım
M. Kemalpaşa’da elektrik
ve telefon tarifelerine zam
M. Kemalpaşa’da, elektriğin beher kilovatına 2 kuruş RG
ve telefon ücretlerine % 20 oranında zam yapılmasına dair belediye meclisi kararı tasdik edilmiştir.
5
Kasım
Trabzon Vilayeti Yomra nahiyesine bağlı Kavala, RG
Büyük Samaruska, Hosmeşelos, Komera ve Çösera
köyleri bağlı oldukları bu nahiyeden alınarak merkez
nahiyesine bağlanmasına karar verilmiştir.
5
Kasım
Türk Hariciye Vekili, İngi- Üç hariciye vekilinin görüşmesi Kahire'de gerçekleş- C, 5.
liz ve ABD vekilleri ile gö- ti. Üçler konferansında alınan kararlar Türk tarafına İkinciteşrin.
1943
rüştü.
iletildi.
6
Kasım
Mahalli İdareler Umum
Müdürlüğü’nde atama
Dâhiliye Vekâleti Mahalli İdareler Umum Müdürlü- RG
ğü’nde açık bulunan şube müdürlüğüne Hopa Kaymakamı Emin Köksal’ın atanmasına karar verilmiştir.
6
Kasım
Erzincan Defterdarlığında
vekâlet emrine alma
Erzincan vilayeti defterdarı Hamit Kars’ın sabit olan RG
lüzuma binaen vekâlet emrine alınmasına karar verilmiştir.
Nizamname, hazırlama, tamamlama ve temizleme iş- RG
lerinin tanımını, bu işlerde çalıştırılacak işçilerin sayısını ve çalışma sürelerini düzenlemektedir.
1943 Yılı 439
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
6
Kasım
İl Maarif Müdürlüklerine
atama
Urfa Maarif müdürlüğüne Konya İvriz Köy Enstitüsü RG
Eğitimbaşı Recep Çekiç’in 40 lira maaşla, Gaziantep
Maarif müdürlüğüne Erzurum Maarif müdürü Hurşit
Nazlı’nın 50 lira maaşla atanmasına karar verilmiştir.
6
Kasım
Temyiz Mahkemesi Tevhidi Karar, dava arzuhalinin iptaline dair verilen kararın RG
İçtihat Heyeti Umumiyesi’nin nihai bir karar mahiyetinde olmadığı hakkındadır.
41/K17 numaralı kararı
8
Kasım
Mardin Sıhhat ve İçtimai
Ordu Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Muhlis RG
Muavenet müdürlüğüne ata- Köknar’ın 70 lira maaşla Mardin Sıhhat ve İçtimai
ma
Muavenet müdürlüğüne atanmasına karar verilmiştir.
8
Kasım
Kütahya Sıhhat ve İçtimai
Muavenet müdürlüğüne
atama
Dördüncü Umumi Müfettişlik Sıhhi müşaviri Dr. Şa- RG
hap Sümer’in üçüncü sınıf olarak 80 lira maaşla Kütahya Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürlüğüne
8
Kasım
Ankara Üniversitesi Fen
Fakültesi açıldı.
Böylece İstanbul’dan sonra Ankara’da da bir Fen Fa- HAY-K
kültesi hizmet vermeye başlamış oluyordu.
8
Kasım
Ordu Sıhhat ve İçtimai Mu- Sivas Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürü Dr. Cemil RG
avenet müdürlüğüne atama Şencan’ın 70 lira maaşla Ordu Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürlüğüne atanmasına karar verilmiştir.
8
Kasım
Sivas Sıhhat ve İçtimai
Niğde Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürü Dr. Ce- RG
Muavenet müdürlüğüne ata- mal Başer’in 70 lira maaşla Sivas Sıhhat ve İçtimai
ma
8
Kasım
Niğde Sıhhat ve İçtimai
Ünye hükümet tabibi Dr. Kamil Öner’in dördüncü RG
Muavenet müdürlüğüne ata- sınıf olarak 70 lira maaşla Niğde Sıhhat ve İçtimai
ma
8
Kasım
Dördüncü Umumi Müfettişlik sıhhi müşavirliğine
atama
Mardin Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürü Dr. Ma- RG
hir Önbilgin’in 80 lira maaşla Dördüncü Umumi Müfettişlik sıhhi müşavirliğine atanmasına karar verilmiştir.
9
Kasım
Ticaret Ofisi kadrosuna
ilave yapılması hakkında
BKK
Ticaret Ofisi musaddak kadrosuna 30 tane kadro ila- RG
ve edilmiştir.
9
Kasım
Niğde Memurlar İstihlak
Kooperatifi’nin teşkiline
izin verilmesine dair BKK
Kooperatifin, gerek kendi, gerek başka istihlak koo- RG
peratifleri ile birleşerek satın aldığı istihlak maddelerini ortaklarına veya bilcümle müstehliklere dağıtmak
ve ortakların ihtiyaçlarını karşılayacak sair teşebbüslerde bulunmak maksadıyla merkezi Niğde olmak
üzere 30 sene müddet ve 1000 Türk lirası sermaye ile
teşkiline izin verilmiştir.
9
Kasım
Şeker fiyatlarının tespiti
hakkında BKK
Fabrika teslimi ambalaj masrafları hariç mevcut ve RG
istihsal edilecek şekerlerden kesme şekerin toptan satış fiyatı kilosu 200 kuruş ve toz şekerin toptan satış
fiyatı kilosu 180 kuruş olarak belirlenmiştir.
9
Kasım
Şeker satışı ve nakliyatının
yasaklandığına dair BKK
Ticaretle iştigal eden bütün hakiki ve hükmi şahıslar- RG
la ticaret maksadıyla nezdlerinde şeker bulunduran
ve şekeri imal ettikleri maddelerde kullanan bilumum
hakiki ve hükmi şahısların, bu kararın neşrini
440
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
takibeden üç gün zarfında şeker satmaları, herhangi
bir surette imalatta kullanmaları ve -daha evvel satıp
henüz müşterisine teslim etmedikleri de dahil olmak
üzere- şekerlerini bir yerden diğer bir yere nakletmeleri yasaklanmıştır.
9
Kasım
Şeker pancarı fiyatlarının
tespiti hakkında BKK
1943 kampanyası için şeker pancarı fiyatları 6.50, RG
6.75 ve 7.00 kuruş olarak tespit edilmiştir. Ayrıca
Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin 1943 kampanyasında teslim edilen pancarın % 1’i nispetinde müstahsillere prim olarak toz şeker vermesine karar verilmiştir.
10
Kasım
Müddeiumumilik ataması
Devlet Şurası’nda açık bulunan iki müddeiumumiliğe RG
birinci sınıf muavinlerden Rasim Üngör ile Samim
Bilge’nin atanmalarına karar verilmiştir.
10
Kasım
Tunceli vali ve komutanlığına atama
Açık bulunan Tunceli vali ve komutanlığına dördün- RG
cü Umumi Müfettişlik de uhdesinde bulunmak ve
maaşı Umumi Müfettişlik kadrosundan verilmek üzere korgeneral Muzaffer Ergüder’in atanmasına karar
verilmiştir.
10
Kasım
Gaziantep vali muavinliğine atama
Kilis kaymakamı İslam Ferit Öztürk’ün Gaziantep RG
vali muavinliğine atanmasına karar verilmiştir.
10
Kasım
Yüksek Fen Heyeti mühendisliğine atama
Açık bulunan Nafıa Vekaleti Yüksek Fen Heye- RG
ti’ndeki 100 lira maaşlı yüksek mühendisliğe Demiryolları ve Limanlar İnşaat Dairesi Reis Muavini yüksek mühendis İbrahim Demirseren’in atanmasına karar verilmiştir.
10
Kasım
Temyiz Mahkemesi Tevhidi Karar, tapu sicillerinde vuku bulan isim yanlışlıkları- RG
İçtihat Heyeti Umumiyesi’nin na dair alakadarlar tarafından yapılan müracaata –
E18/K22 numaralı kararı
kıymet 300 liradan az ise – sulh mahkemelerince bakılacağı hakkındadır.
10
Kasım
Tamim, Zabıtai Saydiye Nizamnamesinin 25. madde- RG
sine istinaden balık avlama memnuiyet devresine dair
tanzim olunan kararnamenin uygulanması hakkındadır.
10
Kasım
Ankara’da idari sınır değişikliği
Ankara belediyesi sınırları dışında kalan Kayaş ve RG
Etimesgut köylerinin bazı kısımlarıyla Balgat köyünün tamamının Ankara Belediyesi sınırları içine
alınmamalarının imar ve inkişafları bakımından nafi
olduğuna karar verilmiştir.
11
Kasım
İptidai maddeler tenzilat
İptidai maddeler tenzilat cetvelinin (E) grubunun so- RG
cetveline yapılacak ekleme- nuna 45 numara ile çuvalsız olarak satışa arzedilen
ler hakkında BKK
kepeklerin ilavesine ve bu mamul için tenzilat nispetinin % 0 olarak tayinine karar verilmiştir.
11
Kasım
12
Kasım
Milli Korunma Muhasebe
TC Ziraat Bankası’nda müteşekkil Milli Korunma RG
Bürosu kadrosunun değişti- Muhasebe Bürosu kadrosu yeniden düzenlenmiştir.
rilmesi hakkında BKK
Tamim, pamuk azami satış fiyatları hakkındadır.
RG
1943 Yılı 441
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
12
Kasım
13
Kasım
Emniyet müdür ve amirliklerine atama
Emniyet Umum Müdürlüğü muavinliği ile pek çok RG
ilin emniyet müdürlükleri ve amirliklerine atamalar
yapılmıştır.
13
Kasım
Pek çok ilin kaymakamları arasında yer değişikliği RG
yapılmıştır.
15
Kasım
III. Türk Tarih Kongresi
toplandı.
Bilim adamlarının Türk tarihi üzerine çalışmalarını C, 15.
İkinciteşrin.
tebliğ ettiği Kongre, 20 Kasım'da sona erdi.
1943
17
Kasım
Tamim, avukatlık için müracaat edenler hakkındadır.
17
Kasım
Tamim, kutuluk kerestelerin çıkış müddetinin üç sene RG
olduğu hakkındadır.
19
Kasım
Türkiye Zirai Donatım Kurumu kadrosuna ilave yapılması hakkında BKK
Türkiye Zirai Donatım Kurumu kadrosuna bir ticaret RG
müdürü ile bir mimar kadrosu ilave edilmesine karar
verilmiştir.
19
Kasım
Otomobil seyrüsefer izni
hakkında BKK
Ankara’da Şemsi Günaltay adına kayıtlı otomobilin RG
seyrüseferine müsaade edilmiştir.
19
Kasım
III. Tarih Kongresi başladı.
Kongre İnönü’nün konuşmasıyla açıldı.
20
Kasım
Mithatpaşa Çiftliği’nin ifrazı hakkında kararname
İstanbul’da Topkapı haricinde Florya’ya giden asfalt RG
yol üzerinde Mithatpaşa Çiftliği namı verilen 54788
metrekare arazinin ifrazına karar verilmiştir.
20
Kasım
Yugoslavya Büyük Elçiliği
Üçüncü kâtipliğine atama
Roma Büyük Elçiliği Üçüncü katibi Refet Aziz Oy- RG
mak’ın Yugoslavya Büyük Elçiliği Üçüncü kâtipliğine atanmasına karar verilmiştir.
20
Kasım
Merkez Daireleri Muhasebe Müdürlüğüne atama
Merkez Daireleri Muhasebe Müdürlüğüne Vasıtasız RG
Vergiler Umum Müdür muavini İhsan Gürsan’ın almakta olduğu 80 lira maaşla atanmasına karar verilmiştir.
20
Kasım
Fahri Maliye Müfettişliği
Maliye Başmüfettişi iken Mali Tetkik Heyeti Azalı- RG
unvanı verilmesine dair ka- ğına tayin edilen Abbas İdil’e Maliye Teftiş Heyeti
rarname
nizamnamesinin 14. Maddesine tevfikan Fahri Maliye Müfettişi unvanı verilmesine karar verilmiştir
20
Kasım
Fahri Maliye Müfettişliği
Birinci sınıf maliye müfettişi iken Sümerbank Teftiş RG
unvanı verilmesine dair kave Kontrol Müdürlüğüne tayin edilen Ekrem
rarname
Aymen’e Maliye Teftiş Heyeti nizamnamesinin 14.
Maddesine tevfikan Fahri Maliye Müfettişi unvanı
20
Kasım
Maliye Vekâleti atamaları
442
RG
CA
Maliye Vekâleti müsteşar muavinliğine, Vasıtasız RG
vergiler Umum Müdürlüğüne, Muhasebat Umum
Müdürlüğüne, Vasıtasız Vergiler Umum Müdür muavinliğine, Vasıtalı Vergiler Umum Müdürlüğüne,
Muntazam Borçlar Umum Müdürlüğüne, Hazine
Umum Müdürlüğüne ve Hazine Umum Müdür muavinliğine atamalar yapılmıştır.
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
20
Kasım
Pek çok ilin defterdarlıklarına atamalar yapılmıştır.
RG
20
Kasım
İstanbul Teknik Üniversitesi kuruldu.
21
Kasım
Anıtkabir nihai projesi kabul edildi.
Anıtkabirin inşaatına Bahar aylarında başlanacağı C, 21.
İkinciteşrin.
açıklandı.
CA
1943
22
Kasım
Emniyet müdürlüklerine
atama
Kimi vilayetlerin Emniyet müdürlükleri ile emniyet RG
müşavir muavinliklerine atamalar yapılmıştır.
22
Kasım
Tunceli’de idari bağlılık
değişikliği
Tunceli Vilayeti’nin Mazgirt kazasına bağlı Pah na- RG
hiyesi ile bu nahiyeye bağlı 14 köy ve mezralarının
aynı vilayetin Kalan kazasına ve adı geçen nahiyeden
artakalan 2 köy ile bağlı mezralarının da Mazgirt kazası merkez nahiyesine bağlanmasına karar verilmiştir.
22
Kasım
Dâhiliye Vekâleti Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğüne atama
Ardahan kaymakamı Fethi Tansuk’un Dahiliye Ve- RG
kaleti Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğünde açık
bulunan İkinci Şube Müdürlüğüne atanmasına karar
verilmiştir.
22
Kasım
Karne Yolsuzluğu
İstanbul’da ortaya çıkan karne yolsuzluğunun sonra CA
araştırma genişletildi ve her dağıtımda 5 bin karnenin
çalındığı tespit edildi.
22
Kasım
Kahire Konferansı toplandı.
22-26 Kasım tarihleri arasında süren bu konferansta, Armaoğlu,
Tahran Konferansı öncesi fikir birliğine ulaşmak is- s: 393
teyen Churchill ve Roosevelt, Çin başkanı Chiang
Kai Shek ile bir araya geldiler. Konferansta bir karar
açıklanmayıp görüş teatisi ve bilgi toplama yapıldı.
23
Kasım
Valilik ataması
Elazığ valisi Hüseyin Hüsnü Uzgören’in tekaüde RG
sevki üzerine Siirt Vali vekilliğinde bulunan Necmettin Ergin’in Elazığ Vali vekilliğine naklen ve Çankaya kaymakamı Cemalettin Dinç’in de Siirt Vali vekilliğine atanmasına karar verilmiştir.
23
Kasım
MTA raporu
Pötürge'nin Şimili köyünde gerçekleşen toprak kay- BCA:
ması hakkında Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü'nün 30..10.0.0 /
121.863..30.
hazırladığı rapor sunulmuştur.
23
Kasım
Vatandaşlığa alınma hakkında BKK
Mısır tabiiyetine geçmesine izin verilmiş olan Hasan RG
Sabri kızı Bahsayiş Abaza’nın Türk vatandaşlığına
alınmasına karar verilmiştir.
23
Kasım
Tamim, Sivas Erzurum istikrazı tahvillerinin müruru RG
zamana uğrayacak kupon bedelleri hakkındadır.
23
Kasım
Tamim, 1941 Demiryolu istikrazı birinci tertip tahvil- RG
lerinin 15.11.1943 tarihinde vadesi hulul edecek kupon bedelleri hakkındadır.
25
Kasım
Görele Muvakkat Fındık
Kontrol Merkezinin ilga
edildiğine dair Tebliğ
İdari lüzum üzerine fındık ihracatının murakabesine RG
dair nizamnamenin 3. maddesine tevfikan Görele
Muvakkat Fındık Kontrol Merkezinin ilga edilmiştir.
1943 Yılı 443
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Kasım
İzmir’de bulunan manganez madeni imtiyazının
ihalesine dair kararname
İzmir’in Kemalpaşa kazasına bağlı İğdecik mevkiin- RG
deki manganez madeninde devlete ait bulunan % 60
hissenin devlet iştiraki ile işletilmesinde fayda bulunmadığı anlaşıldığından maden imtiyazının, bu
madenin % 40 hissesine sahip olan Sıtkı Işıksal, Dr.
Şemsettin Yaşatan, Şadiye Yaşatan, Saime Yaşatan
ve Meliha Atalay uhdelerine hisseleri nispetinde devredilmesine dair mukavele tasdik edilmiştir.
26
Kasım
Başvekâlet Koordinasyon
Bürosu bütçesine tahsisat
hakkında BKK
Başvekâlet Koordinasyon Bürosu’nun 1943 takvim RG
yılı kadro ve idare masraflarına karşılık olarak bütçesine 5.000 lira munzam tahsisat verilmiştir.
26
Kasım
Kayseri Vilayetinin Pınarbaşı kazasına bağlı Kazan- RG
cık köyü ile Sivas’ın Şarkışla kazasının Kapaklıpınar
köyü arasında çıkan ve iki vilayetin iki kazası arasında bir sınır anlaşmazlığı mahiyetini alan ihtilafın, sınırın yeniden çizilmesi suretiyle halli uygun görülmüştür.
27
Kasım
Çorum'da deprem
Deprem Çorum, Amasya, Tokat, Ordu ve Kastamonu C, 27.
vilayetlerinde 4719 vatandaşın ölümüne ve büyük İkinciteşrin.
tahribata yol açtı. Deprem nedeniyle Havza - Ladik 1943
arasında demiryolunun 30 km'lik kısmı ulaşıma kapandı. Onbinlerce bina yıkılırken Erbaa ve Tosya'da
oturulacak tek bir ev bile kalmadı.
27
Kasım
Kömürden gayri eşya nakliyatından alınacak navlunlara dair kararda değişiklik
yapılmasına dair BKK
10.5.1943 tarih ve 2/19892 sayılı kararname ile yü- RG
rürlüğe giren K/447 sayılı kararın 19. Maddesi değiştirilmiştir.
27
Kasım
Dâhiliye Vekâleti atamaları Nüfus işleri umum müdür muavinliğine, birinci şube RG
müdürlüğüne, Malatya Vali muavinliğine ve çeşitli
kaymakamlıklara atamalar yapılmıştır.
27
Kasım
Tamim, yolcuların gümrük kontrolü hakkındaki tali- RG
matnamede yapılan değişiklik hakkındadır.
28
Kasım
Tahran Konferansı
Roosevelt, Churchill ve Stalin’in katılımıyla 28 Ka- Armaoğlu,
sım - 1 Aralık tarihleri arasında gerçekleşen konfe- s: 393
ransta, Türkiye’nin savaşa katılmasına ve savaş sonrası düzeni korumak için uluslararası bir teşkilat kurulmasına karar verilmiştir.
29
Kasım
2/20184 sayılı Karar ile tasdik edilen kadroların BCA:
DTCF yabancı profesörlerine ait kısmından bir kad- 30..18.1.2 /
ronun iptali ile 758 liralık bir kadronun tasdikine ka- 104.5..28.
rar verilmiştir.
30
Kasım
TBMM Kararı
Muhasebei Umumiye Kanununun 131. maddesi mu- RG
cibince bazı alacaklıların kayıtlarının silinmesine karar verilmiştir.
2
Aralık
Varlık vergisi mükellefleri- Varlık vergisini ödemediği için çalışma yükümlülüğü CA
nin serbest bırakılmasına
altında bulunanların serbest bırakılmasına karar vekarar verildi.
rildi.
444
Kaynak
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
3
Aralık
Varlık vergisi mükellefleri
serbest bırakılıyor.
Varlık vergisi mükellefleri iş ve aile muhitlerine geri C, 3.
gönderiliyorlar. Buna rağmen borçlarını hala öde- Birincikanun
. 1943
memiş olanların malları satılmaya devam ediliyor.
3
Aralık
Ticaret Vekâleti yetkilerine
dair K/487 sayılı kararın
yürürlüğe konmasına dair
BKK
Bu karar, Ticaret Bakanlığı'nın, Milli Korunma Ka- BCA:
nunu'nun muaddel 21. maddesine dayanarak lüzum 030.18.1.2/
gördüğü maddelerin üretim ve satış şekil ve miktarını 104.3.5
tayin ve tahdit etmesi kabul edilmiştir.
3
Aralık
Çeşitli ilçe kaymakamlıklarına toplu atama yapılmış- BCA:
030.11.1/1
tır.
64.28.18
3
Aralık
3460 sayılı kanunun değiştirilmesi hakkında Kanun
Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek su- RG
retiyle kurulan iktisadi teşekküllerin teşkilatıyla idare
ve murakabeleri hakkındaki 3460 sayılı kanunun beşinci maddesi değiştirilmiştir. Yapılan değişiklik bu
kanuna tabii teşekküllerin Umumi Heyeti’nin oluşturulması ile ilgilidir.
4
Aralık
Mareşal Smuts'un bomba
gibi patlayan mühim nutku
Mareşal "Harbten sonra dünyada yalnız üç büyük C, 4.
devlet mevcut olacaktır." beyanında bulunmuştur. Birincikanun
Ona göre, İngiltere ve Rusya Avrupa'yı paylaşacak . 1943
ve kuvvete müstenit bir sulhu idame ettireceklerdir.
4
Aralık
Dördüncü Umumi Müfettişlik Emniyet müşavirliğine atama
Gaziantep Emniyet Müdürü Ekrem Sokullu’nun RG
Dördüncü Umumi Müfettişlik Emniyet müşavirliğine
4
Aralık
Kars Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürlüğüne atama
Fatsa hükümet tabibi Dr. Hamdi Turgut’un Kars Sıh- RG
hat ve İçtimai Muavenet müdürlüğüne atanmasına
karar verilmiştir.
4
Aralık
Siirt Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürlüğüne atama
Kütahya merkez hükümet tabibi Dr. Fahrettin Özde- RG
mir’in dördüncü sınıf olarak 70 lira maaşla Siirt Sıhhat ve İçtimai Muavenet müdürlüğüne atanmasına
karar verilmiştir.
4
Aralık
Tamim, Ankara’nın Polatlı kazasına bağlı Samutlu RG
nahiyesinin adının Temelli olarak değiştirilmesi hakkındadır.
6
Aralık
Milli şef Kahire'de Roosevelt Ayın 4'ünde başlayan görüşmeler 3 gün sürdü.
ve Churchill ile görüştü.
6
Aralık
25 yeni nahiye kurulmasına Kararname ile Afyon’da İncehisar, Bursa’da Demirtaş, RG
dair BKK
Büyükorhan ve Çallı, Balıkesir’de Tütüncü, Çanakkale’de Gündoğdu, Gaziantep’te Narlı, Kırşehir’de
Tepeköy, Manisa’da Yunddağ ve Halitpaşa, Maraş’da
Eloğlu, Malatya’da Eskimalatya, Mardin’de Kasır,
Niğde’de Sultanhanı ve Hanobası, Ordu’da Korgan
ve Tekkiraz, Samsun’da Taflan, Sarpun, Dikbıyık ve
Çakal, Sinop’da Kızıloğlan, Trabzon’da Kireçhane,
Düzköy ve İskefye nahiyeleri kurulmuştur.
7
Aralık
Büyük Elçiliklerde atama
C, 6.
Birincikanun
1943
Çunking Büyük Elçiliğine Madrid birinci sınıf orta RG
elçisi Hulusi Fuat Togay’ın ve yeniden ihdas olunan
Kanada elçiliğine de Vaşington Büyük Elçiliğinde birinci sınıf orta elçi Mehmet Ali Şevki Alihan’ın
1943 Yılı 445
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
7
Aralık
Başvekâlet Yazı İşleri ve
Sicil Müdürlüğüne atama
Başvekâlet Yazı İşleri ve Sicil Müdürlüğüne Muame- RG
lat Umum Müdür muavini aynı zamanda Kararlar
Müdürü Mustafa Türker’in atanmasına karar verilmiştir.
7
Aralık
Valilik ve Umumi Müfettişliklerde atama
Trakya Umumi Müfettişliği Başmüşaviri Suheyp RG
Rumi Karafakoğlu’nun Edirne Valiliğine, Edirne Vali Vekili Daniş Yurdakul’un Eskişehir vali vekilliğine
ve Eskişehir valisi Hamit Oskay’ın da Trakya Umumi Müfettişliği Başmüşavirliğine naklen atanmalarına karar verilmiştir.
13
Aralık
Sovyet - Çekoslovak antlaşması imzalandı.
İki ülke 20 yıl süre ile dostluk ve karşılıklı yardım C, 13.
Birincikanun
konusunda anlaştılar.
İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve RG
Kocaeli vilayetlerinde 23 Kasım 1940 tarihinde ilan
edilmiş ve en son 1342 sayılı kararla müddeti altı ay
uzatılmış olan örfi idarenin bitimi tarihinden itibaren
altı ay daha uzatılmasına karar verilmiştir.
1943
13
Aralık
Örfi İdarenin uzatılmasına
dair TBMM Kararı
13
Aralık
Vatandaşlıktan çıkarılmaya Yabancı memleketlerde bulunup beş seneden fazla RG
dair BKK
müddet zarfında konsolosluklarımıza kayıtlarını yaptırmamış olan Urfa doğumlu Süleyman oğlu Mehmet
ile Manisa doğumlu Emin oğlu Pomak Rüstem
Nefalcı’nın Türk vatandaşlığından çıkarılmalarına
karar verilmiştir.
13
Aralık
Malatya Valiliğine atama
13
Aralık
Temyiz Mahkemesi Tevhidi Karar, memurların haksız fiillerinden doğan zararla- RG
İçtihat Heyeti Umumiyesinin rın tazminine müteallik davaların müruru zaman
E3/K23 numaralı kararı
müddetinin belirlenmesi hakkındadır.
14
Aralık
Basın Birliği Kongresi toplandı.
Birliğin merkez idare heyeti reisliğine Falih Rıfkı C, 16.
Birincikanun
Atay seçildi.
Malatya Valisi Fahri Özen’in 1851 sayılı kanunun 3. RG
maddesine tevfikan tekaüde sevkine ve Ankara Vali
muavini Ahmet Kınık’ın Malatya vali vekilliğine
1943
14
Aralık
Toprak Mahsulleri Vergisi
Kanununa ek Kanun
Kanun, zeytin mahsulünden alınacak Toprak Mahsul- RG
leri vergisini düzenlemektedir.
16
Aralık
İstihlak ve satış şekil ve
miktarlarının tayin ve tahdit etme salahiyeti hakkında BKK
Milli Korunma Kanununun muaddel 21. Maddesine RG
dayanarak lüzum gördüğü maddelerin istihlak ve satış şekil ve miktarlarını tayin ve tahdit etme yetkisine
sahip kılınmıştır.
16
Aralık
Tamim, akreditif telgraflarının damga resmine tabi RG
olduğunu belirtmektedir.
17
Aralık
Tamim, neo-solganal doz I-VII adlı müstahzarların RG
sınıf hakkındadır.
17
Aralık
Tamim, Avukatlık Kanununun 5. maddesinin RG
13.12.1943 tarihinden itibaren meri olacağından
mezkur madde hükmünün tatbikine itina olunması isteğini dile getirmektedir.
446
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
20
Aralık
Aydın’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında BKK
Aydın’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam ya- RG
20
Aralık
Dinar’da elektrik tarifelerine zam yapılması hakkında
BKK
Dinar’da elektriğin beher kilovatına 2 kuruş zam ya- RG
20
Aralık
Fahri maliye müfettişliği
unvanı verilmesi hakkında
BKK
Maliye başmüfettişi iken Hazine Umum Müdürlüğü- RG
ne tayin edilen Halil Ayan ile birinci sınıf Maliye
müfettişi iken Vasıtalı Vergiler umum Müdürlüğü’ne
tayin edilen Ferit Melen’e Maliye Teftiş Heyeti Nizamnamesinin 14. maddesine tevfikan fahri maliye
müfettişliği unvanı verilmesine karar verilmiştir.
20
Aralık
Maarif Vekâleti ataması
Maarif Vekilliği Mesleki ve Teknik Öğretim Tefitş RG
Heyeti kadrosunda açık bulunan 70 lira maaşlı İdari
İşler Müfettişliğine İzmir Ticaret Lisesi Müdürü ve
ekonomi öğretmeni Saffet İrtek’in atanmasına karar
verilmiştir.
20
Aralık
Dördüncü Umumi Müfettişlik Maarif müşavirliğine
atama
Açık bulunan 70 lira maaşlı Dördüncü Umumi Mü- RG
fettişlik Maarif müşavirliğine 50 lira maaşlı Edirne
Maarif Müdürü Yusuf Cemil Öner’in atanmasına karar verilmiştir.
20
Aralık
Kız Meslek Öğretmen
Okulları ve Kız Enstitüleri
Maarif Vekilliği Mesleki ve Teknik Öğretim Teftiş RG
Heyeti kadrosunda açık bulunan 60 lira maaşlı Kız
Meslek Öğretmen Okulları ve Kız Enstitüleri Müfettişliğine 30 lira maaşlı İstanbul Selçuk Kız Enstitü
Müdürü ve Biçki-Dikiş öğretmeni Belkıs Sevengil’in
20
Aralık
Maarif Vekâleti Teftiş Heyeti ikinci sınıf müfettişliğine atama
Maarif Vekâleti Teftiş Heyeti kadrosunda açık bulu- RG
nan 70 lira maaşlın ikinci sınıf müfettişliğine Samsun
Maarif Müdürü Mehmet Doğanay’ın atanmasına karar verilmiştir.
20
Aralık
Münakalat Vekâleti Tamimi
PTT İşletme Umum Müdürlüğü tarafından yayınla- RG
nan Tamim, birbirinin aynı merkez isimlerinin telgraflarda nasıl yer alması gerektiğini açıklamaktadır.
20
Aralık
Demir Yolları ve Limanları Tamim, Eskişehir – Konya hattının Gökçekısık ve RG
İşletme Umum Müdürlüğü Sabuncupınar istasyonları arasında Porsuk adıyla
Tamimi
1.12.1943 tarihinden itibaren yeni bir istasyon açılması hakkındadır.
21
Aralık
Bolivya'da ihtilal oldu.
Tahakküm ve cebri idare ile
Cumhurreisi Peneranda tutuklandı.
22
Aralık
İlticalar hakkında rapor
Adalardan sahillerimize yapılan ilticalar ve bunlarla BCA:
başa çıkmak üzere önlemlerle ilgili rapor hazırlan- 30..10.0.0/
117.813..11.
mıştır.
22
Aralık
Demiryolu işlerinde çalıştırılacak yabancı uzmanlara BCA:
30..18.1.2 /
ait 6 aylık kadronun tasdikine karar verilmiştir.
itham
edilen C, 21.
Birincikanun
1943
104.4..22.
1943 Yılı 447
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
22
Aralık
Dâhiliye Vekâleti tahsisatının arttırılması hakkında
Dahiliye Vekaleti emrine verilen 390.000 liralık tah- RG
sisatın 403.000 liraya çıkarılmasına karar verilmiştir.
22
Aralık
Isparta’da idari bağlılık değişikliği
Isparta vilayetinin Yalvaç kazasına bağlı Gençali kö- RG
yünün bu kazadan alınarak vilayetin Uluburlu kazasının Senirkent nahiyesine bağlanmasına karar verilmiştir.
22
Aralık
Tamim, Hatay vilayeti İskenderun kazasına bağlı RG
Kiliseönü köyünün adının 14.12.1943 tarihinden itibaren Madenli olarak değiştirilmesi hakkındadır.
24
Aralık
Yugoslav Kurtuluş Ordusu Aynı zamanda hükümet de hükümsüz addedildi.
Kral Pier'i tanımadığını ilan
etti.
24
Aralık
Halk Sigorta Anonim Şirketi’nin teşkiline izin verilmesine dair BKK
Şirketin, Türkiye hudutları dâhilinde ve yabancı RG
memleketlerde yangın, hayat, nakliyat, kaza, hırsızlık, zelzele, cam ve mermer kırılması ve her nevi
mükerrer sigorta muamelatıyla ve ilerde şirket için
faydalı görülecek başka işlerle uğraşmak maksadıyla
merkezi Ankara olmak üzere 90 sene müddet ve
500.000 Türk lirası sermaye ile teşkiline izin verilmiştir.
24
Aralık
24
Aralık
Dâhiliye Vekâleti atamaları Gaziantep ve Manisa Emniyet Müdürlüklerine, Tokat RG
ve Burdur birinci sınıf Emniyet Amirliklerine ve
Emniyet Umum Müdürlüğü ikinci sınıf Emniyet
amirliğine atamalar yapılmıştır.
24
Aralık
Kastamonu Belediye Reisliği seçimi hakkında kararname
Kastamonu Belediye Reisliğine, Adil Yücebıyık’ın RG
intihabı hakkında mezkur belediye meclisince ittihaz
24
Aralık
Yüksek Sıhhat Şurası azalıklarına atama
Umumi Hıfzısıhha Kanununun on ve onbirinci mad- RG
deleri mucibince teşkil kılınmış olan Yüksek Sıhhat
Şurası azalıklarına tekrar seçilen Prof. Dr. Akil Muhtar Özden, Prof. Dr. Tevfik Sağlam ve General Dr.
Mazlum Boysan’ın yeniden atanmalarına karar verilmiştir.
24
Aralık
Kadıköy kaymakamı Edip Yavuz’un Yalova kayma- RG
kamlığına, Yalova kaymakamı Nurettin Aynuksa’nın
Kadıköy kaymakamlığına, Nazimiye kaymakamı
Muhterem Vefa Veznedaroğlu’nun Mazgirt kaymakamlığına, Mazgirt kaymakamı Hüseyin Avni Koçyiğit’in Nazimiye kaymakamlığına atanmalarına karar verilmiştir.
24
Aralık
Maliye Vekâleti atamaları
Umumi Müfettişlik Mali müşavirliğine Merkez Dai- RG
releri Muhasebe Müdürlerinden İsa Mansur Benli’nin, Merkez Daireleri Muhasebe Müdürlüğüne Levazım Müdürü Nafiz Ergeneli’nin, Erzincan defterdarlığına Şube Tahakkuk memurlarından Kemal Tuğrul’un Levazım Müdürlüğüne Vasıtalı Vergiler
Umum Müdürlüğü şube müdürü Nihat Yalkut’un
448
Kaynak
C, 24.
Birincikanun
1943
G
Ay
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
25
Aralık
Suriye ve Lübnan'a istiklal
verildi.
Yeni yıl ile birlikte Fransa bu ülkeleri, askeri ve idari C, 25.
Birincikanun
anlamda terkedeceğini ilan etti.
1943
25
Aralık
Divanı Muhasebat Daire
Reisliği ile azalığı seçimleri hakkında TBMM Kararı
Divanı Muhasebat Daire Reisliğine Divanı Muhase- RG
bat Azasından Yusuf Ziya Aslan’ın ve azalığına da
yine Divanı Muhasebatta Başmurakıp Ali Ragıp
Ögel’in seçildikleri tasdik olunmuştur.
25
Aralık
İzmir’de irtifak hakkı tesis
edilmesi hakkında kararname
İzmir vilayetinin merkez kazasına bağlı Karşıyaka RG
nahiyesinin Yamanlar Köyü doğusunda Yamanlar
Dağının Cucular Tepesi üzerinde Manastıryayla
adındaki yerin 131.460 metrekarelik kısmında İzmir
Verem Mücadele Cemiyeti lehine tespit edilen esaslar dairesinde irtifak hakkı tesis edilmesine karar verilmiştir.
27
Aralık
29
Aralık
İstanbul'da süt buhranı
Günde 22 bin litre süt istihsal edilen İstanbul'da süt- C, 29.
çüler, bunu 178 bin litre su ilavesi ile satıyorlar. Halk Birincikanun
1943
su almaz güğümler kullanılmasını istiyor.
31
Aralık
Bütçeye fevkalade tahsisat
verilmesi hakkında kanun
1943 mali yılı Muvazenei Umumiye Kanununa bağlı RG
(A) işaretli cetvelin Milli Müdafaa Vekâleti kısmına
130.000.000 lira fevkalade tahsisat verilmesine karar
verilmiştir.
31
Aralık
Orta öğretim Okullarında
yardımcı öğretmen çalıştırılması hakkında kanun
Orta öğretim okullarında yardımcı öğretmen çalıştı- RG
rılması hakkındaki 2624 sayılı kanunun müddetinin
uzatılmasına ve ikinci maddesinin değiştirilmesine
karar verilmiştir.
1943 Yılı 449
ZAMANDİZİNE EK:
1943 Yılında Orman Tahdit Komisyonları ve Kararları
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
4
Ocak
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Reisliği'nin Tebliği
8 numaralı Komisyonun 30 Eylül 1943 tarihinde Antalya ili Ilıca Köyü
hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir. Tebliğde Ilıca Kızılçam
ormanlarının sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
8
Ocak
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
8 numaralı Komisyonun Antalya ili Merkez kazasına bağlı Dağ nahiyesinin Mellidağ Köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair
verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
15
Ocak
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
8 numaralı Komisyonun Antalya ili Merkez kazasına bağlı Yeniköy
nahiyesi Yağcaköyü ve Karaveliler köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve
korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
18
Ocak
8 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
8 numaralı Komisyonun Antalya ili Merkez kazasına bağlı Yeniköy
nahiyesi Çığlık köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair
verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
19
Ocak
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazasına bağlı
Gökçedağ nahiyesi Çaltıcak köyü hudutları içinde bulunan ormanların
tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ
edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması
için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
22
Ocak
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
7 numaralı Komisyonun İstanbul ili Yalova kazasının merkez nahiyesine bağlı Samanlı Köyü hudutları içinde bulunan Şabandere, Kapulubağ
ve Doruktepe ormanlarının tahdidine karar verilmiştir.
22
Ocak
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazası Gökçedağ nahiyesine bağlı Hasımlar, Tezlik ve Kuz Köyü hudutları içinde bulunan
ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve
23
Ocak
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazası Gökçedağ nahiyesine bağlı Hopanlar Köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için
yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
28
Ocak
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazası Gökçedağ nahiyesine bağlı Ören Köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir.
29
Ocak
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Ankara ili Beypazarı kazasının cenubundaki
Gönen çiftliği hudutları içinde bulunan Gönen Meşeliği’nin tahdidine
dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin zabıtname tebliğ edilmiştir.
Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan
çalışmalar özetlenmektedir.
450
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
29
Ocak
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazası Gökçedağ nahiyesine hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbatalar tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü
edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar
özetlenmektedir.
3
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Kızılcadere Köyü hudutları içinde bulunan
ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin
21/2/1942 tarihli mazbataya ek mazbata tebliğ edilmiştir.
5
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazası Gökçedağ nahiyesine bağlı Doğancılar Köyü hudutları içinde bulunan ormanların
tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbatalar tebliğ
edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanlarının sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
8
Şubat
1 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
1 numaralı Komisyonun İstanbul ili Silivri kazasına bağlı
Büyükçavuşlu Köyü civarındaki Küçükçavuşlu çiftliği ormanının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbatalar tebliğ
16
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir ili Dursunbey kazası Gökçedağ nahiyesine bağlı Yunuslar Köyü hudutları içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbatalar tebliğ
16
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Tahdit edilen Çam Harmanı Köyüne ait 345 sayılı mazbataya ek mazbata tebliğ edilmiştir.
17
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Tahdit edilen Dere Köyüne ait 433 sayılı mazbataya ek mazbata tebliğ
edilmiştir.
17
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kasabası sınırı dahilinde bulunan
Sivrikaya Oyuk dağları Kızılbelen, Karaköy Bayırı, Avdan devlet ormanları, Ayvatlar Sırtı genç Alibayırı devlet ormanı ile Naldere köyü
devlet ormanının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin 3
mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması
ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
25
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kazası merkez nahiyesine bağlı
Ömerseyhler köyü sınırı içinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir.
26
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kazası merkez nahiyesine bağlı
Arkuçça köyü sınırı içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü
özetlenmektedir.
26
Şubat
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Mezarlık ve Sarıçalılık orman kıt’alarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin 2 ayrı mazbata tebliğ
1943 Yılı 451
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
27
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Ankara vilayeti Bitik nahiyesine bağlı İğne,
Örencik ve Sarıayak köyleri sınırı içinde bulunan devlet ormanlarının
tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin 3 ayrı mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
27
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir vilayetinin Dursunbey kazasına
bağlı Taşkesik ve Hacılar köyleri sınırı içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin 2 ayrı mazbata tebliğ
27
Şubat
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Ankara vilayeti Bitik nahiyesine bağlı Kınık
ve Soucak köyleri sınırı içinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin 2 ayrı mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için
27
Şubat
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
bağlı Hacıömerler köyü sınırı içinde bulunan ormanların tahdidine dair
verdiği kararın uygulanmasına ilişkin daha yayınlanan mazbataya ek
mazbata tebliğ edilmiştir.
5
Mart
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Gökçedağ Nahiyesi Akçaalanı Kebir Köyünün Yumruklu Mahallesi
ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin 2 ayrı
13
Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Ankara vilayeti Bitik nahiyesine bağlı Dutözü
Köyü sınırı içinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın
uygulanmasına ilişkin tahdit zabıt hulasasıdır.
13
Mart
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Gökçedağ Nahiyesine bağlı Akçaalanıkebir köyü sınırı içinde bulunan
ormanların tahdidine ait mazbatalar icmalidir.
18
Mart
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Taşlıtepe orman kıt’asına tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar
özetlenmektedir.
20
Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kazasının merkez nahiyesine bağlı
Döğmeci köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
20
Mart
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
12 numaralı Komisyonun Balıkesir Vilayetinin Dursunbey kazasına
bağlı Beyel köyü ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
23
Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Şıhlar köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
452
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
25
Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kazasının Bağlıca köyü sınırı dahilinde bulunan Karakuz devlet ormanının tahdidine dair verdiği kararın
uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen
ormanın sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
25
Mart
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Beypazarı kazasının merkez nahiyesine bağlı
Sübicealan köyü sınırı dâhilinde bulunan Gölyeri ve Karabayır devlet
ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve
31
Mart
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
bağlı Tepeköyü hududu dâhilinde yapılan tahdide ait mazbatalar tebliğ
edilmiştir.
1
Nisan
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
bağlı Durabeyler köyü hududu dâhilinde yapılan tahdide ait mazbatalar
tebliğ edilmiştir.
3
Nisan
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Mikail köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
6
Nisan
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Çulhalar köyü sınırı dâhilinde bulunan Karakuz ve Sarıçalı devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
7
Nisan
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Aydoğmuş köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
8
Nisan
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Üsküdar kazasının Kısıklı nahiyesine bağlı
Reşadiye köyü sınırı dâhilinde bulunan Soğuksu ve Ali Paşa devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
10
Nisan
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Kadıköy sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
22
Nisan
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Sultançiftliği köyü sınırı dâhilinde bulunan Taşdelen vakıf ormanlarının
tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ
12
Mayıs
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Sultançiftliği köyü sınırı dâhilinde bulunan Taşdelen vakıf ormanlarının
1943 Yılı 453
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
20
Mayıs
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
7 numaralı Komisyonun İstanbul ili Şile kazası Alacalı nahiyesine bağlı
Kurna köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir.
5
Haziran
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasına bağlı Yalnız Ev köyü sınırı
dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
5
Haziran
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kadriye köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına
ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
10
Haziran
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Tıyelti köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına
18
Haziran
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Şevket Paşa nahiyesinin
Esencili köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
18
Haziran
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Alemdar ve Reşadiye köyleri sınırı dâhilinde bulunan Alemdağı vakıf
22
Haziran
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kaleardı köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına
25
Haziran
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Şevket Paşa nahiyesine bağlı Hüseyinli köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
26
Haziran
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Şevket Paşa nahiyesine bağlı Sırapınar köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
28
Haziran
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Süleymaniye köyü sınırı
14
Temmuz 5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Çit Ahmetler köyü sınırı
454
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
17
Temmuz 5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Yukarı Kırıklar köyü sınırı
dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın
ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
7
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Karahisarkozlu köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için
16
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Ayaş kazasının merkez nahiyesine bağlı Oltan
köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın
16
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Alan köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
17
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Nallıkozlu köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
18
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Kulu köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
26
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Emrem Sultan köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
27
Ağustos
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Şevket Paşa nahiyesine bağlı Muratlı köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
28
Ağustos
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Şevket Paşa nahiyesine bağlı Koçullu köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
31
Ağustos
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Tepe köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair
1943 Yılı 455
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
2
Eylül
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Bala köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
özetlenmektedir.
7
Eylül
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Sindel köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına
8
Eylül
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Çekme köyü sınırı dâhilinde
bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların
sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
9
Eylül
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Alemdar köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet
9
Eylül
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Reşadiye köyü sınırı dâhilinde bulunan
Simitçiyağı devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
10
Eylül
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Beykoz kazasının Çekme köyü sınırı dâhilinde
bulunan Baltacı Çiftliği ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
13
Eylül
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun Sultan Çiftliği köyü sınırı dâhilinde bulunan
Dedetepe devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
15
Eylül
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Geyikpınarı köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir.
17
Eylül
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
İslamalan köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine
4
Ekim
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Başören köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
özetlenmektedir.
5
Ekim
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Cendere köyü sınırı dâhilinde bulunan Mıhdağı ve Kocaorman devlet
456
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
6
Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kaylan köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına
6
Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Armağanlar köyü sınırı
7
Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kaşıkçı köyü sınırı dâhilinde bulunan Kaşıkçı ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
7
Ekim
7 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
7 numaralı Komisyonun Bursa’nın Mustafa Kemal Paşa kazasına bağlı
Bostandere köyü sınırı dâhilinde bulunan Küllük ve Kızıltepe ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
8
Ekim
6 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
6 numaralı Komisyonun Antalya’nın Kaş kazasının Kalkan nahiyesine
bağlı Bağlıağaç köyü sınırı dâhilinde bulunan Morkaya, Küflü,
Tepedibi, Kenelik, Kaynarca, Dokuzçam ve Kuştüneği devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
12
Ekim
3 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
3 numaralı Komisyonun İstanbul’un Üsküdar kazasının Kısıklı nahiyesine bağlı Dudullu köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının
13
Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kara Hıdırlı köyü sınırı
dâhilinde bulunan devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın
13
Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kınık nahiyesine bağlı
Musacalı köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde
sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
27
Ekim
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
bağlı Kızılöz köyü hududu dâhilinde bulunan ormanların tahdidine ait
mazbatalar tebliğ edilmiştir.
28
Ekim
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kınık nahiyesine bağlı Karacalı köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
özetlenmektedir.
1943 Yılı 457
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
5
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kazasının Gerede nahiyesine bağlı
Belenalan köyü sınırı dâhilinde bulunan Bakacak, Ereneler, Kaklık,
Akkaya ve Köserelik devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın
5
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Bağdereizir köyü sınırı dâhilinde bulunan Çalkaya ve Susuzyatak devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin
5
Kasım
6 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
6 numaralı Komisyonun Antalya’nın Kaş kazasının Kalkan nahiyesine
bağlı Kayadibi köyü sınırı dâhilinde bulunan Girneyit, Deliler Tepesi,
Sovukla, Eren Tepesi ve Akkapı devlet ormanlarının tahdidine dair
13
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Karahisar Gölcük köyü sınırı dâhilinde bulunan devlet ormanlarının
13
Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Çiftlik köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
özetlenmektedir.
15
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Aksu köyü sınırı dâhilinde bulunan Karakuz devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
16
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Tekke köyü sınırı dâhilinde bulunan Dikmen Tepesi devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ
17
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Ebeler köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
özetlenmektedir.
18
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Karahisar Gölcük köyü sınırı dâhilinde bulunan Çataldağı devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
458
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
18
Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
5 numaralı Komisyonun Bergama kazasının Kınık nahiyesine bağlı Balaban köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği
özetlenmektedir.
20
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Yenice köyü sınırı dâhilinde bulunan Çalıkaya devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için
24
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Subaşı köyü sınırı dâhilinde bulunan Taşkesen ve Yarıkkaya devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
25
Kasım
5 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Poyracık köyü sınırı dâhilinde bulunan ormanların tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar
özetlenmektedir.
29
Kasım
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Beydili köyü sınırı dâhilinde bulunan Susuzdağı devlet ormanlarının
1
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Ericek köyü sınırı dâhilinde bulunan Karaağaç ve Aktepe devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata
tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
1
Aralık
12 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
bağlı Hacı Ahmet Pınarı köyü hududu dâhilinde bulunan ormanların
tahdidine ait mazbatalar tebliğ edilmiştir.
2
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Kuzucular köyü sınırı dâhilinde bulunan Çalıçukuru ve Aliönü devlet
2
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Nallıhan kazasının Gerede nahiyesi sınırı dâhilinde bulunan Aktepe ve Kağnı devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde
sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
3
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Beydili köyü sınırı dâhilinde bulunan Sulucakol devlet ormanlarının
1943 Yılı 459
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
4
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Meyil köyü sınırı dâhilinde bulunan Karapınarkaşı devlet ormanlarının
6
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Kavacık köyü sınırı dâhilinde bulunan Saçakderesi ve Kocakaş devlet
15
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Tekfurlar köyü sınırı dâhilinde bulunan Çal, Yıldızdağı ve Bendede
devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
17
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Ozan köyü sınırı dâhilinde bulunan Çal ve Aktepe devlet ormanlarının
18
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Bağdereibala köyü sınırı dâhilinde bulunan Beytepesi ve Karatepe devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin
20
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Demir köyü sınırı dâhilinde bulunan Yanıkkaşı ve Kuz devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir.
21
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Osman köyü sınırı dâhilinde bulunan Kaşyol ve Kepez devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
21
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Kavak ve Eğri köyleri sınırı dâhilinde bulunan Karaköypınarı ve Çatalca devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına
22
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Soğukkuyu köyü sınırı dâhilinde bulunan Acısuderesi ve Körbayır devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin
23
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Kuruca köyü sınırı dâhilinde bulunan Dömendağı ve Kopran devlet
460
Gün ve Ay
Komisyon
Karar
28
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Çive köyü sınırı dâhilinde bulunan Çonga ve Toprakkuzu devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
28
Aralık
2 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
Öşürler köyü sınırı dâhilinde bulunan Şahanna ve Çilçam devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata
tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
29
Aralık
13 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
13 numaralı Komisyonun Daday kazasına bağlı Kabacı ve Selmanlı
köyleri hududu dâhilinde bulunan Göktepe devlet ormanlarının tahdidine ait mazbatalar tebliğ edilmiştir.
30
Aralık
13 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Daday kazasının Kayaoğlu köyü sınırı dâhilinde bulunan Boynuz ve Dikendağı devlet ormanlarının tahdidine dair
31
Aralık
13 numaralı Orman
Tahdit Komisyonu
2 numaralı Komisyonun Daday kazası sınırları dahilinde bulunan Kırkbudak dağı devlet ormanlarının tahdidine dair verdiği kararın uygulanmasına ilişkin mazbata tebliğ edilmiştir. Tebliğde sözü edilen ormanların sınırlanması ve korunması için yapılan çalışmalar özetlenmektedir.
1943 Yılı 461
KAYNAKÇA
Alada, Adalet, “Türk Belediyeciliğine Kronolojik Yaklaşım 1930–1990”, Türk Belediyeciliğinde 60 Yıl, Uluslararası Sempozyum, Ankara Büyükşehir Belediyesi yayını,
Ankara, s.119–143.
Armaoğlu, Fahir, XX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım Kitabevi, İstanbul 1998.
Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam (1938–1950), Remzi Kitabevi, İstanbul 2005.
Bali, Rıfat N., Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri: Bir Türkleştirme Serüveni
(1923-1945), İletişim, İstanbul 2001.
Berkes, Niyazi, Unutulan Yıllar, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.
Bila, Hikmet, CHP 1919–1999, Doğan Kitapçılık 1999.
Burçak, Rıfkı Salim, Moskova Görüşmeleri ve Dış Politikamız Üzerindeki Tesirleri, Gazi
Üniversitesi Yayınları, Ankara 1983.
Coşar, Nevin, Kriz, Savaş ve Bütçe Politikası (1926–1950), Bağlam Yayıncılık, İstanbul
2004.
Cumhuriyet Ansiklopedisi 1941–1960, cilt II, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002.
Tekeli, Şirin, "Cumhuriyet Döneminde Seçimler", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul 1985.
Denniston, Robin, Churchill’in Gizli Savaşı, İstanbul: Sabah Yayınları 1998
Eroğul, Cem, Demokrat Parti (Tarihi ve İdeolojisi), İmge Kitabevi, İstanbul 2003.
Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi (1939–1945), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Kalite
Matbaası, Ankara 1974.
HAY-K: Hasan Ali Yücel Kronolojisi, http://www.meb.gov.tr/meb/hasanali/kronoloji/
kronoloji.htm (08.08.2008)
Jacobsen, Hans-Adolf, 1939–1945 Kronoloji ve Belgelerle İkinci Dünya Savaşı, çev. İbrahim Ulus, Genelkurmay Basımevi 1989.
Koçak, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938–1945), İletişim Yayıncılık, İstanbul
2003.
Makal, Ahmet, Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri, İmge Kitabevi, Ankara 1999.
Mumcu, Uğur, 40’ların Cadı Kazanı, Tekin Yayınevi, Ankara 1992.
Okuyan, Çağatay, Tek Parti Döneminde Azınlık Politikaları, Bilgi Üniversitesi Yayınları,
İstanbul 2004.
Sander, Oral, Siyasi Tarih (1918–1994), İmge Kitabevi, İstanbul, 1994.
Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları (1920–1945), TTK Yayınları, Ankara
2000,
Şevket Pamuk, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Devlet, Tarımsal Yapılar ve Bölüşüm”,
Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923-2000), Yurt Yayınları, Ankara 1988,
Tezel, Yahya Sezai, Cunhuriyet Dönemi İktisadi Tarihi (1923- 1950), Tarih Vakfı Yurt
Yayınları, İstanbul 2002.
Uyar, Hakkı, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, Boyut Kitapları, İstanbul
1999.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Politikada 45 Yıl, Bilgi Yayınevi, Ankara 1968.
Yetkin, Çetin, Karşı-Devrim 1945–1950, Müdafa-i Hukuk Yayınları 2006
462
Weisband, Edward, İkinci Dünya Savaşında İnönü’nün Dış Politikası, çev. M. Ali
Kayabal, Milliyet Yayınları 1974.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu (1924–1949), Ankara 1999.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Bayındırlık Bakanlığı Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı, Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı Kataloğu
1870-1951, Ankara 2001.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Müşterek Kararnameler Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Toprak İskân Müdürlüğü Kataloğu.
Gazeteler
Resmi Gazete
Tutanak Dergisi
Cumhuriyet Gazetesi
Tan Gazetesi
1943 Yılı 463
464

açıklamalı yönetim zamandizini 1940 – 1949

Transkript

Benzer belgeler

Thomas ve Arkadasları`ndan nefes kesen MOTORLU - Fisher

No: 2012 - 2013 EĞİTİM ÖĞRETİM İSTİKLAL

bu tutanak, yalnız maddi hasarla sonuçlanan kazalardan sonra

Çalışmaya yeniden başlayın—iş arayan ileri yaşlı kişiler (50+) için

193 sayılı gelir vergisi kanununun geçici 67 nci maddesinde yer

SONUÇ BİLDİRGESİ

Çamasir classic kontrol

IB İlk Yıllar Programı - International Baccalaureate