burayı

İlyas ÇOKAY
Bağımsız At Sahipleri Derneği Başkanı
[email protected]
0532 3508702
YERLİLER DAHA İYİ
Birkaç yıl evveline kadar İTHAL devlet aygırlarının hakim olduğu aygır kazanç
sıralamalarının süratle değiştiğini ve özel haralara ait aygırların da Winners to Runners yani
Kazanan at adedi / Koşan at adedi orantısında üst basamaklarda yer almaya başladığını
görüyoruz. “Kazanç sıralaması”nda ise 100 kısrağa aşım yapan Devlet Aygırları varken, 5
bilemedin 10 kısrak bulabilen özel şahıslara ait aygırların ön sıralarda yer bulabilmeleri
düşünülemez. Ancak KANEKO ve LUXOR gibi son yıllarda yüksek sayıda kısrak bulan ve
sanırım 2013 te 60 civarında tayla temsil edilecek olanlar 2013 yılı 2 yaşlılar kazanç
sıralamasını önemli ölçüde değiştirecektir. Ayrıca değil 70-80 kısrak 10-15 kısraklık bir şans
verilebilseydi tüm sıralamaların ilk sıralarını zorlayacak aygır mutlaka FLYING BOY
olurdu. TJK bu aygıra şans tanımalıdır.
GERÇEK DEĞERLENDİRME olarak kabul edilen:
1)İlk 2 yaşlı tayları koşan aygırlar Winners to Runners sıralaması
2)İki ve ilk 3 yaşlı tayları koşan ikinci jenerasyon aygırlar Winners to Runners sıralaması
3)Her yaşta tayları koşan aygırlar Winners to Runners sıralaması
İngiltere, İrlanda, Fransa, Amerika ve tüm dünya ülkelerinde yayımlanmaktadır.
Yetiştirciliğimizin dünyaya entegresi özel yetiştiricilerin elindeki aygır ve damızlıkların
kalitesi ile ilgilidir. Son yıllarda “parasal yardım desteğiyle” SENDİKA’laşmayı becerebilen
bir kesimin ithal ettikleri aygırlar bile üç beş yıl içinde KAZANÇ SIRALAMASI listelerinin
ön sıralarında yer bulabilirler. (*1)
Bu haftaki yazımı Yarış Dünyası ve tayfun unal.com da ilanları çıkan ÖZEL
ŞAHISLARA ait 2013 te aşıma başlayacak namzet genç aygırlarımızı incelemeye ayırdım.
Aşağıdakilerin dışında özellikle ilk defa 2013 yılında aşıma başlayacak aygırı olanlar varsa
lütfen [email protected] adresime bildirmelerini rica ediyorum.
YENİ AYGIRLARIMIZ: (*2)
INSPECTOR: Bin Ajwaad / Pandora (Platini):
14 birincilik 12 ikincilik ve 3,5 milyon liraya yakın kazancı ile son yılların en dikkati çeken
şampiyon atlarımızdan biridir. Klas bir pedigriye sahip olmasının yanında sağlamlık
faktörüyle de dikkatleri çekmektedir. NASRULLAH, RED GOD, BLUSHING GROOM,
RAINBOW GUEST ten gelen “mükemmel ön diz ve azami geniş açılı arka ayak yapısı”,
annesi PANDORA'nın PLATINI ve SURUMU 'dan kaynaklanan sağlam iskelet ve düzgün
eşkali ve sağlam tırnak yapısı ile iyi bir aygırda aranan vasıfları taşımaktadır. CANLI TAY
3500 liralık aşım ücreti ile pek çok kısrak bulacağını tahmin etmek güç değil. İnspector’ün
Yarış Dünyası’nın arka sayfasını kaplayan reklamında büyük büyük büyük babası
NASRULLAH ‘a da yer verilmiş. Doğrudur özellikle aygır pedigrilerinde bazı şartlarla
bulunması sihirli güçlerin filizlenmesine neden olmaktadır.. Nasrullah, Agakhan
yetiştirmesidir. Sahibi tarafından Amerikalılara satılmasının İngiliz yetiştiriciliğini inişe
sürüklediği Amerikan yetiştiriciliğini ise tırmanışa yönelttiğini bilmeyen yoktur. Aynı
yıllarda İngilterenin en kalite kısraklarıda malum nedenlerle Amerikalılara kaptırılmıştı.
Olayın vehametinin farkedilmesi üzerine telafisi cihetine gidilmesine karar verilmiş isede
2.Dünya Savaşı’nın bombalar altındaki İngilteresinde bu mümkün olamamıştı. Olayın bu
kısmı çok uzun bir tarihçedir, o nedenle kestirme giderek Amerikalı Mr.E.Taylorun
HYPERİON’un kızı LADY ANGELA’yı NEARCO’dan gebe olarak Newmarketten 10,500
gns’e mübayaasını, tayın İngilterede doğmasını müteakip tekrar NEARCO’ya çekilmek üzere
Kanadaya mucizevi seyahatini, 3.000 dolara tekrar Nearco ile birleşmesini… ve sonuçta
Hyperion kızı LADY ANGELA - Nearctic’in annesi
NEARCTİC’in dünyaya gelişini, sonra ulvi ışığın uzmeleri…NORTHERN DANCER ve
sırasıyla NİJİNSKY, STORM CAT, SADLERS WELLS, DANEHİLL ve GALİLEO
zincirinin yaratılmasını, tanışmak şerefine nail olduğum efsane atçı ROBERT SANGSTER
ve COOLMORE’un ortaya çıkışını ve 13,5 milyon dolara mübayaa edilen O’nun (?)
transferiyle değişen tabloları inşallah bir başka yazımda –fırsat bulursam belkide haftalar
alacak bir dizide- naklederim. İşte büyük NASRULLAH bu uzun ve gerçek destanın
musaddak kilometre taşlarından biridir. BOLD RULER’le Amerikan Yetiştiriciliğine büyük
katkısı ve mezar taşına kazınmış mührü-hüviyeti bir başka destanın parçasıdır ve
INSPECTOR’un sahipleri tarafından terennüm edilmeleri tesadüf olmasa gerek. Ve biraz
dikkat ederseniz anne hattından gelen bazı fısıltıları duyabilirsiniz, iyi sonuçların müjdesi!..
HAKKAR: Halling / Valleria (Sadlers Wells)
DARLEY STUD’ın demirbaş aygırı HALLING’in bu müstesna oğlu, pırlanta taşlı
pedigrisiyle dikkatleri çekmektedir. Annesi VALLERIA bir SADLERS WELLS kızıdır. O
ki yüzlerce şampiyon evlatlarına GALILEO gibi bir ilahı ekleyerek adeta ölümsüzleşmiştir.
HAKKAR güçlü ve dengeli yapısı ve parlak performansıyla yarışseverin dostu olmuştu.
Şimdi dünya atçılığının tek kutbu olduğunu kanıtlayan NATIVE DANCER hattının
SHARPEN UP’ a kadar uzanan ve büyük DIESIS le müstesna HALLING’e intikal eden
baba hattı ve pedigrisindeki RELIANCE, NIJINSKY, NEARCTIC, SHIRLEY HEIGHTS
ve IRISH RIVER mühürleri ve NATALMA incisiyle HAKKAR Türk yetiştiriciliğine
mutlaka büyük hizmetler verecektir. CANLI TAY 3000 lira aşım ücretiyle hizmete sunulması
bence kısrak sahipleri için büyük bir şanstır. İnspectörde bahsettiğim İngiltere - Amerika
“Yetiştiricilik Savaşı” nın önemli kısımlarından yani ibrenin anavatana dönüşü sırasında
BLEİNHEİM, NASRULLAH, RİBOT, SHARPEN UP, VAGUELY NOBEL, BLUSHİNG
GROOM, IRISH RIVER …destanının ikisi ve ve yukarıdaki RELIANCE , NIJINSKY
muhteşem ikilisinin Hakkarın pedigrisinde ilk dörtte olmaları önemli lehte faktördür. Bu
yakışıklı gençten çok şeyler bekliyorum ve “taylarına kazıyacağı imzasıyla” “hakkar”lığını
kanıtlayacağına inanıyorum.
ANATOLY: Red Bishop / Black Shadow (Persian Bold)
Son 300 de yaptığı acı sprinti ile GAZİyi kazanması unutulmayacaktır. Babası RED
BISHOP bir Amerikan atıdır ve grup koşulardaki üstün başarılarıyla dikkatleri çekmiştir.
Annesi PERSİAN BOLD kızıdır. Çok ünlü bir sprinter olan PERSIAN BOLD bu özelliğini
ANATOLY’e lüzumunda kullanabilmesi için vermiştir ki kolay kazandığı GAZİ
KOŞUSU’nun son 300 ündeki “ses duvarını aşan hız” bu mirastan kaynaklanmaktadır.
Roberto 1972 Epsom Derbi’yi Lester Piggouth’la kazanırken
ANATOLY’nin şampiyonlar şampiyonu ağababası ROBERTO'yu DERBİ’yi kazanırken
izledim. Muhteşemdi. Bitiş çizgisini geçtikten sonra Piggouth belki 500 metre sonra
durdurabilmişti Robertoyu. Geriye dönüşünde halkın önünden geçerken adeta patlayan alkış
tufanı daha önce Epsomda rastlanmamış derecede yüksekti, halk sadece bir derbi galibini
değil sanki bir bir kahramanı alkışlıyordu. Kazananlar padoğuna girdiğinde seçkin seyirciler
onu sadece Derbi Galibi olarak değil pek nadir rastlanan fiziki güzelliğinide alkışlıyordu.
Pırıl pırıl gözleri hafif kanlanmıştı, sanki etrafındaki kalabalığa ve alkışlara teşekkür
edercesine boynunu yere doğru uzatarak anlatılmaz bir tonda mırıldanmış adeta kısa bir nara
ile kükremişti. ROBERTO aygırlık hayatında bir çok şampiyonlar vermiştir, bu meyanda
büyük aygırlar DYNAFORMER ve KRIS-S ilk akla gelenlerdir. …
ANATOLY’nin sağlam iskelet yapısı, fiziki hareketleri, göz parlaklığı ve kuru kafası
ROBERTO’dan kaynaklanmaktadır. Canlı tay 4.000 TL aşım ücretiyle İZMİT
HARASI’nda yer bulabilecek şanslı kısrak sahipleri için bir fırsattır.
MİRAMİS: Sri Pekan / Satılmış (Down The Flag)
Kazandığı 3 adet G-1 koşusunu Klasik GAZİ ile taçlandırmış önemli atlarımızdan biridir.
Babası SRİ PEKAN 2002 den beri yetiştiriciliğimizde görev almış çok iyi bir aygırdır
MİRAMİS dedesi RED RANSOM ve büyük dedesi ROBERTO ile süper bir baba
Miramis GAZİ KOŞUSU koşusu günü gerçek bir Show yapmıştı
hattına ve büyük atçı ve yetiştiricilerimizden rahmetli Cemal KURA’nın yetiştirdiği GAZİ
Galibi büyük kısrak NADAS ile müstesna bir ana hattına sahiptir. Fevkalade makul 3.000
lira Canlı Tay aşım ücretiyle çok sayıda kısrak bulabilir.
DERVİŞ AĞA: Unaccounted For / Mesitas (Surumu)
Son yıllarda dünya yetiştiriciliğinde önemli ölçüde tercihlere neden olan “Alman Kısrak”
gerçeğinin ülkemizdeki temsilcisidir. Anneden büyük Kısrak Babası alman atı SURUMU’nun
babadan büyük Amerikan atı ve aygırı SWORD DANCER ve DAMASCUS torunu
DERVİŞ AĞA pek nadir bir olayı gerçekleştirmiştir. KUM PİST’te 2000 metreyi 2.00.81 le
geçerek neredeyse ÇİM PİST ortalama rekorlarını kıracaktı. 46 start alan sağlam yapısı
16 BİRİNCİLİK ve 15 PLASESİYLE gerçekten kıskanılacak bir performans
gerçekleştirmiştir. Koşu hayatının sonunda testislerinin yokluğu iddiasıyla rakipleri
tarafından diskalifiye istekleri mütehassıs veteriner raporuyla reddedilmiştir. Özellikle
babadan antrenör büyük usta Selahattin Mutlu’nun idmanıyla gerçek kimliğini devamlı
olarak muhafaza eden ve şahane vücut yapısı, pırıl pırıl koyu kestane donuyla her zaman
dikkatleri üzerinde toplayan DERVİŞ AĞA’nın yetiştiriciliğimiz için çok uygun, her pistte
koşabilecek sağlam, prokoz ve komersiyal taylar vermesi beklenebilir. 6.000 liralık aşım
ücretiyle de mutlaka çok sayıda kısrak bulacaktır ama daha uygun bir rakam tespit
edilebilirdi. Başarılı olacaktır.
Saygılarımla,
(*1) Trakyalı bir yetiştirici kardeşimiz son zamanlarda ithal edilenlerin listesini göndermiş.
Doğrusu şaşırdım. Yurt dışından ithal edilen aygır veya aygır namzetleri arasında birazcık
elle tutulanları varsa da değerli yetiştiricimizin dediği gibi “çöplüğe atılması” gerekenler de
bir hayli fazla. Yetiştirici kardeşimizin mektubu.. “…bazılarının posası çıkmış artık işe
yaramayacağına karar verilmiş ve belkide at kasaplarına giderken yolları Türkiyeye
yöneltilmiş. çıkma aygır ve aygır namzetleri maşallah “şampiyon” diye rahatlıkla takdim
edilebiliyor. Yetiştiriciliğimize hizmet için değil, sadece para kazanmak amacıyla ithal
edilmiş bu atlar, TJK tarafından kendi üyelerine hizmet maksadıyla işletilen tapusu devlete
ait haralarda misafir edilmektedir. Üstelik bu atlara yarış gelirinden yüksek miktarlarda
PARASAL YARDIM yapılacağı söylenmekte. Bakanlık nerede? Bakan nerede? Bakan
mutlaka bu olayın üzerine eğilmeli ve başı boş bırakılan memur ve kulüp yöneticilerine
dikkat etmeli. Üst üste alınan yanlış kararlar atçılığımızı ve yetiştiriciliğimizi mahvediyor.
İnanınız İlyas bey abimiz, bir çok yetiştirici arkadaşımız 2013 te kısraklarını BOŞ
bırakmak niyetinde, saygılarımla ellerinizden öperim.” Yetiştirici ve Tekstilci İktisat
Fakültesi Mezunu kardeşimiz böyle yazmış. Karar sizin. ( NOT: İthal edilecek aygırlara
“parasal yardım” son çalıştayda alınmış bir karardır, yasal değeri yoktur. İÇ)
Hatırlarsınız, Jokey Kulübünün bazı Sayın Başkanları, Yarış Otoritesi Bakanlığın Sayın
Müsteşarı ve Bakan adına konuşanları ve onlara inanan Sayın Bakanımız Mehdi EKER;
Türk yarışçılık ve yetiştiriciliğinin dünyanın ilk üç dört yarışçılık ülkesinden
biri olduğunu sık sık tekrarlıyorlar. İddia ettikleri düzeyde isek niye başkalarının sürgün
ettiği çıkma atların ÇÖPLÜĞÜ haline getiriliyoruz? e-mailde yazıldığı gibi;
Yarış Dünyası’nda bir çok kez yazdım. Sayın Bakanımızdan rica ettim: Bu demode ve
gülünç İTHAL ŞARTNAMESİ iptal edilmeli. Bırakınız GALILEO’nun, OASIS
DREAM’in, INVINCIBLE SPIRIT’in, DANSILI’nin ve diğer ŞAMPİYOLARIN start
almamış, veya muhtelif nedenlerle başarı sağlayamamış ama fevkalade güzel eşgalli
ERKEK ve DİŞİ 3 yaşlılarını getirelim. Hepsi kapalı kutu. İçlerindeki cevheri sadece
Cenabı Allah biliyor. Bırakınız ithal edelim ve yeni yeni GALİLEO’ları bulmaya çalışalım.
Türk Atçılık ve özellikle YETİŞTİRCİLİĞİMİZİN KURTULUŞU ancak bu yolla mümkün
olabilir. Geçmişte bir çok misallerimiz var. Bir zamanların GALİLEO’su EL GRAND
SENOR’du. Start almamış 3 yaşlı tayı BARNATO’yu Newmarket Tattersalls Satışlarından
4200 gns’e mübayaa ettim ve yıllarca hizmet verdiğim ve başkanlığını deruhte ettiğim
TYAYSD ne devrettim. BARNATO yıllarca en iyi aygırlarımızdan biri olarak hizmet verdi.
Start almamış yüksek pedigrili ve düzgün eşgalli 3 adet aygır namzedi getirdim. Bunların
yavruları 2 kez kısrak Koşusu, 2 kez Tay Deneme Koşusu ve 1 kez Çaldıran 2. kazandılar.
Sayılamayacak kadar çok sayıda koşularda dereceye girdiler. Sonra Amerikalılar bavul
dolusu dolara alıp götürdüler. İnanınız 70 cente ihtiyaçlı ülkeye yüksek miktarda döviz
getirdiler. Bunlar çok az sayıda münferit alımlardı. Bu ülkeye 4000 gns’e bir foal getirildi,
1.200.000 TL ikramiye kazandı ve sonra 7 haneli rakama COOLMORE’a satıldı. Bunlar
İthal Şartnamesi olmadığı zamanlarda yapıldı. Şartname kalktığı takdirde
yetiştiricilerimizin bir çoğu keselerine uygun aygır veya kısrak namzetlerini inanılmayacak
ucuz fiyatlarla ithal edebilirler. Mutlaka yetiştiriciliğimizi makul bir düzeye taşıyacak
AYGIRLARIMIZ veya LADY ANGELA’larımız olacaktır. Unutulmasın ki İngiliz atının
ÜÇ AŞISI bizim topraklarımızdan çıkan DARLEY ARABIAN, GODOLPHIN ARABIAN
ve BEYERLEY TURK’tür…demiş ve düşüncelerimizi arzetmiştik, şimdilik bir sonuç
alamadık ama ümidimizi yitirmedik, çünkü bu ülke büyük bir hızla gelişiyor ve doğruları
bulabiliyor. Bakanımızın yakında bu sorunu halledeceğinden emin olmalıyız.
(**2) Türkiyede büyük koşular kazanmış bazı müstesna atlarımızın içinde pedigrileri ve
yapıları düzgün olanların başarılı aygır olmaları beklenebilir. Ve her halükarda yurt dışından
ithal edilmiş kalitesiz atlara kıyasen daha yüksek şansları vardır.