Salyangoz yetiştiriciliği Salyangoz tüketimi Salyangoz eti

Salyangoz yetiştiriciliği Salyangoz tüketimi Salyangoz eti

Salyangoz yetiştiriciliği
Salyangoz tüketimi
Salyangoz eti eskiden beri kültürel nedenlerle Avrupa ve Amerika başta olmak üzere pekçok
ülkede tüketilmektedir. Son yıllarda sağlıklı bir besin olması da tüketimini artırmıştır. Zira
salyangoz eti düşük yağ içeriğine karşın mineral, aminoasit bakımından zengin bir besindir.
Ayrıca yine son yıllarda kozmetik ve tıpta salyangoz ürünlerinin kullanımı artmıştır.
Salyangoz tüketiminin dünyadaki durumu
Salyangozların yoğun tüketildiği (özellikle Batı Avrupa vb) ülkelerde doğadan toplamanın
talebi karşılayamaması nedeniyle yüzyılın ikinci yarısında Doğu Avrupa ve Türkiye’den
temin çalışmaları ve yetiştiricilik tekniklerinin geliştirilmesi ağırlık kazanmıştır. Pazar
büyümekte, ancak arz yetersiz kalmaktadır.
Salyangoz ülkemizde tüketilmemekle birlikte önemli bir ihraç ürünüdür.
Dünyadaki pazar büyüklüğü
Türkiye’deki kara salyangozları
Türkiye’de şu ana dek rastlanmış 596 geçerli türe ait 710 kara salyangozu tür ve alttürü
mevcutture. Bu taksonlardan %56’sı sadece ülkemizde bulunmakta, %16’sı ise ülkemiz
dışında sadece birkaç noktada bulunmakta olan türlerdir.
Yenebilen türlerdeki durum
Türkiye’de yenebilen türlerin olduğu Helicidae familyası çevre ülkelere göre tür ve bolluk
açısından oldukça zengindir. Örneğin ülkemizde 48 tür mevcut iken, salyangoz ticaretinde
pay alan komşu Bulgaristan’da sadece 9’dur. Bu yüksek oran Türkiye’nin topoğrafya
çeşitliliği, nemli ve kışları sert olmayan iklim şartlarının yaygın oluşu ile ilintilidir.
Dünya’da ticareti yaygın salyangoz türleri
Helicidae ailesindeki türlerden pekçoğunun Akdeniz ülkelerinde tüketildiği bilinmektedir.
Ancak belirli türlerin ticari ağırlığı daha fazla olmaktadır.
Dünyada Helix türlerinin tüketimde başat durumdadır. Yıllık üretimin en yüksek olduğu tür
Helix pomatia gözükmekle birlikte, rakamlarda dünyada ve ülkemizde diğer pekçok türün de
payı alması olasıdır.
Türkiye’de en yaygın olan tür, H. lucorum, piyasada escargot Turc (Fransızca Türk
salyangozu) ismiyle anılır olmuş ve yoğun olarak ticareti yapılmıştır. Bunun dışında yoğun
olarak tercih edilen 3 türün de toplanılarak satıldığı, pazar potansiyeline sahip 3 türün
mevcudiyeti bilinmektedir. Ancak son yıllarda bu türün ve diğer türlerin popülasyonlarındaki
büyük azalmalar üreticiliğe ağırlık verilmesini zorunlu kılmaktadır.
Yetiştiricilikte kullanılan türler
H lucorum ve H. pomatia gibi büyük boyutlu türler 2 yılda erişkinliğe ulaştıkları için üretime
elverişli bulunmamaktadırlar. Bu nedenle bir yılda olgunlaşması, çok ve yıl içinde birden çok
yavru verebilme özellikleri nedeniyle daha çok, aynı zamanda piyasada tercih edilen bir tür
olan H. aspersa tercih edilmektedir. Bu türün yetiştiriciliği için Akdeniz iklimine uyan kıyı
kesimleri özellikle uygundur.
Toplayıcılık-yetiştiricilik
Yetiştiricilik eskiden beri Avrupa’da uygulanmaktadır. Ancak işçilik maliyetleri nedeniyle, şu
dönemde yetişticilik bir zaman doğadan toplamanın yoğun olduğu Doğu Avrupa’ya kaymaya
başmamıştır. Doğal potansiyelde olduğu gibi çiftçilik anlamında da avantajlı
Kriter
Yabani salyangoz
Çiftlik salyangozu
Yatırım
☺Yok
Var
Đşçilik verimliği (Toplama) düşük
☺ (Tam zaman)
yüksek
Satış fiyatı
Değişken
☺Yüksek ve sabit
Teslim zamanı
Đlkbahar, sonbahar
☺Her zaman
Teslim miktarı
Değişken
☺Sabit
Kalite (boyut,
tadı, sağlılık)
Değişken +
☺ Sabit + risksiz
zehirleme riski
Çevresel etki
Orta~ciddi
☺Yok
Mevzuat
sınırları
A.B. Mevzuata
göre sınırlanmış
☺ Yok
Kaynak: La Belle Etoile (2008)
www.la-belle-etoile.eu
Yetiştiricilikteki uzmanlık gereksinimi
Salyangoz yetişticiliği çeşitleri
Açık, yarı kapalı ve kapalı sistem olmak üzere üç tip mevcuttur. Açık tipte verim düşük
olmakla birlikte maliyet düşük olduğu için, iklimce uygun olan ve tarım üretimi yoğun olan
yerlerde küçük bütçeli işletmeler için tavsiye edilebilir bir sistemdir.
Yarı kapalı sistemde maliyet kışları geçirmek için ve kuluçka işlemleri için kapalı mekan ve
sulama vb yatırımlar nedeniyle artmakta, ancak verimlilik daha fazla olmaktadır. Kapalı
sistemde açık sistemde verimlilik %25 civarına kadar ulaşabilirken %85’lere çıkmaktadır.
Burada bütün şartlar kontrol altında olduğundan ölüm oranı minimize vaziyettedir. Son iki tip
daha büyük ve kış şartları uygun olmayan bölgelerdeki işletmeler için tavsiye edilebilir
metodlardır.
Kriter
Organik üretim
Hasat/verimlik ☺ Düşük-orta
Biolojik
dönüşüm
sistemi
Park (‘karışık’) Kapalı Sistem
sistemi
☺
Düşük –
orta
Orta
☺ Yüksek
Kalite
☺%100 organik
☺
Sabit
Đklime
hassasiyet
Çok Yüksek
Yüksek
Orta
☺ Düşük
Alan ihtiyacı
Çok
Çok
Orta
☺ Az (ama bina
gerekmekte)
Đşçilik
☺☺ Günlük
kontrol, haftalık
bakım
☺ Günlük
kontrol,
haftada
bakım
Her gün yem,
Her gün yem,
temizlik, bakım
Đşletme
giderleri
☺☺ Çok düşük
Arada bitkilerin
budanması
☺ Düşük
Orta
Arada
Isıtma,
bitkilerin
temizleme, yem
budanması
Insektisid,
suni
gübreleme
Yüksek
Isıtma, temizleme, yem
Gereken
teknolojik
bilim
Yüksek
Yüksek
Yüksek
temizlik, bakım
Yüksek