Mühendislik ve Fen Bilimleri 04

Transkript

UHMFD
www. hmfdergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF ENGINEERING AND SCIENCES
Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Yaz Dönemi Sayı: 4 Yıl:2015
May / June / July / August Summer Issue: 4 Year: 2015
PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484
(ISO 9001-2008 Belge No / Document No: 12879 & ISO 14001-2004 Belge No / Document No: 12880)
(MARKA PATENT NO: TRADEMARK)
(2015/04066- 2015-GE-17837)
I
UHMFD DERGİMİZ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1. Dergimiz hakemli ve uluslararası indeksli bir dergidir. Her yayın en az iki alan uzmanı hakem
tarafından değerlendirilmektedir. İki alan hakemi tarafından olumlu “yayınlanabilir” yönünde
rapor almayan yayınlar dergimizde yayınlanmaz. Bu durum karşısında hiçbir yazar(lar) dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. Dergimizde yayınlanmaya hak kazanan “Etik
Kurul Raporu” bulunan yayınlara dair etik kurul bilgileri yazılı olarak editörlüğe gönderilmesi
ve sisteme yayın yüklenirken sisteme yüklenmesi zorunludur. Etik kurul raporu olan ve sisteme
bilgisi girilmeyen ya da yazılı olarak editörlüğe bilgileri ulaştırılmayan çalışmalardan doğan her
türlü sorumluluk yazar(lar)’a aittir. Dergimizin hiçbir kurulu ve yetkilisi bu konuda maddi ve
manevi sorumluluk kabul etmez. Dergi kurul ve üyeleri “yetkilileri” Hukuki yükümlülük altına
alınamaz. Her yazar ve yazarlar bu durumu peşinen kabul etmiştir.
2. Dergi hakem ve kurullarında yer alan akademisyen ile diğer yetkililer hakkında yazar(lar) dergi
sistem işleyişi sürecine dair bir talepte bulunamaz. Bulunsalar bile herhangi bir bilgi kendilerine
verilmez, sistem süreci değiştirilmez. Dergimiz ile ilgili her türlü bilgi derginin web sayfasında
www. hmfdergisi.com adresinden edinilebilir.
3. Dergimiz yılda ÜÇ sayı şeklinde çıkmakta her yılın “Nisan – Ağustos – Aralık” aylarının son
günü derginin sayısında bulunan tüm makaleler tek cilt halinde dergi web sistemine yüklenir.
Dergi web sisteminden makaleler tüm okuyucular tarafından indirilir ve ilgili eser “makale” ve
dergimize atıf yapılmak koşulu ile kullanılabilir. Dergimizin tüm sayılarına okuyucular ücretsiz
olarak ulaşmaktadır.
4. Dergimizde yayınlanan tüm makaleler (ISO 9001-2008 Belge No: 12879 & ISO 14001-2004
Belge No: 12880) kalite belgeleriyle ve (2015/04066 / 2015-GE-17837) Marka patent ile güvence
altına alınmıştır. Yayınlanmış olan makaleler kalite, marka patent ve doi bilgileri ile ilgili çalışmanın yazarlarına eserleri hakkında her türlü hukuki hak ve uluslararası güvence sağlamaktadır.
5. Dergimiz basılı ve e dergi olarak yayınlanmaktadır. Print: 2148-4783 / Online: 2149-2484
numarası ile T.C. Kültür Bakanlığından dergimiz hakkında her türlü bilgiye ulaşılabilir.
6. Metin içinde (Yılmaz, 2015: 1) veya (Yılmaz ve diğ., 2015:1) şeklinde kaynak gösterimi, kaynakçada ise YILMAZ, M., (2015). Ergonomi ve Sporda Ergonominin Kulanım ve Öneminin
İncelenmesi, UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi”, Sayı: 5,
Cilt: 3, ss.1-2 şeklinde gösterilir. Tüm yazarlar dergimizin son güncel sayılarını takip ederek
ilgili sayılarda yayınlanan makalelerdeki yazım formatını kendi çalışmalarında uygulayabilir.
İnternet kaynaklarında mutlaka erişim tarihi ve son ulaşılabilen internet linkinin tamamının başta
kaynakça ve metinin kullanıldığı sayfa altında numaralandırılarak gösterilmesi bir zorunluluktur.
II
7. Kaynakça Türkçe alfabe sıralamasına göre düzenlenir. Tüm yazarlar için derginin son sayısındaki
yazım formatı dikkate alınmak zorundadır.
8. Dergimiz uluslararası indeksli bir dergi olup dergimizde yayınlanan tüm çalışma ve makaleler
derginin yayınlandığı tarih itibariyle ilgili indekslere mail yolu ile ulaştırılır.
9. Dergimizde özgün araştırma, inceleme, derleme, olgu sunumu, proje ve kitap tanıtımı “makale
formatında olmak zorundadır” türünde yayınlara yer verilmektedir.
10. Dergimize gönderilen tüm çalışmalar sisteme yüklendiği şekil ve an itibariyle başka bir dergide
yayınlanmamış, değerlendirmeye alınmamış ve red edilmemiş olması gerekir. Tüm sisteme
yüklenen makaleler yazar(lar) tarafından bu kurallara uyulduğunu kabul etmiş sayılır. Aksi durumda ilgili yazar(lar) hakkında dergimiz hukuki haklarını saklı tutar. Oluşabilecek olumsuzluk
karşısında maddi ve manevi tüm sorumluluk ilgili yazar(lar)’a aittir. Dergimiz T.C. Kanunlarına
göre hareket eder.
III
GENERAL INFORMATION ABOUT UHMFD JOURNAL
1. Our journal is a refereed and internationally indexed journal. Each paper is evaluated by two
referees who are field experts. The articles not reported as “issuable” positively by two field
referees aren’t published in our journal. None of the author(s) can lay a claim on our journal in
this case. Data, concerning the ethics committe of the studies, approved to be published in our
journal, having the Ethics Committee Report, should be submitted to the editors in written and
uploaded to the system with the article. Author(s) should take the responsibility of their articles,
having the Ethics Committee Report, which were not submitted to the editors in written and
were not uploaded to the system. None of the committes and the authorities in our journal are
responsible for pecuniary and non-pecuniary damages. The committes and the authorities in our
journal do not have any legal obligations. Author(s) have accepted this situation beforehand.
2. Author(s) cannot make a demand for the journal’s procedure concerning the academicians in
journal’s referee board and other boards and other authorities. Even if so, they aren’t given any
information, system process cannot be changed. Necessary information about our journal can
be obtained from the website of the journal www.hmfdergisi.com
3. Our journal publishes three times a year, all articles in the relevant volume of journal are uploaded to the web system of the journal in one volume on the last day of the months “April /
August and December” All readers can download the articles from the journal’s web system
and the relevant paper “article” can be used on condition that our journal is cited. Readers can
download all volumes of our journal for free.
4. All articles published in our journal are assured with certificate of quality (ISO 9001-2008 Doc.
No: 12879 & ISO 14001-2004 Doc. No: 12880) and trademark patent (2015/04066 / 2015-GE17837). Articles published provide their authors with all kinds of legal rights and international
assurance regarding their articles with quality, trademark, patent and doi information.
5. Our journal has both printed and online versions. Necessary information about our journal can
be obtained from the T.R. Ministry of Culture with the number Print: 2148-4783 / Online:
2149-2484
6. Reference within the text should be (Yılmaz, 2015: 1) or (Yılmaz et al. 2015:1), in the reference
part YILMAZ, M., (2015). Analysis Of Ergonomics And The Use And Importance Ergonomics
In Sports, UHMFD “International Refereed Journal of Engineering And Sciences”, Issue:5,
Volume:3, pp.1-2. All authors must follow the latest volumes of our journal and apply the print
IV
format of the published articles in their own papers. It is an obligation to indicate the access
date of the internet sources and the last accessed full internet link in the references and below
the page by giving numbers.
7. References are arranged by the Turkish alphabet. The printing format in the last volume of the
journal should be taken into account by all authors.
8. Our journal is an internationally indexed journal, and all articles and papers published in our
journal are sent to relevant indices via e-mail by the publication date of the journal.
9. Original research, analysis, compilation, case study, project and book introduction “have to be
in an article format” and these publications are also included.
10. All papers sent to the journal and uploaded to the system shouldn’t be previously published, not
evaluated and not rejected. All articles uploaded to the system are acknowledged that author(s)
conform to these rules. Otherwise, our journal keeps its legal rights reserved. All material and
moral responsibility regarding a negative situation belong to author(s). Our journal acts in line
with the T.R. Law.
V
İÇİNDEKİLER
ARAŞTIRMA VE UYGULAMA
HYDROGEOLOGICAL PROPERTIES OF THE
DRINKING WATER AQUIFERS IN KAYSERİ CITY
LAND, CADASTRAL PARCEL, FLOODS AND
Mehmet EKMEKÇİ, Onur SÖZÜDOĞRU, Otgonbayar NAMKHAİ,
MULTICRITERIA EVALUATION IN GEOGRAPHIC
INFORMATION SYSTEM
Eyup ATMACA
1-13
Güler YALÇIN
SPATIAL ANALYSIS OF SOME HEAVY METALS
(NI, MN, CU) IN DRINKING WATER WITH GIS:
GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİNİN BÖLGESEL
A CASE STUDY FROM THE CENTRAL ANATOLIA
ANALİZİ VE ENERJİ ÜRETİM SİSTEMLERİNE
UYARLANMASI ÜSTÜNE BİR ARAŞTIRMA
REGION IN TURKEY
14-31
65-78
Serpil SAVCI, M. Cüneyt BAĞDATLI
Erhan ARSLAN, Hüseyin TOPAL
KIZARTMA SÜRESİ VE YAĞ ASİDİ KOMPOZİSYONU
AYDINLATMA-GÜVENLİK İLİŞKİSİ VE
ÖRNEK BİR UYGULAMA
48-64
Mustafa DEĞİRMENCİ, Mustafa YAZICI, Levent TEZCAN,
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ
32-47
Gülcan KOYUNCU, Belkıs TEKGÜLER
Gonca BAYRAKDAR, M. Cengiz TAPLAMACIOĞLU
VI
79-92
BAŞ EDİTÖR
Mümin ŞAHİN
MADEN MÜHENDİSLİĞİ
Çağatay PAMUKÇU
GEOTEKNİK MÜHENDİSLİĞİ
İnan KESKİN
BAŞ EDİTÖR YARDIMCISI
Murat KORKMAZ
Hakan AÇIKGÖZ
MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ
Beşir DANDIL
Deniz KORKMAZ
BİYOMÜHENDİSLİĞİ
Bilge Hilal ÇADIRCI
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Hakan AÇIKGÖZ
MOLEKÜLER ve GENETİK
MÜHENDİSLİĞİ
Ömür BAYSAL
Ayşegül ÜNAL
YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ
Ali Serdar YÜCEL
TEKNİK EDİTÖR
Burhan MADEN
İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ
Gökşen ARAS
Gülten GÖKDEMİR
TÜRKÇE DİL EDİTÖRÜ
Gülsemin HAZER
Mustafa TALAS
EKONOMİ EDİTÖRÜ
Ayhan AYTAÇ
ORMAN ENDÜSTRİ
MÜHENDİSLİĞİ
Hülya KALAYCIOĞLU
YER BİLİMLERİ MÜHENDİSLİĞİ /
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ
Mustafa KUMRAL
Hüseyin YALÇIN
BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ
İbrahim Taner OKUMUŞ
Hidayet TAKÇI
Gülsade KALE
HUKUK EDİTÖRÜ
Av. Onur BAYKAN
Av. Bülent YILMAZ
ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ
Abdullah KEÇECİLER
Tamer EREN
İzzettin TEMİZ
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
Saliha ALTIPARMAK
Gökhan DELİCEOĞLU
Işık BAYRAKTAR
Aylin ZEKİOĞLU
HARİTA MÜHENDİSLİĞİ
Ömer YILDIRIM
Güler YALÇIN
Elif TOPALOĞLU
Anıl AKIN
İLETİŞİM ve MEDYA EDİTÖRÜ /
SEKRETERLİK
Michael KUYUCU
Ali Murat KIRIK
JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ
Oya PAMUKÇU
BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ
Oktay ERDOĞAN
M.Cüneyt BAĞDATLI
ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ
Ülker Aslı GÜLER
Sakine UĞURLU KARAAĞAÇ
ELEKTRİK ve ELEKTRONİK
MÜHENDİSLİĞİ
Mustafa ŞEKKELİ
Mahit GÜNEŞ
Resul ÇÖTELİ
Ahmet GÜNDOĞDU
Mehmet ÜSTÜNDAĞ
Hakan AÇIKGÖZ
İpek ATİK
Ö.Fatih KEÇECİOĞLU
GIDA MÜHENDİSLİĞİ
Aslı UÇAR
Bedia ŞİMŞEK
Şerafettin ÇELİK
KİMYA MÜHENDİSLİĞİ
Mehtap ERŞAN
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ
Orhan ÇAKIR
Rasim İPEK
Cem ÇETİNARSLAN
Mehmet Baki KARAMIŞ
Ayşegün AKDOĞAN EKER
İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ
Erdoğan ÖZBAY
Osman KARA
Veli SÜME
İnan KESKİN
Hacer ÇOLAK
Erkan KANTAR
ZİRAAT MÜHENDİSLİĞİ
Şerafettin ÇELİK
Bülent EKER
Elmas ERDOĞAN
Murat YAVUZ
Öner DEMİREL
LİF ve KAĞIT TEKNOLOJİSİ
Derya USTAÖMER
VII
YAYIN KURULU
Mümin ŞAHİN
Ayhan AYTAÇ
Murat KORKMAZ
Veli SÜME
Aslı UÇAR
Bedia ŞİMŞEK
Derya USTAÖMER
Osman KARA
Mehtap ERŞAN
Oya PAMUKÇU
Ömer YILDIRIM
Tamer EREN
Hidayet TAKÇI
Hülya KALAYCIOĞLU
Çağatay PAMUKÇU
Ülker Aslı GÜLER
İzzettin TEMİZ
İnan KESKİN
Hakan AÇIKGÖZ
Ömür BAYSAL
Ayşegül ÜNAL
Mustafa KUMRAL
Mehmet BAKİ KARAMIŞ
Cem ÇETİNARSLAN
Şeraffettin ÇELİK
Orhan ÇAKIR
Av. Onur BAYKAN
Av. Bülent YILMAZ
ULUSLARARASI BİLİM KURULU
Peter CHILDS
Ellen ARRUDA
Arvind ATREYA
Ackerman MARK S.
Pete WALKER
Jory HANCOCK
Nikos CHRONIS
Samantha DALY
Sergio A. ALVAREZ
Robert SIGNORILE
Angela NORWOOD
Graham B. CAMPBELL
Tory FAIR
Abney STEVEN
Daniel ADLER
Alfredo GISHOLT
Eric ARMSTRONG
Erika BATDORF
Rebecca CAINES
Jake ABERNETHY
Panos PARPAS
Dirk PATTINSON
Lain PHILIPS
Rayhaneh AKHAVAN
Richard BALL
Carolyn HAYLES
Josef KNOTT
Marco AURISICCHIO
Billy WU
YAYIN KABUL ETTİĞİMİZ ALAN VE DİSİPLİNLER
• Atmosfer ve Meteoroloji Mühendisliği
• Lif ve Kağıt Teknolojisi
• Bilgisayar Mühendisliği
• Maden Mühendisliği
• Biyomühendisliği
• Makine Mühendisliği
• Biyosistem Mühendisliği
• Matematik Mühendisliği
• Çevre Mühendisliği
• Mekatronik Mühendisliği
• Diğer Mühendislik Dalları
• Metalurji ve Malzeme
• Elektrik ve Elektronik
• Mimarlık
• Endüstri Mühendisliği
• Moleküler ve Genetik
• Fizik Mühendisliği
• Nükleer Mühendisliği
• Gemi Mühendisliği
• Orman Endüstri Mühendisliği
• Geoteknik Mühendisliği
• Petrol Mühendisliği
• Gıda Mühendisliği
• Tekstil Bilimleri Mühendisliği
• Harita Mühendisliği
• Yer Bilimleri Mühendisliği
• Havacılık ve Uzay Mühendisliği
• İnşaat Mühendisliği
• Jeofizik Mühendisliği
• İşletme Mühendisliği
• Jeoloji Mühendisliği
• Kimya Mühendisliği
VIII
DISCIPLINES
• Atmosphere and Meteorology
Engineering
• Fiber and Paper Technology
• Computer Engineering
• Mechanical Engineering
• Mining Engineering
• Bioengineering
• Mathematical Engineering
• Biosystems Engineering
• Mechatronics Engineering
• Environmental Engineering
• Metallurgical and Materials
• Other Engineering
• Architecture
• Electrical and Electronics
• Molecular and Genetic
• Industrial Engineering
• Nuclear Engineering
• Physics Engineering
• Forest Industry Engineering
• Marine Engineering
• Petroleum Engineering
• Geotechnical Engineering
• Textile Science and Engineering
• Food Engineering
• Engineering Earth Sciences
• Geomatics Engineering
• Civil Engineering
• Aerospace Engineering
• Business Engineering
• Geophysical Engineering
• Agricultural Engineering
• Geological Engineering
• Chemical Engineering
IX
DERGİNİN TARANDIĞI İNDEKSLER
X
DİĞER DERGİLERİMİZ
1. BESLENME ALIŞKANLIKLARI
2. KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ
3. ORTOPEDİ TRAVMATALOJİ
4. PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI
5. İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ
6. MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER
7. SPOR SAĞLIĞI TIP BİLİMLERİ
8. EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI
9. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI
10. HEMŞİRELİK
11. MİMARLIK VE TASARIM
12. PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI
13. MÜZİK VE SAHNE SANATLARI
14. EKONOMİ YÖNETİMİ VE ARAŞTIRMALARI
XI
http://www.dbhadergisi.com
http://www.jacsdergisi.com
http://www.otshdergisi.com
http://www.uhpadergisi.com
http://www.iibdergisi.com
http://www.uhbabdergisi.com
http://www.sstbdergisi.com
http://www.uhedergisi.com
http://www.aceddergisi.com
http://www.khsdergisi.com
http://www.mtddergisi.com
http://www.uhpdergisi.com
http://www.uhmadergisi.com
http://www.uheyadergisi.com
Hakan AÇIKGÖZ
Editör
Değerli Okurlar.,
Dergimizin bu sayısında toplam 6 çalışmaya yer vermiş bulunmaktayız. Yine bu sayıda birbirinden değerli
araştırma ve Uygulama çalışmaların sayıya kazandırılmasında aktif görev alan sayı hakemlerimize ve emeği geçen
tüm dergi çalışanlarına teşekkür ederim. Her geçen sayıda farklı yazarlara ve araştırmacılara ait çalışmalara yer
vermekten ayrıca mutluluk duyduğumuzu iletmek isterim. Uluslararası farklı indeks başvurularımız da hızla devam
etmektedir. Umut ediyoruz en kısa sürede dergimiz hak ettiği yere gelecektir. Siz değerli okur ve yazarlarımızın
desteği ve katkılarıyla bu inancımızın çok ivedi bir şekilde hayata geçeceğine olan inancımız tamdır. Her sayımızda
olduğu gibi bu sayımızda da değerli çalışmalarını bizlerle paylaşan yazarlarımıza ayrıca teşekkür ederiz. Bir sonraki
sayımız Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarını içine alacak şekilde sistemdeki yerini alacaktır. Şimdiden tüm okur
ve yazarlarımıza esenlikler diler saygılarımızı sunarız.
(Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine
yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya
da oluşacak bir sorunda problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları
sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm
sorumluluk yazar(lar) a aittir).
Basın Yayın Kanunun “5187” gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi
zarar m-13-14 kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak
yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri kabul etmez.
Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir
ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren
yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi
zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda
dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir
hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz
bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu,
kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur.
XII
Dear Readers.,
We have included 6 papers in this volume of the journal. I thank our referees of this volume and all staff taking
an active part in preparation of valuable researches and compilation studies for this volume. We feel the pleasure
of giving place to the studies of different authors and researchers each day. Our applications for other international
indexes are going on. We hope that our journal will reach to the place it deserves. We believe that this will realize
so fast thanks to your support and contributions. Our next volume will be in the system in a way to include the
months of september, october, november and december. I wish all the readers and authors welfare and joy.
(In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the
data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our
journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any
responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give
this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)).
As per the “5187” of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published
works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m-13-14
unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don’t
accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature
are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial
content which are against the intellectual property rights are not accepted. in case of a possible negative situation,
author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible material and emotional damage
beforehand. Therefore, our journal’s management and other boards don’t accept any responsibility regarding
the second, third and other persons and institutions under any condition. in this sense, a legal sanction on our
journal and its boards is out of question. The content and the current status of the papers belong to author(s)
and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution to literature. Respectfully
announced to all readers, public and followers by publication.
XIII
A
CED
UHMFD
International Refereed Journal of Engineering And Sciences
LAND, CADASTRAL PARCEL, FLOODS AND MULTICRITERIA
EVALUATION IN GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM(1)
ARAZİ, KADASTRO PARSELİ, SEL VE COĞRAFİ BİLGİ
SİSTEMLERİNDE ÇOK- KRİTERLİ DEĞERLENDİRME
Güler YALÇIN1
Osmaniye Korkut Ata University, Department of Geomatics Engineering, Osmaniye / Turkey
Öz: Ülkelerin en önemli ve değerli zenginlik kaynaklarından biri topraktır, arazidir. Arazi ile insan
arasındaki ilişki, ülkelerin sosyal, politik ve ekonomik sorunlarıyla yakından bağlantılıdır. Kadastro bu
ilişkiyi tanımlamada kullanılan araçlardan biridir.
Aynı zamanda kadastro parseli Mekansal Veri Altyapısının ana temalarından biridir. Sel felaketi verdiği
yıkıcı etkilerden dolayı en büyük afetlerden biridir,
dolayısıyla bu çalışmada sel riskine açık alanları ve
kadastro parsellerini analiz edebilmek için ÇokluKriter Değerlendirme (ÇKD) Metotları kullanılmıştır.
Boolean (Ve/Veya-Kesişme/Birleşme) Yaklaşımı ve
Ağırlıklı Lineer Birleşim (ALB) Yaklaşımı, Coğrafi
Bilgi Sistemlerindeki iki ana ÇKD metodudur. ALB
Yaklaşımında, her bir faktörün ağırlığını hesaplamak
için İkili Karşılaştırma Metodu ve Sıralama Metodu
kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda, karar vericilere
yardımcı olmak amacıyla Türkiye’de Ulus Nehri
Havzasında sel riskine açık alanların ve risk altındaki
kadastro parsellerinin haritası üretilmiştir.
Abstract: One of the most valuable and important
wealth sources of the countries is land. The relationship between land and the people is closely connected
with social, political and economic problems of the
countries. Cadastre has been the main tool to determine this relationship between land and people. Also
cadastral parcel is one of the basic themes of Spatial
Data Infrastructure (SDI). In this study Multicriteria
Evaluation (MCE) Methods are used to analyze the
flood vulnerable areas and cadastral parcels because
flood disaster is considered as a major natural hazard due to its devastating effects. Two main MCE
approaches employed in Geographic Information
System are Boolean Approach and Weighted Linear
Combination (WLC) Approach. In WLC Approach,
Pairwise Comparison Method (Analytical Hierarchy
Process-AHP) and Ranking Method are used to calculate the weights of each factor. At the end of the
study a map of flood vulnerable areas and cadastral
parcels under risk in Ulus River Basin in Turkey are
generated with the view to assist decision makers.
Anahtar Kelimeler: Sel, Kadastro Parseli, Çok Kriterli Değerlendirme, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS),
Mekansal Veri Altyapısı (MVA)
Key Words: Flood, Cadastral Parcel, Multicriteria
Evaluation (MCE), Geographic Information System
(GIS), Spatial Data Infrastructure (SDI)
Doi: 10.17364/IIB.2015412617
(1) Sorumlu Yazar: Güler YALÇIN, Osmaniye Korkut Ata University, Department of Geomatics Engineering, Osmaniye
/ Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 10.03.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 21.07.2015
Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of
Interest:Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok)
“YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
1
UHMFD
www. hmfdergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ EKONOMİ
YÖNETİMİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
OctoberInternational
/ November / Refereed
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
K:02 Issue: 4 Year: 2015
May / June / July / August
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
www.uheyadergisi.com
PRINT ISSN: 2148-4783
ONLINE ISSN: 2149-2484
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1.
SANAYİ VE KONUTLAR AÇISINDAN TÜKETİM ARALIKLARINA GÖRE
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
INTRODUCTION
Cadastral information on land
İNCELENMESİ
has a big role in
planning studies to mitigate flood problems.
Murat KORKMAZ,
A disaster is a result from the combination
of Hakan AÇIKGÖZ
Cadastral parcel provides numerous opportunities
Güven
Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
hazard, vulnerability and insufficient
capacity
for linking and using environmental, agricultural,
1
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
or measures to reduce the potential
chances
of Elektrik-Enerji Bölümü
planning and cadastral information as ownership,
risk. A disaster happens when a hazard impacts
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriusage,
kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
mortgage…etc.
Alsosanayi
it is a core element
on the vulnerable
population
anddoğalgaz
causesiledamve konutlarda
kullanılan
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
land administration.
Towards
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakinhazırlanan
çalışmada ANOVA
modeli multi-purpose
age, casualties and
disruption. A natural disaster
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakcadastre
araştırma daha
kapsamlı
getirilmiştir.
in the
lasthale
decades,
the parcel has beSanayi ve
göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
is a disaster caused
bykonutlarda
nature,tüketim
sucharalıklarına
as floods,
come agöre
core
in many
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
de element
sonuca gidilmiştir.
Elde national Spatial
volcanic eruptions,
tsunamis,
ava-için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
edilen earthquakes,
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
Data Infrastructures (SDI) (Martín-Varés and
fiyatlarının genel
seviyesinde düşüş
gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
lanches, lahars (volcanic
mudslides),
landslides,
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
meydana gelmektedir.
Salzmann,
2009).
sinkholes, blizzards, drought, hailstorms, heat
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
waves, hurricanes, tropical storms, typhoons, ice “Spatial Data Infrastructure” (SDI) is often used
ages, tornadoes, and wildfires. Natural disasters to denote the relevant base collection of technoloECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
gies,
and
institutional
are changes whichACCORDING
are so great;
may causeRANGES
TOthey
CONSUMPTION
IN policies
TERMS OF
INDUSTRY
AND arrangement that
HOUSES
damage to the shape of the land or to the lives of facilitate the availability and access to spatial data.
provides
a basis
spatial data discovery,
people and otherAbstract:
living Inthings.
Inprepared
Turkeybyfloods
this study
using data ofSDI
TSI belonging
to the
years offor
2012-2014,
the consumption of electricity and natural gas used in industry and houses is statistically
for users and providers
are the second most
destructive
typewas
of applied
disaster
analyzed.
ANOVA model
to the evaluation
study preparedand
withapplication
the use of different
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
within all levels of government, the commercial
following earthquakes.
made more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
sector, the private sector, academia and by citizens
Due to general economic and political structure
in general. An SDI facilitates the conveyance of
and populist political attitudes, the number of
virtual unlimited packages of Geographic Inforfloods increases in some flood-prone regions.
mation. Geographic information comes in three
There should be some efforts to find solutions to
basic forms: spatial data, tabular data and image
the problems in those areas. Development pattern
data. Geographical data can be used as a spatial
of the governments and insurance companies’
data, because it can be considered as a form of
insufficient approaches considering basically
spatial data (Aronoff, 1989). It refers to inforlegalization and amnesty could not solve the
mation about the earth’s surface and the objects
problems in these areas or articulate them to the
found on it (Hossain, 2008). It is estimated that
other regions of the country.
%80 of data used by decision makers is related
The flood related problems could be solved geographically (Malczewski, 1999). Geographic
through planning studies and detailed projects Information System (GIS) is a computer-based
about flood-prone areas where the floods occur. system that integrates the data input, data stor2
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
management,
data manipulation and
the applications. These results
İNCELENMESİ
age and
can be used to
assess risk such as economic loss risks, risk for
analysis, and data output for both spatial and
Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
loss of life, environmental risk on lands and in
attribute data to support decision-making activiGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
buildings. For planners, relocation is a solution
ties. The ultimate aim of GIS is1to support spatial
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
for the flood prone areas to move people or
decision-making (Malczweski, 1999). It provides
frombuhigh
flood
vulnerable regions
Özet
: 2012-2014
arasındaki TUİK
kullanılarakaway
hazırlanan
çalışma,
sanayi
a powerful set of
tools
for theYılları
manipulation
andverileriproperty
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
according to the maps. This paper presents the
analysis of spatial
information
for the
decision
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
uygulanmıştır.
araştırma daha kapsamlı
hale getirilmiştir.
importance
of cadastral
parcel as an SDI theme
maker, but the lack
of oneAyrıca
tool hipotez
is felt.testleri
Thisuygulanarak
is a
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
and GIS_based
multicriteria
mechanism for yönünde
representing
choiceolup,
andyapılan
priority
hareket edilmiş
istatistik bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir. Eldeevaluation (GIS
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
arttıkça,
ve doğalgaz
basedaralığı
MCE)
to elektrik
determine
the flood vulnerable
in the context of
evaluating conflicting criteria
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
areas
for decision
aralığıallows
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
meydana
gelmektedir.makers.
and objectives. GIS
the decision
maker
toda azalma
AnahtaraKelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
identify a list meeting
predefined
set of
criteria
Cadastral parcels are areas defined by cadastral
with the overlay process (Heywood et al., 1993).
registers. Parcel is the basic unit of the cadastre.
Combining the spatial
data and the
attribute
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OFdata
ELECTRICITY
NATURAL
PRICES
It is aAND
single
area ofGAS
land
or more particularly a
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
according to their importance in making a deciHOUSES
volume of space, under homogeneous real property
sion is called Multicriteria Evaluation (MCE).
rights and unique ownership. “Ownership” can
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
GIS-based multicriteria
evaluation
support
system
the consumption of electricity and natural gas used
in industry
and houses
is statistically
be held
by one
or several
owners for the whole
analyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
consists of some
components
such
as
spatial
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
were
applied and the research
was rights” is meant
parcel.
“Homogeneous
property
data management system, spatial analysis tools,
that rights of ownership, leases and mortgages
criteria definition and management, multicriteria
affect the whole parcel (European Commission,
evaluation and evaluation scenario management.
2008). Cadastral parcels are included in Annex I
of the (INSPIRE Directive 2007), which means
that they are considered as reference data, i.e.
data that constitute the spatial frame for linking
and/or pointing at other information that belong
to specific thematic field such as environment,
soil, land use and many others (European Commission, 2009).
“Cadastral parcels” is an important layer in GIS
environment for SDI and GIS based multicriteria
evaluation (GIS based MCE) is a supporting
tool for decision makers. Both of them have
considerable potential to estimate flood risk.
The flood vulnerability maps which consist of
the cadastral parcels can give planners, insurers
and emergency services a valuable tool. Planners,
insurers and emergency services need to assess
risk for more than one scenario. Therefore, the
multi-scenario approach should be adapted to
The scope of the cadastral information in Infrastructure for Spatial Information in Europe
(INSPIRE) context is the geographic side of the
cadastral information systems and land admin3
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
Cadastral ELEKTİRİK
informationVEincludes
owner,
problems in these fields necessitate
İNCELENMESİ
istration.
detailed
user, rights and restrictions, buildings, etc... Also
analysis considering a large number of different
“cadastral parcel” has a link with some other
criteria. All these criteria need to be evaluated
Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
themes in INSPIRE Directive1 such as Adminfor decision analysis. “Multiple Criteria Decision
istrative Unit (in Annex I), Buildings (in Annex
Making” is the process by which decisions are
III), Transport networks
(in Annex
I), Addresses
Özet : 2012-2014
Yılları arasındaki
TUİK verilerimade,
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi(rules) which are
based
on a set
of criteria
(in Annex I), Geographical
names (in Annex I),
to açalışmada
set or number
sets of data (Yalcin,
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakapplied
hazırlanan
ANOVA of
modeli
uygulanmıştır.
hipotez Cover
testleri uygulanarak
araştırma To
dahastructure
kapsamlı hale
getirilmiştir.
Land Use (in Annex
III) Ayrıca
and Land
(in
2002).
Multiple
Criteria Decision
Annex II) (European
Commission,
2008).
Makinggöre
(MCDM),
a numberElde
of approaches are
de sonuca gidilmiştir.
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
suggested for the problems in the decision makfiyatlarının
genel
seviyesinderole
düşüşfor
gözlendiği
Cadastral studies
have an
important
the sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
gelmektedir.
ingmeydana
process.
There are two types of information
flood vulnerable areas. Cadastral maps are used to
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,used
Sanayi,inKonut,
Anova, One
TUİK, type
Fiyat represents the opinMCDM.
determine the destroyed and/or affected cadastral
ions (preferences, priorities, judgments, etc.) of
parcels, the amount of the damaged parcel and
the decision
maker.
The
other one is derived
ANALYSIS
ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS
PRICES
value of damage.ECONOMETRIC
Thus the technical
andOFlegal
from reported facts, quantitative estimates and
HOUSES
perspective of the cadastre has an influence on
systematic opinion surveys (e.g., census data,
the flood vulnerable areas. Also, these maps give
remote-sensing
meteorological surveys).
the consumption
of electricity
andrelocanatural gas used
in industry and data,
housesand
is statistically
a wide view to planners
for settlement
and
If thewere
information
techniques
for provides
analysis. Moreover,
tests of hypothesis
applied and is
theconverted
research wasfrom geographition. This kind of
location
a precaution
cal data, it is a spatial decision making process.
against the flood damages. Moving from the most
Given these characteristics, many real-world
vulnerable areas to the least vulnerable areas is
spatial decision problems have been increasing
one of the ways to avoid much more loss of life.
through GIS-based Multicriteria Decision Making
The objective of this study is to determine flood
(Malczewski, 1999).
vulnerable areas with cadastral parcels and their
GIS alone is unable to ease conflicts among ininformation in Ulus River Basin in Turkey by
terested parties. It is suggested that the problem
using Geographic Information System based
of conflicting interest could be handled within
(GIS_based) Multicriteria Evaluation Techniques.
the GIS environment by integration of the system
2. GIS BASED MULTICRITERIA EVALUcapabilities with techniques of MCDM process.
ATION
While GIS may provide more and better information about decision making situations, the
Decision making is a choice or selection of
multicriteria decision analysis may be used to
alternative course of action in many fields, both
the social and natural sciences. The unavoidable
develop and evaluate alternative plans that may
4
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININ
EKONOMETRİK
3. STUDY
AREA AÇIDAN
compromise
among interested parties
İNCELENMESİ
facilitate
(Malczewski, 1996).
Murat KORKMAZ, Hakan
TheAÇIKGÖZ
West of Black Sea Region is a wide region in
Güven
A.Ş. Finans
theYönetmeni
north of Turkey between Sinop and Sakarya.
A GIS is an ideal tool used to analyze
andGrup
solve
1
Kilis
Aralık
Üniversitesi, Elektrik-Enerji
It consistsBölümü
of the cities of Sinop, Kastamonu,
multiple criteria problems. It GIS
is7an
attractive
Bartın, Zonguldak, Bolu, Karabük and Çankırı.
environment both for spatial data and for nonÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
It is clear that Bartın is a problematic flood
spatial data. Combining
the spatial data and the
şeklindedir. to
Farklı
analiz
teknikleri kullanılarak
hazırlanan
modeli serious flooding
prone
area.çalışmada
Bartın ANOVA
has suffered
attribute data according
their
importance
in
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
in different
Bartın
is a floodprone city in
making a decision
is called
Multicriteria
EvaluaSanayi
ve konutlarda
tüketim aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgazyears.
fiyatlarının
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
the West of Black Sea because
of the heavy local
tion (MCE). For decision making, MCE involves
rains varılmaktadır.
and snowSonuç
melting,
especially in springs.
either the qualitative
or genel
quantitative
fiyatlarının
seviyesinde weighting,
düşüş gözlendiği sonucuna
olarak tüketim
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Local rains are the most important factor for
scoring or ranking of criteria in terms of their
floods. The destroyed plant cover is one of the
importance. It investigates a number of alternareasons. In this region, there are two main river
tives and ranks these alternatives according to
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND
NATURAL
basins:
Filyos
BasinGAS
andPRICES
Bartın Basin. The study
predefined preferences
(Heywood
et al., 1993).
area covers the subbasins of Ovacuma and Ulus
MCE can be thought one of the components of
HOUSES
Creeks, which are two of the upstream branches
GIS like input, database, analysis and output. The
of Bartın
River.
The project
area, Ulus Basin, is
aim of GIS-basedtheMCE
is to integrate
multicriteria
consumption
of electricity
and natural gas used
in industry
and houses
is statistically
bounded
and 33°
evaluation with techniques
GIS software.
In anMoreover,
environment
for analysis.
tests of hypothesis
were between
applied and32°
the 28’
research
was North Latitudes,
more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
and 41° 22’ and 41° 47’ East Longitudes (Fig.1).
of multiple andmade
conflicting
criteria, it can be a
great assistance to choose the best alternative
between different alternatives (Heywood et al.,
1993; Malczewski, 1996; Hickey, 1997).
GIS-based multicriteria evaluation support system
consists of some components. The components
of this system are given by Lin et al. (1997) in
an example. These are: spatial data management
system and spatial analysis tools, criteria definition and management, multicriteria evaluation and
evaluation scenario management, user interface.
For decision making within MCE, MCDM provides tools for aggregating the geographical data
and the decision maker’s preferences.
5
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK AÇIDAN
Figure
1. Study Area
İNCELENMESİ
1
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
4. METHODOLOGY
acquired
from
Water Resources
Laboratory in
HOUSES
Middle East Technical University.
Basically two phases
are
applied
to analyze
thedata of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Abstract:
In this
study prepared
by using
industry and
is statistically
Theinselection
ofhouses
criteria
that has spatial reference
flood vulnerable
areas:ANOVA
to determine
analyzed.
model waseffective
applied to the study prepared with the use of different
for analysis. Moreover, tests of hypothesis
applied andstep
the research
was
is anwere
important
in multicriteria
decision
factors causing techniques
flood
and
to apply The
several
apmade
more
comprehensive.
purpose
was to determine electricity and natural gas prices
analysis. The criteria used in this study were seproaches to Multicriteria Evaluation (MCE) in
lected due to the causes in the increase of floods.
a GIS environment to evaluate in finding the
They can be listed as factors: meteorological
flood vulnerable areas. Two approaches were
factors; rainfall (amount, time and intensity),
used: Boolean Overlay Approach and Weighted
snow-melting, the direction and intensity of the
Linear Combination (WLC) Approach. In WLC
wind, geomorphologic and geological factors,
Approach Ranking Method and Pairwise Comtopographic factors (area, length, slope and mean
parison Method were used. In Turkey cadastre
elevation), the saturation of the soil, land cover,
is under responsibility of national government
land use, plant cover (Yalcin, 2002). Identificaorganization, General Directorate of Land Regtion of the factors can be based on a literature
istry and Cadastre (GDLRC). In this study the
search and consultation with experts in the science
parcel information is obtained from Bartın Land
and engineering of hydrology, geology, water
Registry and Cadastre Offices under GDLRC.
management (Eimers et al., 2000). In this study
the causative factors for the flooding like annual
The hydrologic data required for this study was
6
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
watershed,
basin slope, gradient
Comparison Method was used
İNCELENMESİ
rainfall, size of
to determine the
of main drainage channel, drainage density, land
weights of the criteria. Pairwise Comparison
use and the soil type are taken into account acMethod involves the comparison of the criteria
cording to the literature surveys
(Eimers et al.,
and allows the comparison of only two criteria
1
2000; Henderson et al., 1996; Pramojanee et al.,
at once. This method can convert subjective
2001). ESRI products
were used
asarasındaki
professional
Özet : 2012-2014
Yılları
TUİK verileriassessments
kullanılarak hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
of relative
importance
into a linear
GIS packages for
the purpose of manipulating
of weights
(Heywood
et al., 1993). It was
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakset
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
hipotez
testleri uygulanarakdeveloped
araştırma daha by
kapsamlı
hale (1980)
getirilmiştir.
and processing uygulanmıştır.
data withinAyrıca
a GIS
environment.
Saaty
in the context of
To calculate theyönünde
matrixhareket
for Pairwise
Comparison
a decision
making
process Elde
known as the Anaedilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre de
sonuca gidilmiştir.
edilen
bulgular
sonucunda;
sanayi
sektörü
için
tüketim
aralığı
arttıkça,
elektrik
ve
doğalgaz
Method an interface is created in GIS environment.
lytical Hierarchy Process (AHP) (Malczewski,
meydana
gelmektedir.
1999;
Eastman
et al., 1995; Malczewski,
1996).
All spatial data were cretaed in different layers
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,The
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK, Fiyatprocedure consists of
pairwise
comparison
and they are converted into compatible GIS
three major steps: Development of the pairwise
format. The attribute tables for each particular
matrix,
the
criterion
weights
ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND
NATURAL
GAS
PRICES computation, and
layer were createdECONOMETRIC
by using ArcGIS.
the consistency ratio estimation. The detailed
HOUSES
Multicriteria analysis is applied in producing and
knowledge about this method and its mathematiAbstract:
this study prepared
by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
combining spatial
data Indescribing
the causitive
cal inoperations
in (Malczewski,
1999). In the
industry andare
houses
is statistically
analyzed.
modelOverlay
was applied
to the study prepared with the use of different
factors. In the first
partANOVA
Boolean
was
development
ofand
thethe
pairwise
matrix;
were applied
research comparison
was
carried out to made
produce
vulnerable
areas.
All
each pair criterion was compared and preferred in
criteria are combined by logical operators such
a degree over the other criteria according to the
as intersection (AND) and union (OR). In the
scale of pairwise comparison between 1 and 9.
second part Ranking Method is used. To generFor the computation of the criterion weights; the
ate criterion values for each evaluation unit with
values in each column of the pairwise comparison
ranking method, each factor is weighted according
matrix were resumed. In this step the estimation
to the estimated significance for causing flooding,
of the Consistency Ratio (CR) was calculated.
the values between 1 and 8 were given, where
CR indicates a reasonable level of consistency
8 indicates higher vulnerability and 1 indicates
in the pairwise comparisons.
low vulnerability depending on the criteria’s class
By using the weights that are constituted with
values. The inverse ranking is applied to these
boolean, ranking and pairwise methods; the final
factors. 1 is the least important and 8 is the most
maps were produced. The range numbers were
important factor as in (Pramojanee et al., 2001).
designated as “High, Medium-High, Medium,
The values for the classes for each factor are
tabulated in Table 1. In the third part Pairwise
Low-medium, Low” zones on the output map.
7
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
VE DOĞALGAZ FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
At the final step theELEKTİRİK
100-year flood
depth data is
produced by overlaying the
İNCELENMESİ
cadastral data with
overlaid with the final maps and the percentages
the final maps in the limitation of the 100-year
in each zone are calculated to compare the areas
flood depth. These composite maps show the
under risk. And then the composite
maps are
cadastral parcels under risk.
1
Table 1. The Seven Factors Used For The Study Area With Their Divided Parts
5.
RESULTS AND DISCUSSION
different weights for each criterion
HOUSES
according
to their preferences. The decision maker selects
The criterion maps
were
combined
by bylogical
Abstract:
In this
study prepared
using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
the incriteria
compares
them in a comparison
industry and
and houses
is statistically
operations suchanalyzed.
as intersection
andwasunion
ANOVA model
appliedfor
matrix.
Therefore
shouldwas
act as the interface
were
applied andGIS
the research
Boolean Approach.
To generate criterion values
between technology and the decision maker with
using Ranking Method for each evaluation unit,
integrating MCE methods into GIS. For this aim
the values between 1 and 8 were given: 8 indicates
a user interface was created in this study as in
higher vulnerability and 1 indicates low vulnerFig. 2.
ability.By using Pairwise Comparison Method
the criterion weights were calculated as 0.26,
Figure 2. Pairwise Comparison Matrix User
0.21, 0.17, 0.16, 0.10, 0.06, 0.04, respectively
Interface
for annual rainfall, size of watershed, basin slope,
gradient of main drainage channel, drainage density, land use and type of the soil. Consistency
Ratio was found as 0.042 with the input values in
pairwise comparison and the weights calculated.
This indicates a reasonable level of consistency
in the pairwise comparisons. Different decision
makers may apply different criterion and assign
8
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Figure
5. The Final
Map
The final maps in (Figs.
3, 4 and 5) were produced
İNCELENMESİ
according to the zones of “High, Medium-High,
That Is Created
With Boolean Method
Medium, Low-medium, Low”. TheGüven
composite
1
maps were created by intersecting
finalÜniversitesi,
maps Elektrik-Enerji Bölümü
Kilisthe
7 Aralık
with the 100-year flood depth area. Then these
composite mapsve were
overlaid
and
intersected
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak
with the cadastral
parcels in Abidinpaşa District
hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
and Derecik District.
Figure 3. Thefiyatlarının
Final Map
That Is düşüş
Created
genel seviyesinde
With Ranking Method
To compare the methods (Ranking Method, Pairwise Comparison Method, Boolean Method), the
flood vulnerable area was classified in five zones
(classes):
zone
is high, zone
IN TERMS
OF 1
INDUSTRY
AND 2 is medium-high,
HOUSES
zone 3 is medium, zone 4 is low-medium, zone
is belonging
low. to the years of 2012-2014,
Abstract: In this study prepared by using data of5TSI
analyzed. ANOVA model was applied to the study
with the
different
The prepared
percentage
of use
the ofarea
in each importance
made more comprehensive. The purpose was to determine
electricity
andcalculated.
natural gas prices
zone (class)
was
It was seen that the
percentage of the areas under high risk in the
composite map which was created using ranking
method became less according to the composite
map which was created using pairwise comparison
method. It decreased from %36% to %0,2. When
the percentage of the areas were compared under
medium risk in the ranking method map with
pairwise comparison method map it increased
from %52 to %87, the percentage of the areas
under low risk in the ranking method map with
pairwise comparison method map remained nearly
the same. It is obvious that the Boolean method
is not suitable for the analyzing the flood vulnerable areas. Because there is no area in the most
Figure 4. The Final Map That Is Created
With Pairwise Comparison Method
9
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
6. CONCLUSION
although
this area is a flooded
İNCELENMESİ
vulnerable areas
area. The results obtained with ranking method
AÇIKGÖZ
After
the approaches are compared, it is seen that
and especially with the pairwise comparison
Güven Grup A.Ş. Finans
theYönetmeni
results obtained with ranking method and
method are more suitable. Because
pairwise
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
especially with
the pairwise comparison method
comparison method gives no distribution to the
are more suitable than boolean approach. After
: 2012-2014
TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
least vulnerableÖzet
areas
and it shows
the flooded
the flood
vulnerable
areas
are determined, the
ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
area in Zone 1, şeklindedir.
2 and 3, which
are the
modelled
Farklı analiz
teknikleri
kullanılarakcadastral
hazırlanan parcels
çalışmadaat ANOVA
modeli
risk are obtained. Determinauygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
outputs, where the
flood exists.
tionveofdoğalgaz
the areas
at risk
is needed
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
fiyatlarının
tespit
edilmesi for flood warnyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
ing and floodplain development control. Parcel
The vulnerable edilen
area bulgular
distribution
on sanayi
the flooded
sonucunda;
sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde
gözlendiği
varılmaktadır.
Sonuçof
olarak
Number,
total area
thetüketim
parcel, flooded area,
area was calculated
as percentage.
It isdüşüş
seen
that sonucuna
owner name-surname and address are important
the most vulnerable areas are in zone 1 and zone
information for flood prone area.
2. It means that approximately %98 of the total
flooded area has the vulnerability according to the
“Parcel” is defined as “a single area of land
analysis. This proportion
shows
the
reality
about
TERMS
OF INDUSTRY
AND
or IN
more
particularly
a volume
of space, under
HOUSES
selecting the method and especially assigning the
homogeneous real property rights and unique
weights. Also itAbstract:
shows Inthat
thedata ofownership.”
thisthe
studychanging
prepared byof
using
TSI belonging toCadastral
the years of parcel
2012-2014,
is core element of
weight of the annual
precipitation
factor
doesn’t
with the use
land prepared
administration.
It ofis different
known that one of the
affect the percentage
of the flood vulnerable armost valuable
andnatural
the gas
most
important wealth
electricity and
prices
eas on the flooded area. The same proportion of
source of the countries is land. Land is always the
result is seen in ranking method zones. The most
strongest material and spiritual relationship which
vulnerable areas are collected in the same zones
ties the people to their native countries’ land with
especially zone 1 and zone 2. These outcomes
the ownership fact. Therefore the relationship
are the expected results, because the region has
between land and the people is closely connected
a flood prone area.
with social, political and economic problems of
the countries. Cadastre has been the main tool to
determine this relationship between land and people.
To use land registry and cadastre information as a
basic support on the way of “land management”
is the main subject. At this point the importance
of cadastre and ownership cannot be discussed,
and it is known that the cadastral parcel is the
main data for SDI and e government projects. In
In order to represent the information of the parcel
at risk a database were created. Block Number
and Parcel Number, named as “Block parcel”,
were used as a key column for this aim. Also in
the application, total area of the parcel and flood
area were analysed.
10
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
whole world the need
of the spatial data has been
a green area. The area in the arrangement can be
İNCELENMESİ
increasing and much more people want to reach
provided by the exchange of the treasure goods
the spatial data via internet. Therefore it is need
instead of expropriation. Also afforestation on
the spatial information, data and
applications to
the area which is left as green part during the
1
be shared in electronic environment among difarrangement is one of the most favorable method
ferent organizations,
andarasındaki
projectsTUİK
thatverileritokullanılarak
Özet : disciplines
2012-2014 Yılları
çalışma,
sanayi vulnerable area.
mitigatehazırlanan
the riskbuon
the flood
provide interdisciplinary
infrastructure. It means
addition,çalışmada
specialANOVA
conditions
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakInhazırlanan
modelimight be applied
uygulanmıştır.
Ayrıca
uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
that cadastral parcel
is one of
thehipotez
most testleri
important
on these areas by State.
themes for floodyönünde
as a natural
hazard.
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
The aralığı
floodarttıkça,
vulnerability
should be distribedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
elektrik vemaps
doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği
varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
This study allows
the delineation
of flood
prone sonucuna
uted to all provinces, foundations and business
areas. The flood vulnerability maps which consist
concerned to use as basic data for designing
of the cadastral parcels can give many related
flood prevention and mitigation strategies. This
professional disciplines a valuable tool in many
kind of study will be helpful to investigate the
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
different scenarios.
The
adapted
multi-scenario
IN TERMS OF
capabilities
of INDUSTRY
GIS withAND
MCE to improve the
HOUSES
approaches and applications can be used to assess
quality of life by prevention from the settling in
the social, economic and environmental risk. A
Abstract: In this study prepared by using data offlood
TSI belonging
the years of 2012-2014,
pronetoareas.
consumption
of electricity
andshould
natural gas used in industry and houses is statistically
project includingthethese
vulnerability
maps
for use
analysis.
tests of hypothesis
were applied
and the research
be used on landtechniques
planning,
andMoreover,
management
The result
maps obtained
from was
the common overlay
alternatives, especially to move from high flood
method require more time and money expenditure.
vulnerable regions and for relocation on new
An interface involving the procedures speeds up
no-risk places.
the calculation. It guides decision makers through
a series of menus depending on what scenarios to
The flood vulnerable areas should not be in the
be analyzed. In this study, Visual Basic Applicaconcept of ownership. They should be in the
tion was used to develop interface for pairwise
authority and the possession (use) of the state
comparison matrix. A user’s first impression of
and counted as ownerless land such as parks,
an application is based on the appearance and
areas between the coast-edge lines. The vulnerability of interface. User interface allows users
able areas should be considered in the concept
to evaluate and compare weights/alternatives.
of rural area arrangements. If the flood prone
For this kind of application, a required software
area cannot be expropriated, especially because
program should be developed, new tools should
of the economic reasons, the vulnerable areas
be generated in the interface and the program
might be evaluated in the concept of Arrangement Partnership Part (%40 of the total area) as
with its interface and tools should be multi-user.
11
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
7.
REFERENCESELEKTİRİK VE DOĞALGAZ FİYATLARININtion_of_Annex_Themes_and_scope_v3.0.pdf,
İNCELENMESİ
18.03.2008. Accessed 09 February 2014
KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
ARONOFF, S., (1989). GeographicMurat
Information
Güven Grup
A.Ş. Finans
Yönetmeni
Systems: A Management Perspective.
WDL
HENDERSON,
J. A., MOLACEK, R. W., E. I.
1
Kilis 7Canada Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
Publications, Ottawa, Ontorio,
T., BUZZARD, C. F., CARLTON D. K., P.
E., (1996). “GIS and the floodplain manageÖzet
: 2012-2014
EASTMAN, J.R.,
JIN,
W., KYEM,
P.A.K., TUİK
ANDverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
istatistiksel
olarakprocess
analiz edilmesi
ment
planning
in Washington State.”
TOLEDANO,
J., (1995).
procedures
şeklindedir.
Farklı“Raster
analiz teknikleri
ESRI
Conferences
Proceeedings’96.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
dahaUser
kapsamlı
for multi-criteria/multiobjective
decisions”.
http://proceedings.esri.com/library/userconf/
yönünde hareket
edilmiş olup,
göre de sonuca gidilmiştir. Elde
Photogrammetric
Engineering
andyapılan
Remote
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim proc96/to150/pap149/p149.htm.
aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Accessed
Sensing, Vol. 61, No. 5, pp. 539-547, Doi:
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana
gelmektedir.
15 July
2014
0099-1112/95/6105-539$3.00/0
HEYWOOD, I., OLIVER, J., AND TOMLIN-
EIMERS, J. L., WEAVER, J. C., TERZIOTTI,
SON, S., (1993). “Building an exploratory
S., AND MIDGETTE,
R. W.,ANALYSIS
(2000.) Methods
ECONOMETRIC
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INmulti
TERMScriteria
OF INDUSTRY
AND environment for
modeling
of Rating Unsaturated
Zone and Watershed
HOUSES
Characteristics Of Public Water Supplies in
spatial decision support”, In: P. Fisher (Ed.),
Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
Innovations
in GIS
2, Taylor and Francis,
North Carolina.
U.S. Geological
Survey
the consumption
of electricity
and- Water
analyzed. ANOVA model was applied to the study London,
prepared with
the use of
England,
pp.different
127-136
Resources Investigations
Report: 99-4283
HICKEY, R., (1997). “GIS and multi-criteria
EUROPEAN COMMISSION (2009). INSPIRE
decision making methods support mine
thematic working group cadastral parcels, data
reclamation activities.” The Proceedings of
specification on cadastral parcels-guidelines,
WALLIS Forum’97, 26-27 March. Perth,
07.09.2009. European Commission INSPIRE
Western Australia
Website. http://inspire.jrc.ec.europa.eu/documents/Data_Specifications/INSPIRE_Da-
HOSSAIN, MD. M., (2008). “Possibility of spatial
taSpecification_CP_v3.0.pdf. Accessed 07
data infrastructure (SDI) application.” The
March 2013
International Archives of the Photogrammetry,
EUROPEAN COMMISSION, (2008). Definition
Remote Sensing and Spatial Information Sci-
of annex themes and scopes, 18.03.2008.
ences. Vol. XXXVII. Part B4. Beijing. ISPRS
European Commission INSPIRE Website.
Web site. http://www.isprs.org/proceedings/
http://inspire.jrc.ec.europa.eu/reports/Imple-
XXXVII/congress/4_pdf/29.pdf. Accessed
mentingRules/DataSpecifications/D2.3_Defini-
25 October 2012
12
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:58
(Economy)
ID:19
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
INSPIRE DIRECTIVE,
(2007). Directive 2007/2/
parcel as a core element in the European SDI
İNCELENMESİ
EC of the European Parliament and of the
- lessons learned and view towards inspiring
Council of 14 March 2007. Establishing an
applications.” GSDI 11 World Conference
infrastructure for spatial information
in the
Spatial Data Infrastructure Convergence:
1
European Community (INSPIRE), Official
Building SDI Bridges to address Global
Journal of The
Union,
L 108
V.verileri kullanılarak
Challenges,
June
2009, Rotterdam,
Özet :European
2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK
hazırlanan11-19
bu çalışma,
sanayi
istatistiksel
olarak analiz
edilmesi
50, 25.04.2007
The
Netherlands.
Global
Spatial Data Infraşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
structure
Association
Web site. http://www.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma
daha kapsamlı
LIN, H., WAN,Sanayi
Q., veLI,
X., CHEN,
J., AND
konutlarda
gsdi.org/gsdiconf/gsdi11/papers/pdf/74.pdf.
edilmiş olup,
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
KONG, Y., yönünde
(1997).hareket
“GIS-based
multicriteria
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim Accessed
aralığı arttıkça,
ve doğalgaz
05elektrik
November
2013
evaluation fiyatlarının
for investment
environment.”
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Environment
and Planning B: Planning and
PRAMOJANEE, P., TANAVUD, C., YONAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
Design, Vol. 24, No.3, pp. 403-414, Doi:
GACHALERMCHAI, C., AND NAVANU10.1068/b240403.
GRAHA, C., (2001). “An application of GIS
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITYfor
AND
NATURAL
PRICES
mapping
ofGAS
flood
hazard and risk area in
ACCORDING
TO CONSUMPTION
MALCZEWSKI, J.,
(1999). GIS
and Multiple-RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
Nakorn Sri Thammarat Province, South of
HOUSES
Criteria Decision Analysis. : John Wiley &
Thailand.” ITC Web site. http:///www.itc.nl/
Sons, New Abstract:
York In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
Accessed
the consumption of electricity and natural gas used inha2/suslup/Thema5/198/198.pdf.
industry and houses is statistically
2013
MALCZEWSKI,
J., (1996).
“A GIS-based
aptechniques
for analysis.
Moreover, tests
of hypothesis 29
wereJanuary
applied and
the research was
proach to multiple criteria group decision
SAATY, T. L., (1980). The Analytic Hierarchy
making.” International Journal of GeographiProcess. McGraw Hill, New York
cal Information Systems, Vol. 10, No. 8, pp.
955-971, Doi: 10. 1080/02693799608902119
YALCIN, G., (2002). “Analyzing flood vulnerable areas with multicriteria evaluaMARTÍN-VARÉS, A. V., AND SALZMANN, M.,
tion.” Dissertation, Middle East Technical
(2009). “The establishment of the cadastral
University, Ankara
13
A
CED
UHMFD
GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİNİN BÖLGESEL ANALİZİ VE ENERJİ
ÜRETİM SİSTEMLERİNE UYARLANMASI ÜSTÜNE BİR ARAŞTIRMA(1)
A RESEARCH ON SOLAR POWER POTENTIAL’S REGIONAL
ANALYZE AND ADAPTATION OF ENERGY PRODUCTION SYSTEM
Erhan ARSLAN1, Hüseyin TOPAL2
1
Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri A.D., Gazi Üniversitesi, Ankara / Türkiye
2
Makine Mühendislği Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara / Türkiye
Öz: Bu çalışmada, ülkemizin sahip olduğu güneş
enerjisi ışınım şiddetini belirlemek için, Arcgis
programı yardımıyla Kriging İnterpolasyon yöntemi
kullanılarak özgün bir güneş enerji potansiyeli atlası
oluşturulmuştur. Bunun nedeni, daha önce oluşturulan güneş enerjisi potansiyeli atlaslarında yapılan
istasyon seçimi ve veri setlerinin hatalı olduğunun
düşünülmesidir. Yapılan çalışmada güneş ışınım
şiddetini ölçen Aktinograf verileri, veri seti olarak da
sadece global güneşlenme radyasyonu verileri kullanılmıştır. Bunun için Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Veri Arşiv sisteminden (TÜMAS) alınan 1990-2006
yılları arasındaki veriler kullanılmıştır. Güneş Enerji
potansiyelini hesaplamak için 164, güneşlenme süresini
hesaplayabilmek için 197 adet istasyon verisi kullanılmıştır. Daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırmak
amacıyla, Türkiye’nin en çok güneş ışınım şiddetine
sahip bölgelerinden biri olan Van-Gürpınar ilçesi pilot
bölge olarak seçilmiştir. Yapılan karşılaştırmada, elde
edilen değerlerin, daha önceki çalışmalara göre daha
düşük olduğu saptanmıştır. Çalışmada tüm bunlara ek
olarak, ülkemizin sahip olduğu güneş enerjisinden
aktif olarak faydalanabilmek amacıyla, seçilen bir
bölgede sıcak su temini için gerekli kollektör sayısını
hesaplamak için bir hesaplama yöntemi geliştirilmiş,
bunun için Excel programı kullanılmıştır.
Abstract: In this study, in order to determine intensity
of solar energy radiation, an original solar energy
potential atlas was developed by using Kriging Interpolation method in Arcgis software. The reason
for that is station selection and dataset were thought
to be erroneous in previous solar energy potential
atlas studies. In study, data of actinograph which
measures solar radiation intensity, and as dataset
only global radiation data were used. The data that
used were between 1990-2006 and were taken from
Data Archive System of Turkish State Meteorological Service. To estimate solar energy potential and
sunshine duration, data of 164 and 197 stations were
used respectively. In order to compare with previous
studies, Van-Gürpınar which has one of the greatest
solar radiation intensity values, was chosen as pilot
area. Furthermore, to benefit from Turkey’s solar
energy efficiently, an estimation method for calculating the number of collectors needed for hot water
supply in a specific region, was developed by using
Microsoft Excel.
Key Words: Solar Radiation, Collector, Actinograph
Anahtar Kelimeler: Güneş Enerjisi, Düzlem Kollektör, Aktinograf
Doi: 10.17364/IIB.2015412619
(1) Sorumlu Yazar: Erhan ARSLAN, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Bilimleri A.D. Ankara / Tür-
kiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 14.05.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 23.07.2015 Makalenin
Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok
/ None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The
Research Council Permit Yes / No” “NO”
14
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1. GİRİŞ
naklarından olan güneş enerjisi,
İNCELENMESİ
ülkemiz için en
baskın enerji üretim kaynakları arasındadır (DinMuratgüneştir.
Dünyanın en önemli enerji kaynağı
çer, 2011). Topkaya yaptığı çalışmada, Türkiye,
Güven
Güneşin ışınım enerjisi, yer ve atmosfer
sisteminavantajlı coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu
1
Kilis başlıca
7 Aralık Üniversitesi,
deki fiziksel oluşumları etkileyen
enerji Elektrik-Enerji Bölümü
güneş enerjisi için yüksek bir potansiyele sahip
kaynağıdır. Dünyadaki madde ve enerji akışları
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriolduğunu
bu çalışma,
sanayi dönemi Devlet
söylemiş,
1966-1982
güneş enerjisi sayesinde
mümkün
ve konutlarda
kullanılan olabilmektedir.
doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
İşleri ANOVA
(DMİ)modeli
tarafından ölçülen
şeklindedir. Farklı
teknikleri
kullanılarakMeteoroloji
hazırlanan çalışmada
Doğal enerji kaynaklarının
pekanaliz
çoğunun
kökeni
verilere göre, Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE)
olan güneş enerjisinden,
ısıtmatüketim
ve elektrik
elde
Sanayi ve konutlarda
aralıklarına
göre deilk
sonuca
gidilmiştir.
güneş
enerjisiElde
potansiyeli atlasını
etme gibi amaçlarla
doğrudan yararlanılmaktadır. Türkiye’nin
yapmıştır.
1985 ile
2006
yılında
fiyatlarının
genel seviyesinde
varılmaktadır.
Sonuç
olarak
tüketim DMİ’nin 148 ve
Enerji bugün sahip
olduğumuz
medeniyetin
temel sonucuna
meydana
gelmektedir.
taşlarından birini oluşturmaktadır. Kalkınmanın ve EİE’nin 8 adet istasyonu ile ölçülen uzun vadeli
gelişmişliğin bir göstergesi durumundadır. Ancak, veri modeli, parametreleri hesaplamak ve model
kalkınma çabaları ve mevcut enerji üretim ve kalibre etmek için kullanıldı. SEPA Türkiye’nin
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
NATURAL
GASyıllık
PRICES
2640 AND
s (7,2
saat / gün)
toplam güneşlenme
tüketim yöntemleri
ile yerine yenisi
konulamaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
süresi ve 1527 kWh/m2- yıl (4,2 kWh/m2-gün)
yacak enerji kaynaklarımız tüketilmekte ve çevre
kirliliği meydana getirilmektedir. Bu kaynakların yıllık ortalama güneş radyasyona sahip olduğunu
the çevreye
consumptionverdiği
of electricity
in industry
and houses
is statistically
kısıtlı olması ve
zararlardan
gösterdi
(Topkaya,
2012).
1971-200 yılları arası
dolayı çevreyletechniques
uyumluforkaynakların
araştırılanalysis. Moreover,
tests of hypothesis
were
applied and the
research
was
verileri
kullanılarak
GWR
yöntemiyle
elde edilen
ması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Aralarında haritaya göre yıllık ortalama güneşlenme süresi
güneş enerjisinin de bulunduğu yenilenebilir 2573 saat, yıllık ortalama güneşlenme şiddeti
enerji kaynakları geliştirilmeyi bekleyen enerji 1474 kWh/m2’dir (Şensoy vd., 2009). Türkiye
kaynaklarından birisidir. Güneş enerjisi, sahip oldukça yüksek bir güneş enerjisi potansiyeline
olduğu potansiyel ve kullanım kolaylığı ile diğer sahip olmasına rağmen bu enerjiyi düz kolyenilenebilir enerji kaynaklarına kıyasla daha kolay lektör yardımıyla sadece sıcak su temini için
bir şekilde yaygınlaşabilecek bir fırsata sahiptir. kullanmaktadır. Oysaki sahip olduğu bu enerji
Türkiye ise hâlihazırda güneş kuşağında olmasına yıllık 56.000 MW doğalgaz santraline eşittir ve
rağmen sahip olduğu potansiyeli yeterli derecede ekonomiye 600 milyon dolarlık bir katkı sağlaetkin ve yaygın bir şekilde kullanamamaktadır
yabilir (Benli, 2013). Toğrul ve Onat, yaptıkları
(Varınca vd., 2006).
çalışmada, birçok güneş enerjisi uygulamasında,
Ülkemizin fosil enerji kaynakları bakımından mühendisler, hidroloji uzmanları, tarımcılar ve
yetersiz olması ülkemizi yeni enerji kaynakları mimarlar çalışma bölgelerindeki güneş enerjisi
arayışına zorlamıştır. Yenilenebilir enerji kay- mevcudiyeti ve yeterliliği konusunda doğru bil15
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
duyduklarını
tespit etmiştir (Tuğrul
lan güneş enerjisi potansiyeli
İNCELENMESİ
giye ihtiyaç
ve Onat, 1999).
atlası verileriyle
karşılaştırılabilmek için ise pilot bölge olarak
Türkiye’nin en çok güneş ışınım şiddetine sahip
Literatürde daha önce yapılan çalışmalarda
bölgelerinden biri olan Van-Gürpınar (Enlem: 38°
1
Kilisinterpolasyon
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
uydu verilerinden türetilerek veya
20’ K Boylam: 43° 25’ D) ilçesi seçilmiştir. Bu
yöntemiyle güneş radyasyonu atlasları yapılolduğu
güneş
ışınım şiddeti deÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribölgenin
kullanılarak sahip
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi
mıştır. Lesotho vebölgesi
için
mevcut
radyasyon
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ğerinin daha önce yapılan atlastalrın verileriyle
verilerinin kapsamlı
bir analizi yapılmıştır. Bu
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakkarşılaştırılabilmek
araştırma daha kapsamlı haleiçin,
getirilmiştir.
sıcak su temini için
tüketimradyasyonu
aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
analizlerdeki sonuçlara
göre güneş
gerekli göre
kollektör
adedi
de sonucasayısı
gidilmiştir.
Elde karşılaştırılması
düşük olsa da, ülkenin
300 sonucunda;
gün gibisanayi
bol güneşli
edilen bulgular
yapılmıştır.
gözlendiği
bir süreye sahipfiyatlarının
olduğu genel
belirlenmiştir.
Yatay
bir sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
Şekil 1. Çalışma Alanı
yüzey üzerinde 20-24 MJ/m2/gün gibi yüksek
bir ortalama radyasyon rejimi görülmektedir.
Güneş radyasyonunun Aralık ayında 19,03 ile
28,44 MJ/m2/gün, Haziran
ayında
ise 10,30-13,48RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
TO CONSUMPTION
HOUSES
MJ/m2/gün olduğu hesaplanmıştır. Yıllık toplam
güneşlenme radyasyonun
5700
ilaprepared
7700 by
MJ/m2
Abstract: In this
study
arasında değiştiği,
hatta kış
aylarında
nadiren
analyzed.
ANOVA
model bile
was applied
10 MJ/m2’ün altına
düştüğü saptanmıştır (Taele
vd., 2007 ) Hırvatistan’ın Pannonian Bölgesi için
uydu verilerinden türetilerek elde edilen güneş
atlasına göre, bölgedeki en yüksek ışıma şiddeti
2.1. Özgün Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasının
Temmuz ayına ait olup, en düşük ışınım şiddeti
Oluşturulması
değerinini ise Aralık ayına ait olduğu saptanmıştır.
Bu bölgede kurulacak olan yenilenebilir enerji
Güneş enerjisini ısı enerjisine çeviren kollektör
tesislerinin ülke ekonomisine katkıda bulunacağı
sayısının hesaplanmasında ışınım şiddeti değervurgusu yapılmıştır (Nakomcic-Smaragdakis
lerinin doğruluğunun kollektör sayısını etkilemevd., 2012).
sinin yanı sıra maliyet üzerinde de farklı sonuçlar
elde edilmesinden dolayı, çalışmada belirlenen
2. ÇALIŞMA ALANI ve YÖNTEM
bir yöntemle özgün bir güneş enerjisi potansiyel
Çalışmada Türkiye’nin güneş enerisi potansiyelinin
atlası oluşturulmasına karar verilmiştir. Sonuç
belirlenebilmesi için ülke genelindeki istasyon
olarak yeni bir güneş ışınım şiddeti haritası elde
verilerinden yararlanılmış, daha önce oluşturuedilmiştir.
16
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
2.2. Seçilen
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Yöntemin
Belirlenmesi
2.3. Verilerin
Toplanması
İNCELENMESİ
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ dahil edilen yıl aralığı 1990-2006
Türkiye için en son EİE tarafındanMurat
oluşturulan
Çalışmaya
Güven
Grup A.Ş. Finans
Yönetmeni kapsamaktadır. 2006 yılından sonraki
GEPA incelenmiş, görülen eksiklikler
ve hatalar
periyodunu
1
Kilis 7 AralıkSeçilen
Bölümü
bu çalışmada giderilmeye çalışılmıştır.
verilerin alınmamasının
nedeni ise MGM’nin
yöntem belirlenirken, veri seçimine, verilerin
2006’dan sonra Samsun-Hatay hattının batısına
alındığı istasyon
tipine, kullanılan
verilerin
ölçüldüğü
otomatik
istasyon
kurduğu
için manüel rasatları
ve konutlarda
doğalgaz
ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
modeli
aletlerin çalışma prensibine dikkat edilmiştir.
sonlandırmış olmasıdır. Ancak, bu hattın doğuuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Ayrıca, istasyonSanayi
verivetipinin
konutlardabelirlenmesinde,
tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
tespit edilmesi
sunda
kalan fiyatlarının
istasyonlarda
hala manüel rasatlar
seçilen istasyondaki
gözlemlerin nasıl yapıldığı,
devam
etmektedir.
İlerleyen
yıllarda hem otomatik
aralığı
arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
olarakrasatların
tüketim
istasyon konumunun
çeşitli
nedenlerle
değişip
istasyon
hem deSonuç
manüel
veri arşivlearalığı Kw cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
değişmediği, uluslararası çalışmalarda bu verinde kayıtlı olmasının tutarsızlığa neden olacağı
rilerin tutarlılığının kabul edilip edilmediği gibi
düşünüldüğünden 2006’dan sonraki ölçüm verileri
özellikler araştırılmış, bu özellikleri barındırmayan
çalışmaya dâhil edilmemiştir. Türkiye’nin sahip
ECONOMETRIC
ANALYSIS
istasyon verilerine
çalışmada yer
verilmemişolduğu
güneş
enerji potansiyelini
belirlemek
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
HOUSES
tir. Özgün güneş enerjisi potansiyeli atlasının
için MGM’ den alınan veriler uzun yıllar günlük
oluşturulmasının nedeni çalışmada kullanılacak
haline
Daha sonra, ArcGIS
Abstract: In this study prepared by using data ofortalama
TSI belonging
to thegetirilmiştir.
years of 2012-2014,
the consumptiongüneş
of electricity
andşiddeti
olan hesap ve yöntemlerde
ışınım
programı
bir güneş enerjisi
preparedyardımıyla,
with the use özgün
of different
değerlerinden yararlanabilmektir.
enerjisi
techniques for analysis.Güneş
Moreover,
tests of hypothesis were applied and the research was
potansiyeli atlası oluşturularak, güneşlenme
potansiyeli atlası oluşturulurken seçilen istasışınım şiddeti ve güneşlenme süresi verileri
yonların ve veri setlerinin nesnelliğinin önemi
görsel hale getirilmiştir.
üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada, güneş atlasının
2.4. Verilerin Görsel Hale Getirilmesi
oluşturulması işleminde global güneşlenme rad-
yasyonunu ölçen aletlerden biri olan Aktinografın
ölçüm değerleri kullanılmıştır. Bunun nedeni,
Aktinograf aletinin gün içerisindeki bulutluluk,
hava kirliliği, gölgelenme vb. gibi ışınım şiddetini etkileyecek faktörleri dikkate alarak günün
sonunda kümülatif sayısal bir ölçüm değerini
kayda geçirmesidir. Bu yüzden, çalışmada daha
doğru sonuçlar vereceği düşünülen Aktinograf
ölçüm verileri tercih edilmiştir.
ArcGİS, coğrafi bilgi ve harita ile çalışan bir
yazılım türüdür. Sayısal verilerin kullanılarak
harita oluşturulması ve bu haritalardan Coğrafi
Bilgi Sistemi’nde depolanan veriler üzerinde konuma dayalı bilgi verebilmek için coğrafi verinin
sorgulanması, görüntülenmesi ve analizler ile
sorgulama yapma imkânı sağlayan hem çevrimiçi
hem de çevrimdışı çalışmayı sağlayan bir yazılım
türüdür (ArcGIS Kitap). Yapılan çalışmada istasyon ölçümlerinin bulunmadığı bölgelerde güneş
17
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ışınım şiddetinin belirlenebilmesi
için interpolayon
Lebel vd., 1987, Saveliev vd.,
İNCELENMESİ
1998, Campling
vd., 2001, Lloyd, 2005, Cheng vd., 2006).
yöntemlerinden yararlanılmıştır. Çalışmada iki
yöntem üzerinde araştırılma yapılmış, daha iyi
2.6.Yönetmeni
Kollektör Adedinin Belirlenmesi
sonuçlar verebileceği için Kriging
İnterpolayon
1
Çalışmada yer alan bir diğer amaç ise seçilen
yöntemi seçilmiştir.
bölge için
(XYbukoordinatı
verilen yer) sıcak
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileribir
kullanılarak
hazırlanan
çalışma, sanayi
2.5. Kriging Yöntemi
su temini için kaç adet kollektör kullanılması
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakgerektiği
araştırma daha
kapsamlı hale
getirilmiştir.
sorusuna
yanıt
bulmaktır. Bu hesaplaSeçilen bir bölgede
istasyon bulunmaması duSanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
mayı yapmak
amacıyla,
istasyonun
bulunmadığı
yönünde hareket
edilmiş
olup,şiddeti
yapılan istatistik
bulgulara
göre de sonuca
gidilmiştir.
Elde
rumunda bu bölgedeki
güneş
ışınım
ve
ve şiddeti
doğalgaz değeri hakkında
noktalarda
güneşelektrik
ışınım
güneşlenme süresi
değerleri
fiyatlarının
genelhakkında
seviyesinde bilgi
düşüş sahibi
bilgimeydana
sahibigelmektedir.
olabilmek için Excel programı yardıaralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma
olabilmek için interpolasyon
yöntemine
başvurulinterpolasyon
Kelimeler : yöntemi,
Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,mıyla
Sanayi,lineer
Konut, Anova,
TUİK, Fiyatyöntemi kullanılmıştır.
muştur. KrigingAnahtar
interpolasyon
bilinen
Böylece, enlem ve boylamı verilen bir noktada
yakın noktalardan alınan verileri kullanarak, diğer
sıcak su veya kızgın buhar elde edebilmek için
ECONOMETRIC
ANALYSISkestiren
noktalardaki verilerin
optimum değerlerini
TERMS
OF INDUSTRY
ANDhesaplanmaya çalıkaçINadet
kollektör
gerektiği
HOUSES
bir interpolasyon yöntemidir. Bu yöntemin Arcşılmıştır. Güneş kollektörlerinde optik kayıpların
GIS programı içerisindeki aşamaları Şekil 4.2’de
Abstract: In this study prepared by using data ofanaliz
TSI belonging
to the yearsgerçekten
of 2012-2014,
edilebilmesi
zor ve önemli bir
the consumption
of electricity
and natural gas used in industry and houses is statistically
verilmiştir. Kriging
interpolasyon,
yarıvaryogram
prepared
the use üretilecek
of different olan denklemler
aşamadır.
Buwith
aşamada
techniques
for analysis.
Moreover,noktatests of hypothesis were applied and the research was
yapısal özellikleri
kullanarak
örneklenmiş
her zaman
ve her
durumda
geçerli değillerdir.
electricity
and natural
gas prices
lardaki konumsal değişikliklerin yansız tahmininin
Bunun en temel nedeni bu verim ifadesinin belli
en uygun şekilde yapıldığı bir tekniktir. Kriging
varsayımlar ile oluşturulmasıdır (Kartal, 2007) .
interpolasyonu diğer yöntemlerden ayıran önemli
Yapılan çalışmada bu hesaplama yöntemi için iki
bir özelliği, tahmin edilen her bir nokta veya alan
adet kollektör tipi seçilmiştir. Sıcak suyun elde
için bir varyans değerinin hesaplanabilmesidir ki
edilebilmesi için kullanılacak olan kollektör tipi
bu tahmin edilen değerin güven derecesinin bir
düzlem kollektör; kızgın buhar elde edilebilmesi
ölçüsüdür. Kriging uzay bilgisinin kaybolmasıiçin ise parabolik kollektör tipi seçilmiştir. Bu
na izin vermeyen bir jeoistatistiksel yöntemdir.
çalışmada, YEGM’nin standart özellikteki bir
Yukarıda adı geçen yöntemlere göre daha zor
kollektör için yaptığı kabuller baz alınmıştır.
olmasına rağmen özellikle düşük yoğunluklu ve
3. BULGULAR
düzensiz dağılmış istasyon ağlarından elde edilen
veriler için oldukça uygundur. Nitekim Kriging
Yapılan çalışmada, Türkiye’nin 1990-2006
pek çok araştırmacı tarafından tercih edilen bir
yılları arasındaki güneş ışınım şiddetini ölçen
yöntemdir (Delfiner vd., 1973, Tabios vd., 1985,
164, güneşlenme süresini ölçen 197 istasyondan
18
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
veELEKTİRİK
Küçük Klima
İstasyonları)
durum benzer şekildedir. Ancak,
İNCELENMESİ
(Sinoptik, Büyük
bazı bölgeler
alınan verilerin ortalama sonuçları kullanılmıştır.
arasındaki bulguların farklı olduğu gözlemMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
Hatalı görünen istasyonlar çıkarılmıştır. Buna
lenmiştir. Örneğin, İç Anadolu Bölgesi GEPA
göre veriler incelendiğinde güneşlenme
süresi
çalışmasında 1314 kWh/m2.yıl ve 2628 saat/
1
7,08 saat/ gün, yıllık toplam güneşlenme süresi
yıl olarak hesaplanmış olmasına karşın, yapılan
ise 2583 saattir. Özet
Uzun
yıllar güneş
1605 kWh/m2.yıl
: 2012-2014
Yılları ışınım
arasındakişiddeti
TUİK verileriçalışmada
bu çalışma, sanayive 2585 saat/yıl
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz ile elektrik
istatistiksel olarak analiz
edilmesioluşturulmasında
1511 kWh/m2.yıl
(4,10- 4,34
kWh/m2.gün)
ola- tüketiminin
olarak hesaplanmıştır.
GEPA’nın
rak hesaplanmıştır.
Oysaki Ayrıca
1966-1982
dönemini
Solar
Radyasyon
modelinde; tüm alanı
uygulanmıştır.
hipotez testleri
uygulanarakkullanılan
araştırma daha
kapsamlı
kapsayan GEPAyönünde
çalışmasına
göre [3] 1311 kWh/
temsil edecek olan Devlet Meteoroloji İşleri vehareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen bulgular sonucunda;
sanayi sektörü
ve doğalgaz
m2.yıl (3,6 kWh/m2.gün),
güneşlenme
süresiiçin tüketim
rilerinden
bazılarıelektrik
yetersiz
olduğundan, özellikle
ise 7,2 saat/gün,aralığı
yıllık
saatfiyatlarda
olarakda azalma
Güneydoğu
Anadolu Bölgesi’ndeki radyasyon
Kwtoplam
cinsinden 2640
yükseldikçe,
hesaplanmıştır. Ülkemizin
bölgesel
bazdaki
güneş
gerçeğinden
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,değerleri
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, daha
Fiyat düşük çıkmaktadır.
ışınım şiddeti ve güneşlenme süreleri Tablo 1’deki
Bunun iki temel sebebi vardır. Birincisi; bölgede
verilmiştir. Buna göre, en yüksek değerlere (1620
oldukça yetersiz sayıda ve yetenekte ölçüm istasECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
TO CONSUMPTION
IN TERMS
AND ölçülen değerlerin
kWh/m2.yıl, 2864ACCORDING
saat/yıl) sahip
bölgenin dahaRANGES
yonu
vardır. OF
BuINDUSTRY
istasyonlarda
HOUSES
önceki çalışmalara benzer olarak Güneydoğu
baz alınarak düşük hassasiyetle büyük bir alana
Anadolu Bölgesi
olduğu
görülmektedir.
hatalı
sonuçlara
yol açmaktadır. İkinAbstract:
In this
study prepared by Daha
using data ofyansıtılması
TSI belonging to
the years
of 2012-2014,
önce yapılan çalışmalara
bakıldığında
Doğu
cisi, ölçüm
uygun
olmayan noktalara
analyzed. ANOVA
model wasise
applied
to the study
prepared cihazlarının
with the use of
different
Anadolu Bölgesi’nin,
İç Anadolu Bölgesi’nden
yerleştirilmesi, bakım ve kalibrasyon yetersizliği
daha yüksek güneş ışınım şiddeti değerlerine
nedeniyle, ölçüm değerlerindeki hataların Coğrafi
sahip olduğu görülürken, bu çalışmada İç AnaBilgi Sistemi (modeli kullanarak interpolasyon
dolu Bölgesi’nin ışınım şiddetinin Doğu Anadolu
(bazen ekstrapolasyon) yapılmasıdır. Bölgedeki
Bölgesi’nden daha yüksek olduğu görülmektedir.
ölçümler çoğunlukla şehir merkezine yakın nokGEPA çalışmasında da Güneydoğu Anadolu böltalarda yapılmakta ve bina gölgelemelerinin etkisi
gesi en yüksek ışınıma sahipken, bunu Akdeniz
altında kalmaktadır (Örneğin, Şanlıurfa ilindeki
Bölgesi izlemiş ve en düşük ışınım şiddeti ve
güneş ışınım cihazları, son iki yıldır yakınına inşa
güneşlenme süresinin Karadeniz Bölgesi’ne ait
edilen Dedeman Oteli Binası’nın ciddi seviyedeki
olduğu gözlenmiştir. Yapılan çalışmada da, bu
gölgeleme etkisi altındadır (Karacadağ Raporu).
19
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Tablo
DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDANSüreleri
1.ELEKTİRİK
Türkiye VE
Bölgesel
Güneş
Işınım Şiddeti
ve Güneşlenme
İNCELENMESİ
Toplam
Ortalama
Ortalama
Ortalama
Güven Grup Toplam
A.Ş. Finans
Yönetmeni
Güneşlenme
Güneş
Enerjisi
Güneş Enerjisi
1
Süresi GEPA
Çalışmadaki
GEPA Değerleri
Değerleri
değerler
Bölge
Ortalama
Güneşlenme Süres
Çalışmadaki
Değerler
2
2
ve konutlarda kullanılan
doğalgaz
tüketiminin
analiz edilmesi
kWh/m
.yıl ile elektrikkWh/m
.yıl istatistiksel olarak
Saat/yıl
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez
araştırma daha kapsamlı
Güneydoğu Anadolu
1620 testleri uygulanarak
1460
2864
olup, yapılan istatistik1390
bulgulara göre de sonuca
gidilmiştir. Elde
Akdenizyönünde hareket edilmiş
1612
2784
fiyatlarının genel seviyesinde
Doğu Anadolu
1577 düşüş gözlendiği sonucuna
1365 varılmaktadır. Sonuç
2625olarak tüketim
Saat/yıl
2993
2956
2664
İç Anadolu
1605
1314
2585
2628
Ege
1520
1304
2764
2738
1341
1168
2346
2409
Marmara
Karadeniz
1303
1120
2110
HOUSES
1971
Abstract: In this
studybazdaki
prepared by
using data ofise
TSIkış
belonging
to the olduğunu
years of 2012-2014,
Bu çalışmada ülkemizin
aylık
güneşaylarında
söylemek mümkündür.
ANOVAiçin
model
applied
to the study
prepared
with the en
use yüksek
of different
lenme sürelerinianalyzed.
hesaplamak
herwas
yılın
aylık
Yapılan
çalışmada,
güneşlenme süresi
ortalaması hesaplanmış,
daha sonra
ayların
Temmuz
ayındaand345
saat/ay,
en düşük güneşlenmade more comprehensive.
The purpose
was to determine
electricity
natural
gas prices
aritmetik ortalaması alınarak uzun yıllar aylık
me süresinin ise 100 saat/ay ile Aralık ayında
ortalama haline getirilmiştir. Bu sonuçlar Tablo
olduğu görülmektedir. Yıllık toplam güneşlenme
2’de verilmiştir. GEPA çalışmasına benzer olarak
süresinin ise 2583 saat olduğu yapılan çalışmadan
en yüksek güneşlenme sürelerinin yaz aylarında
anlaşılmaktadır.
olduğu görülürken, endüşük güneşlenme sürelerinin
20
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZAylık
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Tablo 2. Türkiye’nin
Olarak Güneşlenme
Süreleri
İNCELENMESİ
Çalışmadaki
Değerler
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
GEPA
Çalışmadaki
Değerler
1
103 saat/
106 saat/ay Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Temmuz Bölümü 345 saat/ay
ay
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki
115 saat/
124 saat/ay
Ağustos
327 saat/ay
ve konutlarda
kullanılan doğalgaz
ay ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
165
saat/uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez
testleri
175 saat/ay
Eylül
268 saat/ay
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına
ay
saat/
edilen bulgular sonucunda; 197
sanayi
198 saat/ay
Ekim
205 saat/ay
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş
ay gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
273 saat/
ay
272 Kelimeler
saat/ay : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
KasımKonut, Anova,143
saat/ay
Anahtar
TUİK,
Fiyat
325 saat/
Aralık
100 saat/ay
ay OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
ECONOMETRIC ANALYSIS
319 saat/ay
GEPA
365 saat/ay
343 saat/ay
280 saat/ay
214 saat/ay
157 saat/ay
103 saat/ay
2640 saat/yıl
HOUSES
Toplam: 2583 saat/ay –
Yapılan hesaplamalarda,
süresi
vedata of3.1.
Isıl Hesaplama
Örneği
Abstract: In güneşlenme
this study prepared
by using
TSI belonging
to the years of
2012-2014,
güneş ışınım şiddeti
GEPA’ya
göre
analyzed. değerleri
ANOVA model
was applied
Kullanılacak
were appliedkollektörler
and the researchbakır
was borulu, seçici
farklılık göstermektedir.
Bu çalışmada,
güneşmade more comprehensive.
The purpose
yüzeyli ve prizmatik camlı olarak kabul edilmiş
lenme süresi 2583 saat/yıl (7,08 saat/gün) olarak
ve sistemde paralel veya seri bağlanması halinde
hesaplanmışken, GEPA’da ise 2640 s (7,2 saat/
kollektör ısıl performans verimi % 70 olarak kabul
gün) olarak hesaplanmıştır. Benzer şekilde güneş
edilmiştir. Kollektör açıklık alanı 2 m² olarak kabul
ışınım şiddeti değerlerinde de farklılıklar tespit
edilmiştir. Çalışmadaki hesaplamalarda kabul edilen
edilmiştir. Sadece Kış aylarında güneş ışınım
değerler ve aşağıda formülü verilen denklem:
şiddeti değerleri GEPA çalışması değerlerinden
fazla çıkmış, diğer mevsimlerde yer alan ayIsı Enerjisi: (m) x (Cp) x (Δt) : (suyun kütlesi) x
lardaki güneş ışınım şiddeti değerleri ise daha
(suyun özgül ısısı) x (sıcaklık farkı)
(1)
düşük çıkmıştır. Aerosol, su buharı, Rayleigh
Türkiye’nin en yüksek güneş ışınım şiddeti değesaçılması, ozon, O2, ve CO2 gibi açık gökyüzünde
rine sahip yerlerinden biri olan Van Gürpınar İlçesi
güneşin zenit açısını etkilyen çeşitli atmosferik
pilot bölge olarak seçilmiş, GEPA’ya ait değerler
etkenlerdir. Bu değişkenler, çeşitli oranlarda güneş
Tablo 3’de verilmiştir. GEPA’ya ait değerlerin en
ışınım şiddetinin yeryüzüne ulaşmasını engeller
(Schilings vd., 2004).
yüksek güneş ışınım şiddeti değerinin Temmuz
21
UHMFD
www. hmfdergisi.com
UHMFD
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
www.
hmfdergisi.com
Ekim
/ Kasım
/ Aralık
2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
October
/ NovemberHakemli
/ Refereed
December
2014 Issue:
02 ve
Volume:
01 Autumn
International
Journal
of Engineering
SciencesWinter
Uluslararası
Mühendislik
FenAnd
Bilimleri
Dergisi
ID:13
May / June
/ July / August
Summer
Mayıs / Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Yaz Dönemi Sayı: 4 Yıl:2015
(Ekonomi)
&
(Economy)
ID:33 K:92
International
Journal
of Engineering
And Sciences
PRINT Refereed
ISSN: 2148-4783
ONLINE
ISSN: 2149-2484
MayNo/ /June
/ July
/ August
Summer
Issue:
4 Year:
2015 No: 12880)
(ISO 9001-2008 Belge
Document
No:
12879 & ISO
14001-2004
Belge
No / Document
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
Belge No: 12880)
PATENT
/ ID:33
TRADEMARKS
K:92 and PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE ISSN: 2149-2484
VE/KONUTLAR
TÜKETİM
ARALIKLARINA
GÖRE
(ISO 9001-2008SANAYİ
Belge No
Document AÇISINDAN
No: 12879 &
ISO 14001-2004
Belge No
/ Document No: 12880)
ayında günlük 7,3 kWh/m2
olarak hesaplandığı
11,22 saat/gün olarak hesaplandığı Grafik 1’den
İNCELENMESİ
(MARKA ve PATENT
/ TRADEMARKS and PATENTS)
görülmektedir. Güneşlenme süresi değerinin
ise 2015-GE-17837)
anlaşılmaktadır.
(2015/04066
Murat
KORKMAZ,/ Hakan
AÇIKGÖZ
yine Temmuz ayında en yüksek değerde günlük
Grafik 1. Van Ili GEPA’ya Ait
Aylık Güneş Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel
1
Kilis
7 Aralık
Üniversitesi,
Elektrik-Enerji
Bölümü
Grafik 1. Van Ili GEPA’ya Ait
Aylık
Güneş
Işınım
Şiddeti ve
Sürelerinin Grafiksel Gösterimi
Gösterimi
Güneşlenme
şiddeti
yönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir.
Elde
(kW. h/m2)
fiyatlarının genel seviyesindeUHMFD
düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak Güneşlenme
tüketim
süresi
aralığı Kw cinsindenwww.
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
(saat/gün)
hmfdergisi.com
12
10
8
6
4
Hakemli
Mühendislik
ve Fen Bilimleri
Dergisi
2 Uluslararası
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim,
Sanayi, Konut,
Anova, TUİK, Fiyat
Mayıs / Haziran / Temmuz / Ağustos Yaz Dönemi Sayı: 4 Yıl:2015
0
May / June / July / August Summer Issue: 4 Year: 2015
ID:33 K:92 RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING TO CONSUMPTION
PRINT ISSN: 2148-4783 ONLINE
ISSN: 2149-2484
HOUSES
Yapılan çalışmaya
ait güneş
ışınım
şiddeti
de-data ofşiddetinin
ayında
7,2 kWh/m2, güneşAbstract:
In this
study
prepared
by using
TSI Haziran
belongingHaziran
toayında
the years
of 2012-2014,
7,2
kWh/m2, güneşlenme
Yapılan çalışmaya
ait
güneş
ışınım
(MARKA
ve
PATENT
/
TRADEMARKS
and
PATENTS)
ğerleri
2’de verilmiştir.
Buna
göre
lenme
süresinin
ise
Temmuzayında
ayında11
11 saat/gün
saat/gün
isethe
Temmuz
şiddetiise Grafik
değerleri
ise(2015/04066
Grafik
2’de
analyzed. ANOVA
model
was/ 2015-GE-17837)
applied
to the studysüresinin
prepared with
use of different
techniques
for
analysis.
Moreover,
tests
of
hypothesis
were
applied
and
the
research
was
olduğu
görülmektedir.
verilmiştir.
Bunaisegöre
yapılangüneş
çalışmada
yapılan
çalışmada
en yüksek
ışınım
olduğu
görülmektedir.
ise
en
yüksek
güneş
ışınım
şiddetinin
Grafik 2. Van Ili Kriging Metoduyla Güneş Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel
Grafik 2. Van Ili Kriging Metoduyla Güneş
Işınım Şiddeti ve Sürelerinin Grafiksel Gösterimi
Gösterimi
12
10
8
6
Güneşlenme şiddeti
(kW. h/m2)
4
Güneşlenme süresi
(saat/gün)
2
0
Ayrıca, değerler arasındaki farklılığı
ortaya koyan her iki haritaya ait görseller
Şekil 2 ve Şekil 3’de görülmektedir.
Şekilde de görüleceği üzere yapılan
çalışmadaki
farklılıklar
göze
çarpmaktadır.
Örneğin,
GEPA’da
Karadeniz sahil şeridi ve Trakya
kesiminin aynı güneşlenme şiddetine
sahip olduğu görülürken,
yapılan
çalışmada bu bölgelerdeki güneşlenme
şiddetinin farklı olduğu saptanmıştır. Bu
farklılığı
22 daha iyi ifade edebilmek için
pilot bölge olarak belirlenen Van Gürpınar
ilçesinin güneşlenme şiddeti değerleri
ayrı ayrı olarak gösterilmiştir.
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
arasındaki
farklılığı ortaya kosahip olduğu görülürken, yapılan
İNCELENMESİ
Ayrıca, değerler
çalışmada bu
yan her iki haritaya ait görseller Şekil 2 ve Şekil
bölgelerdeki güneşlenme şiddetinin farklı olMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
3’de görülmektedir. Şekilde de görüleceği üzere
duğu saptanmıştır. Bu farklılığı daha iyi ifade
yapılan çalışmadaki farklılıklar
göze çarpmakedebilmek için pilot bölge olarak belirlenen Van
1
tadır. Örneğin, GEPA’da Karadeniz sahil şeridi
Gürpınar ilçesinin güneşlenme şiddeti değerleri
ve Trakya kesiminin
aynı güneşlenme
şiddetine
ayrı olarak
gösterilmiştir.
Özet : 2012-2014
TUİK verileriayrı
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma, sanayi
analiz
teknikleriPotansiyeli
çalışmada Van-Gürpınar
ANOVA modeli
Şekil 2.şeklindedir.
TürkiyeFarklı
Güneş
Enerjisi
Atlası (GEPA)
İlçesi
HOUSES
Şekil 3’de ise çalışmaya
Haziran ayının
güneşşiddeti electricity
değerlerinin
ise bu
bölgedeki
made moreait
comprehensive.
The purpose
was to determine
and natural
gas prices
sanayiden
kaynaklı hava kirliliği sonucu güneş ışınlarının
yansımaya maruz kalmasından kaynaklı olduğu
düşünülmektedir. Kriging yönteminin hassas
hesaplamalar yaptığı bu durumdananlaşılmaktadır.
lenme şiddeti haritası görülmektedir. Çalışmaya
ait olan değerlere bakıldığında ise, GEPA’ya göre
daha farklı olduğu görülmektedir. Karadeniz sahil
kesiminin, Marmara bölgesi ile Trakya bölümünün
farklı değerlerde olduğu görülmektedir. Kocaeli ve Sakarya civarındaki düşük güneş ışınım
23
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Şekil 3.
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
EKONOMETRİK
AÇIDAN Gösterimi
Van
İli Gürpınar
İlçesininFİYATLARININ
Kriging İnterpolayon
Metoduyla
İNCELENMESİ
1
Tablo 3’de KrigingACCORDING
interpolasyonuyla
elde edilenRANGES
bahar
aylarında
bu değerlerin
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND daha yüksek, Yaz
HOUSES
değerlerin Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Ekim, Kasım
mevsiminde daha düşük değerlere sahip olduğu
ve Aralık aylarında
dahaInyüksek
Abstract:
this studydeğerlere
prepared by sahip
using data ofgörülmektedir.
TSI belonging to the years of 2012-2014,
olduğu görülmektedir.
Sonbahar,
Kışapplied
ve İlkanalyzed.Yani,
ANOVA
model was
comprehensive.
purposeIşınım
was to determine
and naturalKarşılaştırılması
gas prices
Tablo 3.made
Vanmore
Gürpınar
İlçesiThe
Güneş
Şiddetielectricity
Değerlerinin
GEPA(kWh/m2.gün)
Çalışmadaki Değerler
(kWh/m2.gün)
OCAK
1,93
2,44
ŞUBAT
2,90
3,47
MART
4,37
4,45
NİSAN
4,72
5,54
MAYIS
7,04
6,33
HAZİRAN
7,27
7,18
TEMMUZ
7,53
6,57
AĞUSTOS
6,05
5,97
EYLÜL
5,28
5,03
EKİM
3,33
3,45
KASIM
2,39
2,95
ARALIK
1,72
2,04
24
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
çokELEKTİRİK
güneş ışınımı
alan bölge(43,42°D 38,32°K ) için Ocak
İNCELENMESİ
Türkiye’nin en
ayındaki 10.500
lerinden biri olan Van-Gürpınar ilçesinin örnek
litre Suyu 12°C’den 80°C’ye çıkarmak için kaç
kolektör hesaplaması Excel programının ara
adet düzlem kollektör gerektiği sorusuna cevap
yüzü Şekil 5 ve 6’da verilmiştir.
Bu şekillerde
aranmıştır. Ocak ve Haziran ayı için örnek he1
enlemi ve boylamı verilen bir noktanın sıcak
saplamanın olduğu programın ara yüzü Şekil 5
su temini için gereken
düzlem
kollektör
6’da verilmiştir.
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki adedi
TUİK verilerive
kullanılarak
hazırlanan bu çalışma, sanayi
ve
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile
elektrik
tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz edilmesi
hesaplanmaya çalışılmıştır. Van Gürpınar İlçesi
Şekil
4. Van tüketim
Gürpınar
İlçesi
İçin Kollektör
Hesabı
Sanayi
ve konutlarda
aralıklarına
göreOcak
elektrikAyı
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit
edilmesi
HOUSES
5. VanofGürpınar
İçinand
KollektörHesabı
theŞekil
consumption
electricity andİlçesi
naturalHaziran
gas used inAyı
industry
houses is statistically
Yapılan hesaplamalar sonucunda, Van-Gürpınar
İlçesinde 10500 litrelik 12 derecelik musluk
suyunun 80 derecede kullanılabilmesi için Ocak
Ayında yaklaşık 356 adet; Haziran ayında ise 90
adet kollektöre ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.
Kış aylarında sıcak su eldesi için güneş enerjisinin tek başına yeterli olmadığı bu örnekten
de anlaşılmış, güneş enerjisi ısıl sistemlere ek
olarak diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından
yararlanılması gerektiği saptanmıştır. Ancak,
yaz aylarında sadece güneş enerjisi ısıl sistemlerin kullanılmasının yeterli olduğunu söylemek
mümkündür.
25
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
4. SONUÇLAR
ELEKTİRİK
VE
TARTIŞMA
Performance and policies, Renewable Energy,
İNCELENMESİ
50(50), 33-46
Çalışmada, özgün bir güneş enerjiMurat
potansiyeli
Yönetmeni
atlası ArcGİS Programı yardımıyla oluşturulmuşCAMPLİNG,
P., GOBİN, A., ve FEYEN J.,
1
Kilis 7 Aralık
tur. IDW ve Kriging interpolasyon
yöntemleri
(2001).Bölümü
Temporal and Spatial Rainfall Analysis
karşılaştırılmış, daha iyi sonuçlar elde edebilmek
Across a Humid Tropical Catchment, Hydrol
için Kriging İnterpolasyon
yöntemidoğalgaz
kullanılmıştır.
Process,
15,
359-375
istatistiksel
olarak
analiz edilmesi
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA modeli
Tüm aylar için ayrı ayrı hesaplamalar yapılarak,
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakCHENG,
araştırma daha
kapsamlıC.,
hale
getirilmiştir.
Q.,KO,
YUAN,
Y., GE, Y., ZHANG,
güneş ışınım şiddeti
haritalar
Sanayideğerlerini
ve konutlardagösteren
S., göre
(2006).
GIS
Modeling
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
de sonuca
gidilmiştir.
Elde for predicting
oluşturulmuştur.yönünde
GEPA
çalışmasındaki
değerler
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim river
aralığı run
arttıkça,
ve doğalgaz
offelektrik
volume
in ungauged drainages
fiyatlarının
genel seviyesinde
pilot bölge olarak
belirlenen
Van-Gürpınar
il- sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
in Greater
Toronto Area, Canada, Computers
gelmektedir.
çesinin değerleri ile karşılaştırılmış, çalışmadaki
and
Geosciences,
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK, 32:1108-1119
Fiyat
değerlerin Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Ekim,
Kasım v e Aralık aylarında daha yüksek olduğu
DELFİNER, P., DELHOMME J. P., (1973).
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF
ELECTRICITY
AND NATURAL
GAS PRICES
görülmüştür. Yani, Sonbahar,
Kış ve İlkbahar aylaOptimum
InterpolationbyKriging,
DisplaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
rında bu değerlerin daha yüksek, Yaz mevsiminde
yand Analysis of Spatial Data, ed: Davis
daha düşük değerlere sahip olduğu görülmüştür.
J. C., McCullagh M. J., Nato Advanced
the consumption
of electricity
and natural
industry and houses
is statistically
Güneş ışınımı şiddetini
kullanarak
istenilen
sı- gas used inStudyInstitute,
John
WileyandSons, London
techniques
analysis. Moreover,
of hypothesis were applied and the research was
caklıkta sıcak suyun
eldeforedilmesi
için kaçtests
adet
DİNÇER,
F.(2011).
Türkiye’de
electricity
and natural
gas prices Güneş Enerjisinkollektör kullanılması gerektiği hesaplanmıştır.
den Elektrik Üretimi Potansiyeli-Ekonomik
Bu hesaplamaları yapabilmek için excel progAnalizi ve AB Ülkeleri ile Karşılaştırmalı
ramından yararlanılmıştır. Excel’de hesaplama
Değerlendirme, KSU Mühendislik Dergisi,
yöntemi olarak lineer interpolasyon yöntemi
14 (1)
kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlarda kış aylarında
KARTAL, Y., (2007). Parabolik Yansıtıcı Yüzeyli
bu bölge için güneş enerjisinin kullanımının yeterli
Yoğunlaştırıcı Güneş Kolektörü Tasarımı,
olmayacağı, ek olarak diğer enerji kaynaklarından
Yüksek Lisans Tezi Ege Üniversitesi Fen
da yararlanılması gerektiği anlaşılmıştır.
Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği
KAYNAKLAR
Anabilim Dalı, İzmir, 1-115
ARCGIS 10 Desktop Uygulama Dökümanı.
LEBEL, T., BASTİN, G., OBLED, C., ve CREBENLİ, H., (2013). Potential of renewable
UTİN J. D., (1987). On theAccuracy of
energy in electrical energy production and
Areal Rainfall Estimation: a Case Study,
sustainable energy development of Turkey:
Water Resour Res, 23(11), 2123-2134
26
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
(2005).
Assessing the Effect of
Spatial Interpolation of Precipitation,
İNCELENMESİ
LLOYD, C. D.,
Water
Integrating Elevation Data Into the Estimation
Resources Bulletin, 21(3), 265-380
of Monthly Precipitation in Great Britain, J
Yönetmeni
TAELEA,
B.M.,GOPİNATHAN, K.K., ve MOKHydrol 308, 128-150
1
Bölümü L., (2007). The potential of
HUTS’OANE
NAMKOCİC-SMARAGDAKİS, B., SLJİVAC,
renewable energy technologies for rural
D., KATİC,veV.,
STAJİC, T., CEPİC, Z., ve
development in Lesotho, Renewable Energy,
konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Farklı analiz teknikleri
ANOVA modeli
TOPİC, D.,şeklindedir.
VUKOBRATOVİC,
M., (2012).
32(32),çalışmada
609- 622
Solar Energy
Potential
intüketim
Pannonian
Sanayi
ve konutlarda
aralıklarınaPart
TOĞRUL, İ. T., ve ONAT, E., (1999). A Study for
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
of Serbiaand Croatia, Developmentyapılan
of Power
edilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketimEstimating
aralığı arttıkça,Solar
elektrikRadiation
ve doğalgaz in Elazığ Using
Engineeringfiyatlarının
in Croatia,
Croatia düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
genel seviyesinde
Geographical
and Meteorological Data, Energy
gelmektedir.
SAVELİEV, A. Anahtar
A., MUCHARAMOVA,
S. S., Tüketim,
ve
Conversion
&TUİK,
Management,
40, 1577–1584
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz,
Sanayi,
Konut, Anova,
Fiyat
PİLİUGİN, G. A., (1998). Modeling of the
TOPKAYA, S. O., (2012). ‘A Discussion on Recent
Daily Rainfall Values Using Surface Under
ECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY
AND NATURALin
GAS
PRICES Emerging Solar
Development
Turkey’s
ACCORDING
CONSUMPTION
RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
Tensionand Kriging,
J. TO
Geogr.
Inf. Decis.
HOUSES Power Market, Renewable and Sustainable
Anal.,22, 52-64
Energy Review. 16.3754-3765
SCHİLİNGS, C.,
MANNSTEİN,
H.,andvenatural
ME-gas used in industry and houses is statistically
the consumption
of electricity
B.,theveuseGÖNÜLLÜ,
M. T., (2006).
analyzed. ANOVA model was applied to the VARINCA,
study prepared K.
with
of different
YER, R., (2004).
Method
techniques Operational
for analysis. Moreover,
testsFor
Türkiye’de Güneş Enerji Potansiyeli ve Bu
Deriving Hihg
Resolution Direct Normal
Potansiyelin Kullanım Derecesi, Yöntemi ve
İrradience From Sattelite Data, Solar Energy,
Yaygınlığı Üzerine Bir Araştırma.1. Ulusal
76 (2004) 475-484
Güneş ve Hidrojen Kongresi, Eskişehir
TABİOS, III, G. Q., ve SALAS, J. D., (1985).
YENİLENEBİLİR ENERJİ RAPORU,(2010).
A Comparative Analysis of Techniques for
Karacadağ Kalkınma Ajansı, Trc2 (DiyarbakırŞanlıurfa) Bölgesi Yenilenebilir Enerji Raporu
27
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
İNCELENMESİ
Murat
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
EXTENDED
ABSTRACT
In the study, the last GEPA for1 Turkey which prepared by EİE was examined and as a result, it was
being tried to resolve some imperfect results and errors. When the selected method determined, attention was paidÖzet
to :data
selection,
station type
data taken
from bu
and
working
2012-2014
TUİK which
verileri kullanılarak
hazırlanan
çalışma,
sanayi principle of tool
ve from.
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik
olarak analiz
which data taken
Also,
when
the data
type tüketiminin
of stationistatistiksel
determined,
beingedilmesi
careful about how to
made the observation
which
data
taken
from,
whether
the station
location
was changed for various
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha kapsamlı
reasons, were researched
about acceptance of the consistency of data in international studies. If the
edilen
bulgular
sanayi acceptance,
sektörü için tüketim
aralığı
doğalgaz
station data didn’t
have
thissonucunda;
international
it was
notarttıkça,
used elektrik
in thevestudy.
The reason for the
creation of the solar
energy
potential
atlas
is to be
able meydana
to usedgelmektedir.
in the calculation and method of the
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da azalma
solar radiation intensity
values. When the solar energy potential atlas was created, attention was paid
to importance of objectivity of selected station and data set. In this study, the process of solar atlas
formation was made by Actinograph’s value which measured the global insolation radiation. Reason
of this is; Actinograph
devicesTOmeasure
a cumulative
of numerical
measurement
of the daily
ACCORDING
CONSUMPTION
RANGESvalue
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
HOUSES
cloudiness, shadening and level of air pollution etc , which factors can affect the radiation intensity.
Therefore, it was
prefered
to study
use Actinograph’s
measurement
data
which
was
expected to give more
Abstract:
In this
prepared by using data
of TSI belonging
to the
years of
2012-2014,
accurate results.analyzed.
This study
covers
thewas1990-2006
time
period.
After
not taken into account.
ANOVA
model
applied to the
study
prepared
with 2006
the usewas
of different
Reason of this ismade
thatmore
TSMS
built automatic stations to the west of the Samsun-Hatay line and ended
comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
manuel observations. However, stations in the east of this line still use same manual system. In the
following years, both automatic station data and manual station data may cause an inconsistency.
Because of that, measurement data after 2006 were not included in study. To determine the Turkey’s
solar energy potential, TSMS’ daily data taken for a long period and average was found. After that,
thanks to ArcGIS program, a unique solar energy potential atlas was created, solar radiation intensity
and duration of insolation data were visualized. ArcGIS is a type of software that works with geographic information and map. ArcGIS can prepare a map by using a numerical data and with this map
it can investigate the geographical data which stored with Geographic information system to provide information based on location. ArcGIS enables you to work both online and offline. In the absence of station measurements, to determine the intensity of solar radiation, interpolation methods
were used. This research was carried out on two methods. And to enable the best result, Kriging
interpolation method was preferred. Another aim of the study is to find an answer for how many
collector should be used for hot water supply in a selected region (given XY coordinate of a place).
To calculate this, with the help of Excel program, linear interpolation method was used where there
28
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
find
solar radiation intensity values. Thus, at a point where its’
İNCELENMESİ
was no station to
coordinates were
given, it was tried to calculate how many unit collectors were needed to obtain hot water or superMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
heated steam. It is really important and hard stage to analyze the optical losses at the solar collectors.
Equations which are produced1 at this stage are not applicable in all cases. The main reason of that
is efficiency statement is created with certain assumptions [15]. In this study two collector type were
selected for thisÖzet
calculation.
typeTUİK
to be
used
for obtaining
watersanayi
was plane collector,
: 2012-2014 Collector
verileri
kullanılarak
hazırlananhot
bu çalışma,
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz ilefor
elektrik
tüketiminin istatistiksel
edilmesi
and parabolic collector
type
was selected
superheated
steam. Inolarak
thisanaliz
study,
it was based on the
assumption made
for a standard
collector
ofuygulanarak
YEGM. araştırma
In the study,
between
1990-2006, 164 stations’
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
testleri
daha kapsamlı
measurement ofyönünde
Turkey’s
solar radiation intensity and 197 stations’ measurement of Turkey’s sunshareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen(synoptic,
bulgular sonucunda;
sektörü için stations)
tüketim aralığı
arttıkça,
elektrik
ve doğalgaz average values.
hine duration data
climatesanayi
observation
were
used
to determine
Some stations, which
considered
wrong,
were meydana
removed.
When the data were analyzed acaralığı Kwwere
cinsinden
yükseldikçe,as
fiyatlarda
da azalma
gelmektedir.
cording to that result,
was 7,08
hours/day
and Anova,
annual
sunshine
Anahtarsunshine
Kelimeler : duration
Tüketim,
Sanayi, Konut,
TUİK,
Fiyat duration was 2583
2
hours. Long term solar radiation intensity was 1511 kWh/m .year (4,10- 4,34 kWh/m2.day) Whereas, according to GEPA study, between 1966-1982 time period, solar radiation intensity was calculaECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
2
2
ACCORDING
TOkWh/m
CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
ted as 1311 kWh/m
.year (3,6
.day), RANGES
and while
sunshine
duration AND
was calculated as 7,2
HOUSES
hours/day, annual was calculated as 2640 hours.Turkey’s regional solar radiation intensity and
sunshine duration
values
were
given
in by
this
study.
study,
highest value were obAbstract:
In this
study
prepared
using
data ofAccording
TSI belongingto
to this
the years
of 2012-2014,
2
served in Southeastern
like was
other
research
in before
.year, 2864 hours/
analyzed. Anatolia
ANOVA model
applied
to the made
study prepared
with(1620
the usekWh/m
of different
year). When wemade
lookmore
at other
research, Eastern Anatolia’s solar intensity of radiation is found more
comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
than Central Anatolia’s. In this study, situation turned to vice versa and Central Anatolia’s solar intensity value was found more than Eastern Anatolia’s. In GEPA’s study, Southeastern Anatolia region has highest radiation value, then Mediterranean region came, and lowest value was belong to
Black Sea region. In this study, we observed a similar situation. However, some region had conflict
between each other. For instance, even though in GEPA study Central Anatolia region’s values were
calculated as 1314 kWh/m2.year and 2628 hours/year, in our study we calculated as 1605 kWh/
m2.year and 2585 hours/year. In this study, to calculate the montly sunshine duration, for each year
monthly averages were calculated and then by calculating arithmetic values of each month, long
term montly averages were derived. Similar to the study of GEPA, we observed the highest sunshine duration value in summer and the lowest sunshine duration can be shown in winter. The highest
sunshine duration observed in July with 345 hours/month, the lowest sunshine duration observed in
December with 100 hours/month. Also annual total sunshine duration was 2583 hours. According
to calculation of GEPA, sunshine duration and solar radiation intensity values might be different. In
this study, sunshine duration calculated as 2583 hours/year (7,08 hours/day) and according to GEPA
29
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
was
2640 hours (7,2 hours/day). Similarly, the intensity of solar
İNCELENMESİ
sunshine duration
radiation values
were different. Just in winter the intensity of solar radiation values were more than GEPA’s values.
In other seasons the intensity of solar radiation values were lower. Collectors which were used were
assumed as copper pipe, selective
surface
and prismatic glass and if it was connected in parallel or
1
series, collector’s thermal performance efficiency was assumed as %70. Collector’s aperture area
was assumed asÖzet
2 m².
Accepted
study
calculations
and formula
aresanayi
given in the below
: 2012-2014
Yılları values
arasındakiin
TUİK
verileri
bu çalışma,
ve konutlarda
doğalgaz ile elektrik
tüketiminin
edilmesi
equation: Turkey’s
highestkullanılan
solar radiation
intensity
valuesistatistiksel
which olarak
wereanaliz
shown
in Van’s Gürpınar
district was chosen
as pilotAyrıca
area.hipotez
According
to GEPA’s
values,
radiation intensity valuuygulanmıştır.
araştırma
dahahighest
kapsamlı solar
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına
2
es were calculated
in July as 7,3 kWh/m . Sunshine duration highest value was 11,22 hours/day in
bulgular
sonucunda;
sektörü
tüketimsolar
aralığıradiation
ve was
doğalgaz
July. Accordingedilen
to the
results
of thissanayi
study,
the için
highest
value
7,2 kWh/m2 and it
was shown in June,
the highest
sunshine
duration
was 11 hours/day was obtained
aralığı also
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da azalma value
meydanawhich
gelmektedir.
in July. For instance,
the GEPA,
Black
SeaTüketim,
coastline
and
partAnova,
of Thrace
had same insolation inAnahtar in
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Sanayi,
Konut,
TUİK, Fiyat
tensity. But, this study showed that both regions had difference insolation intensity values. To better
understand this difference, Van’s Gürpınar district was chosen as pilot area and it’s solar radiation
ACCORDING
TO CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS
INDUSTRY
values are shown in
separate part.
June’s sunshine
intensity
was OF
given
in the AND
map. When we look at
HOUSES
study values, we see that there are differences between GEPA’s values. Black Sea coastal areas,
Marmara regionAbstract:
and part
of Thrace
had by
different
from GEPA’s
data.
Region around Sakarya
In this
study prepared
using datavalues
of TSI belonging
to the years
of 2012-2014,
and Kocaeli hadanalyzed.
lower values
solar
and it’swith
reason
is existing
industrial activity
ANOVA of
model
wasradiation
applied tointensity
the study prepared
the use
of different
in this region. From
that case we can understand that Kriging method made quite sensitive calculamade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
tion. By using Kriging interpolation method according to values which obtained in January, February, March, April, October, November and December and these were higher values. It means that
Autumn, Winter and Spring seasons had higher values compared to Summer season values. Van’s
Gürpınar district is one of the areas which had greatest solar radiation values and sample collector
calculations in Excel software’s. These figures show that in any point which coordinates were given,
how many plane collectors were needed to supply hot water were calculated. For Van’s Gürpınar
district (43,42o E 38,32o N), calculations of how many plane collectors are needed to increase degree of 10.500 liters of water from 12°C to 80°C in June, were done. Sample calculations in software’s
interface for January and June are given in this study. As a result of these calculations, in Van’s
Gürpınar district, to be used to rise up degrees of 10.500 liters of water from 12°C to 80°C, in January 356 collectors were needed; in June this number was 90. As a result of this study it is understood that in Winter, acquiring hot water supply with solar power are not enough. It is determined
that in addition to solar power, another renewable energy sources are also needed. But, it is possible to say that just solar power of thermal systems are enough for Summer. In this study, a unique
30
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:92
(Economy)
ID:33
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
solar energy potential
atlas was created thanks to ArcGIS software. IDW method was compared with
İNCELENMESİ
Kriging Interpolation method, to enable to better result, then Kriging method was preferred. The map
which shows the solar radiation intensity values, were established and they were calculated for each
month. The values in GEPA’s study
compared with values in this study, then Van’s Gürpınar district
1
was chosen as pilot area, it was found that the values of January, February, March, April, October,
November and Özet
December
inYılları
this arasındaki
study were
GEPA’s
values.
It means
: 2012-2014
TUİKmore
verileri than
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi that this study’s
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
elektrik tüketiminin
olarak
analiz
values are higher
than GEPA’s
values
in ileAutumn,
Winter istatistiksel
and Spring
but
in edilmesi
Summer this situation
turns to vice versa.
How many
are
needed araştırma
to acquire
water
were calculated by
uygulanmıştır.
Ayrıcacollectors
hipotez testleri
uygulanarak
daha hot
kapsamlı
halesupply
getirilmiştir.
using solar radiation
intensity values. Thanks to Excel software this calculations were made. In Exyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edileninterpolation
bulgular sonucunda;
sanayiwas
sektörü
için tüketim
aralığı arttıkça,method.
elektrik veAs
doğalgaz
cel software linear
method
chosen
as calculation
a result of this study,
it was seen thataralığı
usingKwsolar
power
energyfiyatlarda
was not
enough
for gelmektedir.
Winter and there was a need to addicinsinden
yükseldikçe,
da azalma
meydana
tional energy power
forKelimeler
a chosen
region.
Anahtar
: Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
HOUSES
31
A
CED
UHMFD
AYDINLATMA-GÜVENLİK İLİŞKİSİ VE ÖRNEK BİR UYGULAMA(1)
RELATIONSHIP OF SAFETY-LIGHTING AND A CASE STUDY
Gonca BAYRAKDAR1, M. Cengiz TAPLAMACIOĞLU1
1
Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Ankara / Türkiye
Öz: Bu çalışmada aydınlatma konusu İş Sağlığı ve
Güvenliği bakımından ele alınmıştır. Gerek ulusal
gerekse uluslararası kaynaklarda aydınlatmanın kazaları
önlemede büyük öneme sahip olduğu vurgulanmaktadır. Çalışma kapsamında sayısal ve oransal değerlerle
aydınlatmanın kazaları önlemedeki payından bahsedilmiştir. Aydınlatmanın bu önemine rağmen aydınlık
düzeyi ölçümüyle ilgili yapılan çalışmalarla işyerlerinde
aydınlatma koşullarının yetersizliği tespit edilmiştir.
Piyasadaki aydınlatma ile ilgili programların uzmanlık
ve teknik bilgi gerektiren yapısından dolayı daha
anlaşılır, kolay ve aydınlatma terminolojisi hakkında
bilgisi olmayan bir kullanıcının bile kolaylıkla tasarım
yapabileceği bir program yazılması amaçlanmıştır.
Ayrıca bu programın herhangi bir kurulum dosyası
gerektirmeden web arayüzü sayesinde internet olan
her yerden erişilebilir olması sağlanmıştır.
Abstract: In this study it is discussed in terms of
lighting issue of Occupational Health and Safety. As
it is emphasized in both national and international
sources, lighting has a great importance in preventing
accidents. Lighting’s share for preventing accidents is
mentioned with numerical and proportional values.
Despite the importance of lighting the lack of lighting conditions in businesses were determined via
illuminance measurement practices. Lighting-related
programs on the market require technical knowledge
and expertise on lighting design. It is intended to write
easier software for a user who has no information
about lighting terminology. Moreover, thanks to the
web interface without requiring any setup files the
program is provided to be accessible from anywhere
with Internet.
Key Words: Lighting, Lighting Design, Occupational
Health and Safety
Anahtar Kelimeler: Güneş Enerjisi, Düzlem Kollektör, Aktinograf
Doi: 10.17364/IIB.2015412618
(1) Sorumlu Yazar: Gonca BAYRAKDAR, Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Elektrik-Elektronik
Mühendisliği Bölümü Ankara / Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 11.06.2015 Kabul
Tarihi/ Accepted: 23.07.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee”
(Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
32
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1. GİRİŞ
Dalga teorisine göre elektromanyetik
İNCELENMESİ
ışınlama
enerjisinin gözle görülebilen şekli olarak tanımMurat KORKMAZ,
İnsanın çevresindekileri algılamasında
ihtiyaç Hakan AÇIKGÖZ
lanmaktadır ve belirli bir dalga boyuna sahiptir.
Güven
duyduğu en önemli unsur ışıktır. Görsel
algılama
Elektromanyetik tayf içinde insanın görebileceği
1
Kilis 7 Aralık Üniversitesi,
da görme ve ışık aracılığıyla oluşmaktadır.
Gü- Elektrik-Enerji Bölümü
dalga boyu seviyeleri 380nm ile 780nm arasında
neş, yıldızlar ve lambalar gibi ışık kaynaklarının
vehazırlanan
renk olarak
tanımlanan
seviyelerdir
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilerideğişen
kullanılarak
bu çalışma,
sanayi
dışında kalan nesnelerin
görünebilir
olmaları
için
istatistiksel
(Dokuzcan,
2006:4-5).
Farklıgerekmektedir.
analiz teknikleri kullanılarak
yeterli derecedeşeklindedir.
ışık almaları
Işık
Şekil 1. Görünür Işığın Elektromanyetik Spektrumdaki Yeri
HOUSES
(Anonim-1,2015)
Elektromanyetik spektrum içinde insanların
görebileceği kısım mor ile başlayan ve kırmızı
ile biten bölümdür ve çok küçüktür. Renk, farklı
dalga boylarındaki ışığın insan beyninde yaptığı
çağrışımlardır. Görsel algılamanın ana öğeleri ise
ışık, nesneler ve görme organı olarak tanımlanmaktadır (Ünver, 1984; Dokuzcan, 2006:4-5). Kişinin
sağlıklı bir şekilde görerek çevresindekileri fark
edebilmesinde görsel algılamanın ve dolayısıyla
ışık ve aydınlatmanın önemi büyüktür.
Aydınlatma, güvenli bir ortam ve görüş alanının
sağlanmasında, görsel işlerin kolaylıkla yapılmasında
gündelik yaşamın yanı sıra çalışma yaşamında da
önemli bir etkendir. Aydınlatma öncelikle, yapılan
iş ve işlemlerde tüm detayın görülebilmesi için
gereklidir. İşyerlerinde aydınlatma iş verimini de
çok büyük ölçüde etkilemektedir. Çalışma yaşamında verimlilik ve etkinlik, çalışma ortamının
ve koşulların iyileştirilmesini gerekli kılmaktadır.
Aydınlatmanın işin uygulanan kalite standartlarının
gerektirdiği şekilde yapılmasını ve hata oranlarının
33
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
3. AYDINLATMA
VE GÜVENLİK
azaltılmasını da sağlar.
İşyerlerinde verimlilik ve
İNCELENMESİ
İLİŞ-
kaliteye etkisinin yanında aydınlatmanın kazaları
KİLERİ
önlemekteki payı çok büyüktür.
Yönetmeni kişinin görme duyusuna etki eden
Aydınlatma
1
Kilis 7 Aralık
Yeterli aydınlık düzeyini sağlamak
aydınlatma
en önemli Bölümü
faktördür. Bir kişinin algılamasının
koşullarının başında gelmektedir. Çalışma kap%80-90’ının görme duyusu ile gerçekleştiği
samında aydınlatma
ölçümü
ile doğalgaz
ilgili yapılan
düşünüldüğünde
aydınlatmanın
ve konutlarda
kullanılan
istatistiksel olarak
analiz edilmesine derece önemli
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan
çalışmada
ANOVA
güncel çalışmalar araştırılmış ve sonuçları değerolduğu ortaya çıkmaktadırmodeli
(Orkunt ve Altuncu,
lendirilmiştir. Aydınlatma
yetersizliği
nedeniyle
göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
2011:169).
oluşan kazaların
oranlarına yapılan araştırma
Kişinin işini yaparken detayları konforlu bir şekilde
fiyatlarının
ve değerlendirmeler
ile genel
yer verilmiştir.
Çalışma
görebilmesi,
tehlikeleri fark edebilmesi ve görsel
kapsamında yanlış aydınlatmaya sahip yerlerde
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,yetersizlik
Sanayi, Konut,sebebiyle
Anova, TUİK,
Fiyatgeçirmemesi için tüm
kaza
aydınlatma koşullarının iyileştirilmesi sonucu
mekanlarda aydınlatma değerleri standartlarda
kaza oluşumunda yaşanan azalmalardan da
belirlenen
minimum
düzeyleri
AND NATURAL
GAS
PRICES sağlamalıdır.
bahsedilmiştir. ECONOMETRIC
HOUSES
Ortamdaki aydınlık düzeyi değeri arttıkça yaMevcut durumda kullanılan tasarım programları
işin ince
fark edilmesinin
Abstract:
In this studyaydınlatma
prepared by using
TSI belonging
to the detaylarının
years of 2012-2014,
araştırılmış ve bu
programların
ko-data ofpılan
kolaylaştığı
düşünülmektedir.
ANOVA
model was kullanıapplied to the study
prepared with
the use of differentBu çalışmada iş
nusunda bilgisi analyzed.
olmayan
biri açısından
sağlığı ve güvenliği konusunda aydınlatma komının zorluklarından
bahsedilmiştir.
Bu purpose
nedenle
made more
comprehensive. The
şullarının etkisi araştırılmış ve farklı bulgulara
gerçekleştirilen daha pratik bir yazılımın detayları
yer verilmiştir. Yapılan araştırmalarda yüksek
anlatılmış ve örnek bir uygulamaya yer verilmiştir.
aydınlık düzeyinin konsantrasyon ve motivas2. YAPAY AYDINLATMA KAYNAKLARI
yonu arttırdığı ve çalışan performansını %50
arttırdığı ortaya koyulmaktadır. Amerikan Ulusal

Akkor telli lambalar
Güvenlik Konseyinin raporuna göre kötü aydın
Floresan lambalar
latmanın iş kazalarının %5’ine sebep olduğu ve
kötü aydınlatma koşulları nedeniyle oluşan göz

Yüksek basınçlı cıva buharlı lambalar
yorgunluğunun bu oranı %20’ye çıkardığı ifade

Metal halojen lambalar
edilmektedir. Amerika’da ağır sanayi endüstrisinde bir fabrikada montaj hattında aydınlık düzeyi

Yüksek basınçlı sodyum buharlı
200 lükse yükseltildikten sonra kaza oranında

Alçak basınçlı sodyum buharlı lambalar
%32’lik bir düşüş sağlanmıştır. Kontrastı azalt
Led Lambalar
mak ve dengeli aydınlatmayı sağlamak amacıyla
34
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
duvarların açık rengeELEKTİRİK
boyanmasıyla
%16,5’lik ek
ise kazaların %23,8’inin aydınlatma koşulları ile
İNCELENMESİ
bir azalma gözlenmiştir (National Safety Council
bağlantılı olduğu sonucuna varılmıştır. Diğer bazı
akt: Kürkçü vd. 2009:5).Uluslararası Aydınlatma
araştırmalara göre ise aydınlatmanın kazalardaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Komisyonu (CIE) tarafından 1yapılan bir araşki payının %30 ile %50 arasında olduğu ifade
tırmaya göre de daha önceden aydınlatılmamış
edilmektedir (Völker, 1998; Kruger and Gorner).
veya aydınlatması
olmayan
yolların,
Özetiyi
: 2012-2014
Yılları
arasındakiaydınTUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
ILO’nun (Uluslarası Çalışma Örgütü) görsel
ve
konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile
elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
latma tekniğine göre aydınlatılmasının yapılması
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakişler
hazırlanan
çalışmada ANOVA
modeli
ve aydınlatma
ile ilgili
çalışmalarına göre
halinde ölümle sonuçlanan
kazalarda
uygulanmıştır. Ayrıca
hipotez%50,
testleri ciddi
de gözün
ayırt
etme tespit
yeteneği
çalışılan parçanın
ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
edilmesi
hasar meydana Sanayi
getiren
kazalarda %67 ve hafif
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
büyüklüğü, görev yeri ile çevreleyen bölge
edilenbir
bulgular
sonucunda;
sanayi geldiği
kazalarda %84’lük
azalma
meydana
kontrastı
ve kişinin
yeteneği ile ilişkilifiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç görme
olarak tüketim
tespit edilmiştiraralığı
(International
Commission
onda azalma meydana gelmektedir.
Kw cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda
dir. Şekil 2’de aydınlık düzeyinin kişinin görsel
Illumination akt:
Şahin,
2012:7-8).
1910
yılınAnahtar
Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
keskinliğine etkileri gösterilmektedir (Juan, G.,F.
da 200 Amerikan kaza araştırmacısının 91000
ve Stellman, J.,M., 2011).
kazayı analiz ettiği başka bir araştırmaya göre
Şekil 2. Görsel Keskinlik
ve Aydınlık Düzeyi İlişkisi
HOUSES
(Juan, G.,F. ve Stellman,J.,M., 2011)
Bir işin hızlı ve doğru yapılması görsel performans
olarak tanımlanmaktadır. Şekil 3 aydınlık düzeyinin
görsel performansa olan etkisini göstermektedir
(Juan, G.,F. ve Stellman, J.,M., 2011).
35
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Şekil 3.VE
Görsel
Performans
Aydınlık
Düzeyi İlişkisi
İNCELENMESİ
1
(Juan, G.,F. ve Stellman,J.,M., 2011)
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMSve
OFsinirli
INDUSTRY
AND
Aydınlatma seviyelerinin
homojen
bir şekilde RANGES
bozukluğu
davranışlara
neden olmakHOUSES
dağılmasının keskinliği arttırarak görme zayıftadır. Bu yönüyle iyi bir ışıklandırma, erken
lığı olan çalışanlara
yardım
düşünülinsanları etkileyerek
Abstract:
In thisedeceği
study prepared
by using data ofyorulmayı
TSI belongingönlemesi
to the years ve
of 2012-2014,
mektedir (Stoneanalyzed.
vd., 1990:63-66).
iş verimini
ANOVA model Işık
was renapplied to the study
prepared arttırması
with the usenedeniyle
of different önemsenmesi
gindeki ve seviyesindeki
değişim ruhThehali
ve was to determine
gerekenelectricity
bir araçtır
(Şahin,
made more comprehensive.
purpose
and natural
gas 2012:7-8).
prices
duyguları etkiler. Yetersiz ışık olan mekânlarda
Çalışmada yer verilen tüm bilgiler ışığında işkullanıcılar daha rahatsız, yorgun ve uykulu
yerlerinde yeterli aydınlık düzeyi değerlerinin
hissederken, aydınlık mekânlar ferahlık ve zinsağlanmasıyla kazalarda azalma yaşanacağı ve
de olma hissi verir (Şahin, 2012:7-8). Bu etkiiş veriminin de olumlu yönde etkileneceği düşüleriyle iyi aydınlatma, işin daha rahat yapılmanülmektedir. Bu sebeple işyerlerinde aydınlatma
sına katkı sağlayarak iş veriminin arttırılmasını
ölçümlerinin yapıldığı çalışmalar araştırılarak
da kolaylaştırır. Yapılan araştırmalar aydınlık
bulgular elde edilmiş ve yorumlanmıştır. İşyerdüzeyinin arttırılmasına paralel olarak üretimin
lerinde aydınlatma kalitesinin araştırıldığı bir tez
%8-27 yükseldiğini ortaya koymaktadır. Kötü
çalışmasında yapılan ölçümlerde 43 işyerinden
aydınlatma ise sıkıntılı bir çalışma ortamı ya30’unda (%69) kabul edilir aydınlık seviyelerinin
ratmakta; göz sinirlerini yıpratmakta, zayıflataltında sonuçlar elde edilmiştir (Dove, 1996:21).
makta ve geçici ya da daimi körlüklere neden
İlaç endüstrisinde aydınlatma tasarımının araştıolabilmektedir. Kötü aydınlatmanın neden
rıldığı bir diğer çalışmada ise gerçekleştirilen 54
olduğu yorgunluk; dikkati dağıtmakta, moral
36
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ölçümün 12‘sinin (%22)
yetersiz olduğu sonucu
kin Yönetmelikte ve TS EN
İNCELENMESİ
12464_1 Işık ve
elde edilmiştir (Yetiş, 60-61). Bir işletmede işyeri
Aydınlatma - Çalışma Yerlerinin Aydınlatılması
fiziksel risk etmenlerinin çalışanların sağlığına
standardında gerekli aydınlık düzeyi değerleri
olan etkisinin saptandığı ve değerlendirildiği
bir
düzenlenmiştir.
1
çalışmada ise 56 ölçümün 42’sinin (%75) minimum
4.2.Kamaşma
değerleri karşılamadığı
görülmüştür
(Dedeler,
Özet : 2012-2014
konutlarda
doğalgaz
istatistiksel
olarak
edilmesi
2008:64-75). İşçivesağlığı
vekullanılan
iş güvenliği
açısından
Kamaşma
ışığın
çokanaliz
yüksek
olmasından yada
aydınlatma konusunun
araştırıldığı
birtestleri
başkauygulanarak
çaışık
kaynağından
yayılan
ışığın direk olarak
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
araştırma
daha kapsamlı hale
getirilmiştir.
lışmada ise 75 ölçümden
65’inin yetersiz olduğu
göze gelmesinden kaynaklanır. Kamaşma görüşü
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü için tüketim
elektrik veveya
doğalgaz
(%86) sonucunaedilen
varılmıştır
(Onur,2012:38-40).
doğrudan
etkileyebilir
rahatsızlık vererek
Bu bulgular işyerlerinde
aydınlatma
koşullarıdikkat
dağınıklığı,
aralığı Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma
meydana
gelmektedir.hassasiyet oluşturarak görsel
nın mevzuat veAnahtar
standartlarda
değerleri
ve bunların
sonucunda ise kazalara
Kelimeleristenilen
: Elektrik, Doğalgaz,
Tüketim,yorgunluğa
Sanayi, Konut, Anova,
TUİK, Fiyat
karşılayamadığını göstermektedir. Bu durumun
sebep olabilir. Çalışılan ortamdaki yansıtıcı yüzeyler
işyerlerinde aydınlatma tasarımında yapılan
azaltılarak ya da armatürlere perdeleme yapılarak
ACCORDING
TO CONSUMPTION
IN TERMS OF
INDUSTRY
AND (Health and Safety
yanlışlardan kaynaklandığı
düşünülmektedir.
BuRANGES
kamaşmanın
önüne
geçilebilir
HOUSES
araştırmada yer verilen bütün sonuçlar, iş kazaları
Executive, 1997). Kamaşmayı önlemenin diğer
ve kişinin göz Abstract:
sağlığını
etkileyen
aydınlatma
ise togözün
görme
seviyesi ile armatürün
In this
study prepared
by using data ofbir
TSIyolu
belonging
the years
of 2012-2014,
konusunun dahaanalyzed.
ciddi ANOVA
bir şekilde
alt çizgisi
doğru ayarlamaktır.
modelele
was alınması
applied to the study
preparedarasındaki
with the use açıyı
of different
gerektiği sonucunu
ortaya koymaktadır.
Şekil 4’de görüldüğü gibi armatürün alt çizgisi
birinci çizginin altında veya ikinci çizginin üze4. AYDINLATMA TASARIMINDA GÜrinde bulunmalıdır.
VENLİK AÇISINDAN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Şekil 4. Kamaşma Önleme
Aydınlık düzeyi, kamaşma, ışığın titreşmesi (flicker efekti), renk sıcaklığı, renksel geri verim ve
koruma sınıfları gibi kriterler güvenli bir ortamın
sağlanmasında aydınlatma tasarımında dikkate
edilmesi gereken en önemli kriterlerdir.
4.1.Aydınlık düzeyi
Aydınlık düzeyi birim yüzeye düşen ışık akısıdır.
Birimi lüks’dür. İşyeri Bina ve Eklentilerinde
Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İliş-
(Onur, 2012:13)
37
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
4.3.Renksel Geri
EKONOMETRİK
Verim
4.5. Flicker
Etkisi AÇIDAN
İNCELENMESİ
Murat KORKMAZ,
AÇIKGÖZ manyetik balastlı armatürlerde
Işık kaynaklarının aydınlattıkları cisimlerin
renk- Hakan
Çoğunlukla
Güven Grup
A.Ş. Finans
Yönetmenibir sorundur. Gerilim düşümü gibi
lerini ayırt ettirebilme kabiliyetleri renksel
geri
gözlenen
1
Kilis 7 Aralık
Bölümü
verim (Ra) olarak tanımlanmaktadır.
En Üniversitesi,
büyük Elektrik-Enerji
dalgalanmalar
sonucu oluşan yanıp sönmeler
değeri 100’dür. Renk ayrımının birincil faaliyet
görünür hale geldiğinde titreşim oluşturur ve
olduğu işlerde Ra>90
olan 1A kademe lambalar
flicker olarak tanımlanır (The Society of Light
şeklindedir.
analizveteknikleri
kullanılarakand
hazırlanan
çalışmada
ANOVA Bu
modeli
kullanılmalıdır. Büro,
okul,Farklı
hastane
endüstriyel
Lighting,
2009:41).
durum hem gözü
tesisler gibi renkSanayi
ayrımın
birincil tüketim
faaliyet
olmadığı
yorar
hem defiyatlarının
şiddetlitespit
başedilmesi
ağrılarına sebep olur.
ve konutlarda
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde de neden olur.
ama yine de önemli olduğu yerlerde 1B, diğer
Aynı zamanda stroskobik etkiye
endüstriyel işlerde
2A-2B,
endüstriyel
iş- sonucuna
Aynı varılmaktadır.
frekansta dönen
makinelerin
duruyormuş
fiyatlarının
genelkaba
seviyesinde
Sonuç olarak
tüketim
lerde 3 ve renk ayrımın önemli olmadığı işlerde
gibi algılanmasına, daha yüksek frekansta dönen
4’üncü kademede lambaların kullanılması tavsiye
makinelerin ise ters dönüyormuş gibi algılanedilmektedir (Özkaya ve Tüfekçi, 2011:324-325)
masına neden olur. Bu da büyük iş kazalarına
AND NATURAL
PRICES
sebebiyet
verebilir. GAS
Bu sorunların
önüne geçmek
4.4.Renk SıcaklığıACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
için çalışma frekansı yüksek elektronik balastlı
HOUSES
armatürler kullanmak gerekir.
Renk sıcaklığının kazaları önlemek açısından
önemi büyüktür.theRenk
sıcaklığı
geneldeand3300K
consumption
of electricity
4.6.Koruma
Sınıfı
prepared with
altı sıcak beyaz,techniques
3300-5300K
aralığı
doğal
(orta
for analysis. Moreover, tests
sıcak) beyaz, 5300K
üzerini de soğuk beyaz
Armatürlerin ortam koşullarına olan koruma
olarak tanımlanmaktadır (Özkaya ve Tüfekçi,
derecelerini belirtir. Endüstriyel tesislerde ortam
2011:324-325; Rea, 2000). Sıcak beyaz aydınkoşullarından armatürü korumak ve armatürün
latmanın psikolojik olarak rahatlama sağlayarak
sağladığı aydınlık seviyelerinin düşmesini endikkati düşürdüğü ve iş kazası riskini arttırdığı,
gellemek açısından önemlidir. Koruma sınıfı,
soğuk beyazın ise dikkati arttırarak kaza riskini
IP (Ingress Protection) ile başlar ve iki rakam
azalttığı düşünülmektedir. Yüksek derecede
(IP XX) ile devam eder.Katı cisimlere karşı kokonsantrasyon ve dikkat gerektiren işlerde soğuk
rumayı ifade eden ilk rakam aşağıdaki şekilde
beyaz aydınlatma kullanılması çalışanların kaza
açıklanmaktadır.
geçirme olasılığını düşürebilir.
38
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Tablo 1. Katı Cisimlere Karşı Koruma Değerleri
İNCELENMESİ
İlk
Karakter
Tanım
0
1
Korumasız
Açıklama
-
1
50 mm çapında ya da daha büyük katı
50 mm ve üzeri çapta katı cisimler cihazın içine
cisimlereYılları
karşı arasındaki
koruma TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bugiremez
Özet : 2012-2014
çalışma, sanayi
2
12.5
mm çapında ya da daha büyük katı
12.5 mm ve üzeri çapta katı cisimler cihazın içine
cisimlere
karşı
koruma
giremez
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale
getirilmiştir.
3
2.5
mm çapında ya da daha büyük katı
2.5 mm ve üzeri çapta katı taneler cihazın içine
tanelere karşı koruma
giremez
4
genel ya
seviyesinde
gözlendiği
varılmaktadır.
tüketim cihazın içine
1fiyatlarının
mm çapında
da dahadüşüş
büyük
katı sonucuna
1 mm
ve üzeri Sonuç
çapta olarak
katı zerreler
aralığı Kw
cinsindenkarşı
yükseldikçe,
zerrelere
korumafiyatlarda da azalma meydana gelmektedir. giremez
5
6
(Anonim-2,2015)
Toz zerreleri, cihazın normal işleyişini engelleyecek,
güvenliğini bozacak şekilde cihazın içine giremez
Toza karşı koruma
Toz geçirmez
Toza karşı
koruma
ECONOMETRIC
ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL
GAS tam
PRICES
HOUSES
Sıvılara karşı korumayı
ifadeofeden
ikinci
the consumption
electricity
andrakam
aşağıdaki şekilde
tanımlanmaktadır.
39
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
EKONOMETRİK
Tablo
2. SıvılaraFİYATLARININ
Karşı Koruma
DeğerleriAÇIDAN
İNCELENMESİ
İlk Karakter
0
1
2
3
4
Tanım Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
KorumasızGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Açıklama
-
1
Kilis 7karşı
Aralıkkoruma
Düşey su damlalarına
DüşeyBölümü
su damlaları cihaza zarar vermez
Cihazın gövdesi 15º’lik bir açıda
Cihazın gövdesi düşey ile her iki yönde de 15º’lik
duruyorken düşey su damlalarına
bir açı yaparken dahi düşey olarak gelen su damlaları
karşı analiz
koruma
cihazaANOVA
zarar vermez
şeklindedir. Farklı
teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada
modeli
İnce su damlacıkları serpintisine karşı İnce su damlacıkları düşey ile her iki yönde de 60º’lik
bir açı ile
cihaza
gelseler
dahi cihaza
yönünde hareket koruma
edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre
de sonuca
gidilmiştir.
Elde zarar vermez
aralığıgövdesine
ve doğalgaz
Cihazın
herhangi
bir yönden gelen su
Sıçrayan
karşı koruma
fiyatlarının
genelsuya
seviyesinde
sıçramaları
cihaza
zarar
vermez
5
Cihazın
gövdesine
herhangi
Anahtar
Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK,
Fiyatbir
FışkıranKelimeler
suya (su: jeti)
karşı
koruma
6
Güçlü su fışkırmalarına (su jeti) karşı
Cihazın gövdesine herhangi bir yönden gelen
ECONOMETRIC
AND NATURAL
GAS PRICES
koruma
kuvvetli
su fışkırmaları
cihaza zarar vermez
7
8
yönden gelen su
fışkırmaları cihaza zarar vermez
HOUSESCihaz, Standard basınç ve zaman
şartlarında suyun
Geçici olarak suya batırılmanın
altında 1 metre mesafeye kadar geçici olarak batırılsa
etkilerine
karşı
koruma
Abstract:
In this study
prepared
by using data of TSI belonging to
thecihaza
years ofzarar
2012-2014,
bile
gelmez
prepared
with ile
theüretici
use of arasında
different daha önceden
Cihaz,
kullanıcı
Sürekli
suya batırılmanın
-kigas
buprices
şartlar 7 numara için
made
more olarak
comprehensive.
The purpose was to anlaşma
determine yapılan
electricityşartlarda
and natural
etkilerine karşı koruma
olan şartlardan daha ağırdır- sürekli olarak suyun
altına batırılsa bile cihaza zarar gelmez
(Anonim-2,2015)
5. Aydınlatma Tasarım Programları
yıları ve seçilecek armatür özellikleri hakkında
kullanıcının bilgi sahibi olması gerekmektedir.
Armatür üreticilerinin sağladığı tasarım programlarının ise yalnızca kendi ürünlerine yönlendirme
yapmaları nedeniyle kullanıcının ürün seçimini
kısıtlamaktadır. Çalışma kapsamında aydınlatmanın
teknik hesaplamaları ve değişkenleri hakkında
bilgi sahibi olmayan birinin bile sadece kendi
işyeri özelliklerini sisteme girerek iş mahalinde
gerekli aydınlatma tasarımını, lamba dizilimini
Yapılan araştırmalarda aydınlatma tasarımını
planlamak amacıyla kullanılan programlar incelenmiştir. İncelenen programların küçük işletme
olarak tarif edilen işyerlerinde kullanılamayacak
seviyede uzmanlık gerektirdiği ve sadece aydınlatma konusunda profesyonel çalışmalar yapanlar
tarafından kullanılabileceği görülmüştür. Piyasada
kullanılan bu programlarla tasarım yapılırken
mekanın zemin, duvar, tavan yansıtma katsa40
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
gereken
lamba özelliklerini
İNCELENMESİ
ve kullanılması
ekrana getiren bir program yazılması amaçlanMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
(1)
mıştır. Programda istemci makinalarda herhangi
bir kurulum gerektirmeyen, her
yerden
ve her
1
zaman ulaşım imkânı olan web tabanlı yazılım
Bulunan oda indeksi ile birlikte tavan, duvar,
dilleri kullanılmıştır.
Yerel sistem
üzerindeTUİK
phpverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet : 2012-2014
zemin, yüzey yansıtma katsayısı değerleri kullave konutlarda kullanılan
doğalgaz
kodunun çalıştırılabilmesi
amacıyla
bir program
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılaraknılarak
hazırlanan
modeli oda verimi (h)
Odaçalışmada
verimi ANOVA
çizelgelerinden
paketi kullanılmıştır.
PaketAyrıca
ile PHP
Apache
uygulanmıştır.
hipotezve
testleri
bulunur.
Mekan
için gereken
aydınlık düzeyi (E)
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
web sunucusunun
kurulumu ve ayarlarının tayönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
en az aydınlık düzeyleri tablosundan seçilerek,
edilen bulgularKullanıcının
sonucunda; sanayi
mamlanması sağlanmıştır.
mekânın
alan (A)
ve kirlenme
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç faktörüyle
olarak tüketim(d) çarpılır. Çıkan
en, boy ve çalışma
yüksekliği
uygunda azalma meydana gelmektedir.
aralığı
Kw cinsindendeğerlerini,
yükseldikçe, fiyatlarda
sonucun oda verimine (h) bölünmesiyle toplam
aydınlık düzeyini
girdiği
ya
da
gerçekleştirilen
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,ışık
Sanayi,
Konut,
Anova, TUİK,
Fiyat ve Nacar, 2006:98).
akısı
hesaplanır
(Doğru
faaliyeti ve yüzey özelliklerini seçtiği program
kullanıcının uygulaması gereken tasarım öneECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
(2)
ACCORDING TO
CONSUMPTION
rilerini ekrana getirmektedir.
Program
en, boyRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
HOUSES
yükseklik ve yüzey yansıtma özelliklerinden oda
Toplam ışık akısı, armatür ışık akısına bölünerek
veriminin hesaplanması
değerlerden
Abstract: Inve
thistüm
studybu
prepared
gereken
armatür
sayısı
hesaplanır.
in industry
and houses
is statistically
ortam için gerekli
ışıkANOVA
akısı bulunarak
lamba
analyzed.
model was applied
sayısı ve yerleşiminin
tasarlanması prensibine
(3)
göre çalışmaktadır.
5.1. Program Hesaplama Yöntemi
Aydınlatma sisteminin tekdüze olmasını sağlamak
amacıyla hesaplanan armatür sayısı mahalin en
ve boyuna oranlanarak homojen olarak dağılması
sağlanmıştır.
Hesaplamada kullanılacak değişkenler:
Mahal en uzunluğu (m): a, Boy uzunluğu (m): b,
Çalışma düzlemi yüksekliği (m): h Oda indeksi:
k, Oda verimi: h , Gerekli aydınlık düzeyi: E,
Alan ( a x b): A, Toplam ışık akısı: Qt, Armatür
ışık akısı: Qa, Armatür sayısı: N. En, boy ve
çalışma düzlemi yüksekliği değerlerinden oda
indeksi (k) hesaplanır.
5.2. Program Basamakları

Kullanıcının aydınlatma tasarımı yapacağı
mekanın en, boy ve çalışma yüksekliği girmesi istenir.

Kullanıcının gerçekleştirilen faaliyete uygun
mekan seçmesi ya da uygun aydınlık düzeyini
seçmesi istenir.
41
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
EKONOMETRİK
5.3. Örnek
SenaryoAÇIDAN

Kullanıcının tavan-duvar-zemin
özelliklerini
İNCELENMESİ
seçmesinden sonra tavan yüksekliği de girilir
EniAÇIKGÖZ
10 m, boyu 20 m, çalışma düzleminden
ve mekan için uygun tasarım önerileri ekrana
Yönetmeni 4 m olan bir metal atölyesi için geryüksekliği
gelir.
1
Bölümü
çekleştirilen
tasarım: Mekan tanımı için gerekli
aydınlık düzeyi E=300 lux
istatistikselçıktısı
5.3.1. Ekran
Şekilaralıklarına
5. Tasarım
sonucu
ekranı
Sanayi ve konutlarda tüketim
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit edilmesi
HOUSES
6.SONUÇ
Program çıktısı ile tanımlanan mekân için 4300
lümenlik 32 adet armatürün 4 x 8 lik bir dizilimle
elde edileceği sonucu ekranda görülmektedir.
Yazılan program ile yer verilen örnekteki gibi
kullanıcının girdiği ya da seçtiği mekân özelliklerine göre tasarım tavsiyeleri ekrana gelmektedir.
Bu çalışmada aydınlatma koşulları ve güvenlik
ilişkisinden bahsedilmiş ve yeterli aydınlatmanın
kazaları önlemedeki payına vurgu yapılmıştır.
İyi aydınlatma koşullarının daha rahat bir ortam
oluşturması sebebiyle çalışanların motivasyonunu
42
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
iş ELEKTİRİK
verimi bakımından
olumlu
Aydınlatmanın kazaları engellemedeki
İNCELENMESİ
arttıracağına ve
etkiler sağlayacağına da yer verilmiştir.
payı
düşünüldüğünde aydınlatma tasarımı konusuna
daha büyük önem gösterilmesi gerektiği düşüGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
Çalışmada yer verilen ulusal ve uluslararası
nülmektedir. İşyerlerinin aydınlatma koşullarını
7 Aralık
Üniversitesi, Elektrik-Enerji Bölümü
çalışmalardaki veriler ışığında1Kilis
yeterli
aydınlık
tekrar gözden geçirerek, gerekli olan durumlarda
düzeyi değerlerinin sağlanmasıyla kazalarda
tasarımı
aydınlatma sistemÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriaydınlatma
bu yaparak,
çalışma, sanayi
azalma yaşanacağı
düşüncesine
varılmıştır.
Bu
istatistiksel olarakgerekmektedir.
analiz edilmesi
lerini yenilemeleri
şeklindedir.
Farklı
analiz teknikleri
nedenle işyerlerinde
güvenli
çalışma
koşullarının
sağlanmasında büyük
sahiptüketim
olan aralıklarına
aydınlatma
Çalışmada
örneklerine
yer verilen
Sanayi öneme
ve konutlarda
göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının tespit
edilmesi program benzeri,
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
kriterlerinden ilki olan aydınlık düzeyi ölçümü
kullanımı kolay ve anlaşılır programların
sayısının
ile ilgili yapılanfiyatlarının
güncel çalışmalar
araştırılmıştır.
arttırılması,
aydınlatmanın
güvenlik açısından
genel seviyesinde
düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak tüketim
Aydınlık düzeyi değerinin bu çalışmada yer verigerekliliklerini karşılayan yeni programların
len araştırmalarda standartta belirlenen minimum
geliştirilmesinin gerektiği düşünülmektedir.
seviyeleri sağlayamadığı görülmüştür. Yeterli
KAYNAKLAR
ECONOMETRIC
ANALYSIS
ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
aydınlık düzeyi değerlerini
sağlanması
ve OF
aydınACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
latma koşullarının iyileştirilmesi ile işyerlerinde
ANONİM-1 (2015). http s://tr.wikip edia.org/
HOUSES
yaşanan iş kazalarının önleneceği düşünülmüş ve
wiki/Dosya:Eletromanyetik_dalga_tayf %
bu aydınlatma koşullarının
%B and
1.png
, (Erişim
Tarihi: 23.06.2015)
the consumptionsağlanması
of electricity amacıyla
and natural gas used inC4
industry
houses
is statistically
aydınlatma tasarımı
yapılan
program
yazılmıştır.
techniques
forbir
analysis.
Moreover,
ANONİM-2 (2015). http://www.ledgogroup.
Çalışma kapsamında aydınlatma tasarım programları
com/haberler/ip-koruma-siniflari-neler di r
incelenmiştir ve bu programların kullanımı esna/, (Erişim Tarihi: 23.06.2015 )
sında aydınlatma tasarım kriter ve hesaplamaları
DEDELER, H., (2008). Bir İşletmede İşyeri
hakkında kapsamlı bilgilere ihtiyaç duyulduğu,
Fiziksel Risk Etmenlerinin Çalışanların
küçük işletme olarak tarif edilen işyerlerinde
Sağlığına Olan Etkisinin Saptanması ve
kullanılamayacak seviyede uzmanlık gerektirdiği
Değerlendirilmesi Yüksek Lisans Tezi, ss.64ve sadece aydınlatma konusunda profesyonel
66-69-72-73-75
çalışmalar yapanlar tarafından kullanılabileceği
kanaatine varılmıştır. Bir diğer tasarım yöntemi
DOKUZCAN, H., (2006). Işık Kirliliği Açısından
olan armatür üreticilerinin sağladığı tasarım progKent Aydınlatması ve Taksim Meydanı Örneği
ramlarını kullanırken ise yalnızca kendi ürünlerine
Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi
yönlendirme yapmaları nedeniyle kullanıcının
Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim
ürün seçiminin kısıtlandığı düşünülmektedir.
Dalı Çevre Tasarımı Programı.ss.4-5
43
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
DOĞRU, A,. &
NACAR,
M., (2006). Meslek
ORKUNT, T., & ALTUNCU,
İNCELENMESİ
D., (2011). İç
Mekanda Kullanılan Yapay Aydınlatmanın
Yüksekokulları Teknik Eğitim veMurat
Mühendislik
Kullanıcı Açısından Etkileri, Çankaya UniFakülteleri Elektrik Elektronik Bölümleri
için
versity Journal of Science and Engineering
1
Elektrik Tesisat Planları Sözleşme
Keşif
ve Elektrik-Enerji
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,
Bölümü
Volume
8 (169)
Planlama,Color Ofset,İskenderun s.98
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriÖZKAYA,
bu çalışma, sanayi
M., & TÜFEKÇİ,
T., (2011). Aydınve konutlarda
kullanılanof
doğalgaz
DOVE, M., (1996).
Measurement
Illumınatıon
latma çalışmada
Tekniği,ANOVA
Birsenmodeli
Yayınevi, İstanbul.
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan
Levels and Workers’
Perceptıons
Lighting
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotezof
testleri
ss.324-325
Quality in Offıce
and Non-offıce
Settings,
yönünde hareket
edilmiş olup, yapılan
REA, S. Mark., (2000). THE IESNA (Illuminaedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
Medical College of Ohio ss.21
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunating
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
Engineering
Society
of North America)
Lighting Handbook Reference and Application
HEALTH AND SAFETY EXECUTİVE,
Ninth Edition
(1997). Lighting at Work
STONE, M.A.; STONE, H.S.; GİFFİN, K.S.;
ECONOMETRICJ.M.,
ANALYSIS
OF GeELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
JUAN, G.F., & STELLMAN,
(2011).
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN(1990).
TERMS OF
INDUSTRYof
AND
Psychology
Office Design, Texas
neral Lighting Conditions, ILO Encyclopaedia
HOUSES
Medicine. 86 (63- 66)
of Occupational Health and Safety http://
ŞAHİN, D., (2012). Aydınlatma Tasarımının
www.ilo.org/iloenc/part-vi/lighting/item/286analyzed. ANOVA model was applied to the study Kullanıcı
prepared with
Üzerindeki
Fizyolojik ve Psikolotechniques for analysis.(Erişim
Moreover,Tarihi:
general-lighting-conditions,
natural gas İncelenmesi,
prices
jik electricity
Etkileriand
Açısından
Yüksek
23.06.2015)
Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim
KRUGER, J., & GORNER,B., (2015). Lighting,
Dalı Çevre Kontrolü ve Yapı Teknolojisi
Federal Institute for Occupational Safety
Programı, İstanbul, ss.7-8
and Health (BAuA), http://oshwiki.eu/wiki/
THE SOCİETY OF LİGHT AND LIGHTING,
(2009). The SLL Lighting Handbook ss. 41
Lighting (Erişim Tarihi: 11.03.2015)
KÜRKÇÜ, E., ÇAKAR, İ.,ZEYREK S., (2009).
ÜNVER , R., (1984). Yapıların İçinde Işık- Renk
İlişkisi, Yıldız Üniversitesi Doktora Tezi
İşyerlerinde Aydınlatma, İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü ,(5)
VÖLKER, S., (1998). Eignung von Methoden zur
Ermittlung eines notwendigen Beleuchtungsniveaus, Dissertation, TU Ilmenau, Fakultät
Maschinenbau, Fachgebiet Lichttechnik,
Ilmenau, pp. 1-190
ONUR, B., (2012). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Açısından Aydınlatma Yüksek Lisans Tezi,
Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
ss.13-38-40
44
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
YETİŞ, E., (2010). İlaç
Endüstrisinde Aydınlatma
İNCELENMESİ
Tasarımı Yüksek Lisans Tezi, Sakarya ÜniverMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Elektrik-ElektGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
ronik Mühendisliği Anabilim
Dalı,
ss:60-61
1
HOUSES
45
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
İNCELENMESİ
Murat
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
EXTENDED
ABSTRACT
1
Lighting, has a very important role in creation of a safe environment, ensuring a good view and
realization of details
around us both in our daily life and in our working lives. Correct and good
şeklindedir.
Farklıare
analiz
teknikleri
hazırlanan
modeli which is carried
designed lighting
conditions
required
in kullanılarak
order to see
all theçalışmada
details ANOVA
of the work
out. Seeing a healthy
way
and realizing
hazardsgöre
areelektrik
beeing
conducted
by visual
perception. The share
Sanayi ve
konutlarda
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
of the lighting conditions in the prevention of accidents which have an importantElde
place in the visual
perception is important.
has beendüşüş
a lotgözlendiği
of research
onvarılmaktadır.
illumination
andolarak
accidents.
fiyatlarınınThere
genel seviyesinde
sonucuna
Sonuç
tüketim In this study the
effect of lighting conditions on occupational health and safety issue has been researched and different
findings obtained.
A research reveals that improving lighting techniques on lighting systems at the
roads resuls in a 50% reduction in fatal accidents and a reduction of 67 % in accidents with serious
ECONOMETRIC
OF accidents
ELECTRICITY
NATURAL
GASIn
PRICES
effect. Besides, 84
% reductionANALYSIS
in minor
hasAND
been
observed.
1910, 91000 accidents
was analized and 23,8 % of the accidents were
found to be associated with the lighting conditions.
HOUSES
According to the report of American National Safety Council, improper lighting brings about 5%
of occupational the
accidents
andof itelectricity
is observed
that gas
theused
eyestrain
caused
by poor
lighting increases this
consumption
and natural
in industry
and houses
is statistically
ratio up to 20%.techniques
A reduction
of 32%
in accidents
was achieved
by and
raising
the illuminance
value to
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
were applied
the research
was
200 lux in a plant
operating in American heavy industry. An additional 16.5% decrease is seen by
painting the walls to light color for reducing the contrast and providing a balanced lighting. There
have been also many studies about illuminance measurements. In this study many illuminance measurement results have been researched and compared with the relavant standarts and legislations.
All the findings have been mentioned and evaluated in this article. In a study that investigating the
quality of lighting at workplaces, lighting measurements was made and 30 of 43 (69%) measurement results were under accepted levels. In another study investigating the lighting design in the
pharmaceutical industry 12 of 54 (22%) measurement results found insufficient. In a study aiming
to determine and evaluate the effects of the physical risk factors on the workers’ health; it is observed that 42 of the total 56 measurements (75% of the measurements) fulfill the minimum values.
In another study exploring the lighting on occupational health and safety, 86 % of measurements
taken (65 measurements over totally 75 measurements) indicate insufficient lighting These findings
show that the lighting conditions in the workplaces are insufficient to meet the requirements of the
related legislations and standards. It is thought to arise from mistakes made in the lighting design in
46
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:91
(Economy)
ID:35
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
this ELEKTİRİK
study it is discussed
in terms of lighting issue of Occupational
İNCELENMESİ
workplaces. In
Health and Safety.
As it is emphasized in both national and international sources, lighting has a great importance in
preventing accidents. Lighting’s share for preventing accidents is mentioned with numerical and
proportional values. Despite the
importance
of lighting the lack of lighting conditions in businesses
1
were determined via illuminance measurement practices. All these reasons led to the development
of lighting design
In this
study TUİK
lighting
design
programs
market
Özetprograms.
: 2012-2014 Yılları
arasındaki
verileri
kullanılarak
hazırlananinbuthe
çalışma,
sanayiwas investigated
ve konutlarda
kullanılan
ile elektrik
tüketiminin
analiz
edilmesi
and evaluated. There
has been
a lotdoğalgaz
of design
program
aboutistatistiksel
lightingolarak
in the
field.
But these programs
require technicaluygulanmıştır.
information
about
lighting
and havearaştırma
a difficult
usagehale
forgetirilmiştir.
a person who has no inAyrıca
hipotez
daha kapsamlı
formation aboutyönünde
lighting
techniques. It is intended to write an easier software for a user who has no
hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
edilen
bulgular terminology
sonucunda; sanayiand
sektörü
için tüketim
aralığıthe
arttıkça,
elektrikfailures.
ve doğalgaz
information about
lighting
wants
to correct
lighting
Moreover, thanks
to the web interface
requiring
any
setupdafiles
the
program
is provided to be accessible from
aralığı without
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
azalma
meydana
gelmektedir.
anywhere with Anahtar
Internet.
Unlike: Elektrik,
other programs,
in this
program
ceiling,
wall
Kelimeler
Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK,
Fiyatand floor features are
being selected by the user and the user does not need to know the value of this coefficient. In addition, different arrangement recommendations for three different lamp type are presented. If a user
ACCORDING
TO CONSUMPTION
TERMS
INDUSTRY
AND
wants to use a different
lamp type,
arrangementsRANGES
can beINmade
byOF
entering
lamp
luminous flux. Thus,
HOUSES
it eliminates the need to know the lamp code for each brand. Furthermore unlike other programs,
this program is Abstract:
not directed
to any
brand.
Style
allbelonging
of the tocoding
In this study
prepared
by using
datafile,
of TSI
the yearscontained
of 2012-2014,in the JavaScript
file and the HTML
page
can bemodel
exported
according
to selected
with
this program. In order
analyzed.
ANOVA
was applied
to the study
prepared features
with the use
of different
to execute a phpmade
code
on the local system a package program is used. PHP and Apache web server
installed and arranged by this package program. A sample design conducted and program results
shared in this study. Regarding the ration in preventing the accidents, a required importance should be
given to the lighting design. It is concluded that performing more studies on proper lighting systems
design and developing new software will be beneficial to prevent occupational accidents. Increasing
the number of user friendly and easily understandable software will provide improvement in great
number of workplaces.
47
A
CED
UHMFD
HYDROGEOLOGICAL PROPERTIES OF THE DRINKING WATER
AQUIFERS IN KAYSERİ CITY(1)
KAYSERİ KENTİNDEKİ İÇME SUYU AKİFERLERİNİN
HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLERİ
Mustafa DEĞİRMENCİ1, Mustafa YAZICI1, Levent TEZCAN2, Mehmet EKMEKÇİ2, Onur
SÖZÜDOĞRU3, Otgonbayar NAMKHAİ2, Eyup ATMACA1
Cumhuriyet University, Engineering Faculty, Environmental Engineering Department, Sivas / Turkey
International Research and Appl. Center for Karst Water Resources, Hacettepe University, Ankara / Turkey
3
Ataturk University, Engineering Faculty, Environmental Engineering Department, Erzurum / Turkey
1
2
Öz: Kayseri kenti bir milyon dolayındaki nüfusu ile Orta Anadolu’nun
merkezinde yer alan Türkiye’nin önemli kentlerinden birisidir. Kentin
içme ve kullanma suyunun tamamı yer altı sularından karşılanmakta
olup, bunun beşte bir kadarı kaynak suyundan, geri kalanı ise sondaj
kuyularından alınmaktadır. İçme ve kullanma suyunun alınmakta
olduğu akifer, volkanik kaya türünden çatlaklı kaya akiferi olduğu
için suyun sertliği düşük ve kalitelidir. Ancak söz konusu akifer kent
yerleşkesi altında kaldığı için antropojenik kirlenmeler açısından
risk altında bulunmaktadır. Bunun bilincinde olan yerel yönetim,
2050 yılına kadarki süreçte artan nüfusa yetebilecek miktar ve
kalitedeki suyun temini ve sürdürülebilir kullanımı için planlama
çalışmalarına başlamıştır. Kayseri kenti içme suyu havzasında iki
ayrı akifer sistemi mevcuttur. Biri, kentin içme suyunun karşılandığı, Erciyes dağının yüksek kotlarından beslenen, dolayısıyla
basınçlı akifer niteliğindeki alt akifer, diğeri ise bunun üzerinde
yer alan sığ/serbest akiferdir. Üstteki bu sığ akifer, özellikle kent
altyapı sisteminin tamamlanmadığı yıllarda, kentsel yapılaşma ve
bununla ilişkili pek çok kirletici kaynağın doğrudan etkisi altında
kaldığı için önemli ölçüde kirlenmiş durumdadır. Basınçlı akiferin üst geçirimsiz/yarı geçirimli örtü tabakasını oluşturan bazalt
tabakalarını, volkanik arazilerin tipik özelliği gereği, her yerde
istenilen kalınlık ve yayılımda görebilmek mümkün değildir. Bu
nedenle, anılan örtü tabakasının yeterli kalınlıkta bulunmadığı
bölgelerde, alttaki basınçlı akifer sistemi, üst akiferin kirlenmiş
sularından olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Öte yandan, bu
iki akifer sistemi arasında kritik sayılabilecek düzeyde bir hidrolik
ilişki mevcuttur. Alt akiferden kuyularla su çekilmesi sırasında
bu mevcut ilişkinin mutlaka dikkate alınması gerekmektedir. Bu
çalışmada, Türkiye’deki bir büyükşehir belediyesinin su temini
ve sürdürülebilir su kullanımı planlamasında, hidrojeolojik amaçlı
çalışmaların etkinliği gösterilmiştir.
Abstract: Kayseri is a metropolitan city located in central Turkey
with an ever growing population around one million. About one
fifth of the total amount of domestic water supplies is provided
by a spring while the rest is pumped out through boreholes. The
groundwater abstracted for use is of high quality owing to the
volcanic rock aquifer. However, the aquifer extends beneath the
settlement area of the metropolitan city. Being aware of the risk of
groundwater pollution, municipality implemented a plan to maintain
high quality and sufficient water supply to the inhabitants in 2050.
The groundwater system is modeled to provide a sound basis for
a sustainable use of the groundwater resources. A major part of
the volcanic rock aquifer is overlain by a moderately thick alluvial
deposits which form a secondary aquifer in the region. However,
the shallow groundwater in the alluvial aquifer is already contaminated by Agrochemicals, fertilizers and waste waters during the
period before the sewage system had been constructed. There is a
delicate hydraulic balance between the contaminated upper aquifer
and the lower volcanic aquifer. The two aquifers are separated by
massive but slightly fractured basalt which acts as a semi-pervious
layer. Therefore, it is essential to consider this hydraulic balance
and the possible interaction between these two aquifers during
the exploitation of the volcanic aquifer. This paper demonstrates
the efficiency of the use of hydrogeological studies as a basis for
an efficient plan of water supply infrastructure of a metropolitan
municipality in a semi-arid region in Turkey.
Key Words: Groundwater Pollution, Hydrogeological Studies,
Alluvial–Deep Aquifer
Anahtar Kelimeler: Yer Altı Suyu Kirliliği, Hidrojeolojik Çalışmalar, Sığ-Derin Akifer
Doi: 10.17364/IIB.2015412622
(1) Sorumlu Yazar: Mustafa DEĞİRMENCİ, Cumhuriyet University, Engineering Faculty, Environmental Engineer-
ing Department, Sivas / Türkiye [email protected] Geliş Tarihi / Received: 19.06.2015 Kabul Tarihi/
Accepted: 11.08.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar
Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada
Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
48
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1.
INTRODUCTION
Groundwater vulnerability
İNCELENMESİ
can be subdivided
into two classes called specific vulnerability
Murat KORKMAZ,
About 70 % of the total water consumed
in Hakan AÇIKGÖZ
and intrinsic vulnerability. (National ReseGüven
Grup
A.Ş. Finans Yönetmeni
Turkey for domestic use is supplied
from
groarch Council, 1993). Intrinsic vulnerability of
1
Kilis 7 to
Aralık
Üniversitesi,
undwater resources. It is worthy
note
that Elektrik-Enerji Bölümü
an aquifer is defined as the accessibility of a
large cities such as Istanbul, İzmir and Ankara
on the
groundsanayi
surface and its difÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilericontaminant
bu çalışma,
rely on surfacevewater
resources
which
requikonutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel
olarakgroundwater
analiz edilmesi (Vrba and Zafusibility
into the
şeklindedir.
Farklı
analiz teknikleriresokullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
res treatment before
use.
Groundwater
1994).
Specific
vulnerability, on the
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakporozec,
araştırma daha
kapsamlı
urces are preferred
because
doaralıklarına
not need
Sanayi ve
konutlardathey
tüketim
other hand, is used for defining the groundyönünde
hareket edilmiş
olup, yapılan
treatment, a costly
process,
as surface
waters
wateraralığı
vulnerability
toveadoğalgaz
specific contaminant
do. Groundwater
is regarded
as an düşüş
important
fiyatlarının
genel seviyesinde
or ameydana
groupgelmektedir.
of contaminants considering the
cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma
source of wateraralığı
by Kw
virtue
of its lower vulneproperties
and relationships
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,physico-chemial
Sanayi, Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
rability compared
to surface waters and vast
of these contaminants (Gogu and Dassargues,
water storage capacity (US EPA, 1985). Ho2000).
wever, this does ECONOMETRIC
not mean thatANALYSIS
the groundwaACCORDING TO CONSUMPTION RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ter is exempt of contamination. Vulnerability
Stresses on groundwater due to the ever increHOUSES
of groundwater is defined as the tendency of asing population and industrial development
the contaminants
that enterofthe
upperandaquifer
overin groundwater
the consumption
electricity
natural gas used
industry and housescatchment
is statisticallyareas are threaanalyzed. ANOVA model was applied to the study prepared with the use of different
and then move techniques
into the for
groundwater
system
tenedwere
by applied
severe
analysis. Moreover,
tests to
of hypothesis
andpollution
the research and
was other adverse
some extent. (Worrall
and Besien, 2005; Rah- consequences. Therefore, it is essential to esman, 2008; Bai et al., 2011). Both concentra- tablish a management strategy based upon a
ted and diffuse contaminants that arise from thorough understanding of the recharge-discsoil usage, especially from agricultural prac- harge mechanism, hydraulic characteristics,
tises, are significant sources of contamination interactions between aquifers. The hydrogeofor the groundwaters. (Melloul and Collin, logical setting should be considered together
1994). Scientists have developed techniques with the daily water consumption scheme as
in order to estimate possible contaminations the stress on the groundwater reservoir. Resdue to pesticides and fertilizers, and this noti- toration of polluted aquifers and cleaning-up
on is usually referred to as “groundwater vul- of polluted groundwater are very costly and
nerability” (Yin et al., 2013). Groundwater technically very difficult. Due to the very low
contamination and vulnerability maps comp- flow velocity of groundwater, in most cases it
rise powerful tools for groundwater manage- takes long time to identify the pollution befoment and preservation. (Patrikaki et al., 2012). re the pollutants groundwater in the producti-
49
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
wells
exceed the detection
ficient way in terms of quality
İNCELENMESİ
on or monitoring
and quantity
limits. Once the pollutant is detected in the
to assure its sustainability. This, essentially
groundwater, it is too late to prevent it, whenrequired a detailed hydrogeological study of
ce the clean and low cost resource
may get
the aquifers to reveal their extension, thick1
out of hand.
ness, the interactions and their current quality
thathazırlanan
will enable
us sanayi
to assess the risk of
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileristatus
kullanılarak
bu çalışma,
Kayseri is a developed
industrial
city
located
istatistiksel
analiz edilmesi
pollution
in theolarak
future.
şeklindedir.
Farklı analiz
teknikleri
in the central part
of Anatolia
having
a kullanılarak
pouygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
pulation of about
million.
Allaralıklarına
domestic
2. PERFORMED
Sanayione
ve konutlarda
tüketim
göre elektrik
ve doğalgaz fiyatlarınınWORKS
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
and industrial and partly the irrigation water
ve doğalgaz
To achieve
theelektrik
objectives
outlined a sampneed of the cityfiyatlarının
is supplied
from groundwater
genel seviyesinde
lingmeydana
and observation
network was established
gelmektedir.
(Fig.1). The drinking
water is supplied from a
the Konut,
area Anova,
where
groundwater
is exploited.
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,in
Sanayi,
TUİK,
Fiyat
single orifice spring
of a discharge of 300 L/s
The network included some 50-75 sampling
issuing at the foot plain of the Erciyes mounpoints of private wells representing shallow
tain and from a ECONOMETRIC
well field of ANALYSIS
about 50OF
boreACCORDING TO CONSUMPTION RANGES
TERMS
OF INDUSTRY
ANDand rivers (Fig.2).
andINdeep
aquifers,
springs
holes drilled at the plain over which the city
HOUSES
Water samples were collected on monthly batakes place. The recharge area of the plain
one
year
analyzed for chemical
Abstract: In this study prepared by using data ofsis
TSI along
belonging
to the
yearsand
of 2012-2014,
aquifer where the
water supply
boreholes
are gas used in industry and houses is statistically
the consumption
of electricity
and natural
constituents
(Ca,
K, Cl, SO4, HCO3,
prepared with
the Mg,
use ofNa,
different
located extendstechniques
to theforErciyes
mountain
analysis. Moreover,
tests to
CO3, F,electricity
Br, NH
, NO2, NO
, PO4) Organic
comprehensive. The purpose was to determine
and4natural gas
prices3
(Degirmenci atmade
all, more
2006).
In the year of 2010,
Material, microorganisms (Total coliform),
the total amount of groundwater that fed the
heavy metal (Sr, Ni, Fe, Mn, Cu, Pb, Cr, Co,
water supply network of the Kayseri MuMn, Rb, Li, Zn) and other trace elements Ag,
nicipality is recorded to be 57,482,766 m3,
Al, As, Au, B, Ba, Be, Bi, Br, Ca, Cd, Ce, Co,
excluding the groundwater amount extracted
Cr, Cs, Cu, Dy, Er, Eu, Fe, Ga, Gd, Ge, Hf,
from the private wells and by the irrigation
Hg, Ho, In, Ir, K, La, Li, Lu, Mg, Mn, Mo,
boreholes of the State Hydraulic Works. It is
Na, Nb, Nd, Ni, Os, P, Pb, Pd, Pr, Pt, Rb, Re,
of utmost importance to maintain and manaRh, Ru, S, Sb, Sc, Se, Si, Sm, Sn, Sr, Ta, Tb,
ge this groundwater resource in the most efTe, Th, Ti, Tl, Tm, U, V, W, Y, Yb, Zn, Zr).
50
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
Figure
1. Location
Map of the
Study AreaAÇIDAN
İNCELENMESİ
1
HOUSES
analyzed. ANOVA
modelwater
was applied
to the study
with to
the identify
use of different
In addition to chemical
analysis,
samp680 prepared
m coring
the
made twice
more comprehensive.
Thethe
purpose
was to determine
and natural gas
les were collected
to represent
high
tensionelectricity
and thickness
of prices
the
subsurface exaquifers in the
area. The boreholes were drilled both in the
shallow alluvium aquifer and into the deeper
volcanic rock aquifer. 12 of the bore holes
was drilled as couples, 3-4 meters apart, one
tapping the shallow aquifer and the other the
deep aquifer. This allowed to quantify the interactions between the shallow and deep aquifers, if any. Falling head permeability tests
in alluvium aquifer and lugeon test in a deep
volcanic aquifer were performed at intervals
of 5 meters to determine the hydraulic conductivity of the media.
water level and low water level seasons respectively, and were analyzed for environmental isotopes (Oxygen-18, Deuterium and Tritium). During the monthly sampling campaigns, in situ measurements at each sampling
point were performed to obtain information
about some physical-chemical properties,
namely, temperature, electrical conductivity,
pH, redox potential, salinity, dissolved oxygen and dissolved carbon dioxide. The boreholes in the network (31 ea) were also used
to measure the monthly groundwater level by
a contact gage. Within the framework of the
project, 16 boreholes were drilled to a total of
51
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 2.
ELEKTİRİK
VEof
DOĞALGAZ
FİYATLARININ
AÇIDANPumping
Location
Map
The Sampling
Point EKONOMETRİK
and Groundwater
İNCELENMESİ
Well
1
HOUSES
3. DEFINITION OF AQUIFER UNITS
aternary alluvium that overlies the volcanic
rock aquifer forms the second (upper) aquifer. The volcanic rock series is composed of
volcanic slug, basalt, andesite, tuff and agglomerates. The series thus includes litological
units having both intergranular and fracture
porosities. In some places the upper parts of
the basalt and the andesite are massif and unfractued forming a confining layer overlying
the main aquifer, making it confined or leaky.
The continuity of this confining layer is not
easy to determine, partly because the hetero-
Two aquifers were differentiated at the Kayseri City groundwater basin. The volcanic
rock confined lower aquifer, which is recharged from remote areas in the highlands of the
Erciyes mountain, defined as the main aquifer and the upper shallow alluvium unconfined aquifer (Fig.3). The volcanic rock series
that constitutes the lower aquifer are the products of the Erciyes volcanism that started in
Neogene and lasted at Quaternary. The Qu-
52
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
4. RECHARGE-DISCHARGE
volcanic
rocks. This massif layer
İNCELENMESİ
MECHAgeneity of
NISM OF THE AQUIFERS
functions as a protective cover for the confiMurat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
ned aquifer against pollution. The Beştepeler
TheYönetmeni
main aquifer, which is utilized in suppspring and the area underlying1 the Abandoned
Bölümü
lying water
for domestic use in the region is
Waste Disposal Site exhibit the best example
mainly recharged from precipitation falling
for the confined
aquifer
under
Inverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet
: 2012-2014
Yıllarıprotection.
arasındaki TUİK
on the high elevations of the Erciyes mountakonutlarda
ile elektrik
areas where thisve layer
is lacking
the aquifer
is tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakin,
hazırlanan
çalışmada
modeli
particularly
in ANOVA
the form
of snow. The contmuch more vulnerable
toAyrıca
pollution.
The uygulanarak
grouygulanmıştır.
hipotez testleri
araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
ribution
of local
rainfall
is almost negligible .
konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
ve doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
undwater in theSanayi
deepve confined
aquifer is proyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
sonucunda;
ved to be still edilen
cleanbulgular
owing
to thesanayi
protective
cover overlyingaralığı
theKw
aquifer.
cinsinden yükseldikçe, fiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
Figure
3. Schematic Hydrogeological Section of The Study Area
HOUSES
To the recharge of the main aquifer. The average annual precipitation is calculated from a
record of 72 years long data recorded at the
Kayseri meteorological station. The annual
potential evapotranspiration (ETP) is calcula-
ted as 496,9 mm, and the actual evapotranspiration (ETa) is 315.4 mm. These figures suggest that the effective precipitation is 374,6315,4=59,2 mm. Assuming that all effective
precipitation is infiltrated (although some is
53
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
runoff
and taking the catcthe area where the KASKİ
İNCELENMESİ
known to form
well field is locahment area of the wells and springs tapping
ted is depicted in Figure 5. The map reveals
the aquifer as 190 190 km2 the total potential
that the recharge of the system is from the
6
recharge is calculated as 190.10
x 0,0592 =
Erciyes mountain in general and the ground1
3
11.248.000 m /year). And as noted above, in
water flow direction is from south-southeast
2010 the waterÖzet
that: 2012-2014
was delivered
to theTUİK
wa-verileritokullanılarak
north to
northwest.
Assanayi
depicted in Figure
hazırlanan
bu çalışma,
ve konutlarda
kullanılan
doğalgaz
ile elektrik
olarak
analiz
edilmesi
ter supply network
by KASKİ
was
about
five tüketiminin
5, the istatistiksel
Keykubat
and
Karpuzatan
well fields
folds (57.482.766
m3/year)
thistestleri
amount.
wells
producing
27 % of the total
uygulanmıştır.
Ayrıcaof
hipotez
uygulanarak(with
araştırma17
daha
kapsamlı
There are threeyönünde
largehareket
scaleedilmiş
troughs
(glacier
abstracted amount) are located at the lowest
olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
bulgular sonucunda;
sanayi sektörü için tüketim
elektrik ve doğalgaz
trough valleys)edilen
in northern
and northeastern
part aralığı
of thearttıkça,
groundwater
system.
sides of the Erciyes
mountain
peak (Fig.4).
Ada azalma meydana gelmektedir.
aralığı Kw
cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda
5. WATER USE AND REGIONAL GRO700 m long, 200
m wide
and :20
to 50Doğalgaz,
m thick
Anahtar
Kelimeler
Elektrik,
UNDWATER LEVEL FLUCTUATION
glacier occupies one of these troughs. These
troughs are filled with snow every winter and
The annual water amount that has been absECONOMETRIC ANALYSIS OF ELECTRICITY AND NATURAL GAS PRICES
CONSUMPTION
IN TERMS
INDUSTRY AND
as air temperatureACCORDING
rises this TO
snow
pack meltsRANGES
tracted
andOFdistributed
to the city by the
HOUSES
slowly for a long part of the year. The melt
KASKİ water supply network between 1998
water infiltratesAbstract:
and feeds
2010 isto shown
the graph in Figure 6,
In thisthe
studyaquifer
prepared underlby using data ofand
TSI belonging
the years on
of 2012-2014,
ying the Kayseri
city.ANOVA
The outflow
depicted
together
with
energy consumpanalyzed.
model wasfrom
appliedthe
to the study
prepared
with the use
of the
different
aquifer occurs made
through
springs and wells that
tion and the energy cost. The shares of diffemore comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
are utilized by KASKİ for supplying water to
rent springs and wells in the total consumed
the city. The groundwater flow direction in
amount is plotted as percentage in Figure 7.
54
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
views
of the VE
Erciyes
Mountain
Peak (There
are large
scale
İNCELENMESİ
Figure 4. The
troughs (glacier
trough valleys) with important functions in the main aquifer feeding)
1
HOUSES
It is also known that groundwater is abstracted in certain amounts through wells drilled
by people in and region and by the State
Hydraulic Works. As seen from the graph
given in Figure 8 where the drawdowns due
to these abstractions are depicted, the draw-
down in the Mahrumlar well field is 1 m and
1.5 m at the Yeşilmahalle well field for the
first 7 years after 1967; for a period of 24
years between 1973 and 1997, on the other
hand, is only 0.75 m in the Yeşilmahalle well
field and 0.2 m in the Mahrumlar well field.
55
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
drawdowns
in the order of 1.5-2
dynamic level with a drawdown
İNCELENMESİ
Significant
m, occurred after 1998.
of only 10
cm in these wells is attained in 1 minute after
pumping starts. The Beştepeler spring issues
Apparently, the deep aquifer thatGüven
provides
where a deep subvertical fracture connects
7 Aralık
Üniversitesi,
water to the Kayseri city has1Kilis
a very
high
rec- Elektrik-Enerji Bölümü
the 50-55 m deep confined aquifer to the surharge rate. In the Beştepeler groundwater
The hazırlanan
spring water
is conveyed
to storage
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileriface.
kullanılarak
bu çalışma,
sanayi
production field,
there
exist
one
spring
of
300
istatistiksel
analizThe
edilmesi
tanks by
three olarak
pumps.
shallow alluvium
şeklindedir.
teknikleri kullanılarak
L/s discharge rate
and Farklı
threeanaliz
production
bois ofkapsamlı
low yield
because their extension
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakaquifer
araştırma daha
reholes in a circle
130 m tüketim
diameter;
each
Sanayi of
ve konutlarda
aralıklarına
and particularly their thickness are small.
hareketrate
edilmiş
yapılanThe
of which has ayönünde
pumping
of olup,
83 L/s.
HOUSES
56
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 5.
ELEKTİRİK VELevel
DOĞALGAZ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Groundwater
MapFİYATLARININ
of The Kayseri
Metropolitan
City
İNCELENMESİ
Drinking
Water Basin
1
HOUSES
6.WATER QUALITY AND POLLUTION
RISK
properties make the groundwater in the volcanic rock aquifer is of high quality. Whereas,
the shallow unconfined alluvium aquifer is
directly exposed to several pollution sources
of urbanization and agriculture. As a consequence the groundwater of this shallow aquifer has varying and higher dissolved solids
(400 -3000 µS/cm) with a high risk of pol-
The total dissolved solid content (EC 150450 µS/cm), and therefore hardness (6-14 F)
of the groundwater in the lower, deep aquifer
because of the low solubility of the volcanic
rock units that compose the aquifer. These
57
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
nitrateELEKTİRİK
content of
the groundwawhen the infrastructure of
İNCELENMESİ
lution. The
the city was far
ter of the upper alluvium aqufer is 240 mg/L,
from adequate.
due to the seepage from the abandoned waste
TheYönetmeni
deep volcanic rock aquifer is protected
disposal site. The chloride is1 recorded to be
Bölümü because the massif-unfracagainst pollution
as high as 705 mg/L. Similar pollution probtured upper confining layer forms a barrier to
lem in the alluvium
aquifer Yılları
is encountered
inverileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
Özet : 2012-2014
arasındaki TUİK
pollutant movement. For instance, the Beştekonutlarda
the Karpuzatanvewell
fieldkullanılan
where doğalgaz
uncontrolled
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakpeler
hazırlanan
ANOVA
modeli which supplies
wellçalışmada
field and
the spring
and unplanneduygulanmıştır.
urbanization.
upper
AyrıcaThe
hipotez
testleri aquuygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
18 ve
%doğalgaz
of thefiyatlarının
total water
abstraction, no trace
ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik
tespit edilmesi
ifer is pollutedSanayi
by cesspools
and waste water
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
of pollution was detected although
the abanedilen bulgular
sanayiperiods
seepages to a great
extentsonucunda;
during the
donedvarılmaktadır.
waste disposal
sitetüketim
is located only 500
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
Sonuç olarak
m upstream.
Figure 6. The Annual Amount of Water Production, Energy Consumption and Energy
Cost (KASKİ Drinking Water Department)
HOUSES
58
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Figure
7. The Annual
WaterFİYATLARININ
Amount Supply
from Different
İNCELENMESİ
Well
Murat KORKMAZ,
Hakan
Groups
in 2010
byAÇIKGÖZ
KASKİ
1
HOUSES
However, this impermeable upper layer is not
extensive over the whole area and is lacking
in some places. In areas where the alluvium
rests directly on the volcanic aquifer without the barrier layer in between the pollution
risk is high. It is also the case where the upper
layer is fractured to some extent forming an
aquitard, particularly when the piezometric
level of the lower aquifer is lowered below
the water table of the upper alluvium aquifer
(Fig. 9).
asured to be very shallow (1.5-4.5 m). These
wells produce about 27 % of the total abstracted groundwater. These areas are under
higher risk of groundwater pollution. A total
of 8 boreholes, 4 in the Keykubat area (SK1AL, SK-2, SK-3AL, SK-4), and 4 in the
Karpuzatan area (SK-5, SK-7AL, SK-6, SK8AL) were drilled to elucidate the hydraulic
relations between the alluvium aquifer and
the deep volcanic rock aquifer. All boreholes
were also cored, sampled and tested for two
years. Figure 10 depicts some results of these
studies. The boreholes were drilled in couples
and each couple were drilled about 5-10 m far
There exist 17 production wells of KASKİ at
the Keykubat and Karpuzatan well fields in
the area where the groundwater level is me59
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
production
wells. Groundifer. However, when pumping
İNCELENMESİ
from the KASKİ
particularly in
water level measurements were made when
the Karpuzatan well field causes a drawdown
production wells stopped pumping. As can
that lowers the piezometric level down to the
be noticed in the figure, the piezometric
level
water table (about 115 cm) the polluted wa1
of the lower aquifer is only 15-20 cm higher
ter of the upper aquifer seeps downward to
than the water table
of the upper
aquifer.TUİK
Thisverileripollute
the
lowerbuaquifer
whose water is utiÖzet : 2012-2014
kullanılarak
hazırlanan
çalışma, sanayi
ve konutlarda
kullanılan
istatistiksel
olarak analiz
edilmesiTherefore, it is
hydraulic condition
assures
the doğalgaz
upwardileflow
lized for
drinking
purposes.
and therefore no
leakageAyrıca
from
thetestleri
polluted
tokapsamlı
strictly
pumping rates in
uygulanmıştır.
hipotez
uygulanarakessential
araştırma daha
halecontrol
getirilmiştir.
upper aquifer occurs
to pollute the lower aquthis area.
Figure 8. Annual
Level
Variation
in The Kayseri
Metropolitan
City
fiyatlarının Groundwater
genel seviyesinde düşüş
gözlendiği
sonucuna varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
Drinking Water Basin (DSİ Groundwater Level Observation Wells, with limnigraph)
HOUSES
60
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİKStructural
VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Hydrodynamic
Effect
On Pollutant
Transport:
A) Uncontaminated
İNCELENMESİ
Figure 9.
Aquifer System, B) Contaminated Aquifer System, C) Groundwater Flow Direction is
From A Confined Aquifer To An Unconfined Aquifer, Water Quality is Good D) GroundGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
water Flow Direction is From
An
Unconfined Aquifer To Confined Aquifer, Water Qua1
lity is Poor
HOUSES
61
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Borehole
LogsVE
And
Measured
Water Table
And Piezometric
İNCELENMESİ
Figure 10.
Level In The
Shallow And Deep Wells İn Keykubat And Karpuzatan Well Fields
1
HOUSES
7. WATER USE SCHEME
In addition to the ever increasing demand for
water due to the increasing population, adverse effects of climate change on water resources
lead KASKİ to search for new water resources
for the projected future needs. In this framework, KASKİ has initiated a project in 2009
entitled “The Dokuzpınarlar Drinking Water
Project”. A total of 24 boreholes were drilled
in the Dokuzpınarlar area with a capacity of
60 l/sec each. The new well field is located
about 10 km to the west of the city and construction of pipeline that will connect the well
field to the existing water supply network still
continues. KASKİ has installed a SCADA
by which the groundwater abstraction scheme
from 50 wells with the most efficient energy
consumption. Pumps are replaced by the new
62
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
pumpsELEKTİRİK
to minimize
energy costs
groundwater does not contain
İNCELENMESİ
technology
and maximize the yield (Fig.6).
8. CONCLUSIONS
arsenic above
the allowable limits. Well construction may
require a special attention in this regard.
Bölümü
9. ACKNOWLEDGEMENTS
The hydrogeological studies that we conducted in the area revealed
that Yılları
the upper
shallow
Özet : 2012-2014
arasındaki
TUİK verileriFinancial
çalışma,
supportbufor
thissanayi
project was made
aquifer is already
polluted particularly in the
Scientific
andmodeli
Technological Reşeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarakthrough
hazırlananthe
çalışmada
ANOVA
uygulanmıştır.
Ayrıca
hipotez
testleri
uygulanarak
araştırma
daha
kapsamlı
hale
getirilmiştir.
Keykubat and Karpuzatan sites, the lowest
search Council of Turkey (TUBİTAK) and
area in the region;
that
theolup,
head
diffeyönündeand
hareket
edilmiş
yapılan
de sonuca gidilmiştir.
Elde
Kayserigöre
Metropolitan
Municipality
Water Seedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
rence of 15-20fiyatlarının
cm between
the
piezometric
werage
Directorate
(KASKİ).
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
Sonuç olarak
tüketim
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
level of the lower aquifer and the water tabREFERENCES
Kelimeler
: Elektrik,
le of the upperAnahtar
aquifer
is critical
in Doğalgaz,
terms of
pollution risk of the lower aquifer. The stress
BAI, L., WANG, Y., and MENG, F., (2011).
of the aquifer inECONOMETRIC
these sites should
be OF
reduANALYSIS
ELECTRICITYApplication
AND NATURALof
GAS
PRICES
DRASTIC
and extension
ced gradually by introducing new alternative
HOUSES
theory in the groundwater vulnerability
sources. Furthermore, the impact of climaevaluation. Water Environ. J. 26 (2012),
te change is projected
to cause
a change
in gas used in381–391
the consumption
of electricity
and natural
industry and houses is statistically
the type of precipitation
if
not
the
amount.
DEGIRMENCI,
M., gas
EKMEKCI,
M., ALmade moreof
comprehensive.
The purpose
was to determine
electricity and natural
prices
A significant portion
the snowfall
is proTIN, A., ve ATMACA, A., (2006). Imjected to turn into rainfall. This will reduce
pacts Of Leachates From Abandoned Sothe recharge to the deep aquifer. An increase
lid Waste Disposal Sites On The Groundin rainfall will cause a rise in the water table
water Basin Of Kayseri And Delineation
of the polluted upper aquifer, which conseOf Protection Zones For Drinking Water
quently increase the risk of pollution of the
Reservoirs Of The City), (T.R. Prime Milower aquifer.
nistry State Planning Organization. ProThe arsenic content of the groundwater, a
ject final report, 244p, Sivas, TURKEY
common problem in volcanic rock aquifers is
GOGU, R.C., HALLET, V., and DASSARanother issue that should be taken in consiGUES, A., (2003). Comparison of aquderation. Currently, this problem is not addifer vulnerability assessment techniques.
ressed in the Kayseri city water supply case.
Application to the Ne’blon river basin
However, detailed research should be conducted in the new well field to assure that the
(Belgium). Environ. Geol. 44, 881–892.
1
63
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:94
(Economy)
ID:36
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
EKONOMETRİK
AÇIDANProtection Agency),
US EPA
(Environmental
http://dx.doi.org/10.1007/s00254-003İNCELENMESİ
(1985). DRASTIC: a standard system for
evaluating groundwater potential using
Güven(1994).
MELLOUL, A., and COLLIN, M.,
hydrogeological settings, Ada, Oklaho1
Kilis 7 Aralık by
Üniversitesi,
Water quality factor identification
the Elektrik-Enerji Bölümü
ma WA/EPA Series; 1985. 163
dPrincipal ComponentsT statistical metÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
VRBA, J., and ZAPOROZEC, A., (1994).
hod. WaterveSci
Technol 1994;34:41–50
konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan
çalışmada on
ANOVA
modeli
Guidebook
mapping
groundwater
NATIONAL uygulanmıştır.
RESEARCH
COUNCİL,
Ayrıca hipotez
testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
International
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik vevulnerability.
doğalgaz fiyatlarının
tespit edilmesi contributions
(1993). Groundwater
Vulnerability Asyönünde hareket edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
to hydrogeology, International
associatibulgular sonucunda;
sanayi sektörü
sessment, edilen
Contaminant
Potential
underiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
of hydrologists,
Verlag Heinz Heise,
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucunaon
varılmaktadır.
Sonuç olarak tüketim
Conditionsaralığı
of Uncertainty.
National
Aca-da azalma meydana gelmektedir.
Kw cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda
Hannover, vol 16
demy Press,
Washington
Anahtar
Kelimeler :DC
Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi, Konut, Anova, TUİK, Fiyat
WORRALL, F., and BESIEN, T., (2005).
PATRIKAKI, O., KAZAKIS, N., and VOUThe vulnerability of groundwater to pesECONOMETRIC
ANALYSIS OF
DOURIS, K.,
(2012). Vulnerability
map:
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INticide
TERMScontamination
OF INDUSTRY ANDestimated directly
a useful tool for groundwater protection:
HOUSES
from observations of presence or absence
an example from Mouriki Basin, North
in wells.
J. Hydrol.
303 (1–4), 92–107
to the
years of 2012-2014,
Greece. Fresenius
Environ.
Bull.and
21natural
(8c), gas used in industry and houses is statistically
the consumption
of electricity
YIN,were
L., applied
ZHANG,
E.,research
WANG,
2516–2521techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis
and the
was X., WENNINmade more comprehensive. The purpose was to determine electricity and natural gas prices
GER, J., DONG, J., GUO, L., and HURAHMAN, A., (2008). A GIS based DRASANG, J., (2013). A GIS based DRASTIC
TIC model for assessing groundwater
model for assessing groundwater vulnevulnerability in shallow aquifer in Alirability in the Ordos Plateau, China. Engarh, India. Appl. Geograp. 28 (2008),
viron. Earth Sci. 69, 171–185
32–53
0842-x
64
A
CED
UHMFD
SPATIAL ANALYSIS OF SOME HEAVY METALS (NI, MN, CU) IN
DRINKING WATER WITH GIS: A CASE STUDY FROM THE CENTRAL
ANATOLIA REGION IN TURKEY(1)
İÇME SULARINDAKI BAZI AĞIR METALLERİN (NI, MN, CU) CBS
YARDIMIYLA MEKANSAL ANALİZLERİ: TÜRKIYE’NİN ANADOLU
BÖLGESİNDEN ÖRNEK BİR ÇALIŞMA
Serpil SAVCI1, M. Cüneyt BAĞDATLI2
1
2
Department of Biosystem Engineering, Faculty of Engineering-Architecture, Bozok University, Yozgat / Turkey
Department of Biosystem Engineering, Faculty of Engineering-Architecture, University of Nevsehir Haci Bektas
Veli, Nevşehir / Turkey
Öz: Bu çalışma Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesinde yeralan
Yozgat il merkezindeki bazı içme suyu kaynaklarında ağır
metal içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Su örnekleri yedi farklı içme suyu kaynaklarından temin
edilmiş ve bu örneklerde Nikel (Ni), Bakır (Cu) ve Mangan
(Mn) analizleri yapılmıştır. Bu çalışmada asıl amaçlanan
Yozgat il merkezindeki bazı önemli içme suyu kaynaklarındaki ağır metal kirliliğini iki farklı dönemdeki (Mart
ve Temmuz 2014) değişim seyrini ortaya koymaktır. Su
örneklerinde ağır metal derişiminin belirlemek için standart
metod kullanılmış ve Nikel, Bakır ve Mangan değerlerinin
belirlenmesinde atomik adsorbsiyon spektrometresinden
faydalanılmıştır. Mart ve Temmuz dönemlerinde alınana
örneklerde ayrı ayrı olmak üzere yapılan analizler sonucunda
ortalama Cu: 0.0021 mg/L, Mn: 0.048 mg/L, Ni: 0.0016
mg/L tespit edilmiştir. Örnek alınan tüm içme sularındaki
Ni, Mn ve Cu değerleri belirlenen sınırların altında tespit
edilmiştir. Elde edilen tüm değerler Dünya Sağlık Örgütü,
Çevre Koruma Ajansı ve Avrupa Komisyonu ile Türk
İçme Suyu Standartları (TS-266)’nın belirttiği sınırlar dahilinde yer almaktadır. Elde edilen tüm değerler mekansal
olarak faklı iki dönemde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)
yardımıyla analiz edilmiş ve mekansal dağılım haritaları
ortaya konulmuştur.
Abstract: This study was conducted to determine some of
the heavy metals in some drinking water sources in Central
Anatolia Region (Yozgat District) in Turkey. Water samples
were taken from seven drinking water supplies. In the water
samples, nickel (Ni), Manganese (Mn) and copper (Cu)
analysis were performed in Centrum of Yozgat City. The
aim of this work is based on the research of heavy metal
pollution in important water resources indifferent periods
(March-June 2014). Standard methods were used for determining of chemical characteristics of the water samples.
Ni, Mn and Cu contents of the drinking water samples
were determined by atomic absorption spectrometry. The
data showed the variation of the investigated parameters
in water samples as follows: Cu: 0.0021 mg/L, Mn: 0.048
mg/L, Ni: 0.0016 mg/L in average for March-June periods.
Ni, Mn and Cu concentrations in all the drinking water
samples from Yozgat were below the detection limit. The
concentrations of investigated parameters in the drinking
water samples from Yozgat were within the permissible
limits of the World Health Organization drinking water
quality guidelines, Turkish drinking water standards (TS266), US Environmental Protection Agency (EPA) and
Europen Comission (EC). Obtained some heavy metals
levels in drinking water samples are evaluated as spatial
with Geography Information Systems (GIS). Change periods
of some heavy metal levels in drinking water have been
mapped spatially in two different periods.
Anahtar Kelimeler: İçme Suyu Kalitesi, Ağır Metal, CBS,
Yozgat, Türkiye
Key Words: Drinking Water Quality, Heavy Metal, GIS,
Yozgat Province, Turkey
Doi: 10.17364/IIB.2015412620
(1) Sorumlu Yazar: Cüneyt BAĞDATLI, Department of Biosystem Engineering, Faculty of Engineering-Architecture,
University of Nevsehir Haci Bektas Veli, Nevşehir / Turkey [email protected] Geliş Tarihi / Received:
13.05.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 10.08.2015 Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics
Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok) “YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
65
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1.
INTRODUCTION
no adequate human or animal
İNCELENMESİ
cancer studies.
Nicel is a shiny white metal in the water. MaMurat
There is growing interest in metal
contamijor source is leaching from metals in contact
Güven
Grup A.Ş.
nation in the aquatic environment.
Input
of Finans Yönetmeni
with drinking water such as pipes and fittings.
1
Kilis 7 Aralık
metals into to aquatic environment
isÜniversitesi,
often Elektrik-Enerji Bölümü
Even though nicel for drinking water can
accompanied by other environmental polserious
lung
and kidney
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verilericause
kullanılarak
hazırlanan
bu çalışma,
sanayi problems; the
lutants such asve macronutrient,
aquatic
flora
konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin
analiz
edilmesi
major istatistiksel
concern olarak
about
nicel
is its carcinogenic
şeklindedir.
Farklı
analiz
teknikleri
and fauna which,
in turn,
may
enter
into kullanılarak
the
et getirilmiştir.
al., 2014). Manganese
uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarakproperties (Maher
araştırma daha kapsamlı hale
human food chain
resulttüketim
in health
probSanayi and
ve konutlarda
aralıklarına
(Mn) occurs naturally in many surface water
yönündeenter
hareketan
edilmiş
olup, yapılan
lems. Heavy metals
aquatic
environedilen bulgular sonucunda; sanayi sektörü için tüketim
aralığı arttıkça, elektrik
ve doğalgaz
and groundwater
sources.
It is often present
ment from a variety
sources
both
fiyatlarınınof
genel
seviyesinde
düşüşnatural
in drinking
water sources in the reduced Mn
and anthropogenic.
The main anthropogenic
or Konut,
oxidized
(IV)
Anahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim,(II)
Sanayi,
Anova,Mn
TUİK,
Fiyat form. However, husources of heavy
metal contamination are
man activities are also responsible for much
mining, smelting activities and use of heavy
of the manganese contamination in water in
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
AND NATURAL GAS PRICES
metal-containingECONOMETRIC
fertilizer and
pesticides
in
IN TERMS
OF INDUSTRY AND
some
areas. Manganese
in drinking water can
agricultural fields. The concentration of most
HOUSES
cause neurotoxic effects in children (Hoyland
of the metals in rivers is mostly derived from
al.,
2014).to the years of 2012-2014,
Abstract: In this study prepared by using data ofet
TSI
belonging
rock and soil the(Nouri
et al.,2008;.
Reza
etgas used in industry and houses is statistically
consumption
of electricity and
natural
al.,2006; Macklin
et al.,for2006).The
evaluation
In this
study,
manganese
and nickel in
techniques
analysis. Moreover,
tests of hypothesis
were
appliedcopper,
and the research
was
of water qualitymade
in most
countries has become drinking water samples from the water sourca critical issue in recent years. Water quality es in Yozgat. They were determined by atomic
monitoring is a helpful tool both evaluate the absorption spectrometry. Chemical properties
impacts of pollution sources and to ensure an of the samples were also determined by using
efficient management of water resources and standard analytical methods. Obtained some
the protection of aquatic life (Strobl et al., heavy metals levels in drinking water samples
2008). Copper is very common metal that oc�
- are evaluated as spatial with Geography Incurs naturally in the environment. It is applied formation Systems (GIS). Change periods of
both industries and agriculture. Copper can be some heavy metal levels in drinking water
released into the environment by both natural have been mapped spatially in two different
sources and human activities. High intakes periods. The present study is designed to inof copper can cause liver and kidney damage vestigate the concentration of heavy metals in
and even death. EPA does not classify cop- drinking water, possible sources of contamiper as a human carcinogen because there are
66
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
respective
potential health
runs. Like much of the Anatolian
İNCELENMESİ
nation and their
risks in Yozgat in Turkey.
Plateau, the
lands around Yozgat have been deforested
over thousands of years of human habitation.
2. MATERIALS and METHODS
1
AccordingBölümü
to 2009 census, population of the
2.1. Study Area
district is 113,614 of which 73,835 live in the
city of Yozgat (Anonymous, 2012). The main
Yozgat is a city
in the Middle Anatolia Reve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Farklı
analiz teknikleri
hazırlananis çalışmada
ANOVA
modeli
income
agriculture
in the
city. The location
gion of Turkey.şeklindedir.
The city
is located
at ankullanılarak
eluygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
of the
studyfiyatlarının
area shown
on the map given in
evation of 4,380
ft (1,335m),
situated
170km
Sanayi
ve konutlarda tüketim
aralıklarına
göre elektrik
ve doğalgaz
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
figure 1.
east of Ankara, near the head of a narrow
valley through fiyatlarının
which the
road sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
genelAnkara–Sivas
seviyesinde düşüş gözlendiği
Figure
1. The
Location
TheKonut,
Study
Area
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim, of
Sanayi,
Anova,
TUİK, Fiyat
HOUSES
67
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
2.2. Sampling
Points
water resources in Yozgat
İNCELENMESİ
Centrum. These
points are Asagi Nohutlu District, Camlik
Murat
This research was carried out Central
Anatolia
Place, Eski Bazar District, Fatih District,
Güven Grup
A.Ş. Finans Yönetmeni
Region in Yozgat Province of Turkey.
SamGolet Cesmesi District, Karayollari Disctrict
7 Aralık
ples were taken seven points1Kilis
from
drinking
and Ofis Ustu District (Figure 2).
Figure 2. Sample Points of Drinking Water
HOUSES
2.3. Analysis of Drinking Water
pling periods. The samples were obtained directly from the water pump after allowing the
water to run for at least twenty minutes. The
samples for metal determinations were stored
in 1 liter polyethylene bottles and acidified to
%1 with nitric acid.
The drinking water samples were collected
in pre-washed (doubly de-ionised distilled
water, diluted HNO3 and doubly de-ionised
distilled water, respectively) polyethylene
bottles from 7 stations in Yozgat in MarchJune 2014. One liter of each water sample
was taken in duplicate at two different sam-
These samples were subsequently stored at 4
0
C for as short a time as possible before anal68
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
physicochemical changes.
metod (SM) 3111B and nickel
İNCELENMESİ
ysis to minimize
(Ni) were deThe analysis for the chemical parameters of
termined SM 3113B [Anonymous, 1998a).
the samples were carried out following the
Drinking water standards of heavy metals for
established analytical methods.
Copper (Cu),
WHO, TS-266, EPA and EC are summarized
1
manganese (Mn) were determined Standard
in Table 1.
Table 1.
Drinking Water Standards (Anonymous, 1999; 2005; 2002; 1998b)
2.4. Spatial Analysis
with GIS
od creates
a resilient
surface as if stretching
ECONOMETRIC
AND NATURAL
GAS PRICES
along the surface of known points. The methHOUSES
The spatial analysis within a geographic inod would be made available to estimate low
formation system
(GIS)
environment
makes
Abstract:
In this
study prepared by
and high value-added data. Spline Interpolaconsumption
ofevaluation
electricity and of
natural
gas used in industry and houses is statistically
it possible to bethe
more
visual
the
with the
use of
different
tion prepared
generates
more
apropriate
surface than
analysis. Moreover,
data. Each kindtechniques
of dataforobtained
is extremely
electricity and natural
gas prices
IDW interpolation
method.
Spatially smooth
important to assess, depending on the venue.
surfaces produced by the data obtained in this
The data is presented graphically as a secondmethod. Spline is preferred for spatial analyplace throw the concept plan. Evaluation of
sis in this study. (Franke, 1982; Mitas et. al.,
the data may be provided as well as spatial es1988; Wahba, 1980; Naoum, 2004
timation of the unknown point. In this study,
where the drinking water samples were taken
3. RESULTS
for spatial analysis get the coordinates with
This research has maked to evaluate copper,
GPS. Get the coordinates are transferred to
nickel and manganese amounts of drinking
the GIS software (Arc GIS 10.3 ). There are
water in March–June 2014 periods as spatial
many methods used in the evaluation of the
with GIS in Yozgat centrum. For this purpose,
data obtained spatially. Such as IDW, Kriging
seven water samples taken from the drinkand Spline interpolation method. To evaluaing water source. The Ni, Cu, Mn elements
tion as spatial of samples water drinking is
amount in water samples collected March
used spline interpolation method. This methperiod are given in the table 2.
69
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Table
ELEKTİRİK
EKONOMETRİK
2.
AnalysisVEofDOĞALGAZ
DrinkingFİYATLARININ
Water Samples
Taken InAÇIDAN
March
İNCELENMESİ
2014
1
concentration
drinking
water
sam-da azalma
concentrations
were determined
aralığı Kw in
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
Copper
in Ofis Ustu
ples taken up Anahtar
to Ofis
Ustu: Elektrik,
District
(0.007
(0.004
mg/L).
it is seen that the miniKelimeler
Doğalgaz,
Tüketim,District
Sanayi, Konut,
Anova,
TUİK, Fiyat
mg/L) is the highest values and the lowest valmum nickel concentration in Asagi Nohutlu
ue observed in the
Fatih District (0.001 mg/L)
District (0.001 mg/L). As a result, the average
TOin
CONSUMPTION
IN TERMS taken
OF INDUSTRY
AND different sources
in March period. ACCORDING
The highest
the manga’sRANGES
of samples
from seven
HOUSES
concentration on Asagi Nohutlu district (0.04
of water drinking water, copper, manganese,
Abstract:
In
this
study
prepared
by
using
data
of
TSI belonging
to the
years
of 2012-2014,
mg/L) and the lowest value calculated in
nickel
ration
was
found
respectively (0.0028
analyzed.
ANOVA
model As
was aapplied
to the study
prepared
the use
of different
Ofis Ustu District
(0.030
mg/L).
result
mg/L,
0.034with
mg/L,
0.0017
mg/L).
of analysis performed
at the highest
nickel
The purpose
Table 3. Analysis of Drinking Water Samples Taken In June 2014
As a result, the average of samples taken
from seven different sources of water drinking water, copper, manganese, nickel ratios
was found respectively (0.0014 mg/L, 0.063
mg/L and 0.0015 mg/L). Spatial distribution
maps of Cu in the urban areas of Yozgat are
70
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure
3-4 for March and June.
concentration has remained
İNCELENMESİ
presented in
at 0.0028 mg/L.
According to the results of the spatial analyThe reason for more in the northern parts of
sis of copper, concentrations of copper shothe copper concentration are six and seven
wed an increasing trend towards
the northerly
sources fed from different places
1
points (6 and 7 points). The average copper
Figure 3. Copper’s
Spatial Analysis In Drinking Water Samples Taken During March
HOUSES
71
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 4.
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Copper’s
Spatial
Analysis In
Drinking Water
Samples
Taken
İNCELENMESİ
During June
1
HOUSES
Spatial distribution maps of Mn in the urban
areas of Yozgat are presented in Fig. 5-6.
Manganese levels were found to be in the
range of 0.03-0.04 mg/L. The highest man-
ganese level was found in Ofis Ustu as 0.031
mg/L The concentrations of Mn for Ofis Ustu
were above the permitted levels of the EPA.
72
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 5.
ELEKTİRİK VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Manganese’s
Spatial Analysis
In Drinking
Water
Samples
İNCELENMESİ
During March
1
HOUSES
73
Taken
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 6.
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Manganese’s
Spatial
AnalysisFİYATLARININ
In Drinking
Water Samples
Taken
İNCELENMESİ
During June
1
HOUSES
The spatial distributions of Ni are shown in
the maps (Fig 7-8). The lowest and highest
levels of elements detected ranged between
0.001-0.004 mg/L for nicel. In this situration,
Ni concentrations were found to be 0.0010.0019 mg/L in June 2014 below the limit of
detection.
74
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 7.
ELEKTİRİK
VEAnalysis
DOĞALGAZIn
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Nickel’s
Spatial
Drinking Water
Samples
Taken
İNCELENMESİ
During June
1
HOUSES
75
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Figure 8.
ELEKTİRİK
DOĞALGAZ
EKONOMETRİK
Nickel’s
SpatialVEAnalysis
InFİYATLARININ
Drinking Water
SamplesAÇIDAN
Taken
İNCELENMESİ
During March
1
HOUSES
4. CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
gat City were analyzed for Cu, Mn and Ni.
None of the drinking water samples analyzed
exceeded the limit permitted by WHO, EPA,
TS-266 and EC. Hence, frequent monitoring
of heavy metal levels will be needed for the
study area. Spatial analysis with GIS performed is extremely important in determining
the distribution’s variability. Made this a result of spatial analysis, distribution at diffe-
In this paper we studied the spatial distributions of Yozgat of heavy metals. It was found
that there was no remarkable variation in
the contents of heavy metals among the two
months. A total of 14 water samples collected
from seven different functional areas in Yoz-
76
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
rent points of the
trated visually.
variability
can be demonsSplines, Journal of Computation
İNCELENMESİ
5.ACKNOWLEDGEMENTS
and
Mathematics with Applications, 8, 273Murat KORKMAZ, Hakan AÇIKGÖZ
281
KNOCKE, W. R., FALKİNHAM III J. O., PRUDEN, A.,
SİNGH, G., (2014). Effect of d r i n ANONYMOUS,
(1998a). Standart Methods,
şeklindedir. Farklı analiz teknikleri
ANOVA modeli
king çalışmada
water treatment
process parameA.P.H.A.-A.W.W.A.W.P.C.F.
Standart
on fiyatlarının
biological
of manganeMethods For
The
Examination
Of Water
Sanayi
ve konutlarda
göre elektrik veters
doğalgaz
tespitremoval
edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
se from surface water. Water research
and Wastewater. Washington, D.C
fiyatlarının genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna(66)31-39
varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
ANONYMOUS,
aralığı(1998b).
Kw cinsindenCouncil
yükseldikçe,Directifiyatlarda da azalma meydana gelmektedir.
M.G.,
P.A., HUDve 98/83/EC
of 3Kelimeler
November
1998
on the
Anahtar
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,MACKLİN,
Sanayi, Konut, Anova,
TUİK,BREWER,
Fiyat
SON-EDWARDS K.A., BİRD, G., COquality
ULTHARD, T.J., DENNİS, I.A.,
ECONOMETRIC
of water intended
for humanANALYSIS
consumption,
ACCORDING TO CONSUMPTION RANGES INLECHLER,
TERMS OF INDUSTRY
AND
P.J., MİLLER,
J.R., TURofficial journal of the European CommuHOUSES
NER, J.N., (2006). A geomorphologinities L 330/42. Anonymous 1999. Guical approach
of 2012-2014,
to the management of
to the years
delines forthedrinking-water
quality
consumption of electricity
andWorld
contaminated
by metal mining.
analyzed. ANOVA model was applied to the study rivers
prepared with
Health Organization,
GenevaMoreover, tests of hypothesis were applied and the research was
techniques for analysis.
Geomorphology, pp. (79) 423-447
ANONYMOUS, (2002). Ground water and
MAHER, A., SADEGHİ, M., MOHEB, A.,
drinking water, Environmental Protecti(2014). Heavy metal elimination from
on Agency, U.S
drinking water using nanofiltration
membrane technology and process optiANONYMOUS, (2005). Türk Standardı 266,
mization using response surface methoinsani tüketim amaçlı sular hakkında yödology. Desalination 352:166–173
netmelik, sular içme ve kullanma suları,
Türk Standardları, Ankara. (in Turkish)
MITAS L. and MITASOVA, H., (1988). General Variational Approach to the InterpoANONYMOUS, (2012). Wikipedia, The Free
lation Problem, Journal of Computation
Encyclopedia. http://en.wikipedia.org/
and Mathematics with Applications, 16,
wiki/Yozgat Access: 29.07.2012
983-992
FRANKE R., (1982). Smooth Interpolation
of Scattered Data by Local Thin Plate
REFERENCES
1
Bölümü
HOYLAND,
V.W.,
77
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:41
(Economy)
ID:34
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK I.
VEK.,
DOĞALGAZ
and TSANIS,
(2004). FİYATLARININ
ring
of surface freshwaters:
İNCELENMESİ
NAOUM, S.,
a review.
Ranking spatial interpolation techniques
Journal of Environmental Management,
using a GIS-
based DSS. Global
pp. (87) 639-648
Nest. Vol. 6, No. 1. pp. 1-20
1
Bölümü
WAHBA G.,
(1980). Spline bases, regularizaNOURİ, J., MAHVİ, A.H., JAHED, G.R.,
tion and generalized cross validation for
BABAEİ, A.A.,(
2008). Regional distribusolving approximation problems with
Farklı analizheavy
teknikleri
çalışmada ANOVA
modelidata. University
tion patternşeklindedir.
of groundwater
metals
large quantities
of noisy
resulting from
activities.
ofdoğalgaz
Wisconsin,
Madison:
Statistics DepartSanayi agricultural
ve konutlarda tüketim
aralıklarınaEngöre elektrik ve
fiyatlarının
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
vironmental Geology, pp. (55)1337–1343
ment Technical Report 597
SİNGH,
G.,(
2010).
Heavy
metalda azalma
Themeydana
authors
are grateful to University
aralığı Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
gelmektedir.
REZA, R.,
of Bocontamination
and its indexing approach
zokKonut,
TheAnova,
Resource
Project Unit for finanAnahtar Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
TUİK, Fiyat
for river water. International Journal of
cial support of this study. (Project no:
Environmental Science and Technology,
2014MMF/A78)
(7), pp. 785–792
HOUSES
STROBL, R.O., ROBİLLARD, P.D., (2008).
Network design
for water
qualityandmonitothe consumption
of electricity
78
A
CED
UHMFD
KIZARTMA SÜRESİ VE YAĞ ASİDİ KOMPOZİSYONU ARASINDAKİ
İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ(1)
DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN DURATION OF
FRYING AND FATTY ACID COMPOSITION
Gülcan KOYUNCU1, Belkıs TEKGÜLER2
Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Meslek Yüksekokulu, Gıda İşleme Bölümü, Kilis / Türkiye
Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Samsun / Türkiye
1
2
Öz: Kızartma işlemi, gıda maddesinin sıcak yağ içine
atılması ve pişirilmesi olarak tarif edilmektedir. Kızartma işlemi gıda işlemede yaygın olarak kullanılan
ve son yıllarda üzerinde en çok araştırma yapılan
konulardan biridir. Yağların özelliklerini içerdikleri yağ
asitlerinin miktarı ve kompozisyonu belirlemektedir.
Bu çalışma derin yağda kızartma işleminde yağ asidi
kompozisyonunun nasıl değiştiğini belirlemek amacı ile
yapılmıştır. Kızartmada rafine fındık yağı kullanılmış
ve esterleştirilmiş yağ asitleri Gaz Kromatografisi
(GC) ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak kızartma
işlemi ile doymuş yağ asitlerinin ve tekli doymamış
yağ asitlerinin miktarı artarken, çoklu doymamış
yağ asitleri azalmıştır. Fındık yağına kızartma işlemi
uygulandığında trans yağ formu meydana gelmiştir.
Abstract: Frying process is defined as putting the
foodstuff into hot oil and cooking. Frying process is
commonly used in food processing and it is one of
much more investigated issues in recent years. The
properties of the oils are defined by the fatty acid
amounts and composition of the oils. This study is
made to define how to change the fatty acid composition at the deep frying process. At the frying process,
rafined hazelnut oil is used and it is analysed with
esterified fatty acid Gas Chromatography (GC). To
conclude, at the frying process, while the amount of
saturated fatty acids and monosaturated fatty acids
are increasing, polyunsaturated fatty acid amounts
are decreasing. When hazelnut oil is fried, trans oil
form occurs.
Anahtar Kelimeler: Kızartma, Yağ asitleri, Fındık
Yağı, Gaz Kromatografisi
Key Words: Frying, Fatty Acids, Hazelnut Oil, Gas
Chromatography
Doi: 10.17364/IIB.2015412621
(1) Sorumlu Yazar: Gülcan KOYUNCU, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Meslek Yüksek Okulu, Gıda İşleme Bölümü, Kilis
/ Turkey [email protected] Geliş Tarihi / Received: 11.04.2015 Kabul Tarihi/ Accepted: 07.08.2015
Makalenin Türü: Type of Article (Araştırma – Uygulama / Research -Application) Çıkar Çatışması / Conflict of
Interest: Yok / None“Etik Kurul Raporu Yok – None of Ethics Committee” (Araştırmada Kurum İzni Var / Yok)
“YOK” “The Research Council Permit Yes / No” “NO”
79
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1. GİRİŞ
tek düze olarak gerçekleşmektedir.
İNCELENMESİ
Derin yağda
kızartma, 150-200 °C sıcaklık derecelerindeki
Murat
Kızartma işlemi ısı ve kütle transferini
kapsayan,
yenebilir katı veya sıvı yağa gıdaların daldırılması
Güven
fiziksel, kimyasal ve duyusal değişimlerle
sonuçlanan
prensibine dayanan bir pişirme yöntemi olarak
1
Kilis
bir işlemdir. Bu değişimlerin çoğu
kullanılan
yağın Elektrik-Enerji Bölümü
tanımlanabilir (Stevenson ve diğ., 1984; Rossi ve
sıcaklığına, ürünün su ve yağ içeriğiyle ürünün
2007;hazırlanan
Karakaya
ve Şimşek,
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridiğ.,
kullanılarak
bu çalışma,
sanayi 2011; Mosavian
kızartıcıda bulunma
süresine
bağlıdır.
Isı
transferi
istatistiksel
olarakMir-Bel
analiz edilmesi
ve Karizaki,
2012;
ve diğ., 2012).
şeklindedir.doğru
Farklı gerçekleşmektedir.
analiz teknikleri kullanılarak hazırlanan çalışmada ANOVA modeli
yağdan gıda maddesine
Bu sırada gıdadaSanayi
nişasta
jelatinizasyonu,
protein
Bitki
ile Anılan
Yağlar
Tebliği’ne göre; fındık
ve konutlarda
göre elektrik
veAdı
doğalgaz
fiyatlarının
tespit edilmesi
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
denatürasyonu, su buharlaşması ve kabuk olu- ağacının (Corylus avellana L.,Elde
Corylus maksima ve
şumu gibi birçok
değişim
söz
konusudur.
Kütle sonucuna
Corylus
colbina)Sonuç
meyvelerinden
fiyatlarının
genel
seviyesinde
varılmaktadır.
olarak tüketim elde edilen yağa
transferi ise yağın ürün içerisine hareketi ve ürün fındık yağı denilmektedir. Fındık bitkisi yapısal
yapısındaki suyun
buhar formuna dönüşüp yağa özellik olarak, peryodisiteye (bir yıl normal, ertesi
geçişi ile gerçekleşir (Stevenson ve diğ. 1984; yıl az ürün vermeye) eğilimlidir. Üretimin fazla
ECONOMETRIC
ANALYSIS
ELECTRICITY
AND
GASihracatın
PRICES gerçekleşmediği
Kayahan, 2003; Rossi
ve diğ., 2007;
Okur,OF
2008;
olduğu
yaNATURAL
da yeterli
Wu ve diğ, 2013). Isı transferindeki farklılıklar
yıllardan, ertesi yıla kalan fındıkların gereği gibi
HOUSES
esas alındığında, kızartma yöntemleri temaslı ve muhafazası önemli bir sorun oluşturmaktadır ve
derin kızartma olmak
üzere ikiye
ayrılmaktadır.
bu fındıklar
işlenmek
üzere yağ fabrikalarına
the consumption
of electricity
in industry yağa
and houses
is statistically
Temaslı kızartma
yönteminde
ısıtma
yüzeyinden
gönderilmektedir
techniques
for analysis.
Moreover,
tests of hypothesis
were applied and(Çetintaş,
the research 2005).
was
gıda yüzeyine olması gereken ısı transferi, ince bir
Sürekli veya tekrarlayan şekilde yüksek ısılarda
yağ tabakası aracılığıyla sağlansa da, ortamdaki
kullanılan yağlar bir seri bozulma reaksiyonlarıısı transferinin hemen hemen hepsi kondüksiyon
na ve birçok bozulma bileşiklerinin oluşumuna
yolu ile oluşmaktadır. Ayrıca ısı transfer miktarı
maruz kalmaktadır. Bu bozulma bileşiklerinin
kızartmada kullanılan yağ tabakasının kalınlığına,
kızartmada kullanılan yağın kalitesine ve kızarkızartılacak materyal yüzeyinin ısıtıcı yüzeyle
mış ürünün tadı ve besin değerine de olumsuz
yapabildiği temas oranına bağlı olarak değişir
etkileri bulunmaktadır. Bu bileşiklerin bazıları
(Stevenson ve diğ. 1984; Rossi ve diğ., 2007;
insan sağlığına zararlı olabilmektedir (Xu, 2000,
Karakaya ve Şimşek, 2011). Derin kızartma
Zhang ve diğ., 2012). Yağlar, stabil ürünler olyönteminde ise, ısı transferinin yağ içinde konmayıp çeşitli dönüşümlere uğramaktadır. Sıcakveksiyon ve gıda maddesinde kondüksiyon yolu
lık, ışık, oksijen varlığı, doymamışlık derecesi,
ile oluşmaktadır. Bu yöntemde kızartılan gıda
antioksidan içerip içermemesi gibi birçok faktör
yüzeyi, yağ tarafından tümüyle sarıldığı için, ısı
yağların kalitesini ve meydana gelen değişimleri
transferi her noktada eşittir ve kızartma işlemi
etkilemektedir. Bu reaksiyonlar sırasında ve so80
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
parçalanma
ürünleri, uçucu ve
No: F-230711V2T10). Kızartmada
İNCELENMESİ
nucunda oluşan
kullanılacak
uçucu olmayan bileşikleri ihtiva ederler. Kızartma
patates Sante cinsi (Kuru madde: % 20.17, yağ:
sırasında buhar distilasyonu aracılığı ile uçucu
%0.08, protein: %3.83) olup Adana’dan temin
bileşiklerin büyük bir kısmının
yok olmasına
edilmiştir. Kızartma yapılan yağ örnekleri am1
karşın, bir kısmı yağda kalmakta ve kızartılan
ber renkli cam şişelere konularak buzdolabında
gıda tarafından Özet
alıkonmaktadır.
Uçucu
olmayan
Denemede
tipi 2 adet (Sinbo
: 2012-2014 Yılları
arasındaki
TUİK verileridepolanmıştır.
bu çalışma, ev
sanayi
ve konutlarda
kullanılan
doğalgazmevcut
istatistiksel
olarak analizcm
edilmesi
parçalanma ürünleri,
kızartma
ortamında
3827) fritöz
ve 0.9x0.9x8
boyutlarında parmak
doymamış yağ uygulanmıştır.
asitlerininAyrıca
polimerize
olmaları
patates
dilimleyici kullanılmıştır.
hipotez testleri
uygulanarakpatates
araştırmayapabilen
daha kapsamlı
ve termik oksidasyonu
sonucu şekillenirler. Bu
2.2. Metot
edilen
bulgular sonucunda;
bileşikler sadece
kızartma
yağındasanayi
kalmayıp,
aynı zamanda kızartılan
gıda tarafından
da ab-da azalma
Kızartma
yükseldikçe, fiyatlarda
meydanaişlemleri,
gelmektedir.Sante cinsi patates kullanılarak
sorbe edilerek tüketicinin
diyetine
dahil
olurlar.
yağında
evFiyat
tipi kapaklı ve termostat
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Doğalgaz,
Tüketim,rafine
Sanayi, fındık
Konut, Anova,
TUİK,
Kızartma yağının üst üste kullanılması kızartılmış
kontrollü elektrikli fritözde gerçekleştirilmiştir.
gıdanın lezzetini, rengini ve tekstürünü hissedilir
Kızartma işlemi için iki adet fritöz kullanılmış,
ACCORDING TO Aynı
CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
bir şekilde etkileyebilmektedir.
zamandaRANGES
ikisine
de 3750
ml yağAND
konulmuş ve toplam
HOUSES
yağda, dumanlanma noktası düşer, serbest yağ
7500 ml yağ kullanılmıştır. Patatesler, el ile
asitleri, viskozite
ve köpüklenme
artar,
renkdata ofsoyulmuş,
dilimleme
aleti ile 0.9×0.9×8
Abstract:
In this study prepared
by using
TSI belongingpatates
to the years
of 2012-2014,
koyulaşır, hidroperoksitler,
karbonil
cm boyutlarında
dilimlenmiş,
yaklaşık 30 dakika
analyzed. ANOVA
model wasbileşikler
applied to the study
prepared with the
use of different
ve yüksek molekül
ağırlıklı polimerize bileşikler
boyunca suda bekletilmiş, suyu süzüldükten sonra
meydana gelir (Stevenson ve diğ., 1984; Zhang
kağıt havlu ile kurulanmıştır. Her defasında iki
ve diğ., 2012).
fritöze de 100±3 g patates 180±5 °C’de 5 dakika kızartılmış, kızartılan ürün yağ içerisinden
Bu çalışmada, derin yağda kızartma işleminde, ev
çıkartılmıştır. Fritöz sıcaklığı değiştirilmeden
tipi fritöz ve parmak patates kullanılarak fındık
10 dakika sonra 2. kızartma yapılmış, böylece
yağının kızartma süresince yağ asidi kompozissaatte 4 kızartma gerçekleştirilmiştir. Kızartma
yonunun değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır.
işlemi 24 saat (1440 dakika) (6 saat/gün) devam
2. MATERYAL ve METOT
ettirilmiş ve 3 saat (180 dakika) aralıklarla her
iki fritözden 125’er ml olacak şekilde toplam
2.1. Materyal
250 ml yağ örneği bir beher içerisine alınmış, 30
dakika ağzı açık olarak soğuduktan sonra amber
Kızartma sisteminde yağ olarak Samsun pirenkli cam şişelere aktarılarak buzdolabında
yasasından elde edilen rafine fındık yağı kulanalize kadar depolanmıştır. Ayrıca ısıl işlemin
lanılmıştır (Marka: Çotanak, Üretim Tarihi:
ilk andaki etkisinin ne olduğunu görmek üzere
23/07/11, Son Kullanma Tarihi: 23/07/13, Parti
81
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
sonunda
(12. dakika) da yağ
Derin yağda kızartma işlemi
İNCELENMESİ
1. kızartma işlemi
uygulanmış olan
örneği alınmıştır.. Çalışma 3 tekerrürlü olarak
fındık yağı örnekleri yağ asidi kompozisyonu
yürütülmüştür. Kızartma işleminde kullanılan
analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonuçları istaGüven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni
parametreler Tablo 1’de toplu olarak
verilmiştir.
tistiksel olarak da değerlendirilmiştir.
1
Tablo 1. Kızartma İşleminin Parametreleri
doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
Parametreler
Değerler
uygulanmıştır. Ayrıca
hipotezyöntemi
testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale
getirilmiştir.
Kızartma
Derin
yağda kızartma
Yağ olup,
çeşidi
Rafine Elde
fındık yağı
yönünde hareket edilmiş
yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir.
Kızartma sıcaklığı (°C)
180±5
aralığı süresi
Kw cinsinden
yükseldikçe,
azalma meydana
Kızartma
(dakika,
her birfiyatlarda
patatesdapartisi
için) gelmektedir.
5
Anahtar Kelimeler
: Elektrik,
Kızartma
sayısıDoğalgaz,
(toplam)
Kızartılan ürün miktarı (her defasında) (g)
100
100±3
ECONOMETRIC
ANALYSIS
OF ELECTRICITY
Yağ miktarı (her
bir fritözde)
(ml)
3.750
HOUSES
Alınan yağ örneği miktarı
250
(her defasında) (ml)
Kullanılan
patates
cinsi gas used in industry and houses is statistically
Sante
the consumption
of electricity
and natural
Patates boyutları (cm)
0.9×0.9×8
Ev tipi tel sepetli fritöz,
Sinbo 3827
Kızartma aracı
2.3. Yağ Asidi Kompozisyonunun Belirlenmesi
enjekte edilerek yağ asidi bileşimlerini gösteren
kromotogramlar elde edilmiştir. Yağ asitleri,
standart 37 bileşenden oluşan FAME karışımının
(Supelco 37 Components FAME Mixture, Cat.
No. 18919-1AMP, Bellefonte PA, USA) gelme
zamanlarına bağlı olarak karşılaştırılmasıyla
tanımlanmıştır. Değerler % FAME (yağ asidi
metil esterleri) olarak tanımlanmıştır. Analizde
kullanılan GC’nin analiz şartlarından bazıları
aşağıda verildiği gibidir.
Fındık yağının yağ asitleri, Ichihara ve diğ.
(1996)’nin belirttiği yönteme göre esterleştirilip
Gaz Kromatografisi (GC) ile analiz edilmiştir.
Yağ asidi metil esterlerinin elde edilmesi için
bir tüpe 20-60 mg fındık yağı örneği tartılmış,
üzerine 2 ml hekzan ilave edilmiştir. Daha sonra
2 M metanollü potasyum hidroksit çözeltisinden
0.2 ml eklendikten sonra tüp içeriği 2 dakika vortekste karıştırılmıştır. Faz ayrımı gerçekleştikten
sonra üst faz alınmış ve bir viale aktarılmıştır.
Yağ asidi metil esterleri cihaza 1µl hacminde

Gaz-likit kromatografisi : Shimadzu (Model
GC-2010, Japan)
82
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)

Dedektör : Alev ELEKTİRİK
iyonizasyonVEdedektörü
(FID)
diğer araştırmacıların tespit
İNCELENMESİ
ettiği rafine fındık
yağının yağ asidi kompozisyonuda Tablo 2’de
KORKMAZ,

Kolon : TR-CN100 kolonu (60 mMurat
x 0.25
mm Hakan AÇIKGÖZ
belirtilmiştir. Rafine fındıkyağında bulduğumuz
I.D., 0.20 µm)
sonuçlar Bitki Adı ile Anılan Yağlar Tebliği’nde
1
belirtilen değerler arasında bulunmuştur. Ayrıca

Split oranı : 1:100
araştırmacıların
buldukları
Özet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileridiğer
kullanılarak
hazırlanan bu çalışma,
sanayi sonuçlar ile de

Sıcaklıklar; ve konutlarda kullanılan doğalgaz ile elektrik tüketiminin istatistiksel olarak analiz edilmesi
uyum göstermektedir. Sonuçlar ortalama±standart
birlikte
verilmiş, istatistiksel

Dedektör : 250
°C
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez testleri uygulanaraksapma
araştırmadeğerleriyle
daha kapsamlı hale
getirilmiştir.
olarak önem düzeyleri belirtilmiştir. Tüm kızartma
yönünde:hareket
edilmiş olup, yapılan istatistik bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde

Enjeksiyon bloku
250 °C
aralığıfındık
arttıkça,
elektrik yağ
ve doğalgaz
süresince
yağının
asidi kompozisyonunda
önemli
derecede
değişim (p<0.05) belirlenmiş ve

Sıcaklık programı
: 90
°C deyükseldikçe,
7 dk., 240fiyatlarda
°C’yeda azalma
aralığı Kw
cinsinden
meydana
gelmektedir.
Tablo
3’de
verilmiştir.
kadar 5 °C/dk.lık
artış,
240:°C’de
dk. Tüketim,sonuçlar
Anahtar
Kelimeler
Elektrik,15
Doğalgaz,
Sanayi, Konut,
Anova,
TUİK,
Fiyat
2.4. İstatistiksel Analiz
C18:2 ve C16:0 genellikle yağ bozulmasının
AND NATURAL
GAS PRICES
derecesini
belirlemek
için kullanılır. Çünkü
ACCORDING
TO CONSUMPTION
Kızartma işleminin
belirli noktalarından
alınanRANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
C16:0 daha stabilken C18:2 oksidasyona daha
HOUSES
örneklerin özellikleri arasında fark olup olmadığı
yatkındır. Bu yüzden C18:2/C16:0 kızartma
SPSS 16.0 Bilgisayar
Paket
Programı
kullanılarak
Abstract:
In this
study prepared
yağinörneklerinde
oksidatif
bozulma derecesini
industry and houses
is statistically
tek yönlü ANOVA
(Varyans
Analizi)
ve Duncan
analyzed.
ANOVA
model was
applied to the study prepared with the use of different
göstermek
için and
de kullanılabilmektedir
(Alireza
were applied
the research was
çoklu karşılaştırma
testleri
ile
değerlendirilmiştir.
ve diğ., 2010). Yapılan bu çalışmada da linoleik
Korelasyon analizi ise Pearson Karesi metoduyla
asit (C18:2) miktarı düşmüş palmitik asit (C16:0)
yapılmıştır.
oranı ise artmıştır. Dolayısıyla bozulmuşluğun
göstergesi olan C18:2/C16:0 oranı azalmıştır.
3. BULGULAR ve TARTIŞMA
Kayahan (2002)’ın bildirdiği gibi, kızartma işleBu çalışmada, 24 saatlik kızartma süresince 3
mi sırasında bir yandan bileşimdeki doymamış/
saatte bir (0., 12., 180., 360., 540., 720., 900.,
doymuş yağ asitleri oranı düşerken, diğer yandan
1080., 1260., 1440. dakikalarda) örnekler alınoksidasyon derecesine bağlı olarak, linoleik asit
mıştır. Hem rafine fındık yağının hem de kıgibi biyolojik aktivitesi yüksek esas yağ asitleri
zartma işleminden geçen yağlar analiz edilerek
miktarında, tümüyle yok olacak derecede büyük
yağ asidi kompozisyonu belirlenmiştir. Ayrıca
kayıplar ortaya çıkabilmektedir.
83
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
AÇIDAN
Tablo 2. Rafine
Fındık FİYATLARININ
Yağının Yağ EKONOMETRİK
Asidi Kompozisyonu
İNCELENMESİ
Palmitik
(C:16:0)
Palmi-toleik
(C:16:1)
4.85
0.16
4.48
4.48
4.79
6.00
9.5
4.2-8.9
KORKMAZ,
Hakan AÇIKGÖZ
Stearik Murat
Oleik
Linoleik
Lino-lenik
(C:18:0) Güven
(C:18:1)
(C:18:3)
Grup A.Ş.(C:18:2)
Finans Yönetmeni
1
2.73
82.72
Kilis 7 Aralık
Üniversitesi,8.89
Elektrik-Enerji0.10
Bölümü
-
1.69
84.16
11.17
-
Kaynaklar
Alasalvar ve diğ., 2003
Çetintaş, 2005
Seydim ve Ertekin, 2006
1.69
84.16
11.17
şeklindedir.
Farklı
analiz teknikleri
ANOVA modeli
Kaya, 2008
2.35
82.14 kullanılarak
10.71hazırlanan çalışmada
Dıraman ve Hışıl, 2009
74.94
15.29
0.16
ve diğ., 2010
0.2
4.1
75.5
10
0.2 Sonuç olarakKim
fiyatlarının
genel seviyesinde
düşüş
gözlendiği sonucuna
varılmaktadır.
tüketim
-
7.9
80.7
11.4
-
Guillen ve Uriarte, 2011
TED-0.5
TED-3.2
71-91
5.2-22.3
TED-0.3
Tebliğ, 2012
TED: Tespit edilemeyen düzey
HOUSES
84
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Tablo
Kızartma
süresi
0 dakika
12dakika
180dakika
360dakika
540dakika
720dakika
900dakika
DOĞALGAZ%
FİYATLARININ
EKONOMETRİK AÇIDAN Değişim
3.ELEKTİRİK
KızartmaVESüresince
Yağ Asidi Kompozisyonundaki
İNCELENMESİ
Palmitik
4.732f
(±0.04)
1
Stearik
Elaidik
Oleik
Linoleik
Linolenik
Diğerleri**
2.14g
0.00h Elektrik-Enerji
80.11j
12.39a
Kilis
Bölümü
0.01a
(±0.00)
0.05de
(±0.00)
(±0.02)
(±0.00)
(±0.07)
(±0.07)
4.70f
2.14g
0.00hverileri kullanılarak
80.24i hazırlanan
12.30abu çalışma,
0.01a
Özet : 2012-2014
Yılları
arasındaki TUİK
sanayi
(±0.02)kullanılan
(±0.01)
(±0.04)istatistiksel
(±0.01)
(±0.00)
ve konutlarda
doğalgaz ile(±0.00)
olarak analiz
edilmesi
4.74ef Ayrıca 2.16fg
80.52h daha kapsamlı
11.97b hale getirilmiştir.
0.009 b
uygulanmıştır.
hipotez testleri 0.00h
uygulanarak araştırma
(±0.00)
(±0.00)
(±0.00)
(±0.03)
(±0.03)
(±0.00)
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik ve doğalgaz fiyatlarının tespit
edilmesi
4.797 e
2.182f
0.007g
80.68g
11.65c
0.009 b
(±0.13)
(±0.01)
(±0.00)
(±0.04)
(±0.06)
(±0.00)
aralığı4.880
Kw cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana
gelmektedir.
d
2.21e
0.010f
80.98f
11.22d
0.008c
(±0.43)
(±0.00)
(±0.11)Konut, (±0.04)
(±0.00)
Anahtar
Kelimeler : (±0.01)
Tüketim, Sanayi,
Anova, TUİK, Fiyat
4.94d
(±0.41)
2.26d
(±0.01)
0.013e
(±0.00)
81.15e
(±0.02)
10.91e
(±0.04)
0.008c
(±0.00)
5.01c
0.018d
81.50d
10.41f
ACCORDING
TO2.28d
CONSUMPTION
RANGES
IN TERMS OF
INDUSTRY0.007d
AND
HOUSES(±0.02)
(±0.44)
(±0.01)
(±0.00)
(±0.06)
(±0.00)
0.05e
(±0.00)
0.05de
(±0.00)
0.05cde
(±0.00)
0.05bcd
(±0.00)
0.05cde
(±0.00)
0.05abc
(±0.00)
5.07c
2.31c
0.022c
81.69c
10.10g
0.007d
1080dakika Abstract: In this study prepared by using data of TSI belonging to the years of 2012-2014,
(±0.18)
(±0.02)
(±0.00)
(±0.01)
(±0.06)
(±0.00)
0.05ab
(±0.00)
5.18b
2.35b
0.028b
82.01b
9.58h
0.006e
1260dakika techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
(±0.16)
(±0.01)
(±0.00)
(±0.03)
(±0.05)
(±0.00)
0.05a
(±0.00)
1440dakika
5.25a
(±0.07)
2.40a
(±0.02)
0.033a
(±0.00)
*Aynı sütunda aynı harfle gösterilen ortalamalar arasında istatistiksel olarak fark yoktur (p<0.05).
82.25a
(±0.07)
9.17i
(±0.16)
0.005f
(±0.00)
0.05ab
(±0.00)
Şekil 3’de görüldüğü gibidir. Kromotogramlarda
da görüldüğü gibi rafine fındık yağında trans yağ
aside bulunmazken kızartma süresi uzadıkça trans
yağ aside miktarı artmıştır.
** Diğerleri (C14:0, C16:1, C17:0, C17:1, C20:0,
C20:1)
Kızartma süresince linoleik ve linolenik asit içeriği düşerken, palmitik ve stearik asit miktarları
artmış ve 6. saatten itibaren elaidik asit meydana
gelmiştir. Elaidik asit oleik asidin trans formudur
ve bu sonuç kızartma işlemi ile trans formda yağ
asitlerinin oluştuğunu göstermektedir. Bu yağ
asitlerine ait kromotogramlar Şekil1, Şekil 2 ve
85
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Şekil 1. Rafine
Fındık
Yağının Yağ Asidi Kompozisyonuna Ait Kromotogram
İNCELENMESİ
uV(x1,000)
2.0
8
2
6
7
1
3
0.0
9
11 10
1.0
-3.0
-4.0
2.5 yönünde
5.0
7.5 hareket
10.0 12.5edilmiş
15.0 olup,
17.5 20.0
22.5 istatistik
25.0 27.5 bulgulara
30.0 32.5 göre
35.0 de37.5
40.0 gidilmiştir.
42.5 45.0 47.5
yapılan
sonuca
Elde 50.0 min
(1:miristik asit,fiyatlarının
2:palmitik
asit, 3:palmitoleik
asit,6:stearik asit, 7:oleik asit, 8:linoleik asit,
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
aralığı
Kw
cinsinden
yükseldikçe,
fiyatlarda
da
azalma
meydana asit,
gelmektedir.
asit, 4:heptadekanoik asit, 5:cis-10-heptadekanoik
9:araşidik
10:gadoleik asit, 11:linolenik asit)
1
4
5
-1.0
-2.0
Şekil 2. 12 Saat Kızartma İşlemine Tabi Tutulmuş Fındık Yağının Yağ Asidi
Kompozisyonuna Ait Kromotogram
9
2
6
8
HOUSES
uV(x1,000)
6.0
5.0
3.0
1
4
5
1.0
7
3
2.0
10
11
12
4.0
0.0
2.5
5.0
7.5
10.0
12.5
15.0
17.5
20.0
22.5
25.0
27.5
(1:miristik asit, 2:palmitik asit, 3:palmitoleik
asit, 4:heptadekanoik asit, 5:cis-10-heptadekanoik
asit,6:stearik asit, 7:elaidik asit, 8:oleik asit,9:linoleik
30.0
32.5
35.0
37.5
40.0
42.5
45.0
47.5
50.0 min
asit, 10:araşidik asit, 11:gadoleik asit, 12:linolenik asit)
86
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Şekil 3. 24 Saat
ELEKTİRİKİşlemine
VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Kızartma
Tabi Tutulmuş
Fındık
Yağının Yağ
Asidi
İNCELENMESİ
Kompozisyonu-
na Ait Kromotogram
5.0
1
9
2
6
8
uV(x1,000)
6.0
4.0
0.0
11
10
12
1
4
1.0
5
3
2.0
yönünde
olup,
yapılan
sonuca
Elde 50.0 min
2.5
5.0
7.5 hareket
10.0
12.5edilmiş
15.0
17.5
20.0
22.5 istatistik
25.0
27.5 bulgulara
30.0
32.5 göre
35.0 de37.5
40.0 gidilmiştir.
42.5
45.0
47.5
genel seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
asit,fiyatlarının
2:palmitik
asit, 3:palmitoleik
artış ve linoleik asitte önemli azalış
7
3.0
(1:miristik
olduğunu
asit, 4:heptadekanoik
asit, 5:cis-10-heptadekanoik
kaydetmiştir. Kızartma işlemlerinin, linoleik ve
asit,6:stearik asit, 7:elaidik asit, 8:oleik asit,9:linoleik
linolenik asitlerin trans izomerlerinde artışa neasit, 10:araşidik asit, 11:gadoleik asit, 12:linoleden olmadığını,trans oleik asit içeriğinin ise az
nik asit
miktarda
arttığını
bildirmiştir.
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND Bu sonuçlar bizim
HOUSES
bulgularımızla uyumlu olup istatistiksel açıdan
Alireza ve diğ. (2010) kızartma işlemiyle palmiAbstract: In this study prepared by using data ofönemlidir
TSI belonging(p<0.05).
to the years of 2012-2014,
tik asitin arttığını
linolenik
asitin gas used in industry and houses is statistically
the (C16:0),
consumptionhem
of electricity
and natural
model was applied to the study prepared with the use of different
(C18:3) hem deanalyzed.
linoleikANOVA
asitin (C18:2)
azaldığını
Kızartma süresince doymuş, tekli ve çoklu doytechniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis were applied and the research was
purposekıwas to determine
electricity
and natural değişim
gas prices Tablo 4’te verilbelirtmişlerdir. Chatzilazarou
ve diğ.The
(2006)
mamış yağ
asitlerindeki
zartmayla farklı yağların çoklu doymamış yağ
miştir. Tabloda görüldüğü gibi kızartma işlemi ile
asidi miktarlarının azaldığını, doymuş yağ asidi
doymuş yağ asitlerinin (SFA) ve tekli doymamış
miktarlarının ise arttığını tespit etmişlerdir. Okur
yağ asitlerinin (MUFA) miktarı artarken, çoklu
(2008), kızartmada çalışılan tüm yağ çeşitlerinin
doymamış yağ asitleri (PUFA) azalmıştır.
yağ asidi bileşimlerinde, palmitik asitte önemli
87
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
Tablo 4.
ELEKTİRİK
VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ
EKONOMETRİK
AÇIDAN
Kızartma
Süresince
Doymuş,
Tekli Ve Çoklu
Doymamış
Yağ Asitlerindeki
İNCELENMESİ
Değişim
Kızartma süresi
0 dakika
12 dakika
180
360
540
720
900
1
∑SFA
∑MUFA
∑PUFA
Kilis
7 Aralık Üniversitesi, Elektrik-Enerji
Bölümü
6.888±0.04h
80.148±0.07j
12.400±0.07a
6.851±0.02h
80.280±0.04i
12.312±0.01a
dakika
11.978±0.03b
6.914±0.05h
80.555±0.03h
doğalgaz ile elektrik tüketiminin
istatistiksel olarak analiz edilmesi
dakika
11.664±0.06c
6.996±0.02g
80.723±0.04g
Sanayi ve konutlarda tüketim
aralıklarına göre elektrik ve
doğalgaz fiyatlarının tespit edilmesi
dakika
11.231±0.04d
7.105±0.05f
81.024±0.11f
dakika
10.920±0.04e
7.217±0.05e
edilen bulgular sonucunda;
sanayi sektörü için tüketim81.195±0.02e
aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
dakika
10.415±0.06f
7.313±0.06d
aralığı Kw cinsinden yükseldikçe,
fiyatlarda da azalma 81.555±0.02d
1080 dakika
7.402±0.03c
81.746±0.02c
Anahtar Kelimeler : Elektrik,
Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova, TUİK, Fiyat 10.105±0.06g
1260 dakika
7.550±0.03b
82.072±0.03b
9.582±0.05h
1440 dakika
7.669±0.09a
82.320±0.75a
9.180±0.16i
ECONOMETRIC ANALYSIS
OF ELECTRICITY
HOUSES
*Aynı sütunda aynı harfle gösterilen ortalamalar
arasında istatistiksel olarak fark yoktur (p>0.05).
5. SONUÇ
gerekliliği belirlenmiştir. Bulunan sonuçlarla
prepared savları
with thedesteklenmiştir.
use of different Ayrıca yapılan
uzmanların
techniques
for analysis.
Moreover,
rafine
fındık
yağının
derin yağda
and natural gasda
prices
analizdeelectricity
FDA tarafından
desteklenen fındık
Bu çalışmada,
kızartma performansını belirlemek amacıyla işlem
süresince yağların yağ asidi kompozisyonunda
meydana gelen değişimler incelenmiştir. Yağda
yapılan analizlerde değişim istatistiksel olarak
önemli bulunmuştur (p<0.05). Pek çok beslenme
uzmanı yağların mümkün olduğunca ısıl işlem
görmeden tüketilmesini önermektedir. Çalışmamızda da uygulanan kızartma şartlarında (180
°C, 100 g, 5 dk, 100 kızartma) 6. Satten itibaren
trans bir yağ olan elaidik asit tespit edilmiş ve
kızartma süresi uzadıkça asidin miktarı da artmıştır. Sağlıklı bir beslenme için kızartılan ürünlere
günlük diyette fazlaca yer verilmemesi gerektiği
ve kızartma yağlarının sıklıkla değiştirilmesi
yağının sağlıklı bir yağ olduğu, yüksek miktarda
doymamış yağ asidi içerdiği ve tüketimine önem
verilmesi gerektiği de tespit edilmiştir.
KAYNAKLAR
ALASALVAR, C., SHAHİDİ, F., OHSHİMA,
T., WANASUNDARA, U., YURTTAŞ, H.C.,
LİYANAPATHİRANA, C.M., RODRİGUES, F.B., (2003). Turkish Tombul Hazelnut
(Corylus avellana L.) 2. Lipid Characteristics
and Oxidative Stability. J. Agric. Food Chem.
(51), 3797-3805
88
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
VE DOĞALGAZ
FİYATLARININ EKONOMETRİK AÇIDAN
ALİREZA, S., TAN,ELEKTİRİK
C. P., HAMED,
M., MAN,
method for rapid analysis
İNCELENMESİ
of fatty acids of
glycerolipids. Lipids, (31), 535-539
Y.B., (2010). Effect of frying process on fatty
acid composition and iodine value of selected
Yönetmeni
KARAKAYA,
S., ŞİMŞEK, Ş., (2011). Chanvegetable oils and their blends.
International
1
ges in Bölümü
total polar compounds, peroxide
Food Research Journal (17), 295-302
value, total phenols and antioxidant actiÖzet : 2012-2014 Yılları arasındaki TUİK verileri kullanılarak hazırlanan bu çalışma, sanayi
CHATZİLAZAROU,
A., GORTZİ, O., LALAS,
vity of various oils used in deep fat frying.
şeklindedir.
Farklı analiz teknikleri
ANOVA
S., ZOİDİS,
E., TSAKNİS,
J., (2005).
J Am çalışmada
Oil Chem
Soc., modeli
(1007), 11746-011uygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
Physicochemical
of olive
oil and
Sanayi vechanges
konutlarda tüketim
aralıklarına
göre elektrik ve1788
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara göre de sonuca gidilmiştir. Elde
selected vegetable oils during frying. Journal
aralığı
elektrik
ve doğalgaz
KAYA,
S.,arttıkça,
(2008).
Fındık
ve zeytinyağlarının
of Food Lipids,
(13),
27–35
fiyatlarının
genel
seviyesinde düşüş gözlendiği sonucuna varılmaktadır. Sonuç olarak tüketim
oksidatif
stabilitelerinin belirlenmesi. Yüksek
gelmektedir.
ÇETİNTAŞ, G.,Anahtar
(2005).
Fındık yağı işleme aşaLisans
Kelimeler : Elektrik, Doğalgaz, Tüketim, Sanayi,
Konut,Tezi,
Anova,Yüzüncü
TUİK, Fiyat Yıl Üniversitesi, Fen
malarında kalite kriterlerinde ve aflatoksin
Bilimleri Enstitüsü, Van, s.31
konsantrasyonunda olan değişimler. Yüksek
AND NATURAL
GAS PRICES
KAYAHAN,
M., (2002).
Modifiye yağlar ve
Lisans Tezi, Süleyman
Demirel
Üniversitesi,RANGES IN TERMS OF INDUSTRY AND
ACCORDING
TO CONSUMPTION
üretim Teknolojileri. ODTÜ Geliştirme Vakfı
HOUSES
Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta, s.75
Yayıncılık ve İletişim A.Ş. Ankara, s.263
DIRAMAN, H.,theHIŞIL,
Y., (2009).
Bazıandbitkisel
consumption
of electricity
KAYAHAN,
M.,the(2003).
Yağ Kimyası. ODTÜ
prepared with
use of different
(zeytin, fındık
ve
karışım)
yağlara
baharat
Yayıncılık, Ankara, s.220
ilavesinin oksidatif
stabilite ve yağ asitleri
bileşenleri üzerine etkisi, http://gidadernegi.org/
KİM, J., KİM, D.N., LEE, S.H., YOO, S.H.,
TR/Genel/dg.ashx?DIL=1&BELGEANAH.
LEE, S., (2010). Correlation of fatty acid
pdf (Erişim Tarihi: 11.12.2012)
composition of vegetable oils with rheological
behaviour and oil uptake. Food Chemistry
GUİLLEN, M.D., URİARTE, P.S., (2011). A
(118), 398–402
very simple, fast, and non-destructive approach to predict the time at which edible
MİR-BEL, J., ORİA, R., SALVADOR, M.L.,
oils submitted to high temperature reach the
(2012). Influence of temperature on heat
established limitsof safety. Food Chemistry,
transfer coefficient during moderate vacu(127), 802–806
um deep-fat frying. J. of Food Eng., (113),
167–176
ICHIHARA, K., SHIBAHARA, A., YAMAMOTO,
K., NAKAYAMA, T., (1996). An improved
MOSAVİAN, M.T.H., KARİZAKİ, V.M., (2012).
Determination of mass transfer parameters
89
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
during deep fatELEKTİRİK
frying of rice
crackers. Rice
TEBLİĞ, (2012). Bitki Adı
İNCELENMESİ
ile Anılan Yağlar
Science, (19), 64-69
Tebliği, Tebliğ No: 2012/29, YayımlandığıR.
Gazete:12.04.2012/28262.http://www.resmiGüven
OKUR, A., (2008). Derin yağda kızartma
işleminin
gazete.gov.tr/eskiler/2012/04/20120412-7.
Kilis asiti
7 Aralık
bazı bitkisel sıvı yağların 1yağ
bileşimhtm (Erişim Tarihi: 10.01.2013)
leri ile oksidatif stabiliteleri üzerine etkileri.
Yüksek Lisans
Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen
WU, H., TASSOU, S.A., KARAYİANNİS, T.G.,
şeklindedir. Edirne,
Farklı analiz
teknikleri kullanılarak hazırlanan
çalışmadaH.,
ANOVA
modeli
Bilimleri Enstitüsü,
s.104
JOUHARA,
(2013).
Analysis and simuuygulanmıştır. Ayrıca hipotez testleri uygulanarak araştırma daha kapsamlı hale getirilmiştir.
offiyatlarının
continuous
food frying processes.
Sanayi ve konutlarda tüketim aralıklarına göre elektrik velation
doğalgaz
tespit edilmesi
ROSSİ, M., ALAMPRESE,
C., RATTİ, S.,
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
Elde
Applied Thermal Engineering,
(53), 332-339.
edilen bulgular
sonucunda;
sanayi as
sektörü
(2007). Tocopherols
and
tocotrienols
freeiçin tüketim aralığı arttıkça, elektrik ve doğalgaz
radical-scavengers
inrefined
vegetable
oilsda azalma
XU,meydana
X.Q.,gelmektedir.
(2000). A new spectrophotometric
yükseldikçe,
fiyatlarda
and their stability
during: deep-fat
frying.
method
for the
rapid
Anahtar Kelimeler
Tüketim, Sanayi,
Konut, Anova,
TUİK,
Fiyat assessment of deep
Food Chemistry, (102), 812–817
frying oil quality. JAOCS, (77), 1083–1086
ECONOMETRIC
ELECTRICITY
AND NATURAL
GASA.S.M.,
PRICES CHEN, J., SHEN,
SEYDİM, A.C., ERTEKİN,
B.,ANALYSIS
(2006). OF
Farklı
ZHANG,
Q., SALEH,
ambalaj kullanımının fındık yağının depolama
Q., (2012). Chemical alterations taken plaHOUSES
stabilitesi üzerine etkisi. Süleyman Demirel
ce during deep-fat frying based on certain
Üniversitesi,theFen
Bilimleri
Dergisi,
products:
review. Chemistry and
consumption
of Enstitüsü
electricity and
natural gas used inreaction
industry and
houses is A
statistically
10-3 : 341-345
of and
Lipids,
(165),was
662– 681
techniques for analysis. Moreover, tests of hypothesis Physics
were applied
the research
STEVENSON, S.G., GENSER, M.V., ESKİN,
N.A.M., (1984). Quality control in the use
of deep frying oils. JAOCS, (61), 1102-1103
90
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
İNCELENMESİ
Murat
KORKMAZ, Hakan
AÇIKGÖZ
EXTENDED
ABSTRACT
1
In this study, it has been aimed to determine the change of oil acid composition during the frying of
hazelnut oil using
french fries and domestic style fryer at the deep frying process. In the process of
şeklindedir.oil,
Farklı
analizwas
teknikleri
kullanılarak
hazırlanan was
çalışmada
modeli
frying refined hazelnut
which
bought
from Samsun,
usedANOVA
(Brand:Çotanak,
Production
Date:23/07/11, Sanayi
Expiration
Date:23/07/13,
The
Party’s
No:F-230711V2T10).
The potatoes, which
ve konutlarda
göre
elektrik ve
yönünde
hareket
edilmiş
olup,
yapılan
istatistik
bulgulara
göre
de
sonuca
gidilmiştir.
EldeProtein: % 3.83)
were used in the frying process, are Sante type (Dry Matter: % 20.17, Fat: % 0.08,
and they were fiyatlarının
bought from
Adana. düşüş
Frying
oil samples
were stored
in olarak
the refrigerator,
putting in
genel seviyesinde
gözlendiği
sonucuna varılmaktadır.
Sonuç
tüketim
ambergris colored glass bottle. Frying process’ were carried out using Sante type potatoes, rafined
hazelnut oil; domestic
style, lidded, thermostat controlled, electrical fryer. Two fryers were used
for frying process, both of them were filled with 3750 ml oil and a total of 7500 ml oil was used.
ECONOMETRIC
ANALYSIS
ELECTRICITY
ANDwith
NATURAL
GAS slicing
PRICES tool and potatoes
Potatoes were peeled
with hands,
sliced OF
0.9x0.9x8
cm size
a potato
were kept in water about 30 minutes, after filtering
HOUSES they were dried with kitchen towel. 100±3 g
potatoes were fried at the 180±5 °C for 5 minutes in the two fryers, after that fried potatoes were
taken from the oil.
10 minutes
later theand
second
without changing the
the consumption
of electricity
natural frying
gas usedprocess
in industrywas
and carried
houses is out
statistically
fryer temperature
thus, 4forfrying
process’
out were
in one
hour.
process
techniques
analysis.
Moreover,were
tests carried
of hypothesis
applied
andFrying
the research
was was continued
for 24 hour (1440
minutes, 6 hour/day) and 125 ml oil samples were taken from the two fryers, total
250 ml oil samples, with 3 hours (180 minutes) interval and they were put in a beaker, after cooling
process for 30 minutes they were put ambergris colored glass bottle and stored in a refrigerator
until analysis. To observe the first step effect of heat treatment, oil sample was taken at the end of
the first frying process (12 minutes). This process was repeated three times. Oil samples which were
used in the deep oil frying process, were analysed in the aspect of oil acid composition. Results of
analysis were evaluated statistically. Oil acids of hazelnut oil were esterified as, Ichihara and others
(1996) pointed out and they were analyzed with Gas Chromatography (GC). To obtain oil acid
methyl esters, 20-60 mg hazelnut oil sample was put in a tube and then 2 ml hexane was added.
After that, 2 M methanol potassium hydroxide solution was added and tube content was mixed in the
vortex for two minutes. After the phase separation, upper phase was taken into a vial. 1 µl volume
fatty acid methyl esters were injected into the device; SO, chromatograms which showed fatty acid
components were obtained. Fatty acids were defined according to comparing the coming time of
FAME mixture which consist of standard 37 items (Supelco 37 Components FAME Mixture, Cat.
91
UHMFD
www. hmfdergisi.com
International
Refereed
Journal
of Researches
Management
Uluslararası
Hakemli
Mühendislik
ve on
FenEconomy
Bilimleri
Dergisi
Ekim
/ Kasım
/ Aralık 2014
Sayı: Yaz
02 Cilt:
01 Sonbahar
Mayıs
/ Haziran
/ Temmuz
/ Ağustos
Dönemi
Sayı: 4 Kış
Yıl:2015
December
2014 Issue:
02 Volume:And
01 Autumn
Journal
of Engineering
SciencesWinter
ID:13
Summer
(Ekonomi)
& K:90
(Economy)
ID:38
(ISO(MARKA
9001-2008ve
Belge
No: 12879
& ISO 14001-2004
No: 12880)
PATENT
/ TRADEMARKS
andBelge
PATENTS)
(2015/04066 / 2015-GE-17837)
1AMP,ELEKTİRİK
BellefonteVE
PA,
USA). The values were defined as % FAME
İNCELENMESİ
No. 18919(fatty acid methyl
esters). In this study, during the 24 hour frying samples were taken per 3 hours (0., 12., 180., 360.,
540., 720., 900., 1080., 1260., 1440. Minutes). Both refined hazelnut oil and fried oils were analyzed,
thus their fatty acid compositions
were
defined. The results obtained from refined hazelnut oil were in
1
the range of Oil Communique referred by the name of plant. In addition, the results were in harmony
with the results Özet
of other
researchers.
Results
were
given
with hazırlanan
averagebu± çalışma,
standards
: 2012-2014
TUİK
verileri
kullanılarak
sanayideviation values,
ve konutlarda
elektrik
tüketiminin
istatistiksel
olarak analiz
edilmesiwas found at the
and they were defined
statistically.
Duringilethe
frying
process,
an important
change
fatty acid composition
of hazelnut
oiltestleri
(p<0.05).
Generally,
and hale
C16:0
are used to determine
uygulanmıştır.
Ayrıca hipotez
uygulanarak
araştırma C18:2
daha kapsamlı
getirilmiştir.
the level of oil degradation.
Because, C16:0 is more stable and C18:2 is more prone to oxidation. For
edilen bulgular
sonucunda;
için tüketim
arttıkça,
elektrik ve doğalgaz
this reason, C18:2/C16:0
are
used tosanayi
showsektörü
the degree
of aralığı
oxidative
degradation
of frying oil samples
(Alireza and others
In this
study,fiyatlarda
linoleicda acid
(C18.2) decreased and palmitic acid
aralığı 2010).
Kw cinsinden
yükseldikçe,
azalmaamount
amount (C16:0)Anahtar
increased.
Hence,
degradation
indicator
C18:2/C16:0
decreased.
During the frying
Kelimeler
: Elektrik,
Sanayi,
Konut, Anova, TUİK,
Fiyat
process while unsaturated/saturated fat acid rate combination is decreasing, depending on the degree
of oxidation, high biological activity based fatty acid amount, like linoleic acid, can be destroyed
TO CONSUMPTION
IN TERMS
OF INDUSTRY
AND
totally. During theACCORDING
frying process,
while linoleicRANGES
and linolenic
acid
content was
decreasing, palmitic
HOUSES
and stearic acid amounts were increasing, thus starting from the 6. hour elaidic acid is trans form of
the oleic acid and
this result
shows
that by
fatty
trans
formto occur
frying process. Alireza
Abstract:
In this study
prepared
usingacids
data ofin
TSI
belonging
the yearswith
of 2012-2014,
and others (2010)
pointed
out model
that, while
palmitic
increasing
(C16:0),
both linolenic acid
analyzed.
ANOVA
was applied
to the acid
study was
prepared
with the use
of different
(C18:3) and linoleic
acid (C18:2) were decreasing with frying process. Chatzilazarou and others
(2006) pointed out that, polyunsaturated fatty acid amounts of different oils decreased and saturated
fatty acid amounts increased with frying process. Okur (2008), pointed out that, at the all kinds of
oil’s fatty acid combination, palmitic acid increased and linoleic acid decreased significantly. Frying
process didn’t cause an increase in the trans isomers of linoleic and linolenic acids, but there was
a little increase in the trans oleic acid content. These results are in accordance with our results, and
this is important statistically (p<0.05). While saturated fatty acids (SFA) and monounsaturated fatty
acids’ amounts (MUFA) were increasing with frying process, polyunsaturated fatty acids (PUFA)
were decreasing. To conclude, at our frying conditions (180 °C, 100 g, 5 min 100 frying) starting
from the 6th hour elaidic acid, a trans oil, was detected and the longer the duration of frying the more
acid amount occurred. For a healthy nutrition, people don’t eat much more fried food in a daily diet
and frying oils must be changed often. The results were in accordance with the experts’ thesis. In
addition, hazelnut oil is healthy oil, it contains a large amount of unsaturated fatty acid and it must
be consumed much more.
92
DERGİ HAKKINDA
UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi” 2014 yılı itibariyle yayın hayatına girmiştir. Dergimizde literatüre kaynak sağlayacak nitelik ve değerde olan
yayınlara yer verilmektedir. Dergimiz uluslararası hakemli bir dergi olup, yılda ÜÇ sayı çıkarmaktadır. Dergimizin sayıları NİSAN, AĞUSTOS ve ARALIK aylarında sistem üzerinden
yayınlanmaktadır. Dergimiz gerek basılı, gerekse de internet üzerinden ulaşılabilen bir dergidir.
Dergimizde Mühendislik ve Fen Bilimleri alanı içerisinde değerlendirilebilecek her türlü
yayına yer verilebilmektedir. Dergimizin baş editörü Prof.Dr.Mümin ŞAHİN olup, dergi yönetim kurulunun aldığı kararlar doğrultusunda faaliyetlerini gerçekleştirilmektedir. Yönetim
kurulu başkanı derginin o anki en üst unvana sahip hocamız olup yönetim kurulunun %51’ inin
aldığı kararlar uygulanmaktadır. Gönderilen her yayın kendi alanında uzman iki hakemin onayından geçmeli ve hakemler tarafından yayınlanabilir görüşüne sahip olmalıdır. Aynı sayı içerisinde yazarın bir yayınına yer verilir. Birden fazla hakem ve yönetim kurulu onayından geçen
çalışmalar sıraya alınarak ilerleyen sayılarda yayınlanır. Hiçbir yazar hakem ve yönetim kurulu
üyeleri üzerinde etkili değildir. Dergimizde yayınlanmak üzere sisteme yüklenen çalışmalar
için yayın telif hakkı sözleşmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar dergiye devredilmiş
olarak kabul edilir. Yazar ya da yazarlar bu durumu kabul etmiş ve derginin yayın kabul şartlarına uygun hareket etmeyi teyit ederek bu sisteme dahil olmuştur. Dergimiz hakem ve bilim kurullarında yer almak isteyen akademisyen ve bilim araştırmacılarının mutlaka Dr. unvanı almış ve alanında uzman olması gerekmektedir. Ayrıca bilimsel
çalışmalar yapmış olması şartı aranır. Dr. ya da Uzman unvanına sahip olmayan ve alanında
yayın yapmayan hiç kimse bilim, danışma ve hakem kurullarında yer alamaz. Dergi yönetim
kurulu derginin en üst karar ve yürütme mekanizmasını oluşturur. Yönetim kurulunun aldığı her
türlü karar kesin ve değiştirilemez niteliktedir. Yönetim kurulu kararı olmaksızın hiçbir koşul
ve şartta dergi üzerinde işlem gerçekleştirilemez ve uygulamaya gidilmez. Dergi baş editörü
hakem onayına gönderilmeyen çalışmaların dergide kabul edilip edilmeyeceğine, hakem sürecine gönderilip gönderilmeyeceğine karar verebilir. Bu karar sürecinde yönetim kuruluna bilgi
vermek zorunda değildir. Dergimiz bünyesinde hakem, bilim ve danışma kurulunda yer almak
isteyen bilim insanlarının katılımına ancak yönetim kurulu karar verebilir. Dergimizde bazı ulusal ya da uluslararası kongrelerde yayınlanmış sözlü ve hakem onayından
geçmiş çalışmalar için özel sayılar şeklinde çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Bu tip özel
sayılar ancak anlaşma yapılan kongrelerde sunulmuş sözlü bildiriler için geçerlidir. Bu bildirilerin mutlaka kongre bilim kurulundan onay almış hakem değerlendirmesi yapılmış olmalıdır.
Hakem değerlendirilmesi yapılmamış hiçbir çalışma yayına alınmaz. Yayınlanmak için gönderilen çalışmalar dergi hakem onayına gönderilir. Her iki hakemden olumlu dönüş alan çalışmalar ancak yayına alınır. Ayrıca sözlü sunulan bildirilerin mutlaka basılı materyali ile hakem
onay raporları dergimiz yönetim kuruluna ve baş editörüne sunulmuş olmalıdır. Bu bilgi ve
materyallere sahip olmayan bildirilere dergimizde yer verilmez. Dergimizde işlem sürecine dair
bilgiler yazar ve yazarlara yazılı olarak dergi internet adresinden bildirilir. Ayrıca dergimize üye
olup sisteme giriş yapan her bir yazar süreç ile ilgili bilgileri derginin web sayfasından kendisi
izleyip gelişmeleri takip edebilir. Dergimizdeki koşul ve şartlar her bir yazar ve yazarlar için
aynıdır. Hiçbir kimse için bu kurallar ve koşullar değiştirilmez. Farklılık sağlanması istenemez
talep edilemez. Dergimiz bünyesinde yayınlanması istenen eserlerin mutlaka derginin yayın
kabul ettiği alanlardan olması şartı aranır. Bu özellikleri taşımayan hiçbir yayına dergimizde yer
verilemez. Hakem sürecine dair işleyiş baş editör kontrolünde gerçekleştirilir. Baş editör yayının dergide hakem sürecine dair işleyişine yönelik bilgi ve karar verme yetkisine sahip bulunur.
Baş editörün uygun bulmadığı ya da kabul etmediği bir yayın dergide sürece dahil edilmez.
Bu konuda yazar ya da yazarlar dergi ile diğer organlar üzerinde bir yükümlülük oluşturamaz.
Hakem onayından geçse bile editörler ya da yönetim kurulu mevcut çalışmanın yayınlanmasına
olumlu görüş bildirmemesi veya makale sistemde yayına alınsa bile kurulların kararı ile iptal
edilebilir. Böyle bir durumda yazar ya da yazarlar dergiye bir yaptırım uygulamaz. Her türlü
yetki tek taraflı olarak dergi yönetim ve editörler kuruluna aittir. Dergimiz T.C. hukuk kuralları çerçevesinde “5846” sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanun ve
Hükümleri’ne tabi hareket eder. Bu kanunun gerekliliklerini yerine getirmeyen yazar ya da
yazarlar hakkında dergimiz tek taraflı olarak hukuki haklarını korumaya sahiptir. Dergimizde
yayınlanması amacıyla gönderilen çalışmalarda yapılan ilgili kanunlara uygun olarak gerçekleştirilmeyen alıntılar, intihal gibi konularda yazar ya da yazarlar tek taraflı olarak sorumludur.
Dergimiz basılı ve online olarak hareket eden bir yayın organıdır. Akademik alanda hazırlanan
çalışmaların yer aldığı bir materyal olarak bilimsel araştırma yapan kurum ve kişilere fayda
sağlamak amacıyla toplumsal hizmet sunan sosyal bir organdır. Dergimiz paralı bir dergi olmayıp, hiçbir yazara ya da yazarlara basılı materyal göndermek zorunda değildir. Dergimizde
kabul edilen ve basıma hak kazanan çalışmalar dergi yayın kabul şartları ve yazım kurallarına
uygun olarak mizanpajı yapılır ve sisteme yüklenir. İhtiyacı olan yazar ya da yazarlar ile okuyucular sistemden bu sayıyı indirerek ihtiyacını giderebilir. Mizanpaj yazar tarafından örnek
makale baz alınarak yapılmaktadır. ABOUT THE JOURNAL
“International Refereed Journal of Engineering and Natural & Applied Sciences”
(UHMFD) has started to publish articles as of 2014. Our journal includes valuable and qualified articles which will provide sources for the literature. Our journal is an international refereed
journal, and published three times in a year . The issues of our journal are published in APRIL,
AUGUST and DECEMBER. Both online and hard versions of the journal are available. Our
journal welcomes all types of articles with respect to Engineering and Natural & Applied
Sciences. Editor-in-Chief of the journal is Prof. Mümin ŞAHİN (Ph.D.) who carries out their
activities in accordance with the decisions taken by the Executive Board of the journal. Editorin-Chief is the member of the board who has the highest rank, and decisions taken by 51% of
executive board are implemented. Each submitted article is approved by two referees who are
experts in their fields, and is expected to be granted with positive opinions of referees as to being eligible for publishing. Within the same issue, single article of the author is published. If the
author has more than one article which is approved by referees and the executive board, those
are lined up for the following issues. No author has any kind of power on referees and executive
board. Copy right agreement is not demanded for articles which have been uploaded to the
system for publishing. Rights of articles which have been uploaded to the system are considered
to be transferred to the journal. Author or authors are regarded to have agreed on this and have
been included in this system by committing to act in accordance with the publishing conditions
of the journal. Academicians and researchers who would like to become a member of referees and scientific
boards of the journal are required to hold Ph. D. degree and be granted with the title of Doctor
and to be experts in their fields. In addition, one of the conditions is to have carried out scientific studies. No one who has not published works in his/her field and does not have the titles of
Doctor or Expert cannot become a member of referees and advisory boards. Executive board of
the journal is the senior decision and executive mechanism of the journal. Each and every decision of the executive board is absolute and irreversible. Without the decision of the executive
board, nothing can be carried out or performed under no circumstance. The Editor-in-Chief of
the journal can decide on whether works which have not been sent to the approval of referees can be accepted or not, whether they can be included in the process of referees’ approval.
Editor-in-Chief does not have to inform the executive board on this process. Executive board
is the single body which takes decisions regarding the participation of scientists in the referees,
scientific and advisory boards of the journal. In our journal, special issues can be prepared for works which have been presented orally in
some national or international congresses and which have been approved by a referee. Such
special issues are just valid for oral presentations in agreed congresses. Such works have to be
approved by scientific board of the congress and evaluated by referees. No work can be published without referee assessment and approval. Works which are sent for publishing are submitted to referees for their approvals. Works which are evaluated positively by the two referees are
published. In addition, printed versions of the orally-presented works and their referee approval
reports should be submitted to executive board of the journal as well as editor-in-chief. Works
lacking this information and printed material cannot be accepted for our journal. Information
regarding the process are provided for author and authors in a written format in the web page
of the journal. Each author who registers to our journal and logins the system can follow up the
process on the web page of the journal. All conditions and principles are eligible and same for
each and every author. These conditions and rules cannot be changed for anyone. Any change
or difference cannot be requested. Works sent to be published in the journal have to be related to
the fields that the journal accepts. If a work does not hold such features, it is not published in the
journal. Procedure regarding refereeing process is under the control of editor-in-chief. Editorin-chief has the authority to decide on the procedure of refereeing process for a work. A work
which has not been found appropriate or not been accepted by the editor-in-chief cannot be
included in the refereeing process of the journal. Under such circumstances, author or authors
cannot form any liability for the journal and other bodies. Even if a work is approved by a referee or accepted in the system to be published, its publication can be cancelled due to negative
opinion of editors or executive board regarding the publication of the work or related decision
of the boards. Under such cases, author or authors cannot impose sanctions on the journal. Any
kind of authority belongs unilaterally to the executive and executive boards of the journal.
Our journal acts in accordance with Law numbered “5846” on Intellectual and Artistic Works
and its provisions within the frame of Turkish Republic legal rules. Our journal has the right
to protect its legal rights unilaterally against author or authors who do not fulfil the necessities
of this law. Author or authors are held responsible unilaterally regarding quotations which are
not in accordance with related rules, and plagiarism. Our journal does not charge any fee thus
does not have to send printed material to author/authors. Page-setting of the works which have
been accepted and granted to be published in our journal is carried out according to the journal’s
publication and writing rules, and then uploaded to the system. Works can be downloaded from
the system by author/authors and readers so that their needs are met. Page-setting is performed
by authors based on the sample work provided for them. YAYIN İLKELERİ
1. UHMFD “Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi” 4 ayda bir yayınlanan akademik ve bilimsel nitelikli uluslararası hakemli bir dergidir. Ancak derginin özel
durumlarda ara dönem içerisinde de yayın çıkarma hakkı bulunmaktadır.
2. Dergimizde Mühendislik ve Fen alanından hazırlanan araştırma ya da sorunları ele alıp inceleyen, bilimsel ve özgün nitelikli çalışmalar yer almaktadır. Çalışmaların bilimsel kaygılarla
yazılmış olması, alana katkıda bulunacak nitelikte olması, alandaki önemli kaynakları referans
göstermesi, önyargı ile yazılmamış olması, slogan niteliğinde cümleler içermemesi, gelişkin bir
dile sahip olması beklenir. Ayrıca tarama, araştırma, bildiriden geliştirilme vb. niteliklerinden
birine sahip olmalıdır.
3. Derginin yazım kurallarına uymayan, kaynakçasız, ön sözsüz ya da özetsiz yazılar için hakem süreci başlatılmaz.
4.Birden fazla yazarın bulunduğu çalışmalarda ilk sırada yer alan 1. yazar muhatap kabul edilir. 5. Kullanılan kaynaklar dergimiz yayın kurallarına uygun şablona göre hazırlanmalıdır. 6. Düzenleme ve çalışmanın dizgisi derginin web sitesinde yüklü örnek makale formatı dikkate
alınarak hazırlanmalıdır.
7. Yazıların değerlendirilmesi aşamasında öncelikle hakem ve yazarların aynı kurumdan olmamasına özen gösterilir. Hakem ve yazarların isimleri titizlikle saklanır ve hiçbir şekilde açıklanmaz. Hakem Kurulu her sayıda değişir ve yazıların konusuna göre oluşturulur. İnterdisipliner
nitelikli yazıların hakemleri ilgili oldukları alanlara göre belirlenir.
8. Her yazının alanına göre ilk aşamada iki hakem tayin edilir. Hakem raporlarından birinin
“Yayınlanamaz”, diğerinin “Düzeltilerek Yayınlanabilir” ya da “Yayınlanabilir” olması durumunda ilgili alandan 3. hakem tayin edilebilmekte ve onun raporu beklenebilmektedir. Yazardan sadece üç defa düzeltilmesi istenir. Her üç düzeltmede de istenilen düzeltmeler gerçekleştirilmemiş ise yayın sistem tarafından reddedilir.
9. Yazarların, kendilerinden istenen düzeltmelere titizlikle ve ivedilikle uymaları, yazının son
şeklini düzeltilmiş haliyle dergiye 15 gün içinde göndermeleri beklenir. Düzeltmeler konusuna
yeterince uyulmadığı anlaşılırsa bu durum yazara bildirilir. Belirtilen sürede düzeltilmiş olarak
geri gönderilmeyen yazılar yayınlanacaklar listesine alınmaz.
10. Dergimizin yayın dili Türkçedir. Fakat farklı durumlarda ve prensiplerde hazırlanan çalışmalar İngilizce olarak da kabul edilmektedir. Bu durumda yayın kurulu insiyatif kullanma
hakkına ya da ret hakkına tek taraflı hakka sahiptir. İlgili yazar bu konuda dergimiz üzerinde
etkili olamaz.
11. Dergiye yayınlanmak üzere gönderilen yazıların, daha önce başka bir yayın organında yayınlanmamış olması ya da yayın için değerlendirme aşamasında bulunmaması gerekmektedir.
12. Daha önce akademik alanda ulusal ya da uluslararası nitelikli bilimsel toplantı, kongre,
konferans ya da sempozyumda sunulmuş olan bildiriler, başka bir dergi ya da yayında yayınlanmamış olması ve makale formatına ve içeriğine dönüştürülmesi koşulu ile kabul edilebilir
ve hakem sürecine alınır.
13. Çeviri metinler, eğer o metin Türkçe’de ender bulunabiliyorsa, çevirisinin alana katkı sağlayacağı düşünülüyorsa editör ve yayın kurulunun onayı ile kabul edilir ve hakem süreci başlatılır. Ancak her sayıda yayınlanacak çeviri sayısı sınırlıdır. Özgün metinler tercih nedenidir.
14. Dergiye gönderilecek yazılar, MS Word Programı kullanılarak, Times New Roman karakterinde, 12 Punto ve 1 satır aralığında yazılmalıdır. Sayfanın üst, alt, sol ve sağ taraflarında 3’er
cm’lik boşluklar olmalıdır. 15. Yazılar 15-20 sayfa aralığında olmalı, toplam 20 sayfayı geçmemeli ve alt ortada sayfa numarası verilmiş olmalıdır. Yazıdaki paragraflar 1 cm girintili olabilir.
16. Türkçe yazılarda 100-150 kelimeyi geçmeyen İngilizce özet, özetin altında 3-7 anahtar
sözcük(ler) yer almalıdır. Özetin, yazıldığı yabancı dilde başlığı ve anahtar kelimeleri (keywords) de bulunmaktadır.
17. İngilizce yazılarda 100-150 kelimeyi geçmeyen Türkçe özet, başlık ve anahtar kelimeler
bulunmalıdır. Ayrıca Türkçe hazırlanan çalışmalarda kaynakçadan sonra 750 ile 1000 kelimeden oluşan genişletilmiş ingilizce özet bulunmalıdır. Genişletilmiş özet giriş, amaç, kapsam,
yöntem, bulgular, tartışma ve sonuç şeklinde hazırlanmalıdır. İngilizce hazırlanan çalışmalardan genişletilmiş özet talep edilmez.
18. Özette araştırmanın kapsamı, amacı, yöntemi, ulaşılan sonuçlar ve konudan kısaca söz edilmelidir.
29. Yazar adı ya da adları, kapak sayfasında yer almalıdır. Kapak sayfasında ayrıca, yazarın
akademik ünvanı ve çalıştığı kurumun adı, adresi, iş ve cep telefonu, faks numarası ve e-posta
adresi de bulunmalıdır.
20. Yazıların yayınlanması konusunda son karar baş editöre aittir. Baş editörün yazı hakkındaki
değerlendirmesi, yazar(lar)a en kısa zamanda hakem raporlarıyla birlikte iletilir.
21. Dergiye gönderilen yazılar, yayınlansın veya yayınlanmasın geri gönderilmez.
22. Yazıların tüm sorumluluğu yazar(lar)ına aittir.
23. Yayımlanan çalışmaların yayın ve telif hakkı dergimize aittir. Sisteme yüklenen her bir çalışmanın yayın hakkı yazar tarafından otomatik olarak dergiye devredilir. Bu işlem için hiçbir
yazardan telif hakkı sözleşmesi imza etmesi istenmez. Sisteme yüklenen çalışma için yazar bu
şartları peşinen kabul etmiştir. İtiraz hakkı bulanmamaktadır.
24. Yazar(lar) ulusal ve uluslararası akademik bilgi paylaşımını desteklemek amacıyla yazılarının tam metin olarak ticari niteliği bulunmayan elektronik veri tabanlarında yer almalarını
onaylarlar.
25. UHMEFD “e” elektronik sistemle çalışan bir dergi olup, basılı olarak da yayınlanmaktadır.
Basılı yayın almak isteyen kişilerin dergi bedelini ilgili basım yapan firmaya ödemesi karşılığında temin etme hakkı bulunmaktadır. Dergimiz hiçbir yazara veya bireye, kuruma basılı
dergi vermek zorunda değildir. Yine dergimize gönderilen çalışmalar için yıllık üyelik ücreti
ilgili basım firmasına ödenmelidir. Bu ücret sadece derginin yıllık basım ve diğer giderleri için
basım evimin yaptığı harcamalara istinaden alınır. Ayrıca dergi giderleri için yazarlardan ücret
talep edilebilir.
26. Sisteme yüklenen çalışmaların değerlendirme süresi iki aydır. Bu süre içerisinde değerlendirilmeyen ve hakkında ilgili bilgi rapor alınmayan çalışmalar farklı bir hakeme daha gönderilir. YUKARIDA BELİRTİLEN 26 MADDELİK YAYIN İLKESİ VE BİLGİLERİ SİSTEME
DÂHİL OLAN YAZAR veya YAZARLAR TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ SAYILIR. HİÇ
BİR YAZARIN BU YAYIN İLKELERİNE İTİRAZ ETME HAKKI YOKTUR. DERGİMİZ
YAYIN İLKELERİ ve ÇALIŞMALARIN YAYINLANMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ veya
RED EDİLMESİNDE TEK TARAFLI HAKKA SAHİPTİR. BU HAK HİÇ BİR KOŞUL ve
ŞARTA BAĞLI OLMAKSIZIN DEĞİŞTİRİLEMEZ. İLGİLİ İLKELER veya KURALLAR
ÇERÇEVESİ DIŞINDA HAREKET EDEN YAZAR/YAZARLAR HAKKINDA DERGİMİZ
İLGİLİ KANUN VE YÜKÜMLÜKLER ÇERÇEVESİNDE KANUNİ HAKKINI TEK TARAFLI OLARAK KULLANMA HAKKINA SAHİPTİR. SİSTEME DÂHİL OLAN HERKES
BUNLARI PEŞİNEN KABUL ETMİŞTİR. PUBLICATION PRINCIPLES
1. UHMFD “International Refereed Journal of Engineering and Sciences” is an international refereed journal with an academic and scientific attributions published in every 4 months.
However, the journal holds the right to publish interim issues on special occasions.
2. Scientific and original studies from the fields of Engineering and Sciences are included in
the journal. The papers must be written with scientific concerns, should contribute to the field,
indicate the important resources as references, not be written with prejudice, not include mottolike sentences, and have an advanced language. They should also have one of the qualities of
scanning, research and developing from a notice.
3. Referee evaluation process isn’t initiated for the studies not complying with the publication
principles of the journal, without references, prefaces or abstracts.
4. In studies where there is more than one author, the author being in the first place is seen as
addressee.
5. Sources used should be prepared in accordance with the publication template of our journal.
6. Regulation and installed in the string magazine website article format should be prepared
taking into account the working example.
7. Referees and authors shouldn’t be from the same institution regarding the stage of evaluation. Names of referees and authors are kept confidential and announced by no means. Referee
Board changes in every volume and it is constituted according to the subject of studies. Referees of interdisciplinary studies are ascertained according to their expertise.
8. Two referees are assigned according to the field of study in the first place. If one of the referee
evaluations is “Unpublishable” and the other one is “Publishable with editing” or “Publishable”, a third referee from the related field can be assigned and her/his evaluation is demanded.
Only three editing can be requested from the author. If the requested editing fails to be done in
three times, the submission is rejected by the system.
9. Authors are expected to do the requested editing delicately and to send the edited version
of the paper to the journal within 15 days. If it is noticed that editing hasn’t been conducted
properly, the author is informed. The edited version of submissions not sent back within the
prescribed time are not taken into the publication list.
10. The publication language of our journal is Turkish. However the studies prepared in different conditions and principles can be accepted in English. In this case, the publication board
unilaterally bears the right to use initiative or reject. The author in question cannot be effective
on our journal.
11. The studies demanded to be published in our journal should bear the feature that they weren’t
published in another place or not in evaluation process for publication at that time.
12. Papers presented in national and international academic scientific meetings, congresses,
conferences and symposiums can be accepted and taken into referee evaluation process on
condition that they weren’t published in another journal before and they comply with the article
formats and contents.
13. Translated texts are accepted with the approval of editorial and publication board and referee evaluation process is initiated if the related text is rarely found in Turkish and if its translation is thought to contribute to the field. But there is a limited number of translations allowed
for each volume. Original texts are preferred.
14. Submissions to the journal must be written in MS Word Program, with 12 pt Times New
Roman and single line spacing. There must be 3 cm margins in all sides of the page.
15. Papers should be between 15-20 pages and not exceed 20 pages; page number must exist at
the bottom of the page as centered. Paragraphs in the text can be 1 cm indented.
16. For papers in Turkish, there must be an English abstract no more than 100-150 words
and 3-7 key words below the abstract. 17. For papers in English, there must be a Turkish abstract no more than 100-150 words, title
and key words. In papers prepared in Turkish, an extended English abstract of 750-1000 words
must be placed after the references. Extended abstract must be prepared including the parts of
introduction, purpose, scope, method, findings, discussion and conclusion. Extended abstract
isn’t requested for papers in English.
18. The scope of research, its purpose, method, results obtained and subject should be shortly
indicated in the abstract.
19. Name(s) of the author must be indicated on the cover page. Academic title of the author,
name of the institution where s/he works, address, work and mobile phone, fax number and
e-mail must exist on the cover page.
20. The decision to publish the papers belongs to editor-in-chief. The evaluation of editor-inchief about the paper are sent together with the referee report within the shortest time.
21. Submissions sent to the journal are not sent back whether or not it is published.
22. The whole responsibility of the submissions belongs to the concerned author(s).
23. Publication and copyrights of the published papers belong to our journal. The copyright of
the each study uploaded to the system is automatically transferred to the journal. No sign for
the copyright agreement is requested from the authors for this operation. The author accepts
these conditions in advance for the paper uploaded to the system. The person reserves no right
of opposition.
24. Author(s) approve(s) the placement of the full texts of their papers on electronic databases
bearing a non-commercial character with the purpose of supporting national and international
academic knowledge sharing.
25. UHMEFD “is operated through an “e” electronic system, and also published in a printed
version. Those who wish to have the journal as hardcopy have the right to do so by paying the
cost of the journal to the printing company. Our journal is not obliged to give the printed version to any institution or individual. Annual fees for the studies sent to our journal should also
be paid to the printing company. The fee is received as based on only the expenses paid by the
journal to the printing company for the annual printing and other expenditures. Authors can also
be demanded fees for journal expenditures if necessary.
26. The evaluation period of the studies uploaded to the system is two months. Studies not
evaluated within this period and not provided with an evaluation report are sent to a different
referee.
26-ITEM PUBLICATION PRINCIPLES AND INFORMATION STATED ABOVE ARE
CONSIDERED AS ADOPTED BY THE AUTHOR OR AUTHORS INCLUDED IN THE
SYSTEM. NONE OF THE AUTHORS HAVE THE RIGHT TO OBJECT THESE PUBLICATION PRINCIPLES. OUR JOURNAL HOLDS THE UNILATERAL RIGHT IN PUBLICATION, EVALUATION or DENIAL OF THE PUBLICATION PRINCIPLES and PAPERS.
THIS RIGHT CAN NOT BE CHANGED NOTWITHSTANDING ANY CONDITION. OUR
JOURNAL HAS THE RIGHT TO USE ITS LEGAL RIGHTS UNILATERALLY WITHIN
THE FRAMEWORK OF RELEVANT RULES AND LIABILITIES AGAINST THE AUTHOR/AUTHORS ACTING OUT OF THE FRAMEWORK OF THE RELEVANT PRINCIPLES or RULES. EVERYBODY INCLUDED IN THE SYSTEM ACCEPTS THESE RULES
IN ADVANCE.
YAZARLARA BİLGİ
1.Dergimizin yazım dili Türkçe ve İngilizcedir.
2. Farklı dillerde hazırlanan yayınlar ve çalışmalar editör başta olmak üzere derginin yönetimi
onay vermesi durumunda kabul edilir. Bu durum tek taraflı olarak dergimize aittir. 3. Dergimiz basılı olarak çıkarılmakta olup, internet ortamında sadece İngilizce özet ve Türkçe
özet şeklinde yer alır. 4. Dergimiz sistemine üye olmadan yayın kabul edilmez. 5.Hiçbir yazar dergimiz üzerinde bir hak iddiasında bulunamaz. 6. Yapılan her bir çalışmanın sorumluluğu tek taraflı olarak yazara aittir. Dergimiz bu konuda
bir yükümlülük altına alınamaz sokulamaz. 7. Dergimiz bünyesinde değerlendirilmek koşulu ile gönderiler çalışmaların, her hangi bir nedenle bir başka yerde kullanılmamış veya değerlendirmeye gönderilmemiş olması gerekir. Böyle bir olumsuzluk ile karşılaşılması durumunda tekzip yayınlanması koşulu ile çalışma reddedilir ve yazar hakkında hukuki işlem başlatılır. 8. Her bir çalışma alanında uzman iki hakem tarafından değerlendirilip, iki hakemden olumlu
görüş alan çalışmalar sıraya alınmak koşulu ile yayına alınır. 9. Hiçbir çalışmanın bir başka çalışmadan farklılığı veya üstünlüğü yoktur. Her bir yazar ve
çalışma aynı hak ve eşitliğe sahiptir. Her hangi bir ayrıcalık tanınmaz. 10.Yazarlar çalışmalarının hangi hakemler tarafından değerlendirildiğini bilemez ve bilmek isteme hakkına sahip olamaz. Bu durum sadece sistem yönetici ve editör tarafından bilinir ve
gizli tutulur. 11. Düzeltmeler majör ve minör şeklinde yapılır. Her bir düzeltme sadece iki hakka sahiptir. İki
talep doğrultusunda istenen düzeltmenin yapılmaması durumunda çalışma otomatik olarak ret
alır. 12. Tez, sunum ve bildiri şeklinde daha önce kullanılmış çalışmalar makaleye dönüştürülüyor
ise mutlaka daha önceki kullanımına yönelik bilgi makalenin dipnotunda bulundurulmalı ve
açıklanmalıdır. Aksi durumda intihal olarak kabul edilir ve dergimiz bu yükümlülüğü kabul
etmez. 13. Dergimizin yayın kabul ettiği alanları dışında yapılan çalışmalar ilgili yönetim veya editör
tarafından tek taraflı olarak kabul edilir veya red edilir. Bu durumda yazar bir hak iddiasında
bulunamaz. 14. Dergimize yüklenen çalışmaların her türlü hakkı yazar tarafından dergiye verilmiştir. Bu
işlem için yazardan bir imza ve onay bilgisi istenmez. Sisteme yüklenen çalışmalar her hakkı
ile dergimize devredilmiş olur. 15. Dergimizin yayınları değerlendirme süresi hakemlerden gelen dönüşlere göre iki aydır. İki
ay içerisinde dönüş alınamayan çalışmalar bir başka hakeme yönlendirilir. Bu durumda süre
uzayabilir ve bir talep oluşturulamaz. Yazar bu durumda hiçbir hak iddiasında bulunamaz, makaleyi sistemden çekemez. 16. Dergimiz bünyesinde değerlendirmeye alınan çalışmalarda dergimiz ilk sırada yer alan sorumlu yazarı muhatap alır, diğer yazarlarla bir ilişki içerisinde bulunmaz ve birinci yazar dışındaki kişilere bilgi vermez, vermek zorunda değildir. 17.Çalışmaları değerlendiren hakemler tamamen bağımsız hareket ederler. Bu konuda dergimizin hakemler üzerinde bir yaptırımı ve özel talebi oluşmaz oluşturulamaz. 18. Dergimizin yayın süresi yılda üç defa olmak üzere; Nisan, Ağustos ve Aralık aylarına gelen
süredir. Bu süreler derginin yayın sistemine bağlı olarak kaymalar oluşturabilir. Bu nedenle
dergimiz hiçbir talep ve sorumluluk altında bulunmaz. 19.Yayın değerlendirmesine ilişkin hakem görüş bildirir raporu ilgili birinci yazara gönderilir.
Düzeltme istenen çalışmaların düzeltme süresi 15 gündür. Bu süre içerisinde düzeltmesi yapılmayan çalışmalar sistemden çıkarılıp reddedilir. Bu durumda yazar dergimiz hakkında bir
yaptırım hakkına sahip olamaz. 20.Türkçe dışında hazırlanan çalışmalarda mutlaka Türkçe Özet bulunmalıdır. Anahtar kelime
sayısı 3 ile 7 tanedir. Her bir çalışma en fazla 20 sayfa olmalıdır. Özet Türkçe ve İngilizce olmak üzere 100 ile 150 kelimeden oluşturulmalıdır. Dergimizin yazım şekli TIMES NEW ROMAN olup 12 puntodur. Satır aralığı 1 tir. Çalışmanın konu başlığı 14 punto ve kalındır. Yazar
isim ve bulunduğu kurum bilgileri 12 punto kalın ve italik şeklindedir. Türkçe ve İngilizce özet
10 punto özetler alt alta gelecek şekilde hazırlanmalıdır. ÖNEMLİ UYARI !!!!
Yapılan çalışmanın kaynaklar kısmından sonra Genişletilmiş İNGİLİZCE Özet kısmı eklenmelidir. İNGİLİZCE özet kısmı 750 ile 1000 kelime arasında olmalı ve İNGİLİZCE özet; makalenin amacını, kapsamını, bulgularını ve sonuç kısımlarını kapsayacak şekilde olmalıdır. Genişletilmiş İNGİLİZCE özet sadece Türkçe yazılan çalışmalar için gereklidir, İngilizce yazılmış
çalışmalarda bu kısım gerekmemektedir.
GUIDELINES FOR THE AUTHORS
1. Publication language of our journal is TURKISH and INGLISH.
2. Articles and works prepared in other languages can be accepted with the approval of particularly editor-in-chief and management of the journal. The right to accept such works belongs
unilaterally to our journal. 3. Our journal has printed version, only English and Turkish abstract can be provided in online
format 4. No publication is accepted without registering to the system. 5. No author can claim any rights over our journal. 6. Responsibility of any work belongs unilaterally to the author. Our journal is not put under
obligation on this matter. 7. Works submitted to our journal for evaluation for publication have to be authentic and have
not been used somewhere else for any reason or sent for evaluation to anywhere else. Otherwise, works are refused on condition that disclaimer is published, and legal procedure about the
author is initiated. 8. Each and every work is evaluated by two referees who are experts in the field, then published
on condition that works approved by both referees are lined up. 9. No work has superiority or privilege over another work. Each and every author and work is
equal and has the same rights. Any kind of privilege is not provided. 10. Authors do not know which referees have evaluated their works, they do not have the right
to ask for it. Only system manager and editor-in-chief do have such information and it is kept
secret. 11. Corrections are made in major or minor way. Each work has only two chances for corrections. If necessary corrections are not made based on two requests, Works are automatically
refused. 12. If previously used works such as thesis, presentation and conference proceeding are turned
into articles, then the information of previous use of the work should be provided and explained
in the footnote. Otherwise, it is regarded as plagiarism and our journal does not accept any liability stemming from this situation. 13. Works on fields other than our journal accepts are accepted or refused unilaterally by the
management of the journal or editor-in-chief. In such cases, authors cannot claim any rights. 14. Every right of the works uploaded to our journal is granted to the journal by the author.
Signature and consent form are not asked from the author for this, any written document is not
required. Rights of works uploaded to the system are automatically transferred to the journal. 15. Evaluation process of works submitted to our journal is two months depending on the feedback from referees. If no feedback is received within two months, works are directed to another
referee. In this case, the time may extend. Under such circumstances, author cannot claim any
right and cannot withdraw the article from the system. 16. In the case of works with more than one author, journal management regards the first name
written in the work as addressee if it is not stated precisely in the work, and acts accordingly.
The journal does not have any contact with other authors and does not and does not have to
inform them except for the first author. 17. Referees who evaluate works act totally independently. Our journal does not impose any
sanction on referees and does not ask special treatment. 18. Our journal is published quarterly in a year; April, August and December. These periods
may change depending on the publication system of the journal. For this reason, our journal is
not liable for any demand and obligation. 19. Referees present their opinions regarding the evaluation of the works; their reports are sent
to the related author. Correction period is 15 days for each work. Works whose corrections are
not completed within this period of time are removed from the system and refused. In this case,
author(s) do not have the right to sanction on our journal. 20. An abstract in Turkish is mandatory for works which are prepared in other languages. The
number of key words can vary between 3 and 7. Maximum page number for each work is 25. Abstract both in Turkish and English should be between 100-250 words. TIMES NEW ROMAN should be used in the articles, type size should be 12. Article should be written in single
space. Title of the work should be written bold in 14 pt. Name of authors and their affiliated institutions should be bold, italicized and in 12 pt. Turkish and English abstracts should be written
in 10-type size and placed one after the other. IMPORTANT NOTICE !!!
An Extended ENGLISH Abstract must be added after the references. ENGLISH abstract must
be between 750 and 1500 words and the ENGLISH abstract must include the purpose of the
article, its scope, findings and conclusion part. Extended ENGLISH abstract is required only for
papers in Turkish, this part isn’t requested for the articles prepared in English.
HAKEM LİSTESİ
ÜNVANI
ADI SOYADI
BAĞLI OLDUĞU KURUM
DR.
Peter CHILDS
IMPERIAL COLLEGE LONDON
DR.
Abdullah KEÇECİLER
DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Abdullah KELKİT
ÇANAKKALE 18 MART ÜNİVERSİTESİ
DR.
Adam M. FINCHAM
UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA
DR.
Ahmet GÜNDOĞDU
BATMAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Anıl AKIN
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Arvind ATREYA
UNIVERSITY OF MICHIGAN
DR.
Aylin YILDIZ
NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ayşegül AKDOĞAN EKER
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ayşegül ÜNAL
MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Bahattin GÜLLÜ
AKSARAY ÜNİVERSİTESİ
DR.
Bedia ŞİMSEK
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Beşir DANDIL
FIRAT ÜNİVERSİTESİ
DR.
GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Blaine K. RAWDON
DR.
Bülent EKER
DR.
Çağatay PAMUKÇU
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Cafer BAL
DR.
Cem ÇETİNARSLAN
TRAKYA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Costas SIOUTAS
DR.
Costas SYANOLAKIS
DR.
Daniel ERWIN
DR.
Deniz KORKMAZ
DR.
Derya USTAÖMER
KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Elif TOPALOĞLU
GİRESUN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ellen ARRUDA
DR.
Elmas ERDOĞAN
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Erdoğan ÖZBAY
MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Erkan KANTAR
CELALBAYAR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Erol TÜRKEŞ
KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Eylem DİZMAN TOMAK
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Fatih CANAN
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Fazlı ÇOBAN
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
DR.
Feryal ÇUBUKÇU
DR.
Gülcan KOYUNCU
KİLİS 7 ARALIK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Güler YALÇIN
OSMANİYE KORKUT ATA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Gülsade KALE
DR.
Gökşen ARAS
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
DR.
Hadaan TABAN
DR.
Hakan AÇIKGÖZ
DR.
Hidayet TAKCI
CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ
DR.
Hülya KALAYCIOĞLU
DR.
Hüseyin YALÇIN
DR.
Hüseyin İNCE
DR.
Joseph KUNC
DR.
Korhan KAYIŞLI
GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ
DR.
M.Cüneyt BAĞDATLI
NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mahit GÜNEŞ
KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mahmut POLAT
ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
DR.
Mark A. PAGE
DR.
Mark ACKERMAN
DR.
Mehlika ALPER
DR.
Mehmet BAKİ KARAMIŞ
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehmet ÜSTÜNDAĞ
BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mehtap ERŞAN
DR.
Menumi KAWASAKI
DR.
Murat ARI
ÇANKIRI KARATEKİN ÜİVERSİTESİ
DR.
Murat BAYAZİT
BATMAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
Murat ORAL
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Murat ÖZYAVUZ
DR.
Mustafa DEĞİRMENCİ
CUMHURİYET UNİVERSİTESİ
DR.
Mustafa KUMRAL
İTÜ
DR.
Mustafa ŞEKKELİ
K.MARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ
DR.
Mümin ŞAHİN
DR.
Nazım ŞEKEROĞLU
DR.
Oktay ERDOĞAN
NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Olcay EKŞİ
KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Orhan ÇAKIR
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Osman KARA
GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Osman ÜNAL
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Oya PAMUKÇU
DR.
Petros LOANNOU
DR.
Rasim İPEK
EGE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Recep BENZER
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
DR.
Resul ÇÖTELİ
DR.
Sakine UĞURLU KARAAĞAÇ
KARABÜK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sami MASRI
DR.
Seda HATİPOĞLU
DR.
Selim DEMİRTÜRK
UŞAK ÜNİVERSİTESİ
DR.
Sema ARIMAN
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ
DR.
Steven R. NUTT
DR.
Tamer EREN
KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ
DR.
Veli SÜME
RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ
DR.
İbrahim TANER OKUMUŞ
DR.
Ülker Aslı GÜLER
DR.
İnan KESKİN
KARABÜK ÜNİVERSİTESİ
DR.
İPEK ATİK
DR.
İrfan DELİ
DR.
İsmail GÜL
DR.
İzzettin TEMİZ
DR.
Ö.Fatih KEÇECİOĞLU
DR.
Ömer YILDIRIM
GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ
DR.
Ömür BAYSAL
DR.
Öner DEMİREL
DR.
Şerafettin ÇELİK
HARRAN ÜNİVERSİTESİ
ULUSLARARASI HAKEMLİ MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ
DERGİSİ
Adres Atakent Mah. Akasya 1 Evlerr C2/23 Blok Kat 4 Daare 17 Halkalı
Küçükçekmece İstanbul
Web: http://www.hmfderggss.com
E-maal: [email protected]

Mühendislik ve Fen Bilimleri 04

Transkript

Benzer belgeler

Ekonomi Araştırmaları 06 - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi

Sayı 04 - Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi (UHMAD)

Sayı 06 - Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi (UHMAD)

Ekonomi Araştırmaları 07 - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi

Ekonomi Araştırmaları 05 - Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi

Uluslararası Hakemli Müzik Araştırmaları Dergisi (UHMAD)

PDF indir - İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi

ELN6304 Biyoelektromanyetizma Elektronik Mühendisliği Anabilim

Türkçe Tanıtım dosyasını indirmek için tıklayınız.

Organize Sanayi Bölgeleri için Sayaç Çözümleri

a Ders Kitapları

“Mükemmellikte Kararlılık Belgesi”ni alan ilk OSB TOSB

Sweco, Dünyanın en büyük akrilik fiber üreticisi AKSA Akrilik`e ait