Periferik Arter Hastalığı - Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği

Periferik Arter Hastalıklarına
Yaklaşım
Dr. Murat İKİZLER
Eskişehir, 201 3
Periferik arter hastalıkları uygarlık tarihinin ilk
medeniyetlerinde bile dikkat çeken bir sorun olarak
karşımıza çıkmaktadır.
M.Ö. IV. y.y.; Acropololis
Günümüzde periferik arter hastalığı genellikle bacak
arterlerinin aterosklerotik tıkayıcı hastalığını ifade etmek
için kullanılan bir terimdir.
35 yaş üzerindeki hastalarda bacak arterlerindeki kronik
oklüzif hastalığın başta gelen nedeni aterosklerozis
obliteranstır.
Management of Peripheral Arterial Disease (PAD)
TransAtlantic Inter-Society Consensus (TASC)
TASC II
Eur J Vasc Endovasc Surg 33, S1eS75 (2007)
Türk Kalp Damar Cerrahisi Derneği
Prevelans
Asemptomatik Periferik Arter Hastalıkları:
- 50-60 Yaş : % 2,5; >70 yaş: %15.
- Asemptomatik; ABI<0,9
Kladikasyo İntermitant:
- 40 Yaş üzeri: %3
- 60 Yaş üzeri: %6
- 80 yaş üzeri %24
-PAH bulunan hastaların:
% 40-50’de koroner arter hastalığı
% 15 Karotis arter hastalığı mevcuttur.
Kladikasyon
(Kladikasyo intermittant)
Claudication: Latinceden gelen bir terimdir.
Yürümekle alt ekstremitelerde gelişen kramp tarzında
ağrıyı tarifler.
Zamanla mesafe kısalır, %50-90 hasta şikayetçi
değildir.
Arterlerin aterosklerozu nedeniyle bacak kaslarına
yetersiz kan akımı sonucu bu ağrı oluşur.
En önemli özelliği, ağrı başladıktan sonra eğer yürüme
sonlandırılırsa, ağrı 2-5 dakika içinde geçer.
Kladikasyo İntermittant
Egzersiz esnasında baldır
kaslarında oksijen gereksinimi
artar.
Tıkayıcı damar hastalığında kaslar
anaerobik ortamda çalışır.
Laktik asit ve diğer
metabolitler birikir.
İstirahat esnasında laktik
asit ve metabolitler hızla yıkanır,
ağrı geçer.
Am J Cardiol 2001; 87 (suppl): 3D-13D
BALDIR AĞRISI
Periferik Arter Hastalığı Genellikle
Asemptomatiktir !
Tanısı Yeni Konan
(n=457)
Tanısı Daha Önce
Konmuş Olan
(n=366)
Ağrı Yakınması
Olmayan
%48,3
%25,8
Atipik Bacak
Şikayetleri
%46,3
%61,7
%5,5
%12,6
Klasik Klaudikasyo
Hirsch AT, Criqui MH, Treat-Jacobson D, et al. JAMA. 2001;286;1317-1324.
Aterosklerotik PAH doğal seyri (TASC II)
50 yaş ve üzeri PAH
İlk klinik Tanı
Asemptomatik PAH
%20-50
Diğer Bacak Ağrısı
%30-40
Tipik Kladikasyo
%10-35
Kritik Bacak iskemisi
%1-3
1 yıllık Takipte
Amp. olmadan
%45
Amp. Mortalite
%30
%25
5 yıllık Takipte
Ekstremite Sağlığı
Stabil
Kladikasyo
%70-80
Kladikasyo
Ağırlaşması
%10-20
Kardiyovasküler Olay (K-V)
Kritik Bacak
İskemisi
%5-10
Amputasyon
Non-Fatal
K-V olay
%20
Mortalite
%10-15
K-V Nedenli
%75
K-V dışı
%25
Risk Faktörleri:
Sigara
Hiperlipidemi
Hipertansiyon
Diyabet/Bozuk glukoz toleransı
Genetik
Obesite
Hiperhomosisteinemi
ENDOTEL
FONKSİYON
BOZUKLUĞU
Etyoloji:
•
•
•
•
•
Aterosklerozis Obliterans
Tromboanjitis Obliterans (Burger)
Arteritler
Konnektif Doku hastalıkları
Anevrizmalar.
Patoloji: Aterosklerotik Plak
Stabil Plak
Unstabil Plak
Periferik Arter Hastalığının
Sınıflaması
Kritik iskemi:
İstirahat ağrısı,
- Genelde geceleri başlar
- Ayağı yukarı kaldırmakla gelir
- Daha sonra kalıcı olur
- Genelde uçlarda iskemik yara ve gangren
- Kesin olarak nabız alınmaz
Deride gangren,
İskemik yara
Tanı:
Laboratuvar:
– Lipid profili
– DM, HgbA1c
– Koagulasyon profili
Noninvaziv tanı:
– Doppler Ayak bileği/Kol basınç indeksi <0.9
– Segmental basınç ölçümleri
– Renkli Doppler USG
İnvaziv tanı:
– Anjiografi
– MR anjiografi
Fizik Muayene
Görünüm:
– Atrofik ekstremiteler,
– Kıllarda dökülme,
– Tırnaklarda kabalaşma,
– İskemik yara ve gangren
Palpasyon:
– Nabızların palpasyonu
Oskültasyon:
– Üfürüm
Nabız Muayenesi:
Periferik nabız noktaları:
- Aksiller arter
- Brakial arter
- Radial arter
- Ulnar arter
- Femoral arter
- Popliteal arter
- Posterior tibial arter
- Dorsalis pedis arteri
Nabız varlığı,
Şiddeti
Tril varlığı
Arterde genişleme
Ayak Bileği / Kol İndeksi (ABI)
•
•
•
•
0,9-1,2
0,7-0,89
0,4-0,69
0,4>
:
:
:
:
Normal
Hafif damar hastalığı
Orta damar hastalığı
Şiddetli damar hastalığı
Tanı
ve
Görüntüleme
İlk
Translumber Aortagrafi
Reynaldo dos Santos 1929
Doppler Ultrasonografi
Klasik Periferik Anjiografi
Digital Subtraction Angiography
(DSA)
MR Anjiografi
Çok Kesitli (Multi-slice) BT Anjiografi
Periferik Arter Hastalığı
Şüphesinde
Tanıyı
Koymak Kolaydır !
50 yaş üzeri hastalarda rutin sorgulama:
Yürürken bacağınıza ağrı yada kramp gelir mi?
Bu ağrı dinlenince hemen geçer mi?
Bu ağrı tek mi yoksa iki bacakta da var mı?
Bacakta, baldırda, kalçada ağrı var mı?
Ayağınızda iyileşmeyen yara var mı?
“A man is only as old as his arteries ”
Sir William Osler
First Director of Medicine,
John Hopkins Hospital
Year: 1909
Teşekkürler…