Dosyayı İndir

Transkript

Dosyayı İndir

TEMEL BİLGİLER
İŞLETİM SİSTEMİNİN TEMELLERİ
İŞLETİM SİSTEMİNİN GELİŞMİŞ ÖZELLİKLERİ
İNTERNET VE E-POSTA YÖNETİMİ
KELİME İŞLEMCİ PROGRAMI
SUNU HAZIRLAMA PROGRAMI
ELEKTRONİK TABLOLAMA PROGRAMI
VEYSEL KARAGÖZ
2015
etiSEM-04-01 Bilgisayar Kullanımı Kursu Genel Bilgileri
Kurs Tanımı
3 Aylık Kurs : (12 hafta) / Günde 4 saat Haftada 3 gün / Toplam 144 saat.
- Kurs programının toplam eğitim süresi MEB mevzuatı çerçevesinde her bir ders saati 40
dakika olmak üzere 176 ders saati olarak planlanmıştır. Eğitim süresinin 32 saatlik kısmı
bireysel öğrenme faaliyeti olarak değerlendirilecektir.
- Eğitim süresi, teorik eğitim, uygulama ve bireysel öğrenme faaliyetlerinden oluşmaktadır.
KURSA AİT M.E.B. EĞİTİM MODÜLLERİ:
101ETI001 BİLGİSAYAR KULLANMA
481BB0019 İŞLETİM SİSTEMİNİN TEMELLERİ
481BB0023 İŞLETİM SİSTEMİNİN GELİŞMİŞ ÖZELLİKLERİ
482BK0015 İNTERNET VE E-POSTA YÖNETİMİ
482BK0012 KELİME İŞLEMCİ PROGRAMI
482BK0014 SUNU HAZIRLAMA PROGRAMI
482BK0013 ELEKTRONİK TABLOLAMA PROGRAMI
Modül2
Modül3
Modül4
Modül5
Modül6
Modül7
ODTÜ Temel Bilgisayar Kullanımı
NOT1
Bu belge hazırlanırken;
- İlgili Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Modüllerinden,
- ODTU, Fırat, Erciyes Üniversitelerinin internet sitelerinde yayınlanan ders
kaynaklarından;
- Microsoft firmasının Office uygulamaları için hazırlanmış internet sitesi ve uygulama
içi yardım dokümanlarından yararlanılmıştır.
İletişim Bilgilerim
e-posta: [email protected]
Telefon: 5067841500
İçindekiler Tablosu
İçindekiler Tablosu ......................................................................................................................... i
Bölüm 1 Temel Bilgiler .................................................................................................................. 1
Bilgisayarın Tarihi Gelişimi ....................................................................................................... 1
Bilgisayar Teknolojisi Kuşakları ................................................................................................. 3
Bilgisayarın Ana Birimleri ......................................................................................................... 5
Giriş Birimleri (İnput Units) .................................................................................................. 6
Çıkış Birimleri (Output Units) ............................................................................................... 6
Depolama Birimleri (Storage Units) ..................................................................................... 6
Merkezi İşlem Birimi............................................................................................................. 6
Donanım ................................................................................................................................... 7
Giriş Birimleri ........................................................................................................................ 7
Çıkış Birimleri ........................................................................................................................ 8
Saklama Birimleri.................................................................................................................. 9
Sistem Birimleri .................................................................................................................... 9
Yazılım..................................................................................................................................... 12
Bölüm 2 İşletim Sistemi Temelleri............................................................................................... 14
İşletim Sistemi ........................................................................................................................ 14
İşletim Sistemlerinin Görevleri ............................................................................................... 14
İşlem Yönetimi .................................................................................................................... 14
Bellek Yönetimi................................................................................................................... 15
Giriş-Çıkış Yönetimi ............................................................................................................ 15
Dosya Yönetimi .................................................................................................................. 15
Kullanıcı Yönetimi ............................................................................................................... 15
Windows İşletim Sistemleri .................................................................................................... 15
Açılış Ekranı............................................................................................................................. 17
Bilgisayarı Kapatmak .............................................................................................................. 17
Masaüstü ................................................................................................................................ 18
Dosya ve Klasör İşlemleri........................................................................................................ 19
Başlat Menüsü ........................................................................................................................ 20
| İçindekiler Tablosu i
Arama ..................................................................................................................................... 20
Yardım ve Destek.................................................................................................................... 20
Donatılar ................................................................................................................................. 21
Bilgisayar................................................................................................................................. 22
Klavye Tuşları .......................................................................................................................... 23
Kısayollar ............................................................................................................................ 23
Windows Gezgini Klavye Kısayolları ................................................................................... 23
Özel Tuşlar .......................................................................................................................... 24
Fonksiyon Tuşları ................................................................................................................ 24
İngilizce Terimler .................................................................................................................... 25
Bölüm 3 İşletim Sisteminin Gelişmiş Özellikleri........................................................................... 27
Yerel Disk Özellikleri ............................................................................................................... 27
Denetim Masası...................................................................................................................... 27
Yararlı Olabilecek Bazı Denetim Masası Öğeleri .................................................................... 28
Ağ ve Paylaşım Merkezi...................................................................................................... 28
Güç Seçenekleri .................................................................................................................. 29
Kullanıcı Hesapları .............................................................................................................. 30
Windows Güvenlik Duvarı .................................................................................................. 30
Bölge ve Dil ......................................................................................................................... 30
Klavye ................................................................................................................................. 31
Fare..................................................................................................................................... 31
Yazı Tipleri .......................................................................................................................... 31
Sistem ................................................................................................................................. 31
Windows Defender ............................................................................................................ 32
Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü....................................................................................... 32
Görüntü .............................................................................................................................. 33
Klasör Seçenekleri .............................................................................................................. 33
Windows Update................................................................................................................ 34
Kişiselleştirme..................................................................................................................... 34
Bildirim Alanı Simgeleri ...................................................................................................... 34
Aygıtlar ve Yazıcılar............................................................................................................. 35
Programlar ve Özellikler ..................................................................................................... 35
Yedekleme ve Geri Yükleme .............................................................................................. 35
| İçindekiler Tablosu ii
Bölüm 4 İnternet ......................................................................................................................... 36
İnternete Bağlanmak İçin Kullanılan Yöntemler .................................................................... 36
İnternet Kavramları ................................................................................................................ 37
TCP/IP ................................................................................................................................. 37
World Wide Web ............................................................................................................... 38
Web Tarayıcı ....................................................................................................................... 38
E-posta (E-mail) .................................................................................................................. 39
Dosya Transfer Protokolü .................................................................................................. 39
Metin Transfer Protokolü................................................................................................... 39
Sohbet ................................................................................................................................ 39
HTML .................................................................................................................................. 39
İnternet Adreslerindeki Kısaltmalar ................................................................................... 40
Alan Adı .............................................................................................................................. 40
Posta İşlemleri ........................................................................................................................ 40
WEB Tabanlı Eğitim ................................................................................................................ 40
Elektronik Ticaret ................................................................................................................... 41
Microsoft Office 2010 ................................................................................................................. 42
Bölüm 5 Kelime İşlemci Programı ............................................................................................... 43
Ms Word 2010 Ekranını Kullanmak........................................................................................ 43
Word Programının Arayüzü ............................................................................................... 43
Dosya İşlemleri ....................................................................................................................... 45
Giriş Sekmesi .......................................................................................................................... 47
Yazıyı Seçmek ..................................................................................................................... 47
Yazıyı Silmek ....................................................................................................................... 48
Pano.................................................................................................................................... 48
Yazı Tipi ............................................................................................................................... 48
Paragraf .............................................................................................................................. 50
Stiller................................................................................................................................... 50
Düzenleme ......................................................................................................................... 51
Ekle Sekmesi ........................................................................................................................... 51
Sayfalar ............................................................................................................................... 51
Tablolar............................................................................................................................... 51
Çizimler ............................................................................................................................... 53
| İçindekiler Tablosu iii
Bağlantılar .......................................................................................................................... 55
Üstbilgi ve Altbilgi ............................................................................................................... 55
Metin .................................................................................................................................. 56
Simgeler.............................................................................................................................. 57
Sayfa Düzeni Sekmesi ............................................................................................................. 58
Temalar .............................................................................................................................. 58
Sayfa Yapısı ......................................................................................................................... 58
Sayfa Arka Planı .................................................................................................................. 59
Paragraf .............................................................................................................................. 59
Yerleştir .............................................................................................................................. 59
Başvurular Sekmesi ................................................................................................................ 60
İçindekiler Tablosu ............................................................................................................. 60
Dipnotlar............................................................................................................................. 60
Alıntılar ve Kaynakça .......................................................................................................... 60
Resim Yazıları...................................................................................................................... 60
Dizin .................................................................................................................................... 61
Kaynakça............................................................................................................................. 61
Postalar Sekmesi .................................................................................................................... 61
Gözden Geçir Sekmesi............................................................................................................ 61
Görünüm Sekmesi .................................................................................................................. 61
Bölüm 6 Sunu Hazırlama Programı ............................................................................................. 63
MS PowerPoint 2010 ............................................................................................................. 63
PowerPoint 2010 Programını Başlatmak ........................................................................... 63
Powerpoint Ekranı Arayüzü.................................................................................................... 64
Ana Pencere Görüntüsünün Anlatılması ........................................................................... 64
Dosya İşlemleri ....................................................................................................................... 65
Yeni Sunu Oluşturma İşlemleri ........................................................................................... 65
Giriş Sekmesi .......................................................................................................................... 65
Slayt’ a Metin Ekleme ve Düzenleme ................................................................................ 66
Ekle Sekmesi ........................................................................................................................... 66
Metin Kutusu Ekleme ......................................................................................................... 66
Eylem Düğmesi Ekleme ...................................................................................................... 66
Ses Dosyası ve Video Ekleme ............................................................................................. 67
| İçindekiler Tablosu iv
Tasarım sekmesi ..................................................................................................................... 68
Slayt Arka Planının Biçimlendirilmesi ................................................................................. 68
Geçişler ve Animasyon Sekmeleri .......................................................................................... 68
Slayt Geçiş Efekti İşlemleri ................................................................................................. 68
Animasyon İşlemleri ........................................................................................................... 69
Slayt Gösterisi Sekmesi .......................................................................................................... 69
Slayt Gösterisini Başlat ....................................................................................................... 69
Gösteri Ayarları .................................................................................................................. 70
Slayt Zamanlama Provası Yapmak...................................................................................... 70
Gözden Geçir Sekmesi............................................................................................................ 71
Görünüm ................................................................................................................................ 71
Slayt Görünümleri .............................................................................................................. 71
Bölüm 7 Elektronik Tablolama Programı .................................................................................... 72
Microsoft Excel 2010.............................................................................................................. 72
Microsoft Excel Penceresi Ve Temel Kavramlar ................................................................ 72
Dosya Menüsü ........................................................................................................................ 75
Seçenekler .......................................................................................................................... 75
Giriş Sekmesi .......................................................................................................................... 76
Hücre Birleştirme ............................................................................................................... 76
Hizalama ............................................................................................................................. 76
Veri Tiplerinin Ayarlanması ................................................................................................ 76
Koşullu Biçimlendirme ....................................................................................................... 77
Tablo Olarak Biçimlendirme ve Hücre Stilleri .................................................................... 77
Hücreler grubu ................................................................................................................... 78
Sırala ve Filtre Uygula ......................................................................................................... 78
Ekle Sekmesi ........................................................................................................................... 78
Tablolar............................................................................................................................... 78
Grafikler .............................................................................................................................. 79
Excel’de Grafik Ekleme Adımları ........................................................................................ 80
Mini grafik .......................................................................................................................... 82
Veri Sekmesi ........................................................................................................................... 82
Sıralama .............................................................................................................................. 82
Filtreleme ........................................................................................................................... 82
| İçindekiler Tablosu v
Metni Sütunlara Dönüştürme ............................................................................................ 82
Veri doğrulama ................................................................................................................... 82
Veri doğrulama ile liste oluşturma..................................................................................... 83
Formüller Sekmesi .................................................................................................................. 83
Formül Yazma ..................................................................................................................... 83
Excel Formülleri ...................................................................................................................... 85
Matematik Formülleri ........................................................................................................ 85
Tarih ve Saat Formülleri ..................................................................................................... 87
Metin Formülleri ................................................................................................................ 88
Diğer Matematiksel Formüller ........................................................................................... 88
Mantıksal Formüller ........................................................................................................... 90
Hata Mesajları .................................................................................................................... 93
| İçindekiler Tablosu vi
Bölüm 1 Temel Bilgiler
Bilgisayarın Tarihi Gelişimi
Genel olarak bilgisayarların gelişimi elektronik sektörünün gelişimine paralel olarak ilerlediği
görülmektedir. 20 yüzyılın başlarında ortaya çıkan elektriksel işlemleri yüzyılın ortalarında
başlayan silikon teknolojisi ve transistörlerin gelişimi izlemiştir. Gelişen transistör teknolojisi ile
birlikte bilgisayarların işlemcileri ve yapıları da gelişmiş ve günümüzün bilgisayar teknolojisine
ulaşılmıştır. Her geçen gün bilgi ve bilgi işleme duyduğumuz ihtiyaç sonucunda bilgisayar
teknolojisi hızla ilerlemektedir.
Bilgisayar ve tarihçesine kısaca değinecek olursak;
-1937 yılında, Harvard üniversitesinde ilk otomatik hesap makinesi (MARK-I),
-1943 yılında Pennsylvania Üniversitesinde ilk işlevsel bilgisayar olan 30 ton ağırlığındaki ve
saniyede 5.000 işlem yapan ENIAC,
ENIAC, 30 ton ağırlığında; hesaplama vurumları 1500 elektromekanik röleden geçip 18.000
den çok radyo lambasından akmaktaydı. ENIAC'ı çalıştırmak için 150.000 vat enerji gerekliydi.
| Bölüm 1 Temel Bilgiler 1
ENIAC, yalnızca 80 karaktere eş veri saklayabiliyordu. Lambaların hepsi çalıştığında, mühendis
ekibi bir problemi çözmek için 6000 kabloyu elle fişe takarak ENIAC'ı kuruyorlardı. Eniac askeri
amaçla üretildi ve top mermilerinin menzillerini hesaplamak için kullanıldı.
-1951-1959 arasındaki üretilen bilgisayarlarda vakum tüpleri kullanıldı. Bu tüpler bir ampul
büyüklüğünde, çok fazla enerji harcamakta ve çok fazla ısı yaymaktaydılar.
-1959-1964 arasında üretilen bilgisayarlarda transistörler (10 bin adet) kullanıldı. COBOL,
FORTRAN, ALGOL yüksek düzeyli diller ve işletim sistemleri geliştirildi.
-1964-1970 arasında, üretilen bilgisayarlarda bütünleşmiş devreler kullanıldı, on binlerce
devre küçük bir silikon chip'e yerleştirildi. Düşük maliyet, yüksek güvenirlilik, ufak boyutlar,
düşük enerji harcaması ve hızlı olması bu chip'lerin mikro-bilgisayar yapımında kullanılmasına
neden oldu.
-1970'li yıllardan sonra, büyük çaplı tümleşik devreler kullanılmaya başlandı. Bilgisayar
donanımında bu teknolojinin kullanılması bilgisayarın hesaplama hızlarını ve güvenirliliğini
arttırmış ve hacimleri çok küçültmüştür. Mikroişlemci denilen tek bir tümleşik devre
yongalarının bilgisayarlara uygulanması ile tek kullanıcılı ucuz bilgisayarlar üretilmiştir.
-IBM, 1983 baharında, şirketin, içinde sabit disk bulunan ilk kişisel bilgisayarı olan PC'sini
piyasaya sürdü. Disk, yerleşik bir depolama aygıtı olarak çalışıp, 10 megabaytlıktı.
-1984'te, IBM, Intel'in 80286 mikro işlemcisine dayalı, PC AT adlı yüksek performanslı ikinci
kuşak bilgisayarını tanıttı. IBM PC'den üç kat hızlıydı.
Bilgisayar Teknolojisi Kuşakları
i) Birinci Kuşak (Vakum Tüplü) Bilgisayarlar (1946-1959)
İlk programlama dili makine dilinde yazılmaya başlandı ve bilgiler bellekte saklanıyordu.
1. İşlemci olarak çok büyük vakum tüpleri kullanılırdı
2. Fazla enerji harcarlardı
3. Çevreye fazla ısıyayarlardı
4. Veri programlarını ana belleklerinde tutarlardı
5. Saklama aracı olarak manyetik teyp kullanılırdı
6. Programlar fazla detay gerektiren makine dilinde yazılırdı
ii) İkinci Kuşak (Transistörlü) Bilgisayarlar (1959-1964)
İlk dönemde kullanılan Vakum Tüplerinin yerine transistörler kullanılmaya başlandı. Bununla
beraber daha hızlı ve daha az elektrik harcamaktaydı.
1. İşlemci olarak vakum tüpleri kullanılırdı
2. Ortalama 10.000 transistör ile çalışırlardı
3. Az enerji kullanırlardı
4. Daha az ısı yayarlardı
5. Transistörler tablolar üzerine el ile monte edilirdi
iii) Üçüncü Kuşak (Entegre Devreli) Bilgisayarlar (1964-1970)
Transistörler bir araya getirilerek Entegre Devreler yapıldı. İlk Merkezi İşlem birimi CPU
yapıldı.
1. İşlemci olarak bütünleşmiş devreler kullanılırdı
2. Düşük maliyet ile yüksek güvenirlik sağlanmaya başlandı
3. Manyetik diskler kullanılmaya başlandı
4. Program ve veriler ihtiyaç duyulduğu sürece saklanabiliyordu
iv) Dördüncü Kuşak (Mikro işlemcili) Bilgisayarlar (1970-…)
İşlem ve kontrol birimlerinin tümünün bir arada bulunduğu çipler geliştirildi.
1. Mikroişlemcilerle daha hızlı işlemler yapılmaktadır
2. Daha fazla bilgi ve program saklanabilen disk ve CD'ler kullanılabilmektedir
3. Yapay zekâ kavramı hayata geçirilmiştir
4. Ağ sistemleri oluşturulup bilgisayarlar arasında iletişim sağlanabildi
5. Bilgisayarlar fiziksel olarak küçülerek kullanışlı ve taşınabilir hale geldi
v) Beşinci Kuşak (Yapay Zekâlı) Bilgisayarlar (1990-…)
Yapay zekâ yapma yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Bilgisayar teknolojisinde yeni bir
araştırma konusu olan yapay zekâ "kendi kendini denetleyebilen, daha akıllı ve insanlarla tam
bir uyum içerisinde olabilen zeki makineler yapmak" şeklinde tarif edilebilir. Bu alanda yapılan
çalışmalar henüz istenilen düzeyde değildir.
Bu kuşaktaki bilgisayarlardan beklenen hedefler şunlardır:
1. Üretkenliğin düşük olduğu alanlarda, üretkenliği arttırmak amacıyla pratik metotlar
geliştirmek
2. Kalkınmada ve gelişmede, uluslararası dayanışmaya katkıda bulunmak
3. Enerji ve kaynak tasarrufunda bulunmak
4. Toplumun sorunlarına pratik çareler bularak, toplumsal huzur ve güvenin sağlanmasında
katkıda bulunmak
Bilgisayarın Ana Birimleri
Yukardaki şekilde bilgisayarın temel parçaları görünmektedir.
Giriş Birimleri (İnput Units)
Verilerin bilgisayara girişini sağlayan, klavye, fare, mikrofon, tarayıcı, kamera vb. aygıtlardır.
Çıkış Birimleri (Output Units)
Çıkış bilgilerinin alındığı ekran, yazıcı, hoparlör vb. aygıtlardır.
Depolama Birimleri (Storage Units)
Verinin gerektiği anda erişilmek üzere saklanmasına yarayan, sabit ya da taşınabilir disk,
disket, CD, DVD, USB bellek vb. aygıtlardır.
Merkezi İşlem Birimi
Bilgisayarın beyni olarak kabul edilen mikro işlemcidir, gelen bilgilerin hangi birime gideceğine
karar verir. Temel olarak üç kısımdan oluşur:
Aritmetik - Mantık Birimi
Aritmetiksel ve mantıksal işlemlerin yürütüldüğü birimdir. Yapılacak işlemlerin türü ve işleme
girecek değerler bellekten alınır, işlem sonuçları ise tekrar belleğe gönderilir. Herhangi bir
zamanda bu birimde yalnızca tek bir işlem yapılabilir.
ALU İŞLEMLERİ
Aritmetik işlemler
Mantıksal işlemler
* / + -
Ve-Yada-Değil-Eğer-İken
Ortalama Alma
Kıyaslama
Yüzde Hesaplama
Sıralama
Sayma
Seçim Yapma
Sayısallaştırma
Karar Verme
Bellek Birimi
Bilgisayarda işleme girecek programların, çalışması sırasında saklanmasını sağlayan birimdir.
Aritmetik-mantık biriminden alınan sonuçlar bu birimde saklanır.
Kontrol Birimi
Bilgisayarın bütün birimleri bu birim aracılığıyla denetlenir. Bu birim bilgisayarın yönetim
birimidir.
Donanım
Bilgisayarın üzerinde bulunan tüm fiziksel elektronik birimlere donanım denir.
Tüm donanım aygıtları mikro işlemci tarafından kontrol edilir. Donanımı oluşturan birimler,
üretim sırasında tasarlanan anakart, yongalar, devreler, güç ünitesi ve bilgisayarın yardımcı
üniteleri olan ekran, klavye, fare, yazıcı, tarayıcı, hoparlör, kamera, CD/DVD sürücüsü, disket
sürücüsü, sabit disk, modem, ağ adaptörleri, ses/ekran/TV kartları vb. aygıtlardır.
Bilgisayar donanımı; giriş birimleri, sistem birimleri, çıkış birimleri ve saklama birimleri olarak
sınıflandırılabilir.
Giriş Birimleri
Klavye
Bilgisayarda kontrol komutları ve veri girmek için kullanılan, üzerinde harf, rakam ve işaret
tuşlarıyla özel işlevleri bulunan bir grup tuşun yer aldığı en temel giriş birimidir. Sağ kısımda
yalnızca rakamların bulunduğu sayısal alan, hareket tuşları ve yardımcı tuşlar bulunur. Üst
kısımda ise çeşitli programlarda kullanılabilecek olan fonksiyon tuşları yer alır. Bazı yeni
klavyelerde en üstte ya da kenar kısımlarda internet tarayıcısı, ses, hesap makinesi, çoklu
ortam vb. işlevler atanmış tuşlar da bulunmaktadır. Klavyeler temel olarak, harf grubu Q
tuşuyla başlayanlar (Q-klavye) ve F tuşuyla başlayanlar (F-klavye) olmak üzere iki gruba
ayrılırlar.
Fare
İşaretleme, seçme ya da çizim vb. özel işlemlerde kullanılan bir, iki ya da daha fazla düğmeli
küçük giriş aygıtıdır. Kızıl ötesi, Bluetooth ya da radyo dalgalarıyla çalışan kablosuz fareler
yaygın olarak kullanılmaktadır.
Tarayıcı (Scanner)
Resim ve fotoğrafları sayısallaştırmak için kullanılan optik aygıttır.
Çıkış Birimleri
Ekran (Monitor)
Bilgisayarın renkli olarak metin ya da grafik gösterebilen bir görüntü çıkış aygıtıdır. Teknolojisi
gereği, tüplü ve LCD olmak üzere iki türü vardır.
Verinin ekrana birim saniyede çarpmasına frekans denir. Yüksek frekanslı bir ekrana sahip
olmak, bilgisayarın aktardığı görüntünün titreşimsiz hissedilmesi ve görüntü kalitesi açısından
önemlidir.
Hoparlör (Speaker)
Gücünü doğrudan ses kartının çıkışından alıp sesi dışarıya ulaştıran aygıtlardır.
Yazıcı (Printer)
Bilgisayar çıktısını bir kâğıda ya da filme döken bilgisayar çevre birimidir. Baskı yöntemine
göre siyah beyaz ya da renkli, nokta vuruşlu, mürekkep püskürtmeli ve lazer yazıcılar vardır.
Saklama Birimleri
Sabit Disk (Hard Disk Drive)
Bilgisayar üzerinde sabit olarak bulunan ve veri kaydetmek için kullanılan manyetik sığalardır.
Hızlı çalışırlar, uzun ömürlü ve yüksek kapasitelidirler. Diskin dönüş hızı (5400 veya 7200 rpm),
veri kapasitesi (GB veya TB) ve disk büyüklüğüne göre çeşitleri vardır. Günümüzde 1 TB’a
kadar masaüstü, 320 GB’a kadar dizüstü bilgisayar sabit diskleri bulunmaktadır. Ayrıca,
koruyucu kutu içinde, USB üzerinden bilgisayara bağlanabilen harici sabit diskler de sıklıkla
kullanılmaktadır.
8 bit = 1 byte
1.024 MB = 1 gigabyte (GB)
1.024 byte = 1 kilobyte (KB)
1.024 GB = 1 terabyte (TB)
1.024 KB = 1 megabyte (MB)
1.024
TB
=
1petabyte
(PB)
Makine Dili
Makine dili, geliştirilen ilk programlama dilidir. Bu dilde yazılan tüm komutlar 0 ve 1’lerden
oluşur.
Makine dili örneği
"Merhaba Dünya" yazısı makine diliyle yazılırsa;
10111011010001000100000001101110010000110100000000101101000000111010001010
00000111010000111100110100010000111000101111100111001101001000000100100001
10010101101100011011000110111100101100001000000101011101101111011100100110
11000110010000100001
DVD
Genellikle 4,7 GB, çift katmanlı yazmaya uygunsa 8,5 GB veri saklayabilen özel bir tip CD’dir.
Başlarda yalnızca video görüntüleri için tasarlanan ve açılımı ‘Digital Video Disc’ olan DVD,
günümüzde çok amaçlı olarak veri saklama ve yedekleme, yüksek çözünürlüklü görüntü
izleme, program kurma vb işlemler için kullanılmaktadır.
Sistem Birimleri
Anakart
Donanımlar içindeki en önemli kısımdır. Bilgisayardaki bütün aygıtlar bu donanıma bağlanır.
Merkezi İşlem Birimini (CPU), uygun mikro işlemciyi ve destek entegrelerini, bunların yanında
ses kartı, modem, ağ bağdaştırıcısı vb., ekran kartı genişleme yuvalarını, bellek yuvalarını, aynı
zamanda bilgisayarın dâhili yollarına erişim veren genişletme yuvalarını içeren ana baskı devre
kartıdır. Kimi zaman ses, görüntü ya da ağ bileşenleri anakart ile bütünleşik (on-board) olabilir.
İşlemci
İşlemci
ya
da MİB(Merkezi
İşlem
Birimi) İngilizce
karşılığı
ise CPU(Central
Processing
Unit) bilgisayarın gerçekleştirdiği işlemlere temel oluşturan hesaplamaları yapan parçadır.İnsani
tüm fonksiyonlar nasıl beyin tarafından düzenleniyorsa, bilgisayarın yaptığı tüm işlemler de
işlemci tarafından yürütülür yani bilgisayarın beyni diyebileceğimiz tek parçasıdır.
Mikroişlemci, işlemci ana işlem biriminin (CPU) fonksiyonlarını tek bir yarı iletken tüm devrede
birleştiren programlanabilir bir sayısal elektronik bileşendir. Mikroişlemci, ana işlem
birimindeki kelime boyutunun 32bitten 4bite düşürülmesiyle doğmuştur. Böylece, ana işlem
biriminin mantıksal devrelerinin transistörleri tek bir parçaya sığdırılabilmiştir. Bir veya daha
çok mikroişlemci, tipik olarak bir bilgisayar sisteminde, gömülü sistemde ya da bir mobil
cihazda ana işlem birimi olarak görev yapmaktadır.
RAM
RAM mikro işlemcili sistemlerde
kullanılan bir tür veri deposudur.
Bilgisayarlar işlem yaparken program
kodları ve veri tutmak için RAM
kullanırlar.
RAM,
genellikle
bilgisayardaki ana hafıza ya da
birincil depo alanı olarak düşünülür.
ROM Ve BİOS
BIOS, ROM Bellek biçiminde yer alan bir tür yazılımdır. Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm
diğer donanımları sırasıyla tanıtır. Donanımların temel iletişim protokollerini belirler. İşletim
sisteminin başlangıç öğelerinin herhangi bir sürücüden yüklenmesini sağlar. İşletim
sistemi çalışırken donanım ve işletim sistemi arasındaki ilişkileri düzenler.
Modem
Tanım olarak "Modülator" ve "Demodülator" kelimelerinin birleşiminden üretilmiştir.
Modem, bilgisayarların genel ağa bağlantısını sağlayan ve bir bilgisayarı uzak yerlerdeki
bilgisayarlara bağlayan aygıttır. Modem, verileri ses sinyallerine ses sinyallerini verilere
dönüştürerek verileri taşır. Geniş ağ kurmak için mutlaka bulunması gereken ağ elemanıdır.
Ağ Bağdaştırıcısı (Ethernet Kartı)
Ethernet, IEEE11 802.3 standardında tanımlanmış ve geniş bir kullanıma sahip LAN
teknolojisidir. Standart Ethernet 10 Mbps hızında veri gönderirken, Hızlı Ethernet 100 Mbps,
Gigabit Ethernet ise 1000 Mbps hızında veri gönderebilir.
Görüntü Bağdaştırıcısı (Ekran Kartı)
Bilgisayar ekranına görüntü getirilmesini sağlayan ekran kartıdır. Ekran çözünürlüğü ve frekans
ayarları, satın alınan ekranın özelliklerine de bağlıdır.
Ses Kartı
Bilgisayar için, sayısal olarak kayıt edilmiş bir ses ya da müzik dosyasını, hoparlör ya da kulaklık
üzerinde çalmaya olanak tanıyan eklenebilir bir genişletme kartıdır.
USB
USB; klavye portu, paralel portlar, oyun portu ve seri portların yerine, yüzün üzerinde USB
uyumlu aygıtı tek bir bağlantı ile almayı gerçekleştiren veri yoludur.
DVD Sürücüsü
DVD ve CD kullanabilmek için bilgisayarın üzerinde bulunması gereken sürücüdür.
Güç Kaynağı
Bilgisayarın, prizden 220 Volt elektriği alıp sistemin ihtiyacı olan 5 Volt ve 12 Volt doğru akım
gerilimine dönüştüren parçasıdır. Bilgisayar güç kaynakları genelde ‘Watt’ cinsinden ölçülür.
90 W düşük seviyeden 300 W yüksek seviyeye kadar çeşitlilik gösterirler.
Yazılım
Bilgisayar üzerinde belirli işlemler yapmak üzere bir grup talimat içeren programlardır. Yazılım,
bilgisayara yapması gerekenleri söyleyen, sabit diskte bulunan ve buradan çalıştırılan
verilerdir.
Uygulama ya da Programlar
Belirli bir amaca yönelik işlemleri yaptırmaya yarayan yazılımlardır. Kelime işlemci ve
tablolama gibi ofis yazılımları, grafik, çizim, veri tabanı ve e-posta yazılımları en çok kullanılan
programlardır.
Yardımcı Programlar
Bilgisayara ait yazılım ya da donanımın daha verimli çalışmasını sağlayan yazılım paketleridir.
Virüs tarayıcı yazılımlar, onarım ve temizleme programları en çok kullanılan yardımcı
programlardır.
İşletim Sistemi
Bünyesinde bilgisayarı ve ona bağlı donanımı çalıştıracak, diğer uygulamaların çalışmasına
olanak tanıyacak komut ve talimatların yer aldığı, her bilgisayarda bulunması zorunlu olan
yazılımdır. Bilgisayarın işler durumda olması, tüm donanım bileşenlerinin denetlenmesi ve
çalışır durumda olması, yazılımların kullanılması işletim sistemi tarafından sağlanır. Ayrıca sabit
verinin kullanılmak üzere tanımlanması, çıkış ve saklama birimlerine gönderilmesi işletim
sistemi aracılığıyla olur.
İşletim sisteminin önemli diğer özellikleri; çok kullanıcılı uygulamalara olanak tanımaları, çoklu
veri işleyebilmeleri, birden fazla uygulamanın aynı anda çalışmasını sağlamaları olarak
sayılabilir.
Bölüm 2 İşletim Sistemi Temelleri
İşletim Sistemi
İşletim sistemi, bilgisayar açılırken hafızaya yüklenen, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten
ve çeşitli uygulama yazılımları için hizmet sağlayan genel amaçlı bir yazılımdır. İşletim sistemi,
bilgisayar sistemini kullanan kullanıcılar uygulama programları ve bilgisayar donanımı arasında
aracılık görevi yapar.
İşletim sistemleri sadece bilgisayarlarda değil, cep telefonları, oyun konsolları gibi işlemci ve
hafıza birimleri içeren yönetilebilir aygıtlarda da bulunur.
İşletim
Kullanıcı
Sistemi
Diğer
Bilgisayarlar
Yazılımlar
Donanımlar
İşletim Sistemlerinin Görevleri
İşlem Yönetimi
Uygulama programlarının belirli bir sırada ve zamanda çalıştırılmasının sağlanması olarak
özetlenebilir, örneğin bilgisayarda aynı anda müzik dinlerken, internette gezinti yapabilir, diğer
taraftan hafıza kartındaki resimler bilgisayara kopyalanabilir burada sayılan 3 işlemin aynı anda
gerçekleştirilmesi işletim sisteminin görevlerinden biridir.
| Bölüm 2 İşletim Sistemi Temelleri 14
Bellek Yönetimi
Bilgisayarda kurulu olan tüm programlar diskte depolanır yani çalışan tüm programların ana
bellekte olması gerekir dolayısıyla bir programa çalışma süresi boyunca bellek tahsis edilmesi
işlem bitince ayrılan bellek alanının boşaltılması işletim sisteminin görevlerindendir.
Giriş-Çıkış Yönetimi
Yazıcıdan çıktı alma, tarayıcıdan bir resmin taranması, dosya kopyalama vs. gibi bilgisayar
sistemi ile tüm çevre birimleri arasındaki veri alışverişinin sağlanması işletim sisteminin diğer
görevlerinden biridir.
Dosya Yönetimi
Bilgisayardaki tüm veriler disk, CD/DVD, hafıza kartları gibi depolama birimlerinde tutulurlar,
bu verilere erişim, bilgi yazma/okuma gibi görevlerine işletim sistemi tarafından yürütülürler.
Kullanıcı Yönetimi
Windows gibi işletim sistemleri aynı bilgisayar sistemini birden fazla kullanıcının kullanmasına
olanak sağlar, genel olarak her kullanıcının bir kullanıcı adı ve şifresi vardır, her kullanıcı
kendine özgü bir masa üstü ortamı oluşturabilir, kendi klasörlerini oluşturur ve programlarını
tanımlar.
Windows İşletim Sistemleri
Sistem Gereksinimleri: Kişisel bilgisayarlarda Windows 7 çalıştırmak için minimum sistem
gereksinimi 1GHz işlemci, 1GB ana bellek ve 16 GB sabit disk olarak belirlenmiştir
Windows 7 Starter
Windows 7'nin en basit ve en az özelliği olan
sürümüdür. Kullanımı kolaydır.
En ucuz Windows 7 sürümüdür. Bu yüzden,
Starter'ın korsan yazılımı yaygın değildir ve
kolay temin edilebilir.
"Windows
Aero"
ve Windows
Center gibi özellikleri içermez.
Media
Windows 7 Home Basic
Her gün yaptığınız işlemleri hızlandırır ve
kolaylaştırır
Windows 7 Home Basic, en sık kullandığınız
yazılımlara ve belgelere erişmeyi daha basit
hale getirir; böylece aramaya daha az, işlem
yapmaya daha çok zaman ayırabilirsiniz.
Windows Aero özelliği kısmen vardır.
Windows 7 Professional
İşyerinde ve evde ihtiyaç duyduğunuz her şey
için.
Birçok Windows XP verimlilik yazılımını
Windows XP Modu'nda çalıştırabilir ve
otomatik yedeklemelerle verileri ev ve işyeri
ağınıza geri yükleyebilirsiniz.
Ayrıca Etki Alanı Bağlantısı ile şirket ağlarına bağlanabilirsiniz.
Windows 7 Ultimate
Tüm özellikleri isteyenler için tasarlanmıştır.
En kullanışlı ve güçlü Windows 7 sürümüdür.
Home Premium'un eğlence özelliklerini ve Professional'ın birçok Windows XP verimlilik
yazılımını Windows XP Modu'nda çalıştırabilmeyi de içeren iş olanaklarını, kullanım kolaylığıyla
birleştirir.
Ek güvenlik için, verilerinizi BitLocker ve BitLocker To Go ile şifreleyebilirsiniz. Ayrıca daha fazla
esneklik için, 35 dil arasından istediğinizi seçerek çalışabilirsiniz.
Açılış Ekranı
Açılış ekranında bilgisayarda tanımlı kullanıcılar listelenmektedir, kullanıcı şifresini doğru
yazdığınız takdirde bir sonraki bölümde anlatılacak olan “masaüstü” ortamı ile karşılaşılacaktır.
Bilgisayarı Kapatmak
Bilgisayar sistemindeki olası veri kayıplarını en aza indirgemek için her zaman başlat
menüsünden kapatılmalıdır.
Oturumu Kapat: Aktif kullanıcının oturumu
sonlandırılır.
Kilitle: Sistem bir önceki resimde görülen açılış
ekranına geri döner, açık olan uygulama ve
programlar çalışmaya devam eder.
Yeniden Başlat: Bilgisayarın kapatılıp yeniden
başlamasını sağlar genellikle yeni bir program
kurulduğunda ya da güncelleştirme yapıldığında
yeniden
başlatma
gerekli
olabilir,
bilgisayarımızın kilitlenmesi durumundaysa
görev yönetici kullanılarak yeniden başlatılabilir.
Uyku: Bilgisayar uzunca bir süre kullanılmayacak
ise uyku moduna alınması güç yönetimi
açısından
önemlidir
özellikle
dizüstü
bilgisayarlarda pil süresinin verimli kullanımı
açısından önemlidir.
Masaüstü
Masaüstü Windows işletim sisteminin kullanıcı ile etkileşimde bulunduğu ortama verilen
isimdir.
Masaüstü simgeleri
Geri Dönüşüm Kutusu
Bildirim alanı
Başlat Menüsü
Görev çubuğu
Masaüstü simgeleri: Programlar, programlara ait kısa yollar, dosya ve klasörler yer alır.
Başlat Menüsü: Bilgisayarda yüklü olan programlardan birini çalıştırmaya, dosya ya da
klasörleri aramaya, yüklü aygıtlarla ilgili seçeneklere başlat menüsü aracılığıyla ulaşılır.
Görev çubuğu: Çalışan programlara ait simgeler görev çubuğunda görülür. Ayrıca isteğimize
bağlı olarak bu alana programların kısayollarını ekleyebiliriz.
Bildirim alanı: Resimden de görülebileceği gibi ses, ağ, tarih ve saat işlemleri gibi bazı
uygulamalara bildirim alanını kullanılarak da ulaşılabilir.
Geri Dönüşüm Kutusu: Silinen dosya veya klasörlerin geçici olarak depolandığı özel bir
klasördür.
-
Geri dönüşüm kutusu özel bir klasördür.
-
Bu alanda dosyalar geçici bir süre için tutulur. Tam olarak silinmez.
-
Kalıcı olarak silmek için Shift-Delete tuş ikilisini kullanabiliriz.
-
Geri dönüşüm kutusu uzun süre temizlenmezse üzerinde dosya birikir ve yer kaplar.
Ara sıra bu alanı temizlemek yararlıdır.
Dosya ve Klasör İşlemleri
Klasörler, programlar ve dosyalar için bir kapsayıcıdır, bir çekmeceye benzetebileceğimiz
klasörler, bir diskteki program ve belgelerin düzenlenmesine yönelik bir araçtır.
Yeni klasör oluşturmak için bulunduğumuz klasör içinde ya da masaüstünde fareyle sağ
tıkladıktan sonra ”Yeni” daha sonra “Yeni klasör” demek yeterli olacaktır.
Dosyalar ise çeşitli programlara ait, yazı, ses, resim, çizim, video gibi verilerin saklandığı ise
bileşenlerdir, her dosya varsayılan olarak ilişkili olduğu programla birlikte çalışır, dosya isimleri
“.” ile ayrılmış ad ve uzantıdan oluşur(“yenibelge.doc” gibi) burada “.doc” uzantısı o dosyanın
hangi programla ilişkili olduğunu da belirler.
Aşağıdaki tabloda en çok kullanılan dosya uzantılarının türleri ve hangi programlarla
açılabileceği tablo halinde listelenmiştir.
Dosya uzantısı
Türü
Program
.exe/.com/.bat
Uygulama
Çalışabilir uygulama
.msi
Uygulama
Setup/kurulum dosyası
.txt/.doc/.docx
Ofis belgesi
Word
.xls/.xlsx
Ofis belgesi
Excel
.ppt/.pptx/.pps
Ofis belgesi
Powerpoint
.gif/.jpg/.tiff/.bmp
Resim
Resim görüntüleyici
.mp3/.wav
Ses
Winamp/media player
.avi/.divx/.mkv/.mp4/.mpg Video
Media player
.pdf
Belge
Acrobat reader
.flv/.swf
Flash
Flash player/ web tarayıcı
.htm/.html
Html belgesi
Frontpage/web tarayıcı
.c/.cpp
C belgesi
Devc++/Turbo c
.rar/.zip/.tar
Sıkıştırılmış dosya/klasör
Winrar
Başlat Menüsü
Bilgisayarda yüklü olan programlardan birini
çalıştırmaya, dosya ya da klasörleri aramaya, yüklü
aygıtlarla ilgili seçeneklere başlat menüsü
aracılığıyla ulaşılır.
Başlat menüsü iki sütundan oluşmaktadır;
-Sol sütunda erişim kolaylığı için sık kullanılan
programlar listesi yer almaktadır, “Tüm
Programlar” yazısına tıklayarak bilgisayarda yüklü
olan tüm programlara erişilebilir, “Programları ve
dosyaları ara” alanına çalıştırılmak istenen program
isminin yazılması yeterlidir.
-Sağ sütunda ise gerekli olabilecek bazı kısayollar
bulunmaktadır. ”Denetim Masası”, “Bilgisayar”,
“Belgeler” vb…
Arama
Örnek olarak bilgisayarda “Bilgisayar” programını
başlatmak için arama kutusuna resimde görüldüğü gibi
“bilgisayar” yazılır ise, Windows 7 içinde “bilgisayar”
kelimesinin geçtiği program ve dosyaları resimdeki gibi
listeleyecektir. Benzer şekilde “wordpad” programını
çalıştırmak için arama kutusuna “word”, “hesap
makinesi” programını çalıştırmak için “hesap” yazılması
yeterlidir.
Yardım ve Destek
Bu menü genel olarak Windows 7 hakkında bilgi almak için kullanılabileceği, “Yardımda ara”
arama kutusuna yazılacak konu başlığıyla ilgili yardım konularının listelenmesi de sağlanabilir.
Donatılar
Bu bölüm içinde günlük hayatta bilgisayar kullanımı esnasında sıklıkla ihtiyaç duyduğumuz
programlar bulunmaktadır, bu programlardan bazıları:
Hesap Makinesi: Basit matematiksel işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar, ileri seviye işlemler
için “Görünüm” menüsünden “bilimsel/istatikçi/programcı” seçenekleri tercih edilir.
Paint: Bu program aracılığıyla basit çizimler oluşturularak resim formatında kaydedilebilir.
Ses Kaydedici: Mikrofondan ses kaydı yapılmasını sağlar, başlatmak için “Kaydı Başlat”
seçeneği, kaydı durdurmak için ise “Kaydı Durdur” seçeneği kullanılır.
Komut Sistemi: İleri düzey sistem yönetimi için komut satırından elle metin tabanlı komutların
girilmesini sağlar, örnek olarak aşağıda ki resimde “ip” adresinin öğrenilmesi amacıyla bu
ekranda “ipconfig” komutu girilmiştir.
Wordpad: Kelime işlemci programıdır, Windows 7’de bulunan kelime işlemci programları
ilkelden gelişmişe doğru sıralanacak olursa bu sıra: Metin Belgesi, Wordpad, Microsoft Word
şeklinde olur.
Çalıştır: Bir program adının yazılarak çalıştırılmasını, dosya/klasör açılmasını ya da bir web
sayfasının görüntülenmesini sağlar, örnek olarak aşağıda görüldüğü gibi “Hesap makinesi”
programını çalıştırmak için bu kutuya “calc” yazılarak “enter” tuşuna basılır.

Msconfig: Sistem Yapılandırmasını
programların çalışmasını engelleriz.

DxDiag: DirectX Tanı aracını açar, burada ise bilgisayarın donanımları ile ilgili bilgiler
bulunur.
açar,
burada
başlangıçta
istemediğimiz

Regedit: kayıt defterini açar.

Windows Tuşu + R çalıştırı açar
Windows Gezgini: Bilgisayarda yüklü depolama birimleri, klasörler içinde gezinti yapılmasını
sağlar, aşağıda resimde de görülebileceği gibi sol tarafta menü şeklinde içeriği görüntülenmek
istenen disk ya da klasör, sağ tarafta ise sol tarafta seçilen öğe içeriği görüntülenir.
Arama
Simge Durumuna
Ekranı Kapla/Aş. Geri Getir
Kapat
Adres Çubuğu
Gezinti Bölmesi
Bilgi Alanı
Bilgisayar
Sabit Disk, Disket, Cd/Dvd ve varsa harici depolama birimleri ile tarayıcı, yazıcı gibi diğer çevre
birimlerine erişimi sağlar.
Bilgisayara yeni bir aygıt yüklendiği
zaman(usb bellek gibi) bu aygıta
“Bilgisayar”
penceresinden
ulaşılabilir.
Klavye Tuşları
Kısayollar
 CTRL+C (Kopyala)
 CTRL+F4 (Etkin sekmeyi kapat)
 CTRL+X (Kes)
 ALT+SEKME (Açık öğeler arasında geçiş yap)
 CTRL+V (Yapıştır)
 CTRL+SEKME (Sekmeler arasında gezin)
 CTRL+Z (Geri Al)
 CTRL+ESC (Başlat menüsünü görüntüle)
 CTRL+A (Tümünü seç)
 Windows Logosu+D (Masaüstünü göster)
 ÜSTKRKT+DELETE (Geri Dönüşüm Kutusu’na
atmadan kalıcı olarak sil)
 Windows Logosu+M (Tüm pencereleri küçült)
 ALT+ENTER (Seçili öğenin özelliklerini
görüntüle)
 Windows Logosu+E (Bilgisayarım’ı aç)
 Windows Logosu+F (Ara)
 ALT+F4 (Etkin öğeyi kapat)
Windows Gezgini Klavye Kısayolları
 END (Etkin pencerenin sonunu göster)
 HOME (Satırın başına git)
 HOME (Etkin pencerenin başını göster)
 END (Satırın sonuna git)
 PAGE UP (Bir defada bir ekran yukarı git)
 CTRL+HOME (İlk karaktere git)
 PAGE DOWN (Bir defada bir ekran aşağı git)
 CTRL+END (Son karaktere git
Özel Tuşlar
Esc: İptal
Space Bar: Boşluk bırakma
Tab: Sağa doğru hızlı kaydırma
Alt Gr: Üçüncü karakter
Caps Lock: Büyük veya küçük harf yazmakta
kullanılır
Back Space: İmlecin solundaki karakteri silme
Shift: Büyük karakter ve üst karakter
Ctrl: Tek başına bir görevi yoktur, başka
tuşlarla birlikte kullanılır.
Windows Tuşu: Başlat menüsü
Delete: İmlecin sağındaki karakteri siler
Insert: Bu tuşa basıldığında imlecin sağındaki
karakteri siler ve onu yerine geçer
Num Lock: Sayı tuşlarının çalışması
Print Screen: Ekrandaki görüntüyü kopyalar
Alt: Açık pencerenin menüsü
Fonksiyon Tuşları
F1: Yardım penceresi
F4: Adres çubuğu menüsü
F2: İsim değiştirmek
F5: Yenile
F3: Arama penceresi
F11: Tam ekrana dönüştür
İngilizce Terimler
Account
Üyelik hesabı
Administrator
Yönetici
Application
Uygulama
Battery
Pil
Basic
Temel, ana
Bit
En küçük veri (0,1)
Calculator
Freeware
Tamamen ücretsiz
yazılım
Global
Dünya çapında
Graphic
Grafik, çizgisel
Hard disk
Sabit disk
Hardware
Donanım
Help
Yardım
Homepage
Ana sayfa
Image
Resim
Inbox
Gelen kutusu
Input
Girdi
Join
Katılmak
Keyboard
Klavye
Link
Bağlantı
Live
Canlı yayın
Local
Yerel
Log on
Sisteme girme
Log off
Sistemden çıkma
Logic
Mantık
Logical
Mantıksal
Lower case
Küçük harf
Mainboard
Anakart
Hesap makinesi
Cancel
İptal
Card reader
Kart okuyucu
Central
Merkezi
Click
Tıklamak
Close
Kapatmak
Computer
Bilgisayar, hesaplayıcı
Copy
Kopyalamak
Cut
Kesmek
Data
Veri
Data bus
Veriyolu
Delete
Silmek
Demo
Tanıtım sürümüdür
Digital
Sayısal
Desk-top
Masa-üstü
Document
Belge, doküman,
Download
Veri indirmek
Driver
Sürücü
Member
Üye
File
Dosya
Memory
Bellek, hafıza
File Extention
Dosya uzantısı
Multimedia
Çoklu ortam
Find
Bulmak
Network
Ağ, şebeke
Firewall
Güvenlik duvarı
Nickname
Takma isim
Folder
Klasör
Open
Açmak
Font
Yazı karakteri
Operating System
İşletim sistemi
Forward
İletmek, ileri
Option
Seçenek, şık
Mbps
Bir saniyede megabit
miktarı
Output
Çıktı, çıkış
Search
Aramak
Page
Sayfa
Search engine
Arama motoru
Password
Şifre, parola
Select
Seçmek
Paste
Yapıştırmak
Send
Göndermek
Pixel
Görüntüyü oluşturan en
küçük nokta
Software
Yazılım, program
Print
Yazdırmak, yazmak
Space bar
Klavyede boşluk tuşu
Printer
Yazıcı
Shut Down
Kapatmak
RAM-Random
Access Memory
Rastgele erişimli bellek
Temporary
Geçici
Text
Metin
Undo
Geri almak, iptal etmek
Update
Güncellemek
Upgrade
Özellik yükseltmek
Replace
Reply
ROM-Read Only
Memory
Yer değiştirmek
Cevaplamak
Sadece okunabilir bellek
Save
Kaydetmek
Scanner
Tarayıcı
Screen saver
Ekran koruyucu
Scroll up
Yukarı kaydırma
Scroll down
Upload
veri göndermek
User
Kullanıcı
Username
Kullanıcı adı
Wireless
Kablosuz, telsiz
Work group
Çalışma grubu
Aşağı kaydırma
Bölüm 3 İşletim Sisteminin Gelişmiş Özellikleri
Yerel Disk Özellikleri
Biçimlendir: Tüm disk içeriğini siler, işletim
sisteminin yüklü olduğu yerel disk üzerinde bu
işlem yapılamaz.
Seçili sürücüye sağ tıklayıp bu seçenek seçilir.
Özellikler:
“Genel” sekmesi altında disk'in kullanım
oranları görülmektedir, burada yer alan “Diski
Temizle”
seçeneği
disk
üzerindeki
kullanılmayan dosya ve/veya klasörleri silerek
boş alan miktarını arttırır.
“Araçlar” sekmesi altında bulunan “Şimdi
denetle” seçeneği elektrik kesintileri ya da
benzeri durumlarda disk üzerinde oluşabilecek
hataları denetler, “Şimdi birleştir” sistem
performansının arttırılması amacıyla disk
üzerinde dağınık halde bulunan dosyaları birleştirir.
“Güvenlik sekmesi” altında sistemde tanımlı kullanıcılar ve bu kullanıcıların sistem üzerindeki
yetkileri görülmektedir, değiştirmek için “Gelişmiş” butonuna tıkladıktan sonra bu izinler “Ekle
ya da Kaldır” diyerek değiştirilebilir.
Denetim Masası
Bilgisayarda yüklü olan tüm aygıtlarla ilgili seçeneklere denetim masasından ulaşılır. Sağ üst
köşede bulunan “Görüntüleme ölçütü” ile denetim masasında bulunan simgelerin görünümü
değiştirilebilir, varsayılan olarak benzer işlemlerin gruplandığı kategori görünümü seçilidir, bu
görünüm “Büyük/Küçük simgeler” olarak değiştirildiği takdirde denetim masasındaki tüm
simgeler görülebilir.
Denetim masasında yapılmak istenen bir işleme ulaşmak için işleme ait simgeye çift
tıklanabileceği gibi sağ üst köşede bulunan “Denetim Masasında Ara” arama kutusuna işlem
adını yazılarak ta ulaşılabilir. Örneğin arama kutusuna “klavye” yazıldığı takdirde, denetim
masasında klavye ile ilgili yapabilecek tüm işlemler listelenir.
| Bölüm 3 İşletim Sisteminin Gelişmiş Özellikleri 27
Yararlı Olabilecek Bazı Denetim Masası Öğeleri
Ağ ve Paylaşım Merkezi
Bilgisayarın o andaki ağ durumunu görüntüleme, ağ aygıtlarının ayarlarını değiştirme, dosya
ve yazıcı paylaşımları gibi işlemlerin yapılabilmesini sağlar.
Bu pencerede öncelikle internet erişimi durumu görüntülenmektedir. “Bağlan veya bağlantıyı
kes” seçeneği belirli bir ağı seçerek internet ya da ağa bağlanmayı ya da var olan bağlantının
kesilmesini sağlar. “Bağlantılar” kısmında görülen “Ağ Bağlantısı” ağ bağlantı durumunu
göstermektedir.
Ağ aygıtına ait ip/fiziksel adres gibi teknik ayrıntılara “Ayrıntılar” butonuna tıklanarak
ulaşılabilir, bu ekranda sık gereksinim duyulabilecek IP adresi ve fiziksel adres seçili olarak
gösterilmiştir.
Son olarak “Özellikler” butonuna tıklanarak aygıtla ilgili yüklü olan hizmet programları
görüntülenebilir. Ip ya da Dns adresleri elle belirlenmesi isteniyorsa aşağıda TCP/IP özellikleri
penceresinde “Ip adresini/Dns sunucusunu” seçeneğiyle elle girilebilir. (Google DNS: 8.8.8.8
8.8.4.4)
Güç Seçenekleri
Enerji tasarrufu ve Performans için bilgisayarın güç kaynaklarını nasıl yönettiğinin görülmesini
ve değiştirilmesini sağlar, özellikle dizüstü bilgisayar kullanırken pil süresinin verimli kullanımı
açısından Güç tasarrufu ya da Dengeli seçilmesi uygun olabilir ancak dizüstü bilgisayarlarda
güç yönetimi genellikle üretici tarafından sisteme yüklenen yazılımlarla da sağlanabilir. Bu
pencereden; Uykuya gireceği süre, ekran ışık düzeyi, ekranın kapanacağı süre vb… özellikler
ayarlabilir. Bu enerji tasarrufu sağlar.
Kullanıcı Hesapları
Var olan kullanıcı hesaplarının görülmesini/değiştirilmesini, yeni kullanıcı eklenip silinmesini
sağlar. Gelen ilk pencerede parola/kullanıcı adını değiştirmek, parolayı kaldırmak, kullanıcı
hesabında görülen resmi değiştirmek gibi seçenekler bulunur, diğer kullanıcılarla ilgili işlem
yapmak için “Başka bir hesabı yönetin” seçeneği tıklanır.
Gelen pencerede var olan kullanıcılardan biri ile ilgili işlem yapmak için kullanıcı adı üzerinde
tıklanır, buradaki Guest kullanıcısı Windows 7 tarafından otomatik oluşturulan bir kullanıcıdır
varsayılan olarak pasiftir. Yeni kullanıcı eklemek için “Yeni hesap oluştur” seçeneği seçilir, iki
türlü kullanıcı oluşturulabilir “Yönetici” sistem üzerinde program kurma/kaldırma, dosya
silme gibi tüm işlemlere yetkili olacağından yönetici hakkı verilecek kullanıcılar dikkatli
seçilmelidir.

Standart kullanıcı hesapları günlük bilgisayar kullanımı içindir.

Yönetici hesapları bilgisayar üzerinde en fazla kontrolü sağlar ve yalnızca gerekli
olduğunda kullanılmalıdır.

Konuk hesabı, özellikle bilgisayarı geçici olarak kullanmaları gereken kişilere yöneliktir.
Windows Güvenlik Duvarı
Bilgisayarın kötü amaçlı yazılımlardan korunmasına yardımcı olur. “Windows Güvenlik
Duvarı'nı etkinleştir veya devre dışı bırak” diyerek güvenlik duvarını açmış/kapatmış oluruz,
“Gelişmiş ayarlar” seçeneği ile kurallar tanımlayabiliriz.
Bölge ve Dil
Dil, sayı ve tarih formatlarının gösterim şekli ve klavye türünü değiştirilmesini sağlar, ilk sekme
olan “Biçimler” sekmesinde tarih ve saatin gösteriliş formatı değiştirilebilir, “Ek Ayarlar”
seçeneğiyle sayı, para birimi, tarih ve saat ayarları görülebilir. “Klavyeler ve Diller” sekmesinde
“Klavye değiştir” diyerek klavye türünü değiştirebiliriz, örneğin Türkçe F klavye kullanmamız
gerekiyorsa aşağıdaki pencerede Türkçe Q seçiliyken “Kaldır” seçeneğinden sonra “Ekle” ile
Türkçe F klavye eklenerek kullanılan klavye türü değiştirilebilir.
Klavye
İmleç yanıp sönme hızı ve karakter yineleme hızı buradan değiştirilebilir.
Fare
Fare kullanımıyla ilgili düğme yapılandırması, işaretçi hızı gibi ayarların değiştirilmesini sağlar.
Yazı Tipleri
Bilgisayarda “Word” gibi kelime işlemci programlarının kullandığı tüm yazı tipleri bu klasör
içerisinde depolanır, bu yazı tipleriyle ilgili ekleme ve değiştirme işlemleri buradan yapılabilir.
Sistem
Bilgisayarda yüklü olan tüm aygıtları ve temel sistem bilgisini görüntüler. Aynı pencereye
“Başlat menüsü → Bilgisayarım → sağ tık→ Özellikler” yoluyla da ulaşılabilir. Bu pencerede
işlemci hızı, toplam bellek miktarı, sistem türü(32/64 bit), bilgisayar adı(ğ üzerinde bilgisayarın
görünen adı), çalışma grubu ve derecelendirme bulunmaktadır, derecelendirme işletim
sistemi tarafından sisteme verilen performans puanını simgelemektedir sistemin özelliklerine
göre 1 ile 7.9 arasında bir değer alır.
Sistem penceresinde sol ekranda bulunan işlevler:
Aygıt Yönetici(Donanımlar): Denetim masasında ayrı bir seçenek olarak ta bulunur.
Bilgisayarda yüklü olan tüm donanım aygıtlarını ve ayarlarını görüntüler. Herhangi bir aygıt
üzerinde sağ tıklanırsa yandaki pencere ekrana gelir, gelen pencerede “özellikler” aygıtın
sürücülerini, atanan donanım kaynaklarını ve aygıtın durumunu, “kaldır” aygıtın sistemden
kaldırılmasını, “Devre Dışı Bırak” aygıtın pasif edilmesini, “Sürücü Yazılımını Güncelleştir” ise
aygıt sürücülerinin güncelleştirilmesini sağlar.
Uzak Bağlantı Ayarları: Uzak Masaüstü evdeki
bilgisayardan işyerindeki bilgisayarı(ya da tam tersi)
bilgisayarın başındaymış gibi kullanılmasını sağlar,
aşağıda örnekte Linux kullanılan bir bilgisayardan
Windows 7 kullanılan uzaktaki bilgisayara yapılan
uzak masa üstü bağlantısı gösterilmektedir.
Not: Windows’un bu hizmeti yerine çok daha pratik
ve faydalı bir program mevcut; TeamViewer.
Sistem Koruması: Sistem Geri Yüklemenin
çalıştırılmasını sağlar, bu ekrandan sistem geri
yükleme tıklandıktan sonra gelen pencerede sistemin
kararlı çalıştığı daha önceki bir zamana geri
yüklenmesi ya da bir geri yükleme noktası oluşturulmasını sağlar.
Windows Defender
Windows işletim sisteminin kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma programıdır. “Tara” seçeneği
ile elle sistem taraması sağlanabilir.
Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü
Başlat menüsünün ve görev çubuğunun özelleştirilmesini sağlar,
Çubuğu” üzerinde sağ tıklayıp “özellikler” denilerek de ulaşılabilir.
bu seçeneğe “Görev
İlk sekme olan “Görev Çubuğu”
sekmesinde
“Görev
Çubuğunu
Otomatik Olarak Gizle” seçeneği aktif
edilirse
görev
çubuğu
ekranda
gözükmez ancak fare ekranda görev
çubuğunun olması gereken yere
sürüklendiğinde görünür hale gelir.
“Küçük Simgeler Kullan” seçeneği
aktifse görev çubuğunda çalışan
programlara ait simgeler daha küçük
görünür. “Görev çubuğunun ekrandaki
konumu” varsayılan olarak “Alt” olarak
seçilidir, bu üst, sol veya sağ olarak
değiştirilebilir.
“Özelleştir” butonuna tıklandığı zaman
daha önce incelenen “Bildirim alanı
simgeleri” penceresi görüntülenir.
Başlat menüsü sekmesinde “Özelleştir” seçeneğiyle başlat menüsün bulunan öğelerle ilgili
görünüm ayarları aşağıdaki gibi tek tek değiştirilebilir.
Görüntü
Ekran çözünürlüğü ve renk derinliğinin
ayarlanmasını sağlar, “Görüntü” penceresinde
“Çözünürlüğü ayarla” seçeneğiyle ekran
çözünürlüğü değiştirilebilir, resimde ekran
çözünürlüğü 1057x774 olarak seçilmiştir.
Klasör Seçenekleri
Dosya ve klasörlerin görüntü ayarlarının değiştirilmesini sağlar. “Genel” sekmesinde tüm
klasörlerin ayrı pencerede/aynı pencerede açılması, klasörleri seçmek ve açmak için tıklama
seçeneklerinin değiştirilmesini sağlar. “Görünüm” sekmesi ise gizli dosya ve klasörlerin/dosya
uzantılarının görüntülenip görüntülenmeyeceği gibi ayarların yapılmasını sağlar.
Windows Update
Yazılım ve sürücü güncelleştirmelerinin denetlenmesi/yüklenmesi, güncelleştirme sıklığının
değiştirilmesi(“Ayarları değiştir” seçeneği ile güncelleştirmelerin ne sıklıkta yapılacağı
belirlenebilir) işlemlerini yerine getirir.
Kişiselleştirme
Görüntü, fare, görev çubuğu, masaüstü arka planı, ekran koruyucu, erişim kolaylığı gibi birçok
denetim masası işlevini bir arada sunar.
Bildirim Alanı Simgeleri
Görev Çubuğunun sağında bulunan “Bildirim Alanı” ile ilgili ayarlamalar(ilgili programa ait
bildirim alanında simge gösterilmesi gizlenmesi gibi) buradan yapılır, örnek olarak aşağıda ağ
ile ilgili simge ve bildirimin bildirim alanında gösterilmesi sağlanmıştır.
Aygıtlar ve Yazıcılar
Başlat menüsünden bilgisayar yoluyla da bu seçeneğe ulaşılabilir, bilgisayara bağlı yazıcı,
tarayıcı, harici disk gibi aygıtlar buradan görülebilir.
Programlar ve Özellikler
Öncelikle bu ekranda yüklü olan programlar görüntülenmektedir, bilgisayardan silinmek
istenen program üzerinde çift tıklandıktan sonra “Kaldır” diyerek önergeler izlenir.
Yedekleme ve Geri Yükleme
Kişisel verilerin ve/veya sistemin yedeğinin alınarak silinme çökme gibi durumlarda yedekten
geri yüklenebilmesini sağlar, günümüzde yedekleme için genelde harici diskler ya da dvd
kullanılır. Sistem yedeği içinse genel olarak bilgisayar üreticileri ya sistemin beraberinde
onarım CD'si vermekte ya da sabit diskte gizli bir bölmede sistemin ilk halini
bulundurmaktadır, bu tür bir durumda bilgisayar açılırken kurtarma yazılımları ile sistem ilk
günkü haline döndürebilir.
Bölüm 4 İnternet
İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu dünya çapında yaygın olan ve
sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet kelime anlamı olarak bakıldığında “Inter connected
set of Networks” yani birbirine bağlı bilgisayar ağları kelimelerinin İngilizcesinden kısaltılmış
bir kelimedir.
Türk Dil Kurumu ise İnternetin tanımını “Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya
çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı, İnternet
(Genel Ağ).” olarak yapmaktadır
Günümüzdeki her teknoloji gibi uygun bir şekilde kullanılmadığında İnternet istenmeyen
sonuçlarda doğurmaktadır. İnternet kullanımından ortaya çıkabilecek birkaç sonuç ise
şöyledir:
Asosyallik: Uzun süre bilgisayar kullanımları ile hem çocuklar hem yetişkinler sosyal yaşamdan
uzaklaşarak asosyalleşmektedirler.
Fiziksel zararlar: Uzun süren İnternet kullanımları sürecinde uygunsuz duruş konumu ile
fiziksel zararlara uğranabilmektedir.
İnternet oyunları: Şiddet içeren ya da bağımlılık yapan oyunlar ile ya şiddete eğilim veya uzun
süren oyun oynama alışkanlıkları oluşabilmektedir.
Kişisel bilgi hırsızlığı: E-ticaret ve e-banka işlemlerinin yaygınlaşmasından sonra kişisel bilgilerin
çalınması yolu ile banka hesaplarının kontrolü ve boşaltılması gibi olaylar gerçekleşmektedir.
İnternete Bağlanmak İçin Kullanılan Yöntemler
İnternete bağlanmak için modem, İnternet servis sağlayıcı, tarayıcı ve kişisel bilgisayarı olan
herkes bir ücret karşılığında çeşitli yollarla İnternete bağlanabilir.
DSL: “Sayısal Abone Hattı” (Digital Subscriber Line), sıradan bakır kablolar üzerinden evlere ve
ofislere yüksek bant genişliği
sağlayan bir teknolojidir.
xDSL şeklinde de adlandırılıp
baştaki x harfi değiştirilerek
türleri adlandırılır: ADSL,
ADSL2, ADSL2+, SDSL, IDSL,
HDSL, VDSL, VDSL2…
Kablo İnternet: Kablo TV
şebekesi
üzerinden
bilgisayarınıza bağlanacak bir
kablo
modem
yoluyla
| Bölüm 4 İnternet 36
herhangi bir İnternet servis sağlayıcısına ve telefon hattına ihtiyaç duymaksızın İnternete
bağlanmanızı sağlayan bir sistemdir.
Fiber Optik: Fiber optik geleceğin teknolojisidir ve eski altyapı olan telefon hatları üzerinden
alınan ADSL bağlantısının çıkamadığı hızlara
çıkabilmektedir. Bilginin taşınması için bildiğimiz
en hızlı şey olan “ışığın” kullanılmasının yolu
açıldı ve fiber kablolar üzerinden ışığın
gönderilmesi icat edildi. Bu icat, teknolojinin çok
hızlı ilerlediği yeni yüzyılda tabi ki İnternetin
taşınmasında kullanıldı ve fiber optik kablolar
üzerinden İnternet hizmetleri ortaya çıktı.
Wireless Fidelity (Wi-Fi): Kablosuz bağlantının
(Wireless Fidelity) kısaltması olan Wi-Fi, dizüstü
bilgisayarlar gibi mobil bilgisayar cihazları ve İnternet arasında kısa mesafeler üzerinden
yüksek hızda kablosuz ağ bağlantılarını tanımlamak üzere kullanılan bir terimdir. Bunlardan
kimi zaman kablosuz yerel alan ağları veya WLAN`lar olarak söz edilmektedir. Televizyon, DVD
oynatıcı, dijital kamera ve cep telefonları gibi tüketici elektronik cihazları arasında iletişim için
de giderek daha fazla kullanılmaya başlanmıştır.
Uydu İnterneti: Uydu İnterneti, uydu üzerinden İnternet hizmeti alınmasını sağlayan bir
sistemdir. Uydu bağlantısı, uydu üzerinden televizyon yayınları alınırken kullanılan çanak
antenlere benzer bir anten ile uydu üzerinden yüksek hızlarda veri alıp gönderimini sağlar.
Long Term Evolution (LTE): “Uzun Süreli Evrim” (LTE), mobil radyo iletişim şebekeleri için yeni
önemli gelişmedir. LTE, mobil geniş bant deneyimini geliştirmek üzere önemli ölçüde
arttırılmış veri hızları (100Mb/s`ye kadar) ve daha iyi bir performans içeren 3G`nin gelecekteki
evriminin bir parçası olarak sonuçlandırılmış bir standarttır. Diğer bütün radyo iletişim
sistemlerinde olduğu gibi LTE de ses ve veri aramalarını göndermek ve almak üzere radyo
dalgaları veya radyo frekansı (RF) enerjisinin kullanımına dayanmaktadır.
İnternet Kavramları
İnternet ile ilgilenenlerin karşılarına pek çok kavram çıkmaktadır. Bunların tamamına yakını da
yabancı kökenli olup anlamları bilinemediği için İnternet çalışmalarında büyük zorluklarla
karşılaşılmaktadır. Bu nedenlerle İnternet ile ilgili temel ve kavramların açıklanmasında yarar
görülmüştür.
TCP/IP
"Bilgi Ağı" üzerindeki bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar dâhilinde yapılmaktadır. Bu
kurallara kısaca "İnternet protokolleri", ya da TCP/IP protokoller ailesi denir. TCP/IP
(Transmission Control Protocol/İnternet Protocol), bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri
arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek
çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır. Bir başka değişle TCP/IP protokolleri
bilgisayarlar arası veri iletişiminin kurallarını koyar. Görünüşü 194.62.15.2 şeklindedir.
World Wide Web
WWW, web ya da W3 (world wide web), yazı, resim, ses, film, animasyon gibi pek çok farklı
yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan çoklu hiper ortam
sistemidir.
Web Tarayıcı
İnternette yer alan belgelerin yazıldığı bilgisayar dili deşifre edilip kullanıcının bu belgeleri
monitörde yazılar, resimler ve benzeri belgeler olarak görmesini sağlayan aracı programlardır.
Donanım açısından mükemmel bir bilgisayar ve mükemmel bir İnternet erişimi olsa bile
İnternet belgelerini kullanıcının anlayabileceği hâle getiren tarayıcılar olmadan İnternetten
faydalanılamaz.
• Çok Hızlı
• En Güvenilir Tarayıcı
• Kolay Arama
• Ekranda Daha Fazla Boş Alan
• Hızlı Gizli Pencere Açma Modu
• Yer İmlerini
• Eklenti Kurulumu
• Google Ürünü!
E-posta (E-mail)
Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri, kişilerin bir yerden diğerine (hızlı ve
güvenli bir şekilde) elektronik ortamda mektup gönderme ve haberleşme isteğidir. Eposta (email, elektronik posta), bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır.
Kullanıcı adı
@
E-posta veren kuruluşun adı
Domain adı
Ülke kodu
iletisim
@
meb
gov
tr
kmyo
@
kku
edu
tr
windowslive
com
---
veysel.karagoz @
Dosya Transfer Protokolü
FTP (File Transfer Protocol) İnternete bağlı bir bilgisayardan diğerine (her iki yönde de) dosya
aktarımı yapmak için geliştirilen İnternet protokolüne verilen addır. FTP sunucularına erişim
hakkı çoğunlukla kullanıcı adı ve şifre girilerek yapılır. İstenilen bilgiler girildikten sonra
sunucuda bulunan bütün bilgilere ulaşabilir ve kes, kopyala ve yapıştır gibi işlemler de
gerçekleştirilebilir.
Metin Transfer Protokolü
“Hiper Metin Transferi Protokolü” “Hyper Text Transfer Protocol” kelimelerinin baş
harflerinden oluşan bir kısaltmadır. İnternette sunucular ve son kullanıcılar arasında bilgilerin
nasıl aktarılacağına dair kurallar ve yöntemleri düzenleyen bir sistemdir. Bir web sitesine
bağlanılmaya çalışıldığında, adresin başına bu yazılmasa da tarayıcı bunu otomatik olarak
ekler, çünkü sunuculardan web sitelerine ait bilgilerin indirilebilmesi için "http" protokolü ile
bir istekte bulunulması gerekmektedir. Adreslerin başına eklenen "http", sunucuya web sitesi
ile ilgili bilgiler "http" kuralları çerçevesinde iletme komutunu verir ve iletişim başlar.
Sohbet
Web ortamını kullanarak çeşitli yazılımlar aracılığıyla kişilerle karşılıklı olarak yazılı, sesli veya
görüntülü görüşmeye sanal ortamda sohbet denir. İnternet teknolojisinin gelişmesine paralel
olarak sohbet platformları da gelişmiştir.
HTML
HTML (Hyper Text Markup Language) İnternet üzerinde web sayfası oluşturmak için kullanılan
bir betik dilidir. HTML dosyalarının aktarımı için HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) kullanılır.
HTML dosyaları sunucu bilgisayarın sabit diskinde .html ya da .htm uzantısı ile saklanır.
İnternet Adreslerindeki Kısaltmalar
İnternete bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun domain adresi, o
kuruluşun hangi gruba dâhil ise ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içerir.
gov: Hükümet kuruluşları
net: Servis sunucuları
edu: Eğitim kurumları
ac: Akademik kuruluşlar
org: Ticari olmayan kuruluşlar
int: Uluslararası organizasyonlar
com: Ticari kuruluşlar
ftp: FTP arşiv sitesi (ön ek)
mil: Askeri kuruluşlar
Bazı ülke kısaltmaları ise şunlardır:
tr: Türkiye
uk: İngiltere
jp: Japonya
it: İtalya
Alan Adı
Domain (alan adı) web sitenizin İnternet üzerindeki adı ve adresidir. Bu adres olmadan
İnternet üzerinden web sitesine ulaşılamaz. Bu adresler aslında sayısal adreslerdir fakat
kullanıcıların bu sayıları akılda tutmaları zor olacağı düşünülerek verilen adresler bilgisayar
tarafından sayılara dönüştürülerek kullanılır.
Bu ve benzer bilgiler, http://www.ipsorgu.com/ adresinden bulunabilir. Bildiğimiz bir ip
adresinin konumuna dahi ulaşabiliriz.
Posta İşlemleri
Elektronik posta adresi alma işlemi çok basit bir işlem hâline gelmiştir. İnternet servis sağlayıcı
kuruluşlar web sayfalarına daha çok ziyaretçi çekebilmek amacıyla ücretsiz e-posta hesabı
sağlamaktadır. E-posta adında da anlaşılacağı gibi elektronik ortamda alınmaktadır.
WEB Tabanlı Eğitim
WEB Tabanlı Eğitim (WTE), eğitimin zaman ve mekândan bağımsız olarak yürütüldüğü;
bilgisayarın bir araştırma ve iletişim amacıyla, öğretim ve sunum aracı olarak kullanıldığı
eğitim modeli olarak tanımlanabilir.
Uzaktan Öğretim, fiziksel olarak öğrencilerin bulundukları yerlerde olmasını gerektirmeksizin,
teknolojinin imkânlarından yararlanılarak, öğrenci ve öğretmenlerin bir sanal dershane
ortamında değişik şekillerde karşı karşıya getirildikleri, planlı bir öğretim şeklidir.
1.Nesil
2.Nesil
3.Nesil
4.Nesil
5.Nesil
•Mektupla
Öğretim
•Radyo ve
Televizyon
Yayınları
•Açık Öğretim
Kurumları
•Telekonferans
•Internet ve
Web
Uzaktan eğitim aynı zaman ve mekânı paylaşmayan öğrenci ve öğretmeni teknoloji yoluyla bir
araya getirerek öğretimi, öğrenmeyi gerçekleştirmektir.
Avantajları
 Dersi tekrar etme olasılığı
 Düşük maliyet
 Aktif katılım
 Diğer kaynaklara erişebilme esnekliği
 Yer ve zaman esnekliği
 Akılda kalma oranında artış
 Öğrenme süresinde düşüş
Elektronik Ticaret
Elektronik ticaret ya da kısaca e-ticaret, 1995 yılından sonra İnternet kullanımının artmasıyla
ortaya çıkan, ticaretin elektronik ortamda yapılması kavramıdır.
Mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar
ağları üzerinden yapılmasıdır. Elektronik ticaret, ticari işlemlerden biri veya tamamının
elektronik ortamda gerçekleştirilmesi yoluyla reklam ve pazar araştırması, sipariş ve ödeme,
teslim olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır.
NOT:
İnternet üzerinden alışveriş yaparken kredi kartı şifrenizi kullanmazsınız. Kredi kartı
numarası, kartın son kullanma tarihi ve kartın arkasında yazan 3 haneli güvenlik kodu alışveriş
için yeterlidir. Bu numarayı bir köşeye not edip kartın arkasından silmeniz; kartın çalınma veya
kaybolma durumunda internet üzerinden alışveriş yapılmasını engelleyecektir.
Microsoft Office 2010
Microsoft Office, 1989 yılında Microsoft tarafından tanıtılan, Microsoft Windows işletim
sistemlerinde birbiriyle ilişkili masaüstü uygulamaları, sunucular ve hizmetler sunan bir ticari
ofis yazılım paketidir. Yapılan araştırmalara göre, Haziran 2009 itibariyle işletmelerin %80'i
Microsoft Office'in herhangi bir sürümünü kullanmaktadır.
Güncel sürümleri Windows için Office 2013 11 Aralık 2012 tarihinde, Office 2010 ise 26 Ekim
2010 tarihinde piyasaya sürüldü.
Word(kelime işlemci programı), Powerpoint(sunu hazırlama programı) ve Excel(elektronik
tablolama programı) dışında Microsoft Office yazılımları şunlardır;

Access, veri tabanı yönetim programı;

Outlook, e-posta ve haber istemcisi;

InfoPath, form tasarlama ve yönetme yazılımı;

SharePoint, web tasarım yazılımı;

OneNote, dijital bir not defteri;

Publisher; bültenler, broşürler, el ilanları ve Web siteleri oluşturulan programdır.
| Microsoft Office 2010 42
Bölüm 5 Kelime İşlemci Programı
Ms Word 2010 Ekranını Kullanmak
Word programını başlatmak için, Başlat-Microsoft Word 2010 kısayolunu tıklayınız. Varsa
masaüstünde veya görev çubuğunda MS Word simgesine tıklayarak da programı
çalıştırabiliriz.
Word, Microsoft firması tarafından dijital ortamda belgeler hazırlamak amaçlı oluşturulmuş,
gelişmiş bir kelime işlemci programıdır. Daha basit bir anlatımla, kalem ve kâğıt kullanılarak
oluşturduğunuz belgeleri bilgisayarınızda oluşturmamızı sağlayan bir araçtır. Bilgisayarı, yazı
yazmak için oturduğunuz masanız, Word’ü defteriniz, klavye ve fareyi ise kaleminiz olarak
görebilirsiniz.
Günlük hayatta karşımıza çıkan neredeyse tüm belgeleri (dergi, gazete, broşür vb.) Word
programıyla hazırlayabiliriz.
Word Programının Arayüzü
Hızlı Erişim Araç Çubuğu: Pencerenin sol üst köşesinde yer alan bu araç çubuğunda standart
olarak Kaydet, Geri Al ve İleri Al düğmeleri bulunmaktadır. Ancak kullanıcının isteğine göre bu
araç çubuğu özelleşebilir.
Başlık: Word programının başlık kısmında programın adı ile birlikte açık olan belgenin ismi
yazar.
| Bölüm 5 Kelime İşlemci Programı 43
Pencere Düğmeleri: Pencere düğmeleri, Word programını kapatan, Ekran boyutunu değiştiren
ve görev çubuğuna simge durumunda indiren üç düğmeden oluşmaktadır.
Şeritler: Word 2010 versiyonunda komutlar, sekmeler altında kısımlar halinde toplanmıştır. Bu
kısımların her biri şerit olarak adlandırılmaktadır.
Sekmeler: Word programındaki sekmeler sırasıyla; Dosya, Giriş, Ekle, Sayfa Düzeni,
Başvurular, Postalar, Gözden Geçir, Görünüm.
Düğmeler: Word
gerçekleşmektedir.
2010
versiyonunda
komutlar,
sekmeler
altındaki
düğmelerle
Çalışma Sayfası: Word kelime işlemci programında yapılacak her türlü çalışmanın gerçekleştiği
alandır. Bu alan cetveller üzerinde görülen kenar boşlukları ile sınırlandırılmıştır.
Kaydırma Çubukları: Word programında yatay ve dikey kaydırma çubukları vardır. Ekran yatay
olarak tümüyle görünüyorsa yatay kaydırma çubuğu görünmez. Dikey kaydırma çubuğunu
aşağı yukarı hareket ettirerek çalışma sayfasının üst ve alt kısımları ve diğer çalışma sayfaları
görülebilir. Dikey kaydırma çubuğunun görevini klavyeden Page Up/Page Down tuşları da
yapmaktadır.
Sayfa Numarası: Durum çubuğundaki “sayfa 3/10” ifadesindeki ilk rakam bulunulan sayfa
numarasını, ikinci rakam ise toplam sayfa sayısını gösterir.
Sözcük Sayısı: Çalışmadaki toplam sözcük (kelime) sayısını gösterir.
Yazım Dili: Word programının yazım dilini gösterir. Yazım dilini değiştirmek için “Türkçe”
butonu tıklanır gelen menüden yazım dili seçilir.
NOT:
Word’de yazım hatalarını algılama özelliği vardır. Seçili olan dilin kelime bilgisi ve
yazım kuralları dâhilinde yapılan yanlışları Word programı uyarır. Eğer yazdığınız kelimenin altı
kırmızı çiziliyse, kelime hatalı yazılmıştır; yeşil çiziliyse dil bilgisi hatası vardır ya da kelimenin
daha doğru bir ifadesi vardır. Bu durumlarda Word programı hatanın düzeltilmesini
kolaylaştırmıştır. Hata görülen kelimeye “sağ tıklama” yaptığınızda açılan menüde doğru ifade
ve benzer ifadeler bulunup düzeltilebilir.
Sayfa Görünümleri: Word çalışma sayfasının, beş farklı görünüm seçeneği vardır.
Sayfa Yakınlaştırma Düzeyi: Word çalışma sayfasının görünümünü yakınlaştırmak ya da
uzaklaştırmak için ayar çubuğu kullanılmaktadır. Bunun yanında Ctrl tuşu ile birlikte farenin
tekeri ileri(yakınlaştırma) veya geri(uzaklaştırma) hareket ettirilebilir.
Dosya İşlemleri
Bilgisayarda yaptığımız çalışmaların kayıt edilerek saklı kalmasını sağlayan yapılar dosyalardır.
Word programında da yaptığımız çalışmaları dosya olarak kayıt edilir. Word programında
oluşturulan dosyalar DOC (Word 2007’ye kadar olanlar) ya da DOCX (Word 2007-2010-2013)
uzantılıdır.
Dosya menüsünde, dosya işlemlerini gerçekleştirdiğimiz komutlar, dosya hakkında bilgiler ve
izinler görülmektedir.
Kaydet: Yeni bir dosya açarak yaptığımız çalışmaları ya da daha önce oluşturulmuş bir dosyayı
açarak değişiklik yaptıktan sonra yine kaydetmemiz gerekir. Bu durumda kaydet komutu
kullanılır. Kayıt işlemi şu 3 yoldan biriyle gerçekleştirilebilir.

Dosya menüsünden “Kaydet” tıklanır.

Hızlı erişim araç çubuğundaki kaydet butonuna tıklanır.

Klavyeden “Ctrl-S” kısayol tuşlarına basılır.
Farklı Kaydet: Farklı kaydet seçeneği genellikle daha önce kaydedilmiş bir Word dosyasını
farklı bir konuma ya da farklı bir isimle kaydetmeyi sağlar. Bir dosyayı kaydedip değişiklikler
yaptıktan sonra tekrar kaydet seçeneğini tıkladığımızda kayıt yeri ve dosya adı sormadan
önceki kaydın üzerine kaydederek dosyayı güncelleyecektir. Ancak dosya yapılan
değişikliklerden sonra farklı bir isimle ya da farklı bir konuma kaydedilecekse Dosya
menüsünde “Farklı Kaydet” seçeneği tıklanır.
Aç: Kayıtlı bir Word dosyasını açmak için kullanılan seçenektir. Dosya menüsünden Klavyeden
Ctrl-O tuşları da aynı görevi yapmaktadır.
Bilgi: Dosya sekmesi tıklandığında ekrana gelen görüntü Bilgi menüsüne aittir. Üzerinde
çalışılan Word dosyasıyla ilgili bir takım izin ve değişiklikler Bilgi seçeneği içerisindeki
düğmelerden gerçekleştirilebilir. Bilgi penceresinin sağ tarafında ise dosya ile ilgili boyut,
sayfa sayısı, oluşturma ve değiştirme tarihleri ve yazan kişiye ait bilgiler listelenmektedir.
En son: Word programında açılarak üzerinde çalışılan son dosyaların listelendiği seçenektir.
Yeni: Yeni bir dosya açmak için kullanılır. Klavyeden Ctrl-N kısayol tuşlarına basılarak da yeni
bir dosya açılabilir.
Yeni seçeneğinde kullanılabilir şablonlar başlığı altında dosya türleri görülmektedir. Standart
çalışmalar için “Boş belge” düğmesi tıklanarak boş bir dosyanın açılması sağlanır. Sadece
metin, grafik, tablo, şekil çalışmaları değil değişik amaçlar için kullanılan şablon (Ajanda,
broşür, davetiye, vb.) çeşitleriyle de çalışılabilir. Buradan çalışmak istediğiniz şablonu seçerek
üzerinde çalışmalar yapabilirsiniz. Böylece dosyada yapılan işlemler şablon olarak kalacak ve
kaydedilecektir. Yeni açılan her dosyadaki çalışmalarımızın saklı kalması için kaydet seçeneği
ile kaydetmemiz gerekir.
Yardım: Microsoft Office ile ilgili yardım seçeneklerine bu menüden ulaşılır. Bu penceredeki
arama seçeneği kelime yazılarak ya da gözat kısmındaki kelimeler tıklanarak yardım
konularına ulaşılabilir.
NOT: Word programını kullanırken bazı düğmelerin üztünde birkaç saniye beklediğinizde
ufak bir pencere açılır, eğer o pencerenin altında “Daha fazla yardım için F1’e basın”
yazıyorsa, pencere açıkken F1’e basarsanız o düğme ile ilgili yardım sayfasına ulaşırsınız.
Yazdır: Word programında yapılan çalışmaları yazıcıya göndererek kâğıda aktarmak için
kullanılan seçenektir. Dosya menüsünden “Yazdır” veya klavyeden Ctrl-P kısayol tuşları
“Yazdır” ekranını açar. Yazdırma işlemi yapılırken; sayfa yapısı, kopya sayısı, çıktısının alınacağı
sayfaların belirlenmesi vb… gibi seçenekler ayarlanabilir.
Seçenekler: Word programı ile ilgili seçeneklerin bulunduğu penceredir. Pencerenin sol
sütununda sekmeler ve bu sekmeler altında detaylı ayar seçenekleri bulunmaktadır.
Giriş Sekmesi
Word programında en yoğun kullanılan işlemler metin işlemleridir. Klavyedeki tuşları tanımak
ve adapte olarak karakterleri hızlı ve doğru yazabilmek için sık sık yazım uygulamaları
gerçekleştirmek gerekir.
Word çalışma sayfasında dikey olarak yanıp sönen çizgiye “imleç” denir. Yazdığımız
karakterler imlecin bulunduğu konuma yazılır. İmleci yön tuşları ile hareket ettirebilir ya da
fare ile tıklanarak istenilen konuma taşınabilir. Ayrıca Home-End ve Page Up-Page Down
tuşlarını kullanarak imleci daha hızlı bir şekilde konumlandırılabilir.
Yazıyı Seçmek
Metin işlemlerinde bir satır/paragraf/sayfa uzunluğundaki yazıyı düzenlemek için öncelikle
yazıyı işaretlememiz yani seçim yapmamız gerekir. Metin seçimini iki yolla gerçekleştirebiliriz.
Klavyeden Shift tuşuna bastıktan sonra yön tuşlarıyla hareket edilirse yazı üzerinde mavi
renkte bir gölge belirir. Bu gölge karakterlerin seçildiğini gösterir. Seçilecek yazının
üzerindeyken farenin sol tuşu tıklanarak sürüklenirse de yazı seçilir.
NOT:
Hızlı seçmek için; imlecin olduğu yerde 2 kez tıklanması kelimenin, 3 kez tıklanması
paragrafın seçilmesi için yeterlidir.
Yazıyı Silmek
Yanlış yazılan karakterleri silerek düzeltmek için veya bir kısım yazıyı silmek için aşağıdaki
yöntemleri kullanabiliriz:
-Yazının sonundayken klavyedeki BackSpace tuşuna basarak sola doğru karakterleri tek tek
silebiliriz.
-Yazının başındayken Delete tuşuna basarak sağa doğru karakterleri silebiliriz.
-Silmek istediğimiz kelimeyi, satırı veya sayfayı seçerek Delete tuşuyla silebiliriz.
Pano
Pano işlemlerinde metin, resim, grafik ve şekiller geçici olarak buraya aktarılır. Pano
görünümünü açmak için grubun sağ alt köşesinde çerçeve ile gösterilen ok düğmesi tıklanır ve
ekranın sol tarafına pano görev bölmesi açılır. Kes ve kopyala işlemlerinde seçilen metin,
grafik, resim gibi öğeler bu alanda görülür.
Yapıştır: Kes ya da kopyala işleminin uygulandığı metin geçici olarak panoya aktarılır.
Kes: Seçilen metnin başka bir alana ya da belgeye taşınmasını sağlar.
Kopyala: Seçilen metnin başka bir alana ya da belgeye çoğaltmayı sağlar. Kes işlemini
uygulamak için aşağıdaki adımları gerçekleştirmek gerekir.
Biçim Boyacısı: Seçili bir metnin yazıtipi, paragraf gibi biçim özelliklerini başka bir alana
aktarmak için kullanılır.
-Kopyalamak istediğiniz biçimlendirmeye sahip metin veya grafiği seçin.
-Pano grubundaki biçim boyacısını tıklayın.
-İşaretçi boya fırçası görünümüne dönüşür.
-Biçimlendirmek istediğiniz metin veya grafiği seçin.
Yazı Tipi
Yazı biçimlerini değiştirmek için Yazı Tipi grubundaki komutlar kullanılır. Çalışma alanı içinde
seçim yapıldıktan sonra Yazı Tipi seçeneklerini içeren mini araç çubuğu da ekranda aktif olur.
Yazı tipi menüsünde seçili olan buton “turuncu” renge döner. Yazılan yazı, seçili olan
seçeneklere göre yazılır.
Daha önceden yazılan bir yazı üzerinde değişiklik yapmak için; önce yazı seçilir ve istenilen
butona tıklanır.
1
5
2
6
1. Yazı Tipi
7
8
3
4
9
10
6. Üstü çizili
7. Alt simge-Üst simge
2.
Yazı Tipi Boyutu
3. bÜYÜK KÜÇÜK HArF DeğiŞTİR
(Shift+F3)
4. Biçimlendirmeyi temizle
8. Efekt ekleme(
9. Metin
Kalem)
Vurgu
-
)
Rengi(Fosforlu
10. Yazı Tipi Rengi (Renkli Kalem)
5. Kalın- İtalik-Altı çizili
NOT: Yazı Tipi Rengi butonunun hemen yanında bulunan, aşağı okunun anlamı; burada
daha fazla seçenek olduğunu belirtmektir.
Paragraf
Paragraf ile ilgili işlemlerin gerçekleştiği düğmeleri içerir.
1
2
3
7
4
8
5
9
6
10
1. Madde işaretli listeler oluşturmak için kullanılır. Farklı işaretler kullanmak için ok
tıklanarak işaret seçimi yapılır.
2. Numaralandırılmış listeler için kullanılır. Rakam ve harf kullanmak için ok tıklanır ve
numara biçimleri seçilir.
3. Çok düzeyli listeler için kullanılır.
4. Paragrafın girinti düzeyini artırmak veya azaltmak için kullanılır.
5. Seçili metni ya da sayısal ifadeleri sıralamak için kullanılır.
6. Paragraf işaretlerini ve diğer gizli biçimlendirme işaretlerini gösterir.
7. Paragraf hizalama seçenekleridir. Sırasıyla metni sola yaslı, ortalı, sağa yaslı ve yaslı.
8. Satırlar arasındaki mesafeyi artırmak ya da azaltmayı sağlar.
9. Seçili metnin, paragrafın arka planını, şekil ve tabloların içini renklendirir. Farklı renk
seçimi için ok tıklanarak renk kataloğundan seçim yapılır.
10. Seçili metne kenarlık vermek için kullanılır.
NOT: Word programı; yazıyla “1” ve “.” koyduktan sonra boşluk tuşuna basarsak otomatik
numaralandırma yapar. Bu işlemi geri almak için Ctrl+Z’yi kullanabiliriz. Maddeye herhangi bir
yazı yazdıktan sonra; Örn: 1. Birinci Madde; Enter tuşuna basarsak, yine otomatik olarak 2.
Maddeyi başlatır. Girintili madde yapmak için Enter’a bastıktan hemen sonra TAB tuşuna
basmamız yeterli.
Stiller
Stiller grubundaki düğmeler yazıların stilini, tipini, boyutunu ve rengini değişik türlerde içeren
stil kümeleridir. Seçili alanı, buradaki seçeneklerden birine tıklayarak dönüştürebiliriz.
Stilleri değiştir düğmesi tıklanarak stillerin yazı tipi, renk ve paragraf aralığı gibi bir takım
özellikleri değiştirilebilir.
NOT:
Detaylı bir belge hazırlanırken önceden belirlenmiş stiller çok yararlı olacaktır.
Özellikle Başlık tanımlama özelliği; içindekiler gibi saatler süren karmaşık yapıların
hazırlanmasını saniyelere indirecektir.
Düzenleme
Aranacak kelime ya da karakter için bu düğme tıklanır ve sol tarafa gezinti görev bölmesi gelir.
Buradaki metin kutusuna aranacak kelime yazılarak arama işlemi başlatılır. Klavye kısayolu
Ctrl+F tuşlarıdır. Değiştir düğmesi ile ekrana gelen iletişim penceresindeki bul sekmesinden
arama yapılır, git sekmesinden ise gidilmek istenen satır, sayfa, bölüm numarası yazılarak
ekrana getirilebilir.
Ekle Sekmesi
Belgeye tablo, çizim, bağlantı, simge gibi nesneler eklemek için ekle sekmesi altındaki şeritte
bulunan düğmeler kullanılır.
Sayfalar
Kapak Sayfası: Yapılan çalışmanın ilk sayfasına tam biçimlendirilmiş bir kapak sayfası ekler.
Kapak sayfası düğmesi tıklandığında seçenekler belirir ve buradan eklenecek uygun kapak tipi
seçilir.
Boş Sayfa: İmlecin bulunduğu konumdan itibaren yeni bir sayfa eklemesi yapar.
Sayfa Sonu: İmlecin bulunduğu komunu sayfa sonu olarak işaretler ve bir sonraki sayfayı
geçerli konumda başlatır.
Tablolar
Çalışma alanına tablolar eklemek için kullanılır. Tablo ekleme işlemini 3 değişik yolla
gerçekleştirebiliriz:
-
Tabloyu oluşturan satır ve sütün sayısı kadar hücre seçimi yaparak tablo oluşturulur.
Şekilde 5 satır ve 5 sütundan oluşan bir tablo oluşturulmuştur.
-
Tablo ekle seçeneği ile Tablo Ekle penceresi
ekrana gelir. Burada da satır ve sütun sayıları elle
veya sayaçla belirlenerek tablo oluşturulur.
-
Tablo çiz seçeneği tıklandığında işaretçi kalem
görünümüne dönüşür ve oluşturulmak istenen
tablo elle çizilir.
Satırların çizgileriyle yüksekliğini, sütunların çizgileriyle
genişliğini ya da tablonun alt köşesindeki küçük kare
simgesiyle boyutlarını değiştirmek mümkündür.
Tabloyu veya içerisindeki karakterleri biçimlendirmek için satırları, sütunları veya tabloyu
seçmek gerekir. Tabloları seçmek için tablonun sol üst köşesinde beliren kare şeklindeki simge
tıklanır. Seçim yapıldıktan sonra yapılan değişiklikler tüm seçim alanını etkiler. Seçilen tablo
üzerinde farenin sağ tuşu tıklanınca açılan listede, seçilen hücreleri birleştirme, satır ve
sütunların boyutlarını eşitleme, hücre içi hizalama ve tablo özellikleri gibi seçenekler
bulunmaktadır.
Word programında hazır biçimlendirilmiş tablolar kullanmak mümkündür. Bunun için tablo
düğmesi tıklandığında açılan listeden hızlı tablolar ve yan tarafında açılan listeden de
kullanmak istediğimiz tablo tipini seçerek tabloyu çalışma alanına ekleyebiliriz.
Çizimler
Çalışma alanına resim, şekil, grafik ekleme işlemleri çizimler grubundaki düğmelerden
gerçekleştirilir.
Resim: Çalışma alanına resim eklemek için kullanılır. Resim düğmesi tıklandığında ekrana
gelen resim ekleme penceresinden eklenecek resim seçilir ve ekle düğmesi ile işlem
tamamlanır.
NOT:
Belgeye resim eklendikten sonra resmin üstüne tıkladığımıza, yeni bir sekme
açılacaktır. Bu sekmenin altında resimle ilgili tüm özellikleri bulabiliriz. Diğer eklenen
nesnelerde de benzer özellik açılmaktadır.
NOT:
Biçim sekmesinde resimle ilgili;
-
Ayarla menüsünde; resmin renk, parlaklık vb. özellikleri,
Resim stilleri menüsünde; resmin kenarlık, çerçeve, şekil vb. özellikleri,
-
Yerleştir menüsünde; resmin konumu(sayfanın neresinde durmasını istiyorsak, örn;
eklenen bir resim yazının altından sağ tarafına alınması) vb. özellikleri değiştirilebilir.
Küçük Resim: Belirli bir kavramı göstermek için çizim gibi Clip Art öğelerini ekler.
Şekiller: Çeşitli geometrik şekil, çizgi ve ok gibi şekilleri çalışma alanına ekleyerek kullanmak
mümkündür. Şekiller düğmesini tıklayınca şekillerin kategoriler halinde gruplandığı liste açılır.
Açılan listeden oluşturulmak istenen şekil seçilir ve çalışma alanında fare tıklanarak şeklin
başlangıç ve bitiş noktaları belirlenir böylece şekil ortaya çıkar.
NOT:
Şekiller eklendikten sonra Ctrl ile çoklu seçim yapılıp “Gruplandırılabilir”. Burda
birden fazla şeklin konum değiştirmesi kolaylaşır.
SmartArt: Bilgiyi şematik olarak göstermek için SmartArt grafikleri kullanılabilir.
Grafik: Verileri göstermek ve karşılaştırmak amacıyla grafik kullanılabilir.
6
5
4
3
2
1
0
Category 1
Category 2
Series 1
Category 3
Series 2
Category 4
Series 3
Bağlantılar
Köprü: Seçime bir bağlantı oluşturmak için kullanılır. Köprü oluşturmak istediğimiz yazıyı veya
resmi seçtikten sonra köprü düğmesi tıklanır.
Köprü Ekle penceresinden bir dosya seçilerek köprü eklenen yazıya köprü olarak dosya
verilebilir. Eğer bir web sitesi ya da e-posta adresi köprü olarak atanmak isteniyorsa, Adres
satırına web ya da e-posta adresi yazılır ve tamam düğmesi tıklanır. Köprünün verildiği yazı
veya resim üzerinde sağ tıklanarak köprü düzenlenebilir veya kaldırılabilir.
Yer İşareti: Belgede herhangi bir yere işaret bırakılarak, belgenin başka yerlerinde o noktaya
köprü verilebilir.
Çapraz Başvuru: Belge içerisinde atıfta bulunulan (sayfa 8, tablo 3, şekil, 2.1, vb.) yerlere
gönderme yapılması için kullanılır.
Üstbilgi ve Altbilgi
Üstbilgi: Belgelere üst bilgi ekler. Üstbilgi düğmesiyle açılan listede değişik biçimlerde üstbilgi
seçenekleri bulunmaktadır. Üstbilgi tüm sayfalarda görünür. Aynı listede bulunan
seçeneklerle üstbilgi düzenlenebilir ve kaldırılabilir. Üstbilgi, sayfanın üst kenar boşluğu
alanına eklenir.
Altbilgi: Belgelere alt bilgi ekler. Altbilgi düğmesiyle açılan listede değişik biçimlerde altbilgi
seçenekleri bulunmaktadır. Altbilgi tüm sayfalarda görünür. Aynı listede bulunan seçeneklerle
altbilgi düzenlenebilir ve kaldırılabilir. Altbilgi, sayfanın alt kenar boşluğu alanına eklenir.
Sayfa Numarası: Belgeye sayfa numarası eklemek için kullanılır.
Sayfa numarası sayfanın başı ve sonuna eklenebilir. Ayrıca konum
olarak da sayfanın sağına, ortasına ve soluna eklenebilir.
Sayfa numarasının biçimi değiştirilebilir. Sadece sıralı rakam değil,
büyük/küçük harf veya Romen rakamı da kullanılabilir. Bunun için
listedeki sayfa numarasını biçimlendir seçeneği tıklanır ve
buradan kullanılacak biçim belirlenir. Bölüm numarası kullanımı
ve başlangıç değeri ayarlamaları da yapılır.
Metin
Metin Kutusu: İçine metin yazılarak istenilen alan (resim, şekil, grafik, vb.) üzerine taşınabilen
metin kutuları oluşturulup kullanılabilir.
Metin kutusu seçilerek çalışma alanına eklendikten sonra şeritte biçim sekmesi seçenekleri
açılır. Metin kutusunun çizgi rengi ve stili, dolgu rengi, metin yönü, hizalama gibi
biçimlendirme seçenekleri buradan gerçekleştirilir.
Hızlı Parçalar: Belgeye hazır metinler eklenebilir. Hızlı Parçalar düğmesi tıklandığında açılan
listede hazır metin ifadeleri görülmektedir. Belgeye eklemek için tıklayın ve sayfaya gelen
metni düzenleyin.
WordArt: Belgeye dekoratif metin eklemek için kullanılır. Seçim yapıldıktan sonra sayfaya
gelen metin alanına yazı yazılır.
üyük Harf: Word programının önceki versiyonlarında başlangıcı büyüt olarak bilinen,
paragrafın ilk harfini büyütme işlemi bu seçenek ile gerçekleşmektedir.
B
İmza Satırı: Belgeyi imzalaması gereken kişinin belirtildiği imza satırı eklemeyi sağlar.
Tarih ve Saat: Belgeye geçerli tarih ve saati eklemek için kullanılır.
Nesne: Belgeye diğer programlardan (Adobe Acrobat, Excel, Powerpoint , vb.) dosyalar
eklenebilir.
Simgeler
Belgeye denklem veya özel karakterler eklemek için kullanılır.
Denklem: Matematiksel denklemler oluşturarak belgeye eklenebilir. Denklem düğmesi ile
çalışma sayfasına denklem metin kutusu gelir ve şerit alanındaki denklem araçları kullanılarak
denklemler oluşturulabilir. Denklemlerde geçen özel karakterler simgeler grubundan
kullanılabilir.
∞
𝑓(𝑥) = 𝑎0 + ∑ (𝑎𝑛 cos
𝑛=1
𝑛𝜋𝑥
𝑛𝜋𝑥
+ 𝑏𝑛 sin
)
𝐿
𝐿
Simge: Klavyede bulunmayan karakterlerin kullanılmasını sağlar. Simge düğmesi ile açılan
listede örnek karakterler görülmektedir.


Sayfa Düzeni Sekmesi
Sayfa yapısı, tema kullanımı, arka plan, paragraf ayarları gibi sayfa tabanlı biçimlendirme
işlemleri bu sekme altında bulunmaktadır.
Temalar
Tüm belgedeki renkleri, yazı tipini ve efektleri bir bütün olarak değiştirmeyi sağlar. Temalar
düğmesiyle açılan listeden bir tema seçilebilir. Renkler yazı tipleri ve efektler butonları geçerli
temanın biçimlendirmesi yapılabilir.
Sayfa Yapısı
Sayfanın yapısını değiştirebileceğimiz seçenekleri içerir.
Kenar Boşlukları: Belgenin kenar boşluğu boyutlarını belirlemek için açılan listedeki seçenekler
kullanılabilir.
Yönlendirme: Sayfaları dikey ve yatay konumlarda kullanmayı sağlar.
Boyut: Çalışma sayfasının kâğıt boyutu değiştirilebilir.
Sütunlar: Çalışma sayfasını birden fazla sütuna bölerek çalışmayı sağlar.
Diğer sütunlar seçeneği ile ekrana Sütunlar penceresi gelir. Bu pencereden de sütun sayısı
sütunlar arası çizgi yerleştirme, sütunlar arası genişlik gibi ayarlamalar yapılabilir.
Kesmeler: Belgeye bölüm, sayfa veya sütun sonu eklenerek bir sonraki kısımdan başlayacağı
belirtilebilir.
NOT: Kesmeler büyük bir belge hazırlarken çok yarar sağlarlar. Sayfa sonu ve bölüm sonu
kesmeleriyle, hazırlanan belgede daha sora yapılacak değişiklikler belgenin diğer sayfalarının
bozulmasını engelleyecektir.
Satır Numaraları: Belgenin kenar boşluğu alanında, her satırına satır numarası eklenebilir.
Heceleme: Satırlarda sözcükler arasındaki aralığın daha düzgün olması için satır sonlarındaki
sözcük hecelerini kesmeyi sağlar.
Sayfa Arka Planı
Filigran: Sayfa içeriğinin arkasına soluk metin eklenebilir.
Sayfa Rengi: Sayfanın arka plan rengini değiştirmemizi sağlar.
Sayfa Kenarlıkları: Sayfanın çevresine kenarlık eklemeyi sağlar. Sayfa kenarlıkları düğmesi ile
ekrana kenarlık ve gölgelendirme penceresi gelir. Buradan çizginin tipi, rengi, genişliği
seçilebilir.
Paragraf
Paragraf grubunda “Girintile” ve “Aralık” seçenekleri görülmektedir.
Girintile: Seçili paragrafın sol ve sağ girintilerini “cm” birimi ile artırmayı ve azaltmayı sağlar.
Aralık: Seçili paragrafın kendinden önceki ve sonraki paragraf ile olan mesafelerini “nk” (yazı
boyutu) birimi ile artırmayı ve azaltmayı sağlar.
Yerleştir
Konum: Resmi sayfada konumlandırmak için ve resim etrafına yazı işlemleri gerçekleştirmek
için kullanılır.
Metni Kaydır: Metni resim etrafında konumlandırmayı sağlayan seçenekler içerir.
Öne Getir: Üst Üste gelen nesnelerden alttakini seçerek öne getirmeyi sağlar
Arkaya Gönder: Üst Üste gelen nesnelerden üsttekini seçerek arkaya göndermeyi sağlar.
Seçim Bölmesi: Nesneleri tek tek seçmemize yardımcı olmak için sağ tarafta seçim ve
görünürlük ismiyle bir görev bölmesi açar.
Hizala: Seçili nesneyi sayfada hizalamak için kullanılır.
Gruplandır: Birden fazla nesneyi seçerek tek bir nesne gibi işlem görmesini sağlayabiliriz.
Başvurular Sekmesi
İçindekiler Tablosu
Belgeye içindekiler tablosu eklemeyi sağlar. İçindekiler tablosunu oluşturabilmek için
belgedeki başlıklara Metin Ekle düğmesiyle düzey ataması yapmak gerekir.
Başlıklara düzey atandıktan sonra içindekiler düğmesiyle mevcut düzenlerden biri seçilir ve
belgenin en başına içindekiler tablosu yerleşir.
Tabloda meydana gelen başlık veya sayfa numarası gibi değişiklikleri “Tabloyu Güncelleştir”
düğmesi ile güncelleyebiliriz.
Dipnotlar
Dipnot Ekle: İmleç ile belirlediğimiz noktaya üst simge biçiminde rakam atarak, sayfanın alt
kenar boşluğu alanında açıklama yapmamızı sağlar.
Sonnot Ekle: Belgenin sonuna açıklama satırı eklememizi sağlar.
Alıntılar ve Kaynakça
Alıntı ve kaynakça gösterimleri kolay bir şekilde yapılabilmektedir.
Alıntı Ekle: Alıntı Ekle düğmesi tıklandığında ekrana gelen pencerede kaynak ile ilgili bilgiler
(kaynağın türü, yazar adı, başlığı, yayınlandığı yıl, şehir, yayıncı) yazılarak kaynakça oluşturulur
ve buna ait alıntı eklenir.
Kaynakça Yönet: Belgede geçen kaynakçaları liste olarak görmemizi ve düzenlememizi sağlar.
Stil: Belgede kullanılacak kaynakça stilinin belirlenmesini sağlar.
Kaynakça: Belgede alıntı yapılan tüm kaynakların listelendiği bir kaynakça eklenir.
Resim Yazıları
Resim Yazısı Ekle: Şekil, tablo, denklem gibi nesnelerin ve ifadelerin altına numara ve yazı
eklemeyi sağlar. Resim Yazısı Ekle düğmesi ile ekrana gelen pencerede etiket türü seçilir ve
resim yazısı yazılarak tamam düğmesi tıklanır.
Şekiller Tablosu Ekle: Belgede kullanılan şekiller ve tabloları içindekiler biçiminde göstermek
için kullanılır.
Tabloyu Güncelleştir: Şekiller tablosundaki bilgilerin güncellenmesi için kullanılır.
Çapraz Başvuru: Belgedeki bir metni ya da nesneyi tıkladığımız anda belirlediğimiz şekle
gitmesini sağlayabiliriz.
Dizin
Dizin Ekle: Belgeye dizin eklemeyi sağlar. Dizin, belgede bulunan anahtar sözcüklerin geçtikleri
sayfa numaraları ile birlikte yer aldıkları bir listedir.
Dizini Güncelleştir: Belgedeki değişiklikler sonucu dizin bilgilerinin güncellenmesini sağlar.
Kaynakça
Alıntıyı İşaretle: Seçili metni kaynakçaya girdi olarak ekler.
Kaynakça Tablosu Ekle: Belgeye kaynakça tablosu eklemek için kullanılır.
Tabloyu Güncelleştir: Kaynakça tablosundaki değişiklikleri güncellemek için kullanılır.
Postalar Sekmesi
Zarf ve etiket çalışmaları için postalar sekmesi kullanılır. Word programı kullanılarak zarf,
mektup, etiket, e-posta iletileri oluşturulabilir. Oluştur grubundaki zarflar seçeneği tıklanınca
ekrana pencere gelir buradan zarf üzerine yazılacak adres, iade adresi bilgileri yazılarak
yazdırma işlemi yapılabilir.
Gözden Geçir Sekmesi
Belge ile ilgili denetleme işlemlerinin gerçekleştiği sekmedir.
Yazım Denetleme: Yazım ve dilbilgisi işlemler burada geçekleşir.
Dil: Belgedeki yazım dilini ayarlamalarını yapar.
Açıklamalar: Belgede açıklama işlemleri yapmamızı sağlar.
İzleme: Belgedeki değişiklikleri izlemeyi sağlar.
Değişiklikler: Bir önceki grup ile bağlantılı olup yapılan değişiklikleri kabul ve red seçenekleri
içerir.
Karşılaştır: Belgenin birden çok sürümünü karşılaştırır veya birleştirir. Karşılaştır düğmesi ile
ekrana karşılaştır ve birleştir seçenekleri gelir.
Koru: Belgenin belirli bölümlerinin düzenleme veya biçimlendirme şeklini kısıtlamayı sağlar.
Görünüm Sekmesi
Belge görünümleri, yakınlık ayarı ve pencere düzenlerinin yapıldığı seçenekleri içerir.
Belge Görünümleri: Belgeyi çalışma amaçlarına göre 5 farklı görünüme almak mümkündür.
Göster: Bu gruptaki bulunan onay kutularını kullanarak, sayfanın üst ve solunda bulunan
cetveli, çalışma sayfası zeminine kılavuz çizgileri ve sol tarafa gezinti bölgesini getirebiliriz.
Yakınlaştır: Belgenin penceredeki yakınlık ayarını değiştirebildiğimiz seçenekler içerir.
Pencere: Pencere işlemlerinin yapıldığı seçenekleri içerir.
Makrolar: Makro oluşturmayı, çalıştırmayı ve silmeyi sağlayan seçenekler bulunmaktadır.
Makro tek bir tıklatmayla uygulayabileceğiniz komutlar topluluğudur. Kullandığınız programda
yaptığınız hemen hemen her şeyi kaydederek otomatik hale getirebilir, tek bir tuş ile aynı
şeyleri makro sayesinde yaptırmış oluruz.
Bölüm 6 Sunu Hazırlama Programı
MS PowerPoint 2010
PowerPoint, Windows ortamında çalışan bir sunu paket programıdır. Metin, taslak, çizim ve
grafikler kullanılarak sunular, slaytlar, broşürler, bildiriler, konuşmacı notları ve taslaklar
oluşturulabilir. İzleyicilere etkili sunumlar yapılarak iletmek istediklerimizi daha kolay bir
şekilde vermek mümkündür.
PowerPoint 2010 Programını Başlatmak
BaşlatTüm
ProgramlarMicrosoft
PowerPoint kısa yoluna tıklayınca ya da
çalıştırma alanına “powerpoint” yazılarak
arama kutusunda bulunan programlardan
Microsoft PowerPoint 2010 seçilerek program
başlatılır.
Sunum; (Önsöz, Taktim) bilgisayarda yapılan
sunular belirli plan ve program doğrultusunda
bir konu, olay ya da bilgiyi tanıtmak, sunmak
sergilemek veya açıklamaktır. Powerpoint
programında sunu; hazırlanan belgenin tümü.
Slayt; sunumun her bir sayfasına denir.
Efekt; slayt içinde bulunan nesnelere verilen
canlı hareketler.
Geçiş; iki slayt arasında gerçekleşen dönüşüm.
Sunumu başarılı kılacak etkenler nelerdir?
1. Savunduğunuz düşünceyi, tanıtmaya
çalıştığınız ürünü vs. vurgulamaya önem verin.
2. Sunumunuz üzerinde çok çalışın.
3. Görselliği ön plana çıkarın.
4. Heyecanınızı kaybetmeyin.
5. "Sunumu son bir şey daha ekleyerek bitirmek istiyorum.." diye bitirin...
Sunumdan önce yapılması gerekenler
Sunumu yapan kişinin sunumdan önce bazı noktalara dikkat etmesi gerekir.
1. Öncelikle bir konu seçilmelidir. Bu konu güncel olmalıdır.
2. Sunumun hazırlığında bol ve değişik kaynaktan yararlanmak faydalıdır.
3. Sunum yerinin daha önceden görülmesi gerekir.
4. Prova yapma, kullanacağı malzemelerin kontrolü sunumu yapan kişinin amacına
ulaşmasında yararlı olacaktır.
| Bölüm 6 Sunu Hazırlama Programı 63
Sunum sırasında yapılması gerekenler
1. Sunum esnasında ciddi, ağırbaşlı, temiz ve derli toplu görünüm önemlidir.
2. Sunum yapacak kişi konuşma anında ses tonuna, jest ve mimiklerine, sahneyi veya kürsüyü
rahat kullanmaya özen göstermelidir.
3. Konuşmacının dinleyicilerle, başta bakışlar olmak üzere, vücut diliyle iletişim kurması daha
etkili olur.
4. Konuşmacı ses ve kelimelerin doğru telaffuza özen göstermesi gerekir.
5. Sunumda, bilgisayar, cd, disket, yansıtım cihazı, slayt(slide) makineleri, mikrofon gibi
teknolojik araçlardan faydalanabiliriz.
6. Görsel malzemenin en az espri kadar konuşmanıza ilgi ve tat katacağını unutmamalıyız.
Powerpoint Ekranı Arayüzü
Ana Pencere Görüntüsünün Anlatılması
PowerPoint çalıştırıldığında karşımıza gelen pencerede temel olarak sekiz öğe ekrana gelir.
Bunlar aşağıdaki gibidir:
Dosya İşlemleri
Yeni Sunu Oluşturma İşlemleri
Şablon Kullanarak Sunu Oluşturma
Dosya menüsünden yeni sekmesine tıklayarak çıkan ekranda boş sunu oluşturabiliriz.
Kendimize Özgü Sunu Hazırlamak
Ekrandan da görüldüğü gibi yeni slayt sekmesine tıklayarak ya da klavyeden Ctrl+M kısayolu
ile kendimize özgü sunular oluşturabiliriz.
Giriş Sekmesi
Bu sekmede, bir ince anlatılan Word
programında olduğu gibi, Pano, Yazı Tipi,
Paragraf
ve
Düzenleme
menüleri
bulunmaktadır.
NOT:
Söz
edilen
menüler,
hemen
hemen, Word programındakilerle aynı
olduğu için üzerinde çok durmayacağız.
Giriş sekmesindeki yeni slayt sekmesine
tıkladıktan sonra ekranda da görüldüğü gibi
slaydın düzenlenmesi ile ilgili işlemler
yapılabilir. Kısaca sunuya yeni slayt eklemek
için kullanılır.
Düzen:
Slaytın
içindeki
nesnelerin
yerleşimlerinin değiştirilmesi için kullanılır.
Bölüm: Slaytları gruplandırmak için bölümler eklenebilir.
NOT:
Yan tarafta da görülen slayt ekleme işleminde, programı kullanmayı yeni
öğrendiğimiz için, başlık slaytı dışında kullanacağımız tüm slaytları “Başlık ve İçerik” adlı
slayttan seçmemiz daha iyi olacaktır.
Slayt’ a Metin Ekleme ve Düzenleme
Bu sekmede yazıların boyutu, rengi, tipi, şekiller, kenar boşlukları vb. gibi işlemler
yapılmaktadır. Yazı tipi menüsünde bilmediğimiz(Word programında olmayan) iki yeni buton
bulunmakta.
butonu yazıya gölge verirken,
butonu ile yazının harf aralığı değiştirilir.
Ekle Sekmesi
Bir sunuya; tablo, resim, diyagram, grafik, metin kutusu, ses, köprü, üst ve alt bilgi gibi
nesneleri eklemek için kullanılan sekmedir.
Metin Kutusu Ekleme
Metin kutusunu kullanarak slayt üzerinde istediğiniz noktalara ve resimlere metinler
ekleyebilirsiniz.
Metin kutusunu kullanarak slayt üzerinde
istediğimiz noktalara ve resimlere metinler
ekleyebiliriz. Metin kutusu slayt üzerinde farenin
sol tuşu ile sürüklenerek eklenebilir.
Eylem Düğmesi Ekleme
Eylem düğmeleri ise, sununuza ekleyip ilgili
köprüler tanımlayabileceğiniz hazır düğmelerdir.
Eylem düğmeleri, sol ve sağ oklar gibi şekiller ve
sonraki, önceki, ilk ve son slaytlara gitmeye, film
veya ses çalıştırmaya yarayan ve genel olarak
tanınan simgeler içerir. Eylem düğmeleri daha
çok, kendiliğinden çalışan sunular için kullanılır.
Eylem düğmeleri; Ekle sekmesi, şekiller listesinin en altından eklenebilir.
Ses Dosyası ve Video Ekleme
Ekle sekmesi Medya menüsünden, sunumun herhangi bir slaytına ses veya video dosyası
eklenebilir.
Desteklenen video ve ses dosyası biçimleri
DOSYA BİÇİMİ
UZANTI
Windows Media dosyası
.asf
Windows Video dosyası
.avi
MP4 Video dosyası
.mp4, .m4v, .mov
Film dosyası
.mpg ya da .mpeg
Adobe Flash Media
.swf
Windows Media Video dosyası
.wmv
DOSYA BİÇİMİ
UZANTI
AIFF Ses dosyası
.aiff
AU Ses dosyası
.au
MIDI dosyası
.mid veya .midi
MP3 Ses dosyası
.mp3
Advanced Audio Coding - MPEG-4 Ses dosyası
.m4a, .mp4
Windows Ses dosyası
.wav
Windows Media Audio dosyası
.wma
Tasarım sekmesi
Slaytlara tasarım şablonu uygulayarak slaytların daha görsel bir estetik kazanmasını
sağlayabiliriz.
Slayt Arka Planının Biçimlendirilmesi
Arkaplan stilleri ile sunularımıza kolayca arkaplan efektleri vermek
mümkündür.
Geçişler ve Animasyon Sekmeleri
Slayt Geçiş Efekti İşlemleri
Sunumuzda slaytlara geçiş Efekti vermek için geçişler sekmesine tıklayarak istediğimiz işlemi
yaparız.
Slayt Geçişi Ses Ekleme
Aynı şekilde slaytlarımıza ses ekleme işlemi de yine geçişler sekmesinden ses sekmesine
tıklayarak yapılabilir. Bu sayede istediğimiz sesi eklemiş oluruz.
Slayt Geçiş Zamanlaması
Slayt geçiş zamanlaması ile slaytlar arasındaki geçişlerde zamanlamayı istediğimiz kadar
ayarlaya bilme imkânı sağlar.
Animasyon İşlemleri
Slaytlara animasyonlar vererek slayt gösterisinde oldukça estetik bir görüntü oluşturabiliriz.
Bu sekmede istediğimiz animasyonu kullanarak değişik bir görüntü oluşturabiliriz. Girişin nasıl
olmasını ya da çıkışın nasıl olmasını istiyorsak bu sekmeden seçebiliriz.
Animasyon Zamanlama Ayarları
Slayttaki ögelerin geçişlerini ve slayt geçişlerinin sürelerini belirleyebilir ve gösteri sırasında
zamanlamayı kullanarak slayt geçişleri ile uğraşmak zorunda kalmazsınız. Özellikle konuşmacı
sesi slaytlara kaydedilmişse zamanlamayı kullanmak çok büyük kolaylık sağlayacaktır.
Slayt Gösterisi Sekmesi
Slayt Gösterisini Başlat
İlk olarak slaytımızı istersek en baştan başlatabiliriz. Bunun için slayt gösterisinden baştan
sekmesine tıklamamız yeterli olacaktır. Kısayol tuşu F5 dir. Ya da istersek geçerli slayttan
başlatabiliriz. Bunun içinde yine slayt gösterisinden geçerli slayttan sekmesine tıklamamız
yeterli olacaktır. Kısayol tuşu SHIFT+F5 dir.
NOT:
Sunum başladıktan sonra ekrana sağ
tıklayarak
açılan
menüden
“İşaretçi
Seçeneklerinden” “kalem” veya “vurgulayıcı”
seçerek ekranda çizim yapabiliriz. Bu özellik
anlatım yaparken slaytlar üzerinde yazı yazmamızı
sağlar.
NOT: Sunumdan çıkmak için “ESC”, bir önceki
slayta geçmek için “Sol yön tuşu” kullanılır.
İlerlemek için pek çok tuş kullanılabilir. Enter,
Space, Sağ yön tuşu vb.
Gösteri Ayarları
Slayt gösterilerinde bilgi noktası gibi gelişmiş seçenekleri ayarlayabiliriz. Bunun için slayt
gösterisi sekmesinden slayt gösterisi ayarla sekmesine tıklayarak işlemimizi tamamlamış
oluruz.
Açılan sekmede slayt gösterisi ayarla seçilerek açılan pencereden istenilen ayarlar yapılabilir.
Slayt Zamanlama Provası Yapmak
Slayt zamanlama provası ile slaytta harcadığımız sürenin kaydını yapmış oluruz. Zamanlama
provasına tıkladıktan sonra açılan pencereden zamanlama işlemleri yapılabilir.
Gözden Geçir Sekmesi
Sunu ile ilgili denetleme işlemlerinin gerçekleştiği sekmedir.
Yazım Denetleme: Yazım ve dilbilgisi işlemler burada geçekleşir.
Dil: Belgedeki yazım dilini ayarlamalarını yapar.
Açıklamalar: Belgede açıklama işlemleri yapmamızı sağlar.
Karşılaştır: Belgenin birden çok sürümünü karşılaştırır veya birleştirir. Karşılaştır düğmesi ile
ekrana karşılaştır ve birleştir seçenekleri gelir.
Görünüm
Slayt Görünümleri
Normal Görünüm: Normal
çalışacağımız görünümdür
görünüm,
sunu
hazırlarken
Slayt Sıralayıcısı: Slaytları kolayca yeniden sıralamak ve
görebilmek için slayt sıralayıcısını kullanırız.
Notlar Sayfası: Konuşmacı notlarını yazdıklarında görünecekleri
şekilde düzenlemek için not sayfası kullanılır.
Okuma Görünümü: Sunuyu pencereye sığan bir slayt gösterisi
olarak görüntülememizi sağlar.
Bölüm 7 Elektronik Tablolama Programı
Microsoft Excel 2010
Microsoft Excel Penceresi Ve Temel Kavramlar
Excel, Microsoft firması tarafından yazılmış elektronik hesaplama, tablolama ve grafik
programıdır.
Excel’de çalışılan dosyalara Kitap denir. Kitaplar sayfalardan, sayfalar da hücrelerden meydana
gelir. Bir çalışma kitabı 3 sayfadan meydana gelir. Bu sayfa sayısı arttırılabilir veya azaltılabilir.
Fakat sayfa sayısı en az 1 en çok 255 olabilir. Excel’de oluşturulan kitapları bilgisayarımıza
kayıt ettiğimizde dosya uzantısı xlsx olur.
Satır: Her bir sayfada yatay bir şekilde sıralanan çubuklara satır adı verilir. Excel 2010’da her
kitap sayfasında 1048576 tane satır vardır.
Sütun: Excel’de her sayfada dikey bir şekilde sıralanan çubuklara sütun adı verilir. Excel
2010’da bir sayfada A’dan XFD’ye kadar sütün vardır.
Hücre: Satır ve sütunların kesişmesinden meydana gelen her bir dikdörtgene hücre adı verilir.
Hücreler kesişen sütun ve satırların ismini alırlar. Örneğin B sütunu ile 4 satırının kesiştiği
yerdeki hücrenin adı B4 olur.
Hücre Seçmek
Hücrenin üstünde iken herhangi bir tuşa basarak hücre içinde işleme başlanabilir. İçinde bilgi
olan hücreler üzerinde değişiklik yapmak için hücrenin içine girmek gerekir. Bunun için ilk
yöntem hücre üzerine tıklanır, F2 tuşuna basılır ve yön tuşları kullanılır. Diğer bir yöntem
hücre üzerine çift tıklanır ve yön tuşları kullanılır veya diğer bir yöntem de hücre seçilir ve
Formül Çubuğunda gerekli değişiklikler yapılır.
NOT: Aynı hücre içerisinde bir alt satıra yazı yazabilmek için Alt + Enter kullanılabilir.
Aralıklı, tek tek hücre seçimi yapmak için; İlk hücre seçilir daha sonra Ctrl Tuşunu basılı tutarak
fare ile seçilmek istenen hücreler üzerine tek tek tıklanır.
Belli bir aralıktaki hücreleri seçmek için; İlk hücre seçilir Shift Tuşuna basılı tutularak son
seçmek istenen noktaya ( hücreye ) fare ile tıklanır. Bu şekilde arada kalan hücreler seçilmiş
olur.
Sütun Seçmek
Seçilecek sütunun ismi üzerine tıklanır. Farenin sol tuşunu basılı tutarak, fare ile sağa veya
sola doğru sürüklenerek istenen sütunlar seçilmiş olur. ( A sütunu B sütunu vs. )
Seçim yapmak istediğimiz sütun üzerine tıklanır. Daha sonra Shift tuşuna basarak yön tuşları
kullanılır. ( A sütunu B sütunu vs. )
| Bölüm 7 Elektronik Tablolama Programı 72
Aralıklı, tek tek sütun seçimi yapmak için; İlk sütun harfi seçilir daha sonra Ctrl tuşunu basılı
tutarak fare ile tek tek sütun harflerine bir kez tıklanır.
Belli bir aralıktaki sütunları seçmek için; İlk sütun harfine tıklanır ve daha sonra Shift tuşunu
basılı tutarak son seçilmek istenen sütun harfine fare ile tıklanır. Bu şekilde arada kalan
sütunlar seçilmiş olur.
Satır Seçmek
Seçilecek satırın numarası üzerine tıklanır. Farenin sol tuşunu basılı tutarak, fare ile aşağıya
veya yukarıya doğru ilerleyerek satırlar seçilmiş olur. ( 11’nci Satır, 20’nci Satır vs. )
Seçim yapmak istediğimiz satır numarası tıklanır. Daha sonra Shift tuşuna basarak Aşağı Yukarı yön tuşları kullanılır.
Aralıklı, tek tek satır seçimi yapmak için; İlk satır numarası seçilir daha sonra Ctrl tuşunu basılı
tutarak fare ile tek tek satır numaralarına bir kez tıklanır.
Belli bir aralıktaki satırları seçmek için; İlk satır numarası seçilir ve Shift Tuşunu basılı tutarak
son seçilmek istenen satır numarası üzerine fare ile tıklanır. Bu şekilde arada kalan satırlar
seçilmiş olur.
Tüm sayfayı seçmek için sütun ve satırların kesişme noktasına fare ile bir kez tıklanır veya Ctrl
+ A kısayolu kullanılır.
Satır ve Sütun Genişliklerinin Ayarlanması
Satır ve sütun genişliklerini ayarlamak için Giriş sekmesindeki Hücre grubundan Biçim komutu
kullanılır. Biçim komutunda bulunan Satır Yüksekliği seçeneğiyle tüm satırlar istenilen
yüksekliğe getirilebilir ve yine aynı komutta bulunan Sütun Genişliği seçeneğiyle sütunların
genişliği ayarlanabilir.
Satır ve sütunları genişletmenin başka bir yolu, fare ile iki satır numarasının arasındaki çizgi
üzerine gelinir ve farenin sol tuşu basılı tutularak aşağıya veya yukarıya doğru hareket
ettirilerek satır yüksekliği ayarlanabilir. Sütunun genişliğini ayarlamak için de, iki sütun harfinin
arasında iken ekrana gelen çizgi fare ile tutulup sağa veya sola hareket ettirilerek sütun
genişletilip daraltılabilir.
Otomatik Tamamlama Ve Otomatik Doldurma İşlemi
Üst satırlardaki hücrelerden birine önceden girilmiş olan ifadeye benzeyen bir ifade bir alt
satıra girilirse, Excel otomatik olarak o hücreyi bir üsteki hücredeki aynı ifade ile doldurur.
Hücrenin sağ alt kısmına fare ile gelindiğinde imleç ince siyah artı işareti şeklini alır. Hücrenin
sağ alt kısmında artı işareti oluştuğunda fare ile sol tuşa basılı tutup aşağıya doğru çekildiğinde
hücredeki ifade, çekilen yere kadar olan tüm hücrelere kopyalanır. Buna otomatik doldurma
denir. Bu işlem (sağa, sola, yukarı) hangi yöne çekilirse o yöne doğru otomatik doldurma
işlemi gerçekleşir.
Örneğin ilk hücreye 0 sonrakine 2 girildiğinde bunu izleyen diğer hücrelerdeki sayılar 4, 6, 8,
10... şeklinde devam eder.
Bir de hazır olan otomatik doldurmalar vardır. Örneğin herhangi bir hücreye haftanın bir
günü, aylardan biri veya herhangi bir tarih yazıldıktan sonra hücrenin sağ alt köşesinden
çekildiği zaman diğer hücrelerin sıralı bir şekilde günlerle, aylarla veya tarihlerle dolduğu
görülür.
Kullanıcı kendisi de otomatik doldurma özelliği oluşturabilir. Dosya menüsünden Seçenekler,
buradan da Gelişmiş seçilir. Sonra Gelişmiş sayfasının aşağısında Özel Listeleri Düzenle
komutuna tıklayıp kişi kendisi özel bir otomatik doldurma listesi tanımlayabilir.
Dosya Menüsü
Dosya menüsü dosya ile ilgili temel işlemlerin bulunduğu sekmedir. Bu menünün altında
Kaydet, Farklı kaydet, Aç, Kapat, Bilgi, En Son, Yeni, Yazdır, Kaydet ve Gönder, Yardım,
Seçenekler ve Çıkış komutları bulunmaktadır.
Seçenekler
Bu menünün içindeki alt menüde Genel, Formüller, Yazım Denetleme, Kaydet, Dil, Gelişmiş,
Şeridi Özelleştir, Hızlı Erişim Araç Çubuğu, Şeridi Özelleştir, Eklentiler ve Güven Merkezi gibi
komutlar yer alır.
Giriş Sekmesi
Bu sekme ile genel olarak biçimlendirme ile ilgili ayarlamaların yapıldığı sekmedir. Pano, Yazı
Tipi ve Hizalama menüleri daha önce anlatılanlar; MS Word ve MS Powerpoint
programlarındakiler ile aynıdır.
Hücre Birleştirme
Hücre birleştirme işlemini yapmak için Giriş sekmesindeki Hizalama grubunda bulunan
Birleştir ve Ortala simgesi kullanılır. Fare ile birleştirilmek istenen hücreler seçildikten sonra
Birleştir ve Ortala simgesine tıklandığında seçilen tüm hücreler tek bir tane hücreye dönüşür.
Birleşen hücreleri tekrar eski haline dönüştürmek için oluşan hücreyi seçip Birleştir ve Ortala
’ya tekrar tıklandığı takdirde ayrı hücrelere ayrılmış olur.
Birleştir Ve Ortala, seçilmiş olan tüm hücreleri bir hücreye çevirir ve içine yazılan yazıları hücre
içinde ortalar.
Çapraz Birleştir, seçili hücreleri yatay şekilde birleştirir. Satır
çizgileri kalır iken sütun çizgileri yok olur.
Hücreleri Birleştir, seçilen hücreleri tek bir hücreye çevirir. İçeriği
normal hücreler gibidir, Birleştir ve ortalardan farkı budur.
Hücreleri Çöz, birleştirilen hücreleri eski haline getirir.
Hizalama
Yazı Yönlerinin Ayarlanması
Hücrelerdeki yazılar, ayarlar yapılmadan önce altta ve sola dayalı olarak hizalanmış
durumdadırlar. Hücre içerisindeki metinin; sağda, solda, ortada, hücrenin altında, ortasında
veya yukarısında olmasını ayarlamak için, bu ayar düğmeleri kullanılır.
Metni kaydır butonu ise; hücre içine yazılan uzun yazıların alt satıra geçmesini otomatik hale
getirir. Bu sayede Excel programında tablo yaparken; yazılan yazılar alt satıra geçme işlemini
Alt+Enter tuşları ile yapma işleminde daha verimli ve kolay hale gelir.
Veri Tiplerinin Ayarlanması
Excel 2010’da hücrelere girilen veri tipleri farklı olabilir. Girilen veriye uygun veri tipini seçmek
için Giriş Sekmesinden Sayı Grubundan istenilen bir veri tipi seçilebilir. Örneğin bir markette
market sahibi ürünlerin fiyat listesini yapmak isterken fiyatların bulunduğu satırın veri tipini
Para Birimi yaparak girdiği değerlerin otomatik olarak para birimi girilmesini sağlayabilir.
Yukardaki tabloda bir işyeri çalışanlarını izin ve maaş bilgileri yer almaktadır. Maaş ücretlerinin
yazıldığı hücrelerin veri tipi Para Birimi olarak girilmiştir.
Koşullu Biçimlendirme
Giriş sekmesinde Stiller Grubunda bulunur. Yapılan çalışmalarda
belli kurala göre hücrelerin biçimini ayarlamak için kullanılır ve
rahat bir şekilde istenilen görselliğe ulaşmaya yardımcı olur.
Koşullu biçimlendirmenin alt menüsünde “Hücre Kurallarını
Vurgula”, “İlk/Son Kurallar”, “Veri Çubukları”, “Renk Ölçekleri”,
“Simge Kümeleri”, “Yeni Kural”, “Kuralları Temizle”, “Kuralları
Yönet” komutları bulunmaktadır.
Tablo Olarak Biçimlendirme ve Hücre Stilleri
Hücreler seçildikten sonra Giriş sekmesindeki Stiller grubundaki
Tablo Olarak Biçimlendir seçeneğinden seçili hücreler belli bir stil
seçilerek tablo haline getirilebilir.
Tablo haline getirildikten sonra tablo araçlarında tablonun biçiminde değişiklikler yapılabilir.
Örneğin tablo araçlarından tablonun ilk veya son sütunu koy renkle gösterilebilir, satırlar ve
sütunlar şeritler şeklinde gösterilebilir.
Hücre Stilleri seçili hücrenin biçimini, yapısını, yazı biçimini, temasını kısaca stil ile ilgili her
türlü işlemin yapıldığı yerdir. Örneğin bir hücreye yazılacak yazının ana başlık şeklinde
yazılması sağlanabilir, hücrenin teması değiştirilebilir.
Hücreler grubu
Giriş sekmesindeki Hücreler grubunda Ekle, Sil ve Biçim gibi menüler vardır. Ekle komutu ile
Hücre, Satır, Sütun ve Sayfa eklenebilir. Sil komutu ile Hücre, Satır, Sütun ve Sayfa silinebilir.
Biçim menüsünde 4 tane alt başlık vardır. Bunlar Hücre boyutu, Görünürlük, Sayfa Düzenle ve
Koruma’dır.
Hücre Boyutu menüsünden satır yüksekliği ve sütun genişliği ayarlanır. Kullanıcılar bu
menüden en uygun satır yüksekliği ve sütun genişliğini seçebilirler. En uygun satır yüksekliği
ve en uygun sütun genişliği Excel tarafından otomatik olarak yapılır
Görünürlük menüsünde Gizle ve Göster seçeneğiyle seçili satır veya sütunlar gizlenebilir.
Gizlenmiş olan satırları tekrar görmek için gizle ve göster seçeneğinden satırları göster veya
sütunları göster seçenekleri kullanılır.
Sayfa Düzenle menüsünde çalışılan sayfaların adı değiştirilebilir veya sayfa taşınabilir. Ayrıca
sayfanın sekme rengi değiştirilebilir.
Koruma menüsünden sayfa kilitlenebilir ve hücre biçimlendirilebilir.
Sırala ve Filtre Uygula
Giriş sekmesindeki Düzenleme grubunda bulunan Sırala
ve Filtre Uygula komutuyla seçili hücrelerdeki verilere
küçükten büyüğe veya A’dan Z’ye sıralama işlemi
yapılabilir.
Ekle Sekmesi
Ekle sekmesi Excel’de tablo, grafik, köprü ve resim eklendiği sekmedir.
NOT: Daha önce gördüğümüz tüm ekle kuralları ve yöntemleri burada da geçerlidir.
Tablolar
Tablo oluşturulmak istenen hücreler seçildikten sonra Tablo komutuna tıklanarak seçili
hücrelerde tablo oluşturulur. Tablo oluşturulduktan sonra tablo için Tablo Araçları başlığı
altında bir Tasarım Sekmesi oluşur.
Tasarım (Tablo Araçları) sekmesinde Özellikler, Araçlar, Dış Tablo Verileri Tablo Stil
Seçenekleri ve Tablo Stilleri grupları bulunur.
Özellikler grubunda tablonun adı ve boyutları değiştirilebilir.
Araçlar grubundan tablonun özeti çıkartılabilir, tablodaki kendini tekrar eden değerler
kaldırılabilir ve tablo normal hücreler şekline dönüştürülebilir.
Tablo Stili Seçenekleri grubundan tabloya üstbilgi satırı ve toplam satırı eklenebilir. Tablodaki
sütunlar veya satırlar şeritli hale getirilebilir. Tablonun ilk sütunu veya son sütunu koyu renkle
seçilebilir.
Grafikler
Grafikler, çok sayıda verinin ve farklı veri serileri arasındaki ilişkinin anlaşılmasını
kolaylaştırmak üzere sayısal veri serilerini grafiksel biçimde görüntülemek için kullanılır.
Excel'de bir grafik oluşturmak için ilk olarak bir çalışma sayfasına grafiğin sayısal verileri girilir.
Daha sonra (Ekle sekmesi, Grafikler grubu) kullanmak istediğiniz grafik türünü seçerek bu
verileri bir grafiğe çizilir.
Mini Grafikler hariç, tüm grafik çeşitleri Ekle sekmesindeki Çizimler grubundan eklenir. Bir
tablodaki veriler seçildikten sonra yukarıdaki grafik türlerinden biri seçilerek grafik eklenir.
Aşağıdaki grafikte tablo seçildikten sonra Diğer Grafiklerden Halka seçilmiştir ve sonra da Veri
Etiketlerini Biçimlendir ile Etiket Seçeneklerine Yüzde değeri eklenmiştir.
Excel’de Grafik Ekleme Adımları
1. Verilerin bulunduğu bir tablo kurulur.
2. Herhangi bir veri seçmeden boş grafik eklenir.
3. Boş olan alana sağ tıklanıp “veri seç” denir.
4. Serinin seçilmesi gerçekleştirilir. Burada grafiğimize istediğimiz ismi verebiliriz.
5. Eksen etiketleri otomatik atanacaktır. Bunları değiştirmek için; önce eksen kısmında
düzenleye basılıp açılan ekranda ya eksen değerleri elle girilir ya da bu değerleri
tablodan seçebiliriz.
6. İstenirse grafik alanındaki tüm öğeler kişiselleştirilebilir. Bunun için; seçilen öğenin
üzerine sağ tıklayıp açılan menüden “xxxxxxx Biçimlendir”i seçmemiz gerekmektedir.
Mini grafik
Ekle sekmesinde bulunan bir gruptur. Çizgi, Sütun, Kazanç/Kayıp olmak üzere 3 biçimde
oluşturulabilir. İstenilen mini grafik türü seçildikten sonra gelen pencerede veri aralığı yani
mini grafiği çizilmesi istenen değerler ve mini grafiklerin yerleştirmek istendiği yer seçilip
tamam denildiğinde mini grafikler oluşur.
Veri Sekmesi
Excel 2010’da dışardan veri alınabilir. Veriler sıralanabilir ve filtrelenebilir. Seçili olan
hücrelerde tekrar eden veriler çalışmadan kaldırılabilir. Hücreye veri girme ayarları yapılabilir.
Örneğin kaç karakter girileceği ayarlanabilir veya sadece belirli sayılar arasında giriş yapılması
ayarlanabilir.
Sıralama
Sıralama işlemi yapılırken sıralanmak istenen verilerin bulunduğu hücreler seçilir ve verilerin
“A’dan Z’ye mi? Z’den A’ya mı?” sıralanacağı seçildikten sonra sıralama işlemi gerçekleştirilir.
Metin ifadelerinde sıralama işlemi yapılırken verinin ilk harflerini alfabetik olarak dikkate alır.
Sayısal ifadelerde ise büyüklük küçüklük dikkate alınır.
Filtreleme
Filtre, çalışmadaki sadece bazı verilerin gösterilmesini sağlamaya yarar. Filtre işlemi bir
sütundaki bulunan verilere göre yapılır. Filtrenin görevi sadece belli verileri göstermek
değildir ayrıca bulunduğu sütundaki hücreleri sıralamaya da yarar.
Metni Sütunlara Dönüştürme
Bir hücrede bulunan birden fazla kelimeli verileri yan yana ayrı ayrı hücrelere ayırır. Metni
sütunlara dönüştürürken metni 2 şekilde parçalara ayırır. Sınırlandırılmış (her alan virgül ve
sekme gibi karakterlerle ayrılmış) ve Sabit Genişlikli (Alanlar, aralarında boşluklarla sütuna
hizalanmış) şeklindedir. Metni Sütunlara Dönüştür ifadesine tıklandıktan sonra gelen
pencerede gerekli ayarlamalar yapıldıktan metin sütunlara dönüştürülmüş olur.
Veri doğrulama
Veri doğrulama, hücrelere girilecek olan verileri kurala bağlar. Örneğin aşağıdaki örnekteki
gibi seçili olan hücreye veri doğrulama ayarları yapılarak, hücreye 5 ile 10 sayıları arasında sayı
girilmesini sağlanıp farklı bir veri girilmesi engellenebilir. Veri doğrulama penceresinden İzin
Verilen bölümden veri tipi Veri kısmından da veriyi girme ayarları yapılır. Veri doğrulama
ayarları yapılan hücrede hatalı giriş yapıldığında verilen hatanın açıklamasını kullanıcı kendisi
oluşturabilir. Hata açıklaması işlemi Veri doğrulama penceresindeki Hata Uyarısı sekmesinden
yapılır.
Veri doğrulama ile liste oluşturma
Hücrelerden birini açılır liste yapmak için Veri Doğrulama kullanılabilir. Burada yapılan;
hücrenin veri tipi algısının değiştirilmesidir. Hücre veri tipi olarak liste algılayacak ve
içerisindeki bilgileri(Öğe1;öğe2;Öğe3 gibi), hücrenin yanındaki alt ok tuşuna basınca,
listeleyecek.
Formüller Sekmesi
Excel’in en çok kullanılan yönü hesaplama yönüdür. Hesaplamalar Formüller aracılığıyla
yapılır. Formüller sekmesi anlatılırken sık kullanılan formüller ve formül yazımı da
anlatılacaktır.
Formüller sekmesinde hesaplama araçları, fonksiyonlar ve fonksiyonlara ait işlevler bulunur.
Formüller sekmesi seçildiğinde 4 tane grup ekrana gelir. Bunlar; İşlev Kitaplığı, Tanımlı Adlar,
Formül Denetleme ve Hesaplama gruplarıdır.
Formül Yazma
Excel' de formüller yazılırken iki farklı uygulama kullanılır. Bunlardan;

İlk uygulama şekli:
Formüller aynen bilinen matematikte kullanılan yazım şekli ile yani aritmetik operatörleri (+, -,
*, /) kullanarak yazmamaktır. Farklı olan Excel’de işlev yazılırken değişen sayı değerleri yerine
hücre adreslerinin kullanılmasıdır.
Formüller yazılırken dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri formüllerin “=” ile
başlaması ve diğeri de matematikteki işlem önceliğine dikkat edilmesidir.
NOT: İşlem önceliğini hatırlatmak gerekirse; önce parantez içi, sonra üslü işlemler, çarpma
ve bölme ve en son da toplama ve çıkarma işlemleridir.
=A1*B1/5+C3-(D2+E1) şeklinde yazılmış bir işlevde D2 ve E1 hücreleri toplanır. A1 ve B1
hücreleri çarpılıp 5 e bölünür ve en sonda da toplama veya çıkarma işlemleri yapılır.

İkinci uygulama şekli ise; fonksiyon adı yazılarak hesaplama işleminin yapılması.
=Toplam(A1:C1)
İkinci uygulama şeklinde fonksiyon isimlerini ezberlemek veya hatırlamak problem olmasın
diye kullanılan formüller kategoriler halinde İşlev Kitaplığına yerleştirilmiştir.
Otomatik Toplam seçeneği ile seçilecek olan hücreler veya hücre aralıklarında otomatik
işlevler yapılmasını sağlar.
Tüm işlevler grubu ile yine kendi arasında kategorilerine ayrılmış bir
şekilde ihtiyaç olan fonksiyona ulaşılması sağlanır.
İşlev Ekle altındaki fonksiyonların hepsine kategorilerine ayrılmış bir
şekilde Finansal, Mantıksal, Metin, Tarih ve Saat, Arama ve Başvuru,
Matematik ve Trigonometri grupları altında ulaşılır.
Excel Formülleri
Matematik Formülleri
Matematiksel İşlemler
Toplama
=10+20
Çıkarma
=30-10
Çarpma
=2*20
Bölme
=40/10
Yüzde Hasabı
=43*10%
Üst alma
=4^5
Karışık Hasaplama
=(30+15*3)/((10*5)-((4*5)+5))
Topla
=TOPLA(sayı1; sayı2; ...)
Örnekler
TOPLA(3; 2)=5
=Topla(C1:E3)= C1+C2+C3+ D1+D2+D3+E1+ E2 + E3
=Topla(A1;A20) =A1+A20
İki nokta: Yazılan iki hücrenin arasındaki tüm hücreleri belirtir.
Noktalı virgül: Sadece yazılan hücreleri belirtir.
Sütunların toplaması =Topla(A:A) Tüm A Sütununa girilen sayıları toplar.
Satırların toplaması =Topla(12:12) 12 nci Satıra girilen sayıları toplar.
=Topla (A12;B12,C12;D12;E12)
Ortalama
=ORTALAMA(sayı1;sayı2; ...)
Örnekler
A1:A5 adlandırılmış ise ve 10, 7, 9, 27 ve 2 sayılarını içeriyorsa:
ORTALAMA(A1:A5) = 11
ORTALAMA(A1;A3) = 8,5
Çarpım
=ÇARPIM(sayı1; sayı2; ...)
Örnek
A2=5, B2=15 ve C2=30 sayılarını içeriyorsa:
ÇARPIM(A2:C2) = 2250
Bölüm
Tam anlamıyla bölme işlemi yapmaz. Sonuç olarak belirtilen iki sayının bölme işleminin bölüm
sonucunu verir.
=BÖLÜM(pay, payda)
Örnekler
BÖLÜM(5; 2) = 2
Tamsayı
=TAMSAYI(sayı)
Örnekler
TAMSAYI(8,9) = 8
Yuvarla
=YUVARLA(sayı; sayı_rakamlar)
Örnekler
YUVARLA(2,15; 1) = 2,2
YUVARLA(2,14; 1) = 2,1
YUVARLA(2,16; 1) = 2,2
Aşağıyuvarla
=AŞAĞIYUVARLA(sayı; sayı_rakamlar)
Örnekler
AŞAĞIYUVARLA(3,14159; 3) = 3,141
Yukarıyuvarla
=YUKARIYUVARLA(sayı; sayı_rakamlar)
Örnekler
YUKARIYUVARLA(3,2;0) = 4
Tarih ve Saat Formülleri
Örnekler
Bugün
Bugünün tarihini
dönüştürür
seri
numarasına
GÜN(“4-Oca”) = 4
GÜN(“15-Nis-1993”) = 15
=BUGÜN()
F4 hücresine bir tarih değeri girilerek,
örneğin doğum günü, geçen süre yıl
olarak hesaplanabilir.
Şimdi
=(BUGÜN()-F4)/365
Örnekler
Tarih
ŞİMDİ() = 31778,52083
=TARİH(yıl;ay;gün)
Örnekler
=ŞİMDİ( )
On dakika sonra:
ŞİMDİ() = 31778,52778
TARİH(91; 1; 1) = 332391
Gün
=GÜN(seri_no)
Metin Formülleri
Birleştir
=BİRLEŞTİR (metin1; metin2; ...)
Örnekler
BİRLEŞTİR(“Toplam “; “Değer”) = “Toplam
Değer”.
Uzunluk
=UZUNLUK(metin)
Örnekler
UZUNLUK(“Phoenix, AZ”) = 11
UZUNLUK(“”) = 0
Soldan
Sağdan
=SOLDAN(metin; sayı_karakterler)
=SAĞDAN(text; sayı_karakterler)
Örnekler
Örnekler
SOLDAN(“Satış Fiyatı”; 5) = “Satış”
SAĞDAN(“Satış Fiyatı”; 6) = “Fiyatı”
Diğer Matematiksel Formüller
Mutlak
=MUTLAK(sayı)
Örnekler
MUTLAK(2) = 2
MUTLAK(-2) = 2
A1, -16’yı içeriyorsa:
KAREKÖK(MUTLAK(A1)) = 4
Obeb
=OBEB(sayı1; sayı2; ...)
Örnekler
OBEB(5; 2) = 1
OBEB(24; 36) = 12
Okek
=OKEK(sayı1; sayı2; ...)
Örnekler
OKEK(5; 2) = 10
OKEK(24; 36) = 72
LN
=LN(sayı)
Örnekler
LN(86) = 4,454347
LN(2,7182818) = 1
=MOD(sayı; bölen)
SİN(30*Pİ()/180) = 0,5 (30 derecenin
sinüsü)
Örnekler
Cos
Mod
MOD(3, 2) = 1
MOD(-3, 2) = 1
=COS(sayı)
Örnekler
COS(1,047) = 0,500171
Pi
=Pİ( )
COS(60*Pİ()/180) = 0,5; 60 derecenin
kosinüsü
Örnekler
Karekök
Pİ()/2 = 1,57079...
=KAREKÖK(sayı)
SİN(Pİ()/2) = 1
Örnekler
Romen
KAREKÖK(16) = 4
=ROMEN(sayı; form)
KAREKÖK(-16) = #SAYI!
Örnekler
KAREKÖK(MUTLAK(-16)) = 4
ROMEN(499;0) = “CDXCIX”
Min
ROMEN(499;1) = “LDVLIV”
=MİN(sayı1; sayı2; ...)
İşaret
Örnekler
=İŞARET(sayı)
Örnekler
A1:A5 hücreleri 10, 7, 9, 27 ve 2 sayılarını
içeriyorsa:
İŞARET(10) = 1
MİN(A1:A5) = 2
İŞARET(4-4) = 0
MİN(A1:A5; 0) = 0
İŞARET(-0,00001) = -1
MİN işlevi MAK işlevine benzer. MAK işlevi
için verilen örnekleri de inceleyin.
Sin
=SİN(sayı)
Örnekler
SİN(Pİ()) = 1,22E-16, bu yaklaşık olarak
sıfırdır. p’nin sinüsü sıfırdır.
SİN(Pİ()/2) = 1
Ortanca
=ORTANCA(sayı1; sayı2; ...)
Örnekler
ORTANCA(1; 2; 3; 4; 5) = 3
ORTANCA(1; 2; 3; 4; 5; 6) 3 ve 4’ ün
ortalaması olan 3,5’ a eşitttir
MAK(A1:A5) = 27
Mak
=MAK(sayı1; sayı2; ...)
MAK(A1:A5;30) = 30
Örnekler
A1:A5, 10, 7, 9, 27 ve 2 sayılarını
içeriyorsa:
Mantıksal Formüller
Eğer
Değerler ve formüller üzerinde koşullu sınamalar yürütmek için EĞER fonksiyonunu kullanılır.
Belirtilen koşul DOĞRU olarak değerlendirilirse bir değer, YANLIŞ olarak değerlendirilirse
başka bir değer verir.
= EĞER ( mantıksal_karşılaştırma ; eğer_doğruysa ; eğer_yanlışsa )
Mantıksal kontrol DOĞRU ya da YANLIŞ olarak değerlendirilebilecek herhangi bir değer ya da
ifadedir.
Örnekler
=EĞER(B2>C2;”Bütçeyi aşıyor”;”Bütçenin altında”) = “Bütçeyi aşıyor”
=EĞER(B3>C3;”Bütçeyi aşıyor”;”Bütçenin altında”) = “Bütçenin altında”
Sayılara OrtalamaDeğer adıyla başvuruda bulunulan harf dereceleri atamak istediğinizi
varsayalım.
EĞER(F3>65;"geçti";"kaldı")
İçiçe Eğer
=EĞER(A2<50;"KALDI";EĞER(A2<70;"ORTA";EĞER(A2<85;"İYİ";"PEKİYİ")))
OrtalamaDeğer
Sonuç
89’dan büyük
A
80 ile 89 arası
B
70 ile 79 arası
C
60 ile 69 arası
D
60’dan küçük
F
=EĞER(OrtalamaDeğer>89;”A”;EĞER(OrtalamaDeğer>79;”B”;EĞER(OrtalamaDeğer>69;”C”;EĞ
ER(OrtalamaDeğer>59;”D”;”F”))))
Eğersay
Verilen ölçütlere uyan bir aralık içindeki boş olmayan hücreleri sayar.
Aralık Numara içeren sayılar veya adlar, diziler veya başvurular dahil sayılacak bir veya birden
çok hücredir. Boşluk ve metin göz ardı edilir.
Ölçüt Hangi hücrelerin sayılacağını tanımlayan sayı, ifade, hücre başvurusu ya da metin
biçimindeki ölçüttür. Örneğin, ölçüt 32, "32", ">32", "elmalar" veya B4 olarak ifade edilebilir.
=EĞERSAY(aralık; ölçüt)
Örneğin, ölçüt 32, “32”, “>32”, “elmalar” olarak ifade edilebilir.
Örnekler
A3:A6’nın sırasıyla “elmalar”, “portakallar”, “şeftaliler”, “elmalar”ı içerdiğini varsayalım.
EĞERSAY(A3:A6;”elmalar”) = 2
B3:B6’nın sırasıyla 32, 54, 75, 86 sayılarını içerdiğini varsayalım.
EĞERSAY(B3:B6;”>55”) = 2
Etopla
=ETOPLA(aralık; ölçüt; toplam_aralığı)
Örnek
A1:A4’ün dört evin değerini içerdiğini varsayalım: 100000 TL, 200000 TL, 300000 TL, 400000
TL. B1:B4 ise her değere karşılık gelen satış komisyonlarını içermektedir: 7000 TL, 14000 TL,
21000 TL, 28000 TL.
ETOPLA(A1:A4;”>160000”;B1:B4) = 63000 TL
Uygulama E8:
Çoketopla
Etopla formülünün gelişmiş hali denebilir. Etoplada yapılan hesaplamanın aralık-öçüt adımı
birden çok kez gerçekleştirilebilir.
ÇOKETOPLA(toplam_aralığı, ölçüt_aralığı1, ölçüt1, [ölçüt_aralığı2,ölçüt2], …)
Ve
=VE(DOĞRU; DOĞRU) = DOĞRU
=VE(DOĞRU; YANLIŞ) = YANLIŞ
VE(2+2=4; 2+3=5) = DOĞRU
B1:B3 DOĞRU, YANLIŞ ve DOĞRU değerlerini içeriyorsa:
VE(B1:B3) = YANLIŞ
Değil
Bağımsız değişkeninin değerini tersine çevirir. Bir değerin belirli bir değere eşit olmadığından
emin olmak istediğinizde DEĞİL işlevini kullanın.
=DEĞİL(mantıksal)
Mantıksal DOĞRU ya da YANLIŞ olarak değerlendirilebilecek bir değerdir. Mantıksal YANLIŞ
ise, DEĞİL DOĞRU’yı; mantıksal DOĞRU ise, DEĞİL YANLIŞ’ı verir.
Örnekler
DEĞİL(YANLIŞ) = DOĞRU
DEĞİL(1+1=2) = YANLIŞ
Yada
Bağımsız değişkenlerden biri DOĞRU’ysa DOĞRU’yu verir; tüm bağımsız değişkenler YANLIŞ’sa
YANLIŞ’ı verir.
=YADA(mantıksal1; mantıksal2; ...)
Örnekler
YADA(DOĞRU) = DOĞRU
YADA(1+1=1;2+2=5) = YANLIŞ
A1:A3 erimi DOĞRU, YANLIŞ ve DOĞRU değerlerini içeriyorsa:
YADA(A1:A3) = DOĞRU
Mantıksal Formül Örnekleri
=EĞER(E2>=90;"A";EĞER(E2>=80;"B";EĞER(E2>=70;"C";EĞER(E2>=60;"D";EĞER(E2>=50;"E";"
F")))))
=EĞER(VE(C3>49;D3>59;E3>55);"GEÇER";"KALIR")
=EĞER(YADA(C3=100;D3=100);"ÖZEL";"DEĞİL")
=EĞER(G2="GEÇER";"GEÇTİ";EĞER(VE(G2="KALIR";H2="ÖZEL");"Ş. GEÇTİ";"KALDI"))
=ÇOKETOPLA(C2:C25;A2:A25;A2;B2:B25;B2)
=EĞERSAY(B2:F2;"x")
=ETOPLA(B2:B19;B2;C2:C19)
NOT: >=, <=, <> sembolleri sırasıyla; büyük eşit, küçük eşit ve eşit değil anlamına gelir.
Hata Mesajları
##### hatasının anlamı nedir?
Bir hücreye girilen sayısal değer, hücrede görüntülenmek için çok geniş. Sütun başlıkları
arasındaki sınırı sürükleyerek, sütunu yeniden boyutlandırabilirsiniz.
#BÖL/0! hatasının anlamı nedir?
#BÖL/0! hata değeri, bir formül 0’a (sıfır) bölerse, ortaya çıkar.
#YOK hatasının anlamı nedir?
#YOK hata değeri, bir değer, bir işlevde veya formülde kullanılamıyorsa, ortaya çıkar.
#AD? hatasının anlamı nedir?
#AD? hata değeri, Microsoft Excel bir formüldeki metni tanımadığı zaman ortaya çıkar.
#BOŞ! hatasının anlamı nedir?
#BOŞ! hata değeri, kesişmeyen iki alanın bir kesişimini belirttiğiniz zaman ortaya çıkar.
#SAYI! hatasının anlamı nedir?
#SAYI! hata değeri, bir formüldeki veya işlevdeki bir sayıyla ilgili bir sorun ortaya çıktığında
oluşur.
#BAŞV! hatasının anlamı nedir?
#BAŞV! hata değeri, bir hücre başvurusu geçerli olmadığı zaman ortaya çıkar.
#DEĞER! hatasının anlamı nedir?
#DEĞER! hatası, yanlış tür bir bağımsız değişken veya işlenen kullandığında veya Formül
Otomatik Düzelt özelliği formülü düzeltemediğinde ortaya çıkar.

Dosyayı İndir

Transkript

Benzer belgeler

Windows İşletim Sistemi

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ ENFORMATİK BÖLÜM

1 DERS PROGRAMI – 2011-2012 / GÜZ Dönemi – Versiyon 2.0

Kapsamlı Dosya Desteği Gelişkin İşlevsellik Shell Extension

DERS PROGRAMI - Ver 1

5.Sınıf Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Çalışma Notları(Word

Mach3 Türkçe Kullanma Kılavuzu

işletme ilkeleri