Untitled

Transkript

Untitled

Enerji Verimliliği Kanunu ve İlgili
Yönetmelikler
ARALIK - 2011
ANKARA
2011 | 1
Bu kitapçığın basım tarihinden sonra mevzuatta olabilecek
değişikliklere karşın, güncel mevzuatın
www.mevzuat.gov.tr adresinden takip edilmesinde fayda
bulunmaktadır.
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Atatürk Bulvarı No:229, 06680
Kavaklıdere / ANKARA
Tel: (0 312) 419 21 00 • Faks: (0 312) 419 21 30
www.tbb.gov.tr • [email protected]
ISBN: 978-975-6311-48-6
Baskı
POZİTİF Matbaacılık
Çamlıca Mah. Anadolu Blv. 145.Sk No:10/16
Yenimahalle / ANKARA
Tel: (0 312) 397 00 31
2 | 2011
İÇİNDEKİLER
Enerji Verimliliği Kanunu.......................................................................5
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ......................................33
Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi
Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik........91
Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin
Artırılmasına Dair Yönetmelik......................................................... 109
Aydınlatma Yönetmeliği.................................................................... 189
Ek–1 Işıklı Reklam veya İlan Panosu vb. Yerler İle Dekoratif
Amaçlı Aydınlatma Giderlerinin Tespiti Usulü........................... 197
Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik.......................................................... 199
Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (Lpg) Piyasası Kanunu ve Elektrik
Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun........ 209
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği.................................... 243
Elektrik Piyasası Kanunu................................................................... 287
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin
Yönetmelik............................................................................................. 373
Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği.................................................. 405
2011 | 3
4 | 2011
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU
Kanun Numarası
: 5627
Kabul Tarihi
: 18/4/2007
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih : 2/5/2007 Sayı : 26510
Yayımlandığı Düstur
: Tertip : 5 Cilt : 46 Sayfa:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi
üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması
için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Kanun; enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım
şebekeleri ile ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına ve
desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına
yönelik uygulanacak usûl ve esasları kapsar.
(2) Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemlerin
uygulanması ile özellik veya görünümleri kabul edilemez
derecede değişecek olan sanayi alanlarında işletme ve üre2011 | 5
tim faaliyetleri yürütülen, ibadet yeri olarak kullanılan, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan, yılın dört ayından
daha az kullanılan, toplam kullanım alanı elli metrekarenin
altında olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, tarımsal binalar ve atölyeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
b) Genel Müdürlük: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
c) Kurul: Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunu,
ç) Kamu kesimi: Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler ve mahallî
idareleri,
d) Meslek odaları: Elektrik ve makina mühendisleri odalarını,
e) Şirket: Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, enerji
verimliliği hizmetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilen
enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
f) Yetkilendirilmiş kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme
anlaşması çerçevesinde, eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük tarafından, Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odaları ve üniversiteleri, g) TEP: Ton Eşdeğer Petrolü,
ğ) Atık: Kullanılmış lastikler, boya çamurları, solventler,
plastikler, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yakıt olarak
kullanılması uygun görülen atık yağlar ve diğer atıkları,
6 | 2011
h) Bina sahibi: Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi,
ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edeni,
ı) Endüstriyel işletme: Elektrik üretim faaliyeti gösteren
lisans sahibi tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri bin TEP ve üzeri olan, ticaret ve sanayi odası, ticaret
odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve
her türlü mal üretimi yapan işletmeleri,
i) Enerji kimlik belgesi: Asgarî olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve
ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri
içeren belgeyi,
j) Enerji verimliliği: Binalarda yaşam standardı ve hizmet
kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve
miktarının düşüşüne yol açmadan enerji tüketiminin azaltılmasını,
k) Etüt: Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik
imkânların ortaya çıkarılması için yapılan ve bilgi toplama,
ölçüm, değerlendirme ve raporlama aşamalarından oluşan
çalışmaları,
l) Enerji verimliliği hizmetleri: Enerji verimliliği konusunda danışmanlık, eğitim, etüt ve uygulama hizmetlerini,
m) Enerji yoğunluğu: Bir birim hasıla üretebilmek için tüketilen enerji miktarını,
n) Enerji yöneticisi ve sertifikası: Bu Kanun kapsamına
giren endüstriyel işletmelerde ve binalarda enerji yönetimi
ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişi ile Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar veya enerji verimliliği danışmanlık şirketleri
tarafından enerji yöneticileri için düzenlenen belgeyi,
2011 | 7
o) Enerji yönetimi: Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere yürütülen eğitim, etüt,
ölçüm, izleme, planlama ve uygulama faaliyetlerini,
ö) Geri ödeme süresi: Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılması amacıyla hazırladıkları veya şirketlere hazırlattıkları projelerde ihtiyaç duyulan yatırım harcamalarının projede öngörülen tasarruflarla
geri kazanılmasını sağlayan süreyi,
p) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
r) Uygulama anlaşması: Etüt çalışmaları ile belirlenen önlemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek amacıyla şirketlerin
yaptıkları anlaşmayı,
s) Yakma tesisleri: Yakıtın yandığı yer ile bu yere bağlı
parçalar ve atık gaz tertibatlarının dâhil olduğu ısı elde edilen tesisleri,
ş) Yetki belgesi: Düzenlenen yetkilendirme anlaşmaları çerçevesinde, üniversitelere ve meslek odalarına eğitim,
yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Kurul
onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlere ise eğitim,
etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere
Genel Müdürlük, meslek odaları veya üniversiteler tarafından verilen belgeyi, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurul ve Yetkilendirmeler
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu
8 | 2011
MADDE 4 – (1) Enerji verimliliği çalışmalarının ülke
genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonu amacıyla
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu oluşturulur. Kurulca
alınan kararların uygulanmasının takibi ve sekreterlik hizmetleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
(2) Kurul; Bakanlığın Genel Müdürlüğün ilgilendirildiği
müsteşar yardımcısı başkanlığında, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
Bakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü, Türkiye Bilimsel
ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve
Türkiye Belediyeler Birliğinin birer üst düzey temsilcisinden
oluşur.
(3) Kurulun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Ulusal düzeyde enerji verimliliği stratejileri, planları
ve programları hazırlamak, bunların etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmelerini, yeni önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek.
b) Genel Müdürlük tarafından yürütülen enerji verimliliği çalışmalarını yönlendirmek ve enerji verimliliği hizmetlerinin yaygınlaştırılmasında, Genel Müdürlük tarafından
meslek odalarına ve üniversitelere verilen yetki belgelerini
onaylamak.
c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu
2011 | 9
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak isteyen endüstriyel işletmelerin yaptıkları veya şirketlere hazırlattıkları uygulama projelerini,
8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki
gönüllü anlaşmaları onaylamak ve uygulamanın sonuçlarını
izlemek.
ç) Kurula verilen görevler kapsamında ve gerekli gördüğü hallerde, giderleri Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının, üniversitelerin, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile
geçici ihtisas komisyonları oluşturmak.
d) Yetkilendirilmiş kurumların, şirketlerin, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile her yıl Kasım ayında Genel Müdürlük tarafından düzenlenecek danışma kurulu toplantılarının gündemini ve toplantıya katılacak kuruluşları belirlemek, toplantı
sonuç değerlendirmelerini ve önlem önerilerini onaylamak.
e) Her yıl Ocak ayı içinde yetki belgesi ve enerji yöneticisi
sertifikası bedellerini belirlemek ve yayımlamak.
(4) Kurul her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında
olmak üzere, dört kez olağan olarak toplanır. Ayrıca, Kurul
Başkanının gerekli görmesi halinde, yapılan çağrı üzerine
olağanüstü olarak da toplanır. Toplantı yeter sayısı için üçte
iki çoğunluk aranır ve kararlar toplantıya katılanların oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde Başkanın oyu iki
oy sayılır. (5) Genel Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, her
toplantı günü için, Kurul Başkanı ve üyelerine, yılda dörtten
10 | 2011
fazla olmamak üzere uhdesinde kamu görevi bulunanlara
(2.000), uhdesinde herhangi bir kamu görevi bulunmayanlara ise (3.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile
çarpımı sonucunda bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
Yetkilendirmeler
MADDE 5 – (1) Enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesine yönelik yetkilendirmeler ve bu kapsamdaki faaliyetler aşağıdaki esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
a) Yetkilendirmeler ve yetki belgesine ilişkin işlemler şunlardır:
1) Üniversitelere ve meslek odalarına uygulamalı eğitim
yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için Kurul
onayı ile Genel Müdürlük tarafından yetki belgesi verilir. Bu
belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen usûl
ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her beş yılda bir yenilenir. Yetki belgesi yenilenmeyen kurumların şirketlere
verdikleri yetki belgeleri ile ilgili işlemler, süreleri doluncaya
kadar Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
2) Şirketlere eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yetki belgesi verilir. Bu belgeler
bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen usûl ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her üç yılda bir yenilenir.
Şirketler, yetki belgesi bedelinin tamamını ve enerji yöneticisi
sertifikası bedelinin yüzde onundan fazla olmamak kaydıyla
Kurul tarafından belirlenen bölümünü yetkilendirme anlaşması yaptıkları kurum veya kuruluşa öder.
b) Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler, Genel Müdür2011 | 11
lük tarafından kamuoyuna duyurulur.
c) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler ile bunlar adına hareket eden görevlileri, enerji verimliliği
ile ilgili çalışmaları sırasında elde ettikleri ve müşterilerinin
ticarî ilişkilerine zarar verecek ticarî sırları gizli tutmakla yükümlüdür. Bu sırları gizli tutmakla yükümlü olanlar, görevlerinden ayrılmış olsalar dahi bu sırları kendi menfaatlerine
ve başkalarının lehine kullanamaz.
ç) Genel Müdürlük ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar, şirketlere yetki belgesi verir, enerji yöneticisi eğitimi ve sertifikalandırma faaliyetlerini yürütür.
2) Yetkilendirilmiş kurumlar yetki belgesi verdikleri şirketlerin faaliyetlerini izler, bu Kanun ve bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil eden hususları otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
3) Genel Müdürlük, televizyon ve radyo kanallarında
yayınlanmak üzere bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı
eğitim programları, yarışmalar, kısa süreli film ve/veya çizgi
filmler hazırlar veya hazırlattırır.
4) Yetkilendirilmiş kurumlar Genel Müdürlüğe her yıl faaliyet raporu sunar.
d) Şirketlerin görevleri şunlardır:
1) Eğitim, sertifikalandırma, endüstriyel işletmeler, bina sahipleri veya yönetimleri ile aralarında yapılan hizmet anlaşmaları çerçevesinde, etüt ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek. 12 | 2011
2) Enerji verimliliği etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasına yönelik projeyi hazırlamak.
3) Uygulama anlaşması kapsamındaki tadilatları proje
doğrultusunda gerçekleştirmek ve enerji tasarruf miktarını
garanti etmek.
4) Yetki aldıkları kuruma her yıl faaliyet raporu sunmak.
e) Enerji tasarruf miktarı ile ilgili olarak yapılan uygulama
anlaşması kapsamında garanti ettiği taahhüdünü, uygulama
öncesi ve sonrası yapacağı ölçümlerle endüstriyel işletmenin
ve yetkilendirildiği kurumun temsilcileri huzurunda kanıtlayamayan şirket, yetkilendirildiği kurum tarafından internet
üzerinden ilan edilir. En fazla üç uygulama anlaşmasındaki
taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki belgesi, bir yıl
sonra yenilenebilmek üzere iptal edilir.
f) Şirketlerin uygulama anlaşmaları kapsamında ölçümlerle kanıtladıkları tasarruf miktarl arı, yetkilendirildikleri
kurumlar tarafından internet üzerinden ilan edilir.
(2) Yetki belgesinin verilmesine, yetkilendirilecek kurumlarda ve şirketlerde aranacak niteliklere, yetki belgesi ve
enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin hususlar ile bu madde
kapsamındaki yetkilendirmelere, faaliyetlere ve görevlere
ilişkin usûl ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim, Bilinçlendirme ve Uygulamalar
Eğitim ve bilinçlendirme
2011 | 13
MADDE 6 – (1) Enerji verimliliği hizmetlerinin etkinliğini
ve enerji bilincini artırmak amacıyla aşağıdaki esaslar çerçevesinde eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilir.
a) Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte
tanımlanan usûl ve esaslar çerçevesinde;
1) Şirketler için Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş
kurumlar tarafından, enerji yöneticileri için Genel Müdürlük,
yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından teorik ve
uygulamalı eğitim programları düzenlenir.
2) Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar, yetkilendirme anlaşması yaptıkları şirketlerin eğitim programlarına laboratuvar kullanım desteği sağlar.
b) Enerji ve enerji verimliliği ile ilgili temel kavramlar,
Türkiye’nin genel enerji durumu, enerji kaynakları, enerji
üretim teknikleri, günlük hayatta enerjinin verimli kullanımı
ile iklim değişikliği ve çevrenin korunmasında enerji verimliliğinin önemi konularında teorik ve pratik bilgiler verilmek
üzere, Milli Savunma Bakanlığı tarafından, askeri liseler ile
er-erbaş eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programları
yürütülür; örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından, kamu kurum
ve kuruluşlarının hizmet içi eğitimlerinde ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli düzenlemeler yapılır. c) Enerjinin verimli kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla kamuoyunun bilinçlendirilmesine yönelik yapılacak faaliyetler şunlardır:
1) Ulusal ve/veya bölgesel yayın yapan televizyon ve
14 | 2011
radyo kanalları, Genel Müdürlük tarafından hazırlanan veya
hazırlattırılan enerjinin verimli kullanılması ile ilgili eğitim
programlarını, yarışmaları, kısa süreli film ve/veya çizgi
filmleri, 13/4/1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 31 inci
maddesi gereğince bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı
eğitim programları kapsamında, toplam yayın süresi ayda
asgarî otuz dakikadan az olmamak üzere 07:00 ila 23:00 saatleri arasında yayınlar.
2) Lisansları kapsamında elektrik ve/veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler bir önceki malî yıla ait tüketim miktarı ve bu miktara karşılık gelen tüketim bedelini içeren aylık
bazdaki bilgileri internet ortamında müşterilerinin bilgisine
sunar.
3) Üreticiler ve ithalatçılar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından tespit ve ilan edilen Türkçe kullanım ve tanıtma
kılavuzu ile satılmak zorunda olan enerji tüketen malların
kullanım kılavuzlarında, malın enerji tüketimi açısından verimli kullanımı ile ilgili bilgilere ayrı bir bölümde yer verir.
Bu hükmün uygulanması Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenir.
4) Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu, meslek odaları ve Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından her
yıl Ocak ayının ikinci haftasında Enerji Verimliliği Haftası etkinlikleri düzenlenir. Bu kapsamdaki etkinliklerin nitelikleri
Kurul tarafından belirlenir.
2011 | 15
Uygulamalar
MADDE 7 – (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla
aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir.
a) Enerji yönetimi ile ilgili olarak yürütülecek faaliyetler
şunlardır:
1) Endüstriyel işletmeler, çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir. Organize sanayi bölgelerinde, bölgedeki
bin TEP’ten daha az enerji tüketimi bulunan endüstriyel işletmelere hizmet vermek üzere enerji yönetim birimi kurulur.
2) Toplam inşaat alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzeri olan ticarî binaların,
hizmet binalarının ve kamu kesimi binalarının yönetimleri,
yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina sahipleri, enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden hizmet alır.
3) Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde,
enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi
kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim birimi bulunan
endüstriyel işletmeler, bu birimlerini enerji yönetim birimi
olarak da görevlendirebilir.
4) Enerji yöneticileri ile enerji yönetim birimlerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Milli
Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda ise enerji yöneticisi görevlendirilmesine ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürürlüğe
konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. b) İzleme, analiz ve projeksiyon çalışmalarına yönelik ola16 | 2011
rak aşağıdaki faaliyetler yürütülür:
1) Ülke genelinde, endüstriyel işletmelerde ve binalardaki
enerji verimliliğinin gelişimini bölge ve sektör bazında ortaya
koyan envanter ve geleceğe yönelik projeksiyonlar yetkilendirilmiş kurumların işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından,
kamu kesimi ile ilgili olarak kendi tespit ve değerlendirmelerini içeren yıllık raporlar ise Genel Müdürlük tarafından
hazırlanır ve yayımlanır.
2) Endüstriyel işletmeler ve enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan bina sahipleri ve/veya yönetimleri istenen
bilgileri, kamu kesiminde enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan kurum ve kuruluşlar ise formatı Genel Müdürlük tarafından belirlenen enerji tüketim bilgileri ve kendi tespitlerini içeren raporları her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel
Müdürlüğe verir. Endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlüğün
yerinde yapacağı incelemelere imkân tanır.
c) Merkezî ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezî veya
lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan
sistemler kullanılır. Buna aykırı olarak hazırlanan projeler ilgili mercilerce onaylanmaz.
ç) Toplam inşaat alanı yönetmelikte belirlenen mesken
amaçlı kullanılan binalarda, ticarî binalarda ve hizmet binalarında uygulanmak üzere mimarî tasarım, ısıtma, soğutma,
ısı yalıtımı, sıcak su, elektrik tesisatı ve aydınlatma konularındaki normları, standartları, asgarî performans kriterlerini,
bilgi toplama ve kontrol prosedürlerini kapsayan binalarda
enerji performansına ilişkin usûl ve esaslar, Türk Standartları Enstitüsü ve Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak
2011 | 17
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik hükümlerine
aykırı hareket edilmesi halinde ilgili idare tarafından yapı
kullanma izni verilmez.
d) Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmeliğe göre hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/
veya soğutma sistemlerinin verimi ve binanın enerji tüketim
sınıflandırması ile ilgili bilgiler asgarî olarak bulundurulur.
Belgede bulundurulması gereken diğer bilgiler ile belgenin
yenilenmesine ve mevcut binalar da dâhil olmak üzere uygulamaya ilişkin usûl ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Mücavir alan dışında kalan
ve toplam inşaat alanı bin metrekareden az olan binalar için
enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
e) Elektrik enerjisi üretim tesisleri ile iletim ve dağıtım
şebekelerinde enerji verimliliğinin artırılmasına, talep tarafı
yönetimine, termik santrallerin atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına, biyoyakıt ve hidrojen gibi
alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine ilişkin usûl ve
esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
f) Ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması ile ilgili olarak; yurt içinde üretilen araçların birim yakıt tüketimlerinin
düşürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine, toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasına, gelişmiş
trafik sinyalizasyon sistemlerinin kurulmasına ilişkin usûl ve
18 | 2011
esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile müştereken hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak
yönetmelikle düzenlenir. g) Endüstriyel işletmelerde ve binalarda yapılan etüt çalışmaları sırasında, akredite olmuş ulusal veya uluslararası
kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş
cihazların kullanılması zorunludur.
ğ) (Değişik: 9/7/2008-5784/21 md.) Yakma tesislerinde
yer alan kazanların, brülörlerin, kat kaloriferi ve kombilerin,
elektrik motorlarının, klimaların, elektrikli ev aletlerinin ve
ampullerin sınıflandırılmasına ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından belirlenir ve asgarî sınırları sağlamayanların satışına izin verilmez.
h) (Mülga: 9/7/2008-5784/21 md.)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Destekler ve Diğer Uygulamalar Destekler
MADDE 8 – (1) Enerji verimliliği uygulama projelerinin
desteklenmesi, enerji yoğunluğunun azaltılması, araştırma
ve geliştirme projeleri ile ilgili uygulamalar aşağıdaki usûl ve
esaslara göre yürütülür.
a) Enerji verimliliği uygulama projeleri aşağıdaki esaslara
göre desteklenir:
1) Endüstriyel işletmeler tarafından Genel Müdürlüğe sunulan, Genel Müdürlüğün uygun görüşü ile Kurul
tarafından onaylanan, geri ödeme süresi en fazla beş yıl
2011 | 19
ve projesinde belirlenmiş bedelleri en fazla beşyüzbin
Türk Lirası olan uygulama projeleri bedellerinin en fazla
yüzde yirmisi oranında desteklenir.
2) Verimlilik artırıcı projeleri desteklenen tüzel kişiler, bu projelerini işletmelerinde iki yıl içinde uygular. Bu
süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan uygulamalar
desteklenmez. Uygulama öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri ihtiva eden uygulama raporları Genel Müdürlüğe gönderilir. Uygulama sonuçları Genel Müdürlük
tarafından yerinde kontrol edilir.
3) Enerji verimliliğini artırıcı uygulama projelerinin
desteklenmesi ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
b) Enerji yoğunluğunun azaltılmasına yönelik aşağıdaki
uygulamalar gerçekleştirilir:
1) Herhangi bir endüstriyel işletmesi için üç yıl içerisinde
enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde on oranında
azaltmayı taahhüt ederek Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren gerçek veya tüzel
kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin, ödenek imkânları gözönüne alınmak ve yüzbin Türk Lirasını geçmemek kaydıyla,
anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde yirmisi
karşılanır.
2) Bu bendin (1) numaralı alt bendi kapsamında taahhütlerin yerine getirildiği endüstriyel işletmelerde, daha sonraki
yıllarda enerji yoğunluklarını artıran gerçek veya tüzel kişiler
Genel Müdürlük ile ikinci defa anlaşma yapamaz. 3) Gönüllü anlaşma yapan gerçek veya tüzel kişilerin
20 | 2011
endüstriyel işletme içinde tükettikleri enerjiden; atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren
tesislerinde, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde
tanımlanan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde veya hidrolik, rüzgâr, jeotermal, güneş ve biyokütle
kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, enerji yoğunluğu
hesabına dâhil edilmez.
4) Bünyesinde birden fazla endüstriyel işletme bulunan
gerçek veya tüzel kişilerin gönüllü anlaşma yapmadıkları
endüstriyel işletmelerindeki enerji yoğunluğu değişimleri,
Genel Müdürlük tarafından ayrıca incelenir.
5) Gönüllü anlaşma yapılacak endüstriyel işletmelerde
aranacak nitelikler, enerji yoğunluğu hesaplama yöntemleri
ve mücbir sebep halleri de dâhil olmak üzere gönüllü anlaşmalarda bulunması gereken diğer esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
c) Enerji verimliliği uygulama projelerinin desteklenmesi
ve enerji yoğunluğunun azaltılması uygulamalarına yönelik
olarak Genel Müdürlük bütçesine gerekli ödenek konulur.
Destekler için ayrılan ve kullanılan ödenekler, desteklenen
projeler, gönüllü anlaşmalar, enerji yoğunluklarını azaltan
ve artıran endüstriyel işletmeler, eğitim ve bilinçlendirme etkinlikleri Genel Müdürlüğün internet sayfasında ilan edilir.
ç) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, enerji verimliliğinin artırılması ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme
projelerini öncelikle destekler; bu projelerin yönlendirilmesinde ve değerlendirilmesinde Genel Müdürlüğün görüşünü alır.
2011 | 21
Diğer uygulamalar
MADDE 9 – (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla
aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
a) Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji
verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak hazırlanan, Kurul tarafından onaylanan ve asgarî yatırım büyüklükleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen miktarın üzerinde olan
projeler ile kullandıkları yakıt türleri ve teknolojilerine bağlı
olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan yıllık ortalama verim değerlerini sağlayan
kojenerasyon yatırımları, Hazine Müsteşarlığınca yatırım
teşviklerinden yararlandırılır.
b) Küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olarak,
12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi
Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunda tanımlanan işletmelerin enerji verimliliğine
yönelik alacakları eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başkanlığı tarafından desteklenir. Bu uygulama ile ilgili usûl
ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Vakıflar tarafından kurulan şirketlerden yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına ilişkin herhangi bir bedel
alınmaz.
22 | 2011
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdarî Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümler
İdarî yaptırımlar ve uygulama1
MADDE 10 – (1) Bu Kanun kapsamında, idarî para cezası
vermeye yetkili olanlar tarafından yapılan tespit ve/veya
denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere aşağıdaki esaslar çerçevesinde idarî yaptırımlar uygulanır.
a) İdarî yaptırım gerektiren haller şunlardır:
1) 5 inci madde kapsamında yetkilendirmelerle ilgili yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırı hareket
edilmesi halinde, yetkilendirme anlaşmalarında tanımlanan
usûl ve esaslara göre yetkilendirilmiş kurumların yetki belgesi Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlerin
yetki belgeleri ise anlaşma yaptıkları kurum tarafından iptal
edilir. Yetki belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlara
veya şirketlere en az beş yıl süre ile yetki belgesi verilmez.
Yetki belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler ile yapılan yetkilendirme anlaşmaları Genel
Müdürlük tarafından incelemeye alınır ve yönetmelikte tanımlanan şartları haiz olmayanlar iptal edilir. Gerekli şartları
haiz olanların anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından yenilenir.
2) 5 inci, 7 nci, 8 inci ve 9 uncu maddeler kapsamında istenen bilgilerin ve inceleme yapma imkânının verilmemesi ha-
1 Bu maddedeki para cezalarının 1/1/2010 tarihinden itibaren uygulaması ile ilgili
olarak Kanunun sonundaki çizelgeye bakınız.
2011 | 23
linde istenen bilgi ve/veya iznin verilmesi için otuz günlük
süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen bilgilerin yanlış
veya noksan verilmesi halinde onbin Türk Lirası, hiçbir bilgi
verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkânının tanınmaması halinde ellibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
3) Bu bendin (2) numaralı alt bendi dışında bu Kanun ve
ilgili yönetmelikler kapsamında istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru olarak ve gerektiği şekilde verilmemesi halinde beşyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.
4) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendindeki ticarî
sırları kendilerinin veya başkalarının yararına kullananların
bu Kanun kapsamına giren kuruluşlarda görev yapmaları iki
yıldan aşağı olmamak üzere yasaklanır.
5) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında bu Kanun ve çıkarılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği tespit edilerek Genel
Müdürlüğe bildirilen şirketlere bu bendin (1) numaralı alt
bendi hükümleri uygulanır.
6) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan yayın yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 3984 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
7) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi ile ilgili hükümlerin yerine getirilmemesi halinde, ilgili tüzel kişilere beşbin Türk Lirası idarî para cezası
verilir.
8) Endüstriyel işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde,
24 | 2011
aykırılığın giderilmesi için ihtar edilir. Aykırılığın otuz gün
içerisinde giderilmemesi halinde; endüstriyel işletmeye, bina
sahibine veya bina yönetimine yirmibin Türk Lirası idarî
para cezası verilir.
9) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerine
aykırı olarak satış yapan gerçek ve tüzel kişilere, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı tarafından yirmibin Türk Lirası idarî para
cezası verilir.
b) Bu fıkranın (a) bendinin (9) numaralı alt bendi hariç
olmak üzere, idarî para cezası uygulanmasını takip eden bir
yıl içinde aynı fiilin tekrarlanması halinde idarî para cezaları
iki kat artırılarak uygulanır.
c) Bu fıkranın (a) bendinin (2), (3) ve (8) numaralı alt bentleri gereğince endüstriyel işletmelere, bina sahibine veya bina
yönetimine verilmiş olan ceza miktarlarının, cezaya muhatap
gerçek veya tüzel kişinin bir önceki malî yıla ilişkin toplam
enerji harcamalarının yüzde yirmisini veya tüzel kişinin bir
önceki malî yılına ilişkin bilançosunda yer alan gelirlerinin
yüzde beşini geçmesi halinde, otuz gün içerisinde bilanço ve
enerji harcamalarına ilişkin belgelerin ibraz edilmesi şartıyla,
her iki sınıra göre hesaplanan tutarlardan düşük olanı ceza
miktarı olarak hesaplanır.
ç) Bu Kanuna göre, bir başka kamu kurum veya kuruluşu
tarafından uygulanması öngörülmeyen idarî yaptırımlar Genel Müdürlük tarafından uygulanır.
d) İdarî para cezalarında tüzel kişilerin sorumluluğu,
29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 65
inci maddesine göre tayin olunur.
2011 | 25
Bakanlığın yetkileri
MADDE 11 – (1) Bakanlık, diğer maddelerde sayılan yetkilerinin dışında:
a) Kurul vasıtası ile bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin uygulanmasını, yönlendirilmesini, izlenmesini, değerlendirilmesini, alınacak tedbirlerin planlanmasını ve uygulanmasında koordinasyonu sağlar.
b) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında
enerji yöneticisi görevlendirilmesine ve enerji yönetim birimi
kurulmasına ilişkin olarak tanımlanan rakamsal sınır değerlerini yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya
yetkilidir.
c) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında belirtilen proje bedeli miktarını
ve projelere verilebilecek destekleme oranını yarısına kadar
azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında belirtilen enerji yoğunluğu azaltma oranını ve destekleme
miktarını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya yetkilidir.
İstisnalar
MADDE 12 – (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Millî Savunma
Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile Millî İstihbarat Teşkilatı
Müsteşarlığı, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin
(2) numaralı alt bendi ve (d) bendi hükümlerinden muaftır.
Aynı maddenin (a) bendi kapsamındaki hükümlere ilişkin
uygulama usûl ve esasları ise bu kurumlar tarafından belirlenir.
26 | 2011
MADDE 13 – (14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik
İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanun ile ilgili olup yerine
işlenmiştir.)
MADDE 14-15 – (20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik
Piyasası Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.) MADDE 16 – (23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
MADDE 17-18 – (10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanun ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
Yönetmeliklerin düzenlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanunda yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl, 7 nci maddenin (ç) ve (d) bentleri kapsamında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe
konulması öngörülen yönetmelikler ise iki yıl içinde çıkarılır.
Anılan yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Mevcut yetki belgeleri ve enerji yöneticisi sertifikalarının geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Genel Müdürlük tarafından verilmiş olan mevcut yetki belgeleri, süreleri doluncaya kadar
geçerliliklerini korur. Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut
olan enerji yöneticisi sertifikaları bir yıl içerisinde ücretsiz
olarak yenilenir.
2011 | 27
Yükümlülüklere ilişkin ilk bilgilerin verilmesi
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Endüstriyel alanda faaliyet gösteren tüm işletmeler ve yapım aşamasında hazırlanmış uygulama projelerinde veya tadilat projelerinde toplam inşaat
alanı onbin metrekare ve üzeri olan binaların sahipleri veya
yönetimleri, Genel Müdürlük tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki ay içerisinde Genel Müdürlüğün
internet sayfasında yayınlanan formatta istenen bilgileri bu
Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç ay içerisinde Genel
Müdürlüğe bildirir.
Genel Müdürlüğün yetkilendirme görevi
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında, Genel
Müdürlüğün şirketleri yetkilendirme faaliyeti, bu Kanunun
yayımlandığı tarihten itibaren iki yıl sonra yetkilendirilmiş
kurum sayısının onu aşması halinde sona erer. İki yıl içinde
yetkilendirilmiş kurum sayısı onu bulmazsa, Genel Müdürlüğün yetkilendirme faaliyeti toplam sayı on olana kadar devam eder.
Eğitim ve bilinçlendirme uygulamaları
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının
(b) bendinde öngörülen gerekli düzenlemeler bu Kanunun
yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde ilgili kurumlar tarafından yapılır.
(2) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (2) ve
(3) numaralı alt bentlerinde yer alan hükümler bu Kanunun
yayımı tarihini takip eden birinci yılın sonundan itibaren uygulanır.
28 | 2011
Mevcut binalar ve endüstriyel işletmeler, inşaatı devam
eden binalar ve asgarî sınırları sağlama
GEÇİCİ MADDE 6 – (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden
önce mevcut olan binalar ile inşaatı devam edip henüz yapı
kullanım izni alınmamış olan binalar için, bu Kanunun 7 nci
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi, bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren beş yıl süreyle uygulanmaz. (2) Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan veya yapı
ruhsatı alınmış binalar hakkında 7 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi hükmü, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmaz.
(3) (Değişik: 9/7/2008-5784/22 md.) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki yıl süreyle 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (ğ) bendinde yer alan asgarî sınırları sağlama şartı
aranmaz.
GEÇİCİ MADDE 7 – (1) Bu Kanunda geçen Türk Lirası
ibaresi karşılığında, uygulamada 28/01/2004 tarihli ve 5083
sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında
Kanun hükümleri gereğince ülkede tedavülde bulunan para
Yeni Türk Lirası olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır.
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (8)
numaralı alt bendi yayımı tarihinden iki yıl sonra,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
2011 | 29
5627 Enerji Verimliliği Kanunu’nun 10 uncu Maddesinde Düzenlenen İdari Para Cezalarına
İlişkin Çizelge
5627 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde düzenlenen
idari para cezaları için 1/1/2010 tarihinden itibaren uygulanacak miktarlar; Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün 2010/1 Sıra Numaralı, 26/2/2010 tarihli ve 27505 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliği ile aşağıdaki şekilde
düzenlenmiştir.
30 | 2011
2009
Yılında
Uygulanan
Para
Cezaları
(TL)
2010 Yılında
Uygulanacak
Para Cezaları
(TL)
12.006 TL
12.270 TL
50.000 YTL
60.032 TL
61.352 TL
( a ) bendinin
3 numaralı alt
bendindeki ceza
miktarı:
500 YTL
600 TL
613 TL
( a ) bendinin
7 numaralı alt
bendindeki ceza
miktarı:
5.000 YTL
6.003 TL
6135 TL
( a ) bendinin
8 numaralı alt
bendindeki ceza
miktarı:
20.000 YTL
24.012 TL
24.540 TL
(a) bendinin 9
numaralı alt
bendindeki ceza
miktarı:
20.000 YTL
24.012 TL
24.540 TL
5627 Enerji
Verimliliği
Kanunu’nun
Onuncu
Maddesinin;
Kanunda
Öngörülen
Para
Cezaları
(YTL)
(a ) bendinin
2 numaralı alt
bendindeki ceza
miktarları:
10.000 YTL
2011 | 31
32 | 2011
BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ
BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, binalarda enerjinin ve enerji
kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının
önlenmesine ve çevrenin korunmasına ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik mevcut ve yeni yapılacak binalarda;
a) Mimari tasarım, mekanik tesisat, aydınlatma, elektrik
tesisatı gibi binanın enerji kullanımını ilgilendiren konularda
bina projelerinin ve enerji kimlik belgesinin hazırlanmasına
ve uygulanmasına ilişkin hesaplama metotlarına, standartlara, yöntemlere ve asgari performans kriterlerine,
b) Enerji kimlik belgesi düzenlenmesi, bina kontrolleri ve
denetim faaliyetleri için yetkilendirmelere,
c) Enerji ihtiyacının, kojenerasyon sistemi ve yenilenebilir
enerji kaynaklarından karşılanmasına,
ç) Ülke genelindeki bina envanterinin oluşturulmasına ve
güncel tutulmasına, toplumdaki enerji kültürü ve verimlilik
bilincinin geliştirilmesine yönelik eğitim ve bilinçlendirme
faaliyetlerine,
2011 | 33
d) Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda, enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemler
ve uygulamalar ile ilgili, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşünün alınarak bu görüş doğrultusunda
yapının özelliğini ve dış görüntüsünü etkilemeyecek biçimde
enerji verimliliğini arttırıcı uygulamaların yapılmasına ilişkin iş ve işlemleri kapsar.
(2) Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri yürütülen binalar, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar,
toplam kullanım alanı 50 m2’nin altında olan binalar, seralar, atölyeler ve münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına ve
soğutulmasına gerek duyulmayan depo, cephanelik, ardiye,
ahır, ağıl gibi binalar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik, 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji
Verimliliği Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç)
ve (d) bentleri ile 13/12/1983 tarihli ve 180 sayılı Bayındırlık
ve İskân Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin 30/A numaralı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aydınlatma enerji tüketimi: Binanın aydınlatılması için
harcanan toplam enerjiyi,
b) Aydınlatma yükü: Aydınlatma için kullanılan toplam
kurulu gücü,
34 | 2011
c) Bağımsız bölüm: Anagayrimenkulün ayrı ayrı ve başlı
başına kullanılmaya elverişli olup, 2/7/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre bağımsız mülkiyete konu olan bölümlerini,
ç) Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığını,
d) Bina: Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü olan insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma,
eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan ve hayvanların ve eşyaların korunmasına uygun yapıyı,
e) Bina sahibi: Bina üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan
gerçek veya tüzel kişiyi veya varsa intifa hakkı sahibini, eğer
her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edeni,
f) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bina yöneticisi: Kat Mülkiyeti Kanununa göre atanmış veya seçilmiş veya belirlenmiş
olan ve bina yönetimini sağlayan kişiyi,
g) Bireysel ısıtma: Bağımsız bölüm içerisine yerleştirilen
bir ısı üretim kaynağından elde edilen ısıtma enerjisi ile bağımsız bölümün ısıtılmasını,
ğ) Bölgesel ısıtma sistemi: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin, mahalle ve daha büyük ölçekteki yerleşimlerde yer alan binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin
ısıtılmasını sağlayan sistemi,
h) Bölgesel sıhhi sıcak su sistemi: Bir merkezden elde edilen sıhhi sıcak suyun bölge içerisindeki binalara ve bağımsız
bölümlere dağıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemi,
ı) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
i) Enerji kimlik belgesi: Asgari olarak binanın enerji ihti2011 | 35
yacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve
içeren belgeyi,
j) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlar: Yeni tasarlanan binalar için; binanın
tasarımında görev alan yetkili mimar ve mühendisleri, mevcut binalar için enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
k) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
l) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
m) Enerji yöneticisi: Binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişiyi,
n) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
o) Halojen lamba: İçinde halojen gaz bulunan tungsten
halojen ve metal halojen olmak üzere iki çeşidi bulunan lambaları,
ö) Hizmet amaçlı binalar: Kamu binaları, okullar, ibadethaneler, hastaneler, sağlık merkezleri ve benzeri amaçlara
tahsis edilmiş binaları, sığınma veya yaşlı veya çocukların
bakımı için tahsis edilmiş sosyal hizmet binalar ve benzeri
amaçlar için tahsis edilmiş binaları, sinema ve tiyatro, toplantı salonları, sergiler, müzeler, kütüphaneler, kültürel binalar
ve sportif faaliyetlere tahsis edilen binalar ve benzeri amaçlara tahsis edilmiş binaları,
p) Isı pompası: Toprakta, havada ve suda düşük sıcaklıkta mevcut olan enerjinin, ısıtma ve/veya soğutma yapmak
amacıyla bina içine iletilmesini sağlayan düzeneği,
r) İlgili idare: Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip belediye ve mücavir alan sınırları
içindeki uygulamalar için büyükşehir belediyeleri ile diğer
36 | 2011
belediyeleri, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikler ile
diğer idareleri,
s) İklimlendirme sistemi: Ortam havasının, neminin, temizliğinin ve sıcaklığının bir arada kontrol edildiği ve taze
hava ihtiyacının karşılandığı sistemi,
ş) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) İşletmeci kuruluş: Mekanik ve elektrik sistemlerinin çalışmasından sorumlu kuruluşu,
t) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
u) Kaskad kazan sistemi: Birbirleri ile mekanik ve elektronik olarak haberleşmeli çalışan, ihtiyaca göre sıralı devreye
girerek yakıt tasarrufu sağlayan, kazan yedekleme sıkıntısının olmadığı kazan sistemlerini,
ü) Kazan: Yakıtın yakılması sonucu açığa çıkan enerjinin
ısı taşıyıcı akışkana aktarılmasını sağlayan basınçlı kabı,
v) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
y) Mekanik tesisat: İnşaat işlerinde makine mühendisliği
etkinlik alanına giren ısıtma, soğutma, havalandırma, temiz
ve pis su, sıhhi sıcak su ve yangın söndürme sistemleri işlerinin tümünü,
z) Merkezi ısıtma sistemi: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisi ile birden fazla bağımsız bölümün ısıtılmasını
sağlayan sistemi,
aa) Merkezi sıhhi sıcak su sistemi: Bir merkezden elde
edilen sıhhi sıcak suyun binalara ve bağımsız bölümlere dağıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemi,
bb) Merkezi soğutma sistemi: Bir merkezden elde edilen
2011 | 37
soğutma enerjisi ile birden fazla bağımsız bölümün soğutulmasını sağlayan sistemi,
cc) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
çç) Mevcut bina: Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden
önce yapı ruhsatı alınıp yapımı devam eden veya yapımı tamamlanan binayı,
dd) Nihai enerji tüketimi: Son kullanıcı tarafından binasında veya bağımsız bölümünde katı, sıvı veya gaz yakıtlardan elde edilen enerjinin ve elektrik enerjisinin toplam tüketimini,
ee) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
ff) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
gg) Ticari amaçlı binalar: İş merkezleri, ofis ve benzeri
amaçlara tahsis edilmiş binalar ve eğlence ve alışveriş merkezleri ve benzeri amaçlara tahsis edilmiş binalar ile otel, motel, pansiyon ve benzer amaçlara tahsis edilmiş binaları,
ğğ) TSE: Türk Standardları Enstitüsünü,
hh) Yenilenebilir enerji: Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarından elde edilebilen enerjiyi,
ıı) Yıllık enerji ihtiyacı: Binanın ısıtma, sıhhi sıcak su, soğutma, elektrik ve aydınlatma sistemleri için birincil enerji
cinsinden ortama bir yıl içerisinde verilmesi gereken ısı enerjisi miktarını,
ii) Yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı: Isıtma sisteminden ısıtılan ortama bir yıl içerisinde verilmesi gereken net ısı enerjisi
miktarını,
jj) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yıllık sıhhi sıcak su ener38 | 2011
jisi ihtiyacı: Sıcak su temini için bir yıl içerisinde harcanan net
ısı enerjisi miktarını,
kk) Yıllık soğutma enerjisi ihtiyacı: Soğutma sisteminin
soğutulan ortamdan bir yıl içerisinde atması veya çekmesi
gereken net ısı enerjisi miktarını,
ll) (Ek:RG-1/4/2010-27539) BEP-TR: Enerji kimlik belgelerinin düzenlenmesi için kullanılan ve Bakanlık internet adresinden erişim sağlanan yazılım programını,
mm) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binalarda enerji verimliliği:
Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin düşmesine
sebebiyet vermeksizin enerji tüketiminin azaltılmasını,
nn) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Birincil enerji tüketimi: Son
kullanıcı tarafından binasında veya bağımsız bölümünde
katı, sıvı veya gaz yakıtlardan elde edilen enerji ile tüketilen
elektrik enerjisinin üretilmesi ve dağıtılması safhalarında tüketilen enerjilerle birlikte toplam tüketimlerini,
oo) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Denetim yapacak kurum ve
kuruluşlar: Enerji kimlik belgesine göre binanın enerji tüketen ekipmanlarının, ilgili raporlarda belirtilen periyotlarda
ilgili standartlarda belirtilen ve sistemin gerektirdiği periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutulup tutulmadığının denetlenmesini yapacak olan ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurum veya kuruluşları,
öö) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Genel aydınlatma: Bir hacmin tamamında belirli kriterler kapsamında, aydınlatmada
vurgu, yönlendirme ve farklı aydınlık seviyesine gerek olan
kısmi bölge gibi özel ihtiyaçlar dikkate alınmaksızın talepleri
karşılamak amacıyla yapılan aydınlatmayı,
pp) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Güvenlik aydınlatması: Gece
2011 | 39
şartlarında bina çevresinin güvenlik açısından kontrolün ve
gözetimin daha kolay yapılmasını sağlamak amacıyla yapılan çevre aydınlatmasını,
rr) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Kullanım alanı: Binanın inşa
edilen ve kullanılabilen tüm bölümlerinin; duvarlar, kolonlar, ışıklıklar, giriş holleri, açık çıkmalar, hava bacaları, saçaklar, tesisat galerileri ve katları, ticari amaçlı olmayan ve binanın kendi ihtiyacı için otopark olarak kullanılan bölüm ve
katlar, yangın merdivenleri, asansörler, tabii zemin terasları,
kalorifer dairesi, kömürlük, sığınak, su deposu ve hidrofor
dairesi çıktıktan sonraki alanı,
ss) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Önemli tadilat: Binada cephe,
mekanik ve elektrik tesisatı gibi enerji tüketimini etkileyen
konularla ilgili toplam tadilat maliyetinin, binanın emlak vergisine esas değerinin % 25’ini aştığı tadilatları,
şş) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Yapı inşaat alanı: Işıklıklar hariç olmak üzere, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer
alan mekanlar ve ortak alanlar dahil yapının inşa edilen bütün katlarının alanını ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İlkeler, Görevler, Yetkiler ve Sorumluluklar
İlkeler
MADDE 5 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni bina
tasarımında, mevcut binaların proje değişikliği gerektiren
önemli tadilat projelerinde, mekanik ve elektrik tesisat değişikliklerinde binanın özelliklerine göre bu Yönetmelikte ön40 | 2011
görülen esaslar göz önüne alınır.
(2) Binanın mimari, mekanik ve elektrik projeleri, diğer
yasal düzenlemeler yanında, enerji ekonomisi bakımından
bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, ilgili
idare tarafından yapı ruhsatı verilmez.
(3) Bu Yönetmelik esaslarına uygun projesine göre uygulama yapılmadığının tespiti halinde, tesbit edilen eksiklikler
giderilinceye kadar binaya, ilgili idare tarafından yapı kullanım izin belgesi verilmez.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmelikte tanımlanmamış olan ve açıklık gereken hususlar hakkında, Ek8a’da verilen Türk Standartlarının güncel halleri, bu standartların olmaması halinde ise, Ek-8b’de verilen Avrupa
Standartlarının güncel halleri esas alınır.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında proje, yapım, denetim ve diğer konularda tereddüde düşülen hususlar hakkında Bakanlığın görüşü alınır.
(6) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Mevcut binaların, dış cephe
duvarlarında ısı yalıtımı, ısıtma sisteminde kazan değişikliği, ferdi ve merkezi ısıtma sistemleri arasında dönüşüm yapılması, merkezi soğutma sistemi kurulması, kojenerasyon
sistemi kurulması veya yenilenebilir enerji kaynaklarından
elektrik üretilmesi ile ilgili konularda tadilat yapılması halinde, bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda uygulama
projesi hazırlanır ve yapı kullanım izni veren ilgili idare tarafından onaylanır ve uygulanması sağlanır.
(7) (Ek: RG-1/4/2010 - 27539) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında Avrupa Birliği mevzuatına uyum ile birlikte bu uyum
kapsamında Avrupa Birliği ülkelerindeki binalarda asgari enerji
2011 | 41
performansı uygulamalarının bu Yönetmeliğe yansıtılması doğrultusunda gerekli değişikliklerin yapılması esastır.
Görev, yetki ve sorumluluk
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından;
a) İlgili idareler,
b) Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar,
c) Yatırımcı kuruluşlar,
ç) Bina sahipleri, bina yöneticileri veya enerji yöneticileri,
d) İşletmeci kuruluşlar,
e) İşveren veya temsilcileri,
f) Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler,
g) Uygulayıcı yükleniciler ve üreticiler,
ğ) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın yapılmasında,
kullanılmasında ve enerji kimlik belgesi düzenlenmesinde
görev alan müşavir, danışman, proje kontrolü yapan gerçek
veya tüzel kişiler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili
kuruluşlar, denetleme kuruluşları ve işletme yetkilileri, görevli, yetkili ve sorumludur.
(2) Yönetmelik hükümlerine göre inşa edilmemiş binalardan;
a) Projenin eksik veya hatalı olması veya standartlara uygun olmaması halinde, proje müellifleri; yapımın eksik veya
hatalı olması veyahut standartlara uygun olmaması halinde
ise, varsa yapı denetim kuruluşu ve yüklenici veya yapımcı
firma, yetkileri oranında sorumludur.
b) Sistemin uygun çalışmaması işletmeden kaynaklanıyor
42 | 2011
ise, bina sahibi, yöneticisi veya varsa enerji yöneticisi veya
işletmeci kuruluş doğrudan sorumlu olur.
c) İlgili idareler, sorumluluğun takip, tespit ve gereğinin
yerine getirilmesi hususunda görevli ve yetkilidir.
(3) İlgili idareler ve enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, projelerin ve uygulamaların bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olup olmadığını denetler.
(4) Bu Yönetmeliğe uygun tasarım ve uygulaması yapılmayan binalara yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi
verilmesi durumunda, ilgili idareler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar ve varsa yapı denetim kuruluşları sorumlu olur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bina Enerji Performansı Açısından Mimari Proje Tasarımı
ve Mimari Uygulamaları
Bina enerji performansı açısından mimari proje tasarımı
MADDE 7 – (1) Binaların mimari tasarımında, imar ve
ada/parsel durumu dikkate alınarak ısıtma, soğutma, doğal
havalandırma, aydınlatma ihtiyacı asgari seviyede tutulur,
güneş, nem ve rüzgar etkisi de dikkate alınarak, doğal ısıtma,
soğutma, havalandırma ve aydınlatma imkanlarından azami
derecede yararlanılır.
(2) Mimari tasarımda dikkat edilmesi gereken hususlar
aşağıda belirtilmiştir.
a) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binaların ve iç mekânların
2011 | 43
yönlendirilmesinde, güneş, rüzgâr, nem, yağmur, kar ve benzeri meteorolojik veriler dikkate alınarak oluşturulan mimari
çözümler aracılığı ile istenmeyen ısı kazanç ve kayıpları asgari düzeyde tutulur.
b) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bina içerisinde sürekli
kullanılacak yaşam alanları, güneş ısısı ve ışığı ile doğal havalandırmadan en uygun derecede faydalanacak şekilde yerleştirilir.
c) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Mimari uygulama projesi ve sistem detaylarının, ısı yalıtım projesindeki bütün malzemeler ve nokta detayları ile bütünlük sağlaması, ısı yalıtımında sürekliliği sağlayacak şekilde, çatı-duvar, duvar-pencere, duvar-taban ve taban-döşeme-duvar bileşim detaylarını
ihtiva etmesi gerekir.
ç) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın yapılacağı
yere ilişkin olarak yenilenebilir enerji kaynak kullanılması
imkânlarının araştırılması ile oluşturulacak raporlar, mimari
çözümlerde öncelikle dikkate alınır.
Mimari uygulamalar
MADDE 8 – (1) Mevcut binaların dış kabuğu, binanın enerji performansını olumsuz etkileyecek şekilde değiştirilemez.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Isı kaybeden düşey dış
yüzeylerinin toplam alanının % 60’ı ve üzerindeki oranlarda
camlama yapılan binalarda pencere sisteminin ısıl geçirgenlik katsayısının (Up) 2,1 W/m2K’den büyük olmayacak şekilde tasarımlanması ve diğer ısı kaybeden bölümlerinin ısıl
geçirgenlik katsayılarının TS 825 Standardında tavsiye edilen
değerlerden % 25 daha küçük olmasının sağlanması duru44 | 2011
munda, bu binalar TS 825 Standardına uygun olarak kabul
edilir. Söz konusu binalar için ısı yalıtım projesi ve hesaplamalar TS 825 Standardında tanımlanan usul ve esaslara göre
yapılır. Bu hesaplamalar içerisinde bu fıkrada belirtilen şartların yerine getirildiğinin ayrıca gösterilmesi gerekir. Ayrıca,
yaz aylarındaki istenmeyen güneş enerjisi kazançları için tasarım sırasında tedbirler alınır.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (4) Yeni yapılacak binalar için ısı yalıtım raporu hazırlanmasının gerektiği durumlarda ve mevcut binalara yapılan
uygulamalarda, iç yüzeyden dış yüzeye doğru oluşturulan
katmandaki yapı ve ısı yalıtım malzemeleri, giydirme cam
cephenin iç yüzeyindeki cama yapıştırılan film tabakasının
ısıl geçirgenlik katsayısı, giydirme cam cepheli binanın bulunduğu iklim bölgesindeki TS 825 standardında tavsiye
edilmiş olan ısıl geçirgenlik katsayısından büyük olamaz.
(5) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Isı Yalıtımı Esasları, Asgari Hava Sirkülasyonu ve
Sızdırmazlık
Bina ısı yalıtımı esasları
MADDE 9 – (1) Binaların ısı yalıtımı hesaplamalarında
aşağıda belirtilen hususlara uyulur.
a) Binanın Yıllık Isıtma Enerjisi İhtiyacının TS 825 stan2011 | 45
dardında belirtilen sınır değerden küçük olması gerekir.
b) Bitişik nizam olarak yapılacak olan binaların ısıtma
enerjisi ihtiyacı hesabı yapılırken, bitişik nizam tarafında kalan duvarlar da dış duvar gibi değerlendirilir.
(2) Binaları dış havadan, topraktan veya düşük iç hava
sıcaklığına sahip ortamlardan ayıran yapı bileşenlerinin yüzeyleri, TS 825 standardında belirtilen asgari ısı yalıtım şartlarına uygun şekilde yalıtılır.
(3) Bina kabuğunu oluşturan, duvar, döşeme, balkon, konsol, taban, tavan, çatı ve pencere/duvar birleşimleri ısı köprüsü
oluşmayacak şekilde yalıtılır. Mevcut binalarda ısı köprülerinin
önlenememesi durumunda, ısıyı nakleden kaplama yüzeylerinde oluşan ısı köprüleri sebebiyle gerçekleşen ısı kaybı hesabı TS
EN ISO 10211-1, TS EN ISO 10211-2, TS EN ISO 14683 veya TS
EN ISO 6946 standardına göre yapılır ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının hesaplanmasında dikkate alınır.
(4) Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları dışında,
köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların, köy yerleşik alanları civarında ve mezralarda 2 kata kadar olan ve toplam döşeme alanı 100 m2’den küçük (dış havaya açık balkon,
teras, merdiven, geçit, aydınlık ve benzeri yerler hariç) yeni
binalar ile bu alanlardaki;
a) Yapı bileşenlerinin ısıl geçirgenlik katsayılarının, TS
825 standardında belirtilen yapı bileşenleri değerlerine eşit
veya daha küçük olması,
b) Toplam pencere alanının, ısı kaybeden dış duvar alanının %12’sine, eşit veya daha küçük olması
hallerinde konstrüksiyonların ve ayrıntıların mimari pro46 | 2011
jede gösterilmesi şartıyla, “ısı yalıtım projesi” yapılması gerekmez. Bu durumda yukarıdaki şartların sağlandığını gösteren bir “ısı yalıtım raporu” düzenlenmesi yeterlidir.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın bağımsız bölümleri arasındaki duvar, taban ve tavan gibi yapı elemanlarında,
R direnci en az 0,80 m2K/W olacak şekilde yalıtım uygulanır.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) Bu Yönetmelikte belirtilmeyen hususlarda TS 825 standardına uyulur.
(8) Yapı ve yalıtım malzemelerinin standarda uygunluğu
a) Yapı ve yalıtım malzemelerinin ısıl iletkenlik hesap değerleri TS 825 Ek-E’de verilmiş olup, ısı yalıtım projesi burada verilen değerlere göre hesaplanır. Bina yapımında kullanılacak yapı ve yalıtım malzemeleri için 8/9/2002 tarihli ve
24870 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği çerçevesinde, Yapı ve Yalıtım Malzemelerinin
CE veya G uygunluk işareti ve uygunluk beyanı veya belgesi
alması zorunludur.
b) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Birinci fıkra hükümleri
çerçevesinde beyan edilen ısıl iletkenlik hesap değerlerinin
TS 825 Ek-E’deki değerlerden daha küçük olması ve bu değerin hesaplamalarda kullanılmak istenilmesi halinde, beyan
edilen ısıl iletkenlik hesap değerlerinin hesaplamalarda kullanılabilmesi için, Bakanlıkça bu amaç için özel olarak görevlendirilmiş bir kuruluş tarafından, malzemenin beyan edilen
ısıl iletkenlik hesap değerlerinin belgelendirilmesi şarttır.
Eğer bu belgelendirme yapılmamış ise, hesaplamalarda, söz
konusu malzemenin beyan edilen ısıl iletkenlik hesap değeri
2011 | 47
yerine TS 825 Ek-E’deki değerleri alınır. Görevlendirilmiş kuruluşun çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.
Isı yalıtım projesi zorunluluğu
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca TS
825 standardında belirtilen hesap metoduna göre, yetkili makina mühendisi tarafından hazırlanan “ısı yalıtımı projesi”
imara ilişkin mevzuat gereğince yapı ruhsatı verilmesi safhasında tesisat projesi ile birlikte ilgili idarelerce istenir.
(2) Isı yalıtım projesinde;
a) Isı kayıpları, ısı kazançları, kazanç/kayıp oranı, kazanç
kullanım faktörü ve aylık ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının
büyüklüklerinin, TS 825 standardında verilen “Binanın Özgül Isı Kaybı” ve “Yıllık Isıtma Enerjisi İhtiyacı” çizelgelerindeki örneklerde olduğu gibi çizelgeler halinde verilmesi ve
hesaplanan yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının (Q), TS 825 standardında verilen yıllık ısıtma enerjisi (Qı) formülünden elde
edilecek olan sınır değerden büyük olmadığının gösterilmesi,
b) Konutlar dışında farklı amaçlarla kullanılan binalarda
yapılacak hesaplamalarda, binadaki farklı bölümler arasındaki
sıcaklık farkı 4 °C’den daha fazla ise ve bu binada birden fazla
bölüm için yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı hesabı yapılacaksa, bu
bölümlerin sınırlarının şematik olarak çizilmesi, sınırların ölçüleri ve bölümlerin sıcaklık değerleri üzerinde gösterilmesi,
c) Binanın ısı kaybeden yüzeylerindeki dış duvar, tavan
ve taban/döşemelerde kullanılan malzemeler, bu malzemelerin eleman içindeki sıralanışı ve kalınlıkları, duvar, tavan
ve taban/döşeme elemanlarının alanları ve “U” değerlerinin
belirtilmesi,
48 | 2011
ç) Pencere sistemlerinde kullanılan cam ve çerçevenin tipinin, bütün yönler için ayrı ayrı pencere alanlarının ve “U”
değerlerinin belirtilmesi,
d) Havalandırma tipinin belirtilmesi, mekanik havalandırma söz konusu ise, hesaplamalar ve sonuçlarının proje
raporunda belirtilmesi,
e) Isı yalıtım projesinde, binanın ısı kaybeden yüzeylerinde oluşabilecek yoğuşmanın TS 825 standardında belirtildiği
şekilde tahkik edilmesi, gerekli çizim ve hesaplamaların proje raporunda verilmesi,
f) Mevcut binaların tamamında veya bağımsız bölümlerinde yapılacak olan esaslı tamir, tadil ve eklemelerdeki uygulama yapılacak olan bölümler için, TS 825 standardında
ısıtma derece gün bölgelerine göre tanımlanmış tavsiye edilen ısıl geçirgenlik katsayılarına eşit veya daha küçük olduğunun gösterilmesi,
g) Mevcut binalarda yapılacak olan esaslı tamir, tadil ve
eklemelerde, uygulamanın yapılacağı yüzeylerde oluşabilecek yoğuşmanın TS 825 standardında belirtildiği şekilde tahkik edilmesi, gerekli çizim ve hesaplamaların raporlanması
hususunda bilgiler bulunmalıdır.
Mekanik tesisat yalıtımı esasları
MADDE 11 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binaların
ısıtma, soğutma, havalandırma ve klima gibi enerji kullanımını etkileyen tesisatlarında kullanılan borular, kollektörler
ve bağlantı malzemeleri, vanalar, havalandırma ve iklimlendirme kanalları, sıhhi sıcak su üreticileri ve depolama üni2011 | 49
teleri, yakıt depoları ve diğer mekanik tesisat ekipmanları,
ısı köprüsüne yol açmayacak şekilde ve yüzey sıcaklığı ile iç
ortam sıcaklığı arasında 5°C’den fazla fark ve yüzeyde yoğuşma olmayacak şekilde yalıtılır.
(2) Mekanik tesisat yalıtım hesaplamaları ve uygulamalarında aşağıda belirtilen hususlara uyulur.
a) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
b) Mekanik tesisatta meydana gelen ısı kayıp ve kazançları prEN ISO 12241:2008 standardına göre hesaplanır.
c) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
ç) Şartlandırılan mekanların içerisinde yer alan kanallar, ısıl
direnci 0,6 m2K/W’dan küçük olmayacak şekilde yalıtılır. Diğer mekanlarda yer alan ve yalıtılması gereken kanalların ısıl
direnci 1,2 m2K/W’dan küçük olmayacak şekilde yalıtılır.
d) Mekanik tesisat boru ve klima kanalı montajları, boruların ve kanalların birbirleri arasındaki mesafeler ile tavan,
taban ve duvarlar arasındaki mesafeleri, hesaplamaları yapılan yalıtım kalınlıklarının uygulanmasına engel olmayacak
şekilde yapılır. Boruların ve klima kanallarının askıya alınmaları ile kalıcı veya sabit mesnetle desteklemelerinde ısı kayıplarının ve ısı köprülerinin oluşmasına izin verilmez.
(3) Soğuk su ve soğutma tesisatlarındaki borular ve soğuk
akışkan taşıyan klima kanalları, ısı kazançları ve yoğuşma
riskini önlemeye yönelik olarak iki ayrı hesaplama yöntemi
sonucunda elde edilen en büyük kalınlık değeri esas alınarak
dıştan yalıtılır. Yoğuşmanın ve korozyonun önlenebilmesi
için yapılan hesaplamalarda, borunun ve kanalın yüzey sı50 | 2011
caklığının, çiğ noktası sıcaklığının altına düşmemesini sağlayan yalıtım kalınlığı gözönünde bulundurulur. Soğuk su
ve soğutma tesisatlarındaki borular ve soğuk akışkan taşıyan
klima kanalları açık gözenekli ısı yalıtım malzemeleri kullanılması durumunda, yoğuşmanın engellenmesi için dıştan
buhar kesici bir malzeme ile kaplanır.
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
Asgari hava sirkülasyonu ve sızdırmazlık
MADDE 12 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Binalarda, derzler de dâhil olmak üzere, ısı geçişinin
olabileceği yüzeylerde, kesitlerde ve/veya şaftlarda sürekli
hava geçirmeyecek şekilde sızdırmazlık sağlayacak ve hava
geçişine engel olacak uygun malzemeler kullanılır. Binalarda
iç hava kalitesini bozmayacak şekilde gerekli kontrollü temiz
hava girişi sağlanır.
(2) Bina sızdırmazlık hesaplarında bina kat sayısına bağlı
olarak; dış pencerelerden, balkon kapılarından ve çatı pencerelerinden kaynaklanan sızıntılar için TS EN 12207 Standardında verilen derz geçirgenlik değerleri kullanılır. Mekanik
havalandırma sistemi bulunan yalıtımlı binalarda, iç ve dış
ortamlar arasında 50 Pascal basınç farkı için hesaplarda kullanılacak hava değişim sayıları TS EN 13465 Standardından
alınır.
2011 | 51
BEŞİNCİ BÖLÜM
Isıtma ve Soğutma Sistemleri Tasarım ve Uygulama
Esasları
Isıtma sistemleri tasarım esasları
MADDE 13 – (1) Isıtma sistemleri tasarımında kullanılacak olan ısıl geçirgenlik katsayıları 9 uncu maddede belirtilen
şartlara göre hesaplanarak belirlenir.
(2) Isıtma sistemi tasarım hesapları TS 2164 standardına
göre yapılır.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni binalarda; yapı ruhsatına esas olan toplam kullanım alanının 2.000 m2 ve üstünde olması halinde merkezi ısıtma sistemi yapılır.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Kullanım alanı 250 m2 ve
üstünde olan bireysel ısıtma sistemine sahip gaz yakıt kullanılan binalarda bağımsız bölümlerde veya müstakil binalarda; yoğuşmalı tip ısıtıcı cihazlar veya entegre ekonomizerli
cihazlar kullanılır.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemi
ile ısıtılan binaların bağımsız bölümlerindeki hacimlerinde
sıcaklık kontrol ekipmanları ile ısı merkezinde iç ve/veya dış
hava sıcaklığına bağlı kontrol ekipmanları kullanılır.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemli binaların bağımsız bölümlerinde sıcaklık kontrol ekipmanlarının
kullanılması durumunda, ısıtma tesisatı pompa grupları zamana, basınca veya akışkan debisine göre değişken devirli seçilir.
(7) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezi
52 | 2011
veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını
sağlayan sistemler kullanılır.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemine
sahip binalardaki ısıtma sistemi bacası kesit alanı ve yüksekliği; atık gaz kütlesi, atık gaz sıcaklığı ve gerekli atık gaz basıncına göre TS 11389 EN 13384-1, TS 11388 EN 13384-2 standartlarındaki metotlara uygun olarak hesaplanarak bulunur.
Hermetik veya yarı hermetik doğalgazlı cihazlarda, üretici
firma sistem sertifikasyonlarındaki değerler esas alınır.
(9) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalardaki kazan verimleri; katı yakıtlı kazanlarda %75’den, sıvı ve gaz yakıtlı
kazanlarda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca 5/6/2008 tarihli
ve 26897 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sıvı ve Gaz Yakıtlı Yeni Sıcak Su Kazanlarının Verimlilik Gereklerine Dair
Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen 2 yıldız (**) verim
sınıfından daha düşük olamaz.
(10) Merkezi ısıtma sistemlerinin yerleşimleri TS 2192
standardına; gaz yakıt kullanan sistemlerin yerleşimi de TS
3818 standardına göre yapılır.
(11) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (12) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sisitemlerinde sistemlerinde kullanılacak sıvı veya gaz yakıtlı cebri
üflemeli brülörlü yakma sistemlerinde;
a) Sıvı yakıtlı cebri üflemeli brülörler kullanılması halinde;
1) 100 kW’a kadar ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde tek kademeli ancak hava emiş damperi servo motor
kontrollü, iki kademeli veya oransal kontrollü,
2011 | 53
2) 100 kW-1200 kW ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde iki kademeli veya oransal kontrollü, 1200 kW ve
üstü kapasiteye sahip sistemlerde sadece oransal kontrollü,
3) 3000 kW üstü sistemlerde baca gazı oksijen kontrol sistemine sahip
brülörler kullanılır.
b) Gaz yakıtlı cebri üflemeli brülörler kullanılması halinde;
2) 100 kW-600 kW ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde iki kademeli veya oransal kontrollü 600 kW ve üstü
kapasiteye sahip sistemlerde sadece oransal kontrollü,
3) 3000 kW üstü sistemlerde baca gazı oksijen kontrol sistemine sahip brülörler kullanılır.
(13) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) 500 kW ve üstü kapasiteye sahip kazanların kullanıldığı sistemlerde su yumuşatma
veya şartlandırma veya her iki sistem birlikte kurulur.
(14) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (15) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) Isıtma sistemleri uygulama esasları
MADDE 14 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Isıtma
merkezinde yakıt türüne göre gerekli olan temiz havanın
sağlanması ve egzost havasının atılabilmesi için gerekli havalandırmanın sağlanması gerekir.
2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Sıvı, gaz ve katı yakıtlı
merkezi ısıtma sistemlerinde her işletme döneminin başlan54 | 2011
gıcında ve yılda en az bir kez olmak üzere baca gazı analizi
ve sistem bakımı yaptırılır. Sistem performansını da ihtiva
eden bir rapor hazırlanarak gerektiğinde ilgili mercilere sunulmak üzere saklanır.
3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemlerinde, baca gazı sıcaklığının işletmeci veya yönetici tarafından izlenebilmesi için kalibrasyonu yapılmış baca gazı termometresi kullanılır.
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (5) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (7) Mevcut merkezi ısıtma sistemli binaların bağımsız
bölümlerinde sıcaklık kontrol ekipmanlarının kullanılması
durumunda, ısıtma tesisatı pompa grupları zamana, basınca
veya akışkan debisine göre değişken devirli seçilir.
(8) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Atık gaz ile ısı kaybı sınır
değerleri, 13/1/2005 tarihli ve 25699 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen sınır değerleri aşamaz.
(9) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda ısıtılan mahallerin iç ortam sıcaklığı 15°C’nin
altına düşmeyecek şekilde tedbir alınır.
Soğutma sistemleri tasarım esasları
MADDE 15 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Soğutma
ihtiyacı 250 kW’dan büyük olan konut dışı binalarda merkezi
soğutma sistemi tasarımları yapılır.
(2) Soğutma sistemlerin tasarımında seçilecek olan soğu2011 | 55
tucu akışkanların TS EN 378 serisi standardlarına uygun olması gerekir.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) Soğutma sistemleri uygulama esasları
MADDE 16 – (1) Soğutma sistemlerinin işletme karakteristliklerine ve enerji ekonomisine göre ayarlarının doğru
yapılması gerekir.
(2) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) ALTINCI BÖLÜM
Havalandırma ve İklimlendirme Sistemleri Tasarım ve
Uygulama Esasları
Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri tasarım esasları
MADDE 17 – (1) Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri tasarımında TS 3419 ve ilgili Avrupa Standartlarına uyulur.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) İçerisinde insan bulunan
ve ısıtma döneminde içeri üflenen havanın nemlendirilmesi
öngörülmüş binalarda, üflenen havanın mutlak nemini 1 kilogram kuru hava için 10 gram veya daha az düzeyde ayarlayabilen kalibrasyonu akredite edilmiş bir kuruluş tarafından
yapılmış kontrol cihazı kullanılır.
56 | 2011
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Konut dışı amaçlı kullanılan binalarda;
a) Bir mekânındaki özel mekanik havalandırma sistemi,
mekânda insanların bulunmadığı zamanlarda mekânın minumum iç hava kalitesini sağlayacak şekilde otomatik sistem
ile donatılır.
b) İklimlendirme sistemlerinde oda sıcaklığı ayar düzenekleri kullanılır.
c) Mahal bazında değişken hava debisi kontrolü yapılan
iklimlendirme sistemlerinde, sisteme bağlı fanların değişken
debili olması sağlanır.
(5) İklimlendirme sistemleri değişken insan yüküne bağlı
olarak değişken hava debili çalışacak şekilde iç hava kontrolü
sağlayacak mekanik tesisatla donatılır.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(8) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(9) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(10) Yeni yapılacak binaların 500 m3/h ve üzeri hava debili havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde, ısı geri
kazanım sistemlerinin tasarımları yapılarak, yaz ve kış çalışma şartlarında minimum %50 verimliliğe sahip olması,
ilk yatırım ve işletme masrafları ile birlikte enerji ekonomisi
göz önüne alındığında avantajlı olması durumunda ısı geri
kazanım sistemleri yapılması zorunludur. Bu sistemler geçiş
mevsimleri için by-pass düzeneğine sahip olmalıdır.
2011 | 57
(11) Yeni yapılacak binalar için onuncu fıkrada belirtilen
çalışmanın tasarım aşamasında rapor halinde proje müellifi
tarafından ilgili idarelere sunulması zorunludur.
(12) Binalardaki ısıl konfor memnuniyetinin ve enerji performansının arttırılması için gerekli kriterler EN 7730 ve TS
2164 standarlarına göre belirlenir.
(13) Klima santrallerinin sızıntı, ısı köprüsü ve ısı transfer
katsayısının EN 1886 standardına uygun olması gerekir.
Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri uygulama
esasları
MADDE 18 – (1) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin işletme ve bakımında TS 5895’e uyulur.
(2) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin yerleşimlerinde TS 3420 ve ilgili Avrupa Standardlarına uyulur.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) Hava kanalları sızıntı limitleri TS EN 1507 ve TS EN
12237’ye göre belirlenir ve raporlanır.
(6) Klima santrallerinde kullanılan filtre sistemleri üreticisi tarafından belirtilen sürelerde temizletilir veya değiştirilir
ve bu durum raporlanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Sıhhi Sıcak Su Hazırlama ve Dağıtım Sistemleri
Sıhhi sıcak su hazırlama ve dağıtım sistemleri
MADDE 19 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binalarda
58 | 2011
sıhhi sıcak su sistemlerinin düzenlenmesi hususunda TS EN
14336’ya uyulur.
(2) Sıhhi sıcak su sistemlerinin yıllık enerji ihtiyacının belirlenmesi için gerekli hesaplamalar prEN 15316-3-1’de verildiği şekilde yapılır.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yapı ruhsatına esas olan
kullanım alanı 2000 m2’nin üzerindeki oteller, hastaneler,
yurtlar gibi konaklama amaçlı konut harici binalar ile spor
merkezlerinde merkezi sıhhi sıcak su sisteminin planlanması
şarttır.
(4) Bağımsız bölümlerde kullanılan bireysel sıhhi sıcak su
hazırlama ekipmanlarının TS EN 26 standardında, merkezi
sıhhi sıcak su hazırlama ekipmanlarının da TS EN 89 standardında belirtilen ısıl performansa sahip olması gerekir.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi kullanım sıhhi
sıcak su hazırlama amaçlı planlanan ve sıcak su depolanan
sistemlerde, sıhhi sıcak suyun sıcaklığı 60°C geçmeyecek tasarımlar yapılır. Ancak lejyonella etkisi olmaması için depolanan sıhhi sıcak su sistemlerinde en az haftada 1 saat boyunca su sıcaklığı en az 60°C sıcaklıkta tutulur.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi sıhhi sıcak su
hazırlama sistemlerinde merkezi plakalı eşanjör kullanılması durumunda, depolama sistemi olarak akümülasyon tankı
kullanılır.
sistemlerinde, duvar içinde kalan tesisat da dahil olmak üze2011 | 59
re cihaz, depo ve dağıtım hatları yüzey sıcaklığı ortam sıcaklığının 5°C üzerine çıkmayacak şekilde yalıtılır ve her yıl bina
işletmecisi tarafından kontrol ettirilerek raporlanır.
(10) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Sıhhi sıcak suyun ısı
kapasitesi minimum kazan modülasyon çalışma alt sınırının
altında kalması halinde yaz kullanımına yönelik ayrı bir sıcak su kazanı tesis edilir.
(11) Konaklama amaçlı binalarda ısıtma sisteminde buhar
kullanıyor ise, sıcak su üretiminde ani çabuk ve kolay sıcak su
üreten sıcak su depolama ihtiyacı olmayan sistemler kullanır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Otomatik Kontrol
Otomatik kontrol
MADDE 20 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Sıvı ve
gaz yakıtlı kazanlarda yanma kontrolü için otomatik kontrol
sistemleri tesis edilir.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma, iklimlendirme ve/veya soğutma sistemine sahip binalar, her odanın sıcaklığını ayrı ayrı düzenleyecek otomatik cihazlarla
donatılır. Konut olarak kullanılan binalar hariç olmak üzere
binalarda, birbirinden ayrı mekânların farklı iç sıcaklıklara
ayarlanabilmesine imkân sağlayacak merkezi otomatik kontrol sistemi kurulur.
sahip konut olarak kullanılan binalarda cihazlar, en az gidiş
60 | 2011
suyu kontrolü ve dış hava kompanzasyonu yapacak otomatik kontrol sistemleri ile donatılır.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi iklimlendirme
sistemi olan binalarda, ayarlanan değerleri kontrol edecek
otomatik kontrol sistemi bulunması şarttır. Ticari binalarda
bu cihazların, ayar değerlerine çekilmesinin yanında zamana
göre de kontrol edebilmesi gerekir.
(5) Konut olarak kullanılan binalar hariç olmak üzere binalarda, aydınlatma kontrolü zamana, gün ışığına ve kullanıma göre yapılır.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) 10.000 m2’nin üzerinde
olan ve merkezi ısıtma, soğutma, iklimlendirme sistemi ve
aydınlatma sistemleri birlikte bulunan binalarda bilgisayar
kontrollü bina otomasyon sistemi tesis edilir.
(7) Sıhhi sıcak su tesislerinde kullanılacak olan sirkülasyon pompaları, otomatik çalışmayı sağlayacak ekipmanlarla
donatılır.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni yapılacak binalarda aydınlatma, ısıtma, soğutma ve sıhhi sıcak su ihtiyacı için
kullanılan enerjilerin ayrı ayrı ölçülmesine imkân sağlayacak
tasarımlar yapılır ve buna uygun ölçüm ve izleme sistemleri
tesis edilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Elektrik Tesisatı ve Aydınlatma Sistemleri
Elektrik tesisatı ve aydınlatma sistemleri
2011 | 61
MADDE 21 – (1) Binanın toplam enerji tüketimi içerisindeki aydınlatma enerjisi payının hesaplanmasında EN 15193
standardında verilen hesap yöntemi kullanılır.
(2) Binalarda gün ışığından azami derecede faydalanmak
ve gereksiz yapay aydınlatmadan kaçınmak için;
a) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Erişimi kolay el ile kontrol edilen anahtarlardan,
b) Gün ışığından faydalanma imkanı olan yerlerde, gün
ışığı ile bağlantılı foto elektrikli anahtarlar ile telefon, kızıl
ötesi, sonik ve ultrasonik kontrollü uzaktan kumandalı anahtarlardan,
c) Mahalde kimse olmadığında mekanın boş olduğunu algılayabilen ve yapay aydınlatmayı kapatan otomatik anahtar
ve sistemlerden,
ç) Zaman ayarlı anahtarlardan
biri veya bir kaçı kullanılır.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Çalışma saatleri boyunca
devamlı aydınlatma gerektiren binalarda zaman ayarlı veya
gün ışığı ile bağlantılı foto elektrikli anahtarlar kullanılır.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binalarda kullanılan genel aydınlatma lambalarının özellikleri EK-2’de verilen tabloya göre olur.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Konut amaçlı kullanılan
binalar dışındaki diğer binalarda, içerisinde insan bulunduğu
zamanlarda dâhi; idari personelin yetkisinde olan her türlü
mahallin, aydınlatmanın açılmasına ve kapatılmasına imkân
veren bir cihaza sahip olması gerekir. Bu cihaz, söz konusu
62 | 2011
mekân içerisinde yer almıyor ise, mekândaki aydınlatma durumunun kumanda noktasından görülmesine imkân vermesi
gerekir. Sportif amaçlı ve çok amaçlı salonlar gibi farklı aydınlatma seviyelerinin söz konusu olduğu, en az iki ve daha
çok farklı kullanım mahallerinin bulunduğu binalarda, temel
aydınlatma seviyesini yalnızca yetkili personelin artırmasına
imkân verecek biçimde tedbirler alınır.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Aynı mekân içerisinde,
bir pencere boşluğuna 5 metreden daha yakın olan yapay aydınlatmalı noktalarının her birindeki toplam kurulu güç 200
W’ı aştığında, bu noktalar diğer aydınlatma noktalarından
bağımsız olarak kumanda edilir.
(7) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Doğal aydınlatma yeterli
olduğunda, zaman ayarlı veya insan mevcudiyetini algılayan
cihaz ile yapay aydınlatmanın otomatik olarak devreye girmemesi gerekir.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binalarda elektrik enerjisinin verimli kullanılması amacıyla;
a) Özel durumlar olmadıkça akkor flamanlı lambaların
kullanılmaması, renk sıcaklığının önemli olmadığı durumlarda A ve B sınıfı elektronik balastlı tüp biçimli fluoresan,
kompakt tip fluoresan veya sodyum buharlı lambaların tercih edilmesi,
b) Enerji tüketimi yüksek olan dekoratif aydınlatma gereçlerinin genel aydınlatma amaçlı kullanılmaması,
c) Çalışma alanlarında yeterli aydınlık seviyesini sağlayacak armatür seçiminin ve dağılımının yapılması,
ç) Yapılabilirliği uygun olan mekânlarda, hareket, ısı veya
2011 | 63
ışık duyarlı ekipmanların kullanılması, özellikle merdiven
boşluklarında ve çalışma ortamlarında bulunan tuvalet, lavabo, koridor gibi mekânlarda sensörlü lambaların kullanılması ve gereksiz kullanımların önüne geçilmesi,
d) Daha az sayıda armatür ve dolayısıyla daha az elektrik
tüketimiyle istenen aydınlık seviyelerine ulaşmayı sağlayacağı için, açık renk mobilya ve duvar renkleri tercih edilmesi,
e) Armatürlerin verimlerini ve odalardaki aydınlık seviyesini artırmak için aydınlatma gereçlerinin periyodik olarak
temizlenmesi gerekir.
(9) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Konut harici binaların
aydınlatma enerjisi ihtiyacı belirlenirken binanın iç aydınlatma yüküne ilaveten, güvenlik aydınlatması hariç olmak üzere, binanın dış aydınlatma yükü de dikkate alınır.
(10) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Farklı aydınlatma seviyelerinin söz konusu olduğu mahallerin bulunduğu konut amaçlı
kullanılan binalar dışındaki binalarda, asgari aydınlatma seviyesini yalnızca yetkili personelin artırmasına imkân verecek sistemler tesis edilir.
(11) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binaların elektrik tesisatı,
4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine ve ilgili mevzuat hükümlerine göre projelendirilir ve uygulanır.
(12) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Konut harici binaların elektrik sistemlerinde; konu ile ilgili yönetmeliklere uygun olarak
merkezi ve/veya lokal düzeyde güç kompanzasyonu yapılır.
64 | 2011
ONUNCU BÖLÜM
(Değişik bölüm başlığı:RG-1/4/2010-27539)
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı, Isı Pompası ve Kojenerasyon Sistemleri
Yenilenebilir enerji kaynaklarının, ısı pompası, kojenerasyon ve mikrokojenerasyon sistemlerinin kullanımı (Değişik başlık:RG-1/4/2010-27539)
MADDE 22 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni yapılacak olan ve yapı ruhsatına esas kullanım alanı yirmibin
metrekarenin üzerinde olan binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi
ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen karşılanması amacıyla,
yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı, hava, toprak veya
su kaynaklı ısı pompası, kojenerasyon ve mikrokojenerasyon
gibi sistem çözümleri tasarımcılar tarafından projelendirme
aşamasında analiz edilir. Bu uygulamalardan biri veya birkaçı, Bakanlık tarafından yayımlanan birim fiyatlar esas alınmak suretiyle hesaplanan, binanın toplam maliyetinin en az
yüzde onuna karşılık gelecek şekilde yapılır.
(2) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) Güneş enerjisi toplayıcıları kullanımında TS EN 129751 ve TS 3817’e uyulur.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
2011 | 65
Kojenerasyon sistemleri
MADDE 23 – (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
ONBİRİNCİ BÖLÜM
İşletme, Periyodik Bakım ve Denetim
İşletme ve periyodik bakım (Değişik başlık: RG-1/4/201027539)
MADDE 24 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın
enerji kullanan sistemlerinin işletmecisi, Bakanlık tarafından
belirlenecek usûl ve esaslara göre ilgili meslek odaları tarafından düzenlenecek olan eğitimlere katılarak belge alır.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmelik kapsamında binanın enerji performansını etkileyen mimari, mekanik, elektrik ve aydınlatma gibi sistemlerin verimlilikleri ile
ilgili konularda yapılması gerekli bakımlar, testler ve bunların peryotları, ilgili idare tarafından onaylanmak üzere tasarım aşamasında hazırlanan raporda tanımlanır. Bu testlerin
zamanında ve uygun şekilde yapılmasından ve binanın tasarım aşamasındaki enerji performansının altına inmeyecek
şekilde işletilmesi için gerekli bakım ve onarım ve tadilatların
yapılmasından bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/
veya enerji yöneticisi sorumludur.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Periyodik bakımlar kapsamında gerekli tedbirlerin alınmasıyla sistem veya ekipman verimlerinin
tasarım değerinden daha düşük bir değerde olmaması sağlanır.
66 | 2011
(4) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Peryodik bakım ve testlere
ilişkin diğer usûl ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak tebliğ ile belirlenir.
Denetim yapacak kurum ve kuruluşlar
MADDE 24/A – ) (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik kapsamında, binanın enerji tüketen
ekipmanlarının, ilgili raporlarda belirtilen periyodik bakımlarının yapılması ile ilgili denetimler Bakanlık veya Bakanlık
tarafından yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından
yapılır.
(2) Denetim yapacak kurum ve kuruluşlara bu Yönetmeliğin uygulaması ile ilgili olarak Bakanlıkça tebliğle belirlenen
eğitim kriterlerine göre eğitim verilir.
(3) Denetim yapacak kurum ve kuruluşlar, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetleri bakımından Bakanlığa karşı sorumludur. Bakanlık, bu kuruluşların Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini izler ve gerektiğinde denetler.
(4) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yapı
ruhsatı alınan binalara yönelik olarak, yapı kullanma izin
belgesi verilmesinden sonra Bakanlık tarafından yapılan
veya yaptırılan denetimlerde enerji kimlik belgesinin gerçeğe
aykırı düzenlendiğinin veya binanın enerji tüketimi bakımından düzenlenen belgeye uygun olmadığının tespit edilmesi
halinde, bina, en geç bir yıl içinde projesine ve yapı kullanma
izin belgesi verilmesine esas olan enerji kimlik belgesindeki
özellikleri sağlayacak hale getirilir. Bu konuda, binayı inşaa
eden veya ettiren gerçek veya tüzel kişi sorumludur.
2011 | 67
ONİKİNCİ BÖLÜM
Enerji Kimlik Belgesi, Enerji Kimlik Belgesinde
Bulunması Gereken Bilgiler ve Enerji Kimlik Belgesi
Vermeye Yetkili Kuruluşlar
Enerji kimlik belgesi düzenlenmesi (Değişik başlık: RG1/4/2010-27539)
MADDE 25 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji
Kimlik Belgesi düzenlenirken Bakanlık tarafından tebliğ ile
yayımlanan hesaplama yöntemi kullanılır.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesi düzenleme tarihinden itibaren 10 yıl süre ile geçerlidir.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgesi, Ek3’deki formatta ve muhtevatta düzenlenir.
(4) Enerji Kimlik Belgesi, enerji kimlik belgesi vermeye
yetkili kuruluş tarafından hazırlanır ve ilgili idarece onaylanır. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesinin
ayrılmaz bir parçasıdır.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesi,
yeni ve mevcut binalar için 26 ncı maddede belirtilen bilgileri
ihtiva edecek şekilde düzenlenir.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesinin
bir nüshası bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/veya
enerji yöneticisince muhafaza edilir, bir nüshası da bina girişinde rahatlıkla görülebilecek bir yerde asılı bulundurulur.
68 | 2011
binanın yıllık birincil enerji ihtiyacının değişmesine yönelik
herhangi bir uygulama yapılması halinde, bu Yönetmeliğe
uygun olacak şekilde bir yıl içinde yenilenir.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesinin,
binanın tamamı için hazırlanması şarttır. Ayrıca, isteğe bağlı olarak, kat mülkiyetini haiz her bir bağımsız bölüm veya
farklı kullanım alanları için ayrı ayrı düzenlenebilir.
(9) Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı ve
bağlı kuruluşları, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı binaları ile mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı
1.000 m2’den az olan binalar için Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
(10) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(11) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(12) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(13) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgesi BEP-TR
kullanılmak suretiyle düzenlenir. BEP-TR’ye erişim yetkisi,
enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlara verilir.
Ancak, bu yetki, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluş adına, düzenlenen eğitimlere katılmak suretiyle enerji
kimlik belgesi düzenlemek üzere Bakanlık tarafından sertifikalandırılan gerçek kişiler tarafından kullanır. Bu kişilerin
çalışmakta olduğu kuruluşlardan ayrılmaları ve enerji kimlik
belgesi düzenlemeye yetkili bir başka kuruluşta çalışmaları
halinde, ayrıca eğitim ve sertifikalandırma programına katılmalarına gerek olmaksızın, çalışmakta olduğu kuruluşun
yazılı isteği üzerine BEP-TR’ye erişim hakkı tanınır.
(14) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgelerinin
2011 | 69
düzenlenmesinden, yetkili kuruluşun ilgili personeli ve yetkili kuruluş adına kuruluşun sahibi veya yöneticisi müteselsilen sorumludur.
(15) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binalar veya bağımsız bölümlere ilişkin alım, satım ve kiraya verme ile ilgili iş ve işlemlerde enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olması şartı aranır. Binanın veya bağımsız bölümün satılması veya kiraya
verilmesi safhasında, mal sahibi enerji kimlik belgesinin bir
suretini alıcıya veya kiracıya verir.
Enerji kimlik belgesinde bulunması gereken bilgiler
MADDE 26 – (1) Enerji Kimlik Belgesinde, binanın enerji
ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi/etkenliği ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgilerle birlikte;
a) Bina ile ilgili genel bilgiler,
b) Düzenleme ve düzenleyen bilgileri,
c) Binanın kullanım alanı (m2),
ç) Binanın kullanım amacı,
d) Binanın ısıtılması, soğutulması, iklimlendirmesi, havalandırması ve sıhhi sıcak su temini için kullanılan enerjinin
miktarı (kWh/yıl),
e) Tüketilen her bir enerji türüne göre yıllık birincil enerji
f) Binaların kullanım alanı başına düşen yıllık birincil
enerji tüketiminin, A ile G arasında değişen bir referans ölçeğine göre sınıflandırılması,
g) Nihai enerji tüketiminin oluşturduğu sera gazlarının
kullanım alanı başına yıllık miktarı (kg CO2/m2-yıl),
70 | 2011
ğ) Binaların kullanım alanı başına düşen yıllık sera gazı
salımının, A ile G arasında değişen bir referans ölçeğine göre
sınıflandırılması (kg CO2/m2-yıl),
h) Binanın aydınlatma enerjisi tüketim değeri,
ı) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Birincil enerji tüketimine
göre, enerji sınıfı,
i) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Nihai enerji tüketimine
göre, CO2 salımı sınıfı
j) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binanın yenilenebilir enerji
kullanım oranı gösterilir.
Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlar
MADDE 26/A – (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bakanlık, Enerji Kimlik Belgesi düzenlemeye yetkili
kuruluşlarda görevli olan mühendis ve mimarların bu Yönetmeliğin uygulaması ile ilgili eğitim ve eğitim sonunda
yapılacak sınav kriterlerini tebliğ ile yayımlar. Eğitimler, Bakanlık ile Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün
yetkilendirdiği üniversite, meslek odaları ve ilgili kurum ve
kuruluşlarla yapılacak protokole göre bu kuruluşlarca yapılır. Yapılan eğitimler sonunda Bakanlık tarafından yapılacak
veya yaptırılacak sınavda yüz üzerinden en az yetmiş puan
alanlara enerji kimlik belgesi düzenlemek üzere yetki belgesi
verilir.
(2) Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşların, enerji kimlik belgesi düzenlemek üzere yetkilendirilmiş
personele sahip olması şarttır.
(3) Bünyesinde enerji kimlik belgesi düzenlemek üzere
yetki belgesi almış olan ve meslek odalarından alınmış Ser2011 | 71
best Müşavir Mühendis belgesine sahip olan mühendis veya
mimar bulunduran tüzel kişiler, yeni yapılacak olan binalara
Enerji Kimlik Belgesi Vermeye Yetkili Kuruluş sayılır.
yetki belgesi almış mühendis veya mimar bulunduran Enerji Verimlilik Danışmanlık Şirketleri, mevcut binalara Enerji
Kimlik Belgesi Vermeye Yetkili Kuruluş sayılır.
(5) Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlar,
meslekî sorumluluk sigortası yaptırır.
(6) Enerji Kimlik Belgesi Vermeye Yetkili Kuruluşlar dışındaki diğer kurum ve kuruluşlarca verilecek olan Enerji
Kimlik Belgesi ve ilgili raporlar geçersiz sayılır. Bu belge ve
raporlar ilgili idarelerce onaylanmaz.
(7) Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşların
bu belgelerin düzenlenmesi ile ilgili faaliyetlerinin denetimi
Bakanlık tarafından yapılır veya yaptırılır. Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili olanların yetkilerini kötüye kullandıklarının veya gerçeğe aykırı belge düzenlediklerinin tespit edilmesi halinde, durum, Bakanlık tarafından Elektrik İşleri Etüt
İdaresi Genel Müdürlüğüne ve ilgili meslek odasına bildirilir
ve haklarında yapılacak inceleme ve soruşturma sonuçlanana kadar bunların enerji kimlik belgesi düzenleme yetkileri
askıya alınır. Bakanlık tarafından yapılan bildirimler neticesinde, Serbest Müşavir ve Mühendis belgesi veya Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında yetki belgeleri iptal edilenlerin
veya belgeleri bir yıl içinde üç defa askıya alınanların enerji
kimlik belgesi düzenleme yetkileri, bir daha verilmemek üzere Bakanlık tarafından iptal edilir.
72 | 2011
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yıllık Enerji İhtiyacı
Yıllık enerji ihtiyacı
ısıtma, soğutma, aydınlatma ve sıhhi sıcak su konularındaki
enerji ihtiyaçları öncelikli olmak üzere, yıllık enerji ihtiyacının hesaplanması ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlık tarafından
Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile belirlenir.
(2) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) (Ek:RG-1/4/2010-27539) BEP-TR yöntemine göre enerji
kimlik belgesi alacak olan yeni binalar D sınıfı ve daha fazla
enerji tüketimine ve CO2 salımına sahip olamaz.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 28 – (1) 9/10/2008 tarihli ve 27019 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
EK MADDE 1 – (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik kapsamında ihtiyaç duyulan binanın
soğutma enerjisi ve aydınlatma enerjisi ihtiyacı hesabı ile il2011 | 73
gili standartlar, TSE tarafından çıkarılır
Standardların belirlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1 – (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
Tebliğlerin çıkarılması
GEÇİCİ MADDE 2 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik kapsamında ihtiyaç duyulan enerji performansı hesaplama yöntemleri ile ilgili konulardaki tebliğler, Bakanlık tarafından, 1/7/2010 tarihine kadar çıkartılır.
Mevcut binalara enerji kimlik belgesi verilmesi (Değişik
başlık:RG-1/4/2010-27539)
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Mevcut binalar ve inşaatı devam
edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde
Enerji Kimlik Belgesi düzenlenir.
Enerji Kimlik Belgesi Verilmesi
GEÇİCİ MADDE 4 – (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmeliğin 25 inci maddesi 1/7/2010 tarihine
kadar uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 29 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihten bir
yıl sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 30 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık
ve İskan Bakanı yürütür.
74 | 2011
2011 | 75
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi
Sayısı
5/12/2008
27075
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Mevzuatın
Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi
Sayısı
1. 1/4/2010
27539
2. EK-1 (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
Yüksek Basınçlı Sodyum
Bütün çeşitleri ve sınıfları.
Metal Halojenur
Endiksiyon Aydınlatmalı
Boru Şeklinde Fleurosan
26 mm çapında (T8) lambalar,16
mm çapında (T5) ve 11 W
üzerinde sınıflandırılmış yüksek
verimli kumanda dişlisine sahip lambalar ve(T12) lineer 2400 mm
uzunluğunda fleurosan lambalar.
Kompakt Fleurosan
11W üzerindeki bütün sınıfları
ve enerji verimliliği 50 lümen/
devreWatt’tan büyük olan bütün
çeşit ve sınıfları.
Diğer
Lambanın enerji verimliliği 50
lümen/devreWatt ‘tan büyük olan
bütün çeşit ve sınıfları.
76 | 2011
EK-2 Genel Aydınlatma İçin Uygun Aydınlatma Kaynakları
K-3 (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
EK- 3 Binalar İçin Düzenlenecek Olan Enerji Kimlik Belgesi
EK- 4a (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
EK- 4b (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
EK- 5a (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
EK- 5b (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
EK- 6 (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
EK- 7 (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
EK- 8a BEP ile ilgili Türk Standardları Listesi
Binalarda Isı Yalıtım
2008
TS EN ISO 10211-1
Bina İnşaatlarında Isıl Köprüler - Isı
Akışları ve Yüzey Sıcaklıkları - Bölüm
1: Genel Hesaplama Metotları
2000
TS EN ISO 10211-2
Bina Yapımında Isıl Köprüler- Isı
Akışlarının ve Yüzey Sıcaklıklarının
Hesaplanması- Bölüm 2: Doğrusal Isıl
Köprüler
2001
TS EN ISO 14683
Bina İnşaatı-Isıl Köprüler-Lineer Isıl
Geçirgenlik-Basitleştirilmiş Metot ve
Hatasız Değerler
2000
TS 825
2011 | 77
Yapı bileşenleri ve yapı elemanları - Isıl
direnç ve ısıl geçirgenlik hesaplama
metodu
2007
TS EN 12207
Pencereler ve kapılar - Hava
geçirgenliği - Sınıflandırma
2004
TS EN 13829
Binaların Isıl Performansı- Binaların
Hava Geçirgenliğinin Tayini- Fan
Basıncı Altında Tutma Deneyi
2001
Kalorifer Tesisatı Projelendirme
Kuralları
1983
TS 11389 EN
13384-1
Bacalar – Isı ve akışkan dinamiği
hesaplama metotları – Bölüm 1: Tek
ısıtma tertibatına bağlı bacalar
2006
TS 11388 EN
13384-2
Bacalar – Isı ve akışkan dinamiği
hesaplama metotları – Bölüm 2: Birden
çok ısıtma tertibatına bağlı bacalar
2006
TS 2192
Kalorifer Tesisatı Yerleştirme Kuralları
1976
TS EN 378-1
Soğutma sistemleri ve ısı pompaları Güvenlik ve çevre kuralları - Bölüm 1:
Temel kurallar, tarifler, sınıflandırma
ve seçim kriterleri
2007
TS EN ISO 6946
TS 2164
78 | 2011
TS EN 378-2
Soğutma sistemleri ve ısı pompaları Güvenlik ve çevre kuralları- Bölüm 2:
Tasarım, yapım, deney, işaretleme ve
dokümantasyon
2004
TS EN 378-3
Soğutma Sistemleri ve Isı Pompaları Güvenlik ve Çevre Kuralları- Bölüm 3:
Tesis Yeri ve Personel Koruma
2002
TS EN 378-4
Soğutma Sistemleri ve Isı PompalarıGüvenlik ve Çevre Kuralları- Bölüm
4: İşletme, Bakım, Onarım ve Geri
Kazanım
2001
TS 3419
Havalandırma Ve İklimlendirme
Tesisleri - Projelendirme Kuralları
2002
TS 5895
Merkezi Klima (İklimlendirme) ve
Havalandırma Tesislerinin İşletme ve
Bakım Kuralları
1998
TS 3420
Havalandırma ve İklimlendirme
Tesislerini Yerleştirme Kuralları
1979
TS EN 1507
Havalandırma-Binalarda-Kanal
Şebekesi-Dikdörtgen Enkesitli Sac
Metal Hava Kanalları-Dayanım ve
Sızdırmazlık-Özellik ve Deneyler
2006
2011 | 79
TS EN 12237
Binalarda havalandırma – Kanal
şebekesi – Dairesel sac metal kanallar –
Dayanım ve sızdırmazlık
2006
TS EN 14336
Isıtma sistemleri - Binalar için - Su
esaslı ısıtma sistemlerinin tesisi ve
işletmeye alınması
2007
TS EN 26
Ani Su Isıtıcılar (Şofbenler)-Gaz Yakan,
Atmosferik Brülörlü
2006
TS EN 89
Isıtıcılar – Gaz yakan – Ev tipi – Sıcak
su üretimi için depolu su ısıtıcılar
2008
TS EN 12975-1
Isıl güneş enerji sistemleri ve
bileşenleri-Güneş enerjisi kolektörleriBölüm 1:Genel Kurallar
2008
TS 3817
Güneş Enerjisi - Su Isıtma Sistemlerinin
Yapım Tesis ve İşletme Kuralları
1994
Radyatör vanaları – termostatik
–Özellikler ve deney metotları
2007
Binaların Isıl Performansı –
Meskenlerde Isıtma Amacıyla
Kullanılan Enerjinin Hesaplanması
2007
Isı Maliyet Bölüştürücüleri - Radyatör
Isı Tüketiminin Belirlenmesinde
Kullanılan - Elektrik Enerjisi İle Çalışan
1997
TS EN 215
TS EN 832
TS EN 834
80 | 2011
TS 4041
Kazanlar- Anma Isı Gücü Ve Verim
Deneyleri Esasları
1983
TS ISO 9459-1
Güneş Enerjisiyle Isıtma-Konut
Su Isıtma Sistemleri-Bölüm 1:İç
Ortam Deney Metotları Kullanılarak
Performans Değerlendirme İşlemi
1999
TS ISO 9459-2
Güneş Enerjisi Konut Su Isıtma
Sistemleri Bölüm 2: Sadece Güneş
Enerjili Sistemlerin Yıllık Performans
Tahmini Ve Sistem Performans
Karekteristikleri İçin Dış Ortam Deney
Metodu
2000
TS ISO 9459-3
Güneş Enerjisiyle Isıtma Konut Su
Isıtma Sistemleri Bölüm 3 : Güneş Ve
İlâve Isıtıcılı Sistemlerin Performans
Deneyi
1999
EK- 8b (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
EK- 8b. BEP ile ilgili Avrupa Standardları Listesi
EN 12170
Heating systems in buildings - Procedure for the preparation of documents
for operation, maintenance and use
- Heating systems requiring a trained
operator
2002
EN 12171
Heating systems in buildings - Procedure for the preparation of documents
for operation, maintenance and use
- Heating systems not requiring a
trained operator
2002
2011 | 81
EN 12828
Heating systems in buildings - Design
for water-based heating systems
2003
EN 12831
Heating systems in buildings - Method
for calculation of the design heat load
2003
EN 14336
Heating Systems in buildings - Installation and commissioning of the water
based heating systems
EN 15240
Ventilation for Buildings - Energy
performance of buildings : Guidelines
for the inspection of air-conditioning
systems.
EN 15243
Ventilation for Buildings - Calculation
of room temperatures and of load
and energy for buildings with room
conditioning systems
2007
Heating systems in buildings - Method for calculation of system energy
requirements and system efficiencies
- Part 1: General
2007
EN 15316-2-1
for calculation of system energy requirements and system efficiencies : Part
2.1: Space heating emission systems
2007
EN 15316-2-3
- Part 2-3: Space heating distribution
systems
2007
EN 15316-3-1
requirements and system efficiencies Part 3: Domestic hot water systems
2007
EN 15316-1
82 | 2011
2004
2007
EN 15316-3-2
- Part 3-2: Domestic hot water systems,
distribution
EN 15316-3-3
- Part 3-3: Domestic hot water systems,
generation
2007
EN 15316-4-3
- Part 4-3: Heat generation systems,
thermal solar systems
2007
EN 15316-4-4
building-integrated cogeneration
systems
2007
EN 15316-4-5
for calculation of system energy requirements and system efficiencies - Part
4-5: Space heating generation systems,
the performance and quality of district
heating and large volume systems
2007
EN 15316-4-6
photovoltaic systems
EN 15377-3
Design of embedded water based surface heating and cooling systems
2007
2007
2007
2011 | 83
EN 15378
Energy performance of buildings: Inspection of boilers and heating systems
EN 15217
Energy performance of buildings Methods of expressing energy performance and for energy certification of
buildings
2007
EN 12464-1
Light and lighting - Lighting of work
places - Part 1: Indoor work places
2002
EN 12464-2
Light and lighting - Lighting of work
places - Part 2: outdoor work places
2007
EN 12665
Light and lighting - Basic terms and
criteria for specifying lighting requirements
2002
EN 13032-1
Light and lighting - Measurement and
presentation of photometric data of
lamps and luminaires - Part 1 : Measurement and file format
2004
EN 13032-1/
AC:2005
Light and lighting - Measurement and
presentation of photometric data of
lamps and luminaires - Part 1 : Measurement and file format
2005
EN 13032-2
Light and lighting - Measurement
and presentation of photometric data
of lamps and lumlinaires - Part 2 :
Presentation of data for indoor and
outdoor work places
2005
EN 13032-2/
AC:2007
Light and Lighting - Measurement
and presentation of photometric
data of lamps and luminaires- Part 2
: Presentation of data for indor and
outdoor work places
2007
84 | 2011
EN 15193
Energy performance of buildings Energy requirements for lighting
2007
EN 12097
Ventilation for buildings - Ductwork Requirements for ductwork components to facilitate maintenance of
ductwork systems
2006
EN 12220
Ventilation for buildings - Ductwork
- Dimensions of circular flanges for
general ventilation
1998
EN 12236
hangers and supports - Requirements
for strength
2002
EN 12237
Ventilation for buildings - Ductwork Strength and leakage of circular sheet
metal ducts
2003
EN 12238
Ventilation for buildings - Air terminal
devices - Aerodynamic testing and
rating for mixed flow application
2001
EN 12239
devices - Aerodynamic testing and
rating for displacement flow applications
2001
EN 12589
units - Aerodynamic testing and rating
of constant and variable rate terminal
units
2001
EN 12599
Ventilation for buildings - Test procedures and measuring methods for
handing over installed ventilation and
air conditioning systems
2000
EN 12792
Ventilation for buildings. Symbols,
terminology and graphical symbols
2003
2011 | 85
EN 13030
Ventilation for buildings - Terminals - Performance testing of louvres
subjected to simulated rain
2001
EN 13053
Ventilation for buildings - Air handling units - Ratings and performance
for units, components and sections
2006
EN 13141-1
Ventilation for buildings - Performance
testing of components/ products for residential ventilation - Part 1. Externally
and internally mounted air transfer
devices
2004
EN 13141-2
Ventilation for buildings - Performance testing of components/products for
residential ventilation - Part 2. Exhaust
and supply air terminal devices
2004
EN 13141-3
residential ventilation - Part 3. Range
hoods for residential use
2004
EN 13141-4
Ventilation for buildings – Performance testing of components/products for
residential ventilation - Part 4. Fans
used in residential ventilation systems
2004
EN 13141-5
residential ventilation - Part 5. Cowls
and roof outlet terminal devices
2004
EN 13141-6
residential ventilation - Part 6. Exhaust
ventilation system packages used in a
single dwelling
2004
86 | 2011
EN 13141-7
Performance testing of components/
products for residential ventilation
- Part 7: Performance testing of a mechanical supply and exhaust ventilation
units (including heat recovery) for
mechanical ventilation systems intended for single family dwellings
2004
EN 13141-8
Ventilation for buildings - Performance testing of components/products
for residential ventilation - Part 8:
Performance testing of un-ducted
mechanical supply and exhaust ventilation units for mechanical ventilation
systems
2006
EN 13142
Ventilation for buildings – Components / products for residential
ventilation – Required and optional
performances characteristics
2004
EN 13180
ventilation for buildings - Ductwork Dimensions and mechanical requirements for flexible ducts.
2001
EN 13181
Ventilation for buildings - Terminals Performance testing of louvres subject
to simulated sand
2001
EN 13182
Ventilation for buildings - Instrumentation requirements for air velocity
measurements in ventilated spaces
2002
EN 13264
Ventilation for buildings - Terminals
- Floor mounted air terminal devices Tests for structural classification
2001
2011 | 87
Ventilation for buildings. Non metallic
ducts. Ductwork made from insulation
ductboards
2003
EN 13465
Ventilation for buildings - Calculation
methods for the determination of air
flow rates in dwellings
2004
EN 13829
Thermal performance of buildings Determination of air permeability of
buildings - Fan pressurization method
(ISO 9972:1996, modified)
2001
EN 14134
Ventilation for buildings - Performance testing and installation checks of
residential ventilation systems
2004
EN 14239
- Measurement of ductwork surface
area
2004
EN 14240
Ventilation for buildings - Chilled
ceilings - Testing and rating
2004
EN 14277
devices - Method for airflow measurement by calibrated sensors in or close
to ATD/Plenum boxes
2006
EN 14518
Ventilation for buildings - Chilled
beams - Testing and rating of passive
chilled beams
2005
EN 1505
Ventilation for buildings - Sheet metal
air ducts and fiffings with rectangular
cross section - Dimensions
1997
EN 1506
air ducts and fittings with circular
cross-section - Dimensions
EN 13403
88 | 2011
1997
EN 1507
air ducts with rectangular section - Requirements for strength and leakage
2006
EN 15239
Ventilation for buildings - Energy
performance of buildings - Guidelines
for inspection of ventilation systems
2007
EN 15242
Ventilation for buildings - Calculation methods for the determination of
air flow rates in buildings including
infiltration
2007
EN 15251
Indoor environmental input parameters for design and assessment
of energy performance of buildings
addressing indoor air quality, thermal
environment, lighting and acoustics
2007
EN 1751
devices - Aerodynamic testing of
dampers and valves
1998
EN 1886
Ventilation for buildings - Air handling units - Mechanical performance
1998
EN 24185
Measurement of liquid flow in closed
conduits - Weighing method
EN 779
Particulate air filters for general ventilation - Determination of the filtration
performance
EN ISO 5167-1
Measurement of fluid flow by means
of pressure differential devices inserted in circular cross-section conduits
running full - Part 1: General principles and requirements
EN 15232
Energy performance of buildings - Impact of Building Automation, Controls
and Building Management
2007
2011 | 89
Thermal performance of buildings
- Sensible room cooling load calculation - General criteria and validation
procedures
2007
EN ISO 13791
Thermal performance of buildings Calculation of internal temperatures of
a room in summer without mechanical
cooling - General criteria and validation procedures
2004
EN ISO 13792
Thermal performance of buildings Calculation of internal temperatures of
a room in summer without mechanical
cooling - Simplified methods
EN 15255
90 | 2011
MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU SİSTEMLERİNDE ISINMA VE SIHHİ SICAK SU
GİDERLERİNİN PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
YÖNETMELİK
Bayındırlık ve İskan Bakanlığından:
MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU
SİSTEMLERİNDE ISINMA VE
SIHHİ SICAK SU GİDERLERİNİN
PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam, Dayanak, Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; mevcut ve yeni
yapılacak birden fazla bağımsız bölüme sahip merkezî veya
bölgesel ısıtma sistemli ve sıhhî sıcak su sistemli binalarda,
ısıtma ve sıhhî sıcak su giderlerinin, bağımsız bölüm kullanıcılarına paylaştırılmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 23/6/1963 tarihli ve 634
sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 nci maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
a) Bakanlık: Bayındırlık ve İskân Bakanlığını,
b) Bağımsız bölüm: Tamamlanmış bir binanın kat, daire, büro, dükkân, mağaza, mahzen, depo ve benzeri bölümlerinden ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olan birimlerini,
2011 | 91
c) Bina: Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü, insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan,
hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapıyı,
ç) Bina sahibi: Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi,
ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edeni,
d) Bina yöneticisi: Kat Mülkiyeti Kanununa göre atanmış
e) Bina yönetim kurulu: Kat Mülkiyeti Kanununa göre
atanmış olan ve bina yönetimini sağlayan kurulu,
f) Bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketleri: Bir merkezde elde
ettikleri ısı enerjisinin ısıtma veya sıhhî sıcak su elde etmek
amacıyla bölge içindeki binalara dağıtımını, ölçüm ve satış
işlemlerini yapan şirketleri,
g) Bölgesel ısıtma sistemi: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin bölge içerisindeki binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin ısıtılmasını sağlayan sistemi,
ğ) Bölgesel sıhhî sıcak su sistemi: Bir merkezden elde edilen sıhhî sıcak suyun bölge içerisindeki binalara ve bağımsız
h) Enerji yöneticisi: Binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişiyi,
ı) Gider paylaşım belgesi: Bu Yönetmelik kapsamındaki
binaların ısı veya sıhhî sıcak su kullanım enerjisi için ödeyeceği toplam tutarın kullanım miktarlarına göre bağımsız bölümlere paylaştırıldığı belgeyi,
92 | 2011
i) Isı ölçer: Üzerine veya giriş hattına yerleştirildiği radyatör ve benzeri ısıtıcı cihazların harcadığı enerjiyi ölçerek
hafızasına kaydeden cihazı,
j) Isı sayacı: Üzerine yerleştirildiği ısıtma hattından geçen
ısı enerjisi miktarını debi ve sıcaklık farkına göre ölçen cihazı,
k) Muayene ve kalibrasyon: 21/1/1989 tarihli ve 3516
sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununa göre yapılan muayene ve
kalibrasyonu,
l) Merkezî ısıtma sistemi: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin
m) Merkezî sıhhî sıcak su sistemi: Bir merkezden elde edilen sıhhî sıcak suyun binalara ve bağımsız bölümlere dağıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemi,
n) Ölçüm ekipmanları: Isı ve sıcak su sayacı, ısı ölçer, ölçüm okuma ve faturalandırma cihazlarını,
o) Ön ödemeli ısı sayacı sistemi: Üzerine yerleştirildiği ısıtma giriş hattından geçen ısı enerjisi miktarını debi ve
sıcaklık farkına göre ölçerek bedelinin önceden ödenmesi
prensibine göre çalışan sistemi,
ö) Sıcak su sayacı: Üzerine yerleştirildiği sıhhî sıcak su giriş hattından geçen sıcak su miktarını ölçen cihazı,
p) Yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri: Bina sahibi, bina yöneticisi, bina yönetim kurulu veya enerji yöneticisinin ölçümleri yapabilecek yeterli personel ve donanıma sahip olmadığı
durumlarda ölçüm yapmak üzere Bakanlık tarafından yetki
belgesi verilmiş tüzel kişileri, ifade eder.
2011 | 93
İKİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki, Sorumluluk ve Uygulamalar
Görev, yetki ve sorumluluklar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması hususunda;
a) Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni vermeye yetkili idareler,
b) Yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri,
c) Bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketleri,
ç) Bina sahipleri,
d) Bina yöneticileri veya bina yönetim kurulları,
e) Enerji yöneticileri,
f) Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler
ile uygulayıcı yükleniciler ve imalatçılar,
g) Binanın yapılmasında ve kullanımında görev alan müşavir, danışman, proje kontrol ve işletme yetkilileri, görevli,
yetkili ve sorumludur.
(2) Yönetmelik hükümlerine göre inşaa edilmemiş binalardan; projenin eksik veya hatalı olması veyahut Standardlara uygun olmaması hâlinde proje müellifleri; yapımın eksik veya hatalı olması veya Standardlara uygun olmaması
hâlinde ise varsa yapı denetim kuruluşu ve müteahhit firma
sorumludur. Sistemin uygun çalışmaması işletmeden kaynaklanıyor ise, bina sahibi, bina yöneticisi, bina yönetim
kurulu, enerji yöneticisi, yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri ve
bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketleri doğrudan sorumlu olur.
94 | 2011
(3) Yapı ruhsatı vermeye yetkili idareler, projelerin ve uygulamaların bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını denetler.
(4) Bakanlık, ölçüm ve gider paylaşım belgesi düzenleyecek şirketlere yetki belgesi verir ve bu yetkilendirilmiş şirketleri denetler.
(5) Ölçüm ve gider paylaşım belgesi düzenleyecek şirketlere yetki belgesi verilmesi ve yetkilendirilen ölçüm şirketlerinin denetlenmesine ait usul ve esaslar Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulacak tebliğ ile düzenlenir.
Uygulamalar
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik aşağıdaki giderlerin ısı
veya sıhhî sıcak su sağlanmış bağımsız bölüm kullanıcılarına
paylaştırılmasında uygulanır.
a) Merkezî ısıtma sistemlerinin işletme giderleri,
b) Isının ve sıhhî sıcak suyun bağımsız bölümlerce kullanım giderleri.
(2) Isıtma ve sıhhî sıcak su tüketimlerini ölçmek için mahaller ölçüm ekipmanları ile donatılır. Bağımsız bölüm kullanıcıları bu maksatla yapılacak iş ve işlemlere izin vermek
mecburiyetindedir. Arıza ve bakım halleri hariç olmak üzere
bağımsız bölüm kullanıcıları ölçüm ekipmanlarına müdahale
edemez.
(3) Bina sahibi, bina yöneticisi, bina yönetim kurulu, enerji yöneticisi, yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri ve bölgesel ısı
dağıtım ve satış şirketleri, ısı veya sıhhî sıcak suya ilişkin
tüketimleri aylık veya belirli dönemlerde ölçer ve bağımsız
bölüm kullanıcılarına ait gider paylaşım belgelerini düzenler.
2011 | 95
(4) Merdiven sahanlığı, giriş holü, ısıtma merkezleri ve
benzeri ortak kullanım mahallerinde, tüketim ölçülmez. Kullanıma bağlı ısı veya sıhhî sıcak su tüketimi çok olan yüzme
havuzu, sauna, kapıcı dairesi ve benzeri mahaller için ise tüketimin ölçülmesi mecburidir.
(5) Tüketilen enerjiyi sınırlandırabilmek için merkezî ısıtma sistemi kullanılan binalarda TS EN 215’e uygun termostatik radyatör vanası kullanılır.
(6) Merkezî sistemlerle ısıtma yapılan bağımsız bölümlerdeki mahal sıcaklıklarının asgari 15 °C olacak şekilde ayarlanır.
(7) Bağımsız bölüm ısıtma veya sıhhî sıcak su gider paylaşım bildirimlerinde aşağıdaki bilgilere yer verilir:
a) Bağımsız bölüm kullanıcısının adı-soyadı ve adres bilgileri,
b) Bağımsız bölüm mahalleri ve alanları ile ilgili bilgiler,
c) Paylaşım bildirimi dönemi bilgileri,
ç) Ölçüm okuma tarih bilgileri,
d) Paylaşım bildirimi düzenleme tarihi bilgileri,
e) Son ödeme tarih bilgileri,
f) Isı ölçerlerdeki veya ısı sayaçlarındaki önceki ölçüm değerleri ve son tüketim ölçüm değerleri ile fark tüketim değerleri,
g) Isıtma sistemi gider hesaplama çizelgesi,
ğ) Sıhhî sıcak su sistemi gider hesaplama çizelgesi,
h) Toplam gider hesaplama çizelgesi,
ı) Bina ısıtma sistemi aylık toplam gideri tutarı,
i) Bina ısıtma sistemi aylık toplam gideri tutarının ısıtma
96 | 2011
ve sıhhî sıcak su hazırlama olarak paylaştırılmış tutarları,
j) Bina ısıtma giderinin sarfiyat ve sabit paylaşım oranları
ile bu oranlara karşılık gelen tutarları, bu tutarlar üzerinden
ilgili bağımsız bölüm kullanıcısına düşen tutarlar,
k) Gerekli durumlar için açıklayıcı bilgi satırı.
(8) Aylık veya belirli dönemlerde hazırlanan ısıtma veya
sıhhî sıcak su giderlerine ait bağımsız bölüm paylaşım bildirimleri icmali, bina sahibi, bina yöneticisi, bina yönetim kurulu, enerji yöneticisi veya yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri
tarafından bina girişindeki ilan panosundan asgari üç gün
süre ile liste halinde ilan edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ölçüm Ekipmanları ve Gider Paylaşımı
Tüketimi ölçmek için kullanılacak ekipmanlar
MADDE 6 – (1) Isı tüketimini ölçmek için ilgili standardları sağlayan ısı sayaçları veya ısı ölçerler kullanır. Bu ekipmanların, Ölçüler ve Ayar Kanununa uygun olması gerekir.
(2) Sıhhî sıcak su tüketimini ölçmek üzere, ilgili standardlara ve Ölçüler ve Ayar Kanununa uygun, sıcak su sayaçları
veya diğer ekipmanlar kullanır.
(3) Isı ve sıhhî sıcak su tüketiminin ölçülmesinde kullanılacak ekipmanların muayene ve kalibrasyonları, Ölçüler ve
Ayar Kanunu hükümlerine göre yetkili kurum veya kuruluşlarca yapılır. Ölçüm ekipmanının muayene ve kalibrasyonlarının düzenli bir şekilde yapılmasının kontrolünden bina
2011 | 97
sahibi, bina yöneticisi veya bina yönetim kurulu veya enerji
yöneticisi sorumludur.
(4) Ölçüm ekipmanının ısıtma sistemi için uygun olması
ve teknik bakımdan doğru çalışabilecek şekilde kurulması
gerekir. Ölçümler, Ölçüler ve Ayar Kanununa uygun olarak
yapılır.
Tüketime bağlı gider paylaşımı
MADDE 7 – (1) Bina sahibi veya bina yöneticisi veya bina
yönetim kurulu, ısı ve sıhhî sıcak su giderlerinin tüketim ölçümlerine ve 8 inci maddeye uygun olarak bağımsız bölüm
kullanıcılarına paylaştırılmasını sağlar.
(2) Ortak kullanım mahallerinden, sistem kayıplarından
ve işletme giderlerinden kaynaklı ısı giderleri, bağımsız bölüm kullanıcılarına kapalı kullanım alanları oranında paylaştırılır.
(3) Tüketim ölçümlerinde ısı ölçerlerin kullanılması halin-
de; bağımsız bölümlerde kullanılan her bir radyatör grubuna
ısı ölçer takılması ve ölçümlerin bütün ısı ölçerlerden yapılarak bağımsız bölümlerin tüketimleri bulunur.
(4) Tüketim ölçümlerinde ısı sayacı kullanılması halinde;
bağımsız bölümlerde ölçümlerin ısı sayaçlarından yapılarak
bağımsız bölümlerin tüketimleri bulunur.
98 | 2011
(5) Bina veya site kullanıcılarının tüketim ölçümlerinde
farklı ölçüm ekipmanlarının kullanılması halinde; önce bütün tüketimi ölçmek suretiyle, tüketimleri aynı ekipman ile
ölçülmüş kullanıcı gruplarının payları ölçülür.
Isıtma ve sıhhî sıcak su gider paylaşımı hesaplaması
MADDE 8 – (1) Merkezî ısıtma sistemlerinde toplam
ısıtma giderlerinin % 70’i bağımsız bölümlerin ölçülen ısı tüketimlerine göre paylaştırılır. Toplam ısıtma giderlerinin %
30’u ortak kullanım mahalleri, sistem kayıpları, asgari ısınma
ve işletme giderlerinden kaynaklı ısı giderleri olarak bağımsız bölümlerin kullanım alanlarına göre paylaştırılır.
(2) Bölgesel ısıtma sistemlerinde toplam ısıtma giderlerinin % 20’si asgari ısınma, ortak kullanım mahalleri, sistem
kayıpları ve işletme giderlerinden kaynaklı ısı giderleri olarak
bağımsız bölümlerin kullanım alanlarına göre paylaştırılır.
(3) Merkezî ısıtma sistemlerinin ısı giderleri aşağıdaki hesaplamalara göre paylaştırılır.
a) Isı ölçerlerin kullanılması durumunda hesaplama:
M: Binanın toplam ısı tüketim tutarı (TL)
P: Bağımsız bölümün toplam tüketim tutarı (TL)
P1: Bağımsız bölümün toplam ısı ölçer tüketim tutarı (TL)
P2: Bağımsız bölümün ortak tüketim tutarı (TL)
2011 | 99
S1,2,…n: Bağımsız bölümde bulunan her bir ısı ölçerde okunan değer
St: Binada bulunan bütün ısı ölçerlerde okunan değerlerin toplamı
A: Bağımsız bölümün kapalı kullanım alanı (m2)
At: Binadaki bağımsız bölümlerin kapalı kullanım alanları
toplamı (m2).
b) Isı sayaçlarının kullanılması durumunda hesaplama:
M: Binanın toplam ısı tüketim tutarı (TL)
P1: Bağımsız bölümün ısı sayacına göre tüketim tutarı (TL)
P2: Bağımsız bölümün ortak tüketim tutarı (TL)
S: Bağımsız bölümde bulunan ısı sayacında okunan değer
St: Binada bulunan bütün bağımsız bölümlerdeki ısı sayaçlarından okunan değerlerin toplamı
A: Bağımsız bölümün kapalı kullanım alanı (m2)
At: Binadaki bağımsız bölümlerin kapalı kullanım alanları
toplamı (m2).
(4) Merkezî sıhhî sıcak su sistemlerinde toplam sıhhî sıcak su giderleri, kullanıcıların ölçülen sıcak su tüketimlerine göre paylaştırılır.
100| 2011
(5) Merkezî sıhhî sıcak su sistemlerinin sıhhî sıcak su giderleri, aşağıdaki şekilde paylaştırılır.
a) Sıhhî sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sisteminin,
merkezî ısıtma sisteminden bağımsız olması ve sıcak su sayaçlarının kullanılması halinde hesaplama:
M: Binanın toplam sıcak su tüketim tutarı (TL)
S: Bağımsız bölümde bulunan sıcak su sayacında okunan
değer (litre)
St: Binada bulunan bütün bağımsız bölümlerdeki sıcak su
sayaçlarından okunan değerlerin toplamı (litre).
b) Binanın toplam sıhhî sıcak su tüketim maliyetinin (M)
hesaplanmasında, sıhhî sıcak su üretimini sağlayan ısıtma
sistemi, merkezî ısıtma sistemine bağımlı olduğu durumda;
merkezî ısıtma sisteminin payı merkezî sıhhî sıcak su sisteminin tüketimi çıkartıldıktan sonra kalan bütün tüketim
miktarıdır. Merkezî sıhhî sıcak su sisteminin yakıt tüketim
miktarı (By);
şeklinde hesaplanır. Bu durumda binanın toplam sıhhî
sıcak su tüketim tutarı (M);
M = By x F
(TL)
şeklinde hesaplanır.
Burada;
F: Yakıt birim fiyatı (TL)
By: Merkezî sıcak su yakıt tüketim miktarı (katı ve sıvı yakıtlar için kg, gaz yakıtlar için m3 olarak alınır.)
2011 |101
M: Binanın toplam sıcak su tüketim tutarı (TL)
V: Tüketilen sıcak su hacmi (litre)
tw: Sıcak su sıcaklığı (°C)
HU: Tüketilen yakıtın alt ısıl değeri (katı ve sıvı yakıtlar
için kcal/kg, gaz yakıtlar için kcal/m3 olarak Hu değerleri
yakıtı sağlayan kuruluşlardan alınır.)
Gider paylaşımının farklı hesaplandığı haller
MADDE 9 – (1) Ön ödemeli ısı sayacı sistemi kullanılması
hallerinde; 5 inci maddenin yedinci fıkrası ile 8 inci madde
uygulanmayabilir.
(2) Jeotermal kaynaklı ısıtma sistemine dahil binalarda,
bina ana ısı sayacı ile bağımsız bölüm süzme ısı sayaçları kullanılması halinde, bina ısıtma ortak gider tutarı; ana ısı sayacı ile bağımsız bölüm ısı sayaçları toplamı arasındaki farkın
bağımsız bölüm kapalı kullanım alanları oranında bağımsız
bölümlere paylaştırılması suretiyle hesaplanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yetkilendirilmiş Kuruluşların Özellikleri
Yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri ve bölgesel ısı dağıtım
ve satış şirketleri
MADDE 10 – (1) Ölçüm ve gider paylaşım belgesi düzenleyecek şirketin yetkilendirilmesinde müracaatta bulunan
şirketten merkezinin bulunduğu ili belirten dilekçeye ekli
olarak aşağıdaki belgeler istenir.
a) Şirketin Ticaret veya Sanayi Odası sicil kaydı,
102| 2011
b) Şirketin faaliyet konuları arasında ısı veya sıhhî sıcak
suya ilişkin cihaz ve ekipmanlarının satışı, projelendirilmesi,
kurulumu ve uygulaması ile ısıtma enerjisi ve sıhhî sıcak su
tüketimlerini aylık veya belirli dönemlerde ölçülmesi ve ısıtma
ve sıhhî sıcak su giderlerinin kullanıcılara paylaştırılması konularının bulunduğunu gösteren Türk Ticaret Sicili Gazetesi,
c) Şirketin, en az 1000 bağımsız bölüm kullanıcısına ait ısı
gider paylaşım cihazlarının bir aylık tüketim değerlerini en
fazla 5 iş günü içinde okuyup, ısı gider paylaşım bilgilerini
bina yöneticisi, bina sahibi veya enerji yöneticisine teslim
edebilir olduğuna dair beyan belgesi,
ç) Şirketin, bina ısıtma gider paylaşımı hizmeti kapsamında bağımsız bölüm kullanıcılarına yönelik tespit edilen, ölçülen verileri en az 5 yıl süre ile dijital ortamda veri kaybına
imkan vermeyecek şekilde saklayacak imkana sahip olduğuna dair beyan belgesi,
d) (Değişik:R.G.31/7/2009-27305) Şirketin, bünyesinde en
az bir adedi makine mühendisi olmak üzere, üniversitelerin
mühendislik fakültelerinden mezun olan en az üç adet teknik
personel ile ölçüm ve gider paylaşım belgesi düzenleyecek
kadar eğitimli diğer personellerinin eğitim durumunu gösteren diploma veya yerine geçen belgelerinin asılları veya
ibraz edilen asıllarının idare tarafından tasdikli sureti ve T.C.
kimlik numaraları ile yeterli teknik donanıma sahip olduğuna dair beyan belgesi.
(2) Şirket tarafından yetki belgesi müracaatı yapılmasını müteakip, Bakanlığın görevlendireceği heyet tarafından,
kuruluşun faaliyet göstereceği ofis ve kuruluşun asgari şartları taşıyıp taşımadığı hakkında bir rapor düzenlenir. Yetki
2011 |103
belgesi verilmesi safhasında bu rapor dikkate alınır. Rapor
hazırlanırken, çalışanlara ait uygun çalışma ortamlarının, düzenli arşiv bölümünün ve proje bölümünün bulunup bulunmadığı göz önüne alınır.
(3) Şirket, yetki belgesini aldıktan sonra, ISO 9001: 2000
Kalite Yönetim Sistemi’ne sahip olduğunu gösteren belgeyi
en geç 18 ay içerisinde alarak onaylı örneğini Bakanlığa sunar. Bu süre sonunda Bakanlığın yazılı talebine rağmen, Kalite Yönetim Sistemi ile ilgili belgenin onaylı örneğini Bakanlığa sunulmaması halinde, yetki belgesi iptal edilir.
(4) Yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri, yetkilendirildikleri il
sınırları içerisinde ticarî faaliyetlerini sürdürürler. Yetkilendirilmiş şirket bulunmayan illerde, herhangi bir şirket yetkilendirilinceye kadar, başka bir ilde yetkilendirilmiş şirket, aynı yetki belgesi ile şube açarak ticari faaliyetlerini sürdürebilir. Yetkilendirilmiş şirket bulunmayan illerde açılan şubeler ile ilgili bilgiler faaliyete başlanılan tarihten itibaren bir ay
içerisinde Bakanlığa bildirilir.
(5) Yetkilendirilmiş ölçüm şirketleri; şirkete ait hisse
devrinin gerçekleşmesi ve tebligat adresinde ve yukarıdaki fıkralarda belirtilen bilgi ve belgelerden herhangi birinde
değişiklik olması halinde, durumu en geç bir ay içerisinde
Bakanlığa bildirir.
(6) Bu maddede belirtilen belgelerin gerçeğe aykırı düzenlendiğinin anlaşılması halinde, düzenleyenler veya bu tür
belgeleri kullananlar hakkında suç duyurusunda bulunulur
ve yetki belgesi verilmiş ise iptal edilir.
104| 2011
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler Özel durumlar
Isı ve sıcak su payları belirlenemeyen ve gider paylaşım
belgesi düzenlenemeyen haller
MADDE 11 – (1) Bağımsız bölümlerin ısı veya sıhhî sıcak
su payları, gider paylaşım belgesi düzenlenmesi döneminde
bir ekipmanın arızalanması veya benzer bir sebepten dolayı doğru bir şekilde ölçüm yapamaması yüzünden belirlenemiyor ise paylar, söz konusu bağımsız bölümlerin daha önceki
benzer gider paylaşım belgesi düzenlenen dönemlerindeki tüketimleri veya o gider paylaşım belgesi düzenlenmesi
dönemindeki diğer benzer bağımsız bölümlerin tüketimleri
esas alınarak bina yöneticisi, bina yönetim kurulu, enerji yöneticisi, bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketlerince veya yetkilendirilmiş ölçüm şirketlerince belirlenir.
(2) Gider paylaşım belgesi düzenleme dönemi içerisinde
bağımsız bölüm kullanıcısının değişmesi halinde;
a) Bina yöneticisi, bina yönetim kurulu, enerji yöneticisi,
bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketleri veya yetkilendirilmiş ölçüm şirketlerince değişim tarihinde ara okumada bulunularak, dönem sonunda iki ayrı gider paylaşım belgesi düzenlenir.
b) Ara okuma mümkün değilse veya bağımsız bölüm
kullanıcısının değişim zamanından kaynaklanan veya teknik sebeplerden dolayı ara okuma yapılamamış ise, bağımsız
bölümün kullanım gün sayısına göre dönem sonunda iki ayrı
gider paylaşım belgesi düzenlenir.
2011 |105
Bina ile ilgili iş ve işlemlerde Yönetmeliğe uygunluk
MADDE 12 – (1) Yeni bina tasarımında, mevcut binaların proje değişikliği gerektiren esaslı onarım ve tadilat projelerinde, ısıtma veya sıhhi sıcak su sistemlerine ait mekanik
tesisat değişikliklerinde binanın özelliklerine göre bu Yönetmelikte öngörülen esaslar göz önüne alınır.
(2) Binanın;
a) Merkezi ısıtma ve sıhhi sıcak su tesisat projeleri konu ile
alakalı olarak diğer kanunlarda yer alan hükümlere ve bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, yapı ruhsatı verilmez.
b) Bu Yönetmelikte öngörülen esaslara uygun projesine
göre, imalat yapılmadığının tespit edilmesi halinde, bu eksiklikler giderilinceye kadar binaya yapı kullanma izin belgesi
veya çalışma ruhsatı verilmez.
Yönetmelikte hüküm bulunmayan ve hakkında tereddüde düşülen hususlar
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan
hususlar hakkında Türk Standardları; Türk Standardının olmaması halinde, Avrupa Standardları esas alınır. Türk Standardlarında veya Avrupa Standardlarında düzenlenmeyen
hususlar hakkında, milletlerarası geçerliliği kabul edilen
standardlar da kullanılır.
(2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında tereddüde düşülen
hususlar hakkında Bakanlıktan yazılı görüş alınarak bu görüşe göre işlem yapılır.
Yönetim planının ve sözleşmelerin Yönetmeliğe aykırı
hükümlerinin değiştirilmesi
106| 2011
MADDE 14 – (1) Merkezi ısıtma veya sıhhi sıcak su sistemine sahip binaların yönetim planının ve bölgesel ısı dağıtım
ve satış şirketlerinin bağımsız bölüm kullanıcıları ile yaptıkları sözleşmelerin, bu Yönetmeliğe aykırı olan hükümleri üç
ay içinde bu Yönetmeliğe uygun hale getirilir.
Mevcut binalarda alınacak tedbirlerin yapım süresi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin
merkezî ısıtma veya sıhhî sıcak su sistemine sahip mevcut binalar, inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış
binalar ve proje değişikliği gerektiren esaslı onarımlar ile mekanik tesisat değişikliği gerektiren binalar için uygulanabilir
olan maddeleri uyarınca yapılması gereken iş ve işlemler,
bina sahibi veya yöneticisi, bina yönetim kurulu, enerji yöneticisi ile işletmecisi tarafından, 5627 sayılı Enerji Verimliliği
Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ve
geçici 6 ncı maddesi gereğince 2/5/2007 tarihi itibari ile beş yıl içinde yerine getirilir.
Para birimi
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 28/1/2004 tarihli ve 5083 sayılı
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun hükümleri gereğince tedavülde bulunan paranın YTL
(Yeni Türk Lirası ) olarak adlandırıldığı sürece, bu Yönetmelikte geçen TL ibareleri YTL olarak anlaşılır.
Yürürlük
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
2011 |107
Yürütme MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık
ve İskân Bakanı yürütür.
Tarihi
Sayısı
14/4/2008
26847 (mükerrer)
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Mevzuatın
Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi
Sayısı
1. 31/7/2009
27305
2. 108| 2011
ENERJİ KAYNAKLARININ VE ENERJİNİN KULLANIMINDA
VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASINA DAİR YÖNETMELİK
YÖNETMELİK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:
ENERJİ KAYNAKLARININ VE ENERJİNİN
KULLANIMINDA VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASINA
DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; enerjinin etkin
kullanılması, enerji israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin
ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik enerji verimliliğine yönelik hizmetler ile çalışmaların yönlendirilmesi ve yaygınlaştırılmasında üniversitelerin, meslek odalarının ve enerji
verimliliği danışmanlık şirketlerinin yetkilendirilmesine,
enerji yönetimi uygulamalarına, enerji yöneticileri ile enerji
yönetim birimlerinin görev ve sorumluluklarına, enerji verimliliği ile ilgili eğitim ve sertifikalandırma faaliyetlerine,
etüt ve projelere, projelerin desteklenmesine ve gönüllü anlaşma uygulamalarına, talep tarafı yönetimine, elektrik ener2011 |109
jisi üretiminde, iletiminde, dağıtımında ve tüketiminde enerji
verimliliğinin artırılmasına, termik santrallerin atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına, biyoyakıt
ve hidrojen gibi alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine
ve idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 14/6/1935 tarihli ve 2819
sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun 2
nci maddesine, 19/2/1985 tarihli ve 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanunun 2 nci ve 28 inci maddelerine, 20/2/2001 tarihli ve
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa ve 18/4/2007 tarihli
ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır.
a) Atık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yakıt olarak kullanılması uygun görülen kullanılmış lastikler, boya
çamurları, solventler, plastikler, atık yağlar ve diğer atıkları,
b) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
c) Başvuru dosyası: Proje dosyası ile birlikte başvuru yazısı ve bu yazının ekindeki belgelerden oluşan ve Genel Müdürlüğe kapalı zarf içinde sunulan dosyayı,
ç) Bileşen enerji kazancı (BEK): Proje verimlilik bileşeni
kapsamına bağlı olarak, ekipman birim enerji tasarrufu veya
sistem birim enerji tasarrufu ile birim atık enerji geri kazancının toplamından elde edilen kWh cinsinden enerji miktarını,
110| 2011
d) Bileşen elektrik enerjisi kazancı (BEEK): Bileşen enerji
kazancı içerisindeki kWh cinsinden elektrik enerjisi kazancını,
e) Bileşen yıllık işletme süresi (BYİS): Endüstriyel işletmenin yıllık toplam çalışma süresinden fazla olmayacak şekilde,
proje sahibi tarafından beyan edilen saat cinsinden yıllık ortalama çalışma sürelerini,
f) Bileşen yıllık enerji kazancı: Bileşen enerji kazancının
BYİS ile çarpımından elde edilen enerji miktarını,
g) Bileşen mali tasarrufu: Bileşen yıllık enerji kazancının
proje verimlilik bileşeninde kullanılan enerjinin birim fiyatı
ile çarpımından elde edilen, Türk Lirası cinsinden yıllık tasarrufu,
ğ) Bina: Konut, hizmet ve ticari amaçlı kullanıma yarayan
yapı veya yapı topluluğunu,
h) Bina sahibi: Bina üzerinde mülkiyet hakkına sahip binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, ikisi de yoksa binaya
malik gibi tasarruf eden gerçek veya tüzel kişiyi,
ı) Bina yönetimi: Binanın işletmesinden ve/veya yönetiminden sorumlu gerçek veya tüzel kişiyi,
i) Birim atık enerji geri kazancı: Üzerinde atık enerji geri
kazanım önlemi alınmış ekipmanın işletme yükünde ve rejim
halinde bir saatte ürettiği kWh cinsinden ısı enerjisi miktarını,
j) Danışmanlık: Projelerin uygun şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak üzere verilen hizmetleri,
k) Ders saati: Kırk dakikalık süreyi,
l) Destek ödeneği (DÖ): Genel Müdürlüğün bütçesine,
proje destekleri ve gönüllü anlaşmalar için konulan Türk Lirası cinsinden ödenek miktarını,
2011 |111
m) Ekipman: Elektrik motoru, kazan, fırın, soğutucu, klima, pompa, fan, kompresör, asansör, bantlı taşıyıcı, aydınlatma apareyleri ve diğer proses veya imalat ekipmanları
gibi yakıt, elektrik enerjisi veya akışkan üzerinden ısı enerjisi
kullanan ve her biri bir proje bileşeninin konusunu oluşturan
cihazları,
n) Ekipman birim enerji tüketimi: Ekipmanın işletme yükünde ve rejim halinde bir saatte tükettiği kWh cinsinden
enerji miktarını,
o) Ekipman birim enerji tasarrufu: Ekipmanın, proje öncesi ve uygulaması sonrasındaki birim enerji tüketimleri arasındaki kWh cinsinden farkı,
ö) Elektrikli ev aleti: Elektrik enerjisi kullanan buzdolabı, dondurucu, klima, çamaşır makinası, kurutmalı çamaşır
makinası, fırın, bulaşık makinası, termosifon, elektrikli ısıtıcı, ampul ve floresan, ütü, televizyon, bilgisayar, müzik aleti
gibi ürünleri,
p) Endüstriyel işletme: Elektrik üretim faaliyeti gösteren
lisans sahibi tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri bin TEP ve üzeri olan ticaret ve sanayi odası, ticaret
odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve
her türlü mal üretimi yapan işletmeleri,
r) Enerji etiketi: Enerji tüketen ekipmanların enerji tüketim düzeyleri ile ilgili bilgileri içeren belgeyi,
s) Enerji verimliliği: Binalarda yaşam standardı ve hizmet
kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve
miktarının düşüşüne yol açmadan birim hizmet veya ürün
miktarı başına enerji tüketiminin azaltılmasını,
112| 2011
ş) Enerji verimliliği hizmetleri: Enerji verimliliğini artırmak
üzere enerji yöneticisi eğitimi, etüt ve verimlilik arttırıcı proje
hazırlama, proje uygulama ve danışmanlık hizmetlerini,
t) Enerji yoğunluğu: Bir birim ekonomik değer üretebilmek için tüketilen enerji miktarını,
u) Enerji yöneticisi: Kanun kapsamına giren endüstriyel
işletmelerde veya binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetlerin yerine getirilmesinden yönetim adına sorumlu, enerji
yöneticisi sertifikasına sahip kişiyi,
ü) Enerji yönetimi: Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak üzere yürütülen eğitim, etüt,
ölçüm, izleme, planlama ve uygulama faaliyetlerini,
v) Enerji yönetim birimi: Enerji yönetimi uygulamalarını
gerçekleştirmek üzere enerji yöneticisinin sorumluluğunda,
endüstriyel işletmenin veya organize sanayi bölgesinin yönetimine doğrudan bağlı faaliyet gösteren birimi,
y) ENVER etiketi: Bu Yönetmelikte tanımlanan asgari
enerji verimliliği gereksinimlerini sağlayanlara Genel Müdürlük tarafından verilen belgeyi,
z) Etüt: Enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik imkanların ortaya çıkarılması için yapılan ve bilgi toplama, ölçüm,
değerlendirme ve raporlama aşamalarından oluşan; enerji tasarruf potansiyellerini ve bu potansiyellerin geri kazanılmasına yönelik önlemleri ölçüm, hesap ve piyasa araştırmaları
ile belirleyen ve Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan usul ve esaslara uygun şekilde yapılan çalışmaları,
aa) Etüt-proje sertifikası: Bina ve/veya sanayi sektörlerinde eğitim, etüt, danışmanlık, ve verimlilik artırıcı proje
2011 |113
hizmetlerini yürütebilmeleri için Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından verilen belgeyi,
bb) Genel Müdür: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürünü,
cc) Genel Müdürlük: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel
Müdürlüğünü,
çç) Geri ödeme süresi: Proje verimlilik bileşeni bedelinin
(PVBB) proje mali tasarrufuna bölünmesinden elde edilen ay
cinsinden süreyi,
dd) Hizmet anlaşması: Etüt ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesinde enerji verimliliği danışmanlık şirketleri ile
endüstriyel işletmelerin veya binaların yönetimleri arasında
yapılan anlaşmaları,
ee) İşletme yükü: Ekipmanın kW cinsinden, işletmede
kullanılan kapasitesini,
ff) Kamu kesimi: Kamu kurum ve kuruluşları ile bağlı ortaklıklarını, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını, üniversiteleri ve mahalli idareleri,
gg) Kanun: 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununu,
ğğ) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
hh) Kurul: Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunu,
ıı) Meslek odaları: Türk Mühendis ve Mimar Odaları
Birliğine bağlı Elektrik Mühendisleri Odasını ve/veya Türk
Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı Makina Mühendisleri Odasını,
114| 2011
ii) Proje: Enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı, onarım, yalıtım, modifikasyon, rehabilitasyon ve proses düzenleme gibi yollarla; gereksiz enerji kullanımının, atık enerjinin,
enerji kayıp ve kaçaklarının önlenmesi veya en aza indirilmesi ile birlikte atık enerjinin geri kazanılması gibi konulardaki
çözümleri içine alan ve Genel Müdürlük tarafından tebliğ
olarak yayımlanan usul ve esaslara uygun olarak, bileşenler
bazında hazırlanan verimlilik artırıcı projeyi,
jj) Proje bedeli (PB): Projenin hazırlanmasında ve uygulanmasında ihtiyaç duyulan harcamaların projede belirtilen,
Katma Değer Vergisi hariç, Türk Lirası cinsinden toplam bedelini,
kk) Proje dosyası: Genel Müdürlük tarafından tebliğ
olarak yayımlanan usul ve esaslara uygun olarak bileşenler
bazında hazırlanan ve desteklenmesi için Genel Müdürlüğe
sunulan dosyayı,
ll) Proje elektrik enerjisi kazancı (PEEK): Proje kapsamındaki proje verimlilik bileşenlerinin elektrik enerjisi kazançlarının kWh cinsinden toplamını,
mm) Proje elektrik kazancı puanı (PEKP): Proje elektrik
enerjisi kazancının proje enerji kazancına bölünmesinden
elde edilen değeri,
nn) Proje enerji kazancı (PEK): Proje kapsamındaki proje
verimlilik bileşenlerinin enerji kazançlarının kWh cinsinden
toplamını,
oo) Proje mali tasarrufu: Proje kapsamındaki proje verimlilik bileşenlerinin yıllık mali tasarruflarının Türk Lirası cinsinden toplamını,
2011 |115
öö) Proje maliyet etkinlik puanı (PMEP): Proje enerji kazancının proje verimlilik bileşeni bedeline (PVBB) bölünmesinden elde edilen değeri,
pp) Proje verimlilik bileşeni: Projeyi oluşturan her bir
ekipmanı, aynı özelliklerdeki ekipman grubunu veya sistemi,
rr) Proje verimlilik bileşenleri bedeli (PVBB): Proje bedelinden proje yerinden üretim bileşeni (PYÜB) bedelinin çıkarılmasından elde edilen değeri,
ss) Proje yerinde inceleme: Proje kapsamındaki uygulama
öncesi ve sonrası durumların tespiti için, Genel Müdürlüğün
personeli veya tayin ettiği gerçek veya tüzel kişiler tarafından Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan
usul ve esaslara göre yerinde yapılan incelemeyi,
şş) Proje yerinden üretim bileşeni (PYÜB): Endüstriyel işletmenin enerji ihtiyacının bir bölümünü karşılamak maksadıyla endüstriyel işletmenin tesislerine en fazla on kilometre
mesafe içerisinde kurulan, yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı elektrik üretim sistemlerini veya toplam çevrim verimi en az yüzde seksen ve üzeri olan kojenerasyon veya mikrokojenerasyon sistemlerini,
tt) Referans enerji yoğunluğu: Endüstriyel işletmelerin
son beş yıldaki enerji yoğunluklarının ortalamasını,
uu) Sistem: Enerji dağıtımı veya kontrolu uygulamalarını,
üü) Sistem birim enerji tasarrufu: Sistemin, proje öncesi
ve uygulaması sonrasındaki birim enerji tüketimleri arasındaki kWh cinsinden farkı,
vv) Şirket: Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, enerji
116| 2011
verimliliği hizmetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilen
enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
yy) TEP: Ton Eşdeğer Petrolü,
zz) Toplam inşaat alanı: Avlular, ışıklıklar, her nevi hava
bacaları, saçaklar ve ısıtma veya soğutma yapılmayan alanlar
hariç, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer alan mekanlar ve ortak alanlar dahil olmak üzere, binanın inşa edilen
bütün katlarını ve kapalı alanlarının metrekare cinsinden
toplamını,
aaa) TSE: Türk Standartları Enstitüsünü,
bbb) Uygulama anlaşması: Etüt çalışmaları ile belirlenen
önlemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek amacıyla, proje
uygulamasının enerji tasarruf miktarı garanti edilmek suretiyle gerçekleştirilmesi için şirketler ile endüstriyel işletmelerin veya binaların yönetimleri arasında yapılan anlaşmayı,
ccc) Uygulamalı eğitim: Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak teorik ön bilgi, hesaplama uygulamaları ve işletme koşullarında deney, ölçüm ve benzeri pratik çalışmaları
içerecek şekilde Ek-1’de tanımlanan niteliklere sahip laboratuvar ortamında verilen enerji yöneticisi ve etüt-proje eğitimlerini,
ççç) Uygulama raporu: Proje uygulamasının tamamlanmasından sonra hazırlanan ve uygulama öncesi ve sonrası
bilgi ve görüntüleri ihtiva eden raporu,
ddd) Yetki belgesi: Düzenlenen yetkilendirme anlaşmaları çerçevesinde, üniversitelere ve meslek odalarına eğitim,
yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Kurul
onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlere ise eğitim,
2011 |117
etüt, danışmanlık ve proje hazırlama ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük, meslek odaları veya
üniversiteler tarafından verilen belgeyi,
eee) Yetkilendirilmiş kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde eğitim, yetkilendirme ve izleme
faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük tarafından
Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odalarını ve üniversiteleri,
fff) Yönetim: Malik, varsa intifa hakkı sahibi veya bunlar
adına yönetimden sorumlu olan yönetici kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Üniversitelerin, Meslek Odalarının ve Şirketlerin
Yetkilendirilmesi, İzlenmesi ve Denetimi
Üniversitelerin ve meslek odalarının yetkilendirilmesi,
izlenmesi ve denetimi
MADDE 5 – (1) Üniversitelere ve meslek odalarına uygulamalı eğitim yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından yetki
belgesi verilir.
(2) Üniversiteler ve meslek odaları yetki belgesi alabilmek
için, her yıl Nisan ve Ekim aylarında Genel Müdürlüğe aşağıdaki belgelerle birlikte başvurur.
a) Eğitimlerin, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde
yürütüleceğine dair taahhütlerini içeren başvuru yazısı,
118| 2011
b) Eğitimlerde uygulanacak müfredat, program ve kullanacağı dokümanların birer sureti,
c) Eğitimlerde kullanacağı kapalı alan, tefriş, araç, gereç
ve yetki süresi boyunca mülkiyetindeki veya anlaşmalı olarak kullanılabilecek laboratuvar imkanlarının Ek-1’de yer
alan hükümleri karşıladığını gösteren belgeler,
ç) Yetki belgesi verdikleri şirketler tarafından düzenlenen
enerji yöneticisi eğitimlerinin uygulama kısmı için laboratuvar desteği sağlayacaklarına dair taahhütname,
d) Etüt-proje sertifikasına sahip en az dört kişinin, T.C.
kimlik numaraları, eğitim durumlarını gösteren belgeler; özgeçmiş bilgileri ve eğitimlerin yapılacağı il sınırları içinde,
tam zamanlı, kadrolu ve ücretli olarak çalıştırıldığını gösteren, Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğünce onaylanmış
belgeler,
e) Eğitimlerde eğitici olacak kişilerin T.C. kimlik numaraları, eğitim durumlarını gösteren belgeler, mesleki deneyimlerini gösteren çalıştıkları işyerlerinden veya iş sahiplerinden
alınmış belgeler ve özgeçmiş bilgileri.
(3) İkinci fıkrada sayılan belgeleri, yerinde yapılan incelemeler neticesinde uygun olduğu Genel Müdürlük tarafından
tespit edilen üniversiteye veya ilgili meslek odasına yetki belgesi verilmesi, başvuruyu takip eden ilk toplantısında Genel
Müdürlük tarafından Kurula teklif edilir. Yetki belgesi verilmesine veya verilmemesine ilişkin nihai Kurul kararı, başvuru
tarihinden itibaren en geç ikinci Kurul toplantısında alınır. Kurul kararları Kurul toplantısından itibaren onbeş takvim günü
içinde Genel Müdürlük tarafından başvuru sahibine bildirilir.
2011 |119
(4) Genel Müdürlük ile Kurul tarafından yetki belgesi verilmesi uygun görülen üniversite veya meslek odası arasında
bir yetkilendirme anlaşması imzalanır. Bu anlaşmanın imzalanmasını müteakip ilgili üniversiteye veya meslek odasına
yetki belgesi verilir.
(5) Yetkilendirme anlaşmasının ve yetki belgesinin formatı Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanır.
(6) Yetkilendirilmiş kurumlar yıllık faaliyet raporu hazırlar ve her yıl en geç Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe
gönderir. Yetkilendirilmiş kurumlara şirketler tarafından sunulan faaliyet raporlarının ekinde yer alan etüt raporlarının
ve projelerin birer sureti bu raporun ayrılmaz bir parçası ve
ekidir.
(7) Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenen eğitimlere katılanlardan, yetkilendirdiği şirketlerden, yetkilendirdiği şirketlerin hizmet verdiği gerçek veya tüzel kişilerden
Genel Müdürlüğe iletilen şikayetler ve eğitimler sırasında
kursiyerler tarafından doldurulan değerlendirme formları
Genel Müdürlük tarafından incelenir.
(8) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumların yetki belgesi
kapsamındaki faaliyetlerini, altıncı ve yedinci fıkra kapsamındaki
belgelerin yanısıra ihtiyaç duyması halinde yerinde yapacağı incelemelerle izler ve denetler. Bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde yetkilendirilmiş kurum Genel Müdürlük tarafından yazılı olarak ihtar edilir. Yetki dönemi boyunca aynı konuda
üç kez yazılı olarak ihtar edilen veya ihtar edilen konudaki aykırılığı
altı aydan fazla olmamak üzere Genel Müdürlük tarafından verilen
süre zarfında gidermeyen yetkilendirilmiş kurumun yetki belgesi
Genel Müdürlüğün teklifi üzerine Kurul onayı ile iptal edilebilir.
120| 2011
(9) Yetki belgesi verilen veya iptal edilen yetkilendirilmiş
kurumlar, bu işlemlerin tamamlanmasını müteakip yapılan
tebligat tarihinden itibaren Genel Müdürlüğün internet sayfası üzerinden ilan edilir.
(10) Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı bir
durum olmadıkça, yetki belgesini yenilemek istediklerini,
Nisan veya Ekim ayında Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildiren üniversitenin veya ilgili meslek odasının yetki belgesi,
Genel Müdürlük ile imzaladıkları yetkilendirme anlaşması
yenilenmek ve yetki belgesi bedeli alınmak suretiyle her beş
yılda bir Genel Müdürlük tarafından yenilenir.
(11) Yetki belgesi yenilenmeyen veya iptal edilenlerin şirketlere verdikleri yetki belgeleri ile ilgili işlemler, şirketlerin
yetki belgelerinin süresinin bitimine kadar Genel Müdürlük
tarafından yürütülür.
Şirketlerin yetkilendirilmesi, izlenmesi ve denetimi
MADDE 6 – (1) Enerji verimliliği hizmetlerini yürütmek
isteyen tüzel kişilere, Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş
kurumlar tarafından, sanayi ve/veya bina sektörlerinde faaliyet yürütmek üzere, aşağıda tanımlanan esaslar çerçevesinde yetki belgesi verilir.
a) Sanayi sektörü için verilen yetki belgesi ile sanayinin
tüm alt sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler ve endüstriyel işletmeler ile elektrik üretim tesislerine ve organize sanayi bölgelerine, bina sektörü için verilen yetki belgesi ile de
bina ve hizmetler sektöründeki tüm binalara ve işletmelere
yönelik enerji verimliliği hizmetleri verilebilir.
b) Yetki belgesi alınabilmesi için, Ek-5’te tanımlanan alt
2011 |121
sektörler arasından en az birisinin uzmanı olunduğunun beyan edilmesi zorunludur. Şirketin uzmanı olduğu alt sektör
veya sektörler yetki belgesinde B sınıfı olarak belirtilir.
(2) Yetki belgesi almak isteyenler, sanayi ve/veya bina
sektörü tercihlerini, uzmanı oldukları alt sektör tercihlerini ve eğitim hizmeti verme konusundaki tercihlerini içeren
başvuru yazısı ekinde altıncı fıkrada belirtilen belge ve dökümanları sunmak suretiyle her yıl Ocak ve Temmuz aylarında
Genel Müdürlüğe veya yetkilendirilmiş kurumlara başvurur.
(3) Sanayi kategorisinde yetki belgesi almak isteyenlerde
asgari olarak aşağıdaki personel altyapısına sahip olma şartı
aranır:
a) Ek-5’te tanımlanan sanayi alt sektörlerinden birinde,
üretim hatlarındaki proses ve ekipmanlar konusunda toplam
olarak en az on yıllık deneyim sahibi ve ilgili sektörde üretim
ve işletme ile ilgili birimlerin yönetim kademelerinde görev
almış asgari bir mühendis,
b) Etüt-proje sertifikasına ve en az beş yıllık mesleki deneyime sahip asgari üç mühendis,
c) Ek-5’te tanımlanan sanayi alt sektörlerinden birden
fazla alt sektörün uzmanı olunduğunun belirtilmek istenmesi halinde, (a) bendinde belirtilene ilave olarak her bir alt
sektör için aynı bentte belirtilen niteliklere sahip asgari bir
mühendis ile (b) bendinde belirtilenlere ilave olarak, her bir
alt sektör için aynı bentte belirtilen niteliklere sahip asgari iki
mühendis.
(4) Bina kategorisinde yetki belgesi almak isteyenlerde asgari olarak aşağıdaki personel altyapısına sahip olma şartı aranır:
122| 2011
a) Ek-5’te tanımlanan alt sektörlerden birinde proje, tasarım, uygulama ve/veya işletme konularında en az beş yıl
deneyim sahibi asgari bir mühendis,
b) Etüt-proje sertifikasına ve en az üç yıllık mesleki deneyime sahip asgari iki mühendis.
c) Ek-5’te tanımlanan alt sektörlerden her ikisinin uzmanı
olunduğunun belirtilmek istenmesi halinde, (a) bendinde belirtilene ilave olarak, aynı bentte belirtilen niteliklere sahip asgari bir mühendis ile (b) bendinde belirtilenlere ilave olarak,
aynı bentte belirtilen niteliklere sahip asgari iki mühendis.
(5) Yetki belgesi almak isteyenlerde asgari olarak aşağıdaki tesis, cihaz ve ekipman altyapısına sahip olma şartı aranır.
a) Ek-3’te yer alan konuları içerecek şekilde ölçüm yapabilme yeteneğine sahip, Türk Akreditasyon Kurumu tarafından
kabul edilmiş ulusal veya uluslararası laboratuvarlar tarafından kalibre edilmiş ve etiketlenmiş cihazlara sahip olmak,
b) Enerji yöneticisi eğitim hizmeti verilmek istenmesi halinde, Ek-1’de tanımlanan eğitim tesislerine sahip olmak.
(6) Yetki belgesi almak üzere yapılan başvurularda sunulacak bilgi ve belgeler şunlardır.
a) Personel altyapısına ilişkin bilgi ve belgeler:
1) Personelin T.C. kimlik numarası beyanı,
2) Personelin eğitim durumlarını gösteren belgeler,
3) Personelin özgeçmiş bilgileri,
4) Üçüncü ve dördüncü fıkrada belirtilen kişilerin tüzel
kişinin işyeri adresinde tam zamanlı çalıştıklarını veya ortağı
olduklarını gösteren ilgili sosyal güvenlik kurumu il müdür2011 |123
lüğü tarafından tasdik edilmiş belgeler ile bu kişilerin deneyimlerini gösteren çalıştıkları işyerlerinden veya iş sahiplerinden alınmış belgeler,
5) Mühendislerin Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı ilgili mühendis odasına kayıtlı olduğunu gösterir
belgeler.
b) Tesis, cihaz ve ekipman altyapısına ilişkin bilgi ve belgeler:
1) Beşinci fıkranın (a) bendi gereğince sahip olunan cihazların faturaları veya proforma faturaları,
2) Enerji yöneticisi eğitim hizmeti verilmek istenmesi halinde, Ek-1’de tanımlanan niteliklere sahip eğitim tesisine sahip olunduğunu gösteren bilgi ve belgeler,
c) Enerji yöneticisi eğitim hizmeti verilmek istenmesi halinde, ayrıca;
1) Eğitimlerde uygulayacağı müfredat, program ve kullanacağı eğitim dokümanlarının birer sureti,
2) Müfredat ve programa uygun olarak, eğitimlerde eğitici olacak kişilerin T.C. kimlik numaraları, eğitim durumlarını
gösteren belgeler, mesleki deneyimlerini gösteren belgeler ve
özgeçmiş bilgileri,
ç) Tüzel kişinin Ticaret Odasına veya Sanayi ve Ticaret
Odasına kayıtlı olduğunu gösteren belgeler.
(7) Şirketlerin yetki belgesi almak üzere yaptıkları başvurular Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlarca
oluşturulan komisyon tarafından incelenir ve değerlendirilir.
Yetkilendirilmiş kurumlar tarafından oluşturulan komisyonlarda Genel Müdürlüğü temsilen en az bir üye bulundurulur.
124| 2011
(8) Belgeler üzerinden ve yerinde yapılan inceleme çalışmaları neticesinde altıncı fıkradaki belgeleri eksiksiz olan ve
bu madde kapsamındaki istekleri karşılayan tüzel kişilere, yetkilendirme anlaşması yapılmak suretiyle yetki belgesi verilir.
(9) Yetkilendirme anlaşmasının ve yetki belgesinin formatı, Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanır.
(10) Aşağıda tanımlanan şartların sağlandığına dair belgelerini yetki belgesini aldığı Genel Müdürlüğe veya yetkilendirilmiş kuruma sunan şirketin yetki belgesinin sınıfı A’ya
yükseltilir.
a) Şirket için TS EN ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi belgesine sahip olmak,
b) Sanayi sektörü için, yetki belgesi sınıfı yükseltilmek
istenen alt sektörde tek bir sözleşmeye dayalı olarak yirmibeşmilyon Türk Lirasının, toplam olarak ise ikiyüzellimilyon
Türk Lirasının üzerinde verimlilik artırıcı proje uygulaması
yapıldığına dair iş bitirme belgesine sahip olmak; tek sözleşmeye dayalı yapılan işe ilişkin projenin en az bir bileşeninin
üretim ile doğrudan ilgili proses veya proses ekipmanlarının
iyileştirilmesine yönelik olması,
c) Bina sektörü için, tek bir sözleşmeye dayalı olarak onmilyon Türk Lirasının, toplam olarak ise yüzmilyon Türk
Lirasının üzerinde verimlilik artırıcı proje uygulaması yapıldığına dair iş bitirme belgesine sahip olmak,
(11) Yetki belgeleri aşağıda belirtilen durumlarda ve şekillerde iptal edilir:
a) En fazla üç uygulama anlaşmasındaki taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki belgesi bir yıldan önce yeni2011 |125
lenmemek üzere iptal edilir.
b) Yetki belgesi kapsamına giren faaliyetlerin yürütülmesinde Kanun hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde
şirket önce yazılı olarak ihtar edilir. Yetki dönemi boyunca
aynı konuda üç kez yazılı olarak ihtar edilen veya ihtar edilen konudaki aykırılığı altı aydan fazla olmamak üzere Genel
Müdürlük tarafından verilen süre zarfında gidermeyen şirketin yetki belgesi iptal edilir.
c) Şirketler tarafından sunulan faaliyet raporları üzerinden ve/veya yerinde yapılan inceleme ve denetimlerde tespit edilen uyumsuzlukların şirket tarafından doksan takvim
günü içinde düzeltilmemesi halinde şirketin yetki belgesi iptal edilir.
ç) İptal edilen yetki belgelerinin yenilenebilmesi için bu
Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yeniden başvuru yapılması şarttır. (b) ve (c) bentleri kapsamında iptal edilen yetki belgeleri beş yıl süre ile yenilenmez.
(12) Yetki belgesi verilen veya iptal edilen şirketler Genel Müdürlüğün internet sayfası üzerinden ilan edilir. Yetkilendirilmiş kurumlar yetki belgesi verilen veya iptal edilen
şirketleri, işlemlerinin tamamlanma tarihinden itibaren beş iş
günü içinde Genel Müdürlüğe bildirir.
(13) Şirketler tarafından verilen enerji verimliliği hizmetlerinde aşağıdaki usul ve esaslara uyulur:
a) Etüt, proje ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yapılan ölçümlerde, akredite olmuş ulusal veya uluslararası
kuruluşlar tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş
cihazların kullanılması zorunludur. Etüt, proje ve danışman126| 2011
lık hizmetlerinde kullanılan cihazların listesi ve cihazların
kalibrasyon durumları ile ilgili güncel belgeler etüt raporlarının ve projelerin ayrılmaz bir parçası ve ekidir.
b) Enerji yöneticisi eğitim hizmeti verilebilmesi için etüt,
proje ve danışmanlık konusunda hizmet veriyor olmak şarttır.
c) Hizmet anlaşması veya uygulama anlaşması kapsamında, şirketin veya şirket adına hereket edenlerin yol açtığı
zararların tazmini ile ilgili hususlara şirket ile müşterisi arasında yapılan hizmet anlaşmasında veya uygulama anlaşmasında yer verilir.
(14) Şirketlerin uygulama anlaşmaları kapsamında sağlanan tasarruf miktarları kendisine yetki belgesi veren kurumun ve Genel Müdürlüğün internet sayfası üzerinden ilan
edilir. İhtilaf halinde, uygulama anlaşması kapsamında garanti ettiği enerji tasarruf miktarını, uygulama anlaşmasında
tanımlanmış yöntem ve kriterlere uygun olarak, uygulama
öncesi ve sonrası Genel Müdürlük tarafından yapılacak veya
yaptırılacak ölçümlerle müşterisinin ve yetkilendirildiği kurumun temsilcileri huzurunda kanıtlayamayan şirket, kendisine yetki belgesi veren yetkilendirilmiş kurumun ve Genel
Müdürlüğün internet sayfası üzerinden ilan edilir.
(15) Şirketlerin yetki belgesi kapsamına giren konulardaki
faaliyetlerinin Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun
şekilde yürütülüp yürütülmediği, Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan usul ve esaslar çerçevesinde,
şirkete yetki belgesi veren yetkilendirilmiş kurum ve/veya
Genel Müdürlük tarafından izlenir ve denetlenir. Genel Müdürlük yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yetki belgesi verilen şirketleri izleme ve denetleme yetkisine sahiptir. Yetki2011 |127
lendirilmiş kurumlar tarafından şirketlerin izlenmesinde ve
denetiminde tespit edilen ve aykırılık teşkil eden hususlar,
ilgili yetkilendirilmiş kurum tarafından en geç otuz takvim
günü içinde Genel Müdürlüğe bildirilir.
(16) Şirketler, her yıl Ocak ayı sonuna kadar kendisini
yetkilendiren kuruma yıllık faaliyet raporu sunar. Şirket tarafından yapılan etüt raporları ve hazırlanan projeler faaliyet
raporlarının ayrılmaz bir parçası ve eki olarak sunulur.
(17) Yetkilendirme anlaşması ve yetki belgesi kapsamındaki hak ve yükümlülükler üçüncü kişilere devir ve temlik
edilemez.
(18) Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine aykırı bir durum olmadıkça, süresi dolan yetki belgesini yenilemek istediklerini söz konusu belgeyi aldıkları Genel Müdürlüğe veya
yetkilendirilmiş kuruma Ocak veya Temmuz ayında yazılı
olarak bildiren şirketin yetki belgesi, yetkilendirme anlaşması yenilenmek ve yetki belgesi bedeli alınmak suretiyle her üç
yılda bir Genel Müdürlük veya ilgili yetkilendirilmiş kurum
tarafından yenilenir.
Yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından ödenecek bedeller
MADDE 7 – (1) Kurul tarafından belirlenen enerji yöneticisi sertifika bedellerinin yetkilendirilmiş kurumlara ödenecek
bölümü ve yetki belgesi bedelleri her yıl Ocak ayında Genel
Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanır. Yetkilendirilmiş kurumlar yetki belgesi bedelini Genel Müdürlüğe; şirketler ise yetki belgesi bedelini ve enerji yöneticisi sertifikası bedelinin yüzde onundan fazla olmamak kaydıyla Kurul tarafın128| 2011
dan belirlenen bölümünü yetkilendirme anlaşması yaptıkları
Genel Müdürlüğe veya yetkilendirilmiş kuruma öder. Yetki
belgesi bedelini ödemeyenlere yetki belgesi verilmez. Enerji
yöneticisi sertifika bedelinin Kurul tarafından belirlenen bölümünü ödemeyen şirketin yetki belgesi iptal edilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Enerji Yönetimi ve Verimlilik Artırıcı Önlemler
Enerji yönetimi
MADDE 8 – (1) Enerji yönetimi kapsamında aşağıdaki
faaliyetler yürütülür:
a) Enerji yönetimi konusunda hedef ve öncelikleri tanımlayan bir enerji politikasının oluşturulması; enerji yöneticisinin veya enerji yönetim biriminin hiyerarşik yapı içindeki
yerinin, görev, yetki ve sorumluluklarının tanımlanması;
bunları yazılı kurallar halinde yayımlamak suretiyle tüm çalışanların ve enerji yönetimi faaliyetleri ile ilgili kişilerin bunlardan haberdar edilmesi,
b) Tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine, gereksiz ve
bilinçsiz kullanımın önlenmesine yönelik önlemlerin ve prosedürlerin belirlenmesi, tanıtımının yapılması ve çalışanların bilgi ve bilinç düzeyini artırıcı eğitim programları düzenlenmesi,
c) Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanlar üzerinde yapılabilecek tadilatların belirlenmesi ve uygulanması,
ç) Etütlerin yapılması, projelerin hazırlanması ve uygulanması,
2011 |129
ç) Enerji tüketen ekipmanların verimliliklerinin izlenmesi, bakım ve kalibrasyonlarının zamanında yapılması,
d) Yönetime sunulmak üzere, enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların planlarının, bütçe ihtiyaçlarının, fayda ve maliyet analizlerinin hazırlanması,
e) Enerji tüketiminin ve maliyetlerinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve periyodik raporlar üretilmesi,
f) Enerji tüketimlerini izlemek için ihtiyaç duyulan sayaç
ve ölçüm cihazlarının temin edilmesi, montajı ve kalibrasyonlarının zamanında yapılması,
g) Özgül enerji tüketiminin, mal veya hizmet üretimi ile
enerji tüketimi ilişkisinin, enerji maliyetlerinin, işletmenin
enerji yoğunluğunun izlenmesi ve bunları iyileştirici önerilerin hazırlanması,
ğ) Enerji kompozisyonunun değiştirilmesi ve alternatif
yakıt kullanımı ile ilgili imkanların araştırılması, çevrenin
korunmasına, çevreye zararlı salımların azaltılmasına ve sınır değerlerin aşılmamasına yönelik önlemlerin hazırlanarak
bunların uygulanması,
h) Enerji ikmal kesintisi durumunda uygulanmak üzere
petrol ve doğal gaz kullanımını azaltmaya yönelik alternatif
planların hazırlanması,
ı) Enerji kullanımına ve enerji yönetimi konusunda yapılan çalışmalara ilişkin yıllık bilgilerin her yıl Mart ayı sonuna
kadar Genel Müdürlüğe gönderilmesi,
i) Toplam ve birim ürün veya fayda başına karbondioksit
salımlarının ve enerji verimliliği tedbirleri ile azaltılabilecek
salım miktarlarının belirlenmesi.
130| 2011
(2) Enerji yöneticisi görevlendirmekle veya enerji yönetim birimi kurmakla yükümlü endüstriyel işletmelerdeki,
organize sanayi bölgelerindeki ve binalardaki enerji yönetimi sistemleri, TS ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım
Kılavuzu ve Şartlar Standardına uygun şekilde oluşturulur.
Enerji yöneticisi görevlendirilmesi ve enerji yönetim
birimi kurulması
MADDE 9 – (1) Yönetimler, yıllık toplam enerji tüketimi
bin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerinde, 8 inci maddede belirtilen enerji yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesini
temin etmek üzere, her bir endüstriyel işletmesindeki çalışanları arasından enerji yöneticisi sertifikasına sahip birisini
enerji yöneticisi olarak görevlendirir.
(2) Toplam inşaat alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık
toplam enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzeri olan ticari binaları
ve hizmet binaları ile toplam inşaat alanı en az onbin metrekare veya yıllık toplam enerji tüketimi ikiyüzelli TEP ve üzeri
olan kamu kesimi binalarının yönetimleri, bina ve tesislerinde,
8 inci maddede belirtilen enerji yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesini temin etmek üzere, binalarındaki çalışanları arasından enerji yöneticisi sertifikasına sahip birisini enerji yöneticisi
olarak görevlendirir. Çalışanları arasından görevlendirmenin
mümkün olmadığı hallerde, enerji yöneticileri veya şirketler
ile sözleşme yapılmak suretiyle hizmet alınır. Bu şekilde enerji
yöneticisi sertifikası sahibi bir kişi tarafından verilebilecek hizmet, üç bina ile sınırlıdır. Birden fazla bağımsız binanın enerji
ihtiyacının aynı merkezden temin edilmesi halinde, bağımsız
binaların ayrı ayrı toplam inşaat alanlarının toplamı, toplam
inşaat alanı olarak kabul edilir.
2011 |131
(3) Yıllık toplam enerji tüketimi bin TEP’ten az olan endüstriyel işletmelerde, 8 inci maddede belirtilen enerji yönetimi uygulamalarının yerine getirilmesine yardımcı olmak
amacıyla bilgilendirme, bilinçlendirme ve örnek uygulama
gibi çalışmalar yapmak ve organize sanayi bölgesi tarafından
veya onun adına yürütülen enerji üretim, iletim veya dağıtım
faaliyetleri kapsamında, 8 inci maddede belirtilen çalışmaları yapmak üzere, bölgesinde faal durumda en az elli işletme
bulunan organize sanayi bölgelerinde enerji yönetim birimi
kurulur.
(4) Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde,
8 inci maddede belirtilen enerji yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesini temin etmek üzere, enerji yönetim birimi kurulur.
Organizasyonlarında toplam kalite çalışmalarından sorumlu
olan ve bünyesinde enerji yöneticisinin de görev aldığı kalite
yönetim birimi bulunan endüstriyel işletmeler bu birimlerini
enerji yönetim birimi olarak da görevlendirebilir.
(5) Görevlendirilen enerji yöneticilerinin kimlik, özgeçmiş, adres ve iletişim bilgileri Genel Müdürlüğe bildirilir.
Bildirimlerde aşağıdaki usul ve esaslara uyulur.
a) Yapı kullanma izni alınan ve toplam inşaat alanı yirmibin metrekarenin üzerinde olan ticari binalar ve hizmet binaları ile toplam inşaat alanı onbin metrekarenin üzerinde olan
kamu kesimi binaları için yapı kullanma izni alınmasını takip
eden bir yıl içinde bildirilir.
b) Yapı kullanma izni alınan veya faaliyete geçen ticari
binalardan, hizmet binalarından, kamu kesimi binalarından
veya endüstriyel işletmelerden altıncı fıkra uyarınca enerji
132| 2011
yönetimi uygulanması, enerji yöneticisi görevlendirilmesi
veya enerji yönetim birimi kurulması gerektiği tespit edilenler ile yeni kurulan ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterlere
sahip olan organize sanayi bölgeleri için altmış takvim günü
içinde bildirilir.
c) Enerji yöneticisi değişikliklerinde, görevde bulunanın
ayrılmasını takip eden altmış takvim günü içinde yeni enerji
yöneticisi görevlendirilerek bildirilir.
(6) Enerji tüketimine göre enerji yönetimi uygulanacak,
enerji yöneticisi görevlendirilecek veya enerji yönetim birimi
kurulacak endüstriyel işletmeler veya binalar aşağıda tanımlanan usul ve esaslara göre belirlenir:
a) Yıl içinde tüketilen her bir yakıt türü ve elektrik enerjisi
miktarı Ek-2’de tanımlanan katsayılarla çarpılmak suretiyle
TEP’e çevrilir. Ek-2’de yer almayan yakıtların TEP’e çevrilmesinde Uluslararası Enerji Ajansı tarafından yayımlanan
katsayılar veya değerler esas alınır.
b) Bütün yakıt türleri ve elektrik enerjisi için bulunan TEP
değerleri toplanmak suretiyle yıllık toplam enerji tüketimi
hesaplanır.
c) Genel Müdürlük, 32 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca verilen bilgiler çerçevesinde, son üç yıla ait yıllık toplam enerji tüketimlerinin ortalamasını esas almak suretiyle
enerji yönetimi uygulanacak, enerji yöneticisi görevlendirilecek veya enerji yönetim birimi kurulacak olanları belirler.
ç) Yeni kurulan bina ve endüstriyel işletmelerde ilk yıla
ait toplam enerji tüketiminin birinci, ikinci ve dördüncü fıkralarda tanımlanan sınır değerlerin iki mislini aşması halin2011 |133
de, üç yıllık ortalamaya bakılmaksızın, enerji yöneticisi görevlendirilir veya enerji yönetim birimi kurulur.
(7) Enerji yöneticisi görevlendirilmesi, enerji yönetim birimi kurulması ve 8 inci madde kapsamında tanımlanan enerji
yönetimi ile ilgili faaliyetlerin yerine getirilmesi ile ilgili olarak Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelerde ve
denetlemelerde talep edilen bilgi ve belgelerin verilmesi ve
gerekli şartların sağlanması zorunludur.
(8) İkinci fıkra uyarınca, binalarda enerji yöneticisi olarak
hizmet alınacak enerji yöneticilerinin ilgili meslek odasına
kayıtlı olması şarttır.
Enerji verimliliğini arttırıcı önlemler
MADDE 10 – (1) 8 inci maddenin birinci fıkrasının (ç)
bendi uyarınca, endüstriyel işletmelerde ve hizmet sektöründeki binalarda yapılacak etütler aşağıda tanımlanan usul ve
esaslara göre yapılır:
a) Genel Müdürlük sanayi alt sektörlerinin her birinde,
sektörü temsil edebilecek şekilde belirlenecek en az beş işletmede etüt yapar veya şirketlere yaptırır. Bu etütler her dört
yılda bir yenilenir.
b) Yıllık toplam enerji tüketimi beşbin TEP ve üzeri olan
endüstriyel işletmeler ile toplam inşaat alanı yirmibin metrekarenin üzerinde olan hizmet sektöründe faaliyet gösteren
binalarda etüt yapılır veya şirketlere yaptırılır. Bu etütler her
dört yılda bir yenilenir. Etüt raporlarının ve belirlenen önlemlere ilişkin uygulama planlarının birer sureti Genel Müdürlüğe gönderilir.
(2) Mevcut tesislerin işletilmesinde, yeni tesislerin kurul134| 2011
masında, kapasite arttırımı ve modernizasyon çalışmalarında, enerji yöneticilerinin bu Yönetmelik kapsamındaki görevlerinin yerine getirilmesinde, etüt ve projelerde aşağıdaki
önlemler öncelikle dikkate alınır.
a) Yakma sistemlerinde yanma kontrolü ve optimizasyonu ile yakıtların verimli yakılması,
b) Isıtma, soğutma, iklimlendirme ve ısı transferinde en
yüksek verimin elde edilmesi,
c) Sıcak ve soğuk yüzeylerde ısı yalıtımının standartlara
uygun olarak yapılması, ısı üreten, dağıtan ve kullanan tüm
ünitelerin yalıtılarak istenmeyen ısı kayıplarının veya kazançlarının en aza indirilmesi,
ç) Atık ısı geri kazanımı,
d) Isının işe dönüştürülmesinde verimliliğin arttırılması,
e) Elektrik tüketiminde kayıpların önlenmesi,
f) Elektrik enerjisinin mekanik enerjiye veya ısıya dönüşümünde verimliliğin artırılması,
g) Otomatik kontrol uygulamaları ile insan faktörünün en
aza indirilmesi,
ğ) Kesintisiz enerji arzı sağlayacak girdilerin seçimine
dikkat edilmesi,
h) Makinaların enerji verimliliği yüksek olan teknolojiler
arasından, standardizasyon ve kalite güvenlik sisteminin gereklerine dikkat edilerek seçilmesi,
ı) İstenmeyen ısı kayıpları veya ısı kazançları en alt düzeyde olacak şekilde projelendirilmesi ve uygulamanın projeye uygun olarak gerçekleştirilmesinin sağlanması,
2011 |135
i) İnşaa ve montaj aşamasında enerji verimliliği ile ilgili
ölçüm cihazlarının temin ve monte edilmesi,
j) Yenilenebilir enerji, ısı pompası ve kojenerasyon uygulamalarının analiz edilmesi,
k) Aydınlatmada yüksek verimli armatür ve lambaların,
elektronik balastların, aydınlatma kontrol sistemlerinin kullanılması ve gün ışığından daha fazla yararlanılması,
l) Enerji tüketen veya dönüştüren ekipmanlar için ilgili
mevzuat kapsamında tanımlanan asgari verimlilik kriterlerinin sağlanması,
m) Camlamada düşük yayınımlı ısı kontrol kaplamalı çift
cam sistemlerinin kullanılması.
(3) Genel Müdürlük tarafından yapılacak veya şirketlere
yaptırılacak etüt çalışmaları için gerekli koşulların sağlanması zorunludur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim ve Sertifikalandırmalar
Enerji yöneticisi eğitimleri
MADDE 11 – (1) Enerji yöneticisi eğitimlerine mühendislik alanında veya teknik eğitim fakültelerinin makine, elektrik veya elektrik-elektronik bölümlerinde en az lisans düzeyinde eğitim almış kişiler kabul edilir.
(2) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından, Ek-1’de tanımlanan müfredat konularından
teorik olarak verileceği belirtilen konuları içerecek şekilde
136| 2011
oluşturulan eğitim programı çerçevesinde, dersliklerde sınıf
eğitimleri ve/veya internet üzerinden uzaktan eğitimler düzenlenir. Bu eğitimlere katılım isteğe bağlıdır.
(3) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından, Ek-1’de tanımlanan müfredat konularından
uygulamalı olarak verileceği belirtilen konularda teorik ön
bilgi, ölçüm, deney, değerlendirme ve hesaplama gibi konuları içerecek şekilde oluşturulan eğitim programı çerçevesinde, uygulamalı eğitimler düzenlenir. Bu eğitimler, Ek-1’de
uygulamalı olarak verileceği belirtilen konuların tamamını
kapsar ve süresi kırk ders saatinden az olamaz. Bu eğitimler
kapsamında verilecek teorik ön bilgiler için ayrılan toplam
süre, toplam eğitim süresinin dörtte birinden fazla olamaz.
Bu eğitimlerin teorik ön bilgi, değerlendirme ve hesaplama
kısımları sınıf ortamında, ölçüm ve deney kısımları ise Ek1’de belirtilen çerçevede eğitim ünitelerine ve ekipmanlarına
sahip olan ve işletme koşullarında çalıştırılabilen laboratuvar
ortamında verilir. Uygulamalı eğitimlerde en az otuzbeş ders
saati devam etme zorunluluğu vardır.
(4) 13 üncü madde kapsamında yapılan merkezi sınavda
başarılı olanlara, Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak
yayımlanan formatta enerji yöneticisi sertifikası verilir.
(5) Genel Müdürlüğün enerji yöneticisi eğitimi ve etüt çalışmalarını yürüten birimlerinde en az iki yıl görev yapan ve bu
çalışmalarda fiilen görev aldığını belgeleyen personeline, başkaca bir koşul aranmaksızın enerji yöneticisi sertifikası verilir.
(6) Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı
bünyesinde görevlendirilecek enerji yöneticilerinin sertifika2011 |137
landırılması için, bu kurum ve kuruluşlarca bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak Genel Müdürlük işbirliği ile düzenlenen uygulamalı enerji yöneticisi eğitimlerine katılan ve
Genel Müdürlük işbirliği ile bu kurum veya kuruluşlarca yapılan sınavda başarılı olan, en az lisans eğitimi almış kişilere
Genel Müdürlük tarafından enerji yöneticisi sertifikası verilir. Bu kurslara, öncelikle mühendislik alanında eğitim almış
olanlar, bunun mümkün olmaması halinde teknik eğitim fakültelerinin makine, elektrik veya elektrik-elektronik bölümlerinde eğitim almış olanlar, bunun da mümkün olmaması
halinde diğer alanlarda lisans eğitimi almış olanlar kabul
edilir. Bu fıkra kapsamında enerji yöneticisi sertifikası alanlardan, mühendislik veya teknik eğitim fakültelerine eşdeğer
düzeyde lisans eğitimi almış olanlar kamu görevlerinin sona
ermesi halinde, bu fıkrada tanımlanan kurumlar dışında da
enerji yöneticisi olarak görev yapabilir.
Etüt-proje eğitimleri
MADDE 12 – (1) Etüt-proje eğitimlerine mühendislik alanında en az lisans düzeyinde eğitim almış kişiler kabul edilir.
(2) Genel Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenen etüt-proje eğitimleri, Ek-1’de belirtilen
müfredat konularından teorik ve uygulamalı olarak verileceği belirtilen konularda teorik bilgi, ölçüm, deney, değerlendirme ve hesaplama gibi konuları içerecek şekilde oluşturulan eğitim programı çerçevesinde, uygulama ağırlıklı
eğitimler şeklinde düzenlenir. Teorik olarak verilmesi öngörülen konular sınıf kursları şeklinde dersliklerde, uygulamalı
kısımlar ise teorik ön bilgi, ölçüm, deney, değerlendirme ve
hesaplama gibi konuları içerecek şekilde sınıf ve Ek-1’de be138| 2011
lirtilen çerçevede eğitim ünitelerine ve ekipmanlarına sahip
olan ve işletme koşullarında çalıştırılabilen laboratuvar ortamında yapılır.
(3) Etüt-proje eğitimlerinin toplam süresi yüzyirmi ders
saatinden az olamaz. Etüt-proje eğitimlerinde en az yüz ders
saati devam etme zorunluluğu vardır. Ek-1’de teorik olarak
verileceği belirtilen konular için ayrılan toplam süre, toplam
eğitim süresinin üçte birinden fazla olamaz.
(4) Eğitimin tamamlanmasını takip eden en fazla üç ay
içerisinde, eğitici kişilerin rehberliğinde etüt ve proje çalışması yaptırılır.
(5) 13 üncü madde kapsamında yapılan merkezi sınavda
başarılı olanlara, Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak
yayımlanan formatta etüt-proje sertifikası ve enerji yöneticisi
sertifikası verilir.
(6) Genel Müdürlüğün enerji verimliliği çalışmalarında
en az on yıl süreyle görev almış olanlardan etüt çalışmalarında fiilen görev alan, mühendislik alanında en az lisans düzeyinde eğitim almış Genel Müdürlük personeline başkaca bir
koşul aranmaksızın etüt-proje sertifikası verilir.
(7) Genel Müdürlük tarafından geliştirilen uluslararası işbirlikleri kapsamında, şirketlerin ihtisaslaşmasını teminen yurt
içinde veya yurt dışında kısa süreli eğitim programları düzenlenmesi halinde, asgari olarak, Ek-6’da yer alan Tablo 2’de uzman personel listesinde yer alan kişilerin katılımı sağlanır.
Eğitim programlarının izlenmesi ve denetimi, sınavlar,
eğitim tesisi gereksinimleri, kurs grupları ve müfredat
MADDE 13 – (1) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş ku2011 |139
rumlar ve şirketler tarafından planlanan ve uygulanan eğitim
programları ile ilgili bilgiler Genel Müdürlüğün internet sayfası üzerinden ilan edilir.
(2) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve yetkilendirdiği şirketler tarafından yürütülen eğitim programlarını, yetkilendirilmiş kurumlar ise yetkilendirdikleri şirketler
tarafından yürütülen eğitim programlarını yerinde izleyebilir. Aksaklıkların giderilmesine yönelik öneriler ilgili yetkilendirilmiş kuruma veya şirkete yazılı olarak bildirilir. Bu
önerilerin uygulama durumu Genel Müdürlük ve/veya ilgili
yetkilendirilmiş kurum tarafından kontrol edilir.
(3) Enerji yöneticisi sertifikası ve/veya etüt-proje sertifikası alabilmek için aşağıda tanımlanan usul ve esaslar çerçevesinde düzenlenen merkezi sınavlara katılmak ve başarılı
olmak şarttır.
a) Genel Müdürlük, internet sayfası üzerinden ilan etmek
suretiyle, her yıl Ocak ve Temmuz aylarında merkezi sınav
yapar veya kamu kurum ve kuruluşlarına, üniversitelere
yaptırır. Bu sınavlara 11 inci maddenin üçüncü fıkrasında
veya 12 nci maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen hususları yerine getirdiğini belgeleyenler kabul edilir.
Bu sınavlarda yüz puan üzerinden en az yetmiş alan başarılı
sayılır. Girdiği ilk sınavda başarılı olamayanlara, en fazla bir
kez daha sınava girme hakkı tanınır. Bu Yönetmelik kapsamında belirtilen şartları sağlamak suretiyle sınavlara katılmak isteyenler, Genel Müdürlük tarafından internet üzerinden ilan edilen kurallara uygun olarak, sınav kaydı yaptırır.
Sınav kaydının yapılabilmesi için, Genel Müdürlük tarafından belirlenen miktarda sınav giriş ücreti alınır.
140| 2011
b) Genel Müdürlük yetkilendirilmiş kurumların ve şirketlerin işbirliği ile, Ek-1’de belirtilen yetkinlikleri ölçebilecek
nitelikte bir soru bankası oluşturur. Sınavlarda sorulan sorular bu soru bankasından seçilir.
c) Sınavlar, uygulamalı eğitim programlarında eğitici olarak görev almış, en az üç kişiden oluşturulan bir komisyon
tarafından değerlendirilir. Sınav sonuçları bu komisyon tarafından bir tutanakla tespit edilir. Sınav sonuçları, sınavın
yapılmasını müteakip yedi gün içinde Genel Müdürlüğün
internet sayfası üzerinden ilgilinin erişimine açılır.
ç) Sınav sonucuna yapılan yazılı itirazlar sınav komisyonu tarafından değerlendirilir ve sonucu on iş günü içinde
kursiyere bildirilir.
(4) Eğitimlerin yapılacağı eğitim tesislerinde, Ek-1’de belirtilen özelliklere sahip olma şartı aranır.
(5) Eğitimler en fazla otuz kişilik gruplar halinde yapılır.
(6) Ek-1’de yer alan eğitim müfredatı 35 inci madde uyarınca yapılan koordinasyon toplantısında alınan kararlar
doğrultusunda her iki yılda bir gözden geçirilir.
Kurslar, kurslarda görev alabilecek eğiticiler ve eğitici ücretleri
MADDE 14 – (1) Bir sonraki yılda düzenlenecek enerji
yöneticisi ve etüt-proje eğitim programlarına katılacaklardan
alınacak Katma Değer Vergisi dahil taban ve tavan ücretler,
her yıl Aralık ayında Kurul tarafından belirlenir ve Genel
Müdürlük tarafından Genel Müdürlüğün internet sayfası
üzerinden ilan edilir.
(2) Eğitim programlarında eğitici olarak görevlendirilen
Genel Müdürlük personelinin ücretle okutacakları haftalık
2011 |141
ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ile
bunlara ödenecek ek ders ücretleri ve diğer hususlarla ilgili işlemler, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca yürütülür.
(3) Uygulamalı eğitimlerde eğitici olabilmek için aşağıdaki şartlardan en az birine sahip olmak şarttır.
a) Etüt-proje sertifikasına sahip olmak,
b) Eğitim konuları ile ilgili olarak, üniversitelerin ana bilim dallarından birinde ihtisas yapmış olmak ve okutman,
öğretim görevlisi, doktor, yardımcı doçent, doçent ve profesör ünvanlarından birine sahip olmak,
c) Eğitim vereceği konuda en az on yıllık mesleki tecrübeye sahip olmak.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Endüstriyel İşletmelerde Verimlilik Artırıcı Projelerin
Desteklenmesi
Başvuru
MADDE 15 – (1) Projelerin desteklenmesini isteyen endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan usul ve esaslara uygun olarak şirketlere
hazırlattıkları projelerini her yıl Ocak ayı içinde Genel Müdürlüğe sunar. Genel Müdürlük, internet sayfası üzerinden
ilan etmek suretiyle, başvuru almayabileceği gibi başvuru
dönemini erteleyebilir, uzatabilir veya birden fazla dönemde
başvuru alabilir.
142| 2011
(2) Projeler, her yıl Ocak ayında Genel Müdür onayı ile
kurulan ve en az beş kişiden oluşan bir komisyon tarafından
değerlendirilir. Komisyon üyeleri Genel Müdür onayı ile değiştirilebilir.
(3) Komisyonun başvuru dosyası üzerinden yapacağı ön
inceleme neticesinde aşağıdaki hususlardan herhangi birinin
karşılanmadığının tespit edilmesi halinde, projenin değerlendirmeye alınmayacağı başvuru tarihini takip eden otuz
takvim günü içinde proje sahibi endüstriyel işletmeye yazılı
olarak bildirilir.
a) Başvuru tarihi itibariyla, endüstriyel işletmenin Genel
Müdürlüğün veri tabanında kayıtlı olması ve 9 uncu madddenin birinci fıkrası ve 32 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmiş olması,
b) TS ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardı belgesine sahip olunması.
(4) Ön incelemede projenin, Genel Müdürlük tarafından
tebliğ olarak yayımlanan usul ve esaslara uygun şekilde hazırlanmadığının tespit edilmesi halinde, Genel Müdürlük
tarafından yapılan bildirim tarihinden itibaren endüstriyel
işletme söz konusu eksiklikleri otuz takvim günü içinde giderir. Bu süre zarfında eksiklikleri giderilmeyen projeler değerlendirmeye alınmaz.
Değerlendirme
MADDE 16 – (1) Projeler aşağıdaki şekilde değerlendirilir:
a) Projede yer alan ölçüm metotları, ölçüm aletleri, hesap
metotları, formülleri, hesaplarda ölçüm sonuçları dışında
kullanılan verileri Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak
2011 |143
yayımlanan usul ve esaslara uygun olan proje bileşenleri komisyon tarafından belirlenir. Bunlar dışındaki proje bileşenleri değerlendirmeye alınmaz.
b) Komisyonun uygun bulduğu proje bileşenleri üzerinde yerinde inceleme yapılır. Yerinde yapılan inceleme kapsamında, projede belirtilen ekipman veya sistemlerden mevcut
olmayanlar inceleme raporunda belirtilir ve bunlara ilişkin
proje bileşenleri de değerlendirmeye alınmaz.
c) Yerinde inceleme raporu kapsamında yerinde yapılan
ölçüm sonuçları projedeki değerlerinden farklı olan proje
bileşenleri başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Yerinde
ölçüm sonuçlarını, bu bildirim tarihinden itibaren on iş günü
içinde Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan
usul ve esaslara uygun şekilde projesine yansıtan başvuru
sahibinin bu bildirim kapsamındaki proje bileşenleri değerlendirmeye dahil edilir.
ç) Komisyon, değerlendirmeye alınan proje bileşenleri
kapsamında aşağıdaki çalışmaları yaparak, Genel Müdürün
onayına sunulmak üzere, başvuru ve değerlendirme süreçlerindeki gelişmeleri de içine alan bir rapor hazırlar.
1) Proje maliyet etkinlik puanını (PMEP), proje elektrik kazancı puanını (PEKP) ve proje geri ödeme süresini hesaplar.
Proforma fatura bilgilerine göre, Katma Değer Vergisi hariç,
toplam bedeli en fazla bir milyon Türk Lirası ve geri ödeme
süresi beş yıldan az olan projeleri aday projeler olarak belirler.
2) Aday projeleri aşağıdaki formül ile hesaplanan toplam
puanlarına göre en yüksek puanlıdan başlayarak sıralamak
suretiyle desteklenebilecek projeleri belirler.
144| 2011
P = 0,6 x MEP + 0,4 x EP
P: Toplam puan
MEP: 100 puan üzerinden, en yüksek proje maliyet etkinlik puanına (PMEP) göre normalize edilmiş puanı,
EP: 100 puan üzerinden, en yüksek proje elektrik kazancı
puanına (PEKP) göre normalize edilmiş puanı.
3) Projelere sağlanabilecek destek miktarını aşağıdaki formüle göre belirler:
D = 0,3 x DP x [PVBB + PYÜBB]
D: Destek miktarı (Türk Lirası)
DP: Projenin toplam puanı (P), aday projelerin toplam
puanlarının ortalamasına (POR) eşit veya bundan fazla olan
projede 1,0 ve diğerlerinde ise (P/POR) kabul edilir.
PYÜBB: Proje bedelinin en fazla yüzde ellisini oluşturan
proje yerinden üretim bileşeni bedeli; enerji depolama sistemi bedeli ve endüstriyel işletme ile elektrik üretim tesisi arasındaki iletim hattı yatırımının endüstriyel işletme tarafından
yapılması halinde bu hattın yatırım bedeli destek kapsamı dışında olup, bu bedeller PYÜBB’ye dahil edilmez.
(2) Genel Müdür onayı ile desteklenmesi uygun görülen
projeler Kurul onayına sunulur. Desteklenme kararı verilen
projeler, Kurulun onay tarihinden itibaren beş iş günü içinde
sahibine yazılı olarak bildirilir ve Genel Müdürlüğün internet
sayfası üzerinden ilan edilir. Genel Müdürlüğün yazılı bildirimini takip eden yedinci gün tebliğ tarihi olarak kabul edilir.
Başvuru sahipleri tebliğ tarihinden itibaren en geç on iş günü
içinde Genel Müdürlüğe sözleşme yapmak üzere başvurur.
2011 |145
Süresi içinde yapılmayan başvurular kabul edilmez.
(3) Proje destekleri için yapılacak sözleşmenin formatı Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanır.
Desteklerin uygulanması
MADDE 17 – (1) Sözleşme yapılan projelere ilişkin desteklerin uygulanmasında aşağıdaki usul ve esaslara göre hareket edilir:
a) Sözleşme tarihinden itibaren iki yıl içinde sözleşme
kapsamındaki projeyi uyguladığını Genel Müdürlüğe yazılı
olarak bildiren endüstriyel işletmede, bildirim tarihini takip
eden altmış iş günü içinde, Genel Müdürlük tarafından tebliğ
olarak yayımlanan usul ve esaslar çerçevesinde, endüstriyel
işletme ve Genel Müdürlük veya Genel Müdürlük adına yetkilendirilmiş tüzel kişilerin temsilcilerinin katılımı ile yerinde
inceleme yapılır. Söz konusu yerinde inceleme kapsamında,
uygulamanın projesine uygunluğu kontrol edilir. Projesine
uygun yapıldığı görülen bileşenler için projede öngörülen
tasarrufların sağlanıp sağlanmadığının belirlenmesine yönelik, yöntemleri ve cihazları Genel Müdürlük tarafından tebliğ
olarak yayımlanan usul ve esaslar çerçevesinde projede tanımlanan ölçümler yapılır. Uygulama ile ilgili bilgileri, yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış faturaları, ölçüm
ve hesaplamaları içine alan uygulama raporu proje sahibi endüstriyel işletme tarafından hazırlanır ve Genel Müdürlüğe
sunulur. Yerinde inceleme için gerekli koşulları sağlamayan
işletmelere destek uygulanmaz.
b) Uygulama raporu Genel Müdürlük tarafından incelenir. Uygulama raporunda yer alan hesaplamalarda herhangi
146| 2011
bir uygunsuzluk tespit edilmesi halinde, bu uygunsuzluklar proje sahibi endüstriyel işletmeye yazılı olarak bildirilir.
Uygunsuzluklar bildirimi takip eden on takvim günü içinde
giderilir. Uygunsuzlukları gidermeyen endüstriyel işletmeye
destek ödemesi yapılmaz.
c) Uygulama raporu kapsamında, uygulamaların projede
belirtilenlerden farklı yapılmasından dolayı, uygulama sonundaki bileşen enerji kazancının projedeki miktarının altında gerçekleştiği tespit edilen proje bileşenleri desteklenmez.
Bu durumda uygulanacak destek miktarı; kabul edilmeyen
proje bileşeninin projede yer alan bedelinin Kurul onayı alan
proje bedelinden (PB) çıkarılması ile 16 ncı maddenin birinci
fıkrasının (ç) bendindeki formül uygulanarak komisyon tarafından belirlenir.
ç) Komisyon, desteklemeden çıkartılan ve desteklenecek
proje bileşenlerini, hesabı ile birlikte projelere uygulanacak
destek miktarlarını belirten, başvuru dosyasını ve yerinde
inceleme raporunu ekine alan bir rapor hazırlar. Bu rapor,
uygulamanın tamamlandığının Genel Müdürlüğe bildirildiği tarihten itibaren kırk beş iş günü içinde Genel Müdüre
sunulur. Genel Müdür bu raporu müteakip ilk toplantısında
Kurulun bilgisine sunar.
d) Cari yıl içinde yapılacak destek ödemelerinde önceki
yıllarda tamamlanan projelerin destek bedelleri öncelikle
ödenir. Mevcut ödeneğin yetersiz olması halinde, mevcut
ödeneğin projelere uygulanacak toplam destek miktarına
oranı nispetinde ödeme yapılır. Bu şekilde yapılan ödemelere
ilişkin herhangi bir hak ve faiz talebinde bulunulamaz.
(2) Genel Müdürlüğe desteklenmesi için sunulan projeler2011 |147
de, proje hazırlanması ile hizmetin başvuru sahibi endüstriyel işletmenin faaliyette bulunduğu alt sektörün uzmanı olan
şirketten alınması halinde, hizmet bedeli Genel Müdürlük
tarafından tebliğ olarak yayımlanan usul ve esaslar çerçevesinde destek kapsamına dahil edilir.
(3) Uygulanacak destek miktarının hesaplanmasında yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış fatura bilgileri
esas alınır.
ALTINCI BÖLÜM
Gönüllü Anlaşmalar
Başvuru ve değerlendirme
MADDE 18 – (1) Herhangi bir endüstriyel işletmesi için
üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az
yüzde on oranında azaltmayı taahhüt ederek Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapmak isteyen tüzel kişiler, Genel
Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan başvuru formu
ile birlikte her yıl Ekim ayında Genel Müdürlüğe başvurur.
Genel Müdürlük, internet sayfası üzerinden ilan etmek suretiyle, başvuru almayabileceği gibi başvuru dönemini erteleyebilir, uzatabilir veya birden fazla dönemde başvuru alabilir. Aşağıdaki şartları sağlamayan endüstriyel işletmelerin
başvuruları reddedilir.
a) TS ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardı belgesine sahip olma,
b) Başvuru tarihi itibariyla Genel Müdürlüğün veri taba148| 2011
nında kayıtlı olma,
c) 9 uncu maddenin birinci fıkrası ve 32 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında belirtilen yükümlülüklerini yerine
getirmiş olma.
(2) Gönüllü anlaşma başvuruları aşağıdaki şekilde değerlendirilir.
a) Genel Müdürlük başvuruları değerlendirmek üzere,
Genel Müdürlüğün en az üç personelinden oluşan gönüllü
anlaşma değerlendirme komisyonu kurar.
b) Genel Müdürlük ile daha önce yaptığı gönüllü anlaşma
kapsamında taahhütlerini yerine getirmiş olmasına rağmen
daha sonraki yıllarda daha önce gönüllü anlaşma yaptığı
endüstriyel işletmesinde enerji yoğunluklarını artırmış olan
tüzel kişilerin başvuruları değerlendirmeye alınmaz.
c) Mücbir sebep hallerinin oluşması dışında, Genel Müdürlük ile yaptığı gönüllü anlaşma kapsamında taahhütlerini
yerine getirmeyenlerin başvuruları beş yıl süre ile değerlendirmeye alınmaz.
ç) Genel Müdürlüğe başvuran tüzel kişiler başvuru formunda istenen bilgilerden değerlendirme komisyonu tarafından belirlenen eksiklikleri gidermekle ve komisyonun
yerinde yapacağı incelemeler için gerekli şartları sağlamakla
yükümlüdür.
d) Gönüllü anlaşma başvurusunda bulunan tüzel kişilerin başvuru tarihinden önceki yıllara ait enerji yoğunlukları
aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır.
Enerji yoğunluğu = E / D
2011 |149
E = TEP cinsinden işletmenin yıllık toplam enerji tüketimi
D = (1/ ÜFE) x ∑ (Pi x Fi)
D = 2000 yılı fiyatları ile bin (1000) Türk Lirası cinsinden,
yıllık mal üretiminin ekonomik değeri.
ÜFE = İlgili sektörün üretici fiyat endeksi
Pi = Yıl içerisinde üretilen mal miktarları
Fi = Bin (1000) Türk Lirası cinsinden, yıl içerisinde üretilen malların fabrika satış fiyatları.
e) Gönüllü anlaşma değerlendirme komisyonu, anlaşma
yapmaya değer olan başvuruları referans enerji yoğunluğu
değerinin ve taahhüt edilen enerji yoğunluğu azaltma oranının yüksek olması kriterlerini dikkate alarak, aşağıdaki formül ile hesaplanan toplam puanlarına göre en yüksek puandan başlamak suretiyle sıralar.
P = 0,6 x REY + 0,4 x EYA
P: Toplam puan
REY: 100 puan üzerinden, en yüksek değerine göre normalize edilmiş referans enerji yoğunluğu puanı,
EYA: 100 puan üzerinden, en yüksek değerine göre normalize edilmiş, taahhüt edilen enerji yoğunluğu azaltma oranı puanı,
f) Gönüllü anlaşma yapılacak endüstriyel işletmeler toplam puanlara göre yapılan sıralamaya göre en yüksek puandan başlamak suretiyle Kurul kararı ile belirlenir.
Gönüllü anlaşma yapılması ve izleme
MADDE 19 – (1) Kurul onayını takiben, Genel Müdür150| 2011
lük ile endüstriyel işletmeler arasında yapılan gönüllü anlaşmalar, Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan
formata uygun olarak ve aşağıdaki esaslar doğrultusunda
düzenlenir ve izlenir.
a) Gönüllü anlaşma kapsamındaki taahhütlerin yerine
getirilmesi ile ilgili başlangıç yılı, başvuruyu takip eden ilk
yıldır.
b) Gönüllü anlaşmaya konu olan endüstriyel işletmenin
enerji yoğunluğu Genel Müdürlük tarafından izlenir. Genel
Müdürlük, gönüllü anlaşmaya taraf olanlardan bünyesinde
birden fazla endüstriyel işletme bulunanların gönüllü anlaşma yapmadıkları endüstriyel işletmelerindeki enerji yoğunluğu değişimlerini de izler. Gönüllü anlaşmaya taraf olan
tüzel kişiler izleme için Genel Müdürlüğün ihtiyaç duyacağı
bilgileri vermekle yükümlüdür. Genel Müdürlük ve onun
adına hareket eden görevlileri bu bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.
(2) Gönüllü anlaşmalarda aşağıdaki mücbir sebep halleri
dikkate alınır:
a) Bir olayın mücbir sebep hali sayılabilmesi için olaydan
etkilenen tarafın gerekli özen ve dikkati göstermiş ve tüm önlemleri almış olmasına karşın önlenemeyecek, kaçınılamayacak veya giderilemeyecek olması ve bu durumun etkilenen tarafın yükümlülüklerini yerine getirmesini engellemesi gerekir.
Aşağıda belirtilen haller mücbir sebepler olarak kabul edilir:
1) Doğal afetler ve salgın hastalıklar,
2) Savaş, nükleer ve kimyasal serpintiler, seferberlik halleri, halk ayaklanmaları, saldırı, terör hareketleri ve sabotajlar,
2011 |151
3) Grev, lokavt veya diğer memur ve işçi hareketleri,
4) Genel ekonomik kriz,
5) Gönüllü anlaşmalarda belirtilen özel mücbir sebep halleri.
b) Taraflardan birinin bildirdiği mücbir sebep halinin bir
takvim yılında üç aydan az devam etmesi halinde, Kurul kararı ile gönüllü anlaşmanın süresi en fazla bir yıl uzatılabilir.
Mücbir sebep halinin üç aydan fazla devam etmesi halinde
gönüllü anlaşma sona erdirilir.
Gönüllü anlaşmalar kapsamında desteklerin uygulanması
MADDE 20 – (1) Gönüllü anlaşma yapan tüzel kişilerin
endüstriyel işletme içinde tükettikleri enerjiden; atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren tesislerinde, toplam çevrim verimi yüzde seksen ve üzeri
olan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde veya
hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş veya biyokütle kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, bu tesislerin anlaşma dönemi
içinde işletmeye alınması halinde, bir defaya mahsus olmak
üzere enerji yoğunluğu hesabında endüstriyel işletmenin
yıllık toplam enerji tüketimi miktarından düşülür. Toplam
maliyetinin yüzde yetmişden fazlasını oluşturan kısımlarının
yurt içinde yapılan imalatlarla karşılandığı yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış belgelerle ortaya konulan kojenerasyon tesisleri, yurt içinde imal edilmiş sayılır.
(2) Gönüllü anlaşma başvurusunda bulunan tüzel kişilerin anlaşma dönemi boyunca enerji yoğunlukları aşağıdaki
formül kullanılarak hesaplanır.
Enerji yoğunluğu = E / D
E = Et – Eyk
152| 2011
Et = TEP cinsinden işletmenin yıllık toplam enerji tüketimi
Eyk = Birinci fıkra kapsamında TEP cinsinden yıl içerisinde üretilen enerji
D = (1/ ÜFE) x ∑ (Pi x Fi)
D = 2000 yılı fiyatları ile bin (1000) Türk Lirası cinsinden,
yıllık mal üretiminin ekonomik değeri.
ÜFE = İlgili sektörün üretici fiyat endeksi
Pi = Yıl içerisinde üretilen mal miktarları
Fi = Bin (1000) Türk Lirası cinsinden, yıl içerisinde üretilen malların fabrika satış fiyatları.
(3) Enerji yoğunluğundaki azalma oranının hesaplanmasında referans enerji yoğunluğuna göre her yıl gerçekleşen
farkların aritmetik ortalaması esas alınır. Bununla birlikte,
anlaşmanın bittiği yıla ait enerji yoğunluğu değerinin taahhüt edilen enerji yoğunluğu azaltma oranından az olmamak
üzere, referans enerji yoğunluğundan düşük olması şarttır.
(4) Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde
yirmisi, Genel Müdürlük ödeneklerinin yeterli olması durumunda ve ikiyüzbin Türk Lirasını geçmemek kaydıyla Genel
Müdürlük bütçesinden karşılanır.
(5) Uygulanacak desteğin ödeme planı gönüllü anlaşma
dönemi sonunda Genel Müdürlük ödenekleri ile sınırlı kalmak kaydıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenir. Geçmiş
yıldan kalan desteklerin ödenmesine öncelik verilmek suretiyle, cari yıla ait toplam kullanılabilir ödeneğin o yıla ait
2011 |153
toplam destek miktarına oranı nispetinde ödeme yapılır. Bu
şekilde yapılacak ödemeler ve ödemelerdeki gecikmeler için
herhangi bir hak veya faiz talebinde bulunulamaz.
(6) Ödemenin yapılmasında anlaşmanın yapıldığı yıla ait
ve yeminli mali müşavir, defterdarlık, vergi müdürlüğü gibi
kurum veya kuruluşlar tarafından onaylanmış olan enerji giderlerine ait faturalar ve ödeme belgeleri esas alınır.
(7) Gönüllü anlaşma yapılan endüstriyel işletmeler ile
enerji yoğunluklarını azaltan ve artıran endüstriyel işletmelere ilişkin bilgiler Genel Müdürlüğün internet sayfası üzerinden yayınlanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Talep Tarafı Yönetimi
Etiketlemeye ilişkin uygulama
MADDE 21 – (1) Buzdolabı ve klimalar için enerji etiket
sınıfının A üzeri olduğunu, elektrik motorları için verim değerinin EN 60034-30 standartında 50 Hz ve 60 Hz için yer alan
süper verim grubu olan IE3 için tanımlanmış nominal sınırların üzerinde olduğunu gösteren belgelerle Genel Müdürlüğe isteğe bağlı olarak başvuran tüzel kişiler ile endüstriyel
işletmelere aşağıda tanımlanan usul ve esaslar çerçevesinde
enerji verimliliği (ENVER) etiketi verilir. ENVER etiketinin
formatı ve bedeli Genel Müdürlük tarafından belirlenir ve
Genel Müdürlüğün internet sitesi üzerinden yayınlanır. ENVER etiketi verilen endüstriyel işletmeler ve ürünler Genel
Müdürlüğün internet sitesi üzerinden ilan edilir.
154| 2011
a) ENVER etiketi ithal edilen ürünler için ithalat partisine
münhasır, yurt içinde üretilen ürünler için ise planlanan üretim miktarı ile sınırlı olacak şekilde verilir. Genel Müdürlük
ENVER etiketi verilen ürün grubundan seçtiği numuneleri
akredite olmuş bir laboratuvarda test edebilir veya ettirebilir.
Bu testlerde uyumsuzluk tespit edilmesi veya verilen ENVER
etiketlerinin uygunsuz kullanıldığının tespit edilmesi durumunda, ENVER etiketi uygulaması durdurulur ve bu durum
Genel Müdürlük tarafından internet üzerinden duyurulur.
b) Endüstriyel işletmelere ENVER etiketi verilebilmesi için
Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapmak suretiyle 20 nci
madde kapsamında desteklerden yararlanmış olması şarttır.
(2) Binaların ısıtılması amacıyla kullanılan kazanlar ile
elektrikli ev aleti üretici ve ithalatçıları, ülke içinde sattıkları
ürünlerin enerji etiketi sınıfları bazındaki miktarlarını her yıl
Ocak ayı içerisinde Genel Müdürlüğe bildirirler.
Elektrik enerjisi ve güç talebinin azaltılması
MADDE 22 – (1) Elektrik piyasasında faaliyet gösteren
perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler ve organize sanayi
bölge müdürlükleri abonelerinin elektrik enerjisi ve güç taleplerinin azaltılmasına yönelik olarak aşağıdaki konularda
çalışmalar yapar:
a) Tüketimleri yüksek olan sanayi ve ticarethane abone
gruplarının kesintili enerji programlarına katılması veya yüklerini gerektiğinde diğer zaman dilimlerine kaydırması için bu
aboneler ile gönüllülük esasına dayalı anlaşma yapılması,
b) Üretici şirketler veya bunlar adına dernek veya birlikleri ile işbirliği yaparak, klimalar, buzdolapları ve lambalar
2011 |155
veya ampuller öncelikli olmak üzere piyasada mevcut yüksek enerji verimli elektrikli ev aletlerinin kullanımının yaygınlaştırılması ile ilgili kampanyalar düzenlenmesi.
Dış aydınlatma
MADDE 23 – (1) Elektrik piyasasında faaliyet gösteren
dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ve belediyeler tarafından
aşağıdaki uygulamalar yapılır:
a) Yol aydınlatmalarında Ek-4’de verilen kriterlere uyulur. Ancak, çevreden kaynaklanan aydınlatmanın etkisi dikkate alınarak tablolarda verilen limitler aşılabilir. Karayolları
Genel Müdürlüğünün yetki alanına giren şehir giriş ve çıkış
yolları ve otoyollar haricinde kalan yol aydınlatma projelerinin bu limitlere uygunluğu elektrik piyasasında faaliyet
gösteren dağıtım lisansı sahibi ilgili tüzel kişiler tarafından
denetlenir.
b) Yol aydınlatmalarında;
1) Şehir içi yol, cadde, sokak ve meydan aydınlatmalarının tamamında şeffaf cam tüplü yüksek basınçlı sodyum buharlı lambalar kullanılır.
2) Işık kirliliğinin önlenmesinin birinci derecede önem
taşıdığı doğal hayatın korunması gereken alanlardaki ve astronomi gözlemevleri etrafındaki yol, sokak, meydan, alan
aydınlatmalarında sadece alçak basınçlı sodyum buharlı lambalar kullanılır.
c) Park ve bahçe aydınlatması amaçlı aydınlatma sistemlerinde yüksek basınçlı civa buharlı ve/veya kompakt floresan lambalar kullanılır.
ç) Tüp floresan lambalar reklam ve seyir amaçlı aydınlat156| 2011
malarda kullanılır. Bu tip lambalar yol, cadde, sokak ve meydan aydınlatması amaçlı kullanılmaz.
d) Armatürler, dış ortam koşullarına uygun tiplerden seçilir.
Bilinçlendirme ve tanıtım etkinlikleri
MADDE 24 – (1) Kamu kesiminde faaliyet yürüten kurum ve kuruluşlar toplumda enerji kültürünün ve verimlilik
bilincinin gelişimine katkıda bulunmak amacıyla, Genel Müdürlük ile koordineli olarak tanıtım ve bilinçlendirme etkinlikleri düzenler veya Genel Müdürlük tarafından organize
edilen etkinliklere katkıda bulunur.
(2) Lisansları kapsamında elektrik ve/veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler abonelerinin bir önceki mali yıla ait tüketim miktarını ve bu miktara karşılık gelen tüketim bedelini
içeren aylık bazdaki bilgilere ve puant tüketimi ile ilgili bilgilere, aynı tüketici gruplarının ortalama tüketim değerlerleri
ile karşılaştırmalı olarak, internet ortamında erişimini sağlar.
(3) Askeri liseler ile er-erbaş eğitim merkezlerindeki ders ve
eğitim programlarında, örgün ve yaygın eğitim kurumlarının
ders programlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet
içi eğitimlerinde enerji ve enerji verimliliği ile ilgili temel kavramlar, Türkiye’nin genel enerji durumu, enerji kaynakları, enerji üretim teknikleri, günlük hayatta enerjinin verimli kullanımı,
iklim değişikliği ve çevrenin korunmasında enerji verimliliğinin
önemi konularında teorik ve pratik bilgiler verilmek üzere gerekli düzenlemeler, Milli Savunma Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından yapılır.
(4) Kamu kesiminde bilinçlendirme amacıyla aşağıdaki
faaliyetler yürütülür:
2011 |157
a) Enerji tüketiminin azaltılması için çalışanları bilinçlendirmek üzere hizmetiçi eğitim seminerleri düzenlenir. Çalışanlar çalıştıkları yerlerin enerji tüketimi hakkında bilgilendirilir.
b) Herkesin görebileceği yemekhane, konferans salonu,
geçiş bölgeleri ve benzeri yerlere; kullanılmayan lambaların
söndürülmesine, elektrikli ev aletleri ve ampullere yönelik
verimlilik etiketlerinin tanıtılmasına, ofis cihazlarının kullanılmadığı durumlarda kapatılmasına yönelik afişler ve spotlar asılır.
c) Her yıl Ocak ayının ikinci haftasında düzenlenen enerji
verimliliği haftası etkinlikleri kapsamında ve eşzamanlı olarak;
1) Büyükşehir belediyeleri Genel Müdürlük ile koordineli
olarak konferans, sergi, fuar ve yarışma gibi bilinçlendirme
etkinlikleri için gerekli tedbirleri alır.
2) Milli Eğitim Müdürlükleri her ilde ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine yönelik enerji verimliliği ile ilgili etkinlikler için gerekli tedbirleri alır.
ç) İlköğretim, ortaöğretim ve yaygın öğretim kurumlarında enerji verimliliği kulübü oluşturulur ve kulüp çalışmaları
ile öğrencilerin ders yılı içerisinde hazırlayacakları ödev ve
projelerde enerji verimliliğiyle ilgili konulara yer verilmesi
için gerekli tedbirleri alır.
d) Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü şans oyunlarında, Posta İşletmeleri Genel Müdürlüğü pul, zarf, koli ve
benzeri posta işlemlerinde, Bakanlık tarafından geliştirilen
enerji verimliliği ile ilgili grafiklere ve mesajlara yer verilmesi
için gerekli tedbirleri alırlar.
158| 2011
(5) Genel Müdürlük bilinçlendirme ve tanıtım amaçlı ödüllü
veya ödülsüz yarışmalar düzenler, hazırladığı veya hazırlattığı
tanıtım ve bilinçlendirme malzemelerini ücretsiz dağıtır.
Elektrik Enerjisi Üretim, İletim ve Dağıtımında Enerji
Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Uygulamalar
Elektrik enerjisi üretim tesislerinde enerji yönetimi
MADDE 25 – (1) Kurulu gücü yüz megavat ve üzeri olan,
otoprodüktör lisansı sahibi olanlar hariç, elektrik üretim tesislerinde, 8 inci maddede belirtilen enerji yönetimi ile ilgili
faaliyetleri yönetim adına yürütmek üzere, çalışanları arasından birisi enerji yöneticisi olarak görevlendirilir.
(2) Elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişiler asgari olarak
birincil enerji tüketimi, elektrik üretimi, sistem çevrim verimi
bilgileri olmak üzere Genel Müdürlüğün internet sayfasında
yayınlanan formattaki bilgileri her yıl Mart ayı sonuna kadar
Genel Müdürlüğe gönderir.
Elektrik enerjisi iletiminde ve dağıtımında enerji verimliliğinin artırılması
MADDE 26 – (1) Dağıtım sistemindeki teknik kayıpların önlenmesi için 19/2/2003 tarihli ve 25025 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliğinde düzenlenen hususlara elektrik piyasasında dağıtım
faaliyeti gösteren tüzel kişiler tarafından uyulur.
(2) İletim sistemindeki teknik kayıpların önlenmesi ve ile2011 |159
tim sisteminin verimlilik kriteri açısından ve güç kalitesine
etki eden gerilim, frekans, harmonik, fliker şiddeti, reaktif ve
aktif güç oranları (CosØ), devre dışı olma, N-1, gibi parametreler için 22/1/2003 tarihli ve 25001 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Elektrik Piyasası Şebeke Yönetmeliğinde düzenlenen hususlara elektrik piyasasında iletim faaliyeti gösteren
tüzel kişiler tarafından uyulur.
Termik santrallerin verim artırma kriterleri ve atık ısılarından yararlanılması
MADDE 27 – (1) Fosil yakıtlarla çalışan elektrik üretim tesislerine lisans verilmesinde aranacak asgari şartlar arasında
kullanılmak üzere, santralın tam yükte işletme koşullarında
yakıtın alt ısıl değeri temel alınarak bulunan net çevrim verimi değerleri, santral tiplerine bağlı olarak, her yıl Ocak ayında Bakanlık tarafından tebliğ olarak yayımlanır.
(2) Termik santral atık ısılarının öncelikle binalarda ısıtma ve soğutma amaçlı kullanımının yanı sıra sanayi, tarımsal
üretim, su ürünleri yetiştiriciliği, soğuk hava depoları ve tatlı
su üretimi gibi sektörlerde de değerlendirilmesine yönelik
enerji etütleri yapılır. Geri ödeme süresi en fazla on yıl olan
projeler belediye ve özel sektör işbirlikleri ile gerçekleştirilir.
(3) Belediyeler ve Toplu Konut İdaresi yeni toplu konut
alanlarını yerleşime açarken varsa termik santral atık ısıları ile merkezi veya bölgesel ısıtma ve soğutma yapılabilecek
bölgelere öncelik verir ve ısı dağıtımı altyapısı planları için
gerekli tedbirleri alır.
Kojenerasyon uygulamaları
MADDE 28 – (1) Kanunun 8 inci maddesinin birinci fık160| 2011
rasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ile 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 20/2/2001 tarihli ve 4628
sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 3 üncü maddesi kapsamındaki uygulamalarda kojenerasyon tesislerinin kullandığı
yakıtın alt ısıl değerine göre hesaplanan toplam çevrim veriminin en az yüzde seksen olması şartı aranır. Çevrim veriminin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından
tebliğ olarak yayımlanır.
Diğer hususlar
MADDE 29 – (1) Elektrik üretiminde, iletiminde ve dağıtımında ulusal ve uluslararası standartlara uygun malzeme kullanılır.
(2) Termik santrallere yakıt sağlayan linyit üretim sahalarında linyit kalitesinin iyileştirilmesi için lavvarlama, eleme, ayıklama ve benzeri homojenizasyon ve zenginleştirme
işlemleri uygulanır.
(3) Tesis edilecek kömür yakan termik santrallerde birincil enerji kaynağının etkin kullanımını sağlamak üzere verimli yakma teknikleri kullanılır ve tesis kurulu gücü birincil
kaynak potansiyelinin azami olarak değerlendirilmesine imkan sağlayacak şekilde seçilir.
(4) Termik santral iç tüketimlerinin azaltılması için otomasyon, koruyucu bakım uygulamaları ile arızaların azaltılması, yedek parça ve stok kontrol sistemi kurulması için
sistem rehabilitasyonları zamanında yapılır.
(5) Elektrik üretim ve dağıtım tesislerinin özelleştirilmesine yönelik olarak hazırlanacak şartnamelerde verimlilik artırıcı önlemlerin alınmasına ve teknik kayıpların azaltılmasına
dair hususlar yer alır.
2011 |161
(6) Araştırma ve geliştirme projesi yürüten ve/veya destekleyen kamu kurum ve kuruluşları aşağıda sayılan konulara yönelik projelere öncelik verir. Başarıyla sonuçlandırılan
projelerin uygulamaya geçilmesi yönünde tanıtım etkinlikleri ile birlikte teknik destek sağlar.
a) Yerli tarım ürünlerinden üretilen biyoyakıtların maliyetinin düşürülmesi ve performansının artırılması,
b) Biyokütle kaynaklarından biyoyakıt veya sentetik yakıt
üretim teknikleri,
c) Su, rüzgar, güneş ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji
kaynaklarını kullanarak ekonomik olabilecek hidrojen üretim teknikleri.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri
Enerji etütleri
MADDE 30 – (1) Genel Müdürlük tarafından, kamu kesimine ait enerji yöneticisi görevlendirmekle yükümlü binalarda enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik tedbirleri
ve bunların fayda ve maliyetlerini belirlemek üzere etütler
yapılır veya şirketlere yaptırılır. Bu etütler her on yılda bir
yenilenir. Genel Müdürlük tarafından bu etütlerin yapılmasında yıllık toplam enerji tüketimi yüksek olan binalara öncelik verilir. Kamu kurum ve kuruluşları bu etütlerin yapılması
için gerekli koşulları sağlar. Etüdün tamamlanmasını takip
eden yıllarda kurum ve kuruluşların bütçelerinde bakım ve
162| 2011
idameye ilişkin konulan ödenekler öncelikle bu etütler ile
belirlenen önlemlerin uygulanmasına ilişkin projelerin hazırlanması ve uygulanması için kullanılır.
(2) Kamu kesiminde ilgili kurum veya kuruluşlarca yapılan veya yaptırılan etütlere ilişkin raporların ve etütler ile
belirlenen önlemlerin uygulanmasına ilişkin projelerin birer
sureti ilgili kurum veya kuruluş tarafından Genel Müdürlüğe
gönderilir.
Kamu kesimine ait bina ve işletmelerde enerji verimliliğinin artırılması için alınabilecek öncelikli tedbirler
MADDE 31 – (1) Kamu kesimine ait bina ve işletmelerin
enerji kullanımı 2010 yılına göre, 2023 yılında en az yüzde
yirmi oranında düşürülür. Her bir kamu kurum ve kuruluşu
faaliyetlerine uygun şekilde, birim alan, kişi, birim mal, birim
hizmet gibi kriter başına tükettikleri birim enerjileri belirler
ve Genel Müdürlüğe bildirir. Bu değerler birinci cümlede
belirtilen hedefin ölçülmesinde ve izlenmesinde esas alınır.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yönetimlerince, öncelikle
aşağıdaki tedbirleri içine alan iç mevzuat düzenlemeleri yapılır. Yapılan bu düzenlemelerin birer sureti Genel Müdürlüğe iletilir. Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı
ve bağlı kuruluşları ile Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı
ile bunların bağlı ve ilgili kurum veya kuruluşları tarafından
belirlenen performans göstergelerinin ve bunlar tarafından
yapılan iç mevzuat düzenlemelerinin Genel Müdürlüğe bildirilmesi zorunlu değildir.
a) Bina ve tesislerin işletilmesinde ısı enerjisi ile ilgili alınabilecek tedbirler şunlardır:
2011 |163
1) Isıtmada il mahalli çevre kurullarında iç ortam sıcaklığı
ile ilgili alınan kararda belirtilen iç ortam sıcaklığı değerlerine riayet edilmesi, bu yönde alınmış bir karar bulunmaması
halinde iç ortam sıcaklıklarının 22 oC’nin üzerine çıkmayacak şekilde sistemin işletilmesi,
2) Yeni alımlarda etiket sınıfı en az A olan klimalar arasında seçim yapılması,
3) Soğutma sistemi ve klimaların dış ortam sıcaklığı 30
oC’nin altında iken soğutma amaçlı çalıştırılmaması ve iç ortam sıcaklığı 24 oC’nin altına inmeyecek şekilde ayarlanması,
4) Radyatör arkalarına alüminyum folyo kaplı ısı yalıtım
levhaları yerleştirilmesi, ısı akışını engellememek için radyatörlerin önlerinin ve üzerlerinin açık tutulması,
5) Pencerelerden hava sızıntılarının önlenmesi için pencere contası kullanılması ve benzeri tedbirlerin alınması,
6) Tamamı kamu kesimi tarafından kullanılan binaların
ana girişlerinde döner kapı veya çift kapı kullanılması, çift kapıların biri kapanmadan diğerinin açılmamasının sağlanması,
7) Her ısıtma sezonu öncesinde ısıtma sistemlerinin bakım
ve kontrolünün baca gazı ölçümlerine dayalı brülör ayarlarını da kapsayacak şekilde yapılması veya yaptırılması,
8) Ortam sıcaklığının sabit tutulmasına imkan sağlayan ısı
veya sıcaklık kontrol sistemlerinin kullanılması.
b) Bina ve tesislerin işletilmesinde elektrik enerjisi kullanımı ile ilgili alınabilecek tedbirler şunlardır:
1) Aydınlatmada mevcut akkor flamanlı lambalar yerine
kompakt floresan lambaların veya ledli lambaların, manye164| 2011
tik balastlı düşük verimli halofosfat floresan lambalar yerine
elektronik balastlı yüksek verimli trifosfor floresanların kullanılması,
2) Kısa süreli kullanılan bölümlerde hareket, ısı ve/veya
ışığa duyarlı sensörlü kontrol sistemlerinin kullanılması,
3) Aydınlatmada daha iyi verim alınması için lambaların
önündeki ışık geçirgenliğini önemli ölçüde engelleyen armatürler yerine yüksek yansıtıcılı armatürlerin kullanılması,
4) İç aydınlatmada birden fazla armatür bulunan bina
bölümlerinde her bir armatür veya pencere önü gibi doğal
ışıktan daha fazla yararlanan bölümler için uygun şekilde
gruplandırma yapılarak ayrı ayrı elle kontrol veya otomatik
gün ışığı kontrol sistemi kullanılması,
5) Bilgisayar, yazıcı, fotokopi ve benzeri elektrik enerjisi
kullanan ekipmanların alımında Energy Star işareti olmasının ve/veya ilgili mevzuat ile belirlenen asgari verimlilik kriterlerinin sağlanmasının şart koşulması,
6) Güç kompanzasyonu yapılması,
7) Periyodik olarak yapılan tarife analizlerine dayalı olarak elektrik enerjisinin mümkün olan en düşük maliyetle tedarik edilmesi veya kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla
lisanssız elektrik üretimine yönelik küçük ölçekli tesis veya
sistemlerin kurulması.
c) Proses, ekipman, sistem bazında alınabilecek diğer tedbirler şunlardır:
1) Kazanlarda; yanma kontrolü ve yanmanın optimizasyonu, ısı yalıtımı, ısı transfer yüzeylerinin temiz tutulması,
atık ısıların kullanımı ve buhar kazanlarında kondens geri
2011 |165
dönüşünün artırılması ve blöf kayıplarının azaltılması,
2) Basınçlı hava sistemlerinde; kompresörlerin boşta çalışma sürelerinin asgariye indirilmesi, kompresöre giren havanın kuru, temiz ve soğuk olmasının sağlanması, kaçakların
periyodik olarak kontrol edilmesi, çok kademeli ara soğutmalı kompresörler yerine tek kademeli kompresörlerin kullanılması,
3) Isı enerjisi dağıtım sistemlerinde; boru sistemlerinin
vana ve flanşları ile birlikte yalıtılması ve yalıtımın düzenli
olarak kontrol edilmesi, dağıtımın olabilecek en düşük basınç
ve sıcaklıkta yapılması, buhar kapanlarının düzenli kontrolü
ve bakımı,
4) Genel proses işlemlerinde; kullanılmayan elektrikli alet
ve teçhizatların kapatılması, olabildiğince tam kapasitede
çalışılması, 50 oC’nin üzerinde yüzey sıcaklığı olan yerlerin
yalıtımının ekonomik olup olmadığının analiz edilmesi ve
ekonomik açıdan geri ödeme süresi bir yıldan az olanların
uygulanması, atık ısıların kullanılması,
5) Kurutma proseslerinde; atık gazlardaki nem miktarının
optimize edilmesi, ısı ile kurutma öncesi mekanik nem alma
imkanlarının araştırılması, yalıtım, ısıtıcıların ve filtrelerin
temiz tutulması, mümkün olan yerlerde havanın yeniden sirküle edilmesi, egzost gazlarının atık ısılarının kullanılması,
6) Fırınlarda; yalıtım optimizasyonu ve sızdırmazlığın
sağlanması, yanma için verilen fazla hava miktarının asgari
olması, ışınım ve taşınım yoluyla ısı iletiminde etkinliğin artırılması, olabildiğince azami kapasitede yükleme yapılması,
taşıyıcı olarak hafif malzemelerin kullanılması, atık ısıların
166| 2011
değerlendirilmesi ve kesikli çalışan fırınlarda yükleme ve boşaltma için fırın kapılarının açık tutulma sürelerinin asgari
düzeyde olması,
7) Elektrik sistemlerinde; merkezi ve/veya lokal düzeyde güç kompanzasyonu yapılması, yükün değişken olduğu
yerlerdeki elektrik motorlarında değişken hız sürücülerinin
kullanılması, elektrik motorlarının ihtiyaca uygun kapasitede seçilmesi, yeni alımlarda verimlilik sınıfı yüksek elektrik
motorlarının alımına öncelik verilmesi, kullanılmayan elektrikli ekipmanların kullanılmadıkları zamanlarda kapalı tutulması, elektrik tarifelerinin dikkatli izlenmesi ve anlaşma
gücünün aşılmaması, puant yük durumunda devre dışı bırakılabilecek elektrikli ekipmanların belirlenmesi,
8) İklimlendirme sistemlerinde; ısıtıcı bataryalarının ve
filtrelerin temiz tutulması, kontrol dışı hava sızıntılarının
azaltılması.
(2) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait bina ve işletmelerde
enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik etütlerle belirlenen
önlemlerin uygulanmasına ilişkin olarak, tasarruf veya performans garantili proje uygulamaları için hizmet alınacak
veya sözleşme yapılacak tüzel kişinin 6 ncı madde kapsamında yetkilendirilmiş olması şarttır.
ONUNCU BÖLÜM
Bilgi Verme Yükümlülüğü ve İdari Yaptırımlar
Bilgi verme yükümlülüğü
MADDE 32 – (1) Kamu kurum ve kuruluşlarının ve ticaret
2011 |167
ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren, her türlü mal üretimi yapan işletmeler ile yataklı
konaklama ve sağlık tesisi, okul, alışveriş merkezi, yönetim hizmetleri amacıyla kullanılan ticari ve hizmet binalarının yönetimleri, her beş yılda bir, son üç yıla ait yıllık toplam enerji tüketim
değerlerini, 9 uncu maddenin altıncı fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan hükümlere göre hesaplamak suretiyle Genel Müdürlüğe gönderir. Genel Müdürlük tarafından yapılan tespitlere
göre enerji yöneticisi görevlendirmekle yükümlü bulunan endüstriyel işletmelerin ve binaların yönetimleri, enerji tüketimine
ve enerji yönetimi uygulamalarına ilişkin bilgilerini, Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan formata uygun olarak,
her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe bildirir.
(2) Bu bilgilerin doğruluğunun tespiti amacıyla Genel
Müdürlüğün yerinde yapacağı denetleme ve incelemeler için
talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermek ve gereken şartları sağlamak zorunludur.
(3) Endüstriyel alanda faaliyet gösteren işletmeler ile Kanun ve bu Yönetmelik kapsamına giren bina ve tesislerin
enerji tüketimlerinin izlenmesi ve performans göstergelerinin geliştirilmesi için gerekli veri tabanı, gerektiğinde Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
valilikler ve belediyeler ile işbirliği yapmak suretiyle, Genel
Müdürlük tarafından oluşturulur.
bağlı kuruluşları ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı,
9 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca yapacakları bildirimler kapsamında, emniyet ve güvenlik açısından verilmesi
uygun görülmeyen bilgileri vermek zorunda değildir.
168| 2011
İdari yaptırımlar
MADDE 33 – (1) Genel Müdürlük tarafından yapılan
tespit ve/veya denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere
Kanunun 10 uncu maddesi kapsamındaki idari yaptırımlar
uygulanır.
Çeşitli ve Son Hükümler
Düzenleme yetkisi
MADDE 34 – (1) Genel Müdürlük, bu Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.
(2) 4, 5, 6, 11, 12, 16 ve 19 uncu maddelerinde geçen etüt,
enerji yöneticisi ve etüt-proje sertifikaları, faaliyet raporu,
yetkilendirme anlaşması, yetki belgesi, proje desteklemeleri
ile ilgili usul ve esaslar bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren altmış gün içinde Genel Müdürlükçe düzenlenir.
Koordinasyon
MADDE 35 – (1) Genel Müdürlük enerji verimliliği hizmetleri ile ilgili gelişmeleri, darboğazları ve çözüm önerilerini değerlendirmek üzere, yetkilendirilen üniversitelerin,
meslek odalarının ve şirketlerin üst düzey temsilcilerinin katılımı ile yılda en az bir kez koordinasyon toplantısı düzenler.
İstisnalar
MADDE 36 – (1) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullar
2011 |169
ile Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı
kuruluşları ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, 9 uncu
maddenin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkraları hükümlerinden dolayı sorumlu tutulamazlar. Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları
ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, 30 uncu maddenin
ikinci fıkrası ile 32 nci maddenin birinci ve ikinci fıkrası hükümlerinden dolayı, milli güvenlik açısından uygun görülmeyen bina ve tesislerle ilgili bilgi ve belgeleri vermek zorunda değildir.
Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Genel müdürlüğün şirketleri yetkilendirme görevi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 6 ncı madde hükümleri çerçevesinde Genel Müdürlüğün şirketleri yetkilendirme faaliyeti
yetkilendirilmiş kurum sayısı on olana kadar devam eder.
Mevcut yetki belgelerinin ve enerji yöneticisi sertifikalarının yenilenmesi
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla, yetki belgesi almış olan yetkilendirilmiş
kurumların A ve B sınıfı olarak verilen yetki belgeleri ile şirketlerin yetki belgeleri süreleri tamamlanıncaya kadar, yetkilendirme anlaşmasındaki faaliyetleri yürütmek üzere geçerlidir. Yetki belgelerinin ve yetkilendirme anlaşmalarının
sürelerinin bitiminde veya daha önce yenilenebilmesi için
170| 2011
yetkilendirilmiş kurumların 5 inci madde hükümlerine, şirketlerin ise 6 ncı madde hükümlerine uygun şekilde başvuru
yapması şarttır.
(2) Kanunun ve/veya bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce sanayi ve bina sektörlerine yönelik düzenlenen
enerji yöneticisi eğitimlerine katılan ve yapılan sınavlarda
başarılı olduğunu belgeleyen veya enerji yöneticisi sertifikası verilmesi için mevzuat ile belirlenen koşulları sağladığını
belgeleyebilen, en az lisans eğitimi almış kişilere, 1/1/2014
tarihine kadar başvurmaları halinde, başkaca bir koşul aranmaksızın enerji yöneticisi sertifikası verilir.
(3) Sanayi ve bina sektörleri için ayrı ayrı düzenlenmiş
olan enerji yöneticisi sertifikalarının en geç 1/1/2014 tarihine
kadar Genel Müdürlüğe başvurmak suretiyle birleştirilmesi
şarttır. Bu tarihe kadar birleştirme yapılmayan sertifikalar,
bu tarihten itibaren geçersiz sayılır. Birleştirmede aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre hareket edilir.
a) Sanayi ve bina sektörleri için enerji yöneticisi sertifikası sahibi kişilerin sertifikaları herhangi bir şart aranmaksızın
birleştirilerek yenilenir.
b) Sanayi veya bina sektörlerinden sadece birinde enerji yöneticisi sertifikası almış olanlar için sertifika sahiplerine
yazılı duyuru yapmak ve internet üzerinden ilan etmek suretiyle Genel Müdürlük yılda en az bir kez fark sınavları yapar.
Bu sınavlarda yüz puan üzerinden en az yetmiş alanlar başarılı sayılır ve sertifikaları birleştirilerek yenilenir.
c) Yenileme veya fark sınavları için sertifika sahibinden
herhangi bir ücret alınmaz.
2011 |171
Devam eden destek uygulamaları
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce, proje destekleri ve gönüllü anlaşma uygulamalarına ilişkin imzalanan sözleşmeler ve anlaşmalar sürelerinin bitimine kadar aynen geçerlidir. Bunlara yapılacak
destek ödemeleri sözleşmenin veya anlaşmanın imzalandığı
tarihte yürürlükte olan mevzuata göre hesaplanan miktarlar
üzerinden yapılır.
Enerji tüketimlerinin bildirilmesi
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) 32 nci maddenin birinci fıkrasının
birinci cümlesi gereğince, enerji tüketimlerine ilişkin ilk bilgiler
31/3/2012 tarihine kadar Genel Müdürlüğe gönderilir.
İlk enerji etütleri
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve 30 uncu maddenin birinci fıkrası kapsamında yapılacak etütlerin ilki 2013 yılı sonuna kadar, 10 uncu
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılacak
etütlerin ilki ise 2015 yılında yapılır veya yaptırılır.
Kamu kesiminde yapılacak düzenlemeler
GEÇİCİ MADDE 6 – (1) 31 inci maddenin birinci fıkrası
kapsamında belirlenen 2010 yılı birim enerji tüketimleri 2012
yılı sonuna kadar Genel Müdürlüğe bildirilir. Aynı madde
kapsamında belirtilen iç mevzuat düzenlemeleri ise 2012 yılı
sonuna kadar yapılır.
İlk enerji yöneticilerinin görevlendirilmesi ve bildirilmesi
GEÇİCİ MADDE 7 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faal durumda olan ve 9 uncu maddenin
172| 2011
birinci, ikinci, üçüncü ve/veya dördüncü fıkraları uyarınca
enerji yöneticisi görevlendirmesi veya enerji yönetim birimi
kurması gereken endüstriyel işletmelerden, binalardan ve
organize sanayi bölgelerinden henüz bu yükümlülüğünü
yerine getirmemiş olanlar, bu yükümlülüklerini yerine getirir ve 9 uncu maddenin beşinci fıkrasında belirtilen bilgileri
1/1/2012 tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirir.
Destek uygulamalarında TS ISO 50001 Enerji Yönetim
Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardı
GEÇİCİ MADDE 8 – (1) 15 inci maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi ile 18 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan TS ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardı belgesine sahip olma şartı
1/1/2014 tarihine kadar aranmaz.
Yürürlük
Yürütme
MADDE 39 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.
Ek-1
ENERJİ YÖNETİCİSİ VE ETÜT-PROJE EĞİTİMLERİ
1. Enerji yöneticisi sertifikası alan kişilerden beklenen
yetkinlikler
Enerji yöneticisi sertifikası alacak kişilerin aşağıdaki yetkinliklere sahip olması hedeflenir.
2011 |173
a) Dünyadaki ve Türkiye’deki birincil enerji kaynakları,
ikincil enerji türleri ve arz-talep gelişimleri hakkında bilgi sahibi olmak,
b) Enerji tasarrufu ile enerji verimliliği arasındaki farkı
ayırdedebilmek,
c) Enerji tasarruf potansiyelinin ne olduğunu ve nasıl tahmin edilebileceğini bilmek,
ç) Ülke genelinde, sanayi sektörlerinde ve endüstriyel
işletmelerde, enerji yoğunluğu ve özgül enerji tüketimi kavramlarını, hesaplama yöntemlerini ve trendlerini bilmek,
d) Enerji yönetimine ilişkin faaliyetlerin nasıl yürütüleceğini ve nasıl raporlanacağını bilmek,
e) Enerji kullanan ekipmanların ve sistemlerin teknik
özelliklerine, işletme ve bakım usullerine vakıf olmak, bunlardaki enerji kayıplarının ve verimsizliklerin nasıl oluşabileceğini, nasıl önlenebileceğini, nasıl ölçülebileceğini ve ölçümlerin nasıl yorumlanacağını bilmek,
f) Isının üretildiği, depolandığı ve taşındığı sistemlerde
olabilecek kayıpları, ölçüm yollarını ve yalıtım önlemlerini
bilmek,
g) Basit önlemlerle tasarruf sağlayabilecek iyi alışkanlıkları bilmek,
ğ) Verimli üretim proseslerini ve piyasadaki enerji kullanan
verimli ürünleri teknik ve ekonomik özellikleri ile tanımak,
h) Enerji tasarrufunu sağlayabilecek veya enerji verimliliğini artırabilecek önemli harcama gerektiren önlemler için ön
fizibiliteler hazırlayabilmek,
174| 2011
ı) Etüt ve proje hazırlama metotları hakkında bilgi sahibi
olmak.
2. Etüt-proje sertifikası alan kişilerden beklenen yetkinlikler
Etüt-proje sertifikası alacak kişilerin enerji yöneticilerinin
yetkinliklerine ilaveten etüt; proje hazırlama metotları; Türkiye’deki enerji verimliliği mevzuatı; deneyimler, teknolojiler ve benzeri konularda diğer ülke uygulamaları; ölçme ve
değerlendirme konusundaki yöntemler, standartlar, cihazlar,
endüstriyel prosesler gibi konular hakkında da ayrıntılı bilgi
sahibi olması hedeflenir.
3. Müfredat
Enerji yöneticisi ve etüt-proje eğitimleri Tablo 1’de yer
alan müfredat konularına uygun olarak yapılır.
2011 |175
Tablo 1: Müfredat Konuları
KONULAR
EĞİTİM TÜRÜ
ENERJİ
YÖNETİCİSİ
ETÜT-PROJE
SANAYİ
BİNA
GENEL
� Alternatif enerji kaynaklar; enerjide arz ve talep tarafndaki gelişmeler,
Teorik
Teorik
Teorik
� Enerji Verimliliği mevzuat,
Teorik
Teorik
Teorik
� Enerji tasarrufunun ve verimliliğin önemi
Teorik
Teorik
Teorik
� Yenilenebilir enerji kaynaklar
Teorik
Teorik
Teorik
� Enerji tasarruf potansiyeli, enerji yoğunluğu ve özgül enerji tüketimi –
kavramlar, hesaplama metodlar, trendler
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Enerji verimliliğini artrc önlemler
Teorik
Teorik
Teorik
� Enerji ve çevre (Çevre mevzuat, Enerji – Çevre İlişkisi , Yakt
Özelliklerinin Hava Kalitesine Etkileri, Hava Kirliliğinin Önlenmesine
Yönelik Önlemler – Teknikler, Emisyon Hesaplama Yöntemleri
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Enerji yönetimi standart
Teorik
Teorik
Teorik
� Enerji yöneticisinin görevleri (Hedef oluşturma, bilinçlendirme,
planlama, izleme, veri toplama ve raporlama)
Teorik
Teorik
Teorik
� Etütlerin ve projelerin asgari standart
Teorik
Teorik
Teorik
� Ölçüm teknikleri, cihaz ve ekipmanlar
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Ekonomik analiz yöntemleri
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Fizibilite etütleri
Teorik
Uygulamal
Uygulamal
� Enerji ve kütle denklikleri (Temel kavramlar, Sankey diyagram,
formüller, psikiyometrik diyagram, uygulamal örnek)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Yakma tesisleri, yaktlar ve yanma (Brülörler, Bacalar, Kazanlar, Verim
Hesaplar, Yaktlar, Yaktlarn Kalorifik Değerlerinin İyileştirilmesi,
Yaktlarn TEP Değerine Çevrilmesi, Baca Gaz Analizleri, Yanma
Formülleri, Yanma Kontrolu ve İyileştirilmesi)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Buhar sistemleri (Kavramlar, Buhar tesisatlar, Kondens geri kazanm,
Flaş buhar, Buhar kapanlar, kayp ve kaçaklar)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Is yaltm (Hesaplama formülleri, yaltm malzemeleri, uygun
malzeme seçimi, endüstriyel tesislerde yaltm, boru, vana ve flanşlarn
yaltm, binalarda yaltm, pencere ve camlar)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Endüstriyel frnlar (Frn tipleri, Frnlarda enerji ve/veya kütle balans,
İşletme ve modernizasyon, Enerji verimliliği önlemleri)
Uygulamal
Uygulamal
� Istma, havalandrma ve iklimlendirme (Kavramlar, Binalarda stma ve
soğutma yükü hesab ve projelendirme, kontrol sistemleri)
Uygulamal
� Basnçl hava sistemleri (kompresörler, Kontrol sistemleri, dağtm
hatlar,Basnçl hava kalitesi, kayp ve kaçaklar, atk s kullanm)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Kurutma sistemleri (Kurutma Kavram / Kurutma Prosesleri ve
Uygulama Alanlar, Psikiyometrik hesaplamalar)
Teorik
Uygulamal
-
� Atk s kullanm (Atk Is Kavram, Atk Is Odaklar, Atk Is Geri
Kazanm ekipmanlar ve Sistemleri ile Uygulama Alanlar, Formüllerhesaplamalar, Örnekler)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
ENERJİ YÖNETİMİ
ISI-MEKANİK
Uygulamal
Uygulamal
� Pompa ve fan sistemleri (Pompa-fan eğrisi, cihaz verimleri, tesisat
eğirisi, basnç kayplar, debi-basnç control yöntemleri, hidroforlar)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Soğutma
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
ELEKTRİK
� Elektrik enerjisi – kavramlar ve büyüklükler (akm, gerilim, güç ve güç
faktörü vb.)
Teorik
Teorik
Teorik
� Elektrik enerjisinde verimlilik (üretim, iletim, dağtm, tüketim) ve talep
taraf yönetimi
Teorik
Teorik
Teorik
� Elektrik enerjisinin ölçümü ve izlenmesi (elektrik, scada sistemleri vb.)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Güç transformatörlerinin tipleri, kayplar ve verimlilikleri
Teorik
Teorik
Teorik
� Reaktif güç, güç faktörü ve kompansasyon uygulamalar, harmonikler
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
176| 2011
KONULAR
EĞİTİM TÜRÜ
ENERJİ
YÖNETİCİSİ
ETÜT-PROJE
SANAYİ
BİNA
ve filtreler
� Elektrik motorlarnn tipleri, kayplar, verimlilikleri ve yaygn kullanm
alanlar (fan, pompa, kompresör)
Teorik
Teorik
Teorik
� Değişken hz sürücüleri, soft starterler ve uygulama alanlar
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Aydnlatmada elektrik enerjisinin verimli kullanlmas (verimli
armatür, kontrol sistemleri vb.)
Uygulamal
Uygulamal
Uygulamal
� Birleşik s- güç sistemleri (Kojenerasyon, trijenerasyon), tipleri ve
verimlilikleri
Teorik
Teorik
Teorik
� Verimli elektrikli ev aletleri ve ofis ekipmanlar
Teorik
Teorik
Teorik
� Otomasyon sistemleri
Teorik
Teorik
Teorik
� Uygulamal ölçüm teknikleri
Uygulamal
Uygulamal
� Etüt Usulleri ve Yöntemleri, (bina ve/veya enerji yoğun sanayi
sektörleri)
Uygulamal
Uygulamal
� Proje hazrlama esaslar (bina, enerji yoğun sanayi sektörleri)
Uygulamal
Uygulamal
� Endüstriyel prosesler (Asgari olarak; demirçelik; kimya ve petrokimya;
taş, toprak ve cam; tekstil ve kağt ve ulaşm araçlar alt sektörlerindeki
üretim prosesleri ve proses ekipmanlar ile ilgili Genel Müdürlük
tarafndan yaymlanan Tebliğ ile belirlenen alt konular)
Teorik
-
ENERJİ ETÜDÜ VE PROJE HAZIRLAMA
4.Eğitim Tesisleri
Enerji yöneticisi ve etüt-proje eğitimlerinin yapılacağı eğitim tesislerinde Tablo 2’de yer alan kriterlere sahip olma şartı
aranır.
2011 |177
Tablo 2: Eğitim Tesisleri Kriterleri
Mekan
Açklama
Yönetim Odas
: En az yirmi metrekarelik alan
Eğitici Odalar
: Toplam olarak, en az elli metrekarelik alan
Toplant Odas
: En az yirmi metrekarelik alan
Kütüphane
: Eğitim konusu yaynlarn ve oturma gruplarnn yer aldğ en az yirmi
metrekarelik alan
Bilgisayar Odas
: En az on metrekarelik alan
Yemek Salonu
Fuaye
Alan
veya
: En az on kişilik kapasite
Sergi
Tuvalet
: Örnek uygulamalarn veya prototiplerin sergilendiği en az elli metrekarelik
alan
: Bay ve bayanlar için, her biri en az ikişer kabinli
Dinlenme Salonu
Derslikler
: En az otuz metrekarlik alan
: Bilgisayar destekli projeksiyon sistemi
: Yaz tahtas
: Eğitici masas
: Doküman dolaplar
: En az 30 kişilik kapasite
: Standardna uygun konfor şartlar (İç hava kalitesi, scaklk, aydnlk vb)
Laboratuvar (Her
birinde farkl işletme
koşullarnda ölçüm ve
analiz yaplabilecek
nitelikte, gerekli cihaz,
araç ve gereç ile techiz
edilmiş vaziyette)
: Enerji balans eğitim ünitesi
: Yanma kontrolu eğitim ünitesi
: Buhar sistemleri eğitim ünitesi
: Basnçl hava sistemleri eğitim ünitesi
: Atk s geri kazanm eğitim ünitesi
: Elektrik motorlarnda hz kontrolu eğitim ünitesi
: Aydnlatma eğitim ünitesi
: Alan stma, soğutma, havalandrma ve iklimlendirme eğitim ünitesi
: Yaltm eğitim ünitesi
: Akşkanlar mekaniği eğitim ünitesi
: Ölçüm ve analiz cihazlar
178| 2011
Ek-2
Enerji Kaynaklarnn Alt Isl Değerleri ve Petrol Eşdeğerine Çevrim Katsaylar
Miktar
Birim
TEP Çevrim
Katsays
1
ton
Taşkömürü
Enerji Kaynağ
Yoğunluk
Alt Isl Değer
6.100.000
kCal
0.610
1
ton
Kok Kömürü
7.200.000
kCal
0.720
1
ton
Briket
5.000000
kCal
0.500
1
ton
Linyit teshin ve sanayi
3.000.000
kCal
0.300
1
ton
Linyit santral
2.000.000
kCal
0.200
1
ton
Elbistan Linyiti
1.100.000
kCal
0.110
1
ton
Petrokok
7.600.000
kCal
0.760
1
ton
Prina
4.300.000
kCal
0.430
1
ton
Talaş
3.000.000
kCal
0.300
1
ton
Kabuk
2.250.000
kCal
0.225
1
ton
Grafit
8.000.000
kCal
0.800
1
ton
Kok tozu
6.000.000
kCal
0.600
1
ton
Maden
5.500.000
kCal
0.550
1
ton
Elbistan Linyiti
1.100.000
kCal
0.110
1
ton
Asfaltit
4.300.000
kCal
0.430
1
ton
Odun
3.000.000
kCal
0.300
1
ton
Hayvan ve Bitki Artğ
1
ton
Ham Petrol
1
ton
Fuel Oil No: 4
1
ton
Fuel Oil No: 5
1
ton
1
2.300.000
kCal
0.230
10.500.000
kCal
1.050
9.600.000
kCal
0.960
0.920 Kg/lt
10.025.000
kCal
1.003
Fuel Oil No: 6
0.940 Kg/lt
9.860.000
kCal
0.986
ton
Motorin
0.830 Kg/lt
10.200.000
kCal
1.020
1
ton
Benzin
0.735 Kg/lt
10.400.000
kCal
1.040
1
ton
Gazyağ
0.780 Kg/lt
8.290.000
kCal
0.829
1
ton
Siyah Likör
3.000.000
kCal
0.300
10.400.000
kCal
1.040
8.250.000
kCal
0.825
8.220.000
kCal
0.820
4.028.000
kCal
0.403
535.000
kCal
0.054
690.000
kCal
0.069
1
ton
Nafta
bin
m3
Doğal Gaz
1
ton
Kok Gaz
bin
m3
Kok Gaz
1
ton
Yüksek Frn Gaz
bin
3
Yüksek Frn Gaz
3
Çelikhane Gaz
1.500.000
kCal
0,150
3
Rafineri Gaz
8.783.000
kCal
0.878
3
Asetilen
14.230.000
kCal
1.423
3
bin
bin
bin
bin
m
m
m
m
0.670 Kg/m³
0.490 Kg/m³
1.290 Kg/m³
m
Propan
10.200.000
kCal
1.020
1
ton
LPG
10.900.000
kCal
1.090
bin
m3
LPG
27.000.000
kCal
2.700
bin
kWh
Elektrik
860.000
kCal
0.086
bin
kWh
Hidrolik
860.000
kCal
0.086
bin
kWh
Jeotermal
860.000
kCal
0.860
2.477 Kg/m³
2011 |179
Enerji Kaynaklarının Alt Isıl Değerleri ve Petrol Eşdeğerine Çevrim Katsayıları
Ek-3
ŞİRKETLERDE ÖLÇÜM KONUSUNDA ARANACAK
YETERLİLİKLER
Baca Gazı: Geniş bacalar da dahil olmak üzere bacagazı
analizi yapmak suretiyle bacagazında oksijen, oluşabilecek
yüksek değerler de dahil gerçek değerlerde karbonmonoksit,
ıslak ve kuru hazne sıcaklıkları dahil bacagazı sıcaklığı, hız, partikül ve CH4 gibi parametreleri ölçebilme,
Isı/Sıcaklık Görüntüleme: Muhtelif yüzey alanlarında
oluşan ısı kayıplarını tespit etmek amacıyla, ısı/sıcaklık dağılımlarını görüntü olarak kaydedebilme,
Isıl Geçirgenlik: Binalarda yapı elemanlarının ısıl geçirgenlik katsayısını (U) ölçebilme veya belirleyebilme; duvar
yüzeyinde birden fazla noktadaki sıcaklık ile duvarın diğer
tarafındaki nem ve sıcaklığı ölçebilme
Sıvı İletkenlikleri: Kazan besi suyu, blöf, ham su gibi
muhtelif sularda elektriksel iletkenliği µS/cm ve TDS ppm birimlerinde ifade edecek şekilde ölçebilme, sıcaklığı ölçebilme
Buhar Kaçakları: Buhar sistemlerinde mevcut bulunan
muhtelif tiplerdeki buhar kapanlarının kontrolünü yapabilme, buhar kaçağı miktarını belirleyebilecek ölçümleri ve/
veya kontrolları yapabilme,
Sıcaklık: Sıfır (0) değerinin altındaki ve üstündeki sıcak180| 2011
lıklar dahil olmak üzere, yüzey, akışkan (sıvı, hava vb) ortam,
tanecikli malzeme ve benzeri konulardaki sıcaklıkları temaslı
cihazlarla; ulaşılması zor olan ve döner fırın ve benzeri hareketli yüzeylerin, ergitme fırını yüzey, ergiyik malzeme ve
benzeri yüksek sıcaklıkları temaslı ve/veya temassız yöntem
ve cihazlarla ölçebilme,
Akış: Yüksek sıcaklıklardaki akışkanlar dahil olmak üzere, katı tanecikler, lif benzeri kirlilikler ihtiva eden akışkanların ve temiz akışkanların akış miktarını, boru hatlarında herhangi bir kesme, ölçüm cihazı takma ve benzeri müdahale
gerektirmeksizin, boru dışından ve anlık ve/veya belirlenen
bir ölçüm süresince ölçebilme; pitot tüpü gibi ekipmanlarla
birlikte kullanılmak suretiyle içerisinden hava ve düşük basınçlı gazların geçtiği geniş kanallar da dahil olmak üzere
her türlü kapalı boru ve kanallarda akış miktarını ve/veya
muhtelif basınç değerlerini ölçebilme; içerisinden yüksek sıcaklıktaki hava ve gazlar da dahil olmak üzere hava ve düşük
basınçlı gazların geçtiği kanallarda akış miktarını ölçebilme;
hava fanlarının emiş ağzında ve eksoz kanallarının çıkış ağzında hava veya gaz hızını veya akış miktarını ölçebilme,
Nem: Muhtelif alanlarda ortam sıcaklığı ve bağıl nem değerlerini ölçebilme,
Basınç: Fırın içi ve benzeri düşük basınç durumları dahil
olmak üzere yüksek ve düşük basınç değerlerini ölçebilme,
Elektrik Enerjisi: Orta gerilim dahil olmak üzere, muhtelif alanlarda monofaze ve trifaze sistemlerde, gerilim (V),
akım (A), güç faktörü (Cos), güç (kW, kVA, kVAr), enerji
tüketimi (kWh, kVAh, kVArh), frekans (Hz), True RMS ve
harmonik gibi elektrikle ilgili parametreleri anlık ve/veya
2011 |181
belirlenen bir ölçüm süresince ölçebilme,
Hız ve Devir: Motor, fan ve benzeri dönel ekipmanların
devir sayılarını, yürüyen bant, konveyör, kumaş ve benzeri
sistemlerin ilerleme hızlarını ölçebilme,
Aydınlatma: Muhtelif alanlarda aydınlık seviyelerini ölçebilme,
Ses ve Gürültü: Muhtelif alanlarda ses ve gürültü seviyesini ölçebilme,
Kayıt: Uzun süreli yapılabilecek sıcaklık, nem, ışık akısı
ve benzeri ölçümleri kaydedebilme ve bu verileri gerektiğinde bilgisayar ve benzeri elektronik ortamlara aktarabilme,
Diğer: Genel Müdürlük tarafından tebliğ olarak yayımlanan diğer ölçüm konuları.
Ek-4
AYDINLATMA KRİTERLERİ
Değişik yol tipleri için güvenlik ve konfor açısından sağlanması gereken aydınlatma sınıfları ve kriterleri aşağıdaki
tablolarda verilmektedir.
182| 2011
Tablo 1. Farklı yol tipleri için aydınlatma sınıfları
Yolun Tanımı
Bölünmüş yollar, ekspres yollar, otoyollar (otoyola
giriş ve çıkışlar, bağlantı yolları, kavşaklar, ücret
toplama alanları)
Trafik yoğunluğu ve yolun karmaşıklık düzeyi;
Devlet yolu ve il yolları (tek yönlü veya iki yönlü;
kavşaklar ve bağlantı noktaları ile şehir geçişleri ve
çevre yolları dahil)
Trafik kontrolü ve yol kullanıcılarının tiplerine
göre ayrımı;
Şehir içi ana güzergahlar (bulvarlar ve caddeler),
ring yolları, dağıtıcı yollar
göre ayrımı;
Şehir içi yollar (yerleşim alanlarına giriş çıkışın
yapıldığı ana yollar ve bağlantı yolları)
göre ayrımı;
Aydınlatma
Sınıfı
M1
M2
M3
M1
M2
M2
M3
M4
M5
Ayrım; Her bir trafik cinsinin kullanacağı şeridin kesin
olarak ayrıldığı otobüs yolu, bisiklet yolu gibi tahsisli yoldur.
Bağlantı Yolu; Bir kavşak yakınında, karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında
kalan ve bir yönlü trafiğe ayrılmış olan karayolu kısmıdır.
2011 |183
Bölünmüş Yol (Tek Yönlü Yol); Taşıt yolunun yalnız bir
yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur.
Ekspres Yol; Sınırlı erişme kontrollü ve önemli kesişme
noktalarının köprülü kavşak olarak teşkil edildiği bölünmüş
karayoludur.
Geometrik Yapı; Yolun sınıfına göre tasarım şeklidir (yolun genişliği, şerit sayısı, yatay ve düşey eğim, yolun proje
hızı vb.).
İki Yönlü Yol; Taşıt trafiğinin her iki yönde kullanıldığı
karayoludur.
Karmaşıklık; Yolun geometrik yapısını, trafik hareketlerini ve görsel çevreyi içerir. Göz önünde bulundurulması
gereken faktörler; şerit sayısı, yolun eğimi, trafik ışık ve işaretleridir.
Kavşak; İki veya daha fazla yolun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır.
Kullanıcılar; Kamyon, otobüs, otomobil gibi motorlu taşıtlar, motorsuz taşıtlar, yayalar ve hayvanlardır.
Otoyollar; Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli
yerler ve şartlar dışında geçiş ve çıkışın yasaklandığı, yaya,
hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izin verilen
motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi
tutulduğu erişme kontrollü karayoludur.
Trafik Güvenliği; Karayolları Trafik Kanunu ve buna dayanılarak çıkartılan ilgili mevzuat.
Trafik Kontrolü; Yatay ve düşey işaretlemeler ve sinyalizasyon ile trafik mevzuatının varlığı anlamında kullanılmıştır. Bun184| 2011
ların olmadığı yerlerde trafik kontrolü zayıf olarak adlandırılır.
Trafik Yoğunluğu; Yayaların, hayvanların ve araçların
karayolları üzerindeki hareketleridir.
Tablo 2. Değişik aydınlatma sınıfları için uygulanacak
yol aydınlatması kriterleri
Aydınlatma sınıfı
L (cd/m² )
2.0
0.4
Ul
TI (%) <
M1
Uo
0.7
10
M2
1.5
0.4
0.7
10
M3
1.0
0.4
0.5
10
M4
0.75
0.4
-
15
M5
0.5
0.4
-
15
Uo : Ortalama Düzgünlük : Yolun sağ kenarından yol genişliğinin ¼ mesafesinde bulunan bir gözlemciye göre kısmi
alanların minimum parıltısının yolun ortalama parıltısına
oranıdır (Uo = Lmin / Lort ).
Ul : Boyuna Düzgünlük : Her yol şeridinin orta çizgisi
üzerinde bulunan gözlemci noktasına göre, bu orta çizgi boyunca uzanan kısmi alanlardaki minimum parıltının maksimum parıltıya oranıdır (Ul= Lmin / Lmax ).
TI : Bağıl Eşik Artışı : Fizyolojik kamaşmanın neden olduğu görülebilirlik azalmasının ölçüsüdür. Kamaşma koşullarındaki parıltı eşiği ∆ LK ile kamaşma olmadığındaki ∆ Le
eşik farkının ∆ Le’ye oranı olarak ifade edilir ( TI = ( ∆ LK - ∆
Le ) / ∆ Le ).
2011 |185
Tablo 3. Yaya alanlarındaki değişik yol tipleri için aydınlatma sınıfları
Yolun Tanımı
Aydınlatma
Sınıfı
Sosyo-ekonomik ve kültürel önemi yüksek olan kalabalık
P1
yaya yolları
Trafiği yüksek yaya veya bisiklet yolları
P2
Trafiği orta yaya veya bisiklet yolları
P3
Trafiği az yaya veya bisiklet yolları
P4
Doğal çevrenin, tarihi ve kültürel yapının korunması
P5
gereken alanlardaki trafiği az yaya veya bisiklet yolları
Doğal çevrenin, tarihi ve kültürel yapının korunması
P6
gereken alanlardaki trafiği çok az yaya veya bisiklet yolları
Tablo 4. Yaya yolları için önerilen aydınlık düzeyi değerleri
Aydınlatma
Sınıfı
P1
P2
P3
P4
P5
P6
186| 2011
Ortalama Aydınlık Düzeyi (lux)
20
10
7.5
5
3
1.5
Ek-5
ŞİRKETLERİN UZMANI OLDUKLARI SEKTÖRLER,
ALT SEKTÖRLER VE ASGARİ PERSONEL ALTYAPISI
Tablo 1: Uzmanlık Alanları
Tablo 2: Asgari personel altyapısı
Sektör
Uzmanlık
Uzman
Sertifikalı
Toplam
(*)
Personel (Adet)
Personel (Adet)
Personel
Alt Sektör 1
Mühendis (1)
Mühendis (3)
Mühendis (4)
Alt Sektör 2
Mühendis (2)
Mühendis (5)
Mühendis (7)
Alt Sektör 3
Mühendis (3)
Mühendis (7)
Mühendis
(10)
Alt Sektör 4
Mühendis (4)
Mühendis (9)
Mühendis
(13)
Alt Sektör 5
Mühendis (5)
Mühendis (11)
Mühendis
(16)
Alt Sektör 6
Mühendis (6)
Mühendis (13)
Mühendis
(19)
Alt Sektör 1
Mühendis (1)
Mühendis (2)
Mühendis (3)
Mühendis (4)
Mühendis (6)
(Adet)
Sanayi
Bina
Alt Sektör 2
Mühendis (2)
(*): Bu kolondaki alt sektör numaraları Tablo 1’in ikinci sütununda yer alanlardan, uzman olunan alt sektör adedini ifade
eder.
2011 |187
188| 2011
AYDINLATMA YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Genel aydınlatma yükümlülüğü ile görev
ve sorumlulukların belirlenmesi amacıyla hazırlanan bu Yönetmelik, aydınlatma yükümlülüğünün kapsamı, aydınlatma tüketimlerinin ölçülmesine ilişkin kurallar ile ödemeye,
kesinti yapılmasına, uygulamaya ve denetime ilişkin usul ve
esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 20⁄2⁄2001 tarihli ve 4628
sayılı Elektrik Piyasası Kanununun Geçici 17 nci maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
a) Bulvar: Yerleşim yeri içindeki geniş, trafikte gidiş geliş
yönleri ayrılmış caddeyi,
b) Cadde: Yerleşim yeri içindeki geniş ve uzunca sokağı,
c) Meydan: Yerleşim yerlerinde caddelerin veya büyük
yolların, bulvarların birleştiği geniş alanları,
ç) Otoyol: Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli
yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya,
hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak, izin verilen
2011 |189
motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi
tutulduğu karayolunu,
d) Sokak: Bir veya iki tarafına binaların sıralandığı, yayaların ve⁄veya araçların geçmesi için ayrılan, başı ve sonu
belirli bir yolu,
e) Yerleşim yeri: İl, ilçe, kasaba, köy, mezra veya bunların
bağlısı gibi, sürekli veya geçici olarak ikamet edilen, yol, su,
elektrik, ulaşım, çöp toplama, kanalizasyon, aydınlatma gibi
hizmetlerden istifade edilen yerler ile bu yerlerin etrafındaki
500 metre uzaklıktaki mesafeyi içeren bölgeyi ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte geçen diğer ifade ve kısaltmalar
Elektrik Piyasası Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan ikincil mevzuattaki anlam ve kapsama sahiptir.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulama Esasları
Aydınlatma yükümlülüğü
MADDE 4 – (1) Dağıtım şirketi, dağıtım bölgesindeki
yerleşim yerlerinde bulunan otoyollar hariç, kamunun genel
kullanımına yönelik meydan, bulvar, cadde ve sokak aydınlatmasından ve bunlara ait gerekli aydınlatma sistemleri ve
ölçüm sistemlerinin tesis edilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Bu sorumluluk, imar planlarında cadde veya sokak
olarak belirlenen meskûn yerlerin tamamını kapsar.
(2) OSB içerisindeki genel aydınlatma yükümlülüğü OSB
tüzel kişiliğine aittir.
190| 2011
(3) Kamuya ait park, bahçe, tarihî yerler ve ören yerleri
gibi halka açık yerler ile reklam, ilan ve benzeri amaçlı panoların genel aydınlatmaları, ilgisine göre ilgili belediye veya
il özel idaresinin yükümlülüğündedir. Bu kapsamda gerekli
sistemler, ilgisine göre ilgili belediye veya il özel idaresi tarafından tesis edilir, işletilir ve aydınlatma giderleri ödenir.
(4) Güvenlik amacıyla yapılan sınır aydınlatmaları için
gerekli sistemler İçişleri Bakanlığı tarafından tesis edilir, işletilir ve aydınlatma giderleri ödenir.
(5) Toplumun ibadetine açılmış ve ücretsiz girilen ibadethanelerin içlerinin ve çevrelerinin aydınlatılması için gereken
sistemler Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından tesis edilir, işletilir ve aydınlatma giderleri ödenir.
(6) Trafik sinyalizasyonu amacıyla tüketilen elektrik
enerjisi giderleri; belediye sınırları içerisinde ilgili belediye,
belediye sınırları dışarısında ilgili il özel idaresi tarafından
ödenir.
(7) Dağıtım şirketleri, bu madde kapsamındaki aydınlatma ve ölçüm sistemlerinin belirlenmiş standartlara uygunluğunu kontrol eder. Bu madde kapsamında gerekli ölçüm sistemlerinin tesis edilmemesi veya ölçüm sistemlerinin doğru
ölçüm yapmamasından kaynaklanan maliyetler ilgili dağıtım
şirketi tarafından karşılanır.
Sınıflandırma ve aydınlatma değerleri
MADDE 5 – (1) Kamunun genel kullanımına yönelik meydan, bulvar, cadde ve sokakların aydınlatılması, aydınlatma
sınıflarının seçimi, yol aydınlatması özellikleri ve hesapları
ile ölçme standartları TS EN 13201-1 Yol Aydınlatması Bölüm
2011 |191
1: Aydınlatma Sınıflarının Seçimi adlı Türk Standardına, TS
EN 13201-2 Yol Aydınlatması Bölüm 2: Performans Özellikleri adlı Türk Standardına, TS EN 13201-3 Yol Aydınlatması
Bölüm 3: Performansın Hesaplanması adlı Türk Standardına
ve TS EN 13201-4 Yol Aydınlatması Bölüm 4: Aydınlatma
Performansını Ölçme Metotları adlı Türk Standardına uygun
olarak yapılır.
(2) Mahallin en büyük mülki amiri tarafından farklı bir
uygulama yapılması istenmedikçe kamunun genel kullanımına yönelik bulvar ve caddelerdeki aydınlatma düzeyleri
saat 02.00’den sonra birinci fıkraya göre belirlenen değerlerin
yarısına düşürülür.
(3) Bu madde kapsamında yapılacak aydınlatmalarda ışık
kirliliğine yol açılmaması için dağıtım şirketleri tarafından
gerekli önlemler alınır. Bu kapsamda;
a) Aydınlatılacak yere ve amaca en uygun çözümün elde
edilebileceği aydınlatma ölçütleri belirlenir.
b) Sadece aydınlatılacak alana ışık gönderen armatür tip
ve sayıları saptanır.
c) Aydınlık şiddeti algılayıcılı ve⁄veya zaman kontrollü tesisat ile aydınlatmanın gerek duyulan zamanlarda gerektiği
ölçüde yapılması sağlanır.
(4) Dağıtım şirketleri, aydınlatma tesislerinin kurulacağı
yerlerin tarihi ve kültürel özellikleriyle uyumu için ilgili kurumlarla gerekli koordinasyonu sağlar.
Bağlantı ve bildirim yükümlülüğü
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki yerlerin
aydınlatılması için sorumlu kişilerce, 5 inci madde hüküm192| 2011
leri dikkate alınarak hazırlanan ve onaylanan projelere göre
müstakil bağlantı noktası tesis edilir ve ilgili kişi ile dağıtım
şirketi arasında bağlantı anlaşması yapılır.
(2) Dağıtım şirketi, kamunun genel kullanımına yönelik
meydan, bulvar, cadde ve sokakların aydınlatılmasına ilişkin
olarak; tüketim bilgilerini iller bazında her fatura tahakkuk
döneminde Kuruma bildirir, tesis edilen sayaçlara ilişkin
sayaç numarası, sayaç yeri, sayaca erişim koşulları, sayaç
özellikleri vb. bilgileri, Kurum tarafından istenilmesi halinde
sunulmak üzere derler ve muhafaza eder.
Aydınlatma giderleri hesabı
MADDE 7 – (1) Teknik nedenlerle müstakil bağlantı noktası tesis edilemeyen ve meydan, bulvar, cadde ve sokakların
aydınlatılması için tesis edilen hat veya tesislerden beslenen
ışıklı reklam veya ilan panosu vb. yerler ile dekoratif amaçlı
aydınlatma giderleri EK-1’e uygun olarak tespit edilir ve tahakkuk hesaplarına dâhil edilmez.
(2) 4 üncü maddenin ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve
altıncı fıkralarında belirlenen aydınlatma giderleri dağıtım
şirketleri tarafından 4 üncü maddede tanımlanan sorumlu
kurum ve kuruluşlara tahakkuk ettirilir.
Denetim
MADDE 8 – (1) Kurum, gerekli gördüğü hallerde, herhangi bir zaman kısıtlaması olmaksızın dağıtım şirketi tarafından
bildirilen, dağıtım şirketinin kendisine ait ölçüm noktalarındaki ölçüm sistemleri veya aydınlatma değerlerini kontrol
edebilir veya ettirebilir. Bu kontroller sırasında, ölçüm noktasındaki sayaç değerleri, yetkili Kurum personeli veya Ku2011 |193
rum tarafından yetkilendirilen kişi veya temsilcisi tarafından
tutanak altına alınır. Tutanağa bağlanmış ölçüm değerleri ile
dağıtım şirketi tarafından bildirilen ölçüm değerleri arasında fark olması halinde, 28⁄1⁄2003 tarihli ve 25007 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.
Kesinti yapılabilecek haller
MADDE 9 – (1) Aşağıdaki haller dışında kamunun genel
kullanımına yönelik meydan, bulvar, cadde ve sokakların aydınlatılması kesintisiz sürdürülür:
a) Arıza, yenileme ve genişletme durumları,
b) Doğal afetler,
c) Seferberlik ve savaş durumu,
ç) Kamu güvenliği çerçevesinde mahallin en büyük mülki
amirinin isteği,
d) Türkiye Elektrik İletim A.Ş. tarafından ilgili mevzuat
çerçevesinde istenecek talep kontrolü.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Hazine Müsteşarlığınca yapılacak ödemeler
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kamunun genel kullanımına
yönelik meydan, bulvar, cadde ve sokakların aydınlatılması
ile trafik sinyalizasyonlarına ait tüketim giderleri, ödemeye
194| 2011
ilişkin Hazine Müsteşarlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde, 1⁄1⁄2009 ila 31⁄12⁄2015 tarihleri arasındaki dönem için
Hazine Müsteşarlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. 1⁄1⁄2016 tarihinden itibaren aydınlatma giderleri ilgili
mevzuat hükümlerine göre tahakkuk ve tahsil edilir.
(2) 1⁄1⁄2009 ila 31⁄12⁄2015 tarihleri arasında Hazine Müsteşarlığı, gerekli görmesi halinde, aydınlatma giderlerinin tespitine yönelik denetim yapabilir veya yaptırabilir. Bu dönem
zarfında dağıtım şirketleri, istenen bilgi ve belgeleri Hazine
Müsteşarlığına vermekle yükümlüdür.
Mevcut aydınlatma tesislerinin standardizasyonu
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Dağıtım şirketleri, yerleşim yerlerinde bulunan otoyollar hariç, kamunun genel kullanımına
yönelik meydan, bulvar, cadde ve sokak aydınlatılması amacıyla tesis edilmiş tesis ve teçhizatın bu Yönetmeliğin amacına ve yürürlükteki diğer mevzuata uygunluğu konusunda
gerekli iş ve işlemleri 31⁄12⁄2009 tarihine kadar tamamlar.
(2) Birinci fıkrada belirlenen tarihe kadar gerekli ölçüm
sistemlerinin tesis edilmemesi durumunda, tesis tarihine
kadar olan süre boyunca bu madde kapsamındaki yerlerde
tüketilen elektrik enerjisinin gideri, ilgili dağıtım şirketi tarafından karşılanır.
Aydınlatma tesislerinin devri
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce belediyeler veya il özel idareleri tarafından 4
üncü maddenin birinci fıkrasında tanımlanan yerlerde tesis
edilmiş aydınlatma tesisleri, taraflar arasında imzalanacak
bir protokolle, mülkiyeti Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’ye ait
2011 |195
olmak üzere, 31⁄12⁄2009 tarihine kadar ilgili dağıtım şirketine
devredilir.
Mülga mevzuat kapsamında yapılan uygulamalar
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce, 19⁄2⁄2003 tarihli ve 25025 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Elektrik Piyasası Dağıtım Yönetmeliğinin 55 ve
56 ncı maddeleri kapsamında yapılan uygulamalar, bu Yönetmelik hükümlerine tabidir.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik 1⁄1⁄2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanı yürütür.
196| 2011
EK–1 IŞIKLI REKLAM VEYA İLAN PANOSU VB. YERLER İLE DEKORATİF
AMAÇLI AYDINLATMA GİDERLERİNİN TESPİTİ USULÜ
EK–1
IŞIKLI REKLAM VEYA İLAN PANOSU VB.
YERLER İLE DEKORATİF AMAÇLI AYDINLATMA
GİDERLERİNİN TESPİTİ USULÜ
1. Dağıtım şirketi tarafından tesis edilen kamunun genel
kullanımına yönelik meydan, bulvar, cadde ve sokak aydınlatmasına ilişkin hat veya tesislerden beslenen ışıklı reklam
veya ilan panosu vb. sistemler ile dekoratif amaçlı aydınlatma
sistemleri, ilgili mevzuat çerçevesinde dağıtım şirketinin belirlediği standartlara göre projelendirilir ve bu sistemleri kurmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler tarafından tesis edilir.
2. Bu kapsamda bu tür sistemleri kuran gerçek veya tüzel
kişilerce bağlantı hattı ve bağlantı varlıkları mülkiyeti edinilemez.
3. Dağıtım şirketi, bu sistemlerin tesis edilmesine yönelik
maliyetleri üstlenemez.
4. Bu tür sistemlerin elektrik enerjisi tüketimlerinin müstakil sayaçlarla yapılması esastır. Ancak, sayaç tesis edilmesinin mümkün olmaması durumunda, bu sistemlerin elektrik
enerjisi tüketimleri aşağıda belirtilen yöntemle hesaplanarak
tespit edilir:
a) Sistemin onaylı projelerindeki kurulu güçleri esas alınır.
b) Sistemin günlük çalışma süresi 11,5 saat olarak kabul
edilir.
c) Her bir fatura tahakkuk döneminde, her bir sistemin
tükettiği elektrik enerjisi miktarı aşağıdaki formüle göre belirlenir;
2011 |197
EK–1 IŞIKLI REKLAM VEYA İLAN PANOSU VB. YERLER İLE DEKORATİF
AMAÇLI AYDINLATMA GİDERLERİNİN TESPİTİ USULÜ
M = P * 11,5 * GS
Bu formülde geçen;
M kWh cinsinden tüketim miktarını,
P kW cinsinden sistemin onaylı projesindeki kurulu gücünü,
GS İlgili fatura tahakkuk dönemindeki gün sayısını, ifade eder.
5. Tespit edilen tüketim miktarı, tahakkuk dönemi için
geçerli ticarethane abone grubuna uygulanan nihai tarife (iletim sistemi kullanım fiyatı, dağıtım sistemi kullanım fiyatı ve
perakende satış hizmeti fiyatı dâhil) ile çarpılarak her sistemin tüketim gideri hesap edilir. Bu şekilde belirlenen miktarın üzerine yasal vergi, fon vs. ilave edilir.
6. 5 inci maddeye göre tespit edilen miktarlar konsolide
edilerek bu ek kapsamdaki sistemlerin toplam tüketim gideri
belirlenir.
7. 24 saat esasına göre çalışan ışıklı reklam veya ilan panosu vb. sistemler ile dekoratif amaçlı aydınlatma sistemleri
gibi sistemler için müstakil bağlantı noktası ve ölçüm sistemi tesis edilmesi zorunludur. Olağanüstü hallere münhasır
olmak üzere, bu madde kapsamındaki sistemler için ölçüm
sistemi tesis edilememesi halinde, tüketilen elektrik enerjisi
miktarı, yukarıdaki formülde günlük çalışma süresi 24 saat
alınarak hesaplanır.
198| 2011
ULAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASINA İLİŞKİN
USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
ULAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN
ARTIRILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
HAKKINDA YÖNETMELİK
Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul
Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Ulaştırma Bakanlığından:
Resmi Gazete Tarihi: 09/06/2008
Resmi Gazete Sayısı: 26901
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve kapsam
Madde 1 - (1) Bu Yönetmelik ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması amacıyla; motorlu araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda verimlilik standartlarının yükseltilmesine, toplu taşımacılığın yaygınlaştırılmasına,
trafik akımının arttırılmasına yönelik sistemlerin kurulmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
Madde 2 - (1) Bu Yönetmelik, 18/4/2007 tarihli ve 5627
sayılı Enerji Verimliliği Kanununun 7 nci maddesinin birinci
fıkrasının (f) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araç: Raylı taşıt araçları, tarım ve orman traktörleri
ile bütün müteharrik makineler haricinde en az dört tekerleği
2011 |199
bulunan, azami tasarım hızı 25 km/saat’i aşan karayollarında kullanılmak için tasarımlanmış motorlu taşıtı,
b) Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını,
c) Blok tren: Trenin, ilk teşkil edildiği istasyondan, gideceği son varış istasyonuna kadar, lokomotif ve vagonları değiştirilmeden, manevraya tabi tutulmadan kesintisiz bir şekilde
giden treni,
ç) Elektronik yol yönlendirme sistemi: En elverişli yola
yönlendirerek, yolculuk süresinin, yakıt tüketiminin, hava
kirliliğinin ve gürültünün azaltılmasını, insan psikolojisinin
desteklenmesini ve araç güvenliğinin sağlanmasını hedef
alan yönlendirme sistemini,
d) EİE: Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
e) Kentsel ulaşım planları: Kentin, mekansal, demografik,
topografik, işlevsel, toplumsal, iktisadi özellikleri ve ihtiyaçlarına göre ulaşım talebini en azda tutan, sürdürülebilir gelişmeyi sağlayan, kentin üst ve alt ölçekli planları ile eşgüdümlü olarak hazırlanan ulaşım planlarını,
f) KGM: Karayolları Genel Müdürlüğünü,
g) Kombine taşıma: Tüm ulaşım türlerinin birbirleriyle
bağlantılı olarak etkin ve verimli şekilde kullanılması suretiyle yapılan taşımacılığı,
ğ) LED: Işık yayan diyotu,
h) M1 sınıfı araç: Yolcu taşıma amacıyla tasarımlanmış ve
imal edilmiş sürücü koltuğuna ilave olarak en fazla sekiz kişilik oturma yeri olan aracı,
ı) Modlararası taşımacılık sistemi: Kaynak noktasından
varış noktasına kadar taşınacak yolcunun/yükün ihtiyaç du200| 2011
yacağı; karayolu, raylı sistemler, deniz ulaşım alternatifleri,
havayolu vesaire ulaşım türlerinin ihtiyaç duyulan noktalarda tesisi ile oluşan ulaşım sistemini,
i) Satıcı: Kamu kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere
nihai kullanıcıya mal ve hizmet sunan, toptancı/perakendeci
veya bu Yönetmelik kapsamına giren ürünleri satan, kiralayan, taksitli satışa sunan, promosyoncu veya nihai kullanıcıya tedarik eden gerçek veya tüzel kişiyi,
j) Satış noktası: Potansiyel müşterilere satış veya kiralamak amacıyla yeni binek otomobillerinin sergilendiği veya
sunulduğu mekan, bina, ticari sergi, fuar ve panayır gibi yerleri,
k) Seyahat talep yönetimi: Yolcuların veya yüklerin seyahat taleplerini ve davranışlarını mevcut ulaşım alt yapı
veya sistemini daha etkin ve verimli kullanabilecek şekilde
düzenlemek, birim zamanında başlangıç noktasından varış
noktasına seyahat edecek yolcu ve taşınacak yüklerin yüksek
kapasiteli, ekonomik ve hızlı taşıma türleri ve yüksek doluluk oranları ile seyahat etmesini sağlayacak şekilde düzenlemeyi,
l) Sinyalizasyon sistemleri: Trafik akımı içerisindeki sürücü, taşıt, yaya ve bisikletli hareketlerini düzenleyen ışıklı ve
sesli sistemleri, m) TCDD: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünü,
n) Trafik yönetimi: Mühendislik, eğitim, yasal gereklilik,
çevre ve enerji faktörlerinin bir arada ele alındığı sürdürülebilir ve enerji verimli ulaşım önlemlerini içeren yönetimi,
2011 |201
o) TSE : Türk Standartları Enstitüsünü,
ö) Üretici: Bir ürünü üreten, imal eden, tadil eden veya
ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak
suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiliği; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi veya ithalatçıyı; ayrıca ürünün
tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürün güvenliğine
ilişkin özellikleri etkileyen gerçek veya tüzel kişiliği,
p) Yeşil dalga sistemi: Sinyalize kavşaklar arasında belirlenmiş bir hızla gidilmesi halinde kırmızı ışığa takılmadan
seyahat etme imkanı veren sistemi, ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulamalar
Tedbir
Madde 4 - (1) Bakanlık; blok tren uygulaması ve elektrikli
işletmecilik uygulaması ile ilgili tedbirleri alır.
(2) İçişleri Bakanlığı; kent merkezlerinde araç kullanımını
azaltıcı uygulamaları, taksi uygulamalarını ve otoparkların
oluşturulması ile ilgili tedbirleri alır.
(3) Bakanlık ve İçişleri Bakanlığı; yön levhaları, elektronik
yol yönlendirme sistemi, seyahat talep yönetimi, trafik yönetimi, modlararası taşımacılık, kentsel ulaşım planları, toplu
taşıma, akaryakıt tüketiminin izlenmesi ve trafik sinyalizasyon sistemleri hakkında ilgili tedbirleri alır.
Blok tren uygulaması
Madde 5 - (1) Yük taşımacılığında yük trenlerinin blok
tren şeklinde çalıştırılmasına öncelik verilir.
202| 2011
Elektrikli işletmecilik uygulaması
Madde 6 - (1) Raylı ulaşımda enerji tüketimini asgari seviyeye düşürmek için elektrikli işletmeciliğe öncelik verilir. Yön levhaları, elektronik yol yönlendirme sistemi, seyahat talep yönetimi, trafik yönetimi, modlararası taşımacılık
Madde 7 - (1) Ulaşımda etkinlik, verimlilik ve sürücülere
kolaylık sağlamak için; seyahat talep yönetimi, modlararası
taşımacılık sistemi, trafik yönetimi, yön levhaları ve elektronik yol yönlendirme sistemleri ilgili kurum/kuruluşlarca uygulanır. Uygulamalarda varolan ulusal ve uluslararası standardlara uygunluk aranır.
(2) Kent merkezi girişlerine yapılacak yönlendirme sistemleri ile yoğun trafik alanlarına girmek yerine araçların
alternatif yollardan ulaşımı sağlanır.
(3) Nüfusu ikiyüzellibin ve üzerinde olan kentlerde belediyelerce; karayollarında günün koşullarına uygun merkezi
bilgisayar sisteminin kurulması için çalışmalar yapılır. Bu bilgisayar sistemi ile kavşakların merkezden kumanda edilmesi
sağlanır. Kurulacak olan kamera sistemleri ile yol yoğunluğu
izlenir, elektronik yol yönlendirme sistemleri ve trafik radyosu yoluyla sürücülerin yolun durumuna göre alternatif güzergahlara yönlendirilmesi sağlanır.
(4) Elektronik hava tahminleri; yol güzergâhlarına kurulacak cihazlarla sürücülerin önceden uyarılması ve değişken
mesaj sistemi uygulanarak sürücülerin yol trafik durumuna
göre yönlendirilmesi sağlanır.
Kent merkezlerinde araç kullanımını azaltıcı uygulamalar
Madde 8 - (1) Belediyeler;
a) Yerleşim planlamasında ve kentsel dönüşüm projelerinde motorlu taşıtların şehir girişinde park edilebilmesi
2011 |203
için otopark kurulmasını sağlar. Bu otoparklara park eden
sürücülerin otoparktan şehir merkezine gidiş ve dönüş
güzergâhlarında hizmet veren toplu taşım araçlarından yararlanması için yöntem geliştirir.
b) Kent merkezlerinde araç kullanımını azaltıcı uygulamalar yapar.
c) Toplu taşım araç duraklarında modlararası taşımacılık
sisteminin oluşturulmasına öncelik verir.
ç) Doğalgaz dağıtım şebekesi bulunan şehirlerde toplu taşıma aracı olarak doğalgazlı araçlara öncelik verir.
Taksi uygulamaları
Madde 9 - (1) Belediyeler; taksilerin trafikte boş dolaşmalarını, durak dışında beklemelerini engelleyecek telefonlu,
telsizli durak ve merkezi alanlarda taksi cepleri gibi uygulamaları yaygınlaştırır. Bunun için şehir trafiğine uygun bir
şekilde, taksilerin bekletileceği alanları tespit eder.
Kentsel ulaşım planları
Madde 10 - (1) Büyükşehir belediyeleri ve büyükşehir
belediyesi sınırları dışındaki belediyelerden nüfusu yüzbinin üzerinde olanlar ulaşım ana planı hazırlarlar. Bu planlar
onbeş yıllık süreler için yapılır ve her beş yılda bir yenilenir.
Şehir planları ile sürdürülebilir kentsel ulaşım planları birlikte ele alınır.
(2) Kentsel ulaşım planlaması sırasında ilgili kurum/kuruluşların görüşleri alınarak, çevre otoyolları ve raylı sistem
çalışmalarına öncelik veren, yerleşim alanlarının yer seçimi
ve bu alanların birbiri ile olan ulaşımlarını sağlayan üst ölçekli planlar yapılır.
204| 2011
(3) Kent içinde yetersiz kalan yollarda sıkışan trafiği rahatlatmak üzere; yol genişletmesi, kavşak düzenlemesi ve
otopark kurulması gibi önlemler alınır.
(4) Yeni açılan yolların çevre otoyollarına bağlantısı
KGM’nin uygun görüşü alınarak yapılır.
(5) Kentsel ulaşım planları yapılırken toplu taşımayı teşvik etmek amacıyla raylı sistem yatırımı artırılır.
(6) Kent ulaşımında enerji verimliliğinin artırılması ve
yakıt tüketiminin düşürülmesi için trafiğin güvenli ve akıcı
olması sağlanır.
(7) Belediyeler; kent içi ulaşım güzergâhlarının belirlenmesinde trafik akışındaki yakıt sarfiyatını öncelikle göz
önünde bulundurur. Topografik yapısı uygun güzergahlara
bisiklet yolları ve bisiklet park alanları yapar.
Trafik sinyalizasyon sistemleri
Madde 11 - (1) Şehir içi ve şehirlerarası karayolları üzerinde trafik akımını düzenlemek ve trafik güvenliğini artırmak, mevcut/ planlanan karayolu ve karayolu elemanlarının
kapasitesini maksimum düzeylerde kullanabilmek için oluşturulacak sinyalizasyon sistemleri KGM tarafından belirlenmiş/belirlenecek kriter, usul ve teknik esaslara uygun olarak
gerçekleştirilir. Trafik sinyalizasyon sistemlerinde sistemlerinin gerekliliği, faz hesaplamaları ile diğer teknik hususlar,
kullanılacak malzemeler TSE belgesini haiz ve Karayolları
Teknik Şartnamesinde belirlenmiş/belirlenecek şartlara uygun şekilde tesis edilir.
(2) Ulaşımda trafik akışını düzenlemek ve enerji tüketimini asgari seviyeye düşürmek için kullanılan sinyalizasyon
sistemlerinde LED li sinyalizasyon sistemlerine öncelik verilir.
(3) Sinyalizasyon Sistemlerinde kullanılan malzemelerde;
Trafik Sinyal Denetleyicileri-Fonksiyonel Güvenlik Kuralları
2011 |205
için TS EN 12675, Trafik Kontrol Donanımı-Sinyal Lambaları
için TS EN 12368 ve Karayolu Trafik Sinyal Sistemleri için TS
HD 638 S 1 standartlarında belirtilen şartlar aranır.
(4) Şehir içindeki kavşaklarda trafik akışını kolaylaştırmak için birbiri ardına gelen sinyalize kavşaklara Yeşil Dalga
Sistemi uygulanır.
Tüketicinin bilgilendirilmesi
Madde 12 - (1) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; tüketicilerin
bilinçli seçim yapabilmesine imkan vermek için, piyasada
satışa veya kiraya sunulan yeni binek otomobillerinin CO2
emisyonu ve yakıt ekonomisi konusunda tüketicilerin bilgi
edinmesini sağlar.
(2)Ml sınıfı yeni binek otomobillerin yakıt ekonomisi ve
CO2 emisyon değerlerini gösteren etiket, kılavuz, poster/
gösterim, promosyon literatürü ve materyallerin düzenlenmesinde 28/12/2005 tarihli ve 25330 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Yeni Binek Otomobillerin Yakıt Ekonomisi ve
CO2 Emisyonu Konusunda Tüketicilerin Bilgilendirilmesine
İlişkin Yönetmelikte belirtilen hususlar esas alınır.
Otoparkların oluşturulması
Madde 13 - (1) İl ve İlçe Trafik Komisyonunca kent trafiğine uygun bir şekilde, otopark olabilecek alanlar tespit edilir,
bu alanların verimlilik ilkesi çerçevesinde otopark olarak işletilmesi sağlanır.
Sürücülerin bilgilendirilmesi
Madde 14 - (1) Sürücü belgesi verilmesi ile ilgili kurslarda
ekonomik sürüş tekniği ve çevre konularına yer verilir. 206| 2011
Tüzel kişilerce verilecek ekonomik sürüş teknikleri ile
ilgili eğitim Madde 15 - (1) Taşımacılık faaliyetlerinde bulunan tüzel
kişiler, sürücülerine işe alındıklarında ve her beş yılda bir
defa olmak üzere ekonomik sürüş teknikleri ile ilgili eğitim
verilmesini sağlar.
Toplu taşıma
Madde 16 - (1) Belediyelerce toplu taşıma araçlarının talep edilebilirliği ve yolcu kapasitesini artırıcı gerekli tedbirler
alınır. Nüfusu ikiyüzellibin’in üzerindeki belediyelerce kent
içi toplu taşımaya yönelik aşağıdaki uygulamalar yapılır.
a) Raylı sistemler azami doluluğu sağlanacak şekilde işletilir. Bu kapsamda; sefer sıklığı yolcu talebi dikkate alınarak
yapılır, tek bilet sistemi yaygınlaştırılır.
b) Toplu taşıma araçları için ayrılmış şerit ve yol uygulamaları yaygınlaştırılır.
c) Hizmet kalitesi yüksek ve çevre dostu toplu taşıma
araçlarının kullanımına öncelik verilir.
ç) Toplu taşıma araçlarında ve duraklarda; hareket saatleri, güzergâhlar ve benzeri bilgilendirme panoları bulundurulur.
Akaryakıt tüketiminin izlenmesi
Madde 17 - (1) Karayolu ulaşımı için Emniyet Genel Müdürlüğü araç tescil belgesi bilgilerinden motor gücü, yakıt
tipi, araç kategorisi ve model yılı verilerini, TCDD araç-km,
yolcu-km ve ton-km bilgilerini, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ise yakıt tiplerine göre aylık bazda yıllık toplam yakıt satış bilgilerini her yılın Mart ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığına bildirir.
2011 |207
(2) Belediyeler; taksi, özel halk otobüsü, belediye otobüsü,
dolmuş, metro, hafif raylı sistem, tramvay ve deniz yolu araç
sayılarını, taşınan yıllık yolcu sayısını, yolcu-km, araç-km
verilerini, raylı sistemlerin ve karayolları sinyalizasyon sistemlerinin işletilmesi için kullanılan yıllık elektrik miktarını
her yılın Mart ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına
bildirir.
(3) Şehirlerarasında çalışan otobüs şirketleri; otobüs sayısını, yıllık yakıt tüketimi bilgilerini, yılda taşınan yolcu sayısını, yolcu-km bilgilerini, nakliye şirketleri; araç sayısını,
yıllık yakıt tüketimi bilgilerini, yılda taşınan yükü, ton-km
bilgilerini toplar ve her yıl Mart ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bildirir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kentsel ulaşım planları
Geçici Madde 1 - (1) 10 uncu maddedeki kentsel ulaşım
planları bu Yönetmeliğin yayımından itibaren üç yıl içerisinde ilgili belediyelerce hazırlanır.
Yürürlük
Madde 18 - (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 19 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ulaştırma Bakanı yürütür.
208| 2011
SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZLARI (LPG) PİYASASI KANUNU VE ELEKTRİK
PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZLARI (LPG) PİYASASI KANUNU VE ELEKTRİK PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kanun Numarası : 5307
Kabul Tarihi : 2/3/2005
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 13/3/2005 Sayı : 25754
Yayımlandığı Düstur: Tertip : 5 Cilt : 44 Sayfa:
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
Madde 1- Bu Kanunun amacı, yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan sıvılaştırılmış petrol gazlarının güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi
ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için gerekli düzenleme,
yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin yapılmasını
sağlamaktır.
Bu Kanun; sıvılaştırılmış petrol gazlarının yurt içi ve yurt
dışından temini, dağıtımı, taşınması, depolanması ve ticareti
ile bu faaliyetlere ilişkin gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yü2011 |209
kümlülüklerini kapsar.
Tanımlar
Madde 2- Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakanlık: Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
b) Kurum : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
c) Kurul : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
ç) Sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG): Petrol ve doğal gazdan elde edilerek basınç altında sıvılaştırılan propan, bütan
ve izomerleri gibi hidrokarbonlar veya bunların karışımını,
d) İhtisas gümrüğü: Yurt dışından ithal edilen LPG’nin,
teknik düzenlemelere uygunluğunu denetleyebilecek ve
miktar ölçümlerini yapabilecek laboratuvara ve donanıma
sahip LPG konusunda uzmanlaşmış gümrük birimini,
e) Taşıma: LPG’nin teknik düzenlemelere uygun taşıma
araçları ve boru hatları ile yapılan tüm nakil faaliyetlerini,
f) Taşıyıcı: Taşıma faaliyeti yapan gerçek ve tüzel kişileri,
g) Kullanım: LPG’nin sadece kişisel veya işletme ihtiyaçları için tüketimini,
ğ) Kullanıcı: LPG kullanan gerçek ve tüzel kişileri,
h) Lisans : Bu Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilere (tüplü LPG bayileri hariç) piyasada faaliyet gösterebilmeleri için
Kurul tarafından izin verildiğini gösterir belgeyi,
ı) Depolama: LPG dağıtıcılarının veya kullanıcılarının
stok ihtiyaçlarını karşılamak üzere kendilerine ait veya yapılan sözleşmeler gereği kullanım hakkına sahip bulundukları
ve LPG’nin teknik düzenlemelere uygun olarak depolanma210| 2011
sını sağlayan tesisler ile buralarda yürütülen iş ve işlemleri,
i) Dağıtıcı: LPG dağıtım yetkisi olan ve lisanslarına işlenmesi halinde depolama, dolum, taşıma işlemleri yapabilen
sermaye şirketini,
j) Dolum tesisi: Dağıtıcının tescilli markası ve amblemini ve teknik düzenlemelere uygun tüplere veya sözleşme ile
diğer bir dağıtıcının tescilli markası ve amblemini taşıyan
ve teknik düzenlemelere uygun tüplere, otogaz ve dökme
LPG’nin taşıma araçlarına doldurulduğu, boşaltıldığı, depolandığı ve teknik düzenlemelere göre kurulan ve çalışan bir
dağıtıcıya ait tesisi,
k) Tüplü LPG faaliyeti: Sıvılaştırılmış petrol gazının dolum tesislerinde tüplere doldurularak mutfak, sanayi ve ticari tüpleri vasıtasıyla piyasaya arz işlemini,
l) Tüplü LPG bayii: Sadece sözleşmeli olduğu dağıtıcının
tescilli markası ve amblemini taşıyan teknik düzenlemelere uygun LPG tüplerini işyerinde bulunduran ve pazarlayan
gerçek veya tüzel kişiyi,
m) Dağıtım: LPG’ nin, tüplü ve otogaz olarak kullanıcılara ve bayilere; dökme olarak kullanıcılara satış ve ikmal faaliyetlerinin bütününü,
n) Bayilik: Karşılıklı yükümlülüklerin ekinde fizibilite
olan bir sözleşmeye bağlanarak, LPG dağıtıcıları tarafından
gerçek ve tüzel kişilere LPG’ nin kullanıcılara ikmali yetkisi
verilmesi işlemini,
o) Fizibilite: Kuruma verilmesi gerekli olmayan fakat bayilik sözleşmesi ekinde (tüplü LPG bayiliği hariç) yer alan ve
yapılacak yatırımların analizini içeren raporu,
2011 |211
ö) Otogaz istasyonu: Dağıtıcı veya bunlarla tek elden satış sözleşmesi yapmış bayilerce ilgili mevzuata uygun (teknik, kalite ve güvenlik) olarak kurulup, dağıtıcının tescilli
markası ve amblemi altında faaliyette bulunan ve esas itibarıyla motorlu araçların otogaz LPG, madeni yağ, temizlik ve
ihtiyarî olarak bakım ile kullanıcıların, tüplü LPG hariç, diğer
asgarî ihtiyaçlarını karşılayacak imkânları sunan akaryakıt
istasyonu içinde veya müstakil olarak hizmet veren tesisleri,
p) Otogaz LPG faaliyeti : Yakıt olarak kullanılmak üzere akaryakıt ve otogaz istasyonlarında araçlara LPG ikmali işlemini,
r) Otogaz bayii: Otogaz istasyonu işleten gerçek veya tüzel kişiyi,
s) Dökme LPG: LPG dağıtıcıları tarafından kullanıcıların tüplü ve otogaz LPG hariç, tüketim mahallindeki tanklarına teknik
düzenlemelere uygun özel nakliye araçlarıyla LPG ikmalini,
ş) Dökme LPG kullanıcısı: Dökme LPG’yi kullanan gerçek veya tüzel kişiyi,
t) Tehlikeli eylem: Piyasa faaliyetinin yapılmasında, bunların yapıldığı mahalde veya yakınında bulunan bir kimsenin ölümüne, sakatlanmasına veya sağlığının bozulmasına,
çevrenin kirlenmesine sebep olan veya olabilecek nitelikte
bulunan bir fiil veya ihmali,
u) Kötüniyet: Piyasa faaliyetinin yapılmasında, LPG’nin
kaybına, karışmasına, bozulmasına veya amaç dışı kullanımına sebebiyet veren bir eylem veya ihmali,
ü) Kilometre tahdidi: Şehir içi veya şehirlerarası trafiğe
açık yollarda aynı istikamette iki akaryakıt ve otogaz istasyonu arasındaki Kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikte
212| 2011
belirlenecek asgarî mesafeyi,
v) Piyasa faaliyeti: LPG’nin ithali, ihracı, depolanması, taşınması, dağıtımı ve bayiliğini,
y) Teknik düzenleme: LPG’nin niteliği ile LPG faaliyetlerinde kullanılan mekân, aksam ve hareketlerin tanımlanmasında
TSE standartları ve diğer mevzuatla getirilen düzenlemeleri,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Lisansların Tâbi Olacağı Usûl ve Esaslar, Lisans Sahiplerinin Hak ve Yükümlülükleri
Lisansların tabi olacağı usûl ve esaslar
Madde 3- LPG’nin dağıtımı, taşınması ve otogaz bayilik
faaliyetlerinin yapılması (tüplü LPG bayiliği hariç), depolanması, LPG tüpünün imalâtı, dolumu, muayenesi, tamiri ve
bakımı ile bu amaçla tesis kurulması ve işletilmesi için lisans
alınması zorunludur.
Piyasa faaliyetinde bulunacak olan gerçek veya tüzel kişiler, LPG tesislerinin kuruluşunda ve işletilmesinde ilgili kamu
kurum ve kuruluşlarınca kendi mevzuatları gereği; imar, toplum, çevre, iş sağlığı, güvenlik, teknik düzenleme ve benzeri
konularda bir sakınca bulunmadığını gösteren, tesisin kuruluşuna ve işletilmesine yönelik gerekli ruhsat, izin ve belgelerin
tamamlanmasını müteakip Kuruma lisans başvurusunda bulunurlar. Lisans vermede, faaliyetin icrası için gereken fizikî varlıkların temini açısından taahhüt üzerinden işlem yapılamaz.
2011 |213
Lisans taleplerine ilişkin değerlendirmeler bu madde hükümleri çerçevesinde tamamlanarak en geç altmış gün içerisinde karara bağlanır ve ilgiliye tebliğ edilir. Reddedilen
taleplerin gerekçesi bildirilir.
Bu Kanuna göre; lisansların verilmesi, güncelleştirilmesi,
geçici olarak durdurulması veya iptaline ilişkin işlemler Kurumca yapılır. Lisansların verilmesinde pazara giriş açısından teknoloji, kalite, güvenlik, hizmet ve teşebbüsün sürdürülebilirliği dikkate alınır.
Lisans kapsamındaki faaliyetlerde bulunacak özel hukuk tüzel kişileri 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbidir.
Lisanslar, yukarıda sayılan faaliyet başlıklarına göre düzenlenir. Ayrıca lisanslarda, Kurumca belirlenen diğer alt
başlıklar da yer alır.
Lisans, üzerinde kayıtlı faaliyeti yapmak üzere hak sahibi
kılınan gerçek veya tüzel kişi adına verilir. Lisans belgesinde, faaliyet niteliğinin yanı sıra faaliyetin gerektirdiği tesisin
türü ve coğrafi konumu, teknoloji ve miktarlar ile ilgili bilgiler de yer alır.
Kurum, bu Kanunda tanınan yetkiler dahilinde aşağıda
belirtilen konularda düzenlemeler yapmaya yetkilidir:
a) Lisans gerektiren faaliyet ve/veya işlemlerin kapsamları.
b) Lisans ile kazanılan hak ve üstlenilen yükümlülükler.
c) Lisans kapsamındaki faaliyetlerin kısıtlanması.
ç) Faaliyetin yürütülmesine ilişkin olarak özel şartlar belirlenmesi.
Lisansta yer alan hususlarda değişiklik yapılmasını ge214| 2011
rektirecek faaliyetler, Kurumca onaylanıp lisansa işlenmedikçe yapılamaz.
Lisanslar ile ilgili olarak;
a) Başvuru, değerlendirme, lisans verme, lisans süresi, tadili, bedeli ile sona ermesi ve süre uzatma işlemlerine,
b) Sınıflandırılması uygun görülen lisansların, sınıflandırılmasına ait esaslar ve sınıflara göre asgarî büyüklüklerine,
c) Değişiklik ile sınıflandırmaya tâbi lisanslarda sınıf değiştirme işlemlerine,
ç) Aranacak asgarî nitelikler ve ilgililerin tasarrufunda olması gereken asgarî varlıklarına,
d) Tutulması zorunlu olan kayıtlar ve kayıt yöntemleri ile
bildirim yükümlülüklerine,
e) Faaliyet alt başlıkları ve bunların tanımlarına,
f) Kamunun can ve mal güvenliği ile kullanıcı haklarına
ilişkin hususlara,
g) Lisansta yer alacak hususlara,
ğ) Lisans kapsamında olsun veya olmasın piyasa ile ilgili
faaliyetlerin yönlendirilmesi, gözetimi ve denetimine,
Ait usûl ve esaslar ile dağıtıcı olma şartları Kurumca çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
Lisans sahiplerinin hak ve yükümlülükleri
Madde 4- Lisans, sahibine lisansta yer alan faaliyetin yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi haklarını verir.
Lisans ile tanınan haklar; bu Kanunun, ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan hususların yerine getirilmesi ko2011 |215
şuluyla kullanılır.
Piyasa faaliyetinde bulunanlar, kötüniyet veya tehlikeli
eylem sonucunu doğuracak her türlü işlemden özenle kaçınmak, bunların oluşumunun engellenmesi için her türlü tedbiri almak ve istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek
zorundadır.
Bu Kanuna göre faaliyette bulunanlar;
a) Ticarî ve teknik mevzuata uygun davranmak,
b) Çevreye zarar vermemek için gerekli tedbirleri almak,
c) Kamunun can, mal ve çevre güvenliği ile kendi tesis ve
faaliyetlerini önemli ölçüde tehdit eden veya olumsuz etkileyen bir durum oluştuğunda, kamu yetkililerini ve bundan
etkilenme ihtimali bulunan ilgilileri haberdar etmek, tehdidin niteliği ve niceliği ile bunu önlemek üzere alınmakta olan
tedbirleri Kuruma bildirmek,
ç) Zorunlu sigorta yükümlülüğü kapsamında bulunan
tesis ve/veya faaliyetlere zorunlu sigorta ile birlikte malî mesuliyet sigortası yaptırmak,
d) Faaliyetleri esnasında üçüncü kişilere veya çevreye verilecek zarar veya ziyanları tazmin etmek,
e) 12 nci maddenin birinci fıkrasına göre Kurumca belirlenen usûl ve esaslara uygun bildirimleri yapmak,
f) 5 inci maddedeki hükümleri yerine getirmek ve Kurumca istendiğinde 12 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre
gerekli bilgi, belge ve numuneleri vermek, tutanakları imzalamak ve görevlilerin tesislerde inceleme yapmasına müsaade etmek,
216| 2011
g) Esas faaliyetlerine ilişkin tip sözleşme örneklerini ve
bunlarda yapılacak değişiklikleri yürürlüğe koymadan önce
Kuruma bildirmek,
ğ) Piyasa faaliyetlerinde, teknik düzenlemelere uygun
LPG sağlamak, h) Dolum tesislerinde ve otogaz istasyonlarında sorumlu
müdür bulundurmak,
ı) Aslî faaliyetlerinde eğitim ve sertifika almış personel
çalıştırmak,
i) Eşit durumdaki alıcılara (kategorilere), eşit hak ve yükümlülük tanımak, farklı şartlar uygulamamak,
İle yükümlüdür.
Yurt dışından LPG temin edeceklerin rafinerici veya dağıtıcı lisansına sahip olması gereklidir. Dağıtıcılar LPG’yi rafinerilerden veya ithalat yoluyla yurt dışından temin ederler.
LPG ithalatı, Kurumun belirleyeceği teknik düzenlemelere
uygunluğu ihtisas gümrüklerindeki laboratuvarlarda belirlendikten sonra ihtisas gümrüklerinden yapılır. Lisans sahibi
olmayanlar LPG ticareti yapamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Lisans Türleri ve Faaliyetlerin Düzenlenmesi
Üretim ve dağıtım
Madde 5- Rafineriler, 4.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında alacakları rafinerici lisansı
çerçevesinde LPG üretimi yaparlar. Ancak dağıtıcı lisansı sa2011 |217
hipleri LPG dağıtım hakkına sahip olur.
Dağıtıcı lisansı sahipleri, kendi mülkiyetlerindeki veya
sözleşmelerle oluşturacakları bayilerinin istasyonlarına otogaz LPG dağıtımı, kullanıcılara dökme LPG satış ve ikmali,
tüplü LPG dağıtım ve pazarlaması, taşıma, dolum ve depolama faaliyetlerinde bulunabilirler. Dağıtıcılar, otogaz faaliyetine başlayabilmek için öncelikle bu Kanun ile istenen kriterleri sağlayarak tüplü LPG faaliyetini başlatmak ve en az bir
dolum tesisini işletmeye almak zorundadır. Dağıtıcılar, başka LPG dağıtıcılarının bayilerine dağıtım yapamazlar.
Akaryakıt dağıtıcı lisansı sahipleri, bu Kanuna göre alacakları lisans kapsamında, LPG piyasa faaliyetlerinde bulunabilirler. Aynı şekilde LPG dağıtıcı lisansı sahipleri, 5015
sayılı Petrol Piyasası Kanununa göre alacakları lisanslar kapsamında, petrol piyasası faaliyetlerinde bulunabilirler.
Dağıtıcıların, teknik düzenlemelere uygun depolama, dolum tesisi ve LPG tüplerine sahip olması zorunludur. Dağıtıcılar, ikmal ettikleri günlük ortalama LPG miktarının en
az yirmi katını depolarında bulundurmak zorundadır. Tüplü
LPG’nin kullanıcılara teslimi, dağıtıcılar ve bunların tüplü
LPG bayileri vasıtasıyla yapılır.
Dağıtıcılar, yıllık pazarlama projeksiyonları yapmak ve
ayrıntıları ile birlikte her yıl şubat ayı içinde Kuruma vermekle yükümlüdür. Dağıtıcılar her yıl, üçer aylık dönemlerde projeksiyonlarının gerçekleşme değerlemesini yaparak
ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında Kuruma verir ve
projeksiyonlarında oluşan yüzde ondan fazla artış ve eksilişleri açıklarlar.
218| 2011
Dağıtıcılar, 2 nci maddenin birinci fıkrasının (n) ve (o)
bentlerinde belirtilen şekilde sözleşme ile bayilikler oluşturur. Bayilik süresi bitiminden üç ay öncesinde bayiliğin devamı için sözleşme yenilenmez ise sürenin bitimine kadar dağıtıcı, bayinin ikmal ihtiyacını karşılar. Süre bitiminde bayi,
sözleşme yaptığı yeni dağıtıcının ürünlerini pazarladığı anlaşılacak şekilde faaliyetine devam eder ve en geç bir ay içinde eski dağıtım şirketi ile ilgili tüm belirtileri kaldırır. Tüplü
LPG bayileri dağıtıcı işaretlerini sözleşme bitiminde kaldırır.
Dağıtıcıların yurt içi pazar payı, toplam yurt içi pazarın
yüzde kırkbeşini geçemez. Dağıtıcı, otogaz LPG faaliyetinde bulunuyorsa kendi işlettiği istasyonlara sübvansiyon ve
bayi istasyonlarından farklı uygulama yapamaz. Dağıtıcı,
bir adet LPG dolum ve depolama tesisine sahip ise sadece
tesislerinin bulunduğu il ile komşu illerde otogaz dağıtım faaliyeti yapabilir.
Dağıtıcılar, tescilli markası altında yapılan faaliyetlere ilişkin kalite kontrol ve kalite temin faaliyetlerinin etkin biçimde yönetimini sağlamak, bayilerini ve bayilik iptallerini
gerekçeleriyle birlikte Kuruma bildirmekle yükümlüdür.
LPG dağıtımı için kurulacak tesis ve ekipmanlar ile taşıma
araçlarına ilişkin teknik özellikler, piyasa faaliyeti ile ilgili
servis hizmetleri ve güvenlik, LPG satış yeri, çevre ve benzeri kriterler Kurum tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle
belirlenir.
a) Dağıtıcılar otogaz LPG faaliyeti yaparken;
1) Bayilik sözleşmesi yaptıkları kendi tescilli markası ve amblemini taşıyan otogaz istasyonlarına LPG ikmali yapmak,
2011 |219
2) İlgili kamu kurum ve kuruluşlarından gerekli ruhsat, izin
ve belgeleri almamış olan istasyonlara LPG ikmali yapmamak,
3) Otogaz istasyonlarına tüplü ve dökme LPG ikmali yapmamak,
4) Otogaz istasyonlarına LPG ikmalini, mülkiyeti veya
tasarrufu altında tescilli markasını, unvanını ve amblemini
taşıyan teknik düzenlemelere uygun araçlar ile yapmak,
5) Otogaz istasyonlarını gözlemlemek ve otogaz istasyonlarının teknik düzenlemelere ve bakımlarına ilişkin bilgileri içeren sonuç raporlarını yıllık bazda Kuruma bildirmek,
b) Dağıtıcılar dökme LPG faaliyeti yaparken;
1) Sadece sözleşme yaptıkları kullanıcılara dökme LPG
ikmali yapmak,
2) LPG ikmali yaptıkları sözleşmeli kullanıcıların, dağıtıcı
veya kullanıcı tarafından kurulmuş, dökme LPG tesis ve tesisatlarının ilgili teknik düzenlemelere uygunluğunu tespit
etmek, periyodik kontrolleri yapmak, teknik düzenlemelere uygun olmayan tesislere LPG ikmali yapmamak,
3) LPG ikmalini, mülkiyetinde veya tasarrufu altında tescilli markasını, unvanını ve amblemini taşıyan teknik düzenlemelere uygun araçlar ile yapmak,
4) Kullanıcılara teslim ettikleri dökme LPG’nin, farklı
amaçlarla kullanılması halinde Kuruma bildirmek ve ikmal
yapmayı durdurmak,
5) Kullanıcının dökme LPG tesislerini yürürlükteki teknik
düzenlemelere uygun olarak kurmak, bu işlem esnasında
220| 2011
uzman personel kullanmak ve bu esnada oluşan zarar ve ziyanı tazmin etmek,
6) Kullanıcıları, dökme LPG kullanımı ve tesisin işletilmesi konusunda bilgilendirmek,
7) Kullanıcıların arıza, kontrol ve bakım taleplerini zamanında yerine getirmek üzere gerekli tedbirleri almak,
c) Dağıtıcılar tüplü LPG faaliyeti yaparken;
1) Gerekli ruhsatları haiz teknik düzenlemelere uygun
tesisler kurmak ve işletme faaliyetlerinde bulunmak, tesisleri ve yürütülen faaliyetleri ile ilgili olarak bir risk değerlendirmesi yaparak gerçekleşmesi halinde işyerinin tamamını
ve çevreyi olumsuz etkileyebilecek durumları tespit ederek
yapılacak eylemleri, uyulacak kuralları ve alınması gerekli
tedbirleri belirleyen bir acil müdahale plânı hazırlamak ve bu
plânı bulunduğu yerin en büyük mülkî amirine bildirmek,
2) Dolum tesislerinde sadece kendi tescilli markası ve
amblemini taşıyan LPG tüplerinin dolumunu yapmak, dolum anlaşması olan firmaların tüplerini anlaşma şartları uyarınca doldurmak,
3) Bayilerinin tüplü LPG ihtiyaçlarını zamanında ve aksatmadan karşılamak için gerekli her türlü tedbiri almak,
4) Tescilli markası ve amblemini taşıyan LPG tüplerinin
teknik düzenlemelerde belirtilen periyodik muayenelerini
yapabilecek üniteleri kurmak, periyodik muayeneler dışında
kalan tamir, ısıl işlem, kumlama, temizleme ve metal kaplama
gibi diğer ana işlemleri yapabilecek üniteleri kurmak ya da bu
işlemleri yapabilecek yeterlilikteki yerlerle sözleşme yapmak,
2011 |221
5) LPG tüplerinin dolum öncesi, dolum sırası ve dolum
sonrası kontrol işlemlerini yapmak, 6) Teknik düzenlemelere uygun olmayan, periyodik muayenesi yapılmayan, paslı, şişkin, ezik, kesik, boyasız, çatlak,
yangın hasarlı ve benzeri tüplere dolum yapmamak, dolum
için getirilen tüpleri dolum yapmadan önce teknik düzenlemelere göre kontrolden geçirmek, tamir ve bakım işlemlerini
yapmak veya yaptırmak mümkün değilse imha etmek,
7) Bayileri eğitmek ve tüketicileri bilgilendirmek, İle yükümlüdür.
Dağıtıcılar birbirleri arasında toptan LPG ticareti yapabilirler.
Taşıma, depolama, dolum, tüp imalatı, tüp muayene, tamir ve bakımı
Madde 6- Dökme LPG ve otogaz LPG taşıma ile depolama ve dolum faaliyetlerinin yapılması için verilecek lisanslara uygulanacak değerleme kriterleri ve lisansın verilmesini
gerektirecek teknik ve malî şartlar Kurumca belirlenir.
LPG’nin piyasaya arzı işleminde kullanılacak tüplerin
imalatını gerçekleştirecek olanlar, gerekli teknik düzenlemelere uygun üretim yapabildiklerini gösterir tesislerinin teknik özellikleri ile birlikte Kuruma başvurarak lisans almak ve
diğer mevzuatta belirtilen teknik özelliklere uygun üretim
yapmakla yükümlüdür.
Muayene, tamir ve bakım işlemlerini yapacak olanlar bu işlemleri yapabilmek için Kurumdan lisans almak zorundadır.
Otogaz bayileri
Madde 7- Otogaz bayileri, dağıtıcılar ile yapacakları tek
222| 2011
elden satış sözleşmesine göre bayilik faaliyetlerini yürütürler.
Otogaz bayileri;
1) Tek bir dağıtıcı ile sözleşme yapmak ve istasyonunda
sadece sözleşmeli olduğu dağıtım şirketince ikmal edilen
LPG’ yi satmak,
2) Otogaz istasyonları için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından gerekli ruhsat, izin ve belgeleri almak,
3) Otogaz istasyonlarında LPG ile çalışan araçlara otogaz
LPG ikmali yapmak,
4) Otogaz istasyonlarında LPG tüpü dolumu ve satışı
yapmamak, LPG tüpü dolumuna yarayan hiçbir alet, makine
ve teçhizatı istasyon dahilinde bulundurmamak,
5) Anlaşma yaptıkları dağıtıcının tescilli markası ve amblemini istasyonunda görülebilecek bir yere koymak,
6) İstasyonlarında sorumlu müdür çalıştırmak,
Otogaz istasyonları ve depolama tanklarının, dispenserlerinin, pompa ve aksamlarının, idarî binalarının; metro hatlarına, okullara, camilere, hastanelere, çocuk parklarına ve
kamu kullanımının yoğun olduğu tesislere, doğal gaz reglaj,
depolama tankları ve baz istasyonları gibi yanıcı parlayıcı
özellik arz eden depo ve tesislere, akaryakıt dispenserlerine
olan mesafelerinin teknik düzenlemelere uygun olması, kendi mülkiyeti veya kullanma hakkına sahip olduğu alan içinde
sağlanması zorunludur.
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında bulunan otogaz istasyonlarının depolama tankları teknik düzen2011 |223
lemelere uygun olarak yerleştirilir.
Otogaz istasyonları ile içinde otogaz tesisi bulunan akaryakıt istasyonlarının sahası içinde, teknik düzenlemelere uygun olarak tesis edilmiş idarî büro, araç yıkama ve yağlama
tesisleri, müşterilerin acil ihtiyaçlarının giderilmesi için kurulan küçük market gibi tesislerin dışında lokanta, ticari ve
sosyal amaçlı tesisler kurulması, kamu can ve mal güvenliği
açısından konulmuş kriterleri ihlâl edemez.
Dağıtıcılar ve bayiler kurdukları otogaz istasyonlarını
lisans alarak işletmeye başlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tüplü LPG Bayilerinin, Dökme LPG Kullanıcıları
ve Tüplü LPG Kullanıcılarının Uyması Gereken Usûl ve
Esaslar
Tüplü LPG bayileri
Madde 8- Tüplü LPG bayileri lisansa tâbi değildir. Boş
olanlar da dahil olmak üzere LPG tüpleri; imalat fabrikaları,
dağıtıcılar ve tüplü LPG bayileri dışında, şahsi ihtiyaç haricinde hiçbir kişi veya kurum tarafından bulundurulamaz,
takas ve satışa konu edilemez.
Tüplü LPG kullanıcıları, Türk Standartları Enstitüsü tarafından yayınlanan kullanma kurallarına ilişkin standartlar ile
dağıtım şirketi ve bayisi tarafından kendisine bildirilen usûl
ve esaslara uygun şekilde davranmakla yükümlüdür.
Bayiler; depoları, işyerleri ve nakil araçlarında bayii ol224| 2011
dukları dağıtıcının tescilli markası ve amblemini taşıyan
LPG tüpleri bulundurmak zorundadır; ayrıca bayii oldukları
dağıtıcının çoğunluk hissesine sahip olduğu diğer dağıtıcıların tüplerini de sözleşme yapmak kaydıyla bulundurabilir ve
satışını yapabilir.
Tüplü LPG bayileri ;
1) Tüplerini bayii oldukları dağıtıcılardan temin etmek,
hiçbir şekilde LPG dolum işlemi yapmamak ve işyerlerinde,
depolarında, nakil vasıtalarında LPG dolumu sağlayan araç
bulundurmamak,
2) İlgili kamu kurum ve kuruluşlarından gerekli ruhsat,
izin ve belgeleri almak,
3) LPG tüp depolarının, nakil araçlarının ve perakende
satış yerlerinin teknik düzenlemelere uygun olmasını sağlamak,
4) Bağlı bulundukları (dağıtıcının yazılı izni ile aynı dağıtıcıya bağlı diğer bayiler hariç) ve diğer dağıtıcıların bayilerine tüplü LPG satışı yapmamak,
5) Meskûn mahallerdeki tüp satış yerlerini nakil, itfaiye
ve cankurtaran araçlarının kolaylıkla ulaşabilecekleri noktalarda kurmak,
6) İki kilogram üzeri tüp teslimini ve bağlantısını adreste
yapmak,
LPG birikmesine müsait bodrumlarda veya merdivenle
çıkılan zemin üstü asma katlarda kaza veya yangın halinde
rahatlıkla tahliye yapılmasına imkân verecek genişlikte çıkışı
2011 |225
olmayan yerlerde tüp satış yerleri açılamaz.
Dökme LPG kullanıcıları
Madde 9- Dökme LPG kullanıcıları sözleşme yaptıkları
dağıtıcıdan dökme LPG ikmali yapmak ve ilgili mevzuata
göre gerekli izinleri almak zorundadır.
Dökme LPG kullanıcıları dağıtıcının bilgisi dışında dökme LPG sistemine başkalarının müdahale etmesine izin veremez. Kurum bu tesislerin işletilmesinde, geliştireceği ilke ve
ölçütler doğrultusunda düzenlemeler yapabilir.
Kullanıcılar tesis veya konutu için aldığı LPG’yi amacı dışında kullanamaz.
İKİNCİ KISIM
Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Fiyat Oluşumu, Eşgüdüm, Bilgilerin Toplanması, Kayıt
Düzeni, Denetim, Tebligat, Sigorta, Sorumlu Müdür ve
Eğitim
Fiyat oluşumu
Madde 10- LPG alım satımında fiyatlar, erişilebilir dünya
serbest piyasa koşullarına göre oluşur.
Rafineriler ve dağıtıcılar, lisansları kapsamında yaptıkları
piyasa faaliyetlerine ilişkin fiyatları, erişilebilir dünya serbest
piyasalarındaki fiyat oluşumunu dikkate alarak, tavan fiyat226| 2011
lar olarak Kuruma bildirirler.
Ancak, LPG piyasasında faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi
doğuran veya doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin piyasa düzenini bozucu etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte, her seferinde iki ayı
aşmamak üzere, faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya
ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan fiyat
tespitine ve gerekli tedbirlerin alınmasına Kurum yetkilidir.
Belirli bölgelere ve belirli amaçlara yönelik olarak fiyatlara
müdahale edilmeksizin kullanıcıların desteklenmesinin usûl
ve esasları ile miktarı Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenir.
Eşgüdüm
Madde 11- Piyasayı doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren konularda yetkili kılınan diğer mercilerce yapılacak her
türlü düzenleme çalışması öncesi (vergi, resim ve harçlara
ilişkin düzenlemeler hariç) Kurumun haberdar edilmesi ve
çalışmalara iştirakinin sağlanması esastır.
LPG piyasası faaliyetleri ile ilgili olarak Türk Standartları
Enstitüsü tarafından yapılacak standart hazırlık çalışmalarında Kurum temsilcisi de bulunur. Piyasa faaliyetlerine ilişkin
Türk standartları, Kurul onayı ile mecburi hale getirilebilir.
Kurum;
a) Lisanslı tesisler açısından tehlikeli eylem ve kötüniyetin oluşması halinde,
b) Piyasada haksız rekabet yaratacak ve yanıltıcı nitelikte
reklam ve ilânlar ile benzeri faaliyetlerin yapılması durumunda,
2011 |227
c) Piyasada faaliyet gösteren malzeme ve cihaz ithalatçı,
üretici ve satıcıları ile bunların yetkili servisleri hakkındaki
düzenleme ve uygulamalarda,
Görüş bildirmeye veya ilgili makamlardan talepte bulunmaya yetkilidir.
Kurum, piyasa faaliyetlerine ilişkin olarak açılmış veya
açılacak kamu davalarına müdahil olabilir. Bu konularla ilgili olarak suç duyurusunda bulunabileceği gibi mevzuatın
uygulanması açısından, adlî ve mülkî makamlardan yaptırım
talebinde bulunabilir.
Kurum, bu Kanunun etkin bir biçimde uygulanmasının
sağlanması için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordineli çalışmalar yürütür ve alınacak kararların uygulanmasında ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından uzman eleman
çalıştırabilir.
Bilgilerin toplanması, kayıt düzeni, denetim ve tebligat
Madde 12- Piyasanın işleyişine ilişkin bilgileri derlemek
amacıyla bildirim yükümlülükleri Kurumca belirlenir. Kurum, lisans sahiplerinin, Vergi Usul Kanunu hükümleri saklı
kalmak şartı ile düzenleyecekleri belge ve tutacakları kayıt
düzenlerine ilişkin özel usûl ve esaslar belirleyebilir.
Kurum, bu Kanunun kendisine verdiği görevleri yerine
getirirken gerekli gördüğü her türlü bilgiyi kamu kurum ve
kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerden isteyebilir.
Görevlendirilen Kurum personeli, piyasa tarafları ve/
veya tesisleri nezdinde, defterler de dahil olmak üzere her
türlü evrak, belge ve emtianın incelenmesi, suret veya numune alınması, konuyla ilgili yazılı veya sözlü açıklama is228| 2011
tenmesi, gerekli tutanakların düzenlenmesi, tesislerin ve işletiminin incelenmesi konularında yetkilidir. Görevlendirme
yazısında amaç, kapsam, süre ve yetkinin çerçevesi yer alır.
Kurum, piyasa faaliyetlerini kendi personeli ile veya
kamu kurum ve kuruluşları ile özel denetim kuruluşlarından hizmet alımı yoluyla denetime tâbi tutar. Kurum, idarî
ve teknolojik yöntemler ile denetim sistemini kurar. Valilikler, görevli elemanların başvurusu halinde denetim amaçlı
alınacak numunelerin rafineri, dağıtıcı, kullanıcı ve bayilerden alınmasını ve emniyetini sağlamakla yükümlüdür. Numunelerde yapılacak testlerde alınan numunelerin laboratuvar analizi ile standarda uymadığı tespit edildiğinde, 16 ncı
madde hükümleri uygulanır. Denetlemede, ön araştırmada
ve soruşturmada takip edilecek usûl ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.
Bilgilerin ilgililere ve kamuya açıklanmasına ilişkin ilke,
usûl ve esaslar Kurumca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Piyasa açısından ticarî gizlilik niteliği taşıyan bilgiler açıklanamaz. Lisans sahiplerinin lisans belgesi içeriği özet bilgileri
Kurum tarafından ilân edilir. Kurumca bu Kanuna göre yapılacak her türlü tebligat hakkında 7201 sayılı Tebligat Kanunu
hükümleri uygulanır; ancak ilânen yapılacak tebligatlar Resmi Gazetede yayımlanır.
Sigorta
Madde 13- Lisans kapsamında yürütülen faaliyetler için
sigorta yaptırılması zorunludur. Bakanlar Kurulu kararıyla
sigorta kapsamından muaf tutulacak faaliyetler belirlenebilir. Sigorta kapsamına alınacak varlık çeşitlerinin belirlenmesi ile bunların tâbi olacağı sigorta kolları ve muafiyet tanınan
2011 |229
hususlar, yönetmelikle düzenlenir.
Sorumlu müdür
Madde 14- LPG dolum tesislerinde ve otogaz istasyonlarında sorumlu müdür bulundurulması zorunludur. LPG dolum tesislerinde ve otogaz istasyonlarında bulundurulacak
sorumlu müdürün yetki, sorumluluk ve nitelikleri Kurum
tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Eğitim
Madde 15- LPG piyasasında görev yapacak sorumlu müdürler, tanker şoförleri, dolum personeli, tüp dolum personeli, tüp dağıtım araçlarının şoförleri ve tüp dağıtım personeli,
tanker dolum personeli, test ve muayene elemanları ve otogaz LPG dolum personeli, pompacılar ile tesisat, projelendirme ve imalatında görev alan diğer personel, TMMOB (Türk
Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği)’a bağlı ilgili meslek
odası tarafından eğitime tâbi tutulurlar. Eğitime ilişkin esas
ve usûllerin yer alacağı yönetmelik TMMOB (Türk Mühendis
ve Mimarlar Odaları Birliği) ve ilgili kurum tarafından müştereken hazırlanır.
İKİNCİ BÖLÜM
İdarî Para Cezaları, Yaptırımlar, Ön Araştırma, Soruşturma,
Dava Hakkı ve Yönetmelik
İdarî para cezaları
1
1
Bu maddede yer alan para cezası miktarlarının 1/1/2011 tarihinden itibaren uygu-
230| 2011
Madde 16 - (Değişik: 23/1/2008 – 5728/569 md.)
Bu Kanuna göre idarî para cezalarının veya idarî yaptırımların uygulanması, bu Kanunun diğer hükümlerinin uygulanmasına engel oluşturmaz. Bu Kanuna göre verilen ceza
ve tedbirler diğer kanunlar gereği yapılacak işlemleri engellemez.
Bu Kanuna göre;
a) Aşağıdaki hâllerde sorumlulara beşyüzbin Türk Lirası
idarî para cezası verilir:
1) Lisans almaksızın lisansa tâbi faaliyetlerin yapılması. 2) 4 üncü maddenin son fıkrasının ihlâli.
3) 10 uncu madde gereği Kurum tarafından yapılan uygulamaların dolaylı veya dolaysız olarak engellenmesi veya
engellenmeye teşebbüs edilmesi.
4) 12 ve 13 üncü madde hükümlerinin ihlâli.
b) Aşağıdaki hâllerde sorumlulara ikiyüzellibin Türk Lirası idarî para cezası verilir:
1) 5, 6 ve 7 nci madde hükümlerinin ihlâli.
2) Lisans almaksızın hak konusu yapılan tesislerin yapımına veya işletimine başlanması ile bunlar üzerinde tasarruf
hakkı doğuracak işlemlerin yapılması.
3) Sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet
gösterilmesi.
4) Son fıkrası hariç 4 üncü madde hükümlerinin ihlâli. c) 9, 14 ve 15 inci madde hükümlerinin ihlâli hâlinde solanması ile ilgili olarak Kanunun sonundaki tabloya bakınız.
2011 |231
rumlulara ellibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
ç) 8 inci maddenin dördüncü fıkrasının (6) numaralı bendinin ihlâli hâlinde bayilere yüz Türk Lirası idarî para cezası
verilir.
Ancak tüpün sisteme bağlantısının kullanıcı tarafından
yapıldığının kanıtlanması durumunda tüp bayii ve dağıtıcı
şirketlere hukukî ve cezaî sorumluluk yüklenmez.
Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ancak bu Kanunun
getirdiği yükümlülüklere uymayanlara Kurumca bin Türk
Lirası idarî para cezası verilir.
Tesisler, lisans alınıncaya veya bu Kanuna göre lisans gerektirmeyen faaliyet gösterecek hâle getirilinceye kadar mühürlenir.
Ceza uygulanan bir fiilin iki yıl geçmeden aynı kişi tarafından tekrarı hâlinde, cezalar iki kat olarak uygulanır.
Yaptırımlar
Madde 17- Lisans sahibi kişiler hakkında bu Kanuna, bu
Kanuna göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere, Kurumun
yazılı talimatlarına veya lisanslarına kayıtlı hususların herhangi birine riayet edilmediği takdirde, Kurum tarafından
ön araştırma veya soruşturma başlatılır. Ayrıca, ilgiliye onbeş gün içerisinde aykırılıkların giderilmesi, aksi halde bahse
konu piyasa faaliyetlerinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya doğrudan doğruya iptal yaptırımının uygulanacağı ihbar edilir. Bu ihbara rağmen onbeşgünlük sürenin
bitiminde aykırılıklar giderilmezse, Kurum piyasa faaliyetini
otuzgünden az, yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici
olarak durdurur. Geçici durdurma süresince, tehlikeli eyle232| 2011
min veya kötüniyetin veya herhangi bir zararın oluşmasının
önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir
piyasa faaliyeti yapılamaz. Lisans iptalleri Kurumca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanır.
Kaçak veya menşei belli olmayan veya teknik düzenlemelere uygun olmayan LPG ile piyasa faaliyetinde bulunan
lisans sahiplerinin lisansı iptal edilir. Teknik düzenlemelere
uygun olmayan LPG mahkeme kararı ile müsadere edilir. Bu
LPG’yi ikmal edenler zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Otogaz istasyonu kapsamında sürdürülen bayilik faaliyetlerinin, bu Kanuna veya bu Kanuna istinaden çıkarılan
düzenlemelere aykırılığının Kurumca tespiti halinde, anılan
istasyonda yapılan LPG ikmali Kurumca geçici veya süresiz
olarak mühürleme suretiyle durdurulur. İptale veya mühürlemeye ilişkin usûl ve esaslar Kurumca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
(Değişik dördüncü fıkra: 23/1/2008 – 5728/570 md.) Lisans iptaline veya mühürlemeye rağmen, faaliyetlerini sürdüren gerçek kişiler ile tüzel kişilerin suçun işlenişine iştirak
eden yetkilileri hakkında Türk Ceza Kanununun 203 üncü
maddesi hükümleri uygulanır.
Bu Kanuna göre yapılan talep veya işlemlerde, kanuna
karşı hile veya gerçek dışı beyanda bulunulduğunun tespiti
halinde lisans iptal olunur.
Teknik düzenlemelere uygun olmayan LPG ikmali nedeniyle kullanıcıya verilen zarar ve hasarların tazmini hususu,
kullanıcıların muhatap olduğu lisans sahibi gerçek veya tü2011 |233
zel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alır. Uygulamaya ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Ön araştırma, soruşturma ve dava hakkı
Madde 18- Kurul, re’sen veya kendisine intikal eden ihbar veya şikâyetler üzerine doğrudan soruşturma açılmasına
ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti
için ön araştırma yapılmasına karar verir.
Ön araştırma ve soruşturmada takip edilecek usûl ve
esaslar, Kurum tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
(Değişik üçüncü fıkra: 23/1/2008 – 5728/571 md.) İdarî
para cezaları dahil Kurul tarafından alınan bütün kararlara
karşı açılan iptal davaları ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülür. Danıştay, Kurul kararlarına karşı yapılan
başvuruları acele işlerden sayar.
Yönetmelik
Madde 19- LPG piyasa faaliyetlerine ilişkin hususlar, bu
Kanunun ilgili maddelerinde yer alan çerçeve ve yetkilendirme dahilinde Kurul tarafından yürürlüğe konulacak yönetmeliklerle düzenlenir. Bu yönetmelikler Resmi Gazetede
yayımlanır.
Ayrıca Kurum, yetkilerini Kurul kararıyla özel nitelikli
kararlar almak suretiyle de kullanabilir. Özel nitelikli kararlardan kamuoyunu ilgilendiren hususlar ile yapılacak düzenlemeleri açıklamak amacıyla çıkarılacak tebliğler, basın
ve yayın araçlarıyla veya özel bültenler ile duyurulur.
234| 2011
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Elektrik Piyasası Kanununda Yapılan Değişiklikler
Madde 20-22- (20.2.2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
önce; LPG dağıtım ve pazarlama şirketlerinin, mevcut mevzuat kapsamında tanınan hak ve menfaatleri ile yükümlülüklerine ilişkin hükümler, bu Kanunda belirlenen süre ve
esaslar dahilinde faaliyeti ile ilgili lisans verilinceye kadar
saklıdır.
Otogaz istasyonları ile içinde otogaz tesisi bulunan akaryakıt istasyonlarının sahası içinde, teknik düzenlemelere uygun olarak tesis edilmiş idarî büro, araç yıkama ve yağlama
tesisleri, müşterilerin acil ihtiyaçlarının giderilmesi için kurulan küçük market ve benzeri tesislerin dışındaki lokanta,
ticarî ve sosyal amaçlı tesisler 7 nci maddenin beşinci fıkrasında belirtilen şartlara iki yıl içinde uygun hale getirilir.
Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
fiilen, bu Kanun uyarınca lisans alınması gereken faaliyetleri
yürüten kişiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra
bir yıl içinde durumlarını bu Kanuna uygun hale getirerek,
Kurum tarafından istenecek bilgi ve belgelerle Kuruma baş2011 |235
vurmak zorundadır. Başvurusunu yapmış ancak işlemleri
tamamlayamayan kişilerin faaliyetlerinin devamı için üç
ayı aşmamak üzere ek süre verilmesinde Kurum yetkilidir.
(Değişik son cümle: 20/6/2006-5522/1 md.) Ancak bu Kanun
yürürlüğe girmeden önce kurulduğu dönemdeki mevzuata
göre gayri sıhhî müessese veya iş yeri açma ve çalışma ruhsatlı olarak bu Kanun gereği güvenlik ve lisans gereklerini
yerine getirerek faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonları,
lisans almak şartıyla faaliyetlerine devam ederler. Bu Kanun
gereği güvenlik ve lisans gereklerine uyduğu TSE tarafınca
belirlendiği halde, imar planlarının henüz yapılamamasından dolayı iş yeri açma ve çalışma ruhsatlandırma işlemleri
sonuçlandırılamıyorsa, imar planlarının tamamlanması ile iş
yeri açma ve çalışma ruhsatı alabileceklere 31/12/2007 tarihine kadar geçici faaliyet lisansı verilir. Diğerleri faaliyetten
men edilir.
Süresinde başvurmayan veya süresinde başvurduğu halde süresinde durumunu bu Kanuna uygun hale getirmeyenlerin faaliyetleri sürenin bitim tarihi itibarıyla durdurulur.
Geçici Madde 3- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
yürürlükte olan LPG ile ilgili kararname, yönetmelik ve tebliğlerde yer alan hükümler, Kurumca düzenleme yapılıncaya
kadar saklıdır. Kurum tarafından hazırlanacak yönetmelik
ve diğer mevzuat yürürlüğe girene kadar Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve/veya Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce yürütülmekte olan işlemlere
ilişkin görevler sürdürülür. Ancak, bu süre içerisinde anılan
mevzuata istinaden yeni LPG dağıtım ve pazarlama şirketlerinin kurulması ile ilgili olarak statü verilmez.
236| 2011
Geçici Madde 4- Lisans yönetmeliği yürürlüğe girinceye
kadar piyasa faaliyetlerine ilişkin lisans isteminde bulunulamaz. Lisans yönetmeliğinin yürürlüğe girişi, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihi takip eden yüzsekseninci günü aşamaz.
Geçici Madde 5- 4 üncü maddenin son fıkrasında yer
alan ihtisas gümrüklerinin kurulması için gerekli alt yapı ve
teçhizat Gümrük Müsteşarlığının belirleyeceği gümrüklerde
1.7.2005 tarihine kadar Kurum tarafından yaptırılır ve Gümrük Müsteşarlığına devredilir. İhtisas gümrüklerinin personel ihtiyacı Gümrük Müsteşarlığı tarafından temin edilir ve
personelin eğitimi de Kurum tarafından sağlanır.
Geçici Madde 6- Elektrik Üretim Anonim Şirketi özelleştirilmesi tamamlanıncaya kadar;
a) Dahilde işleme belgesine sahip elektrik ihraç eden
elektrik üretim şirketleri elektrik üretiminde kullanacakları,
dahilde işleme belgelerinde hammadde olarak belirtilen
akaryakıtları Enerji Piyasası Düzenleme
Kurumu’na bilgi vermek koşuluyla yurt dışından, kara
ve/veya deniz yolu ile Dahilde İşleme Rejimi kapsamında
kendileri temin edebilirler.
b) Elektrik Üretim Anonim Şirketi mevcut kapasitesinin
yeterli olması ve ihraç edilmesi kaydı ile toptan satış şirketlerine ikili anlaşma ve döviz bedeli ile elektrik enerjisi satabilir. Satış fiyatı Elektrik Üretim Anonim Şirketinin yıllık ortalama üretim maliyetinin altında olamaz ve Elektrik Üretim
Anonim Şirketi yönetim kurulu tarafından belirlenir. Ayrıca,
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, döviz
2011 |237
bazında ihraç kayıtlı elektrik enerjisi satışına ve buna ilişkin toptan satış tarifesini belirlemeye yetkilidir. Uluslararası
enterkoneksiyon şartı oluşana kadar ihraç kaydı ile elektrik
enerjisi ithalatına Bakanlık ve Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin görüşleri çerçevesinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından izin verilir.
Geçici Madde 7- (Değişik: 21/4/2005-5335/28 md.)
1.1.2005 tarihi itibarıyla doğal gaza bağlanmamış ve
üretimlerini likit petrol gazı veya likit naturel gaz ile yapan
karo seramik, vitrifiye sağlık gereçleri ve porselen sofra eşyası üreticilerinin; 1/6/2003 ilâ 31/12/2006 tarihleri arasında
üretimlerinde kullandıkları likit petrol gazı veya likit naturel
gaz maliyeti ile aynı üretimin doğal gazla yapılmış olması
halinde oluşacak maliyeti arasındaki farkın tüm üreticiler
için ödenecek toplam tutarı otuzmilyon Yeni Türk Lirası’nı
geçmemek kaydıyla, her bir üreticinin maliyet farkının azami
tamamına kadarki kısmı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
bütçesine aktarılacak ödenekten karşılanır ve 31/3/2007 tarihine kadar ödenir.1
(Değişik ikinci fıkra: 24/6/2005-5374/1 md.) Bu işletmelere 2005 yılı içinde doğalgaz verilmesi halinde, maliyet farkına ilişkin hesaplama ve ödemeler, doğalgaz verildiği tarihten
önceki dönemle sınırlı tutulur.
Bu madde gereğince tüm üreticiler için hesaplanan maliyet farkları toplam tutarının otuzmilyon Yeni Türk Lirası’nı
Bu fıkrada yer alan “1.1.2005 ilâ 31.12.2005 tarihleri” ibaresi, 20/6/2006 tarihli ve
5522 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle “1/6/2003 ilâ 31/12/2006 tarihleri” şeklinde
ve “31/3/2006” ibaresi de “31/3/2007” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
1
238| 2011
geçmesi durumunda ödemeler, randıman hesapları yapılmak suretiyle oluşan maliyete göre oransal olarak yapılır.
Ödemelere ilişkin usûl ve esaslar Hazine Müsteşarlığının
bağlı olduğu Devlet Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.
Yürürlük
Madde 23- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 24- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
5307 sayılı Kanunun 16 ncı Maddesindeki Para Cezası
Miktarlarıyla İlgili Tablo
(Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun 17/12/2010tarihli ve
27788 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliği ile 5307 sayılı
Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik
Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 16 ncı maddesinde yer alan para cezası miktarları, 1/1/2011 tarihinden itibaren aşağıdaki tabloda hesaplandığı gibi uygulanacaktır.)
2011 |239
İLGİLİ KANUN
MADDESİ
KANUNDA
2010 YILINDA
2011 YILINDA
ÖNGÖRÜLEN UYGULANACAK UYGULANACAK
PARA
PARA CEZALARI
CEZALARI
PARA CEZALARI
(TL)
(YTL)
(TL)
16 ncı Maddenin
İkinci Fıkrasının
(a) Bendi
500.000,-
572.320,-
616.388,-
16 ncı Maddenin
(b) Bendi
250.000,-
286.160,-
308.194,-
16 ncı Maddenin
(c) Bendi
50.000,-
57.232,-
61.638,-
16 ncı Maddenin
(ç) Bendi
100,-
114,-
122,-
16 ncı Maddenin
Dördüncü Fıkrası
1.000,-
1.144,-
1.232,-
5307 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ
GÖSTERİR LİSTE
Kanun
Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
5335 Geçici Madde 7 13/3/2005
5374 Geçici Madde 7 6/7/2005
5522 Geçici Madde 2 ve 7 24/6/2006
240| 2011
Değiştiren
Kanun
5728
5307 sayılı Kanunun değişen maddeleri
16, 17, 18
Yürürlüğe
giriş tarihi
8/2/2008
2011 |241
242| 2011
BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, binalarda enerjinin ve enerji
kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının
önlenmesine ve çevrenin korunmasına ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik mevcut ve yeni yapılacak binalarda;
a) Mimari tasarım, mekanik tesisat, aydınlatma, elektrik
tesisatı gibi binanın enerji kullanımını ilgilendiren konularda
bina projelerinin ve enerji kimlik belgesinin hazırlanmasına
ve uygulanmasına ilişkin hesaplama metotlarına, standartlara, yöntemlere ve asgari performans kriterlerine,
b) Enerji kimlik belgesi düzenlenmesi, bina kontrolleri ve
denetim faaliyetleri için yetkilendirmelere,
c) Enerji ihtiyacının, kojenerasyon sistemi ve yenilenebilir
enerji kaynaklarından karşılanmasına,
ç) Ülke genelindeki bina envanterinin oluşturulmasına ve güncel tutulmasına, toplumdaki enerji kültürü ve verimlilik bilincinin
2011 |243
geliştirilmesine yönelik eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerine,
d) Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda, enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemler
ve uygulamalar ile ilgili, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşünün alınarak bu görüş doğrultusunda
yapının özelliğini ve dış görüntüsünü etkilemeyecek biçimde
enerji verimliliğini arttırıcı uygulamaların yapılmasına
ilişkin iş ve işlemleri kapsar.
(2) Sanayi alanlarında üretim faaliyetleri yürütülen binalar, planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar,
toplam kullanım alanı 50 m2’nin altında olan binalar, seralar, atölyeler ve münferit olarak inşa edilen ve ısıtılmasına ve
soğutulmasına gerek duyulmayan depo, cephanelik, ardiye,
ahır, ağıl gibi binalar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik, 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (d)
bentleri ile 13/12/1983 tarihli ve 180 sayılı Bayındırlık ve İskân Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 30/A numaralı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
a) Aydınlatma enerji tüketimi: Binanın aydınlatılması için
harcanan toplam enerjiyi,
b) Aydınlatma yükü: Aydınlatma için kullanılan toplam
kurulu gücü,
244| 2011
c) Bağımsız bölüm: Anagayrimenkulün ayrı ayrı ve başlı
başına kullanılmaya elverişli olup, 2/7/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre bağımsız mülkiyete konu olan bölümlerini,
ç) Bakanlık: Bayındırlık ve İskan Bakanlığını,
d) Bina: Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü olan insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma,
eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan ve hayvanların ve eşyaların korunmasına uygun yapıyı,
e) Bina sahibi: Bina üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan
gerçek veya tüzel kişiyi veya varsa intifa hakkı sahibini, eğer
her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edeni,
f) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bina yöneticisi: Kat Mülkiyeti Kanununa göre atanmış veya seçilmiş veya belirlenmiş
g) Bireysel ısıtma: Bağımsız bölüm içerisine yerleştirilen
bir ısı üretim kaynağından elde edilen ısıtma enerjisi ile bağımsız bölümün ısıtılmasını,
ğ) Bölgesel ısıtma sistemi: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisinin, mahalle ve daha büyük ölçekteki yerleşimlerde yer alan binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin
h) Bölgesel sıhhi sıcak su sistemi: Bir merkezden elde edilen sıhhi sıcak suyun bölge içerisindeki binalara ve bağımsız
ı) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
i) Enerji kimlik belgesi: Asgari olarak binanın enerji ihti2011 |245
yacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve
içeren belgeyi,
j) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlar: Yeni tasarlanan binalar için; binanın
tasarımında görev alan yetkili mimar ve mühendisleri, mevcut binalar için enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
k) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
l) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
m) Enerji yöneticisi: Binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişiyi,
n) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
o) Halojen lamba: İçinde halojen gaz bulunan tungsten halojen ve metal halojen olmak üzere iki çeşidi bulunan lambaları,
ö) Hizmet amaçlı binalar: Kamu binaları, okullar, ibadethaneler, hastaneler, sağlık merkezleri ve benzeri amaçlara
tahsis edilmiş binaları, sığınma veya yaşlı veya çocukların
bakımı için tahsis edilmiş sosyal hizmet binalar ve benzeri
amaçlar için tahsis edilmiş binaları, sinema ve tiyatro, toplantı salonları, sergiler, müzeler, kütüphaneler, kültürel binalar
ve sportif faaliyetlere tahsis edilen binalar ve benzeri amaçlara tahsis edilmiş binaları,
p) Isı pompası: Toprakta, havada ve suda düşük sıcaklıkta mevcut olan enerjinin, ısıtma ve/veya soğutma yapmak
amacıyla bina içine iletilmesini sağlayan düzeneği,
r) İlgili idare: Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belge246| 2011
si verme yetkisine sahip belediye ve mücavir alan sınırları
içindeki uygulamalar için büyükşehir belediyeleri ile diğer
belediyeleri, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikler ile
diğer idareleri,
s) İklimlendirme sistemi: Ortam havasının, neminin, temizliğinin ve sıcaklığının bir arada kontrol edildiği ve taze
hava ihtiyacının karşılandığı sistemi,
ş) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) İşletmeci kuruluş: Mekanik ve elektrik sistemlerinin çalışmasından sorumlu kuruluşu,
t) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
u) Kaskad kazan sistemi: Birbirleri ile mekanik ve elektronik olarak haberleşmeli çalışan, ihtiyaca göre sıralı devreye
girerek yakıt tasarrufu sağlayan, kazan yedekleme sıkıntısının olmadığı kazan sistemlerini,
ü) Kazan: Yakıtın yakılması sonucu açığa çıkan enerjinin
ısı taşıyıcı akışkana aktarılmasını sağlayan basınçlı kabı,
v) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
y) Mekanik tesisat: İnşaat işlerinde makine mühendisliği
etkinlik alanına giren ısıtma, soğutma, havalandırma, temiz
ve pis su, sıhhi sıcak su ve yangın söndürme sistemleri işlerinin tümünü,
z) Merkezi ısıtma sistemi: Bir merkezden elde edilen ısıtma enerjisi ile birden fazla bağımsız bölümün ısıtılmasını
sağlayan sistemi,
aa) Merkezi sıhhi sıcak su sistemi: Bir merkezden elde
edilen sıhhi sıcak suyun binalara ve bağımsız bölümlere da2011 |247
ğıtılması ve kullanılmasını sağlayan sistemi,
bb) Merkezi soğutma sistemi: Bir merkezden elde edilen
soğutma enerjisi ile birden fazla bağımsız bölümün soğutulmasını sağlayan sistemi,
cc) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
çç) Mevcut bina: Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden
önce yapı ruhsatı alınıp yapımı devam eden veya yapımı tamamlanan binayı,
dd) Nihai enerji tüketimi: Son kullanıcı tarafından binasında veya bağımsız bölümünde katı, sıvı veya gaz yakıtlardan
elde edilen enerjinin ve elektrik enerjisinin toplam tüketimini,
ee) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
ff) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
gg) Ticari amaçlı binalar: İş merkezleri, ofis ve benzeri
amaçlara tahsis edilmiş binalar ve eğlence ve alışveriş merkezleri ve benzeri amaçlara tahsis edilmiş binalar ile otel, motel, pansiyon ve benzer amaçlara tahsis edilmiş binaları,
ğğ) TSE: Türk Standardları Enstitüsünü,
hh) Yenilenebilir enerji: Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarından elde edilebilen enerjiyi,
ıı) Yıllık enerji ihtiyacı: Binanın ısıtma, sıhhi sıcak su, soğutma, elektrik ve aydınlatma sistemleri için birincil enerji
cinsinden ortama bir yıl içerisinde verilmesi gereken ısı enerjisi miktarını,
ii) Yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı: Isıtma sisteminden ısıtılan ortama bir yıl içerisinde verilmesi gereken net ısı enerjisi miktarını,
248| 2011
jj) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yıllık sıhhi sıcak su enerjisi ihtiyacı: Sıcak su temini için bir yıl içerisinde harcanan net
ısı enerjisi miktarını,
kk) Yıllık soğutma enerjisi ihtiyacı: Soğutma sisteminin
soğutulan ortamdan bir yıl içerisinde atması veya çekmesi
gereken net ısı enerjisi miktarını,
ll) (Ek:RG-1/4/2010-27539) BEP-TR: Enerji kimlik belgelerinin düzenlenmesi için kullanılan ve Bakanlık internet adresinden erişim sağlanan yazılım programını,
mm) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binalarda enerji verimliliği:
Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin düşmesine
sebebiyet vermeksizin enerji tüketiminin azaltılmasını,
nn) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Birincil enerji tüketimi: Son
kullanıcı tarafından binasında veya bağımsız bölümünde
katı, sıvı veya gaz yakıtlardan elde edilen enerji ile tüketilen
elektrik enerjisinin üretilmesi ve dağıtılması safhalarında tüketilen enerjilerle birlikte toplam tüketimlerini,
oo) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Denetim yapacak kurum ve
kuruluşlar: Enerji kimlik belgesine göre binanın enerji tüketen ekipmanlarının, ilgili raporlarda belirtilen periyotlarda
ilgili standartlarda belirtilen ve sistemin gerektirdiği periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutulup tutulmadığının denetlenmesini yapacak olan ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurum veya kuruluşları,
öö) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Genel aydınlatma: Bir hacmin tamamında belirli kriterler kapsamında, aydınlatmada
vurgu, yönlendirme ve farklı aydınlık seviyesine gerek olan
kısmi bölge gibi özel ihtiyaçlar dikkate alınmaksızın talepleri
2011 |249
karşılamak amacıyla yapılan aydınlatmayı,
pp) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Güvenlik aydınlatması: Gece
şartlarında bina çevresinin güvenlik açısından kontrolün ve
gözetimin daha kolay yapılmasını sağlamak amacıyla yapılan çevre aydınlatmasını,
rr) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Kullanım alanı: Binanın inşa
edilen ve kullanılabilen tüm bölümlerinin; duvarlar, kolonlar, ışıklıklar, giriş holleri, açık çıkmalar, hava bacaları, saçaklar, tesisat galerileri ve katları, ticari amaçlı olmayan ve binanın kendi ihtiyacı için otopark olarak kullanılan bölüm ve
katlar, yangın merdivenleri, asansörler, tabii zemin terasları,
kalorifer dairesi, kömürlük, sığınak, su deposu ve hidrofor
dairesi çıktıktan sonraki alanı,
ss) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Önemli tadilat: Binada cephe,
mekanik ve elektrik tesisatı gibi enerji tüketimini etkileyen
konularla ilgili toplam tadilat maliyetinin, binanın emlak vergisine esas değerinin % 25’ini aştığı tadilatları,
şş) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Yapı inşaat alanı: Işıklıklar hariç olmak üzere, bodrum kat, asma kat ve çatı arasında yer
alan mekanlar ve ortak alanlar dahil yapının inşa edilen bütün katlarının alanını
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İlkeler, Görevler, Yetkiler ve Sorumluluklar
250| 2011
İlkeler
MADDE 5 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni bina
tasarımında, mevcut binaların proje değişikliği gerektiren
önemli tadilat projelerinde, mekanik ve elektrik tesisat değişikliklerinde binanın özelliklerine göre bu Yönetmelikte öngörülen esaslar göz önüne alınır.
(2) Binanın mimari, mekanik ve elektrik projeleri, diğer
yasal düzenlemeler yanında, enerji ekonomisi bakımından
bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise, ilgili
idare tarafından yapı ruhsatı verilmez.
(3) Bu Yönetmelik esaslarına uygun projesine göre uygulama yapılmadığının tespiti halinde, tesbit edilen eksiklikler
giderilinceye kadar binaya, ilgili idare tarafından yapı kullanım izin belgesi verilmez.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmelikte tanımlanmamış olan ve açıklık gereken hususlar hakkında, Ek8a’da verilen Türk Standartlarının güncel halleri, bu standartların olmaması halinde ise, Ek-8b’de verilen Avrupa
Standartlarının güncel halleri esas alınır.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında proje, yapım, denetim ve diğer konularda tereddüde düşülen hususlar hakkında Bakanlığın görüşü alınır.
(6) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Mevcut binaların, dış cephe
duvarlarında ısı yalıtımı, ısıtma sisteminde kazan değişikliği, ferdi ve merkezi ısıtma sistemleri arasında dönüşüm yapılması, merkezi soğutma sistemi kurulması, kojenerasyon
sistemi kurulması veya yenilenebilir enerji kaynaklarından
elektrik üretilmesi ile ilgili konularda tadilat yapılması ha2011 |251
linde, bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda uygulama
projesi hazırlanır ve yapı kullanım izni veren ilgili idare tarafından onaylanır ve uygulanması sağlanır.
(7) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, Avrupa Birliği mevzuatına uyum ile birlikte bu uyum
kapsamında Avrupa Birliği ülkelerindeki binalarda asgari
enerji performansı uygulamalarının bu Yönetmeliğe yansıtılması doğrultusunda gerekli değişikliklerin yapılması esastır.
Görev, yetki ve sorumluluk
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından;
a) İlgili idareler,
b) Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar,
c) Yatırımcı kuruluşlar,
ç) Bina sahipleri, bina yöneticileri veya enerji yöneticileri,
d) İşletmeci kuruluşlar,
e) İşveren veya temsilcileri,
f) Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler,
g) Uygulayıcı yükleniciler ve üreticiler,
ğ) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın yapılmasında,
kullanılmasında ve enerji kimlik belgesi düzenlenmesinde
görev alan müşavir, danışman, proje kontrolü yapan gerçek
veya tüzel kişiler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili
kuruluşlar, denetleme kuruluşları ve işletme yetkilileri, görevli, yetkili ve sorumludur.
(2) Yönetmelik hükümlerine göre inşa edilmemiş binalardan;
252| 2011
a) Projenin eksik veya hatalı olması veya standartlara uygun olmaması halinde, proje müellifleri; yapımın eksik veya
hatalı olması veyahut standartlara uygun olmaması halinde
ise, varsa yapı denetim kuruluşu ve yüklenici veya yapımcı
firma, yetkileri oranında sorumludur.
b) Sistemin uygun çalışmaması işletmeden kaynaklanıyor
ise, bina sahibi, yöneticisi veya varsa enerji yöneticisi veya
işletmeci kuruluş doğrudan sorumlu olur.
c) İlgili idareler, sorumluluğun takip, tespit ve gereğinin
yerine getirilmesi hususunda görevli ve yetkilidir.
(3) İlgili idareler ve enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar, projelerin ve uygulamaların bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olup olmadığını denetler.
(4) Bu Yönetmeliğe uygun tasarım ve uygulaması yapılmayan binalara yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi
verilmesi durumunda, ilgili idareler, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlar ve varsa yapı denetim kuruluşları sorumlu olur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bina Enerji Performansı Açısından Mimari Proje
Tasarımı ve
Mimari Uygulamaları
Bina enerji performansı açısından mimari proje tasarımı
MADDE 7 – (1) Binaların mimari tasarımında, imar ve
ada/parsel durumu dikkate alınarak ısıtma, soğutma, doğal
2011 |253
havalandırma, aydınlatma ihtiyacı asgari seviyede tutulur,
güneş, nem ve rüzgar etkisi de dikkate alınarak, doğal ısıtma,
soğutma, havalandırma ve aydınlatma imkanlarından azami
derecede yararlanılır.
(2) Mimari tasarımda dikkat edilmesi gereken hususlar
aşağıda belirtilmiştir.
a) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binaların ve iç mekânların
yönlendirilmesinde, güneş, rüzgâr, nem, yağmur, kar ve benzeri meteorolojik veriler dikkate alınarak oluşturulan mimari
çözümler aracılığı ile istenmeyen ısı kazanç ve kayıpları asgari düzeyde tutulur.
b) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bina içerisinde sürekli
kullanılacak yaşam alanları, güneş ısısı ve ışığı ile doğal havalandırmadan en uygun derecede faydalanacak şekilde yerleştirilir.
c) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Mimari uygulama projesi ve sistem detaylarının, ısı yalıtım projesindeki bütün malzemeler ve nokta detayları ile bütünlük sağlaması, ısı yalıtımında sürekliliği sağlayacak şekilde, çatı-duvar, duvar-pencere, duvar-taban ve taban-döşeme-duvar bileşim detaylarını
ihtiva etmesi gerekir.
ç) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın yapılacağı
yere ilişkin olarak yenilenebilir enerji kaynak kullanılması
imkânlarının araştırılması ile oluşturulacak raporlar, mimari
çözümlerde öncelikle dikkate alınır.
Mimari uygulamalar
MADDE 8 – (1) Mevcut binaların dış kabuğu, binanın enerji performansını olumsuz etkileyecek şekilde değiştirilemez.
254| 2011
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Isı kaybeden düşey dış
yüzeylerinin toplam alanının % 60’ı ve üzerindeki oranlarda
camlama yapılan binalarda pencere sisteminin ısıl geçirgenlik katsayısının (Up) 2,1 W/m2K’den büyük olmayacak şekilde tasarımlanması ve diğer ısı kaybeden bölümlerinin ısıl
geçirgenlik katsayılarının TS 825 Standardında tavsiye edilen
değerlerden % 25 daha küçük olmasının sağlanması durumunda, bu binalar TS 825 Standardına uygun olarak kabul
edilir. Söz konusu binalar için ısı yalıtım projesi ve hesaplamalar TS 825 Standardında tanımlanan usul ve esaslara göre
yapılır. Bu hesaplamalar içerisinde bu fıkrada belirtilen şartların yerine getirildiğinin ayrıca gösterilmesi gerekir. Ayrıca,
yaz aylarındaki istenmeyen güneş enerjisi kazançları için tasarım sırasında tedbirler alınır.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (4) Yeni yapılacak binalar için ısı yalıtım raporu hazırlanmasının gerektiği durumlarda ve mevcut binalara yapılan
uygulamalarda, iç yüzeyden dış yüzeye doğru oluşturulan
katmandaki yapı ve ısı yalıtım malzemeleri, giydirme cam
cephenin iç yüzeyindeki cama yapıştırılan film tabakasının
ısıl geçirgenlik katsayısı, giydirme cam cepheli binanın bulunduğu iklim bölgesindeki TS 825 standardında tavsiye
edilmiş olan ısıl geçirgenlik katsayısından büyük olamaz.
(5) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) 2011 |255
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Isı Yalıtımı Esasları, Asgari Hava Sirkülasyonu ve
Sızdırmazlık
Bina ısı yalıtımı esasları
MADDE 9 – (1) Binaların ısı yalıtımı hesaplamalarında
aşağıda belirtilen hususlara uyulur.
a) Binanın Yıllık Isıtma Enerjisi İhtiyacının TS 825 standardında belirtilen sınır değerden küçük olması gerekir.
b) Bitişik nizam olarak yapılacak olan binaların ısıtma
enerjisi ihtiyacı hesabı yapılırken, bitişik nizam tarafında kalan duvarlar da dış duvar gibi değerlendirilir.
(2) Binaları dış havadan, topraktan veya düşük iç hava
sıcaklığına sahip ortamlardan ayıran yapı bileşenlerinin yüzeyleri, TS 825 standardında belirtilen asgari ısı yalıtım şartlarına uygun şekilde yalıtılır.
(3) Bina kabuğunu oluşturan, duvar, döşeme, balkon,
konsol, taban, tavan, çatı ve pencere/duvar birleşimleri ısı
köprüsü oluşmayacak şekilde yalıtılır. Mevcut binalarda ısı
köprülerinin önlenememesi durumunda, ısıyı nakleden kaplama yüzeylerinde oluşan ısı köprüleri sebebiyle gerçekleşen
ısı kaybı hesabı TS EN ISO 10211-1, TS EN ISO 10211-2, TS
EN ISO 14683 veya TS EN ISO 6946 standardına göre yapılır
ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının hesaplanmasında dikkate
alınır.
(4) Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları dışında,
köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların, köy yerle256| 2011
şik alanları civarında ve mezralarda 2 kata kadar olan ve toplam döşeme alanı 100 m2’den küçük (dış havaya açık balkon,
teras, merdiven, geçit, aydınlık ve benzeri yerler hariç) yeni
binalar ile bu alanlardaki;
a) Yapı bileşenlerinin ısıl geçirgenlik katsayılarının, TS
825 standardında belirtilen yapı bileşenleri değerlerine eşit
veya daha küçük olması,
b) Toplam pencere alanının, ısı kaybeden dış duvar alanının %12’sine, eşit veya daha küçük olması
hallerinde konstrüksiyonların ve ayrıntıların mimari projede gösterilmesi şartıyla, “ısı yalıtım projesi” yapılması gerekmez. Bu durumda yukarıdaki şartların sağlandığını gösteren bir “ısı yalıtım raporu” düzenlenmesi yeterlidir.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binanın bağımsız bölümleri arasındaki duvar, taban ve tavan gibi yapı elemanlarında, R direnci en az 0,80 m2K/W olacak şekilde yalıtım
uygulanır.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) Bu Yönetmelikte belirtilmeyen hususlarda TS 825 standardına uyulur.
(8) Yapı ve yalıtım malzemelerinin standarda uygunluğu;
a) Yapı ve yalıtım malzemelerinin ısıl iletkenlik hesap değerleri TS 825 Ek-E’de verilmiş olup, ısı yalıtım projesi burada
verilen değerlere göre hesaplanır. Bina yapımında kullanılacak
yapı ve yalıtım malzemeleri için 8/9/2002 tarihli ve 24870 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği
çerçevesinde, Yapı ve Yalıtım Malzemelerinin CE veya G uygunluk işareti ve uygunluk beyanı veya belgesi alması zorunludur.
2011 |257
b) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Birinci fıkra hükümleri
çerçevesinde beyan edilen ısıl iletkenlik hesap değerlerinin
TS 825 Ek-E’deki değerlerden daha küçük olması ve bu değerin hesaplamalarda kullanılmak istenilmesi halinde, beyan
edilen ısıl iletkenlik hesap değerlerinin hesaplamalarda kullanılabilmesi için, Bakanlıkça bu amaç için özel olarak görevlendirilmiş bir kuruluş tarafından, malzemenin beyan edilen
ısıl iletkenlik hesap değerlerinin belgelendirilmesi şarttır.
Eğer bu belgelendirme yapılmamış ise, hesaplamalarda, söz
konusu malzemenin beyan edilen ısıl iletkenlik hesap değeri
yerine TS 825 Ek-E’deki değerleri alınır. Görevlendirilmiş kuruluşun çalışma usul ve esasları Bakanlıkça belirlenir.
Isı yalıtım projesi zorunluluğu
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca TS
825 standardında belirtilen hesap metoduna göre, yetkili makina mühendisi tarafından hazırlanan “ısı yalıtımı projesi”
imara ilişkin mevzuat gereğince yapı ruhsatı verilmesi safhasında tesisat projesi ile birlikte ilgili idarelerce istenir.
(2) Isı yalıtım projesinde;
a) Isı kayıpları, ısı kazançları, kazanç/kayıp oranı, kazanç
kullanım faktörü ve aylık ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının
büyüklüklerinin, TS 825 standardında verilen “Binanın Özgül Isı Kaybı” ve “Yıllık Isıtma Enerjisi İhtiyacı” çizelgelerindeki örneklerde olduğu gibi çizelgeler halinde verilmesi ve
hesaplanan yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacının (Q), TS 825 standardında verilen yıllık ısıtma enerjisi (Qı) formülünden elde
edilecek olan sınır değerden büyük olmadığının gösterilmesi,
b) Konutlar dışında farklı amaçlarla kullanılan binalarda
258| 2011
yapılacak hesaplamalarda, binadaki farklı bölümler arasındaki sıcaklık farkı 4 °C’den daha fazla ise ve bu binada birden fazla bölüm için yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı hesabı yapılacaksa, bu bölümlerin sınırlarının şematik olarak çizilmesi,
sınırların ölçüleri ve bölümlerin sıcaklık değerleri üzerinde
gösterilmesi,
c) Binanın ısı kaybeden yüzeylerindeki dış duvar, tavan
ve taban/döşemelerde kullanılan malzemeler, bu malzemelerin eleman içindeki sıralanışı ve kalınlıkları, duvar, tavan
ve taban/döşeme elemanlarının alanları ve “U” değerlerinin
belirtilmesi,
ç) Pencere sistemlerinde kullanılan cam ve çerçevenin tipinin, bütün yönler için ayrı ayrı pencere alanlarının ve “U”
değerlerinin belirtilmesi,
d) Havalandırma tipinin belirtilmesi, mekanik havalandırma söz konusu ise, hesaplamalar ve sonuçlarının proje
raporunda belirtilmesi,
e) Isı yalıtım projesinde, binanın ısı kaybeden yüzeylerinde oluşabilecek yoğuşmanın TS 825 standardında belirtildiği
şekilde tahkik edilmesi, gerekli çizim ve hesaplamaların proje raporunda verilmesi,
f) Mevcut binaların tamamında veya bağımsız bölümlerinde yapılacak olan esaslı tamir, tadil ve eklemelerdeki uygulama yapılacak olan bölümler için, TS 825 standardında
ısıtma derece gün bölgelerine göre tanımlanmış tavsiye edilen ısıl geçirgenlik katsayılarına eşit veya daha küçük olduğunun gösterilmesi,
g) Mevcut binalarda yapılacak olan esaslı tamir, tadil ve
2011 |259
eklemelerde, uygulamanın yapılacağı yüzeylerde oluşabilecek yoğuşmanın TS 825 standardında belirtildiği şekilde tahkik edilmesi, gerekli çizim ve hesaplamaların raporlanması
hususunda bilgiler bulunmalıdır.
Mekanik tesisat yalıtımı esasları
MADDE 11 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binaların
ısıtma, soğutma, havalandırma ve klima gibi enerji kullanımını etkileyen tesisatlarında kullanılan borular, kollektörler
ve bağlantı malzemeleri, vanalar, havalandırma ve iklimlendirme kanalları, sıhhi sıcak su üreticileri ve depolama üniteleri, yakıt depoları ve diğer mekanik tesisat ekipmanları,
ısı köprüsüne yol açmayacak şekilde ve yüzey sıcaklığı ile iç
ortam sıcaklığı arasında 5°C’den fazla fark ve yüzeyde yoğuşma olmayacak şekilde yalıtılır.
(2) Mekanik tesisat yalıtım hesaplamaları ve uygulamalarında aşağıda belirtilen hususlara uyulur.
a) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
b) Mekanik tesisatta meydana gelen ısı kayıp ve kazançları prEN ISO 12241:2008 standardına göre hesaplanır.
c) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
ç) Şartlandırılan mekanların içerisinde yer alan kanallar,
ısıl direnci 0,6 m2K/W’dan küçük olmayacak şekilde yalıtılır. Diğer mekanlarda yer alan ve yalıtılması gereken kanalların ısıl direnci 1,2 m2K/W’dan küçük olmayacak şekilde
yalıtılır.
d) Mekanik tesisat boru ve klima kanalı montajları, boruların ve kanalların birbirleri arasındaki mesafeler ile tavan,
260| 2011
taban ve duvarlar arasındaki mesafeleri, hesaplamaları yapılan yalıtım kalınlıklarının uygulanmasına engel olmayacak
şekilde yapılır. Boruların ve klima kanallarının askıya alınmaları ile kalıcı veya sabit mesnetle desteklemelerinde ısı kayıplarının ve ısı köprülerinin oluşmasına izin verilmez.
(3) Soğuk su ve soğutma tesisatlarındaki borular ve soğuk
akışkan taşıyan klima kanalları, ısı kazançları ve yoğuşma
riskini önlemeye yönelik olarak iki ayrı hesaplama yöntemi
sonucunda elde edilen en büyük kalınlık değeri esas alınarak
dıştan yalıtılır. Yoğuşmanın ve korozyonun önlenebilmesi
için yapılan hesaplamalarda, borunun ve kanalın yüzey sıcaklığının, çiğ noktası sıcaklığının altına düşmemesini sağlayan yalıtım kalınlığı gözönünde bulundurulur. Soğuk su
ve soğutma tesisatlarındaki borular ve soğuk akışkan taşıyan
klima kanalları açık gözenekli ısı yalıtım malzemeleri kullanılması durumunda, yoğuşmanın engellenmesi için dıştan
buhar kesici bir malzeme ile kaplanır.
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
Asgari hava sirkülasyonu ve sızdırmazlık
MADDE 12 – (Değişik:RG-1/4/2010-27539)
(1) Binalarda, derzler de dâhil olmak üzere, ısı geçişinin
olabileceği yüzeylerde, kesitlerde ve/veya şaftlarda sürekli
hava geçirmeyecek şekilde sızdırmazlık sağlayacak ve hava
geçişine engel olacak uygun malzemeler kullanılır. Binalarda
iç hava kalitesini bozmayacak şekilde gerekli kontrollü temiz
hava girişi sağlanır.
2011 |261
(2) Bina sızdırmazlık hesaplarında bina kat sayısına bağlı
olarak; dış pencerelerden, balkon kapılarından ve çatı pencerelerinden kaynaklanan sızıntılar için TS EN 12207 Standardında
verilen derz geçirgenlik değerleri kullanılır. Mekanik havalandırma sistemi bulunan yalıtımlı binalarda, iç ve dış ortamlar
arasında 50 Pascal basınç farkı için hesaplarda kullanılacak
hava değişim sayıları TS EN 13465 Standardından alınır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Isıtma ve Soğutma Sistemleri Tasarım ve Uygulama
Esasları
Isıtma sistemleri tasarım esasları
MADDE 13 – (1) Isıtma sistemleri tasarımında kullanılacak olan ısıl geçirgenlik katsayıları 9 uncu maddede belirtilen
şartlara göre hesaplanarak belirlenir.
(2) Isıtma sistemi tasarım hesapları TS 2164 standardına
göre yapılır.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni binalarda; yapı ruhsatına esas olan toplam kullanım alanının 2.000 m2 ve üstünde olması halinde merkezi ısıtma sistemi yapılır.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Kullanım alanı 250 m2
ve üstünde olan bireysel ısıtma sistemine sahip gaz yakıt
kullanılan binalarda bağımsız bölümlerde veya müstakil binalarda; yoğuşmalı tip ısıtıcı cihazlar veya entegre ekonomizerli cihazlar kullanılır.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemi
262| 2011
ile ısıtılan binaların bağımsız bölümlerindeki hacimlerinde
sıcaklık kontrol ekipmanları ile ısı merkezinde iç ve/veya dış
hava sıcaklığına bağlı kontrol ekipmanları kullanılır.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemli
binaların bağımsız bölümlerinde sıcaklık kontrol ekipmanlarının kullanılması durumunda, ısıtma tesisatı pompa grupları zamana, basınca veya akışkan debisine göre değişken
devirli seçilir.
(7) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezi
veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını
sağlayan sistemler kullanılır.
sahip binalardaki ısıtma sistemi bacası kesit alanı ve yüksekliği; atık gaz kütlesi, atık gaz sıcaklığı ve gerekli atık gaz basıncına göre TS 11389 EN 13384-1, TS 11388 EN 13384-2 standartlarındaki metotlara uygun olarak hesaplanarak bulunur.
Hermetik veya yarı hermetik doğalgazlı cihazlarda, üretici
firma sistem sertifikasyonlarındaki değerler esas alınır.
(9) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalardaki kazan verimleri; katı yakıtlı kazanlarda %75’den, sıvı ve gaz yakıtlı
kazanlarda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca 5/6/2008 tarihli
ve 26897 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sıvı ve Gaz Yakıtlı Yeni Sıcak Su Kazanlarının Verimlilik Gereklerine Dair
Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen 2 yıldız (**) verim
sınıfından daha düşük olamaz.
(10) Merkezi ısıtma sistemlerinin yerleşimleri TS 2192
standardına; gaz yakıt kullanan sistemlerin yerleşimi de TS
2011 |263
3818 standardına göre yapılır.
(11) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (12) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılacak sıvı veya gaz yakıtlı cebri üflemeli brülörlü yakma sistemlerinde;
a) Sıvı yakıtlı cebri üflemeli brülörler kullanılması halinde;
2) 100 kW-1200 kW ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde iki kademeli veya oransal kontrollü, 1200 kW ve
üstü kapasiteye sahip sistemlerde sadece oransal kontrollü,
b) Gaz yakıtlı cebri üflemeli brülörler kullanılması halinde;
2) 100 kW-600 kW ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde iki kademeli veya oransal kontrollü 600 kW ve üstü
kapasiteye sahip sistemlerde sadece oransal kontrollü,
(13) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) 500 kW ve üstü kapasi264| 2011
teye sahip kazanların kullanıldığı sistemlerde su yumuşatma
veya şartlandırma veya her iki sistem birlikte kurulur.
(14) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (15) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) Isıtma sistemleri uygulama esasları
MADDE 14 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Isıtma
merkezinde yakıt türüne göre gerekli olan temiz havanın
sağlanması ve egzost havasının atılabilmesi için gerekli havalandırmanın sağlanması gerekir.
2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Sıvı, gaz ve katı yakıtlı
merkezi ısıtma sistemlerinde her işletme döneminin başlangıcında ve yılda en az bir kez olmak üzere baca gazı analizi
ve sistem bakımı yaptırılır. Sistem performansını da ihtiva
eden bir rapor hazırlanarak gerektiğinde ilgili mercilere sunulmak üzere saklanır.
3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemlerinde, baca gazı sıcaklığının işletmeci veya yönetici tarafından izlenebilmesi için kalibrasyonu yapılmış baca gazı termometresi kullanılır.
(2) Kazanlarda, biri işletme döneminin başlangıcında, diğeri ortasında olmak üzere yılda en az iki kez baca gazı analizi, bir kez de sistem bakımı yaptırılır, sistem performansının
kontrolü yapılarak raporlanır.
(3) Kazanlarda, baca gazı sıcaklığının işletmeci veya yönetici tarafından izlenebilmesi için kalibrasyonu yapılmış baca
gazı termometresi kullanılır. Baca gazı sıcaklığı, kazanların 9
uncu maddenin dokuzuncu fıkrasında belirtilen, kazan verim sınıflarının altında verimlerde çalışmalarına sebep vere2011 |265
cek değerden fazla olamaz.
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (5) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (7) Mevcut merkezi ısıtma sistemli binaların bağımsız
bölümlerinde sıcaklık kontrol ekipmanlarının kullanılması
durumunda, ısıtma tesisatı pompa grupları zamana, basınca
veya akışkan debisine göre değişken devirli seçilir.
(8) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Atık gaz ile ısı kaybı sınır
değerleri, 13/1/2005 tarihli ve 25699 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen sınır değerleri aşamaz.
(9) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda ısıtılan mahallerin iç ortam sıcaklığı 15°C’nin
altına düşmeyecek şekilde tedbir alınır.
Soğutma sistemleri tasarım esasları
MADDE 15 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Soğutma
ihtiyacı 250 kW’dan büyük olan konut dışı binalarda merkezi
soğutma sistemi tasarımları yapılır.
(2) Soğutma sistemlerin tasarımında seçilecek olan soğutucu akışkanların TS EN 378 serisi standardlarına uygun olması gerekir.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) Soğutma sistemleri uygulama esasları
MADDE 16 – (1) Soğutma sistemlerinin işletme karak266| 2011
teristliklerine ve enerji ekonomisine göre ayarlarının doğru
yapılması gerekir.
(2) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) (4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539) ALTINCI BÖLÜM
Havalandırma ve İklimlendirme Sistemleri Tasarım ve
Uygulama Esasları
Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri tasarım esasları
MADDE 17 – (1) Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri tasarımında TS 3419 ve ilgili Avrupa Standartlarına
uyulur.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) İçerisinde insan bulunan
ve ısıtma döneminde içeri üflenen havanın nemlendirilmesi
öngörülmüş binalarda, üflenen havanın mutlak nemini 1 kilogram kuru hava için 10 gram veya daha az düzeyde ayarlayabilen kalibrasyonu akredite edilmiş bir kuruluş tarafından
yapılmış kontrol cihazı kullanılır.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Konut dışı amaçlı kullanılan binalarda;
a) Bir mekânındaki özel mekanik havalandırma sistemi,
mekânda insanların bulunmadığı zamanlarda mekânın minumum
iç hava kalitesini sağlayacak şekilde otomatik sistem ile donatılır.
2011 |267
b) İklimlendirme sistemlerinde oda sıcaklığı ayar düzenekleri kullanılır.
c) Mahal bazında değişken hava debisi kontrolü yapılan
iklimlendirme sistemlerinde, sisteme bağlı fanların değişken
debili olması sağlanır.
(5) İklimlendirme sistemleri değişken insan yüküne bağlı
olarak değişken hava debili çalışacak şekilde iç hava kontrolü
sağlayacak mekanik tesisatla donatılır.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(8) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(9) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(10) Yeni yapılacak binaların 500 m3/h ve üzeri hava debili havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde, ısı geri
kazanım sistemlerinin tasarımları yapılarak, yaz ve kış çalışma şartlarında minimum %50 verimliliğe sahip olması,
ilk yatırım ve işletme masrafları ile birlikte enerji ekonomisi
göz önüne alındığında avantajlı olması durumunda ısı geri
kazanım sistemleri yapılması zorunludur. Bu sistemler geçiş
mevsimleri için by-pass düzeneğine sahip olmalıdır.
(11) Yeni yapılacak binalar için onuncu fıkrada belirtilen
çalışmanın tasarım aşamasında rapor halinde proje müellifi
tarafından ilgili idarelere sunulması zorunludur.
(12) Binalardaki ısıl konfor memnuniyetinin ve enerji performansının arttırılması için gerekli kriterler EN 7730 ve TS
2164 standarlarına göre belirlenir.
(13) Klima santrallerinin sızıntı, ısı köprüsü ve ısı transfer
268| 2011
katsayısının EN 1886 standardına uygun olması gerekir.
Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri uygulama
esasları
MADDE 18 – (1) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin işletme ve bakımında TS 5895’e uyulur.
(2) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin yerleşimlerinde TS 3420 ve ilgili Avrupa Standardlarına uyulur.
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) Hava kanalları sızıntı limitleri TS EN 1507 ve TS EN
12237’ye göre belirlenir ve raporlanır.
(6) Klima santrallerinde kullanılan filtre sistemleri üreticisi tarafından belirtilen sürelerde temizletilir veya değiştirilir
ve bu durum raporlanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Sıhhi Sıcak Su Hazırlama ve Dağıtım Sistemleri
Sıhhi sıcak su hazırlama ve dağıtım sistemleri
MADDE 19 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binalarda
sıhhi sıcak su sistemlerinin düzenlenmesi hususunda TS EN
14336’ya uyulur.
(2) Sıhhi sıcak su sistemlerinin yıllık enerji ihtiyacının belirlenmesi için gerekli hesaplamalar prEN 15316-3-1’de verildiği şekilde yapılır.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yapı ruhsatına esas olan
kullanım alanı 2000 m2’nin üzerindeki oteller, hastaneler,
2011 |269
yurtlar gibi konaklama amaçlı konut harici binalar ile spor
merkezlerinde merkezi sıhhi sıcak su sisteminin planlanması
şarttır.
(4) Bağımsız bölümlerde kullanılan bireysel sıhhi sıcak su
hazırlama ekipmanlarının TS EN 26 standardında, merkezi
sıhhi sıcak su hazırlama ekipmanlarının da TS EN 89 standardında belirtilen ısıl performansa sahip olması gerekir.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi kullanım sıhhi
sıcak su hazırlama amaçlı planlanan ve sıcak su depolanan
sistemlerde, sıhhi sıcak suyun sıcaklığı 60°C geçmeyecek tasarımlar yapılır. Ancak lejyonella etkisi olmaması için depolanan sıhhi sıcak su sistemlerinde en az haftada 1 saat boyunca su sıcaklığı en az 60°C sıcaklıkta tutulur.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
hazırlama sistemlerinde merkezi plakalı eşanjör kullanılması durumunda, depolama sistemi olarak akümülasyon tankı
kullanılır.
sistemlerinde, duvar içinde kalan tesisat da dahil olmak üzere cihaz, depo ve dağıtım hatları yüzey sıcaklığı ortam sıcaklığının 5°C üzerine çıkmayacak şekilde yalıtılır ve her yıl bina
işletmecisi tarafından kontrol ettirilerek raporlanır.
(10) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Sıhhi sıcak suyun ısı
kapasitesi minimum kazan modülasyon çalışma alt sınırının
altında kalması halinde yaz kullanımına yönelik ayrı bir sıcak su kazanı tesis edilir.
270| 2011
(11) Konaklama amaçlı binalarda ısıtma sisteminde buhar
kullanıyor ise, sıcak su üretiminde ani çabuk ve kolay sıcak su
üreten sıcak su depolama ihtiyacı olmayan sistemler kullanır.
Otomatik Kontrol
Otomatik kontrol
MADDE 20 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Sıvı ve
gaz yakıtlı kazanlarda yanma kontrolü için otomatik kontrol
sistemleri tesis edilir.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi ısıtma, iklimlendirme ve/veya soğutma sistemine sahip binalar, her odanın sıcaklığını ayrı ayrı düzenleyecek otomatik cihazlarla
donatılır. Konut olarak kullanılan binalar hariç olmak üzere
binalarda, birbirinden ayrı mekânların farklı iç sıcaklıklara
ayarlanabilmesine imkân sağlayacak merkezi otomatik kontrol sistemi kurulur.
sahip konut olarak kullanılan binalarda cihazlar, en az gidiş
suyu kontrolü ve dış hava kompanzasyonu yapacak otomatik kontrol sistemleri ile donatılır.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Merkezi iklimlendirme
sistemi olan binalarda, ayarlanan değerleri kontrol edecek
otomatik kontrol sistemi bulunması şarttır. Ticari binalarda
bu cihazların, ayar değerlerine çekilmesinin yanında zamana
göre de kontrol edebilmesi gerekir.
2011 |271
(5) Konut olarak kullanılan binalar hariç olmak üzere binalarda, aydınlatma kontrolü zamana, gün ışığına ve kullanıma göre yapılır.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) 10.000 m2’nin üzerinde
olan ve merkezi ısıtma, soğutma, iklimlendirme sistemi ve
aydınlatma sistemleri birlikte bulunan binalarda bilgisayar
kontrollü bina otomasyon sistemi tesis edilir.
(7) Sıhhi sıcak su tesislerinde kullanılacak olan sirkülasyon pompaları, otomatik çalışmayı sağlayacak ekipmanlarla
donatılır.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni yapılacak binalarda aydınlatma, ısıtma, soğutma ve sıhhi sıcak su ihtiyacı için
kullanılan enerjilerin ayrı ayrı ölçülmesine imkân sağlayacak
tasarımlar yapılır ve buna uygun ölçüm ve izleme sistemleri
tesis edilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Elektrik Tesisatı ve Aydınlatma Sistemleri
Elektrik tesisatı ve aydınlatma sistemleri
MADDE 21 – (1) Binanın toplam enerji tüketimi içerisindeki aydınlatma enerjisi payının hesaplanmasında EN 15193
standardında verilen hesap yöntemi kullanılır.
(2) Binalarda gün ışığından azami derecede faydalanmak
ve gereksiz yapay aydınlatmadan kaçınmak için;
a) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Erişimi kolay el ile kontrol edilen anahtarlardan,
272| 2011
b) Gün ışığından faydalanma imkanı olan yerlerde, gün
ışığı ile bağlantılı foto elektrikli anahtarlar ile telefon, kızıl
ötesi, sonik ve ultrasonik kontrollü uzaktan kumandalı anahtarlardan,
c) Mahalde kimse olmadığında mekanın boş olduğunu algılayabilen ve yapay aydınlatmayı kapatan otomatik anahtar
ve sistemlerden,
ç) Zaman ayarlı anahtarlardan
biri veya bir kaçı kullanılır.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Çalışma saatleri boyunca
devamlı aydınlatma gerektiren binalarda zaman ayarlı veya
gün ışığı ile bağlantılı foto elektrikli anahtarlar kullanılır.
(4) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binalarda kullanılan genel aydınlatma lambalarının özellikleri EK-2’de verilen tabloya göre olur.
(5) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Konut amaçlı kullanılan binalar dışındaki diğer binalarda, içerisinde insan bulunduğu zamanlarda dâhi; idari personelin yetkisinde olan her türlü mahallin, aydınlatmanın açılmasına ve kapatılmasına imkân veren bir
cihaza sahip olması gerekir. Bu cihaz, söz konusu mekân içerisinde yer almıyor ise, mekândaki aydınlatma durumunun kumanda
noktasından görülmesine imkân vermesi gerekir. Sportif amaçlı
ve çok amaçlı salonlar gibi farklı aydınlatma seviyelerinin söz konusu olduğu, en az iki ve daha çok farklı kullanım mahallerinin
bulunduğu binalarda, temel aydınlatma seviyesini yalnızca yetkili
personelin artırmasına imkân verecek biçimde tedbirler alınır.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Aynı mekân içerisinde,
bir pencere boşluğuna 5 metreden daha yakın olan yapay ay2011 |273
dınlatmalı noktalarının her birindeki toplam kurulu güç 200
W’ı aştığında, bu noktalar diğer aydınlatma noktalarından
bağımsız olarak kumanda edilir.
(7) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Doğal aydınlatma yeterli
olduğunda, zaman ayarlı veya insan mevcudiyetini algılayan
cihaz ile yapay aydınlatmanın otomatik olarak devreye girmemesi gerekir.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Binalarda elektrik enerjisinin verimli kullanılması amacıyla;
a) Özel durumlar olmadıkça akkor flamanlı lambaların
kullanılmaması, renk sıcaklığının önemli olmadığı durumlarda A ve B sınıfı elektronik balastlı tüp biçimli fluoresan,
kompakt tip fluoresan veya sodyum buharlı lambaların tercih edilmesi,
b) Enerji tüketimi yüksek olan dekoratif aydınlatma gereçlerinin genel aydınlatma amaçlı kullanılmaması,
c) Çalışma alanlarında yeterli aydınlık seviyesini sağlayacak armatür seçiminin ve dağılımının yapılması,
ç) Yapılabilirliği uygun olan mekânlarda, hareket, ısı veya
ışık duyarlı ekipmanların kullanılması, özellikle merdiven
boşluklarında ve çalışma ortamlarında bulunan tuvalet, lavabo, koridor gibi mekânlarda sensörlü lambaların kullanılması ve gereksiz kullanımların önüne geçilmesi,
d) Daha az sayıda armatür ve dolayısıyla daha az elektrik
tüketimiyle istenen aydınlık seviyelerine ulaşmayı sağlayacağı için, açık renk mobilya ve duvar renkleri tercih edilmesi,
e) Armatürlerin verimlerini ve odalardaki aydınlık seviyesini artırmak için aydınlatma gereçlerinin periyodik olarak
274| 2011
temizlenmesi
gerekir.
(9) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Konut harici binaların
aydınlatma enerjisi ihtiyacı belirlenirken binanın iç aydınlatma yüküne ilaveten, güvenlik aydınlatması hariç olmak üzere, binanın dış aydınlatma yükü de dikkate alınır.
(10) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Farklı aydınlatma seviyelerinin söz konusu olduğu mahallerin bulunduğu konut amaçlı
kullanılan binalar dışındaki binalarda, asgari aydınlatma seviyesini yalnızca yetkili personelin artırmasına imkân verecek sistemler tesis edilir.
(11) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binaların elektrik tesisatı,
4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine ve ilgili mevzuat hükümlerine göre projelendirilir ve uygulanır.
(12) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Konut harici binaların elektrik sistemlerinde; konu ile ilgili yönetmeliklere uygun olarak
merkezi ve/veya lokal düzeyde güç kompanzasyonu yapılır.
ONUNCU BÖLÜM
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı, Isı
Pompası ve Kojenerasyon Sistemleri
Yenilenebilir enerji kaynaklarının, ısı pompası, kojenerasyon ve mikrokojenerasyon sistemlerinin kullanımı (De2011 |275
ğişik başlık:RG-1/4/2010-27539)
MADDE 22 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Yeni yapılacak olan ve yapı ruhsatına esas kullanım alanı yirmibin
metrekarenin üzerinde olan binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma, sıhhi sıcak su, elektrik ve aydınlatma enerjisi
ihtiyaçlarının tamamen veya kısmen karşılanması amacıyla,
yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı, hava, toprak veya
su kaynaklı ısı pompası, kojenerasyon ve mikrokojenerasyon
gibi sistem çözümleri tasarımcılar tarafından projelendirme
aşamasında analiz edilir. Bu uygulamalardan biri veya birkaçı, Bakanlık tarafından yayımlanan birim fiyatlar esas alınmak suretiyle hesaplanan, binanın toplam maliyetinin en az
yüzde onuna karşılık gelecek şekilde yapılır.
(2) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) Güneş enerjisi toplayıcıları kullanımında TS EN 129751 ve TS 3817’e uyulur.
(6) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(7) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
Kojenerasyon sistemleri
MADDE 23 – (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
İşletme, Periyodik Bakım ve Denetim
İşletme ve periyodik bakım (Değişik başlık: RG276| 2011
1/4/2010-27539)
enerji kullanan sistemlerinin işletmecisi, Bakanlık tarafından
belirlenecek usûl ve esaslara göre ilgili meslek odaları tarafından düzenlenecek olan eğitimlere katılarak belge alır.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Bu Yönetmelik kapsamında binanın enerji performansını etkileyen mimari, mekanik, elektrik ve aydınlatma gibi sistemlerin verimlilikleri ile
ilgili konularda yapılması gerekli bakımlar, testler ve bunların peryotları, ilgili idare tarafından onaylanmak üzere tasarım aşamasında hazırlanan raporda tanımlanır. Bu testlerin
zamanında ve uygun şekilde yapılmasından ve binanın tasarım aşamasındaki enerji performansının altına inmeyecek
şekilde işletilmesi için gerekli bakım ve onarım ve tadilatların
yapılmasından bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/
veya enerji yöneticisi sorumludur.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Periyodik bakımlar kapsamında gerekli tedbirlerin alınmasıyla sistem veya ekipman
verimlerinin tasarım değerinden daha düşük bir değerde olmaması sağlanır.
(4) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Peryodik bakım ve testlere
ilişkin diğer usûl ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak tebliğ ile belirlenir.
Denetim yapacak kurum ve kuruluşlar
MADDE 24/A – ) (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik kapsamında, binanın enerji tüketen
ekipmanlarının, ilgili raporlarda belirtilen periyodik bakımlarının yapılması ile ilgili denetimler Bakanlık veya Bakanlık
2011 |277
tarafından yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar tarafından
yapılır.
(2) Denetim yapacak kurum ve kuruluşlara bu Yönetmeliğin uygulaması ile ilgili olarak Bakanlıkça tebliğle belirlenen
eğitim kriterlerine göre eğitim verilir.
(3) Denetim yapacak kurum ve kuruluşlar, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetleri bakımından Bakanlığa karşı sorumludur. Bakanlık, bu kuruluşların Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini izler ve gerektiğinde denetler.
(4) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yapı
ruhsatı alınan binalara yönelik olarak, yapı kullanma izin
belgesi verilmesinden sonra Bakanlık tarafından yapılan
veya yaptırılan denetimlerde enerji kimlik belgesinin gerçeğe
aykırı düzenlendiğinin veya binanın enerji tüketimi bakımından düzenlenen belgeye uygun olmadığının tespit edilmesi
halinde, bina, en geç bir yıl içinde projesine ve yapı kullanma
izin belgesi verilmesine esas olan enerji kimlik belgesindeki
özellikleri sağlayacak hale getirilir. Bu konuda, binayı inşaa
eden veya ettiren gerçek veya tüzel kişi sorumludur.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Enerji Kimlik Belgesi, Enerji Kimlik Belgesinde
Bulunması Gereken Bilgiler ve Enerji Kimlik Belgesi
Vermeye Yetkili Kuruluşlar
Enerji kimlik belgesi düzenlenmesi (Değişik başlık:
278| 2011
RG-1/4/2010-27539)
MADDE 25 – (1) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji
Kimlik Belgesi düzenlenirken Bakanlık tarafından tebliğ ile
yayımlanan hesaplama yöntemi kullanılır.
(2) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesi düzenleme tarihinden itibaren 10 yıl süre ile geçerlidir.
(3) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgesi, Ek3’deki formatta ve muhtevatta düzenlenir.
(4) (Değişik:R.G-20/4/2011-27911) Enerji Kimlik Belgesi,
Enerji Kimlik Belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanır. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesi
alınması aşamasında ilgili idarelere sunulur. Enerji Kimlik
Belgesi düzenlenmeyen binalara ilgili idarelerce yapı kullanma izin belgesi verilmez. Enerji Kimlik Belgesinde yer alan
bilgilerden ve bu bilgilerin doğruluğundan Enerji Kimlik Belgesi düzenlemeye yetkili kuruluş sorumludur.
yeni ve mevcut binalar için 26 ncı maddede belirtilen bilgileri
ihtiva edecek şekilde düzenlenir.
(6) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesinin
bir nüshası bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/veya
enerji yöneticisince muhafaza edilir, bir nüshası da bina girişinde rahatlıkla görülebilecek bir yerde asılı bulundurulur.
binanın yıllık birincil enerji ihtiyacının değişmesine yönelik
herhangi bir uygulama yapılması halinde, bu Yönetmeliğe
uygun olacak şekilde bir yıl içinde yenilenir.
(8) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Enerji Kimlik Belgesinin,
2011 |279
binanın tamamı için hazırlanması şarttır. Ayrıca, isteğe bağlı olarak, kat mülkiyetini haiz her bir bağımsız bölüm veya
farklı kullanım alanları için ayrı ayrı düzenlenebilir.
bağlı kuruluşları, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı binaları ile mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı
1.000 m2’den az olan binalar için Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
(10) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(11) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(12) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(13) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgesi BEP-TR
kullanılmak suretiyle düzenlenir. BEP-TR’ye erişim yetkisi,
enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlara verilir.
Ancak, bu yetki, enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluş adına, düzenlenen eğitimlere katılmak suretiyle enerji
kimlik belgesi düzenlemek üzere Bakanlık tarafından sertifikalandırılan gerçek kişiler tarafından kullanır. Bu kişilerin
çalışmakta olduğu kuruluşlardan ayrılmaları ve enerji kimlik
belgesi düzenlemeye yetkili bir başka kuruluşta çalışmaları
halinde, ayrıca eğitim ve sertifikalandırma programına katılmalarına gerek olmaksızın, çalışmakta olduğu kuruluşun
yazılı isteği üzerine BEP-TR’ye erişim hakkı tanınır.
(14) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Enerji kimlik belgelerinin
düzenlenmesinden, yetkili kuruluşun ilgili personeli ve yetkili kuruluş adına kuruluşun sahibi veya yöneticisi müteselsilen sorumludur.
(15) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binalar veya bağımsız bö280| 2011
lümlere ilişkin alım, satım ve kiraya verme ile ilgili iş ve işlemlerde enerji kimlik belgesi düzenlenmiş olması şartı aranır. Binanın veya bağımsız bölümün satılması veya kiraya
verilmesi safhasında, mal sahibi enerji kimlik belgesinin bir
suretini alıcıya veya kiracıya verir.
Enerji kimlik belgesinde bulunması gereken bilgiler
MADDE 26 – (1) Enerji Kimlik Belgesinde, binanın enerji
ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi/etkenliği ve binanın enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgilerle birlikte;
a) Bina ile ilgili genel bilgiler,
b) Düzenleme ve düzenleyen bilgileri,
c) Binanın kullanım alanı (m2),
ç) Binanın kullanım amacı,
d) Binanın ısıtılması, soğutulması, iklimlendirmesi, havalandırması ve sıhhi sıcak su temini için kullanılan enerjinin
e) Tüketilen her bir enerji türüne göre yıllık birincil enerji
f) Binaların kullanım alanı başına düşen yıllık birincil
enerji tüketiminin, A ile G arasında değişen bir referans ölçeğine göre sınıflandırılması,
g) Nihai enerji tüketiminin oluşturduğu sera gazlarının
kullanım alanı başına yıllık miktarı (kg CO2/m2-yıl),
ğ) Binaların kullanım alanı başına düşen yıllık sera gazı
salımının, A ile G arasında değişen bir referans ölçeğine göre
sınıflandırılması (kg CO2/m2-yıl),
2011 |281
h) Binanın aydınlatma enerjisi tüketim değeri,
ı) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Birincil enerji tüketimine
göre, enerji sınıfı,
i) (Değişik:RG-1/4/2010-27539) Nihai enerji tüketimine
göre, CO2 salımı sınıfı
j) (Ek:RG-1/4/2010-27539) Binanın yenilenebilir enerji kullanım oranı
gösterilir.
Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlar
MADDE 26/A – (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) (Değişik:R.G-20/4/2011-27911) Bakanlık, Enerji Kimlik
Belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşlarda görevli olan mühendis ve mimarların bu Yönetmeliğin uygulaması ile ilgili
eğitim ve eğitim sonunda yapılacak sınav kriterlerini tebliğ ile
yayımlar. Eğitimler, üniversitelerin mimarlık, inşaat mühendisliği, makine mühendisliği, elektrik mühendisliği, elektrikelektronik mühendisliği bölümleri ile Mimarlar Odası, İnşaat
Mühendisleri Odası, Makina Mühendisleri Odası, Elektrik
Mühendisleri Odası ve 5627 sayılı Kanun kapsamında bina
sektöründe yetkilendirilmiş enerji verimliliği danışmanlık
şirketleri ile yapılacak protokole göre bu kurum ve kuruluşlar tarafından yapılır. Yapılan eğitimler sonunda Bakanlık tarafından yapılacak veya yaptırılacak sınavda yüz üzerinden
en az yetmiş puan alanlara Enerji Kimlik Belgesi düzenlemek
üzere yetki belgesi verilir.
(2) Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşların, enerji kimlik belgesi düzenlemek üzere yetkilendirilmiş
personele sahip olması şarttır.
282| 2011
(3) (Değişik:RG-19/2/2011-27851) Enerji kimlik belgesi
düzenlemek üzere yetki belgesi almış olan ve meslek odalarından alınmış Serbest Müşavir Mühendis belgesine sahip
bulunan mühendisler veya mimarlar veyahut bünyesinde bu
vasıfları haiz mühendis veya mimar bulunduran tüzel kişiler,
yeni yapılacak olan binalara Enerji Kimlik Belgesi Vermeye
Yetkili Kuruluş sayılır.
yetki belgesi almış mühendis veya mimar bulunduran Enerji Verimlilik Danışmanlık Şirketleri, mevcut binalara Enerji
Kimlik Belgesi Vermeye Yetkili Kuruluş sayılır.
(5) Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluşlar,
meslekî sorumluluk sigortası yaptırır.
(6) Enerji Kimlik Belgesi Vermeye Yetkili Kuruluşlar dışındaki diğer kurum ve kuruluşlarca verilecek olan Enerji
Kimlik Belgesi ve ilgili raporlar geçersiz sayılır. Bu belge ve
raporlar ilgili idarelerce onaylanmaz.
(7) Enerji kimlik belgesi düzenlemeye yetkili kuruluşların
bu belgelerin düzenlenmesi ile ilgili faaliyetlerinin denetimi
Bakanlık tarafından yapılır veya yaptırılır. Enerji kimlik belgesi vermeye yetkili olanların yetkilerini kötüye kullandıklarının veya gerçeğe aykırı belge düzenlediklerinin tespit edilmesi halinde, durum, Bakanlık tarafından Elektrik İşleri Etüt
İdaresi Genel Müdürlüğüne ve ilgili meslek odasına bildirilir
ve haklarında yapılacak inceleme ve soruşturma sonuçlanana kadar bunların enerji kimlik belgesi düzenleme yetkileri
askıya alınır. Bakanlık tarafından yapılan bildirimler neticesinde, Serbest Müşavir ve Mühendis belgesi veya Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında yetki belgeleri iptal edilenlerin
2011 |283
veya belgeleri bir yıl içinde üç defa askıya alınanların enerji
kimlik belgesi düzenleme yetkileri, bir daha verilmemek üzere Bakanlık tarafından iptal edilir.
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yıllık Enerji İhtiyacı
Yıllık enerji ihtiyacı
ısıtma, soğutma, aydınlatma ve sıhhi sıcak su konularındaki
enerji ihtiyaçları öncelikli olmak üzere, yıllık enerji ihtiyacının hesaplanması ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlık tarafından
Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile belirlenir.
(2) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(3) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(4) (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
(5) (Ek:RG-1/4/2010-27539) BEP-TR yöntemine göre enerji
kimlik belgesi alacak olan yeni binalar D sınıfı ve daha fazla
enerji tüketimine ve CO2 salımına sahip olamaz.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Gazete’de yayımlanan Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği yü284| 2011
rürlükten kaldırılmıştır.
EK MADDE 1 – (Ek:RG-1/4/2010-27539)
(1) Bu Yönetmelik kapsamında ihtiyaç duyulan binanın
soğutma enerjisi ve aydınlatma enerjisi ihtiyacı hesabı ile ilgili standartlar, TSE tarafından çıkarılır
Standardların belirlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1 – (Mülga:RG-1/4/2010-27539)
Tebliğlerin çıkarılması
GEÇİCİ MADDE 2 – (Değişik:RG-30/6/2010-27627)
(1) Bu Yönetmelik kapsamında ihtiyaç duyulan enerji performansı hesaplama yöntemleri ile ilgili konulardaki tebliğler, Bakanlık tarafından, 1/1/2011 tarihine kadar çıkartılır.
Mevcut binalara enerji kimlik belgesi verilmesi (Değişik başlık: RG-1/4/2010-27539)
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Mevcut binalar ve inşaatı devam
edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde
Enerji Kimlik Belgesi düzenlenir.
Enerji Kimlik Belgesi Verilmesi
(Değişik:RG-30/6/2010-27627)
(1) Bu Yönetmeliğin 25 inci maddesi 1/1/2011 tarihine
kadar uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 29 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihten bir
yıl sonra yürürlüğe girer.
2011 |285
Yürütme
MADDE 30 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık
ve İskan Bakanı yürütür.
Tarihi
Sayısı
5/12/2008
27075
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî
Gazetelerin
Tarihi
Sayısı
1.
1/4/2010
27539
2.
30/6/2010
27627
3.
19/2/2011
27851
4.
20/4/2011
27911
286| 2011
ELEKTRİK PİYASASI KANUNU
Kanun Numarası : 4628
Kabul Tarihi : 20/2/2001
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 3/3/2001 Sayı : 24335 Mük.
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 40 Sayfa : BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar
Amaç, kapsam ve tanımlar
Madde 1 – Bu Kanunun amacı; elektriğin yeterli, kaliteli,
sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel
hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan
güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasıdır.
Bu Kanun; elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan satışı,
perakende satışı, perakende satış hizmeti, ithalat ve ihracatı
ile bu faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve
yükümlülüklerini, Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunun
kurulması ile çalışma usul ve esaslarını ve elektrik üretim
2011 |287
ve dağıtım varlıklarının özelleştirilmesinde izlenecek usulü
kapsar.
Bu Kanunun uygulanmasında;
1. Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
2. Bakan: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanını,
3. TEAŞ: Türkiye Elektrik Üretim İletim Anonim Şirketini,
4. TEDAŞ: Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketini,
5. DSİ: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünü,
6. Kurum: (Değişik ibare: 18/4/2001 - 4646/14 md.) Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumunu, 1
7. Kurul: (Değişik ibare: 18/4/2001 - 4646/14 md.) Enerji
Piyasası Düzenleme Kurulunu, 2
8. Mevcut sözleşmeler: Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, 4/12/1984 tarihli ve 3096 sayılı Kanun, 8/6/1994
tarihli ve 3996 sayılı Kanun, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı
Kanun, 21/1/2000 tarihli ve 4501 sayılı Kanun hükümleri ve
ilgili yönetmeliklere göre imzalanan sözleşmeleri, imtiyaz
sözleşmelerini ve uygulama sözleşmelerini,
9. İştirak: Kamu iktisadi teşebbüsü olanlar hariç olmak
üzere; doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya başka
şirket ve şirketler veya gerçek kişi ve kişilerle birlikte piyasada faaliyet gösteren herhangi bir tüzel kişiyi kontrol eden
şirket veya doğrudan ya da dolaylı olarak, tek başına veya
Bu bendde bulunan; “Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu” ibaresi; 18/4/2001
tarihli ve 4646 sayılı Kanunla metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Bu bendde bulunan; “Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu” ibaresi; 18/4/2001
tarihli ve 4646 sayılı Kanunla metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
1
2
288| 2011
birlikte, başka herhangi bir şirket ve şirketler veya gerçek kişi
ve kişiler tarafından kontrol edilen, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişiyi ve bu şirketlerin ve/veya piyasada faaliyet
gösteren tüzel kişilerin birinin diğeriyle veya birbirleriyle
olan doğrudan veya dolaylı ilişkisini,
10.(Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Kontrol: Bir tüzel kişi
üzerinde ayrı ayrı ya da birlikte, fiilen ya da hukuken belirleyici etki uygulama olanağını sağlayan hakları, sözleşmeler
veya başka araçlarla ve özellikle bir tüzel kişinin malvarlığının tamamı veya bir kısmı üzerinde mülkiyet veya işletilmeye müsait bir kullanma hakkıyla veya bir tüzel kişinin
organlarının oluşumunda veya kararları üzerinde belirleyici
etki sağlayan hakları veya sözleşmelerle meydana getirilen
hakları,
11. Üretim: Enerji kaynaklarının, elektrik üretim santrallarında elektrik enerjisine dönüştürülmesini,
12. İletim: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV üzerindeki hatlar üzerinden naklini,
13. Dağıtım: Elektrik enerjisinin 36 kV ve altındaki hatlar
üzerinden naklini,
14. Toptan satış: Elektriğin tekrar satış için satışını,
15. Perakende satış: Elektriğin tüketicilere satışını,
16. Perakende satış hizmeti: Perakende satış lisansına sahip şirketlerce, elektrik enerjisi ve/veya kapasite satımı dışında tüketicilere sağlanan diğer hizmetleri,
17. Tüketici: Elektriği kendi ihtiyacı için alan serbest ve
serbest olmayan tüketicileri,
2011 |289
18. (Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Tedarikçi: Elektrik
enerjisi ve/veya kapasite sağlayan üretim şirketleri, otoprodüktörler, otoprodüktör grupları, toptan satış şirketleri ve
perakende satış lisansına sahip şirketleri,
19. Serbest tüketici: Kurul tarafından belirlenen elektrik
enerjisi miktarından daha fazla tüketimde bulunması veya
iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişiyi,
20. Serbest olmayan tüketici: Elektrik enerjisi ve/veya
kapasite alımlarını bölgesinde bulunduğu perakende satış
lisansı sahibi dağıtım şirketi veya perakende satış şirketlerinden yapabilen gerçek veya tüzel kişiyi,
21. Üretim şirketi: Otoprodüktörler, otoprodüktör grupları hariç olmak üzere, elektrik üretimi ve ürettiği elektriğin
satışı ile iştigal eden tüzel kişiyi,
22. Dağıtım şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel kişiyi,
23. Toptan satış şirketi: Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin, toptan satılması, ithalatı, ihracatı, serbest tüketicilere
satışı ve ticareti faaliyetleri ile iştigal edebilen tüzel kişiyi,
24. Perakende satış şirketi: Elektrik enerjisinin ve/veya
kapasitenin ithalatı ve iletim sistemine doğrudan bağlı olanlar dışındaki tüketicilere perakende satışı ve/veya tüketicilere perakende satış hizmeti verilmesi ile iştigal edebilen tüzel
kişiyi,
25. Otoprodüktör: Esas olarak kendi elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere elektrik üretimi ile iştigal eden tüzel
kişiyi,
290| 2011
26. Otoprodüktör grubu: Esas olarak ortaklarının elektrik
enerjisi ihtiyacını karşılamak üzere elektrik enerjisi üretimi
ile iştigal eden tüzel kişiyi,
27. Tesis: Elektrik enerjisi üretimi veya iletimi veya dağıtımı işlevlerini yerine getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı,
28. Dağıtım sistemi: Bir dağıtım şirketinin, belirlenmiş
bölgesinde işlettiği ve/veya sahip olduğu elektrik dağıtım
tesisleri ve şebekesini,
29. İletim sistemi: Elektrik iletim tesisleri ve şebekesini,
30. Üretim tesisi: Elektrik enerjisinin üretildiği tesisleri,
31. (Değişik: 10/5/2006-5496/1 md.) İletim tesisi: Üretim
tesislerinin 36 kV üstü gerilim seviyesinden bağlı olduğu
noktalardan itibaren iletim şalt sahalarının orta gerilim fiderleri de dahil olmak üzere dağıtım tesislerinin bağlantı noktalarına kadar olan tesisleri,
32. (Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Dağıtım tesisi: İletim
tesislerinin ve dağıtım gerilim seviyesinden bağlı üretim tesislerine ait şalt sahalarının bittiği noktadan itibaren elektrik
dağıtımı için tesis edilmiş tesis ve şebekeyi,
33. Piyasa: Üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende satış, perakende satış hizmeti, ithalat ve ihracat dahil olmak üzere elektrik enerjisi ve kapasite alım satımı veya ticareti faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilişkin işlemlerden oluşan
elektrik enerjisi piyasasını, 34. Üretim kapasite projeksiyonu: Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanan talep tahminleri esas alınarak, Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketi tarafından yapılan, elektrik enerjisi arz
güvenliği için gereken üretim kapasitesinin tahminini,
2011 |291
35. Tarife: Elektrik enerjisinin ve/veya kapasitenin iletimi, dağıtımı ve satışı ile bunlara dair hizmetlere ilişkin fiyat,
hüküm ve şartları içeren düzenlemeleri,
36. Lisans:Tüzel kişilere piyasada faaliyet gösterebilmeleri için bu Kanun uyarınca Kurul tarafından verilen izni,
37. (Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Yan Hizmetler Yönetmeliği: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından
hazırlanacak ve Kurul tarafından onaylanarak yürürlüğe girecek, iletim lisansı hükümleri uyarınca iletim sistemine veya
dağıtım lisansı hükümleri uyarınca dağıtım sistemine bağlı
ilgili tüzel kişilere uygulanacak, yan hizmetlerin tanımlarını
ve yan hizmetlerin temin edilmesi ile ilgili usul ve esasları
kapsayan kuralları,
38. (Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Yan Hizmetler: Yan
hizmetler yönetmeliği uyarınca iletim sistemine veya dağıtım sistemine bağlı ilgili tüzel kişilerce sağlanacak olan, iletim veya dağıtım sisteminin güvenilir şekilde işletimini ve
elektriğin gerekli kalite koşullarında hizmete sunulmasını
sağlamak üzere Yan Hizmetler Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak tanımlanan hizmetleri,
39. (Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Enerji alım ve enerji
satış anlaşmaları: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin; mevcut sözleşmeler kapsamında TEAŞ’dan
ve TEDAŞ’dan devralacağı anlaşmalarla Kanunun 2 nci
maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendinin (1) numaralı alt
bendi kapsamında Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından imzalanabilecek anlaşmaları,
40. Bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları: İlgili bağlantı
292| 2011
ve sistem kullanım tarifesinin fiyatları, hükümleri ve şartlarını içeren ve bir üretim şirketi, otoprodüktör, otoprodüktör
grubu, dağıtım şirketi ya da tüketicilerin iletim sistemine ya
da bir dağıtım sistemine erişmeleri ya da bağlantı yapmaları
için ilgili kullanıcıya özgü koşul ve hükümleri kapsayan anlaşmaları,
41. İkili anlaşmalar: Gerçek ve tüzel kişiler arasında özel
hukuk hükümlerine tabi olarak, elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin alınıp satılmasına dair yapılan ve Kurul onayına
tabi olmayan ticari anlaşmaları,
42. (Değişik: 9/7/2008-5784/1 md.) Kontrol anlaşması:
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi veya dağıtım şirketi
ile özel direkt hattın mülkiyet sahibi ve/veya işletmecisi olan
özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişi arasında, iletim ve
dağıtım sistemlerinin kararlılığının ve işletme bütünlüğünün
korunması amacıyla özel hukuk hükümlerine göre yapılan
ikili anlaşmaları,
43. Şebeke yönetmeliği: Türkiye Elektrik İletim Anonim
Şirketi tarafından hazırlanacak ve iletim lisansı hükümleri
uyarınca Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ile iletim
sistemine bağlı tüm taraflara uygulanacak standart, usul ve
esasları belirleyen kuralları,
44. Dağıtım yönetmeliği: Dağıtım faaliyeti gösteren tüzel
kişilerin görüşleri alınmak suretiyle TEDAŞ tarafından hazırlanarak dağıtım lisansları hükümleri uyarınca dağıtım şirketleri ile dağıtım sistemine bağlı tüm taraflara uygulanacak
standart, usul ve esasları belirleyen kuralları,
45. Müşteri hizmetleri yönetmeliği: Dağıtım ve perakende
2011 |293
satış faaliyeti gösteren tüzel kişilerin görüşleri alınmak suretiyle TEDAŞ tarafından hazırlanarak dağıtım ve perakende
satış lisansları hükümleri uyarınca dağıtım şirketleri, perakende satış şirketleri ile söz konusu şirketlerden hizmet alan
tüm taraflara uygulanacak standart, usul ve esasları belirleyen kuralları,
46. Dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak ve iletim
lisansı hükümleri uyarınca piyasada faaliyet gösteren taraflar arasındaki anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi ve/
veya kapasite alım-satımının gerçek zamanlı dengelenmesi
ve mali uzlaştırmanın gerçekleştirilmesi ile ilgili ayrıntılı usul
ve esasları belirleyen kuralları,
47. İletim ek ücreti: İletim tarifesi üzerinden Kurum adına
tahsil edilebilecek ücreti,
48. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi: TEAŞ’dan
oluşturulan iletim şirketini,
49. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi: TEAŞ’dan oluşturulan ticaret ve taahhüt şirketini,
50. Elektrik Üretim Anonim Şirketi: TEAŞ’dan oluşturulan üretim şirketini,
51. (Ek : 18/4/2007-5627/14 md.) Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak
üretimini,
52. (Ek : 18/4/2007-5627/14 md.) Mikro kojenerasyon tesisi: Elektrik enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kilovat ve altında
olan kojenerasyon tesisini,
53. (Ek: 9/7/2008-5784/1 md.) Uluslararası enterkonneksi294| 2011
yon şartı: Ulusal elektrik sisteminin diğer ülkelere ait elektrik sistemi ile senkron paralel; asenkron paralel veya ünite
yönlendirmesi yöntemlerinden birinin kullanılmasıyla veya
komşu ülkede oluşturulacak izole bölgenin beslenmesi yöntemiyle yapılacak enterkonneksiyonu,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Elektrik Piyasası Faaliyetleri ve Lisanslar
Elektrik piyasası faaliyetleri
Madde 2 – Elektrik piyasası faaliyetleri bu Kanun hükümlerine göre piyasada faaliyet gösterecek tüzel kişilerin üretim,
iletim, dağıtım, toptan satış, perakende satış, perakende satış
hizmeti, ticaret, ithalat ve ihracat faaliyetleridir.
Piyasada faaliyet gösterecek tüzel kişilerin faaliyetlerinde
uymaları gereken usul ve esaslar bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenir.
(Değişik üçüncü fıkra: 10/5/2006-5496/2 md.) Piyasada
faaliyet gösterebilecek özel hukuk hükümlerine tâbi tüzel
kişilerin, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre
anonim şirket veya limited şirket olarak kurulması ve anonim
şirketlerin sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem
görenler dışındaki hisselerinin nama yazılı olması şarttır. Bu
şirketlerin ana sözleşmelerinde bulunması gereken hususlar
yönetmelikle düzenlenir.
Piyasada, bu Kanun hükümleri uyarınca lisans almak ko2011 |295
şuluyla yerine getirilebilecek faaliyetler ve faaliyet gösterebilecek tüzel kişiler şunlardır:
a) (Değişik: 9/7/2008-5784/2 md.) Üretim faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Özel sektör üretim şirketleri, Elektrik
Üretim Anonim Şirketi ve bağlı ortaklıkları, Elektrik Üretim
Anonim Şirketinin yeniden yapılandırılmasıyla oluşan diğer kamu üretim şirketleri ile otoprodüktör ve otoprodüktör
gruplarıdır. Özel sektör ve kamu üretim şirketleri, lisansları
uyarınca gerçek ve tüzel kişilere elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı yapar.
1. Elektrik Üretim Anonim Şirketi; DSİ bünyesindeki üretim tesislerini bu Kanun hükümlerine göre devralır, TEAŞ’
dan devralınan ve özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilere devri yapılmamış üretim tesislerini kendisi ve/veya bağlı
ortaklıkları ile Elektrik Üretim Anonim Şirketinin yeniden
yapılandırılmasıyla oluşan diğer kamu üretim şirketleri vasıtasıyla işletir ya da gerektiğinde sistemden çıkarır.
Elektrik Üretim Anonim Şirketi, mevcut sözleşmeler kapsamında işletme hakkı devri yoluyla özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilere devri yapılmış veya yapılacak tesis ve işletmelerin ve bunlara yapılacak ilave ve idame yatırımlarının
mülkiyetini muhafaza eder. Elektrik Üretim Anonim Şirketi
Ek Madde 3 kapsamında verilen görevleri yerine getirir.
2. Özel sektör üretim şirketleri; sahip oldukları, finansal
kiralama yoluyla edindikleri veya işletme hakkını devraldıkları üretim tesisi ya da tesislerinde elektrik enerjisi üretimi
ve satışı ile iştigal eden özel hukuk hükümlerine tabi tüzel
kişilerdir.
296| 2011
Herhangi bir gerçek kişinin ya da özel sektör tüzel kişisinin kontrol ettiği üretim şirketleri aracılığıyla sahip olacağı
toplam elektrik enerjisi kurulu gücü, bir önceki yıla ait yayımlanmış Türkiye toplam elektrik enerjisi kurulu gücünün
yüzde yirmisini geçemez.
3. Bir otoprodüktör ya da otoprodüktör grubu, bir takvim
yılı içerisinde lisanslarına derç edilen yıllık ortalama elektrik
enerjisi üretim miktarının yüzde yirmisini piyasada satabilir.
Arz güvenliği açısından ihtiyaç duyulacak hallere münhasır
olmak üzere, Kurul bu oranı artırabilir. Bir takvim yılı içinde
Kurulca belirlenen orandan daha fazla elektrik enerjisinin piyasada satılması halinde üretim lisansı alınması zorunludur.
Bu bent hükümleri, otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ile yaptıkları yan
hizmet anlaşmaları kapsamında gerçekleştirdikleri üretim
miktarları için uygulanmaz.
Otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının çalışma usul
ve esasları, ortaklarına yapacakları satışın niteliğine ilişkin
düzenlemeler ile ihtiyaç fazlası olarak ürettikleri elektriğin
satışı, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
b) İletim faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Elektrik
enerjisi iletim faaliyetleri Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yürütülür.
Kamu mülkiyetindeki tüm iletim tesislerini devralmak,
kurulması öngörülen yeni iletim tesisleri için iletim yatırım
planı yapmak, yeni iletim tesislerini kurmak ve işletmek,
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin görevidir.
(Değişik üçüncü paragraf: 9/7/2008-5784/2 md.) Türki2011 |297
ye Elektrik İletim Anonim Şirketi; ayrıca, Kurul onayına tabi
olan iletim, bağlantı ve sistem kullanım tarifelerini ve şebeke
yönetmeliğini hazırlar, revize eder, denetler ve yük dağıtımı
ile frekans kontrolünü gerçekleştirir, iletim sisteminde ikame
ve kapasite artırımı yapar, gerçek zamanlı sistem güvenilirliğini izler, sistem güvenilirliğini ve elektrik enerjisinin öngörülen kalite koşullarında sunulmasını sağlamak üzere gerekli
yan hizmetleri belirler ve bu hizmetleri Yan Hizmetler Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda sağlar.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Bakanlığın kararı doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon çalışmalarını yapar, iletim sistemine bağlı ve/veya bağlanacak olan
serbest tüketiciler dahil tüm sistem kullanıcılarına şebeke
yönetmeliği ve iletim lisansı hükümleri doğrultusunda eşit
taraflar arasında ayrım gözetmeksizin iletim ve bağlantı hizmeti sunar.
Piyasanın gelişimine bağlı olarak Kurul kararı doğrultusunda yeni ticaret yöntemleri ve satış kanallarının uygulanabilmesine yönelik alt yapının geliştirilmesi ve uygulanması
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yürütülür.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, yönetmelik çerçevesinde, dağıtım şirketleri tarafından hazırlanan talep tahminlerini esas alarak üretim kapasite projeksiyonunu hazırlar ve Kurul onayına sunar.
(Değişik yedinci paragraf: 9/7/2008-5784/2 md.) İletim şebekesi dışında, ulusal iletim sistemi için geçerli standartlara
uygun olan ve üretim faaliyeti gösteren tüzel kişinin lisansı
kapsamındaki üretim tesisi ile müşterileri ve/veya iştirakleri ve/veya serbest tüketiciler arasında özel direkt hat tesisi,
298| 2011
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ile üretim faaliyeti
gösteren tüzel kişi arasında yapılacak kontrol anlaşması ile
mümkündür.
(Ek paragraf: 9/7/2008-5784/2 md.) Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketi, uluslararası enterkonneksiyon hatlarının ulusal sınırlar dışında kalan kısmının tesisi ve işletilmesini yapabilir ve/veya bu amaçla uluslararası şirket kurabilir
ve/veya kurulmuş uluslararası şirketlere ortak olabilir ve
bölgesel piyasaların işletilmesine ilişkin organizasyonlara
katılabilir.
c) Dağıtım faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Elektrik
enerjisi dağıtım faaliyetleri, dağıtım şirketleri tarafından lisanslarında belirlenen bölgelerde yürütülür.
Dağıtım şirketleri, bulundukları dağıtım bölgesinde, başka bir tedarikçiden elektrik enerjisi ve/veya kapasite temin
edemeyen tüketiciler bulunması halinde, perakende satış lisansı alarak bu tüketicilere perakende satış yapmak ve/veya
perakende satış hizmeti vermekle yükümlüdür.
Dağıtım şirketleri, bölgelerinde, başka perakende satış
şirketi ve/veya şirketleri bulunsa dahi perakende satış lisansı almak suretiyle tüketicilere perakende satış yapabilir ve/
veya perakende satış hizmeti verebilir.
Lisanslarında belirtilen bölgelerdeki dağıtım tesislerini
işleten ve/veya sahip olan dağıtım şirketleri, bu tesislerin
yenileme, ikame ve kapasite artırım yatırımlarını yapar, dağıtım sistemine bağlı ve/veya bağlanacak olan serbest tüketiciler dahil tüm sistem kullanıcılarına, dağıtım lisanslarının
hüküm ve şartları ve dağıtım yönetmeliği hükümleri doğrul2011 |299
tusunda ve yönetmelikte belirlenecek süreler içinde eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin elektrik enerjisi dağıtımı ve
bağlantı hizmeti sunar.
(Değişik beşinci paragraf: 9/7/2008-5784/2 md.) Dağıtım
şirketleri, Yan Hizmetler Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda yan hizmetleri sağlar.
Yönetmelik çerçevesinde, dağıtım lisanslarında belirlenen bölgelerde talep tahminlerinin hazırlanması ve Türkiye
Elektrik İletim Anonim Şirketine bildirilmesi görevi dağıtım
şirketlerine aittir. Kurul bu talep tahminlerini onaylar ve tahminler Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yayımlanır.
Mülkiyeti kamuda olan dağıtım tesislerinin, Kurul onaylı
talep tahminleri doğrultusunda yatırım planlarının hazırlanması ve Kurul onayına sunulması, onaylanan yatırım planı
uyarınca yatırım programına alınan, dağıtım tesislerindeki
gerekli iyileştirme ve güçlendirme işlerinin gerçekleştirilmesi ve/veya yeni dağıtım tesislerinin inşa edilmesi görevi söz
konusu dağıtım tesislerini işleten dağıtım şirketlerine aittir.
(Ek paragraf: 3/7/2005 – 5398/21 md.) 4046 sayılı Kanun
çerçevesinde yapılan özelleştirme sonrası elektrik dağıtım
tesislerinin iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve genişletilmesi
için yapılan yatırımların mülkiyeti kamuya aittir. Özelleştirilen elektrik dağıtım tesis ve varlıklarına ilişkin her türlü işletme ile yatırım plânlaması ve uygulamasında onay, değişiklik
ve denetim yetkisi Kurula aittir. Kurul, hizmetin verilmesini
sağlayacak yatırımların teklif edilmemesi halinde talep eder
ve onaylanmış yatırımlar gerçekleştirilmediği takdirde lisans
300| 2011
iptal edilerek yeniden ihale yapılır.1
(Ek paragraf: 9/7/2008-5784/2 md.) Dağıtım şebekesi dışında, dağıtım sistemi için geçerli standartlara uygun olan
ve üretim faaliyeti gösteren tüzel kişinin lisansı kapsamındaki üretim tesisi ile müşterileri ve/veya iştirakleri ve/veya
serbest tüketiciler arasında, direkt hat tesis edecek tarafların
mülkiyetindeki saha üzerinde özel direkt hat tesisi, dağıtım
şirketi ile üretim faaliyeti gösteren tüzel kişi arasında yapılacak kontrol anlaşması ile mümkündür. Özel direkt hat tesis
edilmesi, serbest tüketicilerin tedarikçilerini seçebilmelerine
engel teşkil etmez. Bu fıkrada bahsedilen üretim tesisinin
iletim sistemine bağlı olması durumunda, kontrol anlaşması
yapılmasına ilişkin esas ve usuller Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
d) Toptan satış faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler: Toptan satış faaliyetleri, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt
Anonim Şirketi ve özel sektör toptan satış şirketleri tarafından, bu Kanun, ilgili yönetmelikler, lisanslar, şebeke yönetmeliği, dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği ve ikili anlaşmalar uyarınca yürütülür.
1. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi,
mevcut sözleşmeler kapsamında imzalanmış olan enerji alış ve satış anlaşmalarını TEAŞ’dan ve TEDAŞ’dan devralır.(Değişik ikinci ve üçüncü cümle: 9/7/2008-5784/2 md.)
Mevcut imtiyaz ve uygulama sözleşmeleri kapsamında enerji
alım ve satış anlaşmaları imzalayabilir, dağıtım şirketlerine
10/5/2006 tarihli ve 5496 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle bu paragrafta yer alan
“denetim” ibaresinden sonra gelmek üzere “yetkisi” ibaresi eklenmiş ve metne
işlenmiştir.
1
2011 |301
karşı üstlendiği enerji alım ve satım taahhütleri ile sınırlı kalmak üzere, bir yılı aşmamak ve Kurul tarafından onaylanmak kaydıyla enerji alım anlaşmaları ve Hükümetler arası
anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi ithalat ve/veya ihracat anlaşmaları imzalayabilir. 2. Özel sektör toptan satış şirketleri; elektriğin toptan satışı faaliyetlerinde bulunur.
(Değişik ikinci paragraf: 97/2008-5784/2 md.) Herhangi
bir gerçek kişinin ya da özel sektör tüzel kişisinin kontrol ettiği toptan satış şirketleri aracılığıyla toptan satışını yapabilecekleri elektrik enerjisi miktarı, piyasada bir önceki yılda
tüketilen toplam elektrik enerjisi miktarının yüzde onunu
geçemez.
e) Perakende satış faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler:
Elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin perakende satışını ve/
veya perakende satış hizmetini içeren faaliyetler, bu Kanun,
ilgili yönetmelikler, lisanslar, müşteri hizmetleri yönetmeliği
ve dağıtım yönetmeliği hükümleri uyarınca perakende satış
şirketleri ve perakende satış lisansı almış dağıtım şirketleri
tarafından yürütülür.
f) İthalat - ihracat faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler:
3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat
ve Görevleri Hakkında Kanuna göre oluşturulan Bakanlık
görüşü doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon şartı
oluşmuş ülkelerden ya da ülkelere, Kurul onayı ile elektrik
enerjisi ithalatı ve/veya ihracatı, Türkiye Elektrik Ticaret
ve Taahhüt Anonim Şirketi, özel sektör toptan satış şirketleri, perakende satış şirketleri ve perakende satış lisansı almış
dağıtım şirketleri tarafından, bu Kanun, ilgili yönetmelikler,
302| 2011
lisanslar, şebeke yönetmeliği ve dağıtım yönetmeliği uyarınca yapılır.
g) (Ek: 3/7/2005 – 5398/21 md.; Değişik: 10/5/2006-5496/2
md.) Organize Sanayi Bölgeleri: 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri, katılımcılarının ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla; onaylı sınırlar içerisinde 6762 sayılı Türk Ticaret
Kanunu hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın
Kurumdan lisans almak koşuluyla dağıtım ve/veya üretim
faaliyetlerinde bulunur.
Organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri, katılımcılarının
elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın serbest tüketici sayılır.
Organize sanayi bölgesi katılımcılarından serbest tüketici
limitini aşan tüketiciler, organize sanayi bölgesine dağıtım
bedeli ödemek kaydıyla tedarikçisini seçme hakkına sahiptir.
Organize sanayi bölgelerinin, ürettiği veya serbest tüketici sıfatıyla temin ettiği elektrik enerjisinin; katılımcılarının
kullanımına sunulmasına, dağıtım bedellerinin belirlenmesine, organize sanayi bölgelerinin bu bent kapsamında gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin esas ve usûller, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak Kurum tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
Organize sanayi bölgeleri sınırları içerisinde olup, bedelsiz olarak veya sembolik bedel ile TEDAŞ’a devredilen tesislerin mülkiyeti ve işletme hakları üç ay içinde aynı bedelle
ilgili organize sanayi bölgesine devredilir.
Lisans genel esasları ve lisans türleri
2011 |303
Madde 3 – Bu Kanun kapsamında Kurum tarafından verilecek lisansların tabi olacağı usul ve esaslar ile lisanslarda yer
alacak asgari hükümler şunlardır:
a) Lisansların tabi olacağı usul ve esaslar:
1. Piyasa faaliyetleri ile iştigal edecek tüzel kişiler, faaliyetlerine başlamadan önce, her faaliyet için ve söz konusu
faaliyetlerin birden fazla tesiste yürütülecek olması halinde,
her tesis için ayrı ayrı lisans almak zorundadır.
2. Birden fazla lisansa sahip olan aynı tüzel kişi veya aynı
faaliyeti birden fazla tesiste yürüten tüzel kişiler, lisansa tabi
her faaliyet veya tesis için ayrı ayrı hesap ve kayıt tutmak
zorundadır.
3. Lisans başvuru usul ve esasları, lisans sahibi tüzel kişilerin hak ve yükümlülükleri, lisans sahibinin haklarının
temliki, lisansların tadili, süreleri, süre uzatımı ve sahibi tarafından lisanstan vazgeçilmesi halleri ile faaliyetin türü ve
üretimi, iletimi ve dağıtımı yapılan elektrik enerjisi miktarına
göre belirlenecek lisans bedelleri yönetmelikle düzenlenir.
4. Lisanslar, bir defada en çok kırk dokuz yıl için verilir.
Üretim, iletim ve dağıtım lisansları için geçerli olan asgari
süre on yıldır.
5. Bu Kanun hükümleri uyarınca piyasada; verimli, istikrarlı ve ekonomik bir sistem oluşturmak ve bunu korumak,
elektrik enerjisi üretimi, toptan satışı ve perakende satışında
rekabet ortamına uygun alt yapıyı sağlamak, dağıtım lisansı
sahibi şirketlerin ve Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin görevidir.
6. Tüzel kişiler, Kurul tarafından belirlenen lisans alma,
304| 2011
lisans yenileme, lisans tadili, lisans sureti çıkartma ve yıllık
lisans bedellerini Kuruma ödemek zorundadır. 7. Lisans sahibi tüzel kişiler; tesislerini, yasal defter ve
kayıtlarını Kurul denetimine hazır bulundurmak, Kurul tarafından talep edildiğinde denetime açmak ve Kurumun faaliyetlerini yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyacağı her türlü
bilgi ve belgeyi zamanında Kurula vermek zorundadır.
8. Tüzel kişiler lisans almanın yanı sıra, faaliyet alanlarına
göre yürürlükteki mevzuatın gereklerini yerine getirmekle
yükümlüdür.
b) Lisanslarda asgari olarak yer alacak hükümler:
1.Lisans kapsamında hizmet verilecek gerçek ve tüzel kişilere dair gruplar veya kategoriler ile yürütülecek faaliyet
türlerini belirleyen hükümler.
2. Bir dağıtım ya da iletim lisansı sahibinin, gerçek ve tüzel
kişilere, eşitler arasında ayrım gözetmeksizin sisteme erişim
ve sistemi kullanım imkanı sağlayacağına dair hükümler.
3. Bu Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit
etmeye, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan
tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmeye ve bu fiyatlarda enflasyon
nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri
uygulamaya dair yöntemler ve bunların denetlenmesine dair
hükümler.
4. Lisans sahibinin Kurula tam ve doğru bilgi vermesini ve tüketicilere yapılan satışlar açısından; lisans sahibinin
elektrik enerjisi ve/veya kapasite alımlarını en ekonomik
kaynaktan yapmasını ve gerektiğinde piyasada yaptığı alım2011 |305
larda en ekonomik alımı yaptığını kanıtlamasını sağlayacak
hükümler.
5. Yönetmelik uyarınca, hizmet maliyetlerinin yansıtılmasına dair kurallar ile kayıp ve kaçakları asgariye indirecek önlemlerin uygulanmasına dair esasları içeren hükümler.
6. Lisansın iptali ve sona ermesine ilişkin hükümler.
7. Lisansta değişiklik yapılmasına ilişkin hükümler.
8. Lisans sahibinin Kuruma ödemekle yükümlü olacağı
bedeller ve ödeme koşullarına ilişkin hükümler.
9. Lisans sahibine ait veya kullanımındaki tesis ve/veya
tesislerin gerektiğinde lisans amaçları doğrultusunda başkalarına kullandırılması koşullarına ilişkin hükümler.
10. Lisans sahibinin Kurul tarafından verilen tüm talimatlara uyma yükümlülüklerine ilişkin hükümler.
11. Lisans kapsamında, Kuruldan izin alınmaksızın yapılabilecek faaliyetlere ilişkin hükümler.
12. Lisans kapsamındaki faaliyetler ile ilgili uyuşmazlıkların hangilerinin Kurul tarafından çözüleceğine ilişkin hükümler.
13. Lisansta yer alan hak ve yükümlülüklerin hangi süre,
koşul ve hallerde geçersiz olacağına ilişkin hükümler.
14. Hizmetin teknik gereklere göre yapılmasını sağlayacak hükümler.
c) Elektrik enerjisi piyasasında faaliyet gösterilebilmesi
için Kurum tarafından verilecek lisans türleri aşağıda belirtilmiştir:
1. Üretim lisansı:
306| 2011
Mevcut ve kurulacak olan üretim tesisleri için üretim şirketlerinin elektrik enerjisi üretimi ve üretilen elektriğin satışına yönelik olarak, her bir üretim tesisi için Kurumdan almak
zorunda oldukları lisansı ifade eder. Üretim lisansı alınma
usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Otoprodüktörler ve otoprodüktör grupları hariç olmak
üzere, iletim ve dağıtım sistemi ile paralel çalışmayan ve
çıkarılacak yönetmeliğe göre yalnızca kendi ihtiyacını karşılamak için elektrik üretimi yapan gerçek veya tüzel kişiler
lisansa tabi değildir.
Üretim şirketleri, dağıtım şirketleri ile kontrol oluşturmaksızın iştirak ilişkisine girebilir.
Üretim şirketleri, bu faaliyetler dışında piyasada herhangi bir faaliyette bulunamaz.
2. İletim lisansı:
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin mevcut ve inşa
edilecek tüm iletim tesisleri üzerinden iletim faaliyetlerini
yürütebilmesi için Kurumdan almak zorunda olduğu lisansı
ifade eder.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, şebeke yönetmeliği hükümleri uyarınca, piyasadaki arzla piyasa talebini
karşılamak üzere yük dağıtım sıralamasının belirlenmesinden, gerçek zamanlı iletim kısıtlamalarına göre, teknik ve
ekonomik yük dağıtım kuralları doğrultusunda yük dağıtımının gerçekleştirilmesinden ve yük dağıtım sıralamasının
gerektiğinde şebeke yönetmeliği hükümleri doğrultusunda
revize edilmesinden sorumludur.
2011 |307
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, piyasada iletim
faaliyeti dışında herhangi bir faaliyet ile iştigal edemez.
3. Dağıtım lisansı:
Belirli bir bölgede dağıtım faaliyetinde bulunulabilmek
için tüzel kişilerin Kurumdan almak zorunda oldukları lisansı ifade eder.
(Değişik ikinci ve üçüncü paragraf: 3/7/2005 – 5398/22
md.) Özel sektör dağıtım şirketleri, dağıtım veya perakende
satış faaliyeti dışında, üretim lisansı almak ve hesapları ayrı
tutulmak kaydıyla üretim tesisi kurabilir ve sahibi olduğu
veya iştirak ilişkisinde bulunduğu üretim şirketi veya şirketlerinden ülke ortalama elektrik toptan satış fiyatını geçmeyecek fiyattan elektrik enerjisi satın alabilir.1 2
Bölgelerinde, mevcut sözleşmeleri kapsamında işletme
hakkı devri yoluyla dağıtım hizmeti yapma hakkı elde etmiş özel sektör dağıtım şirketleri bu Kanunda belirlenmiş ve
dağıtım şirketlerinin tabi olduğu serbest rekabet koşullarını
sağlayacak şekilde sözleşmelerini tadil edip, yeni düzenlemelere geçmedikleri sürece, üretim lisansı alarak üretim tesisi kurma hakkından yararlanamaz ve üretim faaliyetiyle
iştigal eden tüzel kişilerle kontrol oluşturup oluşturmadığına
bakılmaksızın iştirak ilişkisine giremez.
Diğer taraftan, mevcut sözleşmeleri kapsamında bölgelerinde dağıtım hizmeti yapma hakkı elde etmiş özel sektör
dağıtım şirketleri, mevcut sözleşmelerini Kurulca belirleneDeğişikliği getiren 3/7/2005 tarihli ve 5398 sayılı Kanunun 22 nci maddesine
istinaden, ikinci ve üçüncü paragraf tek paragraf olarak düzenlenmiştir.
2
10/5/2006 tarihli ve 5496 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle bu paragrafta yer alan “Özel sektörde” ibaresi “Özel sektör” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
1
308| 2011
cek bir süre dahilinde serbest rekabet koşullarını sağlayacak
şekilde tadil etmekle yükümlüdürler. Sözleşmelerin niteliği
bu hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmez.
Dağıtım şirketleri, tanımlanan bu faaliyetler dışında piyasada başka bir faaliyette bulunamaz. .(Ek cümle : 9/7/20085784/3 md.) Dağıtım şirketleri, üretim ve perakende satış
faaliyetlerini, 1/1/2013 tarihinden itibaren ancak ayrı tüzel
kişilikler altında yürütürler.
4. Toptan satış lisansı :
Toptan satış şirketlerinin piyasada elektriğin toptan satışı
ve serbest tüketicilere satışı için Kurumdan almak zorunda
oldukları lisansı ifade eder.
Toptan satış lisanslarında, Bakanlık kararı doğrultusunda
uluslararası enterkonneksiyon şartı oluşmuş ülkelere elektrik
enerjisi ihracatına ya da elektrik enerjisi ithalatına izin veren
hükümler ayrı bir bölüm olarak yer alır.
Kurul, böyle bir izni vermeden önce, Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketinden teknik sınırlamalara ilişkin görüş
alır. Toptan satış lisansında, ithalata ve ihracata ilişkin hükümler sınırlı süre ve miktarlar için geçerlidir. Bu süre, ilgili
toptan satış lisansının geçerlilik süresinden farklı olabilir. İthalat ve ihracatla ilgili hükümlere ilişkin her türlü değişiklik ya da süre uzatımı, ilgili toptan satış lisansının diğer tüm
hükümlerine ilişkin değişiklik ya da süre uzatımından ayrı
olarak ele alınır.
5. Perakende satış lisansı :
Tüzel kişilerin, piyasada perakende satış yapabilmek ve/
veya perakende satış hizmeti verebilmek için Kurumdan al2011 |309
mak zorunda oldukları lisansı ifade eder. Bir perakende satış
lisansında, gerektiğinde Bakanlık kararı doğrultusunda iletim
seviyesinin altındaki gerilim seviyelerinde elektrik enerjisi ithalatına izin veren hükümler ayrı bir bölüm olarak yer alır.
Kurul, bu izni vermeden önce, söz konusu dağıtım bölgesinde faaliyet gösteren dağıtım şirketinden teknik konulara
ilişkin görüş alır. Perakende satış lisansında, ithalata ilişkin
hükümler sınırlı süre ve miktar için geçerlidir. Bu süre ilgili
perakende satış lisansının geçerlilik süresinden farklı olabilir. İthalatla ilgili hükümlere ilişkin her türlü değişiklik ya
da süre uzatımı, ilgili perakende satış lisansının diğer tüm
hükümlerine ilişkin değişiklik ya da süre uzatımından ayrı
olarak ele alınır.
Perakende satış şirketleri, herhangi bir bölge sınırlaması
olmaksızın perakende satış ve perakende satış hizmeti faaliyetinde bulunur.
Perakende satış lisansına sahip dağıtım şirketleri ise ancak perakende satış lisansında yer alması halinde, başka bir
dağıtım şirketinin bölgesinde bulunan serbest tüketicilere
elektrik enerjisi ve/veya kapasite satışı yapabilir.
6. Otoprodüktör ve otoprodüktör grubu lisansı:
Kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere elektrik enerjisi üretimi yapan ve iletim ve/veya dağıtım sistemi ile paralel çalışan otoprodüktörlerin ve ortaklarına elektrik enerjisi temin
eden otoprodüktör gruplarının Kurumdan almak zorunda
oldukları lisansı ifade eder.
d) Lisansların sona ermesi: Lisanslar, Kurul tarafından
lisansta belirtilen yöntem uyarınca süreleri uzatılmadığı tak310| 2011
dirde sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi tüzel kişinin
iflası halinde kendiliğinden, lisans sahibi tüzel kişinin lisanstan vazgeçmeyi istemesi halinde ise ancak Kurul onayıyla
sona erer.
(Ek fıkra: 18/4/2007-5627/15 md.) Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi
olan kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulacaklar, ilgili yönetmelikte düzenlenir.
(Ek fıkra: 18/4/2007-5627/15 md.; Değişik: 9/7/2008-5784/3
md.) Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı, kurulu gücü
azami beş yüz kilovatlık üretim tesisi ile mikro kojenerasyon
tesisi kuran gerçek ve tüzel kişiler, lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır. Bu tüzel kişilerin ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi
halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslar Kurum
tarafından çıkartılacak bir yönetmelikle belirlenir.
(Ek fıkra: 18/4/2007-5627/15 md.) Kurum, mevcut üretim
lisanslarında ve lisans başvurularında teminat ister. Teminat
alınması ve irat kaydedilmesine ilişkin hususlar ilgili yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra: 9/7/2008-5784/3 md.) Rüzgâr enerjisine dayalı
üretim tesisi kurmak üzere yapılmış veya yapılacak olan lisans başvuruları kapsamında, bu Kanun ile 5627 sayılı Enerji
Verimliliği Kanunu kapsamında Elektrik İşleri Etüt İdaresi
Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak teknik değerlendirme ve ardından Kurum tarafından yapılacak değerlendirme sonucunda lisans almak için gerekli koşulları sağlayan
2011 |311
başvuru sahipleri belirlenir. Yapılan belirleme sonucunda
da aynı bölge ve/veya aynı trafo merkezi için birden fazla
başvurunun bulunması durumunda, bu başvurular Kurum
tarafından Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketine gönderilir. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından bu durumda olan başvurular arasından sisteme bağlanacak olanı
belirlemek için yarışma yapılır. Yapılan yarışmada, Türkiye
Elektrik İletim Anonim Şirketine işletmeye girdikten sonra
yönetmelikle belirlenecek bir süre boyunca üretilecek kWh
başına ödenecek en yüksek katkı payını teklif ve taahhüt
eden başvuru sahibi belirlenerek yarışma sonuçları Kuruma
gönderilir. Lisans verilmesine ilişkin tüm hak ve yetkiler Kurula aittir. Katkı payı gelirleri Türkiye Elektrik İletim Anonim
Şirketi tarafından münhasıran sisteme bağlanacak üretim tesisleri için gerekli iletim yatırımlarının finansmanında kullanılır. Yarışmaya ve yarışma sonunda belirlenen katkı payının
ödenmesine ilişkin usul ve esaslar Türkiye Elektrik İletim
Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak ve Kurum tarafından
onaylanacak yönetmelikle düzenlenir.
(Ek fıkra: 9/7/2008-5784/3 md.) Üretim tesisi yatırımını
ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenen süreler içerisinde gerçekleştiremeyen tüzel kişilerin ilgili lisansı iptal edilir. Lisansı iptal edilen tüzel kişi ile Kurumca sorumlulukları tespit
edilmiş bulunmak kaydıyla; bu tüzel kişilikte yüzde ondan
fazla paya sahip ortaklar ile görevden ayrılmış olan veya halen görevde bulunan yönetim kurulu başkan ve üyeleri lisans
iptalini takip eden üç yıl süreyle lisans başvurusunda bulunamaz, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan
veya dolaylı pay sahibi olamaz.
312| 2011
(Ek fıkra: 9/7/2008-5784/3 md.) Rüzgâr enerjisine dayalı
üretim tesisi kurmak amacıyla alınan lisanslar kapsamındaki tesisler için, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel
Müdürlüğü ve ilgili dağıtım şirketinden alınan tadil kapsamındaki bağlantı görüşünün olumlu olması halinde, Kuruma
yapılan ilk lisans başvurusundaki sahada başka lisans başvurusu olmaması ve kapasite artışı sonunda oluşacak yeni güç
için mevcut iletim/dağıtım hattı ile mevcut bağlantı noktası
ve gerilim seviyesinin kullanılması koşullarıyla kapasite artışı, modernizasyon, yenileme yatırımları ve tadilatlara izin
verilir.
İKİNCİ KISIM
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Enerji Piyasası
Düzenleme Kurulu ve Çeşitli Hükümler 1
BİRİNCİ BÖLÜM
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ile Enerji Piyasası
Düzenleme Kurulunun Görevleri ve Yetkileri 1
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 2
İkinci kısım ve birinci bölüm madde başlıklarında bulunan; “Elektrik Piyasası
Düzenleme Kurumu” ibaresi, 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Kanunla “Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumu” olarak değiştirilmiştir.
2
Bu madde başlığında bulunan; “Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu” ibaresi,
18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Kanunla metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
Ayrıca bu madde metninde geçen; “Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu” ibaresi,
18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Kanunla, “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu”
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
1
2011 |313
Madde 4 – Kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip ve bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine
getirmek üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kurulmuştur.
Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu
faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı
devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve dağıtım ve müşteri
hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden
ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanunda
yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını
tespit etmekten ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç
duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve
bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanuna uygun
şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumludur.
Kurum, Kurul kararıyla bu Kanun hükümleri uyarınca
çıkaracağı yönetmelikleri, piyasada faaliyet gösteren tüzel
kişilerin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak
hazırlar.
Kurumun merkezi Ankara’dadır. Kurumun ilişkili olduğu Bakanlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıdır. Kurum,
dağıtım bölgelerinde müşteri ilişkilerini sağlamak üzere irtibat büroları kurabilir.
Kurumun teşkilatı; Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu,
başkanlık ve hizmet birimlerinden oluşur.
314| 2011
Kurum, bu Kanundan kaynaklanan görevlerini yerine
getirirken yetkilerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu vasıtasıyla kullanır. Kurumun temsil ve karar organı Kuruldur.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ve Kurul Başkanlığı1
Madde 5 – (Değişik birinci fıkra: 4/12/2003-5015/24 md.)
Kurul, biri Başkan, biri İkinci Başkan olmak üzere dokuz üyeden oluşur.
Kurul üyeleri; hukuk, siyasal bilgiler, idari bilimler, kamu
yönetimi, iktisat, mühendislik, işletme ya da maliye dallarında eğitim veren en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumlarından mezun olmuş, kamu kurum ve kuruluşlarında ya da özel
sektörde en az on yıl deneyim sahibi ve mesleğinde temayüz
etmiş kişiler arasından Bakanlar Kurulunca atanır.
Bakanlar Kurulu, atamayla birlikte Kurul Başkanını ve
İkinci Başkanı görevlendirir.
Kurul başkan ve üyelerinin görev süresi altı yıldır. Görev
süresi sona eren üyeler tekrar seçilebilir.
Başkanlık veya üyelikler, görev süresi dolmadan herhangi bir sebeple boşaldığı takdirde, boşalan üyeliklere bir ay
içinde atama yapılır.
Bu Kanunun diğer maddeleri ile belirlenen görevlerinin
yanısıra, Kurul aşağıdaki görevleri de yerine getirir:
a) Bu Kanun hükümlerini uygulamak.
b) Her yılın ocak ayının sonuna kadar, serbest tüketici
Bu madde başlığı ve metninde geçen; “Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu” ibaresi, 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Kanunla “Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu”
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
1
2011 |315
tanımına ilişkin limitlerdeki indirimleri belirlemek ve yeni
limitleri yayımlamak.
c) Tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli elektrik enerjisi hizmeti verilmesini teminen gerekli
düzenlemeleri yapmak.
d) Lisans sahipleri için kabul görmüş muhasebe usulleri
uyarınca mali raporlama standartları ve yönetim bilişim sistemlerini belirlemek ve bunların uygulanmasını sağlamak.
e) Üretim, iletim ve dağıtım şirketleri ile otoprodüktör
ve otoprodüktör grubu tesisleri için güvenlik standartları ve
şartlarını tespit etmek ve bunların uygulanmasını sağlamak.
f) Piyasanın gelişimine bağlı olarak yeni ticaret yöntemleri ve satış kanallarının uygulanabilmesine yönelik altyapının
geliştirilmesi ve uygulanmasını sağlamak.
g) Bu Kanunun amaçları ile uyumlu olarak, gerektiği durumlarda, model anlaşmalar geliştirmek.
h) Ticari sırlar ve gizli rekabet bilgileri de dahil olmak
üzere, ticari açıdan hassas olan her türlü bilginin açıklanmasını engelleyecek usul ve esasları belirlemek ve uygulamak.
i) Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin eşitlik ve şeffaflık standartlarına uymalarını sağlamak için faaliyetlerini,
uygulamalarını ve ilgili lisans hüküm ve şartlarına uyup uymadıklarını denetlemek.
j) Rekabeti sağlamak için iştirakler arası ilişkilere ilişkin
standartlar ve kurallar oluşturmak, uygulamak ve bu standartların, piyasa faaliyetlerinde karşılıklı iştirak, işletme ve
muhasebe konularında kısıtlamalar içermesi gerektiğinde,
bu kısıtlamaları belirlemek.
316| 2011
k) Yıllık raporu ve piyasa gelişimi ile ilgili sair raporları
hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
l) Personel atamaları da dahil olmak üzere, Kurumun personel politikasını oluşturmak ve uygulamak.
m) Kuruma taşınır ve taşınmaz mal veya hizmet alınması,
satılması ve kiralanması konularında karar vermek.
n) Uluslararası organizasyon ve teşkilatların piyasaya ilişkin mevzuat ve uygulamalarını izleyerek, gerekli gördüğü
düzenlemeleri yapmak; yasal düzenleme ihtiyacı duyulması
halinde gerekli hazırlıkları yaparak Bakanlığa sunmak.
o) Kurumun üçüncü kişilerle olan alacak, hak ve borçları
hakkında her türlü işleme karar vermek.
p) Elektrik enerjisi üretiminde çevresel etkiler nedeniyle
yenilenebilir enerji kaynaklarının ve yerli enerji kaynaklarının kullanımını özendirmek amacıyla gerekli tedbirleri almak ve bu konuda teşvik uygulamaları için ilgili kurum ve
kuruluşlar nezdinde girişimde bulunmak.
Bu Kanunun diğer maddeleri ile belirlenen yetkilerinin
yanısıra, Kurul aşağıdaki yetkilere de sahiptir:
a) Bu Kanun hükümlerinin uygulanması ve bu Kanunla
kendisine verilen görevleri yerine getirmek için gerekli olan
ve piyasada rekabeti geliştirmeye yönelik olarak gerçek ve
tüzel kişilerin uymaları gereken, talimatları ve tebliğleri, şebeke yönetmeliğini, dağıtım yönetmeliğini, müşteri hizmetleri yönetmeliğini ve dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliğini
onaylamak.
b) Lisanslara ilişkin onaylarla, bu Kanunda belirtilen sair
onayları vermek.
2011 |317
c) Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanıp Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından sonuçlandırılan talep
tahminlerini onaylamak, gerektiğinde revize ettirmek.
d) Kurul onaylı talep tahminlerine dayanarak, Türkiye
Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından hazırlanan üretim
kapasite projeksiyonu ve iletim yatırım planı ile bu planlarla
uyumlu olarak mülkiyeti kamuda olan dağıtım tesislerini işleten dağıtım şirketleri tarafından hazırlanan dağıtım yatırım
planlarını onaylamak, gerektiğinde revize edilmesini sağlamak ve onay verdiği yatırım planlarının uygulanmalarını
denetlemek.
e) İlgili lisans hükümleri uyarınca hazırlanacak olan; Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin toptan
satış fiyat tarifesini, iletim tarifesini, dağıtım tarifeleri ile perakende satış tarifelerini incelemek ve onaylamak.
f) İletim, dağıtım, toptan satış ve perakende satış için yapılacak fiyatlandırmaların ana esaslarını tespit etmek ve gerektiğinde ilgili lisans hükümleri doğrultusunda revize etmek.
g) Otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının kendi veya
ortaklarının ihtiyaçları dışında satışa sundukları elektrik
enerjisi miktarına ilişkin yüzdeleri yayımlamak ve gerektiğinde revize etmek.
h) İletim ek ücreti oranını belirlemek ve iletim ek ücreti
tutarının Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından
tahsili ve Kuruma ödenmesine ilişkin düzenlemeleri yapmak.
i) Tüzel kişiler tarafından lisanslarla ilgili işlemler ve sair
işlemler karşılığında Kuruma ödenecek bedelleri belirlemek.
j) Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin denetlenmiş
318| 2011
mali tablolarını incelemek veya incelettirmek.
k) Tüzel kişilerden istenecek olan, hizmet güvenilirliği,
hizmet dışı kalmalar ve diğer performans ölçütleri ile ilgili
raporların kapsamını belirlemek ve düzenli olarak Kurula
vermelerini sağlamak.
l) Bu Kanun hükümlerine, çıkarılan yönetmelik hükümlerine, Kurul tarafından onaylanan tarife ve yönetmeliklere,
lisans hüküm ve şartlarına ve Kurul kararlarına aykırı davranıldığı durumlarda, idari para cezası vermek ve lisansları
iptal etmek.
m) Üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin inşası ve işletilmesi sırasında genel olarak kamu yararının, hidrolik kaynakların, ekosistemin ve mülkiyet haklarının korunması için diğer kamu kuruluşları ile birlikte hareket ederek kamu yararı
ve güvenliğine tehdit teşkil eden veya etme olasılığı bulunan
durumları incelemek ve bu durumları ortadan kaldırmak
amacıyla, daha önceden bilgi vermek şartıyla bu tesislerde
20/11/1984 tarihli ve 3082 sayılı Kanun hükümleri uyarınca
gereken tedbirleri almak.
n) Kurumun, Başkanlık tarafından hazırlanan bütçesini,
yıllık iş planını, gelir-gider kesin hesaplarını, yıllık raporunu
ve piyasa gelişimi ile ilgili sair raporları onaylamak ve gerekli
gördüğü durumlarda, bütçe kalemleri arasında aktarma yapılmasına karar vermek.
o) Lisans sahibi tarafların, iletim sistemi ya da bir dağıtım
sistemine bağlantı ve sistem kullanımına ilişkin anlaşmaların
hükümleri üzerinde mutabakata varamamaları halinde, ihtilafları bu Kanunun ve tarafların ilgili lisanslarının hükümle2011 |319
rine göre çözmek.
p) Kurumun harcamalarını, onaylı bütçesi çerçevesinde
ve harcama usul ve esaslarını belirlemek üzere çıkaracağı yönetmeliğe uygun olarak gerçekleştirmek.
r) Mevcut sözleşmelerle ilgili olarak; bu sözleşmelerin
tarafları arasında yapılacak ve beş iş günü öncesinden tarih
ve saati Kurula bildirilecek toplantılara, gerek gördüğünde
katılmak.
s) Mevcut sözleşmelere ilişkin olarak, bu Kanun hükümleri uyarınca rekabetçi piyasaya geçişi kolaylaştıracak hususlarda, taraflarca değerlendirilmek üzere değişiklik önerilerinde bulunmak ve mevcut sözleşmelerin ihtilafların halline
ilişkin hükümlerini ihlal etmemek kaydıyla, bu sözleşmelere
ilişkin herhangi bir resmi ihtilaf halli sürecinin başlatılmasından önce, ihtilafların halli için arabuluculuk yapmak.
t) Bu Kanunun kendisine verdiği görevleri yerine getirirken, konusuna ilişkin olarak gerekli gördüğü her türlü bilgi
ve belgeyi, tüm kamu ve özel kuruluşlardan ve kişilerden istemek ve/veya yerinde incelemek.
u) Uygun bulduğu konularda Başkanlığı görevlendirmek
veya yetkilendirmek.
Kurul Başkanı, aynı zamanda Kurumun da başkanıdır.
Başkan, Kurul kararlarının uygulanmasından, yürütülmesinden ve Kurulun temsilinden sorumludur. Bu sorumluluk ;
Kurulun işleri ile ilgili olarak kamuya bilgi verilmesi görevini de kapsar. İkinci Başkan, Başkanın yokluğunda Başkanın
tüm görevlerini ve yetkilerini üstlenir.
Başkanlık tarafından Kurum personeline verilen yetkiler ha320| 2011
riç olmak üzere, Kurumun tüm kararları Kurul tarafından alınır.
Başkanlığın görev ve yetkileri şunlardır:
a) Kurul kararlarına istinaden gerekli gördüğü hizmet birimlerini kurmak.
b) Kurumun işlevlerini yerine getirebilmesi için Kurul kararı doğrultusunda yeterli sayıda personeli istihdam etmek.
c) Hizmet birimlerinin uyumlu, verimli, disiplinli ve düzenli biçimde çalışmasını temin etmek, hizmet birimleri ile
Kurul arasında organizasyonu ve koordinasyonu sağlamak
ve hizmet birimleri arasında çıkabilecek görev ve yetki ihtilaflarını çözmek.
d) Kurul toplantılarının gündemini, gün ve saatini belirlemek ve toplantıları idare etmek.
e) Kurul kararlarının gereğinin yerine getirilmesini sağlamak ve bu kararların uygulanmasını izlemek.
f) Kurulu resmi ve özel kuruluşlar nezdinde temsil etmek.
g) Kurumun yıllık bütçesi ile gelir gider kesin hesabını
ve Kurum yıllık raporunu hazırlamak ve Kurula sunmak ve
Kurum bütçesinin uygulanmasını, gelirlerin toplanmasını,
harcamaların yapılmasını sağlamak.
Kurulun doğal gaz piyasası ile ilgili görevleri
Madde 5/A – (Ek: 18/4/2001 - 4646/15 md.)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, doğal gaz piyasası ile
ilgili olarak aşağıda belirtilen hususlardaki görevleri de yerine getirir:
a)Doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin plan, politika ve
uygulamalarla ilgili Kurum görüş ve önerilerini belirlemek.
2011 |321
b) Doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin doğrudan taraf
olunan uluslararası anlaşmalardan doğan hak ve yükümlülüklerin ifası için, Kuruma düşen görevlerin yapılmasını sağlamak.
c) Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile Kuruma yetki verilen
konularda, doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri onaylamak ve bunların yürütülmesini sağlamak.
d)Doğal Gaz Piyasası Kanununda yer alan lisans ve sertifikaların verilmesine ve bunların yürütülmesi ve iptaline
ilişkin her türlü kararları almak ve uygulamak.
e)Doğal Gaz Piyasası Kanununda yer alan hükümler dahilinde özel hallerde uygulamaya konulabilecek sınırlama ve
yükümlülüklerin tespiti ile fiyat belirlemesine yönelik kararları almak.
f)Doğal gaz piyasası içerisinde rekabetin hiç veya yeterince oluşmadığı alanlarda, fiyat ve tarife teşekkülüne ilişkin
usul ve esasları düzenlemek.
g) Doğal Gaz Piyasası Kanununda belirlenen faaliyetlere
ilişkin tarifeleri onaylamak veya tarife revizyonları hakkında
karar almak.
h) Doğal gaz piyasası faaliyetleri ile ilgili denetleme, ön
araştırma ve soruşturma işlemlerinin yürütülmesi, yetkisi
dahilinde ceza ve yaptırımları uygulamak ve dava açmak da
dahil olmak üzere her türlü adli ve idari makama başvuru
kararlarını almak.
ı) Doğal Gaz Piyasası Kanununun uygulanması ile ilgili
olarak tüzel kişiler veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında
çıkacak ihtilafları çözmek.
322| 2011
i)Doğal Gaz Piyasası Kanununda gösterilen diğer görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak.
Kurulun petrol piyasası ile ilgili görevleri
Madde 5/B- (Ek: 4/12/2003-5015/25 md.)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu petrol piyasası ile ilgili
olarak aşağıda belirtilen görevleri de yerine getirir :
a) Petrol Piyasası Kanunu hükümlerini uygulamak, Piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri yapmak ve
yürütülmesini sağlamak.
b) Petrol faaliyetlerine ilişkin plân, politika ve uygulamalarla ilgili Kurum görüş ve önerilerini belirlemek.
c) Petrol piyasa faaliyetleriyle ilgili denetleme, ön araştırma ve soruşturma işlemlerini yürütmek, yetkisi dahilindeki
ceza ve yaptırımları uygulamak ve dava açmak da dahil olmak üzere her türlü adlî ve idarî makama başvuru kararlarını
almak.
d) Uluslararası organizasyon ve teşkilatların petrol piyasasına ilişkin uygulamalarını izlemek.
e) Petrol piyasasında lisans ve lisanslarla ilgili işlem bedellerini belirlemek.
f) Petrol piyasasında faaliyet gösteren kişilerin denetlenmiş malî tablolarını incelemek veya incelettirmek.
g) Petrol piyasasında faaliyet gösteren kişilerden istenecek olan, hizmet güvenilirliği, hizmet dışı kalmalar ve diğer
performans ölçütleriyle ilgili raporların kapsamını belirlemek ve düzenli olarak Kurula vermelerini sağlamak.
h) Petrol Piyasası Kanunu hükümlerine, çıkarılan yönet2011 |323
melik hükümlerine, Kurul tarafından onaylanan tarife ve yönetmeliklere, lisans hüküm ve şartlarına ve Kurul kararlarına
aykırı davranıldığı durumlarda, idarî para cezası vermek ve
lisansları iptal etmek.
Kurulun sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasası ile
ilgili görevleri
Madde 5/C – (Ek: 2/3/2005 – 5307/20 md.)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu LPG piyasası ile ilgili
olarak aşağıda belirtilen görevleri de yerine getirir:
a) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve
Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun hükümlerini uygulamak, piyasa faaliyetlerine ilişkin
her türlü düzenlemeleri yapmak ve yürütülmesini sağlamak.
b) LPG piyasası faaliyetlerine ilişkin plân, politika ve uygulamalarla ilgili Kurum görüş ve önerilerini belirlemek.
c) LPG piyasası faaliyetleriyle ilgili denetleme, ön araştırma ve soruşturma işlemlerini yürütmek, yetkisi dahilindeki
ceza ve yaptırımları uygulamak ve dava açmak da dahil olmak üzere her türlü adlî ve idarî makama başvuru kararlarını
almak.
d) Uluslararası organizasyon ve teşkilatların LPG piyasasına ilişkin uygulamalarını izlemek.
e) LPG piyasasında lisans ve lisanslarla ilgili işlem bedellerini belirlemek.
f) LPG piyasasında faaliyet gösteren kişilerin denetlenmiş
malî tablolarını incelemek veya incelettirmek.
g) LPG piyasasında faaliyet gösteren kişilerden istenecek
324| 2011
olan hizmet güvenilirliği, hizmet dışı kalmalar ve diğer performans ölçütleriyle ilgili raporların kapsamını belirlemek ve
düzenli olarak Kurula vermelerini sağlamak.
h) Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu
ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun hükümlerine, çıkarılan yönetmelik hükümlerine, Kurul tarafından onaylanan tarife ve yönetmeliklere, lisans hüküm ve şartlarına, teknik düzenlemelere ve Kurul kararlarına
aykırı davranıldığı durumlarda idarî para cezası vermek, lisansları iptal etmek.
Yasaklar ve görevden alma
Madde 6 – (Değişik: 18/4/2001 -4646/16 md.)
Kurul üyeleri üyelikleri süresince özel bir kanuna dayanmadıkça kamu ya da özel kuruluşlarda hiç bir görev alamazlar. Kurul üyeleri, üyeliklerinin sona ermesinden itibaren iki
yıl süre ile elektrik ve doğal gaz ile petrol ve LPG piyasalarında faaliyet gösteren özel hukuk hükümlerine tâbi tüzel
kişiliklerde ya da bunların iştiraklerinde görev alamaz ya da
bu tür işlere ortak olamazlar ve bu tüzel kişilerden ya da iştiraklerden gelir sağlayacak ya da sağlayabilecek doğrudan
ya da dolaylı ilişkiye giremez ve elektrik enerjisi ticareti ve doğal gaz ticareti ile petrol ve LPG ticareti ile uğraşamaz.
Kurul üyeleri, göreve başlamadan önce maliki oldukları
Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan borçlanmaya ilişkin
menkul kıymetler dışındaki, elektrik ve doğal gaz piyasalarında faaliyet gösteren tüzel kişilere veya bunların iştiraklerine ait her türlü hisselerini ya da menkul kıymetlerini üçüncü
dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımları
2011 |325
dışındakilere, görev sürelerinin başlamasından itibaren otuz
gün içinde satmak veya devretmek suretiyle elden çıkarmak
zorundadır. Kurul üyelerinin eşleri ve birinci dereceye kadar kan hısımları, elektrik ve doğal gaz ile petrol ve LPG piyasalarında
faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları dışındaki tüzel
kişiliklerde ya da bunların iştiraklerinde Kurul üyelerinin
atanmasından sonra ve üyelik süresi boyunca görev alamaz
ya da bu tür işlere ortak olamazlar ve bu tüzel kişilerden ya
da iştiraklerden gelir sağlayacak ya da sağlayabilecek doğrudan ya da dolaylı ilişkiye giremez ve elektrik enerjisi ticareti
ve doğal gaz ticareti ile petrol ve LPG ticareti ile uğraşamaz.
Kurul üyeleri ve Kurum personeli, Kurumla ilgili gizlilik
taşıyan bilgileri ve elektrik enerjisi ve doğal gaz ile petrol ve
LPG sektöründe yer alan gerçek ve tüzel kişilere ait her türlü
sırları, görevlerinden ayrılmış olsalar bile açıklayamaz, kendilerinin veya başkalarının menfaatine kullanamaz.
Kurul üyelerinin görev süreleri dolmadan görevlerine
son verilemez. Ancak, bu maddedeki yasakları ihlal ettiği
veya bu Kanun ile kendilerine verilen görevler ile ilgili olarak işlediği suçlardan dolayı haklarında mahkumiyet kararı
kesinleşen Kurul Başkan ve üyeleri, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu uyarınca Devlet memuru olmak için aranan şartları kaybettikleri tespit edilen veya üç aydan fazla bir süre ile
hastalık, kaza veya başka bir nedenle görevlerini yapamaz
durumda olan veya görev süresinin kalan kısmında görevine
devam edemeyeceği, üç aylık süre beklenmeksizin tam teşekküllü bir hastaneden alınacak heyet raporu ile tevsik edilen
Kurul üyeleri, süreleri dolmadan Bakanlar Kurulu tarafından
326| 2011
görevden alınır. 1
Yemin ve mal beyanı
Madde 7 – Kurul üyeleri, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu huzurunda görevlerinin devamı süresince Kurulun işlerini
tam bir dikkat ve dürüstlük ile yürüteceklerine, bu Kanunun
hükümlerine ve ilgili mevzuata aykırı hareket etmeyeceklerine ve ettirmeyeceklerine dair yemin eder.
Yemin için yapılan başvuru Yargıtayca acele işlerden sayılır.
Kurul üyeleri yemin etmedikçe göreve başlayamaz.
Kurul üyeleri göreve başlama ve görevden ayrılma tarihlerinden itibaren bir ay içinde ve görevleri devam ettiği sürece her iki yılda bir mal beyanında bulunmak zorundadır.
Kurul çalışmaları ve toplantıları, Kurul onayları, yıllık
rapor ve denetim
Madde 8 – Kurulun çalışma usul ve esasları ile başvurularda takip edeceği usuller yönetmeliklerle düzenlenir.
a) Kurul en az haftada bir defa olmak üzere, gerekli gördüğü sıklıkta toplanır. Toplantıyı Kurul Başkanı veya yokluğunda İkinci Başkan yönetir. Her bir toplantının gündemi
toplantıdan önce Başkan ya da yokluğunda İkinci Başkan tarafından hazırlanarak Kurul üyelerine bildirilir.
Kurul salt çoğunlukla toplanır ve kararlar toplantıya katıBu maddeye; 2/3/2005 tarihli ve 5307 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle, birinci
ve üçüncü fıkralarında geçen “elektrik ve doğal gaz” ibaresinden sonra gelmek üzere
“ile petrol ve LPG” ibaresi, “elektrik enerjisi ticareti ve doğal gaz ticareti” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile petrol ve LPG ticareti” ibaresi, dördüncü fıkrasında
geçen “elektrik enerjisi ve doğal gaz” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile petrol ve
LPG” ibaresi eklenmiştir.
1
2011 |327
lanların çoğunluğunun oyu ile alınır.
Kurul üyeleri, kendileri ve üçüncü dereceye kadar kan ve
ikinci dereceye kadar sıhri hısımlarıyla ilgili olaylarda müzakere ve oylamaya katılamaz.
b) Tüzel kişiler her türlü onay ve lisanslarla ilgili işlemlerde yönetmeliklerde belirlendiği şekilde başvuruda bulunur.
Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ortaklık yapılarında herhangi bir nedenle yüzde on veya daha fazla, halka
açık şirketlerde ise yüzde beş veya daha fazla bir sermaye
payı değişimi veya bu tüzel kişilerin birleşmeleri veya herhangi bir tüzel kişinin konsolidasyon, kontrolün değişmesi,
satış, devir veya diğer düzenlemeler ile tüzel kişilik yapısının değişikliğe uğraması ya da bir tüzel kişinin sahibi olduğu
üretim, iletim veya dağıtım tesislerinin önemli bir kısmında
herhangi bir satış, devir veya diğer bir düzenleme sonucu değişiklik olması durumunda, Kurul onayı alınması gereklidir.
Kurul onayı alınmasına dair usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir. (Ek hüküm: 18/4/2001 - 4646/17 md.) Elektrik piyasasında faaliyet gösteren tüzel kişilerin ortaklık payları ile ilgili
hususlar doğal gaz piyasasına yönelik üretim yapan tesislere
uygulanmaz. Ancak, doğal gaz depolama tesisleri bu kapsam
dahilindedir.
Piyasada gerçekleştirilecek ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 7 nci maddesi kapsamına giren
birleşme ve devralmalarda Rekabet Kurulunun izin verme
yetkisi saklıdır.
c) Kurul, bir önceki mali yıl için, en geç bir sonraki yılın
Nisan ayının sonuna kadar yazılı bir yıllık raporu bilgi için
328| 2011
Bakanlığa gönderir. Raporda, konsolide edilmiş gelir tabloları, bilançolar ve yıllık faaliyetleri esas alan kapsamlı mali
tablolar yer alır.
d) (Değişik: 18/4/2001 - 4646/17 md.) Kurum, Başbakanlık
Yüksek Denetleme Kurulu tarafından denetlenir.
Kurum personelinin statüsü, atanma usulü ve özlük
hakları1
Madde 9 – Kurumun hizmet birimleri; Kurum görev ve
yetkilerinin gerektirdiği sayıda daire başkanlıkları şeklinde
teşkilatlanmış ana hizmet birimleri, danışma birimleri ve yardımcı hizmet birimlerinden oluşur. Kurumun hizmet birimleri ile bunların görev ve sorumlulukları, kadro unvanları ve
sayıları Kurulun önerisi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Kurum hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, idari hizmet sözleşmesi ile sözleşmeli olarak istihdam
edilen personel eliyle yürütülür. Kurum personeli ücret ve
mali haklar dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa
tabidir.
Kurum için çalıştıkları süre zarfında, tüm personelin,
Kurumdaki görevlerine başlamadan önceki sosyal güvenlik kurumları tarafından sağlanan her türlü hakları saklı kalır.
Yerli ve yabancı uzmanlar, birinci fıkrada belirtilen yönetmelik kapsamında, Başkanlığın hazırlayıp Kurulun onayı
Bu maddenin birinci fıkrasının ikinci cümle, Anayasa Mahkemesi’nin 10/3/2011
tarihli ve E.: 2009/90, K.: 2011/47 sayılı Kararı ile iptal edilmiş olup, Kararın
Resmi Gazete’de yayımlandığı 14/5/2011 tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girmesi
hüküm altına alınmıştır.
1
2011 |329
ile yürürlüğe konacak yönetmelik esaslarına göre istihdam
edilebilir.
Kurum personeli, uzmanlık gerektiren görevlerde Bakanlık, bağlı ve ilgili kuruluşları ile enerjiye ilişkin konularla iştigal eden diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan
personel arasından çalıştığı kuruluş veya kurumun izni ile
Kurul tarafından atanır.
Kamu kurum ve kuruluşları dışından yapılacak atamalara ve personel kariyer sisteminin oluşturulmasına dair düzenleme çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kurul üyeleri ve Kurum personelinin ayrıca 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirtilen
şartları taşımaları zorunludur.
Kurul Başkanı ve Kurul üyeleri ile diğer Kurum personeli,
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa
tabidir. Kurul Başkan ve üyeliklerine atananların Kurulda
görev yaptıkları sürece eski görevleri ile olan ilişkileri kesilir.
Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu veya özel mevzuatla düzenlenmiş personel rejimine tabi olanlar Kuruldaki görevleri sona erdikten sonra, başvuruları halinde bu Kanunun
6 ncı maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla ilgili Bakan
tarafından mükteseplerine uygun bir kadroya atanırlar. Akademik unvanların kazanılması için gerekli şartlar saklıdır.
(Değişik cümle: 18/4/2001 - 4646/18 md.) Emeklilik açısından Kurum personelinin durumu, Başkanlık tarafından
hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Buna bağlı olmaksızın, emeklilik
330| 2011
konusunda, Kurul Başkanının Bakanlık Müsteşarına, Kurul
üyelerinin ise Bakanlık Müsteşar Yardımcısına denk statülerinin olduğu kabul edilir.
Kurul Başkanı ve Kurul üyelerinin aylık net ücretleri, en
yüksek Devlet memurunun her türlü ödemeler dahil aylık
net ücretinin iki katını geçmemek üzere, Bakanlığın teklifi
üzerine Bakanlar Kurulu tarafından tespit edilir.
Kurum personelinin ücret ve diğer mali hakları, Bakanlar
Kurulunca belirlenecek esaslar çerçevesinde Başkanlığın teklifi üzerine Kurulca tespit edilir.
Kurul Başkanı, Kurul üyeleri ve Kurum personeli ile vekalet ve istisna akdi ile hizmet verenlerin görevlerinin ifası
sırasında yaptıkları masraflardan hangilerinin Kurum bütçesinden karşılanabileceğine dair usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
(Ek fıkra: 4/12/2003-5015/26 md.) Kamu kurum ve kuruluşlarında en az beş yıl süre ile görev yapan ve en az dört
yıl süreli eğitim veren yüksek öğrenim kurumlarından mezun olan ve kamu personeli dil sınavı sonucu A derecesinde dil bildiğini belgeleyenler veya özel sektörde beş yıldan
fazla hizmeti olup yüksek öğrenim ile dil konusunda aynı
şartları haiz olanlardan, hizmetine ihtiyaç bulunanlar, bu kurum ve kuruluşlarda fiilen çalışmış oldukları süreler de dikkate alınarak derece ve kademeleri tespit edilmek suretiyle,
31.12.2004 tarihine kadar Kurumda durumlarına uygun boş
kadrolara 657 sayılı Kanunun sınav ve adaylık hükümlerine uyulmaksızın uzman olarak atanabilirler. Bu özelliklere
sahip olmayan Petrol İşleri Genel Müdürlüğü personeli de,
istekleri halinde ve Kurum ile Petrol İşleri Genel Müdürlü2011 |331
ğünün mutabakatı alınmak şartıyla, Kurumda büro personeli
olarak görevlendirilebilir. 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine
göre istihdam edilmekte olanların bu hükme istinaden Kurum kadrolarına atanmaları, anılan Kanun hükümleri kapsamında değerlendirilir ve kıdem tazminatları kurumları tarafından ödenir.
(Ek fıkra: 4/12/2003-5015/26 md.) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Kurulun önerisi
üzerine Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle Kurumun teşkilâtlanması yeniden yapılır. Kurumda ücret ve malî haklar dışında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi
olarak idarî hizmet sözleşmesi ile sözleşmeli olarak istihdam
edilen personelden; Kurum teşkilât yapısındaki değişiklik
sebebiyle kadrosu kaldırılan, değiştirilen veya teşkilât kadrolarının hizmet icaplarına nitelikleri uygun olmadığı Kurulca
tespit edilen ihtiyaç fazlası personel yukarıdaki yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde Devlet
Personel Başkanlığına bildirilir ve bu Başkanlıkça onbeş gün
içerisinde ilgililerin kamu kurum ve kuruluşlarına atama teklifi yapılır. Kamu kurum ve kuruluşları, atama teklifi yapılan ilgili personeli durumlarına uygun boş kadrolara on gün
içerisinde atarlar. Bu şekilde atanan personelin işe başlama
sürelerine ve işe başlamamaları halinde yapılacak işlemlere
ilişkin olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 62 ve
63 üncü maddeleri hükümleri uygulanır. Kurum personelinden diğer kamu kurum ve kuruluşlarına atananların yeni görevlerine başlayacakları tarihe kadarki geçecek sürede ücret
ve malî hakları Kurumca ödenir.
Kurumun gelirleri, mal ve varlıkları
332| 2011
Madde 10 – Kurumun gelirleri Kurumun bütçesini oluşturur ve aşağıdaki gelir kalemlerinden oluşur:
A) (Ek : 18/4/2001 - 4646/19 md.) Kurumun elektrik piyasası ile ilgili gelirleri aşağıdaki gelir kalemlerinden oluşur: 1
a) Lisans alma, lisans yenileme, lisans tadili, lisans sureti
çıkartma ve yıllık lisans bedelleri.
b)Yayın gelirleri ve sair gelirler.
c)Ayrıntıları kamuoyuna duyurulmak kaydıyla ve piyasanın gelişimine dair etüt ve proje çalışmalarının finansmanında kullanılmak üzere uluslararası kurum ve kuruluşlar
tarafından verilecek hibeler.
d) Kurul tarafından verilen idari para cezalarının yüzde
yirmibeşi.
e)İletim tarifesinin en fazla yüzde biri oranındaki iletim
ek ücretleri.
B) (Ek : 18/4/2001 - 4646/19 md.) Kurumun doğal gaz piyasası ile ilgili gelirleri aşağıdaki gelir kalemlerinden oluşur:
a) Katılma payı,
b) Lisans, sertifika, onay ve vize işlemleri üzerinden alınacak bedeller.
c) Yayın ve sair gelirler.
d) Ayrıntıları kamuoyuna duyurulmak kaydıyla ve piyasanın gelişimine dair etüt ve proje çalışmalarının finansmanında kullanılmak üzere uluslararası kurum ve kuruluşlar
“A) Kurumun elektrik piyasası ile ilgili gelirleri aşağıdaki gelir kalemlerinden
oluşur:” hükmü 4646 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle eklenmiştir.
1
2011 |333
Katılma payının mükellefi, lisans ve sertifika sahibi olan
tüzel kişilerdir. Katılma payı, anılan mükelleflerin yıllık faaliyet dönemine ilişkin olarak düzenleyecekleri gelir tablolarında yer alan safi satış hasılatı tutarının, Kurulca % 0,2 (binde iki) oranını aşmayacak şekilde belirlenecek katılma payı
oranı ile çarpımı sonucu bulunur. Yıl içerisinde uygulanacak
katılma payı oranı, bir önceki yılın Aralık ayı içerisinde ilan
edilir.
C) (Ek: 4/12/2003-5015/27 md.) Kurumun petrol piyasası
ile ilgili gelirleri aşağıdaki kalemlerden oluşur:
a) Katılma payı.
b) Lisans, onay, izin ve vize işlemleri üzerinden alınacak
bedeller.
(a) alt bendindeki katılma payının mükellefi; rafinaj, işleme, dağıtıcı, iletim, taşıma, ihrakiye, depolama, bayi ve
madeni yağ üretim lisansı sahibi gerçek ve tüzel kişilerdir.
Müşterek lisans sahipleri katılma payını toplam net satışları
üzerinden öder. Katılma payı, lisans sahiplerince yıllık gelir
tablolarında yer alan net satışlar tutarının binde biri oranını
ve iki milyon ABD Dolarını aşmayacak şekilde Kurulca belirlenir. Yıl içinde uygulanacak katılma payı oranı bir önceki
yılın Aralık ayı içinde açıklanır.
Net satış hasılatı içinde yer alması halinde, yıl içinde pet334| 2011
rol için ödenen gümrük vergi, resim ve harçları ile Özel Tüketim Vergisi toplamı net satışlar toplamından tenzil edilir.
Katılma payı ödemekle yükümlü lisans sahipleri, herhangi bir bildirim beklemeksizin her yıl Mayıs ayı sonuna kadar
bir önceki yıla ait bilanço ve gelir tablolarını Kuruma göndermek ve katılma payının yarısını Haziran, ikinci yarısını
Kasım ayı sonuna kadar ödemek zorundadır.
Süresinde beyan edilmeyen veya hatalı beyan edilen
katılma paylarına ilişkin cezaî ve idarî işlemler Kurumca
tamamlanarak ilgili organlar nezdinde adlî ve idarî işlemler başlatılır. Süresinde ödenmeyen malî yükümlülükler ve
gecikme zamları hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanarak ilgili
vergi daireleri aracılığı ile tahsili sağlanır.
D) (Ek: 2/3/2005 – 5307/22 md.) Kurumun LPG piyasası ile
ilgili gelirleri aşağıdaki kalemlerden oluşur:
a) Katılma payı.
b) Lisans, onay, izin ve vize işlemleri üzerinden alınacak
bedeller.
(a) alt bendindeki katılma payının mükellefi; Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre
üretim, dağıtım, dolum ve otogaz bayii lisansı sahibi gerçek
2011 |335
ve tüzel kişilerdir. Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna göre lisans alarak faaliyet gösteren
lisans veya müşterek lisans sahipleri, katılma payını toplam
net akaryakıt ve LPG satışları üzerinden öder. Katılma payı,
lisans sahiplerince yıllık gelir tablolarında yer alan net satışlar tutarının binde biri oranını ve ikimilyon ABD Dolarını aşmayacak şekilde Kurulca belirlenir. Yıl içinde uygulanacak
katılma payı oranı bir önceki yılın aralık ayı içinde açıklanır.
Net satış hâsılatı içinde yer alması halinde, yıl içinde LPG
için ödenen gümrük vergi, resim ve harçları ile özel tüketim
vergisi toplamı net satışlar toplamından tenzil edilir.
Katılma payı ödemekle yükümlü lisans sahipleri, herhangi bir bildirim beklemeksizin her yıl mayıs ayı sonuna kadar
bir önceki yıla ait bilanço ve gelir tablolarını Kuruma göndermek ve katılma payının yarısını haziran, ikinci yarısını kasım
ayı sonuna kadar ödemek zorundadır.
tamamlanarak ilgili organlar nezdinde adlî ve idarî işlemler başlatılır. Süresinde ödenmeyen malî yükümlülükler ve
vergi daireleri aracılığı ile tahsili sağlanır. Kurumun gelirlerinin, giderlerini karşılaması esastır. Kurumun gelir fazlası ertesi yılın Mart ayı sonuna kadar genel
bütçeye aktarılır. Kurumun gelirleri, Kurulun uygun gördüğü bankalarda açılacak hesaplarda tutulur. Kurumun gelirleri bu Kanunda belirtilen görevlerini tam olarak yerine ge336| 2011
tirebilmesi için yeterli düzeye gelinceye kadar, gerekli mali
kaynak genel bütçeden karşılanır.
Kurumun mal ve varlıkları Devlet malı sayılır, haczedilemez, rehnedilemez.
İKİNCİ BÖLÜM
Yaptırımlar ve Dava Hakkı
Yaptırımlar ve yaptırımların uygulanmasında usul 1
Madde 11 – Kurul, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilere aşağıdaki yaptırım ve cezaları uygular:
a) (Değişik: 10/5/2006-5496/3 md.) Kurul tarafından bilgi
isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin
yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin saptanması
veya hiç bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkânının
verilmemesi hallerinde, onbeş gün içinde bilgilerin doğru
olarak verilmesi ve/veya inceleme imkânının sağlanması
ihtar edilir. Yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını
devam ettirenlere, ikiyüzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
b) (Değişik: 10/5/2006-5496/3 md.) Bu Kanun hükümlerine ve çıkarılan yönetmelik, talimat ve tebliğlere aykırı hareket edildiğinin saptanması hâlinde, aykırılığın otuz gün
içinde giderilmesi ihtar edilir ve yapılan yazılı ihtara rağmen
aykırı durumlarını devam ettirenlere, ikiyüzellibin Yeni Türk
1
Bu maddede yer alan para cezası miktarlarının 1/1/2011 tarihinden itibaren uygu-
lanması ile ilgili olarak Kanunun sonundaki tabloya bakınız. 2011 |337
Lirası idarî para cezası verilir.
c) (Değişik: 10/5/2006-5496/3 md.) Lisans genel esasları
ve yükümlülüklerinden herhangi birinin yerine getirilmediğinin saptanması hâlinde, otuz gün içinde düzeltilmesi ihtar
edilir. Yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını devam ettirenlere, üçyüzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası
verilir.
d) (Değişik: 10/5/2006-5496/3 md.) Lisans müracaatında
veya lisans yürürlüğü sırasında, lisans verilmesinde aranan
şartlar konusunda, gerçek dışı belge sunulması veya yanıltıcı
bilgi verilmesi veya lisans verilmesini etkileyecek lisans şartlarındaki değişikliklerin Kurula bildirilmemesi hâlinde lisans
iptal edilir. Ancak, anılan gerçek dışı belge veya yanıltıcı bilgi
veya lisans şartlarındaki değişikliğin düzeltilmesinin mümkün görülmesi hâlinde, otuz gün içinde düzeltilmesi ihtar
edilir. Yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını devam ettirenlere, dörtyüzbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası
verilir.
e) (Değişik: 10/5/2006-5496/3 md.) Lisans süresi boyunca iştirak ilişkisi yasağına aykırı davranışta bulunulması
hâlinde, otuz gün içinde iştirak ilişkisinin düzeltilmesi ihtar
edilir. Yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını devam ettirenlere, dörtyüzellibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
f) (Değişik: 10/5/2006-5496/3 md.) Piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin saptanması hâlinde, onbeş gün içinde kapsam dışı faaliyetin veya aleyhe faaliyetin
durdurulması ihtar edilir. Yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı
durumlarını devam ettirenlere, beşyüzbin Yeni Türk Lirası
idarî para cezası verilir.
338| 2011
g) Lisans verilmesine esas olan şartların lisansın yürürlüğü sırasında ortadan kalktığının veya bu şartların baştan
mevcut olmadığının saptanması halinde lisans iptal edilir.
(Değişik ikinci fıkra: 10/5/2006-5496/3 md.) Yukarıdaki
para cezalarını gerektiren fiiller için Kurul, fiilin niteliğine
göre ihtar sürelerini farklı uygulayabilir. Söz konusu para cezalarının uygulanmasını takiben para cezasına konu fiilin; verilen ihtar süresi içerisinde giderilmemesi veya tekrarlanması
hâllerinde para cezaları, her defasında bir önceki cezanın iki
katı oranında artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren iki yıl içinde idarî para cezası verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği takdirde önceki cezalar tekrarda
esas alınmaz. Ancak, aynı fiilin iki yıl içinde tekrar işlenmesi
hâlinde artırılarak uygulanacak para cezasının tutarı, cezaya
muhatap tüzel kişinin bir önceki malî yılına ilişkin bilançosundaki gayrisafi gelirinin yüzde onunu aşamaz. Cezaların
bu düzeye ulaşması hâlinde Kurul, lisansı iptal edebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasının (c) veya (d) bendinde sayılan ihlallerde Kurul, fiilin ağırlığına göre idari para cezası
uygulamaksızın lisansı doğrudan iptal eder.
Dağıtım bölgeleri için lisansın iptal edilmesinin zorunlu
hale gelmesi durumunda Kurul hizmetin aksamaması için
gerekli tedbirleri önceden almak suretiyle lisansı iptal eder.
Tesislerin mülkiyetini elinde bulunduran lisans sahibinin
nam ve hesabına yüzyirmi gün içerisinde ilgili tesisin satışı
için ihaleye çıkılır. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar yönetmeliklerde belirlenir.
Bu maddede düzenlenen tüm idari para cezaları hiçbir
şekilde ilgili cezayı ödeyen tüzel kişi tarafından hazırlanacak
2011 |339
tarifelerde maliyet unsuru olarak yer almaz.
(Değişik altıncı fıkra: 23/1/2008 – 5728/479 md.) Bu Kanun hükümlerine göre verilmiş olup da tahsil edilen idarî
para cezalarının yüzde onu Kurum hesabına aktarılır.
(Mülga yedi ila onikinci fıkralar: 23/1/2008 – 5728/578
md.)
Dava hakkı
Madde 12 – (Değişik: 23/1/2008-5728/480 md.)
İdari para cezaları dahil, Kurul tarafından alınan bütün
kararlara karşı açılan iptal davaları ilk derece mahkemesi
olarak Danıştayda görülür. Danıştay, Kurul kararlarına karşı
yapılan başvuruları acele işlerden sayar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tarifeler, Tüketicilerin Desteklenmesi, Özelleştirme ve
Diğer Hükümler
Tarifeler ve tüketicilerin desteklenmesi
Madde 13 – Bu Kanun kapsamında düzenlenen tarifeler,
tarifelerin uygulanması ve tüketicilerin desteklenmesine ilişkin usul ve esaslar şunlardır:
a) Tarifeler:
Bu kısımda düzenlenen ve bir sonraki yıl uygulanması
önerilecek tarifeler, ilgili tüzel kişi tarafından bu Kanun hükümleri doğrultusunda ve kendisine Kurul tarafından verilen lisanstaki hükümler uyarınca her yıl ekim ayının sonuna
340| 2011
kadar hazırlanır ve Kurul onayına sunulur. Kurul, bu başvuruların ilgili lisans hükümlerine uygun olduğunu tespit
etmesi halinde, bu başvuruları aynı yılın 31 Aralık tarihini
geçmeyecek şekilde onaylar.
Lisans sahibinin, bir sonraki yıl boyunca tarifelerde yapacağı aylık enflasyon ve lisansında belirtilen diğer hususlarla ilgili ayarlamalar da Kurul onayında yer alır. Bu tür fiyat
ayarlamaları ile ilgili formüller Kurum tarafından bu Kanun
hükümleri doğrultusunda verilen her lisansta bulunur. Fiyat
yapısı içinde, söz konusu tüzel kişinin piyasa faaliyetleri ile
doğrudan ilişkili olmayan hiçbir unsur yer alamaz. Türkiye
Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından uygulanacak iletim
ek ücreti bu hükmün istisnasını oluşturur.
Her lisansta yer alan fiyat formülleri ancak söz konusu
lisansta belirtilen zamanlarda ve/veya koşullarda tadil edilebilir.
Kurul onaylı tarifelerin hüküm ve şartları, bu tarifelere
tabi olan tüm gerçek ve tüzel kişileri bağlar. Bir gerçek veya
tüzel kişinin tabi olduğu tarifede öngörülen ödemelerden
herhangi birisini yapmaması halinde, söz konusu hizmetin
durdurulmasını da içeren usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Tarife onayı gerektiren bir lisansın verilmesi ile birlikte,
içinde bulunulan yıla ait tarife de Kurulca incelenerek onaylanır.
b) Kurulca düzenlemeye tabi tarife türleri şunlardır:
1. Bağlantı ve Sistem Kullanım Tarifeleri: Bağlantı ve
sistem kullanım tarifeleri, ilgili bağlantı ve sistem kullanım
2011 |341
anlaşmalarına dahil edilecek olan ve iletim sistemi ya da bir
dağıtım sistemine bağlantı ve sistem kullanımı için eşit taraflar arasında ayrım yapılmaması esasına dayalı fiyatları,
hükümleri ve şartları içerir.
Bağlantı fiyatları, şebeke yatırım maliyetlerini kapsamaz.
Bağlantı fiyatı, bağlantı yapmış olan tüzel kişinin namına
oluşan masraflar ile sınırlıdır.
2. İletim Tarifesi: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak olan iletim tarifesi, üretilen, ithal
veya ihraç edilen elektrik enerjisinin iletim tesisleri üzerinden naklinden yararlanan tüm kullanıcılara eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin uygulanacak fiyatları, hükümleri
ve şartları içerir. Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin
yapacağı şebeke yatırımları ve iletim ek ücretleri iletim tarifesinde yer alır.
3. Toptan Satış Tarifesi: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak toptan satış tarifesi, toptan satışlar için Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt
Anonim Şirketinin elektrik enerjisi satma yükümlülüğü olan
tüm gerçek ve tüzel kişilere eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin uygulayacağı fiyatları, hükümleri ve şartları içerir. Toptan satış tarifesinin belirlenmesinde Kurul, satın alınan elektrik enerjisinin ortalama fi-yatının yansıtılmasını ve
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketinin mali
yükümlülüklerini yerine getirebilme kapasitesini esas alır. 4. Dağıtım Tarifeleri: Dağıtım şirketleri tarafından hazırlanacak olan dağıtım tarifeleri, elektrik enerjisinin dağıtım
tesisleri üzerinden naklinden yararlanan tüm gerçek ve tüzel
342| 2011
kişilere eşit taraflar arasında fark gözetmeksizin uygulanacak dağıtım hizmetine ilişkin fiyatları, hükümleri ve şartları içerir.
5. Perakende Satış Tarifeleri: İletim sistemine doğrudan
bağlı olanlar dışındaki tüketiciler için, eşit taraflar arasında
ayırım gözetmeksizin uygulanacak fiyatları, hükümleri ve
şartları içerir.
Serbest olmayan tüketiciler için geçerli olacak perakende
satış tarifeleri, perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi
ve/veya perakende satış şirketleri tarafından önerilir ve Kurul tarafından incelenerek, onaylanır.
İletim sistemine doğrudan bağlı olanlar dışındaki serbest tüketiciler için geçerli olacak perakende satış tarifeleri
de bu tüketiciler ikili anlaşmalarla kendi tedarikçilerini seçene kadar, bulundukları dağıtım bölgesindeki perakende
satış lisansı sahibi dağıtım şirketi ve/veya perakende satış
şirketleri tarafından önerilir ve Kurul tarafından incelenerek
onaylanır.
Perakende satış lisansı sahibi şirketlerin lisanslarında,
elektrik enerjisi tüketim miktarlarına göre değişen tipte tarifelerin ve/veya fiyat aralıklarının uygulanmasına ilişkin
yükümlülükler yer alabilir ve buna dair ayrıntılar lisans kapsamında tanımlanır.
c) Tüketicilerin Desteklenmesi:
Belirli bölgelere ve/veya belirli amaçlara yönelik olarak
tüketicilerin desteklenmesi amacıyla sübvansiyon yapılması
gerektiğinde, bu sübvansiyon fiyatlara müdahale edilmeksizin, miktarı ile esas ve usulleri Bakanlığın teklifi ve Bakanlar
2011 |343
Kurulu kararı ile belirlenmek üzere söz konusu tüketicilere
geri ödeme şeklinde yapılır.
Elektrik enerjisinin kalitesizliğinden ve/veya kesintilerinden kaynaklanan zarar ve hasarların tazmini hususu, tüketicilerin muhatap olduğu lisans sahibi tüzel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alır. Uygulamaya ilişkin usul ve
esaslar yönetmelikle düzenlenir.
Özelleştirme
Madde 14 – Bakanlık, TEDAŞ, Elektrik Üretim Anonim
Şirketi, bunların müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve
işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirilmesine yönelik
öneri ve görüşlerini Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bildirir. Özelleştirme işlemleri, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
hükümleri dairesinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülür.
(Ek fıkra: 10/5/2006-5496/4 md.)TEDAŞ›ın faaliyet alanında yer alan ve dağıtım faaliyeti için gerekli olan işletme ve
varlıklar üzerinde, mülkiyeti saklı kalmak kaydı ile TEDAŞ
ile belirlenen dağıtım bölgelerinde faaliyet göstermek üzere
kurulan elektrik dağıtım şirketleri arasında işletme hakkı devir sözleşmesi düzenlenebilir.
Bu özelleştirme uygulamaları çerçevesinde, bu Kanunda
belirtilen piyasa faaliyetlerinde yer alan gerçek ve tüzel kişilerden, yabancı gerçek ve tüzel kişiler elektrik üretim, iletim
ve dağıtım sektörlerinde, sektörel bazda kontrol oluşturacak
şekilde pay sahibi olamazlar.
344| 2011
(Ek fıkra: 9/7/2008-5784/4 md.) Elektrik Üretim Anonim
Şirketi ve/veya müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve
işletme birimleri ile varlıkları özelleştirme programına alınsa
bile bunların bağlı oldukları Bakanlık veya kurumları ile ilgileri ve mülkiyetinin bağlı bulundukları kurum ve/veya kuruluşlara aidiyeti aynen devam eder. Ancak, bu kuruluşların
özelleştirmeye hazırlanmalarına yönelik teknik, mali, idari
ve hukuki işlemler, personele ilişkin işlemler ve özelleştirilmelerine ilişkin iş ve işlemler, 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulama-ları Hakkında Kanun hükümleri
çerçevesinde gerçekleştirilir. Ancak bu kuruluşların ve bu
kapsamda oluşturulabilecek yeni anonim şirketlerin yönetim
kurulu başkanlığı ve üyelikleri, denetim ve tasfiye kurulu
üyelikleri ve genel müdürlükleri ile ait oldukları kuruluşlardan ayrı olarak özelleştirme programına alınan ve anonim
şirkete dönüştürülmelerine gerek görülmeyen müesseselerde, müessese müdürlükleri ve yönetim komitelerine, işletme
ve işletme birimlerinde bunların müdürlüklerine yapılacak
atamalar ve bu görevlerden alınma işlemlerine ilişkin olarak
Başbakana teklifte bulunma yetkisi Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanına aittir. Başbakan bu maddeyle ilgili yetkisini Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanına devredebilir.
(Ek fıkra: 9/7/2008-5784/4 md.) Elektrik Üretim Anonim
Şirketi ve/veya müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve
işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirilmelerinden elde
edilen gelirlerin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından
yapılan masraflar düşüldükten sonra kalan kısmı izleyen onbeş gün içinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı merkez ödemelerini yapan muha2011 |345
sebe birimi hesaplarına aktarılır. Aktarılan bu tutarlar aynı
birim tarafından genel bütçenin (B) işaretli cetveline özel gelir kaydedilir.1 Kaydedilen bu tutarın yüzde seksenini, enerji
altyapı yatırımlarında kullanılmak üzere; Bakanlık görüşleri doğrultusunda Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi,
Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Kömür İşletmeleri
Kurumu ve Boru Hatlarıyla Petrol Taşıma Anonim Şirketine
sermayeleri artırılmak suretiyle ve yatırımlarıyla ilişkilendirilerek ödenmek üzere Hazine Müsteşarlığı bütçesine, yüzde
yirmisini ise enerji üretimleri ile ilgili hidroelektrik santrallerinin yatırımlarında kullanılmak üzere Devlet Su İşleri Genel
Müdürlüğü bütçesine özel ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir. Özel gelir ve ödenek kaydedilen tutarlardan
yılı içerisinde kullanılmayan kısımları ertesi yıl bütçelerine
devren gelir ve ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir.
Yatırım ödenekleri yılı yatırım programı ile ilişkilendirilir. 2
Diğer hükümler
Madde 15 – a) Borçların Ödenmesi:
Türkiye Elektrik Üretim İletim Anonim Şirketi tarafından
üstlenilmiş olan borç yükümlülüklerinden, iletim faaliyeti
ile ilgili olanlar Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketine,
31/12/2008 tarihli ve 27097 Mükerer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
27/12/2008 tarihli ve 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Bütçe Kanununun 29 uncu
maddesi uyarınca bu cümlede yer alan “özel gelir” ibaresi 2009 yılı için “gelir”
şeklinde uygulanır.
2
Bu fıkranın üçüncü, dördüncü ve beşinci cümleleri hükümlerinin 2009 Mali yılında uygulanması ile ilgili olarak, 31/12/2008 tarihli ve 27097 Mükerrer sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan, 27/12/2008 tarihli ve 5828 sayılı 2009 Yılı Merkezi Yönetim
Bütçe Kanununun 29 uncu maddesine bakınız.
1
346| 2011
üretim faaliyeti ile ilgili olanlar Elektrik Üretim Anonim Şirketine, ilgili kuruluşlarla Hazine Müsteşarlığı arasında mutabakatı altmış gün içerisinde sağlamak kaydıyla devredilir.
Bu Kanun uyarınca yapılacak özelleştirme, satış ve hisse
devriyle ilgili işlemler aşamasında, Hazine Müsteşarlığının
taraf olduğu veya garantör olduğu iç ve dış ikraz anlaşmaları çerçevesinde, ilgili elektrik üretim ve iletim tesislerinin
finansmanı amacıyla gerçekleştirilen yatırımlardan doğan
mali yükümlülükler, bu tesisleri devralan ilgili tüzel kişinin
yükümlülükleri arasında yer almak üzere Elektrik Üretim
Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Hazine Müsteşarlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı arasında
yapılacak protokol ile tespit edilir.
b) Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi:
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi bünyesinde yer
alan Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi, Türkiye Elektrik İletim
Anonim Şirketi tarafından hazırlanan ve Kurulca onaylanan
Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda, gerçekleşen alım-satımlar ile sözleşmeye bağlanmış
miktarlar arasındaki farkları esas alarak, piyasada faaliyet
gösteren tüzel kişilerin borçlu ya da alacaklı oldukları tutarları hesaplamak suretiyle, mali uzlaştırma sistemini çalıştırır.
Tüzel kişiler, Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezinin piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin, Dengeleme ve Uzlaştırma
Yönetmeliği uyarınca borçlu ya da alacaklı oldukları tutarları
belirleyebilmesi için, gerekli tüm verileri Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezine vermekle yükümlüdür.
Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi hiçbir koşulda kendi hesabına elektrik enerjisi ve/veya kapasite alım-satımı ya da
2011 |347
farklı şekillerde ticareti ile iştigal edemez. Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezine verilen tüm veriler, dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği hükümleri uyarınca gizli tutulur.
Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezinden, hizmet alan tüzel
kişiler, dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği uyarınca ve bu
yönetmeliğin hükümleri doğrultusunda belirlenen bir ücreti
öderler.
c) (Değişik: 10/5/2006-5496/5 md.) Kamulaştırma:
Elektrik piyasasında üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunan lisans sahibi özel hukuk tüzel kişilerinin kamulaştırma talepleri Kurum tarafından değerlendirilir ve uygun görülmesi hâlinde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda
belirtilen esaslar dahilinde Kurumca kamulaştırma yapılır.
Bu konuda Kurulca verilecek olan kamulaştırma kararları
kamu yararı kararı yerine geçer. Bu durumda kamulaştırma
bedelleri ile kamulaştırma işlemlerinin gerektirdiği diğer
giderler kamulaştırma talebinde bulunan lisans sahibi tüzel
kişi tarafından ödenir.
Kamulaştırılan taşınmazın mülkiyeti, üretim veya dağıtım tesislerinin mülkiyetine sahip olan ilgili kamu kurum
veya kuruluşuna, bunların bulunmaması hâlinde ise Hazineye ait olur. Hazine adına tescil edilen taşınmazlar üzerinde
Maliye Bakanlığınca kamulaştırma bedelini ödeyen lisans
sahibi özel hukuk tüzel kişileri lehine bedelsiz irtifak hakkı
tesis edilir. İrtifak hakkının geçerliliği lisansın geçerlilik süresi ile sınırlıdır. Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerce yeni
dağıtım tesisleriyle ilgili yapılan kamulaştırmaların gerektirdiği kamulaştırma bedelleri ile diğer giderler tarifeler yoluyla geri alınır. Lisansın sona ermesi veya iptali hâlinde, lisans
348| 2011
sahibi tüzel kişiler tarafından ödenmiş bulunan kamulaştırma bedelleri iade edilmez. Ancak, dağıtım lisansının süresi
sonunda tarifeler yoluyla geri alınmayan kamulaştırma bedelleri iade edilir.
(Değişik birinci cümle: 9/7/2008-5784/5 md.) Kamu tüzel
kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişilerce yürütülen üretim,
iletim veya dağıtım faaliyetleri için gerekli olan taşınmazlarla
ilgili kamulaştırma işlemleri, bu tüzel kişiler tarafından yapılır ve kamulaştırılan taşınmazlar üretim, iletim veya dağıtım
tesislerinin mülkiyetine sahip olan ilgili kamu tüzel kişileri
adına tescil edilir. Ancak 3/3/2001 tarihinden sonra üretim,
dağıtım veya iletim lisansı sahibi kamu tüzel kişileri lehine
ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar Hazine adına
kamulaştırılan taşınmazlar bu kamu tüzel kişilerine bedelsiz
olarak devredilir.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun
çerçevesinde özelleştirilen lisans sahibi tüzel kişilerin faaliyette bulunduğu dağıtım bölgelerinde, özelleştirme tarihi itibarıyla mevcut olan dağıtım tesisleriyle ilgili kamulaştırma
işlemleri yapılmamış taşınmazların kamulaştırma bedelleri
ve diğer giderler lisans sahibi tüzel kişi tarafından ödenir. Bu
giderlere ilişkin belgelerin ibraz edilmesinden sonra, en geç
otuz gün içerisinde, bütçeden lisans sahibi tüzel kişiye ödeme yapılır.
Özel hukuk tüzel kişilerince yürütülen üretim veya dağıtım faaliyetleri için gerekli olan Hazineye ait taşınmazlar
dışındaki kamu kurum veya kuruluşlarına ait taşınmazlar,
Kurumca 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30 uncu
maddesi uygulanarak temin edilir. Bu taşınmazlar üretim
2011 |349
veya dağıtım tesislerinin mülkiyetine sahip olan ilgili kamu
kurum veya kuruluşuna, bunların bulunmaması hâlinde ise
Hazineye ait olur.
d) (Değişik: 10/5/2006-5496/5 md.) İrtifak Hakkı, Kullanma İzni ve Kiralama:
Piyasada üretim veya dağıtım faaliyetinde bulunan lisans
sahibi özel hukuk tüzel kişileri, faaliyetleri ile ilgili olarak
Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama yapılabilmesi için Kurumdan talepte
bulunur. Bu talebin Kurulca uygun görülmesi hâlinde, ilgili
mevzuat uyarınca Maliye Bakanlığı ile lisans sahibi özel hukuk tüzel kişileri arasında lisans süresi ile sınırlı olmak üzere irtifak hakkı tesisi, kullanma izni veya kiralama sözleşmesi
düzenlenir. Bu sözleşmelerde, sözleşmenin geçerliliğinin lisansın geçerlilik süresi ile sınırlı olacağı hükmü yer alır. Bu
şekilde tesis edilen irtifak hakkı, kullanma izni veya kiralama
bedelini ödeme yükümlülüğü, lisans sahibi özel hukuk tüzel
kişisine aittir.
Piyasada kamu tüzel kişiliğini haiz lisans sahibi tüzel kişilerce yürütülen üretim, dağıtım veya iletim faaliyetleri için
gerekli olan, Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlarla ilgili olarak irtifak
hakkı tesisinin veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi hâlinde, Maliye Bakanlığı tarafından ilgili kamu tüzel kişileri lehine lisans süresince bedelsiz irtifak hakkı tesis edilir
veya kullanma izni verilir.
e) (Mülga: 23/1/2008 – 5728/578 md.)
350| 2011
f) (Ek: 9/7/2008-5784/5 md.) Kurumca bu Kanuna göre yapılacak her türlü tebligat hakkında 11/2/1959 tarihli ve 7201
sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır, ancak ilanen
yapılacak tebligatlar Resmi Gazetede yayımlanır.
g) (Ek: 9/7/2008-5784/5 md.) Elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtım faaliyeti gösteren kamu tüzel kişileri, gerekli
hallerde üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin işletilmesi ve
bakım onarım işlerini tabi oldukları ihale mevzuatı çerçevesinde hizmet alınması yoluyla yaptırabilirler.
Uygulanmayacak hükümler1
Madde 16 – Kurum; 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 6245 sayılı Harcırah Kanununa tâbi değildir. Kurum ve Kurumun gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. Kurum tarafından
açılacak davalarda teminat aranmaz.
Değiştirilen ve kaldırılan hükümler
Madde 17 – (a) (2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 64
üncü maddesi ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
(b) (3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 10 uncu
maddesi ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
(c) (28/5/1986 tarihli ve 3291 sayılı “1211 Sayılı Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu, 3182 Sayılı Bankalar
Kanunu, 2983 Sayılı Tasarrufların Teşviki ve Kamu Yatırımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanun, 2985 Sayılı
Bu maddenin uygulanması ile ilgili olarak 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kanunun 81 inci maddesine bakınız.
1
2011 |351
Toplu Konut Kanunu, 7/11/1985 tarihli ve 3238 Sayılı Kanun, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik
Yapılması ve 1177 Sayılı Tütün ve Tütün Tekeli Kanununun Bazı Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılması ve
Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Özelleştirilmesi Hakkında
Kanun”un ek 1 ek 2 ve ek 3 üncü maddeleri ile ilgili olup
yerlerine işlenmiştir.)
Madde 18 – (18/12/1953 tarihli ve 6200 sayılı Devlet Su
İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında
Kanun ile ilgili olup yerine işlenmiştir.)
Ek Madde 1 – (Ek: 18/4/2001 - 4646/20 md.)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, bu Kanunun uygulanması ile birlikte, Doğal Gaz Piyasası Kanununu da uygulamakla yetkili ve sorumludur. Doğal gaz sektörü ile elektrik
enerjisi sektörünün birbirinden farklı piyasalar olması nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Kurulu piyasalarla ilgili görev, yetki ve düzenlemeleri ayrı ayrı ve kendi
kanunlarına göre yürütür.
Ek Madde 2 – (Ek: 18/4/2001 - 4646/20 md.)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, doğal gazın ithali, iletimi, dağıtımı, depolanması, ticareti ve ihracatı ile bu faaliyetlerine ilişkin tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini
tanımlayan lisans ve sertifikaların verilmesinden, piyasa ve sistem işleyişinin incelenmesinden, dağıtım ve müşteri hizmetleri
yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, maliyeti yansıtan fiyatların incelenmesinden ve piyasada Doğal Gaz Piyasası Kanununa uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan yetkili ve sorumludur.
352| 2011
Doğal Gaz Piyasası Kanununun yürütülmesinde, gerçek
ve tüzel kişilerin Kurumdan alacakları lisans veya sertifika
kapsamında yapacağı faaliyetlerin denetimi, gözetimi, yönlendirilmesi, uyulacak usul ve esaslar ile bu lisans ve sertifikaların kapsamı, verilme kriterleri, süreleri, bedellerinin tespit şekli, çevre mevzuatı ile uyum sağlaması, sicil kayıtlarının
tutulma usulü ile lisans ve sertifika sahiplerinin hak ve yükümlülükleri ve piyasanın düzenlenmesi ile ilgili gerek görülen diğer hususlar çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
Kurum, Kurul kararıyla Doğal Gaz Piyasası Kanunu hükümleri uyrınca çıkaracağı yönetmelikleri ve uzun vadeli
programları piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ve ilgili
kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak hazırlar.
Arz güvenliği
Ek Madde 3 – (Ek: 9/7/2008-5784/6 md.)
a) Görev ve sorumluluklar:
Bakanlık, elektrik enerjisi arz güvenliğinin izlenmesinden
ve arz güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınmasından sorumludur. Arz güvenliği bağlamında;
1) Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, iletim kısıtlarını asgari seviyeye indirecek şekilde iletim şebekesinin planlanmasından, tesisinden, işletilmesinden, sistem güvenilirliğinin muhafaza edilmesinden ve üretim kapasite projeksiyonu ile 20 yıllık Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Üretim Gelişim
Planının hazırlanmasından sorumludur. Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketi, sistem güvenilirliğinin muhafaza edilmesini teminen ve yeterli kapasite olmaması nedeniyle oluşabilecek bölgesel sistem ihtiyaçlarını karşılamak üzere, yan
2011 |353
hizmetler anlaşmaları kapsamında yeni üretim tesisi yaptırmak ve/veya mevcut üretim tesislerinin kapasitelerini kiralamak amacıyla ihale yapabilir. İhaleler çerçevesinde Türkiye
Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından ödenecek kapasite
kiralama bedeli sistem işletim fiyatına yansıtılmak suretiyle,
enerji bedeli ise kullanım amacına bağlı olarak Dengeleme
ve Uzlaştırma Yönetmeliği çerçevesinde piyasa katılımcıları
tarafından ve/veya ticari yan hizmetler anlaşmaları kapsamında sistem işletim fiyatına yansıtılmak suretiyle karşılanır.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yan hizmetler anlaşmaları kapsamında kapasite kiralanması amacıyla yapılacak ihaleye ilişkin usul ve esaslar, bu Kanunun
yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içerisinde Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından hazırlanacak ve Kurul
tarafından onaylanarak yürürlüğe girecek yönetmelik ile düzenlenir.
2) Perakende satış lisansına sahip dağıtım şirketleri, bölgelerindeki serbest olmayan tüketicilerin elektrik enerjisi ve
kapasite talebini karşılamakla yükümlüdürler. Söz konusu
tüzel kişiler her yıl Aralık ayı sonuna kadar, gelecek 5 yıl için,
tahmin ettikleri elektrik enerjisi puant güç taleplerini, ihtiyaç
duydukları elektrik enerjisi miktarını, bu miktarın temini için
yaptıkları sözleşmeleri ve ilave enerji/kapasite ihtiyaçlarını
Kuruma bildirmek zorundadır.
3) Serbest tüketicilerin elektrik enerjisi talebini karşılayan
tedarikçiler her yıl, serbest tüketicilerle yaptıkları sözleşmeler kapsamında enerjiyi temin edecekleri kaynakları, bir önceki yılın Aralık ayı sonuna kadar tedarikçi bazında Kuruma
bildirmek zorundadır.
354| 2011
4) Kurum, lisans verilen üretim tesislerinin gerçekleşmelerinin izlenmesinden, ilgili mevzuat kapsamında bu tesislerin öngörülen zamanda devreye girmesi için gerekli önlemlerin alınmasından, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi tarafından yapılacak arz-talep dengesi çalışmalarında kullanılmak üzere, 5 yıl içerisinde işletmeye girecek ve arz hesabında
dikkate alınacak lisanslı yeni üretim kapasite miktarlarının
Bakanlığa düzenli aralıklarla bildirilmesinden sorumludur.
b) Gerekli kurulu gücün yeterli yedek kapasite ile oluşturulması:
Arz güvenliğinin temini için gerekli yedek kapasite de
dâhil olmak üzere yeterli kurulu güç kapasitesinin oluşturulması amacıyla kapasite mekanizmaları oluşturulur. Kapasite mekanizmalarının oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar
bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 6 ay içerisinde,
Kurum görüşü alınarak Bakanlık tarafından hazırlanacak ve
Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girecek yönetmelikle
belirlenir.
c) Arz güvenliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi:
Gelecek 20 yılı kapsayan Türkiye Elektrik Enerjisi Talep
Projeksiyonu Raporu, her iki yılda bir Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Kurum görüşleri de alınmak suretiyle
Bakanlık tarafından hazırlanır ve yayımlanır.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik
Enerjisi Talep Projeksiyonu Raporunun yayımlanmasını müteakiben, gelecek 20 yılı kapsayacak şekilde yapılan talep tahminini, mevcut arz potansiyelini, potansiyel arz imkânlarını,
yakıt kaynaklarını, iletim ve dağıtım sisteminin yapısı ve ge2011 |355
lişme planlarını, ithalat ve/veya ihracat imkânlarını ve kaynak çeşitliliği politikalarını dikkate alarak enerji politikalarının belirlenmesinde yararlanmak üzere Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Üretim Gelişim Planını hazırlayarak Bakanlığın
onayına sunar. Bu plan onaylanmasını müteakip Bakanlık
tarafından yayımlanır.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, üretim kapasite
projeksiyonu kapsamında her yıl gelecek 5 yılı kapsayacak
şekilde, Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Üretim Gelişim Planına göre gerçekleşmeler ile kısa ve orta dönem arz-talep dengesini belirleyerek Bakanlığa ve Kuruma sunar.
Bakanlık, her yıl 31 Aralık tarihine kadar, yukarıda belirtilen çalışmaların ve Kurum tarafından hazırlanan Elektrik Piyasası Gelişim Raporunun sonuçlarına göre arz-talep
dengesini, kaynak çeşitliliğini, iletim ve dağıtım sistemi ile
üretim tesislerinin durumunu dikkate alarak Elektrik Enerjisi Arz Güvenliği Raporunu hazırlar ve Bakanlar Kuruluna
sunar. Rapor, elektrik piyasasının gelişimi ve işlemesi hakkında değerlendirmeleri ve arz güvenliği açısından tespitleri,
sorunları ve çözüm önerilerini kapsar.
Elektrik üretim yatırımlarının elektrik enerjisi talebini
karşılayamaması ve/veya puant gücün belirli bir yedekle
karşılanmasında yetersiz kalınacağının tespiti halinde, tedarikçilerin talebini karşılamak üzere Bakanlar Kurulu kararıyla merkezi bir yarışma düzenlenebilir. Bu yöntemlere ilişkin
usul ve esaslar bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren
6 ay içerisinde Kurum görüşü alınmak suretiyle Bakanlık tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girecek yönetmelikle belirlenir.
356| 2011
Yukarıda öngörülen tedbirlerle de arz güvenliğinin sağlanamayacağının Bakanlık tarafından tespit edilmesi halinde,
kamu elektrik üretim şirketlerine gerekli üretim tesisi yapma görevi de dahil arz güvenliği bakımından gerekli görülen
tedbirleri almaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Hükümler
Geçici Madde 1 – Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ve Türkiye Elektrik Ticaret
ve Taahhüt Anonim Şirketlerine bu Kanun ile verilen görev
ve yükümlülükler, bu kuruluşlar tüzel kişiliği haiz olana kadar TEAŞ tarafından yürütülür.
Geçici Madde 2 – Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulunun ilk üyeleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde atanır.
İlk defa atanan üyelerden Başkan dışında, ikinci yılın
sonunda kura sonucunda belirlenecek iki üye ve dördüncü
yılın sonunda, kalan üyelerden kura sonucunda belirlenecek
iki üyenin yerine, bu Kanunda belirtilen hükümlere uygun
olarak yeni üye ataması yapılır. (Ek hükümler: 4/12/20035015/28 md.) Petrol Piyasası Kanununun yürürlüğe girmesini müteakip en geç bir ay içinde atanacak iki üyenin görev
süreleri altı yıldır. Bu üyeler kuraya tâbi tutulmaz ve bu iki
üyeliğe görev süresinin bitiminde yeniden atama yapılır.
Kurul oluşmadan Kurum personelinin ataması yapılamaz.
2011 |357
Geçici Madde 3 – Hazırlık dönemi, bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren onsekiz aylık süreyi ifade eder. Bakanlar
Kurulu bu süreyi bir defaya mahsus olmak üzere altı aya kadar uzatabilir.
Hazırlık dönemi kapsamında:
a) Dönem süresince;
1. Piyasada faaliyet göstermekte olan tüzel kişilerin lisans
alma zorunlulukları bulunmamaktadır.
2. Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumunun görevlerini
etkin, verimli ve eksiksiz olarak yerine getirebilecek seviyeye
en kısa zamanda erişebilmesi için Kurumun iş süreçlerinin
tasarımını, ilgili yöntem, standart ve dokümanların geliştirilmesini, bilişim alt yapısının ve sistemlerinin tasarım, geliştirme ve uygulamasını ve Kurum personeli için gerekli
olacak eğitim programlarını da içeren Kurum gelişim süreci,
Kanunun yürürlüğe girmesini müteakip Bakanlık tarafından
başlatılır ve Kurulun oluşmasını müteakip Kurul tarafından
üstlenilerek Bakanlık ile koordinasyon içinde yürütülerek tamamlanır.
3. Bu Kanunla düzenlenmesi gereken yönetmelikler hazırlanır ve yayımlanır. Bu Kanun hükümlerine göre çıkarılacak yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar mevcut yönetmeliklerin uygulanmasına devam olunur. 4. Şebeke yönetmeliği, dağıtım yönetmeliği, müşteri hizmetleri yönetmeliği ve dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği
bu Kanunda görevlendirilen kamu kuruluşları tarafından
hazırlanır. Hazırlık döneminin bitmesinden önce tamamlanmaları halinde dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği hariç
358| 2011
yürürlüğe konmaları için gerekli çalışmalar, Kurul oluşturulana kadar, Bakanlıkla koordineli olarak, Kurulun oluşumunu müteakip, Kurulla koordineli olarak bu yönetmelikleri
hazırlayan kuruluşlar tarafından yürütülür.
5. Kurulun oluşumuna kadar elektrik enerjisi arz güvenliği açısından acil hallere münhasır olmak üzere Bakanlık
gerekli önlemleri alır.
b) Dönem sonu itibariyle;
1. Elektrik Üretim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik
İletim Anonim Şirketi, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt
Anonim Şirketi, TEDAŞ ve üretim ve dağıtım tesislerini işletmekte olan veya mevcut sözleşmeleri ile üretim ve dağıtım
tesislerini işletme hakkı elde etmiş olan özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişiler, ilgili yönetmeliklerin çıkarılmasını
takiben, yönetmeliklerde belirtilen lisans başvurusuna ilişkin
bilgi ve belgeleri, yönetmeliklerde belirtilen süreler içinde
Kurula sunar. Bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerini
yerine getiren tüzel kişilere Kurum tarafından, başvuru tarihlerinden itibaren bir ay içinde lisansları verilir. Söz konusu
tüzel kişiler, lisansların verilmesine kadar, piyasa faaliyetlerini yürürlükteki usul ve esaslar uyarınca yürütürler.
2. Birden fazla piyasa faaliyetini sürdürmekte olan tüzel
kişilerin, bu hizmetlerin yapılması için görev verilmesine ilişkin imtiyaz sözleşmeleri, bunlardan doğan hak ve vecibeleri
ile bu Kanun hükümleri göz önüne alınarak, Kurul tarafından belirlenen esaslar uyarınca tadil edilir. Kurul, tüzel kişilerce vazgeçilen faaliyetlerin sürdürülebilmesi için gerekli
önlemleri alır. Bu faaliyetlerden iletim faaliyetleriyle ilgili
hususlar Kurulun yönetmelikle belirleyeceği esaslar çerçeve2011 |359
sinde yürütülür.
3. Yürürlükte olan tarife dışı ve tarife altı uygulamalar
ile elektrik satış tarifeleri üzerindeki fonlar ve payların oranlarını sıfıra kadar indirmeye ve bu konulara dair düzenlemeleri yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Geçici Madde 4 – (Birinci fıkra iptal: Ana.Mahk.nin
13/12/2002 tarih ve E.:2001/293, 2002/28 sayılı Kararı ile.)
İşletme hakkı devir işlemleri yukarıdaki birinci fıkrada belirtilen tarihe kadar tamamlananlardan, çevre kirliliğini
önleyici tesisleri TEAŞ tarafından yapılanların bitirilmesi ve
çevre mevzuatı açısından gerekli izinlerin alınması için, devir
tarihinden itibaren iki yıllık süre tanınır. Bu süre zarfında söz
konusu tesislerdeki elektrik üretim faaliyeti bu gerekçeyle
durdurulamaz.
Geçici Madde 5 – TEDAŞ ile Elektrik Üretim Anonim
Şirketi bünyesinde yer alan bağlı ortaklıklar, işletme hakları
veya mülkiyetleri devredilene kadar mevcut statülerini korur.
a) Dağıtım faaliyeti çerçevesinde;
1. İşletme hakkı özel sektöre devredilmemiş olan ya da
sair şekillerde özelleştirilmemiş olan dağıtım bölgelerinde,
dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin TEDAŞ tarafından
yürütülmesine devam olunur. Ancak, bu bölgelerde özel perakende satış şirketleri de faaliyet gösterebilir.
2. Mevcut sözleşmeler uyarınca, TEDAŞ’ın mülkiyetindeki dağıtım tesislerini işleten özel dağıtım şirketlerinin
yatırım programlarını ve projelerini incelemek, onaylanarak
programa alınan projelerin yatırım programına uygun olarak
yapılıp yapılmadığını denetlemek, bu sözleşmeler yürürlük360| 2011
te kaldığı sürece TEDAŞ’ın yükümlülüğündedir.
b) Üretim faaliyeti çerçevesinde; Elektrik Üretim Anonim Şirketinin, bünyesindeki bağlı ortaklıklar dahil, işletmekte olduğu üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin
satış fiyatları içerisinde; tesisler için kullanılmış öz kaynak, kredi, anapara, faiz ve kur farkları ile Elektrik
Üretim Anonim Şirketine ait yönetim giderleri de yer alır.
Kredilere ait yükümlülüklerin yerine getirilmesi Elektrik
Üretim Anonim Şirketinin sorumluluğundadır.
Geçici Madde 6 – Elektrik Üretim Anonim Şirketi, süresi
Kurulca belirlenen bir dönem boyunca, ürettiği elektrik enerjisini, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketine
satar. Ancak, söz konusu dönem hazırlık döneminin sona ermesinden itibaren beş yıldan fazla olamaz. Bu dönem boyunca Elektrik Üretim Anonim Şirketinin, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketine elektrik enerjisi ve/veya
kapasite satışına ilişkin usul ve esaslar 3154 sayılı Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanuna göre oluşturulan Bakanlık görüşü çerçevesinde Kurul tarafından belirlenir.
Geçici Madde 7 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden
sonra doğrudan iletim sistemine bağlı olan tüketiciler ile Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren yirmidört ay sonra
geçerli olmak üzere, bir önceki yıla ait toplam elektrik enerjisi
tüketimleri dokuz milyon kilovatsaatten fazla olan tüketiciler
serbest tüketici olarak kabul edilir.
Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce iletim sistemine doğrudan bağlı olan tüketicilerle yapılan ve Türkiye
2011 |361
Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından devralınan sözleşmeler, bu tüketiciler tedarikçilerini seçene kadar
yürürlükte kalır.
Geçici Madde 8 – (Birinci fıkra iptal: Ana.Mahk.nin
13/12/2002 tarih ve E.:2001/293, 2002/28 sayılı Kararı ile.)
Bu projeler haricinde 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun ile 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde Hazine garantisi verilemez.
Geçici Madde 9 – (Ek: 10/5/2006-5496/6 md., Değişik:
9/7/2008-5784/7 md.)
31/12/2012 tarihinde sona erecek geçiş döneminde düzenlemeye tâbi tarifeler üzerinden elektrik enerjisi satın alan
tüketicileri, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen
koruyacak şekilde tesis edilmiş ve uygulamaya ilişkin hususları tebliğle düzenlenmiş olan fiyat eşitleme mekanizması
uygulanır. Tüm kamu ve özel dağıtım şirketleri fiyat eşitleme
mekanizması içerisinde yer alır.
Geçiş dönemi süresince ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınır ve ulusal tarifede çapraz sübvansiyon uygulanır. Ulusal tarife Kurumca hazırlanır ve Kurul onayıyla
yürürlüğe girer. Kurul onaylı çapraz sübvansiyon ancak Bakanlar Kurulu kararı ile değiştirilebilir.
Geçiş dönemi süresince tüm hesaplar ilgili mevzuata göre
ayrıştırılarak tutulur.
Geçici Madde 10 – (Ek: 10/5/2006-5496/6 md. Değişik:
9/7/2008-5784/8 md.)
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi,
362| 2011
Elektrik Üretim Anonim Şirketi, perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketleri, Elektrik Üretim Anonim Şirketinin yeniden yapılandırılmasıyla oluşan gruplar adına Elektrik Üretim
Anonim Şirketi veya kamu üretim şirketleri arasında, süresi
beş yılı aşmamak kaydıyla enerji alım-satımına ilişkin geçiş
dönemi anlaşmaları imzalanır. Bu süre, Bakanlık görüşü alınarak Kurul kararı ile en fazla iki yıl uzatılabilir. Söz konusu
anlaşmalara ilişkin hak ve yükümlülükler, üretim ve dağıtım
varlıklarının özelleştirilmesine paralel olarak lisans sahiplerine ait olur. Bu anlaşmalar damga vergisinden müstesnadır.
Geçici Madde 11 – (Ek: 10/5/2006-5496/6 md.)
3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre Bakanlık
ile yap-işlet-devret sözleşmesi yapmış olan fakat işletmeye
girmeden sözleşmelerini sonlandırmış veya sonlandıracak
şirketlerin, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında
lisans alarak faaliyetlerini sürdürmelerini teminen sözleşme
kapsamında yap-işlet-devret tesislerinin kurulması için lehlerine irtifak hakkı tesis edilmiş Hazine arazileri, üzerindeki
muhdesatların değeri dikkate alınmaksızın rayiç bedeli üzerinden Maliye Bakanlığınca şirkete doğrudan satılır.
Elektrik dağıtım şirketleri ile elektrik üretim tesis ve/
veya şirketlerinin özelleştirilmesi çalışmaları kapsamında
31/12/2010 tarihine kadar yapılacak devir, birleşme, bölünme, kısmî bölünme işlemleriyle ilgili olarak ortaya çıkan
kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. Madde kapsamında yapılacak işlemler nedeniyle zarar oluşması halinde
2011 |363
bu zarar kurum kazancının tespitinde dikkate alınmaz. Yapılan bu bölünme işlemleri Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında yapılan bölünme işlemi olarak kabul edilir.
Bu madde kapsamında yapılacak teslim ve hizmetler
katma değer vergisinden müstesnadır. Söz konusu teslim ve
hizmet ifalarıyla ilgili olarak yüklenilen vergiler, vergiye tâbi
işlemler nedeniyle hesaplanan katma değer vergisinden indirilir. İndirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi iade
edilmez. Bu madde kapsamına giren işlemlerde 6762 sayılı
Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümleri uygulanmaz.
31/12/2010 tarihine kadar, ülke içerisinde oluşturulacak
izole bölge besleme yöntemiyle de elektrik enerjisi ithal edilebilir. Bu süre Kurul kararıyla uzatılabilir.
Kısa dönemde gerekli arz kapasitesinin yeterli bir yedekle
oluşturulması amacıyla aşağıdaki tedbirler uygulanır:
a) Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi,
Kanunun 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendinde belirtilen koşullara bağlı olmadan ihale yapmak suretiyle,
lisans sahibi tüzel kişilere ait mevcut veya işletmeye girecek
üretim tesislerinin üretimlerinin satın alınması için enerji
alım sözleşmeleri yapar. Sözleşmelerin süresi 31/12/2012
tarihini geçemez. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından satın alınacak olan enerji, geçiş dönemi
sözleşmeleri kapsamında, tüketimleri oranında perakende
satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerine satılır.
b) Herhangi bir dağıtım merkezine bağlanmadan doğru364| 2011
dan iletim tesisi şalt sahalarının dağıtım gerilimi seviyesindeki fiderlerine doğrudan bağlanması Kurul tarafından uygun
görülen ve sadece ilgili üretim tesisinin şebekeye bağlanması
amacıyla tesis edilecek olan bağlantı hatları, üretim faaliyeti
gösteren ilgili tüzel kişiler tarafından tesis edilir ve bu tesisler münhasıran söz konusu üretim tesisinin üretiminin nakli
için kullanıldığı sürece bu tüzel kişiler tarafından işletilir. Bu
konuya ilişkin bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi ile yapılır. Bu tesisler için
kamulaştırılan taşınmazlar Hazine adına tescil edilir. Bu bağlantı hatlarının üretim faaliyeti gösteren başka bir tüzel kişi
tarafından da kullanılması veya dağıtım sistemi ile irtibatlanması halinde hatlar, Maliye Bakanlığının görüşü alınmak
kaydıyla ilgili dağıtım şirketine devredilir. Bu tesislerin devrine ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından yayımlanacak
bir tebliğ ile düzenlenir.
31/12/2015 tarihine kadar, üretim tesislerinin sisteme
bağlantısı için yeni iletim tesisi ve bu tesisin sisteme bağlanabilmesi için yeni iletim hatlarının yapılmasının gerekli olduğu hallerde; bu tesislerin yapımı için Türkiye Elektrik İletim
Anonim Şirketinin yeterli finansmanının mevcut olmaması
durumunda, söz konusu yatırımlar, bu tesise bağlantı talebinde bulunan tüzel kişi veya kişilerce müştereken yapılabilir veya finanse edilebilir. Yapılan yatırımın tutarı ilgili tüzel
kişi veya kişiler ile Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi
arasında yapılacak tesis sözleşmesi ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları çerçevesinde geri ödenir. Geri ödeme süresi en fazla on yıldır. Bu konuya ilişkin usul ve esaslar Kurum
tarafından çıkarılacak tebliğ ile düzenlenir.
2011 |365
c) 31/12/2012 tarihine kadar işletmeye girecek üretim ve
otoprodüktör lisansı sahibi tüzel kişilere aşağıdaki teşvikler
sağlanır:
1) Üretim tesislerinin, işletmeye giriş tarihlerinden itibaren beş yıl süreyle iletim sistemi sistem kullanım bedellerinden yüzde elli indirim yapılır.
2) Üretim tesislerinin yatırım döneminde, üretim tesisleriyle ilgili yapılan işlemler ve düzenlenen kâğıtlar damga
vergisi ve harçtan müstesnadır.
d) (Değişik: 13/2/2011-6111/204 md.) 4628 sayılı Elektrik
Piyasası Kanunu ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin
Kanun kapsamında gerçekleştirilecek hidroelektrik santral
projeleri ile 4283 sayılı Yap-İşlet Modeli ile Elektrik Enerjisi
Üretim Tesislerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yerli kaynaklara dayalı
elektrik üretimi amacıyla yapılacak yatırımlarda, bu bendin
yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan ancak yapımı henüz
tamamlanmamış su kullanım anlaşmalarının ilişkin olduğu
projeler de dâhil olmak üzere, demiryolu ulaşım güzergahının değiştirilmesinin zorunlu olduğu hallerde, rölekasyon
işi su altında kalacak mevcut demiryolunun kamulaştırma
bedeli alınarak demiryolunun bağlı olduğu idare tarafından
yapılır.
e) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 26/6/2003
tarihinden itibaren yapılmış olan ve ortak tesis yatırım bedeli
geri ödemesi ihtiva etmeyen “Su Kullanım Hakkı ve İşletme
Esaslarına İlişkin Anlaşmalar” ile ilgili olarak düzenlenen
366| 2011
kâğıtlar damga vergisinden ve yapılan işlemler harçtan müstesnadır.
f) (Ek: 13/2/2011-6111/204 md.) 20/2/2001 tarihli ve 4628
sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Su Kullanım Hakkı Anlaşması çerçevesinde elektrik enerjisi üretmek maksadıyla
yapılacak olan üretim tesislerinin su yapısıyla ilgili kısımları
ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından inşa edilecek suyla ilgili
yapıların inşasının inceleme ve denetimi, masrafları ilgililerine ait olmak üzere DSİ tarafından yapılır veya gerektiğinde
yetkilendirilecek denetim şirketlerine yaptırılması sağlanır.
Denetim şirketleri ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, ilgili bakanlıkların görüşü alınmak kaydıyla DSİ tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
3096 sayılı Kanun çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan
projeler kapsamında ilgili şirketlerle mülga Elektrik Enerjisi Fonu arasında imzalanan Fon Anlaşmaları gereğince, Fon
tarafından sağlanan ve sağlanacak olan ve şirketlerin satış
tarifelerine yansıtılmak suretiyle, şirketlere ilave kaynak sağlanarak Fona geri ödenmesi öngörülen kredilerin geri ödenmesinde faiz uygulanmaz.
Otoprodüktör gruplarına, mevcut lisanslarındaki hakları korunarak 30/6/2009 tarihine kadar üretim lisansı verilir.
Bunun için otoprodüktör gruplarınca bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra altı ay içerisinde Kuruma başvurulur.
Kurul, otoprodüktör grup ortaklarının haklarının korunması
için gereken önlemleri alır. Bu tarihten sonra Kuruma otop2011 |367
rodüktör grubu lisansı başvurusunda bulunulamaz, yapılan
başvurular üretim lisansı başvurusu kapsamında değerlendirilir.
Dağıtım şirketi, dağıtım bölgesinde ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde otoyollar hariç, kamunun genel kullanımına yönelik cadde ve sokak aydınlatmasından ve bunlara
ait gerekli ölçüm sistemlerinin tesis edilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Bu tür aydınlatmaya ve trafik sinyalizasyonlarına ait tüketim giderleri, 1/1/2009 ila 31/12/2015 tarihleri arasındaki dönem için Hazine Müsteşarlığı bütçesine
konulacak ödenekten karşılanır.
Kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerleri gibi halka
açık yerler ile reklam ve benzeri amaçlı panoların genel aydınlatmalarına ilişkin tüketim giderleri, ilgisine göre ilgili
belediye veya il özel idaresince karşılanır. Belediyeler tarafından ödenmeyen bu kapsamdaki genel aydınlatma tüketim
giderleri, ilgili belediyenin Elektrik ve Hava Gazı Tüketim
Vergisi ile genel bütçe vergi gelirlerinden belediyelere aktarılan paylardan kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilir.
Güvenlik amacıyla yapılan sınır aydınlatmalarına ait tüketim giderleri, İçişleri Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten, toplumun ibadetine açılmış ve ücretsiz girilen ibadethanelere ilişkin aydınlatma giderleri ise Diyanet İşleri
Başkanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Aydınlatma yükümlülüğünün kapsamı, aydınlatma payının belirlenmesi, ölçüme ilişkin teknik esaslar ile ödemeye,
kesinti yapılmasına, uygulamaya ve denetime ilişkin esas ve
368| 2011
usuller Bakanlık ve Hazine Müsteşarlığının görüşleri alınmak suretiyle Kurul tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Yürürlük
Madde 19 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
20/2/2001 TARİHLİ VE 4628 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER:
1 - 3/7/2005 tarihli ve 5398 sayılı Kanunun Geçici 2 nci
Maddesi:
Geçici Madde 2 - İstanbul Menkul Kıymetler Borsası,
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Rekabet Kurumu, Sermaye
Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Telekomünikasyon Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Kamu İhale Kurumu ile Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunca
elde edilen her türlü gelirin 30.6.2005 tarihine kadar birikmiş
tutarlarından Maliye Bakanının teklifi ve Başbakanın onayı
ile kurum ve kuruluşlar itibarıyla belirlenecek oranlara göre
hesaplanacak kısmı; bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanı tarafından belirlenecek süre
içinde Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğünün
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki hesabına
yatırılır. Ayrıca, anılan kurum ve kuruluşların 31.12.2005 tarihine kadar kasalarında oluşacak nakit fazlaları da bunların
görüşü alınmak suretiyle bu fıkrada belirlenen esaslara göre
kesilerek ilgili hesaba aktarılır.
2011 |369
Söz konusu kurum ve kuruluşlar 30.6.2005 tarihine kadar birikmiş gelir tutarları ile kasa ve banka mevcutlarını
15.7.2005 tarihine kadar; her ayın gelir ve giderleriyle kasa
ve banka mevcutlarını gösterir malî bilgileri ise izleyen ayın
yedinci günü sonuna kadar Maliye Bakanlığına bildirirler.
Bu maddede belirtilen tutarların süresi içinde ödenmemesi
halinde, ödenmeyen tutarlar 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme
zammı da uygulanmak suretiyle takip ve tahsil edilir.
2 - 9/7/2008 tarihli ve 5784 sayılı Kanunun Geçici Maddeleri:
Geçici Madde 1 - Bu Kanun gereği olarak, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa dayalı olarak çıkarılan yönetmelik ve
tebliğlerde yapılması gerekli değişiklikler, bu Kanunun yürürlüğe girmesini izleyen altmış gün içerisinde gerçekleştirilir.
Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunda yerli ve yabancı uzman statüsünde görev yapmakta olanlardan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinde
belirtilen şartları taşıyanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir ay içerisinde başvurmaları halinde, 657
sayılı Kanunun sınav ve adaylık hükümlerine tabi olmaksızın Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunda durumlarına uygun boş kadrolarına atanırlar.
Birinci fıkra uyarınca ataması yapılanların, daha önceki
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olmayan hizmet
süreleri kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinin tespitinde değerlendirilir. Atama sebebiyle boşalacak yerli ve yabancı uzman pozisyonları kendiliğinden iptal edilmiş sayılır.
370| 2011
4628 sayılı Kanunun 11 inci Maddesindeki Para Cezası
Miktarları ile İlgili Tablo 1
(Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun 17/12/2010 tarihli
ve 27788 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliği ile 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 11 inci maddesinde yer alan para
cezası miktarları, 1/1/2011 tarihinden itibaren aşağıdaki tabloda
gösterildiği gibi uygulanacaktır.
4628 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN
MEVZUATIN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ
GÖSTERİR LİSTE
Kanun
No.
_______
Yürürlüğe
Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler
_________________________________________
4646
5015
5307
5398
5496
giriş tarihi
–
–
5/C, 6, 10
2, 3, İşlenemeyen Hüküm
1, 2, 11, 14, 15 ve Geçici Madde 9, 10, 11, 12
2/5/2001
20/12/2003
13/3/2005
21/7/2005
24/5/2006
1
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun 10/2/2011 tarihli ve 27842 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliği ile; 17/12/2010 tarihli ve 27788 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan “Elektirk Piyasası Kanununun 11 inci Maddesi
Uyarınca 2011 Yilinda Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ” de yer
alan Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ilgili hükmü
tabloya işlendiği şekliyle değiştirilmiştir.
2011 |371
İLGİLİ
KANUN
MADDESİ
11 inci
Maddenin
Birinci
Fkrasnn
(a) Bendi
11 inci
Maddenin
Birinci
Fkrasnn
(b) Bendi
11 inci
Maddenin
Birinci
Fkrasnn
(c) Bendi
11 inci
Maddenin
Birinci
Fkrasnn
(d) Bendi
11 inci
Maddenin
Birinci
Fkrasnn
(e) Bendi
11 inci
Maddenin
Birinci
Fkrasnn
(f) Bendi
KANUNDA
2010 YILINDA
2011 YILINDA
ÖNGÖRÜLEN
PARA
CEZALARI
UYGULANACAK
PARA
CEZALARI
UYGULANACAK
PARA
CEZALARI
(YTL)
(TL)
(TL)
200.000,-
228.928,-
246.555,-
250.000,-
286.160,-
308.194,-
300.000,-
343.392,-
369.833,-
400.000,-
457.856,-
493.110,-
450.000,-
515.088,-
554.749,-
500.000,-
572.320,-
616.388,-
Değiştiren Kanun
Yürürlüğe
No.
4628 tarihli Kanunun değiştirilen maddeleri
giriş tarihi
_______
_________________________________
__________
5627
1, 3
5728
11, 12, 15
5784
1, 2, 3, 14, 15, Ek Madde 3, Geciçi Madde 9, 10,
13, 14, 15, 16, 17 ve İşlenemeyen Hükümler
6111
372| 2011
Geçici madde 14
2/5/2007
8/2/2008
26/7/2008
25/2/2011
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik
Üretimine İlişkin Yönetmelik
ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK
ÜRETİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar ve Muafiyetler
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik, elektrik piyasasında; yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kojenerasyon
tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden lisans alma ve şirket
kurma yükümlülüğünden muaf tutulacaklara uygulanacak
usul ve esaslar ile yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı
kurulu gücü azami beş yüz kilovatlık üretim tesisi ve/veya
mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerin lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulması ve bu kapsamdaki tesislerin denetimi ile üretilen ihtiyaç
fazlası elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/2/2001 tarihli ve 4628
sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci
ve üçüncü fıkraları ile 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanunun 6/A maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
2011 |373
a) Adalanma: Dağıtım sisteminin üretim tesisi bulunan bir
bölgesinin dağıtım sisteminden fiziksel olarak ayrılmasını,
b) AG: Etkin şiddeti 1000 Volt ve altındaki gerilimi,
c) Anma gerilimi: AG tek faz sistemler için etkin şiddeti
230V, AG üç fazlı sistemler için 400 V; YG sistemler için ise
bağlantı noktasında tanımlanan gerilimin nominal değerini,
ç) Bağlantı: Üretim tesisinin AG veya YG seviyesinde bir
koruma teçhizatı üzerinden dağıtım sistemiyle irtibatlandırılmasını,
d) Bağlanabilirlik oranı (Stifness ratio): Dağıtım sistemine bağlı üretim tesislerinin kısa devre katkısı hariç bağlantı
noktasındaki üç faz kısa devre akımının, bağlanacak üretim
tesisinin nominal akımına bölümü ile elde edilecek değeri,
e) Bağlantı ekipmanı: Üretim tesisinin dağıtım sistemine
bağlantısı için kullanılan, üretim tesisi üzerinde veya üretim
tesisi ile bağlantı noktası arasında tesis edilen koruma ve kumanda sistemlerinin bütününü,
f) Bağlantı noktası: Kullanıcıların bağlantı anlaşmaları
kapsamında dağıtım sistemine bağlandıkları dağıtım merkezi, transformatör ya da girdi-çıktı yapılan hattan irtibat kurulan en yakın dağıtım merkezi veya transformatörü,
g) DUY: 14/4/2009 tarihli ve 27200 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğini,
ğ) Evirici: Doğru akımı alternatif akıma dönüştüren düzeneği,
h) Fatura dönemi: YEK Kanununun 6 ncı maddesi uya374| 2011
rınca Kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikte öngörülen
fatura dönemini,
ı) İlgili mevzuat: Elektrik piyasasına ilişkin kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, Kurul kararları ile ilgili tüzel kişilerin
sahip olduğu lisans veya lisansları,
i) İlgili standart: Üretim tesisinde kullanılacak teçhizat,
bağlantı sistemi ve performans kriterlerine ilişkin olan, öncelik sırasına göre Türk Standartları/CENELEC/IEC/EN ve
diğer uluslararası standartları,
j) İlgili teknik mevzuat: Bakanlık tarafından çıkarılmış
elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin güvenli ve kararlı işletilebilmesi için gereken şartları ve standartları içeren
4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği, 21/8/2001 tarihli ve
24500 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım
Tesisleri Yönetmeliği ile diğer yönetmelik ve tebliğleri,
k) Kojenerasyon tesisi: Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin eş zamanlı olarak üretiminin gerçekleştirildiği tesisini,
l) Mikro kojenerasyon tesisi: Elektrik enerjisine dayalı toplam kurulu gücü 50 kWe ve altında olan kojenerasyon tesisini,
m) Muafiyetli üretim miktarı: Her bir perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketinin kendi bölgesinde, LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi
kuran gerçek veya tüzel kişilerin üretim tesislerinde ilgili Yönetmelik hükümlerine uygun olarak üretip sisteme verdikleri ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi miktarını,
2011 |375
n) Tüketim tesisi: Bir gerçek ya da tüzel kişinin uhdesinde
olup bağlantı anlaşması ya da 25/9/2002 tarihinden önce imzalanmış yerine kaim bir sözleşme kapsamında dağıtım sistemine bağlı, elektrik enerjisi tüketen birim, tesis ya da teçhizatı,
o) Yenilenebilir enerji kaynakları: Hidrolik, rüzgâr, güneş,
jeotermal, biyokütle, biyokütleden elde edilen gaz (çöpgaz
dahil), dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarını,
ö) YEKDEM: YEK Kanununun 6 ncı maddesi uyarınca
Kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenlenen YEK
Destekleme Mekanizmasını,
p) YEK Kanunu: 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanunu,
r) YG: Etkin şiddeti 1000 Volt’un üzerinde olan gerilimi,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte geçen ana kolon hattı, kolon hattı ve
yapı bağlantı hattı ibareleri 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğindeki anlam ve kapsama; diğer ifade ve kısaltmalar ise
ilgili mevzuattaki anlam ve kapsama sahiptir. Ayrıca üretim
tesisiyle tüketim tesisinin dağıtım sistemine aynı baradan
bağlı olması halinde her ikisi aynı yerde kabul edilir.
Lisans alma ve şirket kurma muafiyeti
MADDE 4 – (1) Mikro kojenerasyon veya kurulu gücü
azami 500 kWe olan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı
üretim tesislerinde üretim yapacak gerçek veya tüzel kişiler
lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır.
376| 2011
(2) Yalnızca kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla, tesis
toplam verimliliği 25/10/2008 tarihli ve 27035 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin
Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelikte
belirlenen değerin üzerinde olan kojenerasyon tesisi kuracak
gerçek veya tüzel kişiler lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaftır.
(3) Bu Yönetmelik kapsamında, her bir tüketim tesisi için
bir adet kojenerasyon tesisi ya da mikro kojenerasyon tesisi
ya da yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi
kurulması esastır. Ancak dağıtım sisteminde yeterli kapasite
bulunması halinde bir tüketim tesisi için birden fazla kojenerasyon ve/veya yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi ya da tesisleri kurulmasına izin verilebilir. Her bir
tüketim tesisi için kurulabilecek yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisinin veya tesislerinin toplam kurulu
gücü 500 kWe’den fazla olamaz. Bir gerçek veya tüzel kişi,
uhdesindeki her bir tüketim tesisi için sadece bir adet mikro
kojenerasyon tesisi kurabilir.
(4) Bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi kuracak kişilerin üretim tesisleri ile tüketim tesisleri aynı dağıtım bölgesi
içerisinde olmak zorundadır.
Tüketim birleştirme
MADDE 5 – (1) Birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişi,
uhdelerindeki tesislerde tüketilen elektrik enerjisi için tüketimlerini birleştirerek bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi ya da tesisleri kurabilir.
(2) Tüketimini birleştiren gerçek ve/veya tüzel kişiler, bu
2011 |377
Yönetmelik hükümlerinden yararlanmak amacıyla aralarından
bir kişiyi vekalet akdiyle tam ve sınırsız olarak yetkilendirir.
(3) Bu Yönetmeliğin uygulanması amacıyla, tüketimini
birleştiren gerçek ve/veya tüzel kişilerin tüketim tesislerinde tüketilen elektrik enerjisi aralarından yetkilendirecekleri
kişinin elektrik enerjisi tüketimi ve bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesisinde ya da tesislerinde üretilecek
elektrik enerjisi aralarından yetkilendirecekleri kişinin elektrik enerjisi üretimi sayılır. Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması amacıyla yapılacak iş ve işlemler, yetkilendirilen
kişi nam ve hesabına yapılır. Perakende satış lisansı sahibi
dağıtım şirketi iş ve işlemlerinde yetkilendirilmiş kişiyi muhatap alır.
(4) Bu Yönetmeliğin uygulanması sürecinde tüketimini birleştiren kişiler tüketimlerini birleştirmekten ve/veya üretimden kaynaklanan her türlü anlaşmazlığı kendi aralarında çözer.
İKİNCİ BÖLÜM
Bağlantı ve Sistem Kullanımına İlişkin Hükümler
Bağlantı esasları
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren üretim
tesisleri dağıtım sistemine bağlanır. Dağıtım şirketi, üretim
tesisinin teknik özelliklerine ve bağlantı noktası itibarıyla dağıtım sisteminin mevcut kapasitesine göre üretim tesisini YG
veya AG gerilim seviyesinden dağıtım sistemine bağlayabilir. Bağlantı başvurusu talebi, ancak bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması kapsamında reddedilebilir.
378| 2011
(2) Her bir bağlantı noktasında bir kişiye tüketim tesisinden bağımsız olarak yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı
üretim tesisleri için en fazla 500 kWe, mikro kojenerasyon tesisleri için en fazla 50 kWe tahsis yapılabilir.
(3) Bu Yönetmelik kapsamında YG seviyesinden dağıtım
sistemine bağlanmak isteyen rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi bağlantı başvuruları için, bu maddenin ikinci fıkrası hükümleri ile 4 üncü maddenin üçüncü
fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir transformatör
merkezine yönlendirilen toplam güç 2 MW ve üzerinde olması halinde ilgili dağıtım şirketi TEİAŞ’a kaynak bazında
ayrı ayrı bağlantı kapasite bildiriminde bulunur ve TEİAŞ’ın
görüşleri alınır. Dağıtım şirketi, TEİAŞ’ın bildireceği bağlanabilir kapasiteyi bağlantı görüşlerinin sonuçlandırılmasına
esas alır. TEİAŞ talepleri kendisine geliş tarihinden itibaren
bir ay içinde sonuçlandırır.
(4) YG gerilim seviyesinden bağlantı talebinde bulunan
rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı üretim tesisi başvuruları transformatör merkezi bazında üçüncü fıkra kapsamında belirlenecek kapasiteye ulaşıncaya kadar 8 inci maddenin üçüncü fıkrası hükmüne göre yapılacak değerlendirme
çerçevesinde dağıtım sistemine bağlanır.
Bağlantı başvurusu
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında hidroelektrik
üretim tesisleri haricindeki üretim tesislerinde üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, bağlantı ve sistem kullanımı amacıyla, ekinde aşağıdaki bilgi ve belgeler bulunan
EK-1’deki Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu ile doğrudan ilgili dağıtım şirketine veya OSB dağıtım lisansı sahibi
2011 |379
tüzel kişiye başvurur:
a) Üretim tesisinin kurulacağı yere ait tapu kaydı veya
kira sözleşmesi veya kullanım hakkını gösterir sair belge,
b) Kojenerasyon tesisleri için tesis toplam verimliliğine
ilişkin bilgi ve belgeler,
c) Rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı tesisler hariç olmak
üzere yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım hakkının
elde edildiğine dair belge,
ç) Mevcut olması halinde tüketim tesisinin son bir yıl içindeki toplam enerji tüketimini gösteren belge veya belgeler.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında hidroelektrik üretim tesisi
kurmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, sisteme bağlantı ve
su kullanım hakkı edinimi amacıyla, üretim tesisinin kurulacağı yere ait tapu kaydı veya kira sözleşmesi veya kullanım
hakkını gösterir sair belge ile birlikte EK-2 Başvuru Dilekçesi
ve EK-1’deki Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru Formu ile tesisin kurulacağı yerin il özel idaresine başvurur. İl özel idareleri her takvim ayı içinde alınan bağlantı başvurularını takip
eden ayın ilk beş günü içinde ilgili dağıtım şirketine ulaştırır.
(3) Dağıtım şirketi, ihtiyaç duyması halinde üretim tesisi
kuracak gerçek veya tüzel kişiden ek bilgi ve belge talep edebilir; ancak 25/9/2002 tarihli ve 24887 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında temin edilmiş bilgiler ayrıca istenemez.
Bağlantı başvurusunun değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında üretim yapmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin her takvim ayı içinde alınan başvuruları ile il özel idarelerinden yönlendirilen
380| 2011
başvurular takip eden ayın ilk 20 günü içinde toplu olarak
değerlendirilir ve sonuçlandırılır. Eksik veya yanlış evrak
verenlerin başvuruları değerlendirmeye alınmaz. Eksik veya
yanlışlığın mahiyeti, başvuru sahibine bildirilir.
(2) TEİAŞ görüşü sorulan başvurular, TEİAŞ görüşünün
dağıtım şirketine ulaştığı ay içerisinde alınan başvurularla
birlikte değerlendirilir, birinci fıkrada belirlenen süre bu başvurularda sadece dağıtım şirketinin işlemleri için uygulanır.
(3) Dağıtım şirketince dağıtım sistemine bağlantısı yapılacak olan üretim tesisinin bağlantısına ilişkin değerlendirmede;
a) Başvuruya konu üretim tesisinin yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı olması,
b) Başvuruya konu üretim tesisinin kojenerasyon tesisi
olması,
c) Başvuruya konu üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı
yerde olması,
ç) Başvuru sahibinin önceden uygun bulunmuş bir başvurusunun olmaması,
d) Başvuru sahibinin varsa son bir yıl içindeki tüketim
miktarının diğer başvurulardan yüksek olması,
kriterleri sırasıyla uygulanır. Yapılan değerlendirme sonucunda, birden fazla başvurunun tüm kriterleri sağlaması
durumunda dağıtım şirketine ve varsa ilgili il özel idaresine
yapılan başvuru tarihi sıralamaya esas alınır.
(4) Dağıtım şirketi, 6 ncı ve 7 nci maddeler kapsamında
incelenen başvurulara ilişkin gerekçeli değerlendirme neticesini ve bağlantı noktası uygun bulunmayan başvurular için
2011 |381
varsa alternatif bağlantı önerisini başvuru sahibine, hidroelektrik üretim tesisi talepleri bakımından ilgili il özel idaresine, yazılı olarak bildirir.
Bağlantı ve sistem kullanımı için başvuru
MADDE 9 – (1) Hidroelektrik üretim tesisleri bakımından
EK-3 örneğe uygun Su Kullanım Hakkı İzin Belgesi düzenlemeye, başvuru yapılan il özel idaresi yetkilidir. İlgili il özel
idaresi, su kullanım hakkı izin belgesini ancak başvurunun
DSİ taşra teşkilatınca üretim tesisinin yapımının su rejimi
açısından uygun bulunduğuna dair görüşü ve ilgili dağıtım
şirketinin uygun bağlantı görüşünün birlikte bulunması halinde düzenleyebilir.
(2) Hidroelektrik üretim tesisleri bakımından il özel idaresinden su kullanım hakkı izin belgesini alan; diğer kaynaklar
bakımından bağlantı başvurusu uygun bulunan veya dağıtım şirketince teklif edilen alternatif bağlantı noktası önerisini kabul eden gerçek veya tüzel kişilerin, hidroelektrik
üretim tesisleri bakımından su kullanım hakkı izin belgesinin verilme tarihinden, diğer kaynaklar bakımından bağlantı
başvurusuna ilişkin dağıtım şirketince yapılan yazılı bildirim
tarihinden itibaren doksan gün içerisinde, aşağıdaki belgeleri dağıtım şirketine eksiksiz sunması halinde dağıtım şirketi
kendileriyle otuz gün içerisinde bağlantı ve sistem kullanım
anlaşmalarını imzalar;
a) Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/
veya tüzel kişiler tarafından onaylanan projeler,
b) Kurulca belirlenecek Tip Test Formunda belirtilen bilgileri ihtiva eden ve Türk Standardları Enstitüsü veya akredi382| 2011
te edilmiş bir laboratuvardan alınmış tip test raporları,
c) Üretim tesisinin; dağıtım sistemine bağlantısında, korumasında veya kumandasında üretim tesisine ilave olarak
bir bağlantı ekipmanının kullanılacak olması durumunda,
bu bağlantı ekipmanlarının Türk Standardları Enstitüsü veya
akredite edilmiş bir laboratuvardan alınmış tip test raporları,
ç) İlgili kurumlardan alınması gereken izin, onay, ruhsat
ve benzeri belgeler.
(3) İkinci fıkrada belirlenen belgeleri zamanında edinemeyen başvuru sahipleri, ilgili resmi kurum ya da kuruluşlardan başvurularının kendi kusurları olmaksızın sonuçlandırılamadığına dair alacakları belgeleri başvurularına eklerler.
(4) İkinci fıkrada belirtilen belgeleri süresi içerisinde sunan kişi ile otuz gün içerisinde bağlantı ve sistem kullanım
anlaşmaları imzalanır. İkinci fıkra kapsamında istenen belgeleri dağıtım şirketine süresi içinde sunamayan veya üçüncü fıkranın gereğini yerine getiremeyen başvuru sahipleri
bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarını imzalama hakkını
kaybeder ve mevcut belgeleri iade edilir.
Bağlantı ve sistem kullanımı
MADDE 10 – (1) Üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlantısında kullanılacak olan bağlantı ekipmanı üretim tesisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlantısında, korumasında veya kumandasında üretim
tesisine ilave olarak dâhili veya harici bir bağlantı ekipmanı
kullanılması durumunda, bağlantı ekipmanları da üretim tesisine ilişkin kabul testlerine dâhil edilir.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında; dağıtım sistemine bağ2011 |383
lanacak üreticilerle yapılacak bağlantı ve sistem kullanım
anlaşmalarında yer alacak genel hükümler, dağıtım şirketlerinin görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir. Belirlenen
genel hükümler dağıtım şirketlerinin internet sayfasında yayımlanır.
(3) Mülkiyet ve işletme sınırları, bağlantı anlaşmasında
belirlenir.
(4) Üretim tesisleri, sistem kullanım anlaşmasında belirtilen tarihten itibaren sisteme enerji verebilir. Bu tarih, ancak
her bir takvim ayının ilk günü olur. Bu tarih hiçbir şekilde
Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler tarafından üretim tesisinin geçici kabulünün yapıldığı tarihten önce olamaz. Üreticinin sisteme enerji vermesi,
geçici kabul tarihini takip eden ayın ilk gününden geriye bırakılamaz.
(5) Bu Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek ve
tüzel kişiler;
a) Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde olması halinde
sisteme verdiği veya sistemden çektiği net enerji miktarı için,
b) Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde olmaması halinde sisteme verdiği ve sistemden çektiği enerji miktarları
için ayrı ayrı,
dağıtım sistemi kullanım bedeli öder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Üretim Kaynak Belgesine İlişkin Hükümler
384| 2011
Lisanssız üreticilere üretim kaynak belgesi verilmesi
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapmak amacıyla dağıtım
şirketi ile Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmalarını imzalayan ve dağıtım sistemine YG’den bağlanan üreticilere, talep
etmeleri halinde, önceki yıl içinde üreterek sisteme verdikleri elektrik enerjisi miktarını gösteren, EK-4’e uygun, bir yıl
süreli Üretim Kaynak Belgesi, söz konusu miktarın emisyon
ticareti kapsamındaki piyasalarda satışında kaynak türünün
belirlenmesi ve takibi için kullanılması amacıyla, dağıtım şirketince verilir.
(2) Bu madde kapsamında verilecek üretim kaynak belgesi için başvuru koşulları, başvuruda sunulacak bilgi ve
belgeler, başvuruların incelenmesi ile belgelerin verilmesine
ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Teknik Hükümler
Üretim tesislerinin tasarım ve bağlantı esasları
MADDE 12 – (1) Üretim tesisi, sayacın bulunduğu nokta
itibarıyla dağıtım sisteminin gerilim seviyesi ve frekans düzeyi (50 Hz) ile uyumlu olmalı ve akım ve gerilim harmonikleri ile fliker etkisi bakımından diğer dağıtım sistemi kullanıcılarına olumsuz etki yapmamalıdır.
(2) Üretim tesisi, şebeke kaybı (Loss of Mains) veya dağıtım sisteminde bir kısa devre arızası oluşması durumunda ve
2011 |385
olağandışı şebeke koşullarının varlığında dağıtım sistemiyle
bağlantısı kesilecek ve dağıtım sistemine kesinlikle enerji vermeyecek şekilde tasarlanır, kurulur ve işletilir.
(3) Üretim tesisinin dağıtım sistemine bağlantısının, dağıtım sisteminin topraklama sistemine ve ilgili teknik mevzuata uygun olarak yapılması şarttır.
(4) Dağıtım sistemine YG seviyesinden bağlantı yapacak
olan üretim tesislerinin gerilim, aktif ve reaktif güç ve bağlantı durumuna ilişkin verilerine erişilmesi amacıyla izleme
sistemleri kurulmasının gerekli olması halinde, bu Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek veya tüzel kişiler, tesis
edilmesi gereken altyapı, cihaz ve ekipmanlardan sadece
üretim tesisi ile bağlantı anlaşmasında belirlenen mülkiyet
sınırı arasında tesis edilecekleri temin, tesis ve teçhiz eder.
Kurulacak izleme sisteminin gerekleri, teknik özellikleri ve
işleyişi ile yükümlülükler Kurulca belirlenir.
(5) Üretim tesisinin tüketim tesisi ile aynı yerde kurulmak
istenmesi halinde, yapı bağlantı hattının akım taşıma kapasitesini aşmamak kaydıyla, binanın herhangi bir bölümünde
kurulacak üretim tesisi, bina iç tesisatı ile kolon/ana kolon
hatları ilgili teknik mevzuatta belirlenen karakteristiğe uygun olmalıdır.
(6) Dağıtım şirketi, ihtiyaç duyduğu anda personelinin
kolayca ulaşabileceği, dağıtım sistemine bağlantı noktasında
kilitlenebilir, kontaklarının pozisyonu üretim tesisinin dağıtım tesisinden ayrıldığının belirlenebilmesine imkân sağlayacak şekilde, bağlanan sistemin özelliklerine uygun yük ayırıcısı veya kesici ve ayırıcı tesis edebilir.
386| 2011
(7) YG seviyesinden bağlı üretim tesisleri için bu Yönetmelikte düzenlenmeyen hususlar için 19/2/2003 tarihli ve
25025 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası
Dağıtım Yönetmeliği ilgili hükümleri de uygulanır.
(8) Dağıtım sistemine bağlanmış bir üretim tesisi ve/veya
teçhizatı ayarlarında herhangi bir değişiklik ancak dağıtım
şirketinin onayı ile imalatçı talimatlarına uygun olarak yapılabilir.
(9) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında gerçek
kişilerce kurulacak mikro kojenerasyon tesislerinin sisteme
enerji kaçırmayacak şekilde tasarlanması, kurulması ve işletilmesi esastır. 4 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamındaki
kojenerasyon tesislerinin, 19 uncu maddenin birinci fıkrasında tanımlanan istisna hariç, sisteme enerji kaçırmayacak şekilde tasarlanması, kurulması ve işletilmesi esastır.
(10) Bağlantı noktası itibarıyla, üretim tesisinin kısa devre
akımına katkısı ile birlikte oluşabilecek kısa devre akımı, dağıtım sistemi teçhizatının kısa devre akımı dayanma değerini
aşamaz.
Bağlantı noktası seçimi
MADDE 13 – (1) Başvuruda beyan edilen üretim tesisinin
kurulu gücünün;
a) 11 kWe ve altında olması halinde AG,
b) 11 kWe’nin üzerinde olan üretim tesisleri, yapılan teknik değerlendirme sonucunda AG veya YG,
seviyesinden dağıtım sistemine bağlanır. Bu husustaki
bağlantı şartları Kurulca belirlenir.
2011 |387
(2) Bu Yönetmelik kapsamında dağıtım sistemine bağlanan tüketim tesisi ile aynı yerdeki üretim tesislerinin dağıtım
sistemine bağlantısı için ek yatırım gerekmesi halinde ilgili
mevzuatta yer verilen branşman hattına ilişkin hükümler uygulanır.
(3) AG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinin toplam kapasitesi, bu üretim tesislerinin bağlı olduğu dağıtım
transformatörünün gücünün yüzde otuzunu (%30) geçemez.
(4) Bir dağıtım transformatörünün AG seviyesinde bir kişiye bir yıl içerisinde tahsis edilebilecek kapasite EK-5 tabloya göre belirlenir.
(5) Bağlanılacak noktanın bağlanabilirlik oranının;
a) Kurulu gücü 500 kWe’ın üzerindeki kojenerasyon tesisleri için 35’in,
b) Diğer üretim tesisleri için 100’ün,
üzerinde olması esastır. Bağlanabilirlik oranının bu değerlerin altında olması durumunda dağıtım şirketi bağlantı
için başka bir bağlantı noktası teklif edebilir.
(6) Tüketim tesisi ile aynı yerdeki üretim tesisleri hariç
olmak üzere bağlantı noktası tadil talepleri, bu Yönetmelik
kapsamında belirlenen hükümlere göre değerlendirilir.
(7) Tüketim tesisi ile aynı yerde olmayan üretim tesisi ya
da tesislerinin dağıtım sistemine bağlantısı için gereken ek
yatırımlar dağıtım şirketince yapılabilir.
İşletme koşullarının dışına çıkılması
MADDE 14 – (1) Can ve mal emniyetinin sağlanması için,
bu Yönetmelik kapsamında kurulan üretim tesisi ile bağlan388| 2011
tı ekipmanının, şebeke kaybı olması veya kısa devre arızası
oluşması durumlarında Kurulca belirlenecek koşullara uygun olarak dağıtım sistemiyle bağlantısının kesilmesi zorunludur. Üretim tesisi, bu durumların her birinde sistemde adalanmaya neden olmadan dağıtım sisteminden ayrılmalıdır.
(2) Dağıtım şirketi gerekçelerini bildirmek kaydıyla, bağlantı noktasındaki dağıtım sisteminin durumuna göre ilgili
mevzuatta öngörülen işletme koşulları dışına çıkılmaması ve
üretim tesisinin fliker etkisinin uygun seviyeye getirilebilmesi için ilave koruma tedbirlerinin alınmasını isteyebilir.
Güç kalitesi
MADDE 15 – (1) Üretim tesisi ve bağlantı ekipmanı, Kurulca belirlenecek güç kalitesi standartlarını sağlamalıdır.
(2) Evirici ile bağlanacak üretim tesislerinin, tasarımı sebebiyle dağıtım sistemine enjekte ettiği doğru akım miktarı
üretim tesisinin anma akımının binde beşini geçemez.
Teknik sorumluluk
MADDE 16 – (1) Dağıtım sistemine AG ve YG seviyesinden bağlanacak üretim tesislerinin yapımı, işletmeye alınması,
işletilmesi ve iş güvenliği sorumluluğu üretim yapan gerçek
veya tüzel kişiye aittir. Gerçek veya tüzel kişi bu kapsamda;
a) AG seviyesinden yapılacak bağlantılar için, üretim tesisinin geçici kabulü yapılıncaya kadar,
b) YG seviyesinden yapılacak bağlantılar için, üretim tesisinin projelendirilmesi aşamasından başlamak üzere işletme
süresince,
görev yapacak ilgili teknik mevzuat ve 18/3/2004 tarih
2011 |389
ve 25406 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Yüksek
Gerilim Tesisleri İşletme Sorumluluğu Yönetmeliğine göre
yetkili işletme sorumlusu istihdam etmek ve/veya bu konuda gerekli hizmetleri almak zorunludur.
(2) İşletme sorumlusu, üretim tesisi ve mütemmim cüzlerinin ilgili mevzuat ve ilgili teknik mevzuata uygun olarak
teçhiz edilmesi ve işletilmesine nezaretle görevlidir. Sorumlu
olduğu mevzuata aykırılıklardan kaynaklanacak zararlardan
işletme sahibi ile beraber müteselsilen sorumludur.
(3) İstihdam veya hizmet ilişkisinde, işletme sorumlusunun yetki ve görevine giren hükümlere aykırılıklardan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı zararlardan masuniyetini
tazammun eden sorumsuzluk kaydı öngörülemez.
Uyum, bakım ve testler
MADDE 17 – (1) Üretim yapan gerçek veya tüzel kişi;
dağıtım sistemine bağlanacak üretim tesisinin, dağıtım sistemine, bu Yönetmeliğe ve bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarına uygun olduğunu aşağıdaki usul ve esaslar çerçevesinde dağıtım şirketine bildirir;
a) Üretim yapacak gerçek veya tüzel kişi; üretim tesisine
ait imalat testi, tip testleri veya sertifikaları içerecek şekilde
gerekli tüm teknik verilerin ve parametrelerin yer aldığı bir
uyum raporunu üretim tesisinin hizmete alınması ve senkronizasyonundan en az bir ay önce hazırlar.
b) Üretim yapacak gerçek veya tüzel kişi; dağıtım şirketi
ile mutabık kaldığı bir test programı ve takvimi çerçevesinde,
otomatik gerilim ve hız regülatörleri, diğer kontrol ve iletişim sistemleri üzerinde yapılacak hizmete alma testlerinin
390| 2011
bir parçası olan açık ve yüklü devre ve fonksiyon testlerini
dağıtım şirketi ile Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya tüzel kişiler gözetimi altında yapar.
c) Üretim yapacak gerçek veya tüzel kişi; testlerden elde
edilen sonuçları ve kontrol sistemi parametrelerinin son
ayarlarını içeren bir nihai uyum raporu hazırlar ve dağıtım
şirketine sunar.
(2) Üretim tesisine ilişkin imalat testleri ve dağıtım şirketi
ile Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya
tüzel kişiler gözetiminde yapılan fonksiyon testlerinden elde
edilen sonuçlar, üretim tesisinin tip test raporunda sunulan
veriler ile uyumlu olmak zorundadır.
(3) Üretim yapan gerçek ve tüzel kişi, üretim tesisinin
bakımından sorumludur. Üretim tesisinin ve bağlantı sisteminin, imalatçıların bakım ve/veya rutin deney için verdiği
zaman dilimlerinde ve bağlantı anlaşmasındaki hükümlere
göre yapılacak periyodik bakımlarının ilgili teknik mevzuata
göre yaptırılması veya işletme sorumlusu tarafından yapılması ile yapılan bakımlara ilişkin raporların dağıtım şirketine
sunulması zorunludur. İşletme sorumlusu periyodik bakımlardan dağıtım şirketine karşı ayrıca sorumludur.
(4) Dağıtım şirketi, bu Yönetmelik kapsamında kurulan
üretim tesisi ile üretim tesisi ve bağlantı sisteminde yapılan
bakım, test ve deneylerin bu Yönetmelikte belirlenen esaslara
uygunluğunu denetleyebilir.
Sayaçlar
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması amacıyla,
üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde bulunması halinde,
2011 |391
bağlantı anlaşmasında belirlenen yere ilgili mevzuatta dengeleme ve uzlaştırma sisteminin gerektirdiği haberleşmeyi
sağlayabilecek çift yönlü ölçüm yapabilen saatlik sayaç takılır.
(2) Bu Yönetmeliğin uygulanması amacıyla, üretim tesisinin tüketim tesisiyle aynı yerde bulunmaması halinde bağlantı anlaşmasında belirlenen yere ilgili mevzuatta dengeleme ve uzlaştırma sisteminin gerektirdiği haberleşmeyi sağlayabilecek sayaçlar için belirlenen özelliklere sahip saatlik
sayaç takılır.
(3) Dağıtım sistemine bağlı her bir üretim tesisinin üretimini ölçmek amacıyla ayrı bir sayaç bulundurulması zorunludur. Faturalamaya esas ölçüm noktası dağıtım sistemine
bağlantı noktasında birinci veya ikinci fıkraya uygun olarak
tesis edilecek sayaçtır. Birinci ve ikinci fıkralara göre tesis
edilen sayaçlar ilgili mevzuata göre tesis edilecek otomatik
sayaç okuma sistemine uyumlu olur.
(4) Bir tüketim tesisi için kurulacak, farklı teşvik fiyatlarına tabi yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim
tesis(ler)inde ve/veya mikro kojenerasyon tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin ayrı ayrı saatlik ölçülmesine imkân
verecek şekilde sayaç tesis edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ticari Hükümler
İhtiyaç fazlası enerjinin tespiti
MADDE 19 – (1) Lisanssız üretim yapan gerçek ve tüzel
392| 2011
kişilerin kendi ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapmaları
esastır. Bu Yönetmelik kapsamında,
a) 4 üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca gerçek veya
tüzel kişilerce kurulan yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin,
b) 4 üncü maddenin ikinci fıkrası uyarınca kurulan kojenerasyon tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin,
üretim tesisi ile aynı yerde kurulu tüketim tesisinde ya da
tesislerinde tüketilemeyen miktarı aynı kişinin uhdesindeki,
üretim tesisiyle aynı yerde olmayan bir tüketim tesisinde ya
da tesislerinde tüketilebilir.
(2) Dağıtım şirketi, bu Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek ve tüzel kişilerin üreterek dağıtım sistemine verdikleri ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi miktarını;
a) Üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı yerde olması
halinde bağlantı anlaşmasında belirlenen yere takılan sayaç
verilerinden saatlik bazda ve/veya
b) Üretim tesisi ile tüketim tesisinin aynı yerde olmaması halinde üretim sayacından elde edilen saatlik verilerden,
tüketim tesisine ilişkin saatlik sayaç verilerinin veya tüketim
sayaçlarından saatlik bazda veri alınamayan tüketim tesisleri
için DUY hükümleri uyarınca onaylanan profil uygulaması
yapılarak elde edilen saatlik tüketim verilerinin mahsuplaştırılması suretiyle saatlik bazda,
tespit eder.
(3) Dağıtım şirketi, bu Yönetmelik kapsamındaki her bir
üretici için ikinci fıkra kapsamında elde edilen saatlik verileri
bir araya getirerek fatura dönemi bazında dağıtım sistemine
2011 |393
verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi miktarını belirler.
(4) Bir OSB dağıtım şebekesine bağlanan bu Yönetmelik
kapsamındaki üretim tesislerinde üretilerek sisteme verilen
ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi, OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından iki ve üçüncü fıkralarda belirlenen usule
uygun olarak tespit edilir ve bu enerjiyi satın almakla yükümlü bölgesinde bulunduğu perakende satış lisansı sahibi
dağıtım şirketine bildirilir.
(5) Dağıtım şirketi, muafiyetli üretim miktarı kapsamındaki üreticiler için belirlenen miktarları PMUM’a her ayın
4’üne kadar kaynak bazında, saatlik bazda günlük ve aylık
toplam şeklinde ayrı ayrı bildirilir. Bu bildirim, ilgili OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerden gelen verilerin eklenmesini müteakip yapılır.
(6) Serbest bölgelerde bu Yönetmelik kapsamında kurulan üretim tesisleri için ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri uygulanır.
İhtiyaç fazlası enerjinin satın alınması
MADDE 20 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak gerçek
veya tüzel kişiler tarafından kurulan ve işletilen,
a) Tüketim tesisi ile aynı yerde kurulu üretim tesisinde ya
da tesislerinde üretilerek her fatura döneminde sisteme verilen net elektrik enerjisi ile
b) Tüketim tesisi ile aynı yerde kurulu olmayan üretim tesisinde ya da tesislerinde üretilerek dağıtım sistemine verilen
elektrik enerjisinden ilgili tüketim tesisinde, dağıtım sistemi
kayıp oranları da dikkate alınarak belirlenecek tüketim mik394| 2011
tarı tenzil edildikten sonra, her fatura dönemi için tüketilemeyen net elektrik enerjisi miktarı,
ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi olarak perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi tarafından YEK Kanununa ekli I
sayılı Cetvelde kaynak bazında belirlenen fiyattan satın alınır. Bu fiyatlar ilgili üretim tesisinin sisteme enerji vermeye
başladığı tarihten itibaren on yıl süreyle uygulanır.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tüzel kişilerce kurulan mikro kojenerasyon tesislerinde üretilerek sisteme verilen net enerji miktarı, perakende satış lisansı sahibi
ilgili dağıtım şirketi tarafından YEK Kanununa ekli I sayılı
Cetvelde belirlenen en düşük fiyattan, tesisin sisteme enerji
vermeye başladığı tarihten itibaren on yıl süreyle, satın alınır.
(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında gerçek
kişilerce kurulan mikro kojenerasyon tesisleri ile aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamında kurulan kojenerasyon tesislerinin işletilmesi esnasında, 19 uncu maddenin birinci fıkrası kapsamında sisteme verilen enerji hariç, sisteme verilen
ihtiyaç fazlası enerji, ilgili mevzuat uyarınca YEKDEM kapsamında değerlendirilir. Ancak bu enerji miktarı PMUM ve
perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi tarafından ödemeye esas alınmaz.
(4) Bir tüketim tesisi için farklı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı birden çok üretim tesisinin kurulması halinde
sisteme verilen ihtiyaç fazlası enerjinin hangi üretim tesisinden verildiğinin tespit edilememesi durumunda söz konusu
miktar için ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
(5) Bir tüketim tesisi için yenilenebilir enerji kaynaklarına
2011 |395
dayalı bir veya daha çok üretim tesisi ile bir mikro kojenerasyon tesisinin birlikte kurulması halinde sisteme verilen
ihtiyaç fazlası enerjinin hangi üretim tesisinden verildiğinin
tespit edilememesi durumunda söz konusu miktar için ikinci
fıkra hükümleri uygulanır. (6) Bir tüketim tesisi için kojenerasyon tesisine ilaveten
mikro kojenerasyon ve/veya yenilenebilir enerji kaynağına
dayalı üretim tesisi ya da tesisleri kurulması halinde sisteme
verilen ihtiyaç fazlası enerjinin hangi üretim tesisinden verildiğinin tespit edilememesi durumunda söz konusu miktar
ilgili mevzuat uyarınca YEKDEM kapsamında değerlendirilir. Ancak bu enerji miktarı için PMUM ve perakende satış
lisansı sahibi dağıtım şirketi tarafından ödeme yapılmaz. İhtiyaç fazlası enerjinin değerlendirilmesi
MADDE 21 – (1) 20 nci maddenin birinci fıkrası kapsamındaki elektrik enerjisi ilgili perakende satış lisansı sahibi
dağıtım şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş kabul
edilir ve YEKDEM kapsamında değerlendirilir.
(2) 20 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamındaki elektrik
enerjisi ilgili perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi tarafından sadece Kurul onaylı perakende satış tarifesi kapsamındaki abonelere satılabilir.
(3) Lisanssız üreticiler bu Yönetmelik kapsamındaki üretimleri için ikili anlaşma ile elektrik satışı yapamazlar.
İhtiyaç fazlası enerjinin bedelinin tesbiti ve ödenmesi
MADDE 22 – (1) Perakende satış lisansı sahibi dağıtım
şirketleri 20 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında satın almakla yükümlü oldukları enerji miktarı için her bir üreticiye
396| 2011
her bir fatura dönemi için yapacağı ödeme tutarını hesaplamak için sırasıyla aşağıdaki işlemleri yapar;
a) 19 uncu maddenin üçüncü fıkrasına göre her bir üretici
için belirlediği ihtiyaç fazlası üretim miktarını YEK Kanununa ekli I sayılı Cetvelde öngörülen fiyatlarla çarparak yapılacak ödemeyi belirler,
b) Bu fıkranın (a) bendine göre belirlediği bedele, 23 üncü
madde uyarınca belirlediği bedeli ilave ederek ilgili fatura
dönemi için yapılacak toplam ödemeyi bulur,
c) Bu fıkranın (b) bendine göre her bir üretici için bulduğu bedelleri önce kaynak bazında toplayarak kaynak bazında
yapılacak ödemeyi belirler,
ç) Bu fıkranın (c) bendine göre kaynak bazında belirlediği
bedelleri toplayarak ilgili fatura dönemi için PMUM’a bildireceği lisanssız üreticilere ödenecek toplam bedeli (LÜYTOB)
belirler,
d) Bu fıkranın (ç) bendi uyarınca bulduğu miktarı
PMUM’a piyasa yönetim sistemi üzerinden her ayın ilk sekiz
günü içerisinde bildirir,
e) PMUM tarafından kendisine yapılan ödemeyi ilgili
üreticilere öder.
(2) Perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi, birinci
fıkra hükümlerine göre PMUM’a bildirdiği bedelin kendisine
eksik ödenmesi halinde birinci fıkra kapsamındaki ödemeleri
aynı oranda eksik yapar. PMUM’un önceki fatura dönemlerinden kalan eksik ödemesini ilgili fatura döneminde fazla
ödeme şeklinde yapması halinde fazla kısım eksik ödeme yapılan üreticilere payları oranında ödenir.
2011 |397
(3) Perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketleri 20 nci
maddenin ikinci fıkrası kapsamında satın almakla yükümlü
oldukları enerji miktarı için her bir üreticiye yapacağı ödeme
tutarını hesaplamak için sırasıyla aşağıdaki işlemleri yapar;
a) 19 uncu maddenin üçüncü fıkrasına göre her bir üretici
için belirlediği ihtiyaç fazlası üretim miktarını YEK Kanununa ekli I sayılı Cetvelde öngörülen en düşük fiyatla çarparak
yapılacak ödemeyi belirler.
b) 19 uncu maddenin üçüncü fıkrası kapsamında yapılan
tespit tarihini izleyen altı gün içerisinde, dağıtım sistemine
verilen ihtiyaç fazlası enerji miktarı ile enerji alımına esas birim fiyatı ilgili tüzel kişiye bildirir.
c) İlgili tüzel kişi tarafından düzenlenen faturanın dağıtım
şirketine tebliğ tarihini izleyen on işgünü içerisinde, fatura
bedelini ilgili tüzel kişinin bildireceği banka hesabına yatırır.
(4) Dağıtım şirketinin, birinci fıkrada belirlenen istisna dışında, ödemede temerrüde düşmesi halinde 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı
oranı uygulanır.
Yerli ürün kullanımının desteklenmesi
MADDE 23 – (1) Perakende satış lisansı sahibi dağıtım
şirketleri 20 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında satın
almakla yükümlü oldukları enerji miktarı için her bir üreticiye her bir fatura döneminde yapacağı yerli ürün kullanımını destekleme bedelini, 19 uncu maddenin üçüncü fıkrasına
göre belirlenen ihtiyaç fazlası üretim miktarını YEK Kanununa ekli II sayılı Cetvelde belirlenen fiyatlardan yararlanarak
398| 2011
Bakanlıkça YEK Kanununun 6/B maddesi uyarınca çıkarılacak Yönetmeliğe göre hesaplanmış destek fiyatıyla çarparak
belirler.
(2) Bir tüketim tesisi için yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı birden fazla üretim tesisi kurulması halinde yerli ürün
kullanım desteği, her bir üretim tesisinden sisteme verilen
ihtiyaç fazlası enerji için birinci fıkra hükümleri ayrı ayrı uygulanarak bulunur.
İtirazlar
MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek ve tüzel kişiler, bu Yönetmeliğin 19 uncu, 20 nci,
22 nci ve 23 üncü maddeleri uyarınca perakende satış lisansı
sahibi dağıtım şirketi tarafından yapılan iş ve işlemlere, işlemin kendilerine bildirim tarihinden itibaren üç gün içerisinde itiraz edebilir.
(2) Perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi, itiraz tarihinden itibaren üç gün içerisinde itiraza konu işlemi yeniden inceleyerek gerekmesi halinde düzeltir ve sonucu itiraz
sahibine bildirir.
(3) Ödemeye esas miktarların ve bedelin değişmesi halinde fark bir sonraki fatura döneminde düzeltilir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Üretim tesislerinin işletmeye girmesi
MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre da2011 |399
ğıtım sistemine bağlanacak üretim tesislerinin geçici kabul
işlemlerinin, bağlantı anlaşmasının imza tarihinden itibaren;
a) YG seviyesinden bağlanacak hidroelektrik üretim tesislerinde üç yıl,
b) YG seviyesinden bağlanacak hidroelektrik dışındaki
üretim tesislerinde iki yıl,
c) AG seviyesinden bağlanacak tüm üretim tesislerinde
bir yıl,
içerisinde tamamlanması zorunludur. Bu sürelerin sonunda üretim tesisinin tamamlanmaması halinde bağlantı ve
sistem kullanım anlaşmaları ile su kullanım haklarına ilişkin
izin belgeleri kendiliğinden hükümsüz hale gelir.
Denetim
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak
üretim tesisleri, Kanunun 5 inci maddesinin altıncı fıkrası
ile YEK Kanununun 6/A maddesinin birinci fıkrası uyarınca lisanssız üretim tesislerinin denetimine ilişkin yönetmelik
kapsamında denetlenir.
Kamulaştırma
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak
üretim tesisleri için Kurum tarafından kamulaştırma yapılmaz. İlgili kurum ve kuruluşlardan mevzuatı uyarınca gerekli izinler alınmak kaydıyla Kamu veya Hazine arazileri
üzerinde üretim tesisi kurulabilir.
Bilgilerin toplanması
MADDE 28 – (1) Dağıtım şirketleri, bölgelerinde bulunan
bu Yönetmelik kapsamında üretim başvurusunda bulunan,
400| 2011
başvurusu olumlu sonuçlananlar ile olumsuz sonuçlananlar ve işletmeye girenlere ilişkin kurulu güç, üretim miktarı,
kaynak türü, gerilim seviyesi, üretim teknolojisi, il-ilçesi ve
Kurumca belirlenecek diğer parametrelere uygun bildirimleri Kurumca belirlenecek formlarla her yılın Şubat ve Ağustos
aylarında Kuruma sunar.
Yasaklar ve yaptırımlar
MADDE 29 – (1) Dağıtım şirketleri, bu Yönetmelik kapsamındaki üretim tesisleri arasında ayrım yapamaz.
(2) Bu Yönetmelik kapsamına giren üretim tesisleri
14/4/2009 tarihli ve 27200 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği
kapsamında dengeleme birimi olamaz ve uygulamalara katılamazlar.
(3) Bu Yönetmelik kapsamındaki üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisi ticarete konu edilemez, üretim tesisinin
bulunduğu dağıtım bölgesinin dışında tüketime sunulamaz.
Bu Yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilerek dağıtım sistemine verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi
tarafından satın alınarak YEKDEM kapsamında satılması
ile bu Yönetmelik kapsamında tüzel kişilerce kurulan mikro
kojenerasyon tesislerinde üretilerek sisteme verilen ihtiyaç
fazlası elektrik enerjisinin perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi tarafından satın alınarak perakende satış tarifesi
yoluyla satılması bu hükmün istisnasıdır.
(4) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket eden gerçek veya tüzel kişi dağıtım şirketi tarafından ihtar edilerek
2011 |401
aykırılığın giderilmesi için kendisine 15 günden az olmamak
kaydıyla makul bir süre verilir. Verilen süre zarfında da aykırılığın giderilmemesi durumunda, bu kişinin sisteme elektrik
enerjisi vermesi, tüketim tesisinin sistemden enerji çekmesine engel olmayacak biçimde dağıtım şirketi tarafından engellenebilir.
(5) Bu Yönetmelik kapsamında üretim yapan gerçek ve
tüzel kişiler ile bu Yönetmelik uyarınca iş ve işlem yapan
kamu tüzel kişileri, 5 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, aralarındaki anlaşmazlıkların
çözümü amacıyla Kuruma başvurabilir.
Diğer hükümler
MADDE 30 – (1) Üretim yapmak isteyen gerçek ve tüzel
kişiler, üretim tesisinin kurulması için gerekli olan her türlü
izin, ruhsat, onay ve benzeri belgeyi almakla yükümlüdür.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında dağıtım sistemine AG
seviyesinden bağlı üretim tesislerinden beslenen ve üretim
tesisi ile aynı yerde olan tüketim tesisleri için emreamade kapasite bedeli tahakkuk ettirilmez.
(3) Bu Yönetmelik kapsamında dağıtım lisansı sahibi kişilerce tahsil edilebilecek başvuru bedeli her yıl 31 Aralık
tarihine kadar Kurul tarafından belirlenir. Perakende satış
lisansı sahibi dağıtım şirketlerinin bu Yönetmelik kapsamında fiilen üretim yapan kişiler için yürüttükleri iş ve işlemler
karşılığında tahsil edebileceği yıllık işletim ücreti her yıl 31
Aralık tarihine kadar Kurul tarafından belirlenir. Üretim tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü oldukları
bedeller saklıdır.
402| 2011
(4) Bu Yönetmelik kapsamında kurulacak üretim tesislerinde kullanılacak YEK Kanununa ekli II sayılı Cetvelde adı
geçen mekanik ve/veya elektro-mekanik aksamdan her birinin, ithalat tarihi baz alınarak, en fazla beş önceki takvim
yılında üretilmiş olması zorunludur.
(5) Bu Yönetmelik uyarınca üretim yapacak kişiler, üretim
tesisinin kurulması, işletilmesi ve sistem güvenliğine ilişkin
bu Yönetmelikte belirlenmeyen hususlar bakımından, idari
para cezaları hariç, ilgili mevzuat kapsamında üretim lisansı
almış kişiler gibi değerlendirilir.
(6) Kurum; lisanssız üretim tesislerinin projelendirilmesi,
sisteme bağlantısı, sistem kullanımı, lisanssız elektrik üretimi yapmaktan kaynaklanan hak ve yükümlülükleri ile sisteminin ilgili mevzuatta öngörülen güvenlik, teknik ve kalite
esaslarına göre işletilmesine dair bu Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin alt düzenleyici işlemler yapmaya yetkilidir.
Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğe yapılmış atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.
Yapılmış başvurular
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 3 Aralık 2010 tarihinden bu Yönetmeliğin Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihe kadar, YEK
2011 |403
Kanununa ve/veya 3/12/2010 tarihli ve 27774 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğe göre üretim tesisi kurmak
amacıyla dağıtım şirketlerine veya il özel idarelerine veya
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü merkez ya da taşra teşkilatlarına yapılmış başvurular, işlem yapılmaksızın sahiplerine iade edilir.
Yapılacak başvurular
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin Resmî Gazete’de
yayımlandığı tarihten 30 uncu maddenin altıncı fıkrasına
göre çıkarılacak alt düzenleyici işlemin Resmî Gazete’de yayımlanacağı tarihe kadar bu Yönetmeliğe göre üretim yapmak amacıyla yapılacak olan başvurular, ilgili alt düzenleyici
işlemin Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihi içeren takvim
ayı içinde yapılan başvurularla birlikte değerlendirilir.
Yürürlük
Yürütme
MADDE 34 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
404| 2011
Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği
PETROL PİYASASI LİSANS YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, yurt içi ve yurt dışı
kaynaklardan temin edilen petrolün doğrudan veya işlenmek suretiyle, güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı
içerisinde kullanıcılara satışına ilişkin piyasa faaliyetlerinin;
şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için gerçek
ve tüzel kişilere verilecek lisanslara, Kuruma yapılacak bildirimlere ve kayıt düzenlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik; Kurumun petrol piyasasında
lisans işlemlerine yönelik görev, yetki ve sorumluluklarına,
lisanslarda yer alması gereken hükümlere, lisans sahiplerinin
hak ve yükümlülükleri ile bildirim ve kayıt düzenine ilişkin
usul ve esasları kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik; 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır.
2011 |405
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
1. Kanun: 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası
Kanununu,
2. Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
3. Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
4. Başkan: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını,
5. Akaryakıt: Benzin türleri, nafta (hammadde, solvent nafta hariç), gazyağı, jet yakıtı, motorin türleri, fuel-oil türleri ile biodizeli,
6. Akaryakıt istasyonu: Dağıtıcı veya bunlarla tek elden
satış sözleşmesi yapmış bayilerce teknik, kalite ve güvenlik
açısından mevzuata uygun olarak kurulup, bir veya farklı alt
başlıktan birer akaryakıt dağıtıcısının tescilli markası altında
faaliyette bulunan ve esas itibarıyla araçların akaryakıt, madeni yağ, otogaz LPG, temizlik ve ihtiyarî olarak bakım ile
kullanıcıların tüplü LPG hariç diğer asgarî ihtiyaçlarını karşılayacak imkânları sunan yerleri,
7. Bayi: Bayilik faaliyeti için gerekli donanıma sahip gerçek ve tüzel kişileri,
8. Bayilik: Karşılıklı yükümlülüklerin ekinde fizibilite
olan bir sözleşmeye bağlanarak akaryakıt dağıtım şirketleri
tarafından gerçek ve tüzel kişilere akaryakıtın kullanıcılara
ikmali yetkisi verilmesi işlemini,
9. Dağıtım: Serbest kullanıcılara akaryakıt toptan satışı ve
ikmali dahil bayilere akaryakıt satış ve ikmal faaliyetlerinin
bütününü,
406| 2011
10. Ham petrol: Yerden çıkarılan sıvı haldeki doğal hidrokarbonları,
11. İhrakiye: Ülkenin karasuları ve/veya karasuları bitişiğinde deniz vasıtalarına veya hava meydanlarında yerli ve
yabancı hava taşıtlarına vergili veya vergisiz sağlanan akaryakıtı ve madeni yağı,
12. İhrakiye teslim şirketi: Yurt içinden ve yurt dışından
temin ettiği ihrakiyeyi deniz ve hava taşıtlarına ikmal eden
lisanslı sermaye şirketini,
13. İletim: Boru hattı vasıtasıyla petrolün taşınması işlemini (üreticilerin rafineriye veya iletim hattına ulaşan boru
hatları ile tesislerin bünyesinde yer alan boru hatları hariç),
14. İlgili mevzuat: Petrol piyasasına ilişkin Kanun, yönetmelik, lisans, tebliğ, genelge ve Kurul kararlarını,
15. İşleme: Petrol ve diğer kimyasal maddelerden madeni
yağ üretimi hariç yeni ürünler elde edilmesine ve/veya ürünlerin nitelik veya niceliğinin değiştirilmesine ilişkin işlemleri,
16. Kötüniyet: Piyasa faaliyetinin yapılmasında, petrolün
kaybına, karışmasına, bozulmasına veya amaç dışı kullanımına sebebiyet veren bir eylem veya ihmali,
17. Kullanıcı: Petrol kullanımı yapan gerçek ve tüzel kişileri,
18. Kullanım: Petrolün sadece kişisel ve işletme ihtiyaçları
için tüketimini,
19. Lisanslı depolama: Piyasa faaliyetinde bulunanların
stok ve işletme ihtiyaçlarını gidermek üzere başkasının mülkiyetindeki petrolün depolanması işlemini,
20. Madeni yağ: Baz yağına veya kimyasal sentez yöntemi
2011 |407
ile işlenen maddelere, bazı katkıların ilâvesi sonucu, hareketli ve temas halinde olan iki yüzey arasındaki sürtünme ve/
veya aşınmayı azaltma veya soğutma özelliğine sahip mamul
haline getirilen doğal veya yapay maddeleri,
21. Petrol: Akaryakıt, ham petrol ve ürünleri,
22. Piyasa: Petrolün temini ve satışı, rafinajı, işlenmesi,
depolanması, iletimi, ihrakiye teslimi, taşınması, dağıtımı,
bayiliği, kullanımı ve bunlarla ilişkili iş ve işlemlerden oluşan piyasayı,
23. Rafinaj: Ham petrolden başlayarak yeni ürünler elde
edilmesine ilişkin işlemleri,
24. (Mülga:RG-14/10/2008-27024)
25. (Değişik:RG-12/8/2008-26965) Taşıma: Ham petrol ve
akaryakıtların, kabotaj kapsamında denizyolu ve demiryolu
taşıma araçlarıyla yapılan nakil faaliyetlerini,
26. Tehlikeli eylem: Piyasa faaliyetinin yapılmasında,
bunların yapıldığı mahalde veya yakınında bulunan bir kimsenin ölümüne, sakatlanmasına veya sağlığının bozulmasına,
çevrenin kirlenmesine sebep olan veya olabilecek nitelikte
bulunan bir fiil veya ihmali,
27. Teknik düzenleme: Petrolün ve madeni yağın, ilgili
idari hükümler de dahil olmak üzere, özellikleri, işleme ve
üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi
işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,
28. (Değişik:RG-12/8/2008-26965) Tesis: Lisans konusu faaliyetin gerçekleştiği ana ve yardımcı üniteler ile idari
408| 2011
bölümler bütününden oluşan yapıyı, deniz veya demiryolu
araçlarını,
29. Ulusal marker: Akaryakıta; rafineri çıkışında, gümrük
girişinde, sanayide yan ürün olarak veya diğer şekillerde
üretilen akaryakıta ise ticari faaliyete konu edilmeden önce
eklenecek katkıyı,
30. Üretim: Petrolün çıkarılmasını, ön işlenmesi ile saha
dahilinde veya civarında bulunan depolara, iletim hattına
veya rafineriye boru hattı ile taşınmasını veya depolanmasını,
31. Üretici: Petrolün 7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol
Kanunu kapsamında Türkiye’de yer altından çıkarılmasını,
ön işlenmesi ile saha dahilinde veya civarında bulunan depolara, iletim hattına veya rafineriye boru hattı ile taşınması
veya depolanması faaliyetini yapan tüzel kişiyi,
32. Ürün: Fiziksel veya kimyasal işlem, rafinaj veya diğer
yöntemlerle ham petrol ve/veya ürünlerinden elde edilen
ürün veya ara ürün herhangi bir hidrokarbonu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Lisans, Lisans Gerektiren Faaliyetler ve Muafiyetler
Lisans
Madde 5- Lisans, bir gerçek veya tüzel kişinin piyasada
faaliyet gösterebilmek için Kurumdan almak zorunda olduğu izin belgesidir.
2011 |409
Her bir piyasa faaliyeti ve piyasa faaliyeti yürütülen her
bir tesis için ayrı lisans alınır. Lisanslarda, lisans kapsamında
yer alması halinde tesise özgü hükümlere yer verilir.
Lisanslar hiçbir surette devredilemez. Ancak, lisans sahibi tüzel kişiye bankalar ve/veya finans kuruluşları tarafından sınırlı veya gayri kabili rücu proje finansmanı sağlanması halinde, kredi sözleşmesi hükümleri gereği, bankalar ve/
veya finans kuruluşları Kuruma gerekçeli olarak bildirimde
bulunarak, bu Yönetmeliğin öngördüğü şartlar çerçevesinde
önerecekleri bir başka tüzel kişiye lisans sahibi tüzel kişinin
lisansı kapsamındaki tüm yükümlülüklerini üstlenmek şartıyla lisans verilmesini talep edebilir. Önerilen tüzel kişiye,
bu Yönetmelik kapsamındaki yükümlülükleri yerine getirmesi kaydıyla lisans verilir.
Piyasada lisans alınmaksızın faaliyette bulunulduğunun
tespit edilmesi halinde, ilgili gerçek veya tüzel kişi hakkında
Kanunda belirtilen yaptırımlar uygulanır.
Kurumdan lisans alan kişiler, ilgili mevzuat hükümlerinin
yanı sıra, diğer mevzuat hükümlerine de uymak zorundadır.
Lisans Gerektiren Faaliyetler ve Muafiyetler
Madde 6- Lisanslar aşağıdaki başlıklar altında verilir:
a) Rafinerici Lisansı,
b) İşleme Lisansı,
c) Madeni Yağ Lisansı,
d) Depolama Lisansı,
e) İletim Lisansı,
f) Serbest Kullanıcı Lisansı,
410| 2011
g) İhrakiye Teslimi Lisansı,
h) Dağıtıcı Lisansı,
i) Taşıma Lisansı,
j) Bayilik Lisansı.
Bayilik lisansları; akaryakıt veya ihrakiye alt başlıkları
altında; istasyonlu bayi veya istasyonsuz bayi kategorilerine
göre verilir.
Sanayi tesislerinde yan ürün olarak akaryakıt elde edilmesi işlemleri ile rafinerici, dağıtıcı, ihrakiye teslimi lisansı
sahipleri tarafından yapılan;
1) Akaryakıtın özelliklerini iyileştirmeye yönelik organik
ve inorganik katkı maddelerinin ilavesi işlemleri,
2) Teknik düzenlemelere uygun olan ve akaryakıta ayrı
bir vasıf kazandırmayan harmanlama işlemleri,
için lisans alınması gerekmez.
Üçüncü şahıslara hizmet vermeyen ve/veya rafinerilerden doğrudan petrol alan kişilerin sahip oldukları tesislere/
depolara boru hattı vasıtasıyla yapılan taşıma faaliyetleri için
iletim lisansı alınması gerekmez.
(Ek fıkra:RG-21/4/2011-27912) Lisanslı depolama tesisi
bulunmayan sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında ihrakiye teslim faaliyetinde bulunan lisans sahipleri; bu havaalanlarında, uçak ikmal aracı olarak kullandıkları akaryakıt
tankerleri vasıtasıyla kendi faaliyetlerinin yanı sıra, ihrakiye
teslim faaliyetinde bulunan diğer lisans sahiplerine, ilgili diğer mevzuatta kayıtlı hususların da yerine getirilmesi kaydıyla akaryakıt ikmal hizmeti verebilir.
2011 |411
Lisans kapsamında olsun veya olmasın; sanayi tesislerinde yan ürün olarak elde edilen ürünün yurt içinde akaryakıt
olarak faaliyete konu edilmesi halinde, sanayiciler Kuruma
bilgi verilmek şartıyla teknik düzenlemelere uygun olanları
dağıtıcılara, uygun olmayanları rafinerilerin olumlu görüş
vermesi ve anlaşma sağlanması halinde rafinerilere teslim
etmekle yükümlüdür.
(Mülga fıkra:RG-12/8/2008-26965)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Lisans Başvurusu, İnceleme ve Değerlendirme,
Sonuçlandırma, Lisanslarda Asgari Olarak Yer Alacak
Hususlar ve Lisansların Yürürlüğe Girmesi
Lisans Başvurusu
Madde 7- (Değişik fıkra:RG-4/11/2011-28105) Lisans almak isteyen kişiler, Ek-1’de yer alan Lisans Başvuru Dilekçesi ile birlikte, Kurul kararıyla belirlenen Petrol Piyasasında
Lisans Başvurusu Açıklamaları uyarınca sunulması gereken
belge ve bilgileri ibraz etmek suretiyle Kuruma başvurur.
Talep edilen lisans kapsamında birden çok faaliyet yapılmak
istenmesi halinde, başvuru dosyasında ilgili faaliyete ilişkin
eklere de yer verilir.
Rafinerici, iletim ve depolama lisansı başvuruları ekinde
Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında
Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uygun şekilde hazırlanan “Mecra ve Emniyet Şeridi Dosyası” yer alır.
412| 2011
Lisans almak üzere;
a) Türkiye’de yerleşik,
b) Ticaret veya sanayi siciline kayıtlı,
c) Gelir veya kurumlar vergisi yükümlüsü,
gerçek veya tüzel kişiler başvurabilir.
(Ek fıkra:RG-04/05/2007-26512) Kaçak petrole ilişkin
mahkûmiyet hükmü veya müsadere kararı kesinleşenlerin lisansları iptal edilir. Ayrıca bu kişilere hiçbir şekilde yeniden
lisans verilmez.
Türkiye’de piyasa faaliyetlerinde bulunan ve yabancı
devletler mevzuatına göre sermaye şirketi niteliğinde bulunan özel hukuk tüzel kişileri, Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki mevzuata göre Türkiye’deki faaliyetleri
bakımından Türkiye’de yerleşik sayılır.
Lisans başvurularında, yukarıda sayılanlara ek olarak lisans türlerine göre aşağıdaki şart ve nitelikler aranır:
a) (Değişik:RG-6/4/2010-27544) Rafinerici, iletim, depolama, işleme, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansları için; başvuru
sahibi tüzel kişinin; 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim şirket ya da limited şirket olarak
kurulmuş olması ve asgari ödenmiş sermayesinin rafinerici
lisansı için 50.000.000 TL, iletici lisansı için 1.000.000 TL, depolama lisansı için 1.000.000 TL, işleme lisansı için 500.000
TL, dağıtıcı lisansı için 10.000.000 TL ve ihrakiye teslimi lisansı için 2.500.000 TL olması,
b) (Ek:RG-10/8/2011-28021) Madeni Yağ Lisansı başvurularında, lisansa konu tesise ait Üretim Yetkinlik Puanı en az
2011 |413
% 50 olan Kapasite Raporunun Kuruma ibraz edilmesi,
c)(4) Dağıtıcı lisansları için pazarlama projeksiyonunda beyaz ürün (benzin ve motorin) niteliğindeki akaryakıt yıllık
satış hedefinin en az 60.000 ton olması,
d) (4) İhrakiye teslimi lisansları için, tesislerle ilgili kurum
ve/veya kuruluşlardan izin alınmış olması,
e) (4) (Mülga:RG-15/06/2006-26199) f) (4) (Değişik:RG-15/3/2011-27875) Serbest kullanıcı lisansları için; 46 ncı maddede belirlenen serbest kullanıcı limiti veya üzerinde petrol tüketimine sahip olunması. Ancak,
serbest kullanıcı limiti veya üzerinde petrol kullanma kapasitesine sahip olduğu kapasite raporuyla belgelenen elektrik
üretim tesisleri için yapılacak serbest kullanıcı lisansı başvurularında bir önceki yıl gerçekleşen petrol kullanım miktarı
dikkate alınmaz. Bu tesisler için petrol kullanımına esas olan
miktar Kuruma ibraz edilen projeksiyon üzerinden hesaplanır.
(Değişik fıkra:RG-12/8/2008-26965) Denizyolu ile ilgili
taşıma lisansı başvurularında en az bir taşıma aracının mülkiyetine sahip olunması veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş olması gereklidir. Ancak, demiryolu ve denizyolu ile
yapılacak taşımalarda, ilgililerle kira veya hizmet sözleşmesi
yapılmış olması halinde mülkiyet veya finansal kiralama koşulu aranmaz.
Lisans başvuruları; bayilik lisansı kapsamındaki faaliyetler için akaryakıt veya ihrakiye temin edilmeden, diğer
lisanslar için ise hak konusu olabilecek herhangi bir girişim
başlatılmadan önce yapılır.
414| 2011
Başvuru sırasında gerçek veya tüzel kişilerden istenen
belgelerin ilgili mevzuata uygun olup olmadığı hakkındaki
değerlendirme, sunulan belgelerin Kurum merkez evrakına
giriş tarihini izleyen on iş günü içerisinde tamamlanır.
Lisans başvurularının ilgili mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespiti halinde, söz konusu eksikliklerin on iş
günü içerisinde giderilmesi, aksi takdirde başvuru kapsamında sunulan belgelerin iade edileceği başvuru sahibine
yazılı olarak bildirilir. Söz konusu süre içerisinde de eksiklikler giderilmediği takdirde başvuru yapılmamış sayılır ve
başvuru evrakı iade edilir.
Lisans Başvurularının İnceleme ve Değerlendirmeye
Alınması
Madde 8- Lisans başvuru esaslarına göre eksiksiz olarak
yapıldığı tespit edilen lisans başvurularının inceleme ve değerlendirmeye alınabilmesi için başvuru sahiplerine yazılı
bildirimde bulunulur ve lisans alma bedelinin yüzde birinin,
bildirim tarihinden itibaren on iş günü içerisinde Kurum hesabına yatırılması istenir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde başvurunun reddedilmiş sayılacağı yapılan
bildirimde yer alır.
(Mülga fıkra:RG-4/11/2011-28105)
Taşıma, bayilik ve serbest kullanıcı lisans başvuruları
hariç olmak üzere, lisans alma bedelinin yüzde birinin Kurum hesabına yatırıldığına dair belgenin ibrazını takiben
lisans başvurusu inceleme ve değerlendirmeye alınır. (Ek
cümle:RG-4/11/2011-28105) Taşıma, bayilik ve serbest kullanıcı lisans başvuruları, lisans başvuru esaslarına göre eksik2011 |415
siz olarak yapıldıkları veya varsa eksikliklerinin giderildiği
tarih itibariyle inceleme ve değerlendirmeye alınır.
(Ek fıkra:RG-7/12/2008-27077) Rafinerici ve depolama lisansı başvurularında lisans alma bedelinin yüzde birinin Kurum hesabına yatırıldığının ibraz edilmesini takiben lisans
başvurusu inceleme ve değerlendirmeye alınır ve başvuruya
konu yerin il, ilçe, köy, mahalle, ada, parsel bilgilerini de içeren bilgiler Kurum internet sayfasında duyurulur.
Lisans başvurusunun inceleme ve değerlendirmeye alınması, lisans almaya hak kazanıldığı anlamını taşımaz.
İnceleme ve Değerlendirme
Madde 9- Kurum tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmede tüm lisanslar açısından ilgili mevzuatta öngörülen amaçlara uygunluk göz önünde bulundurulur.
(Ek fıkra:RG-7/12/2008-27077) Bu Yönetmeliğin 8 inci
maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde yapılan rafinerici
veya depolama lisansına ilişkin duyurudan itibaren on beş
iş günü içerisinde, duyuru konusu yerde faaliyet göstermek
üzere elektrik piyasasında elektrik üretim lisansı ve petrol
piyasasında, başka bir rafinerici ve/veya depolama lisansı
başvurusunun olması durumunda aşağıda yer alan esaslar
çerçevesinde değerlendirme yapılarak lisans verilir.
a) İlan edilen lisans başvurusuna konu yerde faaliyette
bulunmak üzere, rafinerici ve/veya depolama lisansı başvurusunda bulunulması durumunda, rafinerici lisansı başvurusuna öncelik verilir. Birden fazla rafinerici veya depolama lisansı başvurusunda bulunulması durumunda, lisans
başvurularının değerlendirilmesi, ülkenin öncelikli ihtiyacı,
416| 2011
söz konusu yatırımın ekonomiye katkısı, en fazla istihdamın
oluşturulması, yatırım tutarının büyüklüğü, tesisin çevreyle
uyumu gibi kriterler esas alınmak suretiyle hazırlanacak olan
tebliğ hükümlerine göre yapılır.
b) İlan edilen lisans başvurusuna konu yerde faaliyette
bulunmak üzere, elektrik piyasasında üretim lisansı başvurusunda bulunulması durumunda, lisans başvurusunda bulunulan yerde yerli doğal kaynağın mevcut olması halinde,
söz konusu kaynağı, lisansı kapsamında kullanacak olan lisans başvurusuna öncelik verilir. Böyle bir durumun bulunmaması ve lisans başvurularından birinin elektrik piyasasına
ilişkin olması halinde; elektrik piyasasına ilişkin lisans başvurusuna öncelik verilir.
c) Aynı yerde faaliyette bulunmak için yapılmış olup da,
henüz lisans verilmemiş olan başvurular, başvuru tarihine
bakılmaksızın, bu fıkra hükümlerine göre değerlendirilir.
İnceleme ve değerlendirme sürecinin sonuçlandırılabilmesi için, başvuru sahibinden, ihtiyaç duyulan her türlü ek
bilgi ve belge ayrıca istenebilir ve başvuru sahibi gerçek veya
tüzel kişiyi temsile yetkili şahıslar doğrudan görüşme yapmak üzere çağrılabilir.
İnceleme ve Değerlendirmenin Sonuçlandırılması
Madde 10- Lisans başvurularına ilişkin değerlendirme en
geç altmış gün içerisinde karara bağlanır ve ilgiliye tebliğ edilir.
Yapılan inceleme ve değerlendirmeye ilişkin rapor Kurula sunulur ve lisans başvurusu Kurul kararıyla sonuçlandırılır. Lisans başvurusunun Kurul kararıyla reddedilmesi
durumunda, ret gerekçeleri başvuru sahibine yazılı olarak
2011 |417
bildirilir.
Lisans alması Kurul kararıyla uygun bulunan; rafinerici, iletim, depolama, işleme, madeni yağ, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansları başvuru sahibi gerçek veya tüzel kişiye
yapılacak tebligatla, lisans alma bedelinin kalan tutarının
Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belgenin ibraz edilmesi
ve varsa Kurul uygun bulma kararı kapsamında öngörülen
diğer yükümlülüklerin doksan gün içerisinde yerine getirilmesi halinde lisansının verileceği yazılı olarak bildirilir. (Ek
cümle:RG-26/05/2007-26533) Lisans başvurusuna konu projenin veya yatırımın, 2872 sayılı Çevre Kanununa dayanılarak çıkarılan mevzuatta belirtilen usul ve esaslar kapsamında
bulunması halinde, başvuru sahibi bu süre içerisinde ayrıca;
Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararına veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararına ilişkin
belgeyi Kuruma ibraz eder.
(Değişik fıkra:RG-20/10/2006-26325) Bayilik, taşıma ve serbest kullanıcı lisansları hakkında uygun bulma kararı alınmaz.
(Değişik fıkra:RG-26/05/2007-26533) Lisans başvurusu
hakkında alınan uygun bulma kararında belirtilen yükümlülüklerin gerçek veya tüzel kişiye tebliğinden itibaren 90 gün
içerisinde yerine getirilmemesi halinde, lisans başvurusu
Kurul kararıyla reddedilir. Bu süre, lisans başvurusuna konu
projenin veya yatırımın 2872 sayılı Çevre Kanununa dayanılarak çıkarılan mevzuatta belirtilen usul ve esaslar kapsamında bulunması halinde, bu kapsamdaki yükümlülüklerin
gerçek veya tüzel kişiden kaynaklanmayan nedenlerle yerine
getirilememiş olması veya mücbir sebepler nedeniyle Kurul
kararı ile uzatılabilir.
418| 2011
(Değişik fıkra:RG-15/3/2011-27875) Taşıma, bayilik ve
serbest kullanıcı lisanslarının verilmesi ile bu lisanslara ilişkin başvuruların reddi işlemleri Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca sonuçlandırılır.
Yükümlülüklerini yerine getiren gerçek veya tüzel kişiye Kurul kararı ile lisans verilir. Rafinerici, iletim, depolama,
işleme, madeni yağ, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisanslarıyla
sınırlı olmak üzere, lisans sahibinin adı/ticaret unvanı ile aldığı lisans türü ve süresi Resmi Gazete’de yayımlanır.
Lisanslarda Asgari Olarak Yer Alacak Hususlar
Madde 11- Lisanslarda asgari olarak;
a) Lisans sahibinin adı veya unvanı,
b) Lisans kapsamında, varsa alt başlık ve kategori,
c) Lisans kapsamındaki faaliyetin niteliği,
d) Yürürlük tarihi ve lisans süresi,
e) Varsa, tesisin türü, coğrafi konumu, teknoloji ve miktarlara ilişkin bilgiler,
f) Varsa, lisansa ve/veya lisans kapsamındaki tesis veya
tesislere özgü hükümler,
g) Teknik düzenlemelere uygun olmayan petrol ikmali nedeniyle kullanıcıya verilen zarar ve hasarların tazmini hususu,
yer alır.
Lisansların Yürürlüğe Girmesi
Madde 12- Lisanslar, lisansta belirtilen tarihte yürürlüğe
girer ve lisans sahibinin lisans kapsamındaki hak ve yükümlülükleri bu tarihten itibaren geçerlilik kazanır.
2011 |419
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Lisans Bedelleri, Süreleri, Tadil, Süre Uzatımı, Sona Erme
ve İptal
Lisans Bedelleri
Madde 13- (Değişik:RG-4/11/2011-28105)
Lisans bedelleri; lisans alma, lisans tadili, lisans süre uzatımı ve lisans sureti çıkartma işlemleri için Kurum hesabına
yatırılması zorunlu bedellerdir. Bir sonraki yıl için geçerli
olacak lisans bedelleri her yılın Aralık ayının sonuna kadar
Kurul kararıyla belirlenerek Resmî Gazete’de yayımlanır. Lisans bedeli değişikliklerinde, lisans bedelinin peşin ödenmesi gereken işlemler için başvuru tarihinde, diğer işlemler için
ise başvurunun sonuçlandırıldığı tarihte geçerli olan lisans
bedeli ödenir.
Her türlü lisans tadili ve lisans sureti çıkartma bedeli ile
bayilik, taşıma ve serbest kullanıcı lisanslarına ilişkin lisans
alma ve lisans süre uzatım bedelleri peşin ödenir.
Lisans alma bedelinin yüzde biri olarak ödenmiş tutar
varsa, lisans başvurusunun reddi halinde bu tutar Kurum tarafından irat kaydedilir ve irat kaydedilen tutarın iadesi talep
edilemez.
Bir dilekçeyle aynı lisans için birden fazla tadil talebinde
bulunulması halinde tek lisans tadili bedeli ödenir. İade edilen veya reddedilen başvurular için ödenmiş lisans bedelleri,
irat kaydedilmiş kısımları hariç olmak üzere, talebi halinde
başvuru sahibine iade edilir.
420| 2011
Lisans Süreleri
Madde 14- Lisanslar; 49 yıla kadar verilir.
Lisans ile kazanılan hak ve üstlenilen yükümlülükler lisans süresince geçerlidir.
Lisans Tadili
Madde 15- (Değişik:RG-28/09/2006-26303)
(Değişik fıkra:RG-4/11/2011-28105) Lisanslar; lisans sahibinin talebi veya Kurumca resen tadil edilebilir. Dağıtıcısının
unvanı tadil edilen bayilerin lisanslarına kayıtlı dağıtım şirketi bilgisi resen tadil edilir. Maddi hatalardan kaynaklanan
tadiller ile Kurum tarafından resen yapılan tadillerden lisans
tadil ücreti alınmaz.
(Değişik fıkra:RG-4/11/2011-28105) Lisans sahibinin talebi ile yapılan lisans tadili serbest rekabet koşullarını bozucu
hükümler içeremez. Tadil başvurusuna ilişkin dilekçe ekinde içeriği Kurul kararıyla belirlenen lisans tadili dosyası yer
alır. Tadil başvurusunun ilgili mevzuata uygun olup olmadığı hakkındaki değerlendirme, sunulan belgelerin Kurum
merkez evrakına giriş tarihini izleyen on iş günü içerisinde
tamamlanır. Tadil başvurusunun ilgili mevzuata uygun yapılmadığının tespiti halinde, belirlenen eksikliklerin on iş
günü içerisinde giderilmesi başvuru sahibinden yazılı olarak
istenir, bu süre içerisinde eksiklikler giderilmez ise tadil başvurusu yapılmamış sayılır ve tadil başvuru evrakı iade edilir.
Lisanslara ilişkin tadil başvuruları altmış gün içerisinde
sonuçlandırılır.
Lisans sahibinin, lisans tadilinden doğacak yeni ve/veya
ilave yükümlülükleri yerine getirebilmesi için belirli bir süre2011 |421
ye ihtiyaç duyması halinde bu süre Kurul kararı ile belirlenir
ve tadil edilen lisanslarda yer alır.
(Değişik fıkra:RG-16/10/2009-27378) Lisans tadilleri Kurul kararı ile sonuçlandırılır. Ancak,
a) Taşıma, bayilik ve serbest kullanıcı lisanslarına ilişkin
lisans tadilleri,
b) Depolama, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisanslarına işlenmiş akaryakıt tanklarına ait statü, kapasite ve ürün cinsi bilgilerine ilişkin lisans tadilleri ile akaryakıt tanklarının,
bu lisanslardan çıkarılmasına veya ilgili ve diğer mevzuatta
belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla bu lisanslara eklenmesine ilişkin lisans tadilleri,
c) Depolama, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisanslarına işlenmiş akaryakıt tankları ile bağlantılı dolum, boşaltım, iskele ve şamandıra boru hatlarına ait bilgilerin değiştirilmesi ile
ilgili ve diğer mevzuatta belirtilen yükümlülüklerin yerine
getirilmesi kaydıyla bu lisanslara boru hattı ilave edilmesine veya bu lisanslardan boru hattı çıkarılmasına ilişkin lisans
tadilleri,
ç) Dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisanslarında yer alan pazarlama projeksiyonu bilgilerine ilişkin lisans tadilleri,
d) Dağıtıcı lisansına, ilgili ve diğer mevzuatta belirtilen
yükümlülüklerin yerine getirilmesi kaydıyla taşıma, ihrakiye
teslimi ve madeni yağ faaliyetlerinin alt başlık olarak işlenmesine veya bu faaliyetlerin dağıtıcı lisansının alt başlığından çıkarılmasına ilişkin lisans tadilleri,
e) Dağıtıcı lisansı taşıma alt başlığında bulunan araç bilgilerinin değiştirilmesine veya bu alt başlık kapsamında da422| 2011
ğıtıcı lisansına araç eklenmesine veya bu lisanstan araç çıkarılmasına ilişkin lisans tadilleri ile ihrakiye teslimi lisansında
kayıtlı bulunan araç bilgilerinin değiştirilmesine ve bu lisansa tesis kapsamında araç eklenmesine veya bu lisanstan araç
çıkarılmasına ilişkin lisans tadilleri,
f) Madeni yağ lisansı veya madeni yağ alt başlıklı dağıtıcı
lisansı sahiplerinin lisanslarında yer alan madeni yağ üretimi
ve baz yağ kullanımı bilgilerinin değiştirilmesi ile üretilecek
madeni yağların bu lisanslara eklenmesine veya bu lisanslardan çıkarılmasına ilişkin lisans tadilleri,
Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca ve tadil başvurusunun eksiksiz olarak yapıldığının tespit edilmesinden itibaren
on beş gün içerisinde sonuçlandırılır.
(Ek fıkra:RG-15/3/2011-27875) Lisans tadili dosyasındaki
bir belgenin geçerliliğini sonradan yitirdiği anlaşılırsa, durum lisans sahibine bildirilerek, tebligatı izleyen onbeş gün
içerisinde geçerli belgenin Kuruma ibrazı istenir. Lisans sahibi geçerli belgenin ibrazı için ek süre talebinde bulunursa,
onbeş günü aşmamak üzere ek süre verilmesinde Kurum yetkilidir. Geçerli belgenin sürenin sonuna kadar Kuruma ibraz
edilmemesi halinde, lisans tadil işlemi bu işlemi yapan birim
tarafından iptal edilir.
Süre Uzatımı
Madde 16- Lisans süreleri, lisans sahibinin talebi üzerine lisans süresinin bitiminden başlamak üzere ve öngörülen
azami süreler gözetilmek suretiyle uzatılabilir.
Süre uzatım talebi, yürürlükteki lisans süresinin bitiminden (Değişik ibare:RG-4/11/2011-28105) en erken altı ay, en
2011 |423
geç iki ay önce, lisans sahibinin Kuruma yazılı olarak başvurması suretiyle yapılabilir.
(Değişik fıkra:RG-15/3/2011-27875) Süre uzatım talebinin
inceleme ve değerlendirmesinde dikkate alınan hususlar Kurul kararıyla belirlenir.
(Ek fıkra:RG-4/11/2011-28105)(5) Süre uzatım başvurusunun ilgili mevzuata uygun olup olmadığı hakkındaki değerlendirme, sunulan belgelerin Kurum merkez evrakına
giriş tarihini izleyen on iş günü içerisinde tamamlanır. Süre
uzatım başvurusunun ilgili mevzuata uygun yapılmadığının
tespiti halinde, belirlenen eksikliklerin on iş günü içerisinde
giderilmesi başvuru sahibinden yazılı olarak istenir, bu süre
içerisinde eksiklikler giderilmez ise süre uzatım başvurusu
yapılmamış sayılır ve süre uzatım başvuru evrakı iade edilir.
Süre uzatımı başvurusu hakkındaki inceleme ve değerlendirme, yapılan yazılı başvurunun Kurum merkez evrakına giriş tarihini izleyen altmış gün içerisinde sonuçlandırılır.
Başvuru hakkındaki Kurul kararı lisans sahibine yazılı olarak
bildirilir ve yapılan bildirimde lisans süre uzatımı bedelinin
Kurum hesabına yatırıldığına ilişkin belgenin otuz gün içerisinde Kuruma ibraz edilmesi istenir. Bu yükümlülüğü yerine getiren gerçek veya tüzel kişinin lisansının süresi Kurul
kararı ile uzatılır. (Değişik son cümle:RG-20/10/2006-26325)
Taşıma, bayilik ve serbest kullanıcı lisanslarının süre uzatımı,
Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca sonuçlandırılır.
Süre uzatımı hakkındaki Kurul kararı, yürürlüğe girmesini müteakip Resmi Gazete’de yayımlanır.
(Ek fıkra:RG-15/3/2011-27875) Süre uzatım başvurusu
424| 2011
kapsamında aranan bir belgenin geçerliliğini sonradan yitirdiği anlaşılırsa, durum lisans sahibine bildirilerek, tebligatı
izleyen onbeş gün içerisinde geçerli belgenin Kuruma ibrazı
istenir. Lisans sahibi geçerli belgenin ibrazı için ek süre talebinde bulunursa, onbeş günü aşmamak üzere ek süre verilmesinde Kurum yetkilidir. Geçerli belgenin sürenin sonuna
kadar Kuruma ibraz edilmemesi halinde, süre uzatım işlemi
bu işlemi yapan birim tarafından iptal edilir.
Lisansların Sona Ermesi ve İptali
MADDE 17 – (Değişik:RG-15/3/2011-27875)
Taşıma, bayilik ve serbest kullanıcı lisansları aşağıdaki
hallerde Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığınca, diğer lisanslar
ise Kurul kararıyla sona erdirilir:
a) Lisans sahibinin iflasına karar verilmesi halinde,
b) Lisans sahibinin tüzel kişiliğinin sona ermesi halinde,
c) Lisans sahibinin ölümü halinde,
ç) Rafinerici, iletim ve depolama lisansları hariç olmak
üzere lisans sahibinin talebi halinde,
d) (Değişik:RG-4/11/2011-28105) Bayilik lisanslarında,
bayilik sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesinden
veya lisansa kayıtlı dağıtım şirketine ait dağıtıcı lisansının iptali veya sona ermesinden itibaren üç ay içerisinde dağıtıcı
tadili başvurusu yapılmaması veya Kuruma yeni bayilik sözleşmesi ibraz edilmemesi halinde,
e) Lisans başvurusu kapsamında aranan bir belgenin geçerliliğini sonradan yitirdiğinin anlaşılması üzerine, durumun lisans sahibine bildirilerek tebligatı izleyen onbeş gün
2011 |425
içerisinde geçerli belgenin Kuruma ibrazının istenmesine
rağmen, bu sürenin veya lisans sahibi geçerli belgenin ibrazı
için ek süre talebinde bulunursa onbeş günü aşmamak üzere
Kurumca verilen ek sürenin sonuna kadar geçerli belgenin
Kuruma ibraz edilmemesi halinde,
f) Lisans verme aşamasında lisansa kayıt edilmiş belirli
bir süre içerisinde yerine getirme yükümlülüğünün süresi
içerisinde yerine getirilmemesi halinde.
Lisanslar, lisans süresinin bitiminde tebligat yapılmaksızın kendiliğinden sona erer.
Dağıtıcı lisansı sahipleri asgari yıllık 60.000 ton beyaz
ürün (benzin, motorin) dağıtımı yapabilecek kapasite, donanım ve ekonomik güce sahip olmak zorundadır. Dağıtıcı lisansı alınması için gerekli ön şart olan asgari yıllık 60.000 ton
beyaz ürün (benzin, motorin) satış zorunluluğunu yerine getiremediği tespit edilen dağıtıcının bu yükümlülüğünü gerçekleştirememe nedenine ilişkin yazılı açıklaması da dikkate
alınarak hazırlanan inceleme raporu Kurul’a sunulur. Mücbir sebepler hariç bu yükümlülüğünü yerine getiremeyen
dağıtıcının lisansı Kurul kararı ile iptal edilir. Dağıtıcı lisansı
sahiplerinin asgari yıllık 60.000 ton beyaz ürün (benzin, motorin) satış yükümlülüğünün izlenmesinde, lisansının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dağıtıcı lisansı sahiplerine bir
yıl süreyle geçiş dönemi tanınır. Söz konusu yükümlülüğün
ifasına ilişkin esas dönemler, geçiş döneminin sona erdiği tarihi izleyen takvim yılları dikkate alınarak belirlenir. Asgari
yıllık 60.000 ton beyaz ürün (benzin, motorin) satış yükümlülüğünün değerlendirilmesinde, dağıtıcıların kendi aralarında
yaptıkları akaryakıt ticaretine ve ilgili ve diğer mevzuat kap426| 2011
samında yapılan akaryakıt ihracatına ilişkin miktarlar dikkate alınmaz.
Dağıtıcı lisansı sahipleri, faaliyetlerini sona erdirmeden
en az üç ay önce bayilerini durumdan haberdar etmek ve Kuruma bilgi vermekle yükümlüdür.
Rafinerici lisansı sahiplerinin lisanslarını sona erdirmek
istemeleri halinde lisans, ulusal petrol stoğuna ilişkin tesis
ve stok envanterinin devir-tesliminin tamamlanması ve gelir
muhasebesi işlemlerinin sonuçlandırılmasını takiben Kurul
kararıyla sona erer.
İletim ve depolama lisansları ise piyasada üçüncü kişilerle girişilen taahhütlere ilişkin yükümlülüklerin karşılanmış
olduğunun belgeleriyle birlikte Kuruma ibraz edilmesi koşuluyla, Kurul kararıyla sona erer.
Lisanslar,
a) Lisans sahibi hakkında verilen kaçak petrole ilişkin
mahkûmiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesi halinde ön araştırma veya soruşturma yapmaya veya
savunma almaya gerek olmaksızın,
b) Kanunun 20 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü ve
beşinci fıkralarında düzenlenen hallerde 6/1/2005 tarihli ve
25692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasasında
Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda
Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılacak soruşturma neticesinde,
Kurul kararıyla iptal edilir.
2011 |427
İKİNCİ KISIM
Lisanslara İlişkin Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Lisans Sahiplerinin Temel Hak ve Yükümlülükleri
Lisans Sahiplerinin Temel Hak ve Yükümlülükleri
Madde 18- Lisans; sahibine, lisansta yer alan faaliyetin
yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi haklarını
verir.
Lisans ile tanınan haklar, ilgili ve diğer mevzuatta kayıtlı
hususların yerine getirilmesi koşuluyla kullanılabilir.
Lisans sahipleri; piyasa faaliyetinin yürütüldüğü tesislerin tasarımını, yapım ve işletimini ilgili ve diğer mevzuatta
belirlenen usul ve esaslara göre yapmakla yükümlüdür.
(Ek fıkra:RG-15/3/2011-27875) Lisansa kayıtlı bir bilginin değişmesi veya lisansa bilgi eklenmesinin veya lisanstan
bilgi çıkarılmasının gerekmesi halinde, bu durumun vuku
bulmasından veya lisans sahibi tarafından öğrenilmesinden
itibaren en geç altmış gün içerisinde, lisans sahibi gerekli tüm
bilgi ve belgelerle birlikte Kuruma başvuruda bulunarak lisansının tadilini talep etmek zorundadır. Bu fıkradaki süre
bayilik lisansına kayıtlı dağıtım şirketinin değişmesi halinde
üç ay olarak uygulanır.
Piyasa faaliyetinde bulunanlar, kötüniyet veya tehlikeli
eylem sonucunu doğuracak her türlü işlemden özenle kaçınmak, bunların oluşumunun engellenmesi için her türlü ted428| 2011
biri almak ve istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek
zorundadır.
Rafinerilere ve depolara boşaltılmak üzere karasularında
bulunan yüklü tankerler ile rafinerilerdeki ham petrol ve yarı
mamul ürünler, ürüne tahvil edilerek ulusal stok mükellefiyetine sayılır.
(Ek fıkra:RG-24/06/2005-25855)(1) Ulusal petrol stoğu hesabında esas alınacak günlük ortalama ürün miktarı, bir önceki dağıtım projeksiyonu döneminde ikmal edilen akaryakıt miktarının 360’a bölünmesi suretiyle hesaplanır. Dağıtıcı
lisansı sahiplerinin yükümlülükleri kapsamında tutulacak
stok miktarı, 3.300 ton veya eşdeğeri hacim ölçüsünden az
olamaz.
(Ek fıkra:RG-17/08/2007-26616) Serbest kullanıcılar hariç
lisans sahipleri, kullanıcılar dışındaki kişilere yapılan ham
petrol ve akaryakıt satışları ile hizmet ifalarında, 213 sayılı
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tanzim edecekleri belgelerde, satış yapılan muhatabın lisans numarasını da belirtmekle yükümlüdür.
İKİNCİ BÖLÜM
Rafinerici Lisansı
Rafinerici Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 19- Rafinerici lisansı sahipleri piyasada;
a) Rafineri tesisi kurulması ve işletilmesi,
b) Petrolün alım ve satımının yapılması,
2011 |429
c) Ham petrolden yeni ürünler elde edilmesi,
d) Ham petrolün yurt içinde alım ve satımının sadece diğer rafinericilerle ve üreticilerle yapılması,
ile iştigal edebilir.
Bu faaliyetler dışında; rafinerici lisansı sahipleri, lisanslarına işlenmesi koşuluyla, ayrıca lisans almaksızın rafineri
tesisi içinde veya civarında işleme ve depolama faaliyetleri
ile yakınındaki diğer tesislere boru hatları ile taşıma faaliyetlerinde ve Kanunun Geçici 3 üncü maddesindeki kısıtlama
dışında ihrakiye teslimi faaliyetinde bulunabilir.
(Değişik fıkra:RG-21/09/2006-26296) Rafinerici lisansı
sahipleri; dağıtıcılara ve/veya diğer rafinericilere akaryakıt,
lisansında yer alması koşuluyla diğer ihrakiye teslim şirketlerine ihrakiye satışı yapabilir.
Rafinerici Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 20- Rafinerici lisansı sahipleri;
a) Lisansı kapsamındaki rafineri tesislerinin işletilmesi,
b) Teknik düzenlemelere uygun ürün üretilmesi ve teslimi,
c) Ham petrolün temininde, yerli ham petrole öncelik tanınması ve üretim şirketlerinin aleyhine olacak teslim yeri ve
şartlarında maddi talep ve teklifte bulunulmaması,
d) Ham petrol üreticilerinin teklifi halinde oluşan asgari fiyatlardan yerli ham petrolün alınması veya asgari fiyat
üzerindeki tekliflere onbeş gün içinde yazılı olarak yanıt verilmesi,
e) Ulusal petrol stoğunun tamamlayıcı kısmının tutulması,
f) Ulusal güvenlik açısından ihtiyaç duyulan akaryakıt ve
430| 2011
diğer ürünlerin üretimi ve teslimine öncelik verilmesi,
g) Petrol alım satımına ilişkin fiyatların, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak, tavan
fiyatlar olarak hazırlanması,
h) Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullandığı taktik yakıtların
üretim kabiliyetinin ürün talebi halinde sağlanması ve korunması,
i) Ulusal petrol stoğu kapsamında, ikmal edilen günlük
ortalama ürün miktarının minimum yirmi katının kendi depolarında veya lisanslı depolama tesislerinde topluca veya
statülerine göre ayrı ayrı bulundurulması,
j) Kendi dağıtım şirketine tanıdığı şartların, akaryakıt talep eden diğer dağıtıcılara da tanınması,
k) Yurt içinde pazarlayacakları akaryakıta, rafineri çıkışında veya gümrük girişinde Kurumun belirleyeceği şart ve
özellikte ulusal marker eklenmesi,
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşleme Lisansı
İşleme Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 21- İşleme lisansı sahipleri piyasada; petrol ve diğer kimyasal maddelerden madeni yağ üretimi hariç olmak
üzere yeni ürünler elde edilmesi ve/veya ürünlerin nitelik
veya niceliğinin değiştirilmesi ve işleme tesisi işletilmesi ile
iştigal edebilir.
2011 |431
İşleme Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 22- İşleme lisansı sahipleri;
a) (Mülga:RG-14/10/2008-27024)
b) Standartlara ve teknik düzenlemelere uygun ürün elde
edilmesi,
ile yükümlüdür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Madeni Yağ Lisansı
Madeni Yağ Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
MADDE 23 – (Değişik:RG-7/12/2008-27077)(3)
Madeni yağ lisansı sahipleri piyasada; lisansı kapsamındaki madeni yağ üretimi tesislerinde madeni yağ üretimi ile
iştigal edebilir.
Madeni Yağ Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 24- Madeni yağ lisansı sahipleri, üretim veya ithalatta standartlara ve teknik düzenlemelere uymakla yükümlüdür.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Depolama Lisansı
Depolama Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 25- Depolama lisansı sahipleri piyasada; depola432| 2011
ma hizmeti verilmesi için depolama tesisi işletilmesi ile iştigal edebilir.
Depolama Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 26- Depolama lisansı sahipleri;
a) İletim hatları ile bağlantılı tesislere ilişkin tarife önerilerinin ilgili mevzuat çerçevesinde hazırlanarak Kuruma sunulması ve Kurul kararı ile onaylanmış tarifelerin uygulanması,
b) İletim hatları ile bağlantılı olmayan tesislere ilişkin
tarifelerin hazırlanarak, Kuruma yapılacak bildirim sonrası
uygulanması,
c) Kapasite kısıtları dışında, depolama taleplerinin, 47 nci
maddede sayılan hususların sağlanması halinde ayrım gözetmeksizin karşılanması,
ile yükümlüdür.
ALTINCI BÖLÜM
İletim Lisansı
İletim Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 27- İletim lisansı sahipleri piyasada; boru hattı
vasıtasıyla petrolün taşınması ve iletim tesisi işletilmesi ile
iştigal edebilir.
İletim Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 28- İletim lisansı sahipleri;
a) İlgili mevzuat çerçevesinde tarife önerilerinin hazırlanarak Kuruma sunulması ve Kurul kararı ile onaylanmış ta2011 |433
rifelerin uygulanması,
b) Kapasite kısıtları dışında, iletim taleplerinin, 47 nci
maddede sayılan hususların sağlanması halinde ayrım gözetmeksizin karşılanması,
ile yükümlüdür.
YEDİNCİ BÖLÜM
Serbest Kullanıcı Lisansı
Serbest Kullanıcı Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek
Faaliyetler
Madde 29 – (Değişik:RG-21/09/2006-26296)
Serbest kullanıcı lisansı sahipleri piyasada; kullanım türüne göre kalorifer yakıtı, fuel oil ve motorini dağıtıcı lisansı
sahiplerinden temin edebilir.
(Mülga fıkra:RG-12/8/2008-26965)
Serbest Kullanıcı Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 30- Yıllık tüketimi bir tesisinde her bir cins akaryakıt için 20.000 ton ve üzeri olan serbest kullanıcı lisansı
sahipleri, kendi depolarında, kullanımlarının onbeş günlük
kısmını karşılayacak miktarda stok bulundurmakla yükümlüdür.
İhrakiye Teslimi Lisansı
434| 2011
İhrakiye Teslimi Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek
Faaliyetler
Madde 31- İhrakiye teslimi lisansı sahipleri piyasada;
a) (Değişik:RG-31/5/2011-27950) İhrakiyenin, rafinerici,
dağıtıcı ve diğer ihrakiye teslimi lisansı sahiplerinden, yurtdışından veya yurtiçinde temini ile transit rejime tabi olan ve
serbest dolaşıma girmiş ihrakiyenin deniz ve hava taşıtlarına
ikmal edilmesi ile diğer ihrakiye teslimi lisansı sahibi tüzel
kişilere ikmali,
b) İhrakiye teslim tesisi işletilmesi,
(Yeniden düzenleme:RG-31/5/2011-27950) Fiziki olarak
tesliminin ihrakiye teslimi lisansı sahipleri tarafından yapılması ve ikmalin yapıldığı taşıtların ihtiyaçları için kullanılması kaydıyla, ihrakiyenin ihracat veya transit rejimi kapsamında deniz ve hava taşıtlarına ikmal edilmesinde üçüncü
kişilerce tahsilât aracılık hizmetleri verilebilir. Kurul tarafından, söz konusu işlemin kapsamına ilişkin düzenleme yapılabilir.
İhrakiye Teslimi Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 32- İhrakiye teslimi lisansı sahipleri;
a) İhrakiye amaçlı olmak kaydıyla fuel oil inceltme işlemleri haricinde, ihrakiye türlerinin, kullanım amacının, niteliğinin ve niceliğinin değiştirilmemesi,
b) İhrakiyeye, Kurumun belirleyeceği şart ve özellikte
ulusal marker eklenmesi,
c) Ticari deniz vasıtalarına Özel Tüketim Vergisiz akarya2011 |435
kıt satışı yapılmaması,
d) Yurtdışından temin edilerek serbest dolaşıma giren
akaryakıt için, Kurumca belirlenen gelir payının ilgililere
ödenmesi,
ile yükümlüdür.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Dağıtıcı Lisansı
Dağıtıcı Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 33- Dağıtıcı lisansı sahipleri piyasada;
a) Lisansında yer alan alt başlık kapsamındaki akaryakıtlarla sınırlı olmak üzere, akaryakıt ithalatı yapılması,
b) Akaryakıtın yurt içinde satışı ve bu kapsamda serbest
kullanıcılara toptan satış yapılması,
c) Kendi depolama tesislerinin yakınındaki tesislere boru
hatları ile akaryakıt taşınması,
d) Bayilik teşkilatı oluşturulması,
e) (Değişik:RG-4/11/2011-28105) Kendi ticari unvanı altında aldığı bayilik lisansı ile işlettiği akaryakıt istasyonlarına
ve lisanslı bayilerine akaryakıt dağıtımı yapılması,
f) Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki sınırlamalar dışında, Özel Tüketim Vergisiz akaryakıt satışlarının,
ticari deniz vasıtalarına doğrudan yapılması,
Bu faaliyetler dışında dağıtıcı lisansı sahipleri, lisanslarına
436| 2011
işlenmesi koşuluyla; ayrıca lisans almaksızın ihrakiye teslimi,
depolama, madeni yağ ve taşıma faaliyetlerinde bulunabilir.
Dağıtıcı lisansı sahipleri, faaliyeti geçici olarak durdurulan dağıtıcıların bayilerine, faaliyetin durdurulduğu süre ile
sınırlı olmak kaydıyla akaryakıt satışı yapabilir.
Dağıtıcı lisansı sahipleri, Kuruldan izin almaları kaydıyla;
diğer dağıtıcılara akaryakıt satışı yapabilir.
Dağıtıcı Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 34- Dağıtıcı lisansı sahipleri;
a) 6 ncı maddede belirtilen harmanlama işlemleri hariç,
akaryakıt türlerinin kullanım amacının ve niteliğinin değiştirilmemesi,
b) 33 üncü maddede yer alan istisnalar dışında, başka dağıtıcıların bayilerine satış yapılmaması,
c) Yurtiçinde pazarlayacakları akaryakıta, Kurumun belirleyeceği şart ve özellikte ulusal marker eklenmesi,
d) Tescilli markası altında yapılan faaliyetlere ilişkin kalite kontrol izlemesinin etkin biçimde yapılması ve Kurul tarafından ilgili mevzuat kapsamında verilen denetim görevlerinin yerine getirilmesi,
e) Piyasa faaliyetlerine ilişkin fiyatların, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak, tavan
fiyatlar olarak hazırlanması ve Kuruma bildirilmesi,
f) Ulusal petrol stoğu kapsamında, ikmal edilen günlük
ortalama ürün miktarının minimum yirmi katının, kendi depolarında veya lisanslı depolama tesislerinde topluca veya
statülerine göre ayrı ayrı bulundurulması,
2011 |437
g) Sözleşme, Kanunda öngörülen sürede yenilenemez ise,
sözleşme süresinin bitimine kadar bayisinin ikmal ihtiyacının karşılanması,
h) Akaryakıtın, başka bir dağıtıcıdan temin edilmek istenmesi
halinde, Akaryakıt Temin İzni başvurusunda bulunulması,
i) Bayilerin katılımıyla gerçekleştirdikleri promosyon
kampanyası hakkında bayilerinin, kampanyanın maliyetine
ilişkin belgelerle birlikte açık bir şekilde bilgilendirilmesi,
j) Yıllık pazarlama projeksiyonları yapılarak, detayları ile
birlikte her yıl Şubat ayı içerisinde Kuruma verilmesi ve varsa pazarlama projeksiyonlarında yüzde ondan fazla artış ve
eksilişlerin açıklanması,
k) Kendi işlettiği istasyonlara sübvansiyon ve bayi istasyonlarından farklı uygulama yapılmaması,
l) (Değişik:RG-28/7/2011-28008) Kendi ticari unvanı altında aldığı istasyonlu kategorili bayilik lisansları kapsamında
yaptığı satışlarda, kendi yurtiçi pazar payının %15’inin geçilmemesi,
m) Yurtdışından temin edilerek serbest dolaşıma giren akaryakıt için Kurulca belirlenen gelir payının ilgililere ödenmesi,
n) Durumu ilgili ve/veya diğer mevzuata uygun olmayan
gerçek veya tüzel kişilerle bayilik sözleşmesi yapılmaması,
o) (Ek:RG-4/11/2011-28105) Sona eren bayilik sözleşmelerinin karşılıklı fesih protokolü veya sözleşmenin karşı tarafına tebliğ edilmiş noter onaylı fesih ihbarnamesi ile birlikte
sona erme tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde Kuruma bildirilmesi,
438| 2011
ö) (Ek:RG-4/11/2011-28105) Bayilerinin lisans almasından, dağıtıcı tadili yaptırmasından, lisansa tarımsal amaçlı
satış tankeri veya sabit köy pompası işletmesinden önce, ilgili bayilik lisansına kayıtlı akaryakıt istasyonuna, tarımsal
amaçlı satış tankerlerine ve sabit köy pompalarına istasyon
otomasyon sistemi kurulması,
ile yükümlüdür.
ONUNCU BÖLÜM
Taşıma Lisansı
Taşıma Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 35- Taşıma lisansı sahipleri piyasada; boru hattı
hariç olmak üzere petrol taşıma araçları ile taşıma hizmeti
verilmesi ile iştigal edebilir.
Taşıma Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 36- (Değişik:RG-28/09/2006-26303)
Taşıma lisansı sahipleri; faaliyetlerini Kanuna ve ilgili
mevzuata uygun olarak yürütmekle yükümlüdür.
Bayilik Lisansı
Bayilik Lisansı Kapsamında Yürütülebilecek Faaliyetler
Madde 37- Bayilik lisansı sahipleri piyasada, lisanslarında düzenlenen alt başlığa göre akaryakıt bayisi, ihrakiye ba2011 |439
yisi; kategoriye göre ise istasyonlu bayi ve istasyonsuz bayi
olarak bayisi olduğu dağıtıcıdan temin ettiği akaryakıt veya
ihrakiyenin kullanıcılara satışı faaliyetinde bulunabilir. (Ek
cümle:RG-4/11/2011-28105) Aynı kişiye ve/veya aynı adrese
farklı kategoriden bayilik lisansı verilemez.
(Değişik fıkra:RG-28/09/2006-26303) İstasyonlu akaryakıt bayileri, lisansları kapsamındaki akaryakıt istasyonları
yoluyla, lisansına işlenmek ve gerekli tedbirleri almak kaydıyla, tarım sektörünün ihtiyaçları için tanker ve köy pompası vasıtasıyla LPG hariç akaryakıt satışı yapabilir.
(Mülga fıkra:RG-12/8/2008-26965)
(Değişik:RG-4/11/2011-28105) Bayiler, bayisi oldukları dağıtıcının lisansının iptal edilmesi halinde, sözleşmenin
feshini beklemeksizin başka bir dağıtıcı ile sözleşme imzalayarak lisans tadil başvurusunda bulunurlar. Bayiler, bayisi
oldukları dağıtıcının faaliyetinin geçici olarak durdurulması
halinde ise, dağıtıcının yeniden faaliyete geçmesini beklemeksizin, faaliyetinin geçici olarak durdurulduğu süre ile
sınırlı olmak ve lisanslarını tadil ettirmek kaydıyla başka bir
dağıtıcıdan akaryakıt temin edebilir.
Bayilik Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri
Madde 38- Bayilik lisansı sahipleri;
a) Akaryakıtın kullanım amacının ve niteliğinin değiştirilmemesi,
b) Fabrika, şantiye, nakliye filosu işletmeleri ve benzeri
kendi ihtiyaçları için depolama imkânı ve kendi araçlarına
akaryakıt ikmal kapasitesi olan yerler hariç olmak üzere,
akaryakıt istasyonları dışında akaryakıt ikmal ve satışının
yapılmaması,
440| 2011
c) Faaliyetlerin, dağıtıcılar ile yapılacak tek elden satış
sözleşmesine göre yürütülmesi,
d) Bayisi oldukları dağıtıcı haricinde akaryakıt temini yapılmaması,
e) Tağşiş ve/veya hile amacıyla akaryakıta katılabilecek
ürünlerin akaryakıta katılmaması ve istasyonunda bulundurulmaması,
f) (Değişik:RG-21/09/2006-26296) Bayilik sözleşmesinin
herhangi bir nedenle sona ermesinden itibaren, bir ay içerisinde eski dağıtıcı ile ilgili tüm belirtilerin kaldırılması ve
faaliyete, sözleşme yapılan yeni dağıtıcının ürünlerinin pazarlandığı anlaşılacak şekilde devam edilmesi,
g) Kullanıcılar haricinde yeniden satış amaçlı satış yapılmaması,
h) (Ek:RG-4/11/2011-28105) Tarımsal amaçlı satış tankeri
ve sabit köy pompası ile yapılan satış işlemleri hariç olmak
üzere, akaryakıt istasyonu dışında yapılan her türlü akaryakıt satışını, satışa ilişkin belgenin tanzim tarihinden itibaren
en geç onbeş gün içerisinde belgesi ile birlikte dağıtıcısına
bildirmekle,
ile yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Diğer Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Bildirimler
2011 |441
Bildirim Genel Esasları
Madde 39- (Mülga:RG-09/12/2005-26018)
Bildirim Türleri
Madde 40- (Mülga:RG-09/12/2005-26018)
Dönemsel Bildirimler
Madde 41- (Mülga:RG-09/12/2005-26018)
Oluşuma Bağlı Bildirimler
Madde 42- (Mülga:RG-09/12/2005-26018)
Kayıtların Saklanması
Madde 43- (Mülga:RG-09/12/2005-26018)
İKİNCİ BÖLÜM
Kısıtlamalar
Temin ve Satışa İlişkin Kısıtlamalar ile Miktar Kısıtlamaları
Madde 44- (Değişik:RG-7/12/2008-27077)(3) Petrolün ihracı ve ürünlerin ithali serbesttir. Ham petrol ve akaryakıt ithalatı, ilgili ve diğer mevzuattaki hükümlere uymak koşuluyla,
lisanslarına göre hak sahibi kılınan kişilerce serbestçe yapılır.
Ham petrol ve akaryakıt ithalatı miktar ve belirli teknik
ölçümleri yapabilecek donanıma sahip yetkili gümrük idarelerinden yapılır.
(Değişik fıkra:RG-28/7/2011-28008) Dağıtıcı lisansı sahiplerinin kendi ticari unvanı altında aldığı istasyonlu kategorili
bayilik lisansları kapsamında yaptığı satış, dağıtıcının toplam yurt içi pazar payının yüzde onbeşinden fazla olamaz.
442| 2011
Dağıtıcıların yurt içi pazar payı, toplam yurt içi pazarın
yüzde kırkbeşini geçemez.
(Değişik fıkra:RG-5/8/2008-26958) İstasyonsuz kategorisi
altında verilmiş bayilik lisansları sahipleri, benzin ve motorin
türleri ile otobiodizel satışı yapamaz.
(Ek fıkra:RG-4/11/2011-28105) Motorlu kara taşıtlarına
akaryakıt türlerinden; yakıt nafta, gazyağı, jet yakıtı, fuel oil
türleri ve yakıtbiodizel ikmal edilemez.
Mesafe Kısıtlamaları
Madde 45- İki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafe, aynı yönde olmak üzere;
a) Şehirlerarası yollarda on,
b) Şehir içi yollarda bir,
kilometreden az olamaz.
Serbest Kullanıcı Limiti
Madde 46- Kalorifer yakıtı, fuel oil ve motorinde serbest
kullanıcıların tabi olduğu serbest kullanıcı limiti her bir ürün
için yıllık asgari olarak 5.000 tondur.
Erişim Hakkı
Madde 47- Tesislerinde boş kapasite bulunan iletim ve
depolama lisansı sahipleri; iletim ve depolama taleplerini,
talebin;
a) Lisans sahibinin tarifesine uygun olması,
b) İlgili tesisin kapasitesine uygun yapılması,
c) Lisans sahibinin tesisine, işletme kural ve koşullarına,
ilettiği veya depoladığı petrole yönelik olarak bozucu veya
2011 |443
risk artırıcı olumsuz etkileri olmaması,
d) Tesisin, iletilen veya depolanan petrolün niteliğine uygun ve lisans sahibinin tarifesinde belirtilen asgarî miktarda
olması,
e) İletim için, petrolün cinsi de dikkate alınarak üretici, rafinerici, iletici veya dağıtıcı tarafından depolama için, depocunun tarifesinde belirtilen asgarî miktarın üzerinde olmak
şartı ile herkes tarafından yapılması,
halinde, karşılamakla yükümlüdür.
Erişim taleplerinin, gerekli koşullar sağlanmasına rağmen
reddedildiğinin iddia edildiği durumlarda, Kuruma şikayette bulunulabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kamulaştırma, Mülkiyetin Gayri Ayni Haklar ve Kiralama ile Sigorta
Kamulaştırma, Mülkiyetin Gayri Ayni Haklar ve Kiralama
Madde 48- Piyasada, kamulaştırma ve mülkiyetin gayri
ayni hak tesisi ve kiralamada, aşağıdaki usul ve esaslar çerçevesinde işlem yapılır.
a) Kamulaştırma:
Tesisler için gerekli arazi, arsa ve binalara ilişkin hak veya
mülkiyet edinimlerinin öncelikle anlaşma yoluyla yapılması
esastır. Piyasa faaliyetlerinin gerektirmesi halinde;
1) Rafinerici ve depolama lisansı sahiplerinin lisansları
444| 2011
kapsamındaki tesislerine,
2) İletim hatlarının mecralarına isabet eden arazi ve arsalarda irtifak hakkı tesisine ve bu hatların ayrılmaz parçası
durumunda bulunan diğer binalar ve civarına isabet eden
taşınmazlara,
3) Yıllık işleme kapasitesi 500.000 varil petrolü aşan işleme tesislerine,
ilişkin edinimler, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda
belirtilen esaslar dahilinde kamulaştırma yoluyla da yapılabilir.
Kamulaştırılan taşınmazın mülkiyeti Hazineye, kullanma
hakkı kamulaştırma bedelini ödeyen lisans sahibine ait olur.
Kullanma hakkı tapu siciline kaydedilmek suretiyle lisans
sahibi adına yapılır ve bunlar lisansın bir parçası olup lisans
müddetince devam eder.
Lisansın sona ermesi veya iptali halinde, lisans sahiplerince ödenmiş bulunan kamulaştırma bedelleri iade edilmez.
Bu konuda Kurulca verilecek kamulaştırma kararı kamu
yararı kararı yerine geçer ve müteakip işlemler Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yürütülür.
Kurulca uygun görülenler de dahil olmak üzere rafinerici
ve iletim lisansı sahiplerine ait tesislerin tapu sicil kayıtlarına,
Kurumun izni bulunmadıkça herhangi bir tasarrufun kaydolunamayacağı şerhi de verilir.
b) Mülkiyetin gayri aynî haklar ve kiralama:
Lisans sahibi tüzel kişiler, faaliyetleri ile ilgili olarak kamuya ait araziler üzerinde, bedelinin ilgili tüzel kişi tarafın2011 |445
dan ödenmesi suretiyle mülkiyetin gayri aynî hak tesisini ve
bu arazilerin kiralanmasını talep edebilir. Bu istek Kurulca
uygun görüldüğünde, Kurum ilgili kanunlar uyarınca ihtiyaca göre intifa, irtifak, üst hakkı veya uzun süreli kiralama
yoluna gider. Bu şekilde elde edilen hakkın Kurul tarafından
tespit edilen bedelini ödeme yükümlülüğü devralan tüzel kişiye aittir. Kullanım hakları, ilgili lisans veya sözleşmenin bir
cüzü olup, geçerliliği, bunların geçerlilik süresi ile sınırlıdır.
Kamulaştırma, mülkiyetin gayri ayni haklar ve kiralama
başvuruları, bir dilekçe ile Kuruma yapılır.
Sigorta
Madde 49- Tüm lisans sahipleri, faaliyetlerinin üçüncü
kişiler nezdinde oluşturabileceği bedeni ve maddi zarar veya
ziyanları tazmin etmek için gerekli mali sorumluluklara ilişkin sigortalamaları yapmakla yükümlüdür.
Rafinerici, iletim ve depolama lisansı sahipleri, tesislerini
ve petrolünü tüm risklere karşı sigortalamakla yükümlüdür.
Rafinerici lisansı sahipleri, kamuya ait ulusal petrol stoğu ile
depolama ünitelerini tüm risklere ve üçüncü kişiler nezdinde
oluşturabilecekleri mali sorumluluklara karşı sigortalar.
(Değişik fıkra:RG-10/8/2010-27668) Tesislerin tüm risk
sigortasına esas sigorta bedeli, arazi edinim giderleri hariç
olmak üzere tesisin kayıtlı net aktif değerinden düşük, risk
ödemelerinde tanınabilecek muafiyet ise sigorta bedelinin
yüzde ikisinden yüksek olamaz.
(Değişik fıkra:RG-24/06/2005-25855) Üçüncü şahıslar
mali sorumluluk sigortalarında muafiyet uygulanmaz.
(Değişik fıkra:RG-24/06/2005-25855) Sigorta yüküm446| 2011
lülükleri ile sigortanın asgari teminatı, azami muafiyeti ve
sigorta bedellerinin hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar;
Kurul tarafından çıkarılacak tebliğlerle düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
Gelir Payı
Madde 50- (Değişik fıkra:RG-15/06/2006-26199)(2) Gelir payı: a) Beher metreküp için;
1) Benzin türlerinde (ihrakiye amaçlı kullanılanlar dahil) 1,32
2)Gazyağı ve jet yakıtında 1,29
3) Motorin (İhrakiye amaçlı kullanılanlar dahil) ve biodizel türlerinde
1,27
b) Beher metrik ton için; Fuel Oil (ihrakiye amaçlı kullanılanlar dahil) 1,42
Yeni Türk Lirasıdır. Hesaplamalarda, ton kesirleri dikkate alınmaz.
(Değişik fıkra:RG-15/06/2006-26199)(2) Biodizel türlerini üreten işleme lisansı sahipleri sattıkları biodizel türleri
için, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahipleri ithal ettikleri
akaryakıt için hesapladıkları gelir payını, Ulusal Petrol Stoku
Komisyonunca belirlenen usul ve esaslara göre rafinericilere
öder. Rafinerici lisansı sahipleri akaryakıt satışlarında gelir
payı tahsil etmekle yükümlüdür.
2011 |447
Rafinericilerin satış bedeline yansıttıkları ile dağıtıcılar ve
ihrakiye teslim şirketlerinin rafinericilere yaptığı ödemenin
karşılığı olarak tahsil edecekleri gelir payları, düzenlenen faturalarda ayrı başlık altında gösterilir.
Katılma Payı
Madde 51- Serbest kullanıcı lisansı sahipleri hariç tüm lisans sahipleri, her yıl katılma payı ödemekle yükümlüdür.
Bir önceki yıla ilişkin katılma payının ilk taksiti Haziran, ikinci taksiti Kasım ayı sonuna kadar ödenir.
(Değişik fıkra: RG-20/10/2006-26325) Katılma payı, yükümlülerin yıllık gelir tablolarında yer alan lisans kapsamında yürütülen piyasa faaliyetlerine ilişkin net satışlar tutarı ile
Kurulca her yıl belirlenecek katılma payı oranı çarpılarak hesaplanır. Katılma payı oranı binde biri, katılma payı 2.000.000
ABD Dolarını aşamaz.
Lisans türlerine göre; katılma payını sıfıra kadar indirmeye, farklı oranlar tespite Kurul yetkilidir.
Bir sonraki yıl için geçerli olacak yıllık katılma payı oranı
veya oranları her yılın Aralık ayının sonuna kadar Kurul kararıyla belirlenerek, Resmi Gazete’de yayımlanır.
Net satış hasılatı içinde yer alması halinde, yıl içinde petrol için ödenen gümrük vergi, resim ve harçları ile Özel Tüketim Vergisi toplamı net satışlar toplamından tenzil edilir.
Lisansı kapsamında, bir veya birden fazla piyasa faaliyetini
yürüten lisans sahipleri katılma payını toplam net satışları
üzerinden öder.
İlk defa lisans alınan yıla ilişkin katılma payı, lisans tarihi
ile aynı yılın 31 Aralık tarihi arasındaki döneme ilişkin ola448| 2011
rak gelir tablolarında yer alan net satışlar tutarından varsa
beşinci fıkraya göre yapılan tenzil sonrası bulunan meblağın,
katılma payı oranı ile çarpımı sonucu bulunur.
Birden fazla lisans sahibi kişiler, her bir lisans için ayrı katılma payı bildiriminde bulunur. Faaliyet başlıkları için farklı
oranlar tespit edilmesi halinde, net satışlar tutarının bu faaliyetlere ilişkin olanları ayrı ayrı işleme alınır.
tamamlanarak ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde adlî ve
idarî işlemler başlatılır.
Süresinde Ödenmeyen Mali Yükümlülükler ve Gecikme Zamları
Madde 52- Süresinde ödenmeyen malî yükümlülükler ve
vergi daireleri aracılığı ile tahsili sağlanır.
Yeniden Değerleme
Madde 53- 50 nci maddede Türk Lirası cinsinden ifade
edilen değer, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi uyarınca
belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle
uygulanır. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda, yüz bin kesirleri tama iblağ olunur.
2011 |449
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gizlilik ve Anlaşmazlıkların Çözümü
Gizlilik
Madde 54- Kurum, yayımlanması halinde lisans sahibinin ticari ilişkilerine zarar verebileceği Kurul kararıyla belirlenen bilgi veya belgeleri; herhangi bir mahkeme kararı ile
söz konusu bilgi veya belgelerin talep edilmesi dışında açıklayamaz.
Piyasada faaliyet gösteren taraflar, ticari yönden hassas
bilgi ve belgeleri gizli tutmakla yükümlüdür. Lisans sahipleri
her ne suretle olursa olsun piyasa faaliyetlerinin ifası sırasında bizzat edindikleri veya dolaylı yollardan edindikleri gizli bilgileri açıklayamaz ve kendi menfaatine veya kendisine
bağlı firmalar yararına veya başkaları lehine veya aleyhine
kullanamaz.
Lisansı sona eren veya lisansı iptal edilen gerçek veya tüzel
kişiler, ticari ilişkileri nedeniyle elde etmiş olduğu diğer kişilere ait ticari sırları beş yıl süre ile gizli tutmakla yükümlüdür.
(Ek fıkra:RG-4/11/2011-28105) Kaçak petrole ilişkin
mahkûmiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesi nedeniyle lisansı iptal edilen kişilerin isimleri veya ticari unvanları Kurumun internet sayfasında iptal gerekçesiyle
birlikte duyurulmak suretiyle kamuoyuna ilan edilir.
Anlaşmazlıkların Çözümü
Madde 55- Rafinericilerle üreticiler arasındaki fiyat uyuşmazlıkları, Kurumun hakemliğinde inceleme ve değerlendir450| 2011
menin tamamlanmasını izleyen otuz gün içerisinde tarafları
bağlayacak şekilde sonuçlandırılır.
ALTINCI BÖLÜM
Piyasaya Müdahale ve Mücbir Sebepler
Piyasaya Müdahale
Madde 56- Kuruma ulaşan bilgi, duyum, ihbar ve şikayetlerden;
a) Petrolün temin ve/veya satışı ile petrole ilişkin hizmet
ifalarının sürekli ve düzenli yapılmadığı, yapılmasının engellendiği veya engellenmeye teşebbüs edildiği,
b) Haksız rekabete veya rekabetin korunmasına ilişkin
mevzuatın ihlaline sebebiyet verildiği,
hususlarında, belirgin emarelerin oluştuğu veya bunların ulusal güvenliği veya kamu düzenini tehdit eder boyuta
ulaştığına kanaat getirilmesi halinde gerekli girişimler Kurul
kararıyla Kurum tarafından başlatılır. Bu kapsamda, Kurum
talimatlarının yerine getirilmediğinin anlaşılması halinde,
yetkili merciler nezdinde gerekli işlemlerin başlatılmasıyla
birlikte, soruşturma da açılır.
Mücbir Sebepler
Madde 57- Bir olayın mücbir sebep hali sayılabilmesi için;
olaydan etkilenen tarafların gerekli özen ve dikkati göstermiş
ve önlemleri almış olmasına karşın önlenemeyecek, kaçınılamayacak veya giderilemeyecek olması ve bu durumun etkilenen tarafın ilgili mevzuat kapsamındaki yükümlülüklerini
2011 |451
yerine getirmesini engellemesi gerekir.
Mücbir sebeplerin gerçekleşmesi halinde, mücbir sebeplerin etkileri giderilinceye kadar, lisans sahibinin ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülükleri etkilendikleri oranda
Kurul kararıyla ertelenebilir.
Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilemeyeceğinin
anlaşıldığı hallerde, Kurul, lisans sahibinin yükümlülüğünün kaldırılmasına da karar verebilir. Yükümlülüklerin ertelenmesi veya kaldırılması kararının verilebilmesi için, lisans
sahibinin mücbir sebebin başlama tarihini, mahiyetini, yükümlülüklerine olan etkilerini ve mümkün olması halinde etkilerin tahmini giderilme süresini içeren başvurusunu, mücbir sebebin başlama tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde
Kuruma yazılı olarak bildirmesi zorunludur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Yürürlükten Kaldırılan Düzenlemeler
Madde 58- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya doğrudan Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce yürürlüğe konulan;
a) Solvent, Bazyağ ve Madeniyağ İthalinde Uygulanacak
Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ,
b) Yerli Olarak Üretilen Solventlerin Yurt İçi Satışında
Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ,
c) Petrol Ürünleri İthalinde Uygulanacak Esaslar Hakkında Tebliğ,
452| 2011
d) Hampetrol ve Petrol Ürünlerinin Alım, Satım, Fiyatlandırma Esasları İle Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonunun İşleyişi
Hakkında Kararın Uygulanmasına Dair Tebliğ,
e) Akaryakıt İstasyonları (Yeni Kurulacak) Arasında Mesafe Şartı Aranması Hakkında Tebliğ,
f) Petrol Hakkı Sahiplerinin Ürettikleri Yerli Hampetrol
ve Doğal Gazdan Memleket İhtiyacını Karşılamak Üzere
Ayrılan Kısmı İle Devlet Hissesi Petrolün Nakden Alınması
ve Hampetrol İhracında Tatbik Olunacak “Piyasa Fiyatı” ile
Yerli Hampetrol ve Doğal Gazın “Kuyubaşı Fiyatı”nın Unsurları ve Uygulama Esasları Hakkında Tebliğ,
g) (Değişik:RG-21/12/2004-25677) Akaryakıt Dağıtım ve
Pazarlama Şirketlerinin Kurulmasına İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Kararın Uygulanmasına Dair Tebliğ,
ile bu tebliğlerde değişiklik, iptal veya yeni hüküm ihdası yapan tebliğler ve Akaryakıt ve Sıvılaştırılmış Petrol Gazı
Dağıtım ve Pazarlama Şirketlerinin Kurulmasına İlişkin Usul
ve Esaslar Hakkında Kararların Uygulanmasına Dair Tebliğin 13, 14, 15, 16 ve 17 nci maddelerinin akaryakıt dağıtım ve
pazarlama kuruluşlarıyla ilgili hükümleri,
yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Kanunun yayımı tarihinde;
a) 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre belge sahibi olup, faaliyetleri lisans almasını gerektiren,
b) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yapılan düzenlemelere istinaden faaliyetlerine izin verilmiş akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşu olan,
2011 |453
c) Yukarıdaki (a) ve (b) bentleri dışında kalmakla birlikte,
faaliyetleri veya kullanımları lisans almasını gerektiren,
kişiler, durumlarını 20.12.2004 tarihini aşmamak üzere,
Kanunda ve bu Yönetmelikte yer alan hususlara uygun hale
getirir.
Yukarıda yer alan tarihlere kadar lisans başvurusunda
bulunmayan, 20.12.2004 tarihine kadar lisans başvurusunda
bulunup başvuruları veya ek süre talepleri kabul edilmeyen
kişiler için daha önce verilen hak, izin ve yetki doğurucu her
türlü karar, işlem ve evrak herhangi bir işleme gerek kalmaksızın hükümsüz hale gelir.
Geçici Madde 2- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte piyasada faaliyet gösteren ve 6326 sayılı Petrol Kanununa göre düzenlenmiş belge sahibi olup, faaliyetleri lisans
almasını gerektiren kişilerle, akaryakıt dağıtım ve pazarlama
kuruluşu olarak faaliyet gösterenler esas faaliyetlerinde kullandıkları tip sözleşme örneklerini, 20 Temmuz 2004 tarihine
kadar Kuruma bildirir.
Geçici Madde 3- Rafinerici, dağıtıcı ve ihrakiye teslim
lisansı sahipleri, 2005 yılı için Ocak-Nisan dönemine ilişkin
pazarlama projeksiyonlarını hazırlayarak, lisans başvurusu
kapsamında Kuruma verir.
Geçici Madde 4- 2004 yılında uygulanacak lisans bedelleri, 1 Temmuz 2004 tarihine kadar Kurul kararıyla belirlenerek Resmi Gazete’de yayımlanır.
Geçici Madde 5- Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinde bayilik faaliyeti yapmakta olanlar, bayisi oldukları dağıtım şirketleri aracılığıyla lisans alma başvurusunda bulunabilirler. 454| 2011
Geçici Madde 6 — (Ek:RG- 21/12/2004 – 25677)
7 nci maddenin sekizinci fıkrasındaki “on işgünü” ile
dokuzuncu fıkrasındaki “on işgünü içerisinde” ibareleri
20/3/2005 tarihine kadar uygulanmaz.
Geçici Madde 7 — (Değişik:RG -0 6/04/2005-25778) Petrol İşleri Genel Müdürlüğünden madeni yağlara ilişkin uygunluk yazısı alan kişilerin izinleri, 1/6/2005 tarihine
kadar geçerlidir. Kurum madeni yağ ithalatı için uygunluk
yazısını Akaryakıt Haricinde Kalan Petrol Ürünlerinin İthalinde Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Tebliğ hükümleri
kapsamında verir.
Geçici Madde 8 — (Ek: RG - 13/04/2005-25785)
7 nci maddenin sekizinci fıkrasındaki “on işgünü” ile
dokuzuncu fıkrasındaki “on işgünü içerisinde” ibareleri
1/7/2005 tarihine kadar uygulanmaz.
Uyum yükümlülüğü
Geçici
Madde
9
–
(Değişik:RG-6/4/2010-27544)
(Ek:RG-15/06/2006-26199)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte rafinerici, iletim, depolama, işleme, dağıtıcı ve ihrakiye teslimi lisansı sahibi olan
kişiler, asgari ödenmiş sermayelerinin yönetmelikte yer alan
tutarın altında olması halinde durumlarını 25/3/2011 tarihine
kadar bu Yönetmeliğin 7 nci maddesine uygun hale getirir.
Geçici Madde 10 – (Ek:RG-12/8/2008-26965)
Karayolu taşıma araçlarına ilişkin olarak verilmiş Taşıma
Lisansları, başkaca bir işleme tabi olmaksızın sona erdirilir.
2011 |455
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte Madeni Yağ Lisansı sahibi olan kişiler, 7 nci maddenin altıncı fıkrasının
(b) bendine uygun olarak düzenlenmiş kapasite raporlarını
1/8/2012 tarihine kadar yazı ekinde Kuruma ibraz eder.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce dağıtıcısının lisansı sona ermiş veya iptal edilmiş bayilik lisansı sahipleri, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay
içerisinde dağıtıcı tadil başvurusu yapmakla yükümlüdürler.
Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlerin ilgili bayilik lisansı
sona erdirilir.
Yürürlük
Madde 59- Bu Yönetmeliğin;
a) (Değişik:RG-21/12/2004–25677) 45, 46 ve 50 nci maddeleri, 7 nci maddesinin beşinci fıkrasının (c) bendi, 58 inci
maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (e) bentleri 1/1/2005,
b) (Değişik:RG-21/12/2004–25677) 44 üncü maddesinin
birinci fıkrasının ikinci cümlesinin dışında kalan hükümleri 20/12/2004, 44 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci
cümlesi ile 58 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentleri 1/6/2005,
c) Diğer maddeleri yayımı,
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 60- Bu Yönetmelik hükümlerini Başkan yürütür.
___________________
(1) Bu fıkra, 24/06/2005 tarihli ve 25855 sayılı Resmi Gazete’de
456| 2011
yayımlanan Yönetmeliğin 5 inci maddesi gereğince 01/01/2005 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
(2) Bu fıkra, 15/06/2006 tarihli ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Yönetmeliğin 6 ncı maddesi gereğince 01/08/2006 tarihinde yürürlüğe girer.
(3) Bu değişiklik, 7/12/2008 tarihli ve 27077 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 31/12/2008 tarihli ve 27097 7. Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle değiştirilen 5 inci maddesi uyarınca 31/3/2009 tarihinde yürürlüğe
girer. (4) 10/8/2011 tarihli ve 28021 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile 7 nci maddesinin altıncı fıkrasının
(a) bendinden sonra gelmek üzere (b) bendi eklenmiş ve sonraki
bentler buna göre teselsül ettirilmiştir.
(5) 4/11/2011 tarihli ve 28105 sayılı Resmi Gazete Yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre
teselsül ettirilmiştir.
2011 |457
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
Tarihi
Sayısı
17/6/2004
25495
Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı
Resmî Gazetelerin
Tarihi
Sayısı
4/9/2004
25573
21/12/2004
25677
6/4/2005
25778
13/4/2005
25785
24/6/2005
25855
9/12/2005
26018
15/6/2006
26199
21/9/2006
26296
28/9/2006
26303
20/10/2006
26325
4/5/2007
26512
26/5/2007
26533
17/8/2007
26616
5/8/2008
26958
12/8/2008
26965
14/10/2008
27024
7/12/2008
27077
16/10/2009
27378
6/4/2010
27544
10/8/2010
27668
15/3/2011
27875
31/5/2011
27950
28/7/2011
28008
10/8/2011
28021
4/11/2011
28105
458| 2011
2011 |459
460| 2011
2011 |461
462| 2011
2011 |463
464| 2011
2011 |465
466| 2011
2011 |467
468| 2011
2011 |469
470| 2011
2011 |471
472| 2011
2011 |473
474| 2011
2011 |475
476| 2011
2011 |477

Untitled

Transkript

Benzer belgeler

SEDAŞ Körfez Müşteri Hizmetleri Merkezi yeni adresine taşınıyor

Filmler e-ticaret mecrası olacak

Kablosuz enerji (2019)

Malzemeler ve Alanlar

Özgeçmiş - Maltepe Üniversitesi

ELEKTRİK KESİNTİLERİNDE TÜKETİCİYE TAZMİNAT