docOkumak için tıklayınız. - Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği
download 
Şikayet Transkript
Okumak için tıklayınız. - Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği
SA)LIKLIKENTLERB7RL7)7TRABZONBULUbMASI “SA)LIKLIKENTLEbMEVEKENTSELDAYANIKLILIK’’ 3Ͳ4Ͳ5MAYIS2012 TRABZON KONFERANSK7TABI Bursa–2012 SA)LIKLIKENTLERB7RL7)7TRABZONBULUbMASI “SA)LIKLIKENTLEbMEVEKENTSELDAYANIKLILIK’’ 3Ͳ4Ͳ5MAYIS2012 TRABZON KONFERANSK7TABI BirinciBaskŦ BasŦmTarihi:16.07.2012 ISBNNO: 978Ͳ605Ͳ87267Ͳ2Ͳ7 BASKIVEC7LT FURKANOFSET KapakTasarŦm AhmetDEM7RÖREN Bursa–2012 *TürkiyeSaŒlŦklŦKentlerBirliŒiyayŦnŦdŦr.7zinsizçoŒaltŦlamazvebasŦlamaz. ÖNSÖZ BirliŒimizin 16. OlaŒan Meclis ToplantŦsŦ vesilesiyle Trabzon’da bir araya geldiŒimiz ve ülkemiz açŦsŦndan bugünlerde saŒlŦklŦ Ɣehir planlamasŦnŦn en önemli gündemini oluƔturan kentsel dönüƔüm projeleri ve bu projeleri yakŦndan ilgilendiren, afetler ve afetlere karƔŦ alŦnmasŦ gereken önlemlerin üzerindedurulduŒuönemlibirtoplantŦyŦgeridebŦraktŦk. GeçtiŒimizyŦlekimayŦndayaƔananVanDepremisonrasŦndayaƔadŦŒŦmŦzyŦkŦmŦbuluƔmamŦzdatekrar hatŦrladŦk. Belediye baƔkanlarŦ olarak bizlere yerel yönetimlere bu konuda çok büyük sorumluluk düƔmektedir. BuluƔmada paylaƔŦlan sunumlarŦn belediyelerimizin çalŦƔmalarŦna yön vereceŒini düƔünüyorum. SaŒlŦksŦz yapŦlaƔma ile mücadele edildiŒini her fŦrsatta dile getiriyoruz. Trabzon BuluƔmamŦzda da belediyelerimizin bu mücadele ile birikimlerini deneyimlerini paylaƔmasŦ açŦsŦndan önemliydi. Tüm Ɣehirlerimizin ortak sorunu olan saŒlŦklŦ kentleƔme ancak önemli tecrübeler sonrasŦ edilen yaklaƔŦmlarlaçözümekavuƔabilir. TrabzonBuluƔmasŦndaaramŦza3yenikatŦlŦmlaüyesayŦmŦz45’ibuldu.BuvesileylebirliŒeyenikatŦlan 7zmirUrla,7stanbulAdalarveMersinTarsusbelediyelerimizearamŦzahoƔgeldinizdemekistiyorum. Gelecek buluƔmalarda bu belediyelerimizin deneyimlerinden de fazlasŦyla yararlanacaŒŦmŦza hiç Ɣüphemyok. ToplantŦmŦzaKültürveTurizmBakanŦmŦzSayŦnErtuŒrulGünaykatŦlŦmŦylaonurlandŦrdŦ.AyrŦcadeŒerli katkŦlarŦndandolayŦSaŒlŦkBakanlŦŒŦMüsteƔarŦmŦzSayŦnProf.Dr.NihatTosun’aveÇevrevebehircilik BakanYardŦmcŦsŦSayŦnMuhammetBalta’yaƔükranlarŦmŦiletiyorum. Ülke olarak karƔŦ karƔŦya olduŒumuz tehdidin farkŦna varŦlmasŦ açŦsŦndan Trabzon BuluƔmamŦzŦn iyi neticelergetireceŒiniumuyorum.GüzelevsahipliŒindendolayŦTrabzonBelediyeBaƔkanŦveekibine üyebelediyelerimizadŦnateƔekküreder,gelecektekibuluƔmalardatekrarbirarayagelmeyidilerim. SaygŦlarŦmla RecepALTEPE SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiBaƔkanŦ BursaBüyükƔehirBelediyeBaƔkanŦ 5 BAbLARKEN Karadeniz’ineƔsizdoŒasŦeƔliŒindelimankentimizTrabzon’dagerçekleƔtirdiŒimizbuluƔmamŦzŦnkitabŦ ile karƔŦnŦzdayŦz. BuluƔma öncesi belirlediŒimiz konu baƔlŦŒŦ Van depreminin ardŦndan gelen ilk buluƔmamŦz olmasŦ sebebiyle SaŒlŦklŦ KentleƔme ve Kentsel DayanŦklŦlŦktŦ. Konu kentsel dayanŦklŦlŦk olunca son zamanlarda yaƔamŦƔ olduŒumuz Van depremi ve buna baŒlŦ olarak kentsel dönüƔüm konularŦdamasayayatŦrŦldŦ. behirplanlamailkeleriileafetlerarasŦndakiiliƔkilerin,yapŦlanbilimselçalŦƔmalarŦn,afetyönetiminde bizlerden daha önde olan ülkelerden alŦnan izlenimler ve edinilen tecrübelerin yerel yönetimlerce kabulgörüpuygulanmayaçalŦƔŦlmasŦsevindiricigeliƔmelerdi. YapŦlan sunumlar çok deŒerli çalŦƔmalardŦ. Ülkemizin acŦ gerçeklerini ortaya koyan bu sunumlar afetler ve kentsel alanlara etkileri ve kentsel risklerin azaltŦlmasŦ baƔlŦklarŦnda 3 oturumda gerçekleƔtirildi.SunumlardaüzerindeençokdurulankonularyapŦstoŒumuzuniçerdiŒirisklervebir afet sŦrasŦnda yerel yönetimlerin uygulamasŦ gereken afet yönetimi üzerineydi. Dünyada her yŦl yaklaƔŦk 3 milyon 500 bin deprem meydana gelmektedir ve ülkemizin %90’nŦn aktif fay hatlarŦ üzerindeolduŒudüƔünülürseyapŦstoŒununyenilenmesi,dayanŦklŦlŦŒŦnŦnartŦrŦlmasŦveafetyönetimi konularŦnŦn sürekli gündem oluƔturmasŦ gerektiŒine inanŦyorum. Birlik olarak bu konuyu gündemde tutmakiçinçabalayacaŒŦz. Trabzon Belediyesi’nin gerçekleƔtirmiƔ olduŒu baƔarŦlŦ kentsel dönüƔüm çalŦƔmalarŦnŦ da yerinde görme fŦrsatŦmŦz oldu. Ayasofya Kentsel DönüƔüm AlanŦ, ZaŒnos Vadisinde yapŦlan çalŦƔmalar örnekteƔkiledecekbaƔarŦlŦçalŦƔmalardŦ.Yerelyönetimlerimizbuprojelerlehertürlüövgüyü hak ediyorlar. Sümela ManastŦrŦ ile yaptŦŒŦmŦz teknik gezilerden fotoŒraflarŦ da yine kitabŦmŦzdabulacaksŦnŦz. Her Ɣeyiyle çok güzel bir organizasyon oldu. EmeŒi geçen herkese çok teƔekkür ederim. Bir sonrakibuluƔmamŦzdagörüƔmeküzere. SaygŦlarŦmla A. NalanF7DAN YüksekbehirPlancŦsŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiMüdürü 6 7Ç7NDEK7LER DÜZENLEMEKURULU..............................................................................................................................8 KONFERANSPROGRAMI........................................................................................................................10 AÇILIbKONUbMALARI...........................................................................................................................12 B7LD7R7LER..............................................................................................................................................32 I.OTURUM:AFETLERVEKENTSELALANLARAETK7LER7.........................................................................33 AFETLER7NKENTLEREVEYAPILARAETK7LER7........................................................................................35 BELED7YELERDEAFETYÖNET7M7...........................................................................................................41 KENTSELPLANLAMA’DAYERB7L7M7ÇALIbMALARIVEETK7LER7............................................................52 TRABZONBELED7YES7PROJELER7...........................................................................................................63 II.OTURUM:KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASI....................................................................................75 KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIAÇISINDANKENTEKOLOJ7S7N7NÖNEM7.........................................77 ELEKTROMANYET7KALANLARINKENTSA)LI)INAETK7LER7.................................................................81 B7NAÜRET7MSÜREC7NDEVEYAPISTO)UNUNGELECE)ETAbINMASINDAB7L7NÇLEND7RME...........89 III.OTURUM:KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIII................................................................................95 KENTSELVAD7LERDEDO)ALAFETR7SKLER7VETEDB7RLER7.................................................................97 DO)ALAFETR7SK7VEKENTYOKSULLARI:ÇANAKKALEÖRNE)7.........................................................106 AFETLEREKARbIKENTSELD7RENC7NOLUbTURULMASI......................................................................111 AF7bTASARIMLARIͲKONFERANSFOTO)RAFLARI................................................................................118 TEKN7KGEZ7FOTO)RAFLARI...............................................................................................................124 7 DÜZENLEMEKURULU ErdemSAKER BursaBüyükƔehirBelediyesiEskiBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Prof.Dr.HandanTÜRKO)LU 7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlamasŦBölümüBölümBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Prof.Dr.NilüferAKINCITÜRK UludaŒÜniversitesiMühendislikͲMimarlŦkFakültesiDekanYardŦmcŦsŦ MimarlŦkBölümBaƔkanŦ,YapŦBilgisiAnabilimDalŦBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Prof.Dr.BarŦƔMATER 7stanbulÜniversitesiCoŒrafyaBölümüFizikiCoŒrafyaAnabilimDalŦBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Prof.Dr.CengizG7R7TL7O)LU 7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlamaBölümü SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Prof.Dr.HasanERTÜRK UludaŒÜniversitesi7ktisadive7dariBilimlerFakültesiKamuYönetimiBölümü KentleƔmeveÇevreSorunlarŦAnabilimDalŦBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Doç.Dr.Emel7RG7L UludaŒÜniversitesiTŦpFakültesiHalkSaŒlŦŒŦAnabilimDalŦÖŒretimGörevlisi SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Doç.Dr.ErtuŒrulAKSOY UludaŒÜniversitesiZiraatFakültesiToprakBilimiveBitkiBeslemeBölümüÖŒretimÜyesi SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Doç.Dr.AliFuatAYDIN 7TÜÇevreMühendisliŒiBölümü7nƔaatFakültesiDekanYardŦmcŦsŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Yrd.Doç.Dr.ArzuBAbARANUYSAL Çanakkale18MartÜniversitesiMühendislikMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlamaBölüm BaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Yrd.Doç.Dr.AlpaslanTÜRKKAN UludaŒÜniversitesiTŦpFakültesiHalkSaŒlŦŒŦAnabilimDalŦÖŒretimÜyesi SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi 8 MehmetAliMER7Ç BursaSuveKanalizasyon7daresiEskiGenelMüdürü SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi A.NalanF7DAN, YüksekbehirPlancŦsŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiMüdürü KONFERANSSEKRETARYASI MelikeSUCU,Halkla7liƔkilerUzmanŦ MuratAR,behirPlancŦsŦ ErcümentYILMAZ,MütercimTercüman ArzuULUDA),Teknisyen 9 KONFERANSPROGRAMI 4MAYIS2012Cuma 09.30 AçŦlŦƔKonuƔmalarŦ 10.00 KahvearasŦ 10.15 SaŒlŦklŦKentlerBirliŒi16.OlaŒanMeclisToplantŦsŦ 11:30 I.Oturum–AFETLERVEKENTSELALANLARAETK7LER7 OturumBaƔkanŦProf.Dr.CengizG7R7TL7O)LUͲ7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölge PlanlamaBölümü/SKBDANIbMANI Prof.Dr.NilüferAKINCITÜRK–UludaŒÜniversitesiMimarlŦkBölümBaƔkanŦ/SKB DANIbMANI"AFETLER7NKENTLEREVEYAPILARAETK7S7" Prof.Dr.MikdatKADIO)LU–7TÜAfetYönetimAraƔtŦrmaveUygulamaMerkeziMüdürü “BELED7YELERDEAFETYÖNET7M7” Prof.Dr.BarŦƔMATER–7stanbulÜniversitesiFizikiCoŒrafyaAnabilimDalŦBaƔkanŦ/SKB DANIbMANI“KENTSELPLANLAMA’DAYERB7L7M7ÇALIbMALARIVEETK7LER7” 12.30 ÖŒleYemeŒi 14.00 behirTuru(SümelaManastŦrŦ) 19.00 AkƔamYemeŒi 5MAYIS2012Cumartesi 09.00Dr.OrhanFevziGümrükçüoŒluTrabzonBelediyeBaƔkanŦͲTrabzonBelediyesiProjeleri 09:30 II.OturumͲKENTSELR7SKLER7NAZALTILMASII OturumBaƔkanŦErdemSAKERBursaBüyükƔehirBelediyesiEskiBaƔkanŦ/SKBDANIbMANI Prof.Dr.HasanERTÜRKͲUludaŒÜniversitesiKamuYönetimiBölümüAnabilimDalŦ BaƔkanŦ/SKBDANIbMANI"KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIAÇISINDANKENTEKOLOJ7S7N7N ÖNEM7” Yrd.Doç.Dr.AlpaslanTÜRKKANͲUludaŒÜniversitesiTŦpFakültesi/SKBDANIbMANI “ELEKTROMANYET7KALANLARINKENTSA)LI)INAETK7LER7” MustafaYAYLALIͲ7nƔaatMühendisleriOdasŦTrabzonbubeBaƔkanŦ“B7NAÜRET7M SÜREC7NDEVEYAPISTO)UNUNGELECE)ETAbINMASINDAB7L7NÇLEND7RME” 10:45 KahveArasŦ 10 11:00 III.OturumͲKENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIII OturumBaƔkanŦProf.Dr.HandanTÜRKO)LU7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlama BölümBaƔkanŦ/SKBDANIbMANI Doç.Dr.CenapSANCAR–KaradenizTeknikÜniversitesibehirveBölgePlanlamaBölüm BaƔkanŦ“KENTSELVAD7LERDEDO)ALAFETR7SKLER7VETEDB7RLER7” Yrd.Doç.Dr.ArzuBAbARANUYSAL–Çanakkale18MartÜniversitesibehirveBölgePlanlama BölümBaƔkanŦ"DO)ALAFETR7SK7VEKENTYOKSULLARI:ÇANAKKALEÖRNE)7" Yrd.Doç.Dr.SedaKUNDAKͲ7TÜbehirveBölgePlanlamaBölümü"AFETLEREKARbIKENTSEL D7RENC7NOLUbTURULMASI" 12:15 KapanŦƔ 12:30 ÖŒleYemeŒi 13:30 TeknikGeziveAyrŦlŦƔ(AyasofyaKentselDönüƔümAlanŦ,ZaŒnosVadisi,AtatürkKöƔkü Müzesi) 11 AÇILIbKONUbMALARI ΎƵŬŝƚĂƉƚĂLJĞƌĂůĂŶĂĕŦůŦƔŬŽŶƵƔŵĂůĂƌŦŬŽŶĨĞƌĂŶƐƚĂĂůŦŶĂŶǀŝĚĞŽŬĂLJŦƚůĂƌŦŶŦŶLJĂnjŦLJĂĂŬƚĂƌŦůŵĂƐŦLJůĂ ŽůƵƔƚƵƌƵůŵƵƔƚƵƌ͘ 12 Dr.OrhanFevziGÜMRÜKÇÜO)LU TrabzonBelediyeBaƔkanŦ SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi’nin Trabzon BuluƔmasŦ’nda hepinize hoƔ geldiniz derken size ev sahipliŒi yapmaktan büyük bir onur duyduŒumuzu, çok sevinçli olduŒumuzu ifade etmek istiyorum. Bu 16. BuluƔmaveMeclisToplantŦsŦdaSaŒlŦklŦKentlerBirliŒi’nin,bugünküprogramŦiçindeyapŦlacak.SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi’mizin kŦymetli BaƔkanŦ Bursa BüyükƔehir Belediye BaƔkanŦmŦz SayŦn Recep Altepe ile birlikteortakbasŦnaçŦklamasŦvebasŦntoplantŦmŦzdayapŦlacak.BaƔtakislaydŦmŦzda,kŦsafilmimizde görüldüŒü gibi, insanlarŦmŦzŦn daha yaƔanŦlabilir kentlerde barŦnabilmesi için bilgi, birikim ve tecrübelerinpaylaƔŦldŦŒŦ,karƔŦlŦklŦyardŦmlaƔmanŦnveprojeleringeliƔtirildiŒiSaŒlŦklŦKentlerBirliŒi,çok güzelbirisimleveçalŦƔmaveprogramlarlaTürkiyeƔehirlerinidahayaƔanŦlabilirhalegetirmeyegayret ediyor.Bu16.buluƔmada,çokkŦymetlibilimadamlarŦmŦz,birincigünde“AfetlerveKentselAlanlara Etkileri” konulu önemli bir oturumu yönetecekler. Burada Profesör Doktor SayŦn Nilüfer AkŦncŦtürk, ProfesörDoktorSayŦnMikdatKadŦoŒluveProfesörDoktorSayŦnBarŦƔMatersizlerebilgi,birikimve karƔŦlŦklŦ iletiƔimle birlikte bir sunumda bulunacaklar. 7kinci günümüzde ise, yine “Kentsel Risklerin AzaltŦlmasŦ” iki program halinde bilgi paylaƔŦmŦ ile ve yeni düƔüncelerin geliƔtirilmesiyle devam edecek. Kentsel Risklerin AzaltŦlmasŦ’nŦn birinci oturumunda Profesör Doktor SayŦn Hasan Ertürk, YardŦmcŦ Doçent Doktor SayŦn Alpaslan Türkkan ve 7nƔaat Mühendisleri Trabzon bubesi BaƔkanŦmŦz SayŦnMustafaYaylalŦolacak.KentselRisklerinAzaltŦlmasŦikinciprogramŦndadaDoçentDoktorSayŦn Cenap Sancar, YardŦmcŦ Doçent Doktor SayŦn Arzu BaƔaran Uysal ve YardŦmcŦ Doçent Doktor SayŦn Seda Kundak olacak. Bu oturumlarŦn, büyük katkŦlar saŒlayacaŒŦna ve bize yol haritalarŦ belirleyeceŒine inanŦyoruz. Film gösteriminde olduŒu gibi, daha yaƔanŦlabilir, daha saŒlŦklŦ kentleri altyapŦsŦyla, imarŦyla, çevre düzenlemeleriyle baƔta olmak üzere, bütün belediyelerimiz önemli bir gayretlesürdürmektedir.Trabzon’dabirfarklŦlŦkvar;benonuntakdiminiözelliklesonabŦraktŦm.7smi saŒlŦklŦoluncaTürkiye’de2002’denberidebirsaŒlŦkdevrimiyaƔanŦyor;adetabirsaŒlŦkihtilâli.Hani ismiüzerinde,birSaŒlŦkBakanlŦŒŦmŦzveƔuandamisafirimizolanƔehrimizinevladŦoranŦnMüsteƔarŦ, SaŒlŦkMüsteƔarŦSayŦnProfesörDoktorNihatTosunvar.BizimdavetimizikŦrmayŦpkendilerineteƔrif ettikleri için çok teƔekkür ediyorum. Onun, bu büyük devrimi adeta saŒlŦktaki hizmet sunumunu insanlarŦnevinekadargetirmeyiyaparkenaynŦzamandaoBakanlŦŒŦn,SayŦnBakanŦmŦnvekendilerini, BaƔbakanŦmŦz SayŦn Recep Tayyip ErdoŒan’Ŧn önemli hizmet ve destekleri ile saŒlŦklŦ kentlerin yanŦ sŦra, saŒlŦk kentleri de kuran bir bakanlŦk olduŒunu, bu konudaki açŦklamalarŦnŦ da kendisinden istirhamettiŒimizibenkendisinearzettim.SaŒolsunlarteƔrifettiler,odasizlerlebilgipaylaƔŦmŦnda bulunacaklar. Bursa BüyükƔehir Belediye BaƔkanŦmŦz SayŦn Recep Altepe SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi’nin BaƔkanŦolarak,kendisindenbukonuƔmalarsŦrasŦndabirkŦsaizinalacaŒŦm,YüksekHeyetimizdende. KültürveTurizmBakanŦmŦzSayŦnErtuŒrulGünayda,burayaondakikamesafedeolanhavaalanŦmŦza on buçuk gibi inmiƔ olacak. Ben onu karƔŦlayŦp protokol olarak, kendisine buraya katŦlŦmŦnŦ da arz edeceŒimizninizolursa.SonratekrarsizlerlebirlikteolmayadevamedeceŒim.Buvesileylesizleribu tarihi kent, bu güzel kent Trabzon’da aŒŦrlayabilmiƔ olmaktan büyük bir onur duyduŒumuzu tekrar ediyorum, hoƔ geldiniz diyorum, eksiklerimiz olursa baŒŦƔlanmayŦ peƔinen istirham ediyorum. Her türlü hizmetinize açŦk olduŒumuzu ifade ederek saygŦlar sunuyor ve SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi’nin 16. BuluƔmasŦ’nŦniyiyolgöstericiraporlarlasonuçlanmasŦnŦümitediyorum.TeƔekkürediyorum. 13 RecepALTEPE SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiBaƔkanŦ BursaBüyükƔehirBelediyeBaƔkanŦ Bugün Ɣirin kentimiz, kültürlerin ve medeniyetlerin yataŒŦ, Karadeniz’in incisi güzel Trabzon’dayŦz. ToplantŦlarŦmŦz ülkemizin deŒiƔik bölgelerinde sŦrasŦyla yapŦlŦyor ve Trabzon da bu mesafelerden devamlŦ bu toplantŦlara katŦlŦyordu. Bugün de toplandŦk SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi olarak hep birlikte Trabzon’agelmiƔolduk.Trabzon’unbugüzellikleriniinƔallahengüzelƔekildeyaƔayacaŒŦz.Bukonuda bizleri en güzel Ɣekilde aŒŦrlayan baƔta Belediye BaƔkanŦmŦz SayŦn Doktor Orhan Fevzi GümrükçüoŒlu’navekentyöneticilerimizetekrarburadaƔükranlarŦmŦarzediyorum. Gerçekten güzel bir ülkede, cennet bir ülkede yaƔŦyoruz. Dört mevsimin yaƔandŦŒŦ, her türlü nimetlerin,hertürlügüzelliklerinolduŒubirülke.Bizlerdeböylegüzelülkede,böylegüzelkentlerde yaƔamŦmŦzŦsürdürüyoruz.Tabiikibizlerhembugününsorumlusu,bugünkentlerinyaƔanŦlabilirhale gelmesiyle ilgi sorumlu olan yöneticiler ve bu onuru paylaƔan, bu kenti geleceŒe taƔŦma onurunu paylaƔan yöneticiler, aynŦ zamanda bu kentlerde tabii ki gelecek nesillerin de hakkŦnŦn olduŒunu biliyoruz. Ve gelecekte çocuklarŦmŦzŦn, torunlarŦmŦzŦn ve gelecek nesillerin yaƔayacaŒŦ Ɣehirleri de tekrar canlŦ tutmak, çevreye ve kentlerimize sahip çŦkmak, kentlerin deŒerlerine sahip çŦkma konusundadagerekliçalŦƔmalarŦyapŦyoruz. SaŒlŦklŦKentlerBirliŒibuhassasiyetleriduyanvegerçektenbukonudagüzelçalŦƔmalaryapanidealist belediyelerdenoluƔuyor.Bizlerdebugünburada16.buluƔmamŦzŦ,GenelKurul’umuzda,Trabzon’da inƔallah yapŦyoruz. Burada alacaŒŦmŦz kararlarŦ da en güzel Ɣekilde uygulayarak ülkemize ve diŒer belediyelere,diŒerkurumlaraveƔehirlereinƔallahörnekteƔkiletmiƔolacaŒŦz. Bugüzelkentimizin,bugüzelülkemizintabiikikendinegöreözelyapŦlarŦdavar.Özellikleülkemizbir deprem bölgesi. Afetler ve doŒal felaketler tüm dünyada olduŒu gibi bizim de baƔŦmŦza her an gelebiliyor ki deprem özellikle beklenmediŒi bir anda ve unutulduŒu anda gelen bir felaket. Her an yüz yüze olduŒumuz bir felaket. Bugün de Genel Kurulumuzun, bu Trabzon buluƔmamŦzŦn ana konusunubuçalŦƔmalaroluƔturuyor.BiryŦlönceJaponya’da,dahabirkaçhaftaönceEndonezya’dave geçtiŒimizyŦlülkemizde,VanErciƔ’temeydanagelendeprem.BuyüzdenbuluƔmamŦzŦnkonubaƔlŦŒŦ olarak“SaŒlŦklŦKentleƔmeveKentselDayanŦklŦlŦk”olmasŦgerektiŒinidüƔündük. Burada bulunan herkesin yaƔadŦŒŦ evin, mahallenin, kentin ve ülkenin deŒerini bildiŒine dair hiç Ɣüphemizyokamabirgerçekvar.BugerçekdedahaönceGölcük’teolduŒugibiVan’dakarƔŦmŦzaçŦktŦ ve 7zmir’de, 7stanbul’da, Bursa’da da her an karƔŦmŦza çŦkabilir. Ülke olarak bir deprem kuƔaŒŦnda, hemdeoldukçaaktifbirfayhattŦolandepremkuƔaŒŦndayaƔŦyoruz. Dahaönce1999yŦlŦndaGölcük’tegerçekleƔendeprembizebüyükbiribretolmuƔtu.“Birmusibetbin nasihattenevladŦr.”diyebirsözvar.OradagörmüƔtükyapŦlarŦmŦzŦnhalini,kentlerimizinhalini.Ondan sonra yapŦlan çalŦƔmalar, baƔlatŦlan çalŦƔmalar gerçekten büyük bir devrim Ɣeklinde devam etti. Bu konuda tüm planlar donduruldu, planlarla ilgili, zeminlerle ilgili çalŦƔmalar yapŦldŦ, gerekli kurumlar oluƔturuldu burada “YapŦ Denetimi” gibi ve adŦmlar atŦlarak özellikle depremle ilgili ölçüm istasyonlarŦndan,tümzeminleilgiliçalŦƔmalardanplanlamalarakadarherƔeytamamlandŦvebundan sonra saŒlŦklŦ bir kent oluƔmasŦ, yapŦlarŦn saŒlŦklŦ olarak geliƔmesi ve inƔa edilmesi konusunda da büyük bir faaliyet baƔladŦ. Bu konuda hepimiz buradan dersimizi aldŦk. YaptŦŒŦmŦz binalarda, oturduŒumuz konutlarŦ hep deŒiƔtirdik; bizler Ɣahsen bunu yaptŦk. Müstakil konutlara, daha saŒlam 14 konutlarageçtikvebuiƔleriyaparkeneniyisini,engüzelininasŦlyaparŦz,farkŦnŦverelimdahasaŒlam olsundedikçünküosŦkŦntŦlarŦbirdahayaƔamakistemiyorduk. Bu konuda duyarlŦ ƔahŦslar kendi üzerlerine düƔeni yaptŦlar; belediyeler, kurumlar kendi üzerlerine düƔeni yaptŦlar. SaŒlŦk BakanlŦŒŦ kendi hastanelerini gözden geçirdi, Milli EŒitim BakanlŦŒŦ kendi okullarŦnŦ gözden geçirdi, tüm kurum kuruluƔlar kendi tesislerini, kurumlarŦnŦ, binalarŦnŦ gözden geçirdiler. bimdi de tabii ki sorumluluk tüm kentlerimizde ve özellikle 1999 yŦlŦna kadar yapŦlan ve yüksekkatlŦolanbinalarŦnyenilenmesiyönündeönemlibirtabiikifaaliyetvar. Birlik BaƔkanlŦŒŦ olarak bu konuyu gündemde tutabilmek ve ilerisi için daha faydalŦ, akŦlda kalŦcŦ çalŦƔmalar yapabilmek, konunun uzmanlarŦndan bilgi alabilmek, bilgilenmek için bugün buradayŦz, Trabzon’dayŦz. Van depremi sonrasŦnda, tüm üye belediyelerimize bir kez daha teƔekkürlerimi sunuyorum.EleleveripafetbölgesindeyardŦmlarŦulaƔtŦrmŦƔlardŦr.FakatesasiƔbirliŒivedayanŦƔmayŦ afetler öncesinde de sarf etmeliyiz. Gerek afet öncesi hazŦrlŦklarŦn daha iyi yapŦlmasŦ, bu konuda hazŦrlŦklŦolunmasŦ,gerekkurumkuruluƔlarlailgilikoordineolarakyapŦlacakçalŦƔmalar,gereksebaƔta biz BüyükƔehir Belediyelerimiz olmak üzere tüm kurum kuruluƔlarŦmŦza, Türkiye Belediyeler BirliŒi, MarmaraBelediyelerBirliŒi,SaŒlŦklŦKentlerBirliŒibaƔtaolmaküzereartŦkbukonudabirorganizasyon yapŦlmasŦgerektiŒininkararŦnŦaldŦk. ArtŦk bir deprem yaƔandŦŒŦ zaman, ülkede nasŦl davranŦlmasŦ gerektiŒi, kimsenin emir beklemeden hangikentenegörevdüƔtüŒünü,kiminenerjiyisaŒlayacaŒŦnŦ,kiminsuyubulacaŒŦnŦ,kiminyemekleri piƔireceŒini, kimin çadŦrlarŦ kuracaŒŦnŦ, bunlarŦn çok daha önceden organize edilmesi gerektiŒi konusunda kararlar aldŦk. 7nƔallah bunlar sonuçlanmŦƔ oluyor bugünlerde ve herkes bu konuda görevini yapmŦƔ olacak. Bu konuda bir kargaƔa yaƔanmayacak çünkü biz bir deprem ülkesiyiz ve ülkemizin%90’ŦndanfazlasŦdeprembölgesi.BundandolayŦdabizlerbukonudaçokdahasistemlibir Ɣekilde çalŦƔmak durumundayŦz. Bizler de baƔta Türkiye Belediyeler BirliŒi ve diŒer birliklerimizle birlikte bu konudaki çalŦƔmalarŦmŦzŦ sürdürüyoruz. Konunun uzmanlarŦyla ve bilimsel veriler ŦƔŦŒŦ altŦnda“Kentli”dergimizinözelsayŦsŦnŦdaçŦkarttŦk.Budergiyidikkatleincelemeniziöneririm.7çidolu birçalŦƔmaoldu. Gerçeklerle yüzleƔmemiz gerektiŒini düƔünüyorum. Bu konu ülkemizde daima gündemde tutulmalŦ. Çareler araƔtŦrŦlmalŦ, çözümler üretilmelidir. YapŦ dayanŦklŦlŦŒŦ, yapŦ saŒlamlaƔtŦrma, zemin etütleri, yapŦ malzeme kalitesi, kentsel dönüƔüm, saŒlŦklŦ Ɣehir planlama, adŦnŦ ne koyarsanŦz koyun; bu iƔi doŒru Ɣekilde yapmalŦyŦz. Peki, bizler neler yapŦyoruz? behrimizde bu konuda, kentlerimizin daha saŒlŦklŦ geliƔtirilmesi konusunda, her alanda kentlerimizin güzel çalŦƔmalarŦ var. Özellikle SaŒlŦklŦ KentlerBirliŒiolarakbizler,sorumlulukduyankentlerolarakbukonudafaaliyetlerimizisürdürüyoruz. Hem kentlerimizin saŒlŦklŦ hale gelmesi, saŒlŦklŦ bir kent ve saŒlŦklŦ bir toplum için gece gündüz çalŦƔŦyoruz. Bizler de, özellikle Bursa’dan örnek verilmesi gerekiyorsa, bu konuda baƔta planlama olmak üzere, atŦlmasŦ gereken her adŦmda yoŒun faaliyetlerimiz var. 2030 yŦlŦ hedefiyle 1/100.000 ölçekli çevre düzeni imar planŦ gerçekleƔtirmek için mesela çalŦƔmalar yürütüyoruz. Bu çalŦƔmalarda tüm kurum, kuruluƔlar, sivil toplum örgütleri, siyasi kuruluƔlardan tüm kent katmanlarŦ ve kent dinamiklerine kadar herkese bu çalŦƔmalara katkŦ koyduruyoruz ve Ɣehrin geleceŒine yönelik, Ɣehrin geleceŒinin anayasasŦ olan bu planlarŦn hazŦrlanmasŦnda Ɣu anda da sona gelmiƔ bulunuyoruz. BunlarŦ da tüm 15 katŦlŦmcŦlarla birlikte yapŦyoruz. Evet, az önce de dediŒimiz gibi Ɣehrimizin geliƔimi bizlerin sorumluluŒunda. HembugünyaƔayaninsanlarŦn,toplumunsaŒlŦŒŦhemkentimizinsaŒlŦŒŦhemdekentimizingeleceŒe taƔŦnmasŦ. Bu konuda yaptŦŒŦmŦz çalŦƔmalarla kŦsa bir örnek de Ɣöyle Bursa’dan sunmak istiyorum. TabiikisaŒlŦklŦbirkentiçinözellikleulaƔŦmönplandaveözelliklebizimgibimetropolitenkentleriçin, nüfusu milyonlarŦ aƔan kentler için tabii ki ulaƔŦm her zaman önde. SaŒlŦklŦ ve temiz bir ulaƔŦm, sŦkŦntŦsŦz bir ulaƔŦm,egzozgazŦndanarŦnmŦƔvegürültüsüzvezamanŦnda ulaƔŦmŦnsaŒlanmasŦ,bunla ilgilimetrohatlarŦnŦBursa’mŦzdagerçekleƔtiriyoruz.ÜniversitehattŦnŦEylülayŦndabitirdik.Mudanya hattŦndasonnoktayageçtiŒimizay,EylülayŦndabitirmiƔtik.MudanyahattŦndasonnoktayadaOcak ayŦndavardŦk.buandaƔehrindoŒusudediŒimizKestelhattŦnŦndainƔaatŦnadevamediyoruz.7nƔallah onu da yaklaƔŦk bir yŦl içinde bitirmiƔ olacaŒŦz. behrin doŒusundan, batŦsŦndan kuzeyine kadar kent merkezinebaŒlanmŦƔolacak.Bursa’da40kilometremetrohattŦtamamlanmŦƔolacak.Bununlabirlikte yine Ɣehir merkezinde, Ɣehirde saŒlŦklŦ ve modern ulaƔŦm tramvay hatlarŦnŦ baƔlatŦyoruz. bu anda 6 kilometrebirinciringhattŦmŦzŦnihalesinigerçekleƔtiriyoruz.7nƔallahHaziranayŦndabudabaƔlayacak. Daha önce Cumhuriyet Caddesi dediŒimiz bölgede tramvay hattŦnŦ gerçekleƔtirdik. GeçtiŒimiz yŦl buranŦn toplam YŦldŦrŦm’a baŒlantŦsŦyla birlikte 3 kilometre tramvay hattŦ yaptŦk. Bu dönemde yaptŦŒŦmŦz metro hattŦ ve 6 kilometrelik yeni baƔlayacaŒŦmŦz hatla birlikte bir dönemde tam 26 kilometreraylŦsistemhattŦBursa’mŦzdagerçekleƔtiriyoruzsaŒlŦklŦbirkentiçin. ArtŦkTürkiye’mizdŦƔarŦya baŒŦmlŦolmasŦn.BununlailgiliolarakƔehirlerimizaraçlarŦnŦ,tramvaylarŦnŦ, metro vagonlarŦnŦ, trenlerini ülkemizde temin etsinler. Bunun için Bursa BüyükƔehir Belediye’miz olarak bir proje baƔlattŦk. DanŦƔmamŦzŦ sanayinin baƔŦna koyduk, projemizi ürettik ve orada makine imalatçŦsŦfirmalaratramvayŦyaptŦrdŦk.7lkyerlitramvayveilkbelgeyialanfirma,7.dünyadakifirma Bursa’dançŦktŦveTürkiye 6.ülkeoldu bukonudabelgealangeçtiŒimizaylarda.7nƔallahartŦkƔimdi Türkiye’debuaraçlarBursa,Türkiye’deüretilmiƔolacak,yerlimalŦolmuƔolacak.BuparalarartŦkyurt dŦƔŦna akmayacak. bimdiden zaten, BakanlŦŒŦmŦz %51 yerli ƔartŦnŦ koydu bu üretimden sonra. Bu da bizimyönlendirmemizlegerçekleƔenvebaƔkanlŦkdanŦƔmamŦzŦnprojesiolarakgerçekleƔenƔuandave sanayimizin gerçekleƔtirdiŒi bir proje olmuƔ oluyor. Evet, buna da Ankara destek verdi ve yasalara geçti. behriniçindeyeniyollarŦn,kavƔaklarŦnyapŦlmasŦileilgilifaaliyetlerƔuanda3yŦliçinde5kavƔaŒŦmŦz bitmek üzere. Üçü bitti, ikisi bitmek üzere. Yine 16 tane köprü inƔaatŦ da hŦzla sürüyor. BunlarŦn 7 tanesi bitti. Yine ulaƔŦm master planŦna göre trafik ara yollarŦ, bu bisikletler, bisiklet aŒlarŦ gerçekleƔtirmeçalŦƔmalarŦ,bölgelerdebunlarŦhŦzlasürdürüyoruz. Bu üç yŦl içinde yaklaƔŦk 320 kilometre yeni yol açŦm ve geniƔletme çalŦƔmasŦ Ɣehirde, merkezinde gerçekleƔtirildi. Yine saŒlŦklŦ kentler çevre düzeni planŦ az önce dediŒimiz gibi tüm kent katmanlarŦn katŦlŦmŦylayapŦldŦ.DepremkonusundabilinçlendirmeçalŦƔmalarŦndaörnekolunduveözelliklekentin yaƔanabilirhalegelmesi,saŒlŦklŦbirhalegelmesiyleilgiliyoŒunbirƔekildekamulaƔtŦrmayapŦlŦyor. 3 yŦlda Bursa'da 151 milyon, yani 151trilyonluk kamulaƔtŦrma yapŦldŦ. Bu da geçtiŒimiz 15 yŦlda yapŦlankamulaƔtŦrmakadarkamulaƔtŦrmayapŦldŦ.HeryapŦlanyeniyolaçŦlmasŦ,sportesisiyapŦlmasŦ, yeƔilalanoluƔturulmasŦtamamenkamulaƔtŦrmalardangeçiyor. 16 Yine kentsel dönüƔüm projelerine hŦzlŦ bir Ɣekilde süreceŒiz. SŦcaksu Kentsel DönüƔüm Projesi’nde sona gelindi. 7nƔallah burada, kent merkezinde 200m² alanŦnda güzel bir dönüƔümü bugünlerde baƔlatmŦƔ olacaŒŦz. Yine Emirsultan MeydanŦ’nda aynŦ Ɣekilde dönüƔüm gerçekleƔtirildi, bunlarŦ yeni açtŦk.ÇekirgeYamaçlarŦ,7ntamdediŒimizbölgedebüyüksŦkŦntŦlŦbölgeydi.Buraylailgiliprojelerimizi ensontamamladŦk.YaklaƔŦk10günöncebölgehalkŦnŦtopladŦkveonlarŦndakabuledeceŒiçözümü onlara sunduk ve onlarŦnalkŦƔlarŦyla birlikte onlarŦn hepsinin artŦk inƔallah imzasŦnŦ alŦyoruz. Hemen kŦsazamanda%80’inüzerindeimzayŦaldŦk.BuradadadönüƔümbaƔlatmŦƔoluyoruz,yŦllarŦnsŦkŦntŦsŦ buradahallolmuƔoluyor. Yine Ɣehrin saŒlŦklŦ bir kent için gerekli olan meydanlarla ilgili çalŦƔmalarŦ son 3 yŦlŦmŦzda yoŒun bir Ɣekilde sürdürüyoruz. 7Ɣte Ɣehrin tarihi bölgesinde, hanlarŦn arasŦndaki Tekel binasŦ. Bu kaldŦrŦlarak güzel bir meydan oldu. Yine AltŦparmak’taki SGK binalarŦ aynŦ Ɣekilde, saŒ üstte, yine kaldŦrŦlarak meydan oldu ve inƔaatŦ sürüyor. Ve devamŦnda stadyumun olduŒu bölge. bu anda burada stadyum var. bu anda stadyum inƔaatŦmŦz var 45.000 kiƔilik. Yine belediyemiz tarafŦndan sürdürülüyor. O bittiktensonramevcutstadyumunyeri,köƔedekiazöncekimeydanlabirlikte yaklaƔŦk80.000m²’nin üzerindeki bir meydan Bursa’ya meydan olarak kazandŦrŦlmŦƔ olacak. Mevcut stadyum kalkarak Bursa’ya güzel bir meydan kazandŦrmŦƔ oluyoruz. Bu da Bursa’nŦn en büyük meydanŦ oluyor. Bizim Ɣehirlerimizde meydanlar pek yok. 7Ɣte bütün aktivitelerimiz, toplantŦlarŦmŦz, mitinglerimiz, ƔenliklerimizkavƔaklardayapŦlŦyor,meydandeŒil.BurayabirƔekildedemeydan,Bursa’yakazandŦrmŦƔ oluyoruz. AynŦƔekildeeskiBelediyebinalarŦnŦnolduŒuyerlerdeBelediyebinalarŦnŦkaldŦrdŦk.BeldeBelediyeleri kalkan, oralarda da GüzelyalŦ, Mudanya’da gerçekleƔen meydan. Evet yine Ɣehrin deŒiƔik bölgelerinde, Ɣehre nefes verecek, insanlarŦn buluƔacaŒŦ rekreasyon alanlarŦ, spor alanlarŦ, yeƔil alanlar stadyum bölgesinin hemen yanŦnda, merkezi Osmangazi ilçemizle Nilüfer ilçemizin ortak sŦnŦrlarŦnda510.000m²alanŦndaparkinƔaatŦmŦz;burasŦdasürüyoryoŒunbirƔekilde.7nƔallahbuyaz toparlanmŦƔolacak.BittiŒizamanƔuanda,buhalegelecekönümüzdekiaylarda. YineBeƔevlerBölgeParkŦaynŦƔekilde41.000m².KurƔunluSahil’deki525.000m²parkŦmŦzaynŦƔekilde sürdürülüyor.YineƔehrinmerkeziOsmangaziilçesi,YŦldŦrŦmilçesitopraklarŦndaikisindedeyayŦlŦolan 250.000m² Zafer ParkŦ, bunun da inƔaatŦ baƔladŦ. Yine YŦldŦrŦm ilçesi 310.000m² park. Bunlar büyük olanlarŦ. Tüm bölgelerde bu Ɣekilde sürdürülüyor. Hayvanat bahçemiz aynŦ Ɣekilde günden güne geliƔtiriliyor. Bahçemizi kuran eski baƔkanŦmŦz burada danŦƔma grubunda SayŦn Erdem Saker BaƔkanŦmŦzŦnönderliŒindehayvanatbahçemizdegündengünegeliƔiyor.Dündeyenihayvanlargeldi baƔtazürafaolmaküzere.OnlarŦdakarƔŦladŦkvetanŦtŦmŦnŦyaptŦk. Yine sahillerimizle ilgili düzenlemeleri yaƔanŦlŦr bir kent için sürdürüyoruz. Tüm sahillerimizde iskelelerimiz ve saha düzenlemeleri. AynŦ Ɣekilde UludaŒ’la ilgili çalŦƔmalarŦmŦzŦ Çevre behircilik BakanlŦŒŦ ile birlikte yürütüyoruz. 7nƔallah önümüzdeki bu yaz orayŦ Ɣantiyeye çevirmiƔ olacaŒŦz, UludaŒ’lailgili.VeƔehrimizintümdinamiklerinekatkŦkoyduruyoruz. behrinturizmbölgesiolmasŦnayöneliksanayicilerimizbirerbirermarkaotelleriyapŦyorlar.Kendileri sanayici olmasŦna raŒmen Hilton Otel, Sheraton Otel, Crown Plaza bizim sanayicilerimize burada tekraryaptŦrmŦƔoluyoruz. 17 Çevre projemiz Uluabat Gölü’yle Marmara Denizi arasŦndaki 38 kilometrelik kanal ve tüm çevreyle ilgili ekoͲturizm projesi. Bunlar Bursa’mŦzŦn geleceŒine yönelik ve saŒlŦklŦ geliƔen bir turizm kenti olmasŦnayönelik. UNESCOdünyamirasŦlistesinegirmeçalŦƔmalarŦ.BursaKalesi’yleilgili,Bursa’nŦnkültürününvemarka deŒerinin,aynŦzamandagelirininarttŦrŦlmasŦnayönelik,ekonomikkatkŦolmasŦnayönelikçalŦƔmalar. Enerji Müzesi’ni inƔallah önümüzdeki günlerde açacaŒŦz. Yine stadyum çalŦƔmasŦ yoŒun bir Ɣekilde sürüyor ve çevresiyle birlikte 1 milyon m² alan da olmuƔ olacak. Bursa’mŦzda halkŦmŦzŦn yaya mesafede spor yapacaŒŦ tesisleri bol bol oluƔturuyoruz. Tüm mahallelerde, 7’den 70’e herkes spor yapabilmesi lazŦm. Onun için yaya mesafede spor tesisleri olmasŦ lazŦm. bu anda bu dönemde baƔladŦŒŦmŦz30’unüzerindesporsalonu,45civarŦndasporsahasŦ,9kapalŦyüzmehavuzuolmaküzere 98’i buldu baƔladŦŒŦmŦz devam eden tesis; 30 küsuru açŦldŦ. 5 yŦl bittiŒinde inƔallah 100’ün üzerinde spor tesisi bitmiƔ olacak, herkes de rahatlŦkla spor yapma imkânŦ saŒlamŦƔ olacak. Tüm bölgelerde sporlailgilikulüplerehertürlüdesteklerveriliyor.BunlarlailgiliçalŦƔmalaryoŒunbirƔekildesürüyor. Bir yandan da devamlŦ olarak açŦlŦƔ gerçekleƔtiriyoruz. Huzurevi inƔaatlarŦ, evde bakŦm hizmeti BüyükƔehirBelediyemiztarafŦndan.YinetümBursaveçevreillerehizmetedenbarŦnmaevi.Meslek kurslarŦ,tüm belediyelerdeolduŒugibi vebecerikurslarŦ,heryŦl binlercekiƔiye.YinehijyenvegŦda güvenliŒi açŦsŦndan iƔ yerlerine; 7lçe saŒlŦŒŦ ve güvenliŒi ile ilgili yapŦlan çalŦƔmalar, ortak çalŦƔmalar. MobileŒitimprojesi,mahalleleregiderekannelerimizebilgisayareŒitimininverilmesigibi.Veçocuk merkezleri,kadŦnlokalleriaçŦlan,kadŦnkonukevi,aƔeviveafetbölgesineyardŦm;Vandepreminden, KütahyadepremindenSuriye’yekadarveBulgaristan’dakiselfelaketinekadarhepilkandaoralarda olmuƔ oldu. Sosyal içerikliher türlü kampanyayla halkŦmŦzŦn bilinçlendirilmesi, sosyal yardŦmlar tüm bölgelereyapŦlmasŦveengellilereyönelikçalŦƔmalaryoŒunbirƔekildesürüyor. Derelerle ilgili önemli çalŦƔmalar, özellikle sel felaketlerinin yaƔanmamasŦ, derelerin temizliŒi çok önemli. 1Ͳ1,5 yŦl önce yaƔanan sel felaketi sonucunda devamlŦ sel basan bölgeyi komple kaldŦrdŦk. Orada artŦk Ɣu anda rekreasyon alanŦ olarak düzenliyoruz. Evet, Gemlik ve diŒer düzenlemelerle birlikteBursa’mŦzŦnherköƔesindeyoŒunbirfaaliyetvar. Hayvan barŦnaklarŦ, sahillerin temizlenmesi. GeçtiŒimiz günlerde çevreyle ilgili en önemli toplantŦlardan biri de Pazartesi günü 7stanbul’da gerçekleƔti. Burada özellikle Marmara ve Karadeniz’in temizliŒi konusunda önemli bir çalŦƔmaya imza atŦlmŦƔ oldu. Burada da görüldü ki özellikle Marmara Denizi ve Karadeniz’in kirlenmesi, sularŦmŦzŦn kirlenmesi çok önemli. Milyonlarca çocuŒumuz yŦlda, su kirliliŒinden hayatŦnŦ kaybediyor; buna baŒlŦ hastalŦklardan dolayŦ hayatŦnŦ kaybediyor ve bu denizler, bu sularŦn temizliŒi tabii ki tüm dünyayŦ ilgilendiren global bir sorun. Bu kirliliklerin de büyük oranda sebebi karasal kirliliklerden oluƔuyor ve %85’lerin üzerinde, %90’lara yaklaƔanorandakarasalkirliliklerdenoluƔanbuçevreyleilgiliçalŦƔmakonusundakentlerimizebüyük görev düƔüyor. Çünkü baƔta sahillerimizde bulunan 10.000’in üzerinde üreten fabrikanŦn atŦklarŦyla ilgili olsun, gerekse tüm sahillerimizde bulunan 1257 belediyenin atŦklarŦ ve kentlerin atŦklarŦ ki bu 1257belediyeninyaklaƔŦk üçtebirindekanalizasyonhemenhemenyokvesaŒlŦklŦbirarŦtmasadece yaklaƔŦk%10’undavar.BudagösteriyorkikentlerimizintemizliŒivedenizlerimizin,sularŦntemizliŒiyle ilgilikentlerimizebüyükgörevdüƔüyor.BukonudayapŦlançalŦƔmalardabizede,kentimizdeözellikle çevre emisyonu konusunda, direkt atŦklarŦnŦ deƔarj eden, zehirli atŦklarŦnŦ direkt deƔarjlayan kuruluƔlarlailgiliçalŦƔmayapmabizimenönemligörevlerimizden. 18 BizlerdebukonudaSaŒlŦklŦKentlerBirliŒi’ninbugünkütoplantŦsŦndasadecedepremdeŒil,saŒlŦklŦbir çevreiçinçevrenindekirletilmemesigerekiyor.Bununlailgiliolarakdaözellikle,tabiikikirlettikten sonra temizlemek çok çok daha zor BatŦ’nŦn yaptŦŒŦ gibi. Biz de daha yolun baƔŦndayŦz, yarŦsŦndayŦz. OnuniçinbizlerbukonudaçevreyesaygŦlŦolanfirmalar,kurumkuruluƔlarŦödüllendirmeyolunagittik ve gidiyoruz. SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi olarak bunu da baƔlatmŦƔ oluyoruz. GeçtiŒimiz gün Bursa’da bununla ilgili olarak çalŦƔma yaptŦk ve Bursa’mŦzda örnek kuruluƔlar, örnek sanayi bölgeleri, arŦtma tesislerini en güzel Ɣekilde yapan ve çalŦƔtŦran; çünkü arŦtma tesislerini yapmayan kuruluƔlar aynŦ zamanda burada da bir haksŦz rekabete sebep olmuƔ oluyor. Hem maliyet giderleri daha düƔük oluyor,girdileridahaazoluyor,dahaçokparakazanŦyorlarvebukonudaarŦtmatesisiyapan,çevreye duyarlŦ olan ve bu iƔi hakkŦyla iƔleten kuruluƔlar da cezalandŦrŦlmŦƔ, onlarŦn maliyeti daha yüksek olmuƔ oluyor. Bizler de buradan yola çŦkarak, burada örnek çalŦƔma yapan kurum kuruluƔlarŦ, sanayileri, organize sanayi bölgelerini ödüllendirme, diŒerlerinin de cezalarŦnŦ artŦrma konusunda yoŒunfaaliyetgösteriyoruz.Bursa’mŦzdasonüçyŦliçinde58fabrikayŦkapattŦk,yaniiƔyerini.Bunlar baƔta tekstil boyahaneleri 20’nin üzerinde, 8 tane kadar dericiydi yanlŦƔ hatŦrlamŦyorsam ve diŒer kaplamacŦsŦvedökümvediŒersektörlerlebirlikte58iƔyeri,fabrikakapatŦlmŦƔolduvebunlarbaƔka imalata geçiyor. Boyahane konfeksiyona geçsin, dokumaya geçsin. Çevreyi kirletici kiƔilere ve iƔletmelere bizim ihtiyacŦmŦz yok çünkü bunu hakkŦyla yapan iƔletmeler zaten var. Sanayide bu kapasitezatenvar.YeterkiçevreyekarƔŦbusuçuiƔlemeyelim.Buçevre,busu,butoprakvebuhava geleceknesilleredelazŦm,bizdensonrakikuƔaklaradalazŦm.OnuniçinbizlerburadaaynŦzamanda bukampanyayŦdabaƔlatmŦƔoluyoruz.BizilkiniBursa’dagerçekleƔtirdik.Bunlailgilibelediyelerimize duyurularŦ yaptŦk ve burada Belediye BaƔkanlarŦmŦz, Belediye Yöneticilerimiz bizlere geri dönüƔleri yaptŦlar. Bursa’da yaptŦŒŦmŦz gibi diŒer kentlerde de, özellikle bu çevreye saygŦlŦ olan ve çevre konusunda yatŦrŦm yapan iƔletmeleri tekrar ödüllendirme çalŦƔmalarŦnŦ diŒer illerde de yapalŦm ve toplu olarak en son bir merkezde de, herhalde 7stanbul’da da güzel bir ödül töreniyle bunu tüm Türkiye’yevedünyayaduyuralŦm. BukonudaTürkiye’ningeldiŒinoktayŦveSaŒlŦklŦKentlerBirliŒiolarakatŦlanadŦmŦdainƔallahengüzel Ɣekilde sonucunu alalŦm diyorum. Bu yaptŦŒŦmŦz çalŦƔma inƔallah örnek olmuƔ olacak ve tüm kentlerimizdedebunugerçekleƔtirmiƔolacaŒŦz.BukonudakatkŦlarŦnŦziçintekrarteƔekkürediyorum. Evet, bugün burada yeni bir Genel Kurul’umuzu gerçekleƔtiriyoruz. Biraz sonra deŒerli hocalarŦmŦz burada, kendi konularŦnda bizlere güzel sunumlar yapacaklar. DeŒerli hocalarŦmŦz, öŒretim görevlilerimiz, kurum, BakanlŦk temsilcilerimiz, MüsteƔarŦmŦz hepsi buradalar. Ben kendilerine Ɣimdiden teƔekkür ediyorum ve alŦnacak kararlara saygŦyla ve öncelikle uyacaŒŦmŦzŦ, burada SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi olarak bu konuda örnek olma misyonumuzu en güzel Ɣekilde yerine getireceŒimizi belirtmek istiyorum. Yine bu arada yeni üyelerimiz 7zmir Urla, 7stanbul Adalar ve Mersin Tarsus Belediyeleri’netekrararamŦzahoƔgeldinizdiyorvehepinizisaygŦylaselamlŦyorum. 19 Prof.Dr.NihatTOSUN SaŒlŦkBakanlŦŒŦMüsteƔarŦ Benözellikle SaŒlŦkBakanlŦŒŦ’nŦn MüsteƔarŦolarakburayadavetedilmemden dolayŦbüyük mutluluk duyduŒumu, sŦk sŦk, tek tek belediyelerle görüƔmelerimizdeki problemlerimizi ve taleplerimizi dile getirmek için çok önemli bir meclisten sizlerle birlikte, yine bu taleplerimizle ve deŒerlendirmelerimizle ilgili birkaç, görüƔ belirtme fŦrsatŦ bulmaktan dolayŦ bu teƔekkürlerimi hem SayŦnBaƔkan’avekurumunuzailetiyorum. HeriƔinbaƔŦsaŒlŦk.SaŒlŦkbittiŒindezatenhayatbitmiƔoluyor.Buradaki“SaŒlŦklŦKentler”tabirini,bir bilgisayar hastanesindeki hastane tabiri veya kanepe hastanesinde ve acil bilmem yol yardŦmŦndaki saŒlŦŒa atfedilen ibareler gibi algŦlamŦyoruz. Çünkü hayatŦmŦzŦn hem saŒlŦklŦ ilerlemesi, hem saŒlŦŒa ihtiyaçolduŒuanda,ihtiyaçolduŒuhernoktada,enhŦzlŦƔekildebuhizmeteulaƔabilmemizaçŦsŦndan, bütün bu planlamalarda ve çalŦƔmalarda, saŒlŦk ve saŒlŦkla ilgili karar vericilerle beraber hareket etmemizinönemiçoknettirveaçŦktŦr. Birkaç, günlük hayatla ilgili, örnek vermek istiyorum. Bu spotlarda önemli bir Ɣey vardŦ. Engelli bir vatandaƔŦmŦzyolaçŦkmakistiyorancakyolaçŦkamŦyor.SonraonayolaineceŒi,engellerinkaldŦrŦldŦŒŦ bir Ɣehir, zannediyorum bu sene sonuna kadar bütün ülkenin böyle bir zorunluluŒu var AB standartlarŦndan dolayŦ, sonra bu engeli kaldŦrŦyoruz ve o vatandaƔŦmŦz kendi ihtiyacŦnŦ kendi kendisine, günlük yaƔamŦnŦ devam ettirecek bir konuma geliyor. Ama baƔka ihtiyaçlarŦmŦz da var. YüksekapartmanlaryapŦyoruz.bimdiotoparkzorunluluŒukoyduk,asansörzorunluluŒukoyduk.Ama birkiƔi5.katta,10.kattabanyodadüƔseayaŒŦnŦkŦrsa,kalçasŦnŦkŦrsaonuaƔaŒŦneredenindireceŒiz? YangŦn olduŒu zaman pencereden alabiliriz. Asansörden indireceŒiz. Asansöre nasŦl bindireceŒiz? Dikine mi bindireceŒiz? Bunun gibi her halükarda, her müdahaleyi düƔünerek planlamalarŦmŦzda, behircilikBakanlŦŒŦ’nŦndaplanlamalarŦnda,benimkendikanaatimegörebellibiryüksekliktensonraki asansörlerinyataybirƔekildevatandaƔlarŦn,cenazelerindehastalarŦndaçŦkabileceŒibüyüklükteartŦk konulmasŦlazŦm.Bunusondereceönemsiyoruz. Bugün150.000’iaƔanbirhastasayŦsŦileevdehastabakŦmhizmetiveriyoruz,evleregidiyoruz.BunlarŦ çokdahaiyigörüyoruz.DüƔünün,eŒerbiraŒŦrhastanŦzvarsa,evdebakmakzorundaysanŦz,buhastayŦ zemin kata bakmak zorunda kalŦyorsunuz bugün; üçüncü beƔinci katlara çŦkaramŦyorsunuz. Bu türlü problemlerbaƔŦnagelenlerbiliyor.OhaldebizbeƔincikattadayaƔamahakkŦolanbutürlüproblemli insanlarŦn o haklarŦnŦ kullandŦrtmalŦyŦz onlara. NasŦl artŦk bir araçlŦk otopark yetmiyorsa, artŦk ikinci araçlŦkotoparklarkoyuyoruz.BazŦdahalüksyerlerdeüçüncüaraçdakonuluyor.Demekkibizim,eŒer böylebirtoplumsalolarakdikineyaƔayacaksak,buralardakibütünplanlamalarŦmŦzŦenaŒŦrdurumda olaninsanlariçinplanlamamŦzlazŦm.DemekkibizburalardavarŦz. BirdiŒerönemliplanlamahususu.behirlerde24saatyaƔayanyerlerhastaneler;yani24saataçŦkolan kaç tane birim var Ɣehirlerde? DüƔündüŒümüzde çok az yer var. Karakollar var, otobüs terminalleri var.OnlardabellisaattensonraƔeyiçokazalabiliyorveyabirçokyerdemetrokapanŦyor.Tokyo’ya gitmiƔtik; dünyanŦn en büyük metrolarŦndan birisi, 12 ile 5 arasŦ kapatŦyorlar, bakŦm yapŦyorlar ama hastaneiçinböylebirƔeysözkonusudeŒil.Ohaldehastaneiçinplanlarkendebizçokciddidestek istiyoruz? NasŦl destek istiyoruz? behrimiz Ɣu tarafa geliƔiyor. O halde Ɣehrin o taraftan 3 kilometre ileriye bir hastane yapalŦm. Bize yer orada gösteriyorlar. Peki, orada bir hastane yaptŦk. behir ne zaman oraya gidecek? 20 sene sonra. 20 sene içinde ne yapacaŒŦz? behri oraya taƔŦyacaŒŦz. NasŦl 20 taƔŦyacaŒŦz?VatandaƔkendisigidecekserutinmuayeneye,öylegidecekveyaacilhastaolduŒundabiz ulaƔacaŒŦz. Tabii acil hasta olduŒunda artŦk günümüzün ihtiyaçlarŦ çok deŒiƔti. Biz acil hastaya sadece araçla ulaƔmŦyoruz, giremediŒimiz yerlere motosikletle de giriyoruz. Hâlbuki biz her yere helikopterle de girmekistiyoruz.ArtŦkyollarŦmŦzda,benUlaƔtŦrmaBakanlŦŒŦMüsteƔarŦ’mŦzasŦksŦksöylüyorum,artŦk duble yollarla övünürken “Bana helikopter ambulanslarŦmŦ indireceŒim yollar yap.” YaptŦŒŦmŦz Ɣehir içindekigeçiƔlerde,yollardaambulanslarŦmŦzŦngeçeceŒigüvenlikƔeritleriyapalŦm. BuradabenƔuspotlailgilibirƔeyarzetmekistiyorum,BakanYardŦmcŦ’mŦzailetmiƔtim.Çokönemlibir kültür olarak, o engelli arkadaƔŦmŦz yola çŦktŦŒŦnda, orada birͲiki araç gelsin ve dursun. Yani orada sankimeselabenbekledim“7leridenbiraraçgelecekmi,tehlikelibirƔeyolacakmŦ?”diye.BumesajŦ daverelim.GördüŒümüzgibi,toplumumuzun,sizlerdeyaƔadŦŒŦnŦzgibi,heralanŦnda,yaƔadŦŒŦmŦzher yerde, yaptŦŒŦmŦz her binada, yaptŦŒŦmŦz her iƔte saŒlŦk birinci önem arz ediyor. 7nsanŦn korunmasŦ birinciönemarzediyor. EŒergüzelbir,estetikbirƔekilyapŦyorsa,buƔekildesivrilerininsanŦnulaƔamayacaŒŦyerlerdeolmasŦ lazŦm.Bubilesondereceönemlidir.Evet,estetikbirƔeyyapŦyoruzancakçocukorayagidipkafasŦnŦ çarpmamasŦ lazŦm, kafasŦnŦn ayaŒŦnŦn orada yarŦlmamasŦ lazŦm. Bütün bunlar, hayatŦmŦzŦn ne kadar içinde saŒlŦkla ilgili düƔüncelerin olmasŦ gerektiŒini bize gösteriyor. Biz bu diyaloglarŦmŦzŦ, bu çalŦƔmalarŦmŦzŦ sŦklŦkla belediyelerimizde yapŦyoruz. Hatta SayŦn BaƔkanŦmŦzŦn Ɣehrinde, Bursa’da büyükbirƔehirhastanekampüsüyleilgiliüçayrŦbölgededeböylebirgörüƔlerimizdevamediyor. HastaneyenezamanlazŦmsak,kaçsaatsonralazŦmsakokadaruzaŒayapalŦm.YanieŒer“Birsaatte gitsek mühim deŒil, gidebilirim.” diyorsak olur; bir saatlik uzaŒa yapalŦm. Biz bu konudaki anlayŦƔŦnŦzda vücudun kalbi nereye koyabilirsek, hastaneyi de oraya koyun. Ne kadar geniƔlikte koyalŦm? 7nsanlar binalardan çŦkŦp nefes alacaklarŦ bir yere koyalŦm. Hastaneye geldiŒi zaman, hastaneniniçinde,hastanenindŦƔŦndanefesalacakbiryerdeolsun.Tabiikonumuzbizimhastaneler fiziki yapŦlar olmadŦŒŦ için ben o konuyla ilgili slaytlar ve benzer Ɣeyler getirmedim. Ancak biz, yeni fiziki yapŦlarŦmŦzda hastanelerle ilgili, hem hastanenin içinde hem hastanenin dŦƔŦnda insanlarŦn saŒlŦklŦ bir Ɣekilde nefes alabilecekleri, rahat edebilecekleri yaƔam alanlarŦ oluƔturuyoruz. Bütün bunlaryinesizyerelyönetimlerleoluyor. ToplumunekseriyetininƔehiriçindeyaƔadŦŒŦnŦdüƔündüŒümüzdededemekkimedeniyetingereŒide Ɣehirlerimizde de gelecekte saŒlŦkla ilgili planlamalarŦ bilip buna göre kendi planlamalarŦ yapmamŦz. Biz, hastanelerin sayŦlarŦnŦ mŦ artŦrmak istiyoruz? HayŦr, bugün Türkiye’de hastane yatak sayŦsŦnŦ artŦrmakistemiyoruzamaniteliŒiniartŦrmakistiyoruz. BaƔkabirƔeyyapŦyoruz.AilehekimliŒimizvar.AilehekimliklerinimahallelerinaralarŦnakadar,orada saŒlŦkhizmetialabilecekyerlerekadarulaƔtŦrmakistiyoruz,enücrayerlerekadar.Belediyelerimizden çokciddidestekalŦyoruz;bunudahafarkŦndavedahaileriderecedealmakistiyoruz.BizeASM’leryer göstersinleronlarŦyapalŦmveya112istasyonlarŦyapacaŒŦz.7nsanlarŦndaenkolayulaƔabileceŒi,ŦƔŦŒŦ veya diŒer trafik kurallarŦnŦ ihlal etmek zorunda kalmadan hareket edebileceŒimiz yerlerde konuƔlanmasŦnŦarzuediyoruz.BiztrafikuzmanŦdeŒilizancaktrafikuzmanŦolanbirimler,bukonuda bizeciddidesteksaŒlamasŦlazŦm. 21 Gelelimbugününgündemine,konusuna;yaniolaŒanüstühallerde,afetlerde,depremlerdeplanlama. Bir depreme Ɣehir ne kadar hazŦr? Bu hazŦrlŦŒŦn baƔŦnda, bu tür afetlerde iki Ɣey düƔünüyoruz: Bir; insanlarŦncanlŦçŦkmasŦ.7ki;çŦkaninsanlarŦntedaviedilmesi.BunlarŦnikisindedebizvarŦz.NasŦlvarŦz? CanlŦ çŦkmasŦ için o enkaz altŦnda yaƔamasŦ lazŦm. ÇŦktŦktan sonra, anŦnda yerinde müdahale etmesi lazŦm. Bugün Ɣunu gururla söyleyebilirim ki, dünyada afete müdahale, afet sŦrasŦnda ve afet sonrasŦndaki bu türlü ilk yardŦm desteŒi ve müdahalesi açŦsŦndan dünyadaki en güçlü saŒlŦk birimlerindenbirtanesiTürkiye’de.Yabirincidiryaikincidir.Yanibenikincidiyeyim,birinciliŒiniartŦk bugünDSÖdesöylüyoramabenmütevazŦdavranayŦm. 4000’inüzerinde,enkazaltŦndakihastayaserumunutakŦpmüdahaleedebilen,olaydabirincisaatinde olabilen, Van depreminde bizi 40. dakikada, bizim ekiplerimiz köylerde idi. 20. dakikada Ankara’da krizmerkezininbaƔŦndabenoturuyordum.BakanBeybirincisaattehavadadeprembölgesineinmek üzereydi ve bizim o gece Van’daki depremimize 150’nin üzerinde ambulansŦmŦz ulaƔtŦ. Biliyorsunuz saat2’dedepremolmuƔtu.Gece12olduŒunda,bizim700kadarbukurtarmaekibimizbölgedeydi.Bu bütünülkemizdekipaydaƔlarŦmŦzlaberaberpaylaƔtŦŒŦmŦzvegeldiŒimizbirnokta. Bu olaŒanüstü hallerde saŒlŦk hizmetlerinde ne lazŦm? Bize fiziki anlamda çok fazla bina filan lazŦm deŒil buralar için; bu, afet müdahalesi için. Bir çölün ortasŦnda, iki saat içerisinde, 50 yataklŦ bir hastaneyi kurabiliyoruz. O halde bize orada bir çöl lazŦm, yani bir boƔ alan lazŦm öncelikle. Bunu saŒladŦŒŦmŦzda biz orada olabiliyoruz. Bu baƔta SayŦn BaƔbakan’ŦmŦzŦn olmak üzere, bütün beraber çalŦƔtŦŒŦmŦzkurumlarŦndestekleriylegeldiŒimiznokta. Bir de saŒlŦk kentleri konumuz var. SayŦn BaƔkanŦmŦz, Belediye BaƔkanŦmŦz bahsetmiƔlerdi. On yŦldŦr devam eden “SaŒlŦkta DönüƔüm ProgramŦ” bugün sadece Türkiye’de deŒil, dünyada da önde konuƔulan, her zaman gŦpta ile bakŦlan ve hemen hemen bütün geliƔmiƔ ülkelerin de ibret almak istercesine bunun nasŦl baƔarŦldŦŒŦnŦ araƔtŦrŦlan, araƔtŦrma konularŦ olan bir, doŒrusu baƔarŦ öyküsü. Yinebunudabizkendimizehas,bütünpaydaƔlarŦmŦzla,yerelyönetimlerimizle,valiliklerimizle,diŒer bakanlŦklarŦmŦzla ve özellikle saŒlŦk çalŦƔanlarŦmŦzla baƔarŦyoruz. SaŒlŦk çalŦƔanŦ derken ben birkaç rakam hemen size vereyim. BakanlŦŒŦmŦza baŒlŦ taƔeron hizmetleri alŦpͲveren geçici iƔçiler de dâhil olmak üzere 470.000 personelimiz var. Özel sektörü ve üniversiteleri de saydŦŒŦmŦzda bu rakam 700.000’i aƔŦyor. Bütün bunlarla beraber baƔardŦk. Bütün sistem deŒiƔti. Teknolojiyi, yüksek teknolojiyidünyadaenucuzakullanansaŒlŦksisteminesahibizbugünamabirƔeyedahaihtiyacŦmŦz var. Bu insanlarŦmŦz en güzel fiziki alanlarda tedavi olmak zorundalar. Eskiden bir kamu kuruluƔuna K7T’lere gittiŒimde ben gŦpta ediyordum. Çünkü hastaneye gittiŒimizde hastanelerin fiziki anlamda yerleri kötüydü ama bir K7T’in binasŦna gittiŒimde her yer mermerinden tutalŦm, her Ɣey süperdi. Gündeoraya100kiƔigidiyor.BunuyaniçokgördüŒümiçinsöylemiyorumamainsanaençoknereyi kullanŦyorsa en iyi orasŦ olmasŦ lazŦm. O halde en çok, en acil zaman ihtiyacŦmŦz olan yerler, en iyi hastanelerolduŒunagöreeniyidehastanelerolmasŦlazŦm. 7nsanŦmŦza nitelikli hasta odalarŦ olsun istiyoruz. Biz biliyoruz çok kiƔilik odalarda yattŦŒŦmŦz zaman, büyük çoŒunluŒunuz bunu yaƔamŦƔsŦnŦzdŦr. Ben 15 yaƔŦnda dedeme refakatlik etmiƔtim hastanede. Özür diliyorum, ihtiyacŦ olduŒu zaman, tuvalet ihtiyacŦ yerinden kalkamŦyor. DiŒer hastalar öbür tarafadönüyor,ondansonraohastaoradautanŦyoryapamŦyor,yakabŦzlŦkoluyoryabaƔkabirƔey, bakŦyorsungecealtŦnakaçŦrŦyorfilan.AmaorefakatçisiyanŦndaeŒer10günkalŦyorsaduƔalamŦyor, yüzünü bile doŒru dürüst yŦkayamŦyor, koridorun öbür tarafŦndaki tuvalete gitmesi lazŦm. bimdi tek veyaikikiƔilikodalar,hepsininiçindebanyotuvaletiolmasŦlazŦm. 22 buanda%40’aulaƔtŦkamafizikianlamdahastanelerimizinkendiyapŦsŦbunamüsaadeetmeyebiliyor, teknik olarak müsaade etmiyor. O zaman bunlarŦ yapacaŒŦmŦz daha teƔekküllü, geleceŒin hastanelerini inƔa etmemiz lazŦmdŦ ve bunlarŦn planlarŦnŦ yaptŦk. Bugün onlara baƔladŦk. ArtŦk Ɣehir hastaneleridediŒimizsaŒlŦkkentleriinƔaetmeyebaƔladŦk.buandabaƔladŦklarŦmŦzdanAnkara’dakive Kayseri’dekiüçsaŒlŦkkentinin,Ɣehirhastanesininihaleleribitti.OnlarŦnbirkŦsmŦnŦyertespitiyapŦldŦ. ÖbürlerininzeminetütleribilebaƔladŦ.HŦzlŦolsunistiyoruz. Bu bahsettiŒimiz kampüsler Ankara’daki iki Ɣehir hastanesi; dünyanŦn kendi alanŦndaki en büyük hastaneleri.AmabizböylebirƔehirhastanesiplanlarkentekbaƔŦmŦzaplanlamŦyoruz.Biziçindehayal ettiŒimizherƔeyikoymayaçalŦƔabilirizamaorayahastanŦnulaƔmasŦnŦsaŒlayacakolanyerelyönetim, belediye saŒlayacak; ulaƔŦmŦ belediye saŒlayacak. Onun kanalizasyonundan, suyundan, elektriŒinden…BütünbunlarlailgilitaraflarlagörüƔmekdurumundayŦzvebunlarŦgörüƔüyoruz.Bütün bunlarla baktŦŒŦmŦzda aslŦnda ƔehirciliŒin içerisinde saŒlŦk hizmetlerinin, saŒlŦkla ilgili birimlerin ve alanlarŦn ne kadar çok önemli olduŒunu, planlarken saŒlŦk görevlileriyle ilgili, saŒlŦk otoritesiyle ne kadar çok birlikte hareket etmemiz gerektiŒini çok iyi anlŦyoruz. Tabii burada bir avantajŦmŦz var. SizlerlekonuƔurkenzatenbuƔuurdaolanbelediyelerlegörüƔüyoruz.Tabiiarzumuzbütünbelediyeler ileaynŦdiyalogiçerisindeolalŦm.SonuçtaverilenhizmetoranŦnhalkŦna,oranŦnyereleobelediyenin yine asil görevlerinden, asli görevlerinden birisini veriyoruz ve beraber veriyoruz. Bütün bu düƔüncelerim,bizimsizlerlenekadarçokdahayakŦndanberaberçalŦƔmayapmamŦzgerektiŒini,hem yerel yöneticilerle hem konuyla ilgili akademisyenlerle, teknik adamlarla ne kadar çok daha çalŦƔmamŦzgerektiŒinibizedegösteriyor. BenbutoplantŦilebufarkŦndalŦŒŦmŦnkendiadŦmabirazdahaarttŦŒŦnŦsöylemekistiyorum.Bütünbu düƔüncelerimi sizlerle paylaƔmaktan büyük mutluluk duyduŒumu, belediyelerle çalŦƔŦrken hastane yeri konusunda, hastane ihtiyaçlarŦ konusunda en büyük anlayŦƔŦ yine sizlerden gördüŒümü de söylemekistiyorum,bunudapaylaƔmakistiyorum.Bazenkendiyerelsiyasigüvenliklergerekçesiyle engeller de görebildiŒimizi ama yine bunu sizlerle aƔacaŒŦmŦzŦ, sizlerle aƔabileceŒimizi ve yine sizin Ɣehrinize, sizin beldenize beraberce hizmet verme açŦsŦndan bütün bu zorluklarŦ beraber aƔabilme, çocuklarŦmŦza 15. kattan hastasŦnŦ, hastayŦ sedye ile asansöre sŦŒacak bir apartman ve parklarda sadeceoyunparklarŦndadeŒil,gidipoturabileceŒimiz,çayiçeceŒimizparklardadainsanlarŦndevamlŦ engebelerledüƔüpkollarŦnŦburkabileceŒibiryer,yön,Ɣeydendahauzak,görselolarakdainsanŦniçini dinlendiren, rahat ettiren yeni ƔehirleƔme çalŦƔmalarŦnda bulunmak ve bu Ɣehirlerimizin olaŒanüstü afetlere,olaŒanüstüolaylaradirençli,böylebirƔeyAllahgöstermesinbaƔŦmŦzageldiŒindedeyinehep beraber“KeƔkeƔuyoludaƔuradandahageniƔyapsaydŦk,keƔkeƔuradabirmeydandahabŦraksaydŦk, buraya çadŦr kursaydŦk” gibi düƔüncelere kapŦlmadan beraberce bir gelecek ve hayat diliyorum hepinizedinlediŒiniziçinteƔekkürediyorum,saygŦlarŦmŦsunuyorum. 23 MuhammetBALTA ÇevrevebehircilikBakanYardŦmcŦsŦ Türkiye’nin saŒlŦklŦ bir ülke olmasŦna katkŦda bulunan ve bu saŒlŦk alanŦnda reformlarŦn altŦna imza atanlardan bir tanesi de hemƔerimiz SayŦn SaŒlŦk BakanŦ MüsteƔarŦmŦz SayŦn Nihat Tosun, özellikle yeƔil Bursa’mŦzŦn yeƔilliklerine güzellikler katan, belediyecilik örnekleri veren, az önce de seyrettiŒimiz, zevkle seyrettiŒimiz saŒlŦklŦ kentlere örnek Bursa’mŦzŦn BüyükƔehir Belediye BaƔkanŦ, Türkiye’mizin, Türk dünyasŦnŦn Mühendislik ve MimarlŦk BirliŒi’nin Genel BaƔkanŦ çok deŒerli kardeƔimiz Doktor 7lyas Demirci, deŒerli Belediye BaƔkanlarŦmŦz, sivil toplum kuruluƔlarŦnŦn deŒerli temsilcileri, bizleri yetiƔtiren ve bu hale gelmemizde katkŦlarŦ olan saygŦdeŒer hocalarŦmŦz, hanŦmefendiler, beyefendiler, basŦmŦzŦn çok deŒerli temsilcileri, Çevre ve behircilik BakanlŦŒŦ’mŦz adŦnahepinizisaygŦyla,sevgiyleselamlŦyorum. Öncelikle Türkiye’mizde ve dünyada çalŦƔtŦŒŦ kurumu ve ismini de markalaƔtŦran Çevre ve behircilik BakanŦ’mŦz SayŦn ErdoŒan Bayraktar Beyefendi’nin de sizlere selamlarŦnŦ ve saygŦlarŦnŦ sunuyorum. ÖzelliklebutoplantŦyakatŦlmakçokistedilerancakdahaönemlibirgörevolduŒundandolayŦburaya katŦlamadŦlar.Üzüntülerinideburadaifadeetmekistiyorum. ButoplantŦdaolmaktanbendemutlulukduyuyorum.Özellikleülkemizin81vilayetindesadecesaŒlŦklŦ kentler deŒil, 644 sayŦlŦ kanun hükmünde kararname ile kurulan Çevre ve behircilik BakanlŦŒŦ’mŦz özellikle saŒlŦklŦ kentler, saŒlŦklŦ köyler, saŒlŦklŦ yaylalar, saŒlŦklŦ meralar ve ülkemizin 780.000 kilometrekaresinde,heralanŦndayaƔayaninsanlarŦmŦzŦnsaŒlŦklŦbirortamdayaƔamasŦiçinçalŦƔmalar yapan, hava, su, toprak ve topraŒŦn üzerinde yapŦlan imalatlarŦn en saŒlŦklŦ Ɣekilde yapŦlmasŦnda katkŦda bulunan, görevleri olan bir bakanlŦŒŦz. bimdi, az önce konuƔmalarŦnda hem SaŒlŦk BakanlŦŒŦ’mŦzŦnçokdeŒerliMüsteƔarŦ,BüyükƔehirBelediyeBaƔkanŦmŦz,TrabzonBelediyeBaƔkanŦmŦz, inƔallah yakŦn bir gelecekte BüyükƔehir Belediyesi olacak, hepsi bu alanda yaptŦŒŦ ve yapacaŒŦ çalŦƔmalardanbahsetti.7ƔimizinzorolduŒunuherzamandüƔünüyoruzancakböyleyerelyöneticileri, ortaklarŦmŦzŦ, paydaƔlarŦmŦzŦ da gördüŒümüz zaman BakanlŦk olarak iƔimizin kolay olduŒunu düƔünüyoruz. 1900’lüyŦllardaDünyanüfusuyaklaƔŦk1milyarcivarŦndaydŦ.21.yüzyŦldaƔuanda7milyarcivarŦnda bir nüfus yaƔamakta dünyada. 2050 yŦllarŦnda da bu nüfusun 9 milyar olacaŒŦ düƔünülmekte. Ülkemizde 1950 sonrasŦ görülmeye baƔlanan hŦzlŦ nüfus artŦƔŦ, göç olgusunu da beraberinde getirmiƔtir. KŦrsaldaki nüfusun kente yŦŒŦlmasŦ, kentlerde önemli bir konut sorununu yani gecekondulaƔmasürecinibaƔlatmŦƔtŦr.Bugün,Ɣehirlerindebirçokproblem,özelliklebüyükƔehirlerde, birçokgöçalanbüyükƔehirlerdebirçokproblem,fakirlik,eƔitsizlik,kirlilik,iƔsizlik,iƔarayaninsanlar, hizmettekizorluklar,toplumsalbaŒlŦlŦŒŦnazlŦŒŦ,konutvediŒeralanlardakidüƔükkaliteönemliölçüde birbirleriyleiliƔkilidir. Bu durumu ortadan kaldŦrmak, kaldŦrmayŦ hedefleyen “saŒlŦklŦ kent” kavramŦ ise, kentteki önemli deŒerleriyenilemekveyenimekânlaryaratmak,bununyanŦndakentulaƔŦmŦnda,konutalanlarŦnda, yeƔil alanlarŦnda yeni ve güzel fiziksel alanlar oluƔturmak, sosyal bütünleƔmeye zemin hazŦrlayarak toplumun geliƔmesine ortam saŒlamak, hastanelere yüksek seviyeli ulaƔŦlabilirliŒi temin etmek, kiƔinin,ailesininkorunmasŦ,çevresiylegörüƔebilmesi,yemeͲiçmeihtiyacŦnŦsaŒlayabilmesi,güvenlive özgür bir biçimde yaƔamasŦna gerçekleƔtirebilmesini saŒlamak Ɣeklinde farklŦ bakŦƔ ve çalŦƔma alanlarŦnagöretanŦmlanabilmektedir. 24 Azöncebusöylediklerimizinhayatageçirilmesinde,özellikleBursaBüyükƔehirBelediyeBaƔkanŦ’mŦzŦn sunumunda da anlaƔŦlmakta, SaŒlŦk BakanlŦŒŦ MüsteƔarŦ’mŦz da bu alanlarla alakalŦ görüƔ ve düƔüncelerini ifade etmiƔtir. SaŒlŦklŦ Kentler projesi BakanlŦŒŦmŦz tarafŦndan yapŦlmaya çalŦƔŦlan kentsel dönüƔüm projeleriyle bire bir uyuƔmaktadŦr. BakanlŦŒŦmŦz kentsel dönüƔüm ile çaŒdaƔ ve modern Ɣehirler oluƔturmayŦ, yoksulluŒu azaltmayŦ, doŒal kaynaklarŦ korumayŦ, özellikle gecekondulaƔmayŦ azaltarak gecekondu bölgelerindeki illegal oluƔumlarŦn önünü kesmeyi, iƔ potansiyelini artŦrarak ekonomiyi canlandŦrmayŦ ve insanlarŦmŦza daha güvenli ve mutlu ortamlar saŒlamayŦhedeflemektedir. Afet riski altŦndaki alanlarŦn dönüƔtürülmesi hakkŦnda kanun tasarŦsŦ, tam bu amaca hizmet etmektedir.ÜlkemizdekiyapŦstoŒununkontroledilerekriskliyapŦlarŦnhŦzlŦveivediƔekildetespitine, bertarafŦna ve yerine saŒlŦklŦ hayat sürdürebilecekleri yapŦlar yapŦlmasŦna ve bu kapsamda sosyal geliƔmeye yönelik düzenlemeler içermektedir. Özellikle bu kanunun temel dayanaŒŦ can güvenliŒi olupvatandaƔlarŦmŦzŦngüvenlivesaŒlŦklŦkonutlardahayatlarŦnŦsürdürmelerineyönelikuygulamalar içermektedir. Bu özelliŒiyle birçok kanundan daha öncelikli olup uygulama araçlarŦnŦn hŦzlŦ ve etkin Ɣekildehayatageçirilmesigerekmektedir.KanuntasarŦsŦnŦnözüanlaƔmaesaslŦolupvatandaƔlarŦmŦzla anlaƔmayoluylaonlaragüvenleoturabileceklerikonutlaryapmayŦamaçlamaktadŦr. Bunun yanŦnda, 2003’ten bugüne kadar yerel yönetimlerle müƔtereken yürütülen kapsamlŦ kentsel yenileme çalŦƔmalarŦyla 251 projede belediyelerle mutabakat saŒlanmŦƔtŦr. 184 projede toplam 256.000 konutluk gecekondu dönüƔüm çalŦƔmalarŦ projelendirilmiƔ, 137 bölgede yaklaƔŦk 64.000 konutluk uygulama baƔlatŦlmŦƔ, projelerden 47 projeyse tamamlanmŦƔ olup yaklaƔŦk 45.000 konut üretilmiƔtir. SaŒlŦklŦ ve kentlerin oluƔmasŦnda en büyük etken yerel yönetimlerin güçlendirilmesidir. Günümüzde vatandaƔŦayaŒŦnagetirendeŒil,vatandaƔŦnayaŒŦnagidenbirdevletanlayŦƔŦvardŦrartŦk.Eskidenbu makamlardaoturaninsanlardevletinfizikimekânlarŦdasomurtkanbirdurumuvardŦ,fizikimekânlar da insanlara soŒuk bir bakŦƔŦ vardŦ. 7çerisindeki insanlarŦn da bir somurtkan yüzü vardŦ. YaklaƔŦk 10 yŦldanberibuanlayŦƔla,buzihniyetdeŒiƔikliŒiyleartŦkdevletinfizikimekânlarŦnŦndaiçerisigülüyor,o fiziki mekânlarŦ süsleyen en kutsal varlŦk olan insanlarŦn yüzleri de gülüyor. Bu, esasŦnda Türkiye’de çokönemliolan,hizmetlerdendahaönemlisiolanbirzihniyetdeŒiƔikliŒinin,insanlarŦnlehineolanbir zihniyetdeŒiƔikliŒininifadesidir.Bundanmutlulukduyuyoruz.BuradagörevyapanbuarkadaƔlarŦmŦzŦ, kardeƔlerimizidetebriketmekistiyoruz,kutluyoruz.Niye?EnkutsalvarlŦkolaninsanahizmet,onun SayŦnBaƔbakanŦmŦzŦnifadesiyle“hizmetkârŦolmak”bizleriçinenbüyükonurkaynaŒŦdŦr. Bizim güzel ülkemizin güzel insanlarŦnŦ, hizmetin ayaŒŦna getirilmesi, gerektiŒinde tüm karar organlarŦna etkin bir Ɣekilde katŦlmayŦ sonuna kadar hak etmektedir. Özellikle bu manada yerel yönetimler, hükümetimiz döneminde çok büyük önem verilmiƔ, idarenin bütünlüŒü ilkesinden hareketle yerel yönetimleri hizmet odaklŦ bir anlayŦƔla daha da güçlendiriyoruz. Hükümetimiz dönemindeyerelyönetimlerimizleilgiliolarakBelediyeKanunu,BüyükƔehirBelediyesiKanunu,7lÖzel 7daresi KanunlarŦ yeniledik ve Mahalle 7dareleri Birlikleri Kanunu’yla 7l Özel 7dareleri’ne ve Belediyelere genel bütçe gelirlerinden pay verilmesi hakkŦnda kanun çŦkarttŦk. Hükümetimiz döneminde yapŦlan bu düzenlemelerle yerel yönetimlerimize aktarŦlan kaynak 2002 yŦlŦnda 4,7 milyarken2012bütçesindeayrŦlanpayyaklaƔŦk31,5milyar.YaniaradakifarkŦsizlerdegörüyorsunuz. Nereden nereye geldi. Belediyelerimizi ve 7l Özel 7dareleri’mizi Anayasa’mŦzda belirtilen “Yerinden Yönetim” ilkesine uygun olarak yeniden ele alarak, çok temel sorunlarŦ çözüme kavuƔturduk. Bu 25 reformlar sonucunda, Belediye ve Özel 7darelerimiz, vatandaƔlarŦmŦzŦn ihtiyaçlarŦnŦ çözme imkân ve kabiliyetine kavuƔmuƔtur. Büyük kentlerimiz birçok alanda dünya kentleriyle yarŦƔmaya baƔlamŦƔtŦr. HattaƔunuifadeetmekisterim;dünyakentlerindebelkiilksŦralaraoturmuƔtur.Yerelyönetimlerdeki yetkilendirmelere uygun olarak merkezi idari deŒiƔiklikler yapŦlarak uyum saŒlanmŦƔtŦr. Tüm bu yenilikler sayesinde, bu 10 yŦllŦk hükümetimiz döneminde, yerel yönetimler hizmet ve katŦlŦmcŦ demokrasinindahafazlaparçasŦhalinegelmiƔlerdir. Hükümetimizin yerel yönetimler alanŦnda getirdiŒi bu yeniliklere ilave olarak, Çevre ve behircilik BakanlŦŒŦ olarak da kentlerimizin ve insanŦmŦzŦn yaƔam kalitesini artŦrmak için önemli çalŦƔmalar gerçekleƔtirdik. Çevre Kanunu’nda yaptŦŒŦmŦz deŒiƔikliklerle kendimize hedefler koyduk. Bu kapsamda, en düƔük nüfuslu belediyemizin 2017 yŦlŦna kadar atŦk su arŦtma ve katŦ atŦk tesislerini iƔletmeye almasŦna yönelik yasal düzenlemeleri tamamladŦk. Çevre korunmasŦ için kendimize koyduŒumuz hedefleri tamamlamak amacŦyla, 2003 yŦlŦnda 23 milyon nüfusa hizmet verilen 15 katŦ atŦk düzenli depolama tesisisayŦsŦnŦ59’a,hizmetverilennüfusuda41milyonaçŦkardŦk.BöylecehizmetverilennüfusoranŦnŦ %33’ten %58’e ulaƔtŦrdŦk. Hizmet verilen belediye sayŦmŦzŦ da 150’den 756’ya çŦkardŦk. 2003 yŦlŦnda 278 belediyede nüfusun %38’inin atŦk sularŦ arŦtŦlŦrken 2011 yŦlŦ sonu itibarŦyla 421 belediyede nüfusun %69’unun atŦk sularŦnŦn arŦtŦlmasŦnŦ saŒladŦk. 2003 yŦlŦnda 26 istasyonda deniz kirliliŒi izlenirken 2011 yŦlŦ sonu itibariyle 208 noktada kirlilik izlenmekteyiz. 2002 yŦlŦna kadar hava kalitesi deŒerleri SaŒlŦk BakanlŦŒŦ’na ait yarŦ otomatik cihazlar ve bazŦ büyükƔehir belediyelerine ait 16 adet otomatik hava kalitesi ölçüm istasyonu ile izlenmekteydi. Bugün itibarŦyla, Mart 2012 itibarŦyla BakanlŦŒŦmŦztarafŦndankurulanveyönetilen81ilmerkezindevebazŦilçelerdeenazbiradetolmak üzeretamotomatikhavakalitesiizlemeistasyonunu122’yeçŦkardŦk.Bugünekadar714çöparabasŦ daŒŦttŦk; yani bu bir hafta önceki alŦnan kararla yaklaƔŦk Türkiye’nin deŒiƔik yörelerindeki belediyelerimize311çöparacŦdahadaŒŦtacaŒŦz. Burada yaptŦŒŦmŦz çalŦƔmalarda Ɣunu açŦk yüreklilikle ifade etmek istiyorum: Hükümet olarak ve BakanlŦk olarak da hiçbir siyasi ayrŦm gözetmeksizin bütün belediyelere, proje üreten belediyelere yardŦmda bulunuyoruz. Öncelik çalŦƔan ve çevresi için, beldesi için, ilçesi için, ili için çalŦƔan, proje üretenbelediyebaƔkanlarŦmŦzaöncelikveriyoruz.BunuyanŦnda,yaptŦŒŦmŦzçalŦƔmalardaelbettebu. BarajŦ çevresel sorunlarla alakalŦ atŦk su arŦtma, katŦ atŦk tesislerine verdiŒimiz destekte, özellikle insanlarŦmŦz kafasŦndaki çevre bilincini oluƔturmak için BakanlŦk olarak öncelik yapŦyoruz. Allah’a Ɣükürler olsun bu manada, hem belediyelerimizde hem insanlarŦmŦzda bu bilinç oluƔmuƔ. 7nƔallah BüyükƔehir Belediye BaƔkanŦ’mŦzŦn da söylediŒi gibi kirletmeden temizlemeyi hep beraber öŒreneceŒiz. Özellikle bu atŦklarŦ da ülke ekonomisine kazandŦrmak için yeni teknolojilerden faydalanarak, bu atŦklarŦ da artŦk atŦk deŒil, ülke ekonomisine kazandŦrŦp para kazanma, aynŦ zamanda da kendisini finanseedecekbirmaddehalinegetireceŒiz.BumanadaçalŦƔmalarŦmŦzdevamediyor.Benözellikle Trabzon’da,belediyelerimizsadece,bubelediyelerimizöncülükyapŦyorduama81vilayettebirilklere imza atan Trabzon 7l Genel Meclisi’ni de kutlamak istiyorum. YaklaƔŦk 3 yŦldan beri bütün köylerde, yani yaklaƔŦk 480 köyde yaklaƔŦk 3.000 civarŦnda konteynŦr bu köylere yerleƔtirerek çöpler toplanmakta. Ve inƔallah Türkiye’de, bütün Türkiye’nin her tarafŦnda, bütün köylerimizde, beldelerimizde,yaylalarŦmŦzda,meralarŦmŦzda dabu çalŦƔmalardevameder.Busene zannediyorum 26 yeniuygulamaylayaylalarŦmŦzdavemeralardadaçöplertoplanacak.BentekrarbütünarkadaƔlarŦmŦ, duyarlŦlŦkgösterenbütünarkadaƔlarŦmŦburadankutlamakistiyorum. Bizler Ɣu ana kadar sizleri yorduŒumuzun farkŦndayŦz, hepiniz hakkŦnŦzŦ helal edin. Ben sonuç olarak hava, su, topraŒŦ koruyup saŒlŦklŦ kentler, saŒlŦklŦ köyler ve yaylalar, özellikle bu CenâbͲŦ Allah’Ŧn bizlereverdiŒibudoŒalgüzellikleri,cennetvatanŦmŦzŦnresimlerini,deŒilgeleceknesillereresimlerini göstermek,asŦllarŦnŦonlarabŦrakmakiçinhepberabermücadeleetmemizgerektiŒini,sadecebuiƔin belediyeler deŒil, bütün birimlerce bu belediyelerimize bu konuda faaliyet gösteren ve bu konunun sevdalŦsŦolaninsanlaradestekvermek,ifadeetmekistiyorum. Özellikle5Haziran’daDünyaÇevreGünüolacak.EsasŦndahergünçevregünüolmasŦlazŦm.Burada yapacaŒŦmŦzfaaliyetlerde“TemizTürkiye’m!”sloganŦylabizlerdeyolaçŦktŦkBakanlŦkolarak.Burada temiz BüyükƔehir Belediyeler seçeceŒiz. 7l Belediyeleri, 7lçeͲBelde Belediyeleri, hatta temiz köyler seçeceŒizveonlarŦdaödüllendireceŒiz. Yine saŒlŦklŦ bir Ɣekilde saŒlŦklŦ yaƔamak için yeni Ɣehirler, kentler dizayn etmek isteyen arkadaƔlarŦmŦza,özelliklebisikletyollarŦnŦoluƔturanbelediyelerimizdekatkŦlarŦmŦzvar.MeselaKocaeli BüyükƔehir Belediyesi’nin, 7zmit Belediyesi’nde, 7lçe Belediyesi’nde bisiklet yollarŦna destek verdik. BundansonradabunlaradestekvermeyedevamedeceŒiz.Neden?BisikletdebirspordalŦdŦr.SaŒlŦklŦ nesiller,saŒlŦklŦinsanlaryetiƔmesinekatkŦdabulunacaktŦr.BizsadeceçevreselsorunlarlaalakalŦdeŒil, busaŒlŦklŦnesillerinyetiƔmesinekatkŦdabulunmakistiyoruz.BizÇevrevebehircilikBakanlŦŒŦolarak, ortaklarŦmŦz, paydaƔlarŦmŦz, özellikle SaŒlŦk BakanlŦŒŦ, özellikle Milli EŒitim BakanlŦŒŦ ve bütün bakanlŦklarŦn bu konuda hassasiyetlerini biliyoruz, onlarŦ ortak olarak görüyoruz. Bunun yanŦnda en büyük paydaƔlarŦmŦz, ortaklarŦmŦz belediyelerimiz. Belediyelerimizle birlikte bu çalŦƔmalarŦ bundan sonra da yapmayŦ ve baƔarŦnŦn esasŦnda birlikte baƔarmamŦz gerektiŒini burada ifade etmek istiyorum. Bu konuyla alakalŦ da inƔallah hep beraber yapŦlacak çalŦƔmalarda birlik ve beraberlik içerisinde daha güzel yaƔanabilir Ɣehirler, yaƔanabilir bir Türkiye ve yaƔanabilir bir ülke olarak Türkiye’mizindahageleceknesillere,temizçevrelerbŦrakŦrŦzdüƔüncesindeyim.BumanadaTürkiye’de yapŦlan çalŦƔmalarŦn dünyaya da örnek olmasŦ düƔüncesiyle hepinizi Çevre ve behircilik BakanlŦŒŦ olarak, Çevre ve behircilik BakanlŦŒŦ adŦna sizleri saygŦyla sevgiyle selamlŦyor, bu toplantŦnŦn Trabzon’umuza ve ülkemize hayŦrlar getirmesini Yüce Mevlâ’dan diliyor, bütün misafirlerimize Trabzon’ahoƔgeldinizdiyor,hepinizesaygŦlarsunuyorum,saŒolunvarolun. 27 ErtuŒrulGÜNAY KültürveTurizmBakanŦ Çok deŒerli arkadaƔlarŦm, SayŦn BaƔkan, BaƔkanlŦk DivanŦ, SayŦn Bakan YardŦmcŦmŦz, çok deŒerli Trabzon’unveçevreyerleƔimlerinkonukBelediyeBaƔkanŦ,BaƔkanlarŦ,deŒerlihocalar,arkadaƔlarŦm; bendehepinizisevgiyle,saygŦylaselamlŦyorum. BugünTrabzon’danbaƔlayanbirDoŒuKaradenizseyahatininbaƔlangŦçnoktasŦndayŦm.ÖŒledensonra akƔamüzeriRize’ye,yarŦnakƔamüzerideArtvin’egidipPazargünüArtvin’dentekrarTrabzon’a,belki Batum üzerinden tekrar Trabzon’a dönüp Ankara’ya döneceŒim. Benim için güzel bir vesile oldu. Alana iner inmez zaten Hamamizade Kültür Merkezi’nin son halini görmek konusunda bir kararŦmŦz vardŦ.SayŦnBaƔkanbüyükbirnezaketgösteriyor,HocamŦz. Biz bu merkezin yenilenmesine, BakanlŦk olarak milletin imkânlarŦyla bir miktar katkŦ yaptŦk. Her zaman bunun altŦnŦ çiziyorum; hiç kimse, devlette kamu görevi taƔŦyan hiç kimse kendi cebinden çŦkarŦpbirkuruƔubiryerdenbiryerevermiyor.HepimizinkullandŦŒŦkaynaklarkamununkaynaklarŦdŦr, milletin kaynaklarŦdŦr, devletin tasarruf etmek imkânŦnŦ bulduŒu milletin kaynaklarŦdŦr. Biz de önceliklerini doŒru sŦralamaya çalŦƔarak bu kaynaklarŦ kullanŦyoruz. EŒer öncelikleri doŒru sŦralanmŦƔsa, iƔimizi doŒru yapmŦƔ oluyoruz. Öncelikleri kayŦrma, siyasi amaçla ya da baƔka amaçla, kiƔiselamaçla,kayŦrmaamacŦylakullanmŦƔsakozamaniƔimizidoŒruyapmŦƔolmuyoruz. Burada galiba doŒru bir Ɣey yaptŦŒŦmŦzŦ görüyorum çünkü Hamamizade Kültür Merkezi benim Trabzon’da eskiden beri bildiŒim bir merkezdi ama son yŦllarda ciddi bir bakŦma, yenilenmeye ve yenidenTrabzon’unkültüryaƔamŦnakatŦlmayaihtiyacŦvardŦ.BelediyemizbukonudakollarŦsŦvadŦ.Biz de BakanlŦk olarak bir miktar destekledik ve Trabzon Ɣu anda çeƔitli sosyal etkinlikler açŦsŦndan fevkalade istifade edebileceŒi bir mekâna kavuƔtu ama galiba Trabzon bundan daha büyüŒüne ve daha iyisine de layŦktŦr. Bunu da burada altŦnŦ çizerek belirtmek istiyorum. Önümüzdeki süreçte inƔallah Trabzon’un birçok alanŦnda, tarihsel mekânlarŦnda, kentsel mekânlarŦnda yaptŦŒŦmŦz çalŦƔmalarŦbirbaƔkaalandadagerçekleƔtiripdahaiyimekânlarakavuƔturmayaçalŦƔacaŒŦz. Trabzon’dabulunduŒumuziçinbirmiktarTrabzon’dansözetmekistiyorum,kentselgeliƔmeyleilgili. Son yŦllarda Trabzon ülkede daha fazla ismini, hatta dünyada daha fazla ismini duyurmaya baƔladŦ. HemyeƔiliyle,yaylalarŦyla,çevresindekidoŒalvekültürelvarlŦklarŦylaönemlihemdeinançturizminin önemlimerkezlerindenbirisihalinegelmeyebaƔladŦsonbirkaçyŦliçindeveTürkiyeturizmiiçindebir özeldestinasyonolaraköneçŦkmayabaƔladŦ. Bu çok güzel bir geliƔme çünkü Türkiye, dünya turizminin, bu yŦlŦn, 2011 sonunun verileriyle, ilk 10 ülkesiiçindeydibirkaçyŦldanberi.BuyŦlyedincisŦradanaltŦncŦsŦrayayükseldi“gelensayŦsŦ”itibariyle. 7ngilteregeçenyŦlyenibirgelensayŦsŦ,birgeliƔmeifadeetmedi;30milyonuneƔiŒindeydi,bizde29 milyonun eƔiŒindeydik. Bu yŦl biz 31 milyonun üzerine çŦktŦk, 7ngiltere’nin açŦkladŦŒŦ rakamlar henüz bizimgerimizde.Böylecebiz,yedincisŦradanaltŦncŦsŦrayaçŦktŦk.GeliritibariyledeyinedünyanŦnilk 10 ülkesinin arasŦndayŦz. Tabii büyük ölçüde deniz turizmi ve büyük ölçüde Türkiye’nin güneyine yŦŒŦlmŦƔbirturizmyapŦyoruz.bimdiderdimizbizim,mümkünolduŒukadarAnadolu’nuniçinegelmeye çalŦƔmak,oyüzdenturizmiçeƔitlendirmek. Geçen gün de Bursa’da Arap turizmcileri, çok geniƔ bir toplulukla kapsayan bir büyük buluƔma gerçekleƔtirdikkibuTürkiye’deilkdefabuçaptaoldu.SanŦyorum9ülkeden,bizimcoŒrafyamŦzdan, 28 Kuzey Afrika ve DoŒu Akdeniz coŒrafyasŦndan 9 ülkenin Turizm BakanŦ vardŦ, çok sayŦda turizm yatŦrŦmcŦsŦvardŦveartŦkTürkiye’deyeƔiliturizmsunumununiçine,maviyikattŦŒŦmŦzgibi,denizkŦyŦsŦnŦ kattŦŒŦmŦz gibi yeƔili turizm sunumunun içine katmamŦz gerekiyor, doŒayŦ katmamŦz gerekiyor, doŒa aktivitelerinikatmamŦzgerekiyor. SaŒlŦk turizmi üzerinden yeni bir alan geliƔtirmemiz gerekiyor ki yaƔlanan Avrupa için Türkiye’nin saŒlŦk imkânlarŦ hem kalitesi yüksek hem rakamlarŦ bir miktar daha tasarruflu olan saŒlŦk imkânlarŦ son derece önemli. SaŒlŦk turizmini yeni bir alan olarak iƔaretlememiz gerekiyor. 7nanç turizmini, kongreturizmini,kŦƔturizminikiDoŒuKaradeniz’inbualandabüyükpotansiyelivar,kŦƔturizmini,golf turizmini, gastronomi turizmini, bütün bu alanlarŦ Türkiye’nin turizm sunumu içine katmamŦz gerekiyor. Bu çerçevede, Trabzon merkezli olmak üzere DoŒu Karadeniz’in büyük bir potansiyeli var. Biz de birkaç yŦldan bu yana Faruk Özak arkadaƔŦmla birlikte baƔlamŦƔtŦk. Nusret Bayraktar arkadaƔŦm çok büyükkatkŦyaptŦ.bimdiErdoŒanBeyarkadaƔŦmla,SayŦnBakanYardŦmcŦmçokyakŦndanbiliyor,hep bütün bölge milletvekilleriyle birlikte çalŦƔŦyoruz. Geçen 2010’dan bu tarafa, DoŒu Karadeniz’de turizmodaklŦbirkalkŦnmaprojesigerçekleƔtirmeyeçalŦƔŦyoruz.BizimBakanlŦŒŦmŦz,ötekibakanlŦklarla birlikteüzerimizedüƔeniyapmayaçalŦƔŦyoruz. Buradaki dikkatimiz Ɣudur: maviyi kirletmeden, yeƔili yok etmeden turizm yapabilmek. Yani geçmiƔ yŦllarda Türkiye de, baƔka bazŦ Avrupa ülkeleri de turizmde hŦzlŦ sŦçramalar gerçekleƔtirdiler ama betonlaƔmayaƔandŦ.BubizimülkemizdedekŦsmenyaƔandŦ,7spanyagibibazŦAvrupaülkelerindede çokyaƔandŦ.bimdiyenikonseptçevreyeduyarlŦ,maviyikoruyan,yeƔilikoruyan,hattamavininheryŦl dahadatemizlenmesinisaŒlayan,denizinveakarsularŦnyeƔilinçoŒalmasŦnŦsaŒlayanyenibirturizm konseptikisanŦyorumsizinbusaŒlŦklŦƔehirlerkonseptiniziçindeçevreduyarlŦlŦŒŦdavar. Biz bu çerçevede, mesela son birkaç yŦldŦr Türkiye’de olmayan yeni bir yŦldŦzlama türü baƔlattŦk. bimdiyekadarbiliyorsunuziƔteüçyŦldŦz,dörtyŦldŦz,beƔyŦldŦzdiyeturizmsertifikalandŦrmalarŦvardŦ. bimdi çevreye duyarlŦ tesislere, yani enerjiyi dikkatli kullanan, suyu dikkatli kullanan, tarihi, doŒayŦ özenlekoruyantesislere,bellistandartlarŦgerçekleƔtirmeleriƔartŦaltŦnda“YeƔilYŦldŦz”,yanialdŦklarŦ dört yŦldŦzŦn ya da beƔ yŦldŦzŦn yeƔille donatŦlmŦƔ olmasŦnŦ, çevre duyarlŦlŦŒŦyla bezenmiƔ olmasŦnŦ saŒlayan yeni bir uygulama daha baƔlattŦk ki sizin bu “SaŒlŦklŦ Kentler” çalŦƔmanŦzla bizim çevreye duyarlŦturizmkonseptimizarasŦndabüyükbirparalellikvar. Tabii bu alanda Çevre ve behircilik BakanlŦŒŦ’nŦn, SaŒlŦk BakanlŦŒŦ’nŦn, GŦda, TarŦm, HayvancŦlŦk BakanlŦŒŦ’nŦn, bütün birimlerin iƔbirliŒi yapmasŦ gerekiyor çünkü hiçbir alan tek baƔŦna, kendi dallarŦnda bile hiçbir birim tek baƔŦna kendi alanŦnda bile baƔarŦlŦ olamŦyor. Hayat çok karmaƔŦk ve bütünbukarmaƔŦkmekanizmalarŦn,bütünsorumlularŦniƔbirliŒiiçindeçalŦƔmasŦlazŦm. OzamanbizimenyakŦnçalŦƔmaarkadaƔlarŦmŦzBelediyeBaƔkanlarŦmŦz,Valiler,Özel7dareler,Belediye Meclis Üyeleri, 7l Genel Meclis Üyeleri, Muhtarlar… Hep birlikte, Türkiye’nin topyekûn yaƔam kalitesini yukarŦya çekmek için çalŦƔŦyoruz. YaptŦŒŦmŦz her Ɣey yaƔam kalitemizi, kentleƔmemizin seviyesini, kentleƔmemizin altyapŦsŦ ve fiziki altyapŦsŦnŦ veya kültür altyapŦsŦnŦ yukarŦya çekmeye çalŦƔmak. O yüzden çok büyük bir iƔbirliŒine ihtiyacŦmŦz var. 29 Bendebugünbirkaçsaatiçinde,hŦzlabirkaçyerigezmekvegörmekistiyorum.AkƔamüzerideRize’ye gideceŒim.BirnoktayŦüzüntüylesöylemekistiyorum.TürkiyegerçektendoŒasŦzenginbirülke.DoŒal güzellikleridünyanŦnbirçokyeriylekŦyasladŦŒŦmŦzzamanoldukçavarlŦklŦ,özellikliolanbirülke.GeçmiƔ yŦllardadabizimmütevazŦ,kendiiçindebirmantŦŒŦolan,kendiiçindebirkurgusuolan,anlaƔŦlabilirve yaƔanabilir kentlerimiz varmŦƔ. Bunu bir miktar OsmanlŦ mimarisi, Selçuklu mimarisi, hatta daha geriye gidiyorum, yani 2000 yŦl önceki Roma Ɣehirlerine, Anadolu’daki Roma kültüründen gelen ƔehirlerebaktŦŒŦmŦzzamangörüyorum;altyapŦsŦvar. YaniDenizli’ninLaodikya’sŦdiyehemenDenizli’ninyakŦnŦndabiryerkazŦyoruz,kanalizasyontertibatŦ var, suyun daŒŦlma sistemleri var ama ondan 2000 yŦl sonra kurulmuƔ olan Ɣehirlerimizde, kasabalarŦmŦzda ne altyapŦ var, ne su daŒŦlma Ɣebekesi var, ne iƔte kent meydanŦ var, ne ucu bir vadiyeveyadenizeaçŦlanbiryol,sokak,caddenedemeydanvar. MaalesefbizyaklaƔŦkbir50yŦlkadarönceçokyanlŦƔlara,yapŦmalzemesininkolaylaƔmasŦndansonra kolaycŦveplansŦzkentlerkurmayabaƔlamŦƔŦz.YaniaranŦzdakentkonusundauzmanarkadaƔlarvardŦr, beni baŒŦƔlasŦnlar eŒer yanlŦƔ Ɣeyler söylüyorsam ya da haddimi aƔan Ɣeyler söylüyorsam ama bu betonlaƔma, briketleƔme ve kolay yapŦ malzemesi plansŦz, sürekli bir takŦm kentler oluƔmasŦna yol açmŦƔ. BizhemtarihseldokularŦbozmuƔuz,hemtarihseldokularŦ,baƔkaülkelerdegörmediŒimizkadar,kent merkezleriniyŦkŦpyenidenvehiçbirƔekliolmayan,hiçbirestetiŒiolmayan,estetiktenyoksunkentler kurmaya baƔlamŦƔŦz ve cadde, meydan, sokak hiçbir Ɣey bŦrakmamŦƔŦz. bimdi bundan dönmeye çalŦƔŦyoruz, bir süreden bu yana bundan dönmeye. Belediye BaƔkanlarŦmŦzŦn duyarlŦlŦklarŦ belirmeye baƔladŦ, Türkiye siyaseti kentleƔmeyi, estetiŒe dayanan kentleƔmeyi, sadece statiŒe dayanan deŒil, sadece depreme dayanŦklŦ deŒil, bir de hayatŦn öteki özelliklerine, öteki ihtiyaçlarŦna cevap veren kentleƔmeyi yeni yeni oluƔmaya baƔladŦ; ama bazŦ özellikli kent merkezlerimizde de yeni bir sŦkŦntŦ çŦkmayabaƔladŦ,buseferrantkavgasŦbaƔladŦ. bimdi bu bizim estetiŒi korumak konusunda, kentlerin tarihsel dokusunu ve geleceŒini korumak konusundaki kaygŦlarŦmŦz, bazen ciddi bir rant baskŦsŦ altŦna girmeye baƔladŦ. bimdi Çevre BakanlŦŒŦ, behircilik BakanlŦŒŦ bu konuda, bizim BakanlŦŒŦmŦz bu konuda, belediyeler bu konuda nelerle karƔŦ karƔŦya kalŦyoruz hepiniz biliyorsunuz ama bizim bu konuda tavizkar olmamamŦz gerekiyor, çünkü bugün bir küçük gruba verdiŒimiz taviz, gelecek yŦllarda toplumun geleceŒine, toplumun gelecekte yaƔayacakolankuƔaklarŦnakarƔŦbüyükbirhaksŦzlŦŒa,buradakiküçükbirtaviz,gelecekiçinbirbüyük haksŦzlŦŒadönüƔebilir.OyüzdenbununaltŦnŦözellikleçizmekihtiyacŦhissediyorum. Türkiye dünyanŦn en güzel, en önemli, en tarihsel topraklarŦndaki bu geçmiƔ yŦllarda, bu geride bŦraktŦŒŦmŦz yarŦm yüzyŦlda yapŦlan Ɣehircilik hatalarŦndan artŦk hŦzla dönmemiz ve kentlerimizi gerçektenyaƔanabilirkentlerhalinedönüƔtürmemizgerekiyor.FizikialtyapŦsŦyla,estetikkaygŦlarŦyla, meydanlarŦyla,parklarŦyla,bahçeleriyle… Çok üzüntüyle bazen görüyorum. Avrupa’ya hepimiz gidiyoruz, buradaki Belediye BaƔkanŦ arkadaƔlarŦmŦz.ArtŦkdünyayŦ,herkesiyikötüTürkiye’de,gezipdolaƔŦyor.GidiyorsunuzhemenEge’nin karƔŦyakasŦnageçiyorsunuz;balkonlardaçiçeklervar,teraslardabirerparkoluƔturulmayabaƔlanmŦƔ. 100 kilometre gidiyorsunuz, 100 kilometre boyunca yolun kŦyŦsŦna insan eli dokunmuƔ, bunu fark ediyorsunuz. ÇalŦ çŦrpŦ toparlanmŦƔ, aŒaçlarŦn dipleri temizlenmiƔ. E bu tarafa geliyorsunuz, 100 kilometre gidiyorsunuz, bŦrakŦn 100 kilometreyi, Ege’de, Akdeniz’de bir kasabaya Ɣöyle dönüp 30 bakŦyorsunuz,birtekbalkondaçiçekyok;birtekbalkondaçiçekyokyadabirmeydanda,birsokakta, bircaddededoŒrudüzgün,böylebir,birbeceriyle,birustalŦkla,birpeyzajmimarŦanlayŦƔŦylaortaya konmuƔ… Bunlar bir güzergâh. bimdi bunlarŦ yapmaya çalŦƔŦyoruz ama yani çok geriden bir yerden, çoksŦkŦntŦlŦbiryerdengeliyoruz. Türkiyeturizmdeçokiyibiryeregeldi.Birsorunumuzvarbizim.Ogüzelim,dünyanŦnheryŦleniyi100 otelinin en az yirmisi Türkiye’den seçiliyor. En az yirmisi, yirmisi, yirmi beƔi, otuzu Türkiye’den seçiliyor. bimdi yeni bir sŦnŦflandŦrma yapmaya çalŦƔŦyorlar. Her ülkeden 10 otel seçilsin fazla seçilmesin diye çünkü yirmisi, yirmi beƔi Türkiye’den seçiliyor ama otelin dŦƔŦna çŦktŦŒŦmŦz zaman, otelinarkasŦndakisokaklara,otelingirdiŒimizzamanneyazŦkkisunabileceŒimizçokfazlabirƔeyimizi yok.HâlbukiistiyorumkiƔŦkbirkahvehane,ƔŦkbirlokanta,tertemiz,taklitÇinyemeŒi,taklit7talyan yemeŒi satan deŒil; Türk yemeŒi, Türk mutfaŒŦ, OsmanlŦ mutfaŒŦ, Karadeniz mutfaŒŦ, Ege mutfaŒŦ, 7stanbul mutfaŒŦ, Bursa arkasŦndaki kasabalara mutfaŒŦ sunabilen güzelim lokantalarŦmŦz ve son dereceƔŦkdüzenlenmiƔ,mütevazŦamatertemizvitrinlerimizvebalkonlarŦndançiçeklersarkantemiz perdelievlerimizolabilsin. Bu bizim geleneŒimizde vardŦ böyle Ɣeyler. Yani 50 yŦl öncenin kasabalarŦna, kentlerine baktŦŒŦnŦz zaman, böyle bir nezahetle, zarafetle iç içe, baƔkasŦnŦn hakkŦna hukukuna da saygŦlŦ ama kendi, mekânŦnŦ da, “Aslan yataŒŦndan belli olur” diye bir sözümüz var bizim, bir atasözümüz var. Bu atasözünün gereklerini yerine getiren bir kent yaƔamŦmŦz vardŦ ama bu göç süreci ve göç sürecini yönetemememizvekentlerinbirrantmerkezinedönüƔmesibiziçokciddibiçimdetahripetti.bimdi bu yanlŦƔtan dönmeye çalŦƔŦyoruz. Bu yanlŦƔtan döndüŒümüz zaman, inanŦn ki bana, hem kendi hayatŦmŦz güzelleƔecek hem de Türkiye gelen yabancŦlarŦn kentleri beŒenmesi ve kent içinde dolaƔmasŦyla turizmden, bugün olduŒundan çok daha fazla gelir elde edecek. O yüzden sizin çalŦƔtŦŒŦnŦzbusahabizimiçindeçokönemli,hepimiziçinsondereceönemli.BengörevebaƔladŦŒŦmda güzel bir olay olmuƔtu. Daha 24 saat olmuƔtu olmamŦƔtŦ, masamŦn üzerinde bir davetiye buldum. Urfa’daTarihiKentlerBirliŒitoplantŦsŦvar. HatŦrlŦyorsunuz. AkƔam uçaŒa bindim, sabah orada, 10 gün görev almŦƔtŦm. Sabah da Urfa’da Tarihi KentlerBirliŒitoplantŦsŦndaydŦm.BenBelediyeBaƔkanlarŦmŦzŦnbutürdayanŦƔmalarŦnŦ,SaŒlŦklŦKentler BirliŒi, Tarihi Kentler BirliŒi gibi dayanŦƔmalarŦnŦ çok önemsiyorum çünkü bu dayanŦƔmalardan Türkiye’ningelecekyerleƔimi,gelecekƔehirleƔmesiplanlanacakvegerçekleƔecekvebubizimiçinde son derece hayati çünkü bu keƔmekeƔi, bizim yarŦm yüzyŦldŦr yaƔadŦŒŦmŦz bu keƔmekeƔi mutlaka aƔmamŦz gerekiyor. Sizin bu çabalarŦnŦzŦn bu sürece büyük katkŦlar yapacaŒŦna inanŦyorum. Bir kez daha hepinizi bir arada görmekten, Trabzon’da görmekten duyduŒum mutluluŒu belirtiyorum. HepinizisaygŦylaveteƔekkürleselamlŦyorum,saŒolun. 31 B7LD7R7LER ΎƵŬŝƚĂƉƚĂLJĞƌĂůĂŶďŝůĚŝƌŝůĞƌŬŽŶĨĞƌĂŶƐƚĂĂůŦŶĂŶǀŝĚĞŽŬĂLJŦƚůĂƌŦŶŦŶLJĂnjŦLJĂĂŬƚĂƌŦůŵĂƐŦLJůĂŽůƵƔƚƵƌƵůŵƵƔƚƵƌ͘ 32 I.OTURUM:AFETLERVEKENTSELALANLARAETK7LER7 33 I.OTURUM AFETLERVEKENTSELALANLARAETK7LER7 OTURUMBAbKANI Prof.Dr.CengizG7R7TL7O)LU 7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlamaBölümü SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Herkeseiyigünlerdiliyorum.SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiTrabzonBuluƔmasŦ’nahoƔgeldinizdiyorum.Bugün birincioturumda“AfetlerveKentselAlanlaraEtkileri”konularŦnŦiçerenüçsunumizleyipdinleyeceŒiz. Birinci sunumda UludaŒ Üniversitesi MimarlŦk Bölüm BaƔkanŦ ve SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi DanŦƔmanŦ Profesör Doktor SayŦn Nilüfer AkŦncŦtürk “Afetlerin Kentlere ve YapŦlara Etkileri”ni, ikinci sunumda 7stanbul Teknik Üniversitesi Afet Yönetim AraƔtŦrma ve Uygulama Merkezi Müdürü Profesör Doktor SayŦn Mikdat KadŦoŒlu “Belediyelerde Afet Yönetimi”ni, üçüncü sunumda da 7stanbul Üniversitesi FizikiCoŒrafyaAnabilimDalŦBaƔkanŦveSaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmanŦProfesörDoktorSayŦnBarŦƔ Mater“KentselPlanlamadaYerbilimÇalŦƔmalarŦveEtkileri”konularŦnŦelealacaklar. 34 I.OTURUMͲI.B7LD7R7 AFETLER7NKENTLEREVEYAPILARAETK7LER7 Prof.Dr.NilüferAKINCITÜRK UludaŒÜniversitesiMimarlŦkBölümBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Afetler,evet.AfetlerkaçŦnŦlmazolgulardŦr.Çevre,doŒalveyapŦlŦçevre,insaneliyleoluƔmuƔyapŦlarve onlarŦnoluƔturduŒukentleryaƔamŦmŦzŦnenönemliolgusudur.KentlerdetŦpkŦinsanlargibidoŒarlar, yaƔarlar.ÖlürlerdemeyeceŒimçünkükentleriöldürmeyehakkŦmŦzyok.Kentselbellek,bizinasŦlkibir insan olarak genetik mimar, mirasŦmŦzŦ, maddi ve manevi kaynaklarŦmŦzŦ evlatlarŦmŦza, gelecek nesillereaktarŦyorsakkentlerimizlede,kentselalgŦlarŦmŦzladabizgeleceŒekatmanlarolarak,kültürel birmiras,mimarimirasŦmŦzŦaktarmakzorundayŦz.BundankaçŦnamayŦz.Bununiçindegerekliolantek bir Ɣey var: YapŦlarŦn ömrünü uzatmak, sonsuza kadar yapŦlacak, yaƔayacak Ɣekilde inƔa etmek, korumak, iyileƔtirmek, saŒlŦklaƔtŦrmak ve yaƔatmak ve biz bunu yine, evet Bursa’da çok iyi uyguluyoruz. YapŦlarŦn ömrü, hatta ömrü bitmiƔ yapŦlarŦ SayŦn BaƔkanŦmŦz ve eski BaƔkanlarŦmŦz hayata geçirdi. Bugün en iyi örneklerini, fonksiyonel deŒiƔimleriyle gelecekteki nesillere sanki sonsuza kadar aktaracaŒŦmŦza inanŦyoruz. SaŒlamlŦk en önemli kriter; olmazsa olmaz. Tabii bunun peƔinde bir yapŦ ömrünübitirenokadarçoknedenvarki…SaŒlamlŦkzaten2000yŦlöncedetarihlenmiƔ.BakanŦmŦzda bunu güzel bir Ɣekilde özetledi. “KullanŦƔlŦlŦk, saŒlamlŦk, güzellik.” demiƔ Vitruvius, “Estetik” demiƔ; amabugünbirdebununiçineekonomiklikdegirdi.TabiibirderantkaygŦsŦylaolanekonomikbakŦƔ bazŦdeŒerlerimizideŒiƔtirdi. 7lk, daha 18. yüzyŦlŦn baƔlarŦnda bile 7lham Perisinin gösterdiŒi saŒlamlŦk, bir aŒacŦn köklerinin, bir barŦnakbu,birbarŦnaŒŦnbiraŒacŦnköklerigibitutunmasŦnŦbugündevazgeçemeyeceŒimizbirolgu. Hammurabi kanunlarŦna bakarsanŦz, eŒer bunlarŦ bugün uygularsak çok korkunç Ɣeyler olur ama zamanŦndaokadarönemli,birevinyŦkŦlmasŦveoevinsahibininhayatŦnŦnkaybetmesiningetirecekleri kaçŦnŦlmazyasaklarveolgular. 20.Ͳ21.yüzyŦl.99depremihakikatentümülkeiçinMarmaradepremibirkŦrŦlmanoktasŦolmuƔtur.Bu depremin olumsuzluklarŦnŦn yanŦnda tek olumlu noktasŦ budur. Yeniden deŒerlendirme, gözden geçirme, yapŦlanlar, iƔte bugün burada konuƔtuklarŦmŦz bile bunun özüdür. Deprem bölgesine gidip de,budasondepremlerden,bumanzaralarŦgördüŒümgündepremleilgilikitabŦmŦbirmimarolarak yazmayŦ görev edindim ve akabinde hemen bitirdim. HatalarŦ tekrarlamŦyorum, bunu hepimiz biliyoruzgerçekten. 35 Bu deprem sabahŦ çektiŒim bir fotoŒraf. Bursa’da, 3 kiƔi hayatŦnŦ kaybetmiƔti. Çok basit bir neden: Mudanya’da korozyona uŒramŦƔ denizatŦ vardŦ eskiden orada. Bir yapŦnŦn çökmesiyle çok basit gibi görünenamaçokkorkunçsonuçlarbunlar. ÇeƔitli fotoŒraflar; malzeme kullanŦmŦ, iƔte yŦkŦlan yŦkŦlmayan yan yana binalar… BunlarŦ hepimiz biliyoruzgörüyoruzezberledikartŦk.Peki,hatanerde,kimde,kimlerdeiƔinneresinde?Heryerde.Yer seçimindenbaƔlayanplanlamakararlarŦ,tasarŦm,sistemseçimi,malzeme,birdiziproje,mimaristatik vetabiikiuygulamalar,detaylar,iƔçilik,denetim,bakŦmonarŦmkullanŦm…KullanŦmdakibirkolonun kesimiyadabilinçsizbirbakŦm,iƔtedemingördüŒümüztümoacŦfotoŒraflaranedenolabiliyor. Birtanesi,“yumuƔakkatolgusu”. 36 Çekirge Bölgesi’nded dirbuevler,gayetdayannŦmlŦbinalaramayoldankotalmŦƔveearkasŦ,altkkatlarŦalt kotta bo oƔ olan yum muƔak katlŦ binalardŦ. b 7nssanlar bunun farkŦna va ardŦlar, bu bboƔluklar dolduruldu. Stabilitenin öneminin farkŦndalŦŒŦna vardŦk.. Bu da çokk iyi bir Ɣey. Eskiden innsanlar sade ece evleri gezerler,, ekonomik durumlarŦna a göre “Bennim büyük salonum s olsun Ɣöyle baalkonum olssun Ɣöyle bahçem olsun”deyip pbaƔkadeŒe erlerebakarllardŦ.Bugün nisebaktŦklarŦƔey“BubiinanŦnmima ariprojesi nasŦl,bu ubinastatikssistemineuyygunprojelenndirilmiƔveuygulanmŦƔmŦ,temelsisstemine,bennerden evalŦyorrum?”gibido oŒruvebilin nçlibirsorgu lamaiçindeler.DahabaƔƔkaƔeyler,güüçlendirmeƔƔirketleri, farklŦfarrklŦbilinçsizd durumlardaortayaçŦktŦ .AslŦndahiççbirƔeydeŒiƔƔmedi;afetleerdevamed diyorama mimarlŦkk, esas özneesi insan ve e biz insan için çalŦƔacaaŒŦz. Bursa’d daki afetler, tüm Ɣehirle erimizde, hepsindeefarklŦisimleerdefarklŦyŦllardadevam metti.7Ɣteb bir7ntamolayyŦdageçirdikk.SondereccesaŒlam binalar, basit ama sonucu s çok kötü k olacak nedenlerle doŒal ve de yine insan eliyle yapŦlm mŦƔ yüzey kaplamaalar,istimlak duvarlarŦylayerlebirolaabiliyor.Burssa’nŦngerçekktenenönem mliodaknokktalarŦnŦn birine,ƔimdidoŒrub birçözümve eprojelendirrmesürecine egirdik;bunudayaƔadŦkk.Bu,evetikkisaŒlam ndirebiliyor. Bunlar Türkkiye’nin her yerinde y var. Allah’tan Bursa’daki binayŦ, isstimlak duvaarlarŦ yere in olaydaccankaybŦyokkçünkübirh haftaöncebaazŦsinyalleriniverdi,birtakŦmparça kopmalarŦnŦyaƔadŦk; mrütApartm manŦokadar kŦsabirsüreede,okadartalihsizbir Ɣekildeçökttükiölümlereneden amaZüm oldu. 37 BunlarŦn bedeli gerçekten önerilemiyor. BakŦyorsunuz hepsinin bilirkiƔi raporlarŦnda aynŦ Ɣeyler var. 7Ɣteprojeyeuygunuygulamama,malzemekullanŦmŦ,betonkalitesi…HepaynŦƔeylervar.BunlarŦartŦk öŒrendik. Daha sonra Huzur ApartmanŦ ve yahut o Hisar’daki binalar. BilirkiƔi raporlarŦndaki ortak özelliklerinanŦnbunlar,bunlardanfarklŦsŦdeŒil.BununyanŦndabazŦbinalarŦnömrübuƔekildedeson bulabiliyor. KentseldönüƔümdegöçvekaçakyapŦlaƔmavekötüyapŦlarŦn,stabilolmayanyapŦlarŦndönüƔümüvar. BunlarŦ yŦllar önce Amerika ve BatŦ ülkeleri denedi. Denedi ve 20 yŦl içinde bu tür bir çöküntü bölgesindeki yapŦlaƔmayŦ, gayet de iyi bir mimariyi bu Ɣekilde bir sonlandŦrmaya karar verdiler. Neden?7nsanlarsosyalalŦƔkanlŦklarŦveözlerinibuyapŦylaözdeƔleƔtiremediler;yaƔayamadŦlarburada. Onun için kentsel dönüƔümde de yeni yapŦlaƔmada da bir baƔka türlü afeti yaƔamak istemiyoruz. DoŒrukararlar,doŒruyapŦlar,doŒruprojelerigörmekistiyoruz.YapŦlarŦnömrü,yeniyapŦlaƔma,farklŦ rantlar için bambaƔka bir Ɣekilde de son bulabiliyor. Afetler hepimizin bildiŒi tanŦdŦŒŦ, doŒa olaylarŦ ama insanlar bu doŒa olaylarŦndaki bu kötülüklere de bazen isteyerek ya da istemeden neden olabiliyorlar. Onun için yer seçimi kararlarŦ, yerleƔim kararlarŦ ve yapŦlaƔma kararlarŦnŦ çok doŒru vermekzorundayŦz.Yönetimlerolarak,üniversitelerolarak,hertürlü,herkademeninbaƔŦndakikiƔiler olarakbuenbüyüksorumluluŒumuzdiyedüƔünüyorum. Evet,insanetkilerihepimizçokrahatbiliyoruzdur.YŦllardŦrçokaŒŦrhasarlar,yapŦ,insankayŦplarŦyla, sürekli belli rutin aralŦklarda bunlarŦ yaƔŦyoruz. Bursa’nŦn tarihselliŒini biliyoruz, geçirdiŒi depremleri biliyoruz. 1509 ve 1855 depremleri yine Bursa’nŦn bu derece kŦrŦlma noktalarŦdŦr ve bu kŦrŦlma noktalarŦvebu1999BursamerkezliolsaydŦçokkötüƔeyleryaƔardŦk.MerkezolmadŦŒŦiçinortahasarlŦ veçokazkayŦplaatlattŦk. YangŦn. YangŦn da çok önemli bir afettir. 1958 yangŦnŦ Bursa’nŦn da baƔka ticari anlamda, Hanlar Bölgesi’ninplanlamasŦylailgilibirkŦrŦlmanoktasŦolmuƔturkiburadaplanlamaylailgili,mimariyleilgili, ticaretle ilgili bugün bile izlerini taƔŦyan doŒru kararlar verilmiƔtir. Bursa’da zaten afetle ilgili o noktadanbaƔlayarakçokçokönemliƔeyleryapŦyorlar.Butümülkemizinsorunu. 38 Göç; Bursa aŒŦrlŦklŦ olarak ve kaçak yapŦlaƔma. Bir bilimsel araƔtŦrmada, yüksek lisans tezinde en önemli bölgelerden birine ve birkaç eve girerek bunlarŦn gerçekten bir deprem olduŒu zaman kurtarma ekibinin bile giremeyecek Ɣekilde olduŒunu gördük. Tek yapŦ ölçeŒinde yaptŦŒŦmŦz, ki zorluklagirdikbuevleriniçine,kolonlarŦnyerleƔimi,kullandŦklarŦbetonunkalitesi,hazŦrbetondiyebir Ɣeyzatenbilmiyorlar,elledökümbetonvebuyapŦlarŦnkaderi…OkadarönemlibirƔeydirkimimaride birkolonunkaldŦrŦlmasŦ,yerinindeŒiƔmesiveyahutkiriƔlerinbirbiriylebuluƔamamasŦ.Maalesefbunlar bütünyapŦlarda,ciddibirƔekildeçokbüyüksorunlarlabirlikteyaƔŦyorlarkibuaralardakiderzler,kat hizalarŦ, aks sistemleri, bu tür karkasŦn bir araya geliƔi hiçbirinde ama hiçbirinde yok bu kaçak yapŦlarŦn. Çünkü bunu yapmalarŦ bir yerde de mümkün deŒil. 99 depreminde biz bunlarŦ gördük, katlarŦnburmalarŦnŦamaartŦkbunlarŦgörmeyegerçektentahammülümüzyok.BirbinanŦnaradadeŒil derz,birbinanŦndiŒerŦslakharcŦnŦ,fayanslarŦnŦbubinayaörerekkullanŦyor.BöylebirƔeyidüƔünmek sözkonusubileolamazmŦƔ,obinalarboƔunayŦkŦlmadŦ,gerçektenhakettiŒimizigördük. Pekineleryapabiliriz?Neleryapabiliriz?Bunubugün,yarŦndiŒerkonuƔmacŦlardaçokiyibirƔekilde anlatacaklaramazatenbunlarŦyapmayabaƔladŦk,sonnoktayageldik.BelkidesadeceuygulamamŦz kaldŦ. YapŦ ölçeŒi, bölge ölçeŒi, kaçak yapŦlaƔmadaki önlemler… BunlarŦn hepsini yapmak durumundayŦz.SoŒanlŦBölgesivepekçokbölgemizvar.Sondönüm,meselaYŦldŦrŦmilçemizdedebir kentseldönüƔümgündemegetirilmeyebaƔlŦyor. DünyaBankasŦ’nŦnbudoŒalafetyardŦmlarŦüzerinebirdeŒerlendirmesineƔöylebirbaktŦŒŦmŦzzaman raporunilettiŒibeƔtemelmesajvar.OmesajlarŦ,bulgularƔeklindesizeileteceŒim.EvetsayŦsŦartŦyor, riskler yoŒun. Sel, kasŦrga, deprem kuraklŦk, toprak kaymasŦ bildiŒiniz afetler. Gerçekten riskler çok büyük. Deprem sayŦlarŦ artŦyor, afet sayŦlarŦ hŦzla artŦyor, görüyoruz burada. Dünya BankasŦ’nŦn saŒladŦŒŦolanaklarvesonbulgu.TehlikeleridoŒayaratŦyor,afetleriinsanyapŦyor.Tabiikibunaengel olabiliriz. Yine afetlerden de insan kurtaracak çünkü; tüm kentleri ve insanlarŦ. GeliƔmekte olan ülkelerin durumu daha farklŦ. GeliƔme olan ve olmayan farklŦ ülkelerdeki aynŦ Ɣiddetteki afetlerin sonuçlarŦdafarklŦ.Kimindeolumlu,kimindeolumsuz. Bulgu 2: Daha proaktif olacaŒŦz. Zarar görebilirliŒi azaltacaŒŦz ve müdahale yeteneŒini arttŦracaŒŦz, proaktiflik artacak. Proaktiflik zaten bildiŒiniz bir kavram ve bina dayanŦklŦlŦŒŦ olmazsa olmaz kavramlarŦmŦz. Türkiye’de daha zarar azaltmaya yönelik projeler ve kalŦcŦ iyileƔme için yerel topluluklarŦ dahil edeceŒiz. KatŦlŦmcŦ model uygulanacak ki, bunu Bursa gerçekten çok çok iyi uyguluyor.BaƔarŦiçintoplumlarŦnkatŦlŦmŦçokönemlivekritik. Neler uygulandŦ? Sabit kentsel topluluklarŦ ve daha iyi küresel piyasaya baŒlŦ finansman mekanizmalarŦgeliƔtirilmesi,giriƔimlerveTürkiye’debunlarŦbiliyoruz,afetriskinigeliƔimstratejilerine dâhilettikzaten.Bunlarçokçokiyisonuçlar. Afetbilinci.Afetbilinciherortamda,herkurumda,herfŦrsattazatenözellikleafetöncesialacaklarve afet sonrasŦ SayŦn BakanŦmŦz zaten açŦkladŦlar, afet yasasŦnŦ hakikaten doŒru bir Ɣekilde kullanarak ümitle bekliyoruz. Her türlü sorumluluklarŦ, yerel güçleriyle, nitelik ve nicelik olarak da doŒru çözüleceŒineinanŦyoruz.Budayine7TÜdebirgruphocamŦzŦnçokdoŒrubir;bunuGüneyMimarlŦk’Ŧn son sayŦsŦna bakabilirsiniz, çok hoƔuma gitti bu yöntem. Afetlere hazŦrlŦk, afetlere önlem almak, müdahale ve iyileƔtirme. Bunun yöntemi var. Riskli alanlarŦn ciddi bir Ɣekilde belirlenmesi, analizi, bölgeyi çok iyi tanŦma çok çok önemli. Bunlar daha basit yapŦlabilirlikler. Müdahale, müdahale edebilmegücü,iyileƔtirmeveafetzedelerinkalŦcŦyaƔamadönüƔtürülmesi.BunuartŦk,SayŦnBakanda 39 açŦkladŦ,birkaçsaattebugücüuygulayabilmeyeteneŒinibilimselolarakdakurguluyoruz.Buradaeski Belediye BaƔkanŦmŦz da var ki bir SoŒanlŦ ParkŦ’nŦ kazandŦrmŦƔtŦ Bursa’ya. Ona da kendisine de teƔekkür ediyoruz. AçŦk alanlar çok önemli. Biraz önce de Belediye BaƔkanŦmŦz da açŦkladŦ; bir meydan, bir açŦk alan daha kazanŦyoruz. Kentte bunlarŦ kaybetmek deŒil rant uŒruna, gerçekten kazanmakzorundayŦz.ÇünküdünyaƔunugösteriyor:TŦrlarlaveuçaklarlakonteynŦrlar,hazŦrüniteler, mimari olarak birimler ikiͲüç gün içinde çok kŦsa bir sürede orada yer alŦyorlar ve ikiͲüç gün içinde bütünbuafetzedeleri,yapŦlarŦkayarkalŦplarlaoluƔturarakbusenaryolaryazŦldŦ,uygulamalaryapŦldŦ, modelleroluƔturuldu,hayatageçirebiliyorlar.7ƔteyapabileceŒimizenönemliƔeylerbudur.Buproje dezatenyerleƔimünitesigözlemmodelikibufiziksel,sosyokültürel,yönetsel,hukuksalbileƔenleriyle bu modeli uygulamak zorundayŦz. UlaƔŦm ve eriƔebilirlik ve diŒer veriler olmazsa olmaz Ɣeylerdir çünkü afet anŦnda ilk yardŦm gelinceye kadar oradaki insanlarŦn birbirine desteŒi, yardŦmŦ, sosyal yapŦlarŦ ve hazŦrlŦklŦ olmalarŦ o kadar çok can ve malŦ kurtaracaktŦr, bunu inkâr edemeyiz. ZayŦf bir sosyal dayanŦƔma varsa da çok kaybŦmŦz olacaktŦr diyorum ben. Evet, afet süreci budur zaten. Olur; yŦllarabaŒlŦiyileƔmeler,yenidenyapŦlandŦrmalarvekalkŦnmalar.Bizbubilincianaokulundanitibaren vermeliyiz.YemeͲiçmegibibualŦƔkanlŦŒŦedinmeliyiz.TümeŒitimprogramlarŦnŦalmayŦzkibizbunu ciddi bir Ɣekilde aldŦk. Evet, olumlu yönü de bu. 99 depreminin de olumlu yönü bu. Mevcut yapŦ stoŒumuzuartŦktanŦyoruz.ButürgerçeklerveyakarikatürleriartŦkgörmekistemiyoruz.BenisabŦrla dinlediŒiniziçinçokteƔekkürederim. 40 I.OTURUMͲII.B7LD7R7 BELED7YELERDEAFETYÖNET7M7 Prof.Dr.MikdatKADIO)LU 7TÜAfetYönetimAraƔtŦrmaveUygulamaMerkeziMüdürü SayŦn BaƔkanlarŦm, deŒerli katŦlŦmcŦlar, bir Trabzonlu olarak aranŦzda olmaktan onur duyuyorum. Benimki bir sohbet Ɣeklinde olacak, çok teknik veya Ɣey anlatmayacaŒŦz, sohbet edeceŒiz. Sizler de Belediyenin deŒerli katŦlŦmcŦlarŦ olaraktan belediyede bu afet yönetimini yapŦyor muyuz, neleri yapŦyoruz, ne eksiŒimiz var, hep beraber bakabiliriz. Sunumu isterseniz bana mail atŦn, göndereyim sizehattadahafazlasŦnŦgöndereyim.NotalmaklauŒraƔmayŦn. Biliyorsunuz ki bu Belediye Kanunu var, 5393 ve bu kanunda 4 tane baƔlŦk var çŦkardŦŒŦm. Bir kere zararlarŦ azaltmak, plan yapmak, ekipͲdonanŦm, halk eŒitimi. 5393, bu kanunun aynŦsŦ da 7l Özel 7daresiKanunu’nda68.Maddeolarakbulunuyor.BenBelediyeBaƔkanŦolsambudörttaneyiyapmaya çalŦƔŦrŦm,çünkükanunisorumlulukbu;depremdensonrasizlerbelkibukanunmaddesidesorumlu tutulacaksŦnŦz.bimdibunlarŦbentektekanlatmayaçalŦƔacaŒŦm. Bir; zararŦ azaltmak için Belediye ne yapabilir? Plan; nasŦl plan yapmak lazŦm? NasŦl ekipͲdonanŦm hazŦrlamak gerekir? Dünya nasŦl yapŦyor? Mesela Ɣimdi ben sabahtan beri dinliyorum, güzel güzel parklar, bahçeler yapŦyorsunuz. Bu park bahçeleri bir kere, afette kullanŦlacak Ɣekilde düƔünüyor musunuz?ÇokufaktefekyatŦrŦmlarlabunlarŦyapmaklazŦm,bunubirƔehirplanlarkendeacildurum testlerinidüƔünmenizdefaydavar,bunlarŦberaberdüƔünüpplanlarsakçokdahaiyiolacak. KŦsa bir giriƔten sonra bunlarŦ madde madde anlatacaŒŦm. bimdi ben Ɣunu söylemek istiyorum. Sabahtan beri de söyleniyor, iƔte arama kurtarmada çok iyi bir yere geldik ama maalesef afet yönetiminde arama kurtarma çok önemsiz bir Ɣeydir; yani olmamasŦ gereken, ihtiyaç duyulmamasŦ gereken bir olaydŦr aslŦnda. Yani ola ola arama kurtarmayla övünülmemesi gereken bir durumdur maalesef ama biz orada orayla övünüyoruz. Afet yönetimi bir arama kurtarma problemi deŒildir, dünyadabuböylekabuledilir.Türkiye’debizdahaçokafetyönetimideyincearamakurtarmaolarak aklageliyor.AfetyönetimibirkalkŦnmaproblemidiraslŦnda,yanibunaöylebakmamŦzlazŦm. 7stanbul’daki senaryolara bakŦn, en kötü senaryo bu. Afet yönetiminde en kötü senaryoya göre hazŦrlanŦlŦr,eniyisenaryonunolmasŦiçinduaedilir.SürprizedehazŦrolunur,yaniböylebirdurumvar burada. bimdi en kötü senaryoya göre, 7stanbul’daki gayri milli hâsŦla kaybŦ Türkiye’nin 1/3’ü, nerdeyseTürkiye’ningayrimillihasŦlasŦnŦnüçtebirikaybolacak. Deprem oldu, yŦkŦldŦk, her taraf kŦrŦldŦ döküldü… Ne kadar arayŦp iyi kurtarsanŦz da kurtaralŦm, bu kayŦplarŦgerigetiremeyiz.Ölenleridegerigetiremeyiz.ArayŦpkurtarmaylaancak200Ͳ300Ͳ500kiƔiyi kurtarabiliriz,bukadar.OyüzdenyanlŦƔyoldayŦz,yaniaramakurtarmakafasŦylagidersekbudeprem, yŦkŦmdankurtulamayacaŒŦz;yaniyŦkŦmahazŦrlŦkyapmamŦzlazŦm. 41 bimdi, afet yönetim bir kalkŦnma problemi olduŒunu unutmamamŦz gerekiyor, bakŦn burada görüyorsunuz.KalkŦnmaktaolanülkelerden,ülkelerinafetlerdendolayŦyediŒiyŦkŦmlarŦgörüyorsunuz, bir türlü kalkŦnamŦyor. Afetler fakir, geliƔmemiƔ ülkeler için bir yoksulluk tuzaŒŦdŦr, yani bu dünya buna böyle bakŦyor. O yüzden kalkŦnma problemi olarak görmemiz lazŦm. Peki, ne yapacaŒŦz? Kriz yönetimiyle bu iƔin altŦndan kalkamayŦz. Hani “Hele olsun hallederiz abi” mantŦŒŦ vardŦr ya bizde, “Heledurolsunbir,hallederizmeraketme”filan,ƔöylebirƔeyvar,böyleolayolanakadarharekete geçmememantŦŒŦ.Bukrizyönetimibiziöldürüyor,bukrizyönetimindenkurtulmamŦzlazŦm. KrizyönetimininikitürlüaƔamasŦvar;birvurdumduymazlŦkaƔamasŦvar,birdepanikaƔamasŦvardŦr. Türkiye bu kriz yönetiminde kaldŦ yŦllarca. Biliyorsunuz kriz masalarŦ var, kriz komiteleri vardŦ, kriz merkezlerivardŦamabirtaneriskmerkezi,riskmasasŦ,riskkomitesiyok“Heleolsunhallederizabi” mantŦŒŦyla.BuyanlŦƔ. AfetyönetimindeüsttegördüŒünüzçevrimvarvebuçevrimdeilkmadde“ZararͲriskazaltma”dŦr.Yani bizƔehirlerimizdedepremoluncabizenezararverir,neriskolurbunlarŦöncedenmutlakaazaltmamŦz gerekiyor.SonraazaltamadŦŒŦmŦzriskegörehazŦrlŦkyapmamŦzlazŦm.Sonra,afetolduktansonraetkin müdahale ihtiyaç analizi, böyle devam etmesi gerekiyor. Üst kŦsŦm “7nsanlar enkaz altŦnda nasŦl kalmaz?” diye çalŦƔmaktŦr; risk yönetimi. Alt kŦsŦm ise “7nsanŦ nasŦl enkaz altŦndan kurtarŦrŦz?” diye çalŦƔmaktŦr;amaeŒerbuüstkŦsŦmdabirƔeyyapmazsak,yeterince,buradabaƔarŦlŦolmamŦzmümkün deŒil.Bizbunuhep10senediranlatŦyoruz;diyoruzki“Riskyönetimiyoksakrizyönetimine,ƔurayaE 42 harfikoyun”diyoruz.BizekŦzŦyorlarbazŦlarŦamayanidurumböylegerçekten.Neyse,Allah’tanbukriz merkezlerinideŒiƔtirdiler,kaldŦrdŦlar;krizmerkezleriyokartŦk,artŦkyönetimmerkezioldubütünkriz merkezleri. Bu mantalite bizi öldürüyor arkadaƔlar, bu kriz yönetim mantalitesi Türkiye’nin deŒiƔtirmesigereken,riskyönetiminegeçmesigerekenbirolayolmasŦlazŦm.BukonudabirazyavaƔ ilerliyoruz.bimdiBelediyeKanunu’nunverdiŒi,dörtgörevdenbirtanesizararͲriskazaltma. Mesela Marmara depremi oldu, 12 sene oldu deŒil mi? Hep mesela 7stanbul’da biz Ɣimdi evde yatŦyoruzherakƔam,herkesinevininyanŦndabirgardŦropvardeŒilmi?EvindegardŦrobabakŦyoruz,o bize bakŦyor, 12 sene oldu hala bakŦƔŦyoruz gardŦropla ama bu gardŦrobun yerini deŒiƔtirelim ya da duvarasabitleyelimdiyeyapançokazinsanvar.VarmŦiçinizdeyapan?Yok.OnuBelediye migelip yapacak yani, kim yapacak bunu? bimdi arkadaƔlar bazen soruyoruz, bunu niye yapmŦyorsunuz? “E hocam,”diyorlar,“otaraftaeƔimyatŦyor,”diyorlar“boƔver”.YanibirdeböyleiƔindalgasŦndayŦzyani. Bu tür yaklaƔŦmla, bu zihniyetle biz bu afet yönetiminde çok baƔŦmŦz dertte kalacaktŦr. Bu tür yasaklarladabuiƔolmaz,onudasöyleyeyimyani,buiƔbirtoplumsalkültüriƔi,gönüliƔidirbuiƔ. bimdiTürkiye’demaalesefafetyönetimkavramlarŦdaoturmuƔdeŒil.MeselabuköpekbalŦŒŦbuadam için bir tehlike midir, risk midir? Ne zaman tehlike, ne zaman risk? Mesela bu köpekbalŦŒŦ Marmara’dakifayhattŦolsun,budaEkremBey,ErdemBeymiydi?Ha,Bursa’dakiErdemBeyolsun Ɣimdibu.BuMarmarafayhattŦbununiçintehlikemiriskmi?Nezamantehlike,nezamanrisk?bimdi bizkonuƔtuŒumuzkavramlaradabirTürkiye’deöŒrenemiyoruzmaalesef,oradadaproblemimizvar. bimdi eŒer bu adam, yani Erdem Bey Ɣey yaparsa, binasŦnŦ saŒlam yapmazsa bütün bilmem ne olmazsa,butehlikeolmaktançŦkŦpriskedönüƔtürüyor.bimdi,bizneyapŦyoruzTürkiye’de?Tehlikeyi konuƔuyoruz. Fay hattŦ kaç parça, nerden geçiyor nerden geçmiyor? Sana ne? Yani sen o nasŦl seni öldürmeyeceköldürecek,sananasŦlzararverecekonunüzerindedur,onudüzeltmeyeçalŦƔ.Sankifay hatlarŦnŦn yerini deŒiƔtireceksiniz. Bilmiyorum, var mŦ böyle deŒiƔtiren? Afyon’un Çay ilçesinde deŒiƔtirmiƔlerdi5kilometreamabilmiyorum,okâŒŦtüzerindeolmuƔolabilir. 43 bimdiarkadaƔlar,TürkiyeyanlŦƔyerlerde;yanlŦƔkonularŦtartŦƔŦyoruz.bimdibakŦn,bu7stanbul’dakien son senaryo. Bizim Belediye de hep böyle ölü sayŦsŦnŦ, yŦkŦm sayŦsŦnŦ azalta azalta buraya geldik, 97.000’den30.000’eindikƔimdi7stanbul’dakâŒŦtüzerinde.bimdibakŦn,bu30.000veyahutƔeyolsun; nedir o, 34.000 tane aŒŦr boƔ ver 34.000’i, 13.000 tane aŒŦr yassŦ kadayŦf olmuƔ bina 7stanbul’da, depremdensonra.Bu13.000tanebinanŦnbaƔŦna13.000tanearamakurtarmaekibibulupkoyabilir misiniz? Var mŦ dünyada böyle bir Ɣey? O zaman niye uŒraƔŦyorsunuz? YapamayacaŒŦnŦz, baƔaramayacaŒŦnŦz, altŦndan kalkamayacaŒŦnŦz bir risk var burada; yönetilemeyecek bir risk var. Ne yapmak gerekiyor? Bu 13.000 binayŦ en az 30 binaya indirmek gerekiyor, 300 binaya indirmek gerekiyor;yaniriskiyönetilebilirseviyeyeindirmemizgerekiyor.BumantŦkyokbizdeya,“Heleolsun hallederiz abi” diye bir sürü arama kurtarma ekipleri hazŦrlŦyoruz, sanki 13.000 tane hazŦrlayabilecekmiƔsinizgibi,sankionlarafettehazŦrvenazŦrolacaklarmŦƔgibi,oradahazŦr,hiçbirƔey kayŦplarŦ olmadan... Bu yanlŦƔ bir mantŦk maalesef. bimdi bizim yapmamŦz gereken Ɣey, kabul edilemezriskitolereedilebilirseviyeyeindirgemekolmasŦlazŦm. Deprem,sel,çŦŒnevarsaönceriskiazaltmakgerekiyor.BirinciƔey;budurafetyönetimininkalbi.7Ɣte buafetleririsklialanlaradönüƔtürülmesikanunubununiçiniyibiradŦmamasadeceyapŦsalolduŒu içineksikbenceo,onadabirazsonradeŒineceŒiz. bimdi arkadaƔlar depremde iƔte tehlikeler bunlar. Bu tehlikeleri, zarar göreni bunlar, bunun dŦƔŦnda ortayakoyduŒurisklerde bunlar.BunlarŦdeŒiƔtiremeyeceŒimize göreƔukonudatartŦƔmamŦzlazŦm, konuƔmamŦz lazŦm. HayatlarŦnŦ, bŦrakŦn yerini nerdeyse, geçiyorsa orada geçiyordur, siz gelin Ɣuraya gelintamammŦ?NeyapabilirizƔuradakiyanlŦƔlarŦ?bimdibuörnekƔehirler,sizdahaiyibiliyorsunuz buralara yerleƔiyoruz vesaire. YerleƔim alanlarŦnŦn seçiminde büyük problemler var. Ben Trabzonluyum,bizimoradatarlaya,istediŒinyereevyapabilirsinyani,yüzdesivaronun.7stersengit dereniniçineyapyani,kimsedekontrolettiŒibaktŦŒŦyokyani.YalnŦzokadarbüyüklükteyapyeter, nereyeyaparsanyap.bimditapunedir?Derenintapusudabizde.Evet,arkadaƔlariƔtebakŦnbizimbu Laz müteahhitler grubu yapmŦƔ buraya, ondan sonra, öŒleden sonra herhalde yapmŦƔ, unutmuƔ, 44 sabahgeelmiƔ“AllahburadakolonolacaktŦ!”ttekrarkoymuƔ.Böyleevlerdeoturuyyoruz,sonra“Deprem biziöldü ürdüdiyoruz..”. dedepremkkaçkiƔiyiöld ürdü?30.00 00.BirkiƔiyiöldürdühoccam.OdafayhattŦna Marmaradepremind dürdü,eƔyala aröldürdü.BBakgörüyor musunuz öldü,öteekilerinhepssinikötübinalaröldürdüü.Hainliköld depremöldürüldüŒü üzamandiyo orsunuzdeŒillmi? bimdibizzimolmayan nƔeyTürkiye e’deil,ilçeleerin,ƔehirlerinbütünleƔikktehlikeharritasŦyok.Ya anibütün tehlikeleeri bir arayaa getiren birr bütünleƔikk tehlike haritamŦz yok. BakŦn bunuu biz Küçükkçekmece BelediyeesiiçinyapmŦƔtŦk.Tehlike eleribilmiyorruzbirkere,bütüntehlikkeleri.Hepbbizdepremo odaklŦ,sel odaklŦ.A AfetyönetimindeodakdiiyebirƔeyollmaz.Deprem mtekbaƔŦna adepremde Œilki.Depremolunca seldeolur,çŦŒdao olur,kimyasa alserpintiol ur,yangŦno olur.“Aaben noynamŦyoruumya,sade eceenkaz kaldŦracaaktŦm, nered den bu sel çŦktŦ?!” diyyemezsiniz. Yani afet yönetimine y bir bütün bakmanŦz b gerekiyo or. Bütün baakmadŦŒŦn sü ürece baƔarŦŦsŦzsŦnŦz, baƔƔka bir çaressi yok ve buunun üzerine riskleri koymam mŦzgerekiyor. Bizbuteehlikelerinüzerineneko oyduk?HanggievleriokulllarŦhastanelerikoyduk bakmamŦzggerekiyor. Ve bu yaapŦsal olmayyan riskleri çok ç ihmal eddiyoruz.Kenttsel dönüƔüm m yasasŦnda bu yapŦsal tehlikeler t yok. BakŦn Vaan’daki eŒitiim hastanessi sadece asm ma tavanŦ çöktüŒü ç için bir hafta kuullanŦlamadŦ. BinalarŦ saŒlam yyapmak yettmez. Hastan nedeki röntggen makineleri bilmem ne makineeleri kŦrŦldŦktan sonra hastane ayaktakalm mŦƔbinaolara ak,neiƔeyarrayacak?Yan nibunubirbütünbakmaamŦzlazŦm.O OnudamŦ niafetlerdeö öŒreneceŒiz??Hepdenem meyanŦlmayyöntemiylem miöŒreneceŒŒizbizbuiƔi??“Aavay yeniyen be, dem mek bir de yapŦsal y olma ayan riskler varmŦƔ.” Birr tane de yapŦsal olmayyan riskler dönüƔüm d kanunum muçŦkartacaaŒŦz?YaniçŦkkarmŦƔkenbuunlarŦdoŒruyapmaklazŦmarkadaƔla r.BakŦnbütü ünbunlar problem m, iƔsiz kalacak insanlar. BinayŦ saŒlaam yapmak yetmez; afe etlerde deprremlerde, ge erisini de düƔünmeekgerekiyorr.BakŦnbuelinJapon’unneleryapŦyor.Bizimevde ekiçadŦrlarm meseladiyelim,böyle bir evdee bile hanŦmaa bunlarŦ yaptŦramŦyorum m. Çok çirkin n duruyormuƔ, ay olmuyyor siyah yakŦƔmŦyor. bimdi bu u bir kültüreel bir kabul meselesi. Siizler evinizde bilmem yapŦyor musuunuz bunu, ne kadar 45 yapabiliyorsunuz? Evet, bir önce ve önce, her Ɣeyden önce bir afet zararlarŦ azaltma stratejisi çŦkarmamŦzgerekiyor.Sorunlarstratejilereylemler.AfetriskleriniazaltmadanafetlerehazŦrlanŦlamaz, hazŦrlanŦlsadaaltŦndankalkŦlamaz. bimdi ikinci durum; plan. Afet acil yardŦm planŦ yapacaŒŦz. bimdi bu planlarda bir kere 3 seviye var. Stratejik seviye; bir kere Belediye Meclisi, Belediye BaƔkanŦ buna karar vermesi gerekiyor, para vermesi gerekiyor, vakit ayŦrmasŦ gerekiyor. Sonra iƔte, AFON gibi AKOM gibi neyse, onlarŦn bir oturup, ekipleri kurup plan yapmasŦ lazŦm ve bu operasyon seviyeye inmesi lazŦm. bimdi bu plan konusundabençokdolaƔŦyorumTürkiye’de,doŒrudürüstbirplanörneŒigöremedimbelediyelerde. 1950’lerdenkalmasivilsavunmaplanmantŦŒŦvar.BumantŦkdataƔdevrindenkalmabirmantŦk,ve bunlardahiçbirzamanhiçiƔeyaradŦklarŦnŦgöremezsiniz. PlankonusundaƔöylebiranlayŦƔvarTürkiye’de:Herkurumdabirsivilsavunmamemuru,amirivar.O daƔunabenziyor,7stanbul’dakigibi,herkesogrubu,Belediye’yitekbaƔŦnaafetehazŦrlayacaktamam. BöylebirƔeyyok.Bubirbütünyani,herkesinyapmasŦgerekenolay,biriƔ.HerkesgörevbaƔŦndaama Müdürüm görüyorsunamaiƔiyapanbirkiƔi;öyleolmuyorbu.HerkesinkatŦlmasŦgerekenböylebir organizasyonlazŦm.BuƔimdi7stanbulBüyükƔehirBelediyesive7stanbulValiliŒi’neyaptŦŒŦmŦzbizimiƔ bölümü,organizasyondaŒŦlŦmŦ.DünyanŦnyaptŦŒŦsistembuyani,birkomuta,servisler,bilgi,planlama, lojistik, müdahale ve Ɣey gibi. Burada bütün kurum ve kuruluƔlara görev vermemiz gerekiyor. Öyle kurumdan bir kiƔiyi seçtik “Hadi abi hallet, bu planlarŦ yap bizi kurtar afetten.” yok öyle bir Ɣey. Herkesin burada olmasŦ lazŦm ve bu iƔi de mutlaka inanan insanlarŦ koyacaksŦnŦz ha. Adam emniyet kemerini takmŦyor, günde 5 paket sigara içiyor, adam kendinle ilgilenmeyip de tutmuƔsunuz bunu koymuƔsunuzAfetMüdürüyapmŦƔsŦnŦz.BuadamŦnkendinehayrŦyok.Kimikurtaracakyani,birazcŦk zihniyetolarakdayakŦnbirisiolmasŦlazŦm. 46 bimdibakŦn,bumasabaƔlarŦyapŦyoruz,buuzayüssüalfagibibumerkezleriamaburadakiadamlarŦn görevi, arkadaki kurumlar, iƔleyen ekipler yok. Bunlar havada kalŦyor. BunlarŦ mutlaka iƔçiye baŒlamanŦz lazŦm, herkesin görevi belli olmasŦ lazŦm ve harita üzerinde kim nerede nereye var, Ɣey yapacaŒŦnŦ da mutlaka harita üzerinde çalŦƔmanŦz gerekiyor. Öyle ekipleri kurduk bilmem ne ettikle olmuyor bu iƔ. Resmen tehlike riske göre ekiplerin de yönlendirilmesi lazŦm. Sel konusunda da Türkiye’dehiçbirplanyok.Nerede,hangibölgede nasŦltahliye olacak,nereyegidecek insanlarbelli deŒil. Evet, sonra ekip ve donanŦm hazŦrlamak. bimdi bu konuda da çok büyük sŦkŦntŦlarŦmŦz var. Ya çok pahalŦ Ɣeyler alŦnŦyor ya da çok fazla önemsenmiyor. bimdi okullar, hastaneler, belediye binalarŦ, 47 kamuku urumlarŦafettlerdesŦŒŦnakyeriolacakkistesenizd deistemesen nizde.HalknneredebiryyeƔilalan, bir kamu u binasŦ görürse oraya gidip g sŦŒŦnaccak, belediye eye gelip için ne dolacaklaar. BuralarŦn da afete hazŦrlanm masŦlazŦm.Ö Öylebüyükb büyüklojistikkmerkezleri kurmayŦn.O OradanorayaataƔŦyamaya acaksŦnŦz, afetlerdee taƔŦma suyla dönmüyyor deŒirmenn. BakŦn, Japonlar okulllara koyuyorrlar bu malzemeleri; millet okula gidip sŦŒŦnŦyor. s Okkula sŦŒŦndŦŒ Ŧ zamanda oradaki ilaç ve malzem meler orada, “Lojistik nden göndereceŒiz, bekkle abi, dur ggeliyor, yold da…” Ne yolu u kalacak nee bir Ɣey yani, ne de merkezin Ɣoför vaar olacak. Hele 7stanbul gibi yerdee. O yüzden merkezler deŒil bunu daŒŦtmak gerekiyor, g okullaravebenzerissaŒlamyerlerre. 7ƔtebakŦnburasŦparrklar,Japonya’dakiparklaar.BuradasizdeparkyapŦyorsunuzyya.bimdivattandaƔne olacak p parka gidip sŦŒŦnacak. s Am ma parka giidip sŦŒŦndŦŒŦ zaman nerrden bulaca k suyu tuvaleti? 7Ɣte Japonlarr 3 günlük su s ihtiyacŦnŦ karƔŦlayacakk Ɣekilde parklara böyle e depo koyuuyor, üstüne örtüyor, çiçeŒini böceŒiniyinedikiyor.Ya anibuamabbirdeburayaafoseptikçu ukurlarkoyuuyorlar.Afetttegeliyor adam, kkulübeyi koyyuyor, alttan n kapaŒŦ kaaldŦrŦyor ve tuvalet de hazŦr. Yani parklarŦ bu u Ɣekilde düƔünmeenizdefaydaavar,çokam maçlŦƔekilde. Afetlerde yollar; herr yerin tŦkanacaŒŦnŦ bilm meniz lazŦm. 7Ɣte 7 itfaiye gelemeyecek g ktir bunu biliin, itfaiye öyle herr tarafa girem meyecek. Za aten normaldde de Ɣu an nda giremiyo or 7stanbul’d a itfaiye herr yere ve Japonlarr 100 tonlukk su tanklarŦ koyuyorlar, böyle Ɣehrin deŒiƔik ye erlerine. Herr ihtiyacŦ karrƔŦlayacak Ɣekilde. Yanibunub bilfiilnoktasa alihtiyaçlarŦ giderecekƔe ekildedüƔünmemizlazŦm mvebuƔehirplanlarŦ 48 üzerinde, artŦk nazŦr plan mŦ diyorsunuz, ne planlarŦ diyorsanŦz onlarŦn üzerinde afet tesislerini de düƔünmeniz gerekiyor. Tahliye alanlarŦ, akslarŦn toplama yerlerini vesaireyi de Ɣehir planlarŦnŦ da beraber düƔünüp yaparsak çok daha faydalŦ olur diye düƔünüyorum. 7Ɣte bu 7stanbul’daki Küçükçekmece Belediyesi’nin mevcut acil durum tesisleri; bu da olmasŦ gerekenler nüfusa göre ve tehlikeye,riskegöre. Evet, halk eŒitimi, Hocam biraz önce bahsetti. bimdi bakŦn 7stanbul deŒil mi? Ne güzel, böyle; ama afetteböyle.AmaburadakiƔukŦrmŦzŦturuncutulumluadamlaryanŦltmasŦnsizi,afettensonrabunlar orayagelemeyecektir.ZatençoŒuafetzedeolacaktŦrbunlarŦn.BugerçekdurumdeŒil.BunlarŦnoraya gelmesi uzun vakitler alacaktŦr ama insanlarŦn ölümü de ilk dakikalarda oluyor. O zaman nedir? Durum bu aslŦnda, gerçekten durum Ɣudur; burada yok profesyonel ekipler. HalkŦ afetlerin ilk 72 saatinehazŦrlamaktŦresasolan.ToplumtabanŦndaafetyönetimihalkŦyeterlihalegetirmektir,yoksa “Deprem oldu nerede bu devlet?” diye baŒŦrŦyor millet. Devlet de gelsin bizi kurtarsŦn, nasŦl kurtaracak?YaniböylebirƔeymümkündeŒil,budevletbabamantŦŒŦafetteçalŦƔmaz. buna hazŦrlŦk yapmamŦz gerekiyor, halkŦ hazŦrlamamŦz gerekiyor. O yüzden afetlerde unutmayŦn, herkes her kurum, her Ɣekilde ne yapacaŒŦnŦ bilmesi gerekiyor bu 72 saat için. BakŦn Ɣu anda California’da72saat,yani3günü5güneçŦkartmayaçalŦƔŦyorlar.Yanibizbunu30dakikayaçŦkartsak da olabilir. BakŦn bu da benim hemƔerim. Ne yazacak, kelepir. Birinci en önemli kelime kelepir arkadaƔlar,ondansonrasŦönemlideŒil.Sonrabukelepirevegirdiktensonratabii,ondansonraböyle oluyoruz “Nerede bu devlet yandŦm anam!” Devletin orada olmasŦ mümkün deŒil. Yani bunu yŦkmamŦzgerekiyor.HalkŦnbilmesigerekentemeldavranŦƔƔekillerivar.bimdidepremolsa;kiburada olmaz ama haydi olsa burada ne yaparsŦnŦz? Bir görsek. böyle Türkiye’de bir salon bulamadŦm ya, Ɣöyle düŒmeye basŦnca sallanŦyor, bakayŦm ne oluyor? Böyle interaktif bir eŒitim yapamŦyoruz maalesef. Evet, afetlerde ne yaparsŦnŦz Allah bilir ama genellikle eŒitim ve tatbikat olmadan bir Ɣey olmuyor Ne yaparsŦn? Salavat getiremezsiniz bak onu da söyleyeyim, size salavat getirin diyen de yalan söylüyor, onun da tatbikatŦnŦ yapmanŦz lazŦm. Tatbikat yapmadŦŒŦnŦz sürece hiçbir Ɣey yapamŦyorsunuz. Evet,arkadaƔlarkimyasaltesislerpatlayacak,fabrikalaryanacak,bilmemneolacaknasŦlkoruyacaŒŦz kendimizi, bütün bunlar önemli. BakŦn bu Çernobil’deki patlama, yine patlasa ne yapacaksŦnŦz hadi bakalŦm?BuradaƔimdiafetçilerkim,neredevar?AapatladŦÇernobilgeliyorneolacak? BunlarŦn 4 temel davranŦƔ Ɣeklinin halka öŒretilmesi lazŦm ama öyle kitabi deŒil, tatbikatlarla. Ne kadar tatbikat yaparsanŦz her tatbikat sizin paniŒinizi %50 azaltŦyor. 7nsanlar afetlerde arkadaƔlar, dahaönceyaptŦŒŦƔeyihatŦrlar;duyduŒunuhatŦrlamaz,okuduŒunuhatŦrlamaz.Bunlarönemli;tahliye nasŦl yapŦlŦr, nasŦl tahliye edilir, okullar, evler, iƔ yerleri, Ɣehirler, mahalleler... Bütün bunlarŦn planlanmasŦ,düƔünülmesigerekiyor. bimdibizimMaçka’dabaktŦkkiZigana’nŦntatepesindenaƔaŒŦdoŒrubüyükbirsugeliyor,selgeliyor. Zigana DaŒŦ’nŦn aƔaŒŦsŦna DeŒirmendere’den bir sel geliyor, Maçka’ya doŒru gidiyor. bimdi biz gece yarŦsŦ saat 3, Maçka’dakileri nasŦl uyaracaŒŦz sel geliyor diye? Haydi bakalŦm. Türkiye’de erken uyarŦnŦne’siyokbensizesöyleyeyimbak;erkenuyarŦdiyebirƔeyyok,birmantŦŒŦyok.NeyapacaŒŦz, gece uyuyor insanlar telefon mu edeceŒiz? Zaten televizyonlar kapalŦ ne olacak? Sivil savunma sireninimiçalacaŒŦz?Sivilsavunmasirenikanunenyasak,sadecesavaƔtaçalŦnŦrbirde10KasŦm’da. 49 Ha Ɣimdi Trabzon’da sivil savunma sirenini çalŦn bakayŦm ne oluyor? Herkes 10 KasŦm sanŦp saygŦ duruƔundabulunur,çünküdahaönceonuyapmŦƔadam,böylebireŒitimyokyani,böylebirƔeyyok, anlayŦƔ yok. Neyse, yani. Durumumuz böyle arkadaƔlar, daha fazla vaktinizi almayayŦm. HalkŦn mutlaka,ilksaatlerde,30dakikasonrahalkkendikendinearamakurtarmayapŦyor.Dahadevletfilan yokburada.30dakikaiçindehalkkendikendinearamakurtarmayapmasŦlazŦm.Buaramakurtarma içindehalkŦneŒitilmesilazŦm.YangŦnsöndürücüsü,ilkyardŦm…BunlarŦnhepsinibilmesilazŦm.bimdi evinizdeilkyardŦmçantasŦvarmŦ? 7çinde var mŦ oksijenli suyun, tentürdiyot suyun? bimdi bak, var diyenler yalan söylüyor çünkü oksijenlisu,tentürdiyotsuyukalktŦarkadaƔlar,10seneoldu. bimdi bakŦn; afetler, arkadaƔlar, en kötü öŒretmenlerdir. Afetler önce sŦnav yapar, sonra öŒretirler onagöre.Dikkatedin,busŦnavdakalmamakiçinkimsekandŦrmayŦn.TatbikatkonusundaTürkiye’de bir karmaƔa yaƔanŦlŦyor. Sanki devlet tatbikat deyince yarŦƔ baƔlŦyor, “Allah 10 saniyede okulu boƔalttŦk.”BununkurallarŦvar,böyleyarŦƔyokburada,zamanlayarŦƔetmiyorsun.Güvenlibirtatbikat buradasözkonusu,birƔey.BudaezbereyapŦlanƔey,kimsekitapfilanokumuyorarkadaƔlar.Herkes doŒuƔtan afet uzmanŦ, hoca, teknik direktör, doktor, her Ɣey var bizde. “Bilmiyorum” demek ayŦp bizde. BakŦnelinJapon’uneyapŦyor.BirEylülJaponya’da,7mparator’dananaokuluçocuŒunakadarherkes tatbikat yapŦyor. Bizde tatbikatŦ kim yapŦyor arkadaƔlar? Asker geliyor, helikopterden atlayŦp adam iniyoriplerleyadadamdanbirisi,birsavunmacŦbirsedyeindiriyor.BöyletatbikatmŦolur?VatandaƔ yok! Afet Kanunu’nda vatandaƔŦn yeri ne arkadaƔlar? Sadece vatandaƔ, afet kanunlarŦmŦza göre “afetzede” olarak yer alŦyor. Yok yani, ya da almŦyor bir türlü. Hiç Van depreminde gördünüz mü damdanadamindirildiŒinihelikopterleyadaböylesedyeyleadamindirildiŒini?ÖylebirƔeygördünüz mü?BöyletatbikatmŦolur?YaniƔovdanöleceŒiz;hattaölüyoruz,öleceŒizdeŒilölüyoruzda. 50 bimdi arkadaƔlar, özetlersek afet yönetiminde odak yok. Perakende, öyle yok, seçmece. Tüm tehlikeleri dikkate almanŦz lazŦm. Afet yönetiminde sadece müdahale, bilmem ne, yok öyle bir Ɣey. Tüm afet yönetiminin evrelerini dikkate almanŦz lazŦm. Bütün kaynaklarŦnŦzŦ kullanacaksŦnŦz; hocasŦ, imamŦ, papazŦ ne varsa… Mahallede, her yerde, herkesi, öŒretmeni kullanmanŦz gerekiyor. Ve arkadaƔlar bu herkesin sorumluluŒu, güvenliŒi, can sorumluluŒu, herkesin görevi bu. Bu herkesin göreviolanbilincikatmamŦzlazŦmtoplumubununiçine. bimdi bakŦn, Ɣu web sitesine girerseniz, bütün bu kitaplarŦ bedava indirip okuyabilirsiniz. Bunlar bedava; yeter ki isteyin, öŒrenmek isteyin. Bu afet yönetimi nedir, ne deŒildir? Ondan sonra arkadaƔlar, benim en son Marmara Belediye BirliŒi’ne yazdŦŒŦm kitap var. Bunu internetten arayŦp bulup indirebilirsiniz. Afet yönetimi nedir, ne deŒildir, neler yapŦlŦr, adŦmlarŦ nedir, zararͲrisk nasŦl azaltŦlŦr? Ondan sonra bizim 7stanbul Teknik Üniversitesi Afet Yönetim Merkezi’nin daha teknik kitaplarŦvar;bunlarŦokuyabilirsiniz.Türkiye’debukonudabilgibirikimiolduepey.VearkadaƔlar,çok isterseniz7TÜAfetYönetimMerkezi’ninYüksekLisansProgramŦ’naelemangönderin.Neolacak,bir tane mühendisinizi, memurunuzu gönderin? Bir sene bizde yüksek lisans yapsŦn, gelsin sizin afet yönetiminizi bilimsel esaslara göre yapsŦn. DenemeͲyanŦlma yöntemine göre deŒil, internetten topladŦŒŦ yanlŦƔ bilgilere göre deŒil, daha bir bilimsel olarak bunu yapsŦn. Evet arkadaƔlar, teƔekkür ediyorum ilginize. EŒer isterseniz bana mail atarsŦnŦz, bu sunumu ve baƔka Ɣeyler gönderebilirim. TeƔekkürederim. 51 I.OTURUMͲIII.B7LD7R7 KENTSELPLANLAMA’DAYERB7L7M7ÇALIbMALARIVEETK7LER7 Prof.Dr.BarŦƔMATER 7stanbulÜniversitesiFizikiCoŒrafyaAnabilimDalŦBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi SürdürülebilirbirgeliƔmeninkentselplanlamadaönemtaƔŦdŦŒŦvebuönemtaƔŦmadayerbilimininde gerçekten çok önemli yer tuttuŒunu çeƔitli vesilelerle, çeƔitli yerlerde açŦkladŦk. Yine literatüre göre günümüzdedünyanüfusununsadece,neredeyseyarŦsŦbugünkentselalanlardayaƔadŦŒŦvebudenli yoŒunnüfusundakaralarkütlesiolarakbaktŦŒŦmŦzda,yanikŦtalarüzerinebaktŦŒŦmŦzdagenelolarak, %1üzerindeyaƔadŦŒŦnŦortayakoyuyor.BudaözellikledoŒalkaynaklarüzerindebirbaskŦyarattŦŒŦnŦ göstermesi açŦsŦndan oldukça ilgin yaklaƔŦmlardan bir tanesi. Kentsel planlamada iki konuya ben bugünyervermekistiyorum. Bunlardan bir tanesi Türkiye’nin en büyük, dünyada da en büyük metropollerden bir tanesi olan 7stanbul.7stanbul’dakiyapŦlaƔmanŦnvebuyapŦlaƔmadakibirtakŦmözellikleeskiyerleƔimalanlarŦnŦn bulunduŒu yerlerde, bilhassa Eski YarŦmada üzerindeki bazŦ alanlarŦn önemli sorunlar yaratacaŒŦnŦ göreceŒiz ki biraz önce SayŦn Mikdat KadŦoŒlu Beylerin dediŒi çok riskli birtakŦm alanlar var. Bu alanlarŦdaberaberindegöreceŒiz. Son5yŦliçindeçokhŦzlŦbirbüyümegösterdiŒinibelirtiyorçalŦƔma.Yine1980yŦlŦndabenimdeHocam olanSayŦnrahmetliSŦrrŦErinçHoca’nŦnyaptŦŒŦbirçalŦƔmavar.“7stanbul’un—7stanbulJeokompleksi” olarak tanŦmladŦŒŦ bir jeokomplekste iki tane alanŦ belirliyor. BunlarŦn bir tanesi, “iç alan” olarak tanŦmlanan alanŦ tanŦmlŦyor, diŒerini de “dŦƔ yöre” olarak tanŦmlŦyor. Bugün dŦƔ yöre olarak tanŦmladŦŒŦ alan iç yöre olmuƔ, bunun da dŦƔŦna taƔmŦƔtŦr. Yani sonuçta 7stanbul belki de on sene içerisinde,yirmiseneiçerisindebiruçtanbirucabütünileyayŦlacakbirkentleƔmegösterecektirdiye düƔünüyorum. 52 TabiatŦylla çok çeƔitlilik olan, yani bir yerbillim çeƔitliliŒine sahip olan bir bölgee aslŦnda 7sttanbul’un kurulduŒŒu alan. Bu u da birtakŦm sorunlarŦ n çözümünde de birta akŦm sorunlaar ortaya getirdiŒini g görüyoru uz.YapŦaçŦssŦndankarma aƔŦkolduŒunnutanŦmlamŦƔtŦm.BunlarŦniçerisindeeikianatan nŦmlamak istiyorum m.Bunlardan nbirtanesi bizimdahayyumuƔakmaaddelerdenm meydanageeldiŒinijeolojjikolarak söylediŒimiz “örtü formasyon nlarŦnŦn old uŒu alan”, diŒeri ise e “dirençli kayalardan n oluƔan örüyoruz ve kentleƔmenin bunun formasyonlar” olarak tanŦmlŦyorruz. 7ki ayrŦ fformasyon içerisinde gö üzerindeeki bugünkü daŒŦlŦmŦyla gelecekte hangi yöne doŒru daŒŦlacaŒŦ husuusunu, tabii artŦk bir kentbilim mci olmadŦŒŦm için, bir yerbilimci oolarak bu yaapŦsal Ɣeylere e önemli ölççüde dikkat edilmesi gerektiŒinivurgulayaarakkonuƔm mamadevam ediyorum. BuçokççeƔitliyerlerd degördüŒüm müzbirresim m.MarmaraD Denizi’ninge erçektenbütüünçevresind deoturan yerleƔim mlerin hangi riskler altŦnda olduŒu nu gösteren n son derecce ilginç birr tablo. Bu tabloda gördüŒünüz gibi çokk derin bir çu ukurluktan bbahsediliyor Ɣu sahada, faylarŦn f da bbugün bilim adamlarŦ süreklio olarak99’dan nbutarafattartŦƔŦyorlar “Tamamen kŦrŦldŦ,ƔukadarkŦrŦldŦ,bbukadarkŦrŦldŦ”diye. Çokilgin nçbirolayvaarbukŦrŦlma ada.BirbirippeƔiikitaneb büyükdepre eminikiaya raylayapŦlm mŦƔolmasŦ çokilgin nç,oluƔmasŦ,çokilginç birƔey. b DolayyŦsŦyladepre emleilgilikarmaƔayŦdayyaratanbu. BirkŦsŦm diyorki kŦrŦldŦ,birkŦssŦmdiyorkikkŦrŦlmadŦ.BaazŦkŦrŦldŦdiye engrubun15 50kilometreelikbiralanŦn nkŦrŦldŦŒŦ, kŦrŦlmadŦ diyenler dee özellikle Ɣiimdiki risk aalanŦnŦn Ɣu alan a olduŒu, yani buradaan Gelibolu’ya doŒru olanalan nolduŒunussöylüyor. 53 Morfotektonik evrim olarak bizim tanŦmladŦŒŦmŦz evrime göre, jeolojik bilimler açŦsŦndan özellikle Ɣehrinyani7stanbul’ungeliƔmeistikametimaalesef darvegeliƔebilecekleri dahauygunolanalanlar Güney’dekikŦyŦbölgelerinetabiaynŦbölgelerdebirazöncebenimtanŦmladŦŒŦmgibiyumuƔakzeminli bölgeler olduklarŦ için Ɣu anda risk altŦna giren alanlar olarak ortaya çŦkŦyor. Bu da bahsͲi diŒer bir tanŦmlama. Bunu genelleƔtirerek Ɣöyle söylemek uygun diye düƔünüyorum. 7stanbul’un Marmara kŦyŦlarŦ genel olarak risk altŦnda olan bir bölge. Özellikle zayŦf zeminli alanlarŦn, yani genç jeolojik formasyonlarŦn, alüvyonlu dolgu alanlarŦ gibi alanlarŦn daha fazla risk oluƔturacaŒŦ, biraz önce belirttiŒim hususlardan ötürü. Bunlardan Avrupa yakasŦnda risk alanlarŦ YenikapŦ, BakŦrköy, Küçükçekmece, Büyükçekmece daha iç kŦyŦlarŦ olarak tanŦmlanŦyor yerbilimciler çalŦƔmalarŦnda, literatürde.BunakarƔŦlŦkAnadoluyakasŦndaKadŦköy,BostancŦ,Kartal,Pendik,TuzlahattŦbukonuda oldukça riskli alanlar olarak görünüyor. Nitekim bu bölgede biliyorsunuz Adalar fayŦnŦn kŦrŦldŦŒŦ dönemlerdeciddihasarlarŦnoluƔtuŒutespitedilmiƔ. AynŦ Ɣekilde öbür tarafta da gerek 1514’teki gerekse 1890’daki depremlerde özellikle Avrupa yakasŦnŦn, bilhassa Eski YarŦmada üzerinde önemli sorunlarŦn oluƔtuŒu görüyoruz. Deprem anŦnda birazönceSayŦnKadŦoŒlu’nunsöyledikleriniburadadagörüyoruz.EskiYarŦmada’dagörüyorsunuzson derece dar alanlar içerisinde sŦk sŦk yaƔadŦŒŦmŦz. BurasŦ benim üniversitenin bulunduŒu yer. Küçük 54 Pazarbualandaçokdarbir,dikkatederseniz,sokaklarvebinalarvar.BubinalardayaƔayaninsanlarŦn bir deprem anŦnda binalarŦn dayanŦksŦzlŦŒŦna bakarak, bugün yangŦn olduŒu zamanda da içeri giremiyorlar,depremolduŒuzamanzatengiremeyecekler. DolayŦsŦylakaldŦ72saatlik,24saatlikdeŒil172saatlikbirƔeyolmuƔolsageneulaƔmaƔansŦmaalesef olmayacaktŦr. Bu konuda da yeri gelmiƔken Ɣunu belirtmek isterim. 2012 yŦlŦnda yapŦlmŦƔ bir sempozyum var “7stanbul’da Afet GörülebilirliŒi Sempozyumu” adŦ altŦnda 2010 yŦlŦnda yapŦldŦ. 4Ͳ5 Ekimtarihlerinde,7stanbulÜniversitesi’ndebuyapŦldŦ,bununkitabŦçŦktŦ.BukitaptaçokkapsamlŦbir çalŦƔma var. YalnŦzca yerbilim açŦsŦndan deŒerlendirilmemiƔ, tüm açŦdan, sosyoekonomik açŦdan da deŒerlendirmiƔveSayŦnBakanYardŦmcŦsŦdaburadaolsaydŦ,saŒlŦkyönündendeçokciddiçalŦƔmalar yapŦlmŦƔtŦveçokciddikonularaeŒilmiƔti.Tavsiyeederimbunu,oaçŦdandadeŒerlendiripgörmenizde yararvardiyedüƔünüyorum. Bir örnek daha yine aynŦ Ɣehirlerde. Bu sefer biraz daha YenikapŦ tarafŦna yakŦn alanlar. TamamŦyla ilerde çŦkmaz sokaklar var, birtakŦm son derece dar ve yokuƔ alanlarda, hiçbir Ɣekilde gerek yangŦn olsungerekdiŒerƔekildekibirselveyabenzeriƔeylerdekesinlikleulaƔŦmimkanlarŦnŦnçokzorolduŒu görülmekte. 55 7stanbul’databiikibirbaƔkaönemliolaylardanbiridesellenmedir.ÇokenteresandŦr,aynŦdepremde olduŒu gibi 7stanbul’da da birͲiki yŦl içerisinde birbirinin peƔi sŦra 2009 ve 2010 senelerinde, hemen hemenaynŦtarihlerdeçokciddiikiselolayŦoluƔtuaƔŦrŦyaŒŦƔlarabaŒlŦolarak.HattasabahkahvaltŦda MikdatKadŦoŒluHocayasorduŒumdada“BufrekansnasŦloluƔtu?”diye,vallahihepimizbudurumda bayaŒŦƔaƔŦrdŦk.GerçektenüstüsteikidefavebiryŦlaraylaolmasŦbirtakŦmderslerindeyanielealŦndŦ, dahadersteneçŦkarabileceŒikonusunugördük. BuradabazŦkonularvar,üzerindedurmakistediŒim.ÖzellikleyaŒŦƔlabirlikte“yüzeyselakŦƔageçiƔ” diyetanŦmladŦŒŦmŦzakŦƔageçensu,birtakŦmfaktörlerinetkisialtŦndahŦzlŦakmayabaƔlamakta.Burada su toplama havzasŦnŦn boyutu ve Ɣekli, arazi su toplama havzasŦnŦn eŒim özelliŒi, arazi kullanŦm özelliŒi, bitki örtüsü yoŒunluŒu, drenaj sistem ve kanal özellikleri, su toplama havzasŦnŦn yükseltisi, topografik engebeliliŒi, yapay drenaj Ŧslah projeleri, maalesef burada çok büyük faktörler var, su toplama havzasŦndaki farklŦ amaçla yönelik olan su kapanlarŦ, en azŦndan bazŦ su depolarŦ, barajlar, göletlergibibirtakŦmyapayunsurlar,buselakŦƔlarŦnŦzamanzamanoradakiyapŦnŦnyŦkŦlmasŦnabaŒlŦ olarakartŦrdŦŒŦnŦgörüyoruz. SellerçoksŦkgörülenveyŦkŦcŦdoŒalafetlerolarakgörülüyorbufotoŒraflarda,aynŦdeminsöylediŒim gibi.2009’dakiseldenalŦnmŦƔörneklergördüŒünüzgibi.7stanbul’unçeƔitlinoktalarŦndakimanzaralarŦ görüyorsunuz.BumeƔhuryolBasŦnEkspresYolu.BuyolAyamamaDeresi’ninaslŦndamaalesef,burasŦ yapŦlaƔmayŦ kaldŦrdŦŒŦnŦz andan itibaren eski dere yataŒŦ. AslŦnda yataŒŦn kendisi maalesef yanlŦƔ kullanŦlmanedeniylebuhaledönüƔmüƔ.Veburada31kiƔininöldüŒünüyinekayŦtlardagörüyoruz.bu tŦr parkŦ bu olayŦ artŦrŦcŦ etken olarak görülmektedir. Çünkü özellikle menfezlerin ani tŦkanmalarŦ sonucunda yine örnekleri zaman zaman görüyoruzͲ doŒal olaylarda da bir kaya düƔmesiyle hemen yataktabüyükkalmasŦvegeriyedoŒrusutoplanarakbirbarajoluƔmasŦylavebubarajŦnsonradayine bir Ɣekilde patlayarak artmasŦ olaylarŦ hep aynŦ Ɣeyin sonuçlarŦ ama buradaki olay tamamŦyla yanlŦƔ yapŦlaƔmavetamameninsanŦnoluƔturduŒu,aynŦdepremdeolduŒugibiinsanŦnoluƔturduŒuolaylar maalesef. 56 YaptŦŒŦyanlŦƔyapŦlaƔmayakaynak.7ƔteaynŦƔekildemeydanagelmiƔolantŦrparkŦnŦndurumu.Burada 31 kiƔi, özellikle tŦr parkŦnŦn içinde yatanlar çünkü burasŦ park; bu parkŦn içinde yatan tŦrlar içinde yatanlarbüyükölçüdezarargördüler.BuyineresimdegörüyorsunuzyaniburadaakansuyuƔuradaki menfezler boƔaltacak bir pozisyona geliyorlar, Ɣu kadar küçük menfez. Bir baƔka topografik özellik, biraz sonra onun üzerinde deŒineceŒim, özellikle bir gün içinde metrekareye 90 kilogram yaŒŦƔ düƔmesigibibirolayŦnmeydanagelmiƔolmasŦbunutetiklemiƔtir.BudayapŦlaƔmanŦn,oradakiyanlŦƔ yapŦlaƔmanŦnbirtakŦmsonuçlarŦdŦr. DolayŦsŦyla taƔkŦn yataŒŦnŦn yerleƔik iƔ alanŦna açŦlmŦƔ olmasŦ, ikincisi de dere yataŒŦ boyunca birçok yollar ve köprülerin dere yataŒŦnŦ dik kesmesi ve köprü menfezlerinin küçük yapŦlmŦƔ olmasŦ, büyük tŦrlarŦn adeta buralara gelip adeta menfezleri tŦkamasŦyla bu olayŦn boyutunun artŦrŦlmasŦna neden olduŒuortayaçŦkŦyor.Budayine,ƔuobölgedenalŦnmŦƔ,budayinekŦrsalalanŦnda7stanbul’unalŦnmŦƔ bir örnek. Bu aƔaŒŦdaki iki örnek ise aynŦ tarihlerde KurbaŒalŦ Dere’deki, bizim KadŦköy yakasŦndaki olayŦyansŦtŦyor.Oradadabirazsonragöreceksiniz,buyapŦlarvemaalesefbetonkanallarŦnbirtakŦm yanlŦƔbetonlariçerisinealŦnŦpalandaraltŦlmasŦylahŦzartŦrŦlmasŦnabaŒlŦolarakmeydanagelmiƔolan birolay.BudayinebizimtamamenKadŦköyyakasŦndakiKurbaŒalŦDere’degörülenbirmanzara. 57 buradagörüyorsunuz,bubetonmenfezlerde,normalakŦƔalanŦbubinalarŦnolmadŦŒŦzamankiderenin akŦƔŦylaƔuandadaraltŦlmŦƔolanbumenfezin,hiçbirƔekildebirsŦzmaƔansŦyok.BütündüƔenyaŒŦƔŦn veakantümsuyuntamamŦkanalvasŦtasŦylaboƔaltŦlmasŦgerektiŒigörülüyor.TabiatŦylaokadarbüyük birriskortadaolduŒunagöre,bukadarbüyükbiryaŒŦƔortadaolduŒunagöretabiikibunuboƔaltacak önemli bir kanal maalesef uygun görülmemiƔ. Özetle sert zeminler filtrasyon dediŒimiz sŦzmayŦ engellediŒi için su yüzeyine katŦlmŦƔ oluyor, drenaj yapŦlarŦnda hatalŦ projeler, kullanŦm sorunlarŦ ortaya çŦkŦyor, doŒal akŦƔ o kavƔak ve benzeri projelerle engellenmiƔ oluyor, yine hatalŦ yerleƔme düzeniyle engellenmiƔ oluyor. GördüŒünüz gibi bütün bu Ɣeyler, tamamŦyla insandan kaynaklanan, hatalŦkaynaklananolaylar. BirbaƔkakonuyadeŒinmekisterim;odabu.7stanbul’unyapŦsalitibariylegördüŒünüzgibi,özellikle güneyebakanakarsularŦn,güneyeyönelenakarsularŦnKuzeyͲGüneydoŒrultusundakigeliƔlerinintam dikolarakgeliƔtirilmiƔikianaarterivar.BunlardanbirtanesiE5dediŒimizyol,ikincisideTEMyolu. Her ikisi de bu Ɣeye dik olarak kestiŒi için bu durumda yukardan aƔaŒŦ hŦzla gelen bu anormal sel yaŒŦƔlarŦnda meydana gelen olaylarda, aslŦnda engelleyici birtakŦm sorunlarŦ da beraber getiriyor. BuradayapŦlmasŦgerekenne?YapŦlmasŦgerek,birazönceƔeyyaptŦŒŦmŦzgibibumenfezleribukadar küçük deŒil, biraz daha büyük, biraz daha geniƔ ve burada maksimum su geçirme hesaplarŦna göre yapŦlmŦƔolmasŦ.VetabiatŦylaburadabirbaƔkaƔeydedikkatçekiyor.OdaƔehircilikaçŦsŦndandeŒil de,belkiƔehircilikaçŦsŦndandadeŒerlendirildiŒigibibirazdahalkŦnbilinçlendirilmesiyönünden.Çok fazla,yakŦnçevredededikkatedersenizatŦklarvar.GeliƔigüzelyerlerebŦrakŦlmŦƔbirtakŦmatŦklarvar, kaçakƔekildegönderilipatŦlmŦƔolan.BunlardaburadakiakŦƔŦengelleyicibirtakŦmdüzenlemeler. BakŦn yine bir, yukarŦda bir yol, çift Ɣeritli otoyol tarzŦ, belki otoyola baŒlanan bir yol. AltŦnda Ɣu kadarcŦk menfezi var, Ɣu istikametten gelen , bakŦn burada da böyle. ArtŦk çocuklarŦn oyun alanŦ olmuƔ,hiçbirƔekildebunasŦlsugeçirir,neyaparonubilinmez. 58 Yine aynŦ tarihlerde bir Ɣehir içi sorunlarŦndan bir tanesi, bu yazlŦk evler. Özellikle SelimpaƔa, Silivri tarafŦndaki yazlŦk evler. Yine doŒrultularŦ, dikkat ederseniz KuzeyͲGüney doŒrultulu yer kazanmak açŦsŦndan. Dar bir alana çok fazla bina yapmak suretiyle ve tabiatŦyla bunlarŦn yollarŦ da, gidin betondur,betonyollarŦvar.TabiatŦylabu,Ɣuistikamettengelenselintamamenburadanböylegayet hŦzlŦbirƔekildegeçerekgelmesi,buradayaƔayan,oturanbütüninsanlarŦneƔyalarŦ,arabalarŦ,ƔunlarŦ bunlarŦaƔaŒŦyukarŦ12saatiçerisindeMarmaraDenizi’niniçindetoplanmŦƔ,bu1909’dakiselolayŦnda daolmasŦgibi. KentselplanlamaçalŦƔmalarŦnabirikinciörnek,birazenteresanbirörnek,farklŦbirörnek.OdaKarasu kŦyŦlarŦ,birazkŦyŦylailgilikonuyabendebirdeŒinmekistedim,kendiuzmanlŦkalanŦmbüyükölçüde kŦyŦ alanlarŦ yönetimine yönelik olduŒu için. ElveriƔli yaƔam koƔullarŦ nedeniyle çok tercih edilen alanlar ancak ve ekolojik olarak son derece hassas düzene sahip alanlar. Bu bakŦmdan, taƔŦma kapasitelerinin üzerinde bir kullanŦmla karƔŦ karƔŦya, bu da birtakŦm sorunlarŦ beraberinde getiriyor. Çok ilginç bir örnek burasŦ, yani bizim Karasu’nun olduŒu bölge, Sakarya IrmaŒŦ’nŦn aŒzŦ. Potansiyel deŒerleraçŦsŦndançokilginçbiryer. Bu da bir uzay görüntüsü, Google’dan alŦnmŦƔ bir fotoŒraf. BakŦn bu fotoŒrafta, Karasu akan Ŧrmak bildiŒiniz gibi Sakarya IrmaŒŦ, Karasu yerleƔim alanŦ ve gerek doŒuya doŒru, gerek batŦya doŒru geliƔmiƔolanalan.buradakialanlaƔuradayeniyapŦlanƔualanlarŦvedahabatŦyadoŒrugittiŒinizdeki yapŦlaƔma alanlarŦ Karasu’da birtakŦm doŒal dengelerin büyük ölçüde bozulmasŦna neden olmuƔ ve 59 büyük erozyon, kŦyŦ erozyonu ortaya çŦkmŦƔtŦr, burasŦ o bakŦmdan ilginçtir. Bir de burada Ɣuna dikkatiniziçekmekisterim.Bubirasimetri.NormalƔartlardabudoŒrultudagelenmalzemeninorada, burada daha fazla birikmiƔ olmasŦ da bir asimetri oluƔturuyor. Bu asimetri sonucunda da birtakŦm malzeme burada ilk baƔta birikiyor gibi görünüyor fakat daha sonra içerisinde görünmeyen bir mendirek yapŦmŦyla maalesef bu sefer doŒal akŦƔ, yani malzemenin, doŒal malzemenin azalmasŦna neden oluyor. Bu sefer özellikle bunun biraz daha doŒu tarafŦna doŒru ciddi biçimde kŦyŦ prosesleri hareketegeçerekdalgaaƔŦnmalarŦ,akŦntŦaƔŦnmalarŦylaerozyonçokƔiddetli bir biçimde bu bölgede kendinigösteriyor. Tabii yine Ɣeyi biraz daha yakŦn gösterilen alanlar, giderek ne kadar yaklaƔmŦƔlar, Ɣuralara. Burada birtakŦmalanlarvar.Deniz,buradadaaƔŦrŦrüzgârnedeniylebirrüzgârerozyonuvebunabaŒlŦolarak daiçeriyedoŒru,yürüyenbirkumhareketivar.BudaözelliklebuyapŦlaƔmaiçerisindebazŦsorunlar ortayaçŦkacak.SakaryaIrmaŒŦ’nŦn doŒusundakalanplajalanlarŦndakidurumungiderekzayŦflamaya baƔlamŦƔ olmasŦnŦn önemli nedenlerinden bir tanesi, Sakarya IrmaŒŦ içindeki kum alŦmlarŦdŦr. Kum alŦmlarŦyla birlikte kum dengesi bozulmuƔtur ve yani segment dengesi bozulunca kŦyŦ kendini besleyemeyince,yanideltakendinibesleyemeyecekpozisyonagelmiƔvebuƔekildegeriyedoŒruhŦzlŦ bir Ɣekilde aƔŦnma ortaya çŦkmŦƔtŦr. Bu da morfolojik dengeyi özellikle morfolojik dengenin bozulmasŦna, kŦyŦ proseslerinin de kŦyŦ oluƔumlarŦ üzerinde önemli sorunlar ile karƔŦ karƔŦya getirmiƔtir. 60 bimdibakŦnburada4kez6resmepeƔpeƔemahsuskoydukkiƔeyaçŦsŦndan,görmekaçŦsŦndan.BakŦn geriyedoŒruhernekadarçekilmiƔolarakgörünsededahaönceburalardabirtakŦmyerleƔmelervar, bunlar zaman zaman Ɣey yapmŦƔlar. Esas ilginç olan buraya bir iki tane Ɣey yapmŦƔlar, iƔte boynuz dedikleri Ɣeyler ama bunlar çok fazla Ɣey saŒlayamamŦƔ. bu özellikle, bulunuƔ itibariyle, konum itibariyle ciddi birtakŦm erozyon sorunlarŦnŦ o bölgede meydana getirmiƔtir. 7Ɣte onun sonuçlarŦ bilhassa doŒu tarafŦnda Karasu’nun, Ɣu alt alanlar adeta çok kŦsa bir süre içerisinde gitmeye baƔlamŦƔtŦr.Buçokilginçbirresim.AslŦndaolmasŦgerekenƔeykum.KumsalneredeyseburadaydŦ.Bu, Ɣu ara yaklaƔŦk 5 yŦl içerisinde Ɣu kadar alan kaybedilmiƔtir. Buradaki yerli insanlarla geçtiŒimiz günlerdeyaptŦŒŦmŦzbirkonuƔmadaƔualanŦn,ƔukadardaralanalanŦneminolunbiryŦliçerisinde,yani bir kŦƔ geçmesinden sonra bu kadar hŦzlŦ gerileme getirmiƔ olmasŦ bizi ciddi biçimde ürkütmüƔtür. Burada bir sorun daha tabiatŦyla kendini gösteriyor. O da büyük hacimlerdeki deniz çukurlarŦnŦn 61 özellikle Ɣu bölgelerde, denizdeki birtakŦm kum alŦmlarŦ ki bu bölge yerli halkŦn midyesi diye tanŦmladŦklarŦ, kum midyelerinin çok verimli olduŒu bir alan ve ciddi biçimde kepçelerle alŦp derin denizçukurlarŦoluƔturuyorlarhemensahilkenarŦndabuikiƔeyenedenoluyor. Bir;kŦyŦbölgelerindezamanzamanboŒulmalaranedenoluyorçünküakŦntŦsŦvarbubölgede.7kincisi detabiikibukumalŦmŦnedeniyleyeterincekumrejimibozuluyor,dalganŦngetirdiŒirejimdedalgave akŦntŦ sistemleriyle, bu bakŦmdan da erozyon gerilemesi oluyor. bimdi burada denemeͲyanŦlma yapŦyorlar,bunuuzattŦŒŦmiçinözürdilerimfakatsöylemekistiyorum,denemeͲyanŦlmayapŦyorlar.Bu istikamettekoydular,hiçbiriƔeyaramadŦ.ErozyondahadaƔiddetlendiçünküzatengeliƔistikametleri kŦyŦya dik. Dik geldiŒi için bunun çok fazla bir etkisi yok, o bakŦmdan. Bu sefer dediler ki “Böyle olmayacak bu, biz bunlarŦ paralel yapalŦm.” Paralel Ɣekilde yapmayŦ düƔünüyorlar bazŦ yerlerde, burada yok örnekleri ama paralel yapmaya baƔladŦlar. E tabii onu yaptŦktan sonra bir sene bekleyecekler tabii, acaba getirecek mi getirmeyecek mi yani. DenemeͲyanŦlmayla bu iƔi öŒrenene kadar zaten kŦyŦda ne kadar kum varsa hepsi gidiyor çünkü iki tarafta, hem deredeki genel rejimi bozuyorsunuz hem denizin içindeki kum rejimini bozuyorsunuz. Her iki bozulma da erozyonu Ɣiddetlendiriyor.HabirdoŒalafetmidir?BudaafettiraslŦnda,çünküinsanlarŦnciddibiçimdemalve mülkleri kayba uŒramŦƔ oluyor. Yerbilimlerinde daha çok söylenecek söz vardŦr. SayŦn BaƔkan’a çok çokteƔekkürediyorumbenidinlediŒiniziçin. 62 Dr.OrhanFevziGÜMRÜKÇÜO)LU TrabzonBelediyeBaƔkanŦ TRABZONBELED7YES7PROJELER7 Bizim, söylediŒim gibi istiƔare niteliŒinde, bilgi paylaƔŦmŦ niteliŒinde çok zamanŦnŦzŦ almadan 2009 mahalli seçimleri sonrasŦnda Trabzon Belediyemiz olarak neler yapmaya çalŦƔtŦŒŦmŦzŦ aktarmaya gayret edeceŒim. Öncelikle bu Trabzon buluƔmasŦnda büyük gayretlerini gördüŒümüz hazŦrlŦk çalŦƔmalarŦnda gece gündüz gayret eden belediye meclis üyemiz SayŦn Sezgin YŦlmaz’a, Etüt Proje MüdürümüzSayŦnNalanAydŦn’abenhuzurlarŦnŦzdateƔekkürederekbaƔlŦyorum.Onlarabütünbirim müdürlerimiz ve belediyemizin tüm çalŦƔanlarŦ katkŦda bulundular. SaŒ olsunlar, var olsunlar. Bu Trabzon Belediyesi çalŦƔmalarŦ aslŦnda tüm belediyenin halkŦn katŦlŦmŦ ile bir sonucu. DolayŦsŦyla belediyenin baƔkanŦ, baƔkan yardŦmcŦlarŦ, müdürleri, kŦsŦmlarŦ, sokaŒŦ temizleyen iƔçi kardeƔimize kadar tümünün ürünü. Bir takŦm, bir Ɣehrin tümünün çalŦƔmasŦ, herhangi birimizin kiƔisel sonuçlandŦrabildiŒibirgayretdeŒil.TabiihepimizingayesiƔehirlerimizdekigünlükhayatstandardŦnŦ, yaƔam biçimini iyileƔtirebilmek, daha ilerilere taƔŦyabilmek ve kentlerin güvenlik yönünden, deprem yönünden, heyelan yönünden, sel felaketleri yönünden daha saŒlŦklŦ hale getirilebilmesi yine adŦ üzerinde saŒlŦkla ilgili olan çalŦƔmalarŦnŦn da göz önünde tutarak SaŒlŦklŦ Kentler BirliŒi’nin Dünya SaŒlŦkÖrgütü’nündebilgisivepaylaƔŦmŦçerçevesindeöngördükleriniyerinegetirmeyegayretetmesi. Ben çok zamanŦnŦzŦ almak istemiyorum, zira çok kŦymetli öŒle öncesi ve öŒle sonrasŦ oturumlarŦmŦz varveooturumlarŦmŦzŦyönetecekolandeŒerliarkadaƔlarŦmŦzvar.7nƔaatmühendisleriTrabzonbube BaƔkanŦmŦz da o katŦlŦmcŦlardan birisi. Çok kŦymetli katŦlŦmcŦlarŦmŦzŦn da öŒleden öncekilerinin isimleriniizlemekteyiz.ÖŒledensonrayinediŒerdeŒerlibiroturumyönetimisizlerlebilgipaylaƔŦmŦnŦ sürdürmüƔolacaklar.HemenbusunumabaƔlamadanöncebenimTrabzoniçinarzedeceŒimhususlar Ɣunlar.ProgramŦmŦzŦveçalŦƔmamŦzŦbaƔlatŦrkenbiz3anaunsurüzerindekendimiziplanlamayagayret ettik. BunlarŦn en önemlilerinden biri alt yapŦydŦ. AltyapŦda Trabzon Erzurum yöresi istikametindeki Maçka vadisindeki deŒirmen derenin suyunu Ɣehir içme suyu olarak kullanŦyor idi. Halen de kullanmayadevamediyor.DeŒirmenderesuyuburadan25Ͳ27kmyukarŦdaMaçkavadisindeEsiroŒlu tesislerinde arŦtmaya tabi tutulur. Ve oradan Ɣehre verilir. 1998’lerde baƔlatŦlan Atasu barajŦ içme suyuamaçlŦdüzenleniyoridi.EnerjiveTabiiKaynaklarBakanlŦŒŦmŦzŦnplanladŦŒŦ,DevletSu7ƔleriGenel MüdürlüŒümüzün gerçekleƔtirdiŒi bir yatŦrŦm. 2011’in MayŦs’Ŧn 17’sinde onu hizmete açabildik. Bu çerçevede tabi bugüne kadar gelmiƔ geçmiƔ olan Enerji Tabii Kaynaklar BakanlŦklarŦ, Devlet Su 7Ɣleri GenelMüdürlükleriveBölgeMüdürlüklerigayretgösterdiler.BarajTrabzonbelediyesinedevredilmiƔ durumda.30yŦlsüreyletaksittaksitbedelinibelediyedenDevletSu7Ɣleritahsiletmekte.bimdibizo barajsuyunudevreyesoktuktansonrabazenikmalinƔaatlarŦ,bazenherhangibironarŦmgerektiŒinde Devlet Su 7Ɣleri ile iletiƔimli olarak EsiroŒlu arŦtma tesislerimize oradan gelen suyun kesilmesi ve DeŒirmen dere suyunun tekrar devreye sokulmasŦ ile Ɣehir içme suyu ihtiyacŦnŦ karƔŦlŦyor. Bu, içme suyu ihtiyacŦnŦn karƔŦlanmasŦnda Atasu BarajŦ’nŦ kullanma süre ve oranŦ yüzde 80’in altŦna hiç düƔmedi, gün olarak da, metreküp olarak da. Trabzon içme suyu ihtiyacŦ açŦsŦndan merkez belediyesinde bunu saŒlarken, doŒudaki ilçemiz Yomra, batŦdaki ilçemiz Akçaabat’Ŧ da bu hizmet sunumununiçinekatmŦƔdurumda.SuylailgilibizimileriyŦllaradoŒrukullandŦŒŦmŦzbirdiŒerkaynak da engebeli bir coŒrafyasŦ olan Trabzon’da üst kotlara su basmakta enerji tasarrufunu da saŒlayabilecek olan Karakaya grup suyu diye bir suyumuz var. Onun Ɣimdi yeniden ele alŦnmasŦ, tadilatŦveyenidendüzenlenmesinideçalŦƔmaktayŦz.Bunuhedeflememizindeananedenienerjiden olankaybŦmŦzŦyanidahaönceTEDAb’aƔimdiözelleƔtirilenenerjikurumunadahafazlaparaödemek 63 zorundakalmamayŦtabiiolaraktercihetmemiz.Yanibizimyüksekkotlardakimahallelerimizeelektrik enerjisikullanaraksuyupompalŦyoruz.Karakayagrupsuyuisedahayüksekkottangelen,zamanŦnda köyütüzelkiƔiliŒinedevredilmiƔolanKöyHizmetleriGenelMüdürlüŒüvarkenyapŦlmŦƔolanbirgrup suyu. bimdi bu üç suyu nazarŦ itibariyle aldŦŒŦmŦzda Trabzon’un içme suyu ihtiyacŦ yönünden bir 50 yŦllŦk herhangi bir sorunu, nüfus artŦƔŦ olsa da yok görünüyor. Ama yine enerji tasarrufu için Atasu BarajŦ’ndan daha yüksek kotta bir arŦtma tesisi ana isale hattŦ ve ana su deposu yapma çalŦƔmamŦz devametmekte.BütünbunlarabiziçmesuyuaçŦsŦndanƔehrintümsuƔebekesiniyenilemeçalŦƔmasŦ ile devam ediyoruz. behrin tüm su Ɣebekesinin yenilenmesi 40 yŦllŦk geçmiƔi olan bu Ɣebekeyi tabii olarak yaptŦŒŦ arŦzlar ve su kesintilerinin giderilmesi sonrasŦnda basŦnç deŒiƔikliklerine periferdeki sistemin çok iyi cevap verememesi sonrasŦndaki arŦza sayŦsŦnŦn artmasŦ, bu su borularŦmŦzŦn bir kŦsmŦnŦn, önemli bir kŦsmŦnŦn, yüzde 50nin üzerindeki kŦsmŦnŦn aspesli borular olmasŦ su kaçak ve kayŦplarŦnŦn da yüzde 50’lere varabiliyor olmasŦ münasebeti iledir. behrin içme suyu Ɣebekesinin tamamŦnŦn yenilenmesi bunu 7ller BankasŦ ile birlikte, proje ihalesini yapŦp çalŦƔmalarŦnŦ devam ettirmekteyiz. Projenin bu yŦlsonunda bitmesiyle yatŦrŦm dönemi baƔlayacak. behrin ana unsurlarŦ olarak altyapŦda ele aldŦŒŦmŦz birinci husus bu. 7kinci hususumuz yaŒmur sularŦnŦn ayrŦlmasŦnŦ 7ller BankasŦ ile ihale ettik, projesi tamamlandŦ, arazi adaptasyonu yapŦlŦyor, yapŦm dönemine geçilecek. Tabii ki hepimizin bildiŒi gibi yaŒmur sularŦnŦn atŦk sulardan ayrŦlmasŦnŦ hedefleyen bu çalŦƔma nihayeten hem atŦk sularŦ daha iyi kontrol edilebilir hale getirmeyi ve arŦtmasŦnŦn saŒlanabilmesini hem de yalnŦz baƔŦna ve serbest kalabilen yaŒmur sularŦnŦn olduŒu bizim Ɣehrimizdeki vadilerdeki derelerinüzerininaçŦktutulabilmesinidolayŦsŦylabaskŦnyaŒŦƔlardadasellerdenenönemlikorunma tedbirinin de alŦnmasŦnŦ saŒlamakta. YaŒmur sularŦ projesinin yanŦnda biz atŦk sularŦn giderilme projesini de baƔlatmŦƔ bulunmaktayŦz. Bunun ön adŦmŦ hepimizin de bildiŒi gibi hizmet vereceŒimiz alanŦn tam organizasyonu, o da hava fotoŒraflarŦ, hava haritasŦ, bunun araziye adapte edilmesi ve kanalizasyonprojesidiyetabirettiŒimizatŦksularprojesinindeuygulamaalanŦnagelmesi.Azönceki, Ɣehrin içme suyu Ɣebekesinin yenilenmesindeki ifade etmek istediŒim bir husus da asbestli borular bilindiŒigibikendibaƔŦnakanseryapmazlar.Yaniiçindensugeçenbirasbestliboruinsandaherhangi birkanseroluƔturmaz.AmabironarŦmdaarŦzadakŦrŦlŦpbüküldüŒündeasbestliborudaninhaleedilen yani solunan böyle solunan sular, Ɣey, solunan tozlar insanda akciŒerde aspergilloziz dediŒimiz bir rahatsŦzlŦŒŦnbaƔlamasŦnanedenolabilir.ButoplumdaherzamanbiryanlŦƔanlamaolaraksürüyorda onu ifade etmek istedim. 7fade ettiŒim yaŒmur sularŦnŦn ayrŦlmasŦ, atŦk sularŦn projelendirilmesi ve ƔehrintümsudaŒŦtŦmƔebekesininyenilenmesialtyapŦdaenönemlivebüyükadŦmlaridi.Trabzongibi birkentinatŦksularŦnyanikanalizasyonungiderilmesindeƔuanakadaruyguladŦŒŦderindenizdeƔarjŦ sistemidir. BildiŒimiz gibi Avrupa MüktesebatŦ çerçevesinde Karadeniz’e kŦyŦsŦ olan ülkeler bu müktesebata baŒlŦ olarak belli bir zaman içinde bu havzayŦ kirletmeme taahhüttünü vermiƔ bulunmaktalar. Bunun süresi 15 yŦl en fazla. Dün Bursa BüyükƔehir Belediye BaƔkanŦmŦz ifade etmiƔlerdi.Tuna’nŦngeçtiŒihatlarboyuncaAvrupa’da13ülkeninhemsanayiatŦklarŦhemiƔteyaŒmur sularŦndanayrŦlmŦƔolsabilekanalizasyonatŦklarŦnŦnyanikŦsacasŦarŦtŦlmŦƔolsabileatŦklarŦnŦnTuna’ya verilmesi sonucunda bir kirliliŒin oluƔtuŒu, geçen yŦl Macaristan’da mesela yine o bölgede Balkanlar’dabirbakŦrfabrikasŦnŦnTuna’yaarŦzasonrasŦatŦklarŦnŦndirektkarŦƔmasŦnŦngiderilmesigibi sorunlarla uŒraƔmakta Karadeniz bölgesinde kŦyŦsŦ olan ülkeler. Avrupa BirliŒi MüktesebatŦ da bu Tuna’nŦn kirletmesinin dŦƔŦnda tüm Karadeniz çevresinde olan ülkelerin hele kŦyŦ Ɣehirlerinin denizi kirletmesinin önüne geçilebilmesi için en fazla 15 yŦl içinde biyolojik arŦtmalar dâhil sistemlerini tamamlamalarŦnŦöngörmekte.BuvesileilebiyolojikarŦtmadandabahsetmekistiyorum.Bizbiyolojik arŦtmanŦnçalŦƔmalarŦnŦdasürdürdük.Ülkemizdebunuyapankentlervar.KŦymetlimisafirlerimiz,en büyük sorun iƔletme maliyetlerinin büyük boyutlu olmasŦ, dolayŦsŦyla yapŦlmŦƔ olsa da fazla iƔlevliŒe 64 kavuƔamamasŦ. Biyolojik arŦtmada bir önemli unsur da hesaba katŦlŦp giderilmesi ve ona göre depolanmasŦplanlanmasŦgerekendebizimatŦksularŦmŦzŦnbiyolojikarŦtmadangeçtiktensonraortaya çŦkanarŦtmanŦnsonrasŦndakiçökeltinindepolanabilmesi.Odaönemlibirsorunolaraktümkentlerin önünde durmakta. Hepimizin bildiŒi gibi biyolojik arŦtmayŦ Avrupa müktesebatŦ öngörüyor. ÖngörürkendediyorkisizeŒermavibayraktakŦlanbirturistikmerkezolmakistiyorsanŦzvebunun internetlere de intikal etmesini istiyorsanŦz o zaman biyolojik arŦtmayŦ kentinizde yapmŦƔ olmanŦz gerekiyor.AmabiyolojikarŦtmanŦnteknolojisininƔuifadeettiŒimizikiönemlimahsurungiderilmesini de beklediŒini biz de kentler olarak bunu beklediŒimizi ifade edeyim. AltyapŦdaki bu adŦmlarŦ yürütürken Trabzon belediyesi ikinci büyük adŦm olarak kentsel dönüƔüm ve kentsel yenilemeyi hedefledi.BirazsonraoradaslaytlarŦnŦgösterecekolduŒumTrabzon’daÇömlekçiMahallesiveonun güneydeki sŦnŦrŦ olan Tanjant yolu ve üzerindeki Esentepe Mahallesi, yine Trabzon’da ZaŒnos Vadisi dörtetabaayŦrdŦŒŦmŦzbugünbelkiöŒledensonra7marMüdürümüzüneƔliŒindeteknikaçŦklamalarŦn dasizingözleminizesunulacaŒŦbirbölge.Birincibölgesi2009mahalliseçimlerindenöncebitirilmiƔti. 7kincibölgesi2009’dan2012’yekadarbitirildi.ÜçüncübölgesiƔuandaçalŦƔŦlmakta,dördüncübölgesi yani sahile denize olan ulaƔŦmda ise binalarŦn satŦn alŦnmasŦ dönemi devam ettirilmekte. Bu ZaŒnos Vadisi’nin hemen doŒu tarafŦnda komƔusu olan yine tarihi Trabzon surlarŦ ile bitiƔik bulunan Tabakhane vadisi kentsel dönüƔümü de büyük bir süratle devam etmekte. Çömlekçi mahallesi, Esentepe Mahallesi, Tabakhane Vadisi ve ZaŒnos Vadisiyle dördüncüden sonra beƔinci olarak da ZaŒnos Vadisi’nin üst kŦsmŦnda Bahçecik Camii etrafŦnŦn kentsel dönüƔümü de yŦkŦmlarŦn tamamlanmŦƔ olmasŦ ve yapŦm aƔamasŦna gelinmiƔ bir çalŦƔma. Bu Ɣehrimizde doŒudan doŒru baƔlattŦŒŦmŦz ve batŦya doŒru gelirken de ilave edeceŒimiz diŒer kentsel dönüƔüm uyguladŦŒŦmŦz alanlardan birisi Ɣu andaki belediye hizmet binamŦzŦn olduŒu Atapark bölgesindeki NarlŦ bahçe dediŒimiz alan. Burada ise Ɣu anda iƔin baƔŦndayŦz. Yani hâlihazŦr haritasŦ, imar planlamasŦ ve bina ölçümlerinindeŒerlendirilmelerininyapŦlmasŦsonrahaksahipleriylegörüƔmeaƔamasŦnageçilmesinin daha birinci adŦmŦndayŦz. NarlŦbahçe yeni baƔlattŦŒŦmŦz bir çalŦƔma. Onun da batŦsŦnda kentimizin çŦkŦƔŦna yakŦn Ayasofya Müzesi dediŒimiz bölgenin etrafŦnŦn tamamen temizlenmesi, oradaki çarpŦk yapŦlaƔmavegecekondulaƔmanŦngiderilmesiveoranŦnbuparaödemelerininsonlanmasŦndansonra arkeolojik sit alanŦ olmasŦ münasebetiyle AnŦtlar Kurumundan gerekli izinlerin alŦnmasŦ sonrasŦnda rekreasyondüzenlenmesi projesiihale edilmiƔ noktayageldi.Böylece Trabzon kentindeyenioluƔan mahalleler dŦƔŦnda eski olduŒumuz mahallelerin hemen hemen %50’ye yakŦnŦnda kentsel dönüƔüm dediŒimizadŦmlarŦatmŦƔbulunmaktayŦz.BunlarŦntabiimaliportresiepeycebüyük.Birdehepimizin bildiŒigibikentseldönüƔümebirkentselyenilemealanŦilaveetmiƔdurumdayŦz.MalumunuzolduŒu üzerekentselyenilemebakanlarkurulukararŦylaonaylanmasŦsonrasŦndayerelhizmetlerinorganize ettiŒibirçalŦƔma.BizdeOrtaHisardiyetabirettiŒimizkentineskiçekirdeŒivemerkezininbulunduŒu az önce ifade ettiŒimiz ZaŒnos Vadisi surlarŦ ve Tabakhane Vadisi surlarŦ arasŦnda kalan bu kentte güneyde7çkaleCamiidediŒimiztanjantyolununüzerindekibircamiimizileaƔaŒŦdaMaraƔCaddesive PazarkapŦ semtiyle sŦnŦrlŦ olan bir bölge. Kentsel yenileme, burada kŦymetli misafirlerimiz de var, meselaEskiƔehirOdunpazarŦ’nda,meselaAnkaraAltŦndaŒ’dayapŦlançalŦƔmalarŦnbirbenzeri.buanda biz 7stanbul büyükƔehir belediyesi kuruluƔlarŦndan B7MTAb ile proje çalŦƔmalarŦnŦ sürdürdüŒümüz bakanlarkurulukararlarŦnŦdadahaöncealdŦŒŦmŦzOrtahisarbölgesindetoplamda5yŦllŦkbirçalŦƔmayŦ planlamŦƔ bulunmaktayŦz. 7fade ettiŒim Trabzon belediyesinin Ɣehrin daha yaƔanŦlabilir olmasŦndaki altyapŦyatŦrŦmlarŦndansonrakiikincibüyükadŦmkentsel dönüƔümlerveyenileme idi.ÜçüncüadŦm olarakdagerçekteninsanlarŦnvekentleringünlükyaƔayŦƔŦnŦçoketkileyenulaƔŦmçözümleriidi.Bizim ƔehrimizdeƔuandabizbirraylŦsistemimaliyetetkinolarakrakamsalsonuçlarŦylabulabilmiƔdeŒiliz. 7leri dönemlerde Arsin Organize Sanayi Bölgesi dediŒimiz 20 km doŒumuzdaki ilçemizin olduŒu 65 organize sanayi bölgesinden batŦmŦzdaki öŒleyin sizin de geçecek olduŒunuz Akçaabat ilçemizin az ilerisindekiAkçakalemevkiinekadarbirbölgedebulvarkentiolanTrabzon’umuzunsahilboyuncabir raylŦ sistem ön çalŦƔmalarŦ yapŦlmŦƔ bulunmakta. Bu ön çalŦƔmalar Ɣu an itibariyle Ɣehrin merkez belediyesininƔuiçindebulunduŒumuzHamamizadevehemenyanŦndakilimandan,BeƔirliMahallesi diye tabir ettiŒimiz Ɣehrin batŦsŦndaki mahalleye kadar bir bölgenin de çalŦƔŦlmasŦ yapŦlmŦƔ olmakla beraber, bu dediŒim BeƔirli ile liman bölgesi arasŦnda günün pik saatinde sabahlarŦ 4700 yolcu akƔamlarŦ 4200 yolcunun seyir ediyor olmasŦ dolayŦsŦyla maliyeti etkin olmuƔ deŒil. Tabii ki belediyenin kendi finansal imkânlarŦnŦn, kullanŦlabilecek rahat parasŦnŦn olmasŦ, istendiŒi takdirde böyle bir ulaƔŦmŦ da Trabzon içinde olmayŦ saŒlayabilir ama hepimizin de bildiŒi gibi tüm Türkiye belediyeleri finansal bir sŦkŦntŦ ile çalŦƔmalarŦnŦ ve halka hizmetlerini sürdürmeye gayret etmekte. UlaƔŦmla ilgili bizim yapabildiklerimiz yine coŒrafyasŦ engebeli olan, topografyasŦ kot farklŦlŦklarŦyla belediye hizmetlerini getirmeye gayret ettiŒimiz Trabzon’da kuzey güney arterleri, kuzey güney ulaƔŦm yollarŦ açŦsŦndan ErdoŒdu yolunun baƔlatŦlmasŦ ki nihai maliyeti 80Ͳ100 milyon lira arasŦnda olacaktŦr,istimlakleriveyapŦmŦylaberaber.2014yŦlŦnŦnsonunakadarbitirilmesihedeflenmekte.Yine onun batŦsŦnda güneye doŒru engebeli arazi boyunca 5200 metre uzaklŦkta UŒurlu Mahallesi’ne ulaƔŦlan 25 metre eninde, iƔte, çift gidiƔ geliƔli bir yol yapŦmŦdŦr. Onun da yapŦm iƔlemi baƔlatŦlmŦƔ bulunmakta. Bunlara bir dev yol ilave etmek istedik. Tabi bizim ölçeŒimize göre dev yol diye ifade edelim. Engebeli oluƔumuz, sokaklarŦmŦzŦn, mahallelerimizin sŦkŦƔŦk bulunmasŦ münasebeti ile batŦͲ doŒu kuƔaklamasŦnda Ɣu anda Tanjant yolu diye hizmet etmekte olan yolun yine batŦͲdoŒu kuƔaklamalŦaltŦbuçukkilometrelikbiryoldurburasŦ.OnungüneyindegüzergâhŦboyunca500ila1000 metre mesafede tanjant yolunu takip eden 20 km uzunluŒunda bir yoldur. Bu yol Ɣehrin batŦ giriƔinden baƔlamakta ve üst mahallelerimiz diye tabir ettiŒimiz BeƔirli’de bir tünelle ve Bahçecik’te birtünelleveƔehrinarkaplanŦndagördüŒünüzBoztepeilebirtünellegeçipMaçkavadisidediŒimiz Erzurum’a doŒru uzanan yol boyunca Akoluk istikametine doŒru devam etmekte. Bu muhtemelen 800milyonliragibibirmaliyetiçeren,belkiekleriylebirlikte1milyarTL’yeulaƔabilecekolanbirbüyük proje. Bunun orta bölümünde, Ɣehrimizin ErdoŒdu Mahallesi kŦsmŦnda Ahi Evren Hastanesi altŦnda 1200 metrelik bölümünü sanat yapŦlarŦyla yapŦm iƔlemini baƔlattŦŒŦmŦz bir yer. O yapŦm devam ederken,oAhiEvren’indoŒusundavebatŦsŦndakalanikialanazöncesöylediŒimçerçevedeöneleme sonrasŦnda yapŦlacak olan ihaleler ile yapŦ iƔlemini baƔlatmŦƔ olacaŒŦmŦz bir önemli alan. KavƔak düzenlemeleriolarakAyasofyasahilyolundakikavƔakdüzenlemesiihaleedilmenoktasŦnda,ReƔadiye veya itfaiye kavƔaŒŦ dediŒimiz bölgedeki kavƔak düzenlemesi de ihale aƔamasŦna yaklaƔtŦrŦlmŦƔ bulunmakta.BelkidiŒerkentlerdeolduŒugibibelediyebaƔkanŦarkadaƔlarŦmŦzŦnbizimdekentimizde ziyadesiyle sŦkŦntŦ duyduŒumuz, her zaman her iƔin mutlaka bir aleyhtarŦnŦn bulunmasŦ bizim kentimizde de epey zirve noktalardadŦr. Mesela insanlarŦn daha rahat, daha zaman tasarrufuyla yaƔayabileceŒibukavƔaklardabile,buyollardabileherzamandavalarlahukukiengellerlesizinbizim gibi belediye çalŦƔanlarŦ uŒraƔŦyor. Bu engellemelere raŒmen alabildikleri hukuki sonuçlarla yoluna devam ediyor. Bu konu Trabzon için çok elzemdi. Bizim trafiŒimiz oldukça dar olan caddelerimizde sŦkŦƔmŦƔdurumdaidi.VeönceliklebuplanlamalarŦyaparkengünlükkŦsadevreçözümlerideƔehirde yapmayagayretettik.Bununbirincisitrafikdüzenlemesiidi.BizimönemlibirƔansŦmŦzvarTrabzon’da, Karadeniz Teknik ÜniversitemizinvarlŦŒŦ.52binöŒrencisi,çok kŦymetliöŒretimüyesikadrosuilebu Ɣehir için önemli bir kazanç. Her zaman özveri ile bize destek olmuƔlar, destek olmaya da devam ediyorlar.Yanihangisorunuhangi çözümyollarŦylaneticelendirebileceŒimizi herzamanönerileriyle yardŦmcŦ olarak Ɣehrin yanŦnda duruyorlar. O münasebetle trafiŒin önemli tŦkanŦklŦŒŦnŦ Karadeniz Teknik Üniversitemizin de katkŦlarŦyla, 7stanbul BahçeƔehir Üniversitesi’nde de bu konuda biraz tecrübesi olan bir kürsü var, onun da bilgi birikimiyle ve Trabzon’daki incelemelerini bize rapor 66 yoluyla sunmasŦyla bir de bizim durak ve güzergâhlarŦ yeniden ele alŦp istatistiki verilerle hareket etmemizde, mevcut yollarŦmŦzŦn iƔleyebilir hale getirilebilmesi için dolmuƔ, otobüs duraklarŦmŦzŦn düzenlenmesi,güzergâhlarŦnŦndeŒiƔtirilmesiuygulamasŦnŦbaƔlattŦk.Budayürüyebilirhalegelmemizi teminetti.buanakadarbenbiraltyapŦ,birsacayaŒŦnŦnbirayaŒŦ,ikikentseldönüƔümlervekentsel yenilemeler, üç ulaƔŦmla ilgili çözümlerde yapmak istediklerimizi, planladŦklarŦmŦzŦ, uygulamaya baƔladŦklarŦmŦzŦ,sonuçlandŦrdŦklarŦmŦzŦanlatmakistedim.bimdibuönaçŦklamadansonrasüratledaha saŒlŦklŦ Trabzon’a, sizlerin de kentlerinizde ve belediyelerinizde uŒraƔtŦŒŦnŦz gibi, yürümek için bu çerçevedekilerin, bazŦ sosyal projelerin de daha saŒlŦklŦ, daha yaƔanabilir kentlerde, tabii ki o projelerindebirönemivar.ÇokzamanŦnŦzŦalmadansunumumutamamlamŦƔolayŦm.Azönceifade etmeye çalŦƔtŦm efendim, bu, Ɣunu mu çŦkarŦyorduk? Oraya belki gerekebilir. Tamam, teƔekkür ederim.Buyukarda,birdeƔunuifadeetmekistiyordum.BizimplakanumaramŦz61ya,birdebizhani spordaçokzirvebirkentizbubirgerçekyani.Bumünasebetle,helespordazirvebirkentolmamŦzŦ tabii ki en çok taçlandŦran futbol ve Trabzonspor. Hani 61. dakikada hep iƔte plakamŦz 61 diye statlardabirgösteriyapŦlŦr,iƔteosembolizerakamlamahalliseçimlerdedebizoplakanumarasŦyla61 proje diye rakamladŦŒŦmŦz bir hizmet sunumu programŦyla halkŦn huzuruna çŦkmŦƔ idik. AslŦnda bu projelerde bazŦlarŦ birleƔtirilebilir, bazŦlarŦ ikiye, üçe bölünebilir, ama hafŦzalarda kalmasŦ için plaka numaramŦzla hareket ettik. Onun için 61 rakamŦ odur, yanŦnda da o projenin hangi numaralŦ proje olduŒu ifade edilmektedir. bimdi Çömlekçi, bu dediŒimiz hemen limanŦn arkasŦndaki bölgedir. Rakamlar var, belki bu konuda arkadaƔlar size broƔürlerle takdim ederler. bu anda biz Çömlekçi’de sekiz binayla anlaƔmŦƔ, iki binanŦn yŦkŦmŦnŦ tamamlamŦƔ, ama en önemli de hâlihazŦr haritalarŦ bitirilmiƔ,imarplanlanmasŦbitirilmiƔ,bunlarŦnhepsienazaltŦƔaraysürealŦyor,enazyani.Sonrabina ölçümleritamamlanmŦƔ,binadeŒerlendirmeleritespitedilmiƔveondansonravatandaƔlarlaanlaƔma noktasŦnagelmiƔbulunmaktayŦz.ÇokönemlibirayrŦntŦyŦunuttum.BizkentseldönüƔümlerde,kentsel yenileme hariç, kentsel dönüƔümlerde paydaƔ olarak Toplu Konut 7daresinden yararlanmaktayŦz, TürkiyegenelindehemenhementümbelediyelerimizinyararlandŦŒŦgibi.TOK7güvenlibirpaydaƔve güvenlibirliman.AmaƔudabirgerçekkitümbelediyeleriçintümkentseldönüƔümlerineTOK7’nin ne Çevre behircilik BakanlŦŒŦnŦn ne de hükümetin gerçekleƔtirmesini mümkün deŒil. Belediyelerin önündebizimdegayretettiŒimizbirprojemizde,7stanbul’uniƔteFikirtepe’degayretettiŒiveyadiŒer kentlerimizin de gayret ettiŒi kendi imkânlarŦyla, kendi yaŒŦyla kavrulan kentsel dönüƔümleri yapabilmek. Bunun çok önemli bir handikabŦ da iƔ adamlarŦnŦn tabii ki en azŦndan yüzde 10Ͳ15 kendilerini korutabilmeleri için bir alanŦ kentsel dönüƔüme belediye marifeti ile yasal olarak tabi tuttuŒumuzda hak sahiplerinin bir kere mutabakatŦnŦn saŒlanmasŦ ve onlara saŒlanacak olan yeni konutlarŦbuprojeninfinanseedebilmesi,yüklenicilerindebirƔeycikkazanabilmesi.Bununenbüyük handikabŦne?7marŦnaoranŦ,buiƔlemisaŒlayabilecekƔekildekendiyaŒŦylakavrulmasŦnŦteminedecek Ɣekildedüzenlemek.BudayapŦyoŒunluŒunayolaçmayacaktarzdadevamettirilebilmeli.Nedenhem devamettirilirkenbirdealbenisininolupolmamasŦönemli.VarsayalŦmkibizbelediyelerolarakikibin konutun olduŒu bir yerde kentsel dönüƔüm yapŦyoruz. Bunun kendisini korutabilmesi için ne yapmamŦz lazŦm? Belli bir kar haddini ortaya koyup yüklenicileri yarŦƔtŦrmamŦz lazŦm. Yüzde 80 bir imar artŦƔŦ verecek olsak, ne olur? 4000 konut yapacak oluruz. Hadi bunun imar yönünden önemli sorunlarŦnŦ dikey yerleƔimle halletmeye çalŦƔtŦŒŦmŦzŦ varsayalŦm. Oradaki 2000 konut sahibine konutunuteminettiktensonradiŒer2000konututümTürkiyeveƔehirlervetümmahallelerdebunu uygulamaya kalktŦŒŦmŦz zaman kime satacaŒŦz? Yani finansman saŒlanmamŦƔ oluyor. DolayŦsŦyla yapŦlacak olan Ɣey bu tarzdaki kentsel dönüƔümlerdeki öncelikli bölgeleri tespit etmek ve öncelikli bölgelerdedebufinansmanŦnkŦymetartŦƔŦƔeklindegerçekleƔmesinisaŒlamak,sayŦsalartŦƔƔeklinde deŒil,kŦymetartŦƔŦƔeklinde.Oönemliyani.BubakŦmdanTOK7güvenlibirpaydaƔvegüvenlibirliman 67 amaTOK7’nindegücübelli.HerzamanherölçüdesizeyardŦmcŦolamŦyor.NeyapŦyorbirde?Benim bunuçevirebilmemiçin,diyor,verinbanaarsanŦzŦ,verinbanaazdahauzakbiryerdekiarsanŦzŦkiben deonudeŒerlendireyimvebuprojeyiçevirebileyim,gibi.ÇömlekçisöylediŒimbirbölge.Bumeydan parkŦ hemen bu Hamamizade’nin arka bölümündeki park, belki birçoŒunuz görmüƔtür. Trabzon dar alanlŦ bir yer olmasŦ münasebetiyle biz burayŦ 4 milyon liralŦk bir proje ile birlikte gerçekleƔtirdik. BaƔladŦk, 6 ayda bitirdik. 4500 m² idi orada insanlarŦn yararlanabildiŒi alan. 15.000 m² haline geldi. ÖzellikledesosyalaçŦdanyarŦdanaƔaŒŦbölümündevatandaƔlarŦnherhangibirkafeteryadaoturmak ve herhangi bir çay içmek iƔte sandviç yemek gibi zorunluluk altŦnda kalmayacaŒŦ, serbest olarak oturabileceŒi, dolanabileceŒi yerler teminine çalŦƔtŦk. Tabakhane, anlattŦm, Ɣu an itibariyle iƔte 685 binanŦnyŦkŦlacaŒŦ,2300üaƔkŦnhaksahibiyleanlaƔmanŦnsaŒlandŦŒŦ,40milyonTLparanŦnödendiŒi,40 milyon deŒil 60 milyona burada ulaƔŦlmŦƔ durumda. Hak sahipleri malumunuz olduŒu gibi kentsel dönüƔümlerde yapŦlan konutlardan istedikleri takdirde yüzde 30 indirim, 15 yŦl vade alabiliyorlar. O Ɣekilde konut devri ile de toplam ödemenin 60 milyona ulaƔtŦŒŦ bir kentsel dönüƔüm alanŦ. burasŦ efendim, Ɣu anda da belki bugün öŒleden sonra imar müdürlüŒümüzün, ekip proje müdürümüzün size izleteceŒi bir bölge. ZaŒnos’un 3. EtabŦ. bu binalarŦn görüldüŒü yerin önündeki cadde MaraƔ Caddesi.Oradandenizarkadagörülüyor.7ƔteƔimdiparaödemelerinedebaƔladŦŒŦmŦzobinalarvar. Bu ZaŒnos deresinin üstü açŦk olarak sahile kadar ulaƔmasŦ temin edilecek. Biz iddia ediyoruz ki Ankara’daki Dikmen vadisinden daha güzel bir vadiye ulaƔmŦƔ olacaŒŦz dördüncü etabŦnŦ bitirdiŒimizde. Ayasofya’daki kentsel dönüƔüm bu. Ayasofya 7stanbul’daki gibi ismi orada, oraya benzeyen bir müze. AslŦnda enteresan bir bina. Bilmiyorum orayŦ misafirlerimize gezdirebildiler mi. Efendim? OrasŦ çok enteresan bir yer. 1250li yŦllarda Bizans’tan ayrŦlan Komnenoslar buraya geliyorlar.OnlarŦnbirakrabalarŦdaGürcistan’da,iƔteprensler,iƔteprensesler.Komnenoslarburada 1250li yŦllarda Komnenos krallŦŒŦnŦ kuruyorlar. Bunu da onlar yaptŦrŦyorlar. Fakat eƔ zamanlŦ bir medeniyet var, Selçuklu medeniyeti. Orada size mihmandarlar izah edecektir. Orada Selçuklu motiflerivar.SelçukluustalarŦnŦdaçalŦƔtŦrdŦklarŦbiliniyor.Yanimedeniyetlerinortakfigürleriniiçeren biryapŦt.Sonradan,1906lŦyŦllarda1.DünyaharbisŦrasŦndaTrabzon’uniƔgalindeorayŦRuskuvvetleri depoolarakkullanmŦƔ.ÇokgüzelbirkentbalkonugibietrafŦtamamenistimlaklerigerçekleƔtirdiŒimiz ve temizlediŒimiz bir yer, rekreasyon çalŦƔmasŦ yapŦlacak ve müze olarak hizmet etmeye devam ediyor. Böylece medeniyetlerin ortak eseri gibi görünen bir yer yani Ayasofya müzesi. Ayasofya müzesisonrasŦndaKomnenoskrallŦŒŦburadazamaniçindePontusimparatorluŒuisminidealmŦƔ.7Ɣte Sümela, mesela, ondan önceki dönemde yapŦlmŦƔ olan ve bir, iƔte, dini eŒitimin de o zaman sürdürülmüƔ olduŒu bir yer. Enteresan bir sonuçtur, 1453’te Fatih Sultan Mehmet 7stanbul’u fethettiktensonraOtlukbelimuharebesinegidiyorordusuylaveUzunHasan’labirmuharebeyapŦyor. OradandönüƔte7stanbul’adönmüyor,onumaŒlupediptabiiyetinialdŦktansonravehemenkuzeye yöneliyor,deniztarafŦndandeŒil,daŒtarafŦndanTrabzon’ukuƔatŦyor.AynŦzamandadonanmasŦnŦda denizden getirtiyor. KuƔatma devam ederken donanmanŦn da geliƔiyle Trabzon, o zamanPontus en son olarak teslim oluyor. böyle bir sözü ifade ettiŒi söyleniyor, ‘Trabzon fethedilmeden, 7stanbul’un fethitamamlanmamŦƔolurdu.’AslŦndaçokönemlibirstratejikyolizliyoryani.Ayasofyaozamandan kalma.BurasŦ,ƔuandaiƔteensonprotokolünüyaptŦŒŦmŦzveçalŦƔmalarŦnŦsürdürdüŒümüzNarlŦbahçe bölgesi. ArkadaƔlar size tarif ederler onu. Kent tasarŦm ofisi vadilerimizden biriydi. Bir ortak akŦlla Ɣehri yönetmeye gayret ettik. Yani mimarlar odamŦz, mühendisler odamŦz, sivil toplum kuruluƔlarŦ, Karadeniz Teknik Üniversitemiz hemen her projede bizim hazinemizdir yani, burada kŦymetli hocalarŦmŦz, üyelerimiz de var. Mesela Ɣimdi ileride göstereceŒiz bir AkyazŦ’mŦz var, Osman Bey HocamŦzvar,onunfikirlerindençokistifadeettim,onunbanabilimselolarakanlattŦklarŦnŦgidipbuiƔi yürütenlerezorunlukoƔtum,elimdengeldiŒikadarbelediyeolarakyaptŦrmayagayretettik.Hepimizin 68 birderdivar,bizbüyükƔehirbelediyesideŒiliz.buandataslaŒŦhazŦrlanmakta olan13ildenbiriside biziz. BüyükƔehir belediyesi olmamakla beraber bütün ilçe ve belde belediyelerimiz, bizim bölgelerimiz için özellikle ifade etmek istiyorum, finansal darlŦkla çalŦƔtŦklarŦ için elimizdeki imkân neysedestekolmayagayretettik.Birdebizimburadaefendim,DoŒuKaradenizBelediyelerBirliŒimiz var. DoŒu Karadeniz Belediyeler BirliŒi, hani Marmara Belediyeler BirliŒi gibi, Ege Belediyeler BirliŒi gibi bir birlik. Orada da hem bilgi paylaƔŦmŦnda, eŒitimde, seminerlerde, iƔ makinelerimize varana kadar karƔŦlŦklŦ destekte gayretlerimizi sürdürüyoruz. Bütün belediyelerimizin yaptŦŒŦ gibi eͲ belediyeciliktemesafealmayagayretettik.bunuiddiaedebiliyoruz,Türkiye’debukonudakienöndeki belediyelerden birisi olduŒumuzu diŒer belediyelerdeki arkadaƔlarŦmŦzla konuƔmalarŦmŦzŦ da sürdürdük. Bu çerçevede bizim hani Trabzonspor’umuzun rengi bordo mavidir ya, dün akƔam belediyebaƔkanŦarkadaƔlarŦmŦzdanbirkŦsmŦylagezerken,biryeryaptŦrmŦƔtŦk,dediki,‘buradakirenk bordoͲmavideŒil’.Dedikki,buartŦkbordomaviden,ozamandiŒerƔehirlerdengelenmisafirlerimiz ‘yabaƔkarenkyokmu?’diyeƔikâyetedebilirlerdiye‘buranŦnrenginiayrŦyaptŦk’dedik.Bukentimizin belediyesiningiriƔinde,giriƔteoradagörevliarkadaƔlarŦmŦzgelenlere‘hoƔgeldiniz’diyerek efendim, ‘talebiniz ne?’ deyip, bilgisayara girip takibini yapŦyorlar. Bu bizim muhtarlarŦmŦzla çektirdiŒimiz bir çalŦƔma sonrasŦ fotoŒraf. Hepinizin mahallelerinde olduŒu gibi muhtarlar önemli halkŦn ihtiyaçlarŦnŦ getiriyorlar, saŒ olsunlar, var olsunlar. 7Ɣte elimizden gelen desteŒi onlarla. Bu meydan parkŦnŦn sol taraf görünümü. O da önceki minibüslerimizin oradaki hali ahvali. bu anda onlar yok, o hatta minibüsler yok yani. ErdoŒdu yolunu ifade etmeye çalŦƔtŦm. Bunlar, yŦkŦm yapŦm devam ediyor. SoldakiüsttekibölümobölgedekitopografyayauygunistinatduvarlarŦnŦnyapŦlmasŦylasürdürülüyor. BukavƔakdüzenlemelerini,birazönceifadeettiŒimReƔadiyekavƔaŒŦ,itfaiyekavƔaŒŦdediŒimizyer.Bu yineƔehiriçindekibiraltgeçidimiz.buaraçlarŦnolduŒuyerleriistimlâkedip,oradakibinalarŦyŦktŦk.O bulvarŦgeliƔtirmeyeçalŦƔŦyoruz.BuyineƔehrimizdeTanjantyolunabaŒlantŦsŦnŦyapmayaçalŦƔtŦŒŦmŦz biryer.BuazönceifadeettiŒimenbüyükprojediyenitelendirdiŒimizƔehrigüneyeaçabilecekolan Kanuni BulvarŦ. AslŦnda Ɣehirde bir de güney çevreyolu projesi var. Ama güney çevreyolu, diŒer ƔehirlerimizdekiçevreyollarŦgibitransitbiryololmasŦmünasebetiyleƔehringünlükyaƔamŦnŦçokfazla etkileyecek bir yol olmayacak. Ama bu yol mutlaka Ɣehrin günlük yaƔamŦnda rahatlamaya, ulaƔŦma, güneyikuzeyevereceŒikavƔaklarladevamettirecek.Bu,obaƔladŦŒŦmŦzUŒurluKarƔŦyakaYolu.AkŦllŦ durak, o ekranlarŦ da ilave ettiŒimiz duraklarŦmŦz. Yani otobüslerin nerede, ne zaman gelip gittiŒini diye.7ƔtebukartuygulamalarŦnda,otobüslerdesolköƔedegördüŒümüzgibidevamettiriyoruz.Bubir sadecetasarŦm.AkyazŦbölgesindebirdolgualanŦinƔaetmekteyiz.OrayayerleƔtireceŒimizƔehrinbatŦ giriƔinde otogar olarak koyacaŒŦmŦz yerin tasarŦmŦ. Otoparklarda, biz belediyeye ait bölgelerde özel iƔletimitamamenkaldŦrdŦk.EnbüyükçektiŒimizsŦkŦntŦlardanbirisi,iƔteadamotoparkyapmŦƔbiryeri iƔgaletmiƔ,ücretiniödemiyor,hukukençŦkarttŦkveyaotoparkolanbiryerikiralamŦƔ,3sene5sene geçmiƔ ücretini ödemiyor. Hepimizin çektiŒi sŦkŦntŦlar bunlar. Bu konuda hiçbir tavizimiz olmadŦ ve mutlaka tahliye davalarŦyla alacaŒŦmŦzŦn da icra takibine gayret ettik. AlabildiŒimizi aldŦk, alamadŦŒŦmŦzŦalamadŦk.Birdebu,buradaƔöylebirözellikvar,otoparklarŦveparkomatlarŦçokucuz tutmaya gayret ettik. 7lk 20 dakikasŦnŦ ücretsiz yaptŦk, bunu diŒer Ɣehirlerimiz de aynŦ Ɣekilde uyguluyor zaten ve böylece hani insanlarŦn düzensiz araçlarŦnŦ bŦrakmamaya çalŦƔmalarŦnŦ söyledik. Atasu barajŦnŦ anlatmŦƔtŦm. Bu manivelayla suyu Ɣehre verdik. Derin deniz deƔarjŦnŦ ifade etmiƔtim. Onu, geldiŒimizde,1yŦliçindeyenidenbitirerekhizmetesoktuk.BuZaŒnosvadisininve Tabakhane derelerinin üstünün açŦlmasŦ, Devlet Su 7Ɣlerimizle tersip bentlerini yaptŦk yanlarŦndan kanalizasyon sistemlerini geçirdik. DoŒalgaz Trabzon’da tamamen yaygŦn deŒil. bu anda 7Ͳ8 mahallemizde kullanŦlŦyor. 2014’ün sonuna kadar bitirmeyi hedefleyecek Ɣekilde çalŦƔmalarŦmŦzŦ sürdürmeyi düƔünüyoruz.Hep,bütünbelediyelerimizinyaptŦŒŦsosyalyardŦmlardanbiryenisi,kartvererekihtiyacŦ 69 olanarkadaƔlarŦmŦzaSosyal7ƔlerMüdürlüŒümüzünaraƔtŦrmalarŦnagöre.OnlarŦnherhangibirsŦkŦntŦ hissetmeden, kendi kartlarŦyla, iƔte, her mahallede alŦƔveriƔ yapabilecekleri yerlerden almalarŦna çalŦƔtŦk. Bu mikro kredi bir, Türkiye’de birçok belediyemizin yaptŦŒŦ bir iƔ, israfŦ önleme vakŦflarŦ, Ɣubelerini kurarak, meslek edindirme kurslarŦna devam ederek ve o Ɣekilde talep eden hanŦm kardeƔlerimizedemikrokredilerteminederekonlarŦnkendigeçimlerini,hattabazŦlarŦvergimükellefi olabilecek hale bile geldiler. Mesela Ɣu kardeƔimiz onlardan birisi. Kazaziye ve Telkâri sanatŦnŦn kursunugörmüƔ,dahasonramikrokredialmŦƔ,sonradabirdükkâncŦkaçabilmiƔ.ProfesörAzizAkgül Bey var, bir dönem milletvekilliŒi yaptŦ. Bu 7srafŦ Önleme VakfŦnŦn baƔŦnda o var. Bu konuda çok gayretli ve tecrübeli. Biz onun vasŦtasŦyla Ɣubeyi kurduk böyle yani. Bu, efendim, dün Bursa BüyükƔehir Belediyemizin de yine yaptŦŒŦ hizmetlerden birisi, belki hepimizin yaptŦŒŦ hizmetlerden birisi. SaŒlŦk BakanlŦŒŦ’nŦn çok güzel bir çalŦƔmasŦ var son zamanlarda. Diyelim kronik hastalŦŒŦ olan, diyabetiolanveyafelciolan,kŦsmifelciolanhastalarvar.Evlerindeziyaretediyorlar,doktorgeliyor, bir yenilik var mŦ yok mu bakŦyor. Zaten saŒlŦk kurulu raporu olduŒu için ilaçlarŦnŦ da yazŦp hemen kendisine verebiliyor. bimdi o ekiplerle birlikte daha çok olmak üzere biz de bu diŒer destek olacak ekiplerimizi, kardeƔlerimizi gönderiyoruz, iƔte, çamaƔŦrŦ varsa yŦkanŦyor, bulaƔŦŒŦ varsa yŦkanŦyor, yemeŒiyoksayapŦlŦyorvedestekolunmayaçalŦƔŦlŦyor.7ƔteherbelediyemizinolduŒugibiengelsizbir Trabzon’a ulaƔmak için engellilerimizle her zaman programlarŦmŦzŦ sürdürüyoruz. Bu göreceŒiniz ZaŒnosVadisi’nderamazanetkinlikleri.BizTrabzonolarakƔudüƔüncedeyiz,haniramazanhepimizin bildiŒibir kaynaƔma,kardeƔlik,barŦƔayŦdŦr. RamazançadŦrlarŦna da,yani,belediyeolaraktaraftarŦz. Niye, yolda evine yetiƔememiƔtir, gelir iftarŦnŦ orada bizimle birlikte açar veya ihtiyacŦ vardŦr, gelir orada iftarŦnŦ bizimle birlikte açar. Bir birliktelik, bir kaynaƔma oluyor. Yani o bakŦmdan onlara da taraftarŦz. KadŦn konuk evimiz iƔte onu da yasal gerekliliŒi. Bunu da Ɣöyle, hanŦm kardeƔlerimizin yaptŦŒŦ iƔ ve iƔlemlerde sosyal sorumluluk çerçevesinde AVM’lerin, alŦƔveriƔ merkezlerinin bilabedel yer teminleri de belli zamanlarla sŦnŦrlŦ olmak üzere oluyor. 7Ɣte burada yine yaptŦŒŦmŦz sosyal çalŦƔmalara devam. Üniversite öŒrencilerimize, iƔte, mesela çamaƔŦrŦnŦ getirdiŒinde yŦkatŦyoruz, kurutuyoruz sonra verebiliyoruz. Bu ufak destek, belki zaman tasarrufu ediyor, derslerine daha çok çalŦƔabiliyor. Bir gençlik meclisli kurduk belediyemizde. 7stanbul büyükƔehirde de vardŦ, belki diŒer belediyelerimizdedevar.YaniyeniyetiƔenkuƔakbelkibizimgörmediklerimizibizegetirebiliyor.BazŦ projelerle de Ɣehirlerinin geliƔmesine yardŦmcŦ oluyor. Üniversite öŒrencilerine bursta istediŒimiz noktayaulaƔamadŦkbaŒŦƔçŦylaihtiyacŦolanöŒrenciyibuluƔturmaktanötürü.BelediyedenbilindiŒigibi yasal olarak bütçe ayŦramŦyoruz ve o münasebetle de ancak baŒŦƔçŦ ne kadar oluyorsa ihtiyacŦ olan öŒrenciyibuluƔturuyoruz.BuüniversitehazŦrlŦkkurslarŦnŦbizyapmakdurumundakaldŦkMilliEŒitimle beraber. Üniversite hazŦrlŦk kurslarŦ tabii, ülkemizde bir dert yani. Hepimizin çocuklarŦ var, efendim, eŒitmekiçinokurslaragönderiyoruz.Peki,bune?Yaniailebütçelerinibazenzorlayan,birçokailenin de yapamadŦŒŦ bir iƔlem. Bunun için böyle bir proje baƔlattŦk. Dershane sahipleri, Ɣey dediler, ‘efendim niye bunu yapŦyorlar, iƔte biz bu iƔle iƔtigal ediyoruz, iƔte çok ihtiyaçlŦ öŒrenci varsa, Ɣey yapalŦm yani biz kurslarda,’ ‘olsun’ dedik. ‘YapŦn, peki. 550 tane böyle öŒrenci var, bunlarŦn 1 lira ödeyecekhaliyok.Gelin,bunlarŦ10tanedershanemizvarsaelliƔerkiƔilikbirersŦnŦfyapŦn,okutun,biz de yapmayalŦm.’ ‘Yo, olmaz, 2 tane 3 tane her birimiz alabiliriz’ peki bunlarŦn hiçbirinin böyle bir imkânŦyok,olmaz,iƔtebizdealeyhtepropagandayabaƔlarŦz,baƔlayŦn.BunlarhepimizinevlatlarŦ.Bu 550insanbelki400tanesiüniversitekazanacak,okuyacak,insanayapŦlanyatŦrŦmenbüyük,engüzel yatŦrŦm.OnlarlaanlaƔamadŦkonlarlaokonularda.AslŦndaben,baŒŦƔlayŦnyanisizlerleƔunupaylaƔmak istiyorum,bumillieŒitimiƔiböylebirdertyani.BakŦnsaŒlŦktabüyükbirdevrimyapŦldŦ.Dünburada SaŒlŦk BakanlŦŒŦ MüsteƔarŦ kŦsaca özetlemeye çalŦƔtŦ. Niye? Özelden de hizmet alŦnŦyor. Özel okul da olsun,özeldershanedeŒil.Birgün, efendim baŒŦƔlayŦnŦz,hepimizindershanesahibiolanyakŦnŦvar, 70 dershanede çalŦƔan insanŦmŦz var. Böyle bir tartŦƔma ortamŦnda âcizane dedi ki ‘peki biz bir Ɣey yapsak,elimizdeimkânolsa,ülkeolarakbütünokullarŦmŦzŦsizeversek,dershanesahipleri,tapusunu da versek, milli eŒitimin bütçesini de versek, bizim tüm Türkiye evlatlarŦnŦ eƔit yetiƔtirin.’ Ben hiç üniversitekursunagitmiƔbirideŒilim.BelkiozamançokayyukaçŦkmamŦƔtŦbuüniversite,iƔtehazŦrlŦk kurslarŦfalan.Birterslikvarburadayani.MillieŒitimbütçeninenbüyükkŦsmŦnŦndoŒrubirdavranŦƔ verildiŒi bakanlŦŒŦmŦz niye oradaki öŒrencilerimiz üniversite kazanamŦyor da dershaneye gidenler kazanŦyor?BirçarpŦklŦkvarburada,bunudüzeltmeklazŦmyani. BaŒŦƔlayŦnbukonudertolduŒuiçin ifade ettim. Bu bizim eski binamŦz hemen bu parkŦn içinde. Kent müzesi olarak çalŦƔmasŦ için hazŦrlanŦyor. Sanat Ɣehridir Trabzon. Trabzon’da 1900lü yŦllarda opera vardŦ. Tiyatro, resim, müzik, edebiyat, gerçekten çok hazinesi olan bir kenttir. Biz karŦnca kaderince destek olmaya çalŦƔŦyoruz. AmaüniversitemizdeyinedediŒimgibiokonudabüyükvarlŦŒŦmŦz.Trabzon’danyetiƔenlerveülkede olanlardadestekçilerimiz.BiliyorsunuzbizhoronsahibiyizamaherTürkiyeetkinliŒindehoronumuz dâhil diŒer özelliklerimizi tanŦtŦyoruz. Ortahisar,o kentsel yenilemenin olduŒu bölge. Ortadaki sayŦn valimiz Doktor SayŦn Recep KŦzŦlcŦk. Sizlerle birlikte olmak isterdi çok. Pozitif, her zaman yardŦmcŦ, destekçibirmülkiamirdirveyurtdŦƔŦndaolmamünasebetiylekatŦlamadŦ.Budaefendimyinededikya hani sporun zirve kentiyiz, ama gerçekten öyleyiz. Futbolun da tabii ki yine en zirvelerindekilerden biriyiz. GeçtiŒimiz 23Ͳ30 Temmuz 2011’de Trabzon’da olimpiyat sŦfatŦnda ilk uluslararasŦ etkinlik yapŦldŦ,Türkiye’deolimpiyatisminitaƔŦyan.MeselaUniversiaddavaramaolimpiyatisminitaƔŦmaz. MeselaiƔteKaradenizoyunlarŦvar,AkdenizoyunlarŦvaramaolimpiyatisminitaƔŦmaz.Buolimpiyat ismini taƔŦmasŦ münasebetiyle Atina’dan olimpiyat töreni ile meƔalesini alŦp getirdiŒimiz Avrupa Gençlik Olimpik OyunlarŦ idi. 49 Avrupa ülkesinin iƔte 18 yaƔŦnŦ geçmeyen gençlerinin katŦldŦŒŦ bir büyüketkinliktir,onbiniaƔkŦninsanŦvesporcuyumisafiretmeimkânŦnakavuƔtuk.Bumünasebetle deƔehirde,9branƔtaolanbuyarŦƔmalarmünasebetiyletenisteolsun,jimnastikteolsunTürkiye’nin en üstün tesisleri kurulmuƔ oldu. Bu hepimizin derdi olan iƔ, istihdam saŒlayabilmek. Belki birçok belediyemizbukonudakisŦkŦntŦlarŦnŦtamolarakçözemiyor,bizdeçözemiyoruz.BizimƔehrimizde20 yŦllŦk bir seyyar sorunu vardŦ, 20 yŦllŦk. Göreve baƔladŦŒŦmŦz zaman, aman bu konuda zabŦta öldürülmüƔtür, o olmuƔtur bu olmuƔtur, buraya dokunmayŦn hadisesi vardŦ. Bir Ɣehrin dokusunun bunukabullenmesimümkündeŒil,farklŦbirmetotizledik.BütünmüdürarkadaƔlarŦmaçokteƔekkür ediyorum, burada onlarŦn bir dernek kurmasŦ, dernekleri ile görüƔmelerinin sürdürülmesini Ɣimdi aramŦzda olan yine SayŦn Osman Gökhan, makine mühendisi olan ve baƔkan yardŦmcŦmŦz olan arkadaƔŦmŦz sürdürdü, müdürlerimiz sürdürdü, saŒ olsunlar. OnlarŦ muhatap aldŦk. Siz birinci sŦnŦf Trabzon hemƔerisisiniz, biz de sizin hizmetinizdeyiz diye ifade ettik. Yerler temin ettik ama bunu çözeceŒizbirliktededik.SaŒolsunlar,onlardateƔekkürediyoruzbirçoŒuesnafolduveTrabzon’daki seyyar sorunu önemli bir ölçüde, yani böyle mahalle aralarŦnda kaçak göçek günübirlik olanlarŦn da zaten kaldŦrŦlmasŦ her zaman her gün dinamik olarak sürdürülmekle beraber, merkezi yerlerde olan bu sorun ortadan kaldŦrŦldŦ. Bir önemli özellik bu diyaloglar sayesinde efendim, biz zabŦta seyyar çatŦƔmasŦ,dövüƔmesi,birbiriniyaralamak,kafaͲgözkŦrmakgibihiçbirƔeyolmadŦ.EmniyetleçatŦƔma daolmadŦ.BunuaslŦndasaŒlayan,3aylŦkbukonudakiönemliönhazŦrlŦkidi.ObakŦmdanbenkŦymetli misafirlerimizin huzurunda Osman Gökhan Bali’mize ve arkadaƔlarŦna da teƔekkür ediyorum, efendim.Sporcuyuz,herzamangençlerdâhildesteŒimizisürdürüyoruz.Buçokönemlibirdevproje, bir dolgu alanŦ, dünyanŦn çeƔitli kentleri bunu yapŦyor. Bizim bu dolgu alanŦmŦz da batŦ Ɣehrimizin çŦkŦƔŦnda olan sekiz yüz bin metrekareyi içeriyor. Tabii Ɣöyle, SayŦn Hocam Profesör Osman Bey de burada, onlarŦn önemli endiƔeleri vardŦ jeolojik açŦdan, zemin açŦsŦndan. Bu konuda çok ŦsrarlŦ olduŒumuzubelediyeolarakifadeetmekistiyorum.BuprojeninpaydaƔlarŦTrabzonBelediyesiGençlik SporGenelMüdürlüŒü,TopluKonut7daresiveKarayollarŦ;kavƔaklarŦ,yollarŦmünasebetiile.Tabiiki 71 zemin çok önemli. DolayŦsŦyla yirmi yerde daha zemin sondajlarŦ yapŦlmasŦnŦ mutlaka Ɣart koƔtuk yaptŦlar. Karot numuneleri alŦndŦ. OnlarŦn dayanŦklŦlŦk testleri yapŦldŦ. Jeofizik çalŦƔmalar yenilendi; amabunaraŒmenbundansonrakizamanlardadayineSayŦnhocalarŦmŦzŦn,bilimadamlarŦmŦzŦnbize vereceŒi öngörülere göre hareket etmeye gayret edeceŒiz. Burada otuz beƔ bin kiƔilik bir stat yapŦlacak.Bustat,futbolstadŦnŦnyanŦsŦra,yanŦndaTrabzonSpor’unveyadiŒersporkulüplerininspor okullarŦ olacak. Kongre, kültür merkezleri yerlerini almŦƔ olacaklar. KarƔŦ tarafta görülen, Ɣehrin Ɣu andaiçindebulunduŒumuzkŦsmŦ.BudaƔehrinBatŦçŦkŦƔŦndakiAkyazŦBölgesi.Asfaltplentinibizkendi imkânlarŦmŦzla yaptŦrdŦk. Bu konuda SayŦn Çevre behircilik BakanŦmŦz SayŦn ErdoŒan Bayraktar’Ŧn önemli bir baŒŦƔ desteŒini gördük. Huzurunuzda ona da teƔekkür ediyorum. 7ki yüz kŦrk dokuz ton günde kapasitede. Bunu biz efendim, Bursa’da konuƔlanmŦƔ olan bir iƔadamŦ yaptŦ. SoyadŦ “Nezir” zannedersem.Neydiefendim?Hah,“NezirGencer.NezirGencer.”AslŦndakamudadaçalŦƔmŦƔolan iyi,tecrübeli birkarayolcuveteknolojikolarakda çokiyibir plentolduŒunu ifadeetmekistiyorum. TeknikHizmetlerbinamŦzŦkendimizyaptŦk,imkânlarŦmŦzlabitirdik.OrayataƔŦnacaŒŦzƔimdi.Birdebu otobüslerkonusuvardŦ.BiztoplutaƔŦmacŦlŦkdadediŒimizgibiraylŦsistemhemmaliyetetkinlikolarak Ɣuanda Ɣehrimizde uygulamaya koyamadŦŒŦmŦz bir iƔ. Maalesef 2009’a kadar geldiŒimizde 70Ͳ72 model otobüslerimiz vardŦ. 7Ɣte hani, mahdut olan paramŦzŦ, belli oranda kullanarak ne yapmak istedik? Önce bir on otobüs, sonra bir on otobüs daha, Ɣimdi bir on otobüs daha alŦyoruz. Yani, otobüs filomuz yeniliyoruz. Bu de vatandaƔŦn memnuniyetini temin ediyor. Bu da Ɣehrin BatŦ çŦkŦƔŦnda,Ayasofya’nŦnöntarafŦndaiƔte,“Oyuncakistan”diyeçocuklarŦmŦzçokraŒbetettiŒibiryer.bu dün akƔam da bazŦ belediye baƔkan arkadaƔlarŦmŦzla, belediye çalŦƔanlarŦmŦzla yürüdüŒümüz bir yürüyüƔyolu.5625metre.Yani,6km’yeyakŦn.FarklŦözelliŒiƔuefendim,oradaizlediŒinizgibi.bimdi kentintümbulvarŦboyuncadevamediyor.Mesela,birkamuoyuyoklamasŦyaptŦk.“buradakibanketin bu tarafŦnda, yani Ɣurada mŦ olsun yol, yoksa deniz tarafŦnda mŦ olsun?” diye. Bütün hanŦm kardeƔlerimiz,hanŦmefendiler,beyefendilerferaholmasŦbakŦmŦndan,hemdeböylebirsŦkŦntŦlarŦnda denizi seyrederek atmalarŦ yönünden, bu tarafta olmasŦnŦ öngördü. buraya bakŦn, küçücük böyle fayton gibi estetik bir Ɣeyler koyduk. Buraya sahip olabilsinler diye. bu ceplere koyduk bunlarŦ. Karayolu sahasŦndaki ceplere. Bunda da tabii karayollarŦmŦz yasal olarak bizimle sŦkŦntŦya girdi iƔte. bimdiliköyledevamediyor.BuyolkauçukdöƔeli.TartanpisttarzŦndabiryol.behrinözelliŒiƔu,5000Ͳ 6000 metre içeren Ɣeyler var efendim, yani yollar; ama yürüyüƔ yollarŦ daha çok böyle elips veya dairesel tarzda. Bu kentin tüm bulvarŦ boyunca devam ettiŒinden, insanlarŦmŦz Ɣu mahalleden eƔofmanŦylageliyor,iƔteyürüyüƔünüyapŦyor,sonraeƔofmanŦylahemenevinedönüyoroƔekildeyani. Halkla kucak kucaŒa, barŦƔŦk bir yol olmuƔ olmasŦ, bu arada tabii baƔka bir mesleki ukalalŦk daha yapmamaizinistirhamediyorum.bimdiefendim,DünyaSaŒlŦkÖrgütü’nünsonraporlarŦndanbirinde günde5000metre,hergün,koƔarakdeŒildehafiftempoludaolsayürüyüƔyapmayŦherkesetavsiye ediyorDünyaSaŒlŦkÖrgütühepimizede.EŒer5000metreyürürsebirinsan%40oranŦndakoronerani rahatsŦzlŦklardan kalp krizi, tŦkanŦklŦk gibi kendisini korumuƔ oluyor. Hiçbir ilaç bu korumayŦ saŒlamŦyor.ObakŦmdan,inƔallahzamanlarŦnŦzolurdagünde5000metreyürürsünüz.Evetefendim. Bunun imaline baƔladŦk. 7çiƔleri BakanlŦŒŦmŦzŦn bir genelgesi bu, zorunlu bir genelge: 7kinci el oto galericilerin meskûn mahallerinden çŦkartŦlmasŦ. MezarlŦklarŦmŦza büyük özen gösterdik. Bunu eͲ belediyeciliŒimizedeyerleƔtirdik.15Ͳ18Ekim’deMimarlŦkOlimpiyatlarŦburadayapŦlacak.Otuzülke katŦlacak. Çevre behircilik BakanŦmŦz SayŦn ErdoŒan Bayraktar’Ŧn himayelerinde gerçekleƔmiƔ olacak. Bu Hamamizade Kültür Merkezi, Ɣuanda içinde bulunduŒumuz merkez, bizden önceki dönemdeki belediyemizinihaleettiŒibirtesistir.Toplam11milyonlirayamalolmuƔtur.5milyonliralŦkbölümüo zamana kadar ödenmiƔ idi. 6 milyon liralŦk bölümü de dönemimizde ödenerek hizmete sokuldu. Bu ƔuandakihizmetbinamŦz,AtatürkBölgesindekibinamŦz.BubinamŦzaslŦndaoda13.300metrekare 72 alanŦmŦz vardŦ. Hak paylaƔŦmŦ tarzŦnda, ihaleyle 49.000 metre karelik kapalŦ alanlŦ yüklenici yaptŦ. KendisinekaldŦ.20.000metrekarekapalŦalandabelediyeyehizmetbinasŦolarakkalmŦƔoldu.buda, bizimbuƔeyde,ƔampiyonluklarŦmŦzçokolanbirkentolduŒumuziçin,takŦmlarŦmŦzŦorayakoyuyoruz. Bu bir iƔte, Türkiye’de bir ilgi uyandŦrmŦƔ olan bir proje ve devam ediyor da yine. Van’daki çocuklarŦmŦza da devam ederken daha önce baƔlattŦŒŦmŦzdŦ. Van’daki çocuklarŦmŦza da deprem sonrasŦndaoyuncakkardeƔliŒiyleoküçükyavrularbirçokoyuncaklarŦnŦulaƔtŦrdŦlar.VakŦfüniversitesi kurulmasŦna destek vermeye çalŦƔtŦk. Sahilde göreceksiniz efendim. BurayŦ, bu bölgeleri 1 buçuk milyonlukyani1,5trilyonlukaŒaçdikiminigerçekleƔtirdik.bimdidahagüzelhalegeliyorlar.7mkânlarŦ sŦnŦrlŦ.OnusonundabahsedeceŒim.ObakŦmdan,diŒertümbelediyelereolduŒugibiOrmanSu7Ɣleri BakanŦmŦz SayŦn Veysel EroŒlu’na teƔekkür etmek lazŦm. Tüm fidanlŦklarŦ, tüm belediyelere açtŦ. OradakifidanlŦklardanbinabedeliteminedilebiliyor.BunudapaylaƔmŦƔolalŦm.7ƔteonlarvasŦtasŦyla yaptŦŒŦmŦz ve Türkiye’nin büyükƔehir olmasŦ, Ɣey pardon Trabzon’un büyükƔehir olmasŦ konusunda BaƔbakanŦmŦz SayŦn Recep Tayyip ErdoŒan’Ŧn bir vaadi var. On üç Ɣehrimiz büyükƔehir olma konusunda. Efendim bu arada, bu çalŦƔmalar sürüyor. Taslak hazŦrlandŦ. 7çiƔleri Komisyonuna meclisimizin intikal ettirilecek ve bu yasama yŦlŦ içerisinde Trabzon dâhil on üç kentimiz büyükƔehir belediyesi statüsüne kavuƔacak. Bu çerçevede ben kŦymetli belediyecilerimize oraya çaŒrŦldŦŒŦmŦz 7çiƔleri BakanlŦŒŦnda çalŦƔtŦŒŦmŦz zamanlardakilerin birikintisini ifade etmek istiyorum. O da Ɣu efendim: bimdi, büyükƔehir tasarŦsŦ içinde olan illerin tüm il sŦnŦrlarŦyla büyükƔehir olmasŦ öngörülüyor. Bu tabii bir külfet getiriyor. En büyük külfet de kaç lira kiƔi baƔŦna alabileceŒiz ve hizmetleri nasŦl yürüteceŒiz? ÖrneŒin, KÖYDES projeleriyle yürütenler, size kalmŦƔ yürütülenler size kalmŦƔolacak.ÖrneŒin,Trabzon4660kmkara;amayolaŒŦdaŒŦnŦkyerleƔimmünasebetiyle18000km. Türkiye’dehiçbirkenttebuyok.BiziminsanlarŦmŦzdabirözellikvar.BöylebaƔŦnabuyrukluŒuseverler. Köylerdehepsikendiarazisininüstünebirevyaparlar,birdeyolununolmasŦnŦister.bimdibuyollar olunca ne yapacaŒŦz? bimdi, Trabzon BüyükƔehir Belediyesi tüm il sŦnŦrlarŦyla olduŒu zaman hangi paraylaohizmetlerinaltŦndankalkacak?Enbüyüksorunbuyani.DiŒerkentleriçindebu.bimdi,bu taslakta tüm il sŦnŦrlarŦ ile olmasŦnŦ düƔünülürken yine imarͲaltyapŦ bütünlükleri açŦsŦndan daha ekonomik olabilmesi açŦsŦndan da Ɣu düƔünülüyor: Mevcut büyükƔehir olan illerin de o yasa kapsamŦnda eŒer tüm il sŦnŦrlarŦ ile büyükƔehir deŒilseler, onlarŦn da tüm il sŦnŦrlarŦyla büyükƔehir halinegetirilmesi.ÖrneŒin,KocaeliBüyükƔehirgibi;örneŒin,7stanbulBüyükƔehirgibi.BelkibuaslŦnda çok doŒru bir adŦm. Yani, hem imar bütünlüŒü açŦsŦndan, altyapŦ bütünlüŒü açŦsŦndan, daha saŒlŦklŦ kentlereulaƔmaaçŦsŦndan.Enönemlisorun,tümbuiƔlemlerdeolduŒugibifinansalçözümler.Bizim kentimiz efendim, kŦymetli arkadaƔlarŦmŦz zamanlarŦnŦzŦ aldŦk. Bizim kentimiz Ɣuan 757.300 nüfusa sahipbirkenttümilsŦnŦrlarŦçerçevesindeveƔöylediyelim:SonadresedayalŦnüfuskayŦtsistemine göre bir öncekine nazaran 6 bin göç vermiƔ olan bir Ɣehir. Mesela, biz bir Bursa deŒiliz. Bursa çok güzelgöçalŦyor.KocaelideŒilizveyaiƔte,7stanbuldeŒiliz.bimdiomünasebetle,buhizmetlerdekien büyük sorunun finansal çözümler olduŒunu sizlere arz etmek istiyorum. Bütün bunlar yapŦlŦrken efendim, yapŦlmaya gayret edilirken, o zaman ne yapŦyorsunuz belediye olarak? Bir, ya arsanŦzŦ veriyorsunuz ya gidip efendim, bir bakanlŦŒŦn icracŦ bir genel müdürlüŒünün yatŦrŦmŦna bu hizmeti aldŦrmaya çalŦƔŦyorsunuz. Bu da her zaman mümkün olmuyor. Zira hükümet, bakanlŦklar ve icracŦ uygulamacŦ genel müdürlükler de “Benim de belli bir bütçem var.” diyor. “Ülkedeki tek yer sen deŒilsin.buprojeönceliklerimibuseneplanladŦmdiyor.”OmünasebetlehedeflediŒinizbirçokiƔlemi yapamŦyor olabiliyorsunuz. Mesela, Kocaeli Belediyesinde gelirleri itibariyle BüyükƔehirde bir yŦlda fertbaƔŦnaharcadŦklarŦparanekadarefendim?650TL.Bizdenekadar?230TL.DolayŦsŦylabizimgibi birbelediyenin geliri ne? Nüfus, iller BankasŦ çarpanŦyla beraber maliyeden gelen para. En büyük iƔ bu. Peki, bir de ne? Su geliri efendim. Hepimizin devri. Yani su geliri ve onun dŦƔŦnda yŦlda bir kere 73 emlakvergisialŦyorsunuz.BizimtümTrabzon’danyŦldabirkerealdŦŒŦmŦzemlakvergisi7milyonlira civarŦnda.ObakŦmdan,bütünbuhizmetlerdeherzamanƔehrinihtiyacŦ,adetayaƔayanbirorganizma gibi artŦyor. Yeni sorunlar çŦkŦyor, yeni çözümler üretmeye çalŦƔŦyorsunuz ve önünüzde her zaman önemli bir sorun olarak en büyük önümüzü tŦkayan husus, para derdi oluyor. Demek ki, saŒlŦklŦ kentlere ulaƔmak için bu finansal çözümü her zaman göz önünde bulundurmak lazŦm. Ben kŦymetli zamanŦnŦzŦ biraz aldŦm; ama Trabzon tecrübelerini daha saŒlŦklŦ, daha yaƔanabilir bir kente ulaƔmak içinsorunlarŦmŦzŦ,çözmeyegayretettiklerimizisizlerlepaylaƔmaya,bilgilerimiziarzetmeyeçalŦƔtŦm. DinlemekzahmetinekatlandŦŒŦnŦziçinçokteƔekkürediyor,saygŦlarsunuyorum. 74 II.OTURUM:KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASI 75 II.OTURUM KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASI OTURUMBAbKANI ErdemSAKER BursaBüyükƔehirBelediyesiEskiBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Kentlerdeki Risklerin AzaltŦlmasŦ dediŒimizde, kentlerin bugün ve yarŦnŦna bir göz atmak istiyorum. DündeSayŦnBakanYardŦmcŦsŦ’nŦntelaffuzettiŒiikitanerakamdanbaƔlayarak.Birazevvelindedünya, 7kinciDünyaSavaƔŦ’ndançŦktŦŒŦnda2buçukmilyarnüfusasahipti.GeçenEylülayŦndadünyaüzerinde yaƔayanlarŦnsayŦsŦnŦbelirtenkronometre7milyarŦçaldŦveyapŦlantahminler2050’deburakamŦn9 milyarolacaŒŦyolunda.buandayeryüzündeyaƔayanbuinsanlarŦn%50’si,3buçukmilyarŦ,kentlerde yaƔŦyor. Ülkemizde %63,5’i kentlerde yaƔŦyor. 2050’de bu rakam 9 milyara çŦktŦŒŦnda bu insanlarŦn %80’i, yani bugün yerküre üzerinde yaƔayan toplam nüfus kadarŦ kentlerde yaƔayacak. DolayŦsŦyla, kentlerin etkileƔimleri gün geçtikçe daha da önem kazanŦyor bir de Ɣuna bakmamŦz lazŦm: NasŦl bir etkileƔimyapŦyoryerler,kentler?Biliyorsunuzyine7kinciDünyaSavaƔŦ’ndançŦkŦldŦŒŦnda,7kinciDünya SavaƔŦ’nŦnsonlarŦnadoŒrubazŦbilimadamlarŦnŦnharpamaçlŦkeƔfettiŒiuzayaçŦkŦƔ,sulhbaƔladŦŒŦnda deŒiƔikamaçlarladeŒerlendirmeyebaƔladŦ.7nsanlaruzayadoŒruadŦmlarŦnŦattŦklarŦndadehƔetlekarƔŦ karƔŦya gelmeye baƔladŦlar ve yerkürede baƔta iklim deŒiƔikliŒi olmak üzere çok tehlikeli ufuklarŦn göründüŒünükeƔfettilerveilkdefaBirleƔmiƔMilletçatŦsŦaltŦnda,1972yŦlŦndaStockholmKonferansŦ yapŦldŦ.BuradadünyanŦnkarƔŦkarƔŦyakalabileceŒirisklermasayayatŦrŦldŦ.ÇözümlerarandŦ.ArdŦndan Seattle ToplantŦsŦ. 1992’ye kadar gelindi, Rio Zirvesine. O ana kadar hep konuƔmalar yapŦldŦ; ama adŦmlaratŦlmadŦ.RioZirvesi’ndebuadŦmlarŦnnedenatŦlamadŦŒŦnŦntartŦƔmasŦoldu.DahadoŒrusuRio Zirvesi öncesi. BirleƔmiƔ Milletler, biliyorsunuz sadece ülkeler bazŦnda, ülke liderleri bazŦnda bir topluluk. Ülke liderlerinin tek baƔŦna aldŦŒŦ kararlarŦn topluma inilmeden uygulanmasŦnŦn mümkün olmadŦŒŦ keƔfedildi ve artŦk BirleƔmiƔ Milletlerin yerel yönetimlerle ve sivil toplum örgütleriyle, kuruluƔlarŦylakolkolagirmesikararlaƔtŦrŦldŦveRioZirvesibuƔekildebelirlendi.RioZirvesiöncesinde eski Norveç BaƔbakanŦ Brundtland’Ŧn hazŦrladŦŒŦ bir rapor üzerine, 21.yy dünyasŦnŦn karƔŦ karƔŦya kaldŦŒŦrisklervebunlarŦnkarƔŦlanmasŦ,yavaƔlatŦlmasŦkonusundakitedbirler“Gündem21”adŦaltŦnda yayŦnlandŦ ve bütün ülkeler bu “Gündem 21”deki sistemleri uygulamaya davet edildi ve taahhüt ettiler. Bu uygulamalarŦn da yerelde halkla beraber “Yerel Gündem 21” çalŦƔma gruplarŦyla uygulanmasŦkonusundayenibiryolaçŦldŦ.BütündünyayabuyayŦldŦ.ArdŦndanbunlartakipedilmeye baƔlandŦ.ÜlkelerdebutürçalŦƔmalaryürüdü.BenbunlarŦƔununiçinsöylüyorum:Birbilgivermekiçin. Rio Zirvesi’nin sonuçlarŦ bu yŦl Rio+20 KonferansŦ’yla yine Rio de Janeiro’da BirleƔmiƔ Milletler ToplantŦsŦ’ndaelealŦnacak.BendeŒerliBelediyeBaƔkanlarŦmŦzŦnbilgisinebunusunuyorum.Mümkün olduŒuncabuzirveyekatŦlmalarŦndayararvar.Biliyorsunuz1998yŦlŦndabuRioZirvesi’ninikinciadŦmŦ 7stanbul’daatŦldŦ.Habitat 2ToplantŦsŦ’ndaveburadakatŦlan21binkatŦlŦmcŦiçinde17bin civarŦnda siviltoplumkuruluƔuveyerelyöneticivardŦ.BenRio+20Zirvesi’neSaŒlŦklŦKentlerBirliŒininveyadiŒer belediyelerimizkatŦlmasŦndabüyükyararolduŒunudüƔünüyorum. 76 II.OTURUMͲI.B7LD7R7 KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIAÇISINDANKENTEKOLOJ7S7N7NÖNEM7 Prof.Dr.HasanERTÜRK UludaŒÜniversitesiKamuYönetimiBölümüAnabilimDalŦBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Dün üç deŒerli konuƔmacŦ kentsel afet ve bu baŒlamda riskler üzerine uygulamadan çok önemli bilgilerverdiler.BenbuuygulamadanbilgilerindüƔünseltemelleriüzerinde,yanifelsefivesosyolojik temelleri üzerinde durarak bir noktada 300 yŦldŦr doŒayŦ biçimlendirmemizde, kentleri biçimlendirmemizde egemen olan düƔünce yapŦsŦnŦ deŒerlendirmeye ve amiyane tabiriyle “Biz neredeyanlŦƔyaptŦk?”sorusunayanŦtaramayaçalŦƔacaŒŦm.DolayŦsŦylasorgulayacaŒŦmƔeydüƔünce veeylemetkileƔimiolacak.TabiibubirtavukyumurtailiƔkisinebenzer.DüƔünceveeylembirbirlerini etkilerler. Ancak burada, dünyanŦn yeƔil tarihi yazarŦ Clive Ponting’in çok güzel bir sözü var. Buna katŦlŦyorum ki bu kitap Türkçeye de çevrildi. DünyayŦ yeniden anlamak isteyenler için önemli bir kaynak olduŒunu düƔünüyorum. Diyor ki “7nsanlar düƔüncelerini eylemlerini meƔrulaƔtŦrmak için gerçekleƔtirirler ya da geliƔtirirler.” DolayŦsŦyla bu baŒlamda baktŦŒŦmŦz zaman insanlŦk tarihinin düƔünce ve eylem etkileƔimimin bir arada gittiŒini ve son 300 yŦldŦr insanlŦŒŦn oluƔturduŒu, özellikle BatŦdüƔüncesininoluƔmasŦndabudüƔünceyapŦsŦnŦçoketkinolduŒunugörüyoruz.AncakgeldiŒimiz noktaya baktŦŒŦmŦzda birçok düƔünür ve felsefeci, sosyoloŒun saptamalarŦ var. BunlarŦn baƔŦnda günümüzteknolojisiniönemliölçüdeeleƔtirenSchumacher“KüçükGüzeldir”yapŦtŦnda,iƔtebugünkü teknolojik yapŦnŦn insan doŒasŦna aykŦrŦ olduŒunu söylüyor. Siyasal, sosyal sistemlerimizin insan doŒasŦna uygun olmadŦŒŦnŦ söylüyor. 7kincisi, “CanlŦ Çevre” dediŒi ekolojik sistemin bir çöküƔ içinde olduŒunu ve özellikle de ekonomik büyüme bugünlerde tartŦƔŦlŦyor ve ekonomik büyümeye destek verendoŒalkaynaklarŦntükenmeriskialtŦndaolduŒunusöylüyor.CapragünümüzdekihâkimdüƔünce olanBatŦdüƔüncesininönemlieleƔtirenyazarlarŦndanbirisi.“BatŦDüƔüncesindeDönümNoktasŦ”diye biryapŦtŦvarveburadabugünküdüƔünceyapŦmŦzŦndahaçokahlaki,etikboyutunadikkatçekiyorve bu etik boyuttaki ortaya çŦkan bunalŦmŦn artŦk ekolojik sistemleri, yani yaƔam destek sistemlerimizi yok edebilecek düzeye geldiŒini vurguluyor. Bir önemli düƔünür Ulrich Beck bugünkü yaƔadŦŒŦmŦz sorunlarŦnküreselboyutlardaolduŒunuvebuküreselleƔmeboyutuiçindebirbumerangetkisiyletüm bu sorunlarŦn, ister yoksul, az geliƔmiƔ; ister çok geliƔmiƔ olsun bütün ülkeleri etkileyeceŒini ve günümüzü birer tehlike toplumuna dönüƔtürdüŒünü ileri sürüyor ve post modern düƔünürlerden Anthony Giddens de bugün karƔŦ karƔŦya olduŒumuz risk toplumunun iki önemli risk grubundan bahsediyor.BiridŦƔsalriskler;diŒeriiseiçselriskler.BuikiriskgrubusonuçtaƔöylebirnoktayageldik sanayitoplumuolarak. EskitoplumlardadŦƔsalrisklerdahaönemliykengünümüzdeinsaneliyleyaratŦlan,imaledilmiƔriskler dediŒimiz riskler daha aŒŦr basmaya baƔladŦ. Bir diŒer anlatŦmŦyla, Giddens’in baƔka bir tanŦmŦ Ɣu: “ArtŦk eskiden insan doŒadan korkarken bugün doŒa insandan korkar hale geldi.” Bu saptama var. DolayŦsŦyla, öz olarak bütün bunlardan sonra söyleyeceŒim Ɣey, günümüz bir risk toplumudur ve az öncedeGiddens’Ŧtakipedecekolursamikiriskgrubundanbahsediyor:dŦƔsalrisklerveiçselriskler. Bu dŦƔsal riskleri de biz ne yazŦk ki uygulamalarŦmŦzla içsel riskler haline getiriyoruz. Su baskŦnŦ bir doŒal afet; ama gidip dere yataklarŦna konut yaparak biz bu doŒal afeti insan eliyle risk haline getiriyoruz. DolayŦsŦyla, burada ekolojik sistemle ilgili bir tartŦƔma gerekiyor ki bizim bugün bu 77 eylemlerimizin ve sonuçta yŦkŦcŦ etkileri yaratan Ɣey bizim paradigmamŦzŦn yanlŦƔlŦŒŦyla veya onunla iliƔkisindenkaynaklanŦyor. Nedir hâkim paradigma 300 yŦldŦr? Evren, doŒa bizim için mekanistik bir yapŦdŦr. Descartes’in tanŦmlamasŦyla doŒa matematiksel mükemmellikte yazŦlmŦƔ bir makinedir ve biz bu makineyi istediŒimiz gibi parçalara ayŦrarak inceleyebiliriz. DolayŦsŦyla, Descartes’in çaŒdaƔŦ Francis Bacon da modernbiliminhedefiniortayakoymuƔturkiogündenbuyanamodernbiliminyapmayaçalŦƔtŦŒŦƔey, temel hareket noktasŦ doŒaya egemen olma düƔüncesi olmuƔtur. 300 yŦldŦr insanlŦŒŦn modern bilim yoluyla,teknolojiyoluylahedefimoderniteninüçtemelayaŒŦndanbiribilimcilik,ikincisihümanizma, üçüncüsü sürekli ilerlemeciliktir ve sürekli ilerlemecilik için de insanŦn doŒaya sürekli hükmetmesi gerekir ve bugün modern bilimin ana hedefi budur. Ancak 20.yy’Ŧn baƔŦnda Einstein’Ŧn Görecelilik KuramŦ,dahasonraKuantumFiziŒindekigeliƔmelerbizeƔunugösterdikidünyaholografikbiryapŦda. Yani, dünya öyle basit bir makine, parçalarŦn birbirinden ayrŦk olduŒu bir yapŦ deŒil; her Ɣeyin birbiriyle ilintili olduŒu ve morfoͲyönetik bir yapŦyŦ içeren bir sistem ki sistem dediŒimizde her Ɣey birbiriyleilintilivesistemdekiherunsurunkendineözgübiriƔlevivar.Yani,bizimbugünekadar,öyle birsistemkiƔöylebirƔeyvar:Dünyada18milyontürvarveherbirtürünçeƔidivar.ÖrneŒin;üzümün binçeƔidivar,ƔeftalininBursa’dakŦrkçeƔidivar.BöylebirçeƔitlilikvarvebizbuçeƔitlilikiçindeinsan olarak özellikle sanayi toplumuna geçtikten sonra iƔte on beƔ bitki türü ve dokuz hayvan türüyle yaƔamŦmŦzŦ sürdürmeye çalŦƔŦyoruz. Onun dŦƔŦndakiler bizim için çok önemli deŒil; ama sistem mantalitesi içinde baktŦŒŦmŦzda bunlarŦn bizim için bir faydasŦ olmasa da ekolojik sistem için birer iƔlevi ve unsuru var. DolayŦsŦyla, bu sistemin iƔleyiƔ ilkeleri var ki bunlarŦn baƔŦnda da az önce söylediŒim gibi holografik yapŦ içerisinde bir bütünsellik söz konusu ve sistem iƔleyiƔ mekanizmalarŦ olarakfeedbackmekanizmalarŦna,geridönüƔümmekanizmalarŦnasahipvetaƔŦmakapasitesinekadar sistem kendini öz denetim sayesinde dengesini saŒlayabiliyor ki özellikle de ekologloara göre bu dengeyi saŒlayan Ɣey doŒadaki çeƔitlilik. Yani, çeƔitlilik doŒanŦn sigortasŦnŦ oluƔturuyor. DolayŦsŦyla, ünlü ekolog Odum’u takip edecek olursak, Odum dört ekolojik sistemden bahsediyor. Ekosfer en büyüksistem.BunlarŦniçindekarasalolanlarŦvar,denizvar,tatlŦsu.Odumdördüncübirekosistem olarakdainsantasarŦmlŦŒŦveinsanŦnyönettiŒiekosistemlerolaraktanŦmlŦyorkibuekosistemlerde bugünartŦksanayitoplumundaikiyeayrŦlŦyor:tarŦmsalekosistemlerveteknoͲekosistemler. Özellikle teknolojinin geliƔtiŒi sanayi toplumlarŦnŦn kentleri bu teknoͲekosistemler olarak ortaya çŦkŦyor ki teknoͲekosistemlerin en önemli özelliŒi de yaƔam destek sistemleri dediŒimiz ekolojik sistemleri,teknolojiveyaenerjikullanŦmŦylaönemliölçüdedeŒiƔtiriyor.ÖrneŒin,yŦllŦk enerjiakŦƔŦna baktŦŒŦmŦzda nüfusu bin ile on bin arasŦnda olan yerleƔimler ortalama yŦlda 2 bin kilo kalori metre baƔŦnakullanŦyor.10binile40binarasŦndakiyerleƔimlerbununonkatŦkadarenerjikullanŦyor,20bin kilokalorive100binle3milyonarasŦndakikentlerde10binekadarolankentlerinbinkatŦ,2milyon kilokaloribirenerjikullanŦyormetrekarebaƔŦna. DolayŦsŦyla,ekolojiksistemdeenerjinintermoͲdinamikyasalarŦnŦdikkatealdŦŒŦmŦzda,enerjiverimlive düzenlihalden,verimsizvedüzensizhaleentropiyaratarakdönüƔür.DolayŦsŦyla,kentlerdekibuaƔŦrŦ kullanŦm sonuçta kentleri biraz yaƔanamaz hale getiriyor ki bunu bizim çevre bilimlerinde kullandŦŒŦmŦz Kneese ve Commenner geliƔtirdikleri bir madde dengesi modeli var, ben buna dikkat çekmek istiyorum. Diyorlar ki, “Her ekonomik sistem bir ekolojik sistemin parçasŦdŦr ve ekolojik sistemden elde edilen girdiler, yani enerji ve madde sisteme tekrar deŒiƔik biçimlerde de olsa geri dönerkitermoͲdinamiŒinikinciyasasŦnagörebunlarƔekildeŒiƔtirirkendüzensizhalegelirler. 78 DolayŦsŦylakentlerinhemüretiminyoŒunlaƔtŦŒŦhemdetüketiminyoŒunlaƔtŦŒŦyerler,yaniekonomik etkinliklerdekiyoŒunlaƔtŦŒŦyerlerolarakdüƔünürsek,buyoŒunlaƔmakentalanlarŦndaekolojiksistem açŦsŦndansürekliolumsuzluklaranedenoluyor. SistemselolarakbaktŦŒŦmŦzdainsanaçŦsŦndanüçsistemvar.Sosyokültürelsistem;bugünkentlerimiz bu sistemler içinde yer alŦyor ve bu sosyokültürel yapŦnŦn belirlenmesinde etken olan ekonomik sistem. Bizi ilgilendiren, bugünkü paradigmamŦz çerçevesinde bu iki sistem. Bugün kent planlamalarŦnda yaparken geleneksel kent planlamasŦnŦn yaklaƔŦmŦ Ɣu ekonomik sistem içindeki verimliliŒiartŦrmak.ProjelerinamacŦ,ekonomikverimlilikaçŦsŦndannekadardahaverimliüretebiliriz noktasŦndadüŒümleniyor.Ancak,ƔuikisisteminüzerineoturduŒubirüçüncüsistemvarki,bizbuna yaƔam destek sistemleri, ekolojik sistem diyoruz ve son yŦllara kadar, özellikle 1960’larda sorunlar gündemegeldiŒindenbuyanabusistemüzerindeçokfazlakimsenindurduŒuyok.Buekolojiksistem, yokmuƔ gibi düƔünüyoruz, çünkü nedir paradigmamŦz? “Evren mekanik bir yapŦdŦr.” DolayŦsŦyla, bu mekanik yapŦ içinde biz istediŒimiz gibi bu evren üzerinde istediŒimiz eylemi yapabiliriz doŒaya egemenolmakadŦna. DolayŦsŦyla,bunoktadankentleregeldiŒimizdekentleriƔte,toplumsalyaƔamŦnekolojikboyutunuyok eden ve bu baŒlamda da Odum’un deŒiƔiyle, biyosferdeki yaƔam destek sistemlerinin temel ilklere uymadan,hŦzlŦverastgeleyayŦlanmekanlardŦr. Bugün, kent alanlarŦ dünya üzerinde %2’lik bir alanŦ kaplŦyor. Ancak, dünya kaynaklarŦnŦn %75’ini kentler kullanŦyor. DolayŦsŦyla kentlerde yoŒun bir kullanŦm mekanizmasŦ var ve dolayŦsŦylada insan gereksinmelerininkarƔŦlanmasŦaçŦsŦndanekolojiksiteminöneminedikkatçekmeyeçalŦƔtŦm. EŒer kentlere ekolojik baŒlamda bakacak olursak, kentler az önce sunduŒum üç sistemin etkileƔim halinde olduŒu, yani toplumsal, ekonomik ve ekolojik sistemlerimizin etkileƔim halinde olduŒu, nüfusun ve insan etkinliklerinin yoŒunlaƔtŦŒŦ alanlardŦr ve ne yazŦk ki kentler, ekosferde ekolojik sistemienfazladeŒiƔikliŒeuŒratanmekânlardŦr.AzöncesöylediŒimgibi,kentlerenerjiyoŒunluŒuve dŦƔa baŒŦmlŦlŦŒŦ açŦsŦndan en yüksek ekolojik sistemlerdir ki buna literatürde biz “ekolojik ayak izi” diyoruz.KentlerinekolojikayakizikiekolojikayakizibiryaƔamalanŦnŦngereksinimduyduŒugirdiler ve çŦktŦklarŦnŦ bahsetmek için kullandŦŒŦ mekandŦr ve kentler kendi alanlarŦ dŦƔŦnda çok büyük mekanlarŦ, örneŒin su kaynaklarŦ girdileri için, mineral girdileri için kullanmaktadŦrlar. Yani dünya üzerinde önemli etkiler yaratmaktadŦrlar. Öyleyse, sonuç olarak ne olmasŦ gerekir dersek, Odum’u yine takip edecek olursak, ekoloŒumuzu, büyümeyi destekleyerek ve devam ettirerek “Alt yapŦ olmaksŦzŦn gerçekleƔen her büyüme çöküƔle sonuçlanŦr” diyor. Bu doŒanŦn bir kuralŦ. Yani doŒal sistemden alabileceŒimiz derslerin baƔŦnda bu geliyor ve ekolojik sistemlerin taƔŦma kapasitesini dikkatealmadanplansŦzvekontrolsüzgerçekleƔecekhersüreçolumsuzluklasonuçlanŦr. Ekolojik sistemlerin dikkate alŦnmadan yapŦlacak her eylem ne yazŦk ki sonuçta olumsuzlukla sonuçlanŦyorvekentlerinsürdürülebilirliŒiiçingeliƔimininekolojiksistemlerle,ilkeleriyleuyumlubir planlamaanlayŦƔŦgerekiyorkibugünsürdürülebilirkentlerkavramŦkullanŦyorvebusürdürülebilirliŒin debiraracŦolarakekolojikkentplanlamasŦkullanŦlŦyor. KŦsacanedirsürdürülebilirkentlerdersek,iƔteinsangereksinmelerinegünümüzkentlerindendahaiyi yanŦt veren gelecek kuƔaklarŦn gereksinmelerini karƔŦlayabilen, karƔŦlayabilmelerini engellemeyen kentler olarak tanŦmlŦyoruz ki ortak geleceŒimiz raporunun temel yaklaƔŦmŦ bu. Az önce SayŦn 79 BaƔkanŦm bahsettiler. Rio de Janeiro’daki birçok ülke bugün bu sürdürülebilirlik anlayŦƔŦ içinde yaƔamlarŦnŦplanlamayaçalŦƔŦyorlar.BubaŒlamdadaekolojikplanlamayŦçoközolaraktanŦmlayacak olursak,yerleƔimlerinorganikbirsistemolarakkendikendiniyenileyebilendinamik,canlŦunsurlarla bütünleƔen bir yapŦ olarak planlanmasŦdŦr. Yani öz olarak, kent planlamasŦnda kentleri mekanik bir yapŦ, sadece bir alan olarak görmek yerine bu kentlerin üzerine oturduŒu yapŦnŦn bir organizma olduŒunu düƔünmek ve bu baŒlamda bu organizmanŦn yani ekolojik sistemin bütünlük gibi ilkelerin dikkate alarak kentleri planlamamŦz gerekiyor. Beni dinlediŒiniz için hepinize teƔekkür ediyorum, saygŦlarsunuyorumefendim. 80 II.OTURUMͲII.B7LD7R7 ELEKTROMANYET7KALANLARINKENTSA)LI)INAETK7LER7 Yrd.Doç.Dr.AlpaslanTÜRKKAN UludaŒÜniversitesiTŦpFakültesi SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Merhaba, heyecanlŦyŦm ve mutlu. 7ki tane gerekçem var. YaƔamŦma iliƔkin ilk anŦlarŦmŦn ƔekillendiŒi kentteyim, Trabzon’da ve çok önemsediŒim bir konu elektromanyetik alan, radyasyon. Bu konuda yapabilecekbirƔeyleriolansizleresunumyapabiliyorolmak,derdimianlatŦyorolmakbeniçokmutlu ediyor aynŦ zamanda. 7Ɣim zor tabii. Hasan hocanŦn sunumundan sonra çŦta çok yükseldi; ama slayt sayŦmŦn 140 olduŒunu da düƔününce sizin de iƔinizin zor olduŒunu düƔünüyorum ben. Dün çok ŦslandŦk Sümela’da; ama mini araƔtŦrmama göre kimse hastalanmadŦ; fakat ben biliyorum salonda aramŦzdayaklaƔŦkolarakikitanehastavar.OnlaryoŒunbirƔekildebuƔikâyetlerdenyakŦnabiliyorlar bazŦ ortamlarda. Nereden biliyorum? Dünya SaŒlŦk Örgütü söylüyor. Böyle bir hastalŦk var bu Ɣikâyetlerleyürüyen.AdŦda“elektromanyetikaƔŦrŦduyarlŦlŦk.” Dünya SaŒlŦk Örgütü’ne göre toplumlarŦn %5’i ile 10’unda bu hastalŦk görülüyor. Neden bahsedeceŒimbensize?RadyasyonçokgeniƔspektrumlubirolay.AcŦdeneyimlerimizvar.HiroƔima, Nagazaki’dekiinsanlŦkutancŦve1986yŦlŦndaÇernobil’defelaketyaƔadŦk.OnedenlebukŦrmŦzŦçizginin saŒŦnda kalan etkileri çok iyi biliyoruz. Sol tarafŦ bilmiyoruz. Sol tarafta gördüŒünüz gibi daha çok elektrikkullananaletlervar.BensizeobölgedensözedeceŒimdahaçok. Elektromanyetik alan elektrik yüklerinin hareketinden doŒan bir kuvvet alanŦ. Biyolojik etkileƔime giriyor; ama insan vücudundaki kimyasal baŒlarŦ koparmŦyor. DiŒer radyasyon koparŦyor. AlgŦlayamŦyoruzneyazŦkkiduyuorganlarŦmŦzla.Ölçebiliyoruz.BizimiçinbüyükbirƔans.Güniçinde sürekli elektromanyetik alana maruz kalŦyoruz. 7ç alan ve dŦƔ alan diye ayŦrmak mümkün. 7ç alanda evde ve iƔ yerlerimizde maruz kalabiliyoruz; ama benim bugün yoŒunluklu olarak bahsetmek istediŒimdŦƔalandakietkilenimler. 81 YüksekgerilimhatlarŦkentlerinenönemlielektromanyetikalanüretenkaynaŒŦolarakkabulediliyor. Bunun dŦƔŦnda trafo ulaƔŦm sistemleri, baz istasyonlarŦ ve radyo TV antenleri var. Etkilenim deŒerlendirirken neye bakmalŦyŦz? Öncelikle ölçmeliyiz. ÖlçmediŒimiz bir Ɣeyi deŒerlendiremeyiz. ÖlçeceŒiz, etkilenim süresine bakacaŒŦz. KŦsa süreli ve uzun süreli iki türlü etkilenim olabilir. DozlarŦ fazlaveazolabilir.BunlarŦniçindediŒerlerininetkileriniçoknetbiliyoruz.BunutartŦƔŦyoruz. BilimdünyasŦuzunsürelidüƔükdozetkilenimitartŦƔŦyorƔuanda.BirdebunudeŒerlendirmeklazŦm. Bireyin seçimi mi? Gerçekten bireye her tür saŒlŦk sorunlarŦ olabileceŒini anlatmanŦza karƔŦn tercih edebilir; ama bunun yanŦ sŦra, farkŦnda olmadan, istemeden elektromanyetik alana maruz kalabilir insanlar. Mini anket yaptŦm öŒrencilerimde 50 tŦp fakültesi üçüncü sŦnŦf öŒrencisinden 47 tanesi gece telefonunu kapatmŦyor. Ne yazŦk ki bunlarŦn içinden 10 tanesi gece cep telefonunu yastŦŒŦnŦn altŦna koyuyor.7nanŦlmazbirƔey.BurakamlartŦpfakültesialtŦncŦsŦnŦföŒrencileriiçindegeçerli.TŦpeŒitimi deŒiƔtirmemiƔneyazŦkki.Bizdedesuçvarherhalde. Nilüfer’de bir ölçüm yapŦldŦ. Üç mikrotesla. Biraz sonra daha ayrŦntŦsŦna gireceŒim. DeŒere ulaƔŦldŦ ölçümsŦrasŦnda.EvdebeƔyaƔŦndabirçocukvar.ÖlçümüƔöyledeŒerlendirinikimikroteslanŦnlösemi yaptŦŒŦnŦ,çocuklukkanseriyaptŦŒŦnŦ,kankanseriyaptŦŒŦnŦdüƔünüyorbilimadamlarŦ,bendedâhil.3 ölçüldü.0tehlikelidiyoruz.3ölçüldü.KötühaberdeoçocuŒunaslŦndagerçektenlösemiliolmasŦydŦ. Ölçüyoruz, neyle karƔŦlaƔtŦrŦp deŒerlendireceŒiz? Elimizde nasŦl deŒerler var? Türkiye kullanŦyor, Avrupa BirliŒi, Amerika kullanŦyor bunu. Dünya SaŒlŦk Örgütü de onaylŦyor. UluslararasŦ Koruma Komitesi belirliyor. Halk için belirliyor frekansa göre farklŦ deŒerler. Kuveyt’te bir üniversitede yapŦlmŦƔ,birkampüsteyapŦlmŦƔbirçalŦƔma.ÇoknetyazdŦŒŦiçingetirdim.OkadarçokçalŦƔmavarki böyle.“YapŦlanölçümsonuçlarŦnŦnsŦnŦrŦnaltŦndadeŒerlerolduŒundansaŒlŦkzararŦgörülmemiƔtir.” Ben Bursa’da çok sayŦda baz istasyonu davalarŦnda bilirkiƔilik de yaptŦm. Gerçekten ölçüyoruz. SŦnŦr deŒerinaltŦnda.KesinkanaatƔu:“SŦnŦrdeŒerininaltŦndadŦr,saŒlŦketkisiyoktur.”Ozamanbenimsize teƔekküredipsunumumubitirmemgerekiyordu. Ama ben “Neden acaba Amerika BirleƔik Devletleri’nde sigorta Ɣirketleri cep telefonu firmalarŦnŦ sigortalamŦyorlar?” diye düƔündüm. “Acaba o sigorta Ɣirketleri sigara firmalarŦnda olduŒu gibi çok büyük tazminat vermekten mi korkuyorlar? Böyle bir kaygŦlarŦ mŦ var?” diye düƔündüm. Oradan düƔüncelerim sigaraya atladŦ. Bir dönem 1930Ͳ40’lŦ yŦllardaki sigara reklamlarŦ. Çocuklar ailelerine sigara öneriyorlar, marka bildiriyorlar. Sigara saŒlŦklŦ, zayŦflatŦyor. DiƔ hekimleri saŒlŦklŦ nefes için sigaraöneriyor.HangidoktorhangisigarayŦkullanŦyor?Doktorlarhangisigaradahaaztehlikeli,onu bildiriyorlar.HalkŦteƔvikediyorlar.“Acaba40’lŦ50’liyŦllardasigarahakkŦndakibuciddiyanŦlgŦmŦzƔu gün, günümüzde elektromanyetik alanlar için olabilir mi? YanŦlŦyor olabilir miyiz?” diye düƔünerek sunumugeliƔtirmeyekararverdim.KarŦƔŦkbirtablogibigörünebilir. Ben burada size sadece elektrikli cihazlardan, özellikle saç kurutma makinesine dikkat çekmek istiyorum. Çok yüksek bir deŒerde elektromanyetik alan yayŦyor. Dikkat çekmek istediŒim bütün aletler için uzaklaƔŦldŦkça elektromanyetik alanŦn etkisi azaldŦ. YerleƔim alanlarŦnda farklŦlŦk var. ÜlkelerarasŦndaciddifarklŦlŦkvar.KentlerarasŦndaciddifarklŦlŦkvar.KentiçindemahallelerarasŦnda ciddifarklŦlŦkvar.KonutlararasŦndafarklŦlŦklarvar.Eskikonutlardabirazdahafazla. 82 YaƔ,bireeyinyaƔŦöneemlivebireyyinyaptŦŒŦ,ççalŦƔmaduru umuönemli. Etkilenimi ffarklŦonlarŦn n.Evlerde yapŦlmŦƔ bir çalŦƔma. Amerika’da aki evlerin % %9.2’sinde ikki mikrotesla a, lütfen bu rakamŦ unuttmamaya m, iki mikrotesla 9.2’sin nde, %9.2’s inde bu kaadar bir etkkilenim var. bu 7ngilterre bütün çalŦƔalŦm makaleleerinde deŒerlerinin düƔük olmasŦylaa övünüyor.. Evet, evde e böyle; fakaat bireylerin n üzerine ölçümciihazŦtakŦlmŦƔƔvegünboyyuncaölçüm yapŦlmŦƔ.Ne eçŦkmŦƔAme erika’da?DöörtkiƔidenbiri0.2’nin üzerindee etkilenmiƔƔ. Evdekinde en farklŦ. Needen? Çünkkü insanlar sadece evd e yaƔamŦyorlar. 7Ɣte yaƔŦyorlaar.7Ɣyerlerin negidiyorlarvekentteyaaƔŦyorlar. 83 Buda7ngiltere’deyapŦlmŦƔbirçalŦƔma.BireylerinüzerineölçümcihazŦtakŦlmŦƔvenotetmesiistenmiƔ hangisaatteneiƔyaptŦŒŦnŦ.BakŦn,uykudönemindevebürosundadüƔükseviyelerdeelektromanyetik alan etkilenimi var. Tren istasyonuna giderken, trende, istasyon çŦkŦƔŦnda, yollarda biraz artŦm var. Çünkü o yüksek gerilim hatlarŦna yakŦn ya da elektrik direklerine yakŦn geçiyor olabilir. 7ki Ɣey dikkatinizi çekti. SanŦyorum ƔurasŦ. Bu bir erkek. TŦraƔ makinesi kullanarak tŦraƔ oluyor, orada bir yükselmeolmuƔ.AkƔamdaevinegidincebiryüksekmaruziyetvarburadagördüŒünüzgibi.Matkap kullanarak bir resim asmŦƔ. Tipik olduŒu kabul edildiŒi için ben bunu getirdim. Yani sürekli aynŦ seviyedebirmaruziyetyok,sözkonusudeŒil.SüreklideŒiƔen,artanyadaazalanbirmaruziyetvar. UlaƔŦm önemli. Kentsel alanlarda sorun. Toronto’da yapŦlmŦƔ bir çalŦƔma. Otobüslerde ortalama 1.1’ken metro ve tramvayda 3 mikroteslalŦk bir yüksek düzeyde etkilenim; ama Göteborg’da ise tramvaylarda0.86.ÇokfarklŦ.Birinde3,diŒerinde0.86.KullanŦlanteknolojinedeniyletabii.Budaha da düƔürülebilir. Londra Metrosu 20 mikrotesla. Bu sürücünün maruz kaldŦŒŦ seviye. 20 mikrotesla. 0.2demiƔtim.SürücüleriayrŦcakorumakgerekiyor.MetroolankentlerimizinbaƔkanlarŦnaduyurulur. Elektriklitren,7ngiltere’deƔehirlerarasŦelektriklitrende5ile50arasŦmikroteslavar.ToplutaƔŦmçok önemli.TramvaydanuzaklaƔalŦm,metrodanuzaklaƔalŦmmesajŦaslavermiyorum.Otomobillerdedaha fazlavar.NeolduŒunubilerekonakarƔŦönlemalmakgerekiyor. KentselalandayapŦlmŦƔçalŦƔmalarvar.Telaffuzuzorbirkent.7spanya’dayapŦlmŦƔbirçalŦƔma.Sokakta ölçüm yapŦlmŦƔ. Caddelerde ölçüm yapŦlmŦƔ. 1 mikrotesladan fazla alanlar kentsel alanda. KŦrmŦzŦyla gösterdim.SokaklarŦn%14’ündenfazlasŦnda0.2mikroteslaetkilenimvar.SaŒlŦkzararlŦ.SaŒlŦŒazararlŦ birseviye. 84 Göteborg’da benzer bir çalŦƔma. KŦrmŦzŦ olan seviye çok tehlikeli saŒlŦk açŦsŦndan. Göteborg’daki çalŦƔmadadiyorlarki%55’iölçümlerimizin0.2’ninüzerindebulundu.Çünküelektrikdirekleri,trafolar vehŦrsŦzalarmlarŦ,bakŦnhiçyapŦlmŦƔçalŦƔmayoktuaslŦndaogünekadar,hŦrsŦzalarmlarŦçokyüksek seviyeyeçŦkartabiliyor,nedeniyleyüksekti. AslŦndabugünekadarbizhepDünyaSaŒlŦkÖrgütü’nündesöylediŒiƔekilde,evlerdeelektromanyetik alanŦn fazla kentlerde az olduŒunu düƔünüyorduk. Bu çalŦƔmayla birlikte bundan sonra tam tersi çalŦƔmalargelmeyebaƔladŦ. AslŦndaelektromanyetikalankenttedahaçok,evlerdedahaaz.Onedenlekenteyönelmekgerekiyor. Kötühaberimvarsize.BizçoktecrübeliyizNilüfer’de.2006’danberiçalŦƔŦyoruzvebirkitaphazŦrladŦk. Nilüfer Belediyesi bu kitabŦ basacak. Dört kiƔilik bir yazarla birlikte, ekibimizle birlikte, ben editörlüŒünüyaptŦm.OkitaptabuçalŦƔmanŦnayrŦntŦsŦvaramabirkaçkötühabervereyimsize. YirmiokuluincelediŒimizdebeƔinde20metreyakŦnŦndabazistasyonuvardŦ.OnbeƔokulu50metre yakŦnŦndayüksekgerilimhattŦgeçiyordu.Üçokuldamikrotesla1’di.Üçokulda1.Yirmideüçü1.Sekiz okulda0.4’ünüzerindeydi.BayaŒŦciddibiretkilenimvar. KentlerarasŦfarklŦlŦktansözettim.Avrupagenelliklekendisinin0.05ve0.01olduŒunudüƔünüyor.Biz Nilüfer’de Ɣöyle bir rakam bulduk. 7nanŦlmaz yüksek. Çok fazla. Üstelik Nilüfer yeni bir kent. Yeni kentlerin elektromanyetik alanŦnŦn daha az olduŒunu düƔünüyoruz. Bu kentte elektromanyetik alan homojendeŒil,yüksekveelektronikhatlarŦnedeniyleciddibiretkilenimvar. 85 7lginçbirrçalŦƔmaNo orveçTrondh heim’dayapŦ lmŦƔ.Mevsim mselfarklŦlŦkkvar.YazŦnddahaaz.KŦƔŦnartŦyor. HelebirdekaryaŒŦyyorsa,çokfazzlaoluyoretkkilenim. Ne tür ssaŒlŦk etkileri var? Dünya a SaŒlŦk Örg ütü ve UluslararasŦ Kansser AraƔtŦrm ma Kurumu, ona o baŒlŦ kurum, 2001 yŦlŦndaa insanlar iççin olasŦ ka nserojen olaarak tanŦmla adŦ elektrom manyetik ala anŦ. OlasŦ kanserojjen.DünyaSSaŒlŦkÖrgütü üdedediki““ÇocuklukçaaŒŦkanserlerriniikikatarrtŦrŦyor.”Netüretkisi var?IsŦtŦŦyor.DokularrŦŦsŦtŦyorvefonksiyonlarrŦnŦbozuyorveŦsŦdŦƔŦetkkilerivar.Buunlarneler?K Kimyasal, biyolojikk,genetikvepsikolojikettkilerivareleektromanyetikalanŦn. IsŦ dŦƔŦ eetki ne? Uykku bozukluŒu undan baƔla yŦp beyin hü ücrelerinin ölümüne, ö dooŒumsal ano omalilere, Alzheimeera,kanserekadargiden nbirspektrum mŦsŦdŦƔŦetkisi. Yüksek gerilim hatllarŦ çok riskkli. Almanya’’da 0.4’ün üzerindeki ü etkilenim e alttŦ kata yakŦn n kanseri arttŦrdŦŒŦ söylenmiƔ. Çocuklar ço ok büyük rissk altŦnda. Dört D yaƔ altŦn nda çocuŒu olanlar lütfe en dikkat edin.Geeceetkilenim miçokfazla.Y YataŒŦnŦn,yaastŦŒŦnŦnyanŦndapriz,ele ektriklialetoolmasŦn,çün nkü04’ün üzerindeeetki.DörtyyaƔaltŦysakanserolmari skionbeƔkaatartŦyor.De epresyondo kuzkat,Alzh heimeriki kat artŦrrŦyor. Radyo o TV yansŦtŦcŦlarŦ riskli mi diye araaƔtŦrmŦƔlar. Evet. E Riskli bulunmuƔ. 0Ͳ14 yaƔ arasŦndaa.DemiƔlerkki“Evet,löse emiyapŦyor. SaptadŦkda lösemiolduktansonraççocuklarŦnya aƔamŦnda birdeŒiƔƔimoluyorm mu?”Oluyor. 86 Avustralya’dan bir çalŦƔma. Lösemili çocuklar içinde TV antenine yakŦn, yansŦtŦcŦya yakŦn yaƔayanlar daha erken ölüyor diŒerlerinden ve bu elektromanyetik alan kaynaŒŦna yaklaƔtŦkça birtakŦm yeni Ɣikâyetler ekleniyor. En dŦƔta sadece 200Ͳ300 metre arasŦnda halsizlik varken, yaklaƔtŦkça her bir metredeƔikâyetgiderekekleniyor. Brezilya’da Horizonte güzel bir Ɣehir. BirleƔmiƔ Milletler Latin Amerika’daki yaƔam kalitesinin en iyi kent olduŒunu söylüyor. 2007 yŦlŦnda açŦkladŦ. Bir çalŦƔma yaptŦlar ve yayŦnladŦlar. Bu kentte ilk baz istasyonu ruhsatŦ 1996’da alŦnmŦƔ. 2006 yŦlŦna kadar yapŦlan bir çalŦƔma. 96Ͳ2006. Bu dönemde 856 baz istasyonu ve kanser ürünleri harita üzerinde iƔaretlenmiƔ. GörmüƔler ki, baz istasyonuna yaklaƔtŦkça ölümler artŦyor. Ne kadar yakŦnsanŦz baz istasyonuna, ölümünüz, kanser nedeniyle ölümünüzokadarartŦyor.StatikselolarakanlamlŦbulunmuƔ.ÇokfazlaçalŦƔmavar.KromozomlarŦmŦzŦ bozuyor. BukonudaTürkiye’dedeçokçalŦƔmavar.BuradamemekanseriniyazdŦm.OnukaldŦrŦpbaƔkabirƔey yazabilirsiniz.Prostatkanseriyazabilirsiniz.HerhangibirhastalŦŒŦyazabilirsiniz. böylebirproblemvarama.Ölçebiliyoruz.Çokgüzel.Teknolojimizuygun.SŦnŦrdeŒerimizvar.BusŦnŦr deŒerler saŒlŦŒŦmŦza zarar vermediŒini düƔündüŒümüz sŦnŦr deŒerler. Bilim adamlarŦ belirliyor; ama sŦnŦrdeŒerlerinaltŦndaölçülmüƔdurumlardabilesaŒlŦksorunlarŦyakalŦyoruzbiz.BuradabirçeliƔkivar gibigörünüyor.AslŦndabuçeliƔkiyiçözmeninbirsoruylamümkünolduŒunubiliyorum. SoruƔu:SŦnŦrdeŒerlernasŦlbelirlendi?bimdibubilimadamlarŦƔunukabulediyorlar.VücutsŦcaklŦŒŦnŦ 1 derece artŦrŦyorsa elektromanyetik alan, saŒlŦŒa zararlŦdŦr. Bu bir kabul. Neden 1 derece bilemiyoruz.BudakilogrambaƔŦna4Watt’tŦr.bimdi1dereceartŦyorvezararlŦysaozaman0.1derece artŦrŦyorsazararsŦzdŦr.Budabirönkabul.Peki,neyedayanarakbelirleniyor?BukabulüzerindensŦnŦr deŒerler belirleniyor. Kim için? Erkek için. Kim için? SaŒlŦklŦ erkek için ve yetiƔkin erkek için. Ee, toplumbirtekbunlardanoluƔmuyorki.Hastalarvar,yaƔlŦlarvar,çocuklarvar.OnlargözardŦediliyor. IsŦveŦsŦdŦƔŦetkisivardŦ.SŦnŦrdeŒerbelirlenirkensadeceŦsŦetkisigözönünealŦnŦyor.IsŦdŦƔŦetkisigöz önüne alŦnmŦyor. Onlar nelerdi? Uyku bozukluŒundan baƔlayŦp kansere kadar giden hastalŦklardŦ. Sadece ŦsŦ etkisi deŒerlendiriliyor. SŦnŦr deŒer sadece ŦsŦ etkisini deŒerlendirdiŒi nedeniyle dünyada kaygŦylakarƔŦlanŦyor.ÇokdabilimselolmadŦŒŦbilimheyetleritarafŦndandilegetiriliyor. 87 Tüm çevresel etkilemler için korunmak adŦna yapŦlabilecek Ɣeyleri sŦralamaya çalŦƔacaŒŦm. Risk ve tehlike hep karŦƔŦyor. Burada bir tehlike var. Tehlike aslan. Burada bir risk de var. Her an o aslan o çocuŒu parçalayabilir. Çok ciddi bir risk var. Tehlike var ve risk var. Tehlike var mŦ? Var. Aslan hâlâ orada. Risk var mŦ? Yok. Riski yok ettim. Nerede? Yerinde. Elektromanyetik alanlar için de bunu düƔününlütfen.Riski,tehlikeyiolduŒu yerdemümkünolduŒukadarkŦsŦtlayŦportadankaldŦrmaken doŒruçözüm. Birinci çözüm. Birinci önerimiz. Evet, bunu yapamayabiliriz. O zaman bireyi, toplumu, etkilenme olasŦlŦŒŦ olan insanlarŦ olabildiŒince öteleyin, uzaŒa götürün. Mesafe koyun tehlikeyle arasŦna. Bir diŒer yöntem, üçüncü yöntemimiz, araya bir bariyer koyun. Mesafenin dŦƔŦnda araya bir bariyer koyun. UlaƔamasŦn ona. Dördüncü de hiç istemediŒimiz bir Ɣey bizim halk saŒlŦkçŦlarŦn: kiƔisel koruyucu. Her Ɣeyi yaptŦnŦz, uzaklaƔtŦrdŦnŦz, yerinde mühendislik önlemleri aldŦnŦz, çok gürültülü makineyi yaŒladŦnŦz, etrafŦnŦ kapattŦnŦz mümkünse; gürültüyü orada kesemediniz, çalŦƔanŦ uzaklaƔtŦrdŦnŦz,yineorayaçokgürültügeliyor.Gürültükesici,ƔehirlerarasŦyollardavar,gürültükesici koydunuzyinedeyüksekvar.OzamankulaklŦktakacaksŦnŦz;amasonçareartŦkbu.Elektromanyetik alanlar içerisinde ne yazŦk ki birçok maŒazada küçük telefonlara yapŦƔtŦrŦlan, üstüne yapŦƔtŦrŦlan, bilezikler, kolyeler falan gibi Ɣeyler var. Hiçbirisi bilimsel deŒil. SaŒlŦk BakanlŦŒŦnŦn onayŦ olduŒunu söylüyor firmalar. O onayŦ istediŒinde hiçbirisi onay gösteremiyor. SaŒlŦk BakanlŦŒŦnŦn öyle bir onayŦ yokçünkü.Sonuçolarak,halksaŒlŦŒŦaçŦsŦndanciddibirriskvarelektromanyetikalanlarlailgili.Kimler etkilenecek?BizlerdeŒil.BizdensonrakikuƔaketkilenecek.ÇünküonuortayaçŦkarabilmekiçintŦpkŦ sigaradaolduŒugibi20yŦl30yŦlgeçmekgerekebilir. ÖlçmekdurumundayŦz.KentlerimizdedurumneonubilmekdurumundayŦz.HemenönlemalmalŦyŦz. Hemen Ɣimdi, çünkü yarŦn geç kalabiliriz. Çok basit önlemlerle korunmak da mümkün. Okul, kreƔ, hastanegibiözelikleetkilenimininfazlaolabileceŒinidüƔündüŒümüztopluluklarŦnolduklarŦyerlerde en az 300 metre yakŦnŦnda yüksek gerilim hattŦ, baz istasyonu yerleƔtirmemeliyiz. Dikkatiniz için teƔekkürediyorum. 88 II.OTURUMͲIII.B7LD7R7 B7NAÜRET7MSÜREC7NDEVEYAPISTO)UNUNGELECE)ETAbINMASINDAB7L7NÇLEND7RME MustafaYAYLALI 7nƔaatMühendisleriOdasŦTrabzonbubeBaƔkanŦ Bilinçlendirmedeninceaklahephalkgeliyor.AslŦndabendehazŦrlarkenöyledüƔünüyordum.Yola öyleçŦktŦk.SonrabirbaktŦkkibilinçlendirmeyebelkideenazihtiyacŦolanhalk.ÇerçevedeyapŦüretim sürecinielealarakbaƔladŦk. BuradabugünyaklaƔŦk19milyonkonutstokumuzvar.BukonutlarŦn5milyonuson10yŦldayapŦlmŦƔ; geriyekalankonutlarŦndamutlakaeldengeçirilmesiveyayenilenmesigerekiyor.MevcutyapŦüretim sistemimizielealdŦŒŦmŦzdasisteminbileƔenleriƔuƔekildeoluƔuyor:Bir,merkeziyönetiminyereldeki birimleri; yerel yönetimler; arsa sahibi; yapŦ denetim kuruluƔu; yüklenici veya müteahhit; yapŦm aƔamasŦndaçalŦƔanustaveyakalfalar;nihaitüketiciolansatŦnalanlar,konutsahipleri. MerkeziyönetiminyereldekibirimleriilgilibakanlŦklarŦnyereldekibirimlerihemimaruygulamalarŦnŦn hemdeyapŦͲdenetimsisteminindenetlenmesigöreviniyerinegetirmektedirler. 7mar uygulamalarŦ açŦsŦndan ele aldŦŒŦmŦzda, afet riski taƔŦyan bölgelerdeki gerekli inceleme ve raporlamalar yapŦlmadan bu bölgelerde yapŦlaƔmanŦn önüne geçilmelidir. 7mar planlarŦ esas jeolojik raporlarŦnenazimarplanlarŦkadardetaylŦincelenmesiönemarzetmektedir. Yerelyönetimler:YürürlüktekimevzuatŦmŦzagöredenetimboyutuylabirçokyetkileriniyapŦdenetim kuruluƔlarŦna devretmiƔ olsalar da ruhsat ve yapŦ kullanma iƔlerine istinaden sorumluluklarŦ devam etmektedir. Yerel yönetimlerin ve bunlarŦn ilgili birimlerinde görev yapanlarŦn bu sorumluluklarŦnŦn devam ettiŒini unutmamalarŦ gerekir. Her ne kadar yetkili, yapŦͲdenetim kuruluƔu gibi görünse de sorumlununyerelyönetimlerolmasŦaslŦndadahabüyükbiryetkikullanŦmŦnŦgerektirebilecektir.YapŦͲ denetimkuruluƔlarŦnŦndenetimibakanlŦkçagerçekleƔtirilsedebukuruluƔlarŦndenetledikleribinalarŦn sorumluluŒu, her Ɣekilde ruhsat ve yapŦ kullanma izin belgesi veren yerel yönetimlerin ve yöneticilerinindir. Bu konunun üzerinde hassasiyetle durulmalŦdŦr. Riskli alanlarŦn tespitine yönelik çalŦƔmalar yapŦlŦrken, bu daha birkaç aylŦk bir konu, bu çalŦƔmalarŦ belediyelerde gözlemlediŒimiz Ɣekilde söylüyorum. Yerel yönetimler neredeyse kentin yarŦsŦna yakŦn kŦsmŦnŦ riskli alanlarŦn içine sokmayaçalŦƔtŦ. ÜlkegenelindeyapŦlacakbiryenilemeveyadönüƔümçalŦƔmasŦndankendisorumlulukalanlarŦnŦnda faydalanmasŦna imkân saŒlamak istediler. Burada akla gelen soru: EŒer bu bölgeler riskliyse buralardakiyapŦlararuhsatveyapŦkullanmaizinbelgesiverenlerfarklŦkiƔilerveyakurumlarmŦydŦ? 89 Hem gerekli izinleri verip yapŦlaƔmanŦn önünü açmak hem de daha sonra bu bölgeleri riskli ve dönüƔtürülmesigerekenalanlarolaraksunmayaçalŦƔmanŦninandŦrŦcŦlŦŒŦkalmamaktadŦr.Umutederiz ki, riskli alanlarŦn belirlenmesi sürecinde yerel yönetimler de bu konuda bir yandan bilinçlenmiƔ olmuƔlardŦr. Yerelyöneticiler;7marveiziniƔlemlerisürecindeseçilmiƔolduklarŦnŦveyagelecekseçimleriunutmalŦ, hepimizinortakgeleceŒiiçindoŒrularŦ hayatageçirmelidir.Aksi takdirdeher afettensonrasorumlu aramanŦnpeƔinedüƔmektenbaƔkabiryolbulamayacaklarŦnŦbilmelidir. Arsa sahibi; Bizim yapŦ denetim sürecinin aslŦnda en önemli bilinçlenmesi gereken unsurlarŦndan birisi. Günümüzde genellikle herhangi bir müteahhit ile yapŦm sözleƔmesi imzaladŦklarŦnda üretilen binayŦ teslim alŦncaya kadar yapŦm süreciyle ilgilenmemektedirler. Bunun nedeni yapŦ sahibinin elindeki arsayŦ biran önce hiçbir Ɣeyiyle uŒraƔmadan binaya çevirme beklentisinden kaynaklanmaktadŦr. Arsa sahibi sistem içerisinde yapŦ denetim kuruluƔunun ve ilgili idarenin tek muhatabŦdŦr.ArsasahibimüteahhideyaptŦrmaktaolduŒubinanŦnkendiadŦnayapŦdenetimkuruluƔu tarafŦndandenetlendiŒini,sonuçtaüretilenbinanŦnkendimalŦolacaŒŦbilincineeriƔmelidir.Ülkemizde bu konuda ciddi eksiklik bulunmaktadŦr. Bu noktadaki eksikliŒi yapŦ denetim kuruluƔuyla müteahhit baŒŦnŦnkurulmasŦnanedenolmaktabudadenetçiyledenetlenenarasŦndahertürlüiliƔkininoluƔmasŦ sonucunudoŒurmaktadŦr. Gerçekte, ideal Ɣartlar dikkate alŦnarak kurgulanan yapŦ denetim sistemi bu nedenle tŦkanmak üzeredir.YapŦdenetimkuruluƔuarsasahibiadŦnaarsasahibininsözleƔmeyleyapŦmŦnŦdevrettiŒibina üretim sürecini ve müteahhidi denetleyen özel sektör eliyle kamu adŦna hizmet üreten kuruluƔtur. Kamu adŦna üretilen hizmette rekabet maalesef hizmet kalitesinde deŒil, hizmet bedelinde oluƔmaktadŦr.ButürbirrekabetdehizmettekaliteyigiderekdüƔürmektevekamuadŦnayapŦlanbu hizmetteciddisorunlaroluƔmasŦnanedenolmaktadŦr.YapŦdenetimkuruluƔubaƔlŦŒŦndabilinçlenmesi gerekenyapŦdenetimkuruluƔundanziyadekanunyapŦcŦlarvemevzuatŦdüzenleyenlerdir. ÜlkemizdekamuadŦnaözelsektörmarifetiylegerçekleƔendenetimsürecindedenetlenenindenetçiyi seçmesi ve aralarŦndaki bu baŒŦn bir maddi çerçevede oluƔmasŦ en önemli sorundur. Bu sorunun çözümü için önerimiz, denetlenenin kendisini denetleyeceŒi kuruluƔu seçmesi uygulamasŦna biran öncesonverilerek,diŒerdetaylarŦayrŦcabelirlenecekƔekilde,ruhsatŦesasalanprojelerinilgiliidareye sunulmasŦsŦrasŦndaelektronikortamdayapŦdenetimkuruluƔununatanmasŦdŦr.ÇünküyapŦdenetim birkamuhizmetidir.SistembuƔekildetŦkanmaküzereykenyenidenvebirçoksorunuüzerindenatmŦƔ birƔekildeçalŦƔmayabaƔlayacaktŦr. 90 Müteahhitlerimiz biraz inƔaat mühendisleri ya da diŒer mühendis, mimar meslektaƔlarŦmŦzŦn kabullenemeyeceŒi bir Ɣey söyleyeceŒim. Ülkemizdeki en eski ticaret dallarŦndan bölgemizin yetiƔtirdiŒi insanlarŦn meziyetlerini sergilemede sŦnŦr tanŦmadŦklarŦ mesleklerden olan müteahhitlik ancak son yŦllarda tanŦmŦnŦ bulmuƔ ve bir sertifika esasŦna baŒlanabilmiƔtir. Müteahhit, teknik bir esnaf erbabŦ deŒildir. Yani müteahhidin mühendis veya mimar olmasŦ tercih edilir; ama kesinlikle zorunlu tutulamaz, tutulmamalŦdŦr. Çünkü müteahhitlik ticari bir iƔletmedir. Bina üretim sürecinin ancak ticari tarafŦyla ilgilenmesi gereken müteahhitler teknik kŦsŦmla ilgili olarak tasarrufta bulunamazlar, bulunmamalŦdŦrlar. Teknik konular ancak mühendis mimarlarŦn görevli olduŒu projecilik, denetçilik, Ɣantiye ƔefliŒi, saha mühendisliŒi konularŦnŦ ilgilendirir. Müteahhit ticari iƔlerle uŒraƔmalŦ ve teknik alanda kendi tasarrufuyla yapacaŒŦ deŒiƔiklik ve uygulamalarŦn sonradan kendisineciddisorunlardoŒuracaŒŦnŦkibusorunlarŦnbüyükbirbölümününçözümümaddikülfetler getirecektir,bilmelidir. Bubirmüteahhitlikeseri,mühendislikeserideŒil. Türkiye’dekiyapŦdenetimsistemiimaruygulamalarŦndamühendis,mimarlaramevzuattakikadaryer verilirseƔuankiihtiyacŦmŦzŦnhemenhemenikiüçkatŦmühendisvemimaraihtiyacŦmŦzvar;amaiƔsiz mühendis,mimarlarniyevar?BuralardaolmadŦklarŦiçin. YapŦm aƔamasŦnda çalŦƔan usta ve kalfalar siz ne kadar iyi projeler üretirseniz üretin, ne kadar iyi denetlediŒinizidüƔünürsenizdüƔünündemiriyerinebaŒlayacakustanŦneŒitimiçokönemli.Ustabir telbaŒlamamakiçinbirdemiriyerinekoymaz.Bununönünegeçmekiçinde1Ocak2012’denitibaren binaüretimsürecindeçalŦƔanustavekalfalarŦnmutlakasertifikalandŦrŦlmasŦƔartŦgetirilmiƔtir.Bizbu sertifikalandŦrmaiƔlemini2010’dazatenbitirdikTrabzon’da. 91 Bu tarihten yŦllar önce 2005 yŦlŦnda yapŦlan bir protokolle Trabzon ValiliŒimiz, Belediyemiz, 7nƔaat Mühendisleri OdasŦ Trabzon bubesi, Mimarlar OdasŦ Trabzon bubesi, Makine Mühendisleri OdasŦ Trabzon bubesi, Elektrik Mühendisleri OdasŦ Trabzon bubemiz ortaklaƔa düzenlediŒimiz eŒitim programŦ ile 5 yŦlda 1337 usta ve kalfayŦ 85’er saatlik eŒitim programŦnŦn ardŦndan yaptŦŒŦmŦz sŦnav sonucusertifikalandŦrdŦk.2010yŦlŦndaniyebitirdik?ÇünküsertifikalanmamŦƔustamŦzkalmamŦƔtŦ. ÇalŦƔma neticesinde sahada uygulamacŦ olarak bulunan usta ve kalfalarŦn bilgi eksiklikleri net bir ƔekildeortayaçŦkmŦƔvekurumlarŦnbirlikteliŒiyleönemlibirhizmetyürütülmüƔtür. Nihaitüketici:TümbinaüretimsürecindeenfazlabilinçlendirilmesigerekenkiƔiolaraknihaitüketiciyi görüyoruz.OtomobilalŦrkenkaçhavayastŦŒŦolduŒunu;ABS,ASR,EBSvedahabirçokharfinyanyana gelmesinden oluƔan güvenlik sistemlerinin olup olmadŦŒŦnŦ; araçta kullanŦlan metal sacŦn elastikiyet modülünü;hattayoldagiderkentekerleklerdenbirininçŦkmasŦdurumundadengekurupkuramadŦŒŦnŦ soruyoruz.CangüvenliŒinebukadarönemverennihaitüketiciacabakonutsatŦnalŦrkenneleredikkat ediyor?AslŦndabusorununcevabŦnŦhepimizbiliyoruz.Seramik,vitrifiye,armatür,priz,anahtar,kapŦͲ pencerenin markasŦna, kartonpiyerin desenine, odalardaki renk uyumuna, kapŦ zilindeki kamera sistemine,binanŦncephesine,balkonunbüyüklüŒünekinedenseodalarŦnbüyüklüŒündendahafazla soruluyor, mutfaŒŦn ferahlŦŒŦna, mutfak dolabŦnŦn görüntü ve iƔlevselliŒine ve daha sayabileceŒiniz birçok önem sŦrasŦna, daha geride olmasŦ gereken unsurlara dikkat ediliyor; ama ABS’yi soran bu tüketici binada kullanŦlan beton sŦnŦfŦnŦn C20 mi, C25 mi, C30 mu olduŒunu hiç sormaz. Araçta kaç havayastŦŒŦolduŒunusoranbutüketicinedense konutta kaçartŦbirolduŒunusormaktadŦrsadece. AracŦn markasŦnŦ sormakta; ama binanŦn hangi yapŦͲdenetim kuruluƔu tarafŦndan denetlendiŒini aklŦnŦn ucundan geçirmemektedir. Alttaki fotoŒraftaki bina ÇankŦrŦ’da 81 yŦllŦk bir bina ve bu bina yŦkŦlŦyor,seyrediyorsunuz.BinanŦnbulunduŒubölgenindüƔükriskaltŦndakialanlardanolupolmadŦŒŦnŦ deŒil, o semtin sosyal tabakasŦnŦn ne kadar yüksek olduŒunu aklŦndan geçirmektedir. Yani parayla aklŦnbuluƔamadŦŒŦnicesatŦnalmasüreçlerineƔahitlikediyoruz. NihaitüketicidekitalepvedikkatlerbuyöndeolduŒuiçinüreticiyanimüteahhitveyaarsasahibide kaliteyi bunlar üzerinde artŦrmakta ve ticari kaygŦlardan ötürü bazen de maalesef kŦsmayŦ düƔünmemesi bile gereken üretim bileƔenlerinden de tasarruf etmeye kalkŦƔmaktadŦr. Çünkü görünene yatŦrŦm, görünmeyenin kalitesinden daha fazla getiri saŒlamaktadŦr. Konut tüketicisi görünenden çok görünmeyen yapŦ bileƔenlerinin kalitesini, denetimini, denetim sonuçlarŦnŦ sorgulamalŦ;üreticininbunlarlamarkalaƔmasŦnŦsaŒlamalŦdŦr. BinalarŦnriskaltŦndakibölgelerdebulunupbulunmadŦŒŦnŦilgilikurumlardansorgulamalŦ;mümkünse üretim sürecindekiler dŦƔŦnda ve deneyimli mühendislerden bu konuda danŦƔmanlŦk almalŦdŦr. BinalarŦnsu,ŦsŦvesesyalŦtŦmlarŦdetaylŦbirƔekildesorgulanmalŦ,buyalŦtŦmlardakieksikliŒincankaybŦ olmasadaciddimaddikayŦplaroluƔturacaŒŦunutulmamalŦdŦr. Mevcut yapŦlarŦn geleceŒe güvenle taƔŦnmasŦ için ise nihai tüketicinin için yani konut kullanŦcŦsŦnŦn mutlaka bilinçlendirilmesi gereklidir. BinanŦn önündeki aracŦnda durup dururken bir çizilme gördüŒünde herkesi ayaŒa kaldŦranlar bina içinde yer açmak için özellikle zemin katlarda kolonlarŦ eksiltenlere ses çŦkarmamaktadŦrlar. Özellikle rutubete maruz bölgelerde, bina bodrum katlarŦnda kolon ve kiriƔ donatŦlarŦnda paslanma neticesinde taƔŦyŦcŦ sistemde hasarlar meydana gelmektedir. BinasŦnŦnbodrumkatŦnabeƔyŦlinmeyenkullanŦcŦlarvar.NeolupbittiŒinibinasŦndabilmiyor. 92 Konya’dakibildiŒimizZümrütApartmanŦ.BinatemellerindeyeraltŦsularŦveyadirenedilmeyensular neticesindeyapŦsalhasarlaroluƔmaktadŦr.BunabenzerpekçokrisksayŦlabilir.BinakullanŦcŦlarŦçoŒu zaman bu gibi risklerden haberdar deŒildir. Bu habersizlik veya sorgulamama alŦƔkanlŦŒŦ ileride meydanagelecekönemliyŦkŦmlarŦndaönünüaçmaktadŦr. Deprem ülkesinde yaƔŦyoruz; ama depreme gerek kalmadan yŦkŦlabilecek birçok binayŦ da kullanŦyoruz. Bu konuda en önemli bilinçlendirme çalŦƔmasŦ nihai tüketici üzerinde yapŦlmalŦdŦr. Bu çalŦƔma kapsamŦnda tüm bina kullanŦcŦlarŦna yönelik olarak su faturalarŦyla birlikte uyarŦcŦ ve bilgilendiricibroƔürlerulaƔtŦrŦlabilir.ÖŒreticivedikkatçekicikamuspotlarŦhazŦrlanarakgeniƔkitlelere ulaƔacak Ɣekilde yayŦnlanabilir. 7lköŒretimden itibaren müfredata afetler ve bina riskleri konularŦnŦ içerenderskonularakgeleceŒeyatŦrŦmyapŦlabilir. Binalarda düzenli olarak taƔŦyŦcŦ sistem ile ilgili uygunluk raporu alŦnmasŦ zorunlu kŦlŦnmalŦdŦr. YapŦlacakincelemelerdebinalarheryönüyleelealŦnmalŦ,yenirisklerinoluƔmuƔolmasŦdurumundada derhalilgilikurumlarabilgiverilmesisaŒlanmalŦdŦr.BuradayerelyönetimlerinciddicezaiyaptŦrŦmlar uygulamasŦ ile bu inceleme ve raporlama çalŦƔmalarŦ ancak sonuç verebilecektir. Ve bildiŒimiz Konya’dakiZümrütApartmanŦdeprembölgesindedeŒil,depremdeolmadŦamayŦkŦldŦ.Sebebibeton kalitesivezeminkattakesilenkolonlar. 93 Ve bu fotoŒrafŦmŦz 1999’da çekilmiƔ Kocaeli Depreminden. Bu ülkede yaƔayan hiçbir kamu yöneticisinin, yerel yöneticinin, mühendisin, mimarŦn, arsa sahibinin, son kullanŦcŦnŦn hatta bu vatandaƔŦn bile bu fotoŒrafŦ vermeye, kimseye vermeye hakkŦ yok. 99’dan sonra çekilen bu fotoŒraftan sonra biz böyle fotoŒraflarŦ çok defalar çektik. 7nƔallah bundan sonra böyle manzaralarŦ görmemeyidiliyoruz.TeƔekkürediyorum. 94 III.OTURUM:KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIII 95 III.OTURUM KENTSELR7SKLER7NAZALTILMASIII OTURUMBAbKANI Prof.Dr.HandanTÜRKO)LU 7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlamaBölümBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi Bu son oturumumuzda üç konuƔmacŦmŦz var. KonuƔmacŦlarŦmŦzdan birincisi SayŦn Doç. Dr. Cenap Sancar Karadeniz Teknik Üniversitesi behir Bölge Planlama Bölüm BaƔkanŦ. Ben de SayŦn Belediye BaƔkanŦ’na katŦlŦyorum. Karadeniz Teknik Üniversitemiz hakikaten göz bebeŒimizdir. Uzun yŦllar 7stanbul teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi’ne destek vermiƔtir ve birlikte çalŦƔmalar yürütmüƔtür. 7kinci konuƔmacŦmŦz Arzu BaƔaran Uysal da Çanakkale 18 Mart Üniversitesi behir ve Bölge Planlama Bölüm BaƔkanŦ, tesadüfen. Ben de 7TÜ behir Bölge Planlama Bölüm BaƔkanŦyŦm. Böylelikle bir Ɣehir planlama konusu gündeme gelmiƔ oluyor böylelikle bu oturumda. Yrd. Doç. Dr. SedaKundakbehirvePlanlamaBölümBaƔkanyardŦmcŦsŦ7stanbulTeknikÜniversitesi’nde.CenapBey buyurunilkkonuƔmayŦsizeveriyorum.15dakikalŦksürelervereceŒim.“KentselVadilerdeDoŒalAfet RiskleriveTedbirleri”. 96 III.OTURUMͲI.B7LD7R7 KENTSELVAD7LERDEDO)ALAFETR7SKLER7VETEDB7RLER7 Doç.Dr.CenapSANCAR KaradenizTeknikÜniversitesibehirveBölgePlanlamaBölümBaƔkanŦ TeƔekkürederimbaƔkanŦm,sayŦnvekilim,sayŦnbaƔkanlarŦm,deŒerlimisafirlerhepinizkentimizehoƔ geldinizdiyorum.Buteklifgelince,depremlerleteklifgeldi.Dedimbizimbölgedeçokdepremyoktur, benvadilerdenbahsedeyim,seltaƔkŦnlarŦndanbahsedeyim.OdadoŒalafetolduŒuiçinkabulettiler. BudoŒrultudabirsunumyapmakistedim.OnuniçindeartŦkbenslaytlariçerisindekŦrtanŦmlamasŦ var ama herhalde gelecek yŦl kŦrŦ çŦkartacaŒŦz herhalde. TŦrnak içinde hepsi kent olacak büyükƔehir belediyesiolmasŦylabirlikte. DoŒu Karadeniz Bölgesi’ni tanŦmlarken aslŦnda 1960’lŦ yŦllarda, öncesine kadar kŦyŦda karayolu olmayanbirkentvardŦ.ParçalŦyerleƔmeler,herhaldebaŒlantŦlardahaçokdenizyoluylasaŒlanŦyordu. Ama 1960 sonrasŦnda iƔte ilk devlet karayolunun sahile inmesiyle birlikte kŦyŦda artŦk birbirine bütünleƔik kentler oluƔmaya baƔlamŦƔ. Ve burada sadece ilçeler var. BunlarŦn aralarŦna birer de beldelerin olduŒunu düƔünürseniz kent tamamen bir bütünleƔik bir kent konumuna gelmiƔler ve sorunlar aslŦnda birbiriyle iliƔkili sorunlar. BaŒŦmsŦz olarak kentleri düƔünmemek gerekiyor. Burada hepsininbirbiriyleetkileƔimisözkonusu.BudoŒrultudabakmakgerekiyor. BenbirazmodellemeyeçalŦƔtŦmbumevcutkŦyŦyerleƔmeleri,öncekiyerleƔmeleridüƔünürsenizkentin aslŦnda aniden baƔlayan taraçalŦ Ɣeklinde yükselen ani yükselen daŒ, tepelerden oluƔtuŒunu görüyorsunuz. Ve bunlarŦ da sŦk sŦk kesen vadiler var. Bunlar genellikle uçaktan gidenler görür herhalde, sŦrtlarŦn tepelerinde bir yol güzergâhŦ var. YapŦlaƔmalarŦn da hep buralarda olduŒunu görüyorsunuz. Ya da vadi tabanlarŦndaki yollarŦn olduŒunu görüyorsunuz. YapŦlaƔma yine bunlarŦn arasŦndayoŒunlaƔtŦŒŦnŦ.TabikenteteklerindeözelliklebualanlardayaklaƔtŦkçavaditabanlarŦndaolan 97 baskŦnŦn giderek yükseldiŒini görüyorsunuz ta vadi tabanŦna kadar inen yerleƔmelerin olduŒunu görebiliyorsunuz. BuplanlamasürecindeçokciddikontroledilmesigerekenbirsorunalanŦolarakgörülüyorvebusel ve taƔkŦnlarŦn en ciddi hasar verdiŒi noktalar da buralarda görülüyor. Bunun diŒer bir sorun teƔkil eden noktasŦ da vadi tabanŦndaki yolla sŦrttaki yol arasŦndaki baŒlantŦyŦ saŒlamak isteyen yollarŦn açŦlmasŦ sonucunda doŒaya verdiŒimiz tahribatlarŦ söyleyebilirim. BunlarŦn birazdan örneklerini göstereceŒim. BubirazdahatepedengelenekselsŦrtlarŦyerleƔmelerigöstermekistedim.BukentedoŒrugidildikçe hem yoŒunluk açŦsŦndan hem de vadi tabanlarŦna gitmesi açŦsŦndan yapŦlarŦn, yapŦlaƔmanŦn yoŒunlaƔtŦŒŦnŦ görebiliyorsunuz. Buradaki temel amaç sürdürülebilir, güvenilir, yaƔanabilir, afete hazŦrlŦklŦ ve dirençli yaƔam çevrelerinin oluƔturulabilmesi için afet ve tehlike risklerini dikkate alan yöntemveyaklaƔŦmlarŦnŦnplanlamasistemiveyapŦlaƔmasüreciylebütünleƔtirilmesivebukonularŦn yeniyasaldüzenlemelerevekurumsalyapŦlanmalaraentegreedilmesigerekmektedir. Mevcut planlama Sistemimizde 80 yŦllarŦnda çok tartŦƔtŦk planlama disiplini olarak, yapŦsal strateji planlama,müzakereciplanlamaamabunlarŦnhepsirafakaldŦrŦldŦ.SadeceiƔtefizikimekânŦnkapsamlŦ planlamasŦyla yetindik. Bunda ne kadar baƔarŦlŦ olduk, o da tartŦƔma konusu. Türkiye’deki imar planlama ve yapŦlaƔma sisteminin yetersizliklerinin ve kentsel geliƔmeye etkin biçimde ve kamu yararŦna yönlendirilmeyiƔinin olumsuz sonuçlarŦndan biri de bu süreci planlama, uygulama ve yapŦlaƔma süreci kapsamŦnda afet tehlike ve risklerini dikkate alan, yaklaƔŦm, yöntem ve araçlarŦnŦn geliƔtirilmemiƔ olmasŦ ve bunun sonucunda özellikle kentlerde büyük ölçüde afete karƔŦ dirençsiz yerleƔimçevreleriveyapŦstoŒununoluƔmasŦdŦr. 98 GerçektedoŒalafetlerinetkiliolduŒugeliƔmiƔülkeler,ülkeuygulamalarŦndaafettehlikeverisklerine maruz yerleƔim alanlarŦnda afete dirençli yaƔam çevrelerinin yaratŦlmasŦ artŦk planlamanŦn öncelikli hedeflerinden biri olarak kabul edilmekte. Ve bu baŒlamsa kentsel afet risk yönetimi kapsamŦnda yapŦlan çalŦƔmalar öne çŦkmaktadŦr. Türkiye’de afet mevzuatŦ ve kurumlarŦ mekânsal planlama mevzuatŦ ve kurumlarŦndan kopuk olarak görülüyor. Afet mevzuatŦ ve kurumlaƔmasŦnŦn riskleri ön planaçŦkarmakverisklerinönlenmesiveyaolasŦzararlarŦnazaltŦlmasŦfaaliyetlerineöncelikverilmek üzereyenidenelealŦnmasŦgerekmektedir. Genellikle deprem odaklŦ afet riskleri düƔünülüyor ama sel, heyelan, taƔkŦn alanlarŦna yönelik herhangibirdüzenlememizyoktur.PlanlamayapŦmŦnaaitesaslaradairyönetmeliŒin14.maddesinde buna iliƔkin ƔunlarŦ bulabiliyoruz sadece. Burada planlarŦn hazŦrlanma sürecinde ilgili kurum ve kuruluƔlardaneldeedeceŒimizbilgilerkapsamŦndafizikiyapŦylailgiliolarakjeolojikdurum,iƔteakarsu ve sel alanlarŦ, yer altŦ ve yüzey sel su kaynaklarŦ, havzalar ve özellikleri sayŦlmŦƔtŦr. Bu kapsamda verilerin eƔit analiz yöntemiyle fiziksel çalŦƔmalarla birlikte deŒerlendirilmesi hükmü yer almaktadŦr. Amasüreçiçerisinde,planlamasüreciiçerisindenekadardikkatettiŒimizi,yapŦlaƔmayoŒunluŒunune kadardikkatealdŦŒŦmŦzdaherhaldesoruiƔaretibŦrakŦyorbizlerde. Kentsel afet risklerinin belirlenmesine yönelik mevcut uygulamalara ve yetkiler, Karadeniz Bölgesi yerleƔmeleribaŒlamŦndabaktŦŒŦmŦzdasel,taƔkŦnolmaküzereçeƔitlidoŒaltehlikelerinyanŦsŦrakaçak yapŦlaƔmalarŦ, tehlikeli kullanŦmlar, yanlŦƔ arazi kullanŦmlarŦ, açŦk alan yetersizlikleri, alt yapŦ yanlŦƔlŦklarŦ, denetimsiz kullanŦmlar ve benzeri nedenlerle derin risk havuzlarŦna dönüƔmektedir. Bu nedenlekentselriskyönetimikapsamŦndariskfaktörlerininbelirlenmesi,riskazaltmaçalŦƔmalarŦnda veplanlamadaçokönemliyerarzetmektedir. DoŒu Karadeniz Bölgesi’nde kentlerinin yüksek riskler göstermesinin baƔlŦca nedenleri, yerleƔim alanlarŦntarihselsüreçiçerisindeseçilmiƔkonumlarŦilesorunlarŦnbirmirasolmasŦ;yanibirazönceki baƔlangŦçtakikŦyŦyerleƔmelersürekliliŒindenvekonumundanbahsettim.Bubizibukonumagetirdi. Son 50Ͳ60 yŦllŦk hŦzlŦ kentleƔme süreci denetimden uzak biçimlerde ve güvensiz alanlarda gerçekleƔmiƔ. KayŦt dŦƔŦ iƔlemlerde oluƔan kaçak yapŦ stoklarŦnŦn yaygŦnlaƔmasŦ. Bizim bölgede belki gecekonduolayŦyokamakaçakyapŦlaƔmaüstdüzeydegörülüyor.KentselyönetimlervetoplumfarklŦ tehlikelerekarƔŦönlemalmakonusundabilgi,kültürveuygulamaalŦƔkanlŦklarŦndanyoksun.BuhŦzlŦ kentleƔme ve kentsel büyümeye odaklanmŦƔ imar düzenlemeleri, risk azaltma yöntemlerini içeren planlamayaklaƔŦmŦvepratiŒindenuzakkalmaktadŦr.BunlarŦdahadaçoŒaltmakmümkündür. 99 Trabzon üzerinden baktŦŒŦmŦzd da merkez sŦnŦrlarŦnŦn çok sayŦda dere yataaklarŦ ve va adilerden oluƔtuŒu unu söyleyeb biliriz. Bunun bir kent bölgeyi de düƔündüŒüm müzde 17Ͳ188 tane vadinin, sulu derelerin nolduŒunuggörebiliyoruzz.BukŦrmŦzŦyylagösterdiŒŒimnoktayakadaraçŦkggeliyor,ondansonrasŦ kapalŦdeerehalinegeeliyor.Bunda ansonrakisüüreçtenesorrunlaryarattŦŒŦnŦsöylem eyeçalŦƔacaŒŒŦm.AynŦ Ɣekilde Trabzon il özelinde de e baktŦŒŦmŦzzda dereleriin çoŒunluŒunu görmekk mümkünd dür. Yani n sŦklŦŒŦnŦ gö örmek lazŦm, planlamayyŦ da buna göre g deŒerle endirmek geerekiyor. Bu u da Rize vadilerin merkeziilçedegeçen nyŦlkiselvettaƔkŦnlardan sonrabizimöŒrencilerle eyaptŦŒŦmŦz birçalŦƔmanŦnürünü. Orada177tanedereyyataŒŦnŦnold duŒunugörü yorsunuz.YaaklaƔŦkolarakdahepsindde800ile1200metre arasŦndaa kapalŦ baksslar içerisind de surlarŦn kkent merkezzinden götürrüldüŒünü ggörüyorsunuzz. KŦrmŦzŦ çizgininö ötesindekiolanyerdedo olgualanŦ.O OdaayrŦbirp problemolarrakkarƔŦmŦzaaçŦkŦyorsonrradan. AB taƔkŦn direktifind de de bu sorrunlarŦ temeel baƔlŦklar, yaklaƔŦmlar y olarak o deŒerrlendirmiƔ ve e gelecek urgu yapŦyo or. 7klim ddeŒiƔikliŒi, nehir n ve dönemde de bu sorunlarŦn giderek arrtacaŒŦna vu yönetimlerindekiyanlŦƔveeksikuygulamalaar,taƔkŦnriskkiolanyerlerdeinƔaatvveyerleƔimo olmasŦve yanlŦƔ to oprak ve araazi kullanŦmŦ olarak tannŦmlanmakta. Bu direktiffin temel am macŦ taƔkŦn risklerini deŒerlen ndirme ve yö önetme oda aklŦ bir yapŦ oluƔturulmaasŦ ve taƔkŦnlarŦn insan ssaŒlŦŒŦ, çevre e, kültür, miraslarveekonomikfaaliyetlerüzerindeya rattŦŒŦolumssuzetkileriazaltmakolarraktanŦmlam mŦƔtŦr. TaƔkŦn sebeplerini çok baƔlŦk alttŦnda toparlaamŦƔ. BunlarrŦn hepsini söylemeyeceeŒim ama bizzim yerel özellerivvurgulamayaaçalŦƔacaŒŦm m.AƔŦrŦveƔidddetliyaŒŦƔlaar,özellikleyyerleƔimyerlleriiçerisindengeçen dereyattaklarŦnŦnyapŦlaƔmaylad derekesitininndaraltŦlmassŦ,dereyataklarŦndafenvesanatka aidelerine aykŦrŦ veeya izinsiz menfez m veya köprü ya pŦmŦ, dere yataŒŦna te ekniŒine aykkŦrŦ bent veyya dolgu yapŦlmassŦ, dere yataŒŦna molo oz ve sanaayi evsel attŦklarŦn atŦlm masŦ gibi bbaƔlŦklarla ço oŒaltmak mümkün ndür. Bunu keentsel vadileerdeki özellikkle vurgulannmasŦ gereke en, baƔta da a söylemeyee çalŦƔtŦm ulaƔŦm yer seçimlerri, ulaƔŦm yer seçimlerindeki soldakii vadi DeŒirm mendere Vadisi taban aalanŦnda hem men dere kenarŦnd dangeçen devlet karayo oluvebuyo labaŒlŦ olarakyerseçim mi. ArazikullaanŦm kararŦ üretilmiƔ veyabasskŦgörmüƔö öylesöyleyeyyim.Terciheedilmesede iƔteyürürlüŒ ŒebaŒlŦolaraakolmamasŦgereken bütün arazi kullanŦm m kararlarŦ bu b doŒrultudda geliƔim gö östermiƔtir. Bu B tabi ki vaadi tabanŦna a ve dere yataŒŦnaaolumsuzettkileriolmuƔttur.ÇünkübbudoŒrultud dayataŒŦnyö öndeŒiƔtirdiŒŒinibilebiliyyoruz.Bu baƔlŦklarrdanbazŦlarŦn nakŦsacadeŒŒineceŒim. 100 Kaçak yapŦlaƔma; 1937 Lambert PlanŦ’ndan beri vadilerin tamamŦ yeƔil alan olarak deŒerlendirilmiƔ, bütünplanlardadabualanlaryeƔilalanolarakgörülüyor.SoniƔtebelediyebaƔkanŦmŦzŦndaizahettiŒi gibiZaŒnosveTabakhaneVadileri’ninkentseldönüƔümkapsamŦndayapŦlaƔmalarŦnŦnkamulaƔtŦrŦlarak rekreasyon amaçlŦ kullanŦlmasŦna kadar çeƔitli af dönemlerinde, çok sayŦda yapŦnŦn yapŦldŦŒŦnŦ, hepsinin ruhsata baŒlandŦŒŦnŦ, elektrik, su gibi teknik hizmetleri de aldŦŒŦnŦ görebiliyorsunuz. Bunlar bizim kentler için özellikle ŦlŦman nemli iklim bölgesinde olan bizim gibi kentler için ciddi bir havalandŦrmakoridorlarŦdŦr.BunlarsaŒlŦklŦkentselmekânlarŦyaratmakiçinolmazsaolmazlarŦ.Onun içinvadilerinoluƔtuktansonramaliyetiyüksekprojelerlegeridönüƔümünüsaŒlamakyerineplanlama sürecini dikkate alarak planlama ilkelerini dikkate alarak bu vadilerin hangi bir baskŦ unsuru olursa olsunyapŦlaƔmayaizinverilmemesigerektiŒinisöyleyebiliriz. BuradaaltyapŦyanlŦƔlŦklarŦnŦdatanŦmlamakgerekiyor.AltyapŦyanlŦƔlŦklarŦiƔtederelerinsŦklŦŒŦndan kaynaklŦ olarak kent merkezlerinde bu alanlarŦn yine baskŦ sonrasŦnda açŦk dereler Ɣeklinde oluƔturmakyerinebunlarŦnkapatŦlarakhemenyakŦnlarŦndayapŦlaƔmayaizinverilmesineizinveriliyor. BunlaryerkazanmaaçŦsŦndanönemarzediyor.VehemenyakŦnŦndadayapŦlaƔmayaizinveriliyor. 101 Bu sol alt köƔede gösterdiŒimiz Rize’deki yine çalŦƔma sonrasŦnda yapŦlmasŦ gereken rekreasyonla bütünleƔtirilereknasŦlbirdereyataŒŦnŦnnasŦlŦslahedileceŒini,planlamaylanasŦlbütünleƔtirileceŒini gösteren bir çalŦƔmamŦzdŦ. Ama bunun yerine 14Ͳ15 tane dere yataŒŦnŦn bakslar içine alŦnarak boyutlarŦdatartŦƔŦlŦrvebununayrŦbirsorunudatabisadecekentleiliƔkilibirƔeydeŒil,kentinarka planŦndaolangeliƔmelerdebunoktalardaetkilioluyor.Nelerbunlar? 7Ɣte ormansŦzlaƔtŦrma, yerel bitki örtüsünün deŒiƔikliŒe uŒramasŦ veya yapŦlaƔma yol yapŦmŦ ve ona baŒlŦ olarak heyelanlara baŒlŦ olarak buralarda ciddi tehdit unsuru olmaya baƔlŦyor. Bu anlamda deŒerlendirilmesigerekenbaƔlŦklardanbirtanesiolaraksöyleyebiliriz. BuRize’denörnekler.SaŒüst köƔedekisadeceTabakhaneZaŒnosVadisi.BuradadaiƔtebirazilkbaƔlangŦçtadasöylediŒimgibibaks üstünealŦnarakburanŦnyolaltyapŦsŦolarakkullanŦlŦyorvekonutlardaoradanhizmetalmakistiyor. DiŒerbirsorundadrenajsorunu,busorundolgualanlarŦndakarƔŦmŦzaçŦkŦyorözellikle. 102 DolgualanlarŦda1000ile1200metrearasŦ.Yani,drenajsorunuylakarƔŦkarƔŦyakalabiliyoruz.Buna Samsun son yŦl, geçen yŦl yanŦlmŦyorsam bir taƔkŦn hikâyesi yaƔamŦƔtŦk. Orada drenajlarŦn yeterli olmamasŦndan, veri tabanŦnŦn daraltŦlmasŦna yönelik Rize’den yine örnekler. Buna raŒmen dere yataŒŦnasadeceistinatduvarŦçekmekleplanlamayaaçŦlacaŒŦ,yerleƔimeaçŦlabileceŒidüƔüncesivar. BuanlamdasorunteƔkilettiŒinisöyleyebiliriz. Bir üstte kŦrmŦzŦ çerçeveye alŦnan yer geleneksel doku son yapŦlan TOK7 uygulamasŦ da burada ÇamlŦhemƔin,vaditabanŦnayapŦlantoplukonutuygulamasŦ.HerhaldesolaltköƔedekitarihegeçecek bir Ɣey yani, üstü derenin üstü kapatŦlarak konuta açŦlmŦƔ bir yapŦ bloŒu var. Bu da geleneksel dokumuz. EŒim ve yol iliƔkisi yollara müdahale Ɣekli çok tehditkâr bir Ɣey. Yüzey duraŒanŦnŦn kaybolmasŦna, toprak kaymalarŦna, habitat alanlarŦnŦn bölünmesine neden oluyor. Bu kentsel alanlara yansŦsŦ da dahafarklŦoluyor. 103 BurasŦ da Maçka’dan, CoƔandere’den. EŒer eŒimi %30 bir planlamada 30Ͳ35 de kabul ediyoruz. ÜzerindekiyerleƔmeleriyapŦlaƔmayaaçarsanŦzbualanlardaböyleyapŦlarçŦkmasŦdoŒal.YolaltŦndada tabiyolseviyesisŦfŦrkotunaltŦnda5Ͳ6katlŦyapŦlardayapabiliyoruzzemineulaƔabilmekiçin.Böylebir saŒlŦklŦ mekân yaratmak mümkün deŒil. BunlarŦ tabi bir daha plana yapŦlan müdahaleyle gerçekleƔtiriyoruz.YapŦyoliliƔkisiaçŦsŦndan,eŒimaçŦsŦndan,iliƔkileriaçŦsŦndanönemarzediyor. YüzeykaplamalarŦngeçirgensiz halegetirilmesi,asfaltlanmasŦyüzeyakŦƔkanlŦŒŦnŦarttŦrmakta.Zemin suyuseviyesinindüƔmesinesebepolmaklabirlikteciddibirsutaƔkŦnŦna,suakarŦnanedenoluyor. Bunun için Samsun uygulamasŦndan gösteriyorum yine bu kuru dere gibi görülüyor. Planlamaya açŦlmŦƔbiralan.YapŦlaƔmasŦyoŒunolanyer.NormalparketaƔlarkapatŦlarakasfaltyapŦlmŦƔamabu suyunönündehiçbirininduramadŦŒŦnŦgörebiliyorsunuz. 104 Bu da olmasŦ gereken vadilerin nasŦl kentle bütünleƔtiŒini, yeƔil rekreasyon amaçla nasŦl kullanabileceŒinigösterirbirörnek.Bunlardavadilerbirörnekolarak. NeyapŦlmalŦ?GünceluygulamalardayerleƔikalanlardamevcutyapŦstoŒukurdŦƔŦndakirisksektörleri göz ardŦ edilmemeli. Planlama sürecinde afet riskli alanlarda mevcut kentsel dokunun korunmasŦ, iyileƔtirilmesitavsiyesiveyenilenmesiyadayoŒunlukazaltŦlmasŦkonularŦnayönelikstratejivekarar geliƔtirilmesi, diŒer risk sektörleriyle birlikte deŒerlendirildiŒi çalŦƔmalara ihtiyaç olduŒu, ilgili kurum kuruluƔlarŦn eƔgüdüm içinde çalŦƔmasŦ gerektiŒi, mutlak risk tehlike haritalarŦ ve diŒer yönetim planlarŦnŦnhazŦrlanmasŦgerektiŒidüƔüncesindeyiz.7lginiziçinteƔekkürederim. 105 III.OTURUMͲII.B7LD7R7 DO)ALAFETR7SK7VEKENTYOKSULLARI:ÇANAKKALEÖRNE)7 Yrd.Doç.Dr.ArzuBAbARANUYSAL Çanakkale18MartÜniversitesibehirveBölgePlanlamaBölümBaƔkanŦ SaŒlŦklŦKentlerBirliŒiDanŦƔmaKuruluÜyesi BenÇanakkale’deyaptŦŒŦmŦzaslŦndaikiprojeninsonuçlarŦndansizebirƔeylersunacaŒŦm.Çanakkale böyle iyi örneklerle anŦlan bir kent. Ben biraz onlarŦn arka bahçesini göstereceŒim. O yüzden Çanakkaleliler bana biraz kŦzŦyorlar bunlarŦ gösterdiŒimde. Çok kŦsa olarak yoksullukla doŒal afet iliƔkisinebirazdeŒinipsonraasŦlçalŦƔmayageçeceŒim. 1960lŦ yŦllardan itibaren düzenli kayŦtlarŦn tutulduŒunu biliyoruz doŒal afetlerle ilgili ve gittikçe bu kayŦtlar afet sayŦsŦnŦn ve afetten etkilenen kiƔi sayŦsŦnŦn arttŦŒŦnŦ göstermekte bize. Ve tabi ki yoksul ülkeler ve yoksul topluluklar afetlerden daha fazla etkileniyorlar. UNDP’nin belirlediŒi rakamlara göreyseafetlerdenetkilenenülkelerinneredeyse%80’iortavedüƔükgelirliülkeler.DoŒalafetlerden etkilenenkiƔisayŦsŦnabaktŦŒŦmŦzdaher100kiƔidenyalnŦzca1tanesigeliƔmiƔülkelerden. TabikihasargörebilirlikleyoksullukarasŦndaçokdoŒrudanbiriliƔkivar,sŦkŦbiriliƔkivarbirbirleriyle örtüƔmese de. Yoksul insanlar genellikle daha fazla tehlikeye maruz kalmakta. 7Ɣte tehlikeyle baƔ etmeye ve iyileƔtirme kapasiteleri daha yetersiz. Bu nedenle büyük kayŦplara uŒruyorlar. Genelde baƔkaseçenekleriolmadŦklarŦiçinafettehlikesinibildiklerihaldeoalanlardayaƔamakdurumundalar. Ve afetler aslŦnda yoksulluklarŦnŦ daha da arttŦrŦyor sürekli. Bu nedenle yani kentleri saŒlŦklŦ hale getirmek afetlere karƔŦ korunmak için birtakŦm politikalar üretiyoruz ancak yoksullar için ayrŦca politikalarüretmekzorundayŦz. KuraklŦk ve açlŦk en fazla ölüme sebebiyet veriyor afetlerde. YalnŦz sel biraz önceki sunumda da gördük, özellikle etkilenen insan sayŦsŦ açŦdan kentlerde en önemli afet olarak kabul ediliyor depremdendahafazla.Tabibuafetlerdenetkilenmeninekonomikboyutuvar. Dünya BankasŦ verilerine göre dünyada doŒal afetlerin maliyeti yŦlda 55 milyar Amerikan dolarŦ. 1990’larda yalnŦzca Asya’da alt yapŦ kayŦplarŦ 10 milyar Amerikan dolarŦnŦ bulmuƔ. Mal kaybŦ olarak baktŦŒŦmŦzda tabi ki geliƔmiƔ ülkelerde mal kayŦplarŦ daha fazla. Çünkü onlarŦn fiziksel varlŦklarŦnŦn ekonomik deŒerleri daha fazla. Yoksullar mal yani ekonomik olarak baktŦŒŦmŦzda çok Ɣey kaybetmiyorlar çünkü çok fazla mülkleri olmadŦŒŦ için. Ama yaƔamlarŦ tamamen deŒiƔiyor yani yaƔamsalsorunlarlakarƔŦlaƔŦyorlar.ZengindençokdahakolayyaralarŦnŦsarabiliyorlar. 106 7klimdeŒŒiƔikliŒiylebiirliktedoŒalafetriskleri, dahafazlaaartŦyor.ArtmasŦnŦbekliyooruzvetabikkibundan yine iklim m deŒiƔikle birlikte yokssullar daha ffazla etkilenecek. O yüzd den de bu kkonuda da politikalar p geliƔtirm memiz.YaniiiklimdeŒiƔikliŒininkentleerimizi nasŦl etkileyeceŒini,yoksullarrŦnasŦletkile eyeceŒini düƔünmeeye baƔlamaamŦz gerekiyor.Nedenz enginülkele erleyoksulülkelerfarklŦ??BirtakŦm Ɣe eylervar, iƔte yasaal çerçevelerri, yasal düzzenlemeleri zengin ülkellerin daha iyyi, yaptŦrŦmlaarŦ daha fazla. Erken uyarŦ sisstemleri mekkanizmalarŦn na sahipler. A Acil müdahaale ve saŒlŦk sistemlerinee sahipler ve v sigorta sistemine sahipler. Yoksul Y ülkeler bunlarŦn hepsinden yoksunlar ayynŦ zamandaa. Evet, dem miƔtim iki çalŦƔmad dan, iki çalŦƔƔmanŦn sonu uçlarŦnŦ sunaacaŒŦm buraada diye. Je eoloji mühenndisleriyle Çanakkale Ç üzerine yaptŦŒŦmŦz bir b çalŦƔma. Bir de Çanakkkale’nin en n yoksul mah hallesi olarakk tanŦmlanan Roman mahallessindeyaptŦŒŦŦmŦzikiçalŦƔm mavar. biliriz.120.0000nüfuslu. Çokciddi BurasŦÇanakkale.ÇaanakkaleküççükölçeklibiirkentolaraktanŦmlayab biryapŦlaƔmabaskŦsŦyok.YalnŦzjeolojikaçŦddanoldukça ƔanssŦz.7Ɣte7stanbul’un fethindenh hemen10 yŦlsonraaFatihSultan nMehmetboŒazŦnkorunnmasŦaçŦsŦndanbirkaleyaptŦrŦyorƔuurayaÇimen nlikKalesi ve karƔŦssŦndan Sedd dülbahir. Bu kalenin etraafŦnda savun nma amaçlŦ kuruluyor keent. Ve Ɣu SarŦçay’Ŧn S alüvyon alanŦndaold duŒugibi.Yaniyerseçim miaçŦsŦndanb baƔtanyanlŦƔƔ,savunmaaamaçlŦkuruld duŒuiçin. bajeolojikalttyapŦylaüsttyapŦarasŦnddabiriliƔkikkurupafetlerdenenfazllaetkilenece ekalanlar Bizacab nerelero olabilirdiyeb biraraƔtŦrma ayaptŦk.Onuunsonucund dabirazsŦkŦnttŦlŦçŦktŦ. YaptŦŒŦm mŦz çalŦƔmad da iƔte jeolo ojik verileri deŒerlendirrdik. Jeoloji mühendisleerinin aŒŦrlŦkklŦ olarak çalŦƔtŦŒŦ alan.Veyap pŦlaƔmŦƔalan nŦnözellik,fizzikselçevre kalitesineba aktŦk.7Ɣte,öözellikle99’d dansonra yapŦlaƔanalanlar,ön nceyapŦlaƔan nalanlaryappŦyoŒunluŒu,,nüfusyoŒunluŒu,iƔtepplanlŦplansŦzzgeliƔme, kentdokkusugibiverrilerebaktŦk.DahasonrakentselaltyyapŦyabaktŦkk.Birazdaha çevrekalitesiyüksek yerler vee zemin iliƔkkisini inceled dik. Kent Ɣu rada kurulu ve gördüŒü ünüz gibi tam mamen alüvvyon alan üzerindee.YaniƔurasŦŦiyi,buradayyerleƔilebilirfalangibibirƔeyneyazŦkkiyok. 107 YalnŦz Ɣu u gördüŒünü üz sarŦ alan biraz daha iyi bir alan yani diŒerle erine göre. BBirtakŦm bu,, iƔte GIS yöntemiyle yaptŦŒŦm mŦz analizler, çok uzun üzzerinde durm mayayŦm bizim klasik plaanlamada ya aptŦŒŦmŦz. bu yine SarŦçay, Çim menlik Kalesi. Çimenlik KKalesi etrafŦ ilk geliƔen alanlar. Dahha sonra 197 70’lerden sonra SaarŦçay’Ŧn diŒer kenarŦna geçilmiƔ. buu beƔten sonra gördüŒü ünüz alan 20000’li yŦllardan sonra geliƔen hani yönetm melikler deŒiiƔtiŒi için 20000’li yŦllardan sonra biraz daha yaapŦ stoŒunun n güvenli olduŒunuvarsaydŦk.AmatektekkbinalarŦnƔeeyinebakmadŦk.OdahakkapsamlŦbir çalŦƔma. Sonundaa Ɣöyle SarŦççay’Ŧn en uccunda ilk ye rleƔim, aynŦ zamanda ta arihi çekirdeek burasŦ. Korunacak yapŦlard davar.Enso orunlualan, onunetrafŦnndabirazdaahaortakatlŦyapŦlarvarramaeskiya apŦstoŒu yine. 108 BurasŦdaikincibirssorunlualan.7Ɣtekentin biryer,dŦƔ çeperlerine doŒrubiraz dahagüven nlialanlar baƔlŦyor..BirazharitaasiyahbeyazzolduŒuiçinnokunaklŦde eŒilamayinedeƔuenssiyahgörülen nalanen sorunlualan.VenüfusundaenffazlaenyoŒuunyaƔadŦŒŦaalan.BuyalnŦzcadeprem msellikaçŦsŦnd dandeŒil, miƔ SarŦçay ama hala çok yoŒun yyaŒŦƔlarda bu u SarŦçay sel açŦsŦndan da yaani hala rehabilite edilm kenarŦnd daki yerleƔm meler etkileniyor. Ve Çannakkale çok fazla yoksulu olan bir kkent deŒil. O O konuda ƔanslŦ yaalnŦz var olaan yoksullar bu SarŦçay y kenarŦnda yaƔŦyorlar. O O yüzden dde hem depremsellik açŦsŦndan hem sel tehlikesi açŦsŦndan a enn fazla riskk altŦnda ollan grubu oluƔturuyorllar. Kent bütünlüŒŒüyle ilgili yaapŦlmŦƔ bazŦ sosyal çalŦƔm malar var. 7ƔƔte yine Ɣura asŦ SarŦçay, yyani bu harittada belli olmuyorr ama. Bu iki mahalle var FevzipaaƔa Roman Mahallesi ve 7smetpa Ɣa. Burada da kent yoksullarŦnŦnyaƔadŦŒŒŦbirmahalle e.7ƔteaynŦzaamandasosyyalaŒolarakkdaensorunnlumahallele er.7Ɣsizlik oranŦ bu urada daha fazla iƔte ko onut kalitesi daha düƔük, hala konu ut dŦƔŦnda tuuvaleti banyyosu olan yerlervaar.OkumayaazmaoranŦd düƔük.YaƔay ançocukoraanŦyaniÇana akkalekentinnindiŒerma ahallerine göresorunlu. 109 BuiƔteR RomanMahaallesindenayynŦzamanda burasŦkentsselsitalanŦ.OldukçadüƔƔükkalitesikonutlarŦn veyaklaƔŦk3000kiƔiyaƔŦyorbu mahallede. Hala,yanin normalzamanlardabilessaŒlŦksorunlarŦvesu V yani yokssul insanlar ssonuçta “Aa buradaki ko onut kalitesii çok düƔük ya da biz basmasŦ yaƔanŦyor. Ve sürekli ssel basŦyor. O O yüzden bu uradan taƔŦnnalŦm.” gibi bir alternatifleri yok. Taam tersi var olanŦ da kaybetm memek üzeree mücadele ediyorlar. YYani biz ayn nŦ zamanda bu Roman mahallesiniin yaƔam kalitesiyleilgilibirçaalŦƔmayaptŦkk.“MutfaŒŦnŦŦzvarmŦ?”diyesorduŒum muzda“Var. ”diyorlar.Buradabir mutfakggörüyorsunu uz. Tarihi ko onut stoŒu da d var demiƔƔtim. Bir Erm meni kilisesi, yani kentin ilk yerleƔim m alanŦ olduŒŒu için ve ÇanakkaaleçokkültürlüyapŦyasa ahip.7ƔteErm menilervar, Yahudilerva ar,Romanlarrvar.Onlara aaithem anŦtsalyapŦlarvarheemsivilmima arlŦkörnekleerivar.1996’dakorumaa altŦnaalŦnmŦƔƔburasŦ. Yineayn nŦmahalledeentarihstoŒŒundan.SarŦççay’ŦntabibiizSarŦçay’ŦnoiçkŦsmŦheemyoksullukkhemde zemin açŦsŦndan köttü. Tabi dŦƔ kŦsŦmlarŦ b atŦya doŒru gittikçe yin ne SarŦçay kkenarŦnda Ɣe eyler var, yerleƔmeelervar. Ama20000’lerdensonrageliƔenyyerleƔmeler buralar.Yinezeminolarrakkötü.YallnŦzyapŦstoŒŒuolarak daha gü üvenli olduŒŒunu düƔün ndüŒümüz iiçin haritalaarŦmŦzda ora asŦ daha n itelikli çŦktŦ. Bu da FevzipaƔƔa’dansonrakimahallelerden1Ͳ2fotooŒraf.Amayyinederiskyyaniyoksullu kbitiyor,riskbirazcŦk dahaazaalŦyordiyeyo orumlayabiliriz.TeƔekkürrederim. 110 III.OTURUMͲIII.B7LD7R7 AFETLEREKARbIKENTSELD7RENC7NOLUbTURULMASI Yrd.Doç.Dr.SedaKUNDAK 7TÜMimarlŦkFakültesibehirveBölgePlanlamaBölümü YaƔananherafet,birdiziöŒretinindilegetirilmesininyanŦnda,gelecekteyaƔanmasŦmuhtemelafetleri önlemeanlamŦndamevcutdurumunfarklŦaçŦlardananalizindekullanŦlacakyöntemvedeŒiƔkenlerin de oluƔturulmasŦnŦ saŒlamŦƔtŦr. AslŦnda bu afetler birkaç anahtar kelimeyle ifadelendirildiŒinde, öne çŦkan her kelime sŦradan bir doŒal tehdidin nasŦl afete dönüƔtüŒünü göstermektedir. Ancak, bu dönüƔümsürecindeyapŦsalhasargörebilirlikdeŒiƔkenlerinitetikleyensosyal,ekonomikvekurumsal etkenlerlebirlikte,afetinetkileriylebaƔaçŦkmabecerisinidestekleyenunsurlarafetlerinortaveuzun vadedeki etkilerini deŒiƔtirebilmektedir. YapŦsal zayŦflŦklar afet anŦnda “yŦkŦm ve çökme” anlamŦna gelirken,beƔeriveekonomikbileƔenlerdekizayŦflŦklar,toplumsaldayanŦm/dirençsayesinde“yŦkŦmve çökme” ile sonuçlanmayabilir. Direnç, dŦƔarŦdan gelen herhangi bir etki sonrasŦnda baƔlangŦç durumuna eriƔebilen fiziksel nesneleri tanŦmlamak için kullanŦlmaktadŦr. Ancak afetlere karƔŦ dirençtenyadatoplumsaldirençtensözedildiŒindebutanŦmfarklŦlaƔmaktadŦr.BiryerleƔmeninafet sonrasŦnda tekrar eski halini almasŦ, aslŦnda afet öncesinde sahip olduŒu zayŦflŦklara geri dönmesi anlamŦnŦtaƔŦyacaŒŦiçin,kentseldirençaƔaŒŦdakigibitanŦmlanmaktadŦr: “,Ğƌ ƚƺƌůƺ ƚĞŚůŝŬĞͬƚĞŚĚŝƚϭ ŬĂƌƔŦƐŦŶĚĂ͕ ĞƚŬŝůĞŶŵĞ ŽůĂƐŦůŦŒŦŶĂ ƐĂŚŝƉ LJĞƌůĞƔŵĞůĞƌŝŶ͕ ƚŽƉůƵŵůĂƌŦŶ ǀĞ ƚƺŵ ƐŝƐƚĞŵůĞƌŝŶϮ͖ ŬĞŶĚŝůĞƌŝŶŝ ŬŽƌƵŵĂ͕ ƐŝƐƚĞŵŝŶ ŝƔůĞLJŝƔŝŶŝ ŐƺǀĞŶĐĞ ĂůƚŦŶĂ ĂůŵĂ͕ ŬŦƐĂ ƐƺƌĞĚĞ LJĞŶŝĚĞŶ LJĂƉŦůĂŶŵĂ ǀĞ ĚĞŒŝƔŝŵĞ ƵLJƵŵ ƐĂŒůĂŵĂϯ ŝĕŝŶ ŐĞƌĞŬůŝ ŬĂLJŶĂŬůĂƌĂ ƐĂŚŝƉ ŽůŵĂƐŦ ǀĞ ďƵ ŬĂLJŶĂŬůĂƌŦ ĞƚŬŝŶ ŬƵůůĂŶŦŵďĞĐĞƌŝƐŝϰ.”(UNISDR,2009) BirleƔmiƔ Milletler’in çatŦsŦ altŦnda bulunan ISDR (Uluslar arasŦ Afet Etkilerini Azaltma Stratejisi) tarafŦndan yapŦlmŦƔ bu tanŦmda yer alan kavramlarŦn detayŦna inilmesi “kentsel direncin” anlaƔŦlmasŦndakolaylŦksaŒlayacaktŦr. 1. KentselDirencinTanŦmŦ Tehlike/Tehdit YerleƔmelerin karƔŦ karƔŦya kaldŦŒŦ tehditler temelde doŒa kökenli ve insan kökenli olarak ikiye ayrŦlmaktadŦr. Yine bu tehditleri hŦzlŦ geliƔen ve yavaƔ geliƔen olarak sŦnŦflamak mümkündür. ÜlkemizinenfazlaetkisialtŦndabulunduŒudepremlerhŦzlŦgeliƔendoŒaltehditlerebirörnektir.Öte yandankuraklŦkiseyavaƔgeliƔenvefakatetkileriuzunsürendoŒaltehditlerdenbiridir.7nsankökenli tehditlerkapsamŦndasavaƔlar,teröristfaaliyetler,sanayikazalarŦ,ulaƔŦmkazalarŦgibidoŒanŦnhiçbir Ɣekilde etkin olmadŦŒŦ olaylar yer almaktadŦr. Tehlikelerin deŒerlendirilmesinde bütüncül bir yaklaƔŦmŦn oluƔturulmasŦ gerekliliŒi, son yŦllarda yaƔanmŦƔ olan afetlerden çŦkarŦlan en önemli derslerinbaƔŦndagelmektedir.AfetlerberaberindebirçokikincilafetinoluƔmasŦnanedenolmaktadŦr. 1 Tehlike/TehditbaƔlŦŒŦaltŦndadetaylandŦrŦlacaktŦr. YerleƔme/Toplum/SistembaƔlŦŒŦaltŦndadetaylandŦrŦlacaktŦr. 3 Kendilerinikoruma/SisteminiƔleyiƔinigüvencealtŦnaalma/KŦsasüredeyenidenyapŦlanma/DeŒiƔimeuyum saŒlamabaƔlŦŒŦaltŦndadetaylandŦrŦlacaktŦr. 4 KaynaklarasahipolmasŦ/KaynaklarŦetkinkullanŦmbecerisibaƔlŦŒŦaltŦndadetaylandŦrŦlacaktŦr. 2 111 ÖrneŒindepremtekbaƔŦnayapŦsalanlamdazayŦfbinalarŦnhasargörmesineyadaçökmesineneden olmaz.ToprakkaymasŦvetsunamiyitetikleyebilir,zararverdiŒisanayitesislerindeyangŦn,patlamave zehirlimaddeyayŦlŦmŦnanedenolabilir. YerleƔme/Toplum/Sistem YerleƔmeler üzerine yapŦlan analizlerde; yapŦlaƔmŦƔ, doŒal, sosyal ve ekonomik çevre bileƔenleri baƔlŦklarŦaltŦndaincelenmevedeŒerlendirmeleryapŦlmaktadŦr.BugruplamahiçkuƔkusuzölçekselve kategorisel anlamda kolaylŦk saŒlasa da, bileƔenler arasŦndaki etkiͲtepki mekanizmalarŦnŦn gözden kaçŦrŦlma tehlikesini de barŦndŦrmaktadŦr. behirler bu gruplarŦn ya da baƔka bir deŒiƔle sistemlerin karmaƔŦk bütününü oluƔturmaktadŦr. DoŒal çevre koƔullarŦ, insanŦ ve insanŦn inƔa ettiŒi Ɣehirleri etkilemekte ve Ɣehirlerin büyümesiyle de döngü en baƔa dönerek doŒal çevrenin etkilendiŒi ve bu etkinin tekrar insan ve Ɣehirler üzerine yansŦdŦŒŦ yeni bir süreci baƔlatmaktadŦr. BaƔlayan her yeni süreç,biröncekindenfarklŦvebirsonrakiniolumluyadaolumsuzyöndeetkilemepotansiyelinesahip durumdadŦr. Özetle, afetler açŦsŦndan deŒerlendirildiŒinde, doŒal ve teknolojik tehditlerle karƔŦ karƔŦya kalmŦƔ ve büyük riskler taƔŦyan Ɣehirler, bu durumlarŦna 50Ͳ60 yŦllŦk uzun süreler içinde ulaƔmŦƔlardŦr.VekuƔkusuzƔehirlerinbugünsahipolduklarŦrisklerdebundan50Ͳ60yŦlöncesinegöre çokfarklŦolmaktadŦr.behirlerinbaƔetmekzorundaolduŒuvegelecektedeproblemlereyolaçacaŒŦ tahminedilen,doŒalafetlerintetiklediŒiteknolojikkazalarsonyŦllardahemenherdoŒalafetinpeƔi sŦra meydana gelmiƔ ve etkileri doŒal afetin doŒrudan etkilerinden çok daha büyük ve geniƔ çaplŦ olmuƔtur(Ör:TohukuDepremi–FukishimaNükleerSantrali2011Japonya).Buçerçevede,bekil1’de örnekleri verilmekte olan yerleƔme ve tehlikelere dair bileƔenlerin bir yandan kendi içlerindeki etkileƔimleriniincelemek,diŒeryandandabirbirleriyle olaniliƔkileriveolasŦrisklerideŒerlendirmek gerekmektedir. Kendilerini koruma / Sistemin iƔleyiƔini güvence altŦna alma / KŦsa sürede yeniden yapŦlanma / DeŒiƔimeuyumsaŒlama DoŒal ve teknolojik tehditler karƔŦsŦnda kentlerin kendilerini korumalarŦ farklŦ Ɣekillerde gerçekleƔebilir. Afet yönetim sistemi içinde yer alan “önleme” ve “hazŦrlŦk” süreçleri bu koruma önlemlerini içermektedir. BazŦ toprak kaymasŦ türlerinde ve su baskŦnlarŦnda, yapŦsal önlemler alŦnarak bu tehlikelerin önlenebilmesi mümkündür. OluƔumu önlenemez olan deprem, fŦrtŦna, yanardaŒ patlamasŦ gibi ani geliƔen doŒa olaylarŦ karƔŦsŦnda ise, meydana gelebilecek hasarlarŦn önceden tahmini doŒrultusunda hazŦrlŦk yapŦlmasŦ gerekmektedir. Depremler için yapŦlabilecek hazŦrlŦklar kapsamŦnda; yerleƔmedeki bina ve altyapŦ sistemlerinin mevcut yasa ve yönetmeliklere uygun olarak mühendislik hizmeti görerek inƔa edilmesi, risk analizlerinin yapŦlmasŦ, acil durum planlarŦnŦnüretilmesivetoplumsalafetbilincininoluƔturulmasŦyeralmaktadŦr. 112 bekil1–YerleƔmelerr,TehlikelervveRiskler Kentsel direncin tan nŦmlanmasŦn nda öne çŦkaan öŒelerde en biri o ye erleƔmenin aafet karƔŦsŦnda aldŦŒŦ zararlarŦn“kabulediilebilir”sŦnŦrlariçerisindeeolmasŦdŦr. YapŦlar,afettinbüyüklüŒŒünegöre,ortayada aŒŦrhasaaralabiliran ncakbunokttadakabuleedilemezolan nbinanŦnbü ütünüyleçökkerek,canka ayŦplarŦna neden o olmasŦdŦr. Yin ne afet anŦn nda ulaƔŦm vve altyapŦ sisstemleri hasar görebilir, ancak bu hasarlarŦn h uzunsürredeonarŦlam mayacakölçüdebozulmaasŦvesistem miniƔleyiƔiniengellemesi kabuledilem mez.Afet yaƔanmŦƔ alanlardaki en büyü ük sorun, yyeniden yap pŦlaƔma süre ecinin uzunn sürmesi ve v gerek afetzedeelerin gündelik hayatŦnŦn gereksee ekonomikk faaliyetlerin bir türrlü normal seyrine ulaƔamamasŦdŦr. Bu sorunun te emel nedeni,, afet öncessinde yerleƔmelerin her hangi bir ha azŦrlŦŒŦnŦn olmamasŦndan kaynaklanmaktad dŦr. YakŦn geeçmiƔte yaƔaanmŦƔ büyük çaplŦ afetle rin ancak so onrasŦnda tehlike aanalizlerinin,, mevcut ya apŦlaƔmaya ddair deŒerlendirmelerin ve bunlara uygun oldu uŒu iddia edilen yeni geliƔme planlarŦnŦn yapŦlmasŦ yeerleƔmelerin zafiyetlerinin temel gösstergesidir. DeŒiƔime uyumsaaŒlamaiseaffettençŦkarŦlanöŒretileriinuygulamad dakarƔŦlŦŒŦnŦbulmasŦve tümpaydaƔlarŦnyeni düzeniççingerekliolaantavŦrdeŒiƔikliŒinikazaanmasŦanlam mŦnŦtaƔŦmaktadŦr.Ülkem mizdeyaƔanm mŦƔbirçok elecekte dah ha büyük affetlerin yaƔa anmasŦna depremiin ardŦndan,, benzer hattalarŦn tekraarlanmasŦ ge Ɣimdiden nzeminhazŦrlayabilir. Kaynaklaarasahipolm masŦ/Kayna aklarŦetkinkkullanŦmbeccerisi Kentseld direncintanŦmŦndayera alankaynaklaarvekullanŦm mbecerisiaffetöncesindderisklerinazzaltŦlmasŦ ve hazŦrrlŦk faaliyetlerinin gerçe ekleƔtirilmes ine ek olarrak afet son nrasŦndaki ddeŒiƔim süre ecinin de temelini oluƔturmakktadŦr. Üç an na kaynak; innsan, finanssman ve bilg gi Ɣeklinde taanŦmlanmŦƔttŦr. Bu üç bileƔend denbirinineksikliŒisistem miniƔleyem ezhalegelm mesinenedenolabilir.ÖrrneŒin,finan nsmanve ithal ediilmiƔ bilgi, bunlarŦ iƔleye ecek, geliƔtireecek ve uyggulayacak personel olmaadan kentsel direncin artŦrŦlmaasŦnayardŦmcŦolamaz.Ö Öteyandan, insanvefinaansmanŦnolupbilgininoolmadŦŒŦbir durumda ise yapŦlmasŦ gerekken iƔlerin tanŦmlanmas t sŦ ve yol haritasŦnŦn h çŦkarŦlmasŦ m mümkün olm mayabilir. m becerisiylee kaynaklarŦn n kesiƔim nooktasŦ da tam m bu aƔama ada kendini göstermekte edir. Son KullanŦm dönemleerde yaƔanm mŦƔ afetlere bakŦldŦŒŦnda,, bir önceki olaylara göre daha karrmaƔŦk ve da aha yŦkŦcŦ olduŒu,kŦsacadaha“yaratŦcŦveyyenilikçi”afeetlerlekarƔŦkarƔŦyakaldŦŒŦmŦzaƔikarddŦr.Bunedenle,bilim ve tekno olojiye yapŦllacak yatŦrŦm mlarŦn artŦrŦlaarak, yaratŦccŦlŦŒŦ cazip hale h getirmeesi, üretilen fikirlerin 113 yenilikçi bir Ɣekildee uygulamayya geçirilmeesi ve iletiƔƔim yöntemleriyle tüm paydaƔlar arasŦnda yaygŦnlaƔtŦrŦlmasŦnŦnsaŒlanmasŦgerekmekteedir(bekil2). YaratŦccŦlŦk 7nsan Yenilikçiilik Finans Bilgi 7letiƔim bekil2–KaynaklarveKullanŦmB Becerisi 2. A AfetSistemiiiçerisindeK KentselDirennç Afetlerizzamanvemeekanboyutu undaincelem mek,hangiaƔƔamalardave ehangiölçekklerdenelerindikkate alŦnmasŦgerektiŒiyö önündebiryyolgöstericioolmaktadŦr. Afetler,çoŒu unluklayereelölçekteilk etkilerini maktadŦr. gösterirkken, zamanaa da baŒlŦ olarak büyük kent, bölge ve hatta ülke ölçeklerinne de yansŦm AfetinollduŒuilkan,olayŦnmeyd danageldiŒi vedoŒrudan nyapŦsalkayyŦplarŦnyaƔanndŦŒŦbölgedekihasar durumu fiziksel hasaar görebilirliŒin bir yanssŦmasŦdŦr (bekil 3 – ikinci dairenin kaapsadŦŒŦ alan n). Afetin ertesindekidönemdeise,bukayyŦplaryakŦnççevredekialaanlarlabirlikttesistemsel olarakdüzensizlikve sorunlarra neden olaabilmektedir.. Afetin en yyŦkŦcŦ olduŒu u bölgedeki altyapŦ a kayŦpplarŦ ya da aŒŦr a hasar görmüƔ sanayitesislerindemeyd danagelenyyangŦnlar,patlamalarvesŦzŦntŦlar,afeettendoŒrud danzarar görmem miƔ alanlarŦ da d etkileyebiilmektedir (bbekil 3 – üçüncü dairenin kapsadŦŒŦŦ alan). Afetin neden olduŒu ttüm etkilerin n bittiŒi ve yeniden y yapŦŦlanmanŦn baaƔladŦŒŦ noktta, kentsel vve toplumsal direncin temellerrinin atŦldŦŒŦ zamana karrƔŦlŦk gelmekktedir. Bu no oktada alŦnan ve uygula nacak olan her türlü yasal dü üzenleme, saadece afete maruz kalm ŦƔ alanlarŦ deŒil, ülke ça apŦnda her kkenti ve bölggeyi içine almaktad dŦr.1999depremlerininardŦndanülkkegenelinde eafetlerlemücadeleatŦlm mŦƔolanherradŦmbu kapsamd da ele alŦnm maktadŦr. Son n 13 yŦlda, ssayŦsŦz yasal düzenleme yapŦlmŦƔ, yaapŦ yönetme eliŒi, yapŦ denetim mi, güçlendirrme, kentse el dönüƔüm,, zorunlu deprem d sigo ortasŦ gibi ddaha önce olmayan düzenlem melerhayatŦmŦzagirmiƔ durumdadŦrr(bekil3–d dördüncüda aireninkapsaadŦŒŦalan).A Ancakhiç kuƔkusuzz, depreme karƔŦ kentse el direnci a rtŦrŦlmasŦ bu u kadar kŦsa sürede ulaaƔŦlabilecek bir b nokta deŒildir. Bugünkü Ɣeehirlerin geliƔim sürecinne bakŦldŦŒŦn nda her birin nin en az 500Ͳ60 yŦllŦk ko ontrolsüz yapŦlaƔm ma sebebiylee bu duruma a geldikleri bilinmektedir. Bu süreçten ders alaarak ve aynŦ hatalarŦ tekrarlam mayarakken ntselvetoplu umsaldirenccinoluƔturulmasŦkuƔkusuzyineuzunnbirzamanalacaktŦr. BuaƔam maƔekil3’tekkiilkdaireyekarƔŦlŦkgelm mektedir.Birsonrakibüyükdepremd enönceuyggulanacak olanherrtürlüzarar azaltmafaalliyeti(gerek yapŦsal,gere ektoplumsal),1999dep remlerinden nbuyana yaƔanmŦƔhertürlüdeŒiƔimingerrçektenetkinnolupolmad dŦŒŦnŦgöstere ecektir. 114 bekil3–Afetsistemiiiçerisindekkentseldiren ç(ENSUREP Projesi,2011)) 3. KentselDire encinBileƔen nleri Kentsel direncin tanŦmŦnda birçok b anahhtar kelime ve bunlarra baŒlŦ ölççülebilir de eŒiƔkenler kullanŦlm maktadŦr. GeeniƔ kapsamllŦ bir literatüür taramasŦ sonucunda, bu deŒiƔkennlerin üç an na grupta toplandŦŒŦ görülmekktedir: (1) direncin o luƔturulmasŦŦnda gerekli olan temeel bileƔenlerr, (2) bu s rliŒi (Tablo 11). Temel bileƔenler, bileƔenleerin iƔletim Ɣekli ve (3) bu iƔletim sisteminin sürdürülebili direncin oluƔturulmasŦnda “olm mazsa olmazz” niteliŒindeki kriterlerri göstermekktedir. Hiç kuƔkusuz yerleƔmee yapŦsŦna göre g bu kriterler çeƔitl ilik ve deŒiƔiklik gösterebilir. 7Ɣletiim sisteminin temel bileƔenleeriisekaynaklarŦnveeldekidiŒerdeŒŒiƔkenlerine etkinkullanŦm mŦanlamŦndaayöngösterriciolarak kullanŦlm maktadŦr. Olu uƔturulmuƔ her sisteminn ya da orgganizasyonun n karƔŦ karƔŦ ya olduŒu en e büyük tehdit iƔƔlerin devam mŦnŦ getireme emektir. Bu anlamda, sistemin doŒrru kurgulanm masŦ, organizzasyonun birey bazŦnda deŒil sistem bazŦnda b çöz ümlenmesi ve sürdürü ülebilirlikten ödün verrilmemesi gerekmeektedir. 115 Tablo1–KentseldirencinbileƔenleri TemelBileƔenler Kaynaklar: Büyük Ɣehirler kaynaklara eriƔimde, küçük yerleƔmelere göre daha avantajlŦdŦr. Bu nedenle küçük yerleƔmelerin ellerindeki sŦnŦrlŦ kaynaklarŦ etkin bir Ɣekilde kullanma kapasitesini geliƔtirmesi gerekmektedir. Alternatifler, B planŦ: UlaƔŦm, altyapŦ ve kritik tesislerin alternatifli olarak tasarlanmasŦ sayesinde kriz anlarŦnda kullanŦlamaz hale gelen sistem parçalarŦ, alternatifleriyle tolere edilebilir. 7Ɣletimbekli YaratŦcŦlŦk: Bilimsel ve yönetsel Organizasyon: Bireyler deŒiƔse de yaratŦcŦ fikirlerin ve projelerin iƔlemeye devam edecek bir desteklenmesi sisteminkurulmasŦ Yenilikçilik: YaratŦcŦ fikir projelerin üretilebilir kullanŦlabilirolmasŦ ve Sürekli eŒitim: FarklŦ kademelerde ve eŒitimler ve toplumsal farkŦndalŦŒŦ destekleyecek toplantŦlarŦn yapŦlmasŦ Esneklik: Karar verme mekanizmalarŦnŦn katŦ bir hiyerarƔi Bireysel artŦrŦmŦ: kapasite içindeolmamasŦ Bireylerin afetlerden korunmaya yönelik bilgi ve becerilerinin 7ƔbirliŒi: PaydaƔlarŦn iƔbirliŒi artŦrŦlmasŦ yapabileceŒiortamlarŦnsaŒlanmasŦ AnŦnda müdahale: Öngörülen Güven:PaydaƔlarvekurumlararasŦ tehlikelerin, meydana gelmeden güveninsaŒlamlaƔtŦrŦlmasŦ önce ya da hemen sonrasŦnda anŦndamüdahaleyapŦlabilmesiiçin Geri besleme: Üretilen sistemdeki sistemin geliƔtirilmesi ve güncellemelerinsisteminbütününe güncellenmesi entegreedilmesi Sosyal ve kurumsal aŒlar: Bireyler arasŦ, topluluklar arasŦ ve toplum yönetimle olan iliƔkilerine ilave olarak kurumlar arasŦ aŒlarŦn oluƔturulmasŦgerekmektedir. Deneyim: YaƔanmŦƔ afetlerden doŒru ve uygulanabilir derslerin çŦkarŦlmasŦ. Bilgi: Üretilen bilginin kullanŦlmasŦ veyaygŦnlaƔtŦrŦlmasŦ ÇeƔitlilik: Özellikle ekonomik faaliyetlerin tek bir noktada odaklanmamasŦ, farklŦ üretim ve servisleringeliƔtirilmesi SaŒlamlŦk: Kentlerin ve yapŦlarŦn ilgili mevzuat ve yönetmeliklere uygunolarakinƔaedilmesi 116 Sürdürülebilirlik 4. SonSöz:KentselDirencinÖlçülmesindeTemelSorular Kentlerin afet dirençlerinin karƔŦlaƔtŦrŦlmasŦnda 5 temel soru karƔŦmŦza çŦkmaktadŦr. Bu sorulara verilecek cevaplar ve bu cevaplarŦn alt açŦlŦmlarŦ kentsel direnç yolunda öne çŦkan unsurlarŦ da göstermektedir. Soru1–DoŒalyadateknolojikafetin,etkilenenyerleƔmedeyarattŦŒŦhasardüzeyinedir? DünyanŦn her noktasŦnda sayŦsŦz deprem, sel, fŦrtŦna ve benzeri doŒa olaylarŦ yaƔanŦyor,sayŦsŦz kaza meydanagelmektedir.BuolaylaramaruzkalanyerleƔmelervetoplumlarnedüzeydeetkileniyor?Çok etkilenenler neden böylesi yŦkŦmlarla karƔŦ karƔŦya kalmŦƔ? Az ya da hiç etkilenmeyenler ne tür önlemleralmŦƔlar? Soru2–AfetsonrasŦndakritikaltyapŦvetesislerinservisverebilmedüzeyinedir? AfetbölgesineeriƔilebiliyormu?BölgedekisaŒlŦkhizmetleriservissaŒlayabiliyormu?AltyapŦsistemi çalŦƔŦyormu?Serviskesintisinekadarsürüyor?BölgedeasayiƔsorunlarŦvarmŦ?Afetzedeleringeçici sürekalabileceklerialanlartahsisedilmiƔmivehizmetverebiliyormu? Soru3–AfetsonrasŦndaiyileƔtirmeçalŦƔmalarŦnekadarsürüyor? AfetzedeleraylarcaçadŦrkentlerdemiyaƔŦyor?Bölgeyeelektrik,su,iletiƔimveŦsŦnmahizmetlerine kadar sürede verilebiliyor? UlaƔŦm ne kadar sürede eski iƔleyiƔini kazanŦyor? Yeniden yapŦlanma faaliyetlerine ne kadar sürede baƔlanŦyor ve tamamlanŦyor? Bölge ekonomisi ne kadar sürede eski halinialabiliyor? Soru4–7yileƔtirmeçalŦƔmalarŦiçingereklifinansmanŦnkarƔŦlanmaƔeklinedir? Afet bölgesinin öz kaynaklarŦ mŦ kullanŦlŦyor? Ülke çapŦnda yeni vergi düzenlemesi mi yapŦlŦyor? Sigorta sistemi ne kadar kullanŦlŦyor? Yurt içi ve yurt dŦƔŦ borçlanma düzeyi nedir? Afet zararlarŦnŦ azaltmaveyenidenyapŦlanmaiçinkullanŦlacaközelbirbütçekalemivarmŦ? Soru5–AfetsonrasŦyenidenyapŦlanmavezararazaltmafaaliyetlerininetkiliŒinedüzeydedir? Türkiye’de yaƔanmŦƔ en büyük afetlerden biri olan 1999 depremlerinden sonra getirilmiƔ her türlü düzenlemeveuygulamanŦnetkinlik düzeyini,bubölgedebirdepremdahayaƔandŦŒŦndacevaplamŦƔ olacaŒŦz. 117 AF7bTA ASARIMLARIͲKONFERA ANSFOTO)R RAFLARI 118 119 120 121 122 123 TEKN7KGEZ7FOTO)RAFLARI 124 125 126 127 128
