Halk Sağlığı Açısından İçme ve Kullanma Suyu

Transkript

Halk Sağlığı Açısından İçme
ve Kullanma Suyu Analizleri
Raika Durusoy, Seminer, 1 Kasım 2006
Sunum çerçevesi
İçme ve kullanma suları
İçerik
ÔMevzuat
ÔAnaliz için su örneği alma yöntemleri
ÔÖlçütler: Neyi gösteriyor ve insan sağlığı
açısından önemleri
ÔLaboratuvarımızı tanıyalım
Mevzuat
İçme ve kullanma suyunda yapılması
gereken analizler ve bu analizlerin izin
verilen değerleri Sağlık Bakanlığının
yayınladığı ‘İnsani Tüketim Amaçlı Sular
Hakkında Yönetmelik’te verilmiştir.
RESMİ GAZETE:
98/83EC
17 Şubat 2005 - Sayı : 25730
Kapsam ve tanımlar
9 kaynak suları
9 içme suları
9 içme-kullanma suları
hariç:
8 doğal mineralli sular, kaplıca ve içmece suları, tıbbi
amaçlı sular
8 suyun kalitesinin tüketici sağlığını etkilemediğinin tespit
edildiği durumlarda kullanılan sular
8 günlük ort. < 10 m3 su sağlayan veya 50 den az kişi
tarafından kullanılabilecek müstakil su kaynağı
Madde 6 — Suların, sağlığa uygun ve
temiz olması zorunludur
Bu Yönetmeliğin asgari şartları
bakımından sular;
Ôİnsan sağlığına potansiyel bir tehlike
oluşturan miktar ve yoğunlukta maddeler,
mikroorganizmalar ve parazitler içermiyorsa,
ÔEk-1’de yer alan şartlara ve bu Yönetmeliğin
7, 8, 10, 11 ve 13 üncü maddelerine uyuyor
ise,
sağlığa uygun ve temiz kabul edilir.
Madde 7. Kalite Standartları
Suyun kalite standartları Ek-1' de
belirlenen parametre değerlerini içerir
Sağlık açısından gerekli hallerde Ek-1’de
yer almayan parametreler de ilave
edilebilir
Ek-1’de yer alan parametreler
a)
b)
c)
d)
Mikrobiyolojik parametreler
Kimyasal parametreler
Gösterge parametreleri
Radyoaktivite
Ek 1a
İçme-Kullanma Suları için
Parametre
Parametrik değer
sayı/100 ml
Escherichia Coli ( E. Coli )
0/100 ml
Enterokok
0/100 ml
Koliform bakteri
0/100 ml
Ek 1a
İçme Suları için (İmlahanede)
Parametre
Parametrik değer sayı/ ml
0/250 ml
Enterokok
0/250 ml
Koliform bakteri
0/250 ml
P. aeruginosa
0/250 ml
Fekal koliform bakteri
0/250ml
Salmonella *
0/100ml
Clostridium Perfringens
0/50ml
Patojen Stafilokoklar
0/100ml
22 °C’de koloni sayısı
37 °C’de koloni sayısı
100/ml
20/ml
Parazitler
0/100ml
Diğer mikroskobik canlılar
0/100ml
Ek 1a
Kaynak Suları için
Parametre
Parametrik değer sayı/ ml
0/250 ml
Enterokok
0/250 ml
Koliform bakteri
0/250 ml
P. aeruginosa
0/250 ml
Fekal koliform bakteri
0/250ml
Patojen Mikroorganizmalar *
0/100ml
Anaerob sporlu sülfat redükte eden bakteriler *
0/50ml
0/100ml
Kaynaktan: 22 °C’de 72 saatte agar-agar veya agar-jelatin
karışımında koloni sayısı *
37 °C’de 24 saatte agar-agar karışımında koloni sayısı *
20/ml
Ambalajlanmış: 22 °C’de 72 saatte agar-agar veya agarjelatin karışımında koloni sayısı
37 °C’de 24 saatte agar-agar karışımında koloni sayısı
100/ml
Parazitler
0/100ml
Diğer Mikroskobik Canlılar
0/100ml
5/ml
20/ml
Kimyasal parametreler - 1
Ek 1b
Parametre
Parametrik değer
Birim
Akrilamid
0.1
µg/L
Antimon
5.0
µg/L
Arsenik
10
µg/L
Benzen
1.0
µg/L
0,010
µg/L
1
mg/L
10 (içme-kullanma suları için 2008’e dek 25 µg/L)
µg/L
Kadmiyum
5,0
µg/L
Krom
50
µg/L
Bakır
2
mg/L
Siyanür
50
µg/L
1,2-dikloretan
3,0
µg/L
Epikloridin
0,10
µg/L
Benzo (a) piren
Bor
Bromat
Kimyasal parametreler - 2
Ek 1b
Parametre
Parametrik değer
Birim
1,5
mg/L
10 (içme-kullanma suları için 2013’e dek 25)
µg/L
Cıva
1,0
µg/L
Nikel
20
µg/L
Nitrat
50
45
mg/L
Nitrit
0,50
0
mg/L
Pestisitler
0,10
µg/L
Toplam pestisitler
0,50
µg/L
Polisiklik aromatik hidrokarb.
0,10
µg/L
Selenyum
10
µg/L
Tetrakloreten ve trikloreten
10
µg/L
Florür
Kurşun
Trihalometanlar-toplam
Vinil Klorür
!
100 (içme-kullanma suları için 2013’e dek 150) µg/L
0,50
µg/L
Gösterge parametreleri - 1
Ek 1c
Parametre
Renk
Parametrik Değer
Birim
Kabul edilebilir ve anormal
değişim yok (KE)
5 birim
Koku
KE
Tat
KE
Bulanıklık
KE
5 birim
≥6,5 ve ≤ 9,5
-
pH
2500
İletkenlik
Oksitlenebilirlik
Amonyum
Klorür
20 °C’de µS / cm
5,0
!
pH birimleri
mg/L O2
0,50
0
mg/L
250
200
mg/L
Gösterge parametreleri - 2
Ek 1c
Parametre
Parametrik Değer
Alüminyum
200
Demir
200
Mangan
50
100
µg/L
Sülfat
250
200
mg/L
Sodyum
200
125
mg/L
300
Birim
µg/L
µg/L
Toplam Organik Karbon (TOC) Anormal değişim yok
C. perfringens (sporlular dahil)
22 °C’de koloni sayımı
Koliform bakteri
0
sayı/100 ml
Anormal değişim yok
0
sayı/100 ml
Radyoaktivite
Ek 1d
Parametre
Parametrik
değer
Birim
Trityum
100
Bq/L
Toplam gösterge dozu
0,10
mSv/yıl
Alfa yayınlayıcılar
0.1
Bq/L
Beta yayınlayıcılar
1
Bq/L
Madde 8. Kalite Standartlarının Aranacağı
Noktalar
Parametreler;
Ô Şebeke aracılığı ile temin ediliyorsa musluklardan,
Ô Suyun tankerden alınması halinde, tankerden alındığı
Ô Şişelere ya da ambalajlara doldurulması halinde,
doldurulduğu
Ô Suyun gıda üretiminde kullanılması halinde, suyun üretimde
kullanıldığı
noktalarda aranır
Suyun, (binanın) iç şebeke sisteminden ya da onarım
nedeniyle kalite standartlarına uymadığının belirlenmesi
durumunda, bu Yönetmelik hükümlerine uyulmuş kabul
edilir
Bu durum şebeke aracılığıyla temin edilen sular için
geçerli olduğunda yetkili merciler, tavsiyelerde bulunma
da dahil olmak üzere her tür önlemi alır
Madde 10. İzleme, Dezenfeksiyon ve Analiz
Özellikleri
Tüketime sunulan içme-kullanma suları Tablo B1’de
belirtilen sıklıklarda denetleme izlemesi ve kontrol
izlemesine tabi tutulur
Ô Denetleme izlemesi
Ô Kontrol izlemesi
Uç noktalardan alınan numunelerde serbest bakiye klor
miktarı en fazla 0.5 mg/L
Parametrelerin analiz özellikleri için Ek-3’te belirtilen
şartlara uyulur
Bu Yönetmelikte yer almayan parametreler yönünden
kirlenmenin ve bu kirlenmenin insan sağlığına potansiyel
bir tehlike oluşturmasının muhtemel olması halinde, bu
ölçütler için ayrı izleme yapılır, izleme sonuçlarına göre
gerekli önlemler alınır
Tablo B1. Dağıtım şebekesi/ tankerden sağlanan/ gıda
üretiminde kullanılan İçme-kullanma suyu için
minimum numune alma ve analiz sıklığı
Her yıl için kontrol
izlemesi sayısı 3,4,5
Her yıl için denetleme
izlemesi sayısı 3,5
≤ 100
2
1
>100
≤ 1 000
4
1
>1000
≤ 10 000
1
4
İlave her 1000 m3/gün İlave her 3300 m3/gün
için 3 kontrol izlemesi için 3 denetim izlemesi
ilave
ilave
≤ 100 000
3
31
Artı her 1000 m3/gün İlave her 10000 m3/gün
için 3 kontrol izlemesi için 1 denetim izlemesi
daha ilave
ilave
Günde dağıtılan/ üretilen
su miktarı 1,2 (m3)
>10000
>100000
301
10
Artı her 1000 m3/gün Her 25 000 m3/gün için 3
için 3 kontrol izlemesi denetim izlemesi daha
ilave
daha ilave
İzmir’de 580.000 m3/gün => 2040 gerekli; gerçekleşen > 6000
Madde 11. Düzeltici Önlemler ve Kullanım
Sınırlamaları
Belirlenen parametre değerlerinin ihlali durumunda, nedenlerini
belirlemek amacıyla gerekli incelemeler yapılır
Şebekeden sağlanan sular, belirlenen parametre değerlerine
uymuyorsa ve bu sulardaki uyumsuzluk iç şebeke sisteminden,
bakım veya onarımdan kaynaklanıyorsa, yetkili merciler, suyun
kalitesinin iyileştirilmesi için düzeltici önlemleri en kısa sürede
alır ve parametreyle ilgili zorlayıcı tedbirlere öncelik verir
İhlal durumunda sular, izleme programı dışında ilave denetleme
izlemesine tabi tutulabilir,
Ô herhangi bir parametre ihlali olmasa dahi insan sağlığı için
potansiyel tehlike oluşturan içme-kullanma suyunun kullanımı
yasaklanabilir ya da sınırlanabilir veya insan sağlığını korumak için
gerekli diğer önlemler alınır.
Denetleme izlemelerinde Ek-1 c ve d şartlarının ihlali halinde,
insan sağlığı için herhangi bir risk oluşturup oluşturmayacağı
değerlendirilir. İnsan sağlığını korumak amacıyla gerekli olması
halinde düzeltici önlemler alınır
Düzeltici önlemlerin alınmasını gerektiren ihlalin ciddi
boyutlarda olması durumunda tüketiciler bilgilendirilir
Madde 13. Arıtma, Ekipman ve Materyallerin
Kalitesinin Güvenceye Alınması
İçme-kullanma sularının hazırlanması, dağıtımı
ve tesisatta kullanılan madde veya
materyallerden kaynaklanan kirliliğe yönelik
gerekli bütün önlemler alınır
Suyun tüketime sunulduğu noktaya kadar her
aşamada su ile temas eden veya etmesi
muhtemel olan bütün yüzeyler ile alet ve
cihazlar, suyun niteliğini bozmayacak ve sağlığa
zarar vermeyecek malzemeden yapılır
Analizlerin yapılacağı yer
Sağlık teşkilatı, kaynağından tekniğine uygun
olarak gerekli numuneleri alır
Ô İlk analiz (Madde 18)
Ô Denetleme izlemesi (Madde 46)
Ô Kontrol izlemesi (Madde 46)
Alınan numuneler;
Ô tercihen akredite olmuş ve
Ô analitik kontrol sistemine sahip,
Ô denetim yetkileri yetkili kuruluşlarca onaylanmış
Ô bağımsız kişi veya kurumlarca belirli aralıklarla
denetlenen laboratuvarlar arasından,
Ô Bakanlıkça yetki verilecek laboratuvarlarda analiz
ettirilir (Madde 18)
Parametrelerin analiz özellikleri
Ek 3
1.
Analiz metotlarının belirleneceği parametreler
Ô
2.
Mikrobiyolojik analizler için – membran filtrasyon
Performans karakteristiklerinin belirlendiği parametreler
Ô
Kimyasal analizler
Parametreler
Doğruluk
yüzdesi*
Hassasiyet
yüzdesi*
Deteksiyon
limiti
Alüminyum
10
10
10
Amonyum
10
10
10
Antimon
25
25
25
…
* ISO 5725
3.
Analiz metodunun belirlenmediği parametreler
Ô
Renk, koku, tat, TOC, bulanıklık
Analiz için su örneği alma
yöntemleri
Kimyasal analiz için örnek alma
Önerilen miktar 2 litre (bizim 1 litre)
Ô Belli toksik maddeler için en az 5-15 litre
Şeffaf pet şişe veya cam şişe
ÔSteril olması gerekmez ama iyice yıkanmış ve
durulanmış olmalı
ÔTercihen 1/50 sulandırılmış HCl ile çalkalayıp
iyice durulama
Örnek alınacak suyla en az 3 kez
çalkalanmalı
Örnek alınacak suyu 3-5 dk. akıtmalı
Bakteriyolojik analiz için örnek alma
Önerilen miktar 100-250 ml (bizim 100 ml)
ÔBirden fazla mikroorg. için en az 1 litre
Renkli steril cam şişe
Fiziksel ve Kimyasal Su Analiz
Teknikleri
Fiziksel ve Kimyasal Su Analiz Teknikleri
Gravimetrik
Titrasyon
Elektrokimyasal
Spektrofotometrik ve kolorimetrik
Kromatografi
Kütle spektrometresi
İmmünolojik
Ek 1a, 1c
Kontrol
Ô İnsan ve hayvan dışkısında çok fazla
Koliform bakteri
Ô Uzun süredir indikatör mikroorganizma
Ô Safra asitlerinin varlığında üreme yeteneği
Ô Geleneksel olarak Escherichia, Citrobacter,
Enterobacter ve Klebsiella, ancak…
37 °C'de koloni sayımı
Ô Sudaki genel bakteri içeriği
Kontrol
Ek 1a, 1c
Enterokok
Kontrol
Pseudomonas aeruginosa
Salmonella
Kontrol
Clostridium Perfringens
22 ve 37 °C'de koloni sayısı Kontrol
Parazitler
Diğer mikroskobik canlılar
Patojen Mikroorganizmalar
Anaerob sporlu sülfat redükte eden bakteriler
Ek 1b
Bor
Cam, sabun, deterjan üretiminde ve alev
geciktirici olarak kullanım
Daha çok gıdalarla alınır
Yer altı sularında doğal olarak bulunur
Yüzey sularında: deterjan kalıntısı
P.O. borik asit veya boraks ile deney
hayvanlarında:
Ô ♂ üreme organları toksisitesi
Ô Gelişimsel toksisite
Genotoksik değil
Tümör insidansında artış saptanmadı
Kurşun
Akü, lehim ve alaşımların üretimi
Petrolün içinde vuruntu önleyici ve
kayganlaştırıcı
Boru sisteminden çözünen kurşun miktarını
etkileyen etmenler:
Ô pH, sıcaklık, suyun sertliği, suyun kalış süresi
Çocuklar, erişkinlere göre 4-5 kat fazla alıyor
İskelette birikiyor
Hem sentezi, kalsiyum metabolizması, merkezi
ve periferik sinir sistemine etkiler
Olası kanserojen
Nikel
Paslanmaz çelik, alaşımlar, piller, gıda katkı
maddesi
İçme suyuna boru sisteminden çözünmeyle
geçiş; jeolojik olarak yeraltı sularında doğal
olarak da bulunabilir
Vücuda temel giriş yolu gıda
Temel giriş sigara içmeyenlerde gıda
Allerjik kontakt dermatit
Nikel bileşikleri (inhalasyon) kesin, metalik
nikel olası kanserojen; P.O. yol ?
Nitrit:
İçme-kullanma İçme suları Kaynak suları
Kontrol
-
-
Nitrat ve nitrit
Doğada bulunan ve azot döngüsünün bileşeni
iyonlar
Nitrat, inorganik gübrelerde
Sodyum nitrit, gıda koruyucu
Amonyak vb.nin oksidasyonu ile yer altı ve
üstü sularda [ ]’u çok artabilir
Methemoglobinemi –
mavi bebek sendromu
Kanserojen etki ∅
Akrilamid, Epikloridin, Vinil Klorür
Suyla temas eden polimerden kaynaklanan
sudaki monomer kalıntıları
A: İçme suyunun işlenmesi sırasında kullanılan
koagülanların kalıntısı; harç, gıda
Ô Nörotoksik, germ hücrelerine etkili
E: Gliserol, (su işleme dahil) reçine üretimi
Ô Lokal iritasyon, merkezi sinir sistemine etki
V: PVC üretimi. Çok uçucu. PVC boru kullanımı
artıyor
kanserojenite: muhtemel (2A), muhtemel, kesin
Antimon
Element hali alaşımlarda, bileşikleri terapötik
amaçlı kullanılıyor
Lehimlerde kurşunun yerine düşünülmüş
P.O. alım, inhalasyondan daha fazla
Çevresel maruziyet, mesleki olana göre çok az
Bazı bileşikleri olası, bazıları
sınıflandırılamayan kanserojen
Kanserojen etki inhalasyon yoluyla saptanmış;
P.O. yola dair veri yok
Arsenik
Yerkabuğunda bileşikleri çok yaygın
Transistör, lazer, yarıiletken üretiminde alaşım
Doğal mineral ve madenlerin çözünmesiyle
içme suyuna geçiş
İçme sularında tarama için yüksek öncelikli
Bazı bölgelerde öz.yeraltı içme suyu
kaynaklarında yüksek [ ]
Esansiyel değil
İçme suyu tüketimi yoluyla kansere yol açtığı
gösterilen nadir maddelerden
Öz.deri, mesane ve akciğer kanserleri
Benzen
Diğer organik kimyasalların üretimi
Petrolün içinde bulunur; emisyonlar
Suya geçiş: endüstriyel atık sular ve atmosfer
Akut maruziyette merkezi sinir
sistemine etkili
Kronik maruziyette hematolojik
değişiklikler ve lösemi
Kesin kanserojen
Bromat
Güçlü oksitleyici: saç jölesi ve tekstil boyaları;
un ve bira üretimi
Brom iyonu varlığında suyun ozonlanmasıyla
ve klorlanmasıyla bromat oluşabilir
Zehirlenmelerin çoğu evde saç jölesinin
yenmesiyle
Geçici: Bulantı, kusma, karın ağrısı, anüri,
diare, merkezi sinir sistemi depresyonu,
hemolitik anemi, pulmoner ödem
Kalıcı: böbrek yetmezliği ve sağırlık
Kadmiyum
Metali çelik sanayisi ve plastiklerde; bileşikleri
pillerde
Atık sularla, gübreler ve yerel hava kirliliğiyle
çevreye salınır
Boru sisteminden geçiş de olası
Gıda temel giriş yolu; sigara da önemli
maruziyet
Böbreklerde birikir
Muhtemel kanserojen
(inhalasyonla)
Krom
Yerkabuğunda çok yaygın
+2 değerlikten +6 değerliğe değişen yükler
Gıda, temel giriş yolu
Krom (VI) inhalasyonla
akciğer kanseri
Krom (VI) kesin, krom (III)
sınıflandırılamayan
kanserojen
Bakır
Hem esansiyel besin maddesi, hem içme suyu
kirleticisi
Yaygın kullanım: boru, kapak, montaj yapımı;
alaşımlar ve kaplamalar
Sudaki temel kaynağı, boruların korozyonu
Gastrointestinal etkiler
Siyanür
Öz.gelişmekte olan ülkelerde bazı gıdalarda
Temelde endüstriyel kirlenme sonucu içme
suyunda
Akut toksisitesi yüksek
Uzun dönem maruz kalındığında tiroid ve sinir sistemi
üzerine etkiler
1,2-dikloretan, trikloreten,
tetrakloreten
Klorlanmış çözücüler: kuru temizleme, yağ
çözücü
Vinil klorür ara maddesi
Endüstriyel kirlenmeyle suya ve havaya karışır
Tri ve Tetra merkezi sinir sistemi depresyonu,
karaciğer ve böbrek hasarına yol açabiliyor;
muhtemel kanserojen
1,2 Di’nin hedefi + immün sistem; olası
kanserojen
Florür
Yerkabuğunun 0,3g/kg’ı
İçme suyunda doğal olarak bulunur
Alüminyum üretimi, gübre üretimi sırasında
fosfatlı kayalardan salınma, belediyelerce
florlama
1.Gıda, 2.Su, 3.Diş macunu ile vücuda giriş
Sınır değer 1.5 mg/litre; belediyelerce 0.5–1.0
mg/litre
Dental fluorozis,
kemiklerde fluorozis
Cıva
Doğada volkanik kökenli
Geniş kullanım alanı (klor ve kostik üretimi,
elektrik, sanayi ve kontrol cihazlarında,
laboratuvarlarda, fungisit-antiseptik
vb.bileşiklerde); giderek azalıyor
Temel alım yolu (mesleki hariç) gıda, öz.balık
Akut toksisite: sinir sistemi ve böbrek
Kronik: tremor, mental bozukluk, jinjivit
Olası kanserojen
Pestisitler, Toplam pestisitler

Organik insektisitler (böcek öldürücüler),
Organik herbisitler (bitki öldürücüler),
Organik fungisitler (mantar öldürücüler),
Organik nematositler (solucan,kurt öldürücüler),
Organik akarisitler,
Organik algisitler (yosun öldürücüler),
Organik rodentisitler (kemirici öldürücüler),
Organik slimisitler (balçık, salgı öldürücüler) ile,
bunlarla bağlantılı ürünler (diğerlerinin yanı sıra, büyüme
kontrol edicileri) ve ilgili metabolitleri
Polisiklik aromatik hidrokarbonlar
Benzo (a) piren
Benzo (b) floranten
Benzo (k) floranten
Benzo (ghi) perilen
İndeno (1,2,3- cd) piren
Çeşitli yanma işlemleriyle atmosfere
Genelde suda fazla bulunmaz
Su dağıtım borularının karbon-zift kaplaması
Temel giriş yolu gıda ve hava (dış ve iç ortam)
İşçilerde inhalasyon ve deri yoluyla kanserojen
Selenyum
Yer kabuğunda, genelde kükürtlü minerallerle
Esansiyel iz element
Tahıl, et, balık temel kaynak (coğrafi bölgeye
göre çok değişen düzeylerde)
Uzun dönem maruziyette tırnak, saç ve
karaciğer değişiklikleri
Trihalometanlar-toplam
Kloroform, bromoform, dibromoklorametan,
bromodiklorometan
Ham su kaynaklarındaki organik maddelerin
klorlanmasıyla içme suyunda oluşur
Olası kanserojen (böbrek, karaciğer, beyin)
Fetusta gelişim bozuklukları
Ek 1c
Kontrol
Kontrol
-
Alüminyum
En yaygın metal; yerkabuğunun %8’i
Su arıtmada koagülan olarak kullanım
Temel giriş yolu gıda ile (katkı maddeleri)
Ô İçme suyundan maruziyet, toplamın %5’i
Antasitlerde
Potansiyel nörotoksiste:
Alzheimer
Kontrol
Kontrol
Kontrol
Amonyum
İyonize olmayan (NH3) ve iyonize (NH4+)
Metabolik, tarımsal, edüstriyel işlemler ve
kloraminle dezenfeksiyon sonucu
Suda amonyak, olası bakteriyel, kanalizasyon
ve hayvancılık atığı kirliliği göstergesi
Memeli metabolizmasının temel bileşeni
Sınır değer önerilmiyor ancak;
Ô Dezenfeksiyonun etkinliğini azaltabilir
Ô Dağıtım sisteminde nitrit oluşumuna yol açabilir
Ô Manganın filtrelerde tutulmasını engelleyebilir
Ô Tat ve koku sorunlarına yol açabilir
Klor
Klorür
İçme suyundaki kökenleri: doğal kaynaklar,
kanalizasyon, endüstriyel deşarjlar, kara karşı
sokaklara atılan tuz, kıyı alanlarında tuzlanma
Temel alış yolu yemekleri tuzlama
Aşırı klorür, dağıtım sistemindeki metalleri
korozyona uğratır
Önerilen sınır değeri yok
250 mg/litre’nin üzerinde fark
edilebilir tada yol açabilir
Kontrol
Kontrol
Kontrol
Kaynakları
Ô Doğal metalik iyonlar (demir, manganez)
Ô Humus
Ô Fosilleşmiş maddeler
Ô Plankton
Ô Ot
Ô Endüstriyel atıklar
İçilebilir nitelikteki su renksiz ve saydam
olmalıdır
Renk
Kontrol
Kontrol
Kontrol
pH
Sağlık için önerilen bir sınır değeri yok
İnsanlar üzerine direkt etkisi yok
En önemli işlemsel su kalitesi göstergelerinden
Yeterli temizliği ve dezenfeksiyonu sağlamak
için su işlemenin her aşamasında özenle pH
kontrolü gerekli
Mangan
Yerkabuğundaki en yaygın metallerden
Demir ve çelik alaşımlarında; potasyum
permanganat olarak temizleyici ve dezenfektan
Sularda doğal olarak bulunur
En fazla maruziyet gıda ile
Esansiyel; hem eksikliği, hem aşırı alımı sorun
Nörolojik etkiler (inhalasyonla)
Sülfat
Doğal olarak birçok mineralde bulunur
Öz.kimya sanayisinde kullanım => atık
Doğal kaynaklardan yer altı suyunda daha
yüksek miktarda
Gıda temel alış yolu
Sağlığa zararlı etkisi saptanmamış
Yüksek miktarda alımıyla
Ô Laksatif etki
Ô Fark edilebilir tat
Sodyum
Tüm gıdalarda ve içme suyunda bulunur
İçme suyundaki sodyum ile hipertansiyon
arasında ilişki kurulamamakta
Sağlıkla ilgili önerilen bir sınır değeri yok
200 mg/litrenin üzerinde hoşa gitmeyen tat
Kontrol

Kontrol
Kontrol
Bulanıklık
İçme ve kullanma suları berrak olmalıdır
Sızdırma kuyulardan kentlere su verilen bölgelerde
Sistemde onarım olduğunda
Nedenleri
Ô
Ô
Ô
Ô
Ô
bitkisel artıklar
balçık
su yosunları
küçük hayvancılar
demir ve mangan gibi inorganik tuzlar
Kaynatma ile ortadan kalkar
Diğer: çamur, ince organik maddeler, plankton, diğer
mikroorganizmalar
Kontrol
Kontrol
Kontrol
Koku ve tat
Koku
Ô Basit mekanizma ama korunma yöntemi
Ô Kaynağı
Yosun, ot, katran, balık, algler, protozoalar, planktonlar
ve diğer mikroorganizmalar vb.
Suyun içinde bulunduğu depo veya kaplar
Sabun, deterjan veya endüstriyel atıkların içerisindeki
kimyasallar
Ô Su örneği, kokusuz su ile belli derişimlerde karıştırılıp
60°C’ye ısıtılır ve koklanır
Tat
Ô Lezzet veren bir etken, suyun içinde erimiş CO2 ve O2
Ô Su kaynatılır, soğuması beklenir, 25°C’ta tadılır
Kontrol
Kontrol
Kontrol
İletkenlik
Suyun içinde bulunan elektrolit miktarının bir
ölçütü (toplam katyon veya anyon [ ] )
Erimiş katı maddelerin toplamı ile de yakından
ilişkili
Sıcaklık arttıkça azalır
Kirlilik arttıkça artar
Kontrol
Kontrol
-
Demir
Yerkabuğundaki en yaygın metal
Doğal olarak sularda bulunur
Demirli koagülan kullanımı veya su borularının
korozyonu sonucu suya geçebilir
Esansiyel
Vücutta depolanır
Önerilen sınır değeri yok
Oksitlenebilirlik ve TOC
Oksitlenebilirlik
Toplam Organik Karbon (TOC)
Sudaki organik karbon [ ]’un ölçüsü
Organik maddenin CO2’e oksitlenmesiyle
ölçülür
Organik kontaminasyon düzeyini hızlı
belirlemek için bir yöntem
Ne kadar çok karbon/organik madde varsa o
kadar çok O2 tüketilir
Laboratuvarımızda bakılan diğer parametreler
İzin verilen
İç-Kul. Sulama Arıtma
en yüksek değer
Toplam sertlik
>=31 çok sert
+
Kalıcı sertlik
+
Fenol
0,002 mg/l
+
+
Çinko
200 mcg/l
+
+
Potasyum
+
Magnezyum
+
Oksijen
8 mg/l
+
Biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ)
4 mg/l
+
Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ)
25 mg/l
+
Klor
0,5 ppm
+
Organik madde
3,5 mg/l
+
+
Total bakteri (1 cc) *
300'e kadar
+
Bakılan ölçütler
Oksijen İhtiyacı
∅
Biyolojik Oksijen İhtiyacı (BOİ)
ÔOrganik maddeler
ÔAerobik ayrışma
ÔSudaki organik maddelerin biyokimyasal
ayrışımı için bakterilerce gereksinim duyulan
O2 miktarı
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ)
ÔAtıksularda bulunan kirleticilerin, özellikle
organik maddelerin kimyasal
stabilizasyonları için gereken O2 miktarı
KOİ > BOİ
Başlıca Kaynaklar
İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik,
Resmi Gazete, Sayı: 25730, 17 Şubat 2005
Recai Oğur, Ö.Faruk Tekbaş, Temel Su Analiz
Teknikleri, GATA Halk Sağ.A.D., Ankara, 2005
Özdemir Egemen, Uğur Sunlu, Su Kalitesi, E.Ü. Su
Ürünleri Fak.Yayın No:14, İzmir, 1999
Chemical Hazards in Drinking Water,
http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/che
micals/en/, erişim: Ekim 2006