Stratejik Plan - Aksaray Ticaret Borsası

Stratejik Plan - Aksaray Ticaret Borsası

AKSARAY
TiCARET
BORSASI
Şehrin Lokomotifi
Stratejik Plan
2013-2017
Ç a ğ d a ş Ya r ı n l a r İ ç i n D a i m a G ü ç B i r l i ğ i
İlimizde yetişen
yonca
3
GİRİŞ
4
STRATEJİK PLANLAMA AMACI ve KAPSAMI
5
STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ
6
1.STRATEJİK PLANLAMA EKİBİ
7
2.DURUM ANALİZİ
8
2.1. AKSARAY İLİNİN ANALİZİ
8
2.1.1 İlimizin Tarihçesi
8
2.1.2 Coğra Yapı
9
2.1.3 İlimizin Sosyo Ekonomik Yapısı
9
2.1.4 Üretim
12
2.1.5 Kentsel Alt Yapı
15
2.2 AKSARAY TİCARET BORSASININ TARİHÇESİ
20
2.2.1 Örgütsel Yapı
20
2.2.2 Fiziksel Yapı
21
2.2.3 İnsan Kaynakları
21
2.2.4 Mali Yapı
21
2.2.5 Üyelerimiz
22
2.2.6 Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi
22
2.3 PAYDAŞ ANALİZİ
23
2.3.1 Paydaş Matrisi
25
2.3.2 Paydaş etki önem matrisi
27
2.3.3 Paydaşların Görüş ve Önerilerinin Alınması
28
2.4 ÇEVRE ANALİZİ
29
2.4.1 Dış Çevre Analizi
29
2.4.2 İç Çevre Analizi
30
2.4.3 Tows Matrisi
32
3.GELECEĞE BAKIŞ
38
3.1.MİSYON, VİZYON VE TEMEL DEĞERLER
38
Misyon
38
Vizyon
38
Temel Değerler
38
4.KURUM STRATEJİLERİ
39
5.MALİYETLER
43
6. İZLEME VE DEĞERLENDİRME
44
İÇİNDEKİLER
BAŞKANIN SUNUŞU
BAŞKANIN MESAJI
Değişen dünyada, hızla gelişen ve değişen ülkeler
arasında parmakla gösterilen bir Türkiye var.
Türkiye'nin de omurga şehirlerinden olan
Anadolu'nun merkez şehri Aksaray var. Biz de
Aksaray Ticaret Borsası olarak günümüzde özel
sektöre, kamu kuruluşlarına tarımsal alanda üretim
ve imalat aşamasında verdiğimiz hizmetleri günümüz
koşullarında bölgesinde lider ve hatırı sayılır iller
arasında olabilmek için yaşam standardı yüksek bir
yapı oluşturmak ilk hedeflerimizdendir. Bu amaçla
hazırlamış olduğumuz stratejik planımızda şu anda
neredeyiz? Nereye ulaşmak istiyoruz? Sorularından
yola çıkarak yapacağımız faaliyetlerin çerçevesini
belirledik.
Aksaray Ticaret Borsası olarak önceliğimiz,
üyelerimiz ve sektör paydaşlarımızla beraber en iyi
hizmeti sunmak, projeler üretmek, şehrimize değer
katmak olacaktır. Yaşanan küresel rekabet ortamında
bizim amacımız; Aksaray'ın, Aksaray Ticaret
Borsası'na bağlı üyelerin ve dahası tarımsal alanda
faaliyet gösteren tüm sektörlerin çıkarlarını gözetmek
ve en üst düzeyde faydalı olabilmektir.
Aksaray Ticaret Borsası olarak hazırlamış olduğumuz
2013-2017 yıllarını kapsayan Stratejik Plan
Borsamıza ve Aksaray'ımıza hayırlı olmasını dilerim.
Saygılarımla;
Hamit ÖZKÖK
Aksaray Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı
3
Konunun Önemi
Kurumsal yapımızın büyümesi, sürekliliğinin
sağlanması, güçlenmesi, daha profesyonel ve
kaliteli hizmet sunulabilmesi amacıyla yapılmış
olan 2013 – 2017 yıllarını kapsayan stratejik plan
Aksaray Ticaret Borsasının mevcut çalışmalarına
nitelik kazandıracak ve sistemli bir yol izleyerek
gelişmesini sağlayacaktır.
Stratejik planlama yoluyla, yapılanlarla, yarın ve
hatta gelecekteki olaylara yön verilebilir.
Dolayısıyla bugünün kararları, geleceğin en iyisi
olma amaçlarının gerçekleştirilmesine yardımcı
olacaktır. Stratejik Planlama, kurumun bulunduğu
nokta ile ulaşmayı hedeflediği yer arasındaki yolu
ifade eder. Yani, bir kurumda çalışan her
kademedeki kişilerin katılımı ve kurum
yöneticisinin tam desteğini içeren sonuç almaya
yönelik çabaların bütünüdür. Stratejik Planın
amacı belirlenen hedeflere, ne zaman, hangi
kaynaklarla ve nasıl ulaşılacağının ortaya
konmasıdır. Stratejik Plan, kurumun misyonunu,
hedeflerini ve performans ölçümlerinin
belirlenmesinde önemli bir araçtır. Uzun vadeli
amaç ve hedeflerin, kurumun tümünü ilgilendiren
geniş kapsamlı politikaların, amacına ulaşmasını
sağlayan mevcut planların tümüdür.
Stratejik Planın etkili ve başarılı kullanılarak rehber
niteliği taşıması için, aşağıdaki sorulara verilecek
yanıtlar ile planlamanın süreci oluşturulur.
- Neredeyiz?
- Nerede olmayı hedefliyoruz?
- Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşırız?
- Gelişmemizi nasıl ölçeriz?
- Başarılarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?
Baş+arı:
“Baş” olmak için “arı”
gibi çalışmak gerekir.
Mümin
4
PLANIN AMACI VE KAPSAMI
Amaca odaklı kalarak koordinasyon ve
kıyaslamayı sağlamak, kurumda iş gücü maliyeti
tasarrufu sağlamak, yönetimi geliştirmek,
kurumun iş başarısını artırmak, etkili iş gücü
yetiştirmeyi kolaylaştırmak stratejik planlamanın
temel amaçlarındandır. Kısaca stratejik planlama
bir organizasyonun ne olduğunu, ne yaptığını ve
neden yaptığını şekillendiren ve ona bu konularda
kılavuzluk yapan temel kararları ve eylemleri
geleceğe odaklı olarak üreten sistemli çabadır.
Aksaray Ticaret Borsası 2013-2017 yıllarını
kapsayan stratejik plan hazırlığında, politika
belirleme ve teknik kapasitesini güçlendirmeyi,
amaç ve hedeflerine yönelik yönetim anlayışını ve
geliştirmeyi, hesap verme sorumluluğunu
oluşturmayı, üyelere yönelik hizmetini iyileştirmeyi
ve etkin kılmayı amaçlamıştır.
Eğer ağaca
tırmanmak istiyorsanız
yıldızlara çıkmaya
niyet edin, başarırsınız.
Konfüçyüs
5
STRATEJİK YÖNETİM SÜRECİ
Temel İlkeler
MİSYON VE İLKELER
Temel İlkeler
MİSYON VE İLKELER
Arzu edilen gelecek
VİZYON
Orta vadede ulaşılacak amaçlar
Spesik, somut ve ölçülebilir
hedeer
AMAÇLAR VE
HEDEFLER
Amaç ve hedeere
ulaşma yöntemleri
Detaylı iş planları
Maliyetlendirme
Performans programı
Bütçeleme
Raporlama
Karşılaştırma
Geri besleme
Ölçme yöntemlerinin belirlenmesi
Performans göstergeleri
Uygulamaya yönelik ilerleme
ve sonuçların değerlendirilmesi
Nereye ulaşmak
istiyoruz?
STRATEJİLER
Gitmek istediğimiz
yere nasıl ulaşabiliriz?
FAALİYETLER
VE PROJELER
İZLEME
Başarımızı nasıl takip
eder ve değerlendiririz?
PERFORMANS ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
“Dünyada değişmesini istediğiniz ilk şey kendiniz olmalıdır.”
6
Neredeyiz?
Mahatma Gandi
1.STRATEJİK PLANLAMA EKİBİ
HAMİT ÖZKÖK
Yönetim Kurulu Başkanı
MEHMET EKİCİ
Yönetim Kurulu Başkan Yrd.
RAMAZAN ETLİK
Genel Sekreter
SELİN GEÇGEL
Genel Sekreter Yrd. – Akreditasyon Sorumlusu
Stratejik Planlama Lideri
RAMAZAN AKAY
Tescil Müdürü
İLETİŞİM
Adres : E-90 Karayolu Üzeri Tacin Mah. Konya Cad. Buğday Pazarı İçi
Tel
: +90 382 215 1099
Faks
: +90 382 215 7449
e. mail : www.aksaraytb.org.tr
7
2.DURUM ANALİZİ
2.1. AKSARAY İLİNİN ANALİZİ
2.1.1.İLİMİZİN TARİHÇESİ
MÖ. 7000-6000 yıllarında Neolitik devirde Anadolu medeniyetinin ilk izlerini gördüğümüz Konya yakınlarındaki
Çatalhüyükte Hasandağı'na dolayısıyla Aksaray'a ait vesikalara rastlanmaktadır. Burada Hasandağı'nın lav püskürttüğünü
tasvir eden bir kazıntı resme rastlanmıştır. Neolitik dönemde Aksaray ve çevresi iskân görmüştür. Kalkolitik ve eski demir
devirlerinde iskân olup olmadığı bilinmemekle birlikte çevre köylerde (Böget ve Koçaş) bu döneme ait seramiklere
rastlanmaktadır.
MÖ. 3000-2000 yıllarında Anadolu da Hatti kavmi yaşanmıştır. Bu dönemde Asurlu tüccarlar Mezopotamya'dan gelerek
şehirlerin banliyölerinde ticaret merkezi kurmaya başlamışlardır. Hüyük, MÖ. 3000'den itibaren iskân edilmiştir.
Acemhüyük'ün en parlak devirleri MÖ. 2000 yılının ilk yarısına isabet etmektedir.
Koloni döneminin sonlarına doğru, MÖ. 1700 yıllarında Kafkaslardan gelen, küçük şehir devletleri kuran ve Anadolu'da,
askeri bir devlet halinde bir kavmin varlığı görülmektedir. Hint-Avrupalı olan bu kavmin Anadolu da siyasi iktidarı ele
geçirerek kurduğu devlet, eski Hitit Devletidir. Aksaray'da Hititlere ait eserler bulunmamakla beraber mağlup memleketler
arasında Aksaray'ın adı geçmektedir.
Orta Anadolu'da MÖ. 13yy. sonlarına kadar devam eden Hitit egemenliği MÖ. 12 yy. da batıdan (Trakya) gelen ve deniz
kavimleri olarak bilinen kavimlerin en güçlüsüdür.
Yanardağ küllerinin sıkışmasından oluşan tüf tabakalarının çok kolay kazılabilme özelliği nedeniyle bölgemize çok sayıda
yer altı şehri ve dik yamaçlara kaya içinde yerleşme birimleri yapılmıştır. 7 yy. sonlarından itibaren Müslüman Arapların
Anadolu üzerinden İstanbul'a yaptıkları sefer nedeni ile bölgeye sığınan Hıristiyanların sayısı çok artmış, Ihlara Gelveri ve
Göreme gibi yerleşim birimleri oluşmuştur.
Aksaray, 1142 tarihinde Selçuklular tarafından zapt edilmiş ve 1470 yıllarındaki Osmanlı hâkimiyetine kadar İlhanlı,
Danişmentli, Karamanoğulları egemenliğinde kalmıştır. 1470 yıllarında Aksaray'ı ele geçiren İshak Paşa tarafından, Fatih
Sultan Mehmet'in emri ile halkın bir bölümü İstanbul'a nakledilmiştir.
Selçuklular Döneminde Aksaray
1142 yıllarında Selçuklu egemenliğine giren Aksaray'a giren II Kılıçaslan zamanında saraylar, medreseler, zaviyeler,
kervansaraylar yaptırılmış, Azerbaycan ve başka yerlerden Müslüman halk, gazi, mücahit, âlim, ticaret erbabı getirerek
yerleştirilmiştir.
Bu yıllarda Aksaray, bir Selçuklu askeri üssü durumundadır. Kılıçaslan'ın babası Sultan Mesud, Danişmentlere karşı
Aksaray'ı bir askeri üs olarak kullanmıştır. Ve burada bazı tesisler yaptırmıştır. II. Kılıçaslan burada bir saray yaptırarak
Arkhelais adını Aksaray'a çevirmiştir. Aksaray, Selçuklu ve Karamanoğlu dönemlerinden kalan eserler yönünden oldukça
zengindir.
Osmanlılar Döneminde Aksaray
1470 yılında İshak Paşa tarafından ele geçirilen Aksaray Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. İstanbul'un fethinden sonra
boşalan şehrin iskânı için, Aksaray halkının büyük bir bölümü İstanbul'a nakledilmiştir. Bu şehirde bir semte de Aksaray
8
adı bu nedenle verilmiştir.
Aksaray, Osmanlı sınırları içine alındıktan sonra Fatih adına yapılan ilk tahrirde Aksaray vilayeti olarak gösterilmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman zamanına kadar Aksaray, Karaman eyaletine bağlı bir kazadır. Kanuni devrinde Konya'ya bağlı bir
sancaktır. Cumhuriyet dönemine kadar bu şekilde devam ede gelmiştir.
Cumhuriyet Döneminde Aksaray
H. 1336 M. 1920 yılında Aksaray Vilayet olmuştur. 1933 yılına kadar 13 yıl vilayetlik yaptıktan sonra vilayetliği
lağvedilmiştir. 20.3.1933 tarihinde 2197 sayılı kanunun 3. maddesi ile Niğde'ye ilçe olarak bağlanmıştır.
1989 yılının 15 Haziran gününe kadar 56 yıl kaza olarak kalmış olan Aksaray, bu tarihte eski hakkı iade edilmek suretiyle
tekrar vilayet olmuştur.
2.1.2. Coğrafi Yapı
İl ve İlçe Sınırları:
Aksaray; Edirne, İstanbul, Ankara, Adana, İskenderun karayolu ile Samsun, Kayseri, Konya, Antalya karayolu üzerindedir.
33-35 derece doğu meridyenleri ile 38-39 derece kuzey paralelleri arasında yer alır. Doğuda Nevşehir, Güneydoğuda
Niğde, Batısında Konya ve Kuzeyde Ankara ile Kuzeydoğuda Kırşehir ile çevrilidir. Yüzölçümü 7626 km²'dir. Aksaray'ın
Ağaçören, Eskil, Gülağaç, Güzelyurt, Ortaköy, Sarıyahşi olmak üzere 6 ilçesi, 192 köy ve kasabası bulunmaktadır.
Aksaray yüzey şekilleri itibariyle düzlüktür. Denizden 980 metre yükseklikte yer alır. İlin güneydoğusunda Hasandağı
(3268 m); kuzeyi, orta bölümünden ayıran noktada uzanan ve Hasandağı ile birleşen Ekecik Dağı (2137 m) bu yaylada
yer alan yüksekliklerdir. Aksaray'ın orta kesimleri, kuzeyi, güneyi tamamen ovalıklarla kaplıdır. Güneyde Obruk
Platosu'nun uzantısı ve Aksaray Ovası bulunur. Aksaray, etrafı kuzeyde Kuzey Anadolu (Karadeniz), güneyde Güney
Anadolu (Toros) Dağları; doğusu yüksek Doğu Anadolu Platosu, batısında İç Batı Anadolu yüksek platosuyla çevrili olan
Orta Anadolu Bölgesi'nin Tuz gölü havzasında yer alır. Deniz etkisinden tamamen mahrumdur. En önemli akarsuyu
Uluırmaktır. Yüzölçümü 7626 km² olan ilin, 5713 km²'si tarım arazisi, çayırlık, otlaklar ve meradır. Aksaray'ın en önemli
gölü Konya ve Ankara ile müşterek sınırlara sahip oldukları Tuz Gölü'dür. Tuz Gölü ülkemizin en büyük ikinci gölüdür.
Yüzölçümü 1500 kilometrekaredir.
Hasan Dağının çevresi geniş bir volkanik katmanla ve Yaprak hisar ile Ihlara arasındaki Ziga Kaplıcasındaki aynı hareketler
sırasında kireçtaşı basıncı ile ısı sayesinde oluşan çatlaklardan dışarı çıkan doğal termal kaynaklarıyla örtülüdür. Ihlara
Vadisi dünyaca ünlüdür. Bölgedeki yolculuk koridorları eski hanların yıkıntılarıyla doludur. Melendiz Dağlarından çıkarak
Tuz Gölüne dökülen Uluırmak, geniş bir plato meydana getirmektedir.
Aksaray İlinde Merkez İlçe dâhil 7 İlçe, 41 Kasaba 146 köy bulunmaktadır. Bağlı İlçeler; Merkez, Ağaçören, Eskil,
Gülağaç, Güzelyurt, Ortaköy, Sarıyahşi'dir.
2.1.3 İLİMİZİN SOSYO EKONOMİK YAPISI
Aksaray İli'ne 7 ilçe, 41 belde ve 151 köy bağlıdır. Aksaray'ın sosyo-ekonomik yapısı tarım ve hayvancılığa
dayanmaktadır. Faal nüfusun % 70'i tarım ve hayvancılıktan geçimini sağlamaktadır. Tarımda çalışan nüfusun yüzdesini
aşağıya çekmek için, sanayi ve hizmet sektörünü geliştirmek, tarımda üretimi ve verimliliği artırmak için ürün deseninde
değişiklik yapmak, toprak işlemedeki yanlışlıkları gidermek, kaliteli ve uygun girdi kullanımına ağırlık vermek,
makineleşmeyi teşvik ederek kullanımını yaygınlaştırmak suretiyle birim alandan daha çok ürün alınması ve çiftçilerin
eğitilmesine çalışılmaktadır.
YIL
İşgücüne katılma
Oranı (%)
İşsizlik oranı (%)
2009
45,8
13,1
2008
37,5
10
İstihdam oranı (%)
33,8
39,8
Tablo 2.6. Aksaray İli, İstihdam Bilgileri (2010) (TUİK)
9
Göçler
İlimizde, 2012 yılına ait göç olayları hakkında bilgi mevcut değildir.
Göçebe İşçiler (Mevsimlik)
İnşaat işinde çalışan işçiler ve tarım sektöründe çalışan işçiler vardır. Tarım alanında çalışan göçebe işçiler ilgili tarım
alanlarında, köylerde (çadırlarda), inşaat işlerinde çalışan işçiler inşaatlarda ikamet etmektedirler.
Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı
Belediye sınırları içerisinde arazi ve arsaların çoğunluğu özel mülkiyettir. Hazine ve belediyeye ait alanlar azdır. Bunlar
üzerinde çoğunlukla kamu binaları mevcuttur. Bir kısım alanda da gecekondu önleme bölgesi (150 Ha) ve toplu konut
sahası olarak ayrılmıştır. Diğer kısımlar da orman alanları için tahsis edilmiştir. 200 Hektarlık alan ise eğitim kampus
olarak ayrılmıştır.
Konut Yapım Süreçleri
Konut ihtiyacının karşılanması için kentte yap-sat, kooperatif eliyle konut üretimi, bireysel konut üretimi ve
gecekondulaşma yöntemlerinin hepsini görmek mümkündür. Kooperatif oluşumları kentte yeni olduğu kadar yap-sat
süreci ile eş yoğunluğa ulaşmaktadır. Bireysel konut üretimi daha nadir olup gecekondulaşma belediyece önlenmeye
çalışılmaktadır.
Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri
Sağlıksız ve kaçak yapılaşmanın önlenebilmesi tarım alanlarının tahrip olmaması için iki adet gecekondu önleme bölgesi
mevcut olup, dar gelirli vatandaşların konut gereksinimine yer gösterilmiştir. Aynı amaçla iki adet toplu konut alanı
mevcut olup yapılaşmaları tamamlanmış üç toplu konut alanı ise projelendirilmektedir.
Sanayi ve Ticaret Bilgileri
Cumhuriyet dönemine kadar sanayiden söz edilemeyecek olan İlimizde, ilk sanayi kuruluşu kamunun öncülüğünde 1924
yılında un fabrikası olarak kurulan Azmi Milli Türk Anonim Şirketi'dir. Bu fabrika aynı zamanda ihtiyacı olan elektrik
enerjisini kendi hidroelektrik santrali ile karşılamış ve şehrin elektrik ihtiyacına da cevap vermiştir.
Yine bir kamu yatırımı olarak 1976 yılında SEK'e bağlı Aksaray Süt Ürünleri Fabrikası'nın açılması dışında ilde her hangi
bir önemli sanayi tesisi açılmamıştır. Bu durum 1986 yılında Mercedes Benz Türk Anonim Şirketi kamyon fabrikasının
açılışına kadar devam etmiştir.
İlimizde esas sanayileşme ise, 1989 yılında il olmasından sonra başlamış ve Aksaray Organize Sanayi Bölgesi'nin
faaliyete geçmesiyle 1997 yılından sonra hız kazanmıştır. 1997-2001 yıllarında dünyada ve ülkemizde de görülen
ekonomik kriz il sanayisine de yansımış ancak buna rağmen ilde otomotiv, otomotiv yan sanayi, tekstil, gıda, süt ve süt
ürünleri, kimya ve plastik sanayi, metal ve makine sanayi ile toprak ve madene dayalı irili ufaklı birçok işletme faaliyete
geçmiş bir çoğu da Organize Sanayi Bölgesi'nde de dâhil olmak üzere yatırıma devam etmektedir. Ayrıca il merkezinde 3
adet Ortaköy İlçesi'nde de 1 adet olmak üzere toplam 4 adet sanayi sitesi amacına ulaşmıştır. Sanayi il merkezinde
toplanmış, Ortaköy İlçesi'nde birkaç yem ve süt fabrikası bulunmakta olup, diğer ilçelerde sanayi tesisi bulunmamaktadır.
Orta Anadolu'nun ortasında kuzey-güney, doğu-batı doğrultusundaki karayollarının kesişme noktasında yer alan, 1989
yılında yeniden il olan Aksaray yurt içi ve yurt dışına mal ve hizmet üreten ve üretmeye devam eden, Türkiye'nin
Anadolu'daki sanayi başkenti olma yönündeki hedefine doğru ilerlemektedir. Aksaray sanayisinin büyüme yönünde attığı
adımlar ilimizdeki kalkınmayı en üst seviyeye, işsizliği de en alt seviyeye çekeceği gibi komşu illerden de göç alan bir il
durumuna gelecektir.
Organize Sanayi Bölgemiz E-90 Karayolu üzerinde yer almaktadır. Ulaşım imkanları çok rahat olup ilimizden geçen duble
yollar tamamlanmıştır. Gümrük Müdürlüğü ve KOSGEB Sinerji Odağı Merkezi mevcuttur. Mersin Limanı'na ve Ankara' ya
200 km, Konya ve Kayseri illerine 150 km mesafededir.
5084 Sayılı Yatırımların ve istihdamın teşviki kanunun amacı; sigorta primi ve vergi teşvikleri sağlamak, enerji desteği
sağlamak ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek suretiyle yatırımları ve istihdam imkanlarını artırmaktır. Bu
yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte bölgemize olan yatırım taleplerinde büyük artışlar sağlanmıştır.
Bu kanundan faydalanarak yatırım yapmak isteyen 141 adet yatırımcı kişi veya kuruluş resmi olarak başvuru yapmıştır.
Yapılan 141 başvurudan 113 kişi ya da firmaya arsa tahsisi yapılmıştır, yapılan bu tahsislerden 49 kişi ya da firma
şartlara uymadığından iptal edilmiştir, kalan 28 kişi ya da firmanın başvuruları da mevcut OSB deki kısıtlı arsa imkanları
ve başvuru sahiplerinin faaliyet konularının mevcut OSB' de faaliyette olan firmaların çalışma şartlarını olumsuz
etkileyeceği düşüncesiyle 2. OSB' de değerlendirilmek üzere incelemeye alınmıştır.
Özellikle 5084 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte bölgemizde yapılmış olan fakat üretime geçmekte zorlanan
10
fabrikalar; yasadan faydalanmak isteyen yatırımcılar tarafından kiralanarak hemen faaliyete geçirilmiştir.
5084 Sayılı Yatırımların ve istihdamın
teşviki kanunu kapsamında başvurular:
Yatırım Yapmak için Başvuran Yatırımcı Sayısı
141
Tahsisi Yapılan Yatırımcı Sayısı
64
Tahsisi İptal Edilen Yatırımcı Sayısı
49
OSB Tevsi Alanında Değerlendirilecek Yatırımcı Sayısı
28
Tablo: OSB Yatırım Başvuruları
Aksaray'ın 15-64 yaş arası 150 bin kişi olduğu tahmin edilen iktisaden faal nüfusunun %7'lik bir bölümü sanayi
sektöründe istihdam edilmektedir. Bu nüfusun geriye kalan kısmı ise tarım ve hizmetler sektöründe çalışmaktadır.
Aksaray Organize Sanayi Bölgesi'nde halen 2500'ün üzerinde işçi istihdam ediliyor. Bu sayının, bölgede faaliyet gösteren
tesislerin tam kapasiteye ulaşması ve inşaatı devam eden tesislerin üretime geçmesiyle birlikte istihdam sayısının
10.000'i (onbin) aşması hedeflenmektedir. Bölgemizde otomotiv, otomotiv yan sanayi, tarım alet makinaları ve plastik
sanayinde bir çok dış ülkeye ihracat yapan firmalar mevcuttur.
Aksaray, 1998 yılı içerisinde Kalkınmada 1. Derece de Öncelikli İller arasında yer alarak bu önceliklerin vermiş olduğu
avantajlardan teşvik tedbirleri gibi desteklerle daha da gelişip yıldızı parlayan, göç alan cazibe merkezi bir İl olarak sanayi
ve ekonomisiyle birlikte ilerleyen yıllara hazırlanmaktadır.
Bu çalışmaların hizmete sunulması ve üretime geçilmesi ile birlikte Aksaray, tüketici değil, kendi ürettiğini yurt içi ve yurt
dışına satan bir il konumuna gelecektir. Sahip olunan kaynaklar, mevcut imkanlar, yapım çalışmaları sürdürülen özel
sektör tesis ve devlet yatırımları bazı sektörlerde olduğu gibi sanayide de Aksaray'ı üst sıralara taşıyacaktır. Nüfusu her
geçen gün artan, çevre illere göç vermeyen aksine göç alan tek il Aksaray'dır.
Aksaray coğrafi konumu, işgücü potansiyeli, mevcut sanayi potansiyeli, sanayi yatırımları için altyapısı hazır arsaları ve
hükümetimizin çıkarmış olduğu Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Kanunu'nun getirdiği avantajlar, Aksaray'ın Kalkınmada
1. Derece Öncelikli Yöre olması, Türkiye'de yatırıma en uygun illerden bir tanesidir.
Aksaray OSB doğal gaz projesi 2004 yılı yatırım programına alınmış olup 2004 yılının ilk yarısı içerisinde Bölge girişine
kadar getirilen gazın yatırımcılara dağıtımı Nisan 2005 itibari ile tamamlanmıştır. Aksaray'da altyapısı hazır sanayiye
uygun ve tarıma zarar vermeyecek arsalar mevcuttur.
Aksaray coğrafi konumu, demiryollarına, limanlara ve havaalanlarına olan yakınlığı, devam eden demiryolları projesi ile
demiryolu ağına dâhil olacağı göz önüne alındığında ulaşım imkanları yüksek bir ilimizdir.
Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yer alan Gümrük Müdürlüğü yatırımcıların ihracat ve ithalat işlemlerinin hızlı
yapılmasını kolaylaştırmaktadır.
Aksaray'da genç ve yetişmiş işgücü potansiyeli oldukça yüksektir. Yatırım için Aksaray'ı tercih eden firmalar kalifiye
eleman ve işgücü sıkıntısı çekmemektedir.
Aksaray 5. Derecede deprem kuşağında yer alması nedeniyle deprem riski en az olan illerdendir. Bu durum yapı
maliyetlerini de düşürücü bir etken olmaktadır.
11
2.1.4 ÜRETİM
İlimizin yurt dışında çalışan işçi sayısının fazla olması ve ayrıca banka mevduat miktarının yüksek olması atıl durumda
bulunan bu paraların yatırımlara teşvik edilmesi gerekmektedir. Ayrıca İlimize diğer illerden, köylerden kente doğru yoğun
bir biçimde göç hareketi görülmektedir. Göç hareketlerini engelleyecek unsurların ortadan kaldırılmaması ve genç ve
dinamik olan nüfusu ekonomiye kazandırabilmek için ilimizde sanayinin geliştirilmesi gerekmektedir. İlimizde daha önce
fabrikalar il merkezinde dağınık bir vaziyette iken organize sanayinin kurulmasıyla birlikte sanayi organize sanayi
bölgesine kaymıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu, il başına GSYH'yı 2001 yılına kadar vermekte olup artık GSYH değerlerini Türkiye geneli için
sunmaktadır. Aksaray İli'nin komşu iller ve Türkiye için kişi başına düşen dolar bazlı GSHY değerleri aşağıda verilmiştir
İLLER
Aksaray
Niğde
Nevşehir
Kırşehir
Türkiye
1995
1.291
1.968
2.371
1.687
2.727
1996
1.391
2.222
2.868
1.976
2.888
1997
1.829
2.551
3.238
2.119
3.021
1998
1.815
3.203
3.529
2.247
3.176
1999
1.567
2.836
2.929
2.085
2.847
2000
1.427
2.503
2.908
1.928
2.941
2001
966
1.781
2.117
1.488
2.146
İlimizde sanayi kuruluşlarının sektörlere göre dağılımı çeşitlilik oluşturmaktadır. Genel olarak gıda sanayi, otomotiv ve oto
yan sanayi ve metal sanayi ağırlık kazanmaktadır.
İlimizde 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu kapsamında, faaliyet gösteren imalat sanayi, madencilik ve taş ocakçılığı, su ve
gaz istihsali sektörlerinde faaliyet gösteren sanayi ürünü imal eden işletmelere sanayi sicil belgesi verilmiştir. Sanayi sicil
belgesi vize işlemleri kanun gereği 2 yılda bir yapılmaktadır.
İlimizde sanayileşme il merkezinde yoğunlaşmıştır. İlimiz Ortaköy İlçesi'nde yem ve süt işletmeleri yoğunlukta iken,
konfeksiyon ve granit imalatı yapan işletmelerde bulunmaktadır. Ayrıca Ortaköy İlçesi'nde 250 işyeri bulunan Küçük
Sanayi Sitesi yapı kooperatifi Bakanlığımız kredi desteği ile tamamlanarak amacına ulaşmıştır.
İlimiz Sarıyahşi İlçesi'nde 2 adet mermer blok çıkarma işletmesi bulunmaktadır. Bunlardan biri çıkarılan mermeri plaka
haline dönüştürmektedir.
İlimiz Eskil İlçesi'nde 2 adet ham ayçiçeği yağı üreten tesisi 2 adet yem fabrikası bulunmaktadır. Ayrıca Eskil ilçemizde
yapımı devam eden bir adet KSS Yapı Kooperatifi bulunmaktadır.
Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı:
Un ve Yem Sanayi
Bu grupta yarı otomasyona dayalı üretim süreci içerisinde işçinin çok az yer aldığı kesiksiz bir üretim teknolojisi yer
almaktadır. Hammadde olarak üretime giren girdiler (buğday, arpa, çavdar vb.) direk işçilik müdahalesi olmadı mamul
olarak (un, yem) çıkarlar. İşçilik üretim süreci dışında yükleme, boşaltma, karıştırma gibi alanlarda kullanılmaktadır.
Üretimde genellikle elektrik enerjisi kullanılmaktadır. İlimizde gıda ve yem sektörleri (buğday, arpa, süt) hammaddelere
çok büyük oranda ilimizden temin etmektedirler.
Maden İşletme Sanayi
İnşaat ve tekstil sektöründe kullanılan kalsit, kaolin gibi mineral maddelerin üretimi yapılmaktadır. Bunlarda da üretim
teknolojisi otomasyona dayalı kırma, öğütme, eleme ve paketleme aşamalarında oluşur. Hammadde üretim aşamasının
12 başlangıcından sonuna kadar direk işçilik müdahalesi olmadan makinelerde gerçekleşmektedir. En son günümüz
teknolojisi kullanılmaktadır. Üretimde genellikle elektrik enerjisi kullanılmaktadır. Madencilik sektöründe hammadde
(kalsit, kaolin vb.) büyük oranda ilimizde ve az miktar da il dışından temin edilmektedir.
Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi
Bu alanda da ileri teknoloji bulunmasına rağmen ilimizde daha çok işçiliğe dayalı eski üretim teknolojisi kullanılmaktadır.
Hammadde çamur hale getirilerek kalıplara dökülüp fırınlarda kurutularak kiremit, tuğla haline getirilir. Elektrik ve kömür
enerjisi kullanılmaktadır.
Otomotiv ve Yan Sanayi
İlimizin en büyük otomotiv sanayi olan Mercedes-Benz Türk AŞ'de bilgisayar kontrollü takım tezgâhları talaşlı imalat ve
montaja dayalı bir teknoloji kullanılmaktadır. Otomotiv yan sanayiinde ise üretim genellikle takım tezgâhları, montaj ve
işçiliğe dayalı olarak yapılmaktadır. Üretimde elektrik enerjisi kullanılmaktadır. 2004 yılından itibaren de üretimde doğal
gaz kullanımına geçilmiştir.
Otomotiv ve metal sanayiinde hammaddeler büyük çoğunlukla il dışından ve yurt dışından temin edilmektedir. (motor ve
otomotiv yedek parçaları, demir çelik ürünleri gibi) Ancak yavaş yavaş da olsa otomotiv yan sanayi ilimizde
gelişmektedir. (somun, bijon, ayna, sac parça vb)
Mobilya Sanayi
Genelde işçiliğe dayalı çeşitli tezgâhların da kullanıldığı emek yoğun bir teknoloji kullanılmaktadır. Elektrik enerjisi
kullanılmaktadır.
Plastik ve Kimya Sanayi
İlimizde yemeklik ve sanayi tuzu üreten bir adet tesis bulunmaktadır. Burada da otomasyona dayalı ileri bir teknoloji
kullanılmaktadır. Plastik, deterjan gibi kimya sektöründe ise ilimizde bir fabrika üretiminden ziyade çeşitli makinaların da
kullanıldığı küçük çapta işletmeler bulunmaktadır. Bunlarda işçilik yoğun olarak kullanılmaktadır. Üretimde genellikle
elektrik enerjisi kullanılmaktadır.
Konfeksiyon Sanayi
Halı ve kilim üretimi ev tezgâhları ve emeğe dayalı olarak yapılmaktadır. Battaniye ve konfeksiyon sektöründe ise üretim
çeşitli makine ve tezgâhlar ile işçiliğe dayalı olarak yapılmaktadır. Genelde elektrik enerjisine dayalı olarak üretim
yapılmaktadır.
Ayrıca bu sanayi kuruluşlarında elektrik enerjisine ilave olarak motorin, kömür ve LPG'de kullanılmaktadır. Bunların
miktarları tam olarak tespiti yapılmamıştır.
Mobilya ve konfeksiyon sanayinde ise hammadde girdileri büyük bir oranda (kumaş, ağaç ürünleri ve çeşitli mobilya
parçaları) ile dışından temin edilmektedir.
Tarım ve Hayvancılık
Aksaray İline 7 ilçe, 41 belde ve 151 köy bağlıdır. Aksaray'ın sosyo-ekonomik yapısı tarım ve hayvancılığa
dayanmaktadır. Faal nüfusun % 70'i tarım ve hayvancılıktan geçimini sağlamaktadır. İlimizde, toprakların % 54,4'ü tarıma
elverişli olup, geri kalan % 45,6'sı ise çayır, mera, bozuk ormanlık ve tarıma elverişsiz ormanlardır.
420.430 hektar olan İlimiz tarım alanlarında; hububat, baklagiller, endüstriyel bitkiler, yumrulu bitkiler, meyve ve sebze
yetiştirilmektedir. Tarıma elverişli arazilerin % 86'sında kuru, %14'ünde sulu tarım yapılmaktadır.
Tarımda çalışan nüfusun yüzdesini aşağıya çekmek için, sanayi ve hizmet sektörünü geliştirmek, tarımda üretimi ve
verimliliği artırmak için ürün deseninde değişiklik yapmak, toprak işlemedeki yanlışlıkları gidermek, kaliteli ve uygun girdi
kullanımına ağırlık vermek, makineleşmeyi teşvik ederek kullanımını yaygınlaştırmak suretiyle birim alandan daha çok
ürün alınması ve çiftçilerin eğitilmesine çalışılmaktadır.
İlimiz Gülağaç ilçesinde bir adet kum çakıl-mıcır işleme tesisi bulunmaktadır. Gülağaç KSS Yapı Kooperatifinin Bakanlık
Kredi desteği yapımı konusunda yer seçim çalışmaları sürdürülmektedir.
İlimiz Güzelyurt İlçesi'nde bir adet blok mermer çıkarma tesisi bulunmaktadır.
İlimiz Ağaçören ilçesin de Bakanlığımız kredi desteği ile KSS Yapı Kooperatifi yapım çalışmaları sürdürülmektedir.
13
Arazinin Cinsi
TARIM ARAZİSİ
ÇAYIR MERA ARAZİSİ
ORMAN ARAZİSİ
TARIM DIŞI ARAZİ(Yerleşim Yerleri dahil)
TOPLAM SU YÜZEYLERİ (Göl ve göletler dahil)
TOPLAM
Miktarı Ha.
420.430
277.803
12.528
10.376
51.048
772.185
Miktarı %
54,46
35,97
1,62
1,34
6,61
100,00
Tablo 2.11. Aksaray İli'nin Arazi Varlığı


Bitkisel Üretim
Tarla Bitkileri
Buğdaygiller
İlimizde, Bitkisel üretim tahıllar üzerinde yoğunlaşmış olup, tahıl yetiştirmede nadas+tahıl, tahıl+nohut, tahıl, çekirdek,
kabak gibi münavebe sistemleri uygulanmaktadır. Aksaray'da toplam 420.430 hektar tarım arazisi mevcut bunun %
50,9'u hububat tarımı yapılmaktadır. Aksaray İli hububat ekim alanı bakımından 207.717 Ha (2000 yılı DİE) ekili arazisi ile
Türkiye'de 21. sıradadır. Hububat üretimi içinde ekim alanı en fazla olan buğday daha sonra arpa gelmektedir.
İlimizde üretilen tahılların çoğunluğu üreticinin kendi yetiştirdiği üründen tohum ihtiyacını karşılamaktadır. Çok az hibrit
tohumluk kullanılmaktadır. Bu da verimi düşürmektedir. Üreticimiz genelde ürününü T.M.O. ve tüccara pazarlamaktadır.
Yem Bitkileri
Hayvansal üretimin gelişmiş olduğu ülkelerde yem bitkileri tarımı ekili alanların % 25-30'unu teşkil ederken bu oran
ülkemizde ancak % 3,25 dolayındadır. Bu durum yem bitkileri yetiştiriciliğinin yetersizliğinin açık bir göstergesidir.
Aksaray'da bu durum ancak % 1,5'dir.
Endüstriyel Bitkiler
İlimizde, şeker pancarı, ayçiçeği üretimi yapılmaktadır. Ayçiçek üretim miktarı diğer ürünlere göre düşüktür. Üretilen
ayçiçeğin büyük çoğunluğunu çerezlik ayçiçeği teşkil etmektedir. Ancak son yıllarda yağlık ayçiçeğindeki fiyat ve
desteklemenin artmasıyla birlikte yağlık ayçiçeği ekimine önem verilmektedir.
Bahçe Bitkileri
Meyve Üretimi
Türkiye genelinde meyve üretimi yapılan alanlar tarım alanlarının % 5'ini teşkil etmektedir. Aksaray'da ise bu oran %
1,3'dür. İlde genel olarak Elma, armut, kayısı, kiraz, ceviz, üzüm ve erik meyve türleri yetiştiriciliği yapılmaktadır. Son
yıllarda pazarlama ve depolama sorunu olmayan cevize doğru bir yönelme mevcuttur.
Sebze Üretimi
Türkiye genelinde tarım alanlarının % 3'ünde sebze üretimi yapılırken Aksaray'da sebze tarımı yapılan alan % 1'de
kalmaktadır. İlimizde sebze üretimi genelde sulu arazilerde yapılmaktadır. İlimizin ekolojisi kısa olduğundan bir çok sebze
sadece yaz döneminde yetiştirilmektedir. Çünkü kışın açıkta sebze yetiştirmek mümkün olmamaktadır.
Hayvansal Üretim
Aksaray'da hayvancılık diğer çevre illerde olduğu gibi bitkisel üretimle birlikte yapılmakta, hayvansal üretimde
ihtisaslaşmış işletmelerin büyüklüğü sektörün % 25'ine karşılık gelmektedir. Kırsal ekonomik yapıda ihtisaslaşma düzeyi
düşük ve geleneksel üretim yapısı ağırlıklı olmasına rağmen Aksaray, çevre illeri arasında büyükbaş hayvan varlığı
bakımından önemli bir yer işgal etmekte, kültür ve melez sığır varlığı Türkiye ortalamasının üstünde (% 80), yerli sığır
varlığı ise Türkiye ortalamasının (% 20) altında bulunmaktadır. Küçükbaş hayvan varlığının % 96'sını yerli ve merinos
14
koyun ırkı, geri kalan % 4'ünü ise, tiftik ve kıl keçisi oluşturmaktadır. Başta küçükbaş olmak üzere tüm kesimlerde
yetiştiricilik ve üretim yapılmakta, besicilik yaygınlaşmaktadır.
İlimizde 1 adet özel sektöre ait ve 1 adet Belediyeye ait olmak üzere 2 adet Et Entegre tesisi bulunmaktadır. Kesimlerin
çoğunluğu bu tesislerde yapılarak pazarlanmaktadır.
Tavukçuluk sektörü Türkiye'de 1960'lı yıllardan sonra hızlı ve sürekli bir büyüme göstermiştir. Bu büyümede sektöre
yapılan kadar sektörün mukayeseli avantajları da rol oynamıştır. Tavukçuluğun bu avantajlarından yaralanılarak
geliştirilmesi, yeni istihdam olanaklarının yaratılması yoluyla ekonomik, köyden kente göçü engellemesi nedeniyle sosyal
yararlar sağlayacaktır. Aksaray Türkiye'de tavuk ve yumurta üretimi bakımından çok gerilerdedir.
İlimizde kümes hayvancılığı kısıtlı olanaklarla küçük işletmeler şeklinde yapılmaktadır. Yumurta ve et tavuğu üretimi ilimiz
ihtiyacını karşılayamamaktadır. Hindi, kaz, ördek üretimi aile yetiştiriciliği şeklinde gelişmiştir. Yumurta üretiminin
çoğunluğu il merkezinde yapılmaktadır.
Tarımsal İşletmeler
İlde faaliyet gösteren ve tek kamu işletmesi olan Koçaş Tarım İşletmesi tohum üretimi yapan tek kuruluştur. Yonca,
hububat tohumu gibi tohumlar yetiştirmektedir. İlde bulunan tohum bayileri, Koçaş Tarım İşletmesi ve Tarım İl Müdürlüğü
Döner Sermaye İşletmesi tarafından çiftçilerin tohumluk talepleri karşılanmaktadır.
2.1.5 KENTSEL ALTYAPI
Ulaşım
Aksaray il merkezi, çevre illere ve ülkenin diğer bölgelerine dört
devlet yolu ile bağlanmaktadır. Kuzeyde E-90 yolu ile Ankara'ya
doğuda Nevşehir'e, batıda Konya'ya ve güneyde E-90 karayolu ile
Niğde ve Adana yolu ile bağlantılar kurulmaktadır.
B.S.K.
Sathi Kaplama
TOPLAM
87 km
129 km
216 km
Tablo: Aksaray İli Devlet Yol Ağı Durumu
İl merkezinde mevcut durum araç trafiğini kaldırmayacak boyutlara ulaşılmıştır. İl merkezinde özellikle mesai giriş
çıkışlarında trafik yoğunluk kazanmakta olup, ayrıca otolar için park sıkıntısı yaşanmaktadır. İlimizde trafik akışını ve
yayaların can güvenliği düşünülerek Bankalar Caddesi ve bazı caddeler tek yönlü trafiğe izin vermiş olup yolun bir tarafı
araç parkı olarak yeniden düzenlenmiştir.
İlimizdeki taşımacılık minibüs ve halk otobüsleriyle yapılmaktadır. Yakıt türü olarak mazot kullanılmaktadır.
Kent içi yollar trafik ihtiyacını karşılamamaktadır. Şehirde araç sayısı fazla olduğundan sıkıntı yaratmakta, bunun yanı sıra
hava kirliliği, trafik sıkışıklığı ve gürültü oluşmakta bu da insan sağlığını olumsuz etkilemektedir.
2.1.6 ENERJİ KAYNAKLARI
Güneş enerjisi konutlarda güneş enerjisi sitemi kurularak sıcak su temin edilmesinde kullanılmaktadır. İlimizde güneş ve
rüzgâr enerjisinin kullanımı konusunda bu güne kadar herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
İlimizde 2005 yılından itibaren konutlarda ve sanayi sektöründe doğalgaz kullanımına başlanmıştır. İlimizde doğalgaz
kullanan sanayi abonelerine ait özellikler aşağıda verilmiştir.
İlimizde yakacak olarak kullanılan odun, ilçelerin orman varlıklarından sağlanmaktadır.
İlimizde Jeotermal enerjiden sadece banyo amaçlı olarak kullanılmaktadır. Jeotermal sahada, enerji üretimine yönelik,
ısıtma ve elektrik enerjisi üretimi gibi çalışmalar yapılmamaktadır.
İlde, Güneş enerjisi konutlarda güneş enerjisi sitemi kurularak sıcak su temin edilmesinde kullanılmaktadır.
15
2.1.7 PLAN VE İMAR DURUMU
Belediye sınırları içerisinde arazi ve arsaların çoğunluğu özel mülkiyettir. Hazine ve belediyeye ait alanlar azdır. Bunlar
üzerinde çoğunlukla kamu binaları mevcuttur. Bir kısım alanda da gecekondu önleme bölgesi (150 Ha) ve toplu konut
sahası olarak ayrılmıştır. Diğer kısımlar da orman alanları için tahsis edilmiştir. 200 Hektarlık alan ise eğitim (kampüs) için
ayrılmıştır.
Konut ihtiyacının karşılanması için kentte yap-sat, kooperatif eliyle konut üretimi, bireysel konut üretimi ve
gecekondulaşma yöntemlerinin hepsini görmek mümkündür. Kooperatif oluşumları kentte yeni olduğu kadar yap-sat
süreci ile eş yoğunluğa ulaşmaktadır. Bireysel konut üretimi daha nadir olup gecekondulaşma belediyece önlenmeye
çalışılmaktadır.
Sağlıksız ve kaçak yapılaşmanın önlenebilmesi tarım alanlarının tahrip olmaması için iki adet gecekondu önleme bölgesi
mevcut olup, dar gelirli vatandaşların konut ihtiyacına yer gösterilmiştir. Aynı amaçla iki adet toplu konut alanı mevcut
olup yapılaşmaları tamamlanmış üç toplu konut alanı ise projelendirilmektedir.
Aksaray İli'nde bulunan bina şeklindeki konutların ısınma şekli kömürlü kalorifer sistemi olup doğalgaz kullanımı hızla
yaygınlaşma eğilimindedir. Bunların dışındaki bireysel konutlarda ısınma kömürlü sobalarla sağlanmaktadır.
Aksaray kentinde Ankara-Adana karayolu ile Konya-Kayseri karayolu civarında yapılaşma hızlılık kazanmaktadır. Belediye
olarak yeni yerleşim alanları, tarım alanı olmayan, yerleşime elverişli yamaçlarda toplu konut alanları tespit edilerek
belirlenmiştir. Ticari alanlarda, karayolları üzerinde ferdi (imara uygun) yapılaşmalar haricinde Taş pazar mahallesi
batısında toptancılar, mobilyacılar, kunduracılar, galericiler, tiftik yapağı kooperatif alanları mevcuttur. Aksaray-Adana
karayolu üzerinde Taşpınar belediyesi yakınında ise organize sanayi bölgesi bulunmaktadır.
Aksaray Belediyesi sınırları içerisinde kırsal alan yok denecek kadar az olup köylerde mevcuttur. Ayrıca, Hürriyet, Kalanlar
mahalleleri, 2 nolu Gecekondu Önleme Bölgesi, Fatih mahallesinde kırsal yerleşim özelliklerine rastlanabilir.
Köy yerleşim alanlarında özel mülkiyet ağırlıkta olup, genellikle dağınık, tek katlı, kerpiç, yarı yığma binalar mevcuttur.
Sosyo – Kültürel Hayat
Eğitim
Aksaray genelinde, ikili öğretim yapan okulları normal öğretime dönüştürmek, sınıf mevcutlarını 30 öğrencinin altına
indirmek, bilgisayar teknoloji sınıfları oluşturmak, öğrencilerin sosyal ve kültürel faaliyetleri daha iyi bir şekilde yapmaları,
boş zamanlarını değerlendirmeleri için okulların fiziki mekanlarının genişletilmesini sağlamak, öğretmen, idari personel,
araç-gereç ihtiyacını gidermek, taşımalı ilköğretim uygulamasına çağdaş eğitim anlayışı kazandırmak, okullarımızı cadde
ve sokak aralarına sıkışmışlıktan kurtarmak için eğitim merkezleri kurmak amacıyla çalışmalar yapılmaktadır.
Aksaray İlindeki okullaşma oranı aşağıdaki gibidir:
Özellikle kadınların okuma-yazma oranının yükseltilmesi için, 'Ulusal Eğitime Destek
Okul Öncesi
21
Kampanyası Projesi' çerçevesinde 2001 yılından itibaren okuma-yazma kurslarına
yoğun bir şekilde devam edilmektedir.
İlköğretim
98
Aksaray İli genelinde 9 resmi anaokulu, 1 özel anaokulu, 1 kız meslek lisesi
Ortaöğretim
60
bünyesinde, 3 lise bünyesinde ve 183 ilköğretim okulu bünyesinde olmak üzere
Mesleki ve Teknik Lise 24
toplam 262 anasınıfı şubesi bulunmaktadır. 2007-2008 öğretim yılında okulöncesi
Genel Lise
36
kurumlarında 4172 öğrenci, 125 okul öncesi öğretmeni ve 137 kadrosuz usta
öğretici ile eğitim-öğretimini sürdürmektedir. Okullar bünyesinde anasınıfı sayısının
artırılması için çalışmalar devam etmektedir.
İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
İLKÖĞRETİM
ÖĞRENCİ SAYISI
DERSLİK SAYISI
KAPASİTE
2007-2008
59.523
2.507
75.210
2008-2009
58.995
2.578
77.340
2009-2010
60.095
2.708
81.240
ÖĞRENCİ SAYISI
DERSLİK SAYISI
KAPASİTE
ORTAÖĞRETİM
2007-2008
12.384
506
15.180
2008-2009
14.442
547
16.410
2009-2010
16.215
547
16.410
ORTAÖĞRETİM
16
ÖĞRENCİ SAYISI
DERSLİK SAYISI
2007-2008
13
2.189
2008-2009
15
2.384
2009-2010
15
2.384
Tablo:
İlimizde İlk ve
Orta öğretim
Okulları Durumu
Sağlık
İlimiz Merkez İlçede, Devlet Hastanesi, Diş Hekimliği Hastanesi, Diyaliz Ünitesi, Göğüs Hastalıkları Hastanesi, Kadın
Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi mevcuttur. Devlet hastanesi, diş hekimliği binası, göğüs hastalıkları, kadın doğum
ve çocuk bakımevi hastanesi çarşı merkezine 3 km mesafe de bulunmaktadır. Ayrıca Şehir merkezi içerinde 2 adet özel
çocuk hastalıkları merkezi, 2 adet özel hastane, 1adet özel göz merkezi açılarak faaliyete geçmiştir.
Hastane Adı
Yatak Sayısı
Poliklinik Sayısı
Aksaray Devlet Hastanesi
400
635.566
Mustafa Yazıcı Göğüs H.H
83
37.414
Ş. V. Ekecik Doğum ve Çocuk H
125
156.636
Eskil Devlet Hastanesi
30
53.786
Ortaköy Devlet Hastanesi
50
137.988
Ağaçören İlçe Hastanesi
10
22.231
Gülağaç İlçe Hastanesi
10
49.945
Güzelyurt İlçe Hastanesi
10
22.108
Sarıyahşi İlçe Hastanesi
10
5.427
Kamu toplam
728
1.121.101
Özel Aksaray Hastanesi
31
98.905
Özel Maya Kadın Doğum Hastanesi
18
51.410
Genel Toplam
777
1.271.416
Tablo: İlimiz Sağlık Kurumları Durumu
Kültür ve Turizm
Geniş tarihi içerisinde Aksaray çeşitli medeniyetlere beşiklik yapmıştır. Güzelyurt ve Ihlara Hristiyanlarca önemli dini
merkezler durumundadır. Bu kavimlerin hakimiyeti Friglerin Anadolu'yu istilaları ile son bulmuştur.
MÖ. 1200-700 yıllarında Hititler devrinde Aksaray çok büyük önem kazandı. Son yıllarda şehir merkezinde ve çevresinde
yapılan kazılar M.Ö. 1100-1000 yılları ile 9 yy. ait Hitit hiyeroglifi ile yazılmış kitabelerin bulunması bu durumu
ispatlamaktadır.
MÖ. 6 yy. da Perslerin Frig devletini ortadan kaldırması ile tüm Anadolu Pers egemenliğine girmiştir. Perslerin
Yunanistana ilerlemeleri Grekopers kültürü adı verilen yeni bir uygarlık geliştirmiştir. Bu durum M.Ö. 3 yy. da Büyük
İskender'in Persleri ortadan kaldırmasına dek devam eder.
Büyük İskender'le başlayan ve MÖ. 300 yıllarında sona eren döneme Helenistik dönem adı verilmektedir. Büyük
İskender'in ölümünden sonra bölge kumandanlar arasında paylaşılmıştır. Aksaray'da Kapadokya Beyliğine bağlanmıştır.
Bu dönemde Aksaray'ın ismi Arkhelais olmuştur. Roma İmparatorluğunun M. S. 395 de ikiye ayrılması ile Doğu Roma
İmparatorluğu içinde kalan bölge, Doğu Romanın Bizans ismini almasından sonra (1071-1174) Bizans egemenliğinde
kalmıştır.
M.S. 1 yy. da Havari St. Paul ve müritleri tarafından Anadolu da yayılmaya başlayan Hristiyanlık, çok tanrılı Roma
taraftarlarının büyük tepkisine neden olduğundan, ilk Hristiyanlar korunma açısından daha elverişli yerlere yerleşmeye
başlamışlardır. Gerek Manastır Vadisi ve gerekse Ihlara Vadisi içerisinde bulunan kaya oyma yüzlerce manastır ve kilise,
her yıl yüz binlerce yabancının ziyaret ettiği çok önemli turizm merkezlerindendir.
Jeolojik yapısı itibarı ile de bu yöre, bozulmamış tabii güzelliklere sahip, bir çok oyma yerleşim yeri ve yer altı şehrinin
bulunduğu, kaplıcaların yer aldığı hem dini, hem doğal güzellikler ve hem de termal turizm açısından değer ifade
etmektedir.
Hasandağı avcılık, dağcılık ve kış sporları bakımından önem arz eder. Ayrıca yayla olarak yöre halkının rağbet ettiği bir
yerdir. 1990 yılı içerisinde kış sporları Turizm merkezi olarak ilan edilmiştir.
17
Selçuklu ve Karamanoğulları eserlerinin pek çok olduğu Aksaray, Han ve kervansarayları, Zinciriye Medresesi, Ulu Camii,
Eğri Minaresi yanında Somuncu baba (Şeyh- Hamidüdini Aksarayi), Yunus Emre ve Tabduk Emresi ile İslam aleminin
ilgisini de üzerine çekmektedir. Zinciriye Medresesi (Halen müze olarak kullanılmaktadır) ki müderris yetiştiren zamanın en
büyük okullarından birisidir.
Aksaray, tarihi, kültürel ve turizm açısından ele alındığında, Hristiyanlık öncesi, Hristiyanlık dönemi ve İslami döneme ait
bir çok esere sahip, kolektif açık hava müzesi durumundadır. Doğu-Batı, Güney-Kuzey ana yollarının bağlantı noktasında
bulunması, Dünya'nın ve Türkiye'nin her yerine kolayca ulaşılmasından dolayı önemli bir turizm merkezi olma konumunu
muhafaza etmektedir.
Afet Yönetimi
Şereflikoçhisar-Aksaray Fayı, Sultan hanı Fayı ve İnsu Faylarıdır. İlimiz merkezi beşinci deprem kuşağında olup; ilimize en
yakın fay hattı 150-200 km uzaklıkta olup; deprem yönünden riskli bölge değildir. İlimiz kuzey-batı, güney-doğu
doğrultulu bir fay üzerine oturmaktadır. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Deprem katalogu, bu fayla
ilişkili depremlerin oluşmadığını göstermektedir. Diğer bir deyişle aletsel veriler bu fayın etkin olmadığını göstermektedir.
Bölgede varlığı bilinen Tuz Gölü Fay'ının aktif bir fay hattı olmadığı düşünülmektedir. Sözünü ettiğimiz fay hattı ise çok az
bilinmektedir ve 29 Mart 1998 depremi bu hattın varlığını göstermiştir. Bu tür faylara İç Deformasyon fayları
denilmektedir. İç Deformasyon faylarında büyük depremler birkaç bin yılda bir meydana gelmektedir.
Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası'na göre Aksaray İli Merkez İlçe ve Güzelyurt İlçesi'nin 5. Derece deprem bölgesinde,
Ortaköy, Sarıyahşi ve Ağaçören İlçelerinin 2. Derece deprem bölgesinde, Eskil ve Gülağaç ilçelerinin 4. Derece deprem
bölgesinde olduğu bilinmektedir.
Ormanlar
Ormanların Ekolojik Yapısı
Aksaray İli birçok özelliği bakımından Türkiye'nin diğer bölgelerinden farklılıklar gösterir. Bölge yüksekliği ortalama 9501100 m olan bir yüksek platodur. Basamaklarla ya da fay kırıkları ile birbirinden ayrılan düz ovalar ve bu ovaları
çevreleyen tepeler ve dağlar bölgenin jeomorfolojik karakteridir.
İç Anadolu Bölgesi'nin etrafı yüksek dağlarla çevrili bulunduğundan denizlerden gelen nemli hava bölge içlerine kadar
ilerleyememekte ve bu nedenle iç bölgeler ve Aksaray oldukça kurak kalmaktadır.
Aksaray İli'nin iklimi kışları soğuk ve yağışlı, yazları ise kurak ve sıcaktır. Ormanlarımızın yoğunlukta bulunduğu alan
Hasandağı ve Ekecik Dağı'dır. Hasandağı'nın denizden yüksekliği 3258 m.dir. Hasandağı ve çevresinde yağış miktarı 700
mm.ye yükselmekte ve sıcaklık değerleri ise düşmektedir. Hasandağı eteklerinde ormanlarımız 1400 m civarında
yükseltiden başlayıp 1850-1900 m.ye kadar yükselmektedir.
Normal kapalığa sahip bir orman yetişebilmesi için en az 600 mm yağış alınması gerekmektedir. Yağış bu miktarın altına
düştüğü zaman su rekabeti artacağından birim alanda yetişen ağaç sayısı azalmakta ve orman özelliği kaybolmaktadır.
Yağış miktarı daha da azaldığından orman örtüsü iyice kaybolarak ve stepler başlamaktadır.
Çorak olarak bilinen Aksaray toprakları aslında aşırı yağışlardan dolayı yıkanmadığı için verimlidir. Tuzlu taban suyunun
yüksekliği ve kil oranının çok az olmasından dolayı su tutma kapasitesinin düşük olması toprak verimliliği ve ormanların
yayılışı üzerinde olumsuz etkiler meydana getirmektedir. Tuz oranının yüksek ve su tutma kapasitesinin düşük olduğu
topraklar üzerinde yapılan ağaçlandırma çalışmalarında başarı düşük olmaktadır.
İlimizde ormanlık sahalar 1. ve 2. zamana aittir. Volkanik sahalardan müteşekkil olup; Eosen kratase kalker ve yeşil
serpantinlerden oluşmuştur. İlimiz ormanlarında analorya magmatik kayaçlardan olup, genelde andezittir. Taşlılık yer yer
% 60-70'den fazla, yer yer ise % 50'nin altına düşmektedir. Toprak orta derinliktedir. Toprağın türü balçık karakterindedir.
İlimizde orman varlığı yönünden zengin olan yerlerde de yer altı sularının fazla olduğu görülmektedir. Hasandağı'nın
volkanik bir dağ olması nedeni ile su kaynağı Helvadere Kasabası'nda toplanmış, Ekecik Dağı çevreside yer altı suları
yönünden zengindir.
İlin Orman Envanteri
İlimiz ormanlar yönünden oldukça fakirdir. İlimiz topraklarının ancak % 2,78'i (1,72 doğal+1,06 ağaçlandırma) ormanlarla
kaplıdır. Bu arazinin üzerinde bulunduğu orman serveti ise oldukça azdır. İlimizdeki ormanlar başta Hasandağı, Ekecik
Dağı, Harun Dağı ve Güzelyurt İlçesi çevresinde bulunmaktadır.
Aksaray İli'nin orman varlığı baltalık ve orman dışı ağaçlandırmalardan ibarettir. Baltalık ormanlarımızın tamamında doğal
olarak bulunan ağaç türü meşedir. Orman dışı ağaçlandırmalarda ise ibreli türlerden Sedir, Karaçam, Sarıçam, Kızılçam,
Mavi Servidir. Yapraklı türlerden ise Dişbudak, Akçaağaç, Ailanthus, Akasya, Badem, Mahlep, İğde, Gleditschia vs. türler
kullanılarak ağaçlandırma faaliyetleri yürütülmektedir. İlimizde ağaçlandırma potansiyel sahası yaklaşık 50.000 hektar
olduğu tahmin edilmekte olup, bu sahaların hemen hepsi mera vasfındadır.
İlimizin orman alanı, genel alanın % 2.78'idir. Baltalıklarda; normal baltalık sahaların, bozuk baltalık sahalarına oranla %
18
14.8, Koru ormanların baltalık ormanlara oranı ise % 47,63'üdür. Koru ormanları tabii olarak değil insan eli ile tesis
edilmiştir.
Ormanlarımızın çoğu bozuk orman karakterindedir. İlimizin orman karakteri aşağıda belirtilmiştir.
İlimizde orman alanları Hasandağı, Ihlara, Güzelyurt, Ortaköy-Çiftevi, Ekecik Dağı ve Merkez ilçemizin kuzey- doğusunda
(ağaçlandırma) bulunmaktadır.
Ormanlarımızın % 68'inde doğal meşe ağacı bulunmaktadır. 7 tür meşe mevcuttur.
Endemik olarak kasnak meşesi (Quercus Vulcanica), titrek kavak (populus tremula) ve Çınar yapraklı Akçaağaç
bulunmaktadır.
Aksaray'ın orman varlığını zenginleştirmek, tür çeşidini artırmak ve erozyonu önlemek amacıyla ağaçlandırma çalışmaları
yapılmaktadır.
Ancak; Aksaray'ın iklim tipi kurak, step iklim tipindedir. Ülkemizin en az yağış alan bölgelerinden birisi Tuz Gölü
havzasıdır. İlimiz topraklarının neredeyse % 50'si bu havzada yer almaktadır. Ağaçlandırma çalışmaları ağır şartlar altında
gerçekleşmektedir. Mevcut kuraklık, aşırı kireç+tuzluluk ile yüksek pH çalışmaları olumsuz yönde etkilemektedir.
Aksaray'da bugüne kadar erozyon kontrolü ve ağaçlandırma çalışması olmak üzere 16 proje gerçekleştirilmiştir. Toplam
8.638 Ha sahada ağaçlandırma faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. (Tablo F.3 – F.4)
Önümüzdeki yıllar için Müdürlüğümüz AGM-ORKÖY Şube Müdürlüğü tarafından potansi
yel ağaçlandırma çalışmalarının tespiti yapılmakta ve projelendirme çalışmaları devam etmektedir. Ancak, birçok alan
erozyon tehlikesi ile karşı karşıya olup, ağaçlandırılması gerekmektedir. Fakat mülkiyet yönünden genelde mera olarak
tescil edilmiş olduğundan vasıf değişikliğine gidilmektedir. Bu işlem çok uzun sürmekle birlikte, yörenin de mera ihtiyacı
düşünülerek istenilen sahaların tamamının tahsisi yapılamamaktadır.
İlimiz genelindeki sahalarda arazi kadastrosu geçmiş olup orman kadastrosu geçmemiştir. İlimiz genelindeki ormanların
mülkiyetinin tamamı Orman Genel Müdürlüğü'ne aittir. Özel orman mevcut değildir.
Ormanlarımız belirli bir plan dahilinde enerji ormanı tesis çalışmalarına konu edilmektedir. Yapraklı yakacak odun ve ince
çaplı sanayi odunu üretilmektedir. Üretilen bu emvallerin bir kısmı da odun kömürüne dönüştürülmektedir.
Görüldüğü gibi orman varlığımız içinde verimli orman alanı oldukça azdır. Verimli ormanlarda yenileme çalışmaları
yürütülmektedir. Bu güne kadar 4.000 ha civarında sahada enerji ormanı tesisi (canlandırma kesimi) çalışması
yapılmıştır.
İlimizin ormanları 21.208 ha.dır. Hazine ve Belediye tarafından Orman Genel Müdürlüğü adına ağaçlandırılmak üzere
yapılan arazi tahsisleri nedeni ile imkanlar ölçüsünde ağaçlandırma faaliyetleri yapılarak orman alanları arttırılmaktadır.
Bölgenin vejetasyonu, ot, ağaçlı step ve orman topluluğu olmak üzere üç ana formasyona ayrılabilir. Asırlar boyu
süregelen tahrip sonucunda İç Anadolu'daki karaçam, meşe ve hatta ardıç ormanları, nispeten nemli ve kuzeye bakan
lokal alanlara ve yükseklere çekilmişlerdir. İklim kuraklaşmaya meyletmesi ve biyotik faktörler etkisi ile tahrip edilen
orman alanlarının yerini ise step vejetasyonu tarafından işgal edilmiştir. Ayrıca step bölgeleri yer yer çok seyrek de olsa
çalı formunda bitkiler de görülmektedir.
19
2.2.AKSARAY TİCARET BORSASI TARİHÇESİ
Aksaray Ticaret Borsası 1967 yılında kurulmuştur.
2.2.1. Örgütsel Yapımız
Aksaray Ticaret Borsası'nın yönetim ve organizasyonu 5174 Sayılı Kanunla belirlenmiştir. Meclis Başkanı, üyeleri,
meclisin görev ve yetkileri ile Yönetim Kurulu Başkanı, üyeleri, Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri, 5174 sayılı Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununda belirlenmiştir. Aksaray Ticaret Borsası'nın üst karar organı
meclistir; Borsa protokolde Meclis Başkanı ile temsil edilmektedir. Meclis, Borsanın denetim ve karar organıdır. Aksaray
Ticaret Borsası'nın yürütme organı, Yönetim Kuruludur. Yönetim Kuruluna bağlı olarak bir genel sekreter bulunmaktadır.
Dört yılda bir Meclis ve Yönetim Kurulu Üyeleri seçimleri yapılmaktadır.
Borsamızın Organizasyon Şeması aşağıda Şekil 1'de verilmiştir.
ORGANİZASYON ŞEMASI
MECLİS
YÖNETİM KURULU
GENEL SEKRETER
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
AKREDİTASYON SORUMLUSU
GENEL SEKRETER YARDIMCISI
TESCİL
MÜDÜRÜ
TESCİL MEMURU
Şekil 1
20
LABORATUVAR
SORUMLUSU
KANTAR
MEMURU
ŞOFÖR
İÇ HİZMETLER
SORUMLUSU
2.2.2. Fiziksel Yapımız
Borsamız Aksaray Buğday Pazarında, alım satım salonu, laboratuvar, kantar, toplantı salonu ve servislerinin bulunduğu
kapalı alanı mevcut olan kendi binasında üyelerine hizmet vermektedir.
2.2.3. İnsan Kaynakları
Borsamız 1 Genel Sekreter, 1 Genel Sekreter Yrd., 1Tescil Müdürü, 3 Tescil Memuru, 1 Laboratuvar sorumlusu, 2 İç
Hizmetler Sorumlusu ve 2 Kantar sorumlusu olmak üzere toplam 11 kişi ile hizmet vermektedir. Borsamız personelinin
ikisi yüksek lisans, dördü üniversite, biri lise, üçü de ilköğretim mezunudur.
Personel Öğretim Tablosu
İlköğre m
Mali kaynaklarımızın büyük bir kısmı tarımsal ürün alım-satımlarının tescili işlemlerinden oluşmaktadır. Son 5 yılda
borsamızda işlem gören ilk beş madde ve toplam işlem hacimlerini gösteren grafikler aşağıdadır.
Madde Grupları İşlem Hacimleri
1. Hububat Ürünleri
2. Bitkisel ve Hayvansal Gıdalar
3. Yağlı Tohumlar
4. Canlı Hayvanlar
5. Bitkisel ve Ham Hayvanlar
6. Diğerleri
Yukarıda belirttiğimiz gibi Bölgemizde birçok ürün yetişmesine rağmen bunlardan ağırlıklı olarak hububat ürünleri işlenerek
ihracat edilebilmektedir. Yani Bölgemizde üretilen tarımsal ürünler işlenip sanayi ürününe de dönüştürülemektedir.
21
2.2.5 Üyelerimiz
Borsamızda 14 Anonim Şirketi, 145 Limited Şirketi, 1 Kollektif Şirketi, 22 Tarımsal Kalkınma Kooperatif, 171 Gerçek kişi,
5'i de Birlik olmak üzere 358 faal üye kayıtlıdır
2.2.6. Yasal Yükümlülükler ve Mevzuat Analizi
Borsanın yasal olarak yapmak zorunda olduğu görevler 01.06.2004 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 5174 sayılı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun 12 nci maddesinde açık olarak belirtilmektedir.
Bu madde uyarınca Borsanın yapmak zorunda olduğu görevler şunlardır;
a)
Borsaya dahil maddelerin, borsada alım satımını tanzim ve tescil etmek.
b)
Borsaya dahil maddelerin borsada oluşan her günkü fiyatlarını usulü dairesinde tespit ve ilân etmek.
c)
Alıcı ve satıcının, teslim ve teslim alma ile ödeme bakımından yükümlülüklerini, muamelelerin tasfiye şartlarını,
fiyatlar üzerinde etkili şartları ve ihtilaf doğduğunda ihtiyari tahkim usullerini gösteren ve Birliğin onayıyla yürürlüğe girecek
genel düzenlemeler yapmak.
d)
Yurt içi ve yurt dışı borsa ve piyasaları takip ederek fiyat haberleşmesi yapmak, elektronik ticaret ve internet
ağları konusunda üyelerine yol göstermek.
e)
51 inci maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak.
f)
Borsaya dahil maddelerin tiplerini ve vasıflarını tespit etmek üzere laboratuvar ve teknik bürolar kurmak veya
kurulmuşlara iştirak etmek.
g)
Bölgeleri içindeki borsaya ilişkin örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilân etmek.
h)
Borsa faaliyetlerine ait konularda ilgili resmi makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerinin
tamamı veya bir kesiminin menfaati olduğu takdirde bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak.
i)
Rekabeti bozucu etkileri olabilecek anlaşma, karar ve uyumlu eylem niteliğindeki uygulamaları izlemek ve tespiti
halinde ilgili makamlara bildirmek.
j)
Mevzuatla bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerin, bu Kanunda belirtilen kuruluş
amaçları ve görev alanı çerçevesinde borsalara tevdii halinde bu işleri yürütmek.
k)
Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak.
l)
Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak.
m)
Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça verilecek görevleri yapmak.
Aksaray Ticaret Borsası'nın üyelerine sunduğu hizmetler yasal mevzuattan kaynaklanan hizmetlerdir.
Bu hizmetler;
Laboratuvar Hizmetleri
Satış Salonu Hizmetleri
Borsaya dahil Maddelerin Tartım Hizmetleri
Alım ve Satım Tescil İşlemleri
Günlük fiyatların tespit ve ilanı
Diğer borsalarla fiyat haberleşmesi yapmak
Üyelerimize yol göstermek
Borsa faaliyetlerine ait konularda ilgili resmi makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak,
Onaylanacak belgelerle verilecek hizmetler,
Diğer Hizmetler (Borsa Bütçesinde tanımlanmış diğer hizmetler)
Sosyal ve kültürel etkinlikler
Üyelere yönelik iş gezileri
Oda borsalar arası iletişim
22
Borsamızla ilgili yasal mevzuat aşağıda tanımlanmıştır.
5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu
Organ Seçimleri Yönetmeliği
Borsa Muamelat Yönetmeliği
Ticaret Borsalarında Alım Satımların Tescili Yönetmeliği
Aksaray Ticaret Borsası Alım Satım Yönetmeliği
Ticaret Borsalarında Alım Satım Yapan Aracılar Yönetmeliği
Kayıt Ücreti ile Yıllık Aidat Tespiti ve Ödenmesi Hakkında Yönetmelik
Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği
Oda ve Borsalarda Hakem, Bilirkişi ve Eksper Listelerini Düzenleme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
Personel Yönetmeliği
Personel Sicil Yönetmeliği
4857 Sayılı İş Kanunu
2.3. PAYDAŞ ANALİZİ
Stratejik Planı hazırlama aşamasında göz önünde bulundurduğumuz önemli unsurlardan birisi de etkileşim içinde
bulunduğumuz paydaşlarımızdır. Paydaşlarımız Borsamız faaliyetlerini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen,
faaliyetlerimizden etkilenen ve borsamız için tehdit veya fırsat oluşturan kişi, kurum ve kuruluşlardır.
Borsamız paydaşları iç paydaş ve dış paydaş şeklinde tanımlamıştır.
İç Paydaş: Kurumumuzdan etkilenen veya kurumumuzu etkileyen, kurum içindeki kişi, gruptur. Meclis, yönetim kurulu
üyeleri, personel iç paydaşlara örnek olarak verilebilir.
Dış Paydaş: Kurumumuzdan etkilenen veya kurumumuzu etkileyen, kurum dışındaki kişi, grup veya kurumlardır. Kurumla
ilişkisi olan oda / borsalar, kamu ve idari kurumlar, tedarikçiler dış paydaşlara örnek olarak verilebilir.
Borsa personeli ve Stratejik Planlama Ekibi tarafından paydaş listesi oluşturulmuş ve paydaşların önceliklendirilmesi
yapılmıştır. Paydaşların önceliklendirilmesinde paydaşın borsamızın faaliyetlerini etkileme gücü ile borsamızın
faaliyetlerinden etkilenme derecesi dikkate alınmıştır.
23
Tablo 1 : Aksaray Ticaret Borsası İç ve Dış paydaşları
24
2.3.1. PAYDAŞ MATRİSİ
Stratejik Planı hazırlama aşamasında göz önünde bulundurduğumuz önemli unsurlardan birisi de etkileşim içinde
bulunduğumuz paydaşlarımızdır. Paydaşlarımız Borsamız faaliyetlerini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen,
faaliyetlerimizden etkilenen ve borsamız için tehdit veya fırsat oluşturan kişi, kurum ve kuruluşlardır.
Borsamız paydaşları iç paydaş ve dış paydaş şeklinde tanımlamıştır.
İç Paydaş: Kurumumuzdan etkilenen veya kurumumuzu etkileyen, kurum içindeki kişi, gruptur. Meclis, yönetim kurulu
üyeleri, personel iç paydaşlara örnek olarak verilebilir.
Dış Paydaş: Kurumumuzdan etkilenen veya kurumumuzu etkileyen, kurum dışındaki kişi, grup veya kurumlardır. Kurumla
ilişkisi olan oda / borsalar, kamu ve idari kurumlar, tedarikçiler dış paydaşlara örnek olarak verilebilir.
Borsa personeli ve Stratejik Planlama Ekibi tarafından paydaş listesi oluşturulmuş ve paydaşların önceliklendirilmesi
yapılmıştır. Paydaşların önceliklendirilmesinde paydaşın borsamızın faaliyetlerini etkileme gücü ile borsamızın
faaliyetlerinden etkilenme derecesi dikkate alınmıştır.
25
26
2.3.2. PAYDAŞ ETKİ ÖNEM MATRİSİ
Paydaşlarımızın borsamızın faaliyet ve hizmetlerindeki etkisi/önemini ortaya koymak için Paydaş Etki/Önem matrisi
çalışması yapılmıştır. Bu matriste etki, paydaşın borsanın faaliyetlerini yönlendirme, destekleme ve etkileme gücünü,
önem ise, borsanın paydaşlarının beklenti ve taleplerinin karşılanması konusunda verdiği önceliği ifade etmektedir.
27
Tablo II - Paydaş/Hizmet Matrisi
2.3.3. Paydaşların Görüş ve Önerilerinin Alınması
Aksaray Ticaret Borsası paydaşların görüş ve önerilerini almak için aşağıdaki yöntemleri kullanmıştır;
·
Mülakat,
·
Anket uygulaması (iç /dış),
·
Öneri İstek Formları,
·
Web sayfamızda bulunan iletişim bölümü
Paydaşlarımızın görüş ve önerilerini değerlendirmemiz sonucunda elde ettiklerimiz;
Üyelere katma değeri yüksek ürünler hakkında eğitim,
Ürün fiyatlarının duyurulması ile ilgili iletişim araçlarının genişletilmesi,
Borsanın faaliyetlerinin üyelere anlatılması
Borsa fiziki alan ve yerinin uygun olmaması daha uygun bir bölgede daha modern olması,
Derginin devam etmesi
şeklinde sıralanmıştır.
Hayat bir
bisiklete binmek gibidir.
Pedalı çevirmeye
devam ettiğiniz
sürece düşmezsiniz
Claude Pepper
28
2.4. ÇEVRE ANALİZİ
2.4.1. DIŞ ÇEVRE ANALİZİ
Dış çevre analizi, kuruluşun kontrolü dışındaki koşulların ve eğilimlerin incelenerek, kuruluş için kritik olan fırsat ve
tehditlerin belirlenmesidir. Fırsatlar, kuruluşun kontrolü dışında gerçekleşen ve kuruluşa avantaj sağlaması muhtemel olan
etkenler ya da durumlardır. Tehditler ise, kuruluşun kontrolü dışında gerçekleşen, olumsuz etkilerinin engellenmesi veya
sınırlandırılması gereken unsurlardır.
Dış çevre, uzak ve yakın çevre olmak üzere iki bölümde incelenir:
Uzak Çevre
- Politik
- Ekonomik
- Sosyo-Kültürel
- Teknolojik
Yakın Çevre
-Hizmet alanlar
-Rakipler
-Tedarikçiler
Aksaray Ticaret Borsası'nı etkileyen ve etkileme olasılığı bulunan dış çevre unsurlarını belirlemek amacıyla, PEST Analizi
yapılmıştır. PEST Analizi kurumu etkileyebilecek Politik-Hukuki, Ekonomik, Sosyo-Kültürel ve Teknolojik faktörlerin
incelenerek olumlu ve olumsuz etkilerinin ortaya çıkarılmasında kullanılan bir analiz tekniğidir. Aksaray Ticaret Borsası
PEST Analizi aşağıda Tablo V'de yer almaktadır.
29
2.4.2 KURUM İÇİ GZFT (SWOT) ANALİZİ
Stratejik analiz aşaması, kurumun faaliyette bulunduğu genel (uzak) ve iş (yakın) çevresi unsurlarının hali hazır durumda
incelenmesi ve kurum içindeki unsurların değerlendirilmesi ile ilgili bir süreçtir. Bu süreç bilgi toplama ve toplanan
bilgilerin değerlendirilmesi ile başlar. Sonra iç ve dış çevre unsurları incelenir ve sistem yaklaşımı içinde dış çevre
unsurlarının kurum için yarattığı fırsat ve tehditler ile kurum içi unsurların değerlendirilmesi sonucu elde edilen kurumun
güçlü ve zayıf yönleri belirlenir. Sonuçlar GZFT (SWOT) matrisinde sınıflandırılarak toplanır.
İç çevre analizi diğer bir deyimle kurum içi analiz, kurumun mevcut durum ve geleceğini etkileyebilecek iç ortamdan
kaynaklanan ve kurumun kontrol edebildiği koşulların ve eğilimlerin incelenerek güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi ve
değerlendirilmesidir. Güçlü yönler kurumun amaçlarına ulaşması için yararlanabileceği olumlu hususlardır. Zayıf yönler
ise, kurumun başarılı olmasına engel oluşturabilecek eksiklikler ve olumsuz hususlardır.
SWOT Analizi işletmenin, kurumun, tekniğin, sürecin, yapının veya durumun güçlü ve zayıf yönlerini belirlemekte, dış
çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditleri saptamakta kullanılan bir tekniktir. SWOT Analizinde, kurumun dış çevresindeki
unsurların incelenmesi sonucunda kurum için fırsat ve tehditler, kurum içi analiz sonucunda ise kurumun güçlü ve zayıf
yönleri belirlenir.
SWOT; İngilizcedeki Strengths (güçlü yönler), Weaknesses (zayıf yönler), Opportunities (fırsatlar), Threats (tehditler)
kelimelerinin baş harflerinden üretilmiş bir kısaltmadır. SWOT'un Türkçe karşılığı olarak GZFT Analizi ifadesi
kullanılmaktadır. Ancak ülkemizdeki stratejik yönetim çalışmalarında ve uygulamalarda bu analiz İngilizce karşılığı gibi
SWOT olarak adlandırılmakta ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle stratejik planlama çalışmasında SWOT terimi
kullanılmıştır.
Fırsatlar, dış çevrenin analizi sonucunda ortaya çıkan ve kurum için olumlu sonuçlar yaratabilecek unsurlardır. Bu
bağlamda fırsat, kurumun amaçlarını başarı ile gerçekleştirebilmesi için dış çevreden gelen elverişli herhangi bir durum
olarak tanımlanabilir.
Tehditler, fırsatların aksine kurumun varlığını sürdürmesine engel olabilecek, başarılarını engelleyebilecek, uzak ve yakın
çevredeki değişimler sonunda ortaya çıkan, kurum için arzu edilmeyen oluşumlardır. Sürekli ve hızlı değişen bir dış
çevrede, bu unsurları izlemek ve onlara karşı önlemler almak kurumun başarılarını sürdürmesi açısından önemli
olmaktadır.
Güçlü Yönler, kurumun içerisinde, bünyesinden gelen, kurumu benzerlerinden üstün kılan, amaçlarına ulaşmasını,
büyümesini ve gelişmesini destekleyen içsel pozitif unsurlardır.
Zayıf Yönler, kurumun içerisinde, bünyesinden gelen, kurumun benzerlerinden geri kalmasına neden olan, amaçlarına
ulaşmasını, büyümesini ve gelişmesini engelleyen içsel negatif unsurlardır.
Bu nedenle kurumun, güçlü ve zayıf yönleri belirlenirken mümkün olduğu kadar objektif olunmalı ve belirtilen yönlerin
kanıtlara dayalı olmasına dikkat edilmelidir.
SWOT Analizi özet olarak, bir kurumun kendini tanıma çabası olup gelişim için çıkılan yolda “şu anda neredeyiz? ”
sorusunun cevabını verir.
Aksaray Ticaret Borsası'nın Kurumsal SWOT Analizi aşağıdaki gibidir.
30
31
2.4.3. TOWS MATRİSİ
SWOT Analizi sonucunda, kurumun stratejik kararlarını vermesi ve stratejilerini belirlemesi için gerekli olan TOWS Matris
hazırlanır.
S-O Stratejileri; Kurum çeşitli fırsatlarla karşı karşıyadır ve bu fırsatları teşvik edecek çeşitli içsel üstünlüklere sahiptir. Bu
durum ortamdan yararlanma yönünde büyüme amaçlı stratejiler gerektirebilir.
S-T Stratejileri; Kurum tehdit altındadır ancak önemli içsel üstünlüklere sahiptir. Bu durumda, güçlü yönler avantaj olarak
kullanılarak tehditleri ortadan kaldırabilecek stratejiler oluşturulabilir.
W-O Stratejileri; Kurum çeşitli fırsatlarla karşı karşıyadır ancak çeşitli içsel zayıflıklarla engellenmektedir. Burada içsel
zayıflıkları ortadan kaldırıp, fırsatlardan daha etkili şekilde yararlanmalarını sağlayacak stratejiler belirlenebilir.
W-T Stratejileri; Kurum önemli çevresel tehditler altındadır ve içsel zayıflıkları bulunmaktadır. Burada, şartlar gözönünde
bulundurularak olumsuz durumların üstesinden gelebilecek stratejiler oluşturulabilir.
Stratejik planlama çalışması kapsamında, Kurumsal SWOT Analizi sonucunda elde edilen bilgiler, TOWS Matris çalışması
yapılarak, Aksaray Ticaret Borsası Kurumsal Stratejileri belirlenmiş olup stratejik amaçlar ve hedefler bölümünde yer
almaktadır.
32
GF STRATEJİLERİ
33
GF STRATEJİLERİ
34
GT STRATEJİLERİ
35
GT STRATEJİLERİ
ZF STRATEJİLERİ
36
ZT STRATEJİLERİ
37
3. GELECEĞE BAKIŞ
3.1. MİSYON, VİZYON VE TEMEL DEĞERLER
MİSYONUMUZ
5174 Sayılı Türkiye Odalar Ve Borsalar Birliği İle Odalar Ve Borsalar Kanunu'nun Verdiği Görev, Sorumluluklar Ve İlgili
Mevzuatlar Çerçevesinde;
Tüm Birim Ve Fonksiyonlarımız İle Üyelerimizin Ortak İhtiyaçlarının Karşılamak,
Üyelerimize Ve İlgili Taraflara Sunulan Bilgi Ve Hizmetlerimizi Sürekli Kılmak, Geliştirmek Ve Belgelendirmek,
Borsamızda İşlem Gören Ürünlerin Ulusal Ve Uluslararası Ticaretinin Gelişmesine Ve Serbest Piyasa Fiyatlarının
Oluşmasına Katkı Sağlamak Yolu İle Üyelerimizin, Bölgemizin Ve Ülkemizin Gelişmesine Katkıda Bulunmaktır.
VİZYONUMUZ
Yöneticilerimizin, Çalışanlarımızın Gayretleri Ve Üyelerimizin Desteği İle Kurumumuzun,
Kurumsal Yapısını Sürekli İyileştirmek,
Bilgi, Beceri Ve Yetkinlik İle Donatılmış Personel Yapısı İle Hizmet Çeşitliğini Ve Kalitesini Artırmak,
Bölgemizde, Ulusal Ve Uluslararası Alanda Yaptığı Her Proje Ve Faaliyette Öncülük Eden, Örnek Olabilen, İşbirliğini
Geliştiren, Saygınlığını Ve Etkinliğini Artırmış Uluslararası Referans Borsa Haline Getirilmesidir.
TEMEL DEĞERLERİMİZ
Üye Odaklılık
Liderlik
Sürekli öğrenmek ve öğretmek
Çalışanların Katılımı
Sürekli İyileştirme
Toplumsal yararlılık
İşbirliği ve paylaşımcılık
İlkelerimizden taviz vermemek
En zorlu
arayıs mük
emmeliyeti
arayıstır.
Lyndon B.
JohnsonMaxwel
38
4. KURUM STRATEJİLERİ
39
40
41
42
5. MALİYETLER
Maliyetlendirme, kurumun stratejik planı ile bütçesi arasındaki bağlantıyı güçlendirmeyi ve harcamaların önceliklendirilmesi sürecine
yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Böylelikle kaynakların amaçlar doğrultusunda etkili ve verimli bir şekilde kullanılması mümkün
olabilecektir.
Bunun için öncelikle her bir hedef için gerekli faaliyet ve proje maliyet tahminleri yapılmış ve hedefin yaklaşık maliyetine ulaşılmıştır.
Hedeflerin maliyet tahmini toplamından her bir amacın maliyetine, amaç maliyetleri toplamından ise stratejik planın o yılki tahmini
maliyetine ulaşılmıştır.
Tablo VIII – Maliyet Tablosu
43
6.İZLEME VE DEĞERLENDİRME
Stratejik hedeflere ulaşılma durumunun izlenmesi ve sonuçların değerlendirilmesi sistematik ve düzenli olarak yapılacaktır. Stratejik
hedefler yıllar bazında hedefler Planı olarak Kalite Yönetim Sistemi kapsamında dokümante edilir ve bu planda belirtilen periyodlarda
izlemesi yapılır. Stratejik hedeflere ulaşılma durumunun ön değerlendirmeleri Akreditasyon izleme Kurulu toplantılarında yapılır. Yılda
2 defa da Yönetim Kurulu Toplantılarında görüşülür.
Hedeflerin ve performans göstergelerinin gerçekleşme durumları, olumlu veya olumsuz gelişme sonuçları bir sonraki yıllık
performans programının hazırlanmasında, faaliyet ve proje önceliklerinin belirlenmesinde, politika ve ilkelerin gözden geçirilmesinde,
faaliyet ve süreçlerde yapılacak düzeltici / önleyici / iyileştirici faaliyetlerin belirlenmesinde kullanılacaktır.
Uygulama sonuçlarının, amaçlarımızın gerçekleşip gerçekleşmediği, hedeflerimize ulaşılıp ulaşılamadığı hesaplanarak tespit
edilecektir.
İzleme ve değerlendirme faaliyetleri sonucunda elde edilen bilgiler kullanılarak, stratejik planın tümü gözden geçirilir, hedeflenen ve
ulaşılan sonuçlar karşılaştırılır, yeni hazırlanacak stratejik planlama süreci için geri besleme yapılır.
Plan gerçekleşmeleri, zamanlama ve hedeflere uygunluk bakımından incelenecek ve bunun sonucunda;


Stratejiler, yıllık performans programı veya iş planları ve faaliyetler planlandığı şekilde gerçekleşiyorsa;
Stratejik amaçlar ve hedeflere ulaşma yolundaki ilerleme beklentilere uygunsa;
plan teyit edilmiş olacak ve uygulama devam edecektir. Buna karşılık yukarıdaki hususlarda değişiklikler olduğu tespit edilirse,
beklenmeyen veya arzu edilmeyen sonuçlar ortaya çıkarsa veya mevcut stratejik amaçlar ve hedefler yeterli/gerçekçi değil ise, plan
gözden geçirilecek ve ilgili mevzuata uygun olarak Stratejik Planlama Ekibi tarafından yeniden değerlendirilerek güncellenecek ve
Yönetim Kurulu'nun onayına sunularak yeni şekliyle uygulanmaya devam edilecektir.
“Başarı bir yolculuktur,
bir varış noktası
değil. “
Ben Sweetland
44
Hedefimiz
YIL
Örnek Gösterilen
‘da
Aksaray Ticaret Borsası
AKSARAY
TİCARET BORSASI
w w w. a k s a r a y t b . o rg . t r
a ks a ra y t b @ to b b . o rg. t r